Você está na página 1de 13

21/05/2013

Metabolismo Energtico

UNIVERSIDADE FEDERAL DE JUIZ DE FORA DEPARTAMENTO DE PARASITOLOGIA, MICROBIOLOGIA E IMUNOLOGIA

Viso geral do metabolismo


Substratos Produtos

FISIOLOGIA
BACTERIANA

Catabolismo
Liberao de energia

ATP Fora prton motora


Professora Dra. Aline Dias Paiva DPMI/ICB

Maio 2013 Juiz de Fora Minas Gerais

Monmeros

Metabolismo Nutricional

Composio qumica aproximada de uma clula bacteriana

Nutrio em bactrias
1) Gram-positivas exoenzimas so liberadas no meio, clivando os nutrientes captao por protenas transportadoras 2) Gram-negativas porinas associadas camada LPS passagem de molculas hidroflicas pequenas Espao periplasmtico: presena de proteases,fosfatases,lipases, nucleases e enzimas de degradao de carboidratos

Anabolismo
Consumo de energia

Macromolculas e outros constituintes celulares

Metabolismo Nutricional

21/05/2013

Metabolismo Nutricional

Metabolismo Nutricional

Nutrio microbiana
Nutrientes substncias ou elementos presentes no ambiente e utilizados como precursores para a sntese de substncias celulares Tipos: Macronutrientes Micronutrientes Fatores de crescimento

Macronutrientes
Macronutrientes
Carbono (Compostos orgnicos, CO2) Oxignio (O2, H2O, comp. orgnicos) Nitrognio (NH4, NO3, N2, comp. org.) Hidrognio (H2, H2O, comp. orgnicos) Fsforo (PO4) Enxofre (SO4, HS, S, comp. enxofre) Potssio (K+) Clcio (Ca2+) Magnsio (Mg2+) Atividade enzimtica Estabilizao da parede celular e resistncia do endosporo ao calor Cofator de enzimas, complexos com ATP, estabiliza ribossomos e membranas Necessrio para alguns organismos (reflexo do hbitat) microConstituintes de carboidratos, lipdeos, protenas e cidos nuclicos Necessrios em quantidades maiores (gramas)

Funes

Sdio (Na+)

Metabolismo Nutricional

Metabolismo Nutricional

Micronutrientes
Micronutrientes
Ferro (Fe2+/Fe3+) Cobalto (Co) Cobre (Cu) Mangans (Mn) Molibdnio (Mo) Nquel (Ni) Selnio (Se) Tungstnio (W) Vandio (V) Zinco (Zn)

Fatores de crescimento
Funes

Constituio de citocromos, cofator de enzimas e protenas transportadores de eltrons Vitamina B12; transcarboxilase Citocromo C oxidase; algumas superxido dismutases Ativador de enzimas; algumas superxido dismutases Presente em enzimas que contm flavina, na nitrato redutase, sulfito oxidases e desidrogenases frmicas Presente na maioria das hidrogenases e na urease Presente no aminocido selenocistena e em algumas hidrogenases Presente em algumas desidrogenases oxotransferases de hipertermfilos frmicas e

Necessrios em pequenas quantidades por determinados micro-organismos Sintetizados Adicionados ao meio de cultura Exemplos: vitaminas, aminocidos, purinas e pirimidinas Funes precursores dos constituintes celulares, parte de coenzimas em reaes enzimticas

Presente na nitrogenase do vandio e bromoperoxidase Presente na anidrase carbnica, lcool desidrogenase, DNA e RNA polimerase e protenas de ligao ao DNA

21/05/2013

Metabolismo Nutricional

Metabolismo Energtico

Fatores de crescimento - vitaminas

Como os micro-organismos conservam energia?

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Reaes de oxidao-reduo (redox)


Energia obtida pela oxidao de compostos qumicos por meio de reaes acopladas Oxidao: remoo de eltrons (ou eltron mais prton) Reduo: adio de eltrons (ou eltron mais prton) H2 2e- + 2H+ O2 + 2 e- + 2H+ H2O H2 + O2 H2O
Doador de eltrons substncia oxidada Aceptor de eltrons substncia reduzida

Pares redox de importncia biolgica

21/05/2013

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Compostos que armazenam energia

Energia
Sntese dos componentes estruturais (protenas, cidos nuclicos, polissacardeos, fosfolipdeos) Crescimento e multiplicao celular Transporte de nutrientes e excreo de metablitos indesejveis Reparo e manuteno da clula

Mais importante Motilidade

Metabolismo Energtico

Vias de degradao de nutrientes para obteno de energia

Vias metablicas centrais

Metabolismo Energtico

21/05/2013

Metabolismo Energtico

Metabolismo Nutricional

Anabolismo

Fontes de carbono e energia


CARBONO ENERGIA

HETEROTRFICOS

AUTOTRFICOS

FOTOTRFICOS QUIMIOTRFICOS

Carbono orgnico

Carbono inorgnico (CO2)

Energia da luz

Energia qumica (compostos qumicos)

Metabolismo Nutricional

Metabolismo Energtico

Fontes de carbono e energia


Grupo nutricional
Quimioautotrficos (quimiolitotrfico)

Fonte de Fonte de carbono energia


dixido de carbono compostos inorgnicos compostos orgnicos

Estratgias metablicas de oxidao/reduo em procariotos

Quimiotrficos

Quimioheterotrficos compostos (quimiorganotrficos) orgnicos

Fotoautotrficos

dixido de carbono

luz

Fototrficos
Fotoheterotrficos compostos orgnicos luz

21/05/2013

Respirao aerbia

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Respirao aerbia
1a etapa: Oxidao do substrato qumico orgnico a CO2 pelas vias metablicas centrais: a) Gliclise: oxidao da glicose a cido pirvico com produo de ATP e NADH b) Ciclo do cido ctrico (TCA): oxidao de acetil CoA a CO2, com produo de GTP, NADH e FADH

O2: aceptor final

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Respirao aerbia via glicoltica


Estgio I: reaes preparatrias Estgio II: oxidao

Respirao aerbia ciclo do cido ctrico (ciclo de Krebs)

2 ATP/glicose

21/05/2013

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Respirao aerbia sntese de ATP


Fosforilao em nvel de substrato: O grupo fosfato (PO4) de um composto qumico removido e adicionado ao ADP

Respirao aerbia
2a etapa: Eltrons provenientes da gliclise e ciclo de Krebs so carreados pelo NADH e FADH e passam pela cadeia de transporte de eltrons Energia armazenada na forma de fora prton motora (gradiente de pH + potencial eletroqumico)

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Respirao aerbia sntese de ATP


Fosforilao oxidativa: Gerao de ATP a partir da fora prton motora

Respirao aerbia sntese de ATP


Fosforilao oxidativa: Gerao de ATP a partir da fora prton motora

F1F0 ATP sintase F1 (cataltica): 33 F0: a1b2c9-12 3 a 4 H+/ATP

21/05/2013

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Respirao aerbia balano energtico


2 NADH formados na gliclise geram 8 NADH formados no ciclo de Krebs geram 2 FADH formados no ciclo de Krebs geram Formao direta na Gliclise Formao direta no Ciclo de Krebs 6 ATP 24 ATP 4 ATP 2 ATP 2 GTP

Respirao anaerbia
O O2 no o aceptor final de eltrons Aceptores incluem NO3-, Fe3+, SO42-, CO32-. 1a etapa: Oxidao do substrato qumico orgnico a CO2 pelas vias metablicas centrais: - Gliclise - Ciclo do cido ctrico (TCA) ou TCA redutivo (anaerbias facultativas) 2 etapa: Eltrons provenientes da oxidao passam por uma CTE; gerao da fora prton motora; sntese de ATP pela ATP sintase

Total de at .............................................. 38 ATP

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Respirao anaerbia
Nenhum dos aceptores so eletropositivos quanto o O2/H2O menos energia liberada.

Fermentao
Degradao parcial do substrato (CHO e protenas) Ausncia de aceptores externos de eltrons aceptor final uma molcula orgnica Pode ocorrer na presena do oxignio Reaes de oxidao e reduo balanceadas internamente (ausncia de CTE) Sntese de ATP ocorre somente por fosforilao em nvel de substrato Piruvato o principal intermedirio metablico Baixo rendimento energtico: 2 ATP/mol de glicose

21/05/2013

Metabolismo Energtico

Metabolismo Energtico

Fermentao
Gliclise

Fermentao

Bactrias lcticas

Leveduras

Metabolismo Nutricional

Fisiologia

Fatores que afetam o crescimento bacteriano


Qumicos gua Macronutreintes Micronutrientes Fatores de crescimento Ambientais Temperatura pH Disponibilidade de gua Atmosfera

Temperatura
tima

Taxa de crescimento

Reaes enzimticas com velocidade crescente

Reaes enzimticas com velocidade mxima

Desnaturao de protenas Colapso da membrana plasmtica Lise celular Mxima

Mnima Solidificao da membrana Diminuio do transporte de substncias Paralizao do crescimento

Temperatura (C)

21/05/2013

Fisiologia

Fisiologia

Temperatura - classificao
Mesfilos

pH
pH timo prximo neutralidade (pH 6,5 e 7,5)

Neutrfilos Termfilos Hipertermfilos

Taxa de crescimento

Psicrotrficos Psicrfilos

Acidfilos

Alcalfilos

3,5

7 pH

14

Fisiologia

Fisiologia

Disponibilidade de gua
Meio isotnico concentrao de soluto do ambiente igual concentrao de solutos no citoplasma

Concentrao salina
Halotolerantes Haloflicos

Taxa de crescimento

Haloflicos extremos

No haloflico

Concentrao salina

10

21/05/2013

Fisiologia

Fisiologia

Atmosfera
a) Aerbios estritos b) Anaerbios estritos c) Anaerbios facultativos d) Microaerfilos e) Anaerbios aerotolerantes

Cultivo de micro-organismos anaerbios

Jarra de anaerobiose Cmara de anaerobiose

Fisiologia

Fisiologia

Atmosfera
Por que o oxignio letal para os anaerbios? Incapacidade ou capacidade limitada de eliminar produtos do metabolismo do oxignio Reduo do Oxignio O2 + e- = O2- (nion superxido) O2 + 2 e= H2O2 (perxido de hidrognio) = H2O + OH- (radical hidroxila) O2 + 3 eEspcies Reativas do Oxignio (ROS)

Atmosfera
Mecanismos de destoxificao defesa dos microorganismos contra ROS 2O2- + 2H+ SOD O2 + H2O2
Superxido dismutase

H2O2

catalase

H2O

+ O2 2H2O

H2O2 + 2H+ peroxidase

O2 + 4 e- = H2O (gua => reduo total)

11

21/05/2013

Fisiologia

Fisiologia

Crescimento microbiano
Crescimento aumento do nmero de clulas e no do tamanho Turvao do meio de cultura ou formao de colnias

Reproduo bacteriana
Fisso binria

Meio sem crescimento microbiano

Meio com crescimento microbiano turbidez

COLNIAS grupos de clulas visualizadas sem utilizao de microscpio

Fisiologia

Fisiologia

Crescimento exponencial
N0 tg tg 2N0 tg 4N0 tg 8N0 . . .

Crescimento exponencial
Exemplo de clculo N0 = 5 x 107 UFC/mL N = 108 UFC/mL T = 2 horas Calcule tg N= 2n N0 108 = 2n . 5 x 107 2n = 108/5 x 107 2n = 2 n=1 n=T/tg 1 = 2/tg tg = 2 h

tg tg

20 N0

21 N0

22 N0

23 N0 . . . 2n N0

Frmula Geral: N= 2n N0 Onde: N = nmero final de clulas na populao n = nmero de geraes (T/tg) N0 = nmero inicial de clulas na populao n=T/tg (T: durao do crescimento exponencial; tg: tempo de gerao)

12

21/05/2013

Fisiologia

Curva de crescimento bacteriano

A Fase lag B Fase exponencial (log) C Fase estacionria D Fase de declnio ou morte

13

Você também pode gostar