Você está na página 1de 96

Valeriu Ciuculin - CURS DE LIMBA PORTUGHEZ

Valeriu Ciuculin - CURS DE LIMBA PORTUGHEZ

PREFA

LNGUAS ROMNICAS O ladim no se pode considerar uma lngua inteiramente morta, pois as lnguas romnicas no so mais de que outros tantos ramos do velho tronco latino. Alm disso, a Igreja Cat lica adopta o latim, e a ci!ncia a !le tem recorrido constantemente, no s para e"eito de

ORIGEM DA LNGUA PORTUGUESA A lngua portuguesa pertence ao n.mero das lnguas romnicas, que no so mais do que a continua#o ou so%revivencia da lngua latina, primitivamente "alada no /&cio, pequena regio %anhada pelo 0i%re. Com o decorrer dos tempos, o latim passou a ser a lngua o"icial de todo o imprio romano, que compreendia povos de di"erentes ra#as, civili1a#$es e h&%itos lingusticos. 2as a latini1a#o d!stes povos no se operou na mesma data, pois comen#ou do sculo III antes de Cristo e se terminou no princpio do sculo II de era crist. 0udo isto contri%uiu para a di"erencia#o das lnguas romnicas, "avorecida ainda pelo "acto de no ser id!ntica a lngua de que os romanos "oram portadores para as diversas provncias de imprio. 3"ectivamente ela correspondia a di"erentes perodos cronol gicos e representava di"erentes dialectos locais do latim it&lico* e, alm disso, as primeiras col nias esta%elecidas pelos romanos rece%eran uma lngua mais o"icial.

nomenclatura ou classi"i#$es cient"icas, mas tam%m como lngua erudida compreendida pelos s&%ios das mais diversas ra#as e nacionalidades e, portanto, como meio de e'presso universal por !les adoptado em muitas das suas o%ras.
As principais lnguas romnicas ou n vi(latinas so) o portugu!s* o "ranc!s* o proven#al, que serviu de instrumento a uma literatura "lorescente e rica at + guerra dos al%igenses* o espanhol* o italiano* o romanche ou ladino, "alado nas regi$es montanhosas dos Alpes, no canto dos ,ris$es e no -riul* e o romeno.

PARTEA NTI Noiuni preliminare


I506O78C363. 7intre lim%ile neolatine sud(centro(occidentale, care "ormea19 un grup omogen, portughe1a are sunetele cele mai pu:in apropiate semnelor gra"ice cu care se notea19. 7e aici necesitatea de a ghida primii pa;i ai autodidactului, "i'nd anumite no:iuni de %a19. <ocala a, care are un sunet unic, se %i"urc9 =n dou9 ;iruri de vocale, =n dou9 grada:ii) 1 > e deschis, e =nchis ;i i* 4 > o deschis, o =nchis ;i u. ?ntre i ;i u =n portughe19 nu e'ist9 un sunet intermediar. @unetele e ;i o sunt puternice, i ;i u sunt sla%e ;i sunt "olosite ;i ca semivocale. @unetele e ;i o sunt sunete sl9%ite ale vocalelor puternice e, respectiv o. Aceste vocale
1.- Alfabet l l!"b!! #$%t a DaE % D%eE c DseE d DdeE e DeE " D"iE g DjeE puternice, e, e, o, o, sl9%indu(se nu o "ac numai cu o treapt9, ca =n italian9 sau spaniol9, ci cel mai adesea cu dou9 trepte, p9trun1nd =n domeniul vocalelor i, respectiv u. ,ramaticile portughe1e ;i %ra1iliene au =ncercat uni"icarea pronun:iei =n cele dou9 mari :9ri vor%itoare de lim%9 portughe19, totu;i mai e'ist9 di"eren:e Acare pro%a%il nu vor disp9rea niciodat9B, datorate de1volt9rii sociale di"eren:iate, di"eren:e care nu repre1int9 =n nici un ca1 imposi%ilit9:i de =n:elegere =ntre cele dou9 popoare. ?n "ond, di"eren:ele de pronun:ie nu sunt dect ni;te variante ale acelora;i legi de %a19.

&'e(e cuprinde 4C de litere) h D&gaE o DoE i DiE p DpeE j DjotaE q DFeE F DcaE r DrriE l DliE s DssiE m DmiE t DteE n DniE u DuE

v DveE ' D;issE 1 DdseE

@emnele diacritice sunt) G acento agudo Dassntu aguduE care indic9 variantele deschise ale vocalelor puternice e ;i o* H acento circunflexo Dassntu sircum"lFsuE care indic9 pronun:ia sunetelor =nchise ale vocalelor citate e, o* I acento grave Dassntu gr&viE, care nu are valoare tonic9, dar =nt9re;te sunetul vocalei sila%ice non(tonice, pe care este pus, e'emplu) sJ1inho Dso1niuE* K o til DutlE L tilda, care se pune pe vocalele a ;i o pentru a le na1ali1a) DanE, $ DonE* , cedilha DsedliaE L sedila, care se pune su% c urmat de una din vocalele a, u, dndu(i sunetul de si%ilant9 surd9 ss) a#.car D9ss.carE* MM trema, diere1a care se pune pe u cnd tre%uie s9 se pronun:e ;i aceast9 vocal9, alt"el "iind mut9) aguerrir DagherrrE, agentar D9guent&rE, quilo DFluE, tranqilo Dtranc.iluE. ).- *$+ale a > =n sila%ele accentuate, =n sila%ele neaccentuate =nainte de r ;i =n sila%ele neaccentuate =nainte de l se pronun:9 a ca =n romne;te) prado Dpr&duE, acar Das.carE, saltar Dsalt&rE* a > =n alte sila%e neaccentuate ;i =n sila%e

accentuate =nainte de nh, m, n se pronun:9 =nchis ;i surd, cam ca 9 din romn9) clima Dclm9E, manh Dm9nianE, dano Dd9nuE, cmara Dc9mar9E* a > =nainte de m ;i n se pronun:9 puternic na1ali1at) campo NcmpuE, dando DdnduE* > se pronun:9 na1ali1at) ma Dm&sE, v DvE* o > di"tong na1al cu accentul pe prima vocal9* se pronun:9 a na1ali1at urmat de u scurt) pulmo DpulmuE, po DpuE* e > di"tong na1al cu accentul pe prima vocal9* se pronun:9 a na1ali1at urmat de i scurt) capites Dcapiti;E* e > =n sila%e tonice ;i =n sila%e neaccentuate =nainte de r, l se pronun:9 e =nchis) dbil Dd%ilE, delgado Ddelg&duE, carter Dc9r&terE* e > =n alte sila%e neaccentuate se pronun:9 i scurt) cidade Dsid&diE* conjunc:ia e A;iB se pronun:9 i clar ;i "ace leg9tura =ntre cuvintele pe care le desparte* e > =n sila%9 accentuat9, =n interiorul cuvintelor, =nainte de m, n se pronun:9 =nchis ;i na1ali1at) membro Dmm%ruE, gente DjntiE* e > la s"r;itul cuvintelor =nainte de m ;i n se pronun:9 na1ali1at, =nchis, =n di"tong cu un i scurt) viagem Dvi&jOiE, homens D mOisE* i > =n sila%9 accentuat9 ;i neaccentuat9 se

pronun:9 i) cair DcarE, ira Dr9E, intil Din.tilE* i > =n sila%e =nchise =nainte de m ;i n se na1ali1ea19) fin D"PnE, fingir D"PnjrE* o > =n sila%e neaccentuate se pronun:9 ca =n romne;te) dcil Dd silE* se pronun:9 la "el =n sila%e neaccentuate =nainte de l ;i la =nceput de cuvnt) volver DvolvrE, obrar Do%r&rE* o > =n alte po1i:ii se pronun:9 u scurt) moo Dm suE, livro DlvruE* cnd este singur ;i articol hot9rt se pronun:9 u scurt ;i se leag9 de cuvntul urm9tor) o poo Dup cuE* o > =nainte de m, n se na1ali1ea19) ombro D$m%ruE, ponto Dp$ntuE* $e > se na1ali1ea19 pronun:ndu(se $ urmat de i scurt) leoes Dlis$i;E, p e Dp$iE* u > se pronun:9 ca =n romne;te) duro Dd.ruE, durar Ddur&rE* "olose;te ;i ca semn gra"ic dup9 g ;i q, =nainte de e, i, cnd nu se pronun:9) guerra Dghrr9E* =n grupul gu, qu =nainte de a se pronun:9 =n di"tong cu a) guardar Dguard&rE, quarto Dcu&rtuE* u > =nainte de m, n se na1ali1ea19) umbela DQm%l9E, assunto D9sQntuE* ui > se pronun:9 di"tong na1ali1at cu i scurt) muito DmQituE. ,.- C$-.$a-e % > se pronun:9 ca =n romne;te) saber Ds9%rE, absurdo D9%s.rduE* c > =nainte de a, o, u se pronun:9 ca =n romne;te) carta Dc&rtaE, comer DcumrE, cmulo Dc.muluE* la "el =nainte de consoane) claro Dcl&ruE, crnio Dcr&niuE* c > =nainte de e, i se pronun:9 s) certo DsruE, cima Dsm9E* # > se pronun:9 s Apentru a se deose%i de c =nainte de e, iB) fora D" rs9E, pedao Dped&suE, acar Das.carE* ch > se cite;te ;) chama D;&m9E, cho D;uE* d > se pronun:9 ca =n romne;te) dar Dd&rE* " > se pronun:9 ca =n romne;te) fcil D "&silE* g > se pronun:9 ca =n romne;te =nainte de a, o, u ;i =nainte de consoan9) gato Dg&tuE, gordo Dg rduE, gula Dg.l9E, grito DgrtuE, digno DdgnuE* gu > =nainte de e, i se pronun:9 g) guerra Dghrr9E* gu > =nainte de a, o se pronun:9 gua, guo) gua D&guaE* g > =nainte de e, i se pronun:9 j) g!nero DjneruE, giro DjruE* h > nu se pronun:9 niciodat9) hora D r9E, hbil D&%ilE* serve;te ca semn gra"ic =n grupurile ch, lh, nh* j > se pronun:9 ca =n romne;te A58 CA ?5 @RA5IO/S TB) "a#er Dja1rE, ho"e D jiE* l > se pronun:9 ca =n romne;te) lata Dl&t9E, luta Dl.t9E, palco Dp&lcuE* lh > se pronun:9 palatali1at) folha D" UaE, velho DvliuE*

m > se pronun:9 ca =n romne;te) mar DmarE* dup9 a, e, i, o, u na1ali1ea19 vocalele precedente* n > se pronun:9 ca =n romne;te) plano Dpl&nuE* dup9 a, e, i, o, u na1ali1ea19 vocalele precedente* nh > se pronun:9 moale) ninho DnniuE, caminho Dc9mniuE* p > se pronun:9 ca =n romne;te ) pouco Dp cuE* q > se =ntlne;te numai =nainte ;i =nso:it de u* grupul qu =nainte de e, i se pronun:9 c) quinto DFintuE, iar =nainte de a, o se pronun:9 cua, cuo Adi"tongiB) quatro DcuatruE, quotidiano DcuotidianuE* r > se pronun:9 puternic la =nceputul ;i =n interiorul cuvintelor) roxo Drro;uE, correr DcorrerE* =n "inalul cuvintelor se pronun:9 ca =n romne;te) mar Dm&rE* s > se pronun:9 s la =nceputul cuvintelor) sair DsarE* la "el dup9 sila%e na1ali1ate) denso DdOsuE* s > se pronun:9 s cnd gra"ia este cu ss) osso D suE* s se pronun:9 1 cnd este intervocalic) mesa Dm19E* s > se pronun:9 ; =naintea consoanelor surde) posta Dp ;t9E ;i la "inalul cuvintelor =nainte de pau19) cortes Dcurt;E* t > se pronun:9 ca =n romne;te) bonito D%untuE* v > se pronun:9 ca =n romne;te) lavar Dl9v&rE* ' > se pronun:9 ;) xarope D;ar piE, luxo Dl.;uE* ' > se pronun:9 1) exame De1&miE* ' > se pronun:9 s, ss) texto DtstuE, mximo DmassimuE* ' > se pronun:9 cs) fixo D"icsuE* deoarece nu are reguli unitare, pronun:ia corect9 se caut9 =n dic:ionare* 1 > se pronun:9 1 =nainte de vocal9) #anga D1gaE, ra#o Drra1uE ;i la s"r;it de cuvnt, cnd acesta se pronun:9 legat de urm9torul, "9r9 pau19) vo# humana Dvo1um&n9E* 1 > se pronun:9 ; la s"r;itul cuvintelor =nainte de pau19) ve# Dve;E sau dac9 cuvntul urm9tor =ncepe cu o consoan9) vo# clara Dvo;cl&r9E* 1 > se pronun:9 j la s"r;itul cuvintelor, cnd nu se "ace pau19 ;i cuvntul urm9tor =ncepe cu consoan9 la%ial9) no# moscada Dnojmu;c&d9E. /.- D!fe%e-0e 1e #%$- -0a%e 2-t%e P$%t &al!a 3! 4%a(!l!a ?n regiunile din sudul Vra1iliei anumite cuvinte ;i consoane se pronun:9 di"erit de pronun:ia standard, convenit9 =ntre cele dou9 mari popoare vor%itoare de lim%9 portughe19. 7ar aceste di"eren:e nu "ac incomprensi%il9 portughe1a %ra1ilian9 pentru un lusitan, ;i nici invers. Cele mai mari deose%iri se constat9 la pronun:area consoanei s =n di"erite po1i:ii) ( =naintea consoanelor ", p, t, c A=n po1i:ia =naintea vocalelor a, o, uB consoana s se pronun:9 ; =n Rortugalia ;i s =n Vra1ilia) escola > port.i;c l9,

%ra1.isc l9* esforo > port. i;"orsu, %ra1. is"orsu* resto > port. re;tu, %ra1. restu. ( =naintea consoanelor %, d, g, l, m, n, r se pronun:9 j =n Rortugalia ;i 1 =n Vra1ilia) prsbito > port. prj%itu, %ra1. pr1%itu* desde > port. dejdi, %ra1. de1di* mesmo > port. mjmu, %ra1. m1mu. <ocalele neaccentuate se pronun:9 mai =nchis =n Rortugalia. ?n Vra1ilia de sud se palatali1ea19 consoanele d, t =nainte de e, i. 5.- A++e-t l $%cento& Cu pu:ine e'cep:ii, consemnate =n dic:ionare, regulile de accentuare tonic9 sunt) 1 > =n cuvintele care se termin9 cu a, e, o, am, em accentul tonic este pe sila%a penultim9) porta Dp rt9E, fonte D"$ntiE, famoso D"9m suE. Cuvintele la plural, din aceast9 categorie, nu schim%9 accentul) portas Dp rta;E* 4 > =n cuvintele care se termin9 =n i, u, vocale na1ale, di"tongi, consoane, accentul tonic cade pe ultima sila%9) peru Dper.E, "avali DjavalE, contar Dc$t&rE, ma DmasE, edio DedisuE, animal Danim&lE, fero# D"er ;E. Rentru e'cep:iile de la regul9, cuvintele scrise poart9 accent gra"ic pe vocala accentuat9 tonic Aaccent ascu:itB) fbrica, til, mar, sabi. Cuvintele derivate p9strea19 accentul de la cuvntul %a19, "iind =nscris gra"ic pe vocala accentuat9 Aaccent gravB) r'pidamente. 6.- D!7!(! -e .!lab!+8 $(iviso silbica& Cele mai importante reguli pentru desp9r:irea =n sila%e) 1 > niciodat9 nu se despart di"tongii ai, au, ei, eu, ia, io, iu, oi, ou, ua, ue, ui, uo, e, o, $e) ja( mais, v&(rio, pes, en(jei(tar, p$es* 4 > nu se despart grupurile gu, qu) &(gua, am( %(guo, e(qui(va(ler* W > grupurile de dou9 consoane Ae'ceptnd l, rB ;i de dou9 vocale =n hiat Anu di"tongB se despart) es( tar, t(ni(co, nas(cer, res(sur(gir, a(in(da, in(te(lec( #o, co(or(de(nar, tra(ir. ?n grupurile de dou9 consoane =n care se g9sesc l, r =n po1i:ia a doua, nu se "ace desp9r:irea) a(%ra(sar, a(%lu(#o, o(%l(quo* C > ?n grupurile de trei consoane, primele dou9 apar:in primei sila%e, a treia trecnd la urm9toarea sila%9* se :ine cont de regula W privind grupurile cu l, r) ist(mo, cir(cuns(cre(ver, am(plo, com(prar* X > Consoanele singure =ntre vocale ;i grupurile ch, lh, nh trec =n sila%a a doua) ai(ro(so, %a(se, a(cha(gar, i(lha, ma(nh* Y > ?n pre"i'ele %is, cis, dis, trans, consoana s "inal9 nu se desparte de pre"i' dac9 cuvntul care

este compus =ncepe cu consoan9) %is(ne(to, cis(pla( ti(no, des(li(gar, dis(tra(#o, trans(por(tar* dac9 aceste pre"i'e compun cuvinte care =ncep cu vocal9, consoana s trece la sila%a urm9toare) %i(sa(vZ, de( ses(pe(rar, trn(sa(tln(tico. /a "el se =ntmpl9 cu ' din pre"i'ul e'() e'(tra(ir* [ > s =nainte de consoan9 "ace sila%9 cu alte pre"i'e) ins(tru(ir, a%s(tra(ir. 9.- Ref$%"a $%t$&%af!+8 1!- 1:,1 ?n =ncercarea de a uni"ica ortogra"ia lim%ii vor%ite =n Rortugalia ;i =n Vra1ilia, =n 1\W1 s(a adoptat un nou pachet de norme o%ligatorii pentru am%ele state, care au devenit o"iciale =ncepnd cu anul 1\CX. 5u se mai scriu anumite consoane etimologice Ac, p =nainte de t* m, g =nainte de n, ;.a.B) se scrie autor, fruto, cetro, aluno, sinal, =n loc de auctor, "ructo, ceptro, alumno, signal. 7e re:inut c9 se scrie ;i se pronun:9 abdicar, gnomo, recepo, caracteres, eg)pcio, espectador, espectativa, mnem*nica Agrupurile %d, cn, gn, pc, pt, ct, mnB. 5u se mai scriu consoane du%le* se scrie) sbado, acusar, adido, efeito, sugerir, belo, chama, pano, aparecer, atitude =n loc de s&%%ado, accusar, addido, e""eito, suggerir, %ello, chamma, panno, apparecer, attitude. 3'cep:ii) ( r ;i s pot "i du%late =n interiorul cuvintelor) barro, carro, prorrogar, prerrogativa, prorromper, cassa, russo, assegurar, pressentir* ( se du%lea19 consoana c dac9 "iecare dintre consoanele grupului ]cc] se pronun:9 alt"el) seccionar, seco, infeco. /itera h nu se mai scrie =n interiorul cuvintelor* se scrie) sair, compreender, coorte, cair, exumar, proibir =n loc de sahir, comprehender, cohorte, cahir, e'humar, prohi%ir Anu e'ist9 e'cep:ii la aceast9 regul9B* ( la futuro simples de indicativo ;i la condicional, cnd pronumele este la s"r;it* se scrie) am+lo+ei, dir+se+ia =n loc de am&(lo(hei, dir(se(hia* ( la s"r;itul cuvintelor) ra" =n loc de rajah, dar ahT, ohT, puhT Ainterjec:iiB. @e scrie h) aB la =nceputul cuvintelor care au etimologie sigur9 cu h ini:ial) ho"e, homen, hora, honorrio, haver* %B =n cuvintele compuse, cnd al doilea cuvnt =ncepe cu un h etimologic) sbre(humano, pr+ histria* cB =n grupurile ch, lh, nh, unde semnul h di"eren:ia19 pronun:area de c, l, n) chave, ilha, ganhar. ,rupul sc. @e reduce la c, cu aceea;i valoare "onetic9, la =nceputul cuvintelor) ci!ncia, cena,

cintilar =n loc de sciencia, scena, scintilar. /a "el se =ntmpl9 =n cuvintele pre"i'ate) precient)fico, preci!ncia =n loc de prescient"ico, presci!ncia. ?n cteva e'cep:ii se scrie sc) nascer, crescer. Apostro"ul nu se mai "olose;te =n com%ina:iile prepo1i:ionale) d!le, dela, d!les, delas* disto, disso, daquilo* d!ste, d!sse, daquele, desta, dessa, daquela, d!stes, d!sses, daqueles, destas, dessas, daquelas* da), daqui, dali, dantes, donde, daqum, dalm* dentre* n!le* nisto, neste* estoutro, essoutro. @e mai "olose;te doar =n com%ina:ia de^su%stantiv care =ncepe cu o vocal9) d,alma, d,gua. /itera 1) 1 > la s"r;itul cuvintelor 1 se schim%9 =n s) anans, detrs, ingl!s, cort!s, portugu!s =n loc de anana1, detra1, ingle1, corte1, portugue1 A;i apare ;i accentul gra"icB* de re:inut) =n cteva cuvinte accentuate pe ultima sila%9 se scrie a1, e1, i1, o1, u1 A;i =n nume de persoane cu vechimeB) assa#, xadre#, velo#, arcabu#* 4 > la s"r;itul unor su%stantive ;i adjective se scrie s =n loc de 1 =n grupurile >a1o, (a1a,, (i1o, (o1o, (u1o, (u1a* se scrie) vaso, casa, visa, camisa, animoso, doloroso, concluso, musa =n loc de va1o, ca1a, vi1a, cami1a, animo1o, doloro1o, conclu1o, mu1a* ( la s"r;itul unor su%stantive terminate =n >a1e, (e1e, (i1e, (e1a, i1a, (e1o se scrie s) crase, s)ntese, consulesa, poetisa, aceso =n loc de cra1e, snte1e, consule1a, poeti1a, ace1o. 3'cep:ii) la su%stantive terminate =n >e1a) bele#a, firme#a. /iterel F, _, ` se "olosesc) ( =n cuvintele ce provin din alte lim%i litera F se =nseamn9 prin) aB qu =nainte de e, i) querosene, quiosque, quil*metro, faquir =n loc de Ferosene, Fiosque, FilZmetro, "aFir* %B cu litera c =n toate

celelalte ca1uri) caleidoscpio =n loc de) Faleidosc pio* ( F se scrie =n numele proprii str9ine) -epler, -iev* ( _ se scrie v) vago, valsa, .svaldo =n loc de _ago, _alsa, Os_aldo* ( ` se scrie i) "uri, tupi =n loc de jur`, tup`. ,rupurile ch, Fh, ph, rh, th) ( ch se scrie) aB qu =nainte de e, i) traquia, quimera, qu)mica =n loc de trachia, chimera, chmica* %B c =n celelalte ca1uri) caos, cloro =n loc de chaos, chloro* ( ph, th, rh se scriu ", t, r) filosofia, fsforo, retrica, reumatismo, tesouro, ortografia =n loc de philosophia, ph sphoro, rhet rica, rheumatismo, thesouro, orthographia. ,rupul mp =nainte de t se scrie n) pronto, assunto, isento =n loc de prompto, assumpto, isempto. 7i"tongii) ( ae ;i ao se scriu ai, au) pai, cai, grau, mau =n loc de pae, cae, grao, mao* ( eo se scrie eu) cu, chapu =n loc de ceo, chapeo* ( io se scrie iu) partiu, feriu =n loc de partio, "erio* ( oe se scrie oi) doi, heri =n loc de doe, heroe. .rtografia ctorva cuvinte dup/ reform/ @(a hot9rt mai tr1iu ;i uni"icarea ortogra"ierii anumitor cuvinte) Vrasil, idade, igreja, igual, sossegar, p!ssego, dossel, jovem, alma#o, nsia, ascenso, cansar, dan#ar, "arsa, pretenso, amanh, ma#, talism, vero, co, cho =n loc de Vra1il, edade, egreja, egual, socegar, p!cego, docel, joven, almasso, ncia, ascen#o, can#ar, dansar, "ar#a, preten#o, amanhan, ma#an, talisman, veram, cam, cham.

8rmea19 un mic e'erci:iu de lectur9, considerat "oarte util pentru aplicarea regulilor de mai =nainte, =n care se pre1int9 ;i notarea pronun:iei =ntr(un mod ct mai simplu pentru cititorul romn. ;.- E<e%+!0! 1e le+t %8 (escobrimento do 0rasil Ddi;cu%rimOtu du%r91ilE . 0rasil foi descoberto em 11 $vinte e dois& de abril de 2344 $mil e quinhentos& por 5edro 6lvares u%r91il "oi di;cu%rtu envintidoi; di9%ril dimileFiniOntu; purpdru &lvari; 7abral8 9uando o capito+mor da %rmada portugu!sa o descobriu e pensou que f*sse uma grande ilha, c9%r&l Fudu uc9pitumor darm&d9 purtugh19 udi;cu%ru epOs Fe" si um9grdilia estava longe de imaginar o maravilhoso progresso que !le alcanaria no decurso de poucos sculos8 i;tava l$ji dim9jinar um9r9viliosu progresu Feli alcsara nudic.rsu depocu; sculo; 7abral havia partido de :isboa em princ)pios de maro daquele ano de 2344 $mil e quinhentos& comandando c9%ral ava partidu d9li;% 9 Oprinspiu; dim&rsu daFli anu dimileFiniOtu; cumddu uma esquadra composta de 2; $tre#e& navios, a caminho das <ndias, para ali firmar o dom)nio lusitano8 umai;Fuadr9 F$po;ta ditr1i n&vius 9c9mniu d9sndia; p9rali "irmar udominiu lu1it&nu =oi, ento, que, depois de haver passado as 7anrias e de se haver afastado do continente africano,

"oi Otu Fe dipoi; diaver p9sadu a;canaria; edisiavr a"a;tadu duc$tinOti observou a 12 $vinte e um& de abril, vrios sinais de proximidade de terra8 >o dia o%serv a vPti.n dia%rl v&riu; sin&i; diprosimidadi diterr9. nuda seguinte, um monte, que se chamou 5ascoal, surgiu do seio das guas, diante dos olhos sighnti unm$ti Fesi;am p9;cu&l surji. dussiud9;&gua; diti du;oliu; at*nitos dos tripulantes da frota portugu!sa8 ?stava descoberto o 0rasil8 9tonitu; du;tripulti; d9"r t9 portughe19 i;tava di;cu%ertu u%r91il @ terra deu+lhe 7abral o nome de Aera 7ru#, mudado depois para Banta 7ru# aterra deulie c9%ral unomi diveracruss mudadu dipoi; p9r9sstacr. e substituido mais tarde pelo de 0rasil por causa da abundncia de madeira vermelha, 1essu%stitudu mai;tardi peludi%r91il purcau19 da%Qdnsia dimadeir9vermeli9 pau brasil CibirapitangaC na l)ngua tupi, 7esalpina echinata em linguagem cient)fica, pau%r91il i%irapitng9 nalPguatupi cesalpina echinata OlPguajOi siOt"ic9 e ob"eto de larga explorao e comrcio8 io%jetu dilarg9isplurassu ecomrsiu <oca%ularul te'tului de mai sus nu pune pro%leme mari nici pentru necunosc9tori. Cuvintele portughe1e care nu seam9n9 cu cele romne;ti sunt pre1entate mai jos. 7e re:inut din pronun:ia "igurat9 c9 uneori se unesc dou9 sau mai multe cuvinte, dintre acestea primul Asau primeleB este AsuntB aton ;i se une;te cu ultimul dintre ele, care > - "a! a+e.ta > poart9 accentul tonic distinct. ' $DaEa& la, c9tre a caminho das direct c9tre, =n drum c9tre alcanaria ar "i ajuns chamou a numit, a chemat daquele din acel deu+lhe =i d9du ento atunci explorao e'ploatare firmar a a"irma frota "lot9 ilha insul9 madeira, pau lemn olhos ochi AplB se haver afastado de dep9rtndu(se de seio sn sinais semnale tripulantes oameni din echipaj vermelha ro;ie AculoareaB

9"ric&nu

rolul de ver% unipersonal, cu semni"ica:ia a "i, a sta, a se a"la, a se g9si, a e'ista. Fer, ser, estar sunt ;i ver%e cu semni"ica:iie proprie) a avea, a poseda* a "i, a e'ista* a sta, a se g9si. 7i"eren:a dintre ser ;i estar este su%stan:ial9) ser indic9 e'isten:a recent9, o stare inerent9 sau permanent9) eu sou italiano L sunt italian, ela formosa L ea este "rumoas9, a gua l)quida L apa este lichid9* estar indic9 e'isten:a actual9, sau o stare accidental9, sau una contrastant9) a faca est s*bre a mesa L cu:itul este Ase a"l9B pe mas9, estou em casa L sunt Am9 a"luB =n cas9, ela estava doente L ea a "ost %olnav9, a gua " est l)quida L acum apa este lichid9 Amai =nainte era =nghe:at9B. 1>.- Se% L a "i Gerundio $gerun#iu& sendo 5articipio passado sido Hndicativo presente eu soi Deu s E tu s !le Dli E n s somos Dn s s mu;E v s sois Dv ; s i;E !les so Dlis suE pretrito imperfeito era Dr9E eras Dr9;E era Dr9E ramos Dr9mu;E reis Drei;E eram DrE

C$-= &a%ea 7e%bel$% a <!l!a%e


:.- *e%be a <!l!a%e propriu(1ise sunt ter Aa aveaB ;i ser Aa "iB. Fer "ormea19 timpurile compuse ale ver%elor "ormelor active, adic9 ver%ele ale c9ror su%iecte "ac ac:iunea pe care ver%ul o indic9) eu tenho louvado L eu am l9udat* ser le "ormea19 pe cele de la "ormele pasive, =n care su%iectul nu "ace ac:iunea, ci o suport9) eu sou louvado L eu sunt l9udat. 3numer9m printre au'iliare ;i estar L a "i, a sta, a se g9si, ;i haver L a avea, dar u1ul lui haver ca au'iliar este =n diminuare, =n timp ce(;i men:ine

pretrito perfeito $perfectul simplu& "ui "Zste D" ;tiE "oi "omos D" mu;E "Zstes D" sti;E "oram D" rE pretrito mais+que+perfeito simples Amai mult ca per"ectul simpluB "Zra "oras

"Zra "Zramos "Zreis "oram Rersoana a III(a plural este =ntotdeauna aceea;i cu cea de la pretrito imper"eito, la toate ver%ele. Rretrito mais(que(per"eito simples se utili1ea19 ;i ca pre1ent al condi:ionalului ;i ca imper"ect al conjunctivului. futuro simples serei ser&s ser& seremos sereis sero 7ondicional forma H seria serias seria seramos sereis seriam forma a HH+a $v8 m8m8c8p8& "Zra "oras "Zra "Zramos "Zreis "oram Hmperativo positivo s! AtuB s!de Av sB DsdiE Rentru persoanele !le, n s, !les "ormele sunt identice cu cele respective de la conjunctiv pre1ent. 7on"unctiv pre#ent que eu seja que tu sejas que !le seja que n s sejamos que v s sejais que !les sejam imperfect forma H que eu "Zsse que tu "Zsses que !le "Zsse que n s "Zssemos que v s "Zsseis que !les "Zssem imperfect forma a HH+a que eu "Zra que tu "Zras que !le "Zra que n s "Zramos

que v s "Zreis que !les "Zram viitor $dac/ voi fi& si eu "Zr si tu "ores si !le "Zr si n s "ormos si v s "ordes si !les "orem Hnfinitiv personal AeuB ser AtuB seres A!leB ser An sB sermos Av sB serdes A!lesB serem Acesta este un timp caracteristic al lim%ii portughe1e, despre care vom mai vor%i mai departe. 11.( E.ta% L a "i, a sta, a se g9si, a se s"la Gerundio $gerun#iu& estando 5articipio passado estado Hndicativo presente estou Di;t E est&s est& estamos estais esto Di;tuE pretrito imperfeito estava estavas estava est&vamos est&veis estavam

pretrito perfeito Aper"ectul simpluB estive estiveste esteve estivemos estivestes estiveram pretrito mais+que+perfeito simples Amai mult ca per"ectul simpluB estivera estiveras estivera estivramos estivreis estiveram Rersoana a III(a plural este =ntotdeauna aceea;i cu cea de la pretrito imper"eito, la toate ver%ele. Rretrito mais(que(per"eito simples se utili1ea19 ;i ca pre1ent al condi:ionalului ;i ca imper"ect al conjunctivului. futuro simples estarei

estar&s estar& estaremos estareis estaro 7ondicional forma H estaria estarias estaria estaramos estareis estariam forma a HH+a $v8 m8m8c8p8& estivera estiveras estivera estivramos estivreis estiveram Hmperativo positivo est& AtuB estai Av sB Di;t&iE Rentru persoanele !le, n s, !les "ormele sunt identice cu cele respective de la conjunctiv pre1ent. 7on"unctiv pre#ent que eu esteja que tu estejas que !le esteja que n s estejamos que v s estejais que !les estejam imperfect forma H que eu estivesse que tu estivesses que !le estivesse que n s estivssemos que v s estivsseis que !les estivessem imperfect forma a HH+a que eu estivera que tu estiveras que !le estivera que n s estivramos que v s estivreis que !les estiveram viitor $dac/ voi fi& si eu estiver si tu estiveres si !le estiver si n s estivermos si v s estiverdes si !les estiverem

Hnfinitiv personal AeuB estar AtuB estares A!leB estar An sB estarmos Av sB estardes A!lesB estarem 1).- Te% L a avea, a poseda Gerundio $gerun#iu& tendo 5articipio passado tido Hndicativo presente tenho DtniuE tens DtOsE tem DtOE temos tendes tem, teem DtOnE pretrito imperfeito tinha tinhas tinha tnhamos tnheis tinham

pretrito perfeito Aper"ectul simpluB tive tiveste teve tivemos tivestes tiveram pretrito mais+que+perfeito simples Amai mult ca per"ectul simpluB tivera tiveras tivera tivramos tivreis tiveram futuro simples terei ter&s ter& teremos tereis tero 7ondicional forma H teria terias teria teramos tereis teriam forma a HH+a $v8 m8m8c8p8& tivera tiveras

tivera tivramos tivreis tiveram Hmperativo positivo tem AtuB tende Av sB Rentru persoanele !le, n s, !les "ormele sunt identice cu cele respective de la conjunctiv pre1ent. 7on"unctiv pre#ent que eu tenha que tu tenhas que !le tenha que n s tenhamos que v s tenhais que !les tenham imperfect forma H que eu tivesse que tu tivesses que !le tivesse que n s tivssemos que v s tivsseis que !les tivessem imperfect forma a HH+a que eu tivera que tu tiveras que !le tivera que n s tivramos que v s tivreis que !les tiveram viitor $dac/ voi fi& si eu tiver si tu tiveres si !le tiver si n s tivermos si v s tiverdes si !les tiverem Hnfinitiv personal AeuB ter AtuB teres A!leB ter An sB t!rmos Av sB terdes A!lesB terem 1,.- ?a7e% L a avea, a se a"la Gerundio $gerun#iu& havendo 5articipio passado havido DavduE Hndicativo presente hei DiE has DasE h& DaE pretrito imperfeito havia havias havia

hAavBemos Davmu;, mu;E hAavBeis Davi;, i;E ho DQE

havamos haveis haviam

pretrito perfeito Aper"ectul simpluB houve houveste houve houvemos houvestes houveram pretrito mais+que+perfeito simples Amai mult ca per"ectul simpluB houvera houveras houvera houvramos houvreis houveram futuro simples haverei haver&s haver& haveremos havereis havero 7ondicional forma H haveria haverias haveria haveramos havereis haveriam forma a HH+a $v8 m8m8c8p8& houvera houveras houvera houvramos houvreis houveram Hmperativo positivo h& AtuB havei Av sB Rentru persoanele !le, n s, !les "ormele sunt identice cu cele respective de la conjunctiv pre1ent. 7on"unctiv pre#ent que eu haja que tu hajas que !le haja que n s hajamos que v s hajais que !les hajam imperfect forma H que eu houvesse

que tu houvesses que !le houvesse que n s houvssemos que v s houvsseis que !les houvessem imperfect forma a HH+a que eu houvera que tu houveras que !le houvera que n s houvramos que v s houvreis que !les houveram viitor $dac/ voi fi& si eu houver DovrE si tu houveres si !le houver si n s houvermos si v s houverdes si !les houverem Hnfinitiv personal AeuB haver AtuB haveres A!leB haver An sB havermos Av sB haverdes A!lesB haverem 1/.- T!"# %! +$"# .e

Fer este au'iliarul "ormelor compuse ale conjug9rilor celor patru ver%e au'iliare) eu tenho sido L eu am "ost* eu tenho estado L am "ost, m(am g9sit* !le tinha tido L el avusese* tem havido tempestade L a "ost "urtun9* tinha havido discuss es L e'istau discu:ii. /a "inalul manualului se va g9si ta%loul complet al ver%elor, att cele regulate, ct ;i cele neregulate, precum ;i conjugarea complet9 a ver%elor au'iliare. *e%bele %e& late ?n lim%a portughe19 e'ist9 trei conjug9ri regulate, cu desinen:ele la in"initiv -a%, -e%, -!%, respectiv pentru conjugarea I, a II(a ;i a III(a* vocalele >a(, (e(, (i( sunt caracteristice pentru "iecare conjugare. In"initivul poart9 =ntotdeauna accentul pe desinen:a caracteristic9) mudar Dmud&rE, vender DvOdrE, urdir DurdrE. In"initivul este "ormat din tema mud(, vend(, urd( ;i desinen:a >ar, (er, (ir. 0ema este invaria%il9 ;i la ea se adaug9 di"eritele desinen:e care di"eren:ia19 persoanele ;i timpurile. /im%a portughe19 are desinen:e destul de %ine di"eren:iate pentru a nu "i nevoie ca ver%ele s9 "ie =nso:ite de pronumele personale Ala "el ca =n romn9B

2odel de conjug9ri regulate 15.- C$-= &a%ea I " 1a% mudando mudado mudo mudas muda mudamos mudais mudam 16.- C$-= &a%ea a II-a 7e-1e% Gerun#iu vendendo 5articipiu trecut vendido Hndicativ pre#ent vendo vendes vende vendemos vendeis vendem pretrito imperfeito vendia vendias vendia vendamos vendeis vendiam pretrito perfeito $perfect simplu& urdo urdes urde urdimos urdis urdem 19.- C$-= &a%ea a III-a %1!% urdindo urdido

aAccentul tonic cade pe tem9 cu e'cep:ia persoanelor I ;i a II(a plural, unde cade pe desinen:9

mudava mudavas mudava mud&vamos mud&veis mudavam

urdia urdias urdia urdamos urdeis urdiam

a <ocala tonic9 este comun9 pentru toate cele ;ase persoane. 6emarca:i identitatea desinen:elor de la conj. a II(a ;i a III(a.

mudei mudaste mudou mudamos mudastes mudaram

vendi vendeste vendeu vendemos vendestes venderam pretrito mais+que+perfeito vendera venderas vendera venderamos vendereis venderam futuro simples venderei vender&s vender& venderamos vendereis vendero 7ondiIional venderia venderias venderia venderamos vendereis venderiam forma H

urdi urdiste urdiu urdimos urdistes urdiram

a -le'iunile de la pers.I pl. sunt identice cu cele de la pre1ent. Accentul cade totdeauna pe desinen:9.

mudara mudaras mudara mudaramos mudareis mudaram mudarei mudar&s mudar& mudaramos mudareis mudaro

urdira urdiras urdira urdiramos urdireis urdiram urdirei urdir&s urdir& urdiramos urdireis urdiro

a Accentul cade totdeauna pe prima vocal9 a desinen:ei

a Accentul tonic este =ntotdeauna dup9 >ar(, (er(, (ir( din desinen:9 Acare de "apt sunt desinen:ele in"initivului, c9ci viitorul s(a "ormat direct de la in"initivB

mudaria mudarias mudaria mudaramos mudareis mudariam mudara mudaras mudara mud&ramos mud&reis mudaram muda mude mudemos mudai Dmud&iE mudem que eu muda que tu mudes que !le mude que n s mudemos que v s mudeis que !les mudam se eu mudasse se tu mudasses se !le mudasse se n s mud&ssemos se v s mud&sseis

urdiria urdirias urdiria urdiramos urdireis urdiriam

a Accentul tonic cade, ca ;i la viitor indicativ, dup9 >ar(, (er(, (ir( din desinen:9.

=orma a HH+a $v8 mmcp& vendera urdira venderas urdiras vendera urdira vendramos urdramos vendreis urdreis venderam urdiram Hmperativ po#itiv vende DvOndiE urde D.rdiE venda urda vendamos urdamos vendei DvOdiE urdi DurdE vendam urdam 7on"unctiv pre#ent que eu que eu que tu que tu que !le que !le que n s que n s que v s que v s que !les que !les pretrito imperfeito forma H se eu vendesse se eu urdisse se tu vendesses se tu urdisses se !le vendesse se !le urdisse se n s vendssemos se n s urdssemos se v s vendsseis se v s urdsseis

se !les mudassem

se !les vendessem se !les urdissem pretrito imperfeito forma a HH+a $viit8 mmcp& se eu mudara se eu vendera se eu urdira se tu mudaras se tu venderas se tu urdiras se !le mudara se !le vendera se !le urdira se n s mud&ramos se n s vendramos se n s urdramos se v s mud&reis se v s vendrei se v s urdreis se !les mudaram se !les venderam se !les urdiram
a Accentul cade pe vocala caracteristic9 a conjug9rii

se eu mudar se tu mudares se !le mudar se n s mudarmos se v s mudardes se !les mudarem mudar mudares mudar mudarmos mudardes mudarem 1;.- T!"# %! +$"# .e

futuro se eu vender se tu venderes se !le vender se n s vendermos se v s venderdes se !les venderem Hnfinitiv personal vender venderes vender vendermos venderdes venderem

onde quer que seja que eu urdir se tu urdires se !le urdir se n s urdirmos se v s urdirdes se !les urdirem urdir urdires urdir urdirmos urdirdes urdirem

a Accentul cade =ntotdeauna pe vocala caracteristic9.

a In"initivul personal este identic cu viitorul conjunctiv

@e "ormea19 cu ver%ele au'iliare ter, ser, conjugate, =mpreun9 cu participiile trecute ale ver%elor care se conjug9. 8tili1area ver%elor au'iliare =n acest conte't este destul de simpl9) se utili1ea19 ter =n ca1urile =n care su%iectul ver%ului "ace ac:iunea indicat9 de ver%, ;i ser cnd su%iectul su"er9 ac:iunea, iar ac:iunea este "9cut9 de complement. <om avea ast"el) aB forma activ) eu tenho vendido L eu am vndut* ela tem chegado L ea a sosit* elas tinhas sa)do L ele ie;iser9* ns nos temos lavado L noi ne( am sp9lat > su%iectele ver%ale eu, ela, elas, ns sunt cele care "ac ac:iunea de a vinde, a sosi, a ie;i, a se sp9la. /a "orma activ9 participiul trecut este

invaria%il Amasculin singularB. %B forma pasiv) ns seremos castigados por !le L vom "i pedepsi:i de Ac9treB el* a carta foi escrita pelo padro L scrisoarea a "ost scris9 de Ac9treB patron > aici su%iectele ns, carta nu "ac nici o ac:iune, dar su"er9 ac:iunea complementului !le, patro, iar participiul trecut concord9 totdeauna cu su%iectul =n num9r ;i gen) castigados, escrita. 7e re:inut timpul perfect indicativ ;i infinitivul personal, care nu e'ist9 =n romne;te. 5erfectul simplu indicativ este timpul relat9rii ac:iunilor trecute, =n romne;te se traduce prin per"ectul compus. Conjunctivul are mai multe timpuri dect =n romne;te ;i se "olose;te =n alte condi:ii.

PARTEA A DOUA NOIUNI GRAMATICALE


A%t!+$l l 1:.- A%t!+$lele '$t8%@te sunt) masculin "eminin 3'emple) o pai a mae singular o DuE a os "ilhos as "ilhas plural os Du;E as

)>.- A%t!+$lele -e'$t8%@te sunt) masculin "eminin 3'emple) um pal&cio uma casa, uma amiga singular um DQE uma plural uns umas

uns pal&cios L ni;te %locuri, cteva palate umas amigas L ni;te prietene, cteva prietene

?n lim%a portughe19 nu e'ist9 articol partitiv) eu tenho casas L eu tenho umas casas )1.- A%t!+$l l '$t8%@t se "olose;te =n mod o%i;nuit cu numele proprii de persoane) a Jarinha e o %rmando so altos L 2arina ;i Armando sunt =nal:i. @e "olose;te ;i =mpreun9 cu numele de na:iuni, continente, mun:i, lacuri, "luvii) o 0rasil, a Htlia, a %mrica, os %ndes Du;di;E L Amun:iiB An1i, o Fiticaca L AlaculB 0iticaca, o %ma#onas L Ama1onul Aremarca:i c9 articolul este masculin singular, iar su%stantivul pare "eminin plural, dar este vor%a despre "luviul Ama1on, care la origine ar "i Ama1oaneB, o Fe"o DutjuE L A"luviulB 0ago. -ace e'cep:ie 5ortugal, care nu se "olose;te cu articol, =n a"ar9 de citarea numelui limitat9 la o epoc9 dat9) a Htlia, a ?spanha e 5ortugal so na es amigas L Italia, @pania ;i Rortugalia sunt na:iuni prietene* o

5ortugal dos grandes navegadores L Rortugalia marilor navigatori. )).- A%t!+$l l '$t8%@t o se "olose;te ;i pentru su%stantivarea ver%elor, adver%elor, adjectivelor, r9mnnd invaria%il, adic9 nu are nici "eminin, nici plural) o fa#er isso desonroso L A"aptul deB a "ace aceasta Aacest lucruB este de1onorant* o muito que amava o seu filho L marea draggoste pe care o avea pentru "iul s9u Aliteral) multul cu care iu%ea pe "iul s9uB* o rid)culo da situao L ridicolul situa:iei, adic9 ceea ce este con:inut ridicol =n situa:ie* gosto do belo L =mi place "rumosul, ceea ce este "rumos, "rumuse:ea.

E<e%+!0! #%a+t!+ *a%!a% variado variando Rres.ind.) vario Dv9ruE, varias Dv9ra;E, varia Dv9raE, variamos Dv9ri&mu;E, variais Dv9ri&isE, variam Dv9rE Rres.conj.) que eu varie Dchieu v9reE, varies Dv9re;E, varie Dv9reE, variemos Dv9rimu;E, varieis Dv9ri;E, variem Dv9rOE /a cele dou9 timpuri citate accentul tonic cade pe vocala >i( din tem9, cu e'cep:ia primelor dou9 persoane de la plural) n s, v s. Acest tip de accentuare tonic9 se mani"est9 ;i la alte ver%e terminate =n >iar. Aceste ver%e sunt regulate, toate desinen:ele lor "iind identice cu cele ale ver%ului e'empli"icat mudar. Accentul tonic al adjectivelor vrio, vria, vrios, vrias, derivate din variar, se semni"ic9 =n scris) vrias c*res L diverse, multe culori* c*res variados L culori diversi"icate, di"erite Auna de altaB Aca =n multicoloreB. ?n lim%a portughe19, mare parte din prepo1i:ii se contrag Acom%in9B cu multe p9r:i de vor%ire, printre care ;i cu articolul) a^o L ao a ^ os L aos a^a L+ a ^ as L +s de ^ o L do de ^ os L dos de ^ a L da de ^ as L das em ^ o L no em ^ os L nos em ^ a L na em ^ as L nas por ^ o L pelo por ^ os L pelos por ^ a L pela por ^ as L pelas de ^ um L dum de ^ uns L duns de ^ uma L duma de ^ umas L dumas em ^ um L num em ^ uns L nuns em ^ uma L numa em ^ umas L numas /a a^a ;i a^as se "olose;te accentul gra"ic +, +s. Le<!+ alto os av s %ai'o D%&i;uE =nalt %unicii scund un caderno cadernos a casa comprido DcQprduE un caiet Ani;teB caiete casa Acl9direaB lung

curto da L de ^ a de DdiE desejar do DduE L de ^ o e De, iE em DOE 3ste"ana Di;te"&naE estreito Di;trituE "eio D"iuE "ormoso grande hoje D jiE irm umas irms coana Dju&n9E corge o livro %onito a me D9miE as maOs Da;mi;E mas a menina o menino muito na L em ^ a no ontem D ntOE o pai os pais R&tria uma pena penas pequeno a rua sim DsPE irmo uns irmos

scurt al, a de, din, de la a dori al, a ;i =n bte"ana strmt urt "rumos mare a1i, ast91i sor9 surori Ioana ,heorghe cartea gra:ios, dr9gu: mama m&mele dar, =ns9 "eti:a copilul, %9iatul mult =n nu ieri tata p9rin:ii* ta:ii patrie un stilou stilouri, tocuri mic strada, drumul da "rate "ra:i

De.#%e SU4STANTI* ),.- Ge@u%stantivul =n lim%a portughe19 are dou9 genuri) masculin ;i "eminin. 5u e'ist9 genul neutru. ,enul nu corespunde totdeauna cu cel din romn9. Iat9 cteva e'emple) acul a agulha casa Ade o cofre argintul a prata %aniB forte c9minul a chamin vara o vero contul a conta ;oprla o sardo podul a ponte pipa o cachimbo ar%orele a rvore :igara o cigarro untul a manteiga voiajul a viagem cu:itul a faca harta o mapa patul a cama duminica o domingo ro%inetul a torneira haina o casaco ;arpele a serpente gsca o ganso hrtia o papel po;ta o correio %ro;a o alfinete, o broche )/.- A- "!te . b.ta-t!7e au variante speciale pentru "iecare gen) o bode L :apul, a cabra L capra* o boi L %oul, a vaca L vaca* o cavalo L calul, a gua L iapa* o galo L coco;ul, a galinha L g9ina* o homem Du mOE L %9r%atul, a mulher D9m.lierE L "emeia* o macho L masculul, a f!mea D9"mi9E L "emela* o pai L tat9l, a me L mama. Altele modi"ic9 desinen:a) o Kei L regele, a Kainha D9rr9niaE L regina* o ator L actorul, a atri# L actri:a* o av* Duav E L %unicul, a av L D9av E* o baro L %aronul, a baronesa L %aroneasa* o conde L contele, a condesa L contesa* o duque L ducele, a duquesa L ducesa* o heri Duir iE L eroul, a heroina L eroina* o rapa# L %9iatul, a rapariga L "ata* o ru L vinovatul, a r L vinovata. )5.- De.!-e-0e - f$%"a%ea "emininului

3u tenho um irmo e quatro irms. O menino e a menina so altos e %onitos. A casa %ai'a e "eia. O rio muito comprido. dle vendeucadernos e penas. 3la tem muitas casas e uns pal&cios. 5 s temos casas e pal&cios. 3la no pequena, mas sim muito grande. A rua muito estreita. O pai e a me do Armando so os av s da 3ste"ana. Rortugal & a p&tria do Cam$es. 5a casa h& muitos meninos. e tra!us 3u sunt =nalt ;i tu e;ti scund. 2ama 2arinei este sora tatei lui ,heorghe. @tr91ile ora;ului sunt "oarte lungi ;i "rumoase. 3u m9 g9sesc =n cas9, iar tu e;ti pe strad9. 0u ai un palat Ao construc:ie, o cl9direB mare ;i dore;ti o cas9 mic9. 3l vinde caiete ;i stilouri, dar nu are c9r:i. Ieri eram =n Italia, dar a1i sunt =n Rortugalia.

7e regul9 sunt de genul masculin su%stantivele terminate la singular =n Lo neaccentuat, =n vocale accentuate sau =n Lim, +om, +um, +o, l, r, s, u, x) o livro L cartea, o p L pra"ul, o bamb L %am%usul, o coat) L mic mami"er din America meridional9 AcoatiB, o bem L %inele, o fim L scopul, o som L sunetul, nenhum L nici unAulB, o papel L hrtia, o mbar L am%ra, o calor L c9ldura, o lapis L creionul, o *nix L oni'ul. @unt de genul feminin cea mai mare parte a su%stantivelor care se termin9 la singular =n La neaccentuat, =n (a, +io, +o, +do, +sio, +sso, +ro, +#o, +ade, +gem, +ice, +ude, +dade, +icie, +agem) a raa L specia, rasa* a l L lna* a mocidade L tinere:ea* a viagem L voiajul, drumul* a doidice L ne%unia* a virtude L virtutea* a nao L na:iunea* a solido L singur9tatea* a ra#o L

dreptatea. Cteva su%stantive terminate =n >a, (e sunt am%igene) o artista, a artistaM o regente, a regente8 2ulte su%stantive masculine terminate =n >e, (o "ac "emininul schim%nd desinen:a =n >a) moo L tn9r, moa* primo L v9r, prima* elefante, elefanta* hspede L oaspete, hspeda* gigante, giganta8 7ac9 se termin9 =n consoan9, adaug9 >a la "eminin) autor, autoraM o portugu!s, a portugu!saM o espanhol, a espanholaM o "ui# DujussE L judec9torul, a "u)#a D9ju1aE Aso:ia judec9toruluiB. 7intre masculinele =n (o cteva pierd vocala > o devenind "eminine) orfo L or"an, orf* cidado L citadin, cet9:ean, cidad* aldeo L :9ran, alde* altele di"er9) ladro L ho:, ladra* leo DliuE L leu, leoa Dli aE* sulto L sultan, sultana8 ,enul animalelor cu nume invaria%il se distinge ast"el) a pantera macho D o macho da pantera, a pantera f!mea D a f!mea da panteraM a abutre f!mea L vulturul "emel9 etc. )6.- Pl %al l

@e "ormea19 =n mod normal ad9ugnd un Ls "inal la singularul terminat =n vocal9) a casa, as casasM a p, as psM a l, as lsM a posse L posesia, as possesM o boi, os boisM o salto, os saltos8 @u%stantivele terminate la singular =n Lr, +# adaug9 Les) a flor L "loarea, as fl*resM "ui#, "u)#es8 Cele terminate la singular =n >s nu varia19 la plural dac9 vocala precedent9 este tonic9) o cais Duc&i;E, os cais* o pires Dupri;E L "ar"uriu:a, os pires* dar dac9 ultima vocal9 este accentuat9, adaug9 >es) portugu!s, portugu!ses. @u%stantivele "eminine terminate =n >o schim%9 aceast9 desinen:9 =n >$es) a nao L na:iunea, as na es. Rluralul lui mo L mn9 este mos. 7ac9 su%stantivele terminate =n >o sunt masculine, atunci adaug9 >s) orfo, orfos. @u%stantivele terminate =n >al, (el, (ol, (ul accentuate, la plural =l pierd pe >l ;i primesc termina:ia >is. @u%stantivele terminate =n >il accentuat, la plural pierd pe >l ;i primesc termina:ia >s. @u%stantivele terminate =n >el, (il neaccentuate, la plural pierd pe >el, il ;i primesc termina:ia >eis.

E<e%+!0! #%a+t!+ C$-t!- a% continuando continuado ind.pre1.) continuo Dc$tin.uE, continuas Dc$tin.a;E, continua Dc$tin.9E, continuamos Dc$tinu&mu;E, continuais Dc$tinu&i;E, continuam Dc$tin.E conj.pre1.) que eu continue Dchi eu c$tin.iE, continues Dc$tin.i;E, continue Dc$tin.iE continuemos Dc$tinumu;E, continueis Dc$tinui;E, continuem Dc$tin.OE 6emarca:i accentul, complet di"erit de varianta romn9. ?n schim%, cont)nuo, cont)nua ;i pluralele lor sunt adjective cu accentul tonic ca =n romne;te. Le<!+ aplaudir aqui NaO)P ria cantar a capital o capital dois m8 a f*lha fresco ingl!s o inverno metro nenhum o pa)s o poeta primavera quase NOu#iP senhor turista vrio variado a aplauda aici, aci arie mu1ical9 a cnta Acu voceaB capitala capitalul doi "oaia* "run1a proasp9t* rece engle1 iarna metru nimeni* nici un :ara* :inutul poetul prim9var9 aproape, circa domn* st9pn* senior turist di"erit, divers variat, di"erit O senhor conde e a senhora condessa estiveram aqui ontem, mas hoje estaro em Rortugal. Os turistas ingl!ses esto visitando o pas. O pai da Armida um gigante, alto quase dois metros. A menina tem muitas "lZres "rescas e %elas. A cantora cantou uma &ria que "oi muito aplaudida. As &rvores dos jardins tem "Zlhas e "lZres de v&rias cZres, j& estamos na primavera. O casaco do Al%eto largo e as cal#as so muito curtas. Os aldeos tem %ois, vacas, um galo e umas galinhas. 5o tenho nenhum papel. O cachim%o est& na gaveta da mesa. /is%oa a capital do Rortugal e 6io de caneiro a capital dos 3stados 8nidos do Vrasil. 5o h& "lZres no jardim, estamos no inverno. KeIineIi) h este echivalentul e'presiilor ]il ` a] din "rance19, ecef] din italian9, ]ha`] din spaniol9 ;i are sensul de ]se a"l9]. h L se a"l9, se g9se;te A;i la pluralB no h L nu se a"l9, nu se g9se;te A;i la pluralB.

e tra!us cudec9torul ;i poetul erau aici ieri. Cu:itul, lingura ;i "urculi:a sunt din argint. Ranto"ii Ionic9i AcoaninhaB sunt "oarte strm:i. Ralatul seniorului duce este =nalt ;i "rumos, dar casa doamnei %aroane este scund9 ;i urt9. @e a"l9 multe culori pe A=nB harta geogra"ic9 a Vra1iliei. A; dori o cas9 cu gr9din9, un automo%il ;i o cas9 de %ani cu un capital mare. 5u am :ig9ri, nu se AmaiB g9sesc =n caset9. De.#%e SU4STANTI* AcontinuareB )9.- A &"e-tat!7e @e "ormea19 =n mod o%i;nuit ad9ugnd la su%stantiv, dup9 ce am eliminat vocala "inal9, su"i'ul >o A"eminin >ona, plurale > es, +onasB) gato L pisic9, gato L pisoi AmareB, gatona, gat es, gatonas* sapato L panto", sapato L panto" mare* mulher L "emeie, mulherona. 7ac9 su%stantivul se termin9 deja =n >o, augmentativele se "ormea19 =n mod di"erit) co L cine, can#arro* ladro L ho:, ladroao* rafio, rufiana#. @u%stantivele "eminine de"ective de masculin admit ;i su"i'ul >o care le "ac s9 devin9 masculine) a casa, o casoM a porta, o porto L porton* chiar ;i mulher poate "ace mulhero L "emeie mare. 7esinen:ele augmentative pot pre1enta ;i alte "orme) bicho L anim9lu:, bichao* gatarro L pisoi mare* homem, homen#arro L huidum9 de om* mestre L maestru, mestrao* moo, moceto L tinerel, mocetona L tineric9* nari# L nas, narigo L n9soi* velho L %9trn, velhaas L %a%o;tin9* %o%o L prost, bobalho L prost de d9(n gropi. @u"i'ele >ao, (o, (#arro sunt peiorative dac9 se adaug9 la cuvinte derivate de la ver%e) de la pendichar L a sci, a deranja cernd, avem pendicho L cer;etor nedorit* de la responder avem respondo L care nu d9 ascultare. );.- D!"!- t!7e @e "ormea19 cu su"i'ul >inho A;i "eminin ;i pluralB) carta L scrisoare, cartinha* velho , velhinho* senhora, senhorina ;i senhorita. 7ac9 su%stantivul se termin9 =n di"tong, sau =n vocal9 accentuat9, sau

=n consoan9, su"i'ul este >#inho) pai, pai#inho* rio L "luviu, rio#inho* sof, sof'#inho Dso"a1niuE* flor, flor#inha* gro L gr9un:, %o%, gro#inho DgrQ1niuE L %o%ule:* mo, mo#inha. @u%stantivele terminate la singular =n >s, (1 cer su"i'ul >inho) lpis, l'pisinho Dlapi1niuE, no# DnosE L nuc9, no#inha. ):.- Pl %al l Acontinuare ;i "inalB @u%stantivele terminate =n (l) aB dac9 au accentul pe penultima sila%9, schim%9 >l =n >eis) automvel, automveis* comest)vel, comest)veis* fssil, fsseis* %B dac9 au accentul pe ultima sila%9, schim%9 (l =n (is) canal, canaisM papel, papisM lenol L p9tur9, lenoisM taful, tafuisM cB dac9 se termin9 =n (il accentuat, schim%9 (l =n (s) funil, funis8 3'cep:ii) cal L var Anu cal sau calciuB, cales* c*nsul, c*nsules* mal, males* real AmonedaB, ris* mel L miere, mis sau meles. 6evenim la pluralul celor =n >o) boto, bot es* melo, mel es* porto, port es* sermo, serm es Acele care =n romne;te se termin9 =n >onB. Altele "ac pluralul =n >es) co L cine, ces* po L pine, pes* capito L c9pitan, capites* escrivo L %irou, escrives. @9 re:inem pluralul urm9toarelor cuvinte compuse) aB Aice(Kei L vice(rege, Aice(Keis* pra(raio L paratr9snet, pra(raios* passatempo, passatempos* %B grand(almirante L amiral ;e", mare amiral, grand(almirantes* gro(mestre L mare maestru, gro(mestres* planalto L etaj superior, planaltos* cB madreprola L madrepor* scoic9 de perl9, madreprolas* lugar(tenente L loc:iitor, lugar( tenentes* lengalenga L pomelnic, lengalengas* dB o bota+fora L concedierea, os bota+fora* o papa("antares L escroc, os papa+"antares. Anumite tipuri de diminutive "ac pluralul de la su%stantivul primitiv Ala care se ;terge >s "inalB, dar ;i de la su"i') corapo#inho L inimioar9, cora e#inhos* papel#inho L hrtiu:9, papQi#inhos* leitor L cititor, leitore#inhos.

E<e%+!0! #%a+t!+ Da% dando dado ind.pre1.) dou, d&s, d&, damos, dais, do pret.per".) dei, deste, deu, demos, destes, deram pret.mqps.) dera, deras, dera, deramos, dereis, deram conj.pre1.) que eu d!, d!s, d!, d!mos, deis, d!m conj.imp.) que eu desse, desses, desse, dssemos, dsseis, desses conj.viit.) quando der, deres, der, dermos, derdes, derem in".pers.) dar, dares, dar, darmos, dardes, darem 0impurile neconjugate se "ormea19 =n mod regulat, ad9ugnd la tema d( "le'iunile ver%ului mudar.

Imperativul la cele dou9 persoane secunde este =ntotdeauna identic cu "ormele respectivelor persoane de la indicativ pre1ent private de >s "inal) tu d&s > d& tu* v s dais > dai v s* celelalte persoane sunt cele de la conjunctiv pre1ent) d! !le, d!mos, d!em. Aceasta "iind o regul9 general9, vom omite mai departe, =n e'erci:iile practice, modul imperativ. Le<!+ a la ' $aEa& la a) aici, aci amarelo gal%en ano an aos D&u;E $aEos& la apagar a stinge aquela aceea aqu!le acelAaB aqui aici 's $a E as& la branco al% colher DFulirE a culege comer DFumrE a mnca a couve D9c viE var1a delgado su%:ire, sla% duas $fem8& dou9 emparelhar a =mpreuna espesso gros, des a horta gr9dina Ade 1ar1avatB ilha insul9 " deja, acum o "ardim gr9dina linguaras palavragiu me DmiE mine, m9 meu AalB meu no $emEo& =n parenta $f&, parente $m& rud9 passar a trece o pires "ar"urioara preto negru primo v9r seu AalB s9u, lui, AalB lor s*bre pe, peste, deasupra sua a ei, a lor A"emB talhada "elie talhar a t9ia ver a vedea verde verde vermelho ro;u gouve turistas ontem que visitaram os sepulcres dos @a% ias em @operga. g& no casaro um co1inho e uma gatinha que so muito amigos. A mocetona colhem ontem "lore1inhas %rancas e vermelhas no seu jardim e joje as d& a sua me. 5o ano passado houve %icha#os na horta "eio1inha. O velha#as e o velhinho so primos. Aqu!le home1inho %o%alho e aquela mulherona linguaras esto muito %em emparelhados. A menina deu a sua me as colhere1inhas e os pires. Os vulcos AL vulces L vulc$esB da ilha esto apagados. Os %ot$es do casaco su pretos. 7&(me a "aca, desejo talhar os mel$es e comer umas talhadas. e tra!us Risoiul ;i cinele AmareB sunt gra:io;i. 7omni;oara aceea ;i acel tinerel sunt mereu =n gr9din9 ;i culeg "lorile "rumoase care se g9sesc acolo Aque h& aB. Acel om mare ;i "emeia aceea mare au dou9 "iice "oarte "rumoase. Acel domn este un gurmand care m9nnc9 mereu acas9 A=n cas9B la prietenii s9i ;i rude. 3l nu dorea s9 m9nnce ;i se duse =n gr9din9 s9 vad9 dac9 erau animale care mncau "lori ;i "run1e. 2ama va da copiilor s9i c9r:uliile care se a"l9 pe m9su:9. De.#%e #%e#$(!0!! ,>.- P%e#$(!0!!le .!"#le sunt) a > la, =n ante > =n "a:a* =nainte aps > dup9 at > pn9 la durante > =n timpul em > =n, la* pe, peste entre > =ntre para > la, c9tre* pentru AscopB perante > =n "a:a com > cu contra > =mpotriv9 de > de* din Aprovenien:aB desde > de la Are"eritor la timpB por, pur > la* pentru sem > "9r9 sob > su% s*bre > pe, deasupra trs > =n spateAleB Rrepo1i:iile romne;ti la, =n se traduc prin ]a] cu ver%ele de mi;care c9tre un loc) dirigir+se ' cidade L a se =ndrepta c9tre A=nB ora;* elas vieram ao 0rasil L ele au venit =n Vra1ilia* vou a :isboa L merg la /isa%ona* se traduc cu ]em] cu ver%e de stare) eu estou em 5ortugal L sunt =n Rortugalia* moro no Kio L locuiesc =n 6io de caneiro. Rrepo1i:iile portughe1e a, em, por se contrag cu articolele) ao, ', aos, 'sM no, na, nos, nas, num, numa, nuns, numasM pelo, pela, pelos, pelas8 Rrepo1i:ia a cere dativul) a quem deste o dinheiroR aos senhores que no emprestaram L cui ai dat %aniih domnilor care mi(i =mprumutaser9 Adinheiro este singular colectiv, su%stantiv cantitativB. ?n portughe19 aceast9 prepo1i:ie se

"olose;te ;i cu complemente directe cnd poate da na;tere unei am%iguit9:i =ntre su%iectul care "ace ac:iunea ;i o%iectul direct care su"er9 ac:iunea) Slio 7sar sub"ugou a Aercingetrix D Bub"ugou a Aercingetrix Slio 7sar, =n care a precede > indicndu(l > pe cel care a "ost su%jugat. Rrepo1i:ia com se contrage cu pronumele complement mim, ti, si, nos, vos, pre1entndu(se ast"el) con E mim D comigo DcumguE L cu mine con E ti D contigo Dc$tguE L cu tine con E si D consigo Dc$sguE L cu el, cu ei con E nos D conosco Dc$n cuE L cu noi con E vos D convosco Dc$v ;cuE L cu voi 3'emplu) leva+a contigo L ia(o cu tine Rrovenien:a se e'prim9) ( cu prepo1i:ia de cnd e vor%a de loc) donde vensR venho de .uro 5reto L de unde viih vin din Ouro Rreto* vou de minha casa ' estao L merg de

acas9 la gar9. ( cu prepo1i:ia desde cnd e vor%a de epoc9 sau de timp) desde o m!s passado L din luna trecut9. Aceast9 prepo1i:ie se poate "olosi ;i cu prepo1i:ia at corelativ9 la distan:9) h uns vinte quil*metros desde a minha casa at a lago L sunt circa 4i Fm de la casa mea pn9 la lac. Cnd semni"ic9 la, pe, =n casa AcuivaB, =n %iroul AcuivaB se "olosesc "ie a "ie em, sau chiar de, dup9 cerin:a ver%ului) de mi;care, de stare sau de indicare a provenien:ei) vou a casa de meus avs L merg la %unicii mei* moro na casa de meus avs L locuiesc la %unicii mei* estou vindo da casa de meus avs L tocmai vin de la %unicii mei. Rrepo1i:ia de se contrage ;i ea cu articolele) de ^ o L do de ^ um L dum de ^ a L da de ^ uma L duma de ^ os L dos de ^ uns L duns de ^ as L das de ^ umas L dumas

E<e%+!0! #%a+t!+ *e% L a vedea visto ind.pre1.) vejo, v!s, v!, vemos, v!des, v!em ind.imper") via, vias, via, vamos, veis, viam pret.per".) vi, viste, viu, vimos, vistes, viram pret.mqps.) vira, viras, vira, vramos, vreis, viram conj.pre1.) que eu veja, vejas, veja, vejamos, vejais, vejam conj.imp.) que eu visse, visses, visse, vssemos, vsseis, vissem conj.viit.) vir, vires, vir, virmos, virdes, virem in".pers.) ver, veres, ver, vermos, verdes, verem Celelalte timpuri sunt regulate* chiar ;i imper"ectul indicativului este regulat, la "el ;i in"initivul personal. 0oate persoanele de la conjunctiv pre1ent sunt derivate, pentru toate ver%ele, de la persoana =nti singular de la indicativ pre1ent cnd aceasta se termin9 =n >o. 7e la ultima persoan9 de la per"ectul simplu deriv9 totdeauna, pentru toate ver%ele, timpul pretrito mais(que( per"eito simples al indicativului ;i viitorul conjunctivului* persoanele acestui timp nu sunt totu;i identice cu cele de la in"initiv personal cnd per"ectul simplu Apretrito perfeitoB pre1int9 modi"ic9ri =n tem9 sau, dac9 e vor%a de ver%e monosila%ice, a c9ror tem9 este o simpl9 consoan9, modi"ic9ri la vocala caracteristic9) de la ve( =n vi+ =n ca1ul ver%ului ver L a vedea. ?n continuare vor "i omise =n mod normal timpurile derivate ale ver%elor e'empli"icate, limitndu(ne la timpurile primitive din care acestea deriv9. Le<!+ abali#ar+se beber chegar em a cidade a se distinge a %ea a sosi la ora;ul combater datar denunciar ante dever dirigir dirigir+se emprestar ficar gov!rno in"ustia "anela a laran"eira levar minha morar morrer nascer DnassrE outro pensar em pessoa reunir reunir+se sade semana todo, t*da

vendo

a com%ate a data a denun:a la a tre%ui a =ndrepta Ac9treB a se =ndrepta a =mprumuta AcuivaB a r9mne* a se g9si guvern nedreptate "ereastr9 portocalul a lua, a duce a mea a locui a muri a na;te alt* divers a gndi la persoan9 a reuni a se reuni s9n9tate s9pt9mn9 tot, toat9

tudo que trabalhar vestir$+se&

tot ceea ce a munci a AseB =m%r9ca

3u sou dentre A=ntreB as pessoas presentes um homem que pensa di"erentemente. Os turistas estaro aqui dentro em pouco A=n pu:in timpB. 3la est& + janela todo o dia. dles tra%alham de dia e de noite, na prosperidade e na adversidade. A me da menina chegou as quatro horas. 3la se veste + italiana Adup9 moda italian9B. Os meus amigos %e%eram a minha sa.de. 3le mora na rua AL + ruaB das /aranjeiras n.mero tr!s. O livro passou de mo em mo, todos dejeram v!(lo As9(l vad9B. O velho morreu + mngua. 3sta carta est& datada de seis de avril de 1\XX Amil novecentos e cinquenta e cincoB. As injusti#as "oram denunciadas ante o gov!rno. e tra!us Casa mea se g9se;te =ntre gar9 ;i ru. Ralatul %unicilor mei nu e "oarte =nalt, dar e mare ;i "rumos. 3u m9nnc =n "iecare diminea:9 pine cu unt ;i stau =n cas9 toat9 1iua. Am sosit ieri la tine acas9 la ora [, dar tu nu erai acolo. Vanii stau =n caseta m9su:ei. <ede:i acel omh 3l este unul dintre lupt9torii =n r91%oiul =mpotriva inamicilor patriei noastre. 5uA(lB v9d pe prietenul meu de s9pt9mna trecut9, o "i %olnavh <9rul t9u era cu mine ieri cnd mama ta sosea de la Cascais. /ocuiesc la Craiova, dar a; dori s9 mor =n patria mea. 2i(a dat mul:i %ani, dar pn9 mine nu(mi va da tot ceea ce tre%uie s9(mi dea. De.#%e #%e#$(!0!! Acontinuare ;i "inalB ,1.- Rrepo1i:ia portughe19 para nu se traduce numai cu ]pentru]) ( ?stou via"ando para a %mrica L c9l9toresc c9tre America* vou para a minha casa L merg acas9, semni"icnd mi;carea c9tre loc, ca la prepo1i:ia a* + 0ebo para matar a s!de L %eau pentru a(mi stinge setea* mquina+ferramentas para trabalhar metais L ma;ini(unelte pentru prelucrarea metalelor, semni"icnd scopul unei ac:iuni* + T muito inteligente para a sua edade L este "oarte inteligent pentru vrsta lui, semni"icnd ]=n rela:ie cu], ]=n compara:ie cu]* + % melhor garantia para o futuro L cea mai %un9 garan:ie pentru viitor, "9cnd re"erire la timp sau la epoc9* + (e dentro para fora L din9untru c9tre a"ar9* tradu#ir de portugu!s para franc!s L a traduce din portughe19 =n "rance19, semni"icnd, =mpreun9 cu corelativa de, schim%area de situa:ie.

Rrepo1i:ia portughe19 por DpurE care se articu( lea19) pelo, pela, pelos, pelas, nu se traduce numai ]pentru]) + % carta foi escrita pelo tio L scrisoarea a "ost scris9 de c9tre unchiul, denotnd agentul =n aspectele pasive care se pot schim%a ;i =n active) foi o tio que escreveu a carta. 7ac9 =ns9 ac:iunea pasiv9 e'ercitat9 asupra persoanei nu este material9, nici represiv9, se poate su%stitui cu de) a criada amada de seus donos L servitoarea este iu%it9 de Ac9treB st9pnii s9i* + 7hegar por vapor L a ajunge cu vaporul* chegar por telefono L a chema la tele"on, indicnd mijlocul* ela vai passeando pelas ruas L ea se plim%9 pe str91i, indicnd trecere sau traversare. 7e notat) parto para 7ascais e passo por :isboa L plec la Cascais ;i trec prin /isa%ona* pela sua doena no pode partir U por causa da sua888 L pentru Adin cau1aB %oala sa n(a putut s9 plece* por o preo pedido ser demasiadamente alto L pentru c9 pre:ul cerut e prea mare, denotnd cau1a* ficou com o cahorrinho por vinte cru#eiros L a r9mas cu c9:elul pentru 4i de scu1i, denotnd pre:ul. Bem nu poate s9 se g9seasc9 singur9 la s"r;it de "ra19) garrafas com rolhas e sem elas L sticle cu dopuri ;i "9r9 AacesteaB. B*bre =nseamn9 pe, deasupra, dar =n locul ei se "olose;te =n mod o%i;nuit em) sentado numa cadeira L a;e1at =ntr(un "otoliu* cu ver%e de mi;care se schim%9 cu a) subir ao trono L a urca pe tron* ;i se mai schim%9 ;i cu alte prepo1i:ii) neste ponto concordo com o senhor L asupra acestui punct sunt de acord cu dvs. B*bre se utili1ea19 cu semni"ica:ia de ]circa, apro'imativ, =n jur de] re"erindu(se la argumente sau su%iecte) falar s*bre literatura L a vor%i despre literatur9. ,).- 3'ist9 ;i #%e#$(!0!! +$"# .e) acima de, em cima de mai mult de, deasupra alm de dincolo de aqum de dincoace de debaixo de su%, dedesu%t de dentro de, dentro em =n spa:iuAlB, =nauntru depois de dup9 detrs de dup9, =n spate diante de =n "a:9 fora de =n a"ar9 AdeB a meneira de D =n maniera, Ala "elB ca ao modo de para com c9tre Acu semni"ica:ie moral9B) s! compassivo para com os animais L "ii milos cu animalele, "ii =n:eleg9tor "a:9 de animale perto de al9turi de, aproape de

E<e%+!0! #%a+t!+ I% L a merge ido ind.pre1.) vou, vais, vai, vamos L imos, ides, vo

indo

ind.imper") ia, ias, ia, amos, eis, iam pret.per".) "ui, "Zste, "oi, "omos, "Zstes, "oram pret.mqps.) "Zra, "oras, "Zra, "Zramos, "Zreis, "oram ind.viitor) irei, ir&s, ir&, iremos, ireis, iro cond.) iria, irias, iria, iramos, ireis, iriam conj.pre1.) que eu v&, v&s, v&, vamos, vades, vo conj.imp.) que eu "Zsse, "Zsses, "Zsse, "Zssemos, "Zsseis, "Zssem conj.viit.) se "Zr, "ores, "Zr, "ormos, "ordes, "orem in".pers.) ir, ires, ir, irmos, irdes, irem <iitorul indicativului, condi:ionalul ;i in"initivul personal ale acestui ver% neregulat sunt constituite numai din desinen:ele regulate, deoarece este un ver% "9r9 tem9. Acesta are timpuri comune cu ver%ul ser) per"ectul simplu ;i derivatele, dar nu este posi%il s9 "acem con"u1ii) eu fui ' sua casa L eu am mers la el Aacas9B, pentru c9 a $'& cere numai ver%e de mi;care, iar dac9 s(ar =n:elege ]eu am "ost, m(am g9sit, la casa lui] ar tre%ui "olosit ver%ul estar ;i nu ser) eu estive na sua casa, "olosind de asemenea ;i prepo1i:ia em $na&. 7eoarece ver%ul ser e'prim9 condi:ie ;i situa:ie "i'e, sta%ile, "9r9 a "i corupte de vreo prepo1i:ie, sunt rare ca1urile =n care se "olosesc timpurile trecute, de e'emplu) eu fui capito no V2W de infantaria L eu am "ost c9pitan =n AregimentulB \1 in"anterie* ela f*ra portugu!sa antes de se casar com um italiano Lea "ost portughe19 =nainte de a se c9s9tori cu un italian. bi viitorul conjunctivului este u;or de deose%it) quando f*r ' Htlia partirei s L cnd voi merge =n Italia, voi pleca singur* quando f*r av* comprarei brinquedos para os meus netinhos L cnd voi "i %unic voi cump9ra juc9rii pentru nepo:ii mei. Cnd ir precede alt in"initiv ver%al nu cere nici o prepo1i:ie intermediar9) ir ver L a merge s9 ve1i. Le<!+ aparecer ard!ncia ateno chamar chamar+se daquela demasiadamente desta diante de doena DduOsaE enviar Dinvi&rE esconder+se estudo exemplo Di1OpluE feira garrafa geral $ad"& gula o Jar mximo Dm&ssimuE nature1a outeiro partir a ap9rea arsur9 aten:ie a chema a se numi AaB aceleia prea AmultB AaB acesteia =n "a:a %oal9 a trimite a se ascunde studiu e'emplu pia:9, trg sticl9 general l9comie, po"t9 marea ma'im natur9 deal, colin9 a pleca* a =mp9r:i* a t9ia a se plim%a pu:in pre: a saluta soare a urca AchiarB ;i, la "el

passear Dpassi&rE pouco preo saudar sol subir tambm

5 s est&vamos ante a porta. 3les iam um ap s o outro. @! "iel at a morte. 0odas as manhs tomo ca" com leite. Aquela tropa com%ateu contra os inimigos da sua R&tria. A navalha de a#o. 7urante o temporal as janelas "icaram a%ertas. 5asci em Craiova e moro em Vra;ov. Relo tempo das cmaras Ape timpul activit9:ii parlamentareB reuniam(se ali algunos deputados. 7eve haver igualdade perante a lei. @o% a ard!ncia do @ol as planta#$es secam. A vida animal aparece so% v&rias "ormas e "ormas variadas. 0r&s aqu!les montes h& um lago. A nature1a "!1 Aa "9cutB o comer para viver, a gula "!1 o comer muito para viver pouco. 5o para imitar tal e'emplo. 7epois de os soldados terem chamado Adup9 ce solda:ii au atrasB a aten#o do meu capito sZ%re o que se via em cima do outeiro, esconderam( se de novo. O projeto encontra(se em estudos no congresso nacional. -ica limitado em Cr. 1ii.iii Acem mil cru1eirosB, ou seu equivalente, o m&'imo que podemos pagar por ano. e tra!us 2asa este lng9 "ereastr9. @crisoarea este pe pat, iar hrtia este =n caset9. C9:elu;ul este su% sc9unel. ?n spatele u;ii este o pisic9 cu mul:i pui. 5oi am primit o scrisoare prin po;t9. -luviul trece prin ora; de la Rorta del @ole la Ronte del 6e. Cu oca1ia Apor ocasio daB trgului de la 2ilano, ;i anul acesta voi merge s9(l vi1ite1 Airei visit&(laB. ?n "a:a acestei Adiante destaB injusti:ii el a plecat cu "iii s9i "9r9 s9 salute prietenii oaspetelui s9u. De.#%e a1=e+t!7 Adjectivul se acord9 =n gen ;i num9r cu su%stantivul pe care =l cali"ic9 sau =l modi"ic9. ,,.- F$%"a%ea fe"!-!- l ! 5ormele de la "ormarea "emininului su%stantivelor sunt vala%ile, =n general, ;i pentru

adjective. Cele terminate =n >u a%solut adaug9 >a) cru L crud, crua L crud9* nu L nud, gol* nua* dac9 se termin9 =n >eu schim%9 aceast9 desinen:9 =n >ia) europeu, europia. 69mn invaria%ile cele terminate =n >a, (e, (!s, (l, (m, (s, (1) agr)colaM inteligenteM cort!s L cordial* amvelM fiel L "idel* gentilM incr)vel L incredi%il* tilM comumM ruim L r9u, rea* simples L simplu, simpl* lapu# L :9r9nesc. Cele =n >or adaug9 >a) comprador, compradora8 7intre adjectivele terminate =n >o unele pierd pe >o "inal) cho L jos, =ncet Adespre sunetB* sincer, ch* alemo L german, alem* so L s9n9tos, s* altele schim%9 pe >o =n >ona) choro L plng9re:, chorona* comilo L mnc9cios, comilona* altele mai schim%9 =n >oa) beiro L riveran, beiroa. Adjectivele de na:ionalitate =n >!s "ac e'cep:ie, deoarece adaug9 >a) holand!s, holand!sa* o portugu!s cort!s, a portugu!sa cort!s. 3'cep:ii ;i neregularit9:i nu sunt rare, dar se =nva:9 din practic9. Iat9 aici cteva) andalu#, andalu#aM bom L %un, boaM falador L palavragiu, faladeiraM ilhu L insular, ilhoaM mau L r9u, mM motor, motri#M nenhum L nimeni, nenhumaM sandu L idiot, sandia. @unt invaria%ile) s L singur, singur9* superior, inferior ;i similare* militar, singular, auricular ;i similare. ,/.- F$%"a%ea #l %al l ! respect9 regulile de la su%stantive.

,5.- 7erto L AunB oarecare, outro L altAulB Acu semni"ica:ia de ]di"erit]B, meio L de mijloc nu primesc articoll nehot9rt) certa pessoa L o oarecare persoan9, outra ve# L o alt9 dat9, meio copo de vinho L o jum9tate de pahar de vin. Grande se contrage =n gran dac9 "ormea19 termeni compu;i din care al doilea =ncepe cu o vocal9) grand+almirante, ;i =n gro dac9 termenul secund =ncepe cu o consoan9) gro+mestre* la "eminin se poate contrage =n gr) gr pressa L mare gra%9. Banto devine Bo =n "a:a numelor proprii care =ncep cu consoan9) Bo Aicente. -ac e'cep:ie Banto Foms ;i Bantiago Aderivat de la @anteIagoB. 7ento se restrnge la cem dac9 nu este urmat de alt numeral) !ste livro tem cem pginas, aqu!le tem cento e cinquenta L aceast9 carte are 1ii de pagini, aceea are 1Xi. Adjectivele se pot "olosi ca adver%e) certo pentru certamente, claro pentru claramente, forte pentru fortemente, todo pentru totalmente. Adjectivul precedat de articolul o devine su%stantiv a%stract) o belo L "rumosul, "rumuse:ea* o importante L importan:a, ceea ce este important. ?n general, su%stantivele nu sunt "olosite ca adjective pentru a indica culori) o hain9 ro;ie L um vestido c*r de rosaM o p9l9rie m9slinie L um chapu c*r de a#eitona* centura portocalie L o cinta c*r de laran"a.

E<e%+!0! #%a+t!+ Fa(e% L a "ace "eito ind.pre1.) "a#o, "a1es, "a1, "a1emos, "a1eis, "a1em pret.per") "i1, "i1este, "!s, "i1emos, "i1estes, "i1eram pret.mqps.) "i1era, "i1eras, "i1era, "i1ramos, "i1reis, "i1eram ind.viitor) "arei, "ar&s, "ar&, "aremos, "areis, "aro cond.) "aria, "arias, "aria, "aramos, "areis, "ariam conj.pre1.) que eu "a#a, "a#as, "a#a, "a#amos, "a#ais, "a#am conj.imp.) se eu "i1esse, "i1esses, "i1esse, "i1ssemos, "i1sseis, "i1essem conj.viit.) se "i1er, "i1eres, "i1er, "i1ermos, "i1erdes, "i1erem <iitorul indicativului este neregulat, iar condi:ionalul =i respect9 neregularitatea. @unt "oarte pu:ine ver%ele care au neregulate imper"ectul indicativului Acel al ver%ului fa#er este regulat) fa#iaB ;i viitorul indicativ, precum ;i condi:ionalul. <iitorul conjunctivului Aca cel al ver%elor dar, ver, irB di"er9 de in"initivul personal pentru c9 aceste ver%e, ;i pu:ine altele A1j =n totalB modi"ic9 tema la per"ect simplu. In"initivul personal are "le'iuni comune cu viitorul conjunctivului, dar este totdeauna regulat. Le<!+ ainda DaPndaE apresentar+se =nc9 a se pre1enta barato $ad"& como constituir custo demonstrao demorar d!ste distino do#e educao eloqente estimar extremamente felicidade

"a1endo

ie"tin cum, ca a constitui cost demonstra:ie a sta, a r9mne AalB acestui distinc:ie doispre1ece educa:ie elocvent a stima mult "ericire

fundar+se gastar governar )ndio "uventude mortal nunca obra propriedade porm providencia qual quanto recorrer risonho sonhar com sonho temer tirania ?l+Kei

a se %a1a a cheltui* a omor= timpul a guverna indian din America tineret* tinere:e mortal niciodat9 oper9 proprietate dar, =ns9, totu;i prevedere care ct a recurge la sur19tor a visa s9, la vis a se teme tiranie regele Acuvnt vechi provenind din spanio( l9, "olosit ;i ast91iB

% mulher formosa L "emeia "rumoas9, o homem valoroso L omul valoros* cele dou9 adjective formosa, valoroso sunt la gradul po1itiv. % Sucunda to formosa como descarada L ,ioconda este tot att de "rumoas9 ct e de insolent9, are dou9 adjective la gradul comparativ deoarece compar9 =ntre ele dou9 calit9:i. % Btamura a mais formosa, ela formos)ssima L @tamura este cea mai "rumoas9, ea este "oarte "rumoas9, e'prim9 o calitate) prima la gradul superlativ relativ, apoi la gradul superlativ a%solut. ,6.- 5ompu to douto como modesto, sau 5ompu to douto quo modesto L Rompiliu este tot att de priceput AinteligentB ct este de modest > e'prim9 un comparativ de egalitate =n cadrul aceleia;i persoane. %fonso mais douto que inteligente U %fonso mais douto do que inteligente. Getlio menos alegre que estudioso Asau) do que estudiosoB e'prim9) prima, cu un comparativ de superioritate, a doua, cu un comparativ de in"erioritate, dou9 calit9:i nu "oarte egale ale aceluia;i individ. to888 quo888 comparativ de egalitate mais888 que888 comparativ de superioritate mais888 do que888 menos888 que888 comparativ de superioritate menos888 de que888 Ast"el de "orma:ii de comparative se reg9sesc ;i la adver%e) mais cedo de que ontem L e mai devreme dect ieri. ,9.- 7ac9 se "ace compara:ia =ntre doi sau mai mul:i indivi1i, aceasta se e'prim9 ast"el) Kicardo to auda# como 7arlos Asau) Kicardo auda# como 7arlosB* =lor!ncia to bela como uma flor Asau) =lor!ncia bela como uma florB ;i primul termen to se poate chiar omite, =n timp ce al doilea e'te =ntotdeauna como. Xenrique mais risonho $do& que %lbertoM Jiguel menos alto $do& que a ?l)sia,+ corelativul que poate s9 se ampli"ice =n do que, dar dac9 al doilea termen al compara:iei este ver%, se "olose;te totdeauna do que) %rmando mais rico do que di#ia L Armando este mai %ogat dect s(ar 1ice. 7ac9 al doilea termen al compara:iei este un pronume personal, acesta r9mne la nominativ AL su%iectB) %lberto to rico como tu, ;i nu 888 como tiM a Feresa mais alta do que eu ;i nu 888do que mim8 ,;.- 7ac9 se compar9 cantit9:i precise de su%stantive su ver%e, nu se pot "olosi adve%ele to888 quo888, to888 como888 care sunt vala%ile numai pentru calit9:i AadjectiveB ;i care r9mn invaria%ile, ci se utili1ea19 tanto888 quanto888 care concord9 =n gen ;i num9r dac9 se re"er9 la su%stantive, sau tanto888 como888 =n care como nu varia19) ela tem tantos vestidos quantos euM obra com tanta severidade como "ustiaM a costureira trabalha

O homem, que mortal, passa r&pido sZ%re a terra. k e'tremamente .til "alarmos claro e %em. A juventude sonha %elos sonhos e risonha "elicidade. 5unca digas) desta &gua no %e%erei, d!ste po no comerei. luando os homens que governam no sa%em nem podem "a1er(se estimar, recorrem + tirania para se "a1erem temidos. A propriedade "unda(se na distin#o entre o meu e o teu. <ai "a1er cinco anos que nasceu a "ilhinha. 3sta o%ra "oi vendida por pre#o muito a%ai'o de custo real. 3stas provid!ncias constituem eloqmente demonstra#o do quanto se interessa 3l(6ei pela educa#o da mocidade. A viagem de trem gasta do1e horas de minha cidade ao 2ar. 3sta m&quina no s mais simples, mas tam%m Asau) mas aindaB mais %arata. Ainda no podemos partir para o Vrasil. Apresentou(se uma "eio1inha, porm simpatica menina ndia. e tra!us Care este lim%a care se vor%e;te =n Vra1iliah /im%a pe care o vor%esc =n Vra1ilia este cea A aB portughe19. 3ste o lim%9 "rumoas9, precum lim%ile spaniol9 ;i italian9. 7oamna olande19 este "oarte politicoas9, ;i a "ost ;i "oarte gentil9 cu copiii :9r9ncii italiene. Anii =n care A=n decursul c9roraB a r9mas la noi au trecut "oarte repede. Cine lucrea19 =n c9su:a aceea deasupra de colin9h n9ranul lucrea19 acolo, dar casa lui este lng9 "luviu. 3u doream s9 v9d c9r:ulia care ieri era pe "otoliu, aceasta este o alta. C:i %ani ai =n sertarul m9su:eih 5u sunt mul:i %ani, ci vreun o%iect de aur ;i argint pe care mi l(a dat t9ticul meu. G%a1 l a1=e+t!7el$%

tanto quanto pode, sau 888tanto como pode L croitoreasa lucrea19 ct poate. ,:.- S #e%lat!7 l ab.$l t se aplic9 numai adjectivelor ;i adver%elor) o capito e os soldados foram destemid)ssimos A...au "ost "oarte valoro;iB L 888foram muito destemidos D 888foram muit)ssimo destemidos8 Juito, "iind adver%, r9mne invaria%il) muito rico, muito rica, muito ricos, muito ricas8 Concord9 numai cu su%stantivele, deoarece =n acest ca1 este adjectiv) muito vinho, muita paci!ncia, muitos filhos, muitas fl*res. Cnd superlativul a%solut se "ormea19 cu su"i'ul L)ssimo, e'ist9 mai multe reguli generale) ( adjectivele terminate =n (l, (r, (u) cordial, cordial)ssimoM particular, particular)ssimoM nu, nu)ssimo* ( adjectivele terminate =n (vel) afvel, afabil)ssimoM mvel, mobil)ssimo* ( adjectivele terminate =n >o A"em. >aB, (m) bom L %un melhor $D mais bom& mau L r9u pior $D mais mau& grande L mare maior $D mais grande& pequeno L mic minor $D mais pequeno& alto L =nalt superior $D mais alto& baixo L scund inferior $D mais baixo& Aceste "orme de superlativ relativ nu se pot "olosi pentru compara:ii relative la acela;i individ, drept pentru care se va spune) Aicente mais bom de que mau, ;i nu) Aicente melhor888 Jais, menor sunt adjective, utili1ate adic9 =nainte de su%stantive) preciso bater com maior fora L tre%uie s9 se %at9 cu mai mult9 "or:9* h menor riscos aqui L aici sunt mai pu:ine riscuri* a maior parte de v*#es $D o mais das v*#e#& L =n cele mai multe ca1uri, de cele mai multe ori* na maior parte dos casos $D ao mais& L de cele mai multe ori. /).- 3'ist9 "orme identice cu alte lim%i romanice) quanto mais o ve"o, tanto mais me agrada L cu ct =l privesc mai mult, cu att mai mult

ancio, ancian)ssimoM anci, ancian)ssimaM bom, bon)ssimo* ( adjectivele terminate =n >e, (o A"em. >aB) alegre, alegr)ssimoM belo, bel)ssimoM bela, bel)ssimaM pio, pi)ssimoM feio, fei)ssimo* ( adjectivele terminate =n (1) proca#, procac)ssimaM velo#, veloc)ssimo. Rentru a conserva sunetul consoanei ultimei sila%e, ad9ugarea su"i'ului poate da varia:ii gra"ice) rico, riqu)ssimol antigo, antigu)ssimo. />.- S #e%lat!7 l %elat!7 nu este corelat cu ceva special) a mulher mais feia do mundoM o menos grandes de todos, ;i se utili1ea19 prepo1i:ia de8 /1.- C@te7a +$"#a%at!7e 3! . #e%lat!7e ale anumitor adjective au ;i o "orm9 special9, dintr(un cuvnt)

timo $D bon)ssimo& pssimo $D mal)ssimo& mximo $D grand)ssimo& m)nimo $D pequen)ssimo& supremo $D alt)ssimo& )nfimo $D baix)ssimo& =mi place* quanto menos trabalho, tanto menos me canso L cu ct lucre1 mai pu:in, cu att mai pu:in m9 o%osesc* quanto mais me fala, tanto menos a escuto L cu ct =mi vor%e;te mai mult, cu att mai pu:in o ascult* Fanto poate "i omis) quanto menos trabalho, menos me canso. /,.- 3'ist9 superlative a%solut neregulate) acre, acrrimoM benvolo, benevolent)ssimoM cruel L crud, crudel)ssimoM fcil, fac)limoM humilde L umil, hum)limoM )ntegro, integ!rrimoM sbio L =n:elept, sapient)ssimoM salubre, salubrrimoM semelhante L asem9n9tor, sim)limo.

E<e%+!0! #%a+t!+ D!(e% L a 1ice dito di1endo ind.pre1.) digo, di1es, di1, di1emos, di1eis, di1em pret.per") disse, disseste, disse, dissemos, dissestes, disseram pret.mqps.) dissera, disseras, dissera, dissramos, dissreis, disseram ind.viitor) direi, dir&s, dir&, diremos, direis, diro conj.pre1.) que eu diga, digas, diga, digamos, digais, digam conj.imp.) se eu dissesse, dissesses, dissesse, dissssemos, disssseis, dissessem conj.viit.) quando disser, disseres, disser, dissermos, disserdes, disserem Condi:ionalul, dup9 cum se ;tie, repet9 neregularitatea viitorului) diria DdiraE Le<!+ a pl9cea, a dori vesel apetit assacar assim assim como briga a imputa calomnios a;a, ast"el a;a cum =nc9ierare* %9taie

agradar alegre apetite

cedo a coisa conseguir costureira daqui deluso descarado destemido deveras douto escutar estudioso feli# "ustia lhe louro moca o mundo nem obrar obter olhar paci!ncia perdo to tipo valer vinho vinho tinto vinho branco De.#%e - "e%ale

devreme, repede lucrul a o%:ine, a do%ndi croitoreas9 de aici de1ilu1ie neo%r91at valoros =ntr(adev9r =n:elept a asculta studios "ericit justi:ie =i AeiB %lond Aca"eaB moca lumea nici a ac:iona, a opera a o%:ine a privi* privire r9%dare iertare att, a;a, ast"el tip a valora vin vin ro;u vin al%

g& menos de tr!s quilZmetros daqui at l&. -ilho s, e pai ser&s* assim como "i1eres, assim achar&s. g& mais de duas semanas que chegou. 2elhor mau concerto AL acordB que %oa demanda AL ceart9B. 2ais vale um edou] que dois ]te darei]. 8m homem pode ser menos rico, e mais "eli1 do que outro. As rique1as so menos preciosas do que a sa.de. A melhor e a pior coisa que h& no mundo o e'emplo) se %om, o maior %em* se mau, a pior mau. -alou com tanta clare1a como elegncia. 0antas "oram as cal.nias que me assacou quantos os %ene"cios que lhe "i1. coaninha no mais alta e nem mais loura que Aurlia. Ror mais %oas o%ras que "i1esse no conseguiu Dc$seghuE o%ter o seu perdo. 2ais de dois "oram "eridos na %riga. 0eve mais de uma deluso. e tra!us 29mica AmameB va pl9ti mai pu:in pentru rochia de var9 dect a pl9tit pentru rochia de iarn9. Acel domn este mult mai %ogat dect unchiul t9u, dar e mai pu:in "ericit. A cump9rat attea pahare cte erau persoanele care mncaser9 Aacas9B la el. <oi ave:i mai multe c9r:i portughe1e dect mine, dar ale mele sunt mai interesante ;i de cei mai %uni autori. Cea mai %un9 ca"ea sose;te AvineB din Vra1ilia, e'ist9 tipuri de ca"ea mai %une dect moca. Acest vin ro;u e mai r9u AprostB dect cel pe care l(am cump9rat s9pt9mna trecut9. Cu ct %eau mai mult, cu att =mi e mai sete* ;i cu ct m9nnc, cu att mai mult am apetit. Cu ct o privesc mai mult, cu att mai urt9 =mi pare* Olivia este cu adev9rat o "emeie "oarte urt9.

1 4 W C X Y [ j \ 1i 11 14 1W 1C 1X 1Y 1[ 1j 1\

//.- N "e%ale +a%1!-ale um, uma dois, duas tr!s quatro cinco seis Dse;E sete DstiE oito D ituE nove Dn viE de1 DdessE on1e D$1iE do1e Dd 1iE tre1e Dtr1iE cator1e L quator1e DF9t r:iE quin1e DFn:iE de1esseis de1essete de1oito Ddi1 ituE de1enove

Wi Ci Xi Yi [i ji \i 1ii 4ii Wii Cii Xii Yii [ii jii \ii 1.iii 1i.iii 1ii.iii

trinta quarenta cinqmenta sessenta setenta oitenta noventa cento DsOtuE, cem DsOE du1entos Ddu1Otu;E tre1entos DtresOtu;E quatrocentos DquatrussOtu;E quinhentos DFiniOtu;E seiscentos DseissOtu;E setecentos DsetissOtu;E oitocentos DoitussOtu;E novecentos DnovissOtu;E mil de1 mil cem mil

4i vinte 41 vinte e um i 1ero D:ruE

1.iii.iii um milho 1.iii.iii.iii um %ilho

8nit9:ile se unesc de 1eci, iar 1ecile la sute, prin conjunc:ia e A;iB) 41 vinte e um DvintiQE, YX sessenta e cinco, 1i1 cento e um, Xj[ quinhentos e oitenta e sete. 7e la 1.iii =n sus conjunc:ia se omite) 1\Xj mil novecentos e cinqenta e oito. 5umeralele 1 ;i 4, precum ;i sutele de la 4ii la \ii au "orm9 "eminin9) uma mulher, duas meninas, du#entas vacas e quinhentas galinhas. 1ii se traduce ]sut9] dac9 este urmat de 1eci sauo;i unit9:i) 1WX cento e trinta e cinco* se scrie cem dac9 este singur) cem livros, cem bilh es, cem pginas8 @e 1ice totu;i) cem mil, cem milh es, cem bilh esY cem mil liras, cem milh es de homens8 /5.- N "e%alele +a-t!tat!7e um par > o pereche de#ena > o cantitate de 1ece d#ia > du1in9 1 4 W C X Y [ j \ 1i 11 14 1W 1C 1X 1Y 1[ 1j 1\ 4i primeiro segundo terceiro quarto quinto se'to DsstuE stimo oitavo nono dcimo undcimo duodcimo dcimo terceiro dcimo quarto dcimo quinto dcimo se'to dcimo stimo dcimo oitavo dcimo nono vigsimo

vintena > o cantitate de dou91eci trintena > o cantitate de trei1eci centena > o cantitate de o sut9 milheiro D milhar > o cantitate de o mie Chiar ;i cento poate avea rol de numeral cantitativ) quanto custa o cento destas laran"asR L ct cost9 AvreoB sut9 din aceste portocaleh aos centos > cu sutele aos milhares > cu miile Rentru a e'prima cantit9:i apro'imative AcircaB se "olosesc) cerca de, mais ou menos, uns e umas) cerca de setecentas, as oito e meia mais ou menos, uns oito dias, umas cem rvores8 @unt pronume) ambos, ambas* ambos os ps L am%ele picioare, ambas as mos L amndou9 minile. /6.- N "e%ale $%1!-ale

Wi Ci Xi Yi [i ji \i 1ii 4ii Wii Cii Xii Yii [ii jii \ii 1.iii 1.iii.iii 1.iii.iii.iii ultimul

trigsimo quadragsimo qminquagsimo se'agsimo setuagsimo octogsimo nonagsimo centsimo ducentsimo tricentsimo quadrindentsimo qmingentsimo se'centsimo setingentsimo octingentsimo nongentsimo milsimo milionsimo %ilionsimo .ltimo, derradeiro

5umeralele ordinale concord9 cu su%stantivul) os primeiros homens, a dcima terceira chvena de ch L a treispre1ecea cea;c9 de ceai. ?n enumerarea monarhilor, papilor, se "olosesc numerale ordinale pn9 la dcimo, iar de la ]al unspre1ecelea] mai departe se "olosesc numerale cardinale) 5edo primeiro, Aitor Januel terceiro, %fonso tre#e. 5umeralele cardinale se "olosesc ;i pentru enumer9ri lungi) numere de case, pagini de c9r:i, secole, r9mnnd la masculin) casa vinte e un, pgina quarenta e dois, sculo vinte8

/9.- N "e%e f%a+0!$-a%e 1o4 um meio A=nainte de su%stantive) meio, meiaB 1oW um t!ro D uma t!ra parte 1oC um quarto D uma quarta parte 1oX um quinto D uma quinta parte 1oY um sexto D uma sexta parte 1o[ um stimo D uma stima parte 1oj um oitavo D uma oitava parte 1o\ um nono D uma nona parte 1o1i um dcimo D uma dcima parte 4oW dois t!ros D duas t!ras partes jo1i oito dcimos D oito dcimas partes

7e la 11 =n sus, denumirea se "ormea19 cu numeralul cardinal urmat de avos) 1o1W um tre#e avos 1WoCi tre#e quarenta avos 3'cep:ii) 1o1ii um centsimo D uma centsima parte 1o1iii um milsimo D uma milsima /;.- N "e%al l #a%t!t!7 0ebi do vinho que meu pai comprouM mandou+ lhe das suas fl*res exticas > e'prim9 partitivul cu ajutorul prepo1i:iilor articulate do, respectiv das,

deoarece se su%=n:elege) bebi parte de vinho888, mandou+lhe parte das suas fl*res, adic9 vinul pe care l(am %9ut ;i "lorile pe care le(am trimis sunt doar o parte din vin Anu totB ;i parte din "lori Anu toate, alt"el s(ar spune) bebi o vinho $D todo o vinho&, mandou+lhe as fl*res $D t*das as fl*res&. A3ste e'act ca =n romne;te TB 5umeralul partitiv particip9 la "rac:ion9ri, "9r9 a accentua =ns9, nici m9car apro'imativ, asupra cantit9:ii.

E<e%+!0! #%a+t!+ M$1!f!+a% L a modi"ica ind.pre1.) modi"ico Dmudi"cuE, modi"icas, modi"ica, modi"icamos Dmudi"ic&mu;E, modi"icais, modi"icam conj.pre1.) que eu modi"ique, modi"iques, modi"ique, modi"icamos, modi"icais, modi"icam ?n portughe19, persoanele indicativului pre1ent, celelalte ver%e cu mai mult de dou9 sila%e) alterarY imperativului ;i conjunctivului nu sunt niciodat9 cu altero DaltruE, etc* fabricarY fabrico D"9%rcuE, etc* accent tonic pe antepenultima sila%9, ci accentul considerar) considero Dc$sidruE, etc* visitar) visito cade =ntotdeauna pe penultima sila%9, cu e'cep:ia Dvi1tuE, etc, care pot pune pro%leme de accentuare persoanei a II(a plural vs, unde cade pe ultima studiosului romn. sila%9. 7eci precum modificar se accentuea19 toate P$.. !% L a poseda possudo possuindo ind.pre1.) possuo Dpuss.uE, possuis, possui, possumos, possuis, possuem Rersoanele singulare a II(a ;i a III(a de la indicativ pre1ent au desinen:ele >is, (i =n loc de >es, (e. /a "el se =ntmpl9 la toate ver%ele terminate =n >uir. I-t%$1 (!% L a introduce introdu1ido introdu1indo ind.pre1.) introdu1o, introdu1es, introdu1, introdu1imos, introdu1is, introdu1em Rersoana a III(a de la indicativ pre1ent la ver%ele terminate =n >u1ir are desinen:a scurt9) introdu# =n loc de introdu#e. Le<!+ agora amanh amanh pela amanh assinar centavo chover D;uvrE corrida cru#eiro de ento para c de ho"e por diante descobrir o dia seguinte dicionrio em meiados de maio em ponto escravido escudo expressar extinguir imprio isto , quer di#er novo ontem ' noite acum mine mine diminea:9 a AseB semna cent Amoned9B a ploua lupta cu tauri moneda %ra1ilian9 de atunci pn9 a1i de a1i =nainte a descoperi mine dic:ionar la jum9tatea lunii mai la "i' sclavie scud Amoned9 port.B a e'prima a stinge imperiu adic9, sau nou* tn9r ieri sear9 para o fim do tarde pela primeira ve# relgio tosto v*ce DvosE c9tre sear9 pentru prima oar9 ceas, orologiu moned9 m9runt9 tu, dumneata, dvs Ao este deschis, dar ac( centul tonic cade pe eB ( duminic9 ( luni ( mar:i ( miercuri ( joi ( vineri ( sm%9t9

Os dias da semana so) o domingo DudumPguE a segunda+feira a t!ra+feira a quarta+feira a quinta+feira a sexta+feira o sbado

Os meses do ano so) "aneiro, fevereiro, maro, abril, maio, "unho, "ulho, ag*sto, setembre, outubro, novembro, de#embro8 lue horas soh lue hora h @o cinco horas. k uma hora. luanto hojeh luantas so hojeh A quantos estamos do m!sh 3stamos a do1e de a%ril de mil novecentos e cinqmenta e sete. luantos anos tem voc!h 0enho sessanta e seis anos e minha "ilha mais nova, a 2arinha, vai "a1er vinte e dois a vinte de

a%ril. 7eram sete horas no rel gio da tZrre ao entrarmos no pal&cio. 3m mil novecentos e cinqmenta e oito AL no ano de mil...B "a1ia de1 anos que morava aqui AL de1 anos desde que morava aquiB. 5o ano passado "omos ao Vrasil e no ano que vem iremos a Rortugal. 8m ter#o e'pressa uma quantidade mais grande do que do1e trinta e cinco avos. /is%oa, primeiro de junho de mil novecentos e sessenta. O centavo un centsimo do escudo portugu!s e do cru1eiro %rasileiro tam%m. <icente, o avZ de 2arinha, nasceu em mil novecentos e trinta e sete, aos oitenta e dois anos. luanto dois t!r#os de um meioh k dois se'tos. 2eia garra"a de vinho. e tra!us America a "ost descoperit9 de Crito"or Colum% ACristovo Colom%oB la 14 octom%rie 1C\4. Vra1ilia a "ost descoperit9 de Redro plvare1 Ca%ral la 44 aprilie 1Xii. /a 1W mai 1jjj principesa Isa%ella Aprincesa Isa%elB, regent9 a Imperiului, a semnat legea care a pus cap9t Ae'tinguirB sclaviei =n Vra1ilia. C:i ani aih A, W4 de ani. 7e atunci pn9 a1i am "ost Aam mersB de trei ori =n Vra1ilia. Ct e ceasulh 3ste dou9 "i'. <oi merge la unchiul t9u c9tre sear9. ?n W mai vom "i la /isa%ona, iar a doua 1i vom merge la Cascais. 2ine diminea:9, dac9 nu va ploua, vom merge la Velo gori1onte. 8n tosto ;i o 1ecime de scud ;i de cru1eiro, adic9 1ii de reali, sau 1i cen:i. /a lupta cu taurii erau cteva mii de oameni ;i cteva sute de "emei. Am circa Xii de c9r:i ;i o jum9tate de du1in9 de dic:ionare. ?n 1iua =n care Aem queB m(am n9sut, era mar:i. 1W,Xi scu1i se scrie) 3sc.1WqXi ;i cru1eiros 1W,Xi se scrie Cr.q 1W,Xi. 1qii este un scud. De.#%e #%$- "e /:.- P%$- "ele #e%.$-ale 5>.- A1=e+t!7e 3! #%$- "e #$.e.!7e @ingular meu DmuE L al meu minha D a mea teu DtuE tua seu DsuE sua nosso Dn ssuE nossa vosso Dv ssuE vossa seu DsuE sua @e "olosesc ca =n romn9) pisica mea L o meu gato* articolul de"init se omite dac9 este vor%a de rude) meu pai e minha me. -olosite ca pronume impun "olosirea articolului) meu pai e o seu. 51.- "eu ;i derivatele se "olosesc "ie pentru o persoan9, "ie pentru mai mul:i posesori) o seu livro L cartea sa, cartea lor. 7ac9 este necesar s9 se "ac9 distinc:ia, =n loc de o seu livro, care este prea generic, se va speci"ica ast"el) o livro d!le L cartea lui* o livro dela L cartea ei* o livro do senhor, Z da

Rersoana =nti > cea care vor%e;te) eu DuE, ns Dn ;E. Rersoana a doua > cea cu care se vor%e;te) tu Dt.E, vs Dv ;E. Aceste patru pronume servesc att la masculin ct ;i la "eminin. As se "olose;te cnd se vor%e;te mai multor persoane. 7ac9 se vor%e;te unei persoane c9reia nu i se poate spune ]tu], dar nici nu necesit9 pronumele ]dumneavoastr9], =n Vra1ilia se "olose;te vos! Dvoss > o deschis) vJs(sE care "ace pluralul voc!s ;i este am%igen, dar cere ver%ul la persoana a III(a. <or%ind unei sau unor persoane c9rora nu li se poate spune nici tu, nici voc!, =n loc de pronume se "olosesc) o senhor, a senhora, os senhores, as senhoras, care corespund pronumelui de polite:e ]dumneavoastr9] din romne;te. ?n scrisorile comerciale se adresea19 =ntotdeauna la persoana a III(a) o senhor etc, A8B8a8 D vossa senhoria, A8B8as D Aossas senhorias. Rersoana a treia > despre care se vor%e;te) !le DliE L el !les L ei ela DlaE L ea elas L ele Aceste pronume se contrag cu prepo1i:iile de, em) de E !le L d!le em E !le L n!le de E ela L dela em E ela L n!la de E !les L d!les em E !les L n!les de E elas L delas em E elas L n!las Rronumele personale plural =n "unc:ie de su%iect se pot al9tura cu os que =n ca1uri ca urm9toarele) noi romnii %em vin, voi germanii %e:i %ere, iar ara%ii %eau cu pl9cere ceai L os que somos rumanos bebemos vinho, os que sois alemes bebeis cerve"a e os que so rabes bem ch com muito g*sto8

meus teus seus nossos vossos seus

Rlural minhas tuas suas nossas vossas suas

senhora, Z de voc! L cartea dvs* os livros d!les L cartea lor* o livro delas L cartea lor A"emB* o livro dos senhores, Z das senhoras, Z de voc!s L cartea dvs AplB. 5).- 3'presiile unAulB de(al meu, unAulB de(al t9u, unAulB de(al lui etc se traduc) um dos meus, um dos teus etc8 sau, mai general) umZ meuY um dos meus amigos, um amigo meu. Analog pentru "eminin.

E<e%+!0! #%a+t!+ *!% L a veni vindo L venit ind.pre1.) venho, vens, vem, vimos, vindes, v!m ind.imper".) vinha, vinhas, vinha, vnhamos, vnheis, vinham pret.per") vim, vieste Dvi;tiE, veio, viemos, viestes, vieram pret.mqps.) viera, vieras, viera, viramos, vireis, vieram ind.viitor) virei, vir&s, vir&, viremos, vireis, viro cond.) viria, virias, viria, viramos, vireis, viriam conj.pre1.) que eu venha, venhas, venha, venhamos, venhais, venham conj.imp.) se eu viesse, viesses, viesse, vissemos, visseis, viessem conj.viit.) quando vier, vieres, vier, viermos, vierdes, vierem Aindo este ;i participiu trecut ;i gerun1iu. Compara:i acest ver% cu ver%ul ver L a vedea. 8rmat de alt in"initiv nu cere prepo1i:ie) vir ver L veni s9 vad9. Le<!+ ama ao prximo teu iu%e;te(l pe aproapele t9u como a ti prprio ca pe tine =nsu:i admitir a admite aquela aceAeBa bele#a "rumuse:e desenvolvimento de1voltare (on don Atitlu de respect ;i demnitateB e mais alguns ;i =nc9 c:iva esquecer a uita estar ' vontade a se acomoda faltar ao respeito a lipsi de respect glorioso glorios guri copil inestimvel inestima%il lembrar a aminti lembrar+se a(;i aminti longo lung mesmo =nsu;i, chiar el naquela =n acea obrigado mul:umescT Ase acord9 =n gen ;i num9rB ocupao ocupa:ie o mais restul onde unde passar a sta AsalutndB perfeito per"ect povo popor presidir a pre1ida reinado domnie AdurataB sentir a sim:i nepl9cere, regret seq!ncia succesiune, perioad9 servio serviciu significar Dsig(ni(E a semni"ica a vantagem avantajul vontade voin:9 Vom dia, senhor de @ousa. Como passou o

vindo L venind

senhorh Como vai passando a sua senhorah 0odos %em, o%rigadoT Apresento(lhe a minha espZsa e os meus guri1inhos, "a#am o "avor, estejam + vontade. luando demoraro no 6ioh @into no podermos "icar mais de uma semana* tenho ocupa#$es em @o Raulo. Voa noite, meus senhores, adeusinho, meninos, passem %em. A justi#a consiste em dar o seu a seu dono. A vinda da "amlia real portugu!sa para o Vrasil, em janeiro de 1jij, trou'e Dtr ssiE AL a adusB imensas vantagens ao seu desenvolvimento. 7urante meio sculo, desde 1jCi at 1jj\, 7on Redro II presidiu aos destinos de Vrasil. O seu reinado "oi uma longa seqm!ncia de inestim&veis servi#os + R&tria. 2eus senhores, eu no admito que me "altem ao respeito. <ejo que tu tam%m no esqueceste o que teu pai te dissera. 8m dos meus amigos deseja comprar a vossa casa. e tra!us 09ticul nostru ;i m9mica noastr9 vor pleca cu unchiul t9u pentru a merge s9 vad9 Airem verB casa pe care doresc s(o cumpere. Aceast9 carte este a mea, acele caiete sunt ale lor. C9:elu;ul lor ;i pisicu:ii vo;tri sunt "oarte prieteni, acum m9nnc9 =mpreun9 =n gr9din9, lng9 poart9. Ratria noastr9 este p9mntul unde s(au n9scut ;i au tr9it p9rin:ii mei, %unicii mei ;i ai t9i, ;i unde s(au n9scut ;i au tr9it p9rin:ii ;i %unicii lor. AAcoloB unde un popor vor%e;te alt9 lim%9, care nu e a noastr9, acolo e patria sa, dar nu poate "i a noastr9, deoarece pe acel p9mnt nu e'ist9 nimic care s9 ne AnosB aminteasc9 gloriosul nostru trecut. Iu%e;te pe aproapele t9u ca pe tine =nsu:i, =nseamn9 c9 tu tre%uie s9 iu%e;ti mai mult pe cine vor%e;te lim%a ta proprie ;i s(a n9scut =n aceea;i patrie a ta.

De.#%e #%$- "e AcontinuareB 5,.- A1=e+t!7e 3! #%$- "e 1e"$-.t%at!7e Acestea determin9 po1i:iile relative ale su%stantivelor. Au semni"ica:ii precise asupra locului) aB de lng9 cel ce vor%e;te) !ste D;tiE L acesta !stes L ace;tia esta L aceasta estas L acestea %B de lng9 cel cu care se vor%e;te)

!sse DssiEL acesta !sses L ace;tia essa L aceasta essas L acestea cB de dep9rtare) aq!le D9FliE L acela aqu!les L aceia aquela L aceea aquelas L acelea [ste homem e aqu!le, essas meninas e aquelas L aici, !ste, essas sunt adjective, aqu!le, aquelas sunt pronume ;i dup9 cum se vede se "olosesc e'act ca =n romne;te. [sse, essa ;i pluralele sunt mai u1uale =n portughe19, indicnd "iin:e sau lucruri, sau persoane ;i lucruri, despre care s(a vor%it deja) !sse fulano foi aqui ontem L acest cutare a "ost aici ieri. A=ulano este termenul pentru un tip oarecare, nea CutareB. 5/.- P%$- "ele 1e"$-.t%at!7e de la aXW.c sunt "olosite =n romne;te =n loc de su%stantiv, "9r9 rela:ie de po1i:ie) gr9dina mea ;i cea a tat9lui t9u semni"ic9) o meu "ardim e o "ardim de teu pai. ?n portughe19 nu se repet9 "ardim, ;i articolul o pe care

=l precede, devine pronume) o meu "ardim e o de teu pai8 %qu!les cavalos so mais altos do que os que vimos o outro dia L acei cai sunt mai =nal:i dect caii pe care I(am v91ut =n cealalt9 1i. >o gosto destas laran"as, mas das das senhoras L nu sunt acestea portocalele care(mi plac, ci cele ale doamnelor. ?n acest e'emplu sunt dou9 das consecutive, prima semni"icnd ]din acelea], iar a doua ]ale]. 55.- 2ai e'ist9 #%$- "e !-7a%!ab!le sau -e t%e* isto $D esta coisa&, isso $D essa coisa&, aquilo $D aquela coisa&Y no di# aquilo que sabe L nu spune ceea ce ;tie* isto que eu fao L ceea ce "ac* isso que o senhor me mostrou L ceea ce mi(a:i ar9tat. bi o, tot invaria%il, particip9 la aceste "orme) no di# o que sabe8

56.- P%$- "ele 1e"$-.t%at!7e se contrag cu prepo1i:iile) de E !ste L d!ste em E !ste de E esta L desta em E esta de E !stes L d!stes em E !stes de E estas L destas em E estas de E isto L disto em E isto de E !sse de E essa de E !sses de E essas de E isso de E aqu!le de E aquela de E aqu!les de E aquela de E aquilo a E aqu!le a E aquela a E aqu!les a E aquela a E aquilo L d!sse L dessa L d!sses L dessas L disso L daqu!le L daquela L daqu!les L daquelas L daquilo L +qu!le DaFliE L +quela DaFlaE L +qu!les L +quelas L +quilo em E !sse em E essa em E !sses em E essas em E isso em E aqu!le em E aquela em E aqu!les em E aquela em E aquilo

L n!ste L nesta L n!stes L nesta L nisto L n!sse L nessa L n!sses L nessa L nisso L naqu!le L naquela L naqu!les L naquelas L naquilo

Aici accentul gra"ic pe a Anu tonicB provine de la prepo1i:ia a care se contrage. 59.- P%$- "e . b.ta-t!7ate 2- -$"!-at!7 A. b!e+tB cel care) o que $D o homem que D aqu!le que& cea care) a que $D a mulher que D aquela que& cei care) os que $D os homens que D aqu!les que& cele care) as que $D as mulher que D aquelas que& . que for chamado, responda L cel care va "i chemat, s9 r9spund9* a que estiver doente, chame+ me L cea care va "i %olnav9, s9 m9 cheme* os que

foram brasileiros, esperem L cei care sunt %ra1ilieni, s9 a;tepte* as que vierem, escutem L cele care ar veni, s9 asculte. ?n aceste ca1uri se poate "olosi ;i pronumele relativ quem DFnE L cine) quem f*r chamadoZ L cine va "i chemat. 5;.- P%$- "e +$"#le"e-t 1!%e+t @unt ca cele precedente ;i pot "i precedate de prepo1i:ii) eu ve"o a que $D quem& est falando L o v9d pe cea care vor%e;te* eu ve"o as que $D quem& esto falando L le v9d pe cele care vor%esc* a menina de que $D de quem& falei L "ata deAspreB care

am vor%it* a carta de que te disse L scrisoarea deAspreB care :i(am spus* o que perde os homens o orgulho L ceea ce =i pierde pe oameni este orgoliul* isto o de que falavamos L asta este despre ceea ce vor%eam noi* deitemos um olhar no que " reali#amos e no muito que ainda podemos fa#er L s9 arunc9m o privire asupra a ceea ce reali19m ;i pe multul pe care putem s9(l mai "acem =nc9.

5:.- ?n portughe19 nu e'ist9 demonstrative scurtate sau cu aspect peiorativ A9sta) ce mai vrea ;i 9stahB. Rentru a le traduce, =n a"ara celor indicate o que etc. ;i quem, se "olosesc demonstrativele) aqu!le que te disse isso, mentiu L 9la care :i(a spus asta, a min:it* !ste que tu v!s atrs de mim L 9sta pe care(l ve1i =n spatele meu.

E<e%+!0! #%a+t!+ PC% Dp rE L a pune pZsto pondo ind.pre1.) ponho, p$es, p$e, pomos, pondes, p$em mper".) punha, punhas, punha, p.nhamos, p.nheis, punham pret.per") pus, puseste, pZs, pusemos, pusestes, puseram pret.mqps.) pusera, puseras, pusera, pusramos, pusreis, puseram ind.viitor) porei, por&s, por&, poremos, poreis, poro conj.pre1.) que eu ponha. ponhas, ponha, ponhamos, ponhais, ponham conj.imp.) se eu pousesse, pousesses, pousesse, pousssemos, poussseis, pousessem conj.viit.) quando puser, puseres, puser, pusermos, puserdes, puserem in".pers.) pZr, pores, pZr, pormos, pordes, porem Rarticipiul trecut p*sto Dp ;tuE "ace posta Dp ;t9E la "eminin ;i postos Dp ;tu;E, postas Dp ;t9;E la plural. Le<!+ abalar a se duce abrir a deschide acordar+se, despertar+se a se tre1i a"usto pact, acord apanhar a prinde apelido nume de "amilie bem assim ;i chiar, ca ;i o cabo cap9tul, e'tremitatea conhecer DFuniessrE a cunoa;te corredor coridor deitar a tre1i deitar a a tre1i deixar de a se apuca de As9B a direao direc:ia o !rro eroarea esperar a spera* a a;tepta gostar de a pl9cea mentir a min:i mentira minciun9 muita coisa mult ningum nimeni ApronumeB a palavra cuvntul o passeio plim%area a pea piesa* comedia pegar em a prinde A=n mn9B perder a pierde preferir a pre"era prestar a servi, a "i util rogar a ruga semear o terrao a troca o vi#inho voltar a sem9na AgrneB terasa schim%ul vecinul a se =ntoarce

O que est& voc! a "a1er aquih >k curioso, deitei(me a dormir no quarto n.mero 1W e esta manha despertei(me, deitado na cama do n.mero 1[. r noite pus(me a caminhar pelo terra#o no ca%o de corredor, por no poder conciliar o sono, e ao voltar do passeio, certamente meti(me na cama doutro quarto. 7ei(me conta do !rro ao acordar(me. 3 porqu! no passou para o seu quartoh >Aca%o apenas de acordar, estava ainda pensando nessa troca involunt&ria. O seu sem%lante aparenta surpresa e contrariedade, como se esperasse no ser desco%erto. >Rois engana(se o senhor* estou apenas con"uso, perple'o, nada maiss (7ei'emos de palavras, "a#a o "avor de di1er seu nome e apelido, %em assim, sua dire#o. >Aquilo que o homem semear, isso tam%m colher&. 7&(me isso, eu te rogo. 5esse momento a%riu(se a porta e essas senhoras a quem tu conheces, entraram. Isto que digo no mentira. dstes peires so %ons, mas eu pre"iro os do 2ar Adri&tico. Isso contra o ajuste. k !ste chapu que o teu, nem o outro. Aqu!le que eu apanhar pagar& pelos outros. 5isso A=n acest punct, atunci, deciB pegou no chapu e a%alou, sem saudar a ningum. Isto no presta Aserve;teB. Conhe#o esta pe#a e gosto dela. Isto pesa cem Filos e vale muita coisa. e tra!us Aceast9 carte nu este cea pe care am cump9rat( o ieri, ci Amas assimB cea pe care mi(a dat(o mama mea. Acest scaun ;i acela erau =n camer9 cnd am intrat. 0u nu ai v91ut casa acelui domn, ci pe cea a vecinului s9u. Ace;ti ar%ori nu sunt att de =nal:i

precum aceia care sunt pe cmpul acelui :9ran. Raharele pe care le(ai cump9rat nu sunt acelea pe care le doream. 3i au sosit a1i =n 6omnia cu so:iile lor ;i cu to:i "iii lor. 5u(l cunoa;tem pe 9sta, ;i nu dorim s9 vin9 s9 ne vi1ite1e. Cel pe care(l vede:i aici De.#%e a1=e+t!7e 3! #%$- "e !-1ef!-!te 6>.- A1=e+t!7e !-1ef!-!te &e-e%aleD cada "iecare todo o, t*da a "iecare certo AunB oarecare outro AunB altAulB alheio D9liiuE altuia tal oarecare

este v9rul "iicei prietenului t9u spaniol. Ceea ce spun este adev9rul, ceea ce :i(am spus este o minciun9 total9.

mesmo prprio os mais e mais alguns os demais qualquer DFualFrE

acela;i, =nsu;i acela;i, chiar el, el =nsu;i ceilal:i, restul ;i al:ii to:i ceilal:i oricare

7ada aluno pegou no seu livro L "iecare elev a luat cartea sa* cada semni"ic9 ]"iecare =n parte] =ntr( un cerc limitat* este invaria%il. Fodo o homem mortalM t*da a flor colhida murcha+se logo L orice "loare culeas9 se p9le;te repede* todo o ;i t*da a semni"ic9 ]"iecare], ]oarecare] =n sens universal, ;i "9cndu(le pluralul, sensul nu di"er9) todos os homens so mortais8 7erto, outro ;i "emininele ;i pluralele nu primesc articolul nehot9rt) certo senhor L un domna oarecare, un oarecare. .utro semni"ic9 numai ]di"erit], nu su%=n:elege ]unul =n plus L =nc9 unul]) dai+me outra faca L da:i(mi cel9lalt cu:it, un cu:it di"erit* dai+me mais uma faca L da:i(mi un alt cu:it A=nc9 unulB. .utro ;i "emininul ;i pluralele se pot contrage cu em ;i de) de E outro D doutro Ade la altul, al altuiaB de E outra D doutra de E outros D doutros de E outroas D doutras em E outro D noutro em E outra D noutra em E outros D noutros em E outras D noutras %s mulheres alheias L so:iile altora* alheio, su%stantiv invaria%il, =nseamn9 ]ceea ce apar:ine altuia]. . alheio no se deve cobiar L nu tre%uie s9 se doseasc9 %unurile altuia. T o mesmo senhor que vimos ontemM era a mesm)ssima mulher L era e'act aceea;i "emeie. .s mesmos sbio se enganam D os prprios sbios L aceia;i =nv9:a:i se =n;eal9 L chiar ;i =nv9:a:ii se =n;eal9.

Jesmo, "olosit ca adver%, =nseamn9 ]chiar ;i], ]pn9 ;i]. %penas de# so boas, as mais no prestam para nada L a%ia 1ece sunt %une, celelalte nu servesc la nimic. 9ualquer are pluralul quaisquer ;i se "olose;te =n mod egal) qualquer coisa L un lucru oarecare, sau) quaisquer coisas8 61.- A1=e+t!7e +a-t!tat!7e !-1ef!-!te algum ctva nenhum nici un bastante su"icient demasiado prea quanto ct pouco pu:in tanto att maior mai mult menor mai pu:in diversos diver;i, c:iva vrios varia:i, di"eri:i muito mult Concord9 toate =n gen ;i num9r* diversos ;i vrios au numai plural. Fenho algum dinheiro D tenho um pouco de dinheiro L am %ani, am ceva %ani* no tenho casa alguma D no tenho nenhuma casa D nenhuma casa tenho L nu am cas9, nu am nici o cas9. %lgum pus la s"r;itul "ra1ei negative echivalea19 cu nenhum* dac9 nenhum este la =nceputul "ra1ei, nega:ia no tre%uie omis9 Apentru c9 nenhum e'prim9 deja o nega:ie complet9B.

%lgum ;i "emininul ;i pluralele se contrag cu de ;i em) de E algum D dalgum em E algum de E alguma D dalguma em E alguma de E alguns D dalguns em E alguns de E algumas D dalgumas em E algumas

D nalgum D nalguma D nalguns D nalgumas

Jaior, menor au "ost anali1ate la aC1. Celelalte adjective pre1entate nu pun pro%leme de "olosire. Cu e'cep:ia primelor dou9 ;i diversos, vrios, acestea sunt ;i adver%e Apreced9 atunci adjective ;i ver%eB ;i r9mn invaria%ile) bastante ricos L destul de %odga:i* demasiado feias L prea urte* pouco alta L pu:in =nalt9* muito formosa L "oarte "rumoas9* a %driana falou tanto quanto a %madeia L Adriana a vor%it tot att ct Amedeea. 6).- P%$- "e -e'$t8%@te #e-t% #e%.$a-e algum cineva ningum nimeni outrem D trOE altul, careva altul cada um "iecare cada qual "iecare quemquer DFOFrE oricare, "iecare qualquer DFualFrE oricare @unt invaria%il, cu e'cep:ia lui cada um, care are "emininul cada uma ;i qualquer, cu pluralul quaisquer. >ingum partiu D no partiu ningum L nu a plecat nimeni Anici unulB. .utrem menos preguiosa do que eu L o AoarecareB alta mai lene;9 ca mine. .utrem se "olose;te nmai =n scris. (iga cada um o que quiser L 1ic9 "iecare ce(o vrea L s9 1ic9 to:i ce vor* cada qual coeu e bebeu a sua vondade L "iecare a mncat ;i a %9ut dup9 dorin:9* isso, quemquer sabe fa#!+lo L asta oricine ;tie s(o "ac9* !ste empr!go convem+lhe mais que a qualquer outro D 888que a quaisquer outros L aceast9 activitate =i convine mai mult dect oric9rui altul* qualquer que o faa um vilo D quemquer que888 D quaisquer que o faam so vilos L oricine o "ace AastaB este un =n;el9tor. 6,.- P%$- "e -e'$t8%@te #e-t% l +% %!D nada nimic algo ceva

tudo tot @unt invaria%ile. >ada tenho D no tenho nada L nu am nimic. >ada poate "i) adver% > ela nada formosa L nu e deloc "rumoas9* su%stantiv > o nada nunca existiu L nimicul nu a e'istat niciodat9, !ste homem um nada D 888 un ningum L acest om este o nulitate Aun nimicB, !stes homens so uns nadas D 888 uns ninguns8 >ada de tolices\ L nici AL s9 nu "acemB prostiiT* nada novo D nada de novo L nimic nou. (arei algo aos meninos, algo de bom L voi da ceva copiilor, ceva %un. %lgo, dac9 este adver%, =nseamn9 ]un pic], ]ceva]) !ste flor algo murcha L aceast9 "loare este un pic p9lit9. Fudo est tal e qualM fi# tudo L am "9cut totAulB* tudo este ;i su%stantiv) o tudo e o nada L totul sau nimic. ]0ot ceea ce] se traduce cu tudo o que sau tudo que) me dar tudo $o& que precisa L =mi va da tot ceea ce este nevoie. 7ar, unit cu alt9 "orm9 neutr9, adic9 indeclina%il, se =ntoarce la todoY todo o necessrio8 6/. P%$- "e -e'$t8%@te -!7e%.ale algum careva nenhum nimeni, nici un qualquer oricare outro altAulB ambos am%ii os dois amndoi as duas amndou9 os mais, os demais ceilal:i, restul Adintre eiB muitos mul:i poucos pu:ini Concord9 toate =n gen ;i num9r cu su%stantivul determinat, au aceea;i semni"ica:ie cu adjectivele corespondente AaYi, aY1B, dar nu =nso:esc niciodat9 su%stantivul.

E<e%+!0! #%a+t!+ R!% L a rde rido rindo ind.pre1.) rio, ris, ri, rimos, rieis, riem DrrOE imper".) ria, rias, ria, ramos, reis, riam DrrE pret.per") ri, riste, riu DrruE, rimos, rstes, riram pret.mqps.) rira, riras, rira, rramos, rreis, riram ind.viitor) rirei, rir&s, rir&, riremos, rireis, riro cond.) riria DrriraE, ririas, riria, riramos, rireis, ririam conj.pre1.) que eu ria, rias, ria, riamos Drri&mu;E, riais Drri&i;E, riam conj.imp.) se eu risse, risses, risse, rssemos, rsseis, rissem Conjunctivul viitor ;i in"initivul personal sunt timpuri regulate ;i similare =ntre ele) rir, rires, rir, rirmos, rirdes, rirem. Le<!+ abrigar aconselhar afastar+se casar+se a ad9posti a s"9tui a se dep9rta a se c9s9tori chorar cobiar Dcu%iss&rE confiar+em de consentir em desgosto a plnge a dori, a rvni a se =ncrede =n a consim:i la nepl9cere

dif)cil empr!go enganar+se general idia logo luxuriante D(ss(E mentiroso murchar+se murcho negcio passar a ser, tornar+se perguntar perguntar por preguioso precisar presena preso pretenso ra#o ter ra#o s A=nainte de ver%B su"o o t*ldo vegetao via"ante

di"icil datorie, ocupa:ie a se =n;ela general Agrad militarB idee imediat lu'uriant mincinos a se p9li p9lit a"acere a deveni a =ntre%a a =ntre%a despre lene; a avea nevoie pre1en:9 pri1onier cerin:9, preten:ie ra:iune* dreptate a avea dreptate doar, numai murdar cortul vegeta:ie c9l9tor, c9l9toare

Orice ar "ace nu va reu;i s9 plece mine diminea:9. -iecare persoan9 are propriile sale idei ;i e "oarte di"icil ca dou9 persoane s9 ai%9 acelea;i idei. Oricine spune asta are dreptate, pu:inul e mai %ine dect nimic. 3a are prea multe haine, dar hainele sale sunt toate prea curate. 3l 1ice c9 ;tie tot, dar nu( ; aminte;te niiciodat9 de nimic. Aceast9 ca"ea este cam amar9, d9(mi =nc9 Aun pic deB 1ah9r. Acest pahar este murdar, da:i(m AunB altul. -iecare "eti:9 a avut o rochi:9 nu9. -ecare %9iat va deveni %9r%at, apoi %9trn* acesta este destinul tuturor. Cump9r numai aceste "lori, celelalte sunt deja p9lite. De.#%e #%$- "ele #e%.$-al 65.- P%$- "ele #e%.$-al +$"#le"e-t @unt cele asupra c9rora se r9s"rnge direct ac:iunea semni"icat9 de un ver% tran1itiv, ;i r9spund la =ntre%9rile) pe cineh, ceh) ?la me ama Ape cine iu%e;tehB, eu te amo, tu o amas L tu =l iu%e;ti, tu a amas L tu o iu%e;ti* ela se veste Ace "aceh > se =m%rac9B, vs ns vedes Dv ss nu;vdi;E L voi ne vede:i, ns vos chamvamos Dn ssvus ;am&vamu;E L noi v9 strigam AchemamB, eu os ve"o L =i v9d, !le as saudou L el le(a salutat, elas se vestem. Aceste pronume) ne, te, o, a, se, nos, vos, os, as pot "i ;i postpuse ver%ului, scriidu(le cu linioar9) ve"o+a DvjuaE L o v9d, ama+nos D&manu;E L ne iu%e;te. Asupra lor nu cade accentul tonic. 66.- P%$- "ele #e%.$-ale 2- 1at!7 69spund la =ntre%9rile) cuih c9rui lucruh [le me d Acui d9h > mieB* ele te dM eu lhe dou Du lie d E L eu =i dau Alui sau eiB* elas nos escrevemM eu vos trago L v9 aduc AcevaB* tu lhes pedes Dt. lie; pdi;E L le ceri Alor, masc. sau "em.B Aceste pronume di"er9 de cele complement direct doar la persoana a III(a) lhe, lhes, care sunt am%igene. Rot urma ver%ul) doulhe Dd lieE L =i dau Alui, eiB. 7ac9 la persoana a III(a tre%uie s9 preci19m genul, pentru claritate vom spune) eu lhe dou a !le, 888a ela, 888a voc! etc8, tu lhe pedes a !les, 888a elas, 888aos senhores etc. 69.- P%$- "e #e%.$-ale #%e+e1ate 1e #%e#$(!0!! 5umai urm9toarele au proprietate) mim L mine, ti L tine, si L el) comprei !stes brinquedos para ti L am cump9rat aceste juc9rii pentru tine, a carta f*ra escrita por mim L scrisoarea "usese scris9 de mine. Be se "olose;te cu re"erire =ntotdeauna la acela;i su%iect al ver%ului, la persoana a III(a singular ;i plural) % %lexandra deriu+se a si prpria L Ale'andra s(a r9nit de c9tre ea =ns9;i* %ugusto e 7aetano louvam+se a si mesmos L Augusto ;i ,aetano se laud9 unul pe altul. Rentru celelalte persoane se utili1ea19 pronumele su%iect AaC\B) comprei brinquedos para !les, a carta f*ra escrita por ns etc.

7i1 que entrei no seu jardim para apanhar "lZres, mas eu no "i1 tal. @e eu tivesse outro cavalo, e tu tivesses mais um cavalo, os que estamos aqui poderamos todos dar um passeio a cavalo. O pr prio general das tropas vitoriosas interrogou aos presos. A lu'uriante vegeta#o, e mesmo a grande quantidade de animais, indicavam a presen#a da &gua. O tZldo pode s a%rigar um cento de mulheres e meninos, os demais viajantes "icaram ao ar livre. luaisquer neg cios !le me propor, no consentirei n!les. luantos gar"os e quantas colheres tensh 0enho de1 daqueles e cinco destas. Isso dar(te(& A=:i voi daB tantos desgostos. Comeu pouco po e pouca carne. <&rios motivos e diversas circonstancias "i1eram com que se decidisse a partir. luem lhe disse que ela casouh Algum lho disse. @e algum vier perguntar por mim, dir(se(lh& Atre%uie s9 i se spun9B que no estou. 5o tem demasiado intelig!ncia, tem porm %astante dinheiro e muitas preten#$es. 7isse que tinha "eito tudo, pelo contr&rio tudo est& ainda tal e qual. 0em voc! amigosh 0enho alguns. 3ncontrou o senhor alguma das minhas "ilhash 5o senhor, no encontrei nenhuma. A sua rique1a no me interessa, qualquer que seja. 8m chorava, outro cantava. As duas a"astaram(se daquele lugar, as demais "icaram. e tra!us Cineva a venit cnd eu nu eram acas9 A=n cas9B.

E<e%+!0! #%a+t!+ Pa..ea% Dpassi&rE L a se plim%a passeado Dpasi&duE passeando ind.pre1.) passeio, passeias, passeia, passeamos, passeais, passeiam conj.pre1.) que eu passeie, passeies, passeie, passeemos, passeeis, passeiem <er%ele =n Lear di"tonghea19 insernd o vocal9 >i( lichid9 =ntre tem9 ;i desinen:9 Apasse(arB la persoanele indicativului ;i conjunctivului care au accent tonic pe >e( din tem9. @unt regulate la celelalte timpuri. P%e"!a% L a premia premiado premiando ind.pre1.) premeio, premeias, premeia, premiamos, premiais, premeiam conj.pre1.) que eu premeie, premeies, premeie, premiemos, premieis, premeiem Acest ver%, precum ;i altele =n Liar, nu se conjug9 precum cele dinainte ApassearB dect la cele dou9 timpuri pre1entate) =n rest se conjug9 precum ver%ul variar. Le<!+ arran"ar+se a se aranja balco %alcon barulho g9l9gie, vacarm burro asin, m9gar calar, calar+se a t9cea capa# capa%il cuidar em a %9ga de seam9 deter a de:ine, a re:ine divertir+se a se distra encomendar a recomanda estar com fome a(i "i "oame estar faminto a "i "l9mnd estar com s!de a(i "i sete estar sedento a "i =nsetat ficar obrigado a "i recunosc9tor, a mul:umi o leite laptele ma"or maior Agrad militarB mecessitar, precisar de a avea nevoie de nomear a numi ouvir a au1i pobre %iet* s9rac porm dar, =ns9 repetir a repeta turvo tul%ure escutar a asculta 3screveram(lhe uma carta e agora o major ,`no 5 cula esta "or a de si. >luisera di1er(lhe duas palavras, porm no aqui, mas na %alco. >5o poderia esperar um instanteh ><amos, venha que no o deterei por muito tempo. >lue sucedeuh > 3scute, senhor capitoT >Ou#o(o, sim Ada, v9 ascult L v9 audB. >lue coisa mais curiosa, nunca ouvi outra igual. >Cale(se, no "a#a %arulho. >k s issoh no h& mais nadah >5ada mais. >Vem, no posso "a1er mais do que "i1, arranjam(se entre si. 3u lhe tinha "alado, mas ela esqueceu(se das minhas palavras. O menino pegou no livro e a%riu(o. A senhora me deu esta %oa not1ia, e eu "ico(lhe muito o%rigada. Aqu!le amigo de nosso pai sa%e que n s somos po%res e por isso interessa(se por n s. O gZverno nomeou(o general e deu(lhe o comando dos e'rcitos nacionais. 5 s tra%alhamos e as nossas mulheres se divertes. Vasta ver(lhe a cZr para conhecer(lhe a qualidade. 5o cuida seno AdectB em si, um egosta. e tra!us Copilul a luat caseta, a deschis(o ;i a mncat ce era =n9untru. Acest %iet pisoia; este =n"ometat, d9(i un pic de carne ; o "ar"uriu:9 de lapte. 2i(a spus c9 va "ace tot ceea ce i(am recomandat. 5u i(am dat nimic AeiB, pentru c9 este o "at9 care nu are nevoie de nimic. 7orea "lorile, i le(am dat ;i acum mai vrea altele. I(o spun ;i i(o repet ArepitoB, nu doresc s9 intru =n acea cas9 umed9 ;i rece, r9mn aici a"ar9. Oricine e capa%il s9 "ac9 aceast9 munc9, spune:i(i c9 e un m9gar care nu e capa%il s9 "ac9 nimic. 3 %olnav pentru c9 a mncat din carnea aceea nu ApreaB proasp9t9 ;i a %9ut din acea ap9 tul%ure. De.#%e #%$- "ele #e%.$-al AcontinuareB 6;.- C$-t%a&e%! Rarticulele pronominale ale dativului AaYYB se contrag cu pronumele personale complement o, a, os, as AaYXB con"orm urm9toarelor) mo da mi(l d9 ma pede mi(o cere mos tra# mi(i aduce mas contam mi le poveste;te to deram ta escrevemos tos enviarei tas restituiram lho disse lha trouxeram lhos emprestou lhas confiaste no+lo di# no+la da vo+lo digo vo+la dou vo+los entrego :i l(au dat :i(am scris(o :i(i voi trimite :i l(am restituit i l(am spus i(au dus(o i le(am =mprumutat lor le(au =ncredin:at lor ni(l spune ne(o d9 vi(l spun v(o dau vi(i =ncredin:e1

vo+las encomendo lho digo lha deram lhos emprestou

vi le recomand

le(o spun lor le(a dat(o lor i(am =mprumutat lor Ape eiB lhas confiou le(am =ncredin:at lor Ape eleB 9uero lho dar e lho levar a casa L vreau s9 li(l

dau ;i s9 li(l duc acas9. :ho, lha, lhos, lhas sunt contragerile lui lhe, lha, lhes ;i se vede c9 dup9 contragere ultimul pierde pe >s "inal, atunci lho dou =nseamn9) =l dau lui, =l dau ei, =l dau lor, iar desinen:ele >o, (a, (os, (as se re"er9 la ceea ce se d9, ;i nu la genul ;i num9rul persoanelor c9rora se d9, iar dac9 dorim s9 preci19m, vom spune) lho dou a !le, 88a ela, 888a !les, 888a elas8

Tabl$ %e+a#!t lat!7 al #%$- "el$% #e%.$-ale Rronume su%iect =n romn9 Rronume su%iect =n portughe19 A"ac ac:iunea ver%uluiB Acorespund celor romne;tiB ( singular e pers.I sing. ( am%igen eu t pers.II sing. > am%igen tu el pers.III sing.masc. #le ea pers.III sing."em. ela forme de respect ]i politeIe $cer verbul la pers8a HHH+a sing8&Y t , "ata, 1 "-eata, 1-7$a.t%8 voc# A%ra1B AL$ossa Merc#B 17. masc. $ .e-'$% A$ .%.B 17. "em. a .e-'$%a Aa .%a.B D$"-!a *$a.t%8 Aam%igenB *$..a Se-'$%!a A*.Sa.B D$"-!a *$a.t%8 Aam%igenB *$..a E<+elE-+!a A*.E<a.B ( plural -$! pers.I pl. ( am%igen 7$! pers.II pl. > am%igen Rronume complement =n acu1ativ Asu"er9 ac:iunea) pe cinehB me te o a o% a o a o% a

n&s vos Anu se adresea19 unei singure persoaneB e! pers.III pl.masc. #les ele pers.III pl."em. elas forme de respect ]i politeIe $cer verbul la pers8a HHH+a pl8&Y 1 "-ea7$a.t%8 Aam%igenB voc#s 17. domnilor $. .e-'$%e. A$. .%..B 17. doamnelor a. .e-'$%a. Aa. .%a..B D$"-!!le *$a.t%e *$..a. Se-'$%!a. A*.Sa..B E<+ele-0ele *$a.t%e *$..a. E<+elE-+!a. A*.E<a..B Rronume romnesc e t el ea 1-taF 17. 17. masc. 17. "em. D$"-!a *$a.t%8 E<+ele-0a 7$a.t%8 -$! 7$! Rron. dativ me te l'e l'e l'e l'e l'e l'e l'e nos vos Rron. complement prec. de prepo1i:ie a mim ante ti com #le contra ela !e voc# para o sen'or pela sen'ora sem $("a( para com $(E)a( entre nos perto !e vos Contrac:ii mo to l'o l'os l'o l'os l'os l'os l'os % % % % % % % % % ma ta l'a l'as l'a l'as l'as l'as l'as

nos vos os as os % as os as os % as Rronumele se se me se te se l'e se l'e se l'e se l'e se l'e se l'e se l'e se nos se vos

no*lo % no*la no*los % no*las

e! ele 17. domnilor 17. doamnelor D$"-!!le 7$a.t%e E<+ele-0ele 7$a.t%e

l'es l'es l'es l'es l'es l'es l'es

so+re #les tras elas !epois !os sen'ores apos !as sen'oras ,unto as $("as( perante $(E)as( ao re!or !e voc#s

vo*lo % vo*la vo*los % vo*las l'o l'a l'os l'as

se l'es

6:.- "e DseE, pronume nedeterminat, =n portughe19 preced9 pronumele personal complement) se me di# L mi se spune* se te dera L :i s(a dat* se o ve L se vede AelB* se lhe obedece L se supune Ael, eaB* se a louva L se laud9 AeaB* se nos enviou L ni s(a trimis* se vos ampara L vi se protejea19* se os castiga L se pedepsesc* se lhes perdoou L li s(a iertat* louva+se+a L i se laud9* perdou+se+lhe L li se iart9. Cnd este vor%a de dativul persoanei a III(a, pentru preci1ie vom spune) se lhe perdoa a !le, 888a ela, se lhes perdou a !les, 888a elas. -orma portughe19 este mai logic9 dect cea romneasc9, deoarece pune la =nceput su%iectul) se me di# D uma pessoa me di#. 9>.- ., a, os, as pronume personale complement nu se contrag cu prepo1i:iile de, em, por, a;a cum se =ntmpl9 cu articolele o, a, os, as) em a vendo ali L v91nd(o aici* em os prevenindo a tempo L prevenindu(i la timp* antes de as mandar entregar L =nainte de a le =ncredin:a. Rronumele !le, ela, !les, ela se contrag cu amintitele prepo1i:ii cnd sunt o%iect sau complement) falar n!le D falar d!le L a vr% desre el,

dar nu ;i cnd sunt su%iect) em ela saindo L cnd ea va ie;i. ?u, tu sunt invaria%le ;i nu se contrag dac9, "iind su%iecte, sunt precedate de prepo1i:ie) por tu seres honrado que todos te estimam L deoarece e;ti cinstit, iat9 pentru ce to:i te stimea19* nunca fars tal sem eu to permitir L niciodat9 nu vei "ace asta "9r9 ca eu s9 :i(o permit. Aceast9 regul9 nu este o derogare de la ce s(a spus la aY[, deoarece acolo pronumele personale erau complemente nu su%iecte* de "apt, cele dou9 "ra1e se pot schim%a =n) todos te estimas por motivo de que tu s honradoM se eu te no permitir, tu nunca fars tal. 91.- A17e%b l eis L iat9 "ormea19 compu;ii) ei+lo DiluE L iat9(l, ei+la L iat(o, ei+los L iat9(i, ei+ las L iat9(le, dar nu se modi"ic9 cu pronume care =ncep cu consoan9) eis+me L iat9(m9, eis+nos Di;nu;E L iat9(ne, eis+vos Di;vu;E L iat9(v9. 9).- Rentru a da mai mult9 "or:9 "ra1ei, sau pentru a e'prima contrastul, pronumele personale se repet9) deram+m a mim, nem a ti L mi l(au dat mie, nu :ie* disseram+no+lo DdissrnuluE a nosM a mim, que te amo, me parece sonho8

E<e%+!0! #%a+t!+ Le% L a citi* +%e% L a crede lido, crido lendo, crendo ind.pre1.) leio, l!s, l!, lemos, ledes, l!em creio, cr!s, cr!, cremos, credes, cr!em imper".) lia, lias, lia, lamos, leis, liam cria, crias, cria, cramos, creis, criam pret.per") li, l!ste, leu, lemos, l!stes, leram cri, cr!ste, creu, cremos, cr!stes, creram pret.mqps.) lera, leras, lera, leramos, l!reis, leram crera, creras, crera, creramos, cr!reis, creram conj.pre1.) que eu leia, leias, leia, leamos Dli&mu;E, leais Dli&i;E, leiam que eu creia, creias, creia, creamos Dcri&mu;E, creais Dcri&i;E, creiam conj.imp.) se eu lesse, lesses, lesse, l!ssemos, l!sseis, lessem se eu cresse, cresses, cresse, cr!ssemos, cr!sseis, cressem Le<!+ aderir assoprar borbulha a cara a carne a cola, o grude conceber a adera a su"la %9;ic9, pustul9 "a:a, o%ra1ul carnea cleiul a concepe o cons!rto contar cu"o desobediente embora DP% r9E o ense"o frio honrado repararea a povesti al c9rui neascult9tor oricare oca1ia "rig Asu%st. ;i adj.B onorat* cinstit

louvar os man"ares obedecer pega"oso, peganhento pois ento por888que, por888muito que prelibado o quei"o querer querer a, querer bem rebentar romper roto sabo sapateiro solo su"eito tra#er

a l9uda mnc9rurile a da ascultare plicticos ei %ine, atunci ct ar "i de e'celent Ad. mncareB %rn1a a vrea, a dori a iu%i a i1%ucni, a erupe a rupe rupt s9pun ci1mar sol, p9mnt su%iect* cutare a aduce Acelui care vor%e;teB em ve# de =n loc de not)cia noutate* ;tire O que "!s o senhorh >lui1 lavar(me a cara com o sa%o lquido, mas em ve1 de garra"a do sa%o, peguei na da cola muito pegajosa, e estou consumindo agora todo o sa%o que adere e no dissolve a cola. Agora tenho tanto grude peganhento na cara que se assoprasse "aria %or%ulhas caindo ao solo sem re%entarem. >3squeci(me de comunicar( lhe que, as de1 horas, uma senhora o chamou pelo tele"one. Como o senhor no estava ainda aqui, disse que voltasse a chamar. 7ei'ou(me o nome) chama(se Ale'andra -ortuna. >5o a conhe#o, talves seja aquela senhora alta, loura, quem me "oi apresentada ontem e cujo nome no lem%ro. >Como quer o senhor que eu sai%ah >O tal sujeito enganou( nos, agora ser& castigado. A pr pria 2arinha no podia sa%er que se lhe o"erecera un ensejo to "avor&vel. Ror legtimas que sejam as esperan#as que o senhor conce%eu, no podemos conceder(lhe ver aos presos. 3m%ora seja meu inimigo, no posso contar mentiras para que o condenem. A mm o deu, nem a ti. 2o deram a mim, e no a !le. Conhe#o esta pera de <erdi e gosto dela. e tra!us ni s(au rupt panto"ii, du(i la ci1mar pentru repara:ie. Iat9(m9, cine m(a chemath /e(a pedepsit deoarece au "ost neascult9toare. 7ori:i s9 v(o spunh 3i %ine, plec mine diminea:9 pentru c9 nu mai vreau s9 r9mn aici cu voi. 7ac9 vi se d9 pine ;i %rn19, nu le mnca:i* dac9 vi se o"er9 ap9 proasp9t9 ;i lapte, s9 nu %e:i* nu este adev9rat deci c9 v9 e "oame ;i sete. Ce vre:i s9 v9 deah 2nc9ruri alese Ae'celenteB ;i vinuri "ineh Aici nu se g9sesc de( astea, eu v9 o"er ceea ce e'ist9. 7ac9 nu v9 plac, merge:i la unul care e mai %ogat ca mine.

De.#%e #%$- "e AcontinuareB 9,.- P%$- "e %elat!7e quem DFOE cine, ce, cui que DFe, FiE ce, cui cu"o, cu"a, cu"os, cu"as al, a, ai, ale cui Ac9rui, (orB o qual, a qual, os care quais, as quais o que, a que, os que, as cel, cea, cei, cele care que o que ceea ce 9uem este invaria%il, se "olose;te numai pentru persoane, att ca su%iect, ct ;i complement) quem f!# tal um covardo L cine a "9cut asta e un r9u* a moa de quem te falei L tn9ra despre care :i(am vor%it. 9ue este invaria%il, se "olose;te pentru persoane, animale, lucruri) a moa de que te falei* no gosto do livro que me emprestaste L nu(mi place cartea pe care mi(a:i =mprumutat(o. 7u"o ;i derivatele sale arat9 posesia, e'clud articolul ;i concord9 cu persoana sau o%iectul care a posedat) a me, cu"os filhos partiram, estava a chorar L mama ai c9rei "ii au plecat, plngea. Roate "i precedat de prepo1i:ie) a me, de cu"os filhos falamos L mama de ai c9rei "ii am vor%it. . qual ;i derivatele su%stituie quem ;i que atunci cnd "olosirea acestora poate induce un du%iu) os homens e as mulheres que888 poate "i mai %ine e'primat cu) os homens e as mulheres as quais888 dac9 ceea ce vrem s9 spunem se re"er9 numai la "emei. 9/.- P%$- "e !-te%$&at!7e quemR cineh queR DFeE, o que DuFE ceh qualR careh quaisR careh AplB cu"oR, cu"aR, cu"osR, al, a, ai, ale cuih cu"as quantoR, quantaR, cth, ct9h, c:ih, cteh quantosR, quantasR 9uem sois vsR L cine sunte:i voih* que horas soRM o que importaR L ce import9h 9uem chama teu irmoR este o "ra19 am%igu9, pentru c9 are dou9 accep:ii) cine este cel chemat ;i de cine este chemat "ratele t9u. ?n portughe19, pentru preci1ie, "olosim prepo1i:ia a =nainte de su%stantivul "olosit ca o%iect) a quem chama teu irmoR L pe cine cheam9 "ratele t9uh ;i) quem chama a teu irmoR L cine =l cheam9 pe "ratele t9uh 7u"o ;i derivatele nu mai sunt "olosite =n vor%irea curent9* =n loc de a spune) cu"o !ste livroR L a cui este cartea aceastah, a1i se pre"er9) de quem !ste livroR

E<e%+!0! #%a+t!+ Ca!% L a c9dea cado caindo Sa!% L a ie;i sado saindo At%a!% L a atrage atrado atraindo ind.pre1.) caio Dc&iuE, cais Dc&i;E, cai, camos, cas, caem Dc&OE saio Ds&iuE, cais Ds&i;E, sai, samos, sas, saem Ds&OE atraio, atrais, atrai, atramos, atras, atraem conj.pre1.) que eu caia Dc&iaE, caias, caia, cai&mos Dc9i&mu;E, cai&is, caiam que eu saia, saias, saia, sai&mos, sai&is, saiam que eu atraia, atraias, atraia, atrai&mos, atrai&is, atraiam Aceste ver%e =n Lair di"tonghea19 la timpurile citate) caio =n loc de cao* =n plus, persoanele a II(a ;i a III(a singular au desinen:ele Lis, +i =n loc de Les, +e8 Apoi este necesar9 "olosirea accentului gra"ic atunci cnd Li ini:ial9 a desinen:ei este tonic9) eu ca)a L eu c9deam, eu sa) L eu ie;ii, eu sa)ra L ie;isem, que eu sa)ra, que eu sa)sse L s9 ies, sa)\ L ie;i:iT ;i la conjunctiv viitor ;i in"initiv personal) sa)res, sa)rmos, sa)rdes, sa)rem. Le<!+ achar achar+se o andar buscar caber chave desculpar escolher envergonhar esgotar f)fia a "ia o rol, o papel ruim DrruPE serto tenor vida virtude a g9si a se g9si etajul a c9uta a apar:ine cheie a scu1a a alege a ru;ina a epui1a "luierat AcntndB %ijuteria rol A=n teatruB r9u AadjB p9mnt s9l%atic tenor A=n teatruB via:9 virtute e tra!us Cine v(a dat aceste "rumoase "lorih 2i le(a dat doamna al c9rei v9r este prietenul t9ticului vostru. Cartea despre care :i(am scris nu se mai vinde, a "ost epui1at9. Acea "at9 "rumoas9 despre care se vor%ea atta ;i despre v9rul c9reia se spuneau attea lucruri, s(a c9s9torit cu un prieten de(al lui, iar v9rul ei s(a c9s9torit cu o sor9 de(a prietenului. De.#%e #a%t!+ le #%$-$"!-ale @pre deose%ire de lim%ile "rance19 ;i italian9, portughe1a este mai pu:in analitic9 =n acest domeniu. Rentru traducerea acestor particule pronominale se "olosesc totu;i anumite reguli, care implic9 nu numai traducerea, dar ;i preci1area sensului anumitor e'presii, vala%ile ;i pentru lim%a romn9. 95.- Ne din italian9 ;i e- din "rance19 nu au corespondente =n portughe19. ?n traducere lipsesc) Ai pisicih 7a, am Adin asteaB L voc! tem gatosR tenho Ae'act ca =n romne;teB. 7ac9 tre%uie s9 preci19m, se "olosesc posesivele) ave:i pisici ;i cinih am din acelea dar nu am din ace;tia AultimiiB L voc! tem alguns gatos e cesR tenho daqu!les e no d!stes* apoi) sua me tem primos e primasR tem d!les e no delas8 @9 mergem A=n locul acelaB L vamos, sau chiar vamos embora, =n care embora este adver% care =nt9re;te ver%ul. 96.- P%$-$"!-alele se "olosesc di"erit. 7ac9 este complement d9 speci"icare) nu mai vreau s9 aud Ade astaB L no quero mais ouvir falar d!le* sunt satis"9cut de asta D estou contente com ela* nu(mi mai amintesc asta L " no me lembro disso. @e "olose;te de asemenea ;i un posesiv) admir mai ales cur9:enia AaceastaB L admiro+lhe sobretudo o seu asseio $D admiro sobretudo o asseio d!le, 888dela&. Adjectivul seu nu se poate "olosi =n e'emplele precedente. ?n ca1uri ca cele urm9toare se =nlocuie;te cu unul dintre cele adecvate, dintre articolele pronominale o, a, os, as ) erau mere Aacolo, =n chestia aceeahB nu erau L havia maasR no as havia* caut9 ap9 A=n cevaB ;i nu e L buscam gua e no o h8 7ac9 e vor%a de ]cteva], ]vreun]) =ntre aceste tinere sunt cteva "oarte "rumoase L dentre estas raparigas, h algumas que so muito formosas* am

@ou eu que tenho Asau) sou eu que temB escrito as cartas. @ois v s que tendes Asau) sois v s quem tendesB a chave do meu quarto. A senhora para quem so !stes diamantes mora no quinto andar. 3ntre essas j ias escolha aquela que quiser.dste senhor entre cujos de"eitos noto grandes virtudes, passou no serto gr parte da sua vida. 3ntre !stes livros vejo alguns que so muito ruins. A energia eltrica a energia de que o Vrasil poder& largamente dispor. 5os laminadores o a#o toma a "orma com que se apresenta na mercado. 5o lhe disse, ainda, o meu nomeT 7esculpe o senhor, esqueci(me de que eu sei quem o senhor, e de que o senhor no sa%e quem sou eu. Chamo(me 0risto da Cunha e moro numa ilha no sul do Atlntico. luer ir v!(lah Apentru a o vedeahB. lue %onita T Asau) quo %onita TB.

mers s9 caut Ade(asteaB, dar nu am g9sit L fui ' procura delas, mas no achei nenhumas8 99.- Pa%t!+ lele G-eGF G78G pot "i pronominale sau adver%iale. 7ac9 sunt pronominale semni"ic9 nos Dn.;E, vos Dvu;E) noi ne sp9l9m L ns nos lavamos* ne(o poveste;te L no+lo conta* ei v9 dau L !les vos do* vi(o spun L vo+lo digo. 7ac9 sunt adver%iale, semni"ic9 ]aici, acolo, ici, colea] ;i atunci sunt sinonime ;i se traduc cu un adver% de loc potrivit)a), ali, l, acol) sp9l9toresele ne spal9 ru"ele =nseamn9) sp9l9toresele spal9 ru"ele noastre L as lavadeiras nos lavam a roupa $888lavam a nossa

roupa& ;i nu putem =nlocui ne $nos& cu v/ $vos& pentru c9 nu sunt sinonime* dar dac9 spunem) vede:i aceast9 sp9l9torieh sp9l9toresele spal9 acolo ru"ele L ve"a l aqu!le lavadouroR, as lavadeiras lavam l a roupa8 9;.- P%$- "ele !-7a%!ab!l 1e .e-. &e-e%al nu e'ist9 =n portughe19) @unte:i %ra1ilian9h 7a, sunt L a senhora brasileiraR Bim, sou8 7ac9 e'prim9 o con"irmare) 7vs sunte:i pictori:a AL acea pictori:9 care tre%uia s9 vin9Bh 7a, eu sunt L a senhora a pintoraR sou+a\ ALeu sunt, adic9 sunt chiar aceeaB..

E<e%+!0! #%a+t!+ H e%e% L a vrea* a iu%i querido querendo ind.pre1.) quero DFruE, queres, quere, queremos, quereis, querem pret.per") quis, quiseste, quis, quisemos, quisestes, quiseram pret.mqps.) quisera, quiseras, quisera, quisramos, quisreis, quiseram conj.pre1.) queira, queiras, queira, queiramos, queirais, queiram conj.imp.) se eu quisesse, quisesses, quisesse, quisssemos, quissseis, quisessem conj.viit.) quando quiser, quiseres, quiser, quisermos, quiserdes, quiserem [le quer L el vrea, iu%e;te devine !le quere dac9 i se su"i'ea19 pronume atone) !le quere+a L o iu%e;te, ela quere+lhe L ea =l iu%e;te. Cu semni"ica:ia ]a vrea] complementul este direct) o quer D quere+o L =l vrea* dac9 semni"ic9 ]a iu%i], cere prepo1i:ia a ;i pronumele lhe, lhesY eu lhe quero $D eu quero a !le& L =l iu%esc.

E-.a!a% L a pro%a, a =ncerca ind.pre1.) ensaio DOs&iuE, ensaias, ensaia, ensaiamos, ensaiais, ensaiam A#$!a% L a sprijini ind.pre1.) apoio, apoias, apoia, apoiamos, apoiais, apoiam C$-l !a% L a =n;ela ind.pre1.) conluio, conluias, conluia, conluiamos, conluiais, conluiam <ocala i dinaintea desinen:ei la aceste ver%e, g9sindu(se =ntre dou9 vocale, dintre care ultima este tonic9, este semiconsoan9, se comport9 deci ca o consoan9 ;i pe ea nu poate c9dea accentul tonic, cum se =ntmpl9 la variar* nici nu poate s9 di"tonghe1e ca premiar. /a ver%ele variar ;i premiar ;i la toate =n >iar care se conjug9 "ie ca unul, "ie ca cel9lalt, vocala Li+ dinaintea desinen:ei este totdeauna vocal9, pentru c9 este precedat9 de consoan9) r, m etc. Conjugarea ver%elor =n Laiar, +oiar, +uiar este totdeauna regulat9, la temele lor ensai+, apoi+, conlui+, se ane'ea19 =ntotdeauna desinen:ele ver%ului mudarY que eu ensaie, ensaiarei, se ensaieramos etc8 pentru c9 Li+ de aici corespunde lui Ld+ din mudar. /a ver%ele =n >uiar, evident, vocala Lu+ este sonor9, deci =ntre acestea nu tre%uie incluse ver%e ca guiar L a ghida, a conduce, =n care Lu+ este mut9 ;i se conjug9 precum variar8 Le<!+ crcium9 crcium9 admirar ainda agora carregador o cartucho cheio coluna companhia conversar convidar costume encostar+se equilibrar histria a horta hortelo "antar lavadouro licor povo procurar a admira* a "ace minuni adineaori =nc9rc9tor Ala arm9B cartu;ul plin coloan9 companie a conversa a invita o%icei, u1 a se sprijini a echili%ra istorie gr9dina Ade 1ar1avatB ment9 a prn1i sp9l9torie lichior popor a c9uta* a =ncerca, a tenta

a adega $port8& o poro $bra#8&

roupa branca sumo voltar, regressar de

al%ituri, lenjerie suc a se =ntoarce

3st&vamos "alando n!le ainda agora. Conversamos at agora sZ%re isso. Agrada(me !ste povo e gosto dos seus costumes. <oc! tem muitas "lZres e plantas, d!(me algumas, "a#a "avor. 3u leria um livro que contasse a hist ria da minha R&tria, se o houvesse aqui. luisera ler, mas de todos !stes livros nenhum h& que possa interessar(me. Os senhores "oram convidados para jantar e no querem ir, vo a que se acharo em %oa companhia. @e "Zssemos %uscar acola algum carregador, qui#& ach&ssemos. 3sta coluna est& ainda mal equili%rada, no se encoste a ela. <oc! pensa na carta que rece%euh @im, penso nela. As %e%idas de sumo de "ruta so e'celentes, e no o so menos como tZnicas e digestivas. @e queres disto, toma. g& cartuchos no carregador da pistolah g&(os. 7entre as plantas desta horta, h& uma de hortelh g&(a. g& muitas pessoas nesse lugarh g& poucas aqui. O senhor capitoh @im, sou. O senhor o capito que veio aqui ontem quando ningum estavah @im, sou(o. e tra!us 7ac9 v9 plac, v9 dau, lua:i Adi asteaB. 7intre c9r:ile pe care mi le(a:i =mprumutat, mine v9 voi restitui dou9. Ai mers la gar9h Am "ost acolo, dar unchiul meu nu a sosit. 2i s(a spus c9 vei merge la 6oma, cnd te duci acolo aminte;te(:i de ceea ce :i( am recomandat. 5oi ne sp9l9m minile =n sp9l9tor, iar mamele noasstre apal9 aici A=n sp9l9torB al%iturile noastre. 5u(mi amintesc dac9 le(am dat AaceleaB, dar dac9 mai vrea Adin aceleaB, le voi da. Casa vecinilor no;tri este mare ;i "rumoas9, a:i "ost deja acoloh 5u am "ost acolo niciodat9, dar voi merge acolo mine sear9, deoarece m(au invitat s9 m9nnc la ei. 3u vin de acolo, "emeile preg9tesc deja totul pentru mine. Oricine s(a dus acolo, se =ntoarce minunndu(se. 5u(mi plac aceste lichioruri, =mi plac mai mult vinurile romne;ti, portughe1e ;i spaniole. Ave:i de( asteah 7a, %eciul este plin cu de(astea. M$1!f!+8%! $%t$&%af!+e 3! f$-et!+e 9:.- M$1!f!+8%! $%t$&%af!+e Anumite consoane cu sunet varia%il sunt modi"icate =n gra"ie, pentru a(;i conserva sunetul primitiv, atunci cnd desinen:e sau su"i'e le(ar schim%a sunetul. 3'emplu) rico, riqu)ssimo Anu ricssimoB. 2odi"ic9ri de acest gen se =ntlnesc =n conjugarea ver%elor, dup9 cum urmea19) aB brincar L a glumi, a se juca) brinquei L am glumit, que eu brinque L s9 glumesc etc. > consoana >c( se schim%9 =n >qu( cnd desinen:a =ncepe cu >e* %B alcanar L a ajunge) alcancei L am ajuns, que eu alcance etc. > consoana >#( pierde sedila cnd desinen:a =ncepe cu >e* cB conhecer L a cunoa;te, ressarcir L a re"ace,

a =ns9n9to;i) conheo, ressaro, que eu conhea, que eu ressara L consoana si%ilant9 >c( prime;te sedila =naintea desinen:elor care =ncep cu >a, (o* dB pagar L a pl9ti) paguei, que eu pague L consoana (g( dur9 prime;te un >u( mut =nainte de ad9ugarea desinen:elor =n (e* eB proteger L a proteja, dirigir L a dirija) eu prote"o, eu diri"o, que eu prote"a, que eu diri"a L (g( palatal9 devine >j( cnd urmea19 desinen:e =n >a, (o* "B arguer L a =n9l:a, a cl9di, ditinguir L a distinge) eu ergo, que eu erga, eu distingo, que eu distinga L grupurile (gue(, (gui( pierd vocala >u( =naintea desinen:elor =n >a, (o* gB minguar L a descre;te, obliquar L a =nclina) mingei, que ns mingemos, que vs mingeis, obliqei, que ns obliqemos, que vs obliqeis L vocala >u(, care nu este mut9, tre%uie s9 primeasc9 trema cnd urmea19 desinen:e care =ncep cu >e( tonic Aalt"el, grupurile gue s(ar citi gheB. 7ac9 acest >e( nu este tonic, iar accentul cade pe >u(, aceast9 vocal9 >u( se accentuea19 gra"ic) que eu minge DmPg.iE, que eu obliqe Do%lic.iE. <ocala >u( nu este niciodat9 tonic9. 7eoarece u1an:a popular9 a acestor ver%e aduce accentul tonic dup9 o sila%9, vom avea) eu m)nguo, que eu m)ngue, eu obl)quo, que eu obl)que* hB argir L a acu1a, a argumenta) ind.pre1. arguo Darg.uE, arges, arge, argimos, argis, argem L accentul tonic la persoanele singularului ;i la persoana a III(a plural cade pe (u(, pe cnd la persoanele I ;i a II(a plural cade pe (i(, de aceea pe > u( se pune accentul gra"ic, sau diere1a, dup9 ca1* iB retorquir L a o%iecta) retorco, que eu retorca L grupul >qui( pierde vocala >u( mut9 ;i schim%9 pe q =n c cnd urmea19 desinen:e care =ncep cu (a, (o. ;>.- M$1!f!+8%! &%af!+$-f$-et!+e jB pentru pronun:area na1ali19rii desinen:elor, pronumele o, a, os, as puse dup9 ver%e cu desinen:a na1al9 devin respectiv) no, na, nos, nasY p e+no L =l pune, do+na L o dau, fi#eram+nos L i(a "9cut, despedem+nas L le(a concediat. 7eoarece modi"icarea =n nos poate da loc la echivocuri, se va spune mai %ine os fi#eram L i(au "9cut, nos fi#eram L ne(au "9cut, =n loc de fi#eram+nos care are am%ele semni"ica:ii* FB pentru modi"icarea =n l a desinen:elor ver%ale r, s, 1 cnd se postpun pronumele o, a, os, as) queimar L a arde) queim+lo L a(l arde* perderY perd!+laL a o pierde* nutrirY nutri+los L a(i hr9ni* conseguirY consegui+las L a le o%:ine* atrairY atra)+ los L a(i atrage* argirY argu)+lo L a(l argumenta* p*rY p*+la L a o pune* levamos L s9 ducem, s9 purt9m cu noi, levamos+las Dliv&mula;E L s9 le ducem* fi# L "9cui) fi+los L =i "9cui* f!# L "9cu) f!+lo L =l "9cu* lB pentru pierderea consoanei >s "inale =n ver%ele de la persoana =nti plural AnsB cnd urmea19 pronumele nos AL neB ;i vos AL v9B) lavemos\ L s9 sp9l9mT) lavemo+nos\ Dlavmunu;E L s9 ne sp9l9m* atra)mos L atragem, atra)mo+vos L v9

atragem. ;1. A17e%be 2- -"e-te @e "ormea19 direct de la adjective dac9 acestea sunt am%igene) til, tilmenteM simples L simplu, simpesmenteM s L singur, (9, s^menteM cort!s L educat, cort!smente. @e "ormea19 de la "eminin dac9 adjectivul nu este am%igen) sbio L =n:elept, s'biamenteM cho L simplu, sincer, chmente. Am%igenele =n >m pierd aceast9 desinen:9)

comum, comumente8 Adver%ele ast"el "ormate p9strea19 accentul gra"ic ;i tilda, dar dac9 accentul gra"ic este ascu:it, se schim%9 =n accent grav. Accentul tonic cade totu;i =ntotdeauna pe sila%a >men() s^mente DsomOtiE. 7ac9 dou9 sau mai multe adver%e =n >mente sunt consecutive, numai ultimul se termin9 =n >mente, cel sau cele precedente se trans"orm9 =n adjective "eminine) !le escreveu o relatrio rpida, clara e elegantemente L a scris relatarea rapid, clar ;i elegant.

E<e%+!0! #%a+t!+ Sabe% L a ;ti sa%ido sa%endo ind.pre1.) sei, sa%es, sa%e, sa%emos, sa%eis, sa%em pret.per") sou%e, sou%es, sou%e, sou%emos, sou%estes, sou%eram pret.mqps.) sou%era, sou%eras, sou%era, sou%ramos, sou%reis, sou%eram conj.pre1.) que eu sai%a Ds&i%aE, sai%as, sai%a, sai%amos Dsai%&mu;E, sai%ais, sai%am Ds&i%E conj.imp.) se eu sou%esse, sou%esses, sou%esse, sou%ssemos, sou%sseis, sou%essem conj.viit.) se sou%er, sou%eres, sou%er, sou%ermos, sou%erdes, sou%erem Le<!+ antes888 do que mai degra%9 armar a =narma biblioteca %i%liotec9 compreender Dc$priOdrE a =n:elege* a cuprinde convencer a convinge deixar Ddei;&rE a l9sa dispersar a =mpr9;tia ensinar a =nv9:a pe cineva escultor sculptor esp*sa so:ie, nevast9 esttua statuie fa#er frente a a :ine piept fronteira "rontier9 gastar a pierde timpul ininterrupto ne=ncetat louvvel l9uda%il mandar a comanda* a trimite mrmore marmur9 pedir em casamento a cere =n c9s9torie praticar a practica* a se a%:ine querido drag, iu%it revender a revinde sem falta "9r9 doar ;i poate sentar+se a se a;e1a suceder a se =ntmpla ultra"ar a ultragia unir a uni Cidados, o inimigo est& invadindo a nossa querida R&tria) aos nossos, "ilhos, matam(nos* +s nossas "ilhas e espZsas, ultrajam(nas* aos meninos, velhos, en"ermos, dei'am(nos sem ajuda nenhuma. 8namo(nos, armemo(nos, "a#amos n s "rente ao invasor, repelamo(no alm os montes que a nature1a deu(nos como "ronteira. 5ada pode convenc(la. gei(de mandar(lho amanh sem "alta. @em tu no(lo teres dito, j& "i1ramo(lo. @empre pedir(nos, e nunca nos restituir. luando mo restituir& o senhorh 6estituo(lho na semana que vem. 3la tra1 as "lZres e p$e(nas na mesa. /ouva(se(lhe a sua modestia e admira(se(lhe a sua paci!ncia. luando voc!s tiverem ocasio, escrevam(no(lo. O escultor comprou %astante m&rmore para "a1er duas est&tuas, "!(las e vendeu(as. e tra!us Rleca:i de(aici, nu acesta este locul unde a:i putea s9 le g9si:i. Am cump9rat multe mere, dar sunt prea multe ;i calitatea lor nu e prea %un9* doresc s9 le revnd ca s9 cump9r altele mai %une. 7up9 ce au dorit atta s9 am o %i%liotec9, cu multe c9r:i, acum le vnd ;i le =mpr9;tie ;i nu vor s9 mi le =mprumute. /e(a spus(o ;i le(o repet) dumneavoastr9 nu vi le dau, le d9ruiesc pe toate vecinului meu care a "ost =ntotdeauna milos cu animalele, mai degra%9 dect s9 vi le dau dvs. 5e(a spus(o ieri, mine diminea:9 va veni la noi ;i ne va aduce Atrar&(nosB tot ceea ce ne tre%uie, iar dac9 =i plac pisoii no;tri, cum ne(a spus "iul s9u, =i vom da doi Adintre eiB ;i va putea s9 ;i(i duc9 AdeparteB imediat. Acea "emeie vor%e;te repede ;i ne=ntrerupt, este imposi%il s(o =n:elegi. A o vedea, a o iu%i, a o cere =n c9s9torie) toate acestea se =ntmpl9 =n mai pu:in de o lun9. Rentru a o cunoa;te va pierde toat9 via:a, dac9 va tr9i Ase !le viverB destul. *e%bele a <!l!a%e ;).- Ter I a a7ea 3ste au'iliarul "ormei active la timpurile compuse ale tuturor ver%elor, "ie tran1itive, "ie intran1itive, re"le'ive, reciproce, impersonale, adic9 la "orma =n care su%iectul =ndepline;te ac:iunea indicat9 de ver%ul conjugat, care este pre1ent prin participiul trecut al s9u, care r9mne =ntotdeauna

acela;i, la "orma lui de masculin singular Aca =n romne;teB) eu tenho estudado a lio L am studiat lec:ia* as cartas no as temos enviado L scrisorile nu le(am trimis* elas tem chegado esta manh L ele au ajuns a1i diminea:9* !les tinham+se lavado L ei se sp9laser9* ter chovido L o "i plouat. Fer de sau ter que urmate de ver% la in"initiv e'prim9 o datorie de =ndeplinit, o necesitate) ele tinha de $sau que& estudar, por isso no saiu L avea de studiat Atre%uia s9 studie1eB, de aceea nu a ie;it. ;,.- "er J a f! 3ste au'iliarul "ormei pasive, adic9 al aceleia =n care su%iectul - =ndepline;te ac:iunea e'primat9 de ver%ul conjugat, ci su"er9 ac:iunea =ndeplinit9 de complementul de agent. Rarticipiul trecut al ver%ului conjugat concord9 totdeauna =n gen ;i num9r cu su%iectul) eu sou amado, ela for a amada, ns seremos amados, elas seriam amadas, essas terras so regadas pelo %ma#onas L aceste p9mnturi sunt udate de Ama1on. ;/.- Estar J a f!F a .taF a .e afla [le est condenado L el este AunB condamnat, sau situa:ia lui actual9 este de condamnat, ;i condenado =ndepline;te "unc:ia de adjectiv. 3'prim9 adic9, precum ser, o "orm9 pasiv9, dar de condi:ie sau de stare, nu de ac:iune, c9ci de "apt ac:iunea pasiv9 ar "i) !le condenado L el este condamnat A=n acest momentB. ?star urmat de un gerun1iu indic9 actualitatea ac:iunii) elas esto saindo L ele ies, tocmai ies A=n acest momentB. Aceast9 "orm9 de actualitate, construit9 cu gerun1iul ver%ului ser $sendo& ;i urmat9 de participiul trecut, e'prim9 totu;i "orma pasiv9) est sendo montada uma grande fbrica L se

montea19 Achiar acumB Aeste =n curs de montareB o mare "a%ric9. ?star a, urmat de ver% la in"initiv, e'prim9 iminen:a ac:iunii) estar a sair L iese, este pe punctul de a ie;i. 7ac9 =ns9 in"initivul este al unui ver% a c9rei ac:iune nu este =ntotdeauna ca cea de a ie;i, ci se prelunge;te =n timp, ca da dormi, a cnta, a mnca etc., atunci red9 continuitatea ac:iunii, "ie actual9, "ie trecut9) est a escrever L scrie Aa scris ;i va mai scrieB* estava a berrar L striga Astriga ;i a mai continuat s9 strigeB. ?star para se traduce tot cu ]a "i pe punctul de a]) est para sair L AtocmaiB iese, dar ac:iunea nu este tot att de iminent9 ca est a sair. ?star por semni"ic9 ]a "i de], adic9 starea sau condi:ia ac:iunii care tre%uie "9cut9 ;i nu este =nc9 "9cut9, "9r9 a implica iminen:9 sau urgen:9, ;i "9r9 a e'prima ac:iune) a fatura ainda est por pagar L "actura este =nc9 de pl9tit Asau este, sau se g9se;te descoperit9B. ;5.- -aver J a a7ea 3ste au'iliar ca ;i ter) tu has vendido D tu tens vendido L ai vndut, ( dar actualmente este pu:in "olosit. Xaver de, urmat de ver% la in"initiv, e'prim9 un viitor dependent de deci1ia noastr9) hei de estudar L am de studiat L am inten:ia s9 studie1, adic9 nu pentru c9 mi(e impus9 aceast9 datorie, cum ar "i dac9 am spune) eu tenho de $sau que& estudar8 Rrepo1i:ia de nu se separ9 de haver, ne"iind admis9 interpo1i:ionarea pronumelor personale) que te hav)amos de ns di#erR L ce tre%uia s9(:i spunemh L ce aveam s9(:i spunemh

E<e%+!0! #%a+t!+ P$1e% L a putea podido podendo ind.pre1.) posso Dp ssuE, podes Dp di;E, pode, podemos Dpudmu;E, podeis, podem pret.per") pude, pudeste, podo, pudemos, pudestes, puderam pret.mqps.) pudera, puderas, pudera, pudramos, pudreis, puderam conj.pre1.) que eu possa, possas, possa, possamos, possais, possam conj.imp.) se eu pudesse, pudesses, pudesse, pudssemos, pudsseis, pudessem conj.viit.) quando puder, puderes, puder, pudermos, puderdes, puderem in".pers.) eu poder, poderes, poder, podermos, poderdes, puderem Le<!+ a crede a ilumina a ar%ora a"ec:iune, dragAosteB cer sosirea a =mpr9;tia a descoperi str9in9tate curaj, vitejie "lot9 gratido inteiro marido nobre olhar regressar renhir renunciar seno sequer no888 sequer servir gratitudine, recuno;tin:9 =ntreg so: no%il a privi* privire a se =ntoarce a AcomB%ate a renun:a doar dac9 cel pu:in, m9car nici m9car a servi

acreditar em aluminar arvoar carinho cu a chegada derramar desvendar estrangeiro faanha frota

sobretudo tirar o chapu vitria em volta de

mai ales a(;i scoate p9l9ria victorie =n jurAulB

5o passes nunca diante da tua Vandeira sem a saudar. Olha para ela com todo o carinho e tira(lhe o teu chapu. k o sim%olo da tua R&tria, e o sinal de que nasceste livre e do que s livre. /em%ra(te de que em volta dela, e em sua de"esa, se renhiram muitos com%ates, muitos valentes derramaram o sangue, muitos martires deram a vida > e que a proa de gale$es sados do 0ejo, a tua Vandeira "oi lu1 que aluminou o 2undo, "oi lu1 que desvendou muitos mundos > e que arvorada em terras da Amrica por Redro plvare1 Ca%ral, da p"rica por Vartolomeu 7ia1, da psia por <asco da ,ama, da Oceani a por 2anuel ,odinho gerdia, e de tantas ilhas perdidas ao 2ar, por homens que parecem gigantes, "oi ela que espalhou pelo 2undo o nosso e que "!1 de Rortugal, na maior poca, o maior e mais no%re povo A0rindade CoelhoB. Os generosos e "iis soldados, e capites, tZda a gl ria de suas "a#anhas e vit rias, a devem renunciar de sua parte, e no querer para si, e para sua "ama e honra, seno inteiramente para o 6ei, a quem sirves AservescB. ARadre AntZnio <ieiraB. > lueres que em lngua da terram. >@e digam coisas do cuh >Cora#o que tal deseja. >5o o quero para meu. Acoo Vatista da @ilva /eito deAlmeida ,arettB. (Ol&, am que posso servi(losh >0raga(nos uma garra"a de vinho tinto e dois copos. >3u no %e%o vinho, ...no tomarei uma para o seu amigo ver(me %e%e!(la, ... e um copo s . >5o sei o que teria sido de mim sem a sua companhia, sem o seu apoio moral, so%retudo. 5o acho palavras com que empressar a minha gratido. e tra!us -iii s9i au "ost "oarte l9uda:i deoarece au onorat =n e'terior numele patriei noastre. 5u ;tiu ce tre%uie s9 "ac. 0re%uie s9 merg sau tre%uie s9 r9mn aicih 2ine tre%uie s9 compar =n "a:a pro"esorului meu, dar nu am studiat lec:ia ;i nu ;tiu ce se va =ntmpla. Ieri sear9 au sosit mul:i turi;ti =n ora;ul nostru. 7ar mul:i Adintre eiB plecaser9 =n 1iua precedent9 pentru a merge la 5apoli s9 vad9 sosirea "lotei care se =ntorcea =n patrie dup9 ce navigase pentru AduranteB 1ece luni pe toate m9rile lumii. 5u vreau ca asta s9 cread9 c9 o iu%esc, este o "at9 care e =n c9utarea unui so: oarecare, pentru asta nu mai vrea s9 stea Alocuiasc9B cu p9rin:ii s9i care nu o las9 s9 "ac9 AceeaB ce vrea. T!"# %!le 7e%b l ! Ne%e& la%!t80! 3! #a%t!+ la%!t80! ;6.- INFINITI* Aceast9 "orm9 ver%al9 se poate su%stantiva cu

articolul o) o ser L "iin:a* o dever L datoria, ;i cu pluralele) os seres da criao L "iin:ele crea:iei. <er%ele la in"initiv precedate de "orm9 ver%al9 e'primnd rug9minte, recomandare, impunere, =n portughe19 se pun la conjunctiv Aca =n romn9B) te rog s9(mi spui L rogo+te que me digas* v(a ordonat s9 pleca:i imediat L ordenou+vos que part)sseis logo. Rrepo1i:iile care preced in"initivul su%ordonat altui ver% sunt diverse) nu am nimic s9(i spun Ade spus luiB L nada tenho que di#er+lhe* accept9m s9(l acompaniem L consentimos em acompanh+lo* re"u1 s9 semne1 L recusou+se a assinar8 7ac9 =n alte lim%i la imperativul negativ se "olose;te in"initivul, =n portughe19 nu se "olose;te dect conjunctivul) nu "ace asta L no faas tal* nu uita L no te esqueas* nu plnge L n chores8 In"initivul are aceea;i valoare ca =n romne;te. ;9.- I-1!+at!7 l #%e(e-t AI-1!+at!7$ #%e.e-teB are aceea;i valoare ca =n romne;te) eu canto L eu cnt, tu bebes L tu %ei, ela cai L ea cade. @e poate "olosi ;i "orma) estou cantando D estou a cantarM ests bebendo D ests a beberM est caindo > aceasta =ns9 nu se poate =nlocui cu est a cair care, din cau19 c9 ver%ul cair este de ac:iune nea;teptat9, semni"ic9 ]tocmai st9 s9 cad9]. /a "ormele pasive este =ntotdeauna compus) sou louvado L sunt l9udat, a "anela est sendo aberta L "ereastra este deschis9. Are ;i valoare de viitor cnd ac:iunea se va =ndeplini =n scurt timp) chego amanh L sosesc mine. ;;.- I-1!+at!7 #e%fe+t +$"# . AI-1!+at!7$ #%etK%!t$ +$"#$.t$B Roate indica o ac:iune des"9;urat9 de curnd, c9reia =i continu9 re1ultatul =n timp) tenho acabado de escrever L am terminat de scris. Roate indica ;i o ac:iune =ndeplinit9 =ntr(o epoc9 nedeterminat9) tenho estudadoas l)nguas extrangeiras8 3ste "oarte pu:in utili1at. 3ste timpul compus al pre1entului indicativ. ;:.- I-1!+at!7 #e%fe+t .!"#l AI-1!+at!7$ #%etK%!t$ #e%fe!t$B Indic9 o ac:iune trecut9 ;i =ncheiat9) levantou+ se para falar L s(a ridicat pentru a vor%iM partiu para 5ortugal L a plecat spre Rortugalia. ?n romne;te se traduce cu per"ectul compus, pentru c9 acesta este timpul relat9rilor "aptelor trecute. ?n portughe19 este singurul timp trecut "olosit pentru relatare ;i nu are deloc accep:ia per"ectului simplu din romn9. :>.- P%etK%!t$ "a!.-L e-#e%fe!t$ .!"#le. 3ste un timp ine'istent =n romne;te. Indic9 o ac:iune =ndeplinit9 =ntr(o epoc9 nepreci1at9 din trecut) nenhum navegador portugu!s navegara pelos Jares rticos L nici un navigator portughe1 nu a navigat pe m9rile arctice. ?n romne;te se traduce, =n "unc:ie de conte't,

cu per"ectul compus sau cu mai mult ca per"ectul. -orma compus9 indic9) aB ac:iune =ndeplinit9 cnd alt9 ac:iune era deja =ndeplinit9) ela tinha sa)do quando !le chegou L ea plecase cnd el a sosit* %B ac:iune =ndeplinit9 =ntr(o epoc9 determinat9) ns tinhamos acabado ao meio+dia L terminasem Aam terminatB la amia19* cB timp ver%al trecut precedat de prepo1i:ia se "9r9 a e'prima o condi:ie) perguntei+lhe se !le tinha escrito a carta L l(am =ntre%at dac9 scrisese AelB scrisoarea. :1.- I-1!+at!7 7!!t$% A.!"#l B AI-1!+at!7$ f t %$B 3'prim9 aceea;i ac:iune ca viitorul din romn9. ?n a"ar9 de "orma sa o%i;nuit9, viitorul este implicat ;i =n "ormele ter que, ter de, haver de, care e'prim9 ceea ce tre%uie s9 se "ac9 sau se va "ace. ?n portughe19 se mai =nlocuie;te ;i cu persoanele pre1entului indicativ ale ver%ului ir L a merge, urmate de in"initivul ver%ului de conjugat) vou tra#er+lhe a carta L =i voi duce scrisoarea, iar acest viitor este "oarte apropiat de momentul vor%irii. @e utili1ea19 ;i la imperativ) no partirs L nu vei pleca AL nu vreau ca tu s9 pleciB* escrevers a carta antes da "anta L vei scrie scrisoarea =nainte de prn1. @e "olose;te numai pentru a e'prima un concept terminat) quando partirsR 5u se poate "olosi =n "ra1e su%ordonate de genul) cnd vei pleca o s9(mi spui, pentru c9 =n acest ca1 nu mai este viitorul indicativului, ci viitorul conjunctivului) quando partires, dir+mo+s, dup9 cum vom vedea mai departe Aa1iiB. :).- F$%"a%ea 7!!t$% l ! 7ac9 spunem) comerei L voi mnca, sairs L vei ie;i, compraremos L vom cump9ra, este ca ;i cnd am spune) hei de comer $comer+hei&, hs de sair $sair+hs&, hemos de comprar $comprar+ hemos&. <iitorul este de "apt un timp compus criptologic, "ormndu(se direct de la in"initiv, la care se adaug9 persoanele pre1entului indicativ ale ver%ului haver "9r9 consoana h(. 7oar trei ver%e "ac e'cep:ie) di#er, direiM fa#er, fareiM tra#er, trarei, care elimin9 >1e(. Cele dou9 componente ale viitorului se pot separa pentru a putea intercala unul sau dou9 pronume) =n loc de eu o estudarei L =l voi studia, se poate spune) estud+lo+ei ;i tot a;a) far+vo+lo+ei D"arvu luiE L vi(l voi "ace* dar+sa+vos+ Ddarsevu;&E L vi se va da. <iitorul descomps nu admite pronumele personal su%iect eu, etc8, dar su%iectul tre%uie e'primat dac9 este un su%stantiv) os vossos amigos avis+los+ao L prietenii vo;tri =i vor =n;tiin:a. Le<!+

admirao

admira:ie

advogado agarrar alma 's v!#es a#eite a criana criar o dote em todo caso enfraquecer esp)rito espumoso finalmente, afinal o galanteio

avocat a apuca, a prinde su"let cteodat9 ulei copilul a cre;te* a crea dotarea, calitatea oricum, =n orice ca1 a sl9%i spirit spumant, spumos =n "ine galanteria

graa gerar inclinao ligao merecer oportunidade para organismo que vem sentido ser daninho telefonar vaidade voluptuoso

gra:ie a genera =nclina:ie, atrac:ie leg9tur9 a merita oca1ia de a organism imediat, urm9tor sens a "i d9un9tor a tele"ona vanitate voluptos

E<e%+!0! #%a+t!+ Cabe% L a =nc9pea, a "i =n9untru ca%ido ca%endo ind.pre1.) cai%o Dc&i%uE, ca%es, ca%e, ca%emos, ca%eis, ca%em pret.per") cou%e, cou%este, cou%e, cou%emos, cou%estem, cou%eram pret.mqps.) cou%era, cou%eras, cou%era, cou%ramos, cou%reis, cou%eram conj.pre1.) que eu cai%a, cai%as, cai%a, cai%amos, cai%ais, cai%am conj.imp.) se eu cou%esse, cou%esses, cou%esse, cou%ssemos, cou%sseis, cou%essem conj.viit.) quando cou%er, cou%eres, cou%er, cou%ermos, cou%erdes, cou%erem Acest ver% are semni"ica:ia pasiv9* "orma sa activ9 este conter L a con:ine, care se conjug9 precum ter. Fr!s litros de a#eite cabem nesta garrafa L trei litri de ulei =ncap =n aceast9 sticl9, sau, schim%nd o%iectul cu su%iectul) esta garrafa contem tr!s litros de a#eite L aceast9 sticl9 con:ine trei litri de ulei. operele oamenilor, dar mai mult admir9 ApeB cele ale naturii. Cnd tu ai plecat, eu soseam. Copiii se jucau =n gr9dina %unicilor cnd p9rin:ii lor vor%eau despre a"aceri cu avocatul lor. Anul viitor voi putea =n "ine s9 vi1ite1 Rortugalia ;i @pania. T!"# %!le 7e%bale II :,.- CONDIIONALUL 0impurile sale, simplu ;i compus, au =n general acelea;i sensuri ca =n romne;te) eu compraria aquela casa se tivesse dinheiro L a; cump9ra casa aceea dac9 a; avea %ani* eu teria comprado aquela casa se tivesse tido dinheiro L a; "i cump9rat casa aceea dac9 a; "i avut %ani. AA"irma:ia de la =nceput este vala%il9 numai pentru propo1i:iile principaleB. Condi:ionalul trecut se traduce cteodat9 cu imper"ectul indicativului) se !le amasse os seus pais, no fa#ia tal L dac9 ;i(ar "i iu%it p9rin:ii, nu "9cea a;a ceva* se o senhor desse mais um passo, ca)a L dac9 dvs a:i "i "9cut =nc9 un pas, c9dea:i. Condi:ionalul pre1ent al ver%ului ser se "olose;te =n loc de timpuri compuse, cnd se enun:9 o ipote19) seriam on#e horas da manh L o "i "ost ora 11 a.m.* . Jar e a poesia parece que seriam o principal enl!vo de 7am es durante os ltimos tempos de 7oimbra L marea ;i poe1ia se pare c9 au "ost principala %ucurie a lui Cam$es pe timpul ultimilor ani din Coim%ra. Cnd se e'prim9 dorin:9, mirare, condi:ionalul trecut se poate =nlocui cu a doua sa "orm9, sau chiar cu "orma de pretrito(mais(que(per"eito simples)

@a de Rortugal, e posso di1er que no tinha amado ainda. Inclina#$es da crian#a, galanteios da sociedade, liga#$es que nasceram da vaidade, o que s os sentidos alimentam, no merecem o nome de amor. 3u no tinha amado. g& tr!s espcias de mulheres n!ste mundo) a mulher que se admira, a mulher que se deseja e a mulher que se ama. A %ele1a, o esprito, a gra#a, os dotes dealma e do corpo geram a admira#o. Certas "ormas, certo ar voluptuoso criam o desejo. O que produ1 o amor no se sa%e, e tudo isto +s v!1es, e mais do que isto, no nada disto. 5o sei que se pode admirar uma mulher sem a desejar, que se pode desejar sem amar. e tra!us 5u ;tiu =nc9 dac9 vom pleca mine sau mai tr1iu. V9utul prea mult "ace r9u la s9n9tate, iar mncatul pu:in sl9%e;te organismul. <9 rug9m s9 ne trimite:i o cutie de vin ro;u spumant, vi(o vom pl9ti s9pt9mna urm9toare. 5u mnca AdinB carnea aceea, care nu e proasp9t9. 0ocmai ie;eam cnd au sosit unchii no;tri din Retr polis. @prijin9 pisicu:a imediat, alt"el va c9dea =n apa lacului. Admir9

muito dese"ara ir a vossa casa, mas tenho outro compromisso L a; "i dorit mult s9 vin la voi, dar am o alt9 trea%9* quem tal dissera\R L cine ar "i spus(oh :/.- F$%"a%ea +$-1!0!$-al l ! @e "ace la "el ca la viitor, unindu(se ver%ului la in"initiv, ca desinen:e, "ormele contrase ale imper"ectului indicativ Apretrito imper"eito do indicativoB ale ver%ului haver, care sunt identice cu cele ale imper"ectului indicativ de la ver%ul ir) eu falaria $D falarEia& L a; vor%i* ns falar)amos $D falarEiamos& L am vor%i. bi acest tim se =mparte,

interpunnd particule pronominale) se eu tivesse dinheiro, compr+la+ia L dac9 a; avea %ani, a; cump9ra(o. Atenie) condi:ionalul =n "ra1ele secundare din romne;te nu se traduce =n portughe19 cu condi:ional, ci cu conjunctiv. :5.- CONMUNCTI* #%e(e-t 7eriv9 direct de la persoana =nti a pre1entului indicativ, schim%nd vocalele caracteristice ale desinen:elor).

I olhar II mover III unir olho D liuE movo Dm vuE uno D.nuE olhas D lia;E moves Dm vi;E unes D.ni;E olha D liaE move Dm viE une D.niE olhamos Duli&mu;E movemos Dmuvemu;E unimos Dunmu;E olhais Duli&i;E moveis DmuvisE unis Dun;E olham D liE movem Dm vOE unem D.nOE 7e la acest pre1ent indicativ, cu vocalele caracteristice >a(, (e(, (i(, la conjunctiv pre1ent aceste vocale se schim%9 =n >e(, (a(, (a() que eu olhe D lieE mova Dm vaE una olhes D lie;E movas Dm va;E unas olhe D lieE mova Dm vaE una olhemos Dulimu;E movamos Dmuv&mu;E unamos olheis Dulii;E movais Dmuv&isE unas olhem D liOE movam Dm vE unam In"luen:a persoanei =nti singular de la pre1entul indicativului este evident9) =n ver%ul mover) eu movo, vocala tonic9 >o( este =nchis9, =n timp ce la celelalte trei persoane este deschis9, dar la conjunctiv toate sunt =nchise. /a "el, cu cea mai mare eviden:9, se =ntmpl9 la ver%ele neregulate, la al c9ror pre1ent indicativ iregularitatea este numai la persoana =nti singular) terY eu tenho, tu tens etc, que eu tenha, tenhas, tenha, tenhamos, tenhais, tenhamM fa#erY eu fao, tu fa#es etc8, que eu faa, faas, faa, faamos, faais, faam8 Ru:ine ver%e "ac e'cep:ie de la cele de mai =nainte) A > aB querer* %B ver%ele di"tongate =n >ear, (iar pentru motive de eu"onie, la persoanele =nti ;i a doua plural* cB crer ;i ser pentru acelea;i motive de la %B* e'emple) marear L a naviga) mareio, que mareie, 888 mareemos, mareeis, mareiemM odiarY odeio, que odeie, 888 odiemos, odieis, odeiemM lerY leio, que leia, 888 leamos, leais, leiam8 V > <er%ele la care persoana =nti singular pre1ent indicativ nu se termin9 =n >o* la acestea pre1entul conjunctiv are "orm9 proprie. Aceste ver%e sunt doar ;ase) dar eu dou, que eu d! estar estou, que eu este"a haver hei, que eu ha"a ir vou, que eu v saber sei, que eu saiba ser sou, que eu se"a

E<e%+!0! #%a+t!+ T%a(e% L a duce, a purta Acui cereB tra1ido tra1endo ind.pre1.) trago, tra1es, tra1, tra1emos, tra1eis, tra1em pret.per") trou'e Dtr ssiE, trou'este Dtross;tiE, trou'e, trou'emos, trou'estes, trou'eram pret.mqps.) trou'era DtrossraE, trou'eras, trou'era, trou'ramos, trou'reis, trou'eram ind.viitor) trarei, trar&s, trar&, traremos, trareis, traro cond.) traria DtraraE, trarias, traria, traramos, trareis, trariam conj.pre1.) que eu traga, tragas, traga, tragamos, tragais, tragam conj.imp.) se eu trou'esse, trou'esses, trou'esse, trou'ssemos, trou'sseis, trou'essem conj.viit.) quando trou'er DtrossrE, trou'eres, trou'er, trou'ermos, trou'erdes, trou'erem

Le<!+ acontecer o arm#em, a lo"a atirar+se bradar certamente cortesia dificultade estalar friorento g!nero "ulgar matadouro aprender arrastar ser avesso a celebrar confiana desabrochar entregar+se em frente a fulano, su"eito imprensa logista m!do mtodo ninfia ocorrer originrio pesado progresso quando muito que est em face sinceridade talve#, qui o temporal tolervel a se =ntmpla %odega a se lansa a striga sigur* cu siguran:9 polite:e di"icultate a i1%ucni rece, r9coritor mar"9 a crede matador a =nv9:a a tr=, a trage a "i contrar la a cele%ra =ncredere a deschide "loarea a se dedica =n capA9tBul AunB oarecare pres9 Aart9, jurnaleB crciumar "ric9, team9 metod9 nu"9r a se =ntmpla originar* original grav progres la ma'im vis(+(vis sinceritate poate, cine ;tie "urtuna suporta%il

(8mT... dois... 5esse ponto, antes da ordem "inal, o %ra#o de -eliciano caiu. (RrotestoT > %radou o desgra#ado, a%andonando a arma e dei'ando a posi#o. (A situa#o muito desigual. 3 p&lido, aos mos tremulas, indicando o advers&rio) (dle est& com muito menos m!do do que eu. gum%erto de Campos e tra!us 8n tip AoarecareB intr9 =ntr(o %odeg9 ;i =ntrea%9 pe crciumar) (7vs vinde:i m9r"uri de %un9 calitate ;i la un pre: %unh >A;a am sperat eu =ntotdeauna, domnule, chiar dac9 merge:i s9 cump9ra:i la %odega de aci din "a:9 Ade vis(+(visB, ve:i g9si cu siguran:9 lucruri mai %une ;i mai ie"tine dect =ntr(a mea. <e:i crede c9 acest dialog a avut loc realmenteh 7a, a;a e, dar =n 1iua aceea se cele%ra 1iua polite:ii ;i a sincerit9:ii ;i to:i crciumarii erau o%liga:i s9 o respecte. Asta se =ntmpl9 doar o dat9 pe an, atunci cnd este suporta%il9. <or "i "ost orele nou9 cnd a i1%ucnit o "urtun9 mare. A; vrea s9 pot citi ]Os /usiados] a lui Cam$es =n lim%a original9, dar nu cunosc portughe1a. 7e ce n(o studie1ih, este o lim%9 "oarte "rumoas9 care nu pre1int9 multe di"icult9:i pentru un romn. <reau s9 mai a;tept c:iva ani. Cnd eram copil =mi tre%uiau doi sau trei ani pentru a =nv9:a o lim%9, acum sunt metode "oarte rapide* dar progresul nu se opre;te, ;i cnd se va descoperi o metod9 care s9 =nve:e =n pu:ine 1ile, sau =n ma'im una sau dou9 s9pt9mni, orice lim%9 str9in9, atunci m9 voi dedica studiului portughe1ei. A;teapt9 totu;i cu =ncredere) nu uita s9(:i cumperi o carte de vise, cine ;tie dac9 n(o s9 te averti1e1e cnd va "i timpul Atalve1 te avise quando "Zr o momentoB. T!"# %!le 7e%bale III

O duelo Ap s uma discusso na Associa#o de Imprensa, durante a qual se haviam atirado insultos pesados, tinham os dois jornalistas resolvido %ater( se em duelo. 8m e outro eram, porm, avessos a essas mani"esta#$es militares, de modo que "oi como %ois arrastados para o matadouro que seguiram naquela manh "riorenta de maio, para o chamado campo da honra. 3scolhido o local, na luinta de Voa <ista, pr 'imo ao lago onde as nin"ias desa%rochavam, as testemunhas puseram os dois contendores, a pistola na mo, um em "rente ao outro, a de1 passos de distncia) 2artinho /ope1, do lado dos %am%us, e -eliciano ,adelha, do lado da &gua. Chegara o momento solene. O %ra#o estendido, escutaram, am%os, a vo1 de comando)

:9.- I"#e%at!7 af!%"at!7 ;i "ormarea lui Rersoanele a III(a singular, I ;i a III(a plural sunt cele ale pre1entului conjunctivului. Celelalte, adic9 persoanele a II(a singular ;i plural, deriv9 de la persoanele respective ale pre1entului indicativ, la care se elimin9 consoana >s "inal9. 3'emple) terY tu tens L tu ai, vos tendes L voi ave:i* que !le tenha L s9 ai%9 AelB, que ns tenhamos L s9 avem, que !les tenham L s9 ai%9) imperativ po1itiv) tem tu, tenha !le, tenhamos ns, tende vs, tenham !lesM tra#erY tu tra#es, vs tra#eisY tra#e tu, traga, tragamos, tra#ei, tragamM cairY tu cais, vs ca)sY cai tu, ca) vs8 @ingurele e'cep:ii sunt) +di#erY di# tu $sau di#e tu&

+fa#erY fa# tu $sau fa#e tu& +serY s tu, s!de vs8 ?n romne;te, persoanele I ;i a II(a plural sunt acelea;i de la pre1entul indicativ Aprin conjunctivB) noi %em > s9 %em* voi %e:i > s9 %e:i, dar =n portughe19, din cau1a schim%9rii vocalelor caracteristice, di"er9) ns bebemos L bebmos nsM vs bebeis L bebei vs8 Rersoana a II(a plural conserv9 vocala (e(. :;.- I"#e%at!7 -e&at!7 0oate persoanele sunt identice cu cele de la pre1ent conjunctiv) no tenhas L nu :ine, no tenha, no tenhamos, no tenhais, no tenham8 ::.- C$-= -+t!7 !"#e%fe+t ?n general conjunctivul este "olosit =n "ra1ele su%ordonate) dac9 tu mi(ai scrie, :i(a; r9spunde > "ra1a su%ordonat9 cere conjunctiv imper"ect) se tu me escrevesses, eu te responderia, sau se tu me escrevesses, eu te respondera, sau chiar se tu me escreveras, eu te respondera, utili1nd a doua "orm9 a condi:ionalului, sau am%ele "orme, aceea a conjunctivului imper"ect ;i cea a condi:ionalului. Cnd se utili1ea19 am%ele "orme Aca1ul al treileaB, "ra1a se poate traduce ;i cu timpuri compuse) se tu me escreveras, eu te respondera L dac9 mi(ai "i scris, :i(a; "i r9spuns, =n care escreveras corespunde mai mult ca per"ectului, care este mai v9dit =n e'emplul urm9tor) se os senhores tiveram estado aqui, no sucedera tal coisa L dac9 dvs a:i "i "ost aici, asta nu s(ar "i =ntmplat. 1>>.- C$-= -+t!7 7!!t$% Ine'istent ca atare =n alte lim%i, viitorul

conjunctiv are "le'iuni proprii ;i di"erite de cele ale viitorului indicativ. @9 "acem o compara:ie la cantar) eu cantarei quando, se $eu& cantar tu cantars quando, se cantares !le cantar quando, se $!le& cantar ns cantaremos quando, se cantarmos vs cantareis quando, se cantardes !les cantaro quando, se cantarem Rersoanele I ;i a III(a singular de la conjunctiv viitor sunt identice cu in"initivul ver%ului ;i pentru acest motiv, acolo unde se cere claritate, vor "i precedate de pronumele personal Acare este pus =n parante1eB. Celelalte persoane au "le'iuni proprii) persoana a II(a singular >es, I pl. >mos, a II(a pl. > des, a III(a pl. >em. Oricare ver%, de oricare conjugare, alipe;te aceste "le'iuni la "orma in"initivului. 7oar 1j ver%e "ac e'cep:ie, iar acestea sunt cele care la pretrito mais(que(per"eito simples modi"ic9 tema, de e'emplu) tra#erY trouxera L purtasem, care "ace) quando eu trouxer, trouxeres, trouxer, trouxermos, trouxerdes, trouxerem Av. a11, a14, a1W, a1CB. 3'emple) se tu me escreveres, eu te responderei L dac9(mi vei scrie, =:i voi r9spunde* como o senhor tiver procedido, proceder+se+ com o senhor L a;a cum dvs v9 ve:i "i comportat, tot a;a se vor comporta cu dvs. @e utili1ea19 viitorul conjunctiv chiar dac9 este precedat de pronume relativ sau conjunctiv) quando voc! vier, farei o que voc! dese"ar L cnd ve:i veni, voi "ace ceea ce dori:i* os que dese"arem de o saber L cei care vor dori s9 o ;tie* quem estudar as li es, aprende L cine studia19 lec:iile, =nva:9, ( =n care o que, os que, quem sunt chiar relative.

E<e%+!0! #%a+t!+ Me1!% L a m9sura medido O 7!% L a au1i ouvdo ind.pre1.) me#o, medes, mede, medimos, medis, medem ou#o, ouves, ouve, ouvimos, ouvis, ouvem conj.pre1.) que eu me#a, me#as, me#a, me#amos, me#ais, me#am que eu ou#a, ou#as, ou#a, ou#amos, ou#ais, ou#am 0oate celelalte timpuri sunt regulate, unica neregularitate este modi"icarea consoanelor >d(, (v( =n >#( la persoana I singular indicativ pre1ent. .uvir mai are o "orm9) eu oio, ouves, etc, que eu oia, oias, oia, oiamos, oiais, oiam. 5edir L a cere, se conjug9 ca medir. Le<!+ absoluto a%solut alimento aliment americano american ao contrrio, ao inves din contra, =n loc s9 de dar as provas a da dovad9 demitir desenrolar despachar formar guarnio as armas argumento, assunto brigadeiro instruir interpretar norte ptio p*r em rel!vo

medindo ouvindo

a demite a des"9;ura a trimite, a e'pedia a "orma garni1oan9 "or:ele armate tem9 general de %rigad9 a instrui a interpreta nord curte Ainterioar9B a pune =n eviden:9

por exemplo proceder compartimento compatriota refletir regatear reintegrao religio satisfatrio a significao Dsig(ni(E sul vspera v)nculo

de e'emplu a proceda, a se comporta compartiment, local, salon compatriot, cona:ional a re"lecta a economisi reintegrare religie satis"9c9tor semni"ica:ie sud ajun col:

s9rman9 care hr9ne;te toate pisicile din curte. Rrover%ul ]iu%e;te pe aproapele t9u ca pe tine =nsu:i] nu poate avea o semni"ica:ie a%solut9. 0re%uie s9 ne iu%im rudele mai mult dect pe ceilal:i, iar pe compatrio:ii no;tri mai mult dect pe cei ce apar:in altor na:ionalit9:i. 3u, de e'emplu, m9 simt mai aproape de americanii din sud dect de cei din nord, deoarece cei din sud descind din na:iuni ca Rortugalia ;i @pania, care au cu a noastr9 leg9turi destul de strnse de istorie, lim%9, religie, o%iceiuri. 7ac9 ar "i instruit, cum 1ice, ar da dovad9 de ;tiin:a lui. @9 nu vii mine c9 nu m9 vei g9si acas9. Ct de u;oar9 ar "i "ost tema, nici unul n(a ;tiut s(o re1olve satis"9c9tor. 7oamna /oren1a A/ouren#aB mi(a =mprumutat un pic de %ani. Ar "i nevoie s9 am A%aniB ca s9(i =mprumut AeiB. I-f!-!t!7 l #e%.$-al 1>1.- I-f!-!t!7 l #e%.$-al deriv9 =ntotdeauna de la in"initivul ver%al c9ruia i se adaug9 acelea;i desinen:e ca ale viitorului conjunctivului. 7e aceea toate "ormele ver%ale sunt identice la cele dou9 timpuri cu e'cep:ia celor 1j ver%e neregulate a c9ror rem9 su"er9 modi"ic9ri Aa1iiB. 1>).- F$l$.!%ea !-f!-!t!7 l ! #e%.$-al >ada mais se requeria seno vigiar para sair das trincheiras quando f*ra o momento L nimic altceva nu tre%uia dect s9 veghem pentru a ie;i din tran;ee cnd ar "i "ost momentul. Aceast9 "ra19 are dou9 ver%e la in"initiv) vigiar, sair, care dau avertismentului un sens general. 7ar dac9 le conjug9m =n mod personal 1icnd) vigiarmos, sa)rmos, =nseamn9 c9 ceea ce tre%uia s9 se "ac9 era datoria ]noastr9], dac9 1icem vigiarem, sa)rem,( c9 era datoria voastr9. -le'ionnd in"initivul ver%al cu desinen:e ]personale], avertismentul devine direct ;i speci"ic. A;adar in"initivul personal serve;te la preci1area celui care "ace ac:iunea ver%al9, =nl9turnd in"initivului ne"le'at caracterul s9u de generali1are =n ceea ce prive;te persoana sau persoanele. 7ac9 spunem) tempo de partir L este timpul s9 plec9m, nu se identi"ic9 cine tre%uie s9 plece, "iind o "ra19 generic9. Conjugnd in"initivul personal, vom avea)

A a%dica#o de Redro . >Os "atos desenrolados na noite de Y para [ de a%ril de 1jW1 puseram em rel!vo tZdas as qualidades de energia e de orgulho do primeiro Imperador do Vrasil. -ormada no campo de @anta Ana, a guarni#o da capital e'igia a reintegra#o do ministrio de 4i de mar#o, demitido na vspera. assava de meia(noite quando o %rigadeiro /ima e @ilva, comandante das armas, desparechou para @o Cristovo ARalatul ImperialB o major 2iguel de -rias, pedindo a @ua 2ajestade que cedesse + vontade do povo e da tropa. (O mesmo ministrio, de "orma algumaT > declarou, perempt rio, Redro I, ao ouvir o emiss&rio. >Isso contra a minha honra e contra a constitui#o. Antes a%dicarT Antes a morteT 6e"letiu, porm, un instante, pediu ao o"icial que esperasse e, entrando para um compartimento pro'imo, voltou, momentos depois, com um papel na mo. (Aqui tem a minha a%dica#o,( declarou, entre a surpresa dos presentes, entregando ao major -rias a "olha de papel. 3 comovido, entre o sil!ncio de todos) (7esejo que sejam "eli1es. 3u me retiro para a 3uropa, e dei'o um pas que sempre amei, e tanto amoT 3ram duas horas da manh. e tra!us Orict de %ogat9 ar "i acea "emeie, economise;te mncarea pisicilor ;i a cinilor pe care(i :ine =n cas9. Cunosc =n schim% o "emeie

tempo de eu partir $D tempo de que eu parta& L e timpul s9 plec tempo de partires D tempo de que tu partas tempo de ela partir D tempo de que ela parta tempo de partirmos D tempo de que ns partamos tempo de partirdes D tempo de que vs partais tempo de partirem D tempo de que !les, elas, voc!s partam Acest timp, necunoscut =n alte lim%i, d9 portughe1ei preci1ie, e"icacitate, conci1ie.

1>,.- I-f!-!t!7 l #e%.$-al revelea19 imediat

su%iectul care "ace ac:iunea, nu este =ns9 necesar s9(l "olosim, ar "i atunci super"luu, cnd acest su%iect este deja prev91ut =n alt mod determinat) destinados ' conseguir grandes coisas L destina:i s9 "ac9 lucruri mari, ;i nu ...conseguirem888, deoarece destinados se re"er9 la persoana a III(a masculin plural* deves sair L tre%uie s9 ie;i, ;i nu deves sairesM f!#+nos sentar L ne(a "9cut s9 ;edem, ;i nu ...sentarmos. 7ac9 =ns9 ver%ele sunt departe unul de altul, este %ine s9 "olosim in"initivul personal) no caso de surgirem complica es podem as tropas interceptar a passagem dos naturais em todo o p*sto da linha e s deixarem+na A=n loc de) 888deix+ laB livre onde houver postos de vigilncia L =n ca1ul =n care ar ap9rea complica:ii, trupele pot intercepta trecerea indigenilor =n oricare punct al liniei ;i l9sndu(l ApasajulB li%er pe unde se a"l9 posturi de control. In"initivul personal particip9 ca ver% su%stantivat) o saberes tu que eu tinha chegado, literal) ;tiin:a ta c9 eu venisem L "aptul c9 tu ;tii Asau c9 ;tiaiB c9 eu venisem.

Iat9 o "orm9 idiomatic9 a utili19rii in"initivului personal) trouxe+nos um canudinho de "unco para ns chuparmos o refresco L literal) ne aduse o c9nu:9 de papur9 pentru noi aspir9m r9coarea L ... pentru ca noi s9 putem aspira. 1>/.- Re+a#!t la%e. 6epet9m c9 toate ver%ele portughe1e Apeste ;apte miiB, 1j e'cep:ii, au =n comun persoanele viitorului conjunctiv cu cele de la in"initiv personal. @(ar putea deci crede c9 e greu s9 distingem un timp de cel9lalt. @9 ne amintim c9 viitorul conjunctivului este dependent de un viitor indicativ) se partires, arrepender+te+as L dac9 vei pleca, te vei c9i* partires este viitor conjunctiv pentru c9 este introdus de conjunc:ia se* =n schim%) ao partires, cantavas L A=n timp ce, cndB plecai, cntai, acela;i partires este un in"initiv personal su%stantivat, iar cele dou9 ac:iuni) a pleca, a cnta, nu sunt dependente, ci concomitente.

E<e%+!0! #%a+t!+ Pe%1e% L a pierde perdido *ale% L a valora, a merita valido ind.pre1.) perco, perdes, perde, perdemos, perdeis, perdem valho, vales, vale L val, valemos, valeis, valem conj.pre1.) que eu perca, percas, perca, percamos, percais, percam que eu valha, valhas, valha, valhamos, valhais, valham 5eregularitatea este la persoana I singular indicativ pre1ent, analog ca la ver%ele medir, pedir, ouvir. Le<!+ afabilidade arrecear+se arroio assado atender a atravs de avistar cano caridade causar novidade chamusco chegar em visita co#inha cumplice dignidade Ddig(ni(E esmola esoetar futilidade a gente, as pessoas incomodar ama%ilitate a se teme* a "ugi de* a(;i "ace scrupule pria; "ript, pr9jit a se ocupa de transversal a curge cad9, al%ie caritate, mil9 a "ace surpri1e amiros de ars a "ace vi1it9 %uc9t9rie complice desmnitate mil9, cer;etorie a str9punge, a =n;ira pe "rig9ruie prostie lumea a deranja "amais malcriado m)ssil oportuno ostentar ou se pre"udicar preocupar respeitar sala de visitas singele#a tapar a torneira triunfar

perdendo valendo

niciodat9 prost crescut rachet9* s9geat9 potrivit a ostenta sau dac9 a d9una a =ngrijora a respecta salon de primire simplitate, sinceritate a o%tura ro%ientul a trium"a, a =nvinge

Rarticipo no concurso para o monumento +s vtimas da pesca su%&quea e estou com certe1a de triun"ar. >Rorqu!h >Rorque todos os meus competidores interpretaram o assunto +s avessas. (hTh >5o acredita o senhorh As suas vtimas so os pescadores su%marinos. >3 voc!h > 3u apresentei um po%re pei'e agitando(se na agonia, espetado pelo mssil dum pescador cruel. >luando vires, convencer(te(&s. 7isseram(se estarem prontos. Creio termos sido enganados. culgo poderdes vos aprender esta lngua. O escreverem(me elas me causa novidade. 0odos os meninos so "eli1es por terem outroirmo1inho. Vasta serde am&veis e indulgentes

para com todos, para que se vos ame e respeite. 3stima e rique1a se tra%alharmos e cumprirmos com o nosso dever no consegui(las(emos jamais. As senhoras que a moram, com seu arrecearem da a"a%ilidade, com seu despre1arem a singele1a e seu ostentarem a sua "alsa caridade, t!m menos dignidade do que as po%res mulheres a quem distri%uem as suas esmolas. e tra!us 3'ist9 lume care dac9 vine s9(:i "ac9 o vi1it9, te =ntrea%9 dac9 deranjea19, dac9 n(o "i un moment pu:in potrivit pentru tine, dac9 tre%uie s9 revin9 alt9 dat9, dac9 e;ti o%osit9 sau =ngrijorat9 ;i dore;ti s9 stai singur9 ;i apoi, cnd ai introdus(o =n salon, nu se =ngrijorea19 dac9 din %uc9t9rie ajunge miros de ars de la "riptura cu care erai ocupat9 sau dac9, de dincolo de u;9, se scurge un pria; provenind de la ro%inetul r9mas deschis deasupra c91ii o%turate Acu scurgerea o%turat9B. Aceea;i lume nu(;i "ace scrupule s9(:i tele"one1e =n oricare moment pentru rice prostie, "9r9 s9 gndeasc9 c9 tu tre%uie s9 =ntrerup, pentru a r9spunde, ceea ce "9ceai, ;i c9 ar putea re1ulta Adin astaB daune. 0ele"onul) ce nepoliticos, ;i ce complice necesar celor prost crescu:iT De.#%e &e% -(! 3! #a%t!+!#! l #%e(e-t 1>5.- Ge% -(! l se "ormea19 direct de la in"initiv, c9ruia i se =nl9tur9 consoana >r "inal9, dup9 care se adaug9 desinen:a >ndo) falar L falandoM beber L bebendoM existir L existindoM p*r L ponendo8 @e utili1ea19 ca =n romne;te) deixando Asau) em deixando, asem9n9tor "rance1eiB !les a sua terra, tambm deixavam os seus amigos mais queridos L p9r9sind p9mntul lor, l9sau ;i ApeB cei mai iu%i:i prieteni ai lor. Aceste dou9 "ra1e sunt coordonate, dar dac9 se dore;te e'primarea ac:iunii e"ectiv contemporan9 ver%ului ]a l9sa] > ;i deci de durat9 limitat9 > se va spune) ao deixarem !les a sua terra, choravam L p9r9sindu(;i p9mntul, plngeau, ;i atunci este necesar s9 "olosim in"initivul personal. ,erun1iul precedat de estar indic9 actualitate A;i continuitate =n des"9;urarea ac:iuniiB) est deixando L p9r9se;te Achiar acum des"9;oar9 ac:iuneaB. 1>6.- Pa%t!+!#! l #%e(e-t nu mai e'ist9 ca "orm9 de sine st9t9toare =n portughe19. ?n locul lui se "olose;te "orma de gerun1iu) falar + falando L vor%ind Agerun1iuB ( falando L vor%itor, care vor%e;te A"orma gerundiv9 =n "unc:ie de adjectiv ver%alB* vi uma mulher falando L am v91ut o "emeie vor%ind* uma ave semelhante a uma guia voando L o pas9re asem9n9toare unui vultur 1%urnd* um homem meditando e passeando L un om meditnd ;i

care se plim%9. ?n loc de gerundiv se poate spune) 888 que falava, 888que voava, 888que meditava e passeava Asau) 888que medita e passeiaB. -ormele participale care au e'istat =n portughe19 pe vremuri se conserv9 =n diverse cuvinte devenite "ie su%stantive, "ie adjective) amante, fervente, ponente, semelhante, ouvinte etc. 1>9.- De.#%e a- "!te +$-.t% +0!! 7e%bale ?n portughe19 nu e'ist9 norme rigide privitoare la locul =n "ra19 al di"eritelor componente. Rrin urmare "ra1ele a"irmative, interogative, imperative, du%itative etc. dispun elementele lor =n mod "luent ;i mu1ical, adic9 tip mediteranean. <om accentua asupra ctorva no:iuni) aB la "orma negativ9, pronumele complement preced9 nega:ia) se tu me no tivesses dito L dac9 tu nu mi(ai "i spus* ainda lhe no enviaram o dinheiro L nu le(am trimis =nc9 %anii. bi " L mai, cu semni"ica:ie negativ9, precede nega:ia no) a sua bele#a murcha " no despertava a ateno L "rumuse:ea sa =n"loritoare nu mai atr9gea aten:ia* %B =n "ormele interogative intona:ia vocal9 e'prim9 interoga:ia mai mult dect locul cuvintelor) a navalha est desinfetadaR L %riciul este de1in"ectath ? voc!, Jariana, quando que se casaR L ;i tu, 2ariana, cnd te m9ri:ih ?nto voc! no se lembra mais de 7ir)aco, heinR L deci dvs nu v9 mai aminti:i de Chiriac, ehh* cB la "orma du%itativ9, sau de speran:9, team9, se "olose;te conjunctivul dac9 ver%ul este precedat de que, talve#, quiY talve# venha amanh L poate va veni mine* temo que parta L m9 tem c9 pleac9* espero que escrevam L sper c9 vor scrie* dB "orma re"le'iv9 este ca =n romne;te) !le se arrepende L el se c9ie;te* ela se tem arrepentido L ea s(a c9it* assentemo+nos\ L s9 ne a;e19m. 7e re:inut c9 portughe1a "olose;te ver%ul ter ca ver% au'iliar ;i c9 participiile trecute nu se acord9* de alt"el nu se =ncepe niciodat9 "ra1a cu un pronume complement de re"le'ie. Rrin urmare se poate spune) ela se arrepende, dar nu se poate spune) se arrepende, ;i deci, dac9 se dore;te omisiunea pronumelui personal ela, va "i necesar s9 se spun9) arrepende+se* eB "orma reciproc9 s(ar putea con"unda cu cea re"le'iv9 cnd su%iectul ver%ului este la plural) ns nos lavamos L noi ne sp9l9m, ;i atunci pentru "orma re"le'iv9 am putea spune) ns nos lavamos a ns mesmos, 888a ns prpriosM elas se amam a si prprias, 888a si mesmos, adic9 ne sp9l9m pe noi =n;ine, se iu%esc pe ele =nsele, iar pentru "apta reciproc9) ns nos louvamos uns aos outros, 888um ao outro, 888rec_procamenteM elas se amam umas as outras etc8

E<e%+!0! #%a+t!+ P%$7e% L a prevedea provido ind.pre1.) provejo, prov!s, prov!, provemos, prov!des, prov!em conj.pre1) proveja, provejas, proveja, provejamos, provejais, provejam

provendo

Acest ver% are neregularitatea ver%ului ver L a vedea numai la indicativ pre1ent ;i timpurile derivate* toate celelalte timpuri sunt regulate. ReL e%e% L a cere requerido requerendo Pa%!% L a na;te parido parindo ind.pre1.) requeiro DreFiruE, requeres, requer L requere, requeremos, requereis, requerem pairo Dp&iruE, pares, pare, parimos, paris, parem conj.pre1) requeira, requeiras, requeira, requeiramos, requeirais, requeiram paira, pairas, requeira, pairamos, pairais, pairam Aceste dou9 ver%e di"tonghea19 cu >i( la persoana I singular indicativ pre1ent cu deriva:iile ;tiute. Kequerer nu urmea19 deloc conjugarea lui querer L a iu%i, a vrea, de la care nici nu deriv9. 0oate celelalte timpuri sunt regulate. Le<!+ afirmar a a"irma ala arip9 Ade trupeB andorinha rndunic9 aparentar a sem9na AcuB aproximar+se a se apropia ria arie mu1ical9 atacar a ataca, a asalta atalaia o%servator atravessar a traversa banda orchestr9, "orma:ie cedo devreme conci!ncia con;tiin:9 coronel colonel de fato de "apt devido a datorit9 domingueiro duminical erva iar%9 tocar a suna espelhar+se em a se oglindi =n gacho locuitor al pampei o inseto insecta marechal mare;al a margem marginea, malul namorado =ndr9gostit noivo logodnic a nuvem norul paisano :9ran pisar a c9lca Acu piciorulB porque Dp.rFiE pentru c9 porqu!R DpurFE de ceh poupar a economisi ao redor de =n jur de o rego#i"o voio;ia, %ucuria retaguarda ariegard9 sem regressar "9r9 =ntoarcere veranista vilegiaturist Consci!ncia de pai. >Comandava o coronel 3mlio 2allet, Varo de 0apevi, um regimento de artilharia em "rente a Raisandu, quando rece%eu orden de atravessar o rio e atacar o e'rcito paraguaio, acampado na outra margem. 8m dos seus "ilhos era a porta(%andeira e o outro, coo 5epomuceno, que chegou a marechal, comandava a primeira ala. Ao rece%er a ordem, o comandante reuniu a o"icialidade, e e'pZs(lhes a situa#o da sua consci!ncia. (2eus "ilhos > disse > devem ser os primeiros a atravessar o rio, devido a posi#o que ocupam no regimento* mas estou indeciso, porque, si os mandos na "rente, podero di1er que quero ench!(los de gl ria* e si os retirar para a retaguarda, pensaro talve1 que procuro poupar(lhes a vida. 6esolveu, porm, que !les iriam a "rente. 8m, morreu. Outro, "oi o primeiro a pisar territ rio inimigo. e tra!us O%servatorii a"irmau c9 v91user9 trupele inamice care se apropiau. @t9tea Aa;e1at9B pe iar%9 pe malul rului, cnd AoraB privind norii care se oglindeau =n ap9, cnd rndunelele care 1%urau jos =n c9utarea insectelor. AOB ;tii c9 ,iacinto ;i -&tima nu mai sunt logodi:ih 5u, nu AoB ;tiam... de ceh Rentru c9 s(au c9s9torit. 7e "apt, p9reau "oarte =ndr9gosti:i unul de altul. 0e =n;eli, nu s(au c9s9torit =ntre ei A um com outraB* el s(a c9s9torit cu o var9 de( a ei, iar ea s(a c9s9torit cu un prieten de(al lui. ?mi promisese c9 va veni devreme, dar e deja 1ece ;i m9 =ndoiesc c9 va veni. Rlecase s9pt9mna trecut9, dar noi nu AoB ;tiam. 7ac9 ea nu va "i aici la amia19, m9 duc "9r9 s9 m9 mai =ntorc. V9ie:ii care se jucau =n pia:9, orchestra care cnta arri populare, cet9:enii care sor%eau %9uturile r9coritoare =n jurul meselor celor dou9 ca"enele, d9deau acelei 1ile rustice duminicale un aer lini;tit ;i de "ericire necunoscut9 ora;ului. De.#%e #a%t!+!#! l t%e+ t 1>;.- Pa%t!+!#! l t%e+ t al unui ver% serve;te la "ormarea timpurilor compuse ale acelui ver%. @e "ormea19 ad9ugnd la tema ver%ului desinen:ele > ado pentru conjugarea I ;i >ido pentru conjug9rile a doua ;i a treia. falar + fal+ar + falado L vor%it vender + vend+er + vendido L vndut partir + part+ir + partido L plecat Rarticipiul trecut =n "ra1ele active Aau'iliar terB

este =ntotdeauna invaria%il) elas tinham chegado L veniser9* =n schim%, =n "ra1ele pasive Aau'iliar serB, se acord9 =n gen ;i num9r cu su%iectul) elas foram castigadas L au "ost pedepsite. 7intre ver%ele neregulate, numai urm9toarele au participii trecute neregulate) dito L spus, feito L "9cut, p*sto L pus, vindo L venit, visto L v91ut. 7intre ver%ele care au neregularit9:i particulare, doar urm9toarele au participii trecute neregulate) aberto L deschis, coberto L acoperit, escrito L scris, precum ;i derivatelor acestora. 2ai sunt cteva, de u1 restrns) entregue L =ncredin:at AcuivaB, frito L "ript, r*to L rupt, salvo L salvat, suspenso L suspendat.

1>:.- Pa%t!+!#!! 1 ble 2ulte ver%e, =n a"ar9 de participiul trecut regulat > care la timpurile compuse se conjug9 cu ter, ;i care r9mne invaria%il > mai au un participiu neregulat, care "ormea19 timpurile compuse ale "ormei pasive, cu au'iliarul ser, concordnd =n gen ;i num9r cu su%iectul. 3'emplu) !le tem aceitado a oferta L el a acceptat o"erta* a oferta foi aceita por ela L o"erta a "ost acceptat9 de ea. Rarticipiile trecute neregulate se pot conjuga ;i cu ver%ele estar, ficar L a r9mne, care sunt au'iliare accidentale, dar atunci acele participii neregulate iau rol de adjectiv.

6ed9m mai jos cele mai comune participii neregulate) In"initiv ver%al aceitar assentar con"essar descal#ar despertar dispersar entregar en'ugar escusar e'pressar e'pulsar "artar "indar "i'ar ganhar gastar ignorar inquietar isentar juntar limpar mani"estar matar misturar ocultar pagar quietar salvar sepultar soltar sujeitar suspeitar vagar a%sorver acender corromper eleger Rarticipiu trecut regulat aceitado assentado con"essado descal#ado despertado dispersado entregado en'ugado escusado e'pressado e'pulsado "artado "indado "i'ado ganhado gastado ignorado inquietado isentado juntado limpado mani"estado matado misturado ocultado pagado quietado salvado sepultado soltado sujeitado suspeitado vagado a%sorvido acendido corrompido elegido neregulat aceito assente con"esso descal#o desperto disperso entregue en'uto escuso e'presso e'pulso "arto "indo "i'o ganho gasto ignoto inquieto isento junto limpo mani"esto morto misto oculto pago quieto salvo sepulto solto sujeito suspeito vago a%sorto aceso corruApBto eleito

envolver esconder escrever estender incorrer morrer prender pretender resolver romper surpreender suspender torcer a%rir a"ligir co%rir concluir contrair corrigir distinguir erigir espargir e'pelir e'primir e'tinguir e'trair "rigir imprimir incluir inserir instruir oprimir possuir surgir tingir

envolvido escondido escrevido ArarB estendido incorrido morrido prendido pretendido resolvido rompido surpreendido suspendido torcido a%rido ArarB a"ligido co%rido ArarB concludo contrado corrigido distinguido erigido espargido e'pelido e'primido e'tinguido e'trado "rigido imprimido includo inserido instruido oprimido possudo surgido tingido

envolto escuso escrito estenso incurso morto pr!so pretenso resoluto rZto surpreso suspenso torto a%erto a"lito co%erto concluso contrato correto distinto ereto esparso e'pulso e'presso e'tinto e'trato "rito impresso incluso inserto instruto opresso possesso surto tinto ?n portughe19 putem =ncepe "ra1a ;i cu gerun1iul au'iliarului, iar participiul trecut r9mne nvaria%il) tendo expressados os seus888 %B cnd, chiar "olosite cu ver%ul ser, pierd semni"ica:ia pasiv9 ;i sunt "olosite ca adjective predicative)

11>.- E<+e#0!! 1e +$-+$%1a-08 3'ist9 ca1uri =n care participiile trecute ]active] concord9 =n gen ;i num9r* iat9(le) aB cnd =ncep o "ra19) expressados os seus dese"os, ela esperou a resposta L e'primate AL "iind e'primateB dorin:ele sale, ea a a;teptat r9spunsul. agradecido atrevido bebido calado cansado dissimulado fingido "antado lido ousado presumido nu nu nu nu nu nu nu nu nu nu nu mul:umit, =ndr91nit, %9ut, t9cut, o%osit, simlat, pre"9cut, prn1it, citit, =ndr91nit, presupus, ci ci ci ci ci ci ci ci ci ci ci

recunosc9tor care =ndr91ne;te %eat care tace, silen:ios care o%ose;te, plictisitor simulant care se pre"ace care a prn1it care cite;te, =n:elept care =ndr91ne;te care se crede Aa "iB, =ncre1ut

sabido sofrido

nu ;tiut, nu su"erit,

ci ;tiutor ci r9%d9tor, resemnat

=icamos+lhes agradecidas L v9 suntem recunosc9toare Advs domnilor sau dvs doamnelorB* mulher muito presumida L este o "emeie "oarte =ncre1ut9* o 5omp)lio um homem cansado L Rompiliu este un om plictisitor. Rentru aceste "orme putem revedea ;i a1iY, deoarece ele su%stituie participiul pre1ent, actualmente ne"olosit* cnd pentru participiul pre1ent se "olose;te "orma de gerun1iu, se e'prim9 actualitatea sau contemporaneitatea* cnd =n schim% se "olosesc "ormele speciale de participiu trecut, se e'prim9 =n general calitatea sau starea intrinsec9 sau situa:ia o%i;nuit9.

E<e%+!0! #%a+t!+ *e.t!% L a =m%r9ca vestido vestindo ind.pre1.) visto, vestes, veste, vestimos, vestis, vestem conj.pre1.) que eu vista, vistas, vista, vistamos, vistais, vistam Acest ver% =ndulce;te pe (e( =n (i( la pers.I indicativ pre1ent ;i deci toate persoanele de la conj.pre1. A&%e1!% L a agresa agredido agredindo ind.pre1.) agrido, agrides, agride, agredimos, agredis, agridem conj.pre1.) que eu agrida, agridas, agrida, agridamos, agridais, agridam bi acest ver% este =ndulcit, dar se e'tinde la toate persoanele la care accentul tonic cade pe tem9. Le<!+ abortar a da "aliment A"igB admoestar a admonesta ag!ncia agen:ie alis alt"el apunhalar a lua la pumni 's avessas =n r9sp9r assolar a devasta atrasado =napoiat bandido %andit campon!s rural, :9r9nesc in"uno ordin, soma:ie a lama noroiul, n9molul levar a cabo a duce la cap9t maioria DmaiuraE majoritate meio am%ient* mediu* mijloc no di#er de =n con"ormitate cu cangaceiro re%el, %andit cepticismo scepticism circular a circula nordestino din nord(est as paragens =mprejurimi parecer+se com a sem9na cu pelas costas la spate por espao de sete anos pentru ;apte ani punir a pedepsi reentrar em a da =napoi desventura nepl9cere durar encruelecer esfaquear+se fora fugir a gal hindu a idare+mdia imperar sertane"o a tese 7rsega o crime dar a corda ao relgio demostrar o descuido a desordem tocaia tocar no assunto unficao vivo a dura a "ace crud a se t9ia cu cu:itul "or:9 a "ugi* a evada galera hindus 3vul 2ediu a domni Aca =mp9ratB locuitor din serto te1a Corsica crima a =ntoarce ceasul a demonstra neglijen:a, ne9sarea de1ordinea am%uscad9 a trata su%iectul uni"icare, unitate viu

O "enZmeno do %anditismo. >A energia %&r%ara do homem do serto nordestino, precisando mani"estar(se por injun#o de pr pria "or#a, e no achando como, naqu!le meio, atrasado e po%re, vai naturalmente perder(se no crime. 3is a a primeira causa do %anditismo que continuamente assola aquelas paragens.

3ssa tese a mesma que @tendhal e 0aine aplicaram + Italia do seu tempo, cheia, no di1er de Al"ieri, que tocara no assunto em primeiro lugar, de ardentes espritos a que sJmente "altavam os meios para serem her is ao invs de %andidos. Ali&s, re"letindo %em, o cangaceiro nordestino , na maioria dos casos, un simples her i a%ortado, ou +s avessas. /endo(se as notas de viagem de 0aine e de @tendhal, sente(se per"eitamente quando, antes da uni"ica#o levada a ca%o so% a gide dos 6eis da Casa de @a% ia, e pouco tempo depois dela, quando o Rapa ainda governava a 6omanha, a vida do campon!s se parecia, do ponto de vista da selvatique1a de sentimentos e da %ar%&rie de costumes, com a dos nossos sertanejos. Ali, os alde$es, se es"aqueavam por quest$es sem importncia. 7e cada "amlia, em tr!s irmos um "Zra assassinado e dois estavam nas gals, ou viceversa. A menor contrariedade, os homens rentravam nas "erocidades primitivas. As guerras entre "amlias continuavam como na C rsega, ou na idade(mdia. -a1iam(se tocaias contra os inimigos e apunhalaram(se os advers&rios pela costas. 3 0aine conclui suas o%serva#$es com estas palavras) ]culgam poder entrar a qualquer momento na r%ita do direito de guerra e "a1er uso d!le amplamente].
Adin ]Almas de lama e de a#o] de ,ustavo VarrosoB

nep9sarea. De.#%e 7e%bele a <!l!a%e a++!1e-tale 111.- 3'ist9 ver%e care ne"iind au'iliare =n sens a%solut, ajut9 la "ormarea de timpuri compuse. ?ntre acestea s9 not9m) estar L a sta, a se g9si* andar L a merge, a veni %ine* ir L a merge* ficar L a r9mne. -olosite cu gerun1iul ver%ului de conjugat "ormea19 timpuri continuative, de e'emplu) a que hora est voc! almoandoR L la ce or9 mnca:ih* estive escrevendo at agora L a scris pn9 acum* anda di#endo mal dos seus amigos L vor%e;te AmereuB de r9u despre prietenii s9i* a minha sade vai melhorando L s9n9tatea mea se =m%un9t9:e;te* eu fui andando L continuai s9 merg* vai+se pondo o Bol L soarele AtocmaiB apune. =icar L a r9mne, e'prim9 cea mai lung9 durat9 a ac:iunii continuate) o 5alcio Keal ficar sendo um dos mais belos monumentos da capital L Ralatul 6egal va continua s9 "ie unul dintre monumentele cele mai "rumoase ale capitalei* fica lendo todo o dia L cite;te toat9 1iua Ast9 ;i cite;te...B. ?n loc de gerun1iu se poate "olosi un in"initiv impersonal precedat de a) anda a pintar un cuadro L A=n timpul acestaB pictea19 un ta%lou. <er%ul ir "olosit ca au'iliar la indicativ pre1ent d9 o valoare de viitor imediat ;i nu cere prepo1i:ia a) vou partir para 5ortugal amanh L voi pleca mine =n Rortugalia. =icar urmat de un participiu trecut, care concord9 =ntotdeauna, se comport9 ca au'iliar pentru "ra1ele pasive) ela ficou ferida L a "ost Aa r9masB r9nit9 Ae'act ca =n italian9B* as faturas ficaram pagas L "acturile au "ost pl9tite. 11).- @9 re:inem ;i pe deitar, care literal =nseamn9 ]a se culca* a turna] ;i care, urmat de prepo1i:ia a ;i de un ver% la in"initiv, se traduce ]a se pune la, a =ncepe s9]) deitar a correr L a o lua la "ug9* deitar a falar L a se apuca de vor%it, a =ncepe s9 vor%easc9. Jandar L a ordona, a prescrie, =;i schim%9 sensul =n ]a "ace s9] cnd este urmat de fa#er) mandar fa#er L a "ace s9 se "ac9, a "ace =n a;a "el =nct s9 se "ac9* mandarei fa#er o que f*r preciso L voi "ace =n a;a "el =nct s9 se "ac9 ceea ce tre%uie.

e tra!us ni(ai sp9lat "a:a, copila;, =n diminea:a aceastah 5u, domnule, deoarece ieri am "ost %olnav la pat ;i nu mi(am murd9rit(o. @crise Ade =ndat9 ce au "ost scriseB dou91eci de copii, circulara a "ost trimis9 la toate agen:iile noastre e'terne. 7e ce nu mi(ai scrish 7ac9 :i(a; "i scris nu :i(a; "i "9cut surpri1a. Curajosul c9pitan ucisese deja o du1in9 de inamici, dar la rndul s9u a "ost ucis cnd %9t9lia era pe punctul de a "i c;tigat9 AganhaB. 3ste un tn9r plictisitor ;i =ncre1ut, crede c9 este doct dar nu e Aa;aB. Averti1ea19 un prover% hindus c9 aceia care devin cru1i =mpotriva unui animal oarecare, care a demonstrat =ncredere ;i simpatie c9tre omul =n casa c9ruia s(a n9scut sau a "ost primit, vor "i pedepsi:i cu daune ;i nepl9ceri care vor dura ;apte ani. 8n ceas care se opre;te este ca un lucru viu din care via:a a "ugit. ?n casa =n care se uit9 s9 se =ntoarc9 ceasurile, va domni scepticismul, de1ordinea,

E<e%+!0! #%a+t!+ C$b%!% L a acoperi co%erto ind.pre1.) cu%ro, co%res, co%re, co%rimos, co%ris, co%rem conj.pre1.) que eu cu%ra, cu%ras, cu%ra, cu%ramos, cu%rais, cu%ram ?ndulce;te >o( =n >u( la persoana I singular indicativ pre1ent.

co%rindo

M$.+a% L a o ;terge moscado moscando ind.pre1.) musco, muscas, musca, moscamos, moscais, muscam conj.pre1.) que eu musque, musques, musque, mosquemos, mosqueis, musquem ?ndulce;te >o( =n >u( la cele patru persoane la care accentul tonic cade pe tem9, la am%ele timpuri. Re.f$le&a% L a respira, a(;i rec9p9ta respira:ia res"olegado res"olegando

ind.pre1.) res"olgo, res"olgas, res"olga, res"olegamos, res"olegais, res"olgam conj.pre1.) que eu res"olgue, res"olgues, res"olgue, res"oleguemos, res"olegueis, res"olguem Rierde pe (e( predesinen:ial9 la cele dou9 timpuri cnd pe ea ar tre%ui s9 cad9 accentul. 3'ist9 ;i "orma resfolgar cu conjugare regulat9. acordar, despertar adormecer+se ba)a 0elm chato compacto copa costumar dia do nome doce encantar enfeitar enquanto entristecer moda moldura musicista espraiar+se floresta folhear Gua"ar incitar inspirao "acar levantar+se lindo l*do logo que o maga#ine manso a mata repousar reservatrio sombrio panelinha parado pentear perfil sugesto o teclado telhado a touceira Le<!+ a tre1i a adormi %aie, gol" ora; %ra1ilian plat compact, dens culme, vr" a "ace AcevaB de o%icei 1i onomastic9 dulce a =ncnta a =mpodo%i =n timp ce a =ntrista mod9 ram9 mu1ician a se rev9rsa p9dure a r9s"oi %ra: de "luviu lng9 Velm a incita inspira:ie crocodil sudamerican a se ridica "rumos noroi, n9mol AdeB =ndat9 ce revista, maga1inul %lnd, lini;tit p9durea a calma* a odihni re1ervor um%ros oli:9* cistern9 "erm, tare a piept9na pro"il sugestie claviatura acoperi; picior de trestie ecuatorial9 rio largo, como trouceiras "lutuantes de matas perdidas, as pequenas ilhas que en"eitam a %aa, sempre iguais, mon tonas e tristes. 7epois, Velm. <ista de "or#a, no encanta, a "isionomia ur%ana da cidade. k vulgar. k chata. k melanc lica e sem rel!vo. -alta(lhe a moldura ornamental da montanha. Os olhos do viajante, "atigado do verde compacto das matas e do vermelho sujo das &guas, no encontram na paisagem o doce per"il gracioso de uma colina sequer, para repousar. k tudo plano e igual. @ duas coisas "erem o a1ul tranqmilo do cu) as panelinhas do 6eservat rio e as tZrres da Vaslica. O resto, o mosaico %anal dos telhados, onde a copa verde das &rvores p$e uma sugesto imprevista de lZdo... Com um cu luminoso e umas &rvores som%rias, Velm, esconde(se atr&s de uma longa "ila severa de arma1ns negros > e s !stes se v!em do ,uajar&. 2as, depois, para alm dos casar$es de 1inco da Rort o" Rar&, o sorriso da linda cidade > jardim tropical onde o @ol "a1 germinar o encanto de tZdas as "lZres...
A7in ]gist rias da Ama1Znia] de Reregrino cuniorB

e tra!us Am cunoscut un mu1ician care, pentru a g9si inspira:ie, punea pisoii s9i pe claviatura pianului ;i =i incita s9 se joace acolo. /a ce or9 v9 scula:i dvs de o%iceih 29 tre1esc la ;ase, dar apoi m9 tre1esc din nou la 1ece, pentru c9 la ;apte adorm din nou ;i nu m9 scol =nainte de amia19. Ast"el 1iua trece mai pu:in plictisitor. A%ia m9 v91u ;i o lu9 la "ug9, dar v91nd c9 mergeam, i1%ucni =n plns. 2ine =mi voi ordona s9 "ac9 o hain9 "rumoas9 al%astr9 ;i vreau s9 "ie gata pentru 1iua onomastic9 a reginei. Acei turi;ti str9ini s(au oprit pe creasta colinei ;i au r9mas =ncnta:i de panoram9. ?n timp ce o piept9nam, r9s"oia o revist9 de mod9. De.#%e 7e%be + +$-= &a%e !-+$"#let8 @unt ver%e din a c9ror conjugare lipsesc anumite persoane sau anumite timpuri. @unt de diverse "eluri. 11,.- *e%be 1efe+t!7e Anumite ver%e de conjugarea a III(a au numai persoanele la care desinen:a =ncepe cu >i(. Rersoanele care lipsesc sunt =nlocuite cu cele ale altor ver%e care au semni"ica:ie identic9 A=n lista urm9toare sunt plasate =ntre parante1eB) abolir L a a%oli Arevocar, suprimirB* banir L a surghiuni Adegredar, desterrarB* brandir L a lupta cu spada Aempunhar, mane"arB* colorir L a colora Acolorar, colorear, tingirB* comedir L a regla Amoderar, regrarB* compelir L a o%liga Aconstranger, obrigarB* delinqir L a =nc9lca legea Afaltar a leiB* demolir L a demola Aabater, derribarB* embair L a seduce, a

Velm.( O ]cacar] entrou em Velm num dia de "esta. A cidade, vista do meio de ,uajar&, no dava a idia de alegria que a agitava. 0udo to calmo, to paradoT A primeira impresso e descorcentante. O panorama, sempre o mesmo, cansa o olhar. As &guas mansas espraiando(se pelas "lorestas, e no meio do

=n;ela Aenganar, sedu#irB* explodir L a e'ploda Aestalar, rebentarB* extorquir L a e'torca Asurripiar com viol!nciaB* florir L a =n"lori Aflorear, florescerB* fremir L a "rem9ta Aabalar, impacientarB* ganir L a chel9l9i Aladrar queixosamenteB* haurir L a sor%i, a suge Achupar, sorverB* latir L a l9tra AladrarB* polir L a lustrui Adar brilho, lustrarB* renhir L a disputa Adisputar, contenderB* submergir L a scu"unda AafundarB. Rre1entul indicativ al ver%elor de mai sus are numai persoanele I ;i a II(a plural) ns abolimos, vs abolis, precum ;i imperativul aboli\ L a%oli:i* nu e'ist9 pre1ent conjunctiv ;i nici imperativ negativ. 3'ist9 tendin:a de a "olosi, pentru diverse ver%e, ;i "ormele terminate =n >e, (em) late L latr9, latem L AeiB latr9. 11/.- *e%be !"#e%.$-ale ab.$l te 3'prim9 "enomene naturale, =n special meteorologice) amanhecer a se "ace 1iu9 anoitecer a se =nnopta chover a ploua chuviscar a %urni:a escurecer a se "ace =ntuneric gear a c9dea %rum9, chiciur9 gelar a =nghe:a grani#ar, saraivar a %ate grindina madrugar a se cr9pa de 1iu9 nevar a ninge ervalhar a c9dea roua relampaguear, a "ulgera relampear, relampa"ar trove"ar, trovoar a tuna ventar a %ate vntul Aceste ver%e au numai persoana a III(a singular) chove L plou9, nevou L a nins, tinho chuviscado L %urni:ase, ventar L va su"la vntul. 115.- *e%be f$.te #e%.$-aleF a+t al"e-te f$l$.!te !"#e%.$-al Acestea sunt) apra#er, pra#er L a pl9cea, "olosite la persoana a III(a singular) isto me apra# L asta =mi place* sunt su%stituite de agrader ;i gostar de, care au conjugare complet9) isto me agrada D

eu gosto disso L asta =mi place* aquela viagem lhes agradou D !les gostaram daquela viagem L acea c9l9torie le(a pl9cut. Chiar ;i soer L a o%i;nui, este unul dintre aceste ver%e, "olosit =n pre1ent la patru persoane) si L AelB o%i;nuie;te, soem L AeiB o%i;nuiesc, so)a L AelB o%i;nuia, so)am L AeiB o%i;nuiau* este =nlocuit de costumar) costumo passear depois de "antado L o%i;nuiesc s9 m9 plim% dup9 prn1. Ct despre pra#er, acesta este neregulat) pra#e L place, pra#ia L pl9cea, prouve L pl9cu, preouvera L dac9 ar pl9cea Aimper".conj.B, quando prouver L cnd va pl9cea. /a "el se conjug9 apra#er8 116.- *e%be !"#e%.$-ale a++!1e-tale @unt ver%e care se;i au conjugare complet9, se pot "olosi ;i la persoana a III(a singular cu su%iect nedeterminat. Acestea sunt) aB convir L a conveni) couv!m que ela parta L convine ca ea s9 plece* cumprir D ser preciso L a "i necesar) cumpre ostentarmes o nosso valor L e necesar s9 punem =n eviden:9 valoarea noastr9* era preciso obrig+los a partir L tre%uia s9(i o%lig9m s9 plece* fa#er L a "ace) fa# duas semanas L acum A=n urm9 cuB dou9 s9pt9mni* fa# calor L este cald* f!# frio L era "rig* importar L a "i important) importa que se v L este important s9 se duc9* ir L a merge) vai fa#er de# anos que se caseu L sunt 1ece ani de cnd s(a c9s9torit* suceder L a se =ntmpla) suceder haver motim L se va produce =nv9lm9;eal9. %B cele care au ca su%iect pronumele se) di#+se L se spune* passeia+se L se plim%9* recreia+se L se distrea19. cB ver%ul haver cu semni"ica:ia ]a se a"la, a se g9si]) h um homem L e un om* houve muitas mulheres L erau multe "emei* haver escndalos L vor "i scandaluri* h+os L se a"l9 Adin 9;tiaB* h+as L se a"l9 Ade(asteaB. Ca ;i fa#er poate indica ;i durata de timp trecut9) h quatro sculos L acum patru secole. dB cele "olosite =n mod impersonal la persoana a III(a plural) contam ter havidos feridos L se poveste;te c9 au "ost r9ni:i* di#em que foi morto de uma punhalada L se spune c9 a "ost ucis cu o lovitur9 de pumnal.

E<e%+!0! #%a+t!+ Ma(e% L a 19cea ja1ido ja1endo Sa# L 1ace, aqui "a# L aici 1ace, aceasta este singura "orm9 r9mas9 =n u1 a acestui ver%, =n pre1ent su%stituit de estar deitado L a "i culcat. ?n vechime era neregulat) "ouve Aper".s.B* "ouvera AmmcpB* quando eu "ouver Aviit.conj.B. M$e% DmurE L a m9cina modo moendo ind.pre1.) moo Dm uE, m is, m i, moemos Dmumu;E, moeis Dmui;E, moem Dm OE Acest ver% ;i pu:ine altele =n >oer accentue19 vocala tonic9 la persoanele a II(a ;i a III(a singular de la indicativ pre1ent, ale c9ror desinen:e sunt >is, (i =n loc de >es, (e. Le<!+ abundante a%undent

aproveitar, desfrutar, explorar brevemente, por breve espao de tempo con"unto crescido escritrio firma folheto gabinete guardo+livros informar+se s*bre lancha+motor a mide a montanha a morada neblina resoluo velocidade 1t de junho de 1\\\ r Casa 2.A.5. <ia Ralmieri WY 0urim > It&lia

a e'ploata pentru pu:in timp comple' Asu%st.B crescut, mare =n vrst9 %irou "irm9* semn9tur9 "oaie %irou, o"iciu conta%il a se in"orma despre ;alup9 des, adesea muntele locuin:a* adresa cea:9 re1olu:ie* hot9rre vite19

3'cmos @enhores Chegou +s minhas mos um "olheto mostrando um conjunto de ga%inete de direc#o que me agradou %astante. ,ostaria de sa%er os vossos pre#os ".o.%. para m veis met&licos de que pe#o ilustra#$es para escrit rio comercial, e a morada do vosso Agente em Rortugal, se estiverdes representados. -ico aguardando as vossas pre1adas notcias e entretanto me su%screvo com os protestos de minha mais elevada considera#o e estima. 7e <.3'cas Atentamente 3ngo Al%erto 3ugnio de Rerulha Vuragos Rroc pio luarenta, guardo(livros na premiada -irma Rimenta, Canela u Cia, anda orgulhoso se deu "ilho, o germenegildo, que tem sete anos de idade e aparenta do1e ou tre1e. >7i1(me, ,ildo, o que vais chegar a ser quando "ores crescidoh igual que o papaih >5o > responde o menino com deciso, ( o papai "icou sempre sendo luarenta, eu quero passar a ser Cinquenta, ou luarenta(e(cinco, pelo menosT e tra!us alm de dincolo de Ieri a nins a%undent ;i pe mun:i sunt doi metri antes de =nainte de de 19pad9. Cnd am plecat din RZrto Alegre se iveau aqum de dincoace de deja 1orile ;i am sosit la @o /ouren#o la apusul a respeito de relativ la, =n ceea ce soarelui. 3ra un pic de cea:9 pe /agoa dos Ratos ;i prive;te nu s(a putut "ructi"ica vite1a ;alupei noastre. 3 c!rca de circa, apro'imativ necesar s9 plec9m =nainte de amia19 dac9 nu vrem de ac*rdo com dup9 Ap9rerea cuivaB s9 sosim cnd =ncepe s9 se =nsere1e. A plecat acum cinci ani la ,Za ;i nu se mai ;tie nimic despre el. 3 em cima de deasupra convena%il s9(i scriem imediat, =nainte ca el s9 em conformidade de dup9, =n con"ormitate cu decid9 s9 ia o hot9rre contrarie intereselor noastre. debaixo de su% 0re%uie s9 mergem s9(l g9sim* cnd noi am "ost dentro de, dentro em peste, =n decurs de %olnavi el venea adesea la noi s9 se in"orme1e depois de dup9 despre s9n9tatea noastr9. for a de =n a"ar9 de "unto a lng9 D!- -$ 1e.#%e #%e#$(!0!! "unto com =mpreun9 cu no abastante, a pesar =n ciuda, cu toate c9 119.- L$+ 0! -! #%e#$(!0!$-ale de a despeito de =n ciuda para com c9tre AnematerialB

por entre prin Ami;care prinB (entre do fim do m!s L pn9 la s"r;itul lunii. (entre em tr!s anos L peste trei ani. 11;.- (e, em, por nu se contrag cu pronumele complement care precede ver%ul) em o vendo L v91ndu(l* !les consentiram em as proteger L au consim:it s9 le proteje1e* no pode deixar de a admirar L nu poate "ace altceva dect s(o admire* tenho vontade de o fa#er L am che" s9(l "ac* morre por as possuir L moare de dorin:a de a le poseda. Rrepo1i:ia care guvernea19 un ver% =;i p9strea19 locul cnd este urmat9 de conjunc:ia que) temos m!do de que ela o no reconhea L ne e team9 c9 ea n(o recunoa;te* !le f!# com que a iniciativa malograsse L a "9cut ast"el =nct ini:iativa s9 se duc9 nai%ii. B*bre se traduce) deasupra, pe, =n orice accep:ie, dar semni"ic9 ;i ]=n a"ar9 de]) as abelhas, s*bre constituir grande fonte de renda, concorrem para a fartura das colheitas L al%inele, =n a"ar9 de "aptul c9 repre1int9 un important i1vor de venituri, concurea19 ;i la a%unden:a recoltelor.

11:.- Acelea;i ver%e, =n cele dou9 lim%i, nu sunt =nso:ite =ntotdeauna de acelea;i prepo1i:ii) acreditar em a crede =n aproximar+se de a se apropia de cheirar a a mirosi a comear de a =ncepe s9 consentir em a consim:i la contentar+se com a se mul:umi cu falar em a vor%i despre hesitar em a e1ita s9 mirar+se no espelho a se privi =n oglind9 participar em a participa la pensar em a se gndi la perder no "*go a pierde la joc recusar+se a a re"u1a s9 refletir em a re"lecta la responder por a r9spunde de Cteva alte ver%e care =n romne;te sunt =nso:ite de prepo1i:ie, nu o accept9 =n portughe19) renunciar uma coisa L a renun:a la un lucru.

1)>.- @emni"ica:ia primitiv9 a unui ver% poate "i modi"icat9 de prepo1i:ia care =l guvernea19) + acabar L a termina acabai com !stes discursos\ L termina:i cu chestiile asteaT acaba de estudar no ano que vem L va termina studiile anul viitor acabao de v!+lo L l(am v91ut de curnd, adineauri acabou por redu#ir o preo L a s"r;it prin a reduce pre:ul. + ir L a merge ir a L a merge la Apentru a se =ntoarce apoiB ir para L a merge la Acu inten:ia de a r9mne acoloB vou por po L m9 duc As9 cump9rB dup9 pine iam em automvel L mergeau cu ma;ina + dar L a da dar com L a da peste, a se =ntlni din =ntmplare dar em L a lovi =n, a %ate =n dar+se com L a se =n:elege %ine cu dar+se por L a se declara, a se da drept AcinevaB 1)1.- Rrepo1i:iile ajut9 adesea la "ormarea idiotismelor) di#er que no L a spune Ac9B nu* di#er que sim L a spune Ac9B da* po%re de tiT L %ietul de tineT* coitadinho d!le L s9r9cu:ul Ade elBT* o bobalho de Sos L nerodul de Iosi"* a mexeriqueira da Bofia L palavragioaica de @o"ia* que de gente\ $D quanta genete\& L ce de lumeT* eu tinha uma vontade da nada de ser rico como 0ra#, para Jelania gostar ainda mais de mim L aveam o dorin:9 ne%un9 de a "i %ogat precum Viagio, pentru a(i pl9cea ;i mai mult 2elaniei* depois de cortadas e polidas essas pedras tornam+se muito valiosas L dup9 t9iere ;i poli1are aceste pietre devin "oarte pre:ioase.

E<e%+!0! #%a+t!+ F%!&!% L a "rige "rigido, "rito ind.pre1.) "rijo, "reges, "rege, "rigimos, "rigis, "regem conj.pre1.) que eu "rija, "rijas, "rija, "rijamos, "rijais, "rijam F &!% L a "ugi "ugido ind.pre1.) "ujo, "oges, "oge, "ugimos, "ugis, "ogem conj.pre1.) que eu "uja, "ujas, "uja, "ujamos, "ujais, "ujam

"rigindo

"ugindo

Am%ele ver%e =nt9resc vocala tematic9) din >i( =n >e( ;i respectiv din >u( =n >o(, la persoanele indicativului pre1ent ale c9ror desinen:e =ncep cu >e. A;adar cele dou9 conjunctive pre1ente sunt regulate, iar de la imperativ, sunt =nt9rite doar persoanele a II( a singular) frege\ L "rigeT, foge\ L "ugiT. Le<!+ acudir a alerga c9tre a aldeia satul os arredores =mprejurimile at agora pn9 acum chamada chemare, apel chefe de banda dirijor conformar+se com a se con"orma a contribuio contri%u:ia critrio principiu, norm9, criteriu decretar a decreta deixar de cumprir a =nc9lca Ao legeB diferena di"eren:9 diferenar+se a se di"eren:ia estar ' mo a "i la =ndemn9 fa#enda "erm9 festa s9r%9toare forma "orm9* "ormular fuso horrio "us orar generosidade genero1itate girar a da trcoale a homenagem omagiul em homenagem a =n omagiu soar, tocar a cnta Ala instrumentB sonata sonat9 trabalhador muncitor, lucr9tor tubagem :ev9rie a volta =ntoarcerea aldeo :9ran, s9tean instrumento instrument inundar a inunda inve"oso invidios latoeiro pui de al9ptat levar a duce* a angaja ligao leg9tur9, comunicare ligar para um nmero a chema un num9r Atele"B locutor pre1entator msica mu1ic9 msico mu1icant na maneira mas oportuna e'act cum tre%uie oferta o"ert9 organi#ar a pune pe passar um telegrama a da o telegram9 p*r de banda a pune de(o parte perfeito per"ect* primar o rdio radioul recolher a culege, a strnge nada de sonatas nici un sunet

tradio tradi:ie transgressor contravenient O telegrama. >Onde que posso passar um telegramah luanto custa cada palavra para o Vrasilh -a#a o "avor, me d uma "orma. luanto tempo levar& para chegarh 7entro em tr!s horas o telegrama poder& ser entregue. 3sto j& de noitehT 5o, minha senhora, pois que agora so as oito da noite, e o telegrama vai chegar as sete...hTh... no se esque#a, a senhora, de que h& quatro horas de di"eren#a por causa de os "usos hor&rios di"erenciarem(se outro tanto, e o telegrama viajar para o ocidente mais de pressa do que o mesmo @ol. O tele"one. >luisera "a1er uma chamada para o Armando. Rara que n.mero quer ligar voc!sh -a#a a liga#o para o n.mero [[.Wi.4Y, se "a1 "avor. 3st& l&h quem "alah daqui /aura. Aqui 2arinha, como est&sh 3stou %astante %em, e tuh vtimamente, o%rigada. O Armando est& a + moh 5o est&, deve estar de volta para as sete da tardo. O r&dio. >luisera ligar para o r&dio portugu!s. 3spera, que !le vai "a1er logo a liga#o. O aparelho no est& %em sintoni1ado. Agora est& j& %em. O locutor "ala portugu!s clara e distintamente, posso compreende(lo muito %em. e tra!us n9ranii din Ilha(ao(@ol erau invidio;i pe cei din Campo @elvatico, care aveau o orchestr9 mai %un9 ;i mai mul:i mu1ican:i. Rrimarul din Ilha(do(@ol a anun:at o ]s9r%9toare a mu1icii ;i mu1ican:ilor] pentru a strnge o"erte ;i a organi1a o orchestr9 superioar9 celei din Campo @elvatico. ?n 1iua s9r%9torii mu1ican:ii str9%9teau satul, cntnd ;i cernd o"erte. Orchestra se opre;te ;i =n "a:a "ermei lui Adrasto, un proprietar %ogat, ;i Ca1imir, ;e"ul orchestrei, i se pre1int9 ;i spune) (A1i e s9r%9toarea mu1icii ;i a interpre:ilor, sper c9 genero1itatea ta nu va nega contri%u:ia ta. >Ca1imir, ( r9spunde Adastro > =:i aminte;ti de s9r%9torirea muncii ;i a muncitorilorh >Ah, Adastro, ce s9r%9toare "rumoas9 a "ost, ne(am distrat atta ;i n(a "ost nimeni, =n tot satul ;i =n =mprejurimi, =n acea 1i, care s9 lucre1e. ?ntr(adev9r, Ca1imir, =n acea 1i s(a rupt :ev9ria =n casa mea, care a "ost inundat9 toat9 ;i, pn9 =n 1iua urm9toare, tu, sug9torule Ade lapteB, nu ai alergat la chemarea mea, =n omagiu pentru s9r%9toarea muncii. 3i %ine, a1i tu nu te :ii de acela;i principiu c9ruia te con"ormai pe vremea s9r%9torii munciihTh... > ]a1i este s9r%9toarea muncii], deci nu cnta:i Anici un sunetB* a1i este s9r%9toarea mu1ican:ilor, deci mu1ican:ii s9 nu munceasc9 cntnd, ;i numai a;a s9r%9toarea va putea "i cele%rat9 cum se cuvine, =n timp ce cum "ace:i acum o "alsi"ica:i* ;i eu nu inten:ione1 s9 premie1 contravenien:ii. De.#%e a17e%b Adver%ul r9mne totdeauna invaria%il. @emni"ica:ia ;i "olosirea adver%elor sunt analoge =n cele dou9 lim%i. 7esigur, e'ist9 diverse tipuri de

adver%e. 1)).- A17e%be 1e af!%"a0!e sim L da certamente L desigur, cu siguran:9 deveras L =ntr(adev9r 1),.- A17e%be 1e"$-.t%at!7e eis L iat9 eis+aqui L iat9 aici eis+a) L iat9 acolo eis+ali L iat9 aici 1)/.- A17e%be 1 b!tat!7e talve#, qui L poate, cine ;tie Acer ver%ul la conjunctiv dac9 =l preced9) talve# ha"a D h talve# L poate se a"l9B caso, em todo caso L =n orice ca1 acaso L oca1ional por acaso D din =ntmplare porventura L din =ntmplare, poate 1)5.- A17e%be 1e l$+ aqui aici a) colea ali aci c acolo l acolo acol acolo alm dincolo AdeB aqum dincolo de longo de(a lungul, departe perto aproape, lng9 adiante =nainteAaB atrs =napoiAaB dentro =nA9untruB for a a"ar9 onde unde algures undeva nenhures nic9ieri alhures altundeva, aiurea abaixo jos, su% acima sus, deasupra, pe em t*rno de de jur =mprejur 7 ;i l sunt "olosite =n mod em"atic) ora di#+ me c L spune(mi deci* acaba l com isso\ L termin9 odat9T* eu sei l L ;i ce trea%9 am euh Hr rio acima L a merge pe ru =n sus, =n amonte Hr rio abaixo L a co%or= pe ru, =n aval. .nde =nseamn9 unde* cu ver%e de mi;care c9tre un loc devine aonde) aonde vaisR L unde mergih* dac9 indic9 provenien:a, devine donde) donde vensR L de unde viih 1)6.- A17e%be 1e "$1 .a 1e +al!tate bem %ine melhor mai %ine mal r9u

pior mai r9u alis altminterea assim a;a, ast"el apenas a%ia como Adup9B cum ainda =nc9* pn9 ;i at p9n9 la, pn9 ;i tambm =nc9, ;i, chiar ;i toate cele terminate =n Lmente Aaj1B %t este ;i prepo1i:ie) !le vai dar um passeio at o Jar L merge s9 se plim%e pn9 AprepB la mare* esta planta at se apresenta nas regi es mais frias L aceast9 plant9 apare pn9 AadvB ;i =n cele mai reci regiuni. Jelhor ;i pior ca adver%e preced ver%ul) para poderem melhor desempenhar suas fun es L pentru c9 ar putea mai %ine s9 renun:e la "unc:iile lor* (ca adjective comparative urmea19 ver%ul) !ste pior que aqu!le L acesta este mai r9u dect acela. 1)9.- A17e%be 1e -e&a%e no L nu nunca, "amais L niciodat9 nada L nimic) de nada servir aconselha+lo L nu va servi la nimic s9(l s"9tuie;ti.

loc

1);.- A17e%be 1e $%1!-e primeiro L prim, =nti primeiramente L =n primul rnd, pe primul

secund'riamente L =n al doilea rnd antes L =nainteAaB depois L dup9 antes de tudo L =nainte de toate dias depois L ctva timp mai tr1iu, dup9 cteva 1ile tempos depois L dup9 un timp logo aps L imediat dup9 %ntes =nseamn9 ;i ]mai degra%9]) antes morrer de que trair o meu Kei L nai %ine mor dect s9(mi tr9de1 regele, ;i chiar e'clamativ) antes f*sse\ L m9car Ade(ar "i a;aBT 1):.- A17e%be 1e +a-t!tate muito L mult pouco L pu:in bastante, assa# L destul de mais L mai mult ainda mais L A%aB chiar mai mult menos L mai pu:in to, tanto L att, a;a, ast"el quo, quanto L ct algo, um tanto L alt, att de que L ca, cum, ct quase L aproape AcantitativB meio L jum9tate metade L jum9tate todo L tot Sanela meio aberta L "ereastr9 pe jum9tate deschis9 A=ntredeschis9B.

Sanela meia aberta D "anela metade aberta L "ereastr9 deschis9 pe jum9tate Acealalt9 jum9tate "iind =nchis9. 1,>.- A17e%be 1e t!"# ho"e L a1i amanh L mine cedo L devreme ontem L ieri depois de amanh L poimine tarde L tr1iu anteontem L alalt9ieri depois L dup9 sempre L mereu ento L atunci ainda L =nc9 presentemente, atualmente L =n pre1ent " L deja* mai outrora L deja, =n alte timpuri agora L acum antes L =nainte entrementes L =ntre timp aos poucos L dup9 pu:in timp

" no L nu mai S precede totdeauna ver%ul) a pot!ncia ingles no Jares ,a no L puterea engle19 pe m9ri nu mai e'ist9. Anumite e'presii adver%iale negative nu sunt comune =n portughe19 ;i =n %ra1ilian9) ]nu m9 mai gndeam la asta] se traduce =n portughe19 " nem pensava nisso, pe cnd =n %ra1ilian9 no pensava mais nisso8 1,1.- B este adver% ca s^mente, `nicamente, este deci adjectivul s am%igen. Cnd este adver%, preced9 su%iectul) s o italiano %ntonio Jeucci descbriu o telefone L dar AnumaiB talianul Antnio 2eucci a descoperit tele"onul Adoar A.2. l(a descoperit, nu altulB. 7ac9 se a"l9 =ns9 dup9 su%iect, atunci este adjectiv) %ntonio Jeucci, s, descobriu o telefono L A.2. singur AL de unul singur, "9r9 ajutorul altcuivaB a descoperit tele"onul. >o s888, mas ainda L nu numai..., dar ;i.

E<e%+!0! #%a+t!+ C$-.t% !% L a construi constrdo ind.pre1.) construo, constr is, constr i, construmos, construs, constroem imperativ) constr i, construa, construamos, constru, construam ?nt9rirea vocalei >u( =n >o( a vocalei tematice predesinen:iale se limitea19 la persoanele a II(a ; a III(a singular ;i a II(a plral la indicativ pre1ent, de aceea conjunctivul pre1ent nu este in"luen:at de aceasta. Acest ver% ;i pu:ine altele derog9 de la conjugarea ver%elor =n >uir Av. possuirB ;i neregularitatea sa este analog9 ver%ului fugir. Le<!+ achegamento aludir a propsito a respeito atenciosamente bilinge comissionado compilar con"uno conseguir eg)pcio escritura etimologia exigir DisijrE expandir falta fa#er uso de acostament a accentua adecvat cu privin:9 la cu respect %ilingv comisionar a redacta conjunc:ie a reu;i egiptean scriitur9 etimologie a cere a se e'tinde lips9 a recurge la fontico grfico ibrico identidade inicialmente interpretar o latim latino $ad"& marisco misso no propsito de obsequio obstculo origem o p sintaxe Dsint&ssiE tradutor traioeiro $ad"& traidor $ad"8 ]i subst8& trigo venda AA8BB8$Dvossas senhorias& $]iY A8Bas8&

construindo

"onetic gra"ic i%eric identitate =nainte de toate a interpreta latina latin "ruct de mare sarcin9, o%liga:ie =n scopul de a respect* "avoare o%stacol origine, i1vor pra"ul, pul%erea sinta'9 traduc9tor tr9d9tor tr9d9tor gru vn1are 7omniile voastre

@ociedade lumica Industrial /imitada 3scrit rio) rua Rresidente -reiria, 4iW Cai'a Rostal \i4 > Curiti%a > Raran&

Curiti%a, C de novem%re de 1\\j Rre1ados @enhores, Inicialmente devemos in"orm&(los que o%tivemos o seu apreciado enderopo, por gentile1a do Consulado ,eral de Rortugal, em nossa cidade. 7edicando(se a nossa "irma, entre outras atividades, ao ramo de representantes > comissionados, tomamos a li%ertade de lhes enderepar a presente, no prop sito de pZr a sua disposi#o !stes nossos servi#os. Atualmente, com a nova poltica comercial adotada pelo nosso gov!rno, os importadores nacionais esto dispostos a promover compras no e'trangeiro. Assim sendo, e tendo <<.@@. posswvelmente interesse em e'pandir a venda de seus produtos na parte @ul do Vrasil, 1ona onde operamos, acreditamos que poderiamos conseguir algum volume de neg cios. @i realmente esta nossa o"erta "Zr %em rece%ida, gostariamos de que nos "osse enviado elementos para incio da misso que nos "Zr con"iada. @Z%re qualquer in"orma#o que por ventura possa interessar a nosso respeito, queriam por o%squio colhe(las junto ao Consulado ,eral de Rortugal rua cos /oureiro, Y[4 Curiti%a > Raran& ( Vrasil -icamos agradecidos pela aten#o dispensada a presente, e aguardando suas notcias a respeito, "irma(mos atenciosamente @oc. lumica Industrial /tda. pp. genrque <erglio de 2atinhas e tra!us /im%ile portughe19, spaniol9, italian9 ;i "rance19, chiar dac9 provin Agerun1iuB din aceea;i origine, "ormea19 din punct de vedere "onetic ;i gra"ic dou9 grupe distincte, =n care numai sinta'a ;i etimologia se revelea19 comune. 8n grup este "ormat din primele trei, idiomul "rance1 se dep9rtea19 de ele "ie gra"ic, "ie "onetic, =n timp ce cele trei lim%i meridionale au apropieri mai evidente. ]Compro uva e vendo carne] este comun italianei ;i portughe1ei, spaniola varia19 doar copula) ]compro uva ` vendo carne]. Identitatea de scriere se veri"ic9 =ns9 mai u;or =ntre cele dou9 lim%i i%erice, dect =ntre acestea ;i italian9. ]0. compras carne, "ruta para comer, %e%idas ` ca" para %e%er] este comun9 portughe1ei ;i spaniolei, cu e'cep:ia unui accent pe tu, pe care spaniola =l cere, ;i a copulei) e pentru portughe19, a pentru spaniol9. 7ar ;i alte p9r:i mai comple'e dect cele pre1entate sunt aproape identice =n cele dou9 lim%i, portughe1ul !ste palcio alto, grande, vasto, com todo o necessrio para a vida cmoda familiar e social ser constru)do por arquitectos de proced!ncia italiana para tr!s negociantes eg)pcios de trigo se trans"orm9 =n spaniol9 ast"el) este palacio alto, grande, vasto, con todo lo necessario para la vida cmoda familiar a social ser constru)do por arquitectos de procedencia italiana para tres negociantes egipcios de trigo8 Rronun:ia di"er9 doar pu:in. Ar putea "i interesant de ;tiut c9 un luso(%ra1ilian =n:elege spaniola, chiar vor%it9, mai %ine dect un spaniol care nu reu;e;te s9 =n:eleag9 portughe1a. Rn9 mai ieri =n 6omnia era aproape imposi%il s9 se dedice cineva studiului portughe1ei. Cnd se apuca de asta, tre%uia s9 dep9;easc9 di"icult9:i ;i o%stacole datorate lipsei de pu%lica:ii adecvate. Cel mai mult era sim:it9 lipsa unui dic:ionar %ilingv. Ast91i e'ist9 unul. Oricine va putea acum s9 interprete1e, de unul singur, "9r9 du%ii, orice coresponden:9 care i(ar putea ajunge din Rortugalia ;i Vra1ilia, "9r9 s9 "ie o%ligat s9 recurg9 la traduc9tori care, cum spune prover%ul, adesea sunt tr9d9tori. AOriginal =n italian9) traduttore L traditoreB

De.#%e +$-= -+0!e 1,).- C$-= -+0!a .!"#l8 .a +$"# .8 este particula invaria%il9 care leag9 dou9 elemente sau dou9 "ra1e =ntre ele. a despeito de L =n ciuda ainda que, se bem L cu toate c9 a no ser que L doar dac9 AnuB ao passo que, enquanto L =n timp ce apesar disto, contudo, no obstante, no entanto L cu toate AacesteaB a saber L adic9 A;i urmea19 o list9B assim como, bem como L AcaB ;i como L cum, deoarece, a;a cum com quanto, embora " L oricare contanto que, com tal que L numai s9 conquanto, embora L doar dac9 desde que L a%ia, de =ndat9 ce " que, uma ve# que L odat9 ce e L ;i isto L adic9 A;i urmea19 e'plica:iaB "88 ", ora888 ora L cnd... cnd logo L deci, prin urmare logo que, mal apenas L de =ndat9 ce mas L dar mas tambm L dar ;i no888 seno L nu numai nem L nici nem888 nem888 L nici... nici... ou L sau Ae'plicativB

ou888ou888 L sau...sau... Aalternativ9B para que, a fim de que L ast"el =nct pois, pois que L deci, deoarece por conseguinte, por conseg!ncia L =n conse( cin:9, prin urmare porm L =ns9, totu;i porque DpxrFiE L pentru c9, deoarece porqu!R DpurFE L de ceh quando L cnd, =n timp ce quando mesmo L cnd ;i quando nada L cel pu:in em quanto que L =n timp ce, dimpotriv9 que DFeE, DFiE L c9 que no L ;i nu quer888quer888, quer888ou888, se"a888ou888 L "ie... "ie..., sau... sau... se, si $bra#ilian& L dac9 seno L dar, nimic altceva dect seno quando L cnd pe nea;teptate sequer L orice ar "i sem sequer L nici m9car e todavia L ;i totu;i 1,,.- E<e"#l!f!+8%! a no ser que !le se tenha enganado L doar dac9 nu s(a =n;elat !le pode dar quitao, bem como assinar L AdvsB pute:i "ie s9 da:i chitan:9, "ie doar s9 semna:i. e como a menina o olhasse, !le deuDlhe a ma L ;i cum "eti:a =l privea, =i d9du m9rul A como cere imper".conj.B desde que se"a bem tratada, uma boa cabra pode dar tr!s litros de leite L de =ndat9 ce este %ine tratat9, o capr9 %un9 poate da trei litri de lapte. ela " canta, " chora L ea cnd cnt9, cnd plnge. ela ri, logo fica contente L ea rde, prin urmare este "ericit9. logo que seu pai partiu, deitou a chorar L cum a plecat tat9l s9u, se puse pe plns. mal chegou no Kio, visitou o Sardim 0otnico L a%ia ajuns la 6io de caneiro, a vi1itat ,r9dina Votanic9. 1,/.- Jas, porm, seno corespund, "iecare =n

parte, conjunc:iei romnes;ti ]dar]. Jas ;i porm sunt adversative, porm este mai e'presiv9 dect masM seno e'prim9 contrast cu "ra1a negativ9) a baleia no peixe, mas sim cetceo L %alena nu este pe;te, ci AesteB cetaceu* ruim, mas no o parece L este r9u, dar nu pare* h no dois, porm tr!s L nu sunt doi, ci trei* no como Kei, seno como soldado L nu ca rege, ci ca soldat. Beno semni"ic9 ;i ]nimic altceva]) dentro daqueles peitos no havia seno corao de pedra e g!lo L =n acele piepturi nu era altceva dect inimi de piatr9 ;i ghea:9. Be no =n dou9 cuvinte semni"ic9 ]dac9 nu]) ela se calar se no f*r interrogada L ea va t9cea dac9 nu va "i interogat9. >em se "olose;te =n loc de no, =nainte de) sempre, tudo, todo, ainda, mesmo, por isso, sequerY !le se assustou+se com a visita, mas nem por isso lhe perdou L el s(a alarmat de vi1it9, dar nu pentru asta i(a iertat. 1,5.- Alte e<e"#l!f!+8%! no fala, nem escuta L nu vor%e;te, nici AL ;i niciB nu ascult9* pois meu amigo no sR L nu e;ti deci prietenul meuh* a mim que no a !le compete fa#!+lo L e de datoria mea s(o "ac, nu a lui* apenas duas horas de aviao bastam agora, quando a viagem de trem gasta do#e horas L acum sunt su"iciente doar dou9 ore cu avionul, =n timp ce c9l9toria cu trenul implic9 dou9spre1ece ore* no te lembrars, quando mesmo estudes todo o dia L nu :i(o vei aminti, chiar dac9 tu studie1i toat9 1iua* aquelas faanhas estorvaram o inimigo ou, quando nada, o demoraram L acele ac:iuni au pus o%stacol inamicului sau, cel pu:in, l(au "9cut s9 e1ite As9 r9mn9 pe loc* nem sequer um copo de vinho lhe dou L nu le d9du nici m9car un pahar de vin* e todavia, o vi com os meus olhos\ L ;i totu;i, l(am v91ut cu ochii meiT

E<e%+!0! #%a+t!+ A#!e1a%-.e L a se =m%9:o;a apiedado(se apiedando(se ind.pre1.) apiado(se, apiadas(te, apiada(se, apiedamos(nos, apiedai(vos, apiadam(se imperativ) apiada(te, apiade(se, apiedemo(nos, apiedei(vos, apiadem(se conj.pre1.) que me apiade, te apiades, se apiade, nos apiedemos, vos apiedeis, se apiadem Acest ver% =nt9re;te =n >a( predesinen:iala >e(, la persoanele timpurilor citate, cnd accentul tonic cade pe aceast9 vocal9 a temei. Le<!+ abrir a am*nia a deschide amoniul as bactrias b*ca como do costume conversar, estar conversa com desaparecer %acteriile gur9 ca de o%icei a conversa Acu cinevaB a disp9rea

em

desprender+se equitao hidrog!nio intercmbio intervir o metana nitrificador nitrog!nio parco $ad"& participar em, tomar parte em a pessoa, o su"eito proporcionar em relao a a serpente, a cobra sofrer solo venenoso modesto

a se separa, a se dep9rta, a se de1volta echita:ie hidrogen schim% a interveni metanul agent de nitra:ie a1ot econom* "rugal a participa la acel cineva a propor:iona* a da* a "urni1a cu privire la ;arpele a su"eri* a se supune* a "i supus la sol, p9mnt veninos modest

A1i este destul de cald "a:9 de "rigul care era ieri. 7up9 ce a scris dou9 scrisori, a ie;it din cas9 ;i s(a =ntors trei ore mai tr1iu. 7incolo de "luviu era o p9durice mare cu mul:i ;erpi venino;i. 7in toate marile sale %og9:ii, el tr9ie;te destul de modest ;i m9nnc9 ;i %ea cu economie. 0re%uie s9 ies repede din cas9 deoarece este o adunare important9 la ;coala de echita:ie, la care doresc s9 particip. 7ar mai termina:i odat9 cu 1gomotele astea, nu reu;esc nici m9car s9 aud cine(mi vor%e;te la tele"on. <ei vrea s9 spui c9 nu reu;e;ti s9 au1i ceea ce spui tu, deoarece de o%icei, cnd tu converse1i cu cineva, acel cineva cu care vor%e;ti nu reu;e;te niciodat9 s9 deschid9 gura. De.#%e !-te%=e+0!!F # -+t a0!eF fal3! #%!ete-! 1,6.- I-te%=e+0!!le sunt cuvinte invaria%ile care e'prim9 gnduri, sentimente, sen1a:ii nea;teptate ;i spontane, ale c9ror "orme primordiale sunt atavice, ;i care e'prim9 o semni"ica:ie dup9 ton ;i intensitate, sau cuvinte ;i locu:iuni ale lim%ii utili1ate =n mod e'clamativ dup9 accep:ia lor proprie. ai\ L vaiT $ai de ti\ L vai de tineTB ai de mim L vai de mine ainda bem L cu att mai %ine alerta\ L alarm9T nimo\ L susT, valeaT apoiando L "oarte %ine apre\ L a"ar9 de(aiciT aqui d,?l+Kei\ L ajutorT arre\ L "ir(ar al nai%iiT basta\ L ajungeT cala a b*ca L guraT caspit\ L %lestem9:ieT chiton\ L lini;teT coitado de mim\ L %ietul de mineT coragem\ L curajT cuidado\ L aten:ieT deixa isso\, anda\ L las(o %alt9T diabo\M diacho\ L draceT hal*\ L aloT heinR\ L eihT homem\ L sus, curajT irra\ L "ir(ar s9 "ieT obrigado, +a, os, +as L mul:umescT ora p)lulas\ L lua(te(ar dracueT patatrs\ L troscT pois\ L 19uT psit, psi\ L psstT qual o qual\M qual nada\ L d9(o(ncoloT sentido\ L aten:ieT sus\ L sus, haiT va pentear macacos\M va pentear monos\M va plantar batatas\ L du(te la dracueT vamos\ L hai, s9 mergemT 3'presia ]nu(i a;ah] particip9 la interjec:ie ;i dup9 semni"ica:iile pe care le are, se traduce cu) + heinR\ ( de constatare ;i repro;) te atrasaste, heinR\ L ai r9mas =n urm9, nu(i a;ah + pois noR ( de con"irmare) ns somos amigos,

O intercm%io da matria. >Os vegetais necessitam de a1Zto ou nitrog!nio, elemento essencial para a "orma#o de alimentos orgnicos que entram na sua nutri#o. A grande maioria das plantas vo %uscar o a1Zto ou nitrog!nio nos a1otatos ou nitratos do solo, resultantes da decomposi#o das matrias orgnicas so% a a#o das %actrias, vegetais microsc picos. 8m animal que morre entra em putre"a#o produ1ida pelas %actrias. A matria orgnica do corpo decomp$e(se, so"re uma srie de trans"orma#$es, dando origem a corpos mais simples que se desprendem, a sa%er g&s car%Znico, g&s sul"drico, metana, hidog!nio, g&s amonaco etc. A maior parte da amZnia ou g&s amonaco com%ina( se com outros corpos e depois trans"ormam(se em nitritos so% a a#o das %actrias nitri"icadoras. 3m nova "ase de trans"orma#o outras %actriam intervm e trans"ormam os nitritos em nitratos ou a1otatos de pot&ssio, de s dio ou de c&lcio. dsses corpos, resultantes da a#o das %actrias sZ%re os corpos orgnicos, tOm e'traordin&ria importncia na nature1a. Constituem a principal "onte de nitrog!nio ou a1Zto de que precisam as plantas para a sua nutri#o. @e no e'istessem %actrias, no haveria putre"a#o, no haveria minerali1a#o das matrias orgnicas, no se "ormavam os nitratos que proporcionam +s plantas o nitrog!nio para a ela%ora#o dos alimentos orgnicos, al%umin ides ou protenas, necess&rios a sua nutri#o. @e no "ossem as %actrias, cessaria o intercm%io da matria entre os s!res vivos e os minerais e desapareceria a vida da 0erra. e tra!us

pois noR L suntem prieteni, nu(i a;ah +no achaR ( cernd con"irmare) estas c*res esto carregadas, no achaR L aceste culori sunt cam tari, nu(i a;ah 1,9. P -+t a0!a Cuprinde semnele gra"ice, care sunt identice cu cele din romn9) , v)rgula M ponto e v)rgula Y dois pontos \ ponto de exclamao R ponto de interrogao 888 pontos de retic!ncia 8 ponto finalM ponto de abreviatura C888C aspas, v)rgulas dobradas, comas $ & par!nteses N P par!nteses quadrados, colch!tes + travesso L linie, care leag9 elementele e'treme ale liniilor de comunica:ie etc.) linha area 0ucarest L :isboaM solicit9 aten:ia asupra unui cuvnt sau a mai multora ;i ndic9 schim%area interlocutoruli) +Fens charutosR LFenho8 + hifen L liniu:9, leag9 elemente din cuvinte compuse) gua+marinha, couve+flor L conopid9, dev!+lo+)amos L suntem datori, semi+selvagem L ap!rto a#eite burro caldo colete conosco c*r fato rapa# salto versar =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) =nseamn9) loc strmt ulei asin cior%9 guler cu noi culoare hain9 Asu%stB %9iat toc de panto" a trata

semis9l%atic* indic9 desp9r:irea sila%elor, chiar ;i la s"r;it de rnd) a+do+les+cen+te8 b L pargrafo, al)nea c L chave L acolad9 1,;. Fal3!! #%!ete-! @unt cuvintele care, scrise sau pronun:ate la "el sau aproape la "el =n cele dou9 lim%i, au totu;i semni"ica:ii di"erite =n cele dou9 lim%i, "9cnd s9 se traduc9 adesea complet gre;it dintr(o lim%9 =n cealalt9. 2ai sunt ;i cuvintele care au alt gen =n cele dou9 lim%i, sau cele care di"er9 doar printr(o liter9, de la o lim%9 la alta, sau cele care seam9n9 cu cuvinte din alte lim%i cunoscute de lectorul romn ;i care(l ot induce =n eroare, sau, =n cadrul aceluia;i cuvnt Aver%B sunete di"erite la termina:iile diverselor timpuri > care =l pot p9c9li pe cititorul romn. <om pre1enta cteva e'emple. /ectorul romn va avea grij9 ca atunci cnd va =ntlni pentru prima dat9 un cuvnt portughe1, s9(l re:in9 la "orma corect9 ;i cu semni"ica:ia corect9. 7e asemenea, cnd are un du%iu asupra "ormei sau semni"ica:iei, e %ine s9 consulte dic:ionarul ;i gramatica.

;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu) ;i nu)

deschis, acetAatB Ao:etB, unt Aital.B, cald, colet cunosc, cor, "at9, rapace, salt, a v9rsa,

care e care e care e care e care e care e care e care e care e care e

aberto vinagre manteiga calor $subst& quente $ad"& conheo coro menina, rapariga rapace pulo verter

1,:.- Ceva analog se petrece cu ver%ele, r9mnnd =n am%ian:a portughe1ei. Anumite ver%e portughe1e se di"eren:ia19 =ntre ele prin vocala caracteristic9) assentar L a a;e1a, apune ( assentir L a consim:i* gerar L a genera ( gerir L a administra* prover L a aprovi1iona ( provir L a proveni ( provar L a =ncerca* tremar L a descompune ( tremer L a descompune etc. 7in cau1a schim%9rii vocalelor caracteristice =n conjugarea conjunctivului pre1ent Aa\YB, se pot =ntlni identit9:i de "orme la ver%e di"erite, care pot "i i1vor de gre;eli pentru =ncep9tori. Iat9 un e'emplu) Aendemos a ferida\ $D preciso que vendemos a ferida& L s9 =ngrijim ranaT Aeste un imperativB* Aendemos a ferida $D estamos vendando a ferida& L =ngrijim rana Aeste pre1entul indicativuluiB* Aendamos barato\ L s9 vindem la pre: sc91utT Aeste imperativB* Aendamos barato L vindem ie"tin Aeste

indicativ pre1entB* Am conjugat ver%ul vender L a vinde. Iat9 acum patru e'emple cu ver%ul fundar $2& L a "unda, a pune %a1ele, ;i fundir $1& L a topi* le enun:9m "9r9 traduceri, indicnd doar al9turi de ver%e numerele de re"erin:9 ale ver%elor conjugate) H 5rimeiro fundamos $1& a gusa, para eu poder vigiar a sua corrida antes de eu partirM HH >s fundamos $2& una usina aqui, porque neste lugar h minrio de ferro por explorarM HHH S no fundimos $1& mais aqui o minrio, porque fundamos $2& a nova usina mais perto das minas de exploraoM HA =undemos $2& a nova usina perto das mnas, e " no fundamos $1& mais o minrios aqui que nos no convm8 7eterminarea modului ;i timpului ver%ului este esen:ial9, dup9 cum reiese din e'emplele citate, pentru individuali1area in"initivului ver%al.

E<e%+!0! #%a+t!+ *$a% Dvu&rE L a 1%ura voado Dvu&duE voando DvuduE 3ste un ver% regulat, "le'iunile sunt identice cu ale ver%ului model mudar8 0otu;i, deoarece se g9sesc al9turate dou9 vocale, una tematic9 A(o(B ;i alta ind.pre1.) vZo Dv uE, voas Dv asE, voa, voamos Dvu&mu;E, voais Dvu&i;E, voam Dv E imper".) voava Dvu&vaE, voavas, voava, vo&vamos, vo&veis, voavam pret.per") voei DvuiE, voastre Dvu&;tiE, voou Dvu E, voamos Dvu&mu;E, voastes, voaram Dvu&rE pret.mqps.) voara Dvu&raE, voaras, voara,vo&ramos,vo&reis, voaram ind.viitor) voarei DvuariE, voar&s, voar&, voaremos, voareis Dvuari;E, voaro DvuaruE cond.) voaria DvuaraE, voarias, voaria, voaramos, voareis, voariam imperativ) voa Dv aE, voe Dv iE, voemos Dvumu;E, voai Dvu&iE, voam Dv E conj.pre1.) que eu voe Dv iE, voes, voe, voemos, voeis Dvui;E, voem conj.imp.) se eu voasse Dvu&ssiE, voasses, voasse, vo&ssemos, vo&sseis, voassem conj.viit.) se voar, voares, voar, voarmos Dvu&rmu;E, voardes Dvu&rdi;E, voarem in".pers.) voar, voares, voar, voarmos, voardes, voarem Analog se conjug9 toate ver%ele =n >oar) abotoar D a se =nchide la nasturi* magoar L a =n"ige* caoar L a glumi* coar L a se introduce* soar L a suna* toar L a tuna, a r9suna* trovoar L a tuna. Le<!+ aberrao cartear+se citar cumprir com os requisitos dar not)cias a demora o endereo espera explorao explorar o assunto corrida debalde desconhecido o envelope evidenciar falecer fontica graduao grafia gusa haver ra#o para imobilismo importncia imprimir inteirar+se de interessar+se por o mais de pressa possivel novo latino a%era:ie a "i =n coresponden:9 epistolar9 a cita a r9spunde cerin:elor a da de veste 19%ava, =ntr1ierea adresa a;teptare "ructi"icare* e'plorare* e'ploatare a "ructi"ica* a e'plora chestia, pro%lema topitur9 metalic9, amestec =n mod inutil necunoscut plicul a eviden:ia, a demonstra a trece la o via:9 mai %un9 "onetic9 nuan:9 gra"ie "ont9, tuci a avea Aa "iB un motiv pentru imo%ilism sum9 a tip9ri, a imprima a se in"orma a se interesa de =n cea mai mare gra%9 neolatin orientao ortografia outro tanto 5ost Jaster General $engl& prontificar+se a pronunciao mandar entregar maniatar manifestao marcado minrio nome sobrenome e apelido remover, afastar risco reforma relacionar+se com seguir sobressair secretrio ser acordes em usina variedade apenas percept)vel a verdade vigiar Cia] orientare ortogra"ie de asemenea director general al po;telor a(;i asuma sarcina pronun:ie a =nmna, a preda a trans"orma =n past9 atitudine, po1i:ie r9spicat* limpede mineral A%rutB* minereu prenume, al doilea prenume ;i nume de "amilie a smulge, a rupe risc re"orm9 a contacta a :ine =n spate a e'cela secretar a "i de acord cu u1in9, "a%ric9 nuan:9 adev9rul e a supraveghea

,eorge Vernard @ha_ e ]@ons, @inais, CZres u

0inha(se inteirado, pelo di&rio que tra1ia a notcia, de que certo senhor ,.V. @ha_, autor irland!s quem escrevia lvros ingl!ses, ia + procura dum al"a%eto, por aplicar + lngua ingl!sa, o qual cumprise com os requisitos seguintes) 1( um som s por cada sinal al"a%tico* 4( um sinal s por cada um som. 3screvi(lhe logo, pois que eu tam%m, desde longos anos, estava interessando(me pelo mesmo assunto. 5o conhecia, porm, o endere#o do senhor @ha_, e preocupado por j& no ser mais nova a idade

d!le > oitenta anos mais ou menos ( pus a minha carta num envelope sZ%re o qual escrevi nome e so%renome do destinat&rio e a .nica indica#o) 6eino 8nido de ,r Vretanha e, alm disso, uma nota para o Rost 2aster ,eneral %rit&nico, pela qual eu rogava a !sse ilustre desconhecido para que mandasse entregar a minha carta a resid!ncia do escritor, na certe1a de que ela era conhecida no 6eino 8nido, e rogava(lhe tam%m que a entregasse o mais depressa possvel, como a idade do senhor @ha_ no permitisse demora alguma nem risco de chegar ao domiclio do destinat&rio demasiadamente tarde e de%alde. 6ece%i a resposta ap s uma semana, escrita pela pr pria mo do ancio > uma caligra"ia hesitante e tremulante como a duma crian#a. 7epois de r&pido cartearmo(nos, pelos qual "ic&ramos acordem em que os sons da lngua ingl!sa so CW ao menos e CC quando muito, pronti"icuei(me a criar um al"a%eto, para cujo "im o senhor @ha_ tinha destinado uma importncia not&vel, como remunera#o ao vencedor dentre os competidores, juntamente a resolu#o de que, ap s d!le morrer, uma o%ra sua "Zra imprimida usando o al"a%eto escolhido. A minha o%ra "Zra concluda no espa#o de tr!s semanas mais ou menos* enviei(lha, "icando na espera do 'ito. O meu %om maestre, o "inado /istprando Rotrll`, pro"essor de ]letras %elas] no Instituto 7 rico ],racioso Vem(em(Casa] > a caligra"ia a porta dos empregos, soa !le di1er(nos > tivera

"icado satis"eito com o resultado dos es"or#os do seu e'(aluno. e tra!us 7ar n(am mai primit nici o ;tire despre al"a%etul nou pentru lim%a engle19, ;i am motiv s9 cred c9 niciodat9 n(o s9 primesc. 7e "apt domnul @ha_ a trecut =n via:a mai %un9, ;i nici m9car dl @_eet, secretarul s9u, nu mi(a mai scris. 3ste ;tiut c9 =n lim%a engle19 ortogra"ia ;i "onetica nu sunt conservatoare. Ar "i su"icient, pentru a o demonstra, s9 cit9m ]goal] ;i ]jail] care se pronun:9 la "el, ;i la "el se =ntmpl9 cu ]e_e] ;i ]`ou], =n timp ce ]read], ]lead], ]ro_] ;i alte cuvinte au "iecare dou9 pronun:ii, cu dou9 semni"ica:ii di"erite. Aceste a%era:ii apar ;i =n alte lim%i) dintre cele neolatine e'celea19 "rance1a, dup9 care urmea19 imediat portughe1a =nainte de re"orm9. bi a1i aceast9 lim%9, =n ciuda re"ormei, are o gra"ie care se di"eren:ia19 de pronun:ie =n mod mult mai marcat dect italiana ;i spaniola. 7ar alte pro%leme se leag9 de e'presia gra"ic9 a gndirii, rupnd scriitura din acel imo%ilism care o pl9m9de;te de secole, pentru a "ace din ea ;i "orme ;i culori cu care, =n loc de "olosirea adjectivelor ;i adver%elor, se pot pune =n eviden:9 mai mult nuan:ele, sensurile ;i orient9rile spiritului, ale gndului, ale imagina:iei.
A7in ]3volu:ii ;i revolu:ii] de yhgu% gomsareB

PARTEA A TREIA RECA.ITULAIA /I "I"TEMATI0AREA CON1UG2RILOR


Aceast9 a treia parte grupea19 ;i ordonea19 no:iuni deja studiate, =n scopul de a le avea la =ndemn9 pentru o consultare rapid9. A. *ER4E DE CONMUGARE NEREGULAT COMUN aB *e%be 1!ft$-&ate 5u sunt neregulate a%solut, doar c9 "ac derogare la anumite persoane de la di"erite timpuri de la "le'iunile normale ale ver%elor regulate a%solute. @unt =ncadrate =n clase, "iecare clas9 regrupnd cteva 1eci de ver%e. 1/>.- *e%be 2- *ear Introduc un (i( lichid eu"onic =ntre vocala tematic9 (o( ;i desinen:ele persoanelor I, a II(a ;i a III(a singular ;i a III(a plural la indicativ pre1ent ;i conjunctiv pre1ent, deci atunci cnd vocala (o( este tonic9) on!ear D$di&rE) ondeio, ondeias, ondeia, ondeamos, ondeais, ondeiamM que eu ondeie etc8 recear) receio, receias, receia, receamos, receais, receiamM que eu receie, receie,888, receiem8 1/1.- *e%be 2- *iar 7intre acestea, unele primesc desinen:ele regulate la toate timpurile ;i persoanele Av. variarB, altele =ns9 se comport9 ca cele =n Lear, schim%nd pe (i( =n (ei( atunci cnd (i( tre%uie s9 primeasc9 accent tonic) vitoriar L a aclama vitoreio, vitoreias, vitoreia, vitoriamos, vitoriais, vitoreiamM

que eu vitoreie, vitoreies, vitoreie, vitoriamos, vitorieis, vitoreiem8 Actualmente tendin:a este de a reconduce aceste ver%e c9tre conjugarea regulat9, ca variar. ne3ociar, negociou + negoceio, negoceies, negoceia, negociamos, negociais, negoceiemM /a "el se conjug9) a3enciar L a negocia, a o%:ine* ansiar L a "i =ngrijorat* +asofiar L a l9uda cu e'agerare* ca!enciar L a caden:a, a da caden:a* comerciar% incen!iar% influenciar% me!iar L a sta la mijloc, a =mp9r:i =n dou9* ne3ociar% o+se4uiar L a aduce omagii* a d9rui* paliar L a a atenua, penitenciar L a impune peniten:e* premiar% presenciar% sentenciar% vitoriar L a aclama. 1/).- *e%be 2- *air Acestea intercalea19 un (i( cnd dup9 (a( tre%uie s9 urme1e =n mod normal un >o sau alt >a. 7esinen:a de la persoana I singular de la pre1ent indicativ este >io, =n consecin:9 tot pre1entul conjunctivului este di"tongat Av. ;i a1CCB) atrair L a atrage atraio, atrais, atrai, atra)mos, atra)s, atraemM que eu atraia, atraias, atraia, atraiamos, atraiais, atraiam8 sair L a ie;i saio, saias, saia, sa)mos, sa)s, saemM que eu saia, saias, saias, saiamos, saiais, saiam8 bB *e%be + 1e.!-e-08 "$1!f!+at8 1/,.- @uprimarea lui >e "inal se =ntmpl9 la ver%ele terminate =n 56er7 *6ir. Rersoanele a III(a singular de la indicativ pre1ent pierd pe >e "inal* aceste ver%e pot s9(l p9stre1e sau s9(l piard9 la persoana a II(a singular de la imperativ, dac9 (1( este precedat de vocal9) pra6er L a pl9cea, pra# L place AindB, pra#e sau pra# AimperativB* tra!u6ir L a traduce, tradu# AindB, tradu#e sau tradu# AimperativB* con!u6ir L a conduce, condu# AindB, condu#e sau condu# AimperativB* Cnd (1( este precedat de consoane, se men:ine (e( la "iecare "orm9) fran6ir, fran#e Aind. ;i imper.B. 1//.- M$1!f!+a%ea a 1$ 8 1e.!-e-0e /a ver%ele =n 5oer7 *air7 *uir, persoanele a II(a ;i a III(a singular de la indicativ pre1ent schim%9 =n (i( vocala desinen:ial9 (e() moer L a m9cina mis L macini, mi L macin9* atrair L a atrage atrais, atrai* possuir L a poseda, possuis possui8 +B *e%be +a%e .l8be.+ 7$+ala te"e! 1/5.- Sl8b!%e %e1 .8) de la (e( =n (i() vestir, visto, vestes etcM ;i de la (o( =n (u() !ormir, durmo, dormes etc. @unt deci sl9%ite toate persoanele conjunctivului pre1ent, prin sl9%irea persoanei I de la indicativ pre1ent) vestir, visto L que eu vista, vistas,888 vistamM !ormir, durmo L que eu durma, durmas, 888 durmam8 /a "el pentru urm9toarele ver%e) de la (e( =n (i() a!erirM a!vertir L a averti1a* aferir L a veri"ica* asper3ir L a stropi* assentir L a "i de acord* auferir L a o%:ine, a culege* compelir L a o%liga* competir L a concura* !eferir L a =ng9dui* !espir L a je"ui* !iferir L a di"eri Aa "i di"eritB* !i3erir L a digera* !iscernir L a a discerne* !iver3ir* !ivertir* emer3ir L a ie;i la supra"a:9* en)erir Din;errE L a insera* ferir L a r9ni* 3erir L a administra* imer3ir L a se scu"unda* impelir L a =mpinge* inerir L a adera, a sta lipit* inferir L a deduce* in3erir% inserir* investir* mentir* perse3uir L a persecuta* preferir* preterir L a omite* proferir* prosse3uir L a continua* referir L a re"eri* refletir* repelir L a respinge* repetir* revestir* se3uir* servir* su+mer3ir L a se scu"unda* su3erir* transferir* vestir* de la (o( =n (u() a+olirM co+rir L a acoperi* !emolir* !esco+rir L a descoperi* !ormir* enco+rir L a ascunde* en3olir L a =nghi:i* reco+rir* tossir* 1/6.- Sl8b!%e 1!f (8, care schim%9 (e( ;i (o( tematice de la indicativ pre1ent cnd asupra acestor vocale tre%uie s9 cad9 accentul tonic. (e( z (i() a3re!irM agrido, agrides, agride, agredimos, agredis, agridemM analog se conjug9) a!ene3rir L a =nnegri*

a denigra* !espe!ir L a concedia* a saluta* prevenir L a preveni* remir L a eli%era* a mntui* ser6ir L a coase =n puncte mici* trans3re!ir L a =nc9lca o lege, a nu respecta. @l9%irea de la (o( la (u( are dou9 tipuri) unul este e'empli"icat de unicul ver% moscar L a o ;terge, care p9strea19 (o( la persoanele I ;i a II(a plural de la indicativ pre1ent ;i conjunctiv pre1ent) musco, muscas, musca, moscamos, moscais, muscamM que eu musque, musques, musque, mosquemos, mosqueis, musquam8 Al doilea tip se sl9%e;te ca moscar la indicativ pre1ent, dar conjunctivul pre1ent este sl9%it integral, ca de regul9) sortir L a asorta) surto, surtes, surte, sortimos Dsurtmu;E, sortis Dsurt;E, surtemM que eu surta, surtas, surta, surtamos, surtais, surtam8 Ca sortir se conjug9) cortir L a drege* poir L a cur9:a, a lustrui. 7ortir ;i ordir au ;i "ormele curtir, urdir, cu conjugare regulat9. Bortir semni"ic9 ;i ]a da origine, a produce e"ect, a reu;i] ;i atunci se scrie ;i surtir, ver% regulat. 1B *e%be +a%e 2-t8%e.+ 7$+ala te"at!+8 1/9.- 7e la (u( =n (o( la persoanele a II(a ;i a III(a singular ;i a III(a plural la indicativ pre1ent ;i la persoana a II(a singular de la imperativ) su+ir L a urca > subo, sobes, sobe, subimos, subis, sobem8 /a "el se conjug9) acu!ir L a alerga c9tre* +ulir L a agita* cuspir L a scuipa* fu3ir L a "ugi* sumir L a "ace s9 dispar9. /a "el, ver%ele derivate de la struere, precum construir ;i !estruir, care "ac) construo Dc$str.uE, constrs, constri, constru)mos, constru)s, constroem, dar meta"onia lui (u( =n (o( este "acultativ9 la persoanele a II(a ;i a III(a singular indicativ pre1ent ;i a II(a singular la imperativ. 7e la (e( =n (a() apia!ar*se, care este unicul care =nt9re;te vocala tematic9 la persoanele I, a II(a ;i a III(a singular ;i a III(a plural indicativ pre1ent ;i conjunctiv. 4. *ER4E NEREGULATE A4SOLUTE @unt cele a c9ror Asau ale c9rorB neregularitate este individual9, adic9 nu sunt comune cu cele de la alte ver%e. Conjug9rile lor au "9cut o%iectul e'erci:iilor practice de(a lungul lucr9rii ;i le vom repeta aici, pentru o consultare rapid9. ?n lista urm9toare, cele notate cu asterisc au tema varia%il9 la per"ectul simplu Apretrito per"eitoB ;i la pretrito mais(que(per"eito simples ;i, de asemenea, viitorul conjunctiv nu este identic cu in"initivul personal. 1/;.- apie!ar*se L a se =m%9:o;a ca+er8 L a =nc9pea !ar8 L a da* se conjug9 la "el re!ar L a reda crer L a crede* la "el) !escrer L a nu crede !i6er8 L a spune* la "el) contra!i6er L a contra1ice* !es!i6er L a de1ice* inter!iser L a inter1ice* pre!i6er L a pre1ice estar8 L a "i, a se a"la, a se g9si fa6er8 L a "ace* la "el) contrafa6er L a contra"ace* !esfa6er L a des"ace* perfa6er L a =ndeplini, a per"ecta* refa6er L a re"ace* satisfa6er L a satis"ace 'avera L a avea Aau'B, a se a"la* la "el) reaver L a avea din nou, este de"ectiv, "olose;te numai timpurile la care se conserv9 (v( ir8 L a merge ,a6er8 L a 19cea ler L a citi* la "el) reler L a reciti me!ir L a m9sura* la "el) reme!ir L a m9sura din nou moscar L a o ;terge ouvir L a au1i parir L a na;te pe!ir L a cere 3ste gre;it9 "olosirea conjug9rii ver%ului partir pentru ver%e care nu sunt derivate de la el, precum) impedir L a =mpiedica* desimpedir L a goli Ade mo%il9B* a eli%era locul* despedir L a concedia* expedir L a e'pedia > a c9ror conjugare corect9 este dup9 modelul lui vestir) impido, despido, expido > cu att mai mult c9 e'ist9 ver%ele) empecer L a =mpiedica* empear L a =nc9lca, a =ncurca** desempecer L a eli%era locul, ale c9ror persoane ar putea da na;tere la echivocuri) impeo, empeo, de e'emplu. sa+er8 L a ;ti ser8 L a "i ter8 L a avea Aau'B* a poseda* la "el) conter L a con:ine* !eter L a de:ine* manter L a men:ine* o+ter L a

o%:ine* reter L a re:ine, a =mpiedica* suster L a men:ine tra6er8 L a a duce Ac9tre cel care vor%e;teB valer L a valora ver8 L a vedea* la "el) antever L a prevedea* entrever L a =ntrevedea* prever L a prevedea* rever L a revedea, dar nu ;i prover L a dota, a aprovi1iona .recaver L a preveni, precaver*se L a se preg9ti dinainte, nu deriv9 de la ver, sunt de"ective deoarece le lipsesc cele trei persoane de singular ;i a III(a plural de la indicativ pre1ent, dar se conjug9 regulat. 5ici atrever*se L a =ndr91ni, nu deriv9 de la ver, ;i este regulat. vir8 L a veni* la "el) avir L a reconcilia* convir L a conveni* !esavir L a pune =n discordie* malavir L a se =nc9iera. 0oate aceste ver%e se vor reg9si =n ta%elul de ver%e ce urmea19, date ca model pentru toate celelalte, cu conjug9rile complete ale timurilor cre sunt neregulate ori pre1int9 e'cep:ii. C. MEMORATOR AL CONMUGRILOR *ER4ALE DUP DESINENE 1/:.- C$-= &a%ea I > vocala caracteristic9 -a*ar *ear *iar *iar *3uar *4uar *uar care cuprinde ;i ver%ele =n -a!a%F -$!a%F - !a% Aa1YB Amudar, ensaiar, apoiar, conluiarB ApassearB AvariarB A"9r9 di"tongareB ApremiarB Acu di"tongareB AminguarB Aa[\B AobliquarB Aa[\B AcontinuarB A"9r9 a "i precedat9 de g sau qB

C$-= &a%ea a II-a > vocala caracteristic9 -e*er *a6er *oer AvenderB Aa1[B Aapra#erB AmoerB C$-= &a%ea a III-a > vocala caracteristic9 -!*ir *air *uir *3uir *u6ir AurdirB Aa1jB Aatrair, cair, sairB ApossuirB* AconstruirB AarguirB Aintrodu#irB C$-= &a%e -e%e& lat8 ab.$l t8 > cu vocala caracteristic9 -$*9r :*or; Ap*rB

CONMUGAREA *ER4ELOR AUNILIARE TER tenho tens temos tendes I57ICA0I<O 5resente hei h&s ?A*ER hAavBemos hAavBeis

tem tinha tinhas tinha tive tiveste teve tivera tiveras tivera terei ter&s ter& tenho tido tens tido tem tido tinha tido tinhas tido tinha tido terei tido ter&s tido ter& tido

t!m

tenha tenhas tenha tivesse tivesses tivesse tiver tiveres tiver tenha tido tenhas tido tenha tido tivesse tido tivesses tido tivesse tido tiver tido tiveres tido tiver tido

teria

h& 5retrito imperfeito tnhamos havia tnheis havias tinham havia 5retrito perfeito tivemos houve tivestes houveste tiveram houve 5retrito mais+que+perfeito simples tivramos houvera tivreis houveras tiveram houvera =uturo imperfeito teremos haverei tereis haver&s tero haver& 5retrito perfeito composto temos tido tenho havido tendes tido tens havido t!m tido tem havido 5retrito mais+que+pqerfeito composto tnhamos tido tinha havido tnheis tido tinhas havido tinham tido tinha havido =uturo perfeito composto teremos tido terei havido tereis tido ter&s havido tero tido ter& havido @8Vc850I<O 5resente tenhamos haja tenhais hajas tenham haja 5retrito imperfeito tivssemos houvesse tivsseis houvesses tivessem houvesse =uturo imperfeito tivermos houver tiverdes houveres tiverem houver 5retrito perfeito composto tenhamos tido tenha havido tenhais tido tenhas havido tenham tido tenha havido 5retrito mais+que+perfeito composto tivssemos tido tivesse havido tivsseis tido tivesses havido tivessem tido tivesse havido =uturo perfeito composto tivermos tido tiver havido tiverdes tido tiveres havido tiverem tido tiver havido CO57ICIO5A/ Hmperfeito teramos haveria

ho havamos haveis haviam houvemos houvestes houveram houvramos houvreis houveram haveremos havereis havero temos havido tendes havido t!m havido tnhamos havido tnheis havido tinham havido teremos havido tereis havido tero havido

hajamos hajais hajam houvssemos houvsseis houvessem houvermos houverdes houverem tenhamos havido tenhais havido tenham havido tivssemos havido tivsseis havido tivessem havido tivermos havido tiverdes havido tiverem havido

haveramos

terias teria teria tido terias tido teria tido

ter teres ter

ter tido teres tido ter tido

haverias haveria 5erfeito composto teramos tido teria havido tereis tido terias havido teriam tido teria havido I2R36A0I<O tenhamosT temT no tenhasT tendeT tenhaT Avoc!B tenhamT A<sB I5-I5I0I<O Hnfinitivo impessoal simples ter haver Hnfinitivo pessoal simples termos haver terdes haveres terem haver Hnfinitivo impessoal composto ter tido ter havido Hnfinitivo pessoal composto termos tido ter havido terdes tido teres havido terem tido ter havido RA60ICIRIO RA@@A7O tido havido ,36857IO tendo havendo SER I57ICA0I<O 5resente somos estou sois est&s so est& 5retrito imperfeito ramos estava reis estavas eram estava 5retrito perfeito "omos estive "Zstes estiveste "oram estive 5retrito mais+que+perfeito simples "Zramos estivera "Zreis estiveras "oram estivera =uturo imperfeito seremos estarei sereis estar&s sero estar& 5retrito perfeito composto temos sido tenho estado tendes sido tens estado t!m sido tem estado 5retrito mais+que+pqerfeito composto tnhamos sido tinha estado

tereis teriam

havereis haveriam teramos havido tereis havido teriam havido

no tenhaisT

havermos haverdes haverem

termos havido terdes havido terem havido

ESTAR estamos estais esto ast&vamos est&veis estavam estivemos estivestes estiveram estivramos estivreis estiveram estaremos estareis estaro temos estado tendes estado t!m estado tnhamos estado

sou s era eras era "ui "Zste "oi "Zra "Zras "Zra serei ser&s ser& tenho sido tens sido tem sido tinha sido

tinhas sido tinha sido terei sido ter&s sido ter& sido

tnheis sido tinham sido

seja sejas seja "Zsse "Zsses "Zsse "Zr "ores "Zr tenha sido tenhas sido tenha sido tivesse sido tivesses sido tivesse sido tiver sido tiveres sido tiver sido

seria serias seria teria sido terias sido teria sido

tinhas estado tinha estado =uturo perfeito composto teremos sido terei estado tereis sido ter&s estado tero sido ter& estado @8Vc850I<O 5resente sejamos esteja sejais estejas sejam esteja 5retrito imperfeito "Zssemos estivesse "Zsseis estivesses "Zssem estivesse =uturo imperfeito "ormos estiver "ordes estiveres "orem estiver 5retrito perfeito composto tenhamos sido tenha estado tenhais sido tenhas estado tenham sido tenha estado 5retrito mais+que+perfeito composto tivssemos sido tivesse estado tivsseis sido tivesses estado tivessem sido tivesse estado =uturo perfeito composto tivermos sido tiver estado tiverdes sido tiveres estado tiverem sido tiver estado CO57ICIO5A/ Hmperfeito seramos estaria sereis estarias seriam estaria 5erfeito composto teramos sido teria estado tereis sido terias estado teriam sido teria estado I2R36A0I<O sejamosT s!deT sejamT A<sB estejamosT estaiT estejamT A<sB I5-I5I0I<O Hnfinitivo impessoal simples Hnfinitivo pessoal simples estar estares estar Hnfinitivo impessoal composto

tnheis estado tinham estado teremos estado tereis estado tero estado

estejamos estejais estejam estivssemos estivsseis estivessem estivermos estiverdes estiverem tenhamos estado tenhais estado tenham estado tivssemos estado tivsseis estado tivessem estado tivermos estado tiverdes estado tiverem estado

estaramos estareis estariam teramos estado tereis estado teriam estado

s!T no sejasT sejaT Avoc!B est& no estejasT estejaT Avoc!B

no sejaisT

no estejaisT

ser ser seres ser sermos serdes serem ter sido

estar estarmos estardes estarem ter estado

ter sido teres sido ter sido

termos sido terdes sido terem sido sido

Hnfinitivo pessoal composto ter estado teres estado ter estado RA60ICIRIO RA@@A7O estado ,36857IO estando *ER4OS REGULARES

termos estado terdes estado terem estado

sendo

*OO ATI*A II -e% I57ICA0I< 5resente (o (amos (o (emos (as (ais (es (aes (a (am (e (em 5retrito imperfeito (ava (&vamos (ia (amos (avas (&veis (ias (ais (ava (avam (ia (iam 5retrito perfeito (ei (amos (i (emos (aste (astes (este (estes (ou (aram (eu (eram 5retrito mais+que+perfeito simples (ara (&ramos (era (ramos (aras (&reis (eras (reis (ara (aram (era (eram =uturo imperfeito (arei (aremos (erei (eremos (ar&s (arais (er&s (erais (ar& (aro (er& (ero 5retrito perfeito composto tenho ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat 5retrito mais+que+perfeito composto tinha ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat =uturo perfeito composto terei ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat I -a% @8Vc850I<O 5resente (a (amos (as (ais (a (am 5retrito imperfeito (esse (ssemos (esses (sseis (esse (essem =uturo imperfeito (er (ermos (eres (erdes (er (erem 5retrito perfeito composto

III

-!%

(o (es (e (ia (ias (ia (i (iste (iu (ira (iras (ira (irei (ir&s (ir&

(imos (is (em (amos (eis (iam (imos (istes (iram (ramos (reis (iram (iremos (irais (iro

(e (es (e (asse (asses (asse (ar (ares (ar

(emos (eis (em (&ssemos (&sseis (assem (armos (ardes (arem

(a (as (a (isse (isses (isse (ir (ires (ir

(amos (ais (am (ssemos (sseis (issem (irmos (irdes (irem

tenha ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat 5retrito mais+que+perfeito composto tivesse ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat =uturo perfeito composto tiver ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat CO57ICIO5A/ Hmperfeito (aria (aramos (eria (eramos (iria (arias (areis (erias (ereis (irias (aria (ariam (eria (eriam (iria 5erfeito teria ^ participiul trecut al ver%ului de conjugat I2R36A0I<O (emos (amos (a (ai (e (ei (e (e (am (a (am (a Rentru celelalte persoane se "olose;te conjunctivul pre1ent. -orma negativ9) no "alesT no "aleiaT no escrevasT no escrevaisT no dividasT no dividaisT I5-I5I0I<O (ar (er (ir ,36857IO (ando pentru conjugarea I) chamando de la chamar (endo pentru conjugarea a II(a) movendo de la mover (indo pentru conjugarea a III(a) dormindo de la dormir (ondo pondo de la p*r DIATEOA PASI* I57ICA0I<O Rresente) sou louvado, (a* somos louvados, (as Rret.imp.) era louvado, (a* ramos louvados, (as Rret.per".) "ui louvado, (a* "omos louvados, (as Rmqp simples) "Zra louvado, (a* "Zramos louvados, (as -uturo imper".) serei louvado, (a* seremos louvados, (as Rret.per".comp) tenho sido louvado, (a* temos sido louvados, (as Rmqp comp.) tinha sido louvado, (a* tnhamos sido louvados, (as -uturo per".) terei sido louvado, (a* teremos sido louvados, (as @8Vc850I<O Rresente) que seja louvado, (a* que sejamos louvados, (as Rret.imp.) que "Zsse louvado, (a* que "Zssemos louvados, (as -uturo imper".) se tiver sido louvado, (a* se tivermos sido louvados, (as Rret.per".) que tenha sido louvado, (a* que tenhamos sido louvados, (as Rmqp comp.) que tivesse sido louvado, (a* que tivssemos sido louvados, (as -uturo per".cp) se tiver sido louvado, (a* se tivermos sido louvados, (as CO57ICIO5A/ Rresente) seria louvado, (a* seramos louvados, (as Rer"eito) teria sido louvado, (a* teramos sido louvados, (as I2R36A0I<O s! louvado, (a* s!de louvados, (as I5-I5I0I<O ser louvado, (a* ser louvados, (as DIATEOA PASI* I57ICA0I<O Rresente) AeuB levanto(me, AtuB levantas(te, A!le, elaB levanta(se, An sB levantamo(nos, Av sB levantais(vos, A!les, elasB levantam(se

(iramos (ireis (iriam

(amos (i (am

Rret.imp.) Rret.per".) Rmqp simples) -uturo imper".)

AeuB levantava(me etc AeuB levantei(me etc AeuB levant&ra(me etc AeuB levantar(me(ei sau AeuB me levantarei etc, AtuB levantar(te(&s, A!le, elaB levantar(se(& An sB levantar(nos(amos, Av sB levantar(vos(eis, A!les, elasB levantar(se(o Rret.per".comp) AeuB tenho(me levantado etc Rmqp comp.) AeuB tinha(me levantado etc -uturo per".) AeuB me terei levantado etc @8Vc850I<O Rresente) que AeuB me levante etc Rret.imp.) que AeuB me levantasse etc -uturo imper".) se AeuB me levantar etc Rret.per".) que AeuB me tenha levantado etc Rmqp comp.) que AeuB me tivesse levantado etc -uturo per".cp) se AeuB me tiver levantado etc CO57ICIO5A/ Rresente) AeuB levantar(me(ia sau eu me levantaria, AtuB levantar(te(ias, A!le, elaB levantar(se(ia, An sB levantar(nos(iamos, Av sB levantar(vos(ieis, A!les, elasB levantar(se(iam Rer"eito) eu me teria levantado sau ter(me(ia levantado etc I2R36A0I<O levanta(te, levante(se* levantamo(nos* levantai(vos, levantem(se

LISTA *ER4ELOR NEREGULATE <er%ele sunt aranjate =n ordine al"a%etic9* dup9 ver%ul titlu se d9 ver%ul dup9 modelul c9ruia se conjug9* eventual se dau indica:ii suplimentare sau e'cep:ii proprii. a+rir a+ster*se acu!ir a!vertir afluir a3re!ir altear*se apra6er atrair +ar+ear +asear ca+er Ind.pr.) Rret. per".) Rmqp) Conj. pre1.) Imper"eito) conj. per".) cair cear co+rir compelir compor concluir part.pass. aberto ter subir preferir concluir prevenir passear pra#er sair passear passear a deschide a =mpiedica, a se a%:ine a se apropia a averti1a, a preveni a curge a ataca a se =n9l:a a(i pl9cea a atrage a %9r%ieri a se %a1a, a "onda

a =nc9pea, a avea, a con:ine cai%o, ca%es, ca%e, ca%emos, ca%eis, ca%em cou%e, cou%este, cou%e, cou%emos, cou%estes, cou%eram cou%era, cou%eras, cou%era, cou%ramos, cou%ereis, cou%eram cai%a, cai%as, cai%a, cai%amos, cai%ais, cai%am cou%esse, cou%esses, cou%esse, cou%ssemos, cou%sseis, cou%essem cou%er, cou%eres, cou%er, cou%ermos, cou%erdes, cou%erem sair a c9dea passear a cina dormir, pp8 coberto a acoperi preferir a o%liga p*r, pp8 composto a comune, a alc9tui a conchide

Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj. imper") Conj. viitor Rart.pass) con!i6er con!oer con!u6ir conse3uir consentir construir Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Imper"eito) Conj. imper") Conj. ".) Rart.pass..) consumir contri+uir convir crer Ind.pr.) Rret. per".) Conj. pre1) !ar Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj. pre1.) Conj. imper".) conj.viitor) !ecair !e!u6ir !escrer !escrever !esco+rir !espe!ir*se !espra6er !estruir !ispor !istri+uir !i6er Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Imper"eito) Conj. imper") Conj. ".) Rart.pass..) !oer !ormir Ind.pr.) Conj. imper") !oer !ormir Ind.pr.) Conj. pre1)

concluo, concluis, conclui, conclumos, conclus, concluem conclu, concluste, concluiu, conclumos, conclustes, concluram conclura, concluras, conclura, concluramos, conclureis, concluram conclusse, conclusses, conclusse, conclussemos, conclusseis, conclussem concluir, conclures, concluir, concluirmos, concluirdes, conclurem concludo di#er a conveni* a "i de acord cu doer a(i "i mil9, a se emo:iona produ#ir a conduce preferir a o%:ine, a ajunge, a parveni sentir a consim:i a construi construo, constr is A(uisB, constr i A(uiB, construmos, construs, constroem A(uemB constru, construste, construiu, construmos, construstes, construram construra, construras, construra, construramos, construreis, construram constra, construas, construa, construamos, construeis, construam construsse, construsses, construsse, construssemos, construsses, construssem construir, construres, construir, construirmos, construirdes, construirem construdo subir a consuma, a u1a concluir a contri%ui vir a conveni, a "i de acord a crede creio, cr!s, cr!, cremos, credes, cr!em cri, cr!ste, creu, cremos, cr!stes, creram creia, creias, creia, creiamos, creiais, creiam a da dou, d&s, d&, damos, dais, do dei, deste, deu, demos, destes, deram dera, deras, dera, deramos, dreis, deram d!, d!s, d!, demos, deis, d!m desse, desses, desse, dssemos, dsseis, dessem der, deres, der, dermos, derdes, derem sair a decade produ#ir a deduce crer a deveni incredul escrever a descrie dormirM ppY descoberto a descoperi pedir a concedia, a trimite, a lansa pra#er a nu(i pl9cea construir a distruge por, ppY disposto a dispune concluir a distri%ui a spune, a 1ice digo, di1es, di1, di1emos, di1eis, di1em cconstru, construste, construiu, construmos, construstes, construram construra, construras, construra, construramos, construreis, construram constra, construas, construa, construamos, construeis, construam construsse, construsses, construsse, construssemos, construsses, construssem construir, construres, construir, construirmos, construirdes, construirem construdo, moer a durea a dormi construo, constr is A(uisB, constr i A(uiB, construmos, construs, constroem A(uemB construsse, construsses, construsse, construssemos, construsses, construssem moer a durea a dormi durmo, dormes, dorme, dormimos, dormis, dormem durma, durmas, durma, durmamos, durmais, durman

ele3er enco+rir entre3ar e4uivaler escrever estar Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. "uturo) estrear e)cluir e)pe!ir e)por e)trair fa6er Ind.pr.) -uturo) Rret. per".) Rmqps) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. ".) Imperativ) Rart.pass..) ferir fri3ir Ind.pr.) fol'ear fu3ir 3an'ar 3astar 3ear 3or,ear 3ran,ear 'aver Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. ".) impe!ir impor incluir in!u6ir influir inserir interferir intervir intro!u6ir ir

a alege a acoperi, a ascunde a remite a echivala a scrie a "i AdeterminatB estou, est&s, est&, estamos, estais, esto estive, estiveste, est!ve, estivemos, estivestes, estiveram estivera, estiveras, estivera, estivramos, estivreis, estiveram esteja, estejas, esteja, estejamos, estejais, estejam estivesse, estivesses, estivesse, estivssemos, estivsseis, estivessem estiver, estiveres, estiver, estivermos, estiverdes, estiverem passear a "olosi pentru prima dat9 concluir a e'clude* a se dep9rta pedir a e'pedia p*rM ppY exposto a e'pune sair a e'trage, a AseB retrage a "ace "a#o, "a1es, "a1, "a1emos, "a1eis, "a1em "arei, "ar&s, "ar&, "aremos, "areis, "aro "i1, "i1este, "!1, "i1emos, "i1estes, "i1eram "i1era, "i1eras, "i1era, "i1ramos, "i1reis, "i1eram "a#a, "a#as, "a#a, "a#amos, "a#ais, "a#am "i1esse, "i1esses, "i1esse, "i1ssemos, "i1sseis, "i1essem "i1er, "i1eres, "i1er, "i1ermos, "i1erdes, "i1erem "a1e* "a1ei "eito preferir a r9ni a "rige "rijo, "reges, "rege, "rigimos, "rigis, "regem passear a r9s"oi subir a "ugi pp8Y ganho a c;tiga pp8Y gasto a "olosi passear a =nghe:a passear a vocali1a* a ciripi passear a =ns9mn:a un teren a avea hai, h&s, h&, havemos, haveis, ho houve, houveste, houve, houvemos, houvestes, houveram houvera, houveras, houvera, houvramos, houvreis, houveram haja, hajas, haja, hajamos, hajais, hajam houvesse, houvesses, houvesse, houvssemos, houvsseis, houvessem houver, houveres, houver, houvermos, houverdes, houverem pedir p*rM pp8 imposto concluir produ#ir concluir preferir preferir vir produ#ir a =mpiedica a impune a include a induce a in"luen:a a insera a inter"era a interveni a introduce a merge, a se duce

pp8 eleito cobrir pp8 entrego valer pp8 escrito

Ind.pr.) vou, vais, vai, vamos, ides, vo Rret. per".) "ui, "Zste, "oi, "omos, "Zstes, "oram Rmqps) "Zra, "Zras, "Zra, "oramos, "oreis, "Zram -uturo simp) irei, i&s, ir&, iremos, ireis, iro Conj.pre1.) v&, v&s, v&, vamos, vades, vo Conj. imper") "Zsse, "Zsses, "Zsse, "ossemos, "osseis, "Zssem Conj. "uturo) "Zr, "Zres, "Zr, "ormos, "ordes, "orem In"in. pass.) ir, ires, ir, irmos, irdes, irem ,a6er Ind.pr.) ler lu6ir manter me!iar me!ir mentir moer Ind.pr.) Rret. per".) Imper"ect Rart.pass..) nomear o+ter o!iar Ind.pr.) Conj.pre1.) opor ouvir Ind.pr.) Conj.pre1.) (((, (((, ja1, (((, (((, ja1em crer produ#ir ter odiar pedir mentir a 19cea, a sta =ntins a citi a luci

a hr9ni, a =ntre:ine a =mp9r:i =n dou9 a m9sura a min:i a m9cina mZ, m is, m i, moemos, moeis, moem mo, moeste, moeu, moemos, moestes, moeram moa, moas, moa, moamos, moeis, moiam modo passear ter a numi

a o%:ine a ur=, a detesta odeio, odeias, odeia, odiamos, odiais, odeiam odeie, odeies, odeie, odiemos, odieis, odeiem p*rM pp8Y oposto a opune a au1i ou#o Aoi#oB, ouves, ouve, ouvimos, ouvis, ouvem ou#a Aoi#aB ou#as Aoi#asB, ou#a Aoi#aB, ou#amos Aoi#amosB, ou#ais Aoi#aisB, ou#am Aoi#amB

pa3ar pp8Y pago a pl9ti pe!ir a cere Ind.pr.) pe#o, pedes, pede, pedimos, pedis, pedem Conj.pre1.) pe#a, pe#as, pe#a, pe#amos, pe#ais, pe#am passear a se plim%a Ind.pr.) passeio, passeias, passeia, passeamos, passeais, passeiam Conj.pre1.) passeie, passeies, passeie, passeemos, passeeis, passeiem per!er a pierde Ind.pr.) perco, perdes, perde, perdemos, perdeis, perdem Conj.pre1.) perca, percas, perca, percamos, percais, percam perfa6er fa#er a per"ec:iona, a completa perse3uir seguir a urm9ri po!er a putea Ind.pr.) posso, podes, pode, podemos, podeis, podem Rret. per".) pude, pudeste, pude, pudemos, pudestes, puderam Rmqps) pudera, puderas, pudera, pudramos, pudreis, puderam Conj.pre1.) possa, possas, possa, possamos, possais, possam Conj. imper") pudesse, pudesses, pudesse, pudssemos, pudsseis, pudessem Conj. "uturo) puder, puderes, puder, pudermos, puderdes, puderem polir a ;le"ui Ind.pr.) pulo, pules, pule, polimos, polis, pulem Conj.pre1.) pula, pulas, pula, pulamos, pulais, pulam p9r a pune

Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) -uturo simp) Imper"ect) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. "uturo) In"in. pass.) Rart. pass.) possuir pra6er Ind.pr.) Rret. per".) Conj. imper") Conj. "uturo) preferir Ind.pr.) Conj.pre1.) prevenir Ind.pr.) Conj.pre1.) pro!u6ir Ind.pr.) pro3re!ir prosse3uir proi+ir Ind.pr.) Conj.pre1.) provir 4uerer Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. ".)

ponho, p$es, p$e, pomos, pondes, p$em pus, puseste, pZs, pusemos, pusestes, puseram pusera, puseras, pusera, pusramos, pusreis, puseram porei, por&s, por&, poremos, poreis, poro punha, punhas, punha, p.nhamos, p.nheis, punham ponha, ponhas, ponha, ponhamos, ponhais, ponham pussesse, pussesses, pussesse, pussssemos, pusssseis, pussessem puser, puseres, puser, pusermos, puserdes, puserem pZr, pores, pZr, pormos, pordes, porem pZsto, (a, (os, (as concluir a poseda, a avea a pl9cea AcuivaB (((, (((, pra1, (((, (((, pra1em vo (((, (((, prouve, (((, (((, prouveram (((, (((, prouvesse, (((, (((, prouvessem (((, (((, prouver, (((, (((, prouverem a pre"era pre"iro, pre"eres, pre"ere, pre"erimos, pre"eris, pre"erem pre"ira, pre"iras, pre"ira, pre"iramos, pre"irais, pre"iram a preveni previno, prevines, previne, prevenimos, prevenis, previnem previna, previnas, previna, previnamos, previnais, previnam a produce produ1o, produ1es, produ1, produ1imos, produ1is, produ1em prevenir a progresa preferir a continua* a urm9ri a inter1ice pro%o, pro%es, pro%e, proi%imios, proi%is, pro%em pro%a, pro%as, pro%a, proi%amos, proi%ais, pro%am vir a proveni a vrea, a avea nevoie de quero, queres, quere, queremos, quereis, querem quis, quiseste, quis, quisemos, quisestes, quiseram quisera, quiseras, quisera, quisramos, quisrais, quiseram queira, queiras, queira, queiramos, queirais, queiram quisesse, quisesses, quisesse, quisssemos, quissseis, quisessem quiser, quiseres, quiser, quisermos, quiserdes, quiserem

recear*se passear a(i "i "ric9 reco+rir cobrir a reacoperi reconstruir construir a reconstrui recrear*se passear a AseB recrea re!u6ir produ#ir a reduce referir preferir a se re"eri refletir preferir a re"lecta relampa3uear passear a lumina, a "ulgera reler ler a reciti relu6ir produ#ir a str9luci reme!iar odiar a remedia repetir preferir a repeta repor p*rM pp8 reposto a repune repro!u6ir produ#ir a reproduce re4uerer a cere, a recalama Ind.pr.) requeiro, requeres, requere, requeremos, requereis, requerem Conj.pre1.) requeira, requeiras, requeira, requeiramos, requeirais, requeiram ressentir*se sentir a resim:i reter ter a re:ine rever ver a revedea

revestir*se rir Ind.pr.) Conj.pre1.) ro!ear sa+er Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. ".) sair Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Imper"eito) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. ".) Rart.pass..) sa4uear satisfa6er sau!ar Ind.pr.) Conj.pre1.) se3uir semear sentir Ind.pr.) Conj.pre1.) ser Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Imper"eito) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. "uturo) Imperativo) servir so+revir soer sorrir su+ir Ind.pr.) su+screver*se su+stituir su3erir supor trair trans3re!ir transpor ter

preferir rio, ris, ri, rimos, rides, riem ria, rias, ria, riamos, riais, riam passear

a se =m%r9ca din nou a rde a =mprejmui

a ;ti sei, sa%es, sa%e, sa%emos, sa%eis, sa%em sou%e, sou%es, sou%e, sou%emos, sou%estes, sou%eram sou%era, sou%eras, sou%era, sou%ramos, sou%reis, sou%eram sai%a, sai%as, sai%a, sai%amos, sai%ais, sai%am sou%esse, sou%esses, sou%esse, sou%ssemos, sou%sseis, sou%essem sou%er, sou%eres, sou%er, sou%ermos, sou%erdes, sou%erem a ie;i saio, sais, sai, saemos, sas, saem sa, saste,saiu, samos, sastes, saram sara, saras, sara, saramos, sareis, sairam saa, saas, saa, saamos, saeis, saam saia, saias, saia, saiamos, saiais, saiam sasse, sasses, sasse, sassemos, sasseis, saissem sar, sares, sar, sarmos, sardes, sarem sado passear a seca fa#er a satis"ace a saluta* a "elicita sa.do, sa.das, sa.da, saudamos, saudeis, sa.dam sa.de, sa.des, sa.de, saudemos, saudeis, sa.dem preferir a urma passear a sem9na A%oa%eB a sim:i sinto, sentes, sente, sentimos, sentis, sentem sinta, sintas, sinta, sintamos, sintais, sintam a "i sou, s, , somos, sois, so "ui, "Zste, "oi, "omos, "Zstes, "oram "Zra, "Zras, "Zra, "oramos, "orais, "Zram era, eras, era, ramos, reis, eram seja, sejas, seja, sejamos, sejais, sejam "Zsse, "Zsses, "Zsse, "ossemos, "osseis, "Zssem "Zr, "Zres, "Zr, "ormos, "ordes, "orem s!* s!de preferir a servi vir a surveni moer a o%i;nui rir a surde, a rde a urca su%o, so%es, so%e, su%imos, su%is, so%em escrever a su%scrie, a se semna concluir a su%stitui preferir a sugera p*rM ppY suposto a presupune cair progredir p*rM pp8Y transporto a tr9da a contraveni a trece peste, a apune a avea, a :ine

Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Imper"eito) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. "uturo) tossir tra!u6ir tra6er Ind.pr.) Rret. per".) Rmqps) Conj.pre1.) Conj. imper") Conj. "uturo)

tenho, tens, tem, temos, tendes, t!m tive, tivestes, tiveu, tivemos, tivestes, tiveram tivera, tiveras, tivera, tivramos, tivreis, tiveram tinha, tinhas, tinha, tinhamos, tinhais, tinham tenha, tenhas, tenha, tenhamos, tenhais, tenham tivesse, tivesses, tivesse, tivssemos, tivsseis, tivessem tiver, tiveres, tiver, tivermos, tiverdes, tiverem dormir a tu;i produ#ir a traduce a aduce trago, tra1es, tra1, tra1emos, tra1eis, tra1em trou'e, trou'es, trou'e, trou'emos, trou'eis, trou'eram trou'era, trou'eras, trou'era, trou'ramos, trou'reis, trou'eram traga, tragas, traga, tragamos, tragais, tragam trou'esse, trou'esses, trou'esse, trou'ssemos, trou'sseis, trou'essem trou'er, trou'eres, trou'er, trou'ermos, trou'erdes, trou'erem

valer a valora Ind.pr.) valho, vales, vale, valemos, valeis, valem Conj.pre1.) valha, valhas, valha, valhamos, valhais, valham ver a vedea Ind.pr.) vejo, v!s, v!, vemos, v!des, v!em Rret. per".) vi, viste, viu, vimos, vistes, viram Rmqps) vira, viras, vira, vramos, vreis, viram Conj.pre1.) veja, vejas, veja, vejamos, vejais, vejam Conj. imper") visse, visses, visse, vssemos, vsseis, vissem Conj. "uturo) vir, vires, vir, virmos, virdes, virem Rart. pass.) visto vestir preferir a =m%r9ca vir a veni Ind.pr.) venho, vens, vem, vimos, vindes, v!m Rret. per".) vim, vieste, veio, viemos, viestes, vieram Rmqps) viera, vieras, viera, viramos, vireis, vieram Imper"eito) vinha, vinhas, vinha, vinhamos, vinheis, vinham Conj.pre1.) venha, venhas, venha, venhamos, venhais, venham Conj. imper") viesse, viesses, viesse, vissemos, visseis, viessem Conj. "uturo) vier, vieres, vier, viermos, vierdes, vierem Rart. pass.) vindo ,erundio) vindo

APE NDICE
DERI*APQO PRRPRIA *a!e7 *!a!e7 *e6:a;7 *!<o7 *ura ami#ade habilidade intrepide# firme#a escurido verdura L e'prim9 starea, situa:ia prietenie =ndemnare curaj "ermitate o%scuritate verdea:9

*<o7 *=<o7 *s<o7 *a!a7 *i!a7 *mento7 *!ura L e'prim9 ac:iune sau re1ultatul ac:iunii unio unire, uniune direo direc:ie confuso con"u1ie, tul%urare, nelini;te, ru;ine chegada sosire

chamamento quebradura saida *tor7 *!or7 *sor7 *eiro7 *ista inventor cantador professor mineiro artista *a3em

chemare, apel rupere, s";iere, ruptur9 ie;ire L e'prim9 persoana care cunoa;te ;i "ace o meserie inventator cnt9re: pro"esor miner artist

L e'prim9 ac:iune, act, "apt9 viagem c9l9torie, voiaj lavagem sp9lat L e'prim9 no:iuni generale AcolectiveB "lota maritim9 "run1i; L e'prim9 ideea grupului de plante de acela;i "el planta:ie de m9slini planta:ie de ar%ori de ca"ea alee %ordurat9 cu verdea:9 vie, podgorie

*a!a7 *a3em armada folhagem *al7 *e!o7 *i!a olival cafQ#al alam!da vinhedo

*eiro7 *eira L denume;te ar%orele, planta castanheiro castan ervilheira ma19re *a!a **a!a L lovitur9 dat9 cu ceva palmada L strngerea a ceva colherada lovitur9 cu palma, p9lmuial9 recolt9, recoltare L ac:iune* stare, "apt mutare, schim%are constan:9 %oal9 ner9%dare mar'ism socialism

*an=a7 *en=a7 *>ncia7 *encia mudana constncia doena impaci!ncia *ismo L teorie, sistem marxismo socialismo

*ista

L cel care urmea19 sau adopt9 o teorie marxista mar'ist

*in'o7 *in'a7 *6in'o7 *6in'a7 *ito7 *ita L diminutiv voluminho voluma;, c9rticic9 irm#inha surioar9 florinha "loricic9 canito c9:elu; *ete7 *eta7 *e,o7 *ac'o7 *ote7 *oto papelete animale"o riacho ilhote L diminutiv peiorativ hrtioar9 animal mic rule: insuli:9

*<o :ona;7 *6arr<o7 *r<o7 *a=o7 *a=a caso, casaro rapago mulherena homen#arro calorao *?vel7 *@vel7 7 *Avel contestvel indelvel leg)vel *ano7 *ense7 *#s napolitano franc!s

L augmentativ c9soaie "l9c9u mare muiere mare copiloi 19du", ar;i:9

L care poate "i ... contesta%il de neatins li1i%il L arat9 originea geogra"ic9 napolitan "rance1

*al7 *ar7 *<o7 *oso7 *ento7 *esco7 *isco L arat9 con"orma:ia sau originea vicinal l9turalnic angular unghiular* col:uros aldeo s9tesc fortunoso "ericit corpulento corpulent pitoresco pitoresc

FOLOSIREA INDICATI*ULUI P%e.e-te > are acelea;i valori ca =n romne;te) :evanto+me sempre 's seis L m9 scol totdeauna la ;ase* 7hove abundamente L plou9 cu g9leata* 5arto amanh L plec mine* 9uatro anos vo passados L acum patru ani* [le ainda habita888 L el locuie;te =nc9 =n ... P%etK%!t$ !"#e%fe!t$ aB serve;te ca timp al povestirii) !le gostava de ler L lui =i pl9cea s9 citeasc9* %B pre1int9 o ac:iune trecut9 survenit9 =n timpul altei ac:iuni trecute) !le falava enquanto eu escrevia a carta L el vor%ea =n timp ce eu scriam scrisoarea* quando !le era aluno estudava muito L cnd era elev, studia mult* cB se "olose;te adesea =n descrieri) !le tra#ia uma gravata nera L el purta o cravat9 neagr9* dB se poate "olosi =n loc de Condicional imper"eito) eu partia $partiria& se f*sse preciso L a; "i plecat AplecamB dac9 era necesar. P%etK%!t$ #e%fe!t$ .!"#le. "olose;te la redarea unei ac:iuni terminate =n trecut) ?nquanto eu trabalhava entrou no meu quarto L =n timp ce eu lucram, a intrat =n camera mea* Jeu pai chegou ontem 's de# da noite L tat9l meu a sosit ieri la 1ece din noapte* Aisitei a biblioteca L am vi1itat Aam "ost laB %i%lioteca* S foi alguma ve# a :isboaR L a:i "ost vreodat9 la /isa%onah P%etK%!t$ "a!.-L e-#e%fe!t$ A.!"#le. 3! +$"#$.t$B e'prim9 o ac:iune trecut9, anterioar9 unei alte ac:iuni trecute) [le no estava em casa, tinha ido Asau) f*raB ao teatro D el nu era acas9, plecase la teatru. >s " t)nhamos sa)do Asau) sa)ramosB quando o senhor chegou L noi ie;iser9m deja cnd a:i venit dvs AdomnuleB. -orma .!"#le. se poate "olosi) aB =n paralel cu C$-1!+!$-al .!"#le., pentru e'primarea condi:ion9rii ac:iunii) se tivesse !ste livro, eu o dera ao senhor L dac9 ar "i aceast9 carte a mea, v(a; da(o* %B =n propo1i:iile condi:ionale su%ordonate, =n paralel cu I"#e%fe!t$ 1e S b= -t!7$) !le poderia fa#er isto se quisera L el ar putea "ace asta, dac9 ar vrea. -orma .!"#le. se mai poate "olosi de asemenea pentru e'primarea unor ac:iuni trecute a%solute, ne=nso:ite de alte ac:iuni) !le partira ao romper do dia L a plecat =n 1ori. F t %$ !"#e%fe!t$ "olose;te pentru) aB ac:iune =n viitor) falar+lhe+eo amanh L =i voi vor%i mine* aceea;i ac:iune este semni"icat9 de ]ir E infinitiv]*

%B propo1i:iile secundare cnd regenta e'prim9 incertitudine) no est aqui, estar ali L nu(i aici, o "i acolo. P%etK%!t$ #e%fe!t$ +$"#$.t$ e'prim9 ac:iune trecut9, nu prea dep9rtat9 =n timp, terminat9 sau neterminat9) Fenho falado com !le todos os dias L am vor%it cu el =n "iecare 1i Adar pot s9 mai vor%esc ;i acum cu elB* [le tem trabalhado muito esta semana L a muncit mult s9pt9mna aceasta* Fenho estado um pouco constipado, mas " estou melhor L am "ost un pic r9cit, dar acum sunt

%ine. F t %$ #e%fe!t$ "olose;te la) aB e'primarea unei ac:iuni viitoare anterioare unei alte ac:iuni viitoare) quando !le vier, eu " terei comprado o livro L cnd el va veni, eu voi "i cump9rat deja cartea* %B =n propo1i:iile secundare, cnd se e'prim9 incertitudine) quando eu voltar ters feito este trabalho L cnd m9 voi =ntoarce, tu vei "i terminat lucrarea aceasta.

FOLOSIREA CONMUNCTI*ULUI <er%ul la S b= -t!7$ "olose;te pentru e'primarea ac:iunilor ireali1a%ile, dorite, incerte, nesigure, du%itative. @e "olose;te =n "ra1ele secundare condi:ionale. @e "olose;te) 1B =n "ra1ele su%ordonate, dup9 prepo1i:ia que) a > dac9 =n "ra1a regent9 se e'prim9 dorin:9, rug9minte, ordin, necesitate) preciso que fechemos as "anelas L tre%uie s9 =nchidem "erestrele* % > dac9 =n regent9 se e'prim9 =ndoial9, du%iu, ne=ncredere) suponho que no venha L presupun c9 nu vine* c > dac9 =n regent9 se e'prim9 emo:ie, triste:e, mirare, surprindere, team9, regret, compasiune, mil9) tenho m!do que caias L mi(e team9 s9 nu ca1i. 4B =n su%ordonate circumstan:iale) a > de scop Adup9 conjunc:iile paraque, at que etcB* % > de timp, a c9ror ac:iune se petrece =n viitor Adup9 conjunc:iile quando, enquanto, antes que, depois que etc8B* c > condi:ionale Adup9 conjunc:iile p*sto que, contanto que, dado que etc8B* d > concesive Adup9 ainda que, no obstante que etc8B* d+lhe papel para que escreva a carta L d9(i hrtie s9 scrie scrisoarea* disse que esperaria at que chegasse o trem L a spus c9 va a;tepta s9 soseasc9 trenul* telegrafe+me logo que o senhor chegue L telegra"ia:i(mi cnd sosi:i* !le vira a no ser que se"a starefado L sose;te dac9 nu va "i ocupat* ainda que se"a dif)cil, estou disposto a a"ud+ lo L ct ar "i de greu, sunt dispus s9 v9 ajut. >ot/) =n portughe1a actual9 se "olose;te F t %$ 1e S b= -t!7$, care e'prim9 o ac:iune anterioar9 momentului vor%irii, ;i care ac:iune preced9 o alt9 ac:iune din viitor. F t %$ 1e S b= -t!7$ se "olose;te) aB =n condi:ionale secundare dup9 se, exceto se, salvo seY se fi#er bom tempo amanh, darei um passeio L dac9 mine va "i timp "rumos, voi "ace o plim%are* %B =n circumstan:iale de timp dup9 quando, enquantoY farei aquilo quando puder L voi "ace asta cnd pot Avoi puteaB. 7up9 alte conjunc:ii se "olose;te P%e.e-te 1e S b= -t!7$) ainda que corramos no o alcanaremos L dac9 alerg9m nu(l ajungem din urm9. WB =n secundare atri%utive care preci1ea19 atri%utul posi%il sau necesar) eu procurava um homem que falasse portugu!s L c9utam un om care s9 vor%easc9 portughe1a. 7ar) eu conhecia um homem que falava portugu!s L eu cuno;team un om care vor%ea portughe1a. ?n aceste ca1uri se poate "olosi ;i F t %$ 1e S b= -t!7$) t*da a pessoa que disser isso no tem ra#o L cine AvaB spune asta, gre;e;te. CB =n e'presii consacrate) no me digas isto\M viva a liberdade\

FOLOSIREA CONDIIONALULUI C$-1!+!$-al I"#e%fe!t$ "olose;te la e'primarea condi:iei dac9 ac:iunea se poate =ndeplini =n pre1ent sau =n viitor) dar+lho+ia se pedisse L i l(a; da dac9 mi(ar cere.

C$-1!+!$-al +$"#$.t$ e'prim9 condi:ia pentru ac:iune trecut9) eu teria sido feli# se tivesse tomado os teus conselhos L a; "i "ost "ericit dac9 :i( ar "i ascultat s"aturile. C$-1!+!$-al se mai poate "olosi) aB pentru "ra1e du%itative) seria verdadeR L o "i adev9rath

%B pentru adresarea pre1ent9 politicoas9) no poderia di#er+meR888 L mi(a:i putea AdvsB spuneh... C$-1!+!$-al se utili1ea19 ;i pentru o ac:iune viitoare, urm9toare unei ac:iuni trecute Aviitorul =n trecutB) disse que viria L a 1is c9 vine Ac9 va veniB Aa 1is c9 ar veniB.

ACORDAREA SU4MONCTI*ULUI CU INDICATI*UL SI CONDIIONALUL

0impul regentei Indicativo presente

Indicativo -uturo imper"eito

Indicativo Rretrito imper"eito Rretrito per"eito Rretrito mqp Condicional presente

@u%ordonata =n raport de ac:iune ( simultan9 sau ( @u%juntivo presente posterioar9 creio que venha L cred c9 vii Ac9 vei veniB ( anterioar9 ( @u%juntivo pretrito imper"eito sau ( @u%juntivo pretrito per"eito creio que viesses creio que tenhas vindo ( posterioar9 presente @u%juntivo sau "uturo imper"eito @u%juntivo crerei que venhas crerei se vieres ( simultaneitate ( pretrito imper"eito @u%juntivo sau posteritate cria que viesses cri que viesses crera que viesses creria que viesses ( anterioritate cria que tivesses vindo cri que tivesses vindo crera que tivesses vindo creria que tivesses vindo ( pretrito mais(que(per"eito @u%juntivo

CUPRINS
Introducere . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5o:iuni preliminare A/-AV308/ . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Consoane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7i"eren:e de pronun:are =ntre Rortugalia ;i Vra1ilia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Accentul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7ivi1iunea sila%ic9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Conjugarea ver%elor ser ;i estar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fer, haver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . <er%ele regulate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre A60ICO/ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre @8V@0A50I< . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre prepo1i:ii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aer . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre prepo1i:ii Acontinuare ;i "inalB. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre adjectiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . =a#er . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ,radul adjectivelor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (i#er . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre numerale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jodificar, possuir, introdu#ir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre pronume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Air . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5*r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre adjective ;i pronume inde"inite. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre pronumele personal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5assear, premiar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :er, crer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7air, sair, atrair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9uerer, ensaiar, apoiar, conluiar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2odi"ic9ri ortogra"ice ;i "onetice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Baber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . <er%ele au'iliare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5oder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . In"initiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Indicativ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7aber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Condi:ional, conjunctiv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Fra#er . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Imperativ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Jedir, ouvir, pedir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . In"initivul personal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5erder, valer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 W C C X X [ \ 11 1W 1C 1[ 1j 1\ 4i 4i 41 44 4W 4C 4X 4Y 4[ 4j Wi W1 WW WC WC W[ Wj W\ Ci C1 C4 CW CW CC CX CX CY C[ Cj C\ Xi

,erun1iu, participiu, anumite construc:ii ver%ale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5rover, requerer, parir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rarticipiul trecut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aestir, agredir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . <er%e au'iliare accidentale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7obrir, moscar, resfolegar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . <er%e cu conjugare incomplet9. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sa#er, moer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7in nou despre prepo1i:ii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . =rigir, fugir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre adver%. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7onstruir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre conjunc:ii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . %piedar+se. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7espre interjec:ii, punctua:ie, "al;i prieteni. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aoar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6ecapitularea ;i sistemati1area conjug9rilor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

X1 X1 X4 XC XY XY X[ Xj X\ Yi Y1 Y4 YC YX YX Y[ Yj

Você também pode gostar