Você está na página 1de 90

Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um aprendizado.

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Acomodando Exú e Cantando Xirê

Acomodando exú
O ato de acomodar exú antes do xirê já se faz a muitos e muitos anos, nas casas tradicionais de candomblé Ioruba. Para
assim dar satisfação a exú para que nada aconteça de errado e que seja uma festividade de paz e alegria, e exú sera
sempre nosso protetor mensageiro.

1
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Ebarabô... agô mojubá, Eleba coxé
E Barabô… agô mojubá
E mabé kó ikó, e Barabõ agô mojuba Legbara exú lonã


Bara o bebe tiriri lonã
Exú tiriri

Bara Lagiki, Exu lode ewá
Alaie…


Oke oke Odara…
Odara Apakarebó


Exú o…
Exu o lonã, Omo ofo ori balé


Exú má dobe, kinijan
Exú má dobe kinijan


Laroie... a ogo a ogo


Xon xó Obé, Xon xó Obé
Odará Kolo rí ebó laro ye, Xon xó Obé
Odará Kolo rí ebó…

A cantiga a seguir se apresenta o Ipádê acompanhado de uma quartinha com água aos quatro cantos da casa, ao Pepele
dos atabaques e a cominheira mostrando a oferenda a ser feita a exú e acomodá-lo despachando o ipade. Leva se o
Ipade ao portão ao som deste cântico de n° 9 e assim despachar o ipade no portão em seguida despachar a água da
quartinha e antes de retorna ao barracão encher novamente a quartinha com água, Os responsáveis deverão retornar ao
som do mesmo cântico que ainda deve estar sento entoado para dar seguimento a este oro.


Bara já un tan, Bara Ilê
Bara já un tan, Bara unló

Canta se para apresentar a quartinha com água aos quatro canto do barracão, ao Pepele dos Atabaque e a comi-eira e em
seguida ir ao portão despachar a água, simbolizando despachar toda negatividade. Os responsáveis deverão retornar ao
som do mesmo cântico que ainda deve estar sento entoado para dar seguimento a este oro.

10°
Erun lé, Omim Lá yó

Este cântico de n° 11 Canta se para o Babalorixá ou Iyalorixá A soprar o Atin da casa de axé
simbolizando a limpeza e purificação e que esta tudo pronto para o xirê dos orixás. O Atin e a soprado nos quatro cantos
da casa na porta do barracão e cumieira.

11°

Inxé Inxé Atin Ala are

Com a satisfação dada a exú proseguimos com um lindo xire, Tudo que for dar para Orixá tem que dar antes para exú.
Porque exú e caminho, exú e a alegria, exú e nosso protetor.

Cantando Xirê dos Orixás


Os Cânticos do xirê eu canto de 3 a 7 cantigas dependendo da ocasião e obrigações feituras etc.

2
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
A sequência dos cânticos dos orixá do xirê, é conforme a cada axé ou cada casa, esta é a sequencia que faço a 30 anos.

Xirê Ogun


Ogun ajo e mariwo…
Ogun Akorô ajo e mariwo…
Ogun pá, lé pá lonã. Ogun Ajo e mariwo má tu yeye


Ogun Nita oré oré… Ogun nita oré oré
A oxossí okorin nlode, ogun nita oré oré


Awá xirê Ogun ô…
erun jojo…
Aw[a xirê Ogun ô
erun jojo erun jejé…


Alakoro Lein, alakoro lé un ô
ae ae ae Alakoro lé un ô


Mege mege…
A… Ogum Mege ire


Akoro... Ogun de…
Akoro... Ogun de…
Pá Ogun Mege Akoro Ogun de…
Pá Ogun Mege Akoro Ogun de…


Akoro Bragada, Ogun Bragada
Akoro Bragada e Ogun Bragada
Ogun bragada e Ogun Bragada
Ogun bragada e Ogun Bragada

Xirê Oxossí


Olowõ guiri guiri bodê
O… guiri guiri bodê, awá nisso omorode
Odé mo ofá axé loberin


Araye Odé arere okê, e orixá erro omo ofá akueran
Araye Odé arere okê, e orixá erro omo ofá akueran

Orixá ero omo ofá akueran, Odé inxe ewe erro omo ofá Akueran
Araye Odé arere okê, e orixá erro omo ofá akueran


Omorodé xe bê irokô ara awara lá ejo
Omorodé xe bê irokô ara awara lá ejo
araye Ode arere e… omorodé xe bê Irokô
ara wara lá ejo


Odé kó omorode, Odé kó omorode

3
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Odé arere, odé ko omorode mi mawô
Odé ko omorode o nie.

Xirê Ossain


A Bebe ní bó, a Bebe ni bó ª…
e… abebe, abebe ni bó, abebe ni bó
e… a bebe


Ata akoro oju ewe, ata akoro o imo kossun
Ata akoro oju ewe, ata akoro o imo kossun


A jáun ná fururu, A jáun ná fururu
a izo ara inã a jáun ná fururu

Xirê Omolu


Ago lona ke a xá oro
ago lele


Omolu kwê olore, awurê fun obó


Awa te tete, jagun xare lonin, elé iko
xala are, xala re loni, elé ikó

Xirê Oxumarê


Oxumarê… lele marê oxumarê, lele marê awáraka, lele marê oxumarê wo


Oxumarê wõ… Odan só dan…
Oxumarê wõ… Odan só dan…
lele marê oxumarê, oxumarê wô.


Ko bé giró, dan ko bé giro…
Oxumarê…
ko bé giró, dan ko bé giró
Oxumarê…

Xirê Nanã


Obí Nana yó, o luwó bó, Nana yó


Obi Nana ewá, ewá ewá aye


O luwô savala jõ, O luwõ oké ajo…
savala jõ, O luwõ oké ajo… Olore…

Xirê Irokô

4
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen


Irokõ possun mado bê, hun elo a man gê erô
Irokõ possun mado bê, hun elo a man gê erô


Eró a eró possun, a eró a eró possun


Irokõ a popo ojo, awo égue bade temi,
alado igui igui a popo ojo ará nibõ Odé de ban
Irokõ a popo ojo, awo égue bade temi,
alado igui igui a popo ojo ará nibõ Odé de ban

Odé de ban, Odé de ban, ará nibõ Odé de ban


Odé de ban, Odé de ban, ará nibõ Odé de ban
Odé de ban, Odé de ban, ará nibõ Odé de ban

Xirê Xangô


Oba ni xá ero ke odô, oberi oman,
oba ni xá erro ke odô, oba kosso aro


Ayra yra, ayra… ayra yra oba kosso
Ayra yra, ayra… ayra yra oba kosso


Oba Kosso ara aye… Ayra yra


O lô kosso e godo pá… Ilosse bó emim
oba afonjá o nilé ni mo obá, Ilosse bó emim

Xirê Iansã


Oya koro un le, oguere gue, Oya koro un lá o garaga
Obirin xalá koro un le oguere gue, oya ko mure ló


O mu yan yan, ya oro.. o mu yan yan


Dani Abá dalá odo iawô, o mu yan yan
Dani Abá dalá odo iyá, o mu yan yan


Dani abô… dani abô fara ajô
Dani abõ eloyá, dani abô fara ajô

Xirê Obá


Obá la ajá bá ojé… Obá la ajá bá ojé
Erun ofá faro man, obá la ajá bá ojé

5
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Oluwo, obá lebe lebe, oba sabá wô
Obá un to dele sari ejó


Obá Ile kó, Ajaunsi, Obá Ile kó Ajaunsi
Olu Obá sá mo Obá, Obá Ile kó Ajaunsi

Xirê Ewá


Iewá iewá mo ajo… iewá iewá,
Iewá iewá mo ajo… iewá iewá
Mo oyo omo lece… iewá iewá mo ajo, iewá iewá


Ni fá toto lobe iewá e…
o lu aye...
Ni fá toto lobe iewá e…
o lu aye…
Ni fá toto lobe iewá e…
o lu aye…
Ni fá toto lobe iewá Iabá, o iabá e…
Ni fá toto lobe iewá Iabá, o iabá e…


Iewá, iewá izo, iewá xeke xe dan

Xirê Oxum

Ie ie ie ie ie o. Alode iyá, iyá axé tori efan
Oxum ko oju Iaba wô, alode iyá, iya axé tori efã


Un ye, un ye, oja are, orun axé tori efan


Mabô iyá, iyá abô iyá, Mabô iyá, iyá abô iyá.
Omim xexe Omibu… Mabô Iyá, iyá abô iyá.

Xirê Logun

Ako ofare, ako ofare Logun ô.
E ako ofá. Ijo ijo logun e ako ofá
Ako ofare, ako ofare Logun ô.
E ako ofá. Ijo ijo logun e ako ofá


Ae ae Odé logun, Odé logun ibain…
ae ae Odé logun, Odé Logun Apanan, ae ae Odé logun


Logun dele okê, e e e ee
Logun dele okê, e e e ee
Logun dele okê, e e e ee
Logun aro aro, Ofá lá logun, Ofá lá logun
Logun aro aro, Ofá lá logun, Ofá lá logun

Xirê Ibeji

Fara fara beji ré, beji ré
Fara fara beji ré, beji ré

6
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen


Fara beji fara, fara beji fara
Fa.. fa… fara beji fara


Beji fara na we, Beji fara na we.
Ewa, ewa Beji fara na we

Xirê Iemanjá

A oio Iba Ubá, Ibá Ubá. A oio Iba uba
xare ni ilu axe


Iyá Lode, Iyá lode lode Iba uba


Iemanjá Saba… Soba .mi re le
Iemanjá Saba… Soba .mi re le
Soba .mi re le... Soba .mi re le

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Cantando Run de Exú

Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.

Run de Exú


Ago e ni bibi o… Ago e ni bibi o
kinin jan ele má tá ko. Kinin jan exu má tá ko.


Bara laro ye ago, Bara Lagiki ago…
Ago ago… ago ago… ago nile ago.


Moju ba o, moju ba orixá…
axé… mojuba orixá.


Ago muju ba ibá lá a yeo, ago mojuba orixá


Ago nile ago… Ago nile ago…
Ago nile ago… Ago nile ago…
Ago nile ago ia… Ago nile ago ia…
Ago nile ago ia… Ago nile ago ia…


Exú o… elebara ae… Exú o… elebara ae
E lebara Mofori bale, ele barabo…

7
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Ebarabô... agô mojubá, Eleba coxé
E Barabô… agô mojubá
E mabé kó ikó, e Barabõ agô mojuba Legbara exú lonã


E Barabô… e Barabô exú lonan, Bara bara fun awo. Ekó ni sié
E Barabô… e Barabô exú lonan, Bara bara fun awo. Ekó ni sié
Bara bara fun awo. Ekó ni sié… Bara bara fun awo. Ekó ni sié


Bara Loju bara, loju bara…
Ara Leguê

10°
Ke ié, ke ié un beté ló bara lejá…
a ió ló ogun beté bara lejá

11°
Ago nile mofori balé, ago nile orixá bata ago nile, ago nile

12°
Eni mo, eni mo. Ago etá metá
Eni mo, eni mo. Ago etá metá
oci ibore lece ká, ago ago iyá a kó lá, iá made, ia made
ia made lé orixá. Iá lece kinin do ió kere bo aci.
Oci ibore lain lain, oci ibore lain lain

13°
Bara o bebe tiriri lonan
exú tiriri

14°
Bara Lagiki, Exu lode ewá
Alaie…

15°
A pade lonan moju ba. O jinxé
awa axé awo, awa axé awo, awa axé awo moju ba o jinxé

16°
o ni saba tá. Ago nile, ago nile Omo ofo ori balé

17°
Exu o lonã, Omo ofo ori balé

18°
Xorokê odará, Odará apakarebô

19°
E dan dá re exú alaketu

20°
Exú Legba o… kinin jan

21°
A exú legbá xé keté

22°
A ogo ogo laro ye

23°

8
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Xon xó Obé, Xon xó Obé
Odará Kolo rí ebó laro ye, Xon xó Obé, Odará Kolo rí ebó…

24°
Exú aju o lonan ké in o… Odará…
Laro exú aju o lonan ké in o, Odará exú awo.

25°
Bara le wá, lebara exú aju o lonan ké in o

26°
Bara le xorô, bara le xorô lonan

27°
Xorokê xorokê lonan… Odara Xorokê…
Odara Xorokê lonan, Odara Xorokê

28°
Adan dara mada o… ewe a dan dara mada
Adan dara mada o… ewe a dan dara mada
Exú onan firi adan… Adan dara mada
Exú onan firi adan… Adan dara mada

39°
Elebara le wá, exú aláye

40°
Elebara Vodun azon kere kere

41°
E … Elebara, e Lebara exú aláye

42°
E Leba nise… e Leba nise…
Azi kire ni exú e leba nise…
Azi kire ni exú e leba nise…

43°
Azi kire ni exú, exú kabi kabi

44°
Ketú kê… ketú exú.
Exú alaketu

45°
Bara ketú ce já, ketú bara
Exú kó bá exú,
Bara ketú ce já ketú bara,
exú kó báré kó

46°
O lonan wá bara ketú, O lonan wá…

47°
Ele bá kó… ele bákó lonan.
Ele bá kó… ele bákó lonan
Ele bá kó… ele bákó lonan
Ele bá kó… ele bákó lonan
A laroye massa gio, ele bá kó lonan
A laroye massa gio, ele bá kó lonan
A laroye massa gio, ele bá kó lonan

48°

9
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Exú a indó oré, emanjá gan gá odô

49°
Alaketu re, ketú bara, exú má ló

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Cantando Run de Ogun e sua festividade

Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.

A festividade de Ogun
Umas das tradicionais festa de ogun é baseada em um acontecimento em que se distribui o pão de Ogun. Simbolizando
a fartura que nunca falte nosso alimento. Uma vez ao ano algumas casa promovem esta festividade dando a devida
oferenda a Ogun na semana da festa, com bichos, comida seca em sua copança, e já se organizam para festa de Ogun
em que em um cesto de palha forrado com folhas de mariwô e assim colocado varias qualidades de pão simbolizando a
fartura, o mais comum é o pão de Santo Antônio em que quando algumas pessoas ganham este pão, levam para a casa e
colocam no pote de farinha, arroz ou feijão para que nunca falte nosso alimento.

Nesta apostila tentarei por os cânticos como se fosse a própria festividade quando durante o xirê se chama ogun, quando
ogun distribui o pão e quando ogun chama seus orixás convidados e quando se tira ogun para o rum com o cortejo
convidado
1° Parte da festividade
Dar se satisfação a exú antes do Xirê, acomodando exú para que a festividade aconteça em paz e harmonia.
2° Parte da festividade
Canta se o Xirê normalmente anunciando a festividade aos orixá, Na forma que eu apredi e faço canto o xirê até o orixá
Iemanja cantando em média de 3 a 7 cantigas para cada Orixá.
Na Hora que se esta cantando para Iyemanja, Canta se para chamar o Orixá Ogun, existe varias cantigas para assim
chamar ogum.
Eu canto…
- Kó Iyá, Kó Iyá o luayê.. Kó Iyá, Kó Iyá
Apos a chegada de Ogun canta se um pouco para ele dançar 3 ou 7 cantigas e depois recolhe se ogun, para vestilo com a
devida roupa de mariwô e saira para distribui o presente
(o pão de Ogun) neste tempo e dado um intervalo até que ogun fique pronto.
3° Parte da festividade
Apos o intervalo Ogun já se encontra arrumado tudo pronto para chamar ogum para distrubuir seu presente (o pão de
Ogun), ate onde aprendi não existe uma cantiga para tirar o pão de ogun.
No acontecimento em que deu origem a este ato, segundo relatos, ogun simplesmente pegou o cesto de pão e distribuiu
no barracão e a cantiga entoada na hora era…
- Varule possu dá ká iya, varule posso Nado, ae… Varule possu nado
Em outros lugares também já ouvi a seguinte cantiga…

10
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
– Orí Ofo, firiri, orí ofo firiri. Pade onan ke odo, ori ofo firiri

Eu canto assim para tirar ogun para distribui o pão a cada pessoa…
Ogun sai para o barracão distribuindo o pão

Varule possu dá ká iya, varule posso Nado, ae… Varule possu nado

depois de todos terem recebido o presente canto para ogun dançar …



Orí Ofo, firiri, orí ofo firiri. Pade onan ke odo, ori ofo firiri

Mariwõ lá axô Mariwô… Mariwõ lá axô Mariwô… Ogun dê

Obí cosso bõ alê o… Mariwõ lá oré… Akorô kõ tobõ, Mariwõ lá oré

4° Parte da festividade
Apos todo procedimento escrito a sima feito é ora de Ogun chamar os orixás convidados e canto
assim para chamar os orixás …

- Ogun já, ocí ajá… Fara Ogun Já…


então ao som deste cantico ogun vai em frente um a um de seus convidados e dançando transmiti
sua energia com gestos dança e suor, e assim os orixás sem fazen presente na sala de
candomblé na festa de nosso grande pai ogun…

Apos a chegada de todoso os orixás canta se uma cantiga de cada orixá ali presente para porder
recolher um a um, para arrumar as vestimentas para o grande cortejo, o rum dos orixás. Esta
festividade esta escrita de uma forma resumida, da forma que conduzo a festividade, obs existe
depois o carrego que ocorre dia depois da festividade…
Os canticos entoados a sima estara na ultima faixa
Cd de cantigas de rum Ogun
Cantigas de Rum Ogun

Ago ago, ogun Damassa o , okê bé un já…
Aká Ajá Ogun Massa okê bé un já
Aká ajá Ló ní Ogun Massa o, okê bé un já.
Aká Ajá Ogun Massa okê bé un já

Xá lá arê… Ogun Onirê Orê guedê,
Ogun O nire Kó murá ajo, akaro o onirê orê guedê

11
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Akoró bragada, Ogun Bragada, Ogun bragada e, ogun Bragada.
Ogun Bragada e. Ogun Bragada, Ogun Bragada e. Ogun Bragada

A Ogun megê irê…
a Ogun megê irê… Megê okê

Akoro… Okô odê… Akoro… Okô odê… fá alá Ogun Megê Akoro Okõ Odê

Já bebe já, bebe já, Ogun Onirê

Bí bá, Bí bá, Bí bá ogun o… Akoro Ló okó mí

Akoro ló okó mí… Alá ho ho Ogun dê…

Obí coto bõ alê o… Mariwõ lá oré… Akorô kõ tobõ, Mariwõ lá oré
10°
Obí kosso… Obí kosso nile Ogun, A wuro duro odo njé
Obí kosso… Obí kosso nile Ogun, A wuro duro odo njé
Obí kosso… Obí kosso nile Ogun, A wuro duro odo njé
Obí kosso… Obí kosso nile Ogun, A wuro duro odo njé
A wuro duro odo njé, A wuro duro odo njé
A wuro duro odo njé, A wuro duro odo njé
11°
Awá nile kó masse iawô… awa nile

12°
awá dê lodê, Ogun já akorô um belé.
E … zzawá dê lodê akoro um belé
13°
To… Ogun to lode adá un belé,
Opá otun, ka fibo Ogun Já Akoro um Belá
14°
Erun lé, oní jojo, Erun lé, oni jojo…
Oni awá pá ajá, erun lé oní jojo,
Oni awá pá ajá, erun lé oní jojo
15°
Akoro pá lá atin, apá ajá… Alá pá ajá are …
Akoro apá ajá, Alá pá ajá are
16°
Ogun pá, lele pá, Ogun pá oja are

12
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
17°
Pá ní Ogun… pá Megê, Ogun mege mege
18°
Akoro man inbé bragada Ogun…
E… Ogun Onire bragada Ogun ae…
19°
Taní oju kê ará awá, tani oju kê ará awá… E …
Ogun Onire tani oju kê ará awá
20°
Obé kó han, Ará awá obé kó han
21°
Xarin xarin xá Ogun o, Onire xaco balé
22°
Mariwõ lá axô Mariwô… Mariwõ lá axô Mariwô… Ogun dê
23°
Ogun korí iá… korí ia de
24°
O inan koro xirê inan
25°
Inan alá koro inan...
26°
Ogun xê kule unde, xe kule
27°
Ká tá, ká tá Ogun megê, Ogun megê onan bobo
28°
Ogun perere tá no posso kete, Ogun perere tá no posso ke tá.
29°
Oba le le godo, Ogun Onirê
30°
Onirê Onirê, Onirê Adabí Oba.
31°
Onirê Onirê, Onirê Onirê… Arere mariwô, Ogun Baba alaguede
32°
Ogun já, ocí ajá… Fara Ogun Já…
33°
Ogun Akoro man… Moju ba o… Ogun Akoro… Moju ba o…
34°
Olowo oro kô mode imoro, mó ein inan inan, modê imá atá, imá atá kinin má tá ará, aro... ke mí má mora. Oro abede
orun, eleri kí, eleri kí orun apele já, oni sá ká , enissa orun oba, mode in Ogun okê in jará. Tan tá jara, tan tá jara, in jará.
Tan tá jara, tan tá jara
35°
Lá gué, lá guedé, lá gué, lá guedé,
Ogun toto lobirin, lá gué, lá guedé a, Ogun to nirê

13
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
36°
Ogun Ajo.. mariwô ní sé ewá, ewá alare o…
37°
Ogun fé lebe lé… mariwô lé.. o lé e mariwô
38°
Ogun Onire… Onire Ogun… Alákoro onire… abade orun…
39°
Ogun de… arere, ile ire Ogun já, akoro ade arere, ire ile ogun já o
40°
Tá ní bobo ogun o… ire ilê sá guede,
ocí e, a iyá odé, Ogun akoro lé un o…
41°
Ogun tana tana de… tana de, tana de o
42°
Ogun kissa ajo. Okê só e… ará awá... awá. Oni ie,
Ogun kissa ajo. Okê só e… ará awá... awá
Ogun Akoro
43°
Ogun Akoro bobo ure o… A gogo uro uro, ajá le o, o dide ocí nirê
Ogun alá koro, bobo uré, agogo ajale bobo ure o

Cantiga para recolher Ogun


44°
Bá un ló, ló ló, Bá un ló, ló lein, kê mí sale ko já lo odô,
oba ade, omo oré fi tó, a e, e ª ilê adabí omo oré bá un ló

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Oxossí e sua festividade
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
Quartinhas de Oxóssi
As quartinhas de Oxóssi trata-se de uma cerimônia destinada à Iya Apaoka ou Ìyá Nbanba no ciclo da festa à Oxóssi.
Esta festa a princípio era de exclusividade do Terreiro do Gantois, festejada no mês de junho "Corpus Christi, da qual
foi introduzida na época de Tia Pulcheria da qual era iniciada e consagrada à Ode Ajaiyn Pako.

14
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Em tempos atuais vemos esta festa tanto em São Paulo, assim como no Rio de Janeiro, mas na Bahia somente o Gantois
à realiza. São inúmeras quartinhas e vasos das mais variadas formas, com arranjos de flores, mas apenas dentro de uma
das quartinhas está o maior segredo de Iya Apaoka e Ajaiyn Pako e somente um membro do Terreiro devidamente
preparado poderá carregá-la.
Este é um dos maiores segredos ainda de posse do Terreiro do Gantois. Para que seja realizada esta cerimônia, deverá o
Terreiro ter o Igbo Ode ou melhor "o pomar de Oxóssi" onde estão "acomodadas" várias Divindades, Entidades e
Deidades. Uma festa sagrada que naquela época salvou as pessoas desta comunidade da "Clava da Morte".
Já o Batèté consiste em pequenos cubos de inhame cará cortados e imersos no dendê com uma pitadinha de iyó. Na hora
que vai começar os sacrifícios de Oxóssi todos os presentes ajoelham-se diante do Babalorisa, abre a boca e recebe um
pedaço do inhame na boca. Cantigas são entoadas para que o rei receba suas oferendas.

Abado de Osoosi
ABADO
Dá-se nome de, Abado ao feijão fradinho torrado, alimento preferido do Orisá Oxóssi e a comida de milho de galinha
cozida e temperada com cebola, dendê e camarão seco e enrolada na folha da banana como se enrola o ekó e após
fechada enfia-se uma fatia de coco no orifício superior do ekó ficando metade para dentro e metade para fora. Segundo
os antigos do Asé Ketu, Oxossí nas suas grandes caçadas levava consigo dentro de um embornal (Bolsa de couro)
grandes quantidades de Abado, pois esse alimento supria-o longos dias dentro das grandes matas em busca de caças. O
Abado também é apelidado pelos Ketu de “biscoito de Oxóssi”, é dito ainda pelos antigos e constatado por várias casas
que realmente o Ato de oferecer Abado a Oxóssi propicia fartura, e resolução de grandes problemas.
No Ritual das Quartinhas de Oxóssi não poderá faltar esse prato.
Modo de Preparo do Abado
Catar o feijão Fradinho, lavar e pôr de molho com 2 colheres cheias de sal, pôr uma frigideira no fogo, e ir torrando aos
poucos os grãos até que fiquem bem pintadinhos de torrado. É oferecido a

Oxóssí em Najés ou Alguidares, forre o chão onde serão postos essas vasilhas com muita folha de Jarrinha, São
Gonçalinho e Espinho Cheiroso.
Obs: O Ritual de Abado pode se dar internamente com intentos particulares para propiciar vantagens em algo
específico, como
Arrumando o cesto do Abado Folhas de Panacéia forrando o najé que estará o Abado, no meio um akasá, 1 Orobo por
cima do Abado e 1 Ofá. Sai ainda na cabeça de outro Oxóssi um cesto forrado com folhas da Fortuna e dentro do cesto
uma vasilha de asoso (axoxo) com 17
Espigas de milho com a palha desfiada, no meio do asoso 1 Ofá, 1 Orobo e 1 bola do Boi.
Cantigas do Abado Ritmo - Agueré

1 – O nlê Abado, Abado nlê awá xó, o nlê Abado, Abado nlê Abado Odé
Obs - Cantar esta cantiga de nº1 varias vezes

2 - E... Abado, e... Abado, Abado Baba Odé, Abado Baba Odé
Ritmo – Adabí

3 – Omorodé Lain lain, omorodé korajô, Abado Lokô Koizo, Omorode luaye

4 - Omorodé Lonin, Omorodé Luaye

5 – Omorodé Ko sile, Arô le omo ifá, Omorodé Ko sile, Arô le omo ifá, Kó yá, kó yá luaye, arolê kô mo ifá
Ao final das cantigas do Abado faz-se a Reza de Oxóssi para só então
Pôr o Orixá para dentro retornando depois para o hun.

15
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Cantigas de Rum Oxossí



Olo sí lé imolé, Odé oju o, xé bi kan bí kan, Odé imolé…
Odé Oju o… xé bá kan mode arolê

Oguere le, oguere le, Odé aro, oguere le,
oguere le lofi wá e, oguere le aloro okê

Odé nita, omo nile ajo, Odé nita omo nile ajo…
nita mo nile ajo, nita mo nile ajo

Erin lé, erin lé o. Ocí ori inlé

É ma o, ire bí kó fun o… a san guere… a
iyá Odé oní ie. Bó kó fun o… a san guere olori pê

É má o ire… é má o ire… benin ko o, ko o…
axé guere guede iyá Odé o ni ie. Benin ko o, ko o, axé guere quede iyá Odé o lore.

Ke min, ke min… a gon gon laro… ke mim ke mim, a gon gon laro…
Iru ofá… ago lonan e arere a gogo o nilá awá axé.

Agogo miro, lece miro o, oro imolé

E pé ní ko o… Odé pá, Odé. E pé ní ko o… Odé pá Odé…
arole oju ará ko, e pé ní ko o.. e pé níko de, orí pá o…

10°
Ero ocí imole ke ajo, erro ocí imole ke ajo…
ini a Ará ae… erro ocí imole ke ajo
11°
O lele kó le, omo oro odé,
12°
Ofá e in Odé bíria… biria biria biria
13°
Odé karere, Odé karere Odé… Odé sí, Odé karere
14°
Odé arole, Odé se pá. Odé arole, Odé se pá.
Odé se pá.Odé se pá.
15°
Axó erin, kó omorodé, Axó erin, kó omorodé,
kó omorodé kó omorodé
16°
Okê a … Okô Odé

16
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
17°
Ofá ará le le fibô ká fibô, Ofá ará Lewá kó xé, omorodé
18°
Ero si bode… ero si bode… arole ero si bode, ero si bode
19°
Ará awá orixá kó ofárá o… arole un lô.
Ará awá orixá kó ofárá o… arole un lô.
Ará awá orixá kó ofárá o… arole un lô.
Arole ko mora ajo…
ará awá … arole ko morajo oluwo
20°
Odé kó morodé, Odé kó morodé… Odé arere…
Odé kó morodé mima o, Odé kó morodé o ni e.
21°
Arole ko, mora ajo, é un feré, e un pá o.
22°
Arole ipe já odõ, arole… Arole ipe já odõ, arole…
Arole ipe já odõ, arole… Arole ipe já odõ, arole…
23°
Otin re, ere otin a lele bare…
Otin re, ere otin a lele bare…
Otin re, ere otin a lele bare…
Otin re alore ko murajo, a lele bare
24°
Odé bí ewe, Odé bí ewe Baba.
25°
O ní a loju bó… O ní a loju bó boró.
26°
Epé gí, Orí onile o.. ada ocí ilé ibô.
Ocí o nilé agan, ocí ile ibô akueran
27°
Omorodé O igena ewa o… Olua e…
Omorodé o igena ewa, odé ko kê.
28°
Ní Odé pé mí o… ní Odé pé mí o…
ní Odé o mu ian ian, ní Odé pé mí o.
29°
Okô o, kô o… Odé alá more...
Okô o, kô o… Odé alá more...
Bá iyá lojá guiri le Odé, Okõ o kô de…
30°
Mo ofá, mo ofá, omo nile ojo … O mu ian ian…
xé da murajo, omo nile ojo, o mu ian ian
31°
Un xe kun te, omo nile ojo … O mu ian ian…
xé da murajo, omo nile ojo, o mu ian ian
32°

17
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Omorodé lain lá… Omorodé kora ajo, Abado loko o iso… Omorodé luae.
33°
Omorodé kó sile, alore mo ifá.
Omorodé kó sile, alore mo ifá.
Omorodé kó sile, alore mo ifá.
Omorodé kó sile, alore mo ifá.
Kó ia, kó ia o luae, alore mo ifá
Kó ia, kó ia o luae, alore mo ifá
34°
Omorodé e… omorodé ki sa ajo,
Omorodé e… omorodé ki sa ajo
35°
Omorodé uni uni, Omorodé uni uni,
Uni uni Odé ibain Omorodé ki sa ajo
36°
Mabo xé inxé irokô, mabo ia, mabo ia.
37°
Biri biri bó xé, Mabo ia, mabo ia lokô.
38°
Ainda aro.. ainda aro erun molé,
ainda aro lece miro, ainda aro erun molé
39°
Sáre ewá Odé tá afará…
40°
Odé in Odé tá afá, má un, a un
41°
Odé bpa mirá, Bá miro.
42°
Odé ará ae…
43°
Kini, kini a Odé… A odé un pen bê.
44°
Ara awará tá fá Odé, ara awará tá fá ojo…
ará awará e… Ara awará tá fá Odé
45°
awá awá awá odé nile wá, odé kí tipo.
46°
Akole mada ko. Akole mada kole
47°
Awo io, awe de, odé ba mi sabo ia.

Cantiga para Recolher Oxossí


48°
Oxê dada Oxé, ará ketu ká bó.

18
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Cânticos dos Orixás
com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Ossain e Sassain
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
Rum de Ossain

Peregun alá wá tin tun o… Peregun alá wá tin tun o…
Peregun alá wá tin tun o… Peregun alá wá tin tun o…
Baba peregun alá awá mere… Peregun alá wá tin tun


Ewe Felé, le ewá atori o… Ewe Felé, le ewá atori .
A egué um malé… a esá bá ke min baró. A esá bá, já bá kossu o... felé le ewá tori.


Al egué... eji mo kosso


Firiri ewá atori o… ewe firiri ewá atorí,
Firiri ewá atori o… ewe firiri ewá atorí,
A ixé un male, a esá bá bain baró…
a esá bá já bá kossu oju alá forin kan. Firiri le ewá atori.
Baba petun, Firiri le ewá atori. Baba petun, Firiri le ewá atori. Baba petun


Ewe Pé lé pe nin topé o… ewe pé lé pe nin topé,
Ewe Pé lé pe nin topé o… ewe pé lé pe nin topé,
Akó felebe, akó felebe, akaka lewá ko felebe, fele penin topé o.


Abebe ní bó, Abebe ní bó…
e abebe, abebe ní bó, abebe ní bó, e abebe.


Atá koro oju ewe, atá koro imo kossun.


Oja una fururu, oja una fururu,
a ijo ará inan, oja una fururu


Ofá ein ofá gogo… Ofá ein ofá gogo...
Ofá ein ofá gogo lece, Ofá ein ofá gogo…

10°
Bo fura… bo fun jé. Bo fura in ofá gogo

11°
Mojé ipê mo soró o… Mojé ipê mo soró o...
Mojé ipê mo soró o… Mojé ipê mo soró o…
gibe lo pewá, gibe lo pewá ia mim, mojé ipê mo soró

12°
Já ori pepe, ope ni o pele pe.

13°
Adarun bó, moju baro… adarun bó, moju baro.

19
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Ati loko, moju baru lo ia, adarun bó moju baru

14°
Mariwô… Ki ló ofo ginxé

15°
A ijí ko pele, a ipê o… a ijí ko pele a ipê o, a ipê malé…
tororo igui igui, tororo e bagan,

16°
A ijí ko pele, ijí ko pele a ipê male.
A ijí ko pele, ijí ko pele a ipê male.
Ipê male tororo,
tororo Ipê male tororo, Ipê male,
tororo Ipê male tororo, Ipê male

17°
A foman bí kán, xen xen.

18°
A ibõ, a ibô lonan

19°
A indo man, Otin a idun.

20°
A indo ke, otin orixá

21°
Pá ará mí zan zá, no bê, pá ará mo zan zá no bê o…

Sassayin,Sassaim ou Sasanha é o nome que se dá ao ritual do Candomblé para retirar a energia vital das folhas e
extrair o seu sangue (sumo), "Sangue de origem vegetal", no sentido de purificar e alimentar os objetos sagrados e o
corpo dos iniciados, possibilitando o equilíbrio e a renovação das energias. O orixá Osanyin dono dos segredos de
todas as folhas é saudado em todas as cantigas
O ato de cantar as folhas sagradas ou rezar as folhas, com cantigas específicas para cada folha, reconhecidas pelo nome
da folha (ewe) e seu conteúdo que é o atributo da folha, utilizado principalmente na preparação do abô, chamada de
água sagrada na.feitura de santo
Em uma casa de candomblé, um dos elementos principais e que requer grande sabedoria são as folhas. As
folhas quando chegam na casa devem primeiramente descansar por algum tempo, depois devem ser bem
lavadas, são colocadas sobre a ení (estei…ra) para que o Babalorixá ou Iyalorixá possa rezá-las com
cântigas das folhas ou de cada fôlha especificamente. O Bàbá ou Ìyá abrirá um Obí, confirmará as folhas
escolhidas, mastigará o obí espargindo-os sobre as folhas com seu hálito, sua saliva, seu axé, suas
palavras mágicas, para logo depois soltar as folhas para macerar. Vale ressaltar que após a masseração, o
banho descansa um pouco e o que sobrou do banho, já cuado, irá para o ojúbo de Òsanyìn da casa, e
todos igbá Orixás pertinentes a pessoa. Todas as obrigações, além da iniciação, em que tiver sacrifício de
animais serão sempre precedidos dessa liturgia sagrada sendo um orô obrigatório, sempre com louvação a
Pai Òsányìn, no qual chamamos comumente de Sasányìn ou seja Asá Òsányìn. “Korin Ewé”, isto é, cantar
Folhas em louvar a Òsányìn, aos Bàbás, Ìyás, ancestrais, aos ègbóns, sua raiz e àse, Ogans e Ekedis, aos
Orixás e ojubós da casa, a Òrúnmìlà e por fim a Òsàlá. O primeiro korín ewé entoado é o Pèrègún ou o
Akokô, consideradas as primeiras folhas ou as folha ancestralizada e mais velha: asà o, erù ejé.

Itam Osanyn
Osanyin recebera de Olodumare o segredo das folhas. Ossanyin sabia que algumas delas traziam a calma ou o vigor.
Outras, a sorte, a glória, as honras ou ainda, a miséria, as doenças e os acidentes. Os outros orixás não tinham poder
sobre nenhuma planta. Eles dependiam de Ossanyin para manter sua saúde ou para o sucesso de suas iniciativas.
Xangô, cujo temperamento é impaciente, guerreiro e impetuoso, irritado por esta desvantagem, usou de um ardil para
tentar usurpar Osanyin a propriedade das folhas. Falou dos planos à sua esposa Iansã, explicou-lhe que, em certos dias,
Osanyin pendurava, num galho de Iroko, uma cabaça contendo suas folhas mais poderosas. Desencadeie uma
tempestade bem forte num desses dias, disse-lhe Xangô. Iansã aceitou a missão com muito gosto. O vento soprou a

20
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
grandes rajadas, levando o telhado das casas, arrancando árvores, quebrando tudo por onde passava e, o fim desejado,
soltando a cabaça do galho onde estava pendurada. A cabaça rolou para longe e todas as folhas voaram.
Os orixás se apoderaram de todas. Cada um tornou-se dono de algumas delas, mas Osanyin permaneceu
"senhor/senhora do segredo" de suas virtudes e das palavras que devem ser pronunciadas para provocar sua ação. E
assim, continuou a reinar sobre as plantas como senhor absoluto, graças ao poder (axé) que possui sobre elas.
Orixás, Ervas e folhas
Apesar do axé de todas as folhas pertencer a Ossain, todos os orixás possuem suas próprias folhas, algumas para usos
iniciáticos, outras para banhos, outras para pós, algumas tão quentes ou tão frias, que seu uso não é recomendável,
algumas somente para feitiços, etc. Cada tipo de folha pode pertencer a mais de um orixá.
CLASSIFICAÇÃO:
1) São divididas por elementos, a saber:
EWÉ AFÉEFÉ – folhas de ar
EWÉ INÓN – folhas de fogo
EWÉ OMIN – folhas de água
EWÉ ILÉ ou IGBÓ – folhas de terra

Essa divisão remonta à classificação dos orixás por elementos, apesar de sabermos que os orixás podem ter, e
efetivamente possuem, folhas pertencentes a todos os elementos. A chave é o equilíbrio. Só para lembrar, a divisão dos
orixás por elementos é:
ORIXÁS DE FOGO: Exú, Ogum, Xangô, Oyá.
ORIXÁS DE TERRA: Ogum (o ferro), Oxóssi, Omolú/Obaluaê, Nanã.
(lama = terra + água), Oxumarê e Logun.
ORIXÁS DE ÁGUA: Iemonjá, Oxum, Nanã, Oxumarê, Logun, Obá, Yewá, Oxalá (nas chuvas finas).
ORIXÁS DE AR: Oyá, Oxalá (nas nuvens e no céu), Oxumarê (no arcoíris).

Devemos ter em mente que esta classificação é genérica, pois não leva em consideração que, em suas qualidades, os
orixás se relacionam com outros orixás e, conseqüentemente, com outros elementos. Por exemplo, Oyá Onira = fogo +
ar + água = água fervente ou vapor d’água; Ogum Alagbedê = fogo + ar = ferreiro do céu; Odé Inle = terra + ar + água,
etc. Por isso, é aconselhável o uso equilibrado dos quatro elementos num amaci/abô/omieró, principalmente no que diz
respeito aos rituais iniciáticos.

Outra classificação diz respeito à polaridade das folhas, determinada normalmente por seu formato, onde temos:

EWÉ APA ÒTÚN X EWÉ APA ÒSÍ


Folhas da direita Folhas da esquerda
Masculinas Femininas
Formas alongadas/fálicas Formas arredondadas/uterinas
Geralmente, de fogo ou ar Geralmente de água ou terra
Também se considera as condições de: excitação (gùn) ou calma (èrò) geradas pelas folhas, que é de extrema
importância.
GUN X ÈRÒ
Folhas de fogo ou terra, que Folhas de ar ou água, que
Facilitam a possessão e exci- abrandam o transe e acal-
tam o orixá e a pessoa. mam o orixá e a pessoa.

21
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Volta-se a frisar, o equilíbrio é fundamental.
Em banhos (amacis – banhos frescos, ou abôs – banhos de fundamento do axé) é necessário analisar as condições da
pessoa e de seu orixá. Se o banho é para pessoa /orixá muito calmo, usam-se algumas folhas GUN, para equilibrar a
energia. Se for ao contrário, usa-se algumas folhas ÈRÒ.
Geralmente, usam-se 7 folhas para banhos de Exú e 16 para os banhos de orixás, mantendo-se sempre a harmonia e o
equilíbrio dentre os elementos já descritos.
Nos abôs ou amacis de iniciação, procuramos sempre usar oito folhas fixas e 8 que variam de acordo com o orixá
pessoal do novo iaô. Em nossa casa, as folhas fixas são:
Peregun – masculina, gùn, terra
Colônia – masculina, èrò, terra
Oriri – feminina, èrò, água
Macassá – feminina. gùn, água
Cana do Brejo – masculina, gùn, ar
Carurú s/Espinho – feminina, èrò, terra
Beti Branco – feminino, èrò, água/ar
Elevante – feminino, gùn, água
OBS: Todo banho (seja amaci ou abô) com fins rituais deve ser de erva fresca, colhida na parte da
manhã com os devidos cuidados e rituais, quinado e devidamente rezado e imantado com uma vela
acesa durante a sua preparação.
DIVISÃO DAS FOLHAS POR ORIXÁS
OBS: As folhas grifadas em itálico são as de uso mais freqüente em banhos, iniciações ou lavagens de assentamentos e
afins.
EXÚ
Picão, cambará, erva do diabo ou figueira do inferno, aroeira vermelha, dormideira, pimentas (quaisquer), arruda, olho
de gato, carrapicho, tiririca, alfavacão, perpétua, sapê, cansanção, trombeta roxa, urtiga, maconha, branda-fogo ou folha
de fogo, vassourinha ou mastruz, mamona vermelha, corredeira, coroa de cristo, cana de açúcar, arrebenta cavalo, bico
de papagaio, azevinho, carurú ou bredo com espinho, tento de Exú, comigo ninguém pode, assafétida, erva de bicho,
espinheiro, erva grossa, losna, hortelã pimenta, mandacaru, cacto, palmatória de Exú, pau d’alho, fortuna, patchouli,
babosa, assa peixe, avinagueira, barba de diabo, fedegoso, garra de diabo ou garra de Exú ou unha de Pomba Gira,
Jamelão, jurubeba, sempre viva, tinhorão roxo.

OGUM
Romã, milho, aroeira branca, akoko, alumã, visgo, sumaúma, cipó chumbo (Ogunjá), lírio do brejo, pinhão branco ou
roxo, tiririca, sapê, capixaba, espada de São Jorge, lança de São Jorge, abre-caminho, guiné, guiné pipiu, cajazeiro,
dendezeiro ou màriwò, babosa, oficial de sala, folhas de inhame cará, dandá da costa (capim e raiz), mangueira
(principalmente espada), vence demanda ou vence tudo, peregum verde, agrião do brejo ou erva botão ou pimenta
d’água), carurú sem espinho, araçá, costela de adão, eucalipto, goiabeira, espinheira santa, São Gonçalinho,
alfavaquinha, beldroega, camboatá, canela de macaco, capim limão, cordão de frade ou São Francisco, erva tostão, erva
de bicho, língua de vaca, losna, mutamba, pé de pinto, mal me quer, coqueiro, carrapeteira.

OXÓSSI
Folhas de milho, folhas de coqueiro, murici, akoko, São Gonçalinho (principalmente os mais guerreiros), visgo, pinhão
branco e roxo, carrapicho, chifre de veado, dandá da costa, sapê, taioba (principalmente Odé Inle), rama de leite,

22
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
lágrima de Nossa Senhora, guiné, guiné pipiu, acácia ou chuva de ouro, folhas de guaximba ou língua de galinha,
jasmim manga, carqueja, jurubeba, capim limão, cordão d e frade ou São Francisco, caiçara, guapo, colônia, alecrim do
mato ou do campo, araçá, cajueiro, cipó caboclo, erva curraleira, espinheira santa, juremeira, nicurizeiro, erva
passarinho, chapéu de couro, assa peixe, alfavaca, carurú sem espinho, cana fita, capeba, groselha, ingá, língua de vaca,
peregum verde, pitanga.

OSSAIN
OBS: Apesar de todo axé das folhas, e por conseqüência, todas as folhas, pertencerem a Ossain, as folhas de
fundamento do orixá e de uso mais comum para ele são:
Baunilha de nicuri ou nicurizeiro, tira teima, umbaúba branca, aroeira, akoko, cipó milomi ou jarrinha, balainho de
velho, aridan (folhas e favas), pimenta da costa, cipó chumbo, bejerecum (folhas e favas), dandá da costa, andará
(folhas e favas), sapê, hibisco vermelho ou branco dobrado, trombeteira, quebra-pedra, erva pombinho, mamona, rama
de leite, lágrima de Nossa Senhora, erva vintém, pitangueira, jurubeba, ingá, obi, guapo, orobô, patioba, peregum (verde
ou rajado), barba de São Pedro ou sene, carrapicho, erva pita, araçá, jureminha, cacau, café, carobinha, chapéu de
napoleão (folhas), erva andorinha, losna, olho de boi (folhas), louro, alecrim, alfavaquinha, amendoeira, beldroega,
canela de macaco, erva tostão, folhas de ficus, folhas de fumo, mal me que, língua de galinha ou guaximba.

OMOLÚ/OBALUAÊ
Pata de vaca branca, erva passarinho, sete sangrias, rabujo, sabugueiro, cipó chumbo, jenipapo, alfavaca, canela de
velho, melão de São Caetano, quebra pedra, erva moura, gervão, mostarda, cipó cabeludo, transagem, juá de capote,
fedegoso, maria preta, olhos de santa luzia ou marianinha, coreana, coroa de cristo, babosa, barba de velho, jequitirana,
cordão de frade ou de São Francisco, vassourinha, barba de boi, erva pita, erva de Sta. Maria, carobinha, cinco chagas,
copaíba, coqueiro de purga ou de catarro, erva andorinha, erva de bicho, erva grossa, pau d’alho, kitoko, velame,
viuvinha, cana do brejo, alumã, beldroega vermelha, crisântemo, confrei.

OXUMARÊ
Erva passarinho, língua de galinha ou guaximba, dormideira, amendoim, folha da riqueza (fortuna ou dólar ou dinheiro
em penca), jibóia, folhas de batata doce, maria preta, bananeira, vitória régia, oxibatá, tomateiro, trancinha de Oxumarê,
melão de São Caetano, coqueiro de Vênus, mutamba, parietária, rama de leite, cipó milomi ou jarrinha, arrozinho,
melancia, ojuorô, samambaia de poço ou pente de cobra, folhas trepadeiras, de um modo geral.

IROKO
Gameleira branca ou Iroko, abiu, barba de velho, cajueiro, colônia, jaqueira, mãe boa, cipó milomi, noz moscada, folhas
de fruta pão, graviola, bananeira, mangueira, castanha do Pará, erva pita, árvores centenárias de grande porte.

XANGÔ
Fortuna, cambará, romã, umbaúba branca ou vermelha, tamarindo, jaqueira, erva de São João, alfavaca, xanan (aipim
ou carurú sem espinho – para Barú), erva tostão, pimenta de macaco, carurú sem espinho ou Oyó, branda fogo ou folha
de fogo, azedinha ou avinagueira, campainha, jaborandi, crista de galo, gerânio cheiroso, capim fino, flamboyant,
carrapeteira, cinco chagas, capim limão, alibé de Xangô (folhas e favas), orobô, castanha do Pará, vence demanda,
oxibatá vermelho, urucum, cascaveleira ou xique-xique, cajueiro, camboatá, cruzeirinho, manjerona, negra-mina,
salsaparrilha, iroko ou gameleira branca, kitoko, lírio vermelho, lírio branco, elevante, aroeira, beijo vermelho, capeba,
erva prata, jarrinha ou cipó milomi, malva, para-raio, panacéia, mangericão roxo, pena de Xangô.

23
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
OYÁ
Pata de vaca rosa, fedegoso, aroeira, dormideira, pinhão branco e roxo, bambú (folhas), maravilha, trombeta rosa, erva
tostão, erva prata, espada de Sta. Bárbara, lança de Sta. Bárbara, branda fogo ou folha de fogo, campainha, mutamba,
gerânio cheiroso, taquari, fruta pão, para-raio, flamboyant, quiabo, amora, maracujá, cinco chagas, oxibatá rosa ou
vermelho, crista de galo, erva santa, jaborandi, peregum rajado, língua de vaca, umbaúba vermelha, carurú sem espinho,
canela de macaco, capeba, erva passarinho, cipó milomi ou jarrinha, malva rosa, negra mina, parietária, rama de leite,
taioba branca.

OXUM
Erva capitão ou abebê d’Oxum, picão, melão d’água, cipó milomi ou jarrinha, lavanda, vassourinha de relógio,
pimentinha d’água ou oripepê, bem me quer, mangericão branco, melão, aguapé, elevante, hibisco, beti cheiroso ou
aperta ruão, beti branco, sândalo, carurú sem espinho, cana de jardim, brilhantina, trevo de quatro folhas, mal me quer
ou calêndula, erva cidreira, pata de galinha, capim fino, jambeiro rosa, erva vintém, erva doce, pitangueira, mãe boa,
macassá ou catinga de mulata, girassol (pétalas), erva de Sta. Luzia, oxibatá amarelo ou branco, oriri, vassourinha
d’Oxum, canela, alface, assa peixe, cabelo de Vênus, flor de ouro ou botão de orunmilá, cajueiro, cravo, dinheiro em
penca, dólar, jasmim, tapete d’Oxum, poejo, colônia, lótus, melissa, flor de laranjeira, alfazema, lírio, agoniada, amor
do campo, capeba, malva branca, parietária, rama de leite.

LOGUN
Combinação das folhas de Oxóssi e Oxum (verificar os caminhos para haver o equilíbrio) + Coqueiro de Vênus, chifre
de veado, comigo ninguém pode verde, peregum rajado.

YEWÁ
Maravilha, batata de purga, cana de jardim ou bananeira de jardim, oxibatá lilás, tomateiro, dormideira.

OBÁ
Vitória régia, oxibatá vermelho, tangerina, rosa vermelha.

IBEJI
Sapoti, flamboyant, quiabo, cana de açúcar, maracujá, bananeira, abacaxi, araruta, poejo, uva.

IEMONJÁ
Melão d’água, coqueiro, lírio do brejo, melancia, mangericão branco, elevante, maricotinha, beti branco, beti cheiroso,
erva da jurema, erva prata, carurú sem espinho, capeba, pariparoba, taioba branca, mostarda, lágrima de Nossa Senhora,
salsa de praia, azedinha do brejo ou erva saracura, mãe boa, macassá, emília, pandano (Iamacimalé), oxibatá branco,
vassourinha, árvore da felicidade (Iamacimalé), colônia, agrião d’água, camboatá (Iamacimalé), rosa branca, uva,
verbena, umbaúba branca, algas, panacéia, alfazema, macela, aguapé, condessa, dandá do brejo, malva branca, papo de
peru, rama de leite, araçá da praia.
NANÃ
Pata de vaca branca ou rosa ou lilás, erva passarinho, espelina falsa, língua de galinha ou guaximba, taioba, aguapé,
melão de São Caetano, baronesa ou jacinto d’água, mostarda, cipó cabeludo, maria preta, balaio de velho, marianinha,
xaxim, azedinha do brejo, mãe boa, batatinha, guacuri, oxibatá lilás, arnica do campo, manacá, quaresmeira, viuvinha,
umbaúba branca e roxa, vassourinha, alfavaca roxa, avenca, broto de feijão, cana do brejo, capeba, cipreste, cipó milomi

24
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
ou jarrinha, macaé, rama de leite.

OXALÁ
Fortuna, coqueiro, tamarindo, dama da noite, trombeta branca, oripepê, manjericão branco, erva de bicho ou folha de
igbi, guando, boldo ou tapete d’Oxalá, beti branco, beti cheiroso ou aperta ruão, erva prata, mamona branca, brilhantina,
parietária, mutamba, lágrima de Nossa Senhora, beldroega, trevo de quatro folhas, algodão, alecrim, fruta pão,
mamoeiro, cabaceira, graviola, dendezeiro, salvia, língua de galinha ou guaximba, erva vintém, azedinha do brejo,
gameleira branca, folha de inhame cará, macaé, cinco chagas, ingá, macassá, saião, emília, bananeira, guapo, língua de
vaca, oxibatá branco, oriri, chapéu de couro, carurú sem espinho, cana do brejo, amendoeira, bálsamo, espinheira santa,
benjoim, erva doce, colônia, lírio branco, jasmim ou junquilho, mirra, noz moscada, pixurin, uva verde, maria sem
vergonha branca, oliveira, elevante, beldroega, louro, malva branca, paineira.

PRINCIPAIS ERVAS E SUAS CARACTERÍSTICAS (entre parênteses, nome africano):

Pata de vaca (ABÀFÈ)


Orixás: Omolú/Obaluaê (branca), Nanã (branca, rosa e lilás) e Oyá (rosa)
Elementos: terra/feminina/gùn
Terapêutica: a branca é usada no combate ao diabetes, afecções renais e elefantíase.

Folha de Fortuna (ÀBÁMODÁ)


Orixás: Exú, Oxalá, Xangô e orixás fun fun.
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: refrigerante, diurética e sedativa. Combate cefaléias, nevralgias, dor de dente, coqueluche e afecções das
vias respiratórias. Eficiente contra as doenças de pele, feridas purulentas, furúnculos, úlceras e dermatoses.

Nicurizeiro ou Baunilha de Nicuri (ÀBÀRÁ ÒKÉ)


Orixás: Ossain
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: abalos do sistema nervoso, histeria, hipocondria, melancolia, convulsões, coqueluches, tosses rebeldes.
Erva Capitão (ABÈBÈ ÒSUN)
Orixás: Oxum
Elementos: água, feminino/èrò
Terapêutica: com as raízes – afecções do baço, fígado, intestinos, diarréias, reumatismo e sífilis. Com toda a planta, em
uso externo – elimina sardas e manchas de pele (emplastros). Das folhas c/leite, faz-se um calmante leve e tônico
cerebral.
Picão (ABÉRÉ)
Orixás: Exú (em pó ou para feitiços) e Oxum
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: chá – hepatite, febres, males do fígado, rins e bexiga.

Cambará (ÁBITÓLÁ)
Orixás: Exú e Xangô
Elementos: fogo/feminino/gùn

25
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Terapêutica: infusão – doenças respiratórias, tosses, bronquites, rouquidão e resfriados.

Erva Passarinho (ÀFÒMÓN)


Orixás: Oxóssi, Omolú/Obaluaê, Nanã, Oxumarê
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: chás – gripes, resfriados, pneumonias e bronquites.

Romã (ÀGBÀ)
Orixás: Xangô e Ogum
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: Chá da casca – gargarejos p/garganta. Xarope do fruto – amidalites, afecções urinárias, gastrites, cólicas
intestinais, hemorróidas.

Milho (ÀGBÀDÓ)
Orixás: Ogum e Oxóssi
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: o cabelo – problemas renais.

Umbaúba (ÀGBAÓ)
Orixás: Branca – Iemonjá, Ossain e Nanã; Roxa – Xangô, Oyá e Nanã
Elementos: terra/feminino/èrò
Terapêutica: frutos: asma e bronquites – chá das folhas: hipertensão, doenças respiratórias, cardíacas, renais e diabetes.

Melão d’Água (AGBÉIE)


Orixás: Iemonjá e Oxum
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: para mulheres com dificuldades de engravidar.

Fedegoso (ÀGBÒLÀ)
Orixás: Exú, Oyá e Omolú
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Coqueiro (ÀGBON)
Orixás: Ogum, Oxóssi, Iemonjá e Oxalá
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: água de coco – contra desidratação, problemas intestinais, náuseas, vômitos e enjôos de gravidez.

Tamarindo (ÀJÀGBAÓ)
Orixás: Xangô e Oxalá
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: higiene bucal (folhas maceradas) - dor de dentes (chá) – digestivo e laxante (polpa do fruto) – as folhas
debaixo do travesseiro proporcionam sono tranqüilo aos agitados e insones.

26
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Aroeira (ÀJÓBI)
Orixás: Ogum, Oxóssi, Xangô e Ossain
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: anti-reumático, bronquites, feridas, tumores, inflamações, corrimentos, diarréias e gastrites.

Acocô (AKÓKO)
Orixás: Ossain, Ogum, Oxóssi
Elementos: terra/masculino/ èrò
Terapêutica: desconhecida

Cipó Milomi ou Jarrinha (AKONIJÈ)


(É uma das folhas do orô da “voz” do orixá)
Orixás: Ossain, Oxum, Nanã, Iemonjá, etc.
Elementos: terra/feminino/èrò
Terapêutica: antídotos p/veneno de cobra, abortivo

São Gonçalinho (ALÉKÈSÌ)


Orixás: Ogum e Oxóssi
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: chá – calmante, depurativo, antiinflamatório e analgésico. Macerado – uso externo: picadas de cobra e de
insetos.

Dama da Noite (ÀLÚKERÉSÉ)


Orixás: Oxalá
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: em banhos – reumatismo e inflamações cutâneas.

Boldo Paulista ou Alumã (ÀLÚMÓN)


Orixás: Ogum
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: sumo: enjôos provocados por má digestão ou problemas hepáticos.

Língua de Galinha ou Guaximba (ÀLÙPÀYÍDÀ)


Orixás: Ogum, Oxumarê e Nanã
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Sete Sangrias (ÀMÙ)


Orixás: Omolú e Nanã
Elementos: terra/feminino/gùn
Terapêutica: arteriosclerose, hipertensão, palpitações cardíacas, inflamações da mucosa intestinal, doenças venéreas e
afecções de pele.

Balainho de Velho (AMÚNIMÚYÈ)


(É uma das folhas que “tiram a consciência” do iaô e facilitam o transe)
Orixás: Ossain
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: desconhecida

27
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Dormideira ou Sensitiva (ÁPÉJÈ)
(É uma das folhas que “tiram a consciência” do iaô e facilitam o transe)
Orixás: Exú, Oyá, Oxumarê (Frekwen) e Yewá
Elementos: fogo/masculino/èrò
Terapêutica: chá: fígado, flatulência, dores de cabeça de origem digestiva e purgativo – gargarejo: alivia dores de dente.

Erva de São João (ÀRÚNSÁNSÁN)


Orixás: Xangô
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: cólicas intestinais provocadas por aerofagia, diarréias, reumatismo, artrose, antidepressivo,
antiinflamatório, analgésico e cicatrizante.

Alfazema ou Lavanda (ÀRÙSÒ)


Orixás: Oxum e Iemonjá
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: febres infantis.

Vassourinha de Relógio (ÀSARÁGOGO)


Orixás: Oxum
Elementos: água/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Malva Branca (ÀSIKÙTÀ ou EFIN)


Orixás: Oxalá, Iemonjá, Oxum e Oxóssi (Inle)
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: emoliente, contra picadas de vespas.

Sabugueiro (ÀTÒRÌNÀ)
Orixás: Omolú
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: chá: afecções bronco-pulmonares, excitante, sudorífero, febrífugo, combate gripes, resfriados, anginas,
inflamações de pele, furúnculos, queimaduras e erisipelas.

Cipó Chumbo (AWÓ PUPÁ)


Orixás: Ossain, Omolú, Ogum (Ogunjá), Nanã
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: afecções pulmonares, gripes e resfriados fortes, anginas, faringites e amidalites. Reduzido a pó é aplicado
em úlceras e feridas como cicatrizante (uso externo).

Taioba (BÀLÁ)
Orixás: Oxum e Nanã
Elementos: água/feminino/gùn
Terapêutica: cicatrizante de feridas e úlceras, usado externamente.

Oripepê ou Pimenta d’água (AWÙRÉPÉPÉ)


(É uma das folhas do orô da “voz” do orixá)
Orixás: Exú (flores), Oxum e Oxalá (folhas)
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: folhas: escorbuto, anemia e dispepsia – extrato das flores: dores de dente – xarope das folhas: expectorante
infantil

Lírio Branco ou Lírio do Brejo (BALABÁ)


Orixás: Iemonjá, Oxum, Ogum e Oxalá
Elementos: água/masculino/èrò
Terapêutica: raízes: anti-reumático e purgativo.

Pimenta de Macaco ou Canela de Macaco ou Erva Biriba ou Bejerecum (BEJEREKUN)


Orixás: Ossain
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: estimulante, combate flatulência, antiinflamatório.

28
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Pinhão Branco (BÒTUJÉ FUNFUN)


Orixás: Ogum, Oxóssi, Oyá e Xangô
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: suco viscoso dos galhos: hemostático e coagulante, cura feridas.

Pinhão Roxo (BÒTUJÉ PUPÁ)


Orixás: Oyá e Xangô
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: a mesma do pinhão branco.

Jenipapo (BUJÈ)
Orixás: Omolú
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: fruto: digestivo, diurético e afrodisíaco – casca do tronco: anemia, crescimento exagerado do fígado e do
baço.

Carrapicho (DÁGUNRÓ)
Orixás: Exú, Ogum, Oxóssi, Ossain, Oxum
Elementos: terra/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida
Dandá da Costa ou Tiririca (DANDÀ)
Orixás: Ogum, Oxóssi, Ossain, Oxumarê e Nanã
Elementos: água/masculino/èrò
Terapêutica: desconhecida

Alfavaca (EFÍNFÍN)
Orixás: Exú (a roxa), Xangô, Omolú e Oxalá
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: diurético, anti-séptico, calmante, azias, tosses, gripes e resfriados leves, temperos de comida.

Manjericão Branco (EFÍNRÍN ou EFÍNRÍN KÊKERÊ)


Orixás: Oxum, Iemonjá e Oxalá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: gases, cólicas intestinais, diarréias, afecções das vias urinárias e/ou respiratórias, gengivites, amidalites,
faringites, estomatites, aftas e tempero de comida.

Manjericão Roxo (EFÍNRIN PUPÁ)


Orixás: Xangô (Ayrá), Oyá e Oxoguiã
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: a mesma do manjericão branco.

Aguapé (EJÀ OMODÉ)


Orixás: Oxum, Iemonjá e Nanã
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: desconhecida

Melão de São Caetano (EJÌNRÌN)


Orixás: Oxumarê, Omolú, Yewá e Nanã
Elementos: terra/feminino/gùn
Terapêutica: preventivo de gripes e febres (pequenas quantidades de chá fraco), leucorréia, cólicas de vermes ou
menstruais (chá). Pomada supurativa das sementes. A planta toda é purgativa, ajuda contra hemorróidas e diabetes e é
abortiva.

Maravilha (ÈKÈLÈYÍ)
Orixás: Oyá e Yewá
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: sardas, dores de ouvido, cólicas abdominais, diarréias, disenteria, leucorréia e sífilis.

Elevante ou Levante ou Alevante (ERÉ TUNTÚN)


Orixás: Oxum, Iemonjá e Oxalá
Elementos: água/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida

29
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Erva de Bicho ou Folha de Igbi (ERÓ IGBIN)


Orixás: Omolú e Oxalá
Elementos: água/masculino/èrò
Terapêutica: inchações e picadas de insetos.

Erva Tostão (ÉTINPÓNLÁ)


Orixás: Xangô e Oyá
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: raízes c/vinho: diurético e regularizador renal e hepático.

Maricotinha (ETÍTÁRÉ)
Orixás: Iemonjá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: inflamações oculares, dores de ouvido, afecções de bexiga, uretra ou rins, febres, expectorante suave,
diurético e antidiabético.

Guando (ÈWÁ IGBÓ)


Orixás: Oxalá
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: afecções urinárias, intoxicações, faringites, estomatites, gengivites, dor de dente, afecções hepáticas e
pulmonares.
Folha da Riqueza ou Erva Periquito (EWÉ AJÉ)
Orixás: Oxumarê e Iemonjá
Elementos: água/masculino/gùn
Terapêutica: diurético.

Boldo ou Tapete d’Oxalá (EWÉ BABÁ)


Orixás: Oxalá
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: fígado, rins e estomago.

Quebra Pedra (EWÉ BÍYEMI)


Orixás: Omolú
Elementos: terra/feminino/gùn
Terapêutica: cálculos renais.

Erva Pombinha ou Andorinha (EWÉ BOJUTÒNA)


Orixás: Ossain e Oxumarê
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: vaso dilatador, hepatite B, diurético, eliminador de glicose e ácido úrico, cálculos renais e icterícia.

Beti Branco (EWÉ BEYÍ FUNFUN)


Orixás: Iemonjá, Oxalá e todos os orixás fun fun.
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: diurético e cicatrizante.

Jibóia (EWÉ DAN)


Orixás: Oxumarê
Elementos: ar/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Erva Prata (EWÉ DÍGÍ)


Orixás: Oyá, Iemonjá e Oxalá
Elementos: ar/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida
Erva Moura ou Maria Preta (EWÉ ÈGÙNMÒ)
Orixás: Omolú
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica:emoliente, calmante, para lavagem de chagas e erupções cutâneas, reumatismo e caspa.

Carurú ou Bredo s/Espinho (TÈTÈ)


Orixás: todos

30
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Elementos: terra/feminino/èrò
Terapêutica: escorbuto, cortes, feridas, males do fígado, afecções urinárias, cistite, retenção de urina. As flores ajudam a
curar tosses rebeldes.

Branda Fogo ou Folha de Fogo (EWÉ INÓN ou INÁN)


Orixás: Exú, Xangô e Oyá
Elementos: fogo/fem inino/gùn
Terapêutica: palpitações cardíacas, afecções urinárias e genitais, sífilis, erupções cutâneas, feridas, coceiras, moléstias
de pele.

Abre Caminho (EWÉ LOROGÚN)


Orixás: Ogum
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Parietária (EWÉ MONÁN)


Orixás: Oyá e Oxalá
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: irritações e inflamações urinárias, cicatrizante e doenças de pele.

Transagem (EWÉ ÒPÁ)


Orixás: Omolú, Oxumarê e Nanã
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: adstringente, contra febres, otites e incontinência urinária, dor de dentes, depurativo sanguíneo,
inflamações uterinas.

Algodão (EWÉ ÒWÚ)


Orixás: Oxalá
Elementos: ar/feminino/gùn
Terapêutica: desordens menstruais ou pós-parto, inflamações e dores uterinas, aumentar o leite materno.

Alecrim (EWÉRÉ)
Orixás: Oxóssi e Oxalá
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: má digestão, gases, reumatismo, encefalia e tempero de comida.

Corredeira (FALÁKALÁ)
Orixás: Exú
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: inflamações oculares.

Fruta Pão (GBÈRÈFÚTÚ)


(é uma das folhas utilizadas para se tirar “mão de Vumbi”)
Orixás: Iroko/Tempo e Oxalá
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: folhas: diarréias – raiz: vermífugo – fruto: tumores e furúnculos.

Salsa de Praia (GBÒRÒ AYABÀ)


Orixás: Iemonjá e Olokun
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica:reumatismo, nevralgias, catarro crônico e blenorragia.
Para Raio (IGÍ MÉSÀN)
Orixás: Oyá e Xangô
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: folhas: abortivo, laxante, estimulante intestinal – frutos: hemorróidas, vermes – lenho: feridas, erisipelas e
doenças de pele.

Dendezeiro (MÀRÌWÓ ou IGI ÒPÈ)


Orixás: Ogum e Oxalá
Elementos: ar/masculino/gùn
Terapêutica: azeite: externamente, contra angina, erisipela e filariose. Internamente, contra dores de cabeça e cólicas
abdominais (quantidades mínimas).

31
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Salvia (IKIRIWÍ)
Orixás: Oxalá
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: chá: gripes e resfriados, febres, afecções leves do estomago, vômitos, escorbuto, corrimentos purulentos da
uretra, cólicas menstruais, debilidades sexuais, antiabortivo, antidiabético e regulador da pressão.

Erva Vintém (ILERÍN ou OKÓWÓ)


Orixás: Ossain, Oxum e Oxalá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: desconhecida.

Erva de Santa Maria (IMI IYÍN)


Orixás: Omolú
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: aerofagia, afecções pulmonares, vermes, insetívoro (pulgas, percevejos, etc.).

Gameleira Branca ou Irôco (ÌRÓKÒ)


Orixás: Iroko/Tempo, Xangô e Oxalá
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: sumo dos galhos: expulsa lombrigas, é depurativo, contra sífilis e reumatismo.

Barba de Velho (IRÙNGBÒN)


Orixás: Omolú
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: abscessos, hemorróidas, reumatismo.

Pitanga (ÍTÀ)
Orixás: Oxum
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: adstringente, anti-reumático, diarréias e febres infantis, gripes e resfriados, tosses.

Mãe Boa (ÌYÁBEYÍN)


Orixás: Oxum, Iemonjá e Nanã
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: reposição de proteínas.
Aperta Ruão (ÌYÈYÈ)
Orixás: Oxum e Oxalá
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: gravidez difícil, problemas uterinos, feridas crônicas, blenorragias crônicas, cistites, diarréias, diurético.

Arrebenta Cavalo (KANAN-KANAN ou EWÉ BÓBO)


Orixás: Exú
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: afecções urinárias, renais ou hepáticas, febres, dores na coluna, abscessos, furúnculos, inflamações e
manchas na pele.

Carqueja (KÀNÉRÌ)
Orixás: Oxóssi
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: males do estomago.

Jurubeba (KISIKISI ou IGBÁ IGÚN ou IGBÁ ÀJÀ)


Orixás: Oxóssi e Ossain
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: garrafadas fortificantes, icterícias, moléstias do fígado, rins e baço.

Catinga de Mulata ou Macassá (MAKASÀ)


Orixás: Oxum, Iemonjá e Oxalá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: banhos contra febre infantil.

Cordão de Frade ou Cordão de São Francisco (MOBORÒ)


Orixás: Oxóssi e Omolú

32
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: dores nevrálgicas, reumatismo, problemas de estomago, asma, problemas urinários, hemorragias uterinas,
relaxante da musculatura lisa. Em excesso é abortivo.

Saião ou Folha da Costa (ÒDÚNDÚN)


Orixás: Oxalá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: doenças pulmonares, alivia dores e inchaços, cicatrizante, úlceras e distúrbios estomacais.

Guapo (ÒJÈ DÚDÚ)


Orixás: Oxóssi, Ossain e Oxalá
Elementos: ar/feminino/gùn
Terapêutica: calmante, cicatrizante, gripes e resfriados, doenças pulmonares, reumatismo, nevralgias. Deve ser evitado
pelos cardíacos.

Erva de Santa Luzia (OJÚORÓ)


Orixás: Oxum
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: amadurecer abscessos, asma, doenças de pele, inflamações oculares.

Samambaia de Poço ou Pente de Cobra (ÒMUN)


Orixás: Oxumarê
Elementos: água/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Vence Demanda ou Vence Tudo (OSÈ OBÁ)


Orixás: Ogum e Xangô
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Oxibatá (ÒSÍBÀTÀ)
(É usada para conter e tranqüilizar sexualmente o iaô no roncó e para tirar mão de “Vumbi”)
Orixás: Oxalá e Iemonjá (branca), Oxum (amarelo), Oyá, Obá e Yewá (rosa), Nanã (lilás)
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: afrodisíaco, abortivo, disenterias, diarréias, moléstias da pele.

Pau d’Água ou Pau d’Alho ou Peregum ou Coqueiro de Vênus (PÈRÈGÚN)


Orixás: Verde: Ogum e Ossain. Rajado: Oxumarê, Ossain e Logun.
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: maceradas, em banhos ou compressas para reumatismo.

Oriri (RIN-RIN)
Orixás: Oxum e Oxalá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: irritações e inflamações oculares e suave tônico cardíaco.
Chapéu de Couro (SÉSÉRÉ)
Orixás: Oxóssi e Oxalá
Elementos: água/feminino/gùn
Terapêutica: diurético, inflamações renais e na garganta, ulcerações de pele.

Arnica (TAMANDÍ)
Orixás: Nanã
Elementos: água/feminino/gùn
Terapêutica: doenças de estomago, tombos e quedas (alivia os hematomas).

Cana do Brejo (TÈTÈRÈGÙN)


Orixás: Oxalá
Elementos: ar/masculino/gùn
Terapêutica: doenças renais.

Colônia (TÓTÓ)
Orixás: Oxum, Oxalá, Ogum, Oxóssi e Iemonjá
Elementos: terra/masculino/èrò

33
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Terapêutica: infusão das flores: acalma medos e histerias – folhas: sedativo, enxaquecas (emplastro), dores de cabeça
(no álcool) – chá: hipertensão, palpitações cardíacas, sedativo leve.

Amendoeira
Orixás: Oxalá
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: macerada em álcool: bursites, tendinites, dores reumáticas e musculares e sacudimentos e purificação de
pessoas com problemas mentais.

Assa Peixe
Orixás: Oxóssi e Oxum
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: bronquites, pneumonias, gripes, tosses rebeldes, afecções respiratórias.

Camboatá
Orixás: Oyá, Xangô, Iemonjá (Iamacimalé)
Elementos: ar/feminino/gùn
Terapêutica: casca em chá: asma e tosses convulsivas.

Canela de Velho
Orixás: omolú
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: perturbações digestivas e menstruais.

Carobinha
Orixás: Ossain e Omolú
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: afecções de pele, vias urinárias e doenças venéreas

Cipó Caboclo
Orixás: Oxóssi
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: banhos: linfatites crônicas, edemas e elefantíase.

Costela de Adão
Orixás: Ogum (Ogunjá)
Elementos: terra/feminino/èrò
Terapêutica: desconhecida

Coqueiro de Purga ou Coquinho de Catarro


Orixás: Omolú
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: purgativo, sífilis, inflamações, inchações, febres, problemas menstruais.

Erva Curraleira ou Cânfora


Orixás: Oxóssi
Elementos: água/masculino/èrò
Terapêutica: depurativo, doenças venéreas, ulcerações e erupções de pele, dermatoses.

Espinheira Santa
Orixás: Oxóssi e Oxalá
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: estômago e intestino.

Erva Grossa ou Fumo Bravo


Orixás: Exú e Omolú
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: bronquites, gripes fortes e febres intermitentes.

Jaborandi
Orixás: Oyá e Xangô
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: queda de cabelo

34
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Manacá
Orixás: Nanã
Elementos: terra/feminino/èrò
Terapêutica: anti-reumático, abortivo, anti-sifilítico, depurativo, purgativo e diurético.

Manjerona
Orixás: Xangô
Elementos: terra/feminino/gùn
Terapêutica: estimulante do apetite, digestivo, cólicas, flatulência e afrodisíaco.

Negra-Mina ou Nega Mina


Orixás: Xangô
Elementos: fogo/masculino/èrò
Terapêutica: estimulante, reumatismo, cólicas, nevralgias, tosses.

Quaresmeira
Orixás: Nanã
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida.

Pimenta (ÁTÁARÉ)
Orixás: Exú e Ossain
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: tempero de comidas.

Perpétua (ÈKÈLEGBARA)
Orixás: Exú
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: males respiratórios, febres, tosses.

Cansanção (ÈSÌSÌ)
Orixás: Exú e Xorokê
Elementos: fogo/feminino/gùn
Terapêutica: em compressas: alívio das dores de queimaduras e contusões – chá: catarro das visa respiratórias,
menstruação irregular, hemorragias, leucorréia, escrofulose e hemoptises.

Urtiga (EWE KANAN)


Orixás: Exú
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: erisipela (a seiva do caule). As folhas provocam queimaduras que se transformam em ulcerações.

Mamona Branca (EWE LÁRÀ FUNFUN)


Orixás: Oxalá
Elementos: Ar/feminino/èrò
Terapêutica: água das folhas cozidas com sal: inchaços nos pés – sementes: óleo de rícino, que é purgativo e indicado
para prisão de ventre.

Tento ou Olho de Exú (WÉRÉNJÉJÉ)


Orixás: Exú
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: doenças dos olhos (em quantidades mínimas do pó das sementes) – das folhas e raízes maceradas: afecções
urinárias, pulmonares e do ventre.
Patchouli
Orixás: Exú e Oxum
Elementos: água/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida.
Mangueira (ÒRÓ ÒYÌNBÓ)
Orixás: Ogum e Iroko/Tempo
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: folhas: bronquite asmática, estomatite, gengivite e contusões – chá do lenho: leucorréia e diarréia.

Língua de Vaca (EWE GBÚRE OSUN ou SANA)

35
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Orixás: Xangô (Barú) e Oxum
Elementos: ar/masculino/èrò
Terapêutica: complemento alimentar

Rama de Leite (EWE OGBÓ)


(É uma das folhas que “tiram a consciência” da iaô e facilitam o transe)
Orixás: Oxóssi, Ossain
Elementos: terra/masculino/èrò
Terapêutica: epilepsia

Aridan (ÀRÌDAN)
Orixás: Ossain
Elementos: terra/masculino/gùn
Terapêutica: desconhecida
Noz de Cola (OBÌ)
Orixás: Ossain e Oxalá
Elementos: ar/feminino/èrò
Terapêutica: tônico para o coração, reconstituinte e estimulante do sistema nervoso.

Orobô (ORÓGBÓ)
Orixás: Ossain, Xangô
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: bronquites

Carrapeteira (ÌPÈSÁN)
Orixás: Xangô
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: combate febres, tosses, gota, afecções sifilíticas e conjuntivite. Em doses elevadas, é abortiva.

Barba de Boi ou Malva Rasteira (TÓ)


Orixás: Omolú
Elementos: terra/feminino/èrò
Terapêutica: desconhecida

Batata Doce (EWE KÚKÚNDÙNKÚ ou EWE ORÍ)


Orixás: Oxumarê
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: folhas: emolientes. Cozidas servem para tumores e inflamações na boca e na garganta usadas em gargarejo
– tubérculo (raiz): alimentação.
Jaqueira (APÁÒKÁ)
Orixás: Xangô, Iroko/Tempo/Oxumarê
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: estimulante, antidiarréico, antitussígeno e expectorante.

Flamboyant (IGI ÒGUN BÈRÈKÈ)


Orixás: Xangô, Oyá e Ibeji
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: lenho das vagens em chá: hipertensão, palpitações cardíacas e sedativo suave.

Bem-Me-Quer (BÁNJÓKÓ)
Orixás: Oxum
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: desconhecida.

Chifre de Veado (DÁGUNRÓ)


Orixás: Oxóssi e Logun
Elementos: terra/feminino/gùn
Terapêutica: desconhecida

Cana ou Bananeira de Jardim (EWE ÌDÒ)


Orixás: Oxum e Yewá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: expectorante, diurético, vomitivo e abortivo.

36
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Vitória Régia (EWE OMÍ OJÚ)


Orixás: Obá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica:desconhecida

Sapoti (NEKIGBÉ)
Orixás: Ibeji
Elementos: fogo/masculino/gùn
Terapêutica: frutos: contra desnutrição – sementes trituradas: afecções renais – casca do tronco em decocto: diarréias,
verminoses e febre.

Poejo
Orixás: Oxum e Ibeji
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: gripes, catarro infantil, excitante, gases, cólicas intestinais infantis, falta de menstruação e dores histéricas.

Capeba (EWE IYÁ)


Orixás: Iemonjá
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: estimulante, diurético, afecções das vias renais, febres, gastrites, debilidades orgânicas, furúnculos,
abscessos, prisão de ventre, ingurgitamento do fígado e baço, ulcerações sifilíticas, hemorróidas e reumatismo.
Baronesa ou Jacinto d’Água (ERESÍ MOMIN PALA)
Orixás: Nanã
Elementos: água/feminino/èrò
Terapêutica: desconhecida.

Noz Moscada
Orixás: Oxalá
Elementos: Ar/feminino/èrò
Terapêutica: estimulante gástrico, afrodisíaco e tempero de comidas.

Pixurim
Orixás: Oxalá
Elementos: ar/masculino/gùn
Terapêutica: dispepsias, problemas gástricos, cólicas, diarréias e picadas de insetos.

Sassaim Cânticos
1.
BOBO IRÔ, ERUM EFUN A XEN XEN, BOBO AKIKAN

2.
BOBO IRÔ, JÁ KÓ SAIN IWÔ, BOBO IRO ITÁ EXE
BOBO IRÔ, JÁ KÓ SAIN IWÔ, BOBO IRO EJÍ EXE
BOBO IRÔ, JÁ KÓ SAIN IWÔ, BOBO IRO ITÁ LOGUN EXE

3.
TETE KÓ MATÉ WÔ, TÁ INXÓ LINÉ

4.
IGUI IGUI OTÁ OMIM WÔ, IGUI IGUI OTÁ OMIM

37
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
IGUI IGUI OTÁ OMIM WÔ, IGUI IGUI OTÁ OMIM.
ALÁDO IGUI IGUI DOJUMAN, IGUI IGUI OTÁ OMIM

5.
A DAN DARA MADÁ WÔ, EWE A DAN DARA MADÁ.
A DAN DARA MADÁ WÔ, EWE A DAN DARA MADÁ.
EXÚ ANAN FIRI ADAN, A DAN DARA MADÁ WÔ

6.
EWE E OGUM MAN, EWÁ ASSÁ E OGUM MAN LONAN, EWE E OGUM MAN ENI LOPE EWÁ OGUM MAN
LONAN

7.
EWE E ASSIM SSÁ, EWÁ ASSÁ E ASSIM SSÁ LÁ AWÁ, EWE E ASSIM SSA´ENI LOPE EWÁ, EWÁ SSIM SSÁ
LÁ AWÁ
8.
OGUM TANA TANA ADÊ, TANA ADÊ TANA DEWÔ

9.
OFÁ EIN OFÁ GÔGÔ, OFÁ EIN OFÁ GÔGÔ,
OFÁ EIN OFÁ GÔGÔ LECE, OFÁ EIN OFÁ GÔGÔ

10.
BOBURÁ, BOFUN JÉ, BOBURA IN OFÁ GÔGÔ

11.
AGÔGÔ MIRÔ LECÉ MIRO WÔ, EWE IMOLÉ

12.
BÍ EWE, BÍ EWE, BÍ EWE BABA
ODO BÍ EWE, ODÔ BÍ EWE BABA.

13.
ONIN IYÁ LOJU BÓ, ONIN IYÁ LOJU BÓ BORÓ. LOJU BÓ , LOJU BÓ BORÓ

14.
ODÉ AROLÊ ODECE PÁ, ODÉ AROLÊ ODECE PÁ,
ODECE PÁ, ODECE PÁ

15.
AXA WERIN OMORODE, AXA WERIN OMORODE,
OMORODE, OMORODE

16.
AFI PAPURU, AFI PAPURU, ATIPO ALÁ AFÍ PAPURU
AFI PAPURU, AFI PAPURU, ATIPO ALÁ AFÍ PAPURU
ITÁ WÔ WÔ, O ITÁ OMAN, ATIPO ALÁ AFI PAPURU,
ORO EJÍ WÔ WÔ, ORO EJÍ OMAN ATIPO ALÁ AFÍ PAPURU

17.
KUN KUNRUN MA KUNRUM, TIBIRIM CÍ ABÍ MÁ TINJÉ, TIBIRIM CÍ

18.
ODÕ OJU MÃ EKÁ UNRÓ, GODO GODO LÁ ODÍ,
ODÕ OJU MÃ EKÁ UNRÓ, GODO GODO LÁ ODÍ WÔ

19.

MOJÉ WIPE MOSSORO WÔ, MOJÉ WIPE MOSSORO WÔ,


MOJÉ WIPE MOSSORO WÔ, MOJÉ WIPE MOSSORO WÔ,
IPE LOPE EWÁ, IPE LOPE WÁ IYÁ MIM, MOJÉ WIPE MOSSORO,
IPE LOPE EWÁ, IPE LOPE WÁ IYÁ MIM, MOJÉ WIPE MOSSORO

38
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
20.
ARÁ BALÉ DOJO MAN WÔ, ARÁ BALÉ DOJOMAN,
ARÁ BALÉ DOJO MAN WÔ, ARÁ BALÉ DOJO MAN
KUN KUN KUN KUN ORO OJÍ EWE, ARÁ BALE E DOJO MAN

21.
KI KÁ AKÍ KÁ OYÁ BALÉ WÔ, KI KÁ AKÍ KÁ OYÁ BALÉ
KI KÁ AKÍ KÁ OYÁ BALÉ WÔ, KI KÁ AKÍ KÁ OYÁ BALÉ
OYÁ BÍ KOSSUN OYÁ BÍ KKOSI ILÉ, KI KÁ AKÍ KÁ OYÁ BALÉ

22.
KI KÁ AKÍ KA AJAMBURUKU,
KI KÁ AKÍ KA AJAMBURUKU,
AJAMBURUKU BABA TERUM LÉ
KI KÁ AKÍ KA AJAMBURUKU

OBS,Nesta sassain de numero 22 fazemos um ato de estalar os dedos a sima da cabeça para frente simulando mandar
pra longe toda negatividade

24.
ÓPÓ OLÓ OSSAIN ISSI BUN, KUKURU ITÍ ÁKAKÁ
ÓPÓ OLÓ OSSAIN ISSI BUN BABA, KUKURU ITÍ ÁKAKÁ

25.
IRU AJÉ IKIROKÔ, KILOXÉ MOBERÉ
IRU AJÉ IKIROKÔ BABA, KILOXÉ MOBERÉ

26.
IROKÔ A POPO OJO, AL EGUÊ BADE CEMIM,
ALADO IGUI IGUI E POPO OJO ARA NIBÔ ODÉ DEBAN
IROKÔ A POPO OJO, AL EGUÊ BADE CEMIM,
ALADO IGUI IGUI E POPO OJO ARA NIBÔ ODÉ DEBAN,
ODÉ DEBAN, ODÉ DEBAN, ARÁ NIBÔ ODÉ DEBAN

27.
ERÓ IROKÔ ISO, ERÓ IROKÔ ISO

28.
TI NU ALE NO CREDE WÁ, TI NU ALE NO CRELE WÁ,
TI NU ALE NO CREDE WÁ, TI NU ALE NO CRELE WÁ. OFERE OFERE IBÍ AKÁ, KAN JERELE JERELE KÊ
ODO OXÍBATÁ O LU ODÔ KE OMIN TI NU ALE NO CRELE WÁ

29.
KUN KUNRUN MA KUNRUM, TIBIRIM CÍ ABÍ MÁ TINJÉ, TIBIRIM CÍ

30.
ERÊ EWE O JEJE, ERÊ EWE O JEJE IDAN KOBARE EWÁ, IBARI BABA IBÁ WO, IBÁRÍ EWE IBÁ WÔ,
DANBORO MADE EWÁ, AXÉ BARA AYÊ

31.
JÁ ORI PEPE, OPENI O PELEPE, JÁ ORI PEPE, O PENI O PÊ XANGÔ

32.
XERE XERE AWÁ MIM MAN XERE
XERE XERE AWÁ MIM MAN XERE
BÁERÓ KÓ KOLOBÓ YÓ XERÊ
BÁERÓ KÓ KOLOBÓ YÓ XERÊ
IYÁ MIN OMAN MAN LE KAN XERE
IYÁ MIN OMAN MAN LE KAN XERE
BÁ IYÁ DUN DUN MAN LEKAN XERE
BÁ IYÁ DUN DUN MAN LEKAN XERE

39
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
33.

TUN TUN TUN TUN, TUN TUN MININ ,


INAN KE TIJO OFÁ REGAN, INAN KE TIJO AWÔ LECÉ,
KOMA KOMA KOMA LECE ORIXÁ

34.
EWE JIN AWÁ TEJIN, EWE JIN AWÁ TEJIN
OMO OLUFAN AGANJU AYÊ EWE JIN AWÁ TEJIN

35.
ONI CEBE EWÁ, ONI CEBE EWÁ
BABA EBÔ ONI CEBE EWÁ

36.
EWE DUN DUN BABATERUN LÉ, EWE DUN DUN BABA TERUN LÉ
BABA TERUN LÉ MALÉ TERUN LÉ EWE DUN DUN BABA TERUN LÉ

37.
XÁ WELE BABA TETE NUN,
XÁ WELE BABA TETE NUN
BABA TETE NUN, MALÉ TETE NUN

38.
IPÊ SSAIN EWE LARÁ, TAMI WARÁ AJÉ KESSU
IPÊ SSAIN EWE LARÁ, TAMI WARÁ AJÉ KESSU

39.
lOUVOR A OSSAIN
EWE NIN A SAFO OJÉ, EWE NIN E ORIXÁ
EWE NIN A SAFO OJÉ BABA, EWE NIN E ORIXÁ

40.
EWE BOBO AKI XEGUN, EWE BOBO AKI XEGUN...
EWE BIKAN BABA SAKO OJÉ, EWE BOBO AKI XEGUN

41.
A IBÔ, KÓ IYÁ, KÓ IYÀ, KÓ IYÁ IBÔ

42.
OFERÉ JEJE WÔ, EWE OFERE
OFERÉ JEJE WÔ, EWE OFERE

43.
ONI TAFARÁ ODÉ, ERÊ MINA,
KIMI KIMI OJU ORÔ, ERÊ MINA, TA AFÁ OJÔ, ERÊ MINA

44.
OFERÉ OFÁ ENIN EJÁ, OFERE OFÁ ENIN EJÁ
TETE ROMIM OJU ORÔ O XIBATA,
ABADÔ OJU ORÔ E LU AWÔ, OFERE OFÁ ENIN EJÁ

45.
BAIN CEMIM CEMIM, LOIN LOIN LOIN
IGUI WERE ATÁ IROKÔ,
IGUI WERE ATÁ IRONIN

46.
XÉ NIN XÉ, XÉ NIN XÉ, XÉ NIN XÉ ABAIN TOLÁ
IYÁ TORI BOXÊ XÉ NIN XÉ, UNJÍ TORI BOXÊ XÉ NINI XÉ

40
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

47.
REZA PARA JOGAR O OMIM EM SIMA DAS FOLHAS, ENIN, E IWAO
O FERE O FERE OBATIXO FERE, OBATIXO FERE
O FERE O FERE OBATIXO FERE,
OBATIXO FERE AJÉ A KIKAN OBA TIXO FERE

48.
REZA PARA JOGAR O OMIM TORO DE ACASSA OU CANJICA EM SIMA DAS FOLHAS, ENIN, E IWAO
KILOFUN OMORE, OMIM TORO
KILOFUN OMORE, OMIM TOROLOROGUM,
OMIM TOROLOROGUM KILOFUN OMORE

49.

REZA DO OMIM

TETERO OMIM ADOJO NIPÁ WÔ.


TETERO OMIM ADOJO NIPÁ ONI PÁ KUN.

50.

AFEXO

TORO AFEXÔ, ODARA KOBA LÁ YÓ,


TORO AFEXÔ AWO ELÉ KÓ MA LÓ

51.

REZA

AXÉ KOBÉ LEXÉ TA NI MÓXERO EWÁ,


AXÉ KOBÉ LEXÉ TA NI MÓXERO EWÁ
BÁ INXE BÁ INXE KOTUN, BÁ INXE BÁ INXE KOTUN
ORIXÁ IRUMOLÉ AXÉ KOBÉ LEXÉ TA NI MÓXERO EWÁ,

52.
LAKA LAKA LA OMAN,
LAKA LAKA LA OMAN

53.

REZA FECHAR SASSAIM

TIRI TIRI TIN TIN MARIWÔ, JA KOSSAN ALE MARIWÔ

asà o, erù ejé.

Algumas cantigas que se podem cantar em rum (folhas) para Ossaim

54.
BOROGODO BOROGODO, BOROGODO UN CIDE EWÁ, BARAGADA OSSAIM IRE. BOROGODO
BOROGODO BABA, BARAGADA OSSAIM IRE BOROGODO NO CIDE EWA, BARAGADA OSSAIM IRE

55.
ATARUN BÓ MOJUBARU, ATARUN BÓ MOJUBARU
ATI LOKO MOJUBARU LOYÁ, ATARUMBO MOJUBARU

56.
MARIWÔ, KILOFO NINXE

41
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
57.
A IJÍ KOPELE A IPE WÔ, A IJÍ KOPELE APE WO,
A IPÊ MALÉ, TORORO IGUI IGUI TORORO É BAGAN

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Omolu e Sua Festividade
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá Candomblé, passando a diante um aprendizado.
Festa de Omolú/Obaluaiê
Olubajé
O Olubajé é a festa anual em homenagem a Obaluaiê, onde as comidas são servidas na folha de mamona.
Rememorando um itan (mito) onde todos os orixás para se acertarem com Obaluaiê, por motivos de ter sido chacoteado
numa festividade feita por Xangô por sua maneira de dançar.
Nessa festividade, todos os orixás participam, com exceção de Xangô e principalmente Ossaim, Oxumarê, Nanã, que
são de sua família. Iansã tem papel importante por ser ela que ajuda no ritual de limpeza e trazer para o barracão de
festas a esteira, sobre a qual serão colocadas as comidas.
Olubajé é ritual especifico para o orixá Obaluaiê, indispensável nos terreiros de candomblé, no sentido de prolongar a
vida e trazer saúde a todos os filhos e participantes do axé. No encerramento deste rito é oferecido no mínimo nove
iguarias da culinária afro-brasileira chamada de comida ritual pertinente a vários orixás, simbolizando a Vida, sobre
uma folha chamada “Ewe Ilará” conhecida popularmente como mamona assassina, altamente venenosa simbolizando a
Morte (iku).
Opanijé
Opanijé, no candomblé é um toque sagrado, entoado para o orixá Obaluaiê, Omolu geralmente tocado para a divisão da
comida ritual chamada Olubajé, quando todos em silencio recebem sua porção, e os crentes aproveitam este momento
para pedir saúde e longevidade. O orixa dança numa representação simbólica, mostrando sua ligação com os mortos
(Ikú) e o seu domínio sobre a terra.
A origem da palavra é a língua yorubá, onde significa “aceitar comer” (opa – aceita), (nijé – comer). Sua dança o orixá
dança curvado para frente, como que atormentado por dores, e imitam seu sofrimento, coceiras e tremores de febre.
Qualidades
Afoman /Akavan: Tem ligação com Exú.
Arinwarun (ou wariwaru): É um título de xapanan.
Azonsu / Ajansu / Ajunsu: Tem fundamentos com Òşàlà, Òşùmàrè e Ògún. É extrovertido. É ligado ao tempo, as
estações do ano e ao culto da terra. É o verdadeiro dono do cuscuzeiro. Veste de vermelho, preto e branco, na perna
esquerda leva uma pulseira de aço.
Azoani: É jovem, veste preto e branco. Tem caminhos com Iroko, Òşùmàrè, Yèmọnja e Ọya.

42
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Arawe / Arapaná: Tem fundamento com Ọya.
Ajoji / Ajagun: Tem fundamentos com Ògún e Oşoguian.
Avimaje / Ajiuziun: Tem fundamento com Nana e Ọ̀sónyìn.
Ahosuji / Segí: Tem ligação com Yèmọnja e Òşùmàrè / Besén.
Afenan: É velho, dança curvado, veste a estopa e carrega duas bolsas de onde tira as doenças. Veste de amarelo e preto.
Todas as plantas trepadeiras pertencem-lhe. Tem caminhos com Òşùmàrè e Ọya, de quem é companheiro, dança
cavando a terra com Intoto para depositar os corpos que lhe pertencem.
Intoto: Suas contas são vermelho e preto. É um Òrìsá cultuado em seu assentamento e não vira na cabeça de ninguém,
pois não tem como cultua-lo. Antigamente recebia sacrifícios humanos, por tratar-se de um Òrìsá antropófago, come a
carne e destroi os ossos. Foi esse OMOLÚ que brigou com OSOGUIAN. Caso apareça um ÌYÀWÒ desse Òrìsá, faz-se
AZUANI ou ÒSUN. Da-se comida a terra. Esse Òrìsá é ABIKU, portanto não se raspa, pois representa o fundo da terra.
Sòmente se assenta. Come com YEWÀ, Ọya e YKU. Seus assentos são cultuados ao lado de NÀNÁ e Yèmọnja. Pega-
se um pouco de terra de cemitério e pôe-se no assento. Êle presta obediência a ÒSUN, por quem se apaixonou.Mora só
e não aceita a faca, assim como NÀNÁ. Come porco preto, frangos, pombos de cor e galinha d’angola. Come no campo
que tenha barro. Quando se faz o ÌYÀWÒ desse santo, todos os Òrìsás viram, exceto SÀNGÓ. Leva-se os bichos e as
comidas de Yèmọnja, NÀNÁ e ÒÒSÀÀLÀ, bastante epo, acarajés, feijão preto com ovos cozidos, deburus ( a mesma
coisa se faz com YEWÀ ) . Tudo dêle é com dendê. Sua comida : feijão preto com um ôvo cozido no meio, deburus ao
redor ( feitos com milho de galinha ) , 9 ovos crus, 9 velas e 9 monsenhor. Pede-se a uma pessoa de ÒGÚN, Ọya ou
OMOLÚ para apanhar várias folhas de mamona. Faz-se um buraco redondo de dois palmos, acende-se as velas ao redor
e canta-se as rezas se fundamentos. Sacrifica-se o porco depois da reza, copa-se o bicho ali mesmo, pega-se as galinhas
pucha-se os ORIS e coloca-se dentro, enfeitando com as comidas e cobrindo com as folhas de mamona. Já fora do
campo, passa-se as folhas de mamona e os ovos, jogando-os e não olhando para trás. Para os assentos só se leva os
bichos de penas. Além do campo dá-se comida lá fora, no assento dêle. Sete dias depois é que se faz o ÌYÀWÒ com
outra qualidade de OMOLÚ. Ficam assim, dois assentos, um lá fora, de INTOTO e outro de AZUANI.
Posun/Posuru: É o mesmo Azunsun do Gege, louvado como Possun no ketu e na Angola, tanto é Iroko como Tempo.
Come diretamente da terra. Sua dança mostra claramente sua ligação discreta com Èşù e com a terra, dança com garras
na mão. Tem caminhos com Intoto, Iroko e Ọya.
Savalu / Sapekó: Tem forte fundamento com Nanã.
Tetu / Etetu: É jovem e guerreiro. Come com Ògún e Ọya. Veste de branco, preto e vermelho.
Sincretismo Religioso
Dia de Omolú/Obaluaiê é dia 16 de Agosto
Omolú/Obaluaiê é comemorado em 16 de Agosto devido ao sincretismo com São Roque
É sincretizado como São Roque na forma de Obaluaiê, o jovem. Na forma mais velha de Omulú, é sincretizado como
São Lázaro.
Omulú é sincretizado com São Roque, que é um santo da Igreja Católica, protetor contra a peste e padroeiro dos
inválidos e cirurgiões.
A sua popularidade, devido à intercessão contra a peste, é grande sendo protetor de múltiplas comunidades em todo o
mundo católico e padroeiro de diversas profissões ligadas à medicina, ao tratamento de animais e dos seus produtos e
aos cães.
A festa em homenagem a Omolú/Obaluaiê é celebrada em 16 de Agosto. Dia de Omolú e características dos filhos
Saudação de Omolu/Obaluaiê é ATOTÔ!
O dia da semana cosnagrado a Obaluaiê é segunda-feira e a saudação é ATOTÔ!
O dia da semana consagrado a Omolú/Obaluaiê é segunda-feira, as cores são o preto e o amarelo, ou marrom escuro e
amarelo e o vermelho. Sua saudação é Atotô!
Uma das características mais marcantes dos filhos de Omolú/Obaluaiê é que seus eles parecem ter mais idade do que
realmente têm por conta da entidade ser mais velha e agem como se tivessem uma idade bastante avançada.
Os filhos de Omolú/Obaluaiê são doces, mas reclamões, rabugentos, um tanto mal-humorados. Quando querem, fazem
e ajudam a todos sem exceção.
Os filhos deste orixá sofrem com muitos problemas de saúde que se arrastam por anos, geralmente desde criança ou
desde o nascimento. São fiéis, dedicados e amigos de verdade. Podem ter premonições e seus filhos tem um pensamento
de pessoas maduras, o que os ajuda a não agirem como crianças, ou serem irresponsáveis. Gostam da ordem e
disciplina.
Pipoca é a oferenda principal de Omolú/Obaluaiê
Os devotos de Omolú/Obaluaiê lhe atribuem curas milagrosas, realizando oferendas de pipocas, o deburu ou doburu, em
sua homenagem ou jogando-as sobre o doente como descarrego.
Doburu é a comida ritual mais apreciada pelos orixás Obaluaiêe Omolú. É o milho de pipoca estourado em uma panela,
em alguns lugares com óleo, em outros com areia. Nesse último caso, é preciso peneirar a areia dessa pipoca depois de
pronta. Ao final, a pipoca é colocada em um alguidar (vasilha de barro) e enfeitada com pedacinhos de côco.

43
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Lenda de Omolú/Obaluaiê
Doente e com o corpo coberto de feridas, Omolú retorna para aldeia onde nasceu e encontra todos os orixás em festa,
mas envergonhado de seu aspecto não entra na festa e fica escondido observando os orixás. Ogum percebe que Omolú
não veio dançar e compreende a razão, e resolve ir para o mato fazer um capuz de palha da costa para cobrir Omolú da
cabeça aos pés.
Feito isto, Omolú entrou na festa, mas mesmo assim não dançava com os orixás. Foi quando Iansã se aproxima e com
seu vento sopra a roupa de palha de Omolú e suas feridas pulam para o alto e se transformam numa chuva de pipoca e
todos vêem Omolú como um rapaz bonito, sadio e brilhante como Sol.

Cantigas para Oferecer Olubajé.


Depois de Acomodado Exú antes do Xirê, ter feito o xirê em que mediante ao xirê, Omolu e os Orixás se fez presente
no terreiro.
Tudo devera já estar organizado os orixás com suas Roupas para assim sair para o salão com os alimentos que serão
servidos. A cantiga a entoar é...
1 – Olubajé Ajê unbó, Olubajé Ajê unbó, Aê Ajê unbó, Olubajá Ajê unbó, Aê Ajê unbó, Olubajá Ajê unbó
Depois que todos arriaram os alimentos no centro do barracão ou em um local especifico para este preceito. Em cima de
uma esteira coloca-se as comidas uma a uma calmamente, feito isto para os atabaque e os cânticos, em que todos ficam
em sileicio para reza ao Rei.
Reza.
Agó Igenã, ewá ká ló igenã, Urê urê Igenã, Omolu Ará aye Igenã, ewá ká ló Igenã, Urê urê Igenã.
Após ter feito a reza de Omolu canta-se para servi os alimentos, até que todos as pessoas presente tenha recebido o seu
ageun.
1 – Olubajé Ajê unbó, Olubajé Ajê unbó, Aê Ajê unbó, Olubajá Ajê unbó, Aê Ajê unbó, Olubajá Ajê unbó
Após todos terem recebido seu ajeun, canta-se para suspender a mesa de Olobajé.
2 – Omolu que belojá, Kolobó xé, Ajeun bó, Kolobó xé, Ajeun bó, Kolobó xé, Ajan Bura Aye
Depois desta cantiga de nº 2 em que já foram levados os alimentos que restaram. Dar-se prosseguimento a festividade
de Omolu.
Opá Nijé

Opá nijé, opá nijé, opá nijé orô

Isô isô isô sarrun, isô isô isô lonã

Boro goro, Boro goro sarrun, sarrun jí kó, a sarruun jê
Cantigas no Ritmo – Egô

Omolu Kwê Olorê, Awurê fun obó
Awá têtê tê, omo xarê lonin, elé ikô, Xalá rê, xalá rê lonin, elé ikô

Axarê loní, Odô bá ewá, Odô Banbá, Ae, okê bá ewá, oké báissá

Omolu Bê fará ayê, Omolu bê fará wô.

Tawá bé Okorin, Bácí lotun, Tawá bé Okorin, Axó Dudu olo igenã olowô tawá bé okorin. O nin yá, o igenã, axó dundu
olo igenã olowô tawá bé Okorin.

44
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Jí madagô, Baba gará mada gô, o mu yã mu yã, onin yê, aun jí, mujá mujá bê
10°
Awo epô, ará aye, awo epô a um guelê,

11°
Fará Ganzan fará sabá, fará ganzan, Fara ganzan fará omo sabá, fara ganzan.
12°
Fará legue jô, leguejô lece orixá
13°
A ijô, omo olorun, aibê balé.
14°
Mafá mafá, jurê mafá, ará ayê jô jô, ará ayê ojó nilê, ará ayê jô jô.
15°
Jí o oluaê omo Afomã abá ikô, Afomã abá ikô, abá ikô, Afomã abá ikõ
16°
Iru Iyá, iru iawô baba sarê jojá godo derê, o ní yê, ará ayê erun yá, erun yawô,
17°
Baba serê loja, erun yá, erun yawô
18°
Agô bá ewá, daní ibó, daní ixo eré, daní ibó daní ixó eré, jinxé ofara jô kolê.
19°
Obá in ó eromã, obá in ó eromã, obá in yá e... obá in ó eromã
20°
Ofó orin balé, ofó orin mawá, mojé mojé, Ofó orin balé, ofó orin mawá, mojé mojé
21°
O nilê wá, lecé orixá, ofé irê, O nilê wá, lecé orixá, ofé irê, O nilê wá, lecé orixá, ofé irê, O nilê wá, lecé orixá, ofé irê,
sins in, kolô, o kolobó sin sin, sin sin kô, okolobó, kolobó sin sin, sins in kô.
Esta cantiga de nº24 vira do ritmo adabí para Vamunha
22 °
E Bara Lokô, Bara Lokô, E Bara Lokô, Bara Lokô, E Bara Lokô, Bara Lokô, E Bara Lokô, Bara Lokô, Omolu Ará ayê
Pá zuê titun, Pá zuê, Omolu Ará ayê Pá zuê titun, Pá zuê.
23°
Xaxará Balé fun lá wô, balé, balé
24°
Orun yé, oriun, Ajagun oriun
25°
Kolê Nipó derê, Xa orô lexé ará awá.
26°
Vodun sarrun nixé, Kô Munha dô sarrun nixé, Vodun ko Munha dô, Vodun ko Munha dô
27°
Agô Lonin, Omo lujá o Lonin
Indispensável falar de jeje quando se trata de Omolu por ser de região da Homei, Sapata. Apesar de se tratar de
costumes de nossas casas de candomblé de Alaketú o Olubajé.

45
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Ritmo Sató
28°
Ará e... Bokú nã, Ará e...Bokú nã, Azauane Odô bí ae, Azauane odô bí awõ.
29°
E Dan Home, Danbalá a Irokô, E Dan Home, Danbalá a Irokô, Azauane Dan Home, Danbalá a Irokô
30°
Omolu pele pê, Omolu pele pê Babarê wá, Omolu pele pê, Baba Ní kojú,
Omolu pele pê Babarê wá
31°
Agô yê agô, hunbondo lenin, mavo hum jebó hanun, Agô yê dena gô, Sapatá Ajunssun mavo hum jebó hanun, Agô yê
agô, idô lo yê Mavo hun jebó hanun
32°
Makó bô itoto toyê, makó bô ni hun jinxé, Makó bô itoto toyê, makó bô ni hun jinxé. Ajunssum Kodidé, Ajunssun
Kodidé
33°
É um má lokó wó, é um má lokó wó, Ajussun sapatá, lokó wó, é um má lokó wó
34°
Ajunssun, Bada e ,,, pó ejí Bada e, Azon nawe ro ,
pó ejí Bada e, e naó nawero e naó, e naó nawe ro o hunde
As cantigas a seguir são no ritmo batá
35°
Jó jó, jó mado bê, jó zun zun zun, jó mado bê
36°
Crê demí crê dewá, crê demí crê dewá, ae ae crê demí cr~e dewá
37°
Ejí lê pipokan, ejí lê pipokan, ae ae ejí lê pipokan

Nesta cantiga de nº 38 a seguir Omolu simula a morte e vida em frente ao atabaque, em que vagarosamente caminha até
a frente do atabaque e vagarosamente vai se deitando ao chão, rola duas vez para um lado e duas vezes para outro lado e
permanece deitado até para o cânticos e os atabaques.
38º

Maceto, maceto, maceto Omolu


Depois de estar deitado e coberto com o pano branco canta-se para Omolur viver mostrando que ele venceu Iku.
Ritmo – Vamunha
39° Ae ae apá ará pá, ae ae apá ará wô

40°
Aká kê bá walê, aká kê báwá, Aká kê bá walê, aká kê báwá, aká kê báwá, aká kê báwá, Aká kê bá walê, aká kê báwá,
Kulê kulê xaorô, Kulê kulê xaorô, Kulê kulê xaorô, Kulê kulê xaorô

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Oxumarê

46
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
Rum de Oxumarê


Oxumarê… lele marê, Oxumarê. Lele marê awáraká,
lele marê Oxumarê o…


Oxumarê o … o Dan só Dan… Oxumarê o … o Dan só Dan…
lele marê Oxumarê, Oxumarê o…


Alá koro le e min araká, koro lé un o.


Beré loja olo Dan marê io…


Boro lojá, omo Dan mare ió…


Guere guere san je… guere guere san je, Oxumarê o…
guere guere san je, Oxumarê o…


Guere guere Dan kê… Guere guere Dan kê, Oxumarê o.


kó be giro… Dan kó be giro… Oxumarê


Le sí kó, le sí kó mafu. Já ho ho.

10°
Oxumarê lo kwere, lo kwere, e lo kwere

11°
Oxumarê kofé un Dan, Fé un Dan dá.

12°
Ma Dan í, Ma Dan ibô, e e e.
Ma Dan í, Ma Dan ibô, fí o… fí o kwé

13°
A ho bobo agué lecí, a hun gélé po kan.
A ho bobo agué lecí, a hun gélé po kan. Vodun má ió kwe

14°
Bena ió loyé, e e e bena ió…

15°
Araká mobó orun, o Dan de o… Oxumarê o…
Araká mobó orun, o Dan de o… Oxumarê o…
Araká mobó orun, o Dan de o… Oxumarê o…
O ní iá ferun jé… ferun jé, O ní iá ferun jé… ferun jé

47
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
16°
Ele mina dodo vodun as hun ae… ele mina dodo vodun sá hun a
Ele mina dodo vodun as hun ae… ele mina dodo vodun sá hun ª

17°
A hun Dan hun Dan.

18°
Mina hun já hun, kwere, vodun tó, kwere
Mina hun já hun, kwere, Vodun Batá, kwere

19° Ato de Oxumarê

A Idan choro, choro a idan…

19°
Konlofé ló dide, Dan lejo.

20°
Dan kororo, e Dan home. Dan kororo e Dan kojo

21°
Dan e Mahun kwe le, hun kwe, hun kwe le Dan

22°
Lerin lerin lerin, Bessen frekwen ná do, Bessen Frekwen na do…

23°
Ae Dan ko ro ko, Dan ko ro ko kwe ni ko jare o

24°
Danbala kaya já hun bá tokwe

25°
Bessen nu mawá Do hun, ozan nu mawá Doido.
E e e ero, E e e erro… Aki lewpa Kossana ko.
Kossana ko vodun. Bessen nu mawá do hum

26°
O gui iji um moió bó oió, O gui iji a un de, a unde,
O gui iji um moió bó oió, O gui iji a un de, a unde, ae nana wero.. lode a, o gui iji um moió bó oió na wero lodea. O gui
iji im moió bó oió.

27°
Torode… abí oman

28°
Torode… Danko dan Home

29°
Torode… awani a home

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen

48
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Xangô / Roda de Xangô / e Amalá.
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
DIA: Quarta-Feira
CORES: Vermelho (ou marrom) e branco
COMIDA: Amalá
SÍMBOLOS: Oxés (machados duplos), Edún-Àrá, xerê
ELEMENTOS: Fogo (grandes chamas, raios), formações rochosas.
DOMÍNOS: Poder estatal, justiça, questões jurídicas.
SAUDAÇÃO: Kawó Kabiesilé!!

Para iniciar este Módulo algumas rezas ao Rei

1 – Oba kawòó o
Ó Rei, meus cumprimentos.
Oba kawòó o
Ó Rei, meus cumprimentos.
O, o, Kabíyèsílè
Sua majestade, o Rei mandou construir uma casa.
Oba ni kólé Oba séré
O Rei do sere, o Rei prometeu e traz boa sorte,
Oba njéje
o dono do pilão.
Se´re aládó Bongbose O (wo) bitiko
Bamboxé abidikô, meus cumprimentos (ao)
Osé Kawòó
Oxé, sua majestade.
O, o, Kábíyèsilé
Meus cumprimentos

2 – Ó níìka, ó Níìka
Ele é cruel, ele é cruel (o trovão ).
Áwè jè atètú
Eu jejuo para o punidor.
Badé, badé ìyá Tèmi
Badé, badé, meu espírito sofre
Ó níìka, ó níìka árá ìn álàde o
Ele é cruel, o trovão é cruel sim. O dono da coroa é cruel.
Ó níìka àwe jé atètu
Ele é cruel, ele é cruel(o trovão )Eu jejuo para o punidor.
Aira ma sá re awo, ariwo, ale odó
Airá(o trovão), verdadeiramente voa e cai ruidosamente.
Ma sè
Forte como um pilão, como um tambor ( barulho ).
Aira ma sá re awo, ariwo, ale odó
Airá(o trovão), verdadeiramente voa e cai ruidosamente.
Ma sè
Forte como um pilão, como um tambor ( barulho ).
Yèyé, kèrè-kèrè lo ni joko ayagba

49
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
O pássaro vagarosamente senta e chora para as grandes mães.
Ale odó ma sè
Forte como um pilão, como um tambor ( barulho ).A reza diz que o trovão é cruel, implorando a
Badé...
"ele é a voz estrepitosa e aterrorizante do Trovão, é a força que deflagra a carga irregular dos raios".
Os nagôs dizem ser
Badé é um vodum, isto é, de origem jêje
e que os jêjes do maranhão, dizem que é um orixá nagô e que, quando ele se apresenta na
Casa –das –Minas
Fala por sinais para não revelar os segredos dos nagôs.
Os pássaros lembram as feiticeiras que ameaçam os seres humanos, é necessário implorar as grandes
mães senhora dos pássaros, para que não flagelem os homens.
Airá
Também é mencionado no texto sagrado, recolhido entre os que se originam do axé de IÁ Nasô
Este orixá ocupa um lugar especial nesta comunidade, estando ligado a primeira na nominação...
Axé Airá Intilé.

Novamente o Adjarim anuncia que o


Rei Xangô
Continuará sendo louvado, e uma nova reza começa:

3 - Oba ìrú l´òkò


O Rei lançou uma pedra.
Oba ìrú l´òkò
O Rei lançou uma pedra.
Ìyámasse kò wà
Iyámasse cavou ao pé de uma grande
Ìrà oje
árvore e encontrou.
Aganju ko má nje lekan
Aganju vai brilhar, então , mais uma vez como trovão.
Árá l´okò láàyá
Lançou uma pedra com força (coragem)
Tóbi òrìsà,
O Grande Orixá do orum (terra dos ancestrais) vigia.
Oba só òrun
O Rei dos trovões, está no pé
Árá oba oje
de uma grande árvore ( pedra de raio )A oração saúda o Rei dos trovões, como sendo
Aganju, o
Alafin de Oió, filho de Ajaká
e sobrinho de Xangô
Iamassê
Considerada sua mãe é quem revela aos mortais, que a pedra de raio, símbolo do seu poder, é encontrada
ao pé de uma grande árvore. O brilho dos raios e o barulho dos trovões lembram que Aganju vigia do
orum, terra dos ancestrais, seus súditos fiéis.
O Adjarim
Marca um novo momento,
Obaladô
Levanta-se e se dirige a casa de
Xangô
Pousan do no chãoda mesma uma gamela cheia de

50
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Amalá
, a comida predileta deste orixá.
Béè ni je a! pá bo
Sim, comer (amalá) dentro (de uma gamela) com satisfação, de uma só vez,adorando.
Je bío oni a!Pá bo
Comer, nascer dele, dentro (de uma gamela) com satisfação, de uma só vez,adorando.
E ni pá léèrín àdá bá lài
Cortado muitas vezes (o quiabo),sempre com cutelo, dentro da gamela
Ìmó wá mònà mòwé
Procurar conhecimento,
Kó je nà mímò àsé
Certamente torna inteligente.
Kó je nà mímò àsé
A comida (amalá) faz adquirir
Kó je nà mímò àsé
E aumenta o conhecimento do Axé. A reza indica que, ao se desfrutar da comida sagrada, descobre-se o axé, isto é, a
força, que dá conhecimento e sabedoria aos que delas usufruem. Nos últimos acordes da reza, os ogans de Xangô
pousam os xeres e acendem a fogueira. Várias vozes gritam...
Kawòó Kàbíyèsilè!!! Kawòó Kàbíyèsilè!!!
Meus cumprimentos à sua majestade!!!
A RODA DE XANGÔ….
Alguns minutos decorrem entre as imagens fortes do fogo e o início do xiré do Rei de Oió
No barracão. O ritmo da Hamunha
Convida a todos, os da casa e os convidados a iniciarem a roda de Xangô

Roda de Xangõ


Adupê wô, Oba dode, A dupê wô Oba dode


Adupê ní mo Oba, ikú alê, Adupê ní mo Oba ikú alê
Adupê ní mo Oba ikú alê, Adupê ní mo Oba ikú alê
O o Obá Nilé Adupê nimo Obá, Ikú alê, O o Obá Nilé Adupê nimo Obá, Ikú alê


Emanjá lá fô, emanjá lá fô, Arô Oba inã, arô oba inã adupê cajá larô, arô a ocí aja lê wô fele fele.

4,1°
Xanba Xanba dide aroko
Obá eró si o


Orô ní Dadá, Agô lain, orô ní Dadá, agô lain


Dadá, Dá mossó kun mã, Dadá, Dá mossó kun m ã, fele um fele omo olorun, Baba furi wó ló okan agô lain.

51
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Barí iguí dí adê, Bariô lá, Barí iguí dí adê, Bariô lá, Barí iguí dí adê, Bariô lá, Barí iguí dí adê, Bariô lá,, Barí
a... pelé, Barí o lowô wô. Barí a... pelé, Barí o lowô wô.


Fura ginã, Oba fura ginã, fura ginã ará lokê sajô


Ibá Orixá, Ibá wô onilê, onilé, o nilé mojubá wô.


E pá bô, e pá bô a tan gá alá, epá bô, e pá bô a tan gá alá. A tan gá alá tori ilé e pá bô erun jé jé.

10°
Omo ecí e kobê lê kô inã, Omo ecí e kobê lê kô inã,
Érun jé jé lodo lokô, Omo ecí e kobê lê kô inã,

11°
ká o … ká o da home. Ká o kabi e sí e xangô da home

Ritmo - Adabí
12°
Oní ká serunbó olorun, Acará jé, Oní ká serunbó olorun, Acará jé Agutan, yetú Adê wá lona, Oniká cí irê lê,
Ocí Ará in Iyá Lodê. Bará Orixá Ocí Aró okõ, Ará in Iyá Lodê. Bará Orixá Ocí Aró okõ, Ará in Iyá Lodê. Bará
Orixá Ocí Aró okõ

13°
Xerê um o ló fé incí, xerê um o ló fé incí, Obá alá ayê belo run, xerê um o ló fé incí.

14°
A wurá wurê, a wurê wurá, a wurá wur^w a wurê wurá, Obá dupê obála jô, Obará orixá obá alayê.

15°
o Lôwô ôco, má bô má bô, e co má bó, Lô wô ôco má bô má bô Alafim cojé pá.°

16°
Kó má cin, có berê có inã e có inã, Kó má cin, có berê có inã
Lodõ lokô

17°
Kekerê kê, keri abó, otim orelê, orô ojú masse, kere kô, kerê uwá, inxé Jocõ Iyá orô ojú masse.

18°
Ayrá Oju , Okerê cê, ará, okerê cê.

19°
Kiní sá Fonjá Oba lajô

52
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

20°
Aijô lokô Oyó nilê, Kilo oxê irô, Irí iguí ibá dodê

21°
Obá wô, ilê ilê godo ilê Kosso

22°
Obá wô, Obá wô kô inã, lere lere kokê, Obá wô kô inã.

23°
Obá sá arê wá, Gogo um jé jé, Godo Godo Káwõ dere ce Obá sá arê wá.

Rum de Xangõ / Aira

24°
Ará ní lé ki loke ni xe… kinin lorin, a gon gon la ron fun ala are ooo.
O ginxé o luae … o gin xé o luae kiniba kiniba Obá xere awá loko, aganju ke ajo o nile o

25°
Alá do, kinibá, kinibá ará oxe… kinibá aganju inxó lá awure
Alá do, kinibá, kinibá ará oxe, kionibá xerê alado awure

26°
Aganju Ijo lá ni o… Aganju ijo lá ni o…
Oba xerê, Oba xerê ewa o… Aganju ijo lá nio

27°
E oxê oxê ará awá, Oba te ni oba… oba koto boa ale,
E oxê oxê ará awá, Oba te ni oba

28°
Xin kí mo oyó, omoro obá bojurê, Xin kí mo oyó, omoro obá fé in cí, omoro obá bojurê, omoro obá fé in cí.
omoro obá bojurê, omoro obá fé in cí.

29°
Obá xin kí mo oyó xerê, Alado bí moro obá bojurê, xin kí mo oyó e... omoro obá Bojurê

30°
Kên yé, Kên yé Obá torô Baru lejô, A mã jô torô obá, torô obaru lejô.

31°
Kên yé, kên yé bô Irokô, Irô Ití, dupê Aladô, bô Irokô, Irokô Obá kên kê, Kên yé kên yé, bô Irokô, Irokô Obá
ken kê xeré Alado omorobá, bô Irokô Obá Kên kê.

32°
A ilê kô, a ilê kô, Agodô pá, Godo Ban bá, A ilê kô Agô awô, A ilê kô Xangô Awô. A ilê kô, a ilê kô, Agodô pá,
Godo Ban bá, A ilê kô Agô awô, A ilê kô Xangô Awô, Obá xirê kê, omoro obá, agodô, xirê kê omoro obá.

33°

53
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Baní Beru já, Obé Loko, imo imo oxê, Agodô nijé Obé lokõ imo imo oxé, Bari lú xé, obá dê, Bari lú xé, obá

34°
Obá nissí ilé doru bé wo, Obá nissí lé doru bê, Obá nissí ilé doru bé wo, Obá nissí lé doru bê, Obá Alá wô,
Alado oxá, Obá nisspi lé doru bê.

35°
Ará oxé ará, Ará oxê alácoró, O ní wá da bere,da bere jokô inã, da berê jokô inã, obá lá da kejô,Arayn
Xangô, Iro Miua, Iro miua axó gun sun ade wá, axé axé mo bá, axé axé obá irô, Aganju xalá bí orô, obá Baru
xalá bí orô, axé axé mo bá, obá kerê, ,kerê kerê, jocô inã.

36°
En pê, em pê belo já, kolê kolê bô axe, Xangô kolê bô axe...

37°
Ilo odo Godo, godo pá. Iloce bó emim, Obá Afonja O nilé ni moba iloce bó emin

38°
Kinin popo oro omode io… kinabá oro omode inxe kinin popo

39°
E e e … E lo fiwá, lo bí wá oré mi obá...

40°
Kí teré, okê Odô, Obá lajô, Obá tani mobá, lé wô, Obá alá ayê wô

41°
Un yé, Obá dê kó, O Baní tá wê xê, Un yé, Obá dê kó, O Baní tá wê xê, e ní adá bá, o Bani tá wê xê Obá
kum beru lo.

42°
werê werê, ojé massa, Obá bí oxê berí omã.

43°
Obá, obá in obá Kosso, Obá, obá in obá kosso, Kí lo oxê wá comurajô, Awá Oyó obá nilê, awá oyó obá nilê,
Awá Oyó obá nilê, awá oyó obá nilê,

44°
Obá iso, Awá Oyó obá nilê, awá oyó obá nilê

45°
O ní yê, Obá dodê erun jé jé, O ní yê, Obá dodê erun jé jé, Ikó a kó Ayrá Ibona oba dodê erun jé jé o nilé
awô. O ní yê, Obá dodê erun jé jé, O ní yê, Obá dodê erun jé jé,Ayra Ibona ará aye wô obá dodê erun jé jé.

46°
Omo nilê, ayra lê omo nilê, Ayrá yrá omo nilê ayra omo nilê ayra yra

47°
Mabõ tin tin, mabõ ié ié, mabô tin tin oya ilu,
Oba alá Xangô iru eté ayrá o, oba kosso

54
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
48°
Ayrá o… ayra… Ayrá o… ayra
Xangô ope la ope, ayrá o ayrá… Xangô ope lá ope

49°
Ayrá Lokê bá Yamim, Manjá Orô, Ayrá yrá.

50°
Irin lé ní fobá ke ...Oba in, Obala axé Oba…
Obá to tode lowo… Oba in, Obala axé Oba…
Obá to da niló sun...Oba in, Obala axé Oba…
Obá to batá re wao ...Oba in, Obala axé Oba…
Obá toto aro … Oba in, Obala axé Oba…Oba in, Obala axé Oba…Oba in, Obala axé Oba…
Oba in, Obala axé Oba…
Irin lé choro, ilé ejé Oba in, Obala axé Oba…
Obá to da nilé ke o … Oba in, Obala axé Oba…
Dada ajká ilê… Oba in, Obala axé Oba…
Ago Oba ni ka o … Oba in, Obala axé Oba…
Obá toto aro … Oba in, Obala axé Oba…
Oba in, Obala axé Oba…Oba in, Obala axé Oba…
Oba in, Obala axé Oba…

51°
Ayrá intile ni ko oju, kopo bó weré…
Ayrá intile ni ko oju, kopo bó weré…
ni ko oju, kopo bó weré…ni ko oju, kopo bó weré…

52°
Obá obá obé mu xarin, Oba ayrá lo oju.
Obá obá obé mu xarin, Oba ayrá lo oju.
Obá nixo nilé omo opere omo xarin obá toto aro,
Obá obá obé mu xarin, Oba ayrá lo oju.
Obá obá obé mu xarin, Oba ayrá lo oju.
Obá nixo nilé omo opere omo xarin obá toto aro.
obá toto aro … obá toto aro… obá toto aro… obá toto aro

53°
Ayrá obona ore le ko e… ayrá o le, o le le ko e

54°
Un jire … Ayra o intilé a yabá …
Un jirio nilé, nilé Baba rewá

55°
Ayrá orele, ayra orele, ibona orele Ayrá orele

56°
O ní yá, omo Orixá Lonin, yá omo Orixalá, O ní yá, omo Orixá Lonin, yá omo Orixalá. Ayrá Orê guedê pá,
Orê guedê, Ayrá Orê guedê pá, Orê guedê O ní yá, omo Orixá Lonin, yá omo Orixalá, O ní yá, omo Orixá
Lonin, yá omo Orixalá. Ayrá wô Jaocí pá, a Jaocí, Ayrá wô Jaocí pá, Ajaocí, O ní yá, omo Orixá Lonin, yá
omo Orixalá, O ní yá, omo Orixá Lonin, yá omo Orixalá. Ayrá wô Jaburá ká, Ajaburá, Ayrá wô Jaburá ká.

55
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
57°
Made olá oman dan doré… Made olá oman dan doré…
Bi oman alade ará awo pade win, ní oman alade, kiti pá oro ni o… ako fi tá e. Ara awara fita e

58°
Ogun alá ara awo, mode in male odô,
ayrá irunmole obá nin xe, kiniba irá.
Ogun alá ara awo, mode in male odô,
ayrá irunmole obá nin xe, kiniba irá
ayrá irunmole obá nin xe, kiniba irá
ayrá irunmole obá nin xe, kiniba irá

59°
Ayrá apá ade, Ayrá apá ade, ayrá ayrá… ayrá apá ade

60°
Loko ni pá ara, pá bo. Loko ni pá ara, pá bo.
Ayrá mojé, loko ni pá ara pá bo

61°
Ko dide o.. are mun, ko dide…
Ko dide o.. are mun, ko dide…
Jo bí enirê, Baba eran kê, Baba kolofin xé nun Boró.
Are mun Ko omo nijá, kun kó obá lonin o…
Bé un si, bé un si, kun kó obá lonin o…
Bé un si, bé un si, kun kó obá lonin o…
Bé un si, bé un si, kun kó obá lonin o…

62°
Ko dide o.. are mun, ko dide…
Ko dide o.. are mun, ko dide…
Jo bí enirê, Baba eran kê, Baba kolofin xé nun Boró.
Are mun Ko omo nijá, kun kó obá lonin o…
Bé un si, bé un si, kun kó obá lonin o…
Bé un si, bé un si, kun kó obá lonin o…
Bé un si, bé un si, kun kó obá lonin o…

63°
Ko dide o.. are mun, ko dide…
Ko dide o.. are mun, ko dide…
Jo bí enirê, Baba eran kê, Baba kolofin xé nun Boró.
Are mun Ko omo nijá, kun kó obá lonin o…
Bé amin, bé aman, Baba oxe kini foba ke
Bé amin, bé aman, Baba oxe kini foba ke
Bé amin, bé aman, Baba oxe kini foba ke
Bé amin, bé aman, Baba oxe kini foba ke

64°
Iyá Masse lofin Xangô, Iyá Masse lofin Xangô…
Iyá erun gán Oio Obá Obitiko… Iyá erun gán Oio Obá Obitiko
Orixá Ejá Ibo … Ejá oro din din
Ejá oro din din, Ejá oro din din, Ejá oro din din

56
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

65°
Bí oye, bi oye… Oba ninxé bí oye

66°
Aláfin eró, a ilê to to to a ire…

67°
Ka o minin legue se minin, Xangô minin Dada o minin.

68°
Eró omim Dada, eró omim a Dada e…

69°
Ayê lê wô, Ayrá le, Ayê lê wô, Ayê lê wô, Ayrá le, Ayê lê wô, Godo um A Godo pá Xangô kó, wá kó awô

70°
Ará awá mim Xangô, Ará awá... mim Xangô, Nilê xirê Obá. Ará awá mim Xangô, Ará awá mim Xangô

71°
Omo obá nilê, Obá Xangô awô.

72°
Káwô... Kabieci lê, Káwô... Kabieci lê, Káwô... Kabieci lê Káwô... Kabieci lê. Lokê lokê imobá, Aguaju xolô,
Imobá, Ayrá kó mum imobá, loci loci imobá a manssí.

73°
áwô... Kabieci lê, Káwô... Kabieci lê, Káwô... Kabieci lê Káwô... Kabieci lê…
Omo ofo egi kolê, orixá ni mobá, loci loci loci, lá bi oman dó mansi

74°
Mo Mo orin morí yé Baba Kilô oxê káwô

75°
Xo bi oman. Tin xó...Xo bi oman. Tin xó..
Xo bi oman. Tin xó.. Obá ri oman tá na bena io

76°
Ará wará orixa nilê ayrá ojú, Ará wará orixa nilê ayrá ojú, A ojí ri Onilé, Obá alá to..ki .
Obá alá totó arô. Tó e torí Obá ala jo, Xangô To orí obá,
Tó e torí Obá ala jo, Xangô To orí obá,Tó e torí Obá ala jo, Xangô To orí obá,

Esta sequência de Cantigas são as que eu canto quando Xangô roda seu Amalá

Cantiga Para Roda Amalá e que em alguns axé Xangô Oferece o Amalá aos seus adeptos

77°
Mala Mala Odô jan jan, Malá Odô bí
Cantar esta cantiga até termina o orô.

Esta sequência a seguir complemento ao cântico de Amalá

57
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

78°
Ajaká mabé kawô, Ajakbá mabé kawô, ae Baba Ajaká mabé kawô

79°
Xangô e tá bí alá ará e...

80°
Toco lá Ojarê, Ará ayê, Toco lá Ojarê, Ará ayê,

82°
/ Ará wará ojú onilê ayrá ojú, Ará wará ojú onilê ayrá ojú, A ojí Onilé, Obá totó, Obá totó arô arô. Tó e torí
Obá awá tô, Xangô To orí obá, Tó e torí Obá awá tô, Xangô To orí obá, Tó e torí Obá awá tô, Xangô To orí
obá, Tó e torí Obá awá tô, Xangô To orí obá.

Para finalizar o hum do grande Rei eu canto alguns Ijexá em sua Homenagem.

83°
Obá e Godo, Oro imolé, Obá e Godo, Oro imolé,
Obá e Godo, Oro imolé, Obá e Godo, Oro imolé,
Oro imolé wõ... um malá oro imelé um malá
Oro imolé wõ... um malá oro imelé um malá Oro imolé wõ... Um malá oro imelé um malá

84°
E mã mã xorô alabé, e mã mã xorô, e ni mã mã jô, orô imolé, godo godo ará ayê, arerê, e mã mã xorô, e ni
mã mã jô, orõ imolé

85°
Godo Godo Araín Xorô, Ijé mí Orô, A Obá Ixorô, Ijé mí orô.

Cantiga para recolher.

86°
Odara o. Nlê kê obá xirê

Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen

58
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Ianã e festividade

Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.

Cantiga para Oyá Rodar o Acarajé ?

Quando falamos em rodar acarajé, quer dizer que Oyá sai para a sala com seu cesto de Acarajé para distribuir aos
convidados. Este também é um preceito de continuação aos oros internos tendo como várias intenções às positivas.

Cantiga que canto para Oyá sair com seu Acarajé para sala.

1 – Acarajé muxê kun tê, muxê muxê kubtê, Oyá korô muxê kuntê, muxê muxê kuntê

Depois de ter terminado de oferecer o Acarajé aos convidados Oyá dança Agumas cantigas antes de entrar ao Honkó,
para pôr sua roupa de luxo para saída do hum.

Ritmo – Quebra prato (Adáró)


1
Oya de o… Mariwo

2
Oya de Mariwo, Oya Akará ewe mariwo

3
Iaba omin xoro odo, omim xoro, odo ie… Oya iya la fun akará ló tá ió. Okan to kan. O ile be o… Okan to kan o ile be
o… oya ko iyámim lece orun lece oya, oya alaba ojé, oya alaba ojé, Oya mim xoro, odo ie…

4
Ae dogán, akara o, o motum balé mariwo… akarajé mariwo. Ae dogán oya koro o motumbalé, oya koro o motumbalé
mariwo… akarajé mariwo…

5
Já di manã, já di bada, já di manã oya bagan.

6
A ori oman ade ewá lode… A ori oman ade ewá lode a… A ori oman ade Afu lele, A ori oman ade Oya Funan, A ori
oman ade egbalé, A ori oman ade…

Ago Beromã… le o, le o… Ago Beromã le o le o… tete orun ajé ni o. Iyabá inxo ló. Legué ni o. Ajalá alá toto aro. Ibá
iyamim ago. Oya messa orun.
Depois de ter dançado e se recolhido para ser colocada a sua roupa para o hum.

Cantigas de hum para Oyá Ritmo – Adabí

8
Oya bá oro oro, Oya pe lé epé míro

9
Oya lebe o… E ló oya lebe lebe

10
Oya salun bó. Salun bó bó leyé leyé

11
Salun bó bó leyé leyé, Salun bó bó leyé leyé,
Oya salun bó. Salun bó bó leyé leyé

12

59
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Da ni ago eloya, Dani ago fara jo, Dani ago, Dani ago fara jo

13
Eloya kobé lajo, eloya kobé lajo

14
E run oya dide, erun oya dide,
erun oya… erun oya dide

15
Oya lokó bena jó. Oya kara ilá.

16
Ojida mu ian oya bí iguidi, Oya Messan Orun

17
Afun lé ié adê o… afun lé lé,
Afun lé ié adê o… afun lé lé
Eloyá kó beló odo. A fun lé lé, oya banba loyá, a fun lé lé

18
Iru zambe lokerê a fun lé lé, eloya kó belo odô, a fun lé lé

19
Oya pá adá, oya olori pá o,
Oya pá adá, oya olori pá o
Oya pá adá olori igena ewá o

20
oya pá muda muda biri biri, oya lode wo

21
Oya pra mura iru meje, oya pra já,
oya pra mura Oya pá ajá, Oya pá adá

22
kopa kopa meje, kopa kopa pramura, kopa kopa pramura

21
Eloya kopa meje, meje meje zan zan.

22
awo Iansã.

23
Mo foru balé ke ibá, Mo foru balé ke ibá,
Olorun awo. Mo foru balé ke ibá,
Olorun awo.

24
Oya dê di mokun, kó xemi, xirê awo, gá in, gá in loko, ko xemi xirê awo
gá in, gá in loko, ko xemi xirê awo

25
Oya dê mokun ijé bé gá in gá

26
Banbá le un leyé, Banbá le un leyé,
oya salumbó, salumbo le un leyé

27

60
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Pé peié afé lodo, tá un afé o
Pé peié afé lodo, tá un afé o
Pé peié afé lomim, tá un afé o
Pé peié afé lomim, tá un afé o

28
Awo dein o, awo awo tori jan jan

29
Te te awo iya bale te te aman. Oya te te, oya te te oya

30
Tete loya, kini jan te te loya kini jan

31
Tete ju massere ló. Tete ju oya, kó massere ló tete ju oya

32
te te te mado oya, mado oya, te te te
mado oya awo, mado oya awo

33
Oya oya ko majo oya, oya massere ló,
Eloya ko majo oya, oya massere ló

34
Awo filó dederé.

35
Xere in tete ió, xere in xé in agán

36
Koro o, koro o. Oya koro

37
Ajimuda sare ewa.

38
Ajimuda sare wá, agama sá

39
Ke ibá keke ibá, oya deo

40
Ke ibá oke iyabá. Oya koke o
41
E Madi iya alaba e, madi iya labae má po.
E mapo e madi iya alaba e

42
Oya mure le awo, oya oya unbe ló

43
Oya koro oro, oya akara le

44
Oya nile ko maro, oya nile ko maro.
Oya nile o, oya nile ko maro, oya nile o, oya nile ko maro

45
A guie aguie loya, oya oya o

46

61
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
olorun lo fori kan bele, oya tokan moji kan bere o.
Mobé lorun, oya adê fori kan bele

47
Oni ilá arabo…Oni ilá arabo eloya…

48
Akulé jo kô, Akulé jo kô arabo Eloya

49
Oni Iyá Bó Iyá e… O ni Iyá Bó Iyá…
Oni Iyá Bó Iyá e… O ni Iyá Bó Iyá…
Oya Akara o … Ini Iyá bó iyá e…
Oya Akara o … Ini Iyá bó iyá

50
Eloya… Eloya.Oba xirê, oba xare lojá eloya

51
A xare loni Oba o luae a ijo

52
Tori Balé torio

53
Iya Bomim o lu odo eloya o.

54
Edi mama ju o mature oya tenun molé.
Ara awara, ara e iaba godo

55
Oya bain, oya jinxé mado loya
Oba tero oba, oba tere oba,
oya jinxé mado loya, oba tere oba, oba tere oba

Cantiga para recolher Oya.

56
Selebe, sele a un ló selebe, oya moke jô.
CD Cânticos dos Orixás
com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Obá
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
1
Abê un awo, abê un wá,
A ileko, Obá o, Abê un wá, a ileko

2
Obá Ileko, Ajaunci, Obá Ileko Ajaunci.
Olo wo obá sá mo obá, Obá ileko Ajaunci

3
Obá lajá, ba ojé, Obá lajá ba ojé,
erun ofá, faro man, obá lajá ba ojé

4
Li nun o, Obá lebe lebe, Obá saba o…
Obá Ogun To dere sari ejó

62
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

5
Ferere ko ferere

6
Olowo guri o, Ajara má run, ofé odan

7
Alakoro, Alakoro kini sagun
Alakoro, Alakoro kini sagun

8
Obá Sá gun, Obá sá gun, Sá gun lete

9
Ará wará bamim wá

10
Obá fun fun fun run, guere, guere, guere ewa o

11
Aja ibô mim o… ata kula kuntun obá lá aja

12
Obá e e a, Obá e e a
Obá e e a, Obá e e a
Obá e e a, Obá e e a
Obá e e a, Obá e e a
Obá tan tan, Obá tan tan
Obá tan tan Obá nile

13
ferere kon ferere

14
Onin já lapá o man, ferere kon fere

15
Ofá weré, ofá…
Ofá weré, ofá weré

16
Odé in Obá tá afá, maun a un
Odé in Obá tá afá, maun eran

17
Adabí

Iyá meji, meji, iyá lokõ, lokô

18
Obá tunde, Obá tunde,
erun obé odá, obá loko

19
Ara wara ke mafá, ke mafá obá tunde

20

Aloja

kon kon kon bí awo

63
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
21
Tode tode
Obá unde

22
E E, E A, E E, E A,
Obá adê, Obá dele
Obá adê, Obá dele

23
Xere xere man, xere ma kabo
Xere xere man, xere ma kabo
kole kole obá, xere ma kabo
kole kole obá, xere ma kabo

Adaró

24
Obá to kere, dabí eró

CD, Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Ewá
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
1
Olowo Dide Bami wa o
2
Iewá o… O ni wá bere, bí ewe o
Olo iewá ní ofere, Olo iewá oní ofere o

3
Iewá Iewá oní ofere
Iewá Iewá oní ofere o

4
Iewá iewá mo ajo, iewá iewá
Iewá iewá mo ajo, iewá iewá
Mo Oió ló omo lecé…
ewá iewá mo ajo, iewá iewá

5
Iewá ni ni Iyabá wure o…
Oni toto iewá to oju.
A inxé kê a Iyabá oluae

6
Iewá ixexe, ixexe
Iewá ixexe, ixexe

64
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Ara massa ocí labure
Iewá ixexe, ixexe

7
Ká maji o lu odan,
iewá iewá pá moro

8
Iewá iewá ijo, iewá
xeke sodan

9
Iewá lewin, béri oman.
Lewin lewá

10
Iewá lewin obéri oman
Iewá lewin,

11
Iewá ko loko wo, bami muxe

12
Oniwá bere, bi ewe o
Iewá lewin aka moré
Iewá lewin abere o

13
Mawá mawá o ni lojá
Mawá mawá o ni lojá
o ni iyá e mo tin tin
o ni iyá e mo tin tin

Mawá mawá o ni lojá


Mawá mawá o ni lojá
o ni iyá e mo tin tin
o ni iyá e mo tin tin

Bá lá pe ju pe to to
ale awá lado

14
Abí aman lojo
Abí aman lewin
lewin lewin o lo ojo
Abi aman lewin

15
Iewá massa a massa
a murele o

16
Odo oro ojo, odo oro ojo
Iewá tako oro man.
Odoro ojo apere

17
Iewá iewá ni wa o
Dani ago tafara awa

18

65
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
E mo ofo tala mim je kiti po
e mo ofo igena tawá.

19
A xen xen yen
Adá gui oman

20
Agolo Ode
Aféri oman

21

Caça para Iewá

Ani pe titi lejua…


Oni tafará Odé…

22
A un kó iewá, iewá
Oni Odé o

23
Sare iewá, Iewá tafára

24
Iewá, Iewá afá Ojí,
Garu garu.
Iewá iewá afá Ojí
Iewá Odé Tafára

25
Nile iewá die
Oni a polode.
A jo nilé
OnI a polode

26
Nile ewe, nile ewe
Oni Apá ado
Olo Iewá má de win
Oni Apa Ado

27
Tozala, Tozala, Tozala
Naje bó.
Tozala Iewá Bessen
Tozala naje bó

28
Iewá Tina Peleke
Iewá tina tina
Iewá tina tina
Iewá tina peleke

29
Iewá to bi ieie
Iewá to bi ieie
Iewá tako loman
Iewá tobi ieie

30

66
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Mabo mabo
mabo tori dodo

31
Iewá digui ie axe bere

32
Kossana kalade
run nare …
Kossana kalade
run nare ..
Dan itá iro
mina kobo sana
kalade run nare minado
33
Sake lesa, sake lesa
kossana are vodun arawá
sobo un dena vodun sasa koke
má kossare o

34
Lewá lewá aze
Lewá lewá aze
Dan home a kaia vodun
Dan home a haia vodun
lewá lewá aze

35
Nibo Nibo me huntó…
Iewá Iewá…
Nibo Nibo me huntó…
Iewá araká

CD Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Oxum e festividade
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
Festividade

Ipeté de Oxum ou Peté de Oxum é o nome da comida de Oxum, e foi adotado o mesmo nome para a festa
que se faz à Oxum anualmente em muitas casas de candomblé, em todo Brasil.

Conta uma Lenda que

Oxum encontrava-se com problemas no ventre e isso lhe causava dificuldades para engravidar, mas era do desejo de
Oxum engravidar; diante dessa dificuldade ela decide consultar Orunmilá. Orunmilá diante do problema de Oxum lhe
ofereceu uma ajuda, indagando que ela deveria seguir um preceito e nesse preceito ela deveria oferecer comida a todas
as Oxuns, todas as irmãs; Oxum lhe disse que era impossível, pois cada uma comia uma coisa e sem muito pensar
Orunmilá lhe respondeu:

– Se esforce, tens que criar um prato onde todas irão comer!

Oxum então responde:

67
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
– Mas como?

Orunmilá de pronto lhe responde:

– Você procurar uma estrada que parece não ter fim, caminhará e caminhará, algum tempo depois encontrará um
homem que lhe presenteará com um fruto! Oxum ficou meio desconfiada, mas era a única maneira de se
livrar do problema. Então Oxum no primeiro raiar do sol, no dia seguinte, saiu a procura dessa estrada, passou por
matas, rios, caminhos de pedras e ventanias... Mas no fim encontrou a estrada, e tornou-se a caminhar, parou e
descansou, mas voltou a caminhar… Até que avista um homem, parado na estrada, esse Homem era Ogún.
Ogún ficou espantado de ver Oxum ali, pois todos sabiam que oxum não saía de seus rios para quase nada, ficava
sempre no rio esperando os presentes e se banhando… ela não gostava de sair de seu palácio de águas e naquele
momento ela estava ali em uma estrada quente e sem acomodação! Com esse espanto de Ogúm ele lhe pergunta:

– O que lhe traz a quí Oxum?

E Oxum conta a Ogún o que lhe passava. Então Ogún vai até a beira da estrada e colhe um fruto chamado Ixú e entrega
a Oxum e lhe diz para preparar uma comida chamada Ipeté, a comida que acalma! e entregue as suas irmãs.

Oxum lhe pergunta:

– O que quer em troca?

E Ogún muito encantado com a beleza de Oxum lhe responde:

– Nada! Você só terá apenas que sustentar sobre o seu Orí e sob a panela de Ipeté a folha de Abre-Caminho, e não
esqueças de acomodar todos os Okutas de suas irmãs sobre o Ipeté.

Oxum ouviu atentamente as recomendações de Ogún e seguiu as suas orientações; pouco tempo depois nascia Logún-
edé (O filho querido de Oxum).

“A partir desse Itán, Todos os anos é servido em ritual a comida Ipeté à Oxum, e abaixo da panela dessa comida e
colocado as folhas de Abre-Caminho, sem esquecer de acomodar os Okutás sob o Ipeté. Também não podemos esquecer
que por causa dessa lenda, o Único Orixá Boró (homem) que pode carregar a panela de Ipeté é Logún-Edé…”

Cantiga Ipeté / Ritmo – Ijexá

1 - Ipeté Ajále, amu an, Ajeun Jeró, Ipeté Ajáre, Ipeté Ajále, amu an, Ajeun Jeró, Ipeté Ajále, Ipeté Ajáre, amu an,
Ajeun Jeró, Ipeté Ajále, Ipeté Ajále, amu an, Ajeun Jeró, Ipeté Ajále. Ipeté mu an, um an, Ipeté mu an, um an, Ipeté mu
an, um an, Ipeté mu an, um an,

Cantar esta cantiga até todos serem servidos por Oxum. A seguir algumas cantigas em comemoração antes do seu
hum de luxo.

2- Oro mima... Oro mima Yó, Oro mima Yó Abadô o Ye yewô.

3 – Yá yá Oxum, Oxum murelê wô.

4 – Lewá lewá lewá, Oxum ladê ewá, Omim xoro odô

Depois de ter cantado algun ijexás Oxum se recolhe e se prepara para seu hum.

68
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Cantigas de Rum Para Oxum

1
Tala ade, omim iya tala ade ilaré…
Omim Iya tala ade
Tala ade, omim iya tala ade ilaré…
Omim Iya tala ade

O lele pá, tala ade…


O lele pá, tala ade...

2
Oxum Adolá, Imole doin,
Oxum Adolá, Iabá Imole doin,

3
Ie ie ie Oromio,

4
Edo oxum mabé, alá oro.

5
Lade Coju Dide o, Iyámin toro efan coja adê

6
Orí ifá meja, orí jabo efan, orí ifá meja orí jabo,,,
un yé un yé, orí ifá meja orí jabo

7
Ye ye ye, ye ye o, kó ma kunkó la…
Ye ye ye, ye ye o, kó ma kunkó la axó, kó ma kunkó la…

8
Yê yê, yê yê yê yê wô, Iyá lodê ewá, Iya axé torí efan,
Oxum, kojú Iyabá wô, Iyá lodê ewá Iyá axé torí efan.

9
Um yé um yé, Ojá are, Orun Axé torí efan

10
Mabô Iyá, Iyá bô Iyá, Mabô Iyá, Iyá bô Iyá,
Omin jéjé Ominibu, Mabõ Iyá, Iyá bô Iyá.

11
Iyá Ominibu, O nirô, Orixá Orele.

12
Fibô Loyá, Iabá, Fibô loyá bá, Oxum,
Lé fibô. Lé fibô loyá iya Oxum.

13
Gué gué Oxum, Omim xorô Odô, A imã imã

14
nifá were, nifá were onirô, Yá omim tá wexê

69
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
15
Oxum dê, Yá ní dê, kení jó yá jobá Oxum dê, Imolé jinxê. Oxum dê, Yá ní dê, kení jó yá jobá Oxum dê, Imolé jinxê.
Oxum dê, Imolé jinxê. Oxum dê, Imolé jinxê.

16
Lobê warê, ará yê yê, Iyá xorô.

17
Arolê popê omim lajô, Iabá sí ajilé, al eguê, al egué, elé mina sim sim. Arolê popê omim lajô, Iabá sí ajilé, al eguê, al
egué, elé mina sim sim. Oxum Karê, sim sim, Oxum Opará, sim sim, yê yê okê, sim sim

18
Odé Bacilotun bí aman, moio guidi,
ká morojé, moio bí oye.
Moio … moio moio bí oye, moio guidi ká morojé, moio bí oye

19
Nesta cantiga oxum, agradece dota oferenda a ela feita, dançando passa a mão em sua barriga simulando dizer que esta
satisfeita

- Odé Bacilotun moio bí erê man. Moio bí oye,


moio guidi bí omo ere eja. Moio bí oye, omo jarê

20
Oxum Nilá To kejo, olye ye ye karé Oxum,
O ni Iya beko ma in ma. Unji Oxum Manjá Kerê

21
O ni Iyá bere… O ní Iyá bere o.
O ní Iyá bere o. O ní Iyá Beko ma in ma
O ni Iya beko ma in ma. Unji Oxum Manjá Kerê
Unji Oxum Manjá Kerê, O ni Iya beko ma in ma
Unji Oxum Manjá Kerê, O ni Iya beko ma in ma

22
Mo bura… mo bura lo odo bí yé yé,
mo bura iyá ló oxum. Mo bura Lo odo bí yé yé

23
Seregue seregue, O Iabá um seregue.

24
Axé bo mim, alá Okan, Oxum alé insí,

25
A mu yã, mu yã, Ofá bebé ixo orô, ibí fá bebé.

26
Nifá were, nifá were o miro, iyá omim tawe exe

27
Ie ie ko omo ori odé, idé Oxum…
Ie ie o, ie ie o,
ie ie, ie ie, ie ie ko omo ori idé, mo ori idé Oxum

28
Ebore emin ofere miuá, axe bobo
Ebore emin ofere miuá, axe bobo
kini ján, kini ján, kini jan, kini Jan
axe bobo

70
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
kini ján, kini ján, kini jan, kini Jan axe bobo
kini ján, kini ján, kini jan, kini Jan, axe bobo

29
Elo xerin Opará, elo xerin Iyá panda
ewere, ewere, ewe elo xerin Iyá panda

30
Fá bebé ixo oro, Fá bebé ixo oro
ewere, ewere, ewe Fá bebé ixo oro

31
Opará fere jebé, Opará fere jebé, yê yê wô Opará, Opará fere jebé.

32
Ofá ká uma karé ejo, Ofá ká uma karé ejo,
were, ewere, ewe Ofá ká uma karé ejo

32
Alákoro obode, Ye ye koro obode,
were, ewere, ewe Alakoro obode

33
Ofá mim ewe, A ijo erê mun sin sin

34
Ofá mi lo ke, ma boia, ma boia lode

35
A Ijo e … a ijo lé kobé lonan

36
Ae mure ejo, ae mure ejo, jingue, le jingue mure ejo
jingue, le jingue mure ejo

37
Ije ilá, ije mi oro, oxum oxobo

38
Ará awá ará o. Isso molé odo, ara wará isso molé, isso molé o

39
Orí Bebé ewa o, o miro
ara awa, awá o miro
Orí Bebé ewa o, o miro
ara awa, awá o miro

Ori bebé omo olorun omirô.


Ará awá, awá omirô.
Ori bebé omo olorun omirô.
Ará awá, awá omirô.

40
Erô omim, Abebê Oxum,
Erô omim abebê eledá
Erô omim, Abebê Oxum,
Erô omim abebê eledá.
Iyá Ijimum Aká eledá,
Erô omim, abebé Oxum

41
O wuró, werê, werê werê o wuró,

71
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Aladê, yê yê wô

42
Iyá Ponda nilê Oxum, Iyá Ijimum nilê Oxum,
Olorê, Iyá Panda nilê Oxum, olorê.

43
Oxum tami ladê, o nilê wá, ará awá omiro,
Iyá Oxum Olorun, Modupé, orí bebé wô,
o nilê wá, ará awá omirô.

44
Liro e mando oxum liro e, Liro e mando oxum liro e,
xeke xeke mabo ojo, mabo oxum miro owo

45
Ibá lowo Ibá xó kum, adê wá, Ibá lowo, ibá xó kun, adê wá,
Awá cilé, ibá ewá, ibá oyo, ibá xó kum, adé wá

Cantigas ritmo – Ijexá

46
Yê yê mimá, Iyá orô, irunmolé eguê, Yá malé odô, com um a dilé, a e cô, al eguê, Iyá lodê Iyá wô, roum Iyá yê yê wô,
Iyá malé Odô, Oxum A jilé

47
Yê yê mimá orô, O yê yê mimá orô, Oxum mimá orô, o yê yê mimá orô

48
Yê yê mimá orô, O yê yê orô, o yê yê orô

49
Lojó atin dolá yá lojó, Oxum carê, Lojó atin dolá yá lojó, Ará awá Baba wô.

50
Iyá mim Orunmilá, awurê axé unjilá

51
ji jixare arerê bocun, jíxé bobo fí wô Baba Alá orê wô

52
Orí kô oju, Orí mamã fá yé yé, sim sim

53
Orí orê wá, orí orê wá, korõ korô, Oxum mi lokô coma deró

54
Tamila dê, bô irokô irokô, Baba alá orê. Tamila dê, bô irokô irokô, Baba alá Okan.

55
Ilá burê, o gué gué, Omolocun wô wô, Omoro bá wô, awá dê omorodé.

56
Orobí má, orobí má ió, orobí má ió, Iyá Bado o ye ye o
Orobí má, orobí má ió, orobí má ió, Iyá Bado o ye ye o
Iyá iyá Oxum ará ye ye o
Iyá iyá Oxum ará ye ye o

57
Semi semi, semi semi Iyá omim iyá talade
Iyá omim iyá talade o, Iyá omim iyá talade,Ará Ie ie Okê o

72
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

58
Oro imolé inxe alá oro, e morio

59
e e morio, e e morio e morio, e mori páo

CD Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Logun Edé
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.

1
Ile ako fare, ako fare Logun o,
e ako ofá, ijo ijo Logun.
Ile ako fare, ako fare Logun o,
e ako ofá, ijo ijo Logun.
Odé Logun, e Ako ofá,
Ibáin e ako ofá,
Apanan e ako ofá
2
Odé Logun Ibáin, ae ae Odé Logun,
Odé Logun Apanan ae ae Odé Logun
3
Logun de, Le kokê, e e e, e e
Logun de, Le kokê, e e e, e e
Logun Aro aro, Fá alá Logun, Fá alá Logun
4
Ara ká bobo erê o, ae abá essa,
Logun e e e, ae abá essa,
Logun e ea

5
Logun a Olorin, Logun fá alá un afexo

6
Logun Edê un ofá, e Logun Oya

7
Logun Ede Logun Aro, Loci
Ibain Odé Logun Afoxé Iroko

8
A e Baila axe, Ode Baila axe ae Baila axe

9
Lorokê, lorokê
Lorokê, Lorokê erê

10
Lorokê lorokê, Iyá mi kekerê
Iyá Baba Logun o, Iyá Maman Xoro

73
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

11
O liro wo, omo xinxé, lorogun léria

12
Logun Odé koia koia, Logun Odé Koia koia
Ijo ijo firi mo Iyá, Logun Odé Koia koia

Barravento

13
Logun Ibá o, Logun de

14
Made made Io Odé ewá o, Made made Io Odé Ixo oro

15
Odé deré apá xauana, xauana, Odé deré apá xauana o…
Odé deré apá xauana, xauana, Odé deré apá xauana o…

Odé deré ocí logun, Odé deré Ofá alá logun edé

16
Bere bere Obá xuanan wá anan, Odé kaku Odé Ibá ie ie o

17
Obá nlá erun, Obá nlá erun, e e …
Obá nlá erun

18
E e Logun Obá nlá, Logun Obá nlá,
Logun Obá nlá lokô

19
Ina kó de pá, Ina kó de pá,
Baba choro Ina kó de pá

20
Odé Kokê erê no are ejô, firi ewá kaka

21
Odé Loni erun ará..
Oxum lele loci kán le fun.
Oxum ado lá feré o, o nin ján
Omo oro Odé e lua o.

22
Oke erun kikan erun ao...

CD Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Iemanja
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.
1
E mi fara e luae, e mi fara e luae

74
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Iyá Olokun fara Ojubonan, Iyá Olokun fara Ojubonan
E mi fara e luae

2
Omim a guere, aguere ewa o
Omom a guere, a guere ewé
Omim a guere, aguere ewa o
Omom a guere, a guere ewé

Iyá omim mo yó, mo yó lecé


omim aguere, aguere ewé

3
Kinin jé, Ijé Lodo…
Emanjá o, a kota bele be, Iyá Oro min o.
Kinin jé, Ijé Lodo…
Emanjá o, a kota bele be, Iyá Oro min o

4
Ta ni moxe ke, Emanjá o, orele Emanjá

5
Ogum o, Emanjá
Ogum O, Emanjá
Iyá Lode ocí jare ewá

Ogum o, Emanjá
Ogum O, Emanjá

6
A Iyá nixe, Ori Odo Emanja are

7
Iyá Lode… Iyá Lode lode Ibauba

8
Iyá o yo, Ibauba… Ibauba
Iyá o yo Ibauba axó lenin e luman xe

9
E ká maro, mirun bá, kó xare lodo

10
Emanjá saba… saba mire le
Emanjá saba… saba mire le
saba mire le… saba mire le

11
Saba Iyá Lode…
Orixá Ian Ian

12
Ma ma Jobe Orixá Ibe
Orixá Ian

13
Fara meje, fara ajá
Fara meje, fara ajá
Iyá… Iyá fara meje, fara ajá

14

75
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Aka ibo, aka ocí Emanjá Ajaunci

15
Emanjá Locé bí aro
Emanjá locé bí aro
A esá bá i lossa Emanjá locé bí aro

16
Issu lebe lbe
Ara awará isso ara awá
Issu lebe lbe
Ara awará isso ara awá

Issu kojá ade


Issu weré, isso hojá ade

17
Lari o … oke
Lari o … oke
Lari oke Emanjá
Lari o oke

18
Iyá arabô la io…
Emanjá Arabô la io Emanja
Iyá arabô la io…
Emanjá Arabô la io Emanja

Iyá Lode lece, ocí é Emanjá


Iyá kotá lode lece a o yo
Oro fin axá weré o

Axá weré, axá weré o


Oro fin axá weré o

19
Emanjá Ogum
Ogum pan já are aro o yo
pade ló oxé, Emanjá Ogum
Aro o yo oye
Pade ló xé o

20
Marele mare bodo, xare nan
Marele mare bodo xare nan
Oni Iyá… ara ae, marele mare bodo xare nan

21
Kini Loja are, olo odo, kini loja are o
E a o yo, kini loja are o

22
Ta nu boja are, tá na bo ací
Ta nu boja are olu Odo, tá na bo ací

23
Assussana odo Oye

76
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Assussana odo Oye assussana ado.

24
Akutan ado oye
Akutan Odo Iyá akutana ado.

25
A o yo ague, Emanjá mire le

26
Olodo ofí olu odo
Iyá kekerê
Olodo ofí olu odo
Iyá kekerê

Ajala ajala, Iyá kekerê

27
Emanjá un to, manja are

CD Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Nanan
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.

1
Un jí Nana Yó o lobó
Nanan yó

2
A un jí nanan Iewá o
Odara o, awo lecé

3
Un ji nanan Iewá…
Iewá Iewá e

4
Sava lajo, oluwo oke ajo.
Sava lajo, oluwo oke ajo olore.

5
Abalo olo olo
o ni vodun sale jua
abalo olo olo
abalo olo olo

6
Ibiri xaxara lebe
ibiri xaxara
Ibiri nana yó
nana yó o luobo xen xen

77
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
O lore xala re, kamura dide
O lore xala re bacilotun kamura dide

8
Akari ibo ibale ibain
Akari ibo ibale ibain
Ibain awá nile
Akari ibo ibale ibain

9
Iji lá o, ibi si eko fomim
o luae ae a ipece
Ibi si ko, ibi si eko fomim
o luae ae a ipece

10
Nanan e di mokossun
Omorode e di moje o…
11
Al Egue de di mokossun

12
Obaluae… Obaluae
e di nanan beko baba
orixá mori bode

CD Cânticos dos Orixás


com Pejigan Anderson de Bessen
Rum de Oxalá
Esta apostila é escrita de uma forma simplificada para fácil entendimento dos cânticos.
Sendo de minha parte uma contribuição e compromisso com o orixá e o Candomblé, passando a diante um
aprendizado.

Cantigas para tirar oxalá em sua festividade para sala

1
Agoa Baba oremi o Dudua
Agoa Baba oremi o Dudua
É um ma guere ago lonan
ago, ago lonan
Ago lonan o kini baba made o
ago, ago lonan

2
Dide dide kose jo joko
Dide dide kose jo joko
orixá bájo, bain xe, ae bain xe
Orixá bájo bain xe

3
Axo fun fun bo emi, alá fun fun orixá lá,
ae ajale wo, axo fun fun orixá

4
Orixá weré wé…
mora baba e e, mora baba xirê ewá o
mora baba igbi ewê

5
Ago baba oje baba ikán mo okán

78
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Ago baba oje baba ikán mo okan oxirê o loye baba oje
baba ikán mo okán karere

6
E alá, e alá … alá aye alá, baba mo ori o alá

7
Ajale mo ori mo oio afori kán, Ajale mo ori mo oio afori kán
e ago firiri
Ajale mo ori mo oio afori kán
e ago firiri

8
I Danko baba ebo, sare ewa ele mo oio, a I Danko
baba elegi, sare ewa ele mo oio a Idanko…

9
Obere kete, obere kete baba ibá ala do igena o bere kete baba

10
I Danko mo Dan Agué mare olori ipe baba a I Danko
I Danko mo Dan Agué mare a I Danko

11
Ebo … Baba ebo… Baba ebo, ebo alá…
Orrixá Nlá tá alá bori o ebo

12
Ago alá, alá ossun, ossun kekere
Ago alá, alá ossun, ossun kekere ilê

13
Oba oba oba, teni ie, ajale keke oba oba o teni ie
Baba ió po lá odará alá epe, oba alá epe, baba fun mi lá yê, a e.

14
Buru Kán Buru ká, Baba buru kán lein, Baba eleji xerê ewá o
Baba Buru kán xen ken xen

15
Baba oje un erun ié, ajale baba oje un erun ié e uni uni
Baba oje un erun ié oje baba ipê.

16
Ajagunan baba awo, ajagunan
Ajagunan baba awo, ajagunan
Ilê mo oxo baba olorogun, ajagunan baba awo

17
Baba e, e pá. Baba kambi o, kambi oxoguian orixalá e pá

18
A kaka un bó, oko wo

19
Kon Barere, kon Barere sim,
kon barere.

20
A un kó, a un kó lowó a un kó, a koko ode

21

79
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Ajagunan obiti oro, Ajagunan ibi itiode

22
Xalare ile ewá atori, baba olori ipê.

23
Olori ipê, olori ipê o…
awá axo in olori ipê
24
Ajunssin, ajunssin ogun.
Oroli ipê o

25
Ala ipê ipê alá…
Alá ipê o…

26
Ipê fun fun, ipê ode o.
Olori ipê o

27
Baba oro, Baba oro
Baba o kafugian, Baba o orixalá

28
Ori omo dide, xala ori omo dide xalá.
E … Ori ommo dide xalá

29
Danko, Danko, alakoro baba

30
Orixá Danko bí eró kode…
Bi eró, bi eró, bi eró

31
E ban ká alá, e ban ká alá…
o inan koro ban ká alá, e ban ká alá

32
inan koro o lua pe wô
o lua pe wô, o lua pe wô
inan koro o lua pe wô

33
Olorun, Kinin minin jeje o…
Orixá guian ke já abô.
Ago Ajagunan Olorun obá tá ke wá o
Olorun obé béjé un lê
Olorun obé béjé un lê
Olorun Obá tá sá oman
Olorun Obá tá ke awo

34
Ma kanse, ma kanse
Baba epê

35
O furu furu orele airalá
Baba ké iye elegibo.
Ilê efan odun wá baba.
Legiborele mojuba wo oro ará
e mao, e mao alá exe, ele mao lesse okan baba

80
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
ele mao é baba meré ió
é mao, é mao alá exe

36
A idaro mo ti Igbi wo.
Mojuba ibá bá bojure
baba alá axé o
Mojuba ibá bá bojure

37
Maboxé, maboxé…
Baba ebo, maboxé

38
Sare wá, ewá abá awo, a sare wá…
e agutan, Baba sare wá ewá abá awo,
Obá guian bá awo ajagunan

39
Kó un baba dide o kó un baba dide
Oxoguian dide o, kó um baba dide

40
Ajale go bele, irinian go bele, ipe já ago bele
Ago bele olu odo, e nin fara wo wo, oberi oman
E nin fara wo wo
Olu odo, e nin fara wo wo oberi oman
e nin fara wo wo
O luodo oxalá, enin fara wo wo oberi omam

41
O nissa a wure … sá wurá ajé
o nissa a wure oberi omam, o nissa a wure
sá wurá ajé o baba, o nissa a wure oberimam

Cânticos

81
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
Cantigas para Saídas de Orixás / Cantigas para recolher Orixás / Cortejo de Orixás.

Cantigas cortejo de Orixás

1 – Orun yen yen olerí wô, orun yen yen, Orun yen yen olerí, wô orun yen yen. Omin Orô Odô Mojubare, Baba Odê eró,
Omin Orô Odô Mojubare, Baba Odê eró. Yá Massemale Murelê wô, orun yen yen olerí wô.

2 – Erun pô pô, erun yen yen, Baba mi kopê mí wô.

3 – Agogo mi fá orun awô, o leri wô, agogô mi fá Odará o leri wô

4 – Baba Já koto apá odê, Baba Mo kun abó

5 – Orixá kê mi sebe wá.

6 – Ibá Ilê Kossa arê, Ibá Ilê Kossa arê, Ko omo orê jé, Ko omo

oré jô, ko má arô, Obá ejô e ...

7 - Olorê xalarê, Camurá Didê, Olorê xalarê Bací lotun, Alaketurê.

Cantiga para recolher Orixás de Yawô a pôs o (hum)

– Ae Yawô keerê, um Pá depo vodun ocí de wá

Esta cantiga a seguir serve para todos os Orixás - Ritmo Vamunha

– Vere Vamunha Varun vere, Ma hun wá hun

Esta cantiga a seguir para recolher Oxum – Ritmo Egô

82
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
- Iabá ke ni jó, jobá um belé, ke ni jó ibá wô

Esta cantiga a seguir para recolher Oxum – Ritmo Ijexá

- Oxum pê bá mi olô, Oxum axô pê bá mi olô, xau erê ye ye wô Oxum Axô pê bá mi olô.

Esta cantiga a seguir para recolher Oyá – Ritmo Adabí

– Sele bé, sele bé a um ló, sele bé, Oyá mokê jô.

Esta cantiga a seguir para recolher Xangô - Ritmo Alojá

- Odara wô, nilê kê, Obá xirê

Esta cantiga a seguir para recolher Oxossí – Ritmo Adabí

- Ocí edá um ló, Akorô pá, Alore kô omo Ajô, Ocí edpa um ló, akorô pá, Akorô pá e…

Esta cantiga a seguir para recolher Oxossí – Ritmo Adabí

Oxe dada oxe Alaketu kabó

Esta cantiga a seguir para recolher Ogum – Ritmo Vamunha

– Ilá Ogum pá, nilê awá nají, Ogum Onirê ibê nado, Ogum Onirê Bá ilê bá um lô, werê werê ewê Ogum Onirê Bá
ilê Bá um ló.

Esta cantiga a seguir para recolher Ogum – Ritmo Ijexá

- Ogum Kó ibê ewá narê, Ibe Edé Anarê

Esta cantiga a seguir para recolher Todos os Orixás – Ritmo Vamunha.

- Kolê mina kolê tê. Ké ké omim nagô

Esta cantiga a seguir para recolher Todos os Orixás – Ritmo Vamunha

– Ae ipopo odê, ipopo odê, ipopo odê ibá um ló.

Cantigas para Saída de Orixás

- Agô lonan o e, dide má dá agô, agô lonan, Agô lonan e, dide má dá agô, Agô agô lonan, Agô lonan e, dide má dá agô,
Agô agô lonan. Oro lá yó, oro wá xinxé wô, Agô lonan e, dide má dá agô, agô lonan

- Odurô bê wá golonan e, E é um bó kê wá wô.

Cantigas para tirar Orixás Ogum, Oxossí, Omolu, Ossaim, Oxoguian Ritmo Adabí

83
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

- Ago e bibi wô, ago e bibi wô, kinijá e mata kô, kinijá e mata kô

Cantigas para tirar Orixás Yabás - Ritmo Jinká

– Nilê nilê nilê mata kô, IABA Oxum mata kô nilê, Agô nilê agô, agô nilê agô. - Nilê nilê nilê mata kô, Yá Iemanjá
mata kô nilê, Agô nilê agô, agô nilê agô. - Nilê nilê nilê mata kô, Yá Iabá mata kô nilê, Agô nilê agô, agô nilê agô.

Nomes dos ritmos e significados

-Adabí Significa Bater para nascer

-Adarrum direcionado a todos os Orixás

-Aguere traduzido diz lentidão, Toque de Oxossí

-Alujá Significado Perfuração toque dedicado a Xangô

-Bravun Dedicado a Oxumarê

-Huntó Ritmo de Origem fon, para Bessen e de mais vodun.

- Igbin Significado Caracol o toque descreve a viagem de um Ancião, toque para Oxalufã

-Ijesa Dedicado a Oxum

-Ilu Termo Iorubano que significa Tambor

-Bata Significa Tambor para o culto Egungun e Xangô e alguns outros Orixás

-Okorin,Ewe Original de Irawo cidade onde se cultua Ossain, Significado é Canção das folhas

-Oguele Ritmo destinado a Obá e executado para os cânticos de Ewá

-Opanije Dedicado a Obaluayê Significado matar e comer

-Sato Oxumare,Nanã

Significado Manifestação do Sagrado

84
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
-Tonibobé significado pedir e adorar com justiça, tocado para Xangô

Cânticos

Saída de Iawô /

Obrigação de 7 anos (Deká) Confirmação de Ogan e Ekedjí

Saída de Iawô
A saída de Iawô é a continuação da Iniciação do noviço em que é realizada a festividade para que todos possam ver e
assistir, ser testemunha da aquela feitura, em alguns axés o yawô não dar o orunkó na sala na festividade, sendo assim
somente a festa para apresentar seu Orixá e não o seu nome. Em outros axés sim seguido de um preceito anterior ao
nome que tem 3 saídas. Obs. varia de axé para axé, e de raiz para raiz em que, cada um segue seus costumes e tradições.
Neste modulo mostro o mais usado e é o que eu faço dentro do (Alaketu)
Primeira saída em que o Iawô saída na sala de candomblé acompanhado de seu Babalorixá, Ekedjí e sua mãe Criadeira

85
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
que carrega a sua enin para saudar o Ilê, e fazer reverência a Onilé, Cumeeira, Arí Axé e o Peji dentro dos preceitos de
iniciação conforme em seu axé.

Iawô Filho do segredo

A iniciação é um rito de passagem, uma morte simbólica que transforma um homem comum em um instrumento do
Orisa, em um "elegun", pessoa sujeita ao transe de possessão, a emprestar seu corpo para que Orisa viva entre nós
mais uma vez, por um período de horas ou dias. O iniciando passa por ritos complexos, de isolamento e segregação, de
silencio absoluto, entre muitos segredos, de oferendas de alimentos, de curas ( segredos sagrados que definem os
futuros sacerdotes), simbolizando uma volta ao útero da Mãe Terra, de onde renascerá, não um homem comum, mas
o instrumento de um Orisa, que por sua boca e seu corpo falará e se manifestará, aumentando assim seu
conhecimento e o de todos os outros crentes.
Sua apresentação , já com sua nova personalidade e seu novo nome, ao público do Templo e da cidade, transforma-se
então em uma festa de cores e de beleza inenarrável, aonde todos comparecem desejosos de compartilhar Axé
(palavra que define nossa Religião : A/Awa: nós, xé: realizar, Axé – nós realizamos). Por várias vezes o neófito é
apresentado ao povo, vestido e pintado com cores próprias do Orisa ao qual é consagrado, ao som dos tambores e de

86
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

ritmos e cantigas tão antigos quanto a vida dos homens neste mundo. E a cada troca de roupas, mais o Axé se espalha
pelo Templo, culminando com a vinda dos Orisa, que vêm brincar e falar com seus filhos diletos, demonstrando sua
satisfação por mais uma etapa cumprida.
Cada item tem seu significado nesta hora. A pena vermelha, chamada "ekodide", que o elegun carrega em sua cabeça,
simboliza realeza, honra, status adquirido pelo fato de ele ter se iniciado para ser um novo sacerdote dedicado ao
culto daquele Orisa. As pinturas em cor branca, azul e vermelha, feitas a partir de substâncias vegetais e minerais, são
os símbolos dos líquidos vitais de animais, plantas e do próprio ser humano, essenciais para a nova vida do iniciado.
A melhor roupa vestida por ele, por sua família, e por todos os presentes, demonstram o respeito e o apreço por Orisa.
Como se fossem se apresentar frente a reis, nada menos que o melhor é permitido, uma vez que muitos reis são os
representantes de nossos Orisa neste mundo, descendentes diretos que aqui ficaram para perpetuar sua força vital.
Isto se estende aos alimentos e bebidas, cuja qualidade é severamente observada, aos animais oferecidos, às contas
para a confecção de colares, e a todos objetos que compõem o Ebo. O bom não é suficiente, só o melhor é dado para
o Orisa.
Por muitos dias o neófito irá carregar consigo um colar especial de sagração no pescoço, simbolizando seu amor,
devoção e sujeição ao Orisa. Neste período também cumprirá resguardo sexual, porque esta energia não pode ser
desperdiçada, toda sua força energética deve estar centrada em Orisa. Comerá comidas especiais, dormirá no chão,
em uma esteira, aprenderá com os mais velhos as orações e cânticos de seu Orisa. É um tempo de amor, dedicação e
aprendizado, um reaprender a viver, uma inserção do sagrado no cotidiano, uma experiência que não pode ser
descrita, mas sim vivida.
E a possessão faz parte de tudo isso, um ser dominado; um compartilhar corpo e espírito com Orisa; um ser o deus e
voltar a ser o homem; sem a menor possibilidade de interferência, em que a perda de vontade própria e a submissão
são aprendidos sem que se ensine ou aprenda, por instinto e memória ancestral. Algo de tribal, algo de divino, algo de
humano, algo de fantástico. Ser para saber.
E, ao fim de tudo, o elegun reaprende os atos do dia a dia, retoma sua vida diária, mas para ele estará em primeiro
lugar e sempre o Orisa. E, conhecendo através do oráculo sagrado, o Ifá, suas interdições, as proibições que Orisa e
ancestrais lhe deram durante sua iniciação, ele conhecerá seu lugar na rígida hierarquia tribal, familiar e religiosa e
viverá melhor sendo um "omo awo", filho do segredo, do que sendo tão somente um ser humano.

87
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen

Fonte de pesquisa - Orossi. Jose Antonio de Almeida. Toluaye. Lokanfu.

1º Saída de Iawô. Ritmo Egô


1- Kê awô... kê Ajô... A já wê nin, kê awô, kê awô, kê Ajô, Kê awô kê Ajô awô belé.

Depois de ter se apresentado ao Ilê com seu Adobá lê, aos pejis sagrados, Antes de entrar para o Hon có. Canta-
se...
2 – A já wê nin, A já wê nin, Olorun Orixá Kójá Berê.

2º Saída de Iawô. (Acodidé) ritmo egô


3 - Acodidé ikó fé Iawô. Ofere ejé... Nesta cantiga o Iawô sai na para dar uma volta saudando o axé com seu Jinká,
apresentando seu Acodidé. Mostrando orgulhosamente que é iniciado. Depois dos preceitos na sala, o iawô volta ao
Hom có, para se preparar para 3º saída e dar seu nome. OBS como eu disse anteriormente, em alguns axés o iawô não
dá o nome na sala com sua roupa de luxo.

3º Saída do Iawô – ritmo Jinká

4 - Odurô Dê wá Agô Olonã e... E... é um bó kê awô Odurô Dê wá Agô Olonã e... E... é um bó kê awô

Após ter saudado a casa ao som desta cantiga o Iawô para em frente ao atabaque para que seja feita ás honras para que
sei nome seja dito ao axé, esta hora o Babalorixá ou Ialorixá escolhe um convidado que tenha suas obrigações em dia
com seus 7 anos de iniciado concluído para ser padrinho de orun kó do Iawô. E após o Iawô ter dado seu orun kó canta-
se

Ritmo - Egô
5 - A inan inan, Kê nífá ojí, orixá zuelo

E todos os noviços presente na sala sem seus 7 anos dado. Se entregam aos seus orixás em sinal de respeito e
reverencia a iniciação ali apresentada ao público e ao orun.

6 – Erun popo erun, nhé nhé, Baba mí kó pê mio


7 – Agogo ifá orun awô, o lé Yô, Agogo ifá Odará, O lé Yô.

Depois destas cantigas em que o Orixá do Iawô dança após o nome dado canta-se para entrar para o hon kó,
para colocar sua rouba de rum para sua última Saida.
Cantiga para recolher o Iawô após o, orun kó
8 - Iawô um bolonã, Iawô um bolonã, Orixá jé jé, Iawô um Bolonan
Após todos estes oros a parte final para completar a saída do Iawô que é, a Saída de luxo do Orixá em que dançara o
seu hum.

Cantiga para orixá do Iawô sair para dançar seu hum


ritmo Jinká
9 - Agô lonan e, Didê ma adá agô, Agô, Agô lonan.
E assim o Orixá estará presente para dançar, comemorando a iniciação de seu (Elegun).
Iawô
São os novos iniciados de Orixá da Casa de Candomblé, durante o período de sete anos, e serão subordinados pelas
pessoas de Cargos/Posto da casa. E deve obediência aos seus mais velhos. E deverão concluir suas obrigações de 1, 3 e

88
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
7 anos. Ser Iyawo, além de outros preceitos, é permanecer recolhido por um período de 21 dias, passando por
doutrinas e fundamentos, para conceber a força do Orixá. Saem da vida material e nascem na vida espiritual com um
novo nome orùnkò. O Mòócan e os Delègún são os comprovantes e o diploma

Obrigação de 7 anos
(Odun Ijé) ou Odun Ejé (a pronúncia do acento é fechada). É uma das maiores obrigações de uma casa de
Candomblé, que todos os iniciados serão obrigados a tomar sem exceção. Com essa obrigação o iniciado
poderá receber posto, cargo, título e direitos de independência do seu babalorixá.
Só quando fizer a obrigação de sete anos Odun ejé é que será considerado um Egbomi.
A obrigação de sete anos é tão grande e importante quanto a feitura, nessa obrigação é que será definido
se o Egbomi irá abrir uma casa ou não. A Iyalorixá entregará para o Egbomi no ato da festa seus pertences
(jogo de búzios, pembas, favas, sementes, tesoura, navalha, tudo que vai precisar para iniciar Iaôs) no Ketu
é chamado Odu Ijê com Oyê, em outras nações é chamado de Deká, Peneira, Cuia, etc.
Caso o Orixá da pessoa não queira abrir uma casa e queira continuar na roça da Iyalorixá, o Orixá
depositará os objetos recebidos nos pés da Iyalorixá e sua filha não abrirá uma casa, continuará na roça
onde normalmente receberá um posto para ajudar a Iyalorixá.
Quando o Orixá aceita a Egbomi receberá todas as homenagens dos presentes pois está sendo
consagrada como uma nova Iyalorixá se for homem Babalorixá. Nesse caso terá que providenciar uma casa
para onde será levado seu Orixá e iniciar um novo Ile axé.
- OIYE - quer dizer título independência, são pessoas que já tomaram seus sete anos e necessitam de um
TITULO dado pelo seu babalorixá, para ser independente e Zelador (a) de Orixás, sacerdócio. Esse Oiye
pode ser também um cargo na casa do babalorixá onde fez a obrigação.
- DEKA - é autorização (direitos) de conduzir a sua própria casa de Candomblé, atendimento de seus
adeptos e consulentes, jogar búzios, tirar ebós e iniciar pessoas no Orixá, ou Vodum dependendo da nação
etc. Na nação Jeje receberá um Húnjèbé é o Título de sacerdócio exclusivo da nação Jeje e um amuleto
do Egbòme, é o diploma dado pelo Voduno para dar continuidade do aprendizado dos fundamentos
dos Voduns.

OGAN / EKEDJÍ
Para os cargos ou postos de Ogan e Ekedi normalmente são pessoas escolhidas pela Iyalorixá ou por algum Orixá da
casa, serão pessoas de sua inteira confiança, pois ficarão com a responsabilidade de zelar da casa e da festa enquanto
a iyalorixá estiver em transe.
Uma vez que não entram em transe, Ogans e Ekedis passam por todos os preceitos que passam os Iaôs inicialmente e
até um determinado momento, mas durante o desenrolar da obrigação constatado que não entrará em transe, é
confirmado através do jogo de búzios no merindilogun o Orixá que trará o Orunkó do Ogan ou da Ekedi na festa.
Se foi escolhido pelo Orixá da Iyalorixá ou Babalorixá ou pelo Orixá de uma das Egbomis da casa, o Orixá que o
escolheu é que sairá no barracão acompanhando o iniciado. Nesse caso a festa não terá tantas saídas como as saídas
de Iaô. Mas no final terá o mesmo banquete de confraternização entre todos presentes.
Quanto ao resguardo e ewo também não será igual ao do Iaô, será de acordo com o jogo de búzios, mas geralmente é
de 21 dias de Quelê e normalmente cumpridos na roça, no caso de impossibilidade por motivo de trabalho, sai de
manhã para trabalhar e vem dormir na roça até terminar o período de Quelê. Normalmente o Ogan e a Ekedi não
cumprem o mesmo resguardo do Iaô, por não ter realizado todos os preceitos necessários ao último. Quando

89
Acompanha o CD Cânticos dos orixás Pejigan Anderson de Bessen
iniciados, equivalem ao Ebômi em idade de santo, tendo, portanto, os 7 anos de idade perante os Iaôs.

Cantigas de Oye. Obs iniciados que não tomaram sua obrigação de 7 anos não dançam oye. Oye e quem tem posto de
Oloyê, Adjoyê e Egbomi. (Tradição hierarquia)
Esta cantiga pode ser cantada após a entrega da cuia ou deká, quando se comprovado que serás um Babalorixá ou
Iálorixá.

Esta cantiga não se canta para Ogan ou Ekedji.

1- Para Iálorixá ritmo Jinká


Ialorixá Alá durê wá ossá, awá nibô, Iyá Odurê xaxa ará.

2- Para Babalorixá ritmo Jinká


Babalorixá Awá durê wá ossá, awá ossá a odurê xaxa ará

Ás cantigas a seguir consagra Ogans Ekedjis e Egbomi

1 - Lô Oyê, lo oyê ocí lobê wá e, awá wá axé, awá axé, awá axé ô awô.

2 - Ibá Ibá awá, um axé um awô, Ibá ibá awá, um axé um awô, lô Oyê, lô oyê, um axé um awô.

3 – O bô bô, Orí lu Odô, o lorê, Já rin, mã a ijená, o lorê, o Lufã kaka ibí, o lorê Iemanjá borí ossun, o lorê, Bô bô nilê
ní wá. Nilê wô wô, nilê wô wô nilê wá, lokerê lê. Bô bô nilê ní wá. Nilê wô wô, nilê wô wô nilê wá, lokerê lê.

4 – Awá dê, odô ní wô, Awá dê, odô ní wô ocí leké, Odun bô bô, ladi jí, ocí relê, Awá dê odô ní wô, ocí leké.

5 – O ni yê, awá rêrê, o ní yê, awá rêrê a oyê, e iyá iyá sessu Ialorixá lê wá, ará atala, ketu lajê, e iyá iabá Emanjá kokê
odô wá rêrê a oyê.

6 – Eró tin kó ae, awá dele arô oyo, eró tin kó ae awá denan, awá dele arô oyo o ní yê.

7 – Agôgô urô urô, awá já lê wô, otin dé, ocí erelê Ogum alá koró, bôbô uré, bôbô uré wô A já lê, bô bô urê wô.

8 – Lece kô mafu, lece Orixá, Lece kô mafu, lece Orixá, Orixá weré wé, lece kô mafu, lece Orixá O ní yê.

9 – O fura Jenan, Odé Ká wurê, Omolu ará ayê.

Depois que eu canto esta sequência de cantigas, gosto de cantar para a raiz que nos cede este título (Alaketu)

Ritmo - Adabí
10 – Alá IMORA , Bací lotun, Alá imora o luwô, Alaketurê, Alá imora
Em que todos que são de Ketu se cumprimentam, após tocasse a Vamunha para recolher os iniciados para se
aprontarem para seu hum

90

Você também pode gostar