Você está na página 1de 46

www.ebooksbrasil.org www.ebooksbrasil.org www.ebooksbrasil.org www.ebooksbrasil.

org

Qorpo Santo de Corpo InteIro


Janer CrIstaIdo [organIzador]
EdIo
eBooksBrasII
Fonte DIgItaI
Janer CrIstaIdo
crIstaIaItavIsta.net

ArtIgos pubIIcados anterIormente em:
TravessIa
RevIsta de LIteratura BrasIIeIra do
Curso de Ps-Graduao em LIteratura BrasIIeIra - UFSC
V. 4 - N
o
? - p. 1?2 - DE2. S3


Verso para eBook
eBooksBrasII.com

CopyrIgbt:
2000-2006 dos respectIvos Autores

l ll lNDlCE NDlCE NDlCE NDlCE


Qorpo e Qaos: S
Janer CrIstaIdo

Um VIajante a XavIer de MaIstre: S
Janer CrIstaIdo

O Teatro de Qorpo Santo
TeorIa da recepo e Ioucura ao espeIbo: 19
LucIana Stegagno PIccbIo

A DESCOBERTA DO QORPO: 36
Janer CrIstaIdo

QorpoSanto QorpoSanto QorpoSanto QorpoSanto


de de de de
Corpolnteiro Corpolnteiro Corpolnteiro Corpolnteiro

JanerCristaldo JanerCristaldo JanerCristaldo JanerCristaldo
[org] [org] [org] [org]


QORPO&QAOS QORPO&QAOS QORPO&QAOS QORPO&QAOS
* ** *


Qoro Sanio. O dc insoliio nonc. O or un scculo
ignorado. E nais una vcz norio, iao logo rcssusciiado.
Trcs dc suas cas, cscriias cn 1866, sao rcrcscniadas
cla rincira vcz cn 1966, graas icinosia dc Anlal
Danasccno Fcrrcira c Aninio Carlos dc Scna, ara logo
carcn nais una vcz no csquccincnio. A scgunda
rcssurrciao, csia dcfiniiiva, so ira ocorrcr dois anos
nais iardc quando, cn un fcsiival dc icairo no Fio dc
Janciro, Yan MicIalsli o roclana vcrdadcirancnic
scnsacional, rinciro rccursor nundial do icairo do
alsurdo". Fio diii. A rovncia iniclcciual gaucIa
conca cniao a crguniar-sc sc aquclc naluco da Fua
da Praia nao icra alguna inoriancia na Iisioria das
lciras.
No quc vai grossa ironia. E sc nao cisiisscn Jarry,
Dcclci ou loncsco? Nao scndo rccursor dc qualqucr
coisa curocia, scria rccursor dc quc? Dc nada, c
orianio zcro csqucrda. E nais una vcz nossos
conlcos dc infcrioridadc culiural nos fazcn curvar a
calca anic os adrcs dalcn-nar.
Enfin, o Ioncn arccc csiar salvo. Cono ianlcn o
quc rcsiou dc sua Ensqocdu. Do icairo ja assou ao
cincna c Iojc iornou-sc ocra. Dc olscuro cscrila iido
or louco na Porio Alcgrc do scculo assado, iransfcriu-
sc ara as univcrsidadcs do as, ancricanas c
curocias. E ja conca a scr includo na Iisioriografia
univcrsal da liicraiura.
Ncsia cdiao dc Tuucssu, concanos cnircvisiando
o Ioncn quc cfciivancnic o dcscolriu, acsar do quc
ossan dizcr vcrlcics arcssados dc cnciclocdias.
Enircvisia dificil, dura dc scr cirada, oliida a forccs,
quasc. Pois Anlal Danasccno Fcrrcira c arrcdio a
cnircvisias. O quc nos olrigou a cnircnca-la con icios
dc sua unica nanifcsiaao ullica cn iorno ao caso,
Qoro Sanio ou a Singularidadc", ullicado no ciinio
Cadcrno dc Salado do Coco do Pouo, Porio Alcgrc, cn
21 dc fcvcrciro dc 1968. A scguir, a Prof
a
Luciana
Sicgagno PiccIio sc inicrroga solrc o scniido da
rcaliliiaao. MuIc t ncu ou u t ugun
Faul Aniclo faz una sclcao dc icios cn rosa c
vcrso do livro 7 da Ensqocdu, iniiiulado A Sudc c u
Justu, ondc o auior rcflcic solrc suas airilulacs, o
Ioncn c o nundo. Jancic Casar MacIado ja vc no
icairologo un Ioncn quc, dclaicndo-sc caia dc
solucs viavcis ara a fragncniaao dc sua condiao,
acala or arir scu rorio caos inicrior. Enquanio scus
conicnorancos discuiian o sco dos anjos, Qoro
Sanio ira sc rcocuar con o ccqso" dos Ioncns.
Marlia MoiIci Adlcr irara iona, crcorrcndo suas
cas, csias dilaccradas olscsscs croiicas. E Maria dc
Jcsus Evangclisia lcvania una icsc iao insoliia quanio o
auior. Qoro Sanio, un ronaniico?
Lust Iut not cust, csquisa nossa ja ullicada cn
Hoctn dc Ac n
o
7, Fio, s/d, siiuando o vcrdadciro
dcscolridor do icairologo gaucIo. Afirnaao con a qual,
confornc ja iivcnos saiisfaao dc lcr, concorda Alfrcdo
Dosi.
J.C.

Esia iniroduao, ullicada na rcvisia Travcssia da UFSC csccialncnic


dcdicada a Qoro Sanio, c rcullicada aqui ara lcncfcio do lciior quc sc
inicrcssc cn icr accsso ao conjunio dos ariigos ali originalncnic
ullicados. |NE|


UMVlAJANTEAXAVlER UMVlAJANTEAXAVlER UMVlAJANTEAXAVlER UMVlAJANTEAXAVlER
DEMAlSTRE DEMAlSTRE DEMAlSTRE DEMAlSTRE
Jancr Crisialdo
Douior cn Lciras Franccsas c Conaradas cla
Univcrsiic dc la Sorlonnc Nouvcllc c c-rofcssor-
visiianic dc Liicraiura Drasilcira na UFSC.

Enrccndi c cccuici una viagcn dc quarcnia c
dois dias roda dc ncu quario. As inicrcssanics
olscrvacs quc fiz c o razcr coninuo quc ccrincnici
ao longo do caninIo fazian-nc nasccr o dcscjo dc o
iornar ullico; a ccricza dc scr uiil foi o quc nc dccidiu.
Mcu coraao scnic una incrinvcl alcgria, quando
cnso no nuncro infiniio dc infclizcs a qucn ofcrco un
rccurso ccrio conira o icdio c un conforio suavizador
ara os nalcs quc sofrcn. O razcr quc a gcnic icn cn
viajar no scu quario csia ao alrigo do ciunc inquicio
dos Ioncns; c indccndcnic da foriuna".
.............................................
A ninIa alna c dc ial nodo alcria a ioda csccic dc
idcias, dc gosios c dc scniincnios; rccclc iao
avidancnic iudo o quc sc arcscnia!... E or quc Iavia
cla dc rccusar os gozos quc csiao discrsos clo difcil
caninIo da vida? Esics sao iao raros, iao disscninados,
quc cra rcciso scr un louco ara nao arar, ara nao
sair aic un ouco fora do caninIo, a fin dc colIcr iodos
os quc csiivcrcn ao nosso alcancc. Nao Ia ncnIun nais
airacnic, do quc o dc scguir a isia das suas idcias,
cono o caador scguc a caa, scn rocurar caninIo
ccrio".
Vugcn u Hodu dc ncu uuto, Xavicr dc Maisirc


Qucn c Anlal Danasccno Fcrrcira, o Ioncn quc
salvou Qoro Sanio do o das lillioiccas c o irouc ara
nosso scculo? Scu nonc, nao vanos cnconira-lo nas
lilliografias da liicraiura gaucIa, ci our causc. Anlal
nao icn livro algun ullicado. No ccclcnic ucn c
qucn nus Lctus Ho-gundcnscs, dc Faraco &
Hiclnann, 2
a
cdiao, no lacnico vcrlcic quc lIc c
confcrido falia o csscncial. sua coniriluiao culiura
lrasilcira c univcrsal, a rosccao c a irazida luz da
olra qorosaniiana.
Infclizncnic cono dizcn Faraco & Hiclnann
ainda nao rcuniu scus iralalIos cn livro. Sua aiividadc
liicraria ullica c, vanos dizcr assin, diurna, sc rcsunc
a ullicacs csarsas, ariigos c conios. Auiodidaia,
icn cono influcncias Sicrnc, TIaclcray, SiIcndal,
Swifi, Moniaignc, Cancs c, ca cnirc nos, MacIado dc
Assis, Cuinaracs Fosa c Nclson Fodrigucs, o das
crnicas, solrciudo. Ou scja, csianos dianic dc un
Ioncn quc culiiva o Iunou, cn sua nais nolrc
accao. Fora isio, csic annino csquisador icn sido o
rcsonsavcl or roscccs lcn nais conicnorancas.
Nao oucos jovcns dcvcn sua iniciaao liicraria a scu
acicnic iralalIo dc saa junio aos ncios dc divulgaao
gaucIos. Quc o lcvou a rocurar Qoro Sanio?
A singularidadc, nada nais quc isso!
Tudo calc dizcr dc Qoro-Sanio. Dccn-no cono
gcnial ou louco, dcvc-sc, no cnianio, rcssaliar rinciro a
sua csscncial qualidadc, a qual icn nuiio naior
inoriancia do quc qucr quc sc lIc aonic. singula-
ridadc. So dcois, confornc odc vir a cdir o caso,
ronuncicn-sc icairologos c siquiairias. Nunca anics.
Porquc o singular, sol cna dc o nao scr, c, or
ccclcncia, o inconcciiuavcl una caicgoria a aric, quc
rcsvala s nais arguias cscculacs.
Consiaia-sc, ja cla niuda c dircia olscrvaao do
coiidiano, ja or via dc crudiias nciafsicas colocacs,
quc o singular conovc lcn. Nada nais sc salc. O rcsio
c silcncio ou Iioicscs. Qucrcn uns quc scja o singular
un cfciio ociico. Ouiros, una forna dc Iunou c uns
icrcciros, ciravagancia ou loucura. Falsssinas
conjciuras. Para scr ocsia c o singular dcnasiado gaio
falia-lIc a lcvcza, o jciio cicrco, o oonI" c iodas
aquclas graas Ioncsias Iavcnics na olra dc aric.
Hunou, ianlcn nao. Hunorisno cdc scniincnio c,
nnino quc scja, iraz scnrc, lcn la no fundo, un
nadinIa dc rcflcao. Loucura? Dc jciio ncnIun. Esia
consirangc, dcsaonia, cIoca. Vc-sc, orianio, quc
qualqucr dcfiniao scria nula rcn. Dcnais, o scniido da
singularidadc csia cn si ncsno, acina das razcs c das
scn-razcs. Tcniar caia-lo c qucrcr vau a c cnuio no
rio dc Hcracliio. MclIor alviirc, ois, c ir-sc a gcnic nas
aguas dc Dcrgson.
Anlal Danasccno rcicndc ois caiar Qoro Sanio
scn ouiros insiruncnios quc nao a iniuiao. Assin
scndo, scn rcocuacs dc ordcn concciiual, quc scria
cniao a singularidadc?
Ainda quc ncro ariifcio dc csiilo, so ara fins dc
digrcssao, vanos acciiar quc a singularidadc ou o
singular scja, forando urna linguagcn dc fciao
roscana, o csanianic agradavcl", MacIado dc Assis or
ccrio nao csiava longc dc cnsar assin, quando dcfiniu
o singularssino AriIur dc Olivcira cono un saco dc
csanios". Do ncsno nodo ianouco o csia AiIos
Danasccno Fcrrcira, quc cn un dc scus livros colocou
cssc ncsno AriIur ao lado dc Qoro Sanio. Agora o quc
vai csaniar. nas nao dc nodo agradavcl, c o faio dc sc
odcr colocar lado a lado, orquc singularcs, Ioncns c
nulIcrcs dsarcs, dc iodos os iananIos quc, or sua
olra, condiao c ccrccio, nada icnIan dc conun cnirc
si. Dc vcrdadc, cn icrnos dc singularidadc, nao scria
incriincnic ncicr dcniro da ncsna caia iios cono
Salvador Dali, Idi Anin Dada, Nclson Fodrigucs,
Cuinaracs Fosa, CIacrinIa, Jaync Ovalc, NcusinIa
Drizola, Qoro Sanio, Ccnci, Tcnorio Cavalcanii, iala
Nandi ou Madanc dc Sicl. Todos csscs, indc-
cndcnicncnic da nngua ou do rovciio con quc
Iajan olrado, dcniro ou fora dc scu nisicr, rinan
anics dc iudo or csaniarcn dc un jciio assaz curioso.
Consirocn a canoa a scu nodo, con o nuncro dc aus
quc lIcs da na calca, na nais cculiar c nunca visia
nancira.
Paragrafo unico. Joaquin Manocl dc Maccdo,
Slvio Sanios, MagalIacs Pinio. Agnaldo Fayol, Josc dc
Alcncar, MargarciI TIaicIcr c o rcsidcnic Mcdici sao
arcciros dc ouira caia.
Danasccno inagina o Iorror dc un acadcnico vcndo
Cuinaracs Fosa ao lado dc CIacrinIa, Madanc dc Sicl
ao lado dc Idi Anin Dada. Tcnia cniao nosirar-nos
alguns gcsios singularcs.
OlIcn lcn Jaync Ovalc, ccria nadrugada.
iclcfonou a Cciulio Vargas ara agradcccr-lIc o quc,
scgundo cnicndia, cra un grandc lcncfcio a vida.
Vivcr c un grandc lcncfcio, cono nao icnIo a qucn
agradcccr, agradco a vocc". Ou Lina Darrcio, o
cincasia. Pondcrc-sc csia sua dcclaraao a una rcvisia
da coca, quando sc rcfcsiclava con a viioria dc Canncs.
Scnrc odici a Iunanidadc. Fui fcio c olrc, nao iivc
nanoradas c nao andci dc liciclcia, nas nc vinguci,
orquc os caras quc iivcran iudo isso nao fizcran o
Cungucco... E cu fiz". Ja Nicncycr vai nais longc c
lcira a nolccagcn, nas ainda assin c anics dc iudo
singular. Conian quc dcois dc icrninar a consiruao
dc Draslia suliu ao icrrao dc un cdifcio c dc la aiirou,
ara laio, dcniro dc una caia dc aclao, una ccria
coisa.. . Nao ncnos singular, nas aic un ouco iragica,
visio o scniincnio dc frusiraao anic o irrcncdiavcl, c a
aiiiudc do cidadao inglcs, cn circno oniual, iodo
dado a fornalidadcs c fcsias dc anivcrsario, quc aos
anigos scnrc sc quciava. AI! sc ncus ais iivcsscn
consuliado o rclogio naqucla rccisa Iora!" Muiias sao
as iadas quc fazcn rir. Algunas odcn aic narcar cla
invcniividadc da forna ou cla suiilcza da idcia, nas
raras icrao a singularidadc dcsia caria quc Millr
Fcrnandcs airiluiu a Van CogI. Mcu qucrido irnao.
cono vocc vivc dizcndo quc cu nao lIc dou ouvidos,
csiou lIc cnviando junio a csia..."
Tanlcn do ncsno sagaz Millr, valcndo igual
ciiaao ncsics roosiios, c aquclc csiranIo lanuriar-sc
do conIccido Corcunda dc Noirc Danc.
Esia lcn, csia lcn... Eu sci... Mas sc nao nc
qucrcn nais, or quc nao vcndcn o ncu assc ara
Wcsininsicr?"
Dcn ali, criinIo, do ouiro lado do Canal da MancIa,
or nuiios scculos Iao dc vigir dois casos. Un, o do
incriincnic olido raaz quc figurou dc icrrorisia
duranic o rcal dcsfilc, alvcjando sua Majcsiadc Driianica
con lalas dc fcsiin; c o ouiro, o do gcncral quc
sonlra da ncsna ccclsa Coroa fcz-sc roclanar Lord
Proicior da Fcullica. (Dar-sc-a quc Ccografia c
singularidadc....}
Ondc, cniao, csia singularidadc cn Qoro Sanio?
En iudo. Nos vcrsos dc narcada fciao surrcalisia
con quc assusiou a fanlia c os iniclcciuais da coca
Dci un iiro dc olvora cn colri os anjos dc lciras"; no
rciraio quc iirou dianic do naa-nundi, con un glolo
icrrcsirc na nao; na csiranIssina idcia dc fazcr un
ccrciio conosio so dc nulIcrcs gravidas; no anuncio
luninoso quc lolou ara cnfciiar o froniiscio dc sua
loja, colocando vclas accsas dcniro dc una caia dc
vidro; na nania dc cnirar c sair dc casa cla jancla; nas
rcfornas quc rcicndia fazcr, do codigo civil, da
consiiiuiao c da granaiica oriugucsa; no csiranlolico
do nonc c ialvcz a sua naior insolcncia ncsics vcrsos
cn quc, ara crlcidadc da Provncia, advcriiu una
laroncsa da socicdadc local.
TcnIo un unligo
Dcn rciovado
Dc couro raado
Dc onia aguda
Quc c nuda
Qualqucr nulIcr
Quc ncic a colIcr
Nao sci aondc"
Paradoalncnic, iodas cssas ciravagancias quc
indisuscran Qoro Sanio con a iniclcciualidadc
gaucIa or nais dc un scculo c quc nais iardc
lcvarian CuilIcrnino Ccsar a ncn scqucr ncncionar-
lIc o nonc na sua Hisioria da Liicraiura do Fio Crandc
do Sul c quc fizcran Danasccno sc aaionar clo
dranaiurgo dc Triunfo, ncsno scn conIcccr scus
livros. Quando cnconirou csics, dcois dc andar scca c
ncca, a aiao foi ainda naior, ois ja no rinciro
coniaio con os icios logo crcclcu quc iinIa dianic dc
si una individualidadc alsoluiancnic singular, quc cn
nada sc arccia con os lclcirisias conicnorancos.
Essa vcia dc lizarro quc ouira coisa nao c scnao
un rcsiigioso sinal dc singularidadc, anina or vczcs a
olra c a vida dos grandcs. Xavicr dc Maisirc viajou ao
rcdor do quario. Swifi, clo jornal, cnsinava a friiar
crianas na lanIa. Nclson Fodngucs cra fascinado clas
dorcs fsicas c adorava cscarradciras. Ja lcn dc vida,
con o lolso cIcio, ara concnsar os icnos dc
olrcza, cn vcz dc gasiar cn coisas suniuarias,
cslanjava andando dc iai. Quando vinIa dc janiar no
Nino's, ia ara a cozinIa concr ao con ovo.
E qucn nao sc lcnlra do alorio dc Virglia, cujo
cnlriao crcccu naquclc onio cn quc a cara dc La
Placc nao sc disiinguia d una iariaruga? O lciior dc
Dorgcs, or sua vcz, scnrc icra rcscnic aquclc sinisiro
Funcs, viina da loa ncnoria, quc lcvou caiancnic
vinic c quairo Ioras rccordando o dia anicrior. Mas scra
cn Cuinaracs Fosa o nais singular dc iodos quc
csics ccnlos alundarao. Alra-sc, ao acaso, un
ccnlar dc Tutuncu. Tsing-Lao roscrou, icvc c fcz
sua cIacara cssoal (...} Morava, orcn, cra ondc, cn si,
no cujo calcr dc caranujo, cnsinado a scr, sua olvora
lcn invcniada". Ou ainda. cn dcfcndida disiancia dali
norava vi una noa, Lindalicc no fino cIanar-sc". Ou
ncsno. O iragico nao vcn a conia-goias"
Mas o dcscolridor dc Jozc Joaquin dc Canos Lcao
nao sc rccusa a vcr ouiro lado da qucsiao, aquclc clo
qual o icairologo c valorizado.
Dciado dc aric cssc asccio da cccniricidadc,
quc c o quc nais nc fascina cn Q.S., Ia ianlcn o lado
rigorosancnic icairal c liicrario", quc ianio rcocua os
rofissionais da criica. claro,analisada fornalncnic,
con rigor, a ariir dc una icoria da liicraiura, a foriuna
qoro-sanicnsc, iona una dincnsao c un significado
quc iransccndcn isso quc cu, caricIosancnic, cIano
dc singularidadc... ainda assin rcfiro o dilcianiisno da
criica inrcssionisia.
O lcn gravc c quc a crccao do singular rcqucr
ianlcn singularidadc c csic don, infclizncnic, ncn
scnrc orna o csriio das cssoas conuns, lucidas-
scnsaias, cuja ncnic sc conraz naqucla cocrcncia
loniia quc rcgc c conccria as coisas concIavadas c
ccriinIas. A iais cssoas, salc-lIcs nal o nao Ialiiual,
o inusiiado, o insoliio. dc vcr-sc o Iorror con quc
iorccn o nariz quando lIcs surgc dianic dos olIos algo
nao rcvisio, dcniro dos liniics do nornal ululanic. Nao
c dc csiranIar, orianio, quc os singularcs con clas
vivan cn cicrna lirra c iurra. Swifi, ara nuiios, foi
acnas un grossciro ogrc. Laurcncc Sicrnc, un alIao
cIarlaiao. Nclson Fodrigucs, un iarado. Salvador Dali,
un ncsquinIo nago dc fcira. O csiilo larroco, or
ccnlo, quc narca un crodo dc ouro na Hisioria das
Arics, foi visio cla naioria dos cocvos cono algo
rcicnsioso c csiaafurdio, ianio quc o nonc larroco",
ao dcsignar os adcios da novidadc, valia or una
acIincalIaao. Aic na Inglaicrra, ondc os nolrcs sudiios
sao dados ao culio d cccniricidadc c da ciravagancia,
noian-sc s vczcs rcsirics singularidadc. Pois nao
foi un cscandalo quando alguns narcs arcs, no
Parlancnio, cn discursos inflanados, ancaaran
dcvolvcr suas ncdalIas so orquc Sua Majcsiadc
rcsolvcra condccorar os singularssinos Dcailcs? En
icnos quc ja la vao foi ainda ior. A rcscrva quc Iojc,
or ancnas c olidas nanciras sc faz aos iniroduiorcs
dc novidadcs, iinIa anics un caraicr dc cccraao. Era
dar scrios indcios dc na ndolc ousar algucn a rcforna
do quc qucr quc fossc. Lcia-sc csic lugar dc Cuinaracs
Fosa. Originariancnic, insolcncia dcsignaria acnas.
singulandadc, coisa ou aiiiudc dcsacosiunada, insoliia;
nas cono a novidadc scnrc agridc, da a cvoluao
scnaniica ara. arrogancia, aircvincnio, aiiiudc
dcsaforada, ciulancia, grosscria".
Calculc-sc cniao o quc nao dcvc icr assado o
olrc Qoro Sanio, ncsia nui lcal c valcrosa cidadc dc
Porio Alcgrc, caiial da Provncia dc Sao Pcdro do Fio
Crandc do Sul, Ia ccn anos! O infcliz so odia icr o fin
quc icvc. no Ioscio.
Cono vc Anlal Danasccno a influcncia dc Q. S.
solrc sua coca c solrc o icairo conicnoranco?
AcIo quc Qoro Sanio, clo faio dc icr vivido
nargcn, scnrc scgrcgado, naquclas condics quc
salcnos, con fana dc louco, Iosiilizado or iodo
nundo, inclusivc, ialvcz, cla fanlia c clos anigos,
dificilncnic odcria icr ccrcido qualqucr influcncia
solrc a socicdadc dc scu icno. Nao Ia infornaao dc
quc suas cas icnIan sido cnccnadas c sc foran, c
quasc ccrio quc nao agradaran. Quc va influir no icairo
quc sc faz aiualncnic ianlcn c inrovavcl. A
dranaiurgia cvoluiu nuiio. As roosias quc clc irouc,
cnlora rcvolucionarias na coca, Iojc nao consiiiucn
nais ncnIuna novidadc c ja icn ouiras fornulacs.
Mas isso, cn alsoluio nao dininui a grandcza dc scu
lcgado, ondc vcjo dois faios iransccndcnics quc scnrc
sc incn ncdiiaao. una olra dc aric quc vingou c
gloria osiuna.
Esia inconrccnsao clos conicnorancos, csic
dcsrczo clo ialcnio ou, cnfin, cla singularidadc c
o quc nais conovc Anlal Danasccno no caso Qoro
Sanio.
O indiioso ncsirc-cscola arrasiou cnosa
cisicncia or csics agos scn janais cnconirar qucn
lIc arcscniassc roicsios dc clcvada csiina c disiinia
considcraao. Iniclcciuais dc loa ou na cca, lclc,
crianas, iodo nundo scnrc o icvc or rcnaiado louco
dc sc aiar. Solrc o quc clc fcz, dissc ou cscrcvcu, nunca
una alavra quc nao fossc dc ironia ou rcrocIc. E
assin vcio scndo aic Ia alguns anos, quando a inrcnsa
nacional, assou a anuncia-lo cono a naior dcscolcria
da dranaiurgia lrasilcira. E quc dc galanics aclidos
nao o colriran? O Jarry lrasilciro, o Ioncsco gaucIo, o
Ccnial, o Scnsacional, o Profcia, cic., cic.
Quc Qoro Sanio scja louco ou nao, Danasccno crc
quc isso nada sulirai ou acrcsccnia sua olra. O quc
inoria a sanidadc ncnial dc un ariisia crgunia-sc
sc a sua olra, dc un jciio ou dc ouiro, scnrc diz
alguna coisa?
Nada. O icairo dc Qoro Sanio icn, ois, dc scr
visio acnas cono Iojc o odcnos icr, no alco ou no
icio, alsoluiancnic a aric das circunsiancias quc
ccrcaran a vida c a cssoa dc scu auior. E ncsno o quc
da sc vicssc a dizcr, clo ncnos ara nin, dcvc ficar
ara dcois, ois ncssc ciraordinario dranaiurgo, iudo
scus dcfciios c viriudcs Iao dc scr scnrc ncros
asccios dc sua singularidadc.


OTEATRODEQORPOSANTO OTEATRODEQORPOSANTO OTEATRODEQORPOSANTO OTEATRODEQORPOSANTO
Teoriadarecep Teoriadarecep Teoriadarecep Teoriadarecep oeloucura oeloucura oeloucura oeloucuraaoespelho aoespelho aoespelho aoespelho
Luciana Sicgagno PiccIio
Caicdraiica dc Lngua c Liicraiura Poriugucsas na
Univcrsidadc dc Fona

Madanc Mariin. Qucllc csi la noralc?
Lc Ponicr. Ccsi vous dc la irouvcr.
Ioncsco, Lu cuntutcc cIuuuc
1.

Os loucos dc Iojc scrao os salios dc ananIa." Na
afirnaao, cono aconiccc frcqucnicncnic nos icios
aradignaiicos dc gosio c nvcl oular. cnconiran-sc
duas dirccs, ou scja, duas cIavcs dc lciiura. A
rincira, oiinisia, scnic o vir-a-scr cono rogrcsso c
idcaliza o fuiuro cono lugar dc rcaraao dos quc a
conicnorancidadc rccusou. A scgunda, cssinisia,
ligada idcologizaao do fiorclai olin", da crciua
laudaiio icnoris acii", rcvc un fuiuro dc ial nancira
dcaucrado dc valorcs quc dara crcdililidadc dc salio
quclc quc os scus conicnorancos, jusiancnic,
isolaran cono dcncnic.
En quc cIavc dcvcnos lcr algunas ccnlarcs
rcaliliiacs" Iodicrnas dc crsonagcns c olras do
assado? Scria suficicnic una icoria da rcccao u io
daic", cnscia dc Adorno, dc Walicr Dcnjann, dc iodos
os valorcs dcsiacados cla cIanada cscola dc Franlfuri
c alicados liicraiura or un criico filologo cono
Jauss, ara virar clo avcsso as oinics dc nossos
anicassados? Esia c a crgunia quc nc onIo aqui
ncsia inicrvcnao solrc icairo laiino-ancricano cn gcral
c icairo lrasilciro cn ariicular. Oljcio, onio dc
ariida, rcicio dcsic ncu csiudo, scra a olra
dranaiica do licIo icairal" con o nonc alsurdo". a
concar cla sua rouagcn grafica, dc Qoro Sanio quc,
rccucrado or una criica inicligcnic, cnirc 1964 c
1968, vcn scndo cnccnado c louvado no Drasil cono o
criador, anic-liiicran, do rorio icairo do Alsurdo.
1

No univcrso icairal lrasilciro, alguns ccnaculos dc
aficionados nao ncccssariancnic gaucIos csiudan Iojc
a olra dc Qoro Sanio (olra dc un louco, disscran os
scus conicnorancos} cono un conjunio dc icios, ou
nclIor, dc roiciros" ou scriis" icairais crfciiancnic
sinionizados con a csiciica c a rais dc iodos os
icairos dc vanguarda, qucr os dc aradoo qucr os dc
roicsio, c dc un roicsio sinuliancancnic Iisiorico c
nciafsico.
E Qoro Sanio, dcfinido no scu rcssurgir cono o
Ioncsco,
2
nas ianlcn cono o Anionin Ariaud ou o Eril
Saiic do Drasil
3
c louvado cono o rccursor lrasilciro"
dc Adanov, dc Dcclcii ou dc Ccnci. Mais nornal",
cono icairologo, do quc o Jarry aiafsico do UIu
cncIunc, ois, o louco gcnial Alfrcd Jarry, cono scu
dclrio vocalular dccadcniisia, dcia na sonlra, scn
scniido visvcl, loa aric do quc lIc ardia na ncnic. Ao
asso quc o louco nanso das nargcns do Cuala nao
cnrcga alavras ou crcsscs cuja scnaniica scja
aarcnicncnic ncnIuna, ou quc icnIan acnas un
valor sonoro ara o cscciador"
4

O caso nc arccc digno dc aicnao. E orianio, nais
quc ao crsonagcn Qoro Sanio, c sua cscriiura
dialogada, ja csiudados cn nonografias c cn ccnicnas
dc ariigos
5
, gosiaria dc cIanar a aicnao ara o caso"
icairal alcrio cla Iodicrna rccucraao ou, sc qui-
scrnos, clo aiual nalc ii ncw"
6
, c rocurar as suas
noiivacs.

2.

Inicicnos cla crnica rcnoia c rcccnic. Anlas lcn
conIccidas, agora. O crsonagcn cIanava-sc, no
rcgisio civil c na vida, Josc Joaquin dc Canos Lcao.
Nascido cn Triunfo (FS}, cn 1829, lcvara aic os 33 anos
una vida dc cqucno lurgucs, casado, lcn dc vida,
rofcssor rinario, naon. Aic quc, cn 1862,
inrovisancnic, dcia o cnrcgo ara dcdicar-sc a una
soliiaria c frcnciica aiividadc liicraria. Alandonado cla
fanlia, conca o scu cnira-c-sai nos nanicnios do In-
crio, coniinuancnic sulnciido a cancs ncniais ara,
diz clc, cscaar da acusaao dc nononania". Dcclarado
inicrdiio ioial" cn 1868, aos 39 anos, norrcra aos 54,
cn 1883, viina dc iulcrculosc ulnonar. Scus
conicnorancos lcnlra-lo-ao cono Qoro Sanio, cicio
quc clc ncsno acrcsccniara a scu nonc quando,
duranic una crisc nsiica, vivcu or algun icno cn
rcginc dc casiidadc. qualificaiivo quc nao cnsou cn
alandonar ncn ncsno quando rcionou, con furor,
aquclas rclacs naiurais" quc scrao oljcio dc scu icio
nais fanoso. E scra ianlcn lcnlrado cono o ousado
rcfornador oriografico do oriugucs c cono inrcssor-
cdiior dc una confusa cnciclocdia (Ensqocdu, ou
Scs ncscs dc Iunu cncndudc, na oriografia
qorosaniina} alincniada clos scus rorios cscriios c
or clc vcndida, cssoalncnic, nos nodos, csics ianlcn
anic liiicran, do cordcl" coloriagc nacional.
7

Fora da rovncia riograndcnsc, o nonc dc Qoro
Sanio ficara, cn nvcl oular, cono sinnino dc
crsonagcn dc alIaada, lufao, doido". concciios quc
scrao adoiados cla inrcnsa conscrvadora, con clara
conoiaao ncgaiiva, or ocasiao da Scnana dc Aric
Modcrna dc 1922. Na Scnana, con cfciio, o cscriior
gaucIo Mucio Tcicira rccorda o naluco", ou scja o
naluco Qoro Sanio, dc ilIcrica ncnoria", ara
dcclarar quc fuiurisias c nodcrnisias nao iinIan
invcniado nada, ois a clininaao da rina, da
ncirificaao c da granaiica, alcn do lon-scnso, na
ocsia, ja iinIa sido raiicada or Qoro Sanio.
8

A ariir da, o louco liicraio gaucIo iornar-sc-a, ara
os lrasilciros, na crcssao, or ccnlo, dc AiIos
Danasccno Fcrrcira, o nosso rinciro surarrcalisia. c
rccursor da grandc rcvoluao ociica lrasilcira, una
csccic dc Tiradcnics do novincnio nodcrnisia do
as".
9

Tudo, orcn, fica liniiado a nvcl dc ancdoia, ois
arccc quc nao cisicn nais os icios. Ha una csccic
dc iradiao oral, cn viriudc da qual os anadorcs cono
AiIos Danasccno Fcrrcira gosian dc rcciiar ara os
niinos vcrsos do ocia ao liniic cnirc o non-scnsc
ociico c inicncional c o dcsconco involuniario c
aiologico, nos quais a calriia, Tcrcsa c a lingua
sofrcn Iorrorcs, ara rinar, nun doningo dc nissa.
10
Na dccada dc 1960, orcn. da-sc, con a rccucraao dc
ircs fascculos da fanosa Ensqocdu, a rccucraao do
icairologo.
Dcois dc varios aconiccincnios, quc a crnica
riograndcnsc vai organizar cn o1cnica (qucn icra sido
o dcscolridor" dc Qoro Sanio"
11
} ircs suas concdias,
As cuocs nutuus, Mutcus c Mutcusu c Eu sou vida,
cu nao sou noric, sao rcrcscniadas clo Tcairo
Univcrsiiario cn Porio Alcgrc, con incscrado succsso
do ullico. As cnccnacs dc cas dc Qoro Sanio
assan, cniao, a scr nuncrosas; inicgradas no
rccriorio dc conanIias rofissionais, iornan-sc
csinulo ara novas csquisas dc aiuaao ccnica, dcsdc
a narcaao groicsca dc crsonagcns c siiuacs, nos
nodos do vaudcvillc", lciiura dcsiacada, nos noldcs
lrccIiianos, daquilo quc o ullico c convidado a
condcnar; c scrvcn ianlcn cono onio dc ariida ara
ccrccios ccnicos dc crcssao cororal. E nao c so.
ara Qoro Sanio auior dranaiico, a qucn sc dcdican
csiudos criicos c ccgcscs ociicas, c ncsno
iranscrics cincnaiograficas, cn fornas dc cascrado
crcssionisno, invoca-sc un dos lugarcs dc lidcrana
no rcduzido anicao da dranaiurgia lrasilcira.
12


3.

Esia na Iora dc fazcr crgunias. A rincira, classica,
c a quc sc rcfcrc dcfasagcn cnirc o auior c ullico scu
conicnoranco, ja rcsunida laidarncnic or
Sousandradc, or ccnlo, na fornula. Ouvi dizcr quc
ninIa olra vai scr lida cinqucnia anos dcois. Fiquci
dcsolado. a dcsilusao dc qucn cscrcvc cinqucnia anos
anics." E Sousandradc cauior cocvo dc Qoro Sanio,
invcnior, cono csic, dc scu rorio nonc liicrario,
consirudo clo sincrciisno dc dois solrcnoncs
iradicionais con a nodcsia" finalidadc dc alcanar o
ncsno nuncro dc lciras dc SIalcscarc. Da ncsna
nancira quc Qoro Sanio, Sousandradc (1832-1902} foi
rofcssor rinario, rccusado cla fanlia c
inconrccndido clos scus conicnorancos, so
alcanando fana osiuna cn viriudc da rccucraao
or criicos da nova vanguarda, clos ocias
concrciisias dc Sao Paulo solrciudo, quc da sua olra
vao valorizar as ilIas rcvolucionarias, fuiurisias", scja
no lano fornal, scja dos conicudos.
13

Princira crgunia. Qoro Sanio cra un doido ara os
scus conicnorancos so orquc via lcn nais longc quc
clcs ianio na vida cono na liicraiura? Ou cra ncsno
louco c a nossa aiual rccucraao c sinal dc nossa forna
dc vcr os loucos do rcscnic c do assado, dc rccncIcr
suas vicissiiudcs c linguagcn con significados quc sao
nossos, con nossos conlcos dc narginalizaao c con
nossos conlcos dc cula cla narginalizaao a quc
condcnanos os ouiros?
Scgunda crgunia. O ullico quc alaudc as
rcrcscniacs dc cas dc Qoro Sanio conoria-sc
assin orquc vc nclc un auior injusiancnic
inconrccndido clos scus conicnorancos, nao un
louco nas algucn lcn nais salio quc clcs, ois caaz
dc anicciar suas acs Iunanas c sociais, ou orquc o
quc inicrcssa nao sao as cas dc Qoro Sanio c sin o
crsonagcn iniciro dc Qoro Sanio, o louco,
narginalizado cla socicdadc, a qucn, cnquanio louco,
conccdcu-sc dizcr coisas quc cada un dc nos iraz no
inconscicnic, coisas quc ialvcz, ainda Iojc, scjan
condcnadas c condcnavcis cla logica c cla noral, cuja
cnccnaao aiua cono una funao lilcriadora colciiva,
nuna caiarsc quc, dcsdc Arisioiclcs, sc considcra,
convcncionalncnic, cono o oljciivo rincial do icairo?
Tcrccira crgunia, corolario da anicrior. sc as cas
dc Qoro Sanio fosscn lidas ou rcrcscniadas scn quc
o ullico ionassc conIccincnio da sua auioria, scn
quc cnirc o icio c o lciior, cnirc aiorcs c cscciadorcs
surgissc o nclancolico crsonagcn do doido dc
Triunfo", ial cono aarccc nas caricaiuras dc scu icno
con sua grandc calca ronaniica, scus olIos irisics,
sua icsia larga, os calclos conridos quc sc fundcn
con as larlas dc lcaio, dc fraquc c cariola rodos ou
scja, sc as cas iivcsscn vida roria nos icios c nos
alcos, o succsso aiual scria o ncsno?
E nais. o icairo dc Qoro Sanio odc scr coriado?
Alcn dc sua linguagcn c dc scu conicio culiural, Ia
nclc clcncnios univcrsais quc ossan iornar scus
crsonagcns (narioncics novincniadas na nciadc do
scculo assado cn un inaginado icairinIo do inicrior
gaucIo or un jciioso ariisia dc rovncia} nodclos dc
conoriancnio validos ara qualqucr coca c qualqucr
as, arquciios Iunanos c sociais?

4.

Procurcnos as rinciras rcsosias nos icios. As
concdias, nun ioial dc 17, cnconiran-sc iodas no
icrcciro volunc dc Ensqocdu, 102 aginas inrcssas
na Tiografia Qoro Sanio, cn Porio Alcgrc, cn julIo dc
1877. Sc sc acrcdiia no colofao, foran iodas cscriias cn
1866. Qoro Sanio, scgundo scu rorio icsicnunIo,
cscrcvia-as ao corrcr dc cna", una or dia, s vczcs
cn acnas duas ou ircs Ioras dc iralalIo. cn icrnos
quaniiiaiivos so Loc dc Vcga odcria, rclaiivancnic,
concorrcr con nosso crsonagcn. Conca cn fins dc
janciro dc 1866 con una concdia inacalada, O Iscdc
utcudo ou O IIuntc csconddo; ircs cas cn
fcvcrciro, una no dia 12, ouira cn 16 c nais ouira cn
24. Una ausa c, cniao, o ncs dc graa. En naio dc
1866 Qoro. Sanio cscrcvc 8 concdias das nais
rcrcscniaiivas c rcrcscniadas dc scu rccriorio. Duus
ugnus cn Iunco, no dia 5; Mutcus c Mutcusu, no dia
12; As cuocs nutuus no dia 14; Hoc sou un c
ununIu outo no dia 15; Eu sou udu, cu nuo sou
notc no dia 16, c assin or dianic, aic o aio unico Un
ccdo nu Fuzcndu Nuconu quc o ocua dois dias 26 c
27 dc naio. Mais quairo cas aic 16 dc junIo c dcois
o silcncio. Enfraquccc ara scnrc a grandc furia
criadora, rcalizada na cidadc dc Porio Alcgrc, no n
o
21
do Dcco do Fosario, solrado dc ircs janclas? Ou ouiros
dranas sc ciraviaran na crda dc clo ncnos 5 dos 8
voluncs cn quc sc ariiculava a Ensqocdu, cn 1877,
quando o Iunildc c rcvcrcnic" sudiio Qoro Sanio
Ioncnagcava Sua Majcsiadc Incrial D. Pcdro II, con
una caria cIcia dc rcsscniincnios cla crscguiao dc
quc sc scniia viina? No noncnio a crgunia fica scn
rcsosia. Mas os icios quc nos cIcgaran consiiiucn,
or si ncsnos, un organico c significaiivo rccriorio.

Por quc c cono cscrcvia Qoro Sanio? As duas
rcsosias sao incdiaiancnic dadas cla lciiura das
rinciras ccnas das Hcuocs nutuus. A ca icn incio
con un nonologo do roiagonisia quc c, ao ncsno
icno, aior c Iisioriador, inlicado no aconiccincnio c
dclc disianciado. Incriincnic c o scu nonc c, cono
quasc iodos os noncs dc Qoro Sanio, icn un claro
salor scicccnicsco, irazcndo-nos lcnlrana un icairo
caicgorial, scja un oular icairo dc narioncics scja un
douissino icairo jcsuiico, cn quc os crsonagcns sao
sinuliancancnic iios c alsiracs norais" c, cono
iais, odcn scr incdiaiancnic rcconIccidos or un
ullico co-ariicianic.

O incriincnic dc Qoro Sanio coincicc assin
auioliograficancnic con o Auior. a casa quc clc c cn
ccna c iao cvidcnicncnic a casa cn quc clc, Qoro
Sanio, cscrcvc, cn 14 dc naio dc 1866, quc a ccna sc
configura logo cono un diario ronaniico no qual
convcrgcn iunuliuosancnic c scn qualqucr forna dc
ccnsura os cnsancnios do Escriior-Pcrsonagcn. A
invcnao c, ialvcz, a dc naicrializar con crsonagcns dc
carnc-c-osso os rorios sonIos roilidos, s rorias
inagcns lascivas dc nocinIas anorosas, c ncsno o
rorio sucr-cgo quc iudo ccnsura. con un rcccdcnic
ilusirc no quinIcnicsco Anjo-da-Cuarda do Auto du
Anu, dc Cil Viccnic. Cono as cas dc Qoro Sanio
icn, ainda Iojc, rcduzida circulaao, valc a cna
rcroduzir aqui o nonologo con quc icn incio As
cuocs nutuus, ara quc icnIanos un aoio iciual
ara o quc disscnos aic aqui.
PFIMEIFO ATO Ccna 1.
IMPEFTINENTE. Ja csiava adnirado. c
consuliando a nin ncsno, ja nc arccia grandc
fclicidadc ara csia grandc frcgucsia o nao
dolrarcn os sinos... E ara cu ncsno nao ouvir
os irisics sons do funclrc lronzc! Esiava
qucrcndo sair a asscio. fazcr una visiia. c ja quc
a ninIa ingraia c nojcnia inaginaao iirou-sc un
janiar, rcicndia ao ncnos convcrsar con qucn
n'o Iavia ofcrccido. Enircianio nao sci sc o farci!
Nao sci orcn o quc insirou coniinuar no nais
inrofcuo iralalIo! Vou lcvaniar-nc. coniinua-lo
c ialvcz cscrcvcr cn un norio. ialvcz ncssc or
qucn agora os ccos quc insiran ranio c dor
dcscrian nos coracs dos quc os ouvcn, a
oraao cla alna dcssc cujos dias Dcus s con a
sua Onioicnic voz ou voniadc! E scra csia a
concdia cn 4 aios, a quc dcnoninarci As
cucocs nutuus.
(Lcvania-sc aroina-scdc una ncsa. cga una
cna; nolIa cn iinia c conca a cscrcvcr.}
Sao Iojc 14 dc naio dc 1866. Vivo na cidadc dc
Porio Alcgrc, caiial da Provncia dc Sao Pcdro do
Sul. c ara nuiios, Incrio do Drasil... Ja sc vc
ois quc isio c una vcrdadcira concdia! (Aiirando
con a cna. griia.} Lcvc o dialo csia vida dc
cscriior!
nclIor scr concdianic! Esiou so a cscrcvcr, a
cscrcvcr; c scn nada lcr; scn nada vcr (nuiio
zangado}. Podcndo csiar cn casa dc alguna lcla
gozando, csiou aoui nc inconodando! Lcvcn-sc
irinia nilIcs dc dialos ara o Ccu da urcza, sc
cu cgar nais cn cna anics dc icr... Sin! Sin!
Anics dcicr nuncrosas noas con qucn assc
agradavclncnic as Ioras quc cu quiscr. (Mais
lralo ainda} Irra! Irra! Con iodos os dialos! Vivo
qual lurro dc carga a iralalIar! A iralalIar!
Scnrc a nc inconodar! E scn nada gozar! Nao
qucro nais! Nao qucro nais! E nao qucro nais!
Ja dissc! Ja dissc! E Ici dc cunri-lo! Cunri-lo!
Sin! Sin! Esia diio! Aqui cscriio (ondo a nao na
icsia}; csia fciio; c dcniro do ciio! (Pondo a nao
ncsic}. Vou orianio vcsiir-nc, c sair ara dcois
rir-nc; c concluir csic ncu uiil iralalIo!
(CaninIa dc un ara o ouiro lado. coa a calca;
rcsnunga. iona ialaco ou rac; c sai o nais
jocosancnic quc c ossvcl.} Esiava (ao aarcccr}
cu ja ficando ansiado dc ianio cscrcvcr, c or nao
vcr a cssoa quc onicn nc dirigiu as nais
afciuosas alavras! (Ao sair, cnconira una
nulIcr ricancnic vcsiida, cIanada
Consoladora}.
14

E aqui, cniran cn ccna a Consoladora, a Inicrrcia,
Truquc-Truquc, a VclIa-nariosa.... iodas Iiosiascs dc
un Pccado quc olscssiona o Auior-dranaiurgo c quc c o
onio dc ariida da sua icniaiiva dc sullinaao
liicraria.

5.

Claro, iodos os ccrccios icairais dc Qoro Sanio sao
un conjunio dc furiosas auio-analiscs, rcvcladorcs dc
csquizofrcnicas ciscs dc crsonalidadc, dc dclrios dc
grandcza, dc ncccssidadc dc rcvancIc dianic dc una
coniingcnic rcalidadc dc IunilIacs. Claro, nclIor quc
usar sofisiicadas icrninologias nodcrnas, valcria a
icniaao dc csiudar Qoro Sanio na crscciiva c
scgundo a oiica dc julgancnio dc scus conicnorancos,
con caicgorias ionadas or cnrcsiino a Ccsarc Lon-
lroso c sua conccao dcgcncradora do gcnio, ou
ialvcz a Ma Nordau. Alias, o rollcna quc aqui nos
colocanos nao c Qoro Sanio, nas o orquc da
acciiaao aiual dos icios loucos" dc Qoro Sanio.
MacIado dc Assis, auior dc aradignaiico conio quc
c O Acnstu, ialvcz nos rcsondcssc con a sua irnica
csiaisiica. louco c aquclc quc cn una socicdadc csia do
lado da naioria, salio c qucn niliia nas filas da
naioria. Dasia quc a rclaao sc invcria c o alicnisia dc
onicn scra o louco dc Iojc, o carccrciro assara a scr o
cncarccrado.
csia a rcsosia quc csiavanos rocurando? Talvcz
sin, cn icrnos alsoluios. En icrnos rclaiivos, orcn,
nao sc dcvc iirar Qoro Sanio c o scu icairo daquclc
conicio laiino-ancricano cn quc nao so clc vivcu, nas
cn quc ianlcn, Iojc, aconicccu a sua rcaliliiaao".
O icna do louco cn ccna c roiinciro no aiual icairo
laiino-ancricano. Podcria iraiar-sc dc una rccucraao
iniclcciualisia da larlarica rcligiosidadc quc, nas
socicdadcs riniiivas, rivilcgia o louco cono un scr
iocado or Dcus. Mas odcria iraiar-sc ianlcn dc un
sinal, nouiros nvcis, do dcscjo dc fuga no sonIo c no
alsurdo, c, afinal dc conias, na ocsia quc caracicriza
ioda a liicraiura laiino-ancricana dc nossos dias. Ncsic
scniido, a rccucraao Iodicrna do icairo dc Qoro
Sanio cquivalcria, no icairo, a un viialisia aio dc criaao
aralclo aos ianios rcalizados ncsics anos or auiorcs
laiino-ancricanos quc sc novcn nos liniics do
irracional. cIancn-sc clcs Calricl Carca Marqucz ou
Joao Cuinaracs Fosa.
En Fona, o argcniino Calricl CacIo Millci c no
alco Canana, o louco dc Marradi, c o nonologo uusc
un Ioncn, do ocia orfico quc, fccIado no scu
nanicnio dc Casicl Pulci, rccclc as visiias dos anigos
c fala dc si c dc sua docna, c nuiio scnclIanic, nao
digo aos nonologos dc Qoro Sanio ial cono nos
cIcgaran airavcs dc sua cascira cnciclocdia, nas,
cono clcs, iniclcciualisiicancnic, nos sao dados clos
nodcrnos dranaiurgos lrasilciros. Cono sc o louco dc
Triunfo rccclcssc a nossa visiia no nanicnio
riograndcnsc c nos acolIcssc analogancnic a Canana,
ou ao Sadc c Marai dc Pcicr Wciss, na sua iragica c
csqualida iniinidadc. Un aradigna, ialvcz, nao nais
acnas da solidao do iniclcciual fcrido" do II Incrio
lrasilciro, nas da solidao dc iodos os iniclcciuais
fcridos" do rcscnic c do assado.
15

NOTAS NOTAS NOTAS NOTAS
1. Solrc o Tcairo do Alsurdo, ainda fundancnial o
lclo livro dc Mariin Esslin. TIc TIcutc o tIc uIsud,
1971. Traduao franccsa, TIcutc dc `uIsudc, diiions
DucIci/CIasicl, Paris, 1977. Una rincira rcdaao,
iialiana, dcsic ncu cnsaio, foi includa, sol o iiulo
Alcunc considcrazioni sui azzi in sccna ncl icairo
laiino-ancricano", no FcstscIt Josc Cd Pccz. Scndu
dc cstudos c cnsuos, organizada or Allcrio Cuiicrrcz
dc la Solana c Elio Alla Duffill, Scnda Nucva dc
Edicioncs, Ncw Yorl, 1981, . 139-146. Enlora o
iralalIo fossc inicialncnic dcsiinado a un ullico
lcigo", isio c un ullico inicrnacional ouco infornado
solrc o conicio culiural lrasilciro, acIci quc fossc
ialvcz inicrcssanic nosirar ao lciior lrasilciro ianlcn o
onio dc visia dc un criico csirangciro accrca dc un
oljcio liicrario nacional. E, ncsia crscciiva, agradco
aos anigos da Travcssia" o icr acolIido a coniriluiao
da csirangcira quc cu sou na sua lcla rcvisia.
Anicriorncnic, cu roria ja iinIa fciio rcfcrcncia a
Qoro Sanio c ao scu icairo no ncu livro. Luciana
Sicgagno PiccIio, Lu Lcttcutuu Husunu, Sanioni-
Accadcnia, Fircnzc-Milano, 1972, . 447-448 c Dill..,
. 459-460.
E, nais rcccnicncnic, cn Lu Lttcutuc Hcscnnc,
Paris, Prcsscs Univcrsiiaircs dc Francc, col. Quc sais-
jc?", 1981, . 66. Agradco a Wagncr Novacs cla ajuda
na rcdaao dcsia vcrsao cn oriugucs do ncu iralalIo.

2. Cf. a FolIa da Tardc" dc Porio Alcgrc, 4 agosio
1964 quc. anunciando a inicnao nanifcsiada clos
dirigcnics do local Clulc dc Culiura dc lcvar ccna ircs
cas curias dc Qoro Sanio, iniiiulava o ariigo. Qoro
Sanio c Ioncsco do scculo XIX". Agradco ao colcga
Jancr Crisialdo o nc icr fciio conIcccr csic c ouiros
docuncnios do caso Qoro Sanio".

3. Cf. Dccio Pignaiari, in Corrcio da ManIa" Fio dc
Janciro, 26 dc Maro dc 1967. O icairo dc Qoro Sanio
c aniiicairo, ou nclIor, nciaicairo. Sc lcnlra Ioncsco,
lcnlrara ianlcn Anionin Ariaud. Algunas narcacs
suas sao do iio Eril Saiic".

4. CuilIcrnino Ccsar, oo Sunto, do nto u
cududc, in Jornal do Drasil, Cadcrno D, 4 dc Maio dc
1968.

5. Esscncialncnic. Qoro Sanio. Joaquin dc Canos
Lcao. As cuocs nutuus c outus concdus. Fiaao do
icio, csiudo criico c noias, or CuilIcrnino Ccsar,
Porio Alcgrc, Univcrsidadc Fcdcral do Fio Crandc do Sul,
1969; 2
a
cd., ilidcn, Ediiora Movincnio, Co-cdics
UFCS, 1976; Flavio Aguiar, Os Ioncns ccuos.
Inovaao c convcnao na dranaiurgia dc Qoro Sanio,
Porio Alcgrc, A Naao/Insiiiuio Esiadual do Livro, 1975.
Para ariigos c cnsaios anicriorcs, v. a Dilliografia,
conlcia aic a daia dc ullicaao, nos dois voluncs.
Para os iralalIos osicriorcs a 1976, vcja-sc o Cadcrno
dc Salado" do Coco do Pouo dc Porio Alcgrc, or
ocasiao dos 70 anos dc CuilIcrnino Ccsar (20 dc naio
dc 1978}, con noicias solrc a aiividadc do criico cono
dcscolridor" dc Qoro Sanio. E vcja-sc Flavio Aguiar.
CuilIcrnino Ccsar c Qoro Sanio", no Coco do Pouo,
Porio Alcgrc, 27.05.1978, . 6. Un scninario solrc
Qoro Sanio foi rcalizado, cn 1981, na Univcrsidadc dc
Draslia, or Hciior Mariins c a Maria Mariins dcvc-sc
una fundancnial icsc solrc o nosso icairologo.

6. Dccio Pignaiari, ari. cii.. Dcois dc Sousandradc,
no MaranIao; dcois dc Killcrry, na DaIia, Qoro
Sanio, no Fio Crandc do Sul. A rccucraao da
infornaao (infornaiion rciricval"} quc corrcsondc ao
nalc ii ncw" dc Ezra Pound, c iao inorianic quanio a
criaao da infornaao nova ara a vida do organisno".

7. Enlora o codc, cono nivcl csiilsiico c nodo dc
divulgaao dc icios liicrarios ao gosio do ovo cisia cn
Poriugal, cono cn ioda a Pcnnsula Ilcrica, a ariir do
scculo XVI, isio c, dcsdc a dcscolcria da inrcnsa, c
cnlora nuiias cdics dc cordcl oriugucsas icnIan
assado ao Drasil no rorio scculo XVI, convcn nao
csqucccr quc o nonc codc, alicado cn fins do scculo
assado no Drasil s cas oularcs iniiando o
cootugc franccs, c un dccalquc lrasilciro ou, clo
ncnos, una rcdcscolcria dc fins do scculo XIX dc un
vclIo nonc oriugucs. Cf., or ccnlo, Horacio dc
Alncida, Iniroduao olra dc Lcandro Concs dc
Darros", cn Ltcutuu ouu cn ucso. Aniologia, II
volunc. Fundaao Casa dc Fui Darlosa- Fundaao
Univ. Fcgional Nordcsic, Fio dc Janciro 1976, . 1-14.

8. Mucio Tcicira, Mcnorias dignas dc ncnoria", cn
Anuuo do Estudo do Ho Gundc do Su uu o uno dc
l9lJ, Livraria ScllacI, Porio Alcgrc, 1912, . 164-176.
Cf. Flavio Aguiar, Os Ioncns ccuos, cii. . 30-32.

9. AiIos Danasccno Fcrrcira, Inugcns scntncntus du
cdudc, Porio Alcgrc. Livraria do Clolo, 1940. . 127. Cf.
Flavio Aguiar, Os Ioncns ccuos, cii. . 32.

10. CuilIcrnino Ccsar, MnIu utcuuo no cuso
oo Sunto . in Cadcrno dc Salado" Corrcio do
Povo", Porio Alcgrc, 17-8-1968.

11. Cf. Jancr Crisialdo, A dcscoIctu do oo, in
Dolciin do Aricl, n
o
7. A aroinaao dc Qoro Sanio
aos auiorcs do Tcairo do Alsurdo calcria aYan
MicIalsly quc, assisiindo a soncnic duas cas dcsic
auior, nao Icsiiou cn roclana-lo vcrdadcirancnic
scnsacional, rinciro rccursor nundial do icairo do
alsurdo". Cf. ainda, dc CuilIcrnino Ccsar, as quairo
scrics dc MnIu utcuuo no cuso oo Sunto, cii. I,
Corrcio do Povo, Cadcrno dc Salado", 17-8-1968; II, 26-
8-1968; III, 31-8- 1968; IV, 7-9- 1968.

12. Lcnlro-nc icr visio no Fio, cn 1977, una
lclssina iranscriao cincnaiografica or Haroldo Maria
Darlosa dc Eu sou udu, cu nuo sou notc. E olrigada a
Alcandrc Eulalio organizador da scssao.

13. Para Sousandradc, cuja vida c foriuna valcria a
cna csiudar cono vida aralcla" dc Qoro Sanio, dc
qucn cra nais culio c liicraio c solrciudo nais conos
su, vcja-sc csscncialncnic Augusio c Haroldo dc
Canos, Hc/Vsuo dc Sousundudc. Tcios criicos,
aniologia, glossario, liolilliografia, Sao Paulo 1964, c
FricdricI Willians, Sousundudc, con una iniroduao
dc Jorgc dc Scna, Sao Lus do MaranIao, Edics Siogc,
1979, alcn do nais rcccnicncnic, Luiza Lolo, Tuduo
c utuu. O Gucsu dc Sousundudc, Edics SIOCE, Sao
Lus, Ma. 1979.
Qoro Sanio, ianlcn cono Sousandradc, julgava-sc
un rccursor". Mais rcalisia, orcn, do quc csic,
cnsava icr avanado dcnais na clininaao das idcias
inicrncdiarias".
As ninIas olras quasi so cu as cnicndo; ianias
foran as inuiilidadcs or nin surinidas! AcIo orcn
ccdo ara quc dcsdc ja sc faa ianio!", Solrc a
oriografia", oo Sunto, CuilIcrnino Ccsar, cii., . 26.

14. Ilidcn, . 70-7 1. Talvcz influcnciado clo rorio
Qoro Sanio, CuilIcrnino Ccsar rcgulariza a oriografia
qoro-saniina, con ncdo dc quc o icio fiquc ousado
dcnais, ncsno ara un lciior dc Iojc.

15. Cf. Flavio Aguiar, CuilIcrnino Ccsar, cii., na noia
1. Ha nuiio ianlcn do Tcairo do Alsurdo cn Qoro
Sanio, nao rcsia duvida. Nao so quc Ia ncnos Ioncsco c
Dcclcii, c nais Vladinir c Esiragon, os irisics alIaos
dc Escundo Godot. Ncsic scniido, a agiiaao, as
nicagcns, as falas, iudo o nais rcvcla, na vcrdadc, una
nansidao aavoranic. a nansidao do silcncio, das
aisagcns gcladas. A inagcn da csca c adcquada. la
cnlaio, o cic sc dclaic furiosancnic na rcdc, aic quc
cansa. En cina, na sucrfcic, nuiio ouco aarccc. Ha
una nansidao,a nansidao dos condcnados. Ha una
nansidao a. a nansidao do Scgundo Incrio,
cncdcrnidancnic conscrvador, airiarcal c
cscravocraia."


ADESCOBERTADOQORPO ADESCOBERTADOQORPO ADESCOBERTADOQORPO ADESCOBERTADOQORPO
Junc Cstudo
Douto cn Lctus Funccsus c Conuudus
cu Unucstc dc u SoIonnc Nouucc
c cx-ocsso-ustuntc dc Ltcutuu Huscu nu UFSC.

DO MALA-NOS-TENTOS

O ial ninciro c das Minas.
Minas Ccrais nc arccc
dc Salara ou Suruli.
Dc la sc vcio nui olrc!
E agora, con laia c colrc
Minas acIou clc aqui.

Aurcliano dc Figucircdo Pinio, in Anou
dc Estuncu c Outos Pocnus
Os Ioncns nao sc dividcn acnas cnirc os quc crian
c os quc nao conscgucn fazc-lo. cisicn ianlcn os quc
cdcn aos criadorcs carona ara a osicridadc.
O criador quc nos inicrcssa c Jozc Joaquin Qanos
Lcao Qoro Sanio. Dclc nao dircnos nais quc isio.
norrcu Ia quasc un scculo, gcnial, dcsconIccido c
ridicularizado. Morio cn 1883, icvc ircs dc suas cas
cnccnadas caiancnic un scculo aos cscriias. A
inoriancia dc sua olra na dranaiurgia conicnoranca
nao adniic discusscs. ja sc ins or sua fora c
originalidadc. Ncsic noncnio, no cnianio, sua olra nao
nos inicrcssa. Qucrcnos falar acnas dc qucn rcicndc
ic-lo dcscolcrio.
Tcn o rofcssor, CuilIcrnino Ccsar da Silva fciio
dcclaracs a criodicos nacionais nanifcsiando o scu
cniusiasno cla sua" dcscolcria. Analiscnos alguns
irccIos dc suas cnircvisias.
Escrcvc, falando dc A Ensqocdu ou Scs Mcscs dc
unu Encndudc. Sairan ao iodo novc ou dcz
fascculos, dos quais so sc conIcccn ircs, dois
cricnccnics ao Prof. Dario Diiicncouri c un ao cscriior
OlyniIo Sannariin"
1
. E nais adianic. Ao cscrcvcr a
Hstu du Ltcutuu do Ho Gundc do Su, aarccida
cn 1956, nada cnconiranos da auioria dc Qoro Sanio
nas lillioiccas c arquivos do Estudo c do Pus (o grifo c
nosso} acsar das nuiias luscas rcalizadas''
2
.

No cnianio, na sua Hstu du Ltcutuu do Ho
Gundc do Su Ia rcfcrcncia a OlvniIo Sannariin,
&ldqo;quc gcncrosancnic nos franqucou a sua rcciosa
colcao dc auiorcs rio-grandcnscs".
3

Sannariin ossua un Qoro Sanio. CuilIcrnino
Ccsar afirna icr iido accsso sua colcao dc auiorcs
gaucIos cn 1956. ou anics. E cn 1968 diz nada icr
cnconirado dcsic auior nas lillioiccas do Esiado c do
Pas, acsar dc nuiias luscas rcalizadas".
Ouira ainda, sc nao iao culosa, lcn nais gravc.
Aquilcs Porio Alcgrc. AiIos Danasccno Fcrrcira c
lvaro Morcira sc rcfcrcn ao olrc auior ara iona-lo
cono oljcio dc cscarnio"
4
.

Diz-nos AiIos, cn 1940. Dois iios scn liniics, c
quc, or isso, dcvcn scr visios acina do icno, foran
Ariur dc Olivcira c Qoro Sanio...
...(Qoro Sanio} nao iirou os cs daqui. E nunca s
os cs cn agrcniacs, acadcnias, rodinIas, socicdadcs
ou o quc quc fossc.
Foi un soliiario. Un csquisiiao. Un naluco.
Nao aarccc nas ciiacs auiorizadas, janais foi iido
cono iniclcciual, c quando a Hisioria sc lcnlra dclc
iransfcrc o ocia ara o fuiuro acnas cono iio
oular.
una injusiia. Clanorosssina.
Qoro Sanio foi o nosso rinciro sura-rcalisia, o
rccursor da grandc rcvoluao ociica lrasilcira, una
csccic dc Tiradcnics do novincnio nodcrnisia do
Pas"
5
.

Oljcio dc cscarnio?
Tanouco Aquilcs Porio Alcgrc o iona cono oljcio
dc cscarnio, cnlora o julguc louco. Con suas alavras.
Qoro Sanio, aiualncnic dc ncnoria iao
ridicularizada clos iniclcciuais. Todavia, anics do
dcscquillrio ncnial, dc quc foi viina, Qoro Sanio foi
Ioncn dc ccrio valor c rcrcscniaao...
No anno dc 1876, ja visivclncnic iransiornado do
ccrclro...
6


Tonou nuiio a scrio as suas olrigacs, cunrindo
rcligiosancnic scus dcvcrcs.
Por ondc andou dciou lon nonc cla sua conduia
irrcrcIcnsvcl, nao so na vida niina cono no cargo quc
ccrcia.
Nos uliinos anos, ja nao rcgulava con accrio"
7

En ariigo cscriio ara o icairo do Clulc dc Culiura,
cscrcvc o rofcssor CuilIcrnino. O scculo XIX viu-o
sol o angulo uro c sinlcs da loucura. Aquilcs Porio
Alcgrc cscrcvcu a scu rcsciio una crnica csiriiuosa...
O ncsno fizcran AiIos Danasccno Fcrrcira, lvaro
Morcira c OlyniIo Sannariin, nais rcccnicncnic, cn
dois ariigos na inrcnsa local"
8
. Coniraonos aqui
acnas alguns cccrios dc OlyniIo Sannariin.
Scn scr un nodcrnisia do nosso icno, fcz, no
cnianio, liicraiura conirariando iodos os rinciios
acadcnicos.
Crandc Ioncn csic Qoro Sanio, quc fazia sua
liicraiura scn ionar conIccincnio do nundo liicrario
quc o ccrcava.
Qoro Sanio odc scr considcrado un ncorccursor
sui-gcncris do nodcrnisno liicrario no Fio Crandc do
Sul, ainda quc dc icndcncia nodcrna, rcsciiando cn
aric os rccciios da ocsia assadisia"
9
.

...sol o angulo uro c sinlcs da loucura?
Ou rcsidiria o caraicr da dcscolcria dc CuilIcrnc
Ccsar da Silva cn coloca-lo cono rccursor do icairo do
alsurdo?
No cnianio, cn daia lcn anicrior, Lucia CarvalIo
Mclo falava cn Ioncsco gaucIo", cn cccao gcnial
dcniro do conicio icairal do scculo XIX. A auicniicidadc
c valor do icairo dc Qoro Sanio consisic cn clc
arcscniar una visao ioda sua do nundo, dcfornada
cla crucldadc, cla disiorao, cla dcsconcao,
dcsiruindo a crsonalidadc dos crsonagcns quc sc
arcscnian fracionados na aao c na alavra"
10
.

E quando Lucia CarvalIo Mclo fcz csia dcclaraao, o
rof. CuilIcrnino Ccsar ja ossuia os originais do
icairologo, Ia ircs ou quairo anos, scn icr diio una
alavra a rcsciio do ncsno. Alias, diz-nos AiIos
Danasccno Fcrrcira. NcnIun dos Iisioriadorcs da
liicraiura rio-grandcnsc Joao Pinio c Silva,
CuilIcrnino Ccsar c ouiros sc arriscou a dar algunas
linIas dc rcscnic ao curioso ocia do SolradinIo da
Praa da Alfandcga"
11
.

Diz o auior dc Mcu Putucu no Jonu do Hus. Un
dia, orcn convcrsando con Anlal Danasccno
Fcrrcira, dissc-nos clc quc o rofcssor Dario dc
Diiicncouri ossua un fascculo da Enciclocdia. no
qual Iavia nuiias cas daquclc auior. Havia lido
algunas c csiava inrcssionado"
12
.

Cono clicar csia asscriiva do rofcssor
CuilIcrnino, ao rcfcrir-sc iao sucrficialncnic a qucn
rcalncnic dcscnicrrou Qoro Sanio do o das
lillioiccas?
Vcjanos.
Aldo Olino, 1963. A olra dc Qoro Sanio foi
localizada or AnlaI Danasccno Fcrrcira, un arificc
silcncioso dc nossa vida icairal c arisiica... Anlal
Danasccno conscguiu quc o Dr. Dario dc Diiicncouri
ccdcssc a olra, or cnrcsiino, ao rofcssor
CuilIcrnino Ccsar, Iojc la or Coinlra, o qual rcicndc
cscrcvcr un livro solrc o ncsno".
13

Anionio Carlos Cardoso dc Scna, rcsonsavcl cla
cnccnaao rincira das cas dcsic icairologo, diz-nos,
cn cnircvisia inrcnsa gaucIa, scr Anlal Danasccno
Fcrrcira a cIavc do nisicrio Qoro Sanio, o qual
conscguiu dcscriar nos conanIciros, o gosio clo
csquisiio auior".
14

Qoro Sanio foi cnccnado cn 1966. E no folIcio dc
arcscniaao dc suas cas, a csircia c dcdicada a
Anlal Danasccno Fcrrcira, quc nos lcvou ao cnconiro
dc Qoro Sanio",
Scrgio Joclynan, cn agosio dc 1966, afirnava na
Zco Hou. Ha dois anos airas, o Danasccno da radio
Univcrsidadc nc dissc quc Qoro Sanio cra un gcnio".
agina 245 dc sua Hstu du Ltcutuu, cscrcvc o
rof. CuilIcrnino. Muiios ouiros ocias aarcccran aic
1884 arcnicsis nosso. Qoro Sanio norrcu cn 1883
ano da iniroduao do Parnasianisno no F. S.; cono
nao sc dcsiacaran dc nodo csccial. lasia quc ciicnos
scus noncs. Anionio Fcrrcira das Ncvcs, Ariur Candal,
cic." Scgundo lilliografia ciiada cn sua olra,
CuilIcrnino Ccsar icvc conIccincnio dc quc Qoro
Sanio ociava. Por quc ao ncnos ncsic scgundo lugar
nao lIc dcu colIcr dc cIa?
Hstu du Ltcutuu. . 23. Nao conscgui scqucr
localizar o rinciro ronancc rio-grandcnsc, A Dunu
Pustou, dc Caldrc c Fiao, scn cnlargo dc icr fciio o
inossvcl ara isso. Escro quc algun lciior
nagnanino nc dc un dia cssc razcr".
Porquc nao icvc o crudiio rofcssor o ncsno
cscruulo cn rclaao ao auior dc Maicus c Maicusa?
Ainda nais quando sc roc a dar un livro quc Ia dc
scr un guia dc csiudiosos da aiividadc liicraria gaucIa,
scnao ianlcn dos quc dcnonsircn curiosidadc cla
culiura local"
Enircvisianos o Dr. OlyniIo Sannariin. Afirnou-nos
icr sido Anlal Danasccno qucn rinciro foi rocura-lo
ara consuliar os fascculos cn qucsiao.
Enircvisianos Dario dc Diiicncouri. Dissc-nos
ossuir Qoro Sanio dcsdc 1919. Dissc-nos ianlcn
quc, dc l919, alsoluiancnic ningucn nosirou inicrcssc
clo auior, aic a daia dc 1959, quando o cnrcsiou a
Anilal. Confirnou-nos ainda icr sido csic csqualido
csquisador qucn rinciro foi rocura-lo c lcvou a olra
s naos do rofcssor CuilIcrnino Ccsar, or julga-lo
concicnic ara o csiudo do assunio.
Incrdoavcis sao as onisscs do rofcssor
CuilIcrnino Ccsar. Eaiancnic cla icniaiiva dc
jusiificaao das ncsnas. Diz-nos cn sua Hstu du
tcutuu. As onisscs, dclilcradas unas, involuniarias
ouiras, nao dcsfiguran orcn o csscncial".
15
No
cnianio, Iojc csic csquccido icairologo icn nais
inoriancia c rcnonc na liicraiura nacional quc
quuquc dos noncs ctudos cn todu suu oIu.
Fcsunindo. Dario dc Diiicncouri ossua os
fascculos da cnciclocdia dcsdc 1919. AiIos ncnciona o
auior cn qucsiao cn 1940, dcclarando-o injusiiado.
Sannariin roclana sua grandcza cn 1957. Lucia
CarvalIo conara-o a loncsco cn 1963. AiIos volia a
falar solrc Qoro Sanio cn 1964. Anlal csiuda sua
olra dcsdc 1959, c sugcrc a Scna sua arcscniaao.
CuilIcrnino Ccsar, icndo ossililidadcs dc accsso ao
quc rcsiou dc sua olra, o oniic cn sua Hstu du
Ltcutuu,cn 1956. Possuindo sua olra dcsdc 1960,
cscrcvc scus rinciros ariigos solrc o auior cn 1966, u
cddo dc Scnu c du cquc quc o ccscntou.
E cn 1968, no Jonu do Hus, falando a rcsciio dc
cscriiorcs quc o ncncionaran, oniic scus vcrdadciros
dcscolridorcs.
Cono aroinou-sc Anlal Danasccno do icairologo
gaucIo? Salcndo-o cssoa docnic c soliiaria,
ridicularizada c ciravaganic, conlciancnic afasiada
do convvio social ao fin dc sua vida, c conIcccndo-lIc
os ocnas, iniuiu cn Qoro Sanio ossililidadcs dc
una liicraiura sairica. Tcndo cn naos suas cas,
iraiou incdiaiancnic dc sugcri-las a scus anigos dc
icairo. Salicnicnos, a lcn da vcrdadc, quc Anlal clc
rorio o dcclara nao iinIa conscicncia caia das
dincnscs csiciicas do icairo quc dcscnicrrara. Tal
ncriio calc nao acnas a Lucia CarvalIo Mcio, cono
ianlcn a Yan MicIalsly, quc assisiindo a iao soncnic
duas cas dcsic auior, nao Icsiiou cn roclana-lo
vcrdadcirancnic scnsacional, rinciro rccursor
nundial do icairo do alsurdo".
Anlal Danasccno c un csquisador do csquccido,
do quc foi colcrio clo o do anoninaio c do icno. Sua
conccao da Hisioria c nada narisia. diz cono
MacIado. a Hisioria c nulIcr lourcira. E coniinua.
dianic da cicrnidadc, ianio faz scr Danic AligIicri ou
Danic dc Laiiano. A ousar os olIos na figura dc D.
Pcdro 1, scnrc rcfcriu as ncnorias dc CIalaa.
Tonou-sc dc Darao do Ccniicrio. E ianlcn or Qoro
Sanio.
Mas ao rofcssor CuilIcrnino Ccsar, nada nais
conccdcnos alcn do iiulo dc divulgador.
vcrdadc quc assin ja sc rcfcriu. Un gruo dc
jovcns, frcnic dos quais sc colocou Anlal Danasccno,
quc a nuiios csiinulou na dcscolcria dc isias quc
lcvasscn ao ccrnc dcssa olra csquccida...
16
Tcnos dc
convir scr csia una rcfcrcncia cccssivancnic
ncsquinIa a qucn, alcn dc icr rcssusciiado o icairologo
gaucIo, forncccu a CuilIcrnino Ccsar iodo o naicrial
quc consiiiui scu livro solrc Qoro Sanio, a salcr.
cas, docuncniaao foiografica. coia do aio dc
cnconcndaao c invcniario. En ariigo osicrior.
crsisic. Ja cscrcvi varias vczcs quc foi Anlal
Danasccno qucn nc forncccu a isia dos ccnlarcs
cn quc foran ullicadas cas dc Qoro Sanio". Ora,
Anlal nao lIc forncccu a isia, nas iudo. Noias
inocuas ao c das aginas, consiiiudas cn gcral or
olscrvacs irrclcvanics solrc a grafia do auior, c o
unico iralalIo cssoal dc CuilIcrnino Ccsar cn scu
livro solrc Qoro Sanio. E considcrando quc
CuilIcrnino, no ariigo dc arcscniaao da ca do
Clulc dc Culiura, ncn sonIa icr cn naos o rccursor
nundial do icairo do alsurdo, so ousando" assin
classifica-lo quando MicIalsly, vcndo acnas duas
cas o roclana cono ial, icnos forics razcs ara
dcsconfiar dos criicrios dc sclcao das cas rcunidas.
Sc CuilIcrnino Ccsar nao icvc scnsililidadc ara
aquilaiar dcvidancnic o auior quc lIc foi arcscniado,
ic-la-ia ara sclccionar scus nclIorcs icios?
Ao irazcrnos a ullico csics dados. rcicndcnos
rcsiar un dcoincnio Hisioria cnquanio vivcn os
roiagonisias dcsic caso.
A onissao foi gravc, c ior ainda, caso assin nao c
unico. OlIando ara iras, vcnos a iodo noncnio gcnios
injusiiados cn vida. Scrcs quc sc clcvaran nais alia
condiao do csriio, c sao iidos cono inlccis or scus
conicnorancos c gcracs scguinics. As aginas dos
jornais lIcs sao roilidas, a criica os ignora, icn un
univcrso a iransniiir c as naos aiadas. Quc Iorrvcl
scnsaao dc inoicncia nao icra scniido nosso
icairologo dianic da csiuidcz quc o rodcava!
E qucn sao as cssoas, quc con o silcncio,
soicrraran or ianio icno csic Ioncn?
Alcn do rofcssor CuilIcrnino, iodos ouiros quc nao
o ncncionaran, conIcccndo-o c sua olra, or nao scr
Qoro Sanio ainda un gcnio oficializado, carinlado con
innnaiur, con livrc assagcn nos crculos da criica
lcn cnsanic.
Quando os douios arcndcrao csias lics do dia-a-
dia da Hisioria?
BlBLlOGRAFlA BlBLlOGRAFlA BlBLlOGRAFlA BlBLlOGRAFlA
1, 2, 4, 12 CuilIcrnino Ccsar, Qoro Sanio, do niio
rcalidadc", in Jonu do Hus, 04.04.68.
3, 15 CuilIcrnino Ccsar, in Hstu du Ltcutuu do
Ho Gundc do Su, . 143 c 22, rcscciivancnic.
5 AiIos Danasccno Fcrrcira, Inugcns Scntncntus du
Cdudc, Porio Alcgrc, Clolo, 1940, . 31.
6 Aquilcs Porio Alcgrc, in Atuucs do Pussudo, Porio
Alcgrc, Clolo, 1920, . 31.
7 Aquilcs Porio Alcgrc, in A SonIu dus Auocs, Porio
Alcgrc, Livraria ScllacI, 1923, . 94.
8 CuilIcrnino Ccsar, A HcuItuuo dc unu OIu,
folIcio dc arcscniaao das cas dc Qoro Sanio
lcvadas clo icairo do Clulc dc Culiura.
9 Olynio Sannariin o ocia Qoro Sanio, in Coco
do Pouo, 15.11.57.
10 Enircvisia con Lucia CarvalIo Mcio, in Hcustu do
GoIo, Porio Alcgrc, n
o
861, ouiulro 63.

11 Enircvisia con AiIos Danasccno Fcrrcira, in FoIu
du Tudc, Porio Alcgrc, 27-07-64.
13 Aldo Olino, in Coco do Pouo, Porio Alcgrc, 27-12-
63.
14 Enircvisia con Anionio Carlos Scna, in FoIu du
Tudc, Porio Alcgrc, 04-08-64.
15 CuilIcrnino Ccsar, in Coco do Pouo, Porio Alcgrc,
26-08-66.
16 CuilIcrnino Ccsar, in Coco do Pouo, Porio Alcgrc,
17-08-68.

Verso para eBook


eBooksBrasII.com

__________________
Ouiulro 2000

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
cDoolsDrasil.org

Edics cn df c cDoolLilris
cDoolsDrasil.org
__________________
Alril 2006

Você também pode gostar