Você está na página 1de 202

See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/266897088

Plantas Vasculares do Paraná

Book · October 2014

CITATIONS READS

21 2,630

6 authors, including:

Miriam Kaehler Renato Goldenberg


Universidade Federal do Paraná Universidade Federal do Paraná
21 PUBLICATIONS   213 CITATIONS    256 PUBLICATIONS   3,586 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Paulo Labiak Ana Odete Santos Vieira


Universidade Federal do Paraná Universidade Estadual de Londrina
123 PUBLICATIONS   2,574 CITATIONS    35 PUBLICATIONS   470 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

Studies of grammitid ferns View project

Flora do Brasil 2020 View project

All content following this page was uploaded by Paulo Labiak on 12 April 2018.

The user has requested enhancement of the downloaded file.


Plantas vasculares
do Paraná

Miriam Kaehler
Renato Goldenberg
Paulo Henrique Labiak Evangelista
Osmar dos Santos Ribas
Ana Odete Santos Vieira
Gerdt Guenther Hatschbach
Plantas vasculares
do Paraná
Editores
Miriam Kaehler
Renato Goldenberg
Paulo Henrique Labiak Evangelista
Osmar dos Santos Ribas
Ana Odete Santos Vieira
Gerdt Guenther Hatschbach

Comissão Organizadora da Flora do Paraná


Ana Odete Santos Vieira (UEL), Armando Carlos Cervi (UFPR), Eraldo Barboza
(MBM), Gerdt Guenther Hatschbach (MBM), Joel Morais da Silva (MBM),
José Eduardo Ribeiro (UEL), José Tadeu Weidlich Motta (MBM), Juarez
Cordeiro (MBM), Livia Temponi (UNIOESTE), Marcelo Galeazi Caxambu
(UTFPR), Maria Conceição de Souza (UEM), Miriam Kaehler (UFPR), Osmar
dos Santos Ribas (MBM), Paulo Henrique Labiak Evangelista (UFPR), Renato
Goldenberg (UFPR), Rosangela Capuano Tardivo (UEPG)

Apoio Realização

Curitiba, Paraná, Brasil


2014
© Universidade Federal do Paraná, 2014.

Capa. Ilustração em aquarela, por Diana Carneiro.

Catalogação da Fonte: Biblioteca de Ciências Biológicas, Sistema


de Bibliotecas, UFPR

Plantas vasculares do Paraná / edição Miriam Kaehler... et al. –


Curitiba: Departamento de Botânica, 2014.
198 f.

ISBN: 978-85-67809-00-7

1. Plantas vasculares 2. Botânica - Paraná I. Kaehler,


Miriam II. Goldenberg, Renato III. Evangelista, Paulo
Henrique Labiak IV. Ribas, Osmar dos Santos V. Vieira,
Ana Odete Santos. VI. Hatschbach, Gerdt Guenther
VII. Universidade Federal do Paraná. Setor de Ciências
Biológicas. Departamento de Botânica.

CDD (20. ed.) 581.9816


CDU 581.9 (816.2)

Karolayne Costa Rodrigues de Lima, CRB 9/1638


Sumário
In Memoriam, vi
Apresentação, vii
Especialistas que contribuíram para a lista, viii

Introdução, 1
Aspectos fitogeográficos do Paraná, 7
Esboço biográfico dos principais coletores, 23
Lista das plantas vasculares do Paraná, 43

Samambaias e Licófitas, 43 Saccolomataceae, 53 Apocynaceae, 68


Anemiaceae, 45 Salviniaceae, 53 Apodanthaceae, 71
Aspleniaceae, 45 Schizaeaceae, 54 Aquifoliaceae, 71
Athyriaceae, 45 Selaginellaceae, 54 Araceae, 71
Blechnaceae, 46 Tectariaceae, 54 Araliaceae, 72
Culcitaceae, 46 Thelypteridaceae, 54 Arecaceae, 73
Cyatheaceae, 46 Aristolochiaceae, 73
Dennstaedtiaceae, 46 Gimnospermas, 57 Asparagaceae, 74
Dicksoniaceae, 47 Araucariaceae, 59 Asteraceae, 75
Dryopteridaceae, 47 Cupressaceae, 59 Balanophoraceae, 87
Equisetaceae, 48 Cycadaceae, 59 Balsaminaceae, 87
Gleicheniaceae, 48 Gingkoaceae, 59 Basellaceae, 88
Hemidictyaceae, 48 Pinaceae, 59 Begoniaceae, 88
Hymenophyllaceae, 48 Podocarpaceae, 59 Berberidaceae, 88
Hypodematiaceae, 49 Taxodiaceae, 59 Betulaceae, 88
Lindsaeaceae, 49 Bignoniaceae, 89
Lomariopsidaceae, 49 Angiospermas, 61 Bixaceae, 90
Lophosoriaceae, 49 Acanthaceae, 63 Boraginaceae, 90
Lycopodiaceae, 49 Achatocarpaceae, 64 Brassicaceae, 91
Lygodiaceae, 50 Actinidiaceae, 64 Bromeliaceae, 92
Marattiaceae, 50 Adoxaceae, 64 Burmaniaceae, 93
Marsileaceae, 50 Aizoaceae, 64 Burseraceae, 94
Nephrolepidaceae, 50 Alismataceae, 64 Cabombaceae, 94
Oleandraceae, 50 Alstroemeriaceae, 64 Cactaceae, 94
Ophioglossaceae, 50 Altingiaceae, 65 Calceolariaceae, 96
Osmundaceae, 51 Amaranthaceae, 65 Calophyllaceae, 95
Plagiogyriaceae, 51 Amaryllidaceae, 66 Calyceraceae, 95
Polypodiaceae, 51 Anacardiaceae, 67 Campanulaceae, 95
Psilotaceae, 52 Annonaceae, 67 Cannabaceae, 95
Pteridaceae, 52 Apiaceae, 67 Cannaceae, 96
iv | Sumário

Cannellaceae, 96 Geraniaceae, 121 Molluginaceae, 139


Capparaceae, 96 Gesneriaceae, 121 Monimiaceae, 139
Caprifoliaceae, 96 Goodeniaceae, 122 Moraceae, 139
Cardiopteridaceae, 96 Griseliniaceae, 122 Moringaceae, 140
Caricaceae, 97 Gunneraceae, 122 Musaceae, 140
Caryocaraceae, 97 Haloragaceae, 123 Mutingiaceae, 140
Caryophyllaceae, 97 Heliconiaceae, 123 Myristicaceae, 140
Casuarinaceae, 97 Humiriaceae, 123 Myrtaceae, 140
Celastraceae, 97 Hydrangeaceae, 123 Nyctaginaceae, 144
Ceratophyllaceae, 98 Hydrocharitaceae, 123 Nymphaeaceae, 144
Chloranthaceae, 98 Hydroleaceae, 123 Ochnaceae, 145
Chrysobalanaceae, 98 Hypericaceae, 123 Olacaceae, 145
Cistaceae, 98 Hypoxidaceae, 124 Oleaceae, 145
Clethraceae, 98 Iridaceae, 124 Onagraceae, 145
Clusiaceae, 98 Juglandaceae, 125 Opiliaceae, 146
Combretaceae, 99 Juncaceae, 125 Orchidaceae, 146
Commelinaceae, 99 Juncaginaceae, 125 Orobanchaceae, 156
Connaraceae, 99 Lacistemataceae, 125 Oxalidaceae, 157
Convolvulaceae, 99 Lamiaceae, 125 Papaveraceae, 157
Cornaceae, 101 Lauraceae, 127 Passifloraceae, 157
Costaceae, 101 Lecythidaceae, 129 Paulowniaceae, 158
Crassulaceae, 101 Lentibulariaceae, 129 Pedaliaceae, 158
Cucurbitaceae, 101 Liliaceae, 129 Pentaphylacaceae,
Cunoniaceae, 102 Limnocharitaceae, 129 158
Cyclanthaceae, 102 Linaceae, 129 Peraceae, 158
Cyperaceae, 103 Linderniaceae, 129 Phyllanthaceae, 158
Dilleniaceae, 106 Loasaceae, 129 Phytolaccaceae, 158
Dioscoreaceae, 106 Loganiaceae, 130 Picramniaceae, 159
Droseraceae, 107 Loranthaceae, 130 Piperaceae, 159
Ebenaceae, 107 Lythraceae, 130 Pittosporaceae, 161
Elaeocarpaceae, 107 Magnoliaceae, 131 Plantaginaceae, 161
Elatinaceae, 107 Malpighiaceae, 131 Platanaceae, 161
Eleagnaceae, 107 Malvaceae, 133 Plumbaginaceae,
Ericaceae, 108 Marantaceae, 135 161
Eriocaulaceae, 108 Marcgraviaceae, 136 Poaceae, 162
Erythroxylaceae, 108 Martyniaceae, 136 Podostemaceae, 170
Escalloniaceae, 109 Mayacaceae, 136 Polemoniaceae, 170
Euphorbiaceae, 109 Melastomataceae, 136 Polygalaceae, 170
Fabaceae, 112 Meliaceae, 138 Polygonaceae, 171
Fagaceae, 121 Menispermaceae, 138 Pontederiaceae, 172
Gentianaceae, 121 Menyanthaceae, 138 Portulacaceae, 172
Sumário |v

Potamogetonaceae, Sapindaceae, 180 Thymelaeaceae, 186


172 Sapotaceae, 181 Trigoniaceae, 186
Primulaceae, 172 Sarraceniaceae, 181 Tropaeolaceae, 186
Proteaceae, 173 Schlegeliaceae, 181 Turneraceae, 186
Quiinaceae, 173 Schoepfiaceae, 182 Typhaceae, 186
Quillajaceae, 173 Scrophulariaceae, 182 Urticaceae, 186
Ranunculaceae, 173 Simaroubaceae, 182 Verbenaceae, 187
Rhamnaceae, 173 Siparunaceae, 182 Violaceae, 188
Rhizophoraceae, 174 Smilacaceae, 182 Vitaceae, 188
Rosaceae, 174 Solanaceae, 182 Vivianiaceae, 189
Rubiaceae, 174 Strelitziaceae, 185 Vochysiaceae, 189
Ruppiaceae, 178 Styracaceae, 185 Winteraceae, 189
Rutaceae, 178 Symplocaceae, 185 Xanthorrhoeaceae,
Sabiaceae, 179 Theaceae, 185 189
Salicaceae, 179 Theophrastaceae, 186 Xyridaceae, 189
Santalaceae, 179 Thismiaceae, 185 Zingiberaceae, 190
In Memoriam
Este livro é em homenagem ao Dr. Gerdt Guenther Hatschbach
(1923–2013) que, infelizmente, não teve a oportunidade de
vê-lo concluído. Seu trabalho fez do Paraná um dos estados
no Brasil com a flora mais bem conhecida e, sem dúvida, o
destaca entre os botânicos mais importantes do país.
(Foto por Sonia Mara Ferraz de Oliveira)
Apresentação

Catalogar a diversidade da flora brasileira é um dos grandes desafios de


parte dos taxonomistas que atuam hoje no país. Além da curiosidade nata
desses cientistas em conhecer as espécies que nos cercam, o resultado deste
trabalho de catalogação é fundamental para que possamos lutar contra a
perda constante desta biodiversidade, atualmente mais alarmante do que
em qualquer outro momento da história do Brasil.
Com a organização do Catálogo da Flora e dos Fungos do Brasil,
publicado em 2010, muitos pesquisadores que planejavam publicar as listas
de espécies dos estados onde trabalham receberam um estímulo a mais, pois,
como era de se esperar, a obra de 2010 não foi suficientemente completa
para cada uma das Unidades da Federação. Assim, é uma grande satisfação
ver a primeira listagem completa das espécies de plantas vasculares do
Paraná sendo publicada, ampliando e melhorando a qualidade dos dados
sobre a flora deste estado.
Esta obra traz 6.524 espécies de plantas vasculares nativas, com
um acréscimo de 836 espécies àquelas registras na referida publicação de
2010. Isto demonstra que trabalhos regionais devem ser estimulados para
complementarem o entendimento sobre a real distribuição geográfica das
espécies no Brasil, bem como seu estado de conservação nos diferentes
estados e biomas. Estratégias para conservação devem ser estabelecidas
em diferentes escalas e o conhecimento regional sobre as espécies, as
populações e as ameaças são importantes para que as tomadas de decisões
sejam compatíveis com a realidade local.
São apresentadas também informações sobre aspectos
fitogeográficos e sobre os estudiosos que coletaram no Paraná. Assim, se
evidencia que o conhecimento aqui reunido é fruto do trabalho de muitas
gerações de naturalistas, botânicos e curadores. Todo este conhecimento
acumulado e guardado nos acervos possuía muitas incongruências, por
exemplo, de nomes, localidades de coleta e grafia, que exigiu esforço de 63
taxonomistas juntamente com os organizadores do livro, de modo a se ter
uma lista com elevada qualidade.
Espero que esta obra ajude no desafio de preservar os últimos
remanescentes de vegetação nativa e na conservação da biodiversidade do
Paraná, garantindo um desenvolvimento sustentável para toda sociedade.

Rafaela Campostrini Forzza


Jardim Botânico do Rio de Janeiro
Especialistas que contribuíram para a lista

Alessandra dos Santos – IBT Júlio A. Lombardi – UNESP


Ana Odete Santos Vieira – UEL Lidyanne Y. Saleme Aona – UFRB
André M. Araújo Amorim – UESC Lívia Godinho Temponi – UNIOESTE
André Luiz Gaglioti – IBT Lucas K. Hinoshita – UFPR
André Soller – UFPR Lúcia Garcez Lohmann – USP
Angela M. S. da Fonseca Vaz – Marcelo Leandro Brotto – MBM
IBGE/ JBRJ Márcia Carla Ribeiro da Silva – UFV
Aristônio Magalhães Teles – UFG Marco Pellegrini – UFRB
Armando Carlos Cervi – UFPR Marcos Sobral – UFSJ
Benoit Loeuille – USP Maria E. Múlgura - Darwinión
Christian Linck da Luz – ULBRA Maria Fernanda Calió – USP
Cíntia Kameyama - IBt Maria S. Marchioretto – UNISINOS
Cíntia Luíza da Silva-Luz – USP Mariana Machado Saavedra – UFRJ
Cláudio A. Mondin – PUC-RS Marli Pires Morim – JBRJ
Dennis P. Saridakis – UFPR Michel J. Ferreira de Barros – UFRS
Eduardo D. Lozano – UFPR Milton Groppo – USP
Élide Pereira dos Santos – UFPR Miriam Kaehler – UFPR
Elizabeth de A. Schwarz – UFPR Nataly O’leary - Darwinion
Elnatan Bezerra de Souza – UVA Osmar dos Santos Ribas – MBM
Elsie Franklin Guimarães – JBRJ Paulo H. Labiak Evangelista – UFPR
Elvia Rodrigues de Souza – UEFS Paulo Takeo Sano – USP
Eric de Camargo Smidt – UFPR Pedro Fiaschi – UFSC
Erik Koehnen – Universidade de Rafael Felipe de Almeida – UEFS
Zurique, Suiça Rafael Trevisan – UFSC
Fátima Regina G. Salimena – UFJF Renato de Mello-Silva – USP
Felipe Rosseto – UEL Renato Goldenberg – UFPR
Flavia Cristina Pinto Garcia – UFV Rosângela Capuano Tardivo – UEPG
Gustavo Heiden – EMBRAPA-RS Rosangela Simão Bianchini – IBT
Haroldo C. de Lima – JBRJ Roseli L. da Costa Bortoluzzi – UESC
Jenifer de Carvalho Lopes – USP Sergio Romaniuc Neto – IBT
Jimi Nakajima – UFU Silvana A. Pires de Godoy – USP
João Ricardo Vieira Iganci – UFSC Verônica A. Thode - USP
João Luiz M. Aranha Filho – UFOP Vinicius Castro Souza – USP
Jomar G. Jardim – UFRN Vitor F. O. de Miranda – UNESP
José E. L. da Silva Ribeiro – UEL William Antonio Rodrigues – UFPR
José Fernandes Martins – UFV
José Floriano B. Pastore – UEFS
José Iranildo M. de Melo – UEPB
José Rubens Pirani – USP
Juliana Lovo – USP
Julie H. Antoinette Dutilh – UEC
Introdução

Longe de ser uma compilação pura e simples, esta obra reúne informações
adquiridas ao longo de séculos, fruto do esforço de diversos naturalistas
e botânicos que realizaram coletas no Paraná. Toda a informação aqui
apresentada está necessariamente baseada em materiais depositados em
herbários do Brasil e do exterior. Portanto, é de se esperar que muitas
espécies, especialmente as cultivadas ou de difícil herborização, não estejam
presentes nesta lista.
A motivação maior para esta mobilização é responder a uma
pergunta simples: quantas e quais são as plantas que ocorrem no Estado?
Em uma época em que tanto se fala sobre biodiversidade, é decepcionante
constatarmos que tão pouco sabemos sobre as plantas que medram em
nossos quintais, parques, florestas e campos.
Outra motivação tem um sentido conservacionista: ao longo das
últimas décadas a cobertura vegetal do Estado sofreu – e ainda vem sofrendo –
uma transformação muito drástica. À exceção de localidades de difícil acesso,
e de um pequeno número de áreas protegidas por particulares ou unidades
de conservação, grande parte do Estado teve a vegetação nativa substituída
por culturas ou pastagens. Em qual medida esta destruição vem causando
extinções é quase impossível de se precisar mas, certamente, corremos o
risco de destruir boa parte de nossa flora antes mesmo que saibamos quais
plantas tínhamos e, em certa medida, para que elas serviriam.
A publicação da Flora do Paraná é um sonho antigo da comunidade
botânica paranaense. Após o lançamento da compilação de Angely (1965),
várias iniciativas tiveram como objetivo sistematizar e coordenar um
trabalho conjunto. Concomitantemente, iniciativas individuais de diversos
pesquisadores e alunos de graduação e pós-graduação, de várias instituições,
fizeram com que fosse incorporado, pouco a pouco, mais conhecimento
sobre cada porção da flora paranaense.
Em 22 de novembro de 2001 foi realizada uma reunião, durante
o “VI Encontro Regional de Botânicos do Paraná e Santa Catarina”, sob a
égide da Sociedade Botânica do Brasil, onde um plano de ação começou a
ser traçado, culminando com a publicação deste livro. Desde então foram
pleiteados recursos junto às várias instituições de fomento, públicas e
privadas, os quais foram utilizados para coletas, aquisição de equipamento e
digitalização dos dados das coleções, manutenção dos herbários e apoio para
visitas técnicas de especialistas para revisão das identificações dos espécimes
pertencentes às famílias mais diversas e complexas taxonomicamente.
Além da lista, este livro apresenta também um breve esboço
fitogeográfico que, de forma sucinta, descreve as principais fitofisionomias

- Plantas vasculares do Paraná -


2| Introdução

do Paraná e suas relações com o clima, relevo e histórico da região. Menção é


também feita aos principais coletores que atuaram no estado, com um breve
resumo da contribuição de cada um ao conhecimento da Flora do Paraná.
Estes personagens são importantes não apenas para o conhecimento de
nossa biodiversidade, mas também por trazerem relatos e descrições que
em muito nos auxiliam a entender a história do Paraná.
Cabe ressaltar que este livro está longe de ser definitivo. Ele é
apenas o início de um processo que deverá ser continuado e que dependerá
do esforço de muitas gerações para que a flora do Paraná seja conhecida
em sua totalidade. Dentro do planejamento para sua continuidade está a
criação de uma banco de dados que permitirá a atualização dos nomes aqui
apresentados. Permitirá, também, a inclusão de diversas informações que
subsidiarão o reconhecimento e a conservação das espécies presentes no
Paraná, um anseio não apenas da comunidade científica, mas também de
toda a sociedade paranaense.

A elaboração da lista

Inicialmente, uma lista preliminar foi compilada a partir dos registros dos
bancos de dados dos herbários FUEL, HUEPG, HUEM, MBM, MO, NY, RB e
UPCB, em abril de 2010, bem como daqueles que se encontram disponíveis
na rede SpeciesLink (www.splink.cria.org.br). Com base nela, construiu-se
uma lista prévia contendo mais de 215 mil registros de plantas vasculares
coletadas no estado do Paraná, distribuídas em pouco mais que 26 mil nomes.
No entanto, observou-se uma grande desequilíbrio em tais informações,
uma vez que o inventário de plantas de todo o Brasil conta com cerca de 33
mil nomes de plantas vasculares. Ou seja, nos parecia bastante improvável
que o Paraná detivesse mais de 70% de toda a diversidade encontrada no
Brasil.
Assim, o primeiro esforço foi proceder uma ampla filtragem
aludindo a uma série de problemas obviamente provenientes dos diferentes
bancos de dados utilizados. Dentre esses principais problemas estão: i)
registros duplicados pela presença de duplicatas depositadas em diversas
coleções; ii) variações nos nomes atribuídos a duplicatas; iii) sinônimos;
iv) erros na grafia dos nomes científicos; v) erros de identificação; e vi)
erros na incorporação dos registros no banco de dados das coleções, por
mero descuido, desconhecimento ou homonimia geográfica (por exemplo,
registros do estado do Pará, ou mesmo do “Panamá”, são eventualmente
compilados como provenientes do Paraná).
Sob esse panorama, procedeu-se uma meticulosa conferência para
- Plantas vasculares do Paraná -
Introdução |3

cada registro, atualizando-os a partir de outros bancos de dados, como a


“Lista das espécies da flora do Brasil” (http://floradobrasil.jbrj.gov.br), “The
plant list” (www.theplantlist.org) e o “International Plant Name Index”
(www.ipni.org). Como decorrência, cada registro teve a respectiva família
atualizada, seguindo, em grande parte, o sistema proposto por Smith et
al. (2006, 2008) para as pteridófitas, Christenhuzs et al. (2011b) para as
Gimnospermas e APG III (2009) para as Angiospermas.
À presente lista foram também acrescentadas informações sob
a sua condição como espécie nativa ou exótica (cultivada ou invasora) do
Paraná. Neste catálogo, espécies exóticas são aquelas que não são nativas do
estado do Paraná. Ou seja, ainda que nativo do Brasil, o mogno (Swietenia
macrophylla) não o é do Paraná e, portanto, é aqui considerado como um
elemento exótico.
Entretanto, nesta etapa não foi conferido se o registro da espécie
no estado do Paraná era realmente confirmado, o que gerou uma segunda
listagem ainda superestimada, com 8.955 espécies distribuídas em 249
famílias de plantas vasculares – 3.046 nomes a mais do que a Lista das
espécies da Flora do Brasil indicava para o Paraná.
A terceira etapa contou com a preciosa colaboração de 63
especialistas, quando foram aferidas as origens autenticamente paranaenses
a todos os registros compilados na segunda lista. Para tanto, optou-se por
duas estratégias fundamentadas pela confirmação do registro por imagens
das exsicatas e, na impossibilidade desta, pela compilação do especialista que
determinou tal material. Entre estas informações, foram incluídos o local de
coleta, coletor e número de coleta, e também a data de determinação e o
nome da pessoa que determinou a exsicata. Assim, os mais de 3 mil números
excedentes da segunda lista foram conferidos um a um para gerar o formato
apresentado.

Resumo da lista

Esta lista contempla 7.367 espécies de plantas vasculares que possuem


registros no Paraná, das quais 6.430 são nativas (~88%) e 901 exóticas
(~12%). Dentre as nativas, 436 são pteridófitas, quatro são Gimnospermas
e 5.990 são Angiospermas. Dentre as exóticas, oito são Pteridófitas, 28 são
Gimnospermas e 901 são Angiospermas.

Samambaias e Licófitas. No estado do Paraná, as 436 espécies
nativas de samambaias e licófitas estão distribuídas em 103 gêneros
de 33 famílias, tendo como famílias mais numerosas as Polypodiaceae
(65 espécies), Pteridaceae (62), Dryopteridaceae (55), Aspleniaceae e
- Plantas vasculares do Paraná -
4| Introdução

Hymenophyllaceae (35 cada), Thelypteridaceae (34), Lycopodiaceae (21),


Blechnaceae (20), Cyatheaceae e Dennstaedtiaceae (12 spp.). Juntas, estas
famílias representam 80,5% de todas as samambaias e licófitas ocorrentes
no estado e, assim, ilustram com grande precisão a riqueza e proporção
relatadas por Prado & Sylvestre (2010) para a flora do Brasil, exceto por
Anemiaceae e Sellaginelaceae que, no Paraná, constam com menos espécies
do que Dennstaedtiaceae e Blechnaceae. As demais 22 famílias possuem dez
ou menos espécies, sendo que dessas, onze são constituídas por apenas uma
espécie.
Três gêneros possuem mais do que vinte espécies (Asplenium – 35
espécies; Thelypteris, 34 e Elaphoglossum, 28) e sete possuem entre 10 e 19
espécies (Blechnum, Hymenophyllum, Doryopteris, Adiantum, Phlegmariurus,
Diplazium, Pteris e Selaginella), enquanto os demais 92 gêneros estão
representados por menos do que dez espécies.
O bioma mais rico em espécies de samambaias e licófitas é, sem
dúvida, a Floresta Atlântica, muito embora vários grupos estejam também
bem representados nas porções mais interioranas do estado, com destaque
para os corredores formados pelas grandes bacias hidrográficas que cortam
o Paraná de leste para oeste.

Gimnospermas. São listadas para o Paraná quatro espécies de


gimnospermas nativas, as quais representam dois gêneros: Podocarpus (P.
brasiliensis, P. lambertii e P. sellowii) e Araucaria (A. angustifolia), o que condiz
plenamente com o apresentado por Souza (2010) para a lista do Brasil.
Entretanto, o número de espécies exóticas referido (28) é substancialmente
maior do que o apresentado por aquele autor (3). Cabe ressaltar que, ao
contrário do observado nos outros grupos, 86% das espécies de gimnospermas
ocorrentes no estado são exóticas, sendo a grande maioria cultivada como
ornamental, o que provavelmente reflete a forte influência da colonização
europeia e japonesa nessa unidade da federação. Destaca-se também a
relevância, sob esse cenário, determinada pelas seis espécies de Pinus que,
além de cultivadas, encontram-se na lista das espécies de plantas invasoras
(Zenni & Ziller, 2011), algumas das quais estabelecendo-se agressivamente
nas formações dos campos e savanas paranaenses, alterando o ambiente de
campestre para florestal (espécies exóticas invasoras transformantes sensu
Richardson et al. 2008).

Angiospermas. No Paraná, as angiospermas estão representadas por
6.000 espécies nativas distribuídas em aproximadamente 1.280 gêneros e
182 famílias seguindo o sistema de APG III (2009). As dez famílias mais
numerosas são Asteraceae (621 espécies), Orchidaceae (550), Fabaceae
- Plantas vasculares do Paraná -
Introdução |5

(449), Poaceae (437), Cyperaceae (215), Myrtaceae (231), Rubiaceae (190),


Euphorbiaceae (159), Solanaceae (155) e Apocynaceae (151) que, juntas,
perfazem mais da metade (52,5%) da riqueza de espécies nativas. Coinci-
dentemente, praticamente as mesmas famílias são citadas por Forzza et
al. (2010) como mais diversificadas no Brasil. Já segundo a Lista das espé-
cies a flora do Brasil (2013), Cyperaceae e Euphorbiaceae não fazem parte
desses grupo, no qual são superadas por Bromeliaceae e Malvaceae. Além
disso, a sequência das famílias em ordem de riqueza de espécies é diferente,
o que também ocorre no estado de São Paulo (Wanderley et al., 2012).
Provavelmente esta variação na composição das famílias reflete a influên-
cia das diferentes condições climáticas encontradas no estado do Paraná,
que ocupa uma área de transição entre o clima tropical, predominante
na maior parte do Brasil e o temperado encontrado apenas na região Sul.
Foram listadas para o estado do Paraná 901 espécies exóticas
distribuídas em 126 famílias de angiospermas. As dez famílias mais
representativas são Asteraceae (97 espécies), Fabaceae (72), Poaceae
(59), Lamiaceae (49), Myrtaceae (37), Brassicaceae (28), Euphorbiaceae e
Rosaceae (27 cada), Malvaceae (25) e Acanthaceae (16). As espécies exóticas
representam cerca de 12% de todas as Angiospermas do estado, mas temos
ciência que os dados apresentados aqui ainda são um registro parcial, visto
que as coleções agregam preferencialmente as espécies nativas.

Referências

APG (The Angiosperm Phylogeny Group). 2009. An update of the Angio-


sperm Phylogeny Group classification for the orders and families of
flowering plants: APG III. Botanical Journal of the Linnean Society 161:
105–121.
Souza, V.C. 2010. As gimnospermas do Brasil. In Forzza, R.C. 2010. Catálogo
de plantas e fungos do Brasil. Vol. 1. Rio de Janeiro: Andrea Jakobsson
Estúdio: Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro.
Christenhusz, M.J.M., J.L. Reveal, A. Farjon, M.F. Gardner, R.R. Mill &
M.W. Chase 2011b. A new classification and linear sequence of extant
gymnosperms. Phytotaxa 19: 55–70.
Forzza, R.C, J.F.A. Baumgratz, A. Costa, M. Hopkins, P.M. Leitman, L.G.
Lohmann,G. Martinelli, M.P. Morim, M.A. Nadruz Coelho, A.L. Peixoto,
J.R. Pirani, L.P. Queiroz, J.R. Stehmann, B.M.T. Walter & D. Zappi. 2010.
As Angiospermas do Brasil. In Forzza, et al. (Eds.). Catálogo de plantas
e fungos do Brasil. Vol. 1. Rio de Janeiro: Andrea Jakobsson Estúdio:
Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro.

- Plantas vasculares do Paraná -


6| Introdução

Lista de Espécies da Flora do Brasil. 2013. http://floradobrasil.jbrj.gov.br/


Acesso em 20 de setembro de 2013.
Prado, J. & L.S. Sylvestre. 2010. As samambaias e licófitas do Brasil. In
Forzza, R.C. 2010. Catálogo de plantas e fungos do Brasil. Vol. 1. Rio
de Janeiro: Andrea Jakobsson Estúdio: Instituto de Pesquisas Jardim
Botânico do Rio de Janeiro.
Richardson, D.M., B.W. van Wildge & M.A. Nuñez. 2008. Alien conifer in-
vasions in South America: short fuse burning? Biological Invasions 10:
573–577.
Smith, A.R., K.M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf.
2006. A classification for extant ferns. Taxon 55: 705–731.
Smith, A.R., K.M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Shneider & P.G. Wolf.
2008. Fern classification. Pp. 417–467 in: Ranker, T. A. and Haufler, C.
H. (eds.), Biology and evolution of ferns and lycophytes. Cambridge:
Cambridge University Press.
Wanderley, M.G.L., G.J. Shepherd, S.E. Martins, T.E.M.D. Estrada, R.P. Ro-
manini, I. Koch, J.R. Pirani, T.S. Melhem, A.M.G. Harley, L.S. Kinoshita,
M.A.G. Magenta, H.M. Longhi-Wagner, F. Barros, L.G. Lohmann, M.C.E.
Amaral, I. Cordeiro, S. Aragaki, R. Simão-Bianchini & G.L. Esteves. 2012.
Checklist das Spermatophyta do estado de São Paulo, Brasil. Biota Neo-
tropica 11: 193–390.
Zenni, R.D. & S.R. Ziller. 2011. An overview of invasive plants in Brazil.
Revista Brasileira de Botânica 34: 431–446.

- Plantas vasculares do Paraná -


Aspectos fitogeográficos do Paraná

Paulo H. Labiak
Universidade Federal do Paraná
email: plabiak@ufpr.br

Relatos sobre a vegetação do Paraná remontam ao século XVI, quando os


primeiros europeus, geralmente movidos por interesses oficiais ligados
à delimitação de fronteiras e ao conhecimento do potencial disponível
no novo continente, iniciaram suas viagens pelo território atualmente
atribuído ao estado do Paraná. Gradativamente mais precisas e fidedignas,
essas contribuições, por vezes recheadas também de detalhes econômicos e
mesmo sociais do cotidiano paranaense, constituem documentos históricos
de inegável valor, pois trazem as impressões de uma época em que toda
essa vasta região era ainda inexplorada e, dessa forma, detentora de uma
natureza praticamente intacta.
No rol dos naturalistas e exploradores que contribuíram com relatos
significativos sobre as paisagens paranaenses destacam-se Saint-Hilaire,
Elliot, Wallis, Platzmann, Keller, Avé-Lallemant, Bigg-Wither, Wettstein e
vários outros, bem como cronistas do porte de Vieira dos Santos, Sebastião
Paraná e Romário Martins.
Dentre estes, sobressai-se o naturalista francês Auguste de Saint-
Hilaire, pela riqueza de detalhes com que descreve as paisagens paranaenses
— com destaque aos setores nordeste e leste do estado, ao longo da antiga
rota dos tropeiros que ligava o sul do Brasil ao centros comerciais no interior
de São Paulo. Por ser este caminho quase que inteiramente localizado no
Segundo Planalto, muitas de suas impressões versam sobreas paisagens de
campos e florestas com araucária. Mas, nem por isso, suas descrições sobre
os arredores de Curitiba e algumas áreas da Serra do Mar e do litoral são
menos importantes.
Apesar do esforço inegável desses colaboradores, geralmente as
descrições fundamentavam-se basicamente em espécies mais notáveis ou
de interesse comercial e, via de regra, tinham um caráter bastante pontual,
sem revelar – da forma como seria esperado – a totalidade das paisagens e
formações vegetacionais.
É na metade do século XX, por meio do geógrafo alemão Reinhard
Maack, que o Paraná recebeu a maior contribuição ao conhecimento da
sua fitogeografia. Desde sua chegada ao Brasil, em 1923, Maack percorreu
praticamente todo o território paranaense, desbravando regiões do estado
que eram, até então, totalmente desconhecidas e inexploradas. Participou,
por exemplo, da primeira missão oficial de contato com os índios Xetá
- Plantas vasculares do Paraná -
8| Aspectos Fitogeográficos

em 1950 e da primeira expedição para o conquista do Pico do Paraná, o


ponto culminante do sul do Brasil, situado a alguns poucos quilômetros de
Curitiba. Geógrafo dos mais tarimbados, Maack tinha especial apreço pela
botânica, o que fez de seus relatos sobre a geografia do Paraná um registro
também bastante preciso sobre a vegetação. É de sua autoria, por exemplo,
o excelente mapa da vegetação do Paraná (1950), contendo a distribuição
dos principais ecossistemas em uma riqueza de detalhes que não é vista para
nenhum outro estado do Brasil. De suas observações publicou também a
obra clássica “Geografia Física do Estado Paraná” (1968), onde apresenta não
apenas os aspectos geográficos, mas também uma caracterização minuciosa
da vegetação que originalmente cobria o estado. Assim, o Paraná pode ser
considerado privilegiado em termos de classificação de sua vegetação, a qual
começou a ser desenhada quando o estado ainda apresentava muitas de suas
paisagens em seu estado original.

Aspectos geográficos, climáticos e históricos

O Paraná apresenta um relevo constituído basicamente por escarpas e


planaltos, com altitudes que variam de zero a 1877 metros. Os planaltos, que
representam parte do conjunto denominado Planalto Meridional do Brasil,
ocupam a maior área do estado e estão divididos em três compartimentos,
conhecidos localmente como Primeiro, Segundo e Terceiro planaltos ou,
respectivamente, planaltos de Curitiba, Ponta Grossa e Guarapuava (Maack,
1981). Em proporção menor, mas não menos importante, encontra-se
também a região litorânea, separada dos planaltos do interior pelas escarpas
da Serra do Mar, o maior conjunto de montanhas do Paraná (Bigarella,
1978).
De uma forma geral, três tipos climáticos predominam no Paraná
(Figura 1): o subtropical, na região litorânea e da Serra do Mar, o temperado,
nas regiões acima de 500 metros nos planaltos, e o tropical, observado nas
regiões mais baixas do terceiro planalto (IAPAR, 1978; Maack, 1981). Além
das diferenças na altitude e na distância em relação ao oceano, outro fator
bastante importante na definição destas diferenças climáticas são os regimes
dos ventos que atuam no estado, influenciando tanto nas temperaturas
quanto nos índices de pluviosidade regionais (Maack, 1981; IAPAR, 1989;
Schultz, 2007).
Os ventos que atuam mais constantemente no Paraná tem sua
origem em uma área de alta pressão atmosférica situada principalmente
sobre o Oceano Atlântico. Também conhecida como “Anticiclone Subtropical
do Atlântico Sul”, é responsável pela formação de ventos que sopram do
mar em direção ao continente, atingindo o estado a partir de seu quadrante
- Plantas vasculares do Paraná -
Aspectos Fitogeográficos |9

Figura 1. Climas predominantes no Estado do Paraná.

nordeste. Sua intensidade é maior na região litorânea e no primeiro planalto,


diminuindo gradativamente sua influência em direção ao interior. Por
serem relativamente quentes e carregados de umidade, estes ventos são os
principais responsáveis pelos regimes de chuva no estado, especialmente no
verão quando esse sistema se desloca para sudeste e faz com que os ventos
se intensifiquem na direção N–NE (Ostritz et al., 2012).
Uma outra fonte de mudança no regime dos ventos no Paraná é a
Depressão (ou Baixa) do Chaco. Localizada nas regiões de baixa altitude ao
norte da Argentina e Paraguai, leste da Bolívia, e parte oeste do Mato Grosso
do Sul, é caracterizada por apresentar uma baixa pressão atmosférica no
verão, mantendo a temperatura do ar elevada e liberando este calor por
convecção. Durante o verão, esta área de baixa pressão age em conjunto com
o Anticiclone Subtropical do Atlântico Sul, dando vazão à maior pressão
existente sobre o Oceano Atlântico e fazendo com que predominem os
ventos oriundos de leste e nordeste (Ab’Saber, 1977, 1983). A Baixa do
Chaco geralmente permanece na mesma posição, podendo apenas diminuir
ou aumentar sua extensão. Quando sua influência aumenta, atinge as
porções norte e noroeste do Paraná, tornando o clima mais quente e seco
nessas regiões. Durante o inverno, por outro lado, a Baixa do Chaco não

- Plantas vasculares do Paraná -


10 | Aspectos Fitogeográficos

apresenta forte influência sobre o regime de ventos atuantes. Nesta estação,


outro sistema de Baixa Pressão (Baixa do Noroeste da Argentina) é quem
atua em conjunto com o Anticiclone Subtropical do Atlântico Sul trazendo,
eventualmente, a umidade oriunda da Cordilheira dos Andes e direcionando
as frentes frias que chegam pela porção sudoeste do estado para leste
(Escobar & Seluchi, 2012).
Outro aspecto importante da climatologia do estado são as
frequentes, e intermitentes, frentes frias. Oriundas da Antártica, atingem
o Paraná principalmente pela sua porção sudoeste. Dependendo de sua
intensidade, podem mudar a direção dos ventos vindos do atlântico em até
360°, deslocando-os, dessa forma, para fora do continente. Por ser mais fria
e ter uma densidade muito maior, a massa polar se infiltra rapidamente na
massa de ar mais quente como uma cunha, fazendo com que o ar quente
suba rapidamente originando nuvens verticais de grandes dimensões. Essas
nuvens geram fortes chuvas, com ventos intensos que atingem o estado
no sentido sudoeste-nordeste. Após a chegada de uma frente fria, ocorre
também um aumento brusco da pressão atmosférica, estabelecendo-se uma
condição de tempo seco, com pouco vento, e geralmente muito frio. Essas são
as condições responsáveis pelas geadas que, em maior ou menor frequência,
são mais uma característica marcante do clima no Paraná (Maack, 19981).
Há que se considerar, ainda, as diferenças climáticas em níveis
microrregionais, localmente influenciadas pela proximidade com o oceano,
variações no relevo, diferenças na altitude e, ainda, pela própria vegetação.
Assim, temos na planície litorânea um clima tipicamente subtropical, com
valores médios anuais de temperatura em torno de 19°C. É no litoral que se
observa o maior índice pluviométrico do estado (ca. 2400 mm/ano), o qual
é fortemente influenciado pela sua proximidade com o oceano e pela ação
da Serra do Mar, funcionando como uma barreira aos ventos úmidos vindos
do oceano. Esta condição de umidade é também verificada ao longo de
toda encosta leste da Serra do Mar, com regimes pluviométricos e umidade
relativa do ar também bastante altos.
A partir do Primeiro Planalto as condições climáticas mudam
consideravelmente, passando a ser um clima tipicamente temperado, com
verões mais amenos e geadas bastante frequentes no período do inverno.
Nesta região, as médias anuais de temperatura e pluviosidade são de 17°C
e 1400 mm, respectivamente. Esta condição é mais ou menos mantida no
Segundo e em parte do Terceiro Planalto, especialmente nas regiões que
apresentam altitudes superiores aos 500 metros, porém com valores de
temperatura e pluviosidade inferiores.
Finalmente, é no extremo oeste do estado onde encontramos um
clima mais tropical, com temperatura média anual de 21°C e precipitações

- Plantas vasculares do Paraná -


Aspectos Fitogeográficos | 11

médias que podem variar de 1400 a 1800 mm por ano, do sul ao norte desta
região. Embora com temperaturas mais altas e uma precipitação também
abundante, é no Terceiro Planalto que se verifica uma maior interferência
das massas de ar quente e seca vindas do oeste, definindo uma estação
notavelmente mais seca e com umidade relativa do ar bastante abaixo do
observado nas demais regiões.
Mas não apenas o clima atual é o responsável pela distribuição
das florestas e campos no Paraná. Intercalações de períodos glaciais e
interglaciais, ocorridas no Quaternário, fizeram com que o clima do sul do
Brasil fosse drasticamente alterado ao longo dos últimos milhares de anos,
resultando, consequentemente, em mudanças na vegetação. Seguindo estas
mudanças climáticas as áreas de campo, de cerrado e de florestas, foram
se alternando como o elemento dominante no estado, até chegarmos às
paisagens que temos hoje e que são praticamente dominadas por elementos
florestais, com os campos restritos a algumas regiões do estado.
Estudos paleontológicos do Quaternário sugerem, por exemplo,
que no último máximo glacial (de 27.500 a 14.500 anos atrás), as médias das
temperaturas eram cerca de 7°C mais baixas do que a atual, com invernos
muito mais rigorosos e com precipitações também muito abaixo das
atuais. Esta condição mais fria e seca teria feito com a vegetação tropical,
especialmente aquela localizada no litoral e na Serra do Mar, se deslocasse
a mais de 750 quilômetros ao norte, sendo localmente substituída por uma
vegetação tipicamente campestre (Behling & Negrelle, 2001). Nas porções
mais interioranas do estado, onde hoje temos as maiores áreas de Floresta
com Araucária, este período foi também o auge de uma vegetação campestre,
ficando as florestas – e a própria araucária – restritas a pequenos vales e
encostas, locais mais úmidos e protegidos do frio intenso (Behling, 1997).
É neste período que se observa um avanço de diversas espécies típicas do
Cerrado a partir do planalto central do Brasil, estendendo seus limites
meridionais de distribuição até as porções mais interioranas do Paraná.
É apenas no fim do último período glacial, há cerca de 12.000
anos atrás, que o clima vai gradualmente passando de temperado a
predominantemente subtropical, com precipitações mais abundantes e
mais bem distribuídas ao longo do ano. As temperaturas, da mesma forma,
tornam-se mais amenas, com uma menor interferência das fortes massas
polares. Seguindo estas mudanças climáticas, as florestas litorâneas são
as primeiras a se estabelecer novamente no Paraná, inicialmente como
florestas ainda bastante pobres e representadas principalmente por espécies
pioneiras (Behling & Negrelle, 2001). Este processo, lento e gradual,
levou cerca de 6 mil anos até que uma floresta novamente exuberante se
estabelecesse nas encostas da Serra do Mar paranaense – definindo um

- Plantas vasculares do Paraná -


12 | Aspectos Fitogeográficos

Figura 2. As quatro principais Bacias Hidrográficas do Paraná.

aspecto mais ou menos parecido ao que conhecemos nos dias de hoje.


No interior, entretanto, esta transição foi uma pouco mais tardia.
Registros palinológicos indicam que a vegetação campestre dominou as
regiões de planalto do Paraná até cerca de 1.500 anos atrás, quando então
o clima tornou-se definitivamente mais quente e úmido, favorecendo
novamente a expansão das florestas sobre as áreas de campo (Behling,
1997). Esta transição mais tardia, em comparação com as florestas mais
próximas ao litoral, provavelmente se deveu à existência ainda de um clima
mais seco e frio nos planaltos, em virtude da maior distância do oceano e da
elevada altitude.
Assim, as extensas áreas de floresta com araucária, tão típicas do
Paraná, são relativamente recentes quando comparadas às florestas mais
próximas ao litoral – Digno de nota é a constatação da inexistência da
Araucaria angustifolia nos registros paleontológicos das regiões litorâneas.
Isto sugere que esta espécie, atualmente restrita às regiões de planalto
do estado, não teve seus limites de distribuição aumentados em direção
ao litoral, mesmo em tempos onde as condições climáticas poderiam ter
favorecido tal migração.
Além do clima, outro fator é também determinante na distribuição
atual das espécies no estado: o relevo. Em primeiro lugar destaca-se

- Plantas vasculares do Paraná -


Aspectos Fitogeográficos | 13

a presença do maciço montanhoso formado pela Serra do Mar, o qual


constitui uma das principais barreiras à migração das espécies entre a
região litorânea e o planalto de Curitiba. Além de apresentar uma variação
considerável em termos altitudinais – resultando em condições climáticas
bastante diferenciadas – a Serra do Mar atua também como uma barreira
aos ventos quentes e úmidos vindos do Oceano Atlântico, criando condições
ambientais muito distintas entre suas vertentes oriental e ocidental.
Dessa forma, observa-se uma diferença considerável entre a flora da região
litorânea e das encostas ao leste da Serra do Mar, para com as regiões de
planalto do interior.
Outra característica interessante do relevo paranaense são suas
bacias hidrográficas. A partir do primeiro e do segundo planaltos surgem
quatro das principais bacias hidrográficas paranaenses (Figura 2), as quais
formam quatro grandes corredores: três que cortam o estado no sentido
leste–oeste e um no sentido sul-norte. A primeira delas, e talvez a mais
importante, é a do rio Iguaçu. A partir de suas nascentes, localizadas nas
imediações de Curitiba, o rio Iguaçu percorre cerca de 910 quilômetros
até sua foz, localizada no extremo oeste do estado, próximo das fronteiras
entre o Brasil, a Argentina e o Paraguai. A segunda corresponde ao rio
Tibagi, que se inicia nas imediações de Ponta Grossa, no Segundo Planalto,
terminando no extremo norte do estado, no rio Paranapanema. Ainda no
Segundo Planalto encontram-se também as nascentes de duas outras bacias
hidrográficas importantes para o estado, a do Ivaí e a do Piquiri, ambas com
desembocaduras no rio Paraná.
Juntas, estas quatro bacias funcionam como eficientes corredores
que ligam as porções leste e oeste do estado, formando linhas de vegetação
bastante complexas quando comparadas às áreas core dos biomas por elas
cruzados. Por apresentarem uma forte declividade, desde suas nascentes
até a foz, estes rios são tipicamente encaixados em extensos vales, que
constituem porções mais úmidas em relação às áreas de planalto que os
circundam.
Neste contexto, o Paraná situa-se em uma posição interessante
sob o ponto de vista fitogeográfico, mesclando elementos tropicais e
subtropicais em sua flora (Figura 3), por ação de inúmeros elementos
agindo em conjunto. Essa condição favorece, às fronteiras estaduais,
inúmeros limites meridionais de distribuição, envolvendo espécies típicas
do Cerrado do Brasil Central e do Pantanal sul-matogrossense. Embora
muitas destas espécies ocorram aqui de forma relictual, sendo geralmente
raras e restritas a pequenas porções do estado, elas são o testemunho de
um histórico bastante interessante de mudanças na conformação florística
local, colocando o Paraná dentre os estados brasileiros mais ricos em termos

- Plantas vasculares do Paraná -


14 | Aspectos Fitogeográficos

Figura 3. Principais fitofisionomias do Paraná (adaptado de Roderjan et al., 2002).

de biodiversidade, bem como de um vasto campo – ainda pouco explorado –


de biogeografia histórica.

A vegetação do Paraná

Como será visto adiante, a descrição aqui apresentada trata-se apenas


de um breve esboço da fitogeografia do Paraná, que tem por finalidade
descrever sucintamente os principais ecossistemas do estado e correlaciona-
los com alguns aspectos históricos, geográficos e climáticos. Informações
mais detalhadas sobre a distribuição da vegetação do Paraná, bem como
as principais famílias e espécies que caracterizam cada formação foram
omitidas, pois isto vai além do escopo desta obra. Tais informações podem ser
encontradas em diversos estudos publicados ao longo das últimas décadas,
dos quais julgamos como os mais relevantes os de Ab’Saber (1977, 1983),
Almeida & Carneiro (1998), Behling (1997, 1998, 2002), Behling & Negrelle
(2001), Bigarella (1978), Fernandes & Bezerra (1990), Hertel (1969), IAPAR
(1978, 1989), Maack (1948, 1949, 1950, 1953,1981), Marques & Brites
(2005), Roderjan et al. (2002), Romariz (1953), Stelfeld (1949), Teixeira et
- Plantas vasculares do Paraná -
Aspectos Fitogeográficos | 15

al. (2010), Tessmann (1950-51), entre outros.



Litoral. Apesar de apresentar uma área relativamente pequena,
quando comparado à de outros estados costeiros do Brasil, o litoral do Paraná
é uma região altamente complexa em termos geográficos e geológicos e, con-
sequentemente, florísticos e fitofisionômicos. As diferentes fitofisionomias
encontradas no litoral estão intimamente relacionadas à sua posição em re-
lação ao oceano, bem como à idade e à origem dos solos desta região. Esses
são essencialmente de dois tipos: solos arenosos, formados pela deposição
de sedimentos oriundos do mar, ou solos argilosos, provenientes de proces-
sos erosivos no complexo cristalino da Serra do Mar.
Ao longo da costa paranaense existem duas baías (Paranaguá e
Guaratuba), ambas formando expressivos estuários recortados por diversas
ilhas. Por serem de baixa altitude e serem diretamente influenciadas pela
flutuação das marés, é nessas regiões que encontramos as grandes extensões
de manguezais, com espécies altamente adaptadas à salinidade e à baixa
oxigenação impostas pelo ambiente.
Na região limítrofe entre as linhas de maré e as praias arenosas,
onde os solos são mais bem drenados e a alguns metros acima do nível do mar,
observa-se a formação de uma vegetação pioneira, fortemente influenciada
pelo Oceano Atlântico. É nessas regiões onde se inicia um processo de
colonização das dunas por uma vegetação principalmente herbácea, na qual
o elemento arbóreo é praticamente ausente. A partir das dunas, em direção
ao continente, inicia-se gradativamente uma vegetação já de porte arbustivo
e arbóreo, que vai gradualmente aumentando a complexidade de estrutura
e composição de espécies quanto mais se adentra ao continente. Esta
vegetação, tratada localmente como “restinga”, se relaciona diretamente à
idade e ao regime hídrico dos solos (Silva & Britez, 2005).

Serra do Mar. Embora grande parte da planície costeira do Paraná
seja formada pela deposição de sedimento marinho, solos mais ricos estão
presentes nas áreas mais próximas à Serra do Mar, tendo como origem a de-
posição dos sedimentos formados a partir de processos erosivos que atuam
em suas encostas. A partir desta faixa é que se inicia a Mata Atlântica em
um senso mais estrito, ocupando praticamente toda as escarpas íngremes
da Serra do Mar e constituindo, sem dúvida nenhuma, o ecossistema mais
rico em espécies de plantas do Paraná. As temperaturas amenas e a elevada
umidade relativa do ar favorecem a existência de uma riquíssima diversidade
ocupando todos os estratos florestais, sendo notável a grande quantidade de
epífitas em todos os estratos florestais. Esta situação é também observada
em outras formações vegetacionais do estado, mas nunca em proporções tão

- Plantas vasculares do Paraná -


16 | Aspectos Fitogeográficos

grandes.
Devido principalmente às diferenças no solo e no clima, impostas
pelas variações nas altitudes, diversas sub-formações têm sido consideradas
para a Floresta Atlântica (Veloso et al., 1991). De uma maneira geral, é nas
porções mais baixas onde se encontram as florestas de maior porte, com
árvores que podem atingir até 30 metros de altura e com um sub-bosque
bastante rico e estruturado. Conforme se galgam as maiores altitudes, os
solos vão se tornando mais rasos e, dessa forma, oferecendo um sustentação
cada vez menos adequada à vegetação arbórea, que se torna gradativamente
mais baixa até culminar em florestas de pequeno porte – as matas nebulares
– com árvores tortuosas e extremamente adaptadas às condições impostas
pelas altitudes mais elevadas. No cume das montanhas, onde não há mais
árvores, predominam os campos de altitude da Serra do Mar, com flora
particular e consideravelmente distinta de todas as demais formações
campestres do estado.
Ainda nas proximidades do litoral, chama a atenção uma região
bastante peculiar de floresta atlântica, a qual adentra às porções mais
interioranas do continente pelo vale do rio Ribeira, na divisa entre os estados
do Paraná e São Paulo. Este corredor é formado por uma leve interrupção
na cadeia de montanhas que compõem a Serra do Mar, formando uma
planície que mantem altitudes muito semelhantes às do litoral, até a região
de Adrianópolis e municípios vizinhos. É nesta região que um número
considerável de espécies da mata atlântica apresentam seu limite meridional
de distribuição e, por ser ainda uma área pouco explorada em termos
florísticos, espera-se que muitas outras possam ser ainda encontradas nesta
região.

Primeiro Planalto. Transpondo a Serra do Mar chega-se ao Primeiro
Planalto, onde predominam áreas ainda florestais mas já com uma partici-
pação bastante importante dos campos. É nesse compartimento que encon-
tra-se também o limite oriental de distribuição da Araucaria angustifolia,
que praticamente domina a copa das florestas nesta região, pela formação
de um estrato emergente característico. No entanto, por sua proximidade
com a Serra do Mar, a composição da Floresta com Araucária no Primeiro
Planalto recebe uma forte influência das espécies da Floresta Atlântica, es-
pecialmente daquelas típicas das porções mais altas da Serra do Mar. É ainda
notável a presença de extensas regiões de várzeas, especialmente ao longo
do rio Iguaçu e de outros cursos fluviais mais avantajados. Nestas várzeas
predominam solos orgânicos de drenagem deficiente, o que define uma veg-
etação relativamente homogênea, composta por poucas espécies arbóreas
ao longo dos leitos dos rios entremeadas com áreas de campo nas planícies

- Plantas vasculares do Paraná -


Aspectos Fitogeográficos | 17

de inundação.

Segundo Planalto. Dividindo os dois primeiros planaltos está a
Serra de São Luiz do Purunã, um complexo de rochas sedimentares for-
madas no Devoniano e que constitui um relevo altamente escarpado que
corta o estado no sentido norte-sul. No segundo planalto, as escarpas do
Devoniano formam uma estrutura geológica e geográfica bastante interes-
sante que margeia a face leste do Arco de Ponta Grossa. Esta região pos-
sui inúmeros diques e derrames de diabásio de origem cretácea que, com
o passar do tempo, foram intensamente erodidas ao longo da bacia do rio
Paraná, expondo as rochas mais antigas do Devoniano. A região do segundo
planalto paranaense apresenta vales extensos e profundos, com platôs mais
elevados e de relevos suaves a ondulados (Maack, 1981). É nesta região onde
predominam as mais extensas áreas de campo do Paraná, entremeados pe-
los “capões de araucária”, que se desenvolvem em áreas com solo mais pro-
fundo, constituindo talvez o que seja a configuração mais típica do sul do
Brasil – paisagem essa que ilustra a capa deste livro.
A floresta com araucária é, seguramente, a mais importante
formação florestal do sul do Brasil. Sua área central de ocorrência está
praticamente restrita ao Planalto Meridional dos estados do Paraná, Santa
Catarina e Rio Grande do Sul e, mais raramente, formando “ilhas” ao longo
das partes mais altas da Serra da Mantiqueira, até praticamente a divisa
do Rio de Janeiro com o Espírito Santo. Caracteristicamente, o que define
este tipo florestal é a presença da Araucaria angustifolia, participando
de forma marcante na fitofisionomia da região devido à sua abundância,
porte e especialmente pela presença destacada no contorno da paisagem.
Embora esta seja frequentemente referida como uma unidade vegetacional
própria (e.g. Fernandes & Bezerra, 1990), sabe-se que sua composição varia
consideravelmente ao longo de sua distribuição. No Paraná, a ocorrência
desta formação está intimamente relacionada às regiões de planalto,
normalmente em altitudes superiores a 500 metros, que parece ser uma
linha orográfica especialmente importante na caracterização fitogeográfica
de toda a região.
Os campos, por sua vez, tendem a ocupar as porções mais
elevadas dos platôs do arco de Ponta Grossa. Os Campos Gerais, como são
conhecidos, estendem-se por toda a região do Segundo Planalto, por vezes
dominando a paisagem e colocando a Floresta com Araucária em segundo
plano em termos de importância. Além da dominância óbvia das gramíneas,
muitas outras famílias predominantemente herbáceas são importantes na
sua composição florística. As espécies ali ocorrentes geralmente apresentam
características sub-xerofíticas e frequentemente caules subterrâneos, o que

- Plantas vasculares do Paraná -


18 | Aspectos Fitogeográficos

lhes permite sobreviver às frequentes geadas que ocorrem na região. Assim


como para as espécies do Cerrado, há quem diga que esta é também uma
adaptação ao fogo, pois estas plantas poderiam sobreviver às queimadas
por meio destes caules subterrâneos. Fato é que registros secundários,
obtidos a partir da análises sedimentares do Quaternário, sugerem que o
fogo começou a se tornar frequente na região dos campos apenas após a
chegada dos primeiros ameríndios, o que se deu somente após o último
período glacial. De qualquer forma, o fato do fogo ter ou não desempenhado
um papel importante na distribuição e na composição florística dos Campos
Gerais, tanto nos períodos pretéritos quanto atualmente, é ainda assunto a
ser investigado.
É também no Segundo Planalto que se encontram as manchas
de cerrado paranaense, relictos de uma vegetação que outrora ocupava
extensas áreas ao norte do estado e comumente ignorados pela literatura
técnica. Assim como o ocorreu com os campos, a ocorrência do cerrado
no estado foi favorecida pelo clima mais seco que predominava no último
período glacial do Quaternário, bem como pelos solos ricos em alumínio
da Formação Itararé, ao nordeste do segundo planalto. Considera-se que
a ocorrência deste tipo vegetacional no Paraná é de extrema importância
biogeográfica, uma vez que um número considerável de espécies da flora
brasileira apresenta seu limite meridional de distribuição verificado no
Paraná (Maack, 1981; Ab’Saber, 1977, 1983).

Terceiro Planalto. Chega-se finalmente ao Terceiro Planalto, região
que se inicia nas escarpas da Serra Geral (denominadas localmente como
Serra da Esperança), formando um plano de declive que vai gradualmente
diminuindo de altitude em direção a oeste. Em seu setor mais oriental pre-
dominam rochas areníticas da formação Botucatu, expostas pelo intenso
intemperismo pretérito, mas que vão sendo gradualmente recobertas pelos
solos formados pelos extensos derrames de lavas básicas predominantes no
terceiro planalto. Nas proximidades da Serra da Esperança estes derrames
sofreram maior intemperismo, devido à sua frote declividade, e atualmente
as espessuras das camadas de diabásio variam de 50–60 metros de profun-
didade. Em seu extreme oeste, no entanto, estes solos podem atingir até
1750 metros. A partir do Mioceno, e mais intensamente no Quaternário,
as condições climáticas favoreceram o intemperismo químico e físico, for-
mando o que hoje conhecemos como a “terra roxa” – um dos solos mais
ricos do Brasil e que ocupa uma porção considerável desse compartimento
orográfico.
Ainda em termos geológicos, o arenito Cauiá é também constituinte
importante deste planalto. Formado basicamente pela deposição eólica de

- Plantas vasculares do Paraná -


Aspectos Fitogeográficos | 19

um sedimento arenoso originado em um período árido, que se estendeu do


Cretáceo ao Terciário, esse arenito recobre parte dos derrames basálticos da
Serra Geral do Terceiro Planalto, especialmente nas porções noroeste e oeste
do estado.
Muito semelhante ao arenito Caiuá, mas com origem totalmente
distinta, estão os sedimentos arenosos que constituem as várzeas que
margeiam o rio Paraná. Essas várzeas possuem origem bastante recente, no
Quaternário, e estão intimamente relacionadas à ação fluvial da bacia do
Paraná, uma das maiores e mais importantes do Brasil (Maack, 1981).
Nota-se, então, que o Terceiro Planalto constitui um mosaico de
solos, altitudes e climas bastante distintos, o que tem um reflexo bastante
grande na vegetação ali encontrada. Em seu extremo leste, mais próximo à
Serra da Esperança e em altitudes superiores aos 800 metros, predominam
as florestas com araucária e os campos naturais. Embora ainda exista
uma presença marcante dos elementos campestres, esses assumem uma
proporção relativamente menor quando comparados ao Segundo Planalto,
principalmente pela presença de solos mais ricos e estruturados, que
permitem o estabelecimento das espécies arbóreas. Exceção que salienta
esse sistema complexo de matizes encontra-se no extremo sul do Terceiro
Planalto, na região de Palmas, onde o campo ainda é o elemento dominante
na paisagem. Nessa região, a presença dos campos é influenciada,
principalmente, por sua elevada altitude (acima dos 1000 metros).
Conforme avança-se para oeste as altitudes vão diminuindo e os
solos basálticos (latossolos) tornam-se mais abundantes. Nestas regiões
os campos tendem a diminuir e a Floresta com Araucária é praticamente
o elemento dominante na paisagem. É nesta porção, entretanto, que um
terceiro elemento florestal importante começa a se mostrar de forma mais
pronunciada, a Floresta Estacional Semidecidual. Nesta região limítrofe
entre a Floresta com Araucária e a Floresta Estacional, os dois ecossistemas
são praticamente indissociáveis em termos florísticos, diferindo basicamente
pela presença ou não da Araucaria angustifolia. Esta condição forma um
ecótono bastante complexo ao longo de praticamente toda extensão norte–
sul do terceiro planalto, onde elementos típicos da Floresta com Araucária
se misturam com as espécies mais adaptadas às condições mais quentes do
extreme oeste paranaense.
É apenas quando se atinge as menores altitudes, geralmente
inferiores aos 500 metros, que a araucária desaparece e temos, então, as
típicas florestas estacionais do extremo oeste do Paraná. Estas florestas
ocupavam praticamente toda essa região, com apenas algumas interrupções
formadas pelos remanescentes de campos e cerrados que ainda persistem
em pontos isolados nas proximidades de Campo Mourão – relictos de um

- Plantas vasculares do Paraná -


20 | Aspectos Fitogeográficos

clima mais seco do Quaternário.


De uma forma geral, as Florestas Estacionais apresentam como
elemento dominante as espécies arbóreas, sendo uma vegetação muito mais
homogênea em termos estruturais quando comparada à Floresta Atlântica
do litoral ou à Floresta com Araucária. Por estar localizada a uma distância
muito maior em relação ao oceano e por sofrer uma forte influência da Baixa
do Chaco, esta formação está sujeita a períodos mais pronunciados de seca.
Como resultado, observa-se uma série de características que distinguem
esta vegetação das demais áreas florestais do estado como, por exemplo, a
baixa riqueza e abundância de epífitas, a perda das folhas por boa parte das
espécies durante o período do inverno, e a grande abundância de lianas.
Finalmente, há que se destacar as várzeas do Rio Paraná que,
embora possuam uma flora bastante semelhante às Florestas Estacionais,
recebem uma influência bastante grande do pantanal sul-matogrossense,
especialmente a partir de seus afluentes à margem direita. Esta talvez
seja uma das regiões menos conhecidas em termos florísticos no estado, e
muitas espécies que apresentam distribuição marginal no Mato Grosso do
Sul podem, certamente, ocorrer também no Paraná.

Referências Bibliográficas

Ab’Saber, A. 1977. Os domínios morfoclimáticos da América do Sul: primei-


ra aproximação. Geomorfol. 52: 1–21.
Ab’Saber, A. 1983. O domínio dos cerrados: uma introdução ao conhecimen-
to. Rev. Serv. Públ.40(111): 41–55.
Almeida, F.F.M. & C.D.R. Carneiro. 1998. Origem e evolução da Serra do
Mar. Revista Brasileira de Geociências 28: 135–150.
Behling, H. 1997. Late Quaternary vegetation, climate and fire history of
the Araucaria forest and campos region from Serra dos Campos Gerais,
Paraná State (South Brazil). Review of Palaeobotany and Palynology 97:
109–121.
Behling, H. 1998. Late Quaternary vegetational and climatic changes in
Brazil. Review of Palaeobotany and Palynology 99: 143–156.
Behling, H. 2002. South and southeast Brazilian grasslands during Late
Quaternary times: a synthesis. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Pa-
laeoecology 177: 19–27.
Behling, H. & R.R.B. Negrelle. 2001. Tropical Rain Forest and climate dy-
namics of the Atlantic Lowland, Southern Brazil, during the Late Qua-
ternary. Quaternary Research 56: 383–389.
Bigarella, J.J. 1978. A Serra do Mar e a porção Oriental do Paraná. Secretaria
de Estado do Planejamento/Associação de Defesa e Educação Ambiental,
- Plantas vasculares do Paraná -
Aspectos Fitogeográficos | 21

Curitiba. 248 p.
Escobar, G. C. J. & M. E. Seluchi. 2012. Classificação sinótica dos campos de
pressão atmosférica na América do Sul e sua relação com as Baixas do
Chaco e do Noroeste Argentino. Revista Brasileira de Meteorologia 27:
365–375.
Fernandes, A. & P. Bezzera. 1990. Estudo fitogeográfico do Brasil. Fortaleza,
Stylus comum. 205 p.
Hertel, R. J. G. 1969. Aspectos interessantes da vegetação do Paraná. In [p.
131–241], F. El-Khatib (ed.). História do Paraná. Curitiba, Grafipar. 438
pp.
IAPAR. 1978. Cartas climáticas básicas do Estado do Paraná. Londrina: In-
stitutoAgronômico do Estado do Paraná. 41 Pp.
IAPAR. 1989. Velocidade e Direção Predominante dos Ventos no Estado do
Paraná.Boletim Técnico do Instituto Agronômico do Estado do Paraná
26: 1–55.
Leite, P. & R.M. Klein. 1990. Vegetação. Pp. 113-150. In: IBGE. Geografia do
Brasil: região Sul. v. 2. Rio de Janeiro. Instituto Brasileiro de Geografia
e Estatística.
Maack, R. 1948. Notas preliminares sobre clima, solos e vegetação do estado
do Paraná. Arquivos de Biologia e Tecnologia 3(12): 99-200.
Maack, R. 1949. Notas complementares à apresentação preliminar do mapa
fitogeográfico do estado do Paraná (Brasil). Arquivos do Museu Pa-
ranaense 7(9): 351-362.
Maack, R. 1950. Mapa Fitogeográfico do Estado do Paraná – 1:750.000. Sec-
retaria da Agricultura, da Indústria e do Comércio do Paraná, Curitiba-
PR.
Maack, R. 1953. Mapa Geológico do Estado do Paraná – 1:750.000. Edição
comemorativa do centenário de emancipação política do Paraná, Curiti-
ba-PR.
Maack, R. 1981. Geografia física do Estado do Paraná. Livraria José Olympio.
Curitiba, PR. 441 p.
Ostritz, F. F., N. V. Carvalho & L. M. M. Cruz. 2012. Estimativas de um mod-
elo de geração e propagação de ondas empregando campos de vento com
diferentes resoluções espaciais e temporais. Revista brasileira de meteo-
rologia 27: 315–328.
Roderjan, C.V., F. Galvão, Y.S. Kuniyoshi & G.G. Hastchbach. 2002. As uni-
dades fitogeográficas do estado do Paraná, Brasil. Revista Ciência & Am-
biente 24: 75–92.
Romariz, D. de A. 1953. Mapa da vegetação original do estado do Paraná.
Revista Brasileira de Geografia 15(4): 597–611.
Schultz, D.J., S.M. Anunciação, M.L. Souza & P.R. Marozinski. 2007. Atlas

- Plantas vasculares do Paraná -


22 | Aspectos Fitogeográficos

do potencial eólico do Estado do Paraná. COPEL, Curitiba-PR. 47 p.


Stelfeld, C. 1949. Fitogeografia geral do estado do Paraná. Arquivos do Mu-
seu Paranaense 7(8): 309–350.
Tessmann, G. 1950-1951. Formações, consórcios e associações da vegetação
no estado do Paraná. Arquivos de Biologia e Tecnologia 5/6(19): 347–
367.
Veloso, H.P., A.L.R. Rangel-Filho & J.C.A. Lima. 1991. Classificação da veg-
etação brasileira adaptada a um sistema universal. IBGE. Rio de Janeiro,
RJ. 123 p.

- Plantas vasculares do Paraná -


Esboço biográfico dos principais coletores
da flora do Paraná
Fernando C. Straube
Hori Consultoria Ambiental
email: fernando@hori.bio.br

Paulo H. Labiak
Universidade Federal do Paraná
email: plabiak@ufpr.br

Ainda enquanto parte meridional da capitania - depois província - de São


Paulo, condição que se estendeu até 1853, o hoje estado do Paraná entrou
no roteiro das grandes expedições científicas no começo do século XIX. É
a partir deste período que começam a surgir os primeiros relatos sobre as
paisagens e a biodiversidade do Paraná, o qual, à esta época, era ainda um
território praticamente inexplorado quando comparado a muitas regiões
vizinhas. Anteriormente, outras incursões foram realizadas em território
paranaense mas, à exceção de Martim Francisco de Andrada (1775-1844)
que, entre 1802 e 1805 remeteu material botânico para o Museu Real de
Lisboa, nada se compara ao que ocorreu nos anos subsequentes. O ano
de 1820 então, pelas razões apresentadas abaixo, pode ser considerado o
momento em que a flora paranaense foi inaugurada, passando a ser de fato
investigada e inventariada.
Cabe lembrar, porém, que não existe sequer uma pequena
noção de quantos exemplares originários do Paraná existem em coleções,
mesmo naquelas mantidas em território brasileiro, quem dirá nos acervos
depositados no exterior. Há, por trás desses números uma grande dificuldade
que é mesmo de estimativa, por superficial que seja, da real contribuição
dessas pessoas. Um dos obstáculos para julgar o legado delas está no número
de coletas feitas no Paraná, cifra que acaba se diluindo no cômputo final –
esse sim, mais ou menos conhecido – daquilo que foi obtido em expedições
maiores, que apenas incluíram o Paraná com parte de seus itinerários. Outra
questão é a conservação e disponibilidade desses materiais, muitos deles
permutados, vendidos ou mesmo destruídos durante conflitos ou mesmo
com dados inviabilizados por má atenção de curadores.
Mas, se considerados os protocolos aproximados, tal como são
praticados atualmente, selecionamos aqui alguns coletores que merecem
figurar no panteão da Botânica paranaense e, por assim dizer, se destacaram
pelo pioneirismo ou contribuição inegável ao conhecimento da flora
estadual. A seleção dessas personalidades deu-se mais pelo reconhecimento

- Plantas vasculares do Paraná -


24 | Esboços biográficos

atribuído às suas contribuições do que propriamente ao montante absoluto


de espécimes colecionados. Ainda assim, julgamo-la como uma preleção
bastante preliminar que irá omitir inadvertidamente uma série de outros
coletores, cujo trabalho de obtenção de exemplares florísticos paranaenses
ultrapassou, até meados da década de 60, a casa de 120 nomes (Angely,
1960:31 e 1964:6).

Auguste François Cesar Prouvençal de Saint Hilaire


Orléans, França: 4 de outubro de 1779
 Orléans, França: 3 de setembro de 1853

Saint Hilaire pertence, junto a Carl von Martius, ao seleto grupo dos mais
importantes botânicos que já estudaram a flora brasileira. Ele é também
considerado o precursor da Botânica paranaense e, ainda, da História
Natural como um todo no âmbito estadual. Naturalista destacado em sua
pátria, era membro de inúmeras instituições científicas, como as academias
de ciências de Paris, Berlim, São Petersburgo e Lisboa, além de professor da
faculdade de Ciências de Paris e membro do Instituto Histórico e Geográfico
Brasileiro.
Veio ao Brasil com a delegação francesa liderada pelo Grão-duque
de Luxemburgo, a qual buscava um acordo diplomático para a questão da
Guiana Francesa, anexada por d. João como represália à invasão de Portugal
por Napoleão Bonaparte. Com a atribuição de botânico, tinha Pierre A.
Delalande como companheiro para as coletas zoológicas mas acabou
acumulando ambas as funções, pela desistência desse, que permaneceu
apenas alguns meses no país e restrito às adjacências do Rio de Janeiro.
Essa condição o consagrou não apenas como botânico, mas como naturalista
no sentido amplo, mesmo que todo o material não-florístico colecionado
tenha sido posto à disposição de vários museus europeus, embora não
propriamente estudados por ele.
Saint-Hilaire permaneceu sete anos no Brasil (1816 a 1822), tendo
visitado todos os estados do Sul e Sudeste, além de Goiás e a república do
Uruguai. No estado do Paraná esteve entre 25 de janeiro e 7 de abril de 1820,
percorrendo quase 650 quilômetros ao longo dos caminhos das tropas, entre
Itararé e Curitiba e dali ao litoral, por Paranaguá e Guaratuba (Urban, 1908;
Angely, 1956; Straube, 2012). Nesse trecho, coletou 412 números, sendo 45
tipos de formas tidas novas, inclusive da erva-mate (Ilex paraguariensis),
que foi descrita por ele mesmo com base em material obtido nas cercanias
de Curitiba.
Dentre suas grandes contribuições estão as detalhadas descrições
sobre aspectos sociais e fitofisionômicos dos locais visitados. Essas

- Plantas vasculares do Paraná -


Esboços biográficos | 25

informações são até hoje consideradas por historiadores, sociólogos e


mesmo em textos leigos de divulgação, razão pela qual ele se tornou, ao
menos na capital paranaense, uma personalidade razoavelmente conhecida.
Sua crônica de viagem (Saint-Hilaire, 1851), inclusive, acabou por se tornar
instrumento dos mais importantes para os historiadores de ciência, pois
agrega detalhadas descrições dos locais visitados como ponto de passagem
ou alojamento, incluindo distâncias entre eles. Graças a isso, a sua obra
permite o resgate de certas informações sobre trajetos percorridos por
outros naturalistas contemporâneos como Johann B. von Natterer e
Friedrich Sellow, que passaram por muitos locais em comum e nem sempre
claramente descritos por eles.
De características particulares, em comparação com vários de
seus contemporâneos, Saint-Hilaire era um cientista nato, forjado nas
mais conceituadas instituições europeias e portador de um vastíssimo
conhecimento de História Natural, mas também de epistemologia e outros
temas pouco conhecidos na época (Sampaio, 1928). Seu trabalho, graças a
isso, revolucionou o conhecimento da distribuição geográfica, classificação,
organografia, fisiologia e vários outros campos da Botânica. Isso porque ele
tinha plena noção da envergadura de sua contribuição e, com isso, soube
entregar seu material para as pessoas certas, no momento certo.
Botânico por formação e opção, mantinha correspondência com
estudiosos de inúmeros núcleos científicos de época, notadamente o
Muséum National d’Histoire Naturelle de Paris, para onde grande parte
de seu espólio foi destinado. Sua valiosa e impressionante contribuição ao
conhecimento da flora do Brasil, soma a descrição de mais de 1.500 espécies
de plantas, dentre revisões taxonômicas de várias famílias, os famosos
livros “Histoire des plantes les plus remarquables du Brésil et du Paraguay”,
“Plantes usuelles des Brasiliens” e sua obra-maior - “Flora Brasiliae
Meridionalis” - em coautoria com Antoine Laurent de Jussieau e Jacques
Cambessèdes, publicada em três volumes entre 1825 e 1833 (Saint-Hilaire,
1825; Saint-Hilaire et al., 1829, 1852; Urban, 1908).
Suas coleções são encontradas principalmente no Herbário do
Museu de História Natural de Paris (P), embora duplicatas estejam também
presentes em diversos herbários europeus.

Ludwig Riedel
Berlim, Alemanha: 2 de março de 1790
 Rio de Janeiro, 6 de agosto de 1861

Riedel era jardineiro, horticultor e um colecionador de plantas muito


ativo. Foi uma das tantas personalidades da História Natural amparadas
- Plantas vasculares do Paraná -
26 | Esboços biográficos

e incentivadas pelo barão Georg Heinrich von Langsdorff (1774-1852),


chegado ao Brasil em 1813 como cônsul da Rússia no Brasil e líder, a partir
de 1821, da expedição que leva seu nome. Durante essa famosa viagem, o
barão – pessoalmente interessado no planalto meridional – decidiu enviar
um grupo para investigar a região leste paranaense, destacando Riedel para
as coletas botânicas, acompanhado pelo desenhista e pintor Aimé Adrien
Taunay (1803-1828) e o astrônomo e metereologista Néster Gavrílovitch
Rubtsov (1799-1874). No trajeto passaram quase que pelos mesmos
pontos iniciais do itinerário de Saint Hilaire (p.ex. Fazenda Morungaba,
em Sengés), mas foram impedidos de dar prosseguimento à demanda, em
virtude das enchentes que assolavam o rio Iapó, perto de Castro. Isso fez
com que a viagem pelo Paraná se resumisse a apenas dois meses, entre
fevereiro e março de 1826. Os resultados botânicos dessa empreitada são
até o momento obscuros, visto que a maior parte dos espécimes colhidos e
documentos produzidos acabaram trancafiados por mais de um século em
instituições variadas da Rússia (em especial em São Petersburgo) e apenas
uma diminuta fração (que se salvou de guerras e incinerações) acabou sendo
pesquisada e divulgada.
Depois da viagem com Langsdorff, Riedel ainda permaneceu em
atividade acompanhando o paleontólogo Peter Wilhelm Lund (1801-1880)
entre 1833 e 1834, em uma grande viagem pelo interior de Minas Gerais.
Radicou-se definitivamente no Brasil onde ocupou importantes cargos
públicos como diretor do Passeio Público (depois Jardim Botânico) do Rio
de Janeiro e chefe da seção de botânica do Museu Nacional, tendo sido um
dos responsáveis pela fundação do herbário, tida como a primeira coleção
de plantas institucionalizada do país, datada de 1831. Nos últimos dias de
sua vida, era chefe das matas e jardins, posição posteriormente ocupada por
Auguste François Marie Glaziou (1833-1906) (Hoehne et al., 1941; Stafleu
& Cowan, 1983).
A grande maioria de suas coleções estão depositadas no herbário do
Instituto de Botânica Komarov (LE), na cidade de São Petesburgo, na Rússia,
muito embora diversas duplicatas possam ser encontradas em herbários do
mundo inteiro, particularmente na Europa e nos Estados Unidos.

Friedrich Sellow
Potsdam, Alemanha: 12 de março de 1769
 Belo Oriente, Minas Gerais: outubro de 1831

Sellow (ou Sello, como na grafia original) era membro de uma conhecida
família de jardineiros reais, historicamente associada ao cultivo de plantas
e jardinagem. Por intervenção de Carl Ludwig Willdenow, diretor do jardim
- Plantas vasculares do Paraná -
Esboços biográficos | 27

botânico de Berlim, passou a se dedicar à Botânica, transferindo-se em


seguida para o museu de história natural da Paris, sob orientação de René
Louiche Desfontaines e Antoine Laurent de Jussieu. Atento ao progresso
científico europeu, foi aluno de George Cuvier, Geoffroy de Saint Hilaire e
Jean Baptiste Lamarck, quando passou a trabalhar no “Jardin des Plantes”,
o assim chamado horto botânico do museu francês. Apoiado por Alexander
von Humboldt e munido de cartas de recomendação do barão de Langsdorff
(recém chegado ao Brasil como cônsul russo no Rio de Janeiro), obtém, em
1813, um patrocínio dos botânicos britânicos Joseph Banks e John Sims
para participar de uma expedição ao Brasil.
Sellow iniciou seu trabalho explorando as matas dos arredores
da fazenda Mandioca, propriedade de Langsdorff hoje em Magé (Rio de
Janeiro). Ali se encontrou e dividiu trabalhos de coleta com os naturalistas
George Wilhelm Freyreiss (1789-1825), príncipe de Wied-Neuwied (1782-
1867) e principalmente Ignaz Franz W.M. Olfers (1793-1871), com quem
nutriu grande amizade. Na ocasião, eventualmente solitário, visitou várias
localidades do Sudeste, além da Bahia.
Em 1820, ele perde o patrocínio do barão, mas é contratado
como naturalista viajante do Museu Nacional. Graças a isso participa da
invasão da chamada Província Cisplatina, quando se destaca do grupo
militar e prossegue sua peregrinação, visitando o Uruguai, Argentina e
os estados sulinos. No Paraná, a que dedicou dez meses de permanência,
chegou, proveniente do sul, em Rio Negro (março de 1828) e, pelo caminho
dos tropeiros, passou pela Lapa até Curitiba, descendo então a serra até
Paranaguá. Nesse momento, retorna à capital da então Comarca e resolve
inovar, seguindo para oeste até Guarapuava para onde destinou três meses
de estudos (setembro a novembro de 1828). De retorno, volta a Curitiba,
retomando o rumo norte, passando por Ponta Grossa, Castro, Piraí do Sul
e Jaguariaíva, acabando por atingir os limites com São Paulo (Itararé) em
janeiro de 1829. Depois disso seguiu a Minas Gerais, onde falece vitimado
por afogamento na Cachoeira Escura, margem esquerda do Rio Doce.
Com a morte prematura, que sepultou seus projetos científicos,
Sellow não pode estudar a magnífica coleção formada sob duras privações, em
áreas até então inóspitas e sequer visitadas por naturalistas ou exploradores.
No entanto, graças à amizade e intercâmbio que tinha com naturalistas
influentes da época (inclusive Humboldt), granjeou reconhecimento pleno,
extensivo aos dias atuais, quando parte dos exemplares que resistiram à
destruição por ocasião das guerras continuam sendo estudados. Além de
exsicatas, cabe lembrar, ele também enviou muitas plantas nativas do Brasil
para a Europa visando o cultivo, sendo que algumas delas apareceram no

- Plantas vasculares do Paraná -


28 | Esboços biográficos

Velho Mundo por seu intermédio, como as populares Salvia splendens


(sálvia), Petunia axillaris (petúnia), Begonia sempervirens (begônia) e
Cortaderia selloana (capim-de penacho).
Preocupado em preservar criteriosamente o registro de suas
observações, Sellow produziu quase setenta volumes de diários (em sua
grande maioria ainda inéditos) todos contendo informações ilustradas com
desenhos primorosos, alternando técnicas de desenho com lápis ou tinta.
Multifacetário, incluía todo o tipo de dado além de botânico, desde geológico,
meteorológico, antropológico, linguístico e faunístico, mas também esboços
de paisagens e de situações urbanas. Diversas de suas anotações acabaram
em mãos de terceiros como o pintor francês Jean Baptiste Debret (1768-
1848), autor de uma série de ilustrações de lugares onde certamente nunca
esteve.
Vários museus do mundo inteiro, além do Museum für Naturkunde
der Humboldt-Universität de Berlim (via Olfers e Humboldt), tiveram em
seus acervos parte do material acumulado por Sellow, dentre eles o Museu
Britânico e os museus nacionais de Lisboa e do Rio de Janeiro, sendo que
uma infinidade de duplicatas constam atualmente em inúmeros herbários
de todo o mundo.
Do material obtido no Paraná que, segundo Angely (1956) soma
736 números e vários tipos, pouco se sabe, haja vista a destruição de grande
parte do acervo de Berlim durante a Segunda Grande Guerra, onde a grande
maioria de seu acervo havia sido depositada.

Gustav Wallis
Lüneburg, Alemanha: 1° de maio de 1830
 Cuenca, Equador: 20 de junho de 1878

Wallis foi denominado “the king of collectors”, em alusão à sua contribuição


com coleções de orquídeas sulamericanas (Yearsley, 2007), grupo do
qual se tornou grande especialista e colecionador. Em 1855 mudou-se
para o Brasil (São Francisco, depois Blumenau, em Santa Catarina), onde
criou um estabelecimento de horticultura, com a finalidade explícita de
proceder remessas comerciais de plantas vivas para a Europa. Era o período
conhecido como Orchidelirium, momento de grande relevância para o
desencadeamento de inúmeras expedições que tiveram lugar no território
brasileiro e que, de certa forma, motivou a emigração de europeus para o
País, estimulados pela emergente linha de exploração comercial.
Em 1857, foi contratado como coletor pelo botânico belga Jean Jules
Linden (1817-1898), dono de uma empresa de jardinagem (L’horticulture
Internationale) situada em Bruxelas e especializada em orquídeas. Movido
- Plantas vasculares do Paraná -
Esboços biográficos | 29

por esse encargo, percorreu vários estados do Sul e Sudeste entre 1855 e
1860, publicando artigos narrativos, sendo um deles dedicado ao Paraná
(Wallis, 1859), onde esteve em agosto de 1857 visitando Castro, Curitiba,
Lapa, região litorânea e parte do vale do Ribeira.
Anos depois, percorre todo o rio Amazonas, depois residindo no
Maranhão e, então, em Belém. De retorno à Europa, voltou a peregrinar com
o propósito de obter orquídeas, tendo visitado as Filipinas e Japão (1870-
1871) e a América do Norte (1871-1872). Uma vez concluído seu contrato
com a empresa James Veitch & Sons de Londres, prosseguiu o trabalho
às suas próprias custas, viajando (1872-1874) para a Colômbia e Panamá,
onde contraiu uma doença fatal que ocasionou sua morte em um hospital
no Equador (Stafleu & Cowan, 1988).
Dedicado principalmente à coleta de plantas vivas (notadamente
orquídeas, grupo ao qual sempre é associado), visando seu cultivo na Europa
e utilização comercial, pouco contribuiu com exsicatas, além de cerca de 400
números em grande parte guardados no museu de Berlim (Urban, 1908;
Stafleu & Cowan, 1988).

John Weir
Inglaterra, circa 1801
 loc.?: 28 de abril de 1989

Weir chegou ao Brasil apenas seis anos depois de Wallis, embora com mesma
missão: colecionar plantas vivas para o cultivo na Europa (Urban, 1908).
Enviado pela Royal Horticultural Society de Londres, preparou também uma
numerosa coleção de exsicatas, inclusive musgos e hepáticas, destinando-as
ao herbário do Museu Britânico.
Visitou (entre 1861 e 1863) as províncias do Rio de Janeiro, São
Paulo e do Paraná, onde trabalhou por sete meses (outubro de 1862 a abril de
1863), ao adentrar o estado por Itararé (São Paulo), também o rio Tibagi, até
Curitiba e, depois, o litoral e vale do Ribeira. Dessas regiões obteve, apenas
de exsicatas, pouco mais de 200 números genuinamente paranaenses.
De sua contribuição escrita, destaca-se o conteúdo das cartas que
enviava, contendo descrições de viagem e informando suas descobertas
quando da peregrinação ao Brasil, nos quais descreveu, ele mesmo, várias
espécies tidas como novas. Esses preciosos documentos contêm, inclusive,
algumas listas de peças enviadas, tais como localidade e tipo de material
(sementes, bulbos, tubérculos, etc). Também há interessantes descrições
de paisagens, por exemplo, dos campos naturais da região de Itararé e
Jaguariaíva, da vegetação da Serra do Mar e das grutas calcárias da Região
Metropolitana de Curitiba. Também são muito importantes as indicações de
- Plantas vasculares do Paraná -
30 | Esboços biográficos

topônimos visitados e mesmo da logística de deslocamento adotada. Esses


dados servem-se com muita propriedade para interpretações de distâncias
entre localidades disponíveis na época e mesmo de suas localizações.

Carl August Wilhelm Schwacke


Alfeld, Hannover, Alemanha: 29 de julho de 1848
 Barbacena, MG: 11 de dezembro de 1904

Schwacke foi um dos naturalistas que visitaram o Brasil e acabaram por aqui
se radicar até o fim da vida. Estudou nas universidades de Göttingen e Bonn,
tornando-se especialista em Botânica e, em 1873, emigrou para o Brasil em
virtude da guerra Franco-Prussiana, da qual consta ter participado (Stafleu
& Cowan, 1985). Estabeleceu-se no Rio de Janeiro e, em 1874, foi contratado
como naturalista-viajante do Museu Nacional, responsabilizando-se pelo
herbário, onde atuou por quase vinte anos (até 1891) (Sampaio, 1919).
Durante este tempo, viajou para os arredores da cidade do Rio de Janeiro,
mas também para outros pontos do Pará, Maranhão, Piauí, Amazonas, São
Paulo, Paraná, Santa Catarina e Rio Grande do Sul (Urban, 1908).
Em 1892 transferiu-se para a cidade histórica de Ouro Preto (Minas
Gerais), trabalhando como professor na Escola de Farmácia (criada em 1839)
e fundando o acervo que hoje é denominado “Herbário José Badini” (OUPR)
do Instituto de Ciências Exatas e Biológicas da Universidade Federal de
Ouro Preto (UFOP). Na ocasião dedicou-se firmemente à pesquisa florística
das regiões de grandes altitudes de Minas Gerais, obtendo exsicatas valiosas
destas regiões pouco exploradas e conhecidas. Schwacke tornou-se célebre
por essa característica, obtendo espécies raras ou pouquíssimo conhecidas
das zonas rupestres do Sudeste.
Seu material foi depositado principalmente no Jardim Botânico e
Museu Nacional do Rio de Janeiro, mas também no museu de Berlim (maior
parte destruído pela Segunda Grande Guerra) e vários outros, somando
cerca de 20 mil números ao total (Urban, 1908).
Visitou o Paraná em 1874, quando contemplou a região da Serra do
Mar e os planaltos, mormente no rio Tibagi e ao longo dos Campos Gerais.
Na ocasião, ele visitou diversas localidades de onde trouxe exemplares raros,
destacando-se briófitas e orquídeas, algumas delas estudadas por João
Barbosa Rodrigues (1842-1909). Menções sobre uma segunda estada em
território paranaense, datada de janeiro de 1880, têm sido refutadas e se
baseiam provavelmente em adulterações de rótulos cometidas por Auguste
F. M. Glaziou (1833-1906) que sabidamente alterou dados de coleta de
várias plantas brasileiras (Stafleu & Cowan, 1985; Wurdack, 1970).
Grande parte de suas coleções permaneceram no Brasil, podendo ser
- Plantas vasculares do Paraná -
Esboços biográficos | 31

encontradas principalmente nos herbários do Museu Nacional (R) e do


Jardim Botânico do Rio de Janeiro (RB).

Per Karl Hjalmar Dusén


Vimmerby, Suécia: 4 de agosto de 1855
 Tranas, Suécia: 22 de janeiro de 1926

Dusén era engenheiro mecânico por formação, atuando como tal e também
como docente na área por quase uma década. Tornou-se célebre, no
entanto, por sua vocação como explorador e naturalista especializado em
Botânica, em particular no Paraná, de onde provém maior parte de seu
espólio. Embora lembrado como coletor, também se dedicou ao estudo das
pteridófitas e briófitas, bem como da paleobotânica, sempre associada a
questões geológicas e florísticas.
Para seu amigo Ernst A. T. Harms (in Hoehne, 1941:57-58), Dusén
era um “...indivíduo calado, de natureza retraída, mas homem dotado
de humor agradável. Sem fazer grande alarde, sem doutrinar, seguiu
seu caminho. Do trabalho fez sempre a sua predileção. A vida social e as
diversões colocou sempre em segundo lugar de importância. Quiéto como
vivera transferiu-se para o além. Apenas um amigo acompanhou seus restos
mortais até a necrópole de Vinnerstad, de Oestergoetland”.
Seu interesse pela botânica iniciou por estímulo do primo Karl
Fredrick Dusén (1849-1919), também naturalista com inclinações para a
entomologia e, especialmente, para o estudo dos musgos (briófitas). Per
Karl então, inaugurou seu trabalho como pesquisador descrevendo a flora
e a geologia de Omberg, região motanhosa do litoral sueco. Em seguida,
partiu para a África (Camarões), contratado como cartógrafo e tornando-se
amigo do botânico Eduard Preuss, que o aperfeiçoou nas técnicas de coleta,
prensagem, conservação e estudo de material florístico. Montou pequena
coleção de plantas, com destaque para 30 mil exemplares de musgos e
publicou artigos sobre a geologia, itinerários e seus próprios resultados
briológicos, cabendo-lhe os méritos de ser o “verdadeiro descobridor da
flora briológica da África oriental” (Hoehne et al., 1941).
Em 1895, dirige-se à América do Sul, onde iria sedimentar os
momentos mais importantes de sua carreira. Percorre a Patagônia, Terra
do Fogo, os Andes e o litoral do Pacífico, colecionando exemplares e, em
seguida, publicando seus resultados. Em setembro de 1901, dirige-se
ao Brasil, agregando-se ao corpo técnico da Seção de Botânica do Museu
Nacional como naturalista viajante, atribuição que manteve até 1904.
Nesse ínterim, demonstrando claramente seu interesse pelos ambientes
montanos, visitou por diversas ocasiões a Serra do Itatiaia, publicando o
- Plantas vasculares do Paraná -
32 | Esboços biográficos

interessante artigo “Sur la flore de la Serra du Itatiaya”. Nos dois últimos


anos como membro do Museu Nacional, inicia seu interesse e dedicação
pela flora do Paraná. Durante esse momento e também posteriormente, sob
subvenção do governo estadual, organizou três viagens ao Paraná, formando
a primeira grande coleção feita nos limites territoriais do estado; segundo
Angely (1955), até a sua chegada ao Paraná, os números ali coletados não
ultrapassavem os 2.000, incluindo os pouco mais de 700 colhidos por Sellow.
Sua primeira incursão por terras paranaenses começou em
novembro de 1903, estendendo-se até maio do ano seguinte. Desde
então, Dusén servia-se das vias férreas disponíveis, considerando-as para
deslocamento e também como morada temporária, alojando-se em vagões.
Visitou desde Itararé a Ponta Grossa, além de Curitiba e arredores e, dali,
seguiu até União da Vitória, eventualmente em companhia dos engenheiros
Rodolpho Lange e Carlos J. F. Westermann, com os quais dividiu inclusive
algumas numerações de coleta.
Depois de uma estada na Argentina e retorno à Suécia, onde estudou
o material coletado, volta ao Paraná em agosto de 1908, com subvenção do
museu real de Estocolmo. Percorre as regiões leste (litoral e Curitiba), além
de todo o trecho que se estende até Guarapuava, colhendo 8 mil números em
uma peregrinação prolongada até o fim de 1912 e somando, portanto, quase
mais de cinco anos de trabalho de campo.
Nesse momento, o governo estadual interessou-se pelo trabalho do
naturalista sueco, oferecendo recursos para que continuasse seus estudos.
De volta ao Paraná, reinicia suas coletas em dezembro de 1913, quando
percorre quase todo o território estadual até outubro de 1916, agora em
companhia do também botânico Gösta Jönsson. Para a expedição, visita “...
mais de uma centena de localidades e assim organiza uma coleção majestosa,
composta de 4.500 números de Fanerógamas e uns 200 musgos em apenas
2 1/2 anos de trabalho ou sejam 30 meses de atividade” (Angely, 1955).
Essa coleção, cabe lembrar, incluía material oriundo do chamado “Território
Contestado” e, desta forma, grande parte da numeração alude à região hoje
pertencente ao estado de Santa Catarina.
O desfecho dessa viagem porém, teve momentos desconfortáveis.
Com a eclosão da Primeira Grande Guerra, o governo do Paraná não
pode mais financiar suas pesquisas, abalando fortemente as finanças do
pesquisador e colocando-o num delicado dilema: voltar para sua pátria ou
gastar suas economias, conseguidas com grande sacrifício ao longo de sua
vida e que lhe garantiria uma velhice com dignidade, e permanecer em terras
paranaenses. Optou pela segunda!
No cômputo total, o número de exemplares colecionados por
Dusén no Paraná (incluindo algumas áreas antigamente consideradas como

- Plantas vasculares do Paraná -


Esboços biográficos | 33

tal) chega a 18.500, cada qual com três ou mais duplicatas e incluindo mais
de quatro mil espécies e cerca de 400 espécimes-tipo (Angely, 1955). A
maior parte de seu legado paranaense foi depositada no Naturhistoriska
riksmuseet de Estocolmo, com cópias dispersadas por todo o mundo,
especialmente nos herbários do Missouri Botanical Garden (St. Louis,
EUA), The Academy of Natural Sciences (Philadelphia, EUA), Smithsonian
Institution (Washington, EUA), Field Museum of Natural History (Chicago,
EUA) e no Royal Botanic Gardens (Kew, Inglaterra). As coleções atualmente
mantidas no Brasil incluem pequena representação, apesar da ligação
institucional existente entre Dusén e os governos federal e estadual.
Aparentemente resumem-se a acervos de pequeno porte no Museu Nacional
do Rio de Janeiro e no Instituto de Botânica de São Paulo. Em Curitiba uma
parcela está no Museu Botânico Municipal (MBM), que absorveu o chamado
Herbário Per Karl Dusén (PKDC), antes mantido pelo Museu de História
Natural Capão da Imbuia.
Sua espetacular contribuição à flora paranaense é sempre lembrada
em nomes científicos de plantas (cerca de 70, entre gêneros e espécies), mas
também de um lagarto endêmico do Cerrado: Tupinambis dusenii Lönnberg,
1910, cujo tipo provém do Paraná. Nos anos 70, a Sociedade Paranaense de
Ciências Naturais (ora inativa) editava o periódico Dusenia, batizado em sua
homenagem e com ampla distribuição internacional. De sua lavra ou por
iniciativa de terceiros, há algumas dezenas de artigos que aludem às plantas
do Paraná, o que representa o primeiro grande momento de contribuições
ao conhecimento da flora estadual.
No Paraná, o nome de Dusén se relaciona indelevelmente com
dois de seus mais dedicados companheiros, com os quais chegou a dividir
numeração de coleta: Bruno Rudolf Lange e Carlos J. F. Westerman,
respectivamente engenheiro e diretor das estradas de ferro do Paraná.
Essa amizade lhe propiciou condições especiais: um vagão inteiro de trem
foi transformado em dormitório e cedido a ele, destinado exclusivamente
às suas coletas e pesquisas. Com isso, ao tempo em que esgotavam-se as
coletas em determinada região, seu vagão-dormitório era engatado em uma
das locomotivas e transferido para um outro local ainda não explorado. Alí,
então, permanecia o pesquisador durante mais um período, até que houvesse
coletado e explorado tudo o que lhe interessasse. É por esse motivo que a
grande maioria das novas espécies coletadas por Dusén pode ser encontrada
nos mesmos locais visitados pelo botânico, bastando-se para isso seguir a
rota das estradas de ferro que, provenientes de São Paulo, atravessam o
Paraná e adentram o estado de Santa Catarina. Uma quarta personalidade
completa esse notável grupo de amigos, o pintor Alfredo Andersen, a quem
devemos um retrato a óleo do botânico (atualmente conservado no Museu

- Plantas vasculares do Paraná -


34 | Esboços biográficos

Alfredo Andersen de Curitiba), executado provavelmente por ocasião de sua


derradeira viagem ao Paraná.
Quando de seu retorno à Suécia, já contando com 60 anos de idade,
Dusén já se encontrava em grandes dificuldades financeiras. Quase por
acaso, seus parentes e amigos o encontraram vivendo à beira da miséria, na
sorte infeliz de uma existência voltada inteiramente à ciência. Graças a um
acordo prévio que demandou grandes esforços, foi possível fazer com que o
parlamento sueco, a título de medida extraordinária, lhe assegurasse uma
pensão vitalícia. Com extrema modéstia e parcimônia natural, Dusén ficou,
porém, com a existência garantida e pôde dedicar-se inteiramente ao estudo
do material que havia reunido durante os anos de viagens.
Quase que a totalidade de suas coleções pode ser encontrada no
herbário de Estocolmo, na Suécia. Do material deixado no Paraná, o descaso
fez com que grande parte do material fosse destruído. O pouco que restou
encontra-se hoje sob a guarda do Museu Botânico Municipal de Curitiba.

Günter Theodor Tessmann


Lübeck, Alemanha: 2 de abril de 1884
 Curitiba: 15 de novembro de 1969

Tessmann, embora celebrado no Paraná como botânico, foi também um


destacado etnólogo e linguista, além de naturalista auto-didata. Trata-se,
sem dúvida, de mais uma daquelas personalidades de vulto que passaram
pelo Paraná e lamentavelmente foram quase que esquecidas. Antes de vir
ao Brasil, realizou diversas viagens de pesquisa para a região ocidental da
África (1904 a 1914), ilha de Fernando Pó (1915-1916) e, depois o Peru,
incluindo a área fronteiriça com a Bolívia, Equador e Venezuela (1921-
1926), publicando farta literatura que o consagrou internacionalmente
como antropólogo.
Tessmann tinha grande predileção por botânica e entomologia, mas
não descartava outros organismos, que também colecionava e encaminhava
para coleções. Até a década de 30, suas exsicatas eram enviadas para Berlim,
mas esse material foi quase todo destruído na Segunda Grande Guerra
(Stafleu & Cowan, 1986). Remeteu plantas também ao Natural History
Museum de Londres, mas também há algum material no Jardim Botânico
de Kew (Londres) e certamente em vários outros. Sua enorme colaboração
com todos os campos da Zoologia no oeste da África, foi relatada por
Papenheim (1911-1925) em sete artigos revisivos. Trinta e duas espécies,
subespécies e formas de borboletas por ele colecionadas na Amazônia, uma
vez reconhecidas como novas, foram descritas por ele mesmo (Tessmann,
1928). Além disso, são vários os táxons de plantas e animais descritos em
- Plantas vasculares do Paraná -
Esboços biográficos | 35

sua homenagem, geralmente da Amazônia peruana e da África ocidental.


Tessmann chegou em 1936 a Curitiba, quando passou a coletar
plantas em diversas regiões do Paraná; possivelmente o primeiro lugar foi o
vale do rio Ivaí de onde trouxe espécimes hoje guardados no Jardim Botânico
de Kew (Londres), cujas datas indicadas encontram-se entre janeiro e março
de 1937. Para essa viagem preparou fichas especiais impressas para a ocasião
com o padrão: “Pflanzen aus Süd-Brasilien” (“Plantas do Sul do Brasil”) -
“Nord-Paraná: Gebiet des mittleren Ivahy/ ca. ____ m ü. M.” (“Norte do
Paraná: região do médio Ivaí/cerca de ____metros sobre o nível do mar”).
Por volta do início da década de 40, vinculou-se ao Instituto de
História Natural (depois Museu de História Natural Capão da Imbuia) como
pesquisador associado e, entre 1943 e 1955, coletou – eventualmente em
associação com o agrônomo Aroldo Frenzel (esse depois vinculado ao IBPT
e à UFPR, como professor e diretor da Escola de Florestas) – plantas em
diversas regiões, especialmente no litoral, na Ilha do Mel. Nesse período,
quando consta ter residido em Santa Catarina e particularmente no ano de
1947, o diretor do Museu Paranaense, antropólogo José Loureiro Fernandes,
tentou sua contratação como botânico da instituição, em substituição a
Ralph João George Hertel (1923-1985).
Os exemplares coligidos durante esse tempo (em torno de 4 mil
números, segundo Angely, 1956), encontram-se em parte no Museu Botânico
Municipal (MBM), via Herbário Per Karl Dusén (PKDC) e duplicatas foram
remetidas a Berlim, Nova York, Estocolmo e Kew.
Com base nas exsicatas das plantas que coletava, quando os rótulos
originais puderam se salvar, é possível constatar que ele era também um
grande artista: em várias etiquetas de suas amostras, adicionava desenhos
pintados com lápis de cera, mostrando a coloração das flores e frutos. Junto
a esse complemento, apenso aos espécimes que viriam a ser estudados
por vários pesquisadores, também preocupava-se em anotar detalhes
importantes: ambiente, hábitos da planta, coloração das flores e frutos e
várias outras informações.
Além de sua contribuição com coletas, publicou pelo menos dois
artigos sobre botânica, um deles alguns conceitos em sistemática vegetal
(Tessmann, 1951a) e outro, sobre a vegetação do Paraná e suas variações
(Tessmann, 1951b). Nos anos 40 e 50 era considerado uma autoridade
no estudo de fitogeografia, sendo inclusive citado por Maack (1981) e,
posteriormente, em outros estudos sobre a flora paranaense (p.ex. Marques
et al. 2005) ou em revisões taxonômicas.
Quando de sua aposentadoria, por volta de 1962, passou a residir
na Ilha do Mel em casa rústica, próxima à Fortaleza e vizinha à propriedade
do também naturalista Guido Straube (1890-1937), o qual não conheceu

- Plantas vasculares do Paraná -


36 | Esboços biográficos

pessoalmente por razões cronológicas.


Suas coletas foram quase que inteiramente depositadas no herbário
de Berlin, as quais, infelizmente, foram em sua maior parte destruídas
durante a segunda guerra mundial.

Luiza Theresa Deconto Dombrowski


Curitiba, 5 de agosto de 1931

Dona Luiza formou-se em História Natural pela UFPR em 1953 e, anos


depois, em Odontologia, profissão que exerceu por 13 anos, intercalando-a
com suas atividades de pesquisa florística. Logo após ter concluído o curso
(1954), foi admitida como voluntária no Museu Paranaense, na época sob
direção do antropólogo José Loureiro Fernandes. Após cerca de seis meses
nessa condição, passou a atuar efetivamente com a botânica, inicialmente
junto a Ayrton de Matos e como funcionária da Secretaria de Estado da
Agricultura, condição que manteve até sua aposentadoria em 1993. Desta
forma, acompanhou pessoal e institucionalmente todas as instâncias do
então Museu de História Natural Capão da Imbuia, desde seu vínculo com o
Museu Paranaense, passando por Instituto de História Natural (1956-1963)
e Instituto de Defesa do Patrimônio Natural (1956-1978) até a denominação
atual, tendo ali atuado como curadora do Herbário Per Karl Dusén (PKDC),
antes de sua transferência para o Museu Botânico Municipal em 1993.
Dentre seus artigos, alguns são importantes para o conhecimento
da flora curitibana, como “A vegetação do Capão da Imbuia” (1967) e
“Contribuição para o estudo da flora dos campos da região leste de Curitiba”
(1972), ambos em coautoria com a também naturalista Yoshiko Saito
Kuniyoshi. Também lançou, em 1989, o livro “Gramíneas do Paraná”, uma
revisão das espécies de Poaceae ocorrentes no estado.
Durante suas quase quatro décadas de atividade, explorou
principalmente o litoral e diversas localidades de Curitiba e região
metropolitana, os chamados Campos Gerais, incluindo a região de São Luiz
do Purunã, Palmeira, Ponta Grossa, Castro, Piraí do Sul e Jaguariaíva. Graças
a essa dedicação ao trabalho de campo, colecionou cerca de 27 mil números,
demonstrando grande interesse pelas Poaceae, Pteridófitas e Bromeliaceae.
A totalidade de suas coleções foi depositada no Herbário Per Karl Dusén,
atualmente sob a guarda da Prefeitura Municipal de Curitiba

Gerdt Guenther Hatschbach

- Plantas vasculares do Paraná -


Esboços biográficos | 37

Curitiba, 22 de agosto de 1923


 Curitiba, 16 de abril de 2013

Foi, sem dúvida nenhuma, o principal botânico a realizar pesquisas sobre


a flora paranaense. Seu interesse pelas ciências naturais começou em 1934
com os insetos, atividade essa que, a partir de 1937, foi se tornando cada
vez menos presente em sua vida, haja vista a crescente admiração que
passou a ter pelas plantas. Na década de 50 decide dedicar-se integralmente
à Botânica, iniciando a coleção que é hoje o maior e mais precioso registro
da flora do Paraná.
Vivendo em uma época onde boa parte do estado era ainda coberta
por florestas e campos naturais, teve o privilégio de ser o primeiro botânico
a realizar pesquisas em regiões até então completamente desconhecidas,
muitas dessas já conpletamente alteradas ou, até mesmo, extintas do
cenário paranaense. São seus, por exemplo, os únicos registros das espécies
que existiam nas Sete Quedas, em Guaíra, hoje completamente inundadas
pelo lago de Itaipu. Muitas dessas espécies nunca mais foram encontradas
na natureza e suas coletas são um importante, e triste, testemunho de sua
existência.
Em 1965 foi convidado por Ivo Arzua, prefeito de Curitiba, para
organizar o Museu Botânico Municipal (MBM) em uma pequena construção
no Passeio Público, exercendo a sua chefia. Tendo mais espaço para suas
coleções, e com a curiosidade e inquietação que lhe eram peculiares, é a
partir desta época que rompe as fronteiras do Paraná e inicia uma série de
viagens a outros estados brasileiros, sempre com o intuito de buscar o novo,
o desconhecido, o que por ele era graciosamente definido como “papa-fina”.
Assim, são dele também importantes registros das floras do Mato Grosso do
Sul, Mato Grosso, Minas Gerais, Bahia, Goiás e Santa Catarina.
Com olhos treinados e uma dedicação ao trabalho de campo pouco
vista nos dias de hoje, colecionou mais de 82.000 plantas ao longo de suas
viagens. Suas coleções encontram-se, em sua totalidade, no Museu Botânico
Municipal de Curitiba, mas duplicatas podem ser encontradas em diversos
herbários Europeus e Norte Americanos, com os quais mantinha ativo
intercâmbio. Suas coletas revelaram não menos que 300 novas espécies
de plantas, das quais cerca de uma centena levam seu nome, numa justa
homenagem que lhe foi feita por botânicos do mundo inteiro – esses
números, impressionantes, são comparáveis apenas a alguns dos primeiros
naturalistas europeus que coletaram no Brasil, ainda no tempo imperial.
Dentre os brasileiros, foi seguramente o que mais descobriu espécies novas
para nossa flora.
Em 1986 recebeu o título de Doutor Honoris Causa concedido pela
Universidade Federal do Paraná e, em 1990 foi nomeado correspondente
- Plantas vasculares do Paraná -
38 | Esboços biográficos

da American Society of Plant Taxonomists. Aposentado compulsoriamente


em 1998, aos 75 anos, foi recontratado no ano seguinte para continuar suas
pesquisas, as quais realizou até ser vencido pelas dificuldades impostas pela
idade avançada. Gerdt Hatscbach publicou vários trabalhos científicos, todos
de grande importância para a botânica. No entanto, sua grande contribuição
foi colaborar com outros pesquisadores, tornando-o uma das personalidades
mais destacadas da Botânica brasileira. Sua coleção, atualmente o Museu
Botânico Municipal de Curitiba, conta com cerca de 400 mil plantas, sendo
fonte de consulta indispensável a qualquer botânico taxonomista.

Literatura citada e consultada

Abilhoa, V.; F.C. Straube & A. Cordeiro, A. 2013. Museu de História Natural
Capão da Imbuia: sinopse histórica. Curitiba, Comfauna Conservação e
Manejo da Vida Silvestre Ltda. 79 pp.
Andrada, M.F.R. de. 1869. Diario de uma viagem mineralogica pela Provin-
cia de S.Paulo no anno de 1805. Revista Trimensal de Historia e Geo-
graphia ou Jornal do Instituto Historico e Geographico Brasileiro 9(3):
527–548.
Andrada, M.F.R. de. 1882. Jornaes das viagens pela Capitania de São-Paulo.
Revista Trimensal do Instituto Historico Geographico e Ethnographico
do Brasil 45(1): 5–48.
Angely, J. 1955. 1° Centenário do Dr. Phil. Per Dusén, 1855-1955. Boletim
do Instituto Paranaense de Botânica 1: 1–17.
Angely, J. 1956. Estudo histórico das coleções botânicas do Paraná (Brasil).
Boletim do Instituto Paranaense de Botânica 2: 3–8.
Angely, J. 1958. Auguste de Saint-Hilaire, patrono do Instituto Paranaense
de Botânica. Boletim do Instituto Paranaense de Botânica 8: 1–39.
Angely, J. 1959. Index dos coletores para a Flora do Brasil, 1° parte: A - H.
Boletim do Instituto Paranaense de Botânica 10: 1–15.
Ardigó, F. (org.). 2011. Histórias de uma ciência regional: cientistas e suas
instituições no Paraná (1940–1960). São Paulo, Editora Contexto. 363
pp.
Augel, M.P. 1979. Ludwig Riedel: viajante alemão no Brasil. Salvador, Funda-
ção Cultural do Estado da Bahia.
BB. 2010. Expedição Langsdorff. Rio de Janeiro, Centro Cultural Banco do
Brasil. Catálogo de Exposição. 247 pp.
Bertels, D.E. (org.) 1981. A expedição científica de G.I.Langsdorff ao Brasil:
1821-1829. Brasília, Ministério da Educação e Cultura, IPHAN. 230 pp.
Cordeiro, A.A.M. & M.F.M. Corrêa. 1985. Histórico do acervo ictiológico da

- Plantas vasculares do Paraná -


Esboços biográficos | 39

Divisão de Zoologia e Geologia da Prefeitura Municipal de Curitiba. Bo-


letim da Divisão de Zoologia e Geologia, Zool. 1: 1–8.
Corrêa, M.C. & Z. Koch. 2007. Museu vivo: guia ilustrado da História do
Paraná. Curitiba, Olhar Brasileiro Editora. 111 pp.
Dombrowski, L.T.D. 2013. [Entrevista concedida a Paulo Labiak e Fernando
C. Straube em Curitiba em 24 de setembro de 2013].
Dwyer, J.D. 1955. The botanical catalogues of Auguste de St.Hilaire. Annals
of the Missouri Botanical Garden 42: 153–171.
Fernandes, J.L. & M.D. Nunes. 1956. Oitenta anos de vida do Museu Pa-
ranaense: edição comemorativa do 80º aniversário do Museu Pa-
ranaense. Curitiba, Museu Paranaense. 18 pp.
Hoehne, F.C.; M. Kuhlmann & O. Handro. 1941. O Jardim Botânico de São
Paulo, precedido de prólogo histórico e notas bio-bibliográficas de natu-
ralistas botânicos que trabalharam para o progresso do conhecimento da
flora do Brasil, especialmente no Estado de São Paulo. São Paulo, Secre-
taria da Agricultura, Indústria e Comércio de São Paulo, Departamento
de Botânica do Estado. 656 p.
Klockmann, T. 1988. Günther Tessmann, König im Weissen Fleck: Das eth-
nologische Werk im Spiegel der Lebenserinnerungen: ein biographisch-
werkkritischer Versuch. Tese de doutoramento, Universidade de Ham-
burgo, Alemanha. 313 pp.
Komissarov, B. 1994. Expedição Langsdorff: acervo e fontes históricas. São
Paulo, Editora da Unesp. 126 pp.
Maack, R. 1981. Geografia física do Estado do Paraná. Curitiba, Livraria
José Olympio e Secretaria do Estado da Cultura e do Esporte do Paraná.
442 pp.
Marques, M.C.M. & R.M. Britez (orgs.). 2005. História natural e conserva-
ção da Ilha do Mel. Curitiba, Editora UFPR. 266 pp.
Mello-Leitão, C. de. 1937. A Biologia no Brasil. São Paulo, Companhia Edi-
tora Nacional. Série Brasiliana vol. 99, 331 pp.
Mello-Leitão, C. de. 1941. História das expedições científicas no Brasil. São
Paulo: Companhia Editora Nacional. Série Brasiliana vol. 209, 360 pp.
Müller, K. 1870. Gustav Wallis: eine biographisch naturgeschichtliche Skiz-
ze. 1. Vorberichte. Die Natur 5: 33–36; 6: 41–44; 8: 59–62; 9: 67–70; 11:
83–86; 12: 89–92; 13: 97–100; 15: 113–116; 16: 126–128; 17: 129–132;
19: 150–152; 20: 153–156; 22: 174–176; 23: 180–182; 24: 185–188.
Neiva, A. 1929. Esboço histórico sobre a Botanica e Zoologia no Brasil: de
Gabriel Soares de Souza, 1587, a 7 de setembro de 1922. São Paulo: So-
ciedade Impressora Paulista. 143 pp. (Reimpressa pela Universidade de
Brasília em 1989).
Pacheco, J.F. & B.M. Whitney. 2001. Um tributo ao naturalista Freidrich

- Plantas vasculares do Paraná -


40 | Esboços biográficos

Sellow (1789–1831). Atualidades Ornitológicas 100: 6–7.


Papávero, N. 1971-1973. Essays on the history of Neotropical Dipterology
with special reference to collectors (1750-1905). São Paulo, Museu de
Zoologia, 2 vols., 446 pp.
Pappenheim P. 1911-1915. Zoologische Ergebnisse der Expedition des Her-
rn G. Tessmann nach Süd-Kamerun und Spanisch-Guinea. Mitteilungen
aus dem Zoologischen Museum in Berlin 5(3): 387–392; 5(3): 505–551;
6(1): 117–132; 6(2): 263–312; 6(3): 335–350; 7(1): 101–114; 8(1): 41–
70.
RFFSA. 1985. Estrada de ferro Paranaguá-Curitiba: uma viagem de 100
anos. Curitiba, Rede Ferroviária Federal. Edição comemorativa do Cen-
tenário da Estrada de Ferro do Paraná. 400 pp.
Saint-Hilaire, A. de 1940. Viagem à Província de São Paulo e resumo das
viagens ao Brasil, Província Cisplatina e Missões do Paraguai. São Paulo,
Livraria Martins. Biblioteca Histórica Brasileira, volume 2. 375 pp.
Saint-Hilaire, A. de. 1822. Aperçu d’un voyage dans l’interieur du Brésil, la
Province Cisplatine at les missions dites du Paraguay. Mémoires du Mu-
séum d’histoire Naturelle 9: 307–380.
Saint-Hilaire, A. de. 1825. Flora Brasiliae Meridionalis. Tomus Primus. Par-
is, A.Belin. 395 pp + 82 pranchas.
Saint-Hilaire, A. de. 1851. Voyage dans l’intérieur du Brésil, quatrième par-
tie: Voyage dans les Provinces de Saint-Paul et de Saint-Catherine, Tome
Second. Paris, Arthus Bertrand, Libraire-Éditeur, 423 pp.
Saint-Hilaire, A. de. 1978. Viagem a Curitiba e Província de Santa Catarina.
Belo Horizonte, Editora Itatiaia. 209 pp.
Saint-Hilaire, A.; A. Jussieu & J. Cambessedes. 1829. Flora Brasiliae Meridi-
onalis. Tomus Secundus. Paris, A.Belin. 381 pp + 159 pranchas.
Saint-Hilaire, A.; A. Jussieu & J. Cambessedes. 1852. Flora Brasiliae Meridi-
onalis. Tomus Tertius. Paris, A.Belin. 160 pp + 192 pranchas.
Sampaio, A.J. de 1919. A Secção de Botânica no primeiro século de existen-
cia no Museu Nacional. Archivos do Museu Nacional do Rio de Janeiro
22: 37–47.
Sampaio, A.J. de. 1928. Auguste de Saint’Hilaire (1779-1853): bio-biblio-
graphia, solemnisando a inauguração do busto em bronze de AUGUSTE
de SAINT’HILAIRE no Museu Nacional, em 1928, offerta do Sr. Dr. To-
bias Monteiro. Boletim do Museu Nacional 4(4): 1–31.
Silva, D.G.B. (org.) 1997. Os diários de Langsdorff. Volume II: São Paulo,
26 de agosto de 1825 a 22 de novembro de 1826. Campinas, Associação
Internacional de Estudos Langsdorff e Rio de Janeiro, Editora Fiocruz.
333 pp.
Stafleu, F.A. & R.S. Cowan. 1983. Taxonomic literature: a selective guide to

- Plantas vasculares do Paraná -


Esboços biográficos | 41

botanical publications and collections with dates, commentaries and


types. Vol IV: P-Sac. Utrecht (Holanda), Bohn, Scheltema & Holkema.
1214 pp.
Stafleu, F.A. & R.S. Cowan. 1985. Taxonomic literature: a selective guide to
botanical publications and collections with dates, commentaries and
types. Vol V: Sal-Ste. Utrecht (Holanda), Bohn, Scheltema & Holkema.
1066 pp.
Stafleu, F.A. & R.S. Cowan. 1986. Taxonomic literature: a selective guide to
botanical publications and collections with dates, commentaries and
types. Vol VI: Sti-Vuy. Utrecht (Holanda), Bohn, Scheltema & Holkema.
926 pp.
Stafleu, F.A. & R.S. Cowan. 1988. Taxonomic literature: a selective guide to
botanical publications and collections with dates, commentaries and
types. Vol VII: W-Z. Boston (EUA), The Hague. 653 pp.
Stellfeld, C. 1942. A coleção Dusén do Museu Paranaense. Arquivos do Mu-
seu Paranaense 6: 61-78.
Straube, F.C. 2011. Ruínas e urubus: História da Ornitologia no Paraná,
Período Pré-Nattereriano (1541–1819). Curitiba, Hori Consultoria Am-
biental. Hori Cadernos Técnicos n° 3, 196 pp.
Straube, F.C. 2012. Ruínas e urubus: história da Ornitologia no Paraná.
Período de Natterer, 1 (1820–1834). Curitiba, Hori Consultoria Ambi-
ental. Hori Cadernos Técnicos n°5, 241 + xiii pp
Straube, F.C. 2013. Ruínas e urubus: história da Ornitologia no Paraná.
Período de Natterer, 2 (1835–1865). Curitiba, Hori Consultoria Ambi-
ental. Hori Cadernos Técnicos n°6, 314 + viii pp
Stresemann, E. 1948. Der Naturforscher Friedrich Sellow (+ 1831) und sein
Beitrag zur Kenntnis Brasiliens. Zoologische Jahrbüchen, Abteilung für
Systematik, Geographie und Biologie der Tiere 77: 401–425.
Tessmann, G. 1928. Neue Schmetterlinge aus Ostperu. Mitteilungen aus
dem zoologischen Museum in Berlin 14: 115–130.
Tessmann, G. 1950-1951a. Atribuições da Botânica sistemática: notas críti-
cas acerca do método, sistema e chave. Arquivos de Biologia e Tecnologia
5/6(19): 3–24.
Tessmann, G. 1950-1951b. Formações, consórcios e associações da veg-
etação no estado do Paraná. Arquivos de Biologia e Tecnologia 5/6(19):
347–367.
Trevisan, E. 1976. A gênese do Museu Paranaense (1874-1882). Arquivos do
Museu Paranaense, História 1: 1–51.
Urban, I. 1893. Biographische Skizzen. 1. Friedrich Sellow (1789–1831).
Englers Botanische Jahrbüch der Systematischen Pflanzengeschichte
und Pflanzengeographie 17: 177-198.

- Plantas vasculares do Paraná -


42 | Esboços biográficos

Urban, I. 1908. Vitae itineraque collectorum botanicorum, notae collabo-


ratorum biographicae, florae brasilensis ratio edendi chronologica sys-
tema, index familiarum. p.1–154. In K. P. von Martius et al. Flora Brasil-
iensis, enumeratio plantarum in Brasilia hactenus detectarum quas suis
aliorumque botanicorum studiis descriptas et methodo naturali digestas
partim icones illustratas 1(1): 1–154 + 266 + 31 pp.
Wallis, G. 1859. Bereisung der Hochebene Curitiba, Provinz Parana im Südli-
chen Brasiliens. Hamburger Garten- und Blumenzeitung 15: 394–404.
Weir, J. 1861-1862. Mission of collector to Brazil. Proceedings of the Royal
Horticultural Society 1: 627–628, 643–645, 663–664, 683–685; 2: 34–
60, 559–572.
Weir, J. 1863d. LII.- Descriptions of new species of plants collected by
Mr.Weir in south Brazil. Proceedings of the Royal Horticultural Society
2: 294–296.
Wurdack, J.J. 1970. Erroneus data on Glaziou collections of Melastomata-
ceae. Taxon 19(6): 911–913.
Yearsley, G. 2007. Gustav Wallis (1830-1878): the king of collectors. Orchid
Review 115(1274): 105–109.

- Plantas vasculares do Paraná -


Lista das plantas vasculares
do Paraná

Samambaias e Licófitas
Samambaias e Licófitas Athyriaceae | 45

Anemiaceae Asplenium muellerianum Rosenst.


Asplenium nidus L. Exót.
Paulo Labiak
Asplenium oligophyllum Kaulf.
1 gên. e 8 spp. Nativas: 8 spp. Asplenium otites Link
Asplenium pseudonitidum Raddi
Anemia ferruginea Kunth Asplenium pteropus Kaulf.
Anemia mandioccana Raddi Asplenium pulchellum Raddi
Anemia phyllitidis (L.) Sw. Asplenium raddianum Gaudich.
Anemia raddiana Link Asplenium radicans L.
Anemia simplicior (Christ) J.T.
Asplenium scandicinum Kaulf.
Mickel
Asplenium sellowianum (Hieron.)
Anemia tomentosa (Savigny) Sw.
Hieron.
Anemia villosa Humb. & Bonpl. ex
Asplenium serra Langsd. & Fisch.
Willd.
Asplenium serratum L.
Anemia warmingii Prantl
Asplenium stuebelianum Hieron.
Asplenium triquetrum N. Murak. &
Aspleniaceae R.C. Moran
Paulo Labiak Asplenium ulbrichtii Rosenst.
1 gên. e 36 spp. Nativas: 35 spp. Exótica: 1 sp. Asplenium uniseriale Raddi
Asplenium wacketii Rosenst.
Asplenium abscissum Willd.
Asplenium alatum Humb. & Bonpl. Athyriaceae
ex Willd.
Paulo Labiak
Asplenium auriculatum Sw.
Asplenium auritum Sw. 2 gên. e 12 spp. Nativas: 11 spp. Exótica: 1 sp.
Asplenium balansae (Baker)
Sylvestre Deparia petersenii (Kunze) M. Kato
Exót.
Asplenium brasiliensis Sw.
Asplenium cirrhatum Rich. ex Willd. Diplazium ambiguum Raddi
Asplenium claussenii Hieron. Diplazium asplenioides (Kunze) C.
Asplenium feei Kunze ex Fée Presl
Asplenium flabellulatum Kunze Diplazium cristatum (Desr.) Alston
Asplenium gastonis Fée Diplazium herbaceum Fée
Asplenium harpeodes Kunze Diplazium leptocarpon Fée
Asplenium inaequilaterale Willd. Diplazium lindbergii (Mett.) Christ
Asplenium incurvatum Fée Diplazium plantaginifolium (L.) Urb.
Asplenium kunzeanum Klotzsch ex Diplazium riedelianum (Bongard ex
Rosenst. Kuhn) C. Chr.
Asplenium lacinulatum Schrad. Diplazium rostratum Fée
Asplenium martianum C. Chr. Diplazium tamandarei Rosenst
Asplenium mucronatum C. Presl Diplazium turgidum Rosenst.
- Plantas vasculares do Paraná -
46 | Dennstaedtiaceae Samambaias e Licófitas

Blechnaceae Alsophila setosa Kaulf.


Alsophila sternbergii (Sternb.)
Paulo Labiak D.S.Conant
2 gên e 20 spp. Nativas: 20 spp. Cyathea atrovirens (Langsd. &
Fisch.) Domin
Blechnum acutum (Desv.) Mett. Cyathea corcovadensis (Raddi)
Blechnum asplenioides Sw. Domin
Blechnum australe L. Cyathea delgadii Sternb.
Blechnum austrobrasilianum de la Cyathea hirsuta C. Presl
Sota Cyathea leucofolis Domin
Blechnum brasiliense Desv. Cyathea myriotricha (Baker) R.C.
Blechnum cordatum (Desv.) Hieron. Moran & J.Prado
Blechnum divergens Mett Cyathea phalerata Mart.
Blechnum gracile Kaulf. Cyathea uleana (A. Samp.) Lehnert
Blechnum laevigatum Cav. Cyathea villosa Willd.
Blechnum lanceola Sw.
Blechnum lehmannii Hieron.
Blechnum occidentale L.
Blechnum polypodioides Raddi
Dennstaedtiaceae
Blechnum sampaioanum Brade Paulo Labiak
Blechnum schomburgkii (Klotzsch) 5 gên. e 12 spp. Nativas: 12 spp.
C. Chr.
Blechnum serrulatum Rich. Dennstaedtia cicutaria (Sw.) T.
Blechnum spannagelii Rosenst. Moore
Blechnum usterianum (Christ) C. Dennstaedtia dissecta T. Moore
Chr. Dennstaedtia globulifera (Poir.)
Blechnum x caudatum Cav. Hieron.
Salpichlaena volubilis (Kaulf.) J. Sm. Dennstaedtia obtusifolia (Willd.) T.
Moore
Culcitaceae Histiopteris incisa (Thunb.) J. Sm.
Hypolepis acantha Schwart.
Paulo Labiak Hypolepis mitis Kuhn
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Hypolepis rigescens (Kunze) T.
Moore
Culcita coniifolia (Hook.) Maxon Hypolepis rugulosa
Hypolepis stolonifera Fée
Cyatheaceae Pteridium arachnoideum (Kaulf.)
Paulo Labiak Maxon
2 gên e 12 spp. Nativas: 12 spp. Saccoloma elegans Kaulf.

Alsophila capensis (L.f.) J. Sm.


subsp.polypodioides (Sw.) Conant
- Plantas vasculares do Paraná -
Samambaias e Licófitas Dryopteridaceae | 47

Dicksoniaceae Elaphoglossum edwallii Rosenst.


Elaphoglossum gayanum (Fée) T.
Paulo Labiak
Moore
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Elaphoglossum glabellum J. Sm.
Elaphoglossum glaziovii (Fée) Brade
Dicksonia sellowiana Hook. Elaphoglossum horridulum (Kaulf.)
J. Sm.
Elaphoglossum iguapense Brade
Dryopteridaceae Elaphoglossum langsdorffii (Hook. &
Paulo Labiak Grev.) T. Moore
12 gên. e 55 spp. Nativas: 55 spp. Elaphoglossum lingua (C. Presl)
Brack.
Arachniodes denticulata (Sw.) Ching Elaphoglossum luridum (Fée) Christ
Bolbitis serratifolia Schott Elaphoglossum macrophyllum (Mett.
Ctenitis anniesii (Rosenst.) Copel. ex Kuhn) Christ
Ctenitis aspidioides (C. Presl) Copel. Elaphoglossum nigrescens (Hook.) T.
Ctenitis bigarellae Schwartsb. et al. Moore ex Diels
Ctenitis distans (Brack.) Ching Elaphoglossum pachydermum (Fée)
Ctenitis eriocaulis (Fée) Alston T. Moore
Ctenitis falciculata (Raddi) Ching Elaphoglossum paulistanum Rosenst.
Ctenitis paranaensis (C. Chr.) Elaphoglossum sellowianum
Lellinger (Klotzsch ex Kuhn) T. Moore
Ctenitis pedicellata (Christ) Copel. Elaphoglossum squamipes (Hook.) T.
Ctenitis submarginalis (Langsd. & Moore
Fisch.) Ching Elaphoglossum strictum (Raddi) T.
Elaphoglossum alpestre (Gardner) T. Moore
Moore Elaphoglossum subarborescens
Elaphoglossum beaurepairei (Fée) Rosenst.
Brade Elaphoglossum ulei Christ
Elaphoglossum brachyneuron (Fée) Elaphoglossum vagans (Mett.)
J. Sm. Hieron.
Elaphoglossum brevipes (Kunze) T. Elaphoglossum wettsteinii Christ
Moore Lastreopsis amplissima (C. Presl)
Elaphoglossum burchellii (Baker) Tindale
C.Chr. Lastreopsis effusa (Sw.) Tindale
Elaphoglossum chrysolepis ( Fée ) Megalastrum abundans (Rosenst.)
Alston A.R. Sm. & R.C. Moran
Elaphoglossum crassinerve (Kunze) Megalastrum albidum R.C. Moran, J.
T. Moore Prado & Labiak
Elaphoglossum didymoglossoides Megalastrum connexum (Kaulf.) A.R.
C.Chr. Sm. & R.C. Moran

- Plantas vasculares do Paraná -


48 | Hymenophyllaceae Samambaias e Licófitas

Megalastrum oreocharis (Sehnem) Sticherus pruinosus (Mart.) Ching


Salino & Ponce Sticherus squamulosus (Desv.) Nakai
Megalastrum umbrinum (C.Chr.)
A.R. Sm. & R.C. Moran Hemidictyaceae
Mickelia scandens (Raddi) R.C. Paulo Labiak
Moran, Labiak & Sundue
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Olfersia cervina Kunze
Polybotrya cylindrica Kaulf. Hemidictyum marginatum (L.) C.
Polystichum montevidense (Spreng.) Presl
Rosenst.
Polystichum platylepis Fée
Rumohra adiantiformis (G.Forst.) Hymenophyllaceae
Ching Paulo Labiak
Stigmatopteris bradei Rosenst. 6 gên. e 35 spp. Nativas: 35 spp.
Stigmatopteris caudata (Raddi)
C.Chr. Abrodictyum hymenophylloides (v.d.
Stigmatopteris heterocarpa (Fée) Bosch) Ebihara & Dubuisson
Rosenst. Abrodictyum rigidum (Sw.) Ebihara
& Dubuisson
Equisetaceae Didymoglossum angustifrons Fée
Paulo Labiak Didymoglossum hymenoides (Hedw.)
Desv.
1 gên. e 2 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 1 sp.
Didymoglossum krausii (Hook. &
Grev.) C. Presl
Equisetum giganteum L.
Didymoglossum reptans (Sw.) C.
Equisetum hyemale L. Exót.
Presl
Hymenophyllum asplenioides (Sw.)
Gleicheniaceae Sw.
Paulo Labiak Hymenophyllum caudiculatum Mart.
3 gên. e 9 spp. Nativas: 9 spp. Hymenophyllum crispum Kunth
Hymenophyllum elegans Spreng.
Dicranopteris flexuosa (Schrad.) Hymenophyllum fendlerianum J.W.
Underw. Sturm
Dicranopteris nervosa (Kaulf.) Hymenophyllum filmenofilicum
Maxon Christenh. & Schwartsb.
Gleichenella pectinata (Willd.) Ching Hymenophyllum fragile (Hedw.) C.V.
Sticherus bifidus (Willd.) Ching Morton
Sticherus lanuginosus (Fée) Nakai Hymenophyllum fucoides Sw.
Sticherus nigropaleaceus (J.W.Sturm) Hymenophyllum glaziovii Baker
J.Prado & Lellinger Hymenophyllum magellanicum Willd.
Sticherus penniger (Mart.) Ching ex Kunze

- Plantas vasculares do Paraná -


Samambaias e Licófitas Lycopodiaceae | 49

Hymenophyllum microcarpum Desv. Lindsaea bifida (Kaulf.) Mett. ex


Hymenophyllum myriocarpum Hook. Kuhn
Hymenophyllum peltatum (Poir.) Lindsaea botrychioides A.St.-Hil.
Lam. Lindsaea divaricata Klotzsch
Hymenophyllum polyanthos (Sw.) Sw. Lindsaea lancea (L.) Bedd.
Hymenophyllum pulchellum Schltdl. Lindsaea ovoidea Fée
& Cham. Lindsaea quadrangularis Raddi
Hymenophyllum rufum Fée Lindsaea stricta (Sw.) Dryand.
Hymenophyllum vestitum (C. Presl) Lindsaea virescens Sw.
Bosch
Polyphlebium angustatum (Carm.) Lomariopsidaceae
Ebihara & Dubuisson Paulo Labiak
Polyphlebium diaphanum (Kunth)
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Ebihara & Dubuisson
Polyphlebium hymenophylloides (v.d.
Lomariopsis marginata (Schrad.)
Bosch) Ebihara & Dubuisson
Kuhn
Polyphlebium pyxidiferum (L.)
Ebihara & Dubuisson
Trichomanes anadromum Rosenst. Lophosoriaceae
Trichomanes cristatum Kaulf. Paulo Labiak
Trichomanis elegans Rich. 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Trichomanes lucens Sw.
Trichomanes pilosum Raddi Lophosoria quadripinnata (Gmel.)
Trichomanes polypodioides L. C. Chr.
Vandenboschia radicans (Sw.) Copel.
Vandenboschia rupestris (Raddi) Lycopodiaceae
Ebihara & K. Iwats. Paulo Labiak
6 gên. e 21 spp. Nativas: 21 spp.
Hypodematiaceae
Paulo Labiak Diphasiastrum thyoides (Willd.)
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Holub
Lycopodiella alopecuroides (L.)
Didymochlaena truncatula (Sw.) J. Cranfill
Sm. Lycopodium clavatum L.
Palhinhaea camporum (B. Øllg. &
Lindsaeaceae P.G. Windisch) Holub
Palhinhaea cernua (L.) Franco &
Paulo Labiak
Vasc.
1 gên. e 9 spp. Nativas: 9 spp.
Phlegmariurus heterocarpon (Fée) B.
Øllg.
Lindsaea arcuata Kunze
Phlegmariurus acerosus (Sw.) B.
- Plantas vasculares do Paraná -
50 | Osmundaceae Samambaias e Licófitas

Øllg. Danaea moritziana C. Presl


Phlegmariurus badinianus (B. Øllg. & Danaea nodosa (L.) Sm.
P. G. Windisch) B. Øllg. Eupodium kaulfussii (J. Sm.) J. Sm.
Phlegmariurus biformis (Hook.) B. Marattia cicutifolia Kaulf.
Øllg.
Phlegmariurus comans (Herter ex Marsileaceae
Nessel) B. Øllg. Paulo Labiak
Phlegmariurus fontinaloides (Spring)
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
B. Øllg.
Phlegmariurus hexastichus (B. Øllg. Marsilea ancylopoda A. Braun
& P.G. Windisch) B. Øllg.
Phlegmariurus loefgrenianus
(Silveira) B. Øllg. Nephrolepidaceae
Phlegmariurus mandiocanus (Raddi) Paulo Labiak
B. Øllg. 1 gên. e 5 sp. Nativas: 4 spp. Exóticas: 1 sp.
Phlegmariurus mollicomus (Spring)
B. Øllg. Nephrolepis biserrata (Sw.) Schott
Phlegmariurus nudus (Nessel) B. Nephrolepis cordifolia (L.) C. Presl
Øllg. Nephrolepis exaltata (L.) Schott
Phlegmariurus quadrifariatus (Bory) Nephrolepis pectinata (Willd.)
B. Øllg. Schott Exót.
Phlegmariurus reflexus (Lam.) B. Nephrolepis rivularis (Vahl) Mett.
Øllg. ex Krug
Phlegmariurus taxifolius (Sw.) B.
Øllg.
Phlegmeriurus flexibilis (Fée) B. Øllg.
Oleandraceae
Pseudolycopodiella meridionalis Paulo Labiak
(Underw. & F.E. Lloyd) Holub 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.

Oleandra articulata (Sw.) C. Presl


Lygodiaceae
Paulo Labiak
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Ophioglossaceae
Paulo Labiak
Lygodium volubile Sw. 1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.

Marattiaceae Ophioglossum crotalophoroides


Walter
Paulo Labiak Ophioglossum palmatum L.
3 gên. e 5 spp. Nativas: 5 spp. Ophioglossum reticulatum L.

Danaea geniculata Raddi

- Plantas vasculares do Paraná -


Samambaias e Licófitas Polypodiaceae | 51

Osmundaceae Dicranoglossum furcatum (L.) J. Sm.


Grammitis fluminensis Fée
Paulo Labiak Lellingeria apiculata (Kunze ex
2 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Klotzsch) A.R. Sm. & R.C. Moran
Lellingeria brevistipes (Mett. ex
Osmunda regalis L. Kuhn) A.R. Sm. & R.C. Moran
Osmundastrum cinnamomeum (L.) Lellingeria depressa (C.Chr.) A.R.
C. Presl Sm. & R.C. Moran
Lellingeria itatimensis (C.Chr.) A.R.
Plagiogyriaceae Sm. & R.C. Moran
Paulo Labiak Leucotrichum organense (Gardner)
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Labiak
Leucotrichum schenckii (Hieron.)
Plagiogyria fialhoi (Fée) Copel. Labiak
Melpomene albicans Lehnert
Polypodiaceae Melpomene melanosticta (Kunze)
A.R. Sm. & R.C. Moran
Paulo Labiak Melpomene peruviana (Desv.) A.R.
19 gên. e 65 spp. Nativas: 65 spp. Sm. & R.C. Moran
Melpomene pilosissima (M.Martens
Alansmia reclinata (Brack.) A. & Galeotti) A.R. Sm. & R.C.
Moguel & M. Kessler Moran
Campyloneurum acrocarpon Fée Microgramma geminata (Schrad.)
Campyloneurum aglaolepis (Alston) R.M.Tryon & A.F.Tryon
de la Sota Microgramma lindbergii (Mett.) de
Campyloneurum austrobrasilianum la Sota
(Alston) de la Sota Microgramma percussa (Cav.) de la
Campyloneurum decurrens (Raddi) Sota
C. Presl Microgramma squamulosa (Kaulf.)
Campyloneurum fallax Fée de la Sota
Campyloneurum minus Fée Microgramma tecta (Kaulf.) Alston
Campyloneurum nitidum (Kaulf.) C. Microgramma vacciniifolia (Langsd.
Presl & Fisch.) Copel.
Campyloneurum rigidum J. Sm. Moranopteris achilleifolia (Kaulf.)
Ceradenia albidula (Baker) L.E. R.Y. Hirai & J. Prado
Bishop Moranopteris gradata (Baker) R.Y.
Ceradenia spixiana (Mart. Ex Mett.) Hirai & J. Prado
L.E. Bishop Moranopteris setosa (Kaulf.) R.Y.
Cochlidium punctatum (Raddi) Hirai & J. Prado
L.E.Bishop Niphidium crassifolium (L.) Lellinger
Cochlidium serrulatum (Sw.) Niphidium rufosquamatum Lellinger
L.E.Bishop
- Plantas vasculares do Paraná -
52 | Pteridaceae Samambaias e Licófitas

Pecluma chnoophora (Kunze) Salino Schwartsb. & A.R. Sm.


& Costa Assis Serpocaulon latipes (Langsd. &
Pecluma filicula (Kaulf.) M.G. Price Fisch.) A.R. Sm.
Pecluma paradiseae (Langsd. & Serpocaulon meniscifolium (Langsd.
Fisch.) M.G. Price & Fisch.) A.R. Sm.
Pecluma pectinatiformis (Lindm.) Serpocaulon triseriale (Sw.) A.R. Sm.
M.G. Price Serpocaulon vacillans (Link) A.R.
Pecluma recurvata (Kaulf.) M.G. Sm.
Price Stenogrammitis wittigiana (Fée)
Pecluma robusta (Fée) M. Kessler & Labiak
A.R. Sm. Terpsichore chrysleri (Copel.) A.R.
Pecluma sicca (Lindm.) M.G. Price Sm.
Pecluma singeri (de la Sota) M.G. Zygophlebia longipilosa (C.Chr.) L.E.
Price Bishop
Pecluma truncorum (Lindm.) M.G.
Price Psilotaceae
Phlebodium areolatum (Humb. & Paulo Labiak
Bonpl. ex Willd.) J. Sm.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Phlebodium decumanum (Willd.) J.
Sm. Psilotum nudum (L.) P. Beauv.
Phlebodium pseudoaureum (Cav.)
Lellinger
Pleopeltis astrolepis (Liebm.)
Pteridaceae
E.Fourn. Paulo Labiak
Pleopeltis hirsutissima (Raddi) de la 17 gên. e 64 spp. Nativas: 62 spp. Exóticas: 2 spp.
Sota
Pleopeltis lepidopteris (Langsd. & Acrostichum aureum L.
Fisch.) Kunze Acrostichum danaeifolium Langsd.
Pleopeltis macrocarpa (Bory ex & Fisch.
Willd.) Kaulf. Adiantopsis chlorophylla (Sw.) Fée
Pleopeltis minima (Bory) J. Prado & Adiantopsis perfasciculata Sehnem
R. Hirai Adiantopsis radiata (L.) Fée
Pleopeltis pleopeltidis (Fée) de la Adiantopsis regularis (Kunze) T.
Sota Moore
Pleopeltis pleopeltifolia (Raddi) Adiantum abcissum Schrad.
Alston Adiantum curvatum Kaulf.
Serpocaulon catharinae (Langsd. & Adiantum humile Kunze
Fisch.) A.R. Sm. Adiantum incertum Lindm.
Serpocaulon fraxinifolium (Jacq.) Adiantum latifolium Lam.
A.R. Sm. Adiantum lorentzii Hieron.
Serpocaulon laetum (C. Presl) Adiantum obliquum Willd.

- Plantas vasculares do Paraná -


Samambaias e Licófitas Schizaeaceae | 53

Adiantum pentadactylon Langsd. & Pityrogramma trifoliata (L.) R.M.


Fisch. Tryon
Adiantum poiretii Wilkstr. Polytaenium cajenense (Desv.)
Adiantum pseudotinctum Hieron. Benedict
Adiantum raddianum C. Presl Polytaenium lineatum (Sw.) J. Sm.
Adiantum terminatum Kunze ex Pteris altissima Poir.
Miq. Pteris angustata (Fée) C.V. Morton
Adiantum tetraphyllum Willd. Pteris biaurita L.
Anetium citrifolium (L.) Splitg. Pteris brasiliensis Raddi
Anogramma chaerophylla (Desv.) Pteris decurrens C. Presl
Link Pteris deflexa Link
Ceratopteris pteridoides (Hook.) Pteris denticulata Sw.
Hieron. Pteris lechleri Mett.
Ceratopteris thalictroides (L.) Pteris multifida Poir. Exót.
Brongn. Pteris splendens Kaulf.
Cheilanthes dichotoma Sw. Pteris tripartita Sw.
Cheilanthes goyazensis (Taub.) Pteris vittata L. Exót.
Domin Radiovittaria stipitata (Kunze)
Doryopteris acutiloba (Prantl) Diels E.H.Crane
Doryopteris collina (Raddi) J. Sm. Tryonia areniticola (Schwartsb. &
Doryopteris concolor (Langsd. & Labiak) Schuettpelz et al.
Fisch.) J. Sm. Tryonia myriophylla (Sw.)
Doryopteris crenulans (Fée) Christ Schuettpelz et al.
Doryopteris lomariacea Klotzsch Vittaria graminifolia Kaulf.
Doryopteris lorenzii (Hieron.) Diels Vittaria lineata (L.) Sm.
Doryopteris majestosa Yesilyurt Vittaria scabrida Klotzsch
Doryopteris nobilis (T. Moore)
C.Chr. Saccolomataceae
Doryopteris ornithopus (Hook. & Paulo Labiak
Baker) J. Sm.
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
Doryopteris paradoxa (Fée) H. Christ
Doryopteris pentagona Pic. Serm. Saccoloma brasiliense (C. Presl)
Doryopteris sagittifolia (Raddi) J. Mett.
Sm.
Doryopteris triphylla (Lam.) Christ
Doryopteris varians (Raddi) J. Sm. Salviniaceae
Hecistopteris pumila (Spreng.) J. Sm. Paulo Labiak
Hemionitis tomentosa (Lam.) Raddi 2 gên. e 5 spp. Nativas: 5 spp.
Jamesonia insignis (Kuhn)
Christenh. Azolla caroliniana Willd.
Pityrogramma calomelanos (L. ) Link Azolla filiculoides Lam.

- Plantas vasculares do Paraná -


54 | Thelypteridaceae Samambaias e Licófitas

Azolla microphylla Kaulf.


Salvinia auriculata Aubl.
Thelypteridaceae
Salvinia minima Baker
Paulo Labiak
2 gên. e 36 spp. Nativas: 34 spp. Exóticas: 2 spp.

Schizaeaceae Macrothelypteris torresiana


Paulo Labiak (Gaudich.) Ching Exót.
2 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp. Thelypteris abbiattii C.F. Reed
Thelypteris amambayensis (Christ)
Actinostachys pennula (Sw.) Hook. Ponce
Schizaea elegans (Vahl) Sw. Thelypteris araucariensis Ponce
Schizaea fluminensis Miers ex Sturm Thelypteris cheilanthoides (Kunze)
Proctor
Selaginellaceae Thelypteris conspersa (Schrad.) A.R.
Sm.
Paulo Labiak Thelypteris decurtata (Link) de la
1 gên. e 10 spp. Nativas: 10 spp.
Sota
Thelypteris decussata (L.) Proctor
Selaginella contigua Baker
Thelypteris dentata (Forssk.) E.P.St.
Selaginella decomposita Spring
John Exót.
Selaginella flexuosa Spring
Thelypteris gardneriana (Baker) C.F.
Selaginella macrostachya (Spring)
Reed
Spring
Thelypteris glaziovii (Christ) C.F.
Selaginella marginata (HBK) Spring
Reed
Selaginella microphylla (Kunth)
Thelypteris hatschbachii A.R. Sm.
Spring
Thelypteris hispidula (Decne.) C.F.
Selaginella muscosa Spring
Reed
Selaginella sulcata (Desv. ex Poir.)
Thelypteris interrupta (Willd.)
Spring
K.Iwats.
Selaginella tenuissima Fée
Thelypteris juergensii (Rosenst.) C.F.
Selaginella valida Alston
Reed
Thelypteris leprieurii (Hook.)
Tectariaceae R.M.Tryon
Paulo Labiak Thelypteris longifolia (Desv.)
1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp. R.M.Tryon
Thelypteris lugubris (Mett.)
Tectaria incisa Cav. R.M.Tryon & A.F.Tryon
Tectaria pilosa (Fée) R.C. Moran Thelypteris maxoniana A.R. Sm.
Tectaria vivipara Jermy & T.G. Thelypteris metteniana Ching
Walker Thelypteris neglecta (Brade &
Rosenst.) Ching
Thelypteris opposita (Vahl) Ching
- Plantas vasculares do Paraná -
Samambaias e Licófitas Thelypteridaceae | 55

Thelypteris paranaensis Salino


Thelypteris patens (Sw.) Small
Thelypteris polypodioides (Raddi)
C.F. Reed
Thelypteris ptarmica (Mett.) C.F.
Reed
Thelypteris raddii (Rosenst.) Ponce
Thelypteris recumbens (Rosenst.)
C.F. Reed
Thelypteris regnelliana (C.Chr.)
Ponce
Thelypteris retusa (Sw.) C.F. Reed
Thelypteris riograndensis (Lindm.)
C.F. Reed
Thelypteris rivularioides (Fée)
Abbiatti
Thelypteris salzmannii (Fée) C.V.
Morton
Thelypteris scabra (C. Presl)
Lellinger
Thelypteris serrata (Cav.) Alston
Thelypteris vivipara (Raddi) C.F.
Reed

- Plantas vasculares do Paraná -


Gimnospermas
Gimnospermas Araucariaceae | 59

Araucariaceae Gingkoaceae
Miriam Kaehler Miriam Kaehler
1 gên. e 3 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 2 spp. 1 gên. e 1 sp. Exóticas: 1 sp.

Araucaria angustifolia (Bertol.) Ginkgo biloba L. Exót.


Kuntze
Araucaria bidwillii Hook. Exót. Pinaceae
Araucaria columnaris (G.Forst.)
Miriam Kaehler
Hook. Exót.
1 gên. e 6 spp. Exóticas: 6 spp.

Cupressaceae Pinus caribaea Morelet Exót.


Miriam Kaehler Pinus echinata Mill. Exót.
7 gên. e 13 spp. Exóticas: 13 spp. Pinus elliottii Engelm. Exót.
Pinus halepensis Mill. Exót.
Callitris preissii Miq. Exót. Pinus rigida Mill. Exót.
Callitropsis lusitanica (Mill.) D.P. Pinus taeda L. Exót.
Little Exót.
Callitropsis macrocarpa (Hartw. ex
Gordon) D.P. Little Exót.
Podocarpaceae
Chamaecyparis lawsoniana (A. Miriam Kaehler
Murray) Parl. Exót. 1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.
Chamaecyparis obtusa (Siebold &
Zucc.) Endl. Exót. Podocarpus brasiliensis Laubenf.
Chamaecyparis pisifera (Siebold & Podocarpus lambertii Klotzsch ex
Zucc.) Endl. Exót. Endl.
Cupressus funebris Endl. Exót. Podocarpus sellowii Klotzsch ex
Cupressus sempervirens L. Exót. Endl.
Juniperus chinensis L. Exót.
Juniperus communis L. Exót.
Juniperus squamata Lamb. Exót. Taxodiaceae
Platycladus orientalis (L.) Franco Exót. Miriam Kaehler
Thujopsis dolabrata (L.f.) Siebold & 4 gên. e 4 spp. Exóticas: 4 spp.
Zucc. Exót.
Cryptomeria japonica (Thunb. ex
Cycadaceae L.f.) D.Don Exót.
Miriam Kaehler Cunninghamia lanceolata (Lamb.)
1 gên. e 2 spp. Exóticas: 2 spp.
Hook. Exót.
Sequoia sempervirens (D. Don)
Cycas revoluta Thunb. Exót. Endl. Exót.
Cycas thouarsii Gaudich. Exót. Taxodium distichum (L.) Rich. Exót.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas
Angiospermas Acanthaceae | 63

Acanthaceae Justicia laevilinguis (Nees) Lindau


Justicia lythroides (Nees) V.A.W.
Cíntia Kameyama Graham
23 gên. e 67 spp. Nativas: 52 spp. Exóticas: 15 spp. Justicia ramulosa (Morong)
C.Ezcurra
Acanthus mollis L. Exót. Justicia rusbyi (Lindau)
Aphelandra chamissoniana Nees V.A.W.Graham
Aphelandra liboniana Linden ex Justicia scheidweileri V.A.W.Graham
Hook. f. Exót.
Aphelandra longiflora (Lindl.) Profice Justicia schenckiana Lindau
Aphelandra ornata (Nees) T. Lepidagathis diffusa (Nees) Lindau
Anderson Lepidagathis meridionalis
Aphelandra schottiana (Nees) Profice Kameyama
Asystasia gangetica (L.) T.Anderson Mendoncia puberula Mart.
Exót.
Mendoncia velloziana Mart.
Avicennia germinans (L.) L. Odontonema tubaeforme (Bertol.)
Avicennia schaueriana Stapf & Kuntze Exót.
Leechm. ex Moldenke Pachystachys lutea Nees Exót.
Clistax brasiliensis Mart. Poikilacanthus glandulosus (Nees)
Dicliptera squarrosa Nees Ariza Esp.
Dyschoriste hygrophiloides (Nees) Pseuderanthemum riedelianum
Kuntze (Nees) Radlk.
Dyschoriste lavandulaceae (Nees) Ruellia angustiflora (Nees) Lindau
Kuntze ex Rambo
Hemigraphis alternata (Burm. f.) T. Ruellia brachysiphon (Nees) Lindau
Anderson Exót. Ruellia brevicaulis (Nees) Lindau
Hygrophila costata Nees Ruellia brevifolia (Pohl) C.Ezcurra
Hypoestes phyllostachya Baker Exót. Ruellia bulbifera Lindau
Hypoestes sanguinolenta (Van Ruellia dissitifolia (Nees) Hiern
Houtte) Hook. f. Exót. Ruellia elegans Poir.
Justicia brandegeana Wassh. & L.B. Ruellia epallocaulos Leonard ex
Sm. Exót. C.Ezcurra & Wassh.
Justicia brasiliana Roth Ruellia erythropus (Nees) Lindau
Justicia carnea Lindl. Ruellia geminiflora Kunth
Justicia catharinensis Lindau Ruellia multifolia (Nees) Lindau
Justicia comata (L.) Lam. Ruellia simplex Wright
Justicia cydoniifolia (Nees) Lindau Ruellia solitaria Vell.
Justicia floribunda (C.Koch) Wassh. Sanchezia oblonga Ruiz & Pav. Exót.
Justicia goudotii V.A.W.Graham Staurogyne alba Braz & R.Monteiro
Justicia hatschbachii (Rizzini) Staurogyne eustachya Lindau
Wassh. & L.B.Sm. Staurogyne sylvatica Lindau ex Braz
Justicia kleinii Wassh. & L.B.Sm.
- Plantas vasculares do Paraná -
64 | Alismataceae Angiospermas

& R.Monteiro
Stenandrium diphyllum Nees
Aizoaceae
Stenandrium mandioccanum Nees
Miriam Kaehler
Stenandrium tenellum Nees 3 gên. e 3 spp. Exóticas: 3 spp.
Streblacanthus dubiosus (Lindau)
V.M.Baum Carpobrotus aequilaterus (Haw.)
Strobilanthes dyeriana Mast. Exót. N.E. Br. Exót.
Thunbergia alata Bojer ex Sims Exót. Lampranthus productus N.E. Br. Exót.
Thunbergia erecta (Benth.) T. Tetragonia tetragonoides (Pall.)
Anderson Exót. Kuntze Exót.
Thunbergia laurifolia Lindl. Exót.
Thunbergia mysorensis (Wight) T. Alismataceae
Anderson Exót. Miriam Kaehler
2 gên. e 10 spp. Nativas: 8 spp. Exóticas: 2 spp.
Achatocarpaceae
Miriam Kaehler Echinodorus bolivianus (Rusby)
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
Holm-Niels.
Echinodorus grandiflorus (Cham. &
Schltr.) Micheli
Achatocarpus praecox Griseb.
Echinodorus grisebachii Small Exót.
Echinodorus macrophyllus (Kunth)
Actinidiaceae Micheli
Miriam Kaehler Echinodorus paniculatus Micheli
1 gên. e 1 spp. Echinodorus tenellus (Mart.) Bu-
Exóticas: 1 sp. chenau
Echinodorus uruguayensis Arechav.
Actinidia deliciosa (A.Chev.) Sagittaria montevidensis Cham. &
C.F.Liang & A.R.Ferguson Exót. Schltdl.
Sagittaria rhombifolia Cham.
Adoxaceae Sagittaria sagittifolia L. Exót.
Miriam Kaehler
2 gên. e 5 spp.
Alstroemeriaceae
Miriam Kaehler
Nativas: 1 sp. Exóticas: 4 spp.
2 gên. e 10 spp. Nativas: 9 spp. Exóticas: 1 sp.
Sambucus australis Cham. & Schltdl.
Sambucus canadensis L. Exót. Alstroemeria amabilis M.C.Assis
Sambucus nigra L. Exót. Alstroemeria apertiflora Baker
Viburnum odoratissimum Ker Alstroemeria caryophyllaea Jacq. Exót.
Gawl. Exót. Alstroemeria cunha Vell.
Viburnum tinus L. Exót. Alstroemeria inodora Herb.
Alstroemeria isabellana Herb.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Amaranthaceae | 65

Alstroemeria malmeana Kraenzl. Amaranthus caudatus L. Exót.


Alstroemeria psittacina Lehm. Amaranthus deflexus L. Exót.
Alstroemeria sellowiana Seub. ex Amaranthus hybridus L. Exót.
Schenk Amaranthus retroflexus L.
Bomarea edulis (Tussac) Herb. Amaranthus spinosus L. Exót.
Amaranthus tricolor L. Exót.
Altingiaceae Amaranthus viridis L. Exót.
Blutaparon portulacoides (A.St.-Hil.)
Miriam Kaehler
Mears
1 gên. e 1 sp. Exóticas: 1 sp. Celosia argentea L. Exót.
Celosia grandifolia Moq.
Liquidambar styraciflua L. Exót. Chamissoa acuminata Mart.
Chamissoa altissima (Jacq.) Kunth
Amaranthaceae Chamissoa maximiliani Mart. ex
Moq.
Maria Salete Marchioretto Chenopodium album L.
14 gên. e 56 spp. Nativas: 44 spp. Exóticas: 12 spp. Chenopodium ambrosioides L.
Froelichia procera (Seub.) Pedersen
Alternanthera albida (Moq.) Griseb. Gomphrena celosioides Mart.
Alternanthera bettzichiana (Regel) Gomphrena elegans Mart.
G.Nicholson Gomphrena globosa L. Exót.
Alternanthera brasiliana (L.) Kuntze Gomphrena graminea Moq.
Alternanthera hirtula (Mart.) R.E.Fr. Gomphrena macrocephala A.St.-Hil.
Alternanthera littoralis P.Beauv. Gomphrena paranensis R.E.Fr.
Alternanthera martii (Moq.) R.E.Fr. Gomphrena regeliana Seub.
Alternanthera micrantha R.E.Fr. Gomphrena riparia Pedersen
Alternanthera paronychioides A.St.- Gomphrena vaga Mart.
Hil. Gomphrena virgata Mart.
Alternanthera philoxeroides (Mart.) Hebanthe eriantha (Poir.) Pedersen
Griseb. Hebanthe pulverulenta Mart.
Alternanthera praelonga Herbstia brasiliana (Moq.) Sohmer
A.St.-Hil. Exót. Iresine diffusa Humb. & Bonpl. ex
Alternanthera puberula D.Dietr. Willd.
Alternanthera pungens Kunth Iresine herbstii Hook. Exót.
Alternanthera ramosissima (Mart.) Pfaffia glabrata Mart.
Chodat Pfaffia glomerata (Spreng.) Pedersen
Alternanthera reineckii Briq. Pfaffia gnaphaloides (L.f.) Mart.
Alternanthera rufa (Mart.) D.Dietr. Pfaffia jubata Mart.
Alternanthera sessilis (L.) R.Br. Pfaffia tuberosa (Spreng.) Hicken
Alternanthera tenella Colla Quaternella glabratoides (Suess.)
Amaranthus blitum L. Exót. Pedersen

- Plantas vasculares do Paraná -


66 | Amaryllidaceae Angiospermas

Spinacia oleracea L. Exót. Hippeastrum puniceum (Lam.)


Kuntze
Hippeastrum reticulatum (L’Hér.)
Amaryllidaceae Herb.
Julie Henriette Antoinette Hippeastrum rubropictum (Ravenna)
Dutilh Meerow
11 gên. e 52 spp. Nativas: 39 spp. Exóticas: 13 spp. Hippeastrum santacatarina (Traub)
Dutilh
Agapanthus africanus (L.) Hoff- Hippeastrum striatum (Lam.) Moore
manns. Exót. Hippeastrum vittatum (L’Hér.) Herb.
Allium anceps Kellog Exót. Narcissus pseudonarcissus L. Exót.
Allium cepa L. Exót. Nothoscordum bonariense (Pers.)
Allium fistulosum L. Exót. Beauverd Exót.
Allium sativum L. Exót. Nothoscordum capivarinum Ravenna
Allium schoenoprasum L. Exót. Nothoscordum clevelandicum
Amaryllis belladonna L. Exót. Ravenna
Crinum X powellii hort. ex Baker Exót. Nothoscordum curvipes Ravenna
Crinum americanum L. Nothoscordum exile Ravenna
Eithea blumenavia (K. Koch & C.D. Nothoscordum gracile (Aiton) Stearn
Bouché ex Carrière) Ravenna Nothoscordum gracilipes Ravenna
Eucharis grandiflora Planch. & Nothoscordum luteomajus Ravenna
Linden Exót. Nothoscordum montevidense Beau-
Griffinia paubrasilica Ravenna Exót. verd
Hippeastrum aulicum (Ker Gawl.) Nothoscordum nudicaule (Lehm.)
Herb. Guagl.
Hippeastrum blossfeldiae (Traub & Nothoscordum pulchellum Kunth
J.L.Doran) Van Scheepen Nothoscordum sengesianum Ravenna
Hippeastrum gertianum (Ravenna) Nothoscordum stenandrum Ravenna
Dutilh Nothoscordum gracile (Aiton) Stearn
Hippeastrum glaucescens (Mart.) Zephyranthes amoena Ravenna
Herb. Zephyranthes caerulea (Griseb.)
Hippeastrum glaucescens (Mart.) Baker
Herb. Zephyranthes caerulea (Griseb.)
Hippeastrum guarapuavicum Baker
(Ravenna) Van Scheepen Zephyranthes capivarina Ravenna
Hippeastrum iguazuanum (Ravenna) Zephyranthes carinata Herb. Exót.
T.R.Dudley & M.Williams Zephyranthes flavissima Ravenna
Hippeastrum marumbiense (Raven- Zephyranthes gracilifolius (Herb.)
na) Van Scheepen Nicholson
Hippeastrum psittacinum (Ker Zephyranthes mesochloa Herb. ex
Gawl.) Herb. Lindl.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Annonaceae | 67

Zephyranthes paranaensis Ravenna Annona cacans Warm.


Zephyranthes robusta Baker Annona coriacea Mart.
Annona cornifolia A. St.-Hil.
Annona crassiflora Mart.
Anacardiaceae Annona dioica A. St.-Hil.
Cintia Luiza da Silva Annona dolabripetala Raddi
José Rubens Pirani Annona emarginata (Schltdl.)
8 gên. e 22 spp. Nativas: 14 spp. Exóticas: 8 spp. H.Rainer
Annona glabra L.
Anacardium giganteum W.Hancock Annona montana Macfad.
ex Engl. Exót. Annona mucosa Jacq. Exót.
Anacardium humile A. St.-Hil. Annona muricata L. Exót.
Anacardium occidentale L. Exót. Annona squamosa L. Exót.
Astronium graveolens Jacq. Annona sylvatica A.St.-Hil.
Lithrea brasiliensis Marchand Duguetia furfuracea (A. St.-Hil.)
Lithrea molleoides (Vell.) Engl. Saff.
Mangifera indica L. Exót. Duguetia lanceolata A.St.-Hil.
Schinus engleri F.A.Barkley Guatteria australis A.St.-Hil.
Schinus fasciculatus (Griseb.) Porcelia macrocarpa (Warm.) R.E.Fr.
I.M.Johnst. Unonopsis guatterioides (A.DC.)
Schinus lentiscifolius Marchand R.E.Fr.
Schinus longifolius (Lindl.) Speg. Xylopia aromatica (Lam.) Mart.
Schinus molle L. Xylopia brasiliensis Spreng.
Schinus polygamus (Cav.) Cabrera Xylopia langsdorffiana A.St.-Hil. &
Schinus spinosus Engl. Tul.
Schinus terebinthifolius Raddi
Schinus weinmannifolius Engl.
Spondias dulcis Parkinson Exót.
Apiaceae
Spondias mombin L. Exót. Pedro Fiaschi
Spondias purpurea L. Exót. 15 gên. e 45 spp. Nativas: 34 spp. Exóticas: 11 spp.
Spondias venulosa (Engl.) Engl. Exót.
Tapirira guianensis Aubl. Ammi majus L. Exót.
Toxicodendron striatum (Ruiz & Ammi visnaga (L.) Lam. Exót.
Apium prostratum Labill.
Pav.) Kuntze Exót.
Apium sellowianum H. Wolff
Bowlesia incana Ruiz & Pav.
Annonaceae Centella asiatica (L.) Urb. Exót.
Jenifer de Carvalho Lopes Conium maculatum L. Exót.
Cryptotaenia canadensis (L.) DC. Exót.
Renato de Mello-Silva
Cyclospermum leptophyllum (Pers.)
6 gên. e 21 spp. Nativas: 18 spp. Exóticas: 3 spp.
Sprague

- Plantas vasculares do Paraná -


68 | Apocynaceae Angiospermas

Daucus carota L. Exót. Lilaeopsis tenuis A.W. Hill


Daucus pusillus Michx. Pastinaca sativa L. Exót.
Eryngium canaliculatum Cham. & Petroselinum crispum (Mill.)
Schltdl. Fuss Exót.
Eryngium chamissonis Urb. Pimpinella anisum L. Exót.
Eryngium corallinum Mathias & Torilis arvensis (Huds.) Link
Constance Torilis japonica (Houtt.) DC. Exót.
Eryngium ebracteatum Lam.
Eryngium eburneum Decne.
Eryngium ekmanii H.Wolff
Apocynaceae
Miriam Kaehler
Eryngium elegans Cham. & Schltdl.
Eryngium eriophorum Cham. & (Apocynoideae)
Schltdl. Elizabeth de A. Schwarz
Eryngium floribundum Cham. & (Asclepiadoideae)
Schltdl. 46 gên. e 166 spp. Nativas: 151 spp. Exóticas: 15 spp.
Eryngium foetidum L.
Eryngium horridum Malme Apocynoideae
Eryngium junceum Cham. & Schltdl. Allamanda cathartica L.
Eryngium juncifolium (Urb.) Mathias Allamanda schotti Pohl.
& Constance Aspidosperma australe Müll. Arg.
Eryngium koehneanum Urb. Aspidosperma cylindrocarpon Müll.
Eryngium megapotamicum Malme Arg.
Eryngium mesopotamicum Pedersen Aspidosperma macrocarpon Mart.
Eryngium ombrophilum Dusén & Aspidosperma olivaceum Müll.Arg.
H.Wolff Aspidosperma parvifolium A.DC.
Eryngium pandanifolium Cham. & Aspidosperma polyneuron Mull. Arg.
Schltdl. Aspidosperma pyricollum Müll. Arg.
Eryngium paniculatum Cav. & Aspidosperma ramiflorum Muell.
Dombey ex F.Delaroche Arg.
Eryngium pohlianum Urb. Aspidosperma subincanum Mart.
Eryngium pristis Cham. & Schltdl. Aspidosperma tomentosum Mart.
Eryngium rochei Constance Catharanthus roseus (L.) Don Exót.
Eryngium sanguisorba Cham. & Condylocarpon isthmicum (Vell.)
Schltdl. A.DC.
Eryngium scirpinum Cham. Forsteronia australis Müll.Arg.
Eryngium stenophyllum Urb. Forsteronia glabrescens Müll.Arg.
Eryngium subinerme (H.Wolff) Forsteronia leptocarpa (Hook. &
Mathias & Constance Arn.) A.DC.
Foeniculum vulgare Mill. Exót. Forsteronia pilosa (Vell.) Müll.Arg.
Lilaeopsis brasiliensis (Glaz.) Af- Forsteronia pubescens A.DC.
folter

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Apocynaceae | 69

Forsteronia refracta Müll.Arg. Prestonia cyaniphylla (Rusby) Wood-


Forsteronia rufa Müll.Arg. son
Forsteronia thyrsoidea (Vell.) Müll. Prestonia dusenii (Malme) Woodson
Arg. Prestonia quinquangularis (Jacq.)
Forsteronia velloziana (A.DC.) Spreng.
Woodson Prestonia riedelii (Müll.Arg.)
Hancornia speciosa Gomes Markgr.
Malouetia cestroides (Nees ex Mart.) Prestonia tomentosa R.Br.
Müll.Arg. Rauvolfia sellowii Müll.Arg.
Mandevilla atroviolacea (Stadelm.) Rhabdadenia madida (Vell.) Miers
Woodson Tabernaemontana catharinensis
Mandevilla coccinea (Hook. & Arn.) A.DC.
Woodson Tabernaemontana divaricata (L.)
Mandevilla emarginata (Vell.) R.Br. ex Roem. & Schult. Exót.
C.Ezcurra Tabernaemontana hystrix Steud.
Mandevilla funiformis (Vell.) Tabernaemontana laeta Mart.
K.Schum. Temnadenia odorifera (Vell.)
Mandevilla hirsuta (A.Rich.) J.F.Morales
K.Schum. Temnadenia violacea (Vell.) Miers
Mandevilla illustris (Vell.) Woodson Thevetia peruviana (Pers.) K.Schum.
Mandevilla immaculata Woodson Thevetia thevetioides (Kunth) K.
Mandevilla laxa (Ruiz & Pav.) Schum. Exót.
Woodson Exót. Vinca herbacea Waldst. & Kit. Exót.
Mandevilla longiflora (Desf.) Pichon Vinca major L. Exót.
Mandevilla pentlandiana (A.DC.) Vinca minor L. Exót.
Woodson
Mandevilla petraea (A.St.-Hil.) Asclepiadoideae
Pichon Araujia megapotamica (Spreng.)
Mandevilla pohliana (Stadelm.) Don.
A.H.Gentry Araujia plumosa Schltr.
Mandevilla sellowii (Müll.Arg.) Araujia sericifera Brot.
Woodson Asclepias aequicornu E.Fourn.
Mandevilla urophylla (Hook.f.) Asclepias candida Vell.
Woodson Asclepias curassavica L.Exót.
Mandevilla virescens (A.St.-Hil.) Asclepias fruticosa L. Exót.
Pichon Asclepias langsdorffii E. Fourn.
Mandevilla widgrenii C.Ezcurra Asclepias mellodora A.St.-Hil.
Nerium oleander L. Exót. Barjonia erecta (Vell.) K. Schum.
Plumeria obtusa L. Exót. Blepharodon ampliflorus E.Fourn.
Prestonia calycina Müll.Arg. Blepharodon bicuspidatum E.Fourn.
Prestonia coalita (Vell.) Woodson Blepharodon lineare (Decne.) Decne.

- Plantas vasculares do Paraná -


70 | Apocynaceae Angiospermas

Blepharodon pictum (Vahl) Matelea nummularia (Decne.)


W.D.Stevens Woodson
Ceropegia woodii Schltr. Exót. Matelea orthosioides (E.Fourn.)
Cynanchum montevidense Spreng. Fontella
Ditassa burchellii Hook. & Arn. Matelea pyrrhotricha (Decne.)
Ditassa edmundoi Fontella & Va- Fontella
lente Minaria acerosa (Mart.) T.U.P.
Ditassa hispida (Vell.) Fontella Konno & Rapini
Ditassa obcordata Mart. Nautonia nummularia Decne.
Ditassa retusa Mart. Orthosia congesta Decne.
Ditassa tomentosa (Decne.) Fontella Orthosia dusenii (Malme) Fontella
Fischeria stellata (Vell.) E.Fourn. Orthosia hatschbachii Fontella &
Funastrum clausum (Jacq.) Schltr. Goes
Gomphocarpus physocarpus E. Mey. Orthosia latipes (Decne.) Malme
Gonolobus parviflorus Decne. Orthosia loandensis Fontella &
Gonolobus rostratus (Vahl) R.Br. ex Valente
Schltr. Orthosia scoparia (Nutt.) Liede &
Gyrostelma bornmulleri Schltr. ex Meve
Malme Orthosia urceolata E. Fourn.
Hemipogon setaceus Decne. Orthosia virgata (Poir.) E.Fourn.
Hoya carnosa (L.f.) R. Br. Exót. Oxypetalum aequaliflorum E.Fourn.
Jobinia connivens (Hook. & Arn.) Oxypetalum alpinum (Vell.) Fontella
Malme & E.A.Schwarz
Jobinia hatschbachii Fontella & Oxypetalum appendiculatum Mart.
E.A.Schwarz Oxypetalum arnottianum H.Buek
Jobinia lindbergii E.Fourn. Oxypetalum aurantiacum Malme ex
Jobinia paranaensis Fontella & Chod. & Hassl.
Valente Oxypetalum balansae Malme
Macroditassa adnata (E.Fourn.) Oxypetalum banksii Schult.
Malme Oxypetalum capitatum Mart.
Macroscepis aurea E.Fourn. Oxypetalum chodatianum Malme
Marsdenia hatschbachii Morillo Oxypetalum confusum Malme
Marsdenia macrophylla (Humb. & Oxypetalum cordifolium (Vent.)
Bonpl.ex Schult.) E.Fourn. Schltr.
Marsdenia malmeana Rothe Oxypetalum dusenii Malme
Matelea denticulata (Vahl) Fontella Oxypetalum erectum Mart.
& E.A. Schwarz Oxypetalum erianthum Decne.
Matelea dusenii Morillo Oxypetalum foliosum Mart.
Matelea glaziovii (E.Fourn.) Morillo Oxypetalum hoehnei Malme
Matelea hatschbachii (Fontella & Oxypetalum insigne (Decne.) Malme
Valente) Morillo Oxypetalum lineare Decne.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Aquifoliaceae | 71

Oxypetalum malmei Hoehne


Oxypetalum martii E.Fourn.
Apodanthaceae
Milton Groppo
Oxypetalum megapotamicum Spreng. 1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 spp.
Oxypetalum molle Hook. & Arn.
Oxypetalum mosenii (Malme) Pilostyles blanchetii (Gardner) R. Br.
Malme
Oxypetalum muticum E.Fourn.
Oxypetalum obtusifolium Malme
Oxypetalum pachyglossum Decne. Aquifoliaceae
Oxypetalum pachygynum Decne. Milton Groppo
Oxypetalum pannosum Decne. 1 gên. e 11 spp. Nativas: 11 spp.
Oxypetalum parviflorum (Decne.) Ilex affinis Gardner
Decne. Ilex asperula Reissek
Oxypetalum pedicellatum Decne. Ilex brasiliensis (Spreng.) Loes.
Oxypetalum rariflorum Malme Ilex brevicuspis Reissek
Oxypetalum regnellii (Malme) Ilex chamaedryfolia Reissek
Malme Ilex dumosa Reissek
Oxypetalum sublanatum Malme Ilex integerrima (Vell.) Reissek
Oxypetalum suboppositum Malme Ilex microdonta Reissek
Oxypetalum sylvestre (Hook. & Ilex paraguariensis A.St.-Hil.
Arn.) Goyder & Rapini Ilex pseudobuxus Reissek
Oxypetalum tomentosum Wight ex Ilex taubertiana Loes.
Hook. & Arn.
Oxypetalum tubatum Malme
Oxypetalum warmingii (E.Fourn.)
Fontella & Marquete Araceae
Oxypetalum wightianum Hook. & Lívia Godinho Temponi
Arn. 21 gên. e 57 spp. Nativas: 42 spp. Exóticas: 15 spp.
Peplonia axillaris (Vell.) Fontella &
Rapini Alocasia macrorrhizos (L.) G. Don.
Peplonia hatschbachii (Fontella & de Exót.

Lamare) Fontella & Rapini Anthurium acutum N.E.Br.


Schubertia grandiflora Mart. Anthurium andraeanum Linden Exót.
Stapelia grandiflora Masson Exót. Anthurium comtum Schott
Stapelia hirsuta L. Exót. Anthurium coriaceum G.Don
Tassadia berteriana (Spreng.) Anthurium cristallinum Linden &
W.D.Stevens André Exót.
Tassadia obovata Decne. Anthurium gaudichaudianum Kunth
Widgrenia corymbosa Malme Anthurium hatschbachii E. G. Gonç
Anthurium loefgrenii Engl.
Anthurium marense K. Krause

- Plantas vasculares do Paraná -


72 | Araceae Angiospermas

Anthurium pentaphyllum (Aubl.) Philodendron roseopetiolatum


G.Don Nadruz & Mayo
Anthurium scandens (Aubl.) Engl. Pistia stratiotes L.
Anthurium sellowianum Kunth Spathicarpa hastifolia Hook.
Anthurium sinuatum Benth. ex Spathiphyllum wallisii Regel Exót.
Schott Spirodela intermedia W.Koch
Anthurium urvilleanum Schott Syngonium podophyllum Schott Exót.
Asterostigma lividum (Lodd.) Engl. Syngonium vellozianum Schott
Asterostigma reticulatum E.G. Gonç. Taccarum peregrinum Engl.
Asterostigma tweedianum Schott Typhonium venosum (Dryand. Ex
Caladium bicolor (Aiton) Vent. Aiton) Hett Exót.
Dieffenbachia aglaonematifolia Engl. Wolffia brasiliensis Wedd.
Dieffenbachia bowmannii Carrière Wolffiella oblonga (Phil.) Hegelm.
Exót.
Xanthosoma pentaphyllum Engl.
Dieffenbachia seguine (Jacq.) Schott Xanthosoma robustum Schott Exót.
Exót.
Xanthosoma sagittifolium Schott Exót.
Epipremmum pinnatum (L.) Engl. Xanthosoma violaceum Schott Exót.
Exót.
Zantedeschia aethiopica (L.)
Heteropsis rigidifolia Engl. Spreng. Exót.
Heteropsis salicifolia Kunth
Landoltia punctata (G.Mey.) Les &
D.J.Crawford Araliaceae
Lemna minuta Kunth Pedro Fiaschi
Lemna valdiviana Phil. 8 gên. e 26 spp. Nativas: 20 spp. Exóticas: 6 spp.
Monstera adansonii Schott
Monstera deliciosa Liebm. Exót. Aralia warmingiana (Marchal)
Monstera praetermissa E.G.Gonç. & J.Wen
Temponi Dendropanax australis Fiaschi &
Philodendron appendiculatum Nad- Jung-Mend.
ruz & Mayo Dendropanax cuneatus (DC.) Decne.
Philodendron bipinnatifidum Schott & Planch.
Philodendron corcovadense Kunth Dendropanax monogynus (Vell.)
Philodendron crassinervium Lindl. Seem.
Philodendron eximium Schott. Fatsia japonica (Thunb.) Decne. &
Philodendron hederaceum (Jacq.) Planch. Exót.
Schott Exót. Hedera canariensis Willd. Exót.
Philodendron loefgrenii Engl. Hedera helix L. Exót.
Philodendron missionum (Hauman) Hydrocotyle bonariensis Lam.
Hauman Hydrocotyle bowlesioides Mathias &
Philodendron obloquifolium Engl. Constance
Philodendron propinquum Schott Hydrocotyle callicephala (Cham.)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Arecaceae | 73

Urb. Wendl. & Drude Exót.


Hydrocotyle exigua (Urb.) Malme Astrocaryum aculeatissimum
Hydrocotyle langsdorffii DC. (Schott) Burret
Hydrocotyle leucocephala Cham. & Attalea dubia (Mart.) Burret
Schltdl. Bactris hatschbachii Noblick ex
Hydrocotyle pusilla A.Rich. A.J.Hend.
Hydrocotyle quinqueloba Ruiz & Pav. Bactris gasipaes Kunth Exót.
Hydrocotyle ranunculoides L.f. Bactris setosa Mart.
Hydrocotyle verticillata Thunb. Bactris vulgaris Barb.Rodr.
Oreopanax capitatus (Jacq.) Decne. Butia eriospatha (Mart. ex Drude)
& Planch. Becc.
Oreopanax fulvus Marchal Butia microspadix Burret
Schefflera actinophylla (Endl.) Butia paraguayensis (Barb.Rodr.)
Harms Exót. Bailey
Schefflera angustissima (Marchal) Dypsis lutescens (H. Wendl.) Beentje
Frodin & J. Dransf. Exót.
Schefflera arboricola (Hayata) Euterpe edulis Mart.
Merr. Exót. Euterpe oleracea Mart. Exót.
Schefflera calva (Cham.) Frodin & Geonoma elegans Mart.
Fiaschi Geonoma gamiova Barb.Rodr.
Schefflera morototoni (Aubl.) Magu- Geonoma pauciflora Mart.
ire, Steyermark & Frodin Geonoma schottiana Mart.
Schefflera vinosa (Cham. & Schltdl.) Lytocaryum hoehnei (Burret) Toledo
Frodin & Fiaschi Phoenix roebelenii O’Brien Exót.
Tetrapanax papyrifer (Hook.) K. Syagrus graminifolia (Drude) Becc.
Koch Exót. Syagrus romanzoffiana (Cham.)
Glassman
Trithrinax brasiliensis Mart.
Arecaceae
Paulo Labiak
14 gên. e 26 spp. Nativas: 21 spp. Exóticas: 5 spp.
Aristolochiaceae
Miriam Kaehler
Acrocomia aculeata (Jacq.) Lodd. ex 1 gên. e 14 spp. Nativas: 13 spp. Exóticas: 1 sp.
Mart.
Allagoptera arenaria (Gomes) Aristolochia arcuata Mars
Kuntze Aristolochia chamissonis (Klotzsch)
Allagoptera campestris (Mart.) Duch.
Kuntze Aristolochia elegans Mast.
Allagoptera leucocalyx (Drude) Aristolochia fimbriata Cham.
Kuntze Aristolochia gigantea Mart. & Zucc.
Archontophoenix cunninghamiana H. Aristolochia melastoma Silva Manso

- Plantas vasculares do Paraná -


74 | Asparagaceae Angiospermas

ex Duch. Cordyline terminalis (L.) Kunth Exót.


Aristolochia odoratissima L.
Aristolochia paulistana Hoehne Nolinoideae
Aristolochia ridicula N.E.Brown Exót. Dracaena fragrans (L.) Ker Gawl. Exót.
Aristolochia sessifolia (Klotzsch) Ophiopogon japonicus (L.f.) Ker
Duch. Gawl. Exót.
Aristolochia triangularis Cham. & Sansevieria trifasciata Prain Exót.
Schltdl. Scilloideae
Aristolochia trilobata L. Albuca bracteata (Thunb.)
Aristolochia wendeliana Hoehne J.C.Manning & Goldblatt Exót.
Aristolochia labiata Willd. Bowiea volubilis Harv. ex
Hook. f. Exót.
Asparagaceae
Eric de Camargo Smidt Asteraceae
12 gên. e 18 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 15 spp. Jimi Nakajima (Anthemideae,
Arctoteae, Astereae, Calenduleae,
Agavoideae Cardueae, Eupatorieae, Gnaphalieae,
Agave americana L. Exót. Helenieae, Lactuceae, Plucheeae)
Agave vivipara L. Exót. Aristônio Magalhães Teles
Chlorophytum comosum (Thunb.) (Astereae, Senecioneae)
Jacques Exót.
Gustavo Heiden (Astereae -
Furcraea foetida (L.) Haw. Exót.
Baccharis)
Herreria montevidensis Klotzsch ex
Griseb. Mariana Machado Saavedra
(Barnadesioideae, Mutisieae)
Herreria salsaparilha Mart.
Yucca filamentosa L. Exót. Cláudio Augusto Mondin
(Heliantheae)
Benoit Loeuille (Vernonieae)
Asparagoideae 166 gên. e 718 spp.
Asparagus densiflorus (Kunth)
Jessop Exót. Nativas: 621 spp. Exóticas: 97 spp.
Asparagus officinalis L. Exót.
Asparagus setaceus (Kunth) Anthemideae
Jessop Exót. Achillea millefolium L. Exót.
Anthemis cotula L. Exót.
Anthemis nobilis L. Exót.
Lomandroideae Anthemis tinctoria L. Exót.
Cordyline congesta (Sweet)
Argyranthemum frutescens (L.) Sch.
Steud. Exót.
Bip. Exót.
Cordyline sellowiana Kunth
Artemisia absinthium L. Exót.
Artemisia alba Turra Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 75

Artemisia verlotorum Lamotte Exót. Malme


Artemisia vulgaris L. Exót. Baccharis dentata (Vell.) G.M.
Chamaemelum nobile (L.) All. Exót. Barroso
Coleostephus myconis (L.) Cass. Exót. Baccharis dracunculifolia DC.
Cotula villosa DC. Exót. Baccharis erigeroides DC.
Leucanthemum vulgare Lam. Exót. Baccharis erioclada DC.
Matricaria chamomilla L. Exót. Baccharis glaziovii Baker
Pyrethrum parthenifolium Willd. Exót. Baccharis glutinosa Pers.
Santolina chamaecyparissus L. Exót. Baccharis gracilis DC.
Soliva anthemifolia (Juss.) R. Br. Baccharis grandimucronata Malag.
Soliva sessilis Ruiz & Pav. Exót. Baccharis helichrysoides DC.
Tanacetum parthenium (L.) Baccharis illinita DC.
Sch. Bip. Exót. Baccharis incisa Hook. et Arn.
Tanacetum vulgare L. Exót. Baccharis intermixta Gardner
Baccharis itapirocensis A.S.Oliveira
Arctoteae & Deble
Arctotis stoechadifolia P.J. Bergius Baccharis junciformis DC.
Exót. Baccharis lateralis Baker
Gazania rigens (L.) Gaertn. Exót. Baccharis leucocephala Dusén
Baccharis leucopappa DC.
Astereae Baccharis ligustrina DC.
Apopyros corymbosus (Hook. & Arn.) Baccharis linearifolia (Lam.) Pers.
G. L. Nesom Baccharis lymanii G.M.Barroso ex
Baccharis angusticeps Dusén ex G.Heiden
Malme Baccharis malmei Joch.Müll
Baccharis anomala DC. Baccharis megapotamica Spreng.
Baccharis aphylla (Vell.) DC. Baccharis mesoneura DC.
Baccharis apicifoliosa A.A.Schneid. Baccharis microcephala (Less.) DC.
& Boldrini Baccharis microdonta DC.
Baccharis aracatubaensis Malag. Baccharis milleflora (Less.) DC.
Baccharis articulata (Lam.) Pers. Baccharis montana DC.
Baccharis axillaris DC. Baccharis myricifolia DC.
Baccharis brevifolia DC. Baccharis napaea G.Heiden
Baccharis breviseta DC. Baccharis nummularia Heering ex
Baccharis calvescens DC. Malme
Baccharis caprariifolia DC. Baccharis oblongifolia (Ruiz & Pav.)
Baccharis cognata DC. Pers.
Baccharis conyzoides (Less.) DC. Baccharis ochracea Spreng.
Baccharis coridifolia DC. Baccharis oreophila Malme
Baccharis crispa Spreng. Baccharis organensis Baker
Baccharis curitybensis Heering ex Baccharis oxyodonta DC.

- Plantas vasculares do Paraná -


76 | Asteraceae Angiospermas

Baccharis paranensis Heering & Baccharis weirii Baker


Dusén Bellis perenis L. Exót.
Baccharis pauciflosculosa DC. Brachyscome multifida DC. Exót.
Baccharis pentaptera (Less.) DC. Conyza blakei (Cabrera) Cabrera
Baccharis pentodonta Malme Conyza bonariensis (L.)
Baccharis pseudomyriocephala Cronquist Exót.
Malag. Conyza canadensis (L.)
Baccharis punctulata DC. Cronquist Exót.
Baccharis ramboi G. Heiden & Conyza catharinensis Cabrera
Macias Conyza macrophylla Spreng.
Baccharis reticularia DC. Conyza primulifolia (Lam.) Cuatrec.
Baccharis reticularioides Deble & & Lourteig
A.S.Oliveira Conyza reitziana Cabrera
Baccharis retusa DC. Conyza sumatrensis (Retz.)
Baccharis sagittalis (Less.) DC. E.Walker Exót.
Baccharis selloi Baker Egletes viscosa (L.) Less. Exót.
Baccharis semiserrata DC. Exostigma notobellidiastrum
Baccharis serrulata (Lam.) Pers. (Griseb.) G. Sancho
Baccharis sessiliflora Vahl Exostigma rivulare (Gardner) G.
Baccharis singularis (Vell.) Sancho
G.M.Barroso Inulopsis scaposa (DC.) O.Hoffm.
Baccharis sphagnophila A. A. Inulopsis stenophylla Dusén
Schneid. & G. Heiden Leptostelma catharinensis (Cabrera)
Baccharis sphenophylla Dusén ex A.Teles & Sobral
Malme Leptostelma maximum D.Don
Baccharis spicata (Lam.) Baill. Leptostelma tweediei (Hook. & Arn.)
Baccharis subdentata DC. D.J.N.Hind & G.L.Nesom
Baccharis suberectifolia A.S.Oliveira Noticastrum acuminatum (DC.)
& Deble Cuatr.
Baccharis subtropicalis G. Heiden Noticastrum calvatum (Baker)
Baccharis tarchonanthoides DC. Cuatrec.
Baccharis tridentata Vahl Noticastrum diffusum (Pers.)
Baccharis trilobata A.S.Oliveira & Cabrera
Marchiori Noticastrum gnaphalioides (Baker)
Baccharis trinervis (Lam.) Pers. Cuatrec.
Baccharis umbellata G.Heiden & Podocoma bellidifolia Baker
O.S.Ribas Podocoma hieraciifolia (Poir.) Cass.
Baccharis uncinella DC. Podocoma hirsuta (Hook. & Arn.)
Baccharis vincifolia Baker Baker
Baccharis vismioides DC. Solidago chilensis Meyen Exót.
Baccharis vulneraria Baker

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 77

Symphyotrichum regnellii (Baker) Austrocritonia velutina (Gadner)


G.L. Nesom R.M.King & H. Rob
Symphyotrichum squamatum Austroeupatorium inuliifolium
(Spreng.) G.L.Nesom Exót. (Kunth) R.M.King & H.Rob.
Austroeupatorium laetevirens (Hook.
Barnadesioideae & Arn.) R.M.King & H.Rob.
Dasyphyllum brasiliense (Spreng.) Austroeupatorium neglectum
Cabrera (B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob.
Dasyphyllum flagellare (Casar.) Austroeupatorium picturatum
Cabrera (Malme) R.M.King & H.Rob.
Dasyphyllum spinescens (Less.) Austroeupatorium rosmarinaceum
Cabrera (Cabrera & Vittet) R.M.King &
Schlechtendalia luzulifolia Less. H.Rob.
Austroeupatorium silphiifolium
Calenduleae (Mart.) R.M.King & H.Rob.
Calendula officinalis L. Exót. Barrosoa betonicaeformis (DC.)
R.M.King & H.Rob.
Barrosoa candolleana (Hook. & Arn.)
Cardueae R.M.King & H.Rob.
Arctium lappa L. Exót. Campovassouria barbosae H. Rob.
Arctium minus (Hill) Bernh. Exót. Campovassouria cruciata (Vell.)
Carduus acanthoides L. Exót. R.M.King & H.Rob.
Carduus thoermeri Weinm. Exót. Campuloclinium burchellii (Baker)
Centaurea calcitrapa L. Exót. R.M.King & H.Rob.
Centaurea jacea L. Exót. Campuloclinium chlorolepis (Baker)
Centaurea melitensis L. Exót. R.M.King & H.Rob.
Centaurea solstitialis L. Exót. Campuloclinium hirsutum Gardner
Cirsium arvense (L.) Scop. Exót. Campuloclinium macrocephalum
Cirsium vulgare (Savi) Ten. Exót. (Less.) DC.
Cyanus segetum Hill Exót. Campuloclinium megacephalum
Cynara cardunculus L. Exót. (Mart. ex Baker) R.M.King &
Silybum marianum (L.) Gaertn. Exót. H.Rob.
Campuloclinium purpurascens (Sch.
Eupatorieae Bip. ex Baker) R.M.King &
Adenostemma brasilianum (Pers.) H.Rob.
Cass. Campuloclinium riedelii (Baker)
Adenostemma involucratum R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Chromolaena angusticeps (Malme)
Ageratum conyzoides L. R.M.King & H.Rob.
Ageratum fastigiatum (Gardner) Chromolaena ascendens (Sch.Bip. ex
R.M.King & H.Rob. Baker) R.M.King & H.Rob.

- Plantas vasculares do Paraná -


78 | Asteraceae Angiospermas

Chromolaena caaguazuensis Critonia morifolia (Mill.) R.M.King


(Hieron.) R.M.King & H.Rob. & H.Rob.
Chromolaena congesta (Hook. & Dasycondylus debeauxii (B.L.Rob.)
Arn.) R.M.King & H.Rob. R.M.King & H.Rob.
Chromolaena cylindrocephala (Sch. Dasycondylus dusenii R.M.King &
Bip. ex Baker) R.M.King & H.Rob.
H.Rob. Dasycondylus resinosus (Spreng.)
Chromolaena elliptica (Hook. & R.M.King & H.Rob.
Arn.) R.M.King & H.Rob. Disynaphia calyculata (Hook. &
Chromolaena hirsuta (Hook. & Arn.) Arn.) R.M.King & H.Rob.
R.M. King & H. Rob. Disynaphia ericoides (DC.) R.M.King
Chromolaena ivaefolia (L.) R.M.King & H.Rob.
& H.Rob. Disynaphia ligulifolia (Hook. & Arn.)
Chromolaena kleinii (Cabrera) R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Disynaphia littoralis (Cabrera)
Chromolaena laevigata (Lam.) R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Disynaphia multicrenulata (Sch.Bip.
Chromolaena maximilianii (Schrad. ex Baker) R.M.King & H.Rob.
ex DC.) R.M.King & H.Rob. Disynaphia radula (Chodat)
Chromolaena odorata (L.) R.M.King R.M.King & H.Rob.
& H.Rob. Disynaphia senecionidea (Baker)
Chromolaena palmaris (Sch.Bip. ex R.M.King & H.Rob.
Baker) R.M.King & H.Rob. Disynaphia spathulata (Hook. &
Chromolaena pedunculosa (Hook. & Arn.) R.M.King & H.Rob.
Arn.) R.M.King & H.Rob. Disynaphia variolata (B.L.Rob.)
Chromolaena pungens (Gardner) R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Fleischmannia dissolvens (Baker)
Chromolaena rhinanthacea (DC.) R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Grazielia dimorpholepis (Baker)
Chromolaena squalida (DC.) R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Grazielia gaudichaudeana (DC.)
Chromolaena stachyophylla (Spreng.) R.M.King & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Grazielia intermedia (DC.) R.M.King
Chromolaena umbelliformis (Dusén) & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Grazielia multifida (DC.) R.M.King
Chromolaena verbenacea (DC.) & H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Grazielia nummularia (Hook. &
Chromolaena xylorhiza (Sch.Bip. ex Arn.) R.M.King & H.Rob.
Baker) R.M.King & H.Rob. Grazielia schultzii R.M.King &
Critonia megaphylla (Baker) R.M. H.Rob.
King & H. Rob. Grazielia serrata (Spreng.) R.M.King

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 79

& H.Rob. Mikania cordifolia (L.f.) Willd.


Gyptidium trichobasis (Baker) Mikania cynanchifolia Hook. & Arn.
R.M.King & H.Rob. ex B.L.Rob.
Gyptis crassipes (Hieron.) R.M.King Mikania decumbens Malme
& H.Rob. Mikania diversifolia DC.
Gyptis lanigera (Hook. & Arn.) Mikania dusenii B.L.Rob.
R.M.King & H.Rob. Mikania fulva Baker
Gyptis pinnatifita Cass. Mikania glomerata Spreng.
Gyptis vernoniopsis (Sch.Bip. ex Mikania hastato-cordata Malme
Baker) R.M.King & H.Rob. Mikania hemisphaerica Sch.Bip. ex
Hatschbachiella polyclada (Dusén ex Baker
Malme) R.M.King & H.Rob. Mikania hirsutissima DC.
Hatschbachiella tweedieana (Hook. Mikania hoffmanniana Dusén
& Arn.) R.M.King & H.Rob. Mikania involucrata Hook. & Arn.
Hebeclinium macrophyllum (L.) DC. Mikania laevigata Sch.Bip. ex Baker
Heterocondylus alatus (Vell.) Mikania lanuginosa DC.
R.M.King & H.Rob. Mikania lasiandrae DC.
Heterocondylus decipiens (Sch.Bip. Mikania ligustrifolia DC.
ex Baker) R.M.King & H.Rob. Mikania lindbergii Baker
Heterocondylus pumilus (Gardner) Mikania lindleyana DC.
R.M.King & H.Rob. Mikania lundiana DC.
Heterocondylus vitalbae (DC.) Mikania micrantha Kunth
R.M.King & H.Rob. Mikania microcephala DC.
Kaunia rufescens (P.W. Lund ex DC.) Mikania microlepis Baker
R.M. King & H. Rob. Mikania microptera DC.
Koanophyllon simillimum (B.L.Rob.) Mikania nana W.C.Holmes
R.M.King & H.Rob. Mikania nigricans Gardner
Koanophyllon tinctorium Arruda ex Mikania nummularia DC.
H.Kost. Mikania oblongifolia DC.
Macropodina blumenavii (Hieron.) Mikania officinalis Mart.
R.M.King & H.Rob. Mikania oreophila Ritter & Miotto
Macropodina reitzii R.M.King & Mikania orleansensis Hieron.
H.Rob. Mikania paniculata DC.
Mikania argyreiae DC. Mikania paranensis Dusén
Mikania banisteriae DC. Mikania pinnatiloba DC.
Mikania buddleiaefolia DC. Mikania pseudohoffmanniana
Mikania burchellii Baker G.M.Barroso
Mikania campanulata Gardner Mikania rufescens Sch.Bip. ex Baker
Mikania capricorni B.L.Rob. Mikania salviifolia Gardner
Mikania chlorolepis Baker Mikania sericea Hook. & Arn.
Mikania clematidifolia Dusén Mikania sessilifolia DC.

- Plantas vasculares do Paraná -


80 | Asteraceae Angiospermas

Mikania setigera Sch.Bip. Stevia catharinensis Cabrera &


Mikania smaragdina Dusén ex Vittet
Malme Stevia cinerascens Sch.Bip. ex Baker
Mikania smilacina DC. Stevia claussenii Sch.Bip. ex Baker
Mikania ternata (Vell.) B.L.Rob. Stevia collina Gardner
Mikania thapsoides DC. Stevia crenulata Baker
Mikania thyrsoidea Baker Stevia gardneriana Baker
Mikania trachypleura B.L.Rob. Stevia involucrata Sch.Bip. ex Baker
Mikania trinervis Hook. & Arn. Stevia leptophylla Sch.Bip. ex Baker
Mikania triphylla Spreng. ex Baker Stevia lundiana DC.
Mikania ulei Hieron. Stevia menthaefolia Sch.Bip.
Mikania viminea DC. Stevia myriadenia Sch.Bip. ex Baker
Mikania virgata B.L.Rob. Stevia ophryophylla B.L.Rob.
Mikania vitifolia DC. Stevia pohliana Baker
Neocabreria malachophylla (Klatt) Stevia rebaudiana (Bertoni)
R.M.King & H.Rob. Bertoni Exót.
Neocabreria pennivenia (B.L.Rob.) Stevia satureiifolia (Lam.) Sch.Bip.
R.M.King & H.Rob. ex Klotzsch
Neocabreria serrulata (DC.) Stevia selloi (Spreng.) B.L.Rob.
R.M.King & H.Rob. Stevia urticaefolia Thunb.
Ophryosporus laxiflorus Baker Stevia veronicae DC.
Ophryosporus regnellii Baker Steyermarkina dispalata (Gardner)
Praxelis capillaris (DC.) Sch.Bip. R.M.King & H.Rob.
Praxelis clematidea (Griseb.) Steyermarkina dusenii (Malme)
R.M.King & H.Rob. R.M.King & H.Rob.
Praxelis diffusa (Rich.) Pruski Steyermarkina pyrifolia (DC.)
Praxelis grandiflora (DC.) Sch.Bip. R.M.King & H.Rob.
Praxelis kleinioides (Kunth) Sch. Bip. Stomatanthes oblongifolius (Spreng.)
Praxelis missiona (Malme) R.M.King H.Rob.
& H.Rob. Stomatanthes subcapitatus (Malme)
Praxelis sanctopaulensis (B.L.Rob.) H.Rob.
R.M.King & H.Rob. Symphyopappus casarettoi B.L.Rob.
Radlkoferotoma cistifolia (Less.) Symphyopappus compressus
R.M.King & H.Rob. (Gardner) B.L.Rob.
Raulinoreitzia crenulata (Spreng.) Symphyopappus cuneatus (DC.) Sch.
R.M.King & H.Rob. Bip. ex Baker
Raulinoreitzia leptophlebia Symphyopappus itatiayensis
(B.L.Rob.) R.M.King & H.Rob. (Hieron.) R.M.King & H.Rob.
Raulinoreitzia tremula (Hook. & Symphyopappus lymansmithii
Arn.) R.M.King & H.Rob. B.L.Rob.
Stevia alternifolia Hieron. Symphyopappus reticulatus Baker

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 81

Trichogoniopsis adenantha (DC.) Helenieae


R.M.King & H.Rob. Gaillardia megapotamica (Spreng.)
Urolepis hecatantha (DC.) R.M.King Baker Exót.
& H.Rob. Gaillardia pulchella Foug. Exót.
Vittetia orbiculata (DC.) R.M.King Porophyllum lanceolatum DC. Exót.
& H.Rob. Porophyllum obscurum (Spreng.)
DC. Exót.
Gnaphalieae Porophyllum ruderale (Jacq.)
Achyrocline alata (Kunth) DC. Cass. Exót.
Achyrocline flaccida (Weinm.) DC. Tagetes erecta L. Exót.
Achyrocline glandulosa Blake Tagetes minuta L. Exót.
Achyrocline satureioides (Lam.) DC. Tagetes patula L. Exót.
Chevreulia acuminata Less.
Chevreulia sarmentosa (Pers.) Blake Heliantheae
Facelis retusa (Lam.) Sch.Bip. Acanthospermum australe (Loefl.)
Gamochaeta americana (Mill.) Wedd. Kuntze
Gamochaeta calviceps (Fernald) Acanthospermum hispidum DC.
Cabrera Acmella bellidioides (Sm.)
Gamochaeta coarctata (Willd.) R.K.Jansen
Kerguélen Acmella ciliata (Kunth) Cass.
Gamochaeta hiemalis Cabrera Acmella decumbens (Sm.)
Gamochaeta pensylvanica (Willd.) R.K.Jansen
Cabrera Acmella leptophylla (DC.) R.K.
Gamochaeta purpurea (L.) Cabrera Jansen
Gamochaeta simplicicaulis (Willd. ex Acmella oleracea (L.) R.K.
Spreng.) Cabrera Jansen Exót.
Helichrysum bracteatum (Vent.) Acmella pusilla (Hook. & Arn.)
Andrews Exót. R.K.Jansen
Lucilia acutifolia (Poir.) Cass. Acmella serratifolia R.K.Jansen
Lucilia ferruginea Baker Ambrosia artemisiifolia L.
Lucilia linearifolia Baker Ambrosia elatior L. Exót.
Lucilia lycopodioides (Less.) Ambrosia polystachya DC.
S.E.Freire Ambrosia tenuifolia Spreng.
Lucilia nitens Less. Aspilia attenuata (Gardner) Baker
Lucilia tomentosa Wedd. Aspilia clausseniana Baker
Pseudognaphalium cheiranthifolium Aspilia floribunda (Gardner) Baker
(Lam.) Hilliard & Burtt Aspilia foliacea (Spreng.) Baker
Pseudognaphalium gaudichaudianum Aspilia montevidensis (Spreng.)
(DC.) Anderb. Kuntze
Aspilia reflexa (Sch.Bip. ex Baker)
Baker

- Plantas vasculares do Paraná -


82 | Asteraceae Angiospermas

Aspilia riedellii Baker M.D.Moraes


Bidens alba (L.) DC. Dimerostemma arnottii (Baker)
Bidens bipinnata L. Exót. M.D.Moraes
Bidens gardneri Baker Dimerostemma aspilioides (Griseb.)
Bidens laevis (L.) Britton, Sterns & M.D.Moraes
Poggenb. Dimerostemma hatschbachii (H.Rob.)
Bidens pilosa L. Exót. M.D.Moraes
Bidens segetum Mart. ex Colla Dimerostemma myrtifolium (Chodat)
Bidens squarrosa Less. M.D.Moraes
Bidens subalternans DC. Dimerostemma reitzii (H.Rob.)
Calea acaulis Baker M.D.Moraes
Calea clausseniana Baker Eclipta prostrata (L.) L.
Calea cuneifolia DC. Enydra anagallis Gardner
Calea cymosa Less. Galinsoga parviflora Cav. Exót
Calea gentianoides DC. Galinsoga quadriradiata Ruiz &
Calea hymenolepis Baker Pav. Exót.
Calea ilienii Malme Helianthus annuus L. Exót.
Calea marginata S.F.Blake Helianthus debilis Nutt. Exót.
Calea mediterranea (Vell.) Pruski Ichthyothere integrifolia (DC.) Baker
Calea monocephala Dusén Ichthyothere latifolia Baker
Calea myrtifolia (DC.) Baker Ichthyothere rufa Gardner
Calea parvifolia (DC.) Baker Ichthyothere terminalis (Spreng.)
Calea phyllolepis Baker S.F.Blake
Calea pinnatifida (R.Br.) Less. Isostigma peucedanifolium (Spreng.)
Calea pohliana Sch.Bip. ex Baker Less.
Calea triantha (Vell.) Pruski Isostigma speciosum Less.
Calea uniflora Less. Jaegeria hirta (Lag.) Less.
Calyptocarpus biaristatus (DC.) Melampodium divaricatum (Rich. ex
H.Rob. Pers.) DC.
Clibadium armani (Balb.) Sch.Bip. ex Melanthera latifolia (Gardner)
O.E.Schulz Exót. Cabrera
Clibadium surinamense L. Exót. Montanoa bipinnatifida (Kunth)
Coreopsis grandiflora Hogg ex K.Koch Exót.
Sweet Exót. Parthenium hysterophorus L. Exót.
Coreopsis lanceolata L. Exót. Rudbeckia hirta L. Exót.
Coreopsis tinctoria Nutt. Exót. Sigesbeckia orientalis L. Exót.
Cosmos bipinnatus Cav. Exót. Smallanthus connatus (Spreng.)
Cosmos caudatus Kunth Exót. H.Rob.
Cosmos sulphureus Cav. Exót. Smallanthus siegesbeckius (DC.)
Dahlia pinnata Cav. Exót. H.Rob.
Dimerostemma apense (Chodat) Smallanthus sonchifolius (Poepp.) H.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 83

Rob. Exót. Hypochaeris glabra L.


Sphagneticola brachycarpa (Baker) Hypochaeris lutea (Vell.) Britton
Pruski Hypochaeris megapotamica Cabrera
Sphagneticola trilobata (L.) Pruski Hypochaeris neopinnatifida Azevêdo-
Synedrella nodiflora (L.) Gaertn. Gonç. & Matzenb.
Tilesia baccata (L.f.) Pruski Exót. Hypochaeris radicata L. Exót.
Tithonia diversifolia (Hemsl.) Hypochaeris variegata (Lam.) Baker
A.Gray Exót. Lactuca sativa L. Exót.
Tithonia rotundifolia (Mill.) Lactuca serriola L. Exót.
S.F.Blake Exót. Picrosia cabreriana A.G.Schulz
Tridax procumbens L. Picrosia longifolia D.Don
Verbesina glabrata Hook. & Arn. Sonchus asper (L.) Hill Exót.
Verbesina sordescens DC. Sonchus oleraceus L.
Viguiera anchusifolia (DC.) Baker Taraxacum officinale F.H. Wigg. Exót.
Viguiera aspilioides Baker Youngia japonica (L.) DC. Exót.
Viguiera bracteata Gardner
Viguiera grandiflora (Gardner) Mutisieae
Gardner Chaptalia cordifolia (Baker) Cabrera
Viguiera linearifolia Chodat & Hassl. Chaptalia excapa (Pers.) Baker
Viguiera macrorhiza Baker Chaptalia graminifolia (Dusén)
Viguiera paranensis (Malme) Santos Cabrera
Viguiera pilosa Baker Chaptalia integerrima (Vell.)
Viguiera robusta Gardner Burkart
Viguiera squalida S.Moore Chaptalia mandonii Sch.Bip. ex
Viguiera trichophylla Dusén Burkart
Wedelia kerrii N.E.Br. Chaptalia nutans (L.) Pol.
Wedelia longifolia Mart. ex Baker Chaptalia piloselloides (Vahl) Baker
Wedelia subvelutina DC. Chaptalia runcinata Kunth
Wedelia trichostephia DC. Gerbera jamesonii Adlam Exót.
Xanthium spinosum L. Exót. Gochnatia argyrea (Dusén ex
Xanthium strumarium L. Exót. Malme) Cabrera
Zinnia elegans Jacq. Exót. Gochnatia barrosoae Cabrera
Gochnatia densicephala (Cabrera)
Lactuceae G.Sancho
Cichorium intybus L. Exót. Gochnatia orbiculata (Malme)
Crepis capillaris (L.) Wallr. Exót. Cabrera
Hieracium commersonii Monnier Exót. Gochnatia paniculata (Less.) Cabrera
Hypochaeris catharinensis Cabrera Gochnatia polymorpha (Less.)
Hypochaeris chillensis (Kunth) Cabrera
Britton Gochnatia rotundifolia Less.
Hypochaeris gardneri Baker Gochnatia sordida (Less.) Cabrera

- Plantas vasculares do Paraná -


84 | Asteraceae Angiospermas

Gochnatia velutina (Bong.) Cabrera Pluchea sagittalis (Lam.) Cabrera


Holocheilus brasiliensis (L.) Cabrera Pterocaulon alopecuroides (Lam.)
Holocheilus illustris (Vell.) Cabrera DC.
Holocheilus pinnatifidus (Less.) Pterocaulon angustifolium DC.
Cabrera Pterocaulon balansae Chodat
Holocheilus schulzii (Cabrera) Pterocaulon lanatum Kuntze
Cabrera Pterocaulon lorentzii Malme
Jungia floribunda Less. Pterocaulon polystachyum DC.
Jungia selowii Less. Pterocaulon rugosum (Vahl) Malme
Lulia nervosa (Less.) Zardini Pterocaulon virgatum (L.) DC.
Mutisia campanulata Less. Stenachaenium adenanthum Krasch.
Mutisia coccinea A.St.-Hil. Stenachaenium riedelli Baker
Mutisia speciosa Aiton ex Hook.
Panphalea araucariophila Cabrera Senecioneae
Panphalea commersonii Cass. Dendrophorbium brachycodon
Panphalea maxima Less. (Baker) C.Jeffrey
Panphalea smithii Cabrera Dendrophorbium bradei (Cabrera)
Perezia catharinensis Cabrera C.Jeffrey
Perezia multiflora Less. Dendrophorbium fruticosum (Vell.)
Perezia squarrosa (Vahl) Less. C.Jeffrey
Perezia squarrosa (Vahl) Less. Dendrophorbium limosum C.Jeffrey
Richterago polymorpha (Less.) Roque Dendrophorbium paranense (Malme)
Richterago radiata (Vell.) Roque Matzenb. & Baptista
Stifftia chrysantha J.C.Mikan Dendrophorbium pluricephalum
Trichocline catharinensis Cabrera (Cabrera) C.Jeffrey
Trichocline linearifolia Malme Dendrophorbium subnemoralis
Trichocline macrocephala Less. (Dusén) A.Teles
Trichocline speciosa Less. Emilia fosbergii Nicolson Exót.
Trixis antimenorrhoea (Schrank) Emilia sonchifolia (L.) DC. ex
Kuntze Wight Exót.
Trixis glaziovii Baker Erechtites hieracifolius (L.) Raf. ex
Trixis lessingii DC. DC. Exót.
Trixis nobilis (Vell.) Katinas Erechtites missionum Malme
Trixis ophiorhiza Gardner Erechtites valerianifolius (Wolf)
Trixis praestans (Vell.) Cabrera DC. Exót.
Trixis thyrsoidea Dusén ex Malme Graphistylis dichroa (Bong.) D.J.N.
Hind
Plucheeae Graphistylis serrana (Zardini)
Pluchea laxiflora Hook. & Arn. ex B.Nord.
Baker Pentacalia desiderabilis (Vell.)
Pluchea oblongifolia DC. Cuatrec.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 85

Pseudogynoxys cabrerae H.Rob. & Chrysolaena lithospermifolia


Cuatrec. (Hieron.) H.Rob.
Pseudogynoxys chenopodioides Chrysolaena nicolackii H.Rob.
(Kunth) Cabrera Chrysolaena obovata (Less.) Dematt.
Senecio adamantinus Bong. Chrysolaena oligophylla (Vell.)
Senecio bonariensis Hook. & Arn. H.Rob.
Senecio brasiliensis (Spreng.) Less. Chrysolaena platensis (Spreng.)
Senecio conyzifolius Baker H.Rob.
Senecio flaccidus Less. Exót. Chrysolaena propinqua (Hieron.)
Senecio grandis Gardner H.Rob.
Senecio grisebachii Baker Chrysolaena simplex (Less.) Dematt.
Senecio grossidens Dusén ex Malme Chrysolaena verbascifolia (Less.)
Senecio hemmendorffii Malme H.Rob.
Senecio hoehnei Cabrera Critoniopsis quinqueflora (Less.)
Senecio icoglossus DC. H.Rob.
Senecio juergensii Mattf. Cyrtocymura cincta (Griseb.) H. Rob.
Senecio langei Malme Cyrtocymura scorpioides (Lam.)
Senecio lanifer Mart. ex C.Jeffrey H.Rob.
Senecio leptolobus DC. Elephantopus angustifolius Sw.
Senecio leptoschizus Bong. Elephantopus micropappus Less.
Senecio linearilobus Bong. Elephantopus mollis Kunth
Senecio madagascariensis Poir. Exót. Elephantopus palustris Gardner
Senecio oleosus Vell. Gymnanthemum amygdalinum
Senecio paulensis Bong. (Delile) Sch.Bip. ex Walp.
Senecio pulcher Hook. & Arn. Lepidaploa argyrotricha (Sch.Bip. ex
Senecio selloi (Spreng.) DC. Baker) H.Rob.
Senecio subarnicoides Cabrera Lepidaploa balansae (Chodat)
Senecio tamoides DC. Exót. H.Rob.
Senecio westermanii Dusén Lepidaploa barbata (Less.) H.Rob.
Lepidaploa chamissonis (Less.)
Vernonieae H.Rob.
Acilepidopsis echitifolia (Mart. ex Lepidaploa decumbens (Gardner)
DC.) H.Rob. H.Rob.
Centratherum punctatum Cass. Lepidaploa eriolepis (Gardner)
Chresta plantaginifolia (Less.) H.Rob.
Gardner Lepidaploa muricata (DC.) H.Rob.
Chresta sphaerocephala DC. Lepidaploa pseudomuricata H.Rob.
Chrysolaena cognata (Less.) Dematt. Lepidaploa psilostachya (DC.) H.
Chrysolaena dusenii (Malme) Rob.
Dematt. Lepidaploa remotiflora (Rich.)
Chrysolaena flexuosa (Sims) H.Rob. H.Rob.

- Plantas vasculares do Paraná -


86 | Asteraceae Angiospermas

Lepidaploa salzmannii (DC.) H.Rob. Lessingianthus pumillus (Vell.)


Lepidaploa subsquarrosa (DC.) H. H.Rob.
Rob. Lessingianthus reitzianus (Cabrera)
Lessingianthus arachniolepis (Ekman H.Rob.
& Dusén) H.Rob. Lessingianthus rubricaulis (Humb. &
Lessingianthus argenteus (Less.) Bonpl.) H.Rob.
H.Rob. Lessingianthus sancti-pauli (Hieron.)
Lessingianthus asteriflorus (Mart. ex Dematt.
DC.) H. Rob. Lessingianthus sellowii (Less.)
Lessingianthus bardanoides (Less.) H.Rob.
H.Rob. Lessingianthus ulei (Hieron.) H.Rob.
Lessingianthus brevifolius (Less.) Lessingianthus westermanii (Ekman
H.Rob. & Dusén ex Malme) H.Rob.
Lessingianthus cataractarum Piptocarpha angustifolia Dusén ex
(Hieron.) H.Rob. Malme
Lessingianthus elegans (Gardner) Piptocarpha axillaris (Less.) Baker
H.Rob. Piptocarpha densifolia Dusén ex G.
Lessingianthus exiguus (Cabrera) Lom.Sm.
H.Rob. Piptocarpha leprosa (Less.) Baker
Lessingianthus glabratus (Less.) Piptocarpha macropoda (DC.) Baker
H.Rob. Piptocarpha oblonga (Gardner)
Lessingianthus grandiflorus (Less.) Baker
H.Rob. Piptocarpha quadrangularis (Vell.)
Lessingianthus hypochaeris (DC.) Baker
H.Rob. Piptocarpha ramboi G.Lom.Sm.
Lessingianthus intermedius (DC.) Piptocarpha regnellii (Sch.Bip.)
Dematt. Cabrera
Lessingianthus macrocephalus (Less.) Piptocarpha reitziana Cabrera
H.Rob. Piptocarpha rotundifolia (Less.)
Lessingianthus macrophyllus (Less.) Baker
H.Rob. Piptocarpha sellowii (Sch.Bip.) Baker
Lessingianthus mollissimus (D.Don Pseudelephantopus spicatus (Juss. ex
ex Hook. & Arn.) H.Rob. Aubl.) C.F. Baker
Lessingianthus niederleinii (Hieron.) Pseudelephantopus spiralis (Less.)
H.Rob. Cronquist
Lessingianthus plantaginodes Stenocephalum hexanthum Sch.Bip.
(Kuntze) H. Rob. Stenocephalum megapotamicum
Lessingianthus polyphyllus (Sch.Bip. (Spreng.) Sch.Bip.
ex Baker) H.Rob. Stenocephalum tragiaefolium (DC.)
Lessingianthus psilophyllus (DC.) Sch.Bip.
H.Rob. Strophopappus regnellii (Baker)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Asteraceae | 87

R.Esteves Vernonanthura puberula (Less.) H.


Vernonanthura beyrichii (Less.) Rob.
H.Rob. Vernonanthura rigiophylla (Kuntze)
Vernonanthura brasiliana (L.) H.Rob.
H.Rob. Vernonanthura squamulosa (Hook. &
Vernonanthura catharinensis Arn.) H. Rob.
(Cabrera) H.Rob. Vernonanthura subverticillata (Sch.
Vernonanthura chamaedrys (Less.) Bip. ex Baker) H.Rob.
H.Rob. Vernonanthura tweediana (Baker)
Vernonanthura crassa (Vell.) H.Rob. H.Rob.
Vernonanthura cuneifolia (Gardner) Vernonanthura westiniana (Less.)
H. Rob. H.Rob.
Vernonanthura discolor (Spreng.) Vernonia densiflora Gardner
H.Rob. Vernonia echioides Less.
Vernonanthura divaricata (Spreng.) Vernonia incana Less.
H.Rob. Vernonia lanifera Cristóbal &
Vernonanthura ferruginea (Less.) Dematt.
H.Rob.
Vernonanthura laxa (Gardner)
H.Rob.
Vernonanthura lindbergii (Baker) Balanophoraceae
H.Rob. Paulo Labiak
Vernonanthura lucida (Less.) H.Rob. 4 gên. e 5 spp. Nativas: 5 spp.
Vernonanthura membranacea
(Gardner) H.Rob. Helosis cayennensis Spreng.
Vernonanthura montevidensis Langsdorffia hypogaea Mart.
(Spreng.) H.Rob. Lophophytum leandri Eichler
Vernonanthura mucronulata (Less.) Lophophytum mirabile Schott &
H.Rob. Endl.
Vernonanthura nudiflora (Less.) Scybalium fungiforme Schott & Endl.
H.Rob.
Vernonanthura oligactoides (Less.)
H.Rob.
Vernonanthura oligolepis (Sch.Bip. Balsaminaceae
ex Baker) H.Rob. Miriam Kaehler
Vernonanthura perangusta (Malme) 1 gên. e 2 spp. Exóticas: 2 spp.
Vega & Dematt.
Vernonanthura petiolaris (DC.) Impatiens balsamina L. Exót.
H.Rob. Impatiens walleriana Hook. f. Exót.
Vernonanthura polyanthes (Spreng.)
Vega & Dematt.

- Plantas vasculares do Paraná -


88 | Begoniaceae Angiospermas

Basellaceae Begonia masoniana Irmsch Exót.


Begonia paleata Schott ex A. DC.
Miriam Kaehler Begonia paranaensis Brade
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Begonia parvistipulata Irmsch.
Begonia perdusenii Brade
Anredera cordifolia (Ten.) Steenis Begonia pilgeriana Irmsch.
Anredera tucumanensis (Lillo & Begonia pluvialis L.B.Sm. ex S.F.Sm.
Hauman) Sperling & Wassh.
Begonia polyandra Irmsch.
Begoniaceae Begonia pulchella Raddi
Miriam Kaehler Begonia radicans Vell.
Begonia rubropilosa A.DC.
1 gên. e 42 spp. Nativas: 37 spp. Exóticas: 5 spp.
Begonia semperflorens Link & Otto
Begonia serranegrae L.B.Sm. ex
Begonia aconitifolia A. DC. Exót.
S.F.Sm. & Wassh.
Begonia angularis Raddi
Begonia stenolepis L.B.Sm. &
Begonia angulata Vell.
R.C.Sm.
Begonia barkleyana L.B. Sm.
Begonia subvillosa Klotzsch
Begonia bidentata Raddi
Begonia venosa Skan ex Hook.
Begonia capanemae Brade
Begonia vicina Irmsch.
Begonia catharinensis Brade
Begonia coccinea Hook. Exót.
Begonia convolvulacea (Klotzsch) A.
DC. Berberidaceae
Begonia cucullata Willd. Exót. Miriam Kaehler
Begonia descoleana L.B.Sm. & 2 gên. e 3 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 2 spp.
B.G.Schub.
Begonia echinosepala Regel Berberis laurina Billb.
Begonia fischeri Schrank Berberis vulgaris L. Exót.
Begonia foliosa (Klotzsch) Dorr Exót. Nandina domestica Thunb. Exót.
Begonia fruticosa (Klotzsch) A.DC.
Begonia fuscocaulis Brade
Begonia hassleri C. DC.
Begonia herbacea Vell. Betulaceae
Begonia hirtella Link Miriam Kaehler
Begonia hispida Schott 2 gên. e 3 spp. Exóticas: 3 spp.
Begonia incisoserrata (Klotzsch)
A.DC. Alnus glutinosa (L.) Gaertn. Exót.
Begonia itupavensis Brade Alnus japonica (Thunb.) Steud. Exót.
Begonia lanceolata Vell. Corylus avellana L. Exót.
Begonia lindmanii Brade
Begonia maculata Raddi
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Bignoniaceae | 89

Bignoniaceae Bignonia decora (S.Moore)


L.G.Lohmann
Lúcia Garcez Lohmann Bignonia sciuripabula (K.Schum.)
23 gên. e 81 spp. Nativas: 72 spp. Exóticas: 9 spp. L.G.Lohmann
Campsis grandiflora (Thunb.) K.
Adenocalymma bracteatum (Cham.) Schum. Exót.
DC. Cuspidaria convoluta (Vell.)
Adenocalymma bracteolatum DC. A.H.Gentry
Adenocalymma comosum (Cham.) Cybistax antisyphilitica (Mart.)
DC. Mart.
Adenocalymma dusenii Kraenzl. Dolichandra chodatii (Hassl.)
Adenocalymma hatschbachii A.H. L.G.Lohmann
Gentry Dolichandra cynanchoides Cham.
Adenocalymma marginatum (Cham.) Dolichandra dentata (K.Schum.)
DC. L.G.Lohmann
Adenocalymma paulistarum Bureau Dolichandra quadrivalvis (Jacq.)
ex K. Schum. L.G.Lohmann
Adenocalymma peregrinum (Miers) Dolichandra uncata (Andrews)
L.G.Lohmann L.G.Lohmann
Adenocalymma scansile Miers Dolichandra unguiculata (Vell.)
Amphilophium crucigerum (L.) L.G.Lohmann
L.G.Lohmann Dolichandra unguis-cati (L.)
Amphilophium dolichoides (Cham.) L.G.Lohmann
L. G. Lohmann Fridericia caudigera (S.Moore)
Amphilophium dusenianum L.G.Lohmann
(Kraenzl.) L. G. Lohmann Fridericia chica (Bonpl.)
Amphilophium elongatum (Vahl) L.G.Lohmann
L.G.Lohmann Fridericia dichotoma (Jacq.)
Amphilophium falcatum (Vell.) L.G.Lohmann
L.G.Lohmann Fridericia erubescens (DC.)
Amphilophium mansoanum (DC.) L.G.Lohmann
L.G.Lohmann Fridericia florida (DC.)
Amphilophium neoglaziovii L.G.Lohmann
L.G.Lohmann Fridericia leucopogon (Cham.)
Amphilophium paniculatum (L.) L.G.Lohmann
Kunth Fridericia mutabilis (Bureau &
Anemopaegma arvense (Vell.) K.Schum.) L.G.Lohmann
Stellfeld ex de Souza Fridericia platyphylla (Cham.)
Anemopaegma chamberlaynii (Sims) L.G.Lohmann
Bureau & K. Schum. Fridericia pubescens (L.)
Anemopaegma prostratum DC. L.G.Lohmann
Bignonia binata Thunb.
- Plantas vasculares do Paraná -
90 | Bignoniaceae Angiospermas

Fridericia pulchella (Cham.) Tabebuia aurea (Silva Manso)


L.G.Lohmann Benth. & Hook.f. ex S.Moore
Fridericia samydoides (Cham.) Tabebuia cassinoides (Lam.) DC.
L.G.Lohmann Tabebuia rosea (Bertol.) A. DC. Exót.
Fridericia speciosa Mart. Tabebuia roseoalba (Ridl.)
Fridericia triplinervia (Mart. ex DC.) Sandwith Exót.
L.G.Lohmann Tanaecium pyramidatum (Rich.)
Handroanthus albus (Cham.) Mattos L.G.Lohmann
Handroanthus catarinensis Tanaecium selloi (Spreng.)
(A.H.Gentry) S.Grose L.G.Lohmann
Handroanthus chrysotrichus (Mart. Tecoma capensis (Thunb.) Lindl. Exót.
ex DC.) Mattos Tecoma stans (L.) Juss. ex
Handroanthus heptaphyllus Mattos Kunth Exót.
Handroanthus impetiginosus Tynanthus cognatus (Cham.) Miers
Mattos Exót. Tynanthus elegans Miers
Handroanthus ochraceus (Cham.) Tynanthus micranthus Corr.Mello ex
Mattos K.Schum.
Handroanthus pulcherrimus Xylophragma myrianthum (Cham.)
(Sandwith) Mattos Sprague
Handroanthus serratifolius Zeyheria montana Mart.
(A.H.Gentry) S.Grose Zeyheria tuberculosa (Vell.) Bureau
Handroanthus umbellatus (Sond.) ex Verl.
Mattos
Handroanthus vellosoi (Toledo)
Mattos Bixaceae
Jacaranda micrantha Cham. Miriam Kaehler
Jacaranda mimosifolia D. Don Exót. 2 gên. e 2 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 1 sp.
Jacaranda oxyphylla Cham.
Jacaranda puberula Cham. Bixa orellana L. Exót.
Lundia nitidula DC. Cochlospermum regium (Mart. ex
Lundia obliqua Sond. Schrank) Pilg.
Mansoa difficilis (Cham.) Bureau &
K.Schum.
Podranea ricasoliana (Tanfani)
Boraginaceae
Sprague Exót. José Iranildo Miranda de Melo
Pyrostegia venusta (Ker Gawl.) 14 gên. e 42 spp. Nativas: 30 spp. Exóticas: 12 spp.
Miers
Spathodea campanulata Anchusa officinalis L. Exót.
P. Beauv. Exót. Borago officinalis L. Exót.
Stizophyllum perforatum (Cham.) Cordia americana (L.) Gottschling &
Miers J.S. Mill.
Cordia dichotoma G. Forst. Exót.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Boraginaceae | 91

Cordia ecalyculata Vell. Tournefortia bicolor Sw.


Cordia glabrata (Mart.) A.DC. Tournefortia breviflora DC.
Cordia magnoliifolia Cham. Tournefortia gardneri A.DC.
Cordia myxa L. Exót. Tournefortia villosa Salzm. ex DC.
Cordia rufescens A.DC. Varronia axillaris (I.M. Johnst.)
Cordia sellowiana Cham. Borhidi
Cordia silvestris Fresen. Varronia curassavica Jacq.
Cordia superba Cham. Varronia polycephala Lam.
Cordia trichoclada DC. Varronia villicaulis (Fresen.) Borhidi
Cordia trichotoma (Vell.) Arráb. ex
Steud.
Cynoglossum amabile Stapf & J.R. Brassicaceae
Drumm. Exót. Miriam Kaehler
Echium plantagineum L. Exót. 18 gên. e 31 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 28 spp.
Echium vulgare L. Exót.
Euploca paradoxa (Mart.) J.I.M.Melo Alyssum maritimum (L.) Lam. Exót.
& Semir Armoracia rusticana G. Gaertn., B.
Euploca procumbens (Mill.) Diane & Mey. & Scherb. Exót.
Hilger Barbarea verna (Mill.) Asch. Exót.
Euploca salicoides (Cham.) Brassica juncea (L.) Czern. Exót.
J.I.M.Melo & Semir Brassica oleracea L. Exót.
Heliotropium amplexicaule Vahl Brassica rapa L. Exót.
Heliotropium arborescens L. Exót. Camelina sativa (L.) Crantz Exót.
Heliotropium elongatum (Lehm.) Capsella bursa-pastoris (L.)
I.M. Johnst. Medik. Exót.
Heliotropium indicum L. Cardamine bonariensis Pers. Exót.
Heliotropium lanceolatum Ruiz & Cardamine hirsuta L. Exót.
Pav. Exót. Cardamine chenopodifolia Pers. Exót.
Heliotropium transalpinum Vell. Coronopus didymus (L.) Sm.
Moritzia dusenii I.M. Johnst. Diplotaxis erucoides (L.) DC. Exót.
Myriopus paniculatus (Cham.) Eruca vesicaria (L.) Cav. Exót.
Feuillet Lepidium aletes J.F.Macbr.
Myriopus rubicundus (Salzm. ex Lepidium bonariense L.
A.DC.) Luebert Lepidium pseudodidymum Thell. ex
Myosotis laxa Lehm. Exót. Druce Exót.
Myosotis scorpioides L. Exót. Lepidium ruderale L. Exót.
Symphytum officinale L. Exót. Lepidium subulatum L. Exót.
Thaumatocaryon dasyanthum Lepidium virginicum L. Exót.
(Cham.) I.M. Johnst. Moricandia arvensis (L.) DC. Exót.
Thaumatocaryon tetraquetrum I.M. Nasturtium officinale W.T. Aiton Exót.
Johnst. Raphanus raphanistrum L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


92 | Bromeliaceae Angiospermas

Raphanus sativus L. Exót. Bromelia antiacantha Bertol.


Rapistrum rugosum (L.) All. Exót. Bromelia balansae Mez
Rorippa hilariana (Walp.) Canistropsis billbergioides (Schult. &
Cabrera Exót. Schult.f.) Leme
Rorippa indica (L.) Hiern Exót. Catopsis berteroniana (Schult. &
Rorippa palustris (L.) Besser Exót. Schult.f.) Mez
Sinapis alba L. Exót. Catopsis sessiliflora (Ruiz & Pav.)
Sinapis arvensis L. Exót. Mez
Sisymbrium officinale (L.) Scop. Exót. Dyckia bracteata (Wittm.) Mez
Dyckia brevifolia Baker
Dyckia cabrerae L.B.Sm. & Reitz
Bromeliaceae Dyckia commixta Hassl.
Rosângela Capuano Tardivo Dyckia crocea L.B.Sm.
20 gên. e 107 spp. Nativas: 105 spp. Exóticas: 2 spp. Dyckia deltoidea (L.B.Sm.) L.B.Sm.
Dyckia distachya Hassl.
Acanthostachys strobilacea (Schult. Dyckia dusenii L.B.Sm.
f.) Klotzsch Dyckia encholirioides (Gaudich.) Mez
Aechmea bromeliifolia (Rudge) Baker Dyckia ferox Mez
Aechmea caudata Lindm. Dyckia fosteriana L.B.Sm.
Aechmea coelestis (K. Koch) E. Dyckia hatschbachii L.B.Sm.
Morren Dyckia leptostachya Baker
Aechmea cylindrata Lindm. Dyckia lutziana L.B.Sm.
Aechmea distichantha Lem. Dyckia microcalyx Baker
Aechmea gamosepala Wittm. Dyckia minarum Mez
Aechmea nudicaulis (L.) Griseb. Dyckia pseudococcinea L.B.Sm.
Aechmea ornata Baker Dyckia reitzii L.B.Sm.
Aechmea pectinata Baker Dyckia remotiflora Otto & A.Dietr.
Aechmea recurvata (Klotzsch) L.B. Dyckia tuberosa (Vell.) Beer
Sm. Edmundoa lindenii (Regel) Leme
Alcantarea imperialis (Carriere) Hohenbergia augusta (Vell.)
Harms Exót. E.Morren
Ananas bracteatus (Lindl.) Schult. & Neoregelia chlorosticta (Baker)
Schult.f. L.B.Sm.
Ananas fritzmuelleri Camargo Neoregelia laevis (Mez) L.B.Sm.
Billbergia alfonsijoannis Reitz Neoregelia maculata L.B.Sm.
Billbergia amoena (Lodd.) Lindl. Neoregelia princeps (Baker)
Billbergia distachia (Vell.) Mez L.B.Sm. Exót.
Billbergia magnifica Mez Nidularium amazonicum (Baker)
Billbergia nutans H.H. Wendl. ex Linden & E.Morren ex Lindm.
Regel Nidularium campo-alegrense Leme
Billbergia zebrina (Herb.) Lindl. Nidularium innocentii Lem.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Bromeliaceae | 93

Nidularium procerum Lindm. Vriesea hieroglyphica (Carrière)


Pitcairnia flammea Lindl. E.Morren
Pseudananas sagenarius (Arruda) Vriesea hoehneana L.B.Sm.
Camargo Vriesea incurvata Gaudich.
Quesnelia imbricata L.B.Sm. Vriesea inflata (Wawra) Wawra
Quesnelia testudo Lindm. Vriesea muelleri Mez
Racinaea aerisincola (Mez) Vriesea neoglutinosa Mez
M.A.Spencer & L.B.Sm. Vriesea paratiensis E.Pereira
Racinaea spiculosa (Griseb.) Vriesea philippocoburgii Wawra
M.A.Spencer & L.B.Sm. Vriesea platynema Gaudich.
Tillandsia crocata (E.Morren) Baker Vriesea platzmannii E.Morren
Tillandsia didisticha (E.Morren) Vriesea procera (Mart. ex Schult. &
Baker Schult.f.) Wittm.
Tillandsia gardneri Lindl. Vriesea reitzii Leme & A.F.Costa
Tillandsia geminiflora Brongn. Vriesea rodigasiana E.Morren
Tillandsia linearis Vell. Vriesea scalaris E.Morren
Tillandsia loliacea Mart. ex Schult. Vriesea unilateralis (Baker) Mez
& Schult.f. Vriesea vagans (L.B.Sm.) L.B.Sm.
Tillandsia lorentziana Griseb. Wittrockia cyathiformis (Vell.) Leme
Tillandsia mallemontii Glaz. ex Mez Wittrockia superba Lindm.
Tillandsia pohliana Mez
Tillandsia polystachia (L.) L.
Tillandsia recurvata (L.) L. Burmaniaceae
Tillandsia recurvifolia Hook. Eric de Camargo Smidt
Tillandsia streptocarpa Baker 6 gên. e 9 spp. Nativas: 9 spp.
Tillandsia stricta Sol.
Tillandsia tenuifolia L. Apteria aphylla (Nutt.) Barnhart ex
Tillandsia tricholepis Baker Small
Tillandsia usneoides (L.) L. Burmannia alba Mart.
Vriesea altodaserrae L.B.Sm. Burmannia bicolor Mart.
Vriesea carinata Wawra Burmannia capitata (Walter ex
Vriesea drepanocarpa (Baker) Mez J.F.Gmel.) Mart.
Vriesea ensiformis (Vell.) Beer Burmannia flava Mart.
Vriesea erythrodactylon E.Morren Cymbocarpa refracta Miers
Vriesea flammea L.B.Sm. Dictyostega orobanchoides (Hook.)
Vriesea flava A.F.Costa et al. Miers
Vriesea friburgensis Mez Gymnosiphon divaricatus (Benth.)
Vriesea gigantea Gaudich. Benth. & Hook.f.
Vriesea guttata Linden & André Miersiella umbellata (Miers) Urb.
Vriesea heterostachys (Baker)
L.B.Sm.

- Plantas vasculares do Paraná -


94 | Cactaceae Angiospermas

Burseraceae Barthlott
Lepismium warmingianum
José Rubens Pirani
1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.
(K.Schum.) Barthlott
Nopalea cochenillifera (L.) Salm-
Protium heptaphyllum (Aubl.) Dyck Exót.
Marchand Opuntia monacantha Haw.
Protium kleinii Cuatrec. Parodia carambeiensis (Buining &
Protium widgrenii Engl. Brederoo) Hofacker
Pereskia aculeata Mill.
Pereskia bleo (Kunth) DC. Exót.
Cabombaceae Pereskia grandifolia Haw.
Miriam Kaehler Praecereus euchlorus (F.A.C.Weber)
1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp. N.P.Taylor
Rhipsalis campos-portoana Loefgr.
Cabomba aquatica Aubl. Rhipsalis cereuscula Haw.
Cabomba caroliniana A.Gray Rhipsalis dissimilis (G.Lindb.)
Cabomba furcata Schult. & Schult.f. K.Schum.
Rhipsalis elliptica G.Lindb. ex
K.Schum.
Cactaceae Rhipsalis floccosa Salm-Dyck ex
André Soller Pfeiff.
16 gên. e 34 spp. Nativas: 27 spp. Exóticas: 7 spp. Rhipsalis grandiflora Haw.
Rhipsalis pachyptera Pfeiff.
Brasiliopuntia brasiliensis (Willd.) Rhipsalis paradoxa (Salm-Dyck ex
A.Berger Pfeiff.) Salm-Dyck
Cereus hildmannianus K.Schum. Rhipsalis pilocarpa Loefgr.
Epiphyllum oxypetalum (DC.) Rhipsalis teres (Vell.) Steud.
Haw. Exót. Rhipsalis trigona Pfeiff.
Epiphyllum phyllanthus (L.) Haw. Schlumbergera gaertneri (Regel)
Harrisia tortuosa (J. Forbes ex Otto Britton & Rose
& A. Dietr.) Britton & Rose Exót. Schlumbergera rosea (Lagerh.)
Hatiora salicornioides (Haw.) Britton Calvente & Zappi
& Rose Schlumbergera truncata (Haw.)
Heliocereus schrankii (Zucc. ex Seitz) Moran Exót.
Britton & Rose Exót. Selenicereus anthonyanus
Hylocereus setaceus (Salm-Dyck) (Alexander) D.R.Hunt Exót.
R.Bauer
Lepismium cruciforme (Vell.) Miq.
Lepismium houlletianum (Lem.)
Barthlott
Lepismium lumbricoides (Lem.)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Campanulaceae | 95

Calceolariaceae Lobelia langeana Dusén


Miriam Kaehler Lobelia nummularioides Cham.
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Lobelia paranaensis R.Braga
Lobelia reniformis Cham.
Calceolaria tripartita Ruiz & Pav. Exót. Lobelia stellfeldii R.Braga
Lobelia thapsoidea Schott
Lobelia xalapensis Kunth
Calophyllaceae Siphocampylus betulifolius (Cham.)
Miriam Kaehler G.Don
Siphocampylus convolvulaceus
1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.
(Cham.) G.Don
Kielmeyera coriacea Mart. & Zucc. Siphocampylus eichleri Kanitz
Kielmeyera rubriflora Cambess. Siphocampylus fimbriatus Regel
Kielmeyera variabilis Mart. & Zucc. Siphocampylus fluminensis (Vell.)
E.Wimm.
Siphocampylus fulgens Lebas
Calyceraceae Siphocampylus longipedunculatus
Miriam Kaehler Pohl
2 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp. Siphocampylus lycioides (Cham.)
G.Don
Acicarpha spathulata R. Br. Siphocampylus macropodus (Thunb.)
Acicarpha tribuloides Juss. G.Don
Boopis bupleuroides C.A.Mull. Siphocampylus sulfureus E.Wimm.
Siphocampylus umbellatus (Kunth)
G.Don
Campanulaceae Siphocampylus verticillatus (Cham.)
Silvana Aparecida Pires de G.Don
Godoy (Syphocampylus) Triodanis perfoliata (L.) Nieuwl.
Wahlenbergia linarioides (Lam.) DC.
Ana Odete Santos Vieira
5 gên. e 29 spp. Nativas: 27 spp. Exóticas: 2 spp.
Cannabaceae
Hippobroma longiflora (L.) Sergio Romaniuc Neto
G.Don Exót.
Alessandra dos Santos
Lobelia aquatica Cham.
Lobelia camporum Pohl 3 gên. e 6 spp. Nativas: 5 spp. Exóticas: 1 sp.
Lobelia erinus L. Exót.
Cannabis sativa L. Exót.
Lobelia exaltata Pohl
Celtis ehrenbergiana (Klotzsch)
Lobelia fistulosa Vell.
Liebm.
Lobelia hassleri Zahlbr.
Celtis iguanaea (Jacq.) Sarg.
Lobelia hederacea Cham.
Celtis pubescens (Kunth) Spreng.
- Plantas vasculares do Paraná -
96 | Caprifoliaceae Angiospermas

Celtis spinosa Spreng.


Trema micrantha (L.) Blume
Caprifoliaceae
Miriam Kaehler
4 gên. e 12 spp. Nativas: 7 spp. Exóticas: 5 spp.
Cannaceae Abelia grandiflora Villarreal Exót.
Miriam Kaehler Abelia spathulata Siebold &
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Zucc. Exót.
Lonicera japonica Thunb. ex
Canna indica L. Murray Exót.
Canna paniculata Ruiz & Pav. Scabiosa atropurpurea L. Exót.
Valeriana catharinensis Graebn.
Valeriana chamaedryfolia Cham. &
Cannellaceae Schltdl.
Miriam Kaehler Valeriana officinalis L. Exót.
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Valeriana polystachya Sm.
Valeriana reitziana Borsini
Cinnamodendron axillare Endl. ex Valeriana salicariifolia Vahl
Walp. Valeriana scandens L.
Cinnamodendron dinisii Schwacke Valeriana ulei Graebn.

Capparaceae Cardiopteridaceae
Miriam Kaehler Miriam Kaehler
8 gên. e 12 spp. Nativas: 10 spp. Exóticas: 2 spp. 1 gên. e 6 spp. Nativas: 6 spp.

Capparicordis tweediana (Eichler) Citronella apogon (Griseb.)


H.H. Iltis & X. Cornejo R.A.Howard
Capparidastrum humile (Hassl.) X. Citronella engleriana (Loes.)
Cornejo & H.H. Iltis R.A.Howard
Capparis spinosa L. Exót. Citronella gongonha (Mart.)
Cleome parviflora Kunth R.A.Howard
Cleome rosea Vahl ex DC. Citronella megaphylla (Miers)
Cleome trachycarpa Klotzsch ex R.A.Howard
Eichler Citronella mucronata (Ruiz & Pav.)
Cleome viridiflora Schreb. Exót. D.Don
Cynophalla flexuosa (L.) J.Presl Citronella paniculata (Mart.)
Hemiscola diffusa (Banks ex DC.) R.A.Howard
Iltis
Monilicarpa brasiliana (Banks ex
DC.) Cornejo & Iltis
Tarenaya hassleriana (Chodat) Iltis
Tarenaya spinosa (Jacq.) Raf.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Casuarinaceae | 97

Caricaceae Silene armeria L. Exót.


Silene gallica L. Exót.
Miriam Kaehler
3 gên. e 3 spp. Nativas: 2 spp. Exóticas: 1 sp.
Spergula arvensis L. Exót.
Stellaria media (L.) Vill. Exót.
Carica papaya L. Exót. Vaccaria pyramidata Medik. Exót.
Jacaratia spinosa (Aubl.) A. DC.
Vasconcellea quercifolia A.St.-Hil. Casuarinaceae
Miriam Kaehler
Caryocaraceae 1 gên. e 3 spp. Exóticas: 3 spp.
Miriam Kaehler Casuarina cristata Miq. Exót.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Casuarina cunninghamiana Miq. Exót.
Casuarina equisetifolia L. Exót.
Caryocar brasiliense Cambess.

Caryophyllaceae Celastraceae
Miriam Kaehler Milton Groppo
12 gên. e 21 spp. Nativas: 11 spp. Exóticas: 10 spp. (Celastroideae)
Júlio A. Lombardi
Arenaria lanuginosa (Michx.) Rohrb. (Hippocrateoideae)
Cerastium commersonianum Ser. 12 gên. e 29 spp. Nativas: 28 spp. Exóticas: 1 sp.
Cerastium dicrotrichum Fenzl ex
Rohrb. Celastroideae
Cerastium glomeratum Thuill. Celastrus liebmanii Standl.
Cerastium rivulare Cambess. Maytenus aquifolia Mart.
Cerastium rivulariastrum Möschl & Maytenus boaria Molina
Pedersen Maytenus dasyclada Mart.
Cerastium selloi Schltdl. ex Rohrb. Maytenus evonymoides Reissek
Dianthus chinensis L. Exót. Maytenus floribunda Reissek
Drymaria cordata (L.) Willd. ex Maytenus glaucescens Reissek
Roem. & Schult. Maytenus gonoclada Mart.
Gypsophila paniculata L. Exót. Maytenus ilicifolia Mart. ex Reissek
Paronychia camphorosmoides Maytenus littoralis Carv.-Okano
Cambess. Maytenus patens Reissek
Paronychia chilensis DC. Exót. Maytenus schumanniana Loes.
Paronychia communis Cambess. Maytenus urbaniana Loes.
Polycarpaea corymbosa (L.) Lam. Exót. Plenckia populnea Reissek
Polycarpaea tetraphylla (L.) E.H.L. Schaefferia frutescens Jacq. Exót.
Krause Exót.
Silene antirrhina L.

- Plantas vasculares do Paraná -


98 | Chrysobalanaceae Angiospermas

Hippocrateoideae Chrysobalanaceae
Cheiloclinium cognatum (Miers) Miriam Kaehler
A.C.Sm.
4 gên. e 4 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 1 sp.
Cheiloclinium serratum (Cambess.)
A.C.Sm.
Couepia grandiflora (Mart. & Zucc.)
Elachyptera festiva (Miers) A.C.Sm.
Benth.
Elachyptera micrantha (Cambess.)
Hirtella hebeclada Moric. ex DC.
A.C.Sm.
Licania tomentosa (Benth.)
Hippocratea volubilis L.
Fritsch Exót.
Peritassa campestris (Cambess.)
Parinari excelsa Sabine
A.C.Sm.
Peritassa hatschbachii Lombardi
Peritassa laevigata (Hoffmanns. ex Cistaceae
Link) A.C.Sm. Miriam Kaehler
Pristimera celastroides (Kunth) 1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
A.C.Sm.
Salacia crassifolia (Mart. ex Schult.) Helianthemum brasiliense (Lam.)
G.Don Pers.
Salacia elliptica (Mart. ex Schult.)
G.Don
Semialarium paniculatum (Mart. ex Clethraceae
Schult.) N.Hallé Miriam Kaehler
Tontelea micrantha (Mart. ex Schult.) 1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.
A.C.Sm.
Tontelea miersii (Peyr.) A.C.Sm. Clethra scabra Pers.
Clethra uleana Sleumer
Ceratophyllaceae
Miriam Kaehler Clusiaceae
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Miriam Kaehler
5 gên. e 5 spp. Nativas: 4 spp. Exóticas: 1 sp.
Ceratophyllum demersum L. Exót.
Calophyllum brasiliense Cambess.
Chloranthaceae Clusia criuva Cambess.
Miriam Kaehler Garcinia gardneriana (Planch. &
Triana) Zappi
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
Mammea americana L. Exót.
Tovomitopsis paniculata (Spreng.)
Hedyosmum brasiliense Miq.
Planch. & Triana

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Commelinaceae | 99

Combretaceae Floscopa glabrata (Kunth) Hassk.


Gibasis geniculata (Jacq.) Rohweder
Miriam Kaehler
5 gên. e 11 spp. Nativas: 9 spp. Exóticas: 2 spp.
Tradescantia anagallidea Seub.
Tradescantia cerinthoides Kunth
Buchenavia kleinii Exell Tradescantia crassula Link & Otto
Combretum fruticosum (Loefl.) Tradescantia fluminensis Vell.
Stuntz Tradescantia pallida (Rose) D.R.
Combretum laxum Jacq. Hunt Exót.
Conocarpus erectus L. Tradescantia umbraculifera Hand.-
Laguncularia racemosa (L.) Mazz.
C.F.Gaertn. Tradescantia zanonia (L.) Sw.
Terminalia argentea Mart. Tradescantia zebrina Bosse Exót.
Terminalia australis Cambess. Tripogandra diuretica (Mart.)
Terminalia catappa L. Exót. Handlos
Terminalia glabrescens Mart. Tripogandra glandulosa (Seub.)
Terminalia ivorensis A. Chev. Exót. Rohweder
Terminalia triflora (Griseb.) Lillo
Connaraceae
Commelinaceae Miriam Kaehler
Lidyanne Yuriko Saleme Aona 2 gên. e 4 spp. Nativas: 4 spp.
Marco Pellegrini
Connarus rostratus (Vell.) L.B.Sm.
6 gên. e 23 spp. Nativas: 21 spp. Exóticas: 2 spp. Connarus suberosus Planch.
Rourea gracilis G.Schellenb.
Commelina benghalensis L.
Rourea martiana Baker
Commelina diffusa Burm.f.
Commelina erecta L.
Commelina obliqua Vahl Convolvulaceae
Commelina schomburgkiana Klotzsch Rosangela Simão Bianchini
Commelina villosa C.B.Clarke ex
12 gên. e 100 spp. Nativas: 94 spp. Exóticas: 6 spp
Chodat & Hassl.
Dichorisandra hexandra (Aubl.) C.B.
Aniseia martinicensis (Jacq.) Choisy
Clarke
var. ambigua Hallier f.
Dichorisandra incurva Mart. ex
Bonamia agrostopolis (Vell.)Hallier f.
Schult.f.
Convolvulus bonariensis Cav.
Dichorisandra paranaensis D.Maia,
Convolvulus crenatifolius Ruiz & Pav.
Cervi & Tardivo
Convolvulus hasslerianus (Chodat)
Dichorisandra pubescens Mart. ex
O’Donell
Schult. & Schult.f.
Cuscuta boliviana Yunck.
Dichorisandra thyrsiflora
Cuscuta epilinum Weihe Exót.
J.C.Mikan

- Plantas vasculares do Paraná -


100 | Convolvulaceae Angiospermas

Cuscuta indecora Choisy Hassl.


Cuscuta obtusiflora Kunth Ipomoea hederifolia L.
Cuscuta odorata Ruiz & Pav. Ipomoea hirsutissima Gardner
Cuscuta partita Choisy Ipomoea horsfalliae Hook. Exót.
Cuscuta platyloba Progel Ipomoea imperati (Vahl) Griseb.
Cuscuta racemosa Mart. Ipomoea indica (Burm.) Merr.
Cuscuta xanthochortos Mart. Ipomoea indivisa (Vell.) Hallier f.
Dichondra macrocalyx Meisn. Ipomoea kunthiana Meisn.
Dichondra microcalyx (Hallier f.) Ipomoea lobata Nees Exót.
Fabris Exót. Ipomoea malvaeoides Meisn.
Dichondra sericea Sw. Ipomoea maurandioides Mart. ex
Evolvulus alsinoides L. Choisy
Evolvulus aurigenius Mart. Ipomoea nil (L.) Roth
Evolvulus barbatus Meisn. Ipomoea paranaensis Hoehne
Evolvulus filipes Mart. Ipomoea pes-caprae (L.) R.Br.
Evolvulus glomeratus Nees & Mart. Ipomoea phyllomega (Vell.) House
Evolvulus latifolius Ker Gawl. Ipomoea platensis Ker Gawl.
Evolvulus linarioides Meisn. Ipomoea procumbens Mart. ex
Evolvulus niveus Mart. Choisy
Evolvulus nummularius (L.) L. Ipomoea procurrens Meisn.
Evolvulus pusillus Choisy Ipomoea purpurea (L.) Roth
Evolvulus riedelii Meisn. Ipomoea quamoclit L.
Evolvulus sericeus Sw. Ipomoea ramosissima (Poir.) Choisy
Evolvulus serpylloides Meisn. Ipomoea rubens Choisy
Ipomoea acutisepala O’Donell Ipomoea saopaulista O’Donell
Ipomoea alba L. Ipomoea setifera Poir.
Ipomoea aprica House Ipomoea setosa Ker-Gawl.
Ipomoea argentea Meisn. Ipomoea subrevoluta Choisy
Ipomoea aristolochiifolia G.Don Exót. Ipomoea syringifolia Meisn.
Ipomoea batatas (L.) Lam. Exót. Ipomoea tiliacea (Willd.) Choisy
Ipomoea bonariensis Hook. Ipomoea triloba L.
Ipomoea cairica (L.) Sweet Iseia luxurians (Moric.) O’Donell
Ipomoea campestris Meisn. Jacquemontia blanchetii Moric.
Ipomoea carnea Jacq. ssp. fistulosa Jacquemontia cataractae Krapov.
(Choisy) D. Austin Jacquemontia densiflora (Meisn.)
Ipomoea cynanchifolia Meisn. Hallier f.
Ipomoea delphinioides Choisy Jacquemontia ferruginea Choisy
Ipomoea goyazensis Gardner Jacquemontia glaucescens Choisy
Ipomoea grandifolia (Dammer) Jacquemontia grandiflora Meisn.
O’Donell Jacquemontia heterantha (Nees &
Ipomoea guaranitica Chodat & Mart.) Hallier f.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Crassulaceae | 101

Jacquemontia holosericea (Weinm.)


O’Donell
Costaceae
Jacquemontia mucronifera (Choisy)
Miriam Kaehler
Hallier f. 1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.
Jacquemontia pentantha (Jacq.)
G.Don Costus arabicus L.
Jacquemontia selloi (Meisn.) Hallier Costus spicatus (Jacq.) Sw.
f. Costus spiralis (Jacq.) Roscoe
Jacquemontia sphaerostigma (Cav.)
Rusby
Jacquemontia tamnifolia (L.) Griseb.
Crassulaceae
Jacquemontia velutina Choisy Miriam Kaehler
Jacquemontia uleana Hallier f. 3 gên. e 10 spp. Exóticas: 10 spp.
Merremia aegyptia (L.) Urb.
Merremia cissoides (Lam.) Hallier f. Cotyledon orbiculata L. Exót.
Merremia digitata (Spreng.) Hallier Kalanchoe crenata (Andrews)
f. var. elongata (Choisy) D.F. Haw. Exót.
Austin & Staples Kalanchoe delagoensis Eckl. &
Merremia dissecta (Jacq.) Hallier f. Zeyh. Exót.
Merremia macrocalyx (Ruiz & Pav.) Kalanchoe fedtschenkoi Raym.-
O’Donell Hamet & H. Perrier Exót.
Merremia tomentosa (Choisy) Kalanchoe pinnata (Lam.) Pers. Exót.
Hallier f. Sedum dendroideum Moc. & Sessé ex
Merremia tuberosa (L.) Rendle DC. Exót.
Merremia umbellata (L.) Hallier f. Sedum mexicanum Britton Exót.
Operculina macrocarpa (L.) Urb. Sedum multiceps Cosson et
Turbina cordata (Choisy) D.F.Austin Durieu Exót.
& Staples Sedum praealtum A. DC. Exót.
Turbina corymbosa (L.) Raf. Sedum sarmentosum Bunge Exót.

Cucurbitaceae
Cornaceae Miriam Kaehler
Miriam Kaehler 21 gên. e 54 spp. Nativas: 44 spp. Exóticas: 10 spp.
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Apodanthera catharinensis Mart.
Cornus florida L. Exót. Crov.
Apodanthera laciniosa (Schltdl.)
Cogn.
Apodanthera ulei (Cogn.) Mart.Crov.
Cayaponia bonariensis (Mill.) Mart.
Crov.
- Plantas vasculares do Paraná -
102 | Cunoniaceae Angiospermas

Cayaponia cabocla Cogn. Momordica charantia L.


Cayaponia citrullifolia (Griseb.) Psiguria ternata (M. Roem.) C.
Cogn. Jeffrey
Cayaponia espelina (Manso) Cogn. Psiguria warmingiana (Cogn.)
Cayaponia martiana (Cogn.) Cogn. C.Jeffrey
Cayaponia palmata Cogn. Sechium edule (Jacq.) Sw. Exót.
Cayaponia pilosa (Vell.) Cogn. Sicana odorifera (Vell.) Naudin Exót.
Cayaponia podantha Cogn. Sicydium gracile Cogn.
Cayaponia tayuya (Vell.) Cogn. Sicyos polyacanthus Cogn.
Cayaponia ternata (Vell.) Cogn. Sicyos warmingii Cogn.
Cayaponia trilobata (Cogn.) Cogn. Trichosanthes cucumerina L. Exót.
Cayaponia villosissima Cogn. Wilbrandia dusenii Harms
Ceratosanthes hilariana Cogn. Wilbrandia ebracteata Cogn.
Ceratosanthes multiloba Cogn. Wilbrandia hibiscoides Silva Manso
Citrullus lanatus (Thunb.) Matsum. Wilbrandia longisepala Cogn.
& Nakai Wilbrandia verticillata (Vell.) Cogn.
Coccinia grandis (L.) Voigt Exót.
Cucumis anguria L.
Cucumis melo L. Exót. Cunoniaceae
Cucumis sativus L. Exót. Miriam Kaehler
2 gên. e 8 spp. Nativas: 8 spp.
Cucurbita pepo L. Exót.
Cyclanthera eichleri Cogn.
Lamanonia cuneata (Cambess.)
Cyclanthera elegans Cogn.
Kuntze
Cyclanthera hystrix (Gill.) Arn.
Lamanonia speciosa (Cambess.) L.B.
Cyclanthera oligoechinata L.F.P.Lima
Sm.
& Pozner
Lamanonia ternata Vell.
Cyclanthera pedata (L.) Schrad. Exót.
Weinmannia discolor Gardner
Cyclanthera tenuifolia Cogn.
Weinmannia humillis Engl.
Cyclanthera tenuisepala Cogn.
Weinmannia organensis Gardner
Ecbalium elaterium (L.) A.
Weinmannia paulliniifolia Pohl ex
Richard. Exót.
Ser.
Fevillea passiflora Vell.
Weinmannia pinnata L.
Fevillea trilobata L.
Lagenaria siceraria (Molina)
Standl. Exót. Cyclanthaceae
Lagenaria vulgaris Ser. Miriam Kaehler
Melancium campestre Naudin
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.
Melothria cucumis Vell.
Melothria fluminensis Gardner Asplundia glaucophylla Harling
Melothria hirsuta Cogn. Asplundia polymera (Hand.-Mazz.)
Melothria pendula L. Harling

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Cyperaceae | 103

Cyperaceae Bulbostylis subtilis M.G. López


Calyptrocarya glomerulata (Brongn.)
Rafael Trevisan Urb.
25 gên. e 217 spp. Nativas: 215 spp. Exóticas: 2 spp. Carex bonariensis Desf. ex Poir.
Carex brasiliensis A. St.-Hil.
Androtrichum trigynum (Spreng.) H. Carex feddeana H.Pfeiff.
Pfeiff. Carex longii Mackenz. var.
Ascolepis brasiliensis (Kunth) Benth. meridionalis (Kük.) G.A. Wheeler
ex C.B. Clarke Carex phalaroides Kunth
Becquerelia cymosa Brongn. Carex polysticha Boeckeler
Becquerelia muricata Nees Carex pseudocyperus L.
Bolboschoenus robustus (Pursh) Carex purpureovaginata Boeckeler
Soják Carex sellowiana Schltdl.
Bulbostylis amambayensis Barros Carex seticulmis Boeckeler
Bulbostylis brevifolia Palla Carex sororia Kunth
Bulbostylis communis M. G. López & Carex uruguensis Boeckeler
D. A. Simpson Cladium jamaicense Crantz
Bulbostylis consanguinea (Kunth) Cryptangium triquetrum Boeckeler
C.B.Clarke Cyperus aggregatus (Willd.) Endl.
Bulbostylis fendleri C.B. Clarke Cyperus alternifolius L. Exót.
Bulbostylis fimbriata (Nees) C.B. Cyperus andreanus Maury
Clarke Cyperus chalaranthus J. Presl & C.
Bulbostylis glaziovii (Boeck.) C.B. Presl
Clarke Cyperus consors C.B. Clarke
Bulbostylis hirtella (Schrad. ex Cyperus digitatus Roxb.
Schult.) Urb. Cyperus distans L.f.
Bulbostylis jacobinae (Steud.) Cyperus entrerianus Boeckeler
Lindm. Cyperus eragrostis Lam.
Bulbostylis junciformis (Kunth) Cyperus esculentus L.
C.B.Clarke Cyperus friburgensis Boeckeler
Bulbostylis juncoides (Vahl) Kük. Cyperus giganteus Vahl
Bulbostylis loefgrenii (Boeckeler) Cyperus haspan L.
Prata & M.G.López Cyperus hermaphroditus (Jacq.)
Bulbostylis major Palla Standl.
Bulbostylis paradoxa (Spreng.) Cyperus incomtus Kunth
Lindm. Cyperus inops C.B.Clarke
Bulbostylis scabra (J.Presl & C.Presl) Cyperus intricatus Schrad. ex Schult.
C.B.Clarke Cyperus iria L. Exót.
Bulbostylis sellowiana (Kunth) Palla Cyperus laxus Lam.
Bulbostylis sphaerocephala Cyperus ligularis L.
(Boeckeler) C.B.Clarke Cyperus luzulae (L.) Retz.
Bulbostylis stenocarpa Kük.
- Plantas vasculares do Paraná -
104 | Cyperaceae Angiospermas

Cyperus odoratus L. Boldrini


Cyperus pohlii (Nees) Steud. Eleocharis plicarhachis (Griseb.)
Cyperus prolixus Kunth Svenson
Cyperus reflexus Vahl Eleocharis rabenii Boeckeler
Cyperus rigens C.Presl Eleocharis radicans (Poir.) Kunth
Cyperus rotundus L. Eleocharis sellowiana Kunth
Cyperus sphacelatus Rottb. Eleocharis squamigera Svenson
Cyperus surinamensis Rottb. Eleocharis subarticulata (Nees)
Cyperus virens Michx. Boeckeler
Eleocharis acutangula (Roxb.) Eleocharis viridans Kük. ex Osten
Schult. Fimbristylis autumnalis (L.) Roem.
Eleocharis bicolor Chapm. & Schult.
Eleocharis bonariensis Nees Fimbristylis complanata (Retz.) Link
Eleocharis capillacea Kunth Fimbristylis cymosa R.Br.
Eleocharis confervoides (Poir.) Steud. Fimbristylis dichotoma (L.) Vahl
Eleocharis contracta Maury Fimbristylis miliacea (L.) Vahl
Eleocharis debilis Kunth Fimbristylis spadicea (L.) Vahl
Eleocharis elegans (Kunth) Roem. & Fimbristylis squarrosa Vahl
Schult. Fuirena incompleta Nees
Eleocharis filiculmis Kunth Fuirena robusta Kunth
Eleocharis flavescens (Poir.) Urb. Fuirena umbellata Rottb.
Eleocharis geniculata (L.) Roem. & Hypolytrum schraderianum Nees
Schult. Kyllinga brevifolia Rottb.
Eleocharis interstincta (Vahl) Roem. Kyllinga odorata Vahl
& Schult. Kyllinga pumila Michx.
Eleocharis jelskiana Boeckeler Kyllinga vaginata Lam.
Eleocharis kleinii Barros Lagenocarpus rigidus Nees
Eleocharis loefgreniana Boeckeler Lagenocarpus verticillatus (Spreng.)
Eleocharis maculosa (Vahl) Roem. & T.Koyama & Maguire
Schult. Lipocarpha humboldtiana Nees
Eleocharis minima Kunth Machaerina austrobrasiliensis
Eleocharis montana (Kunth) Roem. M.T.Strong
& Schult. Machaerina ensifolia (Boeckeler)
Eleocharis mutata (L.) Roem. & T.Koyama
Schult. Oxycaryum cubense (Poepp. &
Eleocharis nana Kunth Kunth) Lye
Eleocharis niederleinii Boeckeler Pleurostachys arcuata W. W. Thomas,
Eleocharis nudipes (Kunth) Palla M. Alves & R. Trevis.
Eleocharis obtusetrigona (Lindl. & Pleurostachys beyrichii (Nees) Steud.
Nees) Steud. Pleurostachys distichophylla
Eleocharis parvispicula R. Trevis. & (Boeckeler) C.B.Clarke

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Cyperaceae | 105

Pleurostachys foliosa Kunth Rhynchospora cryptantha C.B.Clarke


Pleurostachys gaudichaudii Brongn. Rhynchospora dentinux C.B. Clarke
Pleurostachys orbignyana Brongn. Rhynchospora elegantula Maury
Pleurostachys puberula Boeckeler Rhynchospora emaciata (Nees)
Pleurostachys stricta Kunth Boeckeler
Pleurostachys tenuiflora Brongn. Rhynchospora exaltata Kunth
Pleurostachys urvillei Brongn. Rhynchospora eximia (Nees)
Pycreus bipartitus (Torr.) C.B. Clarke Boeckeler
Pycreus decumbens T.Koyama Rhynchospora flexuosa C.B.Clarke
Pycreus flavescens (L.) Rchb. Rhynchospora gigantea Link
Pycreus lanceolatus (Poir.) Rhynchospora glaziovii Boeckeler
C.B.Clarke Rhynchospora globosa (Kunth)
Pycreus megapotamicus (Kunth) Roem. & Schult.
Nees Rhynchospora hatschbachii
Pycreus niederleinianus (Boeckeler) T.Koyama
Lindm. Rhynchospora hieronymi subsp.
Pycreus niger (Ruiz & Pav.) Cufod. montevidensis Guagl.
Pycreus polystachyos (Rottb.) P. Rhynchospora holoschoenoides
Beauv. (Rich.) Herter
Pycreus tener C.B.Clarke Rhynchospora loefgrenii Boeckeler
Pycreus unioloides (R.Br.) Urb. Rhynchospora marisculus Lindl. &
Remirea maritima Aubl. Nees
Rhynchospora albiceps Kunth Rhynchospora megapotamica var.
Rhynchospora asperula (Nees) Steud. spicata (Boeck.) Kük.
Rhynchospora barrosiana Guagl. Rhynchospora nardifolia (Kunth)
Rhynchospora biflora Boeckeler Boeckeler
Rhynchospora brasiliensis Boeckeler Rhynchospora nervosa (Vahl)
Rhynchospora breviuscula H.Pfeiff. Boeckeler
Rhynchospora brittonii Gale Rhynchospora paranaensis
Rhynchospora brownii Roem. & A.C.Araújo & W.W.Thomas
Schult. subsp. americana Guagl. Rhynchospora patuligluma
Rhynchospora castanea T. Koyama C.B.Clarke ex Lindm.
Rhynchospora ciliata (Vahl) Kük. Rhynchospora pedersenii Guagl.
Rhynchospora conferta (Nees) Rhynchospora pilosa (Kunth)
Boeckeler Boeckeler
Rhynchospora confinis (Nees) Rhynchospora polyantha Steud.
C.B.Clarke Rhynchospora radicans (Schltdl. &
Rhynchospora consanguinea (Kunth) Cham.) H.Pfeiff.
Boeckeler Rhynchospora rigida Boeckeler
Rhynchospora corymbosa (L.) Britton Rhynchospora riparia (Nees)
Rhynchospora crinigera Boeckeler Boeckeler

- Plantas vasculares do Paraná -


106 | Cyperaceae Angiospermas

Rhynchospora robusta (Kunth) Scleria variegata (Nees) Steud.


Boeckeler Scleria verticillata Muhl.
Rhynchospora rugosa (Vahl) Gale
Rhynchospora scutellata Griseb.
Rhynchospora setigera (Kunth)
Boeckeler
Dilleniaceae
Rhynchospora splendens Lindm.
Miriam Kaehler
Rhynchospora subsetosa C.B.Clarke 5 gên. e 10 spp. Nativas: 9 spp. Exóticas: 1 sp.
Rhynchospora tenella (Ness)
Boeckeler Curatella americana L.
Rhynchospora tenuis Link Davilla rugosa Poir.
Rhynchospora terminalis Nees ex Dillenia indica L. Exót.
Steud. Doliocarpus dentatus (Aubl.) Standl.
Rhynchospora triflora Vahl Doliocarpus dentatus (Aubl.) Standl.
Rhynchospora velutina (Kunth) Doliocarpus glomeratus Eichler
Boeckeler Doliocarpus schottianus Eichler
Schoenoplectus americanus (Pers.) Tetracera oblongata DC.
Volkart Tetracera sellowiana Schltdl.
Schoenoplectus californicus Tetracera willdenowiana Steud.
(C.A.Mey.) Soják
Schoenoplectus tabernaemontani
(C.C.Gmel.) Palla
Scleria alpina Core
Dioscoreaceae
Scleria balansae Maury ex Micheli Miriam Kaehler
Scleria bracteata Cav. 1 gên. e 31 spp. Nativas: 30 spp. Exóticas: 1 sp.
Scleria colorata Core
Scleria distans Poir. Dioscorea alata L.
Scleria filiculmis Boeckeler Dioscorea altissima Lam.
Scleria gaertneri Raddi Dioscorea amaranthoides C.Presl
Scleria latifolia Sw. Dioscorea bulbifera L. Exót.
Scleria leptostachya Kunth Dioscorea campestris Griseb.
Scleria microcarpa Nees ex Kunth Dioscorea coronata Hauman
Scleria mitis P.J.Bergius Dioscorea curitybensis R.Knuth
Scleria myricocarpa Kunth Dioscorea deflexa Griseb.
Scleria panicoides Kunth Dioscorea demourae Uline ex
Scleria plusiophylla Steud. R.Knuth
Scleria scabra Willd. Dioscorea dodecaneura Vell.
Scleria secans (L.) Urb. Dioscorea fractiflexa R.Knuth
Scleria sellowiana Kunth Dioscorea furcata Griseb.
Scleria uleana Boeckeler ex Dioscorea glandulosa (Griseb.)
C.B.Clarke Kunth
Dioscorea hassleriana Chodat
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Ebenaceae | 107

Dioscorea laxiflora Mart. ex Griseb.


Dioscorea marginata Griseb.
Ebenaceae
Dioscorea martiana Griseb.
Miriam Kaehler
Dioscorea monadelpha (Kunth) 1 gên. e 5 spp. Nativas: 2 spp. Exóticas: 3 spp.
Griseb.
Dioscorea multiflora Mart. ex Griseb. Diospyros hispida A.DC.
Dioscorea olfersiana Klotzsch ex Diospyros inconstans Jacq.
Griseb. Diospyros kaki Thunb. Exót.
Dioscorea ovata Vell. Diospyros philippensis (Desr.)
Dioscorea pallidinervia R.Knuth Gürke Exót.
Dioscorea piperifolia Humb. & Diospyros virginiana L. Exót.
Bonpl. ex Willd.
Dioscorea polygonoides Humb. &
Bonpl. ex Willd. Elaeocarpaceae
Dioscorea puncticulata R.Knuth Miriam Kaehler
Dioscorea rumicoides Griseb.
2 gên. e 5 spp. Nativas: 4 spp. Exóticas: 1 sp.
Dioscorea sanpaulensis R.Knuth
Dioscorea scabra Humb. & Bonpl. ex
Willd. Elaeocarpus serratus L. Exót.
Dioscorea sinuata Vell. Sloanea garckeana K.Schum.
Dioscorea stegelmanniana R.Knuth Sloanea guianensis (Aubl.) Benth.
Dioscorea subhastata Vell. Sloanea hirsuta (Schott) Planch. ex
Benth.
Sloanea lasiocoma K.Schum.

Droseraceae Elatinaceae
Dennis P. Saridakis Miriam Kaehler
1 gên. e 7 spp. Nativas: 7 spp.
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
Drosera brevifolia Pursh
Drosera capillaris Poir. Elatine lindbergii Rohrb.
Drosera communis A.St.-Hil.
Drosera grantsaui Rivadavia
Drosera montana A.St.-Hil. Eleagnaceae
Drosera latifolia (Eichler) Gonella & Miriam Kaehler
Rivadavia
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Drosera viridis Rivadavia
Elaeagnus angustifolia L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


108 | Eriocaulaceae Angiospermas

Ericaceae L.R.Parra & Giul.


Eriocaulon crassiscapum Bong.
Miriam Kaehler Eriocaulon dictyophyllum Körn.
4 gên. e 19 spp. Nativas: 17 spp. Exóticas: 2 spp. Eriocaulon elichrysoides Bong.
Eriocaulon ligulatum (Vell.) L.B.Sm.
Agarista chlorantha (Cham.) G. Don Eriocaulon magnum Abbiatti
Agarista minensis (Glaz. ex Sleumer) Eriocaulon modestum Kunth
Judd Eriocaulon sellowianum Kunth
Agarista niederleinii (Sleumer) Judd Eriocaulon vaginatum Körn.
Agarista oleifolia (Cham.) G.Don Leiothrix flavescens (Bong.) Ruhland
Agarista pulchella Cham. ex G. Don Paepalanthus albo-vaginatus Silveira
Gaultheria itatiaiae Wawra Paepalanthus balansae Ruhland
Gaultheria serrata (Vell.) Sleumer ex Paepalanthus bellus Moldenke
Kin.-Gouv. Paepalanthus bryoides (Bong.)
Gaultheria ulei Sleumer Kunth
Gaylussacia amoena Cham. Paepalanthus catharinae Ruhland
Gaylussacia angustifolia Cham. Paepalanthus chiquitensis Herzog
Gaylussacia arassatubensis R.R.Silva Paepalanthus paulensis Ruhland
& Cervi Paepalanthus planifolius (Bong.)
Gaylussacia brasiliensis (Spreng.) Körn.
Meisn. Paepalanthus striatus Ruhland
Gaylussacia caratuvensis R.R.Silva Paepalanthus tessmannii Moldenke
& Cervi Syngonanthus caulescens (Poir.)
Gaylussacia densa Cham. Ruhland
Gaylussacia pallida Cham. Syngonanthus chrysanthus (Bong.)
Gaylussacia pseudogaultheria Cham. Ruhland
& Schltdl. Syngonanthus nitens Ruhland
Gaylussacia rhododendron Cham. &
Schltdl.
Rhododendron simsii Planch. Exót. Erythroxylaceae
Rhododendron thomsonii Miriam Kaehler
Hook. f. Exót. 1 gên. e 17 spp. Nativas: 17 spp.

Eriocaulaceae Erythroxylum ambiguum Peyr.


Erythroxylum amplifolium (Mart.)
Paulo T. Sano O.E.Schulz
6 gên. e 24 spp. Nativas: 24 spp. Erythroxylum anguifugum Mart.
Erythroxylum argentinum O.E.Schulz
Actinocephalus polyanthus (Bong.) Erythroxylum buxus Peyr.
Sano Erythroxylum campestre A.St.-Hil.
Comanthera xeranthemoides (Bong.) Erythroxylum cuneifolium (Mart.)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Euphorbiaceae | 109

O.E.Schulz Acalypha hispida Burm. f. Exót.


Erythroxylum cuspidifolium Mart. Acalypha multicaulis Müll. Arg.
Erythroxylum deciduum A.St.-Hil. Acalypha setosa A. Rich. Exót.
Erythroxylum engleri O.E.Schulz Acalypha wilkesiana Müll. Arg. Exót.
Erythroxylum gonocladum (Mart.) Actinostemon concepcionis (Chodat
O.E.Schulz & Hassl.) Hochr.
Erythroxylum microphyllum A.St.- Actinostemon concolor (Spreng.)
Hil. Müll. Arg.
Erythroxylum myrsinites Mart. Actinostemon klotzschii (Didr.) Pax
Erythroxylum pelleterianum A.St.- Actinostemon schomburgkii
Hil. (Klotzsch) Hochr.
Erythroxylum pulchrum A.St.-Hil. Alchornea glandulosa Poepp. & Endl.
Erythroxylum suberosum A.St.-Hil. Alchornea sidifolia Müll. Arg.
Erythroxylum vacciniifolium Mart. Alchornea triplinervia (Spreng.)
Müll. Arg.
Aleurites moluccanus (L.) Willd. Exót.
Escalloniaceae Aparisthmium cordatum (A. Juss.)
Miriam Kaehler Baill.
1 gên. e 6 spp. Nativas: 6 spp. Astraea cincta (Müll.Arg.) Caruzo &
Cordeiro
Escallonia bifida Link & Otto Astraea lobata (L.) Klotzsch
Escallonia chlorophylla Cham. & Bernardia confertifolia Müll. Arg.
Schltdl. Bernardia gambosa Müll.Arg.
Escallonia farinacea A.St.-Hil. Bernardia longipedunculata (Chodat
Escallonia laevis (Vell.) Sleumer & Hassl.) Pax & K. Hoffm.
Escallonia megapotamica Spreng. Bernardia multicaulis Müll.Arg.
Escallonia obtusissima A.St.-Hil. Bernardia pulchella (Baill.) Müll.Arg.
Bernardia sellowii Müll. Arg.
Bernardia spartioides (Baill.) Müll.
Euphorbiaceae Arg.
Miriam Kaehler Bia alienata Didr.
36 gên. e 186 spp. Nativas: 159 spp. Exóticas: 27 spp. Caperonia buettneriacea Müll.Arg.
Caperonia castaneifolia (L.) A. St.-
Acalypha amblyodonta (Mull. Arg.) Hil.
Mull.Arg. Caperonia heteropetala Didr.
Acalypha brasiliensis Müll. Arg. Caperonia palustris (L.)
Acalypha chamaedrifolia (Lam.) A.St.-Hil. Exót.
Müll. Arg. Chiropetalum foliosum (Müll.Arg.)
Acalypha communis Müll. Arg. Pax & K.Hoffm.
Acalypha digynostachya Baill. Chiropetalum gymnadenium (Müll.
Acalypha gracilis Spreng. Arg.) Pax & K.Hoffm.

- Plantas vasculares do Paraná -


110 | Euphorbiaceae Angiospermas

Chiropetalum tricoccum (Vell.) Croton lundianus (Didr.) Müll.Arg.


Chodat & Hassl. Croton macrobothrys Baill.
Cnidoscolus urens (L.) Arthur Croton montevidensis Spreng.
Codiaeum variegatum (L.) Rumph. Croton muellerianus L.R.Lima
ex A. Juss. Exót. Croton myrianthus Müll.Arg.
Colliguaja brasillensis Klotzsch ex Croton parvifolius Müll. Arg.
Baill. Croton patrum L.B. Sm. & Downs
Croton ackermannianus (Müll.Arg.) Croton pedicellatus Kunth
G.L.Webster Croton polygonoides L.B. Sm. &
Croton antisyphiliticus Mart. Downs
Croton argyrophylloides Müll.Arg. Croton pycnocephalus Baill.
Croton atrorufus Müll.Arg. Croton reitzii L.B. Sm. & Downs
Croton calonervosus G.L.Webster Croton rutilus (Chodat & Hassl.)
Croton campestris A.St.-Hil. G.L. Webster
Croton ceanothifolius Baill. Croton salutaris Casar.
Croton celtidifolius Baill. Croton serpyllifolius Baill.
Croton chaetophorus Müll.Arg. Croton serratifolius Baill.
Croton compressus Lam. Croton solanaceus (Müll.Arg.)
Croton dichrous Müll.Arg. G.L.Webster
Croton didrichsenii G.L.Webster Croton splendidus Mart.
Croton doratophylloides (Croizat) Croton subpannosus Müll. Arg. ex
G.L.Webster Griseb.
Croton dusenii Croizat Croton tartonrairoides Pax &
Croton eichleri Müll.Arg. K.Hoffm.
Croton erythroxyloides Baill. Croton trinitatis Millsp.
Croton flavispicatus Rusby Croton triqueter Lam.
Croton floribundus Spreng. Croton urucurana Baill.
Croton fuscescens Spreng. Croton uruguayensis Baill.
Croton fuscus (Didr.) Müll.Arg. Croton viridulus (Croizat) Radcl.-
Croton glabellum L. Exót. Sm. & Govaerts
Croton glandulosus L. Croton vulnerarius Baill.
Croton glechomifolius Müll.Arg. Dalechampia brasiliensis Lam.
Croton glyptospermus Müll. Arg. Dalechampia clausseniana Baill.
Croton gracilipes Baill. Dalechampia ficifolia Lam.
Croton grandivelus Baill. Dalechampia glechomifolia Baill.
Croton heterodoxus Baill. Dalechampia hassleriana Chodat
Croton hirtus L’Hér. Dalechampia leandrii Baill.
Croton ichthygaster L.B. Sm. & Dalechampia meridionalis Müll.Arg.
Downs Dalechampia micromeria Baill.
Croton lanatus Lam. Dalechampia pentaphylla Lam.
Croton leptophyllus Müll.Arg. Dalechampia reitzkleinii L.B.Sm. &

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Euphorbiaceae | 111

Downs Jatropha multifida L. Exót.


Dalechampia scandens L. Jatropha podagrica Hook. Exót.
Dalechampia stenosepala Müll. Arg. Joannesia princeps Vell. Exót.
Dalechampia stipulacea Müll.Arg. Julocroton verbascifolius Müll. Arg.
Dalechampia variifolia Müll.Arg. Mallotus paniculatus (Lam.) Müll.
Dalechampia weddelliana Baill. Arg.
Euphorbia cotinifolia L. Exót. Manihot carthaginensis (Jacq.) Müll.
Euphorbia cyathophora Murray Exót. Arg. Exót.
Euphorbia elodes Boiss. Manihot esculenta Crantz Exót.
Euphorbia fulgens Karw. ex Manihot grahamii Hook.
Klotzsch Exót. Manihot inflata Müll.Arg.
Euphorbia heterophylla L. Exót. Manihot pilosa Pohl
Euphorbia hirta L. Manihot procumbens Müll.Arg.
Euphorbia hirtella Boiss. Manihot tripartita (Spreng.) Müll.
Euphorbia hypericifolia L. Arg.
Euphorbia hyssopifolia L. Maprounea brasiliensis A.St.-Hil.
Euphorbia insulana Vell. Microstachys corniculata (Vahl)
Euphorbia leucocephala Lotsy Exót. Griseb. Exót.
Euphorbia milii Des Moul. Exót. Microstachys daphnoides (Mart.)
Euphorbia ophthalmica Pers. Müll.Arg.
Euphorbia papillosa A.St.-Hil. Microstachys ditassoides (Didr.)
Euphorbia paranensis Dusén Esser
Euphorbia peperomioides Boiss. Microstachys hispida (Mart.)
Euphorbia peplus L. Exót. Govaerts
Euphorbia pereskiifolia Houllet ex Microstachys serrulata (Mart.) Müll.
Baill. Exót. Arg.
Euphorbia portulacoides L. Pachystroma ilicifolium Müll.Arg.
Euphorbia potentilloides Boiss. Pachystroma longifolium (Nees)
Euphorbia prostrata Aiton I.M.Johnst.
Euphorbia pulcherrima Willd. ex Pausandra morisiana (Casar.) Radlk.
Klotzsch Exót. Philyra brasiliensis Klotzsch
Euphorbia sciadophila Boiss. Ricinus communis L. Exót.
Euphorbia serpens Kunth Romanoa tamnoides (A.Juss.)
Euphorbia stenophylla (Klotzsch & Radcl.-Sm.
Garcke) Boiss. Sapium glandulosum (L.) Morong
Euphorbia tirucalli L. Exót. Sapium haematospermum Müll.Arg.
Euphorbia tithymaloides L. Exót. Sebastiania argutidens Pax &
Hevea brasiliensis (Willd. ex A.Juss.) K.Hoffm.
Müll.Arg. Exót. Sebastiania brasiliensis Spreng.
Jatropha curcas L. Sebastiania commersoniana (Baill.)
Jatropha gossypiifolia L. L.B.Sm. & Downs

- Plantas vasculares do Paraná -


112 | Fabaceae Angiospermas

Sebastiania klotzschiana (Müll.Arg.) Vinicius C. Souza


Müll.Arg. Roseli L. da Costa Bortoluzi
Sebastiania schottiana (Müll. Arg.) (Cassia, Chamaecrista)
Müll. Arg. Faboideae
Sebastiania serrata (Baill. ex Müll.
Haroldo Cavalcante de Lima
Arg.) Müll. Arg.
Sebastiania subsessilis (Müll.Arg.)
Mimosoideae
Pax Elvia Rodrigues de Souza
Stillingia bodenbenderi (Kuntze) (Calliandra)
D.J.Rogers Flavia C. Pinto Garcia
Stillingia dusenii Pax & K.Hoffm. José F. Martins
Stillingia oppositifolia Baill. ex Müll. (Inga)
Arg. Flávia C. Pinto Garcia
Tetrorchidium dusenii Pax & José F. Martins
K.Hoffm. Márcia C. Ribeiro da Silva
Tetrorchidium rubrivenium Poepp. (Zygia)
Tragia bahiensis Müll. Arg. João R. Vieira Iganci (Abarema,
Tragia geraniifolia Klotzsch ex Baill.
Adenanthera, Desmanthus,
Tragia leucandra Pax & K. Hoffm.
Pithecelobium, Stryphnodendrum)
Tragia paxii Lourteig & O’Donnell
Tragia polyandra Vell. João R. Vieira Iganci
Tragia uberabana Müll.Arg. Erik Koehnen
Tragia volubilis L. (Albizia)
Vernicia fordii Hemsl. Exót. Marli Pires Morim
(Anadenathera, Enterolobium,

Fabaceae Leucaena, Leucochloron,


Parapiptadenia, Piptadenia,
Caesalpinioideae Plathymenia, Pseudopiptadenia)
Angela M. S. da Fonseca Vaz Michel J. Ferreira de Barros
Roseli L. da Costa Bortoluzzi Marli Pires Morim
(Bauhinia, Phanera) (Acacia, Senegallia, Vachellia)
Roseli L. da Costa Bortoluzzi Osmar dos Santos Ribas
(Apuleia, Caesalpinia, Copaifera,
Gleditsia, Hymenaea, Libidibia, (Mimosa)
Peltophorum, Poincianella, Pomaria,
Pterogyne, Schizolobium, Tachigali, 124 gên. e 521 spp.
Tamarindus)
Nativas: 449 spp. Exóticas: 72 spp.
Roseli L. da Costa Bortoluzzi
Vinicius C. Souza
(Senna)
Caesalpinioideae
Apuleia leiocarpa (Vogel) J. F. Macbr.
Bauhinia affinis Vogel
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Fabaceae | 113

Bauhinia forficata Link Gleditsia amorphoides (Griseb.)


Bauhinia holophylla (Bong.) Steud. Taub.
Bauhinia longifolia (Bong.) Steud. Hymenaea courbaril L.
Bauhinia rufa (Bong.) Steud. Libidibia ferrea (Mart. ex Tul.)
Bauhinia ungulata L. L.P.Queiroz Exót.
Bauhinia uruguayensis Benth. Peltophorum dubium (Spreng.) Taub.
Bauhinia variegata L. Exót. Phanera angulosa (Vogel) Vaz
Caesalpinia decapetala (Roth) Phanera microstachya (Raddi)
Alston Exót. L.P.Queiroz
Caesalpinia echinata Lam. Exót. Poincianella pluviosa (DC.)
Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw. Exót. L.P.Queiroz
Caesalpinia spinosa (Molina) Pomaria stipularis (Vogel)
Kuntze Exót. B.B.Simpson & G.P.Lewis
Cassia ferruginea (Schrad.) Schrad. Pterogyne nitens Tul.
ex DC. Schizolobium parahyba (Vell.) Blake
Cassia fistula L. Exót. Senna araucarietorum H.S.Irwin &
Cassia grandis L.f. Exót. Barneby
Cassia javanica L. Exót. Senna cernua (Balb.) H.S.Irwin &
Cassia leptophylla Vogel Barneby
Chamaecrista cardiostegia H.S.Irwin Senna corymbosa (Lam.) H.S.Irwin
& Barneby & Barneby
Chamaecrista cathartica (Mart.) Senna hirsuta (L.) H.S.Irwin &
H.S.Irwin & Barneby Barneby
Chamaecrista desvauxii (Collad.) Senna macranthera (DC. ex Collad.)
Killip H.S.Irwin & Barneby
Chamaecrista flexuosa (L.) Greene Senna multijuga (Rich.) H.S.Irwin &
Chamaecrista incana (Vogel) Barneby
H.S.Irwin & Barneby Senna neglecta (Vogel) H.S.Irwin &
Chamaecrista nictitans (L.) Moench Barneby
Chamaecrista punctata (Vogel) Senna oblongifolia (Vogel) H.S.Irwin
H.S.Irwin & Barneby & Barneby
Chamaecrista ramosa (Vogel) Senna obtusifolia (L.) H.S.Irwin &
H.S.Irwin & Barneby Barneby
Chamaecrista repens (Vogel) Senna occidentalis (L.) Link
H.S.Irwin & Barneby Senna organensis (Glaz. ex Harms)
Chamaecrista rotundifolia (Pers.) H.S.Irwin & Barneby
Greene Senna pendula (Humb.& Bonpl.ex
Chamaecrista vestita (Vogel) Willd.) H.S.Irwin & Barneby
H.S.Irwin & Barneby Senna pilifera (Vogel) H.S.Irwin &
Copaifera langsdorffii Desf. Barneby
Copaifera trapezifolia Hayne Senna rugosa (G.Don) H.S.Irwin &

- Plantas vasculares do Paraná -


114 | Fabaceae Angiospermas

Barneby Aeschynomene montevidensis Vogel


Senna septemtrionalis (Viv.) Aeschynomene paniculata Willd. ex
H.S.Irwin & Barneby Exót. Vogel
Senna siamea (Lam.) H.S.Irwin & Aeschynomene selloi Vogel
Barneby Exót. Aeschynomene sensitiva Sw.
Senna silvestris (Vell.) H.S.Irwin & Alysicarpus vaginalis (L.) DC.
Barneby Ancistrotropis peduncularis (Kunth)
Senna spectabilis (DC.) H.S.Irwin & A. Delgado
Barneby Exót. Andira anthelmia (Vell.) Benth.
Senna splendida (Vogel) H.S.Irwin & Andira fraxinifolia Benth.
Barneby Andira humilis Mart. ex Benth.
Senna tenuifolia (Vogel) H.S.Irwin & Andira ormosioides Benth.
Barneby Arachis hypogaea L. Exót.
Senna tropica (Vell.) H.S.Irwin & Arachis prostrata Benth Exót.
Barneby Arachis stenosperma Krapov. & W.C.
Tachigali denudata (Vogel) Oliveira- Greg.
Filho Ateleia glazioviana Baill.
Tachigali paratyensis (Vell.) H. C. Bowdichia virgilioides Kunth
Lima. Cajanus cajan (L.) Huth Exót.
Tamarindus indica L. Exót. Calopogonium caeruleum (Benth.)
C.Wright
Faboideae Calopogonium mucunoides Desv.
Adesmia araujoi Burkart Camptosema ellipticum (Desv.)
Adesmia arillata Miotto Burkart
Adesmia ciliata Vogel Camptosema rubicundum Hook. &
Adesmia hispidula (Lag.) DC. Arn.
Adesmia paranensis Burkart Camptosema scarlatinum (Mart. ex
Adesmia psoraleoides Vogel Benth.) Burkart
Adesmia rocinhensis Burkart Camptosema spectabile (Tul.)
Adesmia sulina Miotto Burkart
Adesmia tristis Vogel Canavalia bonariensis Lindl.
Adesmia vallsii Miotto Canavalia parviflora Benth.
Aeschynomene americana L. Canavalia picta Mart. ex Benth.
Aeschynomene denticulata Rudd Canavalia rosea (Sw.) DC.
Aeschynomene elegans Schltdl. & Centrolobium microchaete (Mart. ex
Cham. Benth.) H.C.Lima
Aeschynomene evenia C.Wright & Centrolobium robustum (Vell.) Mart.
Sauvalle ex Benth.
Aeschynomene falcata (Poir.) DC. Centrolobium tomentosum Guillem.
Aeschynomene histrix Poir. ex Benth.
Aeschynomene mollicula Kunth Centrosema angustifolium (Kunth)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Fabaceae | 115

Benth. Crotalaria maypurensis Kunth


Centrosema bracteosum Benth. Crotalaria micans Link
Centrosema brasilianum (L.) Benth. Crotalaria pallida Aiton
Centrosema grandiflorum Benth. Crotalaria spectabilis Röth
Centrosema plumieri (Turpin ex Crotalaria subdecurrens Mart. ex
Pers.) Benth. Benth. Exót.
Centrosema pubescens Benth. Crotalaria tweediana Benth.
Centrosema sagittatum (Humb. & Crotalaria vespertilio Benth.
Bonpl. ex Willd.) Brandegee Crotalaria vitellina Ker Gawl.
Centrosema virginianum (L.) Benth. Cyclolobium brasiliense Benth.
Chaetocalyx brasiliensis (Vogel) Dahlstedtia pentaphylla (Taub.)
Benth. Burkart
Chaetocalyx longiflora Benth. ex Dalbergia brasiliensis Vogel
A.Gray Dalbergia ecastaphyllum (L.) Taub.
Chaetocalyx nigricans Burkart Dalbergia foliolosa Benth.
Cleobulia multiflora Mart. ex Benth. Dalbergia frutescens (Vell.) Britton
Clitoria densiflora (Benth.) Benth. Dalbergia lateriflora Benth.
Clitoria epetiolata Burkart Dalbergia miscolobium Benth.
Clitoria fairchildiana Dalbergia nigra (Vell.) Allemão ex
R.A.Howard Exót. Benth.
Clitoria falcata Lam. Desmodium adscendens (Sw.) DC.
Clitoria guianensis (Aubl.) Benth. Desmodium affine Schltdl.
Clitoria laurifolia Poir. Desmodium arechavaletae Burkart
Clitoria ternatea L. Desmodium axillare (Sw.) DC.
Collaea aschersoniana (Taub.) Desmodium barbatum (L.) Benth.
Burkart Desmodium craspediferum
Collaea speciosa (Loisel.) DC. A.M.G.Azevedo &
Collaea stenophylla (Hook. & Arn.) M.L.A.A.Oliveira
Benth. Desmodium cuneatum Hook. & Arn.
Condylostylis candida (Vell.) A. Desmodium discolor Vogel
Delgado Desmodium hickenianum Burkart
Cratylia argentea (Desv.) Kuntze Desmodium incanum DC.
Cratylia hypargyrea Mart. ex Benth. Desmodium leiocarpum (Spreng.)
Cratylia intermedia (Hassl.) G.Don
L.P.Queiroz & R.Monteiro Desmodium pachyrhizum Vogel
Crotalaria balansae Micheli Desmodium polygaloides Chodat &
Crotalaria breviflora DC. Hassl.
Crotalaria hilariana Benth. Desmodium procumbens (Mill.)
Crotalaria incana L. Hitchc.
Crotalaria juncea L. Desmodium subsericeum Malme
Crotalaria lanceolata E.Mey. Desmodium tortuosum (Sw.) DC.

- Plantas vasculares do Paraná -


116 | Fabaceae Angiospermas

Desmodium uncinatum (Jacq.) DC. Burkart


Desmodium venosum Vogel Indigofera campestris Bong. ex
Dioclea burkartii R.H.Maxwell Benth.
Dioclea erecta Hoehne Indigofera hirsuta L.
Dioclea glabra Benth. Indigofera lespedezioides Kunth
Dioclea violacea Mart. ex Benth. Indigofera pascuorum Benth.
Dioclea virgata (Rich.) Amshoff Indigofera sabulicola Benth.
Dioclea wilsonii Standl. Indigofera suffruticosa Mill.
Eriosema campestre Benth. Indigofera truxillensis Kunth
Eriosema crinitum (Kunth) G.Don Lablab purpureus (L.) Sweet
Eriosema glabrum Mart. ex Benth. Lathyrus elegans Vogel
Eriosema heterophyllum Benth. Lathyrus hasslerianus Burkart
Eriosema longifolium Benth. Lathyrus linearifolius Vogel
Eriosema obovatum Benth. Lathyrus nervosus Lam.
Eriosema rufum (Kunth) G.Don Lathyrus nitens Vogel
Eriosema strictum Benth. Lathyrus odoratus L. Exót.
Eriosema tacuaremboense Arechav. Lathyrus paraguariensis Hassl.
Erythrina crista-galli L. Lathyrus paranensis Burkart
Erythrina falcata Benth. Lathyrus parodii Burkart
Erythrina speciosa Andrews Lecointea hatschbachii Barneby
Exostyles godoyensis Soares-Silva & Leptolobium dasycarpum Vogel
Mansano Leptolobium elegans Vogel
Galactia benthamiana Micheli Leptospron adenanthum (G. Mey) A.
Galactia boavista (Vell.) Burkart Delgado
Galactia decumbens (Benth.) Chodat Lonchocarpus campestris Benth.
& Hassl. Lonchocarpus cultratus (Vell.)
Galactia gracillima Benth. A.M.G.Azevedo & H.C.Lima
Galactia martii DC. Lonchocarpus muehlbergianus Hassl.
Galactia martioides Burkart Lonchocarpus nitidus (Vogel) Benth.
Galactia neesii DC. Lonchocarpus subglaucescens Mart.
Galactia pretiosa Burkart ex Benth.
Galactia striata (Jacq.) Urb. Lotus corniculatus L. Exót.
Gliricidia sepium (Jacq.) Kunth ex Luetzelburgia guaissara Toledo
Walp. Exót. Luffa aegyptiaca Mill. Exót.
Glycine max (L.) Merr. Exót. Luffa cylindrica M.Roem. Exót.
Helicotropis linearis (Kunth) A. Lupinus albus L. Exót.
Delgado Lupinus gibertianus C.P.Sm.
Holocalyx balansae Micheli Lupinus guaraniticus (Hassl.)
Indigofera asperifolia Bong. ex C.P.Sm.
Benth. Lupinus lanatus Benth.
Indigofera bongardiana (Kuntze) Lupinus linearis Desr.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Fabaceae | 117

Lupinus luteus L. Exót. Medicago sativa L. Exót.


Lupinus magnistipulatus Burkart ex Melilotus albus Medik.
Planchuelo & D.B.Dunn Melilotus indicus (L.) All.
Lupinus multiflorus Desr. Melilotus messanensis All. Exót.
Lupinus paraguariensis Chodat & Melilotus neapolitanus Ten. Exót.
Hassl. Melilotus officinalis (L.) Lam. Exót.
Lupinus paranensis C.P.Sm. Mucuna pruriens (L.) DC.
Lupinus reitzii Burkart ex Mucuna sloanei Fawc. & Rendle
M.Pinheiro & Miotto Mucuna urens (L.) Medik.
Lupinus sellowianus Harms Myrocarpus frondosus Allemão
Machaerium aculeatum Raddi Myroxylon peruiferum L.f.
Machaerium acutifolium Vogel Neonotonia wightii (Graham ex
Machaerium brasiliense Vogel Wight & Arn.) J.A.Lackey Exót.
Machaerium dimorphandrum Ormosia arborea (Vell.) Harms
Hoehne Ormosia fastigiata Tul.
Machaerium hatschbachii Rudd Ornithopus sativus Brot. Exót.
Machaerium hirtum (Vell.) Stellfeld Periandra mediterranea (Vell.) Taub.
Machaerium lanceolatum (Vell.) Phaseolus lunatus L.
J.F.Macbr. Phaseolus vulgaris L. Exót.
Machaerium nyctitans (Vell.) Benth. Pisum sativum L. Exót.
Machaerium oblongifolium Vogel Platycyamus regnellii Benth.
Machaerium paraguariense Hassl. Platymiscium floribundum Vogel
Machaerium scleroxylon Tul. Platypodium elegans Vogel
Machaerium stipitatum (DC.) Vogel Poecilanthe parviflora Benth.
Machaerium triste Vogel Poiretia angustifolia Vogel
Machaerium uncinatum (Vell.) Poiretia coriifolia Vogel
Benth. Poiretia latifolia Vogel
Machaerium vestitum Vogel Poiretia punctata (Willd.) Desv.
Machaerium villosum Vogel Poiretia tetraphylla (Poir.) Burkart
Macroptilium atropurpureum (Sessé Psophocarpus tetragonolobus (L.)
& Moc. ex DC.) Urb. DC. Exót.
Macroptilium bracteatum (Nees & Pterocarpus indicus Willd. Exót.
Mart.) Maréchal & Baudet Pterocarpus rohrii Vahl
Macroptilium erythroloma (Mart. ex Pueraria lobata (Willd.) Ohwi Exót.
Benth.) Urb. Rhynchosia arenicola Hassl.
Macroptilium lathyroides (L.) Urb. Rhynchosia clausseni Benth.
Macroptilium prostratum (Benth.) Rhynchosia corylifolia Mart. ex
Urb. Benth.
Medicago arabica (L.) Huds. Exót. Rhynchosia diversifolia Micheli
Medicago lupulina L. Exót. Rhynchosia edulis Griseb.
Medicago polymorpha L. Exót. Rhynchosia hauthalii Harms ex

- Plantas vasculares do Paraná -


118 | Fabaceae Angiospermas

Kuntze Tipuana tipu (Benth.) Kuntze Exót.


Rhynchosia lateritia Burkart Trifolium campestre Schreb. Exót.
Rhynchosia melanocarpa Grear Trifolium dubium Sibth. Exót.
Rhynchosia minima (L.) DC. Trifolium incarnatum L. Exót.
Rhynchosia phaseoloides (Sw.) DC. Trifolium polymorphum Poir.
Rhynchosia reticulata (Sw.) DC. Trifolium pratense L. Exót.
Rhynchosia rojasii Hassl. Trifolium repens L. Exót.
Robinia pseudoacacia L. Exót. Trifolium riograndense Burkart
Sesbania punicea (Cav.) Burkart Trifolium subterraneum L. Exót.
Sesbania sesban (L.) Merr. Exót. Ulex europaeus L. Exót.
Sesbania virgata (Cav.) Pers. Vatairea heteroptera (Allemão)
Sophora tomentosa L. Ducke
Spartium junceum L. Exót. Vicia angustifolia L. Exót.
Stylosanthes acuminata M.B.Ferreira Vicia graminea Sm.
& Sousa Costa Vicia hirsuta (L.) Gray Exót.
Stylosanthes bracteata Vogel Vicia montevidensis Vogel
Stylosanthes campestris M.B.Ferreira Vicia nigricans Hook. & Arn. Exót.
& Sousa Costa Vicia sativa L. Exót.
Stylosanthes gracilis Kunth Vicia stenophylla Vogel
Stylosanthes guianensis (Aubl.) Sw. Vicia villosa Roth Exót.
Stylosanthes hippocampoides Vigna caracalla (L.) Verdc.
Mohlenbr. Vigna lasiocarpa (Mart.ex Benth.)
Stylosanthes leiocarpa Vogel Verdc.
Stylosanthes linearifolia Vigna longifolia (Benth.) Verdc.
M.B.Ferreira & Sousa Costa Vigna luteola (Jacq.) Benth.
Stylosanthes longiseta Micheli Vigna umbellata (Thunb.) Ohwi &
Stylosanthes montevidensis Vogel H. Ohashi Exót.
Stylosanthes nunoi Brandão Vigna vexillata (L.) Rich.
Stylosanthes viscosa (L.) Sw. Wisteria floribunda (Willd.) DC. Exót.
Swartzia acutifolia Vogel Wisteria sinensis (Sims) Sweet Exót.
Swartzia flaemingii Raddi Zollernia glabra (Spreng.) Yakovlev
Swartzia macrostachya Benth. Zollernia ilicifolia (Brongn.) Vogel
Swartzia oblata R.S.Cowan Zornia burkartii Vanni
Swartzia submarginata (Benth.) Zornia cryptantha Arechav.
Mansano Zornia curvata Mohlenbr.
Sweetia fruticosa Spreng. Zornia diphylla (L.) Pers. Exót.
Tephrosia adunca Benth. Zornia gemella Vogel
Tephrosia cinerea (L.) Pers. Zornia latifolia Sm.
Tephrosia rufescens Benth. Zornia orbiculata Mohlenbr.
Tephrosia vogelii Hook.f. Zornia pardina Mohlenbr.
Teramnus uncinatus (L.) Sw. Zornia ramboiana Mohlenbr.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Fabaceae | 119

Zornia reticulata Sm. Morong


Inga barbata Benth.
Mimosoideae Inga edulis Mart.
Abarema brachystachya (DC.) Inga edwallii (Harms) T.D.Penn.
Barneby & J.W.Grimes Inga laurina (Sw.) Willd.
Abarema langsdorffii (Benth.) Inga lentiscifolia Benth.
Barneby & J.W.Grimes Inga marginata Willd.
Acacia mearnsii De Wild. Exót. Inga sellowiana Benth.
Acacia podalyriifolia A.Cunn. Exót. Inga sessilis (Vell.) Mart.
Acacia robusta Burch. Exót. Inga striata Benth.
Acacia saligna (Labill.) H.L. Inga subnuda Salzm. ex Benth.
Wendl. Exót. Inga vera Willd.
Adenanthera falcata L. Exót. Inga virescens Benth.
Adenanthera pavonina L. Exót. Inga vulpina Mart. ex Benth.
Albizia burkartiana Barneby & J. W. Leucaena leucocephala (Lam.)
Grimes de Wit Exót.
Albizia edwallii (Hoehne) Barneby & Leucochloron incuriale (Vell.)
J.W.Grimes Barneby & J.W.Grimes
Albizia inundata (Mart.) Barneby & Mimosa asperata L. Exót.
J.W. Grimes Mimosa atlantica Barneby
Albizia lebbeck (L.) Benth. Exót. Mimosa bathyrrhena Barneby
Albizia niopoides (Spruce ex Benth.) Mimosa bifurca Benth.
Burkart Mimosa bimucronata (DC.) Kuntze
Albizia pedicellaris (DC.) L.Rico Mimosa caesalpiniifolia Benth. Exót.
Albizia polycephala (Benth.) Killip ex Mimosa callidryas Barneby
Record Mimosa chartostegia Barneby
Anadenanthera colubrina (Vell.) Mimosa congestifolia Burkart
Brenan Mimosa coniflora Burkart
Anadenanthera peregrina (L.) Speg. Mimosa cubatanensis Hoehne
Calliandra brevipes Benth. Mimosa daleoides Benth.
Calliandra dysantha Benth. Mimosa debilis Humb. & Bonpl. ex
Calliandra foliolosa Benth. Willd.
Calliandra haematocephala Mimosa deceptrix Barneby
Hassk. Exót. Mimosa diplotricha C.Wright ex
Calliandra parviflora Benth. Sauvalle
Calliandra parvifolia (Hook. & Arn.) Mimosa distans Benth.
Speg. Mimosa dolens Vell.
Calliandra tweediei Benth. Mimosa dryandroides Taub.
Desmanthus tatuhyensis Hoehne Mimosa eurystegia Barneby ex M.
Desmanthus virgatus (L.) Willd. Morales, O.S. Ribas & J. Santos-
Enterolobium contortisiliquum (Vell.) Silva

- Plantas vasculares do Paraná -


120 | Fabaceae Angiospermas

Mimosa filipetiola Burkart Mimosa somnians Humb. & Bonpl.


Mimosa flocculosa Burkart ex Willd.
Mimosa furfuracea Benth. Mimosa strobiliflora Burkart
Mimosa glycyrrhizoides Barneby Mimosa tucumensis Barneby ex O.S.
Mimosa gracilis Benth. Ribas, M. Morales & J. Santos-
Mimosa gymnas Barneby Silva
Mimosa hatschbachii Barneby Mimosa uliginosa Chodat & Hassl.
Mimosa hilariana Barneby Mimosa urticaria Barneby
Mimosa invisa Mart. ex Colla Mimosa velloziana Mart.
Mimosa iperoensis Hoehne Mimosa xanthocentra Mart.
Mimosa kuhnisteroides Barneby Parapiptadenia rigida (Benth.)
Mimosa lanata Benth. Exót. Brenan
Mimosa maracayuensis Chodat & Piptadenia adiantoides (Spreng.)
Hassl. J.F.Macbr.
Mimosa micropteris Benth. Piptadenia gonoacantha (Mart.)
Mimosa murex Barneby J.F.Macbr.
Mimosa myriophylla Bong. ex Benth. Piptadenia paniculata Benth.
Mimosa niederleinii Burkart Pithecellobium dulce (Roxb.)
Mimosa nuda Benth. Benth. Exót.
Mimosa oblonga Benth. Plathymenia reticulata Benth.
Mimosa orthacantha Benth. Pseudopiptadenia warmingii (Benth.)
Mimosa paraguariae Micheli G.P.Lewis & M.P.Lima
Mimosa paranapiacabae Barneby Samanea saman (Jacq.) Merr.
Mimosa paupera Benth. Senegalia bonariensis (Gillies ex
Mimosa pedersenii Barneby Hook. & Arn.) Seigler & Ebinger
Mimosa per-dusenii Burkart Senegalia grandistipula (Benth.)
Mimosa pigra L. Seigler & Ebinger
Mimosa pilulifera Benth. Senegalia lowei (L.Rico) Seigler &
Mimosa polycarpa Kunth Ebinger
Mimosa prionopus Barneby Senegalia martiusiana (Steud.)
Mimosa pseudocallosa Burkart Seigler & Ebinger
Mimosa pseudotrachycarpa Barneby Senegalia nitidifolia (Speg.) Seigler
Mimosa pudica L. & Ebinger
Mimosa ramosissima Benth. Senegalia parviceps (Speg.) Seigler &
Mimosa reduviosa Barneby Ebinger
Mimosa regnellii Benth. Senegalia polyphylla (DC.) Britton
Mimosa sanguinolenta Barneby & Rose
Mimosa scabrella Benth. Senegalia tenuifolia (L.) Britton &
Mimosa selloi Benth. Rose
Mimosa serra Burkart Senegalia tucumanensis (Griseb.)
Mimosa setosa Benth. Seigler & Ebinger

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Gentianaceae | 121

Senegalia velutina (DC.) Seigler & Tetrapollinia caerulescens (Aubl.)


Ebinger Maguire & B.M.Boom
Stryphnodendron adstringens Voyria aphylla (Jacq.) Pers.
(Mart.) Coville Zygostigma australe (Cham. &
Stryphnodendron rotundifolium Schltdl.) Griseb.
Mart.
Vachellia farnesiana (L.) Wight &
Arn. Geraniaceae
Zygia cataractae (Kunth) L.Rico Miriam Kaehler
Zygia latifolia (L.) Fawc. & Rendle
3 gên. e 9 spp. Nativas: 4 spp. Exóticas: 5 spp.

Fagaceae Erodium moschatum (L.) Aiton Exót.


Miriam Kaehler Geranium albicans A.St.-Hil.
2 gên. e 6 spp. Exóticas: 6 spp.
Geranium arachnoideum A.St.-Hil.
Geranium carolinianum L. Exót.
Castanea sativa Mill. Exót. Geranium dissectum L.
Castanea vesca Gaertner Exót. Geranium robertianum L.
Castanea vulgaris Hance Exót. Pelargonium X hortorum L.H.
Quercus acutissima Carruth. Exót. Bailey Exót.
Quercus rubra L. Exót. Pelargonium graveolens L’Hér. Exót.
Quercus suber L. Exót. Pelargonium zonale (L.) L’Hér. Exót.

Gentianaceae
Maria Fernanda Calió Gesneriaceae
10 gên. e 14 spp. Nativas: 14 spp. Lucas K. Hinoshita
Renato Goldenberg
Calolisianthus amplissimus (Mart.) 7 gên. e 39 spp. Nativas: 36 spp. Exóticas: 3 spp.
Gilg
Calolisianthus pedunculatus (Cham. Achimenes longiflora DC. Exót.
& Schltdl.) Gilg Besleria selloana Klotzsch & Hanst.
Calolisianthus pendulus (Mart.) Gilg Codonanthe devosiana Lem.
Chelonanthus viridiflorus (Mart.) Codonanthe gracilis (Mart.) Hanst.
Gilg Napeanthus primulifolius (Raddi)
Coutoubea spicata Aubl. Sandwith
Curtia conferta (Mart.) Knobl. Napeanthus reitzii (L.B. Sm.)
Curtia tenuifolia (Aubl.) Knobl. Leeuwenb.
Helia brevifolia Cham. Nematanthus australis Chautems
Helia oblongifolia Mart. Nematanthus fissus (Vell.) L.E.Skog
Macrocarpaea rubra Malme Nematanthus gregarius D.L.Denham
Exót.
Schultesia australis Griseb.
- Plantas vasculares do Paraná -
122 | Goodeniaceae Angiospermas

Nematanthus jolyanus (Handro) Chautems


Chautems Sinningia mauroana Chautems
Nematanthus maculatus (Fritsch) Sinningia nivalis Chautems
Wiehler Sinningia reitzii (Hoehne) L.E.Skog
Nematanthus tessmannii (Hoehne) Sinningia sellovii (Mart.) Wiehler
Chautems Sinningia warmingii (Hiern)
Nematanthus wettsteinii (Fritsch) Chautems
H.E. Moore
Seemannia sylvatica (Kunth)
Hanst. Exót. Goodeniaceae
Sinningia aggregata (Ker Gawl.) Miriam Kaehler
Wiehler 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Sinningia allagophylla (Mart.)
Wiehler Scaevola plumieri (L.) Vahl
Sinningia calcaria (Malme)
Chautems
Sinningia canescens (Mart.) Wiehler Griseliniaceae
Sinningia conspicua (Seem.) Miriam Kaehler
G.Nicholson 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Sinningia cooperi (Paxton) Wiehler
Sinningia curtiflora (Malme) Griselinia ruscifolia (Clos) Taub.
Chautems
Sinningia douglasii (Lindl.)
Chautems Gunneraceae
Sinningia elatior (Kunth) Chautems Miriam Kaehler
Sinningia eumorpha H.E.Moore 1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
Sinningia gerdtiana Chautems
Sinningia hatschbachii Chautems Gunnera manicata Linden
Sinningia iarae Chautems
Sinningia lateritia (Lindl.) Chautems
Sinningia leopoldii (Scheidw. ex Haloragaceae
Planch.) Chautems Miriam Kaehler
Sinningia leucotricha (Hoehne) 2 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.
H.E.Moore
Sinningia lineata (Hjelmq.) Laurembergia tetrandra (Schott)
Chautems Kanitz
Sinningia lutea Buzzato & Myriophyllum aquaticum (Vell.)
R.B.Singer Verdc.
Sinningia macropoda (Sprague)
H.E.Moore
Sinningia macrostachya (Lindl.)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Hypericaceae | 123

Heliconiaceae Hydroleaceae
Miriam Kaehler Miriam Kaehler
1 gên. e 6 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 3 spp. 1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.

Heliconia bihai (L.) L. Exót. Hydrolea elatior Schott


Heliconia farinosa Raddi Hydrolea spinosa L.
Heliconia hirsuta L.f.
Heliconia rostrata Ruiz & Pav. Exót.
Heliconia stricta Huber Exót. Hypericaceae
Heliconia subulata Ruiz & Pav. Miriam Kaehler
1 gên. e 14 spp. Nativas: 13 spp. Exóticas: 1 sp.
Humiriaceae Hypericum brasiliense Choisy
Miriam Kaehler
Hypericum campestre Cham. &
2 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Schltdl.
Hypericum caprifoliatum Cham. &
Humiriastrum dentatum (Casar.) Schltdl.
Cuatrec. Hypericum carinatum Griseb.
Vantanea compacta (Schnizl.) Hypericum connatum Lam.
Cuatrec. Hypericum cordatum (Vell.)
N.Robson
Hydrangeaceae Hypericum denudatum A.St.-Hil.
Miriam Kaehler Hypericum microlicioides L.B.Sm.
Hypericum mutilum L.
3 gên. e 3 spp. Exóticas: 3 spp.
Hypericum perforatum L. Exót.
Hypericum piriai Arechav.
Deutzia scabra Thunb. Exót.
Hypericum rigidum A.St.-Hil.
Hydrangea macrophylla (Thunb.)
Hypericum teretiusculum A.St.-Hil.
Ser. Exót.
Hypericum ternum A.St.-Hil.
Philadelphus virginalis Rehder Exót.

Hydrocharitaceae Hypoxidaceae
Miriam Kaehler Julie H. Antoinette Dutilh
3 gên. e 4 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 1 sp. 4 gên. e 4 spp. Nativas: 2 spp. Exóticas: 2 spp.

Egeria densa Planch. Curculigo scorzonerifolia (Lam.)


Egeria najas Planch. Baker
Hydrilla verticillata (L. f.) Royle Exót. Hypoxis decumbens L.
Ottelia brasiliensis (Planch.) Walp. Molineria capitulata (Lour.)
Herb. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


124 | Iridaceae Angiospermas

Polyanthes tuberosa L. Exót. Phalocallis coelestis (Lehm.)


Ravenna
Sisyrinchium brasiliense (Ravenna)
Iridaceae Ravenna
Juliana Lovo Sisyrinchium bromelioides R.C.Foster
15 gên. e 59 spp. Nativas: 47 spp. Exóticas: 12 spp. Sisyrinchium commutatum Klatt
Sisyrinchium densiflorum Ravenna
Babiana stricta (Aiton) Ker Sisyrinchium eserrulatum
Gawl. Exót. I.M.Johnst.
Calydorea campestris (Klatt) Baker Sisyrinchium fasciculatum Klatt
Calydorea crocoides Ravenna Sisyrinchium hasslerianum Baker
Crocosmia X crocosmiiflora Sisyrinchium luzula Klotzsch ex
(Lemoine) N.E. Br. Exót. Klatt
Cypella aquatilis Ravenna Sisyrinchium megapotamicum Malme
Cypella crenata (Vell.) Ravenna Sisyrinchium micranthum Cav.
Cypella herbertii (Lindl.) Herb. Sisyrinchium nidulare (Hand.-Mazz.)
Cypella laxa Ravenna Johnst.
Dietes bicolor (Steud.) Sweet ex Sisyrinchium obconicum Ravenna
Klatt Exót. Sisyrinchium pachyrhizum Baker
Eleutherine bulbosa (Mill.) Urb. Exót. Sisyrinchium palmifolium L.
Freesia refracta (Jacq.) Klatt Exót. Sisyrinchium pendulum Ravenna
Freesia sparrmanii (Thunb.) Sisyrinchium platense I.M.Johnst.
N.E.Br. Exót. Sisyrinchium plicatulum Ravenna
Gelasine coerulea (Vell.) Ravenna Sisyrinchium purpurellum Ravenna
Gladiolus X hortulanus Sisyrinchium rambonis R.C.Foster
L.H. Bailey Exót. Sisyrinchium rectilineum Ravenna
Gladiolus communis L. Exót. Sisyrinchium restioides Spreng.
Iris domestica (L.) Goldblatt & Sisyrinchium scariosum I.M.Johnst.
Mabb. Exót. Sisyrinchium sellowianum Klatt
Iris germanica L. Exót. Sisyrinchium setaceum Klatt
Iris japonica Thunb. Exót. Sisyrinchium soboliferum Ravenna
Neomarica caerulea (Ker Gawl.) Sisyrinchium teleanthum Ravenna
Sprague Sisyrinchium uliginosum Ravenna
Neomarica candida (Hassl.) Sprague Sisyrinchium vaginatum Spreng.
Neomarica fluminensis (Ravenna) Sisyrinchium weirii Baker
Chukr Sisyrinchium wettsteinii Hand.-
Neomarica humilis (Klatt) Capell. Mazz.
Neomarica northiana (Schneev.) Trimezia juncifolia (Klatt) Benth. &
Sprague Hook.f.
Neomarica rotundata (Ravenna) Trimezia martinicensis (Jacq.) Herb.
Chukr Trimezia spathata (Klatt) Baker

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Lamiaceae | 125

Watsonia meriana (L.) Mill. Exót. Lamiaceae


Miriam Kaehler
Juglandaceae Élide Pereira dos Santos
Miriam Kaehler (Glechon, Hesperozygis,
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp. Rhabdocaulon, Salvia)
35 gên. e 136 spp. Nativas: 89 spp. Exóticas: 47 spp.
Carya illinoinensis (Wangenh.) K.
Koch Exót. Aegiphila brachiata Vell.
Aegiphila fluminensis Vell.
Aegiphila integrifolia (Jacq.)
Juncaceae Moldenke
Christian Linck da Luz Aegiphila mediterranea Vell.
2 gên. e 10 spp. Nativas: 10 spp. Aegiphila obducta Vell.
Aegiphila riedeliana Schauer
Juncus brasiliensis Breistr. Aegiphila verticillata Vell.
Juncus conglomeratus L. Aegiphila vitelliniflora Walp.
Juncus densiflorus Kunth Ajuga reptans L. Exót.
Juncus effusus L. Calamintha nepeta (L.) Savi Exót.
Juncus marginatus Rostk. Clerodendrum bungei Steud. Exót.
Juncus micranthus Schrad. ex Meyer Clerodendrum thomsoniae Balf.
Juncus microcephalus Kunth Exót.

Juncus scirpoides Lam. Clinopodium glabellum (Michx.)


Juncus tenuis Willd. Kuntze
Luzula ulei Buchenau Clinopodium gracile (Benth.) Kuntze
Exót.

Clinopodium nepeta (L.) Kuntze Exót.


Juncaginaceae Clinopodium vulgare L. Exót.
Miriam Kaehler Eriope crassipes Benth.
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp. Eriope macrostachya Mart. ex Benth.
Glechon ciliata Benth.
Triglochin striata Ruiz & Pav. Glechon discolor Epling
Glechon elliptica C.Pereira &
Lacistemataceae Hatschb.
Glechon marifolia Benth.
Miriam Kaehler Glechon thymoides Spreng.
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Hesperozygis nitida (Benth.) Epling
Hesperozygis rhododon Epling
Lacistema hasslerianum Chodat Hesperozygis spathulata Epling
Lacistema lucidum Schnizl. Hoehnea epilobioides (Epling) Epling
& Stewart

- Plantas vasculares do Paraná -


126 | Lamiaceae Angiospermas

Hoehnea minima (J.Schmidt) Epling Hyptis suaveolens Poit.


Hoehnea parvula (Epling) Epling Hyptis tetragona Pohl
Hoehnea scutellarioides (Benth.) Hyptis thyrsiflora Epling
Epling Hyptis uliginosa A.St.-Hil. ex Benth.
Holmskioldia sanguinea Retz. Exót. Lavandula angustifolia Mill. Exót.
Hypenia glauca (A.St.-Hil. ex Lavandula dentata L. Exót.
Benth.) Harley Leonotis nepetifolia (L.) R.Br. Exót.
Hypenia macrantha (A.St.-Hil. ex Leonurus japonicus Houtt. Exót.
Benth.) Harley Leonurus sibiricus L. Exót.
Hypenia reticulata (Mart. ex Benth.) Marrubium vulgare L. Exót.
Harley Marsypianthes chamaedrys (Vahl)
Hyptis alata (Raf.) Shinners Kuntze
Hyptis althaeifolia Pohl ex Benth. Mazus pumilus (Burm. f.) Steenis
Hyptis apertiflora Epling Exót.

Hyptis balansae Briq. Melissa officinalis L. Exót.


Hyptis brevipes Poit. Mentha X piperita L. Exót.
Hyptis caespitosa A.St.-Hil. ex Mentha X villosa Huds. Exót.
Benth. Mentha aquatica L. Exót.
Hyptis elegans (Briq.) Briq. ex Mentha arvensis L. Exót.
Micheli Mentha pulegium L. Exót.
Hyptis eriophylla Pohl ex Benth. Mentha rotundifolia Huds. Exót.
Hyptis fasciculata Benth. Mentha spicata L. Exót.
Hyptis floribunda Briq. Mentha suaveolens Ehrh. Exót.
Hyptis heterodon Epling Nepeta cataria L. Exót.
Hyptis imitans Epling Ocimum americanum L. Exót.
Hyptis inodora Schrank Ocimum basilicum L. Exót.
Hyptis lacustris A.St.-Hil. ex Benth. Ocimum campechianum Mill.
Hyptis lagenaria A.St.-Hil. ex Benth. Ocimum carnosum (Spreng.) Link &
Hyptis lanceolata Poir. Otto ex Benth.
Hyptis lappacea Benth. Ocimum gratissimum L. Exót.
Hyptis lappulacea Mart. ex Benth. Ocimum nudicaule Benth.
Hyptis lorentziana O.Hoffm. Origanum X majoricum Camb. Exót.
Hyptis marrubioides Epling Origanum majorana L. Exót.
Hyptis muelleri Briq. Origanum vulgare L. Exót.
Hyptis mutabilis (Rich.) Briq. Peltodon longipes A.St.-Hil. ex
Hyptis pectinata (L.) Poit. Benth.
Hyptis plectranthoides Benth. Peltodon radicans Pohl
Hyptis pulchella Briq. Peltodon rugosus Tolm.
Hyptis sidifolia (L’Hér.) Briq. Peltodon tomentosus Pohl
Hyptis sinuata Pohl ex Benth. Peltophorum africanum Sond.
Hyptis stricta Benth. Plectranthus barbatus Andr. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Lauraceae | 127

Plectranthus coleoides Benth. Exót. Thymus serpyllum L. Exót.


Plectranthus comosus Sims Exót. Thymus vulgaris L. Exót.
Plectranthus neochilus Schltr. Exót. Vitex cymosa Bertero ex Spreng.
Plectranthus scutellarioides (L.) Vitex megapotamica (Spreng.)
R.Br. Exót. Moldenke
Plectranthus verticillatus (L. f.) Vitex polygama Cham.
Druce Exót.
Prunella vulgaris L. Exót.
Rhabdocaulon erythrostachys Epling
Lauraceae
Rhabdocaulon gracile (Benth.) Epling Marcelo Leandro Brotto
Rhabdocaulon lavanduloides (Benth.) 13 gên. e 72 spp. Nativas: 68 spp. Exóticas: 4 spp.
Epling
Rhabdocaulon stenodontum (Briq.) Aiouea acarodomatifera Kosterm.
Epling Aiouea saligna Meisn.
Rosmarinus officinalis L. Exót. Aniba firmula (Nees & Mart.) Mez
Salvia aliciae E.P.Santos Beilschmiedia emarginata (Meisn.)
Salvia coccinea Buc’hoz ex Etl. Kosterm.
Salvia curta Epling Cassytha filiformis L.
Salvia guaranitica A.St.-Hil. ex Cinnamomum amoenum (Nees &
Benth. Mart.) Kosterm.
Salvia involucrata Cav. Cinnamomum camphora (L.)
Salvia lachnostachys Benth. J.Presl Exót.
Salvia leucantha Cav. Exót. Cinnamomum glaziovii (Mez)
Salvia melissiflora Benth. Kosterm.
Salvia microphylla Kunth Exót. Cinnamomum hatschbachii Vattimo-
Salvia minarum Briq. Gil
Salvia officinalis L. Exót. Cinnamomum sellowianum (Nees &
Salvia procurrens Benth. Mart.) Kosterm.
Salvia scoparia Epling Cinnamomum triplinerve (Ruiz &
Salvia splendens Sellow ex Roem. & Pav.) Kosterm.
Schult. Exót. Cinnamomum verum J.Presl Exót.
Salvia subrotunda A.St.-Hil. ex Cryptocarya aschersoniana Mez
Benth. Cryptocarya mandioccana Meisn.
Salvia uliginosa Benth. Cryptocarya moschata Nees & Mart.
Scutellaria racemosa Pers. Endlicheria paniculata (Spreng.)
Scutellaria uliginosa A.St.-Hil. ex J.F.Macbr.
Benth. Laurus nobilis L. Exót.
Stachys arvensis L. Exót. Licaria armeniaca (Nees) Kosterm.
Stachys micheliana Briq. ex Micheli Nectandra angustifolia (Schrad.)
Tetradenia riparia (Hochst.) Nees
Codd Exót. Nectandra cissiflora Nees

- Plantas vasculares do Paraná -


128 | Lauraceae Angiospermas

Nectandra cuspidata Nees Ocotea paranaensis Brotto, Baitello,


Nectandra grandiflora Nees Cervi & E.P. Santos
Nectandra hihua (Ruiz & Pav.) Ocotea porosa (Nees & Mart.)
Rohwer Barroso
Nectandra lanceolata Nees Ocotea prolifera (Nees & Mart.) Mez
Nectandra leucantha Nees Ocotea puberula (Rich.) Nees
Nectandra megapotamica (Spreng.) Ocotea pulchella (Nees & Mart.) Mez
Mez Ocotea pulchra Vattimo-Gil
Nectandra membranacea (Sw.) Ocotea silvestris Vattimo-Gil
Griseb. Ocotea teleiandra (Meisn.) Mez
Nectandra nitidula Nees Ocotea tristis (Nees & Mart.) Mez
Nectandra oppositifolia Nees Ocotea vaccinioides (Meisn.) Mez
Nectandra paranaensis Coe-Teix. Ocotea velloziana (Meisn.) Mez
Nectandra puberula (Schott) Nees Ocotea velutina (Nees) Rohwer
Nectandra reticulata (Ruiz & Pav.) Persea alba Nees & Mart.
Mez Persea americana Mill. Exót.
Ocotea aciphylla (Nees & Mart.) Persea major (Meisn.) L.E.Kopp
Mez Persea venosa Nees & Mart.
Ocotea acutifolia (Nees) Mez Persea willdenovii Kosterm.
Ocotea bicolor Vattimo-Gil Rhodostemonodaphne macrocalyx
Ocotea brachybotrya (Meisn.) Mez (Meisn.) Rohwer ex Madriñán
Ocotea catharinensis Mez
Ocotea corymbosa (Meisn.) Mez
Ocotea daphnifolia (Meisn.) Mez
Ocotea diospyrifolia (Meisn.) Mez Lecythidaceae
Ocotea dispersa (Nees & Mart.) Mez Miriam Kaehler
Ocotea glaziovii Mez 2 gên. e 3 spp. Nativas: 2 spp. Exóticas: 1 sp.
Ocotea indecora (Schott) Mez
Ocotea lanata (Nees & Mart.) Mez Cariniana estrellensis (Raddi)
Ocotea lancifolia (Schott) Mez Kuntze
Ocotea laxa (Nees) Mez Cariniana legalis (Mart.) Kuntze
Ocotea lobbii (Meisn.) Rohwer Lecythis pisonis Cambess. Exót.
Ocotea mandioccana A.Quinet
Ocotea marumbiensis Brotto &
Baitello Lentibulariaceae
Ocotea nectandrifolia Mez Vitor Fernandes Oliveira de
Ocotea notata (Nees & Mart.) Mez Miranda
Ocotea nunesiana (Vattimo-Gil) 2 gên. e 15 spp. Nativas: 15 spp.
Baitello
Ocotea nutans (Nees) Mez Genlisea aurea A.St.-Hil.
Ocotea odorifera (Vell.) Rohwer Genlisea repens Benj.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Linderniaceae | 129

Utricularia cucullata A.St.-Hil. & Linum littorale A.St.-Hil.


Girard Linum usitatissimum L. Exót.
Utricularia foliosa L.
Utricularia gibba L.
Utricularia laxa A.St.-Hil. & Girard Linderniaceae
Utricularia nana A.St.-Hil. & Girard Miriam Kaehler
Utricularia nervosa G.Weber ex 2 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.
Benj.
Utricularia nigrescens Sylvén Lindernia rotundifolia (L.) Alston
Utricularia praelonga A.St.-Hil. & Lindernia vandellioides (Benth.)
Girard Pennell ex G.M. Barroso
Utricularia reniformis A.St.-Hil. Micranthemum umbrosum (Walter
Utricularia subulata L. ex J.F.Gmel.) S.F.Blake
Utricularia tricolor A.St.-Hil.
Utricularia tridentata Sylvén
Utricularia triloba Benj.
Loasaceae
Miriam Kaehler
1 gên. e 4 spp. Nativas: 4 spp.
Liliaceae
Miriam Kaehler Blumenbachia eichleri Urb.
1 gên. e 2 spp. Exóticas: 2 spp. Blumenbachia eichleri Urb.
Blumenbachia latifolia Cambess.
Blumenbachia scabra (Miers) Urb.
Lilium longiflorum Thunb. Exót.
Lilium regale E.H. Wilson Exót. Loganiaceae
Miriam Kaehler
Limnocharitaceae 2 gên. e 23 spp. Nativas: 21 spp. Exóticas: 2 spp.
Miriam Kaehler
Spigelia araucariensis E.F.Guim. &
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp.
Fontella
Spigelia beyrichiana Cham. &
Limnocharis flava (L.) Buchenau
Schltdl.
Spigelia blanchetiana A.DC.
Linaceae Spigelia dusenii L.B.Sm.
Spigelia guianensis (Aubl.) Lemée
Miriam Kaehler
Spigelia humboldtiana Cham. &
2 gên. e 4 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 1 sp.
Schltdl.
Spigelia kleinii L.B.Sm.
Cliococca selaginoides (Lam.) Rogers
Spigelia martiana Cham.
& Mildner
Spigelia pusilla Mart.
Linum brevifolium A.St.-Hil. &
Spigelia reitzii L.B.Sm.
Naudin

- Plantas vasculares do Paraná -


130 | Lythraceae Angiospermas

Spigelia rojasiana Kraenzl.


Spigelia scabra Cham. & Schltdl.
Lythraceae
Spigelia stenophylla Progel
Miriam Kaehler
Spigelia tetraptera Taub. ex L.B.Sm. 6 gên. 34 spp. Nativas: 31 spp. Exóticas: 3 spp.
Spigelia vestita L.B.Sm.
Strychnos brasiliensis Mart. Cuphea acinifolia A.St.-Hil.
Strychnos fulvotomentosa Gilg Cuphea calophylla Cham. & Schltdl.
Strychnos guianensis (Aubl.) Cuphea campylocentra Griseb.
Mart. Exót. Cuphea carthagenensis (Jacq.)
Strychnos nigricans Progel J.Macbr.
Strychnos nux-vomica L. Exót. Cuphea carunculata Koehne
Strychnos parviflora Spruce ex Cuphea confertiflora A.St.-Hil.
Benth. Cuphea dusenii Koehne
Strychnos rubiginosa A.DC. Cuphea fruticosa Spreng.
Strychnos trinervis (Vell.) Mart. Cuphea glaziovii Koehne
Cuphea glutinosa Cham. & Schltdl.
Cuphea gracilis Kunth Exót.
Loranthaceae Cuphea iguazuensis Lourteig
Miriam Kaehler Cuphea ingrata Cham. & Schltdl.
3 gên. e 9 spp. Nativas: 9 spp. Cuphea linarioides Cham. & Schltdl.
Cuphea lindmaniana Bacig.
Psittacanthus dichroos (Mart.) Mart. Cuphea linifolia (A. St.-Hil.) Koehne
Struthanthus flexicaulis Mart. Cuphea lysimachioides Cham. &
Struthanthus polyanthus (Mart.) Schltdl.
Mart. Cuphea melvilla Lindl.
Struthanthus polyrhizus (Mart.) Cuphea polymorpha A.St.-Hil.
Mart. Cuphea polymorphoides Koehne
Struthanthus sessiliflorus Kuijt Cuphea pterosperma Koehne
Struthanthus staphylinus Mart. Cuphea racemosa (L.f.) Spreng.
Struthanthus uraguensis (Hook. & Cuphea thymoides Cham. & Schltdl.
Arn.) G.Don Cuphea tuberosa Cham. & Schltdl.
Struthanthus vulgaris Mart. ex Cuphea urbaniana Koehne
Eichler Cuphea varia Bacig.
Tripodanthus acutifolius (Ruiz & Heimia salicifolia Link
Pav.) Tiegh. Heimia apetala (Spreng.)
S.A.Graham & Gandhi
Lafoensia nummularifolia A.St.-Hil.
Lafoensia pacari A.St.-Hil.
Lafoensia vandelliana Cham. &
Schltdl.
Lagerstroemia indica L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Malpighiaceae | 131

Lythrum junceum Banks & Sol. Banisteriopsis parviflora (A.Juss.) B.


Punica granatum L. Exót. Gates
Banisteriopsis pseudojanusia (Nied.)
B.Gates
Magnoliaceae Banisteriopsis variabilis B.Gates
Miriam Kaehler Bronwenia ferruginea (Cav.)
1 gên. e 7 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 6 spp. W.R.Anderson & C.C.Davis
Bunchosia armeniaca (Cav.) DC. Exót.
Magnolia champaca (L.) Baill. ex Bunchosia maritima (Vell.)
Pierre Exót. J.F.Macbr.
Magnolia figo (Lour.) Spreng. Exót. Bunchosia nitida (Jacq.) DC. Exót.
Magnolia grandiflora L. Exót. Bunchosia pallescens Skottsb.
Magnolia liliiflora Desr. Exót. Byrsonima brachybotrya Nied.
Magnolia obovata Thunb. Exót. Byrsonima clausseniana A.Juss.
Magnolia ovata (A.St.-Hil.) Spreng. Byrsonima coccolobifolia Kunth
Magnolia soulageana Hort. Exót. Byrsonima crassifolia (L.) Kunth
Byrsonima cydoniifolia A.Juss.
Malpighiaceae Byrsonima guilleminiana A.Juss.
Byrsonima intermedia A.Juss.
Rafael Felipe de Almeida Byrsonima ligustrifolia A.Juss.
André Amorim Byrsonima myricifolia Griseb.
24 gên. e 91 spp. Nativas: 84 spp. Exóticas: 7 spp. Byrsonima niedenzuiana Skottsb.
Byrsonima paulista A.Juss.
Alicia anisopetala (A.Juss.) Byrsonima psilandra Griseb.
W.R.Anderson Byrsonima sericea DC.
Amorimia exotropica (Griseb.) Byrsonima subterranea Brade &
W.R.Anderson Markgr.
Aspicarpa pulchella (Griseb.) Byrsonima verbascifolia (L.) DC.
O’Donell & Lourteig Callaeum psilophyllum (A.Juss.)
Banisteriopsis adenopoda (A.Juss.) D.M.Johnson
B.Gates Camarea affinis A.St.-Hil.
Banisteriopsis campestris (A.Juss.) Dicella bracteosa (A.Juss.) Griseb.
Little Dicella nucifera Chodat
Banisteriopsis laevifolia (A.Juss.) Diplopterys pubipetala (A.Juss.)
B.Gates W.R.Anderson & C.C.Davis
Banisteriopsis malifolia (Nees & Galphimia australis Chodat
Mart.) B.Gates Galphimia brasiliensis (L.)
Banisteriopsis muricata (Cav.) A.Juss. Exót.
Cuatrec. Heteropterys aenea Griseb.
Banisteriopsis nummifera (A.Juss.) Heteropterys argyrophaea A.Juss.
B.Gates Heteropterys banksiifolia Griseb.

- Plantas vasculares do Paraná -


132 | Malpighiaceae Angiospermas

Heteropterys bicolor A.Juss. Niedenzuella multiglandulosa


Heteropterys byrsonimiifolia A.Juss. (A.Juss.) W.R.Anderson
Heteropterys cochleosperma A.Juss. Niedenzuella poeppigiana (A. Juss.)
Heteropterys coleoptera A.Juss. W.R. Anderson
Heteropterys crenulata Mart. Niedenzuella sericea (A.Juss.)
Heteropterys dumetorum (Griseb.) W.R.Anderson
Nied. Peixotoa jussieuana A.Juss.
Heteropterys dusenii Nied. Peixotoa magnifica C.E.Anderson
Heteropterys eglandulosa A.Juss. Peixotoa parviflora A.Juss.
Heteropterys glabra Hook. & Arn. Peixotoa reticulata Griseb.
Heteropterys intermedia (A.Juss.) Peregrina linearifolia (A.St.-Hil.)
Griseb. W.R.Anderson
Heteropterys microcarpa Skottsb. Stigmaphyllon arenicola
Heteropterys mulgurae C.E.Anderson
W.R.Anderson Stigmaphyllon bonariense (Hook. &
Heteropterys nitida (Lam.) DC. Arn.) C.E.Anderson
Heteropterys pauciflora (A.Juss.) Stigmaphyllon ciliatum (Lam.)
A.Juss. A.Juss.
Heteropterys syringifolia Griseb. Stigmaphyllon ellipticum (Kunth) A.
Heteropterys umbellata A.Juss. Juss. Exót.
Hiraea cuneata Griseb. Stigmaphyllon jatrophifolium A.Juss.
Hiraea fagifolia (DC.) A.Juss. Stigmaphyllon tomentosum A.Juss.
Janusia guaranitica (A.St.-Hil.) Tetrapterys phlomoides (Spreng.)
A.Juss. Nied.
Janusia mediterranea (Vell.) Tetrapterys salicifolia (A.Juss.) Nied.
W.R.Anderson Tetrapterys xylosteifolia A.Juss.
Janusia occhionii W.R.Anderson Thryallis brachystachys Lindl.
Lophanthera lactescens Ducke Exót.
Malpighia aquifolia L. Exót.
Malpighia glabra L. Exót.
Mascagnia australis C.E. Anderson Malvaceae
Mascagnia cordifolia (A.Juss.) Miriam Kaehler
Griseb. 36 gên. e 160 spp. Nativas: 135 spp. Exóticas: 25 spp.
Mascagnia divaricata (Kunth) Nied.
Mascagnia ovatifolia (H.B.K.) Abelmoschus esculentus (L.)
Griseb. Moench Exót.
Mascagnia sepium (A.Juss.) Griseb. Abutilon amoenum K. Schum.
Niedenzuella acutifolia (Cav.) Abutilon bedfordianum (Hook.)
W.R.Anderson A.St.-Hil. & Naudin
Niedenzuella lucida (A.Juss.) Abutilon costicalyx K.Schum.
W.R.Anderson Abutilon darwinii Hook. f.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Malvaceae | 133

Abutilon elegans A.St.-Hil. Guazuma ulmifolia Lam.


Abutilon fluviatile K. Schum. Helicteres brevispira A.St.-Hil.
Abutilon grandiflorum (Will.) Sweet Helicteres ovata Lam.
Abutilon megapotamicum (Spreng.) Heliocarpus popayanensis Kunth
A.St.-Hil. & Naudin Exót. Hibiscus acetosella Welw. ex
Abutilon mouraei K.Schum. Hiern Exót.
Abutilon muelleri-friderici Gürke & Hibiscus bifurcatus Cav.
K. Schum Hibiscus brackenridgei A. Gray Exót.
Abutilon pauciflorum A. St.-Hil. Hibiscus furcellatus Desr.
Abutilon peltatum K. Schum Hibiscus indicus (Burm. f.)
Abutilon pictum (Gillies ex Hook. & Hochr. Exót.
Arn.) Walp. Exót. Hibiscus rosa-sinensis L. Exót.
Abutilon ramiflorum A. St.-Hil. Hibiscus sabdariffa L. Exót.
Abutilon rufinerve A. St.-Hil. Hibiscus sororius L.
Abutilon umbelliflorum A. St.-Hil. Hibiscus striatus Cav. Exót.
Althaea rosea (L.) Cav. Exót. Hibiscus syriacus L. Exót.
Bastardiopsis densiflora (Hook. & Krapovickasia macrodon (A.DC.)
Arn.) Hassl. Fryxell
Byttneria australis A. St.-Hil. Krapovickasia urticifolia (A.St.-Hil.)
Byttneria catalpifolia Jacq. Fryxell
Byttneria gracilipes Decne. ex Baill. Luehea candicans Mart. & Zucc.
Byttneria hatschbachii Cristóbal Luehea conwentzii K.Schum.
Byttneria implacabilis Cristóbal Luehea divaricata Mart. & Zucc.
Byttneria scabra L. Luehea grandiflora Mart. & Zucc.
Byttneria scalpellata Pohl Luehea paniculata Mart. & Zucc.
Byttneria triadenia Cristóbal Malva linnaei M.F. Ray Exót.
Ceiba glaziovii (Kuntze) Malva parviflora L. Exót.
K.Schum. Exót. Malva sylvestris L. Exót.
Ceiba insignis (Kunth) P.E. Gibbs & Malvastrum americanum (L.) Torr.
Semir Exót. Malvastrum coromandelianum
Ceiba speciosa (A. St.-Hil.) Ravenna Garcke
Corchorus argutus Kunth Malvaviscus arboreus Cav. Exót.
Corchorus hirtus L. Melochia chamaedrys A.St.-Hil.
Dombeya mollis Hook. Exót. Melochia hassleriana Chodat
Dombeya wallichii (Lindl.) K. Melochia pilosa (Mill.) Fawc. &
Schum. Exót. Rendle
Gaya gracilipes K.Schum. Melochia pyramidata L.
Gaya pilosa K.Schum. Melochia simplex A.St.-Hil.
Gossypium barbadense L. Exót. Modiola caroliniana (L.) G.Don
Gossypium herbaceum L. Exót. Modiolastrum lateritum (Hook.)
Gossypium hirsutum L. Exót. Krapov.

- Plantas vasculares do Paraná -


134 | Malvaceae Angiospermas

Modiolastrum malvifolium (Griseb.) Pavonia sidifolia Kunth


K.Schum. Pavonia vitifolia Hochr. ex Chodat
Modiolastrum palustre (Ekman) & Hassl.
Krapov. Peltaea edouardii (Hochr.) Krapov. &
Monteiroa bullata (Ekman) Krapov. Cristóbal
Monteiroa catharinensis Krapov. Peltaea lasiantha Krapov. &
Monteiroa dusenii (Ekman) Krapov. Cristóbal
Monteiroa glomerata (Hook. & Arn.) Peltaea obsita (Mart. ex Colla)
Krapov. Krapov. & Cristóbal
Monteiroa hatschbachii Krapov. Peltaea polymorpha (A.St.-Hil.)
Monteiroa ptarmicifolia (A.St.-Hil. & Krapov. & Cristóbal
Naudin) Krapov. Peltaea speciosa (Kunth) Standl.
Monteiroa smithii Krapov. Peltastes peltatus (Vell.) Woodson
Pachira aquatica Aubl. Exót. Pseudobombax grandiflorum (Cav.)
Pachira glabra Pasq. A.Robyns
Pavonia angustifolia Benth. Pseudobombax longiflorum (Mart. &
Pavonia belophylla Hochr. Zucc.) A.Robyns
Pavonia biflora Fryxell Pseudobombax marginatum (A.St.-
Pavonia cancellata (L.) Cav. Hil.) A. Robyns
Pavonia communis A.St.-Hil. Pseudobombax simplicifolium
Pavonia commutata Garcke A.Robyns Exót.
Pavonia distinguenda A.St.-Hil. & Sida acuta Burm.f.
Naudin Sida ascendens A.St.-Hil.
Pavonia dusenii Krapov. Sida caudata A.St.-Hil. & Naudin
Pavonia garckeana Gürke Sida cerradoensis Krapov.
Pavonia guerkeana R.E.Fr. Sida cordifolia L.
Pavonia hastata Cav. Sida glaziovii K.Schum.
Pavonia hatschbachii Krapov. Sida glomerata Cav.
Pavonia lanata R.E.Fr. Sida glutinosa Comm. ex Cav.
Pavonia laxifolia A.St.-Hil. Sida hatschbachii Krapov.
Pavonia missionum Ekman Sida linifolia Cav.
Pavonia nemoralis A.St.-Hil. Sida lonchitis A.St.-Hil. & Naudin
Pavonia opulifolia S.Moore Sida nemorensis Mart. ex Colla
Pavonia prionophylla R.E. Fr. Sida planicaulis Cav.
Pavonia ramboi Krapov. & Cristóbal Sida potentilloides A.St.-Hil.
Pavonia restiaria Bertoni Sida regnellii R.E.Fr.
Pavonia reticulata Garcke Sida rhombifolia L.
Pavonia sagittata A.St.-Hil. Sida santaremensis Mont.
Pavonia schiedeana Steud. Sida spinosa L.
Pavonia schrankii Spreng. Sida tuberculata R.E.Fr.
Pavonia sepium A.St.-Hil. Sida urens L.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Marantaceae | 135

Sida variegata (Griseb.) Krapov. Calathea zebrina (Sims) Lindl.


Sida viarum A.St.-Hil. Ctenanthe compressa (A.Dietr.)
Sidastrum micranthum (A.St.-Hil.) Eichler
Fryxell Ctenanthe lanceolata Petersen
Sidastrum paniculatum (L.) Fryxell Ctenanthe marantifolia (Vell.)
Spirotheca rivieri (Decne.) Ulbr. Exót. J.M.A.Braga & H.Gomes
Talipariti pernambucense (Arruda) Ctenanthe muelleri Petersen
Bovini Ctenanthe setosa (Roscoe) Eichler
Talipariti tiliaceum (L.) Fryxell Goeppertia communis (Wand. & S.
Triumfetta bogotensis DC. Vieira) Borchs. & S. Suárez
Triumfetta guaranitica Villa Goeppertia flavescens (Lindl.)
Triumfetta obscura A.St.-Hil. Borchs. & S. Suárez
Triumfetta rhomboidea Jacq. Ischnosiphon ovatus Körn.
Triumfetta semitriloba Jacq. Maranta arundinacea L. Exót.
Urena lobata L. Maranta divaricata Roscoe
Waltheria americana L. Maranta noctiflora Regel & Körn.
Waltheria carpinifolia A.St.-Hil. & Maranta ruiziana Körn.
Naudin Maranta sobolifera L.Andersson
Waltheria communis A.St.-Hil. Saranthe eichleri Petersen
Wissadula excelsior (Cav.) C.Presl. Saranthe marcgravii Pickel
Wissadula hernandioides (L.Hér.) Stromanthe muelleri Petersen
Garcke Stromanthe papillosa Petersen
Wissadula parviflora (A.St.-Hil.) Stromanthe thalia (Vell.)
R.E.Fr. J.M.A.Braga
Stromanthe tonckat (Aubl.) Eichler
Thalia geniculata L.
Marantaceae
Miriam Kaehler
8 gên. e 29 spp. Nativas: 28 spp. Exóticas: 1 spp.
Marcgraviaceae
Calathea aemula Körn. Miriam Kaehler
Calathea arrabidae Körn.
2 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.
Calathea colorata (Hook.) Benth.
Calathea eichleri Petersen Marcgravia polyantha Delpino
Calathea grandiflora (Roscoe) K. Schwartzia brasiliensis (Choisy)
Schum. Bedell ex Gir.-Cañas
Calathea longibracteata (Sweet)
Lindl.
Calathea monophylla (Vell.) Körn.
Calathea sellowii Körn.

- Plantas vasculares do Paraná -


136 | Melastomataceae Angiospermas

Martyniaceae Leandra acutiflora (Naudin) Cogn.


Leandra amplexicaulis DC.
Miriam Kaehler Leandra aurea (Cham.) Cogn.
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp. Leandra australis (Cham.) Cogn.
Leandra barbinervis (Cham. ex
Ibicella lutea (Lindl.) Van Eselt. Triana) Cogn.
Leandra bergiana Cogn.
Mayacaceae Leandra calvescens (Triana) Cogn.
Leandra carassana (DC.) Cogn.
Miriam Kaehler
Leandra catharinensis Cogn.
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Leandra cordifolia Cogn.
Leandra cordigera (Triana) Cogn.
Mayaca fluviatilis Aubl.
Leandra debilis (Naudin) Cogn.
Mayaca sellowiana Kunth
Leandra echinata Cogn.
Leandra eichleri Cogn.
Melastomataceae Leandra erostrata (DC.) Cogn.
Renato Goldenberg Leandra fallax (Cham.) Cogn.
Leandra foveolata (DC.) Cogn.
23 gên. e 147 spp. Nativas: 144 spp. Exóticas: 3 spp.
Leandra fragilis Cogn.
Aciotis paludosa (Mart. ex DC.) Leandra glabrata Cogn.
Triana Leandra glazioviana Cogn.
Acisanthera variabilis (Mart. & Leandra gracilis Cogn.
Schrank) Triana Leandra hatschbachii Brade
Behuria insignis Cham. Leandra humilis (Cogn.) Wurdack
Bertolonia acuminata Gardner Leandra ionopogon (Mart.) Cogn.
Bertolonia mosenii Cogn. Leandra itatiaiae (Wawra) Cogn.
Bertolonia paranaensis (Wurdack) Leandra laevigata (Triana) Cogn.
Baumgratz Leandra longisetosa Cogn.
Cambessedesia espora (A.St.-Hil. ex Leandra melastomoides Raddi
Bonpl.) DC. Leandra microphylla Cogn.
Cambessedesia hilariana (Kunth) Leandra neglecta Brade
DC. Leandra pallida Cogn.
Chaetostoma armatum (Spreng.) Leandra pilonensis Wurdack
Cogn. Leandra planifilamentosa Brade
Clidemia biserrata DC. Leandra polystachya (Naudin) Cogn.
Clidemia capitellata (Bonpl.) D.Don Leandra purpurascens (DC.) Cogn.
Clidemia hirta (L.) D.Don Leandra purpureovillosa Hoehne
Clidemia urceolata DC. Leandra quinquedentata (DC.) Cogn.
Huberia semiserrata DC. Leandra refracta Cogn.
Lavoisiera imbricata (Thunb.) DC. Leandra regnellii (Triana) Cogn.
Lavoisiera pulchella Cham. Leandra reitzii Wurdack

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Melastomataceae | 137

Leandra reversa (DC.) Cogn. Miconia stenostachya DC.


Leandra riograndensis (Brade) Miconia theaezans (Bonpl.) Cogn.
Wurdack Miconia tristis Spring
Leandra salicina (DC.) Cogn. Miconia valtheri Naudin
Leandra sericea DC. Miconia willdenowii Klotzsch ex
Leandra sulfurea (Naudin) Cogn. Naudin
Leandra tetraquetra Cogn. Microlepis oleifolia (DC.) Triana
Leandra variabilis Raddi Microlicia myrtoidea Cham.
Leandra xanthocoma (Naudin) Cogn. Mouriri chamissoana Cogn.
Leandra xanthostachya Cogn. Ossaea amygdaloides (DC.) Triana
Marcetia taxifolia (A.St.-Hil.) DC. Ossaea angustifolia (DC.) Triana
Miconia albicans (Sw.) Triana Ossaea confertiflora (DC.) Triana
Miconia brunnea DC. Ossaea marginata (Desr.) Triana
Miconia budlejoides Triana Ossaea sanguinea Cogn.
Miconia cabucu Hoehne Pleiochiton blepharodes (DC.)
Miconia chamissois Naudin Reginato et al.
Miconia chartacea Triana Pleiochiton ebracteatum Triana
Miconia cinerascens Miq. Pterolepis glomerata (Rottb.) Miq.
Miconia cinnamomifolia (DC.) Rhynchanthera brachyrhyncha Cham.
Naudin Rhynchanthera cordata DC.
Miconia collatata Wurdack Salpinga margaritacea (Naudin)
Miconia cubatanensis Hoehne Triana
Miconia discolor DC. Siphanthera cordata Pohl ex DC.
Miconia dodecandra Cogn. Tibouchina candolleana (Mart. ex
Miconia doriana Cogn. DC.) Cogn.
Miconia fasciculata Gardner Tibouchina cerastifolia Cogn.
Miconia hyemalis A.St.-Hil. & Tibouchina chamissoana Cogn.
Naudin Tibouchina clavata (Pers.) Wurdack
Miconia ibaguensis (Bonpl.) Triana Tibouchina clinopodifolia Cogn.
Miconia inconspicua Miq. Tibouchina debilis Cogn.
Miconia jucunda (DC.) Triana Tibouchina dubia Cogn.
Miconia latecrenata (DC.) Naudin Tibouchina dusenii Cogn.
Miconia ligustroides (DC.) Naudin Tibouchina fothergillae (Schrank &
Miconia lymanii Wurdack Mart. ex DC.) Cogn. Exót.
Miconia paucidens DC. Tibouchina frigidula (DC.) Cogn.
Miconia petropolitana Cogn. Tibouchina goldenbergii
Miconia prasina (Sw.) DC. F.S.Mey. et al.
Miconia pusilliflora (DC.) Naudin Tibouchina gracilis (Bonpl.) Cogn.
Miconia ramboi Brade Tibouchina granulosa (Desr.) Cogn.
Miconia sellowiana Naudin Exót.

Miconia splendens (Sw.) Griseb. Tibouchina hassleri Cogn.

- Plantas vasculares do Paraná -


138 | Menispermaceae Angiospermas

Tibouchina hatschbachii Wurdack Trichilia lepidota Mart.


Tibouchina herincquiana Cogn. Trichilia pallens C.DC.
Tibouchina heteromalla (D.Don) Trichilia pallida Sw.
Cogn. Exót. Trichilia pseudostipularis (A.Juss.)
Tibouchina hospita Cogn. C.DC.
Tibouchina kleinii Wurdack Trichilia silvatica C.DC.
Tibouchina longipilosa Cogn. Trichilia tetrapetala C.DC.
Tibouchina martialis (Cham.) Cogn.
Tibouchina pilosa Cogn.
Tibouchina pulchra Cogn. Menispermaceae
Tibouchina regnellii Cogn. Miriam Kaehler
Tibouchina reitzii Brade 5 gên. e 10 spp. Nativas: 10 spp.
Tibouchina riedeliana Cogn.
Tibouchina saxicola F.S.Mey., Abuta selloana Eichler
P.J.F.Guim. & R.Goldenb. Cissampelos andromorpha DC.
Tibouchina sellowiana Cogn. Cissampelos glaberrima A.St.-Hil.
Tibouchina trichopoda (DC.) Baill. Cissampelos ovalifolia DC.
Tibouchina ursina (Cham.) Cogn. Cissampelos pareira L.
Tibouchina urvilleana (DC.) Cogn. Cissampelos tropaeolifolia DC.
Trembleya parviflora (D.Don) Cogn. Disciphania hernandia (Vell.)
Trembleya phlogiformis DC. Barneby
Hyperbaena domingensis (DC.)
Benth.
Meliaceae Odontocarya acuparata Miers
Miriam Kaehler Odontocarya tamoides (DC.) Miers
7 gên. e 20 spp. Nativas: 17 spp. Exóticas: 3 spp.

Swietenia macrophylla King Exót. Menyanthaceae


Azadirachta indica A. Juss. Exót. Miriam Kaehler
Cabralea cangerana A.Juss. 1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Cedrela fissilis Vell.
Cedrela odorata L. Nymphoides indica (L.) Kuntze Exót.
Guarea guidonia (L.) Sleumer
Guarea kunthiana A.Juss.
Guarea macrophylla Vahl Molluginaceae
Melia azedarach L. Exót. Miriam Kaehler
Trichilia casaretti C.DC.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Trichilia catigua A.Juss.
Trichilia clausseni C.DC.
Mollugo verticillata L.
Trichilia elegans A.Juss.
Trichilia hirta L.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Moraceae | 139

Monimiaceae Ficus cestrifolia Schott ex Spreng.


Ficus citrifolia Mill.
Miriam Kaehler Ficus elastica Roxb. ex Hornem. Exót.
2 gên. e 13 spp. Nativas: 13 spp. Ficus elliotiana S.Moore
Ficus enormis Mart. ex Miq.
Hennecartia omphalandra J.Poiss. Ficus eximia Schott
Mollinedia argyrogyna Perkins Ficus gomelleira Kunth &
Mollinedia blumenaviana Perkins C.D.Bouché
Mollinedia boracensis Peixoto Ficus guaranitica Chodat
Mollinedia clavigera Tul. Ficus insipida Willd.
Mollinedia elegans Tul. Ficus lagoensis C.C.Berg & Carauta
Mollinedia fruticulosa Perkins Ficus luschnathiana (Miq.) Miq.
Mollinedia howeana Perkins Ficus lyrata Warb. Exót.
Mollinedia luizae Peixoto Ficus maxima Mill.
Mollinedia schottiana (Spreng.) Ficus microcarpa L. f. Exót.
Perkins Ficus obtusifolia Kunth
Mollinedia triflora (Spreng.) Tul. Ficus obtusiuscula (Miq.) Miq.
Mollinedia uleana Perkins Ficus organensis (Miq.) Miq.
Mollinedia widgrenii A.DC. Ficus pertusa L.f.
Ficus pulchella Schott
Ficus pumila L. Exót.
Moraceae Ficus retusa L. Exót.
José E. L. da Silva Ribeiro Ficus trigona L.f.
8 gên. e 45 spp. Nativas: 33 spp. Exóticas: 12 spp. Ficus trigonata L.
Maclura tinctoria (L.) D. Don ex
Artocarpus heterophyllus Lam. Exót. Steud.
Brosimum gaudichaudii Trécul Morus alba L. Exót.
Brosimum glaziovii Taub. Morus nigra L. Exót.
Brosimum lactescens (S.Moore) Pseudolmedia hirtula Kuhlm.
C.C.Berg Sorocea bonplandii (Baill.)
Dorstenia brasiliensis Lam. W.C.Burger et al.
Dorstenia carautae C.C.Berg Sorocea guilleminiana Gaudich. Exót.
Dorstenia hirta Desv. Sorocea hilarii Gaudich.
Dorstenia tenuis Bonpl. ex Bureau
Dorstenia urceolata Schott
Dorstenia vitifolia Gardner
Moringaceae
Miriam Kaehler
Ficus adhatodifolia Schott ex Spreng.
Ficus arpazusa Casar. 1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Ficus aspera G.Forst. Exót.
Moringa oleifera Lam. Exót.
Ficus auriculata Lour. Exót.
Ficus benjamina L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


140 | Myrtaceae Angiospermas

Musaceae Calyptranthes hatschbachii


D.Legrand
Miriam Kaehler Calyptranthes lanceolata O. Berg
1 gên. e 4 spp. Exóticas: 4 spp. Calyptranthes lucida Mart. ex DC.
Calyptranthes obovata Kiaersk.
Musa balbisiana Colla Exót. Calyptranthes pileata D. Legrand
Musa coccinea Andrews Exót. Calyptranthes rubella (O.Berg)
Musa ornata Roxb. Exót. D.Legrand
Musa violascens Ridl. Exót. Calyptranthes strigipes O.Berg
Calyptranthes tricona D.Legrand
Mutingiaceae Campomanesia adamantium
(Cambess.) O.Berg
Miriam Kaehler Campomanesia aurea O.Berg
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp. Campomanesia eugenioides
(Cambess.) D.Legrand
Muntingia calabura L. Campomanesia guaviroba (DC.)
Kiaersk.
Myristicaceae Campomanesia guazumifolia
(Cambess.) O.Berg
William Antonio Rodrigues Campomanesia neriiflora (O.Berg)
1 gên. e 1 spp. Nativas: 1 sp. Nied.
Campomanesia pubescens (DC.)
Virola bicuhyba (Schott ex Spreng.) O.Berg
Warb. Campomanesia reitziana D. Legrand
Campomanesia schlechtendaliana
(O.Berg) Nied.
Myrtaceae Campomanesia sessiliflora (O.Berg)
Marcos Sobral Mattos
24 gên. e 268 spp. Nativas: 231 spp. Exóticas: 37 spp. Campomanesia xanthocarpa (Mart.)
O.Berg
Acca sellowiana (O.Berg) Burret Corymbia citriodora (Hook.) K.D.Hill
Blepharocalyx salicifolius (Kunth) O. & L.A.S.Johnson Exót.
Berg Corymbia eximia (Schauer) K.D.Hill
Callistemon salignus (Sm.) Sweet Exót. & L.A.S.Johnson Exót.
Callistemon viminalis (Sol. ex Corymbia maculata (Hook.) K.D.Hill
Gaertn.) G. Don Exót. & L.A.S.Johnson Exót.
Calyptranthes brasiliensis Spreng. Curitiba prismatica (D.Legrand)
Calyptranthes concinna DC. Salywon & Landrum
Calyptranthes grammica (Spreng.) D. Eucalyptus andrewsii Maiden Exót.
Legrand Eucalyptus benthamii Maiden &
Calyptranthes grandifolia O. Berg Cambage Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Myrtaceae | 141

Eucalyptus botryoides Sm. Exót. Eugenia blastantha (O.Berg)


Eucalyptus camaldulensis D.Legrand
Dehnh. Exót. Eugenia bocainensis Mattos
Eucalyptus cinerea F.Muell. ex Eugenia brasiliensis Lam.
Benth. Exót. Eugenia brevistyla D.Legrand
Eucalyptus cypellocarpa Eugenia brunneopubescens Mazine
L.A.S.Johnson Exót. Eugenia bunchosiifolia Nied.
Eucalyptus dalrympleana Eugenia burkartiana (D.Legrand)
Maiden Exót. D.Legrand
Eucalyptus deanei Maiden Exót. Eugenia calycina Cambess.
Eucalyptus delegatensis F.Muell. ex Eugenia candolleana DC.
R.T.Baker Exót. Eugenia capitulifera O.Berg
Eucalyptus dunnii Maiden Exót. Eugenia catharinae O.Berg
Eucalyptus dwyeri Maiden & Eugenia catharinensis D.Legrand
Blakely Exót. Eugenia cerasiflora Miq.
Eucalyptus globulus Labill. Exót. Eugenia cereja D.Legrand
Eucalyptus macarthurii H.Deane & Eugenia chlorophylla O.Berg
Maiden Exót. Eugenia convexinervia D.Legrand
Eucalyptus nitens (H.Deane & Eugenia copacabanensis Kiaersk.
Maiden) Maiden Exót. Eugenia cuprea (O.Berg) Nied.
Eucalyptus nova-anglica H.Deane & Eugenia dodonaeifolia Cambess.
Maiden Exót. Eugenia egensis DC.
Eucalyptus oreades F.Muell. ex Eugenia excelsa O.Berg
R.T.Baker Exót. Eugenia florida DC.
Eucalyptus paniculata Sm. Exót. Eugenia fusca O.Berg
Eucalyptus regnans F.Muell. Exót. Eugenia gracillima Kiaersk.
Eucalyptus robusta Sm. Exót. Eugenia hamiltonii (Mattos) Mattos
Eucalyptus saligna Sm. Exót. Eugenia handroana D.Legrand
Eucalyptus smithii F.Muell. ex Eugenia handroi (Mattos) Mattos
R.T.Baker Exót. Eugenia hiemalis Cambess.
Eucalyptus tereticornis Sm. Exót. Eugenia imaruiensis D.Legrand
Eucalyptus viminalis Labill. Exót. Eugenia involucrata DC.
Eugenia acutata Miq. Eugenia janeirensis O.Berg
Eugenia anomala D.Legrand Eugenia joenssonii Kausel
Eugenia arenosa Mattos Eugenia kleinii D.Legrand
Eugenia astringens Cambess. Eugenia langsdorffii O.Berg
Eugenia aurata O.Berg Eugenia leptoclada O.Berg
Eugenia bacopari D.Legrand Eugenia ligustrina (Sw.) Willd.
Eugenia beaurepaireana (Kiaersk.) Eugenia luschnathiana (O.Berg)
D.Legrand Klotzsch ex B.D.Jacks. Exót.
Eugenia bimarginata DC. Eugenia macrantha O.Berg

- Plantas vasculares do Paraná -


142 | Myrtaceae Angiospermas

Eugenia macrobracteolata Mattos Eugenia subavenia O.Berg


Eugenia magnibracteolata Mattos & Eugenia suberosa Cambess.
D.Legrand Eugenia subterminalis DC.
Eugenia malacantha D.Legrand Eugenia sulcata Spring ex Mart.
Eugenia melanogyna (D.Legrand) Eugenia uniflora L.
Sobral Eugenia uruguayensis Cambess.
Eugenia mosenii (Kausel) Sobral Eugenia verticillata (Vell.) Angely
Eugenia multicostata D.Legrand Eugenia viridiflora Cambess.
Eugenia myrcianthes Nied. Kunzea baxteri Schauer Exót.
Eugenia myrciariifolia Soares-Silva Leptospermum scoparium Forst. &
& Sobral Forst. Exót.
Eugenia neoglomerata Sobral Marlierea eugeniopsoides (Kausel &
Eugenia neomyrtifolia Sobral D.Legrand) D.Legrand
Eugenia neotristis Sobral Marlierea excoriata Mart.
Eugenia neoverrucosa Sobral Marlierea laevigata (DC.) Kiaersk.
Eugenia nutans O.Berg Marlierea obscura O.Berg
Eugenia oblongata O.Berg Marlierea racemosa (Vell.) Kiaersk.
Eugenia oeidocarpa O.Berg Marlierea reitzii D.Legrand
Eugenia paracatuana O.Berg Marlierea silvatica (O.Berg) Kiaersk.
Eugenia piloensis Cambess. Marlierea suaveolens Cambess.
Eugenia piresiana Cambess. Marlierea tomentosa Cambess.
Eugenia pisiformis Cambess. Melaleuca leucadendra (L.) L. Exót.
Eugenia pitanga (O.Berg) Nied. Myrceugenia acutiflora (Kiaersk.)
Eugenia platysema O.Berg D.Legrand & Kausel
Eugenia pleurantha O.Berg Myrceugenia alpigena (DC.)
Eugenia pluriflora DC. Landrum
Eugenia prasina O.Berg Myrceugenia bocaiuvensis Mattos
Eugenia pruinosa D.Legrand Myrceugenia bracteosa (DC.)
Eugenia pseudomalacantha D.Legrand & Kausel
D.Legrand Myrceugenia campestris (DC.)
Eugenia punicifolia (Kunth) DC. D.Legrand & Kausel
Eugenia pyriformis Cambess. Myrceugenia cucullata D.Legrand
Eugenia ramboi D.Legrand Myrceugenia euosma (O.Berg)
Eugenia reitziana D.Legrand D.Legrand
Eugenia repanda O.Berg Myrceugenia franciscensis (O.Berg)
Eugenia sclerocalyx D.Legrand Landrum
Eugenia sonderiana O.Berg Myrceugenia gertii Landrum
Eugenia speciosa Cambess. Myrceugenia glaucescens (Cambess.)
Eugenia squamiflora Mattos D.Legrand & Kausel
Eugenia stictopetala DC. Myrceugenia hatschbachii Landrum
Eugenia stigmatosa DC. Myrceugenia kleinii D.Legrand &

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Myrtaceae | 143

Kausel Myrcia insularis Gardner


Myrceugenia miersiana (Gardner) Myrcia isaiana G.M.Barroso &
D.Legrand & Kausel Peixoto
Myrceugenia myrcioides (Cambess.) Myrcia lajeana D.Legrand
O.Berg Myrcia laruotteana Cambess.
Myrceugenia ovalifolia (O.Berg) Myrcia multiflora (Lam.) DC.
Landrum Myrcia oblongata DC.
Myrceugenia ovata (Hook. & Arn.) Myrcia oligantha O.Berg
O.Berg Myrcia palustris DC.
Myrceugenia oxysepala (Burret) Myrcia plusiantha Kiaersk.
D.Legrand & Kausel Myrcia pubipetala Miq.
Myrceugenia pilotantha (Kiaersk.) Myrcia pulchra (O.Berg) Kiaersk.
Landrum Myrcia racemosa (O.Berg) Kiaersk.
Myrceugenia reitzii D.Legrand Myrcia reticulata Cambess.
Myrceugenia rufescens (DC.) Myrcia retorta Cambess.
D.Legrand & Kausel Myrcia rupicola D.Legrand
Myrceugenia scutellata D.Legrand Myrcia selloi (Spreng.) N.Silveira
Myrceugenia seriatoramosa Myrcia spectabilis DC.
(Kiaersk.) D.Legrand & Kausel Myrcia splendens (Sw.) DC.
Myrceugenia venosa D.Legrand Myrcia squamata (Mattos &
Myrcia aethusa (O.Berg) N.Silveira D.Legrand) Mattos
Myrcia amazonica DC. Myrcia tenuivenosa Kiaersk.
Myrcia anacardiifolia Gardner Myrcia tijucensis Kiaersk.
Myrcia anomala Cambess. Myrcia tomentosa (Aubl.) DC.
Myrcia brasiliensis Kiaersk. Myrcia undulata O.Berg
Myrcia calyptranthoides (O.Berg) Myrcia venulosa DC.
Mattos Myrcianthes gigantea (D.Legrand)
Myrcia diaphana (O.Berg) N.Silveira D.Legrand
Myrcia dichrophylla D.Legrand Myrcianthes pungens (O.Berg)
Myrcia flagellaris (D.Legrand) Sobral D.Legrand
Myrcia freyreissiana (O.Berg) Myrciaria cuspidata O.Berg
Kiaersk. Myrciaria delicatula (DC.) O.Berg
Myrcia glabra (O.Berg) D.Legrand Myrciaria floribunda (H.West ex
Myrcia guianensis (Aubl.) DC. Willd.) O.Berg
Myrcia hartwegiana (O.Berg) Myrciaria glomerata O.Berg Exót.
Kiaersk. Myrciaria tenella (DC.) O.Berg
Myrcia hatschbachii D.Legrand Myrrhinium atropurpureum Schott
Myrcia hebepetala DC. Neomitranthes cordifolia (D.Legrand)
Myrcia heringii D.Legrand D.Legrand
Myrcia hexasticha Kiaersk. Neomitranthes gemballae
Myrcia ilheosensis Kiaersk. (D.Legrand) D.Legrand

- Plantas vasculares do Paraná -


144 | Nyctaginaceae Angiospermas

Neomitranthes glomerata Siphoneugena densiflora O.Berg


(D.Legrand) D.Legrand Siphoneugena guilfoyleiana Proença
Neomitranthes obscura (DC.) Siphoneugena reitzii D.Legrand
N.Silveira Syzygium cumini (L.) Skeels Exót.
Neomitranthes warmingiana Syzygium jambos (L.) Alston Exót.
(Kiaersk.) Mattos
Pimenta pseudocaryophyllus
(Gomes) Landrum Nyctaginaceae
Pimenta racemosa (Mill.) Felipe Rosseto
J.W.Moore Exót. José E. L. da Silva Ribeiro
Plinia cauliflora (Mart.) Kausel 6 gên. e 11 spp. Nativas: 10 spp. Exóticas: 1 sp.
Plinia complanata M.L.Kawas. &
B.Holst Boerhavia coccinea Mill.
Plinia cordifolia (D.Legrand) Sobral Boerhavia diffusa L.
Plinia hatschbachii (Mattos) Sobral Bougainvillea glabra Choisy
Plinia peruviana (Poir.) Govaerts Bougainvillea spectabilis Willd.
Plinia pseudodichasiantha (Kiaersk.) Guapira hirsuta (Choisy) Lundell
G.M.Barroso ex Sobral Guapira nitida (Mart. ex
Plinia rivularis (Cambess.) Rotman J.A.Schmidt) Lundell
Psidium araucanum Soares-Silva & Guapira opposita (Vell.) Reitz
Proença Mirabilis jalapa L. Exót.
Psidium australe Cambess. Neea pendulina Heimerl
Psidium bergianum (Nied.) Burret Pisonia aculeata L.
Psidium cattleianum Sabine Pisonia ambigua Heimerl
Psidium grandifolium Mart. ex DC.
Psidium guajava L. Exót.
Psidium guineense Sw. Nymphaeaceae
Psidium kennedyanum Morong Miriam Kaehler
Psidium laruotteanum Cambess. 1 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp.
Psidium longipetiolatum D.Legrand
Psidium missionum D.Legrand Nymphaea ampla (Salisb.) DC.
Psidium myrtoides O.Berg Nymphaea caerulea Savigny
Psidium ovale (Spreng.) Burret Nymphaea rudgeana G.Mey.
Psidium reptans (D.Legrand) Soares-
Silva & Proença
Psidium rufum Mart. ex DC.
Psidium salutare (Kunth) O.Berg
Ochnaceae
Psidium sartorianum (O.Berg) Nied. Miriam Kaehler
Psidium striatulum Mart. ex DC. 3 gên. e 12 spp. Nativas: 11 spp. Exóticas: 1 sp.
Siphoneugena crassifolia (DC.)
Proença & Sobral Ochna serrulata Walp. Exót.
Ouratea claudei Salvador et al.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Onagraceae | 145

Ouratea parviflora (A.DC.) Baill. Ligustrum vulgare L. Exót.


Ouratea pulchella (Planch.) Engl. Olea europaea L. Exót.
Ouratea salicifolia (A.St.-Hil. & Tul.) Osmanthus fragrans (Thunb.)
Engl. Lour. Exót.
Ouratea sellowii (Planch.) Engl.
Ouratea spectabilis (Mart.) Engl.
Ouratea vaccinioides (A.St.-Hil. & Onagraceae
Tul.) Engl. Ana Odete dos Santos Vieira
Sauvagesia capillaris (A.St.-Hil.) 3 gên. e 36 spp. Nativas: 33 spp. Exóticas: 3 spp.
Sastre
Sauvagesia erecta L. Fuchsia brevilobis P.E.Berry
Sauvagesia racemosa A.St.-Hil. Fuchsia hatschbachii P.E.Berry
Sauvagesia vellozii (Vell. ex A.St.- Fuchsia hybrida hort. ex Siebert &
Hil.) Sastre Voss Exót.
Fuchsia regia (Vell.) Munz
Ludwigia bonariensis (Micheli)
Olacaceae H.Hara
Miriam Kaehler Ludwigia caparosa (Cambess.)
3 gên. e 3 spp. Nativas: 3 spp. H.Hara
Ludwigia decurrens Walter
Heisteria silvianii Schwacke Ludwigia elegans (Cambess.) H.Hara
Tetrastylidium grandifolium (Baill.) Ludwigia erecta (L.) H.Hara
Sleumer Ludwigia grandiflora (Michx.)
Ximenia americana L. Greuter & Burdet
Ludwigia hassleriana (Chodat)
Ramamoorthy
Oleaceae Ludwigia hexapetala (Hook. & Arn.)
Miriam Kaehler Zardini et al.
5 gên. e 11 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 8 spp. Ludwigia hookeri (Micheli) H.Hara
Ludwigia hyssopifolia (G.Don) Exell
Chionanthus crassifolius (Mart.) Ludwigia irwinii Ramamoorthy
P.S.Green Ludwigia lagunae (Morong) H.Hara
Chionanthus filiformis (Vell.) Ludwigia laruotteana (Cambess.)
P.S.Green H.Hara
Chionanthus trichotomus (Vell.) Ludwigia leptocarpa (Nutt.) H.Hara
P.S.Green Ludwigia longifolia (DC.) H.Hara
Jasminum mesnyi Hance Exót. Ludwigia major (Micheli)
Jasminum polyanthum Franch. Exót. Ramamoorthy
Ligustrum japonicum Thunb. Exót. Ludwigia martii (Micheli)
Ligustrum lucidum W.T.Aiton Exót. Ramamoorthy
Ligustrum sinense Lour. Exót. Ludwigia myrtifolia (Cambess.)

- Plantas vasculares do Paraná -


146 | Orchidaceae Angiospermas

H.Hara M.W.Chase
Ludwigia nervosa (Poir.) H.Hara Acianthera alborosea (Kraenzl.) Luer
Ludwigia octovalvis (Jacq.) Acianthera antennata (Garay)
P.H.Raven Pridgeon & M.W.Chase
Ludwigia peploides (Kunth) Acianthera aphthosa (Lindl.)
P.H.Raven Pridgeon & M.W.Chase
Ludwigia peruviana (L.) H.Hara Acianthera auriculata (Lindl.)
Ludwigia pseudonarcissus (Chodat & Pridgeon & M.W.Chase
Hassl.) Ramamoorthy Acianthera bidentula (Barb.Rodr.)
Ludwigia quadrangularis (Micheli) Pridgeon & M.W.Chase
H.Hara Acianthera brachiloba (Hoehne)
Ludwigia sericea (Cambess.) H.Hara Pridgeon & M.W.Chase
Ludwigia tomentosa (Cambess.) Acianthera bragae (Ruschi) F.Barros
H.Hara Acianthera caldensis (Hoehne &
Oenothera affinis Cambess. Schltr.) F.Barros
Oenothera biennis L. Exót. Acianthera capillaris (Lindl.)
Oenothera glazioviana Micheli Exót. Pridgeon & M.W.Chase
Oenothera indecora Cambess. Acianthera crinita (Barb.Rodr.)
Oenothera parodiana Munz Pridgeon & M.W.Chase
Oenothera ravenii W.Dietr. Acianthera cryptantha (Barb.Rodr.)
Pridgeon & M.W.Chase
Acianthera exarticulata (Barb.Rodr.)
Opiliaceae Pridgeon & M.W.Chase
Miriam Kaehler Acianthera fenestrata (Barb.Rodr.)
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Pridgeon & M.W.Chase
Acianthera glanduligera (Lindl.) Luer
Agonandra brasiliensis Miers ex Acianthera gouveiae (A.Samp.)
Benth. & Hook.f. F.Barros & L.Guinarães
Agonandra excelsa Griseb. Acianthera gracilisepala (Brade) Luer
Acianthera guimaraensii (Brade)
F.Barros
Orchidaceae Acianthera hygrophila (Barb. Rodr.)
Eric de Camargo Smidt Pridgen & M.W.Chase
124 gên. e 550 spp. Nativas: 549 spp. Exóticas: 1 sp. Acianthera hystrix (Kraenzl.)
F.Barros
Coppensia paranana (M.W.Chase Acianthera karlii (Pabst) C.N.Conç.
& N.H.Williams) F.Barros & & Waechter
V.T.Rodrigues Acianthera klotzschiana (Rchb.f.)
Acianthera acuminatipetala Pridgeon & M.W.Chase
(A.Samp.) Luer Acianthera langeana (Kraenzl.)
Acianthera adiri (Brade) Pridgeon & Pridgeon & M.W.Chase

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Orchidaceae | 147

Acianthera leptotifolia (Barb.Rodr.) Pridgeon & M.W.Chase


Pridgeon & M.W.Chase Alatiglossum barbatum (Lindl.)
Acianthera luteola (Lindl.) Pridgeon Baptista
& M.W. Chase Alatiglossum ciliatum (Lindl.)
Acianthera macropoda (Barb.Rodr.) Baptista
Pridgeon & M.W.Chase Alatiglossum longipes (Lindl.)
Acianthera malachantha (Rchb.f.) Baptista
Pridgeon & M.W.Chase Anathallis adenochila (Loefgr.)
Acianthera marumbyana (Garay) F.Barros
Luer Anathallis bleyensis (Pabst) F.Barros
Acianthera oligantha (Barb.Rodr.) Anathallis brevipes (H.Focke)
F.Barros Pridgeon & M.W.Chase
Acianthera ophiantha (Cogn.) Anathallis ciliolata (Schltr.)
Pridgeon & M.W.Chase Pridgeon & M.W.Chase
Acianthera panduripetala (Barb. Anathallis corticicola (Schltr. ex
Rodr.) Pridgeon & M.W.Chase Hoehne) Pridgeon & M.W.Chase
Acianthera pectinata (Lindl.) Anathallis dryadum (Schltr.)
Pridgeon & M.W.Chase F.Barros
Acianthera perdusenii (Hoehne) Anathallis ferdinandiana (Barb.
F.Barros & L.Guimarães Rodr.) F.Barros
Acianthera pubescens (Lindl.) Anathallis gerthatschbachii (Hoehne)
Pridgeon & M.W.Chase Pridgeon & M.W.Chase
Acianthera punctatiflora (Luer) Anathallis linearifolia (Cogn.)
Pridgeon & M.W.Chase Pridgeon & M.W. Chase
Acianthera recurva (Lindl.) Pridgeon Anathallis liparanges (Rchb.f.) Luer
& M.W.Chase Anathallis marginata (Barb.Rodr.)
Acianthera rodriguesii (Cogn.) F.Barros & Barberena
Pridgeon & M.W.Chase Anathallis microgemma (Schltr. ex
Acianthera saundersiana (Rchb.f.) Hoehne) Pridgeon & M.W.Chase
Pridgeon & M.W.Chase Anathallis obovata (Lindl.) Pridgeon
Acianthera saurocephala (Lodd.) & M.W.Chase
Pridgeon & M.W.Chase Anathallis pabstii (Garay) Pridgeon
Acianthera sonderiana (Rchb.f.) & M.W.Chase
Pridgeon & M.W.Chase Anathallis paranaensis (Schltr.)
Acianthera strupifolia (Lindl.) Pridgeon & M.W.Chase
Pridgeon & M.W.Chase Anathallis piratiningana (Hoehne)
Acianthera tricarinata (Poepp. & F.Barros
Endl.) Pridgeon & M.W.Chase Anathallis rubens (Lindl.) Pridgeon
Acianthera violaceomaculata & M.W.Chase
(Hoehne) Pridgeon & M.W.Chase Anathallis sclerophylla (Lindl.)
Acianthera wageneriana (Klotzsch) Pridgeon & M.W.Chase

- Plantas vasculares do Paraná -


148 | Orchidaceae Angiospermas

Anathallis sororcula (Schltr.) Luer Baskervilla janeirensis Brade


Anathallis stictophylla (Schltr.) Bifrenaria aureofulva Lindl.
Pridgeon & M.W.Chase Bifrenaria harrisoniae (Hook.)
Anathallis ypirangae (Kraenzl.) Rchb.f.
Pridgeon & M.W.Chase Bifrenaria inodora Lindl.
Aspasia lunata Lindl. Bifrenaria stefanae V.P. Castro
Aspidogyne argentea (Vell.) Garay Bifrenaria tetragona (Lindl.) Schltr.
Aspidogyne bidentifera (Schltr.) Bipinnula biplumata (L.f.) Rchb.f.
Garay Brachystele camporum (Lindl.)
Aspidogyne bruxelii (Pabst) Garay Schltr.
Aspidogyne commelinoides (Barb. Brachystele cyclochila (Kraenzl.)
Rodr.) Garay Schltr.
Aspidogyne decora (Rchb.f.) Garay & Brachystele dilatata (Lindl.) Schltr.
G.Romero Brachystele subfiliformis (Cogn.)
Aspidogyne fimbrillaris Schltr.
(B.S.Williams) Garay Brachystele widgrenii (Rchb. f.)
Aspidogyne foliosa (Poepp. & Endl.) Schltr.
Garay Brasilidium concolor (Hook.)
Aspidogyne kuczynskii (Porsch) F.Barros & V.T.Rodrigues
Garay Brasilidium crispum (Lodd.)
Aspidogyne lindleyana (Cogn.) Garay Campacci
Aspidogyne longicornu (Cogn.) Garay Brasilidium curtum (Lindl.)
Baptistonia cornigera (Lindl.) Chiron Campacci
& V.P.Castro Brasilidium gardneri (Lindl.)
Baptistonia leinigii (Pabst) Chiron & Campacci
V.P.Castro Brasilidium praetextum (Rchb.f.)
Baptistonia lietzei (Regel) Chiron & Campacci
V.P.Castro Brasiliorchis chrysantha (Barb.Rodr.)
Baptistonia sarcodes (Lindl.) Chiron R.Singer, S.Koehler & Carnevali
& V.P.Castro Brasiliorchis marginata (Lindl.)
Baptistonia venusta (Drapiez) R.B.Singer et al.
Chiron Brasiliorchis phoenicanthera (Barb.
Barbosella australis Schltr. Rodr.) R.B.Singer et al.
Barbosella cogniauxiana (Speg. & Brasiliorchis picta (Hook.)
Kraenzl.) Schltr. R.B.Singer et al.
Barbosella dusenii (A.Samp.) Schltr. Brasiliorchis porphyrostele (Rchb.f.)
Barbosella gardneri (Lindl.) Schltr. R.B.Singer et al.
Barbosella miersii (Lindl.) Schltr. Brassavola tuberculata Hook.
Barbosella trilobata Pabst Bulbophyllum Xguartelae Mancinelli
Baskervilla paranaensis (Kraenzl.) & E.C. Smidt
Schltr. Bulbophyllum atropurpureum Barb.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Orchidaceae | 149

Rodr. Capanemia superflua (Rchb.f.) Garay


Bulbophyllum chloroglossum Rchb. f. Capanemia thereziae Barb.Rodr.
& Warm. Catasetum atratum Lindl.
Bulbophyllum dusenii Kraenzl. Catasetum cernuum (Lindl.) Rchb.f.
Bulbophyllum epiphytum Barb.Rodr., Catasetum fimbriatum (C.Morren)
Bulbophyllum gladiatum Lindl. Lindl.
Bulbophyllum glutinosum (Barb. Catasetum micranthum Barb.Rodr.
Rodr.) Cogn. Catasetum socco (Vell.) Hoehne
Bulbophyllum granulosum Barb. Catasetum triodon Rchb.f.
Rodr. Cattleya forbesii Lindl.
Bulbophyllum malachadenia Cogn. Cattleya guttata Lindl.
Bulbophyllum micranthum Barb. Cattleya intermedia Grah.
Rodr. Chloraea membranacea Lindl.
Bulbophyllum napelli Lindl. Christensonella ferdinandiana (Barb.
Bulbophyllum peri Schltr. Rodr.) Szlach. et al.
Bulbophyllum plumosum (Barb. Christensonella neuwiedii (Rchb.f.)
Rodr.) Cogn. S.Koehler
Bulbophyllum regnellii Rchb. f. Christensonella pachyphylla (Schltr.
Bulbophyllum tripetalum Lindl. ex Hoehne) Szlach.
Camaridium carinatum (Barb.Rodr.) Christensonella paranaensis (Barb.
Hoehne Rodr.) S.Koehler
Camaridium micranthum Christensonella pumila (Hook.)
M.A.Blanco Szlach. et al.
Campylocentrum aromaticum Barb. Christensonella subulata (Lindl.)
Rodr. Szlach. et al.
Campylocentrum densiflorum Cogn. Cirrhaea loddigesii Lindl.
Campylocentrum grisebachii Cogn. Cleistes aphylla (Barb.Rodr.)
Campylocentrum linearifolium Cogn. Hoehne
Campylocentrum neglectum (Rchb.f. Cleistes gracilis (Barb.Rodr) Schltr.
& Warm.) Cogn. Cleistes libonii (Rchb.f.) Schltr.
Campylocentrum ornithorrhynchum Cleistes mantiqueirae (Rchb.f. &
(Lindl.) Rolfe Warm.) Schltr.
Campylocentrum parahybunense Cleistes montana Gardner
(Barb.Rodr.) Rolfe Cleistes paranaensis (Barb.Rodr.)
Campylocentrum ulei Cogn. Schltr.
Capanemia adelaidae Brade Cleistes ramboi Pabst
Capanemia angustilabia Schltr. Cleistes rosea Lindl.
Capanemia australis (Kraenzl.) Cleistes tenuis (Rchb.f. ex Griseb.)
Schltr. Schltr.
Capanemia gehrtii Hoehne Coppensia barbaceniae (Lindl.)
Capanemia micromera Barb.Rodr. Campacci

- Plantas vasculares do Paraná -


150 | Orchidaceae Angiospermas

Coppensia batemaniana (Parm. ex Cyclopogon dutrae Schltr.


Knowles & Westc.) Campacci Cyclopogon elatus (Sw.) Schltr.
Coppensia bifolia (Sims) Dumort Cyclopogon elegans Hoehne
Coppensia blanchetii (Rchb.f.) Cyclopogon graciliscapus Schltr.
Campacci Cyclopogon iguapensis Schltr.
Coppensia doniana (Batem. ex Cyclopogon itatiaiensis (Kraenzl.)
W.Baxter) Campacci Hoehne
Coppensia flexuosa (Sims) Campacci Cyclopogon longibracteatus (Barb.
Coppensia fuscans (Rchb.f.) Rodr) Schltr.
Campacci Cyclopogon multiflorus Schltr.
Coppensia hookeri (Rolfe) F.Barros & Cyclopogon trifasciatus Schltr.
L.Guimarães Cyclopogon variegatus Barb.Rodr.
Coppensia hydrophila (Barb.Rodr.) Cyclopogon warmingii (Rchb.f.)
Campacci Schltr.
Coppensia loefgrenii (Cogn.) F.Barros Cyrtopodium brandonianum Barb.
& V.T.Rodrigues Rodr.
Coppensia longicorna (Mutel) Cyrtopodium dusenii Schltr.
F.Barros & V.T.Rodrigues Cyrtopodium flavum Link & Otto ex
Coppensia macronyx (Rchb.f.) Rchb.f.
F.Barros & V.T.Rodrigues Cyrtopodium gigas (Vell.) Hoehne
Coppensia paranaensis (Kraenzl.) Cyrtopodium kleinii J.A.N.Batista &
F.Barros & V.T.Rodrigues Bianchetti
Coppensia pontagrossensis Cyrtopodium pallidum Rchb.f. &
(Campacci) Campacci Warm.
Coppensia ranifera (Lindl.) F.Barros Cyrtopodium paludicolum Hoehne
& V.T.Rodrigues Cyrtopodium parviflorum Lindl.
Coppensia varicosa (Lindl.) Dichaea anchorifera Rchb.f.
Campacci Dichaea australis Cogn.
Corymborkis flava (Sw.) Kuntze Dichaea brevicaulis Cogn.
Cranichis candida (Barb.Rodr.) Dichaea cogniauxiana Schltr.
Cogn. Dichaea pendula (Aubl.) Cogn.
Cranichis muscosa Sw. Dichaea trulla Rchb.f.
Cyanaeorchis arundinae (Rchb.f.) Dryadella aviceps (Rchb.f.) Luer
Barb.Rodr. Dryadella edwallii (Cogn.) Luer
Cyanaeorchis minor Schltr. Dryadella lilliputiana (Cogn.) Luer
Cyclopogon alexandrae (Kraenzl.) Dryadella simula (Rchb. f.) Luer Exót.
Schltr. Dryadella zebrina (Porsch) Luer
Cyclopogon apricus (Lindl.) Schltr. Elleanthus brasiliensis (Lindl.)
Cyclopogon bicolor (Ker-Gaw.) Schltr. Rchb.f.
Cyclopogon congestus (Vell.) Hoehne Eltroplectris schlechteriana (Porto &
Cyclopogon dusenii Schltr. Brade) Pabst

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Orchidaceae | 151

Encyclia oncidioides (Lindl.) Schltr. Eurystyles cotyledon Wawra


Encyclia patens Hook. Eurystyles lorenzii (Cogn.) Schltr.
Epidendrum anceps Jacq. Galeandra beyrichii Rchb.f.
Epidendrum ansiferum Rchb.f. Galeandra paraguayensis Cogn.
Epidendrum armeniacum Lindl. Galeandra styllomisantha (Vell.)
Epidendrum avicula Lindl. Hoehne
Epidendrum caldense Barb.Rodr. Geoblasta penicillata (Rchb.f.)
Epidendrum cristatum Ruiz & Pav. Hoehne ex M.N.Correa
Epidendrum dendrobioides Thunb. Gomesa barkeri (Hook.) Regel
Epidendrum densiflorum Lindl. Gomesa crispa (Lindl.) Klotzsch &
Epidendrum denticulatum Barb. Rchb.f.
Rodr. Gomesa duseniana Kraenzl.
Epidendrum ecostatum Pabst Gomesa fischeri Regel
Epidendrum fulgens Brongn. Gomesa glaziovii Cogn.
Epidendrum geniculatum Barb.Rodr. Gomesa gomezoides (Barb.Rodr.)
Epidendrum latilabre Lindl. Pabst gomesoides
Epidendrum nocturnum Jacq. Gomesa handroi (Hoehne) Pabst
Epidendrum nutans Sw. Gomesa laxiflora (Lindl.) Rchb.f.
Epidendrum ochrochlorum Barb. Gomesa paranaensis Kraenzl.
Rodr. Gomesa planifolia (Lindl.) Kl. &
Epidendrum paranaense Barb.Rodr. Rchb.f.
Epidendrum proligerum Barb.Rodr. Gomesa recurva R.Br.
Epidendrum pseudavicula Kraenzl. Gongora bufonia Lindl.
Epidendrum pseudodifforme Hoehne Govenia utriculata (Sw.) Lindl.
& Schltr. Grandiphyllum divaricatum (Lindl.)
Epidendrum puniceoluteum Docha Neto
F.Pinheiro & F.Barros Grandiphyllum edwallii (Cogn.)
Epidendrum ramosum Jacq. Docha Neto
Epidendrum rigidum Jacq. Grandiphyllum hians (Lindl.) Docha
Epidendrum rodriguesii Cogn. Neto
Epidendrum saximontanum Pabst Grandiphyllum sphegiferum (Lindl.)
Epidendrum secundum Jacq. Docha Neto
Epidendrum strobiliferum Rchb.f. Grobya amherstiae Lindl.
Epidendrum tridactylum Lindl. Grobya fascifera Rchb.f.
Epidendrum vesicatum Lindl. Grobya galeata Lindl.
Epistephium sclerophyllum Lindl. Habenaria araneiflora Barb.Rodr.
Eulophia alta (L.) Fawc. & Rendle Habenaria armata Rchb.f.
Eurystyles actinosophila (Barb.Rodr.) Habenaria balansae Cogn.
Schltr. Habenaria bractescens Lindl.
Eurystyles cogniauxii (Kraenzl.) Habenaria crassipes Schltr.
Pabst Habenaria distans Griseb.

- Plantas vasculares do Paraná -


152 | Orchidaceae Angiospermas

Habenaria dusenii Schltr. Hapalorchis pauciflorus Porto &


Habenaria edwallii Cogn. Brade
Habenaria exaltata Barb.Rodr. Heterotaxis brasiliensis (Brieger &
Habenaria gourlieana Gill. ex Lindl. Illg) F.Barros
Habenaria guilleminii Rchb.f. Heterotaxis valenzuelana (A.Rich.)
Habenaria heleogena Schltr. F.Barros
Habenaria inconspicua Cogn. Houlletia brocklehurstiana Lindl.
Habenaria jaguariahyvae Kraenzl. Huntleya meleagris Lindl.
Habenaria johannensis Barb.Rodr. Ionopsis utricularioides (Sw.) Lindl.
Habenaria josephensis Barb.Rodr. Isabelia pulchella (Kraenzl.) Senghas
Habenaria leucosantha Barb.Rodr. & Teuscher
Habenaria macrodactyla Kraenzl. Isabelia violacea (Lindl.) van den
Habenaria macronectar (Vell.) Berg & M.W.Chase
Hoehne Isabelia virginalis Barb.Rodr.
Habenaria melanopoda Hoehne & Isochilus linearis (Jacq.) R.Br.
Schltr. Jacquiniella globosa (Jacq.) Schltr.
Habenaria nemorosa Barb.Rodr. Laelia gloriosa (Rchb.f.)
Habenaria nuda Lindl. L.O.Williams
Habenaria obtusa Lindl. Lankesterella caespitosa (Lindl.)
Habenaria paranaensis Barb.Rodr. Hoehne
Habenaria parviflora Lindl. Lankesterella ceracifolia (Barb.Rodr.)
Habenaria piraquarensis Hoehne Mansf.
Habenaria pleiophylla Hoehne & Lankesterella gnoma (Kraenzl.)
Schltr. Hoehne
Habenaria regnellii Cogn. Lepanthopsis floripecten (Rchb.f.)
Habenaria repens Nutt. Ames
Habenaria rodeiensis Barb.Rodr. Leptotes bicolor Lindl.
Habenaria sceptrum Schltr. Leptotes unicolor Barb.Rodr.
Habenaria schwackei Barb.Rodr. Ligeophila juruenensis (Hoehne)
Habenaria secunda Lindl. Garay
Habenaria secundiflora Barb.Rodr. Ligeophila rosea (Lindl.) Garay
Habenaria subfiliformis Cogn. Liparis nervosa (Thumb.) Lindl.
Habenaria subviridis Hoehne Liparis vexillifera (Llave & Lex.)
Habenaria umbraticola Barb.Rodr. Cogn.
Hadrolaelia coccinea (Lindl.) Chiron Lockhartia ludibunda Rchb.f.
& V.P.Castro Lockhartia lunifera (Lindl.) Rchb.f.
Hapalorchis candidus (Kraenzl.) Loefgrenianthus blanche-amesii
Schltr. (Loefgr.) Hoehne
Hapalorchis lineatus (Lindl.) Schltr. Lophiaris pumila (Lindl.) Braem
Hapalorchis micranthus (Barb.Rodr.) Lyroglossa grisebachii (Cogn.) Schltr.
Hoehne Malaxis cogniauxiana (Schltr.) Pabst

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Orchidaceae | 153

Malaxis excavata (Lindl.) Kuntze Octomeria lichenicola Barb.Rodr.


Malaxis parthonii C.Morren Octomeria linearifolia Barb.Rodr.
Mapinguari desvauxianus (Rchb.f.) Octomeria octomeriantha (Hoehne)
Carnevali & R.Singer Pabst
Masdevallia curtipes Barb.Rodr. Octomeria palmyrabellae Barb.Rodr.
Maxillaria bradei Schltr. ex Hoehne Octomeria pusilla Lindl.
Maxillaria chlorantha Lindl. Octomeria riograndensis Schltr.
Maxillaria leucaimata Barb.Rodr. Octomeria rotundiglossa Hoehne
Maxillaria lindleyana Schltr. Octomeria warmingii Rchb.f.
Maxillaria ochroleuca Lodd. ex Lindl. Oeceoclades maculata (Lindl.) Lindl.
Maxillariella robusta (Barb.Rodr.) Ornithidium rigidum (Barb.Rodr.)
M.A.Blanco & Carnevali M.A.Blanco & Ojeda
Mesadenella cuspidata (Lindl.) Garay Ornithocephalus myrticola Lindl.
Microchilus arietinus (Rchb.f. & Ornithophora radicans (Rchb.f.)
Warm.) Ormerod Garay & Pabst
Microchilus austrobrasiliensis Pabstiella alligatorifera (Rchb.f.)
(Porsch) Ormerod Luer
Miltonia flavescens (Lindl.) Lindl. Pabstiella arcuata (Lindl.) Luer
Miltonia regnellii Rchb.f. Pabstiella aveniformis (Hoehne)
Miltonia russelliana (Lindl.) Lindl. Luer
Mormolyca rufescens (Lindl.) Pabstiella bacillaris (Pabst) Luer
M.A.Blanco Pabstiella bradei (Schltr.) Luer
Myoxanthus exasperatus (Lindl.) Pabstiella carinifera (Barb.Rodr.)
Luer Luer
Nemaconia striata (Lindl.) van den Pabstiella colorata (Pabst) F.Barros
Berg et al. & C.F.Hall
Notylia lyrata S.Moore Pabstiella hians (Lindl.) Luer
Notylia pubescens Lindl. Pabstiella hypnicola (Lindl.) Luer
Octomeria alexandri Schltr. Pabstiella matinhensis (Hoehne)
Octomeria anceps Porto & Brade Luer
Octomeria caetensis Pabst Pabstiella mentigera (Kraenzl.)
Octomeria chamaeleptotes Rchb.f. L.Kollmann
Octomeria concolor Barb.Rodr. Pabstiella mirabilis (Schltr.) Brieger
Octomeria crassifolia Lindl. & Senghas
Octomeria decumbens Cogn. Pabstiella miragliae (J.E.Leite) Luer
Octomeria diaphana Lindl. Pabstiella mouraeoides (Hoehne)
Octomeria fibrifera Schltr. Luer
Octomeria gracilis Lodd. ex Lindl. Pabstiella pellifeloidis (Barb.Rodr.)
Octomeria grandiflora Lindl. Luer
Octomeria hatschbachii Schltr. Pabstiella piraquarensis (Hoehne)
Octomeria juncifolia Barb.Rodr. Luer

- Plantas vasculares do Paraná -


154 | Orchidaceae Angiospermas

Pabstiella pleurothalloides (Cogn.) Phymatidium aquinoi Schltr.


Luer Phymatidium delicatulum Lindl.
Pabstiella punctatifolia (Barb.Rodr.) Phymatidium falcifolium Lindl.
Luer Phymatidium hysteranthum Barb.
Pabstiella quadridentata (Barb. Rodr.
Rodr.) Luer Phymatidium microphyllum (Barb.
Pabstiella seriata (Lindl.) F.Barros & Rodr.) Toscano
C.F.Hall Platythelys paranaensis (Kraenzl.)
Pabstiella sordida (Kraenzl.) Luer Garay
Pabstiella trifida (Lindl.) Luer Platythelys schlechteriana (Hoehne)
Pabstiella tripterantha (Rchb.f.) Garay
F.Barros Pleurobotryum albopurpureum
Pabstiella uniflora (Lindl.) Luer (Kraenzl.) Pabst
Pabstiella wacketii (Handro & Pabst) Pleurobotryum crepinianum (Cogn.)
Luer Hoehne
Paradisanthus micranthus (Barb. Pleurobotryum hatschbachii (Schltr.)
Rodr.) Schltr. Hoehne
Paradisanthus mosenii Rchb.f. Pleurobotryum rhabdosepalum
Pelexia bonariensis (Lindl.) Schltr. (Schltr.) Hoehne
Pelexia goyazensis (Cogn.) Garay Pleurothallis ipyrangana Schltr.
Pelexia laminata Schltr. Pogoniopsis schenckii Cogn.
Pelexia lindmaniana (Kraenzl.) Polystachya bradei Schltr.
Schltr. Polystachya caespitosa Barb.Rodr.
Pelexia lindmanii Kraenzl. Polystachya concreta (Jacq.) Garay
Pelexia macropoda (Barb.Rodr) & Sweet
Schltr. Polystachya estrellensis Rchb.f.
Pelexia novofriburgensis (Rchb.f.) Polystachya foliosa (Lindl.) Rchb.f.
Garay Prescottia densiflora (Brongn.) Cogn.
Pelexia oestrifera (Rchb.f. & Warm.) Prescottia lancifolia Lindl.
Schltr. Prescottia montana Barb.Rodr.
Pelexia orobanchoides (Kraenzl.) Prescottia oligantha (Sw.) Lindl.
Schltr. Prescottia plantaginifolia Lindl. ex
Pelexia orthosepala (Rchb.f. & Hook.
Warm.) Schltr. Prescottia stachyodes (Sw.) Lindl.
Pelexia pterygantha (Rchb.f. & Promenaea albescens Schltr.
Warm.) Schltr. Promenaea dusenii Schltr.
Pelexia sceptrum Schltr. Promenaea paranaensis Schltr.
Pelexia tamanduensis (Kraenzl.) Promenaea rollissonii (Lindl.) Lindl.
Schltr. Promenaea stapelioides (Link &
Pelexia tenuior Schltr. Otto) Lindl.
Phloeophila similis (Schltr.) Garay Promenaea xanthina Lindl.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Orchidaceae | 155

Prosthechea bulbosa (Vell.) Scaphyglottis modesta (Rchb.f.)


W.E.Higgins Schltr.
Prosthechea fausta (Rchb.f. ex Skeptrostachys arechavaletanii (Barb.
Cogn.) W.E.Higgins Rodr.) Garay
Prosthechea fragrans (Sw.) Skeptrostachys balanophorostachya
W.E.Higgins (Rchb.f. & Warm.) Garay
Prosthechea glumacea (Lindl.) Skeptrostachys disoides (Kraenzl.)
W.E.Higgins Garay
Prosthechea pygmaea (Hook.) Skeptrostachys montevidensis (Barb.
W.E.Higgins Rodr.) Garay
Prosthechea vespa (Vell.) Skeptrostachys paraguayensis
W.E.Higgins (Rchb.f.) Garay
Psilochilus dusenianus Kraenzl. ex Skeptrostachys rupestris (Lindl.)
Dunsterv. & Garay Garay
Psilochilus modestus Barb.Rodr. Sophronitis cernua Lindl.
Pteroglossa glazioviana (Cogn.) Sophronitis pterocarpa Lindl. &
Garay Paxton
Rhetinantha notylioglossa (Rchb.f.) Specklinia grobyi (Batem. ex Lindl.)
M.A.Blanco F.Barros
Rodriguezia bracteata (Vell.) Hoehne Specklinia marginalis (Rchb.f.)
Rodriguezia decora (Lem.) Rchb.f. F.Barros
Rodriguezia pubescens (Lindl.) Stanhopea lietzei (Regel) Schltr.
Rchb.f. Stelis arcuata (Lindl.) Pridgeon &
Rodrigueziopsis eleutherosepala M.W.Chase
(Barb.Rodr) Schltr. Stelis catharinensis Lindl.
Sacoila duseniana (Kraenzl.) Garay Stelis chlorantha Barb.Rodr.
Sacoila hassleri (Cogn.) Garay Stelis deregularis Barb. Rodr.
Sacoila lanceolata (Aubl.) Garay Stelis fraterna Lindl.
Sacoila pedicellata (Cogn.) Garay Stelis intermedia Poepp. & Endl.
Sanderella discolor (Barb.Rodr.) Stelis megantha Barb.Rodr.
Cogn. Stelis papaquerensis Rchb.f.
Sarcoglottis alexandri Schltr. ex Stelis pauciflora Lindl.
Mansf. Stelis porschiana Schltr.
Sarcoglottis grandiflora (Hook.) Stelis ruprechtiana Rchb.f.
Klotzsch Stelis triangularis Barb.Rodr.
Sarcoglottis uliginosa Barb.Rodr. Stigmatosema hatschbachii (Pabst)
Sauroglossum nitidum (Vell.) Schltr. Garay
Scaphyglottis brasiliensis (Schltr.) Stigmatosema polyaden (Vell.) Garay
Dressler Trichocentrum fuscum Lindl.
Scaphyglottis emarginata (Garay) Trigonidium latifolium Lindl.
Dressler Trigonidium macranthum Barb.Rodr.

- Plantas vasculares do Paraná -


156 | Orobanchaceae Angiospermas

Trigonidium obtusum Lindl. Agalinis genistifolia (Cham. &


Trizeuxis falcata Lindl. Schltdl.) D’Arcy
Vanilla chamissonis Klotzsch Agalinis linarioides (Cham. &
Vanilla edwallii Hoehne Schltdl.) D’Arcy
Vanilla organensis Rolfe Agalinis ramulifera Barringer
Vanilla parvifolia Barb.Rodr. Alectra aspera (Cham. & Schltdl.) L.
Veyretia hassleri (Cogn.) Szlach. O. Williams
Veyretia simplex (Griseb.) Szlach. Buchnera amethystina Cham. &
Warmingia eugenii Rchb.f. Schltdl.
Warrea warreana (Lodd. ex Lindl.) Buchnera integrifolia Larrañaga
C.Schweinf. Buchnera juncea Cham. & Schltdl.
Wullschlaegelia aphylla (Sw.) Rchb.f. Buchnera longifolia Kunth
Xylobium colleyi (Batem. ex Lindl.) Buchnera palustris (Aubl.) Spreng.
Rolfe Buchnera ternifolia Kunth
Xylobium variegatum (Ruiz & Pav.) Escobedia grandiflora (L.f.) Kuntze
Mansf. Esterhazya macrodonta (Cham.)
Zootrophion atropurpureum (Lindl.) Benth.
Luer Esterhazya splendida J.C.Mikan
Zygopetalum brachypetalum Lindl. Esterhazya triflora R.B.Moura &
Zygopetalum crinitum Lodd. R.J.V.Alves
Zygopetalum intermedium Lodd. Melasma melampyroides (Rich.)
Zygopetalum maculatum (Kunth) Pennell
Garay Melasma rhinanthoides (Cham.)
Zygopetalum maxillare Lodd. Benth.
Zygostates alleniana Kraenzl. Vellosiella westermanii Dusén
Zygostates bradei (Schltr.) Garay
Zygostates cornuta Lindl.
Zygostates dasyrhiza (Kraenzl.) Oxalidaceae
Schltr. Pedro Fiaschi
Zygostates lunata Lindl. 2 gên. e 34 spp. Nativas: 32 spp. Exóticas: 2 spp.
Zygostates multiflora (Rolfe) Schltr.
Zygostates pustulata (Kraenzl.) Averrhoa carambola L. Exót.
Schltr. Oxalis alstonii Lourteig Exót.
Oxalis articulata Savigny
Oxalis barrelieri L.
Orobanchaceae Oxalis bifrons Progel
Oxalis bipartita A.St.-Hil.
Miriam Kaehler
Oxalis bisecta Norlind
7 gên. e 18 spp. Nativas: 18 spp. Oxalis confertissima A.St.-Hil.
Oxalis conorrhiza Jacq.
Agalinis communis (Cham. & Oxalis corniculata L.
Schltdl.) D’Arcy
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Passifloraceae | 157

Oxalis cytisoides Mart. ex Zucc.


Oxalis debilis Kunth
Passifloraceae
Oxalis geralensis Knuth
Armando Carlos Cervi
Oxalis hepatica Norlind 1 gên. e 29 spp. Nativas: 29 spp.
Oxalis hispidula Zucc.
Oxalis hyalotricha Lourteig Passiflora actinia Hook.
Oxalis irreperta Lourteig Passiflora alata Curtis
Oxalis latifolia Kunth Passiflora amethystina J.C.Mikan
Oxalis linarantha Lourteig Passiflora caerulea L.
Oxalis myriophylla A.St.-Hil. Passiflora campanulata Mast.
Oxalis neuwiedii Zucc. ssp. Passiflora capsularis L.
pardoensis Lourteig Passiflora catharinensis Sacco
Oxalis niederleiniana Hieron. ex Passiflora cervii M.A.M.Azevedo
Knuth Passiflora edulis Sims
Oxalis niederleinii Knuth Passiflora eichleriana Mast.
Oxalis paranaensis Lourteig Passiflora foetida L.
Oxalis praetexta Progel Passiflora haematostigma Mart. ex
Oxalis rhombeo-ovata A.St.-Hil. Mast.
Oxalis riparia Norlind Passiflora jilekii Wawra
Oxalis rupestris A.St.-Hil. Passiflora lepidota Mast.
Oxalis sarmentosa Zucc. Passiflora loefgrenii Vitta
Oxalis sellowii Spreng. Passiflora longilobis Hoehne
Oxalis serpens A.St.-Hil. Passiflora mendoncaei Harms
Oxalis subvillosa Norlind Passiflora miersii Mast.
Oxalis tenerrima Knuth Passiflora misera Kunth
Oxalis triangularis A.St.-Hil. Passiflora morifolia Mast.
Passiflora organensis Gardner
Passiflora setulosa Killip
Papaveraceae Passiflora suberosa L.
Passiflora tenuifila Killip
Miriam Kaehler Passiflora transversalis
4 gên. e 4 spp. Exóticas: 4 spp.
M.A.M.Azevedo
Passiflora tricuspis Mast.
Argemone mexicana L. Exót.
Passiflora truncata Regel
Chelidonium majus L. Exót.
Passiflora urnifolia Rusby
Fumaria officinalis L. Exót.
Passiflora villosa Vell.
Papaver orientale L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


158 | Phytolaccaceae Angiospermas

Paulowniaceae Phyllanthus claussenii Müll.Arg.


Phyllanthus compressus Kunth
Miriam Kaehler Phyllanthus glaziovii Müll.Arg.
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp. Phyllanthus leptophyllus Müll.Arg.
Phyllanthus niruri L.
Paulownia tomentosa (Thunb.) Phyllanthus orbiculatus Rich.
Steud. Exót. Phyllanthus pinifolius Baill.
Phyllanthus ramillosus Müll.Arg.
Pedaliaceae Phyllanthus riedelianus Müll.Arg.
Phyllanthus rosellus (Müll.Arg.)
Miriam Kaehler Müll.Arg.
1 gên. e 1 sp. Exóticas: 1 sp. Phyllanthus sellowianus (Klotzsch)
Müll.Arg.
Sesamum indicum L. Exót. Phyllanthus stipulatus (Raf.)
G.L.Webster
Phyllanthus subemarginatus Müll.
Pentaphylacaceae Arg.
Miriam Kaehler Phyllanthus tenellus Roxb.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Phyllanthus urinaria L.
Richeria grandis Vahl
Ternstroemia brasiliensis Cambess. Savia dictyocarpa Müll.Arg.

Peraceae Phytolaccaceae
Miriam Kaehler Miriam Kaehler
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. 7 gên. e 11 spp. Nativas: 8 spp. Exóticas: 3 spp.

Pera glabrata (Schott) Poepp. ex Gallesia integrifolia (Spreng.) Harms


Baill. Microtea scabrida Urb.
Pera heteranthera (Schrank) Petiveria alliacea L. Exót.
I.M.Johnst. Phytolacca americana L. Exót.
Phytolacca dioica L.
Phyllanthaceae Phytolacca thyrsiflora Fenzl. ex
Miriam Kaehler J.A.Schmidt
5 gên. e 22 spp. Nativas: 22 spp. Rivina humilis L. Exót.
Seguieria aculeata Jacq.
Hieronyma alchorneoides Allemão Seguieria americana L.
Margaritaria nobilis L.f. Seguieria langsdorffii Moq.
Phyllanthus avicularis Müll.Arg. Trichostigma octandrum (L.)
Phyllanthus caroliniensis Walter H.Walter
Phyllanthus chacoensis Morong

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Piperaceae | 159

Picramniaceae Peperomia glabella (Sw.) A.Dietr.


Peperomia glazioui C.DC.
José Rubens Pirani Peperomia gracilicaulis Yunck.
1 gên. e 4 spp. Nativas: 4 spp. Peperomia gracilis Dahlst.
Peperomia hernandiaefolia (Vahl)
Picramnia excelsa Kuhlm. ex Pirani A.Dietr.
Picramnia parvifolia Engl. Peperomia hilariana Miq.
Picramnia ramiflora Planch. Peperomia hispidula (Sw.) A.Dietr.
Picramnia sellowii Planch. Peperomia hydrocotyloides Yunck.
Peperomia ibiramana Yunck.
Piperaceae Peperomia inaequalifolia Ruiz &
Pav. Exót.
Elsie Franklin Guimarães
Peperomia incana (Haw.) Hook. Exót.
3 gên. e 132 spp. Nativas: 129 spp. Exóticas: 3 spp. Peperomia lyman-smithii Yunck.
Peperomia macrostachya (Vahl)
Manekia obtusa (Miq.) Arias et al.
A.Dietr.
Peperomia alata Ruiz & Pav.
Peperomia magnoliifolia (Jacq.)
Peperomia argyreia (Miq.)
A.Dietr.
E.Morren Exót.
Peperomia mandioccana Miq.
Peperomia arifolia Miq.
Peperomia martiana Miq.
Peperomia armondii Yunck.
Peperomia nitida Dahlst.
Peperomia augescens Miq.
Peperomia nudifolia C.DC.
Peperomia balansana C.DC.
Peperomia obtusifolia (L.) A.Dietr.
Peperomia barbarana C.DC.
Peperomia parnassiifolia Miq.
Peperomia blanda (Jacq.) Kunth
Peperomia pellucida (L.) Kunth
Peperomia brasiliensis (Miq.) Miq.
Peperomia pereirae Yunck.
Peperomia calophylla Yunck.
Peperomia pereskiaefolia (Jacq.)
Peperomia castelosensis Yunck.
Kunth
Peperomia catharinae Miq.
Peperomia perlongicaulis Yunck.
Peperomia caulibarbis Miq.
Peperomia pilicaulis C. DC.
Peperomia circinnata Link
Peperomia pseudobcordata Yunck.
Peperomia clivicola Yunck.
Peperomia pseudoestrellensis C.DC.
Peperomia corcovadensis Gardner
Peperomia psilostachya C.DC.
Peperomia cordigera Dahlst.
Peperomia quadrifolia (L.) Kunth
Peperomia crinicaulis C.DC.
Peperomia radicosa Yunck.
Peperomia dahlstedtii C.DC.
Peperomia ramboi Yunck.
Peperomia delicatula Henschen
Peperomia regelii C.DC.
Peperomia diaphanoides Dahlst.
Peperomia renifolia Dahlst.
Peperomia duartei Yunck.
Peperomia retivenulosa Yunck.
Peperomia elongata Kunth
Peperomia rhombea Ruiz & Pav.
Peperomia emarginella (Sw.) C.DC.
Peperomia rizzinii Yunck.
Peperomia galioides Kunth
- Plantas vasculares do Paraná -
160 | Piperaceae Angiospermas

Peperomia rotundifolia (L.) Kunth Piper flavicans C.DC.


Peperomia rubricaulis (Nees) Piper fuligineum Kunth
A.Dietr. Piper gaudichaudianum Kunth
Peperomia rupestris Kunth Piper glabratum Kunth
Peperomia schwackei C.DC. Piper hatschbachii Yunck.
Peperomia serpens (Sw.) Loudon Piper hayneanum C.DC.
Peperomia serratirhachis Yunck. Piper hemmendorffii C.DC.
Peperomia subemarginata Yunck. Piper hispidum Sw.
Peperomia subretusa Yunck. Piper lepturum Kunth
Peperomia subrubrispica C.DC. Piper lhotzkyanum Kunth
Peperomia tenella (Sw.) A.Dietr. Piper lucaeanum Kunth
Peperomia tetraphylla (G.Forst.) Piper macedoi Yunck.
Hook. & Arn. Piper malacophyllum (C.Presl) C.DC.
Peperomia transparens Miq. Piper mikanianum (Kunth) Steud.
Peperomia trichocarpa Miq. Piper miquelianum C.DC.
Peperomia trinervis Ruiz & Pav. Piper mollicomum Kunth
Peperomia trineura Miq. Piper mosenii C.DC.
Peperomia trineuroides Dahlst. Piper ovatum Vahl
Peperomia urocarpa Fisch. & Piper permucronatum Yunck.
C.A.Mey. Piper piritubanum Yunck.
Peperomia velloziana Miq. Piper regnellii (Miq.) C.DC.
Peperomia warmingii C.DC. Piper reitzii Yunck.
Piper abutiloides Kunth Piper richardiifolium Kunth
Piper aduncum L. Piper rivinoides Kunth
Piper aequale Vahl Piper solmsianum C.DC.
Piper alnoides Kunth Piper sprengelianum C. DC.
Piper amalago L. Piper subcinereum C.DC.
Piper amplum Kunth Piper tuberculatum Jacq.
Piper arboreum Aubl. Piper umbellatum L.
Piper bradei Yunck. Piper vicosanum Yunck.
Piper caldasianum (Miq.) Yunck. Piper viminifolium Trel.
Piper caldense C.DC. Piper xylosteoides (Kunth) Steud.
Piper callosum Ruiz & Pav.
Piper cernuum Vell.
Piper claussenianum (Miq.) C.DC. Pittosporaceae
Piper corcovadensis (Miq.) C.DC. Miriam Kaehler
Piper crassinervium Kunth
1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.
Piper demeraranum (Miq.) C.DC.
Piper dilatatum Rich.
Pittosporum undulatum Vent. Exót.
Piper diospyrifolium Kunth
Piper divaricatum G.Mey.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Poaceae | 161

Plantaginaceae R.E.Fr.
Scoparia pinnatifida Cham.
Miriam Kaehler Stemodia stricta Cham. & Schltdl.
16 gên. e 36 spp. Nativas: 26 spp. Exóticas: 10 spp. Stemodia trifoliata (Link) Rchb.
Stemodia vandellioides (Benth.)
Achetaria ocymoides (Cham. & V.C.Souza
Schltdl.) Wettst. Stemodia verticillata (Mill.) Hassl.
Angelonia integerrima Spreng. Veronica arvensis L. Exót.
Antirrhinum majus L. Exót. Veronica peregrina L. Exót.
Bacopa monnieri (L.) Pennell Veronica persica Poir. Exót.
Bacopa monnierioides (Cham.)
B.L.Rob.
Bacopa stricta (Schrad.) Wettst. ex Platanaceae
Edwall Miriam Kaehler
Callitriche deflexa A. Braun ex 1 gên. e 3 spp. Exóticas: 3 spp.
Hegelm.
Callitriche rimosa Fasset Platanus acerifolia (Aiton) Willd Exót.
Callitriche stagnalis Scop. Platanus occidentalis L. Exót.
Conobea scoparioides (Cham. & Platanus orientalis L. Exót.
Schltdl.) Benth.
Cymbalaria muralis P. Gaertn., B.
Mey. & Scherb. Exót. Plumbaginaceae
Digitalis purpurea L. Exót. Miriam Kaehler
Gratiola peruviana L. 2 gên. e 2 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 1 sp.
Mecardonia grandiflora (Benth.)
Pennell Limonium brasiliense (Boiss.)
Mecardonia procumbens (Mill.) Small Kuntze Exót.
Misopates orontium (L.) Raf. Exót. Plumbago auriculata Lam.
Nuttallanthus canadensis (L.) D.A.
Sutton Exót.
Plantago australis Lam.
Plantago catharinea Decne.
Poaceae
Miriam Kaehler
Plantago commersoniana Decne.
Plantago dielsiana Pilg. 115 gên. e 496 spp. Nativas: 436 spp. Exóticas: 60
Plantago guilleminiana Decne. spp.
Plantago lanceolata L. Exót. Acroceras excavatum (Henrard)
Plantago major L. Exót. Zuloaga & Morrone
Plantago tomentosa Lam. Acroceras zizanioides (Kunth) Dandy
Scoparia dulcis L. Agenium leptocladum (Hack.)
Scoparia elliptica Cham. Clayton
Scoparia montevidensis (Spreng.) Agenium villosum (Nees) Pilg.
Agrostis lenis Roseng. et al.
- Plantas vasculares do Paraná -
162 | Poaceae Angiospermas

Agrostis longiberbis Hack. ex Bonpl. ex Willd.) Kuntze


L.B.Sm. Arundo donax L. Exót.
Agrostis montevidensis Spreng. ex Aulonemia aristulata (Döll) McClure
Nees Aulonemia fimbriatifolia L.G. Clark
Agrostis ramboi Parodi Aulonemia radiata ( Rupr. ) McClure
Amphibromus quadridentatus (Döll) & L.B.Sm.
Swallen Avena fatua L. Exót.
Amphibromus quadridentulus (Döll) Avena sativa L. Exót.
Swallen Axonopus argentinus Parodi
Andropogon arenarius Hack. Axonopus aureus P. Beauv.
Andropogon bicornis L. Axonopus brasiliensis (Spreng.)
Andropogon glaucophyllus Roseng., Kuhlm.
B. R. Arill. & Izag. Axonopus capillaris (Lam.) Chase
Andropogon hypogynus Hack Axonopus chrysoblepharis (Lag.)
Andropogon lateralis Nees Chase
Andropogon leucostachyus Kunth Axonopus comans (Trin. ex Döll)
Andropogon macrothrix Trin. Kuhlm.
Andropogon selloanus (Hack.) Hack. Axonopus compressus (Sw.) P. Beauv.
Andropogon ternatus (Spreng.) Nees Axonopus equitans Hitchc. & Chase
Andropogon virgatus Desv. Axonopus fissifolius (Raddi) Kuhlm.
Anthaenantia lanata (Kunth) Benth. Axonopus leptostachyus (Flüggé)
Anthaenantiopsis perforata (Nees) Hitchc.
Parodi Axonopus marginatus (Trin.) Chase
Anthoxanthum odoratum L. Axonopus obtusifolius (Raddi) Chase
Apoclada simplex McClure & L.B.Sm. Axonopus pellitus (Nees ex Trin.)
Aristida circinalis Lindm. Hitchc. & Chase
Aristida ekmaniana Henrard Axonopus polystachyus G. A. Black
Aristida filifolia (Arechav.) Herter Axonopus pressus (Nees ex Steud.)
Aristida flaccida Trin. & Rupr. Parodi
Aristida jubata (Arechav.) Herter Axonopus scoparius (Flüggé) Kuhlm.
Aristida laevis (Nees) Kunth Axonopus siccus (Nees) Kuhlm.
Aristida megapotamica Spreng Axonopus suffultus (Mikan ex Trin.)
Aristida pallens Cav. Parodi
Aristida purpurea Nutt. Bambusa tuldoides Munro Exót.
Aristida recurvata Kunth Bothriochloa saccharoides (Sw.)
Aristida riparia Trin. Rydb.
Arthropogon villosus Nees Bothriochloa velutina M.Marchi &
Arthropogon xerachne Ekman Longhi-Wagner
Arundinella berteroniana (Schult.) Brachiaria jubata (Fig. & De Not.)
Hitchc. & Chase Stapf Exót.
Arundinella hispida (Humb. & Briza maxima L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Poaceae | 163

Briza minor L. Exót. Chusquea anelytroides Rupr. ex Döll


Bromus brachyanthera Döll Chusquea attenuata (Döll) L.G.
Bromus catharticus Vahl Clark
Calamagrostis longiaristata (Wedd.) Chusquea bambusoides (Raddi)
Hack. ex Sodiro Hack.
Calamagrostis viridiflavescens (Poir.) Chusquea capitata Nees
Steud. Chusquea capituliflora Trin.
Canastra aristella (Döll) Zuloaga & Chusquea gracilis McClure &
Morrone L.B.Sm.
Cenchrus ciliaris L. Exót. Chusquea ibiramae McClure &
Cenchrus echinatus L. L.B.Sm.
Cenchrus incertus M.A.Curtis Chusquea juergensii Hack.
Cenchrus tribuloides L. Chusquea leptophylla Nees
Chascolytrum brachychaetum Chusquea meyeriana Rupr. ex Döll
(Ekman) Essi, Longhi-Wagner & Chusquea mimosa McClure &
Souza-Chies L.B.Sm.
Chascolytrum calotheca (Trin.) Essi, Chusquea nigricans Phil.
Longhi-Wagner & Souza-Chies Chusquea oligophylla Rupr.
Chascolytrum juergensii (Hack.) Essi, Chusquea oxylepis (Hack.) Ekman
Longhi-Wagner & Souza-Chies Chusquea pinifolia (Nees) Nees
Chascolytrum lamarckianum (Nees) Chusquea ramosissima Lindm.
Matthei Chusquea sellowii Rupr.
Chascolytrum monandrum (Hack.) Chusquea tenella Nees
Essi, Longhi-Wagner & Souza- Chusquea urelytra Hack.
Chies Coix lacryma-jobi L.
Chascolytrum rufum J. Presl Colanthelia intermedia (McClure &
Chascolytrum scabrum (Nees ex L.B.Sm.) McClure
Steud.) Matthei Colanthelia lanciflora (McClure &
Chascolytrum subaristatum (Lam.) L.B. Sm.) McClure
Desv. Colanthelia rizantha (Hack.)
Chascolytrum uniolae (Nees) Essi, McClure
Longhi-Wagner & Souza-Chies Cortaderia selloana (Schult.) Asch.
Chloris elata Desv. Ctenium brachystachyum (Nees)
Chloris gayana Kunth Kunth
Chloris halophila Parodi Ctenium brevispicatum J.G.Sm.
Chloris orthonoton Döll Ctenium cirrhosum (Nees) Kunth
Chloris pycnothrix Trin. Ctenium polystachyum Balansa
Chloris radiata (L.) Sw. Cymbopogon citratus (DC.) Stapf Exót.
Chrysopogon zizanioides (L.) Cymbopogon martinii (Roxb.)
Roberty Exót. J.F.Watson Exót.
Chusquea anelythra Nees Cymbopogon nardus (L.) Rendle Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


164 | Poaceae Angiospermas

Cynanchum montevidense Spreng. Digitaria ischaemum (Schreb.)


Cynanchum rioparanense Sundell Schreb. ex Muhl. Exót.
Cynodon dactylon (L.) Pers. Digitaria longiflora (Retz.) Pers. Exót.
Cynodon maritimus Kunth Digitaria nuda Schumach. Exót.
Cynodon nlemfuensis Vand. Digitaria purpurea Swallen
Cynodon plectostachyus (K. Schum.) Digitaria queenslandica Henrard Exót.
Pilg. Exót. Digitaria sellowii (Müll. Hal.)
Dactylis glomerata L. Exót. Henrard
Danthonia montana Döll Digitaria violascens Link
Danthonia montevidensis Hack. & Echinochloa colona (L.) Link Exót.
Arechav. Echinochloa crus-galli (L.)
Danthonia secundiflora J.Presl P.Beauv. Exót.
Deschampsia caespitosa (L.) P.Beauv. Echinochloa crus-pavonis (Kunth)
Dichanthelium hebotes (Trin.) Schult. Exót.
Zuloaga Echinochloa polystachya (Kunth)
Dichanthelium sabulorum (Lam.) Hitchc.
Gould & C.A. Clark Echinolaena minarum (Nees) Pilg.
Dichanthelium sciurotis (Trin.) Eleusine indica (L.) Gaertn. Exót.
Davidse Eleusine tristachya (Lam.) Lam.
Dichanthelium sciurotoides (Zuloaga Elionurus muticus (Spreng.) Kuntze
& Morrone) Davidse Eragrostis airoides Nees
Dichanthelium stigmosum (Trin.) Eragrostis airoides Nees
Zuloaga Eragrostis articulata (Schrank) Nees
Dichanthelium superatum (Hack.) Eragrostis bahiensis Schrad. ex
Zuloaga Schult.
Dichanthelium surrectum (Chase ex Eragrostis cataclasta Nicora
Zuloaga & Morrone) Zuloaga Eragrostis ciliaris (L.) R.Br.
Digitaria aequiglumis (Hack. & Eragrostis curvula (Schrad.)
Arechav.) Parodi Nees Exót.
Digitaria balansae Henrard Eragrostis hypnoides (Lam.) Britton
Digitaria bicornis (Lam.) Roem. & Eragrostis japonica (Thunb.)
Schult. Exót. Trin. Exót.
Digitaria ciliaris (Retz.) Koeler Exót. Eragrostis leucosticta Nees ex Döll
Digitaria connivens (Trin.) Henrard Eragrostis lugens Nees
Digitaria corynotricha (Hack.) Eragrostis mexicana (Hornem.) Link
Henrard Eragrostis neesii Trin.
Digitaria eriantha Steud. Exót. Eragrostis perennis Döll
Digitaria fuscescens (J.Presl) Eragrostis pilosa (L.) P.Beauv.
Henrard Exót. Eragrostis plana Nees Exót.
Digitaria horizontalis Willd. Exót. Eragrostis polytricha Nees
Digitaria insularis (L.) Fedde Exót. Eragrostis rufescens Schrad. ex

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Poaceae | 165

Schult. Zuloaga & Soderstr.


Eragrostis seminuda Trin. Hymenachne amplexicaulis (Rudge)
Eragrostis trichocolea Hack. & Nees
Arechav. Hymenachne donacifolia (Raddi)
Eriochloa distachya Kunth Chase
Eriochloa punctata (L.) Desv. ex Hymenachne grumosa (Nees)
Ham. Zuloaga
Eriochrysis cayennensis P.Beauv. Hymenachne pernambucensis
Eriochrysis filiformis (Hack.) Filg. (Spreng.) Zuloaga
Eriochrysis holcoides (Nees) Kuhlm. Hyparrhenia bracteata (Humb. &
Eriochrysis laxa Swallen Bonpl. ex Willd.) Stapf
Eriochrysis warmingiana (Hack.) Hyparrhenia rufa (Nees) Stapf
Kuhlm. Ichnanthus bambusiflorus (Trin.)
Eustachys calvescens (Hack. ) Caro & Döll
E.A.Sánchez Ichnanthus grandifolius (Döll)
Eustachys disticophylla (Lag.) Nees Zuloaga & Soderstr.
Eustachys paranensis A.M.Molina Ichnanthus inconstans (Trin. ex
Eustachys paspaloides (Vahl) Lanza Nees) Döll
& Mattei Ichnanthus leiocarpus (Spreng.)
Eustachys retusa (Lag.) Kunth Kunth
Eustachys ulignosa (Hack.) Herter Ichnanthus nemoralis (Schrad. ex
Festuca ampliflora Döll Schult.) Hitchc. & Chase
Festuca arundinacea Schreb. Exót. Ichnanthus pallens (Sw.) Munro ex
Festuca glauca Lam. Exót. Benth.
Festuca ulochaeta Nees ex Steud. Ichnanthus procurrens (Nees ex
Guadua angustifolia Kunth Exót. Trin.) Swallen
Guadua chacoensis (Rojas) Londoño Ichnanthus riedelii (Trin.) Döll
& P.M.Peterson Ichnanthus ruprechtii Döll
Guadua tagoara (Nees) Kunth Ichnanthus tenuis (J. Presl & C.
Gymnopogon burchellii (Munro ex Presl) Hitchc. & Chase
Döll) Ekman Imperata brasiliensis Trin.
Gymnopogon spicatus (Spreng.) Imperata contracta (Kunth) Hitchc.
Kuntze Ischaemum indicum (Houtt.)
Gynerium sagittatum (Aubl.) Merr. Exót.
P.Beauv. Ischaemum minus J.Presl
Hemarthria altissima (Poir.) Stapf & Lasiacis divaricata (L.) Hitchc.
C.E.Hubb. Lasiacis ligulata Hitchc. & Chase
Holcus lanatus L. Exót. Lasiacis ruscifolia (Kunth) Hitchc.
Homolepis glutinosa (Sw.) Zuloaga & Lasiacis sorghoidea (Desv. ex Ham.)
Soderstr. Hitchc. & Chase
Homolepis villaricensis (Mez) Leersia hexandra Sw.

- Plantas vasculares do Paraná -


166 | Poaceae Angiospermas

Leersia ligularis Trin. Olyra fasciculata Trin.


Leersia virginica Willd. Olyra glaberrima Raddi
Leptochloa virgata (L.) P.Beauv. Olyra humilis Nees
Lithachne pauciflora (Sw.) P.Beauv. Olyra latifolia L.
Luziola bahiensis (Steud.) Hitchc. Oplismenus hirtellus (L.) P.Beauv.
Luziola peruviana Juss. ex J.F.Gmel. Oryza latifolia Desv.
Megathyrsus maximus (Jacq.) Otachyrium versicolor (Döll)
B.K.Simon & S.W.L.Jacobs Henrard
Melica brasiliana Ard. Panicum aquaticum Poir.
Melica hyalina Döll Panicum bergii Arechav.
Melica rigida Cav. Panicum campestre Nees ex Trin.
Melica sarmentosa Nees Panicum condensatum Bertol.
Melica tenuis Arechav. Panicum cyanescens Nees ex Trin.
Melinis minutiflora P.Beauv. Exót. Panicum dichotomiflorum Michx.
Melinis repens (Willd.) Zizka Exót. Panicum glabripes Döll
Merostachys claussenii Munro Panicum gouinii E.Fourn.
Merostachys fischeriana Rupr. ex Panicum hebotes Trin,
Döll Panicum hylaeicum Mez
Merostachys fistulosa Döll Panicum leptachne Döll
Merostachys glauca McClure & Panicum mertensii Roth
L.B.Sm. Panicum millegrana Poir.
Merostachys multiramea Hack. Panicum olyroides Kunth
Merostachys neesii Rupr. Panicum parvifolium Lam.
Merostachys skvortzovii Send. Panicum peladoense Henrard
Merostachys speciosa Spreng. Panicum pilosum Sw.
Merostachys ternata Nees Panicum polygonatum Schrad.
Mesosetum exaratum (Trin.) Chase Panicum prionitis Nees
Mesosetum ferrugineum (Trin.) Panicum pseudisachne Mez
Chase Panicum repens L. Exót.
Microchloa indica (L.f.) P.Beauv. Panicum schwackeanum Mez
Mnesithea aurita (Steud.) de Koning Panicum sellowii Nees
& Sosef Panicum trichanthum Nees
Mnesithea selloana (Hack.) de Panicum trichidiachne Döll
Koning & Sosef Panicum wettsteinii Hack.
Mnesithea subgibbosa (Winkl. ex Parodiolyra micrantha (Kunth)
Hack.) de Koning & Sosef Davidse & Zuloaga
Ocellochloa rudis (Nees) Zuloaga & Parodiophyllochloa cordovensis
Morrone (E.Fourn.) Zuloaga & Morrone
Ocellochloa stolonifera (Poir.) Parodiophyllochloa missiona (Ekman)
Zuloaga & Morrone Zuloaga & Morrone
Olyra ciliatifolia Raddi Parodiophyllochloa ovulifera (Trin.)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Poaceae | 167

Zuloaga & Morrone Paspalum haumanii Parodi


Parodiophyllochloa pantricha (Hack.) Paspalum hyalinum Nees ex Trin.
Zuloaga & Morrone Paspalum inaequivalve Raddi
Parodiophyllochloa rhizogona (Hack.) Paspalum intermedium Munro ex
Zuloaga & Morrone Morong & Britton
Paspalum acuminatum Raddi Paspalum jesuiticum Parodi
Paspalum ammodes Trin. Paspalum juergensii Hack.
Paspalum approximatum Döll Paspalum lachneum Nees ex Steud.
Paspalum arenarium Schrad. Paspalum lepton Schult.
Paspalum bertonii Hack. Paspalum lilloi Hack.
Paspalum carinatum Humb. & Paspalum lineare Trin.
Bonpl. ex Flüggé Paspalum maculosum Trin.
Paspalum cinerascens (Döll) Paspalum malacophyllum Trin.
A.G.Burm. & C.N.Bastos Paspalum mandiocanum Trin.
Paspalum commutatum Nees Paspalum maritimum Trin.
Paspalum compressifolium Swallen Paspalum millegrana Schrad. ex
Paspalum conjugatum P.J.Bergius Schult.
Paspalum conspersum Schrad. Paspalum notatum Flüggé
Paspalum corcovadense Raddi Paspalum nummularium Chase ex
Paspalum cordatum Hack. Send. & A.G.Burm.
Paspalum dasytrichium Dusén ex Paspalum nutans Lam.
Swallen Paspalum ovale Nees ex Steud.
Paspalum decumbens Sw. Paspalum paniculatum L.
Paspalum dedeccae Quarín Paspalum pauciciliatum (Parodi)
Paspalum densum Poir. Herter
Paspalum dilatatum Poir. Paspalum pectinatum Nees ex Trin.
Paspalum distichum L. Paspalum pilosum Lam.
Paspalum ellipticum Döll Paspalum plenum Chase
Paspalum equitans Mez Paspalum plicatulum Michx.
Paspalum erianthoides Lindm. Paspalum polyphyllum Nees
Paspalum erianthum Nees ex Trin. Paspalum pumilum Nees
Paspalum eucomum Nees ex Trin. Paspalum ramboi Barreto
Paspalum exaltatum J.Presl Paspalum redondense Swallen
Paspalum falcatum Nees ex Steud. Paspalum regnellii Mez
Paspalum filifolium Nees ex Steud. Paspalum repens P.J.Bergius
Paspalum flaccidum Nees Paspalum rhodopedum L.B.Sm. &
Paspalum geminiflorum Steud. Wassh.
Paspalum glabrinode (Hack.) Paspalum rojasii Hack.
Morrone & Zuloaga Paspalum scrobiculatum L. Exót.
Paspalum glaucescens Hack. Paspalum stellatum Humb. & Bonpl.
Paspalum guenoarum Arechav. ex Flüggé

- Plantas vasculares do Paraná -


168 | Poaceae Angiospermas

Paspalum umbrosum Trin. Sacciolepis vilvoides (Trin.) Chase


Paspalum urvillei Steud. Sasa tsukubensis Nakai Exót.
Paspalum vaginatum Sw. Schizachyrium condensatum (Kunth)
Paspalum virgatum L. Nees
Pennisetum clandestinum Hochst. ex Schizachyrium gracilipes (Hack.)
Chiov. A.Camus
Pennisetum latifolium Spreng. Schizachyrium hatschbachii Peichoto
Pennisetum nervosum (Nees) Trin. Schizachyrium microstachyum (Desv.
Pennisetum purpureum Schumach. ex Ham.) Roseng.
Pennisetum setosum (Sw.) Rich. Schizachyrium sanguineum (Retz.)
Pennisetum tristachyum (Kunth) Alston
Spreng. Schizachyrium spicatum (Spreng.)
Phalaris angusta Nees ex Trin. Exót. Herter
Phalaris canariensis L. Exót. Schizachyrium tenerum Nees
Pharus lappulaceus Aubl. Secale cereale L. Exót.
Pharus latifolius L. Setaria adhaerens (Forssk.) Chiov.
Phyllostachys aurea Rivière & C. Setaria friebrigii R.A.W.Herrm.
Rivière Exót. Setaria globulifera (Steud.) Griseb.
Piptochaetium montevidense Setaria lachnea (Nees) Kunth
(Spreng.) Parodi Setaria megaphylla (Steud.)
Piptochaetium ruprechtianum Desv. T.Durand & Schinz
Poa annua L. Exót. Setaria palmifolia (J. König) Stapf
Poa bradei Pilg. Setaria parviflora (Poir.) Kerguélen
Poa lanigera Nees Setaria scabrifolia (Nees) Kunth
Poa pratensis L. Exót. Setaria scandens Schrad.
Poa sellowii Nees Setaria setosa (Sw.) P.Beauv.
Poa umbrosa Trin. Setaria sulcata Raddi
Polypogon chilensis (Kunth) Pilg. Setaria tenax (Rich.) Desv.
Polypogon elongatus Kunth Setaria vaginata Spreng.
Pseudechinolaena polystachya Setaria vulpiseta (Lam.) Roem. &
(Kunth) Stapf Schult.
Rhipidocladum parviflorum (Trin.) Sorghastrum contractum (Hack.)
McClure Kuhlm. & A.Kuhlm.
Rhytachne rottboellioides Desv. Sorghastrum minarum (Nees)
Saccharum angustifolium (Nees) Hitchc.
Trin. Sorghastrum nutans (L.) Nash
Saccharum asperum (Nees) Steud. Sorghastrum pellitum (Hack.) Parodi
Saccharum giganteum (Walter) Pers. Sorghastrum scaberrimum (Nees)
Saccharum officinarum L. Exót. Herter
Saccharum villosum Steud. Sorghastrum setosum (Griseb.)
Sacciolepis myuros (Lam.) Chase Hitchc.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Poaceae | 169

Sorghastrum stipoides (Kunth) Nash Rupr.


Sorghastrum viride Swallen Streptochaeta spicata Schrad. ex
Sorghum bicolor (L.) Moench Exót. Nees
Sorghum halepense (L.) Pers. Exót. Thrasyopsis repanda (Nees ex Trin.)
Sorghum sudanense (Piper) Parodi
Stapf Exót. Trachypogon spicatus (L.f.) Kuntze
Spartina alterniflora Loisel. Tripogon spicatus (Nees) Ekman
Spartina ciliata Brongn. Tristachya leiostachya Nees
Spartina densiflora Brongn. Triticum aestivum L. Exót.
Sporobolus acuminatus (Trin.) Hack. Uniola paniculata L.
Sporobolus adustus (Trin.) Roseng. Urochloa adspersa (Trin.)
et al. R.D.Webster
Sporobolus aeneus (Trin.) Kunth Urochloa brizantha (Hochst. ex A.
Sporobolus camporum Swallen Rich.) R.D. Webster Exót.
Sporobolus ciliatus J.Presl Urochloa decumbens (Stapf) R.D.
Sporobolus cubensis Hitchc. Webster
Sporobolus indicus (L.) R.Br. Urochloa fusca (Sw.) B.F.Hansen &
Sporobolus jacquemontii Kunth Wunderlin
Sporobolus linearifolius Nicora Urochloa humidicola (Rendle)
Sporobolus nudiramus Boechat & Morrone & Zuloaga
Longhi-Wagner Urochloa jubata (Fig. & De Not.)
Sporobolus piliferus (Trin.) Sosef Exót.
Kunth Exót. Urochloa mutica (Forssk.) T.Q.
Sporobolus pseudairoides Parodi Nguyen
Sporobolus tenuissimus (Schrank) Urochloa plantaginea (Link) R.D.
Kuntze Webster
Sporobolus virginicus (L.) Kunth Urochloa platyphylla (Munro ex
Steinchisma decipiens (Nees ex Trin.) C.Wright) R.D.Webster Exót.
W.V.Br. Urochloa ruziziensis (R. Germ. &
Steinchisma hians (Elliott) Nash C.M. Evrard) Crins Exót.
Steinchisma laxa (Sw.) Zuloaga Urochloa villosa (Lam.)
Steinchisma spathellosa (Döll) T.Q. Nguyen Exót.
Renvoize Zea mays L. Exót.
Stenotaphrum secundatum (Walter) Zizaniopsis microstachya (Nees ex
Kuntze Trin.) Döll & Asch.
Stipa airoides E.Ekman Zoysia matrella (L.) Merr.
Stipa megapotamia Spreng. ex Trin.
Stipa melanosperma C.Presl
Stipa rhizomata A.Zanin & Longhi-
Wagner
Stipa sellowiana Nees ex Trin. &

- Plantas vasculares do Paraná -


170 | Polygalaceae Angiospermas

Podostemaceae J.F.B. Pastore & J.R. Abbott


Asemeia rhodoptera (Mart. ex
Paulo Labiak A.W.Benn.) J.F.B. Pastore & J.R.
5 gên. e 10 spp. Nativas: 10 spp. Abbott
Asemeia violacea (Aubl.) J.F.B.
Apinagia richardiana (Tul.) P. Royen Pastore & J.R. Abbott
Apinagia yguazuensis Chodat & Bredemeyera floribunda Willd.
Vischer Bredemeyera laurifolia (A.St.-Hil. &
Mourera aspera (Bong.) Tul. Moq.) Klotzsch ex A.W.Benn.
Podostemum comatum Hicken Caamembeca insignis (Klotzsch ex
Podostemum distichum (Cham.) Chodat) J.F.B.Pastore
Wedd. Caamembeca laureola (A.St.-Hil. &
Podostemum irgangii C.T.Philbrick Moq.) J.F.B.Pastore
& Novelo Monnina cardiocarpa A.St.-Hil. &
Podostemum muelleri Warm. Moq.
Podostemum rutifolium Warm. Monnina dictyocarpa Griseb.
Tristicha trifaria (Bory ex Willd.) Monnina oblongifolia Arechav.
Spreng. Monnina richardiana A.St.-Hil. &
Wettsteiniola pinnata Suess. Moq.
Monnina stenophylla A.St.-Hil. &
Polemoniaceae Moq.
Miriam Kaehler Monnina tristaniana A.St.-Hil. &
Moq.
2 gên. e 2 spp. Exóticas: 2 spp.
Polygala adenophylla A.St.-Hil. &
Cobaea scandens Cav. Exót. Moq.
Phlox drummondii Hook. Exót. Polygala altomontana Lüdtke et al.
Polygala aphylla A.W.Benn.
Polygala appendiculata Vell.
Polygalaceae Polygala aspalatha L.
José Floriano Barêa Pastore Polygala brasiliensis L.
7 gên. e 51 spp. Nativas: 51 spp. Polygala campestris Gardner
Polygala cneorum A.St.-Hil. & Moq.
Acanthocladus brasiliensis (A.St.-Hil. Polygala cuspidata DC.
& Moq.) Klotzsch ex Hassk. Polygala cyparissias A.St.-Hil. &
Asemeia acuminata (Willd.) J.F.B. Moq.
Pastore & J.R. Abbott Polygala glaziovii Chodat
Asemeia extraaxillaris (Chodat) Polygala hygrophila Kunth
J.F.B. Pastore & J.R. Abbott Polygala lancifolia A.St.-Hil. & Moq.
Asemeia hebeclada (DC.) J.F.B. Polygala linoides Poir.
Pastore & J.R. Abbott Polygala longicaulis Kunth
Asemeia hirsuta (A.St.-Hil. & Moq.) Polygala lycopodioides Chodat

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Pontederiaceae | 171

Polygala minima Pohl ex A.W. Benn. Meisn. Exót.


Polygala molluginifolia A.St.-Hil. & Muehlenbeckia platyclada (F.J. Müll.)
Moq. Meisn. Exót.
Polygala moquiniana A.St.-Hil. & Polygonum acuminatum Kunth
Moq. Polygonum aviculare L.
Polygala obovata A.St.-Hil. & Moq. Polygonum capitatum Buch.-Ham. ex
Polygala paniculata L. D.Don
Polygala poaya Mart. Polygonum convolvulus L. Exót.
Polygala pseudosericea Chodat Polygonum diospyrifolium Cham.
Polygala pulchella A.St.-Hil. & Moq. Polygonum ferrugineum Wedd.
Polygala pumila Norlind Polygonum glabrum Willd.
Polygala selaginoides A.W.Benn Polygonum hydropiperoides Michx.
Polygala sellowiana A.St.-Hil. & Polygonum lapathifolium L. Exót.
Moq. Polygonum meisnerianum Cham.
Polygala subverticillata Chodat Polygonum orientale L. Exót.
Polygala tenuis DC. Polygonum persicaria L.
Polygala timoutoides Chodat Polygonum punctatum Elliott
Securidaca diversifolia (L.) S.F.Blake Polygonum rubricaule Cham.
Securidaca lanceolata A.St.-Hil. & Polygonum stelligerum Cham.
Moq. Rumex acetosella L.
Securidaca macrocarpa A.W.Benn. Rumex crispus L.
Securidaca riviniifolia A.St.-Hil. & Rumex obtusifolius L. Exót.
Moq. Rumex sellowianus Reich. f.
Ruprechtia laxiflora Meisn.
Ruprechtia paranensis Pendry
Polygonaceae Triplaris americana L.
Miriam Kaehler Triplaris gardneriana Wedd.
8 gên. e 35 spp. Nativas: 28 spp. Exóticas: 7 spp.

Antigonon leptopus Hook. & Arn.


Coccoloba arborescens (Vell.) Pontederiaceae
R.A.Howard Miriam Kaehler
Coccoloba argentinensis Speg. 3 gên. e 7 spp. Nativas: 7 spp.
Coccoloba cordata Cham.
Coccoloba declinata (Vell.) Mart. Eichhornia azurea (Sw.) Kunth
Coccoloba glaziovii Lindau Eichhornia crassipes (Mart.) Solms
Coccoloba persicaria Wedd. Heteranthera reniformis Ruiz & Pav.
Coccoloba salicifolia Wedd. Heteranthera zosterifolia Mart.
Coccoloba warmingii Meisn. Pontederia cordata L.
Fagopyrum esculentum Moench Exót. Pontederia rotundifolia L.f.
Muehlenbeckia complexa (A. Cunn.) Pontederia sagittata C.Presl

- Plantas vasculares do Paraná -


172 | Proteaceae Angiospermas

Portulacaceae Ardisia crispa (Thunb.) A. DC. Exót.


Ardisia guyanensis (Aubl.) Mez
Miriam Kaehler Cybianthus brasiliensis (Mez)
2 gên. e 10 spp. Nativas: 7 spp. Exóticas: 3 spp. G.Agostini
Cybianthus gardneri (A.DC.)
Portulaca amilis Speg. G.Agostini
Portulaca cryptopetala Speg. Exót. Lysimachia congestiflora Hemsl. Exót.
Portulaca grandiflora Hook. Myrsine altomontana M.F.Freitas &
Portulaca hatschbachii D.Legrand Kin.-Gouv.
Portulaca mucronata Link Myrsine balansae (Mez) Arechav.
Portulaca oleracea L. Myrsine coriacea (Sw.) R.Br. ex
Portulaca umbraticola Kunth Roem. & Schult.
Talinum paniculatum (Jacq.) Gaertn. Myrsine gardneriana A.DC.
Talinum patens (Jacq.) Willd. Exót. Myrsine hermogenesii (Jung-Mend.
Talinum racemosum (Jacq.) & Bernacci) M.F.Freitas & Kin.-
Willd. Exót. Gouv.
Myrsine laetevirens (Mez) Arechav.
Potamogetonaceae Myrsine lancifolia Mart.
Myrsine lineata (Mez) Imkhan.
Miriam Kaehler Myrsine loefgrenii (Mez) Imkhan.
1 gên. e 6 spp. Nativas: 6 spp. Myrsine matensis (Mez) Otegui
Myrsine monticola Mart.
Potamogeton gayi A.Benn. Myrsine parvifolia A.DC.
Potamogeton illinoensis Morong Myrsine parvula (Mez) Otegui
Potamogeton montevidensis A.Benn. Myrsine rubra M.F.Freitas & Kin.-
Potamogeton polygonus Cham. & Gouv.
Schltdl. Myrsine squarrosa (Mez) M.F.Freitas
Potamogeton polygonus Cham. & & Kin.-Gouv.
Schltdl. Myrsine umbellata Mart.
Potamogeton pusillus L. Myrsine venosa A.DC.
Primula officinalis (L.) Hill Exót.
Primulaceae
Miriam Kaehler Proteaceae
6 gên. e 29 spp. Nativas: 25 spp. Exóticas: 4 spp. Miriam Kaehler
5 gên e 12 spp. Nativas: 7 spp. Exóticas: 5 spp.
Anagallis arvensis L.
Anagallis filiformis Cham. & Schltdl. Euplassa cantareirae Sleumer
Anagallis minima E.H.L.Krause Euplassa legalis (Vell.) I.M.Johnst.
Anagallis pumila Sw. Euplassa nebularis Rambo &
Ardisia catharinensis Mez Sleumer
Ardisia crenata Sims. Exót.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Rhizophoraceae | 173

Grevillea banksii R. Br. Exót. Consolida ajacis (L.) Schur Exót.


Grevillea robusta A. Cunn. ex Myrsine guianensis (Aubl.) Kuntze
R. Br. Exót. Ranunculus apiifolius Pers.
Macadamia integrifolia Maiden & Ranunculus bonariensis Poir.
Betche Exót. Ranunculus flagelliformis Sm.
Macadamia ternifolia F. Muell. Exót. Ranunculus muricatus L. Exót.
Roupala consimilis Mez ex Taub. Ranunculus parviflorus L. Exót.
Roupala meisneri Sleumer Ranunculus repens L. Exót.
Roupala montana Aubl.
Roupala rhombifolia Mart. ex Meisn.
Stenocarpus sinuatus (A. Cunn.) Rhamnaceae
Endl. Exót. Miriam Kaehler
10 gên. e 16 spp. Nativas: 15 spp. Exóticas: 1 sp.
Quiinaceae Colletia exserta Klotzsch ex Reissek
Miriam Kaehler Colletia paradoxa (Spreng.) Escal.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Colubrina glandulosa Perkins
Colubrina retusa (Pittier) Cowan
Quiina glazovii Engl. Condalia buxifolia Reissek
Crumenaria polygaloides Reissek
Discaria americana Gillies ex Hook.
Quillajaceae Gouania latifolia Reissek
Miriam Kaehler Gouania ulmifolia Hook. & Arn.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Gouania virgata Reissek
Hovenia dulcis Thunb. Exót.
Quillaja brasiliensis (A.St.-Hil. & Rhamnidium elaeocarpum Reissek
Tul.) Mart. Rhamnidium glabrum Reissek
Rhamnus sphaerosperma Sw.
Scutia arenicola (Casar.) Reissek
Ranunculaceae Scutia buxifolia Reissek
Miriam Kaehler
5 gên. e 16 spp. Nativas: 11 spp. Exóticas: 5 spp.

Anemone decapetala Ard. Rhizophoraceae


Anemone sellowii Pritz. Miriam Kaehler
Clematis affinis A.St.-Hil. 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Clematis bonariensis Juss. ex DC.
Clematis campestris A.St.-Hil. Rhizophora mangle L.
Clematis dioica L.
Clematis ulbrichiana Pilg.
Clematis vitalba L. Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


174 | Rubiaceae Angiospermas

Rosaceae Rehder Exót.


Pyrus communis L. Exót.
Miriam Kaehler Rhaphiolepis indica (L.) Lindl. ex
19 gên. e 44 spp. Nativas: 17 spp. Exóticas: 27 spp. Ker Exót.
Rosa laevigata Michx. Exót.
Acaena eupatoria Cham. & Schltdl. Rosa lucieae Franch. & Rochebr. ex
Acaena fuscescens Bitter Crép. Exót.
Agrimonia hirsuta Bong. ex Rosa multiflora Thunb. Exót.
C.A.Mey. Rubus bogotensis Kunth
Cerasus campanulata (Maxim.) A.N. Rubus brasiliensis Mart.
Vassiljeva Exót. Rubus erythroclados Mart. ex
Cerasus serrulata (Lindl.) Hook.f.
Loudon Exót. Rubus idaeus L. Exót.
Cotoneaster franchetii Bois Exót. Rubus imperialis Cham. & Schltdl.
Cotoneaster glaucophyllus Rubus rosifolius Sm.
Franch. Exót. Rubus sellowii Cham. & Schltdl.
Cotoneaster integerrimus Medik. Exót. Rubus urticifolius Poir.
Cydonia oblonga Mill. Exót. Spiraea X vanhouttei (Briot)
Eriobotrya japonica (Thunb.) Carrière Exót.
Lindl. Exót. Spiraea cantoniensis Lour. Exót.
Fragaria vesca L. Exót. Spiraea chamaedryfolia L. Exót.
Geum boliviense Focke
Geum parviflorum Sm.
Malus domestica Borkh. Exót. Rubiaceae
Malus sylvestris Mill. Exót. Jomar G. Jardim (Cinchonoideae,
Margyricarpus pinnatus (Lam.) Ixoroideae, Rubioideae)
Kuntze
Elnatan Bezerra de Souza
Parmena spectabilis (Pursh)
Greene Exót. (Rubioideae - Spermacoceae)
Potentilla chiloensis (L.) Mabb. Exót. 51 gên. e 200 spp. Nativas: 190 spp. Exóticas: 10 spp.
Potentilla indica (Andr.) Th.Wolf Exót.
Prunus brasiliensis (Cham. &
Schltdl.) D.Dietr. Cinchonoideae
Prunus domestica L. Exót. Alseis floribunda Schott
Prunus laurocerasus L. Exót. Cephalanthus glabratus (Spreng.)
Prunus myrtifolia (L.) Urb. K.Schum.
Prunus persica (L.) Batsch Exót. Chiococca alba (L.) Hitchc.
Prunus subcoriacea (Chodat & Chomelia brasiliana A.Rich.
Hassl.) Koehne Chomelia hirsuta Gardner
Prunus ulei Koehne Chomelia obtusa Cham. & Schltdl.
Pyracantha coccinea M. Roem. Exót. Chomelia parvifolia (Standl.)
Pyracantha koizumii (Hayata) Govaerts
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Rubiaceae | 175

Chomelia pubescens Cham. & Ixora coccinea L. Exót.


Schltdl. Ixora gardneriana Benth.
Coutarea hexandra (Jacq.) K.Schum. Ixora venulosa Benth.
Deppea blumenaviensis (K.Schum.) Mussaenda erythrophylla Schumach.
Lorence & Thonn. Exót.
Guettarda uruguensis Cham. & Mussaenda frondosa L. Exót.
Schltdl. Posoqueria latifolia (Rudge) Schult.
Guettarda viburnoides Cham. & Randia annae (K.Schum.) ined.
Schltdl. Randia calycina Cham.
Hamelia patens Jacq. Randia ferox (Cham. & Schltdl.) DC.
Hoffmannia peckii K.Schum. Randia hebecarpa Benth. Exót.
Hillia illustris (Vell.) K.Schum. Sabicea villosa Willd. ex Schult.
Hillia parasitica Jacq. Tocoyena formosa (Cham. & Schltdl.)
Machaonia acuminata Bonpl. in K.Schum.
Humb. & Bonpl. Tocoyena sellowiana (Cham. &
Malanea evenosa Müll.Arg. Schltdl.) K.Schum.
Malanea forsteronioides Müll.Arg.
Portlandia grandiflora L. Exót. Rubioideae
Simira corumbensis (Standl.) Coccocypselum capitatum (Graham)
Steyerm. C.B.Costa & Mamede
Simira sampaioana (Standl.) Coccocypselum condalia Pers.
Steyerm. Coccocypselum cordifolium Nees &
Mart.
Ixoroideae Coccocypselum geophiloides Wawra
Alibertia edulis (Rich.) A.Rich. Coccocypselum glabrifolium Standl.
Alibertia longiflora K.Schum. Coccocypselum hasslerianum Chodat
Amaioua guianensis Aubl. Coccocypselum lanceolatum (Ruiz &
Amaioua intermedia Mart. ex Schult. Pav.) Pers.
& Schult.f. Coccocypselum lymansmithii Standl.
Bathysa australis (A.St.-Hil.) Coccocypselum pulchellum Cham.
K.Schum. Coussarea contracta (Walp.) Müll.
Coffea arabica L. Exót. Arg.
Cordiera concolor (Cham.) Kuntze Coussarea hydrangeifolia (Benth.)
Cordiera humilis (K.Schum.) Kuntze Müll.Arg.
Cordiera myrciifolia (K.Schum.) Coussarea platyphylla Müll.Arg.
C.H.Perss. & Delprete Declieuxia cordigera Mart. & Zucc.
Cordiera sessilis (Vell.) Kuntze ex Schult. & Schult.f.
Gardenia jasminoides J. Ellis Exót. Declieuxia dusenii Standl.
Genipa americana L. Declieuxia fruticosa (Willd. ex Roem.
Ixora burchelliana Müll.Arg. & Schult.) Kuntze
Ixora chinensis Lam. Exót. Declieuxia lysimachioides Zucc. ex
- Plantas vasculares do Paraná -
176 | Rubiaceae Angiospermas

Schult. & Schult.f. Palicourea rigida Kunth


Declieuxia passerina Mart. & Zucc. Psychotria alba Ruiz & Pav.
ex Schult. & Schult.f. Psychotria alegre Govaerts ined.
Faramea hyacinthina Mart. Psychotria anceps Kunth
Faramea martiana Müll.Arg. Psychotria brachyceras Müll.Arg.
Faramea montevidensis (Cham. & Psychotria brachypoda (Müll.Arg.)
Schltdl.) DC. Britton
Faramea multiflora A.Rich. Psychotria brevicollis Müll.Arg.
Faramea stenantha Müll.Arg. Psychotria capillacea (Müll.Arg.)
Galium equisetoides (Cham. & Standl.
Schltdl.) Standl. Psychotria carthagenensis Jacq.
Galium hatschbachii Dempster Psychotria deflexa DC.
Galium hirtum Lam. Psychotria forsteronioides Müll.Arg.
Galium humile Cham. & Schltdl. Psychotria fractistipula L.B.Sm. et al.
Galium hypocarpium (L.) Endl. ex Psychotria gracilenta Müll.Arg.
Griseb. Psychotria hastisepala Müll.Arg.
Galium latoramosum Clos Psychotria hoffmannseggiana (Willd.
Galium megapotamicum Spreng. ex Schult.) Müll.Arg.
Galium muelleri (K.Schum.) Psychotria laciniata Vell.
Dempster Psychotria leiocarpa Cham. &
Galium nigroramosum (Ehrend.) Schltdl.
Dempster Psychotria longipes Müll.Arg.
Galium noxium (A.St.-Hil.) Psychotria mapourioides DC.
Dempster Psychotria myriantha Müll.Arg.
Galium richardianum (Gillies ex Psychotria nemorosa Gardner
Hook. & Arn.) Endl. Psychotria nuda (Cham. & Schltdl.)
Galium sellowianum (Cham.) Walp. Wawra
Geophila macropoda (Ruiz & Pav.) Psychotria officinalis (Aubl.)
DC. Raeusch. ex Sandwith
Geophila repens (L.) I.M.Johnst. Psychotria stachyoides Benth.
Hindsia ramosissima Gardner Psychotria subtriflora Müll.Arg.
Margaritopsis chaenotricha (DC.) Psychotria suterella Müll. Arg.
C.M.Taylor Psychotria tenuicaulis K.Krause
Margaritopsis cymuligera (Müll.Arg.) Psychotria tenuifolia Sw.
C.M.Taylor Psychotria vellosiana Benth.
Margaritopsis hassleriana (Chodat) Rudgea coriacea (Spreng.) K.Schum.
C.M.Taylor Rudgea coronata (Vell.) Müll.Arg.
Palicourea australis C.M.Taylor Rudgea gardenioides (Cham.) Müll.
Palicourea macrobotrys (Ruiz & Pav.) Arg.
Schult. Rudgea jasminoides (Cham.) Müll.
Palicourea marcgravii A.St.-Hil. Arg.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Rubiaceae | 177

Rudgea kunthii Standl. Diodella apiculata (Willd. ex Roem.


Rudgea parquioides (Cham.) Müll. & Schult.) Delprete
Arg. Diodella radula (Willd. ex Roem. &
Rudgea recurva Müll.Arg. Schult.) Delprete
Serissa foetida (L. f.) Lam. Exót. Diodella teres (Walter) Small
Standleya prostrata (K.Schum.) Diodia saponariifolia (Cham. &
Brade Schltdl.) K.Schum.
Emmeorhiza umbellata (Spreng.)
Rubioideae (Spermacoceae) K.Schum.
Borreria alata (Aubl.) DC. Galianthe angustifolia (Cham. &
Borreria brachystemonoides Cham. & Schltdl.) E.L.Cabral
Schltdl. Galianthe brasiliensis (Spreng.)
Borreria capitata (Ruiz & Pav.) DC. E.L.Cabral & Bacigalupo
Borreria cupularis DC. Galianthe centranthoides (Cham. &
Borreria dasycephala (Cham. & Schltdl.) E.L.Cabral
Schltdl.) Bacigalupo & E.L.Cabral Galianthe chodatiana (Standl.)
Borreria eryngioides Cham. & E.L.Cabral
Schltdl. Galianthe cymosa (Cham.)
Borreria flavovirens Bacig. & E.L.Cabral & Bacigalupo
E.L.Cabral Galianthe dichasia (Sucre &
Borreria gracillima DC. C.G.Costa) E.L.Cabral
Borreria latifolia (Aubl.) K.Schum. Galianthe elegans E.L.Cabral
Borreria marticrovettiana E.L.Cabral Galianthe eupatorioides (Cham. &
Borreria multibracteata E.L.Cabral & Schltdl.) E.L.Cabral
Bacigalupo Galianthe fastigiata Griseb.
Borreria ocymifolia (Roem. & Galianthe gertii E.L.Cabral
Schult.) Bacigalupo & E.L.Cabral Galianthe hispidula (A.Rich. ex DC.)
Borreria ocymoides (Burm.f.) DC. E.L.Cabral & Bacigalupo
Borreria palustris (Cham. & Schltdl.) Galianthe laxa (Cham. & Schltdl.)
Bacigalupo & E.L. Cabral. E.L.Cabral
Borreria paranaensis E.L.Cabral & Galianthe longifolia (Standl.)
Bacigalupo E.L.Cabral
Borreria poaya (A.St.-Hil.) DC. Galianthe peruviana (Pers.)
Borreria quadrifaria E.L.Cabral E.L.Cabral
Borreria runkii K.Schum. Galianthe thalictroides (K.Schum.)
Borreria sulcata (Bacigalupo) E.L.Cabral
E.L.Cabral Galianthe valerianoides (Cham. &
Borreria tenella (Kunth) Cham. & Schltdl.) E.L.Cabral
Schltdl. Galianthe verbenoides (Cham. &
Borreria valens Standl. Schltdl.) Griseb.
Borreria verticillata (L.) G.Mey. Manettia chrysoderma Sprague

- Plantas vasculares do Paraná -


178 | Rutaceae Angiospermas

Manettia congesta (Vell.) K.Schum.


Manettia congestoides Wernham
Ruppiaceae
Manettia cordifolia Mart.
Miriam Kaehler
Manettia glaziovii Wernham 1 gênero e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Manettia gracilis Cham. & Schltdl.
Manettia luteo-rubra (Vell.) Benth. Ruppia maritima L.
Manettia pubescens Cham. &
Schltdl.
Manettia tweedieana K.Schum. Rutaceae
Manettia verticillata Wernham José Rubens Pirani
Mitracarpus brasiliensis M.L.Porto Milton Groppo
& Waechter 11 gên. e 28 spp. Nativas: 21 spp. Exóticas: 7 spp.
Mitracarpus frigidus (Willd. ex
Roem. & Schult.) K.Schum. Almeidea rubra A.St.-Hil.
Mitracarpus hirtus (L.) DC. Balfourodendron riedelianum (Engl.)
Mitracarpus megapotamicus Engl.
(Spreng.) Kuntze Citrus medica L. Exót.
Mitracarpus parvulus K.Schum. Citrus reticulata Blanco Exót.
Oldenlandia corymbosa L. Citrus trifoliata L. Exót.
Oldenlandia dusenii Standl. Citrus X aurantium L. Exót.
Oldenlandia salzmannii (DC.) Benth. Citrus X limon (L.) Osbeck Exót.
& Hook.f. ex B.D.Jacks. Conchocarpus gaudichaudianus (A.
Pentas lanceolata (Forssk.) St.-Hil.) Kallunki & Pirani ssp.
Deflers Exót. gaudichadianus
Richardia brasiliensis Gomes Conchocarpus pentandrus (A. St.-
Richardia humistrata (Cham. & Hil.) Kallunki & Pirani
Schltdl.) Steud. Esenbeckia febrifuga (A.St.-Hil.) A.
Richardia pedicellata (K.Schum.) Juss. ex Mart.
Kuntze Esenbeckia grandiflora Mart.
Richardia scabra L. Esenbeckia hieronymi Engl.
Richardia schumannii W.H.Lewis & Esenbeckia leiocarpa Engl.
R.L.Oliv. Helietta apiculata Benth.
Richardia stellaris (Cham. & Metrodorea nigra A.St.-Hil.
Schltdl.) Steud. Murraya paniculata (L.) Jack Exót.
Schwendenera tetrapyxis K.Schum. Pilocarpus pauciflorus A.St.-Hil.
Pilocarpus pennatifolius Lem.
Pilocarpus spicatus A.St.-Hil.
Ruta graveolens L. Exót.
Zanthoxylum caribaeum Lam.
Zanthoxylum fagara (L.) Sarg.
Zanthoxylum kleinii (R.S.Cowan)

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Santalaceae | 179

P.G.Waterman Prockia crucis P.Browne ex L.


Zanthoxylum monogynum A.St.-Hil. Salix babylonica L. Exót.
Zanthoxylum petiolare A.St.-Hil. & Salix humboldtiana Willd.
Tul. Xylosma ciliatifolia (Clos) Eichler
Zanthoxylum rhoifolium Lam. Xylosma glaberrima Sleumer
Zanthoxylum riedelianum Engl. Xylosma prockia (Turcz.) Turcz.
Zanthoxylum tingoassuiba A.St.- Xylosma pseudosalzmannii Sleumer
Hil. Xylosma tweediana (Clos) Eichler
Xylosma venosa N.E.Br.

Sabiaceae
Júlio A. Lombardi Santalaceae
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Miriam Kaehler
3 gên. e 25 spp. Nativas: 25 spp.
Meliosma sellowii Urb.
Eubrachion ambiguum (Hook. &
Arn.) Engl.
Salicaceae Phoradendron affine (Pohl ex DC.)
Miriam Kaehler Engl. & Krause
8 gên. e 28 spp. Nativas: 26 spp. Exóticas: 2 spp. Phoradendron bathyoryctum Eichler
Phoradendron berteroanum (DC.)
Abatia americana (Gardner) Eichler Griseb.
Abatia angeliana Alford Phoradendron chrysocladon A.Gray
Azara uruguayensis (Speg.) Sleumer Phoradendron crassifolium (Pohl ex
Banara parviflora (A. Gray) Benth. DC.) Eichler
Banara tomentosa Clos Phoradendron dipterum Eichler
Casearia aculeata Jacq. Phoradendron ensifolium (Pohl ex
Casearia arborea (Rich.) Urb. DC.) Eichler
Casearia arguta Kunth Phoradendron falcifrons (Hook. &
Casearia catharinensis Sleumer Arn.) Eichler
Casearia decandra Jacq. Phoradendron harleyi Kuijt
Casearia gossypiosperma Briq. Phoradendron interruptum (DC.)
Casearia hirsuta Sw. B.D.Jacks.
Casearia lasiophylla Eichler Phoradendron liga (Gillies ex Hook.
Casearia mariquitensis Kunth & Arn.) Eichler
Casearia obliqua Spreng. Phoradendron lindemanii Kuijt
Casearia paranaensis Sleumer Phoradendron linearifolium Eichler
Casearia pauciflora Cambess. Phoradendron microphyllum (Pohl ex
Casearia sylvestris Sw. DC.) Trel.
Populus deltoides W. Bartram ex Phoradendron mucronatum (DC.)
Marshall Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


180 | Sapindaceae Angiospermas

Krug & Urb. Cupania oblongifolia Mart.


Phoradendron obtusissimum (Miq.) Cupania vernalis Cambess.
Eichler Cupania zanthoxyloides Radlk.
Phoradendron pachyneuron Kuijt Diatenopteryx sorbifolia Radlk.
Phoradendron pellucidulum Eichler Dodonaea viscosa Jacq.
Phoradendron perrottetii (DC.) Koelreuteria elegans (Seem.) A.C.
Eichler Sm. Exót.
Phoradendron piperoides (Kunth) Koelreuteria paniculata Laxm. Exót.
Trel. Litchi chinensis Sonn. Exót.
Phoradendron quadrangulare Matayba cristae Reitz
(Kunth) Griseb. Matayba elaeagnoides Radlk.
Phoradendron reductum Trel. Matayba guianensis Aubl.
Phoradendron undulatum (Pohl ex Matayba intermedia Radlk.
DC.) Eichler Matayba juglandifolia (Cambess.)
Thesium aphyllum Mart. ex A. DC. Radlk.
Matayba marginata Radlk.
Matayba obovata Coelho, Souza &
Sapindaceae Ferrucci
Miriam Kaehler Paullinia carpopoda Cambess.
15 gên. e 72 spp. Nativas: 67 spp. Exóticas: 5 spp. Paullinia castaneifolia Radlk.
Paullinia coriacea Casar.
Acer negundo L. Exót. Paullinia cristata Radlk.
Acer palmatum Thunb. Exót. Paullinia elegans Cambess.
Allophylus edulis (A.St.-Hil. et al.) Paullinia meliifolia Juss.
Hieron. ex Niederl. Paullinia rhomboidea Radlk.
Allophylus guaraniticus (A.St.-Hil.) Paullinia seminuda Radlk.
Radlk. Paullinia spicata Benth.
Allophylus melanocarpus Radlk. Paullinia trigonia Vell.
Allophylus melanophloeus Radlk. Paullinia uloptera Radlk.
Allophylus membranifolius Radlk. Sapindus saponaria L.
Allophylus petiolulatus Radlk. Serjania acoma Radlk.
Allophylus puberulus (Cambess.) Serjania caracasana (Jacq.) Willd.
Radlk. Serjania clematidifolia Cambess.
Allophylus semidentatus (Miq.) Serjania communis Cambess.
Radlk. Serjania confertiflora Radlk.
Allophylus sericeus (Cambess.) Serjania erecta Radlk.
Radlk. Serjania fuscifolia Radlk.
Allophylus strictus Radlk. Serjania glabrata Kunth
Cardiospermum corindum L. Serjania glutinosa Radlk.
Cardiospermum grandiflorum Sw. Serjania gracilis Radlk.
Cardiospermum halicacabum L. Serjania hatschbachii Ferrucci

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Scrophulariaceae | 181

Serjania hebecarpa Benth. Dubard


Serjania laruotteana Cambess. Mimusops commersonii (G. Don)
Serjania lethalis A.St.-Hil. Engl. Exót.
Serjania mansiana Mart. Pouteria beaurepairei (Glaz. &
Serjania marginata Casar. Raunk.) Baehni
Serjania meridionalis Cambess. Pouteria bullata (S.Moore) Baehni
Serjania multiflora Cambess. Pouteria caimito (Ruiz & Pav.) Radlk.
Serjania piscatoria Radlk. Pouteria durlandii (Standl.) Baehni
Serjania punctulata Radlk. Pouteria gardneriana (A.DC.) Radlk.
Serjania reticulata Cambess. Pouteria glomerata (Miq.) Radlk.
Serjania tenuis Radlk. Pouteria grandiflora (A.DC.) Baehni
Serjania tristis Radlk. Pouteria guianensis Aubl.
Serjania unidentata Acev.-Rodr. Pouteria salicifolia (Spreng.) Radlk.
Talisia angustifolia Radlk. Pouteria torta (Mart.) Radlk.
Thinouia mucronata Radlk. Pouteria venosa (Mart.) Baehni
Thinouia ventricosa Radlk. Pradosia brevipes (Pierre) T.D. Penn.
Urvillea laevis Radlk. Pradosia lactescens (Vell.) Radlk.
Urvillea triphylla (Vell.) Radlk. Sideroxylon obtusifolium (Roem. &
Urvillea ulmacea Kunth Schult.) T.D.Penn.

Sapotaceae Sarraceniaceae
Miriam Kaehler Miriam Kaehler
10 gên. e 27 spp. Nativas: 23 spp. Exóticas: 4 spp. 1 gên. e 1 spp. Exóticas: 1 sp.

Achras zapata L. Exót. Sarracenia minor Walter Exót.


Chrysophyllum cainito L. Exót.
Chrysophyllum flexuosum Mart.
Chrysophyllum gonocarpum (Mart. & Schlegeliaceae
Eichler ex Miq.) Engl. Miriam Kaehler
Chrysophyllum inornatum Mart. 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Chrysophyllum marginatum (Hook.
& Arn.) Radlk. Schlegelia parviflora (Oerst.)
Chrysophyllum paranaense T.D.Penn. Monach.
Chrysophyllum viride Mart. &
Eichler
Diploon cuspidatum (Hoehne) Schoepfiaceae
Cronquist Miriam Kaehler
Ecclinusa ramiflora Mart. 1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Labramia bojeri A. DC. Exót.
Manilkara subsericea (Mart.) Schoepfia brasiliensis A.DC.

- Plantas vasculares do Paraná -


182 | Solanaceae Angiospermas

Scrophulariaceae Smilacaceae
Miriam Kaehler Miriam Kaehler
2 gên. e 10 spp. Nativas: 8 spp. Exóticas: 2 spp. 1 gên. e 10 spp. Nativas: 10 spp.

Buddleja brachiata Cham. & Schltdl. Smilax campestris Griseb.


Buddleja cuneata Cham. Smilax cognata Kunth
Buddleja davidii Franch. Exót. Smilax elastica Griseb.
Buddleja elegans Cham. & Schltdl. Smilax fluminensis Steud.
Buddleja grandiflora Cham. & Smilax larvata Griseb.
Schltdl. Smilax quinquenervia Vell.
Buddleja hatschbachii E.M.Norman Smilax rufescens Griseb.
& L.B.Sm. Smilax salicifolia Griseb.
Buddleja oblonga Benth. Smilax staminea Griseb.
Buddleja stachyoides Cham. & Smilax subsessiliflora Duhamel
Schltdl.
Buddleja thyrsoides Lam.
Verbascum virgatum Stokes Exót. Solanaceae
Miriam Kaehler
23 gên. e 170 spp. Nativas: 155 spp. Exóticas: 15 spp.

Simaroubaceae Acnistus arborescens (L.) Schltdl.


José Rubens Pirani Athenaea picta (Mart.) Sendtn.
2 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Aureliana brasiliana (Hunz.)
Barboza & Hunz.
Castela tweedii Planch. Aureliana fasciculata (Vell.) Sendtn.
Picrasma crenata (Vell.) Engl. Aureliana tomentosa Sendtn.
Aureliana wettsteiniana (Witasek)
Hunz.
Browallia americana L. Exót.
Siparunaceae Brugmansia suaveolens (Willd.)
Miriam Kaehler Bercht. & J.Presl
Brunfelsia australis Benth.
2 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.
Brunfelsia brasiliensis (Spreng.)
Siparuna bifida (Poepp. & Endl.) L.B.Sm. & Downs
A.DC. Brunfelsia cuneifolia J.A.Schmidt
Siparuna guianensis Aubl. Brunfelsia pauciflora (Cham. &
Schltdl.) Benth.
Brunfelsia pilosa Plowman
Brunfelsia uniflora (Pohl) D. Don
Calibrachoa caesia (Sendtn.)
H.J.W.Wijsman

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Solanaceae | 183

Calibrachoa dusenii (R.E.Fr.) Datura stramonium L. Exót.


Stehmann & Semir Dyssochroma longipes (Sendtn.)
Calibrachoa elegans (Miers) Miers
Stehmann & Semir Dyssochroma viridiflora (Sims) Miers
Calibrachoa ericifolia (R.E.Fr.) Lycianthes asarifolia (Kunth &
Wijsman Bouché) Bitter
Calibrachoa excellens (R.E.Fr.) Lycianthes pauciflora (Vahl) Bitter
Wijsman Lycianthes rantonnei (Carrière)
Calibrachoa heterophylla (Sendtn.) Bitter
Wijsman Lycianthes repens (Spreng.) Bitter
Calibrachoa linoides (Sendtn.) Lycium glomeratum Sendtn.
Wijsman Lycopersicon esculentum Mill. Exót.
Calibrachoa micrantha (R.E.Fr.) Nicandra physalodes (L.) Gaertn.
Stehmann & Semir Nicotiana alata Link & Otto
Calibrachoa paranensis (Dusén) Nicotiana bonariensis Lehm.
Wijsman Nicotiana forgetiana Hemsl.
Calibrachoa sellowiana (Sendtn.) Nicotiana langsdorffii Weinm.
Wijsman Nicotiana longiflora Cav.
Calibrachoa spathulata (L.B.Sm. & Nicotiana tabacum L. Exót.
Downs) Stehmann & Semir Nierembergia hatschbachii
Calibrachoa thymifolia (A.St.-Hil.) A.A.Cocucci & Hunz.
Stehmann & Semir Nierembergia micrantha Cabrera
Capsicum annuum L. Exót. Petunia hybrida Vilm. Exót.
Capsicum baccatum L. Exót. Petunia integrifolia (Hook.) Schinz
Capsicum flexuosum Sendtn. & Thell.
Capsicum frutescens L. Exót. Petunia scheideana L.B.Sm. &
Capsicum mirabile Mart. Downs
Capsicum recurvatum (Witasek) Petunia thymifolia (St. Hil.) Sendtn.
Hunz. Physalis angulata L.
Cestrum axillare Vell. Physalis peruviana L. Exót.
Cestrum bracteatum Link & Otto Physalis pubescens L.
Cestrum corymbosum Schltdl. Physalis viscosa L.
Cestrum euanthes Schltdl. Schwenckia americana Rooyen ex L.
Cestrum gardneri Sendtn. Schwenckia curviflora Benth.
Cestrum intermedium Sendtn. Schwenckia grandiflora Benth.
Cestrum mariquitense Kunth Schwenckia juncoides Chodat
Cestrum nocturnum L. Exót. Schwenckia volubilis Benth.
Cestrum schlechtendalii G.Don Sessea regnellii Taub.
Cestrum strictum Schott ex Sendtn. Solanum aculeatissimum Jacq.
Cestrum strigilatum Ruiz & Pav. Solanum adspersum Witasek
Datura metel L. Exót. Solanum affine Sendtn.

- Plantas vasculares do Paraná -


184 | Solanaceae Angiospermas

Solanum alatirameum Bitter Solanum hoehnei C.V.Morton


Solanum alternatopinnatum Steud. Solanum incarceratum Ruiz & Pav.
Solanum americanum Mill. Solanum inodorum Vell.
Solanum anoacanthum Sendtn. Solanum iraniense L.B.Sm. & Downs
Solanum apiahyense Witasek Solanum johannae Bitter
Solanum argenteum Dunal Solanum kleinii L.B.Sm. & Downs
Solanum atropurpureum Schrank Solanum lacerdae Dusén
Solanum betaceum Cav. Solanum laxum Spreng.
Solanum bistellatum L.B.Sm. & Solanum leucodendron Sendtn.
Downs Solanum luridifuscescens Bitter
Solanum bonariense L. Solanum lycocarpum A.St.-Hil.
Solanum bullatum Vell. Solanum mammosum L. Exót.
Solanum caavurana Vell. Solanum mauritianum Scop.
Solanum campaniforme Roem. & Solanum megalochiton Mart.
Schult. Solanum melissarum Bohs
Solanum capsicoides All. Solanum melongena L. Exót.
Solanum cassioides L.B.Sm. & Solanum nigrescens M.Martens &
Downs Galeotti
Solanum castaneum Carvalho Solanum odoriferum Vell.
Solanum cernuum Vell. Solanum pabstii L.B.Sm. & Downs
Solanum chacoense Bitter Solanum palinacanthum Dunal
Solanum cinnamomeum Sendtn. Solanum paniculatum L.
Solanum compressum L.B.Sm. & Solanum paranense Dusén
Downs Solanum piluliferum Dunal
Solanum concinnum Schott ex Solanum pinetorum (L.B.Sm. &
Sendtn. Downs) Bohs
Solanum corymbiflorum (Sendtn.) Solanum premnifolium (Miers) Bohs
Bohs Solanum pseudocapsicum L.
Solanum decompositiflorum Sendtn. Solanum pseudodaphnopsis
Solanum delicatulum Smith & L.A.Mentz & Stehmann
Downs Solanum pseudoquina A.St.-Hil.
Solanum didymum Dunal Solanum ramulosum Sendtn.
Solanum diploconos (Mart.) Bohs Solanum reflexum Schrank
Solanum flaccidum Vell. Solanum reitzii L.B.Sm. & Downs
Solanum fusiforme L.B.Sm. & Downs Solanum robustum H.L.Wendl.
Solanum gertii S.Knapp Solanum rufescens Sendtn.
Solanum gnaphalocarpon Vell. Solanum sanctae-catharinae Dunal
Solanum granulosoleprosum Dunal Solanum schwackei Glaz.
Solanum guaraniticum A.St.-Hil. Solanum sciadostylis (Sendtn.) Bohs
Solanum hasslerianum Chodat Solanum scuticum M.Nee
Solanum hirtellum (Spreng.) Hassl. Solanum seaforthianum Andrews Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Thismiaceae | 185

Solanum sellowianum Sendtn.


Solanum setosissimum Bitter ex
Symplocaceae
L.A.Mentz & M.Nee
João Luiz M. Aranha Filho
Solanum sisymbriifolium Lam. 1 gên. e 18 spp. Nativas: 18 spp.
Solanum stipulatum Vell.
Solanum subsylvestre L.B.Sm. & Symplocos bidana Aranha
Downs Symplocos celastrinea Mart.
Solanum subumbellatum Vell. Symplocos corymboclados Brand
Solanum swartzianum Roem. & Symplocos estrellensis Casar.
Schult. Symplocos glandulosomarginata
Solanum symmetricum Rusby Hoehne
Solanum torvum Sw. Symplocos incrassata Aranha
Solanum trachytrichium Bitter Symplocos kleinii Bidá ex Aranha
Solanum tuberosum L. Exót. Symplocos laxiflora Benth.
Solanum uncinellum Lindl. Symplocos nitens (Pohl) Benth.
Solanum vaillantii Dunal Symplocos nitidiflora Brand
Solanum variabile Mart. Symplocos oblongifolia Casar.
Solanum velleum Thunb. Symplocos pentandra (Mattos)
Solanum viarum Dunal Occhioni ex Aranha
Solanum viscosissimum Sendtn. Symplocos pubescens Klotzsch ex
Solanum wacketii Witasek Benth.
Vassobia breviflora (Sendtn.) Hunz Symplocos pustulosa Aranha
Symplocos revoluta Casar.
Symplocos tenuifolia Brand
Strelitziaceae Symplocos tetrandra Mart.
Miriam Kaehler Symplocos uniflora (Pohl) Benth.
1 gên. e 1 sp. Exóticas: 1 sp.

Strelitzia reginae Aiton Exót. Theaceae


Miriam Kaehler
Styracaceae 2 gên. e 4 spp. Nativas: 1 spp. Exóticas: 3 spp.
Miriam Kaehler Camellia japonica L. Exót.
1 gên. e 6 spp. Nativas: 6 spp. Camellia sasanqua Thunb. Exót.
Camellia sinensis (L.) Kuntze Exót.
Styrax acuminatus Pohl Laplacea fructicosa (Schrad.)
Styrax ferrugineus Nees & Mart. Kobuski
Styrax glabratus Schott
Styrax latifolius Pohl
Styrax leprosus Hook. & Arn.
Styrax martii Seub.

- Plantas vasculares do Paraná -


186 | Urticaceae Angiospermas

Theophrastaceae Tropaeolum majus L. Exót.


Tropaeolum pentaphyllum Lam.
Miriam Kaehler Tropaeolum warmingianum Rohrb.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.

Clavija nutans (Vell.) B.Ståhl Turneraceae


Miriam Kaehler
Thismiaceae 2 gên. e 6 spp. Nativas: 5 spp. Exóticas: 1 sp.

Eric de Camargo Smidt Piriqueta cistoides (L.) Griseb.


1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Piriqueta taubatensis (Urb.) Arbo
Turnera oblongifolia Cambess.
Thismia prataensis Mancinelli, C. T. Turnera orientalis (Urb.) Arbo
Blum and E. C. Smidt Turnera serrata Vell.
Turnera ulmifolia L. Exót.

Thymelaeaceae Typhaceae
Miriam Kaehler
Miriam Kaehler
1 gên. e 6 spp. Nativas: 6 spp.
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp.
Daphnopsis brasiliensis Mart.
Typha domingensis Pers.
Daphnopsis coriacea Taub.
Typha latifolia L.
Daphnopsis fasciculata (Meisn.)
Nevling
Daphnopsis racemosa Griseb. Urticaceae
Daphnopsis schwackeana Taub. Sergio Romaniuc Neto
Daphnopsis sellowiana Taub.
André Luiz Gaglioti
11 gên. e 26 spp. Nativas: 22 spp. Exóticas: 4 spp.
Trigoniaceae
Miriam Kaehler Boehmeria caudata Sw.
Boehmeria cylindrica (L.) Sw.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp.
Boehmeria nivea (L) Hook. et
Trigonia nivea Cambess. Arn. Exót.
Boehmeria ramiflora Jacq.
Cecropia glaziovii Snethl.
Tropaeolaceae Cecropia pachystachya Trécul
Miriam Kaehler Coussapoa microcarpa (Schott)
Rizzini
1 gên. e 4 spp. Nativas: 3 spp. Exóticas: 1 sp.
Laportea aestuans (L.) Chew
Tropaeolum brasiliense Casar. Myriocarpa stipitata Benth.
Parietaria debilis G. Forst. Exót.
- Plantas vasculares do Paraná -
Angiospermas Verbenaceae | 187

Phenax sonneratii (Poir.) Wedd. Moldenke


Pilea astrogramma Miq. Citharexylum myrianthum Cham.
Pilea cadierei Gagnep. & Citharexylum solanaceum Cham.
Guillaumin Exót. Duranta erecta L. var. erecta
Pilea hilariana Wedd. Duranta vestita Cham.
Pilea hyalina Fenzl Glandularia aristigera (S.Moore)
Pilea microphylla (L.) Liebm. Tronc.
Pilea nummularifolia (Sw.) Wedd. Glandularia balansae (Briq.)
Pilea pubescens Liebm. N.O’Leary
Pilea rhizobola Miq. Glandularia catharinae (Moldenke)
Pourouma guianensis Aubl. N.O’Leary & P.Peralta
Urera aurantiaca Wedd. Glandularia corymbosa (Ruiz & Pav.)
Urera baccifera (L.) Gaudich. ex O’Leary & P. Peralta
Wedd. Glandularia dusenii (Moldenke)
Urera caracasana (Jacq.) Griseb. N.O’Leary & P.Peralta
Urera nitida (Vell.) P.Brack Glandularia hasslerana (Briq.)
Urtica dioica L. Exót. Tronc.
Urtica spathulata Sm. Glandularia hatschbachii (Moldenke)
N.O’Leary & P.Peralta
Glandularia jordanensis (Moldenke)
Verbenaceae N.O’Leary & P.Peralta
Fátima Regina G. Salimena Glandularia lobata (Vell.) P. Peralta
Maria E. Múlgura & Thode
Nataly O’leary Glandularia marrubioides (Cham.)
Tronc.
Verônica A. Thode
Glandularia megapotamica (Spreng.)
11 gên. e 84 spp. Nativas: 78 spp. Exóticas: 6 spp. Cabrera & G. Dawson
Glandularia phlogiflora (Cham.)
Aloysia brasiliensis Moldenke
Schnack & Covas
Aloysia cordata Siedo
Glandularia tessmannii (Moldenke)
Aloysia citriodora Palau Exót.
P. Peralta & Thode
Aloysia dusenii Moldenke
Glandularia thymoides (Cham.)
Aloysia gratissima (Gillies & Hook.
N.O’Leary
ex Hook.) Tronc.
Glandularia tweedieana (Niven ex
Aloysia hatschbachii Moldenke
Hook.) P. Peralta
Aloysia lycioides Cham.
Lantana balansae Briq.
Aloysia oblanceolata Moldenke
Lantana camara L.
Aloysia polygalifolia Cham.
Lantana canescens Kunth
Aloysia polystachya (Griseb.)
Lantana fucata Lindl.
Moldenke Exót.
Lantana lundiana Schauer
Aloysia virgata (Ruiz & Pav.) Juss.
Lantana montevidensis (Spreng.)
Bouchea fluminensis (Vell.)
- Plantas vasculares do Paraná -
188 | Vivianiaceae Angiospermas

Briq. Verbena montevidensis Spreng.


Lantana nivea Vent. Exót. Verbena ovata Cham.
Lantana trifolia L. Verbena rigida Spreng.
Lantana undulata Schrank Verbena sagittalis Cham.
Lippia alba (Mill.) N.E.Br.
Lippia angustifolia Cham.
Lippia arechavaletae Moldenke Violaceae
Lippia asperrima Cham. Miriam Kaehler
Lippia brasiliensis (Link) T.R.S.Silva 4 gên. e 13 spp. Nativas: 12 spp. Exóticas: 1 sp.
Lippia campestris Moldenke
Lippia hieraciifolia Cham. Anchietea exalata Eichler
Lippia hirta (Cham.) Schauer Anchietea pyrifolia (Mart.) G.Don
Lippia lasiocalycina Cham. Hybanthus atropurpureus (A.St.-
Lippia lippioides (Cham.) Rusby Hil.) Taub.
Lippia lupulina Cham. Hybanthus bigibbosus (A.St.-Hil.)
Lippia origanoides Kunth Hassl.
Lippia paranensis (Moldenke) Hybanthus brevicaulis (Mart.) Baill.
T.R.S.Silva & Salimena Hybanthus communis (A.St.-Hil.)
Lippia procurrens (Schauer) Taub.
T.R.S.Silva Hybanthus parviflorus (Mutis ex
Lippia pumila Cham. L.f.) Baill.
Lippia grandiflora Mart. & Schauer Hybanthus velutinus Schulze-Menz
Lippia ramboi Moldenke Noisettia orchidiflora (Rudge) Ging.
Lippia recolletae Morong Viola X wittrockiana Gams Exót.
Lippia sidoides Cham. Viola cerasifolia A.St.-Hil.
Lippia tegulifera Briq. Viola gracillima A.St.-Hil.
Lippia turnerifolia Cham. Viola subdimidiata A.St.-Hil.
Petrea volubilis L.
Phyla nodiflora (L.) Greene
Stachytarpheta cayennensis (Rich.) Vitaceae
Vahl Júlio A. Lombardi
Stachytarpheta polyura Schauer 3 gên. e 12 spp. Nativas: 10 spp. Exóticas: 2 spp.
Verbena alata Otto ex Sweet
Verbena bonariensis L. Cissus erosa Rich.
Verbena caniuensis Moldenke Cissus gongylodes (Baker) Planch.
Verbena ephedroides Cham. Cissus palmata Poir.
Verbena filicaulis Schauer Cissus paulliniifolia Vell.
Verbena gracilescens (Cham.) Herter Cissus simsiana Schult. & Schult.f.
Verbena hirta Spreng. Cissus spinosa Cambess.
Verbena lindbergii Moldenke Cissus stipulata Vell.
Verbena litoralis Kunth Cissus striata Ruiz & Pav.

- Plantas vasculares do Paraná -


Angiospermas Xyridaceae | 189

Cissus sulcicaulis (Baker) Planch.


Cissus verticillata (L.) Nicolson &
Xanthorrhoeaceae
C.E.Jarvis
Eric de Camargo Smidt
Parthenocissus quinquefolia (L.) 5 gên. e 8 spp. Exóticas: 8 spp.
Planch. Exót.
Vitis vinifera L. Exót. Aloe arborescens Mill. Exót.
Aloe spicata L. Exót.
Aloe vera (L.) Burm. f. Exót.
Vivianiaceae Bulbine frutescens (L.) Willd. Exót.
Miriam Kaehler Hemerocallis fulva (L.) L. Exót.
1 gên. e 1 sp. Nativas: 1 sp. Hemerocallis lilioasphodelus L. Exót.
Haworthia pumila (L.) Duval Exót.
Caesarea albiflora Cambess. Kniphofia uvaria (L.) Oken Exót.

Vochysiaceae Xyridaceae
Miriam Kaehler Eduardo Damasceno Lozano
3 gên. e 15 spp. Nativas: 15 spp. 1 gên. e 21 spp. Nativas: 21 spp.

Callisthene castellanosii H.F.Martins Xyris asperula Mart.


Callisthene hassleri Briq. Xyris capensis Thunb.
Callisthene kuhlmannii H.F.Martins Xyris dissitifolia Kral & Wand.
Callisthene minor Mart. Xyris guaranitica Malme
Qualea cordata (Mart.) Spreng. Xyris hatschbachii L.B.Sm. & Downs
Qualea cryptantha (Spreng.) Warm. Xyris hymenachne Mart.
Qualea glaziovii Warm. Xyris jupicai Rich.
Qualea grandiflora Mart. Xyris lucida Malme
Qualea multiflora Mart. Xyris macrocephala Vahl.
Qualea selloi Warm. Xyris neglecta L.A.Nilsson
Vochysia bifalcata Warm. Xyris piraquarae L.B. Sm. & Downs
Vochysia magnifica Warm. Xyris regnellii L.A.Nilsson
Vochysia spatulata Warm. Xyris reitzii L.B.Sm. & Downs
Vochysia thyrsoidea Pohl Xyris rigida Kunth
Vochysia tucanorum Mart. Xyris savanensis Miq.
Xyris schizachne Mart.
Winteraceae Xyris sororia Kunth
Xyris stenophylla L.A.Nilsson
Miriam Kaehler Xyris tenella Kunth
1 gên. e 2 spp. Nativas: 2 spp. Xyris teres L.A.Nilsson
Xyris tortula Mart.
Drimys angustifolia Miers
Drimys brasiliensis Miers
- Plantas vasculares do Paraná -
190 | Zingiberaceae Angiospermas

Zingiberaceae
Miriam Kaehler
5 gên. e 6 spp. Nativas: 1 sp. Exóticas: 5 spp.

Alpinia zerumbet (Pers.) B.L. Burtt


& R.M. Sm. Exót.
Curcuma longa L. Exót.
Hedychium coccineum Buch.-Ham.
ex Sm. Exót.
Hedychium coronarium J.Koenig Exót.
Renealmia petasites Gagnep.
Zingiber officinale Roscoe Exót.

- Plantas vasculares do Paraná -


ESTA OBRA FOI IMPRESSA PELA
IMPRENSA DA UFPR
RUA BOM JESUS, 650 - JUVEVÊ
CURITIBA - PARANÁ - BRASIL
WWW.IMPRENSA.UFPR.BR
IMPRENSA@UFPR.BR
View publication stats

Você também pode gostar