Você está na página 1de 112

jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca

LI
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2

VRO 07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

on-line
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
SÉRGIO MARCELO jabca RENATO LUIZ PAULO jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

QUEM SÃO
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
Somos amigos,
jabca
professores e compartilhamos de
jabca jabca
jabca jabca uma mesma paixão: ensinar!
jabca jabca
Nosso objetivo é desmistificar a matemática e mostrar
jabca que um ensino de jabca

11
qualidade pode andar de mãos dadas com aulas leves e descontraídas.
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
Marcelo, é o nosso MESTRE mais engraçado. Papyto da Luísa e da Laura e companheirojabca

07
jabca
da Fernanda, ama viajar com a família. Seu maior sonho é carimbar o seu passaporte em

6/
jabca

-0
jabca jabca
50 países diferentes, atualmente
jabcajá está caminhando para o vigésimo país. Acordar tarde

om
jabca
é jabca
uma de suas paixões, junto com a culinária japonesa, apesar de seu prato preferido ser
l.c
jabca
jabca jabca ai
um belo bobó de camarão! Morre de preguiça de malhar, todo dia é uma batalha contra a
gm

jabca jabca
balança...rsrsrrs. Um amante do cinema que atualmente só assiste filmes infantis com
@

jabca jabca
19

jabca jabca
suas filhas. Seu maior tesouro são sua família e seus amigos e seu lema de vida é: CARPE
m

jabca jabca
ar

DIEM.
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca
Luiz é o nosso MESTRE mais estudioso, pai do Tiago jabca
e parceiro da Flávia, Luiz tem na
.3

jabca jabca
família suas grandes referências. Adora matemática
jabca e principalmente ENSINAR
27

jabca
.2

jabcamatemática. Acredita que jabcaé possível trabalhar os conceitos de um forma leve e precisa,
19

jabca jabca
-4

aliando clareza e objetividade, respeitando e valorizando


jabca o aluno. Acredita que a
s
ue

literatura e a filosofia são fundamentais para uma boa formação.


jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a

Conhecido por suas "saídas rápidas" nos exercícios, jabca Serginho é um MESTRE que adora
ss

jabca
ne

jabca todos os esportes, principalmente o tênis. é ligado jabcana cultura e ama o cinema, a arte e a
Va

jabca jabca
música. Adora viajar pelas praias
jabca desse Brasil, com
jabca a Fabricia, sua esposa e o Raulzinho
que
jabcatambém ama os esportes radicais. Seus favoritos no Spotify circulam pelas faixas de jabca
jabca jabca
jabca rock e jazz. jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
Se tem alguém incrivelmente bom em números é o Renato, nosso MESTRE é autor do
jabca jabca
livro: Teoria dos Números. Um super paizão, que está sempre acompanhando jabca o Tomás e jabca
o Gabriel nas competições de natação. Além, de saber a música “Let It Go” completa do
jabca jabca
jabca
Frozen, uma das paixões da Eduarda. Gosta muito de música, jabca futebol e da sua parceira
jabca Valéria, com quem adora degustar uns bons vinhos. Ninguém tem mais jabcacamisas do
jabca jabca
jabca Atlético Mineiro que ele, sua paixão é tão grande
jabca que foi estampada na pele.
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca Seja muito bem-vindo ao lado MESTRES da força
jabca

e ao nosso LIVRO MESTRES.


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca

jabca
jabca
jabca
Índice jabca
jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

1
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
MOD

jabca jabca

11
jabca jabca

9:
Aritimética Elementar ........................................................ 05

:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca
MOD

-0
jabca jabca

om
jabca jabca
Sistema Métrico Decimal .................................................. 47
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
MOD

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
Proporções e Porcentagem
jabca .............................................. 57
-4
28

jabca

4
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4
MOD

jabca
s
ue

jabca

Cálculo Algébrico .............................................................. 81


rig

jabca jabca
od

jabca jabca

5
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
sa
MOD

jabca jabca
es

jabca jabca
n

Equações e Problemas ..................................................... 97


Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
Aritmética
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

Elementar
jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
1 an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
LO ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
DU

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2
jabca jabca
jabca 
jabca
jabca
jabca jabca 
&21-8172'261Ò0(5261$785$,6(,17(,526
jabca jabca
jabca jabca
jabca
$',d­2(68%75$d­2
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca $ % & 
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca
' ±( ) ±
jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca
 jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
* ±+ , 
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU
jabca    jabca

jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
6 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  1DV FRQWDV DEDL[R OHWUDV LJXDLV FRUUHVSRQGHP
jabca
D DOJDULVPRV LJXDLV HQWmR GHWHUPLQH R YDORU GD
jabca
jabca jabca
H[SUHVVmR[\] jabca
jabca jabca
jabca [ ] ]  jabca
 jabca  jabca
jabca $  \]  [ % 
jabca \][ 
jabca jabca
  jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/
08/7,3/,&$d­2
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
  
@

jabca
$  %  & 
jabca

19

jabca
u u  jabca
u 
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
  jabca 
a

'  (  )  


ss

jabca
ne

jabca
u u  jabca
u 
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br jabca 7
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 jabca
 jabca

*  +  , 
jabca  jabca
u u  jabca u 
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 'HWHUPLQHRYDORUGDVRPDDEFGHPFDGDFDVRDEDL[R jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca
D E G ED

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca u  jabca u 
ai
$  %  
gm

jabca jabca
F  G F
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4


jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s

',9,6­2
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVRSHUDo}HVDEDL[R
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
$   y  %   yjabca  &   y  
Va

jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
8 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
'   y  ( 
jabca  y  )   y  
jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca
*   y  +   y  jabca,   y  

6/
-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
jabca
 jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
&5,7e5,26'(',9,6,%,/,'$'(
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca
 &RQVLGHUHRQ~PHURQDWXUDO1 %RQGH%UHSUHVHQWDRDOJDULVPRGDVGH]HQDVGRQ~PHUR1
an

jabca jabca
4XDOpRYDORUGDVRPDGRVSRVVtYHLVYDORUHVGH%SDUDTXH1VHMDGLYLVtYHOSRUHQmRVHMDGLYLVtYHO
D

jabca jabca
a

SRU"
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
$  jabca jabca
jabca jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca

jabca
'  jabca
jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 9
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  &RQVLGHUH R Q~PHUR
QDWXUDO GH  DOJDULVPRV
jabca 1  $ RQGH $ UHSUHVHQWD R DOJDULVPR GDV
jabca
jabca jabca
FHQWHQDVGRQ~PHUR14XDOpR~QLFRYDORUGH$SDUDTXH1VHMDGLYLVtYHOSRU"
jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
'  jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
  &RQVLGHUH R Q~PHUR 1  $% GH VHLVjabca DOJDULVPRV RQGH $ H % VmR UHVSHFWLYDPHQWH RV jabca

3
DOJDULVPRV GD FHQWHQD H GD XQLGDGH GR Q~PHURjabca
1 6H 1 p GLYLVtYHO SRU  H SRU  HQWmR SRGHPRV
jabca jabca

02
/2
DILUPDUTXH$pXPQ~PHUR

07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca
$ SULPR

om
jabca jabca
% P~OWLSORGH jabca
l.c
jabca
ai
jabca
& GLYLVRUGH jabca
gm

jabca jabca
' TXHSRVVXLGLYLVRUHVQDWXUDLV
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m


jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s

  &RQVLGHUH R Q~PHUR 1  $% GH VHLVjabca DOJDULVPRV RQGH $ H % VmR UHVSHFWLYDPHQWH RV
ue
rig

jabca jabca
DOJDULVPRVGDGH]HQDHGDXQLGDGHGRQ~PHUR16H1ptPSDUGLYLVtYHOSRUHSRUHQWmRSRGHPRV
od

jabca jabca
DILUPDUTXH$pXPQ~PHUR
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
$ SULPR
D

jabca jabca
a

% P~OWLSORGH
ss

jabca jabca
ne

jabca
& GLYLVRUGH jabca
Va

jabca jabca
' TXHSRVVXLGLYLVRUHVQDWXUDLV jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
10 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 &RQVLGHUHRQ~PHURQDWXUDO1
jabca $RQGH$UHSUHVHQWDRDOJDULVPRGDVXQLGDGHVGRQ~PHUR
jabca
jabca jabca
14XDOpRYDORUGH$SDUDTXH1VHMDGLYLVtYHOSRU"
jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
'  jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
)$725$d­2 jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
  8)0*  6HMD 1 R PHQRU LQWHLUR SHOR TXDO VH jabca
GHYH PXOWLSOLFDU  SDUD TXH R UHVXOWDGR VHMD R

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
TXDGUDGRGHXPQ~PHURQDWXUDO(QWmRDVRPDGRVDOJDULVPRVGH1p

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
$ 
jabca jabca
gm

jabca jabca
% 
@

jabca jabca
19

jabca &  jabca


m

jabca jabca
' 
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2


jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
 8PFXERSHUIHLWRpXPQ~PHURQDWXUDOTXHTXDQGRGHFRPSRVWRHPIDWRUHVSULPRVDSUHVHQWDFRPR
od

jabca jabca
H[SRHQWH GRV IDWRUHV jabca
SULPRV XP Q~PHUR TXH p P~OWLSOR GH WUrV 2 PHQRU Q~PHUR QDWXUDO Q TXH
R

jabca
s

GHYHPRVPXOWLSOLFDUSRUSDUDREWHUPRVXPFXERSHUIHLWRSHUWHQFHDRFRQMXQWR
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
$  ^ Q  1    Q d  ` 
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
%  ^ Q  1    Q d  ` 
Va

jabca jabca

&  ^ Q  1    Q d jabca


 ` 
jabca jabca
jabca
jabca
jabca
'  ^ Q  1    Q d  `  jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca


jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 11
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 8PDVHQKRUDSRVVXLWUrVILOKDVHPLGDGHHVFRODU2SURGXWRGHVXDLGDGHFRPDVLGDGHVGHVXDVWUrV
jabca jabca
jabca jabca
ILOKDVp$GLIHUHQoDHQWUHDLGDGHGHVXDILOKDPDLVYHOKDHDLGDGHGHVXDILOKDPDLVQRYDp
jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
'  jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca
  2V SURIHVVRUHV /XL] 3DXOR 0DUFHOR H 6pUJLR LQYHQWDUDP XPD EULQFDGHLUD SDUD RV VHXV DOXQRV

6/
jabca

-0
GHVFREULUHPRVWUrVQ~PHURVLQWHLURVSRVLWLYRVHGLVWLQWRVTXHHOHVSHQVDUDP3ULPHLUR0DUFHORID]DV
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
VHJXLQWHVDILUPDo}HVVREUHHVVHVQ~PHURV
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca
x 2SURGXWRGRVWUrVQ~PHURVpLJXDOD
jabca
@

jabca jabca
x 2Q~PHURSHQVDGRSRU6pUJLRQmRpSULPR
19

jabca jabca
m

jabca x $VRPDGRVGRLVPDLRUHVQ~PHURVQmRpGLYLVtYHOSRU
jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
$SyVRXYLURSURIHVVRU0DUFHORDDOXQD/DXUDGHVFREULXTXDLVIRUDPRVQ~PHURVTXHHOHVSHQVDUDPH
2

jabca jabca
-4

IDORXTXHDVRPDGRVDOJDULVPRVGRPDLRUGHVVHVQ~PHURVHUDLJXDOD
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca $  jabca


19

jabca jabca
% 
-4

jabca
& 
s
ue

jabca
' 
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
12 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
0È;,02',9,625&2080 0'& 
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 'HWHUPLQHRPi[LPRGLYLVRUFRPXPGRVVHJXLQWHVQ~PHURV0'&  "
jabca jabca
jabca  jabca

$ H
jabca jabca
jabca jabca
jabca % H jabca
& H jabca
jabca jabca
jabca
' H jabca jabca
 jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca


9:
:0
jabca
  8PD SDUHGH UHWDQJXODU GH  FP GH FRPSULPHQWR jabca SRU  FP GH ODUJXUD YDL VHU D]XOHMDGD FRP

15
jabca

3
D]XOHMRVTXDGUDGRVGHODGRVLQWHLURVWRGRVGHPHVPDiUHDVHPSRGHUFRUWDUQHQKXPD]XOHMR6DEHQGR
jabca jabca

02
jabca

/2
GLVVRGHWHUPLQH

07
jabca jabca


6/
jabca

-0
$ 2YDORUGR0'&  
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca

l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28


jabca jabca
.3

jabca jabca
% 'HTXDQWDVPDQHLUDVGLVWLQWDVHVWDSDUHGHSRGHVHUD]XOHMDGD
27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca

-4

jabca
s


ue

jabca
rig

 jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
& 2PHQRUQ~PHURSRVVtYHOGHD]XOHMRVXWLOL]DGRVSDUDD]XOHMDUHVWDSDUHGH
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 13
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 6DEHQGRTXHQ D E HP DERQGHDHEVmRQ~PHURVSULPRVGLVWLQWRVHTXHR0'& PQ 
 
jabca jabca
jabca
 jabca
HQWmRRYDORUGDVRPDDEpLJXDOD jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
jabca jabca
'  jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca
 8PFDPLQKmRWUDQVSRUWDWLSRVGHSRVWHGHPDGHLUDFXMRVWDPDQKRVVmRLJXDLVDGPGPH

02
jabca

/2
 GP QXP WRWDO GH
jabca SRVWHV GH FDGD WLSR 6H HVWHV SRVWHV IRUHP FRUWDGRV HP SHGDoRV PHQRUHV

07
jabca

6/
LQWHLURVWRGRVGRPHVPRWDPDQKRHVHPVREUDVHQWmRSRGHPRVDILUPDUTXHRPHQRUQ~PHURSRVVtYHO
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca
GHSHGDoRVVHUiLJXDOD

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
$ 
jabca jabca
gm

jabca jabca
% 
@

jabca jabca
19

jabca
&  jabca
m

jabca jabca
ar

' 
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
  8P GHSyVLWR SRVVXL  ODWDV GH yOHR jabca NJ GH DUUR]  NJ GH IHLMmR H  OLWURV GH OHLWH
od

jabca
4XHUHPRV PRQWDU jabca
R PDLRU Q~PHUR SRVVtYHO GH FHVWDV EiVLFDV FRQWHQGR RV PHVPRV Q~PHURV GH
R

jabca
s

PDQWLPHQWRV
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a

2Q~PHURGHODWDVGHyOHRTXHGHYHKDYHUHPFDGDFHVWDEiVLFDpLJXDOD
ss

jabca jabca
ne


jabca jabca
Va

jabca jabca
$  jabca jabca
%  jabca jabca
jabca jabca
jabca &  jabca
'  jabca jabca
jabca
(  jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca

 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
14 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 1DVGLYLV}HVGRVQ~PHURVQDWXUDLVHSHORQ~PHURQDWXUDO1HQFRQWUDPRVUHVWRVLJXDLV
jabca jabca
jabca jabca
D6DEHQGRTXH1QmRpXPTXDGUDGRSHUIHLWRHQWmRDVRPDGRVSRVVtYHLVYDORUHVGH1pLJXDOD
jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
jabca jabca
'  jabca jabca
(  jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 8PYHQGHGRUGHIUXWDVSRVVXLODUDQMDVDEDFDWHVFDTXLVHPRUDQJRVTXHGHYHUmRVHU
jabca jabca

3
jabca jabca
JXDUGDGRVQRPDLRUQ~PHURGHFDL[DVSRVVtYHOHTXHGHYHPFRQWHURPi[LPRGHIUXWDVGHFDGDWLSR

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
2Q~PHURGHDEDFDWHVTXHGHYHKDYHUHPFDGDFDL[DpLJXDOD
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca
$ 
l.c
jabca jabca
ai
% 
jabca jabca
gm

jabca jabca
& 
@

jabca jabca
19

jabca
'  jabca
m

jabca jabca
ar

( 
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

 jabca
s

  $R YLVLWDU XPD HVFROD LQIDQWLO OHYHL  EDODV  FKLFOHWHV jabca
H  WUXIDV 'LVWULEXt HQWUH DV
ue

jabca
rig

jabca
FULDQoDV R Pi[LPR SRVVtYHO GH EDODV FKLFOHWHV Hjabca
WUXIDV GH PRGR TXH WRGDV DV FULDQoDV UHFHEHVVHP
od

jabca
TXDQWLGDGHVLJXDLV)HLWDDGLVWULEXLomRVREUDUDPPHEDODVFKLFOHWHVHWUXIDV
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca
2Q~PHURGHFULDQoDVQDHVFRODpQRPtQLPRLJXDOD jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
$ 
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
%  jabca jabca
jabca jabca
jabca &  jabca
jabca jabca
'  jabca jabca
jabca jabca

( 
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

 jabca
jabca
jabca

jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 15
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
0Ë1,020Ò/7,3/2&2080 00& 
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 'HWHUPLQHRPtQLPRP~OWLSORFRPXPGRVVHJXLQWHVQ~PHURV
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca $ H jabca
jabca % H jabca
& H jabca
jabca jabca
jabca
' H jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 jabca jabca

3
 *DEULHOSRVVXLXPDFROHomRGHILJXULQKDVFRPPDLVGHILJXULQKDVHPHQRVGHILJXULQKDV
jabca jabca

02
jabca

/2
6HHOHVHSDUDUHVVDVILJXULQKDVHPJUXSRVFRPRXILJXULQKDVVHPSUHVREUDUmRILJXULQKDV

07
jabca jabca
6DEHQGRGLVVRGHWHUPLQH

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca


om
jabca jabca
$ 2YDORUGR00&  
l.c
jabca jabca
ai
jabca
 jabca
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m


jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
% 2Q~PHURGHILJXULQKDVTXH*DEULHOSRVVXL" jabca
jabca
19

jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca

R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca
 jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
& 4XDQWDVILJXULQKDVVREUDUmRVHHOHVHSDUDUDVILJXULQKDVHPJUXSRFRPILJXULQKDV
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
16 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
 DEF H P  DEF Q~PHURV QDWXUDLV WDLV TXH R
  6HMDP D E H F Q~PHURV SULPRV GLVWLQWRV Q jabca
jabca jabca
00& PQ  HQWmRRYDORUGDVRPDDEFpLJXDOD
jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
jabca jabca
'  jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
  7UrV FDUURV $ % H & LQLFLDP DR PHVPR WHPSR H SDUWLQGR GR PHVPR OXJDU XPD FRUULGD HPXPD
jabca jabca

3
jabca jabca
SLVWD FLUFXODU 2 FDUUR $ JDVWD  VHJXQGRV R FDUUR
jabca%  VHJXQGRV H R FDUUR &  PLQXWR HP FDGD

02
/2
YROWD$SyVXPQ~PHUR jabcaQGHYROWDVHOHVVHHQFRQWUDPSHODSULPHLUDYH]QRSRQWRGHSDUWLGD1HVVH

07
jabca

6/
PRPHQWRRFDUUR%GHX jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca
$ YROWDV
l.c
jabca jabca
ai
% YROWDV
jabca jabca
gm

jabca jabca
& YROWDV
@

jabca jabca
19

jabca
' YROWDV jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

 (PXPDiUYRUHGHQDWDODVOkPSDGDVDPDUHODVSLVFDPDFDGDVHJXQGRVDVYHUPHOKDVDFDGD
jabca
s

VHJXQGRVHDVYHUGHVDFDGDVHJXQGRV
ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
6XSRQGRVHTXHjVKPLQWRGDVDVOkPSDGDVSLVFDUDPDRPHVPRWHPSRSRGHVHHVWLPDUTXHjV
R

jabca jabca
s

KPLQHVWDUmRSLVFDQGRVLPXOWDQHDPHQWH
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a

$ DVOkPSDGDVDPDUHODVDVYHUPHOKDVHDVYHUGHV
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
% DSHQDVDVOkPSDGDVDPDUHODVHDVYHUPHOKDV jabca
Va

jabca
& DSHQDVDVOkPSDGDVDPDUHODVHDVYHUGHV jabca jabca

jabca
' DSHQDVDVOkPSDGDVYHUPHOKDVHDVYHUGHV
jabca
jabca
jabca

jabca ( QHQKXPDVGDVWUrVOkPSDGDV jabca


 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 17
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  *DEULHO HVFUHYH HP XP TXDGUR QHJUR HP RUGHP
jabca jabca
jabca
FUHVFHQWH RV Q~PHURV LQWHLURV H SRVLWLYRV TXH jabca
VHMDPVLPXOWDQHDPHQWHP~OWLSORVGHH jabca
 jabca jabca
jabca
$VRPDGRVDOJDULVPRVGRPDLRUQ~PHURQDWXUDOGHTXDWURDOJDULVPRVHVFULWRSRU*DEULHOpLJXDOD
jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca $  jabca
jabca jabca
%  jabca jabca
&  jabca jabca

jabca
'  jabca
jabca

(  jabca jabca


 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca


02
jabca

/2
 $UWKXUJDQKRXGRVHXWLR5HQDWRXPDODWDFKHLDGHERODVGHYLGURTXHVHIRUHPFRQWDGDVGHHP

07
jabca jabca

6/
HPRXGHHPEROLQKDVVHPSUHVREUDUmREROLQKDV
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
6H H[LVWHP HQWUH 
jabca
D  EROLQKDV GH YLGUR QD ODWD TXDQWDV ODWLQKDV TXH FRPSRUWDP  EROLQKDV
jabca

l.c
jabca jabca
jabca FDGDVHULDPQHFHVViULDVSDUD$UWKXUJXDUGDUWRGDVDVVXDVEROLQKDV"
jabca ai
gm

jabca jabca
$ 
@

jabca jabca
19

jabca %  jabca


m

& 
jabca jabca
ar
df

jabca jabca
' 
-v

jabca jabca
( 
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

  3DUD FRPSOHWDU XP iOEXP GH ILJXULQKDV GR FDPSHRQDWR EUDVLOHLUR GH IXWHERO VmR QHFHVViULDV 
jabca jabca
od

jabca jabca
ILJXULQKDV -RmR HVWi
jabcaTXDVH FRPSOHWDQGR R GHOH PDV DLQGD IDOWDP DOJXPDV -RmR UHSDURX XPD
R

jabca
s

FXULRVLGDGHDRFRQWDUDVILJXULQKDVTXHMiSRVVXL
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a

&RQWDQGRDVGHGXDVHPGXDVGHWUrVHPWUrVRXGHFLQFRHPFLQFRVHPSUHVREUDYDXPDILJXULQKD1R
ss

jabca jabca
ne

jabca
HQWDQWRFRQWDQGRDVGHVHWHHPVHWHQmRVREUDYDQHQKXPD jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
&RPHVVDVLQIRUPDo}HVSDUDFRPSOHWDUVHXiOEXP-RmRDLQGDQHFHVVLWDGH
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
$ ILJXULQKDV jabca jabca
jabca
% ILJXULQKDV jabca
jabca
jabca
& ILJXULQKDV jabca jabca
' ILJXULQKDV jabca jabca

( ILJXULQKDV
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca

jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca 
jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
18 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72 jabca
jabca jabca
jabca
 $ % & 
jabca jabca
jabca jabca

jabca
' ( ) 
jabca
jabca
jabca

jabca jabca
* + , 
jabca jabca
jabca jabca
 $ % 
jabca jabca
jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 $ % & 
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
' ( ) 

:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca
* + , 

02
jabca

/2
07
jabca jabca
 $ % 3 jabca

6/
-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om

jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
 $ % & 
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca
' ( ) 
jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
* + , 
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4

&5,7e5,26'(',9,6,%,/,'$'(
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

 & & ' $ %


jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

)$725$d­2 jabca
s
ue

jabca
 $ ' & % jabca
rig

jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
0È;,02',9,625&2080 0'& 
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca
 $ % & '  jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 $ % & 
jabca jabca
jabca jabca
jabca  & ' $ $ $ %
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0Ë1,020Ò/7,3/2&2080 00&  jabca jabca
jabca jabca
 $ % & ' 
jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 $ % & jabca
jabca jabca
jabca  $ % $ % % '
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 19
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
&21-8172'261Ò0(5265$&,21$,6
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVH[SUHVV}HVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca

$ 
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
%  jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca
& ± jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27


jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
' ±±
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca
 jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca ( ± jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
20 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

) ±±
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
* ±±
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3

jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
+ ±±±

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

  
jabca jabca
§· §· §  ·jabca
.2

jabca
,  ¨ ¸  ¨ ¸  ¨ ¸ 
19

jabca
©¹ ©¹ ©¹ jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
   jabca jabca
§· §· §  ·jabca jabca
-  ¨ ¸  ¨ ¸  ¨ ¸ 
©¹ ©¹ ©¹
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 21
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
E
jabca E jabca  
 2Q~PHURPLVWR D  VLJQLILFD D  FRPRSRUH[HPSOR
jabca     jabca
F F jabca  
jabca jabca
jabca
'HWHUPLQHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 
jabca
$      jabca
  jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
   jabca

/2
%       

07
jabca jabca
  

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
 jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

jabca jabca
ar
df


jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4

 
28

jabca jabca
&     
.3

jabca jabca
 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
  
'       
ne

jabca jabca
  
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
22 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
    jabca jabca
(          jabca jabca
    jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
   jabca jabca
)        jabca jabca
  

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca


-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

   jabca jabca
$  ˜ ˜ 
2

jabca jabca
-4

  
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
   
s

%  ˜ ˜ ˜ 
ta

jabca jabca
an

jabca
    jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca    jabca
&  ˜ ˜ 
  
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 23
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
§ · § · §  ·
jabca jabca
'  ¨  ¸ ˜ ¨  ¸ ˜ ¨  ¸  jabca jabca
©  ¹ ©  ¹ ©  ¹
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca §  · §  · jabca
§  · §  ·
¨  ¸˜¨  ¸ 
(  ¨  ¸ ˜ ¨  ¸ ˜ jabca jabca
©  ¹ ©  ¹ jabca
©  ¹ ©  ¹ jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

            jabca jabca
)  ˜ ˜ ˜ ˜ jabca˜ ˜ ˜ ˜ ˜ ˜ ˜  jabca

om
    jabca
      
l.c
jabca
jabca jabca ai
gm


jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
 'HWHUPLQHRYDORUGH
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

  jabca
s

$  GRV GH5 
ue

jabca
 
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R


jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca    jabca
%  GRV GRV GH5  jabca jabca
jabca    jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
24 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
   jabca jabca
&  GRV GRV GH[  jabca jabca
   jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
'  GRVGH5  jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca


ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca
 jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

(  GRVGRVGH5 
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s
ue

 jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
)  GRVGRVGRVGH5 
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
 jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 25
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

'(&,0$,6(;$7$6
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca

jabca
$ % & 
jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
' ( ±) ±
jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca


02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
* ±+ ±, ±
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R
jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

    jabca  


$  %  &  
s
ue

jabca
u u  u  
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca      
jabca
'  (  ) 
jabca  jabca
jabca u  u   u 
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
26 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2
jabca jabca
jabca 
jabca
jabca
jabca jabca 
 jabca jabca
jabca jabca
   jabca  
*  + 
jabca , 
jabca 
jabca u  u   u 
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R

3
jabca jabca

02
jabca

/2
$    y   %    y   &   y  

07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca
@


jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
'    y   (  )    y   
 y  jabca
27

jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca
 jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
*    y  +  y  , 
jabca jabca y  
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU
jabca    jabca

jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br jabca 27
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

-   y  .    yjabca
jabca
  /    y  
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
'Ë=,0$63(5,Ï',&$6 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
 (QFRQWUHDGt]LPDSHULyGLFDHPFDGDFDVRDEDL[R jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca
$   y  %   y  

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
jabca
 jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

&   y  '   y  


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca
(   y  )   y  
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an


jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
28 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 (QFRQWUHDJHUDWUL]GDVVHJXLQWHVGt]LPDVSHULyGLFDV
jabca jabca
jabca jabca
jabca
$  jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
%  jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
& 
jabca jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
'  jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an


jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
(  jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 29
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72
jabca
jabca jabca
jabca
 $ % & ' ( 
jabca jabca
jabca jabca
) * + ±, - 
jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 $ % & ' ±( ±) 
jabca jabca
jabca
jabca
 $ % & 
jabca
jabca jabca
jabca jabca
' ±( ) 
jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 $ % & [
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca
' ( ) 

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
 $ % & 
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
' ( ) 
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

* + , 


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
 $ % & 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

' ( ) 


jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
* + , 
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
 $ % & 
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
' ( ) 
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
* + , 
jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca - . / 
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

 $ % & 


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
' ( ) 
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  $ % & ' ( 
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
30 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
327Ç1&,$'((127$d­2&,(17Ë),&$
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 (VFUHYDRVQ~PHURVDEDL[RXWLOL]DQGRDSRWrQFLDGHEDVH
jabca jabca
jabca jabca

jabca
$  jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
%  jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca


02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
&  jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4

' 
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca

-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

(  jabca jabca


s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca
)  jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 31
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
*  jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca +  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca
, 

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai

jabca jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
- 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an


jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
 (VFUHYDHPQRWDomRFLHQWtILFDDVVHJXLQWHVGHFLPDLVH[DWDV
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
$  jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
32 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
%  jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca &  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
' 

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai

jabca jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
( 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an


jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
) 
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 33
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
*  jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca +  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca
, 

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai

jabca jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
- 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an


jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
34 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72 jabca
jabca jabca
jabca
  jabca jabca
jabca jabca

$  ˜ 
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

%   ˜  jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&   ˜  jabca
jabca jabca
'  ˜  jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca

11
(   ˜  jabca jabca

9:
:0
jabca

15

)   ˜ 
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
*   ˜ 

07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
+   ˜ 

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
,   ˜ 
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
-  ˜ 
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
 
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

$   ˜  jabca jabca


.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

%   ˜  jabca
s
ue

jabca
rig

&   ˜  jabca jabca


od

jabca jabca
R

jabca jabca
'  ˜ 
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
(    ˜ 
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca
)   ˜  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca *   ˜  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca +   ˜  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
,   ˜  jabca jabca
jabca jabca
-  ˜  jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 35
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
&21-8172'261Ò0(526,55$&,21$,6
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 (QFRQWUHRYDORUH[DWRGDVFRQWDVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca $        jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

%       
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca


-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca
jabca
&        
jabca
jabca
ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
'       
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca
(        jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca )           jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
36 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 'HWHUPLQHRYDORUGHFDGDH[SUHVVmRDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 
$        jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
%         
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca
&            

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
  
'        jabca
2

jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
   
(        jabca
R

jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca  jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca )            jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 37
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 (QFRQWUHRYDORUGRVUDGLFDLVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
jabca
$    ˜    jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
%    ˜    jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca
&   ˜  

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
'    ˜   
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
(    ˜   
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca  jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca )    ˜   ˜    jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
38 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 5DFLRQDOL]HRVGHQRPLQDGRUHVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 
$  % 
jabca jabca

jabca
 jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca

&  '   jabca jabca

11
   jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
 jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
  ai
(  )  
jabca jabca
gm

jabca jabca

 

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca  jabca 
19

jabca *  + jabca 


-4

     
jabca
s
ue

jabca
rig


jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca  jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca  jabca
jabca ,  -  jabca 
jabca      jabca
jabca jabca
jabca

jabca
jabca
jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
jabca
jabca jabca
jabca 
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 39
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72
jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 $    % 
jabca
jabca
  &     jabca

jabca jabca
'    (    ) 
jabca    jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 $    % 
jabca
jabca
  & 
jabca
jabca
  
jabca jabca

11
'    (   ) 
jabca   jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
 $ % & 
jabca
 jabca

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca
'    (   ) 
 
 

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca
 jabca
 
m

jabca  $  
jabca   %  
ar

 
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4

 
28

jabca jabca
&     '  
.3

jabca jabca
 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s
ue

jabca 

 
rig

(     )   jabca jabca


od

jabca
 jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
*     +      jabca
ne

jabca

Va

jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
  jabca jabca
jabca ,     -        jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca

jabca
jabca jabca
jabca
jabca

jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
40 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

(;35(66®(6180e5,&$6
jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca



ª  y              y  º
jabca jabca    

  6LPSOLILFDQGR D H[SUHVVmR « » HQFRQWUDPRV XP


jabca jabca
«   
jabca
» jabca
jabca
jabca
¬ ¼ jabca
jabca
Q~PHUR jabca
jabca jabca
$ SULPR jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
% PDLRUTXH

11
jabca jabca

9:
:0
jabca
& FXERSHUIHLWR

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
' SDU jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca


-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR
om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm


jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

ª   ˜    º»
.3

 y      y jabca
jabca jabca    
27

jabca
 6LPSOLILFDQGRDH[SUHVVmR « HQFRQWUDPRVXPQ~PHUR
.2

jabca jabca
« »

 
19


jabca
¬      
jabca   ¼
-4

jabca
s
ue

jabca
$ tPSDU
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

% PDLRUTXH jabca jabca


s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
& TXDGUDGRSHUIHLWR
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
' GLYLVtYHOSRU
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 41
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca jabca 
 ª     jabca
˜ §¨      ·¸º» jabca
«¬ ©¹¼
jabca
 2YDORUH[DWRGDH[SUHVVmR pLJXDOD
jabca
jabca  jabca 
>
   ˜     ˜   jabca
 @
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca $   jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
%   jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
&   jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca


3
'   jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca


-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca  jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
    
 2YDORUH[DWRGDH[SUHVVmR   pLJXDOD
2

jabca jabca 
-4
28

jabca  jabca
  ˜ 
.3

jabca jabca
$ 
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

% 
jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
& 
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

'  jabca jabca


s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
( 
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
42 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
§ 
  ·¸   
jabca jabca

¨ jabca jabca

 2YDORUH[DWRGDH[SUHVVmR ©
jabca
jabcapLJXDOD
jabca
  
jabca   jabca
jabca    jabca
jabca jabca


jabca jabca
$   jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
%   jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca


11
&   jabca jabca

9:
:0
 jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca
'  

/2
07

jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
§  ·
19

jabca jabca 

m

jabca jabca ¨  ¸ §     ·  §  ·
ar

¨ ¸ ¨  ¸ ¨ ¸
df

jabca jabca
¨  ¸ ©  ©  ¹jabca
-v

jabca ¹
2

jabca jabca © ¹
-4

 2YDORUH[DWRGDH[SUHVVmR 5 SHUWHQFHDTXDOGRVLQWHUYDORV
28

jabca jabca

  
.3

jabca jabca
27

jabca  jabca
.2

jabca jabca
DEDL[R
19

jabca jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

$  >  @ 
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
%  >  @ 
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

&  >  @ 


jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca

'  >  @ 


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 43
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca jabca 

§     ·
jabca
jabca jabca
 2YDORUH[DWRGDH[SUHVVmR ¨   ¸ pLJXDOD
jabca ¨  
 ¸
jabca
jabca © ¹ jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca $   jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
%   jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
&   jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
 jabca jabca
'  

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

6/

jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca
19


jabca jabca
m

jabca  2YDORUGDH[SUHVVmR
jabca       ˜       pLJXDOD
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
$ 
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
% 
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
& 
19

jabca jabca
-4

jabca
s

' 
ue

jabca
rig

jabca jabca
od


jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
44 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
  jabca
ª º  jabca jabca
«§   · »
 
jabca
 2YDORUH[DWRGDH[SUHVVmR
jabca «¨¨    ¸¸ » pLJXDOD
jabca
jabca «© ¹ » jabca
jabca ¬ ¼ jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
$   jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca %   jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca


11
&   jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca


02
'   jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

ARITMÉTICA ELEMENTAR


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca
@


jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss


jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 45
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72
jabca
jabca jabca
jabca
 & jabca jabca
jabca jabca

jabca
 & jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 $ jabca jabca
jabca jabca
 % jabca jabca
jabca
jabca
 % jabca
jabca jabca
jabca jabca
 & jabca jabca

11
jabca jabca

9:
 &

:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca
 '

02
jabca

/2
07
jabca jabca
 '

6/
jabca

-0
ARITMÉTICA ELEMENTAR

jabca jabca

om
 jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

jabca jabca
ar
df


jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
46 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

Sistema Métrico l.c


jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

Decimal
jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
2 an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
LO ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
DU

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
81,'$'(6'(&2035,0(172
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca

jabca
 (PXPUHWkQJXORWHPRVKPGHEDVHHFPGHDOWXUD&DOFXOHVXDiUHDHPP
jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca  jabca
 $EDVHGHXPWULkQJXORPHGHGDPHDDOWXUDUHODWLYDjEDVHP&DOFXOHVXDiUHDHPFP 

3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca
SISTEMA MÉTRICO DECIMAL

6/
jabca

-0
 jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca  jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca

ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca

  8P ID]HQGHLUR JDVWRX XP VDFR GH VHPHQWH SDUD FDGD  P  GH FXOWLYR 4XDQWRV VDFRV HOH
2

jabca jabca
-4

JDVWDUiSDUDSODQWDUXPDiUHDGHKD"
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig


jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca  jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca  jabca
 6DEHQGRVHTXHDiUHDWRWDOGHXPWHUUHQRpGHKDHTXHRSUHoRGRP pGH5GHWHUPLQH
Va

jabca jabca
DTXDQWLDDVHUSDJDSHODFRPSUDGHGHVVHWHUUHQR
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
48 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2
jabca jabca
jabca 
jabca
jabca
jabca jabca 
 (PPHWURORJLDSppXPDXQLGDGHGHPHGLGDOLQHDUHTXLYDOHQWHDFHUFDGHFP8PDYLmRTXH
jabca jabca
WUDIHJDSpVGRVRORHVWiYRDQGRDXPDDOWXUDPDLVSUy[LPDGH
jabca
jabca
jabca

 jabca jabca
jabca $ NP jabca
jabca jabca
jabca % NP jabca
jabca & NP jabca
' NP jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca


9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
 &HUWDFHUkPLFDpYHQGLGDHPFDL[DVFRPXQLGDGHVFDGD$VSHoDVVmRUHWDQJXODUHVFRPFP
jabca jabca

02
jabca

/2
GHFRPSULPHQWRHFPGHODUJXUD2Q~PHURGHFDL[DVQHFHVViULDVSDUDUHYHVWLUXPSLVRFRPPð

07
jabca jabca
GHiUHDpLJXDOD

SISTEMA MÉTRICO DECIMAL


6/
jabca

-0

jabca jabca

om
jabca jabca
$ 
l.c
jabca jabca
% 
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
& 
@

jabca jabca
19

jabca '  jabca


m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28


jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
 &DGDXPDGDVGR]HMDQHODVGHXPDFDVDWHPTXDWURSHoDVGHYLGURUHWDQJXODUHVHLJXDLVGHFP
-4

jabca
s

GHFRPSULPHQWRHFPGHODUJXUD2YLGURFXVWD5RPHWURTXDGUDGRHDPmRGHREUDSDUD
ue

jabca
rig

FRORFiOR5SRUMDQHOD$LPSRUWkQFLDDVHUJDVWDSDUDFRORFDURVYLGURVQHVVDVGR]HMDQHODV
jabca jabca
od

jabca jabca
HPUHDLVp
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
$ 
D

jabca jabca
% 
a
ss

jabca jabca
& 
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
'  jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca


jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD jabca
ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   jabca

jabca
jabca
jabca
 jabca

jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 49
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 8PUHVHUYDWyULRFRQWHQGROLWURVGHiJXDHVWiVHQGRHVYD]LDGRSRUPHLRGHXPDWRUQHLUDFXMD
jabca jabca

YD]mRpGHFPSRUPLQXWR2WHPSRQHFHVViULRSDUDHVYD]LDUFRPSOHWDPHQWHRUHVHUYDWyULRHP
jabca jabca
jabca
PLQXWRVp jabca jabca
jabca jabca

jabca
$  jabca
jabca
jabca

jabca %  jabca


&  jabca jabca
'  jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
  8P SDFLHQWH HVWi UHFHEHQGR SRU YLD LQWUDYHQRVD HP XP SHUtRGR GH  KRUDV XP IUDVFR GHjabca
jabca

/2
07
jabca
FPñ GH VRUR ILVLROyJLFR2DSDUHOKR GHDSOLFDomRGRVRURWHPXPIOX[R FRQVWDQWH PHGLGRHP
SISTEMA MÉTRICO DECIMAL

6/
jabca

-0
JRWDVSRUPLQXWR6HFPñHTXLYDOHDJRWDVSRGHVHHVWLPDUTXHRIOX[RGRDSDUHOKRHPJRWDVSRU
jabca jabca

om
jabca jabca
PLQXWRp
l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca
$  jabca
@

jabca jabca
% 
19

jabca jabca
m

jabca &  jabca


ar
df

' 
jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca

s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca
  3DUD DQiOLVH GDjabca
iJXD GH FHUWR ULR  OLWURV GD DPRVWUD UHFROKLGD IRUDP XWLOL]DGRV SDUD HQFKHU 
R

jabca
UHFLSLHQWHVGHFPñFDGDXPHSUHFLSLHQWHVFRPFDSDFLGDGHGHGPñFDGD3RGHVHDILUPDUTXHR
s
ta

jabca jabca
an

jabca
YDORUGHSp jabca
D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
$ 
ne

jabca jabca
Va

% 
jabca jabca
jabca jabca
&  jabca jabca
jabca '  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
50 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

81,'$'(6'(È5($
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 &DOFXOHDiUHDGHXPTXDGUDGRFXMDGLDJRQDOPHGHFP
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 &DOFXOHDiUHDGHXPWULkQJXORHTXLOiWHURFXMDDOWXUDPHGH
jabca jabca   P
jabca jabca
jabca jabca


11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca

SISTEMA MÉTRICO DECIMAL


6/
jabca
 &DOFXOHDiUHDGHXPWULkQJXORHTXLOiWHURFXMRSHUtPHWURPHGHFP

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm


jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 &DOFXOHDiUHDGHXPWULkQJXORLVyVFHOHVGHSHUtPHWURLJXDODFPHEDVHLJXDODFP
jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
 8PWUDSp]LRLVyVFHOHVFXMDVEDVHVPHGHPFPHFPWHPSHUtPHWURLJXDODFP'HWHUPLQH
od

jabca jabca
VXDiUHD
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an


jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  8PORVDQJRWHPFPGHSHUtPHWUR6DEHQGRTXHXPDGHVXDVGLDJRQDLVPHGHFPGHWHUPLQHVXD
jabca
iUHD jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 51
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 1XPSDUDOHORJUDPRFDGDkQJXORREWXVRpRGREURGHFDGDkQJXORDJXGR6DEHQGRTXHVXDV
jabca jabca
jabca jabca
GLPHQV}HVPHGHPFPHFPGHWHUPLQHVXDiUHD jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 &DOFXOHDiUHDGHXPKH[iJRQRUHJXODUGHODGRLJXDODFP jabca jabca

9:
:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca
SISTEMA MÉTRICO DECIMAL

6/
jabca

-0
 jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca
jabca
 jabca
jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m


jabca  'HWHUPLQHDiUHDHPFP GHXPWUDSp]LRUHWkQJXORGHSHUtPHWURLJXDODFPHEDVHVPHGLQGR
jabca
ar
df

jabca jabca
GPHPP
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca

-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R


jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

 $EDVHGHXPUHWkQJXORH[FHGHVXDDOWXUDHPFP6DEHQGRTXHVXDiUHDpFP GHWHUPLQHVHX
D

jabca jabca
a

SHUtPHWUR
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
52 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
81,'$'(6'(92/80( jabca jabca
jabca jabca
jabca
 8PDFDL[DUHWDQJXODUWHPQDEDVHXPUHWkQJXORGHGLPHQV}HVGPHGP$RFRORFDUPRViJXDQD
jabca jabca

FDL[DDiJXDVREHDWpRQtYHOFP4XDORYROXPHGHiJXDHPOLWURVFRORFDGRQDFDL[D"
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca
 8PDFDL[DG¶DJXDF~ELFDGHDUHVWDPSRVVXLiJXDDWpPHWDGHGHVXDDOWXUD4XDQWRVOLWURVGHiJXD

3
jabca jabca

02
GHYHPVHUFRORFDGRVQDFDL[DSDUDTXHRQtYHOGDiJXDVXEDFP"
jabca

/2
07
jabca jabca

SISTEMA MÉTRICO DECIMAL


6/

jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca
 jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4

  8PD WRUQHLUDFXMDYD]mR pGH OLWURV SRU PLQXWR HQFKHXPD SLVFLQDUHWDQJXODUGHFRPSULPHQWR


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
LJXDODPHWURVODUJXUDLJXDODPHWURVHPHWURVGHSURIXQGLGDGH4XDORWHPSRWRWDOHPKRUDV
27

jabca jabca
.2

jabca JDVWRSDUDHQFKHUDSLVFLQD"
jabca
19

jabca jabca
-4

jabca

s
ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
jabca jabca

jabca
 6DEHVHTXHDGHQVLGDGHGRRXURpLJXDODJFP
jabca
jabca
'HWHUPLQHDPDVVDHPNJGHXPDEDUUDGH jabca

jabca RXURGHGLPHQV}HVFPFPHFP jabca


jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 53
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 (PXPDSLVFLQDUHWDQJXODUFRPPGHFRPSULPHQWRHPGHODUJXUDSDUDHOHYDURQtYHOGDiJXD
jabca jabca
jabca jabca
HPFPDTXDQWLGDGHGHOLWURVQHFHVViULRp jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
'  jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 8PDFDL[DG¶iJXDUHWDQJXODUWHPGPGHFRPSULPHQWRPGHODUJXUDHPGHSURIXQGLGDGH
jabca jabca

02
jabca

/2
2QtYHOGHiJXDHVWiFPDEDL[RGDERUGDGHVVDFDL[D2YROXPHGHiJXDH[LVWHQWHQHVVDFDL[DHP

07
jabca jabca
SISTEMA MÉTRICO DECIMAL

OLWURVpLJXDOD

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca
$ 
l.c
jabca jabca
jabca %  jabca ai
gm

jabca
&  jabca
@

jabca jabca
' 
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df


jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
 $EDVHGHXPDFDL[DUHWDQJXODUWHPGLPHQV}HVFPHFP&RORFDPVHJGHXPFHUWROtTXLGR
s
ue

jabca
QHVVDFDL[D6HFDGDJUDPDGHVVHOtTXLGRRFXSDFPRQtYHOGROtTXLGRQDFDL[DpLJXDOD
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
$ FP
s
ta

jabca jabca
% FP
an

jabca jabca
D

jabca
& FP jabca
a
ss

jabca jabca
' FP
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
54 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

 8PUHVHUYDWyULRQDIRUPDGHXPFLOLQGURFLUFXODUUHWRGHGLkPHWURGDEDVHLJXDODPHWURVHDOWXUD
jabca jabca
jabca jabca
LJXDODFPSRVVXLiJXDDWpGDVXDDOWXUD4XDODTXDQWLGDGHGHOLWURVGHiJXDTXHGHYHPRV
jabca
FRORFDUQHVVHUHVHUYDWyULRSDUDHQFKrORWRWDOPHQWH" $GRWHʌ
jabca jabca  
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 7RPiVFRPSURXXPDFDVTXLQKDGHVRUYHWHQDIRUPDGHXPFRQHFLUFXODUUHWRFRPGLkPHWURGDEDVH
jabca jabca

3
jabca jabca
GHPHGLGDLJXDODFPHJHUDWUL]GHPHGLGDLJXDODFPGHFRPSULPHQWR4XDQWRVP/GHVRUYHWH

02
jabca

/2
VHUmRQHFHVViULRVSDUDHQFKHUWRGDDFDVTXLQKDGHVRUYHWHFRPSUDGDSRU7RPiV" $GRWHʌ  

07
jabca jabca

SISTEMA MÉTRICO DECIMAL


6/

jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca
 jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2


jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

  (GXDUGD FRPSURXjabca
 ERODV GH VRUYHWH GH FKRFRODWH
jabca
QD IRUPD GH HVIHUDV GH UDLR LJXDO D  FP H
.2

jabca jabca
UHVROYHXFRORFiODVHPXPUHFLSLHQWHQDIRUPDGHXPSDUDOHOHStSHGRGHFPGHFRPSULPHQWRFP
19

jabca jabca
-4

GHODUJXUDHFPGHDOWXUD6HHVVHVRUYHWHGHUUHWHUWRWDOPHQWHRYROXPHGRUHFLSLHQWHVHUiFDSD]GH
jabca
s
ue

FRQWHURYROXPHGHVRUYHWH"6HVLPTXDQWRVFHQWtPHWURVGHDOWXUDILFDULDPIDOWDQGRSDUDTXHRYROXPH
jabca
rig

jabca jabca
GRUHFLSLHQWHIRVVHWRWDOPHQWHXVDGR" $GRWHʌ  jabca
od

jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca

D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
 jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca
jabca
jabca  jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 55
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2
jabca jabca
jabca 
jabca
jabca jabca
jabca 
jabca  jabca
jabca
*$%$5,72
jabca
jabca jabca
jabca
81,'$'(6'( &2035,0(172
jabca jabca
jabca jabca
 P FP
jabca 
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
 VDFRV 5
jabca jabca
jabca jabca
 ' %
jabca jabca
jabca
jabca
 ' '
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 $ ' jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca
81,'$'(6'(È5($

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca
 FP   P
SISTEMA MÉTRICO DECIMAL

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
 
    FP  FP
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  FP 
jabca   FP
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca     FP
jabca   FP
ar
df

jabca jabca
-v


 FP  FP
jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

81,'$'(6'(92/80( jabca jabca


.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4


 / /
jabca
s
ue

jabca
rig

 K NJ
jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
 % &
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
 % /
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
 P/ 6LPILFDULDPIDOWDQGRFP
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU
jabca jabca
  

jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
56 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

Proporções e
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

Porcentagem
jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
3 an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
LO ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
DU

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
5$=­2(352325d­2 jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 1XPDID]HQGDWHPRVYDFDVFDYDORVHJDOLQKDVVHQGRYDFDVFDYDORVHDQLPDLVQRWRWDO
jabca jabca
jabca
'HWHUPLQHDUD]mRHQWUHRQ~PHURGHSHUQDVGDVJDOLQKDVHRQ~PHURGHSHUQDVGRVFDYDORV
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca


9:
:0
jabca

15
jabca jabca
  1D WXUPD GR VpWLPR DQR GH XPD HVFROD Djabca
UD]mR
HQWUH R Q~PHUR GH KRPHQV SHOR Q~PHUR GH

3
jabca

02
PXOKHUHVQHVVDRUGHPpLJXDOD6HRWRWDOGHDOXQRVQHVVDWXUPDpGHDOXQRVHQWmRGHWHUPLQH
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca
RQ~PHURGHKRPHQVHRQ~PHURGHPXOKHUHVQHVVDWXUPD

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca

-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
 (PXPVXSHUPHUFDGRXPPHVPRSURGXWRpYHQGLGRVHPWUrVHPEDODJHQVGLVWLQWDV( (H(FXMRV
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
SUHoRVSRUJUDPDVmRLJXDLVD33H3UHVSHFWLYDPHQWH
19

jabca jabca
-4

jabca
s

6DEHQGRTXHDHPEDODJHP(SHVDJHFXVWD5DHPEDODJHP( SHVDJHFXVWD5
ue

jabca
rig

jabca jabca
HDHPEDODJHP(SHVDJHFXVWD5HQWmRSRGHPRVDILUPDUTXH
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s

$ 333 jabca
ta

jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a

% 33 3
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
& 3!3 3 jabca jabca
jabca jabca
jabca ' 3!3!3 jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
 jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
58 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 8PFDIppSUHSDUDGRHORJRGHSRLVpVHUYLGRHPTXDWUR[tFDUDVQDVTXDLVpFRORFDGRRPHVPRWLSR
jabca jabca
jabca jabca
GHDo~FDU$SULPHLUD[tFDUDUHFHEHPOGHFDIpHJGHDo~FDUDVHJXQGDPOGHFDIpHJGH
jabca
Do~FDUDWHUFHLUDPOGHFDIpHJGHDo~FDUDTXDUWDPOGHFDIpHJGHDo~FDUHDTXLQWD
jabca jabca
jabca
POGHFDIpHJGHDo~FDU2FDIpVHDSUHVHQWDUiPDLVGRFHQD
jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca $ SULPHLUD[tFDUD jabca
jabca jabca
% VHJXQGD[tFDUD jabca jabca
& WHUFHLUD[tFDUD jabca
jabca
jabca

jabca ' TXDUWD[tFDUD jabca


jabca jabca
( TXLQWD[tFDUD jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0

jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca
 1XPVDFROmRSUy[LPRjFDVDGDVHQKRUD6{QLDQDIDPRVDFLGDGHGH0DULDQDVmRYHQGLGDVYiULRV
l.c
jabca jabca
jabca WLSRVGHIUXWDVREVHUYHDWDEHODDEDL[RUHIHUHQWHDRSUHoRGHDOJXQVWLSRVGHIUXWDYHQGLGDV
jabca ai HRVHX
gm

jabca
UHVSHFWLYRSHVR jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
'HDFRUGRFRPDWDEHODDIUXWDFRPRPDLRUSUHoRSRU
m

jabca jabca
ar

TXLORHDIUXWDFRPRPHQRUSUHoRSRUTXLORVmR
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
UHVSHFWLYDPHQWHLJXDLVD
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
$ 8YDH%DQDQD
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
% 8YDH0DPmR
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

& /DUDQMDH0HOmR jabca


s
ue

jabca
' /DUDQMDH0DPmR
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
( /DUDQMDH$EDFDWHjabca
R

jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 59
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8P UHVHUYDWyULRjabca
QD IRUPD H XP SDUDOHOHStSHGR jabcaUHWRUHWkQJXOR FRP  FP GH FRPSULPHQWR SRU
jabca jabca
PPGHODUJXUDHGP GHDOWXUDYDL VHUDEDVWHFLGRSRUXPDWRUQHLUD
jabca FXMDYD]mR pFRQVWDQWHH
jabca
LJXDODOLWURVSRUPLQXWR6HHVVHUHVHUYDWyULRFRPSOHWDPHQWHYD]LRFRPHoDUDVHUDEDVWHFLGRSRU
jabca jabca
jabca
HVVD WRUQHLUD jV jabca
KRUDV GD PDQKm HQWmR R H[DWR PRPHQWR HP TXH HVWH UHVHUYDWyULR HVWDUi jabca

FRPSOHWDPHQWHFKHLRSHODSULPHLUDYH]VHUijV jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
$ KPLQ jabca jabca
jabca jabca

jabca
% KPLQ jabca
jabca

& KPLQ
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
' KPLQ

11
jabca jabca

9:
:0
jabca
( KPLQ

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca

6/
jabca


-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca
@


jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

(6&$/$
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4

 (PXPPDSDGHXPDSHTXHQDFLGDGHGHVWDFDVHDSUHVHQoDGHXPDURGRYLDFXMDH[WHQVmRpGH
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
TXLO{PHWURV1RPDSDHPTXHVWmRVXDPHGLGDHVWiHPFHQWtPHWURVRTXHQRVSHUPLWHFRQFOXLUTXH
27

jabca jabca
DVXDHVFDODFDUWRJUiILFDpGH
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
$ 
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
% 
od

jabca jabca
R

jabca jabca
& 
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
' 
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
( 
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
60 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  3DUD XPD DWLYLGDGH UHDOL]DGD QR ODERUDWyULRjabca
jabca
GH 0DWHPiWLFD XP DOXQR SUHFLVD FRQVWUXLU XPD
&8562%È6,&2
jabca jabca
PDTXHWH GD TXDGUD GH HVSRUWHV GD HVFROD TXH WHPjabca P GH FRPSULPHQWR SRU  P GH ODUJXUD $

PDTXHWHGHYHUiVHUFRQVWUXtGDQDHVFDODGH4XHPHGLGDVGHFRPSULPHQWRHODUJXUDHPFPR
jabca jabca
jabca
DOXQRXWLOL]DUiQDFRQVWUXomRGDPDTXHWH" jabca 
  3DUD XPD DWLYLGDGH
jabcaUHDOL]DGD QR ODERUDWyULR GH 0DWHPiWLFD XP DOXQR SUHFLVD FRQVWUXLU XPD jabca
jabca
PDTXHWH GD TXDGUD GH HVSRUWHV GD HVFROD TXH WHP
jabca
 P GH FRPSULPHQWR SRU  P GH ODUJXUD $
jabca $ H jabca
PDTXHWHGHYHUiVHUFRQVWUXtGDQDHVFDODGH4XHPHGLGDVGHFRPSULPHQWRHODUJXUDHPFPR
jabca jabca
DOXQRXWLOL]DUiQDFRQVWUXomRGDPDTXHWH"
% H jabca jabca
jabca jabca
& H jabca
jabca $ H jabca
' H jabca jabca
% H jabca jabca
( H jabca jabca

11
& H jabca jabca

9:


:0
jabca
' H

15
jabca jabca

3
( H
jabca jabca

02
jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca
 8PD SLVFLQD IRL FRQVWUXtGD QXPD PDTXHWH FXMD
  jabca HVFDOD p GH  FP  FP QD IRUPD GH XP

6/
-0
SDUDOHOHStSHGRUHWkQJXORGHGLPHQV}HVLJXDLVDFPFPHFP)HUQDQGDGHVHMDXVDURYROXPH
jabca jabca


om
jabca jabca
UHDOGHiJXDTXHHVVDSLVFLQDSRVVXLSDUDHQFKHURPDLRUQ~PHURSRVVtYHOGHJDUUDIDVGHOLWURVFRP
l.c
jabca jabca
jabca DSUySULDiJXDGHVVDSLVFLQDHQWmRRQ~PHURGHJDUUDIDVFRPSOHWDPHQWHFKHLDVGHiJXDTXH)HUQDQGD
jabca
  8PD SLVFLQD IRL jabca
ai
FRQVWUXtGD QXPD PDTXHWH FXMD HVFDOD p GH  FP  FP QD IRUPD GH XP
gm

jabca
FRQVHJXLXpLJXDOD
SDUDOHOHStSHGRUHWkQJXORGHGLPHQV}HVLJXDLVDFPFPHFP)HUQDQGDGHVHMDXVDURYROXPH
@

jabca jabca
19

jabca
UHDOGHiJXDTXHHVVDSLVFLQDSRVVXLSDUDHQFKHURPDLRUQ~PHURSRVVtYHOGHJDUUDIDVGHOLWURVFRP
$ 
jabca
m

jabca jabca
ar

DSUySULDiJXDGHVVDSLVFLQDHQWmRRQ~PHURGHJDUUDIDVFRPSOHWDPHQWHFKHLDVGHiJXDTXH)HUQDQGD
df

jabca jabca
% 
-v

FRQVHJXLXpLJXDOD jabca jabca


2

jabca jabca
& 
-4
28

$ 
jabca jabca
.3

jabca jabca
' 
27

% 
jabca jabca
.2

jabca jabca
( 
19

& 
jabca jabca
-4

jabca

s
ue

'  jabca


rig

jabca jabca
  8)0* 8PPDSDHVWiGHVHQKDGRHPXPDHVFDODHPTXHFPFRUUHVSRQGHPDNP8PDUHJLmR
od

jabca
(  jabca
R

DVVLQDODGDQHVVHPDSDWHPDIRUPDGHXPTXDGUDGRGHFPGHODGR
jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
$iUHDWRWDOGHVVDUHJLmRpGH
D

jabca jabca
  8)0* 8PPDSDHVWiGHVHQKDGRHPXPDHVFDODHPTXHFPFRUUHVSRQGHPDNP8PDUHJLmR
a
ss

jabca jabca
DVVLQDODGDQHVVHPDSDWHPDIRUPDGHXPTXDGUDGRGHFPGHODGR
$ NPð
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
% NPð
$iUHDWRWDOGHVVDUHJLmRpGH
jabca jabca
jabca jabca
jabca & NPð jabca
jabca $ NPð jabca
' NPð jabca jabca
jabca % NPð jabca
 jabca jabca
& NPð

jabca jabca
jabca jabca
' NPð
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca
 jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 61
0DWHPiWLFD jabca jabca
ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8PD HPSUHVD HVWi
jabca FRQVWUXLQGR
XP SUpGLR jabca
GH OX[R H SDUD FRPHoDU D YHQGD GH WRGRV RV VHXV
jabca jabca
DSDUWDPHQWRV FRQVWUXLX XPD PDTXHWH SDUD UHSUHVHQWDU
jabca HVVH SUpGLR HP HVFDOD H QHVVD PDTXHWH D
SLVFLQDWHULDXPYROXPHLJXDOD P/ HFDGDTXDUWRGHVVHSUpGLRWHULDXPDiUHDLJXDODFP
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca 8PLQYHVWLGRUJRVWRXPXLWRGRSURMHWRGHVVHSUpGLRHGHFLGLXFRPSUDUXPDSDUWDPHQWRPDVSUHFLVDYD
jabca
jabca VDEHUDPHGLGDUHDOGDiUHDGHFDGDTXDUWRPDVHVWHQmRVRXEHUHVSRQGHUFRPSUHFLVmRDSHUJXQWDGR
jabca
jabca jabca
LQYHVWLGRU jabca jabca
jabca jabca

&RPRHVVHYHQGHGRUQmRTXHULDSHUGHUDYHQGDSHUJXQWRXDRSRUWHLURGRSUpGLRTXDOVHULDDiUHDUHDO
jabca
jabca jabca
GH FDGD TXDUWR PDV HVWH WDPEpP QmR VRXEH UHVSRQGHU
jabca jabca DSHQDV GLVVH TXH VH DMXGDVVH R YROXPH UHDO

GHVVDSLVFLQDVHULDGHP HQWmRRYHQGHGRUFRPVHXVFRQKHFLPHQWRVPDWHPiWLFRVFRQFOXLXTXHD
jabca jabca
jabca jabca
iUHDUHDOGHFDGDTXDUWRHPPHWURVTXDGUDGRVVHULDLJXDOD

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
$ 
jabca jabca

3
jabca jabca

02
% 
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca

6/
& 
jabca

-0
jabca jabca

om
'  jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
jabca
(  jabca
gm

jabca jabca
@

jabca
 jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

 P GH iUHD H GHFLGLX ID]HU XPD PDTXHWH


jabca jabca
  0DUFHOR HVWi FRQVWUXLQGR VXD FDVD HP XP ORWHFRP
27

jabca jabca
GHVVHORWHHPXPDIROKDGHSDSHOTXDGUDGDFRPFPGHODGRHOHXVDULDWRGDDIROKDSDUDUHSUHVHQWDU
.2

jabca jabca
19

jabca
WRGR R ORWH 1HVVD PDTXHWH D GLVWkQFLD HQWUH Rjabca TXDUWR GH /XtVD H R TXDUWR GH /DXUD VHUi GH  FP
-4

jabca
SRUWDQWRDGLVWkQFLDUHDOHQWUHHVVHVGRLVTXDUWRVHPPHWURVVHUiGH
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
$ 
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s

% 
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
& 
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
' 
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca (  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca


jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
62 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
*5$1'(=$6352325&,21$,6 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca
 2EVHUYHDWDEHODDEDL[RQHODHVWmRUHSUHVHQWDGDVGXDVJUDQGH]DVRQ~PHURGHFDUURVSURGX]LGRVH
jabca
jabca
jabca
jabca RQ~PHURGHRSHUiULRVQHFHVViULRSDUDDSURGXomRGHWDLVFDPLVDV
jabca
jabca jabca
1~PHURGHFDUURV  \ 
jabca   jabca
jabca jabca
jabca jabca
1~PHURGHRSHUiULRV ] jabca   [ 
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

6DEHQGR TXH HVVDV JUDQGH]DV VmR GLUHWDPHQWH SURSRUFLRQDLV HQWmRjabca


jabca
R YDORU GD VRPD [  \  ] p XP
jabca

11
jabca

9:
Q~PHURFXMRSURGXWRGRVDOJDULVPRVpLJXDOD

:0
jabca

15
jabca jabca

3
$  jabca jabca

02
jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
% 

07
jabca jabca

6/
jabca

-0
&  jabca jabca

om
jabca jabca
' 
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4

 =p-RVpH-RVXpVmRGRQRVGHGXDVORMDVGHWLQWDVQDFLGDGHGH3RQWH1RYDHFHUWRGLDOHYDUDPGH
28

jabca jabca
.3

XPDORMDSDUDRXWUDWRGDVDVODWDVGHWLQWDTXHHVWDYDPDUPD]HQDGDVQXPJDOSmRGHXPDGHVVDV
jabca jabca
27

jabca jabca
ORMDV 'XUDQWHHVVHWUDQVSRUWHR=pWUDQVSRUWRX ODWDV GH FDGD YH] R-RVp ODWDVGHFDGD YH] H R
.2

jabca jabca
19

jabca -RVXp  ODWDV GH FDGD YH] HQWmR R Q~PHUR GH ODWDV WUDQVSRUWDGDV SRU =p -RVp H -RVXp VmR
jabca
-4

jabca
UHVSHFWLYDPHQWHLJXDLVD
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca
$ H jabca
R

jabca jabca
s

% H
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca
& H jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca
' H jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca


jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 63
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 7RPiVHVWDYDHVWXGDQGRVREUHRVTXDGULOiWHURVHPJHRPHWULDSODQDFRPVHXSDLHVHGHSDURXFRPR
jabca jabca
jabca jabca
VHJXLQWHSUREOHPD jabca
jabca jabca
jabca ³$VPHGLGDVGRVkQJXORVHPJUDXVGHXPTXDGULOiWHURFRQYH[RVmRSURSRUFLRQDLVDRVQ~PHURV
jabca

jabca
H6DEHQGRGLVVRGHWHUPLQHDPHGLGDGRPDLRUkQJXORDJXGRGHVVHTXDGULOiWHURHPJUDXV´
jabca
jabca
jabca

jabca jabca
$SyV DOJXPDV GLFDV GR VHX SDL VREUH SURSRUFLRQDOLGDGH H VREUH D VRPD GRV kQJXORV LQWHUQRV GH XP
jabca jabca
TXDGULOiWHUR FRQYH[R
jabca 7RPiV UHVSRQGHX FRUUHWDPHQWH GL]HQGR TXH D PHGLGD GR kQJXOR SHGLGR HUD jabca
LJXDOD jabca
jabca
jabca

jabca jabca
$ ž jabca jabca
jabca jabca
% ž jabca jabca

11
jabca jabca

9:
& ž

:0
jabca

15
jabca jabca
' ž

3
jabca jabca

02
jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca

6/
jabca

-0
 jabca jabca

om
jabca jabca

l.c

jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca
 7UrVDPLJRV*DEULHO7RPiVH5DXOFXMDVLGDGHVVmRDQRVDQRVHDQRVUHVSHFWLYDPHQWH
jabca
ar
df

jabca jabca
UHFHEHUDPXP SUrPLRQRYDORUGH5HGHFLGLUDPGRDUSDUDXPRUIDQDWR HGLYLGLU R
-v

jabca jabca
UHVWRGDTXDQWLDHPSDUWHVSURSRUFLRQDLVjVVXDVLGDGHV
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
)HLWDDGLYLVmRFRQFOXtPRVTXH
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca
$ *DEULHOUHFHEHX5
jabca
19

jabca jabca
-4

% 5DXOUHFHEHXDPDLVTXH7RPiV5jabca
s
ue

jabca
& 7RPiVUHFHEHXDPDLVTXH*DEULHO5
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

' 5DXOUHFHEHXDPDLVTXH*DEULHO5
jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca
( *DEULHOYDLUHFHEHUDPDLRUTXDQWLD jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
64 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8PD FRQWD QR YDORU GH 5  YDL VHU SDJD
jabca jabcaSRU WUrV DPLJRV *DEULHO GH  DQRV $UWKXU GH
jabca jabca
DQRVH0DWKHXVGHDQRV jabca
 jabca jabca
jabca
6HDTXDQWLDSDJDSRUFDGDXPGRVDPLJRVVHUiSURSRUFLRQDOjVVXDVLGDGHVHQWmRFRQFOXtPRV
jabca
jabca
TXH jabca
jabca  jabca
jabca $ *DEULHOSDJDUi5 jabca
jabca jabca
% $UWKXUSDJDUi5DPDLVTXH*DEULHO
jabca jabca
& 0DWKHXVSDJDUi5
jabca jabca
jabca
jabca ' $UWKXUSDJDUi5DPDLVTXH0DWKHXV
jabca
( 0DWKHXVSDJDUiRGREURGRYDORUSDJRSRU*DEULHO
jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca


9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2


PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca


6/
jabca

-0

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
  7UrV DPLJRV PRQWDUDP XPD HPSUHVD HP MDQHLUR &RPR HOHV SRVVXtDP TXDQWLDV GLIHUHQWHV
@

jabca jabca
19

jabca HQWmRDVFRWDVGDVRFLHGDGHHUDPSURSRUFLRQDLVDRFDSLWDOTXHFDGDXPLQYHVWLX
jabca
m

jabca
2SULPHLURLQYHVWLXQDHPSUHVD5RVHJXQGR5HRWHUFHLUR5
jabca
ar
df

jabca jabca
(PGH]HPEURTXDQGRIL]HUDPREDODQoRWLYHUDPXPOXFURGH5
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

4XDODGLIHUHQoDHQWUHRTXHJDQKRXPDLVHRTXHJDQKRXPHQRV"
jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
$ 5 jabca
19

jabca jabca
-4

% 5 jabca
s
ue

& 5 jabca


rig

jabca jabca
' 5
od

jabca jabca
R

jabca jabca
( 5
s
ta

jabca jabca
an

jabca  jabca
D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 65
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

 2EVHUYHDWDEHODDEDL[RQHODHVWmRUHSUHVHQWDGDVGXDVJUDQGH]DVDYHORFLGDGHHPPVHRWHPSR
jabca jabca
jabca jabca
HPVHJXQGRV jabca
jabca jabca
jabca jabca
9HORFLGDGH
jabca   \  jabca

7HPSR  [  ]


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
6DEHQGRTXHHVVDVJUDQGH]DVVmRLQYHUVDPHQWHSURSRUFLRQDLVHQWmRRYDORUH[DWRGDVRPD[\]p
jabca jabca
XPQ~PHURFXMRSURGXWRGRVDOJDULVPRVpLJXDOD
jabca jabca
jabca
jabca jabca
$  jabca jabca
%  jabca jabca
&  jabca jabca

11
jabca jabca

9:
' 

:0
jabca

15
 jabca jabca

3

jabca jabca

02
jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca
 2VWUrVkQJXORVLQWHUQRVGHXPWULkQJXORVmRLQYHUVDPHQWHSURSRUFLRQDLVDRVQ~PHURVH
l.c
jabca jabca
ai
jabca
$GLIHUHQoDHQWUHRVGRLVPDLRUHVkQJXORVGHVVHWULkQJXORHPJUDXVpLJXDOD
jabca
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca $ ž jabca


m

% ž
jabca jabca
ar
df

jabca jabca
& ž
-v

jabca jabca
2

jabca
' ž jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
 $GDPDVWRUpXPDSRVHQWDGRTXHGHFLGLXID]HUVHXWHVWDPHQWRSDUDTXHQRFDVRGHVXDIDOWDVHXV
od

jabca jabca
WUrV ILOKRV 5DXO GHjabca
 DQRV 5HQDWR GH  DQRV H 5LFDUGR GH  DQRV H VXD HVSRVD 'DOYD SRVVDP
R

jabca
s
ta

jabca jabca
UHSDUWLU HQWUH HOHV XPD TXDQWLD GH5  1HVVH WHVWDPHQWRXPD SDUWHGDTXDQWLDILFDULD
an

jabca jabca
SDUD VXD HVSRVD H R UHVWDQWH GD TXDQWLD VHULD GLYLGLGD HQWUH VHXV  ILOKRV HP SDUWHV LQYHUVDPHQWH
D

jabca jabca
a

SURSRUFLRQDLVDVXDVLGDGHV
ss

jabca jabca
ne

jabca  jabca
Va

jabca
6DEHVHTXHVHDGLYLVmRIRUIHLWDFRPRRSUHWHQGLGRSRU$GDPDVWRUVHXILOKR5DXOYDLUHFHEHUXPD
jabca
jabca jabca
TXDQWLDLJXDOD53RUWDQWRDVXDHVSRVDILFDULDFRPXPDTXDQWLDLJXDOD
jabca jabca
jabca  jabca

$ 5
jabca jabca
jabca jabca
jabca % 5 jabca
& 5 jabca
jabca
jabca
jabca
' 5 jabca jabca
( 5 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
66 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72 jabca
jabca jabca
 jabca

jabca
5$=­2(352325d­2 jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca   jabca
jabca
 KRPHQVHPXOKHUHV jabca
jabca jabca
 % jabca jabca
 $ jabca jabca
jabca
jabca  ' jabca
 & jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
(6&$/$

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 %
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 & jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
 '

07
jabca jabca

6/
jabca
 %

-0
jabca jabca
 '

om
jabca jabca
 '
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca *5$1'(=$6352325&,21$,6 jabca


19


jabca jabca
m

jabca jabca
ar

 '
df

jabca jabca
-v

 $ jabca jabca


2

jabca jabca
 '
-4
28

jabca jabca
 &
.3

jabca jabca
27

 ' jabca jabca


.2

jabca jabca
 '
19

jabca jabca
-4

 $ jabca
s
ue

jabca
 $
rig

jabca jabca
 &
od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca

D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca  jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca  jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 67
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
5(*5$'(75Ç66,03/(6
jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 &RPNJGHWULJRSRGHPRVIDEULFDUNJGHIDULQKD4XDQWRVTXLORJUDPDVGHWULJRVmRQHFHVViULRV
jabca jabca
jabca
SDUDIDEULFDUNJGHIDULQKD"
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca


11
jabca jabca

9:
:0
jabca
 &RPNJGHPLOKRREWHPRVNJGHIXEi4XDQWDVVDFDVGHNJGHIXEiSRGHPRVREWHUFRP

15
jabca jabca

3
NJGHPLOKR" jabca jabca

02
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca

6/
jabca

-0
 jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
 (PXPEDQFRFRQVWDWRXVHTXHXPFDL[DOHYDHPPpGLDPLQXWRVSDUDDWHQGHUFOLHQWHV4XDOp
2

jabca jabca
-4

RWHPSRTXHHVVHFDL[DYDLOHYDUSDUDDWHQGHUFOLHQWHV"
28

jabca jabca
.3


jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca

R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

  8PD FHUWD TXDQWLGDGH GH D]HLWH IRL FRORFDGD HP ODWDV GH  OLWURV FDGD XPD REWHQGRVH DVVLP 
jabca jabca
Va

jabca jabca
ODWDV 6H IRVVHP XVDGDV ODWDV GH  OLWURV TXDQWDV
jabca ODWDV VHULDPjabcaQHFHVViULDV SDUD FRORFDU D PHVPD
TXDQWLGDGHGHD]HLWH"
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
68 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 &DPLQKDQGRVHPSUHFRPDPHVPDYHORFLGDGHDSDUWLUGRPDUFR]HURHPXPDSLVWDFLUFXODUXP
jabca jabca
jabca jabca
SHGHVWUHFKHJDjPDUFDGRVPHWURVjVKRUDVHDRVPHWURVjVKPLQ
jabca
 jabca jabca
jabca
$ '(7(50,1( DTXHKRUDVHPLQXWRVRUHIHULGRSHGHVWUHFRPHoRXDFDPLQKDU
jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
% 6HRSHGHVWUHGHXGXDVYROWDVFRPSOHWDVHPKRUDHPLQXWRV&$/&8/(TXDQWRVPHWURVWHPD
jabca jabca

3
jabca jabca
SLVWD

02
jabca

/2


PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca

6/
 jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca
19


jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
  8P PXUR GHYHUi WHU  P GH FRPSULPHQWR (P jabcaTXDWUR GLDV IRUDP
jabca FRQVWUXtGRV  P GR PXUR
-v
2

jabca
6XSRQGRVH TXH R WUDEDOKR
jabca
FRQWLQXH D VHU IHLWR QR PHVPR ULWPR HP TXDQWRV GLDV VHUi FRQVWUXtGR R
-4
28

jabca jabca
UHVWDQWHGRPXUR" jabca
.3

jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca
 jabca
-4

jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 8PFRUUHGRUGH)yUPXODPDQWHYHHPXPWUHLQRDYHORFLGDGHPpGLDGHNPK6DEHQGRVH
jabca
jabca
jabca
jabca
jabca TXHKRUD VHJXQGRVTXDOIRLDYHORFLGDGHGHVVHFRUUHGRUHPPV"
jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 69
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  6HLV PiTXLQDVjabca
HVFDYDP XP W~QHO HP  GLDV jabca 4XDQWDV PiTXLQDV LGrQWLFDV VHUmR QHFHVViULDV SDUD
jabca jabca
HVFDYDUHVVHW~QHOHPXPGLDHPHLR" jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
  3DUD FRQVWUXLUjabca
D FREHUWXUD GH XPD TXDGUD GH EDVTXHWH  RSHUiULRV OHYDUDP  GLDV 6H IRVVH
jabca
FRQVWUXtGDXPDFREHUWXUDLGrQWLFDHPRXWUDTXDGUDHIRVVHPFRQWUDWDGRVRSHUiULRVDRLQYpVGH
jabca jabca
GHPHVPDFDSDFLGDGHTXHRVSULPHLURVHPTXDQWRVGLDVDFREHUWXUDHVWDULDSURQWD"
jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
jabca jabca

6/
jabca


-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
 2LWRSHGUHLURVID]HPXPPXURHPKRUDV4XDQWRWHPSROHYDUmRSHGUHLURVSDUDID]HURPHVPR
@

jabca jabca
PXUR"
19

jabca jabca
m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

jabca

s
ue

jabca
rig

jabca jabca
  8P DXWRPyYHO SHUFRUUH  NP HP  KRUDV 4XDQWRV TXLO{PHWURV SHUFRUUHUi HP  KRUDV
od

jabca jabca
R

jabca jabca
PDQWHQGRDPHVPDYHORFLGDGHPpGLD"
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

  8P DXWRPyYHO SHUFRUUHX XPD GLVWkQFLD HP  KRUDV j YHORFLGDGH PpGLD GH  NPK 6H D
jabca jabca
jabca jabca
YHORFLGDGHPpGLDIRVVHGHNPKHPTXDQWRWHPSRRDXWRPyYHOIDULDDPHVPDGLVWkQFLD"
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
70 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

5(*5$'(75Ç6&203267$
jabca jabca
jabca jabca
jabca
  8P FDPLQKmR SHUFRUUH
jabca  NP HP  GLDVjabca
FRUUHQGR  KRUDV SRU GLD 4XDQWRV TXLO{PHWURV
jabca jabca
SHUFRUUHUiHPGLDVFRUUHQGRKRUDVSRUGLD"
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca
  8PD FHUWD PiTXLQD IXQFLRQDQGR  KRUDV SRU GLD
jabca IDEULFD  SUHJRV GXUDQWH  GLDV 4XDQWDV

15
jabca

3
KRUDVSRUGLDHVVDPiTXLQDGHYHULDIXQFLRQDUSDUDIDEULFDUSUHJRVHPGLDV"
jabca jabca

02
jabca


/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
 jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
 8PFLFOLVWDSHUFRUUHNPHPGLDVSHGDODQGRKRUDVSRUGLD(PTXDQWRVGLDVIDULDXPDYLDJHP
2

jabca jabca
-4

NPSHGDODQGRKRUDVSRUGLD"
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od


jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

 jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca  jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
 1XPDIiEULFDGHFDOoDGRVWUDEDOKDPRSHUiULRVTXHSURGX]HPHPKRUDVGHVHUYLoRGLiULR
Va

jabca jabca
SDUHVGHFDOoDGRV4XDQWRVRSHUiULRV6mRQHFHVViULRVSDUDSURGX]LUSDUHVGHFDOoDGRVSRUGLDFRP
jabca jabca

jabca
KRUDVGHWUDEDOKRGLiULR"
jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 71
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 3DUDHUJXHUXPPXURFRPPGHDOWXUDHPGHFRPSULPHQWRFHUWRQ~PHURGHRSHUiULRVOHYRX
jabca jabca
jabca jabca
GLDV(PTXDQWRVGLDVHVVHPHVPRQ~PHURGHRSHUiULRVHUJXHULDXPPXURGHPGHDOWXUDHP
jabca
GHFRPSULPHQWR" jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 2FRQVXPRGHOkPSDGDVDFHVDVGXUDQWHKRUDVSRUGLDHPGLDVpGHTXLORZDWWV4XDOVHUi
jabca jabca

9:
:0
jabca
RFRQVXPRHPGLDVGHL[DQGRDSHQDVGHVVDVOkPSDGDVDFHVDVGXUDQWHKRUDVSRUGLD"

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07

jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

 4XLQ]HRSHUiULRVWUDEDOKDQGRRLWRKRUDVSRUGLDHPGLDVFRQVWURHPXPPXURGHPHWURVGH
df

jabca jabca
-v

FRPSULPHQWR (P jabca


TXDQWDV KRUDV SRU GLD  RSHUiULRV FRQVWUXLUmR
jabca jabca
XP PXUR GH  PHWURV GH
2

jabca
-4

FRPSULPHQWRGDPHVPDDOWXUDHHVSHVVXUDGRDQWHULRUHPGLDV"
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2


jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca

s
ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a

  6H  UHFHQVHDGRUHV YLVLWDP  IDPtOLDV HP  GLDV GH WUDEDOKR GH  KRUDV SRU GLD TXDQWDV
ss

jabca jabca
ne

jabca
IDPtOLDVVHUmRYLVLWDGDVSRUUHFHQVHDGRUHVHPGLDVWUDEDOKDQGRKRUDVSRUGLD"
jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
72 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
325&(17$*(0
jabca jabca
jabca jabca
jabca
 8PID]HQGHLURLUiYHQGHUGRVHXUHEDQKRGHYDFDV4XDQWDVYDFDVUHVWDUmRQRSDVWR"
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 1XPDFODVVHIRUDPUHSURYDGRVGRVDOXQRVLVWRpDOXQRV4XDQWRV
jabca jabca DOXQRVKDYLDQDFODVVH"
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca

6/
jabca


-0
jabca jabca

om
jabca jabca
 6HGRVOLYURVGHXPDHVWDQWHVmRQRYRVHOLYURVVmRYHOKRVGHWHUPLQHRQ~PHURGHOLYURV
l.c
jabca jabca
ai
jabca
QRYRV jabca
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v


jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca   2 VDOiULR GH XP HPSUHJDGR


jabca p GH 5  6H WLYHU XP DXPHQWR GH  TXDO VHUi VHX QRYR
19

jabca jabca
VDOiULR"
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca
 jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va


jabca jabca
jabca jabca
  8PD FHUWD PHUFDGRULDjabca FXVWD 5  6H SDJDU j YLVWD REWHQKR XP GHVFRQWR GH   4XDQWR jabca
jabca
jabca
SDJDUHLjYLVWD" jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 73
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8P DSDUHOKR GH VRP TXH FXVWDYD 5 
jabca
IRL UHDMXVWDGR HP  8P FOLHQWH FRQVHJXLX XP
jabca
jabca jabca
GHVFRQWRGHVREUHRQRYRSUHoR4XDQWRHOHSDJRX"
jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
  8PD PHUFDGRULD FXVWD 5  $SyV VRIUHU GRLV DXPHQWRV VXFHVVLYRV XP GH  H RXWUR GH
jabca jabca

9:
:0
jabca
TXDQWRSDVVDUiDFXVWDU"

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

07
 jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca  jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 4XDOVHUiRSUHoRGHXPDPHUFDGRULDTXHFXVWD5DSyVGRLVGHVFRQWRVVXFHVVLYRVGHH
jabca jabca
2

jabca jabca
GH"
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

jabca

s
ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

 jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
 8PFOLHQWHSDJRXjYLVWDSRUXPDPHUFDGRULD56HjYLVWDRGHVFRQWRHUDGHVREUHR
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
SUHoRGHWDEHODTXDORSUHoRGHWDEHODGDPHUFDGRULD"
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
74 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 $SyVXPDXPHQWRGHXPDPHUFDGRULDSDVVRXDFXVWDU54XDOHUDRSUHoRDQWHVGR
jabca jabca
jabca jabca
DXPHQWR" jabca
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca


02
jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca
 &HUWDPHUFDGRULDTXHFXVWDYD5SDVVRXDFXVWDU5&DOFXOHDWD[DSHUFHQWXDOGR

6/
jabca

-0
DXPHQWR
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig


jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
  8PD EOXVD VRIUHX XP GHVFRQWR H SDVVRX GH 5  SDUD 5  4XDO IRL R GHVFRQWR
s
ta

jabca jabca
an

jabca
SHUFHQWXDO" jabca
D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 75
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
$3/,&$d®(6 jabca jabca
jabca jabca
jabca
  8P OLWUR GH iOFRRO
jabcaFXVWD 5  2 FDUUR GH +HQULTXH SHUFRUUH  NP FRP  OLWURV GH iOFRRO
jabca
jabca
4XDQWR+HQULTXHJDVWDUiSDUDSHUFRUUHUNP"
jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca $  jabca

% 
jabca jabca
jabca jabca
&  jabca jabca

jabca
'  jabca
jabca

(  jabca jabca


 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca


02
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

  6XSRQGRVH TXHjabca
 TXLORJUDPDV GH FKXPER FXVWDP R PHVPR TXH  JUDPDV GH DoR H 

07
jabca
TXLORJUDPDVGHDoRFXVWDP5HQWmRRSUHoRGHTXLORJUDPDVGHFKXPERp

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca
$ 5
l.c
jabca jabca
ai
jabca
% 5 jabca
gm

jabca jabca
& 5
@

jabca jabca
19

jabca ' 5 jabca


m

jabca jabca
( 5
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2


jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 1XPJUXSRGHSHVVRDVVDEHVHTXH jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
xVmRKRPHQV
od

jabca jabca
R

xGDVPXOKHUHVWrPLGDGHPDLRURXLJXDODDQRV
jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
e FRUUHWR DILUPDU TXH
jabcaR SHUFHQWXDO GH PXOKHUHV GHVVH JUXSR TXH DLQGD QmR FRPHPRUDUDP VHX ƒ
D

jabca
a

DQLYHUViULRp
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
$  jabca jabca

% 
jabca jabca
jabca jabca
jabca &  jabca
'  jabca jabca
jabca jabca
(  jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
76 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8P DXWRPyYHO IRLjabca
FRPSUDGR SRU 5 jabca
H YHQGLGR GRLV DQRV GHSRLV WHQGR VRIULGR QHVVH
jabca jabca
SHUtRGRXPDGHVYDORUL]DomRGHQRSULPHLURDQRHGHQRVHJXQGRDQR2SUHoRGHYHQGDGR
jabca
YHtFXORIRL jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca $ 5 jabca
jabca % 5 jabca
& 5 jabca
jabca jabca
jabca
' 5 jabca jabca
( 5 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3

jabca jabca

02
jabca

/2
  (P XP HPSUHHQGLPHQWR LPRELOLiULR R FHQWUR FRPHUFLDO H R SDUTXH GH HVWDFLRQDPHQWR RFXSDP

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca
UHVSHFWLYDPHQWHHGDiUHDGRWHUUHQR jabca

6/
-0
jabca jabca


om
jabca jabca

$ iUHD UHVWDQWH TXH FRUUHVSRQGH D  P  p GHVWLQDGD D MDUGLQV H YLDV GH FLUFXODomR 1HVWDV
l.c
jabca jabca
ai
jabca
FRQGLo}HVDPHGLGDGDiUHDGRWHUUHQRRFXSDGDSHORFHQWURFRPHUFLDOHPP
jabca
p
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca $  jabca


m

% 
jabca jabca
ar
df

jabca jabca
& 
-v

jabca jabca
2

jabca
'  jabca
-4
28

jabca jabca
( 
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca

R

jabca jabca
s

  'RV DQLPDLV GH XPD ID]HQGD  VmR ERLV  YDFDV H RV GHPDLV VmR FDSULQRV 6H R GRQR GD
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
ID]HQGDYHQGHGRVERLVHGDVYDFDVRWRWDOGHDQLPDLVGDID]HQGDVHUHGX]HP
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca
$  jabca
Va

jabca jabca
%  jabca jabca
&  jabca jabca
jabca jabca
jabca '  jabca
(  jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 77
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 8PPHQLQRSHUFRUUHGHELFLFOHWDNPHPPLQFRPYHORFLGDGHFRQVWDQWH$XPHQWDQGRHVVD
jabca jabca
jabca jabca
YHORFLGDGHGHGHVHXYDORURWHPSRTXHOHYDHPPLQXWRVSDUDSHUFRUUHUNPp
jabca
 jabca jabca
jabca
$  jabca
jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca
jabca jabca
'  jabca jabca
(  jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca
 8PDORMDRIHUHFHGXDVIRUPDVGHSDJDPHQWRDVHXVFOLHQWHVjYLVWDFRPGHGHVFRQWRVREUHR

02
jabca

/2
PROPORÇÕES E PORCENTAGEM

SUHoRDQXQFLDGRRXQRFDUWmRFRPGHDFUpVFLPRVREUHRSUHoRDQXQFLDGR

07
jabca jabca

6/
 jabca

-0
jabca jabca
-RmRFRPSURXXPDWHOHYLVmRQHVWDORMDSRU5SDJDQGRjYLVWD

om
jabca jabca
-RVpFRPSURXDPHVPDWHOHYLVmRTXH-RmRSRUpPQRFDUWmR
l.c
jabca jabca
ai

jabca jabca
gm

jabca jabca
3RUWDQWRFRQFOXtPRVTXH-RVpSDJRXSHODWHOHYLVmRDTXDQWLDGH
@

jabca jabca
19

jabca
 jabca
m

jabca jabca
ar

$ 5
df

jabca jabca
% 5
-v

jabca jabca
2

jabca
& 5 jabca
-4
28

jabca jabca
' 5
.3

jabca jabca
27

( 5 jabca jabca


.2

jabca jabca
19

jabca jabca

-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
78 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72
jabca
jabca jabca
jabca
5(*5$'(75Ç66,03/(6
jabca jabca
jabca jabca
 NJ VDFDV
jabca jabca
jabca jabca
jabca  PLQXWRV ODWDV
jabca
jabca jabca
 D KRUDVHPLQXWRVE PHWURV GLDV
jabca jabca
jabca jabca

jabca
 PV PiTXLQDV
jabca
jabca

 GLDV KRUDV
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 NP KRUDV

11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
5(*5$'(75Ç6&203267$ jabca

/2

PROPORÇÕES E PORCENTAGEM
07
jabca jabca
 NP KRUDVGLD

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
 GLDV RSHUiULRV
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
 GLDV TXLORZDWWV
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
 KRUDVGLD IDPtOLDV
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
325&(17$*(0
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
 YDFDV DOXQRV
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca
 OLYURV 5
jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
 5 5
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
 5 5
od

jabca jabca
R

jabca jabca
 5 5
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca   


jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca
 jabca
Va

jabca jabca

$3/,&$d®(6
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  $ $ jabca
jabca jabca
 & %
jabca jabca
jabca jabca
 & %
jabca jabca
jabca jabca
 & &
jabca
jabca
jabca

jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 79
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

Cálculo Algébrico l.c


jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
4 an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
LO ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
DU

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
352'8726127È9(,6
jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
 48$'5$'2'$620$ $  % $   $%  % 
  
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 48$'5$'2'$',)(5(1d$ $  % $   $%  % 
jabca    jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 352'872'$620$3(/$',)(5(1d$
jabca
jabca jabca
$  % $  % $  %  
jabca jabca

 &8%2'$620$ $  % 
$   $ %   $%   % 
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
 &8%2'$',)(5(1d$ $  % jabca$ jabca 
 % 
jabca
  $ %   $%jabca


3
02
jabca

/2
07

jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om

jabca jabca
CÁLCULO ALGÉBRICO

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca
)$725$d­2 jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
 )$725&2080 $%  $& $ ˜ %  & 
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
 $*583$0(172 $;  $<  %;  %< jabca$ ˜ ;  <  % ˜ ;  < $  % ˜ ;  < 
27

jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
 %  $  % $  % 
 ',)(5(1d$'(48$'5$'26 $ jabca
-4
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
 75,1Ð0,2'2ž*5$8 $[   %[  &jabca $ ˜ [  [
˜ [  [  
od

jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
$ r % 
 75,1Ð0,248$'5$'23(5)(,72 $ r  $%  %  jabca

an

jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
 620$'(&8%26 $  %  
$  % ˜ jabca
$  $%  % 
 
ne

jabca jabca
Va

jabca
jabca jabca

jabca
 ',)(5(1d$'(&8%26 $  %
jabca  
 % ˜ $
$jabca 
 $%  %   jabca

jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca  jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
82 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 'HVHQYROYDFDGDXPGRVSURGXWRVQRWiYHLVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
$  [   
 jabca jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca

%   [   
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:


:0
jabca

15

jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
&  [   
 jabca jabca

6/
jabca

-0

jabca jabca

om
jabca jabca


CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

'  [   
jabca  jabca
ar


df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

 jabca

s

§
ue

jabca
(  ¨ [  ¸
rig

jabca jabca
© [¹
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca


jabca jabca
§
)  ¨ [  ¸  jabca jabca
jabca
© [¹ jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 83
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
*  [   
  jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca  jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca

+   [  
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca


11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2


07
jabca jabca

6/
,  [   ˜ [   
jabca

-0
jabca jabca

om

jabca jabca
CÁLCULO ALGÉBRICO

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca
 jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca
 jabca
-v

jabca jabca
-   [   ˜  [  jabca

2

jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
.  [   \ ˜ [ jabca
\ 
R

jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D


jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca

/  D[  E\  ˜ D[  E\  
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
84 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
0  [  \ ˜ [  \ ˜ [  \ 
  jabca jabca
jabca jabca


jabca
jabca jabca
jabca  jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
1  [    ˜ [    jabca
˜ [   ˜ [   
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca
 )DWRUHFDGDXPDGDVH[SUHVV}HVDEDL[R
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
$  D  D[ 
19

jabca jabca
m

jabca
 jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28


jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
%  [    [  jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca

R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
&   [   \ 
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca

'   [   [  
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

 jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.brjabca 85
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca
jabca jabca

(  [ \ ±  [\  jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
)  [ \ ]  [\]  ± [ \  ]   jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11

jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
jabca
*  P[  Q[  P\ jabcaQ\ 

/2
07
jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca
CÁLCULO ALGÉBRICO


l.c
jabca jabca
ai
jabca
 jabca
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m

+  D[ ± D\  E\ ± E[ 
jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2


jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
,  [ ± \   \ ± [ 
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca
 jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
jabca jabca
-  D   DE  E ± jabca
F   jabca
jabca  jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
 jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
86 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 )DWRUHFDGDXPDGDVH[SUHVV}HVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
$  [    [   jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca %  [   [    jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
 jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
&  [    [    jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
 jabca jabca

om
 jabca jabca

CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca
'  [    [   
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca (  [   [ \  \   jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca

R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a

   
)  [   [ \   \ 
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
jabca  jabca
jabca  jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
*  [   \   jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 87
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 
+   [   \  jabca jabca
jabca jabca
 jabca

jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
,  [   \  jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca  jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca
-  [  [     \  

15
jabca jabca

3
 jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca


6/
jabca

-0

jabca jabca

om
jabca jabca
CÁLCULO ALGÉBRICO


l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
 )DoDRTXHVHSHGHHPFDGDXPDGDVDOWHUQDWLYDVDEDL[R
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
m


jabca
$ 8PUHWkQJXORSRVVXLiUHDLJXDODP HSHUtPHWURLJXDODP'HWHUPLQHDPHGLGDGDGLDJRQDO
jabca
ar
df

jabca jabca
GHVVHUHWkQJXOR
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca

-4

jabca
s


ue

jabca
rig

% $KLSRWHQXVDGHXPWULkQJXORUHWkQJXORPHGHPHVHXSHUtPHWURpLJXDODP'HWHUPLQHD
jabca jabca
od

jabca jabca
PHGLGDGDiUHDGHVVHWULkQJXORHPPHWURVTXDGUDGRV
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
ne

jabca
 jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
& 6HMDP[H\GRLVQ~PHURVUHDLVFXMDGLIHUHQoDVHMDLJXDODHFXMDPpGLDJHRPpWULFDVHMDLJXDOD
jabca jabca
jabca HQWmRGHWHUPLQHDVRPDGRVTXDGUDGRVGRVQ~PHURV[H\ jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
88 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 )DWRUHFDGDXPDGDVH[SUHVV}HVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
jabca
$  [    [    jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca

%   [   [   
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca


02
jabca

/2
07
jabca jabca

&  [  [   

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca


CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca
19

jabca
 jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
'   [    [   
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
(   [    [   
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D


jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
)  [    [    jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 89
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 

*  [    [    jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
+   [    [    jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
,   [    [    jabca

/2
07
jabca jabca

6/
 jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

CÁLCULO ALGÉBRICO

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca  jabca
@

jabca jabca
19

jabca  jabca
-   [  [   
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
 'HVHQYROYDFDGDXPDGDVH[SUHVV}HVDEDL[Rjabca
od

jabca
R

jabca jabca
s

$  [   

ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca jabca
%  [   

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
90 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2
jabca 
jabca
jabca
jabca jabca 
&  [   
 jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
'  [   

jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
(   [   


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

)  [   

df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig


 jabca jabca
*  [   
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca  jabca
jabca +  [    jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD jabca
ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 91
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
,   [   \ 
 jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
 jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
-  [   \ 

jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca

-0
 )DWRUHFDGDXPDGDVH[SUHVV}HVDEDL[R jabca jabca

om
jabca jabca
CÁLCULO ALGÉBRICO

l.c
jabca jabca
jabca $  [    jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
19

jabca jabca
m


jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
%  [  

.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
&  [   
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
'  [    jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
92 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
(  [   
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
)  [    jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
*   [   

jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca


CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca
+   [   
 jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

,  [   \  jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
-  [   \ 
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 93
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72
jabca
jabca jabca
jabca
  jabca jabca
jabca jabca

jabca
$  [   [   % 
jabca
jabca
 [  [   jabca

jabca jabca
&  [    [   '   [    [ jabca
  jabca
jabca jabca
 jabca
 jabca
(  [     
) 
jabca [     
jabca [ jabca [
jabca jabca
jabca jabca
*  [    [    +   [    [jabca

   jabca

11
jabca jabca

9:
,  [    -   [    

:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
.   [    \  / 
jabca D  [  E \  

/2
07
jabca jabca

6/
jabca
0  [   \  1  [   

-0
jabca jabca

om
jabca jabca
CÁLCULO ALGÉBRICO


l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
 
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca

$  D ˜   [ %  [ ˜ [   
jabca

ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca

&   ˜ [   \ '   [  ˜ [   
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

(  [\ ˜ [   \  ) 
jabca jabca
[\] ˜ [\   ]   [  \  ] 
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4


*  P  Q ˜ [  \ + 
jabca

D E ˜ [  \ 
s
ue

jabca
rig

jabca jabca


od

jabca
,  [  \ ˜ [  \ jabca  -  D  E  F ˜ D  E  F 
jabca
R

jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca  jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
 
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca

 
$  [   % 
jabca
jabca
[    jabca jabca
jabca jabca


jabca   jabca
&  [   '  [    jabca jabca
jabca jabca


 jabca 
jabca
(  [  \ ) 
jabca 
[   \  jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca

*  [   \ ˜ [   \ +  [   jabca
\ ˜ [    \  jabca
jabca
jabca

jabca

,   [   \  ˜  [   \  - 
jabca

[    \ ˜ [    \
jabca

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
94 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2 jabca jabca



jabca
jabca jabca

 jabca
 $ P% P &  jabca
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca jabca
  jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
$  [   ˜ [   %   [   ˜ [ jabca
  jabca
jabca jabca
jabca jabca
&  [   ˜ [   ' 
jabca [   ˜ [   
jabca jabca
jabca jabca
(   [   ˜ [   ) 
jabca jabca [   ˜ [   
jabca jabca

11
jabca jabca

9:

[   ˜ §¨ [  ·¸ 

:0
*  [   ˜ [    + 
jabca

15
jabca

© jabca
jabca

3
jabca

02
jabca

/2
,   [   ˜ [   -   [   ˜ [   

07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca


om
jabca jabca

CÁLCULO ALGÉBRICO
l.c
jabca jabca
ai
jabca
  jabca
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
$  [  [   [   %  [   [    [  
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

&  [   [   [  
 
jabca'  [

[  
  [   jabca
jabca jabca
-v
2

jabca jabca
-4

 ) 
(  [   [    [ jabca jabca  [   [    [   
28
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
*  [    [    [  jabca
  +  [   [   [    
.2

jabca
19

jabca jabca
-4

    
,  [   [ \   [\   \ - 
jabca  [   [ \   [\    \ 
jabca
s
ue
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

jabca jabca
s

 
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
$  [   ˜ [   [   %  [   ˜ [  jabca
[   
a
ss

jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
&  [   ˜ [    [  jabca
 '  [   ˜ [  jabca
jabca
[    jabca
jabca jabca
jabca
(  [   ˜ [    [   )  [   ˜ [  jabca
 [   
jabca jabca
jabca jabca

*   [   ˜  [    [   + 
jabca [   ˜ 
jabca jabca

 [jabca
  [  
jabca jabca

,  [   \ ˜ [    [\   \  -   [   \ ˜ 
jabca jabca
[    [   \ 
jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 95
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

Equações e
-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

Problemas
jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
5 an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
LO ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
DU

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
(48$d®(6'2ž*5$8 jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
5HVROYDDVVHJXLQWHVHTXDo}HVGRžJUDXDEDL[RHHVFUHYDVHXFRQMXQWRVROXomR
jabca jabca
jabca
 jabca jabca
jabca    [     jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
   [      [  jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

jabca jabca

om
 jabca jabca

l.c
jabca jabca

jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
  [    ˜ [   
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s
ue

   ˜ [     ˜ [    ˜ [   
jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R


jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca [ [ [ jabca
  [      jabca jabca
jabca    jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
98 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

&8562%È6,&2
jabca jabca

jabca
jabca jabca
jabca jabca 
[  [ 
  
jabca jabca

 
jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
[ [ jabca jabca
     jabca jabca
  jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
 jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0

EQUAÇÕES E PROBLEMAS

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  [     [ jabca ai
   
gm

jabca jabca
  
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

 jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

[     [ [  [  
jabca jabca
-4

     jabca
s

   
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca
 jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca  jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

 [  [  [    [  
jabca jabca
jabca      jabca
    jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU
jabca    jabca

jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 99
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
6,67(0$6'((48$d­2'2ž*5$8
jabca jabca
jabca jabca
jabca

5HVROYDRVVLVWHPDVGHHTXDo}HVDEDL[R
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

­[   \ 
jabca jabca
jabca
  ®  jabca
¯ [   \  jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca


11
jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
­  [   \ 
jabca

/2
07
  ®  jabca jabca

¯ [  \ 

6/
jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca
 jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca

m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
­ [   \ 
.3

  ® 
jabca jabca
27

¯ [   \ 
jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca
rig


jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca

s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca
 jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
­  [   \ 
Va

jabca jabca
°°    
jabca jabca
  ® jabca  jabca
jabca
°    [    \  jabca
jabca  jabca
°̄    jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca

jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
100 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
­[ \ [ \  jabca jabca

°°   
jabca jabca
 jabca
  ® 
jabca jabca
jabca ° \  [  \  [  jabca
°̄   
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca


jabca
jabca jabca
jabca jabca
­ [  \  jabca jabca
° jabca jabca

11
  ® \  ]   jabca jabca

9:
° [  ] 

:0
jabca
¯

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02

jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca


-0

EQUAÇÕES E PROBLEMAS
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca

@

jabca jabca
352%/(0$6&20(48$d­2'2ž*5$8
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca
-v

  5HQDWR SRVVXL KRMH  DQRV H VHX ILOKR 7RPiV SRVVXL  DQRV 'DTXL
jabca jabca D TXDQWRV DQRV D LGDGH GH
2

jabca jabca
5HQDWRVHUiRTXiGUXSORGDLGDGHGH7RPiV"
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

$ DQRV jabca jabca


.2

jabca jabca
% DQRV
19

jabca jabca
-4

& DQRV jabca


s
ue

' DQRV
jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca

D

jabca jabca
a


ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
 9DOpULDWHPKRMHDQRVHVHXVVREULQKRV5DtVVDH$UWKXUSRVVXHPMXQWRVDQRV'DTXLDTXDQWR
Va

jabca jabca
WHPSRRWULSORGDVRPDGDVLGDGHVGHVHXVVREULQKRVVHUiLJXDODRGREURGDVXDLGDGH
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca $ DQRV jabca

jabca
% DQRV jabca
jabca
jabca

& DQRV jabca jabca


' DQRV jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 101
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8)0*  8PD FRQWD
jabca GH 5  p SDJD jabca HP FpGXODV GH 5  H 5  QXP WRWDO GH 
jabca jabca
FpGXODV2Q~PHUR[GHFpGXODVGH5XVDGDVSDUDRSDJDPHQWRGHVVDFRQWDpWDOTXH
jabca
 jabca jabca
jabca
$  [   jabca
jabca
jabca
jabca %   d [    jabca
jabca &    [    jabca
jabca jabca
'  [ !   jabca jabca
 jabca jabca

jabca
 jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
 jabca jabca

3
jabca jabca
 (PXPMRJRGHSHUJXQWDVHUHVSRVWDVXPMRJDGRUJDQKD5SRUFDGDUHVSRVWDFHUWDHSHUGH

02
jabca

/2
5  SRU UHVSRVWD
jabca HUUDGD $R UHVSRQGHU  SHUJXQWDV HVVH MRJDGRU IDWXURX 5  4XDQWDV

07
jabca

6/
SHUJXQWDVHOHDFHUWRX" jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

jabca jabca


om
jabca jabca
$ 
l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
% 
gm

jabca jabca
& 
@

jabca jabca
19

jabca
'  jabca
m

jabca jabca
ar


df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

 jabca
s

  8P JUXSR GH SHVVRDV SUHWHQGH YLDMDU QXP {QLEXV 6H HP FDGD EDQFR GR {QLEXV IRUHP VHQWDGDV jabca
ue

jabca
rig

jabca
 SHVVRDV DLQGD DVVLP VREUDULDP  SHVVRDV SDUD jabca YLDMDUHP HP Sp 1R HQWDQWR VH HP FDGD EDQFR
od

jabca
IRUHP VHQWDGDV  SHVVRDV VREUDULDP  EDQFRV GHVRFXSDGRV &RP EDVH QHVVDV LQIRUPDo}HV SRGHVH
R

jabca jabca
s

DILUPDUTXHRQ~PHURGHSHVVRDVTXHSUHWHQGHPYLDMDUQR{QLEXVp
ta

jabca jabca
an

jabca jabca

D

jabca jabca
a

$ 
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
% 
Va

jabca jabca
&  jabca jabca

jabca
'  jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca

 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
102 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  8P EDUEHLUR FREUD 5  SRU FRUWH GH FDEHOR
jabca jabcaGH DGXOWR H 5  SHOR GH FULDQoD (P XP
jabca jabca
GHWHUPLQDGR GLD DWHQGHX  IUHJXHVHV UHFHEHQGR jabcaXP WRWDO GH 5  1HVVDV FRQGLo}HV D
GLIHUHQoDHQWUHRWRWDOGHDGXOWRVHRWRWDOGHFULDQoDVTXHHOHDWHQGHXQHVVHGLDpGH
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca $ DWHQGLPHQWRV jabca
jabca % DWHQGLPHQWRV jabca
& DWHQGLPHQWRV jabca jabca jabca
jabca
' DWHQGLPHQWRV jabca jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3
 &HUWDHPSUHVDWHPXPDHTXLSHGH[YHQGHGRUHVTXHGHYHPYLVLWDUDVFLGDGHVGHGHWHUPLQDGDUHJLmR
jabca jabca

02
jabca

/2
4XDQGRFDGDYHQGHGRUYLVLWDFLGDGHVGLIHUHQWHVILFDPVHPVHUYLVLWDGDV6HFDGDYHQGHGRUIRUD

07
jabca jabca
FLGDGHVGLIHUHQWHVDLQGDDVVLPQmRVHUmRYLVLWDGDV&RPEDVHQHVVDVLQIRUPDo}HVSRGHVHDILUPDU

6/
jabca

-0

EQUAÇÕES E PROBLEMAS
jabca jabca
TXHRYDORUGH[p jabca

om
jabca

l.c
jabca jabca
ai
jabca
$  jabca
gm

jabca jabca
% 
@

jabca jabca
19

jabca &  jabca


m

' 
jabca jabca
ar
df

jabca jabca

-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s

 *DEULHOH7RPiVWrPMXQWRV56H*DEULHOGHUD7RPiVDPHWDGH GRTXHSRVVXLHVWH
ue

jabca
rig

jabca jabca
SDVVDUi D WHU R TXiGUXSOR GD QRYD TXDQWLD GH *DEULHO $VVLP VHQGR D GLIHUHQoD HQWUH DV TXDQWLDV
od

jabca jabca
LQLFLDLVGH*DEULHOH7RPiVpGH
R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
$ 5
D

jabca jabca
a

% 5
ss

jabca jabca
ne

jabca
& 5 jabca
Va

jabca jabca
' 5 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca
 jabca
jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca  jabca
jabca  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 103
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
  'RLV FDVDLV IRUDP
jabcaD XP EDU]LQKR 2 SULPHLUR jabcaSDJRX 5  SRU  ODWDV GH UHIULJHUDQWH H XPD
jabca jabca
SRUomRGHEDWDWDVIULWDV2VHJXQGRSDJRX5SRUODWDVGHUHIULJHUDQWH
jabca HSRUo}HVGHEDWDWDV
IULWDV1HVVHORFDOHQHVVHGLDDGLIHUHQoDHQWUHRSUHoRGHXPDSRUomRGHEDWDWDVIULWDVHRSUHoRGH
jabca jabca
jabca
XPDODWDGHUHIULJHUDQWHHUDGH
jabca
jabca
jabca
jabca  jabca
jabca $ 5 jabca
% 5 jabca
jabca jabca
jabca
& 5 jabca jabca
' 5 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11
jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca

3

jabca jabca

02
jabca

/2
 8PDFHUWDTXDQWLGDGHGHOLYURVVHUiHPEDODGDHPFDL[DV6HIRUHPFRORFDGRVOLYURVSRUFDL[D

07
jabca jabca
WRGDVDVFDL[DVVHUmRXVDGDVHVREUDUiOLYUR6HIRUHPFRORFDGRVOLYURVSRUFDL[DVREUDUiFDL[DV

6/
jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

jabca jabca
YD]LDV6DEHQGRGLVVRp&255(72DILUPDUTXHDVRPDGRQ~PHURGHOLYURVFRPRQ~PHURGHFDL[DVp

om
jabca jabca
XPQ~PHURLJXDODjabca
l.c
jabca
ai
jabca
 jabca
gm

jabca jabca
$ 
@

jabca jabca
19

jabca %  jabca


m

& 
jabca jabca
ar
df

jabca jabca
' 
-v

jabca jabca
2

jabca
 jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2

jabca
 jabca
19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca
(48$d®(6'2ž*5$8
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca

an

jabca jabca
D

jabca 5HVROYDDVVHJXLQWHVHTXDo}HVGRžJUDXDEDL[RHHVFUHYDVHXFRQMXQWRVROXomR
jabca
a
ss

jabca jabca

ne

jabca jabca
  [    [    
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca jabca

jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca

jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca

jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
104 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 

   [   [     jabca jabca
jabca jabca
 jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca
jabca    [    [     jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca

11
 jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07

jabca jabca

6/
jabca


-0

EQUAÇÕES E PROBLEMAS
jabca jabca

om
  [    [    
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca
 jabca
@

jabca jabca

19

jabca jabca
m

jabca  jabca
ar
df


jabca jabca
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca jabca
   [    [    
-4

jabca
s


ue

jabca
rig


jabca jabca
od

jabca jabca

R

jabca jabca
s


ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca

a
ss

jabca jabca
ne

jabca
 jabca
Va

jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

   [    [    
jabca jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 105
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
   [    [    
jabca jabca
jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca
jabca
 jabca
jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
   [    [     jabca jabca

11
 jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
 jabca

/2
07
jabca jabca


6/
jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

 jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca
 jabca
@

jabca jabca
[ [ 
19

jabca jabca
     jabca
m

jabca
ar

  
df

jabca jabca
-v

 jabca jabca
2


jabca jabca
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27

 jabca jabca
.2

jabca jabca

19

jabca jabca
-4

 jabca
s


ue

jabca
rig

jabca jabca

od

jabca jabca

R

jabca jabca
s
ta


jabca jabca
an

jabca jabca
 [   [
D

jabca jabca
     
a


ss

jabca jabca
 
ne

jabca jabca
Va

jabca
 jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca
 jabca
jabca jabca
jabca  jabca
 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca jabca
jabca
 jabca
 jabca


jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
106 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
352%/(0$6&20(48$d­2'2ž*5$8
jabca jabca
jabca jabca
jabca

jabca
  8P UHWkQJXOR SRVVXL
jabca
SHUtPHWUR LJXDO D  PHWURV H iUHD LJXDO Djabca
jabca
 PHWURV TXDGUDGRV HQWmR D
GLIHUHQoDHQWUHRPDLRUODGRHRPHQRUODGRGHVVHUHWkQJXORpXPQ~PHURLJXDOD
jabca jabca
jabca  jabca

$ 
jabca jabca
jabca jabca
%  jabca jabca
&  jabca
jabca
jabca

jabca '  jabca


(  jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca

11
 jabca jabca

9:


:0
jabca

15
jabca jabca


3
jabca jabca

02
 jabca

/2


07
jabca jabca

6/
jabca
  8PEDQGREDUXOKHQWRGHPDFDFRVFRP PDLVGH PDFDFRV VH GLYHUWLD 8PRLWDYRDRTXDGUDGR

-0

EQUAÇÕES E PROBLEMAS
jabca jabca
EULQFDYDQRERVTXH'R]HRVTXHVREUDUDPJULWDYDPDRPHVPRWHPSRQRDOWRGDFROLQDYHUGHMDQWH

om
jabca jabca

l.c
jabca
jabca
4XDQWRVHUDPRVPDFDFRVQRWRWDO"
jabca
jabca ai

gm

jabca jabca
@

jabca $  jabca


19

jabca jabca
% 
m

jabca jabca
ar

& 
df

jabca jabca
-v

'  jabca jabca


2

jabca jabca
( 
-4
28

jabca jabca

.3

jabca jabca
27


jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

 jabca
s
ue

jabca

rig

jabca jabca

od

jabca jabca
R

 jabca jabca
s
ta

jabca jabca
 8PDELFLFOHWDTXHFXVWD5YDLVHUFRPSUDGDSRUXPJUXSRGHUDSD]HVTXHFRQWULEXLUmRFRP
an

jabca jabca
D

jabca DPHVPDTXDQWLD1RGLDGDFRPSUDUDSD]HVGHVLVWLUDPID]HQGRFRPTXHDTXDQWLDGHFDGDUDSD]TXH
jabca
a
ss

jabca jabca
FRPSURXDELFLFOHWDIRVVHDXPHQWDGDHP54XDQWRVUDSD]HVFRPSUDUDPDELFLFOHWD"
ne

jabca jabca

Va

jabca jabca
$  jabca
jabca jabca
jabca
jabca %  jabca
jabca &  jabca

jabca
'  jabca
jabca
jabca

(  jabca jabca


 jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

 jabca
jabca jabca


jabca jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 107
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
 $VGHVSHVDVFRPXPDIHVWDGHIRUPDWXUDGHXPDFODVVHWRWDOL]DUDP5HVHUmRLJXDOPHQWH
jabca jabca
jabca jabca
SDJDV SRU XP JUXSR GH DOXQRV &LQFR DOXQRV jabca GHVLVWLUDP GD IHVWD SRUTXH GH ~OWLPD KRUD UHVROYHUDP
YLDMDURTXHREULJRXRVUHVWDQWHVDSDJDUDOpPGDVXDSDUWHXPDGLFLRQDOGH5FDGDXP4XDO
jabca jabca
jabca
pRWRWDOGHDOXQRVGHVVDFODVVH"
jabca
jabca
jabca
jabca 
jabca
jabca $  jabca
%  jabca jabca
jabca jabca
&  jabca jabca
'  jabca
jabca
(  jabca
jabca jabca
 jabca jabca
 jabca jabca

11

jabca jabca

9:
:0
jabca


15
jabca jabca
 $GLVWkQFLDGDFDVDGH*DEULHODWpDVXDHVFRODpH[DWDPHQWHLJXDODNP,QLFLDOPHQWHVHHOHDQGDU

3
jabca jabca

02
jabca
DXPDYHORFLGDGHFRQVWDQWHLJXDODYNPKHOHFRQVHJXHID]HUHVVHSHUFXUVRHPWKRUDVSRUpPVHHOH

/2
07
jabca jabca
DXPHQWDUVXDYHORFLGDGHHPNPKJDVWDUiXPDKRUDDPHQRVSDUDID]HUHVVHPHVPRSHUFXUVR

6/
jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

 jabca jabca
2YDORUGDYHORFLGDGHLQLFLDOGH*DEULHOpXPQ~PHUR

om
jabca jabca

l.c
jabca  jabca
$ SULPR
jabca jabca ai
gm

% P~OWLSORGH
jabca jabca
@

jabca jabca
& GLYLVRUGH
19

jabca jabca
m

jabca
' TXDGUDGRSHUIHLWR
jabca
ar
df

jabca jabca
( P~OWLSORGH
-v

jabca jabca

2

jabca jabca
-4


28

jabca jabca
.3

jabca jabca

27

jabca jabca
.2


jabca

jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
  (GXDUGDFRPSURX XP WHUUHQRUHWDQJXODU FRP iUHDWRWDOGH P IUHQWHPDLRU TXHDODWHUDO SDUD
s
ue

jabca
FRQVWUXLU XP HVWDFLRQDPHQWR SHQVDQGR HP JDQKDU GLQKHLUR DOXJDQGR SDUD PHQVDOLVWD H GLDULVWDV
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
LQWHUHVVDGRV
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
(VVHWHUUHQRIRLFHUFDGRFRPXPPXURHRFXVWRGDREUDHUDGH5SRUPHWUROLQHDUFRQVWUXtGR
an

jabca jabca
QDIUHQWHGRWHUUHQRHGH5SRUPHWUROLQHDUFRQVWUXtGRQDVODWHUDLVHQRIXQGRGHVVHWHUUHQR
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
6HRJDVWRWRWDOSDUDFRQVWUXLUHVVHPXURIRLLJXDOD5HQWmRRFRPSULPHQWRWRWDOGRPXUR
ne

jabca jabca
Va

jabca
FRQVWUXtGRIRLGH jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca $ P jabca
jabca % P jabca

& P
jabca jabca
jabca jabca
' P jabca jabca
( P jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
 jabca jabca
jabca  jabca
jabca
jabca

jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU  
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
108 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
&8562%È6,&2 jabca

jabca
jabca
jabca jabca 
jabca
*$%$5,72 jabca
jabca jabca
 jabca

jabca
(48$d®(6'2ž*5$8
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca   6 ^`   6 ^ `   6 ^`   6 ^`   6 ^` 

jabca
jabca jabca
jabca jabca
­  ½ 
^`   6 ^`   6 ­® ½¾   6 ^` 
jabca jabca
  6 ® ¾   6
¯¿ jabca ¯  ¿
jabca jabca

jabca jabca
 jabca jabca
jabca jabca
6,67(0$6'((48$d®(6'2ž*5$8 jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca
  [ H\    [jabcaH\ 

15
jabca

3
jabca jabca

02
  [ H\    [ H\
jabca
 

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
  [ H\   [jabca \ H]  

EQUAÇÕES E PROBLEMAS
jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca  jabca ai
gm

jabca 352%/(0$6&20(48$d­2'2ž*5$8
jabca
@

jabca
 jabca
19

jabca jabca
 & %
m

jabca jabca
ar

 & &
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
 $ $
2

jabca jabca
-4

 ' %
28

jabca jabca
 & '
.3

jabca jabca
27

jabca jabca

.2

jabca jabca
19

jabca  jabca
-4

jabca
s
ue

(48$d®(6'2ž*5$8
jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
­ ½
R

jabca jabca
  6 ^`  jabca
6 ^`   6 ® ¾   6 ^`   6 ^` 
s
ta

jabca
¯ ¿
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a

­ ½ ­ ½ ­  ½ jabca
ss

jabca jabca
  6 ®  ¾   6 ^`   6 ® ¾jabca
  6 ®   ¾   6 ^` 
ne

jabca
¯ ¿ ¯ ¿ ¯  ¿
Va

jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca  jabca
jabca  jabca

jabca
352%/(0$6&20(48$d­2'2ž*5$8 jabca
jabca
jabca

 jabca jabca
 % ( jabca jabca
jabca jabca
 ' %
jabca jabca
 $ $ jabca jabca
 jabca
jabca
jabca

jabca
jabca  jabca
jabca jabca
jabca   jabca

jabca jabca
jabca jabca
0DWHPiWLFD ZZZPHVWUHVGDPDWHPDWLFDFRPEU   
jabca  jabca
jabca jabca 
jabca jabca
jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca 109
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
EQUAÇÕES E PROBLEMAS

jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
110 jabca www.mestresdamatematica.com.br
jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
SÉRGIO MARCELO jabca RENATO LUIZ PAULO jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
ai
jabca
Nada melhor nesta vida do que poder realizar nossos sonhos, nossos
jabca
gm

jabca jabca
objetivos, não é mesmo?
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar

Na verdade, sonhar e desejar alguma coisa é mais que natural. É


df

jabca jabca
-v

jabca jabca
parte de todo ser humano.
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
Sabemos que as coisas que valem a pena serem conquistadas não caem do
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
céu. É precisojabca
ir à luta com muita garra e disposição.
19

jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
Procurem mentalizar o momento da prova com jabca a certeza de que tudo
rig

jabca
od

jabca
dará certo! Nossa
jabca mente projeta muitas coisas boas e muitas coisas ruins.
jabca
R

jabca
Portanto, fiquem
jabca sempre do lado bom dos seus pensamentos para ter o
s
ta

jabca
an

jabca jabca
sucesso esperado!
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Lembrem-se de todas as pessoas que contribuíram com vocês
Va

jabca jabca

nessa caminhada rumo à UNIVERSIDADE, pois elas estarão


jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca torcendo
jabca
sempre por vocês.
jabca jabca
jabca
ME
Nós, os MESTRES
jabca
DA MATEMÁTICA,
jabca
jabca
desejamos a vocês todo o sucesso do mundo!
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

jabca
jabca Um grande abraço. jabca
jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca

11
jabca jabca

9:
:0
jabca

15
jabca jabca

3
jabca jabca

02
jabca

/2
07
jabca jabca

6/
jabca

-0
jabca jabca

om
jabca jabca

l.c
jabca jabca
jabca jabca ai
gm

jabca jabca
@

jabca jabca
19

jabca jabca
m

jabca jabca
ar
df

jabca jabca
-v

jabca jabca
2

jabca jabca
-4
28

jabca jabca
.3

jabca jabca
27

jabca jabca
.2

jabca jabca
19

jabca jabca
-4

jabca
s
ue

jabca
rig

jabca jabca
od

jabca jabca
R

jabca jabca
s
ta

jabca jabca
an

jabca jabca
D

jabca jabca
a
ss

jabca jabca
ne

jabca jabca
Va

jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca
jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca
jabca jabca jabca

Você também pode gostar