Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
Home
QuemSomos
Servios
Atividades
EspaoTeraputico
Publicaes
Blog
Contato
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,
lendonasentrelinhas
PostadoporLevyem12032014emArtigos,Slider|2Comentrios
PorEdithRubinstein
Leituranasentrelinhassignificaleroquenoestexplcito.Estamosacostumadosafazeraleitura
doqueestexplcitonotexto.Porm,entreaslinhashumoutrodiscurso,umoutrotexto.A
leituranasentrelinhasdependedacapacidadesimblicadoleitoredesuadisponibilidadeparafazer
umaleituramaisamplaqueleveemconsideraooqueestimplcito,osentidolatente.Comoafirma
Cordi(1996)Paraconstruirosentidoprecisorecorrernosomentesassociaesque
comandamodiscursoconsciente,masmobilizartambmseusrecursosinconscientes,osdaLa
Lingua,oquechamamossvezesdeintuio.Apossibilidadedefazerumaleituranasentrelinhas
dependetambm,daprpriapossibilidadedoleitor/psicopedagogopoderconsiderarsuaprpria
experincia,asuasingularidade.
Demodogeral,aqueixaescolarsemanifestanalinguagemescrita.Naescolapblicaoquemais
chamaatenoofatodofracassonaalfabetizaoseestenderatasegundaetapadoensino
fundamental.Commuitafrequnciaatribuiseestefracassoapenasscondiesscioeconmicase
familiaresdascrianas.Atribuirofracassoapenascarnciadesresponsabilizarosenvolvidose
fazerumaleituraparcialdoproblema.Aescolatemseposicionadoseletivamenteaonosepreparar
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
1/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
paraatendersdiferentesdemandas.Naescolaparticularaqueixamaiordoanalfabetismofuncional
oqualcontribuiparaofracassoescolarcomoumtodo.Nessesegmentoestpresenteapreocupao
comapatologia.Masagrandequeixaqueumaboapartedosalunosestdesinteressadae
descompromissadacomooficiodeserestudante.Odiscursoconsciente:faltadeinteresse,falta
deresponsabilidade.Qualodiscursolatenteparaestaposiosubjetivadiantedaescolarizao?
CompetePsicopedagogiabuscarpossveisrespostaseformularmuitasquestesquepermitam
ampliaraleituraparaoferecersubsdiosnoprocessodeintervenopsicopedaggica.Estamosem
situaodeemergnciaeurgncia.Osalunosnoestorespondendodemandadooficiodeser
estudante.
Aadequadaescolarizaodecorredatransformaodoconhecimentoemsaber,ouseja,da
apropriaoedomnio.Istodependedevriosecomplexosfatores.Nestemomentodestacoa
circulaoetransmissode:valoressentimentosconhecimentos,sabedoriadosdiferentesatores
envolvidosnoprocessodeensinoaprendizagem.Essesatoresso:asociedadeampla,afamlia,a
escola,oaluno.Todossoparceirosresponsveisnaconstituiodosujeitodaaprendizagem.So
estesatoresquemobilizamacirculaoenquantotransmisso.Oestatutodeserestudante,deser
aluno,dependerdosujeitobemcomodosoutrossujeitosqueparticipamdestaempreitada.Nose
aprendedequalquerum.Paraaprendernecessrioumoutrosignificativoquetransmitaosabordo
saberjuntocomoconhecimento.Masprecisoefetivamentequeosujeitoseapropriedeste
conhecimentoatravsdasuaprpriaesingularconquista.FreudemsuaobraTotemeTabureferese
aestatransmisso/conquistadaatravsdaspalavrasdeGoethe:Aquiloqueherdastedeteuspais,
conquistaoparafazloteu.
Aperspectivadeparceriaecoresponsabilidadenaconstituiodosujeitodaaprendizagemtemcomo
intencionalidadequestionaralgumastendnciasdecompreenderofracassoescolar,emais
especificamenteofracassonodomniodaleituraeescritaapartirdeumaleiturafenomnicafundada
nosentravesdoalunoedeseuentorno.precisomudarodiscursobaseadoapenasnas
evidncias:oalunopobrenoaprendeporquecarente,vemdeumafamliadesestruturada
aquelequetemmaiscondiesnoaprendeporserportadordealgumpossveltranstorno.
Colocarapenasaresponsabilidadedosucessoacadmiconoaprendizenascondiesscio
econmicas,bemcomoaexpectativadosucessoincondicionalnoaprendizadodalinguagemescrita
umaatitudeinjustaeantitica,aqualnotemcontribudoparareverterofracassoescolar.Noh
comonegarqueestesfatoresestopresentes,pormprecisoencontrarsadasnonvelinstitucional
paramudanadediscurso.Aexperinciadoalunonumcontextoondeacirculaododiscursoseja
diferentedesencadearmudanasnaposiosubjetiva,asquaispoderodesencadearumanovaforma
delidarcomoconhecimento.Quandoumprofessordiz:venhacomigoquevocaprende,haver
maiorescondiesdemudanas.Masnobastaoholding,oacolhimento.precisoqueos
profissionaisenvolvidosidentifiquemquaissoospossveisentraves,podendoentoescolhere
decidirospossveisrecursosdeinterveno.
Aleituranasentrelinhasimplicapensarnaqueixaescolarenquantoumtextoondeoexplcitoeo
implcitoconvivemsimultaneamenteesincronicamente.Estetextosemanifestanalinguagem,emais
especificamentenalinguagemescrita.Alinguagemenquantomediadorauniversalpropiciano
somenteaapropriaodoconhecimento,masaconstituiodosujeito.Osujeitodaaprendizagemse
manifestaaolidarcomocontedoeformasimultaneamente.nalinguagemeatravsdalinguagem
queosujeitodaaprendizagemexpressaseuestilo,seumododelidarcomavida.precisolernas
entrelinhasomodocomoocorresuarelaocomoconhecimentoeosaber.Poroutroladoaescrita
permiteaoescritor/leitorsurpreenderse,reconhecerseenquantosujeitodaaprendizagem.
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
2/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
Naclnicapsicopedaggicaemesmonaescolaquandohoportunidadeparaoalunoescreversuas
narrativaslivrementepossvelobservarnasproduescontedosqueexpressamosconflitosvividos
pelacriana.Aescritatrazaoportunidadeparaelaborlossimbolicamente.Escreverimplicadominar
formaecontedo.precisosubmeterseformaparaqueocontedosejacompreendidopeloleitor.
Aescritaenvolvesucessivasreleiturasparapoderfazersecompreender,precisodescentrarse,
pensandonumleitorquenoestpresente.Naleituratambmnecessrioavanareretrocederpara
compreender,paraconstruirosentido.Nemtodasascrianaslidamsatisfatoriamentecomaspalavras
desconhecidasenquantolacunas.Tentaradivinharosentidoexigetolernciafrustrao,continncia
paralidarcomasangstiasprovocadaspelodesconhecimento.ComoafirmaKenethGoodmann,ler
umgrandejogodeadivinhao.Sendojogoprecisoimaginar,levantarhipteses,terjogode
cintura.Portodasestasrazespossvelafirmarquelereescreverexigemuitomaisdoque
habilidadespsicolingusticas.Odomniodashabilidadespsicolingusticasestoarticuladascomas
condiespsquicasdosujeitodaaprendizagemcomoumtodo.
Aprenderacondiohumanaquepermitesobreviver,poiscontrariamenteaosanimais,oshumanos
notminscriesinatasquelhespermitamadaptaroumodificaroseucontexto.Aaprendizagem
enquantosubsdioparaasobrevivnciaocorrenumarelaocomooutrosignificativo.nessa
relaocomooutrosignificativoquesedevembuscarasrazesquepoderoexplicar,emparte,o
modocomooaprendizrelacionasecomalinguagem.Aprenderdeformageralcomplexo,pois
envolvemuitasvariveis.Aprenderalereaescrevercomoobjetivodepoderapreenderomundo,
identificarerelacionardiferentessignificadosdomesmoeresignificlosapartirdasuaperspectiva
noalgoqueocorraespontaneamente.
Feitasasconsideraesiniciais,selecionotrstpicosparareflexo:a)aprendizagemesucesso
incondicionalb)condiespsquicasparaaprendizagemdalinguagemescritac)vinhetasclnicasd)
algumaspropostas.deinterveno
a)Aprendizagemesucessoincondicional.
Osucessoincondicionaldoalunonaaprendizagemdaleituraeescritaumautopiaondeaspectos
positivosenegativosestopresentessimultaneamente.Porumladopositivoapostarnasboas
condiesdoaprendiz,esperandoquetodospossamigualmenteaprender.Pormarealidadetem
mostradoquecadaumaprendediferente.Olharsimultaneamenteparaessesdoisladosdamoedano
fcil,pormfundamental.DoloresDurkim,especialistaemleitura,afirmouqueapenas5%da
populaodecrianasprovenientesdeambientescioculturalletradoconseguemdesenvolverum
aprendizadoespontneo,nosentidodequeatravsdaautoaprendizagemconseguiramconstruir
hiptesesquelhespermitiramlersemquetivessemsidosubmetidosaumaprendizadosistemtico.
Diatkine(1970),noColquiorealizadonaFranaem1970quetevecomotemaAdislexiaem
questolembravaqueaquelesqueaprendemalereaescreverforadaescola,deformaespontnea,
narelaocomosadultossignificativos,iroescola,apenasparaespecializarse.Essascrianas
soexceoenoaregra.Asoutrascrianasprecisamaprenderdeformasistemticaeorganizada
didaticamenteparaquepossamdesenvolverseeprincipalmenteobtersucessoeconsequentemente
sentiremprazeremlereescrever.Osprofessoresnemsempreconsideramestefato,esperandoquea
grandemaioriaaprendacomoaquelesque,enquantominoriaexcepcional,obteriamsucesso
independentementedametodologiautilizada.
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
3/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
Algumascrianasdemoramemcorresponderexpectativaeaoesforodoprofessor.Geramangustia
tantonele,quantoemsimesmas.Esteprocessoacabaporimobilizarosenvolvidos.LembraDiatkine
(1970):
Paraqueumacriananovejahostilidadenemdoprofessornemdaquiloqueestetransmite,ou
paraque,emtodocaso,possasedesembaraardestesentimentopersecutrio,umadasprimeiras
condiesqueoprofessornorechacerealmenteoalunoquenoogratifica.
PodemosconcluirapartirdosposicionamentosdeDurkimedeDiatkine,queemboraseconsidere
pertinenteescolaridadeoesforonecessrioparaoaprendizadodalnguaescrita,adisponibilidade
paratalnoocorrertotranquilaeespontaneamenteparaumaparcelasignificativadosalunos.O
esforoparadominaraleituraeescritafazpartedoprocesso,porm,pordiferentesrazes,nemtodos
osalunosenfrentarocomamesmacondioestedesafio.Paradoxalmente,hoje,somaioresas
oportunidadesdeescolarizaoparatodaapopulao.Sometasaseremalcanadasportodasas
sociedadesquesedizemdemocrticas.Todosdevemaprenderigualmente.Massabemosque,todos
aprendemdeformadiferente,deacordocomsuahistriadevidaecomseuestilodeaprendizagem.O
grandedesafiodoeducadorreconhecereconsideraradiversidadenoseuprojetopedaggico.Mas
issonofcil,poisconsideraradiversidadeumapreocupaobastanterecentementelevadaem
conta.Comoeducadores,vivemosexperinciasondetodosdeviamaprenderigualmente.
Possivelmentenumarealidadeondeapenasumaminoriamaishomogneatinhaacessoaescolaridade
osdesafiosnoeramtograndescomoosenfrentadosnumarealidademarcadapeladiversidade.Se
realmenteoobjetivoofereceroportunidadesatodos,comoafirmaMariaHelenaSouzaPattocitando
Benevides:igualdadeodireitodiferena.
b)Condiespsquicasnecessriasparaoaprendizadodalinguagemescrita.
Umlongocaminhoecomplexoprocessoprecisamseratravessados,paraqueosujeitoda
aprendizagemconsigasentirprazernasuaexperinciacomaleituraeaescrita.Serprecisono
somenteboascondiessociaiseculturais,mas,sobretudocondiesmentaisparapoderconstruir
estedomniotofundamental,ferramentabsicadaescolaridadeeporqueno,davida.
Operfildobomleitortemalgumasdesuasrazesnacapacidadedeestars,ondeaspersonagens
doslivrosseconvertememcompanheiroscompresenasuficienteparaque,perdidaemsualeitura,a
crianajnorespondaaochamadodeseuspais(Diatkine,1970).Envolversecomoobjetode
conhecimentoparaapartirdeleconstruirumsaberdemandaautonomiaparaimprimirsignificados
prprios,oqualdependerdodomnio.
Parasetornarumleitor/escritorprecisotambmdesenvolveracapacidadedeestarsnapresena
dooutro.Arealidadeinternadeinquietudesemanifestacombastantefrequncianocorpo.
Observamsecrianasagitadas,inquietas,dispersas.Paraestasextremamentedifcilconstruiro
sentidoeproduzirumtexto.Estainquietudenodecorrenteunicamentedefatoresinternos,poiso
gnerodolazertemforteinfluncia.Paraomeninoacostumadocomgames,compersonagensquese
transformamcommuitarapidez,nofcilentraremcontatocomobjetosquedemandamumritmo
menosaceleradoeumaposturareflexiva.Osalunosnoadotamarelaopendularcomohbito
queexpressaacapacidadedeestarspararefletirsobresuaproduo.
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
4/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
Dominarumobjetoenvolvetambmcapacidadeparaaceitaodaleidesteobjeto.Paraoaluno
contemporneomenospropensoaceitaodadisciplinaedoesforonecessriosparaaprender,
possivelmentesejamaisdifcildesenvolverodomniodecertashabilidadesquedesencadearo
autonomia.Provavelmenteumgnerodeensinoondeasistematizaoestejapresentesejamaisfcil
especialmenteparaaquelesquenofazempartedaminoriaqueobteriaosucessoincondicional.Para
dominaraescritaprecisolevaremconsideraoformaecontedo.Hojehmaisproblemascoma
forma.Empartedevidoaosistemadeensinoqueprivilegiaocontedo,pormesperadoalunouma
construoformaladequada,entretantosemintroduzirasistematizaodaescritaquedesenvolvaa
escritaformal.Poroutrooalunocontemporneomaisresistenteaaceitarasnormasimpostaspela
escritaformal.Hhojeumaquantidadedealunosdisgrficosedisortogrficosfuncionaisno
sentidoquenosoportadoresdedificuldadesespecficas,pormsuaproduoseassemelhaqueles
queapresentamtranstornos.
Capacidadeparalevantarhipteses,inventarsoluescriativasparaosdesafios,lidarcomaincerteza,
relacionarinformaes,toleraroesforonecessrioparaareescritaeareleiturasoalgumasdas
habilidadesnecessriasparasetornarumescritor/leitorfuncional.Paracompreenderpreciso
renunciaraoqueestexplcito,spalavrasemsi,precisoconstruirosentidoforadotexto,nassuas
experinciasoutroscontedos.Estedesconfortoacompanhatodososleitoresdesdeosiniciantesat
aquelesqueestonoensinomdio.Aleituranasentrelinhasbuscandoimplicafazerarticulaescom
oseuprpriosaber.Nemtodosestopreparadosparadesenvolverestasfunes,habilidadese
atitudes.Paraconstruirascondiesnecessriasdeserestudanteleitor/escritorprecisoqueacriana
tenhatidoalgumaexperinciasatisfatriacomosadultossignificativosquenoatodetransmitir
compartilharamsuasprpriasexperinciascomaincerteza,frustrao,imaginao,admirao.
c)Vinhetasclnicas
Combastantefrequncianaqueixaescolarestpresenteapreocupaodequeoalunono
compreendeoquelnorelacionaoconhecimentocomsuasexperinciasdevidanoconsegue
escreverdeacordocomanormacultaapresentadificuldadesparaorganizarsuasideias,no
consegueorganizargraficamentesuaescritaentreoutrasqueixas.Apreocupaodosprofessorese
dospaispertinente,poissendoaescritaespinhadorsaldaescolaridade,avidaacadmicadoaluno
quenoconseguedomnioeautonomianestareasuscetvelaofracasso,ounomnimoauma
experinciaacadmicaempobrecidae/ousofridapelavivnciadainsegurana.
AqueixaescolarcolocaograndedesafioparaaPsicopedagogia:comolidarsimultaneamentecomos
doisdiscursos:considerarasdificuldadesespecficas,odiscursomanifesto,semdeixardeladoa
leituradasentrelinhas,odiscursolatente.
Parailustrarestaquestoapresentoduasvinhetasclnicas.
1)Oreizinhomando
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
5/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
SouprocuradapelamedeMarcioquandoeletem5,6.Elefrequentaescolabilngue.Aqueixa
escolar:dificuldadeparalereescreveremingls.Naescoladizemquebastantedispersoe
desobediente.Quandocontrariado,deitavanochocomoumursinhodepelciacomasmoseps
paracima.Amecontouqueoprofessorparticulardenataonoconseguiaensinar,poisMarcio
noobedecia.Apreocupaodaescolaquehaviaumagrandedistnciaentreaproduogrfica
deleedeseuspares.Eleaindautilizavaasduasmosindiscriminadamenteparaescrever.Diantedeste
quadroafamliapororientaodaprofessoraperguntapsicopedagogaseomeninodislxico.
NosprimeiroscontatoscomMarcio,secomunicamuitobem,curioso,perguntador.Naavaliao
mostroudominnciaparaousodamodireita.Aintegraoperceptomotoragrficaestavaaqumdo
esperadoparaaidade.Seuestilorevelaummeninotransgressor,combaixatolernciafrustrao.
SuabrincadeiraestavavoltadaapenasparaosPokemons.Gostavadefazerlutascomospersonagens
monstrinhos.Ogestoaindaestavapresentenograficar.Aslutascomospersonagensestopresentes
emsuasgaratujas.Elequerimpor/mandarotempotodo.Noincioerabastantedifcildelese
interessarporoutrosobjetosquenoosmonstrinhosdoPokemon.Muitolentamentepudemos
introduzirojogoderegraatravsdojogodepercursocomsorteiodedados.medidaemquese
dispslevaremconsideraoasleisdoobjetoeasregrasnojogosuaatitudecomoescolarfoi
mudando.Desuaslutas/garatujasemergiampersonagensmaisestruturados.Comeouaseinteressar
poroutrasrepresentaeseporoutrostiposdeprodues:dobraduras,recortes.Elefaziaobjetoseos
levavaparacasaparamostraraospais.Trabalhousetambmcomlabirintoscomoobjetivode
desenvolverfreioinibitrioecapacidadedeantecipao.NumaocasioMarcioquesabialer
escolheuumjogobastantesugestivo:Troca.Nestejogoaprendeuaperder,aesperaravez.Ojogode
regraedeconstruodepequenosobjetosparaospaisforamdecisivosparaamudanana
capacidadededesenharedeescrever.Naintervenoatingiusedeformaindiretaaconstruodo
grafismo.Masoquefoidecisivoemsuaevoluoacadmicaforamosseguintesaspectos:a)
disponibilidadeparalevaremconsideraoooutrob)aceitaoderegrasc)tolernciaa
frustraoquandoperdia,pdefinalmentedeixarcairogestoefazernascerotraoeapartirdeste
movimentoaletra.Aindafaltaumgrandecaminhoaserpercorridoporestemeninoqueestdeixando
deseroreizinhomando.
2)Nosei,nosei
Ricardotem12anos,ofilhodomeio.Apresentavamuitadificuldadeparacompreenso.Ofracasso
escolarmanifestavasenasreashumanas.Emborafosseumgarotocomboascondiesde
raciocniolgico,estacondionosemanifestavanaleiturasejadetextosacadmicosoude
narrativas.Emsuafamliafoidesdemuitopequenocolocadonaposiodetolo.Ameorientavaoa
decorartextos,isto,anofalaremnomeprprio.Emseuestiloestavapresenteperguntaroquej
sabia.Ditodeoutraforma:suacapacidadeimaginativaestavaembotada.PorqueRicardoquerialere
interessavaseporlivros,ocaminhoencontradoemnossotrabalhofoiintroduziraliteratura,mais
especificamentefbulasqueelemesmoescolhia,levavaparacasaparacontlasusandosuas
prpriaspalavras,istoparafraseando.Asfbulasforamescolhidasenquantognero,pois
propiciavamumaexperinciadelidarcommetforas.Apsumaconversasobreafbulaeleas
recontavaporescrito.Propusemosaconstruodeumlivrocomestasprodues.Nestaconstruodo
objetolivrohouveumtrabalhocomaformalizao,diagramaoeilustrao.Pormograndesalto
ocorreuquandoelecomeouaescreversuasnarrativas,suasprpriashistrias.Istocomeouaocorrer
nomomentoemquepodefalardesuasensaoderaivadiantedoirmomaisvelhoquenoodeixa
falar.Ameobservavamaiorindependnciaparaestudarefazersuaslies.Oquemechamoumuito
atenofoiofatodequeRicardoaparentementenoresistiadiantedaspropostas,aceitava,solicitava
textosparaler,mas,noentantonosecolocava,noseapropriava,noseautorizavaareconstruiro
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
6/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
quehaviasidotransmitido.AsmudanascomearamaacontecerquandoRicardopodefalar
concretamentedeseumalestarnocontextofamiliar.Oembotamentodeulugaraumsujeitoquepode
secolocarnaposiodesujeito,expressandonosseusescritossuaautocontinnciaeosonhocomo
sucesso.Istopossvellernasentrelinhasdeseutextoabaixo:
Ahoradojogonaescola
UmdiaJoazinhoestavanaescolabrincandonahoranorecreio.OJoozinhoquegostavadejogar
futebolcomosamigoschamouaquelesquegostavamdejogaremontouumtimeOtimefoiachance
dejuntara5asriecoma8asrie.
OJozinhoacabouperdendode4a3porquetodoseramgrandesebons.
Nodiaseguinteoprofessordeeducaofsicadeuoutrojogonahoradorecreio.A5asriejogou
coma6asrie.Ojogofoimuitodisputado,masa5asrieganhoupor3a1eoJoozinhoficoumuito
felizcomavitria.
Depoisde20anosJozinhosqueriasaberdefuteboleacabouficandonotimedoPalmeirase
venceutodososjogoscontraoSoPauloeoTigus.
d)Algumaspropostasdeinterveno
1)Oferecerrecursosdiferenciados.Naprtica,elasconsistememofereceratividadescompatveis
comosdiferentesnveisdosalunos.Ocardpiodiferenciadovisasuprirasnecessidadesdaqueles
queaprendemmaislentamente.Essascrianasnoso,necessariamente,portadoresdedistrbiosde
aprendizagem.
2)Considerarosaspectossimblicos(emocionais)envolvidosnarelaocoma
aprendizagem.Embora,ascrianascomdificuldadesnodomnioenaautonomiaparalereescrever,
apresentemdificuldadesespecficasnareadaconscinciafonolgicaedeoutrashabilidadesde
ordempsicolingusticaedeordemcognitiva,nodevemosdeixardeladonaanliseenainterveno
aconsideraodeaspectosrelacionadoscomaconstituiopsquicadosujeitodaaprendizagem.No
setratadeserpsiclogo,masdeconsiderarasquestesdeordememocionaisenvolvidasnarelao
doalunocomoconhecerecomosaber.Serprecisocompreenderseuestilodeaprendizagempara
compreenderosaspectospsicodinmicosquepossamexplicarsuasresistnciasedificuldadesparase
apropriardestesaberquenoapenasumsaberculturaloudenaturezapsicolingustica.A
consideraosimultneadosaspectoscognitivoseemocionais,envolvidosnaconstruodosaber,
possibiliteintervenescomefeitosmaisglobais.Oalunoqueconvocadoaassumirsua
responsabilidadenassuasprodues,viveumaexperinciadeformativa.Tratasedeconsideraros
aspectossimblicosenvolvidosnarelaocomoconhecimento.Essaatitudepedaggica,quenov
isoladamenteeepisodicamenteasdificuldadesespecficasdoaluno,sermaiseficazno
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
7/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
desencadeamentodemudanasdeestilodeaprendizagem.
3)Oferecerexperinciassignificativas.fundamentalqueosalunostenhamacessoauma
diversidadederecursos.Essesrecursosdevemconsiderarointeressedosalunos.Serpreciso
construircomosalunososignificadosimblico,esttico,culturaldaquelesrecursosqueso
desconhecidosporele.Mesmoparaumalunocomdificuldadesnoprocessobsicodaleituraeescrita,
precisoofereceroportunidadesparaapreciarosaspectosestticos,ticos,culturaisenvolvidosnos
textos.Oalunoenvolvidocomasideiaspresentesnostextos,estmaismotivadoedisponvelpara
aprenderalereaescrever.Acapacidadeparaargumentaratravsdalinguagemoralindependeda
capacidadeparalereescrever.
4)Adooeummodelotericoparasubsidiaraprtica.importanteaescolhadeummodelo
tericocomrespeitoaoprocessodeensinoaprendizagemdalinguagemescritaqueestejaem
consonnciacomoprojetopedaggico.OmodelodeLinguagemIntegraldesenvolvidoporGoodman,
edeLinguagemIntegradapropostoporCondemarin.Essesmodelosalmdeproporocritriode
aprendizagemsignificativa,preocupamsecomasistematizaodashabilidadesdenatureza
psicolingusticasenvolvidasnaaprendizagem.Parausufruircriativamentedaleitura,odomniode
certashabilidadesdenaturezapsicolingusticasfundamental.Semestedomnio,saborearo
conhecimentoadvindodarelaocomomundodaescritasetornainvivelounomnimose
constituirnumarelaodedependnciadooutroparaconstruirsentidos.Omauleitorprecisar
sempredeumoutro/tradutor.
5)Amediaoemsaladeaula.OmodelopropostoporFeuersteindenominadoExperinciade
AprendizagemMediadapoderauxiliarnoprocessodeconstruodeumaaprendizagem
significativa.Oscritriosenvolvidosnoprocessomediacionalenvolvemprocessodemudanae
desenvolvimentodacapacidadedeconstruodesignificados,aplicaodoscontedosaoutras
situaesedesenvolvimentodaconscinciametacognitiva.Pretendesequeoalunosaibaverbalizar
oseuprocessomentalnasatividadesquerealiza.
Concluso:
Ograndedesafiodoeducadoredopsicopedagogoquelevamemcontaosujeitodaaprendizagem
queseexpressaatravsdeumestilo,desencadearodomniodaleituraedaescritasem
desconsiderarodesejo,isto,asingularidadequepropiciaautonomiaparatransformaro
conhecimentoemsaber.Autonomiaeautoriadizemrespeitoaosujeito.Domnioeautonomiaso
duasfacesdamesmamoeda.Naabordagemdapsicopedagogiadinmicaconsiderasea
sincronicidadeesimultaneidadedessasduasfaces.
RefernciasBibliogrficas
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
8/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
1)Ajuriaguerra,J.eoutrosAdislexiaemquesto:dificuldadesefracassosnaaprendizagemdalngua
escrita,PortoAlegre,ArtesMdicas,1984.
2)Rubinstein,E.R.Oestilodeaprendizagemeaqueixaescolar:entreosabereoconhecer,So
Paulo,CasadoPsiclogo,2003.
2Comentrios
1.
JooBeauclair7deabrilde2015
ExcelenteArtigoQueridaEdith!
Sempresodeimensaexcelentesuasreflexesetextos!
parabns!
AbraosdeSPASade,PazeAmorosidade!
JooBeauclair
Reply
2.
JooBeauclair7deabrilde2015
ExcelenteArtigoQueridaEdith!
Sempresodeimensaexcelnciasuasreflexesetextos!
Parabns!
AbraosdeSPASade,PazeAmorosidade!
JooBeauclair
Reply
DEIXESEUCOMENTRIO
OseuendereodeemailnoserpublicadoCamposobrigatriossomarcados*
Nome*
Email*
Site
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
9/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
Validador*
+9=doze
Comentrio
VocpodeusarestastagseatributosdeHTML:<ahref=""title=""><abbrtitle=""><acronym
title=""><b><blockquotecite=""><cite><code><deldatetime=""><em><i><qcite="">
<strike><strong>
EnviarComentrio
PesquisenoSite
Pesquisarpor:
Pesquisar
PublicaesRecentes
PEIBSICOI
Rodadeconversa
TDAHnaintervenopsicopedaggica
TemalunocomTDAH?
Apsasfrias,horadeorganizarestudoserevisarcontedos
readoAluno
Nomedeusurio
Senha
Acesso
Lembrarusurio
Esqueceuoseuusurioousenha?
Endereo
SoPauloSP
RuaRioAzul,N309
CEP:05519120
(TravessadaAv.Prof.FranciscoMoratonaalturadonmero3000logoapsoShoppingButante
SacolodaVilaSonia)
Tel:1137430090/Tel/fax:1137444974
Localizao
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
10/11
23/09/2015
Alinguagemnocontextopsicopedaggico,lendonasentrelinhas|SeminriosdePsicopedagogia
Ver
mapamaior
Home
QuemSomos
Servios
Atividades
Publicaes
Notcias
EspaoTeraputico
Localizao
Cadastrese
FaleConosco
Contato
DesenvolvidoporS2W
http://www.seminariosdepsicopedagogia.com.br/alinguagemnocontextopsicopedagogicolendonasentrelinhas/
11/11