Você está na página 1de 5

I) A multiplicação dos pães Comentado [PF1]: Parte Narrativa I e II

1Μετὰ ταῦτα ἀπῆλθεν ὁ Ἰησοῦς πέραν τῆς θαλάσσης τῆς Γαλιλαίας


τῆς Τιβεριάδος. 2ἠκολούθει δὲ αὐτῷ ὄχλος πολύς, ὅτι ἑώρων τὰ
σημεῖα ἃ ἐποίει ἐπὶ τῶν ἀσθενούντων. 3ἀνῆλθεν δὲ εἰς τὸ ὄρος
Ἰησοῦς, καὶ ἐκεῖ ἐκάθητο μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ. 4ἦν δὲ ἐγγὺς τὸ
πάσχα, ἡ ἑορτὴ τῶν Ἰουδαίων. 5ἐπάρας οὖν τοὺς ὀφθαλμοὺς ὁ
Ἰησοῦς καὶ θεασάμενος ὅτι πολὺς ὄχλος ἔρχεται πρὸς αὐτὸν, λέγει Comentado [PF2]: “Levantando Jesus os olhos” – Jesus vê
a multidão e toma a iniciativa de alimentá-la.
πρὸς Φίλιππον Πόθεν ἀγοράσωμεν ἄρτους ἵνα φάγωσιν Comentado [PF3]: Comer

οὗτοι; 6τοῦτο δὲ ἔλεγεν πειράζων αὐτόν· αὐτὸς γὰρ ᾔδει τί ἔμελλεν Comentado [PF4]: “Onde arranjaremos pão para eles
comerem?” Jesus coloca Felipe a prova, afim de provar que
ποιεῖν. 7ἀπεκρίθη αὐτῷ ὁ Φίλιππος Διακοσίων δηναρίων ἄρτοι οὐκ ele era o doador do pão, ele toma o que temos, porém o
milagre quem opera é Ele. Os discípulos são apenas
ἀρκοῦσιν αὐτοῖς, ἵνα ἕκαστος βραχύ τι λάβῃ. 8λέγει αὐτῷ εἷς ἐκ τῶν instrumentos, manda o povo sentar, recolhe os cestos.

μαθητῶν αὐτοῦ, Ἀνδρέας ὁ ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου 9Ἔστιν


παιδάριον ὧδε ὃς ἔχει πέντε ἄρτους κριθίνους καὶ δύο ὀψάρια· ἀλλὰ Comentado [PF5]: O interesse do Apóstolo é evidenciar a
Eucaristia, por isso dá atenção aos pães, ressalta serem de
ταῦτα τί ἐστιν εἰς τοσούτους; 10εἶπεν ὁ Ἰησοῦς Ποιήσατε τοὺς cevada.

ἀνθρώπους ἀναπεσεῖν. ἦν δὲ χόρτος πολὺς ἐν τῷ τόπῳ. ἀνέπεσαν


οὖν οἱ ἄνδρες τὸν ἀριθμὸν ὡς πεντακισχίλιοι. 11ἔλαβεν οὖν τοὺς
ἄρτους ὁ Ἰησοῦς καὶ εὐχαριστήσας διέδωκεν τοῖς ἀνακειμένοις, Comentado [PF6]: Jesus toma o pão e dá graças (somente
para o pão), este é um típico gesto litúrgico, pertencente a
ὁμοίως καὶ ἐκ τῶν ὀψαρίων ὅσον ἤθελον. 12ὡς δὲ ἐνεπλήσθησαν, eucaristia, porém também um gesto tipicamente judeu. A
comunidade primitiva usava a cevada nas ceias eucarísticas.
λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ Συναγάγετε τὰ περισσεύσαντα κλάσματα, Comentado [PF7]: Ao Jesus mandar recolher os
“fragmentos”, indica a importância do Pão, paralelo com os
ἵνα μή τι ἀπόληται. 13συνήγαγον οὖν, καὶ ἐγέμισαν δώδεκα κοφίνους fragmentos eucarísticos – Didaque - não recolhe os pedaços
de peixe.
κλασμάτων ἐκ τῶν πέντε ἄρτων τῶν κριθίνων ἃ ἐπερίσσευσαν τοῖς
βεβρωκόσιν. 14Οἱ οὖν ἄνθρωποι ἰδόντες ὃ ἐποίησεν σημεῖον ἔλεγον
ὅτι Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς ὁ προφήτης ὁ ἐρχόμενος εἰς τὸν κόσμον.
15Ἰησοῦς οὖν γνοὺς ὅτι μέλλουσιν ἔρχεσθαι καὶ ἁρπάζειν αὐτὸν ἵνα
ποιήσωσιν βασιλέα, ἀνεχώρησεν πάλιν εἰς τὸ ὄρος αὐτὸς μόνος. Comentado [PF8]: Nesta primeira perícope os elementos
Cristológicos e Eucarísticos estão unidos.
II) Jesus que caminha sobre as águas
16Ὡς δὲ ὀψία ἐγένετο, κατέβησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν
θάλασσαν, 17καὶ ἐμβάντες εἰς πλοῖον ἤρχοντο πέραν τῆς θαλάσσης
εἰς Καφαρναούμ. καὶ σκοτία ἤδη ἐγεγόνει καὶ οὔπω ἐληλύθει πρὸς
αὐτοὺς ὁ Ἰησοῦς, 18ἥ τε θάλασσα ἀνέμου μεγάλου πνέοντος
διεγείρετο. 19ἐληλακότες οὖν ὡς σταδίους εἴκοσι πέντε ἢ τριάκοντα
θεωροῦσιν τὸν Ἰησοῦν περιπατοῦντα ἐπὶ τῆς θαλάσσης καὶ ἐγγὺς τοῦ
πλοίου γινόμενον, καὶ ἐφοβήθησαν. 20ὁ δὲ λέγει αὐτοῖς Ἐγώ εἰμι, μὴ Comentado [PF9]: “Não temais, EU SOU”. Este trecho é
uma epifania divina de Jesus. Ele tem poder sobre as águas,
φοβεῖσθε. 21ἤθελον οὖν λαβεῖν αὐτὸν εἰς τὸ πλοῖον, καὶ εὐθέως como Adonai. Jesus corrige a visão da multidão, Ele é Deus.
Este fato ajudará no fim do texto os apóstolos a
ἐγένετο τὸ πλοῖον ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑπῆγον. reconhecerem Jesus como o Santo de Deus (v.69)

Versículos intermediários
22Τῇ ἐπαύριον ὁ ὄχλος ὁ ἑστηκὼς πέραν τῆς θαλάσσης εἶδον ὅτι Comentado [PF10]: Multidão

πλοιάριον ἄλλο οὐκ ἦν ἐκεῖ εἰ μὴ ἕν, καὶ ὅτι οὐ συνεισῆλθεν τοῖς Comentado [PF11]: Barco – Palavras que indicam ligação
com o trecho anterior
μαθηταῖς αὐτοῦ ὁ Ἰησοῦς εἰς τὸ πλοῖον ἀλλὰ μόνοι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ
ἀπῆλθον· 23ἀλλὰ ἦλθεν πλοιάρια ἐκ Τιβεριάδος ἐγγὺς τοῦ τόπου
ὅπου ἔφαγον τὸν ἄρτον εὐχαριστήσαντος τοῦ Κυρίου. 24ὅτε οὖν εἶδεν
ὁ ὄχλος ὅτι Ἰησοῦς οὐκ ἔστιν ἐκεῖ οὐδὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, ἐνέβησαν
αὐτοὶ εἰς τὰ πλοιάρια καὶ ἦλθον εἰς Καφαρναοὺμ ζητοῦντες τὸν Comentado [PF12]: Cafarnaum
Comentado [PF13]: Procura – liga com o que se segue
Ἰησοῦν. 25καὶ εὑρόντες αὐτὸν πέραν τῆς θαλάσσης εἶπον αὐτῷ
Ῥαββεί, πότε ὧδε γέγονας;
III)Discurso de Jesus na Sinagoga de Cafarnaum Comentado [PF14]: Parte Discursiva

Introdução
26ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ζητεῖτέ
με οὐχ ὅτι εἴδετε σημεῖα, ἀλλ’ ὅτι ἐφάγετε ἐκ τῶν ἄρτων καὶ
ἐχορτάσθητε. 27ἐργάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην, ἀλλὰ Comentado [PF15]: Trabalhai

τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἣν ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου
Comentado [PF16]: Trabalhai... “alimento que permanece
ὑμῖν δώσει· τοῦτον γὰρ ὁ Πατὴρ ἐσφράγισεν ὁ Θεός. 28εἶπον οὖν até a vida eterna, alimento que o Filho do Homem vos dará”
Este alimento é dado por Jesus, Ele é mais que um rabi, seu
alimento dura pra vida eterna
πρὸς αὐτόν Τί ποιῶμεν ἵνα ἐργαζώμεθα τὰ ἔργα τοῦ
Comentado [PF17]: “Que faremos para trabalhar nas
Θεοῦ; 29ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς Τοῦτό ἐστιν τὸ ἔργον τοῦ obras de Deus?”
Comentado [PF18]: obra
Θεοῦ, ἵνα πιστεύητε εἰς ὃν ἀπέστειλεν ἐκεῖνος. 30εἶπον οὖν αὐτῷ Τί
Comentado [PF19]: a obra de Deus é...
οὖν ποιεῖς σὺ σημεῖον, ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμέν σοι; τί ἐργάζῃ; Comentado [PF20]: a “Fé” “a obra de Deus é que creiais
naquele que Ele enviou”. Jerusalém nota: Jesus opõe a Fé as
obras dos Judeus. Peregrino: Obras corresponde às
exigências da antiga Aliança. A nova aliança tem apenas uma
obra, CRER no FILHO de DEUS. O esforço é crer em Jesus e
receber a Salvação como um DOM.
Reflexão Cristológico Sapiencial
31οἱ πατέρες ἡμῶν τὸ μάννα ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ, καθώς ἐστιν
γεγραμμένον Ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς φαγεῖν. 32εἶπεν Comentado [PF21]: A multidão está aqui pensando em
Moisés, pois a frase não tem um sujeito explícito.
οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ Μωϋσῆς δέδωκεν ὑμῖν “Deu-lhes pão do céu a comer”

τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ἀλλ’ ὁ Πατήρ μου δίδωσιν ὑμῖν τὸν ἄρτον
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀληθινόν· 33ὁ γὰρ ἄρτος τοῦ Θεοῦ ἐστιν ὁ Comentado [PF22]: Não é Moisés, mas Deus quem dá o
pão verdadeiro (ἀληθινόν)
καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ζωὴν διδοὺς τῷ κόσμῳ. 34εἶπον οὖν Comentado [PF23]: “Descendo” – aqui tem uma
ambiguidade, porque se refere tanto a “ἄρτος” quanto a
πρὸς αὐτόν Κύριε, πάντοτε δὸς ἡμῖν τὸν ἄρτον τοῦτον. pessoa de Jesus.
O pão dado por Deus pode ser o que desce do céu, ou
35εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος aquele que desce do céu....
Comentado [PF24]: O pão verdadeiro é “aquele que dá a
πρὸς ἐμὲ οὐ μὴ πεινάσῃ, καὶ ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ διψήσει vida ao mundo”.
Comentado [PF25]: Ponto ápice do discurso, Jesus se
πώποτε. 36ἀλλ’ εἶπον ὑμῖν ὅτι καὶ ἑωράκατέ με καὶ οὐ identifica com o Pão da Vida.
“Eu sou o pão da vida”.
πιστεύετε. 37Πᾶν ὃ δίδωσίν μοι ὁ Πατὴρ πρὸς ἐμὲ ἥξει, καὶ τὸν Quem vai a Jesus nunca terá fome. Ele pode nos saciar.

ἐρχόμενον πρός με οὐ μὴ ἐκβάλω ἔξω, 38ὅτι καταβέβηκα ἀπὸ τοῦ


Comentado [PF26]: Logo após de falar de si como pão, faz
οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ menção a Fé. Associa a sede.
Comentado [PF27]: Grande alusão ao banquete da
πέμψαντός με. 39τοῦτο δέ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με, ἵνα πᾶν Sabedoria que saciará o aqueles dele tomar parte. Sr24,19 –
Jesus traz essa referencia, porque ela remete a lei dada por
ὃ δέδωκέν μοι μὴ ἀπολέσω ἐξ αὐτοῦ, ἀλλὰ ἀναστήσω αὐτὸ ἐν τῇ Moisés (Sr 24,23). A lei é imagem do maná – símbolo da
revelação de Deus – o pão de Jesus compreende a sua
ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 40τοῦτο γάρ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ Πατρός μου, ἵνα πᾶς revelação.
Comentado [PF28]: “Vós me vedes, mas não credes” – A
ὁ θεωρῶν τὸν Υἱὸν καὶ πιστεύων εἰς αὐτὸν ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον, καὶ fé continua em destaque. É a obra de Deus, o que garante o
pão, a salvação.
ἀναστήσω αὐτὸν ἐγὼ ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. Comentado [PF29]: “quem vê o Filho e nele crê tem a vida
eterna”.
41Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περὶ αὐτοῦ ὅτι εἶπεν Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ
καταβὰς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, 42καὶ ἔλεγον Οὐχ οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ υἱὸς
Ἰωσήφ, οὗ ἡμεῖς οἴδαμεν τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα; πῶς νῦν λέγει
ὅτι Ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβέβηκα; 43ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς
Μὴ γογγύζετε μετ’ ἀλλήλων. 44οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με ἐὰν μὴ
ὁ Πατὴρ ὁ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν, κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ
ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 45ἔστιν γεγραμμένον ἐν τοῖς προφήταις Καὶ ἔσονται
πάντες διδακτοὶ Θεοῦ· πᾶς ὁ ἀκούσας παρὰ τοῦ Πατρὸς καὶ μαθὼν
ἔρχεται πρὸς ἐμέ. 46οὐχ ὅτι τὸν Πατέρα ἑώρακέν τις, εἰ μὴ ὁ ὢν παρὰ
τοῦ Θεοῦ, οὗτος ἑώρακεν τὸν Πατέρα. 47ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ
πιστεύων ἔχει ζωὴν αἰώνιον. 48ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς. Comentado [PF30]: “Em verdade, em verdade, vos digo:
aquele que crê tem a vida eterna” – A sessão se fecha com
esta frase categórica, antecedida de Ἀμὴν -

Reflexão Sapiencial Eucarística.


49οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ τὸ μάννα καὶ
ἀπέθανον· 50οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων, ἵνα Comentado [PF31]: Verbo Presente do Indicativo Ativo – É
Este verbo é utilizado nas perícopes que narram a instituição
τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ. 51ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ da Eucaristia. Aqui são usados verbos realistas – τρώγων –
mastigar... Ambos os verbos ligados ao verbo – πίητε -
οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσει εἰς τὸν beber

αἰῶνα· καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω ἡ σάρξ μού ἐστιν ὑπὲρ τῆς τοῦ
κόσμου ζωῆς.
52Ἐμάχοντο οὖν πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες Πῶς δύναται
οὗτος ἡμῖν δοῦναι τὴν σάρκα φαγεῖν; 53εἶπεν οὖν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς
Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ
ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς. 54ὁ
τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον,
κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ. 55ἡ γὰρ σάρξ μου ἀληθής Comentado [PF32]: Comer a carne é desumano, beber o
sangue é condenado pela lei, pois nele está a sede da vida.
ἐστιν βρῶσις, καὶ τὸ αἷμά μου ἀληθής ἐστιν πόσις. 56ὁ τρώγων μου Com estes termos Jesus está se referindo claramente a vida
da Graça. Comunhão vital (μένει – permanecer),
τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει κἀγὼ ἐν participação na vida que o Pai comunica.

αὐτῷ. 57καθὼς ἀπέστειλέν με ὁ ζῶν Πατὴρ κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν Πατέρα,


καὶ ὁ τρώγων με κἀκεῖνος ζήσει δι’ ἐμέ. 58οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐξ Comentado [PF33]: Carne e Sangue no v.56 se referem ao
pronome pessoal referente a Jesus (μου – minha) e no
οὐρανοῦ καταβάς, οὐ καθὼς ἔφαγον οἱ πατέρες καὶ ἀπέθανον· ὁ v.57 Jesus diz claramente “με – mim” se alimenta de
mim, isso significa que na Eucaristia se recebe a
Pessoa de Jesus – não é como como nos sacrifícios
τρώγων τοῦτον τὸν ἄρτον ζήσει εἰς τὸν αἰῶνα. antigos.

Jesus dá a sua carne (σάρκα) e não seu corpo – clara


ligação com o prólogo.
Conclusão
59Ταῦτα εἶπεν ἐν συναγωγῇ διδάσκων ἐν Καφαρναούμ.
Não se refere mais ao discurso, mas às reações dos discípulos.
60Πολλοὶ οὖν ἀκούσαντες ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπαν Σκληρός
ἐστιν ὁ λόγος οὗτος· τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν; 61εἰδὼς δὲ ὁ Ἰησοῦς
ἐν ἑαυτῷ ὅτι γογγύζουσιν περὶ τούτου οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ, εἶπεν αὐτοῖς
Τοῦτο ὑμᾶς σκανδαλίζει; 62ἐὰν οὖν θεωρῆτε τὸν Υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου
ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον; 63τὸ πνεῦμά ἐστιν τὸ ζωοποιοῦν,
ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν· τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληκα ὑμῖν πνεῦμά
ἐστιν καὶ ζωή ἐστιν. 64ἀλλ’ εἰσὶν ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν. ᾔδει
γὰρ ἐξ ἀρχῆς ὁ Ἰησοῦς τίνες εἰσὶν οἱ μὴ πιστεύοντες καὶ τίς ἐστιν ὁ
παραδώσων αὐτόν. 65καὶ ἔλεγεν Διὰ τοῦτο εἴρηκα ὑμῖν ὅτι οὐδεὶς
δύναται ἐλθεῖν πρός με ἐὰν μὴ ᾖ δεδομένον αὐτῷ ἐκ τοῦ Πατρός.

66Ἐκ τούτου πολλοὶ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἀπῆλθον εἰς τὰ ὀπίσω καὶ
οὐκέτι μετ’ αὐτοῦ περιεπάτουν. 67εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς τοῖς δώδεκα Μὴ
καὶ ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν; 68ἀπεκρίθη αὐτῷ Σίμων Πέτρος Κύριε,
πρὸς τίνα ἀπελευσόμεθα; ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις· 69καὶ ἡμεῖς
πεπιστεύκαμεν καὶ ἐγνώκαμεν ὅτι σὺ εἶ ὁ Ἅγιος τοῦ Comentado [PF34]: “nós cremos e reconhecemos” – os
dois verbos no perfeito indicam a intensidade da experiência
Θεοῦ. 70ἀπεκρίθη αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς Οὐκ ἐγὼ ὑμᾶς τοὺς δώδεκα interior dos íntimos de Jesus. – Essa experiência é fruto da
graça, ela é dada por Deus, o v.70 atesta isso ao usar o verbo
escolher (ἐξελεξάμην) – clara alusão a salvação.
ἐξελεξάμην; καὶ ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν. 71ἔλεγεν δὲ τὸν Ἰούδαν
Σίμωνος Ἰσκαριώτου· οὗτος γὰρ ἔμελλεν παραδιδόναι αὐτόν, εἷς ἐκ
τῶν δώδεκα.

Você também pode gostar