Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
IGTnR 2012 405 PDF
IGTnR 2012 405 PDF
ARTIGO
RESUMO
ABSTRACT
Seeking to contribute to the debate about the status of the body and expression
in Gestalt-therapy clinical approach, this article builds a dialogue with
phenomenology as proposed by Merleau-Ponty. This dialogue is made possible
through the phenomenological basis of Gestalt Therapy. Firstly we discuss the
theme of the body and embodiment in the philosopher proposals; a second
section aims to promote a dialogue with the central concepts of gestalt therapy,
such as awareness and contact. Finally, we trace the outlines of the philosopher
comprehension about speech as bodily gesture, indicating possibilities for its
future contributions to think the therapeutic dialogue. From what has been
discussed, one can understand the importance of the relationship between
body, speech and expression in the work of Merleau-Ponty, as well as the
relevance of joint this thinking with Gestalt therapy.
INTRODUO
1- O corpo em Merleau-Ponty
Merleau-Ponty inicia sua obra a partir das propostas de Husserl e entende que
a conscincia corprea e seus aspectos representativos ou mentais so
sempre a posteriori. Dessa forma, toda experincia pautada primordialmente
na percepo, no sentido que se evidencia no corpo. A conscincia reflexiva
no a forma cannica da conscincia, nem sua nica forma, nem a primeira.
Depende da conscincia perceptiva, indiscernvel de um corpo cognoscente.
(MERLEAU-PONTY 1946/1990).
dessa forma que Merleau-Ponty destaca que o corpo tem um carter vivido,
um campo de experincia (ALVIM, 2007, p.42) e atravs de uma
experincia motora acessa o mundo. Ele fala em uma praktognosia, uma
atualizao no seu contato com o mundo. Este ento um corpo que carrega
um passado, um habitual que, no entanto, se reedita na situao presente.
nesse sentido que Merleau-Ponty fala de corpo atual apenas na medida em
que esse sintetiza em si o corpo habitual e a situao presente. Diz, portanto,
de um corpo que alm de se orientar por um sistema de posies atuais,
dirigido por uma dada situao. A respeito disso MOUTINHO (2004) discorre:
O corpo tal como pensado por Merleau-Ponty aquele que realiza uma sntese
na percepo, a sede do encontro da pessoa com o mundo, campo
perceptivo-prtico, temporal, que dota a existncia de um sentido de
possibilidade. (ALVIM, 2007, p. 309).
2 - Corporeidade e awareness
esse estilo de acordo com a situao realizando uma sntese temporal que ele
define como corporeidade.
Na situao teraputica,
Quando a terapia prope uma ampliao da awareness tem como objetivo uma
reintegrao da totalidade atravs da superao de divises como
mente/corpo, eu/mundo e do resgate a espontaneidade da ao. Assim,
atravs da experincia, sendo um corpo, um corpo-presena, recuperar a
inteireza e a confiana bsica, a f na capacidade de lidar com a diferena, a
ambigidade, o invisvel, o desconhecido. ALVIM (2007, p. 312).
A fala vista como uma das formas de uso do corpo, que no depende de
representaes, j que no tem uma relao de exterioridade com o
pensamento, no traduo do mesmo, mas ambos esto interligados. Assim,
a fala pensada enquanto expresso, dando existncia significao. O
pensamento no exterior expresso, tampouco ele existe antes que ela se
concretize, seja em palavra, gestos, sons ou cores (FURLAN e BOCCHI, 2003
p. 449).
Quando pronuncio a frase vou pegar o copo, essas palavras que me vem
boca so como o prprio gesto de pegar o copo. Ambos existem em ato, eles
se realizam no prprio fazer.
Portanto, entende-se que no existe fala instituinte sem um fundo do qual ela
se destaca. O mundo percebido no um objeto puro de pensamento, mas um
estilo universal convencionado por aqueles que o percebem e que no pode
ser tomado como acabado.
Tais consideraes podem ser tomadas para uma reflexo sobre o dilogo
teraputico, assunto que ultrapassa o escopo desse trabalho. Entretanto,
destacamos aqui um ponto comum entre a concepo de fala em Merleau-
Concluso
uma fala bloqueada, fixada em uma forma rgida, repetitiva? Quando esse
ltimo fenmeno ocorre no processo teraputico, o terapeuta auxilia o cliente
no sentido de que ele se d conta do bloqueio na expresso espontnea, isto
, perceba a fixao numa determinada forma de se expressar. Assim, o
terapeuta visa que o cliente recobre a fluidez, reintegrando o bloqueio que se
configura como uma dimenso apartada de si para que sua conscincia possa
ser um continuum criador, como prope Alvim (2007, p.10), quando fala de
"uma conscincia que um corpo dirigido para uma situao presente". Nesse
sentido, a Gestalt-Terapia busca uma fala falante, produtora de sentidos e
instituinte.
REFERNCIA BIBLIOGRFICA
Mnica Botelho Alvim, Diego Visconti Arajo, Camilla Santos Baptista, Felipe
T.W. Barroso, Karina Marques Ferreira Queiroz, Thatiana Caputo Domingues
da Silva
Recebido em:24/11/2012
Aprovado em:20/12/2012