Você está na página 1de 24

Universidade Federal de Santa Catarina

Campus Joinville

Funções Elementares do
Cálculo

Prof. César Augusto Bortot

1
Conteúdos da Aula
 Função exponencial;
 Função logarítmica;
 Funções trigonométricas;
 Funções trigonométricas inversas;
 Funções hiperbólicas;

2
Função exponencial
 Chamamos de função exponencial de base 𝑎 a
função 𝑓 de 𝐼𝑅 em 𝐼𝑅 que associa a cada real x o
número real 𝑎𝑥, sendo 𝑎 um número real tal que
0 < 𝑎 ≠ 1,
ou 𝑓 ∶ 𝐼𝑅 𝐼𝑅
𝑥  𝑦 = 𝑓(𝑥) = 𝑎𝑥

 Domínio  𝐷(𝑓) = 𝐼𝑅

 Imagem  𝐼𝑚(𝑓) = (0, +)

3
GRÁFICO:

PROPRIEDADES:
Com relação a função 𝑓 𝑥 = 𝑎 𝑥 , podemos afirmar:
(i) A curva que a representa está toda acima do eixo das
abscissas, pois 𝑦 = 𝑎 𝑥 > 0, para todo 𝑥 ∈ 𝐼𝑅.
(ii) Corta o eixo das ordenadas no ponto (0,1).
(iii) 𝑓 𝑥 = 𝑎 𝑥 é crescente se 𝑎 > 1 e decrescente se
0 < 𝑎 < 1.
4
Função logarítmica
 Dado um número real 𝑎 , tal que 0 < 𝑎  1, chamamos de
função logarítmica de base 𝑎 a função de 0, +∞ em 𝐼𝑅
que se associa a cada 𝑥 o número 𝑙𝑜𝑔𝑎 𝑥, isto é,
𝑓 ∶ 0, +∞  𝐼𝑅
𝑥  𝑦 = 𝑙𝑜𝑔𝑎 𝑥

 Domínio  𝐷 𝑓 = 0, +∞

 Imagem  𝐼𝑚(𝑓) = 𝐼𝑅

5
GRÁFICO:

PROPRIEDADES:
Com relação ao gráfico da função 𝑓 𝑥 = 𝑙𝑜𝑔𝑎 𝑥 (0 < 𝑎 ≠ 1) ,
podemos afirmar:
(i) Está todo do lado direito do eixo dos y.
(ii) Corta o eixo das abscissas no ponto (1,0).
(iii) 𝑓 𝑥 = 𝑙𝑜𝑔𝑎 𝑥 é crescente se 𝑎 > 1 e decrescente se 0 < 𝑎 < 1.
(iv) É simétrico ao gráfico da função g 𝑥 = 𝑎 𝑥 em relação a reta
𝑦 = 𝑥. 6
Logaritmos Naturais
Uma escolha conveniente para a base do logaritmo é a base 𝑒.

O logaritmo na base 𝑒 = 2,7182818284590452353602874. . .


(número de Neper) é chamado logaritmo natural e tem a
seguinte notação:
𝑙𝑜𝑔𝑒 𝑥 = ln 𝑥

definido por: 𝑙𝑜𝑔𝑒 𝑥 = ln 𝑥 = 𝑦 ⇔ 𝑒 𝑦 = 𝑥

7
Funções trigonométricas
 Função seno

 Função cosseno

sen x
 Função tangente

 Função cotangente
cos x
 Função secante

 Função cossecante

8
Função seno
 Função seno é a função 𝑓 de 𝐼𝑅 em 𝐼𝑅 que a cada
𝑥 ∈ 𝐼𝑅 faz corresponder o número real 𝑦 = 𝑠𝑒𝑛 𝑥,
isto é,
𝑓 ∶ 𝐼𝑅 𝐼𝑅
𝑥  𝑦 = 𝑠𝑒𝑛 𝑥

 Domínio  𝐷(𝑓) = 𝐼𝑅

 Imagem  𝐼𝑚(𝑓) = [−1, 1]

9
Função seno – Gráfico:

“A função seno é periódica e seu período é 2”


10
Função cosseno
 Função cosseno é a função 𝑓 de 𝐼𝑅 em 𝐼𝑅 que a
cada 𝑥 ∈ 𝐼𝑅 faz corresponder o número real
𝑦 = cos 𝑥, isto é,
𝑓 ∶ 𝐼𝑅 𝐼𝑅
𝑥  𝑦 = cos 𝑥

 Domínio  𝐷(𝑓) = 𝐼𝑅

 Imagem  𝐼𝑚(𝑓) = [−1, 1]

11
Função cosseno – Gráfico:

“A função cosseno é periódica e seu período é 2”


12
Função tangente, cotangente, secante
e cossecante
 cotangente :
cos x
cotg x 
sen x
 cossecante :
1
cosec x 
sen x

* condição :
sen x  0
13

D(tg)  {x  R / x   n , n  Z}
2
D(cotg)  {x  R / x  n , n  Z}
14

D(sec)  {x  R / x   n , n  Z}
2
D(cosec) {x  R / x  n , n  Z}
15
Funções trigonométricas inversas
𝑦 = 𝑎𝑟𝑐 cos 𝑥 ⇔ 𝑥 = cos 𝑦

𝑓: 0, 𝜋 → −1,1 ,
𝑓: −𝜋 2 ,𝜋 2 → −1,1 ,
𝑓 𝑥 = cos 𝑥
𝑓 𝑥 = sen 𝑥
𝑓 −1 : −1,1 → 0, 𝜋 ,
𝑓 −1 : −1,1 → − 𝜋 2 , 𝜋 2 ,
𝑓 −1 𝑥 = 𝑎𝑟𝑐 cos 𝑥
𝑓 −1 𝑥 = 𝑎𝑟𝑐 sen 𝑥

𝜋
𝑎𝑟𝑐 𝑐𝑜𝑠 𝑥 + 𝑎𝑟𝑐 𝑠𝑒𝑛 𝑥 =
2
16
Funções trigonométricas inversas

𝑓: (− 𝜋 2 , 𝜋 2) → 𝐼𝑅,
𝑓 −1 :𝐼𝑅 → (− 𝜋 2 , 𝜋 2)
𝑓 𝑥 = 𝑡𝑔 𝑥
𝑓 −1 𝑥 = 𝑎𝑟𝑐 𝑡𝑔 𝑥

17
Funções trigonométricas inversas
𝑦 = 𝑎𝑟𝑐 co𝑡𝑔 𝑥 ⇔ 𝑥 = co𝑡𝑔 𝑦

18
Funções trigonométricas inversas
𝑦 = 𝑎𝑟𝑐 sec 𝑥 ⇔ 𝑥 = sec 𝑦

𝑦 = 𝑎𝑟𝑐 sec 𝑥 = 𝑎𝑟𝑐 cos(1 𝑥 ) 19


Funções trigonométricas inversas
𝑦 = 𝑎𝑟𝑐 cosec 𝑥 ⇔ 𝑥 = cosec 𝑦

𝑦 = 𝑎𝑟𝑐 cos𝑒𝑐 𝑥 = 𝑎𝑟𝑐 𝑠𝑒𝑛(1 𝑥 )


20
Funções hiperbólicas
 Seno hiperbólico:

 Cosseno hiperbólico:

21
Funções hiperbólicas
Aplicação
A curva formada por um fio de telefone ou de luz é
representada pelo cosseno hiperbólico:
𝑦 = cosh 𝑥 𝑎 , 𝑎 ∈ 𝐼𝑅

CATENÁRIA

22
Funções hiperbólicas
 tangente hiperbólico :
x
senh x e  e
x
tgh x   x x
cosh x e  e
 cotangente hiperbólico :
cosh x e x  e  x
cotgh x   x x
senh x e  e

23
Funções hiperbólicas
 secante hiperbólico :
1 2
sech x   x x
cosh x e  e

 cossecante hiperbólico :
1 2
cosech x   x x
senh x e  e

24

Você também pode gostar