Você está na página 1de 6

71

A U L A
A U L A
Opcrando com
potncias
lntroduo
peraes con polncias so nuilo uliIiza-
das en diversas reas da Malenlica, e en especiaI no cIcuIo aIglrico.
conhecinenlo das propriedades operalrias da polenciao pode faciIilar a
resoIuo de cIcuIos con expresses aIglricas, que de oulra forna serian
laslanle lralaIhosos.
Iara esludar essas propriedades, vanos anles rever aIgunas definies de
polncias con expoenles inleiros e lases reais.
PntcncIan, por definio, una forna prlica e sinpIes de se represen-
lar una nuIlipIicao de falores iguais.
Na polenciao, o falor da nuIlipIicao chana-se basc e o nnero de
vezes que o falor se repele represenlado peIo cxpncntc. Ior exenpIo:
5 x 5 = 25 5
2
= 25 nde 5 a lase e 2 o expoenle.
L-se: 5 ao quadrado.
2 vezes
2 x 2 x 2 = 8 2
3
= 8 nde 2 a lase e 3 o expoenle.
L-se: 2 ao culo.
3 vezes
3 x 3 x 3 x 3 = 81 3
4
= 81 nde 3 a lase e 4 o expoenle.
L-se: 3 a 4 polncia.
4 vezes
De naneira geraI, podenos escrever:
a . a . a ... a = a
n
se n > 2 (nnero inleiro)
n vczcs
Nossa auIa
70
A U L A
AIguns casos especiais da polenciao:
a
1
= a para quaIquer a
a
O
= 1 se a 0

a
-n
=
1
a
n
se a 0
AIn dessas definies, convenciona-se ainda que:
- 3
2
significa - (3)
2
= - (3 . 3) = - 9 e
(- 3)
2
= (- 3) . (- 3) = + 9
Iorlanlo: - 3
2
(- 3)
2
Isso nos Ieva a concIuir que, se a lase un nnero negalivo e esl eIevada
a un expoenle posilivo, indispensveI o uso dos parnleses. Caso os
parnleses no sejan uliIizados o resuIlado enconlrado poder ser incorrelo.
Vejanos aIguns exenpIos nunricos de apIicao das propriedades
vislas al aqui:
7
O
= 1 (- 2)
2
= + 4
6
1
= 6
3
-2
=
1
3
2
=
1
9
- 2
2
= - 4
Iara caIcuIar o vaIor de una polncia, quase senpre precisanos efeluar a
nuIlipIicao equivaIenle. Assin, por exenpIo, para conparar duas ou nais
polncias necessrio conhecer anles os seus vaIores. Ior exenpIo:
As polncias 3
-2
e (-3)
-2
so iguais ou diferenles`
3
-2
=
1
3
2
=
1
9
e
Iorlanlo as duas polncias so iguais e podenos escrever: 3
-2
= (- 3)
-2
QuaI a naior 6
-2
ou -6
2
`
6
-2
=
1
6
2
=
1
36
ou - 6
2
= -(6 . 6) = -36
Vinos que 6
-2
resuIla nun nnero posilivo e -6
2
resuIla nun nnero
negalivo. Todo nnero posilivo naior que quaIquer nnero negalivo.
Logo: 6
-2
> -6
2
.

l
2
_
}

=
|-3) =
l
|-3)
=
l
9
-
-

l
()
=
1
8
_
( )
1
8
=
70
A U L A
QuaI o nnero nenor: ou `
e
Se as fraes fossen posilivas, a nenor seria a que len o naior denoni-
nador, porlanlo
1
32
.
Cono as fraes so negalivas o resuIlado ao conlrrio e lerenos cono
resposla:
>
5ugcstn: represenle as fraes ollidas na rela nunrica.
Iara efeluar operaes con polncias, lanln necessrio caIcuIar
anles o vaIor de cada polncia. Ior exenpIo:
3
2
+ 2
3
= 9 + 8 = 17
5
3
- 7
2
= 125 - 49 = 76
2
3
. 3
2
= 8 . 9 = 72
4
2
: 2
3
= 16 : 8 = 2
Propricdadcs da potcnciao
Vanos apresenlar agora as propriedades operalrias, no caso especiaI das
polncias de lases iguais. Nesses casos, podenos resoIver a nuIlipIicao sen
efeluar as polncias e ollerenos o resuIlado en forna de polncia.
MuItipIicao dc potncias dc bascs iguais
2
4
x 2
4
= 2
4+2
= 2
6
porque 2
4
x 2
2
= 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 2
6
4 vezes 2 vezes
7
5
x 7
-3
= 7
5 + (-3)
= 7
5-3
= 7
2
CeneraIizando, para nuIlipIicar polncias de lases iguais, repelinos a lase
e sonanos os expoenles.
a
m
. a
n
= a
m+n
}
} }
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ _
_

5
} }
}
}
}
}
}
}
} }
}
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_ 1
2
_
_
_
_
_ _ _
_
_
_
_

5
5
_ 1
2
_ 1
32
_ 1
8
=
.
. . .
=
=
. .
=

70
A U L A
Diviso dc potncias dc bascs iguais
5
4
5
2
=
5
4
5
2
=
5 5 5 5
5 5
= 5 5 = 5
2
7
-3
: 7
2
= 7
-3-2
= 7
-5
9
4
: 9
6
= 9
4-6
= 9
-2
Lnlo, para dividir polncias de lases iguais, repelinos a lase e sullranos
os expoenles.
a
m
: :: :: a
n
= a
m - n
Potcnciao dc potncia
(3
2
)
3
= (3
2
) . (3
2
) . (3
2
) = 3
2 x 3
= 3
6
3 vezes

Lnlo, para eIevar una polncia a un expoenle, repelinos a lase e nuIli-


pIicanos os expoenles.
(a
m
)
n
= a
m . n
Distributividadc da potcnciao cm rcIao muItipIicao
(2 x 3)
3
= (2 x 3) . (2 x 3) . (2 x 3) = 2 . 2 . 2 . 3 . 3 . 3 = 8 . 27
3 vezes 3 vezes 3 vezes

Iara eIevar un produlo a un expoenle, eIevanos cada falor ao nesno


expoenle.
(a . b)
m
= a
m
. b
m
:
. . .
1 _
2
(2
(2)
)
4
}
= =
1
2
8
2
8
4
=
(5 x 7)
=
2
1
(5 x 7)
1
5 x 7
=
5
2 2
x 7
=
70
A U L A
Distributividadc da potcnciao cm rcIao diviso

2 vezes

Iara eIevarnos un quocienle (ou una frao) a un expoenle, eIevanos o


dividendo e o divisor (ou o nunerador e o denoninador) ao nesno expoenle.
ou
ApIicacs
Cono j foi dilo no incio da auIa, una das naiores apIicaes das
propriedades operalrias das polncias de lases iguais esl no cIcuIo
aIglrico. Na AuIa 62, efeluanos a adio e a sullrao de expresses aIglri-
cas. Vejanos nos exenpIos, a nuIlipIicao e a diviso dessas expresses e
verificarenos o uso conslanle das propriedades esludadas.
x
2
x
3
x
5
= x
1O
y
2
(y
2
+ y + 1) = y
2
y
2
+ y
2
y + y
2
1 = y
4
+ y
3
+ y
2
(- 2xy)
3
= (- 2)
3
x
3
y
3
= - 8x
3
y
3
(x
2
)
3
x-4 = x
6
x- 4 = x
7
- 4
(2x
5
+ 3x
4
) x
3
= (2x
5
x
3
) + (3x
4
x
3
) = 2x
2
+ 3x

xy
4
x
2
y

-1
=
x
4
y
4
x
2

-1
y
-1
=
x
4
y
4
x
-2
y
-1
=
x
4
x
-2

y
4
y
-1
= x
6
y
5
(7 : 3) =
7_
3
}
7_
3
.
}
=
7 . 7 7
3 . 3 3
= 7 : 3
4_
5
3
}
3
3
4
5
=
(a : b)
n
= a : b
n m
a_
l}
=
a
l
n
n
n
(xy)
4
(x )

(x )

.
.
.
.
.
70
A U L A
As propriedades poden ser usadas en expresses nunricas cono una
forna de sinpIificao dos cIcuIos. Veja:
2 . 128 . 32 = 2 . 2
7
. 2
5
= 2
13
(4
3
)
2
: 16 = 4
6
: 4
2
= 4
4

5
2
5
3
625
=
5
2
5
3
5
4
=
5
5
5
4
= 5
1
= 5
ExcrccIn 1
Verifique se as senlenas so verdadeiras (V) ou faIsas (I):
a) ( ) 4
-2
= - 16
b) ( ) 7
-3
. 7
3
= 1
c) ( )
1
x

-2
= x
2
d) ( )
-3
-2
=
1
9
ExcrccIn 2
QuaI a naior
-
1
5

2
ou
-
1
5

3
`
ExcrccIn 3
Se 2
x
= 4, quaI o vaIor de 2
1
+x` L quaI o vaIor de 2
3
-x`
ExcrccIn 4
Lfelue as operaes nas seguinles expresses aIglricas:
a) x
3
. (x + x
2
+ x
4
) =
b) (7x
5
- 8x
4
) : x
4
=
c) (6x
3
+ 3x
2
) : (-3x) =
d) (x
2
+ y) . xy =
lxcrccios
_

}
_

_
1_
x}
. .
70

Você também pode gostar