Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
PASSOS PARA
PLANEJAR
SEUS PROJETOS
CULTURAIS
VITOR SOUZA
Introduo ao planejamento cultural
Vocjdeveterouvidofalarqueoplanejamentoa
etapamaisimportanteparaosucessodeumprojeto
cultural.Claro,muitofcildizerisso,mascomoplanejar
seusprojetosegarantirqueelestenhamosresultadosque
vocespera?
Combasenaminhaexperinciademaisde20anos
transitandopordiversosambientesdacultura,sejacomo
ator,produtorougestorcultural,elaborandoprojetos,
realizandosuagestoecirculao,recebendopropostas,
avaliandoedialogandocomacrticaespecializada,
curadores,patrocinadoreseartistasjrenomados,tive
contatocommuitasfrmulas,oumelhor,muitosformatos
diferentesparasedesenvolverumprojetocultural.
Sempreprocureialiaraprticaaodesenvolvimento
terico.Porisso,quandodecidiserator,fuiatrsdeum
cursouniversitrio;quandoestavatrabalhandodentroda
SecretariaMunicipaldeCulturadacidadedeSoPaulo
ingresseinumaespecializaovoltadaparaagesto
pblicacomenfoqueacultura;maisrecentemente,ao
trabalhardiretamentecomempresasemumaconsultoria
onderealizavaplataformasdepatrocnioegestode
projetospatrocinados,fuinaacademiabuscaruma
especializaoingressandoemumMBAemGesto
EmpresarialeEstratgia.
Esseconhecimentomefezperceberumanovarealidade
dentrodacadeiacultural:oprodutornoumexecutor
eleoestrategistadaarte.
Aliandoessabasetericacomtodaaexperincia
adquirida,pudeconferirqueoplanejamentosed
basicamenteemcincoetapasqueaquiseroapresentadas
nasprximaspginas.
Adefiniodesucessodeumprojetopodeser
muitovarivel.Afinal,sucessoumamedida
pessoalecadaumpossuiumobjetivodiferente
comseusprojetos.Algunsprojetosbuscamo
desenvolvimentolocal,outrosbuscamganhar
prmiosereconhecimentodamdia
especializada,outrosqueremumaplateiacheia...
Sendoassim,oprimeiropassoparao
desenvolvimentodeumprojetodesucesso
definirquaissoosseusobjetivos,poisassim
vocconseguetrabalharemdireoaeles.
Nonossocasoimportantequevocentendaqueeu
dividoaatuaodoprodutoremtrsnveisdiferentes.O
queeuchamodeobjetivoaquiaquiloquevoc,produtor
cultural,esperaatingiremsuacarreiraecomo
desenvolvimentodeseusprojetos.umaexpectativade
longoprazoequeirnorteartodososseustrabalhos.
Comumenteoobjetivochamadotambmdepropsito.
Paratangibilizaresseobjetivoeledeveserdivididopor
reasdeatuao,ouprogramasquegarantematingiresse
objetivo.Eessassodivididasnovamenteemtarefas,ou
comovocbemconhece,projetos.
Percebaqueareflexoqueeutragoaquiqueo
projetoumapartedentrodeumaestruturanaqualotopo
oseuobjetivo.Naprximapginaeuvoucolocardois
exemplossobrecomoessaestruturapodeserdesenhada,
masopontomaisimportanteaquiqueoprojetouma
aodesenvolvidapeloprodutorparaqueesteatinjaseu
objetivo,enoocontrrio.
Estouconsiderandoquevocprodutortemumobjetivo
eesseobjetivodevesersemprerespeitadopois,apartirdo
momentoqueeleestiveralinhadoatodasassuasaes,
voctercondiesdetermaissucessocomseutrabalho.
Oprojetotrabalhaparaoprodutoratingirosobjetivoseno
oprodutortrabalhaparaatingiroobjetivodeumprojeto.
Paraquemestcomeandonormalquetrabalheem
diversosprojetosequemuitasvezesnoestejam
alinhados.Vocdeveestarpassandoporumperodode
experincia,oquemuitosaudvel.Noentantolembrese
queasomadeseusprojetosvaicontandoumahistriae
essahistriaqueirlevarvocaalcanarosseus
objetivos.Osdoisexemplosaseguirservemparailustrara
maneiracomooobjetivopodeserfundamentalparao
desenvolvimentodeprojetos:
CINCO PASSOS PARA PLANEJAR SEUS PROJETOS CULTURAIS
OprimeiroexemplotratasedoprodutorJosMariaque
temporobjetivocontribuirparaodesenvolvimentoda
culturapopulardePernambuco.Osegundo,aprodutora
MariaJos,pretendelevaraculturaPernambucanaparao
Brasil.Eubusqueicomessesexemplosdeixarclaroque
muitasvezesvocestcomprojetossimilares,noentanto
osobjetivosquelevamvocadesenvolveressesprojetos
permitemabrirumlequedeopes.
Nosetrataderestringirosprojetoscomosquaisvoc
vaiatuar.Aideiapotencializarosseusresultadoseassim
acharumdiscursocomum,umahistriaquequalquer
pessoaaoenxergarpercebeasuacoerncia.Noteque
foramcolocadoscomoprojetos,nosdoiscasos,os
mesmosespetculos:oMamulengoeoCavaloMarinho.
Resolvidefiniraquiumaparticularidadeda
indstriacriativaqueadiferenciaodepblico
edecliente,entendendocomopblicoo
espectador,aquelequetemacessoaobra
artstica,eoclientesendoaquelequepagaa
conta.
Aoplanejarseuprojetoculturalpreciso
definirqualqueopblicoqueteracesso
obraartstica(ouquemserimpactadopeloseu
projeto)eaomesmotempodefinirquemser
responsvelpelofinanciamentodessaobra.
verdadequesvezespblicoeclientesoamesma
pessoaeoidealqueissosempreocorra.Vocvende
seusingressosparaoseupblicoe,portanto,eletambm
setornaumcliente.Outrasvezesquempagaacontao
Estado,empresas,fundaesouaindaoutraspessoas
fsicasquenosonecessariamenteopblicobeneficiado
ouespectadordesuaobra.
Sendoassimimportanteentendercomooseuprojeto
podedialogarcomcadaumdeles:
empresasentendemqueseupblicoumativo
importanteparaelaafinalelasqueremviabilizar
propostasqueestejamdiretamentealinhadascomo
pblicoquealvoestratgicodesuacomunicao.Se
voctemumpblicoquedialogadiretamentecomo
pblicoqueessaempresabusca,voctemumagrande
vantagemcomercialeprecisotornarissoclaroem
suaspropostas;
oEstadobuscatambmapromoodo
desenvolvimentoculturale,portanto,emumaanlise
pblica,tantoaplateiaquantoosprpriosartistasso
ativosrelevantes;
fundaesbuscamarelaocomcomunidades
carentesenormalmentedefinemseufinanciamentopor
reageogrficaesegmentodeatuao;
pessoasfsicasquenoseroimpactadasdiretamente
porseuprojetoobtminteresseemfinanciarpropostas
queatingemdiretamenteumadorqueelaidentificana
sociedadeequeseuprojetotendeasolucionar;e
plateia,quepagaoingressoetambmpagaaconta
quandoelapercebevalornaexperinciaartstica
proporcionadapeloseuprojeto.
Ocontatocomseupblicoeseuclientedeve
serumaconstanteemtodooprocessode
produo,indiferentedafaseemquese
encontramseusprojetos.Acomunicaodeve
serpermanentee,semprequepossvel,umavia
demodupla.
Pronto,vocjsabeoquequerejsabecom
quemvocquerfalar,sejaparaquevenham
assistirassuasobrasartsticas,sejaparaque
financiemoseuprojeto.Entohoradepensar
quaisseroasformasdecontatoparaqueessas
pessoassaibamdeseusprojetosepossamestar
envolvidascomseusobjetivos.AComunicaouma
constante!Parasermaisdidtico,voudividilaemtrs
momentos:
Conhecimento
Aquisedtodoocontatoestabelecidodesdeo
momentoemquepblicoeclientesoapresentadosaos
seusprojetosatomomentoemqueelesdecidem
consumiroufinanciarseuprojetocultural.
Aopensaremseusclientes,definacomosersua
abordagemparachegaraosfinanciadoresdoseuprojeto.
Nonecessrioesperarseuprojetoestarpronto,comlei
deincentivo,fichatcnicaetudomaisparacomearuma
aproximao.Sevocjatuanarea,temumanoodo
tempoquedemoraentreomomentoemquevocinicia
umaconversaatahoraemqueseconfirmaumpatrocnio
ouumfinanciamentodiverso.Porissofundamental
aqueceraconversadesdeoprincpio,demonstrandoseus
objetivos,comoseuprojetoestsendoconcretizado,quais
osparceirosquevocjestfechandoequaisos
resultadosquevocbuscaatingiraolongodesua
realizao.Mapeiequaisosmomentoschavesparaentrar
emcontato,seexistemdatasparaeditais,datasparao
recebimentodepropostas,encontrosondevocpossaj
iniciarumaconversaeobteromximodeinformaes.
Dessaforma,poucoapouco,seuclienteestparticipando
daconstruodoseuprojeto.
Joseupblicofuncionadamesmaforma.Muitomais
difciltentarlotarumaplateiadozerofaltandouma
semanaparaseuevento.Busquedivulgar,sempreque
possvel,informaessobreoseuprojetotantona
imprensaquantonasredessociais.Adivulgaode
Entrega
Asvezesnosesquecemosqueaentregaumponto
fundamentalnacomunicaocomonossopblicoecom
nossosclientes.Maisdoquearealizaodoprojeto,tudoo
queenvolveomomentodeencontroentreopblicoeseu
projetoexperinciaecomunicadiretamentecomas
expectativasgeradasnafaseanterior.
Porissoque,pordefinio,devemossempreentregar
maisdoqueeleestaguardando(pblicooucliente).No
casodocliente,mesmoquecontratualmenteestejatudode
acordo,tenhaclarezadequecumprircomocombinado
somnimoqueseespera.Sevocquerterumarelao
delongoprazo,busquevalorizaressesmomentosde
relacionamento,naqualidadedascontrapartidas,nos
nmerosapresentados,nocumprimentodocronograma,no
cuidadocomamarcaenacomunicaodesuaparceria.
Damesmaformacomopblico,noselimitea
execuodoprojeto.Lembresequeparaestaraliele
precisaselocomover,muitasvezessealimentar,e
principalmenteterummnimodeconfortoeseguranapara
melhorusufruirdaexperinciaartstica.Garantaqueelese
surpreendacomtodososdetalhes.
Relacionamento
Entendendoquevocobtevesucessonasduasetapas
anterioresdecomunicao,agoranofazsentidovoc
desaparecer,nomesmo?Afinal,umavezquevoc
adquiriuaconfianadessepblicoedoseucliente,
precisomanteralimentadaessarelao.
Construiraestruturanecessriaapenas
garantirqueaquiloquenecessriopararealizar
oseuprojeto,aquiloqueseupblicoesperapara
poderconsumiraartequevocdesenvolveseja
realizado
Agorachegouahoradeabrirseublocode
notasecomearalevantartudooque
necessrioparacolocarseusprojetosnarua.
Entendercomoeondeeleacontece,quaissoos
meiosdecomunicaoeosmateriais
necessriosparaqueseusprojetosaconteam.
Quandopensamosemestruturanecessriaestamos
buscandoomnimonecessrioparaqueoprojetoocorra
emsuaplenitude.Nadaamais,nadaamenos.
Apartirdoqueentendemosquenecessrio,
comeamosalevantarquaisosrecursosfsicosehumanos
quedispomosparaarealizaodoprojeto:sejtemosum
espaoparaarealizao,equipamentos,canaisnasredes
sociais,materiaisdeconsumo,veculosdetransporte,entre
tantosoutros.
Depois,dentreoquenecessrio,masqueno
dispomos,levantamosquaissoasparceriasquepodem
serdesenvolvidasafimdegarantiraexecuodoprojeto.
Parceriamaisumapalavrachavenavidadoprodutor
cultural.Enoconfundaparceriacomapoio.Parceiro
aquelequesebeneficiatantoquantovoccomarealizao
doprojetocultural.Apoioumfinanciamentoemmaterial,
queassimcomoqualqueroutroinvestimento,deveser
consideradoumcliente.
Parceriatambmnosignificagratuidadenosservios.
Asvezesterumequipamentoculturalcomoparceiro,ainda
quesejapagosualocao,podeserfundamentalno
momentodesegarantirumfinanciamentoesemele
possivelmenteseuprojetonoiracontecer.Portanto,
importanteverificaroquantoantesadisponibilidadee
firmarumacordodeintenocomseusparceiros.
Outropontopoucoutilizadoporprodutoresnogerala
parceriadaprpriarededeprodutoresculturais.Muitos
produtorespassampelasmesmasnecessidadesese
conseguiremseorganizardeformaconjunta,conseguem
bonsacordoscomerciaisepodemminimizardrasticamente
seuscustosou,ainda,gerarmaisinteressedepossveis
investidores(tantopblicoquantoprivado).
muitosimplesparaqualqueroutro
empreendedordequalquersegmentoouindstria
compreenderqueseuprojetovivel,ouno,
tendocomobaseasimplespalavralucro.Mas
essanoarealidadedaculturahoje.
Precisamosnosacostumaraolharpara
nossosprojetoscomoempreendimentos
arriscados,massempretendoemmentequena
suamelhorhipteseoprojetotemquese
estruturardeformalucrativa.
Lucrooresultadodetudooquevocganhamenos
aquiloquevocgasta.Simplesassim.Nodparaser
diferente.Paravocterumlucromaiorvocprecisaganhar
mais,ougastarmenos.
Sevocestfazendoumprojetoagora,depoisquevoc
entendeuoqueoseuprojeto,comquemelefala,como
vocchegaatseupblicoeclienteequalaestruturaque
voctemquedesenvolverparaqueesseencontro
acontea,chegouahoradecalcularaviabilidadefinanceira
doseuprojeto.
Entodetalheasformaspossveisdeseganharmais
comoseuprojetoebusqueestabelecergatilhoscomseus
clientesparaaceleraresseprocessodevendas.Saibaque
oquantoantesvocreceberodinheiro,maiselevale.
Guardeessainformao:umdinheirohojevalemaisdo
queessemesmodinheiroamanh.
Estabeleatambmnahoradedefiniroseuprojetoque
oseuvalornosovalordoproduto,mastambmtoda
aautoriaeaexperinciaproporcionada.Aeconomia
criativatrabalhaaexperinciaeaautoria,poiscada
produtonico.claroquevoctemumvalormdiode
mercado:sevocfazespetculo,oseuclientevaiolhar
paraoseuprojetoeterumapercepodevalor.Masno
sacrifiqueasadefinanceiradoseuprojetoporpadresde
mercado:sevocproporcionaalgonicoeseupblicoe
seuclientequeremisso,saibavalorizaregarantirqueo
valorrecebidoestdeacordocomaquiloquevoc
realmentecusta,somadooseulucro.Issonoquerdizer
superfaturarprojetosissonuncadeucerto.Projetos
superfaturadosnosoaprovados.
Emborasejaimportantenuncarealizarumprojetoque
tragaprejuzos,estamosanalisandodemaneirageraltoda
MeunomeVitorSouza,souformadoemArtesCnicas
pelaEscoladeComunicaeseArtesdaUSPemSo
Paulo,PsgraduadoemGestodePolticasPblicas
EnfoqueCulturapelaUniversidadeMogidasCruzese
comMBAemGestoEmpresarialeEstratgiapela
BusinessSchoolSoPaulo.
Inicieiminhacarreiracomoator,masdesdeoincioj
atuavacomoprodutoremmeuprimeirogrupodeteatro
amadoraindaemRibeiroPretoSP.Aos15anosdeidade
jpercorriaosescritriosdasempresaseosbalcesda
prefeiturabuscandoviabilizarmeusprojetosedelprac
muitacoisajaconteceu:fuigestordeequipamentos
culturaiscomooTeatroArthurAzevedoeoDenoyde
Oliveira,DiretordeProgramaodaPrefeituradeSo
Paulo,AssessorparaprojetosculturaisnoMuseuBrasileiro
daEsculturaoMuBE,gerentedecontasresponsvelpela
seleoegestodeprojetospatrocinadosdegrandes
empresasdopas,entretantosoutrosprojetos
desenvolvidosnesses20anos.
Depoisdeatuardiretamentenosdiversossegmentosda
produocultural,sejanogoverno,nagestode
equipamentosculturaisenaestruturaoegestode
polticasdepatrocnio,tiveaoportunidadedeconhecer
diversosprojetosincrveis.Pudeacompanharabatalhade
diversosprodutoresnodesenvolvimentodeumcenrio
culturale,principalmente,adificuldadequeexistiaem
transformarseusprojetosemrealidade.Pudeobservar
tambmquemuitasvezesaspropostastraziamideias
realmenterelevantes,masquenoconseguiamseus
financiamentosporfalhasbsicasemseusprojetosoupor
umainadequaototaldosseusobjetivoscomasdiretrizes
depatrocnio.
Em2016,decidicriaraAtivoCulturalcomoobjetivode
ajudarprodutoresdetodoopasaencontraramelhor
maneiradedesenvolverseusprojetosculturais.
Almdocontedoquedisponibilizogratuitamentepara
produtoresdetodoopas,tambmrealizoconsultoriapara
projetosculturaiscontribuindodeformamaisdedicadaa
todosquebuscamdesenvolversuasideias.
Cliqueagoranaimagemabaixoeaproveitepara
agendarumaconsultoriadiretamentecomigo!
Consultoria para
Projetos
Culturais
www.ativocultural.com.br