Você está na página 1de 58

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF.

GRACIANO ROCHA

AULA ./ PARTE /

Saudaes, caro aluno! Hoje trataremos de um dos principais contedos relativos a oramento pblico, a despesa. Nesta aula, teremos dois grandes momentos: primeiramente, os coment rios iniciais sobre o tema, e, depois, as classi!icaes aplic veis " despesa pblica, segundo o #anual $%cnico de &ramento da S&'. (nt)o, vamos em !rente. *oa aula!

+,-./-N& ,&.H-

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) * d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

0UEST1ES CO2ENTADAS NESTA AULA *. 3CESPE/ANALISTA/ST2//.**4 A d+ p+ ) p5%6(!) 7 d+8(n(d) !o$o todo p)')$+nto )"to#(9)do o" +8+t")do ) :")6:"+# t;t"6o po# )"to#(d)d+ !o$p+t+nt+ do pod+# p5%6(!o. /. 3ESAF/ANALISTA/SUSEP//.*.4 +=t#)o#>)$+nt&#(o ? t)$%7$ A #+ p+(to do !o$o d( p<nd(o d+ p+ )

!on@+!(do

+=t#)o#>)$+nt&#()? 7 !o##+to )8(#$)#A )4 tod) %)(=) no p)t#($Bn(o nCo p#+D( t) n) 6+( o#>)$+nt&#() 7 "$ d( p<nd(o +=t#)o#>)$+nt&#(o. %4 ) n) );d) d+ #+!"# o +nt(d)d+ ) t;t"6o +=t#)o#>)$+nt&#(o nCo + o% +#D)

d) )d$(n( t#)>Co d(#+t) +$ #)9Co d+ + t)#+$

"%$+t(d) E 6+( o#>)$+nt&#() )n")6. !4 o d( p<nd(o ? :")ndo o!o##+$? )dD<$ d+ (n'#+ o

+=t#)o#>)$+nt&#(o do $+ $o +=+#!;!(o. d4 o d( p<nd(o +=t#)o#>)$+nt&#(o + tCo #+6)!(on)do +$p#+

!o$ ) op+#)>F+ d) )t(D(d)d+ 8($ d) +nt(d)d+. +4 nCo )6t+#)$ ) (t")>Co p)t#($on()6 6;:"(d)? D( to :"+ Co

o#("ndo d+ 8)to !ont&%+( p+#$"t)t(Do . G. 3CESPE/CONSULTOR/SEFAHIES//..J4 o#>)$+nt&#() o#>)$+nto "t(6(9)>Co o" d+ + #+8+#+ E "t(6(9)>Co do n) LOA? ) +=+!">Co !#7d(to 8(n)n!+(#o . En:")nto #+!"# o t7!n(!) 8(n)n!+(#) ) +=+!">Co no )

!on ('n)do #+p#+ +nt)

N)

o#>)$+nt&#()?

#+ +#D)I + o t+#$o #+!"# o p)#) d+ ('n)# o 6)do o#>)$+nt&#(o + !#7d(to p)#) o 6)do 8(n)n!+(#o. K. 3ESAF/AFC/STN//..,4 Int+#$(n( t+#()6 d+D+#& +# 8+(t)A )4 o%#(')to#()$+nt+ po# "%I+6+$+nto d+ d+ p+ ). %4 o$+nt+ po# !)t+'o#() +!onB$(!) + '#"po d+ d+ p+ ). S+'"ndo nL o :"+ d+ d( pF+ ) Po#t)#() n) 6+(

STN/SOF

*MG?

.K..,./..*?

o#>)$+nt&#()? ) d( !#($(n)>Co d) d+ p+ )? :")nto E n)t"#+9)?

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) / d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

!4 o$+nt+ po# !)t+'o#() +!onB$(!). d4 po# !)t+'o#() +!onB$(!) + +6+$+nto d+ d+ p+ ). +4 no $;n($o po# !)t+'o#() +!onB$(!)? '#"po d+ n)t"#+9) d+ d+ p+ ) + $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co. ,. 3ESAF/AFC/STN//..,4 Co$ %) + no !on!+(to d+ d+ p+ ) p5%6(!)? )pont+ ) 5n(!) op>Co 8)6 ). )4 SCo +=+$p6o d+ #+ to d+ d+ p+ ) +=t#)o#>)$+nt&#() +#D(>o o p)')$+nto +

) p)')# do +=+#!;!(o )nt+#(o#?

d+ t+#!+(#o

+n!)#'o d(D+# o . %4 A d+ p+ ) p5%6(!)? +'"ndo ) L+( nN K.G/./MK? !6) d+ p+ ) !o##+nt+ + d+ p+ ) d+ !)p(t)6. !4 O d+8(n(d) !o$o o ') to o" !o$p#o$( !o$ o o%P+t(Do d+ )t+nd+# E p#+D( t) n) L+( do O#>)$+nto. d4 A d+ p+ ) o#>)$+nt&#() Co ) :"+? p)#) +#+$ #+)6(9)d) ? + +8+t(D)# n+!+ o d+ ') to do #+!"# o d+ (nt+#+ + !o6+t(Do? (8(!)I + +$

'oD+#n)$+nt)( ? d+D(d)$+nt+ )"to#(9)do p+6o pod+# !o$p+t+nt+? (d)d+

d+p+nd+$ d+ )"to#(9)>Co 6+'( 6)t(D) + :"+ nCo pod+$ +$ !#7d(to o#>)$+nt&#(o !o##+ pond+nt+. +4 A d+ p+ ) d+ !)p(t)6 Co o ') to

#+)6(9)do %+n

p+6) d+

)d$(n( t#)>Co p5%6(!) !o$ ) 8(n)6(d)d+ d+ !#()# noDo !)p(t)6 + :"+ !on t(t"(#Co (n!o#po#)>F+ 8o#$) +8+t(D) o" )t#)D7 d+ $"t)>Co p)t#($on()6. M. 3ESAF/ANALISTA/TCU//..M4 #+6)>Co E !6) ) Id+nt(8(:"+ ) op>Co

)o p)t#($Bn(o p5%6(!o d+

8)6 )

!o$

(8(!)>Co d) d+ p+ ) p5%6(!)

+'"ndo ) n)t"#+9)? ) + 8+#) d+

!ont(d) n) Po#t)#() Int+#$(n( t+#()6 n. *.MG? d+ K d+ $)(o d+ /..*? +# o% +#D)d) n) +=+!">Co o#>)$+nt&#() d+ tod) 'oD+#no. )4 C)t+'o#() +!onB$(!). %4 G#"po d+ n)t"#+9) d) d+ p+ ). !4 E6+$+nto d+ d+ p+ ).

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) G d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

d4 2od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co. +4 D+ do%#)$+nto o%#(')tQ#(o do +6+$+nto d+ d+ p+ ). R. 3ESAF/AUDITOR/TCEIGO//..R4 d+ p+ ) o#>)$+nt&#() pod+ +n8o:"+ 0")nto )o ) p+!to 6+')6? )

+# + t"d)d) d+ )!o#do !o$ o

P"#;d(!o? +!onB$(!o + )d$(n( t#)t(DoI6+')6. Id+nt(8(:"+ )

5n(!) op>Co 8)6 ) no :"+ d(9 #+ p+(to )o +n8o:"+ +!onB$(!o. )4 A d+ p+ ) o#>)$+nt&#() 7 d(D(d(d) +$ d") !)t+'o#() %& (!) ?

:"+ Co ) d+ p+ ) !o##+nt+ + ) d+ p+ ) d+ !)p(t)6. %4 A (t+$? d+ p+ ) d+ !)p(t)6 +#D(>o ) Co d+ p+ ) +$ ) :")( ) $&:"(n) !o$ o

)d$(n( t#)t(D) + d+ Co (n!6";d)

do E t)do nCo 8"n!(on)#() +? n+ t+ do 'oD+#no #+6)!(on)d)

d+ p+ )

p)')$+nto do +n!)#'o d) d;D(d) p5%6(!). !4 Po# $+(o d) d+ p+ ) po# !)t+'o#() +!onB$(!) ? 7 po ;D+6

)p"#)# ) !)p)!(d)d+ d+ po"p)n>) do 'oD+#no + o p+ o d+ !)d) !o$pon+nt+ n) + t#"t"#) d+ ') to . d4 A d+ p+ ) !o##+nt+ )p6(!)>F+ d) :")( Co ) :"+ + #+8+#+$ ) d+ +$%o6 o o"

nCo #+ "6t) !o$p+n )>Co p)t#($on()6 +?

!on +:"+nt+$+nt+? '+#)$ d($(n"(>Co no p)t#($Bn(o. +4 O ') to 'oD+#n)$+nt)( no %)6)n>o '+#)( po# !)t+'o#() +!onB$(!) Co

)p#+ +nt)do

d+ !)d) "n(d)d+ :"+ !o$pF+ )

+ t#"t"#) 'oD+#n)$+nt)6. -. 3ESAF/AFC/CGU//.*/4 T+ndo po# %) + ) L+( n. K.G/./MK? ) +!onB$(!o? !o##+nt+. )4 P)')$+nto d) d+ p+ ) !o$ p+ o)6 +8+t(Do d) (n t(t"(>Co. nCo 7 !6) (8(!)d) !o$o #+'#) d+8(n(d) d+ p+6)

(n)6+ ) op>Co !"P) op+#)>Co? do ponto d+ D( t) #+)6(9)>Co d+ p+ )

%4 P)')$+nto d+ P"#o d) d;D(d) p5%6(!). !4 Cont#(%"(>F+ E p#+D(d<n!() o!()6. d4 S"%D+n>F+ o!()( .

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) K d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

+4 A"$+nto d) p)#t(!(p)>Co no !)p(t)6 d+ +$p#+ ) )'#;!o6) . J. 3ESAF/APO/2POG//..-4 #+8+#+$I + E d+ p+ ) A d+ p+ ) !o##+nt+ +

(nd" t#()(

o"

do

'oD+#no no p);

:"+ o 'oD+#no +8+t") p)#) $)nt+# + +#D(>o

)"$+nt)# ) !)p)!(d)d+ d+ p#od">Co d+ %+n

3!on t#">Co d+ + !o6) + d+ @o p(t)( ? po# +=+$p6o4. *.. 3ESAF/APOFP/SEFAHISP//..J4 N) !6) '#"po ') to. **. 3ESAF/TOCNICO %#) (6+(#) pod+ SUPERIOR/ENAP//..M4 +# !6) (8(!)d) A d+ p+ ) p5%6(!) )p#+ +nt)$ ) $+ $) !)#)!t+#; t(!) (8(!)>Co +!onB$(!)? o d+ p+ ) :"+ +$ #+6)>Co )o o%P+to do

d+ d+ p+ ) t<$ ) 8(n)6(d)d+ d+ )'#"p)# )

+'"ndo !)t+'o#()

+!onB$(!) ?

'#"po d+ d+ p+ ) + $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co. Id+nt(8(:"+ ) 5n(!) op>Co :"+ nCo p+#t+n!+ )o '#"po d+ n)t"#+9) d+ d+ p+ ). )4 P+ o)6 + En!)#'o .

%4 S"#o + En!)#'o d) D;D(d) P5%6(!). !4 O"t#) D+ p+ ) Co##+nt+ . d4 T#)n 8+#<n!() ) In t(t"(>F+ P#(D)d) +$ F(n L"!#)t(Do .

+4 InD+# F+ F(n)n!+(#) + A$o#t(9)>Co d) D;D(d) P5%6(!). */. 3ESAF/APO/2POG//.*.4 A #+)6(9)d) nCo pod+ +'"ndo d( pF+ ) 8+d+#)6. )4 A$o#t(9)>Co do p#(n!(p)6 d) d;D(d) p5%6(!). %4 A:"( (>Co d+ $)t+#()6 d+ !on "$o $+d()nt+ 8"ndo . !4 P)')$+nto d) #+$"n+#)>Co ) +#D(do#+ . d4 A:"( (>Co d+ '<n+#o )6($+nt;!(o p)#) + to:"+ #+'"6)do#. +4 P)')$+nto d+ +#D(>o d+ $)n"t+n>Co p#+d()6. "p#($+nto d+ +# !6) no#$) (n)6+ ) op>Co +$ :"+ ) d+ p+ ) (8(!)d) !o$o d+ p+ ) !o##+nt+? (8(!)>Co d) d+ p+ ) no T$%(to

d+ !6)

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) , d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

*G. 3ESAF/APO/2POG//.*.4 U 6"9 d) d( !(p6(n) !on t(t"!(on)6 + 6+')6 d) d+ p+ ) p5%6(!) + do o#>)$+nto? 7 !o##+to )8(#$)#A )4 ) dot)>F+ + p)#) d(#+t) d+ p+ ) +$ %+n ) o" :")( nCo !o##+ pond) p)#)

!ont#)p#+ t)>Co !ont#(%"(>F+ o"t#) +nt(d)d+

+#D(>o ?

(n!6" (D+ Co !6)

"%D+n>F+

d+ t(n)d)

) )t+nd+# $)n(8+ t)>Co d+ (8(!)d)

d+ d(#+(to p5%6(!o o" p#(D)do?

!o$o t#)n 8+#<n!() d+ !)p(t)6. %4 ) ):"( (>Co d+ t;t"6o #+p#+ +nt)t(Do do !)p(t)6 d+ +$p#+ ) o" +nt(d)d+ d+ :")6:"+# + p7!(+? P& !on t(t";d) ? :")ndo ) op+#)>Co nCo ($po#t+ )"$+nto do !)p(t)6? 7 !6) !4 ) dot)>F+ d+ t(n)d) E (8(!)d) !o$o (nD+ t($+nto. d+ +nt(d)d+ o"

!on t(t"(>Co

+$p#+ )

:"+ D( +$ o%P+t(Do

!o$+#!()( o" 8(n)n!+(#o ? (n!6" (D+

op+#)>F+ %)n!&#() ? !6) d4 !on (d+#)$I + d+ p+ ) !)#&t+# ) +4 ) 6+(

(8(!)$I + !o$o (nD+ t($+nto. o!()( ) d+ t(n)d) ) )t+nd+# d+

"%D+n>F+

d+ (nD+ t($+nto

d+ (n t(t"(>F+ p5%6(!)

o" p#(D)d)

( t+n!()6 o" !"6t"#)6? +$ 8(n)6(d)d+ 6"!#)t(D). o#>)$+nt&#() Co d+ (n(!()t(D) +=!6" (D) do Pod+#

E=+!"t(Do? $+ $o +$ #+6)>Co )o Pod+# S"d(!(&#(o + )o 2(n( t7#(o P5%6(!o. *K. 3CESPE/TOCNICO 8(n)n!+(#) SUPERIOR/IPAS2IES//.*.4 A (nD+# F+

Co "$) + p7!(+ d+ d+ p+ ) d+ !)p(t)6 +$ :"+ o!o##+

)!#7 !($o no !)p(t)6 do 'oD+#no. *,. 3ESAF/APOFP/SEFAHISP//..J4 N) !6) (8(!)>Co +!onB$(!) d)

d+ p+ )? "t(6(9)I + !o$p6+$+nt)#$+nt+ ) $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co p)#) d+t+#$(n)# + o #+!"# o 8o#)$ )p6(!)do p+6) $+ $) + 8+#) d+ 'oD+#no o" + 8o#)$ t#)n 8+#(do . *M. 3CESPE/ANALISTA/TRTI*.//.*/4 S+ "$ Q#'Co '+ to# !6) (nD+# F+ 8(n)n!+(#) V +:"(p)$+nto +:"<n!() (8(!)#

"$) d+ p+ ) !o$oA d+ p+ ) d+ !)p(t)6 V t#)n 8+#<n!() E "n(Co V + $)t+#()6 p+#$)n+nt+? +6+ + t)#& o%+d+!+ndo E !o##+t) p)#) !od(8(!)>Co d+

d+ p+ ) o#>)$+nt&#()A !)t+'o#() +!onB$(!) V '#"po d+ d+ p+ ) V $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co V +6+$+nto d) d+ p+ ).

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) M d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

*R. 3ESAF/ANALISTA/SEFAHICE//..M4 A #+6)>Co E *MG//..*. !)#)!t+#; t(!) p+6) L+( d) !6) n. + t)%+6+!(d) K.G/./MK

(n)6+ ) op>Co 8)6 ) +$ + Po#t)#() STN/SOF n.

(8(!)>Co +!onB$(!) d) d+ p+ )

)4 O p#($+(#o d;'(to do !Qd('o d) n)t"#+9) d) d+ p+ ) (nd(!) :"+ ) d+ p+ ) 7 !6) (8(!)d) !o$o !o##+nt+ o" d+ !)p(t)6.

%4 A o#('+$ do #+!"# o ? +$ t+#$o t#(%"t&#(o ? + t& p#+ +nt+ n) !6) (8(!)>Co. ('n(8(!) :"+ o #+!"# o Co

!4 A $od)6(d)d+ )p6(!)>Co K.

d+ t(n)do ) t#)n 8+#<n!() p)#) $"n(!;p(o . d4 A d+ p+ ) d+ p+ d) d+ p+ ). +4 A (nd(!)>Co d+ :"+ o #+!"# o Co d+ t(n)do E ):"( (>Co d+ o)6 (d+nt(8(!)I + n) !6) (8(!)>Co +!onB$(!)

+#D(>o (d+nt(8(!)I + p+6o +6+$+nto d+ d+ p+ ). *-. 3CESPE/TOCNICO SUPERIOR/2DS//..M4 A Con t(t"(>Co F+d+#)6 d+ *J--? )o D+d)# ) #+)6(9)>Co d+ op+#)>F+ +=!+d)$ o $ont)nt+ d) d78(!(t d) op+#)>F+ d+ p+ ) d+ !#7d(to :"+ d+ !)p(t)6? %" !o" ($p+d(# o

!o##+nt+ ? p)#) :"+ nCo @)P) +nd(D(d)$+nto

D(n!"6)do E $)n"t+n>Co d) $&:"(n) )d$(n( t#)t(D). *J. 3ESAF/AFC/CGU//..M4 A !6) !on +:"+nt+ !ont#o6+ (8(!)>Co (n t(t"!(on)6 d) d+ p+ ) 7

"$ !#(t7#(o (nd( p+n &D+6 p)#) ) 8(=)>Co d+ #+ pon )%(6(d)d+ + o + )D)6()>F+ . Apont+ ) 5n(!) op>Co :"+ nCo pod+ +# !on (d+#)d) D)nt)'+$ do !#(t7#(o (n t(t"!(on)6. )4 P+#$(t+ !o$p)#)# ($+d()t)$+nt+ o d+ dot)>F+ #+!+%(d) . %4 U )do d+ 8o#$) p#+do$(n)nt+? ($p+d+ :"+ '6o%)6 d) 8(n)6(d)d+ do ') to 8"n>F+ p#+!;p") :"+ d+D+ !"$p#(#. !4 P+#$(t+ (d+nt(8(!)# o )'+nt+ #+ pon &D+6 p+6) dot)>F+ + t+n@) "$) D( Co d) D&#(o Q#'Co ? +$ t+#$o

do 'oD+#no? +$ t+#$o

)"to#(9)d) p+6o L+'( 6)t(Do? p)#) d)do p#o'#)$).

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) R d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

d4 S+#D+ !o$o ponto d+ p)#t(d) p)#) o + t)%+6+!($+nto d+ "$ p#o'#)$) d+ !ont)%(6(9)>Co d+ !" to "n(d)d+ )d$(n( t#)t(D) . +4 0")ndo !o$%(n)do !o$ ) !6) d+t+#$(n)do p#o'#)$). /.. 3CESPE/ANALISTA/ST2//.**4 A "n(d)d+ )d$(n( t#)t(D) + (8(!)>Co 8"n!(on)6? p+#$(t+ do D&#(o +#D(>o o"

8o!)6(9)# n"$ 5n(!o ponto ) #+ pon )%(6(d)d+ p+6) +=+!">Co d+

d( t(n'"+ d) "n(d)d+ o#>)$+nt&#()? po#:"+ d+p+nd+ d+ d+ t):"+ o" p#oD( F+ p)#) +=+!"t)# +" p#o'#)$) d+ t#)%)6@o. /*. 3CESPE/ANALISTA/TREI2T//.*.4 +=+$p6(8(!)do o#>)$+nt&#() po# )6'"n 8"ndo Tod) "n(d)d+ + o#>)$+nt&#() +# p+6) "n(d)d+ D( t#(to

t+$ "$) + t#"t"#) )d$(n( t#)t(D) !o##+ pond+nt+? o :"+ pod+ + p+!()( ) d+no$(n)d) t#)n 8+#<n!() + t)do ?

F+d+#)6 + $"n(!;p(o . //. 3ESAF/ANALISTA/CW2//.*.4 A!+#!) d) !6) d+ p+ )? 7 !o##+to )8(#$)# :"+A )4 !6) ) "%8"n>Co? (nd(!)d) p+6o do( "$ p#($+(#o n;D+6 d+ d;'(to d) (8(!)>Co 8"n!(on)6 d)

(8(!)>Co

8"n!(on)6?

#+p#+ +nt)

)'#+')>Co

($+d()t)$+nt+ (n8+#(o# E 8"n>Co. %4 ) "%8"n>F+ nCo pod+$ +# !o$%(n)d) !o$ 8"n>F+

d(8+#+nt+ d) :")( + t+P)$ o#('(n)#()$+nt+ #+6)!(on)d) . !4 D() d+ #+'#)? ) p#o'#)$)>Co d+ "$ Q#'Co 7 !6) 5n(!) 8"n>Co + "%8"n>Co. d4 nCo 7 po "%8"n>Co. +4 ) 8"n>Co? (nd(!)d) p+6o t#< p#($+(#o d;'(to d) !6) (8(!)>Co d(D+# ) ;D+6 @)D+# $)t#(!()6(d)d+ n) #+6)>Co +nt#+ )>Co + (8(!)d) +$ "$)

8"n!(on)6? #+p#+ +nt) o $)(o# n;D+6 d+ )'#+')>Co d) &#+) d+ )t")>Co do +to# p5%6(!o.

/G. 3ESAF/ANALISTA/CW2//.*.4 Co$p6+t+ o t+=to )%)(=o? d+ $odo ) to#n)# ) )8(#$)>Co !o##+t). In t#"$+nto d+ o#')n(9)>Co d) )t")>Co 'oD+#n)$+nt)6 :"+ )#t(!"6) "$ !onP"nto d+ )>F+ :"+

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) - d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

!on!o##+$

p)#)

) )3o4

!on!#+t(9)>Co

d+

"$ 7 o

o%P+t(Do $Qd"6o

!o$"$ !o$"$

p#++ t)%+6+!(do?

XXXXXXXXXXXXXX

(nt+'#)do# +nt#+ o p6)no + o o#>)$+nto. )4 8"n>Co %4 "%8"n>Co !4 p#o'#)$) d4 p#oP+to +4 )t(D(d)d+ /K. 3ESAF/APO/2POG//..-4 D+ )!o#do !o$ ) Po#t)#() n. K/? d+ *K d+ )%#(6 d+ *JJJ? +nt+nd+I + po# At(D(d)d+A )4 o (n t#"$+nto d+ o#')n(9)>Co d) )>Co 'oD+#n)$+nt)6 D( )ndo E !on!#+t(9)>Co do o%P+t(Do p#+t+nd(do . %4 o $)(o# n;D+6 d+ )'#+')>Co d) !o$p+t+$ )o +to# p5%6(!o. !4 ) d+ p+ ) :"+ nCo !ont#(%"+$ p)#) ) $)n"t+n>Co d) )>F+ d(D+# ) &#+) d) d+ p+ ) :"+

do 'oD+#no. d4 "$ (n t#"$+nto d+ p#o'#)$)>Co p)#) )6!)n>)# o o%P+t(Do d+ "$ p#o'#)$)? +nDo6D+ndo "$ !onP"nto d+ op+#)>F+ d+ $odo !ont;n"o + p+#$)n+nt+ d) n+!+ :")( &#(o E $)n"t+n>Co d) )>Co do 'oD+#no. )) o!()# "$ %+$ :"+ + #+)6(9)$ #+ "6t) "$ p#od"to

+4 ) d+ p+ ) +$ #+6)>Co E :")( nCo + po o" +#D(>o ) +# '+#)do no p#o!+

o p#od"t(Do !o##+nt+.

/,. 3CESPE/ANALISTA/IN2ETRO//..J4 C)d) )>Co o#>)$+nt&#() do IN2ETRO? +nt+nd(d) !o$o ) )t(D(d)d+? o p#oP+to o" ) op+#)>Co + p+!()6? d+D+ (d+nt(8(!)# ) 8"n>Co + ) D(n!"6). N+ + do Q#'Co d(#+t)$+nt+ #+6)!(on)d) do 'oD+#no 8+d+#)6. "%8"n>Co E :")( + +nt(do? ) op+#)>Co + p+!()6 #+8+#+I + E d+ p+ ) )>F+

)o )p+#8+(>o)$+nto d)

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) J d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

/M. 3ESAF/AFC/CGU//.*/4 A !6)

(n)6+ ) op>Co (n!o##+t) ) #+ p+(to d)

(8(!)>Co o#>)$+nt&#() d) d+ p+ )? +'"ndo o :"+ d( pF+ ) L+(

n. K.G/./MK + ) Po#t)#() SOF/STN *MG//..* + ") )6t+#)>F+ . )4 A t#)n 8+#<n!() d+ !)p(t)6 Co !6) (8(!)d) !o$o d+ p+ )

+8+t(D) no +nt+ t#)n 8+#(do# do #+!"# o . %4 No T$%(to do o#>)$+nto 8+d+#)6? ) t+##(to#()6(9)>Co d) 8; (!) 7 #+)6(9)d) po# $+(o do 6o!)6(9)do# d+ ') to . !4 A )>F+ n) !6) (8(!)>Co +!onB$(!) d) d+ p+ ) (d+nt(8(!)$ :"+ pod+$ +# %+n o" $+t)

op+#)>F+ +#D(>o .

:"+ #+ "6t)$ +$ p#od"to

d4 O d+ do%#)$+nto do +6+$+nto d+ d+ p+ ) 7 o%#(')tQ#(o +$ todo o +nt+ +$ #)9Co d+ d( po (>Co 6+')6. +4 A n)t"#+9) d) d+ p+ ) 7 8o#$)d) po# "$ !onP"nto d+ (n8o#$)>F+ :"+ #+p#+ +nt) ) !)t+'o#() +!onB$(!)? o '#"po? ) $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co + o +6+$+nto. /R. 3ESAF/AFC/CGU//..-4 A !6) p#o'#)$&t(!) #+)6(9)>F+ !6) (8(!)>F+ D( )$ )o (8(!)>Co 8"n!(on)6 + ) + t#"t"#) d+ (n8o#$)>F+ d) d") ? $od+#n) d)

8o#n+!($+nto

do 'oD+#no + 7 !on (d+#)d) ) $)( o#>)$+nt&#()

d) d+ p+ ). A P"n>Co d)

:")ndo d) +=+!">Co d) d+ p+ ) no S()8(? 8o#$) o P#o'#)$) d+ T#)%)6@o !o$ ) +'"(nt+ + t#"t"#)A P#o'#)$) d+ T#)%)6@oA AA.BBB.CCCC.DDDD.EEEE Co$ #+6)>Co )o ) "nto? (nd(:"+ ) op>Co !o##+t).

)4 N) + t#"t"#) do P#o'#)$) d+ T#)%)6@o? ) !od(8(!)>Co CCCC #+p#+ +nt) o P#o'#)$) + ) !od(8(!)>Co EEEE ) )>Co 'oD+#n)$+nt)6. %4 A )>Co? #+!on@+!(d) n) + t#"t"#) p+6o !Qd('o DDDD? d+t+#$(n) ) + !o6@) d) "%8"n>Co? #+!on@+!(d) p+6) !od(8(!)>Co BBB? + t)%+6+!+ndo "$) #+6)>Co 5n(!).

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) *. d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

!4 A

"%8"n>Co? !Qd('o BBB? pod+#&

+# !o$%(n)d) !o$ :")6:"+#

8"n>Co? !Qd('o AA? +$ #)9Co d) !o$p+t<n!() do Q#'Co #+ pon &D+6 p+6o p#o'#)$). d4 0")ndo o p#($+(#o d;'(to d) !od(8(!)>Co DDDD 8o# "$ n5$+#o ;$p)# ('n(8(!) :"+ ) )>Co 7 "$) )t(D(d)d+. +4 A op+#)>F+ + p+!()( )>F+ Co )>F+ :"+ nCo !ont#(%"+$ p)#) ) :")( nCo #+ "6t)$ "$ o% ) 8o#$) d+ %+n

$)n"t+n>Co d) o" +#D(>o +

d+ 'oD+#no? d)

p#od"to? + nCo '+#)$ !ont#)p#+ t)>Co d(#+t) Co (d+nt(8(!)d) EEEE. /-. 3ESAF/APOFP/SEFAHISP//..J4 A !6) !on (d+#)d) d+ p+ ) + A ) $)( A $od+#n) po#t)#() !6) n. p5%6(!).

p+6o p#($+(#o d;'(to d) !od(8(!)>Co

(8(!)>Co p#o'#)$&t(!) 7 (8(!)>Co o#>)$+nt&#() do 2(n( t7#(o d+ do

K//JJ?

P6)n+P)$+nto? O#>)$+nto + G+ tCo? p#opB "%8"n>F+ p)d#on(9)d)

"$ +6+n!o d+ 8"n>F+ + 2"n(!;p(o . +

p)#) ) Un(Co? E t)do

($? d+ )!o#do !o$ ) #+8+#(d) Po#t)#()? ) d+ p+ ) :"+ nCo (8(!)>Co 7 ) d+ p+ ) po#A

(n!6"( n) noD) !6) )4 F"n>Co. %4 P#oP+to. !4 S"%p#o'#)$). d4 At(D(d)d+. +4 S"%8"n>Co.

/J. 3ESAF/ANALISTA/RFB//..J4 A E !6) d) Ad$(n( t#)>Co F+d+#)6. )4 O p#o'#)$)

(n)6+ ) op>Co !o##+t)? +$ #+6)>Co

(8(!)>Co p#o'#)$&t(!) + +!onB$(!) d) d+ p+ )? no T$%(to

Co !o$po to

po# )>F+

:"+? )#t(!"6)d) ?

!on!o##+$ p)#) o !"$p#($+nto d+ "$ o%P+t(Do !o$"$? +n:")nto :"+ ) !6) %4 O (8(!)>Co +!onB$(!) d+8(n+ o%P+to do ') to. d+6(n+()$ ) &#+) d+ )t")>Co + ) !6) (8(!)>Co

p#o'#)$)

+!onB$(!) d+8(n+ ) o#('+$ do #+!"# o ) +#+$ )p6(!)do .

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ** d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

!4 A !6)

(8(!)>Co p#o'#)$&t(!) !on t(t"(I + n) d+8(n(>Co d) &#+) (8(!)>Co +!onB$(!) d+8(n+ o

d+ )t")>Co do 'oD+#no + ) !6)

!#(t7#(o d+ p)')$+nto d) d+ p+ ). d4 A !6) (8(!)>Co +!onB$(!) + p#+o!"p) !o$ ) o#('+$ do

#+!"# o ? +n:")nto o p#o'#)$) d+8(n+$ ) p#(o#(d)d+ do ponto d+ D( t) $)!#o+!onB$(!o. +4 A !6) (8(!)>Co p#o'#)$&t(!) t)6 !o$o ) !6) (8(!)>Co +!onB$(!)

pod+ +# $+n "#)d) po# (nd(!)do#+ d+ d+ +$p+n@o. G.. 3ESAF/AFC/STN//..,4 D+ )!o#do !o$ ) :"+ !on!+#n+ E !6) :"+A )4 ) !6) (8(!)>Co 8"n!(on)6 do o#>)$+nto #+p#+ +nt) o $)(o# n;D+6 )>F+ do 'oD+#no +$ '#)nd+ &#+) d+ ") F(n)n>) P5%6(!) ? no

(8(!)>F+ o#>)$+nt&#() ? nCo + pod+ )8(#$)#

d+ )'#"p)$+nto d)

)t")>Co? p)#) 8(n d+ p6)n+P)$+nto? p#o'#)$)>Co + o#>)$+nt)>Co. %4 ) !6) (8(!)>Co (n t(t"!(on)6 p5%6(!o do p+6o o#>)$+nto Q#'Co )p#+ +nt) )

d( t#(%"(>Co do

#+!"# o

#+ pon &D+(

po#

") '+#<n!() + )p6(!)>Co. !4 ) !6) (8(!)>Co +$ 8"n!(on)6Ip#o'#)$&t(!) P#o'#)$) d+ )t")6 G+ tCo d(D(d+ P5%6(!) o +

p#o'#)$)

F(n)6; t(!o ?

P#o'#)$) d+ S+#D(>o do E t)do. d4 ) !6) (8(!)>Co +!onB$(!) d) d+ p+ ) o%P+t(D) (n8o#$)#? o% o

ponto d+ D( t) $)!#o+!onB$(!o? o +8+(to do ') to do +to# p5%6(!o n) +!ono$(). +4 o p#o'#)$) #+p#+ +nt)? do ponto d+ D( t) )d$(n( t#)t(DoI p#o'#)$&t(!o? o $)(o# n;D+6 d+ )'#+')>Co d) d(D+# ) &#+) d+ d+ p+ ) :"+ !o$p+t+$ )o +to# p5%6(!o +=+!"t)#. G*. 3ESAF/ANALISTA/ANA//..J4 #+ p+(to d) !6) A (n)6+ ) op>Co D+#d)d+(#) )

(8(!)>Co d) d+ p+ ) p5%6(!) )dot)d) no B#) (6?

!on8o#$+ 2)n")6 d) D+ p+ ) N)!(on)6.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) */ d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

)4 A !6)

(8(!)>Co +!onB$(!) d) d+ p+ )? +$ o%+d(<n!() )o

)#t .

*/ + *G d) L+( n. K.G/./MK? 7 8+(t) po# !)t+'o#() +!onB$(!)? +6+$+nto d+ d+ p+ ) + "%(t+$. %4 A )>F+ Co op+#)>F+ d) :")( #+ "6t)$ p#od"to :"+

!ont#(%"+$ p)#) )t+nd+# )o o%P+t(Do d+ "$ p#o'#)$). !4 A "%8"n>F+ Co )'#+')do#+ d+ "$ !onP"nto d+ p#o'#)$) + #+!"# o p)#) ) )>F+ +

t+$ !o$o o%P+t(Do d(#+!(on)# o )t(D(d)d+ . d4 A !6)

(8(!)>Co (n t(t"!(on)6 #+86+t+ ) + t#"t"#) o#')n(9)!(on)6 !#7d(to + + t& + t#"t"#)d) +$ t#< n;D+( )%+#A Q#'Co? "n(d)d+ o#>)$+nt&#() + "n(d)d+

d+ +=+!">Co do @(+#&#:"(!o ? ) '+ to#). +4 A !6) +'"ndo

(8(!)>Co p#o'#)$&t(!) #+86+t+ ) )6o!)>Co do o !#(t7#(o d+ p#(o#(d)d+ do 'oD+#no + o

#+!"# o Q#'Co

+=+!"to#+ . G/. 3ESAF/AUDITOR/TCEIGO//..R4 d+ p+ )? "t(6(9)d) d+ t)!)$I + ) !6) (8(!)>Co Ent#+ ) !6) (8(!)>F+ 8"n!(on)6 !6) (8(!)>F+ d) + no

n) +6)%o#)>Co d) 6+( o#>)$+nt&#() )n")6? (n t(t"!(on)6? )

p#o'#)$&t(!). Co$ #+6)>Co E "t(6(9)>Co d+ B#) (6? (nd(:"+ ) #+ po t) !o##+t). )4 !6) A !6) (8(!)>Co ) (n t(t"!(on)6? :")ndo p+6)

!o$%(n)d) +=+!">Co

!o$ d+

) "$

(8(!)>Co 8"n!(on)6 + !o$ ) + t#"t"#) p#o'#)$&t(!)? po "n(d)d+ #+ pon &D+6

(%(6(t)

(d+nt(8(!)#

d+t+#$(n)do p#o'#)$). %4 A )t(D(d)d+ 7 "$ (n t#"$+nto d+ p#o'#)$)>Co p)#) )6!)n>)# o o%P+t(Do 6($(t)d) 'oD+#no. !4 A $)(o#+ ? "%8"n>F+ p)#) #+p#+ +nt)$ ) p#o!"#)# )6!)n>)# )>F+ o d+ +nDo6D(d) +$ +" o%P+t(Do p+6o '#"po d+ "$ p#o'#)$)? +nDo6D+ndo "$ !onP"nto d+ op+#)>F+ no t+$po? d) :")( #+ "6t) "$ p#od"to 8(n)6 :"+

!on!o##+ p)#) ) +=p)n Co o" p)#) o )p+#8+(>o)$+nto d) )>Co do

'oD+#no? d(#+t) o" (nd(#+t)$+nt+? #+"n(d)

n)!(on)( ?

#+p#+ +nt)ndo o $)(o# n;D+6 d+ )'#+')>Co d) )>F+ do 'oD+#no.


Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) *G d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

d4

p#oP+to

"$

(n t#"$+nto

d+

o#')n(9)>Co

d)

)>Co

'oD+#n)$+nt)6 :"+ )#t(!"6) "$ !onP"nto d+ )>F+ + !on!o##+ p)#) "$ o%P+t(Do !o$"$ p#++ t)%+6+!(do? D( )ndo ) p#o%6+$) o!(+d)d+. +4 A !6) (8(!)>Co (n t(t"!(on)6? + 8o# " )d) p#+do$(n)nt+$+nt+? o" ) )t+nd+# "$) n+!+ (d)d+ o" o6"!(on)# "$ d+$)nd) d)

p+#$(t+ "$) D( Co '6o%)6 d) 8(n)6(d)d+ do ') to do 'oD+#no no +nt(do d+ + )%+# p)#) :"+ + t& +ndo #+)6(9)d) ) d+ p+ ). GG. 3ESAF/APO/2POG//.*.4 A #+ p+(to d) p#o'#)$)>Co :")6(t)t(D) do o#>)$+nto? 7 !o##+to )8(#$)#A )4 !)#)!t+#(9)I + p+6) !6) (8(!)>Co do o#>)$+nto? +'"ndo )

n)t"#+9) +!onB$(!) d) d+ p+ ) 3!o##+nt+ + !)p(t)64. %4 d+!o##+ do )'#"p)$+nto do #+!"# o +$ "n(d)d+

o#>)$+nt&#() . !4 7 #+p#+ +nt)d) p+6) d(D( Co do o#>)$+nto +$ 8( !)6 + d+ +'"#(d)d+ o!()6. d4 7 !)#)!t+#(9)d) p+6) :")nt(8(!)>Co do + d) n)t"#+9) d) d+ p+ ). +4 7 d+8(n(d) p+6o P#o'#)$) d+ T#)%)6@o + !o$po t) po# + 8+#)? !6) (8(!)>Co (n t(t"!(on)6? !6) (8(!)>Co 8"n!(on)6 + + t#"t"#) p#o'#)$&t(!). GK. 3ESAF/ANALISTA/CW2//.*.4 A!+#!) d) p#o'#)$)>Co :")6(t)t(D) d) d+ p+ ) o#>)$+nt&#()? ) +'"(nt+ 8#) +A YA + t#"t"#)>Co )t")6 do o#>)$+nto p5%6(!o !on (d+#) :"+ ) p#o'#)$)>F+ o#>)$+nt&#() + :"+ + + t+P)$ ) 3+ 4 po o#')n(9)d) ")$ +$ XXXXXXX3*4XXXXXXX XXXXXXX3/4XXXXXXX.Z )4 3*4 p#o'#)$) d+ t#)%)6@o /// 3/4 8; (!) + 8(n)n!+(#) %4 3*4 8"n>F+ /// 3/4 8"n!(on)6 p#o'#)$)>Co (n)6+ ) op>Co :"+ to#n) !o##+t) ) #+!"# o do p#o'#)$)

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) *K d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

!4 3*4 "%8"n>F+ /// 3/4 +!onB$(!) d4 3*4 p#oP+to /// 3/4 po# $+t) 8; (!) +4 3*4 )t(D(d)d+ /// 3/4 po# $+t) :")6(t)t(D)

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) *, d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

DESPESA PBLICA 1. (CESPE/ANALISTA/STM/2011) A despesa pblica definida c ! pa#a!en" a$" %i&ad $ efe"$ad a '$al'$e% "("$l c !pe"en"es d p de% pblic . .omo princ0pio, a despesa pblica deve ser aplicada numa 8(n)6(d)d+ p5%6(!). /sso pode envolver tanto atendimento direto a n+!+ (d)d+ d+ +'$+nto d) pop"6)>Co 1uanto a necessidades de + t#"t"#) do p#Qp#(o 'oD+#no. $amb%m % necess rio 1ue a e2ecu)o da despesa se d3 por ordem de p+ #+ pon &D+6, com legitimidade estabelecida por )to manejo dos recursos pblicos. & #anual de .ontabilidade -plicada ao Setor 4blico tra5 dois conceitos complementares a respeito da despesa, com os 1uais iniciaremos nosso estudo: no#$)t(Do o)6 para " d

p % a$" %idades

[despesas oramentrias] dependem de autorizao legislativa para sua efetivao. As despesas de carter oramentrio necessitam de recurso pblico para sua realizao e constituem instrumento para alcanar os fins dos programas governamentais. despesa oramentria flu o !ue deriva da utilizao de crdito consignado no oramento da entidade" podendo ou no diminuir a situao l#!uida patrimonial.
(sses conceitos nos permitem separar, inicialmente, as despesas

o#>)$+nt&#() das despesas +=t#)o#>)$+nt&#() . .omo os trec6os do #.-S4 acima permitem antever, a despesa orament ria d+p+nd+ d+ )"to#(9)>Co 6+'( 6)t(D) para sua e2ecu)o. (ssa autori5a)o ocorre ora por meio dos cr%ditos (n(!()( , veiculados na 7&-, ora por meio dos cr%ditos )d(!(on)( 8suplementares, especiais e e2traordin rios9. -s despesas autori5adas na 7&- ou nos cr%ditos adicionais re!letem a aplica)o de recursos pretendida pelo governo, nos programas escol6idos no :mbito de seu planejamento e de suas prioridades.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) *M d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

.omo resta evidente, para a e2ecu)o da despesa orament ria, % necess ria a e2ist3ncia de #+!"# o p5%6(!o para suport ;la. 4ortanto, para reali5ar a despesa, % preciso 1ue 6aja tanto o !#7d(to o#>)$+nt&#(o 81ue representa a permiss)o para o gasto9 1uanto o #+ p)6do 8(n)n!+(#o correspondente. 4or outro lado, tal 1ual ocorre com a receita, tamb%m e2istem as d+ p+ ) +=t#)o#>)$+nt&#() Z. (ssas despesas representam a devolu)o de recursos 1ue estavam em poder do ente pblico, $) de aes governamentais. 4ara essa devolu)o de recursos 1ue caracteri5a as despesas :"+ nCo p+#t+n!()$

#+)6$+nt+ )o +#&#(o, e 1ue, portanto, n)o podem ser e2ecutados em !avor

e2traorament rias, nCo 7 n+!+

&#() :")6:"+# )"to#(9)>Co 6+'( 6)t(D).

*asta a libera)o !inanceira ao !avorecido. -s despesas e2traorament rias, segundo o #.-S4, decorrem de !o$p+n )tQ#() no ativo e no passivo !inanceiro, tais como: devolu)o dos valores de terceiros, anteriormente depositados< recol6imento de consignaes=retenes< pagamento das operaes de cr%dito por antecipa)o de receita 8-,&9. modo, as despesas e2traorament rias ser)o, muitas ve5es, ) );d)

>esse

!ont#)p)#t(d) d+ #+!+(t) +=t#)o#>)$+nt&#() , cuja devolu)o % e2igida. 4or sua pr?pria nature5a, o !oco de nosso estudo repousar d+ p+ ) programas institu0dos pelo governo. .oncluindo, nem todo pagamento e!etuado por autoridades competentes corresponde a uma despesa pblica, j pblicas s)o as despesas orament rias. @uest)o (,,->-. 1ue, estritamente !alando, despesas sobre as

o#>)$+nt&#() , 1ue caracteri5am a aplica)o de recursos nos

2.

(ESA)/ANALISTA/S*SEP/2010) e,"%a %-a!en".%i s/ "a!b!

%espei" c n0ecid s

d s c !

disp+ndi s despesa

e,"%a %-a!en".%ia/ c %%e" afi%!a%1

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) *R d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

a) " da bai,a n

pa"%i!2ni

n3

p%e4is"a na lei

%-a!en".%ia $!

disp+ndi e,"%a %-a!en".%i . b) a sa(da de %ec$%s s a "("$l en"idades da ad!inis"%a-3 %-a!en".%ia an$al. c) s disp+ndi s/ '$and c %%e!/ ad4+! de in#%ess s e,"%a %-a!en".%i n3 se bse%4a nas

di%e"a e! %a&3

de es"a%e! s$b!e"idas 5 lei

e,"%a %-a!en".%i s d !es! e,e%c(ci . d) s disp+ndi s e,"%a %-a!en".%i s es"3 %elaci nad s se!p%e c ! as

pe%a-6es da a"i4idade fi! da en"idade. e) n3 al"e%a! a si"$a-3 pa"%i! nial l('$ida/ 4is" '$e s3 %i$nd s de

fa" s c n".beis pe%!$"a"i4 s. Aamos analisar as alternativas: -: bai2a no patrimBnio % um termo 1ue pode abranger !atos cont beis n)o relacionados despesas a sa0das !inanceiras, pode como ser uma desvalori5a)o como cambial, despesa deprecia)o de bens, etc. >essa !orma, nem toda bai2a patrimonial al6eia "s orament rias caracteri5ada e2traorament ria. *: a nomenclatura da 1uest)o j da administra)o direta, j -!ora isso, n)o 6 apresenta problemas ao !alar de entidades

1ue, consoante a terminologia corrente do >ireito

-dministrativo, entidades s)o unidades integrantes da administra)o indireta. veda)o " reali5a)o de despesas e2traorament rias por parte das entidades pblicas. .: n)o 6 correla)o t)o n0tida entre ingressos e disp3ndios

e2traorament rios pertencentes ao mesmo e2erc0cio. 4ode 6aver um lapso maior entre a entrada e2traorament ria e a sa0da correspondente. >: como os recursos e2traorament rios n)o s)o utili5ados para custear aes do poder pblico, n)o % poss0vel traar essa rela)o. (: tanto os ingressos 1uanto os disp3ndios e2traorament rios envolvem registros de !atos cont beis permutativos, 1ue n)o alteram a situa)o patrimonial. +abarito: (.
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) *- d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

C.

(CESPE/C7NS*LT78/SE)A9:ES/200;) En'$an" se %efe%e 5 $"ili&a-3 a e,ec$-3 "cnica financei%a %ep%esen"a a $"ili&a-3 "e%! lad financei% .

a e,ec$-3 %-a!en"

%-a!en".%ia $ na L7A/ lad

d s %ec$%s s c nsi#nad s n %ec$%s

de c%di" s financei% s. Na pa%a desi#na%

%-a!en".%ia/ %ese%4a:se

%-a!en".%i e c%di" pa%a

Aale a pena distinguir as palavras cr%dito e recurso, 1ue t3m uma rela)o muito pr?2ima. - palavra cr%dito, na contabilidade pblica, tem a ver com a autori5a)o orament ria para o gasto, e a palavra recurso corresponde ao aspecto !inanceiro do oramento, ou seja, ao din6eiro cuja utili5a)o !oi autori5ada mediante o cr%dito. >esde o in0cio de nossas aulas, veri!icamos !atos ligados ao oramento 1ue envolvem re!le2os !inanceiros e outros 1ue implicam apenas lanamentos cont beis 8!atos estritamente orament rios9. No caso da e2ecu)o da despesa, inicialmente ocorrem !atos orament rios, no nascimento e na con!irma)o da obriga)o a pagar, e o impacto !inanceiro % registrado ao !inal, com a 1uita)o junto ao credor. No caso da 1uest)o D, inverteram;se os conceitos: cr%dito % orament rio e recurso % !inanceiro. @uest)o (,,->-.

CLASSIFICA[O PELA NATUREHA DA DESPESA <. (ESA)/A)C/STN/200=) Se#$nd '$e disp6e a P %"a%ia In"e%!inis"e%ial %-a!en".%ia/ a disc%i!ina-3 da

STN/S7) n> 1?@/ de 0<.0=.2001/ na lei

despesa/ '$an" 5 na"$%e&a/ de4e%. se% fei"a1 a) b%i#a" %ia!en"e p % s$bele!en" de despesa. b) s !en"e p % ca"e# %ia ec n2!ica e #%$p de despesa. c) s !en"e p % ca"e# %ia ec n2!ica.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) *J d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

d) p % ca"e# %ia ec n2!ica e ele!en" de despesa. e) n !(ni! p % ca"e# %ia ec n2!ica/ #%$p de na"$%e&a de despesa e

! dalidade de aplica-3 . - classi!ica)o por nature5a da despesa % correspondente " classi!ica)o por nature5a da receita, 1ue j estudamos. $amb%m agora, todos os entes !ederados s)o obrigados a adotar os padres indicados pela 7ei E.CDF=GE. ( isso permite 1ue se con6ea ) d($+n Co + o p+#8(6 do gasto pblico, agregado nacionalmente. - receita, 1uanto a essa classi!ica)o econBmica, era desmembrada em categoria econBmica, origem, esp%cie, rubrica, al0nea e subal0nea, con!ereH No :mbito da despesa, o#('(n)6$+nt+, a 7ei E.CDF=GE trou2e a classi!ica)o por devia nature5a constar em categorias econBmicas, da 7&-, subcategorias tornando a econBmicas despesa e elementos de despesa. >etal6e: esse ltimo n0vel, o elemento de despesa, o%#(')to#()$+nt+ muito amarrada, tra5endo detal6es e2cessivos 1ue di!icultavam modi!icaes posteriores. .on!orme a 7ei, elemento de despesa % o

desdobramento da despesa com pessoal, material, servios, obras e outros meios de que se serve a administrao pblica para consecuo dos seus fins.
(ntretanto, por meio de uma po#t)#() 84ortaria /nterministerial S$N=S&' IGC=DFFI9, !oi alterada a classi!ica)o da despesa da 7ei E.CDF=GE. Nessa 4ortaria IGC=DFFI, o elemento de despesa d+(=o" d+ 7&-, podendo ser discriminado apenas no +# o%#(')tQ#(o na da +=+!">Co momento

o#>)$+nt&#(), e acrescentou;se mais um n0vel de classi!ica)o 8a 4ortaria c6amou esse n0vel apenas de in!orma)o gerencial9: a $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co. 4ortanto, atualmente, a classi!ica)o pela nature5a da despesa % composta por: *. /. !)t+'o#() +!onB$(!)\ '#"po d+ n)t"#+9) d) d+ p+ )\

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /. d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

G. K. ,.

$od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co\ +6+$+nto d+ d+ p+ )\ "%+6+$+nto 3d+ do%#)$+nto 8)!"6t)t(Do do +6+$+nto4.

.on!orme a 4ortaria IGC, os tr3s primeiros n0veis acima s)o obrigat?rios nos oramentos, ao passo 1ue o elemento e o subelemento de despesa podem ser utili5ados apenas na e2ecu)o orament ria. +abarito: (.

=.

(ESA)/A)C/STN/200=) C ! base n a nica p-3 falsa. a) S3

c ncei"

de despesa pblica/ ap n"e

e,e!pl s de despesas e,"%a %-a!en".%ias

s pa#a!en" s de

%es" s a pa#a% d e,e%c(ci an"e%i %/ se%4i- s de "e%cei% s e enca%# s di4e%s s. b) A despesa pblica/ se#$nd a Lei nA <.@20/?</ classifica:se e! despesa c %%en"e e despesa de capi"al. c) B definida c ! bCe"i4 #as" $ c !p% !iss de #as" s d s %ec$%s s

# 4e%na!en"ais/ de4ida!en"e a$" %i&ad s pel 7%-a!en" . d) As despesas %-a!en".%ias s3

p de% c !pe"en"e/ c !

de a"ende% 5s necessidades de in"e%esse c le"i4 / p%e4is"a na Lei d

as '$e/ pa%a se%e! %eali&adas/ p de! se efe"i4a% se! c%di"

depende! de a$" %i&a-3

le#isla"i4a e '$e n3

%-a!en".%i c %%esp nden"e. e) As despesas de capi"al s3 inc %p %a-6es a pa"%i! nial. -nalisando as assertivas: -: os e2emplos citados no enunciado tratam de despesas orament rias dos entes pblicos, relacionados a bens=servios contratados por conta da atua)o governamental. pa"%i!2ni pblic s #as" s %eali&ad s pela ad!inis"%a-3 de f %!a efe"i4a $ a"%a4s de !$"a-3

pblica c ! a finalidade de c%ia% n 4 s bens de capi"al e '$e c ns"i"$i%3

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /* d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

*: assim como a receita, a despesa tamb%m % classi!icada, sob o crit%rio econBmico, como corrente ou de capital, assim como detal6ado adiante. .: trata;se de um conceito ade1uado de despesa pblica 8orament ria9, abrangendo seus elementos principais J disp3ndio !inanceiro, autori5a)o por poder competente, previs)o orament ria e compatibilidade com o interesse pblico. >: a autori5a)o legislativa e a previs)o orament ria s)o duas condies necess rias " reali5a)o das despesas orament rias. (: as despesas de capital s)o a1uelas relacionadas " a1uisi)o ou !orma)o de bens de capital, como detal6ado mais " !rente. +abarito: -.

?.

(ESA)/ANALISTA/TC*/200?) Iden"ifi'$e a classifica-3 e,ec$-3 da despesa pblica se#$nd In"e%!inis"e%ial n. 1.?@/ de < de !ai

p-3

falsa c ! %ela-3

a na"$%e&a/ c n"ida na P %"a%ia de 2001/ a se% bse%4ada na

%-a!en".%ia de " das as esfe%as de # 4e%n .

a) Ca"e# %ia ec n2!ica. b) D%$p de na"$%e&a da despesa. c) Ele!en" de despesa. d) M dalidade de aplica-3 . e) Eesd b%a!en" b%i#a"F%i d ele!en" de despesa.

.omo vimos acima, o desdobramento do elemento de despesa 8subelemento9 % apenas !acultativo, para eventual utili5a)o na e2ecu)o orament ria, com o !im de caracteri5ar mais acertadamente o tipo de gasto. +abarito: (.

G.

(ESA)/A*EIT78/TCE:D7/200G) H$an"

aspec" c !

le#al/ a despesa s enf '$es C$%(dic /

%-a!en".%ia p de se% es"$dada de ac %d

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) // d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

ec n2!ic

e ad!inis"%a"i4 :le#al. Iden"ifi'$e a nica

p-3

falsa n

'$e

di& %espei" a enf '$e ec n2!ic . a) A despesa %-a!en".%ia di4idida e! d$as ca"e# %ias b.sicas/ '$e s3 as despesas c %%en"es e as despesas de capi"al. b) As despesas de capi"al s3 ad!inis"%a"i4a e de se%4i- s d da d(4ida pblica. c) P % !ei das despesas p % ca"e# %ias ec n2!icas/ p ss(4el ap$%a% a # 4e%n e pes de cada c !p nen"e na Es"ad despesas se! as '$ais a !.'$ina n3 f$nci na%ia e/ nes"e i"e!/ s3 pa#a!en" d s enca%# s

incl$(das as despesas d # 4e%n %elaci nadas c !

capacidade de p $pan-a d es"%$"$%a de #as" s.

d) As despesas c %%en"es s3 aplica-6es das '$ais n3

as '$e se %efe%e! a dese!b ls s %es$l"a c !pensa-3 pa"%i! nial

$ e/

c nse'$en"e!en"e/ #e%a! di!in$i-3 n pa"%i!2ni . e) 7s #as" s # 4e%na!en"ais p % ca"e# %ias ec n2!icas s3 ap%esen"ad s n s balan- s #e%ais de cada $nidade '$e c !p6e a es"%$"$%a # 4e%na!en"al. -ssim como a!irmamos ao estudar a receita, a categoria econBmica da despesa indica o +8+(to :"+ +6) t+#& montante de gastos com o%#+ ) +!ono$() 8trans!er3ncias de recursos, custeio J consumo do governo, n0vel de

investimentos etc.9. $emos, assim como na receita, as categorias d+ p+ ) !o##+nt+ e d+ p+ ) d+ !)p(t)6. -s despesas correntes representam ') to d+ $)n"t+n>Co da m 1uina

estatal. 4ortanto, as atividades normais, cotidianas, 1ue garantem a presta)o dos servios e o !uncionamento dos ?rg)os=entidades s)o custeadas por essa categoria de despesa. Segundo o #.-S4, as despesas correntes s)o a1uelas 1ue In3 di%e"a!en"e/ pa%a a f %!a-3 $ a'$isi-3 de $! be! de capi"alJ . c n"%ib$e!/

-s despesas de capital relacionam;se com a a1uisi)o=modi!ica)o do patrimBnio pblico. $rata;se da aplica)o de recursos em bens=servios 1ue resultar)o na e2pans)o, ou, ao menos, na trans!orma)o do patrimBnio estatal.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /G d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

Novamente con!orme o #.-S4, despesas de capital s)o as 1ue c n"%ib$e!/ di%e"a!en"e/ pa%a a f %!a-3 $ a'$isi-3 de $! be! de capi"alJ . na correla)o entre despesas

>as opes da 1uest)o, a a!irma)o errada est

de capital e a manuten)o da m 1uina administrativa. +abarito: *.

K.

(ESA)/A)C/CD*/2012) Tend <.@20/?</ assinale a p-3

p % base as %e#%as definidas pela Lei n. pe%a-3 / d p n" de 4is"a ec n2!ic /

c$Ca

n3 classificada c ! %eali&a-3 de despesa c %%en"e. a) Pa#a!en" da despesa c ! pess al efe"i4 da ins"i"$i-3 . b) Pa#a!en" de C$% s da d(4ida pblica. c) C n"%ib$i-6es 5 p%e4id+ncia s cial. d) S$b4en-6es s ciais. e) A$!en" a#%(c las. -nalisando as opes na tentativa de identi!icar 1ual a despesa n)o relacionada " manuten)o das aes governamentais, veri!icamos 1ue o aumento da participa)o no capital de empresas tem per!il de investimento, o 1ue satis!a5 a resposta. +abarito: (. da pa%"icipa-3 n capi"al de e!p%esas ind$s"%iais $

;.

(ESA)/AP7/MP7D/200K) As despesas c %%en"es d despesas '$e p % e,e!pl ). # 4e%n

# 4e%n %efe%e!:se 5s

efe"$a pa%a !an"e% e a$!en"a% a capacidade de

p% d$-3 de bens e se%4i- s n pa(s (c ns"%$-3 de esc las e de 0 spi"ais/

- constru)o de escolas e de 6ospitais re!lete a !orma)o de bens de capital, 1ue agregam=aumentam o processo produtivo pblico. $rata;se, portanto, de e2emplos de despesas de capital. @uest)o (,,->-.
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) /K d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

10. (ESA)/AP7)P/SE)A9:SP/200;) Na classifica-3 !es!as ca%ac"e%(s"icas e! %ela-3 a

ec n2!ica/

s #%$p s de

despesa "+! a finalidade de a#%$pa% as despesas '$e ap%esen"a! as bCe" d #as" .

&riginalmente, na 7ei E.CDF=GE, o n0vel de classi!ica)o abai2o das categorias econBmicas n)o recebeu denomina)o espec0!ica, mas a doutrina atribuiu;l6e o termo Y "%!)t+'o#() +!onB$(!) Z. partir da 4ortaria IGC=DFFI, substituiu;se a subcategoria econBmica pelo n0vel '#"po d+ n)t"#+9) d) d+ p+ ). &s grupos de nature5a da despesa constituem, con!orme a 4ortaria IGC, Ia a#%e#a-3 de ele!en" s a de bCe" despesa '$e ap%esen"a! as !es!as ca%ac"e%(s"icas '$an" seguintes grupos: de #as" J. Nessa classi!ica)o, temos os

>entro de cada grupo relacionado acima, encontram;se os correspondentes elementos de despesa, 1ue trar)o a d($+n Co !on!#+t) da despesa no momento de sua e2ecu)o. &s grupos de I a C acima se relacionam, geralmente, " categoria das despesas correntes, e os de E a G, "s despesas de capital. @uest)o .(,$-.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /, d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

11. (ESA)/TBCNIC7 S*PE8I78/ENAP/200?) A despesa pblica b%asilei%a p de se% classificada se#$nd ca"e# %ias ec n2!icas/ #%$p s de despesa e ! dalidades de aplica-3 . Iden"ifi'$e a nica p-3 '$e n3 pe%"ence a s #%$p s de na"$%e&a de despesa. a) Pess al e Enca%# s. b) L$% s e Enca%# s da E(4ida Pblica. c) 7$"%as Eespesas C %%en"es. d) T%ansfe%+ncias a Ins"i"$i-6es P%i4adas se! )ins L$c%a"i4 s. e) In4e%s6es )inancei%as e A! %"i&a-3 da E(4ida Pblica. Aejamos os conceitos tra5idos pelo #.-S4 sobre os grupos de nature5a da despesa: P+ o)6 + +n!)#'o o!()( : despesas orament rias de nature5a

remunerat?ria, decorrentes de: o e!etivo e2erc0cio de cargo, emprego ou !un)o de con!iana no setor pblico< o pagamento dos proventos de aposentadorias, re!ormas e penses< o obrigaes trabal6istas de responsabilidade do empregador,

incidentes sobre a !ol6a de sal rios< o contribui)o a entidades !ec6adas de previd3ncia< o outros bene!0cios assistenciais classi!ic veis neste grupo de

despesa< o outras parcelas de cun6o remunerat?rio. S"#o + +n!)#'o d) d;D(d)A despesas orament rias com o pagamento

de juros, comisses e outros encargos de operaes de cr%dito internas e e2ternas contratadas, bem como da d0vida pblica mobili ria 8pagamento relativo ao resgate de t0tulos pblicos9. O"t#) d+ p+ ) !o##+nt+ A >espesas orament rias com a1uisi)o de

material de consumo, pagamento de di rias, contribuies, subvenes, au20lio;alimenta)o, au20lio;transporte, al%m de outras despesas da
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) /M d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

categoria econBmica K>espesas .orrentesK n)o classi!ic veis nos demais grupos de nature5a de despesa. InD+ t($+nto : despesas orament rias com so!tLares e com o

planejamento e a e2ecu)o de obras, inclusive com a a1uisi)o de im?veis considerados necess rios " reali5a)o destas ltimas, e com a a1uisi)o de instalaes, e1uipamentos e material permanente. InD+# F+ 8(n)n!+(#) : despesas orament rias com a a1uisi)o de em utili5a)o< a1uisi)o de t0tulos

im?veis ou bens de capital j j

representativos do capital de empresas ou entidades de 1ual1uer esp%cie, constitu0das, 1uando a opera)o n)o importe aumento do capital< e com a constitui)o ou aumento do capital de empresas. A$o#t(9)>Co d) d;D(d): despesas orament rias com o pagamento e=ou re!inanciamento do principal e da atuali5a)o monet ria ou cambial da d0vida pblica interna e e2terna, contratual ou mobili ria. >as opes da 1uest)o, apenas as trans!er3ncias a instituies privadas n)o constituem grupo de nature5a da despesa. +abarito: >.

12. (ESA)/AP7/MP7D/2010) Assinale a p-3 e! '$e a despesa %eali&ada n3 p de se% classificada c ! despesa c %%en"e/ se#$nd disp6e as n %!as de classifica-3 da despesa n M!bi" fede%al. a) A! %"i&a-3 d p%incipal da d(4ida pblica. b) A'$isi-3 de !a"e%ial de c ns$! !edian"e s$p%i!en" de f$nd s. c) Pa#a!en" da %e!$ne%a-3 a se%4id %es. d) A'$isi-3 de #+ne% s ali!en"(ci s pa%a es" '$e %e#$lad %. e) Pa#a!en" de se%4i- s de !an$"en-3 p%edial. >os e2emplos acima, podemos relacionar o material de consumo, a

remunera)o de servidores, a a1uisi)o de alimentos e a manuten)o predial aos gastos de manuten)o da m 1uina administrativa, ou seja, "s despesas

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /R d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

correntes. - amorti5a)o do principal da d0vida pertence aos grupos de nature5a da despesa relacionados "s despesas de capital. +abarito: -.

1@. (ESA)/AP7/MP7D/2010) N l$& da disciplina c ns"i"$ci nal e le#al das despesas pblicas e d %-a!en" / c %%e" afi%!a%1 c %%esp nda c n"%ap%es"a-3 pblic $

a) as d "a-6es pa%a despesas as '$ais n3 di%e"a e! bens des"inadas a a"ende% !anifes"a-3 de

$ se%4i- s/ incl$si4e pa%a c n"%ib$i-6es e s$b4en-6es $"%as en"idades de di%ei"

p%i4ad / s3 classificadas c ! "%ansfe%+ncias de capi"al. b) a a'$isi-3 de "("$l s %ep%esen"a"i4 s d capi"al de e!p%esas $

en"idades de '$al'$e% espcie/ C. c ns"i"$(das/ '$and a pe%a-3 n3 i!p %"e a$!en" d capi"al/ classificada c ! in4es"i!en" . c) as d "a-6es des"inadas 5 c ns"i"$i-3 4ise! bCe"i4 s c !e%ciais classifica!:se c ! in4es"i!en" . d) c nside%a!:se s$b4en-6es s ciais as des"inadas a a"ende% despesas de in4es"i!en" s de ins"i"$i-6es pblicas c$l"$%al/ se! finalidade l$c%a"i4a. e) as leis %-a!en".%ias s3 de inicia"i4a e,cl$si4a d P de% E,ec$"i4 / $ p%i4adas de ca%."e% assis"encial $ de en"idades $ e!p%esas '$e

$ financei% s/ incl$si4e

pe%a-6es banc.%ias/

!es! e! %ela-3 a P de% L$dici.%i e a Minis"%i Pblic . Aamos analisar individualmente as assertivas: -: o enunciado % reprodu)o do conceito de despesas 1ue a 7ei E.CDF=GE c6amou de trans!er3ncias correntes. +rosso modo, trans!er3ncias correntes s)o as despesas caracteri5adas pelo repasse de recursos a outro ente pblico, para 1ue este ltimo reali5e despesas correntes. >a mesma !orma, trans!er3ncias de capital s)o repasses a outro ente pblico para 1ue este reali5e despesas de capital. .uidado com a nomenclatura! & recebimento desses recursos tamb%m % c6amado de trans!er3ncias, mas a0 se trata de #+!+(t) . >eve;se analisar,

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /- d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

caso a caso, se est #+!"# o . Na atual

sendo considerado o #+!+%($+nto o" o #+p)

+ d+

classi!ica)o

econBmica

da

despesa,

as

trans!er3ncias

s)o

identi!icadas por meio dos c?digos de $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co, como e2plicado adiante. *: segundo a 7ei E.CDF=GE, a a1uisi)o de aes de empresas j constitu0das

representa uma despesa do grupo inverses !inanceiras, e2ceto 1uando se trate de aumento da participa)o no capital, 1uando se con!igura um investimento. .: a constitui)o de entidades comerciais ou !inanceiras=banc rias %

recon6ecida pela 7ei E.CDF=GE como invers)o !inanceira. >: as subvenes sociais 8classi!icadas como elemento de despesa9 s)o destinadas pela 7ei E.CDF=GE ao atendimento de despesas de custeio, e n)o de investimento, de instituies pblicas ou privadas de car ter assistencial ou cultural. (: a .onstitui)o de IMNN atribuiu ao 4oder (2ecutivo a iniciativa da apresenta)o dos projetos de leis orament rias ao 7egislativo 8art. IGO, inc. /, // e ///9. +abarito: (.

1<. (CESPE/TBCNIC7 S*PE8I78/IPALM:ES/2010) As in4e%s6es financei%as s3 $!a espcie de despesa de capi"al e! '$e # 4e%n . @uanto aos investimentos e inverses !inanceiras, a !orma mais simples de tentar di!erenciar esses grupos de despesas de capital % a seguinte: investimentos signi!icam inje)o de recursos em bens de capital novos, ou cria)o de bens de capital, 1ue aumentam o produto interno bruto< inverses !inanceiras implicam a a1uisi)o de bens de capital j altera)o do 4/*. Se voc3 n)o lembra imediatamente, bens de capital s)o bens produtivos, por meio dos 1uais s)o obtidos novos bens e servios. &u seja, s)o bens dos 1uais e2istentes, sem c %%e ac%sci! n capi"al d

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) /J d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

decorrem novas atividades econBmicas e, por isso mesmo, aumento da ri1ue5a. (les se opem aos bens de consumo, 1ue atendem diretamente as necessidades e desejos dos consumidores. @uest)o (,,->-.

1=. (ESA)/AP7)P/SE)A9:SP/200;) Na classifica-3

ec n2!ica da despesa/ pa%a de"e%!ina% $ se f %a!

$"ili&a:se c !ple!en"a%!en"e a ! dalidade de aplica-3 "%ansfe%id s.

se s %ec$%s s f %a! aplicad s pela !es!a esfe%a de # 4e%n

- modalidade de aplica)o indica ) 8o#$) !o$o ) d+ p+ ) +#& +=+!"t)d)A ou d(#+t)$+nt+ pelos ?rg)os e entidades do ente pblico respons vel pela despesa, ou mediante t#)n 8+#<n!() . - despesa pode ser e2ecutada por meio de trans!er3ncias a #unic0pios, a (stados=>', a entidades privadas, " Pni)o etc. - ideia, ao se adotar a modalidade de aplica)o, !oi eliminar a d"p6) !ont)'+$ de recursos e despesas nos casos de trans!er3ncia ou descentrali5a)o. .omo assim dupla contagemH 4or e2emplo, caso o #inist%rio da (duca)o comprasse 6(D#o +d(t)do po#

"$) "n(D+# (d)d+ 8+d+#)6, para distribui)o pelo sistema de ensino, ter0amos o registro de uma despesa, por parte do #(., e de uma receita, por parte da universidade !ederal. (ntretanto, p)#) ) Un(Co !o$o "$ todo, n)o teria 6avido nem receita nem despesa, pelo simples !ato de n)o ter 6avido entrada ou sa0da de recursos do $esouro Nacional. Se o registro de receitas e despesas, nesse tipo de opera)o, !osse !eito do modo tradicional, seria criado um Do6"$+ (##+)6 d+ +nt#)d) oramento. >iante disso, para evitar esse risco de desin!orma)o, utili5am;se as #+!+(t) (nt#)o#>)$+nt&#() e, em contrapartida, as Yd+ p+ ) + );d) 8(n)n!+(#) , prejudicando a e2atid)o das in!ormaes sobre a e2ecu)o do

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) G. d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

(nt#)o#>)$+nt&#() Z? O%#3 s/ )$nd s e Se#$%idade S cialJ).

1ue

representam

uma

modalidade

de

aplica)o en"%e

espec0!ica 8modalidade MI: IAplica-3

Ei%e"a Eec %%en"e de 7pe%a-3

En"idades In"e#%an"es d s 7%-a!en" s )iscal e da

.om isso, os ?rg)os e entidades 1ue participam de operaes !inanceiras rec0procas 8a1uisies de bens=servios, pagamento de tributos etc.9 para #+'( t#)$ ") #+ p+!t(D) #+!+(t) + d+ p+ ) , mas a Pni)o, ao agregar as in!ormaes, nCo !on (d+#)#& t)( !ec6ar seus balanos. - tabela vigente de c?digos de modalidades de aplica)o % a seguinte: $oD($+nt)>F+ d+ #+!"# o

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) G* d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

@uest)o .(,$-.

1?. (CESPE/ANALISTA/T8T:10/2012) Se $! F%#3 financei%as bedecend P 5 e'$ipa!en" s se'$+ncia e !a"e%ial pa%a

#es" % classifica% $!a P in4e%s6es ele de es"a%. despesa

despesa c ! 1 despesa de capi"al P "%ansfe%+ncias 5 $ni3 pe%!anen"e/ c difica-3 c %%e"a

%-a!en".%ia1 ca"e# %ia ec n2!ica P #%$p de despesa P ! dalidade de aplica-3 P ele!en" da despesa.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) G/ d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

,elembrando a li)o vista acima, atualmente, na lei orament ria, a despesa, 1uanto " classi!ica)o pela nature5a, % classi!icada no $;n($o em categoria econBmica, grupo de nature5a da despesa e $od)6(d)d+ d+ )p6(!)>Co 8codi!ica)o em E d0gitos: ..+.##9. & elemento de despesa pode surgir tamb%m na 7&-, mas nCo o%#(')to#()$+nt+ 8codi!ica)o em seis d0gitos: ..+.##.((9. -l%m $)( ter disso, se !or necess rio, o ente pblico poder desdobrar,

8)!"6t)t(D)$+nt+? o elemento de despesa, para tornar a classi!ica)o )(nd) 8(+6 ao gasto a ser reali5ado. Nessa 6ip?tese, a codi!ica)o da despesa N d0gitos, com o acr%scimo do d+ do%#)$+nto 8)!"6t)t(Do

8..+.##.((.>>9. Aisto isso, constatamos 1ue o enunciado da 1uest)o reprodu5iu corretamente a se1u3ncia dos n0veis de classi!ica)o da despesa sob o crit%rio econBmico. @uest)o .(,$-.

1G. (ESA)/ANALISTA/SE)A9:CE/200?) Assinale a ca%ac"e%(s"icas da classifica-3

p-3

falsa e! %ela-3

5s

ec n2!ica da despesa es"abelecidas pela

Lei n. <.@20/?< e P %"a%ia STN/S7) n. 1?@/2001. a) 7 p%i!ei% d(#i" d cFdi# da na"$%e&a da despesa indica '$e a

despesa classificada c ! c %%en"e $ de capi"al. b) A %i#e! d s %ec$%s s/ e! "e%! s "%ib$".%i s/ es". p%esen"e na

classifica-3 . c) A ! dalidade aplica-3 "%ansfe%+ncias pa%a !$nic(pi s. d) A despesa de pess al iden"ifica:se na classifica-3 despesa. e) A indica-3 de '$e s %ec$%s s s3 des"inad s 5 a'$isi-3 de se%4i- s ec n2!ica da <0 si#nifica '$e s %ec$%s s s3 des"inad s a

iden"ifica:se pel ele!en" de despesa. .onsiderando a estrutura da classi!ica)o econBmica da despesa, acima reprodu5ida 8..+.##.((.>>9, bem como a listagem de modalidades de aplica)o, veri!icamos 1ue o problema se encontra na a!irma)o de 1ue a
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) GG d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

origem dos recursos pode ser encontrada na classi!ica)o. .omo estudamos anteriormente, isso % poss0vel a partir da classi!ica)o econBmica da receita, e n)o da despesa. +abarito: *.

1K. (CESPE/TBCNIC7 S*PE8I78/MES/200?) A C ns"i"$i-3 a 4eda% a %eali&a-3 de pe%a-6es de c%di" 4inc$lad das despesas de capi"al/ b$sc $ i!pedi% pa%a '$e n3 ad!inis"%a"i4a. Q 0aCa endi4ida!en"

)ede%al de 1;KK/ ! n"an"e da !.'$ina

'$e e,ceda! 5 !an$"en-3

dfici" das pe%a-6es c %%en"es/

1ue estamos !alando da classi!ica)o pela nature5a da despesa, vamos

tratar da c6amada Y#+'#) d+ o"#oZ, tra5ida pela .'=NN em seu art. IGR, inc. ///, 1ue tem tudo a ver com o assunto. Aamos ler o dispositivo:

Art. 167. So vedados ! ." ### $ a reali%ao de opera&es de cr'ditos que e(cedam o montante das despesas de capital, ressalvadas as autori%adas mediante cr'ditos suplementares ou especiais com finalidade precisa, aprovados pelo )oder *e+islativo por maioria absoluta,
Aamos entender isso por partes. 4rimeiro, o trec6o acima pro0be 1ue os entes pblicos tomem din6eiro emprestado +$ Do6"$+ podemos ver nissoH Se empr%stimos representam +nd(D(d)$+nto do (stado, e se despesas de capital envolvem geralmente o )"$+nto do p)t#($Bn(o do (stado, a conclus)o poss0vel % a seguinte: o governo pode se endividar, desde 1ue invista recursos em seu patrimBnio duradouro 8obras, projetos, empresas etc.9 em Do6"$+ "p+#(o# a esses empr%stimos. 4ortanto, a regra de ouro evita 1ue o (stado descapitali5e, ou seja, empobrea, em ra5)o da aplica)o dese1uilibrada das despesas. "p+#(o# E d+ p+ ) d+ !)p(t)6. @ue intenes

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) GK d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

4erceba 1ue a regra de ouro tem tudo a ver com o p#(n!;p(o do +:"(6;%#(o em sua vertente material. Seguindo essa regra, normalmente teremos receitas de capital (n8+#(o#+ "s despesas de capital 8d78(!(t d+ !)p(t)69. (sse d%!icit deve ser contrabalanado pelas receitas correntes, superiores "s despesas correntes 8 "p+#&D(t do o#>)$+nto !o##+nt+ J nosso con6ecido S&., j estudado9. Numa situa)o oposta, com d%!icit corrente e super vit de capital 8por operaes de cr%dito +$ +=!+ o9, ter0amos o (stado se endividando para custear suas atividades normais 8pagamento de pessoal, contrata)o de servios, compras etc.9. &u seja, nCo @)D+#() #+to#no 8(n)n!+(#o para esse 1uadro, e o empobrecimento seria duplo: al%m de as atividades de custeio n)o retornarem recursos para o (stado, ainda 6averia o p)')$+nto d+ P"#o das operaes de cr%dito. -pesar disso, na segunda parte do dispositivo constitucional reprodu5ido, abre; se uma +=!+>Co " regra de ouro. S poss0vel tomar empr%stimos em volume superior "s despesas de capital, mas, para isso, % necess ria uma )"to#(9)>Co + p+!()6 do 7egislativo. /sso se d por meio de cr%ditos

suplementares ou especiais aprovados por $)(o#() )% o6"t). @uest)o .(,$-.

CLASSIFICA[O INSTITUCIONAL DA DESPESA 1;. (ESA)/A)C/CD*/200?) A classifica-3 c%i"%i indispens.4el pa%a a fi,a-3 ins"i"$ci nal da despesa $! de %esp nsabilidades p-3 '$e n3 e s p de

c nse'$en"es c n"% les e a4alia-6es. Ap n"e a nica se% c nside%ada 4an"a#e! d c%i"%i ins"i"$ci nal. a) Pe%!i"e c !pa%a% i!edia"a!en"e d "a-6es %ecebidas. b) *sad de4e c$!p%i%. c) Pe%!i"e iden"ifica%

s 4.%i s F%#3 s/ e! "e%! s de

de f %!a p%ed !inan"e/ i!pede '$e se "en0a $!a 4is3

#l bal

das finalidades d s #as" s d

# 4e%n / e! "e%! s das f$n-6es p%ec(p$as '$e

a#en"e %esp ns.4el pelas d "a-6es a$" %i&adas

pel Le#isla"i4 / pa%a dad p% #%a!a.


Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) G, d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

d) Se%4e c !

p n"

de pa%"ida pa%a

es"abeleci!en"

de $! p% #%a!a

de c n"abili&a-3 de c$s" s d s 4.%i s se%4i- s $ $nidades ad!inis"%a"i4as. e) H$and c !binad c ! a classifica-3 f$nci nal/ pe%!i"e f cali&a% n$! nic p n" a %esp nsabilidade pela e,ec$-3 de de"e%!inad p% #%a!a. - classi!ica)o institucional identi!ica 1uem s)o as + t#"t"#) pela e2ecu)o da despesa. Nessa classi!ica)o, #+ pon &D+( o Q#'Co

apontam;se

o#>)$+nt&#(o e a "n(d)d+ o#>)$+nt&#(), subordinada "1uele. -pesar da sugest)o do nome, ?rg)o orament rio n)o corresponde sempre a ?rg)o no sentido dado pelo >ireito -dministrativo. $anto ?rg)os, signi!icando estruturas da administra)o direta, 1uanto +nt(d)d+ d) )d$(n( t#)>Co (nd(#+t) submetem;se a essa categori5a)o. Na verdade, ?rg)o orament rio % um agrupamento ainda mais aberto. Segundo o #anual $%cnico de &ramento 8#$&9, editado pela Secretaria de &ramento 'ederal 8S&'=#4&+9,

$m

%rgo

ou

uma

unidade

oramentria

no

corresponde

necessariamente a uma estrutura administrativa" como ocorre" por e emplo" com alguns fundos especiais e com os %rgos &ransfer'ncias a (stados" )istrito *ederal e +unic#pios" (ncargos *inanceiros da $nio" ,pera-es ,ficiais de .rdito" /efinanciamento da )#vida 0blica +obiliria *ederal e /eserva de .onting'ncia.
Nesse sentido, "s ve5es o ?rg)o orament rio n)o corresponder )'#"p)$+nto a um

agente ou estrutura respons vel pela e2ecu)o de despesas, mas a d+ d+ p+ ) . -ssim, geralmente, a classi!ica)o institucional aponta Y:"+$ #+)6(9)Z a despesa. -ten)o: j 6ouve 1uestes 1ue tentaram misturar a classi!ica)o institucional com a classi!ica)o por es!era orament ria. - classi!ica)o por es!era, pouco cobrada em provas, indica 1ual dos tr3s oramentos institu0dos pela .'=NN 8!iscal, da seguridade e de investimento das estatais9 abrange a despesa a se classi!icar.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) GM d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

>as opes da 1uest)o, a n)o vantagem da classi!ica)o institucional est justamente na alternativa 1ue indica uma limita)o: ela n)o permite uma vis)o global da !inalidade dos gastos do governo. +abarito: *.

DF. (CESPE/ANALISTA/STM/2011) A $nidade ad!inis"%a"i4a se dis"in#$e da $nidade %-a!en".%ia/ p %'$e depende de des"a'$es $ p% 4is6es pa%a e,ec$"a% se$s p% #%a!as de "%abal0 . -s unidades orament rias s)o a1uelas indicadas na 7&- como Yt(t"6)#+ Z d) dot)>F+ . -ssim, no momento de e2ecutar a despesa, os procedimentos pertinentes " e2ecu)o se dar)o por agentes dessa unidade orament ria. -ntes de prosseguir nesse assunto, vamos tratar de di!erenciar os tipos de unidades 1ue integram os ?rg)os e entidades da -dministra)o, con!orme os conceitos da S$N:

$nidade ,ramentria1 unidade 2 !ual o oramento da $nio consigna dota-es especificas para a realizao de seus programas de trabal3o e sobre os !uais e erce o poder de disposio. $nidade Administrativa1 unidade 2 !ual a lei oramentria anual no consigna recursos e !ue depende de desta!ues ou provis-es para e ecutar seus programas de trabal3o. $nidade 4estora1 $nidade oramentria ou administrativa investida do poder de gerir recursos oramentrios e financeiros" pr%prios ou sob descentralizao.
4ortanto, para di!erenciar esses tipos de unidades, vamos repisar 1ue a unidade orament ria % a1uela 1ue surge na 7&- como t(t"6)# d) dot)>Co. -s unidades administrativas nCo Co %+n+8(!(&#() diretas de dotaes da

7&-. 4or isso, para e2ecutarem suas atribuies, precisam de t#)n 8+#<n!() o#>)$+nt&#() + 8(n)n!+(#) ? com o 1ue poder)o e!etuar os pagamentos das despesas.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) GR d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

4or !im, as unidades gestoras podem ser t)nto o#>)$+nt&#()

8titulares das

dotaes na 7&-9 :")nto )d$(n( t#)t(D) . Seu di!erencial % o pod+# d+ '+#(# 8trans!erir, receber, controlar e e2ecutar9 dotaes orament rias e recursos !inanceiros, ultrapassando a simples e2ecu)o dos est gios da despesa. -ssim, como a e2ecu)o do oramento tamb%m !ica a cargo de unidades administrativas e gestoras sem presena na 7&-, % !re1uente a trans!er3ncia, po# p)#t+ d) "n(d)d+ o#>)$+nt&#() , de dotaes e seus recursos correspondentes para essas unidades administrativas e gestoras. -ssim, elas s)o !avorecidas (nd(#+t)$+nt+ pela autori5a)o de gastos da 7&-. @uest)o .(,$-.

21. (CESPE/ANALISTA/T8E:MT/2010) T da $nidade es"%$"$%a ad!inis"%a"i4a c %%esp nden"e/ p % al#$ns f$nd s especiais e pela $nidade

%-a!en".%ia "e! $!a %-a!en".%ia den !inada

'$e p de se% e,e!plificad

"%ansfe%+ncias a es"ad s/ Eis"%i" )ede%al e !$nic(pi s. - 1uest)o contraria uma das observaes 1ue !i5emos sobre a classi!ica)o institucional: nem sempre uma unidade orament ria 8ou ?rg)o orament rio9 corresponde a uma estrutura administrativa. @uest)o (,,->-.

CLASSIFICA[O FUNCIONAL 22. (ESA)/ANALISTA/CQM/2010) Ace%ca da classifica-3 f$nci nal da despesa/ c %%e" afi%!a% '$e1 a) a s$bf$n-3 / indicada pel s d is p%i!ei% s d(#i" s da classifica-3 f$nci nal/ %ep%esen"a $! n(4el de a#%e#a-3 i!edia"a!en"e infe%i % 5 f$n-3 . b) as s$bf$n-6es n3 p de! se% c !binadas c ! f$n-6es dife%en"es das

'$ais es"eCa! %i#ina%ia!en"e %elaci nadas. c) 4ia de %e#%a/ a p% #%a!a-3 f$n-3 e s$bf$n-3 . de $! F%#3 classificada e! $!a nica

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) G- d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

d) n3 p ss(4el 0a4e% !a"%icialidade na %ela-3 en"%e a-3 e s$bf$n-3 . e) a f$n-3 / indicada pel s "%+s p%i!ei% s d(#i" s da classifica-3 f$nci nal/ %ep%esen"a a"$a-3 d se" % pblic . - classi!ica)o !uncional da despesa, aplic vel a todos os entes !ederados, % composta de dois n0veis: 8"n>F+ + "%8"n>F+ . Na codi!ica)o utili5ada no oramento, essa classi!ica)o corresponde a cinco d0gitos, sendo os dois primeiros para a !un)o e os outros tr3s para a sub!un)o. Nos di5eres da 4ortaria #&+ ED=MM, 1ue estabeleceu a atual classi!ica)o !uncional, entende;se por !un)o !ai % n(4el de a#%e#a-3 das di4e%sas .%eas de

o maior n#vel de agregao das diversas reas de despesa !ue competem ao setor pblico. A funo !uase sempre se relaciona com a misso institucional do %rgo" por e emplo" cultura" educao" sade" defesa" !ue" na $nio" guarda relao com os respectivos +inistrios.
-ssim, !unes correspondem aos $)(o#+ +to#+ d+ )t")>Co do governo:

educa)o, transporte, sade, segurana pblica etc. -s sub!unes s)o o detal6amento das !unes. Segundo a mesma 4ortaria, a sub!un)o trata;se de $!a pa%"i-3 da f$n-3 / 4isand a a#%e#a% de"e%!inad s$bc nC$n" de despesa d se" % pblic J. 4or e2emplo, compreendidas na !un)o En+#'(), temos as sub!unes .onserva)o de (nergia< (nergia (l%trica< 4etr?leo< e Tlcool. Pm detal6e interessante, e importante para concursos, % 1ue as pod+$ +# !#"9)d) !o$ 8"n>F+ d(8+#+nt+ "%8"n>F+

da sua matri5. 4or

e2emplo, a sub!un)o D+ +nDo6D($+nto C(+nt;8(!o? da !un)o C(<n!() + T+!no6o'(), pode se relacionar com a !un)o Ed"!)>Co, para discriminar uma despesa re!erente ao apoio concedido a universidades !ederais, para publica)o de pes1uisas. (m sentido contr rio a essa possibilidade de cru5amentos, as sub!unes pertencentes " !un)o YEn!)#'o E p+!()( Z s? podem ser combinadas com esta ltima. S 1ue, di!erentemente das outras, a !un)o (ncargos (speciais e suas sub!unes di5em respeito a uma )t")>Co '+n7#(!) do governo, ou,

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) GJ d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

como disse a 1uest)o, englobam despesas "s 1uais n)o se podem associar bens ou servios. - !inalidade da classi!ica)o !uncional, segundo o pro!essor Qames +iacomoni, %

fornecer as bases para a apresentao de dados e estat#sticas sobre os gastos pblicos nos principais segmentos em !ue atuam as organiza-es do (stado.
+abarito: >.

CLASSIFICA[O POR PROGRA2AS ESTRUTURA PROGRA2]TICA 2@. (ESA)/ANALISTA/CQM/2010) C !ple"e afi%!a-3 c %%e"a. Ins"%$!en" de $! bCe"i4 "e," abai, / de ! d a " %na% a

%#ani&a-3 da a"$a-3 # 4e%na!en"al !Fd$l

'$e a%"ic$la $! c nC$n" de a-6es '$e c nc %%e! pa%a a c nc%e"i&a-3 de c !$! p%ees"abelecid / a( ) RRRRRRRRRRRRRR plan e %-a!en" . c !$! in"e#%ad % en"%e a) f$n-3 b) s$bf$n-3 c) p% #%a!a d) p% Ce" e) a"i4idade & estudo dessa classi!ica)o nos lembrar oramento;programa moderno. Segundo o #.-S4, programa % bastante os coment rios 1ue

!i5emos ao tratar da evolu)o do oramento, principalmente do 44*S e do

o instrumento de organizao da atuao governamental !ue articula um con5unto de a-es !ue concorrem para a concretizao de um ob5etivo comum preestabelecido" mensurado por indicadores institu#dos

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) K. d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

no plano" visando 2 soluo de um problema ou ao atendimento de determinada necessidade ou demanda da sociedade.


- estrutura program tica do oramento re!lete a vincula)o entre as atividades de p6)n+P)$+nto e de o#>)$+nt)>Co. >o lado da + t#)t7'(), o 44- % o (n t#"$+nto +$ :"+ p6)n+P)$+nto do 'oD+#no, tendo, como resultado, + !on!#+t(9) o uma 6( t) d+

p#o'#)$) , com a vis)o de m%dio pra5o para a atua)o governamental. >o lado operacional, o p#o'#)$) 7 o ponto d+ p)#t(d) p)#) ) +=+!">Co d) L+( O#>)$+nt&#()< as classi!icaes de despesa e de receita 1ue estamos estudando s)o, na verdade, !o$p6+$+nt)#+ " organi5a)o program tica. &s programas, na estrutura do 44- DFID;DFIO, s)o integrados por objetivos, aos 1uais s)o vinculadas iniciativas, 1ue, por sua ve5, s)o !ormadas por aes orament rias. -s aes s)o conceituadas como op+#)>F+ #+ "6t)$ p#od"to 3%+n o" o%P+t(Do d+ "$ p#o'#)$). +abarito: .. d) :")( +#D(>o 4 :"+ !ont#(%"+$ p)#) )t+nd+# )o

2<. (ESA)/AP7/MP7D/200K) Ee ac %d de 1;;;/ en"ende:se p % A"i4idade1 a) ins"%$!en" de %#ani&a-3

c ! a P %"a%ia n. <2/ de 1< de ab%il

da a-3

# 4e%na!en"al 4isand

c nc%e"i&a-3 d s bCe"i4 s p%e"endid s. b) !ai % n(4el de a#%e#a-3 das di4e%sas .%eas da despesa '$e

c !pe"e! a se" % pblic . c) as despesas '$e n3 # 4e%n . d) $! ins"%$!en" p% #%a!a/ en4 l4end da a-3 d # 4e%n . de p% #%a!a-3 $! c nC$n" de pa%a alcan-a% bCe"i4 de $! c n"%ib$e! pa%a a !an$"en-3 das a-6es d

pe%a-6es '$e se %eali&a! de ! d

c n"(n$ e pe%!anen"e das '$ais %es$l"a $! p% d$" necess.%i 5 !an$"en-3

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) K* d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

e) as despesas e! %ela-3

5s '$ais n3

se p ssa ass cia% $! be!

se%4i- a se% #e%ad n p% cess p% d$"i4 c %%en"e. -s aes orament rias se dividem em tr3s tipos, con!orme estabelecido pela 4ortaria #&+ ED=MM:

0ro5eto1 um instrumento de programao para alcanar o ob5etivo de um programa" envolvendo um con5unto de opera-es" limitadas no tempo" das !uais resulta um produto !ue concorre para a e panso ou o aperfeioamento da ao de governo6 Atividade1 um instrumento de programao para alcanar o ob5etivo de um programa" envolvendo um con5unto de opera-es !ue se realizam de modo cont#nuo e permanente" das !uais resulta um produto necessrio 2 manuteno da ao de governo6 ,pera-es (speciais1 as despesas !ue no contribuem para a manuteno das a-es de governo" das !uais no resulta um produto" e no geram contraprestao direta sob a forma de bens ou servios.
4erceba, inicialmente, a grande semel6ana entre as de!inies de p#oP+to e de )t(D(d)d+. Aamos distinguir esses conceitos. - primeira di!erena reside nos termos +=p)n Co + )p+#8+(>o)$+nto da a)o de governo, no tocante aos projetos, e na $)n"t+n>Co da a)o do governo, relativa "s atividades. - partir disso, entende;se 1ue os projetos envolvem uma )t")>Co $)( (nt+n (D) do poder pblico, )"$+nt)ndo o n0vel de es!oros empreendidos no alcance dos objetivos de governo. Q as atividades, como se conclui da reda)o da 4ortaria, di5em respeito " +#D(>o + d) )t#(%"(>F+ no#$)( do (stado, tamb%m

!ont(n"(d)d+ do

em dire)o ao alcance dos objetivos governamentais. - outra di!erena entre projetos e atividades est na d"#)>Co. &s projetos s)o 6($(t)do no t+$po< as atividades se reali5am d+ $odo !ont;n"o + p+#$)n+nt+. -ssim, projetos s)o espor dicos: aumentam ou aper!eioam a

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) K/ d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

a)o governamental e se e2tinguem. 4or outro lado, as atividades mant3m a atua)o governamental no n0vel e na 1ualidade e2ecutados. - partir desses coment rios, podemos seguir o entendimento de 1ue, normalmente, projetos est)o ligados a d+ p+ ) (nD+ t($+nto , 8!" t+(o9. -s op+#)>F+ uma + p+!()( !oram conceituadas pela 4ortaria #&+ ED=MM com e 1ue atividades est)o ligadas d+ !)p(t)6, sobretudo a despesas correntes

7#(+ d+ n+')>F+ . NCo !ont#(%"+$ para manuten)o das aes de especiais s)o t#)n 8+#<n!() + p)')$+nto

governo, nCo #+ "6t)$ num produto e nCo '+#)$ !ont#)p#+ t)>Co. Normalmente, operaes d(D+# o , sem retorno direto 8contrapresta)o9 para o governo, como indeni5aes, aposentadorias, bene!0cios, precat?rios, juros etc. 4or !im, na codi!ica)o da classi!ica)o program tica, 6 "%t;t"6o, ou 6o!)6(9)do# do ') to. de!ini)o do subt0tulo depende da 6o!)6(9)>Co '+o'#&8(!) do mais um n0vel a se

destacar. -l%m dos programas e das aes 1ue os compem, e2iste o

%+n+8(!()do

pela a)o program tica. -ssim, 1uanto mais restrito o pblico

bene!ici rio de uma a)o, mais o subt0tulo re!letir essa regionali5a)o. Nesse sentido, pode 6aver aes de )6!)n!+ n)!(on)6 8subt0tulo FFFI9 at% aes restritas a munic0pios 8cada munic0pio tem seu c?digo de subt0tulo9. .on!orme o #anual de (labora)o do 44-,

ade!uada

localizao

do

gasto

permite

maior

controle

governamental e social sobre a implantao das pol#ticas pblicas adotadas" alm de evidenciar a focalizao" os custos e os impactos da ao governamental.
.onsiderando esses n0veis, a estrutura program tica % utili5ada no processo de oramenta)o e na e2ecu)o orament ria;!inanceira na !orma de um c?digo de oito d0gitos. & primeiro d0gito, sempre num%rico, indica 1ual o tipo de a)o, da seguinte !orma:

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) KG d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA *N DGITO *? G? , OU R /? K? M OU . J TIPO DE A[O PROSETO ATIWIDADE OPERA[O ESPECIAL A[O N[O ORA2ENT]RIA

&bserva)o: aes n)o orament rias s)o a1uelas 1ue contribuem para o atingimento de objetivos de um programa, mas cujo custo !inanceiro n)o % suportado regional etc. +abarito: >. pelo ente pblico: outro ente pblico parceiro, estatais independentes, entidades privadas, !undos constitucionais de !inanciamento

2=. (CESPE/ANALISTA/INMET87/200;) Cada a-3 en"endida c ! pe%a-3 a a"i4idade/ e a s$bf$n-3 %efe%e:se 5s p% Ce" $ a iden"ifica% a f$n-3 especial

%-a!en".%ia d pe%a-3 d F%#3

INMET87/

especial/ de4e di%e"a!en"e

5s '$ais se 4inc$la. Nesse sen"id / a despesas

%elaci nadas a ape%fei- a!en" das a-6es d # 4e%n fede%al. - 1uest)o a!irma, corretamente, 1ue a classi!ica)o program tica tem uma inter!ace com a classi!ica)o !uncional. -s aes orament rias se vinculam a !unes e sub!unes, a depender da rea governamental envolvida. (ntretanto, 1uem se relaciona ao aper!eioamento das aes do governo s)o os projetos, e n)o as operaes especiais. @uest)o (,,->-.

2?. (ESA)/A)C/CD*/2012) classifica-3

Assinale

p-3

inc %%e"a

%espei"

da

%-a!en".%ia da despesa/ se#$nd

'$e disp6e a Lei n.

<.@20/?< e a P %"a%ia S7)/STN 1?@/2001 e s$as al"e%a-6es. a) As "%ansfe%+ncias de capi"al s3 classificadas c ! despesas efe"i4as n en"e "%ansfe%id % d s %ec$%s s.
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) KK d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

b) N

M!bi"

%-a!en"

fede%al/ a "e%%i" %iali&a-3

das !e"as f(sicas

%eali&ada p % !ei d l cali&ad % de #as" s. c) As a-6es na classifica-3 ec n2!ica da despesa iden"ifica! pe%a-6es

'$e %es$l"a! e! p% d$" s '$e p de! se% bens $ se%4i- s. d) 7 desd b%a!en" d ele!en" de despesa b%i#a"F%i e! " d s s

en"es e! %a&3 de disp si-3 le#al. e) A na"$%e&a da despesa f %!ada p % $! c nC$n" de inf %!a-6es '$e %ep%esen"a a ca"e# %ia ec n2!ica/ ele!en" . >as in!ormaes acima, a nica errada di5 respeito ao desdobramento do elemento da despesa 8subelemento9, 1ue % de utili5a)o !acultativa. +abarito: >. #%$p / a ! dalidade de aplica-3 e

2G. (ESA)/A)C/CD*/200K) p% #%a!."ica 4isa! a da despesa. A C$n-3 f %!a

classifica-3

f$nci nal

es"%$"$%a

f %neci!en"

de inf %!a-6es das %eali&a-6es d da e,ec$-3 da despesa n Siafi/

# 4e%n e c nside%ada a !ais ! de%na das classifica-6es %-a!en".%ias das d$as/ '$and P% #%a!a de T%abal0 c ! a se#$in"e es"%$"$%a1

P% #%a!a de T%abal0 1 AA.SSS.CCCC.EEEE.EEEE C ! %ela-3 a ass$n" / indi'$e a p-3 c %%e"a. a) Na es"%$"$%a d P% #%a!a de T%abal0 / a c difica-3 CCCC %ep%esen"a

P% #%a!a e a c difica-3 EEEE a a-3 # 4e%na!en"al. b) A a-3 / %ec n0ecida na es"%$"$%a pel %ela-3 nica. c) A s$bf$n-3 / cFdi# SSS/ p de%. se% c !binada c ! '$al'$e% f$n-3 / cFdi# EEEE/ de"e%!ina a $!a

esc l0a da s$bf$n-3 / %ec n0ecida pela c difica-3

SSS/ es"abelecend

cFdi# AA/ e! %a&3 da c !pe"+ncia d F%#3 %esp ns.4el pel p% #%a!a. d) H$and p%i!ei% d(#i" da c difica-3 EEEE f % $! n!e% (!pa%

si#nifica '$e a a-3 $!a a"i4idade.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) K, d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

e) As !an$"en-3

pe%a-6es especiais s3

a-6es '$e n3

c n"%ib$e! pa%a a $ se%4i- s e s3

das a-6es de # 4e%n / das '$ais n3 %es$l"a! $! p% d$" / e n3 di%e"a s b a f %!a de bens

#e%a! c n"%ap%es"a-3

iden"ificadas pel p%i!ei% d(#i" da c difica-3 EEEE. 4ara comear nossa an lise, vamos considerar 1ue o c?digo acima % !ormado das seguintes in!ormaes: --: !un)o< ***: sub!un)o< ....: programa< >>>>: a)o< ((((: subt0tulo. -pesar da nomenclatura utili5ada na 1uest)o, o programa de trabal6o completo agrega mais in!ormaes, como detal6ado adiante. -penas sabendo da se1u3ncia das in!ormaes das classi!icaes !uncional e program tica, podemos a!astar as alternativas -, > e (. Na letra ., n)o % correto a!irmar 1ue a sub!un)o pode ser combinada com 1ual1uer !un)o, tendo em vista 1ue a !un)o (ncargos (speciais e suas sub!unes n)o permitem essa matricialidade. >esse modo, resta como resposta a letra *. Pm programa pode se relacionar a diversas !unes=sub!unes, a depender de sua abrang3ncia< entretanto, cada a)o % mais restrita, relacionando;se apenas a uma governo. rea de atua)o do

2K. (ESA)/AP7)P/SE)A9:SP/200;) A classifica-3 a !ais ! de%na classifica-3 elenc

p% #%a!."ica c nside%ada

%-a!en".%ia de despesa pblica. A p %"a%ia

n. <2/;;/ d Minis"%i d PlaneCa!en" / 7%-a!en" e Des"3 / p% p2s $! de f$n-6es e s$bf$n-6es pad% ni&adas pa%a a *ni3 / Es"ad s e c ! a %efe%ida P %"a%ia/ a despesa '$e n3 M$nic(pi s. Assi!/ de ac %d

se incl$i na n 4a classifica-3 a despesa p %1 a) )$n-3 .


Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) KM d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

b) P% Ce" . c) S$bp% #%a!a. d) A"i4idade. e) S$bf$n-3 . >as opes acima, a nica 1ue n)o di5 respeito " estrutura program tica % o subprograma, 1ue era um n0vel de classi!ica)o utili5ado em classi!icaes orament rias anteriores. +abarito: ..

2;. (ESA)/ANALISTA/8)S/200;) Assinale a classifica-3 Ad!inis"%a-3 )ede%al. a) 7s p% #%a!as s3 pa%a c$!p%i!en"

p-3

c %%e"a/ e! %ela-3 M!bi"

5 da

p% #%a!."ica e ec n2!ica da despesa/ n

c !p s" s p % a-6es '$e/ a%"ic$ladas/ c nc %%e! bCe"i4 c !$!/ en'$an" '$e a classifica-3

de $!

ec n2!ica define bCe" d #as" . b) 7s p% #%a!as delineia! as .%eas de a"$a-3 ec n2!ica define a %i#e! d s %ec$%s s a se%e! aplicad s. c) A classifica-3 a"$a-3 d # 4e%n p% #%a!."ica c ns"i"$i:se na defini-3 e a classifica-3 ec n2!ica define das .%eas de s c%i"%i s de e a classifica-3

pa#a!en" s da despesa. d) A classifica-3 en'$an" s !ac% ec n2!ic . e) A classifica-3 p% #%a!."ica "al c ! a classifica-3 ec n2!ica p de ec n2!ica se p%e c$pa c ! a define! as p%i %idades d %i#e! d s %ec$%s s/ p n" de 4is"a

p% #%a!as

se% !ens$%ada p % indicad %es de dese!pen0 . -: as aes dos programas servem ao atingimento dos objetivos destes ltimos, e o objeto do gasto % de!inido principalmente a partir do n0vel elemento de despesa da classi!ica)o econBmica.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) KR d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

*, . e >: as

reas de atua)o governamental s)o de!inidas a partir da

classi!ica)o !uncional. -l%m disso, a origem dos recursos % indicada na classi!ica)o da receita, e n)o da despesa. (: indicadores de desempen6o s? podem ser atribu0dos " classi!ica)o program tica, 1ue se relaciona a objetivos a serem atingidos. No caso da classi!ica)o econBmica, n)o e2istem objetivos ou metas a alcanar. +abarito: -.

@0. (ESA)/A)C/STN/200=) Ee ac %d

c ! as )inan-as Pblicas/ n

'$e

c nce%ne 5s classifica-6es %-a!en".%ias/ n3 se p de afi%!a% '$e1 a) a classifica-3 a#%$pa!en" f$nci nal d # 4e%n %-a!en" %ep%esen"a !ai % n(4el de

das a-6es d

e! #%andes .%eas de s$a a"$a-3 / pa%a

fins de planeCa!en" / p% #%a!a-3 e %-a!en"a-3 . b) a classifica-3 ins"i"$ci nal d %-a!en" ap%esen"a a dis"%ib$i-3 d s

%ec$%s s pblic s pel s F%#3 s %esp ns.4eis p % s$a #e%+ncia e aplica-3 . c) a classifica-3 f$nci nal:p% #%a!."ica a"$al di4ide s p% #%a!as e!

)inal(s"ic s/ P% #%a!as de Des"3 Pblica e P% #%a!as de Se%4i- s d Es"ad . d) a classifica-3 ec n2!ica das despesas bCe"i4a inf %!a%/ s b p n"

de 4is"a !ac% ec n2!ic / e)

efei" d #as" d se" % pblic na ec n !ia.

p% #%a!a %ep%esen"a/ d p n" de 4is"a ad!inis"%a"i4 :p% #%a!."ic / das di4e%sas .%eas de despesa '$e c !pe"e! a

!ai % n(4el de a#%e#a-3 se" % pblic e,ec$"a%.

/nicialmente, deve;se destacar 1ue a denomina)o dos programas re!erida na alternativa . era correta em DFFO, 1uando a 1uest)o !oi aplicada. -!ora isso, o erro est indicado na letra -9. +abarito: (. na caracteri5a)o do programa como o maior n0vel de

agrega)o da despesa, j 1ue essa caracter0stica pertence " !un)o 8con!orme

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) K- d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

@1. (ESA)/ANALISTA/ANA/200;) Assinale a classifica-3 Eespesa Naci nal. a) A classifica-3 s$bi"e!. b) As a-6es s3 pa%a a"ende% a

p-3

4e%dadei%a a %espei"

da

da despesa pblica ad "ada n

S%asil/ c nf %!e Man$al da

ec n2!ica da despesa/ e!

bedi+ncia a s a%"s. 12 e 1@

da Lei n. <.@20/?</ fei"a p % ca"e# %ia ec n2!ica/ ele!en" s de despesas e

pe%a-6es das '$ais %es$l"a! p% d$" s '$e c n"%ib$e!

bCe"i4 de $! p% #%a!a. a#%e#ad %es de $! c nC$n" de p% #%a!as e "e!

c) As s$bf$n-6es s3 c !

bCe"i4 di%eci na% s %ec$%s s pa%a as a-6es e a"i4idades. d) A classifica-3 ins"i"$ci nal %efle"e a es"%$"$%a %#ani&aci nal de

e,ec$-3

d s c%di" s e es". es"%$"$%ada e! "%+s n(4eis 0ie%.%'$ic s/ a sabe%1

F%#3 / $nidade %-a!en".%ia e $nidade #es" %a. e) A classifica-3 p% #%a!."ica %efle"e a al ca-3 d s %ec$%s s se#$nd

c%i"%i de p%i %idade d # 4e%n e s F%#3 s e,ec$" %es. -nalisando as alternativas: -: a classi!ica)o econBmica abrange categoria econBmica, grupo de nature5a da despesa, modalidade de aplica)o, elemento de despesa e subelemento !acultativo. *: esse % o conceito geral de a)o, 1ue pode se classi!icar como projeto, atividade ou opera)o especial. .: as sub!unes n)o agregam programas< elas relacionam;se mais

diretamente "s aes orament rias. >: a classi!ica)o institucional tem apenas dois n0veis J ?rg)o e unidade orament ria. (: os ?rg)os e2ecutores s)o destacados na classi!ica)o institucional. +abarito: *.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) KJ d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

@2. (ESA)/A*EIT78/TCE:D7/200G) $"ili&adas na elab %a-3 classifica-3

En"%e

as

classifica-6es

da

despesa/ 5

da lei

%-a!en".%ia an$al/ des"aca!:se a

ins"i"$ci nal/ f$nci nal e p% #%a!."ica. C ! %ela-3

$"ili&a-3 dessas classifica-6es n S%asil/ indi'$e a %esp s"a c %%e"a. a) A classifica-3 ins"i"$ci nal/ '$and c !binada c ! a classifica-3

f$nci nal e c ! a es"%$"$%a p% #%a!."ica/ p ssibili"a iden"ifica% a $nidade %esp ns.4el pela e,ec$-3 de $! de"e%!inad p% #%a!a. b) A a"i4idade $! ins"%$!en" "e!p / das '$ais %es$l"a $! p% d$" pa%a de p% #%a!a-3 pa%a alcan-a% s $

bCe"i4 s de $! p% #%a!a/ en4 l4end $! c nC$n" de pe%a-6es li!i"adas n final '$e c nc %%e pa%a a e,pans3 ape%fei- a!en" da a-3 d # 4e%n . c) As s$bf$n-6es %ep%esen"a! as a-6es desen4 l4idas pel di%e"a alcan-a% s bCe"i4 s naci nais/ %ep%esen"and # 4e%n / das

$ indi%e"a!en"e/ %e$nidas e! se$s #%$p s !ai %es/ pa%a p% c$%a% !ai % n(4el de a#%e#a-3

a-6es d # 4e%n . d) 7 p% Ce" $! ins"%$!en" de %#ani&a-3 da a-3 # 4e%na!en"al bCe"i4 c !$!

'$e a%"ic$la $! c nC$n" p%ees"abelecid / 4isand

de a-6es e c nc %%e pa%a $! a s l$ci na% $! p% ble!a

$ a a"ende% $!a

necessidade $ de!anda da s ciedade. e) A classifica-3 ins"i"$ci nal/ se f % $sada p%ed !inan"e!en"e/ pe%!i"e

$!a 4is3 #l bal das finalidades d s #as" s d # 4e%n n sen"id de se sabe% pa%a '$e es". send %eali&ada a despesa. Aamos identi!icar inicialmente os erros das alternativas: *: o conceito reprodu5ido % o de projeto< .: trata;se das caracter0sticas das !unes< >: conceito de programa< (: a classi!ica)o institucional, so5in6a, n)o permite identi!icar os objetivos relacionados " reali5a)o da despesa. 4or outro lado, a uni)o das classi!icaes institucional, !uncional e rea

program tica permite veri!icar a associa)o entre unidade respons vel, de atua)o governamental e objetivo da despesa.
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,. d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

+abarito: -.

@@. (ESA)/AP7/MP7D/2010)

%espei"

da

p% #%a!a-3

'$ali"a"i4a

%-a!en" / c %%e" afi%!a%1 a) ca%ac"e%i&a:se pela classifica-3 d %-a!en" / se#$nd a na"$%e&a

ec n2!ica da despesa (c %%en"e e capi"al). b) dec %%e d a#%$pa!en" d s %ec$%s s e! $nidades %-a!en".%ias. c) %ep%esen"ada pela di4is3 s cial. d) ca%ac"e%i&ada pela '$an"ifica-3 na"$%e&as da despesa. e) definida pel P% #%a!a de T%abal0 e c !p s"a p % esfe%a/ d s %ec$%s s d s p% #%a!as e das d %-a!en" e! fiscal e de se#$%idade

classifica-3 ins"i"$ci nal/ classifica-3 f$nci nal e es"%$"$%a p% #%a!."ica. &s cr%ditos orament rios recebem todas as classi!icaes 1ue estudamos, al%m de outras in!ormaes, como indicado adiante. (ssas classi!icaes, na !orma de d0gitos al!anum%ricos, compem o c6amado programa de trabal6o, 1ue permite visuali5ar as in!ormaes principais sobre a despesa por ele veiculada. & programa de trabal6o apresenta in!ormaes 1ualitativas 8programa)o 1ualitativa9 e 1uantitativas 8programa)o 1uantitativa9. -s classi!icaes por n?s estudadas, e2ceto a econBmica, compem a p#o'#)$)>Co :")6(t)t(D), 1ue corresponde a DE d0gitos, na seguinte ordem: I. es!era orament ria 8oramento !iscal, da seguridade ou de

investimento9: dois d0gitos< D. classi!ica)o institucional: cinco d0gitos 8dois para ?rg)o e tr3s para unidade orament ria9< C. classi!ica)o !uncional: cinco d0gitos 8dois para !un)o e tr3s para sub!un)o9< E. classi!ica)o program tica: do5e d0gitos 81uatro para o programa, 1uatro para a a)o e 1uatro para o subt0tulo9.
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) ,* d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

4or outro lado, a p#o'#)$)>Co :")nt(t)t(D), com tre5e d0gitos, n)o abrange e2atamente outras classi!icaes da despesa 8" e2ce)o da econBmica9, mas in!ormaes adicionais. S)o as seguintes: I. identi!icador de doa)o e de opera)o de cr%dito 8/>&.9: com 1uatro d0gitos, registra se os recursos para suportar a despesa ser)o ou n)o oriundos de doaes ou empr%stimos tomados pelo ente pblico. -ssim, cada empr%stimo ou doa)o recebe uma codi!ica)o num%rica, tra5ida para a programa)o da despesa< D. identi!icador de uso 8/>PS&9: com um d0gito num%rico, in!orma se os recursos utili5ados para suportar a despesa ser)o ou n)o oriundos de contrapartida a empr%stimos tomados pelo ente pblico ou de doaes< C. !onte de recursos: c?digo de tr3s d0gitos, 1ue especi!ica a proveni3ncia dos recursos 1ue atender)o " despesa 8recursos do $esouro ou de outras !ontes9< E. classi!ica)o econBmica: c?digo de 1uatro d0gitos, sendo um para a categoria, um para o grupo de nature5a da despesa e dois para a modalidade de aplica)o< O. identi!icador de resultado prim rio: com um d0gito, au2ilia na apura)o do resultado prim rio do governo, assinalando 1uais despesas s)o prim rias e 1uais s)o !inanceiras. +abarito: (.

@<. (ESA)/ANALISTA/CQM/2010) despesa f%ase1 IA es"%$"$%a-3 a"$al d

Ace%ca

da

p% #%a!a-3

'$ali"a"i4a

da

%-a!en".%ia/ assinale a

p-3

'$e " %na c %%e"a a se#$in"e

%-a!en"

pblic

c nside%a

'$e

as

p% #%a!a-6es

%-a!en".%ias es"eCa!

%#ani&adas e! RRRRRRR(1)RRRRRRR e

'$e essas(es) p ss$a! p% #%a!a-3 RRRRRRR(2)RRRRRRR.J a) (1) p% #%a!as de "%abal0 /// (2) f(sica e financei%a b) (1) f$n-6es /// (2) f$nci nal

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,/ d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

c) (1) s$bf$n-6es /// (2) ec n2!ica d) (1) p% Ce" s /// (2) p % !e"as f(sicas e) (1) a"i4idades /// (2) p % !e"as '$ali"a"i4as - programa)o orament ria, nos moldes atuais, % organi5ada em programas de trabal6o, como vimos. -s dimenses 1ualitativa e 1uantitativa do programa de trabal6o servem " identi!ica)o dos aspectos !0sicos 81ualitativa9 e !inanceiros 81uantitativa9 das despesas. +abarito: -.

#uito bem, caro aluno, acabamos a1ui nosso encontro de 6oje. Na aula 1ue vem, iniciaremos nossos estudos sobre a d0vida pblica e as necessidades de !inanciamento do governo. *ons estudos, e at% l !

+,-./-N& ,&.H-

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,G d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

RESU2O DA AULA I. Na contabilidade geral, a despesa representa uma bai2a no patrimBnio, 1ue pode envolver ou n)o a sa0da de recursos do cai2a. No setor pblico, ao se !alar de despesa, consideraremos !lu2os de recursos saindo do cai2a 8embora o registro da despesa seja anterior " sa0da !inanceira9. D. No caso da despesa orament ria, di!erentemente da receita, o regime cont bil % de compet3ncia, sempre. C. - palavra cr%dito, na contabilidade pblica, tem a ver com a autori5a)o orament ria para o gasto, e a palavra recurso corresponde ao aspecto !inanceiro do oramento. E. - categoria econBmica da despesa indica o e!eito 1ue ela ter capital. O. &s grupos de nature5a da despesa constituem, con!orme a 4ortaria IGC, a agrega)o de elementos de despesa 1ue apresentam as mesmas caracter0sticas 1uanto ao objeto de gasto. G. - modalidade de aplica)o indica a !orma como a despesa ser e2ecutada: ou diretamente pelos ?rg)os e entidades do ente pblico respons vel pela despesa, ou mediante trans!er3ncias. R. -tualmente, na lei orament ria, a despesa, 1uanto " classi!ica)o econBmica, % classi!icada no m0nimo em categoria econBmica, grupo de nature5a da despesa e modalidade de aplica)o. & elemento de despesa pode surgir tamb%m na 7&-, mas n)o obrigatoriamente. -l%m disso, se !or necess rio, a unidade e2ecutora da despesa poder mais !iel ao gasto reali5ado. N. -s despesas correntes representam gastos de manuten)o da m 1uina estatal. Q as despesas de capital envolvem a aplica)o de recursos em 1ue resultar)o na e2pans)o, ou, ao menos, na bens=servios desdobrar, !acultativamente, o elemento de despesa, para tornar a classi!ica)o ainda sobre a

economia. -ssim, e2istem as categorias despesa corrente e despesa de

trans!orma)o do patrimBnio estatal.

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,K d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

M.

-s despesas correntes s)o, via de regra, e!etivas< despesas de custeio normalmente resultam em bai2as patrimoniais. 4or outro lado, despesas de capital envolvem permuta)o de elementos patrimoniais, como regra.

IF. Simpli!icadamente, investimentos signi!icam inje)o de recursos em bens de capital novos, ou cria)o de bens de capital, 1ue aumentam o produto interno bruto< inverses !inanceiras implicam a a1uisi)o de bens de capital j e2istentes, sem altera)o do 4/*. II. Segundo a regra de ouro, tra5ida pela .'=NN, % vedada a reali5a)o de operaes de cr%ditos 1ue e2cedam o montante das despesas de capital. - e2ce)o a essa regra s)o as operaes de cr%dito autori5adas mediante cr%ditos suplementares ou especiais com !inalidade precisa, aprovados pelo 4oder 7egislativo por maioria absoluta. ID. >i!erentemente das dotaes normais, n)o 6 uma aplica)o prede!inida

para a reserva de conting3ncia. -ssim, sem essa de!ini)o de como vai ser aplicada, a reserva de conting3ncia n)o % classi!icada em categorias econBmicas. IC. - classi!ica)o por es!era indica 1ual dos tr3s oramentos institu0dos pela .'=NN 8!iscal, da seguridade e de investimento das estatais9 abrange a despesa a se classi!icar. IE. - classi!ica)o institucional identi!ica 1uem s)o as estruturas respons veis pela e2ecu)o da despesa. Nessa classi!ica)o, apontam;se o ?rg)o orament rio e a unidade orament ria, subordinada "1uele. (ntretanto, ?rg)o orament rio n)o corresponde sempre a ?rg)o no sentido dado pelo >ireito -dministrativo. IO. - classi!ica)o !uncional, obrigat?ria para todos os entes, % composta de dois n0veis: !unes e sub!unes. IG. (ntende;se por !un)o o maior n0vel de agrega)o das diversas reas de

despesa 1ue competem ao setor pblico. - sub!un)o % uma parti)o da !un)o, visando a agregar determinado subconjunto de despesa do setor pblico. IR. Sub!unes podem ser cru5adas com !unes di!erentes da sua !un)o matri5. - e2ce)o ocorre 1uanto "s sub!unes pertencentes " !un)o (ncargos (speciais, 1ue s? podem ser combinadas com esta ltima.
Prof. Graciano Rocha www.pontodo !on!"# o .!o$.%# P&'(n) ,, d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

IN. &s programas, na !orma como est estruturada atualmente a classi!ica)o program tica, s)o compostos por aes. -s aes orament rias se dividem em tr3s tipos: projetos, atividades e operaes especiais. IM. 4rojetos, 1ue constituem aes limitadas no tempo, envolvem uma atua)o mais intensiva do poder pblico, aumentando o n0vel de es!oros empreendidos no alcance dos objetivos de governo. DF. -tividades, 1ue se reali5am de modo cont0nuo e permanente, di5em respeito " continuidade dos servios e das atribuies normais do (stado, tamb%m em dire)o ao alcance dos objetivos governamentais. DI. Normalmente, operaes especiais s)o trans!er3ncias e pagamentos diversos, sem retorno 8contrapresta)o9 ao governo, como indeni5aes, aposentadorias, bene!0cios, precat?rios, juros etc. DD. Na codi!ica)o da classi!ica)o program tica, al%m dos programas e das aes 1ue os compem, e2iste o subt0tulo, ou locali5ador do gasto. de!ini)o do subt0tulo depende da locali5a)o geogr !ica dos bene!iciados pela a)o program tica. DC. -tualmente, o oramento !ederal prev3 a e2ist3ncia de dois tipos de programas: os !inal0sticos, 1ue resultam em bens e servios o!ertados " sociedade, e os programas de apoio "s pol0ticas pblicas e (stado. reas especiais, dos 1uais resultam bens e servios o!ertados ao pr?prio

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,M d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

0UEST1ES CO2ENTADAS NESTA AULA I. .

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,R d+ ,-

FINANAS PBLICAS PARA AFC/STN CURSO DE EXERCCIOS PROF. GRACIANO ROCHA

GABARITO * E ** D /* E G* B / E */ A // D G/ A G E *G E /G C GG E K E *K E /K D GK A , A *, C /, E M E *M C /M D R B *R B /R B E *C /C J E *J B /J A *. C /. C G. E

Prof. Graciano Rocha

www.pontodo !on!"# o .!o$.%#

P&'(n) ,- d+ ,-

Você também pode gostar