Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
IGOR PEREIRA DE PAULA, brasileiro, solteiro, tcnico em manuteno, inscrito no CPF/MF sob o nmero 665.589.303 8! resi"ente e "omicilia"a na #ua $$09, casa $$5, % & 'ta(a, Con)unto Cear*, Fortale+a C', C'P 60533 !80, ,em, com o "e,i"o res(eito e costumeiro acatamento a -onrosa (resena "e .ossa '/cel0ncia, (or interm"io "e sua a",o1a"a e (rocura"ora 2ue in fine assina, 3instrumento (rocurat4rio em ane/o5, com arrimo na 6ei n7. 8.088/90 3C4"i1o "e 9e:esa "o Consumi"or5 e "emais "is(ositi,os ,i1orantes a(lic*,eis ao caso, a)ui+ar a (resente AO DE REVISO DE CLUSULAS CONTRATUAIS COM PEDIDO DE ANTECIPAO DE TUTELA em :ace "e BANCO FIAT S/A, inscrito no C;P</MF sob o n7 6$.$90.658/000$ com se"e na =lame"a Pe"ro Calil, %3, Po*, >o Paulo o 2ue :ao (elos moti,os :*ticos e )ur?"icos 2ue (asso a escan"ir (ara no :inal (ostular. I
1.
DA GRATUIDADE PROCESSUAL Preliminarmente, re2uer o autor, 2ue l-e se)a "e:eri"o o bene(l*cito "a
GRATUIDADE PROCESSUAL , (re,isto na 6ei n7 $.060/50, nota"amente em seu arti1o %7, (ar*1ra:o (rimeiro, em :ace "a sua com(ro,a"a -i(ossu:ici0ncia :inanceira, con:orme "eclarao em ane/o. = t?tulo ilustrati,o ,e)a o 2ue "is(@em o art. %&, (ar*1ra:o (rimeiro, "a su(racita"a 6ei. Art. 4. A parte gozar dos benefcios da assistncia judiciria, mediante simples afirmao, na prpria petio inicial, de ue no Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 1
contu"o, como con"io :un"amental (ara o "e:erimento "a 1ratui"a"e (rocessual, a com(ro,ao "e 2ue a (arte no "is(@e "e recursos 2ue l-e (ermita "eman"ar sem (re)u?+o "e seu sustento ou "e sua :am?lia, con:orme (ronuncia 2ue :a+ o arti1o 57, inciso 6AAB., assim "esen-a"oC )Art. * .............. +,,-. / o 0stado prestar assistncia jurdica integral e gratuita aos ue compro#em insuficincia de recursos1. 3. Portanto, '/cel0ncia, a 1ratui"a"e (rocessual em :a,or "o autor me"i"a
necess*ria 2ue se a)usta (er:eitamente a atual situao "o mesmo, em con:ormi"a"e com a litur1ia "a 6ei $.060/50, re:eri"a 6ei, rece(ciona"a (ela Constituio "a #e(ublica. II SNTESE DOS FATOS E DA FUNDAMENTAO JURDICA
$. D =utor, mantm )unto E # a conta banc*ria "e n. na a10ncia n. , sen"o certo 2ue, em , com ela :irmou contrato "e abertura "e cr"ito E t?tulo "e Cr"ito Pessoal no ,alor "e #F 3contrato ane/o5 a,ali+a"o (elo >r. Dcorre 2ue, a(esar "este constar "a :ic-a ca"astral, o =utor no recebeu c4(ia "o cita"o contrato "e em(rstimo, sen"o 2ue, com muito custo, conse1uiu a /ero/ "a $a :ace "o alu"i"o, (orem, "as cl*usulas (rinci(ais, na"a sabe at -o)e 9es"e a assinatura "o contrato, "ecorreu al1um tem(o sem 2ual2uer (roblema, at 2ue, E (artir "o in?cio "o ano "e , te,e, o =utor, em sua ,i"a :inanceira, terr?,el re,erso, :ican"o, "e ino(ino, "esem(re1a"o, (assan"o a ,i,er "e sua a(osenta"oria "o B;>> cu)os bene:?cios "e 3com(ro,ante )unta"o5 e :ace a (recarie"a"e "esses ,encimentos, inclusi,e, contan"o com o au/?lio "e seus :amiliares, o =utor ,in-a tentan"o sal"ar suas obri1a@es (ara com a #, 2ue, como (essoa cor"ata, nunca "iscutiu os im(ostos 2ue l-e era im(uta"os, at 2ue, a (artir "e maio "e , ,iu se, totalmente, im(ossibilita"o "e cum(rir suas obri1a@es (ara com E #.
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
e/cessi,amente oneroso e ile1al, com encar1os 2ue o :ariam ao :inal "o contrato (a1ar (raticamente o "obro "o ,alor :inancia"o e em se tornan"o insustent*,el a situao "o re2uerente, ten"o as ne1ocia@es "iretas com a instituio :inanceira como )* se era es(era"o, :rustra"as, ao autor restou como ltima e nica soluo buscar a tutela "o )u"ici*rio (ara solucionar o (roblema. 5. Bsto "emonstra to somente o 2ue o senso comum )* sabeC as institui@es :inanceiras no res(eitam o consumi"or, tam(ouco as leis e menos ain"a o C4"i1o "e 9e:esa "o Consumi"or, ,isan"o nica e e/clusi,amente seu lucro e enri2uecimento, mesmo em "etrimento "os menos :a,oreci"os, um ,er"a"eiro retrocesso social. 6. D re2uerente em nen-um momento assumiu contrato com intuito "e no cum(ri lo, (orm no era (oss?,el ,islumbrar "e in?cio o 2uo oneroso o mesmo era, (or to"os os moti,os )* e/(ostos e con-eci"os, como cl*usulas "e a"eso, te/to con:uso e to"a a sorte "e artiman-as utili+a"as (or estas institui@es (ara burlar a lei e lesar o consumi"or 2ue no esti,er atento aos seus 9ireitos. = ile1ali"a"e "o contrato cristalina, a comear (ela (resena "e =;=HDCB>MD, (r*tica totalmente ile1al e abusi,a, nula "e (leno "ireito ain"a 2ue e/(ressamente con,enciona"a, con:orme :irmou enten"imento o >u(remo Hribunal Fe"eral. >ome se isto as "emais cl*usulas escusas no contrato, cobran"o to"a a sorte "e ta/as ile1ais, locu(letan"o se a r ilicitamente E custa "o re2uerente, e somente o (ulso :irme "a )ustia ca(a+ "e "ar a essa in)usta relao mais e2ui"a"e 8. #esta e,i"encia"o 2ue a ao re,isional no instrumento (ara "ei/ar "e (a1ar o bem ou cum(rir contrato, to sim(lesmente ,isa e:eti,ar a )ustia e a e2ui"a"e, e2ui(aran"o as ,anta1ens obti"as (elas (artes E lu+ "a Constituio Fe"eral e "o C4"i1o "e 9e:esa "o Consumi"or. ;ota se 2ue ain"a 2ue conce"i"o o (e"i"o :ormula"o na (resente ao, o banco ter* ain"a um lucro bastante ra+o*,el, mas no e/torsi,o como na situao atual. Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 4
A ADESIVIDADE CONTRATUAL E SEUS EFEITOS JURDICOS = "outrina e a )uris(ru"0ncia, em un?ssono, atribuem aos ne14cios celebra"os entre o =utor e a # o car*ter "e contrato "e a"eso (or e/cel0ncia. Hal mo"ali"a"e "e contrato ob,iamente subtrais a uma "as (artes contratantes a a"erente (raticamente to"a e 2ual2uer mani:estao "a li,re autonomia na ,onta"e "e contratar, constran1en"o E reali+ao "e ne14cio )ur?"ico sem maiores 2uestionamentos. Feli+mente, o 9ireito reser,a 1ran"e (roteo E (arte a"erente, cu)a e/(resso "e ,onta"e limitasse E concor"Kncia 2uanto as cl*usulas (re,iamente estabeleci"as. = le1islao (*tria "isci(lina, es(eci:icamente no C9C 3arts. 5% e $8 L !o 5 os contratos "e a"eso, estabelecen"o normas 2ue co?bem a usura e banem o anatocismo. ;os contratos "e a"eso, a su(resso "a autonomia "a ,onta"e inconteste. =ssim o sustenta o eminente ma1istra"o =#;=69D #BMM=#9D, em sua obra Contratos "e Cr"ito Ganc*rio, '". #H !a e". Pa1. $8, 2ue to bem inter(retou a (osiao "es:a,or*,el em 2ue se encontram a2ueles 2ue, como o =utor, celebraram contatos "e a"eso )unto ao banco, Nin ,erbisC
NDs instrumentos so im(ressos e uni:ormes (ara to"os os clientes, "ei/an"o a(enas al1uns claros (ara o (reenc-imento, "estina"os ao nome, E :i/ao "o (ra+o, "o ,alor mutua"o, "os )uros, "as comiss@es e (enali"a"es. N =ssim, tais contratos contm mesmo inmeras cl*usulas re"i1i"as (r,ia e anteci(a"amente, com nen-uma (erce(o e enten"imento "elas (or (arte "o a"erente. ':eti,amente "o con-ecimento 1eral "a (essoas "e 2uali"a"e m"ia os contratos banc*rios no re(resentam nature+a sinala1m*tico, (or2uanto no -* ,*li"a mani:estao ou li,re consentimento (or (arte "o a"erente com relao ao su(osto conte"o )ur?"ico, (retensamente, con,enciona"o com o cre"or. Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 5
;o a(enas no (o"er* (ersistir a # na cobrana "e )uros abusi,os, mas (elo mesmo :un"amento le1al estar* obri1a"a E "e,oluo "e 2uanto l-e -ou,er o =utor (a1o in"e,i"amente a tal t?tulo. Hu"o na :orma "o art. 39% e se1s. "o CCi,il e os estatu?"os no "ecreto n. !!.6!6 e na 6ei $5!$/5$. = usura em to"as as suas mo"ali"a"es, no a(enas en:aticamente re(u"ia"a, como (uni"a e en2ua"ra"a "entre os crimes contra a economia (o(ular 9ecreto !!.6!6/33 >mula $!$ >HF D anatocismo con"ena"o em un?ssono (or nossos tribunais, como bem mostra a )uris(ru"0ncia abai/o colaciona"a, sim(les e/em(lo 3"entre outras5 "e um cau"al "e "ecis@es con,er1entes e meri"iana.
3.......5 'm s?ntese, a )uris(ru"0ncia e a "outrina so tran2Oilas e remansosas sobre a 2uesto. = ca(itali+ao "e )uros 3)uros "e <uros5, ,e"a"a (elo nosso "ireito, mesmo 2uan"o e/(ressamente con,enciona"a, no ten"o si"o re,o1a"a a re1ra "o art. %o "o 9ecreto n. !!.6!6/33 (ela 6ei n. %.595/6% 3#es( n. $.!85 SD, "a %a >H. >H<, rel. Min. 9r. >*l,io "e Fi1ueire"o, ,.u. 9< "e $$/$!/895 ;o tocante E correo monet*ria, asse,eram o =utor 2ue esta s4 (o"er* ser corretamente calcula"a me"iante a a(licao "os ?n"ices o:icial, 2ue e:eti,amente re:litam a in:lao. ', esta uma norma "e or"em (blica, 2ue no (o"e ser ,iola"a (ela eleio "e outros in"e/a"ores, como (reten"e a # atra,s "a re"ao "a cl*usula contratual a res(eito "e tal t4(ico. 9estaca se 2ue a H# no a"miss?,el, (or2ue :oi cria"a como re:erencia"o "e )uros, e, alm "isso, (ro"uto "o merca"o :inanceiro, sem i"onei"a"e (ara re1ular os "emais setores "a economia nacional .ale mencionar 2ue o Colen"o >u(remo Hribunal Fe"eral "eclarou a B;CD;>HBHTCBD;=6B9=9' "a H# bem como a im(ossibili"a"e "e sua a(licao como 8 Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
COMPETE AO PREDISPONENTE PROVAR "UE O ADERENTE TEVE FACILITADOS OS MEIOS DE COMPREENSO E CONHECIMENTO DAS CONDI#ES GERAIS DO CONTRATO. = in,erso "o Inus "a (ro,a e/(ressamente (re,ista em lei ocorre tambm (or :ora "a 2uali"a"e "e consumi"or "e ser,io "e 2ue se re,este o =utor, nos mol"es "a 6ei n. 8.088/90 ,erbisC
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
.BBB a :acilitaco "a "e:esa "e seus "ireitos, B;C6T>B.' CDM = B;.'#>VD 9D W;T> 9= P#D.=, = >'T F=.D#, ;D P#DC'>>D CB.B6, 2uan"o, a critrio "o )ui+, :or ,eross?mil a ale1ao ou PT=;9D FD# '6' JBPD>>TFBCB';H', se1uin"o as re1ras or"in*rias "e e/(eri0ncias. =rt. 5$X >o nulas "e (leno "ireito, entre outras, as cl*usulas contratuais relati,as ao :ornecimento .BX 'stabeleam "e in,erso "o (ro"utos Inus "a (ro,a e em ser,ios (re)u?+o "o 2ueC consumi"or.
9estarte, alm "a a(resentao (ela #,. 'm )u?+o, "e to"os os elementos 2ue se re:iram E ne1ociao celebra"a em o =utor, como ,ias ori1inais "o contrato e os e/tratos "o "bito com os res(ecti,os -ist4ricos a (ro,a "e :atos 2ue (or,entura arre"em a res(onsabili"a"e "a #e2ueri"a a este caber* com e/clusi,i"a"e.
Por tu"o 2ue se e/(Is, conclui se (ela ile1ali"a"e "as cl*usulas contratuais leoninas e abusi,as, cu)o a"im(lemento ense)aria E # e/ecr*,el enri2uecimento sem causa. Bm(@e se, (ois, a re,iso "a relao contratual, com o conse2Oente a)uste "o (actua"o aos mol"es le1ais, "eclaran"o se a nuli"a"e e a conse2Oente ine/i1ibili"a"e "e 2uanto sobe)e ao ,alor e:eti,amente "e,i"o (elo =uto #. Bm(@e se, ain"a, a "e,oluo em "obro nos termos "o art. 886 "o C4"i1o Ci,il "e tu"o 2uanto ten-a E # cobra"o "o =utor in"e,i"amente, ,*rios as(ectos. Hambm "ecorre "os mesmos a constatao "e 2ue a manuteno "os (a1amento "os ,alores cobra"os in"iscrimina"amente ao =utor, )* to es(olia"o na relao )ur?"ica coloca"a sub )u"ice, am(liar* o "ano a si causa"o (ela # e tornan"o "i:ic?lima a sua re(arao 10 con:orme tambm o autori+a o C9C 3U nico "o art. %!5 9os :atos e "o "ireito acima e/(en"i"os, in:ere se 2ue )* -ou,e leso "o "ireito "o =utor sob
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
Hais restri@es im(licam na incluso "o nome "a (essoa e "os a,alistas "esta nas c-ama"a listas ne1ras "o Ganco Central e ca"astros "o >CPC. J* tambm a (ossibili"a"e "e a(resentao, (ara (rotesto, "e t?tulos "e cr"ito ,incula"o aos contratos. Ds e:eitos ne:astos "e tais e/(e"ientes so arrasa"ores, sen"o certo 2ue, (rinci(almente em relao ao >CPC, -* mais "e uma mo"ali"a"e "e re1istro ne1ati,o, "e comunicao interbanc*riaC muitas ,e+es, mesmo a(4s a satis:ao "o su(osto cr"ito,, o re1istro "a anti1a restrio no "e ime"iato cancela"o e ,em a (ersistir, embaraan"o o anti1o "e,e"or na imin0ncia "e celebrar no,o ne14cio :inanceiro. Q (or "emais in)usto 2ue as institui@es :inanceiras e banc*rias (ossam concentrar tanto (o"er sobre a ,i"a cre"it?cia "os :inancia"os, este um moti,o a mais (ara 2uebrantar o Knimo "os "e,e"ores 2uanto E "iscusso "os ,alores inescru(ulosamente e/i1i"os. =2ueles 2ue se encontram na (osio "o =utor, e buscam o am(aro "o Po"er <u"ici*rio, ,iro a so:rer maiores (re)u?+os :inanceiros e morais ante a lenti"o e morosi"a"e "a m*2uina )u"ici*ria. ' (ara sanar situa@es como esta 2ue o le1isla"or criou a (ossibili"a"e "e anteci(ao "a tutela (reten"i"a. 6e,e se em consi"era@es, ain"a 2ue nossos Hribunais, atra,s "e "ecis@es, tambm t0m re(u"ia"o tal (roce"imento "as institui@es :inanceiras, tal como o ora (ratica"o (ela # contra o =utor. ', "entre to"as, e (ara e,itar maior "elon1as, eisC
C';H#=6 M=;HB9=.
9'
#'>H#BYZ'> FB;=;C'B#=>
;'S=HB.=YVD CD=YVD
<T;HD
[>
B;>HBHTBYZ'>
B;9'.B9=
6BMB;=#
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
11
am(aro le1al e )uris(ru"encial, "e,en"o, (ortanto ser "e:eri"o "e (lano. DA POSSIBILIDADE DE CUMULAO DAS A#ES REVISIONAL E CONSIGNAT$RIA $0. Hem se re,ela"o (ra/e nas li"es "e nature+a banc*ria o in"e:erimento, (or (arte
"e al1uns Ma1istra"os, "o (e"i"o inci"ental "e "e(4sito )u"icial "os ,alores 2ue a (arte liti1ante 3consumi"or5 enten"e e:eti,amente "e,i"o. Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 12
"e(ositar em <u?+o o "e(4sito "os ,alores 2ue o consumi"or e:eti,amente enten"e "e,i"os est* em (er:eita sintonia com o mel-or enten"imento )uris(ru"encial a res(eito "o tema, nos tribunais em to"o o GrasilC 2A34A.5 60 -7849:0785 / A;<5 60 =57>-37A;<5 0: &A3A:0785 =?= 40.->-57A+ 60 =5784A85 / 60&@>-85 A96-=-A+ / B9A78-A B90 A &A480 0780760 60.-6A / &5>>-C-+-6A60 / 40=94>5 &45.-65 / Admiss#el o depsito judicial das parcelas ue a parte entende de#ida uando se esto discutindo os encargos pactuados no contrato de financiamento. 8al pretenso ( permitida com o intuito de se e#itarem prejuzos D parte, como a incluso do seu nome nos rgos de restrio ao cr(dito pela falta de pagamento.2 3H<M>, =B n7 !005.00!%59 3/00000 00, 3& Hurma C?,el, Presi"0ncia "o 9es. #ubens Ger1on+i Gossa\, 9< 0%.05.!005, ,.u.5. 2A34A.5 60 -7>849:0785 / A+-07A;<5 E-69=-F4-A / A;<5 60 40.-><5 =5784A89A+ / 8980+A A780=-&A6A / =57>-37A;<5 0: &A3A:0785 6A> &A4=0+A> .07=-6A> 0 .-7=076A> / A6:->>-C-+-6A60 / .A+54 =A+=9+A65 &0+5 A9854 0 7<5 5 .A+54 6A &40>8A;<5 / -:&45.-65. Admite'se consignao judicial das parcelas oriundas de contrato de alienao fiduciria, em sede de tutela antecipada, pelo #alor calculado pelo autor da ao re#isional de contrato. 0#entual Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 13
resta 2ual2uer ",i"a "a (ossibili"a"e "o (a1amento "o ,alor "e,i"o, a(4s as corre@es necess*rias, ,ia "e(osito )u"icial. II - DA ILEGALIDADE DO CONTRATO - CAPITALIZAO MENSAL DOS JUROS POSIO DOS TRIBUNAIS SOBRE A MP $%. %.&'(-)*/%((&
em contratos como o (resente, no a"miti"a, (or2uanto o arti1o 59$ "o atual C4"i1o Ci,il (ermite, como re1ra 1eral, a(enas a ca(itali+ao anual "os )uros. $5. = ca(itali+ao "os )uros consiste na o(erao matem*tica "e conta1em "e )uros,
"os )uros )* conta"os. $6. Hrata se, na (r*tica, "e mto"o 2ue :a+ aumentar o ,alor "o ca(ital toma"o,
acrescen"o l-e ,alores 2ue somente (o"em ser obti"os (ela a(licao com(osta "os )uros. .0 se, (or um (rimeiro (onto "e an*lise, a e/orbitao "a caracter?stica (rinci(al "os )uros, a asse1urao "o risco assumi"o (elo cre"or, sobre,alori+an"o a remunerao "o cre"or atra,s "os )uros. $8. mesmos. $8. Com e:eito, a:irman"o com a autori"a"e mereci"a (elo enuncia"o $!$ "a >mula 'ntretanto, matria )* (aci:ica"a (elo art. 59$ "o C4"i1o >ubstanti,o, 2ue
(ro?be a ca(itali+ao mensal "e )uros, (ermitin"o, to somente, a ca(itali+ao anual "os
"o >HF, a ,e"ao "o anatocismo consubstancia"o na ca(itali+ao "os )uros, ain"a 2ue e/(ressamente con,enciona"o. =ssim )ul1ou o Colen"o >TP'#BD# H#BGT;=6 9' <T>HBY=C
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
14
FINANCEIRAS+ A RE"UERENTE NO TEVE ACESSO , PLANILHA DE APURAO DO F$RMULAS UTILIZADAS PELA INSTITUIO FINANCEIRA+ BEM COMO O M!TODO DE CLCULO NO MOMENTO DA CELEBRAO DO CONTRATO. !0. Hal constatao, 2ue "emonstra "e :orma cristalina a (osio "e -i(ossu:ici0ncia
"o consumi"or :rente ao (ri,il1io "e in:orma@es "o Ganco, )usti:ica (lenamente o :ato "e o ora re2uerente ter anu?"o com o contrato -* (oca "a sua celebrao, (or crer estar (a1an"o )uros calcula"os con:orme a meto"olo1ia autori+a"a (or lei. Por isso, no -* 2ue se :alar 2ue o autor )* con-ecia o encar1o ao 2ual esta,a se obri1an"o, (ois, no momento no -a,ia (ossibili"a"e "o mesmo "imensionar a leso 2ue esta,a so:ren"o 2uan"o "a assinatura "o contrato. !$. ;este senti"o o enten"imento :irme no '1r1io Hribunal "e <ustia "e Minas
Serais, se no ,e)amosC 0mentaJ A;<5 60 40.-><5 =5784A89A+. =A&-8A+-GA;<5 60 A945>. -:&5>>-C-+-6A60. %. =ompete ao autor, na inicial, impor os limites da lide, deduzindo sua pretenso ao juzo de forma clara e especificada. &elo princpio da congruncia, no pode o julgador eItrapolar os limites da lide, sob pena de tornar o pro#imento jurisdicional nulo de pleno direito, por #iolao ao disposto nos artigos %KL e 4MN do =&=. K. H .06A6A A =5C4A7;A 60 A945> >5C40 A945>, >A+.5 75> =A>5> 0: B90 OF A9854-GA;<5 +03A+. 856A.-A, 75> 804:5> 65 6->&5>85 75 A48-35 *P% 65 =@6-35 =-.-+, A =A&-8A+-GA;<5 65> A945> &5604F >04 A6:-8-6A =5: A &04-56-=-6A60 A79A+. Q. B9A785 R &40.-><5 =578-6A 75 A48-35 * 6A :06-6A &45.->@4-A 7 K.%SN, 60 KQ 60 A35>85 60 KNN%, -7>8A >A+-078A4 B90 5 Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 15
A=@46<5
&9C+-=A65
0mentaJ A&0+A;<5 =V.0+ ' 0:CA435> R 0,0=9;<5 ' =5784A85 CA7=F4-5 ' 40.-><5 &0+5 &5604 A96-=-F4-5 ' &5>>-C-+-6A60 ' 40+A8-.-6A60 65 &A=8A >978 >04.A76A ' A945> 40:9704A8@4-5> ' AC9>-.-6A60 ' 7<5 =5:&45.A6A ' =A&-8A+-GA;<5 ' .06A6A ' 40=94>5 &A4=-A+:0780 &45.-65. - ' 5 princpio do pacta sunt ser#anda, "odiernamente, ( dotado de relati#idade, sendo permitido ao &oder Audicirio inter#ir nas rela!es entre particulares, para restabelecer o e uilbrio contratual, mormente uando se tratar de relao de consumo. -- ' As limita!es do 6ec. K.MKM, de %PQQ >istema Einanceiro 7acional. >e os uanto a taIa de juros juros remuneratrios remuneratrios no se aplicam Ds institui!es integrantes do pactuados no se re#estem de abusi#idade, incab#el a reduo pelo &oder Audicirio. --- ' 5 >upremo 8ribunal Eederal j assentou, por meio da >Wmula %K%, ue a capitalizao ( #edada, mesmo ue eIpressamente pactuada pelas partes contratantes, sal#o nos casos de c(dula de cr(dito rural, industrial e comercial, eIceo ue no se amolda ao caso dos autos. !!. 'm nosso or"enamento )ur?"ico, ,e"a"a a (r*tica "o anatocismo 3)uros
com(ostos5 e nesse senti"o, o enten"imento sumula"o (elo Colen"o >u(remo Hribunal Fe"eral, in verbisC )H #edada a capitalizao de juros, ainda con#encionada.1 3>mula $!$5. Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 16 ue eIpressamente
A7A85=->:5. =A&-8A+-GA;<5. =5:->><5 60 &04:A7X7=-A. 07=A435> 60 :54A. =9:9+A;<5. =+F9>9+A AC9>-.A. 40.-><5. &5>>-C-+-6A60. .585> .07=-65>. A parte gozar dos benefcios de assistncia judiciria, mediante simples afirmao de ue no est em condi!es de pagar as custas do processo e os "onorrios de ad#ogado, sem prejuzo prprio e de sua famlia Y+ei %.NMN?*N, art. 4Z. -neIiste ual uer obrigatoriedade no sentido de ue o ad#ogado esteja munido de poderes especiais para re uerer, em nome de seu cliente, a gratuidade de justia. 5 =6= tem incidncia sobre as rela!es de consumo, assim consideradas as transa!es financeiras realizadas entre cooperati#a e seus cooperados. H #edada a capitalizao mensal ou semestral dos juros em contrato de mWtuo Yart. 4 do 6ecreto KK.MKM?QQZ, ainda ue con#encionada. H #edada a cumulao de comisso de permanncia com juros moratrios. 8endo o ttulo sido constitudo no #alor principal do d(bito, no " ue se falar incidncia inde#ida de encargos pre#istos para o tempo de inadimplemento. Austia 3ratuita deferida e recurso parcialmente pro#ido. ..p.J &leiteados os benefcios da gratuidade judiciria, a parte de#e apresentar declarao de pobreza de prprio pun"o ou outorgar poderes especiais ao seu procurador para ue este possa declarar a "ipossuficincia financeira do mandante, nos termos do artigo % da +ei n S.%%*?LQ. A capitalizao mensal de juros ( permitida nos contratos celebrados com institui!es financeiras aps a edio da Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 17
principalmente por ue tal norma est submetida a julgamento no 0Icelso >upremo 8ribunal Eederal YA6-7 n KQ%M?6EZ, j com uatro #otos proferidos no sentido de deferir liminar para suspender os seus efeitos. !%. ESSA EM ANLISE DO CONTRATO FIRMADO+ OBSERVA-SE "UE NO H HOUVESSE+ IMPOSSVEL SERIA PARA UM HOMEM M!DIO+ SEM
REFER-NCIA EXPRESSA A CAPITALIZAO MENSAL DE JUROS+ E MESMO "UE ENTENDIMENTO CONTBIL OU JURDICO+ ENTENDER AS CLUSULAS DO MESMO+ VEZ "UE MANIFESTAMENTE CONFUSAS E COMPLEXAS+ DISPOSTAS DE FORMA A CONFUNDIR O CONSUMIDOR+ COLOCANDO OS DADOS EM ITENS E FAZENDO REFER-NCIAS A ITENS "UE FAZEM REFERENCIAS A OUTROS ITENS+ DE FORMA "UE AO FINAL DA LEITURA O CONSUMIDOR J NO SABE NEM O "UE ESTAVA LENDO. !5. ' no mesmo )* se"imentou o '1r1io Hribunal "e <ustia "o 9istrito Fe"eral, nas 19
)uris(ru"0ncias a se1uir "elinea"a, se no ,e)amos, in verbisC Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
+-:-8A;<5 60 A945>. >[:9+A M4L, >8E. =A&-8A+-GA;<5 A945>. &45.->@4-A.%SN' 60 :54A 0 QM?KNN%. -7A&+-=AC-+-6A60. =5:->><5 60 &04:A7X7=-A. 7<5 =9:9+A8-.-6A60 =5: 07=A435> -7A6-:&+0:0785. %. 2A norma do $Q do Art. %PK da =onstituio, re#ogada pela 0menda =onstitucional 4N?KNNQ, ue limita#a a taIa de juros reais a %K\ ao ano, tin"a sua aplicabilidade condicionada D edio de +ei =omplementar2 Y>Wmula n M4L do >8EZ. K. >ubsiste Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 20
Einanceiro 7acional depende de +ei =omplementar, no se tanto utilizao >8AZ, ( &ro#isria. cobrana e de &recedentes do c. >8A. Q. 0mbora no potestati#a a comisso de permanncia Y>Wmula com cumulati#amente outros encargos moratrios
inadimplemento Yjuros de mora e remuneratrios, "onorrios, multa moratria e correo monetriaZ. 7esse caso, mant(m'se a comisso de permanncia eIclusi#amente, afastando a cobrana dos demais encargos. 4. 4ecurso pro#ido parcialmente.1 3!0030$$$$8030!=PC, #elator C#TM M=C'9D, %& Hurma C?,el, )ul1a"o em 03/05/!006, 9< 30/05/!006 (. !%05. III DA INCONSTITUCIONALIDADE+ -7=-607804 8A789:, DO ART. ./ DA MP %.&'(-
)*/(&. !6. =in"a sobre a matria, embora o r. )ul1a"o no ten-a, e,i"entemente, e:eito
,inculante nem ]er1a omnes^, con,m constar 2ue o '. Consel-o 's(ecial "o H<9F "eclarou recentemente a inconstitucionali"a"e, incidenter tantum, "o art. 57 "a MP !.$80 36/0$, na =B6 !00600!00$88%8, in verbisC )A439-;<5 60 -7=57>8-89=-57A+-6A60. A48. * 6A :06-6A &45.->@4-A 7 K%SN'QM. 5&04A;]0> 40A+-GA6A> &0+A> -7>8-89-;]0> -78034A780> 65 >->80:A E-7A7=0-45. =A&-8A+-GA;<5 60 A945> =5: &04-56-=-6A60 -7E04-54 A 9: A75. :A8H4-A &40.->8A 0: +0- =5:&+0:078A4. A48. %PK, =A&98, 6A =57>8-89-;<5 E0604A+ =5: A 406A;<5 6A6A &0+A 0:076A =57>8-89=-57A+ 7 4N. !8. = matria inseri"a em Me"i"a Pro,is4ria 2ue "is(@e sobre N a administrao dos
recursos de caixa do Tesouro Nacional N, consoli"an"o e atuali+an"o a le1islao (ertinente, Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 21
menos "iariamente, (ois a a,ena no se en2ua"ra nas e/ce@es (ermiti"as (ela le1islao (*tria, entre elas as c"ulas "e cr"ito banc*rio, comercial, rural e in"ustrial, alm "e, ine2ui,oca"amente, ocasionarem onerosi"a"e consumi"or. !9. ;a"a obstante, o art. 57, ca(ut, "o re:eri"o "i(loma le1al, o 2ual estaria a le1itimar e/cessi,a E (restao "e,i"a (elo
a ca(itali+ao mensal "e )uros, :oi "eclara"o inconstitucional, incidenter tantum, nos autos "a =r1uio "e Bnconstitucionali"a"e n7 !006.00.!.00$88% 8, no '1. Hribunal "o 9F, em ra+o "e :la1rante ,?cio :ormal, eis 2ue a matria atinente ao >istema Financeiro ;acional "e,e ser re1ula"a (or lei com(lementar, nos termos "o art. $9! "a Constituio Fe"eral, no (o"en"o, (ortanto, ser ob)eto "e Me"i"a Pro,is4ria, consoante "is(@e o art. 6!, U $7, inciso BBB, "a Constituio Fe"eral. Con:ira se, a (ro(4sito, a ementa "o menciona"o )ul1a"o, in verbisC )A439-;<5 60 -7=57>8-89=-57A+-6A60 / A48. * 6A :06-6A &45.->@4-A 7 K%SN'QM / 5&04A;]0> 40A+-GA6A> &0+A> -7>8-89-;]0> -78034A780> 65 >->80:A E-7A7=0-45 / =A&-8A+-GA;<5 60 A945> =5: &04-56-=-6A60 -7E04-54 A 9: A75 / :A8H4-A &40.->8A 0: +0- =5:&+0:078A4 / A48. %PK, =A&98, 6A =57>8-89-;<5 E0604A+ =5: A 406A;<5 6A6A &0+A 0:076A =57>8-89=-57A+ 7 4N. A mat(ria inserida em :edida &ro#isria ue disp!e sobre 2a administrao dos recursos de caiIa do 8esouro 7acional2, consolidando e atualizando a legislao pertinente, no pode dispor sobre mat(ria a completamente di#ersa, cuja regulamentao prescinde de +ei =omplementar. 6eclarada, incidenter tantum, inconstitucionalidade do art. *, da :edida &ro#isria K%SN'QM.1 3=B6 Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708 22
mensal "e )uros "e,en"o ser a(lica"a a menor ta/a "e )uros contrata"a calcula"a "e :orma
$!_ ao ano. Pue isso :i2ue bem claro. D 2ue se (reten"e 2ue se)a re,isa"o o contrato (ara 2ue se)a e/(ur1a"a a ca(itali+ao mensal "os )uros, alm "e outras ile1ali"a"es "etecta"as no contrato e 2ue sero a"iante "emonstra"as, e "iante "a :la1rante incon1ru0ncia entre a ta/a "e )uros "o merca"o e esti(ula"a no contrato ,er1asta"o, a(licar a ta/a >'6BC, 2ue "e,eria ser,ir "e norte (ara as institui@es :inanceiras. 3!. =crescente se 2ue o 9ecreto !!.6!6/33, 2ue no :oi re,o1a"o (ela 6ei %.595/6%,
"is(@e em seu art. %7 sobre a (roibio "a ca(itali+ao "e )uros. 33. ;esse mesmo senti"o, re(ito a >mula $!$ "o e. >HF (ela 2ual "is(@em 2ue (
#edada a capitalizao de juros, ainda ue eIpressamente con#encionada . 3%. D 2ue se ,0, na ,er"a"e, 2ue os bancos e as institui@es :inanceiras criaram o
en1anoso conceito "e P#'>H=YVD FBA= (ara tornar ain"a mais "i:icultosa E situao "o consumi"or :inal. 35. Mister se :a+ salientar mais uma ,e+ 2ue a insur10ncia "a re2uerente ;VD SB#=, a >u(rema Corte "este (a?s bem como a 'C %0/03 )* (ermitiram tal
em torno "a inci"0ncia "e )uros acima "e $!_ a.a. nos :inanciamentos banc*rios, at mesmo (or2ue cobrana. D 2ue se "iscute, (ortanto, a maneira como esses )uros so cobra"os "o consumi"or, e a? 2ue se encontram as 1ran"es ile1ali"a"es cometi"as (elos Gancos, ou se)a, muito embora )* no se)a (oss?,el a "iscusso "o ,alor "a ta/a "e )uros, "iscute se a :orma "e reali+ao "os c*lculos, isto , a utili+ao "e )uros com(ostos e ca(itali+ao V 36. DOS RE"UERIMENTOS FINAIS =nte o e/(osto, ten"o em ,ista to"as as ,icissitu"es conti"as nas cl*usulas 23
contratuais, 2ue o:en"em os art. 5$ e 5! "o C9C, assim como o (rinc?(io "a boa : Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
"e sus(en"er a e:ic*cia "as cl*usulas a(onta"as como (ass?,eis "e nuli"a"e, (romo,er a re,iso "a ta/a "e )uros com(ensat4rios (ara o ,alor "a ta/a >'6BC ao ano, nos mo"os "a (lanil-a em ane/oR 50.!. = e/(e"io "e o:?cios ao B0123 R45+ 03 SERASA+ 03 SPC+ 03 SCI 6 7
CENTRAL DE RISCO DE CR!DITO DO BANCO CENTRAL DO BRASIL+ (ara 2ue os mesmos se absten-am "e (raticar 2ual2uer ato 2ue ,ise o re1istro "e restrio :inanceira 2uanto ao nome/e ou ao cr"ito "a (arte =utora, ou, caso )* ten-a (rece"i"o a 2ual2uer re1istro 2ue se)am o:icia"os no senti"o (ro,i"enciarem A IMEDIATA RETIRADA "e seu nome "os menciona"os ca"astros "e ina"im(lentes, 839 :610 ;6 :0<0=61>3 ;6 =5?>0 :6251@AB@0 ;@AB@0 13 C501>@>0>@D3 ;6 &(E ;3 D0?3B 20580F 50.3. >e)a "e:eri"o o (e"i"o "e ;6:G8@>3 H5;@2@0? ;08 :0B26?08 D@1261;08+ 13
D0?3B ;6 RI mensais, at o limite "e 38 (arcelas, 2ue o 2ue corres(on"e ao restante "o sal"o "e,e"or "o contratoR 5$. ;o mrito #e2uerC 5$.$. = citao "a instituio :inanceira #, no en"ereo inicialmente relaciona"o,
(ara, 2ueren"o, no (ra+o le1al, contestar a (resente "eman"a, sob (ena "e inci"ir nos e:eitos "a re,elia e con:issoR 5$.!. =o :inal, 2ue este `nclito <ui+ "i1ne se em )ul1ar a (resente "eman"a
(roce"ente em to"os os seus termos, tornan"o resoluto o (ro,imento anteci(a"o acaso conce"i"o, "eclaran"o "e:initi,amente a nuli"a"e "as cl*usulas "o contrato "e C"ula "e Cr"ito Ganc*rio :irma"o entre as (artes, outrossim, re,isan"o "e:initi,amente os )uros com(ensat4rios no senti"o "e :i/* los nos (arKmetros "os termo "os c*lculos em ane/o ou ain"a, minor* los a (onto "e atin1irem o menor (atamar "e merca"o, recon-ecen"o
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
24
E -i(ossu:ici0ncia "o (romo,ente :rente ao (romo,i"o, "e,en"o a instituio :inanceira arcar com as "es(esas "a (ro,a (ericial, assim como, "as "emais (ro,as 2ue ,ierem a ser necess*riasR 5$.%. ="emais, #e2uer o bene(l*cito "a =ssist0ncia <u"ici*ria Sratuita eis 2ue,
con:orme "eclarao ane/a, no est* em con"i@es "e (a1ar as custas (rocessuais e -onor*rios a",ocat?cios sem (re)u?+o "o (r4(rio sustento, bem como "e sua :am?liaR 5$.5. #e2uer a"emais, a con"enao "a instituio :inanceira ao (a1amento "as
custas (rocessuais e -onor*rio a",ocat?cio, este no (ercentual "e !0_ 3,inte (or cento5 "o ,alor "a causa, con:orme (re,iso "o art. !0, U 37, CPC, e "emais comina@es "e estilo. Protesta (ro,ar o ale1a"o me"iante to"os os meios a"miti"os no "ireito, es(ecialmente a "esi1nao "e (er?cia cont*bil e a )unta"a (osterior "e "ocumentos. =tribui se E causa o ,alor "e #F 30.%80,80 3trinta mil e 2uatrocentos e setenta reais e oitenta centa,os5 (ara e:eitos le1ais. Fortale+a a Cear*, $8 "e <aneiro "e !0$3.
Rua Pedro Borges, 33 sala 517, Centro, Fortaleza CE, Fone: (085) 3 53 1708
25