Você está na página 1de 2

DiplomaciabrasileiradeRioBrancoeaguerra

Adiplomaciabrasileira,desdemuitocedo,estabeleceuqueasadadiplomticaeanegociao
sopartesfundamentaisdaPolticaExternadopas.E,comacerto,sempredefendeuquea
buscadodilogoeadefesadoDireitodevemnortearosseusdiplomatas.RioBranco
consolidouessesvalores,aocoloclosemprtica,naviradadosculoXIXparaoXX.Preferiu
transigirairguerra,efoimuitobemsucedido.Poroutrolado,aguerranodeixoudeexistir
comopossibilidadenocenriointernacional,emboraasociedadeinternacionaljuntodas
organizaesinterestataistenhamcriadomeiosdedesestimulla.
CarlvonClausewitz,naobraDaGuerra,afirmavaqueaguerrapeapolticaporoutrosmeios.
NaopiniodeRaymondAron,essaconstataodeClausewitznosignificavaapenasa
manifestaodeumafilosofiabelicista,masaapreensodeumaevidncia.Aronpensavaque
aestratgiaeadiplomaciaobedeciamaosimperativosdapoltica.Asduasprimeirasdeveriam
estaremsintoniaparaamelhorrealizaodosobjetivosdaltima.Deacordocomele,a
melhorpolticaeraaquetraziamenoscustosaoEstadonao.ParaHedleyBull,porsuavez,a
melhorpolticaeraencontrarpontoseinteressesemcomum.SegundoBull,onegociadorde
umpasdeveriavalersedarazoedapersuasoafimdereconhecerinteressesemcomum
comoutroEstado,seelesexistissem.AocitarGrotius,otericodaEscolaInglesaafirmaquea
distinoentreaguerraeapaznoabsolutanosentidomaterial,porque,narealidade,o
queexisteumagradaoentreumconceitoeoutro.
Aguerraaextensodapoltica,poissetraduzemumaimposiodevontadesobreooutro,
pormeiodafora.Noentanto,oscustosdaguerrasoaltos.Porisso,HedleyBull,naobraA
SociedadeAnrquica,enalteceasvirtudesdadiplomaciacomofimdedirimirconflitos
polticos.SegundoBull,asferramentasdadiplomaciaincluem:facilitaracomunicao,
negociar,coletarinformaes,colaborarparaevitaratritos,almdeservircomoaparato
simblicodopas.Ademais,esteautoracreditaquepreciso,antesdemaisnada,identificaro
quecadaEstadotemdeinteressecomumcomoutro,emumprocessodebarganha.Somente
assim,depois,seriapossvelmaximizarosbenefciosparaambos.Anegociaodiplomtica,
paraBull,nodeveriasofrerquaisquerconstrangimentose,porisso,precisariaserfeitaem
sigilo.Issoserviriaparaqueoaparatotradicionaldiplomticopudessetrabalharlivredas
intempriesdaopiniopblica.Todavia,talnecessidadefariapartesomentedaetapade
negociao.
JosMariadaSilvaParanhos,oBarodoRioBranco,entendiabemarelaoentrea
diplomacia,afora(guerra)eaopiniopblica,todaselaspermeadaspelapoltica.RioBranco,
emdiversosmomentos,soubedosarousodopoder(ouameaadousodafora)coma
transigncia.NocasodoAcre,porexemplo,percebeudesdeocomeoqueasoluoda
questoseriamaispolticaediplomticadoquejurdica,comoemcasosanteriores.Ele
consideravaarriscadoencaminharacontendaparaumasoluoarbitral,poisprovavelmente
seriadesfavorvelparaoBrasil.Nessaquesto,osadversrioserammaisnumerososeele
preferiunegociarseparadamentecomcadapas.Primeiramente,comprometeuseanegociar
comoPeruapschegaraumtermocomaBolviaeoconsrcioempresarialqueatuavana
regio,oBolivianSyndicate.Depois,confirmouaproibiodalivrenavegaonorioAmazonas

paraimpediroacessoaoAcre.Destemodo,pressionouoconsrcioanegociareofereceu
umaindenizaoaoscapitalistas.ComaBolvia,ochancelerdecidiupelaocupaomilitardo
territrio,apsdaBolviaordenaromesmoantes,masseofereceuanegociar
diplomaticamente.TalmovimentofacilitouaBolviaanegociareassinarcomoBrasilo
TratadodePetrpolis,de1903.Concluiseque,comtodososadversrios,RioBrancopreferiu
atransignciaairguerra.
ComodiriaAron,RioBrancooptoupornoabandonarapenapelaespada,poissoubecalcular
oscustosdaguerraepreferiuxitoslimitadosembriaguezdostriunfosextraordinrios.
Porm,conseguiumaisestefeitoextraordinrioparaadiplomaciabrasileira.

Você também pode gostar