Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
NAPOLEO,MESTREDELATIM
E S T U D O S V E L H O S D E M U I T O T O M O PA R A P E S S O A S C AT U R R A S
Q U A R TA F E I R A , 2 D E D E Z E M B R O D E 2 0 0 9 I N T E R E S S A D O S E M L AT I M
Lio47Noesdiversas
1stufeliz?
ARQU IVO DO BLOG
2LstuasobrasdeCcero? 2015(1)
Novembro(1)
3Osbiolevaconsigotodososseusbens[seustesouros]. Prezados,Comojdeveister
percebido,hmuito...
4Csarretiradosquartisdeinvernotrslegies,queinvernavamna
provncia 2010(7)
2009(48)
5Dequemestelivro?
6Cadaqualoconstrutordasuafortuna.
7Ascrianassoatradaspelosbrinquedos.
8Osmaresestoencapelados.
9Meuirmoeeuestamoscomsade/passamosbem.
10Osinimigoslutamentresimesmos.
11CsarchamaparasiDumnrigeeofilhodele[Csarconvoca
Dumnrigeefilho].
12Felizessoaquelescujavidaseregepelavirtude.
13Cadaumdensviverparasempre.
14Encontrarsalgodenovo.
15Comefeito,todasasartesqueserefereminstruopossuemum
vnculocomum.
Exerccio70Traduziremlatim
1Videbasnemilites?
2HelvetiiadCaesaremlegatosmittunt.
3Improbisemetipsossemperlaudant.
4Haeccarminatuamihiplacent/haeccarminatuasuntmihi
jucunda.
5Ubitantamvirtuteminvenies?
6Paternobisquaternoslibrosdabit.
7VirgiliusHoratiusquepoetaepraeclarisuntutermagistibiplacet?
8Militesbisinannovenient.
9Afratrevaldeamor.
10Bonisemetipsosnondiligunt.
11Illiquiselaudantstulti(nom.pl.)vocantur.
12ApudCiceronemmultapraeceptainveniespraeclara.
13LegatiademquaeCaesardicebatmultitudiniexponebant.
Lio46Particularidadeseirregularidadesde
flexo
1 Certos nomes de 3 declinao terminados em es aparecem mui
freqentemente em is. Caso , por ex., de nubes (nuvem), que vemos
amidecomonubis
2Opes,umsignificarecursos,poder.Opis,dequenohnominativo,
signifocasocorro
3Estaspalavrasamphora,coelicola,vir,sestertiustmogenitivo
pluralregularemarumeorum,conformeadeclinao(amphorarum,
coelicolarum,virorum,sestertiorum)contudo,podemdeclinarsetodos
emum,irregularmente(amphorum,coelicolum,virum,sestertium)
4AEneadaecomosociumseguemaregraacima,excetoquandoessa
ltimavemnaexpressopraefectussocium(chefedosaliados),quando
aformaemumobrigatria
8Plebisscitu(abl.de2decl.)
11Locativoocasoqueindicaondealgumseencontra
12a)inurbe
b)Carthagine,Athenis
c)Romae,Lugduni
d)domi,ruri.
13a)Olocativoconstrisecomapreposioin+palavranoablativo
b)Olocativodenomesprpriosdecidadesda3,4e5declinaese
odenomesprpriosde1e2declinaesquesaparecemnoplural
todosvoparaoablativodesacompanhadosdapreposioin
c)Olocativodenomesprpriosde1e2declinaoquesaparecem
nosingularvoparaogenitivo,semapreposioin
d) As palavras domus (casa), humus (terra) e rus (campo), quando
desacompanhadas de adjetivo, vo para o locativo: domus domi
humushumirusruri.
Lio45NomesGregos
1Osnomesgregosde1declinaopodemterminar,nonominativo,
emas,esee
3Alcides.ae.Alcides,Alcide,Alcidae,Alcidae,Alcide,Alcidem
4Cybele,es.Cybele,Cybele,Cybeles,Cybelae,Cybele,Cybelen
5 Grammatice, es. Grammatice, grammatice, grammatices,
grammaticae,grammatice,grammaticen
6Osnomesgregosdesdeclinaopodemterminar,nonominativo,
emeuseius
8Ilios(nom.)eIlion(acus.)
9Athos.Athos,Atho,Atho,Atho,Atho,AthonouAtho
10Georgiconlibritraduzsepor"olivrodasGergicas""Gergicas"
onomedeumaobradeVirglio.Adesinnciaonporvezesapareceno
genitivo plural especialmente em ttulos de livros, como o caso a
formaregularseriaGeorgicorum
12Genius,ii.
13Osnomesgregosde3declinaopodemterminar,nonominativo,
emes(nomesmasculinos),oudiversasterminaes
15Dido.Dido,Dido,DidusouDidonis,Dido,Dido,Dido
16PraeterIpiga.
Exerccio67Traduziremportugus
1AprocelaviolentaarrastavaEnas
2Comnobrespoemas,ospoetasfortificavamosnimosdossoldados
3LevantouseumacontendaentreAgamenoeAquiles
4Oscometaspossuemcabeleiradefogoetraamnocuumcrculo
imenso.
Exerccio68Traduziremlatim
1Homeruspoesispaterest,Homerifamapoematumaevivires
contemnit
2PlatoXenophonqueSocratisdiscipulifuerunt
3VirgiliietHoratiiversusajuventutelibenterleguntur
4Inomnibus,carefilimi,moderationecessariaest
5Heraclidae,Herculisprogenies,DorumducesinPeloponneso
fuerunt.
Q U I N TA F E I R A , 5 D E N O V E M B R O D E 2 0 0 9
Lio44MultiplicativoseDistributivos
1 Numerais multiplicativos, chamados tambm de advrbios
numerais,soosnmerosqueindicamonmerodevezesemqueum
objetoouumaquantidadetomada.Semel(umavez),bis(duasvezes),
ter (trs vezes), quater (quatro vezes), decies (dez vezes), centies (cem
vezes)etc.
5Numeraisdistributivossoosnumeraisqueindicamgrupos.Singuli
(deumemum),bini(dedoisemdois),terni(detrsemtrs),quaterni
(dequatroemquatro),quini(decincoemcinco),deni(dedezemdez),
viceni(devinteemvinte),centeni(decememcem)
6Binosepodetraduzirpor:dedoisemdois,emgruposdedois,doisde
umavez
7Sim,aocorresponderaocadaumvernculo.CaesaretAriovistus
denos/ternos/quaternosequitesadducebant=CesareAriovisto
levavamcadaumdois/trs/quatrocavaleiros
8Viceni,ae,avicene,ae,avicenorum,arum,orumvecenisvicenis
vicenos,as,a
9Trinacastra,quinaelitterae
12Deciescentenamillia.
Exerccio65Traduziremportugus
1Doisreiseramnomeadosdeumavez
2Sodados/doseduzentosdenriosparacadaumdossoldados
3Osinsetos,emsuamaioria,tmseispsosrestantestmoito
4Todasasavestmduasasascadauma
5Astravesestodistantesentresidedoisemdoisps(sugesto:as
travesestoseparadasentresiaintervalosdedoisps)
6Emcadanavioestavamtrintaremadoreseduzentosecinqenta
soldados
7Duasvezesporms/noms
8Naelegiaosversossoagrupadosdedoisemdois.
Exerccio66Traduziremlatim
1Biniconsulescreantur
2Terternasuntnovem
3Magisterquaternoslibrosnobisdabit
4Binosequosetquaternoscaneshabemus
5Hostiumducestrinacastrahabebant
6Mariusseptiesconsulfuit
7Bisindie
8Sngulivenent.
Q U I N TA F E I R A , 2 9 D E O U T U B R O D E 2 0 0 9
Lio43PronomesCorrelativos
1Doispronomessocorrelativosquandosecorrespondemquanto
formaouaosentido
Exerccio63Traduziremportugus
1Felizessoaquelesqueestosatisfeitoscomsuasorte
2Felizaquelacidade,cujasleissoboas
3Pobretantoaquelequenotemosuficiente,quantoaquelepara
quemnadasuficiente
4Louvemosaquelescujacoragemsalvaaptrianolouvaremos
aquelesquetrememnocampodebatalha
5Queamizademaisslidaqueaquelaqueasemelhanadecarter
une?
6Quemomelhordospoetasgregos?Eleaquelequeosgregos
semprelouvavam:Homero
7Ospersas,queatacavamosgregos,eramtantosquantasasondas
domar
8Quantoshomens,tantassentenas[Cadahomem,umasentena]
9Muitasvezesofilhonotalqualeraopai
10Nosoutograndequantotu.
Exerccio64Traduziremlatim
1Amoeumquimeamat
2Scioidquoddcis
3Nonsemperfelicessuntiiquimximasdivitiashabent
4Isquibonusetjustusestabomnibusamatur
5Civisbonusvitatidquodlexvetat
6Taliseratqualises
7RomanontantaquantaLuttiaest
8Essmilisiisquibuscumhabitas.
Q U I N TA F E I R A , 2 2 D E O U T U B R O D E 2 0 0 9
Lio42PronomesIndefinidos
1 Pronomes adjetivos indefinidos so os que determinam o
substantivo de modo vago, sem indicar, com preciso, aquilo que eles
modificam.Algum(a),certo(a),qualquer,todo,umetc.
3Quicumquesignificaqualqueroutodohomemque,qualqueroutoda
mulherque,qualqueroutodacoisaque.Sing.:quicumque,quaecumque,
quodcumque cujuscumque cuicumque quocumque, quacumque,
quocumque quemcumque, quamcumque, quodcumque. Plur.:
quicumque, quaecumque, quaecumque quorumcumque,
quarumcumque, quorumcumque quiscumque quiscumque
quoscumque,quascumque,quaecumque
6Quantuscumque(pormaiorqueseja),quntuluscumque(pormenor
queseja),quotcumque(todososque,quantosforem)
8Noseempregaoali,dealiquis,emcertoscasos,principalmente
depoisdasconjunessi,neenum:nequis,necui,siquis,siquid
14Nihilsignificanada.Nihil,nulliusreiounhili,nullirei,nullare
ounhilo,nihil.
15Necquisquam(nom.masc.sing.)significaningum
16 Alius, alia, aliud significa outro, outra, outro. Sing.: alius, alia,
aliud alius, ali alio, alia, alio alium, aliam, aliud. Plur.: alii, aliae,
aliaaliorum,aliarum,aliorumalisalisalios,alias,alios
17Aliussignificaoutro,quandosefaladevriosaltersignificaoutro,
quandosefaladedois
Exerccio61Traduziremportugus
2Quograndequesejas,diantedeDeusspequeno
4Cadaqualamasuacidade/ptria
5Avidadecadaumdenspreciosa
7Umfoimutobomemanso,outromuitomaueferoz
8Nenhumdensperfeito
9Nadamaisfrgilqueabeleza,nadamaisefmeroqueasriquezas
10Paracadaum,oseu[oquelhecabe,oquelhepertence].
Exerccio62Traduziremlatim
1Quantacumqueestmisrianostra,nedesperemus
2VitauniuscujusquenostruminmnibusDeiest
3QuaegensquemquamDeumnonadorat?
4Deusculibetmultabenefciadat
5Temsthoclesprudentiorfuitquamquisquam/fuitquoquam
7Fructusquarumdamarborumamarisunt
8Fciledvitessumussiquidvisnobissatisest
9Virmalusanulloamatur,nminisamicusestnequequisquameum
amat
10Prosequisque.
T ER A FEI R A, 20 DE O U T U B R O DE 2009
Lio41PronomesInterrogativos
1Opronomeadjetivointerrogativosoosqueacompanham,numa
pergunta,osubstantivojopronomesubstantivointerrogativofazas
vezesdosubstantivo
2Quis(nom.sing.)seempregaquandoforpronomesubstantivo
interrogativo,qui(nom.sing.)quandoforpronomeadjetivo
interrogativo
3Quid(nom.n.)seempregaquandoforpronomesubstantivo
interrogativo,quod(nom.n.)quandoforpronomeadjetivo
interrogativo
4Quandoesseinterrogativotiveramesmaformaparaostrsgneros
latinos,acrescentaseosubstantivores,reiformaneutra,paramaior
clareza
5Cujushaecdomusest?
6Quisnam(m.)=quempois?quaenam(f.)=quemelapois?
quidnam(n.)=quepois?
7Quid.Sing.:quid,cujusrei,cuirei,quo,quid.Plur.:qua,quorum,
quibusrebus,quibusrebus,qua
8Quis.Sing.:quis(qui),quae,quid(quod)cujuscuiquo,qua,quo
quem,quam,quid(quod).Plur.:qui,quae,quaequorum,quarum,
quorumquisquisquos,quas,quae
9Quisnam?Sing.m.:quisnam,cujusnam,cuinam,quonam,
quemnam.Plur.m.:quinam,quorumnam,quisnam,quisnam,
quosnam
10Uterseempregaquandosefaladedoisindivduos,equivalendoa
qualdosdois?.
11Uter.Sing.:uter,utra,utrumutrusutriutro,utra,utroutrum,
utram,utrum.Plur.:utri,utrae,utrautrorum,utrarum,utrorumutris
utrisutros,utras,utra.Empregauternopluramquandoosdoisseres
estonoplural
12Qualis=qual?dequeespcie?dequenatureza?Quantus=deque
tamanho?quogrande:Quotus=emquenmero?quanto?Declinao
dequalis.Sing.:qualis,qualequalis,qualequalisqualiquali
qualem,quale.Plur.:quales,qualiaquales,qualiaqualiumqulibus
qulibusquales,qualia
13Iste,ista,istudille,illa,illudipse,ipsa,ipsumuter,utra,utrum.
Exerccio59Traduziremportugus
1Queanimaissomaisferozesqueostigres?
2Dequemanunciadaamorte?
3Quemdensestsemvcios?
4Quemaisbeloqueavirtude?
5Quevciomaistorpeparaosmeninosqueamentira?
6Comqueseassemelhaosono?
7Quem,pois,mechama?
8Quograndeteucampo?
9Qualdosdoisinterrogarei?
10Dequemso,portanto,asobrasmaismagnficasque[as]deDeus?
11Quantassoasespciesdepronomes?
12PlautoeTernciosoilustrespoetascmicos:asfbulasdequal
dosdoismaisaprecias?
13Dequeespcie/naturezaoparecer/adeliberaodesses?
14Queidadetens/Quedeidadetens?
Exerccio60Traduziremlatim
1Quodlignumduriusestquamquercus/estquercu?
2QuodflumenrapidiusestquamRhdanus/estRhdano?
3Quamregionemhabitamus?
4Quaevestrumhuncpuerumverberbit?
5Quidcariusestquammater/estmatre?
6Cujusreisomnusestimago?
7Quaevoxmeasauresverberat?
8Utermximusduxfuit,CaesaranAlexander
9Quotalumniinsecundaclassesunt?Quotusalumnusinsecunda
classeest?
10Utervestrummevocat?
11Utrusmorsnuntiatur?
12CuihomineslaudemmaximamdebentquamDeo?
13DemsthenesetCcerooratorescelebrrimifurunt:illegraecus,
hicromanuseratutertibimagisplacet?
14Quidconsiliimihidas?Quodconsiliummihidas?
Q U A R TA F E I R A , 1 4 D E O U T U B R O D E 2 0 0 9
Lio40PronomesRelativos
1apalavraque,vindonumaorao,serefereatermodeoutra
2Ocujoestabeleceumarelaodesubordinaoentreostermosque
liga,i.,ostermos(antecedenteeconseqente)nopossuemomesmo
valor gramatical: o antecedente o termo subordinante, j o
conseqente o subordinado. Essa relao corresponde ao genitivo
latino,ouaoadjuntoadnominalrestritivodoportugus,eindicaidia
de posse (livro de Carlos ...Carlos, cujo livro... sentena de Plato
...Plato,cujasentena...).Oantecedenteopossuidor,oconseqente
opossudo
4a)OpadrequemorreumrtirnoCongoBelgaerafrancsb)Orosto
queBartolomeureconheceunafestanotinhaolhosc)Aabadessaque
expulsouamonjadesobedientefoiinjustamentepunidad)Asmeninas
quecirculamnasdesolaesdosertobuscamcacimbasdegualimpa
e)Osvestgiosqueindicamaculpadocenturionamortedolegionrio
foramapagadosf)Asmentirasqueconteiagorasevoltamcontramim
g) A rosa que colhi para minha namorada no tinha espinhos h) Os
cidadosaqueCsarsedirigiulheeramfiisi)Antgona,cujoirmo
morreuporptriaestrangeira,apelasleisnoescritasj)Osfilsofos
cuja retido era evidente escreveram seus melhores trabalhos l) O
princpio a que os vares retos obedecem chamase verdade m) As
freiras de Compigne, que os revolucionrios executaram, entoavam
loassobaguilhotinan)Osmenestris,queosreissecompraziamem
ouvir,possuammemriaprodigiosao)Osgermanosforamderrotados
pelosromanos,quepocaeramimbatveis.
Exerccio57Traduziremportugus
1Asrosaseasvioletassoflorescujoperfume/aroma/cheiromuito
suave/suavssimo
2Nemtodososcamposqueaquelelavradorpossuisofrteis
3Ascoisasqueanaturezaproduzsomelhoresqueaquelasqueaarte
humanaproduz
4Atorei,aoqualtodosobedecem,obedecesleis
5Amamososlugaresondeencontramososvestgiosdaquelesque
estimamos[Traduoliteral:Amamososlugaresemqueencontramos
osvestgiosdeles,osquaisestimamos].
Exerccio58Traduziremlatim
1Rexquemomnescivesamantestflix
2Alumniquosdceosuntboni
3Mors,cuisomnusestsimllimus,hominemcujusvitafuitnnocens
nontrret
4Homosemperdesderatidquodnonpssidet
5Magisteralumnosquorumperasuntbonadligit.
T ER A FEI R A, 13 DE O U T U B R O DE 2009
Lio39PronomesDemonstrativos
1Hic,haec,hoc(este,esta,isto),hi,hae,haec(estes,estas,isto)iste,
ista,istud(esse,essa,isso),isti,istae,ista(esses,essas,isso)ille,illa,
illud(aquele,aquela,aquilo),illi,illae,illa(aqueles,aquelas,aquilo)
2a.Hic,hujus,huic,hoc,hunc(este,deste,aeste,poreste,este),hi,
horum,his,his,hos(estes,destes,aestes,porestes,estes)
b.Haec,hujus,huic,hac,hanc(esta,desta,aesta,poresta,esta),hae,
harum,his,his,has(estas,destas,aestas,porestas,esta)
c. Hoc, hujus, huic, hoc, hoc (isto, disto, a isto, por isto, isto) haec,
horum,his,his,haec(omesmo)
3 a. Iste, istius, isti, isto, istum (esse, desse, a esse, por esse, esse),
isti,istorum,istis,istis,istos(esses,desses,aesses,poresses,esses)
b.Ista,istius,isti,ista,istam(essa,dessa,aessa,poressa,essa),istae,
istarum,istis,istis,istas(essas,dessas,aessas,poressas,essas)
c.Istud,istius,isti,isto,istud(isso,disso,aisso,porisso,isso),ista,
istorum,istis,istis,ista(omesmo)
4 a. Ille, illius, illi, illo, illum (aquele, daquele, quele, por aquele,
aquele), illi, illorum, illis, illis, illos (aqueles, daqueles, queles, por
aqueles,aqueles)
b. Illa, illius, illi, illa, illam (aquela, daquela, quela, por aquela,
aquela), illi, illarum, illis, illis, illas (aquelas, daquelas, quelas, por
aquelas,aquelas)
c. Illud, illius, illi, illo, illud (aquilo, daquilo, quilo, por aquilo,
aquilo),illa,illorum,illis,illis,illa(omesmo)
5Ambosseempregamindiferentementeparaindicarumobjetoquese
mostra,umobjetopresenteouprximo
6Is,ea,idele(este),ela(esta),o(acoisa,isto,isso,aquilo).Sing.:
Is,ejus,ei,eo,eumea,ejus,ei,ea,eamid,ejus,ei,eo,id.Plur.:Iiou
ei,eorum,iisoueis,iisoueis,eoseae,earum,iisoueis,iisoueis,eas
ea,eorum,iisoueis,iisoueis,ea
8Noseioquedizes,sseioquefazes.Tomaoquetedei!
Noouooquefalas!
10 Hoc, hujus rei, huic rei, hoc, hoc haec, horum, his rebus, his
rebus,haec
11Seusetraduzporsuus,sua,suum,quandoopossuidorosujeitoda
frase,eporejus,quandoopossuidoenoosujeito
Exerccio55Traduziremportugus
1Ocomandanteerasaudadopelosseussoldados
2RmuloeNumaPomplioforamosprimeirosreisdosromanoseste
foipiedoso,aquelebelicosoosfeitosdaquelesomaisclebresqueos
feitosdeste
3Estenegciofoiprejudicialparati/ati
5Aquelaregiomaisbelaefrtilqueesta
6Deussemprefoi,eseromesmo
7Aboamecuidaelamesma/elaprpria/pessoalmentedaeducao
dascrianas
8Aspartesdaterrasocinco:amaiordelasasia
9Aterraproduzosfrutososollhesdiminuioazedumeedsabor
10AIladaeaOdissiasoobrasdeumnicoemesmopoeta.
Exerccio56Traduziremlatim
1Alexander,Macedoniaerex,Philippigloriam,patrissui,superat
2Rexnostersibiomniumanimosbonitatesuaconciliabat
3Nonignorovitiameamultihominessuaignorant
5Haecpraeceptabonasunt,filimiDeusnobiseaimperat
6Egotibihocnarrabo
8Omnescivesejusdemregioniseisdemlegibusobtemperant
9Virsapienssempersibiconstat
10Istud/hocopusnonestuniusetejusdemhominis.
Lio38PronomesPossessivos
1Meus,mea,meum
Tuus,tua,tuum
Suus,sua,suum
Noster,nostra,nostrum
Vester,vestra,vestrum
Suus,sua,suum
2No,no.Sing.:meus,mea,meummi,mea,meummei,meae,
meimeo,meae,meomeo,me,meo.meum,meam,meum.Plur.:mei,
meae,meamei,meae,meameorum,mearum,meorummeismeis
meos,mes,mea
3Sing.:noster,nostra,nostrumnoster,nostra,nostrumnostri,
nostrae,nostri,nostro,nostrae,nostro,nostro,nostra,nostro
nostrum,nostram,nostrum.Plur,:nostri,nostrae,nostranostri,
nostrae,nostrinostrorum,nostrarum,nostrorumnostrisnostris,
nostros,nostras,nostra
4Sing.:vester,vestra,vestrumvestri,vestrae,vestrivestro,vestrae,
vestrovestrum,vestram,vestrum.Plur.:vestri,vestrae,vestra
vestrorum,vestrarum,vestrorumvestrisvestrisvestros,vestras,
vestra
5Nostri=dens
6Denosso,osnossos
7Nestaorao,tuigenitivodetu.
Exerccio53Traduziremportugus
1Eumesmoeravossomestre
2Osbonsnovivemparasi,masparatodos
3Ameninaescrevecomsuaprpriamo/deprpriopunhoumacarta
4Oshabitantesdascidades/oscitadinosdefendiamasieassuas
coisas/osseusbens/osseuspertences
5Nossosprpriosvciossoacausadequasetodososnossosmales
6Tambm/attu,Brutos,meufilho?
Exerccio54Traduziremlatim
1Quodvosetfiliavestravaletiscontentisumus
2Omniameamecumporto
3Magisterdocte,filiosnostrostibicommendamus
4Amicecarssime,sempermemortuiero
5Rarolberossimilessibiheroesgenerant.
Q U A R TA F E I R A , 1 6 D E S E T E M B R O D E 2 0 0 9
Lio37Principaisconjuneseinterjeies
Exerccio51Traduziremportugus
1Avirtudenoscativaasamizades,mas[as]conserva
2Afilosofiaacinciadascoisashumanasedivinas
3TlioHostlionosomentefoidiferente[diferia]deNuma,mas
tambmfoimaisintolervel[orgulhoso,arrogante]queRmulo
4Oabandonodointeressecomumcontraanaturezaportanto,
injusto
5Comoparaviver,novivoparacomer[Traduoliteral:Comopara
queeuviva,enovivoparaqueeucoma]
6Aamizadepossuimuitasegrandescomodidadesornaa
prosperidade,ofereceabrigonaadversidadeeconsolo
7Ovaroforteeconstantenoperturbadopelaadversidadenem
temeamorte
8Osdiscpulosdiligentessoeserosemprelouvadoseamadospelos
mestres
9CsareAntnionosomentenosoabastadosericos,masainda
soindigentesepobres
10Achegadadomeuamigoontemfoiagradabilssimaparatodosns.
Exerccio52Traduziremportugus
1NaBritnia,onmerodediaslimpospequeno
2Entreosromanos,acondiodosservoseramiservel
3Saciadadepastagemesatisfeita,aovelhapermanecenoredil
4Oscrimessinistrosaterramospacatoshabitantesdacidade
[citadinos]
5OpaidemeudiscpuloAntniomoranumaclebrecidadedaItlia
6Osmaioresanimaisesto,nasuamaiorparte,nomar[Traduo
literal:Amaiorparteeosmaioresanimaisestonomar]
7Comoadurezadoferroamolecidapelofogo,domesmomodoa
durezadoshomensamolecidapelapoesiaepelasartes
8Exercitemosamemrianajuventude
9Osateniensesnosomentetinham(depositavam)amaiorconfiana
nocomandante,mastambmomaiortemor
10Afelicidadedosjovensestquasesemprenosconselhosdos
anciostodavia,osconselhosdosanciosquasesempresomolestos
aosjovens.
Q U I N TA F E I R A , 1 0 D E S E T E M B R O D E 2 0 0 9
Lio364ConjugaoAtivaePassiva(Noes)
Notaconvoco,refugio,remaneo,commoveo,obsideo.
1Osverbosda4conjugaolatina,noinfinitivo,terminamemire
2Soidnticasquelasda3conjugao
3overboaudire(audio)
4udio,udis,udit,audmus,audtis,udiunt
5Sncior,sancris,sanctur,sancmur,sancmini,sancintur
6Veniebam,veniebas,veniebat,veniebamus,veniebatis,veniebant
7Custodiebar,custodiebaris,custoriebatur,custodiebamur,
custodiebamini,custodiebantur
8Sepeliam,sepelies,sepeliet,sepeliemus,sepelietis,sepelient
9Sepeliar,sepelieris,sepelietur,sepeliemur,sepeliemini,sepelientur
10Amare:amem,ames,amet,amemus,ametis,ament.Delere:
deleam,deleas,deleat,deleamus,deleatis,deleant.Lgere:legam,
legas,legat,legamus,legatis,legant.Audire:audiam,audias,audiat,
audiamus,audiatis,audiant
11Amare:amer,ameris,ametur,amemur,amemini,amentur.Delere:
delear,delearis,deleatur,deleamur,deleamini,deleantur.Lgere:legar,
legaris,legatur,legamur,legamini,legantur.Audire:audiar,audiaris,
audiatur,audiamur,audiamini,audiantur
12Invcas,rmanes,cncinis,spelis
13Invocare:invcem,invces,invcet,invocmus,invoctis,invcent.
Remanere:remneam,remneas,remneat,remanemus,remanetis,
remneant.Concinere:cncinam,cncinas,cncinat,concinmus,
concintis,cncinant.Sepelire:sepliam,seplias,sepliat,
sepelimus,sepelitis,sepliant
14Obsidere:obsdeo,bsides,bsidet,obsidmus,obsidtis,bsident.
Reperire:Reprio,rperis,rperit,repermus,repertis,repriunt.
Exerccio49Traduziremportugus
1Serva,tuasenhoracastigartuapreguia
2Horcio,poetaromano,eraamigodeAugusto
3Osperigosdaguerraamedrontarooslavradorespacficos
4Celebremospoetasosfeitosdosvaresilustres
5Asguiastm/constremosninhosnasrvoresaltas
6Omaragitadopelaforadosventos
7AsobrasdeCcero,umgrandeorador,sobelas
8Aprudnciadosvelhosgovernaainexperinciadosmoos
9Csarrelataseusgrandesfeitosnoscomentriossobreaguerrada
Glia
10Conheceseoamigocertonaocasioincerta.
Exerccio50Traduziremlatim
1Nautaetimidimareprofundumtimeant
2Matrumamorergafiliosmagnusest
3Multaenavesinhostiumpotesttesunt
4Bellaoppidanisetruricolisdamnamagnasemperparabunt
5Judicesintribunalisedeantetjustitiamadministrent
6Hominesquinquesensushabent:visum,auditum,olfactum,gustum,
tactum
7Divitumdomusporticuslongasetopacashabebant
8Exercitusromanicornusinistrum/alasinistrahostiumimpetum
sustineat
9Amiciveriinomnibusfidemservant
10Amicifirmiraroreperientur.
Lio35Principaisadvrbiosepreposies
1Advrbioapalavraquesecolocajuntoaoverboparamodificara
aoqueoverboexprimepodesetambmempregaroadvrbiopara
modificaroadjetivoou,ainda,paramodificaroutroadvrbio
2Modificarentendeseporacrescentarumaidiaaoutrapalavra
3CamiloiamuitocontenteaosairdaRelaoseuclamojse
gastaramuito.Andavarpido,parachegaracasamuitocedo
4Onde=ubiaonde=quo.Ubiseempregacomverbosde
permanncia(lugarondeestou,fico,permaneo)jquo,comverbosde
movimento(lugaraondevou,dirijome)
5Unde=dondequa=poronde.Undeseempregacomverbosde
provenincia(lugardondevim)jqua,comverbosqueindicam
passagem(lugarporondepassei)
6Hodie,cras,nunc,deinde.Cotidie(todososdias),diu(pormuito
tempo),dum(enquanto),heri(ontem),postridie(nodiaseguinte),
pridie(navspera),saepe(muitasvezes),semper(sempre),simul(ao
mesmotempo)
7Fortiter(fortemente,corajosamente),feliciter(felizmente),prudenter
(prudentemente),quoque(tambm),difficile(dificilmente)
8Preposioapalavraqueligaduasoutraspalavras
9Locuoprepositivaapreposioqueseconstituidemaisdeuma
palavra
10Emlatimaspreposiesregemoscasosacusativoeablativo
11Inter,supra,ad,ante,apud,erga,extra,per,propter
12Aouab,cum,eouex,de,sine
13Apreposioinpoderegertantoacusativoquantoablativo.Elarege
acusativoquandoempregadacomverbosdemovimento(eoinurbem
euvoucidade)regeablativoquandoempregadacomverbosque
indicampermannciaoumovimentocircunscrito(suminurbeestou
nacidade).
Exerccio47Traduziremportugus
1Amanhvoltareiminhaatenoparaosnegciosdacidade
2Eueratemidopeloinimigo
3Osvarespasseavamnoscampos
4Ondeestseaondevais?
5OsdiscursosdeCceroeramlidosatentissimamentepelosromanos
6Osjovensobservamprudentementeospreceitosdosvelhos
7Attu,Brutos,filhomeu?
8EntreosantigosEgpcios,asmulherescuidavamdosnegciosfora
decasa,eosvares,dacasaedosafazeresdomsicos[nooriginal,a
palavracasaestnopluralcasas]
9Oarsemoveconosco
10NolivrodeTcito,oscostumesdosantigosgermnicosso
magnificamentelouvados.
Exerccio48Traduziremlatim
1Magisterinhortocumfiliisambulat
2Caesarepistolasplurimassimulsolebatdictare
3SuevitransRhenum,GallietHelvetiicisRhenumhabitabant
4Benevoliergaomnesdebemusesse
5Interomnesvirtutesjustitiaetpietasmaximaesunt
6SupraDariitabernaculumsolisimagofulgebat
7AquitaniaaflumineGarumnaadmontesPyrenaeumpertinebat
8Librosdeamicitiaetdesenectutescribemus
9Gallihominesprovictimisimmolabant
10Oratorpopuluminimprobosinflammat.
Q U I N TA F E I R A , 3 D E S E T E M B R O D E 2 0 0 9
Lio343conjugaoativaepassiva
1No,poisqueosverbosdeterceiradeclinaopossuemsua
terminaoeretona,recuandooacentodoverboparaaslaba
imediatamenteanterior.Comoterminamambosverbosemere,bom
mododediferencilosconjuglosprimeirapessoadopresentedo
indicativo:osverbosde2declinaoterminaminexoravelmenteem
eo,aopassoqueosde3no.V.g.:prohibere1pessoadopresente
doindicativo=prohibeo(2declinao)lgere1pessoadopresente
doindicativo=lego(3declinao).Paraalmdetudoisso,osverbos
de2declinaotma2pessoadosingulardopresentedoindicativo
terminadaemes,eosde3emis
2Viderespostaanterior
3Placre(agradar),cdere(cair,escorregar),snere(consentir),
miscre(misturar),secre(cortar,dividir),favre(favorecer,socorrer),
sedre(sentarse,estarsentado),sonre(soar,fazereco),srgere
(levantarse),ridre(rirse,alegrarse),frngere(quebrar,fazerem
pedaos),domre(domar,amansar,sujeitar),vidre(ver,olhar),ptere
(pedir,rogar),manre(ficar,permanecer),flere(correr,manar),
bbere(beber,embeber),vetre(vedar,proibir),prandre(jantar),
vvere(viver,estarvivo,gozaravida)
4Comparadass1e2conjugaes,ofuturoda3conjugaono
apresentaondiceb(a)(i)paraofuturo.Contudo,comosinaldistintivo,
possuiessetempoasterminaesdoimperfeitodoindicativo
antecedidaspelasvogaisdeligaoa(paraaprimeirapessoa)ee(para
asdemaispessoas)
5Seco,secas,secat,secamus,secatis,secantplaceo,places,placet,
placemus,placetis,placentduco,ducis,ducit,dcimus,dcitis,ducunt
6Secor,secaris,secatur,secamur,secamini,secanturplaceor,
placeris,placetur,placemur,placemini,placenturducor,duceris,
ducitur,ducimur,ducimini,ducuntur
7Secabam,secabas,secabat,secabamus,secabatis,secabant
placebam,placebas,placebat,placebamus,placebatis,placebant
ducebam,ducebas,ducebat,ducebamus,ducebatis,ducebant
8Vetabo,vetabis,vetabit,vetabimus,vetabitis,vetabuntvidebo,
videbis,videbit,videbimus,videtis,videbuntvivam,vives,vivet,
vivemus,vivetus,vivent
9Domabor,domaberis,domabitur,domabimur,domabimini,
domanbuturvidebor,videberis,videbitur,videbimur,videbimini,
videbunturducar,duceris,ducetur,ducemur,ducemini,ducentur
Exerccio45Traduziremportugus
1SomosgovernadosporDeus
2Tucomandarsoexrcito
3Sereiabandonadopelosmeusfilhos
4Ocegoeraconduzidopeloco
5Asmisriasdavidasodiminuidaspelaesperana
6Muitasvezesosbonsvarestambmsoacusadospeloshomens
mausdemsaes
7Oaneldeferrogastopelousocontnuo
8Aavarezasempreinsacivelnodiminuda[aplacada]nempela
abundncianempelanecessidade.
Exerccio46Traduziremlatim
1Patremetmatremdiligimus,quianobisomniabonadant
2Triamilliahominumcaedntur
3ResmeaeaDeoregntur
4Homeripoematasemperlegntur
5Multinostrumfelices,multivestruminfelicessunt
6Patriaestnobiscariorvita
7Parentesamo,quiamihiamicifidelssimisunt
8Spestibiroburdabit.
Q U A R TA F E I R A , 2 D E S E T E M B R O D E 2 0 0 9
Lio33Principaisformaspronominais
1Pronomeapalavraquesubstituioupodesubstituirosubstantivo
2Pronomepessoalapalavraquesubstituioupodesubstituironome
deumser,pondooemrelaocomapessoagramatical
3Emportugusdividemseospronomesemretoseoblquos
4Pronomespessoaisretossoosquesubstituemosujeito.Ex.:eu,tu,
eleouela,ns,vseelesouelas
5Pronomespessoaisoblquossoosquesubstituemoscomplementos
dosujeito.Ex.:me,mim,migo,te,ti,tigo,se,si,nos,nosco,vos,vosco,
os,as,lhes,se,si,sigo
6Videexemplosdasrespostasns4e5
7Mihi,tibi,sibi,nobis,vobis
8Sim
9Mecum,tecum,secum,nobiscum,vobiscum
10Me,te,seousese,nos,vos,seousese
11Mei,tui,sui
12Deduasmaneiras:nostrumounostri,vestrumouvestri.As
primeirasformasdizemsequandosequerindicarexclusooupartio
dentrens,dentrevs.Assegundassedizemaosequererindicar
pertenaouinteressedens,devs.[N.B.:arespostaanterior
discrepadoqueestnolivrodoprof.Napoleoalidizsetosomente
queassegundasformasqueremsignificardens,devs.]
13Pronomesdocasoreto.Sing.:Ego,tu,tu.Plur.:nos,vos,vos.
Pronomesdocasooblquo.Sing.:mei,mihi,me,metui,tibi,te,tesui,
sibi,se,seousese.Plur.:nostrumounostri,nobis,nobis,nosvestrum
ouvestri,vobis,vobis,vossui,sibi,se,seousese
14Havemosdetomarocuidadodediscriminarentreosobjetosdiretos
eindiretos,queemlatimsetraduzirosobformasdiferenadas,quais
sejam,oacusativoeodativo,v.g.,meemihi,teetibi,seesibi(em
portugusrespectivamenteme,teese).
Exerccio43Traduziremportugus
1Passeamoseuemeuirmo
2Csartinhaconsigotrslegies
3Levocomigotodasasminhascoisas/todososmeuspertences
4Ccerolouvadopormim
5Amanhjantareicontigo
6Osmaussempreobedecemasiprprios
7Oshelvcios[atuaissuos]transportavamconsigotodootrigo
8Oshelvcioseossquanosdavamrefnsentresi[trocavamrefns
entresi]
9Oprofessorrecomendarnosati
10Deusonipotenteejustssimo,avsobedecemos[traduoliteral:
atiobedecemos]
11Osbiodono[senhor]desimesmo
12Alembranadevssempreagradvelparameuspais.
Exerccio44Traduziremlatim
1Nosamatis,vosamamus
2Crasmecumcoenabis
3Duxtreslegionessecumportabit
4Improbiintersesepugnant
5Alumnimihiobtemperantetmelaudant
6Munus,puer,tibidabo
7Unusvestrummunusdabit
8Laudabimur,vituperabimini
9Sibiimperareimperiummaximumest
10Unusnostrummunusdabit
11Tupraeceptribustuisnonobtemperas,egosemperobtemperabo
12Hostesanobissuperabuntur.
T ER A FEI R A, 11 DE AG O S TO DE 2009
Lio322conjugaoativaepassivaaposto
1Terminamemeo
2Noflorpleoplceotceodbeo,hbeo,mneo,dfleo.Todos
pertencemsegundaconjugao
3Nre,flere,replre,placre,tacre,debre,habre,monre,deflre
4Nere=fiar(neo,nes,net,nemus,netis,nent)deflre=chorar,
deplorar(defleo,defles,deflet,deflemus,defletis,deflent)
5Fleor
6Placeo(imp.ind.at.):placbam,placbas,placbat,placebmus,
placebtis,placbant
7Debeo(imp.ind.pas.):debebar,debebaris,debebatur,debebamur,
debebamini,debebantur
8Delecto(fut.ind.at.):delectabo,delectabis,delectabit,delectabimus,
delectabitis,delectabunt
9Delecto(fut.ind.pas.):delectabor,delectaberis,delectabitur,
delectabimur,delectabimini,delectabuntur
10Deleo(fut.ind.at.):delebo,delebis,delebit,delebimus,delebitis,
delebunt
11Deleo(fut.ind.pas.):delebor,deleberis,delebitur,delebimur,
delebimini,delebuntur
12Monebmini
13Apostoapalavraoufrasequeexplicaumouvriostermos
expressosnaorao
14Fundamentaldoapostootermoaseexplicaroumodificarpelo
prprioaposto
15Quandooapostovemapsseufundamental,tantoemportugus
quantoemlatim,permaneceeleentrevrgulas
16Oapostohdeirparaomesmocasodapalavraaqueserefere.
Conformeoexemplodadopeloprof.Napoleo,temseoseguinte:Jesus
(nom.),hominumservator(nom.),DeiestfiliusJesum(acus.),
hominumservatorem(acus.),adoro
Exerccio41Traduziremportugus
1Osescritoresnarraroavidadosvarespreclaros
2OscostumesdosantigosgermanoseramlouvadosporTcito,
escritorromano
3Asfaculdadesdaalmaseroexercitadaspelosmeninos
4Ospombossoamedrontadospelomnimobarulho[Ospombos
amedrontamseporqualquerbarulho]
5Somoseseremosensinadosporbonsprofessores
6Notemereiachegada/vinda/aproximaodosinimigos
7OslivrosdeCceroagradammuitoesempreseroagradveis[Os
livrosdeCcerosomuitoagradveis/agradabilssimosesempreo
sero]
8AvindadeCsaraterravaoshabitantesdacidade/oscitadinos
9Oshabitantesdascidades/oscitadinoseramaterrados/aterravamse
pelavindadeCsar
10Osantigosromanosnotemiamafora/aviolncia/oataquedos
cartagineses.
Exerccio42Traduziremlatim
1Romanimagistratusapopulocreabantur
2Mareventoviolentoagitabitur
3Paucihominescentumannossupplebunt
4Peccatumtuumlacrimistuisdelebitur
5Timeminiquiainjustiestis
6Cicero,oratorromanus,aCatilinatimebatur
7Tacitus,scriptorromanus,antiquorummoresgermanorumlaudabat
8Solnubibusobscuraturetsaepeobscurabitur
9Classisetmilitumadventuscivesterrebit
10Hostiumvimequitesetpeditesnonsustinebunt.
Q U I N TA F E I R A , 6 D E A G O S T O D E 2 0 0 9
Lio31Ordinais
1Sim,osnmerosordinaissodeclinveis.14.Sing.:quartus(a,um)
dcimus(a,um)quarte(a,um)dcime(a,um)quarti(ae)dcimi(ae)
quarto (ae) dcimo (ae) quarto (a) dcimo (a) quartum (am, um)
dcimum (am, um). Plur.: quarti (ae, a) dcimi (ae, a) quarti (ae, a)
dcimi (ae, a) quatorum (arum) decimorum (arum) quartis dcimis
quartisdcimisquartos(as,a)dcimos(as,a).
2Prior
3Alter
6Unusetvicesimus,unusettricesimus,unusetquadragesimus,unus
etquinquagesimus,unusetsexagesimus,unusetseptuagesimus,unus
etoctogesimus,unusetnonagesimus...
Exerccio39Traduziremportugus
4OvigsimosegundolivrodaIladaagradvel.
Exerccio40Traduziremlatim
3Equitessexdecimmilliaetpeditesquindecimmilliapugnabant
5Iliadisliberduodevicesimus/octavusdecimuspulcherrimusest.
Q U A R TA F E I R A , 5 D E A G O S T O D E 2 0 0 9
Lio30Nmeroscardinais
1apalavraqueseacrescentaaosubstantivoparaindicarquantidade
ouordem
2Dividemseosnumeraisemcardinaiseordinais
3 O numeral cardinal indica quantidade j o ordinal, ordem e
seqncia
4Unus,una,unum.Masc.:unus,unius,uni,uno,unum.Fem.:una,
unius,uni,una,unam.N.:unum,unius,uni,uno,unum
5Usaseopluraldeunus,una,unumcompalavrasquesexistemno
plural, ou naquelas cujo plural tm significado especial. Una castra,
unaelitterae
6Utilizaseocardinalunus,una,unumparaindicarasingularidade
dotermoaqueserefere,significandoumasousomenteouainda
nico.UnumDeumlaudo=louvoaumsDeus,somenteaumDeus
Deumlaudo=louvoaDeus
7Somenteoshomens
8 Duo, duae, duo. Masc.: duo, duo, duorum, duobus, duobus, duos.
Fem.:duae,duae,duarum,duabus,duabus,duas.N.:duo,duo,duorum,
duobus,duobus,duo
9Tres,tria.Tresoutria,tresoutria,trium,tribus,tribus,tresoutria
10 Unus, una, unum duo, duae, duo tres, tria quatuor ou quattuor
quinque sex septem octo novem decem undecim duodecim
tredecimquatuordecimquindecim
11Se(x)decimoudecemetsexseptemdecimoudecemetseptem
12Duodevigintioudecemetoctoouoctodecimundevigintioudecemet
novemounovemdecim
14Vigintiunus,a,umouunus,a,umetviginti,vigintiduoouduoet
viginti,vigintitres,iaoutres,iaetviginti,vigintiquatuorouquatuoret
viginti, viginti quinque ou quinque et viginti, viginti sex ou sex et
viginti,vigintiseptemouseptemetviginti
15Uniusetvigintimilitum,duabusevigintirosis
22Octingentaoctogintaoctomilliaoctingentietoctogintaocto
Exerccio37Traduziremportugus
2DoismareslimitamaGlia
3Atenasaptriadostrspoetastrgicos
4OTigreeoEufratessodoisriosgrandes
5Oanooespaodetrezentosesessentaecincodias
Exerccio38Traduziremlatim
1Magisterabunoalumnolaudatur
2 Unus homo fortis utilior centum ignavis est [quam centum ignavi
est]
3Unalexestomnibuscivibus
4Tresgratiaeetnovemmusaesunt
5Dariusquingentarumnaviumclassemcomparabat.
Lio29Sintaxedocomparativoedosuperlativo
1Sim,hosdeigualdadeeinferioridade
4Multointeligentior
5Acrescenteseminusfrentedaformapositivadoadjetivo
6Socerusnonminusmunificusquamsocrus
Socerusparitermunificusacsocrus
Socerusaequemunificusacsocrus
Socerusaequemunificusatquesocrus
Socerustammunificusquamsocrus.
7No,poisemlatimsoums
10Estnograusuperlativo.Optimus.a,um.
Exerccio35Traduziremportugus
2Osexemplossomaisteisqueospreceitos
3Aboaopinio[obomrenome,aboanomeada]maisseguraqueo
dinheiro
4Asdoenasdaalmasomaisperniciosasqueasdocorpo
5AsmontanhasdasiasomaisaltasqueasdaEuropa
6Oticofoitobompaiquantobomcidado
7Scratesfoiomaissbiodetodososgregos
8Aprimaveraamaisagradvelestaodoano
9Rmulofoiomaisbelicosodosreisdosromanos
10Asiapreparavaexrcitosmaisopulentosquefortes
11Osramossuperioresdasrvoressomaisfrgeisqueosinferiores
12Aurzeumarbustopequenssimo
Exerccio36Traduziremlatim
1Equusestfortiorquamasinus/estasino
2Leporessunttimidioresquamcanes/suntcanibus
3Alumnimeisuntdiligentioresquamtui/sunttuis
4Fulmenestnonceleriusquammens/estmente
5Senessuntprudentioresquamjuvenes/suntjuvenibus
6Bellaciviliasuntmultoperniciosioraquambellaexterna/suntbellis
externis
7Canisestfidelssimusomniumanimalium
Canisestfidelssimusexomnibusanimalibus
Canisestfidelssimuseomnibusanimalibus
Canisestfidelssimusdeominibusanimalibus
Canisestfidelssimusinteromniaanimalia
8Ferrumestutilssimumomniummetallorum
Ferrumestutilssimumexomnibusmetallis
Ferrumestutilssimumeomnibusmetallis
Ferrumestutilssimumdeomnibusmetallis
Ferrumestutilssimuminteromniametalla
11Fratresoptimiamicisunt
12Honoressuntferesempersplendidioresquamjucundiores
Honoressuntferesempermagissplendidiquamjucundi
13Hominesblandssiminonsuntmunificentssimi
14Maretutiusquamolimsuperabamus.
Q U I N TA F E I R A , 3 0 D E J U L H O D E 2 0 0 9
Lio28ComparativoeSuperlativo
(particularidades)
1Comaadioderimusaonominativosingular.Ocomparativode
taisadjetivosregular
2Acrrimus,asprrimus,celrrimus,salubrrimus
3Fcilis,edifcilis,esmilis,edissmilis,egrcilis,ehmilis,e
6Egentior,ius,egentiores,aegentssimus,a,um,egentssimi,ae,a.
Providentior, ius, providentiores, a providentssimus, a, um
providentssimi,ae,a
8No,poisqueapartculaquumdgrafologo,aquelaletrauno
temvalordevogal
9Magiscanorus,a,um.Mximecanorus,a,um
12Bonus,a,ummalus,a,ummagnus,a,umparvus,a,um.Bonus
melior, ius optimus, a, um. Malus pejor, us pssimus, a, um.
Magnusmajor,usmximus,a,um.Parvusminor,usmnimus,a,
um
14Videquestoanterior
15Frtiter,frtius,fortssime
16Msere,misrius,misrrime
18Sim.Citra(aqum),citerior(anterior,maisaqum),ctimus(omais
aqum).Prae(diante),prior(oprimeirodedois),primus(oprimeirode
todos). Propre (perto), propior (mais perto), prximus (ltimo, o mais
prximo)
19Plusaformacomparativademultus.Multus(numeroso).Comp.:
plus(nom.),pluris(gen.),plus(acus.)=omaisnumeroso.Plur.:plures
(plura),plurium,pluribus,pluribus,plures(plura)
21Compluressignificamuitos.
Nom.: complures, a (ia). Plur.: complures (a), complurium,
compluribus,compluribus,complures(a)
23Falsus(falso)falsssimusnclitus(clebre)inclitssimus.
SB ADO, 25 DE JU LH O DE 2009
Lio27Graudosadjetivos
1 So trs os graus do adjetivo: normal ou positivo, comparativo e
superlativo
3Videquestoanterior
4Emlatimcolocaseumadjetivonograucomparativoacrescentando
se raiz obtida a partir do genitivo singular as dessinncias ior
(m.ef.)eius(n.)
5Videquestoanterior
6Doctus.Gneroneutro
7Oscomparativosseguema3declinao
8Fortis,e.Sing.:fortioroufortius,fortioroufortius,fortioris,fortiori,
fortiore (i), fortiorem, fortius. Plur.: fortiores ou fortiora, fortiores ou
fortiora,fortirum,fortiribus,fortiribus,fortioresoufortiora
9Estumadjetivonograusuperlativoaoreforarumaqualidadeaseu
mximograu
10Superlativosintticoaquelequeseexpressacomumaspalavra
j o analtico o que se expressa por mais de uma palavra (com o
acrscimo dum advrbio). Ex.1: esquerdista desonestssimo, carro
velocssimo.Ex.2:omaisdesonestoesquerdista,ocarromaisveloz
11No,emlatimhodesetraduzirnumanicaforma
12 Acrescentese raiz obtida a partir do genitivo singular da
palavraasdessinnciasissimus(m.),issima(f.)eissimum(n.)
13Doctus.raizdapalavra,tiradaapartirdogenitivosingular(docti
doct), juntouse a dessinncia superlativa masculina issimus
doctissimus
14Segueadeclinaodebonus,bona,bonum
15Fortis,e.Sing.:fortissimusoufortissimaoufortissimum,fortissime
ou fortissima ou fortissimum, fortissimi ou fortissimae, fortissimo ou
fortissimae, fortissimo ou fortissima, fortissimum ou fortissimam.
Plur.: fortissimi ou fortissimae ou fortissima, fortissimi ou fortissimae
oufortissima,fortissimorumoufortissimarum,fortissimis,fortissimis,
fortissimosoufortissimasoufortissima
S E X TA F E I R A , 2 4 D E J U L H O D E 2 0 0 9
Lio26Adjetivosde2classe
1Osadjetivosde2classeseguema3declinao
2Terminamemi
3Omnis,e.Sing.:omniseomne,omniseomne,omnis,omni,omni,
omnem e omne. Plur.: omnes e omnia, omnes e omnia, omnium,
mnibus,mnibus,omneseomnia
8lacer,cris,cre.Sing.:laceroulacrisoulacre,laceroulacris
ou lacre, lacris, lacri, lacri, lacrem ou lacre. Plur.: lacres ou
alcria, lacres ou alcria, alcrium, alcribus, alcribus, lacres ou
alcria
9Celer,cleris,clere.Sing.:celerouclerisouclere,celeroucleris
ou clere, cleris, cleri, cleri, clerem ou clere. Plur.: cleres ou
celria, cleres ou celria, clrium, celribus, celribus, cleres ou
celria
10Prudentem(m.ef.)ouprudens(n.)
11Velocem(m.ef.)ouvelox(n.)
14Felix,felcis.Sing.:felix,felix,felcis,felci,felci,felcemoufelix.
Plur.: felices ou felcia, felices ou felcia, felcium, felcibus, felcibus,
felicesoufelcia
Exerccio33Traduziremportugus
1Osbensdosamigossocomuns
2Asguerrascivissosemprehorrendas
3Avidadoshomensricosproporcionagrandesprazeres
4Aguardadoscesfiistilaossenhores[donos]
5OsorculosdeJpitereApoloeramclebres
6Osexemplosdosvaresilustres[preclaros]esbiossoteisatodos
oshomens
7Aglriablicadosantigosromanosgrande
9Osgregospunhamemfugaastropasterrestres[infantaria]eafrota
dospersas
10Orepousosalutarparao/aocorpocansado[fatigado].
Exerccio34Traduziremlatim
1Paterferocemfiliianimumcastigabat
2Psittacrumpennaefulgentessunt
3Omniummalorummatereststultitia
4Herodesinnocentiumpuerrummultitudinemtrucidat
5FlorensaustralisItaliaeoppidumeratTarentum.
6Omnespopuliregessapientesetclementesamant
7Lusciniaehominesomnesdelectant
8Minotaurusmonstrumterrbilifcieerat
9PalaestinaterrestreDeidomiciliumfit
10Infeliciumhminumtristitiamcritasmitigat.
Q U I N TA F E I R A , 2 3 D E J U L H O D E 2 0 0 9
Lio25Declinaodosadjetivos
1Classesdepalavrassoosdiversosgruposemqueestodistribudas
aspalavrasdeumidioma.Eilas:substantivo,adjetivo,verbo,advrbio,
preposio,artigo,pronome,conjuno,interjeioenumeral.
2Adjetivoapalavraqueaonomeconfereumatributo.Ex.:comunista
idiota, comunista assassino, comunista desgraado, comunista
mentiroso.
3de1classeoadjetivoquesedeclinaconformea1(paranomes
femininos)e2(paranomesmasculinoseneutros)declinaes
5Pelodicionriosabemosqueoadjetivode1classequandootermo
compulsado vem seguido das terminaes a e um, juntas ou
separadasdaraizdapalavraaqueserefere
6No,demodoalgum.Adjetivoshde1classequeterminamemer
(v.g.: pulcher, miser). Tais adjetivos se no imiscuem das regras para
os nomes de 2 declinao cuja terminao tambm er. Alguns
adjetivos perdem o e final no genitivo (pulcher, gen. pulchri),
enquantooutrosconservamno(miser,ge.mseri)
7Probus,a,um.Masc.en.sing.:probuseprobum,probeeprobum,
probi, probo, probo, probum. Masc. e n. plur.: probi e proba, probi e
proba, proborum, probis, probis, probos e proba. Fem. sing.: proba,
proba, probae, probae, proba, probam. Fem. plur.: probae, probae,
probarum,probis,probis,probas.
8Niger,gra,grum.Masc.en.sing.:nigerenigrum,nigerenigrum,
nigri,nigro,nigro,nigrum.Masc.en.plur.:nigrienigra,nigrienigra,
nigrorum, nigris, nigris, nigros e nigra. Fem. sing.: nigra, nigra,
nigrae, nigrae, nigra, nigram. Fem. plur.: nigrae, nigrae, nigrarum,
nigris,nigris,nigras.
11Tener,era,erum.Masc.en.sing.:teneretnerum,teneretnerum,
tneri,tnero,tnero,tnerum.Masc.en.plur.:tnerietnera,tnerie
tnera,tenerrum,tneris,tneris,tnerosetnera.Fem.sing.:tnera,
tnera,tnerae,tnerae,tnera,tneram.Fem.plur.:tnerae,tnerae,
tenerrum,tneris,tneris,tneras.
12Liber,era,erum.Masc.en.sing.:liberelberum,liberelberum,
lberi, lbero, lbero, lberum. Masc. e n. plur.: lberi e lbera, lberi e
lbera, liberrum, lberis, lberis, lberos e lbera. Fem. sing.: lbera,
lbera, lberae, lberae, lbera, lberam. Fem. plur.: lberae, lberae,
liberrum,lberis,lberis,lberas.
13Pstifer,era,erum.Masc.en.sing.:pstiferepestferum,pstifere
pestferum, pestferi, pestfero, pestfero, pestferum. Masc. e n. plur.:
pestferi e pestfera, pestferi e pestfera, pestiferrum, pestferis,
pestferis, pestferos e pestfera. Fem. sing.: pestfera, pestifera,
pestiferae, pestferae, pestfera, pestferam. Fem. plur.: pestferae,
pestferae,pestiferrum,pestferis,pestferis,pestferas.
14Satur,ura,utum.Masc.en.sing.:saturesturum,saturesturum,
sturi,sturo,sturo,sturum.Masc.en.plur.:sturiestura,sturie
stura,saturrum,sturis,sturis,sturosestura.Fem.sing.:stura,
stura,sturae,sturae,stura,sturam.Fem.plur.:sturae,sturae,
saturrum,sturis,sturis,sturas.
Exerccio31Traduziremportugus
1Asobrasdoshomenssolivres
2Aaladireitadosgregospeemfugaaalaesquerdadospersas
3Avidalongaparaohomemmiservel
5Minhameeradoente,eeutriste.[adltteram:eeueratriste]
Exerccio32Traduziremlatim
1Pretiosummettallumestaurum
2Mseraeratromanaeplebisconditio
3Romanarumvillarumporticuserantaltaeetvastae
4Parvapeccatasaepedolorummagnorumcausaesunt
Lio24Recordaoeestudocomparativodas
declinaes
1Acusativo.Casolexicognico
2Am,um,em,um,em
3As,os,es,us,es
41declinao:sing.:a,a,ae,ae,a,amplur.:ae,ae,arum,
is(abus),is(abus),as.
2 declinao: sing.: us er ir um, e er ir um, i, o, o, um
plur.:iiia,iiia,orum,is,is,osos,is,is,ososos
a.
3 declinao: sing.: vrias terminaes (n. e al ar, vrias
terminaes), igual ao nom., is, i e, em (n. igual ao nom., im)
plur.:es(n.ia,a)es(n.ia,a),umium,ibus,ibus,es(n.ia,
a).
4declinao:sing.:us(n.u),us(n.u),us(n.uouus),ui(n.
u),uiu(n.u),um(n.u)plur.:us(n.ua),us(n.ua),uum,
ibus(ubus),ibus(ubus),us(n.ua).
5declinao:sing.:es,es,ei(i),ei(i),e,emplur.:es,es,
erum,ebus,ebus,es.
7Aspalavrashebraicasseguemaregradaresposta5,noobstantese
encontremalgumasdelasdeclinadas.V.g.:Abram(Abraeoubraham,
brahae),Adam(Adaeoudamus,i).
8Substantivosdefectivossoaquelesquenosodeclinadosemtodos
oscasos
9Substantivosheterclitossoaquelesqueseguemumadeclinaono
singular,eoutranoplural.V.g.:Vasnosing.3declinao,noplur.
2 declinao jugerum, i no sing. 2 declinao, no plur. 3
declinao tonitruum, i no sing. 2 ou 4 declinao, no plur. 4
declinao.
10Pluraldeblneumblneaedeblneibalnerumdepulum
pulae
11Locus,loci(2decl.m.)=lugarplur.:loci,locorum(m.)ouloca,
locorum(n.)=lugar
Carbasus,i(2decl.f.)=linhofinssimoplur.:carbasa,orum(2decl.
n.)=veladenavio.
12Pluraldejocus,joci:(2decl.n.)joca,joca,jocorum,jocis,jocis,
joca (2 decl. m.) joci, joci, jocorum, jocis, jocis, jocos. Plural de
caelum,i(coelum,i):(2decl.m.)caeli,caeli,caelorum,caelis,caelis,
caelos
13Bos.(m.ef.).Sing.:bos,bos,bovis,bovi,bove,bovemplur.:boves,
boves,boum,bobusoububus,bobusoububus,boves
14 Caro (f.). Sing.: caro, caro, carnis, carni, carne, carnem plur.:
carnes,carnes,carnium,crnibus,crnibus,carnes
16 Sus (m.). Sing.: sus, sus, suis, sui, sue, suem plur.: sues, sues,
suum,sibusousubus,sibusousubus,sues
18Vesper(m.).Sing.:vesperouvsperusouvspera,vesperouvspere
ou vspera, vsperis ou vsperi ou vsperae, vsperi ou vspero ou
vsperae,vspereouvspera,vsperemouvsperumouvsperamplur.:
vsperes ou vsperi ou vsperae, vsperes ou vsperi ou vsperae,
vsperum ou vesperrum ou vesperrum, vespribus ou vsperis ou
vsperis, vespribus ou vsperis ou vsperis, vsperes ou vsperos ou
vsperas
Exerccio29Traduziremportugus
1bomDeus,d[dai]vidalongaameupaie[minha]med[dai]a
meus irmos e irms o amor concrdia aos moos a sabedoria de
espritoeasforasdocorpo,aosvelhosodescansoeapaz.
2Poucossoosbonspaisdefamlia
3Asgrandescidadessoadornadasporcasasopulentas
4Ascarnesdosbois[deboi]edosporcos[deporco]sodiferentes
5Cmonafugentavaasgrandestropasdostrcios.
Exerccio30Traduziremlatim
1Magnuseratnumerusdomorum/domuumurbis
2Jesu,humanignerissaluss
3Bubus/bobuspbulum,subus/suibusfrfuresdamus
4QuercusJovidicataerat,etlaurusApollini.
5Longarumnoctiumtnebraeaegrotishomnibusjucundaenonsunt.
Q U I N TA F E I R A , 1 6 D E J U L H O D E 2 0 0 9
Lio235declinao
1 As palavras da 5 declinao so majoritariamente do gnero
feminino
2Sing.:es,es,ei,ei,e,emplur.:es,es,erum,ebus,ebus,
es
3Res,rei.Sing.:res,res,rei,rei,re,remplur.:res,res,rerum,rebus,
rebus,res
4 Dies, diei. Sing.: dies, dies, diei, diei, die, diem plur.: dies, dies,
dierum,diebus,diebus,dies
6Fides,ei.Sing.:fides,fides,fdei,fdei,fide,fdem
7Osubstantivodiesmasculinoquando:a)indicadiacomoperodo
de24horaseb)quandoestnoplural.Osubstantivodiesfeminino
quando: a) significa prazo, tempo, dia fixo ou ocasio b) quando
pospostospreposiesante,posteadseguidasdedemonstrativo
8Merdies(meiodia)sempredogneromasculino,enotemplural
9Aterminaogenitivasingularei,quandoantecedidadeconsoante,
temaletraEbreve,deslocandoatonicidadedapalavraslabaquelhe
antecede,aopassoque,quandoantecedidadeconsoante,oEdaquela
mesmaterminaoeilsecomoslabalonga,etnica
10Matria,matriesbarbria,barbries.Nopluralhodeseguiras
terminaesflexivasde1declinao.
Exerccio27Traduziremportugus
1Osmeninoseasmeninasgostamdosdias(acus.)festivos
2Adurezadoferroabrandadapelofogo,adoshomenspelapoesiae
pelasartes
3Afofundamentodajustia
4Asorteasenhoradascoisas
5Seaesperenaosinaldabondade,omedoosinaldamaldade
Exerccio28Traduziremlatim
1Historiaresetrerumcausasexplicat
2Spessuaevanaesunt
3Certaestmors,mortisdiesestincerta
4Fronsetculihumanaefaciipartessunt
T ER A FEI R A, 14 DE J U LH O DE 2009
Lio224declinao
1Sim,aquartadeclinaocontemplapalavrasmasculinas,femininas
eneutras
5Sim,existemalguns.Sing.:u,u,u(ouus),u,u,uplur.:ua,
ua,uum,ibus(ubus),ibus(ubus),ua
6Genu(s).Sing.:genuougenus,genuougene,genu(s)ougeni,genu
ougeno,genuougeno,genuougenumplur.:genuaougeni,genuaou
geni,genuumougenorum,genibusougenis,genibusougenis,genua
ougenos
8Jesus.Sing.:Jesus,Jesu,Jesu,Jesu,Jesu,Jesum
9Casolocativoumcasolatinoespecialqueservedeindicarolugar
ondealgumseencontra
12Acus(agulha)cubus,arcus(arco)rcubus,artus(membro)
rtibus, lacus (lago) lcubus, partus (parto) prtibus, pecu
(rebanho)pcubus,quercus(carvalho)qurcubus,specus(caverna)
spcubus, tribus (tribo) trbubus citemse tambm os nomes veru
(espeto)eportus(porto),quetantopodemterminaremubuscomoem
ibus
1Osresultadosdasguerrassoincertos
2Pressagivamos[vaticinvamos]grandeabundncia[abastana]de
frutos
3Oscaprichosdafortunaedoacasosoinconstantes
Exerccio26Traduziremlatim
1Veteraniroburexerctuumromanorumerant
2Exrcitusagrospatrismeivastant
3Corporismotusrtubuscommodisunt
4Domisum
5Verisrditusagrcolasdelectat.
Assinar:Postagens(Atom)