Você está na página 1de 120

T.S.

ELIOTT

NOTAS PARA UMA DEFINIO DE CULTURA

Editora Perspectiva 1988

T.S.Eliott Notas para uma definio de cultura Prefcio de Nelson Asc er Editor! Pers"ecti#! T$t%lo do ori&in!l e' in&l(s) Notes Towards the Definition of Culture Co"*ri& t + F!,er !nd F!,er Li'ited E-%i"e de re!li.!/0o Tr!d%/0o) 1er!ldo 1erson de So%.!2 Re#is0o) Pl$nio M!rtins Fil o2 Prod%/0o) Pl$nio M!rtins Fil o e Cristin! A*%'i F%tid!

Cole/0o De,!tes Diri&id! "or 3. 1%ins,%r& De,!tes 456 Direitos de l$n&%! "ort%&%es! reser#!dos 7 EDITORA PERSPECTI8A S.A A#. 9ri&!deiro L%$s Ant:nio; <=46 =5>=5 ? S0o P!%lo ? SP ? 9r!sil Telefones) @@6A@<@@B@@6AC@D@ 5E@@

A PHILIP MAI !T Com "ratido e admirao

SUMFRIO

O Conser#!doris'o de Eliot ....................................................................... E Prefcio 7 Edi/0o de 5EC4 ........................................................................... 5E Prefcio 7 Pri'eir! Edi/0o .......................................................................... 45 Introd%/0o ................................................................................................... 4< 5. Os Tr(s Sentidos de GC%lt%r!H ................................................................ << 4. A Cl!sse e !s Elites ................................................................................. >E <. Unid!de e Di#ersid!de) ! Re&i0o ............................................................ CD >. Unid!de e Di#ersid!de) Seit! e C%lto ..................................................... @D 6. U'! Not! So,re C%lt%r! e Pol$tic! .........................................................5=6 C. Not!s so,re Ed%c!/0o e C%lt%r!) e Concl%s0o ........................................55E APINDICE) A Unid!de d! C%lt%r! E%ro"Ji! ............................................5<D

O CONSER8ADORISMO DE ELIOT

De"ois d!s -%!se infinit!s re!#!li!/Kes ! -%e ! s%Leit! c!d! no#! #ertente cr$tic!; ! "oesi! de T. S. Eliot "!rece ter se% l%&!r !sse&%r!do entre os "ontos c%l'in!ntes d! i'!&in!/0o cri!ti#! deste sJc%lo. E',or! !s o"iniKes se di#id!' ! res"eito de -%!is seL!' se%s 'el ores "oe'!s os r!dic!is d! L%#ent%de o% os el!,or!d!'ente 'edit!ti#os d! 'ei! id!de ; J certo -%e ! re#ol%/0o re"resent!d! "or Prufroc# M5E5DN; Poems M5E4=N; The $aste Land M5E44N e The Hollow Men M5E46N '!rco% %' indisc%t$#el "onto de infleO0o n! c%r#! d! "oesi! de l$n&%! in&les! e; sendo est! "!rtic%l!r'ente infl%ente; !,ri% t!',J' #rios c!'in os ino#!dores "!r! ! !rte "oJtic! ocident!l. Not with a %an" %ut a whimper; n0o co' %' estrondo; '!s co' %'! es"Jcie de l!'Pri! silencios!; Eliot torno% corri-%eir!s co'"!r!/Kes estr!n !s E co'o ! de %' fi' de t!rde co' %' "!ciente !nestesi!do so,re ! 'es! Mde o"er!/0oN; !,it%o% o%#idos se-%iosos de c!d(nci!s 'elodios!s !os rit'os s"eros d! f!l!; fr%stro% !s eO"ect!ti#!s dos -%e #i!' n! "oesi! %' di#erti'ento fcil; 'in!ndoA! co' cit!/Kes er%dit!s e re-%erendo; de#ido ! s%! sint!Oe el$"tic!; %'! !ten/0o eO!%sti#!. Se The $aste Land J s%! o,r! '!is f!'os! dess! f!se; The Hollow Men J o "oe'! -%e eO"ress! de 'odo '!is conciso; discret!'ente !l%si#o e deses"er!do; ! #is0o de '%ndo do "oet! Lo#e'. &ourne' of the Ma"i M5E4DN L re#er,er! %' "ens!'ento diferente; %' "ens!'ento -%e; ,%sc!ndo es"er!n/!s Mse&%ndo ! decl!r!/0o f!'os!N n! i&reL! !n&lic!n!; n! 'on!r-%i! ,ritQnic! e no cl!ssicis'o !rt$stico; !tin&iri! s%! '!is !',icios! '!teri!li.!/0o "oJtic! e' (our )uartets Mconcl%$dos e' 5E>4N; e con-%ist!ri! "!r! se% !%tor !s '!is #!ri!d!s !nti"!ti!s. N0o -%e Eliot n0o esti#esse !cost%'!do ! !t!-%es. Se% "ro&r!'! estJtico; t0o !nticon#encion!l -%!nto o dos d!d!$st!s e s%rre!list!s M'!s '!is re!li.!do -%e o delesN; rende%Al e ! des!"ro#!/0o e desconfi!n/! dos 'eios literrios tr!dicion!list!s. S%cede -%e; !o to'!r ess!s "osi/Kes -%e '!nteri! !tJ o fi'

d! #id!; Eliot ro'"e% certo "!cto tcito de !cordo co' o -%!l inconfor'is'o !rt$stico e "ro&ressis'o soci!l e "ol$tico de#eri!' desen#ol#erAse "!r!lel!'ente; endoss!ndo; de 'odo in#ol%ntrio; !-%eles -%e; co'o o L%Rcs st!linist!; &ost!ri!' de #er si'"listic!'ente correl!cion!dos 'odernis'o literrio e "ol$tic! re!cionri!. Co' isso ele crio% %' "ro,le'!; "osterior'ente !&r!#!do "el! !des0o de se% !'i&o E.r! Po%nd !o f!scis'o it!li!no; -%e est lon&e de ter sido !de-%!d!'ente disc%tido. S%! "ros! cr$tic! oferece "ro,le'!s se'el !ntes; de'!nd!ndo %'! disc%ss0o "rS"ri!. T!is "ro,le'!s n0o est0o contidos t!nto e' s%! cr$tic! literri! c%L! contri,%i/0o "!r! o des#el!'ento do fen:'eno "oJtico foi c!"it!l e c%L! infl%(nci! contin%! forte o ,!st!nte "!r! le#!r %' ens!$st! co'o 1eor&e 5= Steiner ! !fir'!r -%e Eliot teri! sido "ro#!#el'ente o Plti'o dos &r!ndes cr$ticos ! n0o l!n/!r '0o d!s desco,ert!s d! lin&T$stic! 'odern! -%!nto e' se%s escritos '!is &eneric!'ente #olt!dos "!r! ! cr$tic! soci!l. Estes co'"Ke' %'! "!rte !"en!s 'inoritri! do conL%nto de s%! "ros!; sendo -%e se% teOto centr!l; onde s%!s "reoc%"!/Kes soci!is e; !tJ certo "onto; "ol$tic!s !"!rece' '!is cl!r!'ente deline!d!s; J "recis!'ente Notes Towards the Definition of Culture; "%,lic!do ori&in!l'ente e' 5E>@; !no e' -%e se% !%tor rece,e% o Pr('io No,el de Liter!t%r!. N0o se tr!t!; se&%r!'ente; do 'el or li#ro do "oet!; ne' t!'"o%co "ode ser consider!do %'! o,r!A"ri'! o%; !o 'enos; %' !"!n !do !,r!n&ente e el%cid!ti#o do iderio conser#!dor. Aind! !ssi'; J %' #ol%'e i'"rescind$#el. U #ri!s r!.Kes "!r! t!nto. E' "ri'eiro l%&!r; tr!t!Ase de %'! tent!ti#! de defini/0o do conceito de c%lt%r! re!li.!d! "or !l&%J' -%e contri,%i% de f!to e "ositi#!'ente "!r! ! c%lt%r!. E' se&%ndo; "or-%e "roc%r! ens!i!r !s ,!ses teSric!s '!is !'"l!s de tod! %'! o,r! "oJtic!; ens!$stic!; dr!'tic! c%L! co'"leOid!de se&%e !,ert! e con#id!ti#! ! %'! sJrie infind#el de eOe&eses. Fin!l'ente; "or-%e #rios tS"icos n0o necess!ri!'ente !-%eles -%e o !%tor L%l&!#! os '!is rele#!ntes desen#ol#idos no li#ro s0o defens#eis e 'erece' ser le#!dos e' consider!/0o. Con#J'; cont%do; sit%!r T. S. Eliot no Q',ito do "ens!'ento "ol$tico e soci!l conte'"orQneo. A %' t!l eOerc$cio; de res%lt!dos for/os!'ente "ro#isSrios; s%,L!.e' riscos ine#it#eis; entre os -%!is o '!is &r!#e J; se' dP#id!; ! tent!/0o de red%.ir ! "oesi! 7 'er! for'%l!/0o de %' rol "rJAdeter'in!do de

GidJi!sH. Ess! tent!/0o cost%'! ser !&r!#!d! "elo ,ito -%e cert!s #ertentes inter"ret!ti#!s sociolo&ic!'ente orient!d!s "oss%e' de Gdesco,rirH; i'"l$cit!s e' c!d! "oe'!; !-%el!s 'es'!s GidJi!sH -%e L !#i!' sido; de for'! '!is o% 'enos feli.; eO"licit!d!s n! "ros!; so,ret%do ! de c!rter '!is ef('ero; do "oet!. No c!so es"ec$fico do escritor !n&loA 55 !'eric!no; t!l !tit%de i'"lic!ri! %'! red%/0o si'"lific!dor! de s%! "oesi! !o se% "osicion!'ento ideolS&ico Mded%.ido; fre-Tente'ente; d!s for'%l!/Kes e'"o,recid!s -%e Eliot l e d!#! e' decl!r!/Kes inte'"esti#!sN; !o in#Js d! leit%r! '!is n%!n/!d! -%e ! "rS"ri! ri-%e.! d! "oesi! "er'itiri! re!li.!r dos referidos "osicion!'entos. Ler %'! d!s "oesi!s '!is dens!s do sJc%lo co'o se fosse ! '!nifest!/0o !t!#i!d! de %'! 'ent!lid!de !%todefinid! co'o conser#!dor! e' "ol$tic!; cl!ssicist! e' liter!t%r! e !n&loAc!tSlic! e' reli&i0o; J '%ito '!is fcil do -%e inter"ret!r; n! !r-%itet%r! e n!s fili&r!n!s dos (our )uartets; o sentido e ! #erd!de de c!d! %'! dess!s to'!d!s de "osi/0o. M!s ne' se'"re ! 'el or cr$tic! se&%e os !t!l os do 'enor esfor/o. A e#ol%/0o do "ens!'ento elioti!no "ercorre% c!'in os e desc!'in os in%sit!dos. Descendente de %'! f!'$li! %nit!rist! d! cl!sse 'Jdi! !lt! d! No#! In&l!terr! r!dic!d! no Est!do s%list! de Misso%ri; Eliot desden o% desde cedo ! seit! d! -%!l se% !#S "!terno !#i! sido "!stor M%'! seit! -%e; so, %' "onto de #ist! ortodoOo; "ode ser consider!d! erJtic! "or reLeit!r o do&'! d! enc!rn!/0o de CristoN e; !ind! cri!n/!; c e&o% ! si'"!ti.!r co' o c!tolicis'o ro'!no. Nos se%s !nos de "SsA&r!d%!ndo e' filosofi!; est%do% o sQnscrito e interesso%Ase "elo ,%dis'o; f!to -%e tr!ns"!rece e' The $aste Land. Por o%tro l!do; L d%r!nte s%! est!d! n! Fr!n/!; no "er$odo i'edi!t!'ente !nterior 7 Pri'eir! 1%err!; '!nifest!r! interesse "el!s idJi!s de C !rles M!%rr!s; %' !ntiADre*f%s!rd; !ntiAse'it! e; "osterior'ente; "rSAf!scist!. Cont%do; ! &r!nde #ir!d! -%e; no fin!l dos !nos 4=; '!rc!ri! ! dire/0o definiti#! de se% "ens!'ento e de s%! #id! foi; "!r! todos os efeitos; 'enos r!dic!l; consistindo n! !do/0o d! cid!d!ni! ,ritQnic! e n! con#ers0o !o !n&lic!nis'o. C!,e o,ser#!r -%e ess!s for!' !tit%des conscientes e lon&!'ente "ens!d!s de %' norteA!'eric!no #ol%nt!ri!'ente eOil!do n! E%ro"! e -%e el!s se ori&in!r!' n0o sS n!s !n&Psti!s indi#id%!is do "oet!; co'o t!',J' e' %'! lon&! refleO0o !cerc! dos destinos d! c%lt%r! ocident!l. 54

Se&%ndo o cr$tico Nort ro" Fr*e; t!l refleO0o teri! le#!do Eliot ! %'! teori! do Gdecl$nioH dess! c%lt%r!) De !cordo co' est!; o "ice d! ci#ili.!/0o foi !lc!n/!do n! Id!de MJdi!; -%!ndo ! socied!de; ! reli&i0o e !s !rtes eO"ress!#!' %' conL%nto co'%' de critJrios e #!lores. Isso n0o -%er di.er -%e !s condi/Kes de #id! er!' 'el ores ent0o %' ite' c%L! i'"ortQnci! de#eri! ser 'ini'i.!d! '!s -%e ! s$ntese c%lt%r!l d! Id!de MJdi! si',oli.! %' ide!l de co'%nid!de e%ro"Ji!. Tod! ! istSri! "osterior re"resent! %'! de&eneresc(nci! desse ide!l. O cristi!nis'o se deco'"Ke e' n!/Kes; ! I&reL! e' eresi!s e seit!s; o con eci'ento e' es"eci!li.!/Kes; e o fi' do "rocesso J o -%e o escritor est "es!ros!'ente o,ser#!ndo e' se% "rS"rio te'"o G! desinte&r!/0o d! crist!nd!de; ! deterior!/0o de %'! cren/! co'%' e de %'! c%lt%r! co'%'H.
Ess! #is0o; e',or! s%stent!d! t0o 7 es-%erd! -%!nto est!#! Villi!' Morris; J '!is con&eni!l ! !"olo&ist!s c!tSlicos t!is co'o C esterton; e ! cr$ticos literrios co'o E.r! Po%nd; c%Lo conceito de G%s%r!H res%'e ,o! "!rte de s%! de'onolo&i!. A cr$tic! soci!l de Eliot; e '%ito de s%! cr$tic! literri!; en-%!dr!Ase nesse es-%e'!. Ele; %nifor'e'ente; o"KeAse ! teori!s do "ro&resso -%e recorre' 7 !%torid!de d! e#ol%/0o; e des"re.! escritores -%e; co'o U. 1. Vells; tent!' "o"%l!ri.!r %' "onto de #ist! "ro&ressist!. A Gdesinte&r!/0oH d! E%ro"! co'e/o% "o%co de"ois d! J"oc! de D!nte2 %'! Gred%/0oH de todos os !s"ectos d! c%lt%r! te' !tor'ent!do ! In&l!terr! desde ! r!in ! Anne2 o sJc%lo WIW foi %'! er! de "ro&ressi#! Gde&r!d!/0oH2 nos Plti'os cin-Tent! !nos !s "ro#!s do Gdecl$nioH s0o #is$#eis e' c!d! setor d! !ti#id!de %'!n!. Eliot !dot! t!',J' o rec%rso retSrico; "resente e' NeX'!n e o%tros; de !fir'!r -%e GU d%!s e !"en!s d%!s i"Steses s%stent#eis ! res"eito d! #id!) ! c!tSlic! e ! '!teri!list!H. O -%e -%er -%e n0o seL! %'! d!s d%!s; incl%indo o "rotest!ntis'o; os "rinc$"ios dos whi"s; o li,er!lis'o e o %'!nis'o; est no 'eio; e for'! conse-Tente'ente %'! sJrie de n!%se!ntes esit!/Kes de tr!nsi/0o; c!d! %'! "ior -%e ! !nterior MNort ro" Fr*e; T* +* !liot An IntroductionN.

E ! defini/0o -%e o "oet! Ste" en S"ender d !o re!cion!ris'o de Eliot n0o desto! d! de Fr*e)
Eliot er!; no sentido '!is ri&oroso do ter'o; %' Gre!cionrioH. Ele re!&i% contr! o n0oAconfor'is'o; o li,er!lis'o; !s idJi!s de "ro&resso e de "erfecti,ilid!de do o'e'. Mel or J

5<

consider!r o o'e' co'o #il e c!$do do -%e deiOAlo o%#ir ! #o. de s%! "rS"ri! consci(nci! e L%l&!rAse se&%ndo se%s "rS"rios critJrios %'!nos. Ele er! %' re!cionrio t!',J' no "ro'o#er s%! idJi! d! E%ro"! d! Id!de MJdi!; n! -%!l !#i! %nid!de de cren/! nos #!lores co'"!rtil !dos "or tod! ! socied!de; e' detri'ento do ocidente 'oderno; co' s%!s 'et!s e #!lores fr!&'ent!dos. Cont%do; !"es!r de ter "ontos de #ist! 'or!is e reli&iosos -%e err!' 'edie#!list!s; ele n0o tin ! nost!l&i! "or esse "!ss!do MSte" en S"ender; !liotN.

E' f!ce d!s e#id(nci!s desenterr!d!s "el! istorio&r!fi!; seri! dif$cil; 'es'o "!r! o '!is e'"edernido conser#!dor M-%e ti#esse; entend!Ase ,e'; ! inte&rid!de e ! inteli&(nci! de EliotN; s%stent!r oLe %'! i'!&e' t0o id$lic! d! Id!de MJdi! e%ro"Ji!. Cont%do; !"es!r do "rS"rio Eliot; s%! cren/! !c!,o% !d-%irindo; e' se%s "oetis!s e ens!ios; %'! f%n/0o e%r$stic!; to'!ndoAse %'! i"Stese de tr!,!l o -%e; "or contr!ste; "er'iti!Al e o,ser#!r se% "rS"rio '%ndo. A "rod%ti#id!de desse G'JtodoH !tin&e o 'Oi'o nos 'el ores "oe'!s; di'in%indo 7 'edid! -%e os te'!s de s%! "ros! se to'!' '!is e '!is &enJricos. O decrJsci'o d! "rod%ti#id!de n0o J; no ent!nto; cont$n%o; "ois #!ri! de !cordo co' o 'eio de eO"ress0o e' -%e o G'JtodoH J e'"re&!do; e se&%ndo ! c!"!cid!de do !%tor e' c!d! 'o'ento d%r!nte ! el!,or!/0o de se%s tr!,!l os. Assi'; s%! #is0o d! istSri! en-%!nto decl$nio n0o o i'"ede de o,ser#!r; n%' ens!io de L%#ent%de; Tradition and the Indi,idual Talent M5E5EN; -%e c!d! no#! o,r! rele#!nte !lter! ! confi&%r!/0o de tod! %'! tr!di/0o; o% seL!; -%e n0o sS o "!ss!do deter'in! o "resente; '!s -%e o in#erso t!',J' ocorre. O "!"el d! tr!di/0o n! s%! "oesi! e cr$tic! literri! J !ss%'ido; e' se%s escritos soci!is; "el! istSri!; co' ! diferen/! de -%e est! !"!rece co'o %'! constr%/0o n! -%!l o !%tor !credit!. Ao contrrio de t!ntos -%e "roLet!r!' s%!s %to"i!s redentor!s no f%t%ro; Eliot i'!&ino% ! s%! no "!ss!do; desc!rt!ndoAse; de "!ss!&e'; de s%!s e#ent%!is f%n/Kes 5> consol!dor!s e !ceit!ndo ! c!r&! de c!rre&!r %'! i'!&e' ne&r! do "resente. Foi isso -%e l e "er'iti% el!,or!r %'! #is0o de#!st!dor! de se% '%ndo; -%e conse&%i% for'%l!r co' '!ior o% 'enor s%cesso e' diferentes "!rtes de s%! o,r!. A des"eito de inP'er!s descontin%id!des; ess! #is0o !"!rece t!nto e' The $aste Land -%!nto e' Notes Towards the Definition of Culture. Pondo de

l!do o conL%nto de #!lores -%e l e ser#ir!' de instr%'ento "!r! o di!&nSstico do "!ciente; o -%!dro -%e s%r&e J s%ficiente'ente !terr!dor "!r! ind%.ir 7 refleO0o; e se "ec! "or !l&o confor'e noto% 1eor&e Steiner J "el! o'iss0o. Afin!l; dificil'ente se "ode !ceit!r -%e %' li#ro #olt!do "!r! ! idJi! de c%lt%r! e s%! dec!d(nci! deiOe de f!.er -%!l-%er refer(nci! ! t%do o -%e; d%r!nte ! Se&%nd! 1%err!; ocorre% co' !s "o"%l!/Kes e%ro"Ji!s. T!l#e. seL! esse se% "rinci"!l "onto ce&o. P!r! '%itos; o%tr! de s%!s f!l !s &r!#es ser o co'"leto des"re.o -%e o !%tor '!nifest! "el!s conce"/Kes -%e 'ostr!' ! c%lt%r! e ! ci#ili.!/0o co'o entid!des "rof%nd!'ente cli#!d!s "or conflitos internos; deri#!dos de interesses !nt!&:nicos. Conced!Ase; entret!nto; ! %'! !nlise conser#!dor! o 'Jrito de "roc%r!r ness!s entid!des !l&%' ti"o de %nid!de o% de contin%id!de; "roc%r! !,it%!l'ente rele&!d! !o es-%eci'ento "elos -%e #(e' no conflito o Pnico 'S#el d! istSri!. O li#ro J "!ss$#el de cr$tic! '!is d%r! no -%e di. res"eito !os se%s desn$#eis; se%s !ltos e ,!iOos. No -%e te' de 'el or; ele conse&%e oferecer %' conceito de c%lt%r! '!is co'"reensi#o -%e o d! 'Jdi! de conser#!dores e "ro&ressist!s; definindo t!',J' co' !&%de.! !s rel!/Kes entre c%lt%r!s re&ion!is e !s centr!is; ,e' co'o dest!s tod!s co' %nid!des c%lt%r!is '!iores; entre'ostr!ndoAse; no &er!l; 'enos elitist! -%e eOi&ente. No -%e te' de "ior; desce !o n$#el de %' "!nfleto "ol$tico e ! %' fr!se!do do&'tico. Ess!s c!r!cter$stic!s decorre' do 'odo co'o o li#ro foi el!,or!do; o% seL!; co'o %'! 56 tent!ti#! ! Plti'! do "oet! de concili!r #ri!s idJi!s; for'%l!d!s e' distintos "l!nos de !,str!/0o e ne' se'"re eO!%sti#!'ente tr!,!l !d!s; n%' conL%nto -%e "ende "!r! ! etero&eneid!de Mc%Lo c!rter est eO"resso no ter'o notes do t$t%lo ori&in!lN. O s!ldo "ositi#o do li#ro J ! !nlise de#!st!dor! -%e re#el!; '!is -%e %' enc!de!'ento c!%s!l; ! desol!/0o de %'! re!lid!de co' ! -%!l Eliot n%nc! fe. !s "!.es. Co'o o,ser#! o est%dioso R!*'ond Villi!'s; n%' ens!io so,re o "oet!)
A desol!/0o; -%e J %' ti"o de disci"lin!; J inteir!'ente s!l%t!r) o GNo#o Conser#!doris'oH; or! e' 'od!; te' sido '%ito ind%l&ente. Se Eliot; -%!ndo lido !tent!'ente; te' o efeito de refre!r !s co'"l!c(nci!s do li,er!lis'o; ele te' t!',J'; -%!ndo lido critic!'ente; o efeito de torn!r i'"oss$#el o conser#!doris'o co'"l!cente. O "rSOi'o "!sso; !o se "ens!r so,re esses !ss%ntos;

de#e ser d!do n%'! dire/0o diferente; "ois Eliot fec o% -%!se todos os c!'in os eOistentes MR!*'ond Villi!'s; Culture and +ociet'N.

Nelson Asc er 5C

Definition) 5. T e settin of ,o%nds2 li'it!tion Mr!reN 5>@< - ./ford !n"lish Dictionar'

PREFFCIO Y EDIO DE 5EC4

Est!s Notas co'e/!r!' ! to'!r for'! "or #olt! do fi' d! Se&%nd! 1%err! M%ndi!l. Z%!ndo 'e foi s%&erido reeditAl!s e' ,roc %r!; reliA!s "el! "ri'eir! #e. de"ois de !l&%ns !nos; es"er!ndo ter -%e reconsider!r !l&%'!s d!s o"iniKes nel!s eO"ress!s. P!r! s%r"res! 'in !; desco,ri -%e n0o tin ! n!d! ! s%,tr!ir; e n!d! !#i! -%e esti#esse dis"osto ! !crescent!r. U'! not!; 7 ". E5; reescre#i) "ode ser !ind! -%e ten ! tent!do di.er '%it! cois! de for'! res%'id! de'!is; e o conceito necessit! de %'! el!,or!/0o 'el or. A-%i e !col tentei 'el or!r %'! fr!se se' !lter!rAl e o sentido. A %' !'i&o; o f!lecido Ric !rd 3ennin&s; de#o ! corre/0o de %'! orto&r!fi! -%e cond%. ! %'! f!ls! eti'olo&i! Mautarch' corri&id! "!r! autar#' n! ". 5>6N. 5E Ulti'!'ente; ti#e o"ort%nid!de de re#er 'in ! cr$tic! literri! !tr!#Js de '!is de -%!rent! !nos e eO!'in!r os desen#ol#i'entos e '%d!n/!s de o"ini0o; e tenciono %' di! s%,'eter 'in ! cr$tic! soci!l !o 'es'o eO!'e. Pois; 7 'edid! -%e %' o'e' !'!d%rece e !d-%ire '!ior eO"eri(nci! do '%ndo; c!,e es"er!r -%e os !nos tr!&!' '%d!n/!s !ind! '!iores e' s%! #is0o dos "ro,le'!s soci!is e "ol$ticos do -%e e' se%s &ostos e o"iniKes no c!'"o d! liter!t%r!. UoLe; "or eOe'"lo; n0o 'e intit%l!ri! %' Gre!list!H tout court; co'o fi. %'! #e.2 diri! -%e so% ! f!#or de '!nter ! 'on!r-%i! e' todo "!$s e' -%e !ind! eOist! %'! 'on!r-%i!. PorJ' ess! -%est0o; !ssi' co'o o%tr!s so,re !s -%!is 'e%s "ontos de #ist! o% 'e% 'odo de eO"ressAlos ten !' '%d!do o% se desen#ol#ido; n0o J !,ord!d! no "resente ens!io. T.S.E. O%t%,ro de 5EC5 4=

PREFFCIO Y PRIMEIRA EDIO

Este ens!io foi inici!do -%!tro o% cinco !nos !trs. U' es,o/o "reli'in!r; so, o 'es'o t$t%lo; foi "%,lic!do e' tr(s nP'eros s%cessi#os do The New !n"lish $ee#l'. A "!rtir desse es,o/o to'o% for'! %' tr!,!l o intit%l!do GC%lt%r!l Forces in t e U%'!n OrderH; "%,lic!do no #ol%'e Prospect for Christendom; edit!do "or M!%rice 9. RecRitt MF!,er; 5E>6N2 %'! re#is0o desse tr!,!l o constit%i o "ri'eiro c!"$t%lo deste li#ro. O se&%ndo c!"$t%lo J re#is0o de %'! !rti&o "%,lic!do no The New !n"lish e,iew; e' o%t%,ro de 5E>6. Incor"orei; n! for'! de !"(ndice; o teOto e' in&l(s de tr(s "!lestr!s r!diof:nic!s "!r! ! Ale'!n !; i'"ress!s so, o t$t%lo Die !inheit der !uropaeischen 0ultur MC!rl U!,el 8erl!&s,%c !ndl%n&; 9erli'; 5E>CN. 45 Ao lon&o deste est%do; recon e/o %'! d$#id! es"eci!l "!r! co' os escritos do C:ne&o 8. A. De'!nt; de C risto" er D!Xson e do f!lecido Prof. [!rl M!nn ei'. \ s%'!'ente necessrio recon ecer est! d$#id! e' &er!l; L -%e n0o 'e referi; e' 'e% teOto; !os dois "ri'eiros escritores; e "!r! co' o terceiro ! 'in ! d$#id! J '%ito '!ior do -%e !"!rent! o conteOto e' -%e disc%to s%! teori!. A"ro#eiteiA'e t!',J' d! leit%r! de %' !rti&o de DXi& t M!cdon!ld e' Politics MNeX ]orRN; de fe#ereiro de 5E>>; intit%l!do GA T eor* of ^Po"%l!r C%lt%re_H2 e de %'! cr$tic! !n:ni'! desse !rti&o n! edi/0o de no#e',ro de 5E>C do 'es'o "eriSdico. A teori! de M!cdon!ld s%r"reendeA'e co'o ! 'el or alternati,a 7 'in ! "rS"ri! -%e e% #i. T.S.E. 3!neiro de 5E>@ 44

INTRODUO

Ac o -%e nossos est%dos de#e' ser t%do 'enos des"ro"osit!dos. Z%ere' ser re!li.!dos co' "%re.! co'o ! M!te'tic!. ACT.N

Me% "ro"Ssito; !o escre#er os c!"$t%los -%e se&%e'; n0o J; co'o "oderi! "!recer ! %' eO!'e oc!sion!l do $ndice; deline!r %'! filosofi! "ol$tic! o% soci!l2 ne' "retendo -%e o li#ro seL! si'"les'ente %' #e$c%lo de 'in !s o,ser#!/Kes so,re #rios tS"icos. Me% o,Leti#o J !L%d!r ! definir %'! "!l!#r!; ! "!l!#r! cultura. Assi' co'o %'! do%trin! sS "recis! ser definid! !"Ss o !"!reci'ento de !l&%'! eresi!; t!',J' %'! 4< "!l!#r! n0o necessit! desse c%id!do !tJ -%e ten ! sido '!l e'"re&!d!. Ten o o,ser#!do co' crescente !nsied!de ! c!rreir! desse #oc,%lo cultura; nos Plti'os seis o% sete !nos. Pode'os !c !r n!t%r!l; e si&nific!ti#o; -%e d%r!nte %' "er$odo de destr%ti#id!de se' "!r!lelo ess! "!l!#r! de#esse !ss%'ir %' "!"el i'"ort!nte no #oc!,%lrio Lorn!l$stico. S%! !t%!/0o; n!t%r!l'ente; J co'"!rtil !d! "el! "!l!#r! ci,ili1ao. Neste ens!io; n0o tentei de '!neir! nen %'! deter'in!r ! fronteir! entre os si&nific!dos desses dois ter'os "ois c e&%ei 7 concl%s0o de -%e -%!l-%er tent!ti#! nesse sentido so'ente "oderi! "rod%.ir le'! distin/0o !rtifici!l; "ec%li!r !o li#ro; -%e o leitor teri! dific%ld!de e' reter2 e -%e; fec !do o li#ro; !,!ndon!ri! co' %'! sens!/0o de !l$#io. Us!'os %'! d!s "!l!#r!s; co' ,!st!nte fre-T(nci!; n%' conteOto onde ! o%tr! se teri! s!$do i&%!l'ente ,e'2 eOiste' o%tros conteOtos onde %'! "!l!#r! o,#i!'ente se enc!iO! e ! o%tr!; n0o2 e n0o creio -%e isso de#! c!%s!r e',!r!/o. 3 eOiste' o,stc%los ine#it#eis e' de'!si!; nest! disc%ss0o; se' le#!nt!r'os o%tros desnecessrios.

E' !&osto de 5E>6; foi "%,lic!do o teOto de %' es,o/o de constit%i/0o "!r! %'! GOr&!ni.!/0o Ed%c!cion!l; C%lt%r!l e Cient$fic! d!s N!/Kes Unid!sH MUNESCON. A fin!lid!de dess! or&!ni.!/0o er! definid! no !rti&o I co'o se&%e)
5. Desen#ol#er e '!nter o entendi'ento 'Pt%o e ! consider!/0o d! #id! e d! c%lt%r!; d!s !rtes; d!s %'!nid!des e d!s ci(nci!s dos "o#os do '%ndo co'o ,!se "!r! %'! efeti#! or&!ni.!/0o intern!cion!l e "!. '%ndi!l. 4. Coo"er!r n! !'"li!/0o e n! eOtens0o ! todos os "o#os; ! ser#i/o d!s necessid!des %'!n!s co'%ns; de todo o c!,ed!l de con eci'ento e c%lt%r! do '%ndo; e n! &!r!nti! de s%! contri,%i/0o "!r! ! est!,ilid!de econ:'ic!; ! se&%r!n/! "ol$tic! e o ,e'Aest!r &er!l dos "o#os do '%ndo.

4> No 'o'ento; n0o esto% "reoc%"!do e' eOtr!ir %' si&nific!do dess!s senten/!s2 citoA!s !"en!s ! fi' de c !'!r !ten/0o "!r! ! "!l!#r! cultura e s%&erir -%e; !ntes de infl%enci!r t!is resol%/Kes; de#er$!'os tent!r desco,rir o -%e si&nific! ess! "!l!#r!. Este J !"en!s %' dos inP'eros c!sos -%e "oder$!'os cit!r; e' -%e J %s!d! %'! "!l!#r! se' -%e nin&%J' se "reoc%"e e' eO!'in!r. E' &er!l; ! "!l!#r! J e'"re&!d! de d%!s '!neir!s) "or %'! es"Jcie de sinJdo-%e; -%!ndo -%e' f!l! te' e' 'ente %' dos ele'entos o% e#id(nci!s de c%lt%r! t!l co'o G!rteH2 o%; co'o n! "!ss!&e' !ci'! cit!d!; co'o %'! for'! de esti'%l!nte o% !nestJsico e'ocion!l5.
O %so d! "!l!#r! cultura; "or !-%eles -%e; se&%ndo 'e "!rece; n0o "onder!r!' "rof%nd!'ente so,re o si&nific!do d! "!l!#r! !ntes de e'"re&Al!; "ode ser il%str!do "or inP'eros eOe'"los. U'! o%tr! "!ss!&e' "ode ser s%ficiente. CitoA! do Times !ducacional +upplement; de 6 de no#e',ro de 5E>6 M". 644N) `Por -%e de#er$!'os introd%.ir e' nosso es-%e'! de col!,or!/0o intern!cion!l 'ec!nis'os referentes 7 ed%c!/0o e 7 c%lt%r!a` Er! ess! ! "er&%nt! -%e se f!.i! o Pri'eiroAMinistro -%!ndo f!l!#! !os dele&!dos de -%!se >= n!/Kes "resentes 7 Confer(nci! d!s N!/Kes Unid!s co' o int%ito de est!,elecer %'! Or&!ni.!/0o Ed%c!cion!l e C%lt%r!l e' Londres; n! -%int!Afeir! 7 noite; !"resent!ndoAl es !s s!%d!/Kes do 1o#erno de S%! M!Lest!de... O Sr. Attlee concl%$! co' %' !r&%'ento) se te'os de con ecer nossos #i.in os; de#e'os co'"reender s%! c%lt%r!; !tr!#Js de se%s li#ros; Lorn!is; rdios e fil'es. O 'inistro d! Ed%c!/0o co'"ro'ete%Ase !o se&%inte) `A&or! est!'os todos L%ntos) tr!,!l !dores d! ed%c!/0o; d! "es-%is! cient$fic!; dos #!ri!dos c!'"os d! c%lt%r!. Re"resent!'os !-%eles -%e ensin!'; !-%eles -%e desco,re'; !-%eles -%e escre#e'; !-%eles -%e eO"ress!' s%! ins"ir!/0o n! 'Psic! e n! !rte...
5

No co'e/o do "ri'eiro c!"$t%lo; esforceiA'e "or distin&%ir e rel!cion!r os tr(s "rinci"!is %sos d! "!l!#r!2 e "or deiO!r cl!ro -%e; !o %s!r'os o ter'o n%'! dess!s. 46 tr(s '!neir!s; de#er$!'os ter consci(nci! d!s o%tr!s. Tento ent0o 'ostr!r ! relao essenci!l entre c%lt%r! e reli&i0o; e torn!r cl!r!s !s li'it!/Kes d! "!l!#r! rel!/0o co'o eO"ress0o dess! Grel!/0oH. A "ri'eir! !fir'!/0o i'"ort!nte J -%e nen %'! c%lt%r! !"!rece% o% se desen#ol#e% ! n0o ser e' conL%nto co' %'! reli&i0o2 se&%ndo o "onto de #ist! do o,ser#!dor; ! c%lt%r! "!recer ser o "rod%to d! reli&i0o2 o% ! reli&i0o; o "rod%to d! c%lt%r!. Nos tr(s c!"$t%los se&%intes; disc%to o -%e 'e "!rece' ser tr(s condi/Kes i'"ort!ntes "!r! ! c%lt%r!. A "ri'eir! J %'! estr%t%r! or&Qnic! Mn0o !"en!s "l!neL! d!; '!s e' cresci'entoN; -%e !li'ent!#! ! tr!ns'iss0o ereditri! de c%lt%r! dentro de %'! c%lt%r!2 e isso re-%er ! "ersist(nci! d!s cl!sses soci!is. A se&%nd! J ! necessid!de de -%e %'! c%lt%r! seL! deco'"on$#el; &eo&r!fic!'ente; e' c%lt%r!s loc!is) isso le#!nt! o "ro,le'! do Gre&ion!lis'oH. A terceir! J o e-%il$,rio entre %nid!de e di#ersid!de n! reli&i0o isto J; %ni#ers!lid!de de do%trin! co' "!rtic%l!rid!de e c%lto e de#o/0o. O leitor de#e ter e' 'ente -%e n0o esto% "retendendo eO"lic!r tod!s !s condi/Kes necessri!s "!r! o floresci'ento de %'! c%lt%r!2 disc%to tr(s -%e es"eci!l'ente 'e c !'!r!' ! !ten/0o4. Ele de#e t!',J' le',r!rAse
Fin!l'ente te'os c%lt%r!. Al&%ns "ode' !r&Tir -%e o !rtist!; o 'Psico; o escritor; todos os cri!dores n!s %'!nid!des e n!s !rtes n0o "ode' or&!ni.!rAse n!cion!l o% intern!cion!l'ente. O !rtist!; L o disser!'; tr!,!l ! "!r! !&r!d!r ! si 'es'o. Isso "ode ter sido %' !r&%'ento defens#el !ntes d! &%err!. M!s !-%eles de nSs -%e se record!' d! l%t! no EOtre'o Oriente e n! E%ro"! nos di!s -%e !nteceder!' ! &%err! !,ert! s!,e' o -%!nto ! l%t! contr! o f!scis'o de"ende% d! deter'in!/0o de escritores e !rtist!s e' '!ntere' se%s cont!tos intern!cion!is -%e "odi!' est!,elecer !tr!#Js d!s ,!rreir!s fronteiri/!s -%e se er&%i!' r!"id!'ente.` \ o"ort%no !crescent!r -%e; -%!ndo se f!l!' tolices so,re c%lt%r!; n0o escol ! entre "ol$ticos de %'! corrente o% de o%tr!. Ti#esse ! elei/0o de 5E>6 le#!do !o "oder o "!rtido !ltern!ti#o; ter$!'os o%#ido o 'es'o "ron%nci!'ento n!s 'es'!s circ%nstQnci!s. A !ti#id!de "ol$tic! J inco'"!t$#el co' %'! !ten/0o estrit! !os si&nific!dos eO!tos e' tod!s !s oc!siKes. O leitor; "ort!nto; de#e !,sterAse de ridic%l!ri.!r o Sr. Attlee o% ! f!lecid! Miss VilRinson. N%' s%"le'ento il%str!ti#o !o Christian News-Letter de 4> de L%l o de 5E>C; M!rLorie Ree#es !"resent! %' "!r&r!fo '%ito s%&esti#o so,re `A C%lt%r! de %'! IndPstri!`. E',or! ten ! !'"li!do de !l&%' 'odo se% si&nific!do; o -%e el! di. condiri! co' 'e% "rS"rio 'odo de %s!r ! "!l!#r! `c%lt%r!`. Di. el!; d! c%lt%r! de %'! indPstri!; o -%e !credit! de#er ser !"resent!do
4

4C de -%e !-%ilo -%e ofere/o n0o J %' conL%nto de instr%/Kes "!r! f!,ric!r %'! c%lt%r!. N0o di&o -%e; !o co'e/!r ! "rod%.ir ess!s condi/Kes; o% !l&%'!s o%tr!s !dicion!is; "oss!'os es"er!r se&%r!'ente 'el or!r noss! ci#ili.!/0o. Di&o !"en!s -%e; !tJ onde #0o 'in !s o,ser#!/Kes; J i'"ro##el -%e !L! %'! ci#ili.!/0o de !lto n$#el onde esteL!' !%sentes t!is condi/Kes. Os dois c!"$t%los rest!ntes f!.e' %'! le#e tent!ti#! de dese',!r!/!r ! c%lt%r! d! "ol$tic! e d! ed%c!/0o. O%so di.er -%e !l&%ns leitores ir0o tir!r ded%/Kes "ol$tic!s dest! disc%ss0o2 o '!is "ro##el J -%e deter'in!d!s 'entes ler0o e' 'e% teOto ! confir'!/0o o% o re"Pdio de s%!s "rS"ri!s con#ic/Kes e "reconceitos "ol$ticos. O "rS"rio !%tor n0o est isento de con#ic/Kes e "reconceitos "ol$ticos2 '!s i'":Alos n0o f!. "!rte de s%!s inten/Kes !t%!is. O -%e tento di.er J isto) !-%i est0o o -%e !credito sere' !s condi/Kes essenci!is "!r! o cresci'ento e ! so,re#i#(nci! d! c%lt%r!. Se el!s conflit!re' co' !l&%'! con#ic/0o !rr!i&!d! do leitor se; "or eOe'"lo; ele !c !r c oc!nte -%e c%lt%r! e i&%!lit!ris'o de#!' ,!terAse; se l e "!recer 'onstr%oso -%e -%!l-%er %' de#! ter Gtr%nfos de n!scen/!H n0o "e/o ! ele -%e 'odifi-%e s%! con#ic/0o; !"en!s -%e "!re de t!&!rel!r so,re c%lt%r!. Se o leitor disser) Go est!do de cois!s -%e deseLo or&!ni.!r J correto Mo% J 2usto<; o%

tot!l'ente !o Lo#e' o"errio) `incl%i ! &eo&r!fi! de s%!s '!tJri!sA"ri'!s e 'erc!dos fin!is; s%! e#ol%/0o istSric!; in#en/Kes e c!,ed!l cient$fico; s%! econo'i! e !ssi' "or di!nte`. Incl%i t%do isso; cert!'ente2 '!s %'! indPstri!; se -%er c!ti#!r o interesse de '!is do -%e ! 'ente consciente do o"errio; de#eri! ter %' 'odo de #id! !l&o "%c%li!r !os se%s inici!dos; co' s%!s "rS"ri!s for'!s de festi#id!de e o,ser#Qnci!s. Menciono esse interess!nte le',rete d! c%lt%r! de indPstri!; cont%do; co'o e#id(nci! de -%e ten o consci(nci! de o%tros nPcleos de c%lt%r! !lJ' dos disc%tidos nesse li#ro. < De#o introd%.ir !-%i %' "!r(nteses; n%' "rotesto contr! o '!% e'"re&o corrente'ente do ter'o `L%sti/! soci!l`. Do si&nific!do `L%sti/! n!s rel!/Kes entre &r%"os o% cl!sses`; "odeAse escorre&!r "!r! o%tro si&nific!do) ! "res%n/0o "!rtic%l!r de co'o de#eri!' ser t!is rel!/Kes2 e "odeAse !"oi!r %' c%rso de !/0o "or-%e re"resent!#! o o,Leti#o de `L%sti/! soci!l`; -%e n0o er! correto do "onto de #ist! d! `L%sti/!`. O ter'o `L%sti/! soci!l` corre o risco de "erder se% contePdo r!cion!l -%e seri! s%,stit%$do "or %'! forte c!r&! e'ocion!l. Ac o -%e e% 'es'o %sei o ter'o) n%nc! de#eri! ser e'"re&!do ! 'enos -%e o %s%rio esti#esse "re"!r!do "!r! definir co' cl!re.! o -%e si&nific! "!r! ele ! L%sti/! soci!l; e "or -%e ele ! !c ! L%st!.

4D J ine,it3,elN2. e se isso de#e le#!r ! %'! deterior!/0o %lterior d! c%lt%r!; de#e'os !ceit!r ess! deterior!/0oH ent0o n0o "osso 'e des!#ir co' ele. Poderi! !tJ; e' cert!s circ%nstQnci!s; sentirA'e o,ri&!do ! !"oiAlo. O efeito de %'! t!l ond! de onestid!de seri! -%e ! "!l!#r! cultura deiO!ri! de ser '!l e'"re&!d!; deiO!ri! de !"!recer e' conteOtos ! -%e n0o "ertence2 e res&!t!r ess! "!l!#r! J o 'Oi'o de 'in ! !',i/0o. Do 'odo co'o est0o !s cois!s; "!r! !l&%J' -%e defend! !l&%'! '%d!n/! soci!l; o% !l&%'! !lter!/0o de nosso siste'! "ol$tico; o% !l&%'! eO"!ns0o d! ed%c!/0o "P,lic!; o% !l&%' desen#ol#i'ento do ser#i/o soci!l; J nor'!l -%e co' confi!n/! -%e isso le#!r 7 'el or! e !o !%'ento de c%lt%r!. Ys #e.es ! c%lt%r!; o% ci#ili.!/0o; J "ost! e' "ri'eiro "l!no; e nos J dito -%e !-%ilo -%e necessit!'os; de#e'os ter e o,tere'os; J %'! Gno#! ci#ili.!/0oH. E' 5E>>; li %' si'"Ssio no The +unda' Times M<5 de no#e',roN onde o Prof U!rold L!sRi; o% se% red!tor; !fir'!#! -%e l%t!'os ! &%err! "!ss!d! "or %'! Gno#! ci#ili.!/0oH. L!sRi !fir'o% "elo 'enos isto)
Se concord!'os e' -%e !-%eles -%e "roc%r!' reconstr%ir o -%e o Sr. C %rc ill &ost! de c !'!r ! 1r0A9ret!n ! Gtr!dicion!lH n0o t(' es"er!n/!s de c%'"rir esse o,Leti#o; se&%eAse -%e de#e ser %'! no#! 1r0A9ret!n ! n%'! no#! ci#ili.!/0o.

Poder$!'os res'%n&!r Gn0o concord!'osH; '!s seri! f%&ir !o 'e% des$&nio. L!sRi te' r!.0o !tJ o se&%inte "onto) se "erder'os !l&o de 'odo !,sol%to e ir re"!r#el; de#ere'os !rr!nL!rAnos se' ele2 '!s !c o -%e ele -%is di.er !l&o '!is do -%e isso. L!sRi est; o% est!#! con#encido de -%e !s '%d!n/!s soci!is e "ol$tic!s es"ec$fic!s -%e ele deseL! introA 4@ d%.ir; e -%e !credit! sere' #!nt!Los!s "!r! ! socied!de; ir0o; "or sere' t0o r!dic!is; res%lt!r n%'! no#! ci#ili.!/0o. Isso J ,!st!nte conce,$#el) o -%e n0o te'os L%stific!ti#! "!r! concl%ir; co' res"eito 7s s%!s o% -%!is-%er o%tr!s '%d!n/!s n! estr%t%r! soci!l -%e !l&%J' defende; J -%e ! Gno#! ci#ili.!/0oH seL! e' si deseL#el. Por o%tro l!do; n0o "ode'os ter idJi! de co'o ser ! no#! ci#ili.!/0o) t!nt!s o%tr!s c!%s!s !t%!'; !lJ' d!-%el!s -%e "ode'os ter e' 'ente; e t0o inc!lc%l#eis s0o os efeitos de tod!s el!s e' conL%nto; -%e

n0o "ode'os i'!&in!r co'o nos sentir4amos #i#endo ness! no#! ci#ili.!/0o. Por o%tro l!do; !s "esso!s -%e #i#ere' ness! no#! ci#ili.!/0o ser0o; "elo f!to de "ertencere' ! el!; diferentes de nSs; e i&%!l'ente diferentes de L!sRi. Tod! '%d!n/! -%e f!.e'os tende ! "rod%.ir %'! no#! ci#ili.!/0o; de c%L! n!t%re.! so'os i&nor!ntes; e n! -%!l de#er$!'os todos ser infeli.es. N! #erd!de %'! no#! ci#ili.!/0o se est for'!ndo o te'"o todo) ! ci#ili.!/0o de nossos di!s "!receri! re!l'ente no#$ssi'! ! -%!l-%er o'e' ci#ili.!do do sJc%lo W8III; e n0o "osso i'!&in!r o refor'!dor '!is !rdente o% r!dic!l d!-%el! J"oc! '%ito s!tisfeito co' ! ci#ili.!/0o -%e #eri! oLe. T%do o -%e %' c%id!do co' ! ci#ili.!/0o "ode le#!rAnos ! f!.er J !"erfei/o!r ! ci#ili.!/0o -%e te'os oLe; "ois n0o "ode'os conce,er o%tr!. Por o%tro l!do; se'"re o%#e "esso!s -%e !credit!r!' sere' cert!s '%d!n/!s "ositi#!s e' si 'es'!s; se' se "reoc%"!re' co' o f%t%ro d! ci#ili.!/0o; e se' !c !re' necessrio reco'end!r s%!s ino#!/Kes "elo ,ril o es"ecioso de "ro'ess!s se' sentido. Se'"re est sendo feit! %'! no#! ci#ili.!/0o) o est!do de cois!s -%e desfr%t!'os oLe il%str! o -%e !contece 7s !s"ir!/Kes de c!d! J"oc! "or %'! er! 'el or. A -%est0o '!is i'"ort!nte -%e "ode'os coloc!r J se eOiste !l&%' "!dr0o "er'!nente "elo -%!l "oss!'os co'"!r!r %'! ci#ili.!/0o co' o%tr!; e "elo -%!l "oss!'os !rrisc!r %' "!l"ite so,re ! 'el or! o% o decl$nio 4E d! noss!. Te'os -%e !d'itir; !o co'"!r!r %'! ci#ili.!/0o co' o%tr!; e !o co'"!r!r os di#ersos est&ios d! noss!; -%e nen %'! socied!de e' nen %' "er$odo co'"reende todos os #!lores d! ci#ili.!/0o. Ne' todos esses #!lores "ode' ser '%t%!'ente co'"!t$#eis) o -%e !o 'enos J i&%!l'ente certo J -%e; !o c!"t!r'os !l&%ns; "erde'os ! no/0o de o%tros. N0o o,st!nte; "ode'os distin&%ir entre c%lt%r!s s%"eriores e inferiores2 "ode'os distin&%ir entre !#!n/o e retrocesso. Pode'os !fir'!r co' cert! se&%r!n/! -%e o nosso "er$odo J de decl$nio2 -%e os "!drKes de c%lt%r! s0o '!is ,!iOos do -%e er!' cin-Tent! !nos !trs2 e -%e !s e#id(nci!s desse decl$nio s0o #is$#eis e' c!d! de"!rt!'ento d! !ti#id!de %'!n!>. N0o #eLo r!.0o "or -%e ! dec!d(nci! d! c%lt%r! n0o de#esse ir '%ito '!is lon&e; ne' "or -%e n0o "oss!'os "re#er %' "er$odo; de !l&%'! d%r!/0o; do -%!l se "%desse di.er -%e no tem c%lt%r!. Ent0o; ! c%lt%r! ter de reco'e/!r do .ero2 e -%!ndo di&o -%e ter de
P!r! %'! confir'!/0o; de %' "onto de #ist! '%ito diferente d!-%ele ! "!rtir do -%!l foi escrito este ens!io; #er .ur Threatened 5alues de 8ictor 1oll!nc. M5E>CN.
>

reco'e/!r do .ero; n0o -%ero di.er co' isso -%e ser cri!d! "or !l&%'! !ti#id!de de de'!&o&os "ol$ticos. A -%est0o le#!nt!d! "or este ens!io J se eOiste' !l&%'!s condi/Kes "er'!nentes; e' c%L! !%s(nci! n0o se "oss! es"er!r %'! c%lt%r! s%"erior. Se conse&%ir'os; 'es'o "!rci!l'ente; res"onder ! ess! -%est0o; de#ere'os ent0o nos ":r e' &%!rd! contr! ! il%s0o de tent!r re!li.!r ess!s condi/Kes a fim de 'el or!r noss! c%lt%r!. Pois; se deste est%do res%lt!re' !l&%'!s concl%sKes definid!s; %'! del!s ser cert!'ente -%e ! c%lt%r! J !l&o -%e n0o "ode'os #is!r deli,er!d!'ente. \ o "rod%to de %'! 'ir$!de de !ti#id!des '!is o% 'enos !r':nic!s; c!d! -%!l eOercid! "or s%! "rS"ri! fin!lid!de) o !rtist! de#e concentr!rAse e' s%! tel!; o "oet! e' s%! '-%in! de escre#er; o ser#idor "P,lico <= n! corret! resol%/0o de "ro,le'!s "!rtic%l!res 7 'edid! -%e c!e' so,re s%! 'es!; c!d! %' de !cordo co' ! sit%!/0o e' -%e se encontr!. Mes'o -%e ess!s condi/Kes co' -%e 'e "reoc%"o "!re/!' !o leitor re"resent!r 'et!s soci!is deseL#eis; n0o de#e ele s!lt!r 7 concl%s0o de -%e ess!s 'et!s "ode' ser !tin&id!s %nic!'ente !tr!#Js de or&!ni.!/0o deli,er!d!. U'! di#is0o d! socied!de e' cl!sses; "l!neL!d! "or %'! !%torid!de !,sol%t!; seri! !rtifici!l e intoler#el2 %'! descentr!li.!/0o so, %' co'!ndo centr!l seri! %'! contr!di/0o2 %'! %nid!de eclesistic! n0o "ode ser i'"ost! n! es"er!n/! de tr!.er %nid!de de fJ; e %'! di#ersid!de reli&ios! c%lti#!d! "or si sS seri! !,s%rd!. O "onto !o -%!l "ode'os c e&!r J o recon eci'ento de -%e ess!s condi/Kes de c%lt%r! s0o Gn!t%r!isH !os seres %'!nos2 -%e; e',or! "o%co "oss!'os f!.er "!r! encor!LAl!s; "ode'os co',!ter os erros intelect%!is e os "reconceitos e'ocion!is -%e se l e de"!r!' no c!'in o. Z%!nto !o rest!nte; de#er$!'os ,%sc!r o !"erfei/o!'ento d! socied!de; do 'es'o 'odo -%e "roc%r!'os o nosso indi#id%!l'ente; e' det!l es rel!ti#!'ente di'in%tos. N0o "ode'os di.er) G8o% torn!rA'e %'! "esso! diferenteH2 "ode'os !"en!s di.er) G8o% l!r&!r este '!% ,ito; e esfor/!rA'e "or !d-%irir este ,o'H. Assi'; d! socied!de "ode'os di.er !"en!s) GTent!re'os 'el orAl! neste !s"ecto o% n!-%ele; onde J e#idente %' eOcesso o% f!l !2 de#e'os tent!r !o 'es'o te'"o ter %'! #is0o t0o !'"l! -%e "oss!'os e#it!r; !o endireit!r !l&%'! cois!; f!.er estr!&os no%tr!H. Mes'o isso e-%i#!le ! eO"ress!r %'! !s"ir!/0o '!ior do -%e "ode'os !lc!n/!r) "ois t!nto; o% '!is; "or !-%ilo -%e

f!.e'os "o%co ! "o%co se' entender o% "re#er !s conse-T(nci!s; J -%e ! c%lt%r! de %'! J"oc! difere d! de s%! "redecessor!. <5

5. OS TRIS SENTIDOS DE GCULTURAH

O ter'o cultura te' !ssoci!/Kes diferentes se&%ndo ten !'os e' 'ente o desen#ol#i'ento de %' indi,4duo; de %' "rupo o% classe; de toda uma sociedade. P!rte d! 'in ! tese J -%e ! c%lt%r! do indi#$d%o de"ende d! c%lt%r! de %' &r%"o o% cl!sse; e -%e ! c%lt%r! do &r%"o o% cl!sse de"ende d! c%lt%r! d! socied!de ! -%e "ertence este &r%"o o% cl!sse. Port!nto; ! c%lt%r! d! socied!de J -%e J f%nd!'ent!l; e o si&nific!do do ter'o Gc%lt%r!H e' rel!/0o co' tod! ! socied!de J -%e de#er$!'os eO!'in!r "ri'eiro. Z%!ndo se !"lic! o ter'o Gc%lt%r!H 7 '!ni"%l!/0o de; or&!nis'os inferiores 7 o,r! do ,!cteriolo&ist!; o% do a"ric%lt%r!list! o si&nific!do J ,!st!nte cl!ro; "ois J "oss$#el !lc!n/!r %n!ni'id!de co' res"eito !os o,Leti#os ! !tin&ir; e "ode'os concorA << d!r -%!ndo os !tin&i'os o% n0o. Z%!ndo J !"lic!do 7 'el ori! d! 'ente e do es"$rito %'!nosA;;est!'os 'enos !"tos ! concord!r co' o -%e J ! c%lt%r!. O "rS"rio ter'o; co' o si&nific!do de !l&o ! ser o,Leti#!do consciente'ente n!s -%estKes %'!n!s; n0o te' %'! istSri! '%ito lon&!. Co'o !l&o ! ser re!li.!do "or esfor/o deli,er!do; ! Gc%lt%r!H J rel!ti#!'ente inteli&$#el -%!ndo est!'os di!nte do !%toAdesen#ol#i'ento do indi#$d%o; c%L! c%lt%r! J #ist! contr!Ao ,!cR&ro%nd c%lt%r!l do &r%"o e d! socied!de. T!',J' ! c%lt%r! do &r%"o te' %' si&nific!do definido e' co'"!r!/0o co' ! c%lt%r! 'enos desen#ol#id! d! '!ss! d! socied!de. PodeAse entender 'el or ! diferen/! entre !s tr(s !"lic!/Kes do ter'o se ind!&!r'os !tJ -%e "onto; co' rel!/0o !o indi#$d%o; !o &r%"o e 7 socied!de co'o %' todo; te' !l&%' si&nific!do o o,Leti#o consciente de conse&%ir c%lt%r!. PoderAseAi! e#it!r %'! ,o! "!rcel! de conf%s0o; se nos !,sti#Jsse'os de coloc!r "!r! o &r%"o o -%e "ode ser o o,Leti#o !"en!s do indi#$d%o2 e "!r! tod! ! socied!de o -%e "ode ser o o,Leti#o %nic!'ente de %' &r%"o O sentido &er!l; o% !ntro"olS&ico; d! "!l!#r! c%lt%r!; t!l co'o o %so%; "or eOe'"lo; E.9. T*lor no t$t%lo de s%! o,r! Primiti,e Culture; distin&%i%Ase

inde"endente'ente dos o%tros sentidos) '!s se est!'os consider!ndo socied!des !lt!'ente desen#ol#id!s; e es"eci!l'ente noss! "rS"ri! socied!de conte'"orQne!; te'os de le#!r e' cont! o rel!cion!'ento entre os tr(s sentidos. Nesse "onto; ! !ntro"olo&i! %ltr!"!ss! ! sociolo&i!. Entre os o'ens de letr!s e 'or!list!s; er! %s%!l disc%tir ! c%lt%r! nos dois "ri'eiros sentidos; e es"eci!l'ente o "ri'eiro; se' -%!l-%er rel!/0o co' o terceiro. O eOe'"lo dess! escol ! -%e nos #e' 7 'ente co' '!is f!cilid!de J Culture and Anarch'; de M!tt eX Arnold. Este !%tor est "reoc%"!do "ri'ordi!l'ente co' o indi#$d%o e co' ! G"erfei/0oH -%e ele de#eri! !l'eL!r. \ #erd!de -%e; e' s%! f!'os! cl!ssifiA <> c!/0o de G,r,!ros; filiste%s e "o"%l!/!H; ele se en#ol#e co' ! cr$tic! de cl!sses2 '!s s%! cr$tic! se li'it! ! %'!; !c%s!/0o contr! ess!s cl!sses "or c!%s! de s%!s defici(nci!s; e n0o c e&! ! consider!r o -%e seri! ! f%n/0o !de-%!d! o% ! G"erfei/0oH de c!d! cl!sse. O efeito; "ort!nto; > eOort!r o indi#$d%o -%e !tinL! o ti"o "ec%li!r de G"erfei/0oH -%e Arnold deno'in! Gc%lt%r!H; ! ele#!rAse !ci'! d!s li'it!/Kes de -%!l-%er cl!sse; e' #e. de re!li.!r se%s '!is !ltos ide!is !tin&$#eis A A i'"ress0o de del&!de.! -%e ! Gc%lt%r!H de Arnold tr!ns'ite !o leitor 'oderno se de#e; e' "!rte; 7 !%s(nci! de ,!cR&ro%nd soci!l "!r! se% -%!dro. M!s e% !c o -%e se de#e t!',J' 7 s%! o'iss0o e' eO"lic!r %' o%tro 'odo de %s!r ! "!l!#r! Gc%lt%r!H; !lJ' dos tr(s L 'encion!dos. EOiste' #rios ti"os de re!li.!/Kes -%e "ode'os ter e' 'ente e' conteOtos diferentes. Pode'os "ens!r e' refin!'ento d!s '!neir!s o% %r,!nid!de e ci#ilid!de) nesse c!so; "ens!re'os "ri'eir!'ente n%'! cl!sse soci!l; e no indi#$d%o s%"erior co'o re"resent!nte do 'el or dess! cl!sse. Pode'os "ens!r e' er%di/0o e '%it! inti'id!de co' ! s!,edori! !c%'%l!d! do "!ss!do) nesse c!so; nosso o'e' de c%lt%r! J o er%dito; o sc ol!r. Pode'os est!r "ens!ndo e' filosofi! no sentido '!is !'"lo %' interesse "or; e !l&%'! c!"!cid!de e' '!ni"%l!r; idJi!s !,str!t!s) nesse c!so; "ode'os referirAnos !o intelect%!l Mrecon ecendo o f!to de -%e esse ter'o J %s!do !&or! '%ito fro%O!'ente "!r! !,!rc!r '%it!s "esso!s n0o '%ito not#eis "el! for/! do intelectoN. O% "ode'os est!r "ens!ndo n!s !rtes) nesse c!so; -%ere'os indic!r o !rtist! e o !'!dos o% dilet!nte. M!s r!r!'ente te'os e' 'ente tod!s ess!s cois!s !o 'es'o te'"o. N0o !c !'os; "or eOe'"lo; -%e entender de 'Psic! o% de

"int%r! fi&%re eO"licit!'ente n! !nlise; "or Arnold; do o'e' c%lto) n0o o,st!nte; nin&%J' "oder ne&!r -%e t!is cois!s t(' s%! "!rte n! c%lt%r!. <6 Se eO!'in!r'os !s di#ers!s !ti#id!des c%lt%r!is !rrol!d!s no "!r&r!fo !nterior; de#e'os concl%ir -%e ! "erfei/0o e' -%!l-%er %'! del!s; co' eOcl%s0o d!s o%tr!s; n0o "ode conferir c%lt%r! ! nin&%J'. S!,e'os -%e ,o!s '!neir!s se' ed%c!/0o; inteli&(nci! o% sensi,ilid!de "!r! !s !rtes; tende' ! ser 'ero !%to'!tis'o2 -%e er%di/0o se' ,o!s '!neir!s o% sensi,ilid!de J "ed!ntis'o2 -%e ! c!"!cid!de intelect%!l se' os !tri,%tos '!is %'!nos J t0o !d'ir#el -%!nto o ,ril o de %'! cri!n/!A"rod$&io e' O!dre.2 e -%e !s !rtes se' o conteOto intelect%!l J #!id!de. E se n0o encontr!'os c%lt%r! e' -%!l-%er dess!s "erfei/Kes isol!d!'ente; n0o de#e'os es"er!r -%e !l&%'! "esso! seL! "erfeit! e' tod!s el!s2 "ode'os !tJ inferir -%e o indi#$d%o tot!l'ente c%lto J %'! il%s0o2 e ire'os ,%sc!r c%lt%r!; n0o e' !l&%' indi#$d%o o% e' !l&%' &r%"o de indi#$d%os; '!s n%' es"!/o c!d! #e. '!is !'"lo2 e so'os le#!dos; !fin!l; ! !c Al! no "!dr0o de tod! socied!de. Isso 'e "!rece %'! refleO0o ,!st!nte S,#i!; "orJ' J ne&li&enci!d! co' '%it! fre-T(nci!. Se'"re so'os "ro"ensos ! consider!rAnos "esso!s de c%lt%r!; co' ,!se n%'! co'"et(nci!; -%!ndo so'os n0o sS f!ltos de o%tr!s; '!s ce&os 7s -%e nos f!lt!'. U' !rtist! de -%!l-%er ti"o; 'es'o %' !rtist! reno'!do; n0o J "or ess! Pnic! r!.0o %' o'e' de c%lt%r!2 os !rtist!s n0o so'ente s0o insensiti#os 7s o%tr!s !rtes -%e n0o !-%el!s -%e "r!tic!'; '!s t!',J'; 7s #e.es; t(' "Jssi'!s '!neir!s e dons intelect%!is esc!ssos. A "esso! -%e contri,%i "!r! ! c%lt%r!; "or '!is i'"ort!nte -%e "oss! ser s%! contri,%i/0o; ne' se'"re J %'! G"esso! c%lt!H. N0o decorre d!$ -%e n0o ten ! sentido f!l!r d! c%lt%r! de %' indi#$d%o; o% de %' &r%"o o% cl!sse. Z%ere'os di.er !"en!s -%e ! c%lt%r! do indi#$d%o n0o "ode ser isol!d! d! do &r%"o; e -%e ! c%lt%r! do &r%"o n0o "ode ser !,str!$d! d! socied!de inteir!2 e -%e nosso conceito de G"erfei/0oH de#e consider!r !o 'es'o te'"o os tr(s sentidos de Gc%lt%r!H. N0o se se&%e t!'A <C "o%co -%e n%'! socied!de; -%!l-%er -%e seL! se% &r!% de c%lt%r!; os &r%"os en#ol#idos e' c!d! !ti#id!de c%lt%r!l seL!' distintos e eOcl%si#os) !o contrrio; so'ente 'edi!nte %'! s%"er"osi/0o e "!rtil ! de interesses; &r!/!s 7 "!rtici"!/0o e 7 !"reci!/0o 'Pt%!; J -%e se "ode !lc!n/!r ! coes0o

necessri! 7 c%lt%r!. U'! reli&i0o eOi&e n0o sS %' cor"o de s!cerdotes -%e s!i,!' o -%e est0o f!.endo; '!s t!',J' %' cor"o de fiJis -%e s!i,!' o -%e est sendo feito. \ S,#io -%e; entre !s co'%nid!des '!is "ri'iti#!s; !s di#ers!s !ti#id!des de c%lt%r! s0o ineOtric!#el'ente entrel!/!d!s. O d!*!R -%e &!st! ! '!ior "!rte d! est!/0o 'odel!ndo; esc!r#!ndo e "int!ndo se% ,!rco co' o desen o "ec%li!r eOi&ido "elo rit%!l !n%!l de c!/!AdeAc!,e/!; est eOercendo di#ers!s !ti#id!des c%lt%r!is !o 'es'o te'"o de !rte e de reli&i0o; ,e' co'o de &%err! !nf$,i!. Y 'edid! -%e ! ci#ili.!/0o se to'! '!is co'"leO!; re#el! '!ior es"eci!li.!/0o oc%"!cion!l) n!s No#!s UJ,rid!s d! Gid!de d! "edr!H; di. 3o n L!*!rd; !l&%ns il J%s se es"eci!li.!' e' !rtes e of$cios "!rtic%l!res; troc!ndo se%s "rod%tos e eOi,indo s%!s !,ilid!des "!r! ! s!tisf!/0o rec$"roc! dos 'e',ros do !r-%i"Jl!&o. Tod!#i!; e',or! os indi#$d%os de %'! tri,o; o% de %' &r%"o de il !s o% !ldei!s; "oss!' ter f%n/Kes se"!r!d!s d!s -%!is !s '!is "ec%li!res s0o !s do rei e do feiticeiro so'ente n%' est&io "osterior J -%e ! reli&i0o; ! ci(nci!; ! "ol$tic! e ! !rte for!' !,str!t! 'ente conce,id!s isol!d!s %'! d! o%tr!. E; !ssi' co'o !s f%n/Kes dos indi#$d%os se to'!' ereditri!s; e ! f%n/0o ereditri! se crist!li.! e' distin/0o de cl!sse o% de c!st!; e ! distin/0o de cl!sse dese',oc! e' conflito; t!',J' ! reli&i0o; ! "ol$tic!; ! ci(nci! e ! !rte !tin&e' %' "onto e' -%e s%r&e %'! l%t! consciente entre el!s "or %'! !%tono'i! o% do'in!/0o. Este !trito; e' !l&%'!s f!ses e !l&%'!s sit%!/Kes; J !lt!'ente cri!ti#o2 !tJ onde J o res%lt!do; e !tJ onde J ! c!%s!; do !%'ento de consci(nci! n0o "recis!'os consider!r !-%i. A tens0o <D dentro d! socied!de "ode torn!Ase t!',J' %'! tens0o dentro d! 'ente do indi#$d%o '!is consciente) o conflito de de#eres e' Ant$&one; -%e n0o J si'"les'ente %' conflito entre de#o/0o e o,edi(nci! ci#il; o% entre reli&i0o e "ol$tic!; '!s entre leis conflit!ntes dentro do -%e !ind! J %' co'"leOo "ol$ticoAreli&ioso; re"resent! %' est&io ,!st!nte !#!n/!do de ci#ili.!/0o) "ois o conflito de#e ter si&nific!do n! eO"eri(nci! d! "l!tJi! !ntes -%e "oss! ser !rtic%l!do "elo dr!'!t%r&o e rece,! d! "l!tJi! ! res"ost! -%e ! !rte do dr!'!t%r&o re-%er. A 'edid! -%e ! socied!de se desen#ol#e r%'o ! %'! co'"leOid!de e diferenci!/0o f%ncion!is; c!,e es"er!r ! e'er&(nci! de di#ersos n$#eis c%lt%r!is) e' s%'!; !"resent!rAseA ! c%lt%r! de cl!sse o% de &r%"o. N0o ser

-%estion!do; "enso e%; -%e e' -%!l-%er socied!de f%t%r!; !ssi' co'o tod! socied!de ci#ili.!d! do "!ss!do; de#e !#er esses n$#eis diferentes. N0o !c o -%e os defensores '!is !rdorosos d! i&%!ld!de soci!l conteste' isso) ! diferen/! de o"ini0o de"ende de ter sido ! tr!ns'iss0o d! c%lt%r! do &r%"o feit! "or er!n/! se c!d! n$#el c%lt%r!l de#e "ro"!&!rAse o% se se "ode es"er!r encontr!r !l&%' 'ec!nis'o de sele/0o; de 'odo -%e c!d! indi#$d%o; no de#ido "ro&resso; to'!r se% l%&!r no '!is !lto n$#el c%lt%r!l ! -%e -%!lifi-%e' s%!s !"tidKes n!t%r!is. O -%e J "ertinente nesse "onto J -%e o bs%r&i'ento de &r%"os '!is c%ltos n0o deiO! de !fet!r o resto d! socied!de) J ele 'es'o "!rte de %' "rocesso e' -%e tod! ! socied!de '%d!. E J certo e es"eci!l'ente S,#io -%!ndo #olt!'os noss! !ten/0o "!r! !s !rtes -%e; confor'e !"!rece' no#os #!lores; e o "ens!'ento; ! sensi,ilid!de e ! eO"ress0o se torn!' '!is el!,or!dos; des!"!rece' !l&%ns #!lores '!is !nti&os. Isso -%er di.er !"en!s -%e n0o "ode'os es"er!r ter todos os est&ios de desen#ol#i'ento !o 'es'o te'"o2 -%e %'! ci#ili.!/0o n0o "ode "rod%.ir si'%lt!ne!'ente %'! &r!nde "oesi! "o"%l!r n%' n$#el c%lt%r!l e o P!r!$so Perdido no o%tro. N! #erd!de; ! Pnic! cois! -%e o <@ te'"o se'"re est certo de re!li.!r J ! "erd!) &!n o o% co'"ens!/0o J -%!se conce,$#el '!s n%nc! certo. E',or! o "ro&resso n! ci#ili.!/0o "!re/! torn!r '!is es"eci!li.!dos os &r%"os de c%lt%r!; n0o de#e'os es"er!r -%e este desen#ol#i'ento seL! des!co'"!n !do de "eri&os. D! es"eci!li.!/0o c%lt%r!l "ode res%lt!r ! desinte&r!/0o c%lt%r!lA) Ne J ! desinte&r!/0o '!is r!dic!l -%e %'! socied!de "ode sofrer. N0o J o Pnico ti"o; o% n0o J o Pnico !s"ecto so, o -%!l se "ode est%d!r ! desinte&r!/0o2 '!s; -%!l-%er -%e seL! ! c!%s! o% o efeito ! desinte&r!/0o d! c%lt%r! J ! cois! '!is sJri! e ! '!s dif$cil de consert!r. MEst!'os enf!ti.!ndo !-%i; J cl!ro; ! c%lt%r! de tod! ! socied!de.N N0o se de#e conf%ndir co' o%tr! doen/!; ossific!/0o e' c!st!; co'o n! cndi! ind%; o -%e "ode ter sido ori&in!ri!'ente !"en!s %n! ier!r-%i! de f%n/Kes) 'es'o -%e !',!s !s doen/!s ten !' "ossi#el'ente !l&%'! infl%(nci! so,re ! socied!de ,ritQnic! !t%!l. Est "resente ! desinte&r!/0o c%lt%r!l -%!ndo dois o% '!is estr!tos se se"!r!' de t!l 'odo -%e se torn!' n! #erd!de c%lt%r!s distint!s; e t!',J' -%!ndo ! c%lt%r! no n$#el s%"erior do &r%"o se ro'"e e' fr!&'entos; c!d! %' dos -%!is re"resent! so.in o %'! !ti#id!de c%lt%r!l. Se n0o 'e en&!no; L ocorre%; n! socied!de ocident!l; !l&%'! desinte&r!/0o d!s cl!sses e' -%e ! c%lt%r! est; o% de#e est!r; '!is desen#ol#id! ,e' co'o

!l&%'! se"!r!/0o c%lt%r!l entre %' e o%tro n$#el d! socied!de. Pens!'ento e "rtic! reli&iosos; filosofi! e !rte; todos tende' ! torn!rAse re!s isol!d!s; c%lti#!d!s "or &r%"os se' -%!l-%er co'%nic!/0o entre si. A sensi,ilid!de !rt$stic! se e'"o,rece; co' se% di#Srcio d! sensi,ilid!de reli&ios!; ! reli&ios! co' s%! se"!r!/0o d! !rt$stic!2 e o res-%$cio de '!neir!s "ode ser deiO!do ! %ns "o%cos so,re#i#entes de %'! cl!sse e' des!"!reci'ento -%e; co' ! sensi,ilid!de n0oAreiAn!d! "el! reli&i0o o% "el! !rte e !s 'entes n0oA"ro#id!s do '!teri!l "!r! %'! con#ers!/0o en&en os!; n0o ter conteOt%r! e' s%!s #id!s "!r! d!r #!lor ! se% co'"orA <E t!'ento. E ! deterior!/0o nos n$#eis '!is !ltos J '!tJri! de interesse; n0o sS "!r! o &r%"o -%e J !fet!do #isi#el'ente; '!s t!',J' "!r! todo o "o#o. As c!%s!s de %' decl$nio tot!l d! c%lt%r! s0o t0o co'"leO!s co'o J #!ri!d! ! e#id(nci! desse decl$nio. Entre !s r!.Kes !"resent!d!s; "or di#ersos es"eci!list!s; co'o c!%s!s d!s doen/!s soci!is '!is "ront!'ente !"reendid!s de#e'Ase encontr!r !l&%'!s "!r! !s -%!is "recis!'os contin%!r ! "roc%r!r re'Jdios es"ec$ficos. N0o o,st!nte; ! c!d! #e. to'!'os '!ior consci(nci! d! eOtens0o co' -%e o "ro,le'! desnorte!nte d! Gc%lt%r!H J ! ,!se dos "ro,le'!s d! rel!/0o de c!d! "!rte do '%ndo entre si. Z%!ndo nos interess!'os "el! rel!/0o d!s &r!ndes n!/Kes entre si2 "el! rel!/0o d!s &r!ndes n!/Kes co' !s "e-%en!s62 "el! rel!/0o d!s Gco'%nid!desH 'escl!d!s entre si; co'o n! $ndi!2 "el! rel!/0o d!s n!/KesA'0e co' !-%el!s -%e del! se ori&in!r!' n! for'! de col:ni!s2 "el! rel!/0o do coloni.!dor co' o n!ti#o2 "el! rel!/0o entre "o#os de re!s co'o !s $ndi!s Ocident!is; onde ! co'"%ls0o e o ind%.i'ento econ:'icos cri!r!' &r!nde nP'ero de r!/!s diferentes) "or trs de tod!s ess!s -%estKes desconcert!ntes; en#ol#endo decisKes ! sere' to'!d!s di!ri!'ente "or '%itos o'ens; eOiste ! -%est0o do -%e J ! c%lt%r!; e ! -%est0o de s!,er se J !l&o -%e "ode'os control!r o%
Este "onto J !flor!do; e',or! se' -%!l-%er disc%ss0o do si&nific!do de `c%lt%r!`; "or E. U. CARR; Conditions of Peace; 5d P!rte; c!". III. Di. ele) `N%'! ter'inolo&i! c!n estr! '!s con#eniente -%e te#e ori&e' n! E%ro"! Centr!l; de#e'os distin&%ir entre en!/0o c%lt%r!lf e fn!/0oA est!dof. A eOist(nci! de %' &r%"o lin&T$stico o% r!ci!l '!is o% 'enos o'o&(neo; li&!do "or %'! tr!di/0o co'%' e "elo c%lti#o de %'! c%lt%r! co'%' de#e cess!r de fornecer %' c!so prima facie "!r! o est!,eleci'ento o% ! '!n%ten/0o de %'! %nid!de "ol$tic! inde"endente`. Cont%do; C!rr est '!is "reoc%"!do !-%i co' o "ro,le'! d! %nid!de "ol$tic!; do -%e co' o d! "reser#!/0o de c%lt%r!s; o% co' ! -%est0o de s!,er se s0o di&n!s de "reser#!/0o; n! %nid!de "ol$tic!.
6

infl%enci!r deli,er!d!'ente. T!is -%estKes se nos de"!r!' se'"re -%e !rtic%l!'os %'! teori!; o% conce,e'os %'! "ol$tiA >= c!; de ed%c!/0o. Se le#!r'os ! sJrio ! c%lt%r!; #e'os -%e %'! "esso! n0o "recis! si'"les'ente de co'er o s%ficiente M'es'o -%e seL! '!is do -%e so'os c!"!.es de "ro#erN '!s de %'! co.in ! !de-%!d! e "!rtic%l!r) %' sinto'! do decl$nio d! c%lt%r! n! 1r0A9ret!n ! J ! indiferen/! "el! !rte de "re"!r!r !li'entos. Pode'os !tJ descre#er ! c%lt%r! si'"les'ente co'o !-%ilo -%e to'! ! #id! di&n! de ser #i#id!. E J o -%e L%stific! o%tros "o#os e o%tr!s &er!/Kes -%!ndo di.e'; !o conte'"l!re' os res-%$cios e ! infl%(nci! de %'! ci#ili.!/0o eOtint!; -%e #!le% ! "en! ter eOistido est! ci#ili.!/0o. 3 !fir'ei; n! introd%/0o; -%e nen %'! c%lt%r! "ode s%r&ir o% desen#ol#erAse s!l#o e' rel!/0o co' %'! reli&i0o. M!s o %so do ter'o rel!/0o !-%i "ode f!cil'ente ind%.irAnos ! erro. A fcil "res%n/0o de %' rel!cion!'ento entre c%lt%r! e reli&i0o J t!l#e. ! '!ior fr!&ilid!de de Culture and Anarch' de Arnold. Este !%tor d ! i'"ress0o de -%e ! C%lt%r! Mco'o ele %s! o ter'oN J !l&o '!is co'"reensi#o -%e ! reli&i0o2 -%e ess! Plti'! n0o "!ss! de %' ele'ento necessrio; -%e "ro#( for'!/0o Jtic! e !l&%' '!ti. e'ocion!l; 7 C%lt%r! -%e J o #!lor Plti'o. Pode "!recer estr!n o !o leitor -%e !-%ilo -%e e% disse so,re o desen#ol#i'ento d! c%lt%r!; e so,re os "eri&os de desinte&r!/0o de"ois -%e ! c%lt%r! !tin&i% se% est&io '!is desen#ol#ido; "oss! !"lic!rAse i&%!l'ente 7 istSri! d! reli&i0o. O desen#ol#i'ento d! c%lt%r! e o desen#ol#i'ento d! reli&i0o; n%'! socied!de n0oAinfl%enci!d! de for!; n0o "ode' ser cl!r!'ente isol!dos %' do o%tro2 e de"ender do Qn&%lo de #is0o do o,ser#!dor "!rtic%l!r desco,rir se ! c!%s! do "ro&resso n! reli&i0o J %' refin!'ento d! c%lt%r!; o% se ! c!%s! do refin!'ento d! c%lt%r! J o "ro&resso n! reli&i0o. O -%e t!l#e. nos infl%encie ! tr!t!r ! reli&i0o e ! c%lt%r! co'o d%!s cois!s diferentes J ! istSri! d! "enetr!/0o d! c%lt%r! &recoAro'!n! "el! FJ crist0 "enetr!/0o -%e te#e efeitos "rof%ndos t!nto so,re ess! c%lt%r! -%!nto >5 so,re o c%rso do desen#ol#i'ento -%e !ss%'ir!' o "ens!'ento e ! "rtic! crist0os. M!s ! c%lt%r! co' -%e entro% e' cont!to o Cristi!nis'o "ri'iti#o M,e' co'o ! do 'eio e' -%e se ori&ino% o Cristi!nis'oN er!; "or si 'es'!;

%'! c%lt%r! reli&ios! declin!nte. Desse 'odo; e',or! !credite'os -%e ! 'es'! reli&i0o "oss! !ni'!r #ri!s c%lt%r!s; "ode'os ind!&!r se !l&%'! c%lt%r! "ode for'!rAse; o% '!nterAse; se' %'! ,!se reli&ios!. Pode'os ir '!is lon&e e "er&%nt!r se o -%e c !'!'os c%lt%r!; e o -%e c !'!'os reli&i0o; de %' "o#o n0o s0o !s"ectos diferentes d! 'es'! cois! sendo ! c%lt%r!; essenci!l'ente; ! enc!rn!/0o M"or !ssi' di.erN d! reli&i0o de %' "o#o. Coloc!r ! '!tJri! deste 'odo "ode escl!recer 'in !s reser#!s no toc!nte !o ter'o rel!/0o. A 'edid! -%e ! socied!de se desen#ol#e; s%r&ir0o '!ior nP'ero de &r!%s e ti"os de co'"et(nci!s e f%n/0o reli&ios!s ,e' co'o de o%tr!s co'"et(nci!s e f%n/Kes. C!,e not!r -%e; e' !l&%'!s reli&iKes; ! diferenci!/0o te' sido t0o !'"l! -%e; n! #erd!de; res%lt!r!' d%!s reli&iKes) %'! "!r! o "o"%l!c o e %'! dos !de"tos. Os '!les de Gd%!s n!/KesH reli&ios!s s0o S,#ios. O Cristi!nis'o resisti% ! ess! doen/! 'el or -%e o Uind%$s'o. Os cis'!s do sJc%lo W8I; e o s%,se-Tente "%l%l!r de seit!s; "ode' ser est%d!dos co'o ! istSri! d! di#is0o do "ens!'ento reli&ioso; o% co'o ! l%t! entre &r%"os soci!is o"ostos co'o ! #!ri!/0o d! do%trin!; o% co'o ! desinte&r!/0o d! c%lt%r! e%ro"Ji!. Tod!#i!; e',or! seL!' l!'ent#eis ess!s !'"l!s di#er&(nci!s de cren/! no 'es'o n$#el; ! FJ "ode; e de#e; !c !r l%&!r "!r! '%itos &r!%s de rece"ti#id!de intelect%!l; i'!&in!ti#! e e'ocion!l 7s 'es'!s do%trin!s; !ssi' co'o "ode !dot!r '%it!s #!ri!/Kes de orde' e de rit%!l. A FJ crist0 t!',J'; consider!d! "sicolo&ic!'ente co'o siste'! de cren/!s e !ti#id!des e' 'entes es"ec$fic!s "ersonific!d!s; ter %'! istSri!) e',or! seL! %' erro &rosseiro s%"or -%e o sentido e' -%e se f!l! de se% desen#ol#i'ento e '%d!n/! i'"lic! -%e %'! s!ntid!de '!ior o% >4 %'! il%'in!/0o di#in! se torne' dis"on$#eis !os seres %'!nos 'edi!nte o "ro&resso coleti#o. MN0o !d'iti'os -%e !L!; "or %' lon&o "er$odo; "ro&resso 'es'o n! !rte; o% -%e ! !rte G"ri'iti#!H seL!; co'o !rte; necess!ri!'ente inferior 7 '!is sofistic!d!.N M!s %' dos !s"ectos do desen#ol#i'ento; se est!'os !dot!ndo o "onto de #ist! reli&ioso o% c%lt%r!l; J o s%r&i'ento do ceticis'o ter'o "elo -%!l; J cl!ro; n0o -%ero si&nific!r infidelid!de o% destr%ti,ilid!de M'%ito 'enos ! incred%lid!de -%e decorre d! "re&%i/! 'ent!lN; '!s o ,ito de eO!'in!r e#id(nci!s e ! c!"!cid!de de ret!rd!r %'! decis0o. O ceticis'o J %' tr!/o !lt!'ente ci#ili.!do; e',or!; -%!ndo desc!',! "!r! o "irronis'o; seL! !l&o -%e "ode le#!r ! ci#ili.!/0o 7 'orte.

Onde o ceticis'o J for/!; o "irronis'o J fr!-%e.!2 "ois "recis!'os n0o sS de for/! "!r! !di!r %'! decis0o; '!s t!',J' de for/! "!r! to'Al!. A conce"/0o de -%e ! c%lt%r! e ! reli&i0o; to'!do c!d! ter'o no conteOto certo; s0o !s"ectos diferentes d! 'es'! cois!; eOi&e %'! ,o! dose de eO"lic!/Kes. M!s &ost!ri! de s%&erir "ri'eiro -%e el! nos fornece os 'eios de co',!ter erros co'"le'ent!res. U'; '!ntido co' '!is !'"lit%de; J -%e ! c%lt%r! "ode ser "reser#!d!; estendid! e desen#ol#id! n! !%s(nci! de reli&i0o. T!l erro "ode ser s%stent!do "elo crist0o e' co'%' co' o infiel; e s%! ref%t!/0o !de-%!d! necessit!ri! de %'! !nlise istSric! '!is fin!; "or-%e ! #erd!de n0o J i'edi!t!'ente !"!rente e J "oss$#el 'es'o ser contr!dit!d! "el!s !"!r(nci!s) %'! c%lt%r! "ode est!r doente; e !ssi' 'es'o "rod%.ir !l&%ns de se%s '!is ,ril !ntes s%cessos !rt$sticos e o%tros; de"ois -%e ! fJ reli&ios! c!i% e' decl$nio. O%tro erro J ! cren/! de -%e ! "reser#!/0o e '!n%ten/0o d! reli&i0o n0o "recis! !de-%!rAse 7 "reser#!/0o e '!n%ten/0o d! c%lt%r!) %'! cren/! -%e "ode !tJ le#!r 7 reLei/0o dos "rod%tos c%lt%r!is co'o fr$#ol!s o,str%/Kes 7 #id! es"irit%!l. P!r! reLeit!r'os esse erro; t!nto -%!nto o o%tro; ser necessrio -%e toA >< 'e'os !l&%'! distQnci!; -%e rec%se'os !ceit!r ! concl%s0o; -%!ndo ! c%lt%r! -%e o,ser#!'os J %'! c%lt%r! e' decl$nio; de -%e ! c%lt%r! J !l&%'! cois! ! -%e "ode'os d!rAnos o l%Oo de fic!r indiferentes. E de#o !crescent!r -%e #er dess! '!neir! ! %nid!de d! c%lt%r! e d! reli&i0o n0o i'"lic! -%e todos os "rod%tos de !rte "oss!' ser !ceitos se' cr$tic!; ne' fornece %' critJrio "elo -%!l todos "ode' distin&%ir i'edi!t!'ente entre eles. A sensi,ilid!de estJtic! de#e !'"li!rAse e' "erce"/0o es"irit%!l; e ! "erce"/0o es"irit%!l de#e tr!nsfor'!rAse e' sensi,ilid!de estJtic! e &osto disci"lin!do !ntes -%e esteL!'os -%!lific!dos ! f!.er %' L%l&!'ento so,re dec!d(nci! o% di!,olis'o o% niilis'o n! !rte. 3%l&!r %'! o,r! de !rte ! "!rtir de "!drKes !rt$sticos o% reli&iosos; L%l&!r %'! reli&i0o se&%ndo "!drKes reli&iosos o% !rt$sticos; no fin!l d!s cont!s; #iri! ! ser ! 'es'! cois!; e',or! seL! %' fi' ! -%e nen %' indi#$d%o "ode c e&!r. O 'odo de enc!r!r ! c%lt%r! e ! reli&i0o -%e esti#e tent!ndo "refi&%r!r J t0o dif$cil -%e n0o esto% certo de entend(Alo e% 'es'o ! n0o ser e' l!'"eLos; o% de co'"reender tod!s !s s%!s i'"lic!/Kes. \ t!',J' %' 'odo -%e en#ol#e o risco de erro ! c!d! 'o'ento; "or !l&%'! !lter!/0o des"erce,id! do

si&nific!do -%e %' o% o%tro ter'o te' -%!ndo os dois est0o !co"l!dos dess! '!neir!; "!r! !l&%' si&nific!do -%e %' o% o%tro "oss! ter -%!ndo to'!do isol!d!'ente. Isso se confir'! !"en!s no sentido de -%e !s "esso!s s0o inconscientes t!nto de s%! c%lt%r! -%!nto de s%! reli&i0o. Z%!l-%er %' dot!do d! '!is le#e consci(nci! reli&ios! de#eAse !fli&ir de te'"os e' te'"os co' o contr!ste entre s%! fJ reli&ios! e s%! cond%t!2 -%!l-%er %' co' o &osto -%e ! c%lt%r! indi#id%!l o% de &r%"o confere de#e ter consci(nci! dos #!lores -%e ele n0o "ode c !'!r reli&iosos. E t!nto ! Greli&i0oH -%!nto ! Gc%lt%r!H; !lJ' de si&nific!re' cois!s diferentes %'! d! o%tr!; si&nific!ri!' "!r! o indi#$d%o e "!r! o &r%"o !l&%'! cois! "el! -%!l >> l%t!'; e n0o si'"les'ente !l&%'! cois! -%e "oss%e'. N0o o,st!nte; %' !s"ecto onde "ode'os #er ! reli&i0o co'o todo o 'odo de #id! de %' "o#o; do. n!sci'ento 7 se"%lt%r!; d! '!n 0 7 noite e 'es'o no sono; e esse 'odo de #id! J t!',J' s%! c%lt%r!. E !o 'es'o te'"o de#e'os recon ecer -%e; -%!ndo ess! identific!/0o J tot!l; el! si&nific! e' socied!des !t%!is t!nto %'! c%lt%r! inferior co'o %'! reli&i0o inferior. U'! reli&i0o %ni#ers!l J "elo 'enos "otenci!l'ente s%"erior 7-%el! -%e !l&%'! r!/! o% n!/0o rei#indi-%e eOcl%si#!'ente "!r! si 'es'!2 e c%lt%r! -%e "r!tic! %'! reli&i0o i&%!l'ente "r!tic!d! "or o%tr!s c%lt%r!s J !o 'enos "otenci!l'ente %'! c%lt%r!; s%"erior 7-%el! -%e te' %'! reli&i0o eOcl%si#!'ente s%!. De %' "onto de #ist!; "ode'os identific!r2 de o%tro; de#e'os se"!r!r. To'!ndo !&or! o "onto de #ist! d! identific!/0o; o leitor de#e le',r!rAse; co'o o !%tor te' de f!.(Alo const!nte'ente; do -%!nto !,r!n&e !-%i o ter'o c%lt%r!. Incl%i ele tod!s !s !ti#id!des e interesses c!r!cter$sticos de %' "o#o) o Der,* D!*; ! Uenle* Re&!tt!; CoXes; o 54 de A&osto; ! decis0o d! Co"!; !s corrid!s de c0es; ! 'es! de "inos; o !l#o de d!rdos; o -%eiLo Vensle*d!le; o re"ol o co.ido e cort!do e' "ed!/os; ,eterr!,! e' #in!&re; !s i&reL!s &Stic!s do sJc%lo WIW e ! 'Psic! de El&!r. O leitor "ode el!,or!r s%! "rS"ri! list!. E ent0o te'os de enfrent!r ! estr!n ! idJi! de -%e !-%ilo -%e J "!rte de noss! c%lt%r! t!',J' o J de noss! reli&i0o #i#id!. N0o de#e'os consider!r noss! c%lt%r! co'o tot!l'ente %nific!d! 'in ! list! !ci'! foi "l!neL!d! "!r! e#it!r ess! s%&est0o. E ! #erd!deir! reli&i0o de -%!l-%er "o#o n0oAe%ro"e% se'"re te' sido "%r!'ente crist0; o% "%r!'ente o%tr! cois!. U se'"re "ed!/os o% tr!/os de cren/!s '!is "ri'iti#!s; '!is o%

'enos !,sor#id!s2 se'"re ! tend(nci! ! cren/!s "!r!sit!s2 se'"re "er#ersKes; co'o no c!so e' -%e o "!triotis'o; -%e concerne 7 reli&i0o n!t%r!l e J "ort!nto l$cito e 'es'o e'A >6 cor!L!do "el! I&reL!; se to'! eO!&er!do ! "onto de con#erterAse e' c!ric!t%r! de si 'es'o. E J fcil de'!is %' "o#o '!nter cren/!s contr!ditSri!s e "ro"ici!r '%t%!'ente "oderes !nt!&:nicos. Al&o -%e "ode ser '%ito desconcert!nte; %'! #e. -%e "er'it!'os -%e noss! i'!&in!/0o ,rin-%e co' isso; J "ens!r -%e !-%ilo e' -%e !credit!'os n0o J si'"les 'ente o -%e for'%l!'os e s%,scre#e'os; '!s -%e o co'"ort!'ento t!',J' J cren/!; e -%e 'es'o. o '!is consciente e desen#ol#ido de nSs #i#e t!',J' no n$#el e' -%e n0o "ode' ser distin&%idos cren/! e co'"ort!'ento. g Isso d %'! i'"ortQnci! 7s noss!s !ti#id!des '!is tri#i!is; 7 oc%"!/0o de c!d! 'in%to nosso; -%e n0o "ode'os conte'"l!r "or '%ito te'"o se' o orror do "es!delo. Z%!ndo consider!'os ! -%!lid!de d! inte&r!/0o necessri! "!r! o "leno desen#ol#i'ento d! #id! es"irit%!l; de#e'os ter e' 'ente ! "ossi,ilid!de de &r!/! e os eOe'"l!res de s!ntid!de ! fi' de n0o 'er&%l !r'os no deses"ero. E -%!ndo consider!'os o "ro,le'! d! e#!n&eli.!/0o; do desen#ol#i'ento de %'! socied!de crist0; te'os r!.0o e' des!ni'!r. Acredit!r -%e nSs so'os %'! "esso! reli&ios! e -%e os o%tros n0o t(' reli&i0o J %'! si'"lific!/0o -%e ,eir! 7 distor/0o. Pens!r -%e; de %' "onto de #ist!; reli&i0o J c%lt%r! e; de o%tro; c%lt%r! J reli&i0o "ode ser '%ito "ert%r,!dor. Ind!&!r se o "o#o L n0o te' %'! reli&i0o; e' -%e o Der,* D!* e ! "ist! de corrid! de c0es ten !' se% "!"el; J e',!r!/oso2 !ssi'; ! s%&est0o J -%e "!rte d! reli&i0o dos clJri&os '!is ele#!dos s0o !s ,otin!s e o Atene%. N0o J con#eniente -%e !l&%ns crist0os !c e' -%e; co'o crist0os; n0o !credit!' ,!st!nte; e -%e "or o%tro l!do eles; co'o todos os o%tros; !credit!' e' cois!s de'!is) tod!#i!; isso J %'! conse-T(nci! d! refleO0o de -%e os ,is"os s0o %'! "!rte d! c%lt%r! in&les!; e os c!#!los e c0es s0o %'! "!rte d! reli&i0o in&les!. Ad'iteAse co'%'ente -%e eOiste c%lt%r!; '!s -%e el! J ! "ro"ried!de de %'! "e-%en! "!rcel! d! socied!A

>C de2 e ! "!rtir dess! !d'iss0o cost%'!Ase deri#!r "!r! %'! de d%!s concl%sKes) o% ! c%lt%r! "ode ser !"en!s ! "reoc%"!/0o de %'! "e-%en! 'inori!; e "ort!nto n0o l%&!r "!r! el! n! socied!de do f%t%ro2 o% n! socied!de do f%t%ro ! c%lt%r! -%e foi ! "osse de "o%cos de#e ser coloc!d! 7 dis"osi/0o de todos. Ess! !d'iss0o e s%!s conse-T(nci!s le',r!'Anos ! !nti"!ti! "%rit!n! "elo 'on!sticis'o e "el! #id! !scJtic!) "ois; !ssi' co'o %'! c%lt%r! -%e J !cess$#el so'ente 7 'inori! J cens%r!d! !&or!; t!',J' ! #id! conte'"l!ti#! e fec !d! er! conden!d! "elo "rotest!ntis'o eOtre'!do; e o celi,!to consider!do -%!se co' t!nto orror -%!nto ! "er#ers0o. A fi' de !"reender ! teori! d! reli&i0o e d! c%lt%r! -%e 'e esforcei "or est!,elecer neste c!"$t%lo te'os de tent!r e#it!r os dois erros !ltern!ti#os) o de consider!r ! reli&i0o e ! c%lt%r! co'o d%!s cois!s se"!r!d!s entre !s -%!is eOiste %'! rel!/0o; e o de identific!r reli&i0o e c%lt%r!. N%' "onto f!lei d! c%lt%r! de %' "o#o co'o %'! enc!rn!/0o d! s%! reli&i0o e; e',or! esteL! c:nscio d! te'erid!de de e'"re&!r %' ter'o t0o eO!lt!do; n0o "osso "ens!r e' o%tro -%e eO"ri'! t0o ,e' ! inten/0o de e#it!r; de %' l!do; ! re!/0o e; de o%tro; ! identific!/0o. A #erd!de; ! #erd!de "!rci!l; o% ! f!lsid!de de %'! reli&i0o n0o consiste n!s re!li.!/Kes c%lt%r!is d!s "esso!s -%e "rofess!' ess! reli&i0o; ne' se s%,'ete ! ser eO!t!'ente test!d! "or el!s. Pois o -%e !s "esso!s di.e' !credit!r; co'o 'ostr! ! s%! cond%t!; J; co'o e% disse; se'"re '%ito '!is e '%ito 'enos do -%e ! s%! fJ "rofess!d! e' s%! "%re.!. AlJ' disso; %' "o#o c%L! c%lt%r! foi for'!d! conL%nt!'ente co' %'! reli&i0o de #erd!de "!rci!l; "ode #i#er ess! reli&i0o M!o 'enos; e' !l&%' "er$odo de s%! istSri!N co' '!ior fidelid!de do -%e o%tro "o#o -%e te' %'! l%. '!is #erd!deir!. So'ente -%!ndo i'!&in!'os noss! c%lt%r! co'o el! de#er ser; se noss! socied!de fosse %'! socied!de re!l'ente crist0; J -%e nos !tre#e'os ! di.er -%e ! c%lt%r! crist0 J ! c%lt%r! '!is ele#!d!2 so'ente nos reA >D ferindo ! tod!s !s f!ses dest! c%lt%r!; -%e foi ! c%lt%r! d! E%ro"!; J -%e "ode'os !fir'!r -%e J ! c%lt%r! '!is ele#!d! -%e o '%ndo L con ece%.

Co'"!r!ndo noss! c%lt%r! co'o el! J oLe; co' ! de "o#os n0oAcrist0os; de#e'os est!r "re"!r!dos "!r! desco,rir -%e ! noss! J; so, %' o% o%tro !s"ecto; inferior. N0o ne&li&encio ! "ossi,ilid!de de -%e ! 1r0A9ret!n !; se cons%'o% s%! !"ost!si! refor'!ndoAse se&%ndo !s "rescri/Kes de !l&%'! reli&i0o inferior o% '!teri!list!; "oss! florescer n%'! c%lt%r! '!is ,ril !nte do -%e ! -%e "ode'os 'ostr!r !t%!l'ente. Isso n0o seri! e#id(nci! de -%e ! no#! reli&i0o er! #erd!deir! e de -%e o Cristi!nis'o er! f!lso. Pro#!ri! si'"les'ente -%e -%!l-%er reli&i0o; en-%!nto d%r! e e' se% "rS"rio n$#el; d %' si&nific!do !"!rente 7 #id!; fornece ! estr%t%r! "!r! %'! c%lt%r!; e "rote&e ! '!ss! d! %'!nid!de do tJdio e do deses"ero. >@

4. A CLASSE E AS ELITES

Se&%ndo ! !"reci!/0o de n$#eis de c%lt%r! e#idenci!d! no c!"$t%lo !nterior; "!receri! -%e; entre !s socied!des '!is "ri'iti#!s; os ti"os s%"eriores eOi,e' diferenci!/Kes de f%n/0o '!is !cent%!d!s entre se%s 'e',ros do -%e os ti"os inferioresC. N%' est&io '!is ele#!do !ind!; !c !'os -%e !l&%'!s f%n/Kes s0o '!is >E onr!d!s do -%e o%tr!s; e ess! di#is0o "ro'o#e o desen#ol#i'ento de cl!sses; n!s -%!is onr! e "ri#ilJ&io s%"eriores s0o concedidos 7 "esso! n0o !"en!s co'o f%ncionrio; '!s co'o 'e',ro d! cl!sse. E ! "rS"ri! cl!sse "oss%i %'! f%n/0o; ! de '!nter !-%el! "!rte d! c%lt%r! tot!l d! socied!de -%e J "ertinente ! ess! cl!sse. De#e'os tent!r ter e' 'ente -%e; n%'! socied!de s!%d#el; ess! '!n%ten/0o de %' deter'in!do n$#el de c%lt%r! #e' e' ,enef$cio; n0o sS d! cl!sse -%e o '!ntJ'; '!s d! socied!de co'o %' todo. A consci(nci! desse f!to e#it!r -%e i'!&ine'os ser ! c%lt%r! de %'! cl!sse Gs%"eriorH !l&o s%"Jrfl%o ! tod! ! socied!de; o% 7 '!iori!; e -%e "ense'os ser !l&o -%e de#eri! ser co'"!rtil !do i&%!l'ente "or tod!s !s o%tr!s cl!sses. De#eri! t!',J' le',r!r 7 cl!sse Gs%"eriorH; n! 'edid! e' -%e eOiste !l&%'!; -%e ! so,re#i#(nci! d! c%lt%r! n! -%!l est "!rtic%l!r'ente interess!d! de"ende d! s!Pde d! c%lt%r! do "o#o. At%!l'ente; to'o%Ase %' l%&!rAco'%' do "ens!'ento conte'"orQneo di.er -%e %'! socied!de !ssi' !rtic%l!d! n0o J o ti"o '!is ele#!do ! -%e "ode'os !s "ir!r2 '!s -%e de f!to J n!t%r!l -%e %'! socied!de "ro&ressist! s%"ri'! e#ent%!l'ente ess!s di#isKes; e -%e est t!',J' dentro do !lc!nce de noss! dire/0o consciente; e "ort!nto J %' de#er -%e c!,e ! nSs; est!,elecer %'!
Esto% "reoc%"!do e' e#it!r de f!l!r co'o se ! e#ol%/0o d! c%lt%r! "ri'iti#! "!r! for'!s '!is ele#!d!s fosse %' "rocesso -%e con ece'os "or o,ser#!/0o. O,ser#!'os !s diferen/!s; inferi'os -%e !l&%'!s se desen#ol#er!' ! "!rtir de %' est&io si'il!r !os est&ios inferiores -%e o,ser#!'os2 '!s; "or le&$ti'! -%e seL! ! noss! infer(nci!; n0o esto% "reoc%"!do !-%i co' esse desen#ol#i'ento.
C

socied!de se' cl!sses. Tod!#i!; e',or! &er!l'ente se !d'it! -%e ! cl!sse; e' -%!l-%er sentido -%e '!nten ! !s !ssoci!/Kes do "!ss!do; des!"!recer; ! o"ini0o !t%!l de !l&%'!s d!s 'entes '!is !#!n/!d!s J -%e de#e' !ind! ser recon ecid!s !l&%'!s diferen/!s -%!lit!ti#!s entre indi#$d%os; e -%e os indi#$d%os s%"eriores de#e' ser re%nidos e' &r%"os !de-%!dos; dot!dos de "oderes !"ro"ri!dos; e t!l#e. co' re'%ner!/Kes e onr!s #!ri!d!s. Esses &r%"os; for'!dos de indi#$d%os !"tos !os "oderes de &o#erno e !d'inistr!/0o; diri&ir0o ! #id! "P,lic! d! n!/0o2 os indi#$d%os -%e os co'"Ke' ser0o consider!dos Gl$deresH. U!#er &r%"os oc%"!dos 6= co' ! !rte e &r%"os oc%"!dos co' ! ci(nci!; e &r%"os oc%"!dos co' ! filosofi!; !ssi' co'o &r%"os constit%$dos "or o'ens de !/0o) e esses &r%"os s0o o -%e c !'!'os de elites. \ S,#io -%e; e',or! no est!do !t%!l d! socied!de se encontre ! !ssoci!/0o #ol%ntri! de indi#$d%os co' 'entes !fins; e ! !ssoci!/0o ,!se!d! e' interesse '!teri!l co'%'; o% oc%"!/0o o% "rofiss0o co'%ns; !s elites do f%t%ro diferir0o n%' !s"ecto i'"ort!nte de -%!l-%er %'! -%e con ece'os2 el!s s%,stit%ir0o !s cl!sses do "!ss!do; !ss%'indo s%!s f%n/Kes efeti#!s. Ess! tr!nsfor'!/0o ne' se'"re J coloc!d! eO"licit!'ente. U !l&%ns filSsofos -%e consider!' intoler#eis !s di#isKes de cl!sse; e o%tros -%e !s consider!' 'er!'ente 'ori,%nd!s. Os Plti'os "ode' si'"les'ente i&nor!r ! cl!sse; e' se% "roLeto de %'! socied!de &o#ern!d! "or elites; e !fir'!r -%e !s elites Gser0o eOtr!$d!s de todos os setores d! socied!deH. M!s "!receri! -%e; 7 'edid! -%e !"erfei/o!'os os 'eios de identific!r e' tenr! id!de; de ed%c!r "!r! se% "!"el f%t%ro e coloc!r e' "osi/Kes de !%torid!de os indi#$d%os -%e for'!r0o !s elites; tod!s !s distin/Kes de cl!sse !nteriores torn!rAseA0o %'! si'"les so',r! o% #est$&io; e ! Pnic! distin/0o soci!l de &r!% ser entre !s elites e o resto d! co'%nid!de2 ! n0o ser -%e; co'o "ode ocorrer; de#! !#er %'! orde' de "riorid!de e "rest$&io entre !s "rS"ri!s elites. Por '!is 'oder!d! e s%!#e'ente -%e seL! !"resent!d! ! do%trin! d!s elites; i'"lic! %'! tr!nsfor'!/0o r!dic!l d! socied!de. S%"erfici!l'ente; "!rece o,Leti#!r n0o '!is do -%e !-%ilo -%e todos de#e'os deseL!r) -%e tod!s !s "osi/Kes d! socied!de de#esse' ser oc%"!d!s "or !-%eles '!is !"tos ! eOercere' ! f%n/0o dess!s "osi/Kes. Te'os todos o,ser#!do indi#$d%os oc%"!re' sit%!/Kes n! #id! "!r! !s -%!is n0o s0o -%!lific!dos ne' "or se%

c!rter ne' "or s%! inteli&(nci!; e s0o coloc!dos !"en!s "or si'"les ed%c!/0o no'in!l; o% n!sci'ento o% cons!n&Tinid!de. Nen %' o'e' onesto 65 deiO! de inco'od!rAse co' t!l es"etc%lo. A do%trin! d!s elites; "orJ'; i'"lic! ,e' '!is do -%e ! retific!/0o de se'el !nte inL%sti/!. Post%l! %'! #is0o !t:'ic! d! socied!de. O filSsofo c%L!s o,ser#!/Kes so,re o te'! d!s elites 'erece' ! '!ior !ten/0o; t!nto "or se% "rS"rio #!lor co'o "el! infl%(nci! -%e eOerce'; J o f!lecido Dr. [!rl M!nn ei'. A "ro"Ssito; foi o Dr. M!nn ei' -%e' tr!/o% o destino do ter'o elite neste "!$s. De#o s!lient!r -%e ! descri/0o de c%lt%r! do Dr. M!nn ei' J diferente d! -%e foi !"resent!d! no c!"$t%lo !nterior deste ens!io. Di. ele MMan and +ociet'; ". @5N)
A in#esti&!/0o sociolS&ic! d! c%lt%r! n! socied!de li,er!l de#e co'e/!r co' ! #id! d!-%eles -%e cri!' c%lt%r!; i.e.; ! intelli&entsi! e s%! "osi/0o dentro d! socied!de co'o %' todo.

De !cordo co' 'in ! !nlise; %'! Gc%lt%r!H J conce,id! co'o ! cri!/0o d! socied!de co'o %' todo2 e J isso; so, o%tro !s"ecto; o -%e ! to'! %'! socied!de. N0o J ! cri!/0o de !l&%'! "!rte dess! socied!de. A f%n/0o d!-%eles -%e o Dr. M!nn ei' c !'!ri! de &r%"os cri!dores de c%lt%r!; confor'e ! 'in ! !nlise; seri! !ntes re!li.!r %' desen#ol#i'ento "osterior d! c%lt%r! e' co'"leOid!de or&Qnic!) c%lt%r! n%' n$#el '!is consciente; '!s !ind! !ssi' ! 'es'! c%lt%r!. De#eAse consider!r -%e esse n$#el '!is ele#!do de c%lt%r! J !o 'es'o te'"o #!lioso e' si 'es'o e enri-%ecedor dos n$#eis inferiores) desse 'odo; o 'o#i'ento d! c%lt%r! contin%!ri! n%'! es"Jcie de ciclo; c!d! cl!sse n%trindo !s de'!is. Ess! L J %'! diferen/! de !l&%'! i'"ortQnci!. Min ! "rSOi'! o,ser#!/0o J -%e o Dr. M!nn ei' est "reoc%"!do '!is co' elites do -%e co' %'! elite.
Pode'os distin&%ir Mdi. ele; e' Man and +ociet'; ". @4N; os se&%intes ti"os de elites) ! "ol$tic!; 7 or&!ni.!dor!; ! intelect%!l; ! !rt$stic!; ! 'or!l e ! reli&ios!. En-%!nto !s elites "ol$tic! e orA

64
&!ni.!dor! #is!' inte&r!r %' &r!nde nP'ero de #ont!des indi#id%!is; J ! f%n/0o d!s elites intelect%!l; estJtic! e 'or!lA

reli&ios! s%,li'!re' ess!s ener&i!s "s$-%ic!s -%e ! socied!de; n! l%t! -%otidi!n! "el! eOist(nci!; n0o eO!%re' "len!'ente.

Ess! de"!rt!'ent!li.!/0o d!s elites L eOiste; !tJ certo "onto2 e !tJ certo "onto J %'! cois! necessri! e ,o!. M!s; n! 'edid! -%e se o,ser#! s%! eOist(nci!; n0o J %'! cois! tot!l'ente ,o!. S%&eri e' o%tro l%&!r -%e %'! crescente fr!-%e.! de noss! c%lt%r! te' sido o "ro&ressi#o isol!'ento 'Pt%o d!s elites; de 'odo -%e ! "ol$tic!; ! filosSfic!; ! !rt$stic! e ! cient$fic! est0o se"!r!d!s "!r! &r!nde "reL%$.o "rS"rio; n0o so'ente "el! interr%"/0o de -%!l-%er circ%l!/0o &er!l de idJi!s; '!s "el! f!lt! d!-%eles cont!tos e infl%(nci!s 'Pt%os ! %' n$#el 'enos consciente; -%e s0o t!l#e. '!is i'"ort!ntes do -%e !s idJi!s. O "ro,le'! d! for'!/0o; "reser#!/0o e desen#ol#i'ento d!s elites J; "ort!nto; t!',J' o "ro,le'! d! for'!/0o; "reser#!/0o e desen#ol#i'ento d! elite; %' "ro,le'! no -%!l o Dr. M!nn ei' n0o toc!. Co'o %'! introd%/0o ! esse "ro,le'!; de#o c !'!r !ten/0o "!r! o%tr! diferen/! entre o 'e% "onto de #ist! e o do Dr. M!nn ei'. Ele o,ser#!; '%n! !fir'!/0o co' ! -%!l concordo M". @6N)
A crise d! c%lt%r! n! socied!de li,er!lAde'ocrtic! se de#e; e' "ri'eiro l%&!r; !o f!to de -%e os "rocessos soci!is f%nd!'ent!is; -%e !nterior'ente f!#oreci!' o desen#ol#i'ento d!s elites c%lt%r!l'ente cri!ti#!s; t(' !&or! o efeito o"osto; i*e.; torn!r!'Ase o,stc%los 7 for'!/0o de elites "or-%e setores '!is !'"los d! "o"%l!/0o to'!r!' "!rte !ti#! n!s !ti#id!des c%lt%r!is.

N0o "osso; J cl!ro; !d'itir ! Plti'! cl%s%l! dess! senten/! co'o est. De !cordo co' ! 'in ! #is0o de c%lt%r!; ! "o"%l!/0o tod! de,eria Gto'!r "!rte !ti#! e' !ti#id!des c%lt%r!isH ne' todos n!s 'es'!s !ti#id!des o% no 'es'o n$#el. O -%e ess! cl%s%l! di.; e' 'e%s ter'os; J -%e %'! "!rte crescente d! "o"%l!/0o 6< est "reoc%"!d! co' c%lt%r! de &r%"o. Isso ocorre; creio -%e o Dr. M!nn ei' concord!ri!; !tr!#Js d! !lter!/0o &r!d!ti#! d! estr%t%r! de cl!sses. M!s neste "onto; !o -%e 'e "!rece; o Dr. M!nn ei' co'e/! ! conf%ndir elite co' cl!sse. Pois di. ele M". @EN)
Se se le',r!re' !s for'!s essenci!is de escol er !s elites -%e !tJ o "resente s%r&ir!' n! cen! istSric!; tr(s "rinc$"ios "ode' ser distin&%idos) ! sele/0o co' ,!se no san"ue; n! propriedade e n! reali1ao. A socied!de !ristocrtic!; es"eci!l'ente de"ois -%e se

entrinc eiro%; escol e s%!s elites "ri'eir!'ente se&%ndo o "rinc$"io do s!n&%e. A socied!de ,%r&%es! introd%.i% &r!d%!l'ente; co'o %' s%"le'ento; o "rinc$"io d! ri-%e.!; %' "rinc$"io -%e "re#!lece t!',J' "!r! ! elite intelect%!l; L -%e ! ed%c!/0o er! '!is o% 'enos dis"on$#el !"en!s "!r! ! "role do !,!st!do. Lo&ic!'ente; J #erd!de -%e o "rinc$"io d! re!li.!/0o se co',in!#! co' os dois o%tros "rinc$"io. nos "er$odos inici!is; '!s ! i'"ort!nte contri,%i/0o d! de'ocr!ci! 'odern!; desde -%e seL! ri&oros!; J -%e o "rinc$"io d! re!li.!/0o tende ! torn!rAse c!d! #e. '!is o critJrio do s%cesso soci!l.

Esto% "ronto ! !ceit!r; &rosso 'odo; ess! consider!/0o de tr(s "er$odos istSricos. M!s &ost!ri! de s!lient!r -%e n0o est!'os "reoc%"!dos !-%i co' !s elites '!s co' !s cl!sses; o%; '!is "recis!'ente; co' ! e#ol%/0o de '! socied!de de cl!sses "!r! %'! socied!de se' cl!sses) P!receA'e -%e t!',J' "ode'os distin&%ir %'! elite no est&io d! '!is r$&id! di#is0o e' cl!sses. De#ere'os crer -%e os !rtist!s d! Id!de MJdi! er!' todos o'ens d! no,re.!; o% -%e ! ier!r-%i! e os est!dist!s for!' todos selecion!dos "or se%s "edi&reesa N0o !c o -%e seL! nisso -%e o Dr. M!nn ei' -%er -%e !credite'os2 '!s. "enso -%e ele est conf%ndindo !s elites co' o setor do'in!nte d! socied!de !o -%!l !s elites ser#ir!'; do -%!l tir!r!' se% colorido e no -%!l for!' recr%t!dos !l&%ns de se%s 'e',rose O es-%e'! &er!l d! tr!nsi/0o d! socied!de; nos Plti'os -%in entos !nos o% t!l; J !ceito nor'!l'ente; e n0o ten o interesse e' -%estionAlo. Pro"ori! !"en!s %'! 'odific!/0o. N! 6> f!se de do'in!/0o d! socied!de ,%r&%es! M!c o -%e seri! 'el or; co' rel!/0o ! este "!$s; di.er Gsocied!de d! cl!sse 'Jdi! s%"eriorHN %'! diferen/! -%e se !"lic! "!rtic%l!r'ente 7 In&l!terr!. Por '!is "oderos! -%e fosse "ois !&or! se di. co'%'ente -%e se% "oder est "!ss!ndo n0o teri! sido o -%e foi se' ! eOist(nci! de %'! cl!sse !ci'! del!; d! -%!l tiro% !l&%ns de se%s ide!is e !l&%ns de se%s critJrios; e ! c%L! condi/0o se%s 'e',ros '!is !',iciosos !s"ir!r!'. Isso l e d %'! diferen/! e' ti"o d! socied!de !ristocrtic! -%e ! "recede%; e d! socied!de de '!ss! -%e se es"er! -%e ! si&!. C e&o !&or! ! o%tr! !fir'!/0o n! disc%ss0o do Dr. M!nn ei'; -%e 'e "!rece inteir!'ente #erd!deir!. A s%! inte&rid!de intelect%!l i'"edeAo de dissi'%l!r ! o,sc%rid!de de noss! "osi/0o !t%!l2 '!s ele conse&%e; !tJ onde "osso L%l&!r;

co'%nic!r 7 '!iori! de se%s leitores %'! sens!/0o de confi!n/! #i#!; infect!ndoAos co' ! s%! "rS"ri! fJ !rr!i&!d! n!s "ossi,ilid!des do G"l!neL!'entoH. N0o o,st!nte; di. ele de 'odo ,e' cl!ro) N0o te'os %'! idJi! cl!r! de co'o ! escol ! d!s elites !&iri! n%'! socied!de de '!ss!s !,ert! n! -%!l "re#!lecesse !"en!s o "rinc$"io d! re!li.!/0o. \ "oss$#el -%e; n%'! socied!de se'el !nte; ! s%cess0o d!s elites ocorresse co' de'!si!d! r!"ide. e f!lt!sse nel! ! contin%id!de soci!l -%e se de#e essenci!l'ente 7 !'"li!/0o lent! e &r!d%!l d! infl%(nci! dos &r%"os do'in!ntesD. Isso le#!nt! %' "ro,le'! d! "ri'eir! i'"ortQnci! "!r! 'in ! disc%ss0o !t%!l; co' o -%!l n0o creio -%e o Dr. M!nn ei'' ten ! lid!do de 'odo !l&%') o d! tr!ns'iss0o de c%lt%r!. 66 Z%!ndo nos oc%"!'os co' ! istSri! de cert!s "!rtes d! c%lt%r!; co'o ! istSri! d! !rte; o% d! liter!t%r!; o% d! filosofi!; isol!'os n!t%r!l'ente %'! cl!sse "!rtic%l!r de fen:'enos2 !ind! -%e ten ! !#ido %' 'o#i'ento; -%e "rod%.i% li#ros de #!lor e de interesse; "!r! rel!cion!r esses !ss%ntos '!is inti'!'ente co' %'! istSri! soci!l &er!i. Tod!#i!; 'es'o t!is consider!/Kes s0o; nor'!l'ente; !"en!s ! istSri! de %'! cl!sse de fen:'enos inter"ret!dos 7 l%. d! istSri! de o%tr! cl!sse de fen:'enos e; !ssi' co' ! do Dr. M!nn ei'; tende' ! ter %'! #is0o d! c%lt%r! '!is li'it!d! do -%e ! !dot!d! !-%i. O -%e te'os -%e consider!r s0o os "!"Jis -%e re"resent!' ! elite e ! cl!sse n! tr!ns'iss0o de c%lt%r! de %'! &er!/0o 7 se&%inte. De#e'os record!rAnos do "eri&o; 'encion!do no c!"$t%lo !nterior; de identific!r ! c%lt%r! co' ! so'! de !ti#id!des c%lt%r!is distint!s2 e; se e#it!r'os ess! identific!/0o; deiO!re'os t!',J' de identific!r noss! c%lt%r! de &r%"o co' ! so'! d!s !ti#id!des d!s elites do Dr. M!nn ei'. O !ntro"Slo&o "ode est%d!r o siste'! soci!l; ! econo'i!; !s !rtes e ! reli&i0o de %'! deter'in!d! tri,o; "ode !tJ est%d!r !s s%!s "ec%li!rid!des "sicolS&ic!s2 '!s n0o J si'"les'ente o,ser#!ndo e' det!l e tod!s ess!s '!nifest!/Kes; e re%nindoA!s; -%e ele se !"roOi'!r de %'! co'"reens0o dess! c%lt%r!. Pois
Prosse&%e o Dr. M!nn ei'; c !'!ndo ! !ten/0o "!r! %'! tend(nci! n! socied!de de '!ss! ! ren%nci!r 'es'o !o "rinci"io d! re!li.!/0o. Ess! "!ss!&e' J i'"ort!nte2 '!s; co'o concordo co' ele e' -%e se%s "eri&os s0o !ind! '!is !l!r'!ntes; J desnecessrio tr!nscre#(Al! !-%i.
D

entender ! c%lt%r! J entender o "o#o; e isso si&nific! %'! co'"reens0o i'!&in!ti#!. T!l co'"reens0o n%nc! "ode ser co'"let!) o% J !,str!t! e ! ess(nci! esc!"! o% ent0o J #i#id!2 e; sendo #i#id!; o est%dioso tender ! identific!rAse t0o inteir!'ente co' o "o#o -%e est%d! -%e "erder o "onto de #ist! ! "!rtir do -%!l er! co'"ens!dor e "oss$#el est%dAlo. A co'"reens0o en#ol#e %'! re! '!is eOtens! do -%e !-%el! de -%e se "ode ter consci(nci!2 n0o se "ode est!r dentro e for! !o 'es'o te'"o. A-%ilo -%e nor'!l'ente c !'!'os de co'"reens0o de o%tro "o#o; lo&ic!'ente; J %'! !"roOi'!/0o d! co'"reens0o -%e fic! "erto do "onto no -%!l o est%A 6C dioso co'e/!ri! ! "erder !l&%'! ess(nci! de s%! "rS"ri! c%lt%r!. O o'e' -%e; "!r! co'"reender o '%ndo interior de %'! tri,o c!ni,!l; ten ! !derido 7 "rtic! do c!ni,!lis'o "ro#!#el'ente foi lon&e de'!is) n%nc! '!is "oder ser de f!to %' dos se%s; no#!'ente@. Le#!ntei ! -%est0o; no ent!nto; %nic!'ente e' !"oio 7 'in ! o,Le/0o de -%e ! c%lt%r! n0o J si'"les'ente ! so'! de #ri!s !ti#id!des; '!s %' modo de ,ida. Or!; o es"eci!list! t!lentoso; -%e ,!se!do e' s%! re!li.!/0o #!c!cion!l "ode ser "erfeit!'ente -%!lific!do ! "!rtici"!r de %'! d!s elites do Dr. M!nn ei'; "ode '%ito ,e' n0o ser %'! d!s G"esso!s c%lt!sH re"resent!ti#!s d! c%lt%r! de &r%"o. Co'o disse !nterior'ente; "ode ser !"en!s %' contri,%inte !lt!'ente #!lori.!do del!. Tod!#i!; ! c%lt%r! de &r%"o; co'o se "ode o,ser#!r no "!ss!do; n%nc! foi coeOtensi#! co' ! cl!sse; seL! %'! !ristocr!ci! o% %'! cl!sse 'Jdi! s%"erior. U' nP'ero '%ito &r!nde de 'e',ros dess!s cl!sses se'"re foi not!#el'ente deficiente e' Gc%lt%r!H. Acredito -%e; no "!ss!do; o re"ositSrio dess! c%lt%r! ten ! sido ! elite; c%L! '!ior "!rte foi tir!d! d! cl!sse do'in!nte d!-%ele te'"o; constit%indo os cons%'idores "ri'rios d! o,r! de !rte e de "ens!'ento "rod%.id! "elos 'e',ros d! 'inori!; -%e se ori&in!r!' de #ri!s cl!sses; incl%si#e ! "rS"ri! cl!sse do'in!nte. As %nid!des dess! '!iori! ser0o; !l&%'!s del!s; indi#$d%os2 o%tr!s ser0o f!'$li!s. PorJ' os indi#$d%os d! cl!sse do'in!nte -%e co'"Ke' o nPcleo d! elite c%lt%r!l n0o de#er0o; "or isso; ser cort!dos d! cl!sse ! -%e "ertence'; "ois se' s%! "!rtici"!/0o n!-%el! cl!sse n0o teri!' se% "!"el ! c%'"rir. \ s%! f%n/0o; e' rel!/0o co' os "rod%tores; tr!ns'itir ! c%lt%r! -%e erd!r!'2 !ssi' co'o J s%! f%n/0o; e' rel!/0o co' o resto de s%! cl!sse; i'"edir
@

Heart o2 Dar#ness; de 3ose" Conr!d; d %'! "ist! de !l&o se'el !nte.

6D -%e el! se "etrifi-%e. \ f%n/0o d! cl!sse co'o %' todo "reser#!r e co'%nic!r "!drKes de maneiras -%e s0o %' ele'ento #it!l n! c%lt%r! de &r%"oE. \ f%n/0o dos 'e',ros e f!'$li!s s%"eriores "reser#!r ! c%lt%r! de &r%"o; !ssi' co'o J f%n/0o dos "rod%tores !lterAl!. N%'! elite co'"ost! de indi#$d%os -%e nel! se coloc!' %nic!'ente "or s%! "ree'in(nci! indi#id%!l; !s diferen/!s de #i#(nci! ser0o t0o &r!ndes -%e est!r0o %nidos !"en!s "or se%s interesses co'%ns; e se"!r!dos "or t%do o '!is. U'! elite de#e; "ort!nto; est!r !t!d! ! al"uma cl!sse; seL! s%"erior o% inferior2 '!s; en-%!nto o%#er cl!sses; J "ro##el -%e seL! ! cl!sse do'in!nte -%e !tr!i! ess! elite "!r! si. O -%e !conteceri! n%'! socied!de se' cl!sses o -%e J '%ito '!is dif$cil de #is%!li.!r do -%e !s "esso!s i'!&in!' nos le#! 7 re! d! conLect%r!. U; no ent!nto; !l&%'!s s%"osi/Kes -%e 'e "!rece' #!ler ! "en! #entil!r. O c!n!l "ri'rio de tr!ns'iss0o de c%lt%r! J ! f!'$li!) nen %' o'e' esc!"! do ti"o; o% %ltr!"!ss! tot!l'ente o &r!%; de c%lt%r! -%e !d-%iri% de se% !',iente "ri'iti#o. N0o insin%o -%e seL! esse o 6nico c!n!l de tr!ns'iss0o2 n%'! socied!de de !l&%'! co'"leOid!de; J s%"le'ent!do e contin%!do "or o%tros cond%tos d! tr!di/0o. Mes'o e' socied!de rel!ti#!'ente "ri'iti#!s J !ssi'. E' co'%nid!des '!is ci#ili.!d!s de !ti#id!des es"eci!li.!d!s; n!s -%!is ne' todos os fil os se&%iri!' ! oc%"!/0o de se%s "!is; o !"rendi. Mteoric!'ente; "elo 'enosN n0o ser#i! !"en!s ! se% 'estre; ne' !"en!s !"rendi! co' ele co'o se !"rende n%'! escol! tJcnic! ele se inte&r!#! ! %' 'odo de #id! -%e condi.i! co' !-%ele of$cio o% !rte2 e t!l#e. o se&redo "erdiA 6@ do do of$cio seL! -%e er! tr!ns'itido n0o so'ente %'! !,ilid!de; '!s todo %' 'odo de #id!. A c%lt%r! discern$#el do con eci'ento so,re c%lt%r! er! tr!ns'itid! "el!s %ni#ersid!des '!is !nti&!s) l !"ro#eit!r!' Lo#ens -%e tin !' sido est%d!ntes se' "ro#eito; e -%e n0o !d-%irir!' &osto "elo
P!r! e#it!r %'! '!lAentendido neste "onto; de#erAseAi! o,ser#!r -%e n0o s%"on o -%e !s `,o!s '!neir!s` de#eri!' ser "ec%li!res ! -%!l-%er c!'!d! d! socied!de. N%'! socied!de s!%d#el; ,o!s '!neir!s de #eri!' ser encontr!d!s e' tod! "!rte. M!s; !ssi' co'o distin&%i'os entre os si&nific!dos de `c%lt%r!` nos #rios n$#eis; t!',J' distin&%i'os entre os si&nific!dos de `,o!s '!neir!s` '!is e 'enos conscientes.
E

!"rendi.!do; o% "el! !r-%itet%r! &Stic!; o% "elo rit%!l e ceri':ni! do colJ&io. S%"on o -%e !l&o d! 'es'! es"Jcie seL! tr!ns'itido t!',J' "or socied!des do ti"o '!/:nico2 "ois ! inici!/0o J %'! introd%/0o ! %' 'odo de #id!; de #i!,ilid!de !ind! -%e restrit!; rece,id! do "!ss!do e "!r! ser "er"et%!d! no f%t%ro. M!s o c!n!l '!is i'"ort!nte de tr!ns'iss0o de c%lt%r! "er'!nece; de lon&e; ! f!'$li!2 e; -%!ndo ! #id! f!'ili!r deiO! de c%'"rir se% "!"el; de#ere'os es"er!r -%e noss! c%lt%r! se deteriore. Or!; ! f!'$li! J %'! instit%i/0o d! -%!l -%!se todos f!l!' ,e'; '!s J reco'end#el le',r!r -%e esse J %' ter'o -%e "ode #!ri!r e' t!'!n o. N! er! !t%!l; si&nific! "o%co '!is do -%e os 'e',ros #i#entes. Mes'o !ssi'; J %'! r!r! eOce/0o %' !nPncio 'ostr!r %'! f!'$li! &r!nde o% tr(s &er!/Kes2 ! f!'$li! co'%'ente re"resent!d! consiste de dois "!is e %' o% dois fil os "e-%enos. O -%e se #ener! n0o J ! de#o/0o ! %'! f!'$li!; '!s o !feto "esso!l entre se%s 'e',ros2 e -%!nto 'enor ! f!'$li!; '!s f!cil'ente esse !feto "esso!l "ode ser eO"ri'ido. M!s -%!ndo f!lo d! f!'$li!; ten o e' 'ente %' l!/o -%e !,r!n&e %' "er$odo de te'"o '!ior do -%e esse) %'! de#o/0o "!r! co' os 'ortos; n0o i'"ort! -%0o o,sc%ros; e %'! solicit%de "!r! co' os n0oA n!scidos; n0o i'"ort! -%0o dist!ntes. A 'enos -%e ess! re#er(nci! "!r! co' o "!ss!do e o f%t%ro seL! c%lti#!d! no l!r; n0o "oder L!'!is "!ss!r de %'! con#en/0o #er,!l n! co'%nid!de. Esse interesse "elo "!ss!do J diferente d!s #!id!des e "retensKes d! &ene!lo&i!2 ess! res"ons!,ilid!de "elo f%t%ro J diferente d! do constr%tor de "ro&r!'!s soci!is. E% de#eri! di.er ent0o; -%e n%'! socied!de #i&oros! est!r0o "resentes t!nto ! cl!sse co'o ! elite; co' 6E %'! cert! so,re"osi/0o e inter!/0o const!nte entre el!s. U'! elite; se for %'! elite &o#ern!nte; e desde -%e o i'"%lso n!t%r!l de "!ss!r 7 "role o "oder e o "rest$&io n0o seL! !rtifici!l'ente re"ri'ido; tender ! se est!,elecer co'o %'! cl!sse J ess! 'et!'orfose; "enso e%; -%e cond%. !o -%e 'e "!rece ser %' desc%ido d! "!rte do Dr. M!nn ei'. M!s %'! elite -%e !ssi' se tr!nsfor'e tende ! "erder s%! f%n/0o co'o elite; "ois !s -%!lid!des "el!s -%!is os 'e',ros ori&in!is !d-%irir!' s%! "osi/0o n0o ser0o tod!s tr!ns'itid!s i&%!l'ente ! se%s descendentes. Por o%tro l!do; te'os de consider!r -%!l seri! ! conse-T(nci! se se #erific!sse' o o"osto; e ti#Jsse'os %'! socied!de n! -%!l !s f%n/Kes d!s cl!sses fosse' !ss%'id!s "el!s elites. O Dr. M!nn ei' "!rece ter !credit!do -%e isso ocorrer2 'ostro%Ase; co'o o

de'onstr! %'! "!ss!&e' -%e citei; ciente dos "eri&os2 e n0o "!rece ter est!do "ronto ! "ro"or s!l#!&%!rd!s definiti#!s contr! eles. A sit%!/0o de %'! socied!de se' cl!sses; e do'in!d! eOcl%si#!'ente "or elites J; !d'ito; %'!; so,re ! -%!l n0o te'os e#id(nci! confi#el. Por t!l socied!de; s%"on o -%e de#!'os co'"reender %'! n! -%!l c!d! indi#$d%o co'e/! se' #!nt!&e' o% des#!nt!&e'2 e n! -%!l; "or !l&%' 'ec!nis'o !r'!do "elos 'el ores "roLetist!s de t!l '!-%in!ri!; todos ser0o diri&idos; o% encontr!r0o o c!'in o; "!r! !-%ele "osto n! #id! -%e est0o '!is !"tos ! "reenc er; e tod! "osi/0o ser oc%"!do "elo o'e' o% '%l er '!is !de-%!do ! el!. N!t%r!l'ente; ne' 'es'o o '!is confi!nte es"er!ri! -%e o siste'! f%ncion!sse t0o ,e' !ssi'2 se; "rosso modo; "!recesse c e&!r '!is "erto de coloc!r !s "esso!s cert!s nos l%&!res certos do -%e -%!l-%er siste'! !nterior; de#er$!'os todos est!r s!tisfeitos. Z%!ndo di&o Gdo'in!doH; e' #e. de G&o#ern!doH; "or elites; -%ero di.er -%e %'! t!l socied!de n0o de#e content!rAse e' ser &o#ern!d! "el!s "esso!s cert!s2 de#e certific!rAse de -%e os !rtist!s e !r-%itetos '!is c!"!cit!dos s%,!' !o to"o; C= infl%encie' o &osto e eOec%te' os tr!,!l os "P,licos i'"ort!ntes2 de#e f!.er o 'es'o "el!s o%tr!s !rtes e "el! ci(nci!2 e de#e so,ret%do; t!l#e.; ser t!l -%e !s 'entes '!is c!"!.es encontre' eO"ress0o no "ens!'ento es"ec%l!ti#o. O siste'! n0o de#e f!.er t%do isso "el! socied!de !"en!s n%'! sit%!/0o es"eci!l de#e contin%!r ! f!.(Alo; &er!/0o !"Ss &er!/0o. Seri! tolice ne&!r -%e; n%'! deter'in!d! f!se do desen#ol#i'ento de %' "!$s; e "or %' "ro"Ssito restrito; %'! elite "oss! f!.er %' tr!,!l o '%ito ,o'. EO"%ls!ndo %' &r%"o &o#ern!nte !nterior -%e; e' co'"!r!/0o consi&o 'es'o; "ode ser %'! cl!sse; el! "ode s!l#!r o% refor'!r o% re#it!li.!r ! #id! n!cion!l. Cois!s !ssi' !contecer!'. M!s te'os '%ito "o%c! e#id(nci! so,re ! "er"et%!/0o do &o#erno "or %'! elite; e ! -%e te'os J ins!tisf!tSri!. U' inter#!lo consider#el de#e esco!rAse !ntes de "oder'os ter %' eOe'"lo n! RPssi!. A RPssi! J %' "!$s r%de e #i&oroso2 J t!',J' %' "!$s '%ito &r!nde2 e "recis!r de %' lon&o "er$odo de "!. e desen#ol#i'ento interno. Tr(s cois!s "ode' ocorrer. A RPssi! "ode 'ostr!rAnos co'o %' &o#erno est#el e %'! c%lt%r! florescente "ode' ser tr!ns'itidos !"en!s !tr!#Js de elites; "ode c!ir e' let!r&i! orient!l; o% ! elite &o#ern!nte "ode se&%ir o r%'o de o%tr!s elites &o#ern!ntes e torn!rAse %'! cl!sse &o#ern!nte. T!'"o%co "ode'os confi!r e' -%!l-%er e#id(nci! dos Est!dos Unidos d! A'Jric!. A #erd!deir!

re#ol%/0o n!-%ele "!$s n0o foi !-%el! -%e se c !'! Re#ol%/0o nos li#ros de istSri!; '!s J %'! conse-T(nci! d! 1%err! Ci#il2 !"Ss ! -%!l s%r&i% %'! elite "l%tocrtic!2 !":s ! -%!l ! eO"!ns0o e o desen#ol#i'ento '!teri!l do "!$s for!' !celer!dos2 !"Ss ! -%!l foi !d'itid! !-%el! ond! de i'i&r!/0o 'ist!; tr!.endo Mo% !ntes; '%lti"lic!ndoN o "eri&o do est!,eleci'ento de %' siste'! de c!st!s5= -%e !ind! n0o foi tot!lA C5 'ente !f!st!do. P!r! o sociSlo&o; o teste'%n o d! A'Jric! !ind! n0o est '!d%ro. Nosso o%tro teste'%n o de %' &o#erno de elite #e' "rinci"!l'ente d! Fr!n/!. U'! cl!sse &o#ern!nte; -%e "or %' lon&o "er$odo e' -%e o Trono er! todoA"oderoso deiOo% de &o#ern!r; foi red%.id! !o n$#el ordinrio de cid!d!ni!. A Fr!n/! 'odern! n0o te#e cl!sse &o#ern!nte) s%! #id! "ol$tic! n! Terceir! Re"P,lic!; n0o i'"ort! o -%e '!is di&!'os del!; foi tr!nstorn!d!. E neste "onto "ode'os fris!r -%e; -%!ndo %'! cl!sse do'in!nte; n0o interess! -%0o '!l dese'"en o% s%! f%n/0o; J re'o#id! 7 for/!; s%! f%n/0o n0o J inteir!'ente !ss%'id! "or nen %'! o%tr!. O G#:o dos &!nsos sel#!&ensH t!l#e. seL! %' s$',olo do '!l -%e ! In&l!terr! c!%so% 7 Irl!nd! '!is sJrio; so, este "onto de #ist!; do -%e os '!ss!cres de Cro'Xell; o% -%!is-%er d!s o%tr!s ofens!s -%e os irl!ndeses !le&re'ente rele',r!'. Pode t!',J' ser -%e ! In&l!terr! ten ! feito '!is '!l ! 1!les e 7 EscSci! !tr!indo s%!s cl!sses s%"eriores ! cert!s escol!s "P,lic!s do -%e "elos '!les M!l&%ns #erd!deiros; o%tros i'!&inrios; o%tros !ind! '!l entendidosN cl!'!dos "elos se%s res"ecti#os n!cion!list!s. M!s; !-%i no#!'ente; -%ero reser#!r %' L%l&!'ento so,re ! RPssi!. Esse "!$s; 7 J"oc! de s%! re#ol%/0o; "oderi! est!r !ind! n%' est&io t0o inici!l de se% desen#ol#i'ento -%e ! re'o/0o de s%! cl!sse s%"erior n0o !"en!s n0o i'"edi% esse desen#ol#i'ento co'o o esti'%lo%. U; entret!nto; !l&%'! ,!se "!r! !credit!r'os -%e ! re'o/0o de %'! cl!sse s%"erior n%' est&io '!is desen#ol#ido "ode ser %' des!stre "!r! %' "!$s2 e -%!se cert!'ente se ess! re'o/0o for de#id! 7 inter#en/0o de %'! o%tr! n!/0o. Ten o f!l!do; nos "!r&r!fos "recedentes; "rinci"!l'ente d! Gcl!sse &o#ern!nteH e d! Gelite &o#ern!nteH. M!s de#o le',r!r no#!'ente !o leitor -%e; !o nos "reoc%"!r'os co' ! cl!sse #ers%s ! elite; nos "reoc%"!'os co' !
Acredito -%e ! diferen/! essenci!l entre %' siste'! de c!st!s e %' siste'! de cl!sses J -%e ! ,!se do "ri'eiro J %'! diferen/! t!l -%e ! cl!sse do'in!nte "!ss! ! se consider!r %'! raa s%"erior.
5=

c%lt%r! tot!l de %' "!$s; e isso en#ol#e ,e' '!is do -%e &o#ern!r. Pode'os nos entre&!r; co' !l&%'! C4 confi!n/!; ! %'! elite &o#ern!nte; !ssi' co'o os ro'!nos re"%,lic!nos concedi!' "oder !os dit!dores; desde -%e ten !'os e' 'ente %' "ro"Ssito definido d%r!nte %'! crise e %'! crise "ode d%r!r '%itob te'"o. Esse "ro"Ssito li'it!do to'! t!',J' "oss$#el escol er ! elite; "ois s!,e'os "!r! -%e ! est!'os escol endo. M!s se esti#er'os "roc%r!ndo %' 'eio de selecion!r !s "esso!s cert!s "!r! constit%ir c!d! elite; "!r! %' f%t%ro indefinido; "or -%!l 'ec!nis'o o f!re'osa Se nosso G"ro"SsitoH for !"en!s le#!r !s 'el ores "esso!s; e' c!d! r%'o d! #id!; !o to"o; n0o te'os %' critJrio "!r! !"ont!r !s 'el ores "esso!s2 o%; se i'"%ser'os %' critJrio; ele ter %' efeito o"ressi#o so,re ! ino#!/0o. O tr!,!l o no#o de %' &(nio; seL! n! !rte; n! ci(nci! o% n! filosofi!; encontr! fre-Tente'ente o"osi/0o. T%do o -%e nos "reoc%"! no 'o'ento J se "ode'os; !"en!s !tr!#Js d! ed%c!/0o; &!r!ntir ! tr!ns'iss0o de c%lt%r! n%'! socied!de e' -%e !l&%ns ed%c!dores "!re ce' indiferentes 7s distin/Kes de cl!sse; e d! -%!l o%tros ed%c!dores deseL!' re'o#er tot!l'ente ess!s distin/Kes. De -%!l-%er '!neir!; o "eri&o de inter"ret!r Ged%c!/0oH de 'odo ! !,r!n&er '%ito e '%ito "o%co) '%ito "o%co; -%!ndo i'"lic! -%e ! ed%c!/0o de#e li'it!rAse !o -%e "ode ser ensin!do2 '%ito; -%!ndo i'"lic! -%e t%do o -%e #!le ! "en! "reser#!r "ode ser tr!ns'itido "or ensin!'ento. N! socied!de !l'eL!d! "or !l&%ns refor'!dores; !-%ilo -%e ! f!'$li! "ode tr!ns'itir ser li'it!do !o '$ni'o; es"eci!l'ente se ! cri!n/! de#e ser; co'o es"er! o Sr. U. C. Dent; '!ni"%l!d! Gdo ,er/o !o tP'%loH "or %' siste'! ed%c!cion!l %nific!do. E ! n0o ser -%e ! cri!n/! seL! cl!ssific!d!; "elos ofici!is -%e se inc%,ire' de selecionAl!; co'o i&%!l.in ! ! se% "!i; ser cri!d! n%' !',iente escol!r diferente n0o necess!ri!'ente 'el or; %'! #e. -%e todos ser0o i&%!l'ente ,ons; '!s diferente e trein!d! no -%e ! o"ini0o ofici!l do 'o'ento consider!r sere' G!s lin !s &en%in!'ente de'ocrtic!sH. As elites; conse-TenteA C< 'ente; consistir0o "en!s e' indi#$d%os c%Lo Pnico l!/o co'%' ser se% interesse "rofission!l) se' -%!l-%er coes0o soci!l; se' -%!l-%er contin%id!de soci!l. Ser0o %nidos !"en!s "or %'! "!rte; e ! '!is consciente; de s%!s

"erson!lid!des2 ir0o encontr!rAse co'o co'it(s. A '!ior "!rte de s%! Gc%lt%r!H ser !"en!s o -%e co'"!rtil !' co' todos os o%tros indi#$d%os -%e co'"Ke' ! s%! n!/0o. O c!so de %'! socied!de co' %'! estr%t%r! de cl!sses; ! !fir'!/0o de -%e el! J; e' certo sentido; ! socied!de Gn!t%r!lH; J "reL%dic!do se nos "er'itir'os ser i"noti.!dos "elos dois ter'os contr!st!ntes; !ristocr!ci! e de'ocr!ci!. O "ro,le'! todo J f!lse!do se %s!r'os esses ter'os !ntitetic!'ente. O -%e "ro"%s n0o J %'! Gdefes! d! !ristocr!ci!H %'! (nf!se so,re ! i'"ortQnci! de %' Sr&0o d! socied!de. \ !ntes %' !"elo e' f!#or de %'! for'! de socied!de n! -%!l %'! !ristocr!ci! teri! %'! f%n/0o "ec%li!r e essenci!l; t0o "ec%li!r e essenci!l -%!nto ! f%n/0o de -%!l-%er o%tr! "!rte d! socied!de. O -%e J i'"ort!nte J %'! estr%t%r! de socied!de n! -%!l !#er; do Gto"oH 7 G,!seH; %'! &r!d!/0o cont$n%! de n$#eis c%lt%r!is2 J i'"ort!nte le',r!r -%e n0o de#er$!'os consider!r os n$#eis s%"eriores co'o "oss%idores de '!is c%lt%r! do -%e os inferiores; '!s co'o re"resent!ntes de %'! c%lt%r! '!is consciente e de %'! '!ior es"eci!li.!/0o d! c%lt%r!. InclinoA'e ! crer -%e nen %'! de'ocr!ci! #erd!deir! "ode '!nterAse ! 'enos -%e conten ! esses n$#eis diferentes de c%lt%r!. Os n$#eis de c%lt%r! "ode' t!',J' ser #istos co'o n$#eis de "oder; n! 'edid! e' -%e %' &r%"o 'enor n%' n$#el '!is !lto ter t!nto "oder -%!nto %' &r%"o '!ior n%' n$#el '!is ,!iOo2 "ois "odeAse !r&%'ent!r -%e ! i&%!ld!de co'"let! si&nific! irres"ons!,ilid!de %ni#ers!l2 e e' t!l socied!de co'o ! i'!&ino; c!d! indi#$d%o erd!ri! %'! '!ior o% 'enor res"ons!,ilid!de "!r! co' ! co'%nid!de; de !cordo co' ! "osi/0o -%e ele erdo% n! socied!de c!d! cl!sse teri! res"ons!,ilid!des %' "o%co diferentes. U'! de'ocr!ci! C> n! -%!l c!d! %' ti#esse res"ons!,ilid!des i&%!is e' t%do seri! o"ressi#! "!r! os conscienciosos e licencios! "!r! o resto. EOiste' o%tr!s ,!ses so,re !s -%!is %'! socied!de &r!d%!d! "ode ser defendid!2 e e% es"ero; de 'odo &er!l; -%e este ens!io # s%&erir lin !s de r!cioc$nio -%e e% 'es'o n0o eO"lor!rei2 '!s de#o const!nte'ente le',r!r !o leitor os li'ites do 'e% te'!. Se concord!r'os -%e o #e$c%lo "ri'rio "!r! ! tr!ns'iss0o de c%lt%r! J ! f!'$li!; e se concord!r'os -%e n%'! socied!de '!is !lt!'ente ci#ili.!d! de#e !#er n$#eis diferentes de c%lt%r!; concl%ire'os -%e; "!r! !sse&%r!r ! tr!ns'iss0o de c%lt%r! desses diferentes

n$#eis; de#e !#er &r%"os de f!'$li!s "ersistindo; &er!/0o !"Ss &er!/0o; c!d! -%!l no 'es'o 'odo de #id!. E no#!'ente de#o re"etir -%e !s Gcondi/Kes "!r! c%lt%r!H -%e le#!ntei n0o "rod%.e' necess!ri!'ente ! ci#ili.!/0o s%"erior) !fir'o !"en!s -%e; -%!ndo esti#ere' !%sentes; ser i'"ro##el encontr!r ! ci#ili.!/0o s%"erior. C6

<. UNIDADE E DI8ERSIDADE) A RE1IO

U'! di#ersific!/0o entre !s co'%nid!des %'!n!s J essenci!l "!r! o forneci'ento do incenti#o e '!teri!l "!r! ! OdissJi! do es"$rito %'!no. O%tr!s n!/Kes de ,itos diferentes n0o s0o ini'i&!s) s0o ddi#!s de De%s. Os o'ens eOi&e' de se%s #i.in os !l&o s%ficiente'ente se'el !nte "!r! ser entendido; !l&o s%ficiente'ente diferente "!r! c !'!r ! !ten/0o; e !l&o &r!nde o ,!st!nte "!r! "ro#oc!r !d'ir!/0o. A. N. VUITEUEAD; +cience and the Modern $orld.

U' te'! recorrente neste ens!io J -%e %' "o#o n0o de#eri! ser ne' '%ito %nido ne' '%ito di#idido; "!r! -%e flores/! ! s%! c%lt%r!. EOcesso de %nid!de "ode "ro#ir de ,!r,!ris'o e cond%.ir 7 tir!ni!2 eOcesso de di#is0o "ode ser de#ido ! dec!d(nci! e "ode t!',J' CD cond%.ir 7 tir!ni!2 -%!l-%er %' dos eOcessos ,lo-%e!r %' desen#ol#i'ento "osterior d! c%lt%r!. N0o se "ode deter'in!r o &r!% !de-%!do de %nid!de e de di#ersid!de "!r! todos os "o#os e' todos os te'"os. Pode'os !"en!s eO"or e il%str!r !l&%ns de"!rt!'entos nos -%!is o eOcesso o% ! f!lt! J "eri&oso2 o -%e J necessrio; ,enJfico o% "reL%dici!l "!r! %' "o#o es"ec$fico n%'! J"oc! es"ec$fic! de#e ser deiO!do "!r! ! s!,edori! do s,io e "!r! ! "ers"icci! do est!dist!. Ne' ! socied!de se' cl!sses; ne' ! socied!de se' ,!rreir!s soci!is r$&id!s e i'"enetr#eis J ,o!2 c!d! cl!sse de#eri! sofrer const!ntes !-%isi/Kes e dele/Kes2 !s cl!sses; en-%!nto "er'!necesse' distint!s; de#eri!' "oder 'ist%r!rAse li#re'ente2 e de#eri!' tod!s "oss%ir %'! co'%nid!de de c%lt%r! co' ! o%tr! -%e l es desse !l&o e' co'%'; '!is f%nd!'ent!l do -%e ! co'%nid!de -%e c!d! cl!sse "oss%i co' ! s%! e-%i#!lente e' o%tr! socied!de. No c!"$t%lo !nterior; le#!'os e' cont! os desen#ol#i'entos es"eci!is de c%lt%r! "or cl!sse2 tere'os !&or! -%e consider!r os desen#ol#i'entos es"eci!is de c%lt%r! "or re&i0o.

D!s #!nt!&ens d! %nid!de !d'inistr!ti#! e senti'ent!l r!r!'ente "recis!'os ser le',r!dos; !"Ss 7 eO"eri(nci! d! &%err!2 '!s s%"KeAse fre-Tente'ente -%e ! %nid!de do te'"o de &%err! de#eri! ser "reser#!d! e' te'"o de "!.. Entre -%!is-%er "esso!s en&!L!d!s e' !ti#id!de ,Jlic!; es"eci!l'ente -%!ndo ! &%err! "!rece; o% "ode ser feit! "!recer; "%r!'ente defensi#!; c!,e es"er!r %'! %nid!de es"ontQne! de senti'ento -%e J &en%$n!; %' fin&i'ento dess! %nid!de "or "!rte d!-%eles -%e deseL!' !"en!s f%&ir !o Sdio e; de todos; ! s%,'iss0o !os co'!ndos d!s !%torid!des constit%$d!s. Seri! de es"er!r -%e se encontr!sse ! 'es'! !r'oni! e docilid!de entre os so,re#i#entes de %' n!%fr&io ! ,ordo de %' ,ote s!l#!A#id!s. As "esso!s l!sti'!' const!nte'ente -%e ! 'es'! %nid!de; o 'es'o !%toAs!crif$cio e ! 'es'! fr!ternid!de -%e "re#!lece' n%'! e'er&(nci! C@ n0o conse&%e' so,re#i#er 7 "rS"ri! e'er&(nci!. A '!iori! d!s "l!tJi!s d! "e/! de 9!rrier; The Admira%le Crichton; c e&!r!' 7 concl%s0o de -%e ! or&!ni.!/0o soci!l n! il ! est!#! corret!; e -%e ! or&!ni.!/0o soci!l n! '!ns0o est!#! err!d!2 n0o esto% con#encido de -%e ! "e/! de 9!rrier n0o seL! s%scet$#el de %'! inter"ret!/0o diferente. De#e'os distin&%ir; e' todos os e#entos; entre o ti"o de %nid!de -%e J necessrio n%'! e'er&(nci!; e !-%ele -%e J !"ro"ri!do "!r! o desen#ol#i'ento d! c%lt%r! n%'! n!/0o e' "!.. \ conce,$#el; n!t%r!l'ente; -%e %' "er$odo de G"!.H "ode ser %' "er$odo de "re"!r!/0o "!r! ! &%err!; o% de contin%!/0o do est!do de &%err! so, o%tr! for'!2 sit%!/0o e' -%e "ode'os es"er!r %' est$'%lo deli,er!do do senti'ento "!triStico e %' ri&oroso controle centr!l do &o#erno. PoderAseAi! es"er!r t!',J' -%e; e' t!l "er$odo; ! G&%err! econ:'ic!H fosse cond%.id! "or %'! r$&id! disci"lin! do &o#erno; e n0o deiO!d! !os &%erril eiros e 'ercenrios dos ne&Scios. PorJ' esto% "reoc%"!do !-%i co' o ti"o e &r!% de %nid!de deseL#eis n%' "!$s -%e esteL! e' "!. co' os o%tros; "ois; se n0o "ode'os ter "er$odos de "!. #erd!deir!; J tot!l'ente inPtil es"er!r "or c%lt%r!. O ti"o de %nid!de co' -%e esto% "reoc%"!do n0o J eO"ri'$#el co'o %' ent%si!s'o co'%' o% %' "ro"Ssito co'%') ent%si!s'os e "ro"Ssitos s0o se'"re "!ss!&eiros. A %nid!de co' -%e esto% "reoc%"!do de#e ser ,!st!nte inconsciente; e "ort!nto "ode t!l#e. ser 'el or !,ord!d! !tr!#Js de %'! consider!/0o d!s di#ersid!des Pteis. Tr!to !-%i d! di#ersid!de de re&i0o. \ i'"ort!nte -%e %' o'e' se sint! n0o so'ente %' cid!d0o de %'! cert! n!/0o; '!s %' cid!d0o

de %'! cert! "!rte de s%! n!/0o; co' le!ld!des loc!is. Est!s; !ssi' co'o ! le!ld!de 7 cl!sse; n!sce' d! le!ld!de 7 f!'$li!. Cert!'ente; %' indi#$d%o "ode desen#ol#er ! '!is !rdoros! de#o/0o "or %' l%&!r e' -%e n0o n!sce%; e "or %'! co'%nid!de co' ! -%!l n0o "oss%i l!/os !ncestr!is. M!s creio -%e de#er$!'os concord!r e' -%e !#eri! !l&o de CE !rtifici!l; !l&o %' "o%co consciente de'!is; n%'! co'%nid!de de "esso!s co' %' forte senti'ento loc!l; -%e ti#esse' tod!s #indo de o%tros l%&!res. Acredito -%e de#er$!'os di.er -%e "recis!'os es"er!r "or %'! o% d%!s &er!/Kes %'! le!ld!de -%e os !,it!ntes erd!sse'; e -%e n0o fosse o res%lt!do de %'! o"/0o consciente. No &er!l; "!receri! ser 'el or -%e ! &r!nde '!iori! dos seres %'!nos de#esse contin%!r #i#endo no l%&!r onde n!scer!'. Le!ld!de de f!'$li!; le!ld!de de cl!sse e le!ld!de loc!l !'"!r!'Ase '%t%!'ente2 e; se %'! del!s de&ener!r; !s o%tr!s t!',J' sofrer0o. O "ro,le'! do Gre&ion!lis'oH r!r!'ente J #is%!li.!do de s%! "ers"ecti#! corret!. Introd%.o o ter'o Gre&ion!lis'oH "ro"osit!d!'ente; "or c!%s! d!s !ssoci!/Kes -%e "ode elici!r. Ac o -%e; "!r! ! '!iori! d!s "esso!s; isso si&nific! ! idJi! de !l&%' "e-%eno &r%"o de descontentes loc!is cond%.indo %'! !&it!/0o "ol$tic! -%e; "or n0o ser for'id#el; J consider!d! c:'ic! "ois -%!l-%er 'o#i'ento -%e J s%"ost!'ente %'! c!%s! "erdid! se'"re des"ert! o rid$c%lo. Es"er!'os encontr!r Gre&ion!list!sH tent!ndo f!.er re#i#er !l&%'! l$n&%! -%e est des!"!recendo e de#eri! des!"!recer2 o% reto'!r cost%'es de %'! J"oc! "!ss!d! -%e "erder!' tod! ! si&nific!/0o2 o% o,str%ir o ine#it#el e !ceito "ro&resso d! 'ec!ni.!/0o e d! indPstri! e' l!r&! esc!l!. Os c!'"eKes d! tr!di/0o loc!l; de f!to; const!nte'ente fr!c!ss!' e' se !"ro#eit!r do se% c!so2 e -%!ndo; co'o ocorre 7s #e.es; s0o ener&ic!'ente co',!tidos e ridic%l!ri.!dos no seio de se% "rS"rio "o#o; o o,ser#!dor de for! sente -%e n0o r!.0o "!r! le#Alos ! sJrio. Eles 7s #e.es el!,or!' '!l o se% "rS"rio c!so. Inclin!'Ase ! for'%l!r ! sol%/0o inteir!'ente e' ter'os "ol$ticos2 e; co'o "ode' ser "olitic!'ente ineO"erientes; e !o 'es'o te'"o !&it!dos "or 'oti#os '!is "rof%ndos do -%e os "ol$ticos; se%s "ro&r!'!s "ode' ser "!tente'ente i'"r!tic#eis. E -%!ndo s%&ere' %' "ro&r!'! econ:'ico; t!',J' !$ s0o !tr!"!l !dos "or tere' D=

'oti#os '!is "rof%ndos do -%e ! econo'i!; e' co'"!r!/0o co' o'ens -%e t(' ! re"%t!/0o de sere' "rticos. AlJ' disso; o re&ion!list! co'%' est "reoc%"!do %nic!'ente co' os interesses de s%! "rS"ri! re&i0o; e s%&ere "ort!nto !o se% #i.in o do o%tro l!do d! di#is! -%e !-%ilo -%e J do interesse de %' de#e ser des#!nt!Loso "!r! o o%tro. O in&l(s; "or eOe'"lo; n0o "ens! nor'!l'ente n! In&l!terr! co'o %'! Gre&i0oH do 'es'o 'odo -%e %' escoc(s o% %' &!l(s "ens! n! EscSci! o% e' 1!les2 e en-%!nto n0o esti#er cl!ro "!r! ele -%e se%s interesses t!',J' est0o en#ol#idos; s%! solid!ried!de n0o est!r recr%t!d!. Desse 'odo; o in&l(s "ode identific!r se%s "rS"rios interesses co' %'! tend(nci! ! o,liter!r !s distin/Kes loc!is e r!ci!is; o -%e J t0o "reL%dici!l 7 s%! c%lt%r! -%!nto 7 de se%s #i.in os. AtJ -%e o c!so seL! &ener!li.!do; "ort!nto; n0o J "ro##el -%e rece,! %'! !ten/0o L%st!. Neste "onto; o re&ion!list! decl!r!do; c!so lei! est!s "&in!s; "ode s%s"eit!r -%e esto% %s!ndo %' tr%-%e -%e l e J e#idente. Me% o,Leti#o; ele "ode "ens!r; J tent!r ne&!rAl e ! !%tono'i! "ol$tic! e econ:'ic! de s%! re&i0o e !c!l'Alo oferecendoAl e %' s%,stit%to; %'! G!%tono'i! c%lt%r!lH; -%e; "or ser di#orci!d! do "oder econ:'ico e "ol$tico; ser !"en!s %' #est$&io d! cois! #erd!deir!. Esto% ,e' ciente de -%e os "ro,le'!s "ol$ticos; os econ:'icos e os c%lt%r!is n0o "ode' ser isol!dos %ns dos o%tros. Esto% ,e' ciente de -%e -%!l-%er Gren!sci'ento c%lt%r!lH -%e deiO!sse intoc!d!s !s estr%t%r!s "ol$tic! e econ:'ic! dificil'ente seri! '!is do -%e %' !nti-%!ri!nis'o !rtifici!l'ente s%stent!do) o -%e se -%er n0o J reconstit%ir %'! c%lt%r! des!"!recid!; o% re#i#er %'! c%lt%r! e' #i!s de des!"!reci'ento so, condi/Kes 'odern!s -%e ! to'e' i'"oss$#el; '!s f!.er crescer %'! c%lt%r! conte'"orQne! so,re !s #el !s r!$.es. PorJ' !s condi/Kes "ol$tic!s e econ:'ic!s "!r! o re&ion!lis'o s!dio n0o s0o ! "reoc%"!/0o do "resente ens!io2 ne' s0o !ss%ntos so,re os -%!is so% -%!lific!do D5 ! f!l!r. Ne' de#eri!; !credito e%; ser o "ro,le'! "ol$tico o% o econ:'ico ! "reoc%"!/0o "ri'ri! do #erd!deiro re&ion!list!. O #!lor !,sol%to J -%e c!d! re! de#eri! ter s%! c%lt%r! c!r!cter$stic!; -%e de#eri! t!',J' !r'oni.!rAse co'; e enri-%ecer; !s c%lt%r!s d!s re!s #i.in !s. \ necessrio; se se -%iser "erce,er esse #!lor; in#esti&!r !ltern!ti#!s "ol$tic!s e econ:'ic!s "!r! ! centr!li.!/0o e' Londres o% o%tro l%&!r -%!l-%er2 e !-%i J %'! -%est0o do "oss$#el do -%e "ode ser feito "!r! s%stent!r esse #!lor !,sol%to d! c%lt%r!;

se' d!no 7 il ! co'o %' todo e "or conse-T(nci! 7-%el! s%! "!rte t!',J' n! -%!l o re&ion!list! est interess!do. M!s isto est for! do 'e% esco"o. Est!'os; #oc(s ter0o "erce,ido; "reoc%"!dos "reci"%!'ente co' ! constel!/0o es"ec$fic! de c%lt%r!s encontr!d! n!s Il !s 9ritQnic!s. A '!is n$tid! dentre !s diferen/!s ! ser consider!d! J ! d!s re!s -%e !ind! "oss%e' l$n&%!s "rS"ri!s. Mes'o est di#is0o n0o J t0o si'"les co'o "!rece2 "ois %' "o#o Mco'o os irl!ndeses -%e f!l!' in&l(sN -%e "erde% s%! l$n&%! "ode "reser#!r ,!st!nte d! estr%t%r!; do idio'!; d! enton!/0o e do rit'o de s%! l$n&%! ori&in!l Mo #oc!,%lrio J de "e-%en! i'"ortQnci!N "!r! -%e s%! f!l! e escrit! ten !' c!r!cter$stic!s n0o encontr!d!s e' -%!l-%er o%tro l%&!r de s%! l$n&%! de !do/0o. E "or o%tro l!do %' Gdi!letoH "ode "reser#!r; no '!is ,!iOo n$#el de c%lt%r!; os #est$&ios de %'! #!ried!de d! l$n&%! -%e %'! #e. te#e i'"ortQnci! i&%!l 7s o%tr!s. M!s ! inconf%nd$#el c%lt%r! s!tJlite J !-%el! -%e "reser#! s%! l$n&%!; '!s -%e est t0o !ssoci!d! co'; e de"endente de; o%tr! -%e n0o !"en!s deter'in!d!s cl!sses d! "o"%l!/0o; '!s tod!s el!s; t(' de ser ,il$n&Tes. Difere d! c%lt%r! d! "e-%en! n!/0o inde"endente; no sentido de -%e n! Plti'! co'%'ente !"en!s deter'in!d!s cl!sses J -%e "recis!' con ecer o%tr! l$n&%!2 e; n! "e-%en! n!/0o inde"endente; !-%eles -%e "recis!' con ecer %'! l$n&%! estr!n&eir! "ro#!#el'ente necessit!r0o de d%!s o% tr(s; de 'odo -%e o e'A D4 "%Oo e' dire/0o ! %'! c%lt%r! estr!n&eir! ser contr!,!l!n/!do "el! !tr!/0o de "elo 'enos %'! o%tr!. U'! n!/0o de c%lt%r! '!is fr!c! "ode est!r so, ! infl%(nci! de %'! o% de o%tr! c%lt%r! '!is forte e' "er$odos diferentes2 %'! #erd!deir! c%lt%r! s!tJlite J !-%el! -%e; "or 'oti#os &eo&rficos o% o%tros; '!ntJ' %'! rel!/0o "er'!nente co' o%tr! '!is forte. Z%!ndo consider!'os o -%e e% c !'o de c%lt%r! s!tJlite; encontr!'os d%!s r!.Kes contrri!s !o consenti'ento de s%! !,sor/0o tot!l "el! c%lt%r! '!is forte. A "ri'eir! o,Le/0o J t0o "rof%nd! -%e si'"les'ente de#e ser !ceit!) J o instinto de c!d! cois! #i#! de contin%!r s%! eOist(nci!. O ressenti'ento contr! ! !,sor/0o J 7s #e.es sentido '!is forte'ente; e ,r!d!do n! '!is !lt! #o.; "or !-%eles indi#$d%os nos -%!is ele est %nido ! %'! consci(nci! n0oA!d'itid! de inferiorid!de o% fr!c!sso2 e; "or o%tro l!do; J const!nte'ente re"%di!do "or !-%eles indi#$d%os "!r! os -%!is ! !do/0o d! c%lt%r! '!is forte si&nifico% s%cesso '!ior "oder; "rest$&io o% ri-%e.! do -%e "oderi!' ter se ! s%! sorte

ti#esse sido circ%nscrit! 7 s%! re! de ori&e'55. No ent!nto; -%!ndo consider!'os o teste'%n o desses dois ti"os de indi#$d%os; "ode'os !fir'!r -%e -%!l-%er "o#o "e-%eno e #i&oroso deseL! "reser#!r ! s%! indi#id%!lid!de. A o%tr! r!.0o "!r! ! "reser#!/0o d! c%lt%r! loc!l J ! 'es'! r!.0o t!',J' "!r! ! c%lt%r! s!tJlite contin%!r ! ser s!tJlite; e n0o ir t0o lon&e ! "onto de tent!r se"!r!rAse co'"let!'ente. \ -%e ! s!tJlite eOerce %'! infl%(nci! consider#el so,re ! c%lt%r! '!is forte2 e desse 'odo dese'"en ! %' "!"el '!is rele#!nte no '%ndo e' &er!l do -%e "oderi! f!.(Alo isol!d!'ente. Se ! Irl!nd!; ! EscSci! e 1!les se se"!r!sse' co'"let!'ente D< d! In&l!terr!; se"!r!rAseAi!' t!',J' d! E%ro"! e do '%ndo; e nen %'! !l%s0o ! !nti&!s !li!n/!s iri! !L%d!r nos ne&Scios. M!s J o o%tro l!do d! -%est0o -%e '!is 'e interess!; "ois J o l!do -%e te' rece,ido 'enor recon eci'ento. \ -%e ! so,re#i#(nci! d! c%lt%r! s!tJlite J de enor'e i'"ortQnci! "!r! ! c%lt%r! '!is forte. N0o seri! #!nt!&e' !l&%'! "!r! ! c%lt%r! in&les! se os &!%leses; os escoceses e os irl!ndeses se torn!sse' indistin&%$#eis dos in&leses o -%e "oderi! !contecer; n!t%r!l'ente; J -%e todos nSs nos to'!r$!'os G,ritQnicosH desc!r!cteri.!dos e indistin&%$#eis; n%' n$#el 'enor de c%lt%r! do -%e o de -%!l-%er d!s re&iKes se"!r!d!s. Ao contrrio; J %'! &r!nde #!nt!&e' "!r! ! c%lt%r! in&les! ser const!nte'ente infl%enci!d! "el! EscSci!; "el! Irl!nd! e "or 1!les. U' "o#o J L%l&!do "el! istSri! de !cordo co' s%! contri,%i/0o "!r! ! c%lt%r! de o%tros "o#os florescentes 7 'es'! J"oc! e se&%ndo ! s%! contri,%i/0o "!r! !s c%lt%r!s -%e s%r&ir!' d!$ e' di!nte. \ desse "onto de #ist! -%e enc!ro ! -%est0o d! "reser#!/0o de l$n&%!s n0o esto% interess!do e' l$n&%!s n%' est&io !#!n/!do de dec!d(nci! Mo% seL!; -%!ndo n0o s0o '!is !de-%!d!s 7s necessid!des de eO"ress0o dos 'e',ros '!is ed%c!dos d! co'%nid!deN. As #e.es se consider! #!nt!&e'; e 'oti#o de &lSri!; -%e ! l$n&%! de %'! "esso! seL! %' 'eio necessrio "!r! t!ntos estr!n&eiros -%!nto "oss$#el) n0o esto% certo de -%e ess! "o"%l!rid!de n0o !"resente &r!#es "eri&os ! -%!l-%er l$n&%!. U'! #!nt!&e' 'enos dP,i! "!r! cert!s l$n&%!s -%e s0o n!ti#!s "!r! '%it!s "esso!s J -%e se to'!r!'; "or c!%s! do tr!,!l o feito "or cientist!s e filSsofos
N0o se i&nor!; cont%do; -%e o !%toAeO$lio ,e'As%cedido '!nifest! 7s #e.es %' senti'ento eO!&er!do "!r! co' ! re&i0o n!t!l; 7 -%!l "ode retorn!r n!s fJri!s; o% "!r! &o.!r ! o"%lent! !"osent!dori! de se%s di!s de #el ice.
55

-%e "ens!r!' ness!s l$n&%!s; e "or c!%s! d!s tr!di/Kes !ssi' cri!d!s; #e$c%los "!r! o "ens!'ento !,str!to e cient$fico 'el ores do -%e o%tros. O c!so d!s l$n&%!s '!is restrit!s de#e ser coloc!do e' ,!ses -%e ten !' %' !"elo 'enos i'edi!to. A "er&%nt! -%e "ode'os f!.er so,re %'! l$n&%! co'o o &!l(s J se te' !l&%'! %tilid!de "!r! o '%ndo D> e' &er!l o f!to de ser el! %s!d! e' 1!les. M!s isso J; de f!to; o 'es'o -%e "er&%nt!r se os &!%leses; 7ua &!%leses; t(' !l&%'! %tilid!de; n0o co'o seres %'!nos; n!t%r!l'ente; '!s co'o os "reser#!dores e "er"et%!dores de %'! c%lt%r! -%e n0o J ! in&les!. A contri,%i/0o diret! 7 "oesi! "or &!l!res. e o'ens de eOtr!/0o &!les! -%e escre#er!' e' in&l(s J ,!st!nte consider#el2 e consider#el J t!',J' ! infl%(nci! de s%! "oesi! so,re "oet!s de diferentes ori&ens r!ci!is. O f!to de %'! &r!nde -%!ntid!de de "oesi! ter sido escrit! n! l$n&%! &!les!; nos te'"os e' -%e ! l$n&%! in&les! er! descon ecid! e' 1!les; J de i'"ortQnci! 'enos i'edi!t!2 "ois n0o r!.0o "el! -%!l ess! "oesi! n0o de#! ser est%d!d! "or !-%eles -%e se der!' o tr!,!l o de !"render ! l$n&%!; nos 'es'os ter'os d! "oesi! escrit! e' l!ti' o% &re&o. S%"erfici!l'ente; "!receri! !#er tod!s !s r!.Kes "!r! -%e os "oet!s &!%leses co'"%sesse' eOcl%si#!'ente e' l$n&%! in&les!) "ois n0o con e/o nen %' c!so de %' "oet! -%e ten ! !tin&ido ! "ri'eir! cl!sse e' !',!s !s l$n&%!s2 e ! infl%(nci! &!les! so,re ! "oesi! in&les! te' sido feit! "rinci"!l'ente !tr!#Js d! o,r! de "oet!s &!%leses -%e escre#er!' !"en!s e' in&l(s. De#e ser le',r!do; "orJ'; -%e; "!r! ! tr!ns'iss0o de %'! c%lt%r! %' 'odo "ec%li!r de "ens!r; sentir e se co'"ort!r e "!r! ! s%! '!n%ten/0o; n0o &!r!nti! '!is confi#el do -%e %'! l$n&%!. E "!r! -%e so,re#i#! co' esse "ro"Ssito de#e contin%!r ! ser %'! l$n&%! literri! n0o necess!ri!'ente %'! l$n&%! cient$fic!; '!s cert!'ente %'! l$n&%! "oJtic!2 c!so contrrio; ! eO"!ns0o d! ed%c!/0o ! eOtin&%ir. A liter!t%r! escrit! ness! l$n&%! n0o ter; n!t%r!l'ente; %' i'"!cto direto no '%ndo todo2 '!s; se n0o for '!is c%lti#!d!; o "o#o !o -%!l "ertence Mest!'os consider!ndo os &!%leses e' "!rtic%l!rN tender ! "erder se% c!rter r!ci!l. Os &!%leses ser0o 'enos &!%leses2 e se%s "oet!s deiO!r0o de ter -%!l-%er contri,%i/0o ! f!.er 7 liter!t%r! in&les!; !lJ' de s%! &eni!lid!de indi#id%!l. E so% de o"ini0o -%e os ,eA D6

nef$cios -%e os escritores escoceses; &!%leses e irl!ndeses tro%Oer!' 7 liter!t%r! in&les! s0o '%ito '!iores do -%e teri! sido ! contri,%i/0o de todos esses o'ens &eni!is; se ti#esse' eles; di&!'os; sido !dot!dos "or "!is in&leses n! "ri'eir! infQnci!. N0o esto% "reoc%"!do; n%' ens!io -%e #is! "elo 'enos !o 'Jrito d! ,re#id!de; e' defender ! tese de -%e J deseL#el -%e os in&leses contin%e' ! ser in&leses. So% o,ri&!do ! consider!r isso co'o certo2 e c!so ess! !fir'!/0o seL! -%estion!d!; de#o defend(Al! e' o%tr! oc!si0o. M!s; se e% "%der defender co' !l&%' s%cesso ! tese de -%e J #!nt!Loso "!r! ! In&l!terr! -%e os &!%leses contin%e' &!%leses; os escoceses escoceses e irl!ndeses irl!ndeses; ent0o o leitor de#eri! est!r dis"osto ! concord!r e' -%e "ode !#er !l&%'! #!nt!&e' "!r! o%tros "o#os e' -%e os in&leses contin%e' in&leses) \ %'! "!rte essenci!l do 'e% "onto -%e; c!so !s o%tr!s c%lt%r!s d!s Il !s 9ritQnic!s fosse' tot!l'ente s%,stit%$d!s "el! c%lt%r! in&les!; ! c%lt%r! in&les! t!',J' des!"!receri!. M%it!s "esso!s "!rece' consider!r "onto "!c$fico -%e ! c%lt%r! in&les! J !l&o !%toAs%ficiente e se&%ro2 -%e "ersistir; n0o i'"ort! o -%e !conte/!. En-%!nto !l&%ns se rec%s!' ! !d'itir -%e -%!l-%er infl%(nci! estr!n&eir! "oss! ser r%i'; o%tros !ss%'e' co'"l!cente'ente -%e ! c%lt%r! in&les! "oderi! florescer e' co'"leto isol!'ento do Continente. P!r! '%itos n%nc! ocorre% "ens!re' -%e o des!"!reci'ento d!s c%lt%r!s "erifJric!s d! In&l!terr! Mse' f!l!r d!s "ec%li!rid!des loc!is '!is %'ildes dentro d! "rS"ri! In&l!terr!N "oderi! ser %'! c!l!'id!de. N0o te'os d!do !ten/0o ,!st!nte 7 ecolo&i! d!s c%lt%r!s. \ "ro##el; creio e%; -%e %'! %nifor'id!de co'"let! de c%lt%r! e' tod!s ess!s il !s c!%s!ri! %' n$#el '!is ,!iOo de c%lt%r! "!r! todos. De#eri! est!r cl!ro -%e n0o tento %'! sol%/0o "!r! o "ro,le'! re&ion!l2 e -%e ! Gsol%/0oH teri! de -%!l-%er 'odo -%e #!ri!r indefinid!'ente de !cordo co' !s DC necessid!des e "ossi,ilid!des loc!is. Esto% !"en!s tent!ndo se"!r!r; e deiO!r "!r! o%tros L%nt!re' no#!'ente; os ele'entos do "ro,le'!. N0o !"Sio ne' ref%to -%!is-%er "ro"ost!s es"ec$fic!s "!r! refor'!s re&ion!is "!rtic%l!res. A '!iori! d!s tent!ti#!s de resol#er o "ro,le'! 'e "!rece' sofrer de %'! o'iss0o e' eO!'in!r de "erto o% ! %nid!de; o% !s diferen/!s; entre os !s"ectos c%lt%r!is; "ol$ticos e econ:'icos. Lid!r co' %' desses !s"ectos;

eOcl%indo os o%tros; J "rod%.ir %' "ro&r!'! -%e;"!recer; "or s%! in!de-%!/0o; %' t!nto !,s%rdo. Se ! c!%s! n!cion!list! do re&ion!lis'o fosse le#!d! '%ito lon&e; cert!'ente cond%.iri! !o !,s%rdo. A $nti'! !ssoci!/0o dos ,retKes co' os fr!nceses; e ! dos &!%leses co' os in&leses; J #!nt!Los! "!r! todos) %'! !ssoci!/0o d! 9ret!n ! Mfr!nces!N e de 1!les -%e ro'"esse s%!s coneOKes co' ! Fr!n/! e ! In&l!terr! res"ecti#!'ente seri! %'! des&r!/! se' li'ites. Pois %'! c%lt%r! n!cion!l; "!r! florescer; de#eri! ser %'! constel!/0o de c%lt%r!s c%Los co'"onentes; ,enefici!ndoAse '%t%!'ente; ,enefici!' o todo. Neste "onto introd%.o %'! no#! no/0o) ! d! #it!l i'"ortQnci!; "!r! %'! socied!de; do !trito entre s%!s "!rtes. Acost%'!dos co'o est!'os ! "ens!r co' fi&%r!s de lin&%!&e' tir!d!s d! '!-%in!ri!; s%"o'os -%e %'! socied!de; co'o %'! '-%in!; de#eri! ser t0o ,e' l%,rific!d! -%!nto "oss$#el; e-%i"!d! co' rol!'entos do 'el or !/o. Pens!'os e' !trito co'o des"erd$cio de ener&i!. N0o tent!rei f!.er -%!l-%er !n!lo&i!2 t!l#e. -%!nto 'enos "ens!r'os e' !n!lo&i!s neste "onto; 'el or. No c!"$t%lo !nterior; s%&eri -%e; n%'! socied!de -%e se torn!sse "er'!nente'ente dis"ost! n%' siste'! de c!st!s o% se' cl!sses; ! c%lt%r! de&ener!ri!2 "oderAseAi! !tJ coloc!r -%e %'! socied!de se' cl!sses de#eri! est!r se'"re tendendo 7 cl!sse; e %'! socied!de de cl!sses de#eri! tender 7 o,liter!/0o de s%!s distin/Kes de cl!sse. Pro"on o !&or! -%e t!nto ! cl!sse co'o ! re&i0o; "or di#idire' os !,it!ntes de %' "!$s e' dois DD ti"os distintos de &r%"os; le#!' ! %' conflito f!#or#el 7 cri!ti#id!de e !o "ro&resso. E M"!r! le',r!r !o leitor o -%e e% disse e' 'in ! introd%/0oN esses s0o !"en!s dois de %' nP'ero indefinido de conflitos e ciP'es -%e de#eri!' ser "ro#eitosos "!r! ! socied!de. De f!to; -%!nto '!is; 'el or2 de 'odo -%e c!d! %' de#eri! ser %' !li!do de todos os o%tros e' rel!/0o ! cert!s cois!s; e %' o"onente e' rel!/0o ! #ri!s o%tr!s; e nen %' conflito; in#eL! o% te'or do'in!r. Co'o indi#$d%os; desco,ri'os -%e nosso desen#ol#i'ento de"ende d!s "esso!s co' !s -%!is nos encontr!'os no dec%rso de noss!s #id!s. MEss!s "esso!s incl%e' os !%tores c%Los li#ros le'os; e "erson!&ens e' o,r!s de fic/0o e de istSri!.N O ,enef$cio desses encontros se de#e t!nto 7s diferen/!s -%!nto 7s se'el !n/!s2 !o conflito; t!nto -%!nto 7 si'"!ti!; entre !s "esso!s.

Afort%n!do o o'e' -%e; no 'o'ento certo; encontr! o !'i&o certo2 !fort%n!do t!',J' o o'e' -%e; no 'o'ento certo; encontr! o ini'i&o certo. N0o !"ro#o o eOter'$nio do ini'i&o) ! "ol$tic! de eOter'in!r o%; co'o se di. ,!r,!r!'ente; li-%id!r ini'i&os J %' dos '!is !l!r'!ntes desen#ol#i'entos d! &%err! e "!. 'odern!s; do "onto de #ist! d!-%eles -%e deseL!' ! so,re#i#(nci! d! c%lt%r!. Precis!'os do ini'i&o. Do 'es'o 'odo; o !trito; dentro de li'ites; n0o sS entre indi#$d%os '!s entre &r%"os; 'e "!rece ser '%ito necessrio 7 ci#ili.!/0o. A %ni#ers!lid!de d! irrit!/0o J ! 'el or &!r!nti! d! "!.. U' "!$s dentro do -%!l !s di#isKes ten !' ido lon&e de'!is J %' "eri&o "!r! si 'es'o2 %' "!$s -%e seL! "or de'!is %nido seL! "or n!t%re.! o% "or !rtif$cio; "or "ro"Ssito onesto o% "or fr!%de e o"ress0o J %'! !'e!/! "!r! o%tros. N! Itli! e n! Ale'!n !; #i'os -%e %'! %nid!de co' o,Leti#os "ol$ticosAecon:'icos; i'"ost! #iolent! e '%ito r!"id!'ente; te#e efeitos infeli.es so,re !',!s !s n!/Kes. S%!s c%lt%r!s desen#ol#er!'Ase !o lon&o de %'! istSri! de re&ion!lis'o eOtre'o; e eOtre'!'ente s%,di#idiA D@ do2 ! tent!ti#! de ensin!r os !le'0es ! "ens!re' e' si "ri'eir!'ente co'o !le'0es; e ! tent!ti#! de ensin!r os it!li!nos ! "ens!re' e' si "ri'eir!'ente co'o it!li!nos; !o in#Js de se "ens!re' co'o n!t%r!is de %' "e-%eno "rinci"!do o% cid!de es"ec$ficos; de#eri! "ert%r,!r ! c%lt%r! tr!dicion!l d! -%!l; so.in !; "oderi! crescer -%!l-%er c%lt%r! f%t%r!. Posso coloc!r ! idJi! d! i'"ortQnci! do conflito dentro de %'! n!/0o de 'odo '!is "ositi#o; insistindo so,re ! i'"ortQnci! de #ri!s e !l&%'!s #e.es conflit!ntes le!ld!des. Se consider!r'os !"en!s ess!s d%!s di#isKes; de cl!sse e de re&i0o; de#eri!' !tJ certo "onto o"er!re' %'! contr! ! o%tr!) %' o'e' teri! certos interesses e si'"!ti!s e' co'%' co' o%tros o'ens d! 'es'! c%lt%r! loc!l; e contr! !-%eles o'ens de s%! "rS"ri! cl!sse e' o%tro l%&!r2 e interesses e si'"!ti!s e' co'%' co' o%tros de s%! cl!sse; se' consider!/0o do l%&!r. N%'eros!s di#isKes cr%.!d!s f!#orece' ! "!. dentro de %'! n!/0o; dis"ers!ndo e conf%ndindo !ni'osid!des2 f!#orece' ! "!. entre !s n!/Kes; d!ndo ! c!d! o'e' ,!st!nte !nt!&onis'o e' c!s! "!r! eOercit!r tod! ! s%! !&ressi#id!de. A '!iori! dos o'ens nor'!l'ente n0o &ost! de estr!n&eiros; e J f!cil'ente infl!'!d! contr! eles2 e n0o J "oss$#el "!r! ! '!iori! s!,er '%ito so,re "o#os estr!n&eiros. U'! n!/0o -%e "oss%! &r!d!/Kes de cl!sse; sendo !s o%tr!s cois!s i&%!is; 'e "!rece ser

"ro#!#el'ente '!is toler!nte e "!c$fic! do -%e o%tr! -%e n0o seL! !ssi' or&!ni.!d!. AtJ !&or!; te'os se&%ido do '!ior "!r! o 'enor; desco,rindo -%e %'! c%lt%r! n!cion!l J ! res%lt!nte de %' nP'ero indefinido de c%lt%r!s loc!is; -%e; "or s%! #e. !n!lis!d!s; s0o co'"ost!s de c%lt%r!s loc!is !ind! 'enores. Ide!l'ente; c!d! !ldei!; e n!t%r!l'ente de for'! '!is #is$#el !s cid!des '!iores; de#eri!' ter c!d! %'! s%! c!r!cter$stic! "ec%li!r. M!s L s%&eri -%e %'! c%lt%r! n!cion!l J ! 'el or "!r! entr!r e' cont!to co' c%lt%r!s de for!; %'! co'o ! o%tr! d!ndo e receA DE ,endo) e !&or! de#e'os "rosse&%ir n! dire/0o o"ost!; do 'enor "!r! o '!ior. A 'edid! -%e se&%i'os ness! dire/0o; desco,ri'os -%e o contePdo do ter'o c%lt%r! "!ss! "or !l&%'! '%d!n/!) ! "!l!#r! si&nific! !l&o %' "o%co diferente; -%!ndo est!'os f!l!ndo d! c%lt%r! de %'! !ldei!; de %'! "e-%en! re&i0o; de %'! il ! co'o ! 1r0A9ret!n ! -%e co'"reende #ri!s c%lt%r!s r!ci!is distint!s2 e o si&nific!do se !lter! '%ito '!is -%!ndo c e&!'os ! f!l!r de Gc%lt%r! e%ro"Ji!H. De#e'os !,!ndon!r ! '!iori! d!s !ssoci!/Kes "ol$tic!s; "ois; en-%!nto e' t!is %nid!des 'enores de c%lt%r! -%e !c!,o de 'encion!r eOiste nor'!l'ente %'! cert! %nid!de de &o#erno; ! %nid!de &o#ern!'ent!l do S!cro I'"Jrio Ro'!no er!; d%r!nte ! '!ior "!rte do "er$odo co'"reendido "or esse ter'o; t!nto "recri! -%!nto !'"l!'ente no'in!l. So,re ! n!t%re.! d! %nid!de c%lt%r!l n! E%ro"! Ocident!l; escre#i n!s tr(s confer(nci!s r!diof:nic!s co'"ost!s "!r! o%tr! "l!tJi! e "ort!nto n%' estilo !l&o diferente do cor"o desse ens!io -%e !crescentei co'o !"(ndice so, o t$t%lo de GA Unid!de d! C%lt%r! E%ro"Ji!H. N0o tent!rei co,rir ! 'es'! re! neste c!"$t%lo; '!s contin%!rei ! ind!&!r -%e si&nific!do; se J -%e eOiste !l&%'; "ode ser !tri,%$do !o ter'o Gc%lt%r! '%ndi!lH. A in#esti&!/0o de %'! "oss$#el Gc%lt%r! '%ndi!lH teri! %' interesse "!rtic%l!r "!r! !-%eles -%e "ro"%&n!' "or -%!l-%er dos #rios es-%e'!s de %'! feder!/0o '%ndi!l; o% de %' &o#erno '%ndi!l) "ois; o,#i!'ente; en-%!nto eOistire' c%lt%r!s -%e s0o !lJ' de !l&%' "onto !nt!&onist!s entre si; !nt!&onist!s ! "onto de se torn!re' irreconcili#eis; tod!s !s tent!ti#!s de %nific!/0o "ol$ticoAecon:'ic! ser0o inPteis. Di&o G!lJ' de !l&%' "ontoH; "or-%e n!s rel!/Kes de d%!s c%lt%r!s -%!is-%er !#er d%!s for/!s o"ost!s e-%ili,r!ndo %'! 7 o%tr!) !tr!/0o e re"%ls0o se' ! !tr!/0o n0o "oderi!'

!fet!r %'! 7 o%tr!; e se' ! re"%ls0o n0o "oderi!' so,re#i#er co'o c%lt%r!s distint!s2 %'! !,sor#eri! ! o%tr!; o% !',!s se f%ndiri!' n%'! @= Pnic! c%lt%r!. Or!; os .elot!s do &o#erno '%ndi!l 'e "!rece'; 7s #e.es; !d'itire'; inconsciente'ente; -%e s%! %nid!de de or&!ni.!/0o te' %' #!lor !,sol%to e -%e; se !l&%'!s diferen/!s entre c%lt%r!s !tr!"!l !'; est!s de#e' ser !,olid!s. Se esses .elot!s fore' do ti"o %'!nitrio; !d'itir0o -%e t!l "rocesso ocorrer n!t%r!l'ente e se' dor) "ode'; se' o s!,ere'; ter co'o certo -%e ! c%lt%r! '%ndi!l fin!l ser si'"les'ente %'! eOtens0o d!-%el! ! -%e eles "rS"rios "ertence'. Nossos ir'0os r%ssos; -%e s0o '!is re!list!s; sen0o !l&o '!is "rtico co' o te'"o; t(' '%ito '!is consci(nci! d! irreconci!,ilid!de entre c%lt%r!s2 e "!rece' s%stent!r o "onto de #ist! de -%e -%!l-%er c%lt%r! inco'"!t$#el co' ! s%! "rS"ri! de#eri! ser err!dic!d! 7 for/!. Os "l!nific!dores '%ndi!is -%e s0o sJrios e %'!nos; cont%ndo; "ode' se !credit!r'os -%e se%s 'Jtodos ter0o s%cesso ser %'! !'e!/! t0o &r!#e 7 c%lt%r! -%!nto !-%eles -%e "r!tic!' 'Jtodos '!is #iolentos. Isto "or-%e; do -%e !le&%ei !cerc! do #!lor de c%lt%r!s loc!is; de#eAse inferir -%e %'! c%lt%r! '%ndi!l -%e n0o fosse si'"les'ente %'! c%lt%r! %nifor'e n0o seri! de 'odo nen %' %'! c%lt%r!. Ter$!'os %'! %'!nid!de des%'!ni.!d!. Seri! %' "es!delo. M!s; "or o%tro l!do; n0o "ode'os !,!ndon!r tot!l'ente ! idJi! de c%lt%r! '%ndi!l. Pois; se nos content!r'os co' o ide!l de Gc%lt%r! e%ro"Ji!H; !ind! sere'os inc!"!.es de fiO!r -%!is-%er fronteir!s definid!s. A c%lt%r! e%ro"Ji! te' %'! re!; '!s n0o fronteir!s definid!s) e n0o "ode'os constr%ir '%r!l !s c ines!s. A no/0o de %'! c%lt%r! e%ro"Ji! "%r!'ente retr!$d! seri! t0o f!t!l -%!nto ! no/0o de %'! c%lt%r! n!cion!l reser#!d!) no fin!l t0o !,s%rd! -%!nto ! no/0o de "reser#!r %'! c%lt%r! loc!l n0oAcont!'in!d! n%'! !ldei! o% '%nic$"io isol!do d! In&l!terr!. So'os; "ort!nto; "ression!dos ! '!nter o ide!l de %'! c%lt%r! '%ndi!l; e',or! !d'itindo -%e J !l&o -%e n0o "ode'os i'!&in!r. Pode'os t0oAso'ente conce,(Al!; co'o o ter'o lS&ico de rel!/Kes entre c%lA @5 t%r!s. Assi' co'o recon ece'os -%e !s "!rtes d! 1r0 9ret!n ! de#e' ter; n%' sentido; %'! c%lt%r! co'%' e',or! ess! c%lt%r! co'%' seL! re!l !"en!s e' '!nifest!/Kes loc!is di#ers!s; t!',J' de#e'os !s"ir!r %'! c%lt%r!

'%ndi!l co'%'; -%e !ind! !ssi' n0o di'in%ir ! "!rtic%l!rid!de d!s "!rtes constit%intes. E !-%i; J cl!ro; est!'os fin!l'ente di!nte d! reli&i0o; -%e !tJ !&or!; n! consider!/0o de diferen/!s loc!is dentro d! 'es'! re!; n0o ti#Jr!'os de enfrent!r. E' Plti'! !nlise; reli&iKes !nt!&:nic!s de#e' si&nific!r c%lt%r!s !nt!&:nic!s2 e; !fin!l de cont!s; reli&iKes n0o "ode' ser reconcili!d!s. Do "onto de #ist! ofici!l d! RPssi!; d%!s o,Le/Kes 7 reli&i0o) "ri'eiro; n!t%r!l'ente; -%e ! reli&i0o J c!"!. de "ro"orcion!r %'! le!ld!de diferente d! eOi&id! "elo Est!do2 e se&%ndo; -%e eOiste' #ri!s reli&iKes no '%ndo !ind! s%stent!d!s fir'e'ente "or '%itos crentes. A se&%nd! o,Le/0o J t!l#e. !tJ '!is sJri! do -%e ! "ri'eir!) "ois; onde eOiste %'! Pnic! reli&i0o; J se'"re "oss$#el -%e ess! reli&i0o "oss! ser s%til'ente !lter!d! de 'odo ! i'"or confor'id!de !o in#Js de esti'%l!r resist(nci! !o Est!do. Te'os 'el ores condi/Kes de nos '!nter le!is !o ide!l d! c%lt%r! '%ndi!l ini'!&in#el; se recon ecer'os tod!s !s dific%ld!des; ! i'"ossi,ilid!de "rtic!; de s%! re!li.!/0o. E o%tr!s dific%ld!des -%e n0o "ode'os i&nor!r. AtJ !&or! consider!'os !s c%lt%r!s co'o se tod!s el!s #iesse' 7 l%. "elo 'es'o "rocesso de cresci'ento) o 'es'o "o#o no 'es'o l%&!r. M!s eOiste o "ro,le'! coloni!l; e o "ro,le'! d! coloni.!/0o) J %'! "en! -%e o ter'o Gcol:ni!H ten ! tido de s%,stit%ir dois si&nific!dos tot!l'ente diferentes. O "ro,le'! coloni!l J o d! rel!/0o entre %'! c%lt%r! n!ti#! ind$&en! e %'! c%lt%r! estr!n&eir!; -%!ndo %'! c%lt%r! eOtern! s%"erior foi i'"ost!; '%it!s #e.es 7 for/!; 7 inferior. Esse "ro,le'! J insolP#el; e !ss%'e di#ers!s for'!s. EOiste %' "ro,le'! -%!ndo entr!'os e' cont!to co' %'! c%lt%r! inferior "el! "ri'eir! #e.) "o%-%$ssi'os l%A @4 &!res no '%ndo onde isso !ind! J "oss$#el. U o%tro "ro,le'!; onde %'! c%lt%r! n!ti#! L co'e/o% ! desinte&r!rAse so, ! infl%(nci! eOtern!; e onde %'! "o"%l!/0o n!ti#! L !,sor#e% '!is d! c%lt%r! estr!n&eir! do -%e el! "ode eO"elir !l&%' di!. U %' terceiro "ro,le'!; onde; co'o e' !l&%'!s d!s $ndi!s Ocident!is; #rios "o#os err!dic!dos for!' 'ist%r!dos !o !c!so. E esses "ro,le'!s s0o insolP#eis; no sentido de -%e; "or '!is -%e f!/!'os no int%ito de sol%cionAlos o% 'iti&Alos; n0o s!,e'os de 'odo &er!l o -%e est!'os f!.endo. De#e'os est!r c:nscios deles2 de#e'os f!.er o -%e "ode'os; t!nto -%!nto nos "er'itir ! noss! co'"reens0o2 "orJ' '%it!s for/!s '!is entr!' n!s '%d!n/!s d! c%lt%r! de %' "o#o do -%e "ode'os

!"reender o% control!r2 e -%!l-%er desen#ol#i'ento de c%lt%r! "ositi#o e eOcelente J se'"re %' 'il!&re -%!ndo !contece. O "ro,le'! d! coloni.!/0o n!sce d! 'i&r!/0o. Z%!ndo os "o#os 'i&r!r!' !tr!#Js d! Fsi! e d! E%ro"! nos te'"os "ri'iti#os e "rJA istSricos; er! tod! %'! tri,o; o% !o 'enos %'! "!rte ,!st!nte re"resent!ti#! del!; -%e se 'o#i'ent!#! L%nto. Port!nto; er! %'! c%lt%r! -%e se 'o#i!. N!s 'i&r!/Kes dos te'"os 'odernos; os e'i&r!ntes #ier!' de o%tros "!$ses L !lt!'ente ci#ili.!dos. 8ier!' de re&iKes onde o desen#ol#i'ento d! or&!ni.!/0o soci!l L er! co'"leOo. As "esso!s -%e 'i&r!#!' n%nc! re"resent!r!' o todo d! c%lt%r! do "!$s de onde #ier!'; o% re"resent!r!'An! e' "ro"or/Kes ,!st!nte diferentes. Tr!ns"l!nt!r!'Ase de !cordo co' !l&%'! deter'in!/0o soci!l; reli&ios!; econ:'ic! o% "ol$tic!; o% !l&%'! 'ist%r! "!rtic%l!r de tod!s el!s. Uo%#e; "ort!nto; !l&o n!s tr!nsfer(nci!s !nlo&o; e' n!t%re.!; !o cis'! reli&ioso. As "esso!s le#!r!' consi&o !"en!s %'! "!rte d! c%lt%r! tot!l de -%e "!rtici"!#!' en-%!nto est!#!' no l!r. A c%lt%r! -%e se desen#ol#e no no#o solo; "ort!nto; de#e ser desnorte!nte'ente i&%!l e diferente d! c%lt%r! dos "!is) ser co'"lic!d! 7s #e.es "or !l&%'!s rel!/Kes est!,elecid!s co' @< !l&%'! r!/! n!ti#!; e "osterior'ente "or i'i&r!/0o de o%tr! fonte -%e n0o ! ori&in!l. Nesse c!so; !"!rece' ti"os "ec%li!res de si'"!ti! de c%lt%r! e conflito de c%lt%r!; entre !s re!s "o#o!d!s "el! coloni.!/0o; e !s re&iKes d! E%ro"! de onde #ier!' os 'i&r!ntes. U fin!l'ente o c!so "!rtic%l!r d! $ndi!; onde J "oss$#el encontr!r -%!se tod! co'"lic!/0o "!r! derrot!r o "l!nific!dor de c%lt%r!. EOiste %'! estr!tific!/0o d! socied!de; -%e n0o J "%r!'ente soci!l '!s !tJ certo "onto r!ci!l; n%' '%ndo ind% -%e co'"reende "esso!s co' %'! !nti&! tr!di/0o de !lt! ci#ili.!/0o; e tri,os de c%lt%r! n! #erd!de '%ito "ri'iti#!. U o 9r! '!nis'o e o Isl0. EOiste' d%!s o% '!is c%lt%r!s i'"ort!ntes so,re ,!ses reli&ios!s tot!l'ente diferentes. Dentro desse '%ndo conf%so entro% o ,ritQnico; co' s%! certe.! de -%e ! s%! c%lt%r! er! ! 'el or do '%ndo; s%! i&norQnci! d! rel!/0o entre c%lt%r! e reli&i0o; e M!o 'enos desde o sJc%lo WIWN s%! s%!#e "res%n/0o de -%e ! reli&i0o er! !ss%nto sec%ndrio. "rS"rio dos o'ens; -%!ndo n0o co'"reende' o%tro ser %'!no e n0o "ode' i&norAlo; eOercer %'! "ress0o inconsciente so,re ess! "esso! "!r! re#ert(Al! "!r! !l&o -%e "ode'os co'"reender) '%itos '!ridos e es"os!s eOerce' ess! "ress0o %'

so,re o o%tro. O efeito so,re ! "esso! !ssi' infl%enci!d! J -%!se se'"re ! re"ress0o e ! distor/0o; e' #e. do desen#ol#i'ento; d! "erson!lid!de2 e nen %' o'e' J ,o' o ,!st!nte "!r! ter o direito de '%d!r %' o%tro se&%ndo s%! "rS"ri! i'!&e'. Os ,enef$cios d! re&r! ,ritQnic! lo&o se "erder!'; '!s os efeitos '!lJficos d! s%,le#!/0o de %'! c%lt%r! n!ti#! "or %'! estr!n&eir! "er'!necer0o. Oferecer ! o%tro "o#o "ri'eiro s%! c%lt%r!; e de"ois s%! reli&i0o; constit%i %'! in#ers0o de #!lores) e e',or! todo e%ro"e% re"resente; definiti#!'ente; ! c%lt%r! ! -%e "ertence; !"en!s %'! "e-%en! 'inori! s0o di&nos re"resent!ntes de s%! fJ reli&ios!.54 @> A Pnic! "ers"ecti#! de est!,ilid!de n! $ndi! "!rece ser ! !ltern!ti#! de %' desen#ol#i'ento; es"er!'os -%e e' condi/Kes "!c$fic!s; "!r! %'! fro%O! feder!/0o de reinos; o% "!r! %'! %nifor'id!de de '!ss! !tin&$#el !"en!s 7 c%st! d! !,oli/0o d!s distin/Kes de cl!sse e do !,!ndono de tod! reli&i0o o -%e si&nific!ri! o des!"!reci'ento d! c%lt%r! indi!n!. 3%l&%ei ser necessrio f!.er ess! r"id! eOc%rs0o "elos #rios ti"os de rel!/0o c%lt%r!l entre %'! n!/0o e os diferentes ti"os de re! estr!n&eir!; "or-%e o "ro,le'! re&ion!l dentro d! n!/0o te' de ser o,ser#!do neste conteOto '!is !'"lo. N0o "ode !#er; J cl!ro; %'! sol%/0o si'"les. Co'o e% disse; ! 'el ori! e ! tr!ns'iss0o de c%lt%r! n%nc! "ode ser o o,Leti#o direto de -%!is-%er d!s noss!s !ti#id!des "rtic!s) t%do o -%e "ode'os f!.er J tent!r ter e' 'ente -%e t%do o -%e fi.er'os !fet!r noss! "rS"ri! c%lt%r! o% ! de !l&%' o%tro "o#o. Pode'os t!',J' !"render ! res"eit!r -%!l-%er o%tr! c%lt%r! co'o %' todo; "or '!is inferior 7 noss! -%e "oss! "!recer; o% "or '!is -%e "oss!'os des!"ro#!r !l&%ns !s"ectos se%s) ! destr%i/0o deli,er!d! de o%tr! c%lt%r! co'o %' todo J %' erro irre"!r#el; -%!se t0o '!lJfico -%!nto tr!t!r seres %'!nos co'o !ni'!is. M!s -%!ndo d!'os noss! !ten/0o 7 -%est0o d! %nid!de e di#ersid!de dentro d! re! li'it!d! -%e con ece'os 'el or; e dentro d! -%!l te'os !s '!is fre-Tentes o"ort%nid!des de !/0o L%st!; J -%e "ode'os co',!ter ! deses"er!n/! -%e nos in#!de; -%!ndo nos de'or!'os de'!si!do so,re !s "er"leOid!des !tJ ent0o s%"eriores 7 noss! 'edid!.

\ interess!nte es"ec%l!r; 'es'o -%e n0o "oss!'os "ro#!r noss!s concl%sKes; o -%e teri! !contecido 7 E%ro"! Ocident!l se ! con-%ist! ro '!n! ti#esse i'"osto %' "!dr0o c%lt%r!l -%e deiO!sse intoc!d!s !s cren/!s e "rtic!s reli&ios!s.

54

Foi necessrio le',r!rAnos d!-%el!s re!s consider#eis do &lo,o; n!s -%!is o "ro,le'! !ss%'e %'! for'! diferente d! noss!) d!-%el!s re!s "!rtic%l!r'ente; n!s -%!is d%!s o% '!is c%lt%r!s distint!s est0o t0o ineOA @6 tric!#el'ente en#ol#id!s entre si; e' "roOi'id!de e n! -%est0o co'%' d! eOist(nci!; -%e o Gre&ion!lis'oH; co'o o conce,e'os n! 1r0A9ret!n !; seri! %' escrnio. P!r! t!is re!s J "ro##el -%e %' ti"o '%ito diferente de filosofi! "ol$tic! ins"ir!sse !/0o "ol$tic!; diferente d!-%el! e' c%Los ter'os est!'os !cost%'!dos ! "ens!r e !&ir ness! "!rte do '%ndo. \ t0o ,e' ter ess!s diferen/!s !trs d! noss! 'ente; -%e "ode'os !"reci!r 'el or !s condi/Kes co' -%e te'os de nos !#er e' c!s!. Ess!s condi/Kes s0o !s de %'! c%lt%r! &er!l o'o&(ne!; !ssoci!d! co' !s tr!di/Kes de %'! reli&i0o) d!d!s ess!s condi/Kes; "ode'os '!nter ! idJi! de %'! c%lt%r! n!cion!l -%e ,%sc!r s%! #it!lid!de n!s c%lt%r!s de s%!s #ri!s re!s; dentro de c!d! %'! d!s -%!is no#!'ente !#er %nid!des de c%lt%r! 'enores co' s%!s "rS"ri!s "ec%li!rid!des loc!is. @C

>. UNIDADE E DI8ERSIDADE) SEITA E CULTO

Tentei; no C!"$t%lo 5; coloc!rA'e n%' "onto de #ist! ! "!rtir do -%!l os 'es'os fen:'enos "!rece' t!nto reli&iosos -%!nto c%lt%r!is. Neste c!"$t%lo; est!rei interess!do n! si&nific!/0o c%lt%r!l d!s di#isKes reli&ios!s. E',or! !s consider!/Kes !#ent!d!s; se di&n!s de sere' le#!d!s ! sJrio; ti#esse' %' interesse "!rtic%l!r "!r! !-%eles crist0os -%e est0o "er"leOos di!nte do "ro,le'! d! re%ni0o crist0; el!s "retende' 'ostr!r; !ntes de t%do; -%e !s di#isKes crist0s; e "ort!nto os es-%e'!s de re%ni0o crist0; de#eri!' interess!r n0o so'ente !os crist0os; '!s ! todos co' eOce/0o d!-%eles -%e defende' %' ti"o de socied!de -%e ro'"esse tot!l'ente co' ! tr!di/0o crist0. @D Afir'ei; no "ri'eiro c!"$t%lo; -%e n! '!iori! d!s socied!des "ri'iti#!s n0o eOiste %'! distin/0o #is$#el entre !ti#id!des reli&ios!s e n0oAreli&ios!s2 e -%e; !o "roceder'os !o eO!'e d!s socied!des '!is desen#ol#id!s; "erce,e'os %'! distin/0o '!ior; e fin!l'ente contr!ste e o"osi/0o; entre ess!s !ti#id!des. O ti"o de identid!de entre reli&i0o e c%lt%r! -%e o,ser#!'os entre "esso!s de n$#el '%ito ,!iOo de desen#ol#i'ento n0o "ode torn!r ! s%ceder; ! n0o ser n! No#! 3er%s!lJ'. U'! reli&i0o s%"erior J !-%el! e' -%e J '%ito dif$cil de !credit!r. Pois; -%!nto '!is consciente se torn! ! cren/!; '!is consciente se torn! ! descren/!) s%r&e' ! indiferen/!; ! dP#id! e o ceticis'o; e o e'"en o e' !d!"t!r os do&'!s d! reli&i0o 7-%ilo e' -%e !s "esso!s de c!d! J"oc! !c !' '!is fcil de !credit!r. N! reli&i0o s%"erior; J '!is dif$cil t!',J' !de-%!r o co'"ort!'ento 7s leis 'or!is d! reli&i0o. U'! reli&i0o s%"erior i'"Ke %' conflito; %'! di#is0o; tor'ento e l%t! dentro do indi#$d%o2 %' conflito '%it!s #e.es entre o l!ic!to e o clero2 %' conflito e#ent%!l'ente entre I&reL! e Est!do. O leitor "ode sentir dific%ld!de e' concili!r ess!s !fir'!/Kes co' o "onto de #ist! !#ent!do no "ri'eiro c!"$t%lo; se&%ndo o -%!l se'"re eOiste; 'es'o n!s socied!des '!is conscientes e !lt!'ente desen#ol#id!s -%e con ece'os; %'

!s"ecto de identid!de entre ! reli&i0o e ! c%lt%r!. DeseLo '!nter !',os os "ontos de #ist!. N0o deiO!'os "!r! trs o est&io '!is "ri'iti#o de desen#ol#i'ento) J so,re ele -%e constr%$'os. A identid!de de reli&i0o e c%lt%r! "er'!nece !o n$#el d! inconsci(nci!; so,re o -%!l s%"er"o'os %'! estr%t%r! consciente e' -%e ! reli&i0o e ! c%lt%r! s0o diferenci!d!s e "ode' o"orAse. \ lS&ico -%e o si&nific!do dos ter'os Greli&i0oH e Gc%lt%r!H J !lter!do entre esses dois n$#eis. Tende'os const!nte'ente ! re#erter !o n$#el de inconsci(nci!; -%!ndo !c !'os ! consci(nci! %'! c!r&! "es!d!2 e ! tend(nci! ! ess! re#ers0o "ode eO"lic!r ! "oderos! !tr!/0o -%e ! filosofi! e ! "rtic! tot!litri!s @@ "ode' eOercer so,re ! %'!nid!de. O tot!lit!ris'o !"el! "!r! o deseLo de retorn!r !o Ptero. O contr!ste entre reli&i0o e c%lt%r! i'"Ke %'! for/!) esc!"!'os dess! for/! tent!ndo retorn!r ! %'! identid!de de reli&i0o e c%lt%r! -%e "re#!lece% n%' est&io '!is "ri'iti#o2 co'o -%!ndo nos entre&!'os !o lcool co'o "!li!ti#o; consciente'ente ,%sc!'os ! inconsci(nci!. So'ente !tr!#Js de %' esfor/o ininterr%"to J -%e "ode'os "ersistir e' ser indi#$d%os n%'! socied!de; !o in#Js de 'er!'ente 'e',ros de %'! '%ltid0o disci"lin!d!. N0o o,st!nte; contin%!'os 'e',ros d! '%ltid0o; 'es'o -%!ndo conse&%i'os ser indi#$d%os. Por conse&%inte; "!r! os "ro"Ssitos deste ens!io; so% o,ri&!do ! '!nter d%!s "ro"osi/Kes contr!ditSri!s) ! de -%e ! reli&i0o e ! c%lt%r! s0o !s"ectos de %'! %nid!de; e -%e s0o el!s d%!s cois!s diferentes e contr!st!d!s. Tento; n! 'edid! do "oss$#el; consider!r 'e%s "ro,le'!s do "onto de #ist! do sociSlo&o; e n0o do !"olo&ist! crist0o. A '!iori! d!s 'in !s &ener!li.!/Kes "retende ter !l&%'! !"lic!,ilid!de ! tod! reli&i0o; e n0o so'ente !o Cristi!nis'o2 e -%!ndo; co'o no -%e se&%e neste c!"$t%lo; disc%to te'!s crist0os; J "or-%e esto% "!rtic%l!r'ente "reoc%"!do co' ! c%lt%r! crist0; co' o M%ndo Ocident!l; co' ! E%ro"! e co' ! In&l!terr!. Z%!ndo di&o -%e "retendo to'!r; t0o conse-Tente'ente -%!nto "oss$#el; o "onto de #ist! sociolS&ico; de#o escl!recer -%e n0o esto% "ens!ndo -%e ! diferen/! entre o "onto de #ist! sociolS&ico e o reli&ioso J '!ntid! t0o f!cil'ente -%!nto ! diferen/! entre %' "!r de !dLeti#os "ode le#!rAnos ! s%"or. Pode'os definir !-%i o "onto de #ist! reli&ioso co'o !-%ele ! "!rtir do -%!l ind!&!'os se os do&'!s de %'! reli&i0o s0o #erd!deiros o% f!lsos. Se&%eAse -%e est!re'os !dot!ndo o "onto de #ist! reli&ioso se so'os !te%s c%Lo "ens!'ento se ,!sei!

n! s%"osi/0o de -%e tod!s !s reli&iKes s0o n0oA#erd!deir!s. Do "onto de #ist! sociolS&ico; ! #erd!de o% f!lsid!de J irrele#!nte) est!'os "reoc%"!dos !"en!s co' os @E efeitos co'"!r!ti#os de diferentes estr%t%r!s reli&ios!s so,re ! c%lt%r!. Or!; se os est%diosos do !ss%nto fosse' nitid!'ente di#ididos e' teSlo&os; incl%si#e !te%s; e sociSlo&os; o "ro,le'! seri! '%ito diferente do -%e J. M!s; "ri'eiro; nen %'! reli&i0o "ode ser Gentendid!H tot!l'ente de for! 'es'o "!r! os "ro"Ssitos do sociSlo&o. Se&%ndo; nin&%J' "ode f%&ir tot!l'ente !o "onto de #ist! reli&ioso; "or-%e no fin!l se cr( o% n0o se cr(. Port!nto; nin&%J' "ode ser tot!l'ente i'"!rci!l e desinteress!do co'o seri! o ide!l sociolS&ico. Conse-Tente'ente; o leitor de#e tent!r n0o sS le#!r e' consider!/0o !s idJi!s reli&ios!s do !%tor; co'o t!',J'; o -%e J '!is dif$cil; ter e' cont! !s s%!s "rS"ri!s e ele "ode n%nc! ter eO!'in!do inteir!'ente ! s%! "rS"ri! 'ente. Assi'; t!nto o escritor -%!nto o leitor de#e' e#it!r de !ss%'ir -%e s0o tot!l'ente dist!ntes5<. De#e'os consider!r !&or! ! %nid!de e di#ersid!de n! cren/! e n! "rtic! reli&ios!s; e in#esti&!r -%!l J ! sit%!/0o '!is f!#or#el 7 "reser#!/0o e 'el or!'ento d! c%lt%r!. E' 'e% "ri'eiro c!"$t%lo; s%&eri -%e; entre !-%el!s Greli&iKes s%"erioresH -%e s0o '!is "ro"ens!s ! contin%!r esti'%l!ndo ! c%lt%r!; est0o !-%el!s -%e s0o c!"!.es de ser !ceit!s "or "o#os de c%lt%r!s diferentes) !-%el!s -%e t(' '!ior %ni#ers!lid!de e',or! ! %ni#ers!lid!de "otenci!l e' si 'es'! n0o seL! t!l#e. %' critJrio de Gc%lt%r! s%"eriorH. T!is reli&iKes "ode' fornecer %' "!dr0o ,sico de cren/! e co'"ort!'ento co'%ns; so,re o -%!l "ode' ser tecidos #rios "!drKes loc!is2 e eles encor!L!r0o %'! infl%(nci! rec$"roc! dos "o#os entre si; de t!l 'odo -%e -%!l-%er "ro&resso c%lt%r!l n%'! re! "ode !"ress!r o desen#ol#i'ento e' E= o%tr!. E' cert!s condi/Kes istSric!s; %'! #iolent! eOcl%si#id!de "ode ser %'! condi/0o necessri! "!r! ! "reser#!/0o de %'! c%lt%r!) o 8el o

8er %' #!lioso !rti&o do Prof. E#!nsAPritc !rd so,re `Antro"olo&i! Soci!l` e' 8lac#friars de no#e',ro de 5E>C. O,ser#! ele. `A res"ost! seri! -%e o sociSlo&o de#eri! ser t!',J' %' filSsofo 'or!l e -%e; co'o t!l; teri! %' conL%nto de cren/!s e #!lores definidos e' ter'os dos -%!is !#!li! os f!tos -%e est%d! co'o sociSlo&o`.
5<

Test!'ento J teste'%n ! disso5>. A des"eito dess! sit%!/0o istSric! "!rtic%l!r; est!r$!'os !"tos ! concord!r e' -%e ! "rtic! de %'! reli&i0o co'%'; "or "o#os dot!dos de se% "rS"rio c!rter c%lt%r!l; de#eri! %s%!l'ente "ro'o#er ! troc! de infl%(nci! "!r! s%! #!nt!&e' rec$"roc!. N!t%r!l'ente; J conce,$#el -%e %'! reli&i0o "ode !co'od!rAse co' de'!si!d! f!cilid!de ! #ri!s c%lt%r!s; e torn!rAse !ssi'il!d! se' !ssi'il!r2 e -%e ess! fr!-%e.! "ode tender ! "rod%.ir o res%lt!do o"osto; se ! reli&i0o se fr!&'ent!r e' r!'os o% seit!s t0o o"ostos -%e cess! ! infl%(nci! de %'! so,re ! o%tr!. O Cristi!nis'o e o 9%dis'o esti#er!' eO"ostos ! esse "eri&o. Desse "onto de #ist!; t0oAso'ente no Cristi!nis'o J -%e esto% interess!do2 "!rtic%l!r'ente n! rel!/0o entre o C!tolicis'o e o Protest!ntis'o n! E%ro"! e ! di#ersid!de de seit!s dentro do Protest!ntis'o. De#e'os tent!r co'e/!r se' -%!l-%er "reconceito "or; o% contr!; ! %nid!de o% ! re%ni0o o% ! '!n%ten/0o d! identid!de incor"or!d! de deno'in!/Kes reli&ios!s. De#e'os ter e' 'ente -%!l-%er "reL%$.o -%e "!re/! ter sido feito 7 c%lt%r! e%ro"Ji!; e 7 c%lt%r! de -%!l-%er "!rte d! E%ro"!; "el! di#is0o e' seit!s. De o%tro l!do; de#e'os recon ecer -%e '%it!s d!s '!is not#eis re!li.!/Kes c%lt%r!is for!' feit!s ! "!rtir do sJc%lo W8I; e' condi/Kes de des%ni0o) e -%e !l&%'!s; n! #erd!de; co'o n! Fr!nA E5 /! do sJc%lo WIW; !"!rece' de"ois -%e os !licerces reli&iosos d! c%lt%r! "!rece' ter sido desinte&r!dos. N0o "ode'os !fir'!r -%e; se o%#esse "ersistido ! %nid!de reli&ios! n! E%ro"!; ess!s o% o%tr!s re!li.!/Kes i&%!l'ente ,ril !ntes teri!' sido "rod%.id!s. A %nid!de reli&ios! o% ! di#is0o reli&ios! "ode coincidir co' efloresc(nci! c%lt%r!l o% dec!d(nci! c%lt%r!l. Deste "onto de #ist!; "ode'os !lc!n/!r %'! "e-%en! s!tisf!/0o; -%e n%nc! c e&!ri! ! !tin&ir o content!'ento; -%!ndo "!ss!'os e' re#ist! ! istSri! d! In&l! terr!. N%' "!$s e' -%e n0o !"!rece% tend(nci! ! Protest!ntis'o; o% e' -%e el! er! ne&li&enci#el; se'"re de#e !#er %' "eri&o de "etrific!/0o
A 'i' 'e "!rece !lt!'ente deseL#el -%e !L! cont!tos c%lt%r!is estreitos entre crist0os de#otos e "r!tic!ntes e L%de%s de#otos e "r!tic!ntes. A '!ior "!rte dos cont!tos c%lt%r!is do "!ss!do for!' feitos dentro dess!s .on!s ne%tr!s de c%lt%r! n!s -%!is se "ode i&nor!r ! reli&i0o; e entre L%de%s e &entios '!is o% trenos e'!nci"!dos de s%!s tr!di/Kes reli&ios!s. O efeito disso "ode ter sido refor/!r ! il%s0o de -%e "ode eOistir c%lt%r! se' reli&i0o. Neste conteOto; reco'endo ! 'e%s leitores dois li#ros do Prof. Vill Uer,er&; "%,lic!dos e' NeX ]orR) &udaism and Modern Man MF!rr!r; Str!%s !nd C%ld! *N e Protestant-Catholic-&ew MDo,led!*N.
5>

reli&ios!; e de %'! descren/! !&ressi#!. N%' "!$s e' -%e !s rel!/Kes entre I&reL! e Est!do se f!.i!' de 'odo ,!st!nte c!l'o; n0o i'"ort! '!is; de nosso "onto de #ist! !t%!l; se ! c!%s! J o eclesi!sticis'o; o do'$nio do Est!do "el! I&reL!; o% o er!sti!nis'o; o "redo'$nio d! I&reL! "elo Est!do. N! #erd!de; ne' se'"re J fcil distin&%ir entre !s d%!s condi/Kes. O efeito "ode ser; i&%!l'ente; -%e tod! "esso! descontente; o% tod! #$ti'! de inL%sti/!; !tri,%ir se%s infortPnios !o '!l inerente 7 I&reL!; o% ! %' '!l inerente !o "rS"rio Cristi!nis'o. A o,edi(nci! for'!l 7 SJ Ro'!n! n0o J e' si 'es'! &!r!nti! de -%e; n%' "!$s tot!l'ente c!tSlico; ! reli&i0o e ! c%lt%r! n0o se to'!r0o identific!d!s estreit!'ente de'!is. Me'entos de c%lt%r! loc!l 'es'o de ,!r,rie loc!l "ode' in#estirAse d! s!ntid!de d!s o,ser#Qnci!s reli&ios!s; e ! s%"ersti/0o eclodir so, ! c!"! de de#o/0o) %' "o#o "ode tender ! desc!',!r "!r! ! %nid!de reli&ios! e c%lt%r!l -%e J "rS"ri! d!s co'%nid!des "ri'iti#!s. O res%lt!do d! do'in!/0o in-%estion!d! de %' c%lto; -%!ndo o "o#o J "!ssi#o; "ode ser o tor"or2 -%!ndo o "o#o J #i#!. e !%toA!fr'!ti#o; o res%lt!do "ode ser o c!os. Pois; 7 'edid! -%e o descontent!'ento se tr!nsfor'! e' ini'i.!de; o "reconceito !nticleric!l "ode torn!rAse %'! tr!di/0o !ntiAreli&ios!2 %'! c%lt%r! distint! e ostil E4 cresce e floresce; e %'! n!/0o J di#idid! contr! si 'es'!. As f!c/Kes t(' de contin%!r ! #i#er %'! co' ! o%tr!2 e ! lin&%!&e' co'%' e os 'eios de #id! -%e '!nt('; lon&e de !,r!nd!re' ! !ni'osid!de; "ode' !"en!s eO!s"erAl!. A di#is0o reli&ios! tr!nsfor'!Ase n%' s$',olo de %' &r%"o de diferen/!s !ssoci!d!s; '%it!s #e.es irr!cion!l'ente rel!cion!d!s2 e' torno dess!s diferen/!s !&lo'er!'Ase %'! 'ir$!de de '&o!s; 'edos e interesses "!rtic%l!res2 e o conteOto "!r! %'! er!n/! indi#is$#el "ode ter'in!r !"en!s e' eO!%st0o. Seri! irrele#!nte !-%i re#er !-%el!s "!ss!&ens s!n&%inri!s d! l%t! ci#il; co'o ! d! 1%err! dos Trint! Anos; e' -%e c!tSlicos e "rotest!ntes l%t!r!' "or t!l er!n/!. Dis"%t!s teolS&ic!s eO"l$cit!s entre crist0os n0o '!is !tr!e' "!r! si 'es'!s !-%eles o%tros interesses irreconcili#eis -%e ,%sc!' %'! decis0o !tr!#Js d!s !r'!s. As c!%s!s '!is "rof%nd!s d! di#is0o !ind! "ode' ser reli&ios!s; '!s se to'!' conscientes; n0o e' do%trin!s teolS&ic!s; '!s e' teori!s "ol$tic!s; soci!is e econ:'ic!s. Decerto; n!-%eles "!$ses e' -%e "re#!lece ! fJ "rotest!nte; o !nticleric!lis'o !ss%'e; '%it!s #e.es; %'! for'! #iolent!. E' t!is "!$ses; t!nto ! fJ co'o ! infidelid!de tende' ! ser

'oder!d!s e inofensi#!s2 7 'edid! -%e ! c%lt%r! se to'! sec%l!ri.!d!; s0o '$ni'!s !s diferen/!s c%lt%r!is entre fiJis e infiJis2 ! fronteir! entre cren/! e descren/! J #!&!2 o Cristi!nis'o J '!is fleO$#el; o !te$s'o '!is ne&!ti#o2 e tod!s !s "!rtes #i#e' c' !'i.!de; en-%!nto contin%!re' ! !ceit!r !l&%'!s con#en/Kes 'or!is co'%ns. Cont%do; ! sit%!/0o n! In&l!terr! difere d! eOistente e' o%tros "!$ses; c!tSlicos o% "rotest!ntes. N! In&l!terr!; co'o e' o%tros "!$ses "rotest!ntes; o !te$s'o foi n! '!iori! d!s #e.es de %' ti"o "!ssi#o. Nen %' est!t$stico "oderi! "rod%.ir %'! esti'!ti#! dos nP'eros de crist0os e n0oAcrist0os. M%it!s "esso!s #i#e' n%'! fronteir! n0oA'!rc!d! en#olt!s e' dens! ne,lin!2 e !-%eles -%e 'or!' !lJ' del! s0o '!is n%'erosos n! E< sel#! esc%r! d! i&norQnci! e d! indiferen/!; do -%e no deserto ,e' il%'in!do do !te$s'o. O incrJ% in&l(s "or '!is %'ilde -%e seL! o st!t%s ! -%e "ertence; J "ro"enso ! !derir 7s "rtic!s do Cristi!nis'o n!s oc!siKes de n!sci'ento; 'orte e n! "ri'eir! !#ent%r! do c!s!'ento. Os !te%s; neste "!$s; !ind! n0o s0o %nidos c%lt%r!l'ente2 se%s ti"os de !te$s'o ir0o #!ri!r de !cordo co' ! c%lt%r! d! co'%n 0o reli&ios! e' -%e for!' ed%c!dos eles; o% se%s "!is; o% se%s !#Ss. As "rinci"!is diferen/!s c%lt%r!is n! In&l!terr! for!'; no "!ss!do; !s #i&entes entre o An&lic!nis'o e !s seit!s "rotest!ntes '!is i'"ort!ntes e 'es'o ess!s diferen/!s est0o lon&e de sere' cl!r!'ente definid!s) "ri'eir!'ente; "or-%e ! "rS"ri! I&reL! d! In&l!terr! !,r!n&e% #!ri!/Kes '!is !'"l!s de cren/! e de c%lto do -%e %' o,ser#!dor estr!n o "oderi! !credit!r ser "oss$#el conter %'! instit%i/0o se' eO"lodir2 e e' se&%ndo l%&!r; "or c!%s! do nP'ero e d! #!ried!de d!s seit!s -%e se se"!r!r!' del!. Se fore' !ceit!s 'in !s !r&%'ent!/Kes do C!"$t%lo 5; de#ere'os concord!r e' -%e ! for'!/0o de %'! reli&i0o J t!',J' ! for'!/0o de %'! c%lt%r!. D!$ de#eri! se&%irAse -%e; 7 'edid! -%e %'! reli&i0o se di#ide e' seit!s; e 7 'edid! -%e t!is seit!s se desen#ol#e' de &er!/0o ! &er!/0o; ser0o "ro"!&!d!s di#ers!s c%lt%r!s. E; sendo ! inti'id!de entre c%lt%r! e reli&i0o de t!l 'ont! -%e "ode'os es"er!r !contecer de %' 'odo o -%e !contece de o%tro; est!'os "re"!r!dos "!r! !c !r -%e ! di#is0o entre c%lt%r!s crist0s esti'%l!r0o diferenci!/Kes "osteriores de cren/! e de c%lto. N0o J 'e% "ro"Ssito consider!r o 1r!nde Cis'! entre o Oriente e o Ocidente -%e corres"onde 7 '%t#el fronteir! &eo&rfic! entre d%!s c%lt%r!s. Z%!ndo consider!'os o

'%ndo ocident!l; de#e'os recon ecer -%e ! "rinci"!l tr!di/0o c%lt%r!l foi ! corres"ondente 7 I&reL! de Ro'!. So'ente dentro dos Plti'os -%!trocentos !nos J -%e !l&%'! o%tr! se '!nifesto%2 e !l&%J' -%e ten ! %' sentido de centro e de "eriferi! de#e !d'itir -%e ! tr!di/0o ocident!l foi l!tin!; E> e l!tin! si&nific! Ro'!. EOiste' teste'%n os se' cont! de !rte e de "ens!'ento e de '!neir!s2 e entre esses c!,e incl%ir ! o,r! de todos os o'ens n!scidos e ed%c!dos n%'! socied!de c!tSlic!; -%!is-%er -%e ten !' sido s%!s cren/!s indi#id%!is. Desse "onto de #ist!; ! se"!r!/0o d! E%ro"! Setentrion!l; e "!rtic%l!r'ente d! In&l!terr!; d! co'%n 0o co' Ro'! re"resent! %' des#io d! "rinci"!l corrente de c%lt%r!. F!.er; so,re ess! se"!r!/0o; -%!l-%er L%$.o de #!lor; !d'itir -%e foi %'! cois! ,o! o% '; J o -%e de#e'os tent!r e#it!r ness! in#esti&!/0o2 "ois isso %ltr!"!ss!ri! t!nto o "onto de #ist! sociolS&ico -%!nto o teolS&ico. E; L -%e neste "onto de#o introd%.ir o ter'o s%,c%lt%r! "!r! indic!r ! c%lt%r! -%e J "rS"ri! d! re! de %'! "!rte di#idid! d! Crist!nd!de; "recis!'os ter c%id!do e' n0o s%"or -%e %'! s%,c%lt%r! J necess!ri!'ente %'! c%lt%r! inferior2 le',r!ndo t!',J' -%e; e',or! %'! s%,c%lt%r! "oss! sofrer "erd! !o se se"!r!r do cor"o "rinci"!l; o cor"o "rinci"!l t!',J' "ode ser '%til!do "el! "erd! de %' 'e',ro se%. De#e'os recon ecer e' se&%id! -%e; onde %'! s%,c%lt%r! se to'o% co' o te'"o ! c%lt%r! "rinci"!l de %' territSrio "!rtic%l!r; el! tende ! troc!r de l%&!r; no c!so deste territSrio; co' ! "rinci"!l c%lt%r! e%ro"Ji!. Nesse !s"ecto; difere d!-%el!s s%,c%lt%r!s -%e re"resent!' seit!s c%Los 'e',ros "!rtil !' %'! re&i0o co' ! c%lt%r! "rinci"!l. N! In&l!terr!; ! "rinci"!l tr!di/0o c%lt%r!l foi; d%r!nte #rios sJc%los; ! !n&lic!n!. Os c!tSlicos ro'!nos n! In&l!terr! se !c !'; n!t%r!l'ente; n%'! tr!di/0o e%ro"Ji! '!is centr!l do -%e os !n&lic!nos2 tod!#i!; L -%e ! "rinci"!l tr!di/0o d! In&l!terr! foi !n&lic!n!; eles est0o so, o%tro !s"ecto '!is for! d! tr!di/0o do -%e est0o os dissidentes "rotest!ntes. \ ! dissid(nci! "rotest!nte -%e J; e' rel!/0o !o An&lic!nis'o; %'! con"9rie de s%,c%lt%r!s) o%; -%!ndo consider!'os o "rS"rio An&lic!nis'o co'o %'! s%,c%lt%r!; "ode'os referirAnos ! ele co'o %'! con&Jrie de Gs%,c%lt%r!sH ? E6

se esse ter'o for "or de'!is des!Leit!do "!r! ser !d'itido e' ,o! co'"!n i!; "ode'os di.er !"en!s Gs%,c%lt%r!s sec%ndri!sH. Por dissid(nci! "rotest!nte -%ero referirA'e 7-%eles or&!nis'os -%e recon ece' %' !o o%tro co'o G!s I&reL!s Li#resH; L%nto co' ! Socied!de de A'i&os; -%e te' %'! istSri! isol!d! '!s distint!) tod!s !s entid!des reli&ios!s 'enores s0o c%lt%r!l'ente ne&li&enci#eis. As #!ri!/Kes entre os t$t%los dos or&!nis'os reli&iosos '!is i'"ort!ntes t(' ! #er; !tJ certo "onto; co' !s circ%nstQnci!s "ec%li!res de s%!s ori&ens; e co' ! !'"lit%de d! se"!r!/0o. N0o deiO! de ser interess!nte -%e o Con&re&!cion!lis'o; -%e te' %'! lon&! istSri!; conte #rios teSlo&os il%stres2 en-%!nto -%e o Metodis'o; co' %'! istSri! '!is c%rt!; e 'enos L%stific!/0o teolS&ic! "!r! s%! eOist(nci! se"!r!d!; se&%ndo "!rece; confi! "rinci"!l'ente e' s%! inolo&i!; e n0o necessit! de -%!l-%er estr%t%r! teolS&ic! inde"endente "rS"ri!. M!s; se consider!r'os %'! s%,c%lt%r! territori!l; o% %'! s%,c%lt%r! sec%ndri! dentro de %' territSrio o% es"!l !d! "or #rios territSrios; "ode'os ser le#!dos 7 concl%s0o de -%e tod! s%,c%lt%r! de"ende d!-%el! de -%e J %' r!'o. A #id! do Protest!ntis'o de"ende d! so,re#i#(nci! d!-%ilo contr! -%e ele "rotest!2 e; !ssi' co'o ! c%lt%r! d! dissid(nci! "rotest!nte 'orreri! de in!ni/0o se' ! "ersist(nci! d! c%lt%r! !n&lic!n!; ! '!n%ten/0o d! c%lt%r! in&les! J de"endente d! s!Pde d! c%lt%r! d! E%ro"! l!tin!; e do cont$n%o !,e,er!rAse n! c%lt%r! l!tin!. Tod!#i!; eOiste %'! diferen/!; i'"ort!nte "!r! se%s intentos; entre ! se"!r!/0o de C!nter,%r* de Ro'! e ! se"!r!/0o do Protest!ntis'o Li#re de C!nter,%r*. Cor res"onde ! %'! diferen/!; !"resent!d! no c!"$t%lo !nterior; entre coloni.!/0o "or 'i&r!/0o e' '!ss! Mco'o nos "ri'eiros 'o#i'entos "!r! o oeste !tr!#Js d! E%ro"!N e ! coloni.!/0o "or certos ele'entos -%e se se"!r!r!' de %'! c%lt%r! -%e contin%! n! terr! de ori&e' Mco'o n! coloni.!/0o dos Do'$nios e d!s A'Jric!sN. A EC se"!r!/0o "reci"it!d! "or Uenri-%e 8III te#e co'o c!%s! i'edi!t! 'oti#os "esso!is e' !ltos esc!lKes2 foi refor/!d! "or tend(nci!s fortes n! In&l!terr! e n! E%ro"! Setentrion!l; de ori&e' '!is res"eit#el. U'! #e. li,ert!d!s; !s for/!s do Protest!ntis'o for!' '!is lon&e do -%e "retendi! o% teri! !"ro#!do o "rS"rio rei. Cont%do; e',or! ! Refor'! n! In&l!terr! seL!; co'o -%!l-%er o%tr! re#ol%/0o; ! o,r! de %'! 'inori!; e e',or! encontre #rios 'o#i'entos loc!is de resist(nci! o,stin!d!; e#ent%!l'ente el! c!rre&o% consi&o ! '!ior "!rte d! n!/0o; inde"endente de cl!sse o% de re&i0o. Por o%tro l!do; !s seit!s

"rotest!ntes re"resent!' certos ele'entos n! c%lt%r! in&les! co' eOcl%s0o de o%tros) ! cl!sse e ! "rofiss0o dese'"en !r!' %' &r!nde "!"el e' s%! for'!/0o. T!l#e. fosse i'"oss$#el !o est%dioso '!is "reciso di.er !tJ onde J ! !des0o !os do&'!s de dissid(nci! -%e for'! %'! s%,c%lt%r!; e !tJ onde J ! for'!/0o de %'! s%,c%lt%r! -%e ins"ir! ! desco,ert! d!s r!.Kes de dissid(nci!. Feli.'ente; ! sol%/0o desse eni&'! n0o J necessri! "!r! 'e%s "ro"Ssitos. De todo 'odo; o res%lt!do foi %'! estr!tific!/0o d! In&l!terr! e' seit!s; e' "!rte contin%!ndo; e' "!rte !&r!#!ndo; !s distin/Kes c%lt%r!is entre !s cl!sses. A %' est%dioso "rof%ndo d! etnolo&i! e d! istSri! dos "ri'eiros est!,eleci'entos ness! il !; t!l#e. seL! "oss$#el !r&Tir ! eOist(nci! de c!%s!s de n!t%re.! '!is "ri'iti#! e '!is o,stin!d! "!r! !s tend(nci!s 7 fiss0o reli&ios!. Pode !tri,%$-las ! diferen/!s inerr!dic#eis entre ! c%lt%r! d!s #ri!s tri,os; r!/!s e l$n&%!s -%e de te'"os e' te'"os s0o control!d!s o% contest!d!s "or s%"re'!ci!. Pode; !lJ' disso; !ceit!r ! o"ini0o de -%e est! 'ist%r! c%lt%r!l n0o se&%e necess!ri!'ente o 'es'o c%rso -%e ! 'ist%r! ,iolS&ic!2 e -%e; 'es'o !d'itindo -%e c!d! "esso! de descend(nci! "%r!'ente in&les! ten ! o s!n&%e de todos os in#!sores s%cessi#os 'ist%r!do e' s%!s #ei!s eO!t!'ente n!s 'es'!s "ro"or/Kes; n0o res%lt! necess!ri!'ente -%e !contece% ! f%A ED s0o c%lt%r!l. Ele "ode; "ort!nto; desco,rir; n! tend(nci! -%e t(' os #rios ele'entos d! "o"%l!/0o de eO"ress!r s%! fJ de '!neir!s diferentes; de "referir diferentes ti"os de or&!ni.!/0o co'%n!l e estilos diferentes de !dor!/0o; %' refleOo d!s !nti&!s di#isKes entre r!/!s s%,'iss!s e do'in!ntes. T!is es"ec%l!/Kes; -%e esto% "or de'!is des"re"!r!do "!r! !"oi!r o% contest!r; est0o for! do 'e% esco"o2 '!s n0o deiO! de ser o"ort%no -%e leitores e escritor se le',re' de -%e "ode !#er n$#eis '!is "rof%ndos do -%e !-%ele no -%!l est sendo cond%.id! ! in#esti&!/0o. Se se "%desse est!,elecer -%e !s diferen/!s -%e "ersiste' !tJ oLe descende' de "ri'iti#!s diferen/!s c%lt%r!is; isso !"en!s refor/!ri! o c!so d! %nid!de de reli&i0o e c%lt%r! "ro"osto no C!"$t%lo 5. E',or! isso "oss! ocorrer; eOiste' c%riosid!des s%ficientes "!r! oc%"!r noss! !ten/0o n! 'ist%r! de 'oti#os e interesses n!s dissid(nci!s de "!rtidos reli&iosos dentro do "er$odo d! istSri! 'odern!. N0o "recis!'os ser %'

c$nico "!r! se di#ertir; o% %' ,e!to "!r! se de"ri'ir; di!nte do es"etc%lo d! !%todece"/0o; ,e' co'o d! fre-Tente i"ocrisi!; dos !t!c!ntes e defensores de %'! o% o%tr! for'! d! fJ crist0. Cont%do; do "onto de #ist! do 'e% ens!io; t!nto ! !le&ri! co'o ! triste.! s0o irrele#!ntes; "or-%e ess! conf%s0o J L%st!'ente o -%e se de#e es"er!r; sendo inerente 7 condi/0o %'!n!. Decerto; eOiste' sit%!/Kes n! istSri! e' -%e ! contest!/0o reli&ios! "ode ser !tri,%$d! ! 'oti#os "%r!'ente reli&iosos. A l%t! "er'!nente de S!nto At!nsio contr! os !ri!nos e e%ti-%i!nos n0o de#e ser ol !d!; necess!ri!'ente; ! o%tr! l%. sen0o 7 d! teolo&i!) o est%dioso -%e tent!sse de'onstr!r -%e el! re"resento% %' conflito c%lt%r!l entre AleO!ndri! e Antio-%i!; o% !l&%'! in&en%id!de se'el !nte; !os nossos ol os "!receri! no 'Oi'o est!r f!l!ndo de !l&%'! cois! '!is. Mes'o ! s!$d! teolS&ic! '!is "%r!; cont%do; ter no fin!l d!s cont!s conse-T(nci!s c%lt%r!is) %' con eci'ento s%"erfici!l d! c!rreir! de At!nsio seri! s%ficiente "!r! !sse&%r!rA E@ nos de -%e foi ele %' dos &r!ndes constr%tores d! ci#ili.!/0o ocident!l. E; n! '!iori! dos c!sos; J ine#it#el -%e; !o defender'os noss! reli&i0o; est!r$!'os defendendo !o 'es'o te'"o noss! c%lt%r!; e #iceA#ers!) est!r$!'os o,edecendo !o instinto f%nd!'ent!l de "reser#!/0o de noss! eOist(nci!. E !ssi' f!.endo; no correr do te'"o; co'ete'os '%itos erros e "r!tic!'os '%itos erros ! '!iori! dos -%!is "ode'os si'"lific!r no erro Pnico de identific!r noss! reli&i0o e noss! c%lt%r! ! %' n$#el no -%!l de#e'os distin&%iAl!s %'! d! o%tr!. T!is consider!/Kes s0o rele#!ntes n0o sS 7 istSri! d! l%t! e d! se"!r!/0o reli&ios!s) s0o i&%!l'ente "ertinentes -%!ndo -%ere'os n%trir es-%e'!s de re%ni0o. A i'"ortQnci! e' deiO!r de eO!'in!r "ec%li!rid!des c%lt%r!is; e' desenred!r o reli&ioso dos estor#os c%lt%r!is; te' sido ne&li&enci!d! !tJ !-%i e e% "oderi! di.er '!is do -%e ne&li&enci!d!) i&nor!d! deli,er!d!'ente e',or! inconsciente'ente nos es-%e'!s de re%ni0o entre or&!nis'os crist0os !dot!dos o% "ro"ostos. D!$ ! !"!r(nci! de insincerid!de; de concordQnci! so,re fSr'%l!s 7s -%!is !s "!rtes contr!t!ntes "ode' d!r diferentes inter"ret!/Kes; o -%e "ro#oc! %'! co'"!r!/0o co' os tr!t!dos entre &o#ernos. O leitor -%e n0o esteL! ! "!r dos det!l es de Gec%'enicid!deH de#eri! le',r!rAse d! diferen/! entre interco'%n 0o e re%ni0o. U' !rr!nLo de

interco'%n 0o entre d%!s i&reL!s n!cion!is co'o; "or eOe'"lo; entre ! I&reL! d! In&l!terr! e ! I&reL! d! S%Jci! o% entre ! I&reL! d! In&l!terr! e %'! d!s I&reL!s Orient!is; o% !ind! entre ! I&reL! d! In&l!terr! e %'! or&!ni.!/0o co'o os G8el os C!tSlicosH encontr!dos n! Uol!nd! e e' o%tr! "!rte do Continente n0o consider! necess!ri!'ente n!d! '!is do -%e i'"lic! o ter'o) %' recon eci'ento rec$"roco d! G#!lid!de de ordensH e d! ortodoOi! dos do&'!s2 co' ! conse-T(nci! de -%e os 'e',ros de c!d! i&reL! "ode' co'%n&!r; os s!cerdotes cele,r!r e "re&!r; n!s i&reL!s de o%tro "!$s. U' !cordo de EE interco'%n 0o "oderi! le#!r ! %'! re%ni0o !"en!s e' %' de dois e#entos) o e#ento i'"ro##el de %'! re%ni0o "ol$tic! d!s d%!s n!/Kes; o% o e#ento Plti'o de %'! re%ni0o '%ndi!l dos crist0os. Por o%tro l!do; re%ni0o si&nific!; co' efeito; o% re%ni0o de %'! o% o%tr! or&!ni.!/0o -%e ten ! %' &o#erno e"isco"!l; co' ! I&reL! de Ro'!; o% re%ni0o entre or&!ni.!/Kes se"!r!d!s entre si n!s 'es'!s re!s. Os 'o#i'entos e' "rol de re%ni0o -%e se !c !' '!is !ti#os !t%!l'ente s0o os do se&%ndo ti"o) re%ni0o entre ! I&reL! An&lic!n! e %'! o% '!is socied!des d! GI&reL! Li#reH. \ n!s i'"lic!/Kes c%lt%r!is desse Plti'o ti"o de re%ni0o -%e est!'os interess!dos !-%i. Pode n0o !#er -%!l-%er condi/0o de re%ni0o entre ! I&reL! d! In&l!terr! e; di&!'os; os "res,iteri!nos o% 'etodist!s dos Est!dos Unidos) -%!l-%er re%ni0o seri! dos "res,iteri!nos !'eric!nos co' ! I&reL! E"isco"!l d! A'Jric!; e dos "res,iteri!nos in&leses co' ! I&reL! d! In&l!terr!. A "!rtir d!s consider!/Kes !#ent!d!s no C!"$t%lo 5; seri! S,#io -%e %'! re%ni0o co'"let! en#ol#esse %'! co'%nid!de de c%lt%r! !l&%'! c%lt%r! co'%' L eOistente; e ! "otenci!lid!de de se% desen#ol#i'ento %lterior e' conse-T(nci! de re%ni0o ofici!l. A re%ni0o ide!l de todos os crist0os n0o i'"lic!; "or certo; %'! e#ent%!l c%lt%r! %nifor'e no '%ndo) i'"lic! si'"les'ente %'! Gc%lt%r! crist0H d! -%!l tod!s !s c%lt%r!s loc!is seri!' #!ri!ntes e n! #erd!de el!s de#eri!' #!ri!r e #!ri!ri!' !'"l!'ente. 3 J "oss$#el distin&%ir entre %'! Gc%lt%r! loc!lH e %'! Gc%lt%r! e%ro"Ji!H2 -%!ndo %s!'os o Plti'o ter'o; recon ece'os !s diferen/!s loc!is2 d! 'es'! for'!; %'! Gc%lt%r! crist0H %ni#ers!l n0o seri! le#!d! ! i&nor!r o% c!ncel!r !s diferen/!s entre !s c%lt%r!s dos #rios continentes. M!s ! eOist(nci! de %'! forte co'%nid!de c%lt%r!l entre !s #ri!s or&!ni.!/Kes crist0s n! 'es'! re!

Mde#e'os le',r!r -%e !-%i entende'os Gc%lt%r!H distint! de Greli&i0oHN n0o sS f!cilit! ! 5== re%ni0o dos crist0os n!-%el! re!; co'o t!',J' eO"Ke t!l re%ni0o ! riscos "ec%li!res. 3 s%&eri ! i"Stese de -%e tod! di#is0o de %' "o#o crist0o e' seit!s "rod%. o% !&r!#! o desen#ol#i'ento de Gs%,c%lt%r!sH entre este "o#o2 e "edi !o leitor -%e eO!'in!sse o An&lic!nis'o e !s I&reL!s Li#res "!r! confir'!r est! i"Stese. M!s c!,eri! !crescent!r !&or! -%e ! di#is0o c%lt%r!l entre !n&lic!nos e de#otos d! I&reL! Li#re; so, condi/Kes soci!is e econ:'ic!s e' '%d!n/!; se !ten%o% ,!st!nte. A or&!ni.!/0o d! socied!de r%r!l d! -%!l ! I&reL! d! In&l!terr! tiro% '%ito d! s%! for/! c%lt%r!l est e' decl$nio2 os "ro"rietrios r%r!is t(' 'enos se&%r!n/!; 'enos "oder e 'enos infl%(nci!2 !s f!'$li!s -%e "ro&redir!' nos ne&Scios e -%e e' '%itos l%&!res s%ceder!' !os "ro"rietrios r%r!is est0o; "or s%! #e.; "ro&ressi#!'ente red%.id!s e e'"o,recid!s. U' nP'ero c!d! #e. 'enor de clJri&os !n&lic!nos #(' d!s escol!s "P,lic!s o% d!s #el !s %ni#ersid!des; o% s0o ed%c!dos 7s c%st!s de s%!s f!'$li!s2 os ,is"os n0o s0o o'ens ricos e t(' dific%ld!des e' '!nter se%s "!lcios. Os lei&os !n&lic!nos e d! I&reL! Li#re for!' ed%c!dos n!s 'es'!s %ni#ersid!des e; '%it!s #e.es; n!s 'es'!s escol!s. E fin!l'ente; est0o todos eO"ostos !o 'es'o !',iente de %'! c%lt%r! se"!r!d! d! reli&i0o. Z%!ndo o'ens de con#ic/Kes reli&ios!s diferentes s0o !tr!$dos "or interesses co'%ns e !nsied!des co'%ns; "el! s%! consci(nci! de %' '%ndo n0oAcrist0o crescente'ente o"ressi#o e "el! s%! inconsci(nci! d! eOtens0o !tJ onde for!' i'"re&n!dos "el!s infl%(nci!s n0oAcrist0s e "or %'! c%lt%r! ne%tr!; c!,e es"er!r !"en!s -%e os #est$&ios d!s distin/Kes entre s%!s #ri!s c%lt%r!s crist0s l es "!re/!' de si&nific!/0o 'enor. N0o esto% "reoc%"!do !-%i co' os riscos de %'! re%ni0o e' ter'os err!dos o% e#!si#os2 '!s esto% '%ito interess!do no "eri&o de -%e ess! re%ni0o f!cilit!d! "elo des!"!reci'ento d!s c!r!cter$stic!s c%lt%r!is d!s #ri!s or&!ni.!/Kes re%nid!s "oss! !celer!r o% confir'!r o 5=5 !#ilt!'ento &er!l d! c%lt%r!. O refin!'ento o% cr%e.! do "ens!'ento teolS&ico e filosSfico J ele 'es'o; decerto; %'! d!s 'edid!s do est!do de

noss! c%lt%r!2 e ! tend(nci! e' !l&%ns esc!lKes ! red%.ir ! teolo&i! ! "rinc$"ios t!is -%e %'! cri!n/! "oss! entender o% %' socini!no !ceit!r J; el! 'es'!; indic!ti#! de de,ilid!de c%lt%r!l. M!s eOiste %' "eri&o "osterior; de nosso "onto de #ist!; e' es-%e'!s de re%ni0o -%e tent!' re'o#er !s dific%ld!des; e "rote&er ! !%toA!fir'!/0o; de todos. N%'! J"oc! co'o ! noss!; e' -%e se torno% %' sin!l de "olide. dissi'%l!r !s distin/Kes soci!is; e !fir'!r -%e o '!is !lto &r!% de Gc%lt%r!H de#e ser coloc!do 7 dis"osi/0o de todos n%'! J"oc! de ni#el!'ento c%lt%r!l; n0o se recon ecer -%e os #rios fr!&'entos crist0os ! sere' reA%nidos re"resent!' !l&%'!s diferen/!s c%lt%r!is. EOiste' !l&%'!s -%e "ression!' forte'ente e' "rol de %'! re%ni0o e' ter'os de tot!l i&%!ld!de c%lt%r!l. U'! !#!li!/0o eOcessi#! "ode 'es'o ser tir!d! dos nP'eros rel!ti#os dos 'e',ros d!s or&!ni.!/Kes e' %ni0o) "ois %'! c%lt%r! "rinci"!l contin%!r sendo c%lt%r! "rinci"!l; e %'! s%,c%lt%r! contin%!r sendo %'! s%,c%lt%r!; 'es'o -%e ! Plti'! !tr!i! '!is !de"tos do -%e ! "ri'eir!. \ se'"re o or&!nis'o reli&ioso "rinci"!l o &%!rdi0o d! '!iori! dos res-%$cios dos desen#ol#i'entos s%"eriores de c%lt%r! "reser#!dos de %' te'"o "!ss!do !ntes de ter ocorrido ! di#is0o. N0o -%e todos os crist0os .elosos e soci!l'ente !ti#os deseL!sse' re!li.!r; n! cond%t! de s%! i&reL! loc!l e d!s or&!ni.!/Kes soci!is e c!rit!ti#!s li&!d!s ! el!.56 A o"/0o !t%!l; 7s #e.es; foi entre sect!ris'o e indiferen/!2 e !-%eles -%e escol er!' o "ri'eiro; !o f!.(Alo; -%eri!' '!nter #i#! ! c%lt%r! de certos estr!tos soci!is. E; co'o 5=4 e% disse no co'e/o; ! c%lt%r! !"ro"ri!d! de c!d! estr!to te' i'"ortQnci! i&%!l. T!l co'o n! rel!/0o entre !s cl!sses soci!is; e co'o n! rel!/0o d!s #ri!s re&iKes de %' "!$s entre si e co' o "oder centr!l; "!receri! deseL#el %'! l%t! const!nte entre !s for/!s centr$"et! e centr$f%&!. Pois; se' ! l%t!; n0o se '!ntJ' -%!l-%er e-%il$,rio2 e se o%tr! for/! &!n !r; o res%lt!do seri! de"lor#el. As concl%sKes ! -%e de#er$!'os c e&!r co' r!.0o; ! "!rtir de noss!s "re'iss!s e do "onto de #ist! do sociSlo&o; 'e "!rece' ser !s se&%intes. O Cristi!nis'o seri! Pnico) ! for'! de or&!ni.!/0o; e o loc!l eO!to dos "oderes ness! %nid!de J %'! -%est0o !cerc! d! -%!l n0o "ode'os nos
8er dois #!liosos s%"le'entos ! The Christiart News-Letter. GEc%'enic!l C risti!nit* !nd t e VorLPn& Cl!ssH; d! !%tori! de V. 1. Si'ons; <= de L%l o de 5E>52 e GT e Free C %rc es !nd VorRin& Cl!ss C%lt%reH; de 3o n M!rs ; 4= de '!io de 5E>4.
56

"ron%nci!r. M!s; dentro dess! %nid!de; !#eri! %' conflito inter'in#el entre idJi!s "ois so'ente "el! l%t! contr! !s f!ls!s idJi!s -%e !"!rece' const!nte'ente J -%e ! #erd!de "ode ser !'"li!d! e escl!recid!; e no conflito co' ! eresi! "ode ! ortodoOi! se desen#ol#er ! fi' de desco,rir !s necessid!des d! J"oc!2 %' esfor/o se'Afi' t!',J' d! "!rte de c!d! re&i0o "!r! 'old!r o se% Cristi!nis'o ! !L%st!rAse; %' esfor/o -%e n0o seri! tot!l'ente s%"ri'ido ne' deiO!do tot!l'ente incontrol!do. O te'"er!'ento loc!l de#e eO"ri'ir s%! "!rtic%l!rid!de e' s%! for'! de Cristi!nis'o; e o 'es'o -%!nto !o estr!to soci!l; de t!l 'odo -%e "oss! florescer ! c%lt%r! !"ro"ri!d! ! c!d! re! e ! c!d! cl!sse2 '!s de#e !#er t!',J' %'! for/! -%e '!nten ! L%nt!s ess!s re!s e ess!s cl!sses. Se f!lt!r ess! for/! correti#! n! dire/0o d! %nifor'id!de de cren/! e de "rtic!; ent0o ! c%lt%r! de c!d! "!rte sofrer. 3 desco,ri'os -%e ! c%lt%r! de %'! n!/0o "ros"er! co' ! "ros"erid!de d! c%lt%r! de se%s #rios constit%intes; t!nto &eo&rficos -%!nto soci!is2 '!s -%e t!',J' J necessrio ser ele 'es'o %'! "!rte de %'! c%lt%r! '!is !'"l!; -%e re-%er o ide!l Plti'o; e',or! irre!li.#el; de %'! Gc%lt%r! '%ndi!lH n%' sentido diferente do i'"l$cito nos es-%e'!s de feder!cionist!s %ni#ers!is. E se' %'! fJ co'%'; todos os esA 5=< for/os "!r! !"roOi'!r !s n!/Kes c%lt%r!l'ente "ode' "rod%.ir !"en!s %'! il%s0o de %nid!de. 5=>

6. UMA NOTA SO9RE CULTURA E POLcTICA

A "ol$tic!; tod!#i!; n0o o co'"ro'ete% de'!is ! "onto de des#i!r se%s "ens!'entos de cois!s '!is i'"ort!ntes. SAMUEL 3OUNSON so,re 1eor&e L*ttelton.

O,ser#!'os; !t%!l'ente; -%e ! Gc%lt%r!H !tr!i ! !ten/0o dos "ol$ticos) n0o -%e os "ol$ticos seL!' se'"re G o'ens de c%lt%r!H; '!s -%e ! Gc%lt%r!H J recon ecid! co'o %' instr%'ento de "ol$tic!; e co'o !l&o soci!l'ente deseL#el -%e c!,e !o Est!do "ro'o#er. N0o sS o%#i'os; nos !ltos esc!lKes "ol$ticos; -%e !s Grel!/Kes c%lt%r!isH entre os "!$ses s0o de &r!nde i'"ortQnci!; '!s t!',J' desco,ri'os -%e s0o f%nd!dos escritoA 5=6 rios; s0o desi&n!d!s "esso!s; "!r! o fi' eO"resso de !tender ! ess!s rel!/Kes; -%e "res%'i#el'ente de#e' fo'ent!r ! !'i.!de intern!cion!l. O f!to de ter ! c%lt%r!; de !l&%'! for'!; se torn!do %' de"!rt!'ento d! "ol$tic! n0o de#e o,sc%recer e' noss! 'e'Sri! o f!to de -%e; e' o%tros "er$odos; ! "ol$tic! foi %'! !ti#id!de "r!tic!d! dentro de %'! c%lt%r!; e entre re"resent!ntes de c%lt%r!s diferentes. N0o J; "ort!nto; for! de "ro"Ssito tent!r indic!r o l%&!r d! "ol$tic! dentro de %'! c%lt%r! %nid! e di#idid! se&%ndo o ti"o de %nid!de e di#is0o -%e te'os consider!do. Pode'os !d'itir; !c o; -%e n%'! socied!de t0o !rtic%l!d! ! "rtic! d! "ol$tic! e %' interesse !ti#o "elos ne&Scios "P,licos n0o seri! ! t!ref! de todos; o% de to dos no 'es'o &r!%2 e -%e ne' todos de#eri!' interess!rAse; s!l#o e' 'o'entos de crise; "el! cond%t! d! n!/0o co'o %' todo. N%'! socied!de s!di!'ente re&ion!l; os ne&Scios "P,licos seri!' t!ref! de todos; o% d! &r!nde '!iori!; !"en!s dentro de %nid!des soci!is '%ito "e-%en!s2 e seri!' ! t!ref! de %' nP'ero "ro&ressi#!'ente 'enor de o'ens n!s %nid!des '!iores dentro d!s -%!is est0o co'"reendid!s !s 'enores. N%'!

socied!de s!di!'ente "etrific!d!; os ne&Scios "P,licos seri!' %'! res"ons!,ilid!de s%"ort!d! de 'odo i&%!l) %'! res"ons!,ilid!de '!ior erd!ri!' !-%eles -%e erd!r!' #!nt!&ens es"eci!is; e nos -%!is o interesse "rS"rio; e o interesse "or s%!s f!'$li!s de#eri!' coincidir co' o es"$rito "P,lico. A elite diri&ente; d! n!/0o co'o %' todo; consistiri! n!-%eles c%L! res"ons!,ilid!de fosse erd!d! L%nt!'ente co' ! !fl%(nci! e "osi/0o; e c%L!s for/!s fosse' const!nte'ente !%'ent!d!s e '%it!s #e.es diri&id!s; "ro'o#endo indi#$d%os de t!lentos eOce"cion!is. M!s; -%!ndo f!l!'os de %'! elite diri&ente; de#e'os ren%nci!r ! "ens!r n%'! elite nitid!'ente se"!r!d! d!s o%tr!s elites d! socied!de. A rel!/0o d! elite "ol$tic! o% seL!; dos 'e',ros diri&entes de todos os &r%"os "ol$ticos efeti#os e recoA 5=C n ecidos; "ois ! so,re#i#(nci! de %' siste'! "!rl!'ent!r eOi&e %' const!nte L!nt!r co' ! O"osi/0o co' !s o%tr!s elites seri! coloc!d! co' de'!si!d! cr%e.! se fosse' descrit!s co'o co'%nic!/0o entre o'ens de !/0o e o'ens de "ens!'ento. \ !ntes %'! rel!/0o entre o'ens de ti"os diferentes de 'ente e re!s diferentes de "ens!'ento e !/0o. U'! distin/0o n$tid! entre "ens!'ento e !/0o n0o J '!is necessri! "!r! ! #id! "ol$tic! do -%e "!r! ! reli&ios!; n! -%!l o conte'"l!ti#o de#e ter s%! "rS"ri! !ti#id!de; e o "!dre sec%l!r n0o de#e ser tot!l'ente ineO"eriente e' 'edit!/0o. N0o eOiste "l!no de #id! !ti#! e' -%e o "ens!'ento seL! ne&li&enci#el; eOceto o d! '!is si'"les eOec%/0o !%to'tic! de ordens2 e n0o es"Jcie de "ens!'ento -%e n0o ten ! !l&%' efeito so,re ! !/0o. E' o%tro loc!55C; s%&eri -%e %'! socied!de est e' "eri&o de desinte&r!/0o -%!ndo eOiste %'! f!lt! de cont!to entre "esso!s de re!s diferentes de !ti#id!de entre ! 'ente "ol$tic!; ! cient$fic!; ! !rt$stic!; ! filosSfic! e ! reli&ios!. Ess! se"!r!/0o n0o "ode ser est!,elecid! si'"les'ente "el! or&!ni.!/0o "P,lic!. N0o J %'! -%est0o de re%nir e' co'issKes re"resent!ntes de ti"os diferentes de con eci'ento e eO"eri(nci!; de "edir ! todos -%e infor'e' os o%tros. A elite de#eri! ser !l&o diferente; !l&o co'"osto '%ito '!is or&!nic!'ente; do -%e %' -%!dro de ,on.os; c!ci-%es e '!&n!t!s. Uo'ens -%e se L%nt!' !"en!s "!r! "ro"Ssitos sJrios definidos; e e' oc!siKes ofici!is; n0o se L%nt!' de #erd!de. Pode' ter !l&%' interesse
5C

The Idea of a Christian +ociet'; ". >=

co'%' l no f%ndo do cor!/0o2 "ode'; no decorrer de cont!tos re"etidos; c e&!r ! tere' %' #oc!,%lrio e %' idio'! co'%ns -%e "!rece' co'%nic!r c!d! &r!d!/0o de si&nific!do necessri! ! se% "ro"Ssito co'%'2 '!s contin%!r0o ! s!ir desses encontros c!d! %' "!r! se% '%ndo soci!l "!rtic%l!r; ,e' co'o "!r! se% '%ndo solitrio. 5=D Todo '%ndo L o,ser#o% -%e !s "ossi,ilid!des de %' sil(ncio s!tisfeito; de %'! 'Pt%! consci(nci! feli. -%!ndo est0o en#ol#idos n%'! t!ref! co'%'; o% de %'! seried!de e si&nific!/0o essenci!l no "r!.er de %'! ,rinc!deir! inocente; s0o c!r!cter$stic!s de -%!l-%er inti'id!de "esso!l '!is estrit!2 e ! con&eni!lid!de de -%!l-%er c$rc%lo de !'i&os de"ende de %'! con#en/0o soci!l co'%'; de %' rit%!l co'%' e de "r!.eres co'%ns de rel!O!'ento. Ess!s !L%d!s 7 inti'id!de n0o t(' 'enos i'"ortQnci! "!r! ! co'%nic!/0o do si&nific!do d!s "!l!#r!s do -%e ! "osse de %' !ss%nto co'%' so,re o -%!l s0o infor'!d!s !s #ri!s "!rtes. \ des!stroso "!r! %' o'e' ter os !'i&os e os sScios de ne&Scios e' dois &r%"os n0oArel!cion!dos2 t!',J' J li'it!dor -%!ndo "ertence' ! %' e 'es'o &r%"o. T!is o,ser#!/Kes so,re ! inti'id!de "esso!l n0o "ode' ter "retensKes de !"resent!r !l&%'! no#id!de) ! Pnic! no#id!de "oss$#el J c !'!r !ten/0o "!r! el!s nesse conteOto. Mostr!' o deseLo de ter %'! socied!de onde !s "esso!s de tod! !ti#id!de s%"erior "oss!' encontr!rAse se' f!l!r si'"les'ente de ne&Scios o% se' sofrer "or tere' de f!l!r dos ne&Scios %' do o%tro. P!r! !#!li!r corret!'ente %' o'e' de !/0o; "recis!'os ter rel!/Kes co' ele) o%; "elo 'enos; de#e'os con ecer '%itos o'ens de !ti#id!des se'el !ntes "!r! ser'os c!"!.es de f!.er %'! s%"osi/0o inteli&ente !cerc! de !l&%J' co' -%e' n0o nos rel!cion!'os. E tr!#!r con eci'ento co' %' o'e' de "ens!'ento; e for'!r %'! i'"ress0o de s%! "erson!lid!de; "ode ser de &r!nde !L%d! no L%l&!'ento de s%!s idJi!s. Isso n0o J tot!l'ente in!de-%!do 'es'o no c!'"o d! !rte; e',or! co' i'"ort!ntes reser#!s; e e',or! !s i'"ressKes de %'! "erson!lid!de !rt$stic! !fete' '%it!s #e.es ! o"ini0o so,re s%! o,r! de '!neir! tot!l'ente irrele#!nte "ois todo !rtist! L de#e ter o,ser#!do -%e; n0o o,st!nte 5=@ %' "e-%eno nP'ero de "esso!s des&oste' de s%! o,r! co' '!is #i&or de"ois -%e o con ece'; eOiste' '%it!s t!',J' -%e t(' %'! "redis"osi/0o '!is

!'i&#el co' rel!/0o 7 s%! o,r! de"ois de o con ecere' co'o !&r!d#el co'"!n eiro. Ess!s #!nt!&ens "ersiste'; "or '!is -%e "oss!' ofender ! r!.0o; e ! des"eito do f!to de -%e; n!s 'odern!s socied!des d!s '!iori!s; J i'"oss$#el -%e c!d! %' con e/! todos os o%tros. E' nosso te'"o; le'os de'!si!dos li#ros no#os; o% fic!'os !flitos !o "ens!r nos no#os li#ros -%e est!'os deiO!ndo de ler2 le'os '%itos li#ros; "or-%e n0o "ode'os con ecer &ente ,!st!nte2 n0o "ode'os con ecer ! todos -%e nos seri! ,enJfico con ecer; "or-%e eles s0o de'!si!dos. Conse-Tente'ente; se te'os ! c!"!cid!de de !L%nt!r "!l!#r!s e ! felicid!de de "oder i'"ri'iAl!s; nSs nos co'%nic!'os escre#endo '!is li#ros. M%it!s #e.es; d!-%eles escritores -%e fic!r$!'os ,!st!nte feli.es e' con ecer; J -%e "ode'os i&nor!r os li#ros2 e; -%!nto '!is os con ece'os "esso!l'ente; 'enos necessid!de "ode'os sentir de ler o -%e escre#e'. Est!'os n0o sS so,rec!rre&!dos co' de'!si!dos li#ros no#os2 !lJ' disso; est!'os !tr!"!l !dos co' de'!si!dos "eriSdicos; rel!tSrios e 'e'or!ndos -%e circ%l!' e' c!rter "ri#!do. No esfor/o de n0o deiO!r "!r! trs !s '!is inteli&entes dess!s "%,lic!/Kes; "ode'os s!crific!r !s tr(s r!.Kes "er'!nentes d! leit%r!) ! !-%isi/0o de con eci'ento; o desfr%te d! !rte e o "r!.er do entreteni'ento. Entret!nto; o "ol$tico "rofission!l te' t!nt! cois! ! f!.er -%e n0o !c ! te'"o "!r! %'! leit%r! sJri!; 'es'o so,re "ol$tic!. Te' t0o "o%co te'"o "!r! troc!r idJi!s e infor'!/0o co' o'ens de distin/0o e' o%tr!s sit%!/Kes d! #id!. N%'! socied!de de 'enor t!'!n o M%'! socied!de; "ort!nto; -%e fosse 'enos fe,ril'ente oc%"!d!N; "oderi! !#er '!is con#ers!/0o e 'enos li#ros2 e n0o encontr!r$!'os ! tend(nci! de -%e este ens!io fornece %' eOe'"lo -%e t(' !-%eles -%e !d-%irir!' !l&%'! re"%t!/0o; de escre#er li#ros for! do te'! e' -%e constr%$r!' ess! re"%t!/0o. 5=E \ i'"ro##el; e' tod! ! '!ss! de teOto i'"resso; -%e !s o,r!s '!is ori&in!is e '!is "rof%nd!s !lc!nce' os ol os o% c !'e' ! !ten/0o de %' &r!nde "P,lico; o% 'es'o de %' ,o' nP'ero de leitores -%e s0o c!"!.es de !"reciA l!s. As idJi!s -%e eO!lt!' %'! tend(nci! !t%!l o% %'! !tit%de e'ocion!l c e&!' '!is lon&e2 e o%tr!s ser0o destorcid!s ! fi' de se !d!"t!re' !o -%e L J !ceito. O res$d%o n! 'ente "P,lic! dificil'ente ser %'! destil!/0o do 'el or e do '!is s,io) J '!is "ro##el -%e re"resente os "reconceitos co'%ns d! '!iori! dos editores e cr$ticos. Deste 'odo se for'! !s id9es reues '!is "recis!'ente !s mots reus -%e; de#ido 7 s%! infl%(nci!

e'ocion!l so,re !-%el! "!rte do "P,lico -%e J infl%enci!d! "elo teOto i'"resso; de#e' ser le#!d!s e' consider!/0o "elo "ol$tico "rofission!l; e tr!t!d!s co' res"eito e' s%!s !ren&!s "P,lic!s. N0o J necessrio; "!r! ! rece"/0o si'%ltQne! dess!s GidJi!sH; -%e seL!' coerentes consi&o 'es'!s2 e; e',or! se contr!di&!' entre si; o "ol$tico "rtico de#e '!n%seAl!s co' '!ior defer(nci!; co'o se fosse' !s constr%/Kes de %'! s!&!cid!de ,e' infor'!d!; !s int%i/Kes de %' &(nio; o% ! s!,edori! !c%'%l!d! d! id!de. E' re&r! &er!l; ele n0o in!lo% -%!l-%er fr!&rQnci! -%e "oss!' ter eO!l!do -%!ndo fresc!s2 ele !s c eir! !"en!s -%!ndo L co'e/!' ! feder. N%'! socied!de dot!d! de #rios n$#eis de c%lt%r!; e de #rios n$#eis de "oder e !%torid!de; o "ol$tico iode !o 'enos ser contido; !o %s!r ! lin&%!&e'; "or se% res"eito !o L%l&!'ento; e 'edo do rid$c%lo; de %' "P,lico 'enor e '!is cr$tico; entre os -%!is se '!ntin ! !l&%' "!dr0o de estilo de "ros!. Se fosse t!',J' %'! socied!de descentr!li.!d!; %'! socied!de e' -%e !s c%lt%r!s loc!is contin%!sse' ! florescer; e e' -%e ! '!iori! dos "ro,le'!s fosse' "ro,le'!s loc!is !cerc! dos -%!is "o"%l!/Kes loc!is "oderi!' for'!r %'! o"ini0o ! "!rtir de s%! "rS"ri! eO"eri(nci! e d! con#ers! co' os #i.in os; !s !ren&!s "ol$tic!s "odi!' i&%!l'ente tender ! 55= '!nifest!r '!ior cl!re.! e ser s%scet$#eis de 'enores #!ri!/Kes de inter"ret!/0o. U' disc%rso loc!l n%'! e'iss0o loc!l tende ! ser '!is inteli&$#el do -%e %' diri&ido ! tod! %'! n!/0o; e o,ser#!'os -%e %s%!l'ente o '!ior !cer#o de !',i&Tid!des e &ener!lid!des o,sc%r!s J encontr!do e' disc%rsos diri&idos !o '%ndo inteiro. Se'"re J deseL#el -%e %'! "!rte d! ed%c!/0o d!-%el!s "esso!s -%e n!scer!' nos &r!%s "ol$ticos s%"eriores d! socied!de; o% est0o -%!lific!dos "or s%!s c!"!cid!des ! in&ress!re' neles; seL! %' ensino d! istSri!; e -%e %'! "!rte do est%do d! istSri! seL! ! istSri! d! teori! "ol$tic!. A #!nt!&e' do est%do d! istSri! &re&! e d! teori! "ol$tic! &re&!; co'o "reli'in!r !o est%do de o%tr! istSri! e o%tr! teori!; J s%! manusea%ilidade) te' ! #er co' %'! re! "e-%en!; co' o'ens e' #e. de '!ss!s; e co' !s "!iOKes %'!n!s de indi#$d%os e' #e. d!-%el!s #!st!s for/!s i'"esso!is -%e; e' noss! socied!de 'odern!; s0o %'! con#eni(nci! necessri! de "ens!'ento; e c%Lo est%do tende ! o,sc%recer o est%do dos seres %'!nos. AlJ' disso; J i'"ro##el -%e o leitor de filosofi! &re&! "!re/! s%"eroti'ist! -%!nto !os

efeitos d! teori! "ol$tic!2 "ois ele o,ser#!r -%e o est%do d!s for'!s "ol$tic!s "!rece ter n!scido do fr!c!sso dos siste'!s "ol$ticos2 e -%e ne' Pl!t0o ne' AristSteles est!#!' '%ito "reoc%"!dos co' "re#is0o; o% '%ito oti'is'o so,re o f%t%ro. O ti"o de teori! "ol$tic! -%e s%r&i% nos te'"os re!l'ente 'odernos est 'enos "reoc%"!d! co' ! n!t%re.! %'!n!; -%e el!. tende ! tr!t!r co'o !l&o -%e se'"re "ode ser refor'%l!do "!r! !d!"t!rAse ! -%!l-%er -%e seL! ! for'! "ol$tic! consider!d! '!is deseL#el. Se%s d!dos re!is s0o for/!s i'"esso!is -%e "ode' terAse ori&in!do no conflito e co',in!/0o d!s #ont!des %'!n!s; '!s t(' de s%,stit%$ I!s. Co'o "!rte de disci"lin! !c!d('ic! "!r! o Lo#e'; sofre de #ri!s des#!nt!&ens. N!t%r!l'ente; tende ! for'!r 'entes -%e ser0o "ost!s ! "ens!r !"en!s e' ter'os de for/!s i'"esso!is e in%'!A 555 n!s; e desse 'odo ! des%'!ni.!r se%s est%d!ntes. Est!ndo oc%"!d! co' ! %'!nid!de !"en!s n! '!ss!; tende ! se"!r!rAse d! Jtic!2 est!ndo oc%"!d! !"en!s co' !-%ele "er$odo recente d! istSri! d%r!nte o -%!l se "ode 'ostr!r '!is f!cil'ente -%e ! %'!nid!de foi &o#ern!d! "or for/!s i'"esso!is; ele red%. o "rS"rio est%do d! %'!nid!de 7s d%!s o% tr(s Plti'!s centen!s de !nos do o'e'. M%ito fre-Tente'ente el! inc%lc! %'! cren/! n%' f%t%ro infleOi#el'ente deter'in!do e !o 'es'o te'"o n%' f%t%ro -%e est!'os tot!l'ente li#res "!r! 'old!r co'o -%iser'os. O "ens!'ento "ol$tico 'oderno; en#ol#ido ineOtric!#el'ente co' ! econo'i! e co' ! sociolo&i!; !"ro"ri!Ase d! "osi/0o de r!in ! d!s ci(nci!s. Pois !s ci(nci!s eO!t!s e eO"eri'ent!is s0o L%l&!d!s de !cordo co' ! s%! %tilid!de; e s0o !#!li!d!s n! 'edid! e' -%e "rod%.e' res%lt!dos o% torn!ndo ! #id! '!is confort#el e 'enos "enos!; o% torn!ndoA! '!is "recri! e ter'in!ndoA! '!is r!"id!'ente. A "rS"ri! c%lt%r! J enc!r!d! o% co'o %' s%,"rod%to des"re.$#el -%e "ode ser entre&%e ! si 'es'o; o% co'o %' de"!rt!'ento d! #id! ! ser or&!ni.!do de !cordo co' o es-%e'! "!rtic%l!r -%e "referi'os. Esto% "ens!ndo n0o so'ente n!s filosofi!s '!is do&'tic!s e tot!litri!s de oLe; '!s t!',J' n!s conLect%r!s -%e colore' o "ens!'ento e' todo o "!$s e tende' ! ser "!rtil !d!s "elos "!rtidos '!is o"ostos.

U' doc%'ento i'"ort!nte n! istSri! d! dire/0o "ol$tic! d! c%lt%r! ser o ens!io de Leon TrotsRi; Liter!t%r! e Re#ol%/0o; -%e foi tr!d%.ido e' 5E46 "!r! o in&l(s5D. A con#ic/0o; -%e "!rece est!r "rof%nd!'ente 554 !rr!i&!d! n! 'ente 'osco#it!; de -%e o "!"el d! M0e RPssi! J contri,%ir n0o si'"les'ente co' idJi!s e for'!s "ol$tic!s; '!s co' %' co'"leto 'odo de #id! "!r! o resto do '%ndo2 c e&o% !o "onto de torn!rAnos ! todos '!is "olitic!'ente conscientes d! c%lt%r!. M!s o%#e o%tr!s c!%s!s; !lJ' d! Re#ol%/0o R%ss!; "!r! ess! consci(nci!. As "es-%is!s e !s teori!s de !ntro"Slo&os dese'"en !r!' ! s%! "!rte; e nos le#!r!' ! est%d!r co' %'! !ten/0o no#! !s rel!/Kes entre os "oderes i'"eri!is e os "o#os s%,'issos. Os &o#ernos est0o '!is conscientes d! necessid!de de consider!r !s diferen/!s c%lt%r!is2 e; n! 'edid! e' -%e ! !d'inistr!/0o coloni!l J control!d! ! "!rtir do centro i'"eri!l; ess!s diferen/!s !d-%ire' %'! crescente i'"ortQnci!. U' "o#o e' isol!'ento n0o te' consci(nci! de ter de -%!l-%er 'odo %'! Gc%lt%r!H. E !s diferen/!s entre !s di#ers!s n!/Kes e%ro"Ji!s no "!ss!do n0o er!' s%ficiente'ente !'"l!s "!r! f!.er -%e se%s !,it!ntes #isse' s%!s c%lt%r!s co'o diferentes ! "onto de &er!re' conflito e inco'"!ti,ilid!de) ! consci(nci! c%lt%r!l co'o %' 'eio de %nir %'! n!/0o contr! o%tr!s n!/Kes foi eO"lor!d!; e' "ri'eiro l%&!r; "elos Plti'os &o#ern!ntes d! Ale'!n !. At%!l'ente; to'!'oAnos c%lt%r!l'ente conscientes de %'! '!neir! -%e !li'ent! o n!.is'o; o co'%nis'o e o n!cion!lis'o si'%lt!ne!'ente2 de %'! '!neir! -%e enf!ti.! ! se"!r!/0o se' !L%d!rAnos ! s%"erAl!. Nest! !lt%r!; n0o ser0o ino"ort%n!s !l&%'!s o,ser#!/Kes so,re os efeitos c%lt%r!is do i'"Jrio Mno sentido '!is co'"reensi#o do ter'oN. Os "ri'eiros &o#ern!ntes ,ritQnicos d! $ndi! est!#!' contentes e' &o#ern!r2 !l&%ns deles; &r!/!s 7 lon&! resid(nci! e 7 cont$n%! !%s(nci! d! 1r0A9ret!n !; !ssi'il!r!' ! 'ent!lid!de do "o#o -%e &o#ern!#!'. 55<
P%,lic!do "or Intern!cion!l P%,lis ers; NeX ]orR. U' li#ro -%e 'erece ser re"%,lic!do. N0o d ! i'"ress0o de -%e TrotsRi fosse '%ito sens$#el 7 liter!t%r!2 '!s; do se% "onto de #ist!; ele er! '%ito inteli&ente !cerc! disso. Co'o todos os se%s escritos; o li#ro est c eio de disc%ss0o de "erson!lid!des r%ss!s 'enores -%e o estr!n&eiro i&nor! e n!s -%!is n0o est interess!do2 '!s ess! ind%l&(nci! e' det!l e; e',or! contri,%! co' %' s!,or de re&ion!lis'o; confere 7 o,r! tod! %'! !"!r(nci! de &en%inid!de; co'o se ti#esse sido escrit! '!is "!r! f!l!r s%! 'ente do -%e co' %' ol o n%'! !%di(nci! estr!n&eir!.
5D

U' Plti'o ti"o de &o#ern!ntes; eO"l$cit! e crescente'ente os ser#idores de V ite !ll; e ser#indo !"en!s "or %' "er$odo li'it!do M!"Ss o -%( reto'!#!' !o se% "!$s n!ti#o; o% "!r! !"osent!rAse o% "!r! !l&%'! o%tr! !ti#id!deN; "referi!' introd%.ir n! $ndi! os ,enef$cios d! ci#ili.!/0o ocident!l. N0o "retender!' err!dic!r; o% i'"or; %'! Gc%lt%r!H tot!l2 '!s ! s%"eriorid!de d! or&!ni.!/0o soci!l e "ol$tic! do Ocidente; d! ed%c!/0o in&les!; d! L%sti/! in&les!; do Gil%'inis'oH e d! ci(nci! ocident!is "!reci!'Al es o Pnico 'oti#o s%ficiente "!r! introd%.ir ess!s cois!s. O ,ritQnico; inconsciente d! i'"ortQnci! d! reli&i0o n! for'!/0o de s%! "rS"ri! c%lt%r!; dificil'ente "odi! recon ecer s%! i'"ortQnci! n! "reser#!/0o de %'! o%tr!. N! i'"osi/0o &r!d!ti#! de %'! c%lt%r! estr!n&eir! %'! i'"osi/0o e' -%e ! for/! re"resent! !"en!s %'! "e-%en! "!rte) o !"elo 7 !',i/0o; e ! tent!/0o ! -%e est eO"osto o n!ti#o; de !d'ir!r !s cois!s err!d!s d! ci#ili.!/0o ocident!l; e "or 'oti#os err!dos; s0o '%ito '!is decisi#os os 'oti#os de !rro&Qnci! e &enerosid!de se'"re est0o ineOtric!#el'ente 'ist%r!dos2 eOiste !o 'es'o te'"o %'! !fir'!/0o de s%"eriorid!de e %' deseLo de tr!ns'itir o 'odo de #id! so,re o -%!l se ,!sei! ess! "retens! s%"eriorid!de2 de t!l 'odo -%e o n!ti#o !d-%ire %' s!,or "elos 'odos ocident!is; %'! !d'ir!/0o .elos! "elo "oder '!teri!l; e %' ressenti'ento contr! se%s t%tores. O (Oito "!rci!l d! ocident!li.!/0o; c%L!s #!nt!&ens !"!rentes !l&%ns 'e',ros d! socied!de orient!l est0o "rontos ! !"reender; fe. -%e o orient!l fic!sse '!is descontente co' s%! "rS"ri! ci#ili.!/0o e '!is ressentido co' !-%el! -%e "ro#oco% esse descontent!'ento2 to'o%Ao '!is. c:nscio d!s diferen/!s; !o 'es'o te'"o -%e o,litero% !l&%'!s dess!s diferen/!s2 e ro'"e% ! c%lt%r! n!ti#! e' se% n$#el '!is !lto; se' "enetr!r !s '!ss!s. E so'os deiO!dos co' ! refleO0o 'el!ncSlic! de -%e ! c!%s! dess! desinte&r!/0o n0o J ! corr%"/0o; ! #iol(nci! o% ! ' !d'inistr!/0o) t!is '!les dese'"en !r!' !"en!s %'! "eA 55> -%en! "!rte; e nen %'! n!/0o &o#ern!nte te#e 'enos de se en#er&on !r do -%e ! 1r0A9ret!n ! nesses "!rtic%l!res2 ! corr%"/0o; ! #iol(nci! e ! ' !d'inistr!/0o "re#!leci!' n! $ndi! !ntes d! c e&!d! dos ,ritQnicos; enc!rre&!dos "or eles de "ert%r,!r o siste'! de #id! indi!no. A c!%s! reside no f!to de -%e n0o "ode !#er co'"ro'isso "er'!nente entre os eOtre'os de %' &o#erno eOterno -%e se content! e' '!nter ! orde' e deiO!r in!lter!d! !

estr%t%r! soci!l; e %'! co'"let! !ssi'il!/0o c%lt%r!l. O fr!c!sso e' !tin&ir ! Plti'! J %' fr!c!sso reli&ioso.5@ Mostr!r. o d!no -%e foi c!%s!do 7 c%lt%r! n!ti#! no "rocesso de eO"!ns0o i'"eri!l J; se' dP#id!; %' indici!'ento do "rS"rio i'"Jrio; co'o sS os !d#o&!dos d! dissol%/0o i'"eri!l est0o ,!st!nte !"tos ! inferir. N! #erd!de; '%it!s #e.es esses 'es'os !ntii'"eri!list!s J -%e; sendo li,er!is; s0o os crentes '!is co'"l!centes n! s%"eriorid!de d! ci#ili.!/0o ocident!l; e !o 'es'o te'"o ce&os !os ,enef$cios conferidos "elo &o#erno i'"eri!l e !o "reL%$.o infli&ido "el! destr%i/0o d! c%lt%r! n!ti#!. Se&%ndo t!is ent%si!st!s; f!.e'os ,e' e' introd%.irAnos e' o%tr! ci#ili.!/0o; e-%i"!r se%s 'e',ros co' nossos instr%'entos 'ecQnicos; nossos siste'!s de &o#erno; ed%c!/0o; L%sti/!; 'edicin! e fin!n/!; inc%tir neles %' desdJ' "or se%s "rS"rios cost%'es e %'! !tit%de escl!recid! di!nte d! s%"ersti/0o reli&ios! e deA 556 "ois deiOAl!s co.in !r lent!'ente no c!ldo -%e "re"!r!'os "!r! eles. \ di&no de not! -%e ! cr$tic! '!is #ee'ente; o% !,%so; do i'"eri!lis'o ,ritQnico "ro#J'; '%it!s #e.es; de re"resent!ntes d!s socied!des -%e "r!tic!' %'! for '! diferente de i'"eri!lis'o isto J; de eO"!ns0o -%e "rod%. ,enef$cios '!teri!is e !'"li! ! infl%(nci! d! c%lt%r!. Os Est!dos Unidos se'"re ti#er!' ! tend(nci! ! i'"or se% 'odo de #id! "rinci"!l'ente n! esteir! de se% co'Jrcio; e cri!ndo %' &osto "or s%!s 'erc!dori!s. Mes'o o !rtef!to '!teri!l '!is %'ilde; -%e J o "rod%to e o s$',olo de %'! ci#ili.!/0o "!rtic%l!r; constit%i %' e'issrio d! c%lt%r! de onde "ro#J') "!rtic%l!r'ente; ,!st! 'encion!r esse !rti&o infl%ente e infl!'#el; o fil'e de
U' res%'o interess!nte dos efeitos do contr!to c%lt%r!l no Leste encontr!Ase e' The 8ritsh in Asia: de 1%* Vint. As s%&estKes oc!sion!is de Mr. Vint do efeito d! $ndi! so,re o ,ritQnico s0o n0o %nos s%&esti#!s do -%e s%! !#!li!/0o do efeito do ,ritQnico so,re ! $ndi!. Por eOe'"lo) GN0o J certo co'o te#e in$cio o "reconceito de cor in&l(s se foi erd!do dos "ort%&%eses n! $ndi!; o% foi %'! infec/0o do siste'! de c!st!s ind% o%; co'o !l&%J' s%&eri%; co'e/o% co' ! c e&!d! d!s es"os!s ins%l!res e s%,%r,!n!s dos ser#idores ci#is; o% "ro#eito de -%!l-%er o%tr! c!%s!. O ,ritQnico n! $ndi! er! o ,ritQnico cl!sseA'Jdi! -%e #i#i! n%'! condi/0o !rtifici!l) n0o tin ! !ci'! dele nen %'! cl!sse s%"erior de se% "rS"rio "o#o; e !,!iOo dele nen %'! cl!sse inferior de se% "rS"rio "o#o. Er! %' est!do de #id! -%e le#o% ! %'! co',in!/0o de !rro&Qnci! e defensi#!H M". 4=EN.
5@

cel%lSide2 e !ssi' ! eO"!ns0o econ:'ic! !'eric!n! "ode ser t!',J'; e' se% c!'in o; ! c!%s! d! desinte&r!/0o d!s c%lt%r!s -%e el! toc!. O ti"o '!is recente de i'"eri!lis'o; o d! RPssi!; J t!l#e. o '!is en&en oso; e o '!is ,e' c!lc%l!do "!r! florescer de !cordo co' ! condi/0o !t%!l. O I'"Jrio R%sso "!rece ser dili&ente e' e#it!r !s fr!-%e.!s dos i'"Jrios -%e o !nteceder!') J !o 'es'o te'"o '!is i'"l!c#el e '!is c%id!doso co' ! #!id!de dos "o#os s%,'etidos. A do%trin! ofici!l J ! tot!l i&%!ld!de r!ci!l %' !s"ecto '!is fcil de "reser#!r n! Fsi! "el! RPssi!; "or c!%s! do '!ti. orient!l d! 'ente r%ss! e "or c!%s! do !tr!so no desen#ol#i'ento r%sso se&%ndo os "!drKes ocident!is. P!rece' ter sido feit!s tent!ti#!s de "reser#!r ! si'ilit%de de !%toA&o#erno e !%tono'i! loc!is) o o,Leti#o; e% s%s"eito; J d!r 7s #ri!s re"P,lic!s loc!is e !os Est!dosAs!tJlites ! il%s0o de %'! es"Jcie de inde"end(nci!; en-%!nto o "oder re!l J eOercido ! "!rtir de Mosco%. A il%s0o; '%it!s #e.es; tende ! des#!necerAse; -%!ndo %'! re"P,lic! loc!l J sP,it! e i&no'inios!'ente red%.id! !o st!t%s de %'! es"Jcie de "ro#$nci! o% de col:ni! de"endente d! coro!2 '!s J '!ntid! e isso J o '!is interess!nte do nosso "onto de #ist! "or 55C %' c%id!doso f!#oreci'ento d! Gc%lt%r!H loc!l; c%lt%r! no sentido red%.ido d! "!l!#r!; co'o t%do o -%e J "itoresco; inofensi#o e se"!r#el d! "ol$tic!; co'o; "or eOe'"lo; l$n&%! e liter!t%r!; !rtes e cost%'es loc!is. M!s; co'o ! RPssi! so#iJtic! "recis! '!nter ! s%,ordin!/0o d! c%lt%r! 7 teori! "ol$tic!; o s%cesso de se% i'"eri!lis'o "!rece "ro"$cio ! cond%.ir ! %' senso de s%"eriorid!de d! "!rte d!-%ele de se%s "o#os no -%!l foi for'!d! ! s%! teori! "ol$tic!2 de t!l 'odo -%e J de es"er!r -%e; en-%!nto se '!nti#er o I'"Jrio R%sso; se const!te ! crescente !fir'!/0o de %'! c%lt%r! 'osco#it! do'in!nte; e !s r!/!s s%,ordin!d!s so,re#i#endo; n0o co'o "o#os dot!dos c!d! %' de se% "!dr0o c%lt%r!l; '!s co'o c!st!s inferiores. SeL! co'o for; os r%ssos for!' o "ri'eiro "o#o 'oderno ! "r!tic!r consciente'ente ! dire/0o "ol$tic! d! c%lt%r!; e ! !t!c!r e' todos os "ontos ! c%lt%r! de -%!l-%er "o#o -%e deseLe' do'in!r. Z%!nto '!is desen#ol#id! for %'! c%lt%r! estr!n&eir!; '!is co'"let!s ser0o !s tent!ti#!s de eOtir"Al! !tr!#Js d! eli'in!/0o d!-%eles ele'entos n! "o"%l!/0o s%,'etid! e' -%e est! c%lt%r! est '!is consciente.

Os "eri&os -%e s%r&e' d! Gconsci(nci! c%lt%r!lH no Ocidente s0o; !t%!l'ente; de ti"o diferente. Nossos 'oti#os; "!r! tent!r f!.er !l&o ! res"eito de noss! c%lt%r!; !ind! n0o s0o intencion!l'ente "ol$ticos. N!sce' d! consci(nci! de -%e noss! c%lt%r! n0o est '%ito s!di! e do senti'ento de -%e de#e'os to'!r !l&%'!s 'edid!s "!r! 'el or!r s%! condi/0o. Ess! consci(nci! tr!nsfor'o% o "ro,le'! d! ed%c!/0o; o% identific!ndo c%lt%r! co' ed%c!/0o; o% recorrendo 7 ed%c!/0o co'o Pnico instr%'ento "!r! 'el or!r noss! c%lt%r!. Co'o no c!so d! inter#en/0o do Est!do; o% de !l&%' or&!nis'o -%!se ofici!l s%,#encion!do "el! Est!do; e' !%O$lio d!s !rtes e d!s ci(nci!s; "ode'os #er '%ito ,e' ! necessid!de; n!s !t%!is condi/Kes; de t!l !"oio. U' or&!nis'o co'o o 8ritish Council; en#i!ndo const!nte'ente re"resenA 55D t!ntes d!s !rtes e d!s ci(nci!s !o eOterior; e con#id!ndo re"resent!ntes estr!n&eiros ! este "!$s; J inesti'#el e' noss! J"oc! '!s n0o "ode'os !ceit!r co'o "er'!nentes o% nor'!is e s!%d#eis !s condi/Kes -%e torn!' necessri! t!l dire/0o. Est!'os "re"!r!dos "!r! !credit!r -%e; so, !l&%'!s condi/Kes; de#e !#er %' tr!,!l o Ptil "!r! o 8ritish Council eOec%t!r2 '!s n0o &ost!r$!'os de est!r certos de -%e n%nc! '!is ser "oss$#el 7 elite intelect%!l de todos os "!$ses #i!L!r co'o cid!d0os "!rtic%l!res e f!.er os cont!tos entre si se' ! !"ro#!/0o e o !"oio de !l&%'! or&!ni.!/0o ofici!l. Al&%'!s !ti#id!des i'"ort!ntes; J ,!st!nte "ro##el; n%nc! '!is ser0o "oss$#eis se' %'! ret!&%!rd! ofici!l de !l&%' ti"o. O "ro&resso d!s ci(nci!s eO"eri'ent!is eOi&e !t%!l'ente %' e-%i"!'ento #!sto e c!ro; e ! "rtic! d!s !rtes n0o te' '!is; e' !l&%'! &r!nde esc!l!; o ,enef$cio do "!troc$nio "ri#!do. PodeAse fornecer !l&%'! s!l#!&%!rd! contr! ! crescente centr!li.!/0o do controle e ! "oliti.!/0o d!s !rtes e ci(nci!s; se encor!L!r'os ! inici!ti#! e ! res"ons!,ilid!de loc!l2 e; n! 'edid! do "oss$#el; ! fonte centr!l dos f%ndos for se"!r!d! do controle de se% e'"re&o. F!r$!'os ,e' i&%!l'ente e' !l%dir 7s !ti#id!des s%,sidi!d!s e !rtifici!l'ente esti'%l!d!s c!d! %'! "or se% no'e) f!/!'os o -%e for necessrio "el! "int%r! e esc%lt%r!; o% "el! !r-%itet%r!; o% "elo te!tro; "el! 'Psic!; o% "or %'! o% o%tr! ci(nci!; o% de"!rt!'ento de eOerc$cio intelect%!l; f!l!ndo de c!d! %'! "or se% no'e; e li'it!ndoAnos ! %s!r ! "!l!#r! Gc%lt%r!H co'o ter'o co'"reensi#o. Pois; !ssi'; res#!l!'os "!r! ! "res%n/0o de -%e ! c%lt%r! "ode ser "l!nific!d!. A c%lt%r! n%nc! "ode ser tot!l'ente consciente se'"re '!is do -%e !-%ilo de -%e te'os

consci(nci!2 e n0o "ode ser "l!nific!d! "or-%e J t!',J' o s%"orte inconsciente de todo o nosso "l!neL!'ento. 55@

C. NOTAS SO9RE A EDUCAO E CULTURA) E CONCLUSO

D%r!nte ! Plti'! &%err!; for!' "%,lic!d!s %' nP'ero eOce"cion!l de o,r!s so,re ! te'! d! ed%c!/0o2 !"!recer!' t!',J' #ol%'osos rel!tSrios de co'issKes; e %' nP'ero inc!lc%l#el de col!,or!/Kes so,re o !ss%nto nos "eriSdicos. N0o J !ss%nto 'e%; ne' est dentro de 'in ! co'"et(nci!; eO!'in!r tod! ! teori! ed%c!cion!l corrente2 '!s #(' ! "ro"Ssito !l&%ns "o%cos co'entrios; de#ido 7 !ssoci!/0o $nti'!; e' '%it!s 'entes; entre ed%c!/0o e c%lt%r!. O -%e interess! 7 'in ! tese J o ti"o de conLect%r! -%e f!.e' !-%eles -%e escre#e' so,re ed%c!/0o. As not!s se&%intes s0o co'entrios de !l&%'!s dess!s conLect%r!s "redo'in!ntes. 55E 1. Que, antes de ingressar em qualquer discusso sobre Educao, devemos estabelecer o objetivo da Educao. Tr!t!Ase de cois! '%ito diferente de definir ! "!l!#r! Ged%c!/0oH. O dicionrio de OOford nos infor'! -%e ed%c!/0o J Go "rocesso de instr%ir Mos Lo#ensNH2 -%e J Go ensino siste'tico; ! instr%/0o o% trein!'ento d!do !o Lo#e' Me; "or eOtens0o; !os !d%ltosN; "re"!r!ndoAo "!r! ! o,r! d! #id!H2 -%e J t!',J' Gc%lt%r! o% desen#ol#i'ento de "oderes; for'!/0o de c!rterH. A"rende'os -%e ! "ri'eir! dess!s defini/Kes est de !cordo co' o %so do sJc%lo W8I2 e -%e o terceiro e'"re&o "!rece ter s%r&ido no sJc%lo WIW. E' s%'!; o dicionrio nos di. o -%e L s!,e'os; e n0o #eLo co'o %' dicionrio "oderi! f!.er '!is. M!s; -%!ndo escritores tent!' est!,elecer o o,Leti#o d! ed%c!/0o; est0o f!.endo de d%!s cois!s %'!) o% est0o tr!.endo 7 ton! o -%e !credit!' ter sido se'"re o o,Leti#o inconsciente; e "ort!nto d!ndo se% "rS"rio si&nific!do 7 istSri! do tern!2 o% est0o for'%l!ndo o -%e "ode n0o ter sido; o% "ode ter sido !"en!s es"!s'odic!'ente; o o,Leti#o re!l no "!ss!do; '!s; n! s%! o"ini0o; de#eri! ser o o,Leti#o ! diri&ir o desen#ol#i'ento no f%t%ro.

EO!'ine'os !l&%'!s dess!s defini/Kes do o,Leti#o d! ed%c!/0o. E' The Churches +ur,e' Their Tas#; %' #ol%'e "%,lic!do e' li&!/0o co' ! OOford Conference on Church: Cotnmunit' and +tate of ;<=>; de"!r!'oAnos co' o. se&%inte) Ed%c!/0o J o "rocesso "elo -%!l ! co'%nid!de "roc%r! !,rir ! #id! ! todos os indi#$d%os dentro del! e c!"!citAlos ! "!rtici"!r del!. Tent! tr!ns'itirAl es ! s%! c%lt%r!; incl%si#e os "!drKes se&%ndo os -%!is de#eri!' #i#er. Onde ess! c%lt%r! J consider!d! definiti#!; f!.Ase ! tent!ti#! de i'":Al! 7s 'entes '!is Lo#ens. Onde J #ist! co'o %' est&io no desen#ol#i'ento; !s 'entes '!is Lo#ens s0o trein!d!s t!nto "!r! rece,(Al! co'o "!r! criticAl! e !"erfei/oAl!. 54= Est! c%lt%r! se co'"Ke de #rios ele'entos. 8!i d! !,ilid!de r%di'ent!r e do con eci'ento 7 inter"ret!/0o do %ni#erso e do o'e' "el! -%!l #i#e ! co'%nid!de... O o,Leti#o d! ed%c!/0o; se&%ndo "!rece; J tr!ns'itir c%lt%r!) !ssi'; ! c%lt%r! M-%e n0o foi definid!N se li'it!; "ro#!#el'ente; 7-%ilo -%e "ode ser tr!ns'itido "el! ed%c!/0o. E',or! recon e/!'os -%e ! Ged%c!/0oH J t!l#e. '!is co'"reensi#! do -%e Go siste'! ed%c!cion!lH; de#e'os o,ser#!r -%e ! "res%n/0o de -%e ! c%lt%r! "ode res%'irAse e' !,ilid!des e inter"ret!/Kes contro#erte ! #is0o '!is co'"reensi#! d! c%lt%r! -%e te'os tent!do !d'itir. Incident!l'ente; de#e'os '!nter %'! #i&ilQnci! !tent! so,re ess! Gco'%nid!deH "ersonific!d! -%e J o re"ositSrio de !%torid!de. O%tr! !#!li!/0o do o,Leti#o d! ed%c!/0o J !-%el! -%e ! #( e' ter'os de '%d!n/! soci!l e "ol$tic!. Este; se o entendi ,e'; J o "ro"Ssito -%e infl!'! Mr. U. C. Dent. GNosso ide!l di. ele e' A New .rder In !n"lish !ducation J ! de'ocr!ci! "len!.H N0o J definido de'ocr!ci! "len!2 e; se se !tin&ir ! de'ocr!ci! "len!; &ost!r$!'os de s!,er -%!l J o nosso "rSOi'o ide!l "!r! ! ed%c!/0o de"ois -%e esse for re!li.!do. Mr. Uer,ert Re!d d ! s%! !#!li!/0o do o,Leti#o d! ed%c!/0o e' !ducation Throu"h Art. N0o !c o -%e Mr. Re!d "%desse consider!r o !ss%nto so, o 'es'o "ris'! -%e Mr. Dent; "ois; en-%!nto Mr. Dent deseL! %'! Gde'ocr!ci! "len!H; Mr. Re!d di. -%e G"refere %'! conce"/0o li,ertri! d! de'ocr!ci!H; -%e s%s"eito seL! %'! de'ocr!ci! '%ito diferente d! de Mr. Dent. Mr. Re!d J '%ito '!is "reciso no e'"re&o d!s "!l!#r!s do -%e Mr.

Dent2 !ssi'; e',or! "oss! conf%ndir 'enos o leitor !"ress!do; "ode e',!r!/!r '!is f!cil'ente o leitor dili&ente. \ escol endo %'! conce"/0o li,ertri! d! de'ocr!ci!; di. ele; -%e res"onde'os 7 "er&%nt!) GZ%!l J o "ro"Ssito d! ed%c!/0oaH Esse "ro"Ssito J definido "osterior'ente co'o G! reconcili!/0o d! sin&%l!rid!de indi#id%!l co' ! %nid!de soci!lH. 545 O%tro ti"o de !"reci!/0o do o,Leti#o d! ed%c!/0o J ! !#!li!/0o inco'"let!; d! -%!l nos fornece %' eOe'"lo o Dr. F. C. U!""old Me' Towards a New Aristocrac'N. A t!ref! f%nd!'ent!l d! ed%c!/0o; nos cont! ele; J Gtrein!r o ti"o de o'ens e de '%l eres de -%e ! J"oc! "recis!H. Se !credit!r'os -%e eOiste' !l&%ns ti"os de o'ens e '%l eres de -%e c!d! J"oc! necessit!r "ode'os o,ser#!r -%e !#eri! "er'!n(nci! t!nto -%!nto '%d!n/! n! ed%c!/0o. M!s ! !#!li!/0o J inco'"let!; n! 'edid! e' -%e so'os deiO!dos n! c%riosid!de de s!,er -%e' ir deter'in!r -%!is s0o !s necessid!des d! J"oc!. U'! d!s res"ost!s '!is fre-Tentes 7 "er&%nt!) GZ%!l J o "ro"Ssito d! ed%c!/0oaH J) GFelicid!deH. T!',J' Mr. Ue,ert Re!d nos d est! res"ost!; n%' "!nfleto deno'in!do The !ducation of (ree Men; !o di.er -%e n0o con ece defini/0o 'el or dos o,Leti#os d! ed%c!/0o do -%e ! de Villi!' 1odXin) Go #erd!deiro o,Leti#o d! ed%c!/0o... J ! &er!/0o de felicid!deH. GO "ro"Ssito do 1o#erno di. o Li#ro 9r!nco -%e L%stific! o Plti'o !ducation Act J !sse&%r!r 7s cri!n/!s %'! infQnci! '!is feli. e %' 'el or co'e/o de #id!.H A felicid!de; '%it!s #e.es; est !ssoci!d! !o G"leno desen#ol#i'ento d! "erson!lid!deH. O Dr. C. E. M. 3o!d; 'ostr!ndo '!is "r%d(nci! do -%e ! '!iori! d!-%eles -%e tent!r!' res"onder ! est! -%est0o; '!ntJ' o "onto de #ist!; -%e ! 'i' 'e "!rece '%ito sens$#el; de -%e ! ed%c!/0o te' inP'er!s fin!lid!des. Dess!s ele rel!cion! tr(s Me' A%out !ducation; %' dos li#ros '!is le&$#eis so,re o te'! -%e cons%lteiN) 5. C!"!cit!r o r!"!. o% ! 'o/! ! &!n !r ! s%! #id!... 4. Pre"!rAlo de 'odo ! dese'"en !r se% "!"el co'o cid!d0o de %'! de'ocr!ci!.

<. C!"!citAlo ! desen#ol#er todos os "oderes e f!c%ld!des l!tentes de s%! n!t%re.! e !ssi' desfr%t!r %'! ,o! #id!. Neste "onto; J %' !l$#io terAnos !"resent!do ! no/0o si'"les e inteli&$#el de -%e "re"!r!r !l&%J' "!r! 544 &!n !r ! #id! seL! %' dos "ro"Ssitos d! ed%c!/0o. O,ser#!'os no#!'ente ! estreit! !ssoci!/0o entre ed%c!/0o e de'ocr!ci!2 !-%i t!',J' o Dr. 3o!d J '!is "r%dente t!l#e. do -%e Mr. Dent o% Mr. Re!d; n0o -%!lific!ndo s%! Gde'ocr!ci!H co' %' !dLeti#o. GDesen#ol#er todos os "oderes e f!c%ld!des l!tentesH "!rece ser %'! #!ri!nte do G"leno desen#ol#i'ento d! "erson!lid!deH) '!s o Dr. 3o!d J s!&!. !o e#it!r o %so d!-%el! "!l!#r! eni&'tic!; G"erson!lid!deH. Al&%ns; se' dP#id!; n0o concord!r0o co' ! sele/0o de o,Leti#os do Dr. 3o!d. E; co' '!is r!.0o; "ode'os nos -%eiO!r; de -%e nen %' deles nos le#! '%ito lon&e se' nos 'eter e' dific%ld!de. Todos eles cont(' !l&%'! #erd!de) '!s; co'o c!d! %' deles "recis! ser corri&ido "elos o%tros; J "oss$#el -%e todos eles "recise' ser !de-%!dos t!',J' ! o%tros "ro"Ssitos. C!d! %' deles necessit! de !l&%'! -%!lific!/0o. U' c%rso "!rtic%l!r de ed%c!/0o "ode; no '%ndo e' -%e se encontr! o Lo#e'; ser eO!t!'ente o -%e J necessrio "!r! desen#ol#er se%s dons "ec%li!res e n0o o,st!nte "reL%dic!r s%! c!"!cid!de de &!n !r o se% s%stento. A ed%c!/0o "!r! -%e o Lo#e' "oss! dese'"en !r se% "!"el n%'! de'ocr!ci! J %'! !d!"t!/0o necessri! do indi#$d%o !o !',iente; se ! de'ocr!ci! for !-%el! onde ele #!i dese'"en !r se% "!"el) se n0o for; ele est tr!nsfor'!ndo o !l%no no instr%'ento d! re!li.!/0o de %'! '%d!n/! soci!l -%e o ed%c!dor te' no cor!/0o e isso n0o J ed%c!/0o; '!s !l&o '!is. N0o esto% ne&!ndo -%e ! de'ocr!ci! seL! ! 'el or for'! de socied!de; '!s; !o introd%.ir esse "!dr0o n! ed%c!/0o; o Dr. 3o!d; L%nt!'ente co' o%tros escritores; est deiO!ndo '!r&e'; 7-%eles -%e !credit!' e' !l&%'! o%tr! for'! de socied!de -%e o Dr. 3o!d "ode n0o &ost!r; de coloc!r Me; n! 'edid! e' -%e ele est f!l!ndo !"en!s de ed%c!/0o; o Dr. 3o!d n0o "oderi! ref%tAloN !l&%'! !#!li!/0o co'o ! se&%inte) GU' dos "ro"Ssitos d! ed%c!/0o J e-%i"!r o r!"!. o% ! 'o/! ! dese'"en !r s%! "!rte co'o sPdito de %' &oA 54< #erno des"SticoH. Fin!l'ente; no toc!nte !o desen#ol#i'ento de todos os "oderes e f!c%ld!des l!tentes d! n!t%re.! de !l&%J'; n0o esto% certo de -%e !l&%J' es"er!sse "or isso) "ode ser -%e "oss!'os desen#ol#er !"en!s !l&%ns

"oderes e f!c%ld!des 7s c%st!s de o%tros2 e -%e de#e !#er !l&%'! escol !; ,e' co'o ine#it!#el'ente !l&%' !cidente; n! dire/0o -%e to'! o desen#ol#i'ento de !l&%J'. E; -%!nto 7 ,o! #id!; !l&%'! !',i&Tid!de no sentido e' -%e "ode'os Gdesfr%tAl!H2 e o -%e J ! ,o! #id! foi te'! de disc%ssKes desde os "ri'eiros te'"os !tJ o di! de oLe. O -%e o,ser#!'os de 'odo es"eci!l so,re o "ens!'ento ed%c!cion!l dos Plti'os !nos J o ent%si!s'o co' -%e foi !ceit! ! ed%c!/0o co'o instr%'ento d! re!li.!/0o de ide!is soci!is. Seri! %'! "en! se "!sssse'os "or ci'! d!s "ossi,ilid!des d! ed%c!/0o co'o %' 'eio de !d-%irir s!,edori!2 se de"recisse'os ! !-%isi/0o de con eci'ento "!r! s!tisf!/0o d! c%riosid!de; se' -%!l-%er o%tro 'oti#o sen0o o deseLo de s!,er2 e se "erd(sse'os nosso res"eito "elo !"render. T!nto -%!nto "elo "ro"Ssito d! ed%c!/0o. Contin%o co' ! "rSOi'! conLect%r!. 2. Que a educao torna o povo mais eli!. 3 desco,ri -%e o o,Leti#o d! ed%c!/0o foi definido co'o sendo torn!r o "o#o '!is feli.. A "res%n/0o de -%e el! torn! o "o#o '!is feli. "recis! ser consider!d! isol!d!'ente. Z%e ! "esso! ed%c!d! J '!is feli. do -%e ! n0oA ed%c!d! n0o J e#idente "or si sS. A-%eles -%e t(' consci(nci! de s%! f!lt! de ed%c!/0o; fic!' descontentes; se !c!lent!' !',i/Kes de so,ress!ir e' "rofissKes "!r! !s -%!is n0o est0o -%!lific!dos2 '%it!s #e.es fic!' descontentes si'"les'ente "or-%e l es foi d!do entender -%e '!is ed%c!/0o os teri! torn!do '!is feli.es. M%itos de nSs sente' -%eiO! de nossos "!is; 54> noss!s escol!s o% noss!s %ni#ersid!des "or n0o tere' feito o 'el or "or nSs) isso "ode ser %' 'eio de 'ini'i.!r noss!s "rS"ri!s f!l !s e desc%l"!r nossos fr!c!ssos. De o%tro l!do; ser ed%c!do !ci'! do n$#el d!-%eles de -%e' se erd!r!' os ,itos e &ostos soci!is; "ode "ro#oc!r dentro de %' o'e' %'! di#is0o -%e interfere co' ! felicid!de2 !ind! -%e; sendo o indi#$d%o de inteli&(nci! s%"erior; isso "oss! "ro"orcion!rAl e %'! #id! '!is "len! e '!is Ptil. E ser trein!do; ensin!do e instr%$do !ci'! do n$#el d!s c!"!cid!des e for/! de !l&%J' "ode ser des!stroso2 "ois ! ed%c!/0o J %'! c!r&!; e "ode i'"or 7 'ente f!rdos '!is "es!dos do -%e ! 'ente "ode s%"ort!r. Ed%c!/0o de'!is; co'o ed%c!/0o de 'enos; "ode "rod%.ir infelicid!de.

". Que a educao # algo que todos desejam. As "esso!s "ode' ser "ers%!did!s ! deseL!r -%!se t%do; "or !l&%' te'"o; se l es for dito const!nte'ente -%e J !l&o ! -%e t(' direito e -%e l es J ne&!do inL%st!'ente. O deseLo es"ontQneo de ed%c!/0o J '!ior e' !l&%'!s co'%nid!des do -%e e' o%tr!s2 &er!l'ente concord!'os e' -%e J '!ior no Norte do -%e no S%l d! In&l!terr!; e '!is forte !ind! n! EscSci!. \ "oss$#el -%e o deseLo de ed%c!/0o seL! '!ior onde eOiste' dific%ld!des no 'eio de o,t(Al! dific%ld!des n0o ins%"er#eis '!s -%e s0o #encid!s !"en!s 7 c%st! de !l&%' s!crif$cio e "ri#!/0o. De -%!l-%er 'odo; "ode'os conLect%r!r -%e ! f!cilid!de de ed%c!/0o le#!r 7 indiferen/! "or el!2 e -%e ! i'"osi/0o %ni#ers!l de ed%c!/0o !ci'! dos !nos de '!t%rid!de cond%.ir ! %'! ostilid!de contr! el!. U'! !lt! "ro"or/0o de ed%c!/0o &er!l J t!l#e. 'enos necessri! "!r! %'! socied!de ci#il do -%e J %' res"eito "elo !"rendi.!do. 546 $. Que a educao deveria ser organi!ada de modo a proporcionar %igualdade de oportunidade&.19 Do -%e disse'os e' c!"$t%lo !nterior so,re !s cl!sses e elites; se&%eAse -%e ! ed%c!/0o de#eri! !L%d!r ! "reser#!r ! cl!sse e ! escol er ! elite. \ certo -%e o indi#$d%o eOce"cion!l teri! ! o"ort%nid!de de ele#!rAse n! esc!l! soci!l e !tin&ir %'! "osi/0o n! -%!l "%desse eOercit!r se%s t!lentos "!r! '!ior "ro#eito se% e d! socied!de. M!s o ide!l de %' siste'! ed%c!cion!l -%e escol esse !%to'!tic!'ente de !cordo co' s%!s c!"!cid!des n!t%r!is J in!tin&$#el n! "rtic!2 e se o tornsse'os nosso o,Leti#o "rinci"!l; desor&!ni.!ri! ! socied!de e !#ilt!ri! ! ed%c!/0o. Desor&!ni.!ri! ! socied!de; "or s%,stit%ir !s cl!sses "or elites de cJre,ros; o% t!l#e. !"en!s de c!"!cid!des inteli&entes. Z%!l-%er siste'! ed%c!cion!l -%e o,Leti#!sse %' tot!l !L%ste entre ed%c!/0o e socied!de tenderi! t!nto ! restrin&ir ! ed%c!/0o
A isso "odeAse c !'!r L!co,inis'o n! ed%c!/0o. Se&%ndo !l&%J' -%e !#i! d!do ,!st!nte !ten/0o ! isso; o L!co,inis'o consisti! Ge' to'!r o "o#o co'o indi#$d%os i&%!is; se' -%!l-%er no'e o% descri/0o !ssoci!dos; se' !ten/0o 7 "ro"ried!de; se' di#is0o de "oderes; e for'!ndo o &o#erno de dele&!dos ! "!rtir de !l&%ns o'ens; !ssi' constit%$dos2 e' destr%ir o% confisc!r ! "ro"ried!de; e e' s%,orn!r os credores "P,licos; o% o "o,re; co' !s 'ordo'i!s; or! de %' l!do d! co'%nid!de; or! de o%tro; se' ol !r "!r! ! "rescri/0o o% "rofiss0oH M9UR[E; emar#s on the Polic' of the AluesN.
5E

7-%ilo -%e le#! !o s%cesso no '%ndo; co'o ! li'it!r o s%cesso no '%ndo 7-%el!s "esso!s -%e for!' ,ons !l%nos do siste'!. A "ers"ecti#! de %'! socied!de &o#ern!d! e diri&id! !"en!s "or !-%eles -%e "!ss!r!' e' certos eO!'es e se s!$r!' ,e' e' !l&%ns testes "l!neL!dos "elos "sicSlo&os n0o J tr!n-Tili.!dor!2 e',or! "oss! d!r es"!/o ! t!lentos !tJ ent0o o,sc%ros; "ro#!#el'ente o,sc%receri! o%tros; e red%.iri! 7 i'"ot(nci! !l&%ns -%e "oderi!' 54C "rest!r !ltos ser#i/os. AlJ' disso; o ide!l de %' siste'! %nifor'e onde c!d! %' -%e fosse c!"!. de rece,er ed%c!/0o s%"erior n0o deiO!sse de t(Al!; cond%. i'"erce"ti#el'ente 7 ed%c!/0o de &ente de'!is e conse-Tente'ente !o re,!iO!'ento dos "!drKes -%e este nP'ero inc !do de c!ndid!tos J c!"!. de !tin&ir. N!d! J '!is toc!nte; no tr!t!do do Dr. 3o!d; -%e ! "!ss!&e' e' -%e discorre "roliO!'ente so,re !s !'enid!des de Vinc ester e OOford. O Dr. 3o!d fe. %'! #i sit! ! Vinc ester2 e l "!sseo% "or %' L!rdi' enc!nt!dor. S%s"eit!Ase -%e ten ! "ercorrido o L!rdi' d! Reitori!; '!s ele n0o s!,e -%e L!rdi' er!. Este L!rdi' le#o%Ao ! r%'in!r so,re o ColJ&io; e s%! G'ist%r! de o,r!s d! n!t%re.! e do o'e'H. GO -%e #eLo disse ele consi&o 'es'o J o "rod%to fin!l de %'! lon&! tr!di/0o; -%e re'ont! !tr!#Js de noss! istSri!; nesse c!so "!rtic%l!r; !tJ os T%dors.H MN0o consi&o !tin!r "or -%e ele "!ro% nos T%dors; '!s isso foi s%ficiente "!r! s%stent!r ! e'o/0o de -%e est!#! "oss%$d! ! s%! 'ente.N N0o foi so'ente ! n!t%re.! e ! !r-%itet%r! -%e o i'"ression!r!'2 tin ! consci(nci! i&%!l'ente de G%'! lon&! tr!di/0o de o'ens des"reoc%"!dos -%e le#!#!' #id!s di&n!s e ocios!sH. De Vinc ester s%! 'ente "!sso% ! OOford; 7 OOford -%e ele con ecer! co'o est%d!nte2 e de no#o; n0o foi si'"les'ente so,re ! !r-%itet%r! e os L!rdins -%e se% "ens!'ento se estende%; '!s t!',J' so,re os o'ens) Cont%do; 'es'o no 'e% "rS"rio te'"o... -%!ndo ! de'ocr!ci! L ,!ti! 7s "ort!s d! cid!del! -%e lo&o i! c!"t%r!r; "odi!Ase o,ser#!r !l&%' res%lt!do t$'ido do !c!so &re&o. E' 9!lliol; e' 5E55; !#i! %' &r%"o de Lo#ens concentr!dos nos 1renfells e nos 3o n M!nners; '%itos dos -%!is for!' 'ortos n! Plti'! &%err!; -%e !c !#!' certo re'!r no ,!rco do ColJ&io; Lo&!r S-%ei o% rP&,i "!r! o ColJ&io o% 'es'o "!r! ! Uni#ersid!de; s%,stit%ir o O.U.D.S.; '!nterAse fir'e no ColJ&io 1!%dies; &!st!r "!rte d! noite

con#ers!ndo n! co'"!n i! dos !'i&os; e',or! !o 'es'o te'"o o,ti#esse' se%s con eci'entos e 54D l%re!s e (irst in ?reats. O (irst in ?reats er! conse&%ido co' '%it! f!cilid!de; -%!ndo o er!. N0o #i o'ens i&%!is ! esses !ntes o% desde ent0o. T!l#e. fosse' os Plti'os re"resent!ntes de %'! tr!di/0o -%e 'orre% co' eles... P!rece estr!n o; de"ois dess!s s!%dos!s refleOKes; -%e o Dr. 3o!d ter'ine se% c!"$t%lo !"oi!ndo %'! "ro"ost! de Mr. R. U. T!Xne*) -%e o Est!do de#eri! !ss%'ir !s escol!s "P,lic!s e %sAl!s co'o intern!tos "!r! !co'od!r; "or dois o% tr(s !nos; os !l%nos intelect%!l'ente '!is c!"!.es d!s escol!s sec%ndri!s; dos 5C !os 5@ !nos. Pois !s condi/Kes e' -%e ele "ron%nci! t!l l!cri'os! des"edid! n0o for!' "rod%.id!s "el! i&%!ld!de de o"ort%nid!de. T!'"o%co for!' "rod%.id!s "or si'"les "ri#ilJ&io2 '!s "or %'! feli. co',in!/0o de "ri#ilJ&io e o"ort%nid!de; n! 'ist%r! -%e ele t!nto s!,orei!; c%Lo se&redo nen %'! Lei Ed%c!cion!l desco,rir !l&%' di!.

'. ( dogma do )ilton mudo e ingl*rio. O do&'! d! I&%!ld!de de O"ort%nid!de; -%e est !ssoci!do 7 cren/! de -%e ! s%"eriorid!de J se'"re s%"eriorid!de do intelecto; de -%e se "ode escol er !l&%' 'Jtodo inf!l$#el "!r! ! detec/0o d! inteli&(nci!; e de -%e se "ode in#ent!r %' siste'! -%e ! !li'ent!r inf!li#el'ente; rece,e %' refor/o e'ocion!l d! cren/! no Milton '%do e in&lSrio. Esse 'ito !d'ite -%e %'! &r!nde t!O! de c!"!cid!de de "ri'eir! "l!n! n0o so'ente c!"!cid!de; '!s &(nio est sendo des"erdi/!d! "or f!lt! de ed%c!/0o2 o%; !ltern!ti#!'ente; -%e; se no dec%rso de sJc%los fosse eli'in!do %' Pnico Milton e' "otenci!l; "or "ri#!/0o do ensino for'!l; !ind! !ssi' #!leri! ! "en! #ir!r ! ed%c!/0o de "ern!s "!r! o !r ! fi' de -%e isso n0o !contecesse de no#o. MPode ser e',!r!/oso !"!recere' '%itos Miltons e '%itos S !Res"e!res; '!s este "eri&o J re'oto.N F!.endo L%sti/! ! T o'!s 54@

1r!*; de#er$!'os le',r!rAnos do Plti'o e '!is refin!do #erso d! estrofe; e record!r -%e "ode'os t!',J' ter deiO!do esc!"!r !l&%' Cro'Xell c%l"!do do s!n&%e de se% "!$s. A "ro"osi/0o de -%e "erde'os '%itos Miltons e Cro'XelIs "or c!%s! d! noss! lentid0o e' fornecer %' siste'! est!d%!l co'"reensi#o de ed%c!/0o n0o "ode ser "ro#!d! o% des!"ro#!d!2 te' %'! forte !tr!/0o "!r! '%itos !rdentes es"$ritos refor'ist!s. Isso co'"let! 'in ! s%cint! list! -%e n0o "retendi! ser eO!%sti#! d!s cren/!s correntes. O do&'! d! o"ort%nid!de i&%!l J o '!is infl%ente de todos; e J de fendido resol%t!'ente "or !l&%ns -%e rec%!ri!' di!nte do -%e 'e "!rece sere' s%!s "ro##eis conse-T(nci!s. \ %' ide!l -%e sS "ode ser re!li.!do "len!'ente -%!ndo n0o '!is se res"eit!r ! instit%i/0o d! f!'$li!; e -%!ndo o controle e ! res"ons!,ilid!de dos "!is "!ss!r "!r! o Est!do. Z%!l-%er siste'! -%e o re!li.!r de#e o,ser#!r -%e n0o seL!' "er'itid!s -%!is-%er #!nt!&ens ori%nd!s de fort%n! f!'ili!r; -%!is-%er #!nt!&ens de#id!s 7 "re#id(nci!; !o !%toAs!crif$cio e 7 !',i/0o dos "!is ! fi' de o,ter; "!r! !l&%'! cri!n/! o% Lo#e'; %'! ed%c!/0o s%"erior 7-%el! ! -%e te' direito se&%ndo o siste'!. A "o"%l!rid!de d! cren/! J t!l#e. %' indic!ti#o de -%e J !ceito o enfr!-%eci'ento d! f!'$li!; e -%e est ,!st!nte !di!nt!d! ! desinte&r!/0o de cl!sses. Est! desinte&r!/0o de cl!sses L cond%.ir! ! %'! esti'!ti#! eO!&er!d! d! i'"ortQnci! soci!l d! escol! cert! e do colJ&io certo n! %ni#ersid!de cert!; co'o d!ndo %' st!t%s -%e !ntes er! "rS"rio si'"les'ente do ,er/o. N%'! socied!de '!is !rtic%l!d! -%e n0o J %'! socied!de e' -%e !s cl!sses soci!is est0o isol!d!s %'! d! o%tr!) -%e J; "or s%! #e.; %' ti"o de dec!d(nci! ! distin/0o soci!l d! escol! o% colJ&io certos n0o seri! t0o deseL!d!; "ois ! "osi/0o soci!l seri! '!rc!d! e' o%tros c!'in os. A in#eL! -%e "ode' ter d!-%eles -%e s0o G'!is ,e' n!scidosH J %'! #eleid!de t(n%e; co' !"en!s %'! so',r! d! "!iO0o co' -%e s0o deseL!d!s !s 54E #!nt!&ens '!teri!is. Nen %'! "esso! s0 "ode cons%'irAse e' !'!r&%r! "or n0o ter tido !ncestr!is '!is eO!lt!dos; "ois isso seri! deseL!r ser %'! "esso! diferente d! -%e J) '!s ! #!nt!&e' do st!t%s conferido "el! ed%c!/0o n%'! escol! '!is 'odern! J !l&o -%e "ode'os f!cil'ente i'!&in!r -%e desfr%t!'os t!',J'. A desinte&r!/0o de cl!sses ind%.i% ! eO"!ns0o d! in#eL!; -%e fornece !'"lo co',%st$#el "!r! ! c !'! d! Go"ort%nid!de i&%!lH.

AlJ' do 'oti#o de d!r ! !l&%J' t!nt! ed%c!/0o -%!nto "oss$#el; "or-%e ! ed%c!/0o J e' si 'es'! deseL#el; eOiste' o%tros 'oti#os -%e !fet!' ! le&isl!/0o ed%c!cion!l) 'oti#os -%e "ode' ser di&nos de lo%#or; o% -%e si'"les'ente recon ece' o ine#it#el; e -%e "recis!'os 'encion!r !-%i !"en!s co'o %'! le',r!n/! d! co'"leOid!de do "ro,le'! le&isl!ti#o. U' 'oti#o; "or eOe'"lo; "!r! ele#!r o li'ite de id!de "!r! ! escol!rid!de co'"%lsSri! J o deseLo lo%##el de "rote&er o !dolescente; e fort!lec(Alo contr! !s infl%(nci!s '!is de&r!d!ntes ! -%e se eO"Ke -%!ndo in&ress! n!s fileir!s d! indPstri!. De#er$!'os ser sinceros -%!nto ! t!l 'oti#o2 e; e' #e. de !fir'!r o -%e J d%#idoso; -%e !l&%J' se !"ro#eit!r de t!ntos !nos de ensin!'ento -%!nto "ode'os d!rAl e; !d'it!'os -%e !s condi/Kes de #id! n! 'odern! socied!de ind%stri!l s0o t0o de"lor#eis; e t0o fr!c!s !s restri/Kes 'or!is; -%e de#e'os "rolon&!r ! escol!rid!de do Lo#e' si'"les'ente "or-%e n0o s!,e'os o -%e f!.er "!r! s!l#Alo. E' #e. de con&r!t%l!rAnos "or nosso "ro&resso; e' -%e ! escol! !ss%'e %'! o%tr! res"ons!,ilid!de !tJ ent0o deiO!d! !os "!is; "ode'os f!.er 'el or se !d'itir'os -%e c e&!'os !o est&io de ci#ili.!/0o e' -%e ! f!'$li! J irres"ons#el; o% inco'"etente; o% des!'"!r!d!2 e' -%e c!,e es"er!r -%e os "!is n0o "oss!' ed%c!r se%s fil os !de-%!d!'ente2 e' -%e '%itos "!is ne' 'es'o t(' condi/Kes de !li'entA los !de-%!d!'ente; e n0o s!,eri!' co'o; 'es'o 5<= -%e ti#esse' 'eios2 e -%e ! Ed%c!/0o de#e entr!r e' !/0o e f!.er o 'el or de %'! t!ref! r%i'. Mr. D. R. U!rd'!n o,ser#o%4= -%e)
A er! do ind%stri!lis'o e d! de'ocr!ci! ":s fi' 7; '!ior "!rte d!s &r!ndes tr!di/Kes c%lt%r!is d! E%ro"!; e n0o 'enos 7 !r-%itet%r!. No '%ndo conte'"orQneo; no -%!l ! '!iori! rece,e% 'ei! ed%c!/0o e '%itos ne' 'es'o %' -%!rto; e no -%!l se "ode' o,ter &r!ndes fort%n!s e enor'e "oder 'edi!nte ! eO"lor!/0o d! i&norQnci! e do !"etite; o%#e %' #!sto col!"so c%lt%r!l -%e se estende% d! A'Jric! 7 E%ro"! e d! E%ro"! !o Leste.

Isto J #erd!de; e',or! !L! !l&%'!s infer(nci!s -%e "ode' ser tir!d!s de '!neir! i'"rS"ri!. A eO"lor!/0o d! i&norQnci! e do !"etite n0o J %'! !ti#id!de !"en!s dos !#ent%reiros co'erci!is -%e f!.e' &r!ndes fort%n!s)
Co'o Secretrio P!rl!'ent!r do MinistJrio d! Ed%c!/0o; f!l!ndo e' 54 de L!neiro de 5E>C; n! re%ni0o &r!l de Middlese/ Head Teachers@ Association..
4=

"ode ser feit! '!is co'"let!'ente e n%'! esc!l! '!ior "elos &o#ernos. O col!"so c%lt%r!l n0o constit%i %' ti"o de infec/0o -%e te#e in$cio nos Est!dos Unidos; se es"!l o% "el! E%ro"!; e d! E%ro"! cont!'ino% o Leste. MMr. U!rd'!n "ode n0o ter -%erido di.er isto; '!s s%!s "!l!#r!s s0o inter"ret#eis dess! for'!.N M!s J i'"ort!nte le',r!r -%e ! G'ei! ed%c!/0oH J %' fen:'eno 'oderno. N!s er!s '!is !nti&!s; n0o se "odi! di.er -%e ! '!iori! for! G'eio ed%c!d!H o% 'enos) !s "esso!s tin !' ! ed%c!/0o necessri! "!r! !s f%n/Kes -%e er!' c !'!d!s ! c%'"rir. Seri! incorreto di.er -%e %' 'e',ro de %'! socied!de "ri'iti#!; o% -%e %' tr!,!l !dor !&r$col! eO"eri'ent!do de -%!l-%er J"oc!; er! 'eio ed%c!do o% ed%c!do %' -%!rto o% !l&%'! fr!/0o 'enor. A Ed%c!/0o no sentido 'oderno i'"lic! %'! soA 5<5 cied!de desinte&r!d!; n! -%!l se c e&o% ! !d'itir -%e de#e !#er %'! 'edid! de ed%c!/0o se&%ndo ! -%!l c!d! %' J si'"les'ente ed%c!do '!is o% 'enos. Port!nto; Ed%c!/0o to'o%Ase %'! !,str!/0o. C e&!dos ! ess! !,str!/0o; !f!st!d! d! #id!; J fcil "rosse&%ir !tJ 7 concl%s0o "ois todos nSs concord!'os co' o Gcol!"so c%lt%r!lH de -%e ! ed%c!/0o "!r! todos J %' 'eio -%e de#e'os e'"re&!r "!r! L%nt!r ! ci#ili.!/0o de no#o. Or!; en-%!nto conce,er'os co'o Ged%c!/0oH t%do o -%e for'! o indi#$d%o ,o' n%'! socied!de ,o!; est!'os de !cordo; e',or! ! concl%s0o n0o "!re/! nos !tin&ir e' tod! ! "!rte2 '!s; -%!ndo consider!'os co'o Ged%c!/0oH esse siste'! li'it!do de instr%/0o -%e o MinistJrio d! Ed%c!/0o control!; o% "roc%r! control!r; o re'Jdio J '!nifest! e ridic%l!'ente in!de-%!do. O 'es'o se "ode di.er d! defini/0o do o,Leto d! ed%c!/0o -%e L encontr!'os e' The Churches +ur,e' Their Tas#. Se&%ndo ess! defini/0o; ! ed%c!/0o J o "rocesso "elo -%!l ! co'%nid!de tent! tr!ns'itir ! todos os se%s 'e',ros ! s%! c%lt%r!; incl%si#e os "!drKes "elos -%!is el! os '!nteri! #i#os. Ness! defini/0o; ! co'%nid!de J %'! 'ente coleti#! inconsciente; '%ito diferente d! 'ente do MinistJrio d! Ed%c!/0o; o% d! Associ!/0o dos Diretores de Escol!; o% d! 'ente de -%!is-%er dos '%itos or&!nis'os en#ol#idos co' ed%c!/0o. Se incl%ir'os co'o ed%c!/0o tod!s !s infl%(nci!s d! f!'$li! e do 'eio; est!'os indo '%ito !lJ' d!-%ilo -%e os ed%c!dores "rofission!is "ode' control!r con-%!nto se% "oder "oss! estenderAse; n! #erd!de; !tJ ,!st!nte lon&e2 '!s; se indic!r'os -%e ! c%lt%r! J !-%ilo -%e J tr!ns'itido "or noss!s escol!s ele'ent!res e sec%ndri!s; o% "or noss!s escol!s "re"!r!tSri!s e "P,lic!s; ent0o est!'os !fir'!ndo -%e %' Sr&0o J todo %' or&!nis'o. Pois

!s escol!s sS "ode' tr!ns'itir %'! "!rte; e sS "ode' tr!ns'itir ess! "!rte efeti#!'ente; se !s infl%(nci!s eOtern!s; n0o sS d! f!'$li! e do 'eio; '!s t!',J' do tr!,!l o e do l!.er; d! 5<4 i'"rens! e dos es"etc%los e d! di#ers0o e do es"orte; esti#ere' e' !r'oni! co' eles. O erro '%it!s #e.es se insin%! !tr!#Js de noss! tend(nci! ! i'!&in!r c%lt%r! eOcl%si#!'ente co'o c%lt%r! de &r%"o; ! c%lt%r! d!s cl!sses e elites Gc%lt!sH. De"ois; contin%!'os ! "ens!r -%e ! "!rte '!is %'ilde d! socied!de te' c%lt%r! !"en!s n! 'edid! e' -%e "!rtici"! dess! c%lt%r! s%"erior e '!is consciente. Tr!t!r! '!ss! Gdesed%c!d!H d! "o"%l!/0o co'o "ode'os tr!t!r !l&%'! tri,o inocente de sel#!&ens ! -%e' so'os i'"elidos ! tr!ns'itir ! fJ #erd!deir!; J encor!LAlos ! ne&li&enci!r o% des"re.!r ess! c%lt%r! -%e "oderi!' "oss%ir e d! -%!l ! "!rte '!is consciente d! c%lt%r! tir! #it!lid!de; e !l'eL!r torn!r c!d! %' "!rt$ci"e n! !"reci!/0o dos fr%tos d! "!rte '!is consciente d! c%lt%r! J !d%lter!r e de"reci!r o -%e est!'os d!ndo. Pois J condi/0o essenci!l d! "reser#!/0o d! -%!lid!de d! c%lt%r! d! 'inori! -%e el! contin%e ! ser %'! c%lt%r! de 'inori!. Nen %' dos Aoun" Peoples@ Colle"es co'"ens!r ! deterior!/0o de OOford e C!',rid&e; e o des!"!reci'ento d!-%el! G'ist%r!H -%e o Dr. 3o!d !"reci!. U'! Gc%lt%r! de '!ss!H se'"re ser %'! c%lt%r! de s%,stit%to2 e '!is cedo o% '!is t!rde torn!rAseA !"!rente ! dece"/0o d!-%eles '!is inteli&entes !os -%!is foi i'"in&id! ess! c%lt%r!. N0o esto% -%estion!ndo ! %tilid!de; o% ridic%l!ri.!ndo ! di&nid!de dos Aoun" Peoples@ Colle"es; o% de -%!l-%er o%tr! no#! constr%/0o "!rtic%l!r. N! 'edid! e' -%e ess!s instit%i/Kes "ode' ser ,o!s; s0o '!is "ro"ens!s ! sere' ,o!s; e n0o tr!ns'itire' des!"ont!'ento; se esti#er'os fr!nc!'ente conscientes dos li'ites do -%e "%de'os f!.er co' el!s; e se co',!ter'os ! desil%s0o de -%e !s doen/!s do '%ndo "ode' ser c%r!d!s "or %' siste'! de ensino. U'! 'edid! deseL#el co'o "!li!ti#o "ode ser "reL%dici!l se for !"resent!d! co'o c%r!. Me% "onto "rinci"!l J !-%ele 'es'o -%e tentei !"resent!r no c!"$t%lo !nterior; -%!ndo f!lei d! 5<< tend(nci! d! "ol$tic! ! do'in!r ! c%lt%r!; e' #e. de '!nterAse e' se% l%&!r dentro de %'! c%lt%r!. EOiste t!',J' o "eri&o de -%e ! ed%c!/0o -%e #e'

n! #erd!de so, ! infl%(nci! d! "ol$tic! se enc!rre&!r; el! 'es'!; d! refor'! e dire/0o d! c%lt%r!; e' #e. de se '!nter co'o %'! d!s !ti#id!des !tr!#Js d!s -%!is %'! c%lt%r! se re!li.!. A c%lt%r! n0o "ode de 'odo &er!l ser tr!.id! 7 consci(nci!; e ! c%lt%r! d! -%!l so'os tot!l'ente conscientes n%nc! J tod! ! c%lt%r!) ! c%lt%r! efeti#! J !-%el! -%e est diri&indo !s !ti#id!des d!-%eles -%e est0o '!ni"%l!ndo !-%ilo -%e c !'!' c%lt%r!. Assi'; o "onto instr%ti#o J este) -%!nto '!is ! ed%c!/0o se !rro&! ! res"ons!,ilid!de; '!s siste'!tic!'ente el! e#idenci!r c%lt%r!. A defini/0o do o,Leti#o d! ed%c!/0o e' The Churches +ur,e' Their Tas# #olt! ! inco'od!rAnos co'o o riso de ien!s n%' f%ner!l. Onde ess! c%lt%r! J consider!d! definiti#!; J feit! ! tent!ti#! de i'":Al! 7s 'entes '!is Lo#ens. Onde J #ist! co'o %' est&io no desen#ol#i'ento; !s 'entes '!is Lo#ens s0o trein!d!s t!nto "!r! rece,(Al!s co'o "!r! !"erfei/oAl!. Ess!s s0o fr!ses c!rin os!s -%e re"ro#!' nossos !nte"!ss!dos c%lt%r!is incl%si#e os d! 1rJci!; Ro'!; Itli!; e Fr!n/! -%e n0o tin !' no/0o !tJ onde i! s%! c%lt%r! "!r! ser !"erfei/o!d! de"ois d! ./ford Conference on Church: Communit' and +tate of ;<=>. S!,e'os -%e !s '!iores re!li.!/Kes do "!ss!do; n!s !rtes; no con eci'ento; n! s!ntid!de; er!' !"en!s Gest&ios e' desen#ol#i'entoH -%e "ode'os ensin!r nossos Lo#ens ! !"erfei/o!r. De#e'os treinAlos n0o si'"les'ente "!r! rece,er ! c%lt%r! do "!ss!do; "ois isso seri! enc!r!r ! c%lt%r! do "!ss!do co'o definiti#!. N0o de#e'os i'"or ! c%lt%r! !o Lo#e'; e',or! "oss!'os i'"orAl es -%!l-%er filosofi! "ol$tic! e soci!l -%e esteL! e' #o&!. E; n0o o,st!nte; ! c%lt%r! d! E%ro"! se deterioro% #isi#el'ente dentro d! 'e'Sri! de '%itos -%e; de 'odo nen %'; s0o os '!is #el os de nSs. E s!,e'os -%e; se ! ed%c!/0o "ode fo'ent!r e 'el or!r o% 5<> n0o ! c%lt%r!; "ode co' certe.! !d%lterAl! e de&r!dAl!. Pois; n0o dP#id! de -%e; e' nosso i'"%lso "reci"it!do "!r! ed%c!r ! todos; est!'os ,!iO!ndo nossos "!drKes; e !,!ndon!ndo '!is e '!is o est%do d!-%eles !ss%ntos "elos -%!is J tr!ns'itido o essenci!l de noss! c%lt%r! d!-%el! "!rte -%e J tr!ns'iss$#el "el! ed%c!/0o2 destr%indo nossos !nti&os edif$cios "!r! "re"!r!r o terreno onde os n:'!des ,r,!ros do f%t%ro !c!'"!r0o co' s%!s c!r!#!n!s 'ec!ni.!d!s. O "!r&r!fo !nterior de#e ser consider!do !"en!s co'o %' !r!,esco incident!l "!r! des"ert!r os senti'entos do escritor e t!l#e. de !l&%ns "o%cos

de se%s leitores si'"ticos. N0o J '!is "oss$#el; co'o "ode ter sido ce' !nos !trs; !c !r consolo n! 'el!ncoli! "rofJtic!2 e t!is 'eios de f%&! re#el!r0o !s inten/Kes deste ens!io; t!l co'o est !fir'!do e' 'in ! introd%/0o. Se o leitor c e&! !o "onto de concord!r e' -%e o ti"o de or&!ni.!/0o de socied!de -%e indi-%ei "ode ser o '!is f!#or#el !o cresci'ento e so,re#i#(nci! de %'! c%lt%r! s%"erior; de#eri! ent0o consider!r se os 'eios s0o; e' si 'es'os; deseL#eis co'o fins) "ois !fir'ei -%e n0o "ode'os diret!'ente co'e/!r ! cri!r o% 'el or!r c%lt%r! "ode'os t0oAso'ente deseL!r os 'eios -%e s0o f!#or#eis 7 c%lt%r!; e !o f!.(Alo de#e'os est!r con#encidos de -%e estes 'eios s0o; "or si sSs; soci!l'ente deseL#eis. E; !lJ' desse "onto; de#e'os se&%ir consider!ndo !tJ onde s0o "oss$#eis ess!s condi/Kes de c%lt%r!; o% 'es'o; n%'! sit%!/0o "!rtic%l!r n%'! J"oc! "!rtic%l!r; se s0o co'"!t$#eis co' tod!s !s necessid!des i'edi!t!s e "re'entes de %'! e'er&(nci!. Pois %'! cois! ! e#it!r J %' "l!neL!'ento %ni#ers!li.!do2 %'! cois! ! deter'in!r s0o os li'ites do "l!neL#el. Min ! in#esti&!/0o; "ort!nto; foi diri&id! "!r! o si&nific!do d! "!l!#r! c%lt%r!) de 'odo -%e c!d! %' de#eri! !o 'enos "!r!r "!r! eO!'in!r o -%e ess! "!l!#r! si&nific! "!r! si; e o -%e si&nific! "!r! si e' c!d! conteOto "!rtic%l!r !ntes de %sAl!. Mes'o ess! 'odest! !s"ir!A 5<6 /0o; se for re!li.!d!; "ode ter conse-T(nci!s n! "ol$tic! e n! cond%/0o de nossos e'"reendi'entos Gc%lt%r!isH. 5<C

A"(ndice) A UNIDADE DA CULTURA EUROP\IA

I \ est! ! "ri'eir! #e. -%e 'e diriLo ! o%#intes de l$n&%! !le'0; e !ntes de f!l!r so,re !ss%nto t0o !'"lo; !c o -%e de#eri! !"resent!r 'in !s credenci!is. Pois; n! #erd!de; ! %nid!de d! c%lt%r! e%ro"Ji! constit%i %' !ss%nto '%ito !'"lo; e nin&%J' de#eri! f!l!r so,re ele; ! 'enos -%e "oss%$sse !l&%' con eci'ento o% eO"eri(nci!. Ent0o; co'e/!ri! "or esse con eci'ento e eO"eri(nci! e 'ostr!ri! -%e rel!/0o !"resent! co' refer(nci! !o te'! &er!l. So% "oet! e cr$tico de "oesi!2 f%i t!',J'; de 5E44 ! 5E<E; o editor de %'! re#ist! tri'estr!l. Ness! "ri'eir! "!lestr!; tent!rei 'ostr!r o -%e ! "ri'eir! dess!s d%!s "rofissKes te' ! #er co' 'e% 5<D te'!; e -%e concl%sKes 'in ! eO"eri(nci! 'e le#o% ! tir!r. Assi'; est! J %'! sJrie de "!lestr!s so,re ! %nid!de d! c%lt%r! e%ro"Ji!; do "onto de #ist! de %' o'e' de letr!s. Foi !fir'!do '%it!s #e.es -%e; de tod!s !s l$n&%!s d! E%ro"! 'odern!; o in&l(s J ! '!is ric! "!r! se escre#er "oesi!. Ac o -%e ess! !fir'!/0o se L%stific!. M!s o,ser#e'; "or f!#or; -%e; -%!ndo e% disse G! '!is ric! "!r! se escre#er "oesi!H; f%i c%id!doso e' 'in !s "!l!#r!s) n0o -%ero di.er -%e ! In&l!terr! ten ! "rod%.ido os '!iores "oet!s; o% ! '!ior -%!ntid!de de &r!nde "oesi!. Ess! J %'! o%tr! -%est0o. EOiste' &r!ndes "oet!s e' o%tr!s l$n&%!s) D!nte J cert!'ente '!ior -%e Milton; e "elo 'enos t0o &r!nde -%!nto S !Res"e!re. E 'es'o; no toc!nte 7 -%!ntid!de de &r!nde "oesi!; n0o esto% "reoc%"!do e' !fir'!r -%e ! In&l!terr! "rod%.i% '!is. Di&o si'"les'ente -%e ! l$n&%! in&les! J o 'eio '!is not#el "!r! o "oet! f!.er "oesi!. Te' o #oc!,%lrio '!is !'"lo) t0o !'"lo -%e o se% do'$nio "or -%!l-%er "oet!

"!rece estJril e' co'"!r!/0o co' s%! ri-%e.! tot!l. M!s n0o J ess! ! r!.0o "el! -%!l J ! l$n&%! '!is ric! "!r! ! "oesi!) J !"en!s %'! conse-T(nci! d! r!.0o re!l. Ess! r!.0o; no 'e% entender; J ! #!ried!de dos ele'entos de -%e J co'"osto o in&l(s. E' "ri'eiro l%&!r; J cl!ro; eOiste o !licerce &er'Qnico; o ele'ento -%e os sen ores e nSs te'os e' co'%'. De"ois; encontr!'os %' ele'ento esc!ndin!#o consider#el; de#ido e' "ri'eiro l%&!r 7 con-%ist! din!'!r-%es!. E' se&%id!; o ele'ento fr!ncoAnor'!ndo; de"ois d! con-%ist! nor'!nd!. De"ois disso; se&%ir!'Ase %'! s%cess0o de infl%(nci!s fr!nces!s; deter'in#eis "el!s "!l!#r!s !dot!d!s e' "er$odos diferentes. O sJc%lo W8I !ssisti% !o incre'ento de no#!s "!l!#r!s c%n !d!s ! "!rtir do l!ti'2 e o desen#ol#i'ento d! l$n&%!; do co'e/o do sJc%lo W8I !tJ 'e!dos do W8II; foi !'"l!'ente %' "rocesso de test!r no#!s "!l!#r!s l!tin!s; !ssi'il!ndo !l&%'!s e reLeit!ndo o%tr!s. E eOiste %' o%A 5<@ tro ele'ento no in&l(s; -%e n0o J de t0o fcil deter'in!/0o; '!s considero de &r!nde i'"ortQnci!) o cJltico. M!s; e' tod! ess! istSri!; n0o esto% "ens!ndo !"en!s n!s P!l!#r!s; esto% "ens!ndo; no c!so d! "oesi!; "rinci"!l'ente nos Rit'os. C!d! %'! dess!s l$n&%!s tro%Oe consi&o s%! "rS"ri! 'Psic!) e ! ri-%e.! d! l$n&%! in&les! "!r! ! "oesi! est; !ntes de t%do; n! #!ried!de de se%s ele'entos 'Jtricos. EOiste o rit'o do #erso s!O:nico !nti&o; o rit'o do fr!ncoAnor'!ndo; o rit'o do &!l(s; ,e' co'o ! infl%(nci! de &er!/Kes de est%do d! "oesi! &re&! e l!tin!. E 'es'o !t%!l'ente; ! l$n&%! in&les! desfr%t! de const!ntes "ossi,ilid!des de re#i&or!'ento ! "!rtir de se%s #rios centros) #oc!,%lrio 7 "!rte; "oe'!s escritos "or in&leses; &!leses; escoceses e irl!ndeses; todos e' in&l(s; contin%!' ! 'ostr!r diferen/!s e' s%! MPsic!. N0o 'e dei !o tr!,!l o de f!l!r !os sen ores "!r! elo&i!r 'in ! "rS"ri! l$n&%!2 'e% 'oti#o de disc%tiAl! J -%e !c o -%e o in&l(s J %'! ,o! l$n&%! "!r! ! "oesi! "or-%e J co'"ost! de t!nt!s fontes e%ro"Ji!s diferentes. Co'o e% disse; isso n0o i'"lic! -%e ! In&l!terr! ten ! "rod%.ido os '!iores "oet!s. A !rte; co'o disse 1oet e; est e' li'it!/0o) e %' &r!nde "oet! J !-%ele -%e f!. o 'Oi'o co' ! l$n&%! -%e l e foi d!d!. O "oet! #erd!deir!'ente &r!nde f!. de s%! l$n&%! %'! &r!nde l$n&%!. Tod!#i!; J #erd!de -%e te'os ! tend(nci! ! "ens!r; de c!d! %' dos '!iores "o#os; -%e s0o 'el ores n%'! !rte do -%e e' o%tr!) ! Itli! e de"ois ! Fr!n/! n! "int%r!; ! Ale'!n ! n! 'Psic!; e ! In&l!terr! n! "oesi!. M!s; "ri'eir!'ente; nen %'! !rte foi "osse eOcl%si#! de !l&%' "!$s d! E%ro"!. E; e' se&%ndo l%&!r; o%#e

"er$odos e' -%e !l&%' o%tro "!$s -%e n0o ! In&l!terr! to'o% ! di!nteir! n! "oesi!. Por eOe'"lo2 nos Plti'os !nos do sJc%lo W8III e no "ri'eiro -%!rtel do WIW; o 'o#i'ento ro'Qntico cert!'ente do'ino% n! "oesi! in&les!. M!s; n! se&%nd! 'et!de do sJc%lo WIW; ! '!ior contri,%i/0o "!r! ! "oesi! foi feit! cert!'ente "el! 5<E Fr!n/!. RefiroA'e 7 tr!di/0o -%e se inici! co' 9!%del!ire e c%l'in! e' P!%l 8!lJr*. ArriscoA'e ! di.er -%e; se' ess! tr!di/0o fr!nces!; ! o,r! de tr(s "oet!s e' o%tr!s l$n&%!s e tr(s '%ito diferentes entre si refiroA'e ! V. 9. ]e!ts; ! R!iner M!ri! RilRe e; se "osso; ! 'i' 'es'o dificil'ente "oderi! ser conce,id!. E; "or co'"lic!d!s -%e seL!' ess!s infl%(nci!s literri!s; de#e'os le',r!r -%e 'es'o esse 'o#i'ento fr!nc(s de#e '%ito ! %' !'eric!no de ori&e' irl!ndes!) Ed&!r All!n Poe. E; 'es'o -%!ndo %' "!$s e %'! l$n&%! se so,ress!e' entre todos os o%tros; n0o "recis!'os !d'itir -%e os "oet!s ! -%e' se de#e ess! so,re"%L!n/! s0o necess!ri!'ente os '!iores "oet!s. 3 f!lei do 'o#i'ento ro'Qntico n! In&l!terr!. M!s; n!-%ele te'"o; 1oet e est!#! escre#endo. N0o con e/o %' "!dr0o "elo -%!l se "oss! 'edir ! &r!nde.! rel!ti#! de 1oet e e VordsXort co'o "oet!s; '!s ! o,r! tot!l de 1oet e te' %' !lc!nce -%e o tr!nsfor'! n%' o'e' '!ior. E nen %' "oet! in&l(s conte'"orQneo de VordsXort "ode ser co'"!r!do ! 1oet e. F%i le#!do ! o%tr! #erd!de i'"ort!nte so,re ! "oesi! n! E%ro"!. Isto J; -%e nen %'! n!/0o; nen %'! l$n&%!; teri! re!li.!do o -%e re!li.o%; se ! 'es'! !rte n0o ti#esse sido c%lti#!d! e' "!$ses #i.in os e e' l$n&%!s diferentes. N0o "ode'os entender %'! liter!t%r! e%ro"Ji! se' con ecer %' "o%co d!s o%tr!s. Z%!ndo eO!'in!'os ! istSri! d! "oesi! n! E%ro"!; desco,ri'os %'! tr!'! de infl%(nci!s tecid!s de l "!r! c e #iceA#ers!. Uo%#e ,ons "oet!s -%e n0o con eci!' o%tr! l$n&%! !lJ' d! s%! "rS"ri!; '!s 'es'o eles for!' s%,'etidos ! infl%(nci!s recol id!s e disse'in!d!s "or o%tros escritores entre se% "rS"rio "o#o. Or!; ! "ossi,ilid!de de c!d! liter!t%r! se reno#!r; de c!'in !r "!r! no#! !ti#id!de cri!dor!; de f!.er no#!s desco,ert!s no e'"re&o d!s "!l!#r!s; de"ende de d%!s cois!s. Pri'eiro; d! s%! c!"!cid!de de rece,er e !ssi'il!r infl%(nci!s de for!. Se&%ndo; de s%! c!"!cid!de de #olt!r !trs e !,eA 5>=

,er!rAse e' s%!s "rS"ri!s fontes. Z%!nto !o "ri'eiro c!so; -%!ndo os #rios "!$ses d! E%ro"! fore' isol!dos %' do o%tro; -%!ndo os "oet!s n0o '!is lere' -%!l-%er liter!t%r! ! n0o ser e' s%! "rS"ri! l$n&%!; ! "oesi! e' c!d! "!$s co' certe.! de#e deterior!rAse. Z%!nto !o se&%ndo; deseLo indicAlo de 'odo es"eci!l) -%e tod! liter!t%r! de#e ter !l&%'!s fontes -%e s0o "ec%li!r'ente s%!s; enr!i.!d!s "rof%nd!'ente e' s%! istSri!2 '!s t!',J'; e !o 'enos i&%!l'ente i'"ort!ntes; s0o !s fontes -%e te'os e' co'%') isto J; ! liter!t%r! de Ro'!; d! 1rJci! e de Isr!el. U %'! "er&%nt! -%e "oderi! ser feit! nest! !lt%r! e -%e de#eri! ter %'! res"ost!. O -%e di.er d!s infl%(nci!s de for! d! E%ro"!; d! &r!nde liter!t%r! d! Fsi!a N! liter!t%r! !sitic!; &r!nde "oesi!. U t!',J' "rof%nd! s!,edori! e %' "o%co de 'et!f$sic! '%ito dif$cil2 '!s; no 'o'ento; esto% interess!do !"en!s n! "oesi!. N0o ten o con eci'ento de -%!is-%er d!s l$n&%!s r!,e; "ers! o% c ines!. Te'"os !trs; est%dei !s !nti&!s l$n&%!s ind%s; e e',or! n!-%el! J"oc! esti#esse "rof%nd!'ente interess!do n! Filosofi!; t!',J' li %' "o%co de "oesi!2 e sei -%e 'in ! "oesi! re#el! ! infl%(nci! do "ens!'ento e d! sensi,ilid!de indi!nos. M!s; de 'odo &er!l; os "oet!s n0o s0o er%ditos orient!is e% 'es'o n%nc! f%i %' er%dito2 e ! infl%(nci! d! liter!t%r! orient!l so,re os "oet!s se d %s%!l'ente !tr!#Js de tr!d%/Kes. Z%e o%#e !l&%'! infl%(nci! d! "oesi! orient!l no Plti'o sJc%lo e 'eio J ine&#el) "!r! eOe'"lific!r !"en!s co' ! "oesi! in&les! e e' nosso te'"o; !s tr!d%/Kes "oJtic!s do c in(s feit!s "or E.r! Po%nd; e !s feit!s "or Art %r V!le*; "ro#!#el'ente for!' lid!s "or todo "oet! -%e escre#i! e' in&l(s. \ S,#io -%e; !tr!#Js de intJr"retes indi#id%!is; es"eci!l'ente dot!dos "!r! !"reci!r %'! c%lt%r! re'ot!; tod! liter!t%r! "ode infl%enci!r -%!l-%er o%tr!2 e enf!ti.o isso. Pois; -%!ndo f!lo d! %nid!de d! c%lt%r! e%ro"Ji!; n0o -%ero d!r ! i'"ress0o de -%e enc!ro ! c%lt%r! e%ro"Ji! co'o 5>5 !l&o isol!do de tod!s !s o%tr!s. As fronteir!s entre !s c%lt%r!s n0o s0o; e n0o "oderi!' ser; fec !d!s. M!s ! istSri! f!. %'! diferen/!. A-%eles "!$ses -%e t(' e' co'%' ! '!ior "!rte d! istSri!; s0o '!is i'"ort!ntes %' "!r! o o%tro; co' res"eito 7 s%! liter!t%r! f%t%r!. Te'os nossos clssicos co'%ns; d! 1rJci! e de Ro'!2 te'os %' clssico co'%' 'es'o e' noss!s #ri!s tr!d%/Kes d! 9$,li!.

O -%e e% disse d! "oesi!; !c o -%e J #erd!de t!',J' co' rel!/0o 7s o%tr!s !rtes. O "intor o% o co'"ositor t!l#e. &o.e de '!ior li,erd!de; n! 'edid! e' -%e n0o J li'it!do "or %'! l$n&%! "!rtic%l!r; f!l!d! !"en!s n%'! "!rte d! E%ro"!2 '!s n! "rtic! de tod! !rte !c o -%e encontr!'os os 'es'os tr(s ele'entos) ! tr!di/0o loc!l; ! tr!di/0o e%ro"Ji! co'%'; e ! infl%(nci! d! !rte de %' "!$s e%ro"e% so,re ! de o%tro. Coloco isso !"en!s co'o s%&est0o. De#o li'it!rA'e 7 !rte -%e con e/o %' "o%co. N! "oesi! "elo 'enos; nen %' "!$s "ode ser; de 'odo conse-Tente; !lt!'ente cri!ti#o "or %' "er$odo indefinido. C!d! "!$s de#e ter s%! J"oc! sec%ndri!; -%!ndo n0o ocorre nen %' no#o desen#ol#i'ento not#el) e !ssi' o centro de !ti#id!de se desloc!r "!r! c e "!r! l entre %' "!$s e o%tro. E n! "oesi! n0o eOiste ess! cois! de tot!l ori&in!lid!de; se' de#er n!d! !o "!ss!do. Se'"re -%e n!scer %' 8ir&$lio; %' D!nte; %' S !Res"e!re; %' 1oet e; todo o f%t%ro d! "oesi! e%ro"Ji! J !lter!do. N! J"oc! e' -%e #i#e %' &r!nde "oet!; cert!s cois!s s0o feit!s de %'! #e. "or tod!s e n0o "ode' ser re!li.!d!s no#!'ente2 '!s; "or o%tro l!do; todo &r!nde "oet! !crescent! !l&o !o '!teri!l co'"leOo co' -%e ser escrit! ! "oesi! f%t%r!. Esti#e f!l!ndo d! %nid!de d! c%lt%r! e%ro"Ji! t!l co'o J il%str!d! "el!s !rtes e; entre !s !rtes; "el! Pnic! de -%e esto% -%!lific!do ! f!l!r. N! "rSOi'! #e.; -%ero f!l!r d! %nid!de d! c%lt%r! e%ro"Ji! t!l co'o J il%str!d! "el!s idJi!s. Mencionei no in$cio -%e; no "er$odo entre !s d%!s &%err!s; f%i editor de %'! re#ist! tri'estr!l. MiA 5>4 n ! eO"eri(nci! nesse c!'"o; e 'in !s refleOKes so,re ele; "ro"orcion!r0o o "onto de "!rtid! "!r! ! 'in ! "rSOi'! "!lestr!. II E' 'in ! "ri'eir! "!lestr!; e% disse -%e f%ndei e editei; no "er$odo entre !s d%!s &%err!s; %'! re#ist! literri!. Mencionei isso e' "ri'eiro l%&!r co'o %'! de 'in !s -%!lific!/Kes "!r! f!l!r desse te'! &er!l. M!s t!',J' ! istSri! dess! re#ist! il%str! !l&%ns dos "ontos -%e -%ero ress!lt!r. Assi'; es"ero -%e; de"ois -%e l es ti#er dito !l&o so,re isso; os sen ores co'e/!r0o ! #er s%! rele#Qnci! !o te'! dess!s "!lestr!s.

Prod%.i o "ri'eiro nP'ero dess! re#ist! no o%tono de 5E44; e decidi !c!,!r co' el! co' o "ri'eiro nP'ero do !no de 5E<E. Assi'; os sen ores "ode' #er -%e s%! #id! co,ri% -%!se o 'es'o "er$odo -%e cost%'!'os c !'!r de !nos de "!.. EOceto d%r!nte %' "er$odo de seis 'eses; nos -%!is tentei ! eO"eri(nci! de "rod%.iAl! 'ens!l'ente; s%! "%,lic!/0o er! de -%!tro #e.es "or !no; Z%!ndo co'ecei ess! re#ist!; tin ! e' 'ente re%nir o -%e !#i! de 'el or no "ens!'ento e n! liter!t%r! no#os e' s%! J"oc!; de todos os "!$ses e%ro"e%s -%e tin !' !l&o "!r! contri,%ir "!r! o ,e' co'%'. N!t%r!l'ente; er! destin!d! "ri'!ri!'ente !os leitores in&leses; e "ort!nto tod!s !s col!,or!/Kes estr!n&eir!s tin !' de ser tr!d%.id!s "!r! o in&l(s. Pode ser -%e !L! %'! f%n/0o "!r! !s re#ist!s "%,lic!d!s e' d%!s o% '!is l$n&%!s; e e' dois o% '!is "!$ses !o 'es'o te'"o. M!s 'es'o ess!s re#ist!s; -%!ndo ,%sc!' col!,or!/Kes de tod! ! E%ro"!; de#e' conter !l&%'!s "e/!s de tr!d%/0o; se deseL!' ser lid!s "or todos. E n0o "ode' to'!r o l%&!r d!-%eles "eriSdicos -%e s0o "%,lic!dos e' c!d! "!$s e s0o diri&idos "rinci"!l'ente !os leitores d!-%ele 5>< "!$s. Assi'; 'in ! re#ist! er! %' "eriSdico in&l(s co'%'; !"en!s de !lc!nce intern!cion!l. Port!nto; "roc%rei "ri'eiro desco,rir onde est!#!' os 'el ores escritores; descon ecidos o% "o%co con ecidos for! de se% "rS"rio "!$s; c%L! o,r! 'erecesse %'! di#%l&!/0o '!is !'"l!. Se&%ndo; tentei est!,elecer rel!/Kes co' !-%eles "eriSdicos literrios no eOterior; c%Los o,Leti#os corres"ondi!' '!is o% 'enos !os 'e%s. Co'o eOe'"lo; "osso 'encion!r ! Nou,elle e,ue (ranaise Ment0o edit!d! "or 3!c-%es Ri#ihre; e '!is t!rde "or 3e!n P!%l !nL; ! New undschau; ! Neue +chwei1er undschau; ! e,ista de .ccidente n! Es"!n !; Il Con,e"no e o%tr!s n! Itli!. Ess!s li&!/Kes se desen#ol#er!' '%ito s!tisf!tori!'ente; e n0o foi "or c%l"! de nen %' dos editores interess!dos se el!s defin !r!' co' o te'"o. Aind! so% d! o"ini0o; #inte e tr(s !nos de"ois -%e co'ecei; e sete !nos de"ois -%e ter'inei; -%e ! eOist(nci! de t!l rede de re#ist!s inde"endentes; "elo 'enos %'! e' c!d! c!"it!l d! E%ro"!; J necessri! "!r! ! tr!ns'iss0o de idJi!s e torn!r "oss$#el ! circ%l!/0o d!s idJi!s en-%!nto est0o !ind! fresc!s. Os editores de t!is re#ist!s; e se "oss$#el os col!,or!dores '!is re&%l!res; de#eri!' con ecerAse %' !o o%tro "esso!l'ente; #isit!re'Ase %' !o o%tro; con#ers!re' entre si; e troc!re' idJi!s ness!s con#ers!s. E' -%!l-%er "eriSdico dess! n!t%re.!; J cl!ro; de#e !#er '%it! cois! -%e interess! so'ente !os leitores de s%! "rS"ri!

n!/0o e l$n&%!. M!s s%! coo"er!/0o esti'%l!ri!; contin%!'ente; ess! circ%l!/0o de infl%(nci! de "ens!'ento e sensi,ilid!de; entre n!/0o e n!/0o n! E%ro"!; -%e fertili.! e reno#! ! "!rtir do estr!n&eiro ! liter!t%r! de c!d! %' deles. E !tr!#Js de t!l coo"er!/0o; e d! !'i.!de entre o'ens de letr!s -%e d!$ decorre; e'er&ir0o 7 o"ini0o "P,lic! ess!s o,r!s de liter!t%r! -%e n0o t(' !"en!s si&nific!do loc!l; '!s !lc!nce e%ro"e%. Cont%do; o "onto "!rtic%l!r de 'in ! f!l! so,re 'e%s o,Leti#os; co' rel!/0o ! %'! re#ist! -%e est 5>> 'ort! sete !nos; J -%e no fi' eles fr!c!ss!r!'. E !tri,%o esse fr!c!sso "rinci"!l'ente !o fec !'ento &r!d!ti#o d!s fronteir!s 'ent!is d! E%ro"!. U'! es"Jcie de !%t!r-%i! c%lt%r!l se se&%i% ine#it!#el'ente 7 !%t!r-%i! econ:'ic! e "ol$tic!. Isso si'"les'ente n0o interro'"e% !s co'%nic!/Kes) !credito -%e ti#esse %' efeito entor"ecedor so,re ! !ti#id!de cri!ti#! dentro de c!d! "!$s. A doen/! !t!co% "ri'eir!'ente nossos !'i&os it!li!nos. E de"ois de 5E<< !s col!,or!/Kes !le'0s se torn!r!' c!d! #e. '!is dif$ceis. Al&%ns de nossos !'i&os 'orrer!'2 o%tros des!"!recer!'2 !l&%ns si'"les'ente silenci!r!'. Al&%ns "!rtir!' "!r! o estr!n&eiro; !rr!nc!dos de s%!s "rS"ri!s r!$.es c%lt%r!is. O Plti'o -%e encontr!'os e o Plti'o -%e "erde'os foi o &r!nde cr$tico e ,o' e%ro"e%; -%e f!lece% "o%cos 'eses !trs) T eodor U!ecRer. E; ! "!rtir de '%it! cois! escrit! e' !le'0o -%e #i n! dJc!d! de <=; "or !%tores !nterior'ente descon ecidos "!r! 'i'; for'ei ! o"ini0o de -%e os escritores !le'0es '!is no#os tin !' c!d! #e. 'enos ! di.er 7 E%ro"!2 -%e eles est!#!' c!d! #e. '!is di.endo o -%e "odi! ser entendido; se er! entendido de !l&%' 'odo; !"en!s n! Ale'!n !. O -%e !contece% n! Es"!n ! J '!is conf%so !ind!) o t%'%lto d! &%err! ci#il dificil'ente foi f!#or#el !o "ens!'ento e 7 liter!t%r! cri!ti#os2 e ! &%err! di#idi% e dis"erso%; -%!ndo n0o destr%i%; '%itos dos se%s escritores '!is c!"!.es. N! Fr!n/! !ind! ocorre% !ti#id!de intelect%!l li#re; '!s c!d! #e. '!is inco'od!d! e li'it!d! "or !nsied!des e "ressenti'entos "ol$ticos; e "el!s di#isKes intern!s -%e !s do'in!/Kes "ol$tic!s est!,elecer!'. A In&l!terr!; e',or! '!nifest!sse !l&%ns sinto'!s d! 'es'! doen/!; contin%o% !"!rente'ente int!ct!. M!s !c o -%e noss! liter!t%r! desse "er$odo sofre% d! restri/0o c!d! #e. '!ior ! se%s "rS"rios rec%rsos; ,e' co'o d! o,sess0o co' ! "ol$tic!.

Or!; o "ri'eiro co'entrio -%e de#o f!.er so,re ess! istSri! de %'! re#ist! literri! -%e !#i! fr!c!ss!do 5>6 cl!r!'ente e' se% "ro"Ssito; #rios !nos !ntes -%e os !conteci'entos ! le#!sse !o fi'; J esse. U'! "reoc%"!/0o %ni#ers!l co' ! "ol$tic! n0o %ne; di#ide. Une !-%eles "o#os "olitic!'ente "redis"ostos ! %' !cordo; !tr!#Js d!s fronteir!s d!s n!/Kes; contr! !l&%' o%tro &r%"o intern!cion!l -%e s%stent! o"iniKes contrri!s. M!s tende ! destr%ir ! %nid!de c%lt%r!l d! E%ro"!. The Criterion; er! esse o no'e d! re#ist! -%e editei; tin !; !c o e%; %' c!rter e coes0o definidos; e',or! se%s col!,or!dores fosse' o'ens -%e defendi!' !s '!is di#ers!s o"iniKes "ol$tic!s; soci!is e reli&ios!s. Ac o t!',J' -%e el! tin ! %'! con&eni!lid!de definid! co' os "eriSdicos estr!n&eiros co' os -%!is se !ssocio%. A -%est0o d!s o"iniKes "ol$tic!s; soci!is e reli&ios!s de %' escritor si'"les'ente n0o entro% e' nossos clc%los; o% nos de nossos cole&!s do eOterior. O -%e er! ! ,!se co'%'; t!nto e' c!s! co'o for!; n0o J fcil de definir. N!-%eles di!s er! desnecessrio for'%lAl!; !t%!l'ente; torn!A se i'"oss$#el for'%l!r. E% "oderi! di.er -%e er! %'! "reoc%"!/0o co'%' co' os '!is !ltos "!drKes t!nto de "ens!'ento -%!nto de eO"ress0o; -%e er! %'! c%riosid!de co'%' e %'! !,ert%r! d! 'ente ! idJi!s no#!s. As idJi!s co' -%e #oc( n0o concord!#!; !s o"iniKes -%e #oc( n0o "odi! !ceit!r; er!' t0o i'"ort!ntes "!r! #oc( -%!nto !-%el!s -%e #oc( !c !#! i'edi!t!'ente !ceit#eis. 8oc( eO!'in!#!A!s se' ostilid!de; e co' ! certe.! de -%e "odi! !"render co' el!s. E' o%tr!s "!l!#r!s; "od$!'os ter co'o certo %' interesse; %' "r!.er; e' idJi!s "or el!s 'es'!s; no li#re Lo&o d! inteli&(nci!. E !c o -%e t!',J'; entre os nossos "rinci"!is col!,or!dores e cole&!s; !#i! !l&o -%e n0o er! %'! cren/! s%stent!d! consciente'ente; '!s %'! "res%n/0o inconsciente. Al&o de -%e n%nc! se !#i! d%#id!do; e "ort!nto n0o !#i! necessid!de de er&%(Alo !o n$#el consciente de !fir'!/0o. Er! ! "res%n/0o de -%e eOisti! %'! fr!ternid!de intern!cion!l dos o'ens de letr!s; dentro d! E%ro"!) %' #e$c%lo -%e n0o 5>C s%,stit%i% !s le!ld!des reli&ios!s; !s le!ld!des n!cion!is e !s diferen/!s de filosofi! "ol$tic!; '!s er! "erfeit!'ente co'"!t$#el co' tod!s el!s. E o nosso ne&Scio er! n0o t!nto f!.er "re#!lecere' !l&%'!s idJi!s "!rtic%l!res; '!s '!nter ! !ti#id!de intelect%!l no se% n$#el '!is !lto.

N0o !c o -%e The Criterion; e' se%s fin!is; ten ! conse&%ido tot!l'ente so,re#i#er ! esse ide!l. Ac o -%e; nos Plti'os !nos; s%! tend(nci! foi refletir %' "onto de #ist! "!rtic%l!r; e' #e. de il%str!r %'! #!ried!de de o"iniKes nesse "l!no. M!s n0o !c o -%e isso se de#! inteir!'ente ! %'! f!l ! do editor) !c o -%e isso "ro#eio "!rci!l'ente d! "ress0o d!s circ%nstQnci!s de -%e f!lei. N0o -%ero !fir'!r -%e "ol$tic! e c%lt%r! n0o t(' n!d! ! #er %'! co' ! o%tr!. Se el!s "%desse' ser '!ntid!s tot!l'ente !f!st!d!s entre si; o "ro,le'! "oderi! ser '!is si'"les do -%e J. A estr%t%r! "ol$tic! de %'! n!/0o !fet! s%! c%lt%r! e; "or s%! #e.; J !fet!d! "or ess! c%lt%r!. M!s; oLe e' di!; te'os to'!do interesse de'!is "el! "ol$tic! intern! dos o%tros; e !o 'es'o te'"o te'os "o%co cont!to co' ! c%lt%r! dos o%tros. A conf%s0o entre c%lt%r! e "ol$tic! "ode cond%.ir ! d%!s dire/Kes diferentes. Pode torn!r %'! n!/0o intoler!nte ! tod! c%lt%r! -%e n0o seL! ! s%! "rS"ri!; de 'odo ! sentirAse i'"elid! ! !ni-%il!r; o% tr!nsfor'!r; tod! c%lt%r! e' to'o del!. U' erro d! Ale'!n ! itlerist! foi !d'itir -%e -%!l-%er o%tr! c%lt%r! -%e n0o ! &er'Qnic! fosse o% dec!dente o% ,r,!r!. Pon !'os %' fi' ! t!is "res%n/Kes. A o%tr! dire/0o ! -%e "ode le#!r ! conf%s0o entre c%lt%r! e "ol$tic! J e' f!#or de %' ide!l de %' Est!do '%ndi!l no -%!l !L!; no fi'; !"en!s %'! c%lt%r! '%ndi!l %nifor'e. N0o esto% critic!ndo !-%i -%!is-%er es-%e'!s de or&!ni.!/0o '%ndi!l. T!is es-%e'!s "ertence' !o "l!no d! en&en !ri!; d! in#en/0o de '-%in!s. As '-%in!s s0o necessri!s; "orJ' -%!nto '!is "erfeit! ! '-%in!; 'el or. M!s ! c%lt%r! J 5>D !l&o -%e de#e crescer2 n0o "ode'os constr%ir %' r#ore; "ode'os !"en!s "l!ntAl!; e c%id!r del!; e es"er!r -%e el! !'!d%re/! no se% de#ido te'"o2 e; -%!ndo esti#er crescid!; n0o de#e'os nos -%eiO!r se #oc( !c ! -%e de %'! ,olot! n!sce% %' c!r#!l o; e n0o %' ol'o. E %'! estr%t%r! "ol$tic! J; e' "!rte constr%/0o; e' "!rte cresci'ento2 e' "!rte '!-%in!ri!; e ! 'es'! '!-%in!ri!; se for ,o!; J i&%!l'ente ,o! "!r! todos os "o#os2 e e' "!rte cresci'ento co' e ! "!rtir d! c%lt%r! d! n!/0o; e nesse sentido diferente d! d!s o%tr!s n!/Kes. For! ! s!Pde d! c%lt%r! d! E%ro"! s0o necessri!s d%!s condi/Kes) -%e ! c%lt%r! de c!d! "!$s seL! Pnic!; e -%e !s c%lt%r!s diferentes recon e/!' se% rel!cion!'ento entre si; de 'odo -%e c!d! %'! seL! s%scet$#el de infl%(nci! d!s o%tr!s. E isso J "oss$#el "or-%e eOiste %' ele'ento co'%' n! c%lt%r! d! E%ro"!; %'! istSri! entrel!/!d! de

"ens!'ento e senti'ento e co'"ort!'ento; %' intercQ',io de !rtes e de idJi!s. E' 'in ! "rSOi'! "!lestr!; tent!rei definir esse ele'ento co'%' '!is estrit!'ente2 e !c o -%e ir eOi&ir -%e e% f!le %' "o%co '!is so,re o si&nific!do -%e confiro ! ess! "!l!#r! Gc%lt%r!H; -%e #en o %s!ndo co' t!nt! constQnci!. III Disse no fin!l de 'in ! se&%nd! "!lestr! -%e &ost!ri! de escl!recer %' "o%co '!is o -%e -%ero di.er -%!ndo %so o terno c%lt%r!. Co'o Gde'ocr!ci!H; J es se %' ter'o -%e "recis! n0o sS de defini/0o; co'o t!',J' de il%str!/0o; -%!se tod! #e. -%e o e'"re&!'os. E J necessrio escl!recer o -%e -%ere'os indic!r co' o ter'o Gc%lt%r!H; de 'odo -%e "ode'os ser cl!ros so,re ! distin/0o entre ! or&!ni.!/0o '!teri!l d! E%ro"! e o or&!nis'o es"irit%!l d! E%ro"!. Se o Plti'o 'orre; e' 5>@ t0o o -%e #oc( or&!ni.! n0o ser E%ro"!; '!s si'"les'ente %'! '!ss! de seres %'!nos -%e f!l!' #ri!s l$n&%!s diferentes. E n0o '!is !#er -%!l-%er L%stific!ti#! "!r! -%e contin%e' ! f!l!r diferentes l$n&%!s; "ois n0o '!is ter0o !l&o ! di.er -%e n0o "oss! ser dito i&%!l'ente ,e' e' -%!l-%er l$n&%!) e' s%'!; n0o '!is ter0o !l&o ! di.er e' "oesi!. 3 !fir'ei -%e n0o "ode !#er c%lt%r! Ge%ro"Ji!H se os #rios "!$ses esti#ere' isol!dos %ns dos o%tros) !crescento !&or! -%e n0o "ode !#er c%lt%r! e%ro"Ji! se esses "!$ses fore' red%.idos 7 identid!de. Necessit!'os de #!ried!de n! %nid!de) n0o ! %nid!de de or&!ni.!/0o; '!s ! %nid!de de n!t%re.!. Ent0o; Gc%lt%r!H si&nific! "!r! 'i' !ntes de t%do o -%e si&nific! "!r! os !ntro"Slo&os) o 'odo de #id! de %' "o#o "!rtic%l!r -%e #i#e L%nto n%' l%&!r. Ess! c%lt%r! torno%Ase #is$#el e' s%!s !rtes; e' se%s siste'!s soci!is; e' se%s ,itos e cost%'es; e' s%! reli&i0o. M!s ess!s cois!s !L%nt!d!s n0o constit%e' ! c%lt%r!; e',or! '%it!s #e.es f!le'os "or con#eni(nci! co'o se fosse'. Ess!s cois!s s0o si'"les'ente !s "!rtes e' -%e %'! c%lt%r! "ode ser !n!to'i.!d!; t!l co'o "ode s(Alo %' cor"o %'!no. M!s; !ssi' co'o %'

o'e' J !l&o '!is -%e %'! re%ni0o d!s #ri!s "!rtes constit%intes de se% cor"o; %'! c%lt%r! J '!is -%e ! re%ni0o de s%!s !rtes; cost%'es e cren/!s reli&ios!s. Ess!s cois!s tod!s !&e' %'! so,re ! o%tr!; e "!r! entender "len!'ente %'! #oc( te' de entender tod!s. Or!; n!t%r!l'ente c%lt%r!s s%"eriores e c%lt%r!s inferiores; e !s c%lt%r!s s%"eriores e' &er!l s0o distin&%id!s "or diferenci!/0o de f%n/0o; de 'odo ! se "oder f!l!r do estr!to d! socied!de 'enos c%lto e do '!is c%lto; e fin!l'ente "odeAse f!l!r de indi#$d%os co'o sendo eOce"cion!l'ente c%ltos. A c%lt%r! de %' !rtist! o% de %' filSsofo J distint! d! de %' 'ineiro o% do tr!,!l !dor r%r!l2 ! c%lt%r! de %' "oet! ser !l&o diferente d! de %' "ol$tico2 '!s; n%'! socied!de s!di!; ess!s s0o tod!s "!rtes d! 'es'! c%lt%r!2 e o !rtist!; o "oet!; o filSsofo; o "ol$tico e o 5>E tr!,!l !dor ter0o %'! c%lt%r! e' co'%'; -%e n0o "!rtil !' co' o%tr!s "esso!s d!s 'es'!s "rofissKes e' o%tros "!$ses. Or!; J S,#io -%e %'! %nid!de de c%lt%r! J !-%el! onde !s "esso!s #i#e' L%nt!s e f!l!' ! 'es'! l$n&%!) "or-%e f!l!r ! 'es'! l$n&%! si&nific! "ens!r e sentir; e ter e'o/Kes; de 'odo tot!l'ente diferente d!s "esso!s -%e %s!' %'! l$n&%! diferente. M!s !s c%lt%r!s de "o#os diferentes !fet!' %'! 7 o%tr!) no '%ndo do f%t%ro !fi&%r!Ase co'o se c!d! "!rte do '%ndo !fet!sse ! o%tr! "!rte. S%&eri !nterior'ente -%e !s c%lt%r!s dos "!$ses diferentes d! E%ro"!; no "!ss!do; tir!r!' &r!nde ,enef$cio d! infl%(nci! de %'! so,re ! o%tr!. S%&eri -%e ! c%lt%r! n!cion!l -%e se isol! de ,o' &r!do; o% ! c%lt%r! n!cion!l -%e J !f!st!d! d!s o%tr!s "or circ%nstQnci!s -%e n0o "ode control!r; sofre co' esse isol!'ento. T!',J'; -%e o "!$s -%e rece,e c%lt%r! do eOterior; se' ter !l&o ! d!r e' troc!; e o "!$s -%e o,Leti#! i'"or s%! c%lt%r! ! o%tro; se' !ceit!r !l&o e' reto'o; sofrer0o dess! f!lt! de reci"rocid!de. Cont%do; !l&%'! cois! '!is do -%e %'! troc! &er!l de infl%(nci!s c%lt%r!is. N0o se "ode ne' 'es'o tent!r co'erci!r de '!neir! i&%!l co' -%!l-%er o%tr! n!/0o) !#er %'!s -%e necessit!' do ti"o de 'erc!dori!s -%e #oc( "rod%.; '!is do -%e o%tr!s; e !#er %'!s -%e "rod%.e' !s 'erc!dori!s -%e #oc( 'es'o necessit!; e o%tr!s n0o "rod%.e'. Assi'; !s c%lt%r!s de "o#os de l$n&%!s diferentes "ode' se rel!cion!r '!is o% 'enos estrit!'ente) e 7s #e.es rel!cion!d!s t0o estrit!'ente -%e "ode'os di.er -%e t(' %'!

c%lt%r! co'%'. Or!; -%!ndo f!l!'os de Gc%lt%r! e%ro"Ji!H; referi'oAnos 7s identid!des -%e se "ode' desco,rir n!s #ri!s c%lt%r!s n!cion!is2 e n!t%r!l'ente 'es'o dentro d! E%ro"!; !l&%'!s c%lt%r!s est0o '!is estreit!'ente rel!cion!d!s do -%e o%tr!s. D! 'es'! for'!; %'! c%lt%r! dentro de %' &r%"o de c%lt%r!s "ode rel!cion!rAse de "erto; de l!dos diferentes; co' d%!s c%lt%r!s -%e n0o 56= est0o rel!cion!d!s entre si. Os 'e%s "ri'os n0o s0o todos "ri'os entre si; "ois !l&%ns s0o do l!do "!terno e o%tros do '!terno. Or!; !ssi' co'o rec%sei consider!r ! c%lt%r! d! E%ro"! si'"les'ente co'o ! so'! de inP'er!s c%lt%r!s n0oArel!cion!d!s n! 'es'! re!; rec%sei se"!r!r o '%ndo e' &r%"os c%lt%r!is tot!l'ente n0o !"!rent!dos2 rec%sei tr!/!r -%!l-%er lin ! !,sol%t! entre Leste e Oeste; entre E%ro"! e Fsi!. Cont%do; eOiste' certos !s"ectos co'%ns n! E%ro"!; -%e torn!' "oss$#el f!l!r de %'! c%lt%r! e%ro"Ji!. Z%!is s0o elesa A for/! "redo'in!nte n! cri!/0o de %'! c%lt%r! co'%' entre "o#os -%e t('; c!d! %'; s%! c%lt%r! distint! J ! reli&i0o. N0o co'et!'; "or f!#or; o erro; nest! !lt%r!; de !nteci"!r 'e% "ro"Ssito. Ess! n0o J %'! "!lestr! reli&ios!; e n0o esto% "roc%r!ndo con#erter nin&%J'. Esto% si'"les'ente !fir'!ndo %' f!to. N0o esto% t0o interess!do n! co'%n 0o dos !de"tos crist0os de oLe2 esto% f!l!ndo d! tr!di/0o co'%' do Cristi!nis'o -%e fe. d! E%ro"! o -%e el! J; e dos ele'entos c%lt%r!is co'%ns -%e esse Cristi!nis'o co'%' tro%Oe consi&o. Se ! Fsi! se con#ertesse !'!n 0 !o Cristi!nis'o; ne' "or isso se torn!ri! %'! "!rte d! E%ro"!. Foi no Cristi!nis'o -%e noss!s !rtes se desen#ol#er!'2 foi no Cristi!nis'o -%e !s leis d! E%ro"! for!' !rr!i&!d!s !tJ recente'ente. \ contr! o "!noAdeAf%ndo do Cristi!nis'o -%e todo o nosso "ens!'ento te' si&nific!/0o. U' indi#$d%o e%ro"e% "ode n0o !credit!r -%e ! FJ crist0 seL! #erd!deir!; e n0o o,st!nte o -%e ele di.; f!. e !&e ,rot!r tot!l'ente d! s%! er!n/! d! c%lt%r! crist0 e de"ender dess! c%lt%r! "!r! se% si&nific!do. So'ente %'! c%lt%r! crist0 "oderi! ter "rod%.ido %' 8olt!ire o% %' Niet.sc e. N0o creio -%e ! c%lt%r! d! E%ro"! "%desse so,re#i#er !o co'"leto des!"!reci'ento d! FJ crist0. E esto% con#encido disso; n0o !"en!s "or-%e e% 'es'o so% %' crist0o; '!s n! -%!lid!de de est%d!nte de ,iolo&i! soci!l. Se o Cristi!nis'o !nd!; tod! ! noss! c%lt%r! !nd!. Ent0o #oc( de#e co'e/!r doloros!'ente

565 de no#o; e n0o "ode !ss%'ir %'! no#! c%lt%r! LAfeit!. 8oc( te' de es"er!r -%e o c!"i' cres/! "!r! !li'ent!r ! o#el ! -%e d!r ! l0 d! -%!l ser feito se% no#o c!sco. 8oc( te' de !tr!#ess!r '%itos sJc%los de ,!r,rie. N0o #i#er$!'os "!r! #er ! no#! c%lt%r!; ne' t!'"o%co nossos t!t!r!netos) e se o conse&%$sse'os; nen %' de nSs seri! feli. nel!. Y noss! er!n/! crist0 de#e'os '%it!s cois!s !lJ' d! fJ reli&ios!. Por 'eio del! se&%i'os ! e#ol%/0o de noss!s !rtes; "or 'eio del! te'os noss! conce"/0o d! Lei ro'!n! -%e t!nto fe. "!r! 'old!r o M%ndo ocident!l; "or 'eio del! te'os nossos conceitos de 'or!lid!de "P,lic! e "ri#!d!. E "or 'eio del! te'os nossos "!drKes co'%ns de liter!t%r!; n!s liter!t%r!s d! 1rJci! e de Ro'!. O '%ndo ocident!l te' s%! %nid!de ness! er!n/!; no Cristi!nis'o e n!s !nti&!s ci#ili.!/Kes d! 1rJci!; de Ro'! e de Isr!el; ! "!rtir d!s -%!is; de#ido ! dois 'il !nos de Cristi!nis'o; deter'in!'os ! noss! descend(nci!. N0o deseLo el!,or!r esse "onto. O -%e e% -%ero di.er J -%e est! %nid!de nos ele'entos co'%ns d! c%lt%r!; e' '%it!s centPri!s; J o #erd!deiro #$nc%lo entre nSs. Nen %'! or&!ni.!/0o "ol$tic! e econ:'ic!; "or '!is ,o! #ont!de -%e el! eOiL!; "ode s%"rir o -%e ess! %nid!de c%lt%r!l d. Se dissi"!r'os o% Lo&!r'os for! nosso "!tri':nio co'%' de c%lt%r!; ent0o tod! ! or&!ni.!/0o e "l!neL!'ento d!s 'entes '!is en&en os!s n0o nos !L%d!r; o% nos coloc!r '!is L%ntos. A %nid!de d! c%lt%r!; e' co'"!r!/0o co' ! %nid!de d! or&!ni.!/0o "ol$tic!; n0o eOi&e de nSs todos -%e ten !'os !"en!s %'! le!ld!de) isso si&nific! -%e !#er %'! #!ried!de de le!ld!des. \ err!do -%e o Pnico de#er do indi#$d%o seL! "!r! co' o Est!do2 J f!ntstico !fir'!r -%e o de#er s%"re'o de todo indi#$d%o seL! "!r! co' %' S%"erAEst!do. D!rei %' eOe'"lo do -%e -%ero di.er -%!ndo f!lo n%'! #!ried!de de le!ld!des. Nen %'! %ni#ersid!de de#e ser si'"les'ente %'! instit%i/0o n!cion!l; 'es'o -%e seL! '!ntid! "el! n!/0o. As 564 %ni#ersid!des d! E%ro"! de#eri!' ter se%s ide!is co'%ns; de#eri!' ter s%!s o,ri&!/Kes %'! "!r! co' ! o%tr!. De#eri!' ser inde"endentes dos &o#ernos dos "!$ses nos -%!is se sit%!'. N0o de#eri!' ser instit%i/Kes "!r! o trein!'ento de %'! ,%rocr!ci! eficiente; o% "!r! e-%i"!r cientist!s ! "odere' o,ter o 'el or de cientist!s estr!n&eiros2 de#eri!' si&nific!r ! "reser#!/0o do

!"rendi.!do; ! ,%sc! d! #erd!de e; n! 'edid! e' -%e os o'ens s0o c!"!.es disso; o !lc!nce d! s!,edori!. U '%ito '!is cois! -%e &ost!ri! de di.er ness! Plti'! "!lestr!; '!s !&or! de#o ser ,re#e. Me% Plti'o !"elo J !os o'ens de letr!s d! E%ro"!; -%e t(' %'! res"ons!,ilid!de es"eci!l "el! "reser#!/0o e tr!ns'iss0o de noss! c%lt%r! co'%'. Pode'os s%stent!r o"iniKes "ol$tic!s '%ito diferentes; noss! res"ons!,ilid!de co'%' J "reser#!r noss! c%lt%r! co'%' d! cont!'in!/0o "or infl%(nci!s "ol$tic!s. N0o J %'! -%est0o de senti'ento) n0o i'"ort! t!nto se &ost!'os %' do o%tro; o% lo%#!'os os escritos %' do o%tro. O -%e i'"ort! J -%e recon e/!'os nosso rel!cion!'ento e de"end(nci! 'Pt%! entre nSs. O -%e i'"ort! J ! noss! inc!"!cid!de; se' ! !L%d! %' do o%tro; de "rod%.ir ess!s eOcelentes o,r!s -%e !ssin!l!' %'! ci#ili.!/0o s%"erior. N0o "ode'os; no 'o'ento; '!nter '%it! co'%nic!/0o entre nSs. N0o "ode'os #isit!r %' !o o%tro co'o indi#$d%os "ri#!dos2 se #i!L!'os de -%!l-%er 'odo; sS "ode'os f!.(Alo !tr!#Js dos or&!nis'os do &o#erno e co' o,ri&!/Kes ofici!is. M!s "ode'os !o 'enos tent!r s!l#!r !l&%'! cois! desses ,ens dSs -%!is so'os os "roc%r!dores co'%ns) o le&!do d! 1rJci!; de Ro'! e de Isr!el; e o le&!do d! E%ro"! nesses Plti'os 4=== !nos. N%' '%ndo -%e #i% t!nt! de#!st!/0o '!teri!l co'o o nosso; ess!s "osses es"irit%!is t!',J' est0o e' i'inente "eri&o. 56< FIM DO LI8RO

Você também pode gostar