Você está na página 1de 15

X

MDULO XIII
DIREITO ADMINISTRATIVO
Licitao: Princpios e Modalidades
DIREITO ADMINISTRATIVO
Licitao: Princpios e Modalidades
1 TIPOS DE LI!ITA"#O
A Lei n. 8.666/93 define os tipos de licitao no art. 45, 1., o! se"a, a
#aneira de "!l$a#ento de !# procedi#ento licitat%rio. &ada i#pede,
entretanto, '!e leis especiais dispon(a# de for#a di)ersa, tra*endo re$ras
espec+ficas a esse procedi#ento.
,- a pre)iso de '!atro tipos diferentes de licitao '!e pode# ser
aplicados a todas as #odalidades .sal)o a #odalidade conc!rso, '!e pode
adotar o!tros tipos de procedi#ento/0
Menor preo0 o proponente )encedor ser- a'!ele
'!e apresentar proposta co# o #enor )alor no#inal.
Melhor tcnica0 ser- )itorioso o proponente '!e
apresentar a proposta de #el(or t1cnica dentro das especifica2es da
Ad#inistrao. 3 o instr!#ento con)ocat%rio a'!ele '!e define '!al
a #el(or t1cnica e '!ais os crit1rios a sere# o4ser)ados.
Tcnica e preo0 de acordo co# os preceitos do
instr!#ento con)ocat%rio, a Ad#inistrao con"!$a a #el(or t1cnica
e o #enor preo .a proposta de)er- apresentar t1cnica satisfat%ria e
preo #ais )anta"oso/.
Maior lance ou oferta0 ser- aplicado nos casos de
alienao de 4ens o! concesso de direito real de !so.
1/14
5ntre os '!atro crit1rios apontados, dois so o4"eti)os .#enor preo e
#aior lance/ e dois s!4"eti)os .#el(or t1cnica e t1cnica e preo/.
6 tipo re$ra 1 o de #enor preo. 6s de#ais se aplica# aos casos
e7pressa#ente pre)istos e# lei.
6s tipos #el(or t1cnica o! t1cnica e preo pode# ser adotados no caso
de ser)ios de nat!re*a predo#inante#ente intelect!al, e# especial na
ela4orao de pro"etos, c-lc!los, fiscali*ao, s!per)iso e $erencia#ento, e de
ser)ios de en$en(aria cons!lti)a e# $eral, principal#ente para a ela4orao
de est!dos t1cnicos preli#inares, pro"etos 4-sicos e e7ec!ti)os, ressal)ado o
disposto no 4. do art. 45 da Lei n. 8.666/93.
Al$!ns do!trinadores entende# '!e, para essas (ip%teses, os tipos
#el(or t1cnica o! t1cnica e preo de)e# pre)alecer. 8o#o so tipos
e7cepcionais, entretanto, no (- co#o torn-9los o4ri$at%rios. : Ad#inistrao
1 fac!ltado adot-9los. ;ara isso, ser- necess-ria a!tori*ao e7pressa da
a!toridade de #aior n+)el (ier-r'!ico da Ad#inistrao pro#otora da licitao
.art. 46, 3., da Lei n. 8.666/93/.
6 art. 45, 4., <8ontratao de 4ens e ser)ios de infor#-tica=, disp2e
'!e o tipo o4ri$at%rio para esses casos 1 o de t1cnica e preo, per#itindo o
e#pre$o de o!tro tipo de licitao nos casos indicados e# decreto do ;oder
57ec!ti)o.
6 tipo #el(or lance pode ser adotado nos casos de aliena2es o! de
concess2es de direito real de !so .art. 45, 1., inc. >?, da Lei n. 8.666/93/.
&os casos de concesso de !so o! per#isso de !so, analo$ica#ente, pode ser
!sado o tipo #el(or lance.
$ %ASES DO PRO!EDIMENTO LI!ITAT&RIO
@/14
A licitao, procedi#ento ad#inistrati)o '!e )isa selecionar a proposta
#ais )anta"osa para a contratao co# a Ad#inistrao, 1 !# con"!nto de atos
'!e pode ser di)idido e# di)ersas fases.
Al$!ns a!tores entende# '!e o ato e# '!e se inicia a licitao 1 a
p!4licao do instr!#ento con)ocat%rio. 6 art. 38 da Lei n. 8.666/93, no se!
caput, entretanto, disp2e '!e o procedi#ento da licitao ser- iniciado co# a
a4ert!ra do processo ad#inistrati)o .'!e ocorre antes da p!4licao do
instr!#ento con)ocat%rio/.
6s a!tores di)ide# a licitao e# d!as fases0 interna e e7terna.
A fase interna te# in+cio co# a deciso de reali*ar o procedi#ento
licitat%rio. AeBne todos os atos '!e, pela lei, de)e# anteceder o #o#ento da
p!4licao do instr!#ento con)ocat%rio.
&o (- !#a definio da se'CDncia dos atos '!e de)e# ser praticados na
fase interna, o '!e fica a crit1rio de cada Ad#inistrao. 8o# a p!4licao do
instr!#ento con)ocat%rio, encerra9se a fase interna.
A fase e7terna 1 iniciada co# a p!4licao do instr!#ento con)ocat%rio,
'!e se destina aos interessados e# contratar co# a Ad#inistrao.
&essa fase, as etapas do processo so perfeita#ente definidas e a
se'CDncia de)e ser o4ri$atoria#ente o4ser)ada0
editalE
apresentao da doc!#entao e das propostasE
(a4ilitaoE
classificaoE
3/14
ad"!dicaoE
(o#olo$ao.
;ara al$!ns a!tores, a (o#olo$ao estaria antes da ad"!dicao.
$1 Edital
6 edital reflete a lei interna das licita2es e o4ri$a as partes en)ol)idas
Fs s!as re$ras, decorrDncia do princ+pio da )inc!lao ao edital, '!e de)e ser
respeitado tanto pela Ad#inistrao '!anto pelos participantes.
2!! "onte#do do edital
6 art. 4G da lei e# est!do disp2e so4re o conteBdo do edital0
o4"eto da licitao, '!e no poder- ser descrito $enerica#enteE
pra*os e condi2es para a assinat!ra do contrato o! para a retirada dos
instr!#entos, co#o pre)isto no art. 64E
$arantias para a e7ec!o do contratoE
san2es para o caso de inadi#ple#entoE
local onde poder- ser e7a#inado e ad'!irido o pro"eto 4-sicoE
crit1rio de "!l$a#ento das propostasE
condi2es de pa$a#ento.
4/14
2!2 I$p%&nao ad$inistrati'a ao edital
As re$ras constantes do edital podero ser i#p!$nadas pelos licitantes
.no pra*o de dois dias/ o! por '!al'!er cidado .art. 41, 1./ '!e entender ser
o edital discri#inat%rio o! o#isso e# pontos essenciais.
$$ Apresentao das Propostas
As propostas so as ofertas feitas pelos licitantes. A lei e7i$e !# pra*o
#+ni#o a ser o4ser)ado entre o #o#ento da p!4licao do instr!#ento
con)ocat%rio e o da apresentao das propostas. 5sse pra*o )ariar- de acordo
co# a #odalidade, o tipo e a nat!re*a do contrato .art. @1 da Lei n. 8.666/93/.
A proposta de)e ser apresentada e# en)elope lacrado, por fora do
princ+pio do si$ilo das propostas, di)erso do en)elope referente aos
doc!#entos necess-rios para (a4ilitao. He)assar o conteBdo de !#a
proposta 1 cri#e pre)isto pela Lei das Licita2es. Assi#, o licitante de)e
apresentar no #+ni#o dois en)elopes0 o pri#eiro contendo a doc!#entao
relati)a F capacitao do licitante, condi2es t1cnicas, econI#icas, "!r+dicas e
fiscais, e o se$!ndo, a proposta propria#ente dita.
5# certos tipos de licitao .#el(or t1cnica e t1cnica e preo/, de)ero
ser entre$!es trDs en)elopes. A proposta de)e ser desdo4rada e# dois deles0
!# de)e conter a proposta de t1cnica e o o!tro a de preoE no terceiro, de)e ser
incl!+da a doc!#entao so4re a capacitao do licitante.
6s en)elopes so enca#in(ados F co#isso de licitao, co#posta por,
no #+ni#o, trDs ser)idores. 57cepcional#ente, no con)ite, pode (a)er o
5/14
"!l$a#ento por apenas !# ser)idor, e, no leilo, no (- co#isso de
"!l$a#ento, #as leiloeiro.
$' (a)ilitao
&essa fase, o o4"eti)o da Ad#inistrao ;B4lica 1 o con(eci#ento das
condi2es pessoais de cada licitante. 6 %r$o co#petente e7a#inar- a
doc!#entao apresentada, (a4ilitando9a o! no.
6 art. @J disp2e so4re a doc!#entao e7i$ida dos interessados0
(a4ilitao "!r+dicaE
'!alificao t1cnicaE
'!alificao econI#ico9financeiraE
re$!laridade fiscalE
c!#pri#ento ao inc. XXX>>>, art. J., da 8onstit!io Kederal.
6 art. @8 trata da doc!#entao relati)a F (a4ilitao "!r+dica,
doc!#entos '!e de#onstraro '!e o licitante estar- apto a e7ercer direitos e a
contrair o4ri$a2es.
6 art. @9 refere9se F (a4ilitao fiscal. Lero analisadas a e7istDncia de
d14itos do licitante co# a Ad#inistrao ;B4lica e s!a re$!laridade co# a
Le$!ridade Locial .art. 195, 3., da 8onstit!io Kederal/.
M!anto F '!alificao t1cnica, as e7i$Dncias encontra#9se relacionadas
no art. 3G da lei e# est!do, <He#onstrao da capacidade para e7ec!tar o
6/14
contrato=. 57.0 poss!ir e'!ipa#ento, #aterial e #o9de9o4ra s!ficientes para a
e7ec!o do contrato.
6 art. 31 disp2e so4re a (a4ilitao financeira. A doc!#entao e7i$ida
possi4ilita a an-lise da saBde financeira do licitante e# s!portar o
c!#pri#ento do contrato.
6 licitante de)er-, ainda, de#onstrar '!e te# '!alificao tra4al(ista e
c!#pre a proi4io i#posta pelo art. J., inc. XXX>>>, da 8onstit!io Kederal.
A lei fac!lta a possi4ilidade de a Ad#inistrao ;B4lica se !tili*ar de
re$istros cadastrais de o!tros %r$os de entidades pB4licas .art. 34, @., da
Lei n. 8.666/93/.
Le o licitante de#onstrar poss!ir as condi2es necess-rias, ser-
considerado (a4ilitado e poder- passar para a fase se$!inte. 6s ina4ilitados, ao
contr-rio, sero e7cl!+dos da licitao, rece4endo os se!s en)elopes co# as
propostas de)ida#ente lacradas.
$* !lassi+icao
3 a etapa do procedi#ento licitat%rio e# '!e so apreciadas e "!l$adas
as propostas dos licitantes (a4ilitados. &esse #o#ento, sero a4ertos os
en)elopes das propostas co#erciais.
6 processa#ento da fase de classificao )ariar- de acordo co# o tipo
de procedi#ento .tipificado no art. 45 da lei e# est!do/.
2(! Desclassi)icao das propostas
J/14
A desclassificao das propostas est- disciplinada no art. 48, caput, da
Lei n. 8.666/930
>nc. > N sero desclassificadas <as propostas '!e no atenda# Fs
e7i$Dncias do ato con)ocat%rio da licitao=.
>nc. >> N <propostas co# )alor $lo4al s!perior ao li#ite esta4elecido
o! co# preos #anifesta#ente ine7e'C+)eis, assi# considerados
a'!eles '!e no )en(a# a ter de#onstrada s!a )ia4ilidade atra)1s de
doc!#entao '!e co#pro)e '!e os c!stos dos ins!#os so coerentes
co# os de #ercado e '!e os coeficientes de prod!ti)idade so
co#pat+)eis co# a e7ec!o do o4"eto do contrato, condi2es estas
necessaria#ente especificadas no ato con)ocat%rio da licitao=.
6 inc. >> disp2e so4re d!as sit!a2es distintas0
o licitante apresenta proposta co# )alor s!perior ao li#ite
#-7i#o pre)isto no instr!#ento con)ocat%rioE
falta de seriedade econI#ica da proposta.
Ad#ite9se '!e o instr!#ento con)ocat%rio conten(a !# parO#etro
relati)o ao )alor do o4"eto. 6 licitante '!e apresentar !#a proposta a4ai7o do
parO#etro #+ni#o especificado de)er- de#onstrar co#o e7ec!tar- o contrato.
8aso de#onstre, a proposta poder- ser classificadaE se no de#onstrar, ser-
desclassificada.
,- certas (ip%teses e# '!e a estip!lao do )alor #+ni#o 1 o4ri$at%ria
.art. 48, 1., da Lei n. 8.666/93/, co#o nos contratos '!e en)ol)e# ser)ios
8/14
de en$en(ariaE nesses casos, se#pre '!e a proposta esti)er a4ai7o do
percent!al '!e a lei prescre)e, o licitante de)er- de#onstrar co#o c!#prir- o
contrato .1 !# parO#etro le$al '!e independe da )ontade do ad#inistrador/.
Le !#a proposta tro!7er !#a )anta$e# e7traordin-ria '!e no este"a
e7pl+cita no instr!#ento con)ocat%rio, a Ad#inistrao de)e desconsider-9la,
co#o se no esti)esse escrita, e "!l$ar apenas a parte '!e est- e#
confor#idade co# o instr!#ento con)ocat%rio .art. 44, @., da Lei n.
8.666/93/.
Le todas as propostas fore# ina4ilitadas o! desclassificadas, )erifica9se
o '!e se c(a#a de <licitao fracassada=. &esse caso, a lei fac!lta F
Ad#inistrao tentar <sal)ar= a licitao .art. 48, 3., da Lei n. 8.666/93/,
per#itindo '!e todos os ina4ilitados apresente# no)a doc!#entao o! todos
os desclassificados apresente# no)a proposta .o pra*o para apresentao de
doc!#entos o! propostas 1 de oito dias/.
M!ando o tipo de licitao for o de #el(or t1cnica, processa9se de
acordo co# o re$!lado pelo art. 46, 1., da Lei n. 8.666/93. He)ero ser
apresentados dois en)elopes. 6s da proposta t1cnica de)ero ser a4ertos
pri#eiro. 8o# o res!ltado do "!l$a#ento t1cnico, a4re#9se os en)elopes da
proposta preo. 6 ad#inistrador de)er- co#parar o preo apresentado pelo
licitante )encedor do "!l$a#ento t1cnico co# o #enor preo apresentado pelos
de#ais licitantes. Le o preo do )encedor esti)er #!ito aci#a, pode9se fa*er
!#a tentati)a de acordo para di#in!io do )alorE se no (o!)er acordo a
Ad#inistrao, poder- ser afastado o pri#eiro colocado e iniciar9se9- !#a
ne$ociao co# o se$!ndo, e assi# por diante.
M!ando o tipo for t1cnica e preo, e# pri#eiro l!$ar sero a4ertos os
en)elopes da proposta t1cnica. 8oncl!+do o "!l$a#ento, a4re#9se os en)elopes
da proposta preo, (a)endo o "!l$a#ento deste. 5ncerrado, co#4ina#9se as
9/14
propostas confor#e o crit1rio deter#inado no instr!#ento con)ocat%rio. &esse
tipo de licitao, no se fa* acordo co#o no anterior.
$, (o-olo.ao e Ad/0dicao
Ad"!dicao ,o#olo$ao
8lassificao
,o#olo$ao Ad"!dicao
;ara a'!eles '!e defende# '!e a pr%7i#a fase 1 a ad"!dicao, ap%s
esta, a4rir9se9- pra*o para rec!rso, e o processo ser- enca#in(ado a !#a
co#isso s!perior para (o#olo$ao. &o caso, a classificao e a ad"!dicao
seria# feitos pela 8o#isso de Licitao.
;ara a'!eles '!e defende# '!e a fase de (o#olo$ao 1 anterior F
ad"!dicao, o "!l$a#ento da licitao 1 feito na fase de classificao, a4rindo9
se, lo$o ap%s esta, oport!nidade para rec!rso, ento enca#in(ando9se o
processo F a!toridade s!perior para (o#olo$ao e e# se$!ida para
ad"!dicao.
,o#olo$ao 1 o ato ad#inistrati)o pelo '!al a a!toridade s!perior
#anifesta s!a concordOncia co# a le$alidade e con)eniDncia do procedi#ento
licitat%rio.
1G/14
Ad"!dicao 1 o ato ad#inistrati)o pelo '!al se declara co#o satisfat%ria
a proposta )encedora do procedi#ento e se afir#a a inteno de cele4rar o
contrato co# o se! ofertante.
A di)er$Dncia na do!trina ad)1# do disposto nos arts. 38, inc. ?>>, e 43,
inc. ?>, a#4os da Lei n. 8.666/93. 64ser)adas, entretanto, as for#as de
processa#ento, 1 correto afir#ar '!e o #ais ade'!ado 1 o disposto no art. 43,
tendo e# )ista '!e o art. 38 trata da "!ntada de doc!#entos. Ainda, no 1
l%$ico ad"!dicar antes da (o#olo$ao pela a!toridade s!perior, entretanto, se
isto ocorrer, no se de)e considerar n!la a licitao.
6 pri#eiro classificado no te# direito s!4"eti)o F ad"!dicao.
6 ad"!dicat-rio no te# direito s!4"eti)o ao contrato, )isto '!e a
Ad#inistrao poder- re)o$ar a licitao antes da assinat!ra do contrato.
Lo efeitos da ad"!dicao0
direito do ad"!dicat%rio de assinar o contrato, na (ip%tese de
ele )ir a ser cele4radoE
li4erao dos de#ais proponentes e# relao Fs propostas
apresentadasE
direito da Ad#inistrao de, no pra*o de )alidade da proposta,
e7i$ir do ad"!dicat-rio o aperfeioa#ento do contrato nos ter#os
res!ltantes do procedi#ento licitat%rio.
6 ad"!dicat-rio '!e se rec!sar a assinar o contrato ser- considerado
inadi#plente, o! se"a, ficar- na #es#a sit!ao da'!ele '!e assinar o contrato
e no o c!#prir. Aesponder- por perdas e danos e sofrer- as san2es
11/14
ad#inistrati)as pre)istas no art. 8J da Lei n. 8.666/93,'!e sero aplicadas de
acordo co# o co#porta#ento do ad"!dicat-rio.
,a)endo a rec!sa ."!stificada o! in"!stificada/, a lei ad#ite a
possi4ilidade de a Ad#inistrao propor a assinat!ra do contrato ao se$!ndo
colocado, nos ter#os da proposta )encedora. Le (o!)er concordOncia do
se$!ndo colocado, o contrato ser- fir#adoE se ele no concordar, a
Ad#inistrao poder- propor ao terceiro colocado, e assi# por diante, se#pre
nos ter#os da proposta )encedora.
$1 An0lao
An!lar 1 e7tin$!ir !# ato o! !# con"!nto de atos e# ra*o de s!a
ile$alidade. M!ando se fala, portanto, e# an!lao de !#a licitao,
press!p2e9se a ile$alidade da #es#a, pois an!la9se o '!e 1 ile$+ti#o. A
licitao poder- ser an!lada pela )ia ad#inistrati)a o! pela )ia "!dici-ria.
A an!lao de !#a licitao pode ser total .se o )+cio atin$ir a ori$e#
dos atos licitat%rios/ o! parcial .se o )+cio atin$ir parte dos atos licitat%rios/.
2*! An%lao pela 'ia ad$inistrati'a
5st- disciplinada no art. 49 da Lei n. 8.666/93. A a!toridade co#petente
para a apro)ao do procedi#ento ser- co#petente para an!lar a licitao. 6
3. do #es#o art. disp2e, ainda, '!e, no caso de an!lao da licitao, fica#
asse$!rados o contradit%rio e a a#pla defesa. A an!lao da licitao de)e )ir
aco#pan(ada de !# parecer escrito e de)ida#ente f!nda#entado.
1@/14
&ada i#pede '!e, ap%s a assinat!ra do contrato, se"a an!lada a licitao
e, refle7a#ente, ta#41# o contrato fir#ado co# 4ase nela .art. 49, @., da
Lei n. 8.666/93/.
A an!lao da licitao, e# re$ra, no $era o de)er de indeni*ar .art. 49,
1./, sal)o na (ip%tese do par. Bn. do art. 59 da Lei n. 8.666/93, '!e disciplina
a indeni*ao do contratado se este no ti)er dado ca!sa ao )+cio '!e an!lo! o
contrato .indeni*ao pelos ser)ios prestados e pelos danos sofridos/. &os
casos e# '!e a an!lao da licitao ocorrer ap%s a assinat!ra do contrato e o
contratado no ti)er dado ca!sa ao )+cio, ser- a Ad#inistrao, portanto,
o4ri$ada a indeni*ar.
,- !#a corrente inter#edi-ria '!e entende '!e o de)er de indeni*ar
e7istir- se ti)er ocorrido a ad"!dicao so#ente e# relao ao ad"!dicat-rio,
independente#ente da assinat!ra o! no do contrato.
$2 Re3o.ao
Ae)o$ar !#a licitao 1 e7tin$!i9la por ser incon)eniente o! inoport!na.
Hesde o #o#ento e# '!e a licitao foi a4erta at1 o final da #es#a, pode9se
falar e# re)o$ao. Ap%s a assinat!ra do contrato, entretanto, no poder-
(a)er a re)o$ao da licitao.
A re)o$ao ta#41# est- disciplinada no art. 49 da Lei n. 8.666/93, '!e
restrin$i! o ca#po discricion-rio da Ad#inistrao0 para !#a licitao ser
re)o$ada, 1 necess-rio !# fato s!per)eniente, co#pro)ado, pertinente e
s!ficiente para "!stific-9lo.
Lo#ente se "!stifica a re)o$ao '!ando (o!)er !# fato posterior F
a4ert!ra da licitao e '!ando o fato for pertinente, o! se"a, '!ando poss!ir
13/14
!#a relao l%$ica co# a re)o$ao da licitao. Ainda de)e ser s!ficiente,
'!ando a intensidade do fato "!stificar a re)o$ao. He)e ser respeitado o
direito ao contradit%rio e a#pla defesa, e a re)o$ao de)er- ser feita #ediante
parecer escrito e de)ida#ente f!nda#entado.
M!anto F indeni*ao, no caso, a lei foi o#issa, fa*endo al$!ns a!tores
entendere# '!e (- o de)er de indeni*ar, f!nda#entado no art. 3J, 6., da
8onstit!io Kederal de 1988. A posio inter#edi-ria, entretanto, entende '!e
so#ente (a)eria indeni*ao nos casos de ad"!dicao e# relao ao
ad"!dicat-rio pelos pre"!+*os '!e sofre!, #as no pelos l!cros cessantes.
$4 Desist5ncia do Proponente
At1 o final da fase de (a4ilitao, o licitante pode, le$iti#a#ente,
desistir da licitao, )isto '!e s!a proposta ainda no foi con(ecida. A4ertos os
en)elopes na fase de classificao, por1#, o licitante no poder- desistir, sal)o
nos casos de fato s!per)eniente '!e "!stifi'!e a s!a desistDncia .a "!stificao
de)e ser aceita pela 8o#isso de Licitao/.
' SAN"6ES PENAIS
6s arts. 89 a 98 da Lei n. 8.666/93 tipifica# as cond!tas cri#inosas e as
respecti)as penas, '!e sero de deteno .)ari-)el de seis #eses a dois anos/
o! de #!lta .fi7ada entre @P e 5P do )alor do contrato, re)ertendo9se F
Ka*enda da entidade licitante/.
14/14

Você também pode gostar