Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Márcio Thamos)
O V Í D I O (43 a. C. – 17 d. C.)
Metamorfoses, X, 1-82
[Orfeu desce ao reino de Plutão a fim de resgatar Eurídice]
Vestido com seu manto de açafrão, Inde per inmensum croceo velatus amictu
de lá do éter imenso Himeneu desce Aethera digreditur Ciconumque Hymenaeus ad oras
do cortejo das Náiades seguida, Perque leues populos simulacraque functa sepulcro
cai morta pelos dentes de uma víbora 15 Persephonen adiit inamoenaque regna tenentem
Vmbrarum dominum pulsisque ad carmina neruis
15 que no pé delicado se lhe encravam.
Sic ait: «O positi sub terra numina mundi,
Depois de lamentar-se muito aos céus,
In quem reccidimus, quicquid mortale creamur;
vem à porta tenária e, decidido,
Si licet et falsi positis ambagibus oris
desce o vate do Ródope ao Estige,
20 Vera loqui sinitis, non huc, ut opaca uiderem
a fim de comover até as sombras. Tartara, descendi, nec uti uillosa colubris
20 Por entre a tênue multidão de espectros, Terna Medusaei uincirem guttura monstri;
caminha até Perséfone e o senhor Causa uiae coniunx, in quam calcata uenenum
que impera no inameno reino umbroso. Vipera diffudit crescentesque abstulit annos.
Tocando a lira enquanto canta, diz:
“Ó deuses deste mundo subterrâneo,
25 no qual há-de cair todo mortal,
se não levais a mal que assim vos fale
sem falsos circunlóquios a verdade,
não venho para ver o escuro Tártaro
nem para acorrentar as três gargantas
30 do monstro meduseu, pêlo de cobra.
Minha esposa é o motivo da viagem:
pisada víbora instilou-lhe o fel
e arrebatou-lhe a vida à flor da idade.
1
OVÍDIO. Metamorfoses, X, 1-82 (Trad. Márcio Thamos)
Quisera então vencer a dor mas, não, 25 Posse pati uolui nec me temptasse negabo;
35 venceu-me Amor, um deus bem conhecido Vicit Amor. Supera deus hic bene notus in ora est;
nos reinos lá de cima, aqui não sei. An sit et hic, dubito; sed et hic tamen auguror esse;
Famaque si ueteris non est mentita rapinae,
Mas mesmo aqui suponho que o conheçam,
Vos quoque iunxit Amor. Per ego haec loca plena timoris,
pois, se a fama do antigo rapto é certa,
30 Per Chaos hoc ingens uastique silentia regni,
a vós também outrora Amor uniu.
Eurydices, oro, properata retexite fata.
40 Por estes ermos plenos de temores,
Omnia debentur uobis, paulumque morati
por este ingente Caos e pelo vasto Serius aut citius sedem properamus ad unam.
silêncio deste reino, eu vos suplico: Tendimus huc omnes, haec est domus ultima uosque
retecei o veloz fado de Eurídice! 35 Humani generis longissima regna tenetis.
Tudo a vós se destina e, cedo ou tarde, Haec quoque, cum iustos matura peregerit annos,
45 a um único lugar nos recolhemos: Iuris erit uestri; pro munere poscimus usum.
para cá sem demora todos vêm. Quod si fata negant ueniam pro coniuge, certum est
Esta é a nossa morada derradeira, Nolle redire mihi; leto gaudete duorum.»
40 Talia dicentem neruosque ad uerba mouentem
e sois portanto vós que possuís
Exsangues flebant animae; nec Tantalus undam
da humana raça o mais longo domínio.
Captauit refugam stupuitque Ixionis orbis,
50 Eurídice também, quando, madura,
Nec carpsere iecur uolucres urnisque uacarunt
seus justos anos já tiver vivido,
Belides inque tuo sedisti, Sisyphe, saxo.
há-de ser por direito sempre vossa,
e eu não vos peço mais do que preciso.
Se à esposa tal favor negam-me os fados,
55 é certo que eu não queira mais voltar:
ah, com a morte dos dois, regozijai-vos!”
Assim ele dizia ao som da lira,
e, embora exangues, almas soluçavam;
d’água que foge Tântalo esqueceu-se,
60 parou sem mais a roda de Ixião,
não devoraram vísceras as aves,
as Bélides livraram-se dos jarros,
e, Sísifo, sentaste em teu rochedo.
2
OVÍDIO. Metamorfoses, X, 1-82 (Trad. Márcio Thamos)
Conta-se que, vencidas pelo canto, 45 Tunc primum lacrimis uictarum carmine fama est
pela primeira vez as próprias faces. Sustinet oranti, nec qui regit ima, negare
Eurydicenque uocant; umbras erat illa recentes
Nem a real consorte nem aquele
Inter et incessit passu de uulnere tardo.
que rege as profundezas são capazes
50 Hanc simul et legem Rhodopeius accipit Orpheus,
de ao súplice negar: chamam Eurídice.
Ne flectat retro sua lumina, donec Auernas
70 Estando ela entre as sombras novas, vem,
Exierit ualles; aut irrita dona futura.
por causa da ferida, a passo lento. Carpitur accliuis per muta silentia trames,
Orfeu recebe a esposa e junto a ordem Arduus, obscurus, caligine densus opaca.
de não voltar os olhos para trás 55 Nec procul afuerunt telluris margine summae;
enquanto não deixar do Averno os vales Hic, ne deficeret metuens auidusque uidendi,
75 – ou de nada o favor lhe serviria. Flexit amans oculos et protinus illa relapsa est;
3
OVÍDIO. Metamorfoses, X, 1-82 (Trad. Márcio Thamos)
Ao ver morrer a esposa novamente, Non aliter stupuit gemina nece coniugis Orpheus
Orfeu ficou parado como aquele 65 Quam tria qui timidus, medio portante catenas,
que viu, temendo, o cão de três cabeças Colla canis uidit, quem non pauor ante reliquit
Quam natura prior, saxo per corpus oborto;
com o pescoço do meio acorrentado,
Quique in se crimen traxit uoluitque uideri
95 a quem o espanto não deixou senão
Olenos esse nocens, tuque, o confisa figurae,
depois que a natureza o abandonasse,
70 Infelix Lethaea, tuae, iunctissima quondam
tendo em rochedo o corpo transformado;
Pectora, nunc lapides, quos umida sustinet Ide.
ou como o que acusou-se e quis a culpa,
Orantem frustraque iterum transire uolentem
ó Óleno, sem tê-la, e tu, Letéia, Portitor arcuerat; septem tamen ille diebus
100 que, infeliz, confiaste em ser tão bela Squalidus in ripa Cereris sine munere sedit;
– dois corações outrora inseparáveis, 75 Cura dolorque animi lacrimaeque alimenta fuere.
agora pedras sobre o úmido Ida. Esse deos Erebi crudeles questus, in altam
O barqueiro repele o que lhe pede Se recipit Rhodopen pulsumque aquilonibus Haemum.
Confira também:
<https://sites.google.com/site/marciothamos/home/artigos/hexametro-decassilabo>