Você está na página 1de 27

BETO ARMADO I MEST. ENG.

CIVIL

ESTRUTURAS DE BETO ARMADO I 7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO PROGRAMA

fct - UNL

1.Introduo ao beto armado 2.Bases de Projecto e Aces 3.Propriedades dos materiais: beto e ao 4.Durabilidade 5.Estados limite ltimos de resistncia traco e compresso 6.Estado limite ltimo de resistncia flexo simples

7.Estado limite ltimo de resistncia ao esforo transverso 7.Estado


8.Disposies construtivas relativas a vigas 9.Estados limite de fendilhao 10.Estados limite de deformao 11.Estados limite ltimos de resistncia flexo composta com esforo normal e flexo desviada 12.Estados limite ltimos devido a deformao estrutural 13.Disposies construtivas relativas a pilares e paredes 14.Estado limite ltimo de resistncia toro
VLcio Set09

Set. 2009 1

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


ESTADO LIMITE LTIMO DE RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO 1. Comportamento elstico de vigas sujeitas a esforo transverso 2. Mecanismo de resistncia ao esforo transverso em vigas de beto armado 3. Situaes particulares 7.1. COMPORTAMENTO ELSTICO DE VIGAS SUJEITAS A ESFORO TRANSVERSO Considere-se uma viga constituda por um material elstico-linear. (M) (V) A-A A h + A b M + 2x45 V + -

mx =

3 V 2 bh

=-
-

=- =

= =-
2

VLcio Set09

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


7.2. MECANISMO DE RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO EM VIGAS DE BETO ARMADO No beto armado a resistncia traco baixa (mx= = fct), surgindo fendas de traco perpendiculares direco das tenses de traco.
Fendas verticais de flexo

=- =

= =-

Fendas inclinadas de esf. transv.

Fendas inclinadas de esf. transv.

Fendas verticais de flexo


VLcio Set09

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO

Dente de beto

F1 resultante das tenses de corte na zona comprimida x

F1

Fc

F3 Fsw F2
Fs

F2 efeito de ferrolho nas armaduras longitudinais

F3 componente vertical da fora de atrito entre faces da fenda provocado pela intrincamento entre os inertes Fsw fora de traco nas armaduras transversais

VLcio Set09

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


ENSAIO DE VIGA AO ESFORO TRANSVERSO

Ponto de aplicao da carga concentrada Fenda inclinada de esf. transv.

Efeito de ferrolho
VLcio Set09

Apoio

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


x

F1 F3 Fsw F2

F1 resultante das tenses de corte na zona comprimida F2 efeito de ferrolho nas armaduras longitudinais F3 componente vertical da fora de atrito entre faces da fenda Fsw fora de traco nas armaduras transversais

A resistncia ao esforo transverso ser a soma destas componentes:

VR = F1 + F2 + F3 + Fsw
e depende dos seguintes factores: 1. Resistncia do beto (que se reflecte no efeito de ferrolho F2; no valor de x; na ligao dos inertes na zona da fenda F3); 2. Quantidade de armadura longitudinal As (que se reflecte no efeito de ferrolho F2; no valor de x; na abertura da fenda F3); 3. Dimenso relativa dos inertes (efeito de escala F3); 4. Quantidade de armadura transversal (na abertura da fenda F3; na resistncia da armadura transversal Fsw).
VLcio Set09

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


CAMPOS DE TENSO

Campos de tenso de compresso no beto Traco nas armaduras 1. Atravs de campos de tenso de compresso no beto as foras aplicadas so transferidas para a parte inferior da viga. 2. As armaduras transversais, por traco, transferem estas foras novamente para o topo da viga. O mecanismo repete-se de forma a conduzir as cargas at aos apoios. 3. Escoras e tirantes horizontais equilibram as componentes horizontais dos campos de tenso de compresso inclinados no beto.
VLcio Set09

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


RESULTANTES DOS CAMPOS DE TENSO

Escoras de compresso no beto Tirantes que representam a traco nas armaduras O problema simplifica-se se dividirmos a carga uniforme em parcelas iguais e a substituirmos pelas respectivas resultantes. Podemos ento considerar as resultantes dos campos de tenso inclinados no beto e as resultantes das foras nas armaduras transversais e longitudinais. Ficamos, assim, com uma estrutura treliada, fcil de calcular, em que: as barras comprimidas - escoras constituem a resultante das tenses de compresso no beto, e as barras traccionadas tirantes representam as armaduras, no caso das armaduras longitudinais, ou a resultante das foras nas armaduras distribudas, no caso das armaduras transversais.
VLcio Set09

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


RESULTANTES DOS CAMPOS DE TENSO
z cotg z cotg z cotg z cotg z cotg p p z cotg

z
z cotg

Escoras
p z cotg z cotg 2 z cotg 2

Tirantes FV = 0 MA = 0 MB = 0 V = Fcw sen M V (z cotg)/2 = Fc z M + V (z cotg)/2 = Fs z Fcw = V / sen Fc = M / z V cotg /2 Fs = M / z + V cotg /2 Por equilbrio do n A: FV = 0 Fsw = V
9

Fc

B V

z Fsw 1 A
VLcio Set09

MEd

V cotg

z cotg

Fs

VEd(x = z cotg)

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


Fc Fcw = V / sen Fc = M / z V cotg /2 Fs = M / z + V cotg /2 Fsw = V

z Fsw 1
z cotg

Fcw

Fs

Fcw = cw bw z cos

bw

Asw s

cw b w z V= cotg + tg

V = cw bw z cos sen
bw - espessura da alma

VLcio Set09

z cotg

Asw - seco transversal total da armadura Fsw = Asw sw (z cotg / s) de um estribo A V = sw sw z cotg s espaamento entre estribos s
10

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


VERIFICAO DA SEGURANA

VEd(x = z cotg) VRd,s VRd,s = A sw fywd z cotg s

- valor de clculo do esforo transverso


equilibrado pela resistncia da armadura transversal.

NOTA: O esforo transverso actuante calculado a x = d do apoio VEd(x=d). Frequentemente, por

simplificao, considera-se no apoio VEd(x=0). Para seces fora do apoio, e se a aces forem uniformemente distribudas, o esforo transverso deve se calculado a uma distncia z cotg da seco.

VEd (x = 0) VRd,max

VRd,max

1 fcd b w z = cw cotg + tg

- valor de clculo do esforo transverso resistente mximo, correspondente resistncia compresso das escoras de beto.

NOTA: Neste caso, o esforo transverso actuante calculado a x = 0, isto , no apoio. Junto ao

apoio a escora tem uma inclinao maior (cotg1 = 0.5 cotg) mas o esforo transverso maior que a x = z cotg.

Fs,Rd MEd / z + 0.5 VEd cotg


VLcio Set09

- incremento de traco na armadura longitudinal devido ao esforo transverso


11

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


RESISTNCIA DAS ARMADURAS

VRd,s

A sw fywd z cotg = s

fywd = fyd

1.0 cotg 2.5 45 21.8

- limites admissveis para o ngulo de inclinao das escoras de beto com o eixo do elemento.

Asw - seco transversal total da armadura de um estribo s espaamento entre estribos

Asw
h d

Asw

s
bw

VLcio Set09

12

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


RESISTNCIA DAS ESCORAS COMPRIMIDAS

VRd,max

1 fcd b w z = cw cotg + tg
b hf

cw = 1.0 para estruturas no pr-esforados

1.0 cotg 2.5

fck 1 = 0.6 1 250


Asw

com fck em MPa

h d

Asw

h d

1 - coeficiente de reduo da resistncia do beto em compresso, tendo em conta que o beto na alma da viga est fendilhado.

bw - menor espessura na altura til d da alma da bw seco (onde se encontram bw as escoras inclinadas) REA MXIMA DE ARMADURA TRANSVERSAL para =45

A sw,max fywd s bw
VLcio Set09

= 0.5 cw 1 fcd

VRd,max = cw

1 fcd b w z cotg + tg

VRd,s =

A sw fywd z cotg s
13

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


ARMADURAS TRANSVERSAIS INCLINADAS (estribos ou vares inclinados)

VEd (x = z (cotg + cot g )) VRd,s = VEd (x = 0) = VRd,max = cw

A sw fywd z (cotg + cot g )sen s 1 fcd b w z(cotg + cotg ) 1 + cotg2

Asw

45 90

A utilizao de vares inclinados deve ser usada como soluo extrema, e sempre em conjunto com estribos (pelo menos 50% da armadura transversal) com ramos junto s superfcies da alma como forma de melhor controlar a abertura das eventuais fendas de esforo transverso. REA MXIMA DE ARMADURA TRANSVERSAL INCLINADA para =45

A sw,max fywd
VLcio Set09

s bw

0.5 cw 1 fcd = sen

14

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


FORA DE TRACO ADICIONAL NA ARMADURA LONGITUDINAL

Fs = MEd / z + 0.5 VEd cotg


Parcela devida flexo ou Parcela devida ao esf. transv.

Fs = 0.5 VEd cotg

MEd = Fs z = MEd + MEd

com MEd = (0.5 VEd cotg) z

como V = dM/dx

al = 0.5 z cotg
sendo
VLcio Set09

x
al al

MEd (x) = MEd (x+al)

M'

O efeito do esforo transverso na armadura longitudinal pode ser Ento: obtido por da translao do VEd = MEd / x diagrama de momentos da VEd = (0.5 VEd cotg) z / x distncia a . M' l Isto , com x = al,

al

15

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


PARA ARMADURAS TRANSVERSAIS INCLINADAS:

Fs = 0.5 VEd (cotg - cotg )

MEd = (0.5 VEd (cotgcotg) z

al = 0.5 z (cotg cotg )


ARMADURA LONGITUDINAL NOS APOIOS SIMPLES Nos apoios simples MEd = 0, logo, as armaduras longitudinais devem ser dimensionadas apenas para o efeito do esf. transverso:

al

Fs = 0.5 VEd(x=0) cotg

M' x

Para armaduras inclinadas:


al

al

M'
16

Fs = 0.5 VEd(x=0) (cotg - cotg ) VLcio Set09

Para armaduras verticais:

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


ARMADURA MNIMA DE ESFORO TRANSVERSO Taxa de armadura de esf. transverso:

A sw w = s b w sen
w,min 0.08 fck = fyk

Taxa mnima de armadura de esf. transverso:

Para armaduras verticais: (Asw/s)min 0.1% bw

VLcio Set09

17

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


DIMENSIONAMENTO DA ARMADURA DE ESFORO TRANSVERSO

pd l a VEd

1. Armadura mnima na zona central:

0.08 fck fyk (Asw/s)min = w,min bw w,min =

= 30 e z 0.9 d

+
d

pd

VRd,s,min VRd,s,min

A VRd,s,min = sw s

fyd z cotg min

a = VRd,s,min/pd
(Asw/s)apoios

(Asw/s)min

2. Dimensionamento da armadura junto aos apoios:

V (x = d) A sw Ed s apoios fyd z cotg

3. Verificao da compresso f b z f VEd (x = 0) VRd,max = 1 cd w 1 = 0.6 1 ck nas escoras junto aos apoios: cotg + tg 250
VLcio Set09

18

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


DETERMINAO DE PARA OPTIMIZAR A ARMADURA TRANSVERSAL Taxa de armadura de esf. transverso:

VEd VRd,max

1 fcd b w z = cw cotg + tg
-1

VEd cw 1 fcd b w z (0.5 sen2 )

2VEd 0.5 sen f b z cw 1 cd w


Com os limites da EN1992.1.1

1.0 cotg 2.5

45 21.8

Note-se que menor quantidade de armadura transversal (menor ) corresponde um maior al = 0.5 z cotg, e portanto uma maior translao do diagrama de momentos flectores e, consequentemente, maior comprimento da armadura longitudinal.

VLcio Set09

19

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


6.3. SITUAES PARTICULARES VIGAS DE ALTURA VARIVEL BANZO COMPRIMIDO INCLINADO

FV = 0
Fc Fs
VLcio Set09

V = Fcw sen + Fc sen Fcw = (V Vccd) / sen

MEd

Vccd = Fc sen - a componente


VEd

vertical da fora de compresso no banzo inclinado. ngulo do banzo comprimido com a horizontal.

20

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


Outro exemplo de banzo comprimido inclinado:

BANZO TRACCIONADO INCLINADO

Fc
MEd

FV = 0 Vtd = Fs sen

V = Fcw sen + Fs sen Fcw = (V Vtd) / sen - a componente vertical


VLcio Set09

Fs

VEd

da fora de traco no banzo inclinado. ngulo banzo traccionado com a horizontal.

21

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


VIGAS DE ALTURA VARIVEL

VEd(x = d) - Vccd - Vtd VRd,s VEd(x = 0) - Vccd - Vtd VRd,max


ACES APLICADAS JUNTO AOS APOIOS CARGAS CONCENTRADAS A aV 2d DO APOIO

av - o vo de corte, e define-se como a d


distncia entre a carga e a face do apoio em apoios rgidos, ou o eixo do apoio em apoios flexveis.

av (1-) F F

+
VLcio Set09

(1-) F

22

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


CARGAS CONCENTRADAS A aV 2d DO APOIO

av

(1-) F d

0.75 av

+
F

(1-) F

Para efeitos de clculo da armadura transversal, esforo transverso devido carga concentrada pode ser multiplicado por = av / 2d Para av< 0.5d deve ser tomado av= 0.5d.

VEd VRd,s = Asw fyd sen


Onde Asw a armadura transversal entre a carga e o apoio e o ngulo desta com o eixo da pea. Esta armadura deve ser colocada numa largura de 0.75 av, centrada em av. Para a verificao da escora comprimida, deve ser considerado o valor total de VEd, com VRd,max dado por:
VLcio Set09

VEd VRd,max = 0.5 bwd 1 fcd

23

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


ARMADURA DE SUSPENSO ACES NA FACE INFERIOR DA VIGA

Fsw
Z cotg

Fsw = VEd + 2pd z cotg Asw/s fyd z cotg


APOIOS INDIRECTOS
h1/2 h1/2 h1 h1/3

Fsw/2
h1/3 h1/2

Fsw/2
h1/3 h1/2

h1/3 h2 h1 h2/2 h2/3 h2


24

VLcio Set09

Fsw Asw fyd

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


ARMADURA DE LIGAO BANZO-ALMA Resistncia ao esforo transverso dos banzos

2 F = M / z Fsf = F / cotgf
Escoras Tirantes

(Asf/sf) fyd cotgf (F / x)


x uma distncia no sentido longitudinal da pea, na qual se distribui a armadura Asf.

2F
hf

Fcf
f

Fcf = F / cosf 1fcd hf x senf F / cosf 1fcd hf senf cosf (F / x)


1.0 cotg f 2.0 para banzos comprimidos 1.0 cotg f 1.25 para banzos traccionados

Fsf F

x , no mximo, metade da distncia entre as seces de momento nulo e de momento mximo ou, no caso de cargas pontuais, a distncia entre cargas pontuais.
VLcio Set09

25

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL

fct - UNL

7 RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO


(Asf/sf) fyd cotgf (F / x)
pd l VEd MEd

1 fcd hf senf cosf (F / x)

No caso de aces uniformemente distribudas, F/x pode ser estimado da seguinte forma: Sendo

VEd = MEd/x
ento donde:

e 2 F = MEd / z

2F = VEdx / z

F/x = 0.5 VEd / z 1 fcd hf z senf cosf 0.5 VEd

(Asf/sf) fyd z cotgf 0.5 VEd

Assim, se se considerar f = : a rea de armadura de ligao banzo-alma metade da rea da armadura de esforo transverso da alma - Asf /sf 0.5 Asw /s, e a resistncia compresso do beto est automaticamente verificada se a espessura do banzo for pelo menos metade da espessura da alma - hf 0.5 bw Se F / x hf 0.4 fctd no necessria armadura de ligao banzo-alma. VIGAS EM L: No caso de vigas com banzo apenas para um dos lados da alma (L), as expresses anteriores tomam a forma:
VLcio Set09

(Asf/sf) fyd z cotgf VEd

1 fcd hf z senf cosf VEd

26

BETO ARMADO I MEST. ENG. CIVIL


Designao alfa beta gama delta psilon zeta eta teta Iota Kapa lambda mi ni csi micron pi r sigma tau ipsilon fi

ALFABETO GREGO

fct - UNL

Representaes frequentes 7 Maisculas Minsculas ngulo; relao; coeficiente dedas minsculas coeficiente de homogeneizao RESISTNCIA AO ESFORO TRANSVERSO expanso trmica;

ngulo; relao; coeficiente Coeficiente ; coeficiente parcial Incremento Extenso Coeficiente Coeficiente ngulo

Coeficiente; coeficiente de esbelteza Coeficiente de atrito; momento flector reduzido Coeficiente de Poisson; coeficiente de reduo da resistncia; esforo normal reduzido Coeficiente

Constante, razo entre o permetro e o dimetro de uma circunferncia Massa volmica; taxa de armadura Tenso Tenso tangencial

Dimetro de um varo de seco circular Coeficiente de fluncia

chi psi omega VLcio Set09

Coeficientes definindo valores representativos Percentagem mecnica de armadura

27

Você também pode gostar