Você está na página 1de 4

10/11/2015

www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

FioatraiFio
Objetivo
Nesteexperimentovamosmostrarquecamposmagnticospodematrairourepelir
fiosquetransportamcorrenteseltricas.
Contexto
Quandoumacorrenteeltricaatravessaumfiocondutor,criaemtornodeleum
campomagntico.EsteefeitofoiverificadopelaprimeiravezporHansChristian
Orstedemabrilde1820.Eleobservouqueaagulhadeumabssoladefletiadesua
posiodeequilbrioquandohaviaprximoaelaumfiocondutorpeloqualpassava
umacorrenteeltrica.EstasobservaesinfluenciaramofsicoAndrMarieAmpre
nosestudosdosfenmenoseletromagnticos.Numdessesestudos,Ampremostrou
experimentalmentequeapresenadebssolas,msoulimalhasdeferronoeram
asnicasmaneirasdesemostrararepulsoouaatraomagntica.Dispondosede
doisfioscondutoresretosemparaleloeprximosumdooutro,Ampremostrouque
quandopassavampelosdoisfioscorrenteseltricasnomesmosentido,elesse
atraammutuamenteequequandopassavampelosdoisfioscorrenteseltricasde
sentidoscontrrios,elesserepeliammutuamente.
Aexplicaoparaessefenmentoderivadadefiniodecampomagntico.Partimos
doresultadoexperimentaldequeumacargadeprovapuntualcomvelocidadev,
imersaemumcampomagntico,sofreaaodeumaforamagntica.Afora
magnticasempreatuaperpendicularmenteaovetorvelocidade.Issosignificaque
umcampomagnticoconstanteeuniformenopodemodificaromduloda
velocidadeescalardeumapartculaemmovimento,maspodesomentedesviarsua
trajetria.
Logo,umeltronemmovimento,tambmserdesviadoporumcampomagnticose
suavelocidadeforperpendicularaocampomagnticoexterno.
AexplicaodeEdwinH.Hall,queficouconhecidacomo"OEfeitoHall",mostrou
queoseltronsdeconduosemovendonumfiodecobretambmsodesviadospor
umcampomagnticoexterno.Ocampomagnticoexerceumaforalateralsobreos
eltronsdeconduonofio.Estaforatransmitidaintegralmenteaofio,porqueos
eltronsdeconduonopodemescaparlateralmentedele.
Comisso,podemosentenderoexperimentodeAmpredaseguinteforma:
primeiramentedaremosnomesaopardefios,parafacilitaroentendimentoda
explicaoaseguir.Chamaremosumfiodefio1eooutrodefio2.
Acorrenteeltricaqueatravessaofio1,criaemtornodeleumcampomagntico
circular.Oseltronsemmovimentonofio2sentemestecampomagnticoeficam
sujeitosaodeumaforamagntica.Omesmoaconteceseanalisarmosapartirdo
fio2:acorrenteeltricaqueatravessaofio2,criaemtornodeleumcampomagntico
circular.Oseltronsemmovimentonofio1sentemestecampomagnticoetambm
ficamsujeitosaodeumaforamagntica.
Parasedescobriradireoeosentidodaforamagnticaqueatuasobreumfio,a
partirdacorrentequepassaporeleedocampomagnticogeradopelooutrofio,
http://www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

1/4

10/11/2015

www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

utilizasea"regradotapa".Alinheseupolegardamodireitacomosentidoda
correnteeltricaeosoutrosdedos,nadireoesentidodocampomagntico.O
sentidodomovimentodeumtapacomapalmadamoindicaradireoeosentido
daforamagntica.Comomostraafiguraabaixo.

IdiadoExperimento
possvelmostrardeformasimplesoexperimentofeitoporAmpreusandoapenas
fiosfinosepilhascomuns.Osfiosdevemserfinoselevesporqueestamostratando
deumexperimentosimplesecombaixascorrentes.Issogeraumcampomagntico
fracoeconsequentementeaforamagnticadeatraoassociadaaeletambmser
fraca.Seosfiossopesadosdemais,estaforanosersuficienteparamovlos.
Ento,tomandoestescuidados,veremosquedoisfiosfinosseatraemmutuamente,
quandopassamporelescorrenteseltricasdemesmosentido.Paraisso,basta
esticarmosdoispedaosdefiosdefonedeouvido(osfiosdefonedeouvido
retiradosde"walkman"somaisindicadosporseremfinoseleves)sobreumargua
demadeiraeconectlosaalgumaspilhas.Nestaconecofazsecomqueacorrente
eltricafornecidapelaspilhaspassememambososfiosecomomesmosentido.O
resultadofinal,queestesfiosvoseatrairmutuamente(maisnaregiocentraldo
quenasextremidades).
TabeladoMaterial

Item

Observaes
Umaripademadeiracomaproximadamente2cmX60cm,quepodeser
ripade
conseguidaemconstruesounosretalhosdeumamarcenaria.Podeser
madeira
usadoumarguade60cmdemadeiraquepodesercompradaempapelarias.
Nesteexperimentousamosofiodefonedeouvidode"walkman".Alguns
fiode
fiosdefonedeouvidosobemlevesemaleveis.Estessoosmais
"walkman"
indicados.
fio
fioeltricoparaconexespodemserencontradosemcasademateriais
eltrico
eltricos,supermercadosoupodemserretiradosdeaparelhoseltricos
para
velhos.
conexes
pilhas
pregos

Podemsercompradasemlojas,papelarias,padariasesupermercados.Sero
necessriasummnimodequatropilhascomuns,podendochegaratoito.
Ospregosdevemserpequenosefinos.Serousadosdoispregospara
prenderosfiosnamadeira.

http://www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

2/4

10/11/2015

www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

fita
adesiva

Podeserencontradaempapelarias,bazares,supermercados,lojasdotipo
R$1,99,etc.

Montagem
Corteasduasextremidadesdosfiosumfonedeouvidode"walkman"esepareosde
formaaficarcomdoispedaosdefiocomaproximadamene70cmcada.Vejaa
figuraabaixo.

Desencapeasduasextremidadesdosdoisfios.
Coloqueosfiosemparaleloseunaasextremidades,enrolandojuntosuaspontas
desencapadas.comomostraafigura(a)abaixo.
Preguedoispregosnarguademadeirade60cm,maisoumenosa10cmdas
extremidades.
Laceasextremidadesdosfiosjenroladosnospregos.Enrolemaisofio,umpouco
decadalado,atqueosfiosdesencostemdamadeiraefiquemumpoucoesticados.
Casoasextremidadesdesencapadasdosfiosde"walkman"noforemsuficientes
paraalcanarasextremidadesdaassociaodepilhas,faaaconexodeumpedao
defioeltricosextremidadesdofiode"walkman"esextremidadesdaassociao
depilhas.Comomostraafigura(b)abaixo.
Aassociaodepilhasmontadaconectandoseopolopositivodeumapilhacomo
polonegativodeoutra.Comomostraafigura(b)abaixo.Parasemanterfixaa
associaodepilhas,grudefitaadesivaemtornodaspilhasnaregiodeseus
contatos.
Afixasecomfitaadesivaocontatodosfioseltricoscomaassociaodepilhas.

Comentrios

Esteexperimentopodeapresentaruminconveniente:atensonecessriaparaa
http://www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

3/4

10/11/2015

www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

realizaodoexperimento.Atensomnimaparafazercomqueosfiosseatraiam
vaidependerprincipalmentedaescolhado(s)fio(s).Quantomaisresistivoseles
forem,menorseracorrenteeltricaquepassarporeleseconsequentementemenor
serocampomagnticogerado.Nesteexperimento,conseguimosprovocarpequenas
oscilaesnosfiosnosentidodaatraocomumatensode6volts(4pilhas).No
nossoentenderessasoscilaesjdemonstramqueosfiosvoseatrair.Mas,se
vocrealmentequervlos"grudados"comomostraafiguradoesquemageralde
montagem,talvezvocpreciseaumentaratensoparaumvalorentre9e15volts.
Asfigurasdestetextomostramumaassociaoemsriede4pilhascomuns,com1,5
voltscada,gerandoumatensoresultantede6volts.Paraseproduzir9volts,por
exemplo,acrescentemaisduaspilhassrie.
Tomecuidadoaoescolherofiode"walkman".Obomfuncionamentodeste
experimentodependequasequeexclusivamentedessaescolha.Estefiodeveserbem
finoemuitomalevel.Amaleabilidadeimportanteparaqueosfiospossamse
curvarnomomentodaatraoetambmparaqueelesnosedeformemenquanto
somanipulados.Notrminodamontagemosfiosdevemestarretos,paraleloseum
poucoesticados.Quandodizemosumpoucoesticados,queremosdizerqueeles
devemestaresticadososuficienteparasemanteremretos,paralelosetambmpara
seapoiaremsuspensosnospregosenoencostaremnargua.Poisseissoacontece,
apareceoatritoentreeleseargua,oquenodesejvel.Poroutrolado,nopodem
estarmuitoesticados,poisseestiverem,aforamagnticageradanoconseguir
venceratensodosfios.

EsquemaGeraldeMontagem:

ProjetoExperimentosdeFsicacomMateriaisdoDiaaDiaUNESP/Bauru
WGQ/FCL

http://www2.fc.unesp.br/experimentosdefisica/ele20.htm

4/4

Você também pode gostar