Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Diagramação
Vinicius Mallick Silva
Revisão
Alfa Dos Santos Silom
ISBN 978-65-00-52112-2
23-144859 CDD-B869.108
Índices para catálogo sistemático:
Kunsada ..............................................................8
KUNSADA
Mantenhas di guineendadi,
Ma n’kana largau
Ku bo na da nha ultimu folgu
Abo i Kanderu di nha noti
Padja di nha djemberen
Faka kuna dogola nha korson
Djurtu Matchu
Alegria na rostu
Vontadi di leba mama Guiné
Dianti di si Kumparsas ka falta
Balentia kil bim di sangui
Bas di sol
Kasabi
Ai Guiné
Suma mindjer ku ka tem bambaran
Na kau di kasamentu
Ala mas bo torna na djurmenta
Kuma ninguin ka na fika tras
Ma si polon ka konta nunde ku raiz
Sugundi i ka ramu ku na seta tcholona
Djemias boltiadu na purtu di pindjiguiti
Pabia n’bulundju rumadu pa tira ospri
Fora di kasa ma si fidjus ka seta
Kada kim na kuri na si ladu
22
Udjus pa dianti
Nô djunta mon
Pa no leba no grupu pa dianti
Si ami n´da nha parti
Anos tudu no da no kinhon
Nô na rema!
Nô na rema!
Nô na rema Kanua pa dianti
I kana tem kim ku na siparanu
Projetu olhos a frente
Ta sina
Ta eduka
I ta fasinu aprendi vivi na sosiedadi
No kata kudji rasa nim relijon
Ku fadin kor di pele
SAPU@LABRADUR
Garandi
Garandi i mesinhu,
Garandi i kolmeia ku ta gasidja baguera,
Garandi i kandjam ku ta dogola nha
kansera,
Garandi i padja di kablak ku ta intchi
nha koltchon.
Bedjoti i ka manhoti,
Garandi i padja bedju ku ta mata
lagartu,
Garandi i firkidja ku ta nguenta kankra,
Garandi i madronha ku ta kura no po di
kurpu,
Garandi i kanafistra ku ta safa no
mistida,
N'na kontau garandi i balur
Kin ku sempri no dibi fabur.
Kin ku ta tisi noiba na moransa?
28
I garandi.
Kin ku ta garsi simola na moransa?
I garandi.
Si bnagha tchiga,
Kin ku ta riantal mbludju?
I garandi.
Sedu garandi i rispitu, i sintidu, i
ndiantason di sabi korson.
Noba sabi, fala mela-meladu, storia di
lubu ku lebri,
Tudu na garganti di garandi ki ta
gasidja.
Djubi, fasi pa bu sedu garandi,
Djubi, bida di garandi-kandja,
kalabantendadi, patchekundadi, nafikiá.
I mufunesa na moransa,
Djubi, rispita garandi i balur.
29
Nha Tchon
Ai Nhabali!
Nhabali ka bali,
Nhabali misti bindi Tombali
Pa buli di mel
Na mon di Abel.
Ki bariga di nha pubis,
Tombali, riku pa si pis, tcheben,
Nhambi, mandioka, tifa, manfafa,
Foli, mandipli, foroba ku aruz.
Gurdu pa si tchon,
Nin si karus ku kai i ta nansi palmera.
Bunitu pa si pubis,
Ku sibi gasidja ate se indimigus.
Mas es tudu bo misti matal,
Anos gora no ka na setal,
Pabia si bo ka na nota,
Anós no na nota.
32
Tanamu na Fenhi
I na tchiga dia,
Kil dia pertu,
Na kil dia, didia uan,
Djambatutu na supra tchifri,
Kikia na kua noba,
Falkon na sardia moransa,
Tudu futseru na ntregadu iran.
Na kil dia Pubis na toma konta di si
kabesa,
Tudu Zé Bandidu na sintandadu na
turpesa di konsidju,
Kabesas na ntolantadu na pot-pot.
Na kil dia padjigada na kudi na
moransa,
Kankuran ku lambes ku na sardia na
bantabá,
33
Mbludju pisadu
Rispitu
Sapu labradur,
Djidiu sufridur
Ku ta kume ku si kalur,
Tcholonadur di tudu pensadur.
Ndiantadu nes kumpanherasku
Di futserus di letra,
Sintadu pa pera nobas fresku,
Sikidu na nha djemberen,
Ali n'na purba nha mamberet;
Djútidu na nha benten,
Ali n'na pila nha dempeten.
Mandjuas di bantabá, abos ki nha
bartabá;
Bo manta ku ta kubrin di ratchadura di
sol,
Abos ki nha spidju,
Na bo fonti ku n´ta dogola nha sedi;
37
Na dia di kebur,
N'na kumbida bos pa bo bim purba nha
balur.
38
MARIAMA DABÓ
Futuru
Futuru di fama!
U tene noti suma mundu
tudu alma disdjau
na bô ku speransa pindradu nel.
N'ama kunsiu!
Ma pera n´falau:
abô i kusa...!
Abo ku no ta buska na aonti
nô buska na aos
uta bin sedu só nô amanha.
Nhus ku nhas,
sintadu ku kara firidu
ku esis di kabesa limpu pus,
futuru ka ta tchiga sin dê!!
Sinta mpasmadu ku mon
41
Ma n'fial tan
pasanta alguin borgonha só
nin i kata bin djubi nan su foronta
42
Nha terra
Sunhu!
Skola i tchabi
na kurpu
ma dur mas garandi i di pirdi edukason.
karamba! Bo iabri porta di skola
na nomi di pubis, i djusta.
Ku pirdi edukason 2 anu
no kansa dja, no Reis kabalidus.
48
Kirsi
Kirsi na tempu
paka i bin sedu tardi
Kirsi na kabesa
idadi kila i numeru
Kirsi na tempu, pabia aonti i aonti
mininesa di aonti i ka aos
Kirsi pa sedu spidju di utrus
Kirsi gros na manera di pensa
Saafrai!
Dufuntu pupa
I lanta i ndjata banku
I disrodia si lens branku i kubri
Abeny
Estin!
Longan fodjas di papel
Pistan markadur di tempu
N’misti skirbi na bentu
N´djana abeny
Pa firmantaduris di nha patria
Sumiaduris di bisilon
Ku aós na sombra moransa
N´djana abeny
Pa mindjer balenti, tarbadjadur
55
Firkidja di moransa
Parantadur di futuro
N´djana abeny
Pa kilis k na luta
Pa um Guiné mindjor
Lundju di fasanhas di kasabi
Suma Abeny Beti ku si versus
56
Sukuru tem!
Sukuru tem!
Sukuru tem na kasa!
Sukuru tem na kasa!
Fuska – Fuska
Udjus fitchadu
Boka kalaadu
Mons dis’ iangasadu
57
Djuntadu, nkunhadu
Riba di si kurpu mbaladu
Na si pitu ketu
Batimentu i bentu
Antis um sentimentu
Di sufrimentu
Dur eraba si alimentu
Mandjidu na si djurmentu
Kumpradu na kasabi
Si kasa i um porta sim tchabi
Rodiadu pa maldadi
Finkadu riba di kabalindadi
Matris di si tudu nudadi
58
Kalur na testa
Sol kinti ta infesta
Bariga limpu i um besta
Kada bidadu i ta manifesta
Ma na kasa fartu bida i festa
Padida firkidja, lion ka ta resta
I falam, na sigridu
Ami i disdangudu dinguidu
Na bida mbuska sempri sintidu
Nunka n’nega sé pididus
Ma koitadi mi, sempri n´diskisidu
Sempri n´kontra ku findjidus
(…)
61
Ngratesa
ARAMATU INJAI
Di profundeza, N’lanta
Medu di batalha
Logo bu parsi,
Bu parsi pa fasin sai di kantu ku
m´sugundi nel, pa m’frenta es benditu
batalha
I pa fasin pirsibi kuma, batalha ta sirbi
pa kirsimentu ku lison na bida di alguim
N’frenta nha medu n’bokadu, n’bokadu
68
Na nó imaginason fértil
Di kuma kina sedu enkontru mas
disejadu i speradu di planeta
Universu sta kontra nós
Teknologia na tokanu palmu i na
insentivanu, i fortalesinu
Nó sintidu na n’pulma, n’pulma, kada
dia, kuma ku é inkontru na sedu
Ki nim universu ka pudi kontrola nó
emuson
SUMAÉ EMBALÓ
Sol na mansi
Mininesa
Bá Sumaé
É Palmeira Fila
URI GAGARINO
Nha mensinhu
Arma biológica
Bo pensa no ka rapada
No rapada diritu
Di bo djugu susu
Ku bo sta nel
Matansa kila ka para
Bo muda djitu di mata
Bo randja nobu tipus di serial killer
Bo torka arma di fugu
Pá arma biológika
Matansa di tchuba di Cabo Verde
Só di um ladu ki na tchubi
Ermons no iabri no udjus
Li pé kaba ku nós
Bala da benenu lugar
No rapada bos diritu diabus
85
Badjuda iran
BENVINDO JS
Kasabi bambudu
Ke lambuntu pó firkidja
Na batenti di porta
Kuma polons garandi
Tudu kortadu
Santchus na pupa sakur!
Pumbas na bua
Sim ninhu
E!! N'desan
Es i kal koldadi kalada
Ku mitinu fugu lala
Torki lifanti kamba balana
Na si pasus mansu
I na ianda ku pe na tchoN
Pa ki tapada ku kumpudu
Djunguntudu
I ka suluson
91
Pa mininus di kriason
Ku bon korson
Son bu pinga elis
Ala bu bemba
Tene djanam roson
Na sigridu
Di n´fala-n´fala
Kurpu dalgadu
Kunsa rumpi moransa
Mon di timpa
Tene tchiu di splika
Pa ki i tene tchiu ki gasidja
Piskaduris na nghuni-nghuni
Tras di mandrugada
Pa piska bida modjadu
93
Pitu pa fora
Sanhadu sin korson
Ke di nos?
Ku ka sibi riska tchon
Na dianti di bos
Roson na mangason
Kil ronkadu ka ten ronku
Na no djorson
Anhu ku n'diantan
Fasin mandjua
No penbi n'ghutru na ragas
Ka nhu disa nhu ten
Manha di manganas
Ananas i di matu
94
Kurupson ku djustisa
Bu untadu bambatulu
Bu sunhus iopidu
Ku iagu di arus
N'desan!
Bu medunhu
Suma turbada di kil mis
Ké miti garganti
Na korda kumpridu?
Estin m'borkan suku di bas
M'buliu kosta
96
Pa ké sareti limpu
Ka ta pesa buru
Burbuleta kunsa
Boltianu moransa
Foli kebradu
Kuku dibididu
Ninguin ka ndjuti
Pa mopin udjus
Pa ke mangu berdi
Ta pui bu limbi bis
Lantindans dapil
Tras di kabesa di ananas
Sin sibi riska tchon
Son darma polon
Forti dur di korson
A ku Z
Amor di gos
Ta papiadu son
Pa kilis ku sukuru kunsi
Luz ka ten
Na kuatru paredi
Belas tudu pagadu
Legus ta sintau
Na pó di kurpu
M'bala na rebes di bu kurpu
Ku sabi djubi
Torki n'ta diskisi
Di maravilhas
Ku n'tchiga di kunsi
N'ten serteza
Kuma "PUMBA"
ka ta rapasa
99
Ku si ninhu
Ninsi um dia
Maldadi ku lantandadu
Bas di padja di bariduris
Se ka tisinanu udjus
To ki no rapasa ku se distinu
Po ku no na tchoki elis na sintidu
Stafurlai i pa kilis
Ku ninsi um dia e rispita Al-ah
Korson di kompurmisu
Kila sempri ten spasu
GANY CAMARA
Aós i aós
Aós i abós
Amanha na sedu anós
Si siti ka malgós, ina dós
Mindjer i balur
mesmu ku si dur
mindjer ta bai labur
mindjer ta bai kebur
mindjer ta frianta nó dur.
n'godal
kabu kobal
kabu sutal
pertusi del bu mimal.
n'gabal
rispital
oriental
djunta tudo bu amor bu amal.
107