Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Interior da Terra
Celso Dal R Carneiro
DGAE
Instituto de Geocincias - Unicamp
Objetivos da apresentao
Fornecer noes bsicas
Fontes de dados
Observao direta
Extremamente limitada...
Interior da Terra
2 / 40
Bibliografia bsica
ANGUITA VIRELLA, F., MORENO SERRANO, F. 1993.
Processos geolgicos internos. Madrid: Rueda. 311p.
KIOUS, J. & TILLING, R.I. 1994. This Dynamic Planet: a history
of plate tectonics. Washington DC: U.S. Geological Survey
(USGS) and the Smithsonian Institution. 77p.
PRESS F., SIEVER, R., GROTZINGER J., JORDAN T.H. 2006.
Para entender a Terra. 4 ed. Trad. R. MENEGAT, P.C.D.
FERNANDES, L.A.D. FERNANDES, C.C. PORCHER. Porto
Alegre: Bookman. 656p.
WYLLIE, P. J. A Terra: nova geologia global. Lisboa: Fund.
Calouste Gulbenkian.
CDRC, 2007
Interior da Terra
3 / 40
Escala do
Tempo
Geolgico
CDRC, 2007
Interior da Terra
4 / 40
Interior da Terra
Fontes de Informao
Direta
Sondagens profundas
At 12.262 m, na
Pennsula de Kola,
Rssia
Crosta continental
Indireta
Mtodos geofsicos
CDRC, 2007
Interior da Terra
6 / 40
Princpio da Isostasia
Andes e Himalaia
Atrao gravitacional
menor que a esperada para
o volume de rocha dessas
montanhas
Montanhas teriam menor
massa que as reas ao redor?
Duas expedies cientficas
Peru, P. Bouguer (1735-1745)
ndia, G. Everest (sc. XIX)
CDRC, 2007
Interior da Terra
7 / 40
CDRC, 2007
Interior da Terra
8 / 40
Modelos Pratt-Airy
Explanao
Deficincia de massa
abaixo das cordilheiras
Pratt Variao de Densidades
Isostasia (1889)
Compensao isosttica
Equilbrio isosttico da
crosta sobre o manto
Compensao isosttica
Crosta mais espessa sob grandes cadeias de montanhas
Atuao simultnea das variaes de espessura e densidade
CDRC, 2007
Interior da Terra
10 / 40
Vulcanismo
Terra
CDRC, 2007
Io
Interior da Terra
11 / 40
Fontes de informao
Interior da Terra
Sismolgicas
Velocidades e padro de propagao
Ondas P: longitudinais, atravessam
slidos e fluidos
Ondas L e S: vibrao normal direo
Gravimtricas
Dados de meteoritos
Condritos e acondritos
CDRC, 2007
Interior da Terra
12 / 40
Tipos de ondas
ssmicas
CDRC, 2007
Interior da Terra
13 / 40
Ondas ssmicas
CDRC, 2007
Interior da Terra
14 / 40
Ondas S
Ondas Superficiais
(Love e Rayleigh)
Trem de Ondas
CDRC, 2007
Interior da Terra
15 / 40
Zonas de Sombra
Foco ssmico
Zona de
Sombra
Interior da Terra
16 / 40
Zona de sombra
Manto
142o
Foco
Ncleo
interno
Ncleo
externo
Crosta
15
Ncleo
Ncleo externo
Ncleo interno
Vp
V km/s
10
Vs
5
Vs
0
0
1000
2000
3000
4000
5000
profundidade (km)
6000
CDRC, 2007
Interior da Terra
19 / 40
Meteoritos:
Fontes de dados sobre o Interior da Terra
Condritos Terra inteira
Meteoritos Ferrosos
Similares ao Ncleo
CDRC, 2007
Interior da Terra
21 / 40
Atualmente...
http://sims.ess.ucla.edu/ess9/Lecture%20handouts/L2006F-5_meteorites.pdf
http://eps.mcgill.ca/~courses/c570/PowerPoint/Chondrites.ppt
Classificao moderna
Classificao original
Ferros (feitos de ferro)
Rochosos (feitos de rocha)
Rochosos-ferrosos (mistura de ferro e rocha)
Classificao moderna
Fundidos (Ferros, Rochosos-ferrosos, Acondritos)
No-Fundidos (Condritos)
http://www.roe.ac.uk/ifa/pparc2005/grady.pdf
Formao de meteoritos
http://sims.ess.ucla.edu/ess9/Lecture%20handouts/L2006F-5_meteorites.pdf
Beardsley
Forest City
http://eps.mcgill.ca/~courses/c570/PowerPoint/Chondrites.ppt
Allende
CV
LL3
Incertezas
Incertezasnos
nosmodelos
modelos
distribuio
distribuioinicial
inicialde
detemperatura
temperatura
quantidade
quantidadede
decalor
calorgerado,
gerado,em
em
funo
funode
deprofundidade
profundidadeeetempo
tempo
processo
processode
deformao
formaodo
doncleo
ncleo
T oC
T1
5000
4000
3000
2000
1000
0
0
1000
2000
3000
T2
4000
5000
profundidade (km)
6000
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
densidade
CDRC, 2007
Interior da Terra
29 / 40
Moho
Profundidade
Preciso do limite
Temperaturas
Continentes
30 a 50 km (at 80)
0,5 a 1 km
500 a 700oC
Oceanos
10 a 12 km
0,1 km
150 a 200oC
CROSTA
Amrica do Sul
1000 km
frica
Descontinuidade de Mohorovicic
LITOSFERA
1000
ASTENOSFERA
MANTO
2000
3000
Descontinuidade de Gutenberg
4000
NCLEO EXTERNO
5000
Profundidade
(km)
6000
NCLEO INTERNO
Corte
at o
ncleo
CDRC, 2007
Interior da Terra
32 / 40
Corte esquemtico
Amrica do Sul
Oceano
Pacfico
Cadeia mdio-atlntica
Andes
frica
0
MANTO
500
CROSTA
1000
Profundidade
(km)
LITOSFERA
Descontinuidade de Moho
Manto
Superior
1000
MANTO
ASTENOSFERA
Z.Transio
MESOSFERA
Campo
magntico
CDRC, 2007
Interior da Terra
34 / 40
CDRC, 2007
Interior da Terra
35 / 40
CDRC, 2007
Interior da Terra
36 / 40
Litosfera
Fria, uma plpebra
situada na parte
superior
Conveco no Manto
Estado slido na maior
parte
Fuso rasa por
descompresso
adiabtica
CDRC, 2007
Interior da Terra
37 / 40
Bibliografia elementar
CARNEIRO, C.D.R.
Editor cient. 2000.
Geologia. So Paulo:
Global/SBPC Projeto
Cincia Hoje na Escola.
80p. (Srie Cincia Hoje
na Escola, v. 10).
CDRC, 2007
Interior da Terra
38 / 40
Bibliografia bsica
ANGUITA VIRELLA, F., MORENO SERRANO, F. 1993.
Processos geolgicos internos. Madrid: Rueda. 311p.
KIOUS, J. & TILLING, R.I. 1994. This Dynamic Planet: a history
of plate tectonics. Washington DC: U.S. Geological Survey
(USGS) and the Smithsonian Institution. 77p.
TEIXEIRA, W.; TOLEDO, M.C.M.de; FAIRCHILD, T.R.;
TAIOLI, F. Decifrando a Terra. So Paulo: Oficina de Textos,
2000. 568p.
WYLLIE, P. J. A Terra: nova geologia global. Lisboa: Fund.
Calouste Gulbenkian.
CDRC, 2007
Interior da Terra
39 / 40
CDRC, 2007
Interior da Terra
40 / 40
FIM