Você está na página 1de 34

CONTROLE DE LOUDNESS NA

TELEVISO BRASILEIRA
Eng. Luiz Fausto S. Brito
TV Globo SET AES

Agenda
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!
!

Motivao
Conceitos sobre Nvel de udio
Metadados (AC-3 & AAC)
PPM Digital & VU
Fletcher-Munson (1933)
ITU-R BS.1770/1771 (2006)
ITU-R BS.1864 (2010)
CALM Act & ATSC A/85 (2009)
EBU R 128 (2010)
EBU Tech 3343 (2011)
Harmonizao: ITU & EBU (2012)
Case: CBS (2008)
AES Preprint 5900 (2003)
Brasil Lei 10.222 (2001)
Rec. GT Loudness / SET (2011)

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Motivao
!

O advento e evoluo dos sistemas de udio


digitais permitiu o uso de maior faixa dinmica e
melhores processadores de dinmica

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Motivao
!

Alguns produtos aumentaram o uso da faixa


dinmica como recurso artstico

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Motivao
!

Enquanto outros aproveitaram o avano nos


processadores de dinmica para produzir um
som cada vez mais alto

Something (Beatles) Remasterizado para CD quatro vezes desde 1983

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Motivao
!

A guerra do Loudness incomoda o ouvinte /


telespectador...

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Motivao

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Conceitos sobre Nvel de udio


Pico
Fator de Crista
RMS

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Conceitos sobre Nvel de udio


Nvel Mximo de Operao
Pico
Macro-Dinmica
RMS

Faixa Dinmica

RMS

Pico

Micro-Dinmica

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Conceitos sobre Nvel de udio


PICO

RMS

LOUDNESS
Eng. Luiz Fausto S. Brito
TV Globo SET AES

Conceitos sobre Nvel de udio


!

Nvel Nominal: nvel utilizado


nas medies das
especificaes tcnicas
Headroom: diferena entre o
nvel mximo de operao e o
nvel nominal
Nvel de Referncia: nvel
digital equivalente ao nvel
nominal
Tom de Alinhamento: sinal
utilizado para verificar a
calibragem de ganho de
sistemas de udio

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Metadados (AC-3 & AAC)


!

AC-3
"
"

Dialnorm: controla nvel de reproduo


DRC: modos de compresso selecionveis

AAC
"
"
"

program_ref_level
DRC
Uso no padronizado!

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

PPM Digital

Medida de valor instantneo mximo


no correponde percepo de nvel.
Os exemplos abaixo possuem a mesma
leitura em um PPM digital:
Exemplo 1: Orquestra sem compresso
Exemplo 2: Orquestra com compresso
Eng. Luiz Fausto S. Brito
TV Globo SET AES

VU

Medida de potncia mdia no


diferencia frequncias graves e agudas.
Os exemplos abaixo possuem a
mesma leitura em em VU:
Exemplo 1: Rudo a 55 Hz
Exemplo 2: Rudo a 440 Hz
Exemplo 3: Rudo a 3520 Hz
Eng. Luiz Fausto S. Brito
TV Globo SET AES

Fletcher-Munson (1933)
!

Curvas de igual audibilidade (phon = dBspl @ 1 kHz),


para tons senoidais puros, com fones
!

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Esse trabalho deu


origem s primeiras
curvas de filtros para
medio de Loudness
(A, B e C), de acordo
com o nvel.
Note-se que, embora a
potncia dobre a cada 3
dB e a amplitude dobre a
cada 6 dB, o Loudness
dobra a cada 10 dB.

ITU-R BS.1770/1771 (2006)


! 98%

de correlao entre a medida


objetiva e a avaliao subjetiva

(LKFS)

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

ITU-R BS.1770/1771 (2006)

Pr-filtro

RLB

Curva K
Eng. Luiz Fausto S. Brito
TV Globo SET AES

ITU-R BS.1770/1771 (2006)


True-Peak

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

ITU-R BS.1864 (2010)


!

Intercmbio internacional de programas:


Medio: dilogo normal ou todo o programa (cf. ITU-R
BS.1770); gating manual ou automtico pode ser
utilizado para desconsiderar nveis muito baixos
" Metadados autorados corretamente ( 2 dB)
" Sem metadados: - 24 LKFS ( 2 dB)
"

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

CALM Act & ATSC A/85 (2009)

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

CALM Act & ATSC A/85 (2009)


!

ATSC A/85:
Tutorial / Boas Prticas: AC-3, medio de Loudness, uso
dos metadados, monitorao de udio
" Medio de acordo com a ITU-R BS.1770
" Admite qualquer elemento como ncora da medio (ex:
Dialogue Intelligence)
" Metadados devem ser autorados corretamente ( 2 dB)
" Intercmbio de programas sem metadados:
"

Nvel do programa: -24 LKFS ( 2 dB)


# Pico: -2 dBTP
#

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

EBU R 128 (2010)


ITU-R BS.1770

(LUFS)

(LU)

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

EBU R 128 (2010)


!
!
!
!
!
!
!

Mudana de nomenclatura: LKFS ! LUFS


Normalizao: -23 LUFS ( 1 LU)
Pico: -1 dBTP
Tech 3341: Especificao dos medidores
Tech 3342: Loudness Range (LRA)
Tech 3343: Guia de Produo
Tech 3344: Guia de Distribuio

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

EBU R 128 (2010)

Exemplos de normalizao:
! por pico;
! pelo RMS;
! por Loudness.

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

EBU Tech 3343 (2011)


!

Durante a (Ps-)Produo:
No normalizar por pico!
" Usar medidores de Loudness
durante a mixagem
" Usar o ouvido
(monitorando com nvel calibrado)
"

Ps-Processamento, se necessrio:
"
"
"
"

Lk errado: ganho/atenuao
LRA alto: compresso
TP alto: limiter
Processador de Loudness:
File-Based
# Real-Time
#

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Loudness Meter

Ext Key
Dyn. Processor
In
Out

Harmonizao: ITU & EBU (2012)

ITU-R BS.1770-2/1771-1 & EBU R 128


Momentary (400 ms)
" Short-Term (3 s)
" Programme (Gate @ -10 LU)
"

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Case: CBS (2008)

Apenas ajustar o nvel mdio no


garante transies suaves!

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

AES Preprint 5900 (2003)

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Brasil Lei 10.222 (2001)


Presidncia da Repblica
Casa Civil
Subchefia para Assuntos Jurdicos
LEI N o 10.222, DE 9 DE MAIO DE 2001.
Padroniza o volume de udio das transmisses de rdio e
televiso nos espaos dedicados propaganda e d outras
providncias.
O PRESIDENTE DA REPBLICA Fao saber que o Congresso Nacional decreta e eu sanciono a seguinte
Lei:
Art. 1 o Os servios de radiodifuso sonora e de sons e imagens padronizaro seus sinais de udio, de modo
a que no haja, no momento da recepo, elevao injustificvel de volume nos intervalos comerciais.
Art. 2 o O Poder Executivo criar, no perodo de cento e vinte dias, a contar da publicao desta Lei, os
mecanismos necessrios normalizao tcnica da matria, bem como fiscalizao de seu cumprimento.
Art. 3 o O descumprimento do disposto nesta Lei sujeitar o infrator pena de suspenso da atividade pelo
prazo de trinta dias, triplicada em caso de reincidncia.
Art. 4 o Esta Lei entra em vigor na data de sua publicao.

Eng. Luiz Fausto S. Brito

Braslia, 9 de maio de 2001; 180o da Independncia e 113o da Repblica.

TV Globo SET AES

FERNANDO HENRIQUE CARDOSO

Rec. GT Loudness / SET (2011)

ITU-R BS.1770

A/85

R 128
?

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Rec. GT Loudness / SET (2011)


Rec. GT
Loudness /
SET
EBU R 128

ITU-R BS.
1770

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Rec. GT Loudness / SET (2011)


!

!
!
!

!
!

Medio de acordo com a EBU R 128,


para componente de udio principal
estreo
Lk = -23 LUFS (3 LU)
LRA mximo: 15 LU
Janelas de medio de 2 horas
(00:00 s 02:00, 02:00 s 04:00...)
2 amostras erradas com intervalo
entre 24 e 48 horas: emissora sujeita
s sanes
Escalonamento de Sanes
Prazo de implementao: 24 meses
aps a publicao

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Dvidas?

luiz.fausto@tvglobo.com.br

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

FIM

Obrigado!

Eng. Luiz Fausto S. Brito


TV Globo SET AES

Você também pode gostar