Aulas Rgias Fichamento Biografia Tereza Fachada Levy Cardoso dou!ora e" his!#ria $%FCS&'F()* e +ro,essora do "es!rado e" !ecnolo-ia do Cen!ro de Educao Tecnol#-ica Celso Suc.o/ da Fonseca$CEFET&()*0 Tema 1s aulas (-ias Objetivos 1s aulas r-ias co"+reendia" o es!udo das hu"anidades2 sendo +er!encen!es ao Es!ado e no "ais res!ri!as 3 %-re4a 5 ,oi a +ri"eira ,or"a do sis!e"a de ensino +67lico no 8rasil0 Resumo / Ieias !rinci"ais Vive"os nu"a sociedade 9ue considera a educao u" ,a!or de desenvolvi"en!o da cidadania0 1 ideia de u"a educao +ara !odos2 +u7lica2 se4a u"a herana do sculo :V%%%2 do %lu"inis"o; E"7ora -ra!ui!o2 o ensino des!inava5se +ri"ordial"en!e aos ,ilhos da classe do"inan!e2 "as inclua" !a"7" os ndios0 < sa7er era reservado a ,or"ao de reli-iosos0 E=cludos da educao es!ava" os escravos2 a +o+ulao des+rovida de +osses e as "ulheres; 1 e=+ulso dos 4esu!as ,az +ar!e das re,or"as do Es!ado +ro"ovidas no reinado de >0 )os %0 Essa "edida dr?s!ica si"7oliza u"a ru+!ura do -overno +or!u-u@s co" o +ensa"en!o escol?s!ico e co" a !radio de dois sculos; A nessa con4un!ura 9ue en!ra a criao de u" novo sis!e"a de ensino2 9ue vai +erdurar no 8rasil2 de 1BCD a! 1EFG; E" 1BCD2 o -overno +or!u-u@s des"an!elou !oda u"a es!ru!ura ad"inis!ra!iva escolar 7aseada na educao reli-iosa 4esu!ica2 ins!i!uindo2 se" seu lu-ar2 as H1ulas (-iasI; Perce7e"os a in,lu@ncia do "ovi"en!o ilus!rado na +ro+os!a educacional2 9ue !en!ava "an!er os +rivil-ios dos !+icos do 1n!i-o (e-i"e; E" !e"+os con!ur7ados2 de crise do sis!e"a colonial e de e=+anso das ideias ilu"inis!as2 essa re,or"a de Es!ado inclua u" con4un!o a"+lo de "edidas cul!urais2 co" vis!as a coo+!ar in!elec!uais ilus!rados e onde a educao !inha u" +a+el de des!a9ue0 Javia +reocu+ao cons!an!e co" a disse"inao dos H17o"in?veis +rinc+ios ,rancesesI; 1 re,or"a dos es!udos no ,oi u" +rocesso linear0 1o con!r?rio2 ,oi "arcada +or di,eren!es e!a+as de u" lon-o +rocesso de i"+lan!ao e de consolidao da nova +ra!ica; <s anos de 1BCD e 1BBK e,e!ivara" a i"+lan!ao de u" novo sis!e"a escolar2 o sis!e"a de 1ulas (-ias; <s es!udos Menores era" ,or"ados +elas 1ulas de ler2 escrever e con!ar2 !a"7" cha"adas de +ri"eiras le!ras; < sis!e"a de ensino i"+lan!ado co" a (e,or"a dos Es!udos Menores de 1BCD 7aseava5 5se2 +or!an!o2 nas 1ulas de +ri"eiras le!ras e nas aulas de hu"anidades2 9ue era" deno"inadas de "aneira -eral de 1ulas (-ias0 1ulas (-ias si-ni,icava" as 1ulas 9ue +er!encia" ao Es!ado e 9ue no +er!encia" a %-re4a; En!re!an!o2 e" 1BLC no havia ainda sido no"eado nenhu" +ro,essor +67lico no 8rasil2 dian!e desse 9uadro2 a +o+ulao 7rasileira recorria as aulas +ar!iculares2 ou a -enerosidade alheia0 Mo havia dis+u!a en!re a escola +67lica e a +ar!icular nesse con!e=!o0 1 escola +ar!icular "a!inha u" es+ao de a!uao 9ue era co"+le"en!ar e no concorren!eI0 < -overno ad"i!ia o ,racasso na i"+le"en!ao da +ri"eira ,ase do sis!e"a de ensino e se +ro+unha2 co" a lei de L de nove"7ro de 1BBK2 a +ro"over correNes no sen!ido de incre"en!ar a o,er!a escolar; S# co" a lei de 1C de ou!u7ro de 1EKB2 9ue !ornou o7ri-a!#ria a ins!alao de escolas de +ri"eiras le!ras e" !odas as cidades2 vilas e lu-ares "ais +o+ulosos do %"+rio 7rasileiro2 o -overno i"+erial sinalizava co" u"a +reocu+ao e" a"+liar o acesso 3 escola0 En!re!an!o a educao ainda no era o7ri-a!#ria; 1 al!erao desse sis!e"a carac!ers!ico do ensino +67lico2 i"+lan!ado co" as 1ulas (-ias2 ocorreu e" 1EFG2 co" a Lei de 1K de a-os!o2 9ue o su7s!i!uiu +or u" ou!ro sis!e"a de ensino carac!erizado +ela descen!ralizao; < concurso +ara +ro,essor +67lico no es!a7elecia u" li"i!e "ni"o de idade +ara o candida!o ao car-o2 +elo "enos a! a deciso de 1O de deze"7ro de 1EFO2 9uando o -overno declarou de "aneira clara 9ue os "enores de KC anos no +oderia" ser no"eados +ro,essores de +ri"eiras le!ras; <s +ro,essores +67licos era" o7ri-ados a cu"+rir cer!os co"+ro"issos2 en!re os 9uais es!ava"P ,inanciar o o,icio a escola era e" sua +r#+ria casa0 < ordenado era +a-o adian!ado0 < sal?rio ,oi alvo de recla"aNes cons!an!es duran!e !odo +erodo das 1ulas (-ias0 < +a-a"en!o a!rasava "ui!o2 e" cer!os casos a! anos2 !razendo "ui!as di,iculdades aos +ro,essores2 9ue no en!an!o +ersis!ia" no o,icio; 1 ins!i!uio das 1ulas (-ias re+resen!ou u" avano e" sua +oca +or +rocurar con!e"+lar novos re,erenciais de u"a +ers+ec!iva 9ue seu !e"+o recla"ava0 1 +er"anecia +ra!ica"en!e inal!erada do sis!e"a de 1ulas (-ias no 8rasil2 deveu5se a con!inuidade dos "odelos de +ensa"en!o e" nossa eli!e cul!ural0