ARISTTELES, Potica

INCM, pp. 103-48 1

p. 103-6
I Poesia imitao. Espcies de poesia imitativa, classificadas segundo o meio da imitao
1447 a
1. Assunto: Pos!a - a "s"a, as sp#$!s, a %$t!&!'a', a $o"pos!()o * p+%!()o,, os
-"ntos ' $a'a sp#$!.
.. pop!a, t+a/#'!a, pos!a, "0s!$a s)o !"!ta(1s, "as: '!%+n(a nas !"!ta(1s po+ "!os
'!&+sos, !"!ta()o ' o23$tos '!&+sos, po+ "o'os '!&+sos .
3. to'as as a+ts !"!ta" $o" o +!t"o, a -!n/ua/" a 4a+"on!a, " spa+a'o ou $on3unto. A
"0s!$a s5 usa o +!t"o a 4a+"on!a6 a 'an(a s5 o +!t"o6 "as : os 'an(a+!nos po+ +!t"os
/st!$u-a'os !"!ta" $a+a$t+s, a%$tos a$(1s.
Pa+a R7: a "0s!$a $o"(a $o"o a$o"pan4a"nto 'a 'an(a, !.., a su2-!n4a+
a 8p+ss)o 'os $a+a$t+s, a%$tos a$(1s.
14472
4. os potas '!st!n/u"-s at# nt)o p-o "t+o usa'o.
9. '!st!n/u pota : pos!a - a-/o pa+a a-#" 'a $o"pos!()o "#t+!$a.
6. a pos!a '!t!+;"2!$a usa s!"u-tana"nt o +!t"o, o $anto o "t+o6 a t+a/#'!a a
$o"#'!a, u" ' $a'a &< *$o"o=,
p. 109-6
II Espcies de poesias imitativa, classificadas segundo o objecto da imitao
1448a
7.as !"!ta(1s 'os potas &a+!a" ' a$o+'o $o" o o23$to >u !"!ta": a$(1s ' 4o"ns
!/ua!s, sup+!o+s ou !n%+!o+s.
8. o "s"o a$ont$ na "0s!$a na 'an(a, na #p!$a, na $o"#'!a, na pos!a '!t!+;"2!$a.
?. a t+a/#'!a p+o$u+a !"!ta+ a$(1s ' 4o"ns sup+!o+s a $o"#'!a ' 4o"ns !n%+!o+s.
III Espcies de posia imitativa, classificadas segundo o modo da imitao: narrativa, mista,
dramtica. Etimologia de drama e comdia
10. out+a '!%+n(a nas pos!as !"!tat!&as:s/un'o os "!os, os o23$tos o "o'o. E8"p-o:
assu"!n'o a p+sona-!'a' 'os out+os *@o"+o,, na p+5p+!a pssoa, "'!ant to'as as
pssoas !"!ta'as.
11. '+a"as po+ !"!ta+" a/nts A'+BntasC
14482
1.. 'D po+ $on$-uE'as as '!%+n(as.
pp.106-?
I! "rigem da poesia. #ausas. $ist%ria da poesia trgica e c%mica
13. Fuas $ausas pa+a o apa+$!"nto 'a pos!a: o !"!ta+ # $on/#n!to os 4o"ns tG" n!sso
p+a<+.
14. P+o&a-o a 8p+!Gn$!a, $ont"p-a"os $o" p+a<+ !"a/ns ' $o!sas >u, " s! , nos
$ausa" +pu/n;n$!a * an!"a!s %+o<s $a'D&+s,. Ap+n'+ # p+5p+!o 'os %!-5so%os 'os
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 .
4o"ns. Po+ !sso, s '-!ta" nas !"a/ns6 >uan'o n)o s $on4$ o o+!/!na-, o p+a<+ a'&#"
apnas 'a !"a/" n>uanto 8$u()o, $o+ *H,
19. $a+D$t+ natu+a- 'o nas$!"nto 'a pos!a at+a&#s 'os "a!s 'ota'os.
16. a pos!a to"ou %o+"as ' a$o+'o $o" a natu+<a 'os p+5p+!os potas.
17. @o"+o I sup+"o no /#n+o s#+!o, p-a %!()o '+a"Dt!$a 'as suas !"!ta(1s. Jun'ou a
$o"#'!a, '+a"at!<an'o o +!'E$u-o.
144?a
18. ap5s o apa+$!"nto 'a t+a/#'!a 'a $o"#'!a, os potas '!&+s!%!$a+a" as suas
$o"pos!(1s. As t+a/#'!as s)o "a!s st!"D&!s 'o >u as $o"#'!as.
1?. out+a >ust)o: a p+%!()o 'a t+a/#'!a " s! "s"a ou n>uanto sp$tD$u-o.
.0. &o-u()o 'a t+a/#'!a.
Ks>u!-o I ' u" pa+a 'o!s a$to+s, '!"!nu!u a !"po+t;n$!a 'o $o+o $o-o$ou o '!D-o/o $o"o
p+ota/on!sta.
S5%o$-s I t+Gs a$to+s a $no/+a%!a.
A t+a/#'!a s5 a'>u!+!u /+an'<a >uan'o s a%astou 'o -"nto satE+!$o, p+snt nos
a+/u"ntos 2+&s na -o$u()o /+ots$a.
L 3a"2o # o "t+o >u "a!s s ass"-4a ao 'a -!n/ua/" $o++nt.
.1. p!s5'!os o+na"ntos I '"as!a'o -a2o+!oso pa+a '!s$o+++.
pp. 10?-10
& comdia: evoluo do gnero. #omparao da tragdia com a epopeia.
... a $o"#'!a s5 !"!ta o +!'E$u-o, !.., '%!to, to+p<a an5'!na !no$nt. A "Ds$a+a $5"!$a
n)o t" 8p+ss)o ' 'o+.
.3. n)o s $on4$" as t+ans%o+"a(1s !n!$!a!s 'a $o"#'!a.
144?2
.4. a pop!a a t+a/#'!a s)o !"!ta(1s ' a$(1s ' 4o"ns sup+!o+s " &+so. F!%+"
p-o "t+o 0n!$o 'a pop!a p-a %o+"a na++at!&a. Ta"2#" p-a 8tns)o, po+>u a t+a/#'!a
p+o$u+a M$a2+ 'nt+o ' u" p+Eo'o ' so-N a pop!a n)o t" -!"!t ' t"po. No p+!n$Ep!o
a t+a/#'!a +a !-!"!ta'a no t"po $o"o a #p!$a.
.9. To'as as pa+ts 'a pos!a #p!$a n$ont+a"-s na t+a/#'!a, "as n" to'as as pa+ts 'a
t+a/#'!a s n$ont+a" na pop!a.
pp. 110-113
I 'efinio de tragdia. Partes ou elementos essenciais.
.6. p+op5s!to.
.7. Ma t+a/#'!a # u"a !"!ta()o ' u"a a$()o ' $a+D$t+ -&a'o, $o"p-ta ' $+ta
8tns)o, " -!n/ua/" o+na"nta'a $o" as &D+!as sp#$!s ' o+na"ntos '!st+!2uE'as
p-as '!&+sas pa+ts A'o '+a"aC, A!"!ta()o >u s %$tuaC n)o po+ na++at!&a, "as "'!ant
a$to+s, >u, sus$!tan'o o t++o+ a p!'a', t" po+ %!to a pu+!%!$a()o 'ssas "o(1sN.
.8. linguagem ornamentada ( com ritmo, )armonia e canto. Co"o s s+&
spa+a'a"nt, a-/u"as pa+ts s)o s5 " &+so, out+as s)o $anta'as.
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 3
.?, Pa+ts 'a t+a/#'!a: o sp$tD$u-o $#n!$o, a "-op!a *a>u!-o $u3o %!to a to'os #
"an!%sto, a -o$u()o *a "s"a $o"pos!()o "#t+!$a,.
30. C-ass!%!$a"os as a$(1s s/un'o as '!%+n(as ' $a+D$t+ ' pnsa"nto 'as
p+sona/ns. L "!to # !"!ta()o ' a$(1s, # a $o"pos!()o 'os a$tos6 $a+D$t+ o >u nos
!n'!$a a p+sona-!'a' 'a p+sona/"6 pnsa"nto, o >u '!<" pa+a '"onst+a+ a sua
'$!s)o.
31. S!s pa+ts 'a t+a/#'!a: "!to *p-ot,, $a+D$t+, -o$u()o, pnsa"nto, sp$tD$u-o
"-op!a. Ouanto aos "!os, s)o u"a s5, >uanto ao "o'o, s)o 'uas, >uanto aos o23$tos s)o
t+Gs.
3.. L -"nto "a!s !"po+tant # a t+a"a, po+>u a t+a/#'!a !"!ta a$(1s &!'a. A &!'a # u"a
a$()o n)o u"a >ua-!'a'. A 2oa ou "D %o+tuna +s!' nos a$tos. As p+sona/ns assu""
$a+a$t+s pa+a %$tua+ $+tas a$(1s. As a$(1s o "!to s)o a %!na-!'a' 'a t+a/#'!a.
33. Po'!a 4a&+ t+a/#'!a s" $a+a$t+s. Co"pa+a()o $o" a p!ntu+a.
34. F!s$u+sos s5 pa+a 8p+ss)o ' $a+a$t+s n)o +su-ta" " t+a/#'!a. A t+a/#'!a "o& os
;n!"os $o" "!os p+5p+!os 'o "!to I a p+!p#$!a o +$on4$!"nto.
39. o "!to # a a-"a 'a t+a/#'!a. S5 'po!s &G" os $a+a$t+s.
14902
Co"pa+a()o $o" a p!ntu+a. & tragdia imitao de aco e atravs dela, imitao de
agentes.
36. T+$!+o -"nto: o pnsa"nto, !.., '!<+ o !n+nt a o $on&n!nt a u" assunto. Na
-o>uGn$!a, o pnsa"nto # +&-a'o p-a po-Et!$a p-a o+at5+!a. Ca+#$t+ # o >u +&-a $+ta
'$!s)o, H, o %!" p+%+!'o ou &!ta'o. Pnsa"nto '"onst+a()o ou sntn(a.
37. Oua+to -"nto: -o$u()o, o nun$!a'o 'os pnsa"ntos po+ pa-a&+as.
38. & melopeia o principal ornamento.
3?. Esp$tD$u-o $#n!$o: "a!s "o$!ant, "nos a+tEst!$o "nos p+5p+!o 'a pos!a. A
+a-!<a()o ' u" 2o" sp$tD$u-o 'pn' "a!s 'o $n5/+a%o 'o >u 'o pota.
pp. 113-4
II ! Estrutura do mito trgico. " mito como ser vivente.
40. A $o"pos!()o 'os a$tos # a pa+t "a!s !"po+tant 'a t+a/#'!a.
41. MA t+a/#'!a # a !"!ta()o ' u"a a$()o $o"p-ta,H u" to'o $o" u"a $+ta /+an'<a.N.
4.. M PTo'oQ # a>u!-o >u t" p+!n$Ep!o, "!o %!". QP+!n$Ep!oQ # o >u n)o $ont#" " s!
"s"o o >u >u+ >u s!/a n$ssa+!a"nt out+a $o!sa, >u, p-o $ont+D+!o, t" 'po!s '
s! a-/o $o" >u stD ou sta+D n$ssa+!a"nt un!'o. PJ!"Q, ao !n&#s, # o >u natu+a-"nt
su$' a out+a $o!sa, po+ n$ss!'a' ou po+>u ass!" a$ont$ na "a!o+!a 'os $asos, >u
'po!s ' s!, na'a t". PM!oQ # o >u stD 'po!s ' a-/u"a $o!sa t" out+a 'po!s ' s!.N
43. Ls "!tos '&" $on%o+"a+-s a sts p+!n$Ep!os.
44. L 2-o '& t+ stas pa+ts o+'na'as s+ ' u"a $+ta /+an'<a. L 2-o $ons!st na
/+an'<a na o+'" *o !n%!n!ta"nt p>uno nun$a po' s+ 2-o ao
1491a
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 4
/+an'!ss!"o %a-ta a &!s)o ' $on3unto >u %o+n$ a un!'a' a tota-!'a',. L "!to #
$o"pa+a'o a u" $o+po &!&nt.
49. L!"!ts R 8tns)o 'a t+a/#'!a: M's' >u s possa ap+n'+ o $on3unto, u"a t+a/#'!a
tanto "a!s 2-a s+D, >uanto "a!s 8tnsaN. Nas a$(1s >u s su$'", $on%o+"s R
&+os!"!-4an(a ou R n$ss!'a', t" >u s passa+ 'a !n%-!$!'a' R %-!$!'a' ou &!$-&+sa.
pp. 114-9
III *nidade de aco: unidade )ist%rica e unidade potica.
46. L "!to # uno, "as n)o po+ s +%+!+ a u"a s5 pssoa, po+>u 4D a$(1s a$ont$!"ntos
' u"a s5 pssoa >u n)o ap+snta" un!'a' a-/u"a.
47.*-, E8"p-os.
48. @o"+o - o "a!o+ po+>u n)o potou to'os os su$ssos 'a &!'a ' S-!sss.
4?. E" to'as as a+ts "!"#t!$as a !"!ta()o t" >u s+ una. L "!to, n>uanto !"!ta()o '
a$(1s, '& !"!ta+ as >u s3a" unas $o"p-tas, $o" $on8)o 'os a$ont$!"ntos '
"o'o a >u a sup+ss)o ' u" $aus a a-t+a()o 'a o+'".
pp. 119-7
I+ Poesia e $ist%ria. ,ito trgico e mito tradicional. Particular e *niversal. Piedade e -error.
.urpreendente e ,arvil)oso.
90. L pota '& +p+snta+ n)o o >u a$ont$u, "as o >u po'+!a a$ont$+ ' a$o+'o
$o" a &+os!"!-4an(a a n$ss!'a'. L pota o 4!sto+!a'o+ n)o '!%+" p-a %o+"a, "as
po+>u u" na++a o >u a$ont$u out+o o >u po'+!a t+ a$ont$!'o. A pos!a # a-/o '
"a!s s#+!o "a!s %!-os5%!$o 'o >u a 4!st5+!a, po!s +%+ o un!&+sa- n)o o pa+t!$u-a+.
14912
MR%+!+-s ao un!&+sa-N s!/n!%!$a at+!2u!+ a u" !n'!&E'uo, po+ n$ss!'a' &+os!"!-4an(a,
os $o"po+ta"ntos >u -4 $on&G".
91. A $o"#'!a '"ost+a o $a+D$t+ un!&+sa- 'a pos!a na at+!2u!()o 'os no"s 'as
p+sona/ns.
9.. Na t+a/#'!a "antG"-s os no"s, po+>u Mo >u # possE&-, # p-ausE&-N. * S5 &n'o #
>u passa"os a a$+'!ta+,.
93. A-/u"as t+a/#'!as tG" no"s !n&nta'os, out+as n)o, 'on' s $on$-u! >u n)o #
n$ssD+!o s/u!+ R +!s$a os "!tos t+a'!$!ona!s.
94. L pota '& s+ "a!s 'o >u %a2u-a'o+ &+s!%!$a'o+, po+>u # pota p-a !"!ta()o !"!ta
a$(1s.
99. Ls p!s5'!$os *os "!tos as a$(1s s!"p-s, s)o os p!o+s, !.., a>u-s " >u a +-a()o
nt+ u" out+o p!s5'!o n)o # n$ssD+!a n" &+osE"!-.
149.a
96. A t+a/#'!a # !"!ta()o ' a$()o, "as ' $asos >u sus$!t" o t++o+ a p!'a'. Ls $asos
A' "!tosC pa+a'o8a!s, po+ $ausa+" u" "a!o+ spanto, s)o os "-4o+s.
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 9
p.117
+ ,ito simples e comple/o. 0econ)ecimento e peripcia.
97. Ls "!tos s)o s!"p-s ou $o"p-8os $on%o+" a a$()o >u !"!ta".
98. A Ma$()o s!"p-sN, sn'o una $o"p-ta, %$tua a "u'an(a ' %o+tuna s" p+!p#$!a
s" +$on4$!"nto6 na Ma$()o $o"p-8aN, a "u'an(a ' %o+tuna %a<-s at+a&#s '
+$on4$!"nto p+!p#$!a, !so-a'os ou $on3unta"nt.
9?. R$on4$!"nto p+!p#$!a tG" >u su+/!+ 'a p+5p+!a st+utu+a !nt+na 'o "!to, +su-tan'o
' "o'o n$ssD+!o ou &+osE"!- 'os su$ssos ant$'nts.
p.118-?
+I Elementos 1ualitativos do mito comple/o: recon)ecimento e peripcia
60. MP+!p#$!aN # a "u'an(a 'os su$ssos no su $ont+D+!o, >u '& s+ %!ta ' a$o+'o $o"
a &+os!"!-4an(a $o" a n$ss!'a'.
61. L M+$on4$!"ntoN # a passa/" 'o !/no+a+ ao $on4$+, %!ta pa+a *ou po+=, a"!<a'
ou !n!"!<a' 'as p+sona/ns pa+a sua '!ta ou 's'!ta.
6.. L "a!s 2-o # o +$on4$!"nto >u s 'D 3unta"nt $o" a p+!p#$!a,
149.2
po+>u sus$!ta+D t++o+ p!'a'.
63. L +$on4$!"nto nt+ pssoas po' s+ un!-at+a- ou +$Ep+o$o.
64. A t+$!+a pa+t 'a t+a/#'!a # a $atDst+o% - Mu"a a$()o p+n!$!osa 'o-o+osa, $o"o o s)o
as "o+ts " $na, as 'o+s &"nts, os %+!"ntos "a!s $asos s"-4antsN.
p.11?
+II Partes 1uantitativas da tragdia
69. P+5-o/o, p!s5'!o, G8o'o, $o+a- I '!&!'!'o st " pD+o'o stDs!"o. Estas pa+ts s)o
$o"uns a to'as out+as tG" os M$antos ' $naN os kommi.*s/un'o a 8tns)o,
66. L p+5-o/o p+$' a nt+a'a 'o $B+o6 o p!s5'!o o$o++ nt+ 'o!s $o+a!s6 o G8o'o n)o #
s/u!'o ' $o+o6nt+ os $o+a!s, o pD+o'o # o p+!"!+o, o stDs!"o # u" $o+a- s" anapstos
t+o>us o To""5s # u" $anto -a"ntoso, 'a o+>ust+a 'a $na a u" t"po.
67. *-,
p.11?-.1
+III & situao trgica por e/cel2ncia. " )er%i trgico.
68. L23$t!&o: s!tua(1s a p+o$u+a+ a &!ta+ p-os a+/u"nt!stas.
1493a
6?. A p!'a' o$o++ p+ant o !n%-!< >u n)o o "+$ o t++o+ %a$ ao 'sa%o+tuna'o.
70. *-,
71. L "!to 2" st+utu+a'o '& s+ ants s!"p-s 'o >u 'up-o6'& passa+-s 'a '!ta pa+a a
's'!ta, po+ ++o 'a p+sona/", >u '& s+ "-4o+ 'o >u p!o+.
7.. so2+ Eu+Ep's.
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 6
73. A Odisseia $o"o t+a/#'!a ' 'up-a !nt+!/a, >u o%+$ so-u(1s pa+a os 2ons pa+a os
"aus.
p. 1.1
+I " trgico e o monstruoso. & catstrofe. " poeta e o mito tradicional.
14932
74. L t++o+ a p!'a' po'" su+/!+ 'o %!to 'o sp$tD$u-o $#n!$o, "as # p+%+E&- >u
'+!&" 'a $on8)o 'os a$tos.
79. A p+o'u()o 'o "onst+uoso na'a t" ' t+D/!$o. S5 # p+"!t!'o o p+a<+ $ausa'o p-o
t++o+ p-a p!'a'.
76. Oua!s os &ntos >u s)o ' t+"+ >ua!s os ' $o"pa'$+.
77. As a$(1s '&" 'sn+o-a+-s nt+ a"!/os, nt+ !n!"!/os ou !n'!%+nts. P+ant as
a$(1s 'sts 'o!s 0-t!"os $asos, n)o 4D -u/a+ R $o"pa!8)o. F!s$ut-s " s/u!'a as a$(1s
nt+ a"!/os.
78. Ls "!tos t+a'!$!ona!s n)o '&" s+ a-t+a'os, "as o pota '& usa+ a+t!st!$a"nt os
'a'os 'a t+a'!()o.
7?. As p+sona/ns po'" a/!+ $o" ou s" +$on4$!"nto 'os sus a$tos. Po'" ta"2#"
a/!+ po+ !/no+;n$!a +$on4$+ o su a$to, ants ' o p+at!$a+.
80. L sa2'o+ >u s p+pa+a pa+a a/!+ n)o a/ +p+snta u" $aso +pu/nant, po+>u n)o
t" $atDst+o%. L +$on4$!"nto 'po!s 'a a$()o p+at!$a'a n)o +pu/na, "as su+p+n'.
1494a
Sup+!o+ # o +$on4$!"nto 'o !/no+ant >u stD pa+a p+at!$a+ a a$()o, >u a$a2a po+ s+
&!ta'a p-o p+5p+!o +$on4$!"nto.
81. Sup+"a$!a 'os "!tos t+a'!$!ona!s.
8.. *-,
p. 1.3-9
+ #aracteres. erosimil)ana e necessidade. Deus ex Machina.
83. Ouat+o pontos no >u '!< +sp!to a $a+a$t+s:
1U F&" s+ 2ons6
S a a$()o %o+ 2oa, ta"2#" o $a+D$t+ # 2o". E ssa 2on'a' # possE&- " to'oa a
$at/o+!a ' pssoas.
84. A .U >ua-!'a': a &!+!-!'a', "as n)o $on&#" R "u-4+ s+ &!+!-.
89. A t+$!+a # a s"-4an(a.
86. A 4U # a $o+Gn$!a: "s"o !n$o+nt nas suas a$(1s, t" >u sG--o ' %o+"a $o+nt.
87. E8"p-os ' "a-'a' 'sn$ssD+!a.
88. Tanto na +p+snta()o 'os $a+a$t+s $o"o no nt+$4o 'as p+sona/ns, 4D >u
p+o$u+a+ a &+os!"!-4an(a a n$ss!'a'.
14942
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 7
8?. Ls 'sn-a$s '&" +su-ta+ 'a p+5p+!a st+utu+a 'o "!to. L Deus ex Machina '&
utu-!<a+-s pa+a os a$ont$!"ntos >u s passa" %o+a 'o '+a"a, ou nu" passa'o ant+!o+ ao
'+a"a, ou nu" %utu+o. L !++a$!ona- n)o '& nt+a+ no 's&o-&!"nto '+a"Dt!$o.
34. #omo os pintores, devemos em5ele6ar os modelos, 1ue 7 de si, so )omens
mel)ores.
?1. Ja-a 'as sensa8es 1ue acompan)am a poesia, >u 3D '!s$ut!u nout+os s$+!tos.
pp.1.9-6
+I 0econ)ecimento: classificao de recon)ecimentos
?.. *-,
?3. A 1V sp#$!, "nos a+tEst!$a, %$tua-s po+ s!na!s. S)o "-4o+s os +$on4$!"ntos po+
u"a p+!p#$!a.
?4. A .U sp#$!, o +$on4$!"nto $on$2!'o p-o pota n)o # o "-4o+.
1499a
?9. A 3U sp#$! +su-ta 'a a$tua()o so2+ a ""5+!a 'as p+sona/ns.
?6. A 4U: L +$on4$!"nto po+ s!-o/!s"o.
?7. A 9U: o +$on4$!"nto $o"2!na'o $o" u" pa+a-o/!s"o 'a pa+t 'os spa$ta'o+s.
?8. Ls "-4o+s s)o os >u '+!&a" 'a p+5p+!a !nt+!/a >u '!spnsa" a+t!%E$!os, s!na!s
$o-a+s. E" .V -u/a+, &G" os ' s!-o/!s"o.
pp. 1.78
+II E/orta8es do poeta trgico. "s epis%dios na tragdia e na epopeia.
??. L pota '& t+ as p+sona/ns R &!sta $o-o$a+-s na pos!()o 'o sp$ta'o+.
100. A !'nt!%!$a()o 'o pota $o" os snt!"ntos 'as p+sona/ns %a&o+$ a p+suas)o. L
pota+ $on&#" a s+s 8a-ta'os ou a++2ata'os.
101. L pota '& p+!"!+o t+ata+ 'os a+/u"ntos 'po!s 'os p!s5'!os.
10.. E8"p-o 'a Efignia.
103. S"a &< 'o"!na'as as p+sona/ns, 'sn&o-&"-s os p!s5'!os, $on%o+"s ao
assunto.
104. Nos '+a"as, os p!s5'!os s)o "a!s $u+tos 'o >u na pop!a.
pp. 1.8-130
+III 9%s e desenlace. -ipos de tragdia, classificao pela relao entre n% e desenlace.
Estrutura da epopeia e da tragdia.
109. L n5 W to'os os $asos >u st)o %o+a 'a a$()o a-/u"as &<s po+ a-/uns >u st)o
'nt+o 'a a$()o. L +sto # o 'sn-a$. L n5 # a pa+t 'a t+a/#'!a 's' o p+!n$Ep!o at# ao
"o"nto 'o passo pa+a a 2oa ou "D %o+tuna6 o 'sn-a$, a pa+t >u &a! 'ss passo at# ao
%!".
106. 4 T!pos ' t+a/#'!a, po!s 4 s)o as suas pa+ts. A T. $o"p-8a, to'a -a p+!p#$!a
1496a
+$on4$!"nto6 a T. $atast+5%!$a, $o"o o A3a8 X8!on6 a T. ' $a+a$t+s a T. Ep!s5'!$as.
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 8
107. L pota t" ' $on3u/a+ as 'uas apt!'1s 'sn&o-&+ >u+ o n5 >u+ o 'sn-a$.
108. L pota n)o '& %a<+ a t+a/#'!a $o"o s %oss u"a #p!$a, po!s a 8tns)o o n0"+o
'os p!s5'!os # "u!to '!%+nt.
10?. Sso 'o "a+a&!-4oso nas T+a/#'!as $o" p+!p#$!a nas p!s5'!$as.
110. L $o+o '& s+ $ons!'+a'o $o"o u" 'os a$to+s, R "an!+a ' S5%o$-s, n)o R '
Eu+Ep's.
P+/unta so2+ a '!%+n(a nt+ $anta+ !nt+-0'!os t+anspo+ p!s5'!os ' u"a t+a/#'!a
pa+a out+a.
pp.130-1
+I+ " pensamento. ,odos de elocuo.
111. o23$t!&os.
11.. A '!s$uss)o 'o pnsa"nto p+tn$ R Rt5+!$a, !n$-u!n'o os %!tos p+o'u<!'os p-a
pa-a&+a I o '"onst+a+, o +%uta+, o sus$!ta+ "o(1s *p!'a', t++o+, !+a,, "a3o+a+ "!no+a+ o
&a-o+ 'as $o!sas.
14962
113. na pos!a os %!tos '&" +su-ta+ 'a a$()o s" !nt+p+ta()o 8p-E$!ta na +t5+!$a
+su-ta" 'a pa-a&+a ' >u" %a-a.
114. A -o$u()o # 'o $a"po 'o a$to+.
119. So2+ $+Et!$as a @o"+o.
pp. 131-3
++ ! & elocuo. Partes da elocuo.
116. Pa+ts: -t+a, sE-a2a, $on3un()o, no", &+2o, Aa+t!/oC, %-8)o p+opos!()o.
117. So2+ a -t+a.
118. F!&!s)o 'as -t+as.
11?. So2+ a sE-a2a.
1.0. So2+ a $on3un()o.
1.1. So2+ o no".
1... So2+ o &+2o.
1.3. So2+ a %-8)o.
1.4. So2+ a p+opos!()o.
pp. 133-9
++I ! & elocuo potica.
1.9. No"s s!"p-s 'up-os. E ta"2#" t+!p-osHat# "0-t!p-os.
14972
1.6. L no" po' s+: $o++nt, st+an/!+o, "tD%o+a, o+nato, !n&nta'o, a-on/a'o,a2+&!a'o,
a-t+a'o.
1.7. Co++nt: o $o"u"6 st+an/!+o: a>u- ' >u s s+&" os out+os * >u pa+a -s #
$o++nt,
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 ?
1.8. MA "tD%o+a $ons!st no t+anspo+ta+ pa+a u"a $o!sa o no" ' out+a, ou 'o /#n+o pa+a a
sp#$!, ou 'a sp#$! pa+a o /#n+o, ou 'a sp#$! ' u"a pa+a a sp#$! ' out+a, ou po+
ana-o/!aN.
1.?. 8"p-os ' "tD%o+as.
130. 8"p-os ' "tD%o+a po+ ana-o/!a.
131. o o+"ato I A!n$o"p-to.C
13.. o no" M!n&nta'oN # +su-ta'o 'a !n&n()o 'o pota.
133. 8"p-os ' no"s a-on/a'os a2+&!a'os.
1498a
134. 8"p-o ' no" a-t+a'o.
139. $a+a$t+!<a()o 'os no"s */#n+o,.
pp. 139-8
++II ! & elocuo potica: cr:ticas ; elocuo nos poemas )omricos
136. Oua-!'a' ssn$!a- I a $-a+<a s" 2a!8<a. Ls &o$D2u-os p+/+!nos *pa-a&+as
st+an/!+as, "ta%5+!$as, a-on/a'as, to'as as >u n)o s3a" ' uso $o++nt,.
137. A -!n/ua/" s+D n!/"Dt!$a, s %o+ $onst!tuE'a s5 po+ "tD%o+as 2D+2a+a, s %o+
$onst!tuE'a 8$-us!&a"nt po+ pa-a&+as st+an/!+as.
138. K n$ssD+!a a "!stu+a ' to'a a sp#$! ' &o$D2u-os.
13?. Yanta/" 'os a-on/a"ntos 'os a2+&!a"ntos pa+a a $-a+<a -&a()o 'o '!s$u+so.
14982
140. Cont+a $+tas $+Et!$as >u +!'!$u-a+!<a" o pota po+ +$o+++ a a2+&!a"ntos a
a-on/a"ntos.
141. So2+ a "o'+a()o no uso 'os '!%+nts t!pos ' &o$D2u-os.
14.. E8"p-os ' ' su2st!tu!()o ' &o$D2u-os " Eu+Ep's 'os "-4o+a"ntos po+ -
o2t!'os.
149? a
143. As 8p+ss1s pou$o usua!s $on%+" -&a()o ao st!-o.
144. A !"po+t;n$!a 'o uso '!s$+to 'st t!pos ' &o$D2u-os6 "a!o+ !"po+t;n$!a 'o uso 'as
"tD%o+as, >u +&-a" o n/n4o 'os potas.
149. A'>ua()o 'o t!po ' &o$D2u-os aos '!%+nts t!pos ' &+sos.
146. *-,
pp. 138-?
++III & poesia pica e a poesia trgica. &s mesmas leis regem 1 epopeia e a tragdia. $omero.
147. IMPLRTANTE: MOuanto R !"!ta()o na++at!&a ou " &+so, # $-a+o >u o "!to 'st
/#n+o '& t+ u"a st+utu+a '+a"Dt!$a, $o"o o 'a t+a/#'!a6 '& s+ $onst!tuE'o po+ u"a
a$()o !nt!+a $o"p-ta, $o" p+!n$Ep!o, "!o %!", pa+a >u una $o"p-ta, >ua- o+/an!s"o
&!&nt, &n4a a p+o'u<!+ o p+a<+ >u -4 # p+5p+!o.N
148. A st+utu+a 'a pos!a #p!$a n)o # !/ua- R 'as na++at!&as 4!st5+!$as, nas >ua!s s 8p1 u"
t"po 0n!$o $o" os a$ont$!"ntos -!/a'os ' "o'o $asua-.
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 10
14?. Sup+!o+!'a' ' @o"+o po+ t+ s-$$!ona'o os p!s5'!os a na++a+.
149?2
190. E8"p-os 'a p+o-!%+a()o ' p!s5'!os nout+as pop!as.
pp. 140-.
++I 'iferena entre a epopeia e a tragdia, 1uanto a epis%dios e a e/tenso.
191. Ta- $o"o a t+a/#'!a, a pop!a '& s+ s!"p-s ou $o"p-8a, ' $a+a$t+s ou
$atast+5%!$a. As pa+ts '&" s+ !'Gnt!$as, "as s" "-op!a sp$tD$u-o $#n!$o.
Sup+!o+!'a' ' @o"+o.
19.. A pop!a a t+a/#'!a '!%+" p-a 8tns)o p-a "#t+!$a.
193. L -!"!t 'a 8tns)o # a ap+ns!2!-!'a' 'o $on3unto. So2+ a t+a/#'!a, a pop!a t" a
&anta/" ' po'+ ap+snta+ "u!tas a$(1s $ont"po+;nas.
194. L &+so 4+5!$o # o 0n!$o a'>ua'o R pop!a.
1460a
199. IMPLRTANTE: o pota '&+!a %a-a+ o "nos possE&- po+ $onta p+5p+!a, pos ass!"
p+o$'n'o, n)o # !"!ta'o+.
196. L "a+a&!-4oso t" -u/a+ ' p+!"a<!a na t+a/#'!a. Na pop!a $4/a a s+ a'"!ssE&- o
!++a$!ona-, 'o >ua- '+!&a o "a+a&!-4oso. S st po' s+ +!'E$u-o " $na, po' passa+
'sp+$2!'o na na++at!&a.
197.@o"+o ta"2#" ns!nou o pa+a-o/!s"o *o "o'o ' s+ %a-so, aos out+os potas.
E8"p-!%!$a()o.
198. F p+%+!+ Rs $o!sas possE&!s "as !n$+E&!s, s)o as !"possE&!s "as $+E&!s. Ta- n)o
s!/n!%!$a !++a$!ona-!'a' nos a+/u"ntos. Mas 4D o "#+!to 'o pota " to+na+ o !++a$!ona-
+a<oD&-.
14602
19?. E"2-<a"nto 'a -!n/ua/" "as s5 nas pa+ts 'sp+o&!'as ' a$()o, ' $a+a$t+s
' pnsa"nto, po+>u a -o$u()o 's-u"2+ant o%us$a+!a $a+a$t+s pnsa"nto.
pp. 14.-6
++ Pro5lemas cr:ticos
160. o23$t!&o.
161. T+Gs o23$tos pa+a o pota $o"o !"!ta'o+: $o!sas >ua!s +a" ou >ua!s s)o, >ua!s os
out+os '!<" >u s)o ou >u pa+$", ou >ua!s deveriam ser. Rp+snta'as "'!ant
-o$u()o $o" pa-a&+as st+an/!+as "tD%o+as, $o" "0-t!p-as a-t+a(1s, $onsnt!'as ao
pota.
16.. Fo!s t!pos ' ++os na a+t po#t!$a: ssn$!a!s a$!'nta!s. ATENZ[L : >uan'o s
+p+snta" $o!sas !"possE&!s.
163. A-C
164. E++o 's$u-pD&-: a +p+snta()o ' $o!sas !"possE&!s, $aso $ont+!2ua pa+a to+na+ "a!s
!"p+ss!onant u"a pa+t ' u" po"a. Mas $aso possa +sp!ta+ as +/+as 'a a+t, o ++o #
!n's$u-pD&-.
ARISTTELES, Potica
INCM, pp. 103-48 11
169. K %a-ta /+a& a +p+snta()o ' "o'o n)o a+tEst!$o.
166. Rp+ns)o $ont+a a &+'a' n)o 8p+ssa p-o pota: os poetas podem representar
os )omens tal como eles deveriam ser.
1461a
167. A-C
168. a a$()o, o p+at!$ant o sp$ta'o+ '&" s+ $ons!'+a'os pa+a a&a-!a+ s u"a
p+sona/" %a-ou 2" ou "a-.
16?. 8"p-os ' '!%!$u-'a's +so-&!'as.
170. o "s"o.
171. +so-u()o ' '!%!$u-'a's $o" a p+os5'!a.
17.. $o" a '!#+s.
173. po+ an%!2o-!a.
174. po+ usos 'a -!n/ua/".
179. os $asos ' s!/n!%!$a()o $ont+a'!t5+!a '&" s+ ana-!sa'os.
14612
176. L a2su+'o '& s+ $ons!'+a'o " +-a()o ou R pos!a, ou ao "-4o+, ou R op!n!)o
$o"u".
177. Na pos!a # p+%+E&- o !"possE&- >u p+sua' ao possE&- >u n)o p+sua'. A
op!n!)o $o"u" po' 3ust!%!$a+ o !++a$!ona-. I"po+ta 8a"!na+: 8p+ss1s apa+nt"nt
$ont+a'!t5+!as, &+ s o pota $a! " $ont+a'!()o $o" o >u - '!<, ou $o" o >u pnsa u"a
"nt s) so2+ o >u - '!<.
178. S5 # '!/no ' $nsu+a o pota >u usa o !++a$!ona- po+ a2su+'o ou "a-&a'<.
17?. C!n$o sp#$!s ' $+Et!$a: Rs +p+snta(1s !++a$!ona!s, Rs !"possE&!s, ou !"o+a!s, ou
$ont+a'!t5+!as, ou $ont+D+!as Rs +/+as 'a a+t. As so-u(1s s)o 'o< '&" $!n/!+-s aos
a+/u"ntos !n'!$a'os.
pp. 146-8
++I & epopeia. & tragdia supera a epopeia.
180. A-C
181. +%uta()o 'os a+/u"ntos ut!-!<a'os
146.a
pa+a sta2-$+ a sup+!o+!'a' 'a pop!a.
18.. Estas $nsu+as at!n/" o a$to+ n)o o pota. A t+a/#'!a ta"2#" passa s" "o&!"nto,
s %o+ s5 -!'a. *E a"0s!$a=,.
183. Sup+!o+!'a' 'a T+a/#'!a: $ont#" to'os os -"ntos 'a pop!a, "a!s a "-op!a o
spa(o $#n!$o. T" /+an' &!'Gn$!a +p+sntat!&a. Ra-!<a p+%!ta"nt a !"!ta()o. A
!"!ta()o # "a!s un!tD+!a 'o >u na pop!a. A pop!a !"!ta '!&+sas a$(1s a t+a/#'!a !"!ta
u"a a$()o 0n!$a.
184. A T. K sup+!o+ $ons/u "-4o+ o %!to sp$E%!$o 'a a+t.
189. A-C