YOS

1,
34,2 - - әисе
ORATORUM ATTICORUM

VOLUMEN I
 Co
- EXCUDEBANT FIRMIN - DIDOT, VIA JACOK , 50 .
- Cocoba
 go !
ORATORES ATTICI

ANTIPHON

ANDOCIDES , LYSIAS
ISOCRATES, ISÆUS , LYCURGUS , ÆSCHINES
DINARCHUS, DEMADES
DECLAMATIONES GORGIÆ ET ALIORUM
GRÆCE

CUM TRANSLATIONE REFICTA

Α

CAROLO MULLERO
ACCEDUNT SCHOLIA
ULPIANI COMMENTARII IN DEMOSTHENEM
ET INDEX NOMINUM ET RERUM
ABSOLUTISSIMUS
VOLUMEN PRIMUN

NO

PARISIIS
EDITORE AMBROSIO FIRMIN -DIDOT
• INSTITUTI FRANCIÆ TYPOGRAPHO
VIA JACOB , 56

M . DCCC LXXVII
 ANTIPHONTIS
ANDOCIDIS , LYSIÆ
ISÆI ORATIONES
GRÆCE
EX RECENSIONE BAITERI ET SAUPPII
CUM TRANSLATIONE REFICTA
A
CAROLO MÜLLERO

ISOCRATES
EX RECOGNITIONE BATTERI
CUM TRANSLATIONE LATINA
AHRENSII
2 5 gadusega qucag *

PRÆFATIO .

Oratorum Atticorum collectio, quæ , sejunctis copiis Demosthenicis ,

priscæ monumenta eloquentiæ in unum quasi corpus composita præ
beret , apud Gallos hucusque unica illa sola exstabat, quam Henricus
Stephanus anno MDLXXV typis nitidissimis curavit excudendam . Cu
jus viri celeberrimipost tria fere secula successor æmulusque FIRMINUS
Didot , publicam utilitatem commodis suis privatis anteponens, nunc
novam hancce oratorum editionem , duobus voluminibus absolven
dam , eloquentissimis suis civibus offert. Ac primum quidem volumen ,
quod jam in publicum prodit,orationes continet Antiphontis, Ando
cidis , Lysiæ , Isæi et Isocratis : alterum vero , mox illud , uti speramus,
subsecuturum , præter reliquos oratores decuriæ Atticæ , Lycurgum ,
Æschinem et Dinarchum , declamationes complectetur sophistarum ,
quos vocant, Gorgiæ , Antisthenis , Lesbonactis , Polemonis , Herodis
Attici, Alcidamantis. His deinde, tamquam supplementum novumque
hujus editionis ornamentum , accedent orationum deperditarum reli
quiæ , quæ per veterum scripta dispersæ delitescunt. Subjungemus
deinceps tum minora quot supersunt in Demosthenem et Æschinem
scholia , tum vero Ulpiani in orationes Demosthenis commentarios,
quorum novam editionem tanto gratiorem viris literatis fore spera
mus, quanto major in tanta operis utilitate exemplorum est raritas.
Spretis denique minutis istis indiculis, quos prioribus editionibus ad
spersos habes, rerum nominumque omnium , quæ per duo nostra ora
tionum scholiorumque volumina commemorantur, tabulas novas et
locupletissimas componemus.
Jam ut de ratione prioris hujus voluminis accuratius dicam , fieri
omnino non potuit, quin græcorum verborum contextus exprimeretur
secundum recensionem diligentissimam , quam post Bekkerum duum
viri doctissimi,BAITERUS et SAUPPIUS, conjunctis curis instituerunt. Iso
crati praeterea contigit ut etiam δευτέραις φροντίσιν in usum Firmini Didot
a Baitero recognosceretur ( Vide præfationem quæ Isocrati jam ante
annum separatim in publicum emisso præfixa est ). Quodsi vero ab hac
 I' R ÆFATIO .

parte faustam nacti fortunam sumus , tanto majores ærumnas versio la

lina creavit. Etenim quam Reiskius elaboravit interpretationem Anti
phontis , Andocidis , Lysiæ et Isæi, etsi perutilem esse censemus, ipsa
tamen hæc utilitas in eo maxime posita est , quod non versionem au
ctor dedit , sed paraphrasin potius et tantum non commentarium per
petuum . Nimirum quæcunque paullo obscurius dicta videntur, ea lon
gis circumlocutionum ambagibus illustrat, adstrictius conclusa vel
abruptius juncta interpositis sententiis in ratiocinationem vel inalten
tiori cuivis patentem diducit. Hoc itaque pacto quum nervosa seculi
Antiphontei brevitas in luxuriantem abeat ubertatem , nec tam carnes
addantur lacertis , quam orandi vis sæpenumero frangaiur volubilitate
circulatoria : sponte hinc intelligas solidæ illius et robustæ eloquentiæ
non modo non imaginem præberi, sed vix umbram ullam relinqui.
Censebat vero Firminus Didot laudem versionis cum commentariime
rito haud ultra cumulandam esse quam fieri posset, ut salvo orationis
colore sensus aperirentur. Quo accedebat, quod typographicæ quoque
rationes impediebant, quominus latina Reisküi græcorum e regione
apponerentur. Itaque in Lysia eam dedimus versionem , quæ ab Augero
condita græcam orationem ad verbum pæpe reddere solet, adeo ut vel
nimia circa hoc trepidatione interdum humile quiddam traxerit. Ca
stigavimus eam locis quam plurimis quibus Augerus mentem scriptoris
minus erat assecutus vel conjecturas suas inopportune introduxerat. in
Antiphonte autem et Andocide et Isæo quum præter Reiskii versionem
alia satis idonea non offerretur, ita nos fecimus, ut Reiskiana retinere
mus ubicunque resectis supervacaneis et paucorum verborum muta
tione ad græca accommodari possent, de novo autem verteremus ea
omnia , quæ liberius Reiskius suo indulgens ingenio efformaverat. Id
vero in Antiphonte et Andocide tam sæpe accidit ut intacta perpauca
remanserint. Atque hactenus de priore hoc volumine ; de altero , cui
majoi pars laboris reservatur, suo dicemus loco. Vale , lector, faveque.

Parisus, mense Augusti MDCCCXLVII.

CAR. MÜLLER .
 ΑΝΤΙΦΩΝ.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ Σ NECIS VENEFICIO PATRATÆ

ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΥΙΑΣ. ACCUSATIO IN NOVERCAM ,

111 ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .

( 604 – 606 ed. Reisk.).
25 Φιλόνεώς τις , έχων παλλακήν τινα , φίλος ήν του πατρός του Pbiloneus quidam , concubina ulens, patris hujus oratoris
λέγοντος τον λόγον. Ούτος καταγνούς της παλλακής εις amicus erat. Hic , concubinæ redarguens, ei minatus erat
πορνείον στήσειν ήπείλησεν. Ο δε πατήρ του λέγοντας τον in Jupanar traducturum . Pater oratoris , mortua uxore ,
λόγοντελευτησάσης αυτό της γυναικός μητρυιάν το παιδί novercam filio superinduxit. Quæ cum scorto familiaritate
30 επεισήγαγε. Κοινολογησαμένης δε ταύτης τηταλλακή διά contracta ( erant enim vicinæ ) , et , quia non admodum a
το γείτονας είναι και διά το μηδέ αυτήν πάνυ αγαπάσθαι marito diligebatur, utrique propositum est veneno viros tol
υπό του ανδρός , έδοξεν αμφοτέραις φαρμάκω ανελεϊν τους lere. Quum itaque dies festus esset, et ipsæ ad rem paratæ ,
άνδρας. Κατασκευασάμεναι δέ εορτής ούσης και κοινή jamque viri communiter libarent (amici enim erant) , am .
των ανδρών σπενδομένων ( φίλοι γάρ ήσαν) δεδώκασιν bobus venenum in poculo propinant. Philoneus, qui plus
αμφοτέροις το φάρμακον εν εκπώματι και ο μέν Φιλόνεως hauserat , statim enectus est ; pater autem oratoris hujus
πλέον λαβών παραχρήμα ανηρέθη , ο δε του λέγοντας τον minus hauriens in morbum incidit , ex eoque mortuus est.
λόγον πατήρ έλαττον λαβών εις νόσον κατέπεσε , και ούτω Quocirca filius novercam veneficii accusat. Hoc argumen
τέθνηκεν εξ αυτής. Ο δε παίς γράφεται την μητρυιάν φαρ tum est. Causæ status, conjecturalis : judicium vero , quia
μακείας. Και η μεν υπόθεσις αύτη, η στάσις δε στοχασμός, seryos ad torquendum darenoluit.
σημείον δε το μη θέλειν δούναι τους οικέτας εις βάσανον.
Νέος μεν και άπειρος δικών έγωγε έτι, δεινώς δε Adolescentulus quum sim adhuc et forensium rerum plane
35 και απόρως έχει μοι περί του πράγματος, ώ άνδρες, imperitus , vehementer sollicitum me et consilii inopem
τούτο μεν εί επισκήψαντος του πατρός επεξελθείν τοις habethæc causa , Judices : nam ab una parte scelus fue
rit , in mandatis exsequendis cessare patris ejus qui necis
αυτού φονεύσι μή επέξειμι, τούτο δε ει επεξιόντι αναγ suæ pænas ut ab auctoribus repeterem mihi delegavit ; ab
καίως έχει οίς ήκιστα έχρήν εν διαφορά καταστήναι , | altera parte peracerbum accidit, quod ista mandata patris
αδελφούς ομοπατρίοις και μητρι αδελφών. (2) Η γάρ exsequens facere non possum quin simultatibus implicer
cum iis , cum quibus odia suscipiomnium minime decebat,
τύχη και αυτοί ούτοι ηνάγκασαν εμοί προς τούτους fratribus eodem patre natis et cum eorum matre.
10 αυτούς τον αγώνα καταστήναι, ους είκός ήν τω μεν cum (2) Ea est enim sortis meæ ratio , ut ab iis ipsis cogar in
τεθνεώτι τιμωρούς γενέσθαι, το δ' επεξιόντι βοηθούς. | hoc adversus ipsos certamen descendere, quos consenta
Νυν δε τούτων ταναντία γεγένηται • αυτοί γαρ ούτοι | neum erat et perempto ultores succurrere et vindici san
καθεστάσιν αντίδικοι και φονείς, ως και εγώ και η guinis paterni auxiliatum venire. Nunc contra hæc even
γραφή λέγει. (3) Δέομαι δ' υμών, ώ άνδρες, εάν επι nerunt omnia. Hi enim ipsi adversantes mihi stant is
judicio et parricidæ , ut et ego dico et libellus accusato
δείξω εξ επιβουλής και προβολής την τούτων μητέρα rius exprimit. (3) Peto autem a vobis , Judices, si pla .
φονέα ούσαν του ημετέρου πατρός , και μη άπαξ αλλά num fecero matrem horum (novercam meam ) necem
και πολλάκις ήδη ληφθείσαν τον θάνατον τον εκείνου ei patri, qui mihi cum fratribus communis est, nefandis
επ' αυτοφώρω μηχανωμένην, τιμωρήσαι πρώτον μεν artibus volentem conscivisse , quas artes ea non semel sed
crebro in patris pestem factitans deprehensa fuit, ut pri
112τοις νόμοις τοις υμετέροις, ούς παρά των θεών και των mum leges vestras vindicetis , quas a diis et a ma
προγόνων διαδεξάμενοι κατά το αυτό εκείνους περί της joribusquidem
vestris per manus traditas nacti, ad earum præ
καταψηφίσεως δικάζετε, δεύτερον δ' εκείνο το τεθνη scriptum diligenter statuitis de condemnatione reorum ;
κότι , και άμα έμοί μόνο απολελειμμένω βοηθήσαι. deindeautem , utpatri perempto , unaque mihiquoque, qui
(4) Υμείς γάρ μοι αναγκαίοι· ους γαρ έχρήν τω μεν solus ab omnibus derelictus causam ejus ago , subveniatis.
τεθνεώτι τιμωρούς γενέσθαι , εμοί δε βοηθούς, ούτοι (4 ) Vos enim mihi nunc loco necessariorum estis. Nam
quos oportebat sublato ultores, mihi autem socios esse , hi
του μεν τεθνεώτος φονείς γεγένηνται,εμοίδ' αντίδικοι necis in illo patratæ reatu se obligant et in judicio causa
καθεστάσι. Προς τίνας ούν έλθοι τις βοηθούς , και που meæ stant adversarii. Jam quosnam ad alios quis accedat
την καταφυγήν ποιήσεται άλλοθι ή προς υμάς και το auxilium rogatum ? quo quis alio perfugiat, quam ad vos,
δίκαιον ; et ad jus æquum ?
OBATORES .
 ΑΝΤΙΦΩΝ. α. (606 - 61ο.)
6. Θαυμάζω δ' έγωγε και του αδελφού , ήντινά ποτε , 5. Miror qua tandem mentefrater causam mea adversa
γνώμην έχων αντίδικος καθεστηκε προς εμέ , και ει | riam tuendam sibi ceperit ; et num in hoc solo pietatem
erga parentes cerni autumet , si matris commoda filius
νομίζει τούτο ευσέβειαν είναι , το την μητέρα μή προ prodere nolit. Ego vero multo atrocius hoc esse aio im .
δούναι. Εγώ δ' ηγούμαι πολύ ανοσιώτερον είναι pietatis exemplum , si filius insuper habeat paterni sangui
10 αφείναι του τεθνεώτος την τιμωρίαν, άλλως τε και του nis ultionem exsequi, præsertim in tanta disparitate , illa
μεν εκ πρoβoυλής ακουσίως αποθανόντος , της δ' εκου per insidias violenter perempto , hac consulto structis ma
chinis interficiente. (6) Neque licet fratri hoc excusare ,
σίως εκ προνοίας αποκτεινάσης. (6) Και ου τούτό γ' probe
έρεί ως εύ οίδεν ότι ουκ απέκτεινεν η μήτηρ αυτού τον nostrumse. nosse a matre sua peremptum non esse patrem
Nam id ipsum , qua re poterat certissimam fae
πατέρα τον ημέτερον. Εν οίς μέν γάρ αυτώ εξουσία cinorisnotitiam sibi comparare, nimirum ex servorum tore
ήν σαφώς είδέναι , παρά της βασάνου , ουκ ήθέλησεν · mentis, id ille aspernatus est : ubi autem quærens indagare
εν οις δ' ουκ ήν πυθέσθαι, τούτ' αυτό προϋθυμήθη. Καί nihil poterat, ibi juvit eum quærere. Atqui illud debuerat
amplecti ad quod provocabam , sponsionem de servis ad
τoι αυτό τούτο έχρήν, δ και εγώ προκαλούμης, προ quæsitionem dedendis, strenueque hoc agere , ut rei gestæ
15 θυμηθήναι, όπως το πραχθέν ή αληθές, επεξελθεϊν. (1) veritas in apertum proferretur. ( 7) Servi enim si sub tor
Μή γάρ ομολογούντων των ανδραπόδων ούτός τ’ευ ει mentis non ea quae dico edidissent, tum licuisset ei matris
δώς αν απελογείτο και αντέσπευδε προς εμέ, και η causam ex certa rei cognitione agere mihique fidenter oblo
μήτηρ αυτού απήλλακτο αν ταύτης της αιτίας. “Όπου qui; et mater ejus crimine illo fuisset liberata . Jam vero
δε μή ηθέλησεν έλεγχον ποιήσασθαι των πεπραγμένων, cunctatus rei gesta rationem illa , quæ una patet, via inda
πώς περί γ' ων ουκ ήθέλησε πυθέσθαι, εγχωρεί αυτό gare, qui potest ea certo nosse , quæ explorare recusavit ?
qui de bis , Judices , consentaneum est eum perspectam
περί τούτων ειδέναικαι πώς oύν περί τούτων, ώ δικάζον | rem habere , quorum veritatem percontari nunquam ani
τες, αυτόν είκός είδέναι, ών γε την αλήθειαν ουκ εί mum induxit? (8 ) Quid tandem oppositurus est mihi?
20 ληφε; (8) Τί ποτε απολογήσεσθαι μέλλει μοι; έκ μεν Servos ad quæsitionem si admitteret, certo norat saluti
γάρ της των ανδραπόδων βασάνου ευ ήδει ότι ουχ οίον omnem viam præclusam matri esse ; unica ergo ratio eam
τ' ήν αυτή σωθήναι, εν δε τώ μή βασανισθήναι ηγείτο servandihæc erat, ut eluderet quæsitionem per tormenta
servorum : nam hoc modo sperabant se consecuturos ut
την σωτηρίαν είναι τα γάρ γενόμενα εν τούτω αφανι res gesta in occulto maneret . Qui ergo censeri poterit salva
σθήναι ώήθησαν. Πώς oύν εύορκα αντομωμοκώς έσται fide et religione jurejurando id confirmasse, quod in formula
φάσκων ευ ειδέναι , ος ουκ ήθέλησε σαφώς πυθέσθαι contrajuramenti scripsit, « se probe nosse ,» quiquidem ma
εμού εθέλοντος τη δικαιοτάτη βασάνω χρήσασθαι περί nifesta hoc ratione ad liquidum adducere noluerit, quum ego
τούτου του πράγματος; (9) τούτο μεν γαρ ηθέλησα μεν vellem hac in causa modo inquirendi eo uti, qui est omnium
τα τούτων ανδράποδα βασανίσαι , & συνήδει και πρότε æquissimus et justissimus ? (9 ) Nimirum flagitabam ipsis
coram illa mancipia torqueri, quæ norant mulierem hanc,
25 ρον την γυναίκα ταύτην, μητέρα δετούτων , τω πατρί matrem horum , jam antea venenis id egisse ut patrem
το ημετέρω θάνατον μηχανωμένην φαρμάκοις, και nostrum de medio tolleret, et , a patre nostro quum in
τον πατέρα ειληφότα επ' αυτοφώρω ταύτην ουχ ούσαν ipso delicto esset deprehensa , haud infitiatam esse facinus ,
απαρνον, πλήν ουκ επί θανάτω φάσκουσαν διδόναι αλλ' sed prætexisse non necis ergo potionem datam fuisse,
επί φίλτροις. (10) Διά ούν ταύτα εγώ βάσανον ήθε sed illiciendi ac devinciendi amoris. (10) Hoc ergo de
facto postulabam servos dedi in tormenta , et exhibebam
λησα ποιήσασθαι περί αυτών, γράψας εν γραμματεία libellum , in quo crimina perscripseram , quorum illam
& έπαιτιώμαι την γυναίκα ταύτην· βασανιστάς δε αυ mulierem insimulo. Ipsis autem hisce permittebam tor
30 τους τούτους εκέλευον γίνεσθαι εμού παρόντος , ίνα μη quendi negotium , dummodo coram me fieret ; nolebam
αναγκαζόμενοι και εγώ επερωτήμι λέγοιεν, αλλ' εξήρχει enim servos, me ipso pro lubitu meo quicquid vellem in
μοι τοίς εν τη γραμματείω χρήσθαι· και αυτό μου terrogante , cogi respondere , sed sufficiebat mihi illis;
solummodo capitibus uti quæ in libello scripseram . Velhoc
τούτο τεκμήριον δίκαιον έσται, ότι ορθώς και δικαίως solum
μετέρχομαι τον φονέα του πατρός · ει δε απαρνοι γί. mihi erit prorsus idoneum documentum , jure me
νοιντο ή λέγοιεν μη ομολογούμενα, [και βάσανος] αναγ bono rectoque necem patris persequi : nam si aut prorsus
infitiarentur servi factum aut dicta torum inter se discre
κάζοι τα γεγονότα κατηγορείν : αύτη γάρ και τους τα parent, tormenta eos cogerent veras rei gestæ rationes ape
ψευδή παρεσκευασμένους λέγειν ταληθή κατηγορείν rire : hæc enim efficiunt ut quantumvis parati ad falsa in
35 ποιήσει. ( 1) Καίτοι εν οίδα γ', ει ούτοι προς εμέ ελθόν dicia , vere gesta tandem proferant. (11) At eniin hoc
τες, επειδή τάχιστα αυτούς απηγγέλθη ότι επεξίoιμι certo scio : si illi , ut primum fama ad se allatum accepis
του πατρός τον φονέα , ηθέλησαν τα ανδράποδα & ήν sent me parare actionem in homicidam patris, actutum
αυτούς παραδούναι, εγώ δε μη ηθέλησα παραλαβείν, mecuin congressi suorum mancipiorum mihi deditionem
αυτά αν ταύτα μέγιστα τεκμήρια παρείχοντο ώς ουκ obtulissent , ego autem accipere detrectassem , baud dubie
illi hoc essent evidentissimo omnium documento usi ad
ένοχοί είσι το φόνω. Νύν δ' εγώ γάρ ειμι τούτο μεν και vincendum , culpa cædis omni se vacare. Nunc enimvero
θέλων αυτός βασανιστής γενέσθαι, τούτο δε τούτους ego , quanquam stimulos ipse servis admoveri peto, partes
αυτούς κελεύων αντ' εμού βασανίσαι, εμοί δή που εί tamen meas inter torquendum eis ipsis delego : manifesto
κός ταύτα αυτά τεκμήριαείναι ως εισίνένοχοι το φόνω: igitur mihi hæc ipsa testimonio sunt, eos in culpa esse
(12) ει γάρ τούτων εθελόντων διδόναι εις βάσανον εγώ I credis. (12) Certe enim, εiipsi quidem mancipia tormentis
 (eio - 614.) ANTIPHONTIS ORATIO I.
μή εδεξάμην, τούτοις αν ήν ταύτα τεκμήρια. Το αυτο | afficienda obtulissent, ego vero detrectassem, pro ipsis licec
ούν τούτο και εμοί γενέσθω, είπερ εμού θέλοντος έλεγ res testimonio fuisset. Liceat ergo mihi quoque meæ
40 χoν λαβείν του πράγματος αυτοί μή ήθέλησαν δούναι. cause veritatem hoc ipso argumento docere, qui certum
rei documentum postulaverim ab his præbere recusantibus.
Δεινόν δ' έμοιγε δοκεί είναι , ει υμάς μενζητούσιν αι Grave profecto mihi videtur esse facinus, si hi vos rogant ,
τείσθαι όπως αυτών μη καταψηφίσησθε , αυτοί δε σφί ut se absolvatis , qui , si dedere servos voluissent , jus ipsi
σιν αυτοίς ουκ ήξίωσαν δικασταί γενέσθαι δόντες βα sibi pro arbitrio suo dicere ( causæ suæ probitatem irre
σανίσαι τα αυτών ανδράποδα. (13) Περί μέν ούν fragabilibus documenlis approbure) potuissent. (13)
τούτων ουκ άδηλον ότι αυτοί έφευγον των πραχθέντων Jam ergo non amplius obscurum est eos ipsos defugisse
| quin manifestam facinorum cognitionem pararent : nurant
την σαφήνειαν πυθέσθαι· ήδεσαν γάρ οικείον σφίσι το nempe , huic discrimini si se committerent, futurunı ſuisse
κακόν αναφανησόμενον, ώστε σιωπώμενον και αβασά ut patesceret malum penes ipsos residere ; quare quæsi
νιστον αυτό εάσαιεβoυλήθησαν. Αλλ' ουχ υμείς γε , ώ tionem servorum omitti voluerunt , mali sedem manere
113άνδρες, έγωγ' εν οίδα, αλλά σαφές ποιήσετε. tacitam et ignotam . Verum autem non vos voletis , Ju .
dices , certo scio, sed potius totam rem denudabitis .
Ταύτα μεν ούν μέχρι τούτου περί δε των γενομέ Sed hæc hactenus : jam ipsius rei , ut vere gesta fuit, se
νων πειράσομαι υμίν διηγήσασθαι την αλήθειαν · δίκη riem coram vobis enarrabo : justitia cursum actionis mex
δε κυβερνήσειεν. gubernato .
14. Υπερώον τι ήν της ημετέρας οικίας , και είχε Philoneus, quoties
14. Superius
Φιλόνεως οπότ' εν αστει διατρίβοι, ανήρ καλός τε κάγα. | in urbe ageret , incolere solebattabulatum
domus nostræ
, vir Jonestus et frugi , quo
θος και φίλος το ημετέρω πατρί και ήν αυτώ παλλακή, Ι paternoster familiarissimeutebatur. Eratilli Philoneo pellex,
5 ην ο Φιλόνεως επί πορνείον έμελλε καταστήσαι. Ταύτην quam decreverat in lupanariprostituere. Eam mater fratris
ούν πυθομένη η μήτηρ του αδελφού εποιήσατο φίλην. | ( noverca mea ) quum intellexisset cuja esset , consuetudi
(15) Αισθομένη δ' ότι αδικείσθαι έμελλεν υπό του Φι nem cum ea contrahebat; (15) et quum sensisset quam
injuriam Philoneus ei oblatum iret, ad se eam arcessit.
λόνεω, μεταπέμπεται, και επειδή ήλθεν, έλεξεν αυτή Venjebat pellex : inter sermones aperiebat noverca pellici,
ότι και αυτή άδικοϊτο υπό του πατρός του ημετέρου · ει se quoque indignis modis haberi a patro nostro : sed in
ούν εθέλει πείθεσθαι, έφη ικανή είναι εκείνη τε τον promptu sibi esse artes , quibus amborum erga se animi
Φιλόνεων φίλον ποιήσαι και αυτή τον εμόν πατέρα, ita mutarentur, ut quum Philoneus ipsi ( pellici), tum
10 είναι φάσκουσα αυτής μεν τούτο εύρημα, εκείνης δ' pater meus sibi ( novercæ ) redderetur amicus : additque,
υπηρέτημα. (16) Ηρώτα ουν αυτήν ει εθελήσει διακο suum esse hoc inventum , illius fore partes subserviendi.
(16) Tune ergo , ait, mihiministrare voles? Velle aitaltera,
νησαί οι , και η υπέσχετο τάχιστα , ώς oίμαι. Μετά nihil hæsitans, ut equidem existimo. Post hæc incidebat
ταύτα έτυχε το Φιλόνεω εν Πειραιεί όντα ιερά Διι et Philoneo necessitas, ut sacris interesset quæ Jovi Ctesio
κτησίω , και δε πατήρ ο έμός εις Νάξον πλεϊν έμελλε . in Piræeo fiebant , et patri iter per mare ad insulam
Κάλλιστον ούν είναι εδόκει το Φιλόνεω της αυτής οδού Naxum suscipiendi. Convenientissimum itaque videbatur
άμα μέν προπέμψαι εις τον Πειραιά τον πατέρα τον Philoneo , cui ex urbe in Piraeeum esset descendendum,
εμόν φίλον όντα εαυτώ, άμα δε θύσαντα τα ιερά eadem opera , per compendium itineris ejusdem , patrem
15 εστιάσαι εκείνον.(17) H ούν παλλακή του Φιλόνεω ήχο quoque meum , amicitiæ ergo testandæ , ad portum pro
sequi et sacris peractis , epulis cohonestare. (17) Pellex
λούθει της θυσίας ένεκεν. Και επειδή ήσαν εν τω Πει Philoneum eodem prosequebatur sacrorum et epularum
ραιεί , οίον είκός , έθυεν · και επειδή αυτό ετέθυτο τα causa. Ubi erantambo in Piræeo , uti par erat, ille sacris
ιερά , εντεύθεν έβουλεύετο και άνθρωπος όπως αν αυτοίς operabatur. Sacris peractis, jam incipiebat pellex se
το φάρμακον δοίη, πότερα προ δείπνου και από δείπνου . Η cum deliberare, qua ratione potionem venenatam ipsis
"Εδοξεν ούν αυτή βουλευομένη βέλτιον είναι μετά δεί praeberet, ante epulas, an post. Placuit tandem delibe
πνον δούναι, ταϊς Κλυταιμνήστρας της τούτου μητρός ranti , magis expedire ut post epulas daretur , quod ita
præceptis Clytämnestræ istius, matris illorum , esset ob
20 υποθήκαις άμα διακονούσα. (18) Και τα μεν άλλα μα secutura. (18) Cetera quæ illo in convivio evenerint,
κρότερος αν είη λόγος περί του δείπνου έμοί τε διηγή mihi longius fuerit enarrare vobisque audire : ea vero ,
σασθαι υμίν τ' ακούσαι • αλλά πειράσομαι τα λοιπά quæ nosse refert, quomodo nempe datum fuerit venenum ,
ως εν βραχυτάτοις υμίν διηγήσασθαι , ως γεγένηται η quam paucissimis exsequar. Dapibus igitur amotis, li
δόσεις του φαρμάκου. Επειδή γάρ έδεδειπνήκεισαν, οίον | babant diis , et tliura Super Se quisque arie Imponebant,
εικός, ο μεν θύων Διί κτησίω κακείνον υποδεχόμενος , id quod eos facere par erat, quorum alter una Jovique
Ctesio sacra faceret amicumque epulis exciperetmox iter in
δ δ' έκπλείν τε μέλλων και παρ' ανδρί εταίρω δειπνών, gressurum , alter apud amicum epularetur mox cum nave
σπονδάς τ' έποιούντο και λιβανωτών υπέρ αυτών επετί discessurus. (19) Pellex Philonei libationes infundeus illis
25 θεσαν. (1ο) Η δε παλλακή του Φιλόνεω την σπονδήν vota facientibus atque deos ea rogantibus, quæ non essent
άμα έγχέουσα εκείνοις εύχομένοις & ουκ έμελλε τελεί exitum habitura , Judices, immiscebat venenum et Philonei
quidem poculo , dextre sibi visa agere , portionem veneni
σθαι, ώ άνδρες, ενέχει το φάρμακον· και άμα οιoμένη multo spissiorem ingerebat , sperans fortasse futurum ut ,
δεξιόν ποιείν πλέον δίδωσι τω Φιλόνεω , ίσως , ει δοίη quo plus potionis hujus dedisset, eo acrius Philoneus in
πλέον, μάλλον φιλησομένη υπό του Φιλόνεω· ούπω | amoremsui exardesceret : nondum enim tum norat a no
γάρ ήδει υπό της μητρυιάς της έμής εξαπατωμένη, | verca mea se circumventam esse , id quod tum demum
 την και η κακή , ή, ή και τα τη μετε : Amint mim am 1 er neatisser : Jair atin
Α ν έναράς, 23 Και μέσα έτη1πετεττυ, Insin Wrirlpom
ination ili warum nim me 1a
m ita munmima.
και την έναν κινε1 μ . μ ' κει τιμηττη» OPTT ,MYmn : 39rine1 iiirit. : 2 * sina15 ΤΙΣ -
την, ", κάν αν και μουσεςεστιαςτης " 1τ Ipin n anton i o m a jaie alten aus
ανάφλάι , της , ή , » Αττ , και η ταιντπΡπι ΠΠPIRI , τιπ ΙΙΙ Π ΙΑ Επιtm. «
Η ηχεια . HL5 . Ηι1ΤΤΙ ΙΙΙΙΙΙ Ε .ΑθArs Tre! ΠΙΙΙΙΙΙ
ή μη,ταέτη 1 : 1. α. ιή » και τον σκοτ1 : ITULPn , ? Tu ministru innmerkt ,
άρα και 41'γυψη όν »11 έν 1 - 2 1 - 1 # nors tiuunnm an 20 - 71|it iam anno nutit te
ή σμιν κ αγότε η ταμίνη , 1 -12 mnia # ipolirum ut , mialam mo Di n a
μηνκαιν οτ1 11. ινγκτττ1 , έτι λες , illem * 1 *mina E sa'Alis Dsa In 22ente
Πrt . ΤΙΠΠΙΙ ΙΙ ΙΠΙΠΙ ΑΕ, 3 ΙΙ ΙΙ πω
μαι και ναι, κινη», iP1 58 . TrP1111 Φ + επίμα .
3, 4, Σιώπη και τη ματιά είναι μι» ! 2 . Bon Joyuls a nto nt . pre SIS ),
- η, ή και ενα άρνης και τον ευστα μάς λένε | Pinri . Im Je infrar legit Ε Ι 16 Τεχή Πέe9
Tαι και τυχό ν χι » ννν - Αντις 7 κατόπι: Territoi: 1 . 1ιτΙΙ 21. titiati μίμητο: Τι 2
ούτε και η μάν αντιώτη του ενόςατττετ1 ΤΡ 3er'* παπαritiP1, 1lts : il : TArry Birts της ,
11T . ΤΡΗΓπα iT . » , ΙΠΓ i -ile,
και δακαι εμένα και την σας και του μας τα μην * *» , 1h 14 , τττιι15 11ηΙΤΙΙ ΙΙΣΙΙe feat.άϊ , και σε55
υγιην, όπως και τιμής τη της κμαι έτς ο ar. , me mr .400 TIL 1 à 4 $ dui . Crs can
ήμ ' χήν ν ν έμιτων, και τις και της άπο- 21swantina T] t Committee print et τίνι par
T : 2 ημ . 2 ετAm μmi1. 5777rin , P ΣΕ
" της αίτησης έχεικαι τελεττα 11,1ημιστα rit. no IHέλι: . Όr , 5ιδι και η Prof. mamas, fataries,
64, αι γυνας και μιν, Αμανα μίνι 1 17έτη, οι πιας με τις εν αιΙΙς ΤΕΙ " ΤΑΤfs , at a revist ,
Απαισι μη αμει ήταν, Υμείς και τον αποκτει.
throw iret , 111 iw in mi izm - | Fen soumet erat,semua makund ute Dee a Dezoto
τλίν , 11 Τα η τον ίμιτ1έχειςτης 1τ hp sim ADTUDE SON Die trimestarum estis peotectors,
wert v nsturs perompt rum perd ata frole, pra sertim
εντάσιαν, η ούνεύρίν τίτί ίττι, ρίγος χιτώνα , 41:20 Tia peserta funt ab Naqibes uninime portebat.
και η ιαι πκίτ1τι. τι, Δείτεται και μην τα 13, πι, Jam penes vos est , et net vero cansam disceptare : id
της μη- κ της ρή, ζώσης, της έμειναν σιτηρητικά.
qon bocnyſhe ferita . 2 ) Frater en vos morro
τις ίύις, τα και αυξης , της δίκην μη, η, τι zabat , ut matrem suam , que visit, salvam esse velitis,
quæ maritom fa: ioso impeto , juris omnis divinioblita ,
114μής πείθη , αν ήμμετ' έτω ' νμάς πει την πα camridit, ut , si persazovat vobis , illa pinas meritas
πλε ,τήν τείνειώνη, αιτούμαι , πιν, πατι τίπη και farinrum ab seqobiemcomercun ne 20 -rat : 400 contra super
εμείς δε, πιν, δίνει δίκτυ ή ιδιώτες , τούτου το patre meo osmogo , patre moetuo , ut illa omnimodo pup
έρει και διασται εγίνεσθε και επιτητι. (16) Και nas dat debitas. Vos Teto , quo scelerosi pernas dent me
ritas , eo et ad judicandam coavocamioi et jolices appellati
εγω μεν επεξέρχομαι έτσι, ένα διη δίκην ών ήδίκημα estis. (24, Porro cælis haj is machinatricem ego in jure
και τιμωρήσιν τώ τε πατρί τοημετέρια και τους νόμοις ! prosequens, ago, ut eam supplicio aibciam quod merita
και της υμετέρας ταύτηκαι αξιόνμοι ηγήσαι υμάς άπα est , tum uthocpatrem nostrum vindicem , denique ut legum
της , ει αληθή,λέγων· έτη, δέ τινατία, όπως και τους νό vestrarum auctoritatem tuear ; quare decet vos , quotquot
considetis , mihi proputo esse , si vera me dicere cogno.
μως παρόύσα μη δω δίκην ών ήδίκηκε, ταύτη της veritis : ille ex adverso boe agit ut , quæ mulier leges
ιθέητηκε. ( . Καίτοι πίτερηδικανόταντον εκπρο vestras sprevit, ponis eam auxilio suo eripiat illis , quibus
voluç tunteivavtu 12 dicev ?, ur ; 22! Tren so eam selus suum obstrin vit. (25) Atqui , utrum , qurso
vos , aquius est, præmeditatæ necis ream sceleris panas
καιότερη οικτείραι μάλλον τον τεθνείται την αποκτεί. ) dare , an nullas dare ? utrum quius est , misericordia duci
νησαν, εγώ μέν οίμαι τον τεθνεώτα και γαρ αν δικαιό per pefas interempti, an ejus mulieris quæ illum sustulit ?
ο τερων και νομίντερο και προς θεών και προς ανθρώπων Equidem illum utique vestra digniorem commiseratione
γίνοντο υμίν. Ίδη ούνεγώαξιω, ώσπερκακείνον ανελεη censeam : convenientius enim id sit ethumanis et divinis
lepibus. Quapropter æquum ego arbitror, ut illa , quem
μίνης και ανοικτίστως αύτη απώλεσεν, ούτω και αυτήν admodum patrem truculenta manu ferreisque præcordiis
ταύτην απολέσθαι υπό τε ύμών και του δικαίου. (28) Ή perdidit, ita ipsa quoque pereat et vestro et justitiæ de
μεν γαρ εκουσίως και βουλεύσασα τον θάνατον, ο δ' creto . ( 26 ) Quam enim necem maritus invitissimus, per
άκουσίως και βιαίως απέθανε: πώς γαρ ου βιαίως vim sibi oblatam toleravitnecessario , eam mulier ei sponte
sua , a nemine coacta , deliberato proposito intulit. Nam
απένανεν, ώ άνδρες, ός γ' έκπλεϊν έμελλεν εκ της γης qui non mortuus sit per vim , Judices , qui in procinctu
τήσδε, παρά τα ανδρί αυτού φίλω είστιάτο, ή δε πέμ staret cum nave peregre proficiscendi, et apud amicum
1ο μασα το φάρμακον και κελεύσασα εκείνη δούναι πιείν hominem epularetur ? ista vero venenum mittens, et
απέκτεινεν ήμών τον πατέρα. ΤΙώς oύν ταύτην ελεειν mandans ut patri meo bibendum propinaretur, harc est
quæ patrem meum occidit. Qui jam hanc æquum est
αξιόνεστιν ή αιδούς τυγχάνειν παρ' υμών ή άλλου του; commiseratione seu reverentia prosequi vos aut alium
ήτις αυτή ουκ ήξίωσαν ελεήσαι τον αυτής άνδρα, αλλ' quempiam ? quæ in suum ipsa maritum commiserationem
ανοσίως και αισχρώς απώλεσεν, (27) Ούτω δέ τοι και | non habuit ,sed eumimpie et lagiliose necavit. (27) Dece
utiqueoppressos
λείν εστι τοις άκουσίοις παθήμασι μάλλον προσήκει ή I tuniis misericordem
potiusesse ergaerga
quam miseros involuntariis infor
reos scelerum data opera
τοις εκουσίοις και εκ προνοίας αδικήμασι και αμαρτή- I designatorum. Αtque ut illa Cliori sui consortem sustul
 (στο -622.). ANTIPHONTIS TETRALOGIA I, 1.
μασι » και ώσπερ εκείνον αυτή ούτε θεούς ούθ' ήρωας | neque deos neque heroes hujus patrii soli presides neque
0 ούτ' ανθρώπους δείσασα απώλεσεν, ούτω και αυτήυφ' cives referita , sic rursus æquissimo jure tractabitur , si ve
ομών και του δικαίου απολομένη, και μη τυχούσα straqueet juris æqui sententia mortidamnata , sine commi.
μήτ' αιδούς μήτ' ελέου μήτ' αισχύνης μηδεμιάς παρ' seratione, sine reverentia sexus ulla , nulla cunctatione,
υμών, της δικαιοτάτης αν τύχοι τιμωρίας. pereat.
28. Θαυμάζω δ'έγωγε της τόλμης του αδελφού και 28. Hic fratris mirari subit audaciam : qua denium is
της διανοίας το διομόσασθαι υπέρ της μητρόςευ ειδέναι mente in contrajuramento affirmarit, se probe tenerema
μή πεποιηκέναι ταύτα . Πώς γαρ άν τις ευ ειδείη οίς trem suam tantum scelus non patrasse. Qui tanden: ca
25 μή παρεγένετο αυτός ; ου γάρ δήπου μαρτύρων γ'έναν probe tu teneas, quibus , quum gererentur, haud interfuis .
ses? nam profecto neces quialiis comparant , hi ad clande
τίον οι επιβουλεύοντες τους θανάτους τούς πελας μηχα stinas suas molitiones non advocant testes, sed machinantur
νώνται τε και παρασκευάζουσιν, αλλ' ως μάλιστα δύ fraudes suas quam possunt occultissime, seduloque cavent
νανται λαθραιότατα και ως ανθρώπων μηδένα είδέναι: utmortalium nemo resciat : (29) quo fit ut quorum capiti
(29) οι δ'επιβουλευόμενοι ουδέν ίσασι πρίν εν αυτώ ώσιτο bus fraudes consuuntur, hi nihil horum sciant, priusquam
κακώ γ' ήδη και γινώσκωσι τον όλεθρον εν ώ εισί. Τότε pestem sibi objectam jam sentiant in ipso interitu consti
δε , εάν μέν δύνωνται και φθάνωσι πρίν αποθανείν, και tuti. Tum vero illi, quibus quidem liceat ut ante exitium
hoc facere præoccupent, convocatis amicis et necessariis
30 φίλους και αναγκαίους τους σφετέρους καλούσι και μαρ exponunt et testantur de casu suo , nominatim appellantes
τύρονται, και λέγουσιν αυτοίς υφ' ών απόλλυνται, και exitii sui auctores, ultionemque injuriæ suæ ipsis exse
επισκήπτουσι τιμωρήσαι σφίσιν αυτοίς ήδικημένοις (30) quendam demandant ; (30) ( id quod pater quoque meus
(α καμοί παιδί όντι ο πατήρ , την αθλίαν και τελευταίας erga me, tum adhuc puerum , fecit, ex illa suprema et lu
νόσον νοσών, επέσκηπτεν ) εάν δε τούτων αμαρτάνωσι, ctuosa valetudine cubans : sin autem ab hac opportunitate
excludantur, literis mandant ea quæ verbis ad amicos edere
γράμματα γράφoυσι, και οικέτας τους σφετέρους αυτών negatum est , et antestantur servos suos, nominatim homi
επικαλούνται μάρτυρας , και δηλούσιν υφ' ών απόλλυν- I cidas suos ad eos edentes . Ac pater quoque meus me, tum
ται. Κάκείνος έμοί νέω έτι όντι ταύτα εδήλωσε και adhuc puerum ,per literas de casa suo certiorem fecit, me,
35 επέστειλεν, ώ άνδρες, ου τους εαυτού δούλοις. inquam , Judices , non servos suos.
31. Εμοί μεν ούν διήγηται και βεβοήθηται το τε patrique31. Jam docui vos totam rem ; succurri, quatenus potui,
defancto jurique civili : jam vestrum est quae
θνεώτι και τα νόμω εν υμίν δ' έστι σκοπεϊν τα λοιπά agenda supersunt , vobiscum dispicere et jusæquum dicere.
προς υμάς αυτούςκαι δικάζειν τα δίκαια. Οίμαιδεκαι Opinor autem diis quoque inferis curæ esse qui per vim
periere .
τους θεούς τους κάτω μέλειν οί ήδίκηνται.

II. ΙΙ.
115 ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ Α . TETRALOGIA I.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΝΟΥ ΑΠΑΡΑΣΗΜΟΣ . ACCUSATIO CÆDIS IN INCERTUM AUCTOREM . .

ΥΠΟΘΕΣΙΣ.
Πανταχού μεν την οικείαν Αντιφών ενδείκνυται δύναμιν, μά.
λιστα δ' εν ταύταις ταϊς τετραλογίαις εν αίς αυτός προς αυτόν
αγωνίζεται δύο γάρ υπέρ του κατηγόρου λόγους είπών, δύο
και υπέρ του φεύγοντος έμελέτησεν, ομοίως εν αμφοτέροις
ευδοκιμών. Έοικε μεν ούν ούτος ο λόγος το Λυσίου λόγω
τω προς Μιχίνην γεγραμμένω, έχει δ' αυτώ τα της υποθέ.
σεως ώδε . Αναχωρών τις από δείπνου ευρέθη συν τω ακο
λούθω συγκεκομμένος. Μετά την αυτου τελευτην συγγενής
τις αυτού κατηγορεί εχθρού αυτού ως πεποιηκότος τον φό
νον· οδ' αρνείται. " Όθεν στοχασμός η στάσις ατελής , εκ
μόνου του προσώπου συνιστάμενος . Η δε τούλόγου διαίρεσις
αύτη. Έν μεν τοίς προοιμίοις κατάστασιν ο λόγος ουκ έχει,
διά το μήπω την όλην ηκριβώσθαι τέχνην αρχόμενος δε των
αγώνων πρώτη έχρήσατο αναιρέσει αιτιών, δι' ών απέδει
ξεν ότι ουδείς αυτών των οφειλόντων υπονοηθήναι διέφθειρεν.
Είτα περιίστησι το πράγμα εις το δείξαι ότι εξ επιβουλής
απέθανε , και λοιπόν εμβάλλει εις την βούλησιν· την δε των
ελέγχων απαίτησιν λύει τη μαρτυρία του δούλου: είτα παρέκ.
βασις και επίλογος.
ARGUMENTUM.
Ubique Antiphon innatam ipsi vim dicendi ostendit, maxime
vero in sequentibus quattuor orationibus , in quibus secum
ipse certat. Duas enim orationes ubi pro accusatore recita
vit, duas pro reo habuit, in ambabus æque probatus. Hæc
oratio similis est orationi Lysiæ ad Micinen scriptæ . Argu
mentum ejus hoc est. Quidam , a cæna rediens , cum pe
dissequo occisus inventus est. Post cujus mortem quidam
ex aftinibus inimicum ejus accusat ut hujus homicidii
reum : ille infitiatur. Unde status, conjectura imperfecta ,
ex una tantum persona constans. Divisio orationis haec
est. In proæmio constitutionem oralio non habet, quia
nondum ratio dicendi ad perfectionem adducta erat: con
tentionem namque incipiens primum accusationis confuta .
tione utitur, qua ostendit neminem ex debitoribus in suspi.
cione esse hujus necis illalæ . Deinde causam urget , osten
dens ex insidiis interſectum esse. Denique ad propositum
transit , indiciorumque petitionem servi testimonio refellit.
Deinde digressio et peroratio sequitur.
 ΑΝΤΙΦΩΝ. ΤΕΤΡΑΙ. Α . 1, ( 622 - 628.)
πόσα μέν των πραγμάτων υπό των επιτυχόντων | One φuidem frandes ab hominibus contemnentis conipa
επιβουλεύεται , ου χαλεπά ελέγχεσθαί έστιν αν δ' οι | ratæ fuerint , eae sunt ad coarguendum non admodum dif
ficiles : fraudes autem si quæ eonstrnetæ fuerint ab homi
έκανός μεν πεφυκότες,έμπειροι δε των πραγμάτων όν mbus nobili loco natis rerumqne civilium usu tritis , et id
τες , εν δε τούτοτης ηλικίας καθεστώτες εν ώ κράτιστοι ptatis agentibus quo misque ad prudentiam valentissimus
και φρονείν αυτών εισί, πράττωσι, χαλεπου και διαγνωσθήναι est , ejusmodi veteratores et noscitare et coarzuere per
και δειχθήναι ειση: 2, διά γάρ το μέγεθος του κινδύνου quam est arduum . Discriminis enim suiprobe tenentes
εκ πολλού την ασφάλειαν ών επιβουλεύουσι σκοπούντες, magnitudinem , e longinquo cautionem insidiartim quas
parant meritati , prius operi manum non admovent quam
ου πρότερον επιχειρούσιν ή πάσης υποψίας φυλακής suspicioni omni aditum ad se occluserint. Quorum vos
πονήσωνται. Γινώσκοντας ούν υμάς χρη ταύτα, καν maros oportet vel minimam veri speciem cupide captare
ότιoύνεικος παραλάβατε, σφόδρα πιστεύειν αυτώ ημείς a
eique fidem arhibere . Vos autem hujus cædis vindictam
rentes non dimittimus sontem . perserumur insontem :
δ' οι επεξερχόμενοι τον τόνον ου τον αίτιον αρέντας τον
(3 qui quidem probe teneamus, quum homicidii reatus to .
10 αναίτιον διώκομεν· (3) σαφώς γαρ οίδαμεν ότι πάσης της tam civitatem teneat piaculo constrictam , donec homicida
πόλεως μιαινομένης υπ' αυτού , έως αν διωχθη, το τ' demonstretur , tam fore ut reatns ille a civitate in nos solos
ασέβημα ημέτερον γίνεται , της β' ημετέρας αμαρτίας relabatur , et nostri erroris in nos recidat, qui injuste accu .
sarimus. Certi itaque quum simus tunc omne bajus ho
ή ποινή εις ημάς τους με δικαίως διώκοντας αναχωρεί micidii piaculum in nos solos esse relapsurum , conabimur
άπαντος δε του μιάσματος αναχωρούντος εις ημάς, ως ex iis, quæ probe cognita habemus, quam poterimus liqui
αν δυνώμεθα σαφέστατα, εξ ών γινώσκομεν, πειρασό dissime vobis demonstratum dare , cædem hanc ab hoc bo .
μεθα υμίν δηλούν ως απέκτεινε τον άνδρα, mine , quem ejus insimulamus , peractam esse.
15 4. Ούτε γάρ κακούργους εικός αποκτεϊναι τον άνθρω 4 . Neque enim probabile est eam a latronibus peractam
esse ; quia et herus et servus cum eo peremptus suis adhuc
πον· έχοντες γάρ αν τα μάτια ευρέθησαν ουδείς γαρ amicti vestibus reperti sunt : latro autem nemo sine illo
αν τονέσχατον κίνδυνον περί της ψυχής κινδυνεύων ετοί compendio discessisset, cujus adipiscendi causa caput ipse
μην και κατειργασμένην την ωφέλειαν αφήκεν. 00 guom discrimini objecit ; quum prædam promptam et pa .
μήν ουδε παροινήσας ουδείς διέφθειρειν αυτόν έγινώ ratam haberet. Porro ne per rixam quidem inter pocula
σκετο γαρ αν υπό των συμποτών. Ουδέ μην ουδ' εκ coortam confossi sunt : statim enim ejusmodi homicida a
compotoribus esset agnitus. Non magis jurgium ei necem
λοιδορίας: ου γαρ άν άωρί των νυκτων ουδ' εν ερημία contraxit : neque enim nocte intempesta et in loco deserto
ελοιδορούντο. Ουδε μήν άλλου στοχαζόμενος έτυχε τού qnispiam alii cuipiam convicia ingerit. Denique nec jaculo
20 του: ου γαρ αν συν τω ακολούθω διέφθειρεν αυτόν. (5) alium nescio quem petens aliquis telo aberrante hunc con
'Απολυομένης δε της υποψίας απάσης αυτός και θάνατος fodit : tom enim pedissequum non simul necasset. (5 )
Refutata igitur suspicione alia quacumque , nil superest
εξ επιβουλής αποθανόντα μηνύει αυτόν. 'Επιθέσθαι quam ut hic peremptus ex insidiis inimici ceciderit ; id quod
δε τίνα μάλλον είκός έστιν ή τον μεγάλα μεν κακά προ ipsum mortis genus clamat. Sed eiinsidiatum esse ecquem
πεπονθότα, έτι δε μείζονα επίδοξον όντα πάσχειν ; έστι nam sit credibilius , quam eum , cuipost magnas clades olim
δε και διωκόμενος ούτος: έκ παλαιού γάρ εχθρός ών αυτού a perempto acceptas adhuc multo majores ab eodem essent
inevitabiliter metuendæ ? Quæ est conditio hujus hominis a
πολλάς μεν και μεγάλας γραφάς διώξας ουδεμίαν είλεν, me rei facti. Hic enim , a longinquo infestus perempto ,
(6) έτι δε μείζoυς και πλείους διωχθείς ουδεπώποτ' απο multas quidem ei capitales causas in foro dicendas objecit,
25 φυγών κανόν μέρος των όντων αποβέβληκε, τα δ' άγ in quarum nulla eum condemnavit ; (6 ) contra vero a per
empto criminibus exagitatus et gravioribus et pluribus ,
χιστα ιερών κλοπής δυοίν ταλάντοιν γεγραμμένος υπ' semper condemnatus, rei familiaris cladem insignem acce
αυτού , συνειδώς μέν αυτό το αδίκημα, έμπειρος δ' ών pit, et novissime reus sacrilegii, lite duobus talentis æsti.
της τούτου δυνάμεως , μνησικακών δε των έμπροσθεν, mata, criminis incusati probe sibi conscius , accusatoris fa
εικότως μεν επεβούλευσεν, είκότως δ' αμυνόμενος την cundiamaccusatore
et auctoritatem cognitam habens, injuriarum ab
pridem acceptarum usque memor, hic
έχθραναπέκτεινε τον άνδρα. (7) Η τε γάρεπιθυμία της eodem
igitur haud dubie de inimico tollendo consilia cepit, hand
τιμωρίας αμνώμονα των κινδύνων καθίστη αυτόν, και τε dubie cum hac nece ultus est. (7) Et ardor enim vindictæ
30 φόβος των επιφερομένων κακών εκπλήσσων θερμότερον discriminum in quæimminentium
se induebat oblitum reddidit, etmetus
επιχειρείν επήρεν · ήλπιζέ τε τάδε μεν δράσηςκαι λή malorum ab illo , ita exsternabat, ut hoc ca.
Jidiusmanum facinori adjiceret, sperans, illum si sustu
σειν αποκτείνας αυτόν και αποφεύξεσθαι την γραφής lerit, fore ut et in occulto maneat facinus, et ipse litem sub .
116( ) ούτε γάρ επεξιέναι ουδένα, αλλ' ερήμην αυτήν έσε terfugiat : (8) Ab nemine enim actam , haud dubie de
σθαι· ει τε και άλoίη, τιμωρησαμένω κάλλιον έδοξεν sertum iri : imo etiamsi damnaretur, multo esse gloriosius
αυτά ταύτα πάσχειν, ή ανάνδρως μηδεν αντιδράσαντα non inultum hæcpati quam imbellem ex judicum sententia
υπό της γραφής διαφθαρήναι. Σαφώς δ' ήδει αλωσό mortem accipere jugulo ultro oblato. Certum autem eum
μενος αυτήν· ου γάρ αν τόνδε τον αγώνα ενόμισεν ασφα fuisse, crimen hoc de sacrilegio ipsi capitale fore, ex eo
constat, quod hanc actionem de homicidio cum minore
λέστερον είναι, quam illam periculo conjunctam esse putavit .
9. Τα μεν βιασάμενα ταύτα εστιν ασεβήσαι αναυτόν. 1 9 . Hae sunt illæ necessitates , quæ eum ad committen
και Ιάρτυρες δ'ει μεν πολλοί παρεγένοντο , πολλούς πα. | dam clemadegerunt. Testes autem si multi tum adfuis
tantummodo
At unusedentem adfuit
ρεσχόμεθα ενός δε του ακολούθου παραγενομένου , οι I pedissequus : produxissemus.
sent, multos lunc qui testimonium audiverunt,
τούτου ήκουον μαρτυρήσουσιν· έμπνους γάρ έτι αρθείς , ' testabuntur. Νam spirans adhuc ille a supervenientibus
 (620 - 631) ANTIPHONTIS TETRALOGIA I, 2.
ανακρινόμενος εφ' ημών, τούτον μόνον έφη των παρόν- 1 sublatus fuit:isa nobis de homicidainterrogatus respondit,
de toto globo grassatorum se alium neminem noscitasse
των γνώναι αυτούς. Εξελεγχόμενοςδ' υπό τετωνείκότων præterquam hunc unum quem cædis postulo . Tenetur
υπό τε των παραγενομένων, ουδενί τρόπωούτε δικαίως | itaque convictus quum argumentis e probabilitate ductis ,
tum testimoniis
ούτε συμφερόντως απολύοιτ' άν υφ'υμών. (1ο) Οι τε γάρ reum nullo prorsuseorum qui aderant pedissequo : ejusmodi
modo vobis licet absolvere, neque per
επιβουλεύοντες ανεξέλεγκτοι αν είησαν, ει μήθ' υπότων jus neque per cominoda . (10 ) Nam sic grassator nemo
το παραγενομένων μήθ' υπό των είκότων εξελέγχονται: convincatur, si neque argumenta e consentaneo petita , ne
que testimonia eorum qui rebus gestis interfuere , eos ar
ασύμφορόν θ' υμίν εστί τόνδε μιαρόν και αναγνον όντα guendo sint. Sed etiam haud expedit hunc impurum ,
εις τα τεμένη των θεών εισιόντα μιαίνειν την αγνείαν humano cruore madentem , incesto pede limina deorum
αυτών, επί τε τάς αυτάς τραπέζας ιόντα συγκαταπιμ calcantem , sanctimoniam fanorum polluere, autassidentem
iisdem mensis convictores , quamvis insontes , spurcitie sua
πλάναι τους αναιτίους· έκ γάρ τούτων αϊ τε άφορίαι γί respergere : exsistunt enim inde annonarum caritates, ter
νονται, δυστυχείς θ' αι πράξεις καθίστανται. ( α) Οι rarum et animalium sterilitates , denique negotia omnia
per hos sinistris fortunis implicantur. (11) Decet ergo vos,
κείαν ούν χρή την τιμωρίαν ηγησαμένους, τούτω
τα τούτου ασεβήματα αναθέντας,ιδίαν μεν αυτότην συμφο
existimantes hujus cædis ultionem ad vestra ipsorum capita
pertinere, sceleratihujus facinora in ipsius caputretorquere,
et efficere ut malum unius hominis sit privatum , civitas
Ι5 ράν, καθαράν δε την πόλιν καταστήσαι. autem universa repurgetur.

ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΑΥΤΟ ΠΡΑΓΜΑ. DEFENSIO EJUSDEM CÆDIS ,

ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM.
Ομολογεί μεν την πρώτην έχθραν την προς τον τεθνηκότα o | Accusatus fateturquidem antiquaminimicitiam , que illi cum
απολογούμενος , αρνείται δε τον φόνον, και τεκμήριον του μη interfecto intercesserat , homicidium tamen negat, et indi.
πεφονευκέναι ποιείται την έχθραν. Λέγει γάρ ότι εχθρός cium facit se eum non interfecisse, ipsam inimicitiam . De
ων ήδειν πάντως την αιτίαν κατ' έμαυτού ήξoυσαν διά τούτο cit enim : inimicus quum sim , omnino scivi mihi causam
contrariam eventuram ; propterea tieri non potest ut ego
20 ουκ ανεφόνευον. Διαβάλλει δε και την μαρτυρίαν του οίκέτου, interfecerim . Refellit et testimonium servi, utpote a domi
ως εκ παρασκευής γεγονυίαν των δεσποτών. Ουκ απίθανον nis subornatum . Nec incredibile dicit , grassatoribus , qui
δέ φησι κακούργους ανελόντας αυτόν αποδύσαι τα ιμάτια illum interfecerint, tempus non fuisse concessum ut eum
μή φθάσαι. pallio spoliarent.

Ού μοι δοκώ αμαρτάνειν ατυχέστατονεμαυτόν ηγού
μενος είναι των πάντων ανθρώπων. Των μεν γάρ
άλλων οι δυστυχούντες, οπόταν μένυπό χειμώνος που
νώσιν, ευδίας γενομένης παύονται όταν δε νοσήσωσιν,
υγιείς γενόμενοισώζονται εάν δέ τις άλλη συμφορά κα
ταλαμβάνη αυτούς, τα εναντία επιγινόμενα ονίνησιν.
(2) Εμοί δε ζων τε άνθρωπος ανατροπείς του οίκου έγέ
νετο , αποθανών τε, κάν αποφύγω, ικανάς λύπας και η relinquet tamen mihi merorum
φροντίδας εμβέβληκεν. εις τούτο γάρ βαρυδαιμονίας
20 ήκω, ώστε ουκ αρκούν μοί έστιν εμαυτόν όσιον και δί
καιον παρέχοντα μη διαφθαρήναι , αλλά κάν μή τον
αποκτείναντα ευρών εξελέγξω, δν οι τιμωρούντες αυτό
αδύνατοι ευρείν εισίν, αυτός καταδoχθείς φονεύς είναι
ανοσίως αλώσομαι. (3) Και εμε ως δεινόν μέν παγκά
λεπόν φασιν ελέγχεσθαι είναι, ώς δ' ηλίθιον εξ αυτών
δών έπραξα φανερόν είναι εργασάμενον το έργον. Εί
γάρ νύν διά της έχθρας το μέγεθος είκότως υφ' υμών
35 καταδοκούμαι, πρίν εργάσασθαι είκότερον ήν τον ειδότα
την υποψίαν την νύν εις εμέ ιούσαν, και των άλλων ει
τινα έγνων επιβουλεύοντα αυτό, διακωλύειν μάλλον ή
αυτόν εργασάμενον εις εκουσίους και προδήλουςυποψίας
εμπεσείν· έκ τε γάρ αυτού του έργου φανερός γενόμενος
απωλλύμην, λαθών τε σαφώς ήδειν τήνδε τηνυποψίαν
henso , sive latenti, ut quem vel sic oppressuram esse su
εις εμέιούσαν. (4) Άθλια μέν ούν πάσχωμηαπολογεί- | spicionem
η σθαι μόνον βιαζόμενος , αλλά και τους αποκτείναντας 1 tione versor, qui cogar, non modo me purgare , sed etian
Non videor mihi errare , existimans mehominum nato
rum omnium esse infelicissimum . Ceteri enim si qui ad .
versa cum fortuna conſlictentur, finem tamen malorum suo
rum inveniunt, ut procellis jactali , rursus succedente tran
quillitatemaris aut cæli serenitate ; ægri convalescunt tan
dem et resurgunt salvi : quæcunque aliæ calamitates alios
perculerint, succedentes contrariæ illis prosperitates illas
depellunt et sanant. (2 ) Mihi vero hic homo fataliter et
superstes adhuc fundi mei fuit calamitas , etnunc mortuus
in capitis me conjecit discrimen , quod etiamsi effugero ,
atque sollicitudinum satis
superque. Tam me gravis urget sors, utnon satis ad salu
| tem mihi sit, me ipsum pietatis erga deos jurisque civilis
observantem praestitisse ; sed etiam , nisi homicidam investi:
garo atque coarguero , quem ipsi invenire nequeunt hi qui
ultores mortui exstiterunt , ego falsa cædis suspicione op
pressus contra jus et fas damner. (3) Ac meilli uthomi
nem callidum difficillime coargui dicunt : at iidem tamen
rursus ea me patrasse aiunt, quæ si patraro, necesse sit
omnium hominum me tardissimuin atque vecordissimum
esse. Nam si nunc cum probabilitate aliqua , ob magnitu
dinem illarum inimicitiarum , a vobis in suspicionem addu .
cor :multo vero erat probabilius prænovisse me, antequam
facinus perpetrarem , suspicionem qua:nuncin meincumbit :
imo vero erat multo magis consentaneum , me, si quem
alium nossem ejus vitæ insidiantem , operam dare , ut eum
a proposito illo revocarem facinorique intercederem , quam
mefacinus id patrare , per quod in suspiciones incurrerem ,
haud dubias illas et ultro arcessitas. Nam tale erat hoc fa
cinus , ut omni modo mihi pereundum esset , sive depre
probe sciebam. (4) Miserrima igiturin condi
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΤΕΤΡΑΛ. Α , β. (631 - 638.)
φανερους καταστήσαι· όμως δε και τούτο επιχειρητέον· | homicidas quos ignoro indicare. Nihilominus hoc quoque
ουδέν γάρ πικρότερον της ανάγκης έoικεν είναι. Έχω facere conabor : necessitas enim (ut in proverbio fertur )
telorum omnium est acerrimum . Non autem repellendi
δε ουδαμώς άλλωςελέγχειν ήεξ ών τους άλλους και κατή accusatorem ulla argumenta habeo alia atque illa ipsa qui
γορος απολύων αυτόν τον θάνατόν φησι μηνύειν έμε τον bus accusator ceteros omnes crimine solvit, me vero ut
φονέα όντα . Ει γάρ τούτων αναιτίων δοκούντων είναι occisorem deferri ipso cædis genere contendit. Hos igitur
εν εμοί ταδίκημα φανείται , τούτων υπόπτων όντων εγώ innoxios esse demonstrando si in me cadit culpa cædis, illos
in suspicione esse docendo ego haud dubie purus et cri
αν είκότως καθαρός δοκoίην είναι, mine vacuus esse videbor.
117 6. Έστι δε ουκ απεικός , ώς ούτοι φασίν, αλλά είκός 5. Negant hi probabile esse , quod ego aio vel maxime
άωρί των νυκτών πλανώμενον επί τοίς ίματίοις δια probabile esse, ut cæsus, dum nocte intempesta vagaretur,
a grassatoribus confossus sit vestimentorum cupiditate il
φθαρήναι. Το μεν γάρ μη έκδυθήναι ουδέν σημείον lectis. Nam quod vestibus spoliati jacentes non fuerint ,
έστιν ει γάρ μή έφθησαν περιδύσαντες αυτόν, αλλά τινας ex eo nihil colligi potest : potuit fieri ut homines interve
προσιόντας φοβηθέντες απέλιπον, εσωφρόνoυν και ουκ nientes ipsis , otio eos excluderent vestes jacentibus de
stringendi, quorum hominum metu , si jacentes una cum
έμαίνοντο την σωτηρίαν του κέρδους προτιμώντες. (6) vestibus reliquerunt, utique non desipuerunt , sed vel
6 Ει δε μή και επί τοίς ιματίοις διεφθάρη , αλλ' ετέρους maxime sapuerunt, salutem lucello præferentes. (6) Sed
ιδών άλλο τι κακόν ποιoύντας , ίνα μη μηνυτής του fac illum non vestium causa peremptum esse : quid tum ?
αδικήματος γένηται, απέθανεν υπ' αυτών, τις οίδε; quis scit annon hic , videns nescio quos malum aliquod faci
nus patrantes, ab his occisus fuerit , metuentibus ne sui fa
Τους δε μή πολύ ήσσον εμού μισούντας αυτόν ( ήσαν δε cinoris ille index fieret ? Porro qui peremplum non multo
πολλοί) πώς ουκ εικός ήνεμού μάλλον διαφθείραι αυτόν; minore odio prosequebantur, quam fuitmeum illius odium ,
nonnemagis erat probabile hos , quam me, eum sustulisse ?
εκείνοιςμεν γάρ φανερά ήν η υποψία ειςεμέιούσα ,εγώ Norant, hic si a quocunque tandem tolleretur , futurum ut
δε υπέρ εκείνων υπαίτιος εσόμενος σαφώς ήδειν. (1) cædis in me suspicio incumberet; ego autem me culpam
Του δεν ακολούθου και μαρτυρία πως αξία πιστεύεσθαι ipsorum luiturum esse probe sciebam . (7 ) Pedissequi te
stimonium qui tandem credibile sit ? a quo , discrimine
έστιν; υπό τε γάρ του κινδύνου εκπεπληγμένον αυτόν exsternato , noscitatum fuisse homicidam ita parum est
10 ουκ εικός ήν τους αποκτείναντας γνώναι , υπό τε των credibile , ut contra credibile est , eum ab hominibus ,
quorum in potestate esset , interrogatum , ad omnia quæ
κυρίων αναγινωσκόμενονέπινεύοαι ήν είκός. 'Απιστου. illi vellent statim assensum esse. Universe fides servorum
μένων δε και των άλλων δούλων εν ταις μαρτυρίαις omnium in edendis testimoniis quum sublesta sit (nam ni
esset, cur eos tormentis subjiceremus ? ) qui par erit huic
( ου γαρ αν έβασανίζομεν αυτούς ) πως δίκαιον τούτω servo fidem haberi
μαρτυρούντι πιστεύσαντας διαφθείραι με; (3) Ει δέ τις esse ? (8 ) Argumenta aienti herum suum a me peremptum
porro solummodo probabilia si quis
τα είκότα αληθέσιν ίσα ηγείται καταμαρτυρήσαί μου , I censeat paris esse ponderis cum veris et certis , eumvelim
in contrariam partem hoc secum reputare : multo erat ve
ταυτόν αντιλογισάσθω, ότι με είκότερον ήν την ασφά risimilius me, in parandis insidiis securitatem et cautionem
15 λειαν της επιβουλής τηρούντα φυλάξασθαι και μη πα secutum , cavisse ut a cædis exsecutione abessem , quam
ut interessem , eoque memeis oculis de veritate cædis cer
ραγενέσθαι τω έργω μάλλον και τούτον σφαττόμενον ορ tum redderem . (9) Hoc autem , quo nunc teneor, actionis
θώς γνώναι. (0) Ως δε τόνδε τον κίνδυνον ουκ ασφα forensis de homicidio discrimen minimemihi visum fuisse
λέστερον του από της γραφής ηγούμην είναι , αλλά expeditius atque tutius , quam alterum istud de sacrilegio ,
imo vero , si non plane desipui, multis modis formida
πολλαπλάσιον, ει μή παρερρόνουν, διδάξω. Αλούς bilius , id nunc demonstratum eo. Nam si causa sacrilegii
μεν γάρ γραφήν της μέν ουσίας ήδειν εκστησόμενος, caderem , futurum erat ut fortunis solummodo mulctarer :
jus civitatis et spiritum mihi nemo erat erepturus ; salva
της δε πόλεως και του σώματος ουκ έστερούμην, πε autem vita mihi relicta , etiamsi causa cecidissem et for
ριγενόμενος δε και λειφθείς , καν έρανον παρά των φί tunas amisissem , non tamen ideo fuissem in ultima mala
20 λων συλλέξας , ουκ αν είς τα έσχατα κακά ήλθον· εάν adductus, sed ab amicis stipe collectitia mihi necessaria pa
rassem · homicidii autem in causa hic victum me manebant
δε νύν καταληφθείς αποθάνω, ανόσια ονείδη τους παισιν supplicium mortis certum , ignominia nefandisceleris quam
υπολείψω, ή φυγών γέρων και απολις ών επί ξενίας liberis pro patrimonio eram relicturus ; aut si fuga mortis
supplicium prævenirem , homini seni et extorri mendici
πτωχεύσω. tatis mala erunt toleranda.
10. Ούτω μέν & κατηγόρηταί μου, πάντα άπιστα 10 . Planum itaque feci , nullam criminationum ab accu
satore in me intortarum esse credibilem . Sed fac tamen
έστιν· απολύεσθαι δε υφ' υμών, εί και είκότως μεν όν probabile
τως δε μή απέκτεινα τον άνδρα και πολύ μάλλον δίκαιός cædem a quidem , at non certum et exploratum videri, eam
me patratam esse : vel sic me a vobis par est
είμι. Εγώ τε γάρ φανερόν ότι μεγάλα αδικούμενος absolvi potius quam damnari. Nam injurias magnas ab
ήμυνάμην· ου γάρ αν έδόκουν είκότως αποκτείναι αυ inimico mihi oblatas me scitis defendisse ; nam ni ita es
sent, non possem cum specie aliqua videri fecisse facinus :
τόν· τούς τε αποκτείναντας και ου τους αιτίαν έχοντας homicidas
25 αποκτείναι ορθώς αν καταλαμβάνοιτε. ( ι) 'Εκ δε jicitur, jureautem , et non quibus homicidii crimen modo ob
condemnaritis. (11) Quicquid est, quocunque
παντός τρόπου απολυόμενος της αιτίας έγωγε ούτε εις vos me pacto absolveritis hoc crimine , non polluam deo
τα τεμένη εισιών την αγνείαν των θεών μιανώ , ούτε rum sanctimoniam in eorum fana ingrediens, et contendens
υμάς πείθων απολύσαι με ανόσια πράττω. Οι δε vobis persuadere utmeabsolvatis, nefanda non facio. At
διώκοντες μεν έμε τον αναίτιον τον δ' αίτιον αφιέντες illi, qui, omisso vero homicida,me insontem homicidiireum
agunt illi sterilitatis calamitatem patriæ inferunt, illi au
τηςτε άφορίας αίτιοι γίνονται , υμάς τε ασεβείς εις ctores vobis fiunt, ut impietate numina deorum lædatis : hi
τους θεούς πείθοντες καταστήναι πάντων ών έμε αξιόν | digni denique sunt , qui eadem omnia patiantur ipsi ,
 (638 - 643.). ANTIPHONTIS ORATIO I.
φασι παθείν είναι δίκαιοί είσι τυγχάνειν. (12) Τούτους | que me aiunt meruisse, supplicia. (12) Ηujusmodi lio
ο μεν ούν τούτων αξίους όντας απίστους ηγείσθε εμε minibus , tam impuris, denegate , Judices , fidem vestram :
me vero e moribus et factis ante actæ omnis meæ vitæ
δε εκτων προειργασμένων γνώσεσθε ούτε επιβουλεύοντα spectate; deprehendetis me neque vitæ cujusquam insi
ούτε των ου προσηκόντων όρεγόμενον, αλλά ταναντία diari neque bona aliena appetere , sed contra , multas et
τούτων πολλάς μεν και μεγάλας εισφοράς εισφέροντα, magnas contributiones contribuere , multa in trierarchatus ,
πολλά δε τριηραρχούντα, λαμπρώς δε χορηγούντα, eosque crebros , insumere , splendida munera choregalia
edere , multis succurrere gratuitis de meo largitionibus ,
πολλούς δε έρανίζοντα, μεγάλας δε υπέρ πολλών εγ pro multis , quibus mede nominibus haud contemnendis
γύας αποτίνoντα, τήν τε ουσίαν ου δικαζόμενον αλλ' prædem præstitissem , luere solitum , rem auxisse non li
36 εργαζόμενον κεκτημένον, φιλοθύτην δε και νόμιμον tiuin forensium sordibus, sed honesti quæstus exercita
όντα. Τοιούτου δε όντος μου μηδεν ανόσιον μηδε tione, crebra diis offerre sacrificia , civilemque me et le.
αισχρόν καταγνώτε. (13) Ει δε υπό ζώντος έδιωκό gibus obsequentem gerere. Talis quum sim , nihil mihi ne
fastum aut turpe infligite. (13) Quodsi peremptus hic adhuc
μην, ουκ αν μόνον υπέρ εμαυτού απελογούμην, αλλ' in vivis superesset , non satis haberem me purgare , sed
αυτόν τε τούτον και τους τούτω μεν βοηθούντας, παρ' etiam eum , unaque hos , qui sub prætextu ulciscenda in
εμού δε ωφελείσθαι ζητούντας εφ' οίς κατηγορείται juriæ huic a me oblatæ latentes lucrum de me facere
conantur, demonstrarem summam injuriam exercere. Ve
μου, απέδειξα αν αδικούντας. Ταύτα μεν ούν επιει rum majore etiam , quam erga eos decebat, æquitate utar ;
δέομαι δ' υμών, ώ άν.
κέστερον ή δικαιότερον παρήσω:κύριοι, transmittam hæc : unum hoc vos rogabo , qui suinmæ
40 δρες των μεγίστων κριται και ελεήσαντας την rerum estis arbitriatque compotes, ut sinatis vos infelicitate
mea ad misericordiam flecti vulneribusquemeis salutarem
ατυχίαν μου ιατρούς γενέσθαι αυτής, και μη συνεπι vestram manum admovcatis ;nolite , juncta cum his infesta
βάντας τη τούτων επιθέσει περιιδείν αδίκως και αθέως opera , committere ut hi me pessumdent modo turpissimo
διαφθαρέντα με υπ' αυτών. legibusque divinis pariter atque humanis repugnantissimo.

". γ.
ΕΚ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Ο ΥΣΤΕΡΟΣ . ACCUSATORIS ORATIO ALTERA.
118 ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .
Τα ειρημένα υπό του κατηγορουμένου λύει ενταύθα, ώς ούτε Quæ a reo dicta sunt, in hac oratione Antiphon refellit,
άπιστος και μαρτυρία του οίκέτου , ούτε απίθανον πλούσιον | neque,
guando quanquam
neque servidives
testimoniuminfidele et incredibile est,
όντα και ένδοξον ποιήσαι τον φόνον , διακινδυνεύειν μέλ. esset et nobilis , improbabile eum
homicidium fecisse , quippe bonis periclitaturum . Pro
λοντα υπ' αυτού την ουσίαν απολέσαι. Τας προτάσεις δε . positiones vero per inversionem diluit : illo namque di
λύει κατά περιτροπήν· εκείνου γάρ ειπόντος ότι άτυχής εί - cente, Infelix sum , invertit, dicens calamitatem sibi ipsi
damno esse.
μι, περιτρέπει λέγων ότι η άτυχία παρ' αυτού αδικείται.
“Η τε άτυχία αδικείται υπ' αυτού, ην προϊστάμενος Injuriam utique hic facit infelicitatis nomini, quod ille
της κακουργίας αφανίσει την αυτού μιαρίαν ζητεί υπό prætendens piaculare suum facinus obumbrare conatur ,
τε υμών ουκ άξιοςελεείσθαί έστιν, ακούσιον μεν τώ πα neque vestra dignus est , Judices, misericordia , qui quum
θόντι περιθείς την συμφοράν, εκουσίως δε αυτός εις peremptum calamitate perculit invitum , tum semet ipse
και τους κινδύνους καταστάς. in discrimen conjecit volens ultro. Interfectum esse ab ipso
Ως μέν ούν απέκτεινε τον virum , superiore orationeplanum feci: nunc autem arguere
άνδρα, εν τω προτέρω λόγω απεδείξαμεν· ώς δε ουκ conabor, crimen hoc ab eo non ita , ut par erat, depulsum
ορθώς απελογήθη , νύν πειρασόμεθα ελέγχοντες. esse.
2. Είτε γάρ προσιόντας τινάςιδόντες οι αποκτείναν 2. Fac verum esse, quod ille ait , latrones a spoliandis
τες αυτούς απολιπόντες ώχoντo φεύγοντες πρότερον ή cadaveribus impeditos interventu quorundam quos ad se
advenire vidissent, fuga salutem quæsivisse , nil curantes
απέδυσαν, οι έντυχόντες αν αυτοίς,ει και τον δεσπότην vestimenta illis detrahere . At intervenientes hi, etsi he
τεθνεώτα εύρον, τόν γε ευρόντες,
εμαρτύρει, έτι έμφρονα θεράποντα, δς έμπνους αρθείς rum jam exanimatum invenerint , famulum tamen ( qui
σαφώς ανακρίναντες spirans adhuc sublatus testimonium dixit ) utique invene
Ιο τους εργασαμένους ήγγειλαν αν ημίν, και ουχ ούτος rint suiconscium ; hunc certe diligenter interrogassent de
homicida, et,re comperta, nomina sceleratorum ab illo edita
την αιτίαν είχεν: είτε άλλοι τινές έτερόν τι τοιούτον ad nos retulissent : sic liber a culpa reus hic mansisset. Vel
κακουργούντες άφθέντες υπ' αυτών, ίνα μη γνωσθώσι | si peremptum alios quosdam in facinore malo videntem ,
διέφθειραν αυτούς , άμα τω τούτων φόνω το κακούρ ideo fuisse ab his occisum faciamus, ne facinoris hujus index
fieret : una cum heri famulique cæde alterum quoque isto
γημα αν εκηρύσσετο και εις τούτους αν η υποψία ήκεν. rum facinus innotuisset in ipsosque convertisset facti suspi
(3) Οι τε ήσσον κινδυνεύοντες των μάλλον έν φόβο όν incionem . (3 ) Jam vero non exputo qui potuerint minore
discrimine versantes animum inducere ut magis hujus
των ουκ οίδ'όπως αν μάλλον επεβούλευσαν αυτό
15 μεν γαρ 8 τε φόβος ή τε αδικία ικανή ήν παύσαι
τους perempti vitæ insidiarentur, quam qui in majore erant peri
της recogitatio
culo. His metus atque injuriæ sufficere poterat
προμηθίας, τοϊς δε 8 τε κίνδυνος ή τε αισχύνη μείζων adautemabjiciendum et repellendum consilium atrox : illorum
simultatem atque vindictæ sitim satis restinguere
ουσα της διαφοράς , ει και διενοήθησαν ταύτα πράξαι, I poterat et cogitatio periculisubcundi et ignominiae contro
 16 έ " ΤΙΑ . ΤΕΤΡΑΔ . 4ι.
E , Sudan S umber Welt . Um clarus gerere aliquam ædis committenda alaus
Σάιτιι. 185 1i
και 43Α. υλο την τυ, ενουν ματια » αν 11.θεωι Ρ 1ltiPlane . - Η ΜΠΙΡ τσίλιtemmurun .
σαν μετ ις εινα, , 6 , ετ τα , το αν μον U pun poppies alr: Bu ento. Le er met
is JPunir se ve Umrlalt tuli: r = met
και με ασαντα , έ εΙο . r » στην quun au . tunc ueri Ivetu turandi air it . -
. ή ... . . φτια , ή " το τ . *UIL DULUU T tunir tun suuri online
και σας, με συναινεμά» ' . - ν αν Nigri 1;» ΡΑΨΙΠΤ» Turnith. 5 tisin fiat μπε ,
συν, το 9 μή » ντεσμα. ή τε ννση: irity aftus . JAPTIlum Ποιμη tian *.
ένγκεν 1 » της », 3, 4 , την τ . τ . μ .και Blis In suit t . SariouΣ 21Η. πιτ ε1
λιμήν των αντ » αλλά και το ίυ» κ: ' '. $'. τά PirHou, al li streias e Πιες ,
κα, καινουν εις τ ον εν τον στόχοιτραντα 11111
1J1111 111: 11εκιστ: Ρτμsse elin.
μεν, ενέτη και η έ ντασητριση : ουν , Η μου*11,1μ1ι. Τut alsPIrit au"11τ μπιιΙΗ ΕΞΗΣ ΒΙΙΙΙΙΕ
ση , των τριών ι ν . Τιι ι την τά. ** **** i Jani Tu TuryUIVI .. 0100 S. & C .
ή .. 4 ν. ' ι ξι όσοι ά...1 του , μουτην De jutun juist gualt tant causam , demorabi
κ 4η, την αγνής λιμνον ή την γνητη ειναι , ή . DABASIE. cundum E ai uue aone
1η μέν βριων και την /νο , μ.μ ίας τας νέες Giunepallur Dari activi thuan iurt not mon
p mert u , E: ainbuilt PUNTE
Tri SIHDOeratSU. UUSA
s rite mimine dutie
είσαι έτσ.νωεν αντι ... Με ταραχήνα την e insidia : TS
at
κανανομο,έτη και είχετον ζωντης , της * **** ad alto di efngerei , era ser
αν έτές και αντίο , , τινά τον κίνννον γάει» με que 3 * , tur enite poterat ur in occane IRUDITET ,
μπσε ίσιιν , νιιε ττμτιίναςατν, - Α΄ κων H n : furat au jusSaL au patratum . Pie
siuran D , r OU SUSINEK cadh do imrabais 192
s vnptn . any avask 2926 meurai, un iclagi blatnu at divus SUSIPCIONS nota mode
αν είσαι και νυν, όι τρίκυς και να, τοτην εν wurm . Du met patulat. Sam bune , in tants
rrusi Prasaris
-
ÖT, YEKW , 10x brun by T .2 9713 pre UnTauri . , si * *DE SUSTOC is sails
CUISIDAD SILD ETER
! , a insitarum ii
aplinu is er vísur,, ay hi tor- ELEV is geves ingen; boruvers fuisst : guirne D-119 mub eurum , qui
πής γαρ ήν τις των άρσον μήνεόντων, την πολαν ' ΑΔΑ::. Ne bissi ,mtu
2 . ή ?τα χντίτη ,W U
ε τιιτΙΙττε
1 τετΕΕ,carti
φuas11mudri etnetian, η .
fujeremsidiatus quam hic.
γήπιων τό, μινύ , γίνενα , ήττον 122 , artributika porno latina in rempolicam at
'ring. '1 A 5413, 1241 arv 12V) LEY aby name us, tout illa quidens indsia lauta ei beniz vita ;
# Imporius, 19h 4st , ah yr Tasavani Suret , ut bruto wint ab ipso adem Commissata Doa
πήναντία : πυρ ηηρ αυτής της ελαιονίας τρέμων posília
μη tantum abest , ut potias contrarium argoment. Van
ipasa furtunarum aplitudo ftum ex inpsetat, De pet
o, ήτιστιγμήκαι τις μεν ανίων, με απέκτεινε την : fause ( PrP1, στη easoaitieret , conseritaDrum igitur et,
διορι, γάσιμων δε και τους είτως άμα τους | jure twirlenta res ut, cum al buc interfectum . Pirro dicens
komasa ida bateri non eos qui spickosa quadam ejus
οπιμτύναντας φιλίας καιη περι μεν των απαιτεινάν macaena premantur, sed qui reake manibus occiderint,
wy obyer, drepézéveto Gunun psix tínes rute quidemn de accioribu ; bis definit : veruin manifesto
ήσαν , ήπιατείναντυ, τόν μα δεινωμένων και των astrarndum erat quinam fuerint bujus cædis patratores :
demon trentur , reos hie argumentis ummæ prova
bidonee
οπρτεινήνων, νπι,των είκότωνέλεγχόμενες τις αν brabilitatis coargutus, rerte habebitor homicida , et præter
1419 αι όλες έτερη απεκτείνας αίτιον είη. 90 γαρ έπι eum nemo alius. Ejusmodi enim res non coram testibus ,
μαρμογή διηκριττόμενα πράσσεται ταύτα, sed in occulto patrantur.
9,(Ούτω,δε φανερήςέκτης αυτή απολογίας έλεγχθείς 9. Palam itaquequum reus per ipsam suam defensionem
διαφθείρας αυτής, δεν έτερον ύμών,δείταιή την αίτη prodiderit, cædem hanc a se patratam esse : nilil agit
, quam ut vos rozet ut piaculum suum a se in capita
μορία,είς τμής στους εκτρέψαι,"Ημείς δε υμών δεί aliud
vestra transferre velitis. Vos vero a vobis nihil quicquam
μένα με δει,λέγομεν δ' οίι, ει μήτε εκ των είκότων precibus impetrare studemus : declaramus tantum : si ne
και μήτε ει των μαρτυρουμένων ούτος ών ελέγχεται, ουκ que probabiles notæ quibus hic obruitur, neque testimo
Lorey button outror EU/06 Sels. CroMixed níorum auctoritates satis ad coarguendum valent , nemo in
απομένου τούτου υφ' υμών ήμίν μεν προστρόπαιος posterum reorum omnium poterit convinci. (10) Quodsi
ergo huncabsolvatis (id quod per summam injuriam fieret),
απανών, ούκ έσται, υμίν δε ενθύμιος γενήσεται: defuncti manes nobis quidem pacati erunt; vobis autem
σαφή μεν γιο της θάνατον γινώσκοντες, φανερώς δε valde vereor ne tempus veniat quo manes illi sollicitudi
τα ίχνη της υποψίας εις τούτον φέροντα, πιστως δε nes et conscientiæ cruciatus injiciant. Plane constat per
emptum
της αμοίλου μαρτυρούντος, πως αν δικαίως απο reum deſerunt hunc esse : vestigia cædis omnia ad illum unim
famulus testimonii fidem attulit : jain quo
λόιτε αυτήν : ( α) Ταύτα ούν ειδότες βοηθείτε μεν τω tandem vos jure: hunc absolvatis ? (11) Hæc igitur tenen .
και αποθανόντι, τιμωρείσθε δε τον αποκτείναντα, αγνεύ tes mente , succurrite defuncto , punite homicidam , re
ετε δέ τήν πόλιν , Τρία γαρ αγαθά ταράξετε. Ελάσσους | purgate civitatem a piaculo. Quo uno facto triplex bonum
μεν τους επιβουλεύοντας καταστήσετε, πλείους δε efficietis : minuetis numerum maleficorum alienis fortunis
atque spiritibus insidiantium ; augebitis numerum homi
τους την ευσέβειαν επιτηδεύοντας, απολύσεσθε δ' αυτοί num religiosoruin ; maculam impietatis ipsi vestris a ma
της υπέρ τούτου μαρίας. nibus abstergetis .
 (48 - 664.) ANTIPHONTIS TETRALOGIA I 1.

ΕΞ ΑΠΟΛΟΓΙΑΣ Ο ΥΣΤΕΡΟΣ. DEFENSIO REI ALTERA.

15 ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Ιδού, φησίν, εγώ και η ατυχία μου. Δεικτικώς δε λέγει, | Ecce,inquit,ego et erumna mea. Demonstrative dicit,seipsum
εαυτόν αινιττόμενος. Ούτος, φησίν, εγώ παραδίδωμι innuens. Ipse ego , inquit,me ipsum et infortunio meo el
έμαυτόν και την ατυχία μου και τη τούτων κακουργία. istorum malitiæ trado. Argumentum se homicidium non
Τεκμήριον δε του μή πεποιηκέναι τίθησιν ο απολογούμε. fecisse præbet reus, quod nusquam ea nocle progressus ſue
νος το μηδαμου προελθείν εκείνης της νυκτός, και περί του . rit ; et de ea re omnes servos ul torqueantur offert.
του πάνταςτους παίδας εις βάσανον παραδίδωσιν.
Ιδού εγώ τη τε άτυχία, ήν ού δικαίως αιτιώμαι, ως Ι Ecce ego me infelicitati meæ , quam bi a me aiunt per
20 ουτοί φασιν , εκών εμαυτόν εγχειρίζω , τη τε τούτων | nefas accusari , in manus potestatemque ultro trado , una
έχθρα, δεδιώς μέν το μέγεθος της διαβολής αυτών, | que llorum simultati, reformidans quidem atrocitatem cri
πιστεύων δε τη υμετέρα γνώμη τη τε αληθεία των εξ | minis horum , rursus tamen vestro fidens judicio et veritate
εμού πραχθέντων. Αποστερούμενος δε υπ' αυτών captorum meorum . Excludunt hi quidem me ipsa adeo
μηδέ τάς παρούσας άτυχίας ανακλαύσασθαι προς υμάς, facultate calamitates meas coram vobis lamentandi; al quo .
απορώ εις ήντινα άλλην σωτηρίαν χρή με καταφυγείν. nam alio me confugere oporteat ad inveniendam salutem ,
non habeo. (2) Inaudito exemplo ( nisi potius medicere
25 (2) Καινότατα γάρ δή , ει χρή καινότατα μάλλον ή par est nequissima improbitate ) hi me calumniantur.Nam
κακουργότατα ειπείν , διαβάλλουσί με. Κατήγοροι
γάρ και τιμωροί φόνου προσποιούμενοι είναι, υπεραπο accusalores peremptiqueultores se esse ferunt,omnem suam
orationem in exaggeranda vi probabilitatis exhauriunt , dum
λογούμενοι της υποψίας πάσης της αληθούς, διά την interim ab ipsa veritate aberrant : verum homicidam quod
απορίαν του αποκτείναντος αυτόν εμέ φονέα φασίν εί demonstrare non valent, ideo me contendunt homicidam
ναι, δρώντες δε ταναντία ών προστέτακται αυτούς , esse : contraria facientes atquemandatum ipsis fuerat. Ma.
φανερόν ότι αδίκως εμε μάλλον αποκτείναι ζητούσιν ή niſesto illimeper nefas demedio sublatum euntpotius quam
τον φονέα τιμωρείσθαι. (5) 'Eμε δε προσήκεν ουδέν sanguinis eſfusi vindicias quærunt. (3) Jam oportebat me
30 άλλο ή προς την μαρτυρίαν του ακολούθου απολογηθη. quidem aliud nihilagere quam ut famuli testimonium ener
ναι: ου γάρ μηνυτής ουδ' ελεγκτήρ των αποκτεινάντων varem : non enim index sum homicidarum autcoargutor ;
είμι, αλλά διωκόμενος αποκρίνομαι. “ Ομως δε πε sed reus, cui objecta crimina sint refutanda. Audebo ta .
ριεργαστέον , ένα εκ παντός τρόπου τούτους τε επιβου men nihilominus etiam ulterius procedere , quo et hos ca
λεύοντάς μοι εμαυτόν τε απολυόμενον επιδείξω της | piti meo ultroinsidiari et me ab illo crimine liberumsolu
υποψίας., tumque esse omnibus modis demonstrem .
4. Την μεν ούν ατυχίαν και με διαβάλλουσιν, εις ευ 4. Infelicitatem itaque meam , cujus nomine hi mihi
τυχίαν αιτούμαι μεταστήναι: αξιώ δ' υμάς απολύσαν invidiam creare contendunt , oro qua-soque , ut felicitatis
induere personam velit : vos autem rogo , ut absolvendo
25 τάς με μακαρίσαι μάλλον ή καταλαβόντας ελεήσαι. me beatum reddere malitis , quam condemnando misera .
Φασί δε των μεν εντυχόντων παιoμένοις αυτούς ου bilem . Accusatores dicunt neminem eorum , qui cædi
um
dum perageretur intervenerunt , non quæsitur fuisse
δένα όντινα ουκ εικότερον είναι σαφώς πυθόμενον τους potius, quinam essent homicida , cognitoque , ad domum
διαφθείραντας(5) αυτούς
οιχεσθαι. Εγώ δεειςουδένα ούτω ιθερμόν
οίκον αγγείλα και ντα
, ή απολιπό αν
peremptorum renunciaturum , quam tali re negligenter
omissa viam suam perrecturum fuisse. (5 ) Ego vero nego
δρείον άνθρωπος είναι δοκώ, όντινα ουκ αν αωρί της quenquam esse hominem tam ferventi fortique animo, ut
derepen' a , nocte intempesta , incidens in corpora con
νυκτός νεκρούς ασπαίρoυσι συντυχόντα πάλιν υποστρέ trucidata adhuc palpitantia , in homicidas inquirat eoque
ipse suam vitam in discrimen det ; videtur enimvero ille
ψανταπερίφεύγειν
40 γους μάλλονκινδυνεύ
της ψυχής σαι . μενον
ή πυνθανό τουςδε κακούρ
Τούτων μάλλον inulto citius retro pedem retulisse citamque in fugam se
e o
conjeciss . Quodsi ergo latrones in hoc quoque perempt
ήν δρασάντωναν, οι μενεπί
& εικός αυτούς τούς ιματίοις διαφθεί.
αφίoιντο, εγώ δε
cadem fecerunt , quæ hujusmodi homines in simili loco at
ραντες ουκ έτι είκότως que tempore facere par est, locus utique est suspicioni, gras.
απήλλαγμαι της υποψίας. (6) Ει δε εκηρύσσοντο ή μη satores vestium causa etiam in hos insultum fecisse , qui
a suspicione hujus cædis absolvi non possunt, a quo ego
άλλοι sum liberrimus. (6 ) Num autem una cum cæde ab his
ουδενί τινές
γάρ κακούργοι
επιμελές ήνάμασκοπεϊν
τω τούτων
ταύτα.φόνω,Αφανούς
τίς οίδεν;δε latronibus patrata , alia quoque similia facinora voce præ
όντος του κηρύγματος, ουδε υπό τούτων των κακούρ conis indicata fuerint, necne , quis novit? nemo enim tanti
fecit id quærere. Obscurum autem quum sit præconium ,
γων άπιστον
120ποντος πως χρήδιαφθαρήναι
πιστοτέραν αυτόν. (1) Τουή των
την μαρτυρίαν δε ελευ
θερά ne ab his quidem grassatoribus peremptum fuisse nostrum
hominem incredibile est. (7) Famuli autem testimonio
θέρων ηγείσθαι; οι μεν γάρ άτιμούνται τε και χρή quinam oportetmajorem auctoritatem fidemque attribuere,
quain testimonio ingenuorum ? ingenui quippe, si qua de re
μασι ζημιούνται , εάν μή ταληθή δοκώσι μαρτυρήσαι:
Ο δε ουκ ελεγχόν παράσχων ουδε βασανoν ου δικην δω»
in judicio testati falsi dicti testimonii convicti sint, infamia
| notantur et pecuniis mulctantur : famulus autem hic nullo
σει, εί τις έλεγχος έσται. Ακινδύνως τε ούτός γε μέλ. I tolerato exainine, nullis admotis fidiculis , exspiravit :qui
 12 ΑΝΤΙΦΩΝΙΟΣ ΤΕΤΡΑ Β , 3
iw uncovein, Be Sava19 they sain D , dabit urnas , i no pratır " il tamp mirim * t 13D),
δίνων έργων μη όντων, πεισε και καταλελεσθαι Εσυ en anilum roostim t urnitati percumin . 1
ενώ τα τσι' άν πάσχει, και 17 πισως ειτ11 pitsils an ιur . TIPS T
« r:ΙΙι η Infetto Ket .
me in tieart fa me trompetta kommit rintr . i
Daraus on harinys , * 117 : 12 ' me ger Wifimomm an tre platia serta
14 με την την απιστεων ή παντιέται στον τε Pin annt mint a legnagyon soul , an ris paint .
ναι έτη , 7 ουκ έμ των μπουν, άλλ' έρη, δεΑντως η Αλιά » , πι.tin 1 ntertraite"Σ ) Arη 1 ττυεΙ ιΙο .Πα
uneininrım pronomade . Parim varla tann fz
παραγενόμενη. ( τσοι γης υλοι ή οτι μου exam . Ono nim miti - int totus IP Wisman. Tent
εισί, πίνας πηγαίνει ασανίσαι και εν τη στο illi cmnia 1 Lis Irlam u VPDen pernrnta :
rim . eoncimintie atiti, me ilebite domi
τούτη τη νυχτι έν ίδια κατελιων και εξελθών πν, όιιο Tant e ,
Te Anima to 15 ΠΙΡΡ ΕΠΝΙΞ CintDoc 1
10 λαιώνοντας εναι. Ή ε ν ούκάιμς της τις 3 homiriam site Vape Nnra parim me nemabos
πολίας άκο απένανε. (και Πει δε τηςελευμονίας, ής " at ILa nos hemo snim nester Duperis faster ceilt.
9)
Quaiantam at: Det , ( 1, s amitini formamine
έπα τρέμοντά με την εμπικς αποκτείναι τύτον, .! elternatna the
TOIU vti loc . TAS 719 11 2017 hi aiunt berem Ident, bonne seus est
atne aden enaturam at se isti pericant incus qui
Gwar izaugti garan t is , arz dem enariocit, nosants pebras et capes-entis casil is de
μεταβάλλειν αυτών εστία τους δεευχάσινάειιζειν perationis pienis aleam fortuna jacere : pes enim al mua
etmutata c60120e etiam intricitatem ipsoruna matatum
και φυλάσσει την παγίδαν ευπαίτι, μεθισταμένουν iri : Brtonatis anten bominibos expetit , quanta ma vima
δε τών πραγμάτων στυχώς ή ευτυχρόντων ταξί. cum cautione conscire immtus et parta boba quiete
16 στανται. (το ) Έκ δε των είκότων παππούμενοι με toeri ; recus et enim invers, e fortunatis bunt mentici
et miseri i10 . Denique adseres me armis probabilium
ελέγχειν, οι είκότως , αλλ ' όσιος γονέα μέ φασι του wolnmmodo arqumentorum : nikilominos tamen hane iline
άνδρες είναι. Τα δε ειάτα άλλα πας έμή μάλλον summam collinat, bod peobabi.tat , sed Tere et certo me
αποδίδεικται ότα. "Ο τα γάρ καταμαρτυριών μου b icuam esse . Atqui demoestratum dedi, illa omnia
arzumenta a probabili petita pro me potius militare. Sam
άπιστα δήλεγεται ών, και τα έχεις ουκ έστι τα τε totem ,cujus testimonio premor,pecarere planum factum
τεκμήρια εμά, ο τούτου όντα εδήλωσα τά τε ίχνη, est : scrutinio re caruit : id iria pro me facere , et contra
adrersarios , declaravi : vestigia cautis non a 1 me deferre ,
του φόνου οι εις εμέ φέροντα, αλλ' εις τους απολυ sed ad eos quos adversarii oratione sua absolvuntitem de
μένως αποδίδεικται υπ' αυτών. Πάντων δε των κα monstratum est. Jam omnia mea accusationis capita intida
20 τηγορηθέντων απίστων ελεγχθέντων, ουκ εάν αποφύγω et tide cassa quum inventa sint , non id ' quod illi dicunt )
ουκ έστιν εξ ών έλεγχήσονται οι κακουργώντες, αλλ' eveniet , ut, si ego absolrar, nullus posthac maleficorum
omnium maleficii convinci possit; sed hoc potius, ut inson
εάν έλεγεθώ , ουδεμία απολογία τους διωκομένοις αρ
κώσα εστιν . tium nemo posthac satis evidentem sui defensionem sit ha.
biturus , si ego nunc reus peragar .
11. Ούτω δε αδίκως διώκοντές με αυτοί μεν ανοσίως1 11. Quanquam hi me tam injuste reum agentes , ipsi
αποκτείναι ζητούντες καθαροί φασιν είναι, εμέ δέ ος | durm necem mihi contra fas intendant, puros se ferunt :
ευσεβείν υμάς πείθω, ανόσια δράν λέγουσιν· εγώ δέ | τηe vero , ut pie agatis τος adhortantem scelus nefastum
καθαρός ών πάντων των εγκλημάτων υπέρ εμαυτού committere dicunt. Ego vero , qui me aio purum ab omni
25 επισκήπτω αιδείσθαι την των μηδέν αδικούντων ευσέ. | crimine, Cavere vos jabeo , ne in reverentiam hominibus
βειαν, υπέρ δέ τού αποθανόντος αναμιμνήσκων την crimine vacuis debitam offendatis ;homicidii vero ultionem
ποινήν παραινώ υμίν μή τον αναίτιον καταλαβόντας ad animum revocans hortor vos ne insontem plectentes
τον αίτιον αφείναι αποθανόντος γάρ εμού ουδείς έτι τον | sontem dimittatis : nam me perempto nemo de quærendo
αίτιον ζητήσει. (12) Ταύτα ούν σεβόμενοι όσίως και vero homicida amplius cogitabit. (12) Hæc itaque mala
δικαίως απολύετε με, και μη μετανοήσαντες την caventes uti fas et jus est absolvite me; ne pænitentes erro
αμαρτίαν γνώτε» ανίατος γάρ ή μετάνοια των τοιούτων rem agnoscatis : nam immedicabilis in hujusmodi rebus
ν εστίν, popnitentia est.
 (658- 660) ANTIPHONTIS TETRALOGIA II, 1. 2.
ΠΙ. III.
ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ Β. TETRALOGIA II.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΝΟΥ ΑΚΟΥΣΙΟΥ. ACCUSATIO CÆDIS INVOLUNTARIE .

ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Δύο παίδες εν γυμνασίοις ηκόντιζον, συνέβη δε τον μεν εντέ- | Pueri duo in gymnasiis jaculabantur : accidit unum perits
χνως αφείναι το βέλος , τον δ' έτερον υπό την φοράν του jaculari, alterum vero in impetum jaculi currentem vul
ακοντίου δραμόντα πληγήναι. Τελευτήσαντος δε του παι nerari. Mortuo puero , pater ejus eum qui sagittam emi
δος και τούτου πατήρ κατηγορεί του βαλόντος ως ανδρογόνου
ο δε μετατίθησι την αιτίας της πληγής επί τον δραμόντα. serat homicidii accusat : qui culpam ictus in currenlem
35 " Οθεν οι μεν αντέγκλημα την στάσιν, οι δε μετάστασιν λέ transfert. Unde quidam statum causæ recriminationem ,
γουσιν. alii transpositionem nominant.
Τα μεν ομολογούμενα των πραγμάτων υπό τε του Causarum quicquid in confesso est , ea legibus dirimun
40 νόμου κατακέκριται υπό τετων ψηφισαμένων , οι κύριοι | tur et suffragiis eorum penes quos summa rerum potestas
πάσης της πολιτείας εισίν εάν δέ τι αμφισβητήσιμον | in rep. est : si quid autem incidat controversiae obnoxium,
1 , τούτο υμίν, ώ άνδρες πολίται, προστέτακται διαγνώ. | de eo vobis demandatum est , ut dignoscatis. Causa vero
ναι. Οίμαι μεν ούν ουδε αμφισβητήσεις προς εμέ τον quæ mihi cum hoc reo est, nihil, opinor, habet contro
διωκόμενον· και γάρ παίς μου εν γυμνασίω ακοντισθείς versiæ :nam filiusmeusin gymnasio jaculo perlatera adacto
διά των πλευρών υπό τούτου του μειρακίου παραχρήμα | ab hoc adolescentulo confossus statim exspiravit. Quan
121απέθανεν. Εκόντα μέν ούν ούκ επικαλώ αποκτείναι, | quam non volentem eum fateorinterfecisse, sed invitum.
άκοντα δέ. (2) Εμοί δε ουκ ελάσσω του εκόντος άκων (2) Verumtamen mibi non minorem invitus quam si de
την συμφοράν κατέστησε το δε αποθανόντι αυτό industria egisset conscivit calamitatem . Ipsi quidem per
μεν ουδέν ενθύμιον, τοις δε ζώσι προσέθηκεν. Υμάς δε empto nihil curæ dedit , verum superstitibus. Quare vos
άξιο έλεούντας μέν τήν άπαιδίαν των γονέων, οικτεί rogo ut parentes filio orbatos finemque interfecti præ
ροντας δε την άωρον του αποθανόντος τελευτήν, είργον maturum commiserentes, occisori imperetis ut se abstineat
5 τας ών ο νόμος είργει τον αποκτείναντα μή περιοράν a quibusabstinere lex homicidam vult, nequc sinatis civita
άπασαν την πόλιν υπότούτου μιαινομένην. tem universam ab isto contaminari.

β.
ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΦΟΝΟΥ ΑΚΟΥΣΙΟΥ . ; DEFENSIO CÆDIS INVOLUNTARIÆ .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .
Ο του ακοντίσαντος πατήρ εαυτώ φησιν αίτιον γενέσθαι τον | Pater eius , qui sagitta interfecit , dicit , eum quiinterfects
αποθανόντα του φόνου φερομένου γάρ του ακοντίου υπέδρα fuit sibi ipsi causam cædis fuisse. Jaculo namque misso ,
μεν υπό τον σκοπόν, όθεν αν αυτόν εαυτού φονέα νομίζεσθαι. ad scopum cucurrit : unde sui occisorem habendum esse.
"Έστι δ' η στάσις μετάστασις , ου συγγνώμη , ώς τινες ενό Status causæ criminis translatio est, non , ut quidam in
μιζον. terpretantur, veniæ deprecatio.
Ο Νύν δή φανερόν μοι ότι αυταί αι συμφοραί και χρείαι Nunc tandem comperi, infortunia rerumque necessitates
τούς τε άπράγμονας εις αγώνας [ καταστήναι ] τούς τε ipsos adeo quietæ vitæ deditos in certamina rixarum com
ησυχίους τολμάν τά τε άλλα και παρά φύσιν λέγειν και mittere, placidosque cogere , ut tum alia multa facere
audeant a moribus aliena , tum in foro dicere causam.
δράν βιάζονται. Εγώ γαρ ήκιστα τοιούτος ών και Ego enim , qui talis sim et esse studeam nisi mea me de
βουλόμενος είναι, ει μή πολύ γε έψευσμαι, υπ' αυτής me multum fallit opinio , tamen ab adversa mea me for
13 της συμφοράς ηναγκάσθην παρά τον άλλον τρόπον υπέρ tuna eo redactum video necessitatis , ut , inconvenienter
πραγμάτων απολογείσθαι , ών εγώ χαλεπώς μεν την cum reliquæ meæ, vitæ more , causa mihi sit defendenda,
ακρίβειαν έγνων, έτι δε άπορωτέρως διάκειμαι ως χρή cujus et ægre perdidici veras rationes , et multo adhuc im
peditiorem mihi invenio rationem eas oratione coram vobis
υμίν ερμηνεύσαι ταύτα: (2) υπό δε σκληράς ανάγκης demonstrandi. (2) Quare dura pressus necessitate ad
βιαζόμενος, και αυτός εις τον υμέτερον έλεον, ώ άνδρες clementiam et commiserationem vestram , judices, ego quo
δικασταί , καταπεφευγώς δέομαι υμών,εάν ακριβέστε que confugio rogoque vos ut , si vobis videbor subtilius
quam pro reliquo meo more disputare ,speciositate
ρον ή ως σύνηθεςυμίν δοξω είπείν, μή διά τάς προειρη» | fensionem meam accipientes , opinationis ne propterca de
magis
2) τύχμένας ας αποδεξαμένους μου την απολογίαν δόξη Γ quam veritatis certitudine ducli Samoatiain pronuntietis :
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΤΕΤΡΑΛ. Β , β. (660 - 685 )
και μη αληθεία την κρίσιν ποιήσασθαι · η μέν γάρ | nam opinatio quidem rerum gestarum secunda is est, qui
δόξα των πραχθέντων προς τών λέγειν δυναμένων εστίν, | facundia valent; veritas autem stata partibus hominum
η δε αλήθεια προς των δίκαια και όσια πρασσόντων. justitiae atque religioni operantium.
3. Έδόκουν μεν ούν έγωγε ταύτα παιδεύων τον υιόν | 3. Sperabam itaque ego filium meum iis artibus, quibus
εξ ών μάλιστα το κοινόν ωφελείται, αμφοίν τι ημίν maxime resp . ornatur, erudiens, fore , ut ambo commodi
αγαθόν αποβήσεσθαι» συμβέβηκε δέ μοι πολύ παρά | aliquid inde perciperemus : verum evenit mihi prorsus
25 γνώμην τούτων. Τογάρ μειράκιον ουχ ύβρει ουδε ακο contra atque sperabatur. Nam adolescens bic , non im
λασία, αλλά μελετών μετά των ηλίκων ακοντίζειν εν petu quodam arrogantiæ vel petulantiæ actus, sed in gy .
τη γυμνασίω έβαλε μέν,ουκ απέκτεινε δε ουδένα κατά mnasio una cum æqualibus jaculum intorquere discens ,
γε την αλήθειαν ών έπραξεν, άλλου δ' εις αυτόν αμαρ percussit quidem non vero interſecit quemquam , si recte
τόντος εις άκουσίους αιτίας ήλθεν. (4) Ει μεν γάρ το quæ fecerit perpenderis , sed alio in semet peccante invitus
ακόντιον έξω των όρων της αυτού πορείας επί τον παίδα | in criminationem venit. (4) Nam si jaculum extra termi
εξενεχθέν έτρωσεν αυτόν, ουδείς ημίν λόγος ύπελείπετο | nos ejus cursui praefinitos evectum in puerum incurrisset ,
30 μή φονεύσιν είναι του δε παιδός υπό την του ακον eumque stravisset, nulla nobis relicta föret excusatio qua
τίου φοράν υποδραμόντος και το σώμα προστήσαντος, incusationem cædis depelleremus :atqui puer in jaculi impe
[ μέν έχωλύθη] του σκοπού τυχεϊν, ο δε υπό το ακόντιον tum succurrens corpusque ei objiciens , quominus scopum
οπελθών εβλήθη, και την αιτίαν ουχ ημετέραν ούσαν | alter feriret impedivit , ipse vero in teli conjectuam veniens
προσέβαλεν ημίν. (5) Διά δε την υποδρομήν βληθέν percussus est , ideoque criminationem nobis attulit nihil ad
τος του παιδός, το μεν μειράκιον ού δικαίως επικαλείται nos pertinentem . (5 ) Patet ergo adolescentem injuria cædis
( ουδένα γάρ έβαλε των από του σκοπού αφεστώτων), insimulari , quineminem eorum omnium feriit , qui procul
και δε παίς είπερ έστως φανερός υμίν εστί μη βληθείς , a meta loco suo constiterunt. Puer itaque, si pariter loco
35 εκουσίως υπό την φοράν του ακοντίου υπελθών έτι | suo stans mansisset , procul omni dubio ictus non fuisset;
σαφεστέρως δηλούται διά την αυτού αμαρτίαν αποθα res est perspicua : sed multo adhuc magis est perspicuum ,
νών· ου γάρ αν εβλήθη ατρεμίζων και μη διατρέχων. eum suomet errore cecidisse ; nanı si quietus et immobilis
(6) Ακουσίου δε του φόνου εξ αμφοίν υμίνομολογουμέ stans in statione sua perseverasset', ictus non fuisset. (6 )
νου γενέσθαι , εκ της αμαρτίας , όποτέρου αυτών εστίν, Sed quoniam contra utriusque voluntatem accidisse cæ
έτι γε σαφέστερον αν ο φονεύς ελεγχθείη. Οι τε γάρ | dem inter nos jam convenit, error cujusnamfuerit que
αμαρτάνοντες ών αν επινοήσωσι τι δράσαι , ούτοι πρά- | ramus ; inde enim evidentius adhuc homicida argualur.
κτορεςτων ακουσίων εισίν οι δε εκούσιόν τι δρώντες ή Scilicet si qui in agendo a proposito suo aberrant, ii sunt
40 πάσχοντες, ούτοι των παθημάτων αίτιοι γίνονται. (1) effectores rerum involuntariarum ; contra qui voluntarie
Το μεν τοίνυν μειράκιον περί ουδένα ήμαρτεν ουδέν aliquid vel faciunt vel fieri patiuntur, ii auctores eorum
ούτε γάρ άπειρημένον, αλλά προστεταγμένον εξεμελέτα, quæ fiunt habentur. (7) Jam adolescens meus nulla re in
ούτε εν γυμναζομένους, αλλ' εν τη των ακοντιζόντων quempiam peccavit. Exercebat artem non interdictam
τάξει ήκόντιζεν, ούτε του σκοπού αμαρτών, εις τους | sibi, sed imperatam; non jaculabatur inter luctantes sed
αφεστώτας ακοντίσας , του παιδός έτυχεν, αλλά πάντα | in jaculantium agmine; neque a meta aberrans jaculum
ορθώς ως επενόει δρών έδρασε μεν ουδέν ακούσιον, | in distantes detorquens puerum feriit , sed recte omnia
122έπαθε δε διακωλυθείς του σκοπού τυχείν. ( ) Ο δε παίς | uti proposuerat sibi peragens , contra voluntatem suain
βουλόμενος προδραμείν, του χρόνου διαμαρτων εν ώ | fecit nihil , verum passus est , quam scopum attingere
διατρέχων ουκ άν επλήγη, περιέπεσεν οις ουκ ήθελεν, prohiberetur. (8 ) Puer autem , præter metam transcurrere
ακουσίως δε αμαρτων εις εαυτον οικείαις συμφοραίς volens, errabat in æstimando tempore, quo licuisset alicui
κέχρηται, της δ' αμαρτίας τετιμωρημένος εαυτόν έχει salvo transcurrere ; incidit itaque in malum involuntarium
την δίκην, ου συνηδομένων μεν ουδέσυνεθελόντων ημών, | et invitusin semet ipsum peccans cladem istam sibi arces
συναλγούντων δε και συλλυπoυμένων. Της δε αμαρ sivit , errorisque semet ipse ultus dedit pænas : nollemus
και τίας είς τούτον ηκούσης το έργον ουχ ημέτερον, αλλά factum , cui profecto non illætamur, sed potius ingemi
του εξαμαρτόντος εστί , τό τε πάθος εις τον δράσαντα | scimus. Atculpa erroris qui exitium attulit, non nostra
ελθόν ημάς μεν απολύει της αιτίας , τον δε δράσαντα | est, sed ejus qui commisit eum; malumque in auctorem
δικαίως άμα τη αμαρτία τετιμώρηται. (0) Απολύει δε relabens nos a crimine absolvit, in ipso erroris articulo
και ο νόμος ημάς , και πιστεύων, είργοντι μήτε αδίκως | ab auctore autem penas exegit . ( 9) Sed lex quoque nos
μήτε δικαίως αποκτείνειν, ώς φονέα με διώκει. Υπό μέν absolvit, qua ne quis neque juste neque injuste occidatur
γάρ της αυτού του τεθνεώτος αμαρτίας όδε απολύεται | vetante fisus hic ciudis me reum agit. Error enim perempt.
μηδέ ακουσίως αποκτείναι αυτόν υπό δε του διώκοντος filium meum vel involuntariæ cædis crimine eximit ; vo .
Ιο ουδ' επικαλούμενος ως εκών απέκτεινεν, αμφοίν απο. | luntarie autem codis quum ne accusetur quidem, ab utro
λύεται τον εγκλημάτoιν, μήτ' άκων μήθ' έκών απο- | que crimine absolvitur. (10) Culpa itaque vacat et e rei
κτείναι, (1ο) Απολυόμενος δε υπό τε της αληθείας των Γ gestae veritate et e legis formula , cujus obtenfu accusatur.
 (666 - 671) ANTIPHONTIS TETRALOGIA II, 3. 15
πραχθέντων υπό τε του νόμου καθ' ον διώκεται , ουδέ | Propter mores autem nostros et studia minime meremur
των επιτηδευμάτων είνεκα δίκαιοι τοιούτων κακών | quibus tanta mala infligantur. Νam filius meus alieni erro
αξιούσθαι εσμεν. Ούτός τε γάρ ανόσια πείσεται τάς ου
προσηκούσας φέρων αμαρτίας: εγώ τε μάλλον μεν ου ris pænam luens nefasta patietur; ego vero non magis sed
15 δέν, ομοίως δε τούτω αναμάρτητος ών, εις πολλαπλα pariter atque illeab omnicrimine purus in multo majores
σίους τούτου συμφοράς ήξω· επί τε γαρ τη τούτου calamitates incidam : nam illo perdito, haud vitalem vitam
διαφθορά αβίωτον το λειπόμενος του βίου διάξω, επί reliquam exigam , et filio carens, vivus adhuc sepeliar.
τε τη εμαυτού άπαιδία ζών έτι κατορυχθήσομαι.
11. Ελεούντες ούν τούδε μέν του νηπίου την ανα 11 . Commiserentes itaque infantis hujus casum immeri
μάρτητον συμφοράν, εμού δε του γηραιού και αθλίου tum et quæ me senem miserum repente oppressit calami
την απροσδόκητον κακοπάθειαν, μη καταψηφισάμενοι tatem , nolite condemnationenos infelices reddere, sed ab
δυσμόρους ημάς καταστήσητε , αλλ' απολύοντες ευσε solventes justitiæ famam tueamini. Nam peremptus qui
20 βείτε. “Ο τε γάρ αποθανών, συμφοραίς περιπεσών ουκ sua culpa cecidit , non est inultus ; nos vero qui illius
ατιμώρητόςεστιν, ημείς τε ου δίκαιοι τάς τούτων αμαρ erroris pænas una perferamus, non meriti sumus. Igitur
τίας συμφέρειν εσμέν. (12) Τήν τε ούν ευσέβειαν τού pie in hoc negotio justitiam reverentes uti leges divinæ
των των πραχθέντων και το δίκαιον αιδούμενοι δσίως | humanague flagitant , absolvite nos : miserrimum par
και δικαίως απολύετε ημάς , και μη αθλιωτάτω δύο | hominum, patremque filiumque, calamitatibus ante tem
πατέρα και παίδα αώροις συμφοραίς περιβάλητε. pus acceleratis ne demergite.

25 ΕΚ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ Ο ΥΣΤΕΡΟΣ. ACCUSATIO POSTERIOR EJUSDEM CÆDIS .

“ Ότι μεν αυτή η χρεία παρά φύσιν και λέγειν και | Ipsam necessitatem prater ingenium et Ioqui et dicere
δράν άπαντας αναγκάζει , έργο και ου λόγω δοκεί μοι | omnes cogere, id re, non verbo tantum, reus hic declarare
σημαίνειν ούτος" ήκιστα γάρ έν γε το έμπροσθεν inihi videtur. Antea enim minime impudens vel audax ,
χρόνω αναιδής και τολμηρός ών, νύν υπ' αυτής της nunc a calamitate sua percitus ea prolocutus est, quæ ego
30 συμφοράς ηνάγκασται λέγειν οία ουκ αν ποτε ώμην | nunquam sperassem esse prolocuturum . (2) Næ ego stul
εγώ τούτον ειπείν. (2) 'Εγώ τε γαρ πολλή ανοία χρώ- | tus eram, existimans eum nil esse oblocuturum; id enim
μενος ουκ αν υπέλαβον τούτον αντειπείν ουδέ γάρ αν | si providissem, non defunctus sola altera parte orationis,
ένα λόγον αντί δυοϊν λέξας το ήμισυ της κατηγορίας | altera memet defraudassem : et rursus hic , contra hiscere
έμαυτόν αν απεστέρησα• ούτός τε μη τολμών ουκ αν non ausus, non altero tanto mihi præstaret, non solum
προείχε τη διπλασίω μου, ένα μεν προς ένα λόγον meam accusationem sua defensione exciens , sed etiam me
απολογηθείς , και δε κατηγόρησεν, αναποκρίτως ειπών. | criminibus obruens quibus occurrere non potueram. ( 3)
35 (3) Τοσούτον δε προέχων εν τοις λόγοις ημών, έτι δε έν | Ac tanta parte actionis, rebusque ipsis multo pluribus me
οις έπρασσε πολλαπλάσια τούτων , ούτος μέν ούχ οσίως | passibus superans hic contra fas impetrare a vobis studet,
δείται υμών συχνώς την απολογίαν αποδέχεσθαι αυτού · ut benevole accipiatis defensionem suam : ego vero , qui
εγώ δ' έδρασα μεν ουδέν κακόν, παθών δε άθλια και nullo crimine commisso misera multa et nefasta perpes
δεινά , και νύν έτι δεινότερα τούτων έργω και ου λόγω, sus , nuncmulto etiam indigniora rebus et non verbis pro
εις τον υμέτερον έλεον καταπεφευγώς δέομαι υμών, ώ bra atque damna accipio , ad misericordiam vestram,judi
άνδρες ανοσίων έργων τιμωροί, οσίων δε διαγνώμονες, ces, confugiens, qui impia facinora animadvertitis ab
40 μή έργα φανερά υπό πονηράς λόγων ακριβείας πεισθέν iisque recte facta dignoscitis, vos rogo ne in re aperta
τες, ψευδή την αλήθειαν των πραχθέντων ηγήσασθε · captiosa facundiæ præestigiis decepti veritatem pro menda.
(6) η μεν γάρ πιστότερον ή αληθέστερον σύγκειται, η ciis habeatis : (4 ) nam eloquentia speciosior quam verior ;
δ' άδολώτερον και αδυνατώτερον λεχθήσεται. Το μεν veritas autem simplicitate sua et integritate potentior est.
ουν δικαίω πιστεύων υπερορώ της απολογίας : τη δε Quare possem quidem , justitia causæ meæ fretus , conten
σκληρότητα του δαίμονος απιστών ορρωδω μή ου μόνον tionem defensoris ridere : verumtamen sævities sortismea
της χρείας του παιδός αποστερηθώ , αλλά και αυθέντης metum injecit, ne , filiuin non modo amiserim , sed insu
123προσκαταγνωσθέντα υφ' υμών επίδω αυτόν. (5) Εις I per etiam homicidii in seniet ipsum commissia vobisinsi
τούτο γάρ τόλμης και αναιδείας ήκει , ώστε τον μέν | mulatum videam. (5) Εο enim processit defensor audacine
βαλόντα και αποκτείναντα ούτε τρωσαι ούτε αποκτεί atque impudentiæ , ut illum , qui jaculo filjum meum in
ναι φησι , τον δε ούτε ψαύσαντα του ακοντίου ούτε | terfecit, neget vulnus imposuisse , neget occidisse; contra
επινοήσαντα ακοντίσαι , απάσης μέν τής αμαρτόντα , ' que eum, qui jaculum neque contigit, neque omnino Vo
 ΑΝΤΙΦΩΤΟΣ ΤΕΤΡΑ . Β, 7. 5I - στό,
Tiro é soudu , a -69 iarró tror justicut , Init jacnlari , idenque neque corpus uilum ferire potuit ,
λένει το αμόντο, Ετ ε μουσική κατηγοριών απο tamen aiat ipsum sis manibus illu jaculum per latus
και κοιναι αυτον πιστότερη μοι κι είναι και έτος , και sunm transatezisse. Ezo vero , si data opera illam inter
μήτε πλείν μήτε αποκτείναί φησι το μειράκιον , 4. Ο fecisse contrnderem , facilius , puto , persuaderein qua in
hwee , qui a sitio do neque ictum neque aceisum este
μεν γαρ εν τούτο της και καλούμενος που του παο prerum
τρίτου, και μποδέχεση τους αμοντάριστα αμόντια αντι lescens hicdieit. 16 Flins meus tum temporis , quum ado
espediret , a pæntotrba jaculantium tela
φείσθαι, δια τήν την απόντα ακολασίαν πολεμίων το excipiente etjacuinm
enlligente vocabatur : interea dum puer ac .
τούτον θέλει περιποσών, ούδεν εις δέν' άμαστών, currit , adolescens temeritatis intemperantia infestum intor
αίως, απένανεν· , δε περι τον της αναιρέσεως καιρου qebat jacalnm , quo ictus , filius mens , ab omni culpa
πλημμελήτας και του τμοπού τυχείν εμοι θη , αλλ' vacans misere perit : ille antem , eo quod laberetur in æsti
10 άίνι και πινον τιμοπον εμοί άμοντίσας έμων μεν ουκ mando tempore quod insumi solet jaculis eolligendis , con
απέκτεινεν , μάλλον δε έμων ούτ' έβαλεν ούτ' επέκτει scopom ferire impeditus est , sed miserum et peracerbum
ναν, ακουσων, ήττον ή εκουσίως απέκτεινέ μου mihi scopnm attingens filium meum non volens quidem
τον παίδα. ( Το παράταν δ' αρνούμενος μη απο interfecit , imo vero volens neque ferüt deque occidit , at
κτείναι αυτήν οι πι του νόμου καταλαμβάνεσαι ση invitus nihilo tamen minns occidit , quam si volens fecisset.
σιν, και απαγορεύει μήτε δικαίως μήτε αδίκως αποκτεί 7 Vegans itaque puerum a se interemptum , negat quoque
νειν, 'Αλλα τίς ή αλών έστιν , ο τόνος ούν ανήκει εις se lege teneri illa , quæ cæde omni interdicit sive
τους θειωμένης και εις τους παιδαγωγούς ; ων ουδείς I josta sive injusta. Alui si hie homicida non est, in
16 δεν κατηγορεί ου γαρ αυτής, αλλά και λίαν φανες quemnam culpa cadis relabetur ? in spectatores ergo ,
Luonys 14 :05 6 94.75 do - w . Eriood on vóurn on an in podlagogos ? Atqui horum quidem nemo quenquam
αγορεύειν φημά τους αποκτείναντας κολάζεσθαι· και το ulla ex parte incu:at . Et tamen non obscura , sed velniinis
etiam certa cædes ejus est. Porro recte mihi lex præcipe
γαρ άκου αποκτείνας ακουσίους κακούς περιπεσείν δί re videtur, ut homicida puniatur. Sam etiamsi invitus occi
κανός έστιν , και το διασυναρείς ούδεν ήσσον άκουσίως ή derit , non ideo tamen absolvendus erit penis præter
εκουσίως βλαφθεις άδικοί-' αν ατιμώρητος γενόμενος. voluntatem contractis : et peremptus, nihil ideo minus le
(8) 90 δίκαιος δε αποφυγείν έστι δια την ατυχίαν της sus , quoci a nolente peremptus sit , quam si a volente per
2) αμαρτίας. Ει μεν γαρ υπό μηδεμιάς επιμελείας του emptus esset , injuriam acciperet , si inultus maneret. (8)
θεού ή ατυχία γίνεται , αμάρτημα ούσα το αμαρτόνι Neque propter erroris sui infelicitatem homicida absolu
συμφορά δικαία γενέσθαι εστίν· ει δε θεία κηλις το tione dignus est. Nam , si infelicitate quadam usus est ,
δράσαντι προσπίπτει ασεβέντι, δίκαιον της θείας a qua numen divinum prorsus abfuit, peccavit tamen et
προσβολές διακωλύειν γίνεσθαι. (9 Έλεξαν δε και penas peccati dare commeruit : sin autem insuper divina
quædam macula homicidæ insederit utpote viro impio , in .
ως ου πρέπει χρηστά επιτηδεύοντας αυτούς κακών tercedere velle numinis verberibus nefas est. (9) Verum
αξιούσθαι ημείς δε πως αν πρέποντα πάσιριμεν, ει opponunt, haud decere malis affici homines frugi; nos
μηδέν υποδεέστερα τούτων μελετώντες θανάτω ζημιού autem , qui morum nostrorum haud minus approbaverimus
26 μεθακαι Φίσκων δε αναμάρτητος είναι , και αξιών της sanctitatem , mortis luctu cruciari ecqui conveniat ? Sed
συμφοράς των αμαρτόντων είναι και μή εις τους ανα» | culpa se ait vacare; calamitates iis postulat relinqui qui
μαρτήτους εκτρέπεσθαι, υπέρ ημών λέγει. "Ο τε γάρ peccaverint, non autem in insontium capita detorqueri :
παίς μου εις ουδένα ουδέν αμαρτών, υπό τούτου του verum , ea dicens, pro nobis dicit . Nam filius meus neminem
μειρακίου αποθανών, αδικοϊτ' αν ατιμώρητος γενόμε ulla in re oflendit ; quod si ergo inultusmaneat, ab hoc
νος : εγώ τε τούδε μάλλον αναμάρτητος ών δεινά πεί adolescente peremptus, injuriam utique accipiat : et ego ,
qui magis etiam quam filius meus culpa vaco , infanda
σομαι, και ο νόμος δίδωσι μοι μη τυχών παρ' υμών. (1 ) patiar, si a vobis non assequar, quod lex mihi contribuit .
“ Ως δε ουδέ της αμαρτίας ουδέ τού άκουσίως αποκτεϊ (10) Ex illis autem quæ hi disputant consequi, adole
5ο ναι, εξ ών αυτοί λέγουσιν, απολύεται , αλλά κοινά αμ scentem ne ab ipso quidem defectu voluntatis et proposit
φότερα ταύτα αμφοίν αυτοίν εστί, δηλώσω. Είπερο in cirdle committenda absolvi, sed errorem et penanam
παίς διά το υπό την φοράν του ακοντίου ελθείν και μή | bobus pueris communia esse, planum faciam. Nam si t
άτρέμας εστάναι φονεύς αυτός αυτού δίκαιος είναι | lius meus ideo homicida suimet habebitur, quia non
έστιν, ουδε το μειράκιον καθαρόν της αιτίας εστίν, constitit quietus, sed venienti jaculo se obtulit , ne istius
quidem filius culpa est liberandus , qua vacaturus esset , si
αλλ'είπερτούτου μή ακοντίζοντος, αλλ'άτρέμα εστώτος filius meus illo quiescente nullumque telum jaciente conci
απέθανεν ο παίς. 'Εξ αμφοίν δε του φόνου γενομένου , disset. Cæde itaque ab ambobus pariter peracta , filius
και μεν παίς εις αυτόν αμαρτων μάλλον ή κατά την quidem meus erroris sui in semet admissimajorem etiam
3, αμαρτίαν εαυτόν τετιμώρηται (τέθνηκε γάρ ) , ο δε panam quam pro modo erroris sibi ipse dedit moriens :
συλλήπτωρ και κοινωνός εις τους ου προσήκοντας της qui ergo par sit impunitum discedere eum , quise illi con
αμαρτίας γενόμενος πώς δίκαιος αζήμιος αποφυγείν sortein et adjutorem delicti in eos, quos non decebat eo
εστίν ; delicto Jadi, prabuerit ?
ι. 'Εκ δε της αυτών τωναπολογουμένων απολογίας Ι 11. Εxipsa horum defensione constat adolescenten lius
 (676 -- 680) ANTIPHONTIS TETRALOGIA II, 4. 17
μετόχου του μειρακίου όντος του φόνου, ουκ αν δικαίως | cedis participem esse : nullo igitur pacto eum salvo divino
ουδέ οσίως απολύοιτε αυτόν . Ούτε γάρημείς, οι διά την humanoque jure absolvatis. Nos certe , quos horum error
τούτων αμαρτίαν διαφθαρέντες , αυθενται καταγνωσθέν- I perdidit , non justa, sed nefanda patiamur, si homicide de
10 τες όσια, άλλ' ανόσι’ αν πάθοιμεν υφ' υμών» ουδ' οι θα claremur esse :sin ii qui necem istam nobis attulerunt, non
νατώσαντες ημάς μη είργόμενοι των προσηκόντων ευ arcentur a quibus locis arcendi sunt , religionem non ob
σεβοϊντ’ αν υπό των απολυσάντων τους ανοσίους. Πάσης servetis absolventes impios . Itaque quum macula piaculi
δ' υπέρ πάντων της κηλίδος εις υμάς αναφερομένης, vobis solis foret insessura , summa cautione hac in causa
πολλή ευλάβεια υμίν τούτων ποιητέα εστί» καταλαβόν vobis utendum erit. Nam si homicidii reum hunc adole
τες μέν γάρ αυτόν και είρξαντες ών ο νόμος είργει κα scentem pronunciaveritis eique locis sanctis interdixeritis ,
θαροί των εγκλημάτων έσεσθε, απολύσαντες δε υπαί vacabitis crimine : sin autem eum absolveritis , ipsi eritis
124τιοι καθίστασθε. (12) Της ούνυμετέρας ευσεβείας ένεκα culpæ obnoxii. (12) Vestræ itaque pietatis ergo legumque
και των νόμων απάγοντες τιμωρείσθε αυτόν, αυτοί τε tuendarum , abducentes hunc punite ; sic enim cavebitis , ut
μη μεταλάβετε της τούτου μιαρίας, ημίν τε τους γονεϊ spurcitiem ejus ne participetis, nobisque parentibus, qui
σιν, οι ζώντες κατορωρύγμεθα υπ' αυτού , δόξη γούν ab isto vivi adhuc defossi sumus , calamitatem reddetis
ελαφροτέραν την συμφοράν καταστήσατε, opinione saltim tolerabiliorem .

ΕΞ ΑΠΟΛΟΓΙΑΣ Ο ΥΣΤΕΡΟΣ. DEFENSIO POSTERIOR EJUSDEM CÆDIS .

Τούτον μεν είκός προς την εαυτού κατηγορίας προσ- Ι Consentaneum nempe erat hunc , accusationi suæ inten
έχoντα τον νούν μή μαθείν την απολογίαν μου , υμάς | tum in eaquedefixum , defensionem meam haud percipere;
δε χρή γινώσκειν ότι εμείς μεν οι αντίδικοι κατ' εύ- | vos autem par est tenere , nos quidem adversarios causam
νοιαν κρίνοντες το πράγμα είκότως δίκαια εκάτεροι αυ. quemque suam amplectentes justa et æqua dicere nobis
10 τους οιόμεθα λέγειν, υμάς δε οσίως οράν προσήκει τα videri, vos autem decere sancte et severe rem intueri. (2)
πραχθέντα (2) εκ των λεγομένων γάρ η αλήθεια σχε Nam e disputatis veritas rerum gestarum eruenda est.
πτέα αυτών εστιν. Εγώ δε , ει μέν τι ψεύδος είρηκα, Mentitus ego si quid fuero , profiteor, eo reliquis quoque
ομολογώ καιτα ορθώς ειρημένα προσδιαβάλλειν άδικα recte dictis invidiam fraudis affricari: sin autem a me dicta ,
είναι: ει δε αληθή μέν, λεπτά δε και ακριβή, ουκ εγώ και tametsisubtiliter et limate , vere tamen dicta sunt, non ego ,
λέγων, αλλ' και πράξας την απέχθειαν αυτών δίκαιος φέ - | qui ista dico , sed natura rerum oratione mea agitatarum
ρεσθαι εστι. meretur odiosam hanc appellationem ferre .
3. Θέλω δε υμάς πρώτον μαθείν ότι ουκ εάν τις 3. Volo itaque ante omnia probe vos tenere, non si quis
φάσκη αποκτείναι, τούτ' έστιν, αλλ' εάν τις ελεγχθη. cadis reum aliquem aiat , homicidam fieri, sed crimine
15 Ούτος δε ομολογώντο έργον ως ημείς λέγομεν γενέσθαι, Ι comprobato . Hic autem confitens rem ita actam esse ,
υπέρ του αποκτείναντος αμφισβητεί , δν αδύνατον αλ- | ut nosexposuimus, tamen de auctore cedis ambitiose que
λαχόθεν ή εκ των πραχθέντων δηλούσθαι. (6) Σχετλιάζει rit, de quo aliunde quam e factis constare nequit. (4) Porro
δε κακώς ακούειν φάσκων τον παίδα , ει μήτε ακοντί- lamentatur de injuria filio suofacta, quod eum homicidain
σας μήτ' επινοήσας αυθέντης ών αποδέδεικται , και ου | sui demonstraverim esse, qui tamen nec inforserit jaculum
προς τα λεγόμενα απολογείται: ου γαρ ακοντίσαι ουδε nec cogitaverit de intorquendo. Ego ipse quoque nego pue.
βαλείν αυτόν φημι τον παίδα, αλλ' υπό την πληγήν του | rumjaculum expedisse, nego quenquam ab eo ictum esse;
20 ακοντίου επελθόντα ουχ υπό του μειρακίου, αλλ' εφ' verumtamen , eo quod venienti telo se objecit , aio illum a
εαυτού διαφθαρήναι: ου γάρ άτρεμίζων απέθανε. Της δε semet ipso , non a filio meo , esse peremptum : nam si quie
διαδρομής αιτίας ταύτης γινομένης , ει μεν υπό του tus constitisset , foret culpa necis in pædotribam transfe
παιδοτρίβου καλούμενος διέτρεχεν, ο παιδοτρίβης αν | renda , si is vocando puerum ad discurrenduum invilasset;
αποκτείνας αυτόν είη, ει δ' υφ' εαυτού πεισθείς υπηλ verum puer, a se ipso impulsus occurrit telo ; quapropter
θεν, αυτός υφ' εαυτού διέφθαρται. (6) Θέλω δε μή πρό- ipse se sustulisse dicendus est. (5) Nolo ad alia trans
25 τερον επ' άλλον λόγον ορμήσαι ή το έργον έτι φανερώ- | ire , priusquam adhuc liquidius excussero , utrinam
τερον καταστήσαι, oπoτέρου αυτών εστί. Το μεν μειρά- I casus hic sit imputandus. Filius meus nihilo magis
κιον ουδενός μάλλον των συμμελετώντων εστί του σκο quam socii ejus a meta aberravit , neque per errorem
που αμαρτόν, ουδε των επικαλουμένων τι διά την αυτού quicquam eorum fecit quorum incusatur: puer autem non
αμαρτίαν δέδρακεν· ο δε παίς ου ταυτά τους συνθεωμέ- | secutus exemplum reliquorum spectatorum, obviam se
νοις δρών, αλλ' εις την οδόν του ακοντίου επελθών, σα- | telo dedit; unde patet eum per suam ipsius culpam in
φώς δηλούται παρά την αυτού αμαρτίαν περισσοτέροις Γ malum incidisse , quod ad quiete stantes non pertinuίς.
ORATORES.
 Σ
18 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟ ΤΕΤΡΑΛ . Β , δ. (880 - 684 )
ατυχήμασι των ατρεμιζόντων περιπεσών. Ο μεν γάρ | Nam si nemo in teli conjectum venisset , intortor jaculi nil
30 αφείς ουδέν αν ήμαρτε μηδενός υπό το βέλος υπελθόντος: 1 peccasset ; et ipse puer, stans cum reliquis spectatoribus ,
αυτός δ' ουκ αν εβλήθη μετά των θεωμένων εστώς. (c) | ictus non fuisset. (6) Quod autem filius meus non magis,
Ως δ' ουδενός μάλλον των συνακοντιζόντων μέτοχός έστι | quam ullus alius jaculationis sociorum, codis hujus par
του φόνου , διδάξω. Ει γάρ διά το τούτον ακοντίζειν και ticeps sit , sic docebo. Si propterea , quod hic jaculum in
παίς απέθανε , πάντες αν οι συμμελετώντες συμπρά torsit, puer cecidisset , deberent reliqui omnes exercitatio
κτορες είησαν της αιτίας ούτοι γάρ ου διά το μή ακον » | nis consortes etiam hujus criminis cooperatores haberi ;
τίζειν ουκ έβαλον αυτόν, αλλά διά το μηδενί υπό το | nam hi , nonideo , quodjaculari omiserunt , puerumnon fe
ακόντιον υπελθεϊν· ο δε νεανίσκος ουδέν περισσόν τού rierunt, sed ideo , quod eorum nemini in conjectum teli
25 των αμαρτών, ομοίως τούτοις ουκ αν έβαλεν αυτόν άτρέ. | venit : pari modo adolescens , qui nihilo plus quam reliquo
μα συν τοις θεωμένοις έστώτα. (7) Έστι δε ουδε τo | rum quisquam deliquit, illum, si quiete cum spectatoribus
αμάρτημα του παιδός μόνον, αλλά και η αφυλαξία: ο | stetisset, nonfuisset sauciaturus.(7) Νequeerror solum pueri
μέν γάρ ουδένα ορών διατρέχοντα πως αν εφυλάξατο fuit, sed etiam negligentia cautionis. Nam filiusmeusnemi
μηδένα βαλείν; δ δ' ιδών τους ακοντίζοντας ευπετώςαν nem vidensdiscurrentem , quomodo poterat cavere ne quem
εφυλάξατο μηδένα μή βαλείν εξήν γάρ αυτώ άτρέμας | feriret? Ille autem , videns istos jaculantes , facile cavere
εστάναι. (8) Τον δε νόμον δν παραφέρουσιν, επαινείν poterat ne feriretura quopiam : licebat enim perstare quieto .
40 δεί: ορθώς γαρ και δικαίως τους ακουσίως αποκτείναν (8) Legem quod attinet, quam citant, oportet utique eam
τας ακουσίοις παθήμασι κολάζει. Το μεν ούν μειράκιον laudare. Recte enim et juste facit homicidas involuntarios
αναμάρτητον δν ουκ αν δικαίως υπέρ του αμαρτόντος | involuntariis malis puniens. Adolescens autem non pecca
κολάζοιτο ικανόν γάρ αυτώ εστί τας αυτού αμαρτίας | vit; ergo injuria ei fiat , si plectatur ipse in vicem eius, qαι
φέρειν·ο δε παίςταϊς αυτού αμαρτίαις διαφθαρείς άμα vere peccavit;nam satis ipsi estpeccatorum suorum pænas
ήμαρτέ τε και υφ' εαυτού εχολάσθη" κεκολασμένου δε ferre : puer autem errore suo interemptus, simul peccavit ,
του αποκτείναντος ουκ ατιμώρητος ο φόνος εστίν, έχον et a semet ipso punitus est. Punitus autem homicida pæna
τός γε την δίκην του φονέως. non caret : habet enim pænam cordis .
125 9. Ουκ εάν ούν απολύσητε ημάς , αλλ' εαν καταλά 9 .Non ergo scrupulum mentibus vestris injicietis nos ab
βητε, ενθύμιον υπολείψεσθε. Ο μεν γαρ αυτός τάς αυτού solventes , sed condemnantes. Nam qui sui propria peccata
αμαρτίας φέρων ουδενί ουδέν προστρόπαιον καταλεί luit, is nemini piaculum ultione expiandum relinquit : purus
ψει και δε καθαρός της αιτίας εάν διαφθαρή , τους κατα autem a crimine si tollatur, vchementer is condemnantium
λαμβάνουσι μείζον το ενθύμιον γενήσεται. Ει δε αυθέν. cruciabit conscientiam . Quod autem e disputatione nostra
της εκ των λεγομένων επιδείκνυται, ουχ ημείς αυτό οι elucescit , puerum peremptum homicidam esse , non nos
και λέγοντες αίτιοί εσμεν , αλλ' η πράξις των έργων. (το) sumus in culpa , sed natura facti. (10) Quod si ergo argu
Ορθώς δε των ελέγχων έλεγχόντων τον παίδα αυθέντης
όντα,ο νόμος απολύωνημάς της αιτίαςτοναποκτείναντα menta nostra puerum cogunt homicidam esse , lex nos ab.
solvit , damnat interfectorem . Neque nos ergo in calamita
καταλαμβάνει. Μήτε ούν ημάς εις μή προσηκούσας tes immeritas præcipitate, neque succurrere horum infeli
συμφοράς εμβέλητε, μήτε αυτοί ταϊς τούτων ατυχίαις
βοηθούντες εναντία του δαίμονος γνώτε , αλλ' ώσπερ citati conantes, sciscite divino numini adversantia , sed ,
όσιον και δίκαιον , μεμνημένοι του πάθους ότι διά τόν | prout sanctumn et justum est, absolvite nos, recordati, ca
υπό την φοράν του ακοντίου υπελθόντα εγένετο, απο sum hunc ex imprudentia ejus exstitisse qui telo venienti
το λύετε ημάς· ου γαρ αίτιοι του φόνου εσμέν. sese ipse obtulit : nos enim profecto culpa cædis vacamus.
 (σε1 - 697) ANTIPHONTIS TETRALOGIA III, 1. 19

1V. IV .
ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ Γ . TETRALOGIA II .
α.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΦΟΝΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΛΕΓΟΝΤΟΣ ΑΜΥ - | ACCUSATIO CADIS AB EO FACTE QUI SE DICERET
ΝΑΣΘΑΙ, VIM OBLATAM DEFENDISSE.

ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
16 Νέος και πρεσβύτης εκ λοιδορίας συμπεσόντες αλλήλους εμά Juvenis et senex convitiis concurrentes pugnaverunt. Violen
χοντο , ισχυρότερον δε του νέου πλήξαντος τέθνηκεν ο πρε tius vero juniore percutiente , senex interemplus est : quare
σβύτης και περί τούτου κατηγορεί τις του νέου ως τον φόνον quidam juvenem accusat, tanquam homicidii patratorem .
πεποιηκότος· ο δε πρώτον τον πρεσβύτην αδίκων άρξαι λέγει Qui dicit senem primum manibus lædere cæpisse. Unde
χειρών. " Οθεν αντέγκλημα και στάσις γίνεται. causæ status recriminatio est.
Νενόμισται μεν ορθώς τας φονικάς δίκας περί πλεί. Recte solent judices homicidiorum causas disceptantes
20 στου τους κρίνοντας ποιείσθαι διώκειν τε και μαρτυρείν hoc maxime providere , ut et accusatores et testes æquo
κατά το δίκαιον , μήτε τους ενόχους αφιέντας μήτε τους ct vero studeant; quo neque sontes dimittantur neque
καθαρούς εις αγώνα καθιστάντας. (2) “Ο τε γάρ θεός insontes in discrimina capitalia conjiciantur. (2) Deus
βουλόμενος ποιήσαι το ανθρώπινον γένος τους πρώτον enim humanum genus creare volens primis hominibus al
γενομένουςέφυσεν ημών, τροφέας τε παρέδωκε την γήν tores dedit terram mareque, ne penuria victus necessarii
και την θάλασσαν,ίνα μη σπάνει των αναγκαίων προ ante terminum senilis ætatis tollerentur. Quod si ergo ali.
25 αποθνήσκοιμεν τηςγηραιού τελευτής.“ Όστις oύν τούτων quis , tantis bonis a deo ornatus vita contra fas nostrum
υπό του θεού αξιωθείς του βίου ημών ανόμως τινά απο
κτείνει, ασεβεί μεν περί τους θεούς , συγχεί δε τα νό aliquem privat, impius is in deos est, et jura humana
μιμα των ανθρώπων. (3) “ Ο τε γάρ αποθανών, στερό conturbat. (3) Peremptus enim , quum bonis divinitus
μενος ών ο θεός έδωκεν αυτώ, είκότως θεού τιμωρίαν datis privatus sit , uti par est, divinam vindictam post se
υπολείπει την των αλιτηρίων δυσμένειαν, ήν οι παρά relinquit furiarum sæviliem , quam etiam iniqui judi.
το δίκαιον κρίνοντες και μαρτυρούντες, συνασεβούντεςτο ces et falsi testes , eo quod pari scelere se obligant atque ho.
ταύτα δρώντι , ου προσήκον μίασμα εις τους ιδίους οί micidæ ipsi , piaculum alienum ultro ipsi saas in domos in
30 κους εισάγονται: (6) ημείς τε οι τιμωροί των διεφθαρ ducunt: (4)et nos, qui peremptorum ultores nos ferimus,
μένων, εί δι' άλλην τινά έχθραν τους αναιτίους διώκοι- | si ob aliam quampiam simultatem insontes insectemur,
μεν, το μέν αποθανόντι ου τιμωρούντες δεινούς αλιτη- Iperempti manes ultione nulla placantes in nos irritamus
ρίουςέξομεν τους των αποθανόντων προστροπαίους, τους Furias interfectorum ; innocentes vero exitio nefando pes.
δε καθαρούς αδίκως αποκτείνοντες ένοχοι του φόνου τους sumdantes, pænis homicidii innectimur; denique vobis
επιτιμίοις εσμέν,υμάς τε άνομα δράν πείθοντες και του persuadentes ut iniqua faciatis , culpam vestri erroris ipsi
υμετέρου αμαρτήματος υπαίτιοι γιγνόμεθα. (6) Εγώ μέν nobis contrahimus. (5) Hæc ego cavens, cædis patrato
35 ούν δεδιώς ταύτα, εις υμάς παράγων τον ασεβήσαντα rem ad vos adduco ;quod faciens, reprehensione vaco : vos
καθαρόςτων εγκλημάτωνειμί•υμείς δε αξίωςτωνπροει autem pro gravitate eorum quae modo commemoravi ,
ρημένων τη κρίσει προσέχοντες τον νούν, αξίανδίκην του causæ hujus cognitioni animum altendentes, justaque reum
πάθουςτο ειργασμένω επιθέντες, άπασαν την πόλιν κα aſficientes piaculimaculam a tota civitate abstergetis.
θαράν του μιάσματος καταστήσετε. ( 6) Ει μεν γάρ pena
(6) Nam si invitus peremisset, esset forsitan venia quadam
άκων απέκτεινετον άνδρα,άξιος αν ήνσυγγνώμης τυχεϊν dignus : verum per petulantiæ intemperantiam in seneni
τινός ύβρει δε και ακολασία παροινών εις άνδρα πρεσβύ
την, τύπτων τε και πνίγων έως της ψυχής απεστέρη sæviens, quem tamdiu strangulavit atque verberavit donec
40 σεν αυτόν, ως μέν αποκτείνας του φόνου τους επιτιμίοις anima eum desereret , primum quod cædem commisit ,
ένοχός έστιν, ώς δε συγχέων άπαντα των γεραιοτέρων τα homicidii pæne obnoxius est, dein quod senum jura omnia
νόμιμα ουδενός αμαρτείν, οίς οι τοιούτοι κολάζονται, temeravit, nihil non meruit eorum , quibus tales casti
δίκαιός εστιν. (1) Ο μεν τοίνυν νόμος ορθώς υμϊν τιμω gantur. (7) Recte itaque jus civile vobis hunc hominem tra
ρείσθαι παραδίδωσιν αυτών των δε μαρτύρων ακηκόα didit puniendum : audistis testes , qui intererant, quum
τε, οι παρήσαν παροινούντι αυτών υμάς δε χρή τήν τε ! hic teanulentin actus in senemseviret : vos jam decet faci
ανομίαν του παθήματος αμύνοντας , τήν τε ύβριν κολά nus auctori rependentes et insolentiam ejus pro sceleris
ζοντας αξίως του πάθους, την βουλεύσασαν ψυχήν αν- | magnitudine coercentes , vitam invicem eripere ei qui alii
ταφελέσθαι αυτόν. | eripuit de proposito.
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΤΕΤΡΑΛ, Γ, 3. 88s - g9».

126 ΑΠΟΛΟΓΊΑ ΛΟΥ , ΩΣ ΑΜΥΝΟΜΕΝΟΣ ΑΠΙ. DEFENSIO C.EDIS AGGRESSORI OBLAT E .

KIFIVEN
ΓΙΟΔΕΣΙΣ ARGUMENTUM.
'Haber vergangenenéreuso dei cox Herrimeuranta status cange translatio est transfert enim in curantem nedi
α ν την ' το γιο χεγκληματικό , ως παρεπόμενον mom causam cædis. Recriminatorium enim ut consequens
έκαθεν, cepit.
" Οτι μ?ν βοηγείς τους λόγους εποιησαντο , ου θαι Brevi oratione defunctos esse accnsatores mei, ail ni
μάζω» χτών: ου γαρ ώς μή πάθωσιν και κίνδυνος αυτής ! ror : neque enim loeipsis nunc agitur, quo nilmali patian
εστίν, άιλ’ ως εμέ τή δικαίως δι' έχαν διασθείσωσιν tur ipsi; seri istud , ut satisfacientes simultati erga me suæ ,
& ** c 2016 darunnu.16! Temov co pernefasmepessumdent : quod autem teterrimis exæquare
και πράγμα, ού και αποθανών αυτώ αίτιος και μάλλον και εγώcriminibus hunc casum contendunt , cujus ipse sibi potius
byéve o , sivbmc ir rinvritev vodoxa . 'A 076w 10 mam ego ipsi auctor, hoc recte indignari mihi videor .
χειρών αδίκων, και πασινών εις άνδρα πολύ αυτού του Ipse injuriarum initium faciens et per temulentiam laces.
φρονέστερν, οι αυτό μόνον της συγγενής, αλλά και sensmemolto ipso temperantiorem , non sibi modo ealami
έμοί αίτιος του εγκλήματος γέγονεν. (2) Ομαι μεν ούν tatem istam , sed mihi etiam hanc actionem creavit. (2)
έγωγε ούτε δίκαια τούτους ούθ' όσια οράν εγκαλούντας | Nego itaque eos me incisantes recte facere justeque. Nam
έμοί. Τον γαρ ήρξαντατης πληγής , ει μεν σιδήρο ή λί- | si aggressorem ant ferro ant saxo aut fusterepalissem, ne
θω ή ξύλο Αμυνάμην αυτόν, ήδίκουν μεν ουδ' ύτως ( οι | sic φuίdem injuste egissem ( aggressores enim non eadem
10 γαρ ταυτά, αλλά μείζονα και πλείονα δίκαιοι οι άρχοντες | μπoλo sed majora etiam et plura vicissim pati merentur ) :
αντιπάσχειν εισίν ): ταίς δε χερσί τυπτόμενος υπ' αυτού , esyo vero ictus pugnorum ab eo mihi ingestos pugnis ipsi
ταϊς χερσιν άπερ έπασχαν αντιδρών, πότερα ήδίκουν ; | retndi : in hoc num injaste egi? (3) Sit. Dicet vero : « At
( 3) Είεν έρεί δέ « άλλ' ο νόμος είργων μήτε δικαίωςμήτε | φαι lex, ne quis neque jure neque injuria occidatur vetans,
αδίκως απεκτείνεινένοχος του φόνου τους επιτιμίοις απο bomicidii te ponis obnoxium esse declarat : vir enim
φαίνει σε όντα και γαρ ανήρ τέθηκεν, » Εγώ δε και δεύ. periit. » Ego vero iterum atque iterum nego eum a me
τερον και τρίτον ουκ αποκτείναι φημι. Ει μεν γαρ υπό peremptum esse . Nam si protinus ab plagis exspirasset ,
15 των πληγών και ανήρ παραχρήμα απέθανεν , επ'εμού μέν, | tum sane a me perentus sed juste tamenforet ( nam juste
δικαίως δ' άν έτεθνήκει(ου γαρ ταυτά,αλλά μείζονα και non eadem tantum , sed etiam majora et plura aggressoribus
πλείοναοι ήρξαντες δίκαιοι αντιπάσχειν εισίν ):(6)νύν δε rependuntur ) : (4) ille vero, manibus medici imperiti com
πολλαίς ημέραις ύστερον πονηριο ιατρό επιτρεφθείς διά missus , multis diebus post periit, non a plagis, sed mali
την τού Ιατρού μοχθηρίαν και οι διά τας πληγάς απέ- | medici culpa ; reliquis enim medicis denuntiantibus , ista
θανε. Προλεγόντων γάρ αυτότων άλλων ιατρών, ει si ægroto adhiberetur medendi ratio , ægrotum , quum
ταύτην την θεραπείας θεραπεύσοιτο, ότι ιάσιμος ών sanabilemalum sit , tamen moriturum esse , per errorem
διαφθαρήσοιτο, δι' υμάς τους συμβούλους διαφθαρείς consilii vestri ille moriens injustam mihi hanc accusatio
20 έμοι ανόσιον έγκλημα προσέβαλεν. (6) 'Απολύει δε με nem excitavit. (5) Verum etiam lex , ex qua reus agor, me
και ο νόμος καθ' ον διώκομαι τον γαρ επιβουλεύσαντα absolvit. Declarat ea homicidam esse vitæ alterius insidia
κελεύει φονέα είναι. Εγώ μεν ουν πως αν επιβουλεύ - I tum. Αtqui quo pacto ego dicar insidiatus esse, nisi si con
σα με αυτήν , ει μή και επεβουλεύθην υπ' αυτούς τους cedant etiam illum mihiinsidiatum esse? Nam quum defen .
γαρ αυτοίς αμυνόμενος αυτόν και τα αυτά δρώων άπερ | dens me eodem modo in eum egerim quod ipse egit in me,
έτυχηγυν, σαφές ότι τα αυτά επεβούλευσα και επεβου aperle haud magis sum insidiatus ei, quam ipse mihi in
λεύθην. (0) Ει δέ τιςεκ των πληγών τον θάνατον οίό. sidiatus est. (6 ) Jam si quis plagas esse mortis causam
28 μενης γενέσθαι φονέα με αυτού ηγείται είναι , αντιλο- I putat ideoque me interfectorem viri habet , contra is
γισάσθω, δτι διά τον άρξαντα αι πληγαι γενόμενοι του . secum reputet, plagas illas , quum propterea , quod alter
τον αίτιον του θανάτου και ουκ εμε αποφαίνουσιν όντα: initium earum fecerit, ego inflixerim , testari potius non me
ου γάρ αν ήμυνάμην μη τυπτόμενης υπ' αυτού. Απο. sed illum mortis auctorem esse : nam nisi vapulassem , non
λυόμενης δε υπό τε του | νόμου υπό τε του και άρξαντος reverberassem . Quum itaque (et lex) et aggressoris culpame
της πληγής , εγώ μεν ουδενί τρο του φονεύς αυτού είμι, alsolvant , ego nullo pacto homicida ejus sum; mortuns
δε αποθανών, ει μεν ατυχία τέθνηκεν, τη εαυτού ατυ» | vero si per infelicitatemquandam perit , ea ipsius estinfe
μία κεχρηται ( ήτύχησε γάρ αζας της πληγής), ει δ' | licitas ( inflix nempe fuit eo quod prior me oncessit ) ; sin
30 á boudig tivi , ty, caurco dloulig drepaprar' où yap Eu temeritate periit, item illa sua perüt : nam sanæ mentis si
φρονήν έτυtrέ με, fuisset, non verberas etme.
* Ils per al ou duxainc xarayopeonar, é idéer- 7. Planum feci accusatores injuste agere ,meincusante
 (800 - 603) ANTIPHONTIS TETRALOGIA III, 3. 21
κταί μοι. Εθέλω δε τους κατηγορούντάς μου πάσιν οίς | Jam docebo , eosdem illis ipsis omnibus obnoxios esse ,
εγκαλούσιν ενόχους αυτούς όντας επιδείξαι. Καθαρώ | quorum me insimulant. Contendentes enim per insidias
μέν μοι της αιτίας όντι φόνον επιβουλεύοντες , αποστε - | suas vitam innocenti mihi eripere, qua divino munere gau
ρούντες δε με του βίου δν ο θεός παρέδωκέ μοι, περί | deo, pietatem erga deum violant : deinde necem mihi per
τον θεόν ασεβούσιν· αδίκως δε θάνατον επιβουλεύοντες, nefasmachinantes , jura humana conturbant et ipsi fiunt
36 τά τε νόμιμα συγχέουσι φονείς τέ μου γίνονται ανοσίως | homicide mei : impia denique cohortatione qua Vos ad
δ' αποκτείναι υμάς με πείθοντες, και της υμετέραςευ | decernendam mihi necem instigant, vestram quoquereli
σεβείας αυτοί φονείς είσί. gionem jugulant.
8. Τούτοις μεν ούν ο θεός επιθείη την δίκην· υμάς 8. Atque illos quidem deusmerita mercede mactet : vos
δε χρή το υμέτερον σκοπούντας απολύσαι με μάλλον | autem decet vobis ipsis consulentes me absolvere potius
ή καταλαβείν βούλεσθαι. 'Αδίκως μέν γάρ απολυθείς , | quam condemnare velle. Νam si contra fas absolvar eo
διά το μή ορθώς διδαχθήναι υμάς αποφυγών, του μή quod non recte vos instruxerim , mihi, quideceperim vos,
διδάξαντος και ουχ υμέτερον τον προστρόπαιον του | non vobis infestas perempti panas excitabo : contra vero a
127αποθανόντος καταστήσω: μη ορθώς δε καταληφθείς υφ' | vobis injuria damnatus ego vobis , non huic accusatori
υμών, υμίν και ου τούτω το μήνυμα των αλιτηρίων προσ - | meo, iram numinum ultorum affricabo. (9) Horum igi
τρίψομαι. (9) Ταύτ' ουν ειδότες, τουτοισί το ασέβη tur memores, impietatem hanc istis relinquentes et ipsos
μα τούτο αναθέντες , αυτοί τε καθαροί της αιτίας γέ puros vos a macula conservetis et me uti jus et fas est,
νεσθε , εμέ τε οσίως και δικαίως απολύετε ούτω γάρ | absolvite : sic enim universa civitatis sanctimonia salva
αν καθαρώτατοι πάντες οι πολίται είημεν. erit.

Υ.

ΕΚ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ο ΥΣΤΕΡΟΣ. ACCUSATIO POSTERIOR EJUSDEM CÆDIS .

ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM.
Εντούτωφησί» « θαυμάζω ότι ουκ εικός άρξαι χειρών αδικών | In hac oratione dicil , Miror, quia verisimile non est, senio
τον πρεσβύτερον· είπα ότι εί και ούτως έχει, και μέχρι rem primum lædere cæpisse. Deinde concesso rem sic se
* φόνου αμυνόμενος υπεύθυνος . Και περί του ιατρού , ώς habere, eum qui se usque ad mortem defendit , crimini
δι' άπειρίαν έσφάλη, ανεύθυνος ών. obnoxium esse , et de medico , quando propter imperitiam
erravit , eum criminipon obnoxium .
50 Τούτόν τε ου θαυμάζω ανόσια δράσαντα όμοια οίς Hunc nil miror impiis factis similes orationes adjungere ;
είργασται λέγειν ,υμίν τε συγγινώσκω βουλομένοις την et vobis ignosco, quod studio totam rem penitus cogno.
ακρίβειαν των πραχθέντων μαθείν , τοιαύτα ανέχεσθαι | scendi , eiusmodi sernmones patienter auditis , quos explodi
ακούοντας αυτού , και εκβάλλεσθαι άξιά εστι.Tl. Τον
Tov γάρ
yap , par erat. Hic enim , tametsi fatetur verbera homini illa
άνδρα ομολογων τύπτειν τας πληγάς εξ ών απέθανεν , ingessisse unde exspiravit, tamen negat se homicidam ejus
15 αυτός μεν τού τεθνηκότος ού φησι φονεύς είναι, ημάς esse ;nos autem , qui mortem ejus ulcisci studemus , vivus
δε τους τιμωρούντας αυτό ζων τε και βλέπων φονέας vid ensque homicidas ipsius esse dicit. Sed et reliquorum
αυτού φησίν είναι. Θέλω δε και τάλλα παραπλήσια
απολογηθέντα τούτοις επιδείξαι αυτόν. argumentorum stultitiam huic parem esse demonstrabo .
2. Είπε δε πρώτον μέν, ει και εκ των πληγών απέ 2. Primum itaque asseveravithoc , etiam si e plagis exspi
θανεν ο ανήρ , ώς ουκ απέκτεινεν αυτόν τον γάρ άρξαντα rasset vir, a se tamen ideo non esse sublatum : rixæ enim
της πληγής, τούτον αίτιον των πραχθέντων principem a lege condemnari ideo , quod penes eum causa
καταλαμβάνεσθαι υπό του νόμου , άρξαι δε τονγενόμενον
αποθα eventorum esset; sed peremptum rixam exorsum esse.
20 νόντα . Μάθετεδή πρώτον μεν ότι άρξαι και παροινείν Jam scire vos velim , judices, probabilius esse , ut juvenes
τους νεωτέρους των πρεσβυτέρων είκότερόν εστι τους rixam ordiantur quam ut seniores. Juvenes enim aut
μέν γάρ ή τε μεγαλοφροσύνη του γένους ή τε ακμή superbia generis nobilitate fidens aut corporis robur aut
της ρώμης ή τε άπειρία της μέθης επαίρει τα θυμώ imperitia temulentiæ impellit ad indulgendum iracundiæ ;
χαρίζεσθαι, τους δε και τε εμπειρία των παροινουμέ seniores autem sapere admonet conscientia eorum quae per
νέωντουςφο temulentiam committi solent, tum senii imbecillitas, de
βούσαή τεσωφρονίζει.
νων αυτούςτων, αλλά
Ως δε ήουτετουςδύναμις
ασθένεια του(3) γήρως nique vis juvenum ipsis metuenda. (3) Porro reum non
εναντιωτάτοις ήμύνατο αυτόν , αυτό το έργον σημαίνει. iisdem armis , sed prorsus contrariis, peremptum oppu
25 Ο μεν γάρ ακμαζούση τη ρώμητων χειρών χρώμενος | gnasse , res ipsa docet. Hic enim vigente manuum robore
απέκτεινεν· ο δε αδυνάτως τον κρείσσονα αμυνόμενος, I senein necavit ; Senex autem, fortiorem debiliter repellens,
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΤΕΤΡΑΛ. Δ, δ. (693 - 606)
ουδε σημείον ουδέν υπολιπών ών ήμύνατο , απέθανεν. | exspiravit , ne relicto quidem ullo defensionis vestigio.
Ει δε ταϊς χερσίν απέκτεινε και ου σιδήρω, όσον αι | Manibus si codem , non ferro , peregit, manus quo magis
χείρες του σιδήρου οικειότεραι τούτω εισί, τοσούτω | ei proprisequam ferrum erant, tanto magis est homicida: (4)
μάλλον φονεύς έστιν. (4) 'Ετόλμησε δε ειπείν ώς ο άρ Audet porro affirmare , principem rixæ , tametsi adversa
ξας της πληγής και μη διαφθείρας μάλλον του αποκτεί. rium non peremerit, magis tamen quam ipsum interfecto
ναντος φονεύς έστι: τούτον γάρ βουλευτής του
του θανάτου
θανάτου | rem homicidani esse : nam qui aggrediatur, eum esse mortis
30 φησί γενέσθαι. Εγώ δε πολύ ταναντία τούτων φημί. | præmeditatorem . Ego vero alia omnia censeo . Nam si
Ει γάρ αι χείρες και διανοούμεθα εκάστω ημών υπουρ
γούσιν , ο μεν πατάξας και μη αποκτείνας της πληγής manusea quæ meditamur unicuique nostrum exsequantur,
βουλευτής εγένετο, και δε θανασίμως τύπτων του θανά is qui plagam inſixerit haud letalem , plagæ tantum præme
του· έκ γαρ ών εκείνος διανοηθείς έδρασεν , ο ανήρ τέ. ditator est ; qui autem letaliter ferit, is præmeditator est
θνηκεν. "Έστι δε και μέν ατυχία του πατάξαντος, η δε necis. nam quæ ille de consilio patravit , ex his hic mortuus
συμφορά του παθόντος. Ο μεν γάρ εξ ών έδρασεν εκεί est. Infelicitas cædentis est,malum perpessi. Hic enim illius
νος διαφθαρείς , ου τη εαυτού αμαρτία , αλλά τη του factis interemptus, non sua culpa , sed cædentis , periit :
35 πατάξαντος χρησάμενος απέθανεν· ο δε μείζω ών ήθελε ille autem , in cædendo ultra quam voluerat evectus , in
πράξας , τη εαυτού ατυχία ον ουκ ήθελεν απέκτεινεν. felicitate sua sustulit qucm tollere non decreverat. (5)
(5) Υπό δε του ιατρού φάσκων αυτών αποθανείν , θαυ Culpam mortis in medicum quum transfert , miror qul,
μάζω ότι ουχ υφ' ημών των συμβουλευσάντων επιτρε non peremptum a nobis aiat, qui ipsi auctores fuimus ut
φθήναι φησιν αυτόν διαφθαρήναι. Και γάρ αν ει μη se huic medico committeret. Porro si medico nou com
επετρέψαμεν , υπ’ άθεραπείας αν έφη διαφθαρήναι αυ missus a nobis esset, dicturus foret reus, illum defectu
τόν. Ει δέ τοι και υπό του ιατρού απέθανεν, ώς ουκ medicationis periisse. At fac medici culpa ita eum periisse ,
40 απέθανεν, ο μεν ιατρός ου φονεύς αυτού εστίν (και γάρ ut non periit : non homicida ejus foret medicus (nam lex
νόμος απολύει αυτόν), διά δε τας τούτου πληγάς επι eum absolvit), propter verbera autem ab hoc illi ingesta
τρεψάντων ημών αυτώ, πως αν άλλος τις ή και βιασάμε- | quum medicum accessiverimus, quomodo alius aliquis ho
νος ημάς χρήσθαι αυτό φονεύς είη άν; micida sit , quam is quinos coegit opera medici uti?
6. Ούτω δε φανερώς ελεγχόμενος εκ παντός τρόπου I 6 . Quanquamitaque tam perspicue genere omni argu
αποκτεϊναι τον άνδρα, εις τούτο τόλμης και αναιδείας mentorum coarguitur , nostrum peremisse , co tamen auda.
ήκει, ώστ' ουκ αρκούν αυτώ εστίν υπέρ της αυτού ασε ciæ atque impudentiæ procedit , ut non satis habeat suam
βείας απολογείσθαι, αλλά και ημάς,οι το τούτου μίασμα impietatem purgare, verum etiam nos, piaculum ejus m
128επεξερχόμεθα , αθέμιστα και ανόσια δράν φησί. Τούτο | sectantes, aiat illegitima etimpia agere. Sed launc quidem,
μεν ούν πρέπει και ταύτα και έτι τούτων δεινότερα talium facinorum reum , tales voces et adhuc etiam atro
λέγειν, τοιαύτα δεδρακότι: (7) ημείς δε τον θάνατον ciores jactare decet : (7) nos autem , quinecem sine con
φανερόν αποδεικνύντες , τήν τε πληγήν ομολογουμένην troversia factam doceamus , et plagam lethalem fuisse , et
εξ ης απέθανε, τόν τε νόμον εις τον πατάξαντα τον φό - | legem proferamus verberatori homicidium imputantem,
νον ανάγοντα , αντί του παθόντος επισκήπτομεν υμίν | defuncti nomine vobis demandamus , ut hujus homicide
τω τούτου φόνω το μήνυμα των αλιτηρίων ακεσαμένους | sanguine iracundiam deorum penalium placetis totainque
5 πάσαν την πόλιν καθαράν του μιάσματος καταστήσαι. | sic civitatem a piaculo repurgetis.

ΕΞ ΑΠΟΛΟΓΙΑΣ ο ΥΣΤΕΡΟΣ. DEFENSIO POSTERIOR EJUSDEM CÆDIS.

“Ο μεν ανήρ, ου καταγνούς αυτός αυτού , αλλά την | Urbe reus excessit, non quo semet ipse condemnaret ,
σπουδών των κατηγόρων φοβηθείς , υπαπέστη: ημίν δέ | sed accusatorum contentionem reformidans : nobis autem ,
10 τούς φίλους ζωντι ή αποθανόντι ευσεβέστερον αμύνειν | qui ejus amici sumus, ad pietatem tuendam satius est, su
αυτώ. 'Αριστα μεν ούν αυτός αν υπέρ αυτού απελογείτο: perstiti adhuc quam sublato succurrere. Optime quidem
επει δε τάδε ακινδυνότερον έδοξεν ημίν είναι, οίς μέ ipse suam dixisset causam : verum quia posterioris defen .
sionis periculum nos subire tutius erat, quam ipsum , age
γιστον αν πένθος γένοιτο στερηθείσιν αυτού , απολογη partes ejus agamus nos , quibus desiderium ejus ingentem
τέον. luctum sit allaturum .
2. Δοκεϊ δέ μοι περί τον άρξαντα της πληγής το 2. Videtur itaque mihi quidem injuria penes principem
αδίκημα είναι. Ο μεν ούν διώκων ουκ εικόσι τεκμη- | verberum residere. Quem adversarius aiens amicum no
ρίοις χρώμενος τούτον τον άρξαντά φησιν είναι. Ει | strum esse , utitur argumentis parum consentaneis. Nam
μεν γάρ ώσπερ βλέπειν μεν τοίς οφθαλμοίς, ακούειν δε I si , quemadmodum oculis a natura datunt est ut cernant ,
 (δυο--700) ANTIPHONTIS TETRALOGIA III , 4.
τοις ώσίν , ούτω κατά φύσιν ήν υβρίζειν μεν τους νέους , et auribus ut audiant,ita juventuti cognata esset insolentia,
σωφρονείν δε τους γέροντας, ουδέν αν της υμετέρας κρί- | et senio pudor , nil egeremus vestra disceptatione, judices;
σεωςέδει: αυτή γάρ η ηλικία τον νέον κατέκρινε νύν ipsa enim atas juvenem condemnaret : jam vero quum multi
juvenum sintpudentes,multisenum lascivi,hic quidem locus
δε πολλοί μεν νέοι σωφρονούντες πολλοί δε πρεσβύται communis est, non accusatorimagis quam defensori patens.
παροινούντες ουδέν μάλλον το διώκοντι ή το φεύγονται ( 3) At hoc argumentum nobis est proprium , eoque præsta .
τεκμήριον γίνονται. (3) Κοινού δε τού τεκμηρίου ημίν mus adversariis : testes aiuntperemptum verberandi fecissc
όντος,τούτω τώ παντίπροέχομεν· οι γάρ μάρτυρες τού initium . Quod si est , quæcunque tandem alia amico nostro
20 τόν φασιν άρξαι της πληγής. Άρξαντος δε τούτου , vitio vertantur, hoc eum omni culpa absolvit. Νam si ex
και των άλλων απάντων κατηγορουμένων , απολύεται | vestra sententia is , qui propter inflicta a se verbera in
της αιτίας. Εί τε γάρ ο πατάξας, διά την πληγήν causa ſuit , utad medici artem recurrere deberetis, magis
βιασάμενοςυμάςεπιτρεφθήναι ιατρώ, μάλλον του απο quam ismedicus qui (inscitia sua) necavit,homicida haben .
κτείναντος φονεύς έστιν, και άρξας της πληγής φονεύς dus est : tum verus homicida erit is qui prior verbera intu
γίνεται ούτος γάρ ηνάγκασε τον τε αμυνόμενον αν lit. Hic enim in causa fuit, ut alter par pari referendo
τιτύπτειν τόν τε πληγέντα επί τονιατρώνελθείν. 'Ανό ipse verberatusmedico se committere cogeretur. Infanda
sane reus noster pateretur , si, quum non occidisset, pro
25 σια γαρ αν και γε διωκόμενος πάθοι, ει μήτε αποκτείνας vero occisore, et, quum non orsus esset rixam , loco ejus
υπέρ του αποκτείναντος μήτε άρξας υπέρ του άρξαντος qui exorsus eam est , diceretur homicida. (4 ) Accusator
φονεύς έσται. (4) Έστι δε ουδέ και επιβουλεύσας ουδέν porro si vitæ perempti insidiatus non fuit , non magis reus
μάλλον και διωκόμενος του διώκοντος. Ει γάρ ο μεν fuit. Nain si , qui verberandi fecit initium , verberare ,
άρξας της πληγής τύπτειν και μη αποκτείνειν διενοήθη, non autem occidere intendisset, verberatus autem non
δ δέ αμυνόμενος αποκτεϊναι , ούτος αν και επιβουλεύσας reverberare, sed occidere, tum utique hic illius vitæ insidia
είη. Νύν δε και ο αμυνόμενος τύπτειν και ουκ απο: tus esset . Jam vero quum hic quoque , dum se defende
κτείναι διανοηθείς ήμαρτεν, εις & ουκ έβούλετο πατά ret, verberare modo , sed non occidere intendisset , infelici
casu lapsus est , ſeriens quo ferire noluerat. (5) Verberis
30 ξας. (6) Της μέν ούν πληγής βουλευτής εγένετο , τον itaque dici is quidena designator qucat ; at necis designator ,
δε θάνατον πως αν επεβούλευσεν , ός γε ακουσίως επά quonam pacto appelletur is , qui invitus reverberavit ? In
ταξεν; οικείον δε το αμάρτημα το άρξαντι μάλλον ceptori magis est proprius error quam ultori. Nam hic
το αμυνομένω εστίν. Ο μέν γάρ & έπασχεν αντιδράν verbera in se intorla retorquens , quicquid peccavit, ab
ζητών , υπ' εκείνου βιαζόμενος εξήμαρτεν° δ δε διά τήν | altero coactus peccavit : iste vero intemperantiae sue
αυτού ακολασίαν πάντα δρών και πάσχων, και της | debet, quicquid aut dedit malorum aut accepit; et sic altero
εαυτού και της εκείνου αμαρτίας δίκαιος φονεύς είναι | tanto dignior est qui homicida appelletur, ex errore
εστιν. (6) Ως δε ουδέ κρείσσόνως , αλλά πολύ υποδεε geminato , cum suo proprio tum alieno. (6) Reum autem
35 στέρως ών έπασχεν ήμύνετο, διδάξω. Ο μενυβρίζων non acrius, sed mollius ultum esse accepta verbera ,
jam docebo . Alter enim , petulanter injurians vim infe
και παροινών πάντ’ έδρα και ουδέν ήμύνατο και δε μη rebat, non repellebat : alter autem injuriam , non pati ,
πάσχειν, αλλά απωθείσθαι ζητών, ά τε έπασχεν άκου sed repellere contendens, ea quæ passus est invitus passus
σίως έπασχεν, & τ’ έδρασε τα παθήματα βουλόμενος est ; quæ vero fecit hæc devitandi causa , iis non intulit
διαφυγείν ελασσόνως και κατ'αξίαν τον άρξαντα ήμύνετο, vim , sed illatam minus quam pro modo aggressionis pro
και ουκέδρα. (1) Ει δε κρείσσων ών τας χείρας κρεισ pulit. (7) Sin manuum robore præstantior majora repen
σόνως ήμύνετο ή έπασχεν , ουδ' ούτω δίκαιος υφ' υμών dit quam accepit , ne sic quidem condemnari a vobis mere
40 καταλαμβάνεσθαί έστι. Το μέν γάρ άρξαντι πανταχού tur. Nam inceptoribus rixarum leges ubique gravissimas
μεγάλα επιτίμια επίκειται, το δε αμυνομένω ουδαμού pænas denunciant; repellenti autem vim , nusquam pænæ
quicquam præscriptum est. (8 ) Ad illam causationem a
ουδέν επιτίμιον γέγραπται. (8) Προς δε το μήτε δι lege repetitam , vetante quenquam quocunque titulo sive
καίως μήτε αδίκως αποκτείνειν αποκέκριται· ου γάρ jure sive injuria occidi, satis jam responsum est : non enim
υπό των πληγών , αλλ' υπό του ιατρού και ανήρ απέθανεν, verbera hominem , sed imperitia mcdici necavit , de quo te
ως οι μάρτυρες μαρτυρούσιν. 'Έστι δε και η τύχη του stes confirmarunt. Inceptoris quoque fortuna , non defen
soris , incusanda est. Nam hic, qui et accepit et reddidit
άρξαντοςδράσας
πάντα παθών νου.
του αμυνομέ
και ού και άκουσίως
αλλοτρίαΟ μεντύχηγάρ κέχρηται: omnia invitus , aliena fortuna , non sua , est usus : alter
1298 δε εκουσίως πάντα δράσας, εκ των αυτού έργων την autem ,sponte sua omnia agens, factis sibi suis suam arcessi
τύχην προσαγόμενος, τη αυτού ατυχία ήμαρτεν. vit fortunam , suaque infelicitate lapsus est.
9. Ως μέν ούν ουδενί ένοχος των κατηγορημένων 9. Jam planum factum est, reum homicidii prorsus ob
noxium non esse . Quod si tamen , ut communem ambobus
και διωκόμενός έστιν, αποδεδεικται. Ει δέ τις κοινής aclionem , ita infortunium quoque commune existimans
μεν τηνπράξιν, κοινήν δε την ατυχίαν αυτών ηγούμενος quis esse , colligat e disputatis , neutrum altero , sive abso.
είναι, μηδέν απολύσιμον μάλλον ή καταλήψιμον εκ των lutione , sive condemnatione , digniorem esse : vos vel sic
λεγομένων γινώσκει αυτόν όντα , και ούτως απολύειν magis deceat reum absolvere , quam condemnare. Nam
και μάλλον η καταλαμβάνειν δίκαιόν έστι. Τόν τε γάρ | haud equum est condemnationem obtinere accusatorent
διώκοντα ο δίκαιον καταλαμβάνειν , μή σαφώς διδά- I qui perspicue non docueritinjuriann a reo sibi factam esse;
 24 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΛΟΓΟΣ Ε . (701 - 705)
ξαντα ότι αδικείται» τόν τε φεύγοντα ανόσιον αλώναι, ita impium fuerit reum condemnare, qui non perspicue
μη φανερώς ελεγχθέντα & επικαλείται. (1ο) Ούτωσι | fuerit incusatorum coargutus. (10) Modis itaque omni
δε εκ παντός τρόπου των εγκλημάτων απολυομένου του | bus hunc virum ab lioc crimine absolventibus , nos
ανδρός , ημείς όσιώτερον υμίν επισκήπτομεν υπέρ αυ pro eo religiosius vobis injungimus, ut, studentes homici .
του , με τον φονέα ζητούντας κολάζειν τον καθαρών | dam punire , insontem tollere ne properetis. Nam manes
αποκτείνειν. "Ο τε γάρ αποκτείνας τούτου αποθανόν perempti (?) , hoc mortuo , nihilo minusauctoribus cædis
10 τος ουδέν ήσσον τοϊς αιτίοις προστρόπαιός έστιν , ούτός infensi erunt , hic vero per neſas supplicio affectus alterum
. τε ανοσίως διαφθαρείς διπλάσιον καθίστησι το μίασμα excitabit piaculum occisoribus suis. (11) Hæc vos refor
των αλιτηρίων τους αποκτείνασιν αυτόν. ( 1) Ταύτα | midantes, existimate vestrum esse , ut insontem crimine
ούν δεδιότες τον μεν καθαρών υμέτερον ηγείσθε είναι absolvatis ; impurum vero tempori permittentes aliquando
απολύειν της αιτίας , τον δέ μιαρόν τω χρόνω αποδόν patefaciendum , relinquite proximis perempti necessariis ad
τες φήναι τοίς έγγιστα τιμωρείσθαι υπολείπετε: ούτω ultionem : sic agatis juri et humano et divino convenien .
γάρ δικαιότατα και οσιώτατα πράξαιτ' άν. tissime.

Ε.

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ , DE NECE HERODIS ORATIO ,

ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
20 "Ελος τις Μυτιληναίος ανήρ εξ Αθηνών κατά ταυτόν ανήγετο Helus quidam Mylilenæus Athenis eadem navi cum He
Ηρώδη εις την Αίνον ώς δε πλέοντες εγένοντο εν τη Μη. rode Ænum solvit : cum navigando Methymnam Lesbi per
θύμνη της Λέσβου,επειδή αστέγαστον ήν το πλοίον, ευρόντες venissent, quoniam navis tecta non erat, aliam opertam
έτερον έστεγασμένον μετέβησαν. Εισελθόντων δε αυτών εν invenientes conscenderunt. Quam ingressi, circa noctem
αυτώ εξήλθε περί τήν εσπέραν ο Ηρώδης και ουκέτι εισήλθεν.
Επανελθόντος ούν αυτού του "Έλου μόνου, οι συγγενείς Herode egresso neque amplius ingrediente , Heloque ipso
του τελευτήσαντος εγράψαντο μεν τον "Έλον ως κακούργον , solo redeunte , aftines mortui Helum utmalefactorem accu
εν δε το δικαστηρίω αγωνιζόμενοι είπον , ότι και απέκτει saverunt : et in judicio certantes dixerunt, eum Herodem
νεν αυτόν. Ο δε το μέν της κακουργίας έγκλημα απολύε. interfecisse. Hic vero translative crimen diluit, dicens ,
ται παραγραφικώς , λέγων κακούργους είναι τους κλέπτας malefactores dici fures et grassatores , quorum operum
και λωποδύτας, ών ουδεν απέδειξαν με ποιήσαντα μετα menihil fecisse ostenderunt. Transit deinde ad homicidii
βαίνει δ' επί την υπέρ του φόνου απολογίαν , και στοχαστι defensionem , et sollerter certat. Quæ omnia a principio
κώς αγωνίζεται. Τα δε απ' αρχής άχρι τέλους κοινά. usque ad finem sunt communia .
25 Eβουλόμην μέν, ώ άνδρες, την δύναμιν του λέγειν Vellem, viri, facundiamque rerumque usum mihi esse,
και την εμπειρίαν των πραγμάτων εξ ίσου μοι καθε magnitudini malorum meorum parem : jam vero plus
στάναι τη τε συμφορά και τους κακούς τοίς γεγενημέ malorum expertus sum quam oportebat, facundia careo
νοις· νύν δε του μέν πεπείραμαι πέρα του προσήκοντος, plus quam nunc expediebat. (2) Nam in carcere usus re
30 του δε ενδεής ειμι μάλλον τουσυμφέροντος.(2) Ου μέν rum nil mihi profuit, ubicorporemeo tolerandæ mihifue
γάρ με έδει κακοπαθείν τω σώματι μετά της αιτίας της runt molestiæ , ob crimen cujus nihil ad me pertinet : ubi
ου προσηκούσης , ένταυθοϊ ουδέν με ωφέλησεν η εμπει autem salusmea versatur in enarratione rei gestæ cum ve
ρία · ου δε με δεί σωθήναι μετά της αληθείας ειπόντα ritate consentanea , ibi me lædit infacundia . Quod fieri
τα γενόμενα , εν τούτω με βλάπτει και του λέγειν αδυ solet. (3) Multi jam eo quod vera , qua:dicenda pro se
ναμία. (3) Πολλοί γάρ ήδη των ου δυναμένων λέγειν haberent, non possent diserte proloqui, fidem non inve
άπιστοι γενόμενοι τους αληθέσιν , αυτούς τούτοις απώ nientes, perierunt:multi contra eorum qui facundia pol
λοντο, ου δυνάμενοι δηλώσαι αυτά πολλοί δε των lentmendaciis suis fidem conciliantes , eo ipso , quod men
35 λέγειν δυναμένων πιστοί γενόμενοι το ψεύδεσθαι, τούτω tirentur, salvi discesserunt. Necesse igitur est homini ab
εσώθησαν , διότι εψεύσαντο. Ανάγκη ούν, όταν τις
άπειρος ή του αγωνίζεσθαι,επί τούς των κατηγόρων λό usu eloquentiæ forensis destituto , ut fortuna ejus magis
γοις είναι μάλλον η επ' αυτούς τους έργοις και τη αλη penes accusatores quam penes rerum gestarum veritatem
θεία των πραγμάτων. (4) 'Εγώ ούν, ώ άνδρες, αιτήσο sit. (4) Quare vos rogo, judices, non quod plerique reorum
μαιυμάς, ούχ άπερ οι πολλοί των αγωνιζομένων ακροά- rogare Vos
rogare vos solent
solent,ut
, ut aud
audire se velitis , quasi causæ suæ
σθαι σφών αυτών αιτούνται, σφίσι μεν αυτοίς απιστούν diffidentes vestramque addubitantes æquitatem ( quum
40 τες , υμών δε προκατεγνωκότες άδικόν τι (εικός γάρ εν tamen consentaneum sit reos , coram viris honestis dicen
ανδράσι γε αγαθούς και άνευ της αιτήσεως την ακρόασιν | tes , etiam sine audientiae deprecatione id idenm consequi,
υπάρχειν τοις φεύγουσιν , ούπερ και οι διώκοντες έτυ - I quod accusatores absque precibus adipiscuntur) - : (5) sed
 (705 – 700) ANTIPHONTIS ORATIO V. 25
χον άνευ αιτήσεως): (5) τάδε δε δέομαι υμών , συγ- | hoc vos rogabo , ut si quid linguae labor errore , milk
γνώμηνέχειν μοι , τούτο μέν εάν τι τη γλώσση αμάρτω, | ignoscatis , existimantes , me, quod usu dicendi caream ,
και ηγείσθαι άπειρία μάλλον αυτό ή αδικία ήμαρτήσθαι , potius, quam quod sceleratus sim , peccasse; et rursus, si
τούτο δε εάν τι ορθώς είπω, αληθεία μάλλον ή δεινό- I quid recte dixero , velim vos id rei gestæ veritati potius,
τητι ειρήσθαι. Ου γαρ δίκαιον ούτ' έργω αμαρτόντα quam facundiæ imputare . Nam justum non est , eum
130διά ρήματα σωθήναι , ούτ' έργω ορθώς πράξαντα διά qui factis peccavit ob verba salvum discedere , neque eum ,
δήματα απολέσθαι· το μέν γάρ βήμα της γλώσσης cujus proba facta sint, ob verba eum condemnari : ver
αμάρτημάέστι ,το δ'έργον της γνώμης. (6) Ανάγκη bum enim linguæ , facinus mentis error est. (6) Præterea
δε κινδυνεύοντα περί αυτώ και πού τι και εξαμαρτείν. necesse est hominem capitis sui causam agentem interdum
Ου γαρ μόνον των λεγομένων ανάγκη ενθυμείσθαι,αλλά labi. Oportet enim ejusmenti obversari non solum dicenda ,
και των εσομένων· άπαντα γάρ τα εν αδήλω έτ' sed etiam causæ eventum . Jam quum quæ obscura adhuc
και όντα επί τη τύχη μάλλον ανάκειταιή τη προνοία. Ταύτ' sunt, fortuna magis quam consilio guhernentur, magnam
ούν έκπληξιν πολλών παρέχειν ανάγκη εστί τα κινδυ hæcperturbationem injicerementi cujusquepro se dicentis
νεύoντι, (7 “Ορώ γάρ έγωγε και τους πάνυ έμπειρους consentaneum est. (7) Nam video ego vel peritissimos
του αγωνίζεσθαι πολλά χείρον εαυτών λέγοντας, όταν oratores multo minus bene dicere si ipsi in discrimine ali
έν τινι κινδύνω ώσιν · όταν δ' άνευ κινδύνων τι διαπράσ quo versantur; sin absque suo periculo causam agant, rem
σωνται, μάλλον ορθουμένους. Η μεν ούν αίτησις, ώ gerere felicius. Postulatio itaque mea hæc est legibus et
άνδρες, και νομίμως και δσίως έχουσα, και εν τω υμε sanctimonía consentions , et non meam magis quam ve
τέρω δικαίω ουχ ήσσον ή εν τω εμο. Περί δε των stram personam decens. Capita vero accusationis sigillatim
10 κατηγορημένων απολογήσομαι καθ'έκαστον. sum persecuturus.
8. Πρώτον μεν ούν , ως παρανομώτατα και βιαιότατα 8 . Primum lioc vosdocebo , summa cum legum violatione
εις τόνδε τον αγώνα καθεστηκα , τούτο υμάς διδάξω, summaque cum violentia me in hoc certamen fuisse con
ου τα φεύγειν αν το πλήθος το υμέτερον , επεί καν ανω jectum ; non quod defugiam conventum vestrum : (nam etiam
μότοις υμίν και μη κατά νόμον μηδένα επιτρέψαιμι | injuratis vobis nec ex legis formula judicantibus libenter
περί του σώματος του εμού διαψηφίσασθαι , ένεκά γε causam capitismei permissurus essem , quum conscius mihi
του πιστεύειν έμοί τε μηδεν εξημαρτήσθαι εις τόδε το sim nihil mepeccasse, atque vos quæ justa sint esse pro
πράγμα και υμάς γνώσεσθαι τα δίκαια, άλλ' ίνα ή nuntiaturos ) : sed eo consilio , ut violentia ista legumque ;
18 τεκμήρια υμίν και των άλλων πραγμάτων των εις εμέ contemptus etiam ceterorum , quæ in me commiserunt,
ή τούτων βιαιότης και παρανομία .(9) Πρώτον μεν γάρ sint documenta . (9) Primum igitur quum tamquam male.
κακούργος ενδεδειγμένος φόνου δίκην φεύγω, δ ουδείς ficus delatus essem , jam homicidii causam sustineo ; id
πώποτ' έπαθε των εν τη γή ταύτη. Και ως μέν ού | quod nemini unquam in hac terra accidit. Eo tamen ipsi
κακούργός είμι ουδ' ένοχος τω των κακούργων νόμω, auctores atque testes facti sunt me maleficum non esse
αυτοί ούτοι τούτου μάρτυρες γεγένηνται. Περί γάρ neque lege in maleficos lata teneri; quæ lex quum notet fu .
των κλεπτών και λωποδυτών ο νόμος κείται , ών ουδέν res etmanticularios , cum quibus mihi commune quicquam
20 εμοί προσόν απέδειξαν. Ούτως είς γε ταύτην την esse non docuerint, effecerunt,utvobis liceat sententiaæquis
απαγωγήν νομιμωτάτης και δικαιοτάτην πεποιήκασιν | sima et justissima a crimine me absolvere, cujus obtentu , hi
υμίν την άποψήφισίν μου. (10) Φασί δε αυ το τε mecurarunt in carcerem abducendum . (10) Jam vero aiunt
αποκτείνειν μέγα κακούργημα είναι , και εγώ ομολογώ homicidium quoquemagnum esse maleficium : sane fateor
μέγιστον γε , και το ιεροσυλεϊν και το προδιδόναι την velmaximum esse sicuti sacrilegium et proditionem patriæ :
πόλιν · αλλά χωρίς περί αυτών εκάστου οι νόμοι at peculiares de unoquoque horum criminum leges exstant.
κείνται. Εμοί δε πρώτον μεν , ου τοις άλλοις είργε Porro unde abstinere se alii homicidæ jubentur, ibi hi me
σθαι προαγορεύουσι τοϊς του φόνου φεύγουσι τας insectantur, in foro videlicet. Iidem ære litem mihi æsti
δίκας, ένταυθοί πεποιήκασι την κρίσιν, εν τη αγο marunt, tametsi lex edicat ut sanguine cædes luatur;
25 ρα · έπειτα τίμησίν μοι εποίησαν, του νόμου κει idque non commodimei, sed sui lucri causa facientes , mi
μένου τον αποκτείναντα ανταποθανείν , ου τού εμοί | nus quam flagitant leges Manibus perempti tribuere. Cur
συμφέροντος ένεκα, αλλά του σφίσιν αυτοίς λυσιτελούν autem ita egerint, oratione procedente id intelligetis. (11)
τος , και ενταύθα έλασσον ένειμαν τω τεθνηκότι Tum , nostis vos , opinor omnes judicia cædis haberisolere
των εν τω νόμω κειμένων · ου δ' ένεκα, γνώσεσθε | sub dio, nulla alia de causa , quam , quo neque judices
προϊόντος του λόγου . ( 1) 'Επειτα δέ , και πάντας οίμαι | eodem loco cum iis conveniant , quibus pollute sint ma
υμάς επίστασθαι, άπαντα τα δικαστήρια εν υπαίθρα | mus , neque accusator cum homicida eodem fecto conti
δικάζει τας δίκας του φόνου , ουδενός άλλου ένεκα ή ίνα | neatur. Tu vero, id negligens, contrarium plane niori
30 τούτο μεν οι δικασταί μή ίωσιν εις το αυτό τους μη κα- | vulgari fecisti. Porro oportebat te jusjurandum dicere
θαροίς τας χείρας , τούτο δε και διώκων την δίκην του gravissimum atque sacerrimum, quo perniciem tibi libe
φόνου , ίνα μή δμωρόφιος γίνεται το αυθέντη. Συ δε I risque tuis et cognatis imprecareris, si aliorum me in liar
 26 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΛΟΙΟΣ Ε . (709 - 71.
τούτο μεν παρελθών, τούτον τον νόμον τουναντίον τοίς | actione incusares atque que ad cedem quain commi
άλλοις πεποίηκας : τούτο δε δέον σε διομόσασθαι δρ- | serim pertinerent : adeo ut etiainsi alia multa patrassein ,
κον τον μέγιστον και ισχυρότατον , εξώλειαν αυτώ και 1 ob solum tamen homicidium condemnarer , ac rursus etiasi
γένει και οικία τη ση επαρώμενον, ή μήν μή άλλα και si multa fecissem laude digna , propterea tamen non absol
τηγορήσεινέμού ή εις αυτόν τον φόνον, ώς έκτεινα, ενώ verer : (12) verum hoc quoque omisso , tu tuas tibi leges
36 ούτ'άνκακά πολλάειργασμένος ηλισκόμην άλλωήαυτώ commentus, me injuratus accusas injurati
τα πράγματι, ούτ' αν πολλά αγαθά ειργασμένος τούτοις ; etiam testes
αν έσωζόμην τους αγαθοίς: (12) & συ παρελθόν , αυτός testimonium contra me dicunt, quanquam eos oportebat
σεαυτώ νόμους εξευρών, ανώματος μεν αυτός εμού κατη dicta eadem jurisjurandi formula , tenentes in manibus exta ,
γορείς, ανώμοτοι δε οι μάρτυρες καταμαρτυρούσι, δέον | sic adversus me testari. Et tamen flagitas , ut judices , te
αυτούς τον αυτον όρκον σοι διομοσαμένους και απτο. stibusfidem habentes non juratis,mehomicidii condemnent;
μένους των σφαγίων καταμαρτυρείν εμού. Έπειτα tametsi tu ipse testibus fidem eo derogaris ,quod a legibus
40 κελεύεις τους δικαστές ανωμότοις πιστεύσαντας τους usitatis discessisti , atque auctor ipsis factus es , tuum juris
μαρτυρούσι φόνου δίκην καταγνώναι, ους σύ αυτός απί contemptum debere auctoritate legum omnium potiorem
στους κατέστησας παρελθών τους κειμένους νόμους ,
και εί γε χρήναι αυτοίς την σην παρανομίαν κρείσσω esse . (13) Jam tu dicis ,si liber fuissem , me non mansurum ,
γενέσθαι αυτών των νόμων. (13) Λέγεις δε ώς ουκ αν πα sed urbe fuisse excessurum ; quasi invitum tu me huc venire
ρέμεινα ει ελεύαν,
ελελύμην , αλλ' ώνόμην ααν, απιών,
αλλ' ώχόμην ατιών , ώστερεί
ώσπερεί !| coegisses. Αtqui mesa si nihil referret carere hac civitate ,
άκοντά με αναγκάσας εισελθείν εις την γην ταύτην. | perinde mihi licebat aut arcessito non venire, ut contuma
Καίτοι εμοί ει μηδεν διέφερε στέρεσθαι τήσδε της πό- cie reus declararer, aut etiam post dictam priorent defen
131λεως, ίσον ήν μοι και προσκληθέντι μη ελθεϊν , αλλ' | ειonem meam urbeexcedere :omnibus enim hoc commune
ερήμην όφλεϊν την δίκην , τούτο δ' απολογησαμένω την est. Tu autem eo jure , Græcis universis communi priva
προτέραν εξείναι εξελθείν • άπασι γάρ τούτο κοινόν tim me solum spoliare studes , tuum tibi ipse jus commen
έστι. Συ δέ , και τοις άλλοις "Ελλησι κοινόν έστιν , ιδία tus. (14 ) Tametsi leges de homicidiis obtinentes e communi,
ζητείς εμέ μόνον αποστερείν , αυτός σαυτω νόμον θέ puto , omnium consensu sunt optimæ omnium legum et
μενος. (14) Καίτοι τούς γε νόμους οι κείνται περί των
και τοιούτων, πάντας αν oίμαι ομολογήσαι κάλλιστα νόμων sanctissimæ . Nam quum sint antiquissimæ , sunt eædem ad
απάντων κείσθαι και οσιώτατα. Υπάρχει μέν γε | huc hodie, quae fuerunt primitus ;quod certissimumsignum
αυτοϊς αρχαιοτάτοις είναι εν τη γη ταύτη, έπειτα τους | est legum bene constitutarum; quoniam tempus t usus
αυτούς αεί περί των αυτών , όπερ μέγιστόν εστι σημείον | rerum homines prava dedocere solet. Οuare non ex ad
νόμων καλώς κειμένων και γάρ χρόνος και η εμπειρία versarii disputatione discendum vobis est , quid de legibus
τα μή καλώς έχοντα εκδιδάσκει τους ανθρώπους. Ώστε existimare par sit, sed potius e legibus debetis cognoscere
ου δεί υμάς εκ των του κατηγόρου λόγων τους νόμους utrum aquæ sint accusatoris postulationes, necne. (15)
καταμανθάνειν, ει καλώς υμίν κείνται ή μή, αλλ' εκ Quanquam ergo leges de homicidiis latæ tam sunt perfectæ ,
10 των νόμων τους του κατηγόρου λόγους, ει ορθώς και utnemo unquam sit aususeastemerare: tu tamen solusausus
νομίμως υμάς διδάσκουσι το πράγμα ή ού. (15) Ούτως es legislatorem te gerere, et princeps fieri institutorum pessi
οι γε νόμοι κάλλιστα κείνται οι περί φόνου, ούς ουδείς morum , vetustisque legibus invitis me de medio tollere
πώποτε ετόλμησε κινήσαι· συ δε μόνος δη τετόλμη
κας γενέσθαιζητείς
νομοθέτηςεπίτα πονηρότατα ,Α και laboras. Atqui ipsa tua contentio jura temerandi, voce cia
παρελθών με αδίκως απολέσαι. δε συταύτα
πα rissima adversus te testatur : probe nempe noras, neminem ,
ρανομείς, αυτά ταύτά μοι μέγιστα μαρτύριά έστιν· ευ | qui se jurejurando adigi passus fuisset , contra me dixisse
γάρ ήδεις ότι ουδείς αν ήν σοι ος εκείνον τον όρκον διο. | testimonium. . (16) Deinde non, ut fidens causa tua, cer
15 μοσάμενος εμού κατεμαρτύρησεν. (16) 'Επειτα δε tamen hoc de negotio solummodo unum instituisti, sed
ουχ ώς πιστεύων τα πράγματι αναμφισβητήτως ένα controversiæ atqne subterfugiis locum reliquisti vacuum ,
τον αγώνα περί του πράγματος εποιήσω, αλλά αμφισ quo judicum auctoritatem detrectare posses . Quo fit, ut
βήτησιν και λόγον υπελίπου ώς και τους τότε δικασταίς vel absolutus sim iniquo loco futurus : nam sinunc absol
απιστήσων. " Ωστε μηδέν μοι ενθάδε μηδε πλέον εί var , dicet ,mecriminemaleficii quidem , at non item homi.
ναι μηδ' αποφυγόντι, αλλ' εξείναι σοι λέγειν ότι κα
κούργος απέφυγον , αλλ' ού του φόνου την δίκην ελών cidii esse absolutum ; sin autem condemnatus fuero , po .
20 δ' αυ αξιώσεις με αποκτεϊναι ως του φόνου την δίκην stulabit ,utoccidar, velut homicidii reus peractus. Atqui
ώφληκότα. Καίτοι πως αν είη τούτων δεινότερα μη quæ possint aliæ machinæ iniquiores esse , quam si vos
χανήματα , εί υμίν μεν άπαξ τουτουσι πείσασι κατείρ quidem semel hisce persuasis quæ vullis assecuti fuerilis,
γασται & βούλεσθε , εμοί δ' άπαξ αποφυγόντι και αυτός | me vero semel absolutum rursusidem discrimen reinetien
κίνδυνος υπολείπεται; (17) "Ετι δε μάλ' εδέθην , ώ άν- I dum maneat? (17) Praeterea custodiae mandatus sum ra.
 (715 - 717) ANTIPHONTIS ORAT. V, DE CÆDE HERODIS. 27
δρες,παρανομώτατα απάντων ανθρώπων. Εθέλοντος γάρ | tione ab αquitate juris abhorrentissima. Νam quum tres
μου εγγυητάς τρείς καθιστάναι κατά τον νόμον, ούτως sistere vades e legis formula paratus essem , ita hiegerunt,
ούτοι διεπράξαντο τούτο, ώστε μη εγγενέσθαι μοι ut facere id non possem . Atquiperegrinus nullus unquam
25 ποιήσαι. Των δε άλλων ξένων όστις πώποτε ήθέλησε hac in urbe custodiæ mandatus est , qui tres vades præ .
καταστήσαι εγγυητάς, ουδείς πώποτ' εδέθη. Καίτοι stare voluerit. Ipsi adeo maleficorum inspectores hoc more
οι επιμεληται των κακούργων το αυτό χρώνται νόμο utuntur. Mihi vero is soli nil profuit : in me desiit validus
τούτω. “Ώστε και ούτος κοινός τοις άλλοις πάσιν ων
εμοί μόνωεπέλιπε μή ωφελείσθαι τούδε του νόμου. (18) Ι et salutaris esse. (18) His nempe expedielbat , primum
Τούτοις γάρ ήν τούτο συμφέρον, πρώτον μεν απαρα quidem , me occupari quam imparatissimum , antequam
σκευότατον γενέσθαι με μη δυνάμενον διαπράσσεσθαι negotia mea conficere potuissem ; deinde corpusmihi conta
αυτόν τάμαυτού πράγματα, έπειτα κακοπαθείν το σώ. bescere,tum amicos meos promptiores reddi ad falsa contra
30 ματι τούς τε φίλους προθυμοτέρους έχειν τους εμαυτού me testandum , quam ad vera pro me, videntes scilicet cor .
τούτοις τα ψευδή μαρτυρείν ήέμοί ταληθή λέγειν, διάτην poris tabem citum mihi finem minari. Denique dedecusmihi
του σώματος κακοπάθειαν' όνειδός τε αυτό τε εμοί πε
ριέθεσανκαι τουςέμοϊς προσήκουσιν εις τον βίον άπαντα. meisqueadsperserunt per totam vitam nobis inhæsurum .
19. Ούτωσι μεν δή πολλοίς έλασσωθείς των νόμων 19. Hoc igitur modo quum multarum legum vestrarum
των υμετέρων και του δικαίου καθεστηκα εις τον αγώνα: tutamine injuste privarer, injuste in hocce venidiscrimen :
όμως μέντοι γε και εκ τούτων πειράσομαι εμαυτόν vel sic tamen innocentiam meam declarare conabor. Quan
αναίτιον επιδείξαι. Καίτοι χαλεπόν γε τα εκ πολλού
κατεψευσμένα και επιβεβουλευμένα , ταύτα παραχρή quam difficile est, mendacia e longinquo consuta et insi.
35 μα απελέγχειν & γάρ τις μη προσεδόκησεν, ουδε diose excogitata subito evertere : nam quæ quis non ex .
φυλάξασθαι εγχωρεί. spectaverit , ea præcaveri nequeunt.
20. Εγώ δε τον μεν πλούνεποιησάμηνεκ της Μυτι 20. EvehebarMytilene , judices , eodem in navigio , quo
λήνης, ώ άνδρες, εν τω πλοίο πλέων ο Ηρώδης ούτος, | Herodes quoque veliebatur, idem ille , quem hi aiunt a me
όν φασιν υπ' εμού αποθανείν έπλέομεν δε εις την Αίνον, interemptum esse; tendebamus ad Ænum , ego quidem ad
εγώ μεν ως τον πατέρα ( ετύγχανε γαρ εκεί ών τότε ), | patrem, tumibi agentem, Herodes autem Thracibus qui
οδό Ηρώδης ανδράποδα Θραξίν ανθρώποις απολύσων. busdam mancipia venditurus. Thraces illi ipsi quoque
Συνέπλει δέ τά τε ανδράποδα & έδει αυτόν απολύσαι , mancipia ista empturi , una cum ipsis mancipiis venalibus,
40 και οι Θράκες οι λυσόμενοι. Τούτων δ' υμίν τους eodem navigio vehebantur. Producam testes hæc confirma
μάρτυρας παρέξομαι. turos.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
21. Η μεν πρόφασις εκατέρω του πλού αύτη· ετύχο- Ι 21. Erat ergo hec, quam audistis , nostrumcuique na
μεν δε χειμώνί τινι χρησάμενοι , υφ' ου ηναγκάσθημεν / vigationis causa : procella autem nos opprimens
κατασχείν εις της Μηθυμναίας τι χωρίον , ου το πλοίον adilla locum quendam agri Methymnæi appellere , ubi navis
ancoram stabat , in quam transgressum Herodem
ώρμει τούτο εις και μετεκβάντα φασίν αποθανείν αυτόν , ajuntadexspirasse. Hic vos reputare velim , non de consilio
τον Ηρώδην. Και πρώτον μεν αυτά ταύτα σκοπείτε , istæc, sed casu fortuito evenisse. Nusquam enim coarguor
ότι μη προνοία μάλλον εγίνετο η τύχη. Ούτε γάρ me auctorem Herodi factum esse , ut consors navigationis
132πείσας τον άνδρα ουδαμού απελέγχομαι σύμπλουν mihifieret, sed constatipsum spontesua,privatorum suorum
μοι γενέσθαι , αλλ' αυτός καθ' αυτόν τον πλούν πεποιη negotiorum gratia , eam ingressum esse : (22) patet porro
μένος ένεκα πραγμάτων ιδίων " (22) ούτ' αυ εγώ άνευ neque me sine idonea causa iter hoc ad Ænum suscepisse,
προφάσεως εκανής φαίνομαι τον πλούν ποιησάμενος εις neque fraudulenta quadam machinatione usos nos sed
την Αίνον , ούτε κατασχόντες εις το χωρίον τούτο από necessitate coactos ad illum locum agri Methymnæi
παρασκευής ουδεμιάς , αλλ' ανάγκη χρησάμενοι · ούτ' navem appulisse : neque præterea in portum invecti ,
transscendebamus in aliud navigium callida quadam com
5 αυ επειδή ώρμισάμεθα , η μετέκβασις εγένετο εις το
έτερον πλοίον ουδενί μηχανήματι ουδ' απάτη , αλλ' paratione neque ullo dolo malo, scd hoc quoque necessario
fiebat. Navigium enim illud , quo huc pervecti fueramus ,
ανάγκη και τούτο εγίγνετο. Εν ο μέν γάρ έπλέομεν, tecto carebat ; istud alterum autem , quod transscen
αστέγαστον ήν το πλοίον , εις και δε μετέβημεν , έστε - I debamus, tectum erat desuper : tectumin autem ut aperto
γασμένον · τού δε υετού ένεκα ταύτ' ήν. Τούτων præferremus, imber imperabat. Etiam hujus rei testes ad
δ' υμίν μαρτυρίας παρέξομαι. vos producam .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
23. Επειδή δε μετεξέβημεν εις το έτερον πλοίον, επί- Ι 23. Transscensu sic in alterum navigium facto , potaba
νομεν. Και ο μέν έστι φανερός εκβάς εκ του πλοίου mus. Sic potus Herodes navi , que res certa est, exiit,
 ΝΤΟΣ
28 ΑΝΤΙΦΩ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ . ( 717 - 719 )
1ο και ουκ εισβάς πάλιν· εγώ δε το παράπαν ουκ εξέθης | sed non redit : egovero illa nocte prorsus non exii e navi.
του πλοίου της νυκτός εκείνης. Τη δ' υστεραία, επειδή | Altero die, homo , quum nusquam conspiceretur , qui
αφανής ήν ο ανήρ, έζητείτο ουδέν τι μάλλον υπό των | corpit , non a reliquis vectoribusmagis quam a me : alii si
άλλων και και υπ' εμού και εί τω των άλλων έδόκει δει- | cuίpiam eorum grave visum fuit Ηerodern desiderari,
νόν είναι , και εμοί ομοίως. Και είς τε την Μυτιλήνης grave id non minus mihi quoque visum fuit. Etmittendi hac
εγώ αίτιος ήν πεμφθήναι άγγελον, και τη εμή γνώμη de re ad Mytilenam nuncii ego auctor eram , et de consilio
15 επέμπετο. (24) Και άλλου ουδενός εθέλοντος βαδί meo mittcbatur. (24) Et quum alius nemo illuc proficisci
ζειν, ούτε των από του πλοίου ούτε των αυτώ τω Ηρώδη vellet, neque ex vectoribus navis opertæ , neque ex iis ,
qui cum ipso Herode jam antea navigaverant ; ego meom
συμπλεόντων , εγώ τον ακόλουθον τον εμαυτού πέμπειν famulum offerebam : atqui non profecto data opera illuc
έτοιμος ήν καίτοι γε ου δήπου και έμαυτού μηνυτήν | indicem sceleris mei misissem. Verum quum neque apud
έπεμπον ειδώς. Επειδή δεδ ανήρ ούτε εντη Μυτιλήνη Mytilenam neque usquam alias Herodes reperiretur, et
εφαίνετο ζητούμενος ούτ' άλλοθι ουδαμού, πλούςτε ημίν aperta denuo navigatione , reliquæ naves in altum omnes
εγίνετο, και τάλλ'ανήγετο πλοία άπαντα, ωχόμην καγώ | eveterentur, ego quoque ceptum cursum prosequebar.
20 πλέων. Τούτων δ' υμίν τους μάρτυρας παρασχήσομαι. | Etiam hac de re testes vos certiores reddent.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ: TESTES.
25 . Τα μεν γενόμενα ταύτ' έστίν · εκ δε τούτων ήδη | 25 . Ηac sunt facta; e quibus vos velim cogitando ea qua
σκοπείτε τα είκότα . Πρώτον μεν γαρ πρίν ανάγε- | par est elicure. Primum, antequam solveremus Enam
σθαι με εις την Αίνον, ότε ήν αφανής και ανήρ, ουδείς ήτιά- | versus , Herode e conspectu sublato , nemo mortalium me
σατό με ανθρώπων , ήδη πεπυσμένων τούτων την αγ - | hujus rei incusabat , quamquam hi [ adversarii mei ]jam
γελίαν· ου γαρ άν ποτε ώχόμην πλέων" αλλ' εις μέν | tum de hoc evento certiores essent facti ; nam alias ego e
το παραχρήμα κρείσσον ην το αληθές και το γεγενη- Γ portu non excessissem : verum, tum statim quidem veritas
26 μένον της τούτων αιτιάσεως, και άμα εγώ έτι επεδή rei gestæ potior eratmendacio , me præsertim adhuc in locis
μουν επειδή δε εγώ τε ώχόμην πλέων και ούτοι εξ επι illis præsente .Utautem ego insula excesseram , quum hi inter
βουλής συνέθεσαν ταύτα και εμηχανήσαντο κατ' εμού , sese fraudum suarum commenta contra me comparassent,
τότε ήτιάσαντο. (26) Λέγουσι δε ώς εν μέν τη γη | tum demumceperunt me criminari; (26) aientes ,in terra me
απέθανεν ο ανήρ, καγώ λίθον ενέβαλον αυτώ εις τήν | occidisse virum lapidein caput ejus conjecto , quum tamen
κεφαλήν, δς ουκ εξέβην το παράπαν εκ του πλοίου . Και | omnino non egressus sim navigio. Atque hoc quidem probe
τούτο μέν ακριβως ούτοι ίσασιν · όπως δ' ηφανίσθη ο | isti norunt; quomodo autem cesus'e conspectu sublatus
ανήρ, ουδενί λόγω είκότι δύνανται αποφαίνειν . Δήλον | sit,demonstrare probabili ratione nequeunt. Patet sane id,
30 γάρ ότι εγγύς που του λιμένος είκός ήν τούτο γίγνε- | prope portum alicubi fieri debuisse : vir enim exscenderat
σθαι, τούτο μενμεθύοντοςτου ανδρός, τούτο δε νύκτωρ e navi non modo temulentus , sed etiam noctu ; neque igi
εκβάντος εκ του πλοίου « ούτε γάρ αυτού κρατείν ίσως I tur se ipse facile regere potuisset , neque cur quis nocto
αν εδύνατο, ούτε το απάγoντι νύκτωρ μακράν οδόν η | eum per viam Ionginquamabduceret praetextus erat proba
πρόφασις αν είκότως εγίγνετο · (27) ζητουμένου δε τού | bilis . (27) At quæsito viro per biduum et prope portum
ανδρός δύο ημέρας εν τω λιμένι και απωθεν του λιμέ et procul a portu , neque qui viderit eum apparuit , neque
νος , ούτε οπτήρ ουδείς εφάνη ούθ' αίμα ούτ' άλλο ση sanguinis vestigium neque aliud signum quodcunque. Et
35 μείον ουδέν. Κατ' εγώ συγχωρώ τω τούτων λόγω, bus nihilominus istorum mendacio concedam ! ego qui et testi
παρεχόμενος μεν τους μάρτυρας ως ουκ εξέβην εκ του naveconfirmavi menavi non egressum esse , et qui, etiamsi
egressus essem , nullo tamen modo efficere potuissem ,
πλοίου · ει δε και ως μάλιστα εξέβην εκ του πλοίου, ου.
ut e conspectu subductus nusquam reperiretur homo, nisi
δενί τρόπω είκός ήν αφανισθέντα λαθείν τον άνθρωπον, si perquam procul a mari processerit. (28) At undis corpus
είπερ μή πάνυ πόρρω απήλθεναπό της θαλάσσης. (28) mersum dictitant. At cujusnam navigii ministerio ? Necesse
Αλλ' ώς κατεποντώθη λέγουσιν. Εν τίνι πλοίως δη profecto est illud navigium unum fuisse tum in portu stan
λον γάρ ότι εξ αυτού του λιμένος ήν το πλοίον. Πώς tium . Quiergo factum est ut non inveniretur , præsertim
αν ούν ούκ εξευρέθη ; και μην είκός γε ήν και σημεϊόν quum consentaneum esset indicium quoddam in navigio
τι γενέσθαι εν τώ πλοίω ανδρός τεθνεώτος και εκβαλλο isto prostare viri occisi noctu et in undas ejecti. Jam vero
10 μένου νύκτωρ. Νύν δε ενώ μεν έπινε πλοίων και εξ isti indicia se reperisse aiunt in nave ubi potavit et e qua
ου εξέβαινεν, εν τούτω φασίν ευρείν σημεία , ενώ αυ exscendit Herodes, quem periisse in ea ipsi negant ; contra
τοί μή ομολογούσιν αποθανείν τον άνδρα ενώ δε κα- I navem , cujus opera in altum cesus demersus sit , neque
τεποντώθη , ουχ εύρον ούτ' αυτότο πλοίον ούτε σημείον invenerunt ipsam , neque indicium ullum ad eam deferens.
ουδέν. Τούτων δ' υμίν τους μάρτυρας παραστήσομαι. | Etiam harum rerum testes vobis exhibebo.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
29. Επειδή δε εγώ φρούδος μέν ήν πλέων εις την Ι 29. Ut autem Lesbo versus Enum solveram , et illa na
Αίνον, το δε πλοίον ήκεν εις την Μυτιλήνην εν ώ εγώ I vis , in qua ego una cum Ηerode Mytilena evectus fuerain ,
 (719 - 722) ANTIPHONTIS ORAT. V , DE CÆDE HERODIS .
13και Ηρώδης έπλέομεν, πρώτον μεν εισβάντες εις τό | illuc redierat , primuminscendebant in eam navem atque .
πλοίον ήρεύνων, και επειδή τι αίμα εύρον, ενταύθα | pervestigabant , et invenientes cruoris reliquias, statim ,
έφασαν τεθνάναι τον άνδρα επειδή δε αυτούς τούτο ουκ aiebant, Herodem ibi jugulatum esse : verum hoc com ..
ενεχώρει, αλλ' εφαίνετο των προβάτων όν αίμα, απο mento ipsis haud procedente, constabat enim ovillum illum
τραπόμενοι τούτου του λόγου συλλαβόντες εβασάνιζον cruorem esse , omissa prædicatione tam absurda , compre.;
τους ανθρώπους. Και δεν μέν τότε παραχρήμα έβα- | hendebant homines (30) eorumque alterum tum statim tor
5 σάνισαν, ούτος μεν ουδέν είπε περί εμού φλαυρον· δν mentis subjiciebant. Tortus ille nihilmali de me edebat :
δ' ημέραις ύστερον πολλαίς εβασάνισαν, έχοντες παρά quem autem multis diebus post tormentis subjecerunt,
σφίσιν αυτοίς τον πρόσθεν χρόνον, ούτος ήν και πεισθείς postquam toto illo interjecto tempore eum penes se habuis
υπό τούτων και καταψευσάμενος εμού. Παρέξομαι δε sent, hic ab iis persuasus mehomicidam edidit, in quomen
τούτων τους μάρτυρας. titus fuit. Praestabo hujus quoque rei testes,
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
31. Ως μέν ύστερου τούτω τω χρόνω ο ανήρ έβασα- | 31. Confirmarunt hi testes vobis, hunc tanto tempore
νίσθη, μεμαρτύρηται υμϊν προσέχετε δε τον νούν αυτή post tormentis subjectum esse : verum modo quoque tor
το τη βασάνω, οία γεγένηται. Ο μεν γάρ δούλος και ίσως turæ animum attendite. Nimirum falso indicavit me ser
ουτοι τούτο μεν ελευθερίαν υπέσχοντο , τούτο δ' επί vus , cui vel libertatem hi promiserant , vel cui eo finem
τούτοις ην παύσασθαι κακούμενον αυτόν,ίσως υπ' αμ tormentis facere licuit , vel quem utrumque permovit,
φοίν πεισθείς κατεψεύσατό μου , την μεν ελευθερίαν dum et libertatem sperabat et tormentis statim eximi cu
ελπίσας οίσεσθαι, της δε βασάνου εις το παραχρήμα piebat. (32 ) Vos omnes mihi videmini nosse , penes quos
βουλόμενος απηλλάχθαι. (32) Οίμαι δ'υμάς επίστα arbitrium tormentorum pro parte potissima sit, iis faven .
σθαι τούτο, ότι εφ' οίς αν το πλείστον μέρος της βα tes torquendos grata auditu omnia prædicare; ab his enim
σάνου, προς τούτων εισίν οι βασανιζόμενοι λέγειν και τι emolumentum istis speratur, præsertim si torturæ non in
15 αν εκείνοις μέλλωσι χαριείσθαι· εν τούτοις γαρ αυτούς tersint hi, quos servi falso suo testimonio lædant. Nam si
έστιν η ωφέλεια , άλλως τε καν μή παρόντες τυγχά ego præsens illum servum torqueri jussissem , ut falsa eden.
νωσιν ών αν καταψεύδωνται. Ει γαρ εγώ μέν έκέ- | tem, forte cavisset, ne mendaci predicatione me gravaret και
λευον αυτόν στρεβλούν ως ου ταληθή λέγοντα ,ίσως αν jam vero hi ipsi erant tortores , üdemque torquendo impe
εν αυτώ τούτω άπετρέπετο μηδέν κατ'εμού καταψεύδε. rabant ea dicere quæ ipsorum e re esset dici. (33) Donec
σθαι , νύν δε αυτοί ήσαν και βασανισται και επιτιμη itaque servum blanda spes lactaret, fore ut mendacis ad.
ται των σφίσιν αυτοίς συμφερόντων. (33) “ Έως μεν versus medenuntiationis fraus sibi prodesset, perseverabat
ούν μετά χρηστης της ελπίδος εγίνωσκέ μου καταψευ- | in ista prædicatione : intelligens autem certam sibi necem
20 σάμενος , τούτω διισχυρίζετο τω λόγω επειδή δε εγί. parari , tum demum cæpit veritatem usurpare, fassusque
νωσκεν αποθανούμενος, ενταύθ' ήδη τη αληθεία έχρητο, est se ab his impulsum mendaci indicio me infamasse. (34)
και έλεγεν ότι πεισθείη υπό τούτων εμού καταψεύδε Ita neque conatus mentiendi neque candor veracitatis ho
σθαι. (34) Διαπειραθέντα δ' αυτόν τα ψευδή λέγειν, mini profuit, sed tormentorum acerbitate enecarunt ipsi
ύστερονδε ταληθή λέγοντα, ουδέτερα ωφέλησεν, αλλ' suum indicem , quo fidentes me insectantur, qua in re con
απέκτειναν άγοντες τον άνδρα,τον μηνυτήν, και πιστεύον tra faciunt atque alii omnes homines. Nam alii quidem
τες εμέ διώχουσι , τουναντίον ποιήσαντες και οι άλλοι | indicem sibi secundum, si conditionis ingenue est ,largi
26 άνθρωποι. Οι μεν γαρ άλλοι τοίς μηνυταίς τοϊς μεν tionibus cumulant; sin autem servus est , manu emittunt :
ελευθέροις χρήματα διδόασι, τους δε δούλους ελευθε hivero indicem suum præmio necis ornarunt, nequicquam
ρούσιν · ούτοι δε θάνατον τω μηνυτή την δωρεάν απέ. | obtestantibus et interdicentibus amicis meis ne facerent
δoσαν, απαγορευόντων των φίλων των εμών μή άπο- I priusquam ego advenirem. (35) Quo constat eos corpore
κτείνειν τον άνδρα πριν αν εγώ έλθοιμι. (35) Δήλον indicis nil indiguisse , sed solummodo indicio. Metuebant
ούν ότι ου του σώματος αυτού χρεία ήν αυτοίς, αλλά nempe, ne, si veniens ego eundem servum rursus tormen
των λόγων ζων μεν γάρ ο ανήρ δια της αυτής βασάνου tis subjicerem , ipsorum insidias in caput meum comparatas
ιων υπ' εμού κατήγορος αν εγίγνετο της τούτων επι proderet : sublato autem illo de medio , una cum ipso
30 βουλής , τεθνεώς δε τον μέν έλεγχος της αληθείας απε corpore perierat quoque veritatis exploratio,mendacemque
στέρει δι' αυτού του σώματος απολλυμένου,τοϊς δε λό indicinam tantum sperabant valituram ut pro vera habita
γοις τοις έψευσμένοιςυπ'εκείνου ως αληθέσιν ούσιν εγώ | me perderet. Ηorumtu mihi testes cita.
απόλλυμαι. Τούτων δε μάρτυράς μοι κάλει.
[ΜΑΡΤΥΡΕΣ.] ( TESTES.]
36. Eχρήν μέν γάρ αυτούς, ώς εγώ νομίζω ,ενθάδε Ι 36. Oportebat nimirum, ni fallor, eos huc adducentes
παρέχοντας τον μηνυτήν αυτόν απελέγχειν εμέ, και | indicem ipsum me clarguere, ipsoque eo argumento me
αυτω τούτω χρήσθαι αγωνίσματα , εμφανή παρέχοντας | oppugnare , quod indicem eorum exhibeant , ejusque tor
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ. (722 - 725)
36 τον άνδρα και κελεύοντας βασανίζειν, αλλά μη απο: | quendi veniam mihi faciant , nequaquam autem occidere.
κτεϊναι. Φέρε γαρ δή πoτέρω νύν χρήσoνται των λό- . Utra enim nunc tandem servi predicatione utentur ? num
γων; πότερα και πρώτον είπεν ή και ύστερον ; και πότερ’ | priore , an posteriore ? et utra earum vera est , num ea qua
αληθή εστιν, ότ' έφη με ειργάσθαι το έργον ή ότ'ουκέφη; ine facinus patrasse affirmavit , an qua negavit? (37)
(37) ει μεν γαρ εκ τού είκότος εξετασθήναι δεί το πρά- | Utique, si ex probabili questio haec expedienda est , po
γμα, οι ύστεροι λόγοι αληθέστεροιφαίνονται. Εψεύ sterior prædicatio vera est :mentiebatur enim servus initio
δετο μεν γαρ επ' ωφελεία τηςεαυτού , επειδή δε το ψεύ emolamenti sui ergo ; postmodum vero cernens , nihilomi
40 δεσθαι απόλλυτο , ηγήσατο ταληθή κατειπών διά τού nus sibi pereundum esse , sperare incipiebat de salute per
του σωθήναι άν. Της μέν ούν αληθείας ουκ ήν αυτώ veritatis declarationem adipiscenda. At non erat ei vindex
τιμωρός ουδείς· ου γάρ παρών εγώ ετύγχανον, όπερ veritatis : ego enim non aderam , pro quo veritas posterioris
σύμμαχος ήν η αλήθεια των υστέρων λόγων • τους δε prædicationis militabat; priorem autem obliteratum ierant
προτέρους λόγους τους κατεψευσμένους ήσαν οι αφα hi: quo factum est, ut e prædicationibus servi res hæc
νιούντες ώστε μηδέποτε εις το αληθές καταστήναι. (38) | nunquam ad liquidum perduci possit . (38) Reliqui testes
Και οι μεν άλλοι καθ' ών μηνύη αν τις, αυτοί κλέπτουσι , sibi adversos suffurantur, et tum e conspectu submovent :
τους μηνύοντας, κάτα αφανίζουσιν · αυτοί δε ούτοι οι | hi autem, qui questionem de cede Herodis instituerunt
134άπάγοντες και ζητούντες το πράγμα τον κατ' εμού μη tam acerbam ut in custodiam ideo me ducendum curarent,
νυτήν ηφάνισαν. Και ει μεν εγώ τον άνδρα ηφάνισα tamen indicem mihi adversum ipsi de medio sustulerunt.
Ego si demedio hominem submovissem aut nollem ad tor.
ή μη ήθελον εκδούναι τούτοις ή άλλον τινάέφευγον έλεγ menta tradere aut aliam quampiam explorandi veri ratio
χον, αυτοί δή τούτοις ισχυροτάτοις εις τα πράγματα nem defugerem ,hiš illi quam maximeforent ad causam suam
έχρώντο και ήν ταύτα αυτοϊς μέγιστα τεκμήρια κατ' confirmandam usuri, et profecto non possent me ullo alio
έμου• νύν δε , οπότε αυτοί ούτοι προκαλουμένων των urgere graviore argumento : jam vero quum ipsi bæc de.
και φίλων των εμών ταύτ' έφυγον, εμοί δήπου κατά τούτων fugerint contra quam amicimei hortarentur, par est eadem
είναι χρή ταύτα τεκμήρια , ως ουκ αληθή την αιτίαν pro metestari falsam esse adversariorum meorum accusa
επέφερον ήν ήτιώντο. tionem .
30."Ετι δε και τάδε λέγουσιν, ώς ώμολόγει ο άνθρω 39. Verum etiam hoc illi jactant, hominem inter tor.
πος βασανιζόμενος συναποκτείναι τον άνδρα. Εγώ δε menta fassum esse , se mihi socium operæ affuisse, Herodem
φημι ταύτα μεν ου λέγειν αυτόν, ότι δε εξαγάγοι έμε occidenti. Ego vero cum eum id dixisse nego , tum ita aio
και τον άνδρα εκ του πλοίου , και ότι ήδη τεθνεώτα prædicasse meque Herodemque a se e nave eductos esse ,
αυτόν υπ' εμού ενθείς εις το πλοίον καταποντώσεις. Η post , Herodem a me peremptum , a se in navem imposi.
το (40) Καίτοι σκέψασθε ότι πρώτον μέν, πριν επί τον τρο tum , ex eaque tandem in mare dejectum esse. (40 ) Verum
χόν αναβήναι , ο ανήρ μέχρι της εσχάτης ανάγκης τη recogitate quæso primum hominem hunc , antequam in
αληθεία έχρητο και απέλυε με της αιτίας · επειδή δε rotam inscendit , usque ad extremum veritate usum a cri.
επί τον τροχών ανέβη, τη ανάγκη χρώμενος ήδη κατε mine me absolvisse : deinde vero rota inscensa , necessitati
ψεύδετό μου , βουλόμενος απηλλάχθαι της βασάνου : servientem , atque volentem quain primum a cruciatu libe
(41) επειδή δε επαύσατο βασανιζόμενος , ουκέτι έφη με rari contra me edixisse : (41) denique, ut remota rursus
τούτων ειργάσθαι ουδέν, αλλά το τελευταίον άπώμωξεν tormenta fuerunt, eum rursus negasse me scelus patrasse ,
Ι5 εμέ τε και αυτόν ως αδίκως απολλυμένους , ου χάριτι et contra potius, ad extremum ejulasse, meque seque
τη έμή ( πως γάρ; ός γε κατεψεύσατο ), αλλ' αναγκα ipsum pariter injusta criminationeperditum iri; quæ ille
ζόμενοςυπό του αληθούς και βεβαιών τους πρώτους λό dixit , non gratiamei — ecqui enim mei ? quem mendacio
γους ως αληθείς ειρημένους. (12) "Έπειτα δε ο έτερος | lesisset - ,sed a veritate ista ejus ori extorta estconfessio,
άνθρωπος, εν τω αυτώ πλοίω πλέων και παρών διά qua prioris suæ prædicationis veritatem confirmavit. (42)
τέλους και συνών μου, τη αυτή βασάνω βασανιζόμενος | Deinde alter homo, qui eodem nobiscum navigio veclus rei
τοις μεν πρώτοις και τοίς ύστερον λόγοις τοις του αν gestæ a principio ad finem interfuit, ubi iisdem tormentis ad
20 θρώπου συνεφέρετο ως αληθέσιν ούσι ( διά τέλους γάρ motus est,alterius hominis primæque atque postremæ præ
με απέλυε ), τοϊς δ' επί του τροχού λεγομένοις, ους dicationiceu veræ dixit consentanea ( constanter enim me
εκείνος ανάγκη μάλλον η αληθεία έλεγεν, τούτοις δε | absolvit), ab illa autem alterius media prædicatione in rota
διεφέρετο. Ο μεν γάρ εκβάντα με έφη εκ του πλοίου edita , a necessitate non a veritate expressa , dissentanea.
αποκτείναι τον άνδρα, και αυτός ήδη τεθνεώτα συνα Nam alter quidem prædicavit ,me e navi egressum intere
νελεϊν μοι ·ο δε το παράπαν έφη ουκ εκβήναι με έκ τού misse Herodem , et tum se in tollendo cadavere mihi esse
πλοίου. (13) Καίτοι το είκός σύμμαχόν μοι εστιν. Ού opitulatum : alter vero prorsusme negavit e nave egres
γαρ δήπου ούτω κακοδαίμων εγώ, ώστε το μεν απο sum esse. (43) In quo non solum vera , sed etiam vero
25 κτείνει τον άνδρα προύνοησάμην μόνος, ίνα μοι μηδείς similia dixit. Non enim tam furiosus sum , utcædem qui.
συνειδείη , ενώ μοι και πας κίνδυνος ήν, ήδη δε πεπρα dem solus patrarem cavens ne quis conscius sit, qua in re
γμένου μοι του έργου μάρτυρας και συμβούλους έποιού. ! omne mihi periculumerat ; deinde vero commissijam cri.
 (725 - 729) ANTIPHONTIS ORAT. V, DE CÆDE HERODIS. 31
μην. (14) Και απέθανε μεν ανήρουτοσί εγγύς της θα- | ministestes et consciosipse advocarem. (44) Porro Herodes, .
λάσσης και των πλοίων, ως και τούτων λόγος εστίν » υπό uthiaiunt, occisus est propemare, haud procul a navibus ;
δε ενός αποθνήσκων ούτε ανέκραγεν ούτ’ αίσθησιν ου altamen, quum ab uno homine necaretur, neque vociferatus
δεμίαν εποίησεν ούτε τοις εν τη γη ούτε τοις εν τω est neque ullum sui indicium dedit neque in continente
30 πλοίω; και μήν πολλά πλέον γε άγνοείν έστι νύκτωρ versantibus neque in navibus. Porro ut erretur nocti ,
ή μεθ' ημέραν, επ' άκτης και κατά πόλιν και μήν έτι | multo et fit crebrius et est factufacilius, quam de die ; ut in
έγρηγορότων φασίν εχθήναι τον άνδρα εκ του πλοίου . littore, quam in urbe : adde, quod e navi exscendisse aiunt
(45) "Έπειτα εν τη γή μεν αποθανόντος , εντιθεμένου δε Herodem hominibus adhuc vigilantibus; (45) et nihilomi
εις το πλοίον, ούτε εν τη γη σημείον ουδε αιμα εφάνη nus tamen hominis , qui in terra jugularetur eoque facto
ούτε εν τω πλοίω , νύκτωρ μεν αναιρεθέντος, νύκτωρ δ' in navem inferretur, neque in terra neque in navigio cruor
έντιθεμένου εις το πλοίον. " Η δοκεϊ αν υμίν άνθρωπος | sparsus, aliudve indicium deprehensum fuit. Videturne
35 δύνασθαι εν τοιούτω πράγματι ών τα τ’ εν τη γη vobis homo, alium necans et navigio imponens exanima
όντα αναξύσαι και τα εν τω πλοίο αποσπογγίσαι, & tum , idque noctu , in tanta contentione, potuisse indicia
ουδέ μεθ' ημέραν τις οιός τ’ εγένετο, ένδον ων αυτού ex humo sica abradere , e navigio spongia abstergere? quæ
και μη πεφοβημένος , το παράπαν αφανίσαι ; ταύτα , ne die quidem tu , etiamsinon trepidans, sed sedata mente
ώ άνδρες ,πως είκότα εστίν; (46) “ Ο δε και μάλιστα | possisomnia obliterare? Hec ecqui sint queso verisimilia ?
δεί ενθυμείσθαι , - και μή μοι άχθεσθε , αν υμάς vos antestor, judices. (46) Quod autem imprimis oportet
πολλάκις ταύτα διδάξω. Μέγας γάρ ο κίνδυνος έστι, Ι vos vobis ad mentem revocare — et nolim profecto vos mihi
καθ' 8 τι δ' αν υμείς ορθώς γνώτε, κατά τούτο σώζο. succensere iterum atque iterum eadem inculcanti :magno
40 μαι, καθ' και τι δ' αν ψευσθήτε ταληθούς , κατά τούτο versor in discrimine; recta enim si vos censueritis , salvus
απόλλυμαι. Μή ούν εξέληται τούτο ομών μηδείς, sum , a vero autem aberrantibus vobis , perii. Mentibus
ότι τον μηνυτήν απέκτειναν, και διετείναντο αυ itaque hoc elabi ne sinite , indicem ab his de medio subia
τον μή εισελθείν εις υμάς , μηδ' εμοί εγγενέσθαι πα- Ι tum esse , quominus in conspectum vestrum producere.
ρόντι άξαι τον άνδρα και βασανίσαι αυτόν. Καίτοι tur, et ego copia potirer illum ad vos adducendi eique
προς τούτων ήν τούτο. (47) Νύν δε πριάμενοι τον άν tormenta admovendi, quamvis prædicatio ejus illorum cau.
δρα, ιδία επί σφών αυτών απέκτειναν τον μηνυτήν, sam sublevaret . (47) Jam vero servum istum emerunt et
ούτε της πόλεως ψηφισαμένης, ούτε αυτόχειρα όντα contra me testatum privatim sponte sua sustulerunt abs
135του ανδρός. “ Ον έχρήν δεδεμένον αυτούς φυλάσσειν, que civitatis decreto , quum tamen ipse Herodem non ne
ή τους φίλους τους έμοις εξεγγυήσαι, ή τοις άρχουσιτοις | casset. Hunc hominem oportebat utique in custodia ipso
υμετέροις παραδούναι, και ψήφον περί αυτού γενέσθαι. rum asservari , aut amicis meis tradi aut magistratibus, et
Νύν δε αυτοί καταγνόντες τον θάνατον του ανδρός απε judicium de eo legitimum haberi. Jam vero vos, judicio
κτείνατε· δ ουδε πόλει έξεστιν, άνευ Αθηναίων ουδένα vestro privato morti addictum necastis ; etsi ne civitati qui.
θανάτω ζημιώσαι. Και των μεν άλλων λόγων των dem ulli licet quenquam , nesciis Atheniensibusmorti dare.
και εκείνου τουτουσι κριτές ήξιώσατε(48)γενέσθαι, των οιδετούς
έρ | Prædicationum quidem ab hoc servo editarum hos esse ju
γων αυτοι δικασταί γίνεσθαι. Καίτοι ουδέ dices , facinora autem ejus vos ipsi judicare voluistis. (48)
δεσπότας αποκτείναντες , εάν επ' αυτοφώρω ληφθού Atquineilliquidem servi, quiherosperemerint et in flagrante
delicto deprehensi fuerint, nc sic quidem a cæsorum necessa
σιν, ουδ' ούτοι θνήσκουσιν υπ' αυτών των προση riis occiduntur , sed traduntur magistratui, quo secundum
κόντων, αλλά παραδιδόασιν αυτούς τη αρχή κατά νό leges nostras patrias puniantur.Licetservis de cæde adversus
μους υμετέρους πατρίους. Είπερ γάρ και μαρτυρείν ingenuos testari : hero si cai servus interemptus ab inge
έξεστι δούλω κατά του ελευθέρου τον φόνον, και το nuo fuerit , licet illi hunc ingenuum in jus vocare, si fa
10 δεσπότη, αν δοκή, επεξελθείν υπέρ του δούλου , και η cere velit, et tum sententia judicum pari severitate in
ψήφος ίσον δύναται το δούλον αποκτείναντι και το homicidam servi, atque in homicidam ingenui, animad
ελεύθερον, είκός του και ψήφον γενέσθαι περί αυτού ήν, vertit ; quocirca par fuerat etiam hoc de servo judices co.
και μή άκριτον αποθανείν αυτόν υφ' υμών. Ώστε gnoscere, non autem vos causa indicta morte eum mulctare.
πολλώ αν υμείς δικαιότερον κρίνοισθε ή εγώ νύν φεύγω Multo majori ergo jure ego vos homicidii reos agam
υφ'49.υμών αδίκως.δε quam nunc injuste vos me reum agitis.
Σκοπείτε ώ άνδρες και εκ τον λόγοις τοϊν αν 49. Sed ex ipsis quoque amborum tormentis subjecto
. δρουν εκατέροιν τον βασανισθέντοιν το δίκαιον και το rum prædicationibus velim vos, judices , justum et con .
εικός. Ο μεν γάρ δούλος δύω λόγω έλεγε: τοτε μεν sentaneum colligere. Servus enim , duas edidit prædi.
1 5 έφη με ειργάσθαιτο έργον , τοτε δε ουκέφη·ο δεελεύ cationes , modo aiensme facinus patrasse , modo negans :
θερος ουδέπω νύν είρηκε περί εμού φλαύρον ουδέν , τη ingenuus autem , eidem tormento subjectus, nibil me le
αυτή βασάνω βασανιζόμενος" (60) τούτο μεν γάρ ουκ dens edidit. (50) Quid ita . primum , non poterant hunc ,
ήν αυτη ελευθερίαν προτείναντας ώσπερ τον έτερον perinde atque servum , proponenda spe libertatis illicere :
πεισαι· τούτο δε μετά του αληθούς έβούλετο κινδυνεύων | tum veritatemtueri etiam cumcapitis sui discrimine haud
 82 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ . (135,136)
Σ
πάσχειν και τι δέοι , επεί το γε συμφέρον και ούτος | recusavit; nam e re sua quid magis esset , hic quoque
ήπίστατο, ότι τότε παύσαιτο στρεβλούμενος, οπότε είπoι | intelligebat, fore scilicet , ut hi torquendo se desisterent ,
τα τούτοις δοκούντα. Ποτέρω ούν είκός έστι πιστεύ si grata illis prædicaret. Utri jam borum par est vos fidem
20 σαι, τω διά τέλους τον αυτόν λόγον αεί λέγοντι, ή το habere ? illine qui usque ad extremum eadem in prædica
τοτε μεν φάσχοντι τοτε δ' ού , αλλά και άνευ βασάνου tione perseveravit, an huic qui alternis affirmavit idem atque
τοιαύτης οι τους αυτούς αιεί περί των αυτών λόγους infitiatus est? Atqui si qui vel absque tormentis eadem de
λέγοντες πιστότεροί είσι των διαφερομένων σφίσιν αυ causa constanter eadem prædicent, majorem inveniunt
τοίς. (51) ' Έπειτα δε και εκ των λόγων των του αν fidem , quam qui variantes ipsi a se dicta destruunt. (51)
θρώπου μερίς εκατέρωίση εστί, τούτοις μεν το φάσκειν, At esto tamen utriusque auctoritatis par pondus : sumus
εμοί δε το μή φάσκειν , έκ τε αμφοίν τονανδρούν τον ergo nos pares ratione testimoniorum : servus modo pro
me prædicavit,modo idem contra me: rursus ex ambobus
βασανισθέντοιν και μέν γάρ έφησεν , ο δε διά τέλους tortis alter affirmavit me facinus patrasse , alter constanter
έξαρνος ήν. Και μεν δή τα έξ ίσου γενόμενα του φεύ infitiatus est. Momenta vero testimoniorum ubi sunt
25 γoντός έστι μάλλον ή του διώκοντος, είπερ γε και των æqualia , reum obtinet vincere , cadere causa accusatorem ;
ψήφων ο αριθμός εξ ίσου γενόμενος τον φεύγοντα μάλλον paritate quoque calculorum judices magis reum quam ac .
ωφελεί και τον διώκοντα. cusatorem adjuvant.
62. Η μεν βάσανος ώ άνδρες τοιαύτη εγένετο, και 52. Exposui vobis , judices, torturæ rationes, qua fiden
ούτοι πιστεύοντες ευ ειδέναι φασίν υπ' εμού αποθα tes hiaiunt, probe se nosse , Herodem a me sublatum esse.
νόντα τον άνδρα. Καίτοι το παράπαν έγωγ’ αν εί τι Ego vero si quid tale unquam patrassem ejusque mihi
συνήδειν έμαυτό και εί τιεμοί τοιούτον είργαστο, εφά conscius fuissem , studuissem hoc par hominum de medio
νισ’ αν τώ ανθρώπω, ότε επ'εμοί ήν τούτο μεν εις την | tollere , sive mecum ad Ænum abducendo sive in conti
30 Αίνον απάγειν άμα εμοί ,τούτο δε ειςτην ήπειρον δια nentem trajiciendo , non autem metuendosmihi reliquissem
βιβάσαι , και μη υπολείπεσθαι μηνυτάς κατ' έμαυτού indices, homines facinorismei conscios. (53) Sed aiunt a se
τους συνειδότας. (53) Φασί δε γραμματίδιον ευρείν εν
το πλοίω, δ έπεμπον εγώ Λυκίνω , ως αποκτείναιμι repertum in navigio epistolium , quo Lycinum de interfecto
τον άνδρα . Καίτοι τί έδει με γραμματίδιον πέμπειν , a me Herode certiorem facere voluissem . Atqui quid opus
αυτού συνειδότος του το γραμματίδιον φέροντος ; ώστε erat epistolium mittere, quum perlator ejus ipse esset con.
τούτο μεν σαφέστερον αυτός έμελλεν έρείν και ειργασμέ scius facinoris, ideoque distinctiusipse dere possetexponere,
νος, τούτο δε ουδέν έδει κρύπτειν αυτόν· & γάρ μή οθόν nec quidquam eum celari oporteret : nam ea literis man
35 τε ειδέναι τον φέροντα , ταύτ' άν τις μάλιστα συγγρά- I data mittere solemus, que non possumus cum perlatoribus
ψας πέμψειεν. (54) "Έπειτα δε και τι μέν μακρόν είη communicare. (54) Item si qua longa res est , eam cogi.
πράγμα , τούτο άν τις αναγκασθείη γράψαι τα μη δια mur perscribere, verentes ne quid perlator obliviscatur :
μνημονεύειν τον απαγγέλλοντα υπό πλήθους: τούτο δε at breve erat nuntium Herodem esse peremptum . Præ
βραχύ ήν απαγγείλαι, ότι τέθνηκεν ο ανήρ. Έπειτα terea meminerilis discrepare inter se epistolium et yerba
ενθυμείσθε ότι διάφορον ήν το γραμματίδιον τω βασα
νισθέντι , διάφορος δ' ο άνθρωπος τω γραμματίω. ο | servi : hic enim in questione se ipse edixit interfecisse .
40 μεν γάρ βασανιζόμενος αυτός έφη αποκτεϊναι , το δε | epistolium autemresignatum me liomicidam esse prodidit,
γραμμάτιον ανοιχθέν έμε τον αποκτείναντα εμήνυεν. | (55) Utrijam oportet vos fidem habere? Porro , initio qui
(55) Καίτοι πoτέρω χρή πιστεύσαι ; το μεν γαρ πρώ- | dem, querentes, non inveniebant epistoliumin navigio ,
τον ουχ εύρον εν τώ πλοίω ζητούντες το γραμματίδιον, I postmodum autem inveniebant. Tunc nimirumfraus ipsis
ύστερον δέ. Τότε μεν γαρ ούπω ούτως εμεμηχάνητο nondum eratexcogitata , postquam autem homo primo loco
αυτοίς· επειδή δε ο άνθρωπος και πρότερον βασανισθείς tortus nihil indicaratmihi infestum , ipsi schedam injiciebant
ουδεν έλεγε κατ' εμού , τότε εισβάλλουσιν εις το πλοίον in navigium , quo haberent causam criminis in me conſe .
το γραμματίδιον , ίνα ταύτην έχοιεν εμοί την αιτίαν rendi : (56) legebatur epistolium : torquebatur tum servus
136επιφέρειν (56) επειδή δ' ανεγνώσθη το γραμματίδιον posterior ; verum hic epistolio edebat parum consentientia :
και ο ύστερος
τιδίω,
βασανιζόμενος ου συνεφέρετο το γραμμα
ουχέθ' οδόν τ' ήν αφανίσαι τα αναγνωσθέντα. jam occultassent epistolium silicuisset. Quodsi fore
Ει γάρ ηγήσαντο τον άνδρα πείσεις από πρώτης κα sperassent, ut servum statim a principio permoverenl ad
ταψεύδεσθαί μου , ουκ άν ποτ' εμηχανήσαντο τα εν τω falsa contrame edicenda,machinam illam epistolarem com
γραμματιδίω. Καί μοι μάρτυρας τούτων κάλει. menti non fuissent. Cita tu mihi horum testes .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
6 67 . Τίνος γε δή ένεκα τον άνδρα απέκτεινα; ουδέ | 57 . Sed eccujus tandem rei causa ego viram occidis
γάρ έχθρα ουδεμία ήν έμοί και εκείνω. Λέγειν δε τολ- | sem ? num simultatis ? Atqui nulla milhi cum eo interce
μώσιν ως εγώ χάριτι τον άνδρα έκτεινα. Καί τίς debat. Sed alienam in gratiam aiunt me illi spiritual eri
 (732 - 735) ANTIPHONTIS ORATIO DE CÆDE HERODIS . 33
πώποτε χαριζόμενος ετέρω τούτο ειργάσατο; οίμαι μέν | puisse. Αtqui quis tandem hoc unquam eo fecerit , quo
γάρ ουδένα , αλλά δεϊ μεγάλην την έχθραν υπάρχειν το alteri gratificaretur ? Ego puto neminem , sed magnas inter
τούτο μέλλοντα ποιήσειν , και την πρόνοιαν εκ πολλών cæsum et occidentem intercessisse simultates necesse est ,
είναι φανεράν επιβουλευομένην. 'Εμοί δε κακείνω ουκ ! et e multis constitisse indiciis alteriab altero insidias com
1ο ήν έχθρα ουδεμία. (58) 'Αλλά χρήματα έμελλον λή parari. Mihi vero cum Herode dissidii nihil unquam fuit.
ψεσθαι αποκτείνας αυτόν και αλλ' ουκ ήν αυτώ. Είεν, T (58) Αt argenti cupiditate illectus eum peremi? Sed care
αλλά δείσας περί εμαυτού μή αυτός παρ' εκείνου τούτο | bat eo. Esto : at metu tamen, ne, nisi ego prevenirem,
πάθοιμι; και γάρ αν των τοιούτων ένεκα τις αναγκα ille me repente opprimeret? nam etiam ejusmodi metus
σθείη τούτο εργάσασθαι. Αλλ' ουδέν μοι τοιούτον quempiam ad facinus impellat. At nibil tale mihi cum co
υπήρκτο εις αυτόν. (59) 'Αλλά σου μάλλον εγώ την erat. (59) Multo enimvero majori veritatis specie ego con
πρόφασιν ταύτην έχουμ’ αν είκότως μετά της αληθείας | tendere possim te hoc agere, ut e nece mea difescas , quam
15 αναθείναι , ότι χρημάτων ένεκα ζητείς εμέ αποκτεϊναι, | tu me criminaris e nece Herodis aitescere voluisse : tu si
μάλλον και συ έμοί εκείνον και πολύ αν δικαιότερον me per hoc judicium tollas,multo potiori jure a necessariis
αλoίης του φόνου εμέ αποκτείνας υπό των εμοί προση meis homicidii reus peragaris , quam ego abs te et reliquis
κόντων, ή εγώ υπό σου και των εκείνου αναγκαίων. Ι Herodis necessariis cædis reus agor. Ego enim perspicue
Εγώ μέν γάρ σοι φανεραν την πρόνοιαν εις εμέ απο- | te mihi insidias comparare ostendo; tu vero causatione
δείκνυμι, συ δε με εν αφανεί λόγω ζητείς απολέσαι. obscura me studes perdere.
60. Ταύτα μεν υμίν λέγω, ως αυτό μου πρόφασιν 60. Hæc ad vos disputavi , quo appareret mihimet nihil
ουδεμίαν έχει αποκτείναι τον άνδρα: δεί δε με και causæ fuisse cur Herodem occiderem : sed non ego tantum ,
20 υπέρ Λυκίνου απολογήσασθαι, ώς έoικεν, αλλ' ουχ υπέρ I verum etiam Lycinus milli defendendus esse videtur, do
αυτού μόνον , ώς ουδ' εκείνον είκότως αιτιώνται. Λέγω cendumque, ne illum quidem probabili ratione accusari.
τοίνυν υμίν ότι ταυτά υπήρχεν αυτώ εις εκείνον άπερ | Lycino igitur aio eadem atque mihi cum Ηerode fuisse :
έμοί ούτε γάρ χρήματα ήν αυτώ oπόθεν άν έλαβεν | nam neque opes Herodi erant , quibus potiri Lycinus inter
αποκτείνας εκείνον , ούτε κίνδυνος αυτω υπήρχεν ουδείς | fecto illo potuisset , neque discrimen ullum erat , quod
όντινα διέφευγεν αποθανόντος εκείνου. (6) Τεκμήριον | Lycinus per necem Herodis effugeret . (61) Præterea ne
δε μέγιστον ως ουκ έβούλετο αυτόν απολέσαι» εξόν γάρ voluit quidem Lycinus eum perdere : nam si voluisset ,
25 αυτώ εν αγώνι και κινδύνω μεγάλη καταστήσαντι μετά | poterat eumin certamen forense conjicere, cujus hic fuisset
των νόμων των υμετέρων απολέσαι εκείνον, είπερ προω exitus , ut Herodes ex legibus vestris morte mulctaretur.
φείλετο αυτό κακόν, και το τε ίδιον το αυτού διαπρά Si debebatur Herodi a Lycino malum , poterat hoc modo
ξασθαι και τη πόλει τη υμετέρα χάριν καταθέσθαι , ει Lycinus privatas suas injurias ulcisci , unaque vos prome
επέδειξεν αδικούντα εκείνον , ουκ ήξίωσεν , αλλ' ουδ' reri , docendo ,rempublicam ab eo laesam esse : quamquam
ήλθεν επί τούτο. Καίτοι καλλίων γε ήν ο κίνδυνος hoc ei fuisset honestius certamen , noluit tamen ad id de
αυτώ. Slendere.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.

62. Αλλά γαρ ενταύθα μεν αφήκεν αυτόν· ου γαρ 62. Tuncigitur dimisitinimicum,quum ulcisci potuisset
30 έδει κινδυνεύειν αυτόν περί τε αυτού και εμού ενταύθα ή sine suoque meoque periculo; nunc vero struxit insidias ,
δ' επεβούλευεν, εν και γνωσθείς αν απεστέρει μεν εμέ της ubideprehensusme privasset patria , semetprivasset sacris
πατρίδος , απεστέρει δε αυτον ιερών και οσίων και των reliquisqne omnibus , quæ maximi plurimique faciunt ho
άλλων άπερ μέγιστα και περί πλείστου εστίν ανθρώ | mines. Verum , ut concedamus tantisper adversariorum
ποις. Έπειτα δ' εί και ως μάλιστα έβούλετο αυτόν και prætentioni, esto vel maxime Lycinum Herodem sublatum
Λυκίνος τεθνάναι ( είμι γάρ και επί τον των κατηγόρων voluisse : ideune ego mihi persuaderi passus sum ,pro illo
λόγον ), ού αυτός ουκ ήξίου αυτόχειρ γενέσθαι,τούτο το facinus facere , quod ille ipse suis manibus patrare non au
έργον εγώ ποτ' άν επείσθην αντ' εκείνου ποιήσαι; (63) deret? (63) Num , ut ego corpore valebam ad periculum
35 Πότερα ωςεγώ μεν εν τω σώματι επιτήδειος διακινδυ adeundum, ita ipse opibus , quibus meam operam redime
νεύειν , εκείνος δε χρήμασι τον εμόν κίνδυνον εκπρία ret ? Non utique
σθαι; ου δητα: τω μεν γάρ ουκ ήν χρήματα, εμοί δε multo citius ego :potius
immo locuples ego , ille pauper ; adeo ut
Lycinum ad hoc permovisse videri
ήν· αλλ' αυτό το εναντίον εκείνος τούτο θάσσον αν υπ' possim , quam ille me, quandoquidem septem minas dic
εμού επείσθη κατά γε το είκός ή εγώ υπό τούτου ,επεί non potuit ; quare amici eum libera
εκείνός γ' εαυτόνουδ' υπερήμερον γενόμενον επτά μνών evoluta persolverefamiliaritatem
δυνατός ήν λύσασθαι, αλλ' οι φίλοι αυτον ελύσαντο. Και runt. Jam quod attinet, quæ cum Lycino
40 μεν δή και της χρείας της έμής και της Λυκίνου τούτο | mihi intercesserit, ex luculentissimo hoc argumento intel
υμίν μέγιστον τεκμήριόν έστιν, ότι ου σφόδρα εχρώμης | ligitis , eatm non tantam fuisse , ut quecunque illi pla
εγώ Λυκίνω φίλω , ως πάντα ποιήσαι αν τα εκείνω | cuissent ego facerem. Νam quoniam ne septem quidem
ORATORES.
 34 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ . (735 - 739 )
δοκούντα: ου γαρ δήπου επτά μέν μνάς ουκ απέτισα | minas pro eo ex vinculorum molestis liberando solvi, multo
περί αυτού δεδεμένου και λυμαινομένου , κίνδυνον δε | minus caedem committens pro eo tantum subire voluissem
τοσούτον αράμενος άνδρα απέκτεινα δι' εκείνον. periculum .
64. Ως μέν ούν ουκ αυτος αίτιός είμι του πράγμα. 64. Planum jam feci , quoad potui, neque a meneque a
137τος ουδε εκείνος, αποδέδεικται καθ' όσον εγώ δύναμαι | Lycino cædem hanc esse peractam :sed hocmaximepremunt
μάλιστα. Τούτω δε χρώνται πλείστω λόγω οι κατή adversarii, quod Herodes tamen e conspecta sublatus sit; et
γοροι , ότι αφανής έστιν ο ανήρ, και υμείς ίσως περί vos ipsi, judices ,mihi videminipercupere audire , quidnam
τούτου αυτού ποθείτε ακούσαι. Ει μεν ούν τούτο εί ego de co dicere habeam . Jam si conjectare oportet, non ma
κάζειν δει με , εξ ίσου τούτο εστι και υμίν και εμοί: gis id ad me quam ad vos pertinet :nam neque vos facinoris
ούτε γάρ υμείς αίτιοι του έργου εστε ούτε εγώ: ει δε auctores estis neque ego : sin veram rei gestæ rationem nosse
δεί τοϊς αληθέσι χρήσθαι, των ειργασμένων τινά ερω volunt, eorum aliquem interroganto qui facinus patrarunt ;
τώντων· εκείνου γάρ αν άριστα πύθοιντο. (65) Έμοι nam ab illo optimerem intelligant. (65) Ego , quinon pa
μεν γάρ τώ μή ειργασμένω τοσούτον το μακρότερον travi, longius dicere nihilhabeo quam menon fecisse : qui
της αποκρίσεώς έστιν , ότι ουκ είργασμαι: τω δε ποιή autem fecit , is facile rem exponere , et , si exponere nolit,
σαντι βαδία εστίν η απόδειξις , και μη αποδείξαντι εν belle conjectare potest. Nam scelerati sceleribus suis spe
εικάσαι. Οι μεν γάρ πανουργούντες άμα τε πανουργούσι ciosos quoque prætextus comminiscuntur : qui autem non
και πρόφασιν ευρίσκουσι του αδικήματος: τω δε μή ειρ fecerit, ei difficile est occulta probabili conjectura aperire.
γασμένωχαλεπόν περίτων αφανών εικάζειν. Οίμαι δ' Vestrùm quoquemihividetur unusqnisquede rehaud com
10 αν και υμών έκαστον εί τις τινα έρoιτο 8 τι μη τύχοι perta interrogatus nihil esse responsurus nisi hoc , se non
ειδώς ,τοσούτον αν ειπείν , ότι ουκ οίδεν· ει δέ τις περαι nosse : et si tum interrogans ulterius quid dicere jubeat ,
τέρω κελεύοι λέγειν , εν πολλή αν υμάς έχεσθαι απορία vos magnopere laboraturimihi videmini. (66 )Ne itaque
δοκώ. (66) Μήτοίνυν εμοί νείμετε το άπορον τούτο,ενώ me explicare jubeatis in quo extricando ipsi sitis häsitaturi ;
μηδ' αν αυτοί εύπορείτε" μηδ' εαν ευ εικάζω, εν τούτω neque absolutionis hanc mibi ferte conditionem , si fe
μοι αξιoύτε την απόφευξιν είναι , αλλ' εξαρκείτω μοι liciter conjectavero , sed satis habete , a meplanum vobis
έμαυτόν αναίτιον αποδείξαι του πράγματος. Εν τούτω esse factum , me hoc crimine vacare. Nam insons sum ,
15 ούν ανίτιος είμι, ουκεάν εξεύρωότωτρόπωαφανής έστιν non quatenus rationem edo probabilem , qua homo e medio
ή απόλωλεν ανήρ, αλλ' ει μη προσήκει μοι μηδέν ώστ' sublatus aut peremptussit, sed quatenus ejus cædes adme
αποκτείναι αυτόν. (67) " Ήδη δ' έγωγε και πρότερον ! nil pertinet. (67) Factum novi haud raro, a fama doctus ,
ακοή επίσταμαι γεγονός , τούτο μεν τους αποθανόντας, ut sive perempti sivehomicida nusquam locorum reperi
τούτο δε τους αποκτείναντας ουχ ευρεθέντας ούκουν rentur. Næ pulchre tum ageretur si qui aut cum illis aut
αν καλώς έχοι , εί τούτων δέοι τας αιτίας υποσχεϊν | cum his una finissent , culpam eventorum ferre deberent.
τους συγγενομένους. Πολλοί δε γ'ήδη σχόντες ετέρων Ac persæpe jam aliorum criminum rei perieruntantequam
20 πραγμάτων αιτίας , πρίν το σαφές αυτών γνωσθήναι, vera rerum ratio aperiretur. (68)Ne longeabeam , Ephialten
προαπώλoντο. (cs) Αυτίκα Εφιάλτης τον υμέτερον civem vestrum qui occiderunt, hodieque nondum inventi
πολίτην ουδέπω νύν εύρηνται οι αποκτείναντες· ει ούν sunt : quodsi ergo quis postulet, ut qui cum Ephialte fue.
τις ήξίου τους συνόντας εκείνω εικάζειν οίτινες ήσαν οι runt authomicidas declarent autipsi crimen cædis subeant,
αποκτείναντες Εφιάλτης, ει δε μή, ενόχους είναι το næ conditio eorum pessima foret. Quanquam qui Ephialten
φόνω, ουκ αν καλώς είχε τους συνούσιν. 'Έπειτα οι sustulerunt, nil curarunt cadaver subducere , quo se in
γι'Εφιάλτην αποκτείναντες ουκ εζήτησαν τον νεκρών periculum dedissent facinus ipsi suum prodendi; in quo
αφανίσαι , ουδ' εν τούτω κινδυνεύειν μηνύσαι το πρά sapiebant : me vero hi tam stultum fingunt, ut, cujus
26 γμα , ώσπερ οίδε φασίν εμέ της μέν επιβουλής ουδένα cædem ipse solus peregissem , ad eum humo tollendum alios
κοινωνών ποιήσασθαι του θανάτου , της δ' αναιρέσεως. advocarem . (69) Porro haud ita pridem puer nondum
(eo) Τούτο δ' εντός ου πολλού χρόνου παίς εζήτησεν ουδε annum ætatis duodecimum emensus heri jugulo sicam
δώδεκα έτη γεγονώς τον δεσπότην αποκτείναι και ει μη imprimebat : hero vociferante territus puer aufugiebat, re
φοβηθείς , ως ανεβόησεν , εγκαταλιπών την μάχαιραν licta in jugulo sica ; qui si ausus essetmanere, perisset tota
τη σφαγή ώχετο φεύγων, αλλ' ετόλμησε μεϊναι , απώ familia : nam quis sanus de puero tantillo tantam audaciam
λοντ’ αν οι ένδον άπαντες ουδείς γαρ αν ώετο τον παϊδά vel suspicatus esset? jam vero comprehensus puer ipse se
30 ποτε τούτο τολμήσαι· νύν δε συλληφθείς αυτός ύστερον suo indicio condemnavit. ' Aliud accipite. Hellenotamiæ
κατείπεν αυτού . Τούτο δε περί χρημάτων αιτίαν ποτέ vestri aliquando in suspicionem furti adducti fuerant , in
σχόντες ουχ ούσαν, ώσπερ εγώ νύν , οι Ελληνοτομίαι justam quidem illam atque immeritum prorsus, uthæc cæ
οι υμέτεροι ,εκείνοι μεν άπαντες απέθανον οργή μάλλον | ais est de me suspicio : peribant ira potius quam sapientia
η γνώμη , πληνενός , το δε πράγμα ύστερον καταφανές | consilii ,omnes praeter unum, quem Sosiam aiunt appella
εγένετο. (το) Του δ' ενός τούτου (Σωσίαν όνομά φασιν | tum fuisse. (70) Supplicio extremo etiam is jam conde
αυτή είναι και κατέγνωστο μέν ήδη θάνατος , έτεθνήκει Γmnatus,nondum d corporetoleraverat:intereaaperiebatur,
 (739-- 744) ANTIPHONTIS ORATIO DE CÆDE HERODIS . 35
δε ούπω και εν τούτω εδηλώθη το τρόπο απωλώλει τα 1 στοquo bacte
pacto pecuniæ interversæ fuerint: ibiSosias, Jam unde
35 χρήματα , και ο ανήρ απήχθη υπό του δήμου του υμε cimviris traditus, a populo e carcere domum deducebatur,
τέρου παραδεδομένος ήδη τοις ένδεκα , οι δ' άλλοιετέ. reliquis immerito supplicio exstinctis. (71) Seniores ve
θασαν ουδέν αίτιοι όντες. (71) Ταύθ'υμών αυτών εγώ strům ni fallor , hunc casum adhuc recordantur, juniores
oίμαι μεμνήσθαι τους πρεσβυτέρους , τους δε νεωτέρους autem ,, fando
πυνθάνεσθαι ώσπερ εμέ. Ούτως αγαθόν εστι μετά του dum ego. Tamprocul dubio de eo inaudiverunt, quemadmo
salutare est ad examen rerum etiam lento
χρόνου βασανίζειντα πράγματα. Και τούτ' ίσως αν temporis adhibere. Ac facile evenire possit uthoc quo.
φανερόν γένοιτ' άν ύστερον , και ότω τρόπω τέθνηκεν και rem
que aliquando apertum fiat, quonam pacto Herodes perierit.
40 άνθρωπος. Μή ούν ύστερον τούτο γνώτε , αναίτιόν με Cavete itaque ne sero cognoscatis vos insontem me conde
όντα απολέσαντες,αλλά πρότερόν γ' ευ βουλεύσασθε και mnasse , sed prius bene consulito non iracundia , non calu
έτεροι οργήςκαι διαβολής,
μή μετ'πονηρότεροι σύμβουλοι.ως τούτων,ουκ γένοιντο
(72) Ου γάρανέστιν και τι mniis exagitati : nam consultores his pejores non facile sit
οργιζόμενος άνθρωπος αν γνοίη: αυτό γάρ βουλεύεται, reperire. (72) Nihil eniin est quod homo iracundia pertur.
την γνώμην διαφθείρει του ανθρώπου. Μέγα τι ημέρα batus recte cernat : ira enim illud ipsum , per quod homo
παρ' ημέραν γιγνομένη γνώμην, ώ άνδρες , εξ οργής deliberat, mentem ejus puta, corrumpit. Dies diei succe .
138μεταστήσαι και την αλήθειαν ευρεϊν των γεγενημένων. dens multum valet ad mentem hominis mutandam , et ad
(73) Ευ δε ίστε ότι ελεηθήναι εφ' υμών αξιός είμι μάλ perveniendum ad sedes veri. (73) Certos vos esse velim ,
λον η δίκην δούναι δίκην μέν γάρ εικός έστι διδόναι multo magis me vestram commiserationem meritum esse ,
τους αδικούντας , ελεείσθαι δε τους αδίκως κινδυνεύον- Ι quam ut penas dem: penas enim dant criminosi , nmiseri
τας. Κρείσσον δε χρή αεί γίγνεσθαι το υμέτερον δυ cordiam autem merentur insontes in discrimen adducti.
νάμενον έμε δικαίως σώζειν , ή το των εχθρών βουλό Et vestra potestas salvo jureme servandi semper debet po
μενον αδίκως με απολλύναι. Εν μέν γάρ τώ επισχεϊν tior esse horum inimicorum contentione me per nefas op
6 έστι και τα δεινά ταύτα ποιήσαι & ούτοι κελεύουσιν· | perimendi.Ampliate paululum: nam sic quoquelicebit vobis
εν δε τώ παραχρήμα ουκ έστιν αρχήν ορθώς βουλεύε. severa illa statuere,ad quæ vos hi accendunt; præcipitanti
σθαι. autem consilia prorsus non licet recta capere consilia .
74. Δεί δε με και υπέρ του πατρός απολογήσασθαι: 74. Sed et patris me causam dicere oportet : tametsi
καίτοι γε πολλώ μάλλον είκός ήν εκείνον υπέρ εμού | multo magis erat consentaneum, pro me eum dicere , qui
απολογήσασθαι, πατέρα όντα: ο μέν γάρ πολλώ πρεσβύ pater esset ; illum enim res meas omnes tenere credibilius
τερός έστι των έμών πραγμάτων και εγώ δε πολλά νεώτε: I est, qui etate me multum antecedat , quam me res ejus
ρος των εκείνων πεπραγμένων. Και ει μεν εγώ τούτου tenere, qui multo sim junior. Misi causa in foro dicenda
10 αγωνιζομένου κατεμαρτύρουν & μη σαφώς ήδειν, ακοή sit , eoque tum si de eo tester ea quæ non certo sciam , sed
δε ήπιστάμην, δεινά αν έφη πάσχειν υπ' εμού ( *)
νύν δε αναγκάζων εμέ απολογείσθαι ών εγώ πολλά νεό auditu solum acceperim , questurus sit adversarius,atro
τερός είμι και λόγω οίδα , ταύτα ου δεινά ηγείται ειρ cem sibi a me factam esse injuriam : (75 ) jam vero cogens
γάσθαι. “ Όμως μέντοι καθ' όσον εγώ οίδα ,ου προδώσω me, ut oratione purgem ea quæ mea ætate multo antiquiora
τον πατέρα κακώς ακούοντα εν υμίν αδίκως. Καίτοι non nisi ex ſama teneo , non putat injuriam a se mihi fieri.
τάχ'αν σφαλείην , και εκείνος ορθώς έργωέπραξεν , ταύτ' | Verumtamen quoad possum , patrem non prodam, malis
15 εγώ λόγω μη ορθώς ειπών· όμως δ' ούν κεκινδυνεύσε calumniis coram vobis, judices , lacessitum . Et quanquam
ται. (76) Πρίν μεν γαρ την απόστασιν των Μυτιλη vereor ne qua labar, ab eo recte facta verbis corrumpens ,
ναίων γενέσθαι , έργω την εύνοιαν εδείκνυε την εις υμάς: | jacta tamen esto alea. (76) Patrem bene vobis vellerebusipsis
επειδή δε ή πόλις όλη κακώς έβουλεύσατο αποστάσα ipse declaravit illo tempore,quod Mytilenæorum defectionem
και ήμαρτε της υμετέρας γνώμης, μετά της πόλεως antecessit : ut autem tota civitas malo usa consilio a vobis
όλης ηναγκάσθη συνεξαμαρτείν. Την μεν ουν γνώμην defecit vestraque benevolentia excidit, non potuit facere
έτι και εν εκείνοις όμοιος ήν εις υμάς, τήν δ' εύνοιαν quominuserrore toti civitati communi implicaretur. Ani
ουκέτι ήν επ' εκείνη την αυτήνεις υμάς παρέχειν· ούτε mo quidem erga vos etiam tum erat nilmutato , at rebus
γάρ εκλιπείν την πόλιν ευρόπως είχεν αυτώ ικανά γάρ item suam erga vospristinam demonstrare voluntatem haud
ήν τα ενέχυρα & είχετο αυτού , οι τε παίδες και τα χρή licebat. Nam urbe excedere haud facile poterat , quum satis
ματα: τούτο δ' αυ μένοντι προς την πόλιν αυτώ αδυνά
πως είχεν ισχυρίζεσθαι. (17) 'Επει δ' υμείς τους αι | multa ejus essent pignora , liberi et opes ;manenti auten ,
Mytilenæ suam erga vos mentem declarare non licebat.
τίους τούτων εκολάσατε , εν οις ουκ εφαίνετο ών ο έμός (77) Utautem vos, punitis defectionis auctoribus, in qui
πατήρ, τοις δ' άλλους Μυτιληναίοις άδειαν εδώκατε
οικείν την σφετέραν αυτών , ουκ έστιν ό τι ύστερον αυτώ | bus patrem non fuisse constat , reliquis Mytileneis copiam
και ήμάρτηται, το εμώ πατρί , ουδ' 8 τι ου πεποίηται των | fecistis in patrio solo manendi, nihil prorsus est postmodum
δεόντων, ουδ' ηστινος λειτουργίας και πόλις ενδεής γεγέ- a patre meo erratum nullum neglesit officium, nulli de
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ . (744 - 742 )
νηται , ούτε η υμετέρα ούτε η Μυτιληναίων , αλλά και | fuit maneri sive Athenis sive Mytilene edendo , sed et
χορηγίας έχορήγει και τέλη κατετίθει. (78, Ει δ' εν | choregatibus defunctus est et tributa dependit. (78, Quod
Αίνω χωραφιλεί , τούτο ουκ αποστερων γε των εις την | autem apud Enum degere amaf, facit hoc , non gno
πόλιν εαυτον ουδενός υο ετέρας πόλεως πολίτης γεγε- I defugiat parte ullaim officiorum a se reip. debitorum;
γημένος , ώσπερ ετέρους όρων τους μεν εις την ήπειρον | neque quo civitatis alius ciris esse nalit, guanquam alios
30 ιόντας και οικούντας εν τοις πολεμίοις τοις υμετέροις , video in Continentem Asiam transmigrantes et apud bo
και δίκας από ζυμβόλων υμίν δικαζομένους, ουδε φεύγων stes vestros habitantes actionibusque mercatilibus cives
το πλήθος το υμέτερον , τους δ' οίους ύμείς μισων συ vestros vexantes ; neque quod eum vestri regiminis popu
κοφάντας. (70) “A μέν ούν μετά της πόλεως όλης laris taedeat, sed odio delatorum quos ipsimet vos pariter
ανάγκη μάλλον ή γνώμη έπραξεν , τούτων ου δίκαιός odistis. (79) Quæ ergo pater una cum tota (Mytilenæorum )
έστιν και έμος πατήρ ιδία δίκην διδόναι. “Απασι γαρ civitate coactusmagis quam voluntate sua deliquit, corum
Μυτιληναίοις αείμνηστος και τότε αμαρτία γεγένηται: poenas ipsum privatim dare æquum non est. Nunquam My.
ήλλάξαντο μεν γαρ πολλής ευδαιμονίας πολλήν κακο tilenæis e memoria excidet error ipsorum , qui ingentem
35 δαιμονίαν, επείδον δε την έαυτών πατρίδα ανάστατον pristinam felicitatem cum extrema inſelicitate commutarint
γενομένην. “A δε ιδία ούτοι διαβάλλουσι τον εμόν
πατέρα , μή πείθεσθε» χρημάτων γάρ ένεκα ή πάσα patriamque viderint desolatam . Quæ autem hi patrimeo
παρασκευή γεγένηται επ' εμοί κακείνω. Πολλά δ' privatim vitio dant, nolite ea credere : nummis enim quo
εστί τα συμβαλλόμενα τους βουλομένοις των αλλοτρίων emungeremur, tota hæcmachina in me illumque comparata
εφίεσθαι. Γέρων μεν εκείνος ώστ' εμοί βοηθείν , νεώ est. Et multa hic concurrunt cupiditatem bonis alienis
τερος δ' εγώ πολλώ ή ώστε δύνασθαι εμαυτώ τιμωρείν inhiantium secundantia . Senex ille quum sit, præsto mihi
40 ικανώς. (80) 'Αλλ' υμείς βοηθήσατέ μοι , και μη nequit esse ; ego vero junior sum quam ut ipse meas injurias
διδάσκετε τους συκοφάντας μείζον υμών αυτών δύνα ulcisci satis queam . (80) Quare vos mihi succurrite, neque
σθαι. Εάν μέν γάρ εισιόντες εις υμάς & βούλονται | docete sycophantas ipsos plus posse quam vosmet. Nam hi
πράσσωσι , δεδειγμένον έσται τούτους μεν πείθειν, το | si ad vos ingressi agent quecunque velint , planum civibus
δ' υμέτερον πλήθος φεύγειν· εάν δε εισιόντες εις υμάς | factum erit horum gratiam captandam esse , vestræ autem
πονηροί μέν αυτοί δοκώσιν είναι, πλέον δ' αυτούς μη | plebis auctoritatem posse contemni : si autem ingressi ad
δεν γένηται, υμετέρα ή τιμή και η δύναμις έσται , | vos ipsiimprobi esse censeantur, nec quidquam proficiant,
ώσπερ και το δίκαιον έχει. Υμείς ούν εμοί τε βοη- Ι tum penes vos honor et potestas erit, uti par est. Vindicate
θείτε και το δικαίω. itaque meque unaque æquum jus.
139 81. " Οσα μεν ούνεκ των ανθρωπίνων τεκμηρίων και 81. Audistis adhuc quæcunque argumenta a me proferri
μαρτυριών οίά τε ήν αποδειχθήναι, ακηκόατε χρή δε potuerunt ab humanis sive testimoniis sive indiciis aliis re
και τους από των θεών σημείοις γενομένοις εις τα τοι petita : sed etiam ad divina indicia in hujusmodi causis
αύτα ούχ ήκιστα τεκμηραμένους ψηφίζεσθαι. Και γάρ
τα της πόλεως κοινά τούτοις μάλιστα πιστεύοντες ασφα. quam maxime judicibus attendendum est. His credentes
λώς διαπράσσεσθε, τούτο μεν τα εις τους κινδύνους vous remp. tutam et salvam geritis , utraque in fortuna , tam
και ήκοντα , τούτο δε εις τα έξω των κινδύνων. (82) Χρή in adversa quam in secunda. (82) Sed etiam in privatis re
δε και εις τα ίδια ταύτα μέγιστα και πιστότατα ηγεί. bus summa debet esse divinorum ostentorum auctoritas.
σθαι. Οίμαι γάρ υμάς επίστασθαι ότι πολλοί ήδη άν Ipsos vos,ni fallor,haud fugit,sæpe jam usu venisse ,quum
θρωποι μη καθαροί χείρας ή άλλο τι μίασμα έχοντες homines autcruore aut alio quopiam incesto polluti in naves
συνεισβάντες εις το πλοίον συναπώλεσαν μετά της αυ inscendissent, ut non ipsi solum perirent, sed una secum
των ψυχής τους οσίως διακειμένους τα προς τους θεούς: ceteros quoque, quamvis castos sanctosque, in perniciem
τούτο δε ήδη ετέρους απολομένους μεν ού , κινδυνεύσαν | traherent; item alios, consortio impurorum usos , tametsi
τας δε τους εσχάτους κινδύνους διά τους τοιούτους αν non perirent , ad discrimina tamen extrema adductos fuisse ;
Το θρώπους τούτο δε ιερούς παραστάντες πολλοί δή κατα nec non multos, astantes sacris , eo quod perlitari non
φανείς εγένοντο ουχ όσιοι όντες και διακωλύοντες τα τε posset , prodidisse , religiones deorumab ipsis violatas esse.
ρά μη γίγνεσθαι τα νομιζόμενα . (83) Εμοί τοίνυν εν
πάσι τούτοις τα εναντία εγένετο. Τούτο μεν γάρ όσοις (83) Jam horum omnium nihil in me unquam evenit. Qui
συνέπλευσα, καλλίστοις έχρήσαντο πλούς· τούτο δε όπου buscunque unquam navigationum consors ſui, hi secundis.
ιερούς παρέστην, ουκ έστιν όπου ουχί κάλλιστα τα ιερά simis usisunt cursibus : ubicunque sacris interfui, ibi nun
εγένετο και εγώ αξιώ μεγάλα μοι τεκμήρια είναι της quam non pulcherrimefuit perlitatum . Quæ indicia postu
αιτίας, ότι ουκ αληθή μου ούτοι κατηγορούσι*** τούτων | Io ut vos ita interpretermini, utindefalsitatem criminis in
15 μάρτυρες . me collati colligatis. * ** horum testes cito .
 ( 740 - 763 ) ANTIPHONTIS ORATIO DE CÆDE HERODIS.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES.
84. Επίσταμαι δε και τάδε , ώ άνδρες δικασταί , ότι 84. Certussum , judices , hi testes si adversus me testa
ει μεν εμού κατεμαρτύρουν οι μάρτυρες , ώς τι ανόσιον | rentur atque confirmarent , in templo quopiam navigiove ,
γεγένηται εμού παρόντος εν πλοίω ή εν ιερούς, αυτοίς in quo ego essem , indicium aliquod visum esse numinis ob
γε τούτοις ισχυροτάτοις αν έχρώντο, και πίστιν της αι sacra polluta irati , adversarios meos hoc testimonio tan
τίας ταύτην σαφεστάτην απέφαινον, τα σημεία τα από quam firmissimo usuros esse , atque clamaturos hæc ostenta
των θεών» νύν δε τών τε σημείων εναντίων τοις τούτων deorum fidem mei sceleris facere luculentissimam : jam ve
ro et divina ostenta criminationibus inimicorum meorum
20 λόγοις γιγνομένων, των τε μαρτύρων & μεν εγώ λέγω repugnant , et testium prædicationes quum causam meam
μαρτυρούντων αληθή είναι , ά δ' ούτοι κατηγορούσι sublevant, tum istorum causam mendacii coarguunt; et
ψευδή , τοίς μέν μαρτυρούσιν άπιστείν υμάς κελεύουσι, nihilo tamen fuiminus postulant ut, quam vos fidem meis
τοις δε λόγοις ους αυτοί λέγουσι πιστεύειν υμάς χρήναι testibus denegetis , eam ipsorum mendaciis contribuatis .
φασι. Και οι μέν άλλοι άνθρωποι τοις έργοις τους λό Alii quidem homines per facta vanitatem pratensionum de
γους ελέγχουσιν, ούτοι δε τοις λόγοις ζητούσε τα έργα | monstrant; hi vero verborum præstigiis veritetem rerum
άπιστα καθιστάναι. gestarum labefactare conantur.
85 . “ Όσα μεν ούν εκ των κατηγορηθέντων μέμνη 85 . Refutavi, judices , singula quæque crimina quæ mihi
μαι , ώ άνδρες, απολελόγημαι: δέομαι δε και υμων απο- | objecta esse memini : jam nunc peto etiam a vobis , ut
25 ψηφίσασθαι. Ταυτά γάρ εμέ τε σώζει , και υμίν νόμι- | absolvar. Id quod, ut mihi salutare est , ita cum vestra
μα και εύορκα γίγνεται. Κατά γάρ τους νόμους ώμόσατε justitia et religione consentit. Nam secundum leges vos jus
δικάσειν· εγώ δε καθ' ους μεν απήχθην, ουκ ένοχός είμι esse dicturos jurantes condixistis : jam legibus iis, quibus
τοις νόμοις, ών δ' έχω την αιτίαν, αγών μοι νόμιμος prætensis in carcerem ductus sum , nil teneor ; quibus
υπολείπεται. Ει δε δύοεξ ενός αγώνος γεγένησθον, ουκ autem teneridicor,dehis certamen mihireservatum manet.
εγώ αίτιος , αλλ' οι κατήγοροι. Καίτοι ου δήπου οι μεν
έχθιστοι οι εμοί δύο αγώνας περί εμού πεποιήκασιν, Geminum autem certamen quod exstiterit e simplici , ejus
rei culpa non mea est, sed accusatorum . Jam si inimicimei
30 υμείς δε οι των δικαίων ίσοι κριται προκαταγνώσεσθε duo mihi certamina fecerunt, vos, juris æquiarbitri, me
μου εν τώδε τώ λόγω τον φόνον. (86) Μη υμείς γε , ώ in hoc jam judicio præjudicio vestro cædis non condemna
άνδρες αλλά δότε τι και το χρόνο, μεθ' ού ορθότατα
ευρίσκουσιν οι την ακρίβειαν ζητούντες των πραγμάτων. bitis . (86) Nolite, viri, tam iniqui esse : date potius aliquid
' Ηξίουν μέν γάρ έγωγε περί των τοιούτων, ώ άνδρες , etiam tempori; quo duce veritatem rerum gestarum quæ
είναι την δίκην κατά τους νόμους, κατά μέντοι το δί rentes invenire solent. Vellem utique, judices , hujusmodi
καιον ως πλειστάκις ελέγχεσθαι. Τοσούτω γαρ αν in causis formulam juris civilis observari, quanquam ipso de
άμεινον έγινώσκετο: οι γάρ πολλοί αγώνες τη μεν αλη jure quam creberrime inquiri cuperem : eo enim melius rei
35 θεία σύμμαχοί είσι, τη δε διαβολή πολεμιώτατοι. (87) veritasaperiatur :crebritas disputationum ut propiția verita .
Φόνου γάρ δίκη και μη ορθώς γνωσθείσα ισχυρότερον ti,ita estmendacio infestissima. (87) In homicidii vero causa
του δικαίου και του αληθούς έστιν ανάγκη γάρ , εάν sententia iniqua cogit etjusæquum et veritatem succumbere:
υμείς μου καταψηφίσησθε , και μη όντα φονέα μηδ' nam me, e. c., si vos condemnaveritis , tametsi insontem ,
ένοχον τω έργω χρήσθαι τη δίκηκαι το νόμο και ου oportebit tamen vestræ sententiæ et legis severitati parere,
δεις αν τολμήσειεν ούτε την δίκην την δεδικασμένην πα. nemoque facile sit quisententiæ de se dictæ refragariaudeat,
ραβαίνειν πιστεύσας αυτό ότι ουκ ένοχός έστιν, ούτε | tametsi certo sciat se crimine vacare, aut qui ideo recuset
ξυνειδώς αυτό τοιούτον έργον ειργασμένω μή ου χρή in potestate legis esse, quod conscius sibi sitse tantum fa
10 σθαι τω νόμω. Ανάγκη δε της δίκης νικάσθαι παρά το cinushaud commisisse. Sic necesse est, ut æquitasiniqui
αληθές , αυτού τε του αληθούς, άλλως τε και εάν μή ή tati concedat, veritate nequicquam reclamante , et ut ipsa
και τιμωρήσων. (88) Αυτών δε τούτων ένεκα οι τε νόμοι veritasamendacio obruatur, præsertim absente vindice.(88)
και αι διωμοσίαι και τα τόμια και αι προρρήσεις, και Ac propter hæc et leges et juramenta et exta et solennes
τάλλ' οπόσα γίγνεται των δικών ένεκα του φόνου , πολύ denuntiationes et reliqua quze in homicidiorum causis ob
διαφέροντα εστιν ή επί τοις άλλοις, ότι και αυτά τα servantur, multum differunt ab iis quae in ceteris fiunt;
πράγματα, περί ών οι κίνδυνοι, περί πλείστου εστιν
140όρθώς γιγνώσκεσθαι· ορθώς μέν γάρ γνωσθέντα τιμωρία quoniam
recte
res ipsas, de quibus hic certatur, plurimum refert
cognosci.Rect e enim definitis ,justa fiuntManibus lasi;
εστί το αδικηθέντι, φονέα δε τον μή αίτιον ψηφισθήναι insontem vero si homicidii damnet iniqua sententia , deli
αμαρτία και ασέβειά έστιν είς τε τους θεούςκαι ειςτους ctum hoc est humana et divina jura violans. (89) Nec perin .
νόμους. (80) Και ουκ ίσον εστί τόν τε διώκοντα μή ορ: de est, accusatorem non recte accusare , atque vos, qui ju .
θώς αιτιάσασθαι και υμάς τους δικαστές μη ορθώς γνώ.
ναι. Η μεν γάρ τούτων αιτίασις ουκ έχει τέλος , αλλ' dices sitis , non recte decernere.Nam accusatio vim eſlectus
και εν υμίν έστι και τη δίκη και τι δ' αν υμείς εν αυτή τη ' non habet,sed vestra habet sententia. Si quid vos in judi
 38 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΗΡΩΔΟΥ ΦΟΝΟΥ . ( 753 - 759)
δίκη μη ορθώς γνώτε , τούτο ουκ έστιν όποι άν τις ανε- I cando erratis, non est quo quistransierens errorem excusare
νεγκών την αμαρτίαν απολύσαιτο. (90) Πως αν ούν | possit.(90) Quomodo ergo recte etlegitime tiac incaus nea
όρθως δικάσαιτε περί αυτώνκαι εί τούτους τε εάσετε τον judicalitis? Sic nimirum, si lιος jurejurando astrictos ad ac
νομιζόμενον όρκον διομοσαμένους κατηγορήσαι, κάμε cusandum admittatis , copiamquemihi faciatis ipsum crimen
περί αυτού του πράγματος απολογήσασθαι. Πώς δε purgandi. Quomodo autem eam milii facietis? Sime nunc
εάσετε και εάν νυνί άποψηφίσησθέ μου. Διαφεύγω γάρ absolvatis. Nam , etiamsihoc feceritis, non ideo tamen vestras
ουδ' ούτω τας υμετέρας γνώμας, αλλ' υμείς έσεσθε οι sententias effugi : nam vos iidem tum quoque judices sede
10 κακεί περί εμού διαψηφιζόμενοι και αποψηφισαμένοις bitis , absoluto me nunc , tum tamen nihilominus de rolun
μεν υμίν εμού νύν έξεστι τότε χρήσθαι ότι δη βούλεσθε, tate uti in potestate vestra erit; sin autem menunc conde
απολέσασι δε ουδε βουλεύσασθαι έτι περί εμού εγχω mnaveritis, non licebit postmodum denuo de me deliberare.
ρεϊ. (91) Και μην εί δέοι αμαρτείν επί τω, αδίκως (91) Et si vel vere sim homicidii reus, sanctius tamen erit
απολύσαι όσιώτερον αν ή το μή δικαίως απολέσαι» το sontem per nefas absolvere , quam insontem per defas con
μεν γαρ μόνον αμάρτημά έστι , το δε έτερον και ασέν deninare : alterum enim illud nihil nisi error, alterum etiam
βημα ενώχρή πολλήν πρόνοιαν έχειν, μέλλοντας ανή- Ι violatio est divinorum jurium . Ac maximopere carendum
16 κεστον έργον εργάζεσθαι. Εν μέν γάρ ακεστώ πρά est, ne quid committatis irreparabile. In causa, ubi admis
γματι και οργή χρησαμένους και διαβολή πειθομένους | sus error corrigi queat,minus peccetis iracundia abrepti vel
έλαττον έστιν εξαμαρτείν μεταγνούς γαρ έτι αν ορθώς calumniis circumventi; nam ibi locus est pænitentiæ : in
βουλεύσαιτο εν δε τοις ανηκέστους πλέον βλάθος το με causis autem irrevocabilibus , ubi ad errorem agnitio erro
τανοείν και γνώναι εξημαρτηκότας. Ήδη δέ τισιν υμών | ris et penitentia accesserit , geminum id damnum est. Se
και μετεμέλησεν απολωλεκόσι. Καίτοι ούπω υμίν τοϊς Τρίως jam nonnullos Vestrum penituit condemnasseinsontes ,
2ο εξαπατηθείσι μετεμέλησεν, ει και πάνυ τι χρή, τούς γε | at nondum vos penituit absolvisse qui vos deceperant, etsi
εξαπατώντας απολωλεκέναι. (92) "Έπειτα δε τα μεν fas estdecipientes condemnari. (92) Præterea errores invo
ακούσια των αμαρτημάτων έχει συγγνώμην, τα δε εκού- | luntarii veniam inveniunt, voluntarii venia carent : errer
σια ουκ έχει, Το μέν γάρ ακούσιον αμάρτημα , ώ άν - Ι enim involuntarius, o judices , fortunæ , voluntarius autem
δρες, της τύχης εστί, το δε εκούσιον της γνώμης. Έκού consilio imputatur. Qui autem aliud quicquam volun
σιον δε πως αν είη μάλλον ή εί τις , ών βουλήν ποιοίτο, tarii nomen mereatur, quam siquis deliberata protinus exse
ταύτα παραχρήμα εργάζοιτος και μην την ίσην γε δύ quatur? perinde vero est , sive manu quenquam per nefas
ναμιν έχει , όστις τε αν τη χειρί αποκτείνη αδίκως και occideris , sive lato suffragio . (93) Quodsi facinoris ego
όστις τη ψήφω. (93) Εύ δ' ίστε ότι ουκ άν ποτ ' ήλθον mihi conscius fuissem , profecto nunquam pedem in hanc
25 εις την πόλιν, εί τι ξυνήδειν έμαυτώ τοιούτον νύν δε urbem intulissem , de quo vos certos esse velim : jam vero
πιστεύων το δικαίω, ού πλέονος ουδέν έστιν άξιον ανδρι venihuc, bonitate causae meæ fretus ; qua non major auxi
συναγωνίζεσθαι, μηδέν αυτώ ξυνειδότι ανόσιον ειργασμέ. liatrix est viro nullius criminis vel impietatis sibi conscii.
νω μήτ' εις τους θεούς όσεβηκότι: έν γάρ τώ τοιούτω Haud semel enim in capitali causa fractum jam corpus erexit
ήδη και το σώμα απειρηκός η ψυχή συνεξέσωσεν, εθέ et servavit animus aerumnas fortiter tolerans ob conscien
λουσα ταλαιπωρείν διά το μή ξυνειδέναι έαυτή. το δε tiam innocentiae : Contra si quis conscius sibi facinoris est ,
ξυνειδότι τούτο αυτό πρώτον πολέμιόν έστιν· έτι γάρ και hocante omnia eum opprimit : nam vigente adhuc corpore,
του σώματος ισχύοντος η ψυχή προαπολείπει , ήγουμέ animus pænam jam venturam existimans , ante tempus de
30 νη την τιμωρίαν οι ήκειν ταύτην των ασεβημάτων· εγώ ficit. Veni ergo ad vos utpote nullius sceleris mihi con
δ' εμαυτώ τοιούτον ουδέν ξυνειδώς ήκω εις υμάς. (01) scius. (94) Accusatores vero me calumniari, nihilmirum .
Το δε τους κατηγόρους διαβάλλειν ουδέν έστι θαυμαστόν. Id illorum est , uti vestrum est fidem calumniis denegare.
Τούτων γάρ έργον τούτο , υμών δε το μή πείθεσθαι τα Quod a me persuasos vos si postmodum pæniteat, reme
μη δίκαια. Τούτο μεν γάρ εμοί πειθομένοις υμϊν μετα dium habebitis pænam paullo post mihi infligendam ; sin
μελήσαι έστι , και τούτου φαρμακον το αύθις κολάσαι, persuasi ab illis imperata feceritis , nulla mali superest sa
του δε τούτοις πειθομένους εξεργάσασθαι και ούτοι βού natio. Neque denique longe abest tempus, quo legitimein
35 λoνται ουκ έστιν ίασις. Ουδε χρόνος πολύς και διαφέρων, ne decernere licebit ea quæ ut nunc iniquo tempore facialis
εν ταύτα νομίμως πράξεθ' & νύν υμάς παρανόμως accusatores mei vobis suadent. Non est festinationis res
πείθουσιν οι κατηγοροι ψηφίσασθαι. Ού τοι των επειγο prospere gerere , sed recte et lente deliberantium . Nunc so.
μένων εστι τα πράγματα , αλλά των ευ βουλευομένων, ſummodo cognitores causæ estis , tunc autem testium eritis
Νύν μεν ουν γνωρισταί γίνεσθε της δίκης, τότε δε δι arbitri : nunc estis opinatores verorum , tum autem decre
κασταί των μαρτύρων· νύν μεν δοξασται, τότε δε κρι fores eorundem . (95) Num tenetis quantimomenti res sit
ται των αληθών, (95) Ράστον δέ τοι έστιν ανδρός περί contra hominem homicidii reum factum falsa teslari? Nam
θανάτου φεύγονταςτα ψευδή καταμαρτυρήσαι. Εάν γάρ si testes hujusmodi falsi judicibus persuaserint,utprotinus
40 το παραχρήμα μόνον πείσωσιν ώστε αποκτείναι, άματωI reuni occidlant , non solum corpus perit , sed una quoque
σώματι και η τιμωρία απόλωλεν, Ούτε γάρ οι φίλοι έτι ultio ipsi debita perit. Νamamici quidem ejus nonjam vo
 ( 759 - 762) ANTIPHONTIS ORATIO SUPER CHOKEUTA. 39
θελήσουσιν υπέρ απολωλότος τιμωρείν» εάν δε και βου- | lent hominem vindicare jam exstinctum: et si vel velint
ληθώσι , τί έσται πλέον τω γε αποθανόντι ; ( 96) Νύν μέν | quoque, ecquid inde commodi redibit ad injuste perem
ούν άποψηφίσασθέ μου· εν δε τη του φόνου δίκη ουτοί τε ptum ? (96) Quare nunc quidem me absolvite , judices; in
altera autem causæ dictione, qua peculiariter in cædem in
τον νομιζόμενον όρκον διομοσάμενοι εμού κατηγορή quiretur, ubi hi accusatores jusjurandum ex formula juris
σουσι, και εμείς περί εμού κατά τους κειμένους νόμους | prius dixerint , tum me accusanto , vos autem causa in
διαγνώσεσθε , και εμοί ουδείς λόγος έσται έτι, εάν τι utramque partem agitata , secundum leges pronunciabitis :
141πάσχω, ώς παρανόμως απωλόμην. Ταύτα του δέομαι quo facto , mibi , si quid etiam adversi patiar, nulla tamen
υμών, ούτε το υμέτερον ευσεβές παρείς ούτε εμαυτόν erit excusatio de injuria facta. Hæc ea sunt quæ vos rogo ,
ita vestræ memor pietatis, utuna me ipsum quoque juris
αποστερών το δίκαιον εν δε τω υμετέρω όρκη και η mei nulla parte defraudem : in jurejurando a vobis dicto
εμή σωτηρία ένεστι. Πειθόμενοι δε τούτων ότω βούλε mea quoque salus una continetur. Momentorum horum
σθε , άποψηφίσασθέ μου . quocunque denique voletis , impulsi meabsolvite.

G.
ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΟΥ. SUPER CHOREUTA ORATIO .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM.
Πόσοι μέν εισιν Αθήνησι χορηγοί , και τίνος προβάλλονται χά. | Quot apud Αthenienses choregi sint, et quare creentur , et
Το ριν, και πόσους τρέφειν αναγκάζονται παϊδας , εκ των Δη quot pueros alere teneantur,ex Demosthenis orationibusac.
μοσθένους ακριβώς έγνωμεν λόγων. Ο μεν τοίνυν εν τοίς χρό curate didicimus. Choregus igitur Antiphontis oratoris tem
νοις'Αντιφώντος του ρήτορος χορηγός της είναι λαχών της pore fuit, qui tribum sortitus Erechtheidem , et amplius Ce
αυτού φυλής ' Ερεχθηίδος, και προσέτι Κεκροπίδος, τους χο cropidem , pueros saltatores dominutriebat. Quorum unus
ρεύειν μέλλοντας επί της οικίας έτρεφε παϊδας. Τούτων είς bonæ vocis causa pharmacum bibit, quumque bibisset, vita
ευφωνίας χάριν έπιε φάρμακον, και πιών τέθνηκεν . Ο ούν πα functus est. Paler puerimortui choregum accusavit , tan
τηρ τού τεθνεώτος παιδός κατηγορεί του χορευτού ως αυτού quam illi mortem altulisset. Defendit choregus mortem
πεποιηκότος τον φόνον. 'Απολογείται δε ο χορευτής αρνούμε negans. Status causæ conjecturalis : incertum quum sit cri.
νος τον φόνον. Η στάσις στοχασμός: αδήλου του εγκλήματος
όντος , σημείον φανερόν ο κατήγορος λαμβάνει το εν τη οι. men , certo indicio accusator ulilur eo quod pueri in domo
κία του χορευτού γυμνάζεσθαι τους παίδας" όπερ έστιν ανεύ choregi exercerentur; quod etsi crimine vacat, ad suspicio .
θυνον μέν, πιθανόν δ' εις υποψίαν. nem tamen persuadendam valet.
Ι5 “Ήδιστον μεν, ώ άνδρες δικασταί, ανθρώπω όντι μή Jucundissimum quidem est homini, judices , si nunquam
γενέσθαι μηδένα κίνδυνον περί του σώματος , και ευχό- | in capitis discrimen conjiciatur, et vota faciens sibi quisque
μενος άν τις ταύτα εύξαιτο· ει δ' άρα τις και αναγκά - | etiam hoc optet contingere : quodsi tamen certamen devi.
ζοιτο κινδυνεύειν, τούτο γούν υπάρχειν, και μέγιστον εγώ tare nequeat, tum id est jucundissimum , si præsto sit, quod
νομίζω ένα πράγματι τοιούτω, αυτόν εαυτό συνειδέναι equidem in ejusmodi causa habeo palmarium , ut nullius
20 μηδέν εξημαρτηκότι,αλλ' εί τις και συμφορά γίγνοιτο, sibi delicti sit conscius, sed si vel maxime accipiendum sit
άνευ κακότητος και αισχύνης γίγνεσθαι , και τύχη μάλ. | infortunium, id malitia et dedecore careat, magisque for
λον ή αδικία. (2) Και τους μεν νόμους οι κείνται περί tunæ quam improbitati referatur. (2) Leges quidem loc
των τοιούτων πάντες αν έπαινέσαιεν κάλλιστα νόμων de genere criminum latas nemo facile sit omnium quinon
κείσθαι και οσιώτατα υπάρχει μέν γάρ αυτοίς αρχαιο fateatur legibus aliis sapientia atque sanctitate anteire. Le
τάτοις είναι εν τη γή ταύτη, έπειτα τους αυτούς αιεί gum enim in hoc solo obtinentium sunt antiquissimæ ; dein
περί των αυτών, όπερ μέγιστον σημείον νόμων καλώς de mutationem nullam passæ sunt; id quod vel præcipuum
κειμένων και χρόνος γάρ και η εμπειρία τα μή καλώς | est documentum legum sapienter institutarum : tempo
25 έχοντα διδάσκει τους ανθρώπους ώστ' ου δεί εκ των ris enim diuturnitas et usus rerum vitia aperiunt institutis
λόγων του κατηγορούντος υμάς τους νόμους μαθείν ει | humanis adhærentia . Quapropter vos oportet, non legum
καλώς έχουσιν ή μή , αλλ' εκ των νόμων τους τούτων probitatem ex accusatoris prædicatione æstimare , sed con .
λόγους, ει ορθώς υμάς και νομίμως διδάσκουσιν ή ού. | tra orationem accusatoris e legibus arbitrari, num recta le.
(3) Ο μεν ούν αγών εμοί μέγιστος των κινδυνεύοντι και gibusque consentanea vos doceat, necne. (3) Maxima qui.
διωκομένω: ηγούμαι μέντοι γε και υμίν τοίς δικασταϊς dem mea nunc agitur causa , qui reus agar : verumtamcn
περί πολλού είναι τας φονικάς δίκαςορθώς διαγινώσκειν, | etiam vestra non minus interesse autumo, ut cause homi
μάλιστα μέν των θεών ένεκα και του ευσεβούς, έπειτα | cidiorum ex quo et vero disceptentur; praecipue quidem
30 δε καιυμών αυτών. Έστι μέν γάρ περί του τοιούτου αυ deorum causa , quo religio ipsisdebita salva servetur, tum
του μία δίκη» αύτη δε μη ορθώς καταγνωσθείσα ισχυ- | tamen etiamvestri causa.Hec enim causa non plus quam
ροτέρα έστι του δικαίου και του αληθούς. (4) Ανάγκη Γ semel agitur;in qua dijudicanda commissus error & quo et
 40 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΟΥ. ( 702 - 707 )
γάρ , εάν υμείς καταψηφίσησθε, και μη όντα φονέα μηδ' | vero prevalet. (4) Quem enim vos condemnaveritis, ta
ένοχον τω έργω χρήσασθαι τη δίκη και το νόμο , είρ- | metsi non sit homicida et manus ei sint a cruore ntactae ,
γεσθαι πόλεως Ιερών θυσιών αγώνων, άπερ μέγιστα και tamen sententia vestra acquiescere debet , et ex lege absti
παλαιότατα τους ανθρώποις. Τοσαύτην γάρ ανάγκης nebit se necessario a solo patrio , a fanis et sacrificiis, a
ο νόμος έχει , ώστε και αν τις κτείνη τινα αν αυτός | Iudis , que omnia hominibus solent esse carissima atque
35 κρατεί και μή έστιν ο τιμωρήσων, το νομιζόμενον καί | antiquissima. Tanta legis est necessitas , ut tametsi tu man
το θείον δεδιώς αγνεύει τε εαυτόν και αφέξεται ών είρη cipem tuum occideris , cui nullus ultor sit , tu tamen ritus
ται εν τω νόμω, ελπίζων ούτως αν άριστα πράξειν. (6) vetusti et divini numinis verecundia te expiandum cures ,
"Έστι μέν γάρ τα πλείω τους ανθρώπους του βίου εν ταίς abstineasque quibus tibi lex interdicit. (5) Felicitatis hu
ελπίσιν· ασεβών δε και παραβαίνων τα εις τους θεούς | manæ pars potissima in spe suspensa est : sed hanc ipsam
και αυτής αν της ελπίδος , όπερ έστι μέγιστον ανθρώ spem , summum vitæ lumanæ bonum , ipse sibi amputat
ποις αγαθόν, αυτός αυτών αποστεροίη. Και ουδείς αν is , quireligiones deorum temerat. Neque est unus omnium ,
60 τολμήσειεν ούτε την δίκην την δεδικασμένην παραβαί qui, eo quod sibi sceleris hujus commissi non sit conscius ,
νειν, πιστεύσας ότι ουκ ένοχός έστι το έργο, ούτ' αυ repugnare audeat sententiæ judicum de se latæ , qua homi.
συνειδώς αυτός αυτό έργον ειργασμένος τοιούτον μή ου cidii condemnatus sit; sed necesse est illi servire sententiæ ,
χρήσθαι τω νόμω ανάγκη δε της τε δίκης νικάσθαι πα quamvis vero repugnet : et ipsum verum necesse est ut
ρά το αληθές , αυτού τε του αληθούς, κάν μή ο τιμω obmutescai, præsertim si desit qui jus vindicet. (6) Qua
ρήσων ή. (6) Αυτών δε τούτων ένεκα οι τε νόμοι και de causa et legum capitalium diligentissimæ cautiones et
αι διωμοσίαι και τα τόμια και αι προρρήσεις, και τάλλ' sacramenta utrimque dicenda et extorum prosectiones et
όσα γίνεται των δικών του φόνου ένεκα, πολύ διαφέ denuntiationes de locis velitis et reliqua multum differunt
142ροντά έστιν ή επί τοις άλλοις , ότι και αυτά τα πρά - | ab iis , quein aliis actionibus fieri solent ; res nempeipsas,
γματα, περί ών οι κίνδυνοι , περί πλείστου εστίν ορθώς | de quibus hic agitur,recto judicio disceptari, quam pluri
γιγνώσκεσθαι· ορθώς μέν γάρ γνωσθέντα τιμωρία εστίν mum refert : id enim si fiat, ultione satisfit manibus per
υπέρ του αδικηθέντος , φονέα δε τον μή αίτιον ψηφισθη nefas perempti ; sin autem iniqua sententia homo insons
ναι αμαρτία και ασέβεια είς τε τους θεούς και τους νό percellatur, non is error modo est , sed etiam numinis di
μους. Και ουκ ίσον εστί τόν τε διώκοντα μή ορθώς αι vinilegumque humanarum violatio. Neque perinde est ac
τιάσασθαι και υμάς τους δικαστές μη ορθώς γνώναι. Η cusatorem perperam accusare , atque vos judices perperam
6 μέν γάρ τούτου αιτίασις ουκ έχει νύν , τέλος , αλλ' εν judicare. Accusatio enim illius in se vim exitus nullam ha
υμίν έστι και τη δίκη και τι δ' αν υμείς μή ορθώς γνώ bet, at in vestra sententia illa inest efficacia : quicquid vos
τε, τούτο ουκ έστιν όποι αν ανενεγκών τις την αιτίαν | secius decreveritis , id quo referatis , nil habetis , quo cul.
απολύσαιτο. pam purgelis.
7. Εγώ δε, ώ άνδρες , ου την αυτήν γνώμην έχω 7. Ego vero , viri, de defensione non idem sentio , quod
περί της απολογίας ήνπερ οι κατηγοροι περί της κατη accusatores de accusatione sentiunt. Nam hiquum se accu .
γορίας. Ούτοι γάρ τήν μεν δίωξιν ευσεβείας ένεκά φασι | sare aiant pietatis et equitatis ergo , totam tamen accusa
ποιείσθαι και του δικαίου, την δε κατηγορίαν άπασαν tionem eo compararunt, quo me calumniis exosum vobis
πεποίηνται διαβολής ένεκα και απάτης: όπερ άδικώτα reddant, et vos circumveniant; quæ fraus est fraudum
10 τόν εστι των εν ανθρώπους και ουκ ελέγξαντες , εί τι | omnium , quas humana menscomminiscatur, teterrima. Non
αδικώ, δικαίως με βούλονται τιμωρείσθαι, αλλά διαβάλ hoc agunt, ut planum faciant me scelus admisisse , eoque
λοντες , και ει μηδέν αδικώ, ζημιώσαι και εξελάσαι εκ | facto, ut penas dem meritas ; sed istud, ut,tametsi insons,
της γης ταύτης. (8) Εγώ δε αξιώ πρώτον μεν περί αυ- | ipsorum obrutus calumnus, mulcter et in exilium agar. ( 8)
τού του πράγματος κρίνεσθαι, και διηγήσασθαι εν υμίν Ego vero ante omnia rem gestam ex ordineexponam , et cri
τα γενόμενα πάντα: έπειτα περί των άλλων ων ουτοι minis ipsius, cujus insimulor, rationem reddam : deinde, ei
κατηγορούσιν,εάν υμίν ηδομένοις , βουλήσομαι απολο vos audire juverit , etiam reliquas horum criminationes di
15 γήσασθαι. Ηγούμαι γάρ μοι τιμήν και ωφέλειαν αυτά luam . Unde censeo mihidecus atque salutem ,inimicis et ca
οίσειν, τοις δε κατηγόρους και τους επηρεάζουσιν αισχύ . lumniatoribus ignominiam ſore. (9) Etprofecto infanda mihi
νην· (0) έπεί τoί γε και δεινόν, ώ άνδρες: ένα μεν εξήν ab his oblata est injuria . Nam quibus licebat, si quid aut
αυτοίς, εί τι εγώ ήδίκουν την πόλιν ή εν χορηγία ή εν edendomunere aut alio quopiam modo in rempublicam de.
άλλοις τισίν, απoφήνασι καιεξελέγξασιν άνδρα τε εχθρόν | liquissem, id indicare atque coarguere , quod facientes una
τιμωρήσασθαι και την πόλιν ωφελήσαι , ενταύθα μέν | hominem sibiinfestumessent ulti et de republica bene me
' ουδείς πώποτε οιόστε έγένετο αυτών ούτε μικρόν ούτε | riti ; hi cernentes sibi negatum, ut ullam a me factam rei
μέγα ελέγξαι αδικούντα τόνδε τον άνδρα το πλήθος το I publice injuriam sive magnamsive parvam demonstrarent,
20 υμέτερον· εν δε τούτω τώ αγώνι , φόνου διώκοντες και | jamactione Imomicidii me incessunt , et quum lex edicat ,
του νόμου ούτως έχοντος, εις αυτό το πράγμα κατη- | ut accusator nihil nisi ipsum cedis crimen arguat , hi accu
γορείν, μηχανώνται επ' εμέ λόγους ψευδείς συντιθέντες - sationi sua commentitiasimmiscent pretensiones quibus
 (707 - 771) ANTIPHONTIS ORATIO SUPER CHOREUTA. . 41
και διαβάλλοντες τα εις την πόλιν. Και τη μεν πό meas in republica administranda partes infamatum eunt.
λει, ει μεν αδικείται, κατηγορίαν αντί τιμωρίας απο Quo reipublicæ quidem , querendi locum relinquentes , ul.
νέμουσιν, αυτοί δε και την πόλιν φασίν αδικείσθαι, τού tionis copiam eripiunt, ipsi autem injuriarum , quas reip .
του ιδία αξιoύσι δίκην λαμβάνειν. (1ο) Καίτοι αύται αι | oblatas aiunt , penasrepetentes difescunt. (10) Αtqui ne
26 κατηγορίαι ούτε χάριτος άξιαι ούτε πίστεως ούτε γάρ que fide neque gratiarumactione dignae sunt ejusmodi accu
δή ού η πόλις ελάμβανεν άν δίκην είτι ήδίκητο, ενταύθαsaliones. Nam , ubi fructus ex ultione injuriarum reip .obla .
την κατηγορίαν ποιείται, ώστε χάριτος άξιον είναι τη tarum ad ipsam remp. esset perventurus, ibi tacent; quo
πόλει• ούτε όστις ουν άλλα κατηγορεί ή & διώκει εν loco siloquerentur, reip . gratiam utiquemererentur ;deinde
πράγματι τοιούτω, πιστεύσαι δήπου αυτό αξιώτερόν vero si quis in res a professione suae accusationis alienissi
έστιν ή απιστήσαι. Εγώ δε σχεδόν επίσταμαι την υμε- | mas evagatur, dignior is est cui fides denegetur, quam cui
τέραν γνώμην, ότι ούτ' αν καταψηφίσαισθε ούτ' αν απο- I habeatur. Ego vero si animos vestros satis novi, videmini
ψηφίσαισθε ετέρου τινός ένεκα μάλλον ή αυτού του πρά» | mihi , sive condemnetis sive absolvatis , nihil aliud specta
20 γματος: ταύτα γάρ και δίκαια και όσια. Άρξομαι δε εν- | turi
turi quam
quam naturam
naturam ipsius
ipsius cause
causæ :: hoc enim justum san
τεύθεν. | ctumque. Hinc exordiar.
ΙΙ. Επειδή χορηγός κατεστάθην εις Θαργήλια και 11. Constitutus choregus instantibus Thargeliis , preter
έλαχον Παντακλέα διδάσκαλος και Κεκροπίδα φυλής meam tribum , quæ est Erechtheis , etiam Cecropidem una
προς τη εμαυτού , τουτέστι τη 'Ερεχθηίδι , έχoρήγουν cum magistro Pantacle sortito accipiebam ; fungebar mu
ως άριστα εδυνάμην και δικαιότατα. Και πρώτον μεν nere quam poteram optime atque religiosissime. Et primum
διδασκαλείον ή ήνεπιτηδειότατον της έμής οικίας κατε quidem exercitationibus consecrabam domus meæ partem
σκεύασα, εν ώπερ και Διονυσίοις ότε έχορήγoυν εδίδα rei accommodatissimam , in qua jam antea choregi munere
σκον· έπειτα τον χορόν συνέλεξα ως εδυνάμην άριστα, in Dionysiis fungens chorum docendum curaveram . Deinde
chorum colligebam quanta poteram maxima civilitate, nemi
25 ούτε ζημιώσας ουδένα ούτε ενέχυρα βία φέρων ούτ' nem mulctans, a nemine pignora
per vim auferens, cum ne
απεχθανόμενος ουδενί , αλλ' ώσπερ αν ήδιστα και επι mine simultates suscipiens , sed ita agebantur omnia , prout
τηδειότατα αμφοτέροις εγίγνετο, εγώ μεν εκέλευον και utriqueparti etacceptissimum et factu esset expeditissimum ;
ητούμης, οι δ'εχόντες και βουλόμενοι έπεμπον. (12) citantimihiatque præscribenti parentes liberos mittebant,
'Επει δε ήκον οι παίδες, πρώτον μέν μοι ασχολία ήν volentes atque lubeutes. (12) Sed interesse disciplinæ pue
παρεϊναι και επιμελείσθαι· ετύγχανε γάρ μοι πράγματα rorum per negotia mihi non licebat , intento actioni adver
όντα πρός Αριστίωνα και Φιλίνον, και εγώ περί πολλού sus Arıstionem atque Philinum occeptæ : quos quoniam
40 έποιούμην, επειδή περ εισήγγειλα, ορθώς και δικαίως publice receperam peculatuz reos faciendos , permagnimea
αποδείξαι τη βουλή καιτους άλλους Αθηναίοις. Εγώ μεν referebat eorum furta senatui totique populo Athenien
ούν τούτοις προσεύχον τον νούν, κατέστησα δε επιμε sium a me qua par est veritate atqueæquitate demonstrari.
λείσθαι, εί τι δέοι τω χορη , Φανόστρατον, δημότης Huic itaque negotio animum habens intentum , mandabam
μεν τουτωνί των διωκόντων, κηδεστήν δ'εμαυτού , και εγώ Phanostrato , ut choro suppeditaret , si quid ei opus esset;
δέδωκα την θυγατέρα , και ήξίουν αυτόν άριστα επιμε municipalis accusatoruin est Phanostratus , idemquemeus
gener ; huic mandabam , ut choro quam posset diligentis
λείσθαι (13) έτι δε προς τούτω δύο άνδρας, τον μεν sime prospiceret : (13) addebam ei adhuc duos alios , alte
'Ερεχθηίδος 'Αμυνίαν, δν αυτοί οι φυλέται εψηφίσαντο rum Amyniam de tribu Erechtheide , cui utpote viro inlegro
143συλλέγειν και επιμελείσθαι της φυλής εκάστοτε, δο tribules partes identidem demandarantchoros colligendi in
κούντα χρηστών είναι, τον δ' έτερον της Κεκροπίδος, struendique ; alterum de tribu Cecropide, qui, quoties usu
όσπερ εκάστοτε είωθε ταύτην την φυλήν συλλέγειν · έτι veniret, item colligere chorum istius tribus soleret : quar
δε τέταρτον Φίλιππον, ο προσετέτακτο ωνείσθαι και tum denique Philippum, cum mandato, quaecumqueimpera.
αναλίσκειν ει τι φράζοι και διδάσκαλος ή άλλος τις τού turus essetmagister aut alius quispiam modo nominatorum ,
των,όπως άριστα χορηγούντο οι παίδες και μηδενός εν | emendi et sumptus tantisper erogandi, quo pueri quam
και δεείς είεν διά την εμήν ασχολίαν. Καθειστήκει μεν και optime docerentur, neque , me aliis rebus occupato , ulla re
χορηγία ούτω. (14) Και τούτων εί τι ψεύδομαι προφά necessaria fraudarentur. Defunctus ad hunc modum chore
σεως ένεκα , έξεστι τω κατηγόρω εξελέγξαιεν τω υστέ gatu fui. (14) Atque si quid in hismentitus sum , mei ex
cusandiorgo, licebit accusatori in posteriore accusatione id
ρω λόγω ότι αν βούληται είπείν επεί τοι ούτως έχει, coarguere et quicquid volet contra disputare
ώ άνδρες πολλοί των περιεστώτων τούτων τα μεν πρά que ita habet, ut exposui; multi circumstantium; nam res uti
γματα ταύτα πάντα ακριβώς επίστανται, και του όρ totam rem
ut gesta est penitus callent, et audiunt me jurejurando
χωτού ακούουσι , και εμοί προσέχουσι τον νούν άττα astrictum , seduloque ad singulas meas responsiones atlen
εγώ αποκρίνομαι, οίς εγώ έβουλόμην αν δοκείν αυτός dunt, quibus ipse et religiosus esse videri velim et vera
10 τε εύορκος είναικαιυμάςταληθή λέγων πείσαι άποψη rei expositione vobis persuadere utme absolvatis. (15)
φίσασθαί μου. (το) Πρώτον μεν ουν αποδείξω ύμϊν ότι Planum itaque vobis ante omnia faciam , me neque impe
ούτ' εκέλευσα τον παιδα πιείν το φάρμακον ούτ' ηνάγ- I rasse puero ut potionem biberet, neque eum ad bibendum
χασα ούτ' έδωκα ούτε παρήν ότ' έπιεν . Και ου τούτου alegisse neque prebuisse , neque interfuisse quum biberet.
 42 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΟΥ . (771 - 75 )
ένεκα ταύτα σφόδρα λέγω, ώς έμαυτον έξω αιτίας κα- Quod eo non dico, quo culparm a me in alium transfea :
ταστήσω, έτερον δέ τινα εις αιτίαν αγάγω ου ητα52 pon profecto : neminem incuso præter fortem fortunam ,
έγωγε, πλήν γε της τύχης, a cebavciy
ir baisu aicis civ ήπερ οίμαι καιyouάλλους πολ
evin quæ aliis quoque multis bominibus necem consciscit, quam
16 ούτ' άλλος ουδεις οίόστ' αν είη αποστρέψαι μη ου γε fataliter cuique decretam neque ego neque alius quisquam
νέσθαι ήντινα δεί εκάστω. avertere possum .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
16. Mεμαρτύρηται μεν ούν , ώ άνδρες, περί του | 16. Confirmata ore testium audistis ea , que vobis hac de
πράγματος και εγώ υμίν υπεσχόμην έξ αυτών δε τούτων re confirmanda receperam . Ex his vos colligere oportet , utri
χρή σκοπεϊν & τε ούτοι δωμόσαντο και και εγώ, πότεροι | Teriora et cum religione sacramenti convenientiora pre se
αληθέστερα και ενορκότερα. Διωμόσαντο δε ούτοι μεν ferant, egone an illi. Jurati enim hiassererarunt Diodotum
αποκτείναι με Διόδοτον βουλεύσαντα τον θάνατον , εγώ | a premeditato me necatum esse ; ego me non Decasse eum
20 δε μή αποκτείναι, μήτε χειρί αράμενος μήτε βουλεύσας. neque manu sublata neque fraudem præmeditatum . (17)
Jam contenduntaccusatores hunc ( Phanostratum ) puero
(17) Αιτιώνται δε ούτοι μεν εκ τούτων ώς ούτος κελεύ imperasse aut eum coegisse ut potionem biberet, aut pocu
σειε πιείν τον παίδα το φάρμακον ή ηνάγκασεν η έδω lum ei obtulisse ; ego vero ex illis ipsis efficio , me nulla
κεν: εγώ δε εξ αυτών τούτων ών αιτιώνται ούτοι απο culpa teneri. Neque enim imperavi, neque coegi , neque
φανώ ότι ουκ ένοχός είμι· ούτε γάρ εκέλευσα ούτ' ηνάγ præbui : addam , me plane abfuisse tum quum puer biberet .
κασα ούτ' έδωκα και έτι προστίθημι αυτοίς ότι ούς Quodsi ergo aient scelus penes eum esse qui imperaverit ,
παρεγενόμην πίνοντι. Και εί φασιν αδικείν εί τιςεκέ. ego crimine vaco : nam non imperavi. Aut si aient scelus
λευσεν, εγώ ουκ άδικών ου γάρ εκέλευσα. Και εί φασιν penes eum esse qui coegerit, ego crimine vaco : nam non
αδικείν εί τις ηνάγκασεν, εγώ ουκ άδικώ· ου γάρ coegi. Aut si aient reum esse eum qui poculum præbuerit ,
ηνάγκασα. Και ει τον δόντα το φάρμακόν φασιν αίτιον rursus crimine vaco : nam non præbui. (18) Facile quidem
26 είναι, εγώ ουκ αίτιος" ου γάρ έδωκα. (18) Αιτιάσασθαι unicuique est incusare etmendaciis alium obruere : habet
μεν ούν και καταψεύσασθαι έξεστι τω βουλομένων αυ enim id quisque in potestate sua : verum efficere ut, quæ
τος γαρ έκαστος τούτου κρατεί γενέσθαι μέντοι τα μη facta non sint, tamen facta sint, et ut insons reddatur sons,
γενόμενα και αδικείν τον μή αδικούντα ουκ εν τοις τού- | id , ni fallor, non est in horum pretensionibus, sed natura
των λόγοις ηγούμαι είναι, αλλ' εν τω δικαίω και εν τω harum rerum sequitur justum et verum . Si qua res in occul.
αληθεί. Οπόσα μέν γάρ λάθρα πράττεται και επί θα. to gesta est , si qua nex clam comparata , procul testibus ,ibi
necesse est judices accusatoremque reumque diligenter per.
νάτω βουλευθέντα, ών μή εισι μάρτυρες , ανάγκη περί contari, et ex amborum prædicationibus , subtili conjectura
των τοιούτων εξ αυτών των λόγων των τε του κατηγό verum venari , minutissima quæque vestigia suspicionum
30 ρου και του αποκρινομένου την διάγνωσιν ποιείσθαι και persequi,
θηρεύειν και επί σμικρώνυπονοείν τα λεγόμενα, και εί conjecturamet ,sicquampronunciare , magis secundum probabilem
ex certa scientia : (19) alia autem res est,
κάζοντας μάλλον η σάφα ειδότας ψηφίζεσθαι περί των quando ipsi accusatores confitentur, necem puero obtigisse,
πραγμάτων (1ο) όπου δε πρώτον μεν αυτοί οι κατή non ex praemeditata machinatione; deinde, ubi constat,
γοροι ομολογούσι μή εκ προνοίας μηδ' εκ παρασκευής quæcumque acta sunt, ea omnia palam acta esse, in oculis
γενέσθαι τον θάνατον το παιδί, έπειτα τα πραχθέντα multorum testium , tam virorum quam puerorum , tam in
φανερώς άπαντα πραχθήναικαι εναντίον μαρτύρων πολ genuorum quam servorum , e quorum indicio , si quis sce
35 λών, και ανδρών και παίδων, και ελευθέρων και δούλων, leris quicquam commisisset, id liquidissime coargui, et
εξ ώνπερ και εί τις τι ήδίκηκε , φανερώτατος αν είη, και | rursus , si quis insontem accusatumisset , isfacillime refu
εί τις μη αδικούντα αίτιώτο, μάλιστ' αν εξελέγχοιτο. | tari posset.
20. "Άξιον δ' ενθυμηθήναι, ώ άνδρες, αμφότερα και | 20. Praeterea consilium quoque adversariorum vobis
της γνώμηςτων αντιδίκων και οίω τρόπω έρχονται επί spectandum est , judices, et qua mente actionem hanc
τα πράγματα. ' Εξ αρχής γαρ ουδέν ομοίως ούτοι | exorsi sint. Mores enim nostri mutui a principio inde pror
τε προς εμέ πράττουσι και εγώ προς τούτους. (21) sus inter se dissenserunt. (21) Philocrates enim hic quum
"Έλεξε μέν γάρ Φιλοκράτης ουτοσί,και αναβάς εις την in Helixam Thesmothetarum ascendisset , eo die quo puer
10 ηλιακήν την των θεσμοθετών, τη ημέρα και ο παίς εξε elatus est , affirmavit fratrem suum a me interemptum
φέρετο , ότι αδελφόν αυτού αποκτείναιμι εγώ εν τω esse, eo quod ipsum in choro coegissem. plharmacum bibere.
χορώ, φάρμακον αναγκάσας πιείν. Επειδή δε ούτος Quibusdictis, ego in dicasterium ingressus, coram iisdem
ταύτ' έλεγεν, αναβάς εγώ εις το δικαστήριον τοίς αυ judicibus negavi Philocratem ex æquo et recto facere fal.
τους δικασταίς έλεξα ότι τον μεν νόμον ου δικαιούν sis criminibus me in judicium vocare studentem , eo ipso
προκαλείσθαι ει Φιλοκράτης κατηγορών και διαβάλλων | tempore, quo agendæ mihi causæ essent adversus Ari
[ εισίοι ] εις το δικαστήριον , μελλόντων έσεσθαί μοι | stionem cras et adversus Philinum perendie ; horum nempe
αγώνων προς 'Αριστίωνα και Φιλίνον αύριον και τη 1 in gratiam accusationem hanc Philocratein suscepisse :
 (776 - 779 ) ANTIPHONTIS ORATIO SUPER CHOREUTA . 43
144ένη, ώνπερ ένεκα τους λόγους τούτους λέγει· (22) & (22) nam criminationes et mendacia ejus facilimo negotio
μέντοι αιτιάτο και διαβάλλου , δαδίως έξελεγχθήσοιτο | coargui posse. Conscios enim rei geste plus quamquinqua
ψευδόμενος. Εισί γάρ οι συνειδότες πολλοί , και ελεύ ginta esse homines, ingenuosque cum servis, senesque cum
θεροι και δούλοι, και νεώτεροι και πρεσβύτεροι , σύμ junioribus,quos nihil omnium neque dictorum neque facto.
παντες πλείους και πεντήκοντα , οι τούς τε λόγους τους rum in illo luctuoso negotio fugeret. (23) Hæc ego in judicio
λεχθέντας περί της πόσεως του φαρμάκου και τα dixi, et tum statim , et proximo die post, coram iisdem ju
πραχθέντα και τα λεγόμενα πάντα ήπίσταντο. (23) I dicibus , hortatus sum, ut assumptis testibus , quotcumque
6 Και είπόν τε ταύτα εν τω δικαστηρίω, και προκαλού numero vellet , mecum iret ad eos quos ego aiebam actui
μην αυτόν ευθύς τότε , και αύθις τη ύστεραία εν τοις | interfuisse ; nomina enim eorum ipsi sigillatim edebam;
αυτοίς δικασταίς, και ιέναι εκέλευον λαβόντα μάρτυρας atque ut eos interrogaret et percontaretur, ut cujusque
οπόσους βούλοιτο επί τους παραγενομένους, λέγων αυτώ ferret conditio , et liberos ut decet ingenuos, quorum quis
ονόματι έκαστον, τούτους έρωτάν και ελέγχειν, τους que et suimet ipsius et justi causa vera dicturi essent; et
μεν ελευθέρους ως χρή τους ελευθέρους, οι σφών ένεκα servos, si vera edere viderentur, sin minus, velle me dice
και του δικαίου έφραζον αν ταληθή και τα γενόμενα, bam ad quæstionem ei tradere meos servos omnes, et si
τους δε δούλους , ει μεν αυτώ ερωτώντι ταληθή δοκούεν quos aliorum juberet , profitebar me dominis persuasis
10 λέγειν , ει δε μή , έτοιμος είην διδόναι βασανίζειν τους prästiturum , ut lios quoque ad quæstionem quo vellet
τε εμαυτού πάντας, και εί τινας των αλλοτρίων, κε modo instituendam acciperet. (24) Hæc dictitante et of
λεύοι, ώμολόγους πείσας τον δεσπότην παραδώσειν | ferente me coram judicibus, non modo illis , sed etiam
αυτο βασανίζειν τρόπω οποίω βούλοιτο. (24) Και permultis aliis privatis tum circumstantibus , tamen neque
ταύτα εμού προκαλουμένου και λέγοντος εν τω δικα tum statim , neque toto illo tempore quod ab illa die ad
στηρίω , ού και αυτοί οι δικασταί και έτεροι ιδιώται | hanc effluxit , ad hanc equissimamsponsionem descendere
πολλοί μάρτυρες παρήσαν, ούτε τότε παραχρήμα ούτε voluerunt, bene scilicet gnari, rationem hanc veri explo
ύστερον εν παντίτω χρόνω ουδεπώποτε ήθέλησαν έλθείν randi, non sibi, sed mihi secundam esse , ex eaque con
επί τούτο το δίκαιον, ευ ειδότες ότι ουκ αν τούτοις κατ' stiturum nihil justi criminationibus ipsorum inesse . (25)
: εμού έλεγχος εγίνετο ούτος , αλλ' εμοί κατά τούτων | Nostis ipsi vos , judices , necessitatum, quibus adigi ho
16 ότι ουδέν δίκαιον ουδ' αληθές ήτιώντο. (25) Επίστασθε mines possint, hoc genus esse omnium acerrimum atque
δε , ώ άνδρες, ότι αι ανάγκαι αύται ισχυρόταται και efficacissimum , et ex hoc repetitas demonstrationes evi
μέγισταί εισι των εν ανθρώπους ,και έλεγχοι εκ τούτων dentissimas esse atque certissimas , ubi nempe multitudo
σαφέστατοι και πιστότατοι περί του δικαίου , όπου sit testium , ingenuorum una atque servilium corporum ,
ελεν ελεύθεροι μεν πολλοί οι συνειδότες, είεν δε δούλοι, quorum ingenuos vincire liceat religionibus jurisjurandi
και εξείη μεν τους ελευθέρους όρκους και πίστεσιν αναγ et asseverationum gravitate ; quæ res ingenuis summi
κάζειν , & τοϊς ελευθέροις μέγιστα και περί πλείστου plurimique fiunt; a servis autem veri confessionem ex
εστίν , εξείη δε τους δούλους ετέραις ανάγκαις, υφ' ών torquere modis liceat aliis , quibus vera coguntur edi.
20 και ήν μέλλωσιν αποθανείσθαι κατειπόντες , όμως cere etiam si ob hæc ipsa postea supplicio afficiendi sint.
αναγκάζονται ταληθή λέγειν· η γαρ παρούσα ανάγκη Cruciatus enim quemque in præsentia urens tantum valet ,
εκάστω ισχυροτέρα έστιτης μελλούσης έσεσθαι. (26) ut discrimen postfuturum obliviscatur. (26 ) Itaque ad
Εις πάν τοίνυν εγώ προύκαλεσάμην τούτους, και εξ omnia eos invitavi et nullum non genus inquisitionis his
ών γε χρή άνθρωπον όντα ταληθή και τα δίκαια πυν obtuli, unde datum est hominibus verum et æquum in
θάνεσθαι , εξήν αυτοίς πυνθάνεσθαι, και πρόφασις ου dagare : nulla relinquebatur excusatio . Ego crimina
δεμία υπελείπετο. Και εγώ μεν και την αιτίαν έχων tione impetitus, qui dedisse dicerer injuriam , paratus
και άδικών, ώς oύτoί φασιν, έτοιμος ήν αυτοίς κατ' eram ipsis copiam dare æquissimæ inquisitionis adversus
25 εμαυτού παρέχειν έλεγχος των δικαιότατον» οι δ' αιτιώ memet ipsum : hi autem , tametsi me criminarentur et a
μενοι και φάσκοντες αδικείσθαι αυτοί ήσαν οι ουκ έθε. me quererentur injuriam accepisse , nolebant tamen iis uti
λοντες ελέγχειν εί τι ήδικούντο. (27) Και ει μεν εγώ | per qua criminationes suas approbarent. (27; Quodsi ego ,
τούτων προκαλουμένων μη ηθέλησα τους παραγενομέ sponsionem illis deferentibus, recusassem aut nomina ser .
νους απoφήναι , ή θεράποντας εξαιτούσι μή ήθελον εκ vorum edere qui actui interfuerunt, aut servos ipsos illis
διδόναι, ή άλλην τινά πρόκλησιν έφευγον , αυτά αν tradere deposcentibus ,aut aliam quampiam postulationem
ταύτα μέγιστα τεκμήρια κατ' εμού έποιούντο ότι αλη defugissem , næ illi hæc interpretaturi essent pro luculen.
80 θής ήν η αιτία· έπει δ' εμού προκαλουμένου ούτοι ήσαν tissimo argumento , suam causam bonam esse : jam vero
οι φεύγοντες τον έλεγχον, εμοί δήπου δίκαιον κατά quam ego ipsis detuli ultro inquisitionem , hi eam defuge
τούτων το αυτό τούτο τεκμήριον γενέσθαι ότι ουκ αλη- | runt : ergo par est, me argumentuminvertere, ex eoque
θής ήν η αιτία ήν αιτιώνται κατ' εμού. (28) Επίστα conficere, falsi me criminis ab ipsis insimulari. (28) Porro,
μαι δε καιτάδε, ώ άνδρες , ότι ει μεν τούτοις εμού κα - | judices , testes hi , qui nunc pro me testantur, si contra
τεμαρτύρουν οι μάρτυρες οι παραγενόμενοι, αυτοίς ανΓme testati essent , certissimus sum, tum fuisse futurum
 ΑΝΤ1 ! ΊΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΟΥ.
μίνι, τιτάνι, έχων " και πίστον ταπητ1. τε πεπεπε ί : Επιγεια TainiesΕφέ -
wahr, 471nn, 194417 , 14, 27 :7112 lt r BREDERE : very beste has sen ajcatitas
και τίύντας των 1ων και τ ων ματιών, και atras Brad αφισε ήττε , το Eniscr ,
μά, ξαν, λέει, υτή είναι , και η μάχον , οι κrro 5456 εναν ,α ν εκ του Eies
αιτι, τις μεν μάτι της 11 ,ασε , ατι- ο Κω -ΕΞs , a percetas eate aze
ττει τμή, δάσουν , τους και της και . - ευertus 5 % to be ot -τε α τ ε ; φα 25 ego και
μισι πιστεύει τις κατι τιναι , ήν , εγεν εί έντ. κιατο εξής : tec .eας , με EE ati s esent aper
ht, 19 , 21 LITT & r24.1x* aztari 1 , stqui res ishga st, si testes indem , ubi
Kyiv , en el 1929 wic .64 645 10 | ipsis fasant, tam birm bercantar, abi autem me secun
170 ,ryzuUA 1,511, Lua de1 r .: 17 - | deat , tum no:lam . Quods casui testes prorsus nulli af
14, στιίντι, Και ει μεν πάν, μη παρεγένοντο μάς faissat, ego tama aliquos prodocarm , ajens eos inter.
TV, kremezacun , 1, UK TIDennis ui, fuiste , aut si , quum interfuissent testes , ego non eos,
παρεισίμιρ , ετέως δέ τινας , είμίτιν, αν και τούτην qui vere interfuissent , sed alios , exhiberem , recte ati
πιι πιστότερα ήταν την εμην μαρτύρων' όπου δε que vos majorem fidem illorum prædicationi, quam meis
μάρτυρος τι μοισι παραγενέσθαι, και εγώ τους testibus , adhiberetis : atqui fatentur ipsi testes negotio in
παραγενομένης παρέχομαι, και τους από της πρώτης terfuisse , et eso testes eosdem exhibeo qui rere interfue
ημέρας και αυτή έγινκαι οι μάρτυρες πάντες φανεροί runt, et constat , meque et meus testes omnes constanter
έσμεν λέγοντες άπερ νυνι προς υμάς , πόθεν χρή , ώ eadem et illa prima statim die præ nobis tulisse , et bo
145άνδρες , ήταν πιστή ή τα μή αληθή άπιστα ποιείν die prae nobis ferre : ecque jam alia ratio , judices, quæso
αιθεν ή εκ τωντούτων, ( μ ) " Όπου μέν γάρλόγω τις vos, possit excogitari , unde aut reris fides astruatur aut
falsis detrahatur? (30) Sam oratione quidein si quis rem
διδάσκοι περί των πραγμίντον , μάρτυρας δε μή πα doceat, lestes autem idem nullos exhibeat, ejusmodi ora
μέχριτο, μαρτύρων άν τις τους λόγως τούτους ενδεείς tionem aias testium auctoritate carere : sin autem testes
φαίη είναι όπου δε μάρτυρας μεν παρέχριτο , τεκμή
ρινα δε αν τους μαρτυρούσιν όμοια μη αποφαίνοιτο , ctoritati testium ,consentanea
exhibeatquidem verumtamen non item indicia : edat au
ταύτα άν τις έχoι ειπείν, ει βούλοιτο. (31) 'Εγώ τοί indiciorum desiderare : (31), ego
possis tu pari modo fidem
et oratione proba.
και νυν τούς τι λόγους υμίν είκότας αποφαίνω, και τους biliter rem gestam exposui et testesvero
λόγους τους μάρτυρας ομολογούντας και τους μάρτυσι consentientes , et facta demonstravi testiummeæauctoritati
produxi orationi
τα έργα , και τεκμήρια εξ αυτών των έργων, και έτι consonantia , et argumenta ex ipsis rebus petivi, et præ
προς τούτοις δύο το μεγίστων και ισχυροτάτω, τούτους terea duo quæ lam hac in causa velmaxima demonstravi,
μεν αυτούς τε υπό σφών αυτών εξελεγχομένους και hos quidem puta et a me et a semet ipsis convictos, me au
υπ' εμού , εμέ δε υπό τε τούτων και υπό εμαυτού απο tem et a me et ab illis ipsis crimine absolutum : (32) me enim
λυόμενον (12) όπου γαρ εθέλοντος ελέγχεσθαι εμού ultro descendente ad subeundum inquisitionis periculum
10 περί ών ήτιώντο ούτοι μή ήθελον ελέγχειν, ήδίκους, de criminibus mihi objectis , hi nolentes eam conditionem
και εμέ μεν δήπου απέλυον , αυτοί δε κατά σφών αυ amplecti, injuriam utique mibique sibique ipsi dederunt,
των μάρτυρες εγένοντο ότι ουδέν δίκαιον ουδ' αληθές et me quidem absolverunt , semet vero ipsi condemnarunt
ήτιώντο. Καίτοι εί πρός τούς έμαυτού μάρτυσι τους | Suamque accusationem ceu mendacem dispunxerunt. At
αντιδίκους αυτούς μάρτυρας παρέχομαι , πού έτι έλ - qui si, præter testes meos, ipsos adeo adversarios causa
θόντα δεϊ ή πόθεν αποδείξαντα της αιτίας απολελυ- | mee testes presto, ecquo alio quas0 oportebit ire , ad
σθαι; arcessendum argumenta absolutionis ?
14. Πγούμαι μεν ούνκαι εκ των ειρημένων και απο 33. Tametsi igitur antumo , judices , post ea quæ dispu
δεδειγμένων, ώ άνδρες, δικαίως αν μου άποψηφίσα tavi, vos me merito absoluturos esse , et ab hoc crimine
16 αθαιυμάς , καιεπίστασθαι άπαντας ότι ουδέν μοι προσ prorsusme vacare vos omnes intellexisse: quo tamen adhuc
και της αιτίας ταύτης. "Ινα δ' έτι και άμεινον μάθητε, | certius rem cognoscatis , planum etiam faciam hos accusa
τούτου ένεκα πλείω λέξω, και αποδείξω υμίν τους κα tores meos esse hominum omnium maxime perjuros et
τηγόρους τούτους επιορκοτάτους όντας και ασεβεστάτους impios , odioque inprimis dignos , non meo solum , neque
ανθρώπων, και αξίους ου μόνον υπ' εμού μισείσθαι, Vestro , judices , sed omnium adeo civium , ob morum
αλλά και υφ' υμών πάντων και των άλλων πολιτών, improbitatem in hac causa demonstratam . (31) Nam primo
της δίκης ένεκα ταυτησί. (14) Ούτοι γάρ τη μεν πρώ quidem die quo puer exspiraverat, item altero quo cada
τη ημέρα και απέθανεν ο παίς, και τη ύστεραία ή hi non censebantme ul
20 προέχειτο, ουδ' αυτοι ήξίουν αιτιάσθαι εμέ ουδ' αδι ver ejus erat expositum , æquum erroris aut facinoris, sed
Χειν εν τω πράγματι τούτω ουδέν, αλλά συνήσαν εμοι lius incusare hac in re commissi
και εξεφέρετο ο παίς, mecum congrediebantur et sermones conferebant : tertio
ταύτηδιελέγαντο
και δη πεπεισμένοι ήσανημέρα
τη δέ τρίτη υπό των εχθρών των | temum die, quo puer efferebatur, ab inimicis meis per
εμών , και παρεσκευάζοντο αιτιάσθαι και προαγο- Γ suasi actionem contra me parabant et arcebant a justis
 (782 - 786) ANTIPHONTIS ORAT. SUPER CHOREUTA. 45
ρεύειν είργεσθαι των νομίμων. Τίνες ούν ήσαν οι | solvendis. Quinam autem hi sunt inimici, quorum suasu
πείσαντες αυτούςκαι και τίνος ένεκα και πρόθυμοι εγέ . | hoc fecerunt ? et quidnam inimicos meos impulit ut hoc
25 νοντο πείσαι αυτούς; δεί γάρ με και ταύτα υμάς διδά illis suaderent? nam hæc quoque vos docere debeo. (35 )
ξαι. (25) Κατηγορήσειν έμελλον Αριστίωνος και Φιλίνου Accusaturus eram Aristionem et Philinum et Ampelinum
και 'Αμπελίνου και του υπογραμματέως των θεσμοθε et commentariensen Thesmothetarum , conscium illum et
των, μεθ'ούπερ συνέκλεπτoν, περί ών εισήγγειλα εις consortem furtorum , quæ senatui indicaveram . Ac tanta
την βουλήν. Και αυτοίς εκ μέν των πεπραγμένων erant eorum furta , utnulla spes ipsis superesset evadendi.
ουδεμία ήν ελπίς αποφεύξεσθαι ( τοιαύτα άρ' ήν τα ήδι Igitur persuaserunt his ut nomen meum ad magistratus
κημένα): πείσαντες δε τούτους απογράφεσθαι και προα deferrent, mihique denuntiarent ut locis vetitis me abs
γορεύειν έμοί είργεσθαι των νομίμων , ηγήσαντο ταύ tinerem : hanc unam sperabant sibi patere salutis viam ,
30 την σφίσιν έσεσθαι σωτηρίαν και απαλλαγής των πρα
γμάτων απάντων.(36) Ο γάρ νόμος ούτως έχει,επειδάν hanc
enim
unam fuga ex universo isto discrimine. (36 ) Lex
sic edicit : ubi quis cædis accusatus fuerit , ut is
τις απογραφή φόνου δίκην , είργεσθαι των νομίμων:
loca vetita devitet. Exclusum itaque locis vetitis, me non
και ούτ' αν εγώ οδός τ' ήν επεξελθεϊν είργόμενος των
νομίμων,εκείνοι τε εμού του εισαγγείλαντος καιεπιστα posse coeptam actionem prosequi putabant, ipsos vero, non
μένου τα πράγματα μή επεξιόντος ραδίως έμελλον απο | exeunte accusatore , qui solus furta eorum nosset , defen
φεύξεσθαι και δίκην ου δώσειν υμίν ών ήδίκησαν. Και sionis periculum pænasque delictorum facile effugituros
esse. Non in me primo Philinus ceterique fraudem hanc
35 τούτ' ουκ επ' εμοί πρώτον εμηχανήσαντο Φιλίνος και machinati sunt , sed jam dudum ante in Lysistrato fue
οι έτεροι, αλλά και επί Λυσιστράτω πρότερον, ως
αυτοί υμείς ηκούσατε. (37) Και ούτοι μεν πρόθυμοι rant; quà de re vosmet ipsi inaudivistis. (37 ) Atque his
τότε ήσαν απογράφεσθαι με ευθύς τη υστεραία και ο παίς obsecundantes accusatores mei statim altero die post fu
εθάπτετο, πριν την οικίαν καθάραι και τα νομιζό nus pueri, prius adeo , quam domus lustrata et justa
μενα ποιήσαι , αυτήν ταύτην φυλάξαντες την ημέ facta essent, meum nomen deferre voluerunt ad magi
stratum , observata illa ipsa die , qua actio adversus pri
ραν εν ή έμελλεν ο πρώτος εκείνων κριθήσεσθαι , όπως
μηδε καθ' ενός αυτών οιός τε γενοίμην επεξελθεϊν mum quidem
furum istorum a me agenda esset ; quo ne unus
40 μηδ'
επειδήενδείξαι
δε αυτούςτο και δικαστηρίω τα τεαδικήματα
βασιλεύς τούς (38), set. (38 eorum
νόμους ανέγνω
a me postulari et criminum convinci pos
) At quum rex leges ipsis recitasset , docuissetque
και χρόνους απέδειξε, τι ουκ εγχωρoίη απογράψασθαι | tempora non sufficere , ut et nomen deferrent et quas fas
και τας κλήσεις καλείσθαιόσας έδει, καιεγώ τους ταύτα esset citationes facerent , et quum ego auctores hujus ma
μηχανωμένους εισάγων εις το δικαστήριον είλον άπαν- | chinationis in judicium pertractos omnes condemnassem,
τας, και ετιμήθη αυτοίς ών υμείς επίστασθε , και ούτοι iisque mulcta , quantam nostis , scripta esset , Plilocrates
ών ένεκα ελάμβαναν χρήματα ουδέν αυτοίς οίοί τε ήσαν | autem ejusque socii eos quorum mercede conducti erant,
146ώφελήσαι, τότε δή προσιόντες αυτό τ' εμοί και τους nihil juvare possent: tum hicongressimecum et cum ami
φίλοις έδέοντο διαλλαγήναι, και δίκην έτοιμοι ήσαν δι- | cis meis , rogabant ut vellemus cumipsis in gratiam redire,
δόναι των ημαρτημένων. (39) Και εγώ πεισθείς υπό offerebantque pænas offensionum a se mibi dandas. (39)
των φίλων διηλλάγην τούτοις εν τη πόλει εναντίον μαρτύ . Ego , persuasusab amicis , reconciliabar ipsis in arce apud
ρων , οίπερ διήλλαττον ημάς προς το νεο της Αθηνάς iedem Minervæ , coram testibus iis qui conciliatores gratiæ
και μετά τούτο συνησάν μοι και διελέγοντο εν τοις τε erant : postmodum congrediebantur mecum et colloquia
6 ροίς, εν τη αγορά, εν τη εμή οικία, εν τη σφετέρα αυ miscebant in templis , in foro , donmi meeque ipsorumque,
των και ετέρωθι πανταχού . (10) Το τελευταίον, ώ Ζεύ et ubicunque locorum conveniremus. (40) Postremo, o
και θεοί πάντες , Φιλοκράτης αυτός ουτοσί εν τω βου | Juppiter diique omnes ! hic ipse Philocrates in curia coram
Λευτηρίω εναντίον της βουλής , εστώς μετ' εμού επί | senatu , stans mecum in suggestu , manu cum niea con
του βήματος, απτόμενος εμού διελέγετο, ονόματι και serta , nominatim meappellans, sermones cædebat mecum ,
τοιούτος εμέ προσαγορεύων, και εγώ τούτον, ώστε qui pariter eum quoque nominatim compellabam : quo
δεινόν δοξαι είναι τη βουλή, επειδή επίθετο προειρη factum ut senatus idem postmodum audiens mihi denun
μένον είργεσθαί μοι των νομίμων υπό τούτων, ούς | tiatum esse , ut loca velita vitarem, miraretur id factum
10 εώρα μοι τη προτεραία συνόντας και διαλεγομένους. | ab iis quos vidisset tam familiariter mecum conversantes.
( 1) Σκέψασθε δέ καί μοι μνήσθητε, ώ άνδρες: ταύτα (41) Considerate igitur , viri , et recordamini : non enim e
γάρ ου μόνον μάρτυσιν υμϊν αποδείξω, αλλά και εξ | testimoniis solummodo confirmabo que dico, sed etiam ex
αυτών των έργων & τούτοις πέπρακται ραδίως γνώσεσθε | ipsis adversariorum factis facile intelligetis me vera pre
ότι αληθή λέγω. Και πρώτος και του βασιλέως κατη- | dicare. De rege sacrorum ut primo loco dicam, quem
γoρoύσι και διά την εμήν σπουδήν ού φασιν αυτόν εθέ- | aiunt studio mei nomen meum ab ipsis delatum accipere
λειν απογράφεσθαι την δίκην, τούτο δε κατ' αυτών | noluisse , apertum id est mendacium , quo causa ipsorum
τούτων έσται τεκμήριον ότι ουκ αληθή λέγουσιν. (12) ' debilitatur. (42) Regem sacrorum, admissa mei nominis
 ΑΝΤΙΦΩΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΡΕΥΤΟΥ.
* 'Por ky 919 em novia ,13 izra , es datinde , snart trs sur's totidem bensibus
Innsing 1. 1. » 1771 , n om ea deBCN Bettiers , US eman mense actionem n .
pory rhymer , WTI nes a is que o tre , uti anor: katamt : atu due tantum messes de
πηδ ίνη τσαν, αντιλνν και Συνών . Και mazinaat 14 athae mpererant , Th2r -13 et Scirrbo
pronou Quapropter ipse intre cando non potuit ,
στ' ουτάνες , δίπον, και την εφ' εαπ , οτε τιι- ! truere vero WCEK wa het , beide uilos unquam
γύναι άνω τεστον, και παρέδωκεν ολες πωπτε : Prs in hær, cir tzte traiult . Quam tube Doue ipducere
ημέ , έν τη ταύτι, " Ητινα ον μήτε είτα liebat Debe trulers , eam be aim ttepešam quidem abi
και γεν μήτε πιναι εν αυτώ , ο Απαισεσθαι de recte existimabat : nam alias less nolasset. 13; Ne
ήξίνω παλι νυν, μετένις ήμους. 4 Και ότι ουκ que regrm Plucrati alam fecisse injoriam , ipse Philocra
Hárst aru , péyuruyu Doh 79 723tes testatas est. Abos enim muzistratus gestorum bono
έτσι έτέςτων πισύνων έσια και ισπνάνει, CD rum rativas debentes , ut calumniarum terriculamentis
sit atque exastavit , ita in hunc Regem rationes
τούτου και την ασιλέως , ή, γιατι δεινά και σχέδια reddentem , a quo se atrocissimasaccepisse injurias querun
είγμάσαι , ήμης κατηγορήσαν εις τας ευθύνες. tor, nihil protalit. Eoquod ego jam aljod majus documen
Καίτη το αν υμίν μερι τίςτεκμήρον άπλείξαι tum protulero , quo castet Philocratem Deque a me neque
μι, τι ήδιμείτο οίδ'επ'έμή 5'υπ'εκείνου; ( 4) ab illo Roze sacrorum nalo lesum esse ? (44) Sam ut illi,
18 Έπενή, τα νησιά1σιλεύς εισήγει, έχουν αυτές απο magistratu defuncto , qui nunc est Res sacrorum succes
της, πρίτης ημέρας άρξαμένους του Εκατομβαιώνος sit, licebat his per totos triginta dies mensis Hecatombæo
μηνός τριάμισ5' ημέρας συνεχώς τούτων ήττνιεύλογο nis , qui mensis novo Regi primus erat , quocunque mensis
απογράφεσθαι, άπεγράφοιτο ουδεμή και αύθιςτώ Με illios die libuisset , nomen meum deferre ; at hi tamen
ταγειτνιώνος μηνός από της πρώτης ημέρας αρξαμέ nullo detulerunt : rursus proximo mense Metagitnione
licetat illis idem facere , quocunque illiusmensis die visum
νους έξιν αυτής απογράφισίναι ότινιεύλοντο, ουδ' αυ fuisset ; at hi ne tum quidem sustinuerunt facere , sed hu
ενταύθα απεγράψαντο , αλλά παρεΐσαν και τούτου jus quoque mensis viginti dies prætermittebant. Quo
και του μηνός είκοσιν ημέρας: ώστε αι σύμπασαι ημέραι factum ut honorem gerente hoc , qui nunc gerit , Rege
εγένοντο αυτής πλέον η πεντήκοντα επί τούτου του sacrorum , plus quinquaginta dies exierint , quibus nomen
βασιλέως , εν αις εξαν αυτοίς απογράψασθαι ουκ απε- | deferre , quum potuissent, insuper habuerunt. (45) Et
γράψαντο. (15) Και οι μεν άλλοι άπαντες όσους επί alii quidem omnes , si quibus tempora non permittunt lites
του αυτού βασιλέως και χρόνος μη ενεχώρει,..... ούτοι δ' | priore Rege magistrata decedente ordiri ( sub ipsis noυί
επιστάμενοι μεν τους νόμους άπαντας, δρώντες δ' εμέ Regis auspiciis id faciunt) : hi vero , etsi leges tenebant
omnes, me videbant senatorio honore fungentem et in cu
βουλεύοντα και εισιόντ'ες το βουλευτήριον - καιεναυτό riam ingredientem — ubi Jovisque Bulæi Minervæque Bu
86 των βουλευτηρίω Διός βουλαίου και Αθηνάς βουλαίας Tææ ara et sacellum est , in quo ut senatores omnes, ita
ιερόν έστι, και εισιόντες οι βουλευται προσεύχονται, ego quoque vota faciebam : quæ fana senatus adiret, ea
ώνκαγώεις ήν ο ταύτα πράττων, και εις τάλλα πάντα dem ego quoque una cum senatu adibam , thura spargebam ,
τερά εισιών μετά της βουλής, και θύων και ευχόμενος vota concipiebam pro salute reipubl. : adde quod toto illo
υπέρ της πόλεως ταύτης,και προς τούτοις πρυτανεύσας tempore , quo tribus mea, primum mensem sortita , pry
την πρώτην πρυτανείαν άπασαν πλήν δυοϊν ημέραις, taneatu functa est, ego partes Prytanis omnes gessi excepto
60 και εροποιών και θύων υπέρ της δημοκρατίας και solummodo biduo , sacra feci , pro reip. salute vota feci, in
επιψηφίζων και λέγων γνώμας περί των μεγίστων suffragia misi , sententias dixi de rebus gravissimis et qui.
bus salus reip . contineretur : hæc egi in conspectu omnium ;
και πλείστου αξίων τη πόλει φανερός ήν· (46) και ού (46) hi ipsi cernebant præsentes et in foro versantes : lice.
του παρόντες και επιδημούντες, εξόν αυτούς απογράφε bat ipsis nomen meum deferre, et locis sacris illis me
σθαι· καίτοι ικανά γ' ήν υπομνήσαι και ενθυμηθήναι, excludere. Cur ergo facere omiserunt? Revera si acce.
είπερ ήδικούντο , αμφότερα και σφών αυτών ένεκα και pissent injuriam , sufficere poterat vel sola admonitio
147της πόλεως. Διά τί ούν ουκ απεγράφοντο; διά τι συν et injectio metus a religionibus deorum læsis, eamque
ήσαν και διαλέγοντος συνήσάν τε γάρ μοι ουκ άξιούν commemorationem et sibi ipsis debebant et reip. Cur
τες φονέα είναι , και ουκ απεγράφοντο τούτου αυτού ergo nomen meum non citius detulerunt? Cur interea tem
ένεκα , ουχ ηγούμενοι με αποκτεϊναι τον παίδα ουδ' poris mecum congrediebantur atque agebant? Utrumque
ένοχον είναι του φόνου, ουδέ προσήκειν μου τούτου του nimirum , quia non videbar ipsis homicida esse , sed a nece
pueri liber : quo utroque declarabant, necem hanc ad me
πράγματος ουδέν. (47) Καίτοι πως αν άνθρωποι σχε nil quicquam pertinere. (47) Qui jam possunt esse impro
τλιώτεροι ή ανομώτεροι γένοιντο, οίτινες άπερ αυτοί biores atque juris aqui magis immemores , quam hi , qui
σφάς αυτούς ουκ έπεισαν, ταύθ' υμάς αξιoύσι πείσαι, quod ipsi non credunt, id vobis persuadere contendunt,
και και αυτοί έργω απεδίκασαν, ταύθ' υμάς κελεύουσι atque postulantea vobis condemnari, quæ ipsi factis absol
καταδικάσαι; και οι μεν άλλοι άνθρωποι τους έργοις verunt? Alii homines verborum vanitates e factis refellunt,
τους λόγους εξελέγχουσιν, ούτοι δε τοις λόγοις ζητούσε hi autem veritatem rerum gestarum vanitate verborum
τα έργα απιστα καταστήσαι. (18) Καίτοι ει μηδέν convulsum eunt. (48) Quanquam , etiamsi aliud nullum
άλλο μήτε είπον μήτε απέφηνα μήτε μάρτυρας παρε - ' argumentum protulissem, testes ipsos nullos produxissein,
 ( 791- 793) ANTIPHONTIS ORAT. SUPER CHOREUTA. • 49
σχόμην , αλλά ταύτα υμίν απέδειξα, τούτους όπου μέν | sed unum hoc vos docuissem , hos venales habere crimina
χρήματα λαμβάνοιεν επ' εμοί, αιτιωμένους και προα- | tiones atque denuntiationes , quicunque nos contra me mer
γορεύοντος, όπου δε μή είη και δώσων, συνόντας και δια- | cede conducat; deficiente autem munerario , mecum fami
10 λεγομένους , έκανα ήν και αυτά ταύτα ακούσαντας απο- | liarissime conversari ; posset hoc vel solum vos inducere ut
ψηφίσασθαι και τούτους νομίζειν επιορκοτάτους και ανο- | me absolvendum censeretis,illos vero ut perjuriis contami
σιωτάτους πάντων ανθρώπων. (10) Ούτοι γάρ ποίαν natissimos et sceleratissimos haberetis. (49) Ecquam tandem
δίκην ού δικάσαιντ’ άν ποίον δικαστήριον ουκ εξαπα litem hinon capessant ? ecquod hi judicium decipere reformi.
τήσειαν ή τίνας όρκους ουκ αν τολμήσειαν παραβαίνειν , dent? ecqua juramenta hi violare sibi religioniducant? qui
οίτινες και νύν τριάκοντα μνάςεπ' εμοί λαβόντες παρά nunc quoquepro vilissimamercede triginta minarum , quam
των ποριστών και των πωλητών και των πρακτόρων και a provisoribus eta sectoribus et ab exactoribus ab eorumque
των υπογραμματέων οι τούτοις υπεγραμμάτευον , εξε scribis acceperant, quo me e senatu expellerent, tam hor
15 λάσαντές με εκ του βουλευτηρίου , όρκους τοιούτους διω· | rendis sacramentis sese obstrinxerunt. Ecquid ita ? quia
μόσαντο, ότι πρυτανεύων πυθόμενος αυτούς δεινά και | nempe, audiens in prytaneatu meo , eos infanda et pu
σχέτλια εργάζεσθαι εισηγον εις την βουλήν, και εδίδαξα | denda agitare , senatum ea de re certiorem feci , docuique
ως χρή ζητούντας επεξελθεϊν τα πράγματι. (so) Και modum , quo in rem inquirendum et ad latibula furtorum
νύν δίκην διδόασιν δν ήδικήκασιν αυτοί τε και οι με- | perveniendum esset. (50) Νunc illi furtorumpenas dede
σεγγυησάμενοι και παρ' οίς ετέθη τα χρήματα , και τα | runt tumipsi tum predes eorum,tumii penes quos nummi
20 πραχθέντα φανερά γεγένηται , ώστ' ουδ' αν ούτοι βού- | farto interversi depositi erant : flagitiumin lucem protra
λωνται αρνείσθαι ραδίως οιοί τ' έσονται» ούτως αυτοίς | ctumfuittam claram, ut, ne si velint quidem, ipsi infitiari
πέπρακται τα πράγματα, (στ) Ποίον ούν δικαστή- I queant. ( 51) Qui ecquod tandemin judicium veniant sine
ριον ουκ αν έλθοιεν εξαπατήσοντες, και τίνας όρκους ουκ | proposito illud circumveniendi? ecquod jusjurandum vio
αν τολμήσαιεν παραβαίνειν ούτοι οι ανοσιώτατοι, οι- | lare cunctentur isti sceleratissimi? Nonne , quum vos nos
τινες και υμάς ειδότες ευσεβεστάτους των Ελλήνων | sent Græcorum omnium sanctissimos atque justissimos
δικαστές και δικαιοτάτους , και εφ' υμάς ήκουσιν εξα judices esse , tamen ad vos prodierunt cum proposito , si
πατήσοντες ει δύναιντο, όρκουςτοσούτους διομοσάμενοι; possint , sublarva tantorumjuramentorum vos deciplendir
 ΑΝΔOΚΙΔΗΣ.

ΤΙΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. DE MYSTERIS ORATIO. (1 - 3)

Την μέν παρασκευήν, ώ άνδρες, και την προθυμίαν | Inimicorum copias ardoremque quocunque Γmodo mili
τωνεβρών των εμών, ώστ' εμέ κακώς ποιείν εκ παντός | per fasque nefasque nocendi, quo me, a principio inde,
τρόπου και δικαίως και αδίκως , εξ αρχής επειδή τά ut primum hane in urbem redii , exagitarunt , vos pæne
χιστα αφικόμην εις την πόλιν ταυτηνί , σχεδόν τιπάντες omnes , viri, arbitror intelligere , at necesse non sit hac de
• επίστασθε , και ουδέν δει περί τούτων πολλούς λόγους re multa verba facere. Ego vos potius , viri, rogabo rem
ποιείσθαι· εγώ δ', ώ άνδρες, δεήσομαι υμών δίκαια æquamet quam mihi indulgere facile vobis sit et qua mepotiri
καιυμίν τε ράδια χαρίζεσθαι και εμοί άξια πολλού τυ mea inprimis refert : (2) primum nempe hoc , ut vobiscum
χεϊν παρ' υμών , (2) και πρώτον μεν ενθυμηθήναι ότι reputetis , me nunc huc sponte mea venisse, nulla coactum
νύν εγώ ήκω ουδεμιάς μοι ανάγκης ούσης παραμεί necessitate inter vos versandi: neque enim vades constitue
ναι , ούτ' εγγυητας καταστήσας ούθ' υπό δεσμών αναγ ram neque vinculis constringebar; sed fiducia præcipue qui.
κασθείς, πιστεύσας δε μάλιστα μεν το δικαίω, dem veri et æqui, tum vero vestri quoque, qui mihi vide
έπειτα δε και υμίν, γνώσεσθαι τα δίκαια και μη remini demejusta et æqua pronuntiaturi neque passuri ab
10 περιόψεσθαι με αδίκως υπό των εχθρών των εμών inimicis memeis opprimi, sed potius, prout fas est , salvum
διαφθαρέντα , αλλά πολύ μάλλον σώσειν δικαίως , κατά
me conservaturi, vestrisque legibus convenienter et juriju
τε τους νόμους τους υμετέρους και τους όρκους ούς rando , cujus a vobis dicti auctoritate sententiam feretis . (3 )
υμείς ομόσαντες μέλλετε την ψήφον οίσειν. (2) Εικό Merito enim , viri, de his , qui ultro sese in discrimina de
τως δ' άν , ώ άνδρες, την αυτήν γνώμην έχoιτε περί mittunt, vos quoque idem censeatis , quod ipsi de semet
των εθελοντών εις τους κινδύνους καθισταμένων , ήνπερ censent. Quicunque enim in urbe manere ideo noluerunt ,
αυτοί περί αυτών έχουσιν. Οπόσοι μέν γάρ μη ηθέ
λησαν υπομείναι καταγνόντες αυτών αδικίαν , είκότως quia ipsisese sua sententia criminis admissi condemnassent.
16 τοι και υμείς τοιαύτα περί αυτών γινώσκετε οιά περ recte vosde his eadem sciscatis , quæ ipsi de sese sciverunt :
και αυτοί περί σφών αυτών έγνωσαν · οπόσοι δε πι contra vero , quicunquemanserunt fiducia suæ conscientiæ
στεύσαντες μηδέν αδικείν υπέμειναν, δίκαιοί εστε και quod nullius sibi sint sceleris conscii, decet vos de his ea
υμείς περί τούτων τοιαύτην έχεις την γνώμην oίαν περ dem statuere , quæ ipsi de sese statnunt, neque præjudi
και αυτοί περί αυτών έσχον , και μη προκαταγινώσκειν cata opinione credere eos injuste egisse. (4) Sic, ne Iorge
αδικείν. (6) Αντίκα εγώ πολλών μοι απαγγελλόντων abeam , mihimulti retulerunt, inimicos meos jactare, me
ότι λέγοιεν οι εχθροί ώς άρα εγώ ούτ' αν υπομείναιμι non videri in urbe mansurum , sed fuga salutem quæsitu -
οιχήσομαί τε φεύγων , - « τί γάρ αν και βουλόμενος rum : - « Ecquid enim Andocides quoque spectans ( ita
20 Ανδοκίδης αγώνα τοσούτον υπομείνειεν , ώ έξεστι μεν aiunt ) certamen adire tantum audeat, cuiliceat hinc di
απελθόντι εντεύθεν έχεις πάντα τα επιτήδεια , έστι δε gresso vitæ præsidia commoditatesque omnes habere? cui
πλεύσαντι εις Κύπρον, όθεν περ ήκει , γή πολλή και in Cypro sit , illuc si juvet per mare contendere , undemodo
αγαθή διδομένη και δωρεά υπάρχουσα; ούτος άρα βου venit , ager et spatiosus et fertilis et gratuito datus? Caput
λήσεται περί του σώματος του εαυτού κινδυνεύσαι ; εις ille profecto periculo nolet objicere. Ecquid enim spectet ?
τι αποσβλέψας; ουχ δρα την πόλιν ημών ως διάκειται; » annon civitatem videt , quo sit animo? » (5) Ego vero ,
(6) 'Εγώ δέ , ώ άνδρες και πολύ την εναντίαν τούτοις γνώ | viri , multum ab his dissentio . Civitas enim hæc etiamsi
26 μην έχω, "Άλλοθί τε γάρ ών πάντα τα αγαθά έχειν sic se haberet atque hi aiunt, tamen ego nolim alibiin re
στερόμενος της πατρίδος
ούτω διακειμένης ουκ άνοιδεξαίμην
ώσπερ αυτοί , της πόλεως
εχθροί λέγουσι• πολύ rum omnium affluentia vivere, si patria carendum mihi sit :
enimvero civis ego patriæ malim esse, quam aliarum
δ'ρωνανπόλεων, αι ίσωςεγώπάνυπολίτης
αυτής μάλλον δεξαίμηνεν είναι
μοι δοκούσιν η ετέ multo
τω παρόντι civitatum , quæ hac ætate rebus florere secundis videantur.
ευτυχείν. "Άπερ γινώσκων επέτρεψα διαγνώναι υμίν | Hac ego mente præditus permisi vobis corpusmeum , d :
περί του σώματος του εμαυτού . («) Αιτούμαι ούν | quo judicetis , ( 6) rogans vos, ut mihi pro me dicenti be
υμάς , ώ άνδρες , εύνοιαν πλείω παρασχέσθαι εμοί τω | nigniorem, quam accusatoribus, praebere velitis audien
 ANDOCIDIS ORATIO DE MYSTERIIS . 49
30 απολογουμένω ή τοίς κατηγόρους, ειδότας ότι καν εξ | tiam; quum sciatis , etiamsi pari diligentia ambas partes
ίσου ακροάσθε , ανάγκη τον απολογούμενον έλαττον audiatis , defendentem tamen loco semper esse iniquiore.
Alteri enim accusationem edunt, dudum ante ex insidiis
έχειν. Οι μεν γαρ εκ πολλού χρόνου επιβουλεύσαντες præmeditatam et compositam , versantes ipsi extra pericu
και συνθέντες , αυτοί άνευ κινδύνων όντες ,την κατηγο lum : ego vero metu et periculo atque infamia obrutuz
ρίαν εποιήσαντο · εγώ δε μετά δέους και κινδύνου και maxima, ad mei purgationem accedo. Quocirca vos de
διαβολής της μεγίστης την απολογίαν ποιούμαι. Εί cet , erga me animis magis , quam erga accusatores , pro
κός ούνυμάς έστιν εύνοιαν πλείω παρασχέσθαι εμοί και
τοίς κατηγόροις. (7) "Ετι δε και τόδε ενθυμητέον, ότι pendere. (7) Præterea hoc quoque vos reputare velim ,
sæpe factum esse ut accusatores , qui reos criminibus plu
2 πολλοί ήδη πολλά και δεινά κατηγορήσαντες παρα rimisque et atrocissimis onerassent, statim tam aperte men
χρήμα εξηλέγχθησαν ψευδόμενοι ούτω φανερώς, ώστε daciorum convincerentur, ut vos multo libentiusaccusato
υμάς πολύ αν ήδιον δίκην λαβείν παρά των κατηγόρων res condemnaveritis , quam accusatos ; non raro item usni
ή παρά των κατηγορουμένων: οι δε αύ , μαρτυρή venire, ut falsi testes , quum insontesper nefas perdidissent,
σαντες τα ψευδή αδίκως ανθρώπους απολέσαντες , falsi testimonii coram vobis dicti coarguantur, at tum de
εάλωσαν παρ' υμίν ψευδομαρτυριών , ηνίκ'ουδεν ήν έτι mum , quum id jam nil prodesse possit iis , quimalum acce.
και πλέον τοϊς πεπονθόσιν. Οπότ'ούν ήδη πολλά τοιαύτα pissent. Errores igitur hujusmodi quum multi jam evene
γεγένηται, είκός υμάς έστι μήπω τους των κατηγόρων rint , consentaneum est vos accusatorum criminationibus
λόγους πιστούς ηγείσθαι. Ει μεν γάρ δεινά κατηγό non protinus fidem adhibere. Nihil enim aliud ex accusa.
ρηται ή μη , οιόντε γνώναι εκ των του κατηγόρου λό- | toris oratione licet colligere , quam hoc , atrociane sint an
γων· ει δε αληθή ταύτα εστιν ή ψευδή , ουχ οιόντε | minus , quorum reus insimulatur ; verane autem illa sint
υμάς πρότερον είδέναι πρίν αν και εμού ακούσητε απο- | necne, id vero negatum vobis est prius intelligere , quam
λογουμένου. ex me audiveritis , quae pro me dixero.
8. Σκοπώ μεν ούν έγωγε , ώ άνδρες , πόθεν χρή άρ 8 . Jam delibero mecum , unde ordiri defensionem de
το ξασθαι της απολογίας , πότερον εκ των τελευταίων λό- | beam; utrum a novissime factis , lioc est , utrum vos docere
γων , ως παρανόμως με ενέδειξαν , ή περί του ψηφίσμα debeam accusatorem contra formulam juris actionem ενδεί
Fewsadversusme
τος του Ισοτιμίδου , ως άκυρόν έστιν , ή περί των νό abrogatum esse ; aninstituisse ; an Isotimidæ decretum dudum
, quæ leges et quæ pacta jurejurando
μων και των όρκων των γεγενημένων , είτε και εξ αρ sancita accusationihuic obstent ; an denique a principio
χής υμάς διδάξω τα γεγενημένα. “Ο δε με ποιεί μά inde repetens totam rem ut gesta fuit ordine exsequar. Di.
λιστ' απορείν , εγώ υμίν έρω , ότι ου πάντες ίσως επί cam vobis , hanc dubitationem quid præcipue mihi injece
πάσι τοις κατηγορουμένοις ομοίως οργίζεσθε , αλλ' έκα rit : non est vobis omnibus æqualis ad omnia accusationis
στος τι υμών έχει προς και βούλοιτο αν με πρώτον απο capita severitas, sed alii vestrum aliud crimen ante omnia
15 λογείσθαι· άμα δε περί πάντων είπείν αδύνατον. a me dilui cupiunt; atqui omnibus simul occurri nequit.
Κράτιστον ούν μοι είναι δοκεϊ εξ αρχής υμάς διδάσκειν Quapropter consultissimum duco,mea principio inde or
πάντα τα γενόμενα και παραλιπείν μηδέν. Αν γάρ sum , que gesta sunt, omnia enarrare atque vos docere ,
ορθώς μάθητε τα πραχθέντα , ραδίως γνώσεσθ' ά μου nihil omittentem . Recte enim si rem edocti totam teneatis ,
κατεψεύσαντο οι κατήγοροι. (0) Τα μεν ούν δίκαια facile dignoscetis mendacia , quibusmeaccusatores oppres
γινώσκειν υμάς ηγούμαι και αυτούς παρεσκευάσθαι , | sum ierunt. (9) Αc quum justa vos pronuntiare paratos
οίσπερ εγώ πιστεύσας υπέμεινα , δρώνυμάς και εν τοις esse censeam , qua re confisus ego in urbe mansi , cernens
ιδίοις και εν τοις δημοσίοις περί πλείστου τούτο ποιου vos et privatis et publicis in causis hoc summi facere, utin
20 μένους , ψηφίζεσθαι κατά τους όρκους: όπερ και συν pronuntiando jusjurandum vestrum tueamini ( quæ una res
έχει μόνον την πόλιν, ακόντων των ου βουλομένων | sola civitatem continet ,invitis iis , qui id ita esse nolint) :
hoc tantum vos rogo , utbenevoli meaudiatis causam nieam
ταύτα ούτως έχειν» τάδε δε υμών δέομαι , μετ' ευ dicentem , neque personam accusatorum suscipiatis , neque
νοίας μου την ακρόασιν τηςαπολογίας ποιήσασθαι , και veritatem a me dicendorum suspectam habeatis neque vo
μήτ' εμοί αντιδίκους καταστήναι μήτε υπονοείν τα λε cabula aucupemini ; sed ad finem usque defensionem meam
γόμενα μήτε δήματα θηρεύειν , ακροασαμένους δε διά audiatis , atque tum demum id pronuntietis , quod vobis et
τέλους της απολογίας, τότε ήδη ψηφίζεσθαι τούθ' ότι αν verissimum et cum jurejurando a vobis dicto convenien
υμίν αυτοίς άριστος και ευορκότατον νομίζετε είναι. tissimum videbitur esse. (10 ) Jam igitur, ut promisi vo
25 ( 10) " Ωσπερ δε και προείπον υμίν, ώ άνδρες , εξ αρχής | bis , ex ordine de omnibus ita defensionem meam insti
περί πάντων ποιήσομαι την απολογίαν , πρώτον μεν | tuam , ut primum dicam de ipsa accusatione, unde actio
περί αυτής της αιτίας όθεν περ η ένδειξις εγένετο , διό- | haec indicationis mihi coaluit , de sacris puta Eleusinis ,
περ εις τον αγώνα τόνδε κατέστην , περί των μυστη - | atque palam vobis faciam, neque impietatem a me commis
ρίων ως ούτ' εμοί ησέβηται ουδέν ουδε μεμήνυται ουδ' sam esse, neque consortem impietatis quenquam indica
ώμολόγηται , ούτ’ οίδα τους μηνύσαντας υμίν περί αυ tum , neque meamemet confessione gravatum esse , neque
των ούτ' ει ψευδή ούτ' ει αληθή εμήνυσαν · ταύθ' εμάς | mihi constare verane sint anfalsa, que indices de profana
toribus retulerunt.
διδάξω.
ORATOKES.
 50 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. (6 – 8)
30 ΙΙ. Ην μέν γάρ εκκλησία τους στρατηγούς τοίς εις 11. Habebatur concio, qua mandata essent danda im
Σικελίαν, Νικία και Λαμάχω και 'Αλκιβιάδη , και 1 peratoribus classis in Siciliam mittende, Nicite puta et
τριήρης και στρατηγός ήδη εξώρμει η Λαμάχου : ανα Lamacho ct Alcibiadi : jam triremis illa Lamachi impe.
στάς δε Πυθόνικος εν τω δήμω είπεν · « Αθηναίοι , | ratoris extra portum stabatin ancora : ibi Pythonicus as
υμείς μεν στρατιάν εκπέμπετε και παρασκευήν τοσαύ | surgens coram populo dicit : « Vos quidem exercitum able
την και κίνδυνον αρείσθαι μέλλετε: 'Αλκιβιάδης δε gatis tantum tanto cum apparatu , et periculum adire parali
τον στρατηγόν αποδείξω υμίν τα μυστήρια ποιούντα έν | estis : ego vero planum vobis faciam,imperatorem vestrum
οικία μεθ' ετέρων, και εάν ψηφίσησθε άδειαν ως εγώ Alcibiadem sacra Eleusinia in domo quadam una cum aliis
35 κελεύω, θεράπων υμίν ενός των ενθάδε ανδρών αμύη quibusdam factitare ; et si, me suadente, impunitatem in
τος ών έρεί τα μυστήρια , ει δε μή, χρήσθε εμοί και τι dici detis, servus alicujus viri clari, coram assidentis, non
αν υμίν δοκή, εάν μή ταληθή λέγω. » (12) Αντιλέ | initiatus ille , mysteria vobis enarrabit. Sin minus , neque
γοντος δέ 'Αλκιβιάδου πολλά και εξάρνου όντος, έδοξε vera dixerim , do vobis corporis mei potestatem . » (12) Cui
τοϊς πρυτάνεσι τους μεν άμυήτους μεταστήσασθαι, αυ quum multa oblocutus esset Alcibiades, factum infitians,
τους δ' ιέναι επί το μειράκιον και ο Πυθόνικος εκέλευε. visum fuit prytanibus discessum e concione non initiatis
Και έχοντο, και ήγαγον θεράποντα Πολεμάρχου : 'Αν | imperare; ipsi autem ad puerumibant , ad quem Pythoni
το δρόμαχος αυτο όνομα ήν. Επει δε εψηφίσαντο αυτό cus eos ablegabat. Reversi secum adducebant servum Po.
την άδειαν, έλεγεν ότι εν τη οικία τη Πουλυτίωνος γί lemarchi : cui servo nomen erat Andromacho. Js, pro
γνοιτο μυστήρια : Αλκιβιάδην μεν ούν και Νικιάδης | missa decreto impunitate si indicaret , confirmavit , Sacra
και Μέλητον , τούτους μεν αυτούς είναι τους ποιoύντας , Eleusinia domi Pulytionis agi: Alcibiadem et Niciadem et
συμπαρεϊναι δε και οράν τα γιγνόμενα και άλλους, πα Meletum agere partes sacerdotum sacra facientium , sed
ρείναι δε και δούλους , εαυτόν τε και τον αδελφόν και alios quoque adesse spectatores eorum quæ fierent, atque
Ικέσιον τον αθλητών και τον Μελήτου δούλον. (13) servos adeo interesse, ut se fratremque et Hicesiam ti.
Πρώτος μέν ούτος ταύτα εμήνυσε, και απέγραψε τού bicinem et Meleti servum . (13) Hic igitur primus hæc
3 τους ών Πολύστρατος μεν συνελήφθη και απέθανεν, οι indicavit , et horum edidit nomina publicis in tabulis con
δέ άλλοι φεύγοντες ώχοντο , και αυτών υμείς θάνατον signanda : quorum unus Polystratus comprehensus et morti
κατέγνωτε. Καί μοι λαβε και ανάγνωθι αυτών τα ονό datus fuit ; reliqui enim fuga devitaruntsupplicium , quod
ματα. vos ipsi irrogaveratis. Cape tu istoc et recita .
ONOMATA. NOMINA.
Τούσδε'Aνδρόμαχος εμήνυσεν· 'Αλκιβιάδης, Νικιάδην, Μέλη- | Andromachus hosce indicavit : Alcibiaderm , Niciaderm , Mele
τον, 'Αρχεβιάδην , "Άρχιππον, Διογένην , Πολύστρατον, tum, Archebiadem , Archippum, Diogenem, Polystratum ,
'Αριστομένη , Ιωνίας, Παναίτιον. Aristomenem , Ioniam , Panælium .
6 14. Πρώτη μέν, ώ άνδρες , μήνυσις εγένετο αύτη υπό 14 . Prima fuit hæc, o viri, ab Andromacho facta indi
'Ανδρομάχου κατά τούτων των ανδρών. Καί μοι κά catio contra hos , quos dixi. Et tu cita mihiDiognetum .
λει Διόγνητον.
Ησθα ζητητής , ώ Διόγνητε , ότε Πυθόνικος εισήγγειλεν έν | Dic, Diognete, fuistine inquisitor, quum Pythonicus in con
τώ δήμω περί Αλκιβιάδου ; Ην. Οισθα ούν μηνύσαντα cione populi Alcibiadem deferret ? Fui. Nosti ergo Andro
'Ανδρόμαχον τα εντη οικία τη Πουλυτίωνος γινόμενα;
Οίδα. Τα ονόματα ούν των ανδρών εστι ταύτα , καθ' ών machum indicasse ea, quæ domiPulytionis fierent ? Novi.
εκείνοςεμήνυσεν ; "Έστι ταύτα . Nomina virozum , quos ille detulit, suntne hæc ? Sunt.
10 15. Δευτέρα τοίνυν μήνυσις εγένετο. Τεύκρος ήν 15. Secunda denuntiatio hæc est. Teucer ibi erat inqui
ενθάδε μέτοικος , ος ώχετο Μέγαράδε υπεξελθών, εκεί linus qui periculum devitans Megaram se transtulit. Unde
senatui (Atheniensi ) recipiebat , si impunitatem adipiscere
θεν δε επαγγέλλεται τη βουλή , εί οι άδειας δοϊεν, μη tur, quæ de sacris profanatis nosset, indicaturum , quippe
νύσειν περί των μυστηρίων, συνεργός ών, και τους άλ qui sceleris consors fuisset, et reliquos noininatim proditu
λους τους ποιoύντας μεθ'εαυτού, και περίτων Ερμών rum qui secum scelus participassent , nec non de Hermis
της περικοπής & ήδει. Ψηφισαμένης δε της βουλής mutilatis quæ nosset omnia in lucem prolaturum . De
creto senatus , qui plenam potestatem habebat,missi sunt
(ήν γάρ αυτοκράτωρ) ώχοντο επ' αυτόν Μέγαράδε· Megaram qui Teucrum arcesserent : is , impetrata ime
και κομισθείς , άδειαν ευρόμενος , απογράφει τους μεθ' punitate , huc reversus , nomina edebat eorum quos sui
15 εαυτού. Και ούτοι κατά την Τεύκρου μήνυσιν ώχοντο secum sceleris aiebat esse consortes. Etiam hi secundum
φεύγοντες. Καί μοι λαβέ και ανάγνωθι τα ονόματα Teucri indicium fuga salutem quærebant. Cape tu mibi
αυτών. hæc ipsorum nomina atque recita .
ONOMATA . NOMINA
Τούσδε Τεύκρος εμήνυσε: Φαίδρον, Γνιφωνίδης , Ισόνομον, Teucer hos indicavit: Phædrum , Gniphonidem , Isonomum ,
Hephæstodorum , Cephisodorum , se ipsum , Diognetum ,
Ήφαιστόδωρον, Κηφισόδωρον , εαυτόν, Διόγνητον , Σμιν Smindyridem , Philocratem , Antiphontem , Tisarchum ,
δυρίδην, Φιλοκράτην, Αντιφώντα, Τίσαρχον , Παντακλέα. ! Pantaclem.
 (8 - 11) ANDOCIDIS OR . DE MYSTERIIS . 5

Μέμνησθε δε, ώ άνδρες, ότι και ταύθ' υμϊν προσω- Μeministis utique, viri , etiam haec omnia coram vobis
μολόγηται άπαντα. confessionibus esse confirınata.
20 16. Τρίτη μήνυσις εγένετο. Η γυνή 'Αλκμαιονί 16 . Tertia tum facta est istæc indicatio. Mulier , Agarista
δου , γενομένη δε και Δάμωνος , - Αγαρίστη όνομα | nomine, que penes Alemeonidem nunc estin matrimonio ,
αυτή – αύτη εμήνυσεν εν τη οικία τη Χαρμίδου τη | olim penes Daimonem fuit, haec igitur indicavit, in domo
παρά το Ολύμπιον μυστήρια ποιείν 'Αλκιβιάδης και Charmidæ , quæ prope fanum Olympium est, Alcibiadem
Αξίοχον και Αδείμαντον και έφευγον ούτοι πάντες sacra arcana factitare nec non Axiochum et Adimantum ;;
επί ταύτη τη μηνύσει. ab hac indicatione etiam hiaufugerunt.
17. ' Έτι μήνυσις εγένετο μία. Λυδος και Φερεκλέους 17. Una adhuc superest indicatio. Lydus erat servus
του Θημακέως εμήνυσε μυστήρια γίνεσθαι εν τη οικία | Phereclis Themaciensis : hic indicavit, in domo Phereclis
25 Φερεκλέους του δεσπότου του εαυτού , έν Θημακώ: heri sui in Themaco sacra clam mysteria agi; aliaque inter
nomina ab ipso edita mei quoque patris nomen edidit , quem
και απογράφει τούς τε άλλους, και τον πατέρα έφη | dixit interfuisse quidem , sed pallio involutum dormivisse.
τον εμόν παρεϊναι μέν , καθεύδειν δε έγκεκαλυμμένον. Speusippus , tum senator, hos a Lydo indicatos judicio tra
Σπεύσιππος δε βουλεύων παραδίδωσιν αυτούς το δικα debat. Verum pater, datis vadibus, actionem in Speusip
στηρίω. Κάπειτα ο πατήρ καταστήσας εγγυητάς εγρά pum ordiebatur ex titulo processus contra formulam juris
forensis : quod certamen in consessu civium sexies mille
ψατο τον Σπεύσιππον παρανόμων, και ηγωνίσατο εν decertatum
εξακισχιλίοις Αθηναίων , και μετέλαβε δικαστών τοσού est; quo e tanto numero Speusippus ne ducenta
quidem tulit suffragia . Ut autem pater in urbe maneret ,
30 των ουδε διακοσίας ψήφους και Σπεύσιππος. Ο δε πεί ego inprimis auctoritate mea precibusque ab eo impetravi,
σας και δεόμενος μεϊναι τον πατέρα εγώ ήν μάλιστα, accedentibus eo aliorum quoque cognatorum cohortatio
είτα δε και οι άλλοι συγγενείς. (18) Καί μοι κάλει | nibus. (18) Cita tu mihi Calliam et Steplianum , et Phi
Καλλίας και Στέφανον , κάλει δε και Φίλιππον και lippum et Alexippum : sunt enim bi cognati Acumeni et
Αλέξιππον · ούτοι γάρ εισιν'Ακουμενού και Αυτοκρά Autocratoris, quisecundum Lydi indicium fugerunt; alte
τορος συγγενείς , οι έφευγον επί τη Λυδού μηνύσει» του rius enim [Calliæ ) e fratre (vel sorore) nepos est Autocra
tor, alterius autem (Stephani) avunculus cst ( vel patruus )
μεν αδελφιδούς έστιν Αυτοκράτωρ, του δε θείος Ακου. Acumenus : quos par est, ut odisse eum qui cognatos suos
μενός · οις προσήκει μισείν μεν τον εξελάσαντα εκεί hinc expulit, ita optimequoque eum nosse per quem illis ex
35 νους, ειδέναι δε μάλιστα δι' όντινα έφευγον. Βλέπετε urbe aufugiendi necessitas admota fuit. Intuemini vos in
εις τούτους, και μαρτυρείτε ει αληθή λέγω. horum (judicum ] vultus, et testamini, num vera loquar.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.

19. Τα μεν γενόμενα ηκούσατε , ώ άνδρες , και υμϊν | 19. Facta audistis, viri , ex me et e testium confirmatio
οι μάρτυρες μεμαρτυρήκασιν & δε οι κατηγοροι ετόλ- | nibus : accusatores autem quae dixerint , recordamini. fa
μησαν ειπείν, αναμνήσθητε. Ούτω γαρ και δίκαιον enim par est defendentem se gerere, ut nempe, quum cri
απολογείσθαι, αναμιμνήσκοντα τους των κατηγόρων minationes accusatorum judicibus in memoriam revoca
λόγους εξελέγχειν. ' Έλεξαν γάρ ώς εγώ μηνύσαιμι verit , tum demum eas refulet. Affirmarunt nimirum, de
περί των μυστηρίων , απογράψαιμί τε τον πατέρα τον sacris arcanis me indicasse, et in nominibus eorum qui
έμαυτού παρόντα , και γενοίμην μηνυτής κατά του πα - | interfuissent, patris quoque nomen exhibuisse : sic fac
40 τρός του έμαυτού , λόγον είμαι πάντων δεινότατόν τε | tum me esse indicem patris : quae profecto est atrocissima
και ανοσιώτατον λέγοντες. Ο μεν γαρ απογράψας | omnium atque scelestissima oratio. Nam qui nomen ejus
αυτόν Λυδός ην ο Φερεκλέους, και δε πείσας υπομείναι | delulit , is Lydus fuit Phereclis servus : fugere autem volen
και μη οίχεσθαι φεύγοντα εγώ, πολλά ικετεύσας και tem patrem ego retinuimultis precibus, ad genua ejussup
λαμβανόμενος των γονάτων. (20) Καίτοι τί έβουλόμην , plex advolutus . (20) Atqui quid mihi voluissem si ipse , ut
ει εμήνυσα μεν κατά του πατρός, ώς oύτoί φασιν,ικέ istiagunt, patrein indicassem , eundemque supplex rogas
4 τευον δε τον πατέρα μείναντά τι παθείν υπ' εμού, και sem, ut maneret et perdi se a me pateretur ? Αut quid spe
ο πατήρ επείσθη αγώνα τοιούτον αγωνίσασθαι, εν ώ | ctans pater, precibus meis victus, in ejusmodi certamen
δυοϊν τον μεγίστοιν κακοίν ουκ ήν αυτώ αμαρτεϊν ; ή descendit , in quo facere non poterat quominus in duorum
γάρ εμού δόξαντος τα όντα μηνύσαι κατ' εκείνου υπ' malorum alterum incurreret : aut enim ego necem ei ne .
εμού αποθανείν, ή αυτο σωθέντι εμέ αποκτεϊναι. Ο cessario parassem , si visus fuissem vera detulisse ; aut abso
γαρ νόμος ούτως είχεν: ει μεν ταληθή μηνύσειε τις, lutusille mihinecem attulissct. Lex enim sic edicit : indici
και είναι την άδειαν , ει δε τα ψευδή , τεθνάναι. Και μεν ratam esse impunitatem , si vera quis indicaverit ; sin falsa ,
δή τούτό γε επίστασθε πάντες , ότι εσώθην και εγώ και 1 moriendumipsi esse. Jam certi estis vos omnes, meque
και έμός πατήρ οιόν τε δ' ουκ ήν, είπερ εγώ μηνυτής patremque salvos abiisse : id quod fieri nullo modo potuis
εγενόμην περί του πατρός , αλλ ' ή έμε ή εκείνον έδει | set , si ego patrem detulissem : eo enim facto necesse uti
αποθανείν. (21) Φέρε δη τοίνυν, εί και πατήρ έβού- | que fuisset aut eum aut meextremum pati supplicium. (21)
λετο υπομένειν, τους φίλους αν οίεσθε η επιτρέπειν αυτώ Γ Fac tamen , patrem manere voluisse , existimatisne, passu
 52 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ ο ΙIΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ . (II - 14)
μένειν ή εγγυήσασθαι , αλλ' ουκ αν παραιτείσθαι και η ros fuisse armicos eum manere aut iρoςτoluisse fidejussores
δείσθαι απιέναι όπου αν έμελλεν αυτος σωλήσεσθαι εμέ ejus fieri, et non potius eum dehortaturos fuisse atque ro
10 τε ουκ απολεϊν ; (22) 'Αλά γαρ και ότι Σπεύσιππον gaturos , ut eo se reciperet , ubiet ipse salvus esset futurus,
etmenon perditurus? (22) Imo vero quum pater Speusippum
εδίωκεν πατήρ των παρανόμων , αυτά ταύτα έλεγεν, actione ocrepti contra jus forense processus persequere
ώς ουδεπώποτε έλθοι εις Θημακόν ώς Φερεκλέα: εκέ tur, hæc ipse dicebat , in Themacum ad Phereclem se nun .
λευε δε βασανίσαι τα ανδράποδα, και μήτους μεν πα quam venisse : mancipia sua torqueri jussit, negans æquum
ραδιδόντας μή 29έλειν ελέγχειν , τους δε μη θέλοντας esse , si quis sponte suaservos torquendos offerat, vos tum
αναγκάζειν. Ταύτα δε λέγοντος του πατρός του εμού , conditionem repudiare ; contra qui tradere recuset, eum ad
ως άπαντεςίστε , τι υπολείπετο τη Σπευσίππωλέγειν, tradendum cogere. Hæc patri tum pro se disputanti, uti
15 ει αληθή οίδε λέγουσιν, άλλ' ή « Ω Λεωγόρα, τι βού omnes probe nostis , quid (si vera accusatores mei dicerent)
λει περί θεραπόντων λέγειν ; ουχ ο υιός ουτοσί μεμή erat Speusippo reliquum quod opponeret aliud quam hoc :
νυκε κατά σου , και φησί σε παρείναι έν Θημακό; «filiusQuid tu mihimu!ta , Leogora , de mancipiis blateras ? Non
έλεγχε συ τον πατέρα , ή ουκ έστι σοι άδεια. » Ταυτί Arguetetn tuus indicavit ? non is te ait in Themaco affuisse ?
, Andocide, patrem , aut nulla tibi superest impu
έλεγεν αν και Σπεύσιππος , ώ άνδρες και ού ; εγώ μεν nitas.» Hac oratione tum fuisset usurus Speusippus; aut
oίμαι. (23) Εί τοίνυν ανέβην επί δικαστήριον , ή λόγος num minus vobis videtur? Usurus utique fuit ,mea quidem
τις περίεμού εγένετο , ή μήνυσίς τις έμή εστιν ή απο sententia . (23) Quodsi ergo in judicium tum ascensi,
γραφή, μή ότι έμή καθ' ετέρου , αλλ' ει και άλλου τινός aut sermo de me fuit , aut indicatio quædam vel indiculus
20 κατ'εμού , έλεγχέτω με 6 βουλόμενος ενταύθα αναβάς exstat, non dicam a mein alium , sed solummodo ab alio in
'Αλλά γαρ λόγον ανοσιώτερον και απιστότερον ουδένα me tum prolatus; ascendito huc quicunque vult , et me
πώποτ' εγώ είπόντας οίδα , οι τούτο μόνον ηγήσαντο coarguito. Verum enimvero non novi, quimagis impia et
improbabiliora dixerint , quam hi, qui eo tantum opus esse
δείν, τολμήσαι κατηγορήσαι · ει δ' έλεγχθήσονται ψευ putarunt utauderent accusare ; quid autem futurum esset ,
δόμενοι, ουδέν αυτοίς εμέλησεν. (21) “ Ώσπερ ούν , ει simendacii convincerentur, nihil curarunt. (24) Quemad
αληθή ήν ταύτα ά μου κατηγόρησαν,εμοί αν ώργίζεσθε modum igitur, vera si fuissent crimina quorum me insimu
και ήξιoύτε δίκην την μεγίστην επιτιθέναι , ούτως αξιώ lant, vos indignati ponam mihi gravissimam inflicturi ſuis
υμάς, γινώσκοντας ότι ψεύδονται, πονηρούς τε αυτούς setis , sic ego vos nunc rogo ut hos, quos mendaces depre
26 νομίζειν, χρήσθαί τε τεκμηρίω ότι εί τα δεινότατα των honderilis , homines impios habeatis , et hinc colligatis ,
κατηγορηθέντων περιφανώς ελέγχονται ψευδόμενοι, ή facilinegotio me posse reliquis quoque in rebus, quæ mo
menti sunt multo levioris , hos mendacii arguere , qui in
που τα γ ' άλλα πολλά φαυλότερα ραδίως υμίν απο momentis accusationis longe gravissimis perspicujmendacii
δείξω ψευδομένους αυτούς. convicti sint.
25. Αί μεν μηνύσεις ώδε περί των μυστηρίων αύται 25. Hoc igitur modo quattuor factæ sunt de sacris profa
εγένοντο τέτταρες: οι δε έφευγον καθ' εκάστην μήνυ. natis indicationes hæ , quas dixi : secundum quarum unam .
σιν , ανέγνων υμίν τα ονόματα αυτών , και οι μάρτυρες quamque qui in exilium ierunt, eorum vobis recitavi no
μεμαρτυρήκασιν. "Ετι δε προς τούτοις εγώ πιστότη mina , et testes testati sunt. Ego vero , quo fidem vobis
creem tanto certiorem , præter ista hoc adhuc faciam . Eo
30 τος υμών ένεκα, ώ άνδρες ,τάδε ποιήσω. Τών γάρ rum , quiper causam horum sacrorum in exilium ierunt,
φευγόντων επί τούς μυστηρίοις οι μέν τινες απέθανον alii decesserunt exules , alii vero domum redierunt et in
φεύγοντες , οι δ' ήκουσι καί εισιν ενθάδε και πάρεισιν urbe versantur et a me invitati hoc in judicio præsto mihi
υπ'εμού κεκλημένοι. (26) Εγώ ούν εν τω εμώ λόγω sunt. (26 ) Horum igitur unicuique permitto , currente aqua
δίδωμι τω βουλομένω εμε ελέγξαι ότι έφυγε τις αυτών mea ,mendacii utme coarguat, docendo , aut ipsorum ali
δι' εμέ η εμήνυσα κατ' αυτού , η ουχ έχαστοι έφυγαν quem propter meum indicium in exilium migrasse , aut non
κατά τας μηνύσεις ταύτας ας εγώυμίν απέδειξα. Και singulos quosque fugisse per illas quas modo dixi indicatio
25 έαν τις ελεγξη με ότι ψεύδομαι , χρήσασθέ μοι και τι | nes. Si quis me mendacii coargmat , statuile de me quic
βούλεσθε» και σιωπώ, και παραχωρώ , εί τις αναβαί quid lubebit ; et conticesco, et decedo, si quis huc ascendere
νειν βούλεται, volet.
27. Φέρε δή, ώ άνδρες, μετά ταύτα τι εγένετο; 27. Age , videamus jam , viri , post istæc quid evenerit.
επειδή αι μηνύσεις εγένοντο , περί των μηνύτρων ( ήσαν | Post indicationesvidelicet orta est de praemiis earum con
γάρ κατά το Κλεωνύμου ψήφισμα χίλιαιδραχμαι,κατά | tentio - nam e Cleonymidecreto mille drachmæ , e Pisan
δε το Πεισάνδρου μύριαι) περί δε τούτων ήμφισβήτουν dri autem decies mille constitutæ erant - , de his itaque in
ουτοί τε οι μηνύσαντες χαί Πυθόνικος , φάσχων πρώτος | ter se contendebant indices et Pythonicus , se primum
Το εισαγγείλαι , και Ανδροκλής υπέρ της βουλής. (2s) | indicasse dicens , et Androcles qui praemium lioc senatui
"Εδοξεν ουν την δημω εν τω των θεσμοθετων δικαστη deberi contendebat. (28 ) Placuit itaque populo , ut sena
ρίο» τους μεμυημένους , ακούσαντας τας μηνύσεις &ς | torns initiati in dicasterio Thesmotlietarum examinarent
έχαστος εμήνυσε, διαδικάσαι, Και εψηφίσαντο πρώτο quænam quisque indicia fecisset ,et de dandis præmiis dis
μεν Ανδρομάχο», δευτέρου δε Τεύχρω, και έλαβον Παν- | eptarent. Αc primum quidem premium Andromacho,
αθηναίων του αγώνι Ανδρόμαχος μεν μυρίας δραχμάς, | secundum autem Teuco adjudicarunt , et ille quidem de
 (14 -- 17) ANDOCIDIS OR. DE MYSTERIIS . 53
Τεύκρος δε χιλίας. Καί μοι κάλει τούτων τους μάρ- ) cies mille drachmastulit , hic autem mille solummodo. Cita
τυρας. tu mihi liorum testes.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.

5 29 . Περί μεν των μυστηρίων, ώ άνδρες, ών είνεκα | 29. Jamde mysteriis quorum causa hac delationis actio in
και ένδειξις εγένετο και περί ών υμείς οι μεμυημένοι είσ- | meintentata est, dequa Vos quiestisinitiaticognitumhuc con
εληλύθατε, αποδεδεικταί μοι ως ούτε ησέβηκα ούτε | venistis, planumvobis feci, nie neque ipsumimpii quidquam
μεμήνυμα περί ουδενός ούτε ώμολόγηκα περί αυτών, commisisse neque alios accusasse neque fassuin aliquid esse
dequoquam alio impietatis reo,denique penesmeculpam esse
ουδέ έστι μοι αμάρτημα περί τω θεώ ούτε μείζον ούτ' | nullam ad sacra
έλαττον ουδέ έν. “Όπερ εμοί περί πλείστου εστιν dearum pertinentem nequemajorem neque
minorem . Atquehoc a me vobis persuaderi summifacio :
5 υμάς πείσαι. Και γάροι λόγοι των κατηγόρων ταύτα exsultabat quidem hoc in loco accusatorum oratio , nescio
τα δεινά και φρικώδη ανωρθίαζον, και λόγους είπον ώς quæ formidanda atque tremenda prædicans ; repetebant
πρότερον ετέρων αμαρτόντων και ασεβησάντων περί τω enim quam sævas olim qui circa deas peccassent, impieta
θεώ, οία έκαστος αυτών έπαθε και ετιμωρήθη. (30) tis pænas dedissent. (30) Harum autem narrationum ho
Τούτων ούν εμοί των λόγων ή των έργων τί προσήκει; rumque facinorum quid ad me pertinet? Multo enim æquius
εγώ γάρ πολύ μάλλον εκείνων κατηγορώ και δι' αυτό ego illos accusem , et propter hoc ipsum aio , illos quidem
τούτο φημι δείν εκείνους μέν απολέσθαι, ότι ήσέβησαν, oportere supplicio dari , quod impii sint,me autem servari,
ο εμέ δεσώζεσθαι, ότι ουδέν ήμάρτηκα. Η δεινόν γ' αν quod nihil deliquerim . Foret utique acerbum , si vos in
είη είεμοί οργίζοισθε επί τοίς ετέρων αμαρτήμασι, και me sæviretis ob aliena delicta , et falsam criminationem ,
την εις εμέ διαβολήν ειδότες ότι υπό των εχθρών των quam ab inimicismeis profectam nostis, plus valere veritate
εμών λέγεται, κρείττω της αληθείας ηγήσεσθε. Δη Juceretis oportere. Liquet enim iis , qui talia criminarevera
γονότι γάρ τοις μεν ημαρτηκόσι τα τοιαύτα αμαρτήματα perpetrarunt, in infitiatione nullum esse perfugium . Manet
enim cos scrutinium severum ab iis , qui religiones usu suo
ουκ έστιν απολογία ως ουκ εποίησαν · ή γάρ βάσανος tenent : mihi vero scrutinium est jucundissimum , ubi ad
δεινή παρά τους ειδόσιν· εμοί δε ο έλεγχος ήδιστος , εν salutem impetrandam nil opus habeo vos rogare atque de
οιςυμών ουδέν με δεί δεόμενον ουδέ παραιτούμενον σω precari, sed satis est argumenta accusatorum a merefutari,
15 θήναιεπί τοιαύτη αιτία , αλλ'ελέγχοντα τους των κα (31) atque facta vobis in memoriam revocari, qui sacra
τηγόρων λόγους. (31) Και υμάς αναμιμνήσκω τα γε mento sanctissimo obstricti deme sitis suffragia laturi, et
γενημένα, οίτινες όρκους μεγάλους ομόσαντες οίσετε την qui diras gravissimas vobismet ipsis et liberis vestris impre
ψήφον περί εμού , και άρασάμενοι τας μεγίστας αράς cati sitis nisi in jure deme dicundo æquum et justum sequa.
υμίν τε αυτοίς και παισι τοις υμετέροις αυτών, ή μήν mini, prætereaque initiati sitis et deorum sacris ipsi specta
tores interfueritis; vobis itaque facta solummodo ad memo
ψηφιείσθαι περί εμού τα δίκαια, προς δε τούτοις με riam revocanda sunt, quo quum impios puniatis, tum inson
μύησθε και έωράκατε τον θεοίν τα ιερά, ίνα τιμωρή tes salvos praestetis. (32) Existimateitaque flagitium nihilo
σητε μεν τους ασεβούντας , σώζητε δε τους μηδέν άδι levius esse , si homines insontes , impietatis rei facti, a vo
20 Σούντας. (32) Νομίσατε τοίνυν ασέβημα ουδέν έλαττον bis condeinnentur, quam si revera contaminatos impietate
είναι τους μηδέν ήδικηκότας ασεβείν καταγνώναι και τους nil curetis castigare. Quare vobis ego multo etiam magis ,
ήσεβηκότας μή τιμωρείσθαι. " Ωστ’ εγώ υμίν πολύ quam accusatores faciunt, demando et per deos vos adjuro ,
μάλλον των κατηγόρων προς τον θεοϊν επισκήπτω, tam sacrorum causa quæ spectastis , quam Græcorum qui
υπέρ τε των ιερών & είδετε , και υπέρ των Ελλήνων οί | festi Ihujus ergo huc conveniunt , ut, si quid impίum me
τηςεορτής ένεκεν έρχονται δεύρο: εί μέν τι ήσέβηκα και commisisse autaliena convictione aut meamet ipsius con
fessione constiterit, aut si quem ego alium de impietate in
ώμολόγηκα ή έμήνυσα κατά τινος ανθρώπων, ή άλλος dicavero aut alius me, ut vosmetum occidatis ; nil depre
25 τις περί εμού, αποκτείνατε με · ου παραιτούμαι»(33)ει
δε ουδέν ήμάρτηταί μοι , και τούτο υμίν αποδείκνυμι cor: (33) sin autem nihil hujusmodi peccavi,et vos hujus rei
certos feci,tum rogo vos, ut ad Græcos omnes festatum fa
σαφώς, δέομαι υμών αυτό φανερόν τους Έλλησι πάσι cialis , me per nefas in hoc certamen conjectum esse. Ce
ποιήσαι, ως αδίκως είς τόνδε τον αγώνα κατέστης. Εάν phisius enim , qui actionem indicationis hanc in me inten
γάρ μή μεταλάβη το πέμπτον μέρος των ψήφων και dit , si quintam suffragiorum partem haud tulerit , infamia
ατιμωθή και ενδείξας εμέ Κηφίσιος ουτοσί, ουκ έξεστιν notabitur, eoque facto non licebit ipsi in templum dearum
αυτο εις το ιερόν τοϊν θεοίν εισιέναι, ή αποθανείται. ingredi, aut, si fecerit, morte mulctabitur. Quodsi jam
Ει ούν υμίν δοκώ ικανώς περί τούτων απολελογήσθαι, vobis videbor loc de crimine id quod satis sit dixisse , si.
3: δηλώσατέ μοι , ίνα προθυμότερον περί των άλλων απο gnificate id mihinulu , quo de reliquis quoque me hoc con .
fidentius purgem .
λογωμαι.
34. Περί δετων αναθημάτων της περικοπής και της 31. Jam de indicatione ad simulacrorum amputationem
μηνύσεως, ώσπερ καιυπεσχόμηνυμίν,ούτω και ποιήσω pertinente , ut recepivobis facturum , ita nunc faciam , ut
εξ αρχής γάρ υμάς διδάξω άπαντα τα γεγενημένα. | rem a principio inde totam enarrando vobis proponam .
Επειδή Τεύκρος ήλθε Μεγαρόθεν άδειαν ευρόμενος, Γ Teucer ut ,impunitatem nactus , a Megara luc redit , et de
 54 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. (17 – 20)
μηνύει περί τε των μυστηρίων & ήδει και των περικο- | sacris profanatis qua noratindicavit et de iis qui simulacra
ψάντων τα αναθήματα, και απογράφει δυοϊν δέοντας mutilassent, et scripto consignavit nomina virorum duode
55 είκοσιν άνδρας. Επειδή δε ούτοι απεγράφησαν, οι μεν viginti. Quo facto alii eorum fuga se abduxerunt, aliicom
αυτών φεύγοντες ώχοντο , οι δε συλληφθέντες απέθανον | prehensi mortefuerunt, ex indicina Teucri. Recita tu mihi
κατά την Τεύκρου μήνυσιν. Καίμοι ανάγνωθιαυτών eorum nomina.
τα ονόματα.
ONOMATA: NOMINA.
35 . Τεύκρος επί τοϊς Ερμαϊς εμήνυσεν Ευκτήμονα , Γλαύκιπ· | 35. Teucer super Hermisindicavit Εuclemonem, Glaucippum,
πον, Ευρύμαχον, Πολύευκτον , Πλάτωνα, Αντίδωρον, Χά- I Eurymachum, Polyeuctum, Platonem, Antidorum, Cha
ριππου, Θεόδωρον, Άλκισθένην, Μενέστρατον, Ερυξίμαχον, rippum , Theodorum , Alcisthenem ,Menestratum , Eryxima.
40 Ευφίλητον, Ευρυδάμαντα , Φερεκλέα , Μέλητον, Τιμάνθης , chum , Euphilelum , Eurydamantem , Phereclem ,Meletum ,
'Αρχίδαμον, Τελένικον. Timanthem , Archidamum , Telenicum ,
Τούτων τοίνυν των ανδρών οι μεν ήκουσι και εισίν | Horum alii ab exilio reversi nunc in urbe commorantur,
ενθάδε , των δε αποθανόντων εισί πολλοί προσήκοντες: aliorum mortuorum multi adsunt necessarii ; quorum qui.
ών όστις βούλεται , εν τω εμώ λόγω αναβάς με έλεγ cunque volet, intra orationis meæ tempus, ascendito atque
ξάτω ή ώς έφυγε τις δι' εμέ τούτων των ανδρών ή ως | me redarguito, demonstrans , horum virorum quenquam
απέθανεν. propter mcaut in exilium isse, autmortem tolerasse.
36. Επειδή δε ταύτα εγένετο , Πείσανδρος και Χα. 36. Secundum haec, Pisander et Clharicles, quiin numero
6 ρικλής , όντες μέν των ζητητών, δοκούντες δ' εν εκείνω | quesitorum essent , atque id temporis studiosissimi plebis
τω χρόνω ευνούστατοι είναι τώ δήμω , έλεγον ώς είη τα haberentur, auctores fiebant, quod facinus istud haud pau
έργα τα γεγενημένα ουκ ολίγων ανδρών,αλλ' επί τη του corum esset, sed ad status popularis eversionem pertineret,
δήμου καταλύσει, και χρήναι έτι ζητείν και μη παύ ulterius adhuc inquirendum esse neque jam desistendum .
σασθαι. Και η πόλις ούτως διέκειτο , ώστ' επειδή την Præterea tota civitas trepidabat: præco enim quum primum
βουλήν εις το βουλευτήριον και κήρυξ ανείπoι ιέναι και proclamasset, licere jam senatui in curiam redire, signum .
και το σημείον καθέλοι, τω αυτο σημείο και μεν βουλή εις que detraxisset , protinus a signo detracto , senatus quidem
το βουλευτήριον ήει, οι δ' εκ της αγοράς έφυγον, δεδιό redibat in curiam , plebeii autem e foro aufugiebant, me.
τες είς έκαστος μη συλληφθείη. (27) Επαρθείς ούν tuens quisque ne comprehenderetur. (37)Malis hisce reip .
τους της πόλεως κακούς εισαγγέλλει Διοκλείδης εις την illectus Dioclides et ad spem erectus ,ad senatum nuntiavit,
βουλήν, φάσκων ειδέναι τους περικόψαντας τους Ε . se nosse qui Hermas mutilassent, et esse ad trecentos nu
μας, και είναι αυτούς εις τριακοσίους · ώς δ' ίδοι και πε mero ; unaque, qui vidisset atque negotio intervenisset,
ριτύχοι τα πράγματι, έλεγε. Και τούτοις, ώ άνδρες, exposuit. Atque his ego vos, viri, rogo ut animum atten
δέομαι υμών προσέχοντας τον νούν αναμιμνήσκεσθαι, datis , a vestraquememoria requiratis num vera dicam , et
το εάν αληθή λέγω, και διδάσκειν αλλήλους · εν υμίν γάρ ut alii conscii harum rerum alios vestrum adhuc ignaros
ήσαν οι λόγοι, καί μοι υμείς τούτων μάρτυρες εστέ. doceant : hæc enim quæ refero in collegio vestro dicta sunt,
(38) "Έφη γάρ είναι μεν ανδράποδόν οι επί Λαυρίω, et vos horum milhi testes estis. (38) Dioclides niinirum sibi
δείν δε κομίσασθαι αποφοράν. Αναστάς δε πρό ψευ servum aiebat esse super argentifodina sua in Laurio : ab
σθείς της ώρας βαδίζειν · είναι δε πανσέληνον. Επει illo servo sibi tum fuisse auferendam pensionem mercedis.
δε παρά το προπύλαιον του Διονύσου ήν, οράν ανθρώ Mane se surrexisse atque in viam se dedisse citius quam
πους πολλούς από του ωδείου καταβαίνοντας εις την opportunum fuisset, quia in tempore noctis errasset; sed
ορχήστραν · δείσας δε αυτούς, εισελθών υπό την σκιάν fuisse plenilunium . Ubi ergo ad Propylæum fani Bacchi
18 καθέζεσθαι μεταξύ του κίονος και της στήλης εφ' ή και venisset, vidisse multitudinem hominum ab Odeo descen .
στρατηγός έστιν ο χαλκούς οράν δε ανθρώπους τον dentium in orchestram ; quorum metu se in fanum ingres
sum in umbra consedisse , intra columnam et pilam illam
μεν αριθμόν μάλιστα τριακοσίους, εστάναι δε κύκλω super qua strategus stat ille æneus. Ibise vidisse hominum
ανά πέντε και δέκα άνδρας , τους δε ανά είκοσιν · δρών ad trecentos, globatim stantes, alias quinosdenos, alias
δε αυτών προς την σελήνην τα πρόσωπα των πλείστων vicenos : luna in ora ipsorum irradiante , se noscitasse
γινώσκειν. (39) Και πρώτον μέν, ώ άνδρες, τούθ'υπέ plerosque. (39) Ac primum quidem incredibile hoc sibi
θετο δεινότατον πράγμα, oίμαι, όπως εν εκείνω είη sumpsit, quasi penes ipsum esset, quem civem Atheniensem
όντινα βούλοιτο Αθηναίων φάναι των ανδρών τούτων ipsi allibuisset, conjuratis interfuisse affirmare , et rursus
20 είναι, όντινα δε μή βούλοιτο, λέγειν ότι ουκ ήν. Ιδών | negare interfuisse , si quem negare placeret. Dioclides
δε ταύτ'έφη επί Λαύριον ιέναι,και τη ύστεραία ακούειν itaque ista quum vidisset , ad Laurium se aiebat ire per.
ότι οι Ερμαί είεν περικεκομμένοι» γνώναι ούν ευθύς rexisse ; et post die famam de Hermis mutilatis accepisse :
ότι τούτων είη των ανδρών το έργον . (4ο) Ηκων δέ | ibi statim agnovisse , facinus illorum esse virorum. (40)
εις άστυ ζητητάς τε ήδη ήρημένους καταλαμβάνειν | Postmodum in urbem reversum se deprehendisse quesito.
και μήνυτρα κεκηρυγμένα εκατόν μνάς. Ιδών δε Εύ- I res deputatos, et premiumindicinae promulgatum , cen
 (20 - 23) ANDOCIDIS OR. DE MYSTERIIS . 55
φημον τον Καλλίου του Τηλεκλέους αδελφόν εν τω χαλ- | tum minas. Ιbi quumEuphemum vidisset, Calliam fratrem,
χείω καθήμενον, αναγαγών αυτόν εις το Ηφαιστείον Teleclis filii , in officina ferraria sedentem , abduxisse eum
25 λέγειν άπερ υμίν εγώ είρηκα, ως ίδοιημάς εν εκείνη τη in fanum Vulcari, ibique ei dixisse quæ ego vobis modo
referebam , quod nimirum illa nocte nos vidisset : causa
νυκτί· ούκουν δέοιτο παρά της πόλεως χρήματα λαβείν sibi nihil esse,curarepublica mallet pecuniam quam a nobis
μάλλον ή παρ' ημών, ώσθ' ημάς έχειν φίλους. Είπεϊν auferre , præsertim si posset eadem opera nostram quoque
inire gratiam . Euphemum ad hæc subjecisse , recte facere
ούν τον Εύφημον ότι καλώς ποιήσειεν ειπών , και νύν Dioclidem quod hujus reise certiorem fecisset, hortatumque
ήκειν κελεύσαι οιεις την Λεωφόρου οικίαν, ίν' έχεισυγ fuisse ut jam statim secum ad ædes Leogoræ adiret; quo
γένη μετ'εμού Ανδοκίδη και ετέροις οίς δεϊ.(41)“ Ήκειν ibi possis , inquit ,mecum agere cum Andocide et cum reli
έφη τη υστεραία , και δη κόπτειν την θύραν» τον δέ | quis quorum interest. (41) Sed promittelbat Dioclides die
πατέρα τον εμόν τυχεϊν εξιόντα,και είπείν αυτόν· και άρα postera venturum : venisse quoque , aiebat , et pultasse fo.
res : ibi patrem meum forte fortuna exeuntem ad se , Dio
30 γε σε οίδε περιμένουσι, χρή μέντοι μή απωθείσθαι clidem , hæc dixisse : « Jam dudum hi te exspectant. Tales
τοιούτους φίλους. » Είπόντα δε αυτόν ταύτα οίχεσθαι. utique amicos aspernari haud convenit. » His cum dictis
Και τούτω μεν τω τρόπω τον πατέρα μου απώλλυε , abiisse patrem . Hoc modo Dioclidespatrem meum pessum
συνειδότα αποφαίνων. Είπείν δε ημάς ότι δεδογμένον datum ibat, denuncians pro sceleris conscio . Nos autem
aiebatipsi confirmasse , decretum a nobis esse , ut pro cen
ημίν είη δύο μέν τάλαντα αργυρίου διδόναι οι αντί των tum minis ab ærario promissis duo daremus talenta ; cupi.
εκατόν μνών των εκ του δημοσίου , εάνδε κατάσχωμεν tisque si potiremur, illum in collegium nostrum cooptatum
ημείς & βουλόμεθα , ένα αυτόν ημών είναι , πίστιν δε iri : interim pos in conditionis fidem jusjurandum et illi
dicturos esse et ab illo vicissim exacturos. (42) Ad hæc
τούτων δούναι τε και δέξασθαι. (12) Αποκρίνεσθαι δε aiebat Dioclides se respondisse , deliberaturum se esse ; nos
35 αυτός προς ταύτα ότι βουλεύσοιτο· ημάς δε κελεύειν autem ipsimandasse , ut in ædes Calliæ filii Teleclis nobis
αυτόν ήκειν εις Καλλίου του Τηλεκλέους, ίνα κακείνος cum conveniret , quo etiam ille adesset. Hoc modo rursus
sororis quoquemex maritum Calliam pessumdare studebat.
παρείη. Τον δ' αυ κηδεστήν μου ούτως απώλλυεν. Convenisse aiebat ad Calliæ , et assensum esse fidemque
“ Ήκειν έφη εις Καλλίου , και καθομολογήσας ημίν πί nobis suam obligasse in Acropoli, etnos vicissim demercede
στιν δούναι έν ακροπόλει , και ημάς συνθεμένους οι τo I pactos esse subingressum proximi mensis dependenda, jan
vero promissum fefellisse , pecuniam condictam haud præ
αργύριον εις τον επιόντα μήνα δώσειν διαψεύδεσθαι και stantes : propterea se nunc ad senatum adire facta indica
ου 43.διδόναι · ήκειν ουν μηνύσων τα γενόμενα.
Η μεν εισαγγελία αυτώ , ώ άνδρες, τοιαύτης
tum.
43. Hæc sunt, o viri, quæ Dioclides in senatu prodidit :
20 απογράφει δε τα ονόματα των ανδρών ών έφη γνώναι, præterea indicem exhibuit eorum , quos ista nocte se nosci
δύο και τετταράκοντα , πρώτους μέν Μαντίθεον και tasse aiebat duos et quadraginta ; et primos quidem edebat
Αφεψίωνα, βουλευτές όντας και καθημένους ένδον, είτα Mantitheum atque Aphepsionem , senatores in curia assi
δε και τους άλλους. Αναστάς δε Πείσανδρος έφη χρή dentes, post autem reliquos. Ibi Pisander quum assurrexis.
set , auctor fiebat senatui, ut decretum sub archonte Sca
ναι λύειν τοεπί Σκαμανδρίου ψήφισμα και αναβιβάζειν mandrio latum rescinderet, eoque facto , quotquot a
επί τον τροχών τους απογραφέντας , όπως μή πρότερον Dioclide essent designati, in equuleum imponerentur, quo
νύξ έσται πριν πυθέσθαι τους άνδρας άπαντας. (44) de sceleris consortibus omnibus ante noctis adventum con
7 Ανέκραγενη βουλή ως ευ λέγει. Ακούσαντες δε ταύτα staret. Succlamabat senatus, eum recta suadere. (44 )
Μαντίθεος και Αφεψίων επί την εστίαν έχαθέζοντο , Mantitheus autem et Aphepsion , istis auditis , ad aram
ικετεύοντες μη στρεβλωθήναι, αλλ' εξεγγυηθέντες κρι Vestæ confugiebant , atque supplices rogabant , ut tormen
θήναι. Μόλις δε τούτων τυχόντες , επειδή τους εγγυη- | tis ne subjicerentur, sed fidejussoribus datis liberiin judi
τας κατέστησαν,επί τουςίππους αναβάντες ώχοντο εις cium vocarentur. Ægre impetrabant: dabantur prædes :
τους πολεμίους αυτομολήσαντες , καταλιπόντες τους | illi vero in equos se Conjiciebant, fugam capessebant , ad
και εγγυητάς ους έδει τους αυτούς ενέχεσθαι εν οίσπερ ούς hostes transfugiebant, destitutis vadibus, quos iisdem opor
tebat pænis teneri, quibus vadati damnarentur. (45) Sena
ήγγυήσαντο. (15) Η δε βουλή έξελθούσα εν απορρήτω tus interim digressus curia clam nos corripuit et compeditos
συνέλαβεν ημάς και έδησεν εν τούς ξύλους. Ανακαλέ ad cippos alligavit. Strategis autem in curiam arcessitis
σαντες δε τους στρατηγούς ανειπείν εκέλευσαν 'Αθη demandabat utpromulgarent, quicunqueAtheniensis in urbe
ναίων τους μεν εν άστει οικούνταςιέναι εις την αγοράν habitaret, ut is in ſorum armatus conveniret, qui autem in
τα όπλα λαβόντας, τους δ' εν μακρύ τείχει εις το Θη longis muris , ut in Theseum , denique Piræei incolæ ut in
σείον, τους δ' εν Πειραιεί εις την Ιπποδαμείαν αγοράν, Hippodamiam forum coirent; equitibus porrò ut signum
tuba darentad conveniendum illa ipsa adhuc nocte ad Ana
τους δ' ιππείς έτι νυκτός σημήναι τη σάλπιγγι ήκειν ceum ; senatus jubebatur in Arcem ascendere atque ibi
10 εις το 'Ανάκειον, την δε βουλήν εις ακρόπολιν ιέναι κα pernoctare, prytanes autem in Tholo. Quos motus Baoti
κεί καθεύδειν, τους δε πρυτάνεις έν τη θόλω. Βριω quum accepissent, in armis ad agrinostri confinia exibant
τοί δε πεπυσμένοι τα πράγματα επί τοις ορίοις ήσαν ibique excubabant. Interim tantarum turbarum concito .
εξεστρατευμένοι. Τον δε των κακών τούτων αίτιον rem Dioclidem , veluti sospitatorem civitatis carrhucha
Διοκλείδης ως σωτήρα όντα της πόλεως επί ζεύγους vectum in Prytaneum arcessebant, ibi coronandum ; cana.
ήγον εις το πρυτανείον στεφανώσαντες,και εδείπνει εκεί. | batque cum prytanibus.
46. Πρώτον μεν ουν ταύτα , ώ άνδρες , οπόσοι υμών | 46. Primum quidem haec, viri , vobis ipsi ad memoriam
 56 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. (23 - 25)
παρήσαν, αναμιμνήσκεσθε και τους άλλους διδάσκετε : | revocate , quotquot tum interfuistis , ceterosque vestrum
15 είτα δέ μοι τους πρυτάνεις κάλει τους τότε πρυτανεύ - | docete; deindetu mihi prytanes, qui tum illo honorefun
σαντας , Φιλοκράτη και τους άλλους. gebantur, intro voca , Philocratem et reliquos.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
47. Φέρε δή, και τα ονόματα υμίν αναγνώσομαι των | 47. Age jam nomina quoque vobis recitari curabo viro .
ανδρών ών απέγραψεν, ίν' είδητε όσους μοι των συγγε rum , quos Dioclides illo in indice annotavit , quo sciatis ,
νων απώλλυε, πρώτον μεν τον πατέρα , είτα δε τον κη quot ille cognatos mihi perditum ierit : primum quidem
patrem , deinde vero sororis maritum , illum declarando
δεστήν, τον μεν συνειδότα αποδεικνύς, του δ' εν τη οι conscium , hunc vero eo quod affirmaret in ejusdomo con
χία φάσκων την σύνοδον γενέσθαι. Των δ' άλλων juratos convenisse . Reliquorum audietis nomina jan statim .
ακούσεσθε τα ονόματα. Και αυτούς αναγίνωσκε. Recita tu ipsis.
Χαρμίδης Αριστοτέλους: Charmides Aristotelis.
20 ούτος ανεψιός έμός• η μήτηρ ή εκείνου και ο πατήρ ο | Ηic consobrinus meus est : mater enim ejus meusque pater
εμός αδελφοί. iisdem erant editi parentibus.
Taureas.
Ταυρέας :
ουτοσί ανεψιός του πατρός. Hic est patrimeo consobrinus.
Νισαίος: Nisæus.
υιός Ταυρέου. Filius Taurea .
Καλλίας και Αλκμαίονος: Callias Alcmæonis.
ανεψιός του πατρός. Alius hic est patris consobrinus.
Εύφημος : Euphemus.
Καλλίου του Τηλεκλέους αδελφός. Frater Calliæ qui Teleclis filius est
Φρύνιχος ο ορχησάμενος: Phrynichus saltator .
ανεψιός. Hic meus est consobrinus.
Ευκράτης ο Νικίου αδελφός Eucrates, Niciæ frater.
κηδεστής ούτος Καλλίου. Penes quem Calliæ soror est.
Κριτίας: Critias.
ανεψιός και ούτος του πατρός : αι μητέρες αδελφαί. | Etiam hic patris consobrinus : matres eorum Sorores erant.
25 Τούτους πάντας εν τοίς τετταράκοντα ανδράσιν απέ- | Hosomnes Dioclides in illis quadraginta viris nominavit ,
γραψεν. quorum nomina tenebat index ab eo senatui exhibitus.
. 48. Επειδή δε έδεδέμεθα πάντες εν τω αυτό και νύξ 48. Nos itaque omnes quum una essemus eodem in car
τε ήν και το δεσμωτήριον συνεκέκλειστο , ήκον δε το cere compedibus nexi et nox esset, clausoque carcere
μέν μήτηρ τώ δε αδελφή admissæ venirent ad alium mater, ad alium soror, ad alium
τω δε γυνή και παίδες , ήν uxor cum liberis, et carcer comploratu resonaret
δε βοή και οίκτος κλαιόντωνκαι οδυρομένων τα παρόντα mentis atque la
ejulantium et mala præsentia miserantium , Char
κακά, λέγει πρός με Χαρμίδης, ών μέν ανεψιός, ηλι mides, consobrinus et æqualis meus unaque mecum a
κιώτης δε και συνεκτραφείς εν τη οικία τη ημετέρα εκ puero inde nostra in domo educatus , hac me compellavit
30 παιδός, (19) ότι ο 'Ανδοκίδη , των μεν παρόντων κακών oratione : (49) Andocide , inquit , vides tu quidem præe .
δράς το μέγεθος , εγώ δ' εν μέν τω παρελθόντι χρόνω sentium malorum magnitudinem ; ego vero , cur supe
ουδέν έδεόμην λέγειν ουδέ σε λυπείν , νύν δε αναγκάζο rioritemporemolestusmonitor te offenderem , causæ nil
μαι διά την παρούσαν ημίν συμφοράν. Οίς γάρ έχρω mihi erat; jam vero calamitas nostra me nunc cogit.
και οίς συνήσθα άνευ ημών των συγγενών, ούτοι επί Quibus tu familiariter usus fuisti, proculhabilis no .
ταϊς αιτίαις δι' ας ήμείς απολλύμεθα οι μεν αυτων τε bis qui tibi sumus necessarii , illi propter hæc eadem ,
θνώσιν , οι δε οίχονται φεύγοντες , σφών αυτών κατα obtolerarunt
quæ nobis pereundum videtur esse , partim mortem
, partim fuga salutem quæsiverunt, a con
γνόντες αδικείν...... (50) Ει ήκουσάς τι τούτου του scientia sceleris condemnati. . . . . . . . . . (50) Quodsi
35 πράγματος του γενομένου , είπέ, και πρώτον μεν σεαυ- | ergo tu hujus negotii quicquam tenes , age, prode id,
τον σώσον, είτα δε τον πατέρα , όν είκός εστί σε μάλιστα et sic serva primum quidem temet ipsum ; deinde vero
φιλείν , είτα δε τον κηδεστήν ος έχει σου την αδελφών patrem tuum , quem a te ila diligiut nihil aliud ma
ήπερ σοι μόνη εστίν , έπειτα δε τους άλλους συγγενείς gis consentaneum est ; tum sororis tuæ maritum , quæ
tibi soror est unica ; denique reliquos cognatos atque
και αναγκαίους τοσούτους όντας , έτι δε εμέ, δς εν necessarios, totnumero qui sumus ; tandem me quoque,
άπαντι τω βίω ηνίασα μέν σε ουδέν πώποτε, προθυ- I qui tota mea vita nulla re le offendi, tuίque summ Tre.
μότατος δε εις σε και τα σα πράγματα είμι, και τι άν | rumque tuarum studiosissimus , operaque mea, κοι
 (25 - 26) ANDOCIDIS OR . DE MYSTERIIS. 57
δέη ποιείν, και (51) Λέγοντος δε , ώ άνδρες, Χαρμίδου | usus venerit , quo tibi commodem nil parco. (51) Char
40 ταύτα , αντιβολούντων δε των άλλων και ικετεύοντος | mida istec disserente, ceterisque una supplicantibus, et
ενός εκάστου , ένεθυμήθην προς εμαυτόν' » Ω πάντων | unoquoque seorsum obsecrante,venit, o viri, mihiin men
εγώ δεινοτάτη συμφορά περιπεσών, πότερα περιίδω τους | tem sic cogitare : O hominum omnium ego calamitale
έμαυτού συγγενείς απολλυμένους αδίκως , και αυτούς τε | usus durissima, utrum perire per nefasimmeritos φα.
αποθανόντας και τα χρήματα αυτών δημευθέντα, πρός | tiar meos necessarios , ipsosque morti dari, et bona
δε τούτοις αναγραφέντας έν στήλαις ως όντας αλιτη eorum proscribi, prælereaque ipsorum nomina stelis
ρίους των θεών τους ουδενός αιτίους των γεγενημένων, | insculpi quasi piacularium erga deos factorum, quan
έτι δε τριακοσίους Αθηναίων μέλλοντας αδίκως απο- I quam eorum για evenerunt nihil ipsisimpulari potest 2
8 λέσθαι , την δε πόλιν έν κακοίς ούσαν τους μεγίστοις Adde, trecentos Athenienses num patiar per nefas im
και υποψίαν εις αλλήλους έχοντας, ή είπω Αθηναίοις meritos interimi, civitatemquemalis atrocissimismu.
άπερ ήκουσα Εύφιλήτου αυτού του ποιήσαντος ; » (52) | tuisque suspicionibus exagitariP an dicam Αthenien.
Έτι δε επί τούτοις και τόδε ένεθυμήθην , ώ άνδρες , και | sibus , que ex Εuphileto audivi , eo , qui ipse patravit
ελογιζόμην προς εμαυτόν , τους εξημαρτηκότας και το scelus? (52) Præterea hæc quoque mecum reputabam ,
έργον ειργασμένους , ότι οι μεν αυτών ήδη έτεθνήκεσαν o viri, plerosque sontium , qui scelus manibus suis patras
και υπό Τεύκρου μηνυθέντες, οι δε φεύγοντες ώχοντο και sent, a Teucro jam indicatos , et sic factum esse , ut alii
αυτών θάνατος κατέγνωστο, τέτταρες δε ήσαν υπό eorum capite suo luerent, alii in exilium abirent, quibus
λοιποι οι ουκ εμηνύθησαν υπό Τεύκρου των πεποιηκό absentibus dicta fuit mortis sententia : non superesse nisi
των, Παναίτιος, Χαιρέδημος, Διάκριτος, Λυσίστρατος quattuor a Teucro non indicatos, Panætium , Chæredemum ,
(63) ουςείκός ήν απάντων μάλιστα δοκεϊν είναι τούτων Diacritum et Lysistratum ; (53) qui omnium maxime ex
των ανδρών ους εμήνυσε Διοκλείδης , φίλους όντας των eorum , quos Diacritus indicaverat , numero esse videri de.
bebant, quum familiariter usi fuissent illis qui jam morti es
απολωλότων ήδη . Και τους μεν ουδέπω βέβαιος ήν η sentdati. Et illis quidem ne sic quidem certa erat salutis
το σωτηρία, τοϊς δε έμοις οικείους φανερός και όλεθρος, ει μή spes, etiamsiego eos non proderem ;meis autem necessariis
τις έρεί Αθηναίοις τα γενόμενα . Εδόκει ούν μοι κρείτ manifestum imminebat exitium , nisi siquis Atheniensibus
τον είναι τέτταρας άνδρας αποστερήσαι της πατρίδος omnem rei gestæ veritatem aperiret. Quare satiusmihi vi
δικαίως , οι νύν ζώσι και κατεληλύθασι και έχουσι τα sum fuit, quattuor viros a me patriæ communione privari.
σφέτερα αυτών, και εκείνους αποθανόντας αδίκως πε sic meritos , qui nunc supersunt adhuc in vivis et in patriam
ριιδείν. (51) Ει ούν τινί υμών, ώ άνδρες, και των άλ redieruntet bonorum suorum usura gaudent, quam commit.
λων πολιτών γνώμη τοιαύτη παρειστήκει πρότερον tere utnecessariimortem paterentur insontes. (54) Quodsi
περί εμού , ώς άρα εγώ εμήνυσα κατά των εταίρων ergo cuipiam , non vestrum , judices, sed vestrûm , o quot
15 των εμαυτού , όπως εκείνοι μεν απόλoιντο,εγώ δε σω quot reliqui cives Athenienses hoc judicium circumstatis,
θείην ( α έλoγoπoίoυν οι εχθροί περί εμού , βουλόμενοι istæcolim deme insedit opinio , sodales a memeos eo fuisse
διαβάλλειν με), σκοπείσθε εξ αυτών των γεγενημένων. indicatos , quo perirent ipsi , ego servarer ( cujusmodi ru
(55) Νύν γάρ έμε μέν λόγον δεί] διδόναι τών έμοί πε mores inimicimei de me sparserunt, criminari me volen
πραγμένων μετά της αληθείας , αυτών παρόντων ούπερ tes ), rem , quaso , ipsis e factis spectate. (55) Nunc enim
ήμαρτον και έφυγον ταύτα ποιήσαντες, ίσασι δε άριστα | me quidem oportet rerum a me gestarum rationem coram
είτε ψεύδομαι είτε αληθή λέγω, έξεστι δε αυτούς ελέγ- | illisipsis reddere, qui ob illa facinora exilium tolerarunt ,
χειν με εν τω εμώ λόγω εγώ γαρεφίημι υμάς δε δεί | optimeque norunt verane dicam an mentiar, et qui coar
guere me interpellantes possunt; nam ego ejus rei copiam
20 μαθείν τα γενόμενα. (56) Εμοίγάρ, ώ άνδρες, τούδε τού illis facio : vos autem rerum gestaruın veritatem certo ex
αγώνος τούτ' έστι μέγιστον , σωθέντι μη δοκείν κακό plorare oportet. (56 ) Nam in hoc mihihujus versatur cardo
είναι, είτα δε και τους άλλους άπαντας μαθείν ότι ούτε certaminis , utabsolutus vobis , judices , visus fuerim homo
μετά κακίας δύτε μετ' άνανδρίας ουδεμιάς των γεγενη non malus esse ; deinde ut reliqui quoque omnes intelli
μένων πέπρακται υπ'εμού ουδέν , αλλά διά συμφοράν gant, nihil hoc in negotio a me per scelus aut ignaviam
γεγενημένης μάλιστα μεν τη πόλει , είτα και ημϊν, esse commissum , sed per sinistram quandam evenisse for
είπον δέ & ήκουσα Σύφιλήτου προνοία μέν των συγγε- | tunam , qua reip. quidem inprimis , tum vero nobis quoque
νων και των φίλων , προνοία δε της πόλεως απάσης , I privatim incubuit; et quae dixi me dixisse ex Εuphileto
audita , providentia partim tuendæ salutis necessariorum
25 μετ' αρετής αλλ' ου μετά κακίας , ως εγώ νομίζω. atque amicorum , partim securitatis publicæ summa cum
Ει ούν ούτως έχει ταύτα , σώζεσθαί τε αξιώ και δο honestate , nullo autem cum scelere , ut ego quidem censeo .
κείν υμίν είναι μή κακός. (57) Φέρε δή(χρή γάρ, ώ Quodsi ergo res sic se habet , postulo a vobis absolvi et
άνδρες, ανθρωπίνως περί των πραγμάτων εκλογίζεσθαι , salva fama dimitti. (57) Age ( oportet enim humanis de
ώσπερ αν αυτόν όντα εν τη συμφορά ), τί αν υμών rebushumanis item modis cogitare , ac si ipse quisque infor:
έκαστος εποίησεν ; ει μεν γάρ ήν δυοίν το έτερον ελέ tunio perculsus esset), quid unusquisque vestrum fuisset ſa
σθαι, ή καλώς απολέσθαι ή αισχρώς σωθήναι, έχoι αν cturus? Nam si ejusmodi fuisset optionis conditio , utnecesse
τις ειπείν κακίαν είναι τα λεγόμενα · καίτοι πολλοί I fuisset aut gloriose mori aut turpiter servari , possit utique
 AUCTISOI DEPI TOV NATHPILV. 28 - 31)
w wywi, by stwyror , men og trenurc E ' nirima i ne sta mumba naberi manquam vel sir band
shem , mime TTATvon 11), 21 Janrı atam nginram morti pre iarr arzírenstam esse de
η,έγ" wΤ » ,τ ιτανη χη » της και 1 - tur hin: 3 rum miaeta erunt: nam a tact
τα , την μου ασήμαντο , έτι και την πιεια om , amma nm nama mihi erat morentum , tametsi
παμυνάτμιλά » και την ανη, και να τη. all mnii mirisem mpetir porn , qucainos
palun perr m rr naris iconti et tot nu
ξιν , τον και την 11ης Σκιά : Αί» mem ó rn , Un luns 20 pessimism sikentio
και , 1 , 1 ,τινιτεντ , w / en una trmina pante QADIN nam Luciusmandaciom
» τιμη
in care erat , siberimli anda pateiat via nisi
/ ί11τ ,ίται και εκεινες τιταταττιατα e , I ADMIN 'S 10m rem et vere zesti fuisset es me
την 1 / ώνέν ήμτ , στη» 21 ετών ανάμνα. Η inte uer -nt : qog ern , qiz cumperta haberem , ea
'12: 17Turime vivim itisusow , 22 t, the ' PLCT , faris S Ucuze boaiciia , et tre
Αν μιμής της αγάπης Ενετο . η Τατα Σεν ων centem pertura cita *** ensiam , et civitas malis
ή έμμή, μη επίrα: είπων και τα όσαεις και εσω merg in marimis 39 Hze erenissent , si tacuis
μην και την πατία έσωζαν και της υγες συντ sm : empronto astro rem casquebar of et ipse salrus
πής , Μαι την πίες και τηχαν κακών των μεγιστων abiren , et patri salutem redderem ceterisque necessariis,
16 . 11nean, Orhas situz - 442964 18 et civitatem terroribas maisque teterrimis eriperem . Quat
ειρήνη " , ήμασιν των άιυων, ή π trux antern riri, qoibos men inticis erat exulandum ,
11 /υπο Τεύχομηνίνηταν, ότι ήτανήτείνετες meriti hanc penam erant : reloi a me iplicati , a Teucro
δι' εμέ λιμαν έπίνιση, τότε και φεύγεις μ ου quoque jam ante fuerant indicati; ut , qui es iis aut morte
έφετητι, (α, Ταύτα δε πάντα τιμοπών εύρισκου, ο mulctati sont aut in exilium jerunt, censendi sint non
mazis ob meum , quam ob Teucri indicium , banc illamre
άνδρα, την παρόντων καμίνι ταύτα ελάχιστα είναι ,
ειπείν τη γενόμενα τάχιστα και ελέγχει Διαλείδηςpurnaro tolerasse 60, Hæc itaque pensitans ego , viri,
malorum praesentium inveniebam levissimum , ut quam
ψευσάμενον , και τιμωρίσασίναι εκείνον ός ήμάς μεν
ατόλμεν αδίκως , την δε πάλιν εξηπάτα, ταύτα δε citissime rem ut gesta esset esponerem et mendacia Dio
clidis coarguerem , eoque inimicum ulciscerer, qui nos qui
τον μέγιστος ευεργέτης έδόκει είναι και χρήματα dein pessumdatum iret, civitati autem sic illuderet, ut
ελάμβανε. (61) Δια ταύτα είπον τη βουλή ότι ειδείην optime de ea meruisse videretur præmiisque cumularetur .
της ποιήσαντας , και εξήλεγξα τα γενόμενα , ότι ειση (61) Professus itaque in senatu sum mescire sceleris aucto
γήρατο μεν πινόντων ήμών ταύτην την βωλήν Ευφί res , et distincte facta exposui; coinpotantibus nimirum
λητος , αντίπαν δε εγώ , και τότε μεν ου γένοιτο δι' nobis Euphiletum auctorem consilii factum esse de Hermis
και εμέ , ύστερον δ' εγώ μεν εν Κυνοσάργει επι πωλίον και mutilandis , me autem intercessisse : rem tum quidem
μοι ήν αναβίας έπεσαν και την κλείν συνετρίβην και | propter me omissam esse ; postea autem quum de equules,
την κεφαλήν κατεάγην , φερόμενός τε επί κλίνης απε quem in Cynosarge conscenderam , delapsus essem et
κομίσθην οίκαδε · ( 2) αισιόμενος δ' Ευφίλητος ως fracta clavicula capiteque contuso in lectica domum re .
έχιμι, λέγει προς αυτούς ότι πέπεισμαι ταύτα συμ ferrer : (62) Euphiletus, hoc comperto, persuadebat reli
ποιείο και ώμολόγηκα αυτό μεθέξεις του έργου και quis ad participandum facinus me quoque esse permotum ,
περικόψειν τον Ερμήν τον παρά το φορέαντείον. fidemque sibi de truncando llerma , qui est ad fanum Phor.
Ταύτα δ' έλεγεν εξαπατών εκείνους και διά ταύτα atque bantis , despondisse . Quæ omnia Euphiletuşmentiebatur;
10 και Ερμής ον οράτε πάντες , και παρά την πατρώαν οικίαν omniumita factum est, ut Hermarum , quotquot suntAthenis,
unus ille
την ημετέραν, όν ή Λίγοις ανέθηκεν, ου περιεκόπη, Ægeide dedicatus, solus prope
non mutilaretur, qui, a tribu
domum nostram paternam stat
μόνος τών Ερμών τών Αθήνησιν, ώςέμού τούτο ποιή adhuc , ut videlis, incolumis : confirmaverat nempe Eu
σαντος, ώς έφη προς αυτούς Ευφίλητος. (13) Οι δ' , me de eo mutilando recepisse . (63) In
Ot ειδείην
αισθόμενοι δεινά εποίουν ότι πράγμα ,, quo illi sesodalibus
μέν τοtorpayu.ce
elocuri per
philelus
falsos videntes , ferebantgravissime, sui sceleris
πεποιηκώς δε ουκ είην. Προσελθόντες δέ μοι τη ύστε . meconscium esse , quinihil ad id peragendum contulissem .
ραία Μέλητος και Ευφίλητος έλεγαν ότι « Γεγένηται, Altero itaque die post quum ad me convenissentMeletus
Ο Ανδοκίδη, και πέπρακται ημίν ταύτα. Συ μέντοι atque Euphiletus, Facta sunt, aiebant, Andocide, at
Το ει μεν άξιούς ήσυχίαν έχεις και σιωπάν, έξεις ημάς quc a nobis peracta (quæ nosli). Quodsi ergo te quie.
επιτηδείους ώσπερ και πρότερον: ει δε μή, χαλεπώ tum continere atque tacere volueris , habebis nos, ut
τεροί σοι ημείς εχθροί εσόμεθα και άλλοι τινές δι' ημάς pridem , amicos atque familiares : sin minus, plus tibi
φίλοι, και ( .) Ιππον αυτοις ότι νομίζουμε μεν διά το nocebit nostra inimicitia , quam aliorum proderit
πράγμα Ευφίλητον πονηρόν είναι, εκείνος δε ουκ έμε amicilia per odium nostri tibi comparata . (61) Re.
spondebanı
δεινόν είναι, ότι οίδα, αλλά μάλλον αυτό το έργον πολλώ , ΙΙeratum liominem a me censeripropter
eyo : Euphiletum facinus istud
: verumtamen non consce
meann
ότι πε ποίηται. Ως ούν ήν ταύτ' αληθή , τόν τε παιδα | magis conscientiam quam ipsius sceleris atrocitatem ipsis
20 τον εμόν παρέδωκα βασανίσαι , δτι έκαμνον και ουδ' | esse reformidandam. Hoc vere sic dicta esse quo consta
ανιστάμην εκ της κλίνης , και τας θεραπείνας έλαβον | ret, servum ad tornmenta tradebam, qui sciret, me tum
 (31 - 34) ANDOCIDIS OR. DE MYSTERIIS . 59
οι πρυτάνεις , όθεν ορμώμενοι ταύτ' εποίουν εκείνοι. | agrum in lecto decubuiss atque inde non surrexisse ; an
(65) Εξελέγχοντες δε το πράγμα ή τε βουλή και οι ζη cillas quoque tradebam prytanibus , inquirentibus unde
τηται, επειδή ήν ή εγώ έλεγον και ομολογείτο παντα moti illi scelus patrassent. (65) Scrutantes itaque rem
χόθεν , τότε δή καλούσε τον Διοκλείδην ' και ου πολ cum senatu quæsitores , quum omnia ita , ut dixeram , se
λων λόγων εδέησεν , αλλ' ευθύς ώμολόγει ψεύδεσθαι, habere undique confirmaretur, ibi demum citabant Diocli
και εδείτο σώζεσθαι φράσας τους πείσαντας αυτόν λέγειν dem ; neque multis erat verbis opus, sed statim ille confi
tebaturmendacium et deprecabatur veniam , indicans eos ,
25 ταύτα είναι δε Αλκιβιάδης τον Φηγούσιον και Α qui auctores sibi fuissent, ut ista diceret : erantautem hi
μίαντον τον εξ Αιγίνης. (66) Και ούτοι μεν δείσαντες Alcibiades Phegusius et Amiantus Ægineta ; (66 ) qui metu
έχoντo φεύγοντες υμείς δε ακούσαντες ταύτα Διο statim aufugiebant. Vos autem , ut hæc e Dioclide acce
κλείδην μεν το δικαστηρίω παραδόντες απεκτείνατε , peratis , eum judicio tradidistis, a quo morte mulctatus
τους δε δεδεμένους και μέλλοντας απολείσθαι ελύσατε , est ; reliquos autem vinctos, jam supremum supplicium
τους έμους συγγενείς , δι' εμέ, και τους φεύγοντας κα exspectantes cognatos meos , propter me exsolvistis , exu
τεδέξασθε , αυτοί δε λαβόντες τα όπλα απήειτε, πολ . libus redeundiveniam dedistis , ipsi sumptis armis domum
λων κακών και κινδύνων απαλλαγέντες. (67) 'Εν οίς , revertebamini ,multis malis periculisque liberati. (67) In
30 εγώ , ώ άνδρες , της μέν τύχης ή έχρησάμην δικαίως | his qua ego usus sum fortuna , ejus ergo omnes commise
αν υπό πάντων ελεηθείην, των δε γενομένων ένεκεν εί ratio meimerito capiat ; exitus autem ergo merito vir optie
κότως ανήρ άριστος δοκoίην είναι, όστις εισηγησαμένω mus habear, quippe qui refragatus Euphileto sim , jusju
μέν Ευφιλήτω πίστιν των εν ανθρώποις άπιστοτάτην randum id offerenti, cujus fides penes homines omnium
εναντιώθην και αντείπον και ελοιδόρησα εκείνω ών ήν | minima est, eique probra quibus dignusesset ingesserim; et
άξιος, αμαρτόντων δ' εκείνων την αμαρτίαν αυτοίς συν quum illipeccare nihilominusperrexissent, peccatum eorum
έκρυψα , και μηνύσαντος κατ' αυτών Τεύκρου οι μεν silentio texerim , quum plerique eorum a Teucro jam indi.
αυτών απέθανον, οι δ' έφυγον , πριν ημάς υπό Διοκλεί cati, alii morte luissent, alii in exilium abiissent, usquc
86 δου δεθήναι και μέλλειν απολεΐσθαι. Τότε δε απέ dum nos ipsi Dioclidis perfidia in carcerem conjecti extre
γραψα τέτταρας άνδρας , Παναίτιον, Διάκριτον, Λυσί mum supplicium passuri essemus : tum demum detuli quat.
viros , Panætium , Diacritum , Lysistratum , Chære
στρατον, Χαιρέδημον. (68) Ούτοι μεν έφυγον δι' εμέ, tuor
demum (68) Haud infitior hos propter me in exilium
ομολογώ : εσώθη δέ γε ο πατήρ , ο κηδεστής , ανεψιοί ivisse : .contra servati a me sunt pater, sororis maritus , tres
τρείς, των άλλων συγγενών επτά, μέλλοντες αποθα consobrini, septem numero cognati
νείσθαι αδίκως οι νύν ορώσι του ηλίου το φώς δι' εμέ, plicio tunc jam perituri, solis nuncaliijubar
: hi immerito sup
per me vident,
και αι αυτοί ομολογούσιν · ο δε την πόλιν όλην συνταρά ipsique hoc confitentur : cunctam autem civitatem qui con .
ξας και εις τους εσχάτους κινδύνους καταστήσας εξη turbaverat extremaque in discrimina conjecerat, is a me
ο λέγχθη , υμείς δε απηλλάγητε μεγάλων φόβων και των coargutus fuit, et vosmagnis formidinibus mutuisque su
εις αλλήλους υποψιών. (60) Και ταύτ'ει αληθή λέγω, spicionibus liberati. (69) Quæ num vera dicam , recorda
ώ άνδρες , αναμιμνήσκεσθε , και οι ειδότες διδάσκετε | mini, quaso , viri, et conscii vestrum quotquot sunt, hi
reliquos docento . Tu autem ipsos mihi cita eos , qui pro
τους άλλους. Συ δε μοι αυτούς κάλει τους λυθέντας
δι' εμέ: άριστα γάρ αν ειδότες τα γενόμενα λέγοιεν pter me vinculis exsoluti sunt : optime enim rei gesta ordi.
nem quum teneant, possint item optimeeum judicibus enar
εις τούτους. Ούτωσι δε έχει , ώ άνδρες μέχρι τού rare. Sed hac conditione hi hunc in suggestum ascendent,
του αναβήσονται και λέξουσιν υμίν ,έως αν ακροάσθαι ut tantisper coram vobis , judices, disserant , donec vobis
βούλησθε , έπειτα δ' εγώ περί των άλλων απολογήσο audientiam præbere disserentibus libuerit : deinde reliqua
μαι. accusationis capita diluam .
[ ΜΑΡΤΥΡΕΣ.] - [TESTES.]
10 70. Περί μεν ούν των τότε γενομένων ακηκόατε Τ 70. Derebus itaque tum gestis audivistis , viri, omnia ,
πάντα και απολελόγηταί μοι ικανώς , ως γ' εμαυτόν | et purgavi sic, ut mihi quidem videor, ut satis esse pos
πείθω· ει δέ τίς τι υμών ποθεί ή νομίζει τι μή έκα sit : quodsi tamen vestrum quispiam existimet nondum
νως ειρήσθαι ή παραλέλοιπά τι , αναστάςυπομνησάτω, satis declaratum aut omissum quidquam esse , assurgens
και απολογήσομαι και προς τούτο περί δέ των νόμων is me admoneat, et satisfaciam illi quoque. Nunc autem
de legibus vos docebo. (71) Cephisius nempe hic actionem
ήδηυμάς διδάξω. (71) Κηφίσιος γάρ ουτοσί ενέδειξε indicationis in me quidem instituit ex lege adhuc valida , in
6 μέν με κατά τον νόμον τον κείμενον , την δε κατηγο ipsa autem oratione accusatoria plebiscito nisus est dudum
ρίαν ποιείται κατά ψήφισμα πρότερον γενόμενον , δεί abolito , quod auctore Isotimida factum nil ad me pertinet.
πεν Ισοτιμίδης, ού εμοί προσήκει ουδέν. Ο μέν γάρ Ille cnim , Isotimides , auctor fuit ut a templis deorum
είπεν είργεσθαιτων ιερών τους ασεβήσαντας και ομο arcerentur impietatis rei, tam ab aliis facti quam qui ipsi
λογήσαντας , εμοί δε τούτων ουδέτερα πεποίηται ούτε fassi essent eo se crimine teneri : ego vero neque commisi
impietatem , neque fassus unquam sum me commisisse.
ήσέβεται ούτε ώμολόγηται. (72) Ως δε και τούτο το | (72) Quod autem hoc ipsum quoque plebiscitum rescissum
ψήφισμα λέλυται και ακυρόν έστιν , εγώ υμάς διδάξω. | atque abrogatum sit , id ego του docebo. Quanquam in
 ΑΔΙΚΙΔΙ) Ο ΙΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ . (3 - - !
Kur 'an y , ma eriwina , 159 terus defa bor , ut,nenous vobis persuasero ,
14, ή , ψη, μείβμην 44 μή, γη, μύημα , τέτας και damson ipage is a torok ; utk adiem persuasero , cen
Wat proses veta foiset. Veruntamen dicetur
1 :41, 1 , 14ης αν 31ηιημένα σημαι. Α1γης id quod res est. 173. Classe eniro funditus encisa , quum
41ιιίι, είμίγοκαι, 14) Έτει την αί τήες διατάρη urta bideretur, deliberatetis demodo concordiar tuendæ ,
01, 11, 1 ν ιίι εγένετο, ειυιεύσνία πει μη placuitque bonore privatis reddere brorem : cujus senten
ία, , 11 ίδια, ό , τους ήτίμυς επιτίνης ποιήσαι tha
te
fartus est auctor Patroclides. Honore auter caren .
quinarn et quotuplices fuerint, id vos docebo. Hono
και είχεκαι την ημίνιο 13ατρικυείδης, Οι δε άτιμοι rem amittebant primum pecunias ærario publico debentes,
τίδεν ήχοι , ι τίνα τρίπου έκαστοι και εγωυμάς διδάξω, quod magistratuum à se gestorum rationes reddere ne
( ή μετάφρύμνη οφείνες τις δημνούν, τόσοι ευθύνας quisant, sive aliena bona per neſas occupassent, sive
ενης αφήμιες αρχής, ή έξιας ή γραφής και επιβολής actiones majestatis illegitimas suscepisent, sire mulctas
arbitrarias irrogassent , sive quæ a rep . vectigalia redemis
μην , και γιος πριάμενοι έκ τού δημοσίου μή κατέβα Sent, eorum pactas mercedes non dependissent, sive pro 1δια
Την τή μίματα , ή εγγύας εγγυήσαντο προς το δημό aliis fidejussores ærario facti fuissent : his omnibus pecu
ήνην , τούτοις η μεν έκτισις ήν επί της ενάτης πρυτα niam seu mulctam ærario debentibus ante nonum anni
ναίοι, ει δε μή, διπλάσιον οφείλεις και τα κτήματα mensem evolutum erat debitum luendum ; sin minus , du
plum debebant etbona ipsorum publice venibant. (74) Unus
αντίων η«προθαι, (74) Είς μέν τρόπος ούτος ατιμίας hic erat modus conditionis inhonestæe : alter modus iste est ,
ήν · έτερος δε άν μέν τα σώματα άτιμα ήν, την δ' ουquum corpora quidem ipsa delinquentium honore carent,
μια και αν είχαν και εκέκτηντο• ούτοι δ' αυ ήσαν οπόσοι κλο- | bona autemipsis qua possident salva manent : hoc genere
γιής δώρων συλoιεν τούτοις δ' δει και αυτούς και | ignominine notabantur, ob furta [in rempubl.] aut ob mu.
τους εκ τούτων ατίμους είναι και οπόσοι λίποιεν την | neruum acceptationes mulcte damnati : hos oportebat et
τάξιν ή αστρατείας και δειλίας και αναυμαχίου όφλoιεν ή ipsos et ex ipsis natos honore carere : item quotquot ordi.
| nem in acie deseruissent, aut in castra non exissent, aut
την ασπίδα αποβάλoιεν, ή τρίς ψευδομαρτυριών και τρίς pavidi fuissent aut militiæ navali vocati nomina non de
ψευδοκλητείας όφλoιεν, και τους γονέας κακώς ποιοϊεν, dissentaut scutum abjecissent, aut ter fuissent in judicio
ούτοι πάντες άτιμοι ήσαν τα σώματα , τα δε χρήματα condemnati falsi testimonii aut ementitæ in jus citationis ,
είχον. (το) "Αλλοι αν κατά προστάξεις, οίτινες ου aut parentes male tractassent : hiomnes , quoad corpora
26 παντάπασιν άτιμοι ήσαν, αλλά μέρος τι αυτών, οίον οι inhonesti erant , bona tamen ipsis salva manebant. (75)
στρατιώται, οίς ,ότι επέμεινανεπί των τυράννων εν τη Rursus alii infamia erant notati secundum præcepta qua.
damtenus : hi non funditus erant capite minuti, sed so
πόλει , τα μεν άλλα ήν άπερ τους άλλους πολίταις, εί lummodo quoad partem ejus aliquam , e. c. milites , si
πείν δ' εν την δήμων ουκ εξήν αυτοίς ουδέ βουλεύσαι. qui sub tyrannide trigintavirorum in urbe mansissent,
Γούτων ήταν ούτοι άτιμοι» αύτη γάρ ήν τούτοις πρόσ hi jure in concione standi aut senatorio honore lungendica
ταξις. ( «) Ετέροις ουκ ήν γράψασθαι, τοις δε εν rebant. Hactenus illis erat honos imminutus : nam hæc
δειαι, τοις δε μη αναπλεύσαι εις Ελλήσποντον, αλ crat ipsis conditio præscripta. (76 ) Aliis non licebat
quenquam majestatis accusare ; aliis non licebat alios actio
λοις δ'εις "Ιωνίαν τοις δ' εις την αγοράν μή εισιέναι nibus indicationis persequi; aliis interdictum erat in Hel.
No προσταξις ήν. Ταύτ' ουν εψηφίσασθε έξαλείψαι πάντα lespontum proficisci permare , aliis in loniam ; aliis aditus ΑΣ .

τα ψηφίσματα , και αυτά και εί που το αντίγραφον fori clausus erat. Decreta igitur hæc omnia , tam prima
ήν, και πίστιν ελληλοις περί ομονοίας δούναι έν ακρο exempla quam repetita, deleri jussistis concordiainque ju .
πόλει, καί μοι ανά γνωθι το ψήφισμα το Πατροκλεί- I rejurando mutuo in Arce dicendo sanciri, Recita tu milii
δου, καθ' και ταύτα εγένετο, decretum Patroclidis , cujus auctoritate hæc fiebant.
νΙΣΜΑ. DECRETUN .
2 . Πατροκλειδης είπεν: Επειδη εινηφί r . Patroclides rogavit in hanc sententiam :
σαντο Αθηναίοι την αδειαν περί των οφειλον | Quandoquidem Athenienses impunitatem super
ærariis decreverunt, ut eorum causa liceat rogare
των , ώστε λεειν εξείναι και επιψηφιζειν , ψη atque in suffragiamittere, decernatpopuluseadem
" .

φιδά θαι τον δημον ταύτα άπερ οτε ην τα quz icmpore belli Medici , e commodo reip . Quo
,

rum autem nomina nt fisco debentium inscripta

8ο Μηδικά, και συνήν χεν Αθηναιοις επί το
.

sintapmdexactores fiscisiveMinervasive aliorum

Γ

άμεινον, Περί δε των επιγγαμλινων εις τους eorum siin apud regem sacrorum ; sive quorum
η αγορά, και τους ταμιάς της θεού και των nomina eyumita nondum fucrint ante excessum
άλλων θεων και την αλιά, ή τις μη εξε sunatis ejus princeps fui Callias, i58. hoc est,
si quihonorr privati fuerint quodærario debeant,
Ας ή χ ή ζελθουσες ουλές, ης Καλ mer non quorum rationes festorum bonorum in
λ,ν, η χεν, 8 rι ατιιδι ηεαν ή οφειλοντές, fribunalibus ab consoribus eorumque assessoribus
χαί ^ ων ευθη και τις ετσι καιτονοσες και ο auimprobala
qmbus
ant ad judicium nondum delatæ sint,
adiudicatæ sint a judicibus quædam
τις λεηr"ηι, ότι των ιθυνων και των τα mul
honoris derogationes , aut si quifidejussores
pitiva Ý,MYU Biryuuiveein anderemon ax condemnati sint, ad istam usque diem ; item
 (37 --30) ANDOCIDIS OR . DE MYSTERIIS . 61
10 γραφαί τινές εισι περί των ευθυνών, ή προστά- | si quorundam e Quadringentis nomina in tabulis
ξεις ή έγγόαι τινές εισι κατεγνωσμέναι εις τον adhuc supersint, autsi quod aliud cujuspiam cri
αυτόν τούτονχρόνον καιόσα ονόματα των τετρα men sub paucorum dominatu commissum uspiam
κοσίων τινός έγγέγραπται, ή άλλο τι περί των annotatum sit : ut,inquam , populusjubeathorum
omnium nomina (exempta tamen sunto nomina
εν τη ολιγαρχία πραχθέντων εστί που γεγραμ stelis inscripta eorum qui in exilio degunt, pro
μένον · πλήν όπόσα έν στήλαις γέγραπται pterea quod causa sive in Areopago sive coram
των μη ενθάδε μεινάντων , ή εξ Αρείου Πάγου | Ephetis sive in Prytaneo sive in Delphinio Sive
ή των εφετών ή εκ πρυτανείου και Δελφινίου ε coram Rege agitata , aut exilii aut mortis pæna
* 11 δικάσθη ή υπό των βασιλέων, ή επί φόνω τίς | ipsis fuit adjudicata , velut homicidis auttyrannis)
έστι φυγή, ή θάνατος κατεγνώσθη, ή σφαγευσιν | (79) ut igitur, exceptis his, reliquorum omnium
Κι Β : nomina mandet populus exactoribus et senatui
ή τυράννους " (79) τα δε άλλα πάντα εξαλεί expungenda in ærarii tabulariis , aut si uspiam
ψαι τους πράκτορας και την βουλήν ,και τα εί alias locorum ejusmodi documentorum publico
ρημένα πανταχόθεν , όπου τι έστιν εν τω δη rum exemplaria prostant, ut Thesmothetæ reli
μοσίω, και ει αντίγραφόν που έστι, παρέχειν quiquemagistratus ea senatuiexhibeant abolenda.
ΕΒ 2 τους θεσμοθέτας και τας άλλας αρχάς. Ποιείν Sed ut hæc intra triduum fiant, ex quo populus
δε ταύτα τριών ημερών, επειδαν δόξη τω δή- | hanc sciverit rogationem, si sciverit. Dicta
5 μω. Αδ' είρηται έξαλείψαι , μη κεκτήσθαι ιδία exempla expunguntor, neminique liceto ea priva
PEPE 21:
μηδενί εξείναι μηδε μνησικακήσαι μηδέποτε tim secum habere, neque liceto cuiquam ærario
facto hanc labem exprobrare : secus qui fecerit ,
ει δε μή, ένοχον είναι τον παραβαίνοντα ταύτα ut is pænis teneatur iisdem , quibus tenentur qui
Badet :
εν τοίς αυτοίς εν οίσπερ οι εξ Αρείου Πάγου φεύ sententia senatus Areopagitici perculsi solum
γοντες, όπως αν ως πιστότατα έχοι Αθηναίοις verterunt, quo firmissima Atheniensibus inter se
και νυν και εις τον λοιπόν χρόνον. fides sit et nunc et in futurum tempus.
Elafa 8υ. Κατά μέν το ψήφισμα τουτί τους ατίμους επιτί- Ι 80. Per hoc decretum, viri, honorem quidemreddidistis
μους εποιήσατε· τους δε φεύγοντας ούτε Πατροκλεί - | eo carentibus ; exulibus autem ut venia daretur domum
δης είπε κατιέναι ούθ' υμείς εψηφίσασθε. Επει δ' αι redeundi, nequo Patroclides auctor vobis fuit, neque vos
5 Β Γs το σπονδαί πρός Λακεδαιμονίους εγένοντο , και τα τείχη scivistis. Ut autem , induciis cum Lacedæmoniis contra
καθείλετε , και τους φεύγοντας κατεδέξασθε , και κατέ otis , menia diruebatis , exules quoque recipiebatis, et
1η α 1 triginta tyranni cooriebantur, et Phyle postmodum occu
στησαν οι τριάκοντα , και μετά ταύτα Φυλή τε κατε
λήφθη Μουνυχίαν τε κατέλαβον , εγένετο υμίν ών εγώ pabatur et Munychia , illa infanda evenerunt, quorum ut
mememinisse nil juvat, ita vestram quoque refricari me
ουδέν δέομαι μεμνήσθαι
γεγενημένων κακών . ( ουδ' αναμιμνήσκειν
81) Επειδή υμάς των
δ' επανήλθετε εκ moriam nil attinet. (81) Ut autem e Piræeo tandem in
' Πειραιέως , γενόμενον εφ' υμίν τιμωρείσθαι έγνωτε εάν urbem redistis, quum liceret vobis pænas sumere , decre
Let.al. vistis , quæcunque accidissent oblivioni tradere , plurisque
15 τα γεγενημένα , και περί πλείονος εποιήσασθε σώζειν
fecistis reip .salutem quam privatarun, simultatum ultiones,
την πόλιν ή τας ιδίας τιμωρίας, και έδοξε μη μνησι acceptarumqne injuriarum oblivionem lege sanxistis . Quæ
314, 30
κακείν αλλήλοις των γεγενημένων. Δόξαντα δε υμίν
ταύτα είλεσθε άνδρας είκοσι· τούτους δε επιμελείσθαι ut vobis placuit rata esse , creastis vigintivirus , qui civitati
12:- της πόλεως , έωςαν οι νόμοι τεθείεν τέως δε χρήσθαι præessent, donec leges latæ essent; interim placuit Solo
τους Σόλωνος νόμους και τους Δράκοντος θεσμούς. (82) nis legibus et Dracontis statutis uti. (82) Utautem senatu
'Επειδή δε βουλήν τε απεκληρώσατε νομοθέτας τε εί per sortem , legislatoribus autem per delectum creatis , re
periebatis in utroque genere legum tam a Solone quam a
20 λεσθε,ευρίσκοντες
Δράκοντος πολλούς των
όνταςνόμων των τετων
οίς πολλοί Σόλωνος και των
πολιτών ένο Draconte profectarum inesse multas, quibus civium bene
multi ob ea quæ in ista reip . procella evenissent teneren
χοι ήσαν των πρότερον ένεκα γενομένων, εκκλησίαν tur, concione convocata , proposuistis his de legibus delibe
ποιήσαντεςέβουλεύσασθε περί αυτών,και εψηφίσασθεεν, rationem
δοκιμάσαντες πάντας τους νόμους , είτ' αναγράψαι , atque decrevistis ut leges omnes examinaren
τη στοά τούτους των νόμων οι άν δοκιμασθώσι. Και tur, eoque in examine probatæ in tabulis conscriberentur
μοι ανάγνωθι το ψήφισμα. in Stoa Pacile figendis. Recita tu mihi hoc decretum.
* ΨΗΦΙΣΜΑ. DECRETUM .
83. Εδοξε τώδήμω, Τισαμενος είπε , πολι- Ι 83. Placuit populo , Tisamenus auctor fuit
 ΙΔΟΥ ΡΙΩΝ
C2 ΑΝΔOΚ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗ . (39 - 42)
τεύεσθαι Αθηναίους κατά τα πάτρια , νόμοις δε | sententia , Athenienses remp. gerere secundum
25 χρήσθαι τους Σόλωνος , και μέτρους και στα- | ritus patrios , et Solonis uti legibus et mensuris
θμούς , χρήσθαι δε και τους Δράκοντος θεσμούς , | ponderibusque, uti quoque tliesmorum a Dril
οίσπερ εχρώμεθα εν τω πρόσθεν χρόνω. Οπό conte positorum iis , quibus antehac usi sumus.
σων δ' αν προσδέη, οίδε ήρημένοι νομοθέται | Quascunque novas autemleges condi usus ferat,
υπό της βουλής αναγράφοντες εν σανίσιν εκ - | Nomothete a senatu lecti eas in tabulis per
τιθέντων προς τους επωνύμους , σκοπείν τω | scribentes coram Eponymis exponunto ad con
βουλομένω, και παραδιδόντων ταϊς αρχαϊς έν | templandum volenti cuique, et senatui lιος
τώδε τω μηνί. (84) Τους δε παραδιδομένους | ipso mense tradunto. (84) Traditas autem sibi
30 νόμους δοκιμασάτω πρότερον ή βουλή και οι | leges senatus prius explorato, et legislatores
νομοθέται οι πεντακόσιοι , ούς οι δημόται ειλον- | quingenti a popularibus per demos delecti, post
το, επειδή όμωμόκασιν . Εξείναι δε και ιδιώτη | quam sacramento adacti fuerint : sed et privato
το βουλομένω, εισιόντι εις την βουλήν συμ cuique liceto volenti in senatum intrare, et bonum
βουλεύειν ό τι αν αγαθόν έχη περί των νόμων. | si quid habeat de legibus suadere,id edere. Late
Επειδαν δε τεθώσιν οι νόμοι , επιμελείσθω ή | autem ubi fuerint leges , senatus Areopagiticus
βουλή ή εξ Αρείου Πάγου των νόμων, όπως αν αι | earum curam gerito atque provideto, ut magis.
αρχαι τοίς κειμένοις νόμοις χρώνται. Τους δέ | tratus legibus ratis utantur. Legum quecunque
κυρουμένους των νόμων αναγράφειν εις τον τοί- | sint perlate atque in ratis habite, eas perscri.
35 χον, ίνα περ πρότερον ανεγράφησαν, σκοπεϊν τώ | bunto in pariete, ubi priores leges perscripta
βουλομένω. olim erant, ut volens quisque spectare possit.
85 . Εδοκιμάσθησαν μεν ούν οι νόμοι , ώ άνδρες, / 85. Secundumhoc decretum revocate sunt, o viri , legea
κατά το ψήφισμα τουτί, τους δε κυρωθέντας ανέγραψαν | ad scrutinium; probatasque consignarunt et in porticu
εις την στοάν. Επειδή δ' ανεγράφησαν, εθέμεθα νό- | cxposuerunt. Quo facto legem nobis ferri curavimus ,
μον , ώ πάντες χρήσθε. Καί μοι ανάγνωθι τον νόμον . | qua vos utimini omnes. Recita tu mihi hanc legerm.
ΝΟΜΟΣ. LEX.
Αγράφω δε νόμω τας αρχάς μη χρήσθαι μηδέ | Lege literis non consignata magistratus ne
lituntor ulla in re .
περί ενός.
86. Αρά γέ εστι τούτο ότι περιελείπετο περί ότου | 86. Estne jam aliquid huic Cephisio reliquum, de quoaut
οίόν τε η αρχήν εισάγειν ή υμών πράξαι τινι, αλλ' ή | referre magistratus aliquis , aut in quo vestrum quisquam,
10 κατά τους αναγεγραμμένους νόμους και όπου ούν άγράφω o viri , agere et exsequi quidquam possit, præterquam se
νόμω ουκ έξεστι χρήσασθαι , ή που άγράφω γε ψηφί cundum leges scriptas ? Quando ergo lege non scripta uli
σματι παντάπασιν ου δεί γε χρήσασθαι. Επειδή τοίνυν non licet, quanto minusuti licebitnon scripto psephismate ?
εωρώμεν ότι πολλούς των πολιτών είεν συμφοραί , τοίς | Quoniam itaque videbamus civium multis multas ma
μέν κατά νόμους , τοις δε κατά ψηφίσματα τα πρότερον | gnasque clades impendere, alis evetustis legibus, aliis eve
γενόμενα, τουτουσι τους νόμους έθέμεθα, αυτών είνεκα | tustis plebiscitis ,ideo leges novas ferri curavimus, propter
των νυνί ποιουμένων, ένα τούτων μηδεν γίνεται μηδέ εξή illaipsa , que nunc fiunt , quominus fierent, et quominus
συκοφαντείν μηδενί. Καί μοι ανάγνωθι τους νόμους. | liceret quadruplatoremagere. Recita tu mihi has leges.
NOMOI. LEGES.
87. Αγράφω δε νόμω τας αρχάς μη χρήσθαι 87 . Lege literis non consignata magistratus ne
μηδε περί ενός. Ψήφισμα δε μηδέν μήτε βου utuntor ulla in re. Psephisma nullum sive se
12 λής μήτε δήμου κυριώτερον είναι. Μηδέ επ' natus sive plebis validius esto lege. Nullius
hominis singularis ergo liceto legem ferre, quæ
ανδρί νόμον εξείναι θεϊναι , εάν μή τον αυτόν non perinde de omnibus Atheniensibus valeat ,
επί πάσιν Αθηναίοις, εαν μή εξακισχιλίοις δόξη nisi secus visum fuerit sexies mille viris , clam
κρύβδην ψηφιζομένοις. per tabellas suffragatis.
Τί ούν ήν επίλοιπον; ουτοσί ο νόμος. Καί μοι | Quid nunc ?superestineadhuc aliquid ?Superest nimirum
ανάγνωθι τούτον. hæc lex , quam tu mihirecites velim .
 (12 – 46) ANDOCIDIS OR. DE MYSTERIIS. 68

ΝΟΜΟΣ. Lex.
Τας δε δίκας και τας διαίτας κυρίας είναι , | Judicia el arbitria rata sunto, quaecunque in
όπόσαι εν δημοκρατουμένη τη πόλει εγένοντο | urbe libera fiunt a legibus gubernata : legibus
5 τοις δε νόμοις χρήσθαι απ’ Ευκλείδου άρχοντος. utuntor ab Euclide archonte inde.
99. Τάς μεν δίκας, ώ άνδρες, και τας διαίτας εποιή 88. Judicia et arbitria rata et valida sanxistis esse, o viri,
σατε κυρίας είναι ,οπόσαι εν δημοκρατουμένη τη πόλει quæcunque in civitate libera facta sint, quo neque nova
εγένοντο, όπως μήτε χρεών αποκοπαί είεν μήτε δίκαι tabulæ fierent neque judicia jam transacta rescinderentur,
ανάδικοι γίγνοιντο, αλλά των ιδίων συμβολαίων αι πρά . sed rata essent pacta privata : quæ autem crimina publica
ξεις ειεν· τών δε δημοσίων οπόσοις ή γραφαί εισιν ή sunt ejusmodi, ut super iis liceat in reos agere ex titulo
φάσεις και ενδείξεις ή απαγωγαί , τούτων ένεκα τοις νόμοις γραφής sive φάσεως sive ενδείξεως sive απαγωγής , illorum
εψηφίσασθε χρήσθαι απ’ Ευκλείδου άρχοντος. (89) causa decreto sanxistis , utendum legibus esse ab Euclide
το Οπότ' ούν έδοξεν υμίν δοκιμάσαι μεν τους νόμους , δο archonte inde. (89) Quandoquidem igitur vobis placuit
κιμάσαντας δε αναγράψαι , άγράφω δε νόμω τας αρχάς leges examini submitti , et probatas literis consignare, ma
μη χρήσθαι μηδε περί ενός, ψήφισμα δε μήτε βουλής gistratibusautem interdici ne qua lege non scripta utantur
μήτε δήμου νόμου κυριώτερον είναι , μηδ' επ' ανδρι natusquacunque tandem in re , item , decretum nullum sive se.
νόμον τιθέναι εάν μή τον αυτόν επί πάσιν 'Αθηναίοις , minis sit sive plebis lege validius esse, neque in unius ho
τοις δε νόμους τους κειμένοις χρήσθαι απ’ Ευκλείδου Athenien gratiam ferri legem quæ non item de omnibus sit
άρχοντος , ένταυθοί έστιν 8 τι υπολείπεται η μείζον και archontesibus valitura , tandem legibus uti ratis indeab
Euclide : ullumne reliquum esse potest pse
15 έλαττον των γενομένων πρότερον ψηφισμάτων, πρίν phisma archonte Euclide vetustiu majoris moment
Ευκλείδην άρξαι, όπως κύριον εσται ; ουκ οίμαι έγωγε , | rem sive minoris spectet, quod adhucs sive i
ratum sit ? Ego non
άνδρες. Σκοπείτε δε και αυτοί. arbitror. Sed ipsi vos quoque vobiscum velim existimetis.
90. Φέρε δή τοίνυν, οι όρκοι υμίν πως έχουσιν ; και 90. Verum videamus nunc quomodo jurajuranda vestra
μέν κοινός τη πόλει απάση, δν ομωμόκατε πάντες μετά habeant. Illud quidem universæ civitati commune quod
τάς διαλλαγάς, « Και ου μνησικακήσω των πολιτών omnes juravistis post reconciliationem sic habet: Injuria
ουδενί πλήν των τριάκοντα και των ένδεκα [ και των rum nemini ero memor, præterquam trigintaviris ,
undecimviris [ et decemviris ] : et ne horum quidem iis
δέκα • ουδε τούτων δς αν έθέλη ευθύνας διδόναι της αρ- Ι φui rationes gestorum magistratuum reddere velint.
χής ής ήρξεν , « “ Όπου τοίνυν αυτούς τους τριάκοντα | Vos igitur, qui jurastis in ipsis adeo trigintaviris , qui mala
20 ώμουτε μη . τινήτου τους
.. . ..μνησικακήσεις, μεγίστων κακών
το μεγίστων κακών αι-
αι | vobis crearunt atrocissima, non esse memores acceptarum
τίοις , ει διδοίεν ευθύνας, ή που σχολή των γε άλλων injuriarum , si rerum gestarum rationem reddant; multo
πολιτών τινι ήξιoύτε μνησικακείν. (οι) Η δε βουλή magis de alio quopiam civium jusjurandum valebit. (91).
αυ ή αεί βουλεύουσα τι όμνυσι; « Και ου δέξομαι έν Senatus rursus hic statis vicibus remp. regens, quid is ju
rat ? Neque admittam , ait, actionem &vozičews vel
δειξιν ουδε απαγωγήν ένεκα των πρότερον γεγενημέ & TQywyñs de antehac factis , præterquam contra
νων , πλήν των φυγόντων, » Υμείς δ' αύ, ώ Αθηναίοι, exules. Vos denique , Athenienses , quo jurejurando
τί ομόσαντες δικάζετε ; « Και ου μνησικακήσω , ουδε astricti judicatis ? Non ulciscar injurias neque alii ad id
άλλω πείσομαι, ψηφιούμαι δε κατά τους κειμένους hortanti obtemperabo , sed secundum ratas leges sen
tentiam dicam . Quæ quum alo a me pro vobis et pro
25 νόμους. » "A χρή σκοπείν , ει δοκώ ορθώς υμϊν λέγειν legibus vestris disputari, decet vos arbitrari num recte
ως υπέρ υμών λέγω και των νόμων. aiam .
92. Σκέψασθε τοίνυν, ώ άνδρες, και τους νόμους και Ι 92. Jam considerate, viri , leges quoque et accusatores ,
τους κατηγόρους , τί αυτοίς υπάρχον ετέρων κατηγο - I qualesipsi quum sint , alios accusent. Cephisius hic, vecti
ρούσι. Κηφίσιος μεν ουτοσί πριάμενος ωνήν εκ του gale aliquo ab ærario redempto , quum nonaginta minarum
δημοσίου , τας εκ ταύτης επικαρπίας των εν τη γή γεωρ contributionem a colonis agrum exercentibus collegisset ,
γούντων ενενήκοντα μνάς εκλέξας , ου κατέβαλε τη πόλει | mercedem reip. pactam non dependit, ideoque fuga salu
και έφυγεν ει γάρ ήλθεν , έδέδετ' αν εν τω ξύλο. (93) tem quæsivit : nam si tum redisset, datus utique in carcerem
30 Ο γάρ νόμος ούτως είχε, κυρίαν είναι την βουλήν, δς et cippo alligatus fuisset. (93) Sic enim edicit lex, ut sena.
αν πριάμενος τέλος μη καταβάλη, δείν εις το ξύλον. tui quingentorum virorum liceat, quicunque vectigalis a
Ούτος τοίνυν , ότι τους νόμοις εψηφίσασθ' απ’ Ευκλείδου se redempti mercedem haud dependerit, eum ad truncum
άρχοντος χρήσθαι, αξιοϊ και έχειυμών εκλέξας μή απο alligare. Jam vero quum decreveritis iis tantum legibus
, quæ inde ab Euclide archonte probatæ sint, Cephi
δούναι , και νύν γεγένηται αντί μέν φυγάδος πολίτης , uti æquum censet, ut, quas extorsit pecunias, vobis haud
αντί δε ατίμου συκοφάντης , ότι τους νόμοις τοις νύν sius
reddat, et pro exule civis , pro deminuto capitis quadruplator
κειμένους χρήσθε. (96) Μέλητος δ' αυ ουτοσί απήγαγεν factus est. (94) Ad Meletum transeo , qui sub triginta viris
35 επί των τριάκοντα Λέοντα, ως υμείς άπαντες ίστε , και Leontem , quem vos omnes nostis, ad undecimviros abduxit.
απέθανεν εκείνος άκριτος» και ούτος ο νόμος και πρότε- | Atqui lex hoc et olim fuit in usu,et nunc ut sapiens adhuc
ρον ήν και ως καλώς έχων και νύν έστι , και χρήσθε | viget , ut, qui consilium sceleri exsequendo dederit, penis
 64 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. (16 - 40)
a'ri , con unabstra dy mi zici tvezesha zai sou teneatur iisdem , quibus qui scelussuis manibus perpetra.
- vaci derrichuevoy , Mixnew coi voyois Intex rit. Verumtamen ideo, que leses vobis ab archonte Euclide
inde validtæ sunt , non licet Leontis liberis actionem cædis
τους του Λέοντος ουκ έστι μενου διωκειν , ότι τους νόμους in hunc Meletum intendere : nam ne ipse quidem Meletus
δεί χρήσθαι απ’ Ευκλείδη άρχοντος , έπει ώς γε ουκ initietur Leontem a se ad undecimviros abductum esse.
απήγαγεν, ουδ' αυτος αντιλέγει. (ος, Επιχάρης δ' ου (95 Epichares denique hic non modo est, sed haberi quo .
40 τους , και πάντων πονηρότατος και βουλόμενος είναι que vult mortalium omnium nequissimus : nam scelerum
τοιούτα, και μνησικακών αυτος αυτώ, - ούτος γάρ suorum pernas ipse a semet repetit . Sub triginta tyrannis
εβούλευεν επί των τριάκοντα και δε νόμος τι κελεύει , ός senator fuit : hujusmodi autem de hominibus quid statuit
εν τη στήλη έμπισθέν έστι του βουλευτηρίου;« Ος αν les pilæ incisa coram curia fixæ Magistratum ( ait ) in
αρξη εν τη πόλοι της δημοκρατίας καταλυθείσης , νη urbe quigesserit post eversum statum popularem , im
ποινή τείινάναι , και τον αποκτείναντα όσιον είναι , και punemoritor, eumque qui occiderit, is purus a piaculo
τα χρήματα έχειν του απένανόντος. » 'Αλλο τι ούν, esto, et bona perempti possideto. Profecto , Epichares ,
ώ Επίχαρες , ή νύν και αποκτείνας σε καθαςτας χείρας si quis te nunc occiderit , puræ ei manus forent secundum
13 έσται, κατά γε τον Σόλωνος νόμον; (96) Καί μοι ανά Solonis quidem leges. (96) Recita tu mihi hanc legem a
γνωθι τον νόμον τον εκ της στήλης. pila .
ΝΟΜΟΣ. Εδοξε τη βουλή και τω δήμω LFx. Placuit senatui populoque. Quum trilus
Λιαντίς έπρυτάνευε , Κλεομένης έγραμμάτευε, Eantis prytaneatu fungeretur, Cleogene scribam
Βοηθός έπεστάτει. Τάδε Δημόφαντος συνέγραψεν. | agente , Boetho epistate honorem gerente, factus
Κρχει χρόνος τούδε του ψηφίσματος ή βουλή οι est hujus literis consignatæ sententiæ auctor
Demophantus. — Orditur hoc psephisma com
πεντακόσιοιοίλαχόντεςτώκυάμω,ότε Κλεογένης memoratione temporis quo latum fuit, scilicet
και πρώτος έγραμμάτευεν. Εάν τις δημοκρατίας κα eo senatu rempubl. gubernante qui sorte ductus
ταλύη την Αθήνησιν, ή αρχήν τινα άρχη κα sedit eo anno quo Cleogenes scripturam primus
ταλελυμένης της δημοκρατίας , πολέμιος έστω fecit. Verba psephismatis autem ipsa sic se ha
Αθηναίων και νηποινί τεθνάτω ,και τα χρήματα bent : Statum libertatis popularis si quis Athenis
αυτού δημόσια έστω, και της θεού το επιδέκα everterit, aut oppressa rep . honorem quempiam
τον: ( 97 )όδεαποκτείνας τον ταύτα ποιήσαντα | gesserit , is hostis Atheniensium habetor, atque
και ο συμβουλεύσας όσιος έστω και ευαγής. inulto moritor, et facultates ejus publicantor, et
decima pars earum Minervæ sacra esto : (97)
ομόσαι δ' Αθηναίους άπαντας καθ' ιερών τελείων, reum autem qui autmanu sua peremerit , aut qui
κατα φυλάς και κατά δήμους, αποκτείνειν τον peremptori cædis auctor fuerit, ambo sancti et p
10 ταύτα ποιήσαντα. ο δε όρκος έστω όδε: « Κτε habentor. Et Athenienses omnes tributim et cu
νω [και λόγω και έργω και ψήφωκαι τηνεμαυ riatim super hostiis juranto , ut, qui istæc fecerit ,
του χειρί, αν δυνατός ώ , ός αν καταλύση την eum occidere velint.Jusjurandum autem hoc esto :
δημοκρατίαν την Αθήνησι, και εάν τις άρξη τινα Populi Atheniensis rempublicam si quis everterit,
αρχήν καταλελυμένης της δημοκρατίας το λοι aut qui, illa oppressa jacente, honorem ullum ges
serit, aut si quis exsistat qui tyrannidem molialur
πόν , και εάν τις τυραννείν επαναστη τον τύ. aut adjutorem se præstet tyrannidem affectanti,
ραννον συγκαταστήση. Και εάν τις αλλος | eum et ego ipse occidam, si potero, et alius si quis
αποκτείνη, όσιον αυτόν νομιώ είναι και προς occiderit, hunc pium erga deos et dæmones habebo,
θεών και δαιμόνων , ως πολέμιον κτείναντα των | ut qui hostem Αtheniensium peremerit, fortunasque
15 Αθηναίων, και τα κτήματα του αποθανόντος perempli cunctas sub hasta quum vendidero , tum
partem dimidiam pecuniæ inde redactæ peremptori
πάντα αποδόμενος αποδώσω τα ημίσεα τα reddam nil defraudans; hoc ita faciendum esse, et
αποκτείναντι, και ουκ αποστερήσω ουδέν. (98) verbis factisque ero auctor et tabella mea in cadum
Εάν δέ τις κτείνων τινά τούτων αποθάνη ή injicienda confirmabo. (98) Sin autem quis in ipsa
επιχειρών, ευ ποιήσω αυτόν τε και τους παίδας cæde aut in conatu cædis occubuerit,ornabo ipsum
τους εκείνου καθάπερ Αρμόδιόν τε και Αριστο que
cum
ejusque liberos , perinde atque Harmodium
Aristogitone eorumque posteros ornare sole
γείτονα και τους απογόνους αυτών. Οπόσοι δε mus. Quæcunque sacramenta aut Athenis aut in
όρκοι ομώμονται Αθήνησιν ή εν τω στρατοπέδω castris aut uspiam alibi locorum in fraudem populi
ή άλλοθι που εναντίον τωδήμω των Αθηναίων, Γ Αthen. dicta fuerint, ea rescindo atque irrita po
 ANDOCIDIS OR . DE MYSTERIIS . . 65
(19 - 52 )
20 λύω και αφίημι.» Ταύτα δε ομοσάντων Αθηναίοι | nuntio. Ηanc in formulam juranto Athenienses
πάντες καθ' ιερών τελείων, τον νόμιμον όρκον, | omnessuperhostiis perfectis,rite ante Liberalia;
προ Διονυσίων και επεύχεσθαι ευορκούντι μέν | et precari memento , ut sancte juranti multa
είναι πολλά και αγαθά , επιορκούντι δ' εξώλη | prosperitates eveniant , pejerans autem ut una
αυτόν είναι και γένος. cum prolemale pereat.
99. Πότερον , ώ συκοφάντα και επίτριπτον κίναδος, I 99 . Jam responde tu mihi , quadrupl ator et ardelio ,
κύριος ο νόμος όδ' έστιν ή ου κύριος; διά τούτο δ' οίμαι | rata an irrita ? Propterea
quem dii evertant , estne hæc lex
irrita est quod vos uti legibus vultis sub Euclide archonte
γεγένηται άκυρος, ότι τους νόμοις δεί χρήσθαι απ' latis : propterea tu spiras adhuc et per hanc urbem deam
Ευκλείδου άρχοντος. Και συ ζης και περιέρχη την bulas , haud meritus; quippe qui, tenente adhuc statu
25 πόλιν ταύτην, ουκ άξιος ών· δς εν δημοκρατία μεν συ populari e calumniis et delationibus victum quæreres , tri.
κοφαντών έζης, εν ολιγαρχία δε , ως μη αναγκασθείης | ginta tyrannis autem rerum potitis servires, quo quæstum
τα χρήματα αποδούναι όσα συκοφαντών έλαβες, εδού calumniis partumrevomere ne cogerere. (100) Itane vero
λευες τους τριάκοντα. (100) Είτα συ περί εταιρείας tu nihilominus de quæstu meretricio factitato me compel
εμοί μνείαν ποιή και κακώς τινας λέγεις ; δς ένι μεν labis? aliosque ibis infamatum , qui uni quidem homini te
ουχ ηταίρησας (καλώς γαρ άν σοι είχε ), πραττόμενος pro pellice non substravisti – quod si fecisses , fuisset id
utique tibi præclarius , sed unicuique volenti morem
δ' ου πολύ αργύριον τον βουλόμενον ανθρώπων , ως gessisti , id quod hi judices norunt , et pro minimo lucello
και ούτοιίσασιν, επί τοις αισχίστοις έργοις έζης, καιταύτα turpissima quæque stupranuspassus es , tametsi esses ore
ούτω μοχθηρός ών την ιδέαν. Αλλ' όμως ούτος ετέ tam deformi. Et nihilomi tamen alios accusare ausus
ρων ετόλμα κατηγορείν , και κατά τους νόμους τους est hic , cui ne pro se quidem ipso causam dicere per leges
ημετέρους ουδ' αυτώ υπέρ αυτού έστιν απολογείσθαι. nostras licet. (101) Verumenimvero , quum , illo meac
(τοι)'Αλλά γάρ, ώ άνδρες, καθήμενος ηνίκα μου κατη cusante , in os ejus intuerer , videbar mibi haud aliter at.
γόρει, βλέπων εις αυτόν ουδέν άλλο ή υπό των τριά que a triginta viris comprehensus judicium eorum tolerare.
Nam , si tunc illis obtinentibus capitis periculum mihi de
κοντα συνειλημμένος έδοξα κρίνεσθαι. Ει γάρ τότε ηγω certandum fuisset, ecquis alius me , praeterquam hic , ac
νιζόμην , τίς αν μου κατηγόρει; ουχ ούτος υπήρχεν, ει cusasset? Fecisset enim , nisi periculum ego nummis rede.
35 μή εδίδουν αργύριον;και γάρ νύν. Ανέκρινε δ' άν με τιςmissem . Nam nunc quoque nulla alia de causa mne accu
άλλος ή Χαρικλής, ερωτών, Είπέ μοι, ώ Ανδοκίδη,ήλθες savit, quam quod cum eo decidere nolui. Ecquismetunc
εις Δεκέλειαν, και επετείχισας τη πατρίδι τη σεαυτού; alius , præterquam Charicles, percontatus fuisset in hunc
Ουκ έγωγε. Τί δέ; έτεμες την χώραν, και έληίσω modum ? « Dic mihi, Andocide, venistine Deceleam ? castel.
η κατά γήν ή κατά θάλατταν τους πολίτας τους εαυ lum patriæ tuæ finibus imposuisti ? » Ego nego me fecisse.
του ; Ου δητα. Ουδ' έναυμάχησας εναντία τη πόλει, « At agrum tamen depopulatus es , et in cives tuos latro
ουδε συγκατέσκαψας τα τείχη , ουδε συγκατέλυσας τον | cinia exercuisti sive in continente sive per mare? » Profecto
δημον , ουδέ βία κατήλθες εις την πόλιν ; Ουδέν τούτων | non feci,« Tune in praclio navali adversus patriam non di
micasti? neque operam navasti monia demolientibus et
40 πεποίηκα . Ουδέν; δοκείς ούν χαιρήσειν ή ουκ απο statum civilem evertentibus ? non redisti in urbem per vim ? »
θανείσθαι, ώς έτεροι πολλοίς (102) 'Αρ' άν οίεσθε, ώ Horum nihil patravi. « Nihil ? jamne tamen tu speras te
άνδρες, άλλων τινών τυχεϊν με δι' υμάς , εί ελήφθην υπ' salvum abiturum , nec capite daturum pænas utaliimulti ? »
αυτών ; ουκ ουν δεινόν εί υπό μέν τούτων διά τούτ' αν (102) Existimatisne, viri, alia me sorte vestri causa usirum
απωλόμην , ότι εις την πόλιν ουδέν ήμαρτον , ώσπερ fuisse, si ab illis comprehensus fuissem ? Jam qui acerb um
και ετέρους απέκτειναν,εν υμίν δε κρινόμενος , ούς ουδέν non sit , a vobis me nunc judicatum , quos nulla injuria
κακόν πεποίηκα, ού σωθήσομαι, πάντως δήπου ή σχολή læserim , non absolvi, qui siculi alii complures ab illis morte
γέ τις άλλος ανθρώπων . (103) 'Αλλά γάρ, ώ άνδρες,την damnatus fuissem , quod in vos nihil deliquissem ? Ego vero
certo certius absolvar, autmulto etiam minus aliusquispiam
14 μεν ένδειξιν εποιήσαντό μου κατά νόμον κείμενον, την absolvetur. ( 103) Verum , o viri , detulerunt quidem me se .
δε κατηγορίαν κατά το ψήφισμα το πρότερον γεγενη cundum legem validam , accusarunt autem psephismate ni
tentes prisco et de aliis agente. Quodsi ergo contra medetis
μένον ν. ταΕι των
ετέρωμάλισ
μή ούκπερίεμοί πολιτκαταψ
ούν εμού προσήσθε
ών ηφιεί κει, δράτε
λόγον sententiam , videte ne committatis, utnon mihi unimaxime
δούναιτων γεγενημένων, αλλά πολλοίς ετέροιςμάλλον, danda sit eorum quæ dudum eveneruntratio , sed magis etiam
τούτο μεν οις υμείς εναντία μαχεσάμενοι διηλλάγητε | multis aliis, quorum alii quum acie vobiscum dimicassent,
postmodum tamen cum illis in gratiam redistis mutuo dato
5 και όρκους ώμόσατε , τούτο δε ούς φεύγοντας κατηγά jurejurando : alios ex exilio revocastis , aliis honorem red
γετε ,τούτο δε ούς ατίμους όντας επιτίμους εποιήσατε , didistis , eorumque gratia stelas sustulistis, leges abrogastis ,
plebiscita expunxistis : qui quidem fidentes vobis in hac
ών είνεκα και στήλας ανείλετε και νόμους ακύρους urbe degunt. (104) Quodsi ergo nunc intelligent vos ad
εποιή σατε και ψηφίσματα εξηλείψατε: οι νυνί μένουσιν
εν τη πόλει πιστεύοντες υμίν , ώ άνδρες. (ιος) Ει ούν | mittere accusationes super criminibus pridem commissis ,
γνώσονται υμάς αποδεχομένους τας κατηγορίας των | quam putatis illis de semetipsis fiduciamfore ?autqueninam
ORATORES.
 66 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. (52 - 54)
πρότερον γεγενημένων, τίνα αυτούς οίεσθε γνώμην | eorum censetis ob vetusta illa facta ausurum in certamina
εξεις περί σφών αυτών; ή τίνα αυτών εθελήσειν εις forensia descendere? Multi enim in ipsos prodibunt inimici
αγώνας καθίστασθαι ένεκα των πρότερον γεγενημένων ; atque quadruplatores, qui eorum unumquemque in certa
το φανήσονται γάρ πολλοί μέν εχθροί, πολλοί δε συκοφάν men sint conjecturi. (105) Hi jam nunc ambo hoc ad ju .
ται, οι καταστήσουσιν αυτών έκαστον εις αγώνα. (του) dicium venerunt, alteri quidem ut comperiant, num legi.
“Ήκουσι δέ νυνι ακροασόμενοι αμφότεροι , ου την αυτήν bus in rep. obtinentibus datoque jurijurando confidere
γνώμην έχοντες αλλήλοις, αλλ' οι μέν εισόμενοι εί χρή
πιστεύειν τοις νόμοις τοις κειμένους και τους όρκοις ους debeant; alteriautem periculum facere volunt vestrorum
ωμόσατε αλλήλοις , οι δε αποπειρώμενοι της υμετέρας animorum , num veniam sibi sitis daturi impune calu
γνώμης , ει αυτούς εξέσται αδεώς συκοφαντείν και mniandi et deferendi et ad undecimviros alios abducendi.
γράφεσθαι, τους δε ενδεικνύναι, τους δε απάγειν. | Res sic se habet , viri : certamen hoc in mea quidem unius
15 Ούτως ούν έχει , ώ άνδρες και μεν αγών εν τω σώματι persona consistit; judicium autem vestrum publice decer
το εμώ κατέστηκεν , ή δε ψήφος ή υμετέρα δημοσία
κρινεί , πότερον χρή τους νόμουςτους υμετέροις πιστεύειν net, vestrisne legibus oporteat quemque confidere , an qua
και τους συκοφάντας παρασκευάζεσθαι, ή φεύγειν αυτούς druplatores sibi adjungere , an denique ex urbe excedere
εκ της πόλεως και απιέναι ως τάχιστα. atque se proripere quam celerrime.
108. "Ινα δέ ειδήτε , ώ άνδρες , ότι τα πεποιημένα 106 . Quo autem intelligatis , viri , ea quæ ad concordiam
υμίν εις ομόνοιαν ου κακώς έχει, αλλά τα προσήκοντα | constabiliendam fecistis non mala esse, sed percommoda
και τα συμφέροντα υμίν αυτοίς εποιήσατε , βραχέα et utilia rebus vestris , pauca quædam etiam de his dispu
20 βούλομαι και περί τούτων ειπείν. Οι γάρ πατέρες οι tabo. Majores vestri , rep . magnis malis afflicta , Pisi
υμέτεροι γενομένων τη πόλει κακών μεγάλων, ότε οι | stratidarum tyrannidem fuga devitarunt, urbem servitute
τύραννοι μεν είχαν την πόλιν, και δε δήμος έφυγε , νική oppressam tenentium : concurritur ad Pallenium : prælio
σαντες μαχόμενοι τους τυράννους επί Παλληνίω , vincuntur tyranni : Leogoras avi mei pater et socer ejus
στρατηγούντος Λεωγόρου του προπάππου του εμού και Charias copias tum vestras ducebant; nam ex hujus Cha
Χαρίου ού εκείνος την θυγατέρα είχεν, εξ ης και ημέτερος | riæ filia meus avus natus est; jam domum reversi, alios
ήν πάππος, κατελθόντες εις την πατρίδα τους μεν απέ sustulerunt, alios in exilium egerunt, et, si quos in urbe
25 κτειναν,των δε φυγήν κατέγνωσαν, τους δε μένειν εν τη manere sinerent, eos capite minuerunt. (107) Verum tem
πόλει εάσαντες ήτίμωσαν. (107) “Υστερον δε ήνίκα pore post, quum rex Persarum copias Græciæ admoveret ,
βασιλεύς επεστράτευσεν επί την Ελλάδα , γνόντες των | perspecta calamitatumimminentium magnitudine regisque
συμφορών των επιουσών το μέγεθος και την παρασκευής apparatu, decreverunt exules domum revocare capiteque
του βασιλέως, έγνωσαν τούς τε φεύγοντας καταδέξασθαι minutis jura civilia reddere salutemque perinde atque pe
και τους ατίμους επιτίμους ποιήσαι και κοινήν την τε ricula cum omnibus communicare. Quibus factis , spon
σωτηρίαν και τους κινδύνους ποιήσασθαι. Πράξαντες sionum mutuarum et sacramentorum religionibus inter se
δε ταύτα , και δόντες αλλήλοις πίστεις και όρκους με- | obligati quam sanctissimis, audebant , id dignum se putan
γάλους , ήξίουν σφάς αυτούς προτάξαντες προ των Ελ- | tes , primain occupare aciem, cunctisque pro Graecis ob
30 λήνων απάντων απαντήσαι τους βαρβάροις Μαραθώ jecto capite suo , barbaris ad Marathionem occurrere , arbi
νάδε , νομίσαντες την σφετέραν αυτών αρετήν ικανών trati virtutem suam vel solam idoneam esse quæ istorum
είναι το πλήθει τώ εκείνων αντιτάξασθαι· μαχεσάμενοι multitudini opponeretur : commisso sic prælio , Græciam
τε ενίκων, και την τε Ελλάδα ήλευθέρωσαν και την πα que liberarunt et patriam periculo eripuerunt. (108) Ve.
τρίδα έσωσαν. (tos) Έργον δε τοιούτον εργασάμενοι
ουκ ήξίωσάν τινι των πρότερον γενομένων μνησικα rum opere tanto defuncti, de sumendis a quoquam pristi.
narum injuriarum penis nil cogitabant. Quo factum est
κήσαι: τοιγάρτοι διά ταύτα την πόλιν ανάστατον πα
35 ραλαβόντες τερά τε κατακεκαυμένα τείχη τε και οικίας ut,quamvis urbem desolatam recuperassent, fana combusta,
menia domosque collapsas , et omni opum præsidio care
καταπεπτωκυίας , αφορμήν τε ουδεμίαν έχοντες, διά το rent, tamen concordia subnixi principatum Græciæ sibi
αλλήλοις ομονοεϊν την αρχήν των Ελλήνων κατειργά pararent vobisque remp. talem ac tantam relinquerent.
σαντο και την πόλιν υμίν τοιαύτης και τοσαύτην πα (109) Vos ipsi quoque haud minora illis postmodum mala
ρέδοσαν. (του) Υμείς ούν και αυτοί ύστερον, κακών
ουκ ελαττόνων ή εκείνους γεγενημένων, αγαθοί εξ experti, quum essetis fortes e fortibus nati, virtutem insi
αγαθών όντες απέδoτε την υπάρχουσαν αρετήν· ήξιώ tam protulistis : æquum enim censuistis , vos exulibu ;
40 σατε γαρ τούς τε φεύγοντας καταδέξασθαι και τους redeundi veniam dare statumque civilem capite minutis
ατίμους επιτίμους ποιήσαι. Τί ούν υμίν υπόλοιπόν reddere. Quænam igitur adhuc superest pars virtutis illo.
έστι της εκείνων αρετήςκαι μη μνησικακήσαι , ειδότας, | rum vobis ad imitandum reliqua ? Hec nempe, ut pristina
ώ άνδρες, ότι η πόλις έκ πολύ ελάττονος αφορμής εν τω | illa oblivioni mandetis, bene gnari, remp. ex multo mino
έμπροσθεν χρόνω μεγάλη και ευδαίμων εγένετο· & νύν / ribus initiis olim magnam evasisse et fortunatam : quod
 ( 64 - 58) ANDOCIDIS OR . DE MYSTERIIS. 67

αυτή υπάρχει, ει εθέλοιμεν οι πολίται σωφρονείν τε και , nunc quoque ei continget , si volemus nos cives qui simus ,
ομονοείν αλλήλοις. sapientei agere et concordiam colere.
15 10. Kατηγόρησαν δε μου και περί της ικετηρίας, 110. Vcrum de ramo quoqueme accusarunt supplicato
ως καταθείην εγώ εν τω Ελευσινίω, νόμος δ' είη πά rio , quasi ego eum in Eleusinio deposuissem , et lex patria
τριος , δς αν θα ικετηρίαν μυστηρίοις, τεθνάναι. Και | esset ut is qui Eleusiniis ramumsupplicatoriumponat, morti
ούτως εισί τολμηροί ώσθ' & αυτοί κατεσκεύασαν, ουκ detur. Ac tam sunt hi audaces , ut, quod ipsi commiserunt,
αρκεί αυτοίς ότι ου κατέσχον & επεβούλευσαν, αλλά non satis habeant impune sibi fuisse , sed etiam culpam
και κατηγορίαν εμού ποιούνται ως αδικούντος. (μη) | ejus in meum caput intorserint. (111) Νamut ab Eleusine
5 Επειδή γαρ ήλθομεν Ελευσινόθεν και η ένδειξις εγε- | redieramus, et contra me exhibitafueratindicatio , adilbat
γένητο, προσήει ο βασιλεύς περί των γεγενημένων rex sacrorum ad prylanes de commissis in Eleusiniorum
'Ελευσίνι κατά την τελετήν, ώσπερ έθος εστίν, οι δε festo relaturus, utimos est : prytanes dicebant se ipsum ad
πρυτάνεις προσάξειν έφασαν αυτόν προς την βουλήν , | senatum introducturos esse ; interim mandabant ei , ut me
επαγγείλαί τ' εκέλευον εμοί τε και Κηφισίω παρεϊναι | et Cephisium adesse juberet in Eleusinio ; ibi enim conses
εις το Ελευσίνιον ή γάρ βουλή έχει καθεδείσθαι έμελλε | surum esse senatum exlege Solonis illa, que senatui in
κατά τον Σόλωνος νόμον, δς κελεύει τη υστεραία των | jungit , ut postridie mysteriorum in Eleusinio consideat.
μυστηρίων έδραν ποιείν εν τω Ελευσινίω. (112) Και | (112) Aderamus, prout indictumfuerat; numeroquesena
10 παρημεν κατά τα προειρημένα. Και η βουλή επειδή | torum completo, Callias Hipponici filius,quum ad dicendum
ήν πλήρης , αναστάς Καλλίας και Ιππονίκου την σκευών assurrexisset in habitu Cerycum , nuntiat ramum supplica .
έχων λέγει ότι έχετηρία κείται επί του βωμού, και torium super ara jacere, monstrabatque ibi jacentem . Et
έδειξεν αυτοίς. Κάτα και κήρυξ εκήρυττε τις την έκε | tum præco prædicabat , Quisnam eum ibi deposuit :
τηρίαν καταθείη ,και ουδείς υπήκουεν. Ημείς δε πα verum nemo respondebat. Adstabamus nos, et hic Cephi
ρέστημεν , και οδτος ημάς εώρα . Επειδή δε ουδείς sius nos videbat. Callias itaque intro ad senatores redibat :
υπήκουεν και ώχετο εισιών, επεξελθών Ευκλής ουτοσί, | secundum eumlic Eucles egressus. - Cita tu mihi Eu.
- καί μοι κάλει αυτόν. Πρώτα μέν ούν ταύτα ει | clem. Αnte omnia edic , Eucle , atque testare , ηum vera
αληθή λέγω, μαρτύρησον, Εύκλεις. hæc dicam .
15 ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .
113. Ως μέν αληθή λέγω μεμαρτύρηται πολύ δε ! 113. Vera esse quæ dixi, hoc testimonio confirmatum
μοι δοκεί το εναντίον είναι και οι κατήγοροι είπον. est : multo mihi videtur aliter habere res , quam accusato .
"Έλεξαν γάρ, ει μέμνησθε , ότι αυτό με τω θεώ πα res jactabant. Ipsas nempe deas, simemineritis, me egisse
ραγάγοιεν ώστε θείναι την ικετηρίαν μή ειδότα τον aiebant, ut legis ignarus ramum deponerem , eoque facto
pænas darem . Ego vero , viri, si velmaxime vera dixerint,
νόμον, ίνα δω δίκην. 'Εγώ δε, ώ άνδρες , ει ως μά ab ipsis deabusme servatum esse contendam . (114 ) Nam ,
λιστα αληθή λέγουσιν οι κατήγοροι, υπ' αυτοίν μεν si deposui quidem ramum , interrogatusautem non respondi,
φημί τοϊν θεούν σεσώσθαι. ( 14) Ει γάρ έθηκα μέν quid aliud inde colligitur quam hoc , ponendo ramum
20 την ικετηρίαν , υπήκουσα δε μή, άλλο τι και αυτός μεν memetmeperditum isse , secunda autem fortuna eo quod
αυτόν απώλλυον τιθείς την ικετηρίαν, έσωζόμην δε τη non respondi,meservatum esse deabus ita volentibus? Deae
τύχη διά το μή υπακούσαι, δηλον ότι διά τω θεώ, ει enim sime perditum voluissent, debuissem , etiamsiramum
γάρ έβουλέσθην με απολλύναι τω θεώ, έχρήν δήπου | non deposuissem , tamen deposuisse fateri. Verum neque
και μη θέντα με την ικετηρίαν ομολογήσαι. Αλλ' ούτε respondi interrogatus me posuisse , neque reapse posui.
υπήκουσα ούτ' έθηκα. ( 15) Eπειδή δ'έλεγε τη βουλή (115) Utautem Eucles ad senatum renuntiavit, interroganti
Ευκλής ότι ουδείς υπακούοι , πάλιν ο Καλλίας στάς sibi neminem respondisse , rursus assurrexit Callias atque
lege patria affirmavit esse sancitum , ut indicta causa morto
έλεγεν ότι είη νόμος πάτριος , εί τις ικετηρίαν θείη εν sit afficiendus , si quis in Eleusinio ramum supplicatorium
25 τω Ελευσινίω, άκριτον αποθανείν, και ο πατήρ ποτ' deposuissct : sic enim patrem suum Hipponicum olim re
αυτού Ιππόνικος εξηγήσαιτο ταύτα Αθηναίοις , ακού spondisse Atheniensibus : a me autem ramum illum esse
σειε δε ότι εγώ θείην την ικετηρίαν. ( το) Εντεύθεν depositum fando se inaudivisse . (116 ) Ibi Cephalus hic exsi
αναπηδά Κέφαλος ουτοσί και λέγει· « Ω Καλλία , liens, O Callia , inquit, impietatis antesignane ! pri
πάντων ανθρώπων ανοσιώτατε, πρώτον μεν εξηγή mum quidem de jure sacrorum respondes , quum er,
Κηρύκων ών, ουχ όσιόν σοι εξηγείσθαι· έπειτα δε Cerycum ordine sis, quibus fas non estdejure sacrorum
| respondere. . Deinde commentum tuum pro lege pa
νόμον πάτριον λέγεις, η δε στήλη παρ' ή έστηκας tria venditas; nam stela , cui stas proximus , mulctam
χιλίας δραχμάς κελεύει οφείλειν, εάν τις ικετηρίανmille drachmarum ramum in Eleusinio deponenti
30 θη εν τω Ελευσινίω. "Έπειτα δε τίνος ήκουσας ότι η irrogat. Denique a quonam audivisli, ab Andocide
Ανδοκίδης θείη την ικετηρίανκαι κάλεσον αυτόν τη depositum esse ? Arcosse eum ad senalum , ut nos quo.
βουλή , ίνα και ημείς ακούσωμεν. » Επειδή δε ανε» | que audiamus. Ut autem lex e pila eral recitata , et
γνώσθη η στήλη κακείνος ουκ είχεν ειπείν ότου ήκουσε , | Callias nominare non poterat a quo id audivisset, constabat
 ΙΔΟΥ ΡΙΩΝ
68 ΑΝΔOΚ Ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗ . ( 58 - 61 )
καταφανής ήν τη βουλή αυτός θείς την ικετηρίαν. 1 jam Senatui ramum illum ab ipso Callia depositum fuisse.
117. Φέρε δή τοίνυν, ώ άνδρες (τάχα γαρ αν αυτό 117 . Verum quanam tandem Callias de causa id fecis
βούλoισθε πυθέσθαι , ο δε Καλλίας τί βουλόμενος έτι- | set ? – nam de hoc vos querere consentaneum est. Ego
θει την ικετηρίαν ; εγώ δε υμίν διηγήσομαι ων υπ' vero dicain vobis cur mibi insidias struxerit. Epilycus erat
αυτού είνεκα επεβουλεύθην. Επίλυκος ήν ο Τισάνδρου Tisandri filius avunculus mihi, matris meæ frater : hic in
35 θείος μοι , αδελφός της μητρός της έμής : απέθανε δε Sicilia decessit , nulla relicta prole mascula : duæ filiæ ,
εν Σικελία απαις αρρένων παίδων, θυγατέρας δε δύο quas solas reliquerat, ex jure consanguinitatis mihique
καταλιπών, αι εγίνοντο είς τε εμέ και Λέαγρον. ( το) atque Leagro cedebant, ut eas domum duceremus. (118 )
Τα δε πράγματα τα οίκοι πονήρως είχε την μεν γαρ Res Epilycı familiaris male habebat : apertam enim sub
φανεράν ουσίαν ουδε δυοϊν ταλάντουιν κατέλιπε , τα δε stantiam ne duorum quidem talentorum reliquerat, plus
οφειλόμενα πλέον ήν ή πέντε τάλαντα. “Ομως δ' εγώ | autem quam quinque talenta debebat. Nihilominus tamen
καλέσας Λέαγρον εναντίοντων φίλων έλεγαν ότιταύτ' είη | ego Leagrum quum ad me arcessivissem , coram amicis ita
10 ανδρών αγαθών,εν τοις τοιούτοις δεικνύναι τάς οικειότη- | cum eo egi : Bonorum est (inquam ) virorum, in ejus
τας αλλήλοις. (119) « Ημάς γάρ ου δίκαιόν έστιν ούτε modi temporibus testatum facere, quænaan cognatorum
χρήματα έτερα ούτ' ευτυχίαν ανδρός ελέσθαι, ώστε | officia sint. (119) Proinde nos decet Epilyci filias non
καταφρονήσαι των Επιλύκου θυγατέρων. Και γάρ contemnere, neque conditiones lautiores ipsis præferre :
ει έζη Επίλυκος ή τεθνεώς πολλά κατέλιπε χρήματα, Epilycus enim si adhuc in vivis esset aut si magnas
opes reliquisset defunctus, procul dubio filias ejus in
ήξιούμεν άν γένει όντες εγγυτάτω έχειν τας παϊδας. matrimonium ambiremus. Tum tamen Epilyci velopum
Τοιγάρτοι εκείνα μεν δι’ Επίλυκον αν ήν ή διά τα gratia fecisse haec visi essemus, nuncidem propter animi
χρήματα νύν δε διά την ημετέραν αρετήν τάδεέσται. virtutem nostram faciemus. Tu igituralteram a prætore
16 Της μέν ούν συ επιδικάζου , της δε εγώ. » (120) Ωμο tibi postules , alteram ego postulabo. (120 ) Ita se factu
λόγησέ μοι, ώ άνδρες. Επεδικασάμεθα άμφω κατά rum promisitmihi. Ex pacto igitur ambo curamus puellas
την προς ημάς ομολογίαν· και ης μέν εγώ επεδικα nobis adjudicari. Verum quam ego postulabam filia
σάμην, και παίς τύχη χρησαμένη καμούσα απέθανεν· και fatali morbo correpta decessit, soror vero adhuc superest.
δ' ετέρα έστιν έτι. Ταύτην Καλλίας έπειθε Λέαγρον, Hanc Callias promissa mercede Leagro persuadebat ut
5 χρήματα υπισχνούμενος , εάν αυτόν λαβείν» αισθόμενος sibi uxorem permitteret : id quod ego sentiens, statim
δ' εγώ ευθύς έθηκα παράστασιν, και έλαχον προτέρω pecuniam in judicio deposui; quo facto actionem exorsus
sum , primam quidem adversus Leagrum , cui conditionem
μέν Λεάγρω , ότι « ει μεν συ βούλει επιδικάζεσθαι , hanc deferebam : Tu quidem ( inquam ) si domum du
έχε τύχη αγαθή, ει δε μή, εγώ επιδικάσομαι. » (121) cere puellam vis , habe tibi, quod bene tibi vertat ; sin
Γνους ταύτα Καλλίας λαγχάνει τώ υιεί τώ εαυτού της minus, tum ego eam ab archonte postulo . (121) Callias
επικλήρου, τη δεκάτηισταμένου, ίνα μή επιδικάσωμαι autem , eo comperto , actionem adversus me pro filio suo
εγώ. Ταϊς δ' εικάσι, μυστηρίοις τούτοις, δούς Κη capessivit, die decima mensis quo ego minus possem litem
φισίω χιλίας δραχμάς ενδείκνυσί με και εις τον αγώνα persequi. Die vigesimo et proximis insequentibus, tenenti
τούτον καθίστησιν. Επειδή δ' εώρα με υπομένοντα, busmysteriis , per Cephisium hunc , mille drachmarum mer.
cede redemptum , medetulit , et in hocce certamen conjecit.
τίθησι την ικετηρίαν , ως εμέ μεν αποκτενών άκριτον Ut autem me videbat in urbemanentem , deponebat ramum
1ο η εξελών, αυτός δε πείσων Λέαγρον χρήμασι συνοι illum supplicatorium , quo me aut indicta causa tolleret
κήσων τη 'Επιλύκου θυγατρί. (122) Επειδή δ' ουδ' aut patria expelleret, ipse autem , Leagro nummis placato ,
ως άνευ αγώνος εώρα εσόμενα τα πράγματα, τότε δή filiam Epilyci domiuxorem haberet. (122) Videns autem ,
προσιων Λυσίστρατον, Ηγήμονα, Επιχάρην, δρών ne sic quidem sibi rem sine certamine successuram , Lysi
φίλους όντας έμοί και χρωμένους , εις τούτο βδελυρίας stratum adiit Hegemonemque et Epicharem , quos cernebat
ήλθε και παρανομίας, ώστ' έλεγε προς τούτους ως ει mihi amicos etfamiliares esse ,eoque impudentiæ etimprobi.
έτι και νυν βουλοίμην αποστήναι της Επιλύκου θυγα talis processit, utad hos declararet adhuc si velim ab Epilyci
15 τρός , έτοιμος είη παύσασθαι με κακώς ποιών, απαλ filia desistere, se quoque finem mei vexandi facere velle ,
Cephisioque silentium esse impositurum , et luitionem inju
λάξαι δε Κηφίσιον, δίκην δ' εν τοις φίλοις δούναι μοι riarum arbitrio amicorum esse permissurum. (123) Ego
των πεποιημένων. (123) Είπον αυτό και κατηγορείν vero ei renuntiavi,me auctorem ipsi esse , ut et accusatio
και παρασκευάζειν άλλους· ει δ' εγώ αυτόν αποφεύ nem persequeretur , et alios mihi immitteret : verum si
ξομαι και γνώσονται Αθηναίοι περί εμού τα δίκαια , æqua judicum sententia absolutus fuerim , fore profecto , ut
εγώ αυτόν οίομαι περί του σώματος του εαυτού εν τω ipse vicissim de suo capite per me sit periclitaturus. Neque
μέρει κινδυνεύσειν. "Άπερ αυτόν ου ψεύσομαι, εάν | de his falsus ei vates fuero , si vobis, o judices , placebit.
υμίν, ώ άνδρες, δοκή. Ως δ' αληθή λέγω, κάλει μοι | Vera autem haec a me dici , ut vobis constet, cita tu mihi
testes.
20 τους μάρτυρας. TESTES.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ .
124. Αλλά γάρ τον υιόν αυτού τούτον , και λαχείν | 124. Sed et hic filius, quem Callias subornavit , ut super
ήξίωσε της Eπιλύκου θυγατρός, σκέψασθε πως γέγονεν, Γ Epilyci filia mecum contenderet , videte , viri, cujas sit , et
 ( 61 -64) ANDOCIDIS OR. DE MYSTERIIS . C9
και πως εποιήσατ' αυτόν· ταύτα γάρκαι άξιον ακούσαι, 1 quo pacto a Callia adoptatus : refert enim vos haec tenere.
ώ άνδρες. Γαμεί μεν Ισχομάχου θυγατέρα• ταύτη | Callias Ischomachi filiae donum ducto secundam uxorem,
δε συνοικήσας ουδ' ενιαυτόν την μητέρα αυτής έλαβε , matrem ejus , anno primo matrimonii nondum exacto , su .
και συνώκει και πάντων σχετλιώτατος ανθρώπων τη perinduxit : sic homo omnium consceleratissimus cum filia
μητρί και τη θυγατρί,ιερεύς ών της μητρός και της ! et cum matre ejus rem habuit; ad exemplum nempe dea -
25 θυγατρός , και είχεν εν τη οικία άμφοτέρας. (125) Και | rum, quarum sacerdotio fungitur, matrisque et filiae ,am
ούτος μεν ουκ ήσχύνθη ουδ' έδεισε τω θεώ· η δε τού bas una domo secum habebat. (125) Et ille quidem nullo
Ισχομάχου θυγάτηρ τεθνάναι νομίσασα λυσιτελεϊν ή ducebatur pudore , nulla reverentia dearum : Ischomachi
autem filia mortem sibimagis expedire arbitrata , quam vi.
ζην δρώσα τα γινόμενα,απαγχομένη μεταξύ κατελύθη, tam tam acerbam , laqueo collum jam innexerat; sed exso
και επειδή ανεβίω , αποδράσα εκ της οικίας ώχετο luta est. Tum ad vitam reversa e domo Calliæ disces.
και εξήλασεν η μήτηρ την θυγατέρα. Ταύτης δ' αυ sit : sic mater filiam in fugam egit. Verum illa quoquemox
διαπεπλησμένος εξέβαλε και ταύτην. Η δ' έφη κυεϊν exsatiatus etiam matrem ejecit. Atilla se gravidam e Callia
εξ αυτού · και επειδή έτεκεν υιόν, έξαρνος ήν μή είναι fatetur : denique puerum enititur, Callias vero illum infi
εξ αυτού το παιδίον. (126) Λαβόντες δε οι προσήκοντες tiatur a se procreatum . (126) Tum necessarii mulieris pue
30 τη γυναικί το παιδίον ήκον επί τον βωμόν 'Απατου rum ſesto Apaturiorum ad aram adducebant, et Calliam
ρίοις, έχοντες ιερείον, και εκέλευον κατάρξασθαι τον exordiri sacra jubebant. Ille tum percontari, cujas infans
Καλλίαν. Ο δ' ήρώτα τίνος είη το παιδίον έλεγαν esset; hi respondere , esse Calliæ , filii Hipponici. « Ego is
« Καλλίου του Ιππονίκου. » « Εγώ είμι ούτος. » sum , » inquit Callias. « Et hic est filius tuus. » Cal.
« Και έστι γε σον το παιδίον. » Λαβόμενος του βωμού lias vero , aram manu tenens , negavit jurans, alium sibi
ώμοσεν ή μην μή είναι οι υιον άλλον μηδέ γενέσθαι filium esse aut unquam fuisse præter Hipponicum e Glau
πώποτε, ει μή Ιππόνικον εκ της Γλαύκωνος θυγατρός: conis filia susceptum : sin autem sciens fallat, velle ut dii
35 ή εξώλη είναι και αυτόν και την οικίαν, ώσπερ έσται. sefiet.ipsumque genusque totum perdant ; id quod etiam sic
(127) Interjecto tempore
(127) Μετά ταύτα τοίνυν, ώ άνδρες, υστέρω πάλιν rursus , o viri, amore captus
χρόνω της γραός τολμηροτάτης γυναικός ανηράσθη, Callias anus audacissimae ipsamque domi suæ recipit, et
filium ejus jam adultum , aiens filium suum esse , in Cery
και κομίζεται αυτήν εις την οικίαν, και τον παίδα ήδη cum inducit collegium . Obloquebatur quidem Callides , ne
μέγαν όντα εισάγει εις Κήρυκας , φάσκων είναι υιόν ganshunc puerum recipi oportere ; Ceryces tamen secundum
αυτού. 'Αντεϊπε μέν Καλλίδης μή εισδέξασθαι ,έψη illam legem sciscebant ex qua licet patri filium inducere ,
φίσαντο δε οι Κήρυκες κατά τον νόμον ός έστιν αυτοίς ubi juraverit eum revera filium suum esse. Jam Callias ,
40 πατέρα ομόσανταεισάγειν ή μην υιον όντα εαυτού είσ aram manibus tenens, jurejurando confirmavit, hunc suum
άγειν. Λαβόμενος του βωμού ώμοσεν ή μην τον παίδα esse filium , legitime sibi e Chrysiade natum ; illum ipsum
εαυτού είναι γνήσιον, εκ Χρυσιάδος γεγονότα· δν απώ quem pridem jurans negaverat suum esse. Cita tu mihiho
μοσε. Καί μοι τούτων απάντων τους μάρτυρας κάλει. | rum omnium testes.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.

128. Φέρε δη τοίνυν, ώ άνδρες, σκεψώμεθα ει πώ 128. Age, viri, circumspectemus, num usquam Græcice
ποτε εν τοις " Ελλησι πράγμα τοιούτον εγένετο , όπου | patratum sit ejusmodi facinus, ut,quam quis uxorem duxis
γυναϊκά τις γήμας επέγημε τη θυγατρί την μητέρα και η set, ejusdem mulieris matrem superinduceret, filiamque
17 εξήλασεν η μήτηρ την θυγατέρα· ταύτη δε συνοικών expelleret mater : cui cohabitans nunc Epilyci filiam adhuc
βούλεται την Επιλύκου θυγατέρα λαβείν, ίν' εξελάση | νult superinducere,quo nempe neptisaviam expellat. (129)
την τήθην ή θυγατριδή. (120) Αλλά γάρ τώ παιδίω αυ At filio Calliæ ecquod nomen imponi par erit? Nam ego
του τι χρή τούνομα θέσθαι; οίμαι γάρ έγωγε ουδένα ού quidem despero tam solertem repertum iri conjectorem ,
τως αγαθόν είναι λογίζεσθαι, όστις εξευρήσει τούνομα | qui id divinet. Tres enim quum sint mulieres, quibus pater
αυτού. Τριώνγάρ ουσων γυναικών αίς συνωκακώςέσται ejus uxoribus usus est , idem erit earum unius filius, quem
5 ο πατήρ αυτού, της μέν υιός έστιν, ώς φησι, της δέ | ipse sese fert, alterius frater, tertia patruus. Ecquis hic
αδελφός, της δε θείος. Τίς αν είη ούτος; Οιδίπους , η erit ? Edipus an Ægisthus? aut quo tandem nomine appel
Αίγισθος; ή τι χρή αυτόν ονομάσαι; landus est?
130. Αλλά γάρ , ώ άνδρες , βραχύ τι υμάς αναμνή- Ι 130. Superest adhuc unum, viri, minutum quid de Cal
σαι περί Καλλίου βούλομαι. Ει γάρ μέμνησθε, ότε η Ilia vobis in memoriam revocandum. Temporum adhuc si
πόλις ήρχε των Ελλήνων και ευδαιμόνει μάλιστα, Ιπ- | meministis quibus civitas nostra Grecise princeps erat, et
πόνικος δε ήν πλουσιώτατος των Ελλήνων, τότε μέντοι | Hipponicus Grecorumlocupletissimus, nostis in ore pue
πάντες ίστε ότι παρά τους παιδαρίοις τοις μικροτάτοις | rulorum vel infantissimorum et muliercularum versatam
10 και τους γυναίοις κληδών έν απάση τη πόλει κατέσχεν, | esse famam,tota urbe diditam, Hipponicum domi sibi alere
ότι Ιππόνικος εν τη οικία αλιτήριον τρέφει , δς αυτού ' hominem piacularem, qui mensam ejus sit eversuras.
 70 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ. ( 61: -68 !
την τράπεζας ανατρέπει. Μέμνησθε ταύτα , ώ άνδρες . | Merministis, viri, hujus fame. (131) Eoquid ergo ? extuς
(131) Πώς oύν ή φήμη ή τότε ούσα δοκεί υμίν αποβηναι; | fidemfame fecit? Νimirum quem sperabat Hipponicus a se
oιόμενος γάρ Ιππόνικος υιον τρέφειν αλιτήριον αυτό filium ali , illum alebat sibi malum genium , qui patris sui
έτρεφεν, ος ανατέτροφες εκείνου τον πλούτον, την σω evertit divitias,honestatem ,reliquam omnem vitæ prospe
φροσύνην , τον άλλον βίον άπαντα. Ούτως ούν χρή περί | ritatem. Oportet itaque vos de Callia existimare ut de nu
τούτου γινώσκειν, ως όντος Ιππονίκου αλιτηρίου . mine quodam furiali.
15 132. 'Αλλά γάρ, ώ άνδρες, διά τι ποτε τοις εμοίνυνί 132. Sed qui factum est ut his, qui cum Callia mihi nunc
επιτιθεμένοις μετά Καλλίου και συμπαρασκευάσασι τον | insidiantur, eique in hac certaminis machina construenda
αγώνα και χρήματα εισενεγκούσιν επ' εμοί τρία μέν consiliis pecuniisqueconferendis præsto sunt, per triennium
έτηεπιδημών και ήκων εκ Κύπρου ουκ ασεβείν έδόκουν quod e Cypro reversus in urbe exegi, non modo impietatis
αυτοίς, μυών μέν Α.... Δελφόν, έτι δε άλλους ξένους crimine teneri visus non essem , tametsi... Delphum alios.
έμαυτού,και εισιών εις το Ελευσίνιον και θύων, ώσπερ que hospites peregre venientes initiarem , etad Eleusiniu in
adirem et sacra facerem , sicutimedecere arbitror : sed etiam
έμαυτόν άξιον νομίζω είναι αλλά τουναντίον λειτουρ ipsi me ad obeundas functiones munerarias designarent,
γείν ούτοι προβάλλοντο, πρώτον μεν γυμνασίαρχος primum ut gymnasiarchus in Vulcani ludis essem , deinde
20 Ηφαιστείοις,έπειτα αρχιθεωρόν εις Ισθμόν και Ολυμ | ut princeps legationis ad ludos Isthmicos atque Olympiacos
πίαζε, είτα δε ταμίαν εν πόλει των ιερών χρημάτων : miltendæ , denique ut quæstor sacrorum thesaurorum es .
νύνδε ασεβώ και αδικώ εισιών εις τα ιερά;(133) Εγώ sem : nunc vero in fana ingrediens jura divina ethumana
violare videar ? (133) Dicam vobis, viri, cur hac nunc erga
υμίν έρώ διότι ούτοι ταύτα νύν γινώσκουσιν . 'Aγύρριος me mente sint. Triennium est , quum Agyrrhius , vir egre
γάρ ουτοσί, ο καλός καγαθός , αρχώνης εγένετο της πεν gius, princeps fieret collegii redemptorum quinquagesimæ :
τηκοστηςτρίτον έτος ,και έπρίατο τριάκοντα ταλάντων, redimebathoc vectigal triginta talentis : collegæ ipsi hac in
μετέσχον δ' αυτώ ουτοι πάντες οι παρασυλλεγέντες υπό redemptura erant isti omnes , qui cætus apud illam albam
25 την λεύκην, ουςύμείς ίστε οιοί εισιν οι διά τούτο έμοι populum agitant, quos quales sint probe nostis. Himihi il
γε δοκούσι συλλεγίναι εκείσε , ίν' αυτούς αμφότερα ή , luc coire videntur, quo horum duorum alterutro potiantur ;
και μη υπερβάλλωσι λαβείν αργύριον και ολίγου πρα ut aut taceantin licendo atque sic mercedem auferant ; aut
si vectigalis redemptio exiguo veneat, ipsi in communio
θείσης μετασχεϊν. (131) Κερδάναντες δε τρία τάλαντα, nem lucri coeant. (134) Ex illa itaque redemptione quin
γνόντες το πράγμα οίον είη, ως πολλού άξιον, συνέστη quagesimæ quum , facto trium talentorum compendio , didi
σαν πάντες, και μεταδόντες τοις άλλοις έωνούντο πάλιν cissent quam fructuosa res esset, coibant in sodalitium , et
τριάκοντα ταλάντων: έπει δ' ουκ αντωνείτο ουδείς, πα- quumreliquis suo de lucro offulam objecissent, iteruni tri
ρελθών εγώ εις την βουλήν υπερέβαλλον , έως επριάμην ginta talenta offerebant. Ibi nemine licente, progressus ego
30 έξ και τριάκοντα ταλάντων. Απελάσας δε τούτους και ad senatum plus licebar, ettandem mihi redemptio pro sex et
καταστήσας υμίν εγγυητάς εξέλεξα τα χρήματα και triginta talentis adjudicata fuit. Hoc pacto illis dejectis,quuin
reip . fidejussoribus datis cavissem , collegi vectigal hoc at.
κατέβαλον τη πόλει και αυτός ουκ έζημιώθην, αλλά que ærario dependi , ex eoque non tantum nullum accepi
και βραχέα απεκερδαίνομεν οι μετασχόντες " τούτους | damnum , sed etiam lucelli parum quid fecimus nos , qui
δ' εποίησα τών υμετέρων μή διανείμασθαι εξ τάλαντα consortes hujus redemptionis eramus ; unaque Calliam ejus.
αργυρίου. (135) Α ούτοι γνόντες έδοσαν σφίσιν αυτοίς | que consortes facultate exclusi sex talenta inter sese diri
λόγον , ότι « άνθρωπος ουτοσί ούτε αυτός λήψεται των «bendi. (135 ) Coierunt itaque et hac oratione usi sunt :
Hic homo neque ipse de publico peculio furabitur neque
κοινών χρημάτων ούθ' ημάς εάσει , φυλάξει δε και έμ nos furari patietur, sed fures observabit intercedetque quo
35 ποδών έσται διανείμασθαι τα κοινά προς δε τούτοις , δν minus opes publicas inter se discerpant : praterea nostrum
αν ημών αδικούντα λάβη, εισάξει εις το πλήθος των siquem in fraude deprehenderit, inducet eum in concionem
Αθηναίων και απολεϊ. Δεί ούν τούτον εκποδών ημίν εί. perdetque. Opera itaque nobis est danda , ut hic homo de
ναι και δικαίως και αδίκως. » (136) Ταύτα μεν ούν, ώ medio tollatur quoquo pacto per fas nefasque. » (136 ) Non
poterant illi quidem aliter agere ; vos autem , viri, decet illis
άνδρες δικασταί, τούτοις ποιητέα ήν, υμίν δε το έναν agere contraria omnia .Vellem equidem ,esse vobis cives quam
τίον τούτων τους γάρ πλείστους είναι υμίν ήθελον αν plurimosmeisimiles, hos autem aut mala peste interire ,
τοιούσδε οίόσπερ εγώ , τούτους δε μάλιστα [ μέν ] απο- I quod utique foret prestabilius , aut, si fieritamen hoc niid
40 λωλέναι,ει δε μή, είναι τους μη επιτρέψοντας αυτούς, nus queat, saltem esse qui cupiditatem eorum refrenent ;
ούςκαι προσήκει ανδράσιν είναι και αγαθούς και δικαίοις quosquum dignitas persona suæ admoueat,utbonifortesque
velint esse vestriquestudiosi , tum præter voluntatem facul.
περί το πλήθος το υμέτερον, και βουλόμενοι δυνήσονται tate quoque gaudeant bene de vobis nierendi. Ego quidem
ευ ποιείν υμάς. Εγώ ούν υμίν υπισχνούμαι ή παύσειν vobis recipio , me hos autmeliores redditurum ut ab hac
τούτους ταύτα ποιoύντας και βελτίoυς παρέξειν, ή εις fraude desistant , aut in judicium eos inducturum ubi mori
υμάςεισαγαγών κολάσεις τους αδικούντας αυτών. tas pαnas Iuent.
137. Kατηγόρησαν δε μου και περί των ναυκληριών 137 . Denique quod naviculariam etmercaturam fecerim ,
18 και περί της εμπορίας, ως άρα οι θεοί διά τούτο με έκ | accusatoresmihi vitio dederunt, a diis dicentes ideomema.
των κινδύνων σώσαιεν, ίνα ελθών δεύρο , ως έoικεν,υπό ritimis e periculis servatum huc esse perductum ,quoa Ce:
Κηφισίου απολοίμην.εγώ δε, ώ Αθηναίοι,ουκ αξιώτους | plaisio videlicet pessumdarer. Ego vero nego , viri, tale
 ( 68 - 71) ANDOCIDIS OR . DE MYSTERIIS. 11
θεούς τοιαύτην γνώμην έχειν, ώστ' ει ενόμιζον υπ'εμού | diis mentem esse ut, si injuriam a me accepisse putassent,
αδικείσθαι, λαμβάνοντας με εν τοις μεγίστους κινδύνοις | nacti me maximis periculis septum effugereimpunem pas
μη τιμωρείσθαι· τίς γάρ κίνδυνος μείζων ανθρώποις ή suri fuissent. Ecquod enini majus homini potest periculum
και χειμώνος ώρα πλεϊν την θάλατταν , εν οίς έχοντες μέν το esse , quam sævientibus procellis mare peragrare? Ibi dii ,
σώμα τουμόν, κρατούντες δε του βίου και της ουσίας quanquam corpusmeum ultioni suæ obnoxium spiritumque
της έμής , είτα έσωζον, ούπερ ήν αυτούς ποιήσαι μηδε atque fortunas meas in potestate habebant, atque, si vo
ταφής το σώμα αξιωθήναι; (139) έτι δε πολέμου γενο luissent , efficere poterant ut exuviæ meæ ipsis sepulturæ
carerent honoribus , tamen salvum me superesse voluerunt.
μένου και τριήρων αεί κατά θάλατταν ουσιών και ληστών,
(138) Bellatum quoque illo tempore fuit , et triremes pira
υφ' ών πολλοί ληφθέντες, απολέσαντες τα όντα , δου ticique lembi mare persultarunt, a quibus capti multi, bo
λεύοντες τον βίον διετέλεσαν, ούσης δε χώρας βαρβάρου, nis spoliati, totam reliquam vitam in servitute protulerunt :
είς ήν πολλοί ήδη εκπεσόντες αικίαις ταις μεγίσταις haud pauci quoque in oras ejecti a barbaris insessas, in sup
10 περιέπεσον και τα σφέτερα αυτών σώματα αικισθέντες plicia inciderunt crudelissima, quibus contruncati exspira
απέθανον, - (130) είτα οι μεν θεοίεκ τοσούτων κινδύ runt : (139) itane vero diime tantis periculis eripuerunt, ut
νων έσωζόν με, σφών δε αυτών προστήσαντο τιμωρών partes puniendi mei suas Cephisio demandarent? Cephisio
γενέσθαι Κηφίσιον τον πονηρότατον Αθηναίων, ών ου scelestissimo omnium Atheniensium , quorum tametsi se
τός φησι πολίτης είναι ουκ ών, ώ ουδ' υμών των καθη. civem fert, neutiquam tamen est. Vestrùm profecto , quot.
quot hic assidetis , nemo facile , qui quidem cognitum Ce
μένων ουδείς αν επιτρέψειεν ουδέν των ιδίων, ειδώς του. phisium habeat, ei rerum suarum partem ullam commise
τον οίός έστιν; Εγώ μεν ούν, ώ άνδρες, ηγούμαι χρήναι | rit. Ego , viri, reliqua ista pericula in humanis arbitror
νομίζειν τους τοιούτους κινδύνους ανθρωπίνους , τους δε habenda esse , maris autem incerta divini rem numinis.
15 κατά θάλατταν θείους. Είπερ ούν δεί τα των θεών υπο Quodsi ergo fas est de natura deorum opinari , tantum ab .
νοείν , πολύ αν αυτούς οίμαι εγώ οργίζεσθαι και αγα sum ut deos inibi suspicer iratos esse verearve , ut maxime
νακτεϊν, εί τους υφ' εαυτών σωζομένους υπ’ άλλων απολ eos putem succensere atque indignari, si qui perditum eant
λυμένους δρόεν. eos, quos ipsi servassent.
10. Και μεν δή και τάδε υμίν άξιον, ώ άνδρες, ενθυ- 140. Recordari deniquevobiscum, viri, decet etiam hoc,
μηθήναι , ότι νυνί πάσι τοις “Ελλησιν άνδρες άριστοι | Graecis omnibus videri vos viros esse fortissimos et pruden
και ευβουλότατοι δοκείτε γεγενήσθαι ουκ επί τιμωρίαν tissimos, quod non ad ultionem præteritorum conversi si
τραπόμενοι των γεγενημένων, αλλ' επί σωτηρίαν της Ι lis , sed ad stabiliendam salutem reip . civiumque concor
πόλεως και ομόνοιαν των πολιτών. Συμφοραί μέν γάρ | diam. Nam aliis quoque permultis suae clades contigerunt,
20 ήδη και άλλους πολλούς εγένοντο ουκ ελάττους ή και haud illæ vestris leviores : dissidia autem , si qua forte inter
ημίν το δε τάς γενομένας διαφοράς προς αλλήλους θέ cives coorta fuerint, bene componere, hoc vero merito ha.
σθαι καλώς, τούτ' εικότως ήδη δοκεϊ ανδρών αγαθών | beatur virorum civilium atque compositorum esse. Quae laus
και σωφρόνων έργον είναι. Επειδή τοίνυν παρά πάντων quum consensu atque confessione omnium vobis tribuatur,
ομολογουμένως ταύθ' υμίν υπάρχει , και εί τις φίλος ών | sive amici vobis sunt sive inimici , nolite mutanda mente
τυγχάνει και εί τις εχθρός , μή μεταγνώτε , μηδε βού- vestra committere, ut hac laude privemini , videaminique
λεσθε την πόλιν αποστερήσαι ταύτης της δόξης , μηδέ | egregia ista temeritate magis fortune quam certo consilio
25 αυτοί δοκείν τύχη ταύτα μάλλον ή γνώμη ψηφίσασθαι. sanxisse.
141. Δέομαι ούν απάντων περί εμού την αυτήν γνώ 141. Rogo itaque vos, ut quam de meismajoribus senten
μην έχειν , ήνπερ και περί των εμών προγόνων, ίνα κα- | tiam habetis , eandem de me quoque velitis habere, quo
μοί έγγένηται εκείνους μιμήσασθαι, αναμνησθέντας mihi quoque liceat eos imitari : recordamini illos nemini
αυτών ότι όμοιοι τοίς πλείστων και μεγίστων αγαθών concessisse eorum qui velmaximis plurimisque vos orna
αιτίοις τη πόλει γεγένηνται, πολλών ένεκεν σφάς αυτούς mentis condecorarunt; sedmultis de causis se tales erga vos
παρέχοντες τοιούτους , μάλιστα δε της εις υμάς ευνοίας, gessisse, verum inprimis caritate nostri qui eorum posteri
και όπως εί ποτέ τις αυτούς και των εξ εκείνων τινί κίν
30 δυνος γένηται η συμφορά , σώζοιντο συγγνώμης παρ’ | sumus, ut, si quando periculum aut calamitas nos opprime
υμών τυγχάνοντες. (142) Είκότως δ' άν αυτών μεμνή ret, venia a vobis dignihabiti, sospites discederemus. (142)
σθε· καί γάρ τη πόλει απάση αι των ημετέρων προγό Merito autem vos majorum nostrorum memineritis; quia vir.
νων αρεται πλείστου άξιαι εγένοντο·επειδή γαρ, ώ άν tutes corum cunctæ reip . præsidio fuerunt tutissimo. Classe
δρες, αι νήες διεφθάρησαν, πολλών βουλομένων την πό enim nostra ſunditus deleta , quum multi civitatem malis
λιν ανηκέστoις συμφοραίς περιβαλείν, Λακεδαιμόνιοι implicatum irent insanabilibus, Lacedæmonii tamen, tametsi
έγνωσαν όμως τότε έχθροί όντες σώζειν την πόλιν διά
τας εκείνων των ανδρών αρετάς , οι υπήρξαν της ελευ tum hostes, urbi parcere decreverunt, memores virtutis il
lorum , qui universæ Græciæ libertatis auctores fuissent.
35 θερίας απάση τη Ελλάδι. (113) 'Επειδή τοίνυν και η ΔΗ
πόλις εσώθη δημοσία διά τας των προγόνων των ημε- T ( 143) Quodsi ergo majoruno nostrorum virtus univer
τέρων αρετάς, αξιώ καμοί διά τας των προγόνων των | vitaten tuita est, postulo ego quoque, ut meοrum majorum
 12 ΑΝΔOΚΙ
Δ ο ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙ . ( 71 - 71 )
Ο
εμών αρετάς σωτηρίαν γενέσθαι» και γάρ αυτών των έρ- | merita meam salutemΩinΝ tuto ponant.Ipsorum enim illorum
Υ
γων, δι' άπερ ή πόλις εσώθη, ουκ ελάχιστον μέρος οι facinorum, per qua salus tum parta fuit civitati, majores
εμοι πρόγονοι συνεβάλοντο · ών ένεκα και έμοί δίκαιον mei partem haud minimam de suo contulerunt : quapro
υμάς μεταδούναι τηςσωτηρίας, ώσπερ και αυτοί παρά pter mihiquoque fasesta vobis salutem parimodo impertiri
των Ελλήνων ετύχετε. atque vos ipsi a Græcis universis salutem impetravistis
46 144. Σκέψασθε τοίνυν και τάδε, αν με σώσητε, οίον 144. Etiam hoc considerate , viri, qualem me civem sitis
έχετε πολίτην ος πρώτον μεν εκ πολλού πλούτου , όσον | habituri, nunc absolventes : primum e magnis opibus , qua
υμείς ίστε , οι δι' εμαυτόν, αλλά δια τας της πόλεως rum vos ipsi nostis magnitudinem , non mea culpa, sed per
συμφοράς εις πενίαν πολλών και απορίαν κατέστης , clades reip.,ad egestatem decidi pæne incredibilem ; deinde
έπειτα δε και βίον είργασάμην εκ του δικαίου, τη γνώ victum quæsivi modis legitimis , ingenii meimanuumque
μη και ταϊν χερούν ταϊν έμαυτού·έτι δε ειδότα μεν οίόν mearum industria ; tum meo doctus usu novi quæ sit feli.
εστι πόλεως τοιαύτης πολίτης είναι , ειδότα δε οίόν έστι citas talis civitatis civem esse , et quæ sit miseria extorrem
ξένον είναι και μέτoικoν εν τη των πλησίον, (145) επι errare et inquilinum in regionibus finitimis commorari;
19 στάμενον δε οίον το σωφρονείν και ορθώς βουλεύεσθαι, (145) novi quanti referat temperantiæ studere rectisque
επιστάμενον δ' οίον το αμαρτόντα πράξαι κακώς, πολ uli consiliis : novi item contra , quam acerbum sit delicto
λους συγγενόμενος και πλείστων πειραθείς , αφ' ών εμοί sibi mala contraxisse ; denique cum multis versatus habui
ξενίαι και φιλότητες προς πολλούς και βασιλέας και multorum usum , unde contracta mihi sunt hospitia fami
liaritatesquemultis cum regibusque et civitatibus aliisque
πόλεις και άλλους ιδία ξένους γεγένηται, ών έμε σώσαν hominibus privatis, quorum omnium fructum vos, reddita
τες μεθέξετε, και έστιν υμίν χρήσθαι τούτοις , όπου αν mihi salute , participabitis , prout vobis pro re nata videbi
εν καιρώ τι υμίν γίνεται. (116) Έχει δε και υμίν, ώ tur. (146) Hoc quoquereputate : quodsi me perdideritis,
άνδρες, ούτως: εάν με νυνι διαφθείρητε , ουκ έστιν υμίν nemo vobis alius de genere meo supererit , sed totum stirp:
έτι λοιπός του γένους του ημετέρου ουδείς, αλλ' οίχεται | tus erit eradicatum. Αtqui Andocidis atque Leagora domus,
πάν πρόρριζον καίτοι ουκ όνειδος υμίν έστιν η 'Ανδο- I donec superfuit , dedecori vobis utique non fuit ; sed hoc
κίδου και Λεωγόρου οικία ούσα , αλλά πολύ μάλλον τότ' multo magis fuit dedecus, quod Cleophon , ille lyrarum fa
όνειδος, ότ'εμού φεύγοντος Κλεοφών αυτήν και λυροποιός ber, extorre me agente , illam domum nostram incoluit.
ώκει. Ου γάρ έστιν όστις πώποτε υμών παριών την Nemo enim fuit unquam , qui, domum nostram præteriens,
. Το οικίαν την ημετέραν ανεμνήσθη η ιδία τι ή δημοσία ab ea in memoriam ullius mali sive publice sive privatim
κακόν παθών υπ' εκείνων, (147) οι πλείστας μεν στρα ab ea accepti induceretur : (147) nostri potius majores in
τηγήσαντες στρατηγίας πολλά τρόπαια των πολεμίων bellis , quæ suis auspiciis gesserunt quamplurima , de ho
και κατά γην και κατά θάλατταν υμίν απέδειξαν, πλεί stibus terra marique devictis tropæa fixerunt , honores ge ;
στας δε άλλας αρχάς άρξαντες και χρήματα διαχειρί seruntalios quamplurimos pecuniasque vestras publicas ad.
σαντες τα υμέτερα ουδέν πώποτε ώφλον, ουδ' ημάρτη ministrarunt, et nullam tamen unquam mulctam debuerunt;
ται ουδέν ούτε ημίν εις υμάς ούτε υμίν εις ημάς , οικία nequenos quicquam in vos deliquimus, neque rursus a vobis
δε πασών αρχαιοτάτη και κοινοτάτη αεί το δεομένω: injuriam accepimus;domusnostra omnium fuit antiquissima
15 ουδ' έστιν όπου εκείνων τις των ανδρών καταστάς εις et communis omnibus qui openostra indigerent, neque fuit
in illis excellentibus viris , qui, conjectus in certamen fo
αγώνα απήτησεν υμάςχάριν τούτων των έργων. (118) Μη rense , vos horum meritorum gratiam poposcisset. (148) No.
τοίνυν, εί αυτοί τεθνάσι, και περί των πεπραγμένων lite itaque committere ut, ipsis e rebus humanis exemptis ,
αυτοϊς επιλάθησθε, αλλ' αναμνησθέντες των έργων νο præclara eorum facinora obliti fuisse videamini: recordati
μίσατε τα σώματα αυτών οράν αιτουμένων εμέ παρ' potius operum ab ipsis profectorum , opinamini corpora eo
υμών σώσαι. Τίνα γάρ και αναβιβάσομαι δεησόμενον rum vos cernere, rogantium ut me servare velitis . Ecquem
υπέρ εμαυτού ; τον πατέρα, αλλά τέθνηκεν' αλλά τους | nam enim ego alium huc ascendere jussero pro medepreca
20 αδελφούς ; αλλ' ουκ εισίν ' αλλά τους παίδας; αλλ' turum ?Num patrem ? Atqui vivere desiit .Num fratres? Atqui
ούπω γεγένηνται. (110) Υμείς τοίνυν και αντί πατρός nulli mihi sunt. Sed liberos? Atquinati nondum sunt. ( 149)
εμοι και αντί αδελφών και αντί παίδων γένεσθε· είς Vositaque mihiet patris loco et fratrum et liberorum estote ;
υμάς καταφεύγω και αντιβολώ και ικετεύω υμείς με ad vos receptum habeo , vos oro supplex , vos obsecro , ser.
παρ' υμών αυτών αιτησάμενοι σώσατε , και μή βού vate me, ipsimet a vobis me exorate : nolite Thessalos qui.
δεσO : Θετταλους και Ανδρίους πολίτας ποιείσθαι δι' dem et Andrios civibus propter virorum penuriam ascri
απορίαν ανδρών, τους δε όντας πολίτας ομολογου bere , eos vero , qui jam sunt cives sine controversia et qui.
viros fortes esse convenit, et qui esse , si volunt, etiam
μένως, οις προσήκει ανδράσιν αγαθούς είναι και βουλό buspoterunt, bos, obsecro, nolite perdere. Etiam hoc vos rogo,
μενοι δυνήσονται,τούτους δε απόλλυτε. Μή δητα. Επει ut bene mei de vobis merentis justam rationem habeatis.
με τα και ταύθ' υμών δέομαι , ευ ποιών υμάς υφ' υμών τι- | Mili enim si olsecundabitis , non fraudabimini bonis que
μάσθαι· ώστ' εμοί μέν πειθόμενοι ουκ αποστερείσθε | a me ad vos proficisci poterunt; sin autem , inimicis meis
εί τι εγώ δυνήσομαι υμάς εύ ποιείν: εάν δε τους εχθρούς | moren gerentes , me sustuleritis, nil quicquam profeceri
τοϊς εμούς πεισθήτε , ουδ' αν υστέρω χρόνω υμίν με- | tis , ne si quidemtempore post fiat ut severitatis vestra vos
 (74 - 7). ANDOCIDIS OR . DE SUO REDITU. 13
ταμελήση, ουδέν έτι πλέον ποιήσετε. (150) Μη τοίνυν | peniteat. (150) Νeque igitur vosmet ipsi spe bonorum a
μήθ' υμάς αυτούς των απ' εμού ελπίδων αποστερήσητε | meimpetrandorum private, neque me spe bonorum a vobis
μήτ' έμε τών εις υμάς. 'Αξιώ δ' έγωγε τούτους οίτινες proventurorum . Tandem hos ego viros, qui virtutismaximæ
plebi vestræ documenta ediderunt, rogo ut ascendentes
υμίν αρετής ήδη της μεγίστης εις το πλήθος το υμέτε huc
30 ρον έλεγχον έδοσαν, αναβάντας ένταυθοί συμβουλεύειν vobisvosauctores
de me quid sibi videatur' doceant consiliorumque
fiant. Huc ades Anyte, huc Cephale , huc
υμίν & γινώσκουσι περί εμού. Δεύρο Άνυτε, Κέφαλε , adeste vos tribules qui a tribu mea delecti estis ad causam
έτι δε και οι φυλέται οι ήρημένοι μοι συνδικείν, Θρά mecum defendendam , tu , puta , Thrasylle et quotquot estis
συλλος και οι άλλοι. reliqui.

Β. 11 .

25 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΑΥΤΟΥ ΚΑΘΟΔΟΥ. DE SUO REDITU ORATIO .

Ει μεν, ώ άνδρες, εν ετέρω τα πράγματι οι παριόν- | Alia quidem quapiamin re, viri , si sententia non sit ea
τες με την αυτήν γνώμην έχοντες πάντες εφαίνοντο, | dem omnibus ad dicendum prodeuntibus, haud equiden,
ουδέν αν θαυμαστόν ενόμιζον· όπου μέντοι δεί την πό mirer : ubi autem hoc agitur, ut resp . a mebeneficio quo
dam ornetur alio quopiam modo , quam quo quis alius velit
λιν εμέ τι ποιήσαι αγαθόν, ή εί τιςέτερος βούλοιτο εμού me
40 κακίων, δεινότατον απάντων χρημάτων ηγούμαι ,ειτη que inferior,
sensum
ibimecum alios consentire, alios dissentire, ne.
omnibuseundem
μεν δοκεί ταύτα, το δε μή, αλλά μη πάσιν ομοίως. esse indignissimum . Civitas inesse, id vero arbitror omnium
enim si communis est civibus
Είπερ γάρ ή πόλις απάντων των πολιτευομένων κοινή omnibus, necesse est ut, quæ civitati salutaria eveniunt,
έστι , και τα γινόμενα δήπου αγαθά τη πόλει κοινά εστι.
cunctis quoque sint civibus communia . (2) Hoc autem ,
(3) Τουτί τοίνυν το μέγα και δεινόν πάρεστιν υμίν δράν quod grave et indignum aio esse , licet cernere alios id jam
τους μεν ήδη πράττοντας, τους δε τάχα μέλλοντας και paullo post forsitan acturos :miror equidem
μοι μέγιστον θαύμα παρέστηκε , τί ποτε ουτοι οι άνδρες majorem, alios
agentes
in modum , ecquid tandem sit , cur hi tam urantur
20 δεινώςούτως περικαίονται, εί τι υμάς χρή αγαθόν εμού vehementer , quod a me boni quicquam ad vos sit perven
έπαυρέσθαι. Δεί γάρ αυτούς ήτοι αμαθεστάτους είναι turum . Oportet eos utique authominum omnium tardissi.
πάντων ανθρώπων, ή τη πόλει ταύτη δυσμενεστάτους. mos , autreipublicæ vestræ malevolentissimos esse. Nam si
Eί μέν γε νομίζουσι της πόλεως εύ πραττούσης και τα persuasum sibi habent, rep. florente , res quoque suas pri
ίδια σφών αυτών άμεινον αν φέρεσθαι, αμαθέστατοί είσι vatas meliore loco futuras esse , stultissimi sunt commodis
και τα εναντία νύν τη εαυτώνώφελεία σπεύδοντες (3)ει δε μη ipsi suis officientes; (3) sin autem sua sibihabent privata
ταύτα ηγούνται σφίσι τε αυτούς συμφέρειν και τω υμε commoda a vestris publicis sejuncta , infensi reip . fuerint.
τέρω κοινώ , δυσμενείς αν τη πόλει ειεν · οίτινες εισαγ- ! Arcana quum ad senatum intronuntiassem iis de rebus, quæ
γείλαντός μου απόρρητα εις την βουλήν περί των πρα si exitum sortiantur, maxima afferent reip . emolumenta ,
γμάτων, ών αποτελεσθέντων ουκ εισί τη πόλει ταύτη eorumque documenta senatoribus proposuissem perspicua
μείζονες ωφέλειαι, και τούτων αποδεικνύντος μου τους | et certa , tum neque horum virorum, qui praesentes
βουλευταίς σαφείς τε και βεβαίους τάς αποδείξεις , εκεί aderant,neque alius quispiam ,meerroris ullius convincere
μεν ούτε τούτων των ανδρών οι παραγενόμενοι ελέγ - I poterat ; nunc autem me in suspicionem odiumque ad
: ξαντες οδοί τ' ήσαν αποδείξαι εί τι μή ορθώςελέγετο, ducere conantur. (4 ) Id quod documento est, eos non
ούτ' άλλος ουδείς, ενθάδε δε νύν πειρώνται διαβάλλειν. sponte sua hoc facere (nam alias tum statim fuissent adver
(1) Σημείον ούν τούτο ότι ούτοι ουκ αφ' αυτών ταύτα | sati ) , sed subornatos ab aliis quibusdam, cujusmodi sunt
πράττουσιν (ευθύς γάρ αν τότε ήναντιούντο), αλλ' απ' hac in urbe,qui nullomodo se adduci patiantur, ut emolu
ανδρών ετέρων, οιοί εισιν εν τη πόλει ταύτη, ουδενός | mentum aliquod ad rempublicam a meproficiscatur. Hi ipsi
αν χρήματος δεξάμενοι υμάς τι αγαθόν εξ εμού πράξαι. | quidem non audent in medium prodire palamque Senten
Και αυτοί μεν ούτοι οι άνδρες ου τολμώσι σφάς αυτούς tiam suam pronuntiare, suše nempe erga vos malevolentiae
15 εις το μέσον καταστήσαντες διισχυρίζεσθαι περί τούτων, | ulcus metuentes ne sic denudetur; sed aliosimmittunt hu
φοβούμενοι έλεγχον διδόναι εί τι εις υμάς τυγχάνουσι | jusmodi homines, qui, quod duduminsuevereimpudentia,
μή ευ φρονούντες · ετέρους δε είσπέμπουσι , τοιούτους | equissimo animo, guae in alios intorquent probra turpissi
ανθρώπους οίς είθισμένους ήδη αναισχυντείν ουδέν δια ma, eadem in se retorta ferunt. (5) Solum id in eorum
φέρει ειπείν τε και ακούσαι τα μέγιστα των κακών.(6) | orationibus inveniatur quodammodo solidum , ut ubique
Το δ' ισχυρόν τούτο μόνον εύροι τις αν αυτών εν τοις meas mihi calamitates exprobrent, quasi vos eas ignorelis,
λόγοις , τάς εμάς συμφοράς επί παντί ονειδίζειν, και / qui melius etiam nostis : adeo ut non sit, cur gratia ejus rei
ταύτα εν είδόσι δήπου κάλλιον υμίν, ώστε μηδέν αν | ipsis habeatur. Mhi vero , viri, guicumque fuit qui primus
 14 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΑΥΤΟΥ ΚΑΘΟΔΟΥ . ( 77 - 80 )
20 τούτων δικαίως τιμήν αυτοίς τινα φέρειν . 'Εμοί δέ , dixit, recte is dixisse videtur, omnes homines tum ad pro
ώ άνδρες , καιτο πρώτο τούτο είπόντιορθώς δοκεί εί speram tum ad adversam fortunam nasci: est autem error
ρήσθαι, ότι πάντες άνθρωποι γίνονται επί τω ευ και | in generibus adversæ fortunæ præcipuis ; (6) atque sunt
κακώς πράττειν, μεγάλη δε δήπου και το εξαμαρτείν | felicissimiquidem li, quibusquam rarissime contingat labi,
δυσπραξία εστί, (β) και εισιν ευτυχέστατοι μεν οι ελά prudentissimi autem qui cilissima ducantur pænitentia ,
χιστα εξαμαρτάνοντες,σωφρονέστατοι δε οι αν τάχιστα Communis hæc est lex humanitatis, a qua nemo exemptas
μεταγινώσκωσι. Και ταύτα ου διακέκριται τοις μεν est; sed fatale omnibus omnino est, ut aliqua in re labantur
γίνεσθαι, τοις δε μή, αλλ' έστιν εν τω κοινό πάσιν αν- I et miseri sint. Quapropter, Αthenienses, de me si thumaniter
25 θρώπους και εξαμαρτείν τι και κακώς πράξαι. "Ων statuatis, habeamini æquiores. Res enim meæ sunt ejus
ένεκα, ώ Αθηναίοι , ει ανθρωπίνως περί εμού γινώ modi, utæquius sit vos earum commiseratione duci, quam
σκουτε , είητε αν άνδρες ευγνωμονέστεροι. (7) Ου γαρ | iis invidere: (7) adid enim deveni sortis adverse, sive id
φθόνου μάλλον ή οίκτου άξιά μοι εστι τα γεγενημένα· | juventuti atqueimprudentire mea tribuendum est, sive po
δς εις τοσούτον ήλθον της έμαυτού δυσδαιμονίας , είτε | tentiae eorum qui cohortationibussuis ad istani me demen
χρή ειπείν νεότητί τε και ανοία, είτε και δυνάμει των tiam adegerunt , ut non possem quin inter duo mala maxi.
πεισάντων με ελθείν εις τοιαύτην συμφοράν των φρενών, ma alterum optarem : auctores enim istorum facinorum
ώστ' ανάγκην μοι γενέσθαι δυοίν κακοίν τοϊν μεγίστουν si prodere nollem , non de mesolo periclitabar fatale quid,
30 θάτερον έλέσθαι, ή μή βουληθέντι κατειπείν τους ταύτα necessitate ita ferente, pati, sed etiam patrem nullius culpa
ποιήσαντας ου περί εμού μόνου ορρωδείν, εί τι έδει πα consortem metus erat ne una mecum perimerem ( nomina
θεϊν, αλλά και τον πατέρα ουδέν αδικούντα συν έμαυτώ enim edere merecusante, necessario hoc ei accidisset) ; ex
αποκτείναι ( όπερ ανάγκη παθείν ήν αυτω, ει εγώ μή altera parte rem gestam si aperirem , et ipsemet emissus
εβουλόμην ταύτα ποιήσαι ), ή κατειπόντι τα γεγενη salvus abibam , et liberabar a necessitate parricidii. Ec
μένα αυτόν μέν αφεθέντα μη τεθνάναι , του δε έμαυτού quid autem est quod tu non subire atque audere malis ,
πατρός μή φονέα γενέσθαι. Τίδ' αν ου πρό γε τούτου quam patrem occidere ? (8 ) Ego itaque, pro re nata, con
36 τολμήσειεν άνθρωπος ποιήσαι;(8) Εγώ τοίνυν εκ των ditionem optabam eam , quæ mihiquidem mærores ad tem
παρόντων ειλόμην ταύτα , & εμοί μεν λύπας επί χρόνον pus quam longissimum erat allatura,vobis autein mali tum
πλείστον οίσειν έμελλεν, υμίν δε ταχίστην του παρόν præsentis depulsionem quam citissimam . Recordamini
τος τότε κακού μετάστασιν. 'Αναμνήσθητε δε εν οίω modo, quanto in discrimine quantaque in perplexitate tum
κινδύνω τε και αμηχανία καθέστατε,και ότι ούτω σφό versati sitis et quam vehementer ipsi vosmutuo exhorrue
δρα σφάς αυτούς έπεφόβησθε, ώστ' ουδ' εις την αγοράν | ritis , ut vel in forum prodire cunctaremini, unoquoque
έτι εξήειτε , έκαστος υμών οιόμενος συλληφθήσεσθαι. | metuente, ne corriperetur. Quæ mala ut vobis hunc ad
Ταύτα τοίνυν ώστε μέν γενέσθαιτοιαύτα, πολλοστον δή | modum contingerent, deprehensum est me partem contu
40 τι εγώ μέρος της αιτίας ευρέθην έχων, ώστε μέντοι | lisse vix millesimam; finis autem ut isimponeretur, ego
παυθήναι , εγώ είς ών μόνος αίτιος. (9) Και όμως το solus in causa fui. (9) Et nihilominus tamen effugere non
γε δυστυχέστατος είναι ανθρώπων ουδαμή έκφεύγω, ότε | possum quominus sim mortalium omnium infelicissimus :
δη προαγομένης μέν της πόλεως επί ταύτας τας συμ - | nam quo tempore procella haec in remp.incumberbat, nemo
φοράς ουδείς εμού ήρχετο γίνεσθαι δυσδαιμονέστερος ,
me infelicior erat; et rursus, reddita securitate , tamen
μενισταμένης δε πάλιν εις το ασφαλές απαντων εγώ | unus ego omnium miserrimus. Mala enim reipublica tot
αθλιώτατος. ' Όντων γαρ κακών τοσούτων τη πόλει, | illa tantaque sanari nullo alio modo quam dedecore meo
αδύνατον ήν ταύτα μαθήναι άλλως και το εμώ αισχρώ, | poterant,quo fiebat ut, quod milhi noceret,id ipsum saluti
21 ώστ ' εν αυτώ και εγώ κακώς έπραττον , εν τούτω υμάς | vobis esset. Quapropter consentaneum est me per hoc
σώζεσθαι. Χάριν ουν είκός με, ου μίσος το δυστυχή. | infortunium meum non odium a vobisauferre, sed gratiam
ματι τούτω φέρεσθαι παρ' υμών. potius inire.
10. Καίτοιεγώ τότ’ αυτός γνούς τάς έμαυτού συμ- | 10. Verumtamen ego calamitatis meæ tum temporis in
φοράς , ότινι κακών τε και αισχρών ουκ οίδ' εί τι telligens ( nam profecto non novi genus ullum malorum
απεγένετο , τα μεν παρανοία τη εμαυτού, τα δ' ανάγκη dedecorumve a quo intactus mansissem , sive cæcitate
mentis delusus , sive necessitate rerum constrictus), rebar
των παρόντων πραγμάτων,έγνων ήδιστον είναι πράτ jucundissimum vobis fore si eo modo vitam agerem eoque
6 τειν τε τοιαύτα και διαιτάσθαι εκεί , όπου ήκιστα μέλ in loco, quo minime vestris oculis essem obversaturus. Ut
λοιμι οφθήσεσθαι υφ' υμών. Επειδή δε χρόνο ύστε autem tandem aliquando me, id quod fieri par erat, et de
ρον εισήλθέ μοι , ώσπερ είκός , επιθυμία της τε μεθ' siderium cepit illius vitæ , quam olim civis vester inter vos
υμών πολιτείας εκείνης και διαίτης , εξ ης δευρί μετέ egissem , et tædium istius commorationis, unde meliuc ad
vos retuli, statuebam expedire mihi, ut aut de vita prorsus
στην, έγνων λυσιτελεϊν μου ή του βίου απηλλάχθαι, ή decederem , aut tanto remp. mihi obstringerem beneficio ,
την πόλιν ταύτην αγαθόν τι τοσούτον εργάσασθαι , ώστε ut vos haud inviti essetis passuri me inter vos aquo cum
υμών εκόντων είναι ποτέ μοι πολιτεύσασθαι μεθ' υμών. I iure civili versari. ( 1 ) Inde ab eo igitur tempore nulli
10 ( 1) 'Εκ δε τούτου ου πώποτε ούτε του σώματος ούτε | peperci neque sunplui neque molestia , nullumque defugi
 ( 80 - 84) ANDOCIDIS OR. DE SUO REDITU . 76
των όντων εμοί εφεισάμην , όπου έδει παρακινδυνεύειν» | periculum ; sed tunc statimin castra vestra ad Samumin. :
αλλ' αυτίκα μεν τότε εισήγαγον εις στρατιάν υμών ου- | duxi remiges, Quadringentisjamrerumhac in urbe politis ,
σαν έν Σάμο κωπέας, των τετρακοσίων ήδη τα πρά Archelao , quo pater jam familiariter usus fuerat, conce.
γματα ενθάδε κατειληφότων, όντος μοι 'Αρχελάου ξένου dente mihi cædere et exportare quot vellem . Ita factum
πατρικού και διδόντος τέμνεσθαί τε και εξάγεσθαι υπό est ut ego remiges illos inducerem , pro quibus singulis
σους έβουλόμην. Τούτους τε εισήγαγον τους κωπέας, quanquam licebat quinas drachmas poscere , dedignatus ta
και παρόν μοι πέντε δραχμών την τιμήν αυτών δέξα mitn sum plus poscere quam ipsi mihiconstitissent: (12)
15 σθαι, ουκ ήθέλησα πράξασθαι πλέον και όσου έμοί κατέ Sed frumenta quoque præterea et arma induxi, quibus illi
στησαν, εισήγαγον δε σϊτόν τε και χαλκόν · (12) και alti armatique postmodum Peloponnesios prælio navali
οι άνδρες εκείνοι εκ τούτων παρεσκευασμένοι ενίκησαν vicerunt, solisquemortalium omnium his debet respublica ,
μετά ταύτα Πελοποννησίους ναυμαχούντες , και την quod servata tum fuerit. Quodsi ergo illi ita de vobis pro
πόλιν ταύτην μόνοι ανθρώπων έσωσαν εν τω τότε meriti sunt, videormihiego quoque partem hujus laudis
χρόνω. Εί τοίνυν μεγάλων αγαθών άξια υμάς ειργά haud minimam venire. Ego enim siinalimenta ad eos nulla
σαντο εκείνοι, μέρος εγώ ουκ αν ελάχιστον δικαίως ταύ. , tantum abfuisset ut derestituenda republica
της της αιτίας έχoιμι. Ει γάρ τοις ανδράσιν εκείνοις advexissem
20 τότε τα επιτήδεια μη εισήχθη , ου περί του σώσαι τάς cogitarent, ut potius ne suam ipsi quidem salutem atque
'Αθήνας και κίνδυνος ήν αυτοίς μάλλον και περί του μηδ' vitam tueri potuissent. (13) Quæ quum ita essent, longe
αυτούς σωθήναι. (13) Τούτων τοίνυν ούτως εχόντων aliter ac speraveram res ibi reperi. Proficiscebar nempe
ουκ ολίγω μοι παρά γνώμην ευρέθη τα ενταύθα πρά Samo huc , nullus dubitans fore ut industria mea bene de
γματα έχοντα. Κατέπλευσα μεν γαρ ως επαινεθησό vobis promerendi paratas penes vos laudes reperiret : sed
μενος υπό των ενθάδε προθυμίας τε είνεκα και επιμε secus cecidit ; Quadringenti enim utcum naveme appulsum
λείας των υμετέρων πραγμάτων πυθόμενοι δέ τινές με ad portum vestrum audiverant, protinus me requirebant
26 ήκοντα των τετρακοσίων εζήτουν τε παραχρήμα, και inventuinque in senatum inducebant. (14) Ibi Pisander in
λαβόντες ήγαγον εις την βουλήν. (14) Ευθύς δε πα medium progressus : « Viri senatores (inquit , laterimeo
ραστάς μοι Πείσανδρος, « άνδρες, έφη, βουλευται,εγώ astans), ego vobis hunc hominem indico , ut qui hostibus
τον άνδρα τούτον ένδεικνύω υμίν σίτόν τε εις τους πο frumenta et remiges adduxerit. » Quibus ille dictis, to
λεμίους εισαγαγόντα και κωπέας: » και το πράγμα tam protinus rem ut gesta fuerat exsequebatur. Tum vero
ήδη παν διηγείτο ως επέπρακτο. 'Εν δε τω τότε τα jam constabat, in castris ad Samum agentes a Quadringentis
εναντία φρονούντες δηλοι ήσαν ήδη οι επί στρατιάς όν dissentire . (15) Pisandrum quum senatorum permulti fre
τες τους τετρακοσίοις. (15) Κάγώ, θόρυβος γαρ δή | mitu secundarent,undeego mortem mihiaugurabar instan.
30 τοιούτος εγίγνετο των βουλευτών, επειδή εγίγνωσκον | tem, statim ad aram Veste supplex accido et simulacrum
απολούμενος, ευθύς προσπηδώ προς τηνεστίαν και λαμ amplector. Id quod maximitum ad salutem meam momenti
βάνομαι των ιερών. “ Όπερ μοι και πλείστου άξιον fuit; nam si me ab ara abstractum occidissent, impietatis
εγίνετο εν τω τότε · είς γάρ τους θεούς έχοντα ονείδη erga deos commissæ infamiam ipsi sibi contraxissent; verum
λου των Ανθρώπων εοίκασι κατελεήσαι, I li majore mei , quam homines , Commiseratione moti sunt,
- ανθρώπων
ούτοί με μάλλον εοίκασι κατελεήσαι,
βουληθέντων τε αυτών αποκτεϊναι με, ούτοι ήσαν οι quippe qui spiritum hunc conservarunt, quem homines illi
διασώσαντες. Δεσμά τε ύστερον και κακά όσα τε και exstinctum ibant. Quas autem quanlasque molestias post
ολα τα σώματι ήνεσχόμην, μακρόν αν είη μου λέγειν. modum a vinculis toleraverim , longum sit enarrare. (16)
35 (16) Ου δή και μάλιστ' εμαυτόν απωλοφυράμην · όστις Devenit oratio mea in locum luctuosum , ut sæpe me meæ
τούτο μεν εν ώ έδόκει ο δήμος κακούσθαι , εγώ αντί sortismisertum fuerit prorsus lamentabilis : qua enim in re
τούτου κακά είχον, τούτο δε επειδή εφαίνετο ευ υπ' populus injuriam videbatur accipere, ea res in mala mecon
έμου πεπονθώς, πάλιν αυ και διά τούτ'εγώ απολοίμην: jecit ; rursus illud idem emolumentum , quo populum or
ώστε οδόν τε και πόρον μηδαμή έτι είναι μοι ευθαρσείν. naveram , parum abfuit quin pestem mihiafferret. Adeo
όποι γάρτραποίμην, πάντοθεν κακόν τί μοι εφαίνετο ετοι clausa njihi omnes erant ad bene sperandum više. Quoquo
μαζόμενον. Αλλ' όμως και εκ τούτων τοιούτων όντων enim me verterem , ibi malum mihi paratum cernebam ,
40 απαλλαγείς ουκ έστιν ό τι έτερον έργον περί πλείονος Sed his quoque tantis malis tandem liberatus, nihil habui
έποιούμην ή την πόλιν ταύτην αγαθόν τι εργάσασθαι. antiquius, quam ut remp. beneficio quodam ornarem .
17. “Οράν δε χρή, ώ Αθηναίοι , όσοτα τοιαύτα των 17. Decet autem vos, Athenienses , considerare, quanto
υπουργημάτωνδιαφέρει. Τούτο μεν γάρ όσοιτων πο hæcmea ab aliorum ministeriis differant. Civiuin enim qui
λιτών τα υμέτερα πράγματα διαχειρίζοντες αργύριον cumquenegotia vestra tractantes pecunias vobis conficiunt,
υμίν εκπορίζουσιν, άλλο τι ή τα υμέτερα υμϊν διδόασι; vestra vobis dant? Porro copiarum
τούτο δε όσοι στρατηγοί γενόμενοι καλόν τι την πόλιν num aliud quid quam
22 κατεργάζονται, τι άλλο και μετά της των υμετέρων σω imperatores e reip . commodo aliquid bene gerentes nonno
μάτων ταλαιπωρίας τε και κινδύνων, και έτι των κοι- ! isti cum corporum vestrorum miseria et periculis publicique
 76 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΑΥΤΟΥ ΚΑΘΟΔΟΥ. (si -57)
νων χρημάτων δαπάνης, ποισιν υμάς είτι τυγχάνον- 1 erari impensa vobis praestant, si quam praestant, utilita
σιν αναθών ενώκαι άν τι έκαμαρτωσιν , ουκ αυτοι της | term ? In quo si quid etiam peccarint, non ipsi datpΒas ,
σφετέρας αυτων αμαρτίας δικην διδόασιν, αλλ' υμείς sed ros pro illis Juitis. 18, Et nihilominus tamen ändern
υπερ των εκείνοις ήμαρτημένων. 16 Αλλ' όμως ού a vobis et præconiis ornantur ceu viri fortes at
του στεφανούνται γε υφ' υμών και ανακηρύττονται ως coronantur
και όντες άνδρες αγαθοί. Και ουκ ερω ως ου δικαίως με que boni. Neque ego infitiabor recte ita fieri :magna enim
γάλη γάρ έστιν αρετή, όστις την έαυτού πόλιν ότωούν virtus est patriam ornare , quocumque quisque modo potue
δύναται τρόπο αγαθόν τι εργάζεσθαι. Αλλ ' ούν γινώ rit. Verumtamen hoc certe agnosci debet, summi debere
σκειν γε χρή ότι εκείνος αν είη πλείστον άξιος ανήρ ,
όστις τουςεαυτού παρακινδυνεύων χρήμασί τε και σώ illum fieri, si quis suis opibus ipsoque corpore in aleam
ματι τολμών αγαθόν τι ποιείν τους εαυτού πολίτας. datis promereri cires suoshaud recuset.
19. Εμοι τοίνυν τα μεν ήδη εις υμάς πεπραγμένα 19. Jam quæ in vos jam fere contuli , vos oinnes noritis :
σχεδόν τι άπαντες αν είδείητε, τα δε μέλλοντά τε και que autem collaturus sim et jam nunc instituam, cum
10 ήδη πραττόμενα άνδρες υμών πεντακόσιοι έν απορρήτω Quingentis restrum , cum senatu scilicet , sub silentii fide
ίσασιν, ή βουλή: ους πολλώ δήπου είκος ήττον άν τι communicavi ; quos in capiendis consilüsminus aberraturos
εξαμαρτείν, ή εν υμάς δέοι ακούσαντάς τι εν τω πα esse consentaneum est , quam si vos oporteat, a me doctos
ραχρήμα νυν διαβουλεύσασθαι. Οι μέν γε σχολή περι | bec, nunc statim Super is deliberare . Illi enim de rebus
των εισαγγελλομένων σκοπούνται , υπάρχει τε αυτούς , ad se relatis per otium deliberant, errorumque si quos com
εάν τι εξαμαρτάνωσιν, αιτίαν έχεις και λόγον αισχρον inittant rationem vobis debent, turpemque in famam apud
εκ των άλλων πολιτών υμίν δε ουκ εισίν έτεροι υφ' reliquos cives incurrunt ; Tos autem nemo est qui incu .
16 ών αιτίαν αν έχoιτε: τα γάρ υμέτερα αυτών έφ' υμίν set ; æquum enim est , vobis salvum esse jus vestrum ve
δικαίως εστί και εύ και κακώς, εάν βούλησθε , διαθέ stris de rebus pro arbitrio sive bene sise secus statuendi.
σθαι. (20)"Ά γε μέντοι έξωτων απορρήτων οίόν τε
μοί έστιν ειπείν εις υμάς ήδη πεπραγμένα , ακούσεσθε. (possunt,
20) Quæ tamen extra illa arcana communicari vobiscum
ea , quum jam gesta sint, ex me nunc audietis.
Επίστασθε γάρ που ως ηγγέλθη υμίν ότι ου μέλλει εκ
Κύπρου σίτος ήξειν ενταύθα· εγώ τοίνυν τοιούτός τε και Nostis nempe diditum inter vos rumorem , frumentum e
Cypro nullum buc esse perventurum ; ego vero multa ma
τοσούτος εγενόμην, ώστε τους άνδρας τουςταύτα βου gnaque contentione effeciut illi quiid agerent etmachina
υμίν και πράξαντας ψευσθήναι της αυτών
20 λεύσανταςεφ'
γνώμης. (21) Και ώς μεν ταύτα διεπράχθη , ουδέν rentur, spe sua exciderent. (21) Quomodo autem id effe
προύργου ακούσαι υμίν » τα δε νυνι βούλομαι υμάς εί cerim , nil attinet vos ex me audire ; id unum vos nolim
δέναι, ότι αι μέλλουσαι νήες ήδη σιταγωγοί καταπλεϊν ignorare , quod nunc agitur : quattuordecim nares granis
εις τον Πειραιά εισιν υμίν τέτταρες και δέκα, αι δε λοι onustæ tantum non jam nunc in Piræeum invehuntur, re
παί τών εκ Κύπρου αναχθεισών ήξουσιν αθρόαι ου πολύ liquæ e Cypro jam evectæ haud multo post simul omnes
ύστερον. 'Εδεξάμην δ' αν αντί πάντων χρημάτων εί appellent. Vitam mereri nolim , si vobis quoque jam nunc
ναι ένα ασφαλεί φράσαι προς υμάς α και τη βουλή εν arcana possim eadem illa impertire, quæ senatui impertii ,
26 απορρήτω εισήγγειλα, όπως αυτόθεν προήδειτε. (22) quo ea jam nunc sciretis , vel ante quam effectui dabuntur.
Νύν δε εκείνα μέν τότε όταν αποτελεσθή γνώσεσθε άμα (22) Verum intelligetis illa tum temporis, quum effecta
και ωφεληθήσεσθε» νύν δε, ώ Αθηναίοι , εί μοι βου erunt, unaque fructum eorum percipietis: jam vero, Atlie
ληθείητε δούναι χάριν μικράν τε και απονον υμίν και | nienses , si gratiam quandam exiguanm , facilem simulque
άμα δικαίαν, πάνυ άν μοι τούτο εν μεγάλη ηδονή γέ - justam, indulgere mihivelitis,rem feceritis perquam mihi
νοιτο. Ως δε και δικαία εστίν, είσεσθε. “A γάρ μοι | jucundamfuturam. Quamjusta autem sit , nunc intellige
αυτοί γνόντες τε και υποσχόμενοι έδoτε , ύστερον δε tis. Quod enim vos ipsimihi decreveratis olim et dandum
ετέροις πειθόμενοι αφείλεσθε , ταύθ' υμάς, ει μεν βού promiseratis ,postmodum autem aliis obtemperantes rursus
λεσθε, αιτώ, ει δε μή βούλεσθε, απαιτώ. ( 23) Ορώ | ademeratis, id idem nunc aut peto , sivultis , aut , sima
30 δε υμάς πολλάκις και δούλοις ανθρώπους και ξένοις παν vultis , repeto . (23) Sæpe enim video , vos servis adeo bo
τοδαπούς πολιτείαν διδόντας τε και εις χρήματα μεγά minibus peregrinisque omnis generis, aliis jus civitatis, aliis
λας δωρεάς, οι αν υμάς φαίνωνται ποιούντές τι αγαθόν. magna in ære dona dantes, si qui bene de vobismeriti visi
Και ταύτα μέντοι ορθώς υμείς φρονούντες δίδοτε: ούτω | fuissent. Et sapienter quidem sic datis : facilis enim hoc
γάρ αν υπό πλείστων ανθρώπων ευ πάσχοιτε. Εγώ pacto , ut a quamplurimis beneficiis cumulemini. Illud
τοίνυν τοσούτον υμών μόνον δέομαι: το ψήφισμα ο Με itaque, quod ego vos unum rogo , hoc est , ut inmunitas
νίππου ειπόντος εψηφίσασθε , είναι μοι άδειαν, πάλιν mihi restituatur, quam Menippo auctore vos per decretum
35 απόδοτε. Αναγνώσεται δευμίν αυτό· έτι γάρ και νυν mihi olim dedistis. Quod decretum scriba vobis recitabit
έγγέγραπται εν τω βουλευτηρίω. adhuc enim superest in tabulario senatus.
 (87 - 00) ANDOCIDIS OR . DE PACE CUM LACEDÆMONIIS.
35 ΨΗΦΙΣΜΑ. DECRETUM .
24. Τουτί το ψήφισμα και ηκούσατε ψηφισάμενοί μοι, Ι 24. Quod modo audistis, Athenienses, decretum,id quum
ώ 'Αθηναίοι , ύστερον αφείλεσθε χάριν ετέρω φέροντες. tulissetis,
ipsimeam in gratiam alius in gratiam post
rursus
Πείθεσθε ουν μοι, και ήδη παύσασθε εί τω υμών διά modum ademistis. Sed date hoc precibusmeis , uttandem
aliquando desinatis mihisuccensere , si cui vestrům simul
βολόν τι εν τη γνώμη περί εμού παρέστηκεν. Ει γάρ tatis aliquid adhæsit ex iniquis criminationibus conceptæ .
όσα οι άνθρωποι γνώμη αμαρτάνουσι, το σώμα αυτών Nam si , quæcunque homines mentis errore delinquunt ,
μή αίτιόν έστιν, εμού το μεν σώμα τυγχάνει ταυτόν έτι eorum culpa corpus vacat, corpus quidem meum , etsi
40 όν, όπερ της αιτίας απήλλακται ,ή δε γνώμη αντί της idem adhuc est, culpa tamen vacat , mensautem, quae culpa
προτέρας ετέρα νυνί παρέστηκεν. Ουδέν ούν έτι υπο tenetur, nunc est nova mihi prorsusab illa pristina diversa :
λείπεται ότι αν μοι δικαίως διαβεβλήσθε.(25)" Ωσπερ quocirca nihil jam superest, ob quod merito mihi succen
δε της τότε αμαρτίας τα από των έργων σημεία έψατε seatis. (25) Quemadmodum vero pristini criminis mei in .
χρήναι πιστότατα ποιούμενοι κακόν με άνδρα ηγείσθαι, dicia vos , virum improbum me judicantes , certissima ea
qua e rebus tunc gestis repetebantur habenda esse cense
ούτωκαι επί τη νύν ευνοία μη ζητείτε ετέραν βάσανον batis , sic etiam praesentis meæ in vos benevolentiæ nolite
ή τα από των νυνι έργων σημεία υμίν γινόμενα. Πολύ alia quærere documenta quam quæ res nunc a mepro vobis
23 δέ μοι προσήκει ταύτα μάλλον εκείνων και τω γένει gestæ suppeditant. Atque hæc quidem præsentia multo ma
συνηθέστερα εστι. (26) Τάδε γάρ ου ψευσαμένω μοι gis qnam pristina illa mihi conveniunt et ex more suntge
λαθεϊν οιόντ’ εστί τούς γε πρεσβυτέρους υμών, ότι και του neris mei. (26) Mentiri quidem si juvet, haud possim se.
έμου πατρός πάππος Λεωγόρας στασιάσας προς τους niores certe vestrûm quotquotassident fallere : verum non
τυράννους υπέρ του δήμου , εξον αυτώ διαλλαχθέντι της mentior affirmans, Leogoram patris mei avum paternum ,
έχθρας και γενομένω κηδεστή άρξαι μετ' εκείνων των quum potuisset in gratiam cum Pisistratidis redire, quibus
cum studio partis popularis dissidebat, contractaque cum
5 ανδρών της πόλεως , είλετο μάλλον εκπεσείν μετά του ipsisaffinitate potuisset aequa tyrannidis portionepotiri,ma.
δήμου και φεύγων κακοπαθείν μάλλον η προδότης αυ luisse tamen cum plebemolestias exsilii tolerare , quam pa
των καταστήναι. “ Ωστ' έμοιγε και διά τα των προ triæ proditor esse : adeo ut etiam propter majorum exempla
γόνων έργα είκότως υπάρχει δημοτικό είναι , είπερ τι populi causæ me favere consentaneum sit,siquidem omnino
αλλά νύν γε φρονών τυγχάνω. Ών και ένεκα είκός nunc certe benevole de eo sentio . Quapropter vos quoque
ιμάς, εάν χρηστος ών ανήρ εις υμάς φαίνωμαι, προθυ decet, ubi constiterit vobis hominem frugime esse , studia
μότερόν μου αποδέχεσθαι τα πραττόμενα. (27) Το δε mea hoc benevolentius acceptare. (27) Immunitatem a
vobis semel mihi tributam , quod rursus ademeritis, credite
δόντας έμοί την άδειαν αφελέσθαι υμάς , ευ ίστε ότι ού mihiaffirmanti, nunquam id meægre tulisse : ubi enim ab
10 δεπώποτε ήγανάκτησα» όπου γαρ υπό των ανδρών τού hominibus istis induci vos in perniciosissimos vobis ipsis er
των αυτοι εις υμάς αυτούς επείσθητε τα μέγιστα εξα rores pateremini, adeo ut imperium cum servitute mutare.
μαρτείν, ώστε αντί της αρχής δουλείαν αλλάξασθαι, εκ tis , hoc est , ul prodita libertate optimatium in potestatem
δημοκρατίας δυναστείας καταστήσαντες , τί αν τις vos dederetis , eccuimirabile possit videri , si qui vobis per
υμών θαυμάζοι και εις εμέ ει τι επείσθητε εξαμαρτείν; suaserunt, ut de me quoque iniquius aliquid statueretis ?
(28 ) Verumtamen , quemadmodum in vestris ipsorum
(28) Βουλοίμην μέντάν, ώσπερ εν τοις υμετέροις αυτών rehus, postquam libertatem recuperastis , irrita fecistis quæ
πράγμασιν,επειδή εξουσίαν έλάβετε,τας των εξαπατη dolosi homines male vobis suaserant : ita velim vos de me
σάντων υμάς ακύρους έθετε βουλάς , ούτω και ένα περί quoque , si quid inclementius alieno motu statueritis , id
Ι5 εμού επείσθητε γνώναι τι ανεπιτήδειον, ατελή την abrogare , operamque dare, ut neque hac in re neque in
γνώμην αυτών ποιήσαι, και μήτε ενετέρω τω τοις υμών | ulla aliacuminimicissimis vestri hominibus consentire vi
deamini.
αυτών εχθίστοις ομόψηφοί ποτε γένησθε.
III.
20 ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΥΣ DE PACE CUM LACEDÆMONIIS
ΕΙΡΗΝΗΣ. ORATIO .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Του Ελληνικού μηκυνομένου πολέμου , και πολλά μέν Άθη. | Bello Crecorum in longum producto , Atheniensibusque et La
των
25 ναίων κακά πολλά δε Λακεδαιμονίων υπομεινάντων και πρός cedæmoniismulta mala passis, et utrorumque sociis, Athe
εκατέρων συμμάχων, Αθηναίοι πρέσβεις απέστειλαν nienses ad Lacedæmonios legatos miserunt, quibus omnia
Αακεδαιμονίους αυτοκράτορας» ών εστι και 'Ανδοκίδης. Τι permiserant: quorum unus Andocides erat. Quibusdam vero
νών δε προταθέντων παρά Λακεδαιμονίων, και αποστειλάν antea ordinatis a Lacedæmoniis , qui ipsi quoque suosmiserunt
των κακείνων ιδίους πρέσβεις , έδοξεν ώστε είσω τεσσαρά- I legatos, visum est intra quadraginta dici populurn de pace
 18 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΥΣ ΕΙΡΗΝΗΣ. (90 - 12)
ιντα ήμειώνεπιθηλείσασθαι την δημιν περί της ειρήνης. , consulere. Propterea Andocides Atheniensibus consulit , ut
Και επι τούτοις 'Ανταλλης συμβουλεύει τις Αη, αίας κα. pavern accipiant. Consultationis itaque forma est , caputne .
ταλέξασθαι την ειρήνην. Έστι μεν ούν συμβολής το είδος gotii utilitas. Philochorus dicit legatos a Lacedæmone ve .
κεφάλαιον το συμφέρον,Φτης μέν ν λέγει και ελθείν
τους πρέσβεις έι Λακεδαιμίας, και απάκτου, αειθειν μη hiss , reque infecta discessisse, Andocide non persuadente;
πείσατος του Άνδοκίδου :όε Διαύσιος νόθον είναι λέγει Dionysius vero orationem hanc non esse Andocidis dicit.
τον λόγοι,
20 "Οτι μέν ειρήνην ποιείσθαι δικαίαν άμεινόν έστιν και Pacem iniri æquam multo esse satius quam bellum geri,
πολεμείν, δοκείτε μοι, ώ Αθηναίοι , πάντες γινώσκειν· probe id ros omnes gosse videmini, Athenienses : sed orato
ότι δε οι ρήτορες τω μεν ονόματι της ειρήνης συγχω res vestros nomini quidem pacis locum dare , rebus autem
ρούσι, τοις δ' έργοις αφ' ών ή ειρήνη γένοιτο εναντιών adversari per quas pax coalescit, id vero non omnes cerni
ται , τούτο δε οι πάντες αισθάνεσθε. Λέγουσι γαρ ως tis. Dictitant nempe, pax ubi coaluisset, nihil esse magis
έστι δεινότατον των δήμω, γενομένης ειρήνης , η νυν verendum , quam de forma qua nunc utimur reip . mutetur.
45 ούσα πολιτεία μη καταλυψη. (2) Ει μεν ούν μηδεπώ (2 ) Jam vero si populus Atheniensis nunquam antea cnm
ποτε πρότερον ο δήμος και των Αθηναίων ειρήνην εποιή. Lacedæmoniis pacem contraxisset, merito primum ejus
σατο προς Λακεδαιμονίους, είκότως αν εφοβούμεθα | periculum reformidaremus, quum quod rei usu careremus,
αυτό διά τε την απειρίας του έργου διά τε την εκείνων | tum quod Lacedæmonii infidisint; sin autem antehac sæpe
απιστίαν · όπου δε πολλάκις ήδη πρότερον ειρήνηνεποιή | numero pacem cum Lacedaemoniis inierimus ( et iniimus)
σασθε δημοκρατούμενοι , πώς ουκ εικός υμάς πρώτον | salva libertate nostra , ecqut non sit consentaneum ad illa
εκείνα σκέψασθαι τα τότε γενόμενα; χρή γάρ, ώ Αθη- vetusta exempla nos respectare ? Oportet utique, Athenien
10 ναίοι, τεκμηρίοις χρήσθαι τοις πρότερον γενομένοις περί | ses, e vetustis futura colligere. (3) Ιgitur, ut hinc exor
των μελλόντων έσεσθαι, (3) Ηνίκα τοίνυν μεν ο πό- | diar , bellum in Eubea gerentes , Megaramque tenentes et
λεμος ήμίν εν Ευβοία , Μέγαρα δε είχομεν και Πηγάς | Pegas et Trezenem, pacis tamen desiderium nos incesse
και Τροιζήνα, ειρήνης επεθυμήσαμεν, και Μιλτιάδης | bat; quo factum ut Miltiadem Cimonis filium ostracismo
τον Κίμωνος ώστρακισμένος και όντα εν Χερρονήσω | patria ejectum e Chersoneso, ubi versabatur, revocatum,
κατεδεξάμεθα δι' αυτό τούτο, πρόξενον όντα Λακεδαι civitate rursus reciperemus eam ipsam ad rem , quo ante
μονίων, όπως πέμψαιμεν ες Λακεδαίμονα προκηρυκευ feciales nostros Spartam missus, quippe quiLacedæmonio
σόμενον περί σπονδών. (6) Και τότε ημίν ειρήνη εγέ rum Athenis procurator esset, negotium pacis constituendæ
24 νετο προς Λακεδαιμονίους έτη πεντήκοντα, και ενε prælibaret. (4) Miltiadis hujus opera pax conciliata tam
μείναμεν αμφότεροι ταύταις ταϊς σπονδαίς έτη τρια fuit cum Lacedæmoniis in annos quinquaginta , quas ambo
καίδεκα. “Εν δή τούτο , ώ Αθηναίοι, πρώτον σκεψώ populi in annum decimum tertium conservarimus. Age
μεθα. 'Ενταύτη τη ειρήνη και δημος ο των Αθηναίων | primum videamus hoc , utrum per hanc pacemforma regi-
έσθ' όπου κατελύθη; ουδείς αποδείξει. Αγαθά δε όσα minis popularis hac e civitate ſueritsublata. Profecto nemo
εγένετο δια ταύτην την ειρήνην, εγώ υμίν φράσω. (5) | id contenderit : ego contra, quot et quanta bona vobis ex
Πρώτον μεν τον Πειραιά τότε ετειχίσαμεν εν τούτωτω hac pace effloruerint, docebo. (5) Primum , Piraeum
6 χρόνω, είτα το μακρόν τείχος το βόρειον· αντί δε των | mæniis tunc sepsimus , tum longum murum borealem con
τριήρων αι τότε ημίν ήσαν παλαιαι και απλοι , αις βα» | didimus : porro quum naves, quibus Persam deviceramus
σιλέα και βαρβάρους καταναυμαχήσαντες ήλευθερώσα- | eoque facto Greciae libertatem asserueramus , vetustate
μεν τους Έλληνας, αντί τούτων των νεών εκατόν τριή dissoluta, militiæque maritimæ inhabiles factæ fuissent,
ρεις έναυπηγησάμεθα, και πρώτον τότε τριακοσίους earum in locum centum novas alias triremes construximus :
ιππείς κατεστησάμεθα και τοξότας τριακοσίους Σκύθας | tum primum trecentorum equitum instituimusmilitiam ,to.
επριάμεθα. Και ταύτα εκ της ειρήνης της προς Λα- | tidemque Scythas sagittarios ære nostro redemimus. Bona
1ο κεδαιμονίους αγαθά τη πόλει και δύναμις το δήμο των | Itec suntad remp.ab illa cumLacedaemoniis pace profecta;
Αθηναίων εγένετο. (6) Μετά δε ταύτα δι’ Αιγινήτας | he copic illinc parte. (6) Postea rursus bello cum Egi
εις πόλεμον κατέστημεν, και πολλά κακά παθόντες, netis sumusimpliciti, in quo multis datisque acceptisque
πολλά δε ποιήσαντες επεθυμήσαμεν πάλιν της ειρήνης, cladibus, denuonos desiderium pacis subiit. Itaque universa
και ρέθησαν δέκα άνδρες εξ Αθηναίων απάντων πρέ ex civitate decem legati Spartam de pace constituenda ar
σβεις εις Λακεδαίμονα περί ειρήνης αυτοκράτορες, ών bitraria cum potestate missi sunt, inter eosque etiam An .
ήν και Ανδοκίδης ο πάππος και ημέτερος. Ούτοι υμίν εί docides avus noster. Hi pacem nobis cum Lacedæmoniis
ρήνην εποίησαν προς Λακεδαιμονίους έτη τριάκοντα. trigintennem conciliarunt. Hoc toto tempore estne unquam
16 Και εν τοσούτω χρόνω έστιν όπου, ώ Αθηναίοι , ο δή majestas populi imminuta ? Negas. Quid tum ? suntne
μος κατελύθη; τί δε και πράττοντές τινες δήμου κατάλυ tum deprehensi, qui evertere civilem constitutionem cona.
σιν ελήφθησαν; Ούκ έστιν όστις αποδείξει, αλλ' αυτό | rentur ? Nemo est qui fuisse doceat. Quid ? quod alia
το εναντιώτατον» (7) αύτη γάρ και ειρήνη τον δήμον | omnia evenere. (7) Pax hoc sublimem sustulit populum
 ( 92 - 95 ). ANDOCIDIS OR . DE PACE CUM LACEDÆMONIS. 79
των Αθηναίων υψηλόν ήρε και κατέστησεν ισχυρών ού. | Atheniensemadeoque corroboravit, ut illo in otio mille ta
τως, ώστε πρώτον μεν εν τούτοις τοις έτεσιν ειρήνην lenta argenti in arcem intulerimus , eaque utpopuli usibus
λαβόντες ανηνεγκαμεν χίλια τάλανταεις την ακρόπολιν, propria essent lege sanxerimus; nec non triremes de novo
και νόμω κατεκλείσαμεν εξαίρετα είναιτώδήμω, τούτο
20 δε τριήρεις άλλας εκατόν έναυπηγησάμεθα, και ταύτας centum alias fabricaverimus, etiam ipsas solius reip . usibus
εξαιρέτους εψηφισάμεθα είναι, νεωσοίκους τε ώκοδομη consecratas; navalia item ædificaverimus, mille et ducen
σάμεθα, χιλίους τε και διακοσίους ιππέας και τοξότας tos equites constituerimus totidemquesagittarios,et longum
τοσούτους ετέρους κατεστήσαμεν, και το τείχος το μα murum australein communiverimus. Hæc sunt illa bona
κρόν το νότιον έτειχίσθη . Ταύτα εκ της ειρήνης της per hanc secundam cum Lacedæmoniis pacem reip . parta ,
προς Λακεδαιμονίους αγαθά τη πόλει και δύναμις το et hæ sunt copiæ illinc ei quæsitæ . (8) Rursus exorsi ob
δήμω των Αθηναίων εγένετο. (8) Πάλιν δε διά Με Megarenses bellum , quum necessario bonismultis carere .
25 γαρέας πολεμήσαντες και την χώραν τμηθήναι προέ
μενοι , πολλών αγαθών στερηθέντες αύθις την ειρήνην mus , agro nostro ferro et flammis hostium permisso , pacem
εποιησάμεθα , ήν ημίν Νικίας και Νικηράτου κατειργά denuo fecimus, auctore atque conciliatore Nicia Nicerati
σατο. Οίμαι δ' υμάς άπαντας ειδέναι τούτο , ότι διά filio. Atquinemo vestrům est omnium quem fugiat , per
ταύτην την ειρήνην επτακισχίλια μεν τάλαντα νομί hanc Niciæ pacem septies mille talenta pecuniæ signatæ a
σματος εις την ακρόπολιν ανηνέγκαμεν , ναύς δε πλείους nobis in arcem illata fuisse , triremes plus quam quadrin
ή τριακοσίας έκτησάμεθα, (9) και φόρος προσήει κατ' gentas comparatas : (9) in vectigalibus redibat quotannis
30 ενιαυτόν πλέον και διακόσια και χίλια τάλαντα , και Χερ plus quam mille et ducenta talenta : tenebamus tum Cher.
ρόνησόν τε είχομεν και Νάξου και Ευβοίας πλέον και τα
δύο μέρη: τάς τε άλλαςαποικίας καθ' έκαστον διηγεί sonesum et Naxum et Eubææ plus quam dodrantem ; reli
σθαι μακρός αν είη λόγος. Ταύτα δ'έχοντες τα αγαθά quas enim colonias tum temporis a nobis deductas enume
πάλιν κατέστημεν εις πόλεμον προς Λακεδαιμονίους, rare longum sit. His fruentes bonis rursus in bellum cum
πεισθέντες και τότε υπ' Αργείων. Lacedæmoniis incidimus, impulsu tum quoque Argivorum .
10. Πρώτον μεν ούν, ώ Αθηναίοι, τούτου αναμνή | 10. Jam recordamini, Athenienses, ante omnia, quid
σθητε , τί υμίν εξ αρχής υπεθέμην τώ λόγω. "Άλλο τι ego a principio hujus orationis spectandum vobis propo
35 ή τούτο, ότι διά την ειρήνην ουδεπώποτε ο δήμος και των suerim . Num quid aliud , præterquam hoc , nunquam esse
Αθηναίων κατελύθη; ουκούν αποδεδεικται , και ουδείς per pacem factum utmajestas populi Athen. convelleretur ?
εξελέγξει με ώς ουκ έστι ταύτα αληθή. Ήδη δέ τινων Atqui planum hoc feci, neque quisquam me falsum esse
ήκουσα λεγόντων ωςεκ της τελευταίας ειρήνης της προς comprohabit. Sed audio quosdam jactantes , e novissima
Λακεδαιμονίουςοί τε τριάκοντα κατέστησαν πολλοί τε nostra cum Lacedæmoniis pace triginta tyrannos exstitisse,
'Αθηναίων κώνειον πιόντες απέθανον, οι δε φεύγοντες a quibusmulti cicutam bibere coacti exspirarint, alii solum
ώχοντο. ( u) “Οπόσοι ούν ταύτα λέγουσιν, ουκ ορθώς verterint. (11) Quæ qui jactant , falluntur. Nam pax et
γινώσκουσιν · ειρήνη γάρ και σπονδαι πολύ διαφέρουσα induciæ multum inter se differunt. Pacem enim ineunt,
40 σφών αυτών. Ειρήνην μέν γάρ εξ ίσου ποιούνται προς qui, æquales viribus et dignitate , de causis discordiarum
αλλήλους ομολογήσαντες περί ών αν διαφέρωνται: suarum inter se prout convenerit paciscuntur : inducias au
σπονδάς δε, όταν κρατήσωσι κατά τον πόλεμον, οι tem victores in bello facti victis pro arbitratu suo imperant,
κρείττους τοίς ήττοσιν εξ επιταγμάτων ποιούνται, ώσπερ ut e. c. Lacedæmonii nuper belli victoria potiti nobis el
ημών κρατήσαντες Λακεδαιμόνιοι τω πολέμωεπέταξαν mænium demolitionem et classis deditionem et proscripto
ημίν και τα τείχη καθαιρεϊν και τάς ναύς παραδιδόναι rum revocationem imperarunt. (12) Tunc itaque induciæ
και τους φεύγοντας καταδέχεσθαι. (12) Τότε μεν ούν fiebant per necessitatem ex imperato : nunc autem de pace
σπονδαι κατ' ανάγκην εξ επιταγμάτων εγένοντο · νύν δε deliberatio ineunda. Spectate differentiam ex ipsis formulis
2. περί ειρήνης βουλεύεσθε. Σκέψασθε δε εξ αυτών των conditionum et tum imperatarum , prout in stela scriptæ
γραμμάτων, ά τε ημίν εν τη στήλη γέγραπται , εφ' οίς prostant, et earum quæ vobis nunc ultro pacis condendæ
τε νύν έξεστι την ειρήνην ποιείσθαι. Εκεί μέν γέ ergo offeruntur. ibi menia demoliri jubebamini ; hic po
γραπται τα τείχη καθαιρείν, εν δε τοϊσδε έξεστιν οικο testas datur collapsa rursus exædificandi : tunc naves ha
δομεϊν ναύς εκεί μέν δώδεκα κεκτησθαι, νύν δ' οπόσας | bere non concedebatur, nisi duodecim; nunc tot habendi
αν βουλώμεθα· Λήμνον δε και Ίμβρον και Σκύρον τότε vobis venia datur, quot ipsi vultis : tunc ca vebatur ut
μέν έχειν τους έχοντας, νύν δε ημετέρας είναι και | Lemnus et Imbrus et Scyrus in possidentium jure essent,
φεύγοντας νύν μεν ουκ επάναγκες ουδένα καταδέχεσθαι, | nunc vobis permittuntur : proscriptos receptare nemo nunc
τότε δ' επάναγκες, εξ ών ο δήμος κατελύθη. Τί ταύτα | cogitur;tuncautemnecessum erat, unde libertaspopularis
εκείνοις ομολογεί; Τοσούτον ούνέγωγε, ώ Αθηναίοι, διο | interempta fuit. Ecquanam in re hæcce cum illis conve .
ρίζομαι περί τούτων, την μεν ειρήνην σωτηρίαν είναι | niunt? Igitur ita causam definio atque aio me censere ,
 80 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΥΣ ΕΙΡΗΝΗΣ. (95 - 98)
τω δήμω και δύναμιν , τον δε πόλεμον δήμου κατάλυσιν | pacem reipublicae saluti esse viresque addere , bellum ever
γίνεσθαι. Περί μεν ούν τούτων ταύτα λέγω. tere libertatem civilem . Et hæc quidem hactenus.
13 . Φασί δέ τινες αναγκαίως νύν ημίν έχειν πολε- 13 . Bellandum autem nobis esse, quum sint, Athenienses,
10 μείν' σκεψώμεθα ουν πρώτον , άνδρες Αθηναίοι , διά τι | qui aiant : age queramus , quamnam tandem ob causam
και πολεμήσωμεν. Οίμαι γάρ αν πάντας ανθρώπους | bellemus. Mortales , ni fallor,omnes in eo consentiunt, ut
ομολογήσαι διά τάδε δείν πολεμείν, ή αδικουμένους ή aiant, bellum eo esse suscipiendum , quo aut depellant in
βοηθούντας ήδικημένοις. Ημείς τοίνυν αυτοί τε ήδι jurias sibi oblatas aut utaliis succurrant vim passis. Utrum
κούμεθα Βοιωτούς τε άδικουμένοις έβοηθούμεν. Εί que nobis evenerat : etipsi læsi fueramus injuriis, et Bæotis
τοίνυν ημίν τε εστι τούτο παρά Λακεδαιμονίων, το μη injurias passis auxiliabamur. Quodsi ergo et nostræ res
κέτι αδικείσθαι , Βοιωτοίς τε δέδοκται ποιείσθαι την εί eum sunt in locum perductæ cum Lacedæmoniis, utnil jam
sit cor metuamus ne in posterum vexemur, et Boeoti si de
15 ρήνην αφεϊσιν Ορχομενόν αυτόνομον, τίνος ένεκα πολε creverunt, Orchomeno in libertatem remittenda finem dis
μήσωμεν; (14) ίνα η πόλις ημϊν ελευθέρα ή; αλλά τούτο cordiarum facere , quid porro , quæso, bellemus ? (14) num ,
γε αυτή υπάρχει. Αλλ' όπως ημίν τείχη γένηται και quo resp . nobis libera sit ? Atqui est. Num , quo monia re
έστι και ταύτα εκ της ειρήνης. 'Αλλ' ίνα τριήρεις εξή cuperemus ? Atqui pax eorum copiam nobis facit. At , ut
ναυπηγείσθαι και τας ούσας επισκευάζειν και κεκτη classem nobis liceat condere, navesque quæ jam sunt repa
σθαι , και τούτο υπάρχει τάς γάρ πόλεις αυτονόμους αι rare et jure tenere ? Atqui etiam hoc licet :nam pacta ut sui
συνθήκαι ποιούσιν . 'Αλλ' όπως τάς νήσους κομισώ juris sint civitates juhent. At ideo tamen utique bellemus,
quo insulas recuperemus, Lemnum et Scyrum et Imbrum ?
μεθα , Λήμνον και Σκύρον και Ίμβρον; ουκούν διαρ Verum in conditionibus pacis expressis verbis cautum
20 ρήδηνγέγραπταιταύτας Αθηναίωνείναι.(15) Φέρε,αλλά est, has Atheniensium fore. (15) An denique bellemus, ut
Χερρόνησον και τις αποικίας και τα εγκτήματα και τα Chersonesum nostrasque ibi colonias et possessiones et æra
χρέα ένα απολάβωμεν, αλλ'ούτε βασιλεύς ούτε οι σύμ nobis debita recuperemus? Atqui rex Persarum intercedet,
μαχοι συγχωρούσιν ημίν, μεθ' ών αυτά δεί πολεμούντας itemque socii nostri, sine quorum auxilio ista obtinere ne
κτήσασθαι. Αλλά νή Δίαέως αν Λακεδαιμονίους καταπο- I quimus. At bellandum utique, medius fidius, erit , donec
λεμήσωμεν και τους συμμάχους αυτών, μέχρι τούτου Lacedæmonios eorumque socios debellaverimus ? Atqui
δεί πολεμείν ; αλλ' ού μοι δοκεί ούτω παρεσκευάσθαι. non videtur mibi rerum nostrarum ea esse ratio , ut id
26 Εάν δε άρα κατεργασώμεθα , τι ποτε αυτοί πείσεσθαι nobis facile sit. At fac tamen prospere hoc succedere ;
quæ tum nobis erunt a barbaris toleranda! (16 ) Finga
δοκούμεν υπό των βαρβάρων,όταν ταύτα πράξωμεν;(16) mus jam , hancce belli causam esse, et præesto esse pe
Εί τοίνυν περί τούτου μεν έδει πολεμείν, χρήματα δε cuniarum quod satis sit , virisque nos florere et abundare :
υπήρχεν ημίν έκανά, τοϊς δε σώμασιν ήμεν δυνατοί , at ego tamen vel sic bellandum esse negem . Quod si autem
ουδε ούτως έδει πολεμείν. Ει δε μήτε δι' ό τι μήτε | neque causa bellandi est idonea neque viri sunt neque arma
ότοισι μήτε αφ' ότου πολεμήσωμεν έστι, πώς ουκ εκ | neque pecuniæ , qui jam non erit nobis pax omni pacto
παντός τρόπου την ειρήνην νην ποιητέον
αι τημίν;
ineunda ?
μήθη17.τε Σκέψασθε
έξιν άπασδε,ι πεώρήΑθηναίοι, όδε, ότότιι νυνί πάσι 17 . Etiam hoc, Athenienses, meditari vos velim , agi
και κκαιτόδε,
30 τοϊς “ Έλλησι κοινήν ειρήνης και ελευθερίαν πράττετε, nunc a vobis hoc , ut pacem libertatemque cunctis Græcis
και μετέχειν άπασι πάντων εξουσίαν ποιείτε. 'Ενθυ communem pariatis, rerumqueatque jurium communionem
μήθητε ούν των πόλεων τας μεγίστας τίνι τρόπω τον omnium omnibus impertiatis. Recogitate modo , civitates
πόλεμον καταλύονται : πρώτον μεν Λακεδαιμονίους , primariæ quo pacto bellum componere paratæ sint. Primo
οίτινες αρχόμενοι μεν ημίν και τους συμμάχοις πολεμείν loco Lacedæmonios spectate : bellum hi adversus nos so
ήρχον και κατά γην και κατά θάλατταν,νύν δ' αυτούς εκ ciosque nostros exordientes principatum terra marique te
της ειρήνης ουδέτερον τούτων υπάρχει. Και ουχ υφ' nebant ; quem nunc per hanc pacem amittunt, non coacti
ημών αναγκαζόμενοι ταύτ' αφιάσιν, αλλ' επ' ελευθερία armis vestris , sed libertati universæ Græciæ eum condo
86 πάσης της Ελλάδος. (18) Νενικήκασι γάρ τρις ήδη nantes. (18) Bello enim tribus jam præliis vicerunt: pri
μαχόμενοι,τότε μεν έν Κορίνθω πάντας πανδημεί τους mum apud Corinthum , ubi socios nostros omnes in armis
συμμάχους παρόντας, ουχ υπολιπόντες πρόφασιν præsentes , sola virtute sua cunctis præpollentes , ita vice
ουδεμίαν, αλλ' εν τω κρατιστεύειν μόνοι πάντων, runt, ut victis excusationem nullam relinquerent; rursus in
αύθις δ' εν Βοιωτούς , ότ' αυτών 'Αγησίλαος ηγείτο, Bæotia,duce Agesilao,eodem modo victoriam deportarunt ;
τον αυτόν τρόπον και τότε την νίκην εποιήσαντο, τρί
τον δ' ηνίκα Λέχαιον έλαβον, 'Αργείους μεν άπαντας tertio denique prælio , quo Lecbæo potitisunt, Argivos qui
και Κορινθίους, ημών δε και Βοιωτών τους παρόντας. dem et Corinthios cunctos, nostrarum autem copiarum
10 (19) Τοιαύτα δ' έργα επιδειξάμενοι την ειρήνην εισίν Bæoticarumque quotquot tunc aderant, devicerunt. (19)
έτοιμοι ποιείσθαι την εαυτών έχοντες, οι ενίκων μαχό His tantis editis facinoribus, Lacedæmonii belli victores
μενοι, καιτας πόλεις αυτονόμουςείναι και την θάλατ pacem tamen vobiscum inire parati sunt bis legibus, utipsi
ταν κοινήν έωώντες τους ηττημένοις. Καίτοι ποίας τι- | ditionem suam salvam habeant, ut relique civitates sui
 ( 98 - 101) ANDOCIDIS OR . DE PACE CUM LACEDÆMONIIS . 81
νός αν εκείνοι παρ' ημών ειρήνης έτυχον, ει μίαν μόνον | juris sint, ut mare denique sibi victoribus cum victis com
μάχην ηττήθησαν ;( 20) Βοιωτοι δ' αυ πως την ειρήνης | mune sit. Alqui quam duram illi fuissent a vobis pacem
ποιούνται; οίτινες τον μεν πόλεμον εποιήσαντο ένεκα | impetraturi, si vel unum preliumamisissent ? (20) Baoti
' Ορχομενού, ώς ουκ επιτρέψοντες αυτόνομον είναι , νύν | autem, quonam pacto pacem contrahere volunt ? Orcho
26 δε τεθνεώτων μεν αυτοίς ανδρών τοσούτων το πλήθος, meni causa bellum quum suscepissent, quam pati nollent
της δε γής εκ μέρους τινός τετμημένης , χρήματα δ' sua spontis esse , nunc , tot viris amissis , parte agri deva
εισενηνοχότες πολλά και ιδία και δημοσία , ών στέρων » | stata , multa pecunia ex erario publico et ex re cujusque
ται , πολεμήσαντες δε έτη τέτταρα , όμως ' Ορχομενόν | privataincassumimpensa,bello quartumin annumextracto,
αφέντες αυτόνομον την ειρήνην ποιούνται και ταύτα pacem admittunt hanc in legem , ut Orchomenus sui juris
μάτην πεπόνθασιν · εξήν γάρ αυτούς και την αρχήν sit : frustra itaque laborarunt, qui potuissent damnis illis
6 εώσιν 'Ορχομενίους αυτονόμους ειρήνην άγειν. Ούτοι vacare , si a principio statim libertatem Orchomeno haud
δ' αυ τούτω τω τρόπω τον πόλεμον καταλύονται. (21) | denegare ipsique quieti vacare voluissent . Videtis jam,
“Ημίν δε , ώ Αθηναίοι πώς έξεστι την ειρήνην ποιήσα- | quo pacto Booti pacem contraliant. (21) Αt vobismet
σθαι; ποίων τινών Λακεδαιμονίων τυγχάνοντας και ipsis quo pacto licet, Athenienses , pacisci ? quales Lace
γάρ εί τις υμών άχθεσθήσεται, παραιτούμαι : τα γάρ | demoniorum erga nos experti sumus animos atque mores ?
όντα λέξω. Πρώτον μεν γαρ ηνίκα απωλέσαμεν τας | veniam deprecor, si quem offendam : nihil dicam, nisi
ναύς εν Ελλησπόντο και τειχήρεις εγενόμεθα, τίνα id , quod res est. Ac primum quidem , classe in Hellesponto
γνώμην έθεντο περί υμών οι νύν μέν ημέτεροι,τότε δε amissa quum obsideremur, quamnam de nobis sententiam
1ο Λακεδαιμονίων όντες σύμμαχοι ; ου την πόλιν ημών | pronuntiarunt hi, qui nunc nostri, tunc vero Lacedaemo
ανδραποδίζεσθαι και την χώραν έρημούν και οι δε διακω- | niorum socii erant? nonne hanc , ut cives nostri pro mancis
λύσαντες ταύτα μη γενέσθαι τίνες ήσαν; ού Λακεδαι- | piis venirentet urbs nostra incolis desolaretur? Quæ quo
μόνιοι, τους μεν συμμάχους αποτρέψαντες της γνώμης, | minus fierent,quinamintercesserunt? NonneLacedaemoni,
αυτοί δ' ουδ' επιχειρήσαντες διαβουλεύσασθαι περί | qui socios ab illa sententia averterunt , ipsi autem ne com
τοιούτων έργων; (22) Μετά δε τούτο όρκους ομόσαντες miserunt quidem ut vel deliberatio de re tam atroci propo
neretur ? (22) Posthæc quum jurejurando fidem obstrin
αυτούς και την στήλην ευρόμενοι παρ' αυτών στήσαι , gentes impetravissemus ab jis stelam istam , quæ duras
15 κακόν αγαπητόν εν εκείνο το χρόνο ,σπονδάς ήγομεν quidem sed pro tempore isto vel exoptabiles conditiones in
επί ρητοίς. Είτα δε συμμαχίαν ποιησάμενοι, Βοιω scriptas habebat , ex pacto inducias egimus. Deinde inita
τους και Κορινθίους αποστήσαντες αυτών, Αργείους δε societate cum Baotis et Corinthiis a Lacedæmoniis abs.
αγαγόντες εις την ποτέ φιλίαν, αίτιοι της εν Κορίνθω tractis , Argivis etiam in partes nostras tunc traductis ,
μάχης εγενόμεθα αυτούς. Tίνες δε βασιλέα πολέμιον auctorcs illis pugnæ fuimus, quæ ad Corinthum commissa
αυτοίς εποίησαν; και Κόνωνα την ναυμαχίαν παρε est. Persarum autem regem quinam ipsis infestum reddi.
σκεύασαν, δι' ην απώλεσαν την αρχήν της θαλάττης; dere? Cononem quinam instruxerunt ad præelium navale,
(23) “ Ομως τοίνυν ταύτα πεπονθότες υφ' ημών συγχων quo principatum maris illi amiserunt? (23) Etnihilominus
20 ρούσι ταύτα άπερ οι σύμμαχοι, και διδόασιν ημίν τα tamen, istec a nobis passi ,Lacedaemonii nobis eadem, qua.
τείχηκαί τάς ναύςκαι τας νήσους ημών είναι. Ποίαν socii nostri, concedunt, offeruntque menia , classem , in.
τιν ' ούν χρή ειρήνην πρεσβεύοντας ήκειν ; ου ταύτα | sulas. Ecque jam erit ea pax, quam ofΤerre legatos vultis ?
παρά των πολεμίων ευρομένους άπερ οι φίλοι διδόασι, | nonne eam, qua impetratis ab hoste eadem quae nobis
και δι' άπερ ήρξάμεθα πολεμείν, ίνα ημών γένηται τη amici concedunt, et, quæ ut nobis concederentur, bellum
πόλει ταύτα; Οι μεν τοίνυν άλλοι την ειρήνην ποιούν exorsi fueramus ? Et reliqui quidem pacem facturi sunt
ται των υπαρχόντων αφιέντες, ημείς δε προσλαμβά partem bonorum suorum amittentes, nos vero nova bona ,
quæ maxime cupimus, insuper accipientes .
25 νοντες Τί ούνώνέστιν
24 . αυτά μάλιστα δεόμεθα.
υπόλοιπ ον περί του δεί βουλεύε 24 . Ecquid igitur superest , de quo dignum sitdeliberari?
quænam illa sunt ad quæ Argivi nos invitant? Primum
σθαι, αυ ημάςδιδαξάτ
Πρώτονκαιμενπερίπερίών Κορίνθου Αργείοιω μεπροσκαλ ούνται ; |
τις Βοιωτών doceri velim, Broti si nos deserant, renunciata nobis S0
μή συμπολεμούντων, ειρήνην δε ποιουμένων προς Λα cietate belli initaque cum Lacedæmoniis pace , quanti tum
κεδαιμονίους, τίνος εστίν ημϊν αξία Κόρινθος; (25) Corinthus facienda nobis sit ? (25) Recordamini nempe ,
'Αναμνήσθητε γάρ, ώ Αθηναίοι,της ημέρας εκείνης ότε quæso , Athenienses , diei illius qua cum Bæotis belli so
Βοιωτοίς την συμμαχίαν εποιούμεθα, τίνα γνώμην cietatem inibamus, quanam id mente faciebamus? nonne
30 έχοντες ταύτα επράττομεν . Ούχ ως ικανήν ούσαν την existimantes , si Bæotorum copiae ad nostras accessissent,
Βοιωτών δύναμιν μεθ' ημών γενομένην κοινή πάντας | idoneas fore ad repellendum vel universum genus huma
ανθρώπους αμύνασθαι ; Νύν δε βουλευώμεθα , Βοιωτών num ? Nunc autem deliberemus, ubi a Baotis deserti fueri.
ειρήνην ποιουμένων, πως δυνατοί Λακεδαιμονίοις πολε mus, utpote cum Lacedæmoniis reconciliatis , quo pacto
μεϊν εσμεν άνευ Βοιωτών. (26) Ναι , φασί τινες, αν sperandum sit, ut arma Lacedæmoniorum sustineamus.
Κόρινθόν τε φυλάττωμεν και συμμάχους έχωμεν 'Αρ- Τ (26) Να , aiunt quidam, sustinebimus , Corintlium si
ORATORES.
 Ο ΝΙΟΥΣ
82 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜ ΕΙΡΗΝΗΣ . (1ο1 – 105 )
γείους. Ιόντων δε Λακεδαιμονίων εις 'Αργος πότερον custodiamus Argivosque belli socios si habeamus. Atqu:
βοηθήσόμεν αυτοίς ή ού , πολλή γάρ ανάγκη οπότερον Lacedæmonii Argos si adorianlur,opemne feremus Argivis,
36 τούτων ελέσθαι. Μή βοηθούντων μεν ούν υμών ουδε necne ? Nam necessarium prorsus est ut horum faciamus
λόγος υπολείπεται μή ουκ αδικείν 'Αργείους και ποιείν alterutrum . Si non succurrimus, nullam nobis reliquam
οποίον άν τι βούλωνται δικαίως βοηθούντων δε ημών faciemus excusationem , quominns Argivis injuriam fecisse
εις "Άργος ουχ έτοιμος μάχεσθαι Λακεδαιμονίοις ; ίνα videamur, et Argivi jure suo faciant quidquid ipsis pla
ημίν τι γένηται ; ίνα ήττώμενοι μεν και την οικείαν cuerit : sin Argivis præsto erimus, nonne nobis erit cum
χώραν απολέσωμεν προς τη Κορινθίων, νικήσαντες δε Lacedæmoniis decernendi necessitas? Quo quid fiat? Quo
την Κορινθίων Αργείων ποιήσωμεν. Ουχ ένεκα του - nempe aut victi cum ditione Corinthiaca una nostram
των πολεμήσομεν ; (27) Σκεψώμεθα δη και τους Αρ amittamus,aut victores Corinthum Argivis tradamus. Non
40 γείων λόγους. Κελεύoυσι γαρ ημάς κοινή μετά σφών propter hoc bellabimus? (27) Age, jam Argivorum quoque
και μετά Κορινθίων πολεμείν, αυτοί δ' ιδία ειρήνην spectemus causationes . Hortantur pempe nos , ut secum et
ποιησάμενοι την χώραν ου παρέχουσιν εμπολεμείν. cum Corinthiis conjuncti belligeremus, ipsi tamen seorsum
Και μετά μεν πάντων των συμμάχων την ειρήνην pro agro suo ab hostilibus incursionibus eximendo stipu
ποιουμένοις ουκ εώσιν ημάς ουδεν πιστεύειν Λακεδαι lantur. Porro Lacedæmoniis , qui cum reliquis sociis no
μονίοις · και δε προς τούτους μόνους εκείνοι συνέθεντο, stris pacem fecerunt, nos fidere nolunt; et iidem Argivi
ταύτ' ουδεπώποτ' αυτούς φασι παραβήναι. Πατρίαν negant unquam a Lacedæmoniis pactum esse violatum ,
ε ίοίνην ονομάζοντες και χρώνται, τοις δε άλλους “ Έλ- | quod secum privatim inissent. Avitam sibi pacem hanc
27 λησιν ουκ εώσι πατρίαν γενέσθαι την ειρήνην · έκ γαρ appellantes qua utuntur, ceterisGræcis similem esse pacem
του πολέμου χρονισθέντος Κόρινθον ελεϊν προσδοκώσι, recusant: scilicet extracto in longum bello , sperant fore ut
κρατήσαντες δε τούτων υφ' ών αεί κρατούνται , και τους Corintho potiantur, et , ubivicerint eos, a quibus nunquam
συννικώντας ελπίζουσι παραστήσεσθαι. non victi sunt, socios victoriæ in potestatem redigant.
28. Τοιούτων δ' ελπίδων μετασχόντας ημάς δεί 28. Hujusmodi spes participantes vos oportet ex duobus
δυοϊν θάτερον έλέσθαι , ή πολεμείν μετά 'Αργείων Λα optare alterutrum , aut cum Argivis arma Lacedæmoniis
κεδαιμονίοις , και μετά Βοιωτών κοινή την ειρήνην ποιεί inferre , aut ad exemplum Bootorum cum iis pacisci. Ego
σθαι. Εγώ μεν ουν εκείνο δέδοικα μάλιστα, ώ vero magnopere vereor, ne morbus ille noster domesticus
'Αθηναίοι, το είθισμένον κακόν, ότι τους κρείττους φί etiam nunc nos incessat : solemus enim , melioribus amicis
λους αφιέντες αεί τους ήττους αιρούμεθα , και πόλεμον posthabitis , sequiores præferre; aliorumque causa bella
ποιούμεθα δι' ετέρους , εξόν δι' ημάς αυτούς ειρήνην gerere, quanquam nostri causa in pace vivere licet. (29)
άγειν · (20) οίτινες πρώτον μεν βασιλεί το μεγάλο( χρή Sic Persarum cum rege (oportet enim recordatione præter
γάρ αναμνησθέντας τα γεγενημένα καλώς βουλεύσα- Ι itorum adminiculo consiliorum uti ) pactis induciis et ami.
σθαι ) σπονδάς ποιησάμενοι και συνθέμενοι φιλίαν εις | citia in perpetuum duratura , quæ Epilycus Tisandri filius,
10 τον άπαντα χρόνον, & ημίν έπρέσβευσεν Επίλυκος matris nostræ frater , legatione sua conciliavit , non multo
Τισάνδρου , της μητρός της ημετέρας αδελφός, ταύτα post decepti ab Amorge, servo regis eoque fugitivo , opes
'Αμοργη πειθόμενοι το δούλο του βασιλέως και φυγάδι regias quasi rem vilem abjecimus, atqne amicitiæ cum rege
την μεν βασιλέως δύναμιν απεβαλόμεθα ως ουδενός amicitiam cum Amorge prætulimus : qua contumelia rex
ούσαν αξίαν,την δε 'Αμόργου φιλίαν ειλόμεθα , κρείττω | iratus, Lacedæmoniorum ad partes se transtulit , iisque
νομίσαντες είναι ανθ' ών βασιλεύς οργισθείς ημίν, quinquies mille talenta ad bellum administravit , quo effecit
σύμμαχος γενόμενος Λακεδαιμονίοις , παρέσχεν αυτοίς utnostræ opes convellerentur. Unum hoc eratde scitis no
εις τον πόλεμον πεντακισχίλια τάλαντα , έως κατέλυ stris. Adde aliud (30) Syracusani olim aliquando nos per
15 σεν ημών την δύναμιν, “Εν μέν βούλευμα τοιούτον legatos adibant, rogantes ut secum pro simultate amici.
εβουλευσάμεθα, (30) Συρακούσιοι δ' δτε ήλθον ημών tiam colere et pro bello pacem gerere mallemus, docentes.
δεόμενοι, οιλότητα μέν αντί διαφοράς εθελοντες ειρή que, quanto magis e re nostra facturi simus, sisecum ma
νην δ' αντί πολέμου ποιείσθαι, τήν τε συμμαχίαν απο limus, quam cum Egestanis atque Catanæis , belli societa
δεικνύντες στην κρείττων και σφετέρα είη των Εγεσταίων tem contrahere. Quid nos tum ? Prætulimus nempe paci
και των Καταναλων, εί βουλoίμεθα προς αυτούς ποιεί tum quoque bellum , et Egestanos Syracusanis , et otii do
σθαι , εμείς τοίνυν ειλόμεθα και τότε πολεμον μέν αντί
20 είχνης, Εγεσταίους δε αντί Συρακουσίων, στρατεύε mestici quieti qua poteramus gaudere Siculæ molestias ex
σθαι δ' εις Σικελίαν αντί του μένοντας οίκοι συμμάχους peditionis : quo factum est at los juventutis nostræque et
έχειν Συρακουσίους εξ ών πολλούς μέν Αθηνατων sociorum periret,multisquenavibus, pecuniis, opibus anis.
απολέσαντες αριστουν και των συμμάχων, πολλές & sis , puuci superstites cnm dedecore domum reverterentur.
ναύς και χρήματα και δυναμιν αποβελοντές , τέσχες (31) Postremo, qui nunc Argiri huc renere robis per
διεκομίσθησαν 4 τ εντες αυτών ( st) Υστε αν sasam ut bellum deniro caressatis, ab iisdem induci nos
** * * extovéhousv , oftap viv Outi mitevisitmxrpalietimur, ut, pace quæ nobis tum cum Lacedæ
 (104 107 ) ANDOCIDIS OR. DE PACE CUM LACEDÆMONIIS. 83
πολεμείν, πλεύσαντες επί της Λακωνικήν ειρήνης ημίν | moniis erat rescissa , in Laconicam infesta cum classe in
25 ούσης προς Λακεδαιμονίους εκτείνει τον θυμόν, αρχήν | curreremus: quo facinoreipsorum irritataira multorum no
πολλών κακών• εξ ου πολεμήσαντες ηναγκάσθημεν τα bis fuit malorum principium ; bellum enim inde exarsit,
τείχη κατασκάπτειν καί τάς ναύς παραδιδόναι και τους | guo menia demoliri , classem Iostibus tradere , exules
φεύγοντας καταδέχεσθαι. Ταύτα δε πασχόντων ημών inviti recipere coacti sumus. Harum tantarurn cladium
οι πείσαντες ημάς πολεμείν 'Αργείοι τίνα ωφέλειαν πα in compensationem , ecquod nobis suasores belli Argivi
ρέσχον ημίν ; τίνα δε κίνδυνον υπέρ των Αθηναίων emolumentum attulerunt? ecquod discrimen pro Athenien
εποιήσαντο ; (32) Νυν ούν τούτο υπόλοιπόν έστιν ημίν,
30 πόλεμον μεν ελέσθαι και νύν αντ' ειρήνης , την δε συμ sibus adierunt ? (32) Jam igitur superest ut nunc quoque
μαχίαν Αργείων αντί της Βοιωτών , Κορινθίων δε τους pro pace bellum optetis , ut Argivos socios habeatis pro
νύν έχοντας την πόλιν αντί Λακεδαιμονίων. Μή δητα, Bootis, ut Corinthiorum factionem illam quæ nunc rerum
ώ Αθηναίοι, μηδείς ημάς ταύτα πείση: τα γάρ παρα potitur Lacedæmoniis præferatis. Cavete, Athenienses , ne
δείγματα τα γεγενημένα των αμαρτημάτων ικανά quishoc nobis persuadeat : hominum enim parti sapientiori
τοις σώφροσι των ανθρώπων ώστε μηκέτι αμαρτά satis est documentorum in exemplis præteritis ,ut denuo in
VEIV . eundem incidere errorem devitet.
33. Εισί δέ τινες υμών οι τοσαύτην υπερβολήν της 33 . Sed sunt rursus alii, tanto ardore pacis quam citis
επιθυμίας έχουσιν ειρήνην ως τάχιστα γενέσθαι· φασί sime contrahendæ inflammati, utillo ipso quadraginta die
36 γάρ και τας τεσσαράκονθ' ημέρας εν αις υμίν έξεστι rum spatio , quod indultum nobis ad deliberandum fuit ,
βουλεύεσθαι περίεργον είναι, και τούτο αδικείν ημάς : negent quicquam opus esse ; neque recte nos agere ; nam
αυτοκράτορας γάρ πεμφθήναι εις Λακεδαίμονα διά legatos plena cam potestate propterea Spartam missos esse ,
ταύθ', ίνα μή πάλιν επαναφέρωμεν· τήν τε ασφά ne iterum hac de re ad vos referremus : cautionewa no.
λειαν ημών της επαναφοράς δέος ονομάζουσι, λέγοντες stram metum appellant, negantes vnquam fuisse qui sin
ως ουδείς πώποτε τον δήμον των Αθηναίων εκ του ceritate orationis usus vos e malis eripuisset , verum clan
φανερού πείσας έσωσεν, αλλά δεί λαθόντας και εξαπατή
destinis machinationibus atque fraude rebus vestris inser
σαντας αυτόν εύ ποιήσαι. Τον λόγον ούν τούτον ουκ viendum
4ο επαινώ. (34) Φημί γάρ, ώ Αθηναίοι , πολέμου μέν esse dicunt. Quam ego orationem nego mihipro
όντος άνδρα στρατηγόν τη πόλει τε εύνουν ειδότα τε bari. (34) Etenim , Athenienses , bello quidem tenente,
ότι πράττοι, λανθάνοντα δείν τους πολλούς των ανθρώ aio utique imperatorem reip. deditum ejusque rei quam
πων και εξαπατώντα άγειν επί τους κινδύνους, ειρήνης agit certum , oportere consilia sua clam plerumque agitare
δε πέρι πρεσβεύοντας κοινής τους Έλλησιν, εφ' οίς όρ militesque rerum ignorationedelusos ad discrimina addu
κοι τε ομοσθήσονται στηλαί τε σταθήσονται γεγραμ cere ; de pace autem agitantes legatos ea , quæ et cum uni.
μέναι, ταύτα δε ούτε λαθείν ούτε εξαπατήσαι δεϊν, versa Græcia communicanda sit et jurisjurandi religione
αλλά πολύ μάλλον επαινείν ή ψέγειν, ει πεμφθέντες sancienda et stelis insculpenda, nego dccere ut acta sua
28 αυτοκράτορές τι αποδώσομεν υμίν περί αυτών σκέψα occultent atque dolo utantur, imolaudem eos mererimagis
σθαι. Βουλεύσασθαι μεν ουν ασφαλώς χρή κατά δύ . quam notam , si,data ipsis potestate nilabusi summam con
ναμιν, οίς δ' αν ομόσωμεν και συνθώμεθα, τούτοις siliorum ad vos retulerint. Oportet itaque consilia quidem
εμμένειν.(36) Ου γαρ μόνον, ώ Αθηναίοι , προς γράμ capere quam tutissima, quæ autem semelpacti jurejurando
ματα τα γεγραμμένα δεί βλέποντας πρεσβεύειν ημάς, sanxerimus, ea rata præstare . (35) Neque solummodo te
αλλά και προς τους τρόπους τους υμετέρους. Υμείς tiorem literarum quas legatis nobis additis , sed simul etiam
περί μεν των ετοίμων υμίν υπονοείν ειώθατε και δυσ animcrum vestrorum indolem spectare debemus. Soletis
χεραίνειν, τα δ' ουκ όντα λογοποιείν ώς έστιν υμίν enim copias jam præsentes suspectas habere; copias autem
έτοιμα» καν μεν πολεμείν δέη , της ειρήνης επιθυ quibus caretis jactare , quasi jam iis instructi sitis : uhi
μείτε , εάν δέ τις υμίν την ειρήνην πράττη, λογίζεσθε beliare referat, ibi pacem appetitis ; pacem rursus si quis
τον πόλεμον όσα αγαθά υμίν κατειργάσατο.(36) “Όπου conciliatum vobis eat, vos bona tum enumeratis quot bel
και νύν ήδη τινές λέγουσιν ου γινώσκειν τας διαλλαγές lum vobis pepererit ; (36 ) præsertim quum jam nunc sint
αίτινές εισιν, τείχη και νήες ει γενήσονται τη πόλει: qui se negent intelligere quidnam prosint ejusmodi pacta ,
τα γάρ ίδια τα σφετερ' αυτών εκ της υπερορίας ουκ | per que classis quidem et menia nobis restituantur, de
Ο απολαμβάνειν, από δε των τειχών ουκ είναι σφίσι restituendis autem sibi suis possessionibus privatis in extero
τροφήν. Αναγκαίως ούν έχει και προς ταύτ' αντει solo silis, nil caveatur : a manibus vero se non pasci. Ne.
πεϊν . cessarium igitur est ut ad hæc quoque respondeamus.
37. Ην γάρ ποτε χρόνος , ώ Αθηναίοι, ότε τείχη 37 . Erat aliquando tempus, Athenienses , quo mæniis et
και ναύς ουκ εκτήμεθα· γενομένων δε τούτων την αρ- | classe carebamus. Quibus ut primumpotitisumus,funda:
χήν εποιησάμεθα των αγαθών . Ών εί και νύν επιθυ - | menta posuimus bonorum, quorum desiderio si adhuc tene
μείτε,ταύτα κατεργάσασθε. Ταύτην δε λαβόντες αφορ- ' mini, age , comparemus nos quoque nobis eadem, quibus
 84 ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ. ( 107-- ΙΙο !
μήν οι πατέρες ήμών κατειργάσαντο τη πόλει δύναμιν | majores usi tantam potentiam reip. astruxerunt, quantan
τοσαύτην όσην ούπω τις άλλη πόλις έκτήσατο, τα μέν | alia nulla resp. consecuta est;idque partin persuasione,
15 πείσαντες τους Έλληνας , τα δε λαθόντες, τα δε πριά | partim clandestinis machinationibus, partim redemptione ,
μενοι , τα δε βιασάμενοι (38) πείσαντες μεν ούν Αθή- | partim vi armorum. (38) AC persuasione quidemimpetra
νησι ποιήσασθαι των κοινών χρημάτων Ελληνοτομίας, runtut quæstores ærarii Græcorum communis hic Athenis
και τον σύλλογος των νεών παρ' ημίν γενέσθαι, όσαι | constituerentur; utuniverse Griecime classis,si usus foret, hic
δε των πόλεων τριήρεις μή κέκτηνται , ταύταις ημάς | in portu nostro conveniret ; ut cui civitati triremes propria
παρέχειν· λαθόντες δε Πελοποννησίους ετειχίσαμεν τα nullæ essent, ei nos earum copiam de nostro faceremus :
τείχη πριάμενοι δε παρά Λακεδαιμονίων μη δούναι ignaris porro atque invitis Peloponnesiismonia condidimus;
20 τούτων δίκην· βιασάμενοι δε τους εναντίους την αρχήν | cujus fraudis ut nullas daremus p @ nas, id a Lacedaemoniis
των Ελλήνων κατειργασάμεθα . Και ταύτα τα αγαθά ære nostro redemimus : vi armorum denique adversarios
εν όγδοήκοντα και πέντε ημίν έτεσιν εγένετο. (39) Κρα coercentes principatum Græciæ obtinuimus. Atque bona
τηθέντες δε τω πολέμω τά τε άλλα απωλέσαμεν, και τα | hæc spatio quinque et octoginta annorum parta nobis etusu
τείχη καί τάς ναύς έλαβον ημών ενέχυραΛακεδαιμόνιοι, exercitata sunt. (39) Bello autem fracti , una cum reliquis
τας μέν παραλαβόντες, τα δε καθελόντες, όπως μή πάλιν | bonis etiam mαnia perdidimus, classemque nostram pro ar
ταύτ' έχοντες αφορμήν δύναμιντη πόλει κατασκευάσαι | rha obsequiinostri ceperunt Lacedæmonii : classem abduxe
25 μεν. Πεισθέντες τοίνυν υφ' ημών Λακεδαιμόνιοι πάρεισι | runt, menia demoliri coegerunt, metuentes ne his presidiis
νυνί πρέσβεις αυτοκράτορες , τά τε ενέχυρα ημίν απο pristinam reip . potentiam restitueremus. Nunc autem La.
διδόντες, και τα τείχη και ναύς εώντες κεκτησθαι, τάς cedæmonii, oratione nostra permoti, per legatos adsuntplena
δε νήσους ημετέρας είναι. (10) Τήν αυτήν τοίνυν αρχήν potestate instructos, etquum arrham nobis nostram reddunt,
αγαθών λαμβάνοντας ηνπερ ημών ελάμβανον οι πρό- | tum permittunt menia rursus habere classemque novam
γονοι, ταύτην ουκ ακτέον φασί την ειρήνην τινές είναι. comparare et insulas juris nostri esse. (40) Et quanquam
Παριόντες ουν αυτοί διδασκόντων ημάς ( εξουσίαν δ' nunc idem secundze fortunæ principium nanciscamini, quod
olim majores vestri nanciscebantur, sunt tamen quipacem
αυτοίς ήμεϊς εποιήσαμεν, προσθέντες τετταράκοντα hanc negentpro pace esse habendam . Procedant hi atque
30 ημέρας βουλεύσασθαι ) τούτο μεν των γεγραμμένων doceant ( cujus rei copiam iis fecimus, in clausula stipu
εί τι τυγχάνει μή καλώς έχον· έξεστι γάρ αφελείν: lantes ut spatium dierum quadraginta detur deliberationi),
τούτο δ'εί τις προσθείναι βούλεται, πείσαςυμάς προσ. doceant itaque , si quid in scriptis conditionibus minus
γραψάτω. Πασί τε τους γεγραμμένους χρωμένοις έστιν recte habet; licet enim id expungere : aut si quis adhuc
ειρήνην άγειν. Ει δε μηδεν αρέσκει τούτων, πολεμείν addendum quid censeat, vobis persuasis , id ascribito.
έτοιμον. (11) Και ταύτ' εφ' υμίν πάντ' εστίν, ώ Αθη Quæcunque ad hunc modum in literas relata fuerint, iis
ναίοι , τούτων και τι αν βούλησθε ελέσθαι. Πάρεισι μεν si utemini, pace licebit uti; sin autem horum omnium
γαρ 'Αργείοι και Κορίνθιοι διδάξοντες ως άμεινόν έστι nihil placet , bello licet decernere. (41) In potestate vestra
35 πολεμείν, ήκουσι δε Λακεδαιμόνιοι πείσοντες υμάς εί est, utrum horum voletis, id optare. Adsunt enim Argivi et
Corinthii, qui docere contendent, bellum geri expedire;
ρήνην ποιήσασθαι. Τούτων δ' εστί το τέλος παρ' υμίν, rursus Lacedæmone veniunt legati , ad pacem contrahen
αλλ' ουκ εν Λακεδαιμονίοις, δι' ημάς. Πρεσβευτής ούν dam vos adhortaturi. Causæ hujus arbitratio penes vos
πάντας υμάς ημείς οι πρέσβεις ποιούμεν · και γαρ την est, non penes Lacedæmonios ; et hoc nostræ debetis cau .
χείρα μέλλων υμών αίρειν, ούτος ο πρεσβεύων εστίν, tioni. Jam nos legati, facimus vosmetipsos omnes vestri
οπότερ' αν αυτό δοκή, και την ειρήνης και τον πόλε. legatos : quicunque enim mox in suffragando manus attol
μον ποιεϊν. Μέμνησθε μέν ούν, ώ Αθηναίοι, τους ημετέ let, sive pacem sive bellum sciscet , perinde est babendus ac
ρους λόγους, ψηφίσασθε δέ τοιαύτα εξ ών υμίν μηδέποτε si ipse suo nomine legatione fungeretur. Age jam , decer
μεταμελήσει. nite ea , quorum vos in posterum nunquam poeniteat.

IV . IV .
29 [ΑΝΔOΚΙΔΟΥ) ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ. [ANDOCIDIS ) CONTRA ALCIBIADEM .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .
Ανδοκίδης Αλκιβιάδου κατηγορεί τού Κλεινίου ως και τα της | Andocides Alcibiadem Clinic Glium accusat, quippe qui et urbis
πόλεως και τατων συμμάχων διαφθείραντος και κατά τον et sociorum res pessumdaret,luxurioseque viveret ; populoque
ίδιον βίον πλείστα ημαρτηκότος • του δε δήμου βουλευομέ consultante, ut ipsum Andocidem ostracismo relegaret, pri
νου και αυτόν εξοστρακίσαι τον Ανδοκίδην πρώτων παραγρά
φεται, λέγων ήδη απολελογήσθαι και ανεύθυνος είναι. Εί mum rejecit, se ipsum jam defendisse dicens innocentemque
ρήκαμεν γαρ πολλάκις ότι δεί τον τοίς αυτούς εγκλήμασι δο esse . Sæpe enim dictum est , eum qui suis propriis delictis
κούντα ενέχεσθαι πρώτον εαυτόν ελευθερούν, είτα διαβάλ- I obnoxius sit, se ipsum primumliberare debere, et tum demum
 ( 10 - 100) ANDOCIDIS ] OR . CONTRA ALCIBIADEM . 85
λειν. Την δε στάσιν οι μέν φασιν όρικήν είναι, οι δε πρα - aliosaccusare licere. Causam alii definitivam , alii vero nego
γματικήν. Ηκριβωμένη δε η στάσις κατά μεν την αρχήν tialem esse dicunt. Accurata quidem causa est, nam a prin
μετάληψίς έστι ( παραγράφεται γάρ ) , εν δε τοίς υστέροις cipio translatio est - refellit enim - : in snevero negotialis :
πραγματική δίκαιον γάρ φησι και συμφέρον εξοστρακισθή
ναι Αλκιβιάδην. æquum enim dicit etutile, Alcibiadem relegari.

Ουκ εν τω παρόντι μόνον γιγνώσκω των πολιτικών ! Non nunc solum didici , rempublicam attingere quam sit
πραγμάτων ως σφαλερόν έστιν άπτεσθαι , αλλά και | anceps , verum etiam dudum, antequam partem ullam
πρότερον χαλεπόν ηγούμην, πρίν των κοινών επιμελεϊ- | reip. tractandam mihisumerem,remhanc duxi esse perar.
Verumtamen boni civis hoc autumo esse , ut caput
σθαί τινος. Πολίτου δε αγαθού νομίζω πρoκινδυνεύειν duam .
και εθέλειν του πλήθους , και μη καταδείσαντα τάς έχθρας periculis pro multitudine objicere nil dubitet , nequemetu
1 privatarum
τας ιδίας υπέρ των δημοσίων έχειν ήσυχίαν· διά μέν simultatum amandata reip. cura, in otium sece .
dat : per eos enim , quirerum solummodo suarum privala
γάρ τους των ιδίων επιμελουμένους ουδέν αι πόλεις μεί rum satagunt , civitates nihilo fiunt splendidiores ; publica
ζους καθίστανται , διά δέ τούςτων κοινών μεγάλαι και vero negotia qui administranda capessunt, his civitates in
ελεύθεραι γίγνονται. (2) Ών είς εγώ βουληθείς εξετά crementa sua libertatemque debent. (2) Quorum ego stu
ζεσθαι μεγίστοις περιπέπτωκα κινδύνους, προθύμων μεν dens in numero haberi , gravissima incidi in discrimina ;
και αγαθών ανδρών υμών τυγχάνων, δι' όπερ σώζο æquos tamen atque benevolos vos nactus judices, nil me
μαι, πλείστοις δε και δεινοτάτοις εχθρούς χρώμενος, tuam , tametsi calumniis inimicorum et plurimorum et te
10 υφ' ών διαβάλλομαι. Ο μεν ούν αγών και παρών ου στε . lerrimorum exagiter. Agitur itaque hoc certamine , non
φανηφόρος, αλλ' ει χρή μηδέν αδικήσαντα την πόλιν corona , sed hoc , utrum culpa mihi vacuo patria per decen .
δέκαέτη φεύγειν· οι δ' ανταγωνιζόμενοι περί των άθλων nium carendum sit , necne ; comparali mecum sunt hoc in
τούτων εσμέν εγώ και 'Αλκιβιάδης και Νικίας, ών certamine Nicias et Alcibiades :nostrûm ergo unum aliquem
αναγκαίον ένα τη συμφορά περιπεσείν. necesse est hoc infortunio feriri.
3. Αξιον δε μέμψασθαι τον θέντα τον νόμον, ος έναν 3. Legem hanc testulariam non possum non reprehendere ,
τία το όρκω του δήμου και της βουλής ένομοθέτησεν· | que utrique jurijurando , quum civium, tum senatorum,
εκεί μέν γάρ όμνυτε μηδένα μήτε εξελάν μήτε δήσεις contraria sanxerit : juratis enim vosneque civitate quen .
15 μήτε αποκτενείν άκριτον, εν δε τώδε τω καιρώ ούτε quam esse ejecturos neque in custodiam daturos neque ex
κατηγορίας γενομένης ούτε απολογίας αποδοθείσης tremo supplicio causa non audita addicturos; in hujusmodi
διαψηφισαμένων κρύβδην, τον οστρακισθέντα τοσούτον autem causis neque die neque defensione dicta , tabellis
χρόνον δεί στερηθήναι της πόλεως. (4) Είτα εν τοις clam diditis , condemnato tesseris per tain longum tempus
τοιούτοις οι τους εταίρους και συνωμότας κεκτημένοι patria carendum est. (4) Deinde vero fieri in his solel, ut
πλέον φέρονται των άλλων· ου γάρ ώσπερ εν τοις δι ji quisodalium et conjuratorum numero prævalent, secun
diore cum fortuna discedant : non enim sortiti judices
καστηρίοις οι λαχόντες κρίνουσιν, αλλά τούτου του disceptant , ut in judiciis , verum universus populushic in
πράγματος άπασιν 'Αθηναίοις μετεστι. Προς δε τούτοις tervenit. Præterea lex mihialia ex parte deficere , ex alia
20 τω μεν ελλείπειν,το δ'υπερβάλλειν ο νόμος μοι δοκεί modum excedere videtur : privatorum enim delictorum
των μενγάρ ιδίων αδικημάτων μεγάληντιμωρίαν ταύ hæc pa-na justo est atrocior ; criminum autem ad remp.
την νομίζω,των δε δημοσίων μικρών και ουδενός άξίαν pertinentium pænam eam minutam atque contemnendam
ηγούμαιζημίαν,εξόν κολάζειν χρήμασι και δεσμώ και arbitror esse :poterant enim hæc sive mulcta pecuniaria ,
θανάτω. (5) ' Έτι δ' εί τις διά τούτο μεθίσταται sive carcere, sive extremo supplicio castigari. (5 ) Adde,
ότι πολίτης εστίν, ούτος ουδ' απελθών ενθένδε παύ quod, qui exulare propterea jubetur, quod malus civis est,
σεται , αλλ' όπου αν oική, ταύτην την πόλιν δια is hac pæna non emendatur ; sed corrumpet etiam illam ci
φθερεί , καί τήδε ουδέν ήττον επιβουλεύσει , αλλά και vitatem in quam se ingesserit ; nec minus patriæ insidiabitur
25 μάλλον δικαιότερον ή πρίν εκβληθήναι. Οίμαι δε και atque ante fecit quam expelleretur , sed vel magis etiam
τους φίλους υμών εν ταύτη μάλιστα τη ημέρα λυπεί» | atque titulo juris speciosiore. Censeo etiam amicos vestros
σθαι και τους εχθρούς ήδεσθαι, συνειδότας ώς αν αγνοή- | hac maxime ostracismi die dolere, inimicos autem gaudio
σαντες εξελάσητε τον βέλτιστον, δέκα ετών η πόλις affici, intelligentes, si per inscitiam vestram contingat ut
ουδέν άγαθόν υπό τούτου του ανδρός πείσεται. (6) virum optimum ejiciatis, futurum esse ut resp. ab co per
totum decennium nullum fructum percipiat. (6) Verum
Ράδιον δε και εντεύθεν γνώναι τον νόμον πονηρόν όντα: hinc quoque facile sit cernere legem hancmalam esse, quod
μόνοι γάρ αυτό των Ελλήνων χρώμεθα, και ουδεμία Gracarum omnium civitatum nulla hac lege ad exemplum
των άλλων πόλεων εθέλει μιμήσασθαι. Καίτοι ταύτα nostrum uli voluerit . Atqui ea scitorum optima esse di
30 διέγνωσται άριστα των δογμάτων, ά και τους πολλούς gnoscuntur, quæ multis perinde atque paucis conveniant ,
και τοϊς ολίγοις αρμόττοντα μάλιστα τυγχάνει και et in quorum appetitione quam plurimorum certet amu
πλείστους επιθυμητάς έχει.
7. Περί μεν ουν τούτων ουκ οίδ' και τι
latio .
δεί μακρότερα | 7. Verum de his cur pluribus disputem , non video ;
λέγειν· πάντως ουδέν γάρ αν πλείον εις το παρόν ποιή- I nihil enim profecto ad rem presentem profecerimus : hoc
 86 (ΑΝΔOΚΙΔΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟ . (114 - 117 ,
Υ
σαιμεν · οίομαι δ' υμών των λόγων ίσους και κοινώς | autern τoς τogo , ut dicendorum aqui et com Ines velitis
ημίν επιστάτας γενέσθαι, και πάντας άρχοντας περί | arbitri esse , atque του omnes in his magistratuum vice
τούτων καταστήναι , και μήτε τους λοιδορουμένους μήτε fungamini, neque conviciorum neque adulationum intem
30 τούς υπέρ καιρόν χαριζομένους επιτρέπειν, αλλά το peranliæ locum concedatis, sed composite causam dicenti
μεν θέλοντι λέγειν και ακούειν ευμενείς είναι , το δε infestas autem insolenti atque
ασελγαίνονται και θορυβούντι χαλεπούς. Ακούσαντες aures præbeatis propitias,
γαρ εκάστου των υπαρχόντων άμεινον βουλεύσεσθε clamoso. Quo enim diligentius de uno quoque loco audi
περί ημών. veritis , hoc melius vobis licebit de nobis statuere.
6. "Έστι δε περίτης μισοδημίας και της στασιωτείας 1| 8 . De odio regiminis popularis deque factiositatis crimine
βραχύς μοι λόγος καταλελειμμένος. Ει μεν γαρ άκρι perpauca mihi dicenda reliqua sunt. Quodsi de his non
και τος ήν, είκότως αν των κατηγορούντων ακροάσθε και dum subiissem judicium , merito vos accusatores ferretis ,
έμοί αναγκαίον ήν απολογείσθαι περί τούτων: επειδή mihique defendendimede his essetnecessitas : posteaquam
δε τετράκις αγωνιζόμενος απέφυγον, ουκέτι δίκαιον ηγού vero jam quattuor e judiciis absolulus discessi , æquum
μαι λόγον ουδένα περί τούτου γίνεσθαι. Πρίν μεν γάρ haud arbitror essedenuomehacde re verba facere. Antca
κριθήναι ο ράδιον ήν ειδέναι τας αιτίας, ούτ' ει ψευδείς quidem sciri haud facile poterat, verane esset an commen
εισιν ούτ' ει αληθείς· αποφυγόντος δε ή καταγνωσθέντος titia criminatio ; post dictam vero sententiam sive absolven
τέλος έχει και διώρισται τούτων οπότερον εστιν. (0) tem sive condemnantem , perempta de his et definita lis
1ο " Ώστε δεινόν νομίζω τους μεν αλόντας μια ψήφω μόνον est. (9) Grave itaque mihi videtur, reos vel uno tantum
αποθνήσκειν, και τα χρήματα δημεύειν αυτών, τους δε suffragio condemnatos capite plecti bonaque eorum publi
νικήσαντας πάλιν τας αυτάς κατηγορίας υπομένειν, και cari; absolutis autem iterum sustinendas esse iisdem de
τους δικαστές απολέσαι μεν κυρίους είναι , σώσαι criminibus actiones ; et perdendi quidem potestatem penes
δ' ακύρους και ατελείς φαίνεσθαι, άλλως τε και των νό judices esse , servandi autem irritam atque nullam videri ;
μων απαγορευόντων δις περί του αυτού προς τον αυτόν
μη εξείναι δικάζεσθαι, και υμών ομωμοκότων χρήσθαι idque lege vetante, de eodem homine eadem in causa bis
τούς νόμους. judicari, et tametsivos legibus uti juraveritis.
10. Ών ένεκα περί εμαυτού παραλιπών 'Αλκιβιάδου 10. Quamobrem mea persona praetermissa , Alcibiadis
15 τον βίον αναμνήσαι βούλομαι. Καίτοι απορώ γε διά mores memoria vestræ subjicere volo. Dubius autem
το πλήθος των αμαρτημάτων πόθεν άρξομαι, εμποδών hrereo unde ordiar ; tot sunt delicta , quæ confertim omnia
απάντων όντων. Περί μεν ούν μοιχείας και γυναικών sese offerunt. Quodsi stupra ejus matronarumque raptus
αλλοτρίων αρπαγής και της άλλης βιαιότητος και πα- | et reliquas hujusmodi contumelias cum violentia conjunctas
ρανομίας καθ' έκαστον ει δεήσει λέγειν, ουκ αν εξαρκέ- | pacem civilem disturbante , singula omnia commemorare
σειεν ο παρών χρόνος, άμα δε πολλούς απεχθοίμην των vellem , tempus mihi præfinitum non suffecerit , simulque
πολιτών, φανεράς τάς συμφοράς ποιών αυτών. “A δε civium multorum in offensionem sim incursurus, sicalamita
20 περί την πόλιν είργασται και τους προσήκοντας και των | tes eorum domesticas publice exponam : que autem in
άλλων αστών και ξένων τους εντυγχάνοντας , αποδείξω. | remp. patraverit et in cognatos et civium peregrinorum.
( 1) Πρώτον μεν ούν πείσας υμάς τον φόρον ταϊς πόλε que obvium quemque, ea demonstrabo. (11) Itaque, ut
σιν εξ αρχής τάξαι τον υπ' Αριστείδου πάντων δικαιό- ή hinc exordiar, auctor quum vobis fuisset, ut tributorumra
τατα τεταγμένον, αιρεθείς επί τούτω δέκατος αυτός | tionem , quam summa cum æquitate Aristides Græcis civi
μάλιστα διπλάσιον αυτόν εκάστω των συμμάχων εποίη- | tatibus constituerat , reformaretis : ipse huic rei cum aliis
σεν, επιδείξας δ' αυτόν φοβερόν και μέγα δυνάμενον, novem præfectus sociis vestris tributa propemodum dupli
26 ιδίας απότων κοινών προσόδους κατασκευάσατο. Σχέ cavit : qua in re quum planum fecisset , quantum posset et
ψασθε δε πως αν τις κακά μείζω τούτων κατασκευάσειεν, quam esset formidandus, vectigalia publica suam in rem
ει της σωτηρίας ημϊν πάσης δια των συμμάχων ούσης, intervertit. Jam reputetis , quomodomajus aliquis malum
ομολογουμένως νυν κάκιον και πρότερον πραττόντων, τον reip. afferre possit , quam si tributa geminata imponat sociis
φόρον εκάστους διπλάσειεν. (12) “ Ώστ’ είπερ ηγείσθε vestris , penes quos omnis vestra salusest, quosque constat
πολίτην αγαθόν 'Αριστείδης και δίκαιον γεγονέναι , του nunc esse teteriore loco atque olim fuerunt. (12) Cirem
τον προσήχει χάχιστον νομίζειν ως ταναντία περί των itaque bonum et justum fuisse Aristidem si existimatis,
πόλεων εκείνω γινώσκοντα, Τοιγάρτοι διά ταύτα convenit ut Alcibiadem habeatis nequissimum , ut qui con
30 πολλοί την πατρίδα την αυτών απολιπόντες φυγάδες traria illi de civitatibus sciverit , ideoque auctor exstiterit ,
γίνονται και εις Θουρίους οικήσοντες απέρχονται. Δη ut mulli relicta patria exules fiant et Thurios concedant
λύσει δε και των συμμάχων έχθρα πρώτον, όταν ημίν | habitatum . Prodet sese hæc sociorum erga nos simultas,
και Λακεδαιμονίοις γένηται ναυτικός πόλεμος. Εγώ quum primum fiet ut cum Lacedæmoniis bello maritimo
δε νομίζω τον τοιούτον πονηρόν είναι προστάτην, όστις committamur. Malum ego eum judico reip . dispensato
του παρόντος χρόνου επιμελείται, αλλά μη και του Γ rem, qui presentis , non vero etiamfutui temporis habeat
 ( 17 – 120) [ANDOCIDIS ] OR . CONTRA ALCIBIADEM . 87
μέλλοντος προνοείται , και τα ήδιστα το πλήθει , πα• | rationem, qui quae gratissima plebi sunt , non vero que uti.
ραλιπών τα βέλτιστα , συμβουλεύει. (13) Θαυμάζω δέ | lissima, in concionibus suadere soleat. (13) Miror autem
36 των πεπεισμένων 'Αλκιβιάδης δημοκρατίας επιθυμεϊν, esse qui Alcibiadem democratiæ sive ejus reipublicæ forma
τοιαύτης πολιτείας και μάλιστα [διά] κοινότητα δοκεϊ ευ studiosum esse opinentur, quæ præ ceteris ex juris inter
ρήσθαι, οι ουδ' από των ιδίων αυτών θεώνται, δρώντες omnes æqualitate profecta videtur, quum tamen ne in suis
την πλεονεξίαν και την υπερηφανίαν, δς την Καλλίου quidem eum a cupiditate et insolentia sibi temperare cer
nant : quippe qui quum Calliæ sororem in matrimonium
γήμας αδελφήν επί δέκα ταλάντoις , τελευτήσαντος Ιπ duxisset cum dote decem talentorum , mox ubi Hipponicus
πονίκου στρατηγούντος επί Δηλίω έτερα τοσαύτα προσ
dux ad Delium cecidit , alia totidem exegit , quæ dicebat
επράξατο, λέγων ως ώμολόγησεν εκείνος, οπότε παίς Hipponicum promisisse si filium filia peperisset, additu
40 αυτώ εκ της θυγατρός γένοιτο , προσθήσειν ταύτα. (14) rum esse. (14 ) Et quumse , tantam dotem haberet quantam
Λαβών δε τοσαύτην προίκα όσην ουδείς των Ελλήνων, nullus Græcorum , adeo se gessit insolente m , ut in conjugale
ούτως υβριστής ήν, επεισάγ ων ειςτην αυτήν οικίαν domicilium scorta induceret et ingenuæ et servilis condi
εταίρας, και δούλας και ελευθέρας, ώστ' ηνάγκασε tionis , eoque uxorem adigeret ,matronam insignis pudici.
την γυναίκα σωφρονεστάτην ούσαν απολιπείν, ελθούσαν tiæ , ut domomariti derelicta ad archontem questum iret,
προς τον άρχοντα κατά τον νόμον. Οι δη μάλιστα sicuti lex est. Verum ibi vel maximepotentiam suam de
την αυτού δύναμιν επεδείξατος παρακαλέσας γάρ τους claravit Alcibiades : conducta enim satellitum caterva e foro
εταίρους , άρπάσας εκ της αγοράς την γυναίκα ώχετο uxorem per vim rapiens abduxit ; eoque palam omnibus
βία, και πάσιν εδήλωσε και των αρχόντων και των νό fecit , et magistratus et leges et cives reliquos a se contemni.
31 μων και των άλλων πολιτών καταφρονών . (το) Ουί (15) Verum ne hic quidem substitit, sed etiam vitae Calliam
τοίνυν ταύτα μόνον εξήρκεσεν, αλλά και λαθραίον,θάνα insidiatus est, quo omnes Hipponici facultates obtineret :
τον επεβούλευσε Καλλία , ίνα τον οίκον τον Ιππονίκου ejus enim criminis coram vobis in populi concione accusa
κατάσχοι, ως εναντίον πάντων υμών εν τη εκκλησία tus est. Porro Callias populum heredem bonorum suorum
contingeret ipsi ut sine prole decederet ; id vero
κατηγόρει» και τα χρήματα τω δήμω έδωκεν, εί πως fecit , si faciebat
τελευτήσειεν απαις, φοβούμενος μή διά την ουσίαν από metuensuxorem , ne opes sibi exitium afferrent. Jam vero
quis
και λοιτο. Καίτοι όστις υβρίζει γυναίκα την έαυτού και sisidiatur suam contumeliis afficit ac vitæ cognati in
τω κηδεστη θάνατον επιβουλεύει , τι χρή προσδοκών exspecta, quomodo Omnes hunc erga reliquos cives se gesturum
re licet? enim homines plurimifacere so
τούτον περί τους εντυχόντας των πολιτών διαπράττε. lent necessari os. Minime tamen desertus est,ut facile lædi
σθαι; πάντες γάρ άνθρωποι τους οικείους των αλλοτρίων possit : quoniam propter divitias suas adjutores habet quam .
ποιούνται περί πλείονος. Αλλά μήν ουδ' έρημος ουδ' plurimos . (16 ) Quod autem omnium estindignissimum , is
ευαδίκητός εστιν, επεί διά τον πλούτον έχει πολλούς τους quum sit Alcibiades, tamen quasi populi studiosus conciona
βοηθήσοντας. ( 16 ) Ο δε πάντων δεινότατον έστι , ί tur, aliosque optimatium sectatores et plebem exOsos ap
τοιούτος ών ως εύνους τω δήμω τους λόγους ποιείται, pellitat; et quum ipse capitis damnari ob studia sua debe.
το αυτός[δ ]άλλους ολιγαρχικούςκαι μισοδήμουςαποκαλεί diffamatorum
ret , tamen aliorum suspectorum publicus
vel
και δν έδει τεθνάναι διά τα επιτηδεύματα , κατήγορος accusator a vobis eligitur : idemque regiminis popularis se
των διαβεβλημένων υφ' ημών αιρείται , καί φησι φύλαξ custodem fert, quum tamen reliquorum Atheniensium ne
είναι της πολιτείας , ουδενί των άλλων Αθηναίων ούτ' que æqualis neque paululum solummodo superior esse ve
ίσον ούτ' ολίγω πλέον αξιών έχειν· αλλ' ούτω σφόδρα | lit ; ita autemvos nulloin loco habet ut congregato quidem
καταπεφρόνηκεν ώστε διατετέλεχεν αθρόους μεν υμάς | populo aduletur, singulis vero quibusque civibus insultet.
κολακεύων, ένα δ' έκαστον προπηλακίζων. (17) Ος (17) Eoque processit audaciæ , ut Agatharchum pictorem ,
εις τοσούτον ελήλυθε τόλμης, ώστε πείσας Αγάθαρχον persuasum secum domum suam venire , coegerit illam pi
15 τον γραφέα συνεισελθείν οίκαδε, την οικίαν επηνάγκασε cturis exornare ; illoque declinante verasque excusationes
γράφειν, δεομένου δε και προφάσεις αληθείς λέγοντος , allegante ( se nempe jam aliis operam suam elocasse ), com
ως ουκ άν δύναιτο ταύτα πράττειν ήδη διά το συγγρα minatus sit carcerem , nisi protinus opus inciperet. Fecit
φάς έχειν παρ' ετέρων, προείπεν αυτώ δήσειν, ει μη ille imperata , nec antea liberatusest quam quarto demum
mense contigisset, ut deceptis custodibus , quasi e regia
πάνυ ταχέως γράφοι. “Οπερ εποίησε και ου πρότερον quadam aufugeret. Et nihilominus Alcibiades tam erat
απηλλάγη πριν αποδράς ώχετο τετάρτω μηνί, τους φύ impudens, ut ad Agatharchum accederet , cum eoque
λακας λαθών, ώσπερ παρά βασιλέως. Ούτω δ' αναί velut injuriam passus quereretur, nec ausorum ipsum pæe
20 σχυντός έστιν, ώστε προσελθών ενεκάλει αυτώ ώς άδι niteret , sed pictorem insuper minis territaret , quod opus
κούμενος , και ουχ ών έβιάσατο μετέμελεν αυτώ, αλλ' affectum destituisset : nihil itaque piclori profuerat,
ότι κατέλιπε το έργον ήπείλει, και ούτε τηςδημοκρατίας quod civis liberæ civitatis et vir ingenuus esset : haud aliter
ούτε της ελευθερίας ουδέν ήν όφελος» ουδέν γάρ ήττον enim ac si e confesso servus esset, ab Alcibiade detentus
έδεδώκει των ομολογουμένων δούλων. (18)'Αγανακτώ | erat. (18) Indignor autem reputans vobis ne maleficos
δ' ενθυμούμενος υμίν μεν ουδε τους κακούργους ασφαλές | quidem tuto licere in carcerem abducere , quoniam mille
εις το δεσμωτήριον ον απάγειν, διά τό χιλίας δραχμάς | drachmis ex lege mulctatur qui partem quintamsuffragio
 88 (ΑΝΔOΚΙΔΟΥ] ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ. [120 - 121 .]
25 τετάχθαι αποτίσαι ος αν το πέμπτον μέρος μή μεταλάβη | rum haud obtinuerit; istum vero , quum civem tamdiu
των ψήφων: ο δε τοσούτον χρόνον είρξας και επαναγκά coercitum detinuisset atque pingere coegisset, tamen impu
ζων γράφειν ουδέν κακόν πέπoνθεν, αλλά δια ταύτα σε nem abire atque eo ipso magnificentiorem viderimagisque
μνότερος δοκεί και φοβερότερος είναι. Και προς μεν formidandum . Et reliquis quidem civitatibus, quibuscum
τάς άλλαςπόλεις εν τοιςσυμβόλοις συντιθέμεθα μη εξει de jure commerciorum pacta inimus,recipimus hominem in
ναι μήθ' είρξαι μήτε δήσαι τον ελεύθερον: εάν δέ τις genuum neque in custodiam neque in vincula dandum esse ;
παραβη , μεγάλης ζημίαν επί τούτοις έθεμεν τούτου δε | quano legem qui migret , ei ingens muleta proponitur : ab
30 τοιαύτα πράξαντος ουδεμίαν ουδείς ούτ' ιδίαν ούτε δη hoc autem Alcibiade, quanquam ista patravit , nemo pe
μοσίαν τιμωρίαν ποιείται. (19) Νομίζω δε ταύτην εί- | nam neque privatim neque publice repetit. (19) Ego vero
ναι σωτηρίαν άπασι, πείθεσθαι τοις άρχουσι και τους | salutem omnium eo contineri puto , ut nmagistralibus atque
νόμοις·όστις δέ υπερορά ταύτα , την μεγίστην φυλακήν legibus cives pareant : quas qui contemnit, firmissimum
ανήρηκε της πόλεως. Δεινόν μέν ούν εστικαι υπό των destruit civitatis præsidium . Acerbum semper est malum
αγνοούντων τα δίκαια πάσχειν κακώς, πολύ δε χαλε accipere vel ab iis qui jura nesciant : multo autem acer
πώτερον, όταν τις επιστάμενος τα διαφέροντα παραβαί - | bius est , si quis sciens ea qua summa cuique sunt violare
νειντολμά: φανερώς γαρ ενδείκνυται, ώσπερ ούτος, ουκ ausit; is cnim palam denuntiat , quemadmodum hic,
35 αυτός τους νόμους τους της πόλεως, αλλ'υμάς τους αυτού æquum se existimare , non ut ipse patriæ legibus obsecon .
τρόπους ακολουθείν αξιών. det, sed ut vos libidini suæ serviatis.
20. Ενθυμήθητε δε Ταυρέαν, δς αντιχορηγός ήν 20. Præterea Taureæ casum reputate , quiantichoregis
'Αλκιβιάδη παισί. Κελεύοντος δε του νόμου των χο Alcibiadi fuit. Etenim quum lex choreutarum peregrinorum
ρευτών εξάγειν ον άν τις βούληται ξένον, αγωνιζόμενον , quem quis velit ab orchestra arcendi quidem veniam det,
ουκ εξονεπιχειρήσαντα κωλύειν, εναντίον ύμών και των jam certantem autem non sinat vi adhibita prohiberi ; tamen
άλλων Ελλήνων των θεωρούντων και των αρχόντων | Alcibiades ante oculos vestros ceterorumque Grecorum
απάντων παρόντων εν τη πόλει τύπτων εξήλασεν αυτόν, spectatorum , quanquam archontes omnes in urbe aderant,
και των θεατών συμφιλονεικούντων εκείνω και μισούν verberibus Tauream e scena expulit ; hic vero , etiamsi
40 των τούτον , ώστε των χορών τον μεν επαινούντων, του | spectantes Taurenfaverent et Alcibiadem odissent , et illius
δ' ακροάσασθαι ουκ εθελόντων, ουδέν πλείον έπραξεν· | quidem laudarent chorum , hujus vero audire nollent,nibil
(21) αλλά των κριτών οι μεν φοβούμενοι, οι δε χαριζόμε- | tameninde profecit: (21) namjudices , partim metu Al
νοι νικάν έκριναν αυτόν, περί ελάττονος ποιούμενοι τον cibiadis, partim gratia , victorem eum declararunt, minoris
όρκον και τούτον. Είκότως δέ μοι δοκούσιν οι κριται facientes jusjurandum suum quam Alcibiadem . Haud ab .
υπέρχεσθαι'Αλκιβιάδης δρώντες Ταυρέαν τοσαύτα μεν surde enim statuere mihi videor judices gratiam Alcibiadis
χρήματα αναλώσαντα προπηλακιζόμενον , τον δε τοιαύ eblandiri voluisse, videntes Tauream quidem post tanta
32 τα παρανομούντα μέγιστονδυνάμενον. Αίτιοι δε υμείς, expensa affectum contumelia , alterum vero in tanto legum
ου τιμωρούμενοι τους υβρίζοντας , και τους μεν λάθρα contemptu summa gaudentem potestate . Culpa rei penes
αδικούντας κολάζοντες , τους δε φανερώς ασελγαίνοντας vos est, qui petulantes pænis non coercetis, qui clam quid
θαυμάζοντες. (22) Τοιγάρτοι των νέων αι διατριβαι ουκ peccantes castigatis , palam autem lascivientes admiramini.
εν τοις γυμνασίοις , αλλ' εν τοίς δικαστηρίοις εισί, και (22) Hinc fit ut adolescentes habitent, non in gymnasiis,
στρατεύονταιμεν οι πρεσβύτεροι,δημηγορούσι δε οι νεώ. sed in tribunalibus, ut seniores faciantmilitiam , juniores in
και τεροι , παραδείγματι τούτο χρώμενοι, δς τηλικαύτας | foro concionentur, exemplo utentes Alcibiadis, qui errorum
ποιείται των αμαρτημάτων υπερβολές , ώστε περί των insania adeo furit, ut, postquam ipse persuasisset Melios
Μηλίων γνώμην απoφηνάμενος εξανδραποδίζεσθαι , pro mancipiis vendendos esse , mulierem e captivis sibi
πριάμενος γυναίκατων αιχμαλώτων υιόν εξ αυτής πε cmeret filiumqueex ea gigneret , cujus natales magis etiam
ποίηται , δς τοσούτω παρανομωτέρως Αιγίσθου γέγονεν , quam Ægisthi olim erant nefandæ ; nam ex infensissimis
ώστ' εκ των εχθίστων αλλήλοις πέφυκε, και των οικειο. sibi parentibus natus est, atque conjunctissimos ipsi cos
τάτων υπάρχει αυτό τα έσχατα τους μέν πεποιηκέναι, | habet, quorumalter intulit, altera passa est extremas in
τους δε πεπονθέναι. "Άξιον δε την τόλμαν αυτού σαφέ jurias. Sed operæ pretium est temeritatem hanc Alcibiadis
10 στερον έτι διελθείν. (23) Εκ ταύτης γάρ παιδοποιείται etiam disertius exponere. (23) Scilicet filium ex ea pro
της γυναικός, ήν αντ' ελευθέρας δούλην κατέστησε, και creat muliere, quam ex ingenua servam fecerat, cujus pa
ης τον πατέρα και τους προσήκοντας απέκτεινε , και ής trem necessariosque occiderat, cujus denique patriam de.
την πόλιν ανάστατον πεποίηκεν ώς αν μάλιστα τον υιόν | solaverat. Quamma xime igitur consentaneum filium na
εχθρόν εαυτό και τη πόλει ποιήσειε'τοσαύταις ανάγκαις | sciturumet ipsi et huic civitati infestissimum, quumtot ne
κατείληπται μισείν. Αλλ' υμείς εν μέν ταϊς τραγω. cessitatibus odii constrictus teneretur. At enim vero vos
δίαις τοιαύτα θεωρούντες δεινά νομίζετε , γινόμενα δ' εν | talia scelerain tragedis spectanles atrocia ducitis ; cernen
15 τη πόλει ορώντες ουδέν φροντίζετε. Καίτοι εκείνα μέν | tes autem ipsi quumintra nmenia vestra fiunt, pensi non fa
ουκ επίστασθε πότερον ούτω γεγένηται ή πέπλασται Γ citis. Quanquam illa ne nostis quidem verane an ficta a
 ( 124 - 127 ). [ANDOCIDIS) OR. CONTRA ALCIBIADEM . 89
υπό των ποιητών" ταύτα δε σαφώς ειδότες ούτω πεπρα- Ί poetis sint : haec autem certo quum sciatis teri contra jus et
γμένα παρανόμως βαθύμως φέρετε. fas, tamen æquo fertis animo.
21. Προς δε τούτοις τολμώσι τινες περί αυτου λέγειν | 24. Αdde quod sint qui de Alcibiade affirmare audeant,
ως ουδέ γεγένηται ουδείς πώποτε τοιούτος. Εγώ δε | nunqua virumtam admirabilem. Ego vero censeo,
νομίζω μέγιστα κακά την πόλιν υπό τούτου πείσεσθαι , neminemmfuisseunquam magis in patriæ pestem natum esse ,
και τηλικούτων πραγμάτων είς τόν λοιπόν χρόνον αίτιον
20 δόξειν, ώστε μηδένα των προτέρων αδικημάτων μεμνή. tantorumque hunc ei malorum fore auctorem , ut pristino
σθαι» ανέλπιστον γάρ ουδέν τόν την αρχήν του βίου rum memoria
prorsus evanescat : alienum enim a probabili
τοιαύτην κατασκε υασάμενον και την τελευτην υπερ exspectatione non est, ut, tale qui sibi vitæ principium
βάλλουσαν ποιήσασθαι. Έστι δε σωφρόνων ανδρών | instituerit , is abnormi quoque exitu ejus utatur. Sed est
φυλάττεσθαι των πολιτών τους υπεραυξανομένους , εν | hominum sapientium , ut incrementa civium modum exce
θυμουμένους υπό των τοιούτων τας τυραννίδας καθι dentia præcaveant, reputantes secum , a talibus tyrannidas
σταμένας. constitui.
25 . Ηγούμαι δ' αυτόν προς τούτο μεν ουδεν αντερείν, 25 . Et ad hæc quidem nihil, opinor, Alcibiades responde
25 λέξειν δε περί της νίκης της Ολυμπίασι , και περί πάν bit : at afferet victoriam suam Olympiacam et alia potius
των μάλλον ή των κατηγορηθέντων απολογήσεσθαι. omnia , quam ut ea purget quorum incusatur. Verum ex
'Εξ αυτών δε τούτων επιδείξω αυτόν επιτηδειότερον his ipsis planum faciam eum multo esse digniorem , qui
τεθνάναι μάλλον ή σώζεσθαι. Διηγήσομαιδ'υμίν. (26) mortemulctetur, quam qui servetur. Rem vobis narrabo a
Διομήδης ήλθε ζεύγος ίππων άγων Ολυμπίαζε, κεκτη principio . (26) Diomedes ad Olympiam venit par equoruni
agens, et e re familiari, quamvis illa mediocri, tamen decus
μένος μεν ουσίαν μετρίαν, στεφανώσαι δε από των υπαρ patriæque
domuique suæ parere studens, quippe quisecum
χόντων την πόλιν και την οικίαν βουλόμενος, λογιζό reputaret equestria certamina sorte fortuita solere disce
μενος τους αγώνας τους ιππικούς τύχη τους πλείστους | ptari. Ηuic Diomedi itaque , tametsi civis vester is esset
30 κρινομένους. Τούτον Αλκιβιάδης πολίτην όντα και η neque de contemptis, Alcibiades gratia apud Eleorum mu
ου τον επιτυχόντα , δυνάμενος παρά τοις αγωνοθέταις | nerarios pollens equos illos per vim extorsit etipse certamen
των Ηλείων, αφελόμενος αυτός ηγωνίζετο. Καίτοι τί peregit. Quid eum facturum existimatis fuisse , si quis
αν εποίησεν, εί τιςτωνσυμμάχωντων υμετέρων αφίκετο sociorum vestrorum cum bigis ad Olympiam venisset? (27)
ζεύγος ίππων έχων; (27) H που ταχέως επέτρεψεν αν Unquamne is permissurus fuisse vobis videtur, utsociorum
ανταγωνίζεσθαι εαυτώ , ος Αθηναίον άνδρα βιασάμενος quisquam secum cerlaret, qui vim Atheniensi civi inferre
sic alienis equis certare nullus dubitavit ? quo Græcos
τους αλλοτρίοις ετόλμησεν ίπποις άμιλλάσθαι , δηλώσας etdocuit nil mirari, si quem eorum injuriis vexet, quippe qui
35 τοις "Ελλησι μηδέν θαυμάζειν άν τινα αυτών βιάσηται, ne civibus quidem suis ex æquo utatur, sed aliis bona eri
έπει και τους πολίταις ουκ εξ ίσου χρήται , αλλά τους piens, alios verberibus concidens, alios domisuæ coercitos
μεν αφαιρούμενος, τους δε τύπτων, τους δε ειργνύων, tenens, ab aliis pecunias extorquens, declarat rem nihili
τους δε χρήματα πραττόμενος , ουδενός άξίαν την δη esse democratiam vestram ; qui verbis demagogum , gestis
μοκρατίαν αποφαίνει , τους μέν λόγους δημαγωγού , τα tyrannum se gerit , bene gnarus vos vocabuli (democratiæ )
δ' έργα τυράννου παρέχων, καταμαθών υμάς του μεν præstigiis intentos, rem ipsam insuper habere. (28) Mul.
ονόματος φροντίζοντας, του δε πράγματος αμελούντας. tum differt a Lacedæmoniis Alcibiades : illi enim in ludorum
certaminibus æquo feruntanimo a sociis se vinci, hic autem
40 (28) Τοσούτον δε διαφέρει Λακεδαιμονίων , ώστ'εκείνοι vel a cive vinci noluit, sed palam negavit se cuiquam con
μεν και υπό των συμμάχων ανταγωνιζομένων ανέχονται cessurum , quem juvet secum in contentionem ullius rei
ήττώμενοι , ούτος δε ουδ' υπό των πολιτών, αλλά φανε descendere. Ex hujusmodi autem moribus necessario
ρώς είρηκεν ουκ επιτρέψειν τοις αντεπιθυμούσί τινος. consequitur ut civitates animos ad partes inimicorum ve
Είτ’ εκ των τοιούτων αναγκαίον τας πόλεις των ημετέ strorum transferant, vos ipsos odio habeant. (29) Verum ut
ρων πολεμίων επιθυμείν, ημάς δε μισείν. (29) "Ινα δε non Diomedi solum , sed universæ etiam civitati se illudere
μη μόνον Διομήδην , αλλά και την πόλιν όλην υβρίζων declararet, vasa , quæ in pompa ferri solent, a præfectis
επιδείξειε ,τα πομπεία παρά των αρχιθεωρών αιτησά legationis vestræ commodato petebat tanquam jis usurus
33 μενος ως εις ταπινίκια τη προτεραία της θυσίας χρη die qui sacrificium præcederet ad epulum propter victoriam
σόμενος , εξηπάτησε και αποδούναι ουκ ήθελε, βουλό partam ipsi exbibendum ; verum decipiebat legatos;die enim
μενος τη υστεραία πρότερος της πόλεως χρήσασθαι τούς postero malluvia atque thuribula reddere recusabat, quo
ipse illis prior uteretur, quam legati nomine vestræ reip. jis
χρυσοίς χερνιβίοις και θυμιατηρίοις . “ Οσοι μέν ούν uti possent. Quo factum est ut peregrinorum si qui rei
των ξένων μη εγίνωσκον ημέτερα όντα , την πομπής veritatem ignorarent, videntes pompam reip. succedentem
την κοινήν ορώντεςυστέραν ούσαν της 'Αλκιβιάδου τους pompa ab Alcibiade productæ , opinarentur legatos vasis
5 τούτου πομπείοις χρήσθαι ενόμιζονυμάς όσοι δε και παρά utiab Alcibiademutuo acceptis; autsi qui tamen eorum sive
των πολιτών ήκουον ή και επεγίνωσκον τα τούτου , κα rei veritatem a civibus vestris accepissent, sive ipsi per se
τεγέλων ημών, δρώντες ένα άνδρα μείζον απάσης της | jam nossent mores Alcibiadis, hivos riderent, qui unum
πόλεως δυνάμενον. virum plus cuncta civitate posse sineretis.
 90
Υ
(ΑΝΔOΚΙΔΟ ] Ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟ . Υ (127 - 131)
30. Σκέψασθε δε και την άλλην αποδημίαν τήν εις | 30. Spectate etiam qualem reliquo tempore, per quod ad
Ολυμπίαν ως διέθετο. Τούτω σκηνήν μεν Περσικήν | Olympiam degebat, sese gesserit. Ephesii ei tentorium ex
'Εφέσιοι διπλασίαν της δημοσίας έπηξαν, ιερεία δε και struxeruntduplo majus quam erat vobis exstruetum ; carnes
τοίς ίπποις εφόδια Χιοι παρεσκεύασαν, οίνον δε και τα ad sacrificia atque epulas et pabula equis Chii præbuerunt;
το άλλα αναλώματα Λεσβίοις προσέταξε. Και ούτως ευ vini præbitionem ceterorumque sumptuum imperavit
Lesbiis . Atque tam prospere ipsi res succedunt, ut, quan
τυχής έστιν ώστε τους Έλληνας της παρανομίας και quam cunctos habet Græcos insolentiæ suæ testes , pænas
της δωροδοκίας μάρτυρας κεκτημένος ουδεμίαν δέδωκε tamen ad hoc diei nullas dederit. (31) Reliqui quidem magi
δίκην·(31) αλλά οπόσοι μέν άρχοντες εν μιά πόλει γεγέ. stratus quotquot vel in una sola civitate honores gessere ,
νηνται , υπεύθυνοί εισιν, ο δε πάντων των συμμάχων tenentur rationem administrationis suæ vobis reddere ;
και χρήματα λαμβάνων ουδενός τούτωνυπόδικός εστιν, hic autem , tametsi omnium sociorum res pessime admi.
αλλά τοιαύτα διαπεπραγμένος σίτησιν εν Πρυτανείω nistraverit pecuniasque ab iis acceperit, nulli pro his pænæ
15 έλαβε, και προσέτι πολλή τη νίκη χρήται , ώσπερ ου obnoxius est , sed hoc tantorum facinorum tulit præmium ,
πολύ μάλλον ήτιμακώς ή έστεφανωκώς την πόλιν. Εί ut in Prytaneo epuletur, et præterea in illa sese victoria
δε βούλεσθε σκοπεϊν, ευρήσετε πολλά των τούτω πεπρα jactet , quasi non remp.multo magis infamasset quam coro
γμένων έκαστον ολίγον χρόνον πράξαντάς τινας ανα nasset. Sin considerare vultis ,reperietis paucos quosdam ,
multa similia his ab Alcibiade factis per breve tempus fa
στάτους τους οίκους ποιήσαντας: ούτος δ'επιτηδεύων cientes , singulos rem familiarem pessumdedisse : contra
άπαντα πολυτελέστατα διπλασίαν ουσίαν κέκτηται. (32) hic , etsi sumptuosissima omnia agens, tamen rem dupli
Καίτοι υμείς γε νομίζετε τους φειδομένους και τους cavit. (32) Soletis vos quidem parce victitantes et ad rem
ακριβώς διαιτωμένους φιλοχρημάτους είναι, ουκ ορθώς augendam attentos, pecuniarum cupidos appellitare; sed
20 γινώσκοντες· οι γάρ μεγάλα δαπανώμενοι πολλών δεό fallimini : nemo lucri cupidior quam ganeones : hi quo
μενοι αισχροκερδέστατοί είσιν. Αίσχιστον δε φανή pluribus indigent , hoc fædiore cum aviditate pecunias con
σεσθε ποιoύντες , εί τούτον μεν αγαπάτε τον από των quirunt. Facinus itaque edituri sitis fædissimum , si cari.
Oμετέρων χρημάτων ταύτα κατεργασάμενον, Καλλίαν tate amplectamini hunc , qui vestris opibus abusus ista
δε τον Διδυμίου, τω σώματι νικήσαντα πάντας αγώνας commisit , postquam vos iidem Calliam Didymii filium ,
τους στεφανηφόρους, εξωστρακίσατε, προς τούτον ουδέν corpore suo in omnibus ludis coronariis victorem , testulario
αποβλέψαντες , ος από τον εαυτού πόνων ετίμησε την I judicio urbe ejecissetis , pensi non facientes , quod laboribus
25 πόλιν. (33) Αναμνήσθητε δε και τους προγόνους, ως suis gloriam reipublicae peperisset. (33) Recordamini quo
αγαθοί και σώφρονες ήσαν, οίτινες εξωστράκισαν Κί que fortitudinis et sanctimoniæ majorum vestrorum , qui
μωνα διά παρανομίαν, ότι τη αδελφή τη εαυτού συνώ Cimonem , quod contra legem sororem in matrimonio ha.
χησε. Καίτοι ου μόνον αυτός ολυμπιονίκης ήν, αλλά | beret , urbe jusserunt emigrare , tametsi non Cimon S0
και ο πατήρ αυτού Μιλτιάδης. Αλλ' όμως ουδέν υπε lum , sed etiam pater ejus Miltiades ludis Olympicis vicis
λογίζοντο τάς νίκας: ου γάρ εκ των αγώνων, αλλ' εκ των | sent : verum pensi non faciebant illas victorias ; neque e
επιτηδευμάτων έκρινον αυτόν. ludis, sed e sludiis quemque judicabant.
34. Αλλά μην εί δεί κατά γένος σκοπείν, εμοί μεν ου - Ι 34. Gentes porro nostras si spectetis , nullo modo mihi
30 δαμόθεν προσήκει τούτου του πράγματος , ουδέ έστιν ου- | conveniet genusloc pence : non enim facile sit qui doceat,
δείς όστις αν αποδείξειε των ημετέρων ουδένα τη συμ- | in gente mea ullum unquamfuisse ea usum calamitate, ut
φορά ταύτη χρησάμενον, Αλκιβιάδη δε μάλιστα πάντων | per testulas urbe expelleretur; Alcibiadi autem magis hoc
Αθηναίων. Και γάρ και της μητρός πατήρ Μεγακλής | quam ulli Αtheniensium convenit. Νam et maternus ejus
και ο πάππος Αλκιβιάδης (δις) εξωστρακίσθησαν αμ avusMegacles et paternus ipsi cognominis ostracismopulsi
φότεροι , ώστ' ουδέν θαυμαστόν ουδ' άτοπον πείσεται | sunt ; quocirca nil mirandum ei accidet , si idem lonos
των αυτών τους προγόνους αξιούμενος. Και μην ουδ' | etiamipsi decernatur. Neque ipse Alcibiades infitiari ausit,
αν αυτόςεπιχειρήσειεν αντειπείν ώς oύ των άλλων εκεί hos majores suos, quamvis æqualium suorum Nagitiosis
36 νοι παρανομώτατοι όντες τούτου σωφρονέστεροι και δι simi fuerint, se tamen sapientiores atque justiores fuisse ;
καιότεροι ήσαν, επεί των γε τούτω πεπραγμένων ουδ' hujus enim Alcibiadis tot sunt et tanta scelera , ut nemo ea
αν εις αξίως κατηγορήσαι δύναιτο. pro dignitate rei oratione notare valeat.
35. Νομίζω δε και τον θέντα τον νόμον ταύτην την 35. Et legem hanc testulariam qui tulit, ille mihi videtur
διάνοιαν έχειν· αποβλέψαντα των πολιτών προς τους eam tulisse eos ad cives respiciens , qui potentia sua magi
κρείττους των αρχόντων και των νόμων, επειδή παρά | stratus legesque pregravant , et quia ab praepotentibusistis
privatim panas repetere haud queas, ideo ab universa civi.
των τοιούτων ουκ έστιν ιδία δίκην λαβείν, δημοσίαν τι tate pænam iis irrogandam constituisse. Jam quod me at
μωρίανυπέρ των αδικουμένων κατασκευάσαι. Εγώ tinet, quater ego judicium in publico sustinui, et privatim
ιο τοίνυν έν τε το κοινό κέκριμαι τετράκις, ιδία τε ου si quis mecum experiri jure voluit, nunquam impedivi :
δένα διεκώλυσα δικάζεσθαι βουλόμενον· Αλκιβιάδης δε Alcibiades autem , tot facinorum reus, a se tamen impe
τοιαύτα εργασάμενος ουδεμίαν πώποτε δίκην υποσχεϊν | trare non potuit ut vel unius criminis penamcuiquam da
ενόλμησεν. (36) Ούτω γάρ χαλεπόςεστιν, ώστ' ου περί Γ ret. (36) Est nempe tam truculentus, ut preteritarum
 (131 - 131) [ANDOCIDIS] OR . CONTRA ALCIBIADEM . 91
των παρεληλυθότων αδικημάτων αυτών τιμωρούνται, | injuriarum penas ab eo repetere non audeant , sed futuras
αλλ'υπέρ των μελλόντων φοβούνται , και τοις μεν πε5 | dire
potiusinjurias metuant:
sibi judicant mala qui ab quidem
, ut nemussent eo acceperunt, hi expe
; Alcibiades au
πονθόσι κακώς ανέχεσθαι λυσιτελεί , τούτω δε ουκ εξαρ | tem parum sibi videtur egisse , nisi perfecerit , ut in poste
34 κει, ει μή και το λοιπόν και τι αν βούληται διαπράξεται. rum quoque impune sibisit quicquid voluerit agere. Itane
Καίτοι ου δήπου, ώ Αθηναίοι, οστρακισθήναιμεν επιτή. vero , Atlienienses , ego exilio dignus habebor, qui mor
δειός είμι, τεθνάναι δε ουκ άξιος , ουδε κρινόμενος μενtis pæna indignus habitus fuerim ? in judicio absolutus,
αποφυγείν, άκριτος δε φεύγειν, ουδε τοσαυτάκις αγωνι | nunc patriam fugere cogar, indicta causa ? ex tot certamini
ζόμενος και νικήσας δικαίως πάλιν δοξαιμι δι' εκείνα bus forensibus victor et jure quidem factus, nunc ob id
ipsum rursus exilio puniendus videbor ? (37) Forte dicat
εκπεσείν. (37)'Αλλά γάρ ίσως μετά μικράς διαβολής aliquis , in illis judiciis exiguam mihi commotam fuisse
5 ή φαύλων κατηγόρων ή διά των επιτυχόντων εχθρών invidiam , accusatores tum insurrexisse contemnendos , ab
έκινδύνευον,αλλ' ου διά των ερρωμενεστάτων και λέγειν inimicis levibus in discrimen adductum metum fuisse : ego
και πράττειν, οίτινες δύο των την αυτήν αιτίαν εχόντων vero ab inimicis exagitatus tum fui valentissimis et facundia
et usu rerum agendarum , qui alios duos , ejusdem mecum
έμοί απέκτειναν. Ούκουν τους τοιούτους δίκαιον εκβάλ. | criminis reos, morte damnarunt. Haud itaque vos decet
λειν, ους πολλάκις ελέγχοντες ευρίσκετε μηδέν αδικούν eos homines ejicere , quos, quamvis sæpius accusatos,
τας, αλλά τους μη θέλοντας υποσχεϊν τη πόλει περί του nihil tamen deliquisse reperistis ; sed eos , qui vitæ suæ
βίου λόγον. (38) Δεινόν δέ μοι δοκεί είναι, ει μέν τις rationem reddere postulati recusant. (38) Res enimvero
απολογείσθαι αξιώσειεν υπέρ των αποθανόντων ως αδί iniqua , puto , est, vos minime quidem ferre , si quis ca
pitis condemnatos postmodum defendere, utpote injusta
10 κως απολώλασιν, ουκ αν ανασχέσθαι των επιχειρούντων: sententia
ειδέ τις των αποφυγόντων πάλιν περί της αυτής αιτίας | vos , si quisnecijam traditos , audeat ; contra autem concedere
absolutos eorundem criminum iterum velit
κατηγορεί , πως ου δίκαιον περί τους ζώντας και τους incusare. Nonne fas est de vivis vos idem atque de mor .
τεθνηκότας την αυτήν γνώμην έχειν ; (39) Έστι μέν ούν tuis statuere ? (39) Decet quidem Alcibiadem , ut , quem
'Αλκιβιάδου μήτε αυτόντωννόμων καιτων όρκων φροντί admodum ipse neque legum neque jurisjurandi rationem
ζειν, υμάςτε παραβαίνεινεπιχειρείν διδάσκειν, και τους ullam babet, ita vos quoque conetur ad rerum earum
violationem adducere : porro ut, quemadmodum alios
μεν άλλους εκβάλλειν και αποκτείνειν ανηλεώς , αυτόν sine misericordia expellit vel occidit, ita ipse vos suppli
15 δε ικετεύειν και δακρύειν οικτρώς. Και ταύτα μεν ου cationibus lacrimisque lamentabilem in modum profun
θαυμάζω πολλών γάρ αυτώ κλαυμάτων άξια είργασται: dendis expugnet. Non miror hoc in eo , qui facinora
ενθυμούμαι δε τίνας ποτέ και πείσει δεόμενος , πότερα uberrimis digna lacrimis perpetravit : at circumspicio qui.
τους νεωτέρους , ους προς το πλήθος διαβέβληκεν ασελ nam sint, quos speret a se precibus flectendos. Junio.
resne? quos apud plebem in invidiam adduxit insolentia
γαίνων και τα γυμνάσια καταλύων και παρά την ηλι sua et gymnasiorum dissolutione atque iis quæ juventuti
κίαν πράττων, και τους πρεσβυτέρους, οις ουδέν ομοίως suæ haud convenientia agere solet. Num seniores? a quo
βεβίωκεν, αλλά των επιτηδευμάτων αυτών καταπεφρό rum moribus suos habuit quam dissitissimos , et quorum
20 νηκεν ; (40) Ου μόνον δε αυτών ένεκα των παρανομούν. studia contempsit . (40) Neque vero solummodo habenda
των , ίνα δίκην διδωσιν , επιμελείσθαι άξιον, αλλά και est ipsorum peccantium ratio, ut hiscilicetpenas dentme
των άλλων , όπως τούτους ορώντες δικαιότεροι και σω ritas, sed hoc quoque spectandum est , ut reliqui, quum
φρονέστεροι γίνονται. Εμέ μεν τοίνυν εξελάσαντες sontes plecti vident, eo justitiæ atque temperantiæ studio
siores reddantur. Quodsi ergo me expuleritis,meticulosos
τους βελτίστους περιδεείς καταστήσετε , τούτον δε facietis cives optimos ; sin autem Alcibiadem pæna aſſece
κολάσαντες τους ασελγεστέρους νομιμωτέρους ποιήσετε. ritis , petulantibusmajorem legum reverentiam injicietis.
41. Bούλομαι δ' υμάς αναμνήσαι των εμοί πεπρα 41. Superest ut res a me gestas in memoriam vobis revo .
γμένων. Εγώ γάρ πρεσβεύσας εις Θετταλίας και Μα cem . Legationibus ad Thessalos, adMacedonas , ad Molos
κεδονίας και εις Μολοσσίαν και εις Θεσπρωτίας και εις sos, ad Thesprotos , in Italiam denique Siciliamqueobeun .
25 Ιταλίας και είς Σικελίαν, τους μεν διαφόρους όντας διήλ. dis , effeci ut alios dissidentes vobis reconciliarem, alios
λαξα , τους δ' επιτηδείους εποίησα [ εβεβαίωσα 2], τους | qui amici vobis essent ,in fide confirmarem, alios denique
δ' από των εχθρών απέστησα, Καίτοι ει των πρω ab hostium vestrorum partibus avocarem . Quodsi optima
tium unusquisque idem fecisset , næ perpaucos nunc habe.
τευόντων έκαστος τα αυτά εποίησεν, ολίγους αν πολε
μίους είχετε και πολλούς συμμάχους έκέκτησθε. (42) retis hostes et socios vobis permultos acquisivissetis. (42)
De muneribus a me editis piget commemorare , nisi hacte .
Περί δε των λειτουργιών ουκ αξιώ μεμνήσθαι, πλην nus, ut aiam , imperata me exsequi , sumptus facientem
κατά τοσούτον, ότι τα προσταττόμενα δαπανώ ουκ από non ex ærario publico , sed e re mea privata . Victorias re
των κοινών, αλλ' από τωνιδίων. Καίτοι τυγχάνωνενικη portavi, unam titulo fortitudinis virilis, aliam in cursu cum
80 κώς ευανδρία και λαμπάδι και τραγωδούς, ού τύπτων facibus ardentibus, tertiam in choris tragicis , non cædens
τους αντιχορηγούντας , ουδ' αίσχυνόμενος ει των νόμων antichoregos , neque pudorimihi ducens ,meminus quam
έλαττον δύναμαι. Τους ούν τοιούτους των πολιτών | leges valere. Tales ego cives multo aio esse digniores , qui
πολύ μάλλον επιτηδείους ηγούμαι μένειν ή φεύγειν, in urbe manere quamqui emigrare jubeantur.
 ΛΥΣΙΑΣ .

91 ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ ΦΟΝΟΥ PRO CÆDE ERATOSTHENIS

ΑΠΟΛΟΓΙΑ. APOLOGIA .
(2 - 11)
Περί πολλού αν ποιησαίμην , ώ άνδρες, το τοιούτους Perinagnifaciam , viri, hac vos mea in causa deme pari
υμάςεμοί δικαστάς περί τούτου του πράγματος γενέσθαι, modo statuere, atque vestra ipsi sitis in causa judicaturi ,
οιοίπερ αν υμίν αυτοίς είστε τοιαύτα πεπονθότες : ευ | in fortuna mecum pari. Certus enimsum, animo si sitis
γάρ οίδ' ότι, ει την αυτήν γνώμην περί των άλλων erga alios eodem quo erga vosmet estis affecti, neminem
και έχoιτε ηνπερ περί υμών αυτών , ουκ αν είη όστις ουκ facile fore quinon super casu meo graviter indignetur :
επί τούς γεγενημένοις αγανακτoίη , αλλά πάντες αν omnes potius ponas in designatores hujusmodi Nagitiorum
περί των τα τοιαύτα επιτηδευόντων τάς ζημίας μι- I legibus constitutas justo minores esse silis judicaturi. (2)
92 κράς ηγοίσθε. (2) Και ταύτα ουκ αν είη μόνον παρ' Ι Νeque existimandum est, apud vos solos ita sancitum esse;
υμίν ούτως εγνωσμένα , αλλ' εν απάση τη “Ελλάδι: I in universa enimvero Grecia ita statutum est : hujus enim
περί τούτου γάρ μόνου του αδικήματος και εν δημοκρα» | unius solius criminis ( adulterii ) poenas easdem tamin
τία και ολιγαρχία και αυτη τιμωρία τους ασθενεστάτοις ' democratiis quarm in oligarcliis vel infirmissimis ab polen
προς τους τα μέγιστα δυναμένους αποδέδοται , ώστε tissimis exigere conceditur ;quo fit ut infimus quisque cum
τον χείριστον των αυτών τυγχάνειν τη βελτίστω" ούτως, | nobilissimo pari jure gaudeat; adeo hanc contumeliam
ώ άνδρες, ταύτην την ύβριν άπαντες άνθρωποι δεινο. omnes homines longe existimant atrocissimam . (3) De ma
5 τάτην ηγούνται. (3) Περί μεν ούν του μεγέθους της gnitudine igitur pænæ sumendae vos omnes idem sentire
ζημίας άπαντας υμάς νομίζω την αυτήν διάνοιαν έχειν, | arbitror, neque quenquam ita socordi esse animo, nt aut
και ουδένα ούτως ολιγώρως διακείσθαι, όστις oίεται venia donandos aut levi tantum pæna censeat afficiendos
δείν συγγνώμης τυγχάνειν ή μικράς ζημίας αξίους ηγεί eos, a quibus istiusmodi flagitia profecta sint. (4) Existimo
ται τους των τοιούτων έργων αιτίους . (4) Ηγούμαι δέ, autem, o viri , linec milhi nunc esse demonstranda , Erato
ώ άνδρες, τούτο με δείνεπιδείξαι , ως εμοίχευεν Ερατο sthenem meam uxorem constupravisse , atque adeo illam
σθένης την γυναίκα την εμήν και εκείνην τε διέφθειρε adulteriilabe , liberosmeos ignominia , nie contumelia alle
το και τους παίδας τουςεμούς ήσχυνε και με αυτόν ύβρι cisse ec quod in ædesmeas pro mecho ingressus sit; porro
σεν εις την οικίαν την εμήν εισιών, και ούτε έχθρα | mihi cum illo nullas intercessisse inimicitias prater has
εμοι και εκείνω ουδεμία ήν πλήν ταύτης, ούτε χρημά unicas ; atque hoc quod ausus sum non lucri gratia me
των ένεκα έπραξα ταύτα , ίνα πλούσιος εκ πένητος γέ- | fecisse , ut ex paupere fierem dives, neque cujuslibet emo
νωμαι , ούτε άλλου κέρδους ουδενός πλήν της κατά νό lumenti causa , nisi ut legibus concessam vindictam su
μους τιμωρίας. merem .
5. Εγώ τοίνυν εξ αρχής υμίν άπαντα επιδείξω τα 5. Ego igitur a principio omnes meas rationes exponam ,
15 έμαυτού πράγματα , ουδεν παραλείπων , αλλά λέγων | nihil prorsus omittens, sed que vera sunt eloquens. Nan
ταληθή ταύτην γάρ έμαυτό μόνην ηγούμαι σωτηρίαν, | que eam demum salutem mihi solam proponi video , si vobis
εάν υμίνείπείν άπαντα δυνηθώ τα πεπραγμένα. ( ) Εγώ | omnia que gesta sunt declarare potuerim. (6) Ego enim,
γάρ, ώ άνδρες , επειδή έδοξέ μοι γημαι και γυναίκα judices , ubi decrevi nuptias contrahere, et uxorem domum
ήγαγόμην εις την οικίαν, τον μέν άλλον χρόνον ούτω | duxeram, per reliquum quidem tempus ita me gessi ut
διαχείμων ώστε μήτε λυπείν μήτε λίαν επ'εκείνη είναι | neque huic molestias crearem, neque prorsus penes eam
και τι αν θέλη ποιείν: εφύλαττόν τε ως οίόν τε ήν, και esset quæcumque vellet agere ; sed quantum fieri potuit ,
προσεΐχον τον νούν ώσπερ είκός ήν επειδή δε μοι παι ego observabam diligenter, et animum , uti par erat, ad .
20 δίον γίγνεται, επίστευον ήδη και πάντα τα έμαυτού vertebam . Quum autem puer nobis natus esset, tum vero
εκείνη παρέδωκα, ηγούμενος ταύτην οικειότητα με. confidens omnia mea illi in manus tradidi, nullam con
γίστης είναι.(7) 'Εν μεν ουν τα πρώτα χρόνω, ώ Αθη- junctiorem necessitudinem fieri posse existimals. (7) Ac
ναίοι , πασών ήν βελτίστη και γάρ οικονόμος δεινή και | initio quidem , Athenienses , mulier erat omniumoptima ,
φειδωλός αγαθή και ακριβώς πάντα διοικούσα επειδή siquidem materfamilias prudens erat et frugi omnia admi
δέ μοι ή μήτηρ ετελεύτησε , πάντων των κακών απο- I nistrabat quam accuratissine ; sed quum mater mea diem
 (11 - 19) LYSIÆ OR . DE CÆDE ERATOSTHENIS . 93
θανούσα αιτία μου γεγένηται. (8) Επ' εκφοράν γάρ | obiit, omnium malorum ea mors mihi fons et origo fuit. (8)
25 αυτη ακολουθήσασα ή έμή γυνή υπό τούτου του αν. Elato enim corpore, quum uxor in funus prodiret , ibi ab
θρώπου όφθείσα , χρόνω διαφθείρεται επιτηρών γάρ Eratosthene conspecta sensim corrumpitur. Hic nempe
την θεραπαιναν την εις την αγοράν βαδίζουσαν και observata ancilla quæ ad forum itabat, eamque sermonibus
λόγους προσφέρων απώλεσεν αυτήν. (9) Πρώτον μεν aggressus, heram perdidit. (9) Primum igitur , viri, (nam
ούν, ώ άνδρες , ( δεί γάρ και ταύθ' υμίν διηγήσασθαι ) et hæc vobis narrare oportet ) ædicula mihi est bipertita ,
οικίδιόν εστί μοι διπλούν, ίσα έχουν τα άνω τους κάτω,
κατά την γυναικωνίτιν και κατά την ανδρωνίτιν. cujus superiora magnitudine respondent inferioribus, ac
Επειδή δε το παιδίον εγένετο ημίν , ή μήτηρ αυτό έθή allera viris, altera feminis destinata sunt. Quum autem
30 λαζεν ίνα δε μή, οπότε λoύεσθαι δέοι, κινδυνεύη κατά puerum quinobis erat lactaret mater, ne , quoties eum la.
της κλίμακος καταβαίνουσα, εγώ μεν άνω διητώμην , vatum ire oporteret , quidquam periclitaretur uxor per
αι δε γυναίκες κάτω. (το) Και ούτως ήδη συνειθισμέ scalas descendens, ego supra , mulieres infra , habitavimus.
νον ήν, ώστε πολλάκις ή γυνή απήει κάτω καθευδή (10) Jamque id adeo consuetum erat ut uxor sæpius infra
σουσα ως το παιδίον, ίνα τον τιτθον αυτώ διδω και μη discederet dormitura ad puerum , quo illi porrigeret ubera
βοά. Και ταύτα πολύν χρόνον ούτως εγίνετο, και εγώ ne vagiret. Hoc diutius obtinuit ,neque ego interea quid
ουδέποτε υπόπτευσα , αλλ' ούτως ηλιθίως διαχείμων, quam mali suspicabar, sed tam simplici eram ingenio ut
ώστε ώμην την εμαυτού γυναίκα πασών σωφρονεστά civitate feminarum pudicissi
35 την είναι των εν τη πόλει. ( 1) Προϊόντος δε τού meam uxorem omnium in
χρόνου , ώ άνδρες , ήκον μέν απροσδοκήτως εξ αγρού , | mam esse crederem. (11) Interjecto tempore, judices ,
μετά δε το δείπνον το παιδίον εβόα και έδυσκόλαινεν, redii rure insperatus ; atque a cuna vagiebat puer et qui
υπό της θεραπαινης επίτηδες λυπούμενον , ίνα ταύτα ritabatur , quippe quem ancilla data opera contristavit ut
ποιή. Ο γάρ άνθρωπος ένδον ήν ύστερονγάρ άπαντα hæc faceret : homo enim intus erat ; namque postea rem
επυθόμην. (12) Και εγώ την γυναίκα απιέναι εκέλευον intellexi. (12) Ego uxorem jussi abire pueruloquemam .
και δούναι το παιδίω τον τιτθόν, ίνα παύσηται κλαίον. mas præbere, quo ille vagire desineret.Nolebat illa primum ,
“Η δε το μεν πρώτον ουκ ήθελεν , ώς αν ασμένη με quasi cupide me conspicata post diutinam moram in ædes
10 έωρακυία ήκοντα διά χρόνου επειδή δε εγώ ώργιζόμην reversum . Ubi vero stomachabar et instabam ut abiret ,
και εκέλευον αυτήν απιέναι , « ένα σύ γε, έφη, πει « Nimirum , inquit ,ut tu hîc ancillam tentes , sicut etnuper
ράς ενταύθα την παιδίσκην και πρότερον δε μεθύων traliebas. » (13) Ridebarm ego ;illa assurgens protinus
είλκες αυτήν. » (13) Καγώ μέν έγέλων, εκείνη δε ebrius
et egressa ,ostium post se adduxit quasi per ludum , exemit.
αναστάσα και απιούσα προστίθησι την θύραν , προσ
ποιουμένη παίζειν , και την κλείν εφέλκεται. Καγώ que clavem . Ego nihil prorsus cogitans, nihil suspicans,
τούτων ουδέν ενθυμούμενος ουδ' υπονοών εκάθευδον suaviter dormiebam , utpote qui ex agro redierim . (14) Ubi
άσμενος , ήχων εξ αγρού. (14) Επειδή δε ήν προς cæpit lucescere, venit illa foresque aperuit. Quum scisci.
93 ημέραν, ήκεν εκείνη και την θύραν ανέωξεν. 'Eρο tarer unde januæ noctu crepuerint,ait lucernam quæ juxta
μένου δ' εμού τι αί θύραι νύκτωρ ψοφούεν, έφασχε τον puerum erat casu fuisse extinctam , quare se ex vicinia
λύχνον αποσβεσθήναι τον παρά το παιδίων , είτα εκ των eam accendisse. Oblicui , et ita se rem habere arbitrabar.
γειτόνων ενάψασθαι. Εσιώπων εγώ και ταύτα ούτως Cerussa autem , Athenienses, mihi videbatur oblini ejus
έχειν ηγούμην. 'Έδoξε δέ μοι, ώ άνδρες, το πρόσωπον
έψιμυθιώσθαι , του αδελφού τεθνεώτος ούπω τριάκονθ' facies, quanquam ipsius frater vix triginta ante dies obierat.
ημέρας: όμως δ'.ουδ' ούτως ουδέν ειπών περί του πρά. | Sed neque sic quidquam de re locutus, foras abii silens.
γματος, εξελθών ώχόμην έξω σιωπή. (15) Μετά δε | (15 ) Post hæc, o viri , quum plusculum temporis inter:
ταύτα, ώ άνδρες , χρόνου μεταξύ διαγενομένου και εμού | cessisset, et me domestice calamitates me longefuge
πολύ απολελειμμένου των εμαυτού κακών , προσέρχε- | rent, ad ine accedit vetula quaedalm , submissa a muliere
ταί μοί τις πρεσβύτις άνθρωπος, υπό γυναικός υπο- quapiam quacum ille antehac consueverat ,ut ego deinceps
πεμφθείσα ήν εκείνος εμοίχευεν , ως εγώ ύστερον intellexi. Ma quippe irata et injuriose secum agi reputans
ήκουον· αύτη δε οργιζομένη και αδικείσθαι νομίζουσα, quod ad se is, ut olim , non ventitaret , observabat, do
ότι ουκέτι ομοίως έφοίτα παρ' αυτήν, εφύλαττεν έως nec quid causæ esset rescivisset. (16) Me igitur juxta ædes
το εξεύρεν και τι είη το αίτιον. (16) Προσελθούσα ούν μοι έγ meas præstolata anus, compellans : « Euphilete , ait , ne
γύς και άνθρωπος της οικίας τηςέμής επιτηρούσα, « Ευφί me ad te accedere putes ex nimia aliqua curiositate : vir
λητε , έφη, μηδεμιά πολυπραγμοσύνη προσεληλυθέναι enim qui te tuamque uxorem contumelia afficit, nobis quo
με νόμιζε πρός σε· ο γάρ ανήρ ο υβρίζων εις σε και την
σην γυναίκα εχθρός ών ημϊν τυγχάνει. Εάν ουν λάβης | que est inimicus. Si comprehenderis ancillam que itat ad
την θεράπαιναν την είς αγοράν βαδίζουσαν και διακο forum etministrat vobis , quæstionemque habueris , totam
νούσαν υμίν και βασανίσης, άπαντα πεύση. Έστι δ',έφη, I rem cognosces. Est autem,inquit, Eratostlienes Eensis,
 94 ΛΥΣΙΟΥ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟ ΦΟΝΟΥ .
ΣΘΕΝΟ (13 -
15 'Ερατοσθένης Οίηθεν ο ταύτα πράττων , δς ου μόνον | qui non tuamΥΣsolummodo uxorem, sed alias quoque
την σην γυναίκα διέφθαρκεν, αλλά και άλλας πολλάς: | bene multas, constupravit : hanc enim artem exercet. »
ταύτην γάρ τέχνην έχει, »(17) Ταύτα ειπούσα, ώ άνδρες, (17) Hæc locuta , Athenienses,abiit : ego vero conturbabar,
εκείνη μεν απηλλάγη , εγώ δε ευθέως εταραττόμην , | omniaque milii in mentem simul veniebant, et suspicione
και πάντα μου εις την γνώμην εισήει, και μεστός ήν plenus cogitabam me in cubiculo fuisse occlusum , recor
υποψίας , ενθυμούμενος μεν ως απεκλείσθην εν τω δω dati illa nocte crepuisse utramque januam , interiorem et
ματίω, αναμιμνησκόμενος δε ότι εν εκείνη τη νυκτί anticam , quod nunquam antea factum erat, ac demum uxor
εψόφει η μέταυλος θύρα και η αύλειος , δ ουδέποτε έγέ mihi visa erat cerussata : hæc , inquam , omnia mihi in
20 νετο, έδοξέ τέ μοι ή γυνή έψιμυθιώσθαι. Ταύτά μου mentem veniebant, et eram suspicione plenus. (18 ) Do
πάντα εις την γνώμην εισήει, και μεστός ην υποψίας. mum reversus jussi ancillam me sequi in forum . Quam
(18)'Ελθών δε οίκαδε εκέλευον ακολουθείν μοι την θε
ράπαιναν εις την αγοράν , αγαγών δ' αυτήν ως των quum ad meorum familiarium quendam adduxissem , dixi
επιτηδείων τινά έλεγανότι εγώ πάντα είην πεπυσμένος me omnia quæ domifiebantplane perspecta habere.« Tibi
igitur,inquiebam , ex duabus utram malis conditionem licet
τα γινόμενα εν τη οικία: « Σοί ούν, έφην, έξεστι eligere , aut verberibus cæsam in pistrinum detrudi,ubima
δυοίν οπότερον βούλει έλέσθαι , ή μαστιγωθείσαν εις lis teneberi
s finem nunquam habituris , aut quæ vera sunt in
25 μύλωνα εμπεσείν και μηδέποτε παύσασθαι κακοίς
τοιούτοις συνεχομένην, ή κατειπούσαν άπαντα ταληθή | dicantem nihil quidquam mali perpeti,at delictorum tuorum
μηδέν παθείν κακόν, αλλά συγγνώμης παρ'εμού τυχεϊν a me consequi veniam . Cave autem mentiare, sed omnia
των ημαρτημένων.. Ψεύση δε μηδέν, αλλά πάντα eloquere quæ vera sint.» (19) Illa primum negabat firmiter ,
ταληθή λέγε. » (19) Κάκείνη το μεν πρώτον εξαρνος | meque exsequi jubebatquodcumque animo collibitum esset
ήν,και ποιείν εκέλευεν 8 τι βούλομαι: ουδέν γάρ ειδέναι: meo : se enim nihil conscire . Quum vero Eratosthenem no
επειδή δε εγώ εμνήσθην Ερατοσθένους προς αυτήν , minavi, atque illum dixi ventitare ad uxorem meam ,
και είπαν ότι ούτος και φοιτών είη προς την γυναίκα , tunc valde perculsa est , existimansme totam rem ut gesta
30 εξεπλάγη ηγησαμένη με πάντα ακριβώς έγνωκέναι.(2ο) | erat compertam habere. (20) Ac tum demum ad genua
Και τότε ήδη προςτα γόνατά μου πεσούσα, και πίστιν | mea procidens, fide a me accepta se nihil quidquam mali
παρ' εμού λαβούσα μηδέν πείσεσθαι κακόν, κατη passuram , indicium fecit; primum , uthomo post exsequias
γόρει πρώτον μεν ως μετά την εκφοράν αυτή προσίου, se congressus fuerit , deinde, ut ipsa post aliquot moras il
έπειτα ως αυτή τελευτωσα εισαγγείλειε και ως εκείνη lius sermones ad heram tulerit, ut hera tandem persuasa
τω χρόνω πεισθείη , και τας εισόδους οίς τρόπους προσ sit ; quibus viis modisque ille ad hanc accesserit ; quo
ίοι , και ως Θεσμοφορίοις εμού εν αγρώ όντος ώχετο
εις το ιερόν μετά της μητρός της εκείνου και τάλλα τα pacto Thesmophoriis, dum ego rure degebam , uxor mea
35 γενόμενα πάντα ακριβώς διηγήσατο. (21) Επειδή δε profecta fuerit ad templum malre illius comitante ; et re
πάντα είρητο αυτή , είπον εγώ , « “Όπως τοίνυν ταύτα liqua omnia quæ gesta erant accurate enarravit . (21)
μηδείς ανθρώπων πεύσεται· ει δε μή , ουδέν σοι κύριον | Facto indicio , « Cave, inquiebam, quisquam a te rem
έσται των προς έμ’ ώμολογημένων. Αξιώ δε σε επ’ | resciscat ; aliter quæ inter nos convenere , prorsus irrita
αυτοφώρω ταύτά μοι επιδείξαι εγώ γάρ ουδέν δέο erunt. Volo autem te mihi hæc re ipsa commonstrare ; ni
μαι λόγων , αλλά το έργον φανερόν γενέσθαι, είπερ | hil mihi verbis opus est; oportet rem manifesto videam,
ούτως έχει, και (22) Ώμολόγει ταύτα ποιήσειν . Και | utrumita se habeat. » (22) Ιd omne illa in serecepit. Post
μετά ταύτα διεγένοντο ημέραι τέσσαρες και πέντε , ωςhæc intercesseruntdies quattuor vel quinque, ut vobis ego
10 εγώ μεγάλοις υμίν τεκμηρίοις επιδείξω. Πρώτον δε διη validissimis argumentis ostendam . Sed præmittam quæ
γήσασθαι βούλομαι τα πραχθέντα τη τελευταία ημέρα. | ultimo die facta sint . Sostratus erat amicus mihi et fami.
Σώστρατος ήν μοι επιτήδειος και φίλος. Τούτω ηλίου liaris. Huic sub vesperam ex agro revertenti obviam factus,
δεδυκότος ιόντι εξ αγρού απήντησα. Ειδώς δ'εγώ sciensque tam sero redeuntem nihil eorum quæ necessaria
ότι τηνικαύτα άφιγμένος ουδέν αν καταλήψοιτο οίκοι erant domi nacturum , jussimecum cænaret. Domum igi
των επιτηδείων, εκέλευον συνδειπνείν και ελθόντες οί
καδε ως εμέ, αναβάντες εις το υπερώον έδειπνούμεν. tur ad me profecti et in superiora conscendentes, cænavi.
94 (23) Επειδή δε καλώς αυτό είχεν, εκείνος μέν απιών mus. (23) Quum vero ille bene se curavisset, domum abiit ,
ώχετο, εγώ δε εχάθευδον. Ο δ' Ερατοσθένης, ώ άν. ego autem cubitum ivi. Interim Eratosthenes , o viri, in
δρες, εισέρχεται, και η θεραπαινα επεγείρασά με ευθύς greditur, et ancilla statim mihi excitato narrat hominem
φράζει ότι ένδον εστί. Καγώ είπών εκείνη επιμελεί. | intus esse. Quam ubiadmonui utjanuamcuraret diligenter,
σθαι της θύρας , καταβάς σιωπή εξέρχομαι , και αφι- | descendo et foras exeo tacite ; ad hos, ad illos accedo ; erant
χνούμαι ως τον και τόν, και τους μεν ένδον κατέλαβον, | quos domi offendi , erant etiam quos peregre profectos intel
τους δε ουκ επιδημούντας εύρον. (24) Παραλαβών | lexi. (24) Assumptis igitur ex iis qui aderant quam pluri
και δ' ως οιόντε ήν πλείστους εκ των παρόντων εβάδιζον. | mis, reden ; et faces nactiexcaupona quae erat in vicinia ,in
 (2s --31) LYSIÆ OR . DE CÆDE ERATOSTHENIS. 95
Και δάδας λαβόντες εκ τού εγγύτατα καπηλείου εισερ- 1 gredimur, januis apertis et a muliere paratis. Tum vero
χόμεθα, ανεωγμένης της θύρας και υπό της ανθρώπου protrusis foribus cubiculi , qui priminostrum ingressi fui.
παρεσκευασμένης. " Ώσαντες δε την θύραν του δωμα mus, hominem conspeximus adhucuxorimeæ accubantem ,
τίου οι μεν πρώτοι εισιόντες έτι είδομεν αυτόν κατακεί quiserius, nudum in lecto stantem . (25 ) Equidem , Athe
μενον παρά τη γυναικί, οι δ' ύστερον εν τη κλίνη γυ
μνόν εστηκότα.(25) 'Εγώ δ', ώ άνδρες, πατάξαςκατα nienses , eum ictu prosterno , et manus post tergum redu.
10 βάλλω αυτόν, και τω χείρε περιαγαγών είς τούπισθεν cens et vinciens, interrogavi quare tam contuineliose egis.
και δήσας ήρώτων διά τί δβρίζει εις την οικίαν την set , domum meam pro mæcho ingressus. Ille confessus
εμήν εισιών. Κάκείνος αδικείν μεν ομολόγει, ήντι factam a se fuisse injuriam ,suppliciter me orabat ne ipsum
βόλει δε και ικέτευε μη αυτόν κτεϊναι, αλλ' αργύριον interficerem , sed pecuniam uti exigerem . (26 ) Respondi,
πράξασθαι. (26) Εγώ δ' είπαν ότι « Ουκ εγώ σε απο « Non ego te interficiam , sed interficiet lex civitatis quam
κτενώ , αλλ' και της πόλεως νόμος , δεν συ παραβαίνων tu pra voluptate
περί ελάττονος των ηδονών εποιήσω, και μάλλον είλου contempsisti, qui maluisti tale facinus
τοιούτον αμάρτημα εξαμαρτάνειν εις την γυναίκα την | patrare adversus meam uxorem liberosque meos , guam le
15 εμήν και εις τους παϊδας τους εμούς και τους νόμους πεί- | gibus obtemperare atque moribus vivere compositis. » (27)
θεσθαι και κόσμιος είναι, » (27) Ούτως, ώ άνδρες, εκεί Ita , o viri , ea ille consecutus est quæ lex eos consequi ve.
νος τούτων έτυχεν ωνπερ οι νόμοι κελεύουσι τους τα lit qui talia facinora perpetrare sustinent, non correptus
τοιαύτα πράττοντας, ουκ είσαρπασθείς εκ της οδού , e via , neque ad focum confugiens, ut isti prædicant. Quo
ουδ' επί την εστίαν καταφυγών, ώσπερ ούτοι λέγουσιν
πώς γαρ αν, όστις εν τω δωματίω πληγείς κατέπεσεν pacto enim potuit,qui statim in cubiculo concidit a me per
ευθύς, περιέστρεψα δ' αυτού τω χείρε, ένδον δε ήσαν culsus ?Manus autem a tergo revinxi, ac tot homines intus
άνθρωποι τοσούτοι, ούς διαφυγείν ουκ ήδύνατο , ούτε erant quos ille effugere non poterat, neque ferro , neque
20 σίδηρον ούτε ξύλον ούτε άλλο ουδέν έχων, και τους εισελ fuste , neque telo quolibet armatus, quo se adversus
θόντας αν ήμύνατο. (28) 'Αλλ', ώ άνδρες, οίμαι και ingressosdefenderct. (28) Verum enim vero, Athenienses,
εμάς ειδέναι ότι οι μη τα δίκαια πράττοντες ουχ
ομολογούσι τους εχθρούς λέγειν αληθή , αλλ' αυτοί vos omnes scire existimo , viros injusta facientes non fateri
adversarios suos vera dicere, sed mendaciis et pravis artibus
ψευδόμενοι και τα τοιαύτα μηχανώμενοι οργάς τους
ακούουσι κατά των τα δίκαια πραττόντων παρασκευά instructos, animos audienlium contra eos qui justa fa
ζoυσι. Πρώτον μεν ουν ανάγνωθι τον νόμον. ciunt irritare. Primum igitur recita legem .
ΝΟΜΟΣ. LEX.
29. Ουκ ήμφισβήτει, ώ άνδρες, αλλ' ώμολόγει αδι- Ι (29) Non negabat, o viri, injuriam, sed confitebatur;
25 κεϊν, και όπως μέν μή αποθάνη ήντιβόλει και ικέτευεν, | meque enixe rogabat ne se interficerem, et mortem paratus
αποτίνειν δ' έτοιμος ην χρήματα. Εγώ δε τω μεν erat pecunia redimere. Ego vero æstimationi illius non
εκείνου τιμήματι ου συνεχώρoυν, τον δε της πόλεως
νόμον ήξίουν είναι κυριώτερον, και ταύτην έλαβον την concessi ;at civitatis legem potiorem esse existimans, eam
δίκην, ήν υμείς δικαιοτάτης είναι ήγησάμενοι τους τα sumpsi vindictam quam ipsi vos statuistis contra talium
τοιαύτα επιτηδεύουσιν ετάξατε. Καί μοι ανάβητε | facinorumauctores , tanquam justissimam. Εt horum mihi
τούτων μάρτυρες. testes ascendite.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
30. Ανάγνωθι δε μου και τούτον τον νόμον εκ της Ι (30) Recita mihi praeterea hanclegem ab Areopagi caria
στήλης της εξ Αρείου πάγου. | in columna inscriptam.
ΝΟΜΟΣ. LEX.
30 Ακούετε , ώ άνδρες, ότι αυτό το δικαστηρίω τωI Auditis, Atlaenienses, senatui Areopagitico, cui quum pa.
υ πάγου , και και πάτριόν εστι και εφ' υμών | trium fuit, tum vestra memoria redditum est, de cede
αποδέδοται του φόνου τας δίκας δικάζειν, διαρρήδης | judicare , disertim esse prescriptum, eum hominem ne cae
είρηται τούτου μη καταγινώσκειν φόνον, δς αν επί δά dis condemnent, quimæchum deprehendens prope snam
μαρτι τη εαυτού μοιχόν λαβών ταύτην την τιμωρίαν ipsius uxorem , istiusmodipænas sumpserit. (31) Atque ita
ποιήσηται. (31) Και ούτω σφόδρα και νομοθέτης επί firmiter existimavit legislator hæc justa esse etæqua de
ταϊς γαμεταϊς γυναιξί δίκαια ταύτα ηγήσατο είναι, ώστε
36 και επί ταϊς παλλαχαις ταις ελάττονος αξίαις την αυτήν | uxoribus legitimis , ut etiam de pellicibus , minore certo
δίκην επέθηκε. Καίτοι δηλον ότι, εί τινα είχε ταύτης I pretio dignis, eadem statuerit. At enim manifestum est
 96 . ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟ
ΣΘΕΝΟΥ ΦΟΝΟΥ . (31 - 13 )
Σ
μείζω τιμωρίαν επί ταϊς γαμεταϊς , εποίησεν άν· νύν | quod , si ullas pαnas graviores habuisset, eas utiquestatuis.
δε ουχ οιός τε ών ταύτης ισχυροτέραν επ' εκείναις εξευ- | set de violatis uxoribus :jam autem quum de his non po
ρείν, την αυτήν καιεπί ταϊς παλλακαϊς ήξίωσε γίνεσθαι. | tuerit gravioresexcogitare ,easdein pro uxoribuset pro pel
'Ανάγνωθι δέ μοι και τούτον τον νόμον. | licibus irrogare placuit. Recita tu mihihanc quoque legem .
ΝΟΜΟΣ. LEX .
32. Ακούετε , άνδρες , ότι κελεύει , εάν τις ανθρωπον Ι 32. Auditis, o viri , legem jubere ut, si quis liominem
ελεύθερον ή παιδα αισχύνη βία , διπλήν την βλάβην Ι ingenuum aut puerum vi constupra verit, mulctam luat
40 οφείλειν , εάν δε γυναίκα , εφ' αίσπερ αποκτείνειν έξε- | duplam ejus quamluisset servo duntaxat constupralo ;
στιν, εν τούς αυτούς ενέχεσθαι. Ούτως , ώ άνδρες , τους ! sin matronam vi stupraverit, super quibus deprehensium
βιαζομένους ελάττονος ζημίας αξίους ηγήσατο είναι η | nieclium occidere licet, iisdem ille penis teneatur. Adeo,
τους πείθοντας: (33) των μεν γάρ θάνατον κατέγνω, Athenienses, qui viaggrediuntur, eos legislator minoripana
τοις δε διπλήν έποίησε την βλάβην, ηγούμενος τους μέν | dignos esse existimavit quam qui blanditiis. (33) Hosenim
διαπραττομένους βία υπό των βιασθέντων μισείσθαι , | capite dananavit , illis duplam mulctam inlixit , arbitratus
τους δε πείσαντας ούτως αυτών τας ψυχάς διαφθείρειν eos qui vi rem perficiunt, iis odio haberi quibus vis infer
95ώστ’ οικειοτέρας αυτούς ποιείν τας αλλοτρίας γυναίκας | tur : qui vero blanditiis, animos ita penitus vitiare , ut alie
ή τοις ανδράσι, και πάσαν επ' εκείνους την οικίαν γεγο nas uxores sibi benevolentiores reddant quam marilis, ut
νέναι , και τους παίδας αδήλους είναι όποτέρων τυγχά tota jam domus penes ipsos sit, ut denique liberi incerta
νουσιν όντες , των ανδρών και των μοιχών · ανθ' ών και τον conditione nascantur, utrum scilicet ad maritum pertineant
νόμον τιθείς θάνατον αυτοίς εποίησε την ζημίαν. (31) an ad machum . Quibus de causis legislator pænam illis
'Εμού τοίνυν, ώ άνδρες, οι μεν νόμοι ου μόνον απε mortem statuit. (34) Me igitur, o viri , non solum crimine
γνωχότες εισί μή αδικείν , αλλά και κεκελευκότες ταύτην | absolvuntleges, verum etiam jusserunt ut has penas repe
και την δίκην λαμβάνειν · εν υμίν δ' έστι πότερον χρή τού terem : jam vero in vobis situm est utrum has leges ratas an
τους ισχυρούς ή μηδενός αξίους είναι. (35) Εγώ μέν γάρ irritas fieri oporteat. (35) Equidem arbitror omnes civitates
oίμαι πάσας τας πόλεις διά τούτο τους νόμους τίθεσθαι, ideo leges perferre, ut si quibusde rebus ambigatur, ab iis
ένα, περί ών αν πραγμάτων απορώμεν, παρά τούτους consilium quærentes, quid nobis faciendum sit perspicia
ελθόντες σκεψώμεθα και τι ημϊν ποιητέον εστίν . Ούτοι mus. Atqui illæ injuria affectos hujusmodi penas ab hu
τοίνυν περί των τοιούτων τοίς αδικουμένοις τοιαύτην jusmodihominibus repetere hortantur. (36 ) Eandem vero
δίκην λαμβάνειν παρακελεύονται. (36) Οίς υμάς αξιώ etiam vobis esse sententiam censeo ; sin minns, eam peccandi
την αυτήν γνώμην έχειν · ει δε μή, τοιαύτην άδειαν τους
το μοιχούς ποιήσετε, ως και τους κλέπτας επαρείτε φά licentiam
cilitate
mæchantibus concedetis , ut fures etiam vestra fa .
adducti se mạchos profiteantur, persuasi nempe si
, ευ ειδόταςεπίότι,
είναι λέγωσικαι ταύτην την
τούτωεάνφάσκωσιν
αιτίανμοιχούς
σχειν περί εαυτών εις ad eam causam conſugiant, et idcirco se dicant in alienas
τας αλλοτρίας οικίας εισιέναι, ουδείς αυτών άψεται. ædes ingredi, neminem fore qui ipsosattigerit. Omnes enim
Πάντες γάρ είσονται ότι τους μεν νόμους της μοιχείας sentient leges adulterii flocci faciendas esse, vestram solum
χαίρειν εάν δεί , την δε ψήφον την υμετέραν δεδιέναι» | molo sententiam pertimescendam , utpote que sola sit
αύτη γάρ έστι πάντων των εν τη πόλει κυριωτάτη. | omnium in hac civitate rerum arbitra.
37. Σκέψασθεδε, ώ άνδρες κατηγορούσι γάρ μου ως 37. Animadvertite , quæso , Athenienses. Me accusant
15 εγώ την θεραπαιναν εν εκείνη τη ημέρα μετελθείν εκέ. quod illo die jusserim ancillam juvenem arcessere. Ego
λευσα τον νεανίσκον . ' Εγώ δε, ώ άνδρες, δίκαιον μεν άν | autem , o viri, fas esse existimassem uxoris meae stuprato .
ποιεϊν ηγούμην ντινιούν τρόπω τον την γυναίκα την rem quovis modo deprehendere. (38) Sienim , sparsis dun
εμήν διαφθείραντα λαμβάνων ·(38) ει μεν γαρ λόγων taxatrumoribus etre infecta, jussissem arcessi, sane peccas
ειρημένων, έργου δε μηδενός γεγενημένου μετελθείν sem . Verum quum ille omnia jam perpetravisset, et in ædes
έκέλευον εκείνον, ήδίκουν άν· ει δε ήδη πάντων δια meas sæpe fuisset ingressus, profecto me sapienter egisse
πεπραγμένων και πολλάκις εισεληλυθότος εις την οικίαν arbitrarer si quacumque potuis:em ratione illum depre
την εμήν ότινιούν τρόπο ελάμβανον αυτόν, σωφρονείν
20 εμαυτόν ηγούμην. (30) Σκέψασθε δε ότι και ταύτα ψεί . henderem . (39) At videie istos et hæc comminisci , quod ex
hisce argumentis facile erit judicare. Mihi enim , Athenien
δονται· ραδίως δε εκ τωνδε γνώσεσθε. Εμοί γάρ , ses , ut jam dixi , Sostratus , amicus meus et familiaris , ex
ώ άνδρες, όπερ και πρότερον είπον, φίλος ών Σώστρατος
και οικείως διακείμενος απαντήσας εξ αγρού περί ηλίου rure obviam factus sub solis occasum mecum una cenavit,
et ubi se bene curaverat, domum abiit. (40) Jam autem
δυσμάς συνεδείπνει,
απιών ώχετο. και επειδή
(10) Καίτοι πρώτονκαλώς
μεν, ώείχεν αυτώεν , hoc
άνδρες, primuin cogitate, o viri , utrum , si in illa nocte Era
θυμήθητε ότι, ει εν εκείνη τη νυκτί εγώ επεβούλευον tostheni insidias struxissem , mihi satius fuisset alibi cor
25 Ερατοσθένει, πότερον ήν μοι κρείττον αυτώ ετέρωθι | nare an convivam domum ducere; ita quippe effecissern
 (43 - 48) LYSIÆ OR. DE CÆDE ERATOSTHENIS . 97
δειπνείν και τον συνδειπνήσοντά μοι εισαγαγείν και ούτω | ut adulter meas des intrare minus auderet : deinde, an
γάρ αν ήττον ετόλμησεν εκείνος εισελθείν εις την οι- | videar vobis, hospite dimisso , solus mansurus fuisse et :
χίαν. Είτα δοκώ αν υμίν τον συνδειπνούντα αφείς μό
νος καταλειφθήναι και έρημος γενέσθαι, ή κελεύειν etomni una
auxilio destitutus , an potius jussisse ut is maneret ,
mecum penas exigeret ab adultero? (41) Ad po
εκείνον μένειν, ίνα μετ' εμού τον μοιχόν ετιμωρείτο;(41)
"Έπειτα, ώ άνδρες,ουκάνδοκώυμίν τουςεπιτηδείοις μεθ' stremum , Athenienses , nonne vobis videar amicis de die
ημέραν παραγγείλαι, και κελεύσαι αυτούς συλλεγήναι præcepisse et cohortatus eos esse ut in ædes familiarium
30 εις οικίαν των φίλων των εγγυτάτω, μάλλον ή επειδή | in proximo convenirent, potius quam, ubi illum intrasse
τάχιστα ήσθόμην της νυκτός περιτρέχειν, ουκ ειδώς όν cognovi, per noctem discurrere , ignarus quem domi re
τινα οίκοι καταλήψομαι και όντινα έξω; και ως Αρμόδιον perturus essem , quem vero foris ? Nam ad Harmodium
μεν και τον δείνα ήλθον ουκ επιδημούντας( ου γάρ quidem illumque atque illum postquam veni, eos peregre
ήδειν ) , ετέρους δε ουκ ένδον όντας κατέλαβον, ους profectos ( id enim nesciebam ), alios foris esse reperi , adeo
δ' οδός τε ήν λαβών εβάδιζον.(12) Καίτοιγε εί προήδειν,
ουκ άν δοκώ υμίν και θεράποντας παρασκευάσασθαι ut iis quos possem assumptis domum redirem . (42) Quod -..
και τους φίλους παραγγείλαι, ίν' ως ασφαλέστατα μεν siet rem prævidissem , nonnevobis videar servos instrnxisse
amicos præmonuisse , quum ut ego tutissimeintrare pos.
36 αυτός εισήειν ( τί γάρ ήδειν εί τι κακείνος είχε σιδή
ριον;), ως μετά πλείστων δε μαρτύρων την τιμωρίαν sem (qui enim noveram utrum ille quoque ferrum haberet?)
έποιούμην ; νύν δ' ουδέν ειδώς των εσομένων εν εκείνη | tum ut pænas coram quam plurimis sumerem ? Jam vero
τη νυκτί , ούς οιός τε ήν παρέλαβον. Καί μοι ανάβητε | nihil eorum previdens que inilla noctefutura essent, quoς
τούτων μάρτυρες. potui adduximecum . Horum mihi testes ascendite .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ ,
TESTES.
43. Των μέν μαρτύρων ακηκόατε , ώ άνδρες σκέψα 43. Testes audivistis , Athenienses. Jam vero apud vos.
σθε δε παρ' υμίν αυτοίς ούτω περί τούτου του πράγμα- | metipsos ita de hac re considerate, utinvestigetis utrum
τος , ζητούντες εί τις εμοί και Ερατοσθένει έχθρα γε mihi cum Eratosthene ulla unquam intercesserit simultas
10 γένηται πώποτε πλήν ταύτης.(44) Ουδεμίαν γαρ ευρή praeter hanc solam. (44) Nullamomnino reperietis. Νeque
σετε. Ούτε γάρ συκοφαντών γραφάς μεεγράψατο, ούτε enim per calumniam criminis in remp. commissi me reum
εκβάλλειν εκ της πόλεως επεχείρησεν, ούτε ιδίας δίκας | egit , neque patria ejicere studuit , neque privatis de causis
εδικάζετο , ούτε συνήδει κακόν ουδέν και εγώ δεδιώς μή | in foro mecum certavit, neque mili scelus aliquodconscivit,
τις πύθηται επεθύμουν αυτόν απολέσαι, ούτε εί ταύτα quod ego veritus ne quis rescisceret, istius mortem ex
διεπραξάμην, ήλπιζον χρήματα λήψεσθαι· ένιοι γάρ petivissem ; neque ex nece ipsi allata quæstum aliquem
τοιούτων πραγμάτων ένεκεν θάνατον αλλήλοις επιβου exspectabam : nam horum causa nonnulli sibi invicem
96 λεύoυσι. (46) Τοσούτου τοίνυν δεί ή λοιδορία ή παροι exitium meditantur. (45) Atenim tantum abest ut convi
νία ή άλλη τις διαφορά ημίν γεγονέναι , ώστε ουδε cium aliquod, vel temulenta rixa , vel alia quævis discor
έωρακώς ήν τον άνθρωπος πώτοτε πλήν εν εκείνη τη | dia inter nos fuerit , ut hominem in illa nocte primum vi
νυκτί. Τι αν ούν βουλόμενος εγώ τοιούτον κίνδυνος | derim. Qua igitur mente tantum adirem periculum, ni in
έκινδύνευον, ει μή το μέγιστον των αδικημάτων ήν οπ’ | juria longe omnium gravissima ab eo affectus fuissem? (46)
αυτού ήδικημένος; (16) "Έπειτα παρακαλέσας αυτός Deinde, an is sim qui scelus committerem advocatis testi
και μάρτυρας ησέβουν, εξόν μοι, είπερ αδίκως επεθύμουν bus , quum mihi liceret , si illuminjuste perdere voluissem,
αυτόν απολέσαι , μηδένα μοι τούτων συνειδέναι; idem facere remotis testibus?
67. Εγώ μεν ούν, ώ άνδρες , ουκ ιδίαν υπέρ εμαυτού 47 . Equidem , Athenienses , easpænas quassumpsi non
* νομίζω ταύτην γενέσθαι την τιμωρίαν, αλλ' υπέρ της ad me solum privatim pertinere arbitror, sed ad univer
πόλεως απάσης · οι γάρ τοιαύτα πράττοντες , δρώντες sam civitatem . Nam qui ejusmodi facinora perpetrant,
. ολα τα άθλα πρόκειται των τοιούτων αμαρτημάτων, ubi viderint quænam legibus proposita sinthujusmodi fla
ήττον εις τους άλλους εξαμαρτήσονται , εάν και υμάς gitiis præmia , minus prompte in alios peccabunt, si vos
- δρώσει την αυτήν γνώμην έχοντας. (18) Ει δε μή, | quoque videant eodem esse animo. (48) Sin aliter sen
. πολύ κάλλιον τους. μεν κειμένους νόμους εξαλείψαι, | tiatis , praestat sane abrogare leges positas et novas per
το ετέρους δε θεϊναι, οίτινες τους μεν φυλάττοντας τας | ferre, que snarum uxorum custodes vigilantissimos
εαυτών γυναίκας ταϊς ζημίαις ζημιώσουσι , τοις δε | graviter mulctent, earumdemque stupratoribus magnam
βουλομένοις εις αυτάς αμαρτάνειν πολλών άδειαν ποιή- | impunitatem concedant.. (49) Ιd enim multojustiusforet,
σουσι. (49) Πολύ γαρ ούτω δικαιότερον ή υπό των νο- quam eivesin insidias duci a legibus, que jubent quidem
μων τους πολίτας ενεδρεύεσθαι , οι κελεύουσι μέν, εάν | ut , si quis adulterum deprehenderit, de eo statuat suo
τις μοιχόν λάβη, και τι αν ουν βούληται χρήσθαι, οι 4 tibitu, majns tamen judicii periculum iis afferunt qui in
ORATORES.
 98 [ ΛΥΣΙΟΥ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ . (48 - 58)
δ' αγώνες δεινότεροι τοίς αδικουμένοις καθεστήκασιν | juriam sunt perpessi quamiis qui praterleges uxores alie
15 ή τοϊς παρά τους νόμους τάς αλλοτρίας καταισχύνουσι nas dedecorant. (50) Ego enim hodie in discrimen vitæ ,
γυναίκας. (50) Εγώ γάρ νύν και περί του σώματος και fortunarum , et reliquarum rerum omnium venio , quod
περί των χρημάτων και περί των άλλων απάντων κιν
δυνεύω, ότι τους της πόλεως νόμοιςέπειθόμην. civitatis legibus obtemperavi.

Ι. ΙΙ.
190 ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ORATIO FUNEBRIS
ΤΟΙΣ ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ ΒΟΗΘΟΙΣ . IN CORINTHIORUM SOCIOS.
15 Ει μεν ηγούμην οιόν τε είναι, ώ παρόντες επί τώδε | Si existimarem, o vos qui huic sepulcro adestis, fieri
τω τάφω, λόγω δηλώσει την των ενθάδε κειμένων posse ut oratione quisquam assequatur eorum virtutem
qui hic jacentconditi; expostulaturus forem cum iis qui ex
ανδρών αρετήν, εμεμψάμην αν τους επαγγείλασιν επ ' paucorum dierum apparatu laudes ipsorum prædicandas
αυτούς εξ ολίγων ημερών λέγειν·επειδή δε πάσιν ανθρώ mandaverunt : atquoniam tempus vel longissimum nulli ho
πους και πάς χρόνος ουχ έκανός λόγον ίσον παρασκευάσαι mini suſliceret ad concinnandam orationem horum gestis
20 τοις τούτων έργοις , διά τούτο και η πόλις μοι δοκεί , æqualem , idcirco mihi videtur civitas eorum qui hic
προνοουμένη των ενθάδε λεγόντων, εξ ολίγου την πρόσ - | dicturi sunt rationem habuisse, dum exiguum temporis
ταξιν ποιείσθαι, ηγουμένη ούτως αν μάλιστα συγγνώ | spatium ad praeparationem constituit, quod inde praeser
μης αυτούς παρά των ακουσάντων τυγχάνειν. (2) “Ομως tim putaret ipsos ab auditoribus facillime veniam impe
δε ο μέν λόγος μου περί τούτων , ο δ' άγών ου προς τα | traturos. (2) Estitaque mihi de his dicturo certamen pro
positum non cum horum præclaris facinoribus, sed cum
τούτων έργα , αλλά προς τους πρότερον επ' αυτούς ειρη iis qui prius in illorum laudem dixerunt. Tantam enim
5 κότας. Τοσαύτην γάρ άφθονίαν παρεσκεύασεν η τού rerum dicendarum copiam virtus illorum suppeditat iis
των αρετή και τους ποιεϊν δυναμένους και τους είπεϊν qui res gestas vel carmine vel soluto sermone ornare
βουληθείσιν, ώστε καλά μέν πολλά τους προτέροις περί queunt, ut quamvis multa dicta sint a prioribus , multa
αυτών ειρήσθαι , πολλά δε και εκείνοις παραλελείφθαι , tamen ab ipsis omissa reperiantur, nec pauca etiam posle.
ικανά δε και τους επιγιγνομένοις εξείναι ειπείν ούτε rioribus adhuc supersint enarranda. Nullius enim sunt
γάρ γής άπειροι ούτε θαλάττης ουδεμιάς , πανταχού δε neque continentis neque pelagi exsortes , sed ubique in po
και παρά πάσιν ανθρώπους οι τα αυτών πενθούντες pulis sunt qui, dum sua ipsorum mala lugent, horum viro
futes decantant.
30 κακά3. τάς τούτωνμεναρετάς
Πρώτον ούν υμνούσι.
τους παλαιούς κινδύνους των 3. Primo itaque loco antiqua majorum certamina pro
προγόνων δίειμι, μνήμην παρά της φήμης λαβών: sequar, quorum memoriam fama nobis reservavit. Decet
άξιον γαρ πάσιν ανθρώπους κακείνων μεμνήσθαι , enim omnes homines illorum quoque meminisse , alias in
υμνούντας μεν εν ταις ωδαίς, λέγοντας δ' εν ταιςτων carminibus cantantes eorum nomina , alias appellan
αγαθών μνήμαις , τιμώντας δ' εν τοις καιρούς τους tes in commemorationibus virorum fortium , alias debito
τοιούτοις , παιδεύοντας δ' εν τοις των τεθνεώτων έργοις | prosequentes honore in temporibus huic nostro simi
libus , et mortuorum exemplis eos qui vivunt instituentes.
τους4. ζώντας.
Αμαζόνες γαρ Άρεως μέν το παλαιόν ήσαν θυγα 4 .Amazones igitur ,antiquum genus,Martis fuerunt filize,
τέρες, οικούσαι δε παρά τον Θερμώδοντα ποταμόν, quæ juxta Thermodontem fluvium habitabant, solæque
35 μόναι μεν ωπλισμέναι σιδήρωντων περί αυτάς, πρώται omnium circa populorum ferro armabantur, et primæ in
δε των πάντων εφ'ίππους αναβάσαι, οίς ανελπίστως equos ascenderunt , quibus hostes necopinantes , insolitæ .
δι' άπειρίαν των εναντίων ήρουν μεν τους φεύγοντας , que rei ignaros, et consequebantur in fugam versos, et
απέλειπον δε τους διώκοντας , ένομίζοντο διά την εί | persequentes effugiebant. Videbantur autem 'ob fortitu
ψυχίαν μάλλον άνδρες και διά τήν φύσιν γυναίκες πλέον dinem viris ascribendæ potius quam ob sexum feminis.
γάρ έδόκουν των ανδρών ταϊς ψυχαίς διαφέρειν ή ταϊς Putabantur enim magis præstare viris animo quam sexu
ιδέαιςελλείπειν. (6) "Αρχουσαι δε πολλών εθνών, και cedere. (5) Multis circa gentibus imperitantes a se sub
10 έργω μεν τους περί αυτός καταδεδουλωμέναι , λόγω δε actis, celebrem nostræ patriæ gloriam quum fando acce
περί τήσδε της χώρας ακούουσαι κλέος μέγα , πολλής
δόξης και μεγάλης ελπίδος χάριν παραλαβούσαι τα pissent, summo amore laudis et spe magna ductæ , belli
μαχιμώτατα των εθνών εστράτευσαν επί τήνδε την cosissimis nationibus assumptis , huic civitati bellum
πόλιν. Τυχούσαι δ' αγαθών ανδρών ομοίαςέκτήσαντο | intulerunt. Quum autem incidissent in viros strenuos ,
τας ψυχάς τη φύσει , και εναντίαν την δόξαν της προ - | animos naturae ipsarumcongruentes nacta et opinionem
 (58 - 72) [LYSIÆ ] ORATIO FUNEBRIS . 99
τέρας λαβούσαι μάλλον εκ των κινδύνων ή εκ των σω- | a pristina diversam , certaminum discrimine potius quarm
μάτων έδοξαν είναι γυναίκες. (6) Μόναις δ' αυταίς ουκ ex habitu corporis mulieres esse judicatæ sunt. (6) Atque
191έξεγένετο εκ των ημαρτημένων μαθούσαις άμεινον περί his solis non contigit ,ut malisedoctie in posterum sibi me
των λοιπών βουλεύσασθαι , ουδ' οίκαδε απελθούσαις lius consulercnt, neque ut reversæ domum narrarent et
απαγγείλαι την τε σφετέραν αυτων δυστυχίαν και την
ημετέρων προγόνων αρετήν· αυτού γάρ αποθανού . calamitatem suam etmajorum nostrorum virtutem ; sed in
σαι, και δίκην της ανοίας δούσαι, τήσδε μέν της πό acie occumbentes stultitiæ suæ dederunt pænas, ac huic
6 λεως διά την αρετήν αθάνατον μνήμην εποίησαν, την quidem civitati gloriam virtutis immortalem , suæ vero
δε εαυτών πατρίδα διά την ενθάδε συμφοράν ανώνυμος patriæ æternum ignobilitatis dedecus pepererunt. Sic
κατέστησαν. Εκείναι μεν ούν της αλλοτρίας αδίκως
επιθυμήσασαι τηνέαυτών δικαίως απώλεσαν. illæ injuste appetentes aliena,sua jure optimo amiserunt.
7. 'Αδράστου δέ και Πολυνείκους επί Θήβας στρα 7. Adrasto autem et Polynice Thebas oppugnantibus ac
τευσάντων και ηττηθέντων μάχη, ουκέώντων Καδμείων | pralio victis , Cadmeisque nolentibus ut mortui sepeliren
θάπτειν τους νεκρούς , Αθηναίοι ήγησάμενοι εκείνους tur, Athenienses arbitrati illos quidem , si quid deliquissent,
μέν,εί τι ήδίκουν, αποθανόντας δίκην έχεις την μεγίστην, jam mortuos summam delicti pænam persolvisse , deos
10 τους δε κάτω τα αυτών ου κομίζεσθαι , ιερών δε μιαι vero inferos jura sibi debita non consequi, et pollutis sacris
νομένων τους άνω θεούς ασεβείσθαι, το μεν πρώτον violari deos superos, primum quidem misso præcone eos
πέμψαντες κήρυκας έδέοντο αυτών δούναι την των νε rogabant utmortuos tolli sinerent ad sepulturam ; (8) quod
κρών αναίρεσιν, (8) νομίζοντες ανδρών μεν αγαθών judicarent strenuorum quidem virorum esse viventes inimi.
είναι ζωντας τους εχθρούς τιμωρήσασθαι , απιστούντων
δε σφίσιν αυτοίς εν τοις των τεθνεώτων σώμασι την ευ cos ulcisci, sibi vero diffidentium in exanimis corporibus
animorum vim ostentare. Quo non obtento , Cadmeos
ψυχίαν επιδείκνυσθαι, ου δυνάμενοι δε τούτων τυχεϊν | adorti sunt, nec horum odio quibuscum nullas prius exer
έστράτευσαν επ' αυτούς, ουδεμιάς διαφοράς πρότερον cuerant simultates, nec Argivorum superstitum gratia , (9)
55 προς Καδμείους υπαρχούσης, ουδέ τοις ζώσιν 'Αργείων sed æquum rati ut mortui in bello legitima consequerentur,
χαριζόμενοι, (ο) αλλά τους τεθνεώτας εν τω πολέμω
αξιoύντες των νομιζομένων τυγχάνειν προς τους ετέρους adversus alteros pro utrisque dimicaverunt;pro illis quidem ,
υπέρ αμφοτέρων εκινδύνευσαν, υπέρ μέν των, ένα μη ne amplius peccarent in mortuos , deosque gravius offen
κέτι εις τους τεθνεώτας εξαμαρτάνοντες πλείω περί τους | derent; pro his vero, ut ne in suam redirent regionem, lio
θεούς εξυβρίσωσιν, υπέρ δε των ετέρων, ίνα μή πρότε norem patrium non asseculi , jure universæ Græciæ privati
ρον εις την αυτών απέλθωσι πατρίου τιμής ατυχή et communi spe frustrati. (10) Quæ quum cogitarent ac
20 σαντες και Ελληνικού νόμου στερηθέντες και κοινής fortunam belli communem cunctis mortalibusexistimarent,
ελπίδος ημαρτηκότες. (το) Ταύτα διανοηθέντες , και hostes licet plurimos pugnando vicerunt, quod a se stantem
τας εν τω πολέμω τύχας κοινάς απάντων ανθρώπων νο. haberent justitiam . Neque successu inſati, graviores a
μίζοντες , πολλούς μεν πολεμίους κτώμενοι, το δε δί Cadmeis pænas volueruntrepetere , sed illorum impietati,
καιον έχοντες σύμμαχον, ενίκων μαχόμενοι και ουχ υπό velut adversariam , suam opposuerunt pietatem , adeptique
της τύχης επαρθέντες μείζονος παρά Καδμείων τιμω illa ipsa certaminis praemia , quorum causa venerant, cor
ρίας επεθύμησαν , αλλ' εκείνοις μεν αντί της ασεβείας
pora nempe Argivorum , Eleusine, suæ ditionis oppido ,
25 την έαυτών αρετήν επεδείξαντο, αυτοί δε λαβόντες τα contumulaverun
αθλα ωνπερ ένεκεν αφίκοντο, τους Αργείων νεκρούς, Thebas ducibust. pugnantes
Erga eos igitur qui ex septem illis að
vita defuncti sunt, tales
έθαψαν εν τη αυτών Ελευσίνι, Περί μεν ούν τους απο
θανόντας τωνεπτά επί Θήβας τοιούτοι γεγόνασιν. fuere.
11. Tempore autem sequenti, postquam Hercules e rebus
11. Υστέρω δε χρόνω, επειδή “Ηρακλής μεν εξ αν
θρώπων ηφανίσθη , οι δε παίδες αυτού έφευγον μέν Ευ. humanis sublatus est , liberiipsius fugientes Eurystheum ab
ρυσθέα, εξηλαύνοντο δε υπό πάντων των Ελλήνων, αι omnibus Græcis rejiciebantur, non illis quidem nullo motis
σχυνομένων μεν τοίς έργοις, φοβουμένων δε την Ευρυ pudore tantæ turpitudinis , at reformidantibus Eurysthei
30 σθέως δύναμιν, αφικόμενοι εις τήνδε την πόλιν κέται | potentiam . (12) Quihanc ingressi civitatem , quum ad al
επί των βωμών έκαθέζοντος (12) εξαιτουμένου δε αυ taria supplices confugissent, deposcenti eos Eurystheo
τους Ευρυσθέως, Αθηναίοι ουκ ήθέλησαν εκδούναι, αλλά Athenienses tradere recusarunt , sed Herculis virtutem
την Ηρακλέους αρετήν μάλλον ηδούντο και τον κίνδυνος magis reverebantur quam suum periculum timebant, ma
τον εαυτών εφοβούντο, και ήξίουν υπέρ των ασθενεστέ lebantque pro infirmioribus cum justitia pugnare quam
ρων μετά του δικαίου διαμάχεσθαι μάλλον και τους δυνα | potentioribus gratificando per injurias eorum oppressos ad
μένους χαριζόμενοι τους υπ' εκείνων αδικουμένους εκ supplicium tradere. (13)Movente autem ipsis bellum Eu
δούναι. (13) Επιστρατεύσαντος δ' Ευρυσθέως μετά των | rystheo cumiis qui func erant Peloponnesi incolis, periculis
35 εν εκείνα τα χρόνω Πελοπόννησον εχόντων, ουκ εγγύς |ta m instantibus, non penitentia ducebantur, sed in eodem
 100 [ ΛΥΣΙΟΥ ] ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ. (72 - 82
των δεινών γενόμενοι μετέγνωσαι, αλλά την αυτήνείχον | proposito firmiter perseverabant, quamvis nulla privata
ηνπερ πρότερον, αγαθόν μεν ουδέν ιδία υπό | esent in ipsos Herculis merita , ignorarentque quales Ηe
του πατρός αυτών πεποιθότες , εκείνους τ' ουκ ειδότες raclidæ , postquam adolevissent, erga se essent futuri;
οποίοι τινες άνδρες έσονται γενόμενοι: . (15 δίκαιον δε (14) sed quum id æquum esse ducerent,etsi neque simultas
νομίζοντες είναι , ου προτέρας έχθρας υπαρχούσης προς ipsis antea cum Eurystheo intercessisset, neque aliud sibi
Ευρυσθέα, ουδέ κέρδους προκειμένου πλήν δοξης άγα Jucrum esset propositum præterquam honoris et gloriæ ,
θης, τοσούτον κίνδυνον υπέρ αυτών έραντο , τούς μεν tantum discrimen pro Heraclidis adierunt, parique vim
αδικουμένους ελεούντες , τους δ' υβρίζοντας μισούντες , passorum misericordia etinferentium odio , los reprimere
40 και τους μεν κωλύειν επιχειρούντες , τοις δ' επικουρείν conabantur, illis auxiliari festinabant , existimantes notam
αξιoύντες , ήγούμενοι ελευθερίας μέν σημείον είναι μη libertatis hanc esse , nihil invitos facere; justitiæ , succurrere
δεν ποιείν άκοντας, δικαιοσύνηςδε τοις άδικουμένοις βοη injoria affectis; fortitudinis, pro libertate et justitia , si ita
θείν, ευψυχίας δ' υπέρ τούτων αμφοτέρων, εί δέοι, μα
χομένους αποθνήσκειν . (15) Τοσούτον δ' εφρόνoυν αμ res postulet , pugnando occumbere. (15) Tam elatis autem
φότεροι, ώσθ' οι μεν μετ' Ευρυσθέως ουδέν παρ' εκόν- | erant utrimque animis, ut Eurystlieus nihil a volentibus
192των εζήτουν εύρίσκεσθαι , Αθηναίοι δε ουκ ήξίουν Ευ- I per gratiamimpetrare cuperet , Athenienses vero supplices
ρυσθέα αυτον ικετεύοντα τουςικέτας παρ' αυτών εξελεϊν. tradere nollent, etiam si supplex id Eurystheus rogasset.
Παραταξάμενοι δ' ιδία δυνάμει την εξ απάσης Πελο Productis itaque in aciem domesticis copiis , collectum ex
ποννήσου στρατιάν έλθούσαν ενίκων μαχόμενοι, και των universa Peloponneso fuderunt exercitum , Heraclidarum
“ Ηρακλέους παίδων τα μεν σώματα είς άδειαν κατέστη que non corpora duntaxat collocarunt in tuto , sed et ani
σαν, απαλλάξαντες δε του δέους και τας ψυχάς ήλευθέ mos ab omnimetu reddiderunt immunes , et propter patris
6 ρωσαν, διά δε την του πατρός αρετήν εκείνους τους virtutem suis illos periculis victoriæ corona ornarunt. (16 )
αυτών κινδύνους εστεφάνωσαν. (16; Τοσούτον δε ευτυ Tanto nimirum feliciores patre fuerunt liberi , quod pater
χέστεροι παίδες όντες εγένοντο του πατρός και μέν γάρ ,
καίπερ ών αγαθών πολλών αίτιος άπασιν ανθρώπους , quidem , quamvis multorum bonorum auctor omnibus esset
, quamvis plenam labore , contentione et amore
επίπονον και φιλόνεικον και φιλότιμον αυτώ καταστή hominibus
σας τον βίον τους μεν άλλους αδικούντας έκόλασεν, | laudis duceret vitam , et aliorum scelera ulcisceretur, de
Ευρυσθέα δε και εχθρον όντα και εις αυτόν εξαμαρτά Eurystheo tamen , suo inimico et injuriis ipsum oneranti ,
νοντα ουχ οίός τε ήν τιμωρήσασθαι· οι δε παίδες αυτού poenam sumere non potuisset; liberi vero , civitatis hujus
10 διά τήνδε την πόλιν τη αυτή είδον ημέρα την θ'εαυτών | virtute, eadem die viderint et suam ipsorum salutem et
σωτηρίαν και την των εχθρών τιμωρίαν. suorum pænas inimicorum .
17. Πολλά μέν ούν υπήρχε τοίς ημετέροις προγόνους 17 . Sæpe quidem contigit majoribus nostris pro justo et
μια γνώμη χρωμένους περί του δικαίου διαμάχεσθαι: æquo communi assensu decertare , quippe quibus ipsum
ή τε γάρ αρχή του βίου δικαία : ου γάρ , ώσπερ οι πολ vitæ principium jure fundatum esset. Non enim , ut ple
λοί, πανταχόθεν συνειλεγμένοι και ετέρους εκβαλόντες rique, undecumque collecti , expulsis aliis , alienum solum
την αλλοτρίαν
έκέκτηντο και ώκησαν, αλλ'πατρίδα.
μητέρα και αυτόχθονες
(18)όντες την αυτήν
Πρώτοι δε και occupaverunt; sed quum essent indigenæ , eandem ba
16 μόνοι εν εκείνων τω χρόνω εκβαλόντες τας παρά σφίσιν | buerunt regionem etmatrem etpatriam . (18 ) Primiautem
αυτοϊς δυναστείας δημοκρατίαν κατεστήσαντο, ηγού - | et soli eo tempore , regnis apud se abolitis , democratiam
μενοι την πάντων ελευθερίαν ομόνοιαν είναι μεγίστην, instituerunt , arbitrati libertatem omnium summam effi
κοινάς δ' αλλήλοις τας εκ των κινδύνων ελπίδας ποιή cere concordiam . Atque quum spes e periculis proposuis
σαντες ελευθέραις ταϊς ψυχαίς επολιτεύοντο , (19) νόμω sent omnibus pares, liberis animis administrabant rempu
τους αγαθούς τιμώντες και τουςκακούς κολάζοντες, ήγη blicam , (19) legum arbitrio honorabant bonos et improbos
σάμενοι θηρίων μέν έργον είναι υπ' αλλήλων βία κρα
20 τείσθαι , ανθρώποις δε προσήκειν νόμω μεν ορίσασθαι puniebant, quod existimarent ferarum esse inter ipsas vi
aliam ab alia superari; at decere homines æquitatem quum
το δίκαιον, λόγω δε πείσαι , έργω δε τούτοις υπηρετείν,
υπό νόμου μέν βασιλευομένους, υπό λόγου δε διδασκο lege finire , tum ratione persuadere ,et utrisque servire pa
μένους. riter gubernatos ab illa et ab hac edoctos.
• 20. Και γάρ τοι και φύντες καλώς και γνόντες όμοια , 20. Ac profecto majores eorum qui hîc sepulti sunt,
πολλά μέν καλά και θαυμαστά οι πρόγονοι των ενθάδε quum essent honeste nati, et honestis natalibus congrua
κειμένων ειργάσαντο, αείμνηστα δε και μεγάλα και | sentirent , multa praeclara et admiranda prestiterunt faci
πανταχού οι εξ εκείνων γεγονότες τρόπαια διά την αυ nora. Illorum quoque posteriita virtute excelluerunt,utma
των αρετήν κατέλιπον . Μόνοι γάρ υπέρ απάσης της | gna et digna eterna memoria ubique tropea relinquerent.
25 Ελλάδος προς πολλάς μυριάδας των βαρβάρων διεκιν - | Nam solis ipsorum viribus adversus multas barbarorum
δύνευσαν. (21) Ο γάρτης Ασίας βασιλεύς ουκ αγαπών ! myriadas dimicarunt. (21) Nempe Asie rex presentibus
 (82 – 92) LYSIÆ ORATIO FUNEBRIS . 101
τοις υπάρχουσιν αγαθοίς , αλλ' ελπίζων και την Ευρώ- | bonis non contentus et Europam quoque se subacturum
πην δουλώσασθαι , έστειλε πεντήκοντα μυριάδας στρα- | sperans, misit quingenta millia bellatorum. Qui quum
τιάν. Ηγησάμενοι δέ, εί τήνδε την πόλιν ή εκούσαν φίλην arbitrarentur reliquam Græciam se facile debellaturos, si
ποιήσαιντο ή άκουσαν καταστρέψαιντο, ραδίως των | hanc civitatem aut volentem sibi amicitia adjungerent , aut
άλλων Ελλήνων άρξειν, απέβησαν εις Μαραθώνα, νο repugnantem everterent, descenderunt ad Marathonem ,
80 -μίσαντες ούτως αν έρημοτάτους είναι συμμάχων τους | autumantes tum maxime futurum ut nostros a sociis de
“ Έλληνας, ει έτι στασιαζούσης της Ελλάδος στινι χρή | stitutos opprimerent, quum dissidente adhuc Grecia et du
τρόπο τους επιόντας αμύνασθαι, τον κίνδυνον ποιή bitante quomodo hosti invadenti resistendum esset, belli
σαιντο.(22) Έτι δ' αυτούς εκ των προτέρωνέργων περί aleam experirentur, (22) Deinde præteritorum gestorum
της πόλεως τοιαύτη δόξα παρειστήκει, ως ει μεν πρότε- | edocti exemplo , hanc de nostra civitate opinionem habue
ρονεπ' άλλην πόλιν ίασιν, εκείνοις και Αθηναίοις πολε runt, fore ut, si alios Græcos primum invaderent, sibi et cum
μήσουσι προθύμως γάρ τούς αδικουμένοις ήξoυσι βοη- | illis et cum Αtheniensibus esset decertandum; quoniam
35 θήσοντες· ει δ' ενθάδε πρώτον αφίζονται, ουδένας άλλους | Athenienses prompte vim passis subventuri essent : sin au
των Ελλήνων τολμήσειν ετέρους σώζοντας φανεράν | tem huc primum incurrerent, nullos Græcorum ausuros,
έχθραν προς εκείνους υπέρ αυτών καταθέσθαι. (23) Οι | alios servandi studio, manifestos Persarum hostes se prof
μεν τοίνυν τοιαύτα διενοούντο : οι δ' ημέτεροι πρόγονοι | teri. (23) Αtque illi quidemtalia cogitabant. Nostri vero
ου λογισμώ δόντες τους εν τω πολέμω κινδύνους , αλλά majores, non consideratis belli periculis , sed arbitrati
νομίζοντες τον ευκλεά θάνατον αθάνατον περί των αγα- | mortem gloriosamimmortalem virorum fortium memoriam
θών καταλείπειν λόγον, ουκ εφοβήθησαν το πλήθος των | relinquere, hostium multitudinem non formidaverunt, sed
εναντίων, αλλάτηαυτών αρετή μάλλον επίστευσαν. Και suæ ipsorum virtuti magis confidebant. Atquemagno pu .
αισχυνόμενοι ότι ήσαν οι βάρβαροι αυτών εν τη χώρα, dore suffusi quod barbaros viderent in sua regione , non
40 ουκ ανέμειναν πυθέσθαι ουδε βοηθήσει τους συμμάχους, exspectaverunt donec ejus rei fama ad socios permanaret,
ουδ' ώήθησαν δείν ετέροις της σωτηρίας χάριν ειδέναι, et hi ad auxiliandum accurrerent;neque putaveruntdecere
αλλά σφίσιν αυτούς τους άλλους Έλληνας. (24) Ταύτα ut ipsi suam salutem aliis referrent acceptam , sed ut sibi
μια γνώμη πάντες γνόντες απήντων ολίγοι προς πολ - | potius ceteri Greci. (24) Hecomnes uno animo sentientes
λούς ενόμιζον γάρ αποθανείν μεν αυτοίς μετά πάντων occurruntpaucimultis , quod existimarent mori quidem
προσήκειν, αγαθούς δ' είναι μετ' ολίγων, και τας μεν sibi esse commune cum omnibus, virtute autem præstare
193ψυχάς αλλοτρίας διά τον θάνατον κεκτησθαι, τήν δ' εκ cum paucis tantummodo ; et ut vita sibi, ob moriendi ne
των κινδύνων μνήμην ιδίαν καταλείψειν. ' Ηξίουν δ', | cessitatem omnibus impositam, quasi aliena et mutuo ac
ούς μή μόνοι νικώεν, ουδ' αν μετά συμμάχων δύνα cepta erat ,ita periculorum famam sibi propriam posteritati
σθαι· και ηττηθέντες μεν ολίγω των άλλων προαπολεϊ commendaturos. Autumabant porro quos soli domesticis
viribus non vicissent , eos ne cum sociis quidem se posse
σθαι , νικήσαντες δε και τους άλλους ελευθερώσειν. (25) } superare ; et, si vincerentur, exiguo temporis spatio ante
'Ανδρες δ' αγαθοί γενόμενοι, και των μεν σωμάτων ceteros mortem se oppetituros, victores autem omnes
και αφειδήσαντες, υπέρ δέ της αρετής ου φιλοψυχήσαντες, alios secum esse servaturos ac in libertatem vindicaturos.
και μάλλον τους παρ' αυτούς νόμους αισχυνόμενοι ή τον (25 ) Quum igitur se exhiberent viros fortes , quum nihil
προς τους πολεμίους κίνδυνον φοβούμενοι , έστησαν μεν parcerentvitæ et corporibus, dummodo proferrentvirtutem ,
τρόπαια υπέρ της Ελλάδοςτων βαρβάρων εν τη αυτών, quum patrias leges magis revererentur quam certamen
υπέρ χρημάτων εις την αλλοτρίαν εμβαλόντων, παρά hostile formidarent, pro salute Græciæe in sua ipsorum
τους όρους τηςχώρας,(26) ούτω δε διά ταχέων τον κίν terra tropæum statuerunt adversus barbaros , qui aliorum
δυνον εποιήσαντο , ώστε οι αυτοί τοιςάλλοις απήγγειλαν opes invadendi causa fines alienos transgressi fuerant. (26)
την τ’ενθάδε άφιξιν των βαρβάρων και την των προ Tanta vero celeritate discrimen hoc adierunt, ut iidem et
γόνων νίκην. Και γάρ τοι ουδείς των άλλων έδεισεν υπέρ | barbarorum adventum et majorum nostrorum nuntiarint
10 του μέλλοντος κινδύνου, αλλ' ακούσαντες υπέρ της αυ victoriam . Unde factum est ut nemo alius de futuro pe.
τωνελευθερίας ήσθησαν. Ώστε ουδένθαυμαστόν, πάλαι riculo trepidaret, sed omnes statim audientes conservata
των έργων γεγενημένων, ώσπερ χαινών όντων έτι και sua libertate gauderent. Nihil itaque mirum accidit gesta
γύν την αρετήν αυτών υπό πάντων ανθρώπων ζηλού illa , antiqua licet , perinde ac sirecentissima sint, omnium
admiratione et laudibus etiamnum celebrari.
.σθαι.
27. Μετά δε ταύτα Ξέρξης και της Ασίας βασιλεύς , I . 27. Post hæc vero Xerxes , Asiac rex , contemptis Græcis,
καταφρονήσας μέν της Ελλάδος, έψευσμένος δε της sua spe falsus, quum eventuum dedecore ureretur, et ob
ελπίδος , ατιμαζόμενος δε το γεγενημένω, αχθόμενος | acceptam a patre cladem iratus , hujus auctoribus succen
15 δε τη συμφορά, οργιζόμενος δε τοις αιτίοις , απαθής seret , ipse malorum expers et fortium virorum ignarus,
δ' ών κακών και άπειρος ανδρών αγαθών, δεκάτω έτει | per decemannos rebus comparatis , cum ducentis et mille
παρασκευασάμενος χιλίοις μεν και διακοσίαις ναυσιν navibus huc accessit ; peditum vero copias adduxit multi.
αφίκετο, της δε πεζής στρατιάς ούτως άπειρον το πλή- I tudine adeo innumerabiles , ut etiam gentes que ipsum
 102 [ ΛΥΣΙΟΥ ] ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ. (92- 99)
θος ήγεν, ώστε και τα έθνη τα μετ' αυτού ακολουθή- | comitabantur recensere foret molestum. (28) Maximum
σαντα πολύ αν έργον είη καταλέξαι: ( es) το δε μέγι- | autem multitudinis signum est , quod quum liceret ipsi
στον σημείον του πλήθους» εξόν γάρ αυτώ χιλίαις ναυσι mille navibus pedestres copias per angustum Hellesponti
διαβιβάσαι κατά το στενώτατον του Ελλησπόντου την fretum trajicere ex Asia in Europam , id noluerit , moræ
20 πεζών στρατιάν εκ της Ασίας εις την Ευρώπην, ουκ diufurnitatem sibitedio fore arbitratus; (29) sed contempta
ήθέλησεν, ηγούμενος την διατριβήν αυτό πολλήν εσε rerum natura , contemptis divinis operibus et humanis con
σθαι» (29) αλλ' υπεριδών και τα φύσει πεφυκότα και
τα θεία πράγματα και τας ανθρωπίνας διανοίας, οδον siliis , viam sibifecit permare, etnavigationem per terram
μεν διά της θαλάσσης εποιήσατο, πλούν δε διά της fieri coegit, tum Hellesponto ponte juncto, tum Atho monte
γής ηνάγκασε γενέσθαι , ζεύξας μεν τον Ελλήσπον perfosso; nullo e Græcisresistente, sed aliis invitis, quod se
τον, διορύξας δε τον Άθων υφισταμένου ουδενός, non possent tueri,aliis se sponte tradentibus, quod muneri.
αλλά των μεν ακόντων υπακουόντων, των δε εκόντων bus corrupti essent; quibus hæc duo, timor etlucrum , ut
25 προδιδόντων: οι μέν γάρ ουχ ικανοί ήσαν αμύνασθαι, id facerent, persuadebant. (30) In hoc autem Græciæ
οι δ' υπό χρημάτων διεφθαρμένοι αμφότερα δ' ήν αυ misero statu , Athenienses cum classe ad Artemisium navi.
τους τα πείθοντα, κέρδος και δέος. (30) Αθηναίοι δ' ού. garunt barbaris obstituri ; Lacedæmonii cum sociis non
τω διακειμένης της Ελλάδος αυτοί μεν εις τάς ναύς nullis ad Thermopylas hosti occurrerunt, per locorum
εμβάντες επ' Αρτεμίσιον εβοήθησαν : Λακεδαιμόνιοι δε
και των συμμάχων ένιοι εις Θερμοπύλας απήντησαν, angustias sperantes fore ut aditum facile tuerentur. (31)
ηγούμενοι διά την στενότητα των χωρίων την πάροδον Prælio autem facto eodem tempore, Athenienses quidem
30 οδοί τ' έσεσθαι διαφυλάξαι. (31) Γενομένου δε του κινδύ navali pugna victores discesserunt; Lacedæmonii vero ,
νου κατά τον αυτόν χρόνον, Αθηναίοι μεν ενίκωντη ναυ quamvis animus ipsis non deesset, sed decepti numero tum
μαχία, Λακεδαιμόνιοι δε , ου ταϊς ψυχαίς ενδεείς γενό. eorum quos tuituri tum eorum contra quos pugnaturi erant,
μενοι , αλλά του πλήθους ψευσθέντες και ους φυλάξεις non victi ab adversariis , sed pugnando fessi, eo in loco
ώοντο και προς ους κινδυνεύσειν έμελλον ουχ ήττη
θέντες των εναντίων, αλλ' αποθανόντες ούπερ ετάχθη. occubuerunt quem quisque in acie sortitus fuerat.(32) Hoc
σαν μάχεσθαι - ,(32) τούτω δε τω τρόπω των μεν δυσ igitur modo Lacedæmoniis infeliciter pugnantibus, Persæ
τυχησάντων, των δε της παρόδου κρατησάντων, οι μεν | aditu pofiti contra hanc urbem procedebant. Nostri au
35 επορεύοντοεπί τήνδε την πόλιν, οι δ'ημέτεροι πρόγονοι tem ,majores Lacedæmoniorum audita calamitate , in his
πυθόμενοι μεν την γεγενημένην Λακεδαιμονίοις συμ rerum procellis valde hærebant, certi quum essent futu .
φοράν, απορoύντες δε τους περιεστηκόσι πράγμασιν, rum ut, si terra barbaris occurrerent, hi mille navibus
ειδότες δ' ότι , ει μεν κατά γην τοίς βαρβάροις απαν appulsi desertam civitatem essent occupaturi; sin autem
τήσονται, επιπλεύσαντες χιλίαις ναυσιν ερήμην την
πόλιν λήψονται, ει δε εις τας τριήρεις εμβήσονται, υπό naves conscenderent, urbs pedestrium hostis copiarum
της πεζής στρατιάς αλώσονται, αμφότερα δ' ου δυνή prada fieret , nec utrumque possent , et propellere vim, et
40 σονται, αμύνασθαί τε και φυλακήν έκανήν καταλι justum civitati præsidium relinquere. (33) Duobus ergo
πείν, (33) δυοίν δε προκειμένουν, πότερον χρή την hisce propositis , patriamne præstaret deserere, an cum
πατρίδα εκλιπείν ή μετά των βαρβάρων γενομένους Barbaris jungi et Græcos redigere in servitutem , præsta
καταδουλώσασθαι τους Έλληνας, ήγησάμενοι κρείττον biliorein esse ducentes libertatem cum virtute , paupertate
είναι μετ' αρετής και πενίας και φυγής ελευθερίαν ή et fuga , quam patriæ servitutem cum dedecore et opibus ,
μετ' ονείδους και πλούτου δουλείαν της πατρίδος, εξέ. urbem suam pro Græcia reliquerunt, ut seorsum adversus
λιπον υπέρ της Ελλάδος την πόλιν, ίν' εν μέρει προς alteras hostium copias , nec simul cum utrisqueconflige.
εκατέραν, αλλά μή προς αμφοτέρας άμα τας δυνάμεις rent. Liberis itaque , uxoribus etmatribus Salamine de
194κινδυνεύσωσ ιν, επεκθέμενοι δε παίδας και γυναίκας
νη μητέρας εις Σαλαμίνα , συνήθοριζον και το των Γ positis , reliquas sociorum navales copias congregaverunt.
άλλων συμμάχων ναυτικόν. (31) Ου πολλαϊς δ' ύστε (34) Non multis postdiebus Barbarorum classis et pedestres
ρον ημέραις ήλθε και η πεζή στρατιά και το ναυτικόν copiæ advenerunt; quarum vel solo aspectu quis non ex
το των βαρβάρων,και τις ιδών ουκ άν εφοβήθη, ως μέ horruisset ? Quantum quamque difficile pro Græcorum li
γας και δεινός τήδε τη πόλει κίνδυνος υπέρ της των bcrtate certamen subiit hæc civitas ! (15) Quid putatis
5 Ελλήνων ελευθερίας ηγωνίσθη; (35) Ποίαν δε γνώμην animi fuisse aut iis qui e littore suos spectabant in navi.
είχαν και οι θεώμενοι τους εν ταϊς ναυσιν εκείναις , ού bus, quum sua ipsis salus essetdubia , et periculum jam .
σης και της αυτών σωτηρίας απίστου και του προσιόν
τους κινδύνου, και οι μέλλοντες ναυμαχήσειν υπέρ της jam adventaret ;aut iis qui navali prælio erant dimicaturi
φιλότητος, υπέρ των εν Σαλαμίνας (36) Οίς τοσούτον pro carissimis pignoribus , Salamine depositis? (36) Qui
πανταχόθεν περιειστήκει πλήθος πολεμίων , ώστε | quidem tanta undique hostium multitudine cingebantur,ut
 (99 - 100) [ LYSIÆ ]ORATIO FUNEBRIS . 103
ελάχιστον μεν αυτούς είναι των παρόντων κακών τo | suam mortem, quam prescirent, malorum praesentium ha
θάνατον τον αυτών προειδέναι , μεγίστην δε συμφοράν, | berent in minimis, maximam autemducerent calamitatem ea
1ο & υπό των βαρβάρων ευτυχησάντων τους υπεκτεθέντας quæ sui cognatia victoribusbarbaris perpessuri essent. (37)
ήλπιζον πείσεσθαι. (37) H που διά την υπάρχουσαν Certe propter rerum desperationem , qui in littore erant
απορίαν πολλάκις μεν εδεξιώσαντο αλλήλους, είκότως relicti, dexteris frequenter inter se conjunctis suam vicem
Η σφάς αυτούς ώλοφύραντο, ειδότες μεν τας σφετέρας merito deplorabant ; quum suarum navium numerum exi
ναύς ολίγας ούσας, δρώντες δε πολλάς τας των πολε guum , hostilium ingentem viderent; quum scirent urbem
μίων,επιστάμενοι δέ τήν μεν πόλιν ήρημωμένην, την suam esse desertam , regionem vastatam et Barbaris refer.
δε χώραν πορθουμένην και μεστής των βαρβάρων, τε tam , templa incensa , omnia denique mala imminere. (38 )
ρων δε καιομένων,απάντων δ'εγγύς όντων των δεινών, Postquam vero audieruntmistos clamores nauticos Græ .
15 (38) ακούοντες δ' εν ταύτώ συμμεμιγμένου Ελληνικού corum et Barbarorum , exhortationes amborum , ejulatus
και βαρβαρικού παιάνος, παρακελευσμού δ' αμφοτέ morientium ; postquam mare viderunt jam cadaveribus re.
ρων και κραυγής των διαφθειρομένων, και της θαλάττης fertum , multaque inter se collisa quassatarum navium et
μεστης των νεκρών, και πολλών μεν συμπιπτόντων και | amicarum et nostilium fragmenta, incertamque jamdiu
φιλίων και πολεμίων ναυαγίων , αντιπάλου δε πολύν et dubiam prælii navalis fortunain , ita ut nunc vicisse
χρόνον ούσης της ναυμαχίας δοκούντες τοτε μεν νενι Græcos et servatos esse , nunc victos esse et periisse crede
κηκέναι και σεσωσθαι, τοτε δ' ηττήσθαι και απολωλέ rent : (39) hîc profecto contigit ut præsentimetu exanimati
20 ναι. (39) H που διά τον παρόντα φόβον πολλά μέν multa se putarint videre quæ non videbant, et multa audire
οήθησαν ιδείν ων ουκ είδον, πολλά δ' ακούσαι ων ουκ quo non audiebant. Quibus vero precibus diis non suppli
ήκουσαν. Ποίαι δ' ού , ικετείαι θεών εγένοντο ή θυ carunt ? quarum victimarum non conceperunt vota ? quæ
σιων αναμνήσεις , έλεός τε παίδων και γυναικών πόθος non subiit animos miseratio liberorum , quod desiderium
οικτός τε πατέρων και μητέρων, λογισμός δ', ει δυσ- | uxorum , que recordatio patrum et matrum , que cogitatio
τυχήσειαν, των μελλόντων έσεσθαι κακών; (40) Τις | futurorum malorum, si adversa fortuna uterentur ? (40)
ουκ αν θεών ελέησεν αυτούς υπέρ του μεγέθους του Quis deorum non esset illorum misertus ob poriculi ma
κινδύνους τις ανθρώπων ουκ άν εδάκρυσεν ; ή τις | gnitudinem ? aut quis hominum sorti illorum non illacrima
25 της τόλμης αυτούς ουκ αν ηγάσθη; Η πολύ πλείστον visset? aut quis illorum audaciam non esset admiratus ?
εκείνοι κατά την αρετήν απάντων ανθρώπων διή Illi sane mortales omnes virtute multum superarunt tam
νεγκαν και εν τοις βουλεύμασι και εν τοϊς του πο in consiliis quam in belli periculis , qui relicta civitate
λέμου κινδύνοις, εκλιπόντες μεν την πόλιν, εις τας ascenderunt in naves, suamque vitam et paucitatem innu
ναύς δ' εμβάντες , τας δ' αυτών ψυχάς ολίγας ούσας meris Asiæ copiis opposuerunt. (41) Demonstrarunt au
αντιτάξαντες τώ πλήθειτώ της Ασίας. (41) Επέδειξαν tem humano generi universo , fusis prælio navali hostibus,
δε πάσιν ανθρώπους , νικήσαντες τη ναυμαχία , ότι præstabilius esse cum paucis pro libertate , quam cum
κρείττον μετ' ολίγων υπέρ της ελευθερίας κινδυνεύειν multis alieno imperio pressis , pro sua ipsius servitute de.
30 και μετά πολλών βασιλευομένων υπέρ της αυτών δου pugnare. (42) Plurima autem eaque maxima pro communi
λείας. (12) Πλείστα δε και κάλλιστα εκείνοι υπέρ της Græciæ libertate illi contulerunt : ducem inprimis Themi
των Ελλήνων ελευθερίας συνεβάλοντο, στρατηγόν μεν stoclem non minus eloquentia et ingenio quam rebus geren
Θεμιστοκλέα , ικανώτατον είπείν και γνώναι και πρά» ! dis pollentem ; tum naves multo plures quam reliqui omnes
ξαι, ναύς δε πλείους των άλλων απάντων συμμάχων, socii, virosque rerum nauticarum expertissimos. Quis
άνδρας δ' εμπειρoτάτους. Καίτοι τίνες αν τούτοις των itaque ceterorum Græcorum cum his autconsilii firmitate,
άλλων Ελλήνων ήρισαν γνώμη και πλήθει και αρετή; aut virorum multitudine , aut virtute contenderit? (43)
(43) " Ωστε δικαίως μεν αναμφισβήτητα τάριστεία της Quare merito ab universa Græcia , sine ulla dubitatione,
36 ναυμαχίας έλαβον παρά της Ελλάδος, είκότως δε την ipsam navalis victoriæ palmam adepti sunt. Merito quoque
ευτυχίαν δμονοούσαν τους κινδύνοις έκτήσαντο, γνησίας | fortunam habuere periculis aditis parem, fortitudinemque
δε και αυτόχθονα τοϊς εκ της Ασίας βαρβάροις την αυ suam genninam et e patrio solo prognatam Barbaris ex Asia
των αρετήν επεδείξαντο. testatam fecere.
14. Εν μέν ούντηναυμαχία τοιούτους αυτούς παρα 44. Tales igitur quum se præstitissent prælio navali,
σχόντεςκαι πολύ πλείστον των κινδύνων μετασχόντες τη partemque periculorum longe maximam soli tolerassent,
ιδία αρετη κοινήν την ελευθερίας και τοις άλλοις εκτή propria sibi virtute communem libertatem reliquis pepe
σαντο: ύστερον δε Πελοποννησίων διατειχιζόντων τον rerunt. Postea vero quum Peloponnesii Isthmum muro
40 Ισθμόν, και αγαπώντων μέν τη σωτηρία , νομιζόντων clauderent, et in sua acquiescerent incolumitate , ac rati se
δ' απηλλάχθαι του κατά θάλατταν κινδύνου , και δια jam periculis ex mari imminentibus esse liberatos, cogita .
νοουμένων τους άλλους Έλληνας περιιδείν υπό τους rent de non prohibendo quominus reliqui Græci Barbaris
βαρβάροις γενομένους , (15) οργισθέντες Αθηναίοι συνε subderentur : (45) irati Athenienses ipsis suadebant ut, sieo
βούλευον αυτοίς, εί ταύτην την γνώμην έξουσιν , περί | essent animo, universam Peloponnesum muro cingerent.
 104 [ ΛΥΣΙΟΥ ] ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ. (106 - 112)
άπασαν την Πελοπόννησον τείχη περιβαλείν ει γαρ η Εtenim , inquiebant, nos a reliquis Graecis proditi et de
αυτοί υπό των Ελλήνων προδιδόμενοι μετά των βαρ- erti cum Βarbaris conjungamur , illis non opus erit mille
βάρων έσονται, ούτ' εκείνοις δεήσειν χιλίων νεων ούτε
195τούτους ωφελήσειν το εν Ισθμό τείχος ακινδύνως γάρ navibus , neqne rohis Isthmi murus proderit aliquid ;
εσεσθαι την της θαλάττης αρχήν βασιλέως. (46 Δι quippemaris imperium sine controversia regis futurum est.
δασκόμενοι δε και νομίζοντες αυτοί μεν αδικά τε ποιείν (46) Edocti itaque Peloponnesi persuasique se iniqua pa
και κακώς βουλεύεσθαι, Αθηναίους δε δίκαιά τε λέγειν trare et prara capessere consilia, at contrà Athenienses et
και τα βέλτιστα αυτούς παραινείν, εβοήθησαν εις Πλα- | aqua dicere et optima suadere , auxilio ipsis Tenerunt ad
ταιάς: αποδράντων δε υπό νύκτα των πλείστων συμ. Platæas ; et quamvis multi sociorum fugerent per noctem .
5 μάγων εκ των τάξεων για το πλήθος των πολεμίων, ac propter multitudinem bostium stationes desererent, La
.Λακεδαιμόνιοι μεν και Τεγεάται τους βαρβάρους ετρέ cedæmonii tamen et Tezeatæ in fugam verterunt Barbaros ;
μαντο , Αθηναίοι δε και Πλαταιείς πάντας τους Έλ
ληνας ενίκων μαχόμενοι τους απογνόντας της ελευθε Athenienses vero et Platæenses eos Græcos qui de libertate
ρίας και υπομείναντας την δουλείαν. (47) Έν εκείνη desperantes jugo servitutis colla præbuerant, pugnando
δε τη ημέρα καλλίστην τελευτην τους προτέροις επιθέν ricerunt. (17) Ma die quum prioribus certaminibus pul
τες κινδύνοις, βέβαιον μεν την ελευθερίαν τη Ευρώπη cherrimam coronidem imposuissent, firmaverunt liberta
κατειργάσαντο, έν άπασι δε τους κινδύνους δόντες έλεγ tem Europæorum , effeceruntque ut in omni discrimine ar .
το χον της εαυτων αρετής, και μόνοι και μεθ' ετέρων, και gumento fortitudinis suæ edito , tam soli quam cum aliis ,
πεζομαχώντες και ναυμαχούντες , και προς τους βαρ terra marique , sive adversus Barbaros sive adversusGræ
βάρους και προς τους Έλληνας , υπό πάντων ηξιώθη cos pugnantes , ab omnibus et sociis et hostibus Græciæ
σαν, και μεθ' ών εκινδύνευαν και προς τους επολέμουν ,
ηγεμόνες γενέσθαι της Ελλάδος. imperio digni judicarentur.
48. Υστέρω δε χρόνο Ελληνικού πολέμου κατα 48. Aliquanto autem post bello Græcorum contra no :
στάντος διά ζήλον των γεγενημένων και φθόνον των exorto , quum æmulatione virtutis , tum invidia rerum ge
πεπραγμένων, μέγα μεν άπαντες φρονούντες , μικρών starum , magnos quidem spiritus alentibusuniversis , minu
15 δ' εγκλημάτων έκαστοι δεόμενοι, ναυμαχίας Αθηναίοις tarum autem criminationum quibusque egentibus , Athe
προς Αιγινήτας και τους εκείνων συμμάχους γενομέ nienses , in narali certamine adversus Eginetas eorumque
της , έβδομήκοντα τριήρεις αυτων ελάμβανον. (19) socios, ceperunt triremes eorum septuaginta . (49) Nostri
seyya
Πολιορκούντων δε κατά τον αυτόν Aincebre
χρόνον Αίγυπτό ν τε porro quum eodem tempore Eginam Egyptumque infe
και Αίγιναν, και της ηλικίας απούσης έν τε ταις ναυσι starent, et juventus alia in naribus , alia in castris, procul
και εν τω πεζά στρατεύματι, Κορίνθιοι και οι εκείνων a domo militaret ; Corinthii et eorum socii existimantes
σύμμαχοι , ηγούμενοι ή εις έρημον την χώραν εμβα fore ut aut Atticam regionem desertam invaderent, aut no
λείν ή εξ Αιγίνης άξειν το στρατόπεδον, εξελθόντες stram classem ab £gina sic revocarent, cum universis co
20 πανδημεί Γεράνειαν κατέλαβον· (50) Αθηναίοι δε των piis egressi Geraniam occupaverunt. (50 ) Athenienses
μεν απόντων , των δ' εγγύς όντων, ουδένα ετόλμησαν vero, civibus absentibus et hostibus imminentibus, non
μεταπέμψασθαι ταϊς δ' αυτων ψυχαίς πιστεύσαντες impetrarunt a se ut quemquam accerserent; sed ipsi suis
και των επιόντων καταφρονήσαντες οι γεραίτεροι και freti animis , et inradentes aspernati , tum ii qui provecta
οι της ηλικίας εντός γεγονότες ήξίουν αυτοί μόνοι τον jam erant ætate , tum ü qui justam militiæ ætatem
κίνδυνον ποιήσασθαι , (51) οι μεν εμπειρία της αρετήν, nondum attigerant, subire certamen ausi sunt; (31) quum
οι δε φύσει κεκτημένοι, και οι μεν αυτοι πολλαχού illi longa rerum experientia , hi insita sibi virtute nite
25 αγαθοί γεγενημένοι , οι δ'εκείνους μιμούμενοι, των rentur ; illi sæpe jam strenue se gessissent, hi illorum
μεν πρεσβυτέρων άρχειν επισταμένων, των δε νεωτέ gesta imitarentur; seniores scirent imperare , juniores im
ρων το επιταττόμενον ποιείν δυναμένων, (52) Μυρωνί perata exsequi. (52) Sub duce igitur Myronide , obviam
του στρατηγούντος απαντήσαντες αυτοί είς τήν Μεγα hostibus progressi in agrum usque Megaricum , pugnando
οικήν ενίκων μαχόμενοι άπασαν την δύναμιν την εκεί vicerunt universas eorum copias , cum militibus qui erant
ætate veljam defecti vel nonduih conGrati; eos, inquam ,
νων τους ήδη απειρηκόσι και τοίς ούπω δυναμένοις, vicerunt in alienam regionem obviam illis profecti , qui in
τους εις την σφετέραν έμβαλείν αξιώσαντας εις την | ipsorum meditabantur irruere , tropaeumque statuerunt
αλλοτρίαν απαντήσαντες, (53) τρόπαιον δε στήσαντες cum sua laude maxima summoque hostium opprobrio . (53)
ου καλλίστου μεν αυτοίςέργου, αισχίστου δε τοις πολεμίοις, Victores itaque , illi viribus corporis jam deslituti, hi non
οι μεν ουκέτι τους σώμασιν, οι δ' ούπω δυνάμενοι, dum adulti, animis utrique præstantes, cum ingenti glo .
ταις δε ψυχαίς αμφότεροι κρείττους γενόμενοι , μετά | ria domum rerersi sunt, juniores ad consueta puerilis di
καλλίστης δόξης εις την αυτών απελθόντες οι μεν πάλιν | sciplina munin , Seniora ad solitas de publicis rebus con
επαιδεύοντο , οι δε περί των λοιπών εβουλεύοντο . } sultationes.
54 . Καθ' έκαστον μεν ουν ου δάδιον τα υπό πολλών Ι 54 . Atqui singulatim non facile est recenseri ab uno
 ( 12 - 18) [LYSIÆ ] ORATIO FUNEBRIS, 105
κινδυνευθέντα υφ' ενός ρηθήναι , ουδε τα εν άπαντι τω | gesta plurimorum, neque omni evo administrata uno die
χρόνω πραχθέντα εν μια ημέρα δηλωθήναι. Τίς γάρ | indicari. Quod enimtempus, quae oratio , quis orator suf
35 αν η χρόνος και λόγος ή ρήτωρ ικανός γένοιτο μηνύ- I ficiat ad virorum hic conditorum virtutem explic
σαι τήν τών ενθάδε κειμένων ανδρών αρετήν; (58) (55) Maximis enim laboribus, contentionibus celeberrimis,
Μετά πλείστων γάρ πόνων και φανερωτάτων αγώνων
τα
και καλλίστων κινδύνων ελευθέραν μέν εποίησαν την laudatissimisquepericulis Græciam vindicarunt in liberta
Ελλάδα, μεγίστην δ' απέδειξαν την εαυτών πατρίδα, tem , summamque suæ patriæ potentiam conciliarunt et
εβδομήκοντα μέν έτη τηςθαλάττης άρξαντες , αστασιά. | per annos septuaginta maris imperio potiti socios præsti.
στους δε παρασχόντες τους συμμάχους, ου τοϊς ολίγοις terunt ab omni seditionealienos, (56) quum non id stude
τους πολλούς δουλεύειν αξιώσαντες , (50) αλλά το ίσον rentutmulti servirent paucis,sed ut æqualitas inter omnes
40 έχειν άπαντας αναγκάσαντες , ουδε τους συμμάχους servaretur. Nequeenim socios infirmos , sed validos effi
ασθενείς ποιoύντες , αλλά κακείνους ισχυρούς καθι
στάντες,και την αυτών δύναμιν τοσαύτηνεπιδείξαντες, cere cupiebant,et suam ipsorum ita demonstrabant poten
ώσθ' ο μέγας βασιλεύς ουκέτι των αλλοτρίων επεθύμει, tiam , ut rex ille magnus non ampliusaliena appeteret, sed
αλλ' εδίδου των εαυτού και περί των λοιπών εφοβείτο, de suis ipse concederet , sibique timeret in posterum. (57)
(57) και ούτε τριήρεις εν εκείνα τα χρόνω εκ της Ασίας Neque triremes ullæ ex Asia illo tempore ad nos naviga
έπλευσαν, ούτε τύραννος εν τοίς "Ελλησι κατέστη, ούτε bant, neque tyrannus in Græcia ullus erat ; neque ulla
196“Ελληνίς πόλις υπό των βαρβάρων ήνδραποδίσθη" το Græciæ civitas a Barbaris servitute premebatur. Tantam
σαύτην σωφροσύνην και δέος και τούτων αρετή πάσιν
ανθρώποις παρεΐχεν. Ών ένεκα δεί μόνους και προ moderationem et reverentiam nostrorum virtus mortali.
στάτας των Ελλήνων και ηγεμόνας των πόλεων γί bus omnibus attulit. Talibus vero laudibus ornatos solos
γνεσθαι. oportet et præfectos Græcorum , et principes esse civitatum .
68. Eπέδειξαν δε και εν ταις δυστυχίαις την εαυ 58. Cognita estautem etiam ex adversitatibus illorum ma
των αρετήν. 'Απολομένων γάρ των νεών εν Ελλησ gnanimitas. Nostris enim navibus in Hellesponto perditis ,
πόντω είτε ηγεμόνος κακία είτε θεών διανοία, και sive ducis inscitia , sive deorum voluntate , maximaque illa
5 συμφοράς εκείνης μεγίστης γενομένηςκαι ημίν δυστυ calamitate accepta , quæ non nos tantum iniquo marte pu .
χήσασι και τοις άλλοις “ Έλλησιν, εδήλωσαν ου πολλά gnantes , sed reliquos quoque Græcos in magnum discri
χρόνο ύστερον ότιη της πόλεως δύναμις της Ελλάδος men conjecit ; non longo post tempore clare visum est
ήν σωτηρία. (59) Ετέρων γάρ ηγεμόνων γενομένων, Græciæ salutem nostræ civitatis potentia contineri. (59 )
ενίκησαν μεν ναυμαχούντες τους Έλληνας οι πρότερον Alils enim principibus Græcorum constitutis , navali prælio
εις την θάλατταν ουκ έμβαίνοντες, έπλευσαν δ' εις την iiGræcos vicerunt, qui antehacmare ingredi non aude
Ευρώπην, δουλεύουσι δε πόλεις των Ελλήνων, τύραν bant, tunc autem navigabant in Europam . În servitutem
10 νοι δ' εγκαθεστασιν, οι μεν μετά την ημετέραν συμ redactæ sunt Græcorum civitates , tyrannique constituti ,
φοράν, οι δε μετά την νίκην των βαρβάρων. (60) Ώστ' hi quidem post pugnam illam calamitosam , illi vero post
άξιον ήν επί τώδε τω τάφω τότε κείρασθαι τη Ελλάδα victoriam Barbarorum . (60) Quapropter æquum fuit Græ
και πενθήσαι τους ενθάδε κειμένους , ως συγκαταθα ciam super hoc sepulcrum plorare et ejulare, et lugere
πτομένης της αυτών ελευθερίας τη τούτων αρετή ως hic sepultos, quasi libertas ipsius una cum nostrorum vir
δυστυχώς μέν η Ελλάς τοιούτων ανδρών ορφανή γενο tute fuisset contumulata . Quippe tam infelix Græcia ſuit
μένη , ευτυχής δ' και της Ασίας βασιλεύς ετέρων ηγεμό illis viris spoliata , quam felix Asiæ rex alios nactus Græ
νων λαβόμενος τη μεν γάρ τούτων στερηθείση δουλεία ciæ principes. Illam enim nostris hominibus destitutam
15 περιέστηκε , τω δ' άλλων αρξάντων ζήλος εγγίνεται servitus oppressit;at hunc, aliis in Græcia imperantibus ,
της των προγόνων διανοίας. (61) 'Αλλά ταύτα μεν cupido incessit majorum suorum studia amulandi. (61)
εξήχθην υπέρ πάσης όλοφύρασθαι της Ελλάδος: εκεί Sed patriæ infortunia eo me sensim adduxerunt ut uni.
νων δε των ανδρών άξιον και ιδία και δημοσία μεμνή versæ Græciæ fortunam deplorarem . Decet autem nos il
σθαι , οι φεύγοντες την δουλείαν και περί του δικαίου lorum virorum et privatim et publice recordari, qui, dum
μαχόμενοι και υπέρ της δημοκρατίας στασιάσαντες , servitutem fugiunt, dum pro justo depugnant, et pro statu
πάντας πολεμίους κεκτημένοι εις τον Πειραιά κατήλ populari insurgunt adversus tyrannos , omnium hostes ef.
θον, ουχ υπό νόμου αναγκασθέντες, αλλ' υπό της φύσεως fecti venerunt ad Piraeum , non lege coacli,sed suamet in
20 πεισθέντες, (62) καινούς κινδύνους την παλαιάν αρετήν dole persuasi , (62) utnovis periculis veterem majorum vir.
των προγόνων μιμησάμενοι, ταϊς αυτών ψυχαίς κοινής tutem imitarentur, ac suæ vitæ discrimine communem
την πόλιν και
ελευθερίας αιρούμενοι ή βίονκτησάμενοι
τοις άλλοις , θάνατον
μετά δουλείας, μετ' civitatem aliis recuperarent, et morerentur potius in liber
ουχ ήττον
ταις συμφοραίς αίσχυνόμενοι και τους εχθρούς οργιζόμενοι,
tate quam viverent in servitute; non minus illi acceptis
μάλλον βουληθέντες εν τη αυτών αποθνήσκειν ή ζήν την | erubescentes cladibus quaminimicis irascentes , malentes
 196 ( ΑΥΣΙΟΥ ] ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ. 116 - 121)
αλλοτρίαν λντες , συμμάχους μεν όρκους και συν. | in sua patria Dori quam in terra vivere aliena , jura
25 νήμα, έχοντες, πολεμίους δε τουςπρότερον υπάρχοντας menta quidem et pacta habentes sibi auxiliaria, bostes
και τους πολίτας τους έαυτών. (63, Αλλ' όμως του το rero tum quos antelac , tum suos ipsorum cires. (63)
πλήθος των εναντίων φοβηθέντες , αλλ' εν τοις σώμασι Atlamen hostium multitudine Dequaquam perterriti, sed
τοίς εαυτών κινδυνεύσαντες , τρόπαιον μεν των πολε sua carita periculis objectantes , tropaeum statuerunt de
μίων έστησαν, μάρτυρας δε της αυτών αρετής εγγύς bostibus, testesque suæ fortitudinis Lacedæmoniorum tn.
όντας τήνδε το μνήματα τους Λακεδαιμονίων τάφους mulos huic monumento vicinos reliquerunt. Civitatem
παρέχονται και γάρ τοι μεγάλην μεν άντι μικράς
απέδειξαν την πόλιν, όμνυσαν δε αντί στασιαζούσης itaque ex parva ſecerunt magnam , ex discorde concordem ,
80 απέφηναν, τείχη δε αντί των καθηγημένων ανέστησαν. ex immunita denuo mænibus cinctam . (64) Ex ipsis au
(οι) Οι δει κατελθόντες αυτών, αδειατα βουλεύματα | tem qui in urbemrediere , consilia Capientes eorum gestis
τους έργοις των εθνάδε κειμένων επιδεικνύντες , ουκ επι
qui hic jacent consentanea , non ad ultionem inimicorum ,
τιμωρίαν των εχθρών, αλλ ' επί σωτηρίαν της πόλεως | sed ad salutem patrice Convei sunt. Qui quum aliis nec
έτράποντο, και ούτ' έλαττούσθαι δυνάμενοι ούτ' αυτοι inferiores esse vellent, nec superiores , suam libertatern
πλέον έχειν δεόμενοι,της μέν αυτών ελευθερίας και τους etiam iis impertierunt qui servire parati erant, ipsique
βουλομένοις δουλεύεινμετέδωσαν, της δ' εκείνον δουλείας illorum servitutis participes esse dedignabantur. (65)
αυτοί μετέχεινουκ ήξίωσαν.(cs) "Έργοις δε μεγίστους Maximis autem et pulcherrimis factis probaverunt quod
35 και καλλίστοις απελογήσαντο, ότι οι κακία τη αυτών neque ob suam socordiam , neque ob hostium fortitudi
ουδ' αρετή των πολεμίων πρότερον έδυστύχησεν ή πό
λις: ει γαρ στασιάσαντες προς αλλήλους βία παρόντων nem rebus adversis usa fuerit civitas. Si enim ipsi inter se
Πελοποννησίων και των άλλων εχθρών εις την αυτών dissidentes , Peloponnesiis aliisque hostibus invitis reditum
οιοί τ' εγένοντο κατελθείν, δήλον ότι ραδίως αν όμο. sibi in patriam aperire potuerunt, futurum liquet ut, si
νοούντες πολεμείν αυτοίς εδύναντο. fuissent concordes , hostes facile potuissent debellare .
60. Εκείνοι μεν ούν διά τους εν Πειραιεί κινδύνους 66. Nli igitur ob pericula quæ in Piræeo subierunt,mor
40 υπό πάντων ανθρώπων ζηλούνται· άξιον δε και τους ξέ talibus omnibus sunt admirationi. Convenit autem ut et
νους τους ενθάδε κειμένους επαινέσαι , οι τώ πλήθει peregrinorum hic conditorum memoriam cum laude cele
βοηθήσαντες και περί τηςημετέραςσωτηρίας μαχόμε bremus ; qui , quum populo Atheniensi ferrent auxilium ,
et pro nostra salute pugnarent,et patriam virlutem habe
νοι, πατρίδα την αρετήν ήγησάμενοι, τοιαύτην τού βίου rent, hunc vitæ exitum suntsortiti. Quapropter nostra hæc
τελευτην εποιήσαντο · ανθ' ών ή πόλις αυτούς και επέν respublica ipsos publice et lugeri et sepeliri voluit , ipsis .
θησε και έθαψε δημοσία , και έδωκεν έχειν αυτοίς τον que largita est in omne ævum eosdem cum civibus suis
άπαντα χρόνον τας αυτάς τιμάς τους αστούς. honores.
' 67. Οι δε νύν θαπτόμενοι , βοηθήσαντες Κορινθίοις 67. Qui autem nunc humantur, Corinthiis priscorum
1976πό παλαιών φίλων αδικουμένοις καινοί σύμμαχοι | amicoruminjuria lesis auxiliati sunt , et Ionge alio erga
γενόμενοι, ου την αυτήν γνώμην Λακεδαιμονίοις έχον- | ipsos fuerunt animo quam Lacedæmonii. Hi enim com
τες ( οι μεν γάρ των αγαθών αυτούς έφθόνουν, οι δε modis ipsorum invidebant; nostri vero eorumdem injuria
αδικουμένους αυτούς ελέουν, ού της προτέρας έχθρας affectorum miserabantur, ac omnis inimicitiæ prioris me
μεμνημένοι, αλλά την παρούσαν φιλίαν περί πολλού moria obliterata , præsentis amicitiæ fidem ila magni facie
bant, ut omnibus populis virtutis suæ præstantiam testa
ποιούμενοι ) πάσιν ανθρώποις φανεράν την αυτών αρε
και την επεδείξαντο.(cs) 'Ετόλμησαν γάρ μεγάλην ποιούν
tam reliquerint. (68) Non dubitarunt enim , de amplitu
τες την Ελλάδα ου μόνον υπέρ της αυτών σωτηρίας dine Græciæ laborantes , non solum salutis suæ causa peri
κινδυνεύειν, αλλά και υπέρ της των πολεμίων ελευθε. clitari, verum etiam mori pro libertate adversariorum .
ρίας αποθνήσκειν' τοίς γάρ Λακεδαιμονίων συμμάχοις | Siquidem contra Lacedaemoniorum socios pro ipsorum li
περί της εκείνων ελευθερίας εμάχοντο' νικήσαντες μεν bertate ita pugnabant, ut, si vicissent, eodem secum jure
γάρ εκείνους των αυτών ήξίουν , δυστυχήσαντες δε βέ» | ipsis rui liceret ; sin autem victi essent , frmiore servi
θαιον την δουλείαν τοίς εν τη Πελοποννήσω κατέλιπον . | tute Peloponnesii astringerentur.
09. Εκείνοις μεν ούν ούτω διακειμένους και βίος 69. Illis scilicet ista sorte utentibus vita est miserabilis
Το οικτρός και ο θάνατος εκτός ούτοι δε και ζώντες και etmors optabilis : nostri vero et vivi etmortui beati exi
αποθανόντες ζηλωτοί , παιδευθέντες μεν εν τοις των | stimantur, quod in præclarismajorum legibus instituti fue
προγόνων αγαθοίς , άνδρες δε γενόμενοι την τ' εκείνων | rint; quod viri facti tum illorum gloriam servarint incolu
δοξαν διασώσαντες και την αυτών αρετήν επιδείξαντες. mem , tum suam ipsorum virtutem ostenderint posteris.
(70) Πολλών μέν γάρ και καλών αίτιοι γεγένηνται τη (70) Multis enim splendidisque decoribus patriam ornarunt,
εαυτων πατρίδι , επηνώρθωσαν δε τα υφ' ετέρων δυσ | mullas aliorum emendarunt res adversas , longe a finibus
τυχηθέντα , πόρρω δ' από της αυτών τον πόλεμον κα summoverunt bellum , et vitæ eum finem imposuerunt qui
15 στίστηκαν , Ετελεύτησαν δε τον βίον, ώσπερ χρή τους Γ viros fortes decet , patriae quideminstitutionis sue mercede
 (121 - 130) (LYSIÆ ] ORATIO FUNEBRIS. 107
αγαθούς αποθνήσκειν, τη μεν γάρ πατρίδι τα τροφεία | persoluta , parentibus vero suis morore et luctu relicto .
αποδόντες , τοις δε θρέψασι λύπας καταλιπόντες. (71) (71) Par est igitur vivos illorum desiderio teneri , suaque
“Ώστε άξιον τοϊς ζώσι τούτους ποθείν και σφάς αυτούς ipsorum deplorare incommoda , et futuram lugentium pro
όλοφύρεσθαι και τους προσήκοντας αυτών ελεεϊν του pinquorum conditionem miserescere. Quam enim ipsi reli
επιλοίπου βίου. Τίς γάρ αυτοίς έτι ηδονή καταλείπε quam habent voluptatem , hisce talibus viris sepultis , qui
ται τοιούτων ανδρών θαπτομένων, οι πάντα περί ελάτ præ virtute nihil pensi habentes , ipsi se vita privarunt ,
τονος της αρετής ηγούμενοι αυτούς μεν απεστέρησαν uxores effecerunt viduas, liberos reliquerunt orphanos,
20 βίου, χήρας δε γυναίκας εποίησαν, ορφανούς δε τους fratres et parentes omnidestituerunt auxilio ? (72) Equidem
αυτών παίδας απέλιπον, ερήμους δ' αδελφούς και πα in tanta malorum multitudine et gravitate , liberos ipsorum
τέρας και μητέρας κατέστησαν; (72) Πολλών δε και beatos prædico, quinondum per ætatem intelligere queunt
δεινών υπαρχόντων, τους μεν παίδας αυτών ζηλώ, ότι quibus sint orbati parentibus; at eorum misereor qui hos
νεώτεροί εισιν ή ώστε ειδέναι οίων πατέρων εστέρηνται, genuerunt, utpote qui seniores sint quam ut ærumnarum
εξ ών δ' ούτοι γεγόνασιν, οικτείρω, ότι πρεσβύτεροι και suarum oblivisci queant. (73) Quid enim ipsis acerbius ac.
ώστεεπιλαθέσθαι της δυστυχίας της εαυτών.(73) Τί γάρ cidere possit quam suos procreasse atque educasse et se
αν τούτων ανιαρότερον γένοιτο , ή τεκείν μεν και θρέ
25 ψαι και θάψαι τους αυτών, εν δε τω γήρα αδυνάτουςμέν pelivisse et in hac senili ætate defectos viribus, omni spe,
είναι τω σώματι , πασών δ' απεστερημένους των ελπί amicis , opibus destitutos vivere; quam a quibus antea
δων αφίλους και απόρους γεγονέναι, υπό δε των αυτών felices prædicati sunt, ab iisdem nunc ipsorum infortunia
πρότερον ζηλοϋσθαι και νύν ελεείσθαι , ποθεινότερον deplorari, ipsisquemortem vita esse desiderabiliorem ? Quo
δ' αυτούς είναι τον θάνατον του βίου; όσω γάρ άνδρες enim illi viri fuerunt præstantiores , eo luctus superstitibus
αμείνους ήσαν, τοσούτω τοϊς καταλειπομένοις το πέν estmajor. (74) Ubinam autem hi lugendifinem facere queant?
θος μείζον . (74) Πώς δ' αυτούς χρή ληξαι της λύπης; utrum in reipublicæ calamitatibus? at tum mortuorum
πότερον εν ταϊς της πόλεως συμφοραίς ; αλλά τότε αυ memoria non apud cognalos, sed apud reliquos quoque ci
30 των είκός και τους άλλους μεμνήσθαι. Αλλ' εν ταις ves reviviscit. An in rebus ejusdem reipublicæ prosperis ?
ευτυχίαις ταϊς κοιναΐς ; αλλ' ικανόν λυπήσαι , των μεν athoc ad mæstitiam ciendam satis est, e liberorum sibi
σφετέρων τέκνων τετελευτηκότων, των δε ζώντων απο ereptorum virtute alios videant gaudiaquod et commoda perci
λαυόντων της τούτων αρετής. Αλλ' εν τοις ιδίοις κιν. pientes. An in propriis suis ærumnis et discriminibus,
δύνοις, όταν δρώσει τους μέν πρότερον όντας φίλους φεύ quando quos prius habuerunt amicos, ob suam penuriam
γοντας την αυτών απορίαν, τους δ' εχθρούς μέγα φρο
νούντας επί ταϊς δυστυχίαις ταις τούτων; (75) Μόνην a se vident alienatos, inimicos vero suos in his suis mi·
ΚΙ
-

seriis superbia efferri et lætitia ? (75) Hac autem sola ra

δ'άν μοι δοκούμεν ταύτην τοίς ενθάδε κειμένοις αποδού | tione
35 ναι χάριν,εί τους μεν τομέας αυτών ομοίως ώσπερ εκεί videmur viris hic conditis meritam gratiam relatu
ri , si parentes ipsorum , ut ipsi soliti sunt, in summo pretio
νοι περί πολλού ποιοίμεθα, τους δε παϊδας ούτως habeamus;
ασπαζοίμεθα ώσπερ αυτοί πατέρες όντες , ταϊς δε γυ si liberos , non aliter ac si parentes essemus,
ναιξίν εί τοιούτους βοηθούς ημάς αυτους παρέχουμεν, amore complectamur; si uxoribus hoc feramus auxilium
οίοίπερ εκείνοι ζώντες ήσαν.(76) Τίνας γάρ αν είκότως quod ipsiviventes tulissent. (76 ) Quos cnim majoribus
μάλλον τιμώμεν των ενθάδε κειμένων και τίνας δ' άν | merito proseguamur honoribus , quam viros htc sepultos?
των ζώντων δικαιότερον περί πολλού ποιοίμεθα ή τους quos vivorum justius plurimi faciemus quam eorumdem
40 τούτοις προσήκοντας; οι της μέν τούτων αρετής το ίσον | cognatos? quibus quidem illorum virtus non amplius pro
τοις άλλοις απέλαυσαν, αποθανόντων δε μόνοι γνησίως fuit quam ceteris, sed mortis illorum incommoda ipsi soli
της δυστυχίας μετέχουσιν. revera sentiunt.
77. Αλλά γαρ ουκ οίδ' ότι δεί τοιαύτα όλοφύρεσθαι · Ι 17. Sed nescio an talia nobis deploranda sint , quum non
ου γαρ έλανθάνομεν ημάς αυτούς άπαξ όντες θνητοί• ignoremus nos esse mortales. Quapropter quid ea dolere
ώστε τι δεί, και πάλαι προσεδοκώμεν πείσεσθαι, υπέρ | convenit que nobis eventura jamdiu exspectabamus ? aut
τούτων νύν άχθεσθαι , ή λίαν ούτω βαρέως φέρειν επί | nimis graviter ferre has natura miserias , quum sciamus
ταϊς της φύσεως συμφοραίς , επισταμένους ότι ο θάνα mortem tam pessimis quam optimis esse communem ? ne
τoς κοινός και τους χειρίστοις και τους βελτίστοις και ούτε | que enim ista malos negligit, neque bonos reveretur, sed
198γάρ τους πονηρούς υπερορά ούτε τους αγαθούς θαυμά | αquam se et eandem praebet omnibus. (78) Quodsi fieri
ζει, αλλ' ίσον εαυτόν παρέχει πάσιν. (18) Ει μεν γάρ posset ut quibelli pericula evaserunt, immortales essentre
οιόν τε ήν τοϊς τους εν τω πολέμω κινδύνους διαφυγού liquo tempore , par esset in omne ævum mortuos lugeri a
σιν αθανάτους είναι τόν λοιπόν χρόνον, άξιον ήντοϊςζώσι | viventibus. Nunc autem et natura nostra morbis senioque
τον άπαντα χρόνον πενθεϊν τους τεθνεώτας• νύν δε ή τε | superatur,et conditionis nostre arbitra sors estinexorabi
φύσις και νόσων ήττων και γήρως, δτε δαίμων και την ημε» | lis. (79) Ιtaque hos decet existimare felicissimos , qui pro
και τέρανμοϊραν ειληχώς απαραίτητος. (79) “ Ώστε προσήκει | rebus maximis et preclarissimis dimicantes, ita vitam finie
 108 ΛΥΣΙΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣ ΣΙΜΩΝΑ . (130 - 138)
τούτους ευδαιμονεστάτους ηγείσθαι , οίτινεςυπέρτων με- | runt, ut neque sua committerentfortune arbitrio , neque
γίστων και καλλίστων κινδυνεύσαντες ούτω τον βίον ετε. | mortem exspectarent ultro ad se venientem, sed pulcherri
λεύτησαν, ουκ επιτρέψαντες περί αυτών τη τύχη, ουδ' | mam honestissimamque eligerent. Nam profecto memoria
αναμείναντες τον αυτόματον θάνατον, αλλ' εκλεξάμε ipsorum nunquam exstinguetur, nec senescet; et eorundem
νοι τον κάλλιστον. Και γάρ τοι αγήρατοι μέν αυτών αι honores semper omnibus expetendi erunt et prædicandi.
μνήμαι,ζηλωται δε υπό πάντων ανθρώπων αι τιμαί·(80) (80) Qui quidem ob humanæ naturæ conditionem lacrimis
10 οι πενθούνται μεν διά τήν φύσιν ώς θνητοί, υμνούνται donantur utmortales , ob virtutem vero celebrantur ut im .
δε ως αθάνατοι διά την αρετήν. Και γάρ τοι θάπτονται mortales . Publicis quippe sumptibus sepeliuntur, et ludi ac
δημοσία, και αγώνες τίθενται επ' αυτούς ρώμης και certamina super eis aguntur virium , sapientiæ , divitia .
σοφίας και πλούτου, ως αξίους όντας τους εν τω πολέμω rum ; quasi nempe ii qui in bello ceciderunt, iisdem donandi
τετελευτηκότας ταϊς αυταίς τιμαίς και τους αθανάτους sint honoribusquibus deorum immortalium numina. (81)
τιμάσθαι. (81) Εγώ μεν ούν αυτούς και μακαρίζω του
θανάτου και ζηλώ , και μόνοις τούτοις ανθρώπων oίμαι etEgo igitur ipsos beatos prædico , ipsisque mortem invideo,
κρείττον είναι γενέσθαι, οίτινες, επειδή θνητών σωμά hos solos inter mortales esse arbitror, quos natos esse
15 των έτυχον, αθάνατον μνήμην διά την αρετήν αυτών pænitere non debet, qui, mortalia corpora sortiti, immor
κατέλιπον· όμως δ'ανάγκη τουςαρχαίοις έθεσε χρήσθαι, talem virtutis suæ memoriam reliquerunt. Priscis tamen et
και θεραπεύοντας τον πάτριον νόμον όλοφύρεσθαι τους consuetis moribus parendum est, patriaque lege observata
θαπτομένους. lugere ac plorare oportet sepultos.

III.

96 ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣ ΣΙΜΩΝΑ. ADVERSUS SIMONEM DEFENSIO .

20 Πολλά και δεινά συνειδώς Σίμωνι , ώ βουλή , ουκ | Quum multa et gravia flagitia a Simone perpetrata esse
αν ποτ' αυτόν εις τοσούτον τόλμης ήγησάμην αφικέσθαι, | noverim, senatores, nunquam putassem illum eo audacia
ώστε υπέρ ών αυτόν έδει δούναι δίκην,υπέρ τούτων ώς processurum , ut quorum pænas ipsum dare oportuit , de iis
25 αδικούμενον έγκλημα ποιήσασθαι και ούτω μέγαν και quasi injuria affectus accusationem institueret , et suscepto
σεμνόν όρκον διομοσάμενον εις υμάς ελθείν. (2) Ει μεν tanto et tam gravi juramento ad vos accederet. (2) Quod.
ούν άλλοι τινέςέμελλον περί εμού διαγνώσεσθαι, σφόδρα | si aliorum quorundain fuisset de mea causa statuere, jn
αν έφοβούμην τον κίνδυνον, ορών ότι και παρασκευαι dicii periculum non mediocriter pertimuissem , quippe qui
και τύχαι ενίοτε τοιαύται γίνονται , ώστε πολλά και intellexerim machinationes et casus incertos ita aliquando
παρά γνώμην αποβαίνειν τους κινδυνεύουσιν εις υμάς | valere , ut multa reis preter opinionem eveniant ;apud voς
30 δ' εισελθών ελπίζω των δικαίων τεύξεσθαι. (3) Μάλιστα vero causam dicturus, spero me ea quae justa sintconsecu
δ' αγανακτώ, ώ βουλή, ότι περί τοιούτων πραγμάτων turum . (3 ) Commoveor autem potissimum , senatores, quod
ειπείν αναγκασθήσομαι προς υμάς, υπέρ ών εγώ αισχυ necesse habeam coram vobis dicere de iis vulneribus, quorum
νόμενος , ει μέλλοιεν πολλοί μοι συνείσεσθαι, ήνεσχό præ pudore, simultos mihiconscios essem habiturus, inju
μην αδικούμενος. Επειδή δε Σίμων με εις τοιαύτην riasæquo animopertulissem . At quum Simomein ejusmodi
ανάγκην κατέστησεν, ουδέν αποκρυψάμενος άπαντα necessitatem conjecerit, omnia vobis exponam quæ gesta
διηγήσομαι προς υμάς τα πεπραγμένα . (6) Αξιώ δε, sunt,nihilprorsusdissimulans.(4) Postulo autem ,senatores,
ώ βουλή , ει μεν αδικώ , μηδεμιάς συγγνώμης τυγχά- | si in culpa fuisse videar, nullam me a vobis veniam con
νειν · εάν δε περί τούτων αποδείξω ως ουκ ένοχός είμι | sequi : at si de his rebus demonstravero me nihil eorum
35 οίς Σίμων διωμόσατο, άλλως δε υμίν φαίνομαι παρά commisisse quæ mihi Simo juratus objecerit ; licet vobis
την ηλικίαν την εμαυτού ανοητότερον προς το μειρά comparuerim , præter ætatem meam , juveni alicuiimpen
κιον διατεθείς , αιτούμαι υμάς μηδέν με χείρω νομίζειν, sius studuisse , rogo vos nihil de me gravius sentiatis , in
ειδότας ότι επιθυμήσαι μεν άπασιν ανθρώποις ένεστιν, telligentes nimirum cupiditatem omnibus hominibus a na
ούτος δε βέλτιστος αν είη και σωφρονέστατος, όστις tura esse insitam , eum vero optimeet sapienter se gerere,
κοσμιώτατα τας συμφοράς φέρειν δύναται. Oις άπασιν | qui incommoditates a cupiditate profectas moderatissime
εμποδών έμοί γεγένηται Σίμων ούτος , ως εγώ υμίν | ferre possit. Quo ne ferent iste miliin omnibusimpedi
επιδείξω. mento fuit , ut ego vobis commonstrabo.
40 5. Ημείς γάρ επεθυμήσαμεν, ώ βουλή, Θεοδότου , Ι 5. Nos enim, senatores , Theodotum adolescentulum
Πλαταϊκού μειρακίου , και εγώ μεν εύ ποιών αυτών | Plateensemambo adamavimus. Quem ego beneficiis con
ήξίουν είναι μοι φίλον, ούτος δε υβρίζων και παρανο- I junctum mihi esse volui, iste autem contumeliis et injuriis
μών ώετο αναγκάσειν αυτόν ποιείν ό τι βούλοιτο. “ Όσα se posse cogere existimavit ad exsequendum quodcumque
 ( 139 - 144 ) LYSIÆ DEFENSIO CONTRA SIMONEM . 109

γονέα μεν ουν εκείνος κακά υπ' αυτού πέπoνθε , πολύ αν έρ- | vellet. Quanta igiturab illo pertalerit adolescens, opero
(*: Η:: γον είη λέγειν· όσα δ' εις εμέ αυτόν εξημάρτηκεν, sum esset recensere ; quæ vero in meipsum commiserit, ea
ηγούμαι ταύθ' υμίν προσήκειν ακούσαι. ( 6 ) Πυθόμε- | arbitror esse vobis enarranda. ( 6) Νam quum rescivisset
1 : νος γάρ ότι το μειράκιον ήν παρ' εμοί, ελθών επί την adolescentem apud me esse , venit ad ædes meas noctu
97 οικίαν τηνεμήν νύκτωρ μεθύων, εκκόψας τας θύρας είσ. ebrius, foribusque effractis in gynæceum irrupit , ubi erant
ήλθεν εις την γυναικωνίτιν, ένδον ουσών της τε άδελ et soror mea et sororis filiæ , quæ ætatem adeomodesteage.
φής της έμής και των αδελφιδών, αι ούτω κοσμίως bant, ut ipsas etiam a propinquis conspici puderet. (7) Iste
βεβιώκασιν, ώστε και υπό των οικείων δρώμεναι αι interea eo pervenit petulantiæ , ut prius abire noluerit ,
σχύνεσθαι. (1) Ούτος τοίνυν εις τούτο ήλθεν ύβρεως,
a : ώστ' ου πρότερον ηθέλησεν απελθείν, πρίν αυτόν ηγού quam indignum arbitrati tum quiforte aderant, tuin qui
5 μενοι δεινά ποιείν οι παραγενόμενοι και οι μετ' αυτού illum comitabantur, in conclave puellarum virginum et or
ελθόντες , επί παίδας κόρας και ορφανάς εισιόντα , εξή barum ingressum vi expulerint. Et tantum abfuit uteum
λασαν βία . Και τοσούτου εδέησεν αυτω μεταμελήσαι hujus violentiæ pæniteret , ut, investigato loco ubi cæna
tit , : των υβρισμένων, ώστε εξευρών ου έδειπνούμεν ατοπώ bamus, facinus perpetraverit absurdum atque incredi
Η ετ : τατον πράγμα και απιστότατον εποίησεν, ει μή τις ει bile , nisi quis hujus insaniam perspectam habeat. (8)
δείη την τούτου μανίαν. (8) Εκκαλέσας γάρ με έν Me enim foras evocatum , simul atque exivi, statim ca
δοθεν, επειδή τάχιστα εξήλθον, ευθύς με τύπτειν επε dere aggreditur. Cui quum ego contra obsisterem et in fu
χείρησεν · επειδή δε αυτόν ήμυνάμην ενστάς , έβαλλε gam
το με λίθοις. Και εμού μεν αμαρτάνει, 'Αριστοκρίτου versum urgerem , lapidibusmepetit. Atque amequi
δε , δς παρ'εμέ ήλθε μετ' αυτού, βαλών λίθω συντρί dam aberrat , Aristocriti vero qui ad me cum illo ve
βει το μέτωπον. (0) Εγώ τοίνυν, ώ βουλή, ηγούμενος nerat, frontem lapidis ictu conterit. (9) Ego igitur, senato
μεν δεινά πάσχειν, αισχυνόμενος δε, όπερ ήδη και προ res, ratusmeab isto indigne haberi,at pudore, utdiximodo,
τερον είπον, τη συμφορά, ήνειχόμην, και μάλλον ηρού constrictus, hasce calamitates ferendas esse statuebam , et
potrubs μην μή λαβείν τούτων των αμαρτημάτων δίκην ή δό habebam satius talium facinorum poenas negligere, quam
ξαι τους πολίταις ανόητος είναι , ειδώς ότι τη μεν τού apud cives dementiæ opinionem mereri. Noveram enim
του πονηρία πρέποντα έστι τα πεπραγμένα , εμού δε improbitati hominis convenire ea quae facta erant, ac me
15 πολλοί καταγελάσονται τοιαύτα πάσχοντος των φθο talia perpessum multis eorum fore ludibrio , quorum parata
νεϊν είθισμένων, εάν τις εν τη πόλει προθυμήται χρη est invidia , si quis in civitate honestam vitæ rationem con
στος είναι. (το) Ούτω δε σφόδρα ήπορούμην 8 τι χρη sectetur. (10 ) Tam vehementer autem , senatores , æstua.
σαίμην, ώ βουλή, τη τούτου παρανομία , ώστε έδοξέ μοι bam quomodo ex ea injuria me gererem , utmihi visum
κράτιστον είναι αποδημήσαι εκ της πόλεως. Λαβών fuerit commodissimum ex urbe discedere. Assumpto itaque
δή το μειράκιον(άπαντα γάρ δεί ταληθή λέγειν) όχόμην adolescentulo (omnia enim quæ vera sunt enuntiare opor.
εκ της πόλεως. Επειδή δε ώμην ικανόν είναι τον tet) , peregre proficiscor. Ubi vero tempus satis longum
20 χρόνον Σίμωνα επιλαθέσθαι μεν του νεανίσκου , μετα
μελήσαι δε των πρότερον ήμαρτημένων, αφικνούμαι elapsum esse arbitrabar , quum utadolescens Simoniexcide
πάλιν. ( 1) Καγώ μεν ωχόμην ές Πειραιά, ούτος δ' αι. ret ememoria , tum ut eum priorum injuriarum pæniteret,
σθόμενος ευθέως ήκοντα τον Θεόδοτος και διατρίβοντα redeo Alhenas. ( 11) Dum ego in Piræeum profectus ibi
παρά Λυσιμάχω δς ώκει πλησίον της οικίας ής ούτος commorabar, ille statim ubirescivit rediisse Theodotum , et
εμεμίσθωτο, παρεκάλεσέ τινας των τούτου επιτηδείων. apud Lysimachum deversari, qui habitabat juxta ædes quas
Και ούτοι μεν ηρίστων και έπινον, φύλακας δε κατέ ipse conduxerat, quosdam ex necessariis advocavit. Prande
στησαν επί του τέγους, ν'οπότε εξέλθοι το μειράκιον, bant una et comissabantur, et speculatores in tecto do
ht:14
25 είσαρπάσαιεν αυτόν. (12) Εν δε τούτω τω καιρώ άφι mus posuerant, ut juvenem exeuntem intro raperent. (12)
(til ad κνούμαι εγώ εκ Πειραιώς,και τρέπομαι παριών ως τον Interim ego ex Piræeo in urbem veniens ad Lysimachum
Λυσίμαχον· ολίγον δε χρόνον διατρίψαντες εξερχόμεθα. digredior, ac postquam paulisper commorati sumus , egre
Ούτοι δ' ήδη μεθύοντες εκπηδώσιν εφ' ημάς» και οι dimur exinde. Tum illi ebrii in nos exsiliunt. Et nonnulli
.
μέν τινες αυτών των παραγενομένων ουκ ήθέλησαν συν quidem ex comitibus societatem facinorisrecusabant;Simon
hts
εξαμαρτείν, Σίμων δε ουτοσί και Θεόφιλος και Πρώ vero, Theophilus, Protarchus et Autocles puerum trahe
ταρχος και Αυτοκλής είλκον το μειράκιον" και δε δί bant, qui, veste projecta , se in fugam conjecit. (13) Ibi
30 ψας το ιμάτιον ώχετο φεύγων. (13) Εγώ δε ηγούμε mecum reputans fore utquum ille effugeret , tum ut isti,
νος εκείνον μέν έκφεύξεσθαι, τούτους δ'επειδή τάχιστα statim atque hominibus fierentobviam , præ pudore desi.
αν 28
εντύχοιεν ανθρώποις αισχυνομένους αποτρέψεσθαι,
ταύτα διανοηθείς ετέραν δδόν όχόμην απιών· ούτω sterent, hac, inquam , mente alia via discedebam : adeo
σφόδρ' αυτούς έφυλαττόμην, και πάντα ταύτα υπό | vehementer cavebam ab illis, et omnia quae perpetrabant
ased τούτων γιγνόμενα μεγάληνεμαυτώ συμφοράν ενόμιζον. Γ mihi magnam calamitatem esse arbitrabar. (14) Atta
 110 ΛΥΣΙΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣ ΣΙΜΩΝΑ. ( 144- -148 )
(1 ) Κανταύθα μεν ίνα φησί Σίμων την μάχην γενέ- I men hic loci in quo Simon contendit pugnamfuisse com
σθαι , ούτε τούτων ούτε ημών ουδείς ούτε κατεάγη την missam , neque istorum neque nostrum cuiquam aut ca.
15 κεφαλήν ούτε άλλο κακόν ουδέν έλαβεν, ώς εγώ τους | pat fait inιminutum, aut aliud quidpiam mali oblatum
παραγενομένους ύμϊν παρέξομαι μάρτυρας. est ; cujus rei testes eos advocabo qui ibi aderant.
MAPTYPIAL. TESTIMONIA.
15 . " Οτι μεν τοίνυν ούτος ήν ο αδικήσας, ώ βουλή, I 15 . Istumigitur erstitisseinjurie auctorem, senatores ,
και επιβουλεύσας ημίν , και ουκ εγώ τούτω , υπό των | Dobisque fuisse insidiatum, me autem isti nequaquam,
παραγενομένων μεμαρτύρηται υμίν. Μετά δε ταύτα | eorum qui aderant testimonio vobis est comprobatum. Post
το μεν μειράκιον εις γναφείον κατέφυγεν, ούτοι δε συν hæc adolescens in fulloniam confugit ; illi una irruentes vi
εισπεσόντες ήγον αυτόν βία, βοώντα και κεκραγότα eum abduxerunt clamantem , vociferantem et obtestantem .
16 και μαρτυρόμενον. (16) Συνδραμόντων δε ανθρώπων (16) Accurrentibus ibi quam plurimis , et rem graviter fe
πολλών και αγανακτούντων τα πράγματι και δεινά rentibus , et dicentibus indignissima esse ea quæ facta sint,
φασκόντων είναι τα γινόμενα, των μεν λεγομένων ου. isti objurgationes nihili fecere, Molonemque fullonem et
δεν εφρόντιζον, Μόλωνα δε τον γναφέα και άλλους τινάς alios qui puero succurrere aggrediebantur, verberibus ex
έπαμύνειν επιχειρούντας συνέκοψαν. (17) Ήδη δε αυ cipiebant. (17) Illis ego , quum jam essent prope ædes
τοίς ούσι παρά την Λάμπωνος οικίαν εγώ μόνος βαδί Lamponis , solus incedens obviam factussum . Ratus au
ζων εντυγχάνω, δεινόν δε ήγησάμενος είναι και αισχρόν tem id iniquum esse et turpe adolescentem negligere adeo
98 περιιδείν ούτως ανόμως και βιαίως υβρισθέντα τον νεα. nefarie et crudeliter pertractatum , manum vindicem ei in
νίσκον, επιλαμβάνομαι αυτού. Ούτοι δε, διότι μεν jicio . Jam illi interrogati quare tam contumeliose cun eo
τοιαύτα παρηνόμουν εις εκείνον, ουκ ήθέλησαν ειπείν egerint, respondere noluerunt, et adolescente relicto con
ερωτηθέντες, αφέμενοι δε του νεανίσκου έτυπτoν εμέ. verterunt in me verbera. (18) Exorta pugna, senatores ,
(19) Μάχης δε γενομένης , ο βουλή , και του μειρακίου pueroque lapides in illos conjiciente et pro corpore dimi
βάλλοντος αυτούς και περί του σώματος αμυνομένου cante , illis in nos conjicientibus, puerumque porro præ
5 και τούτων ημάς βαλλόντων, έτι δε τυπτόντων αυτόν ebrietate cædentibus, me denique vim defendente , quum
υπό της μέθης, και εμού αμυνομένου , και των παραγε. | interea omnis eorum qui confluxerant multitudo nobis ut
νομένων ως αδικουμένοις ημίν απάντων επικουρούντων,
vtv, injusta perpessis subveniret, in eo tumultu unicuique no
εν τούτω τω θορύβω συντριβόμεθα τας κεφαλάς άπαν
τες. (το) Και οι μεν αλλοι οι μετά τούτου παροινή strum caput est imminutum . (19) Et ceteri quidem
temulentæ istius rixæ comites , quum me postea viderent,
σαντες ,επειδή τάχιστα με είδον μετά ταύτα , εδέοντό veniam a me orabant, non uti qui ipsi læsi essent, sed qui
μου συγγνώμην έχειν, ουχ ώς άδικούμενοι, αλλ' ώς δεινά alios gravissima injuria affecissent; et ex illo tempore,
πεποιηκότες και εκείνου του χρόνου τεττάρων ετών
10 παρεληλυθότων ουδέν μοι πώποτ’ ένεκάλεσεν ουδείς. quattuor annis elapsis, nullus horum me de quavis inju
(20) Σίμων δ' ουτοσί , και πάντων των κακών αίτιος γε . ria postulavit :( 20 ) iste autem Simon , malorum omnium
νόμενος , τον μέν άλλον χρόνον ησυχίαν ήγε δεδιώς auctor, per reliquum quidem tempus quietem egit, sibime
περί αυτού ,επειδή δε δίκας ιδίας ήσθετο κακώς αγω tucns ; at ubi animadvertit me privata causa , quæ per
νισάμενον εξ αντιδόσεως, καταφρονήσας μου ουτωσί mutationis erat , cecidisse , ibi me despiciens in hujus
τολμηρώς εις τοιούτον αγώνα με κατέστησεν. Ως ούν | modi contentionem sic impudenter conjecit. Quod igitur
και ταύτ' αληθή λέγω, τούτων υμίν τους παραγενο et hæc vera dicam , horum vobis eos testes exhibebo qui
μένους μάρτυρας παρέξομαι. adfuerunt.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
' 21. Τα μεν ούν γεγενημένα και εμού και των μαρ- Γ 21. Res igitur uti geste sint,ex me atque ex testibusau
τύρων ακηκόατε " έβουλόμην δ' αν, ώ βουλή, Σίμωνα | divistis. Vellem autem, Senatores , Simonem eandem at .
την αυτήν γνώμην έμοί έχειν, ν' αμφοτέρων ημών
ακούσαντες ταληθή ραδίως έγνωτε τα δίκαια. Επειδή que mihi esse mentem ,nt ex nostrum utroque vera audien.
δε αυτώ ουδέν μέλει των όρκων ών διωμόσατο , πει. tes, facilius quæe justa sintdecerneretis. At quum ille jura
ράσομαι και περί ών ούτος έψευσται διδάσκειν υμάς. mentorum quæ præstitit nullam omnino rationem habeat,
(22) 'Ετόλμησε γάρ ειπείν ως αυτός μεν τριακοσίας operanı dabo ut quæ is mentitus sit vos edoceam . (22)
20 δραχμάς έδωκε Θεοδότο , συνθήκας προς αυτόν ποιη Sustinuit enim dicere se trecentas drachmas Theodoto de
σάμενος , εγώ δε επιβουλεύσας απέστησα αυτού το μεί
ράκιον. Καίτοι έχρήν αυτόν, είπερ ήν ταύτ' αληθή , disse ,pactis cum eo initis , ac meper fallacias puerum alie
παρακαλέσαντα μάρτυρας ως πλείστους κατά τους νό - | nasse. Αtqui oportebat eum, si haec vera essent, testibus
μους διαπράττεσθαι περί αυτών. (23) Ούτος δε τοιού- ! guamplurimis adductis, de iis rebus lege agere. (23) Con
 ( 48 - 151) LYSIÆ DEFENSIO CONTRA SIMONEM . 111
τον ουδέν πώποτε φαίνεται ποιήσας , υβρίζων δε και | stat autem illum nihil tale unquam egisse, at nos utrosque
τύπτων αμφοτέρους ημάς και κωμάζων και τας θύρας contumeliis et verberibus affecisse, comissabundum effre
25 εκβάλλων και νύκτωρ εισιών επί γυναίκας ελευθέρας: gisse fores , et noctu irrupisse ad feminas liberas . Qui
& χρή μάλιστα , ο βουλή , τεκμήρια νομίζεις ότι ψεύ bus argumentis vos, senatores , adductos oportet existimare
δεται προς υμάς. (24) Σκέψασθε δε ώς άπιστα είρηκε. eum falsa coram vobis eloqui. (24) Considerate vero quam
Τήν γάρ ουσίαν την εαυτού άπασαν πεντήκοντα και parum credibilia narraverit. Rem omnem suam ducentis
διακοσίων δραχμών ετιμήσατο. Καίτοι θαυμαστόν
εί τον εταιρήσοντα πλειόνων εμισθώσατο αν αυτός τυγ quinquaginta drachmis æstimavit : atqui mirandum sane
χάνει κεκτημένος. (25) Εις τούτο δ' ήκει τόλμης sipluris amasium conduceret quam ipse possidebat. (25 )
ώστε ουκ εξαρκεί περί τούτου μόνον αυτώ ψεύσασθαι, Jam eo audaciæ processit utnon satis habeat dehoc solum
30 περί του δεδωκέναι το αργύριον, αλλά και κεκομίσθαι modo mentiri, se pecuniam dedisse , quin etiam recepisse
φησί· καίτοι πως είκός έστι τότε μεν ημάς τοιαύτα εξα se affirmat. Attamen qui verisimile est nos tunc temporis
μαρτάνειν οία κατηγόρηκεν ούτος, αποστερήσαι βου | talia in illum commisisse qualia insimulavit , ut trecentas
λομένους τάς τριακοσίας δραχμάς , επειδή δε απεμα drachmas auferre vellemus ; atqne ubi inter nos depugnavi
χεσάμεθα , τηνικαύτα αποδούναι το αργύριον αυτώ, mus, tunc pecuniam restituisse , neque litis periculo libera
μήτε αφειμένους των εγκλημάτων μήτε ανάγκης ημίν
μηδεμιάς γενομένης; (28)'Αλλά γάρ, ώ βουλή, πάντα tos, neque ulla necessitate adductos . (26 ) At profecto ,
senatores , hæc omnia iste ad fraudem finxit et composuit.
αυτά ταύτα σύγκειται και μεμηχάνηται, και δούναι numerasse quidem ait pecuniam , ne videatur indigna fe
38 μέν φησιν,ίνα μη δοκή δεινά ποιείν, ει μηδενός αυτή Et
συμβολαίου γεγενημένου τοιαύτα ετόλμα υβρίζειν το cisse, si nullo pacto interposito , adolescentem tali contu
μειράκιον, απειληφέναι δε προσποιείται , διότι φανερός melia afficere auderet : se autem recepisse ideo mentitur,
έστιν εγκαλέσας ουδέποτ' αργύριον ουδε μνείαν περί quod constat ipsum nunquam de pecunia postulavisse, ne
τούτου ουδεμίαν ποιησάμενος. que hujus unquam fecissementionem ,
27 . Φησί δ' επί ταϊς αυτού θύραις υπ' εμού δεινώς 27 . Contendit se ante ædes suas graviter a mefuisse ver.
διατεθήναι τυπτόμενος. Φαίνεται δε πλείον ή τέτταρα beribus exceptum , quum manifestum sit ipsum nullo malo
40 στάδια από της οικίας διώξας το μειράκιον ουδέν κακόν affectum , longius quattuor stadiis a suis ædibus adolescen
έχων, και ταύτα πλέον και διακοσίων ιδόντων ανθρώ tem persecutum fuisse . Atque hæc negat , licet testes fue
πων28.έξαρνός rintplus quam ducenti homines.
Λέγει έστι.
δ' ως ημείς ήλθομεν επί την οικίαν την 28. Quin etiam affirmat nosad ipsius domum venisse cum
τούτου όστρακον έχοντες , και ως ήπείλουν αυτώ εγώ testa , eique adeo mortem fuisse comminatos , hoc autem
αποκτενείν, και ως τούτό έστιν ή πρόνοια. Εγώ esse quod vocant vulnus de industria. Ego vero , senato
δ' ηγούμαι, ώ βουλή, δάδιον είναι γνώναι ότι ψεύδεται, res, istum mentiri facile esse reor cognoscere, non solum
ου μόνον υμίν τοίς ειωθόσι σκοπείσθαι περί των τοιού vobis qui dehujusmodirebus deliberare soliti estis, verum
των, αλλά και τοις άλλοις άπασι. (29) Τω γάρ αν δό etiam omnibus aliis. (29) Cui enim videatur credibile me
ξειε πιστόν ως εγώ προνοηθείς και επιβουλεύων ήλθον consulto et ex insidiis venisse ad Simonis domum interdiu ,
99 επί την Σίμωνος οικίαν μεθ' ημέραν, μετά του μειρα una cum adolescente,quum totapud eum homines convenis
κίου , τοσούτων ανθρώπων παρ' αυτό συνειλεγμένων, | sent ? nisi eo redactus fuisseminsaniae ut cuperem dimicare
3 ... 7. τούτο μανίας Αριχόμην ώστε επιθυμεϊν είς ών | unus cum multis, praesertim quum sciremillum me per
πολλούς μάχεσθαι, άλλως τε και ειδώς ότι ασμένως αν quam libenter ante ædes suas fuisse conspicaturum , qui
με είδεν επι ταις θύραις ταϊς αυτού , ός και επί την ad nostras accedens per vim irrupit , nihil neque sororem
έμήν οικίαν φοιτών εισήει βία, και ούτε της αδελφής ούτε | meam neque ejus filias reveritus ; qui me investigare susti
και των αδελφιδών φροντίσας ζητείν με ετόλμα, και εξευ - | nuit , et reperto Ioco ubi cenabam , evocatum verberavit.
ρων ου δειπνών ετύγχανον , εκκαλέσας έτυπτε με. (30) (30) Et tunc scilicet , ne fierem vulgi fabula , me continui,
Και τότε μεν άρα ,ίνα μή περιβόητος είην, ήσυχίαν ratus improbitatem istius meam esse calamitatem ; tem
ήγον, συμφοράν έμαυτού νομίζων την τούτου πονηρίαν: pore autem interjecto , ut iste dicit, volui egomet de me
επειδή δε χρόνος διεγένετο, πάλιν, ώς ούτός φησιν, επε sermones haberi apud vulgus? (31) Quodsi adolescens
θύμησα περιβόητος γενέσθαι; (31) Και ει μεν ήν παρά domiapud eum fuisset, aliquantum verisimilitudinis ha
τούτω το μειράκιον, είχεν άν τινα λόγον το ψεύδος buisset ejusmendacium ,menempe libidine victum et coa.
αυτώ , ώς άρ' εγώ διά την επιθυμίαν ήναγκαζόμην ctum aliquid egisse inconsultius quam exspectari a me po
10 ανοητότερόν τι ποιεϊν των είκότων· νύν δε τούτω μεν | tuit. At ille istum ne allocutus quidem , omnium hominum
ουδε διελέγετο, αλλ'εμίσει πάντων ανθρώπων μάλιστα, maximo odio prosequebatur, et apud medegebat. (32)
παρ' εμοί δ' ετύγχανε διαιτώμενον. (32) Ώστε το Cuinam itaquevestram credibile estme olim ex urbe per
ομών πιστόν ως εγώ πρότερον μεν εξέπλευσα έκ της πό- | egre abiisse cum adolescentulo , ne mihi cum Simone con
λεως έχων το μειράκιον,ίνα μή τούτω μαχοίμην,επειδή | troversia exeisteret , eundemque reversum Αthenas illum
 112 ΛΥΣΙΟΥ ΑΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣ ΣΙΜΩΝΑ. ( 151 - 159;
δε αφικόμην πάλιν, ήγον αυτόν επί την οικίαν την Σί- 1 duxisse ad edes istius, ubi plurimas molestias mihi ipsi
μωνος , ού πλείστα έμελλον πράγματα εξειν ; ( 33) και | eram comparaturus ? (33) me denique qui ei insidiatus
επεβούλευον μεν αυτώ , ούτω δε ήλθον απαράσκευος ſueram , adeo venisse imparatum , ut neque amicos , ne
15 ώστε μήτε φίλους μήτε οικέτας μήτε άλλον άνθρωπον que famulos, neque alium quempiam advocarem , præter
παρακαλέσαι μηδένα, ει μη τούτό γε το παιδίον, δ έπι- ! hunc puerulum qui mihi quidem opitulari non poterat, me
κουρήσαι μέν μοι ουκ αν ήδύνατο, μηνύσαι δε ικανόν autem poterat prodere, quaestione habita , si quid ego deli
ήν βασανιζόμενον, εί τι εγώ εξημάρτανον; (31) 'Αλλ' εις | quissem ; (34) sed eo pervenisse insipientiae , ut Simoni in
τοσούτον αμαθίας αφικόμην, ώστε επιβουλεύων Σίμωνι sidias meditansnon observarim ubi eum solum vel interdiu
ουκ ετήρησα αυτόν ου μόνον οιόν τ' ήν λαβείν, ή νύ vel noctu aggredi potuissem ; at illuc ipge accesserim ubi a
κτωρ ή μεθ' ημέραν, αλλ' ενταύθα ήλθον ου αυτός έμελ plurimis conspici et verberari poteram , quasi adversus
20 λον υπό πλείστων οφθήσεσθαί τε και συγκοπήσεσθαι, me omnia consulto procuraverim ut inimicis quammaxime
ώσπερ κατ' έμαυτού την πρόνοιαν εξευρίσκων, ίν' ως ludibrio forem ? (35 ) Quin etiam , o senatores , ex ipsa
μάλιστα υπό των εχθρών υβρισθείην ; (35) Έτι τοίνυν, pugna , ut commissa fuit , facile est judicatu mentiri homi
nem . Adolescens enim statim atque cognovit se peti, pro
ώ βουλή,και
ναι ότι ψεύδεται. γάρτης
μάχης
εκ της Το μειράκιον ώς ράδιον
γενομένης γνώ
έγνω, διψαν jecta veste , fuga se subripuit; illi insequebantur, ego alia
θοιμάτιον, φεύγον ώχετο, ούτοι δε αυτόν επεδίωκον, via discedens domum abii. (36) Utros igitur oporteat ju
εγώ δε ετέραν απελθών οδόν ώχόμην. (36) Καίτοι dicare exstitisse auctores earum rerum quæ gestæ sint?
25 ποτέρους χρή αιτίους των γεγενημένων είναι νομίζειν, illosne qui fugiebant, an illos qui studebant assequi ? equi.
τους φεύγοντας και τους ζητούντας καταλαβειν : εγώ μέν | dem existimoomnibus esse manifestum eos fugere qui sibi
γάρ ηγούμαι πάσιν είναι δηλον ότι φεύγουσι μεν οι metuunt , eos vero insequi qui mali aliquid meditantur.
περί αυτών δεδιότες, διώχουσι δε οι βουλόμενοί τι ποιή- 1 ( 37) Nec dici potest haec quidem esse verisimilia, sed istos
σαι κακόν. (37) Ού τοίνυν ταύτα είκότα , άλλως δε aliter egisse : namque adolescentem e via abreptum per
περί αυτών πέπρακται, αλλά καταλαβόντες το μειρά vim abduxerunt. Quibus ego interveniens, ipsos ne attigi
χιον εκ της οδού ηγον βία , έντυχών δ' εγώ τούτων μεν | quidem , sed puerum manu reprehendi. Hunc isti per vim
ουχ ήπτόμην, του μειρακίου δ' επελαμβανόμην. ούτοι abripiebant, meque plagis operiebant; quæ vobis eorum
30 δε έχεϊνόν τε ήγον βία και εμέ έτυπτον. Και ταύθ' testimoniis comprobantur qui ibi adfuerunt; ita ut id
υμίν υπό των παραγενομένων μεμαρτύρηται. " Ωστε esset iniquissimum , me dehis censeri præmeditatum fuisse
δεινόν ει περί τούτων εγώ δόξω προνοηθήναι, περί ών | in(38)quibus illi tam atrociter, tam violenter se gesserint.
Quid autem deme factum fuisset, si evenissent omnia
οδτοι τυγχάνουσιν ούτω δεινά και παράνομα πεποιη
κότες. (38) Τί δ' άν ποτε έπαθον, ει ταναντία των νυν prorsus contraria , si ego scilicet plurimis amicis stipatus,
γεγενημένων ήν, ει πολλούς έχων τωνεπιτηδείων εγώ, ac Simoni factus obviam , eum aggressus fuissem , verberas.
απαντήσας Σίμωνι , έμαχόμην αυτω και έτυπτoν αυτόν | sem ,insecutus fuissem, compreliensum per vim abducae
Ας και εδίωκον και καταλαβών άγειν βία εζήτουν , όπου | tentassem ; ubi nunc his omnibus ab ipso perpetratis, ego
νύν τούτου ταύτα πεποιηκότος εγώ εις τοιούτον αγώνα in hujusmodi discrimen adducor, in quo mihi de patria
καθεστηκα, ενώ και περί της πατρίδος και τηςουσίας fortunisque omnibus agitur? ( 39) Hoc vero omnium maxi.
της έμαυτού απάσης κινδυνεύω; (39) Το δε μέγιστον mun et luculentissimum est argumentum , quod iste , ut
και περιφανέστατον πάντων· ο γάρ αδικηθείς και επι dicit, a meinjuria exceptus et insidiis pelitus, per totum
βουλευθείς υπ' εμού , ώς φησιν, ουκ ετόλμησε τεττάρων quadriennum mihi apud vos diem dicere non fuerit ausus.
ετών επισκέψασθαι εις υμάς. Και οι μεν άλλοι , όταν Ac ceteri quidem , quum amant atque amatis excluduntur,
ερώσει και αποστερώνται αν επιθυμούσι και συγκοπώ atque insuper plagis contunduntur , confestim præ ira pre
40 σιν, οργιζόμενοι παραχρήμα τιμωρείσθαι ζητούσιν, ού nas sumere gestiunt; iste autem nonnisi post multo tem
τος δε χρόνοις ύστερον . pore id facit.
40. " Οτι μεν ούν, ώ βουλή, ουδενός αίτιος είμι των | 40. Me igitur, senatores , neutiquam in culpa esse ob ea
γεγενημένων, ικανώς αποδεδείχθαι νομίζω ούτω δε | quae facta sint, satis comprobari arbitror. Ceterum ego
διάκειμαι προς τας εκ τωντοιούτων πραγμάτων διαφο me eo animo esse profiteor quoad ejusmodi contentiones,
ράς , ώστε και άλλα πολλά υβρισμένος υπό Σίμωνος | ut , quumin multis a Simone contumeliose tractatus, tum
- και καταγείς την κεφαλήν υπ' αυτού ουκ ετόλμησα caput ab ipso comminutus, eum tamen in jus vocare non
αυτω επισκήψασθαι, ηγούμενος δεινόν είναι , ει άρα | sustinuerim; existimansid non ferendum esse , ideo quem
10οπερί παίδων έφιλονεικήσαμεν ημείς προς αλλήλους, | vis ex patria velle ejicere , quod de amasio inter nos con
τούτου ένεκα εξελάσαι τινάς ζητήσαι εκ της πατρίδος. certaverimus. (41) Præter hæc hoc vulnus esse ex indu
(41) ' Έπειτα δε και ουδεμίαν ηγούμην πρόνοιαν είναι stria illatum minime credidi , si quis cædem non meditans
τος , όστις μη αποκτείναι βουλόμενος έτρωσε . | νulneraverit. Quis est enim ea animi imbecillitate, ut per
Τίς γάρ ούτως έστιν ευήθης, όστις εκ πολλού προνοεί plurimum temporis meditetur quo pacto adversariorum
, ται όπως έλκος τις αυτού των εχθρών λήψεται;(42)'Αλλά aliquis vulnus accipiat? (42) Sed manifestum est nostra
Γ.:-
( 159 - 163 ) LYSIÆ DEFENSIO CONTRA SIMONEM . 113
Ξη
5 δηλον ότι και οι τους νόμους ενθάδε θέντες, ούκ εί τινες | rum quoque legum latores, non, si qui, oborta rixa, Sta
μαχεσάμενοι έτυχον άλλήλων κατεάξαντες τας κεφα invicem capita comminuerint, eis exilium statuisse (pluri
λάς , επί τούτοις ήξίωσαν της πατρίδος φυγήν ποιήσα mos enim utique ejecissent in exilium ), verum qui cæ
σθαι· ή πολλούς γ' αν εξήλασαν · αλλ' όσοι επιβουλεύ dem aliquibus destinantes, quamvis cædem perficere non
σαντες αποκτεϊναι τινας έτρωσαν, αποκτείναι δε ουκ potuerint, eis pænas adeo graves tulerunt; rati oportere
ηδυνήθησαν, περί των τοιούτων τάς τιμωρίας ούτω με. illos eorum pænas dare quæ in animo destinaverunt pera
γάλας κατεστήσαντο , ηγούμενοι, υπέρ ών εβούλευσαν
ιο και προύνοήθησαν, υπέρ τούτων προσήκειν αυτοίς δίκην | genda, ac si votorum non facti sunt compoles, ea nihilo
δούναι· ει δε μή κατέσχον, ουδέν ήττον το γ' εκείνων minus peregisse quantum in ipsis fuit. (43) Et vos jam
πεποιήσθαι. (13) Και ταύτα ήδη και πρότερον πολλά sæpe de vulnere ex industria illato ita statuistis. Nam
κις υμείς ούτω διέγνωτε περί της προνοίας. Και γάρ | indignum foret , eorum gratia qui aut ex ebrietate aut rixa,
δεινόν αν είη , εί όσοι εκ μέθης και φιλονεικίας ή εκ | aut de puero , vel scorto, vel convicio aliquo dimicantes
παιδιών ή εκλοιδορίας και περί εταίρας μαχόμενοι έλκος
vulnus acciperent, aut de iis rebus quarum , ubi redierint
έλαβον, ει υπέρ τούτων ών, επειδάν βέλτιον φρονήσω ad inentem , omnes pænitet , eorum , inquam , gratia, vos
σιν, άπασι μεταμέλει, ούτως εμείς μεγάλας και δεινάς
15 τας τιμωρίας ποιήσεσθε , ώστε εξελαύνειν τινάς των tantas tamque atroces pænas infligere, ut cives ex patria
πολιτών εκ της πατρίδος. ejiceretis.
41. Θαυμάζω δε μάλιστα τούτου της διανοίας. Ού 44. Vehementer autem miror istius animum . Non enim
* Is γάρ του αυτού μοι δοκεί είναι εράν τε και συκοφαντείν, | mihi videtur ejusdem esse et amare et calumniari; at illud
ΣΑΣ: αλλά το μέν των ευηθεστέρων, το δε των πανουργοτά- | simpliciorum esse, hoc versutissimorum . Vellem mihi li
των. 'Εβουλόμην δ' αν εξείναι μοι παρ' υμίν και εκ cere istius improbitatem vobis aliunde commonstrare , ut
την π! των άλλωνεπιδείξαι τηντούτου πονηρίαν,ίνα επίστασθε pernosceretis multo fuisse æquius ut iste de proprio capite
ότι πολύ αν δικαιότερον αυτός περί θανάτου ηγωνίζετο dimicaret, quam alios in discrimen de patria adduceret.
Eign 20 ή ετέρους περί της πατρίδος εις κίνδυνος καθίστη. (46) Ι (45) Alia igitur omittam; quod autem vos existimo scire
Tibet Τα μεν ούν άλλα εάσω δδ' ηγούμαι υμίν προσήκειν oportere , istiusque intemperantiæ et audaciæ argumentum
ακούσαι και τεκμήριον έσεσθαι της τούτου θρασύτητος | Corin

και τόλμης, περί τούτου μνησθήσομαι. 'Εν Κορίνθω quum ad exercitum venisset post pugnam cum hostibus
γάρ , επειδή ύστερον ήλθε της προς τους πολεμίους commissam et expeditionem adversus Coroneam susce
μάχης και της εις Κορώνειαν στρατείας, έμάχετο των ptam , cum Lachete taxiarcho concertationem habuit, eum .
ταξιάρχω Λάχητι και έτυπτεν αυτόν, και πανστρατιά que verberavit ; atque inde solus Atheniensium meruil
των πολιτών εξελθόντων, δόξας ακoσμότατος είναι και η ut universæ civitatis, quæ tunc ad bellum exierat, nequis
2. πονηρότατος , μόνος Αθηναίων υπό των στρατηγών εξε simus ipse et disciplinæ militaris negligentissimus judi.
κηρύχθη. catus, voce præconis , jussu imperatorum , expelleretur .
46. 'Εχοιμι δ' αν και άλλα πολλά είπείν περί τού- Ι 46. Sunt et alia quamplurima quo de eo commemorare
του, αλλ' επειδή παρ' υμίν ου νόμιμόν έστιν έξω του possim ; sed quum apud vos lege provisum sit ne quis ex
πράγματος λέγειν, εκείνο ενθυμείσθε ουτοί εισιν οι βία tra rem dicat, hoc saltem in animis vestris cogitate : isti
εις την ημετέραν οικίαν εισιόντες, ούτοι οι διώκοντες , sunt quiper vim in domum nostram irruperunt, isti quinos
ούτοι οι βία εκ της οδού συναρπάζοντες ημάς. (17) Ών insecuti sunt, isti quinos e via per vim arripuerunt. (47)
ΕΣΕΙ εμείς μεμνημένοι τα δίκαια ψηφίζεσθε , και μη περιί Quorum memores quæ justa sintdecernite, nequeme sinite
73 10 δητε εκ της πατρίδος αδίκως εκπεσόντα , υπέρ ης εγώ per injuriam patria excidere, pro qua ego multa subivi
πολλούς κινδύνους κεκινδύνευκα και πολλές λειτουργίας pericula , multa obivi munera, cui nunquam ipse cujus
λελειτούργηκα , και κακού μεν αυτή ουδενός αίτιος γε vis mali auctor exstiti , nequemajorum meorum quisquam ,
η Αγ. '
γένημαι, ουδε των εμών προγόνων ουδείς , αγαθών δε sed bonorum contra quamplurimorum . (48) Ego igitur
πολλών (48) ώστε δικαίως αν υφ' υμών και υπό των άλ is sum qui quum vestram tum aliorum misericordiam con
λων ελεηθείην, ου μόνον εί τι πάθοιμι ών Σίμων βού sequar, non modo si quid mihi acciderit eoruni quae
λεται,αλλάκαι ότι ηναγκάσθην έκ τοιούτων πραγμάτων Simo vult ; verum etiam quod coactus fuerim istiusmodi
ΩΗ
εις τοιούτους αγώνας καταστήναι. ob causam in tale certamen forense descendere.

73 7

Lip
THATORES .
 ΑΥΣΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΕΚ ΠΡΟΝΟΙΑΣ. (163 -- 17 :

TV , IV .
ΠΕΡΙ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΕΚ ΙΙΡΟΝΟΙΑΣ , DE VULNERE EX INDUSTRIA ,
TJEPI or ΚΑΙ ΠΡΟΣ ΟΝ ΑΔΗΛΟΝ . ACCUSATORE ET REO INCERTIS .
Θαυμαστής γε, ο λή, το διαμάχεσθαι περι του. Mirom certe est , senatores, istum contendere conven
10 του ,ός οι εγένοντο ήμίν για αγοί, και το με ζεύγος tionem inter nos non fuisse factam , eundemque par arato
και τα ανδράτι, και όσα εξ αγρώ κατά την αντί rum boum et mancipia , et quæcumque instrumenta rustica
σιν ίν αβε, μη αν δύνασθαι αρνηθήναι ως ουκ απέδωκε, ex permutatione acceperit , ea se restituisse non posse ire
φανερώς δε περί πάντων διαλελυμένην αρνείσαιτα περί infitias : mirum est eum qui de his evidenter pepigit, ea
της ανθρώπου , μή κοινή ήμάς χρήσθαι συγχωρήσαι. denegare quæ ad mulierem spectant, nempe communem
(2) Και την αντίδoσιν δι' εκείνην φανερός έστι ποιησά illius consuetudinem nobis ex pacto reservari. (2 ) Eum
101 μενος , την δ' αιτίαν δι' ήν απέδωκεν και έλαβεν, ουκ tamen constat mulieris causa permutationem fecisse , nec
αν άλλην έχoι ειπείν ( βουλόμενος ταληθή λέγειν ) ή ότι rationem propter quam restituit ea que receperat , aliam
οι φίλοι περί πάντων ημάς τούτων συνήλλαξαν. (3) possit proferre , si ea quæ vera sint dicere voluerit, quam
'Εβουλόμην δ' άν μή απολαχείν αυτόν κριτην Διονυ quod amici nos super his omnibus reconciliarunt. (3)
Vellem eum Dionysiis in sortitione judicum non fuisse præ
σίοις , ίν'υμίν φανερός εγένετο εμοί διηλλαγμένος , κρί teritum , ut vobis plane videretur mecum in gratiam re
νας την εμήν φυλήν νικάν νύν δε έγραψε μεν ταύτα εις diisse,
και το γραμματείον, απέλαχε δέ. (1) Kαι ότι αληθή ταύτα quidem tribuimeæ victoriam adjudicans. Jam vero in album
hæc retulerat, sed petitione excidit. (1) Atque hæc
λέγω, Φιλίνος και Διοκλήςίσασιν· αλλ' ουκ έστ' αυτούς vera esse quæ dico norunt Philinus et Diocles; verum iis
μαρτυρήσαι μή διομοσαμένοις περί της αιτίας της εγώ non licet testimonium dicere , quum in hac causa nostra
φεύγω, επεί σαφώς έγνωτ’ αν ότι ήμείς ήμεν αυτόν οι jusjurandum non susceperint. Tunc scilicet clare perno.
κριτής εμβαλόντες και ημών είνεκα εκαθέζετο. (5) | sceretis nos ipsos auctores exstitisse ut iste judex sortiretur ,
'Αλλ' ήν, ει βούλεται, εχθρός: δίδωμι γάρ αυτο τούτο | ac proinde eum propter nos, si sors ei favisset , sessurum
ουδέν γάρ διαφέρει. Ουκούν ήλθον αυτός αυτών απο fuisse judicem . (5) At erat, si hoc velit , inimicus. Id
κτενών, ώς ούτός φησι, και βία εις την οικίαν εισήλθον. enim ipsi concedo, neque magnopere interest. Veni igi.
10 Δια τί ούν ουκ απέκτεινα , υποχείριον λαβών το σώμα, | tur ipse eum interfecturus, ut iste ait, et in edes
και τοσούτον κρατήσας ώστε και την ανθρωπον λαβείν ; ejus per vim irrupi. At quamobrem non interfecerim ,
φρασάτω προς υμάς. 'Αλλ' ουκ έχει ειπείν. (6) Και quum homo in mea potestate esset , tantumque ego valerem
μήν ουδείς γε υμών αγνοεί ότι θάττον αν εγχειριδίω πλη ut mulierem mecum abducerem , ille vos edoceat : scd
γεις απέθανεν η πυξ παιόμενος. Φαίνεται τοίνυν ουδ' | non possit edocere. (6 ) Jam vero neminem vestrum ne
αυτός αιτιώμενος τοιούτόν τι έχοντας ημάς ελθείν, αλλ' scire arbitror eum facilius interimipotuisse pugione ictum
quam pugno percussnm . At nec ipse pugione instru .
οστράκω φησί πληγήναι. Καίτοι φανερόν ήδη εξ ών ctum me ad se venisse criminatur, imo testa dicit se fuisse
15 είρηκεν, ότι ου πρόνοια γεγένηται. (7) Ου γαρ αν ούτως vulneratum . Attamen ex iis quæ profert manifestum est
ήλθομεν, αδήλου όντος ει παρά τούτω ευρήσομεν όστρα non fuisse illic vulnus de industria . (7) Non enim adeo
κον και ούτως αυτόν αποκτενούμεν , αλλ' οίκοθεν έχοντες im parati venissemus , quum incertum esset utrum domi
αν εβαδίζομεν. Νύν δ'ομολογούμενα προς παίδας και apud cum testam reperturi et sic eum interfecturi essemus;
αυλητρίδας και μετ’ οίνου ελθόντες ώστε πως ταύτ' sed domo telum attulissemus. Nunc vero isli confitentur
εστί πρόνοια και εγώ μεν γαρ οίμαι ουδαμώς. (8) 'Αλλ' nos bene potos comissari ad puellas et tibicinas. Quomodo
ούτος εναντίως τους άλλους δύσερώς έστι , και αμφότερα igitur hic est vulnus de industria ? equidem nullatenus
βούλεται, τό τε αργύριον μη αποδούναι και την ανθρω reor. (8 ) Hic autem homo contrario aliis modo perver .
20 πον έχειν. Είτα υπό της ανθρώπου παροξυμμένος sus in amando est; utrumque vult et pecuniam non
οξύχειρ λίαν και πάροινός έστιν, ανάγκη δ' αμύνασθαι. reddere etmulierem habere. Deinde ab illa incitatus ita
“Η δε τοτε μεν έμε περί πολλού τοτε δε τούτόν φησι se proterve gerit, ita parate ad vim inferendam , ut vim vi
ποιείσθαι, βουλομένη υπ' αμφοτέρων εράσθαι. (0) Και repellere necesse sit. At illa modo me, modo illum , plu
εγώ μεν εξ αρχής ευκόλως είχον καινύν έτι έχω και δ' εις rimi se facere simulat, ut ab utroque nostrum amari pos
τούτο βαρυδαιμονίας ήκει, ώστε ουκ αισχύνεται τραύμα sit. (9) Et ego quidem ab initio facilem me præbui, uti
τε ονομάζων τα υπόπια και ενκλίνη περιφερόμενος και etiam nunc mepræbeo : ille autem eo usque delirat , ut
sugillationes non pudeat vulnus appellare, et in lectulo
20 δεινώς προσποιούμενος διαχείσθαι ένεκα πόρνης ανθρώ circumferri, et simulare se pessime habitum fuisse propter
που, ήνέξεστιν αυτώ αναμφισβητήτως έχειν έμοί απο scortum quod ipsi licet sine contentione habere , numerata
δόντι τάργύριον.(1ο) Και φησίμεν δεινώςεπιβουλευθήναι mihi pecunia. (10) Ait se a me insidiis graviter esse peti
και προςάπανθ'ημίν αμφισβητεί,εξόν δ' εκ της ανθρώ tum , et in omnibus vehementer mihi adversatur ; nec ta
που βασανισθείσης τον έλεγχον ποιήσασθαι ουκ ήθέλησεν· | men, quum licuerit veritatem elicere ex muliercula quae
 ( 173– 182 ) LYSIE OR. DE VULNERE EX INDUSTRIA . 115
η πρώτον μεν τούτ' αν κατείπε, πότερα κοινή ημϊν ήν , stioni subjecta, id voluit. Que primum hoc indicare poterat
η ιδία τούτου, και πότερα το ήμισυ του αργυρίου εγώ | utrum ipsa nobis communis fuerit , an isti propria; utrum
30 συνεβαλόμην ή ούτος άπαν έδωκε, και ει διηλλαγμένοι | ego dimidium pecuniæ contulerim , an ipse totum numera
verit ; utrum reconciliati inter nos, an inimici adhuc fue .
ή έτι εχθροί ήμεν, ( α) έτι δε ει μεταπεμφθέντες ήλθο rimus; (11) præter hæc , utrum ego arcessitus advenerim ,
μεν ή ουδενός καλέσαντος , και ει ούτος ήρχε χειρών an nemine vocante , denique , utrum iste injuriam incepta
αδίκων και εγώ πρότερος τούτον επάταξα. Τούτων καθ' verit , an ego istum prior percusserim . Horum singulatim
εν έκαστον και των άλλων ουδέν ήν ότι ου ράδιον αυτή aliorumquenihil erat quod non facile , quum aliis , tum his
τοίς12.τε“άλλους εμφανές και τούτοις ποιήσαι. judicibus , planumfieri posset.
Ότι μεν ούν ούτε πρόνοια εγένετο ούτε άδικώ 12. Non fuisse igitur vulnus de industria , senatores, ne
τούτον, ώ βουλή, εκ τοσούτων τεκμηρίων και μαρτυ que me eum injuria affecisse, tot indiciis testimoniisque
35 ριών υμίν επιδέδεικται· αξιώ δ' όσον αν εγένετο σημείον vobis comprobatum est. Obtestor autem ut quantam ejus
τούτω προς το δοκείν αληθή λέγειν φυγόντος εμού την orationi fidem attulisset, si ego quæstionem defugissem ,
βάσανον , τοσούτον έμοί τεκμήριον γενέσθαι ότι ου ψεύ• | tantam meae afferat quod ex muliere veritatem elicere
δομαι, διότι ούτος ουκ ήθέλησεν εκ της ανθρώπου ποιή recusaverit , neque tantum valeant ipsius verba quum dicit
σασθαι τονέλεγχος,και μη τοσούτον ισχύσει τους τούτου eam esse liberam ; de libertate enim ad menon minus per
λόγους , ότι φησίν αυτήν ελευθέρας είναι ομοίως γάρ tinet , qui tantumdem pecuniæ dinumeravi. Sed mentitur,
προσήκει καμοί της ελευθερίας, το ίσον καταθέντι αργύ nec vera affirmat. (13) Atque id sane indignum foret , si ,
ριον. Αλλά ψεύδεται και ουκ αληθή λέγει. (13) Η δεινόν | quum mihilieuerit , data nempe a me pecunia , muliere uti
40 γε: ει εις μέν λύσιν του σώματος έδωκα το αργύριον εκ pro meo libitu ad corpusredimendum ex hostium potestate ,
των πολεμίων, εξήν αν μοι χρήσθαι αυτή ότι έβουλόμην, nunc adducto in id discriminis ut patria exulare timeam ,
κινδυνεύοντι δέ μοι περί της πατρίδος ουδέ πυθέσθαι non mihi liceat veritatem ab illa sciscitari earum rerum de
παρ' αυτης ταληθή εκγενήσεται περί ών εις την κρίσιν quibus in judicium venio . Atquimulto justius ob hanc
καθεστηκα ; και μεν δή πολύ αν δικαιότερον επί ταύτη causam mulier torqueretur, quam propter redemptionem
τη αιτία βασανισθείη ή επί τη εκ των πολεμίων λύσει ab hostibus venum iret. Nam si hostes me vellent dimit
πραθείη,όσο παρά μεν εκείνων βουλομένων απολύσαι tere, aliunde pecuniam acquirens possem reverti in patriam ,
102έστι και άλλοθεν ευπορήσαντι κομισθήναι , επί δε τοις inimicis vero meis deditus, non possem . Non enim isti
εχθροίς γενόμενον ου δυνατόν ου γάρ αργύριον λαβειν pecuniam expetunt, sed mepatria ejicere sedulo enituntur.
προθυμούνται , αλλ' εκ της πατρίδος εκβαλείν αυτόν (14 ) Vos itaque decet ejus orationem non admittere , qui
ποιούνται.(14) “ Ώσθ'υμίν προσήκει μη αποδέχεσθαι αι idcirco feminam torqueri noluit, quia contendebat eam esse
του διά τούτο ουκ αξιoύντος βασανισθήναι την ανθρωπον , liberam, sed eum potius calumniatorem judicare , quod,
ότι αυτήν ελευθέραν έσκήπτετο είναι, αλλά πολύ μάλλον rejecto tam liquido argumento , vos putabat facillime de
6 συκοφαντίαν καταγινώσκειν, ότι παραλιπών έλεγχος ceptum iri. (15) Namquehujus provocationem ideo quia
ούτως ακριβή εξαπατήσειν υμάς ραδίωςώήθη. (το) Ου suos servos torqueri postulavit , nostra credibiliorem non
γάρ δή που
νομίζειν τούτους ,πρόκλησ
της γεημετέρα
δει την αυτούρανοίκέτας
εφ' οίςιντουςπιστοτέ υμάς debetis existimare. Quod enim illi norunt , nos nempe ve
ήξίου βασανίζεσθαι' & μεν γαρ εκείνοι ήδεσαν, ελ. | nisse ad istius domum, id nos ipsi confitemur : utrum
θόντας ημάς ως τούτον, και ημείς ομολογούμεν· ει δε vero arcessiti necne venerimus, utrum ego prior plagam
μεταπεμφθέντες ή μή, και πότερον πρότερον επλήγην receperim vel intulerim , illa meliusnoverit. (16 ) Ad hæc ,
10 ή επάταξα , εκείνη μάλλον αν ήδει. (16) Έτι δε τους si ejus servos ipsi proprios in quæstionem adduxissem ,
μεν τούτου οικέτας ιδίους όντας τούτου εί έβασανίζομεν, verisimile est illos hero gratiſicantes præter veritatem me
ανοήτως άν τι τούτω χαριζόμενοι και παρά την αλήθειαν | fuisse criminaturos ; mulier vero communis erat, quum
έμου κατεψεύσαντο: αύτη δε υπήρχε κοινή, ομοίως αμ ulrique pariter hujus pretium persolvissemus : hujus causa
φοτέρων αργύριον κατατεθεικότων, και μάλιστα ήδει. | potissimum omnia inter nos jurgia evenerant , adeoque illa
Δια ταύτην άπαντα τα πραχθέντα ημίν γεγένηται, και ου interrogata, nihil latuisset. (17) Non omnino quidem aqua
λήσει ουδέν ενταύτη.(17) Έγωγ'ανίσον είχον βασανι [άνισον] mihifuisset conditio ex illa questioni subjecta , sed
15 σθείσης, άλλ' άπεκινδύνευον τούτο πολύ γάρ περί πλείο tamen ejus rei faciebam periculum . Femina scilicet istimulto
νος τούτον ή εμέ φαίνεται ποιησαμένη , και μετά μεν magis studebat quam mihi: cum isto conjuncta me sepe
τούτο
τον εξαμα ήδικηακυία
υ έμερτούσ , μετ'όμως
. 'Αλλ' εμούεγώ μεν ειςώποτε
δ' ουδεπ ταύτηειςν τού
κα injuria affecit , istum autem cum menunquam . Ego nihi
lominus confugi ad illam , dum ille huic non credebat .
18.ον,Ούχου
τέφυγ επίστώευσεν
δε ουκυμάς,
ούτοςν δει βουλήαυτή.
, τηλικούτου όντος | 18. Yosigitur, Senatores , in re fanti discriminis non decet
του κινδύνου , βαδίως αποδέχεσθαι τους τούτου λόγους, istius verba facilius admittere : sed cogitantes hic mihi de
αλλ' ενθυμουμένους ότι περί της πατρίδος μου και του Γ patria fortunisque omnibus agi , provocationum nostrarum
20 βίου και αγών έστιν, εν υπολόγω ταύτας τις προκλήσεις | rationem habeatis . Νeque majora queratis adhuc argu
 16 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΚΑΛΛΙΟΥ ΙΕΡΟΣΥΛΙΑΣ. ( 152 -
ποιείσθαι. Και μή ζητείτε τούτων έτι μείζoυς πί- | menta ( non enim alia proferre possim) quibus constet
στεις: ου γάρ αν έχoιμι είπείν αλλ' ή ταύτας, ως | ine nilil in istum consulto destinasse. (19) Non mediocriter
ουδέν εις τούτον προύνοήθην. (19) Αγανακτώ δ', ώ autem commovcor, senatores, quod ob servam scortumque
βουλή, εί δια πόρνην και δούλην ανθρωπον περί των | in discrimen de rebus maximis adducar. Quotamen damno
μεγίστων εις κίνδυνον καθεστηκα, τι κακόν πώποτε την civitatem vel ipsum adversarium aliquando affeci? quid in
πόλιν ή αυτόν τούτονείργασμένος , και εις τίνα των πολι- | quem civium admisi? Nihil hujusmodi est unquam a me
των οτιούν εξαμαρτών; ουδέν γάρ έμοιγέ εστι τοιούτον factum ; sed iniquissime jam in periculo sum , ne propter
25 πεπραγμένον, αλλ' άλογώτατον πάντων κινδυνεύω πολύ | hos multo majoris mihi auctor sin calamitatis (quam st
μείζω συμφοράν έμαυτώ διά τούτους επαγαγέσθαι. (20) patriæ damnum intulissem ). (20 ) Vos itaque per liberos
Προς ουν παίδων και γυναικών και θεων των τόδε το I et uxores , per deos qui hanc regionem tenent , oro atque
χωρίον εχόντων ικετεύω υμάς και αντιβολώ , ελεήσατε obtestor ut vos mei miserescat ; neque sinatis ut in istius
με , και μή περιίδητε επί τούτω γενόμενον, μηδέ ανη potestatem redigar, neque me summo infortunio involvatis .
κέστω συμφορά περιβάλητε: ου γαρ άξιος ούτ' εγώ φεύ Non enim sequum est velme patria ejici, vel istum pænas
γειν την εμαυτού , ούτε ούτος τοσαύτην δίκην παρ' εμού a me repetere tam graves ob injurias quas dicit se accepisse,
30 λαβείν υπέρ ών φησιν ηδικήσθαι, ουκ ήδικημένος. | quamvis re ipsa non acceperit.

V.

ΥΠΕΡ ΚΑΛΛΙΟΥ ΙΕΡΟΣΥΛΙΑΣ PRO SACRILEGIO CALLIÆ

ΑΠΟΛΟΓΙΑ . DEFENSIO.

35 Ει μεν περί άλλου τινός ή του σώματος , ώ άνδρες | Si in ullum aliud præter capitis periculum , judices , ad
δικασταί , Καλλίας ηγωνίζετο, εξήρχει αν μοι και τα | ductus esset Callias, mihi satis essent que ab aliisjam dicta
παρά των άλλων ειρημένα νύν δέ μοι δοκεί αισχρόν sunt : nunc vero quum is me supplex rogaverit , quum
είναι , κελεύοντος και δεομένου , και φίλου όντος και mihi patrique meo , quamdiu vixit, fuerit amicissimus , et
εμοι και έως έζη τω πατρί, και πολλών συμβολαίων | multe inter nos sint rationes contractre , turpe mihi vi
ημίν προς αλλήλους γεγενημένων, μή βοηθήσαι Καλλία deretur Calliæ , secundum jus, quoad possum , non patroci
40 τα δίκαια, όπως αν δύνωμαι.(2) Ενόμιζον μεν ούν ούτω | nari. (2) Eum igitur exislimabam ita in nostra civitate in .
μετοικείν αυτόν εν ταύτη τη πόλει, ώστε πολύ πρότερον | quilinum vixisse , ut multo citius honi aliquid a vobis con
αγαθού τινος τεύξεσθαι παρ' υμών ή επί τοιαύταις αι sequeretur, quam ob tam graves criminationes in tantum
τίαις εις τοσούτον κίνδυνον καταστήσεσθαι· νύν δε οί | discrimen veniret. Jam autem insidiatores vivendi condi
επιβουλεύοντες ουχ ήττον επικίνδυνον ποιούσι τον βίον tionem nibilo minus reddunt periculosam iis qui nihil de
τοίς μηδέν αδικούσιν ή τους πολλών κακών αιτίοις oύσιν. linquuntquam iis qui plurima Dagitia perpetrant. (3) Vos
(3) Υμάς δε άξιον μή τους μεντων θεραπόντων λόγους porro non decet servorum orationes magis fide dignas cen
103πιστούς νομίζειν, τους δε τούτων απίστους , ενθυμου - sere quam hujus patronorum ; cogitantes scilicet quod Cal
μένους ότι Kαλλία μεν ουδείς πώποτε ούτ' ιδιώτης ενε - Ilias a nemine unquam vel privato vel potestate predito
κάλεσεν ούτε άρχων, oικών δ' εν ταύτη τη πόλει πολλά | insimulatus fuerit, idemque hujus civitatis incola vos plu.
μεν αγαθά υμάς εποίησεν, ουδεμίαν δε σχών αιτίαν εις rimis affecerit beneficiis , nullaque suspicione notatus ad
τούτο της ηλικίας αφίκται, ούτοι δε εν άπαντι τω βίω hanc ætatem pervenerit ; dum isti contra per totum vitæ
μεγάλα ημαρτηκότες και πολλών κακών πεπειραμένοι, curriculum gravissima deliquere, plurimaque mala inferre
δώσπερ αγαθού τινος αίτιοι γεγενημένοι περί ελευθερίας conati, quasi beneficii alicujus auctores exstitissent, de
νυνί ποιούνται τους λόγους. (4) Και ου θαυμάζω: ίσασι libertate verba faciunt. (4) Neque id miror : norunt enim
γάρ ότι, αν ψευδόμενοι έλεγχθώσιν, ουδέν μείζον των quod , simendacii arguantur , nihil gravius præsenti fortuna
υπαρχόντων πείσονται, εάν δε υμάς εξαπατήσωσι,των sintperpessuri ; at si vos decipere queant, præsentibusma
παρόντων κακών έσονται απηλλαγμένοι. Καίτοι τους lis statim liberandi sint. At enim hujusmodineque accusa -
τοιούτους ούτε κατηγόρους ούτε μάρτυρας πιστούς χρή tores neque testes fide dignos oportet existimare qui suo
νομίζειν είναι , οίτινες αυτοί μεγάλα κερδαίνοντες sed eos multo magis
10 περί ετέρων ποιούνται τους λόγους, αλλά πολύ μάλλον maximo emolumento alios, deferunt;
όσοι το δημοσίω βοηθούντες εις κινδύνους σφάς αυτούς quireipublicæ auxiliantes se ipsos conjiciunt in pericula.
καθιστάσιν. (6) Άξιον δέ μοι δοκεί είναι ου τούτων | (5) Mihi autem videtur horum contentionem non privatam
ίδιον ηγείσθαι τον αγώνα , αλλά κοινόν απάντων | esse habendam , sed omnibus in civitate communem. Non
των εν πολε ου γάρ τούτοις μόνοις εισί θεράποντες, I enim hissolis, verum etiam ceteris omnibus sunt servi; qui
 887 202 (LYSIÆ ] OR . CONTRA ANDOCIDEM DE IMPIETATE. 117
αλλά και τοις άλλοις άπασιν, οι πρός τήν τούτων τύχην | ad istorumfortunas animum attendentes , jam non amplius
αποβλέποντες ουκέτι σκέψονταιότι αγαθόν ειργασμένοι | considerabunt quo pacto bene meriti de dominis, sed quo
τους δεσπόταςελεύθεροι γένοιντο , αλλ' ότι ψεύδος περί | pacto de iis falsa deferentes, liberi sint evasuri.
αυτών μηνύσαντες.

VI. VI.
ΚΑΤ' ΑΝΔOΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ. CONTRA ANDOCIDEM DE IMPIETATE.
16 . ' 5 .. . έδεσε τον ίππον εκ του ρόπτρου του Ιερού ως Ι * * * religavit equum ex templi annulo quasi restitueret ,
αποδιδούς, τη δ' επιούση νυκτί οφείλετο. Ούτος ουν ο | insecuta autem nocte ipsum abegit. Is igitur qui tantum
ταύτα ποιήσας θανάτω τω αλγίστω απώλετο, λιμώ facinus patraverat, generemortis acerbissimo periit , fame.
20 πολλών γάρ και αγαθών αυτώ επί την τράπεζαν παρα Quamvis enim multæ ei lautæque dapes in mensa appone
τιθεμένων όζειν έδόκει του άρτου και της μάζης κάκι rentur, ex pane et maza pessimus odor ipsi videbatur af
στον, και ουκ ήδύνατο έσθίειν. Και ταύτα πολλοί ημών flari, nec appositorum quidquam poterat gustare. Atque
hæc multi nostrum
ήκουον του ιεροφάντου λέγοντος.(3)Δίκαιον ούν μοι δοκεί hierophanta
ex narrante audiverunt.
(3) Equum igitur mihi videtur esse de Andocide loquenti
είναι νύν επί τούτω τα τότε λεχθέντα αναμνήσαι , και ea quæ olim dicta suntin memoriam nunc revocare , neque
μή μόνον τους τούτου φίλους υπό τούτου και των τούτου solum istius amicos ejus opera et propter ejus delationes
25 λόγων απόλλυσθαι , αλλά και αυτόν τούτον υφ' ετέρου. interiisse , sed et hunc ipsum ab alio fuisse delatum , Vos
Αδύνατον δέ καί υμίν έστι, περί τοιούτου πράγματος autem de hac causa statuentes non potest fieri ut Andoci
φέρουσι την ψήφον, ή κατελεήσαι ή καταχαρίσασθαι , dem aut misericordia aut venia prosequamini , quum in
Ανδοκίδη, επισταμένοις ότι εναργως τω θεώ τούτω τι- | telligatis manifesto deas illas animadvertere in delinquen
μωρείται τους αδικούντας . 'Ελπίσαι ούν χρή πάντα | tes. Αtqui sperare oportet omnem hominemnon sibi modo,
άνθρωπον όντα και εαυτό και ετέρω έσεσθαι. sed aliis etiam esse debere.
4. Φέρε γάρ, αν νυνι Ανδοκίδης αθώος απαλλαγή 4. Jam vero age, si Andocides nunc ex hoc judicio abierit
ημών εκ τούδε του αγώνος και έλθη κληρωσόμενος των absolutus, veneritque unus ex novem magistratibus sorte
20 εννέα αρχόντων και λάχη βασιλεύς , άλλο τι ή υπέρ eligendus, et sorte rex sacrorum declaratus fuerit, quid aliud
ημών και θυσιάσει και ευχάς εύξεται κατά τα πάτρια , | quam pro nobis sacra faciet et vota persolvet solemnia , par
τα μεν εν τω ενθάδε Ελευσινίω , τα δε εν τω Ελευσίνι tim hic in Cereris sacello , partim in templo quod est Eleu.
ξερω, και της εορτής επιμελήσεται μυστηρίοις , όπως sine, idemque in die festo mysteriorum curam sacrorum
αν μηδείς αδική μηδε ασεβή περί τα ιερά ;(5) Και τίνα geret , ne quis in eis delinquat, aut impie se gerat? (5) Quo
γνώμην οίεσθε εξειν τους μύστας τους αφικνουμένους, tandem animo existimatis fore vel initiatos hucadvenientes,
επειδαν ίδωσι τον βασιλέα όστις εστί και αναμνησθώσι
πάντα τα ήσεθημένα αυτό , και τους άλλους Έλληνας, quumgitia in
viderint qualis sit rex sacrorum ,atque omnia ejus fla
animum revocaverint, vel ceteros Græcos qui propter
35 οι ένεκα ταύτης της εορτής ή θύειν εις ταύτην την πα
festi celebritatem Athenas accurrunt aut sacrificaturi aut
νήγυριν βουλόμενοι και θεωρεϊν; (6) Ουδέ γάρ αγνώς και spectaturi? (6 )Neque enim peregrinis neque civibus ignotus
Ανδοκίδης ούτε τοϊς έξω ούτε τους ενθάδε διά τα ήσε
βημένα. Αναγκαίως γάρ έχει από των πολύ διαφερόν est Andocides propter ea quæ impie commisit. Quippe
των ή κακών ή αγαθών έργων τους ποιήσαντας γιγνώ necesse est ut ex rebus conspicuis, bene vel male gestis ,
σχεσθαι. "Έπειτα δε και διώχληκε πόλεις πολλάς εν τη auctores earum innotescant. Hue accedit quod multas
αποδημία , Σικελίαν, Ιταλίας, Πελοπόννησον, Θεττα regiones in suis erroribus perturbaverit, Siciliam , Italiam ,
10 λίαν, Ελλήσποντον, Ιωνίαν, Κύπρον βασιλέας πολ Peloponnesum , Thessaliam , Hellespontum , Joniam , Cy
λους κεκολάκευκεν, ώ αν ξυγγένηται, πλήν του Συρα- | prium; ac multos reges quibuscum est congressus, adulando
κουσίου Διονυσίου. (7) Ούτος δε ή πάντων ευτυχέστατος | decepit , uno Dionysio Syracusano excepto. (7) Qui
έστιν η πλείστον γνώμη διαφέρει των άλλων, ός μόνος | quidem ceteros omnes vel felicitate vel prudentia Ionge stu
των συγγενομένων'Ανδοκίδη ουκ εξηπατήθη υπ' ανδρός | perat, quum solus ex iis qui conversati suntcum Andocide,
τοιούτου , δς τέχνην ταύτην έχει , τους μέν εχθρούς non deceptus fuerit ab eo homine qui eas artes exercet ,
μηδέν ποιείν κακόν, τους δε φίλους και τι αν δύναται ut inimicos nullo , amicos quocumque possit , incommodo
κακόν. " Ωστε με τον Δία ου ράδιόν έστιν υμίν ουδέν | aficiat. ita ut , per Jovem, non facile sit vobis latere
104χαρισαμένοις αυτό παρά το δίκαιον λαθείν τους “ Ελ. 1 Gracos Andocidi contra jus et fas gratificantibus. (8) Vobis
ληνας. (8) Νύν ούν υμίν εν ανάγκη εστί βουλεύσασθαι | igitur necesse est de eo consilium capere. Bene enim in
περί αυτού. Εύ γάρ επίστασθε, ώ άνδρες Αθηναίοι, ότι | telligitis , Athenienses , utrumque non posse fieri, ut et
ουχ οίόν τε υμίν έστιν άμα τούς τε νόμοις τοις πατρίοις ! civitatis leges, et Andocidem servetis ; sed ex duobus alter
 118 [ΛΥΣΙΟΥ] ο ΚΑΤ' ΑΝΔOΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ. (202 – 213)
και 'Ανδοκίδη χρήσθαι, αλλά δυοίν θάτερον, ή τους | utrum necessario eligendum esse, ac vel leges delendas,
νόμους εξαλειπτέον εστίν ή απαλλακτέον του ανδρός. | vel hominem hunc amoliendum.
6 9. Εις τοσούτο δε τόλμης αφίκται, ώστε και λέγει | 9. Εo autem audacie pervenit , ut dicat legem que de
περί του νόμου , ως καθήρηται και περί αυτού κείμενος | ipso lata est jam esse abolitam, et sibi licere forum et tem
και έξεστιν αυτώ ήδη εισιέναι εις την αγοράν και εις τα pla ingredi, atque versatur etiamnunc in curia Athenien
ιερά. . . . αν έτι και νυν Αθηναίων εν τω βουλευτη sium . (10) Atqui Periclem aiunt olim vos de impiis admo
ρίω. (το) Καίτοι Περικλέα ποτέ φασι παραινέσαι υμίν nuisse , ut non solum adversus eos legibus scriptis utere
περί των ασεβούντων, μή μόνον χρήσθαι τοις γεγραμ mini,verum etiam iis quæ non sint scriptæ , quas Eumol
μένοις νόμοις περί αυτών, αλλά και τους αγράφοις , καθ' scilicet auctoritatem nemo un .
ούς Ευμολπίδαι εξηγούνται, ούς ουδείς πω κύριοςεγένετο pidæ interpretantur;quarum
το καθελεϊν ουδε ετόλμησεν άντειπείν, ουδε αυτόν τον θέντα quam potuit convellere , quibus nemo contradicere ausus
est , et quarum latorem penitus ignoramus : se enim aiebat
ίσασιν· ηγείσθαι γάρ αν αυτούς ούτως ου μόνον τοίς existima
ανθρώπους , αλλά και τους θεούς διδόναι δίκην. ( 1) Αν re istoshoc pacto non solum hominibus , sed etiam
δοκίδης δε τοσούτον καταπεφρόνηκε των θεών και αν | diis pænas daturos. (11) Andocides vero eo usque deos
εκείνοις δει τιμωρείν, ώστε πρίν μάλλον ή ήττον ή επι contempsit et homines quibus deorum ulciscendorum cura
δεδημηκέναι δέκα ημέρας εν τη πόλει προσεκαλέσατο | demandata est, ut in urbem redux, vix ibidecem dies com
δίκην ασεβείας προς τον βασιλέα , και έλαχεν 'Ανδοκί | moratus, causam impietatis ad regem sacrorum deferret ,
δης, καίπερ πεποιηκώς & ούτος πεποίηκε περί τους | judicesque sorte constitui curaret, tot ipse impietatibus
15 θεούς, και ένα μάλλον πρόσσχητε τον νούν, φάσκων τον obstrictus. Atque ut magis animum advertatis , Archip
"Άρχιππον ασεβείν περί τον Ερμήν τον αυτού πατρώον. pum arguebat de Herma suæ gentis violato . (12) Con
(12) Ο δε Άρχιππος ήντιδίκει και μην τον Ερμήνέγιά τε tradicebat Archippus , contestabaturque statuam hanc
και όλον είναι, και μηδέν παθείν ώςπερ οι άλλοι Ερ integram esse et inviolatam , neque huic idem quod ceteris
μαι όμως μέντοι ίνα μή υπό τούτου τοιούτου όντος contigisse verumtamen tali homine molestias accipe
ne a
πράγματ’ έχοι, δούς αργύριον απηλλάγη. Καίτοι οπότε ret, pecunia; istis
ούτος παρ' ετέρου ήξίωσε δίκην ασεβείας λαβείν, ή που data, ab se calumniis liberavit. At enim
20 ετέρους γε παρά τούτου λαβείν δίκαιον και ευσεβές quum iste ab alio impietatis pænasrepetere voluerit, certe
εστιν. bas alios ab ipso reposcere justum est et pium .
13. Αλλά λέξει δεινόν είναι , ει και μεν μηνυτής τα 13. Sed contendet hoc : iniquum essedelatorem extrema
έσχατα πείσεται, οι δε μηνυθέντες των αυτών υμίν pati supplicia , et interea delatos ejusdem cujus vos ipsi di
επίτιμοι όντες μεθέξoυσι. Καίτοι ουχ υπέρ αυτού απο gnitatis esse participes; nec suam causam satis habebit non
λογήσεται, αλλά και των άλλων κατηγορήσει. Τους μέν | defendere, verum et alios accusabit. Qui igitur ceterosim
ούν άλλους οι επιτάξαντες καταδέξασθαι αδικούσι, και η pios ex exilio revocari jusserunt, hi sane peccant, et eodem
του αυτού ασεβήματος αίτιοί είσιν· ει δ' υμείς αυτοκρά ipsi impietatis crimine tenentur. Quodsi vero vos, quum
τορες ήτε και εστε οι αφελόντες τας τιμωρίας των θεών, / vestri sitis arbitrii, debita pena deas fraudatis, tunc νος ,
25 αλλ' ούτοι αίτιοι έσονται. Υμείς ούν μή βούλεσθε εις non isti in culpa erunt.Nolite igitur in vosmet ipsos crimi
υμάς την αιτίαν ταύτην περιτρέψαι, εξόν τον αδικούντα | nationemrecipere , dum ea potestis liberari, penis a delin
κολάσασιν απηλλάχθαι. (14) ' Επειτα δ' εκείνοι μεν αρ- | quente repetitis. (14) Deinde autem illi negant esse vera
νούνται τα μεμονωμένα, ούτος δε ομολογεί ποιήσαι. | que deferuntur; iste confitetur se fecisse rem. Αtqui in
Καίτοικαι εν'Αρείω Πάγω, εν τω σεμνοτάτω και δι Areopago , in curia illa justissima, qui confitetur, plectitur
καιοτάτω δικαστηρίω ομολογων μεν αδικείν αποθνήσκει, | capite ; siinitias eat , probationibus res agitur, ac multi sic
εάν δε αμφισβητη , ελέγχεται , και πολλοί ουδ' έδoξαν culpa vacare visisunt.Non itaque eandem mentem vos ha
30 αδικείν. Ούχουν ομοίαν χρή γνώμην έχεις περί τε των bere decet de iis quinegant et de iis qui confitentur. (15)
αρνουμένωνκαι περί των ομολογουμένων.(το) Δεινόν δε Porro mihividetur esse valde inconsentaneum , si quis ho
μοι δοκεί είναι αν μέν τις ανδρός σώμα τρώση,κεφαλήν minis corpus vulneraverit, velcaput, velvultum , vel manus,
ή πρόσωπον ή χείρας ή πόδας, αυτός μεν κατά τους vel pedes , eum ex legibus Areopagiticis ejus civitate exu
νόμους τους εξ Αρείου Πάγου φεύξεται την του αδικη lare quem læserit, et si forte redierit, delatum ad magistra
θέντος πόλιν, και εάν κατίη , ενδειχθείς θανάτω ζημιω
θήσεται»εάν δέ τις τά αυτά ταύτα αδικήση τα αγάλματα tus morte mulctari; at si quis eadem injuria deorum statuas
35 των θεών, ουδ' αυτών κωλύσετε των ιερών επιβαίνειν affecerit, eum vos non prohibere templa ingredi, vel in .
ή εισιόντα τιμωρήσεσθε » και μεν δή τούτων και δίκαιον gressum non punire. Atqui horum vos curam gerere et
και αγαθόν έστιν επιμελείσθαι, υφ' ών και εύ και κα æquum et bonum , quibus neglectis vel curatis , potestis ha.
χώς δυνήσεσθε πάσχειν . (16) Φασί δε και των Ελλήνων bere male vel bene. (16) Ferunt autem et multos Grae
πολλούς διά τα ενθάδε ασεβήματα εκ των παρ' αυτούς | corum Andocidem a suis sacris arcere , propter ea quæ hic
Γερών εξείργειν υμείς δε αυτοί οι αδικηθέντες περί ελάτ. Γ impie gesta sunt : vosne vero ipsi qui perpessi estis inju
 ( 213— 224 ) (LYSIÆ ] OR. CONTRA ANDOCIDEM DE IMPIETATE. 119
τονος ποιείσθε τα παρ' υμίν νόμιμα ή έτεροι τα υμέ- | riam,vestras religiones minoris esse ducetis quam alieni?
τερα.(17) Τοσούτο δ' ούτος Διαγόρου του Μηλίου ασε- Ι (17) Jamtanto Andocides sceleratior exstitit Diagora Melio ,
40 βέστερος γεγένηται· εκείνος μέν γάρ λόγω περί τα άλ- | quod ille verbo duntaxataliena sacra et festa violarit, hic sa
λότρια τερά και εορτάς ησέβει, ούτος δε έργω περί τα cra suæ civitatis facto læserit. Vos porro , Athenienses, civi
εν τη αυτού πόλει. Oργίζεσθαι ούν χρή, ώ άνδρες Αθη busmagis quam peregrinis succensere oportet, qui ea sacra
ναίοι , τους αστούς αδικούσι μάλλον και τους ξένους περί læserint : quippe illud est alienum quasi peccatum , hoc do .
ταύτα τα ιερά το μέν γάρ ώσπερ αλλότριόν έστιν αμάρ mesticum . (18) Neque delinquentes quos habetis dimittite,
τημα, το δ' οικείον. (18) Και μή ους μενέχετε άδι quum fugientes comprehendere studeatis , proposito argenti
κούντας αφίετε, τους δε φεύγοντας ζητείτε συλλαμβά talento si quis vel vivosadduxerit vel interfecerit. Sin aliter,
νειν, επικηρύττοντες τάλαντον αργυρίου δώσειν το Græcis videbiminipænas ostentare magis quam re ipsa velle
105άπάγοντι ή αποκτείναντι: ει δε μή, δόξετε τους “ Ελ- | sumere. (19) Grecis autem iste palamsignificavit se non cre
λησι κομπάζειν μάλλον ή τιμωρείσθαι βούλεσθαι. (19) dere deos. Non enim tanquam sibimetuens propter delicta ,
' Έπεδείξατο δε και τους Έλλησιν ότι θεούς ου νομίζει: sed quasi confidens,naucleriam artem aggressus, mare navi
ου γάρ ως δεδιώς τα πεποιημένα, αλλ' ώς θαρρών, ναυ- Ι gabat. Ipsum vero deus huc reduxit , ut in eam ipsam quam
κληρία επιθέμενος την θάλατταν έπλει και δε θεός υπή læsit civitatem reversus, per causam mei supplicium in
γεν αυτόν, ίνα αφικόμενος εις τα αμαρτήματα επί τη veniret. (20) Equidem spero istum pænas mox daturum ,
και έμή προφάσει δώη δίκην. (20) Ελπίζω μεν ουν αυτόν sed nibil mirandum esse mihi videtur. Neque enim deus
και δώσειν δίκην, θαυμάσιον δε ουδέν αν μοι γένοιτο: stalim pænas exposcit : ea est humani judicii ratio. Id quod
ούτε γάρ ο θεός παραχρήμα κολάζει , αλλ' αύτη μέν ego possum conjectare ex plurimis arguens, quum videam
έστιν ανθρωπίνη δίκη. Πολλαχόθεν δε έχω τεκμαιρόμε alios quoque impios post interjectum tempus pænas dedisse,
νος εικάζειν, ορών και ετέρους σεβηκότας χρόνω δε eorumque posteros propter majorum suorum Dagitia. In
δωκότας δίκην, και τους εξ εκείνων διά τα των προγό terea tamen terroresplurimos et pericula deusimmittit sce
νων αμαρτήματα. Εν δε τούτω τω χρόνω δέη πολλά και leratis , adeo ut multi expetant suis calamitatibus per mor
10 κινδύνους ο θεός επιπέμπει τους αδικούσιν, ώστε πολ tem liberari : at his deus non finem imponit nisi postmise
λους ήδη επιθυμήσαι τελευτήσαντας των κακών απηλ ram vivendi conditionem . (21) Considerate vero et ipsius
λάχθαι· ο δε θεός τέλος τούτω λυμητάμενος το βίω Andocidis vitam ex quo impie se gessit , utrum alia quæ
θάνατον επέθηκε. (21) Σκέψασθε δε και αυτού 'Aνδο dam sit ejusmodi. Posteaquam enim Andocides Nagitium
κίδου τον βίον, αφ' ού ήσέβηκε, και εί τις τοιούτος έτε admisit,mulcta sibi irrogata in jus raptus, se ipsum in vin
ρός εστιν. Ανδοκίδης γάρ επειδή ήμαρτεν, εξ επιβολής cula conjecit, eam sibimet pænam statuens niconscium sce
εισαχθείς εις το δικαστήριον, έδησεν εαυτον τιμησάμε | leris traderet. (22) Ipse autem sciebat se non posse eum
νος δεσμού, ει μή παραδοίη τον ακόλουθον: (22) ευ δ' tradere , qui propter istum et istius sceleramortem obierat,
15 ήδει ου δυνησόμενος παραδούναι , ός διά τούτον και τα ne ipsius delator fieret. Atenim quinon deorum aliquis hujus
τούτου αμαρτήματα απέθανεν, ίνα μή μηνυτής γένοιτο. mentem invertit, qui duxit esse facilius vinculoruin quam
Καίτοι πως ου θεών τις τήν τούτου γνώμην διέφθειρεν, pecuniæ mulctam subire eadem spe proposita ? (23) Ex ea
δς ράον ηγήσατο δεσμού τιμήσασθαι ή αργυρίου επ'ελ igitur ipsius æstimatione vinctus tenebatur fere per inte
πίδι τη αυτή; (23) Ex δ' ούν τούτου του τιμήματος grum annum , et in vinculis indicium fecit cognatorum ami.
εδέδετο εγγύςενιαυτόν, καιεμήνυσε δεδεμένος κατά των corumque , proposita impunitate si visus fuisset vera indi
αυτού συγγενών και φίλων, αδείας δοθείσης αυτώ, ει care. Quali autem animo existimatis eumfuisse, qui extre
δόξειε ταληθή μηνύσαι. Και τίνα αυτόν δοκείτε ψυχήν ma omnia et turpissima in se admisit cognatos et amicos
20 έχειν, οπότε τα μέν έσχατα και τα αίσχιστα επoίει μη denuntiando, quum sua interea salus in dubio esset posita .
νύων κατά των εαυτού φίλων, η δε σωτηρία αφανής (24) Deinde ubimortem eis attulerat quos dixit se plurimi
αυτώ; (24) Μετά δε ταύτα, επειδή απεκτονώς ήν ούς facere, visum est judicibus eum vera indicasse , et vinculis
αυτός έφη περί πλείστου ποιείσθαι, έδοξε ταληθή μη est solutus. Atdecrevistis quoque ut ipse a foro et templis
νύσαι και ελύθη, και προσεψηφίσασθε υμείς αυτόν είρ arceretur, ita ut ne læsus quidem ab inimicis pænas posset
γεσθαι της αγοράς και των ιερών, ώστε μηδ' αδικούμε. expetere. (25) Nullus sane , ex quo celebres sunt Athe
νον υπό των εχθρών δύνασθαι δίκην λαβείν. (25) Ού nienses , ob talem causam est infamatus : et quidem merito ,
δείς γάρ που, εξ όσου Aθήναι αείμνηστοί είσιν, επί quum nullus unquam talia facinora perpetrare sustinuerit.
25 τοιαύτη αιτία ήτιμώθη» δικαίως ουδέ γάρ έργα τοιαύτα Atque hæc utrum diis vel casui fortuito imputanda sunt?
ουδείς πω ειργάσατ ο. Καιι τούτων
ον αιτιάσθα πότεραδε τους
; (20) Μετά θεούς
ταύτα χρή
(26 ) Post hæc navigavit ad regem Citliensium , et ab ipso
έπλευ
ή το αυτόματ
σεν ώς τον Κιττιέων βασιλέα, και προδιδους ληφθείς | proditor deprehensus in vincula conjectus est ; neque solum
υπ' αυτού εδέθη,και ου μόνοντον θάνατον έφοβείτο, αλλά modomortem timuit, verum supplicia quotidiana, ne sci
και τα καθ' ημέραν αικίσματα οιόμενος τα ακρωτήρια | licet extreme corporis partes ipsi viventi abscinderentur.
ζώντος αποτμηθήσεσθαι. (27) 'Αποδράς δε εκ τούτου του 1 (27) Effugit tamen hoc periculum, et in urbem suam redit
 120 [ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤ' ΑΝΔOΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ. (224 - 23;)
30 κινδύνου κατέπλευσεν εις την εαυτού πόλιν, επεί τών η sub Quadringentorum dominatu. Istum enim ita obcacavit
τετρακοσίων θεός λήθην έδωκεν, ώστε εις τους ήδικη- | deus, ut ad eos quos injuris ipse affecerat redire cupierit.
μένους αυτούς επεθύμησεν άφικέσθαι, αφικόμενος δε | Reversus autem,in carcerem conjectus est et suppliciis ar.
εδέθη και ηκίσθη, απώλετο δε ουχί , αλλ' ελύθη. (28) | fectus. Non tamen ibi mortem oppetit , sed vinculis
"Ένθεν δε έπλευσεν ως Ευαγόραν τον Κύπρου βασιλεύ solutus (28) navigavit ad Evagoram Cypri regem , illicque
οντα, και αδικήσας είρχθη. 'Αποδράς δε τούτον έφευγε propter scelera rursus in vincula conjicitur. Inde quoque
μεν τους ενθάδε θεούς , έφευγε δε την εαυτού πόλιν, evadens fugiebat deos patrios, fugiebat propriam civitatem ,
έφευγε δε εις ούς το πρώτον αφίκοιτο τόπους. Καίτοι τις fugiebat loca in quæcumqueadvenerat. At enim quisnam hic
35 χάρις το βίω, κακοπαθείν μεν πολλάκις, αναπαύσα vitæ fructus , cum malis frequenter conflictari et nunquam
σθαι δε μηδέποτε ; (29) Καταπλεύσας δε εκείθεν δεύρο requiescere? (29) Illinc navigans huc rediit, in suam ipsius ci
εις δημοκρατίαν εις την εαυτού πόλιν τοις μεν πρυ vitatem , utenlem jam democralia , et prytanes pecunia in
τάνεσίν έδωκε χρήματα, ένα αυτον προσαγάγοιεν ενθάδε, duxit ut ipsum in concionem adducerent , sed ros eum ex .
υμείς δ' αυτόν εξηλάσατε εκ της πόλεως, τους θεούς βε pulistis ex urbe , confirmatis legibus quæ a vobis in hono
βαιούντες τους νόμους ουςεψηφίσασθε.(30) Και τον άν rem deorum latæ fuerant. (30) Denique hominem neque
δρα ού δήμος , ουκ ολιγαρχία , ού τύραννος, ου πόλις populus, neque tyrannus , neque democratia ,neque oligar.
40 εθέλει δέξασθαι διά τέλους, αλλά πάντα τον χρόνον, chia , unquam recipere voluerunt : verum ex omni tempore
εξ όσου ήσέβησεν, αλώμενος διάγει , πιστεύων αεί μάλ. quo impia commisit , vitam degit vagam et profugam , plus
λον τοίς αγνώσι των γνωρίμων διά το ήδικηκέναι ούς | semper fidens ignotis quam notis , quia nempe notos injuria
γινώσκει το δε τελευταίον νύν αφικόμενος εις την πό. affecerat. Postremum vero in urbem redux, eodem anno
λιν δις εν τω αυτω [ ενιαυτο ] ενδέδεικται. (31) Και το bis ad judicia traductus est. (31) Et corpus quidem sem
μεν σώμα αεί εν δεσμούς έχει, η δε ουσία αυτού ελάττων per habet in vinculis , ipsiusque facultates litibus imminuun
εκ των κινδύνων γίνεται. Καίτοι όταν τις τον αυτού βίον tur. Attamen quum aliquis bona sua inter inimicos et dela.
τους εχθρούς και τους συκοφάνταις διανέμη, τούτ' έστι tores dispertiat , illud certe non est vitam vitalem vivere.
106τό τον βίον [βιούν] αβίωτον & τούτω ο θεός ουκ επί Quæ omnia deus istum cogitaresinit,non ipsius conservandi
σωτηρία επινοείν δίδωσιν, αλλά τιμωρούμενος των γε- | gratia , sed utimpie ab ipso gestorum penas repetat. (32)
γενημένων ασεβημάτων. (32) Το δε τελευταίον νυνι | Novissime demum se ipsum vobis tradidit , ut de se statue
παραδέδωκεν αυτόν υμίν χρήσθαι ότι αν βούλησθε, ου retis quodcumque lubeat, non sua innocentia fretus, sed
το μή αδικείν πιστεύων, αλλ' υπό δαιμονίου τινός αγό. fatali quadam necessitate adductus. Neminem igitur, per
μενος ανάγκης. Ούκουν χρή μα τον Δία ούτε πρεσβύ Jovem , oportet, nequeætate provectiorem , neque adole
5 τερον όντα ούτε νεώτερον , ορώντας 'Ανδοκίδην έκ τών | scentem, quum videant Andocidem ex periculis ereptum,
κινδύνων σωζόμενον, συνειδότας αυτό έργα ανόσια ειρ et impia ejusdem facinora cognoscant, de diis secus quam
γασμένω, αθεωτέρους γίνεσθαι, ενθυμουμένους ότι ήμι deceat sentire ; reputantes melius esse dimidiatam vitam
συς ο βίος βιώναι κρείττων αλύπως εστίν ή διπλάσιος sine mærore vivere quam cum merore duplicatam , qualis
λυπoυμένω, ώσπερ ούτος. isti contigit.
33. Εις τοσούτο δε αναισχυντίας αφίκται, ώστε και 33. Eo autem pervenit impudentiæ ut jam factiones sub .
παρασκευάζεται τα πολιτικά πράττειν και ήδη δημη ornet in republica , et de negotiis publicis agat , et con
γορεί και επιτιμά και αποδοκιμάζει των αρχόντων τισί, ciones habeat , etmagistratuum alios vituperet , alios repu
10 και συμβουλεύει εις την βουλήν εισιών περί θυσιών και diet, etsenatum ingressus suum aperiat consilium de sacri
προσόδων και ευχών και μαντειών. Καίτοι τούτω πειθό ficiis, de vectigalibus, de precibus, de votis et oraculis. At
μενοι ποίους θεούς ηγήσεσθε κεχαρισμένα ποιείνκαι μη enim huic auscultantes quibusnam diis existimatis vos grata
γάρ οίεσθε , ώ άνδρες δικασταί, ει υμείς βούλεσθε τα facturos? Ne enim arbitremini, judices, si vos velitis istius
τούτω πεποιημένα επιλαθέσθαι , και τους θεούς επιλή flagitia oblivisci, deos quoque oblituros. (34) Vult autem
σεσθαι. (34) Αξιοϊ δε ουχ ώς ήδικηκώς ήσυχίαν έχων Andocides non in civitate versari quietus utqui eam offen .
πολιτεύεσθαι, αλλ' ώσπερ αυτός εξευρών τους την πό. | derit, sed ut qui ipse eos compererit qui eam oftenderunt.
λιν αδικήσαντας, ούτω διανοείται, και παρασκευάζεται | Ita denique cogitat , ita se ipsum comparat, ut ceteris ante.
15 όπως ετέρων μείζον δυνήσεται , ώσπερ ου διά πραότητα cellat potestate quasi non vestræ facilitati vestrisque debeat
και ασχολίαν τήν υμετέραν ου δεδωκώς υμίν δίκην,εις negotiis, quod hactenus nullas pænas vobis dederit , contra
ούς νύν αμαρτάνων ου λανθάνει , αλλ' άμα εξελεγχθή quos jam non obscure peccat : sed convincetur simul et
σεταί τε και δώσει δίκην. penas dabit debitas.
35. Ισχυριείται δε και τούτω τώ λόγω αναγκαίως 35. Verum et hac oratione nitetur (necesse enim habeo
γάρ έχω υμάς διδάσκειν & ούτος απολογήσεται, ίν' vos præmonere quæ iste pro se dicturus est, ut verba utro.
ακούσαντες παρ'αμφοτέρων άμεινον διαγνώτε» φησί γάρ rumque au lientes rectius statuere possitis ) : ait nimirum
αγαθά μεγάλα ποιήσαιτην πόλιν μηνύσας και απαλλά se de civitate optimemeruisse quum indicia fecerit, et vos
20 ξας δέουςκαι ταραχήςτηςτότε.(36) Τις δετων μεγάλων ' a meta ac tumultu tunc exorto liberaverit. (36) Αt guls
 (233 - 242) (LYSIÆ OR . CONTRA ANDOCIDEM DE IMPIETATE . 121
κακών αίτιος εγένετο; ουκ αυτός ούτος , ποιήσας , illorum malorum auctor exstitit? nonne is ipse per ea que
& εποίησεν ; Είτα των μεν αγαθών δεί χάριν ειδέναι | nefarie gessit? Jam vero oportebitne ob commoda isti gra
τούτω , ότι εμήνυσε , μισθόν υμών αυτω διδόντων την | tiam referre, quod fecit indicium , quum vosinterea mer
άδειας , της δε ταραχής και των κακών υμείς αίτιοί εστε , | cedem ipsi impunitatem persolveritis ; tumultus autem et
ότι έζητείτε τους σεβηκότας; Ου δήπουθεν, αλλ' αυτό malorum vos auctores eritis, quod impios conquisivistis ?
τουναντίον ετάραξε μεν ούτος την πόλιν, κατεστήσατε | Non sane, sed contra : isteturbavit civitatem, vos paca
δ' υμείς. vistis .
57. Πυνθάνομαι δ' αυτόν μέλλειν απολογήσεσθαι ως | 37. Audio etlanc defensionem ei paratam esse, ad se
25 αι συνθήκαι και αυτο εισι, καθάπερ και τοις άλλοις quoque pertinere pacta et conventa , quemadmodum et ad
'Αθηναίους και τούτο πρόσχημα ποιούμενος οίεται πολυ ceteros Athenienses ; atque eo velnti munimento usus arbi.
λούς υμών, δεδιότας μη λύσητε τας συνθήκας , αυτού tratur multos e vobis, veritos ne conventa violetis, ipsum
άποψηφιεϊσθαι. (38) Ως ούν ουδέν προσήκει 'Ανδοκίδη esse absoluturos. (38) Jam autem illa conventa nihil per
των συνθηκών, περί τούτου λέξω, ούτε με τον Δία των tinere ad Andocidem , nunc sum dicturus : neque , per Jo
προς Λακεδαιμονίους, ας υμείς συνέθεσθε , ούτε ών προς vem , ea quæ cum Lacedæmoniis inivistis, neque ea quæ
τους εν τώ αστει οι εκ Πειραιώς " ουδενί γάρ υμών το- I exules ex Piraeo cum iis iniverunt qui in urbe remanserant.
σούτων όντων τα αυτά αμαρτήματα ουδ' όμοια ήν τοίς A nullo enim vestrum , licet tot numero sitis, eadem neque
30 Ανδοκίδου, ώστε και τούτον ημών απολαύσαι. (39) similia flagitia admissa sunt qualia ab Andocide , ita ut ipse
Αλλ' ου μεν δή ένεκά γε τούτου διαφερόμενοι, επειδή iisdem quibusnos conventis potiatur. (39) Atprofecto non
και τούτο μετέδoμεν των συνθηκών, τότε διηλλάγημεν: istius causa dissidentes, tunc fuimusreconciliati, postquam
ου γάρ ένεκα ενός άνδρός, αλλ' ένεκα ημώντων έξ άστεος conventa cum isto communicavimus.Non enim unius homi.
και εκ Πειραιώς αι συνθήκαι εγένοντο και οι όρκοι , nis , sed nostrum omnium gratia, et qui ex urbe et qui ex
επεί τοι δεινόν αν είη, εί περί 'Ανδοκίδου αποδημούντος Piræeo erant, pacta inita sunt et data juramenta. Mirum
αυτοί ενδεείς όντες επεμελήθημεν, όπως εξαλειφθείη quippe fuisset si inopes ipsi , curam Andocidis exulis ha
35 αυτά τα αμαρτήματα. (10) 'Αλλά Λακεδαιμόνιοι γάρ buimus, ut ipsius facinora delerentur. (40 ) Sed anne Lace .
εν ταις προς αυτούς συνθήκαις επεμελήθησαν 'Ανδοκί dæmonii cum ipsis sancitis curam Andocidis
δου , ότι έπαθον αγαθόν τι υπ' αυτού ; αλλ' υμείς επε habueruntin obfoederibus
aliquod beneficium ab ipso acceptum ? mi
μελήθητέ γε αυτού; αντί ποίας ευεργεσίας; ότι πολλά
κις δι' υμάς υπέρ της πόλεως εκινδύνευσεν; (11) Ουκ nime. Sed annevos habuistis ? quamnam gratiam rependen.
έστιν, ώ άνδρες Αθηναίοι, τούτω αληθής αύτη ή απο tes ? anne quod pro vestra civitate sæpius adivit pericula ?
(41) Non est, Athenienses , isti hac vera oratio ; neque vos
λογία , μηδ' υμείς εξαπατάσθε· ου γάρ τούτο λύειν εστί decipiamini. Non enim hoc est pacta violare , si Andocides
τα συγκείμενα , ει 'Ανδοκίδης ένεκα των ιδίων αμαρτη
30 μάτων δίδωσι δίκην, αλλ' εάν τις ένεκα των δημοσίων suorum ipse delictorum pænas luat ; sed si quis , publicas
συμφορών ιδία τινά τιμωρήται. calamitates causatus , privatam sumat ultionem .
42. "Ίσως ούν και Κηφισίου αντικατηγορήσει, και 42. Fortasse etiam Cephisium vicissim erit criminaturus;
εξει και τι λέγειν· τα γάρ αληθή χρή λέγειν· αλλ' ομείς neque deerunt quæ possit dicere (verum enim dicendum
büy v úvouche en allt d u cóy me a loycúuevoy est) : vos autem nullo modo potestis eadem sententia reum
και τον κατηγορούντα κολάσας. 'Αλλά νύν μεν περί | et accusatorem condemnare. Et nunc quidem de isto
τούτου καιρός έστι γνώναι τα δίκαια , έτερος δε ήξει | tempus est statuendi quejusta sunt; aliud vero aderit Ce
Κηφισία και ημών εκάστω , ών ουτος νύν μεμνήσεται. phisio el unicuuque nostrùm , quorum iste mentionem mox
107Μή ούν και δι' ετέραν οργήν τούτου αδικούντος νυν | estfacturus. Ne igitur propter iras adversus alios reum
άποψηφίσησθε. hunc jam absolvite.
43. Αλλά λέξει ότι μηνυτής εγένετο, και έτερος ου 13. Verum dicet se indicium fecisse, ac neminem posthac
δείς υμίν εθελήσει μηνύειν, εάν κολάζητε. Ανδοκίδης indicia facturum , siipse indicii præmia non accipiat. At
δε έχει τα μήνυτρα παρ' υμών, σώσας την αυτού ψυ Andocides habet a vobis indicii præmia , quum suam ipsius
χήν, ετέρων διά ταύτα αποθανόντων. Της μέν ούν vitam servaverit , aliis qui in eadem causa erant supplicio
affectis . Huic ergo salutis vos estis auctores , horum vero
σωτηρίας υμείς τούτο αίτιοί εστε, των δε κακώντωνδε periculorumque ipse sibi, prætergressus statuta
5 και των κινδύνων αυτός εαυτώ, παραβάς τα δόγματα malorum
vestra , eamque impunitatis conditionem sub qua indicium
και την άδειαν εφ' η μηνυτής εγένετο. (41) Ούκουν fecit. (44) Non igitur oportet indicibus peccandi licentiam
εξουσίαν χρή ποιείν τοϊς μηνυταίς αδικείν (αρκεί γάρ praebere (prioribus enim peccatis ignovisse sufficiat) , sell
τα πεποιημένα) , αλλά παραβαίνοντας κολάζειν. Και | delinquentes coercere . Et ceteri quidem indices, quotquot
οι μέν άλλοι μηνυται , οπόσοι επ’ αισχραϊς αιτίαις εξε turpium facinorum nondum convicti se ipsos detulerunt,
ληλεγμένοι σφάς αυτούς εμήνυσαν,εν γούνεπίστανται, hoc unum saltem norunt , eis quos læsere nullas exhibere
μή ενοχλείν τοις ήδικημένοις , ηγούμενοι αποδημούντες | molestias : rati se ultro exulantes habendos esse ab omni
μεν αθώοι και επίτιμοι δόξειν είναι , επιδημούντες δε | muleta et infamia alienos ; domi autem, apud eos quos
 122 [ΛΥΣΙΟΥ] ο ΚΑΤ' ΑΝΔOΚΙΔΟΥ ΑΣΕΒΕΙΑΣ. ' (212 - 256)
παρά τους πολίταις τοις ήδικημένοις πονηροί δόξειν και affecerunt injuriis , improbos habendos esse et impίος.
ασεβείς είναι.(45) Ο γούν πάντων πονηρότατος Βάτρα (45 ) Omnium itaque improbissimus Batrachus, si hunc
χος πλήν τούτου , γενόμενος επίτων τριάκοντα μηνυτής unum excipiatis , qui index fuit sub imperio trigintaviro
και ουσών αυτών συνθηκών και όρκων καθάπερ τοις rum , quanquam cum eo intercesserant pacta etjuramenta ,
quemadmodum cum ceteris ex Eleusine , hic tamen vultumn
'Ελευσινόθεν, δείσας υμών ους ήδίκησεν, εν ετέρα πόλει eorum quos offenderat reveritus , in alia civitate commo
ώκει. Ανδοκίδης δε και αυτούς τους θεούς αδικήσας rabatur.
περί ελάττονος αυτούς έθετο , εισιών εις τα τερά, η Βά rat, ipsorumAndocides vero qui et deos ipsos injuria afſece .
templa ingressus, eos minoris fecit quam Ba
15 τραχος τους ανθρώπους.“ Όστις ουν και πονηρότερος και trachus homines. At enim qui Batrachum ipsum pravi
αμαθέστερος Βατράχου εστί, πάνυ δεί αγαπητώς υφ' tate superat et stultitia , is boni consulere debet quod a vo
υμών αυτόν σωθήναι. bis ſuerit servatus .
46. Φέρε δή, τί σκεψαμένους χρή υμάς Ανδοκίδου 46. Age vero in quodnam intuentes Andocidem possitis
άποψηφίσασθαι; πότερον ως στρατιώτης αγαθός και αλλ' absolvere ? utrumne quod bonus sit miles ? At iste nunquam
ουδεπώποτ' εκ της πόλεως έστρατεύσατο , ούτε ιππείς extra civitatem militavit , nec eques , nec gravis armaturæ
ούτε οπλίτης, ούτε τριήραρχος ούτ' επιβάτης, ούτε pedes , nec triremi præfectus, nec classiarius, nec ante
προ της συμφοράς ούτε μετά την συμφοράν, πλέον και nec post calamitatem urbi illatam , jam natu grandior qua
20 τετταράκοντα έτη γεγονώς· καίτοι έτεροι φεύγοντες εν dragenario ; quum tamen reliqui exules vobiscum in Hel.
“Ελλησπόντο συνετριηράρχουν υμίν. (47)'Αναμνήσθητε lesponto triremes instruerent. (47) Recordamini, quæso ,
δε και αυτοί εξ όσων κακών και πολέμου υμάς αυτούς quantis ex malis , quali ex bello vos ipsos civitatemque
περιεποιήσατε και την πόλιν, πολλά μέν τοις σώμασι eripuistis, plurimos labores corporibus perpessi,maximis
πονήσαντες, πολλά δε αναλώσαντες χρήματα και ιδία quesumptibus quum publice tum privatim factis,multisque
και δημοσία , πολλούς δε και αγαθούς των πολιτών et bonis civibus occisis in bello , quos sepeliistis. (48) An
καταθάψαντες διά τον γενόμενον πόλεμον. (18) 'Ανδο docides autem qui horum malorum expers fuit , et nihil
25 κίδης δε απαθής τούτων των κακών γενόμενος εις την contulit in patriæ salutem ,hujus civitatis nuncparticeps esse
σωτηρίαν τη πατρίδι, αξιοϊ νυνι μετέχειν της πόλεως, postulat, in qua impie egitadversusdeos. At certe dives,
ασεβών εν αυτή. Αλλά πλουτών γάρ και δυνάμενος | pecuniis abundans, regum et tyrannorum hospilio risus
τοϊς χρήμασι και βασιλεύσιν εξενωμένος και τυράννους; (quæ jactabitmodo quum vestros mores satis perspiciat) ,
& νυνι κομπάσει, επιστάμενος τους υμετέρους τρόπους. optima vobis officia præstitit. (49) Sed quænam officia ?
(19) Ποίαν εισφορών..... τούτω αγαθόν γένοιτο , και ob quæ quid ipsia vobis boni continget ? Qui quum sciret
επιστάμενος εν πολλώ σάλο και κινδύνω την πόλιν γε civitatem in multis turbis et periculis versatam , ratis ma
νομένην, ναυκληρών ουκ ετόλμησεν επαρθείς σίτον εισ . gister qua navigabat, noluit frumentum in urbem impor.
30 αγαγών ωφελήσαι την πατρίδα» αλλά μέτοικοι μεν tans patriam suam adjuvare. Sed inquilini quidem et ho
και ξένοι ένεκα της μετοικίας ωφέλουν την πόλιν εισά spites inferendo commeatum hanc velut mercedem civitati
γοντες· συ δε τί και αγαθόν ποιήσας, ώ Ανδοκίδη, nostræ persolverunt : tu vero , Andocides , quid boni un
ποία αμαρτήματα ανακαλεσάμενος , ποία τροφεία αν quam præstitisti? quorumnam peccatorum memoriam un
ταποδούς . . . . . . .. quam delevisti ? quænam educationis præmia persolvisti ? ...
60. Αθηναίοι, μνήσθητε τα πεποιημένα Ανδοκίδη , 50. Αthenienses , ea recordamini quae Andocides perpe
ενθυμήθητε δε και της εορτής , δι' ήν υπό των πολλών travit; revocate quoque in memoriam ejus festi solemnita
προύτιμήθητε . Αλλ' έστε γάρ υπό των τούτου αμαρ- | tem quod vos apud populos effecit celebriores. At jam
35 τημάτων ήδη καταπλήγες διά τό πολλάκις ιδείν και istius flagitiis occalluistis quodammodo toties visis et audi
ακούσαι, ώστε ουδε τα δεινά έτι δεινά δοκεί υμίν είναι. tis , ita ut non jam videantur horrenda quæ horrenda sunt.
Αλλά προσέχετε τον νούν, δοκείτω δ' υμϊν η γνώμη | Sed mentem, gues0 , advertite, et vobis animo persuadete
δράν & ούτος επoίει , και διαγνώσεσθε άμεινον. (51) ea videre vos quæ hic fecerit, tuncque rectius quid statuen.
Ούτος γάρ ενδύς στολήν, μιμούμενος τα ιεράεπεδείκνυε dum erit cognoscetis. (51) Hic enim stola indutus, et sacra
τοις αμυήτοις και είπε τη φωνή τα απόρρητα, των δε imitatus, ea profanis aperuit et ore divulgavit quæ divul
θεών, ούς ημείς θεούς νομίζομεν και θεραπεύοντες και ganda non erant; et deorum , quos deos esse nos existima
αγνεύοντες θύομεν και προσευχόμεθα , τούτους περιέ mus , quos religionibus, sacrificiis et precibus honoramus
κοψε" και επί τούτοις ιέρειαι και ιερείς στάντες κατηρά- | et colimus ,imagines mutilavit : atque hac de causa sa
40 σαντο προς εσπέραν και φοινικίδας ανέσεισαν, κατά το crificæ et sacrifici ad occasum versi eum dirisque ex
νόμιμον το παλαιών και αρχαίον. Ωμολόγησε δε ούτος secrati sunt, purpureasque vestes concusserunt more
ποιήσαι. (52) "Ετι δε παρελθώντοννόμον δν υμείς έθεσθε, patrio et vetusto : hic autem facinora a se commissa ipse
είργεσθαι των ιερών αυτόν ως αλιτήριον όντα , ταύτα confessus est. (52) Præter hæc, lege spreta quam tulistis,
πάντα βιασάμενος εισελήλυθεν ημών εις την πόλιν, και eum scilicet a templis arceri ut devotum , his omnibus, in
έθυσεν επί των βωμών ων ουκ εξήν αυτώ , και απήντα | quam, posthabitis et violatis, in urbem nostramingressus
τούς ιερούς περί & ησέβησεν, εισήλθεν εις το Ελευσί- I est , super aras sibi interdictas victimas imniolavit, sacra
 ( 255 - 263.). LYSIÆ OR . PRO SACRA OLEA . 123
108νιον, εχερνίψατο εκ της Ιεράς χέρνιβος. (63) Τίνα χρή | adiit que profanavit, intravit Eleusinium et ex sacro la
ταύτα ανασχέσθαι; ποιον φίλον, ποίον συγγενή , ποίον vacro manus lavit. (53) Quisnam hæc debet tolerare!
δικαστην χρή τούτω χαρισάμενον κρύβδην φανερώς quemnam amicum , quemnam cognatum , quemnam judi.
τοις θεούς απέχθεσθαι ; Νύν ούν χρή νομίζειν τιμωρου cem deceat, huic clanculum faventem , aperte diis inimi.
μένους και απαλλαττομένους Ανδοκίδου την πόλιν cari? Nunc igitur existimare oportet, vos pænis ab Andocide
καθαίρειν και αποδιοπομπείσθαι και φαρμακον απο sumptis , eoque e medio sublato , civitatem vestram luere
5 πέμπειν και άλιτηρίου απαλλάττεσθαι, ως εν τούτων etpurgare,depellere piaculum , scelus amoliri : hujusmodi
ούτός έστι. enim iste est .
54. Bούλομαι τοίνυν ειπείν & Διοκλής ο Ζακόρου του 54 . Volo itaque vobis commemorare consilium quod
ιεροφάντου , πάππος δε ημέτερος , συνεβούλευσε βου Diocles Zacorihierophantæ filius, avus noster, vobis dedit
λευομένοις υμίν και τι δεί χρήσθαι Μεγαρεϊ ανδρί ήσε deliberantibus quid statuendum esset de homine quodam
βηκότι. Κελευόντων γάρ ετέρων άκριτον παραχρήμα | Megarensi qui sacra violaverat. Νam quum suaderent
αποκτείναι , παρήνεσε κρίναι των ανθρώπων ένεκα , nonnulli indicta causa extemplo occidere, eum judicio sisti
ένα ακούσαντες και ιδόντες σωφρονέστεροι οι άλλοι | jussit hominum causa , ut alii qui viderent et audirent,
1ο ώσι , των δε θεών ένεκα οίκοθεν έκαστον, & δεί τον inde se gererent moderatius ; deorum vero gratia unum
ασεβούντα παθείν, αυτόν παρ' εαυτώ κεκρικότα είς τό | quemque, postquamdomo secumjamstatuisset queimpius
δικαστήριον εισιέναι. (56) Και υμείς , ώ άνδρες Αθη pati deberet,ad tribunal accedere. (55) Et vos, Athenien
ναίοι, (επίστασθε γάρ α δεί ποιήσαι) μη αναπαισθήτε ses , (novistis enim quid opus sit factu ) ne huic auscultetis.
υπό τούτου. Φανερώς έχετε αυτόν ασεβούντα• είδετε , Tenetis hunc manifesto impietatis reum , vidistis, audistis
ηχούσατε τα τούτου αμαρτήματα. Αντιβολήσει και ipsius flagitia . Obsecrabit vos et obtestabitur : nolite
έχετεύσει υμάς: μη ελεείτε: ου γάρ οι δικαίως απο misereri ; non enim qui jure, sed quiinjuste pereunt, dj
θνήσκοντες, αλλ' οι αδίκως άξιοί εισιν ελεείσθαι. gni sunt vestra misericordia.

VII. VII .
15 ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΙΚΟΣ AREOPAGITICA ORATIO
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΗΚΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ. PRO SACRA OLEA EXSCISA .
Πρότερον μεν, ώ βουλή, ενόμιζον εξείναι το βουλo- I Prius quidem, senatores,cuivis licuisse arbitrabar, otium
20 μένω, ήσυχίαν άγoντι, μήτε δίκας έχειν μήτε πρά sectanti,procula litibus etnegotiis ætatem agere: nunc vero
γματα • γυνί δε ούτως απροσδοκήτοις αιτίαις και πονη- Tin criminationes adeo inopinatas et calumnias adeo iniquas
ρούς συκοφάνταις περιπέπτωκα , ώστ' εί πως οίόν τε, | incidi, ut, si fieri possit, etiam nondum natis ea quæ olim
δοκεί μοι δείν και τους μη γεγονότας ήδη δεδιέναι περί possunt accidere jam metuenda esse videantur. Per hujus.
των μελλόντων έσεσθαι· διά γάρ τους τοιούτους οι κίν
modi enim homines communia efficiuntur pericula tum eis
δυνοικοινοί γίγνονται και τους μηδέν αδικούσι και τους
25 πολλά ήμαρτηκόσιν. (2) Ούτω δ' άπορος ο αγών μου qui nihil admiserintsceleris, tum eis quiplurima deliquerint.
καθεστηκεν, ώστε απεγράφην το μεν πρώτον ελαίαν εκ (2)Contentio autem adeo impeditamihicomparata est,utme
της γής αφανίζειν, και προς τους εωνημένους τους καρ primum criminarentur oleam ex agro sustulisse; et utique
πους των μοριών πυνθανόμενοι προσήεσαν· επειδή δ' | cos qui sacrarum olearumfructus redimunt ,interrogaturi
εκ τούτου του τρόπου αδικούντα με ουδέν ευρείν εδυ- | adibant : at ubi nihil inde reperire poterant quod incusarent,
νήθησαν, νυνί με σηκών αφανίζειν, ηγούμενοι εμοί μέν | jamtruncum olea sacre excidisse me criminantur,arbitrati
ταύτην την αιτίαν απορωτάτης είναι αποδείξαι, αυτοίς mihihanc criminationem difficillimam fore ad refellendum ,
30 δε εξείναι μάλλον ότι αν βούλωνται λέγειν.(3) Και δεί slbi vero liciturun quæcumque lubeat in me eſſutire. (3 )
με , περί ών ούτος επιβεβουλευχώς ήκει , άμ' υμίν τοις Oportetmenimirum , de quibusiste per fraudem meditatus
διαγνωσομένοις περί του πράγματος ακούσαντα και venit,
περί της πατρίδος και περί της ουσίας αγωνίσασθαι. nisquecoram vobis totam remcognituris , de patria fortu
omnibus concertare; vos tamen conabor edocere a
“Ομως δε πειράσομαι εξ αρχής υμάς διδάξαι. (6) Ην principio. (4) Agellus hic meus fuit olim Pisandri : publi
μέν γάρ τούτο Πεισάνδρου το χωρίον, δημευθέντων των
του δ' εκείνου
όντωνδήμου Μεγαρεύςδωρεάν
τον μέν άλλονο χρόνον
λαβώνΑπολλόδωρος
παρά catis illius bonis ApollodorusMegarensis eum dono a populo
εγεώργει, ολίγω | acceptum, per reliquum quidem temporis colebat , paulu
36 δε προ των τριάκοντα Αντικλής παρ' αυτού πριάμενος | lum vero ante triginta tyrannos Anticles ab illo emit etaliis
εξεμίσθωσεν· εγώ δε παρ' Αντικλέους ειρήνης φύσης Γ Iocavit ; ego emi ab Anticle , pace Jam facta. (5) Meum
 124 ΛΥΣΙΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΗΚΟΥ. (243 - 273)
ωνούμην. (5) Ηγούμαι τοίνυν, ώ βουλή, εμόν έργον | igitur existimo, senatores , ut demonstrem ex eo tempore
αποδείξαι ως, επειδή το χωρίον έκτησάμην, ούτ'έλαία quo agrum nactus sum neque oleam neque truncum oleæ
ούτε σηκός ενην εν αυτώ. Νομίζω γάρ του μεν προτέ sacræ in eo exstitissc. Existimo enim anteacti temporis ,
ρου χρόνου , ουδ' εί πάλαι ενησαν μυρίαι, ουκ αν δικαίως neque simultæ olim ibi fuissent oleæ sacræ , penas non esse
ζημιούσθαι· ει γάρ μή δι' ημάςεισιν ήφανισμέναι , ουδέν | a nobis jure postulandas. Quas, inquam, oleas sincn
προσήκει περί των αλλοτρίων αμαρτημάτων ως άδι ipsi sustulimus, iniquum esset nos propter aliena peccata
10 κούντας κινδυνεύειν. (6) Πάντες γάρ επίστασθε ότι ο | quasi nocentesin periculum adduci. (6) Nam vos omnes
πόλεμος και άλλων πολλών αίτιος κακών γεγένηται, intelligitis bellum quum aliorum multorumque malorum
καιτα μεν πόρρωυπό Λακεδαιμονίων έτέμνετο , τα δ' causam fuisse , tum quae absunt longius a Lacedæmoniis
εγγύςυπό των φίλων διηρπάζετο· ώστε πως αν δικαίως fuisse succisa , quæ propiora ab amicis direpta. Quo
υπέρ των τη πόλει γεγενημένων συμφορών εγώ νυνι | itaquejure earum calamitatum, que civitati tunc contige
δίκην διδοίην , άλλως τε και τούτο το χωρίον εν τω πο- runt, pene a me repetantur? presertim quum hic fundus
λέμω δημευθεν άπρακτον ήν πλείον ή τρία έτη. (1) Ου in bello publicatus per integrum triennium et amplius
109θαυμαστόν δ' ει τότε τάς μορίας εξέκοπτον, ενώ ουδε non fuerit cultus. (7) Nihil itaque miri si per id temporis
τα ημέτερ' αυτών φυλάττειν ηδυνάμεθα. Επίστασθε exscinderentur oleæ sacræ , in quo neque proprias pos
δε, ώ βουλή, όσοι μάλιστα των τοιούτων επιμελείσθε , sessiones tutari potuimus. Nostis autem , senatores , vosque
πολλά εν εκείνωντω χρόνω δασέα όντα ιδίαις και μορίαις maxime qui harum rerum curam geritis , mulla loca illa
ελαίαις , ών νύν τα πολλά εκκέκοπται και η γή ψιλή | tempestate oleis quum privatis tum sacris obsita fuisse, qua
γεγένηται· και των αυτών και εν τη ειρήνη και εν τω | rum nunc plurime excise sunt , et solum vacuum relin
και πολέμω κεκτημένων ουκ άξιούτε παρ' αυτών, ετέρων quitur. Quæ loca tametsi in pace atque in bello iidem
εκκοψάντων, δίκην λαμβάνειν. (9) Καίτοι εί τους διά | possiderent, vos tamen ab iis , ob ea quæ alii exsciderunt,
παντός του χρόνου γεωργούντας της αιτίας αφίετε, pænas noluistis repetere. (8) At enim si perpetuos agrorum
ήπου χρή τούς γ' εν τη ειρήνη πριαμένους αφ' υμών colonos omni culpa absolvitis , eos certe qui in pace coe
αζημίους γενέσθαι . merunt-a vobis indemnes esse decct.
9. 'Αλλά γάρ, ώ βουλή , περί μεν των πρότερον 9. Verumenimvero , senatores , quum multa habeam
γεγενημένων πολλά έχων ειπείν ικανά νομίζω τα εί. | quæ de temporibus anteactis dici poterant, ea quæ jam
ρημένα · επειδή δ' εγώ παρέλαβον το χωρίον, πρίν dicta sunt sufficere arbitror. Postquam ego emptum agel
ημέρας πέντε γενέσθαι, απεμίσθωσα Καλλιστράτω, | lum accepi, quinque diebus vix elapsis Callistrato elocavi,
10 επί Πυθοδώρου άρχοντος (1ο) δς δύο έτη εγεώργησεν, Archonte Pythodoro . (10 ) Ille aravit per biennium , accepta
ούτε ιδίαν ελαίαν ούτε μορίαν ούτε σηκών παραλαβών. | neque privata olea , neque sacra ,neque trunco sacræ oleæ .
Τρίτω δ' έτει Δημήτριος ουτοσί ειργάσατο ενιαυτόν το Anno tertio per annum coluit Demetrius. Quarto deinde
δε τετάρτω Αλκία 'Αντισθένους απελευθέρω εμίσθωσα, anno elocavi Alciæ , Antisthenis liberto , abhinc triennium
δς τέθνηκε ταύτα τρία έτη. Ομοίως και Πρωτέας | mortuo. Pari pacto etiam Proteas fundum conduxit. Αtque
έμισθώσατο. Καί μοι δεύρ' ίτε μάρτυρες. huc mihi testes ascendite.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

1 . Επειδή τοίνυν και χρόνος ούτος εξήκει , αυτός Ι 11. Εo igiturtempore exacto ipse colo agellum. Con
γεωργώ. Φησί δε και κατήγορος επί Σουνιάδου άρχοντος tendit autem accusator, Lysiade Archonte, sacræ olea
σηκών υπ' εμού εκκεκόφθαι. Υμίν δε μεμαρτυρήκασιν truncum meexscidisse. Atvobis comprobatum fuit eorum
15 οι πρότερον εργαζόμενοι και πολλά έτη παρ' εμού με. testimoniis qui fundum priores coluerunt per plures annos
μισθωμένοι μή είναι σηκόν εν τω χωρίω. Καίτοι πως a me conductum , nullum in eo truncum sacræ oleæ fuisse.
αν τις φανερωτέρως εξελέγξειε ψευδόμενον τον κατή Qui vero aliquis accusatorem suum mendacii apertius con .
γορον; ου γάρ οίόν τε, & πρότερον μή ήν, ταύτα τον | vincat? non enim fieri potest ut que olim non erant , ea
ύστερον εργαζόμενον αφανίζειν. utique colonus ultimus aboleret.
12. Εγώ τοίνυν, ώ βουλή , εν μέν τω τέως χρόνω, ! 12. Equidem , senatores , si qui me ante hoc tempus
όσοι με φάσκoιεν δεινόν είναι και ακριβή και ουδέν αν dixissent acrem esse et diligentem , ac nihil unquam te
20 εική και αλογίστως ποιήσαι , ήγανάκτουν αν, ηγούμενος | mere agentem et inconsulto, tulissem graviter, ratus sci
μάλλον λέγεσθαι ώς μοι προσήκε • νύν δε πάντας αν | licet supra haec dici quam de me oportuit : nunc vero vΟΣ
υμάς βουλοίμην περί εμού ταύτην την γνώμην έχειν, | omnes vellem ita demesentire , ut existimetis me perpen
ένα ηγήσθέ με σκοπεϊν, είπερ τοιούτοις έργοις επεχεί- | disse, si aliquid tale aggrederer, quid lucri accessurum ex
ρουν, και ότι κέρδος εγένετο το αφανίσαντι και ήτις | scindenti, quid rursumdamni hoc facientiemersurumesset;
ζημία τω ποιήσαντι, και τί αν λαθών διεπραξάμης | quid essem consecutus si latuissem, quid a vobis maliexper.
και τί αν φανερός γενόμενος υφ' υμών έπασχον. (13) | turus essem deprehensus. (13) Οmnes enim homines faci
Πάντες γάρ άνθρωποι τα τοιαύτα ούχ ύβρεως , αλλά I nora hujusmodi non lascivientianimo, sed questuscausa ,
 (273 – 260) LYSIÆ OR . PRO SACRA OLEA . 125
25 κέρδους ένεκα ποιούσι» και υμάς εικός ούτω σκοπεϊν, η aggrediuntur. Et vos decet ita ream considerare, adversarias
και τους αντιδίκους εκ τούτων ταςκατηγορίας ποιείσθαι, I queinde accusatiou.em instituere , declarantes ex admisso
αποφαίνοντας ήτις ωφέλεια τοίς αδικήσασιν εγένετο. | delicto quaenam utilitas evenerit. (14) Jam iste illud de
( 4) Ούτος μέντοι ουκ αν έχοι αποδείξαι ούθ' ως υπό | monstrare nequit , neque me inopia coactum esse tale ali
πενίας ηναγκάσθην τοιούτοις έργοις επιχειρείν, ούθ' ως | quid moliri , neque sacra oles truncum vel fundo nocere,
το χωρίον μοι διαφθείρεται του σηκού όντος , ούθ' ως | vel vitibus obesse , vel edibusfuisse vicinum, nec denique
αμπέλοις εμποδών ήν, ούθ' ως οικίας εγγύς, ούθ' ως | meinscium esse futuroruma vobis periculorurn , si quid tale
30 εγώ άπειρος των παρ' υμίν κινδύνων, εί τι τούτων | egissem.Ipsemetenim ego contra multas mihi videor pro
έπραττον. Πολλάς γάρ αν και μεγάλας έμαυτώ ζημίας ferre posse magnasque noxas , quas mihi contracturus
γενομένας απoφήναιμι· (15) δς πρώτον μεν μεθ' ημέραν fuissem . (15) Quanta fuissetmea insania , qui primum in
εξέκοπτον τον σηκόν, ώσπερ ου πάντας λαθείν δέον, terdiu truncum succiderim , quasi non opus ſuisset hoc
αλλά πάντας Αθηναίους είδέναι . Και ει μεν αισχρόν | omnes latere, sed cunctis Αtheniensibus palam fieri ? Tum
ήν μόνον το πράγμα, ίσως αν τις των παριόντων ημέ si turpis duntaxat fuisset res , præterenntium forsan unus
λησε· νυν δ' ου περί αισχύνης, αλλά της μεγίστης | vel alter eam neglexisset ; verum nonin dedecoris modo , sed
ζημίας εκινδύνευον. (16) 11ως δ' ουκ αν ήν αθλιώτατος | in gravissimi damni periculum adducebar. (16) Qui autem
35 ανθρώπων απάντων, εί τους έμαυτού θεράποντας μη non fuissem omnium stultissimus, si famulosmeos compa
κέτι δούλους έμελλον εξειν, αλλά δεσπότας τον λοιπόν rassem non jam amplius mihi servos futuros , sed dominos
βίον, τοιούτον έργον συνειδότας , ώστε εί και τα μέγιστα per reliquam vitam , hujusmodifacinoris conscios adeo ut
εις εμέ εξημάρτανον, ουκ αν οιόν τε ήνην δίκην με παρ'
δίκην με παρ | si gravissimain me peccassent , nullas tamen penas mihi ab
αυτών λαμβάνειν·ευ γάρ αν είδείην ότι επ' εκείνοις ήν iis repetere licuisset,siquidem probenoveram penes illos esse
και εμε τιμωρήσασθαι και αυτοίς μηνύσασιν ελευθέροις denuntiando et me ulcisci et ipsos liberos fieri. (17) Ad
γενέσθαι. (17) Έτι τοίνυν ει των οικετών παρέστη μου hæc, si in animo instituissem famulos meos nihil vereri,
μηδέν φροντίζειν, πως αν ετόλμησα τοσούτων μεμισθω quo pacto fuissem ausus, agro tot hominibuselocato iisque
40 μένων και απάντων συνειδότων αφανίσαι τον σηκών omnibus
βραχέος μεν κέρδους ένεκα , προθεσμίας δε ουδεμιάς spe exiguirem lucri,
perspectam habentibus, truncum exscindere ,
ούσης των κινδύνω, τοίς ειργασμένοις άπασι το χωρίον circumscripto , quumpericuloque nullis limitibus temporis
priorum utique colonorum omnium
ομοίως προσήκον είναι σαν τον σηκόν, ίν' εί τις αυ pariter interesset , salvum esse truncum ,ut siquis unquam
τους ήτιάτο , είχον ανενεγκεϊν ότω παρέδοσαν ; Νύν δε
και εμέ απολύσαντες φαίνονται, και σφάς αυτούς, είπερ ipsos incusaret, ad eum se possent referre cui tradide
ψεύδονται , μετόχους της αιτίας καθιστάντες. (18) Εί rant? Jam vero illi me absolvunt palam , seque ipsos, si
110τοίνυν και ταύτα παρεσκευασάμην, πως αν οιός τ' ήν mentiantur, in culpæ communionem trahunt. (18) Quodsi
πάντας πείσει τους παριόντας, ή τους γείτονας, οι ου et hos subornavi, quomodo prætereuntes omnes potui
μόνον αλλήλων ταύτ' ίσασιν & πάσιν οράν έξεστιν, αλλά | verbis seducere , vel vicinos qui non solum ea de se invitem
και περί ών αποκρυπτόμεθα μηδένα είδέναι , και περί | intelligunt quæ omnibus videre est , verum etiam quæ
εκείνων πυνθάνονται; Εμοί τοίνυν τούτων οι μεν φίλοι, | operam damus ut nemini subcleant, ea ipsa sciscitantur?
οι δε διάφοροι περί των εμών τυγχάνουσιν όντες: (19) | Horum alii meis rebus sunt amiciores, alii contra infesti;
5 ους έχρήν τούτον παρασχέσθαι μάρτυρας, και μή μόνον | (19)quos oportuit harum rerumadduxissetestes, neque so
ούτω τολμηράς κατηγορίας ποιείσθαι· ός φησιν ως εγώ lummodo accusationes adornare adeo temerarias. Nempe ait
μεν παρειστήκειν , οι δ' οίκέται εξέτεμνον τα πρέμνα, meastitisse , famulos stirpem succidisse, atque ligna deinde
αναθέμενος δε και βοηλάτης ώχετο απάγων τα ξύλα . (20) boum actorem plaustro imposita avexisse. (20) Atqui,
Καίτοι, ώ Νικόμαχε, χρήν σετότε και παρακαλεϊν τους Nicomache, oportebat te ex prætereuntibus testes advo .
παριόντας μάρτυρας , και φανερόν ποιείν το πράγμα casse , et rem manifestam facere. Tunc mihi nullam re
και εμοί μεν ουδεμίαν αν απολογίαν υπέλιπες, αυτός liquisses defensionem , tuque ipse , si inimicitiæ inter
1ο δέ, εί μέν σοιεχθρός ήν, εν τούτω τω τρόπωήσθα άν με nos fuissent, eo pacto me probe ultus ſuisses ; quodsi
τετιμωρημένος , ει δε της πόλεως ένεκα έπραττες , ούτως egisses reipublicæ causa , tali producta comprobatione ,
εξελέγξας ουκ αν έδόκεις είναι συκοφάντης, (21) ει δε non visus fuisses calumniator; (21) si lucri gratia ,
κερδαίνειν έβούλου, τότ' αν πλείστον έλαβες: φανερού
γάρ όντος του πράγματος ουδεμίαν άλλην ηγούμην αν quæstum utique fecisses ingentem : re enim patefacta ,
είναι μοι σωτηρίαν ή σε πείσαι. Τούτων τοίνυν ουδέν putassem nullam aliam mihi salutem relinqui quam ut te
ποιήσας διά τους σoυς λόγους αξιοϊς με απολέσθαι, και pecuniis delinirem . Horum quum nihil feceris , tua solius
κατηγορείς ως υπό της έμής δυνάμεως και των εμών oratione me perditum studes , et criminaris quod propter
15 χρημάτων ουδείς εθέλει σοι μαρτυρείν. (22) Καίτοι ει φή. meam potentiam et divitias nemo testimonium tibi ferre
σας μ' ιδείν την μορίαν αφανίζοντα τους εννέα άρχοντας | velit. (22) Attamen , si tu , qui ais vidisse me truncum
επήγαγες ή άλλους τινάς των εξ Αρείου Πάγου , ουκ | exscindentem, novem Archontas adduxisses , vel alios
 126 ΛΥΣΙΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΣΗΚΟΥ. ( 230 – 2s6
αν ετέρων δει σοι μαρτύρων· ούτω γαρ άν σοι συνήδε- | quosdam ex Areopago, tibi testibus aliis non fuisset opus.
σαν αληθή λέγοντι, οίπερ και διαγινώσκειν έμελλον | Eo enim pacto ii ipsi conscii fuissent te vera dicere qui de
περί του πράγματος. (23) Δεινότατα ούν πάσχω, ός ! causa erant judicaturi. (23) Iniquissima ergo patior : nam
20 ει μεν παρέσχετο μάρτυρας, τούτοις αν ήξίου πιστεύειν, | si testes ille adduxerat , eis fidem habendam esse postulas
επειδή δε ουκ εισιν αυτώ, εμοί και ταύτην ζημίαν οίε set ; quum vero habeat nullos , mihi hoc quoque in frau
ται χρήναι γενέσθαι. Και τούτου μεν ου θαυμάζω: dem cedere oportere arbitratur. Neque istum ego demi
ου γαρ δήπου συκοφαντών άμα τοιούτων γε λόγων απο ror: qui enim temere calumniatur, non talibus saltem verbis
ρήσει και μαρτύρων υμάς δ' ουκ αξιώ την αυτήν
τούτω γνώμην έχειν.(24) Επίστασθε γάρ εν τω πεδίω indigebit , si testibus indigeat. Vos autem rogo ut non
eadem mente esse velitis . (24 ) Scitis ipsi multas mihi esse
πολλές μορίας ούσας και πυρκαϊάς εν τοις άλλοις τοις
εμούς χωρίοις, άς , είπερ επεθύμουν, πολύ ήν ασφαλέ inQuascampo oleas multasque piceas in aliis meis fundis.
, si ita affectus fuissem , multo tutius erat auferre et
στερον και αφανίσαι και εκκόψαι και επεργάσασθαι ,
25 όσωπερ ήττον το αδίκημα πολλών ουσων έμελλε δήλον exscindere, terramque vicinam colere , quanto delictum ,
quum oleæ permultæ essent,occultius erat futurum .(25) Jan
έσεσθαι. (25) Νύν δ' ούτως αυτάς περί πολλού ποιούμαι
ώσπερ και την άλλην ουσίαν,ήγούμενος περί αμφοτέρων vero eas tanti facio quanti ceteras possessiones, existimans
τούτων είναι μοι τον κίνδυνον. Αυτούς τοίνυν υμάς τού scilicet mihi ex utrisque periculum imminere. Atque ho
των μάρτυρας παρέξομαι, επιμελουμένους μεν εκάστου rum vosmetipsos testes producam , qui rem unoquoque
μηνός, γνώμονας δε πέμποντας καθ' έκαστον ενιαυτόν: mense corantes ipsi, inspectores item annuos mittitis :
ών ουδείς πώποτ' έζημίωσεν ως εργαζόμενον τα περί quorum nemo me unquam mulctavit , quod loca coluerim
30 τας μορίας χωρία. (28) Καίτοι ου δήπου τας μεν μικράς sacris oleis consita . (26 ) Attamen non is sum qui mulctas
ζημίας ούτω περί πολλού ποιούμαι, τους δε περί του leves tanti faciam , capitis vero discrimina adeo negligam :
σώματος κινδύνους ούτω περί ουδενός ηγούμαι και non is sum qui oleas ita multas , in quas impunius licebat
delinquere, tanta religione servaverim , unicum autem sacræ
τας μεν πολλές ελαίας, εις ας εξήν μάλλον εξαμαρτά oleæ truncum , qui clanculum succidinequeat, quod sustu .
νειν, ούτω θεραπεύων φαίνομαι, την δε μορίαν, ήν
ουχ οίόν τ' ήν λαθείν εξορύξαντα, ως αφανίζων νυνί lerim , hodie in judicium adducar. (27) Utrum mihi præ
κρίνομαι. (27) Πότερον δέ μοι κρείττον ήν, ώ βουλή, stabilius fuisset, senatores , in democratia leges transgredi,
δημοκρατίας ούσης παρανομεϊν ή επί των τριάκοντα; an sub trigintaviris ? Neque hæc dico quasi tunc multum
35 Και ου λέγω ως τότε δυνάμενος ή ως νύν διαβεβλημέ valuerim ,vel nunc calumniis impeti sinar; sed quod volenti
νος , αλλ' ώς τώ βουλομένω τότε μάλλον εξήν αδικείν ή peccare major tunc quam nunc dabatur licentia. Me igitur
νυνί. Εγώ τοίνυν ουδ' εν εκείνωντω χρόνωούτε τοιούτον neque per illud tempus tale aliquid aut quidquam omnino
ούτε άλλο ουδέν κακόν ποιήσας φανήσομαι. (28) Πώς δ' mali commisisse apparet. (28) Qui autem , nisi fuissem
αν , ει μή πάντων ανθρώπων εμαυτώ κακονούστατος mihimet inimicissimus , quum vos tantam adhibeatis dili
ήν, υμών ούτως επιμελουμένων εκ τούτου την μορίαν gentiam , ex eo fundo sacram oleam tentassem exscindere,
αφανίζειν επεχείρησα του χωρίου , εν ώ δένδρον μεν in quo nulla prorsus arbor inest præter unicæ oleæ trun.
ουδε έν έστι, μιάς δε έλαίας σηκός , ώς ούτός φησιν εί cum , ut dicit accusator; quem iter publicum utrimque
1ο ναι, κυκλόθεν δε οδός περιέχει, αμφοτέρωθεν δε γείτο cingit, utrimque circumhabitant vicini; qui utrimque sine
νες περιοικούσιν, άερκτον δε και πανταχόθεν κάτοπτόν septo est et omnibus conspicuus? quis itaque, quum res
έστιν ; ώστε τις αν απετόλμησε , τούτων ούτως εχόν- | ita se habeant , Sustinuisset tale facinus aggredi ? (29) Mihi
των, επιχειρήσαι τοιούτω πράγματι; (29) Δεινόν δε vero non videtur ferendum , quum vos qnibus a civitate
μοι δοκεί είναι υμάς μέν , οίς υπό της πόλεως τον per omne tempus demandatur sacrarum olearum curam
άπαντα χρόνον προστέτακται των μοριών ελαιών επι- Ι gerere , me nunquam vel mulctaveritis quod loca oleis
μελείσθαι , μήθ' ώς επεργαζόμενος πώποτε ζημιώσαι consita araverim , vel in capitis discrimen adduxeritis quod
μήθ' ώς αφανίσαντα εις κίνδυνον καταστήσαι, τούτον eas sustulerim ; istum hominem qui neque agrum colit in
111δ', δς ούτε γεωργών εγγύς τυγχάνει ούτ' επιμελητής vicinia , neque curator unquam est electus, neque ea sit
ηρημένος ούθ' ηλικίαν έχων ειδέναι περί των τοιού ætate ut de his rebus quidquam scire possit , mihi litem
των, απογράψαι με μορίαν αφανίζειν. oleæ excisæ ita temere scribere.
30. Εγώ τοίνυν δέομαι υμών με τους τοιούτους λό 30 . Quapropter vos oro ut nolitis hujusmodi orationes
γους πιστοτέρους ηγήσασθαι των έργων, μηδέ περί ών majori fide dignas censere quam res ipsas; neque quorum
αυτοί συνιστε , ταύτ' ανασχέσθαι των εμών εχθρών λε- | vos estis conscii, de iis inimicos meos dicentes tolerare ; vo
και γόντων, ενθυμουμένους και εκ των ειρημένων και εκ της Ι biscum reputantes tum ex iis quæ a me dicta sunt, tum 'ex
άλλης πολιτείας. (31) Εγώ γάρ τα εμοί προστεταγμένα cetera meæ vitæ civilis ratione. (31) Ego enim omnia
άπαντα προθυμότερον πεποίηκα, ως υπό της πόλεως quæ mihi injuncta fuere , alacrius peregi quam a civitate
αναγκαζόμην,καιτριηραρχών και εισφοράς εισφέρων και cogebar , et triremes adornans, et solvens tributa , et cho
χορηγών και τάλλαλειτουργών ουδενός ήττον πολυτελώς ' regias agens, ceteraque munera edens ita , ut civiam nemo
 ( 280 -- 292 ) LYSIÆ OR . PRO SACRA OLEA. 127
των πολιτών. (32) Καίτοιταύτα μεν μετρίως ποιών, αλλά | unus magnificentia mesuperet. (32) Αtqui si haec non tanta
μη προθύμως, ούτ' αν περί φυγής ούτ' αν περί της άλ alacritate , sed mediocriter tantum fecissem , neque de pa
1ο λης ουσίας ήγωνιζόμην, πλείω δ' αν έχεκτήμην, ουδέν tria tamen , neque de fortunis meis venissem in periculum :
at plura possiderem nulla in quemque facta injuria , neque
αδικών ουδ' επικίνδυνον εμαυτώ καταστήσας τον βίον :
ταύτα δε πράξας , και ούτός μου κατηγορεί , εκέρδαινον salute mea in discrimen adducta . Verum sihæc patras
sem quorum iste me incusat, nullo inde quæstu comparato,
μεν ουδέν,έμαυτόν δ' εις κίνδυνος καθίστης. (33) Καίτοι me ipsum in discrimen capitis conjecissem . (33) At enim vos
πάντες αν ομολογήσαιτε δικαιότερον είναι τοις μεγά omnes fatebiminirectius esse in rebus magni momentima
λοις χρήσθαι τεκμηρίοις περί των μεγάλων, και πιστό gnis uti argumentis , atque ea majori fide digna existimare
τερα ηγείσθαι περί ών άπασα η πόλις μαρτυρεϊ, μάλλον | quae testatur universa civitas quam quae iste unus crimi
ή περί ών μόνος ούτος κατηγορεί. natur.
15 34. "Ετι τοίνυν, ώ βουλή ,εκ των άλλων σκέψασθε. 34. Jam vero, senatores ,et reliqua spectate . Ad hominem
Μάρτυρας γάρ έχων αυτών προσήλθον, λέγων ότι μοι | enim accessi cum testibus ; et significavi milhi praesto adesse
πάντες εισίν οι θεράποντες , ους έχεκτήμην επειδή πα- | omnes famulos quos habui quando agellum ego mercatus
ρέλαβον το χωρίον , και έτοιμος είην, εί τινα βούλοιτο, | sum, meque paratum esse quemcumque vellet ad quie
παραδούναι βασανίζειν, ηγούμενος ούτως αν τον έλεγ stionem tradere : quippe existimabam validiorem inde pro
χον ισχυρότερον γενέσθαι των τούτου λόγων και των έρ bationem exorturam quum eorum quæ ille dixit tum eorum
γων τωνεμών. (35) Ούτος δ' ουκ ήθελεν, ουδέν φάσκων quæ ego feci. (35) Ille noluit, affirmans nullam fidem ser.
πιστόν είναι τους θεράπουσιν. Εμοί δε δοκείείναι, ει περί vis habendam esse. Atmihi sanemirum videtur, qui ob sua
20 αυτών μεν οι βασανιζόμενοι κατηγορούσιν, ευ ειδότες delicta torti confitentur rem , quum certo sibimoriendum
ότι αποθανούνται περί δε τωνδεσποτών, οίς πεφύκασι sciant, eos in dominorum suorum causa , contra quos ini
κακονούστατοι , μάλλον αν είλοντο ανέχεσθαι βασανι micissimum animum gerunt, cruciatus sufferre malle quam
ζόμενοι ή κατειπόντες απηλλάχθαι των παρόντων κα
κων; (36)Και μενδή, ώ βουλή, φανερόν οίμαι είναι ότι, vera confitentes a præsentibus malis liberari. (36 ) Atqui,
ειδουν,Νικομάχου εξαιτούντος τους ανθρώπους μη παρεδί senatores, id constare arbitror, si,Nicomacho servos postu.
έδόκουν αν εμαυτώ ξυνειδέναι επειδή τοίνυν εμού lante, ego non tradidissem, me visurum fuisse millimet
25 παραδιδόντος ούτος παραλαβείν ουκ ήθελε, δίκαιον και male conscium . Quum igitur,me tradente servos, iste no
περί τούτου την αυτήν γνώμην σχεϊν, άλλως τε και του luerit accipere , par est ut idem de isto quoque judicetur;
κινδύνου ουκ ίσου αμφοτέροις όντος. (37) Περί εμού præsertim quum nostrům utrique non simile futurum sit
μέν γάρ ει έλεγον, ουδ' αν απολογήσασθαί μοι εξεγέ- periculum . (37) Nam si illi me accusassent, mihi nullus
νετο· τούτω δ' ει μή ώμολόγους και ούτος έβούλετο , ού defensioni locus esset relictus; ad istum vero , quamvis illi
δεμιά ζημία ένοχος ήν ώστε πολύ μάλλον τούτον πα non confessiessent quæ volebat, nihil inde damni perveni
ραλαμβάνειν έχρήν ή εμε παραδούναι προσήκεν. Εγώ | ret. Eum itaquemulto magis oportebat accipere servos quam
τοίνυν εις τούτο προθυμίας αφικόμην, ηγούμενος προς | me tradere. Ceterum in hoc ita me alacrem praestiti, existi
30 εμού είναικαι εκ βασάνων και εκ μαρτύρων και εκ τε mansmea interesse ut vos ex tormentis, testibus atque ar
κμηρίων υμάς περί του πράγματος ταληθή πυθέσθαι. gumentis , quid sitin re verum, perspiciatis. (38) Conside
(38) Ενθυμείσθαι δε χρή, ώ βουλή, ποτέροις χρή πι rate autem , senatores, utri potius fides habenda sit, eine
στεύειν μάλλον, οίς πολλοί μεμαρτυρήκασιν ή μηδείς cui multi testimonium perhibuere , an ei cui nullus per
τετόλμηκε, και πότερον είκός μάλλον τούτον ακινδύνως bibere ausus est; et utrum verisimilius sit istum mentiri
ψεύδεσθαι ή μετά τοσούτου κινδύνου τοιούτον εμέ έργον citra periculum , an me tale opus tanto cum periculo con
εργάσασθαι, και πότερον οίεσθε αυτόν υπέρ της πόλεως junctum perpetrasse ; et utrum existimetis istum causam ci.
35 βοηθείν ή συκοφαντούντα αιτιάσασθαι; (39) Έγώ μεν vitatis suscepisse, an accusando calumniatorem agere. (39)
υμάς ηγούμαι νομίζεις ότι Νικόμαχος υπό των εχθρών Equidem vos scire arbitror Nicomachum ameisinimicis per
πεισθείς των εμών τούτον τον αγώνα αγωνίζεται , ουχ. quod speraverit
ως αδικούντα ελπίζων αποδείξειν, αλλ' ως αργύριον suasum in hanc contentionem venisse, non
παρ' εμού λήψεσθαι προσδοκών» έσω γάρ [οι] τοιούτοι me delicti alicujus arguere, sed quod pecuniam aliquam a
εισιν έπαιτιώτατοι και απορώτατοι των κινδύνων, το me auferre exspectaverit.Hujuscemodi enim lites quanto ma.
σούτω πάντες αυτούς φεύγουσι μάλιστα. (40) Εγώ δε, jorem criminandilicentiam et defendendidifficultatemsecum
ώ βουλή, ουκ ήξίουν, αλλ' επειδήπερ με ήτιάσατο , πα ferant, tanto magis eas declinare omnes cupiunt. (40) Ego
40 ρέσχον έμαυτόν και τι βούλεσθε χρήσθαι, και τούτου ένεκα tamen declinare nolui; at postquam iste mihi diem dixit,
του κινδύνου ουδενί εγώ των εχθρών διηλλάγην, οι έμε me ipsum vobis in manustradidi, ut quodcumque vobis vi
ήδιον κακώς λέγουσιν ή σφάς αυτούς επαινούσι , και φα sum fuerit , statuatis. Neque hujus discriminis causa cum
νερώς μεν ουδείς πώποτε εμέ αυτών επεχείρησε ποιή- | quolibet inimicorum in gratiam redii , qui in vituperium
σαι κακόν ουδέν, τοιούτους δε επιπέμπουσί μοι, οις υμείς | meum quamin suas ipsorum laudes effusiores sunt. Istorum
ουκ αν δικαίως πιστεύοιτε. ( α) Πάντων γάρ αν αθλιώ. | me nemo palam aggrediausus est, sed talesin meimmmittunt,
 128 ΛΥΣΙΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΚΟΛΟΓΙΩΝ. (202 – 201)
τατος γενοίμην, ει φυγάς αδίκως καταστήσομαι , άπαις | guibus vos fidemjure non habueritis.(41) Omnium enim fie
μεν ών και μόνος, ερήμου δε του οίκου γενομένου , μη- | rem miserrimus , si per injuriamin exilium agar , solus ego ,
112τρός δε πάντων ένδεούς, πατρίδος δέ τοιαύτης επ' αι sine liberis , domo deserta , matre omnium rerum inopi, et
σχίσταις στερηθείς αιτίαις , πολλάς μεν ναυμαχίας υπέρ I tali patria ob turpissimas criminationes orbatus: qui pro eo
αυτής νεναυμαχηκώς, πολλάς δε μάχας μεμαχημένος, sæpepugnas tum navales tum terrestres sustinui,mequemo
κόσμιον δ' εμαυτόν και εν δημοκρατία και εν ολιγαρχία derate gessi etin democratia et in oligarchia .
παρασχών.
42. Αλλά γάρ , ώ βουλή, ταύτα μεν ενθάδε ουκ οίδ' | 42. Verum , senatores , nescio cur oporteat hic in ta
5 και τι δεί λέγειν· απέδειξα δ' υμίν ως ουκ ενην σηκός εν lia excurrere. Vobis demonstravi non fuisse truncum olea
τω χωρίω, και μάρτυρας παρεσχόμην και τεκμήρια & sacræ in agro meo ; testes produxi et argumenta. Quæ vos
χρή μεμνημένους διαγιγνώσκειν περί του πράγματος, in animo reputantes , oportet dehac causa decernere , etab
και αξιoύν παρά τούτου πυθέσθαι έτου ένεκα , εξον επ' isto sciscitari, quare, quum ipsi licuerit me in ipso flagitio
αυτοφώρωελέγξαι,τοσούτω χρόνω ύστερον εις τοσούτον deprehendere, malueritme non nisi post tantum temporis
με κατέστησεν αγώνα, (43) και μάρτυρα ουδένα πα intervallum in hujusmodi discrimen conjicere; (43) quare ,
ρασχόμενος εκ των λόγων ζητεί πιστός γενέσθαι, εξόν nullo teste adducto , postuletsuis duntaxat verbis fidem ha.
αυτούς τους έργοις αδικούντα αποδείξαι , και εμού άπαν. beri, quum reum ex rebus ipsis convincere potuerit ; quare,
Το τας διδόντος τους θεράποντας, ούς φησι παραγενέσθαι, quum ego omnes servos tradere voluerim quos ipse dicit
παραλαβείν ουκ ήθελεν. adfuisse , ipse tamen noluerit accipere.

VIII. VIII.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ACCUSATIO
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΟΥΣΙΑΣΤΑΣ ΚΑΚΟΛΟΓΙΩΝ. OBTRECTATIONIS ADVERSUS FAMILIARES .
15 Επιτήδειόν μοι δοκώ καιρόν ειληφέναι περί ών ει- | Opportunum tempus mihi nactus videor ad ea dicenda
πεϊν έβουλόμην πάλαι πάρεισι μέν γάρ οίς επεγκαλώ, | que olimvolui. Absuntquidem quos accuso, adsunt vero
πάρεισι δε ών εναντίον επιθυμώ μέμψασθαι τοις άδι ii coram quibus eos cupio reprehendere quime injuria aſli
κούσιν εμέ. Καίτοι πολλών πλείων εστι σπουδή προς τους | ciunt: atqui multo mihi major est ad presentes contentio .
20 παρόντας τους μεν γαρ ουδέν οίμαι τιμήσειν, ει τους Nam istos quidem absentes nihil curaturos existino, si
ανεπιτηδείοις ανεπιτήδειοι δόξουσιν είναι ( την γάρ αρ. cum amicis amice parum egisse videbuntur (alias enim in
χήν ουδ' αν επεχείρουν εξαμαρτάνειν εις εμέ ), (2) τοις me peccasse omnino non sustinuissent ) ; (2) his autem
δε βουλοίμην αν δόξαι μηδέν άδικών τούτους υπό τού . videri vellem ab istis non provocatis priorem injuriam ac
των αδικείσθαι πρότερον. Ανιαρον μεν ούν αναγκάζε cepissc . Molestum est profecto detrudi ad necessitatem de
σθαι λέγειν περί τούτων, αδύνατον δε μη λέγειν, όταν talibus loquendi; sed non potest fieri ut taceam , quum
εναντίον της ελπίδος κακώς πάσχω και τους δοκούντας | preter spem male exceptus, et ab iis qui amicos se pro
είναι φίλους αδικούντας ευρίσκω. fitebantur, indigne sim tractatus.
25 3. Πρώτον μεν ούν, ίνα μή τις υμών τάχαδή βοηθών 3 . Primum igitur ne vestrum aliquis in peccatorum de
οίς εξημάρτηκε πρόφασιν πορίσηται της αμαρτίας, fensionem excusationem aliquam proferre satagat, dicat
ειπάτω ούν τις υμών υπ' εμού κακώς ακήκουν ή πέπoν. nunc quis unquam vestrum vel verbis vel re a mclæsus sit ;
θεν, ή τις εμού δεηθείς ουκ έτυχεν ών εγώ τε δυνατός vel quis a me quidquam rogarit et non impetrarit , quod
ήν κακείνοςεπήγγειλε. Τί δητά με κακώςτα μεν λέγειν, ego præstarepotuerim et ille flagitasset. Cur itaqueme tum
τα δε ποιείν επιχειρείτε , και ταύτα προς τούτους ημάς verbis tum factis lacerare contenditis , atque adeo me cri
διαβάλλειν,ους προς ημάς αυτούς διεβάλλετε;(4) Καίτοι minariapud eos, quos apud me ipsum estis criminati? (4)
ούτως ενοχλεί, ώστε περί πλείονος εποιήσατο δοκείν εμού Ceterum ille qui vestrosadme sermones retulit, ita locutus
est, ut pluris fecerit mei curam gerere quam alios apud me
30 κήδεσθαι, και μάλλονεμού κατειπείν.“Αδ'έλεγε,πάντα proscindere. Quæ vero dixit , omnia non recensebo ; siqui
μεν ουκ άν είπoιμι· καί γάρ ακούων ήχθόμην, ουδ' αν dem audivi dolens.Neque ego qui conqueror quod adversus
υμίν επικαλων, ότι ελέγετε κατ' εμού ταύτα, λέξαιμι: medixeritis , eadem dicam : vos enim omni culpa absolvero,
και γάρ αν απολύοιμι της αιτίας υμάς, είπερ υμίν si de vobis dixero eadem quæ vos deme dixistis. (5) Quæ
ταυτά λέγοιμι περί εμαυτού· (6) & δε υβρίζειν οίόμενοι autem in meam , ut speratis , contumeliam , in vestrum re
έμε καταγελάστους υμάς αυτούς έποιείτε , ταύτα λέξω. | ipsa ludibrium, protulistis, ea narrabo . Dixistis enim me vo
Βία γάρ υμίν έφάσκετέ με ξυνείναι και διαλέγεσθαι, | bis invitis vobiscum conversari et colloqui, vosque nullo
35 και πάντα ποιoύντες ουκ έχειν όπως απαλλαγητέ μου , I consilio potuisse meam familiaritatem effugere, ac nuper
και το τελευταίον αχόντων υμών Ελευσίναδε ξυνθεω- | rime vobis minimelubentibusuna profectum esse me Eleu
 (301 - 311) LYSIÆ ACCUSATIO OBTRECTATIONIS . 129
φεϊν. Και ταύτα λέγοντες οίεσθε μεν έμε κακολογείν, | sinem ad mysteria. Istis porro sermonibus existimatis vos
αποφαίνετε δε σκαιοτάτους εαυτούς , οίτινες μέν υπό | mecalumniari, vestrom vero ostenditis stultitiam, qui eo
τον αυτόν χρόνον τον αυτόν άνδρα λάθρα μεν ελοιδο- | dem tempore eidem liomini nmaledicitis clanculum, quem
ρείτε , φανερώς δε φίλον ένομίζετε. (6) Χρήν γάρ υμάς | palam pro amico habetis. ( 6) Yos enim oportuit aut male
ή μή κακώς λέγειν ή μη ξυνείναι , και ταύτα φανερώς | Ioqui desinere , aut una conversari, atque adeo familiari
απειπόντας ομιλίαν. Ει δε αισχρόν ηγείσθε τούτο , πώς | tatem omnem aperte renunciare. Quodsi hoc turpe du
40 αισχρόν ήν υμϊν ξυνείναι , προς δν ουδέ άπειπείν καλόν cebatis , qui turpe erat vobis cum eo conversari cujus ami
ηγείσθε ; (1) Και μήν ουδέν αυτός εξεύρον υπόθεν αν citiamrepudiare inhonestum esse arbitrabamini?(7) At enim
είκότως υπερείδετε την εμήν ομιλίαν ούτε γάρ υμάς nihil ego deprehendi apud me unde meam consuetudinem
σοφωτάτους εώρων όντας, έμαυτόν δ' άμαθέστατον, ου despiceretis. Non enim vos videbam esse doctissimos, me
indoctissimum ; non vos amicitiis pollentes, me omni amici.
μήν ουδέ πολυφίλους υμάς , έμαυτόν δ' έρημον φίλων, tia destitutum ; non vos divitiis abundantes,me inopia pres
ουδ' αυ πλουτουντας , έμε δε πενόμενον, ουδ' αυ υμάς sum ; non vos summo in honore habitos ,memala fama la
μεν υπερευδοκιμούντας, έμαυτόν δε διαβεβλημένον, borantem ; non videbam denique meas res esse in ancipiti,
ουδέ τα μεν έμά πράγματα κινδυνεύοντα , τα δ'εμέ vestras in tuto. Unde igitur suspicari potuimeam familia
113τερα ασφαλώς έχοντα. Πόθεν άν ούν είκότως υπόπτευον ritatem vobis fuisse gravem ? (8) Hæc autem ille mibi
άχθεσθαί μοι συνόντι ; (8) Και ταύτα δ', ότι προς τους aiebat vos dixisse ad familiares (επιτηδείους) , quos non
τελευταίους έλεγεν, ους ώεσθε απαγγελείν ημϊν κάν existimabatis rem mihi renunciaturos esse ; illudque puta
ταύθα σοφισμα καλόν είναι, ει περιήλθετε πάντες ομών stis summæ fore astutiæ , quod huc illuc obambularetis, vos.
αυτών κατηγορούντες ότι πονηρούς εκόντες ομιλείτε. metipsos accusantes consuetudinis cum viris improbis vo
6 Περί μεν ουν του λέγοντος ουδέν αν περαίνοιτε πυνθα. luntario habitæ . Neque de eo qui sermones vestros ad me
νόμενοι πρώτον μεν γάρ ειδότες έρήσεσθε τον ειπόντα retulit, quidquam percontando efficietis. Primum enim vos
μοι· πως γάρ ουχ ίστε προς δν ελέγετε τον λόγον; (9) | qui dixistis cognoscetis utique eum qui milhi dixerit. Νam
έπειτα κακός αν είην, εί ταυτά ποιήσαιμι αυτόν άπερ quomodo non noveritis eum cum quo fuistis collocuti? (9)
εκείνοςυμάς. Ου γαρ επί τοίς αυτοίς εκείνος ημίν απήγ- | Deinde essem perfidus , si cum illo ita ageremut ille vobis
γελλεν, εφ' οίσπερυμείς ελέγετε προς εκείνον. Εκείνος cum egit. Quippe non eodem ille animo nobis renuntiavit
μέν γάρ εμοί χαριζόμενος απήγγειλε τοίς εμούς αναγ- | quo vos illi narrastis. 1lle , ut milhi rem gratam faceret , re
καίοις , εμείς δε βλάπτειν έμε βουλόμενοι προς εκείνον nuntiavit meis necessariis : vosme lædendi studio hæc illi
το ελέγετε. Και ταύτα ει μεν ήπίστουν, εξελέγχειν αν εζή dixistis. Quibus si non fidem adhiberem , inquirere et ex
τουν» νύν δέ · ξυμβαίνει γάρ και ταύτα τους πρό του , plorare satagerem ; atnibil jam attinebat; haud dillidebam .
και εμοί σημεία ταύτα μεν εκείνων εστίν, εκείνα δε Siquidem præsentia cum præteritismire congruunt, mihique
τούτων ικανά.(ιο) Πρώτον μεν άπαντα δι' υμών πρά hæc illorum , sicutilla horum , idonea sunt argumenta . (10)
ξαντά με περί της θέσεως του ίππου. Προσηγε μαχόμε- | Ac primoomnia me agentem vobis auctoribus de equi oppi
νον κάμνοντα τονίππον. Ανάγειν με βουλόμενον Διό gneratione, vos decepistis . Adducebat equum pugnando
δωρος ούτος αποτρέπειν έπειράτο , φάσκων ουδέν αντι defessum . Quem quum reducere vellem , Diodorus id mihi
λέξεις περί των δώδεκα μνών Πολυκλέα, αλλ' αποδώ dissuadere conabatur, asserens Polyclem nihil contradictu
15 σειν. Τότε λέγων ταύτα , μετά τον θάνατον του ίππου rum de duodecim minis, sed eas mihi redditurum . Et qui
κατέστη τελευτων αντίδικος μετά τούτων, λέγων ως ου hæc tunc dicebat , post mortem equi ab adversariorum
δίκαιόν με είη κομίσασθαι το αργύριον. (11) Καίτοιγε meorum partibus stare non dubitavit, affirmansnon æquum .
esse me recipere pecuniam . (11) Atqui ipsos ego haud
σφών γε αυτών κατηγόρουν. Ει γάρ & μετά τούτων immerito incusarein . Nam si mihi ab adversariis meis læso
αδικουμένω μοι μηδέν ήν δίκαιον ειπείν, ήπου καλώς nihil aqui dicendum fuisset, profecto jure communem
συνέπραττον. Και εγώ μεν ώμην φιλοσοφούντας αυτούς contra me causam faciebant. Equidem arbitrabar eosmore
περί του πράγματος αντιλέγειν τον εναντίον λόγον οι philosophorum de hoc meo negotio mihi contradicturos
20 δ' άρα ουκ αντέλεγον, αλλ' αντέπραττον" (12) και διά esse; at scilicet non dicebant tantum, sed etiam agebant,
τούτο αντέπραττον, ίνα τον εμόν λόγον ειδείη Πολυ (12) et ideo agebant, utexhibendas a me rationes Polycles
κλής: εδηλώθη γάρ ταύτα . Παρόντων των διαιτητών cognosceret. Patefacta enim hæc sunt. Coram arbitris enim
οργιζόμενος και Πολυκλής είπεν ότι και τους έμοίς επιτη stomachans Polycles dixitme vel amicis meis videri inju .
δείοις αδικείν δοκoίην, ως προς εκείνον λέγοιεν. Αρά γε rium , eosque hoc sibi dixisse. Num etiam sequentia con.
και ταύτα ξυμβαίνει τους απαγγελλομένοις; ο γάρ αυτός gruunt cum jam renuntiatis ? Idem nimirum ille vir
απήγγειλεν ως τους υπέρ εμού μέλλοντας λέγειν άπο renuntiabat quod nonnullis meam causam acturis dicere
τρέψειν φάσκoιτε,τους δέ τινας ήδη κωλύσαιτε. (13) Και tis vos esse dissuasuros , nonnullosque jam prohibueritis
25 ταύτα τί με δεί φανερώτερον εξελέγχειν; φέρε γάρ ήδει ne agerent. (13) Quid hæcmanifestius adhuc arguere opor
πότ' εκείνος ότι Κλειτοδίκου δεηθείς επιλέγειν ουκ έτυ. tet? Age enim , quando norat ille quod a Clitodico quem
χον; ου γάρ δή παρήν τούτοις· έπει κέρδος ήν αυτώ rogassem ut pro me diceret, repulsam tulerim ? Non
διαβάλλειν εμέ προς υμάς ούτω προθύμως , ώστε σπου- | enim hisce intererat : an lucrum ei afferebant hec ad
ORATORES.
 130 ΛΥΣΙΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΚΟΛΟΓΙΩΝ. ( 311 - 17 )
δάσαι προς τους εμούς αναγκαίους πλάσασθαι ταύτα; | versus vos mei pronupta calumnia , adeo ut ad neces
(14) Γινώσκω δε νύν ήδη και πάλαι ζητούντας πρόφα sarios meos hæc fingere studeret? (14) Jam nunc de
σιν, ηνίκα Θρασύμαχον υμάς έφάσχετε κακώς λέγειν mum intelligo vos olim occasionem quæsivisse, quum
30 δι' εμέ. Και εγώ μεν ηρώτων αυτόν εί δι'εμέ κακώς dixistis Thrasymachum mei gratia vobis maledicere.
λέγοι Διόδωρον» και δε τοσούτονυπερείδε το δι'εμέ πολ. Quem ego interrogavi si mei gratia Diodoro malediceret.
Ille vero istud , mei gratia , multum exsibilavit ; Longe
λού γάρ δεϊν έφη δι' οντινούν ειρηκέναι Διόδωρον κα enim abest , inquit , ut ego Diodoro alicujus omnino gratia
κώς. Και ταύτα προσάγοντος εμού πρόθυμος και Θρασύ maledixerim
μαχος ήν εξελέγχεσθαι , περί ών ουτος έλεγεν ούτος δε Thrasymachum . Atque etiam , ad Diodorum me adducente
, hic prosto erat ut convinceretur de ser
πάντα μάλλον διεπράττετο.(15) Μετά τούτο Αυτοκράτης mone quem liabuit. Diodorus autem quidvis potius facie
εμού παρόντος Θρασυμάχω έλεγεν Ευρυπτόλεμον αυτό bat. ( 15 ) Post hæc Autocrates , me præsente , dixit Thra
35 μέμφεσθαι, φάσκοντα κακώς ακούειν υπ' αυτού · τον symacho Euryptolemum de ipso queri, ac dicere se ab ipso
απαγγέλλοντα δεν είναι Μηνόφιλον. Ευθύς δ' εκείνος επί impeli maledictis ; ea sibi rennntiasse Menophilum . Thra
τον Μηνόφιλον έβάδιζε μετ' εμού κακείνος ούτε ακού symachus statim me comitante ad Menophilum pergebat.
σαι πώποτε έφασκεν ούτε απαγγείλαι προς Ευρυπτό Quinunquam hæc aut audisse confirmavit, aut Euryptole
λεμον, και ου ταύτα μόνον, αλλ'ουδε διειλέχθαι πολλού mo renuntiasse ; neque hæc solum , sed cum illo per diuti.
χρόνου. (16) Τοιαύτας προφάσεις προφασιζόμενοι τότε num tempus ne verba quidem fecisse. (16) Hujusmodi occa
μεν εκ της έμής και Θρασυμάχου συνουσίας εστε φα siones ex mea cum Thrasymacho familiaritate vos aucupatos
νεροί, νύν δε επειδή έκλελοίπασιν υμάς αι προφάσεις , esse constat. Jam vero, quum deficiantprætextus, meaperte
40 ελευθεριώτερόν με κακώσαι λείπετε ουδέν. Χρήν μέν ούν lacessitis , et nihil dissimulatis. Oportuit igitur metunc olim
τότε με γινώσκειν οφειλόμενόν μοι ταύτα παθείν, ότε sensisse , hæc me a vobis debere pati, quando coram me
και προς εμέ περί υμών αυτώνελέγετεκακώς έπειτα και maledictis vosmetipsos impeteretis. Etiam de Polycle , cui
περί Πολυκλέους, και νυνι βοηθείτε πάντες, είρηκα προς nunc omnes opitulamini, vos docui. (17) Quid igitur ista
υμάς. (17) Κατά τί δή ποτε ταύτα ουκ εφυλαττόμην; non cavi? Ego simplicissimus existimabam me vobis anti
Εύηθές τι έπαθον ώμην γάρ απόθετος υμίν είναι φίλος cum esse quasi sacrosanctum , ita ut male nunquam a vobis
του μηδεν ακούσαι κακόν δι' αυτό τούτο , διότι προς essem auditurus ob hanc ipsam causam quod coram me de
έμε τους άλλους ελέγετε, παρακαταθήκην έχων υμών aliis malediceretis , et hoc quasi pignus habere ab unoquo.
114παρ'εκάστου λόγους πονηρούς περί αλλήλων, que vestrum , malos de vobis invicem sermones.
18. Εγώ τοίνυν εκών υμίν εξίσταμαι της φιλίας, 18. Quapropter amicitiæ vestræ ultro egomet renuntio.
επεί τοι μά τους θεούς ουκ οίδ' ό τι ζημιωθήσομαι μη Quandoquidem , per deos, haud novi quæ mihi futura
incommoditas familiaritate vestra carere, qui nullam
ξυνών υμίν» ουδε γάρ ώφελούμην ξυνών. Πότερον γάρ, sitcommoditatem
όταν και τί μοι πράγμα, τότε ποθέσομαι τον ερούντα και nactus sum quando ea utebar. Utrumne ,
quum mihi forense negotium inciderit, tunc oratorem et
τους μαρτυρήσοντας; Και νύν αντί μέν του λέγειν υπέρ testes desiderabo ? Atqui nunc adeo pro me non dicitis , ut
5 εμού τον λέγοντα πειράσθε κωλύειν, αντί δε του βοηθείν etiam dicere volentem studeatis prohibere ; adeo non
εμοι και μαρτυρεϊν τα δίκαια ξύνεστε τοϊς έμοϊς αντι mihi auxilium et testimonium præstatis secundum jus, ut
δίκους και μαρτυρείτε. (19) 'Αλλ' ώς εύνοι όντες εμοί et meis adversariis jungaminiet pro ipsistestificemini. (19)
τα βέλτιστα έρείτε περί εμούς αλλά και νύν υμείς με Anne ut benevolentes mibi de me dicetis optima? at jam
μόνον κακώς λέγετε. Το μεν ούν εμόν ουκ εμποδών nuncmesolum obtrectationibus lacessitis.Equidem sorti non
10 υμίν έσται. Τοιούτον γάρ προς υμάς αυτούς πείσεσθε, intercedam quæcumque vos manet, vobisqueprædico qua
επειδή περ υμίν έθος εστίν ένα των ξυνόντων αεί κακώς les futuri sitis erga vosmetipsos. Quoniam vobis usuvenit
ut ex familiaribus aliquem et dictis et factis aggredi nun
λέγειν και ποιεϊν· επειδάν υμίν εγώ μή ξυνώ, προς υμάς quam desinatis , posteaquam vestra familiaritate non utar,
αυτούς τρέψεσθε , κάπειτα καθ' ένα έκαστον υμίν αυτοίς in vosmetipsos conversi cum vobismetipsis singulatim exer.
απεχθήσεσθε , το δε τελευταίον και εις και λειπόμενος αυτός cebitis inimicitias : ac tandem qui unus relictus erit, se ipsum
αυτόν κακώς έρεί. (20) Κερδανώ δε τοσούτον, ότι πρώ maledictis lacerabit. (20) Ilud interea mihi lucro appo
τον μεν υμών απαλλαγείς ελάχιστα κακώς υφ' υμών nam , quod primus a vobis sejunctus, minimum mali a
πείσομαι τους μεν γαρ χρωμένους υμίν κακώς και | vobisferam. Nam eosomnes qui vobis stuntur familiari
15 λέγετε και ποιείτε , των δε μη χρωμένων ουδένα πώ. Ι ter, re et sermonemale tractatis , eorum qui non utuntur,
ποτε . neminem .
 ( 918 - 328 ) LYSIÆ OR. PRO MILITE. 131

IX . IX.
ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΥ. PRO MILITE.
20 Τι ποτε διανοηθέντες οι αντίδικοι του μέν πράγματος Quo tandem animo adversarii mei, causa ipsa neglecta ,
παραμελήκασι, τον δε τρόπον μου επεχείρησαν διαβάλ. mores nostros infamare voluerunt? utrumne ignari quod
λειν ; πότερον αγνοούντες ότι περί του πράγματος προσ extra causam non liceat dicere ? an hoc intelligunt, sed
ήχει λέγειν, ή τόδε μεν επίστανται, ηγούμενοι δε λή clam fore existimant, si de quacumque re potius verba fa
σειν περί παντός πλείω λόγον ή του προσήκοντος ποιούν
26 ται; (2) Ότι μεν ούν ουκ εμού καταφρονήσαντες , αλλά ciunt quam de qua oporteat ? (2) Eos igitur non quod me,
sed quod causam ipsam parvi ducant, ita loqui bene intel
του πράγματος , τους λόγους ποιούνται, σαφώς επίστα ligo. Neque id mirarer si propter amentiam putent vos
μαι· ει μέντοι εμάς οίονται δι'εύνοιανυπό των διαβολών suis calumniis inductosme condemnaturos esse . (3) Equi
πεισθέντας καταψηφιεΐσθαι μου , ουκ αν θαυμάσαιμι.
(3) Ώμην μεν ούν, ώ άνδρες δικασταί , περί του εγκλή. dem arbitrabar, judices , mihi contentionem esse de crimi
nibus objectis, non de moribus. Quum vero adversarii
ματος , ού περί του τρόπου τον αγώνα μοι προκείσθαι: me calumniis circumveniant, mihi necesse est de omnibus
διαβαλλόντων δε με των αντιδίκων αναγκαιόν εστι περί
πάντων [τήν] απολογίαν ποιήσασθαι. Πρώτον μεν respondere . Et primum quidem de inscriptione in æra -
30 ούν περί της απογραφής υμάς διδάξω. rium vos docebo.
4. Άφικόμενος προπέρυσιν εις την πόλιν, ούπω δύο 4. Anno ab hoc tertio reversus in civitatem , nondum
μήνας επιδεδημηκώς κατελέγην στρατιώτης. Αισθό duos menses commoratus, miles sum scriptus. Quod
μενος δε το πραχθέν υπετοπούμην ευθέως επί μηδενί ubi intellexi, statim mihi in mentem venit me ob causam
υγιεί κατειλέχθαι. Προσελθών ούν τη στρατηγώ εδή non satis sanam scriptum fuisse. Quapropter ad strate
λωσα ότι εστρατευμένος είην, έτυχον δε ουδενός των | gum accedens, significavi militia me fuisse defunctum ; at
μετρίων προπηλακιζόμενος δε ήγανάκτουν μέν, ήσυ nihil æqui impetrare potui. Quum me irrideri viderem ,
me tamen continui quamvis agre ferens. (5 ) In angustias
χίαν δ' είχον.(6) Απορούμενος δε και συμβουλευόμενος vero redactus , consilioque cum civo quodam inito qua ra
τινι των πολιτών τι χρήσωμαι τα πράγματι, επυθόμην tione me gererem , rescivi quod me vincire minitarentur,
36 ώς και δήσεις με απειλοξεν, λέγοντες ότι ουδέν ελάττω dicentes quod Polyanus jam militans non minorem Athenis
χρόνον Καλλικράτους Πολύαινος ενδημoίη. Καμοί μεν commorationem faceret quam Callicrates . Atque illa pro .
τα προειρημένα διείλεκτο επί τη Φιλίου τραπέζη»(α) οι lata a me in magistratus convicia , dicta sunt ad Philiæ
δε μετά Κτησικλέους του άρχοντος , απαγγείλαντός τι. mensam . (6) Ctesicles Archon et ipsius assessores, deferente
νος ως εγώ λοιδορούμι , του νόμου απαγορεύοντος εάν nescio quo me ipsis conviciatum fuisse , quum lex diserte
τις αρχήν εν συνεδρίω λοιδορή , παρά τον νόμον ζημιώ vetet ne quis magistratui convicietur in ipso tribunali, præ
σαι ήξίωσαν. 'Επιβαλόντες δε το αργύριον πράξασθαι ter legem memulctare voluerunt. Irrogata igiturmulcta ,
40 μεν ουκ επεχείρησαν, έξιούσης δε της αρχής γράψαντες eam quidem supersederunt exigere; exeunte autem magi
εις λεύκωμα τοϊς ταμίαις παρέδοσαν. (7) Οίδε μέν stratu debitum in tabellam relatum tradiderunt quæstori
τάδε διεπράξαντο οι δε ταμίαι ουδέν όμοιον τοίσδε bus. (7) Hæc ab illis ita gesta sunt ; quxstores vero longe
διανοηθέντες, ανακαλεσάμενοι δε τους παραδόντας την aliter animati , iis advocatis qui tradiderunt tabellam , ac.
γραφήν, εσκοπούντο της αιτίας την πρόφασιν. 'Ακού cusationis occasionem perpendebant. Re omni audita , in
σαντες δε το γεγενημένον, εννοούμενοι οία πεπονθώς animo reputantes qualia fueram perpessus, primosuadebant
ήν, το μεν πρώτον έπειθον αυτούς αφείναι, διδάσκοντες | ipsis ut me missum facerent , admonentes iniquum esse ci.
Tas έχθρας
ως ουκ επιεικές είη των πολιτών τινας διά τάς zupas vium quosvis propter simultates ærarii debitores inscribi.
115αναγράφεσθαι, απορoύντες δε μεταπείσαι αυτούς, τον 1 Quod quum eos exOrare non potuissent , periculo omni
παρ' υμών κίνδυνος υποστάντες άκυρον την ζημίαν | quod a vobisimminere possitin se recepto , mulctain irr:
έκριναν. tam esse pronuntiarunt.
8. “Ότι μεν ούν αφείθην υπό των ταμιών, επίστασθε· 1 8. Meigitur a questoribus absolutum fuisseintelligitis ;
προσήκειν δε ηγούμενος και δια ταύτην την απόδειξιν | ged αυum arbitrer decere me etiam per reliquam hanc de
απηλλάχθαι του εγκλήματος , έτι πλείονας και νόμους monstrationem effugereaccusationem ,plures leges et plura
6 και άλλας δικαιώσεις παρασχήσομαι. Καί μοι λαβε alia juris capita vobis proferam . Sumemihi legem .
τον νόμον.
LEX .
ΝΟΜΟΣ.
9. Τού μεν νόμου διαρρήδην αγορεύοντος τους εν τω Ι 9. Legem audistis quae diserte precipit ut qui in
συνεδρίω λοιδορούντας ζημιούν ακηκόατε: εγώ δε ότι | ipso tribunali convicia fecerint , mulctentur. Quod vero
μεν ουκ εισήλθον εις το αρχείον, μάρτυρας παρεσχόμην, I in tribunal omnino non sim ingressus, testimoniis compro
 132 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΟΥ. (326 – 336)
αδίκως δε ζημιωθείς ούτ' οφείλω ούτ' εκτίσαι δίκαιός | batum fuit. Mulcta igitur per injuriam irrogata , solvere
είμι. (1ο) Ειγάρ φανερός είμι μη ελθών εις το συνέδριον, | neque teneor, neque debeo . (10) Nam si Constat me
δ δε νόμος τους εντός πλημμελούντας αγορεύει την ζη omnino in tribunal non ſuisse ingressum , et lex præcipit
eos esse mulctandos qui intra illud peccaverint, nihil me
10 μίαν οφείλειν, ήδικηκώς μεν ουδέν φαίνομαι, έχθρα δε contra legem egisse apparet , verum innocentem propter
άνευ τούτου παραλόγως ζημιωθείς. ( 1) Συνέγνωσαν privatas inimicitias præter legem mulctari. (11) Sibi vero
δε και αυτοί σφίσιν ως ήδικηκότες: ούτε γάρ ευθύνας ipsi conscii fuerunt suæ injustitiæ . Neque enim rationes
υπέσχον, ούτε εις δικαστήριον εισελθόντες τα πραχθέντα dare sustinuerunt, neque ad judicium accedentes sua acta
ψήφω κύρια κατέστησαν. Ει δ' ούν έζημίωσαν μέν οίδε suffragiis vestris rata fieri voluerunt. Quodsi me secun
προσηκόντως, έκύρωσαν δ' εν υμίν την επιβολήν, των dum leges mulctassent, eamque mulctam confirmassent
ταμιών αφέντων είκότως αν του εγκλήματος απηλλα apud vos , jure ab omni criminatione essent liberati , ta
γμένος είην. (12) Ει μεν γάρ κύριοι ήσαν πράξασθαι metsi eam remisissent quæstores . (12)Nam si penes quæ
stores erat vel mulctam exigere vel remittere , ne ex lege
15 η αφεϊναι, ουδ' εννόμως ζημιωθείς ευλόγως αν ώφειλον: mulctatus quidem jure deberem . Porro si quæstoribusquidem
ει δ' έξεστι μεν αυτοίς αφεϊναι , διδόασι δ' ευθύνας υπέρ licet remittere, sed iidem tenentur eorum reddere rationem
ών αν διαχειρίζωσιν, εί τι ήδικήκασι , της προσηκούσης | que tractaverunt , si quid deliquerint , facile penas persol
βαδίως δίκης τεύξονται. vent debitas.
13. Ώ μέν τρόπο παρεδόθην και έζημιώθην, επί- Ι 13. Quo pacto traditus et muletatus sim, cognoscilis.
στασθε· δείδ'υμάς μή μόνον του εγκλήματος την αιτίαν, Oportet autem vos non solum accusationis crimina , verum
αλλά και της έχθρας την πρόφασιν ειδέναι. Σωστράτω etiam inimicitiarum causas percipere. Cum Sostrato in fa
γάρ φίλος εγενόμην πρότερον μέν της τούτων έχθρας , miliarilate vixi, ante has inimicitias, guod sciverim eum ci
20 ειδώς δε περί την πόλιν άξιον λόγου γεγενημένον. (14) vitatem optimedemeruisse. (14) Ex illius potentia ego illu
Γνώριμος δε γενόμενος διά της εκείνου δυναστείας ούτ' strior factus , quenquam nec inimicum male nec amicum
εχθρόν ετιμωρησάμην ούτε φίλον ευηργέτησα» ζώντος bene affeci. Nam dum ille vixit , ex necessitate et per
μεν γάρ διά την ηλικίας και διά την ανάγκην έσχόλα ætatem a rebus gerendis abstinebam ; et postquam e vita
ζoν, εκλιπόντος δε τον βίον ούτε λόγω ούτε έργωέβλαψα excessit , neminem ex iis quime accusantaut verbis aut re
ουδένα των κατηγορούντων, έχω δε και τοιαύτα ειπείν, quidquam læsi : imo talia proferre possim , ob quæ mei
εξ ών ωφελοίμην αν πολύ δικαιότερον υπό των αντιδί adversarii multo justius mihi gratificari deberent quam
25 κων ή κακώς πάσχοιμι. (16) Την μεν ούν οργήν διά nocere. (15 ) Ipsorum igitur simultatem Sostrati potentia
τα προειρημένα συνεστήσαντο , προφάσεως ουδεμιάς conciliavit , quum nulla alia subesset causa inimicitiarum .
πρός έχθραν υπαρχούσης. 'Ομόσαντες μεν ούν τους li suscepto jurejurando se ad militiam coacturos neminem
αστρατεύτους καταλέξειν παρέβησαν τους όρκους , πρού nisi qui non militaverit , jusjurandum violarunt, et ad po
θεσαν δε τώ πλήθει βουλεύσασθαι περί του σώματος , pulum retuleruntde meo capite statuere. (16 ) Qui quidem
(16) ζημιώσαντες μεν ως την αρχήν λοιδορούντα, κατο me mulctarunt quod magistratui conviciatus fuerim , jure
λιγωρήσαντες δε του δικαίου, βιαζόμενοι βλάπτειν εξ autem spreto , et conati omni modo me lædere, nihil
30 απαντος λόγου παν αν έπραξαν μέλλοντες μεγάλα μεν infectum reliquerunt, utmihi gravissimum detrimentum ,
εμέ βλάψειν, πολλά δ' εαυτούς ωφελήσειν, οίτινες ου sibimetipsismagna emolumenta compararent : quum tamen ,
δετέρου τούτων υπάρχοντος πάντα περί ελάττονος ποι ubi neutrum horum intervenit , juri æquo omnia post.
ούνται του δικαιούν. (17) Αλλά γάρ κατεφρόνησαν του babeant. (17) Ac præterquam quod populum Athenien.
όμετέρου πλήθους, ουδε φοβηθήναι τους θεούς ήξίωσαν, sem contempserunt, neque deorum numen sunt reve.
αλλ' ούτως ολιγώρως και παρανόμως προσηνέχθησαν, riti ; sed cum tanto tum vestrum tum legum contemptu
ώστε απολογήσασθαι μεν περί των πεπραγμένων ουδ' mecum egerunt ut res a se gestas ne defendere quidem co
85 επεχείρησαν, το δε τελευταίον, νομίζοντες ουχ ικανώς nati sint : ad postremum denique rati non satis graves de
με τετιμωρήσθαι, το πέρας εκ της πόλεως εξήλασαν. me pænas sumptas fuisse , quantum in se fuit,me ex urbe
(18) Διατεθέντες δε ούτω παρανόμως και βιαίως, επι- | ejecere. (18) Tantam auteminjustitiam atque violentiam
κρύψασθαι την αδικίαν περί ουδενός εποιήσαντο, πα quum in me exercerent, improbitatem suam occultare ni
ραγαγόντες δε πάλιν περί των αυτών ήδικηκότα με 1 hil pensi labebant : sed mihi rursus integrata lite , dum
ουδέν επιδεικνύουσι και λοιδορούσι , τοις μεν εμοίς επι nihil me peccasse arguunt, conviciantur solum , coacer
τηδεύμασιν ου προσηκούσας διαβολάς επιφέροντες, τοίς | vatis iis maledictis quae meo vivendi instituto nihil conve
δ' αυτών τρόποις τας οικείας και συνήθεις. niunt, suis vero ipsorum moribus propria sunt et cognata.
10. Οίδε μέν ούν εκ παντός τρόπου προθυμούνται 19. Isti igitur omnimodo laborant ut causa cadam ; vos
10 με τη δίκη αλώναι υμείς δε μήτε ταϊς τούτων διαβολαίς | autem nolite istorum calumniis adducti me condemnare,
επαρθέντες εμού καταψηφίσησθε, μήτε τους βέλτιον και | neque eorum auctoritatem irritam facere qui rectam et lho:
δικαίως βουλευσαμένους ακύρους καταστήσητε. Οίδε | nestam tulerunt sententiam. Questores quippe omnia ex
μεν γαρ άπαντα και κατά τους νόμους και κατά το | legibus et recta ratione egerunt ; nihilque eos injuste fe
εικός έπραξαν, και ήδικηκότες μεν ουδεν φαίνονται, I cisse, verum recti et equi maximam rationem habuisse
 LYSIÆ OR . CONTRA THEOMNESTUM PRIOR. 133
(337 – 347)
λόγον δε πλείστον του δικαίου ποιησάμενοι. (20) Τού- | constat. (20)1sti igitur si me inique ledant , non admo
των μεν ούν αδικούντων μετρίως αν ηγανάκτουν, ήγού- | dum graviter tulerim, quod ita res comparatas esse existi
μενος τετάχθαι τους μεν εχθρούς κακώς ποιείν, τους | mem ut quisque velit inimicos male , amicos bene affcere :
δε φίλους εύ παρ' υμών δε του δικαίου στερηθείς πολύ | sin vestra sententia - meojure frauder, multo gravius milli
αν μάλλον λυπηθείην δι' έχθραν μέν γάρ ου δόξω | dolendum esse existimabo. Non enim videbor calamitatem
κακώς πεπονθέναι , διά κακίαν δε της πόλεως. (21) propter inimicitias tulisse, sed ob civitatisimprobitatem.
Λόγω μεν ούν περί της απογραφής αγωνίζομαι , έργω | (21) Verbo itaque de inscriptionein erarium, re autemipsa
δε περί πολιτείας. Τυχών μέν γάρ των δικαίων ( πι- | de civitate mihi agitur. Νam sijus conseguar ( quod spero,
στεύω δε τη υμετέρα γνώμη) μείναιμι αν εν τη πόλει» | vestra confisus equitate ), domi manebo: at si ab istis Vo
και παραχθείς δε υπό τώνδε ει αδίκως άλoίην, αποδραίων | catus in judicium,injuste causa cadam, alio migrare de
αν. Τίνι γάρ επαρθένταελπίδι δεί με συμπολιτεύεσθαι , | crevi. Qua enim spe , quonam animo htc mihi vivendum
ή τί με χρή διανοηθέντα , ειδότα μεν των αντιδίκων | erit , quum infensum adversariorum studium videam , et
την προθυμίαν, απορoύντα δ' 8θεν χρή των δικαίων τι ignorem quo pacto jus meum obtinere possim ? (22) Plu :
νός τυχεϊν ; (22) Περί πλείστου ουν ποιησάμενοι το δί rimi igitur aequitatem facientes , et reputantes vobiscum
καιον, και ενθυμηθέντες ότι και υπέρ των περιφανών | vos aliquando manifestis delictis veniam concedere, ne
'αδικημάτων συγγνώμην ποιείσθε , τους μηδέν αδική committatis hodie ut qui nihil deliquerint , alienarum ergo
σαντας διά τάς έχθρας μή περιίδητε αδίκως τους μεγί inimicitiarum , præter fas in maxima infortunia conji
το στους ατυχήμασι περιπεσόντας. ciantur.

ΚΑΤΑ ΘΕΟΜΝΗΣΤΟΥ Α'. CONTRA THEOMNESTUM ORATIO I.

16 Μαρτύρων μεν ουκ απορίαν μοι έσεσθαι δοκώ, ώI Testium paucitas non mihi videtur esse metuenda, ju
άνδρες δικασταί πολλούς γάρ υμών δρώ δικάζοντας dices : multos enim ex vobis sedere ad judicandum video ,
των τότε παρόντων, ότε Λυσίθεος Θεόμνηστον εισήγ qui adfuerunt quando Lysitheusdetulit Theomncstum quod
γελλε τα όπλα αποβεβληκότα, ουκ έξον αυτώ, δημη quum arnia abjecisset, tamen, contra quam liceret, ad popu .
γορείν:εν εκείνω γάρ το αγώνι τον πατέρα μ'έφασχεν lum verba facere ausus esset. In illa quippe causa dixit me
απεκτονέναι τον εμαυτού. (2) 'Εγώ δ', ει μεν τον εαυ patrem meum interfecisse. (2) Ego vero , sicriminatus fuisset
20 του με απεκτονέναι ήτιάτο, συγγνώμην αν είχον αυτό quod suum parentem interfecerim , ea quæ dixit potuissem
των ειρημένων ( φαύλον γάρ αυτό και ουδενός άξιον | condonare,
condonare, siguidemhoccontem
siquidem hoc contemnendum ac nihilifaciendum
ηγούμην): ουδ' εί τι άλλο των απορρήτων ήκουσα , ουκ existimassem ; neque si quid aliud eorum in me ab ipso
αν επεξήλθον αυτώ ( ανελεύθερος γάρ και λίαν φιλόδικον dictum fuisset quæ lex dici vetat, litem ipsi intendissem , id
είναι νομίζω κακηγορίας δικάζεσθαι ): (3) νυνί δε αι nempe judicans illiberalis esse et litigiosi hominis , convicii
σχρόν μοι είναι δοκεί περί του πατρός, ούτω πολλού aliquem postulare : (3) nunc verum mihi turpe videtur esse,
αξίου γεγενημένου και υμϊν και τη πόλει , μή τιμωρή si ab eo qui hæc de patre dixit, tantopere de vobis et de re
σασθαι τον ταύτ' ειρηκότα. Και παρ' υμών ειδέναι publica bene merito , non pænas repetam . Atque ex vobis
25 βούλομαι πότερον δώσει δίκην, ή τούτω μόνω Αθηναίων cognoscere velim utrum iste pænas daturus sit , an isti soli
εξαιρετόν έστι και ποιείν και λέγειν παρά τους νόμους Atheniensium peculiariter sit concessum etagere et dicere
ότι αν βούληται. præter legem quodcumque collibitum fuerit.
4. Εμοί γάρ, ώ άνδρες δικασταί,έτη εισί τριάκοντα 4 . Tres et triginta annos natus sum , judices, et a vestro
τρία, εξ ότου δ' υμείς κατεληλύθατε, είκοστον τουτί. reditu hic estannus vicesimus. Patet igitur annos trede
Φαίνομαι ούν τρισκαιδεκέτης ών ότε ο πατήρ υπό cim me natum fuisse, quum pater meus a trigintaviris
των τριάκοντα απέθνησκε. Ταύτην δε έχων την ηλι interfectus est. Illa autem ætate , neque quid fuerit oli
κίαν ούτ' ει έστιν ολιγαρχία ήπιστάμην, ούτε αν εκεί garchia scire, neque patri injuriam passo succurrere potui.
30 να αδικουμένω ηδυνάμην βοηθήσαι. (5) Και μεν δή (5) Neque etiam recte pecuniarum causa illi insidiatus
ουκ ορθώς των χρημάτων ένεκα επεβούλευσα αυτώ fuissem : omnes enim facultates accepit fratermajor natu
και γάρ πρεσβύτερος αδελφός Πανταλέων άπαντα παρέ Pantaleon , tutorque nobis datus bonis paternis nos exuit.
λαβε , και επιτροπεύσας ημάς των πατρώων απεστέ Ita ut multis de causis , judices, ad me pertineret illum
ρησεν , ώστε πολλών ένεκα, ώ άνδρες δικασταί , προσ velle superesse. Ceterum necesse quidem estde his rebus
ηκέ , ουδέναιδεζήν.
αυτόν αιβούλεσθ
αυτώνμοιμνησθήν δει πολλών περί verba facere ; multis autem non opus est. Nam vos fere
μεν ούνσχεδόν
Ανάγκηλόγων:
επίστασθε άπαντες ότι αληθή λέγω όμως δε μάρτυ omnes scitismehæc vera dicere; nihilominushorum testes
adducam .
ρας αυτών παρέξομαι. .
 A ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΘΕΟΜΝΗΣΤΟΥ Α. . (347 - 355)
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
6. Ίσως τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί , περί τούτων | 6. Forsan igitur,judices, de his nihil respondebit; vobis
μεν ουδέν απολογήσεται , έρεί δε προς υμάς άπερ | antem a dicet que coram arbitro dicere audebat , nempe
ετόλμα λέγειν και προς τον διαιτητήν, ώς ουκ έστι των non esse eorum quæ leze interdicuntur, si quis aliquem
απορρήτων, εάν τις είπη τον πατέρα απεκτονέναι» τον | dixerit τον πατέρα απεκτονέναι , patrem occidisse : hte
γάρ νόμον ο ταύτ' απαγορεύειν, αλλ' ανδρογόνων ουκ enim legem non retare, sed äriposórov , homicidam , ali
εάνλέγειν. (7) 'Εγώ δ' οίμαιυμάς, ώ άνδρες δικασταί, quem appellare. (7) Ego vero , judices , arbitror vosnon de
ου περί των διομάτων διαφέρεσθαι, αλλά της τούτων | τocabulis , sed de vocabulorumsententiislaborare,omnesque
διανοίας, και πάντας ειδέναι ότι, όσοι [απεκτόνασί | intelligerenecessari
quod quicumque graçoçóval, homicidæ , sunt,
10 τινας , και ανδροφόνοι των αυτών εισι , και όσοι] αν aliquem o& extóvası occider
, unt.Magnum enim
δροφόνοι εισί , και απεκτόνασί τινας , πολύ γάρ αν | fuisset negotium legislatori omnia vocabula scribere que
έργον ήν το νομοθέτη άπαντα τα ονόματα γράφειν, eandem significationem habeant:atquum unum protulerit,
όσα την αυτήν δύναμιν έχει αλλά περί ενός ειπών idem statuit de omnibus. (8) Non enim , Theomnestė, si
περί πάντων εδήλωσεν. (6) Ου γαρ δήπου, ώ Θεό quis te dixerit πατραλοίαν, patricidam, vel μητραλοίαν,
μνηστε, ει μέν τίς σ' είπoι πατραλοίαν η μητραλοίαν, matricidam , pænas tibi ab eo deberi existimares : si quis
ήξίους αν αυτόν οφλείν σοι δίκην, ει δέ τις είπoι ως την autem dixerit matrem vel patrem a te cæsum esse , putares
τεκούσαν ή τον φύσαντα έτυπτες , που αν αυτόν αζήμιον utique eum indemnem esse habendum , quod nihil eorum
δείν είναι ώς ουδέν των απορρήτων είρηκότα. (0) dixisset quæ lex diserte vetat. (9) Nam lubenter a te audi.
117Ήδέως γάρ αν σου πυθοίμην ( περί τούτο γάρ δεινός ει rem ( quippe ad hæc peritissimus es , et tam verbis quam
και μεμελέτηκας και ποιείν και λέγειν ): εί τις σε είποι factis exercitatissimus ), si quis te dixerit piva scutum ,
δίψαι την ασπίδα, εν δε τω νόμω είρητο, εάν τις φά. quumin lege scribatur eum qui dixerit αποβεβληκέναι penis
σκη αποβεβληκέναι , υπόδικον είναι, ουκ αν εδικάζου | esse obnoxium, utrum hunc injus non duceres, at tibi satis
αυτό , αλλ' εξήρχει άν σοι έρριφέναι την ασπίδα λέ esset dicere te id non curare , quia dixit te scutum łopupé.
γοντι ουδέν σοι μέλειν; ουδέ γάρ το αυτό έστι διψαι | ναι? non enim idem esse ρίψαι et αποβεβληκέναι. ( 10) Sed
6 και αποβεβληκέναι. (το) Αλλ' ουδ' αν τών ένδεκα neque , si unus esses undecimvirorum , admitteres si quis
γενόμενος αποδέξαιο , εί τις απάγοι τινά φάσκων θοί coram te sisteret, dicenς θοιμάτιον αποδεδύσθαι,
μάτιον αποδεδύσθαι και τον χιτωνίσκoν εκδεδύσθαι, αλλ' aliquem
pallio se esse ab illo erutum , vel τον χιτωνίσκoν εκδεδύ
αφείης αν τον αυτόν τρόπον, ότι ου λωποδύτης ονομά
interula
ζεται» ουδ' εί τις παίδα εξαγαγών ληφθείη , ουκ αν modo absolveresm quod
clar , sibi ab illo detractam esse , et eodem
φάσκοις αυτόν ανδραποδιστής είναι, είπερ μαχή τους non λωποδύτης appellaretur : neque
ονόμασιν, αλλά μή τοίς έργοις τον νούν προσέξεις, ών | si quis deprehensus esset τον παίδα εξαγαγών, mancipium
ένεκα τα ονόματα πάντες τίθενται. ( ) Ετι τοίνυν furtim abducens, diceres eum esse ανδραποδιστών, plagia
duracak ουτοσί
Το σκέψασθε , ώ άνδρεςde δικασταί· oíroch γάρdie μοι @ oxai rium , si verbis milites, neque rebus ipsis animum advertas,
MOL δοκεί
υπό ραθυμίας και μαλακίαςουδ' εις 'Αρειον πάγον ανα quarum causa omnes verbis utuntur. (11) Id insuper con
βεβηκέναι πάντες γάρ επίστασθε ότι εν εκείνων τωί siderate ,judices ( iste enim mihi videtur presegnitie et so
χωρίω, όταν τας του φόνου δίκας δικάζωνται , ου διά cordia in Areopagum nunquam ascendisse ) : scitis omnes
τούτου του ονόματος τάς διωμοσίας ποιούνται, αλλά quod ii qui in illa curia de cæde litigant, quum præstant
δι' ούπερ εγώ κακώς ακήκοα ο μέν γάρ διώκων ως | juramenta , non hac voce utantar quam lex exhibet , sed
έκτεινε διόμνυται, ο δε φεύγων ως ουκ έκτεινεν. (12) | illa quein me jacta est per convicium. Actor enim quod
Ούκούν άτοπον αν είη τον δόξαντα κτείναι φάσκοντα | έκτεινε juramento affirmat, reus quod non έκτεινεν. (12)
16 ανδροφόνον είναι , ότι και διώκων, ως έκτεινε , τον φεύ - | Atqui absurdum foret eum qui convincitur κτείναι , faten
γοντα διωμόσατο. Τί γάρ ταύτα, ών ούτος έρεί, δια | term se esse ανδροφόνον,ideo absolvi quia actor jaravit quod
φέρει και και αυτός μεν Θέωνα κακηγορίας εδικάσω εί reus &XTEIVE. Quid enim hæc discrepant ab iis quæ iste di
πόντι σε έρριφέναι την ασπίδα. Καίτοι περί μεν του
ρίψαι ουδέν εν τω νόμω είρηται, εάν δέ τις είπη απο cet? Et ipse quidem Theona postulasti convicii quod dixerit
βεβληκέναι την ασπίδα, πεντακοσίας δραχμάς οφείλειν te scutum ερριφέναι , projecisse. Attamen de δίψαι in lege
κελεύει. (13) Ουκούν δεινόν, εί, όταν μεν δέη σε κα altum silentium; si quis vero dixerit αποβεβληκέναι , αυje .
κώς ακούσαντα τους εχθρούς τιμωρείσθαι, ούτω τους cisse, scutum ,eum quingentasdrachmaspersolveredecernit .
20 νόμους ώσπερ εγώ νύν λαμβάνειν, όταν δ'έτερον παρά (13) Iniquum est igitur te, ubi opus sit inimicos tuos ob
τους νόμους είπης κακώς, ουκ αξιoίς δούναι δίκην. | convicia ulcisci , ita leges interpretari ut ego nunc; at ubi
Πότερον ούτω συ δεινός εξ ώστε όπως αν βούλη , οδός τ' ! alteri prefer leges conviciatusfueris, penas subire nolle.
εί χρήσθαι τοις νόμοις , η τοσούτον δύνασαι ώστ' ουδέ. Tune adeo peritus es ut possis uti legibus pro tuo libitu ;
ποτε οίει τους αδικουμένους υπό σου τιμωρίας τεύξε. aut adeo potens ut eos arbitreris qui a te læduntur panas
σθαι ; (14) Είτ'ουκ αισχύνη ούτως ανοήτως διακείμενος , I nunquam posse repetere?(14) Deinde non te pudet, guum
 (355-- 367) LYSIÆ OR , CONTRA THEOMNESTUM PRIOR. 135
ώστ' ουκ εξ ών εύ πεποίηκας την πόλιν, αλλ' εξ ών | ea sis dementia , ut non ex fuis in rempublicam meritis,
αδικών ου δέδωκας δίκην, οίει δείν πλεονεκτεϊν; Και | sed ex impunitate scelerum tuorum erga ipsam ceteris
25 μοι ανάγνωθι τον νόμον. putes te antecellere debere? Etmihi legem recita.
ΝΟΜΟΣ. LEX. .
15. Εγώ τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί , υμάς μέν πάν. | 15. Ego igitur, judices, vos omnes scire arbitror me
τας ειδέναι ηγούμαι ότι εγώ μέν ορθώς λέγω, τούτον δε vera dicere, at istum ita esse vecordem ut ea quæ dicuş .
ούτω σκαιόν είναι ώστε ου δύνασθαι μαθείν τα λεγόμενα .
Bούλομαι ούν αυτόν και εξ ετέρων νόμων περί τούτων tur non possit intelligere. Ipsum autem volo de bisce
rebus ex legibus aliis admonere , ut qua ratione at nunc
διδάξαι, αν πως αλλά νύνεπί του βήματος παιδευθή και
το λοιπόν ημίν μή παρέχη πράγματα. Καί μοι ανάγνωθι saltem pro tribunali edoceatur , ne negotium nobis in po
30 τούτους τους νόμους τους Σόλωνος τους παλαιούς. sterum facessat. Et mihi recita antiquas Solonis leges.
16. ΝΟΜΟΣ. « Δεδέσθαι δ' εν τη ποδοκάκκη ημέ- | 16. LEX. « Vinciri εν τη ποδοκάκκη , in pedica , per
ρας πέντε τον πόδα , εάν προστιμήση ή ηλιαία , » | quinque dies pede, si et hancpenalm adjecerit Heliea. »
Η ποδοκάκκη αυτό έστιν, ώ Θεόμνηστε, και νυν κα- Ι| Hoc ipsum ποδοκάκκη, Theomneste, idem est ac quod
λείται εν τω ξύλο δεδέσθαι. Ει ούν και δεθείς εξελθών nunc vocatur èv to Fúaw vinciri. Si igitur vinctus libera
εν ταις ευθύναις των ενδεκα κατηγοροίη ότι ουκ εν τη | tus undecimviros accusaret , quum rationes reddunt, quod
ποδοκάκκη εδέδετο αλλ' εν το ξύλο, ουκ αν ηλίθιον non εν τη ποδοκάκκη vinctusfuerit , sed εν τω ξύλω, annon
αυτόν νομίζοιεν ; Λέγε έτερον νόμον. omnes eum dementem existimarent? Recita aliam legem .
17. ΝΟΜΟΣ. « Επεγγυάν δ' επιορκήσαντα τον 17. LEX. « Spondere επιορκήσαντα per Αpollinem. Ti
35 Απόλλω. Δεδιότα δε δίκης ένεκα δρασκάζειν. * mentemlitis causa δρασκάζειν.
Τούτων το μεν επιορκήσαντα ομόσαι εστί , το δε Horum verborumεπιορκήσαντα est ομόσαι , dejerare , et
δρασκάζειν, ο νυν αποδιδράσκειν ονομάζομεν. δρασκάζειν id quod nunc vocamus αποδιδράσκειν, αufugere.
«“Όστις δε απίλλει τη θύρα,ένδον του κλέπτου όντος.» « Quicumque απίλλη foribus, quum fur intus sit. »
Το απίλλειν το αποκλείειν νομίζεται, και μηδέν διά Ηic απίλλειν est αποκλείε:ν, concludere , et propter hoc
τούτο διαφέρου. . ne disputa .
18. « Το αργύριον στάσιμον είναι εφ' οπόσω αν βού 18. « Argentum est στάσιμον pro arbitrio feneratoris. »
ληται ο δανείζων . »
Το στάσιμον τούτο εστιν, ώ βέλτιστε , ου ζυγώ Ibi, dulcissime, στάσιμον non est ζυγωιστάναι, ad libram
10 ιστάναι, αλλά τόκον πράττεσθαι οπόσον αν βούληται. | appendere, sed τόκον πράττεσθαι , f@ nore collocare pro
'Επανάγνωθι τουτί του νόμου το τελευταίον. arbitrio . Recita quoque hoc legismomentum ultimum .
(19) « “ Όσαι δε περασμένως πολούνται , » 19. « Quaecumque πεφασμένως πολούνται. »
και , Et,
« Oικήoς και βλάβης την δούλην είναιοφείλειν. » « Unumquemque oixños et famulæ mulctam debere. »
Προσέχετε τον νούν το μεν πεφασμένως εστί Animadvertite, judices , πεφασμένως idem est quod φα
φανερώς , πολεισθαι δε βαδίζειν, το δε οικήoς θερά- νερώς, propalam, πολεϊσθαι,idem quod βαδίζειν, αmbulare,
ποντος. (2ο) Πολλά δέ τοιαύτα και άλλα εστίν , ώ άν οικήoς idem quod θεράποντος , servi.
δρες δικασταί. Αλλ' ει μη σιδηρούς έστιν, οίομαι 20. Hujusmodi alia plurima reperiri possunt, judices.
αυτόν έννουν γεγονέναι ότι τα μέν πράγματα ταυτά Sed istum arbitror , nisi plumbcus sit, jam saltem perci.
Πεέστι νυν τε και πάλαι, των δε ονομάτων ενίοις ου pere, res ipsas easdem nunc et olim fuisse , verborum vero
quorundam usum non eundem nunc esse atque olim fuit.
τοίς αυτοίς χρώμεθα νύν τε και πρότερον. Δηλώσει Ostendet autem utrum perceperit ; namque a tribunali
δέ οιχήσεται γάρ απιών από του βήματος σιωπή. (21) abibit tacitus. (21) Sin minus, vos obtestor, judices , ut
Ει δε μή, δέομαι υμών, ώ άνδρες δικασταί, τα δίκαια quæ justa sint decernatis, id habentes in animo, multo
ψηφίσασθαι, ενθυμουμένους ότι πολύ μείζον κακόν gravius esse exprobrari quod patrem quis interfecerit, quam
έστιν ακούσαντα τον πατέρα απεκτονέναι ή την quod clypeum abjecerit. Ego sane mallem ovines quotquot
ασπίδα αποβεβληκέναι. Εγώ γούν δεξαίμην αν πάσας sunt clypeos abjecisse, quam ita animatum fuisse in paren
και τάς ασπίδας έρριφέναι ή τοιαύτην γνώμην έχεις περί tem . (22) Iste igitur quum re ipsa foret criminiobnoxius,
τον πατέρα. (22) Ούτος ούν ένοχος μεν ών τη αιτία, ipsique levior futura esset calamitas, non solum miseri
ελάττονος δε ούσης αυτής της συμφοράς, ου μόνον εφ' cordiam vestram consecutus est, sed etiam eum qui ipsum
ομών ηλεήθη , αλλά και τον μαρτυρήσαντα ήτίμωσεν. petivit testimonio , infamavit : ego autem qui ipsum vidi
Εγώ δε έωρακώς μεν εκείνο τουτον ποιήσαντα δ και | id facientem quod vos quoque scitis , qui meumipse cly
υμείς ίστε , αυτός δε σώσας την ασπίδα, ακηκοός δε peum servavi, qui tam immane et exsecrabile facinus mihi
ούτως άνομος και δεινόν πράγμα, μεγίστης δε ούσης | exprobrari audivi , qui insignemcalamitatem passurus sum
μοι της συμφοράς , ει αποφεύξεται , τούτω δ' ουδενός | si iste effugerit , quum istilevissima tantummodo continget
10 αξίας , ει κακηγορίας αλώσεται, ουκ άρα δίκην παρ' I etiam convicta et damnato convicii ; egone, inquam, penas
 186 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΘΕΟΜΝΗΣΤΟΥ Α. (367 - 74)
αυτού λήψομαι ; (23) Τίνος όντος εμοί προς υμάς έγ - | ab eo non repetam? ( 23) Cujus criminis apud vos suspe
κλήματος ; πότερον ότι δικαίως ακήκοα; αλλ' ουδ' άν | ctus ? Anne quod vere mihi objecta sit haec exprοbratio? at
αυτοί φήσαιτε. 'Αλλ' ότι βελτίων και εκ βελτιόνων | nec vos id dicere possitis. Anne quod reus melior sit quam
και φεύγων εμού και άλλ' ουδ' αν αυτός αξιώσειεν. 'Αλλ' ego et ex melioribus prognatus? at ne iste quidem affir
ότι αποβεβληκώς τα όπλα δικάζομαι κακηγορίας τω | maverit. Anne quod egomet, armis meis abjectis , eum
σώσαντι, αλλ' ουχ ούτος ο λόγος εν τη πόλει κατεσκέ convicii postulem qui sua domum salva retulit ? at non ea
δασται. (24) Αναμνήσθητε δε ότι μεγάλην και καλήν fama percrebuit in civitate. (24) Recordemini vero quod
15 εκείνην δωρεάν αυτό δεδώκατε: έν ή τις ουκ αν ελεή- ) isti vos inclytam et pulcherrimam mercedem impertiveri
σειεν Διονύσιον, τοιαύτη μεν συμφορά περιπεπτωκότα, | tis : atque ibi quis non Dionysium misereatur tantam cala .
άνδρα δε άριστον εν τοις κινδύνους γεγενημένον , (25) mitatem expertum , et strenui viri functum officio in pericu
απιόντα δε από του δικαστηρίου λέγοντα ότι δυστυ» | lis. ( 25) Qui quum a tribunali recederet , dicebat: Inteli
χεστάτην εκείνην είημεν στρατείαν έστρατευμένοι, εν cissimani certe expeditionem illam gessimus , in qua multi
ή πολλοί μεν ημών απέθανον , οι δε σώσαντες τα όπλα | cives cecidere , et ii qui arma servarunt falsi testimonii
ψευδομαρτυριών υπό των αποβαλόντων εαλώκασι, damnati sunt ab iis qui abjecerunt. Illi nimirum fuisset
20 κρείττον δε ήν αυτώ τότε αποθανείν ή οίκαδ' ελθόντι | prestabilius in prelio interire quam in urbem reversum
τοιαύτη τύχη χρήσθαι; (26) Mή τοίνυν ακούσαντα talem fortunam experiri. (26 ) Ne igitur vos Theomnesti
Θεόμνηστον κακώς τα προσήκοντα ελεείτε , και υβρί- | misereat nerita audientis convicia , eidemque insolescenti
ζoντι και λέγοντι παρά τους νόμους συγγνώμην έχετε. etmaledicenti contra leges condonetis. Ecquæ enim major
Τίς γάρ αν εμοί μείζων ταύτης γένοιτο συμφορά, περί | calamitas mihi posset evenire, quamexprοbrationes audiisse
τοιούτου πατρός ούτως αισχράς αιτίας ακηκοότι; (27) tam fædas de parente illo, (27) qui vestris exercitibus sæ
δς πολλάκις μέν έστρατήγησε , πολλούς δε και άλλους | pius præfuit , qui multa vobiscum subiit pericula longe di
κινδύνους μεθ' υμών εκινδύνευσε και ούτε τους πολε versa ab iis quæ in judicio fiunt, qui nunquam in hostium
25 μίοις τό εκείνου σωμα υποχείριον εγένετο, ούτε τοϊς | potestatem venit , nunquam a civibus damnatus fuit pe
πολίταις ουδεμίαν πώποτε ώφλεν ευθύνην, έτη δε γε cuniarum male gestarum , qui annos natus sexaginta
γονώςεπτά και εξήκοντα εν ολιγαρχία δι' εύνοιαν του septem , propter suam erga populum Atheniensem bene
υμετέρου πλήθους απέθανεν. (28) Αρ’ άξιον οργισθη volentiam , in oligarchia occisus est ? (28) Annon igitur
ναι το ειρηκότι και βοηθήσαι τώ πατρί, ως και εκεί æquum est talia exprobranti succensere, patrique succur
νου κακώς ακηκοότος ; Τί γάρ αν τούτου ανιαρότερον rere , in quem recidunt conjecta in me opprobria ? Quid
γένοιτο αυτό, η τεθνάναι μεν υπό των εχθρών, αιτίαν enim illi acerbius contingere poterat quam ab hostibus
δ' έχειν υπό των παίδων; ού έτι και νύν, ώ άνδρες δι interfici, infamari vero quasi a propriis filiis interſectus
30 κασταί , της αρετής τα μνημεία προς τοις υμετέροις | fuisset? cujus etiamnunc ,judices , virtutis monumenta in
[ιερούς] ανάκειται, τα δε τούτου και του τούτου πατρός templis vestris conspiciuntur; istius autem patrisque igna
της κακίας προς τους των πολεμίων ούτω σύμφυτος viæ in templis hostium apparent : adeo ipsis innata est
αυτοϊς η δειλία. (29) Και μεν δή, ώ άνδρες δικασταί, timiditas! (29) At enim , judices, quanto magis isti et cor.
όσο μείζoυς εισί και νεανίαι τάς όψεις, τοσούτω μάλ pore et vultu præstant, tanto magis eis vos succensere de
λον οργής άξιοί είσι: δηλον γάρ ότι τους μεν σώμασι cet : eos quippe constat tam animis destitui quam corpo
δύνανται, τάς δε ψυχάς ουκ έχουσιν. ribus valent.
30. Ακούω δ' αυτόν, ώ άνδρες δικασταί , επί τούτον | 30 . Et quidemaudio , judices, istum ad hanc orationem
95 τον λόγον τρέψεσθαι, ως οργισθείς είρηκε ταύτα εμού | declinaturum, quod, quum ego idem testimonium perhi
μαρτυρήσαντοςτην αυτην μαρτυρίαν Διονυσίω. Υμείς || buerim ac Dionysius, haec pra ira in me effuderit. Αt vos,
δ' ενθυμείσθε , ώ άνδρες δικασταί , ότι ο νομοθέτης ου- I judices, recordemini nullam iracundiae veniam dare legis
δεμίαν οργή συγγνώμην δίδωσιν, αλλά ζημιοί τον λέ- | latorem, verum penas a conviciafore sumi, ni ea que
γοντα , εάν μη αποφαίνη ώςέστιν αληθή τα ειρημένα. dixerit vera esse demonstret. Ego sane jam bis de isto
Εγώ δε δις ήδη περί τούτου μεμαρτύρηκα ου γάρ πω testatus sum ; neque enim noveram vos pæna eos afficere
ήδειν ότι εμείς τους μεν ιδόντας τιμωρείσθε , τοις δε | qui alios arma abjicere videant, et ipsis abjicientibus con
αποβάλλουσι συγγνώμην έχετε. donare.
31 . Περί μεν ούν τούτων ουκ οίδ' 8 τι δεί πλείω λέ 31. Atque de his nihil video cur plura mihi dicenda sint.
40 γειν· εγώ δ' υμών δέομαι καταψηφίσασθαι Θεομνήστου , I Vos autem obtestor ut Theomnestum condemnetis, repu
ενθυμουμένους ότι ουκ άν γένοιτο τούτου μείζων αγών tantes graviorem mihi contentionem quam hodiernam nullam
μοι. Νύν γάρ διώκω κακηγορίας , τη δ' αυτή ψήφω tamen esse posse. Nunc enim actor sum in causa convicii , eodem
φόνου φεύγω του πατρός , ός μόνος,επειδή τάχιστα εδο simul acjudicio
inter
cædis paternæ reus constituor, qui solus,
sum adnumeratus, trigintaviros ad
κιμάσθην, επεξήλθον τοίς τριάκοντα εν 'Αρείω πάγω. Areopagum in jusviros vocavi. (32) Cujus reimemores, quum
(52) Ων μεμνημένοι καιέμοίκαιτα πατρί βοηθήσατε και mihi et patri , tum legibus quæ latæ sunt et juramente
τους νόμους τοίς κειμένους και τους όρκοις οίςομωμόκατε. quod prestitistis, subvenite.
 (376 - 380) LYSIÆ OR. CONTRA THEOMNESTUM ALTERA. 137

XI. XI.
119 ΚΑΤΑ ΘΕΟΜΝΗΣΤΟΥ Β. CONTRA THEOMNESTUM ALTEKA .
“ Ότι μεν τον πατέρα μ ' έφασκεν απεκτονέναι, πολ- | Multi vestrumsciunt et mihi sunt testes, quod Τheomne
και λοί συνοίδασιν υμών, και μαρτυρούσι δέ μοι ότι δε ου | stus dixerit me patrem meum occidisse. Quod autem non
τετρίχα , έτη γάρ εστί μοι δύο και τριάκοντα , εξ ού | occiderim manifestum est. (2) Duo enim et triginta annos
δ' υμείςκατήλθετε, είκοστον τουτί. (2) Φαίνομαι ούν natussum , et a vestro reditu hic est annus vicesimus. Pa.
δωδεκαέτης ών, ότε ο πατήρ υπό των τριάκοντα απέ tet igitur annos duodecim me natum fuisse quum pater
meus a trigintaviris est interfectus. Illa autem ætate ,
θνησκεν, ώστ' ουδ' 8 τι ολιγαρχία ήν ήδειν, ουδε το neque quid ſuerit oligarchia scire , neque patri succurrere
πατρί βοηθείν οιός τ' ήν. Αλλά μήν ουδε των χρη potui. Neque etiam recte pecuniarum causa illi insidiatus
το μάτων ένεκα επεβούλευσα αυτό και γαρ πρεσβύτερος fuissem : omnes enim facultates invadens frater major natu,
αδελφός πάντα λαβών απεστέρησεν ημάς. patriis bonis nos spoliavit.
3. 'Ισως δ' έρεί ως ουκ έστι των απορρήτων, εάν 3. Forsan dicet non esse eorum quæ lege interdicuntur,
τις φή τον πατέρα απεκτονέναι» τον γάρ νόμον ού ταύτ' | si quis dixerit aliquem patrem απεκτονέναι, occidisse : haec
απαγορεύειν, αλλ' ανδροφόνον ούκ έαν λέγειν. Εγώ | enimlegem non vetare, sed ανδροφόνον, homicidam, aliquem
appellare. Ego vero arbitror non de vocabulis , sed de vo
δ' οίμαι δείν ου περί των ονομάτων διαφέρεσθαι , αλλά cabulorum sententiis laborandum esse , omnesque intelli
περί της των έργων διανοίας , και πάντας ειδέναι ότι gere , quod quicumque aliquos occiderunt eorundem sunt
οπόσοι απεκτόνασί τινας, και ανδροφόνοι των αυτών homicidæ ; et quicumque alicujus sunt homicidæ , hunc
15 εισι , και όσοι ανδροφόνοι τινός, και απεκτόνασι τούτον. occiderunt. (4) Magnum enim fuisset negotium legisla
(4) Πολύ γαρ αν έργον είη το νομοθέτη πάντα γράφειν | tori omnia vocabula scribere que eandem significa
τα ονόματα, όσα την αυτήν δύναμιν έχει αλλά περί | tionem habeant; at quum unum protulerit , idem statuit .
ενός ειπών περί πάντων εδήλωσεν. Ου γαρ δήπου εάν | de omnibus. Non enim ,Theomneste , si quis te vocet πα
Με τη στραλοίας και μητραλοία, καλη σε , υπόδικός | τραλοίαν vel μητραλοίαν, particidam vel matricidam, pe
έστιν, εάν δέ τις την τεκούσαν ή τον φυτεύσαντα τύπτειν nis obnoxius cst ; si quis vero dixerit te verberasse genitri
φή, αζήμιος έσται. (6) Και εί τις είπoι ρίψασπιν, cem vel genitorem , a pæna immunis erit. (5) Et, si quis te
dixerit ρίψασπιν, Scuti projectorem, impunitus erit ; lege
αθώος έσται τον γάρ νόμον,εάν τις είπη αποβεβληκέ
20 και την ασπίδα, ζημίαν τάττειν, αλλ' ουκ άν τις ρίψαι enim pænam caveri, si quis dixerit aliquem scutum abje.
cisse , sed non si quis eundem dixerit id projecisse . Si.
φή αυτήν. Ομοίως δ' αν και των ένδεκα γενόμενος ουκ
αν απεδέχoυ τον απαγόμενον,ότι θοιμάτιον έξω θέμενος militer si unus esses virorum undecim , non reciperes ho
adductum ab aliquo qui togam vel tunicam spoliatus
ή τον χιτωνίσκον, ει μη λωποδύτην ώνόμαζεν ουδ' minem esset , si eum non nominaret λωποδύτην, grassatorem : et
εί τις παϊδ' εξήγεν ώς άνδραποδιστών. (6) Και αυτός si quis nato ' è ñyev , servum furto abduxit , non reci
μεν εδικάσω κακηγορίας το είπόντι σε ρίψαι την | peresut ανδραποδιστών, plagiarium. Εt ipse quidem virum
ασπίδα» καίτοιεν τω νόμω ου γέγραπται , αλλ'εάν postulasti convicii quod dixerit te projecisse scutum . At.
τις φή αποβεβληκέναι. Πώς oύν ου δεινόν , εάν μέν τις tamen de verbo projicere in lege altum silentium ; sed si
25 σε είπη, τους νόμους εκλαμβάνειν ούτως ώσπερ εγώ νύν, | quis dicat abjecisse. Quomodo igitur noniniquum est te ,
και τιμωρείσθαι τους εχθρούς, εάν δ' αυτός είπης , ουκ | ubi opus sit inimicos tuos ulcisci, ita leges interpretari ut
αξιούν δούναι δίκην ; (7) Βοηθήσατε ούν μοι, ενθυμούμε. ego nunc ; at ubi alteri conviciatus fueris , pænas subire
νοι ότι μεΐζόν εστι κακόν [ακούσαι τον πατέρα απεκτο nolle. (7) Mihi igitur succurrite, id habentes in animo,
γέναι ή την ασπίδα δίψαι. Εγώ γούν δεξαίμην αν πά multo gravius esse exprobrari quod patrem quis interſe
σας αποβεβληκέναι ή τοιαύτην γνώμην περί τον πατέρα cerit, quam quod clypeum abjecerit. Ego sane mallem
έχειν. Καίτοι γε τούτον μεν εώρακα ποιούντα, ως omnes quotquot sunt clypeos abjecisse , quam ita anima
και υμείς ίστε, αυτός δ' έσωσα την ασπίδα. (9) Ώστε tum fuisse in parentem . Istum utique vidi id facientem
30 διά τί ουκ αν λάβοιμι δίκην παρ' αυτού και τίνος εγκλή quod vos quoque scitis , et meum ipse clypeum servavi.
(8) Cur itaque ab eo pænas non repeterem ? cujus criminis
ματός μοι όντος; πότερον ως δικαίως ήκουσακαι αλλ' ουδ' apud vos suspectus ? Anne quod vere mihi objecta sit
αν αυτοί φήσαιτε. Αλλ' ώς βελτίoνος όντος; αλλ' ουδ' hæc exprobratio ? at nec vos id dicere possitis . Anne
αν αυτός αξιώσειεν. Αλλ' ότι αποβεβληκώς τα όπλα quod reus melior sit quam ego ? at nec iste quidem affir
σώσαντι δικάζομαι και αλλ' ουχ ούτος ο λόγος διέσπαρται maverit. Anne quod egomet, armis meis abjectis , eum
κατά την πόλιν. (0) Μη δή κακώς ακούοντα τα προσή convicii postulem qui sua domum salva retulit ? at non ea
κοντα ελεείτε , μηδ' υβρίζοντί τε και λέγονται παρά τους fama percrebuit in civitate. (9) Ne igitur vosmisereatme
35 νόμους συγγνώμην έχετε, και ταύτα εις άνδρα δς πολ- | rita audientis convicia , eidemque insolescenti et maledi
λάς μεν στρατηγίας εστρατήγηκε , πολλούς δε μεθ' centi contra leges condonetis : præsertim de illo homine
υμών [κινδύνους] κεχινδύνευε, και ούτε τους πολεμίοις | qui vestris exercitibus sæpius præfuit , qui'multa vobiscum
υποχείριος γέγονεν ούθ' υμίν εύθυναν ώφλεν, εβδομή- | subiit pericula, qui nunquain in hostium potestatem venit,
χοντα δ' ετών ων οπ' ολιγαρχίας ετελεύτησε διά την Γ qui annos natus septuaginta, propter suam in populum
 138 ΑΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ. (38o - 385)
iustiçrı tuvini. (10) 'Aue 01brotva Grip aisto | Atheniensem benevolentiam , in oligarchia occisus est. (10)
zobens hingeheep &zccuey, il terras Par est sane successere pro tali viro. Quid enim illi acer.
όπο την εχθρών αιτίαν έχοι υπό των τέκνων ανηρήσθαι; | bins contingere poterat quam ab hostibus interfici , infamari
0 ύ της αρετής τα μνημεία προς τις υμετέροις ιερής | ταο quasi a propriis liberis interfectus fuisset ? cujus vir
avizuri , 575 os vastusi lazia, zina tuis tüv sone- totis monumenta in templis vestris conspiciuntur, istorum
μίων, autem ignariæ in templis hostiam apparent.
11. Έρεί δε ως οργισθείς είρηκεν. Υμείς δ'ενθυ 11. At dicet quod hæc præ ira in me effuderit. At vos
μείσθε ότι ο νομοθέτης ουδεμίαν συγγνώμην οργή δίδω- recordinini nullarm iracundice veniam dare legislatorem ,
σιν,αλλάζημιοί τονλέγοντα, εάν μη αποδεικνύη αληθή . verum poenas a conviciatore sumi, ni ea quæ dixerit vera
esse demonstret. Equidem jam bis de isto testatus sum :
Εγώ δε δις περί τούτου μεμαρτύρηκα: ου γαρ ήδειν neque enim noveram ros pana eos afficere qui alios
ότι υμείςτους μεν ιδόντας τιμωρείσθε, τοις δε αποβάλ | arma abjicere videant , et ipsis abjicientibus condonare .
λουσι συγγνώμην έχετε. Δέομαι ούν καταψηφίσασθαι Vos igitur obtestor ut Theomnestum condemnetis. (12)
120αυτού. (12) Νυνί γαρ διώκω μέν κακηγορίας , τη δ' Nunc enim actor sum in causa convicii, eodem tamen judi
αυτή ψήφο φόνου φεύγω του πατρός, ο μείζων αγών cio cædis paternæ reus constituor ( qua contentione nulla
ουκ αν γένοιτό μοι , ός μόνος δοκιμασθείς τους τριάκοντ’ | gravior esse mihipossit), qui solus, simulac inter viros sum
επεξήλθον εν 'Αρείω πάγω. Βοηθήσατ' ουν κακείνω | adnumeratus , trigintaviros ad Areopagum in jus τocari.
καμοί. Quapropter mihi patriquemeo subvenite.

ΧΙΙ . XII.
ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ CONTRA ERATOSTRENEM
Tor FENOMENOT TON TPIAKONTA , ON AITOE UNUM E TRIGINTA VIRIS ORATIO AB IPSO LYSIA
ΕΙΠΕ ΔΥΣΙΑΣ. DICTA.

• 10 Ουκ άρξασθαί μοι δοκεί άπορον είναι, ώ άνδρες δικα» | Non mihi videtur difficile esse ,judices ,lujus accusatio
σταί, της κατηγορίας, αλλά παύσασθαι λέγοντι: τοιαύτα | nis principium, sed exitum reperire. Tot enim ab istis
αυτοίς το μέγεθος και τοσαύτα το πλήθος είργασται, facinora tamque atrocia perpetrata sunt, utneque quimen
ώστε μήτ' άν ψευδόμενον δεινότερα των υπαρχόντων tiatur graviora criminari, neque qui vera dicere cupiat ,
κατηγορήσαι, μήτε ταληθή βουλόμενον ειπείν άπαντα omnia possit complecti ; verum necesse sit aut deficere ac
15 δύνασθαι, αλλ' ανάγκη και τον κατήγορον απειπείν ή τον cusatorem , aut deesse tempus.(2)Miliautem videtur aliter
χρόνον έπιλιπείν. (2) Τουναντίον δέ μοι δοκούμεν πεί jam nobis eventurum , quam in superiori tempore solebat.
σεσθαι ή εν τω προ του χρόνο. Πρότερον μέν γάρ Namque olim accusatores oportuit ostendere quænam sibi
ίδει την έχθραν τους κατηγορούντας επιδείξαι, ήτις cum reis inimicitiac intercederent : nunc autem ipsi rei
είη προς τους φεύγοντας: νυνι δε παρά των φευγόντων sunt interrogandi, quænam ipsis cum civitate intercesse
χρή πυνθάνεσθαι ήτις ήν αυτοίς προςτην πόλιν έχθρα , rint inimicitiæ , unde tam graviter in illam peccare susti
ανθ' ότου τοιαύτα ετόλμησαν εις αυτήν εξαμαρτάνειν. nuerint. Neque tamen hæc dico quasi privatorum odio
Ου μέντοι ως ουκ έχων οικείας έχθρας και συμφοράς rum propriæque calamitatis expers ; sed quia cunctis civibus
20 τους λόγους ποιούμαι , αλλ' ώς άπασι πολλής αφθονίας multa irascendi causæ sint et de privatis et de publicis in
ούσης υπέρτων ιδίων και υπέρ των δημοσίων οργίζεσθαι.
(5) 'Εγώ μεν ούν, ώ άνδρες δικασταί, ούτ'έμαυτού πώ juriis. (3) Ego igitur, judices , qui lites neque meas neque
ποτε ούτε αλλότρια πράγματα πράξας νυν ηνάγκασμαι aliorum ullas unquam sum persecutus, hodie cogor ex ipsa
υπό των γεγενημένων τούτου κατηγορείν, ώστε πολλά rerum atrocitate accusare Eratosthenem . Ex quo mihi
κις εις πολλών αθυμίαν κατέστην, μή διά την απειρίαν sæpius valde diffisus sum , ne propter rei insolentiam minus
αναξίως και αδυνάτως υπέρ του αδελφού και έμαυτού digne minusque valide pro fratre meque ipso accusationem
25 την κατηγορίαν ποιήσωμαι όμως δε πειράσομαι υμάς | lianc possem aggredi. Verumtamen conabor quam brevis.
εξ αρχής ως άν δύνωμαι δι' ελαχίστων διδάξαι. sime potuero rem omnem ab initio vos edocere.
4. Ουμός πατήρ Κέφαλος επείσθη μεν υπό Περι 4. Cephalus , pater meus, Periclis suasu in hanc urbem
κλίους εις ταύτην την γήν αφικέσθαι , έτη δε τριάκοντα commigravit , ubi per triginta annos commoratus est ;
ώκησε , και ουδενί πώποτε ούτε ημείς ούτε εκείνος δί per quod tempus neque nos neque ille ullum unquam
κην ούτε δικασάμεθα ούτε έφύγομεν, αλλ' ούτως ώκού- | in jus vocavimus , nec ab ullo vocati surnus; verum ila
μεν δημοκρατούμενοι, ώστε μήτε εις τους άλλους εξα- | viximus in statu populari, ut nec unquam ofenderimus
μαρτάνειν μήτε υπό των άλλων αδικείσθαι. (6) Επειδή | alios, nec ab aliis ullam perpessi fuerimus injuriam. (5)
30 δ' οι τριάκοντα πονηροι μεν και συκοφάνται όντες εις | Postea vero quam trigintaviri adepti fuerunt imperium,
 (585 - 353) LYSIÆ OR. CONTRA ERATOSTHENEM . 139
την αρχήν κατέστησαν, φάσκοντες χρήναι των αδίκων | dicebant quidem perversi homines et odiosi , civitatem ab
καθαράν ποιήσαι την πόλιν και τους λοιπούς πολίτας | improbis esse purgandarm , ceterosque cives ad virtutis et
επ' αρετήν και δικαιοσύνην τραπέσθαι, και τοιαύτα | justitiae studia esse convertendos; at dicta factis non com
λέγοντες ού τοιαύτα ποιείν ετόλμων, ως εγώ περί των probabant, quemadniodum ego enitar vobis in memoriam
έμαυτού πρώτον είπών και περί τωνημετέρων αναμνή revocare , primum demeis , deinde de rebus vestris oratio
σαι πειράσομαι. (6) Θέογνις γάρ και Πείσων έλεγον εν nem adornaturus. (6) Dixerunt apud trigintaviros Theo
36 τοις τριάκοντα περί των μετοίκων, ως εθέν τινες τη πο gnis et Piso de inquilinis , esse nonnullos qui præsentem
λιτεία αχθόμενοι καλλίστην ούν είναι πρόφασιν τιμω reipublicæ statum ægre ferrent: pulcherrimam ergo hanc
ρείσθαι μεν δοκεϊν, τώ δ' έργω χρηματίζεσθαι» πάντως se nactos esse opportunitatem , verbo quidem pænas repe
δε την μεν πόλιν πένεσθαι , τήν δ' αρχήν δείσθαιχρη tendi, re autem vera faciendi quæstum : ac omnino urbem
μάτων. (1) Και τους ακούοντας ου χαλεπώς έπειθον· pauperem esse , imperium vero tenentes pecuniis indigere.
αποκτιννύναι μεν γαρ ανθρώπους περί ουδενός ηγούντο , (7) Quod nullo negotio persuasere audientibus , qui ut vi.
λαμβάνειν δε χρήματα περί πολλού έποιούντο. " Εδοξεν | tam hominum parvi, ita pecunias magni faciebant. Istis
ούν αυτούς δέκα συλλαβείν, τούτων δε δύο πένητας , ίνα igitur visum estdecem comprehendere ;et ex his duos ino
40 αυτούς και προς τους άλλους απολογία, ώς oύ χρημάτων pes , ut hæc ipsis adversus alios parata esset defensio, ista
ένεκα ταύτα πέπρακται, αλλά συμφέροντα τη πολιτεία fieri scilicet non lucri privati causa , sed publici emolu .
γεγένηται , ώσπερ τι των άλλων ευλόγως πεποιηκότες. menti; quasi ulla unquam in re juste et honeste egissent.
(8) Διαλαβόντες δε τας οικίας εβάδιζον. Και εμέ μεν | (8) Edes itaqueinter se partiti proficiscuntur : et me qui
ξένους εστιώντα κατέλαβον, ους εξελάσαντες Πείσωνί | dem hospites convivio excipientem offenderunt, quibus
με παραδιδόασιν οι δέ άλλοι εις το εργαστήριον ελθόν expulsis me Pisoni tradidere ; aliique ad officinam vadentes
τες τα ανδράποδα απεγράφοντο. Εγώ δε Πείσωνα servorum nomina inscripsere. Ibi ego Pisonem interrogavi
μεν ηρώτων ει βούλοιτο με σώσαι χρήματα λαβών utrum me servare vellet accepta pecunia : annuit ille si
1218 δ'έφασκεν, ει πολλά είη. (0) Είπον ούν ότι τάλαντον | modo multa foret. (9) Dixiigitur me paratum esse argenti
αργυρίου έτοιμος είην δούναι: ο δ' ώμολόγησε ταύτα talentum dare. Ille id facturum in se recepit. Noveram
ποιήσειν. Ηπιστάμην μέν ούν ότι ούτε θεούς ούτ' αν equidem eum neque deos nequehomines quidquam reve
θρώπους νομίζει , όμως δ' εκ των παρόντων έδόκει μοι reri, verumtamen pro re nata necessarium maxime arbi
αναγκαιότατον είναι πίστιν παρ' αυτού λαβείν. (10) Ι trabar ut fidem ab ipso acciperem . (10) Postquam igitur
Επειδή δε ώμοσεν εξώλειαν εαυτό και τους παισιν έπα- | juravit , sibi liberisque perniciemimprecatus , me a be , ac»
5 ρώμενος, λαβών το τάλαντόν με σώσειν, εισελθών εις cepto talento , servatum iri , cubiculum ingressus arcam
το δωμάτιον την κιβωτόν ανοίγνυμι. Πείσων δ' αισθό | aperio. Piso autem animadvertens ingreditur ipse, iis
μενος εισέρχεται , και ιδών τα ενόντα καλεί των υπη que conspectis quæ inerant, duos ex famulis vocat, jubet
ρετών δύο ,και τα εν τη κιβωτώ λαβείν εκέλευσεν. (11) que auferre quidquid habebat arca. (11) Atqueubi, judices,
Επει δε ουχ όσον ώμολόγησα είχεν, ώ άνδρες δικασταί , non quantum inter nos convenerat, sustulit, verum tria
αλλά τρία τάλαντα αργυρίου και τετρακοσίους κυζικη argenti talenta , et quadringentos Cyzicenos et centum Da.
νούς και εκατόν δαρεικούς και φιάλας αργυράς τέσσαρας, ricos , paterasque quattuor argenteas , rogavi mihi viaticum
έδεόμων αυτού εφόδιά μοι δούναι, ο δ' αγαπήσεις με saltem relinqueret. Illemecum bene actum esse aiebat ,
10 έφασκεν, ει το σώμα σώσω. (12) Εξιoύσι δ' εμοί και { si vitam servarem. (12) Exeuntibus autem mihi et Pisoni
Πείσωνι επιτυγχάνει Μηλόβιός τε και Μνησιθείδης έκ | obviam facti sunt Melobius et Mnesitliides ex officina re
του εργαστηρίου απιόντες , και καταλαμβάνουσι προς | deuntes ; et in ipsis foribus nacti nos interrogant quo ten
αυταίς ταϊς θύραις , και ερωτώσιν όπη βαδίζοιμεν· ο δ' | deremus. Ait Piso se ire ad fratrem meum , ut singula et
έφασκεν εις τα του αδελφού του εμού, ίνα και τα εν illiusdomus bona perlustraret. Eum ergo ire jubent, me
εκείνη τη οικία σκέψηται. Εκείνον μεν ούν εκέλευον vero se ad Damnippi ades comitari. (13) Tum accedens
βαδίζειν,εμέ δε μεθ' αυτών ακολουθείν εις Δαμνίππου. Piso metacere et bono animo esse jubet ; nam se quoque il.
(13) Πείσων δε προσελθών σιγάν μοι παρεκελεύετο και luc venturum . Offendimus autem ibi Theognim alios cu
15 θαρρείν, ώς ήξων εκείσε. Καταλαμβάνομεν δε αυτόθι stodientem ; cui quum me tradidissent, abiere. Mihi autem
Θέογνιν ετέρους φυλάττονται και παραδόντες εμέ πάλιν talidiscrimine versanti aliquam servandæ salutis rationem
όχοντο. Εν τοιούτω δ' όντι μοι κινδυνεύειν έδόκει, ως intentandam esse visuin est, quippe jam interituro. (14)
του γε αποθανείν υπάρχοντος ήδη. (14) Καλέσας δε Δά
Vocatum igitur Damnippum his verbis compellavi:Neces
μνιππον λέγω προς αυτόν τάδε , « επιτήδειος μέν μοι sariusmihies
τυγχάνεις ών, ήκω δ' εις την σην οικίαν, αδικώ δ' ουδέν, et familiaris; in tuis ædibus versor; nihil ta
χρημάτων δ' ένεκα απόλλυμαι. Συ ούν ταύτα πάσχοντί men admisi sceleris, sed propter pecunias meas perco.
20 μοι πρόθυμον παράσχου την σεαυτού δύναμιν εις την Tu itaque mihi perpesso talia alacrem tuam operam in
έμήνσωτηρίαν.» Ο δ' υπέσχετο ταύτα ποιήσειν. Εδό- | meamsalutem praestes. Policetur ille se id facturum. Ipsi
κει δ' αυτώ βέλτιών είναι προς Θέογνιν μνησθήναι» | autem consultissimum visum est at hoc cum Theognide
 140 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ. (393 – 397)
ηγείτο γάρ άπαν ποιήσεις αυτόν, εί τις αργύριον διδοίη. 1 communicaret, quem omnia facturum arbitrabatur, si
(15) Εκείνου δε διαλεγομένου Θεόγνιδι (έμπειρος γαρ | quis ipsi offerret pecuniam. (15) Dumigitur is cumTheo
ών ετύγχανον της οικίας , και ήδειν ότι αμφίθυρος είη) | guide colloqueretur ( eram enim edium peritus, easque
έδόκει μοι ταύτη πειράσθαι σωθήναι , ενθυμουμένω ότι, | noveram esse bifores ), statai mili tentandum
esse aliquid
εάν μέν λάθω, σωθήσομαι , εάν δε ληφθώ, ηγούμην Ι ut hac avſugerem ; reputans scilicetme, si id facerem clan
25 μέν, ει Θέογνις είη πεπεισμένος υπό του Δαμνίππου culum , salvum fore ; sin deprehenderer, nihilo tamen mi
χρήματα λαβείν, ουδέν ήττον αφεθήσεσθαι , ει δε μή, nus posse liberari , si Damnippus Theognidi persuaderet
ομοίως αποθανείσθαι. (16) Ταύτα διανοηθείς έφευγον,εκεί. | pecuniam accipere ; sin renueret , me pariter interiturum,
νων επί τη αυλείω θύρα την φυλακήν ποιουμένων τριών | (16) Quae cogitans subripoi me , istis atria servantibus ; et
δε θυρών ουσών, ας έδει με διελθείν, άπασαι ανεωγμέ- | quum tres essent fores per quas transire me oportuit, eas
ναι έτυχον. Aφικόμενος δε εις Αρχένεω του ναυκλήρου, omnes offendi apertas. Atque quum ad Archenei naucleri
εκείνον πέμπω εις άστυ , πευσόμενον περί του αδελφού ades pervenissem , illum ad urbem mitto de meo fratre
ήχων δε έλεγεν ότι Ερατοσθένης αυτόν εν τη οδώ λα percontaturum , Reversus narrat eum ab Eratosthene in
30 βών εις το δεσμωτήριον απαγάγοι. (17) Και εγώ via deprehensum et in carcerem deductum esse. ( 17) His
τοιαύτα πεπυσμένος της επιούσης νυκτός διέπλευσα ego auditis insequenti nocte Megaram navigavi. Polemar
Μέγαράδε. Πολεμάρχω δε παρήγγειλαν οι τριάκοντα ! cho autem solitum istud edictum trigintaviri denuntiarunt
το υπ' εκείνων είθισμένον παράγγελμα, πίνειν κώνειον, | ut cicutam biberet , nulla causa necis prolata : adeo non
πρίν την αιτίαν ειπείν δι' ήντινα έμελλεν αποθανείσθαι· | ipsi licuit lege experiri seque ipsum defendere. (18 ) Et
ούτω πολλού εδέησε κριθήναι και απολογήσασθαι. (18) quum ex carcere mortuus exportaretur, quanquam nobis
Και επειδή απεφέρετο εκ του δεσμωτηρίου τεθνεώς, tres erant ædes , ex nulla tamen harum eum efferri permi
35 τριών ημίν οικιών ουσών ουδεμιάς είασαν εξενεχθήναι, | serunt, sed conducto tugurio, ibi eum exponebant. Et
αλλά κλίσιον μισθωσάμενοι προϋθεντο αυτόν. Και quum nobis vestes essent plurimæ , nullam tamen conces
πολλών όντων ιματίων αιτούσιν ουδέν έδοσαν εις την sere ad sepulturam petentibus, verum amicorum unus ve.
ταφής, αλλά των φίλων και μεν ιμάτιον, ο δε προσκεφά stem , pulvinum alter, alter quodcumque præsto esset , in
λαιον, και δε και τι έκαστος έτυχεν έδωκεν εις την εκείνου funus dabat. (19) Jam qui habebant ex bonis nostris se
ταφήν. (1ο) Και έχοντες μέν επτακοσίας ασπίδας των ptingentos clypeos, tantum auri atque argenti, præterea æs ,
ημετέρων, έχοντες δε αργύριον και χρυσίον τοσούτον, et varia ornamenta , mundumque muliebrem, quantum
χαλκόν δε και κόσμον και έπιπλα και ιμάτια γυναικεία nunquam se nacturos esse arbitrahantur,mancipia denique
40 όσα ουδεπώποτε ώοντο κτήσασθαι , και ανδράποδα εί centum et viginti, quorum præstantissima sibi reservarunt,
κοσι και εκατόν, ών τα μεν βέλτιστα έλαβον, τα δε reliqua contulerunt in publicum ; in eam tamen inexplebi
λοιπά εις το δημόσιον απέδοσαν, εις τοσαύτην απληστίαν lem cupiditatem turpemque lucri amorem processere , ea
και αισχροκέρδειαν αφίκοντο και του τρόπου του αυτών morum suorum prodidere specimina, ut Plolemarchiuxoris
απόδειξιν εποιήσαντο της γάρ Πολεμάρχου γυναικός inaures aureas, quas habuit ubi primum in ædes ejus ve.
χρυσούς έλικτηρας, ούς έχουσα ετύγχανεν ότε το πρώ nerat Melobius, ex auribus detraxerit. (20) Etneminima
τον ήλθεν εις την οικίαν Μηλόβιος , εκ των ώτων εξεί- Ι quidem in parte fortunarum nostrarum quidquam humani
422λετο. (20) Και ούδε κατά το ελάχιστον μέρος της ουσίας tatis ab istis sumus experti ; verum propter divitias nostras
ελέου παρ' αυτών έτυγχάνομεν· αλλ'ούτως εις ημάς | ita atrociter nos exceperunt, utsolent alii propter gravissi
διά τα χρήματα εξημάρτανον, ώσπερ άν έτεροι μεγά mas injurias. Atqui non hæcmeriti eramus a republica :
λων αδικημάτων οργήν έχοντες, ου τούτων αξίους γε verum nobis qui sumptus omnes publicos tulimus, qui
όντας τη πόλει, αλλά πάσαςτας χορηγίας χορηγήσαντας, multa tributa persolvimus, qui nos modeste gessimus, qui
πολλάς δ' εισφοράς εισενεγκόντας , κοσμίους δ' ημάς omnia imperata exsecuti fuimus, qui nullius nobis inimi
και αυτούς παρέχοντας και πάν το προσταττόμενον ποιούν citias conciliavimus, multosque Athenienses ab hostibus
τας , εχθρόν δ' ουδένα κεκτημένους , πολλούς δ' Αθη redimendos curavimus; nobis, inquam, hanc gratiam re
ναίων εκ των πολεμίων λυσαμένους τοιούτων ήξίωσαν, tulere , nobis qui inquilinos ejusmodi nos non præstitimus
ουχ ομοίως μετοικούντας ώσπερ αυτοί έπολιτεύοντο. quales illi se reipublicæ duces præstabant. (21) Illi etenim
(21) Ούτοι γάρ πολλούς μέν των πολιτώνεις τους πολε
μίους εξήλασαν, πολλούς δ' αδίκως αποκτείναντες ατά civium multos ad hostes confngere coegerunt,multos inique
φους εποίησαν, πολλούς δ' επιτίμους όντας ατίμους της occisos jacere insepultos passi sunt, multos jure civium
10 πόλεως κατέστησαν , πολλών δε θυγατέρας μελλούσας utentes civitatis communione expulerunt, multorumque
εκδίδοσθαι εκώλυσαν. (22) Και εις τοσούτον είσι τόλ filias jam nupturas prohibuerunt ne nuberent: (22) eo ta
μης άφιγμένοι, ώσθ' ήκουσιν απολογησόμενοι , και λέ men audaciæ sunt provecti, ut etiam veniant defensionem
γουσιν ώς ουδέν κακόν ουδ' αισχρόν ειργασμένοι εισίν. | meditantes , ac dieant se nihil mali, nihil turpe Commisisse.
Εγώ δ' έβουλόμην αν αυτούς αληθή λέγειν· μετην γάρ αν Vellem utique eos hæc vera dicere; istius enim boni nou
και εμοί τούτου ταγαθού ουκ ελάχιστον μέρος: (23) νύν ' minima pars ad me pertineret : (23) jam vero longe aliter
 ( 397 - 403 ) LYSIÆ OR. CONTRA ERATOSTHENEM . 141
δε ούτε προς την πόλιν αυτοίς τοιαύτα υπάρχει ούτε πρός | res ab istis gestae sunt tum erga me tum erga civitatem.
εμέ· τον αδελφόν γάρ μου , ώσπερ και πρότερον είπον, | Fratrem enim meum , ut prius dixi , Eratosthenes interfe
15 'Ερατοσθένης απέκτεινεν, ούτε αυτός ιδία αδικούμενος
LEVOS cit , nulla privatim injuria læsus, nihilque illum delin:
ούτε εις την πόλιν ορών εξαμαρτάνοντα , αλλά τη εαυτού quentem nactusin civitatem , verum suæ improbitati cupide
παρανομία προθύμως εξυπηρετών. (24) Αναβιβασά morem gerens. ( 24) Hunc autem productum interrogare
μενος δ' αυτόν βούλομαι ερέσθαι, ώ άνδρες δικασταί.
Τοιαύτην γάρ γνώμην έχω επί μεν τη τούτου ωφελεία hujus velim , judices. Quippe in ea sententia sum , ut salutis
και προς έτερον περί τούτου διαλέγεσθαι ασεβές είναι gratia cum alio homine sermocinari impium esse
νομίζω, επί δε τη τούτου βλάβη και προς αυτόν τούτον existimem , sed ejusdem exitii causa vel cum eo ipso collo
20 όσιον και ευσεβές. Ανάβηθι ούν μοι και απόκριναι, quisanctum esse et pium judicem . Ascende igitur,etsiquid '
8 τι άν σε ερωτώ. . te interrogavero , responde.
25. Απήγαγες Πολέμαρχον ή ού ; Τα υπό των αρ 25. Abduxistine Polemarchum ,an non ? Quæ a collegis
χόντων προσταχθέντα δεδιώς εποίουν. Ησθα δ' εν meis imperata erantmetu coactus exsequebar. Aderasne in
το βουλευτηρίω,ότε οι λόγοι εγίνοντο περί ημών ; Ην. curia quum sermo de nobis habitus est ? Adfui. Assentieba.
Πότερον συνηγόρευες τοις κελεύουσιν αποκτείναι η αν. risne iis quinostram mortem suadebant, an contradicebas?
τέλεγες; Αντέλεγoν. "Ινα μη αποθάνωμεν; "Ίνα μη Contradicebam . Quid ? ne interficeremur? Ne interficere
αποθάνητε. Ηγούμενος ημάς άδικα πάσχειν ή δίκαια ;
"Αδικα. mini. Arbitratusne nos iniqua pati velæqua ? Iniqua.
25 26. Είτ', ώ σχετλιώτατε πάντων, αντέλεγες μεν ίνα | 26. Ιtane igitur, omnium sceleratissime, contradicebas
σώσειας, συνελάμβανες δε ίνα αποκτείναις; και ότε | ut nos servares , compreliendisti vero utinterficeres ? Et
μεν το πλήθος ήν υμών κύριον της σωτηρίας της ημε quum penes vos universos nostra salus erat, te ais contra
τέρας , αντιλέγειν φής τους βουλομένοις ημάς απολέσαι, | dixisse nostram mortemcupientibus : quum autem penes
επειδή δε επί σοί μόνω εγένετο και σώσαι Πολέμαρχος | te unum erat Polemarchum vel servare vel occidere, in
και μή, εις το δεσμωτήριον απήγαγες; είθ' ότι μέν, ως carcerem abduxisti? Deinde, quod , ut ais , contradicendo
φής, αντειπών ουδέν ωφέλησας, αξιοϊς χρηστος νομί profeceris nihil , vis haberi vir probus ; quod autem com
30 ζεσθαι, ότι δε συλλαβών απέκτεινας, ουκ οίει εμοί και prehensum virum interfeceris , non arbitraris te mihi et
τουτοισι δούναι δίκην ; his pænas daturum ?
27. Και μήν ουδετούτο είκός αυτό πιστεύειν , είπερ 27 . Atqui si verum est quod ait , se contradixisse , non
αληθή λέγει φάσκων αντειπείν, ώς αυτό προσετάχθη. | ipsi credendum est quum dicit sibi illud munus fuisse de
Ου γαρ δήπου εν τοις μετοίκοις πίστιν παρ' αυτού | mandatum; siguidemin advenis fidem ejus experiri noluis
ελάμβανον. Έπειτα το ήττον είκός ήν προσταχθήναι sent. Nam cui credibile est ei illud munus demandatum
fuisse qui contradicebat, suamque sententiam palam pro.
ή όστις αντειπών γε ετύγχανεν και γνώμην αποδεδει- | fessus est ? Quem enim minus credere licet imperata ab
γμένος ; τίνα γάρ εικός ήν ήττον ταύτα υπηρετήσαι ή illis exsequenda recepisse , quam iis rebus contradicentem
35 τον αντειπόντα οίς εκείνοι εβούλοντο πραχθήναι;(28) quas illi perfici voluerunt? (28) Ad hæc, ceteris quidem
"Ετι δε τοις μεν άλλους Αθηναίοις ικανή μοι δοκεί civibus rerum gestarum mihi videtur parata esse satis ho
πρόφασις είναι των γεγενημένων εις τους τριάκοντα nesta excusatio , si culpam in trigintaviros conferant : at si
αναφέρειν την αιτίαν αυτούς δε τους τριάκοντα, αν ipsi trigintaviri culpam mutuo conferant in se ipsos, qui
είς σφάς αυτούς αναφέρωσι , πώς είκός υμάς αποδέχε possitis illud admittere ? (29) Etenim si fuisset in republica
σθαι;(29) Ει μεν γάρ τις ήν εν τη πόλει αρχή ισχυρο major aliqua potestas a qua isti imperatum essethomine;
τέρα αυτής , υφ' ης αυτό προσετάττετο παρά το δί enecare præter jus , non injuria forsan veniam isti conce.
καιον ανθρώπους απολλύναι, ίσως αν είκότως αυτό deretis : jam autem quando demum ab isto repetetis poc
40 συγγνώμην είχετε νύν δε παρά του ποτε και λήψεσθε nas, si licebit trigintaviris dicere quod triginta virorum impe.
δίκην, είπερ εξέσται τους τριάκοντα λέγειν ότι τα υπό riis paruerint, ipsorumque decreta exsequerentur ? (30) Huc
των τριάκοντα προσταχθέντα εποίουν ; (30) Και μεν δή | accedit quod Polemarchum non in domo sua , sed in via
ουκ εν τη οικία , αλλ' εν τη οδώ σώζοντα αυτόν και τα publica offendens, quum hoc modo servare ipsum salvis
τούτοις εψηφισμένα, δν συλλαβών απήγαγεν. Υμείς istorum decretis potuisset, nihilominus comprehensum ab
δε πάντες οργίζεσθε, όσοι εις τας οικίας ήλθον τας | duxit. Vos quidem omnes succensetis, siquiin aedes vestras
υμετέρας ζήτησιν ποιούμενοι ή υμών και των υμετέρων | irruerunt , aut vos aut e vestris aliquem quaesitari. ( 31):
τινός. (31) Καίτοι εί χρή τους διά την εαυτών σωτη Attamen si his qui ut suwe salutis rationem haberent alios
123ρίαν ετέρους απολέσασι συγγνώμην έχειν, εκείνοις αν in exitium rapuerunt , ignoscendum est , illis profecto ju .
δικαιότερον έχoιτε κίνδυνος γάρ ήν πεμφθείσι μη ελ stius ignoscetis . Periculum enim erat, si aut missi non
θεϊν και καταλαβούσιν εξάρνοις γενέσθαι. Το δε abirent, aut si deprehendentes negarent se deprehendisse .
Ερατοσθένει εξήν ειπείν ότι ουκ απήντησεν , έπειτα | Eratostheni autem licebat dicere se vel non occurrisse viris
ότι ουκ είδεν· ταύτα γάρ ούτ' έλεγχον ούτε βάσανον | vel ipsos non novisse. Excusationes hujusmodi neque scru
 142 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ. (403 – 40ο)
είχεν, ώστε μηδ' υπό των εχθρών βουλομένων οιόν | tinium neque probationem admittunt ; adeo ut iste neque at
και τ' είναι εξελεγχθήναι. (32) Χρήν δέ σε , ώ Ερατοσθενες, | inimicis , etiamsi id maxime vellent , convinci potuisset.
είπερ ήσθα χρηστός, πολύ μάλλον τοίς μέλλουσιν αδί- Τ (32) Οportuit te, Eratosthenes, si quidem probus eras, multo
κως αποθανείσθαι μηνυτήν γενέσθαι και τους αδίκως | magis viros injuste perituros premonuisse, quam eosdem
απολουμένους συλλαμβάνειν. Νύν δε σου τα έργα | comprehendere eo consilio ut injustam ipsi mortem pateren
φανερά γεγένηται ουχ ώς ανιωμένου, αλλ' ώς ηδομένου tur. Nunc autem res a te gestæ satis arguunt te non doluisse,
τοίς γιγνομένοις, (33) ώστε τουσδε εκ των έργων χρη sed gavisum esse his quæ fiebant. (33) Quapropter hos in
μάλλον και εκ των λόγων την ψήφον φέρειν, α ίσασι sententia ferenda facta magis oportet quam verba spectare,
γεγενημένα των τότε λεγομένων τεκμήρια λαμβάνον ex his quæ gesta esse sciunt ea quæ tunc dicebantur judican.
Το τας , επειδή μάρτυρας περί αυτών ουχ οίόν τε παρα tes , quandoquidem de his testes produci non possint. Nobis
σχέσθαι. Ου γαρ μόνον ημίν παρεϊναι ουκ εξήν, αλλ' enim non solum adesse, sed ne manere quidem domi lice
ουδέ παρ' αυτούς είναι, ώστ' επί τούτοις εστί πάντα | bat. Istos itaque penes est, quum de republica pessimesunt
τα κακά ειργασμένους την πόλιν πάντα ταγαθά περί meriti, optima omnia de se prædicare. (34 ) Equidem non
αυτών λέγειν. (34) Τούτο μέντοι ου φεύγω, αλλ' | infitior, at concedam,sivelis,te contradixisse. Miror al
ομολογώ σοι, ει βούλει, αντειπείν. Θαυμάζω δε τί tem quid tandem facturus fuisses assentiens , quum con
αν ποτε ποιήσαις συνειπών , οπότε αντειπείν φάσκων | tradicensinterfeceris Polemarclium. Age vero, judices,
απέκτεινας Πολέμαρχον. Φέρε δή , τί αν εί και αδελ. | si fratres fuissetis illius aut filii , an istum absolveretis ?
15 φοί όντες ετύχετε αυτού ή και υιείς και απεψηφίσασθε ; | Oportet enim Eratosthenem horum alterum commonstrare,
δεί γάρ, ώ άνδρες δικασταί, Ερατοσθένην δυοϊν θάτε. | aut hominem non abduxisse , aut id jure fecisse : ipse
ρον αποδείξαι , ή ως ουκ απήγαγεν αυτόν, ή ως δικαίως | porro confessus est se illum comprehendisse preter jus ;
τούτ' έπραξεν. Ούτος δε ώμολόγηκεν αδίκως συλλα fecit igitur ut deipso facile judicium ferre possitis. (35) Ac
βεϊν, ώστε ραδίαν υμίν την διαψήφισιν περί αυτού πε | multi quidem huc venerunt quum cives, tum hospites, co
ποίηκε. (25) Και μεν δή πολλοί και των αστών και gnituriquænam de istis vestra sententia sit futura . Quorum
των ξένων ήκουσιν εισόμενοι τίνα γνώμην περί τούτων qui vestri sunt cives , admoniti discedent, se vel eorum
εξετε. "Ων οι μεν υμέτεροι όντες πολίται μαθόντες quæ egerint male pænas daturos, vel iis quæ in animo
20 απίασιν ότι η δίκην δώσουσιν ών αν εξαμαρτωσιν, habeant ad exitum perductis , futuros esse civitatis tyran
ή πράξαντες μεν ών εφίενται τύραννοι της πόλεωςέσον- Ι nos, spe autem excidentes nihilominus paria vobiscum
ται , δυστυχήσαντες δε το ίσον υμίν έξουσιν · όσοι δε consecuturos. Ex hospitibus vero qui adsunt, ediscent
ξένοι επιδημούσιν, είσονται πότερον αδίκως τους τριά utrum jure an injuria trigintaviros e civitatibus suis voce
κοντα εκκηρύττουσιν εκ των πόλεων και δικαίως. Εί præconis expellant. Nam și vos qui pertulistis mala ,
γάρ δή αυτοί οι κακώς πεπονθότες λαβόντες αφήσουσιν, comprehensos trigintaviros dimiseritis, ipsi profecto exi
ήπου σφάς αυτούς ηγήσονται περιέργους υπέρ υμών stimabuntse inani prorsusopera vestrigratia pænas de illis
26 τιμωρουμένους. (36) Ουκ ουν δεινόν εί τους μεν στρα sumere. (36) Nonne igitur illud foret iniquissimum si,
τηγούς, οι ενίκων ναυμαχούντες , ότι διά χειμώνα ουχ quum vos olim duces ravali prælio victoriam adeptos, ob
οιοί τ' έφασαν είναι τους εκ της θαλάττης ανελέσθαι, I hoc quod, ut ipsi aiebant, propter tempestatem recipere
θανάτω έζημιώσατε , ηγούμενοι χρήναι τη των τεθνεώ- | submersos non potuerint , capitali supplicio affeceritis,
των αρετή παρ' εκείνων δίκην λαβείν, τούτους δε δή , | arbitrati deberi hoc virtuti interemptorum ut ejusmodi
οι ιδιώται μεν όντες καθ' όσον εδύναντο εποίησαν ήτ- Ι penas reposceretis ; istos nunc , qui et privati , quantum
τηθήναι ναυμαχούντας , επειδή δε εις την αρχήν κατέ. | in ipsis erat, cladem vobis navalem compararunt, falen
στησαν, ομολογούσιν εχόντες πολλούς των πολιτών turque se rerum potitos indicta causa plurimos cives ul.
30 ακρίτους αποκτιννύναι , ουκ άρα χρή αυτούς και τους | tro interfecisse , istos ,inquam, ipsorumque liberos nonne
παϊδας υφ'υμών ταϊς εσχάταις ζημίαις κολάζεσθαι; a vobis extremis suppliciis mulctari decet?
37. Εγώ τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, ήξίουν ικανά 37 . Equidem , judices , ea sufficere arbitrabar quæ hace
είναι τα κατηγορημένα» μέχρι γάρ τούτου νομίζω tenus sum criminatus. Eo usque enim accusandum esse
χρήναι κατηγορείν έως αν θανάτου δόξη τώ φεύγονται existimo, quousque constabit reum ea perpetrasse quæ
άξια ειργάσθαι ταύτην γάρ εσχάτην δίκην δυνάμεθα morte sunt vindicanda; hoc enim ultimum est supplicium
παρ' αυτών λαβείν. “ Ώστ' ουκ οίδ' 8 τι δει πολλά κατη quod ab eo sumere possumus. Non video itaque cur longa
36 γορείν τοιούτων ανδρών, οι ουδ' υπέρ ενός εκάστου των accusatio sit instituenda contra istiusmodi homines , qui ,
πεπραγμένων δις αποθανόντες δίκην δούναι δύναιντ’ | siob unumquodque facinus quod admiserunt, bis mortem
άν. (28) Ου γαρ δή ουδε τούτο αυτό προσήκει ποιή. consequerentur , pænas tamen ne sic quidem justas essent
σαι , όπερ εν τήδε τη πόλει είθισμένον εστίν, πρός μέν | daturi. (38) Neque denique huic facere licet quod in
τα κατηγορημένα μηδεν απολογείσθαι, περί δε σφών | hac civitate fieri solet, scilicet ut criminibusque objiciun
αυτών έτερα λέγοντες ενίοτε εξαπατώσιν, υμίν άπο- tur nihil omnino respondeant, de se vero aliena comme
δεικνύντες ως στρατιώται αγαθοί εισιν, ή ως πολλάς Γ morantes vos in fraudem, si liceat ,inducant, ostendente
 (409 - 115) LYSIÆ OR . CONTRA ERATOSTHENEM . 149

των πολεμίων ναύς έλαβον τριηραρχήσαντες, ή πόλεις | se aut strenuos esse bellatores , aut triremibus praefectos
40 πολεμίας ούσας φίλας εποίησαν·(39) επεί κελεύετε αυ - | multas hostium naves cepisse, aut inimicas civitates nobis
τον αποδείξαι όπου τοσούτους των πολεμίων απέκτει fecisse amicas. ( 39) Verum jubete ut vos doceat ubi isti
ναν όσους των πολιτών, ή ναύς όπου τοσαύτας έλαβον tot hostes quot cives interfecerint, ubi tot naves ceperint
όσας αυτοί παρέδοσαν, ή πόλιν ήντινα τοιαύτην προσ . quot ipsi prodiderunt, aut quam tantam urbem nostræ
εκτήσαντο οίαν την υμετέραν κατεδουλώσαντο. (10) | ditioni adjunxerint, quantam nostram redegerunt in ser
Αλλά γάρ όπλα των πολεμίων έσκύλευσαν όσα περ vitutem . (40 ) Quid ? istine tot arma hostibus detraxe
υμών αφείλοντο; αλλά τείχη τοιαύτα είλον ολα της runt, quot vobis abstulere ? Taliane hostium mænia ex
124έαυτών πατρίδος κατέσκαψαν; οίτινες και τα περί pngnarunt qualia suæ ipsorum patriæ diruerunt? Qui qui
την Αττικήν φρούρια καθεϊλον , και υμίν εδήλωσαν | dem everterunt Attice propugnacula , vobisque significa
ότι ουδε τον Πειραιά Λακεδαιμονίων προσταττόντων runt, se Piræeum non Lacedæmoniorum jussu sustulisse ,
περιείλον, αλλ' ότι αυτοίς την αρχήν ούτω βεβαιοτέραν | sed quod ita firmiorem sibi dominatum comparari existi
ενόμιζον είναι, mabant.
41. Πολλάκις ούν εθαύμασα της τόλμης των λεγόν- Ι 41. Sepe igitur mirari soleo audaciam eorum qui pro
των υπέρ αυτών, πλήν όταν ενθυμηθω ότι των αυτων | istis verba faciunt, donec in mentem subcat eorundem ho.
6 έστιν αυτούς τε πάντα τα κακά εργάζεσθαι και τους | nminum esse et omnia facinora perpetrare et hujusmodi faci
τοιούτουςεπαινείν.(12) Ου γαρ νύν πρώτον τω υμετέρω norosos laudare. (42) Ceterum non nunc iste primum po
πλήθει τα εναντία έπραξεν, αλλά και επί των τετρακο puli commodis adversatus est ; sed jam sub virorum qua
σίων εν τω στρατοπέδω ολιγαρχίαν καθιστάς έφευγεν dringentorum dominalu ,oligarchia in castris constituta, ex
εξ Ελλησπόντου τριήραρχος καταλιπών την ναύν, μετά Hellesponto , relicta navi cui præerat , aufugit , una cum
Ιατροκλέους και ετέρων, ών τα ονόματα ουδέν δέομαι Jatrocle , aliisque quorum nomina recensere hic non necesse
λέγειν. Aφικόμενος δε δεύρο ταναντία τους βουλομένοις habeo .Huc quum advenisset, contraria molitus est iis qui
1ο δημοκρατίας είναιέπραττεν. Και τούτων μάρτυραςυμίν democratiam tuebantur : quarum rerum testes vobis pro
παρέξομαι. ducam .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES.
43. Τον μεν τοίνυν μεταξύ βίον αυτού παρήσω επει- Ι 43. Vitam istius quæ ex eo tempore consecuta est omit.
δή δε η ναυμαχία και η συμφορά τη πόλει εγένετο , | tam; commisso autem prelio illo navali , quumres quidem
δημοκρατίας έτι ούσης , όθεν της στάσεως ήρξαν, πέντε civitatis afflictæ essent, atdemocratia tamen adhuc serva
άνδρες έφοροι κατέστησαν υπό των καλουμένων εταί retur, quinque viri ephororum nomine (quod dissidiorum
ρων, συναγωγείς μέν των πολιτών, άρχοντες δε των | initium fuit) abiis constituti sunt qui vocabantur socii ; qui
συνωμοτών, εναντία δε τω υμετέρω πλήθει πράττοντες: quidem civium conciliatores videbantur esse , sed reipsa con
15 ών Ερατοσθένης και Κριτίας ήσαν. (44) Ούτοι δε φυ juratorum erant principes et popularis status eversores.
λάρχους τε επί τας φυλακές κατέστησαν, και και τι δέοι | Forum in numero fuere Eratosthenes et Critias. (44) Jam
χειροτονείσθαι και ούστινας χρείη άρχειν παρήγγελλον , | vero isti phylarchis urbem custodiendam commiserunt, et
και εί τι άλλο πράττειν βούλoιντο , κύριοι ήσαν· ούτως quid suffragiis decernendum , quinam ad magistratus essent
ουχυπό των πολεμίων μόνον, αλλά και υπό τούτων πο provehendi, in mandatis dedere , ac si quid aliud fieri vel.
λιτών όντων επεβουλεύεσθε όπως μήτ' αγαθόν μηδέν lent, id ipsos penes erat. Atque ideo non ab hostibussolum ,
ψηφίσαισθε πολλών τε ενδεείς έσεσθε. (45) Τούτο γάρ sed ab his ipsis civibus insidiæ vobis parahantur, ut et nihil
και ήπίσταντο, ότι άλλως μεν ουχ οδοί τε έσονται πε boni statueretis, et plurimarum rerum inopia laboraretis.
20 ριγενέσθαι, κακώς δε πραττόντων δυνήσονται και υμάς (45) Hoc enim providebant, alia ratione fieri non posse ut
ηγούντο των παρόντων κακών επιθυμούντας απαλλα vos superarent, rebusautem vestris se male habentibus fieri
γήναι περί των μελλόντων ουκ ενθυμήσεσθαι. (46) Ως posse : et vos existimabantpræsentibus malis liberari desi
τοίνυν τών εφόρων εγένετο , μάρτυρας υμίν παρέξομαι, derantes ,de futuris rebusnon fore prospecturos. (46) Quod
ου τους τότε συμπράττοντας (ού γάρ αν δυναίμην ), autem iste inter ephoros fuerit , testibus id edocebo , non
αλλά τους αυτου Ερατοσθένους ακούσαντας. (17) Καί iis qui una agebant( neque enim ita possem) , sed iis qui ex
του ει εσωφρόνουν, κατεμαρτύρουν αν αυτών, και τους | ipso Eratosthene audierunt. (47) Attamen illi, si saperent,
26 διδασκάλους των σφετέρων αμαρτημάτων σφόδρ' αν contra istos homines dicerent testimonium , suorumquede
έκόλαζον, και τους όρκους, ει εσωφρόνουν, ουκ αν επί lictorum magistros punirent graviter , neque , si cordati fo
μεν τοις των πολιτών κακοίς πιστούς ενόμιζον , επί δε | rent , ratum sanctumque haberent jusiurandumin civium
τους της πόλεως αγαθοίς ραδίως παρέβαινον. Προς μεν perniciem , dum in communi civitatis bono temere viola
ούν τούτους τοσαύτα λέγω, τους δε μάρτυράς μοι κά rent. De illis igitur hæc dicta sunto . Voca mihi testes ; et
λει. Και εμείς ανάβητε. vos huc ascendite.
 144 ΑΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ. (415 -- 421
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES.

18. Των μεν μαρτύρων ακηκόατε. Το δε τελευταίον 48. Testes audiristis. Ad postremum iste summoimperia
εις την αρχήν καταστάς αγαθού μεν ουδενός μετέσχεν, Ι potitus , nihil quidquam boni admisit , sed mala multa . At,
και άλλων δέ πολλών. Καίτοι είπερ ήν ανήρ αγαθός, έχρήν tamen si vir bonus fuisset, primum oportuit injustum im
' αν πρώτον μεν μη παρανόμως άρχειν, έπειτα τη βουλή perium sibinon conciliare,deinde senatuiindicare delationes
μηνυτήν γίνεσθαι περί των εισαγγελιών απασών, ότι omnes esse falsas , Batrachumque et Æschylidem non vera
ψευδείς ειεν, και Βάτραχος και Αισχυλίδης ου ταληθή deferre ,sed quæ a trigintariris excogitata fuerant in civium
μηνύουσιν, αλλά τα υπό των τριάκοντα πλασθέντα εισ
αγγέλλουσι, συγκείμενα επί τη των πολιτών βλάβη. perniciem . (49) Ét profecto , judices , quicumque in sta
(10) Και μεν δή, ώ άνδρες δικασταί , όσοι κακόνοι ήσαν tum popularem iniquo erant animo , non pejori loco erant
35 τω υμετέρω πλήθει, ουδέν έλαττον είχον σιωπώντες: dum silerent; siquidem alii erant qui ista egerunt et dixe
έτεροι γαρ ήσαν οι λέγοντες και πράττοντες ων ουχ οϊόν runt, quibus graviora mala civitati accidere non pote
τ' ήν μείζω κακά γενέσθαι τη πόλει. Οπόσοι δ' ευνοί rant. Quicumque autem prædicant se fuisse benevolos, cur
φασιν είναι , πώς ουκ ενταύθα έδειξαν, αυτοί τε τα
βέλτιστα λέγοντες και τους εξαμαρτάνοντας αποτρέ id tunc non significarunt optima suadendo et delinquentes
ποντες; dehortando ?
60. Ίσως δ' αν έχoι ειπείν ότι έδεδοίκει, και υμών 50. Sed forsitan dicet (quod nonnullis vestrum sufficere
τούτο ενίοις ικανόν έσται. “Όπως τοίνυν μη φανήσεται arbitror ) se timuisse ne verbis aperte videretur trigintariris
εν τω λόγω τοίς τριάκοντα έναντιούμενος ει δε μή, εν adversari. Hoc sinon dixerit , hinc declarabit vel tyrannica
40 ταυθοϊ δηλος έσται ότι εκείνα τε αυτώ ήρεσκε, και το ipsi placuisse , vel tantum potuisse ut etiam adversans ni
σούτον εδύνατο ώστε εναντιούμενος μηδέν κακόν παθείν hil ab illis mali pateretur. Ipsum autem oportuit pro vestra
υπ' αυτών. Χρήν δ' αυτόν υπέρ της υμετέρας σωτηρίας salute , non pro Theramene qui tam graviter in vos pecca
ταύτην την προθυμίαν έχειν, αλλά μη υπέρ Θηραμέ vit, eam animialacritatem expromere. (51) Verum ipse
νους , ός εις υμάς πολλά εξήμαρτεν. (51) 'Αλλ' ούτος civitatem nostram judicavit inimicam , inimicos autem no
την μεν πόλιν εχθρών ενόμιζεν είναι , τους δ' υμετέρους stros pro amicis habuit : quod utrumque vobis multis argu.
εχθρούς φίλους, ως αμφότερα ταύτα εγώ πολλοίς τεκμη mentis confirmabo , et contentiones quæ inter illos ortæ
125ρίοις παραστήσω, και τας προς αλλήλους διαφοράς ουχ | sint, non vestra, sed sua ipsorum causa contigisse , utri sci
υπέρ υμών, αλλ' υπέρ έαυτών γινομένας,οπότεροι ταύτα licet in privatos tyrannica agerent et civitatem suo domi
πράξoυσι και της πόλεως άρξουσι.(62) Και γάρ ει υπέρ | natu opprimerent. (52) Et vero si eorum causa inter se
των αδικουμένων εστασίαζον , πού κάλλιον αν ήν ανδρι dissensissent qui læsi erant, quæ honestior occasio homini
άρχοντι, η Θρασυβούλου Φυλήν κατειληφότος, τότ' principi contingere potuit ad studium suum et factionis suz
επιδείξασθαι την αυτού συνουσίαν;“Ο δ' αντί του επαγ in rempublicam declarandum quam quum Thrasybulus
5 γείλασθαί τι η πράξαι αγαθόν προς τους επί Φυλή,ελ. Phylen occupasset? Iste autem adeo nihilboni vel præstitit
θών μετά των συναρχόντων εις Σαλαμίνα και Ελευ vel præstare suscepit erga Phylenses, ut cum iis quos habuit
σινάδε τριακοσίους των πολιτών απήγαγεν εις το δε imperii socios Salamina et Eleusinem profectus, trecentos
σμωτήριον, και μια ψήφω αυτών απάντων θάνατον cives in carcerem abduxerit, unaque sententia omnes capi
κατεψηφίσατο. (53) Επειδή δε εις τον Πειραιά ήλθομεν | tali supplicio addixerit. (53) Quum vero Piraeeum ceperunt
και αι ταραχαί γεγενημέναι ήσαν και περί των διαλ exules, et dissensiones in urbe factæ sunt, ac jam de recon
λαγών οι λόγοι εγίνοντο, πολλές εκάτεροι ελπίδας εί ciliatione agiceptum est,maxima utrimque spes illuxit fore
10 χομεν προς αλλήλους έσεσθαι ως αμφότεροι έδoξαν.(54) ut ex ambarum partium sententia res succederent. (54)
Οι μεν γάρ εκ Πειραιώς κρείττους όντες είασαν αυτούς Piræenses enim victoria potiti , captos a se urbanos abire
απελθείν» οι δε εις το άστυ ελθόντες τους μεν τριάκοντα permiserunt: quiurbem ingressi statim trigintaviros ejecere,
εξέβαλον πλήν Φείδωνος και Ερατοσθένους, άρχοντας præter Phidonem et Eratosthenem , ducesque elegere illis
δε τους εκείνοις εχθίστους είλοντο, ηγούμενοι δικαίως inſensissimos, a quibus ducibus arbitrabantur jure ac me
αν υπό των αυτών τούς τε τριάκοντα μισείσθαι και τους
έν Πειραιεί φιλεϊσθαι. (56) Τούτων τοίνυν Φείδων και των rito et trigintavirus odio haberi et eos, qui in Piræco erant,
15 τριάκοντα γενόμενος και Ιπποκλής και Επιχάρης diligi. (55) Horum igitur Phido qui ex trigintaviris fuit, et
ο Λαμπτρεύς και έτεροι οι δοκούντες είναι εναντιώτατοι Hippocles et Epicbares Lamptrensis, ceterique qui videban .
Χαρικλεί και Κριτία και τη εκείνων εταιρεία, επειδή tur infensissimifuisse Charicliet Critiæ eorumque sodalitio ,
αυτούς εις την αρχήν κατέστησαν, πολύ μείζω στάσιν ubi imperium fuerunt adepti, longe graviorem seditionem
και πόλεμον επί τους εν Πειραιεί τους εξ άστεος εποίη et contra Piræenses bellum oppidanis excitarunt. (56) Qua
σαν. (56) Η και φανερώς επεδείξαντο ότι ουχ υπέρ των | re etiam liquido significarunt se non pro Piraensibus inter
έν Πειραιεί ουδ' υπέρ των αδίκως απολλυμένων εστα- | se discordare , neque pro iis qui injuste fuerant interempti,
 [121 - 247] LYSIÆ OR. CONTRA ERATOSTHENEM . 145
20 σίαζον, ουδ' οι τεθνεώτες αυτούς έλύπoυν, ουδ' οι μέλ - | neque luctu eorum, qui vel jam occubuerant vel mox erant
λοντες αποθανείσθαι, αλλ' οι μείζον δυνάμενοι και θάσ- | occubituri, sedinvidia eorum qui erant potentiores et cele
σον πλουτούντες. (57) Λαβόντες γάρ τας αρχάς και την rius ditescebant. (57) Occupatis enim et imperio et civi
πόλιν αμφοτέροις επολέμουν, τοίς τε τριάκοντα πάντα tate , cum utrisque bellum gesserunt et cum trigintaviris
qui omnia atrocia perpetrarant et vobiscum qui omnia
κακά ειργασμένους και υμίν πάντα κακά πεπονθόσι. inſanda perpessi fueratis. Attamen id omnibus manifestum
Καίτοι τούτο πάσι δήλον ήν, ότι ει μεν εκείνοι αδίκως erat quod , siilliinjuria exulabant, vos certe jure , el si vos
έφευγον, εμείς δικαίως , ει δ'υμείς αδίκως , οι τριάκοντα | injuria, triginta illi jure erant exules : neque enim ob
δικαίως· ου γαρ δή ετέρων έργων αιτίαν λαβόντες εκ της | alias causas, nisi ob scelera erga vos, civitate ejecti sunt.
25 πόλεως εξέπεσον, αλλά τούτων , (68) ώστε σφόδρα χρή όρ | (58) Graviter itaque Phidoni succensendum est , quod ,
γίζεσθαι ότι Φείδων αιρεθείςυμάς διαλλάξαι και καταγα- | guum ad hoc electus esset ut vos mutuo conciliaret at
γείν,των αυτώνέργων Ερατοσθένει μετείχε καιτη αυτή que in urbem reduceret, eadem egerit quæ Eratosthenes ;
γνώμη τους μέν κρείττους αυτών δι'υμάς κακώς ποιείν | quod eaderm animi sententia eos qui inter urbanos potentia
έτοιμος ήν, υμίν δε αδίκως φεύγουσιν ουκ ήθέλησεν απο magis valebant propter vos opprimere studuerit, vobisque
δούναι την πόλιν, αλλ' ελθών εις Λακεδαίμονα έπειθεν injuria exulantibus patriam restituere noluerit ; sed Lace
αυτούς στρατεύσασθαι, διαβάλλων ότι Βοιωτών ή πόλις dæmona profectussuaserit Lacedæmoniis ut ipsi adversus
Athenas militarent , calumniatus hanc civitatem Bæotorum
30 έσται,και άλλα λέγων οίς ώετο πείσειν μάλιστα.(50) Ού essc futuram , aliaque commemorans per quæ maxime se
δυνάμενος δε τούτωντυχεϊν, είτε καιτων ιερών εμποδών persuasurum existimabat. (59) Hac autem spe dejectus,
όντων είτε και αυτών ου βουλομένων, εκατόν τάλαντα sive quod res divinæ essent impedimento , sive quod Lace.
έδανείσατο,ίναέχoι επικούρους μισθούσθαι. Και Λύσαν. | demonii nollent ipsi morem gerere, centum talenta mu
δρον άρχοντα ήτήσαντο, ευνούστατον μεν όντα τη ολιγαρ tuatus est ad auxilia conducenda , et Lysandrum ducem
χία, κακονούστατον δε τη πόλει , μισούντα δε μάλιστα impetravit , quiut in oligarchiam maxime benevolus, ita in
τους εν Πειραιεί.(σο) Μισθωσάμενοι δε πάνταςανθρώπους democratiam inprimis erat malevolus, præsertimque Pi
επ'ολέθρο της πόλεως, και πόλεις επάγοντες, και τελευ ræensibus infensissimus. (60) In civitatis igitur perniciem
omnibus undique pretio concitatis , multis inductis civita
35 τωντες Λακεδαιμονίους και των συμμάχων oπόσους έδύ tibus , et ad postremum Lacedæmoniis ipsis sociisque qui
ναντο πείσαι, ου διαλλάξαι, αλλ' απολέσαι παρεσκευά buscumque persuadere potuerunt , civitatem non reconci
ζοντο την πόλιν ει μή δι' άνδρας αγαθούς, οίς υμείς δη liare , sed delere penitus cogitabant : quod et perfecissent ,
λώσατε παρά των εχθρών δίκην λαβόντες, ότι και εκεί- | ni intercessissent viri fortes; quibus nunc ostendite sumen
νοις χάριν αποδώσετε. (61) Ταύτα δε επίστασθε μεν και tes ab inimicis pænas , ipsis quoque vos gratiam relaturos.
αυτοί , και οίδ' ότι ου δεί μάρτυρας παρασχέσθαι· όμως Ι (61) Εt haec quidem vobis cognita sunt, neque mihi testibus
δ' εγώ τε γάρ δέομαι αναπαύσασθαι, υμών τ’ ενίοις opus esse video : testes tamen producam ; nam et mihi re
quiescendum est paulisper, vestrûmque nonnullis gratum
10 ήδιον ως πλείστων τους αυτούς λόγους ακούειν. erit de iisdem sæpius audire.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES.
62. Φέρε δή και περί Θηραμένους ώς αν δύνωμαι | 62. Age autemjam de Theramene quam paucissimis po
διά βραχυτάτων διδάξω. Δέομαι δ' υμών ακούσαι | tero edocebo. Vos autem obtestor ut pro me ipso et pro
υπέρ τ' εμαυτού και της πόλεως. Και μηδενί τούτο aniversa civitate me dicentem audiatis. Neque cujusquam
παραστή, ως Ερατοσθένους κινδυνεύοντος Θηραμένους menti id occurratme in Eratosthenis periculo ad Therame
κατηγορώ» πυνθάνομαι γάρ ταύτα απολογήσεσθαι nem accusandum accedere : eam enim defensionem audio
αυτόν, ότι εκείνω φίλος ήν και των αυτών έργων με isti esse comparatam , se nempe amicitia cum illo fuisse
126τείχε. (63) Καίτοι σφόδρ' αν αυτόν οίμαι μετά Θε conjunctum , ideoque corundem operum participem . (63)
μιστοκλέους πολιτευόμενον προσποιείσθαι πράττειν Atquiopinor fore baud dubie ut iste, si una cum Themi
όπως οικοδομηθήσεται τα τείχη , οπότε και μετά θη- | stocle in republica versatus fuisset, jactasset se cum illo
ραμένους όπως καθαιρεθήσεται. Ου γάρ μοι δοκούσιν efficere ut mania ædificarentur, sicuti nunc cum Thera.
ίσου άξιοι γεγενήσθαι· ο μεν γάρ Λακεδαιμονίων mene effecit utdiruerentur. Duo tamen illi virimihi neuti
ακόντων ώκοδόμησεν αυτά , ούτος δε τους πολίτας εξα. quam videntur esse conferendi; siquidem alter invitis Lace
πατήσας καθείλε. (64) Περιέστηκεν ούν τη πόλει dæmoniismænia exstruxit, alter deceptis civibus subvertit.
6 τουναντίον ή ως εικός ήν. "Άξιον μέν γάρ και τους φί (64) Accidit igitur civitati contra quam oportebat. Erat
λους του Θηραμένους προσαπολωλέναι , πλήν εί τις enim æquum amicos Theramenis una interimi, iis exceptis
ετύγχανεν εκείνα ταναντία πράττων· νύν δε δρώ τάς quidiversa in republica studia sectabantur; jam autem vi
τε απολογίας εις εκείνον αναφερομένας, τούς τ’ εκείνω | deo defensiones omnes ad illum referri , ejusque familiares
συνόντας τιμάσθαι πειρωμένους, ώσπερ πολλών αγαθών existimare sibideberi laudem et gratiam , quasiipsi una cum
αιτίου , αλλ' ου μεγάλων κακών γεγενημένου. (cs) | illo maximorum bonorum, at non malorum auctores exsti
“Ος πρώτον μεν της προτέρας ολιγαρχίας αίτιώτατος | terint. (65) Qui primum prioris oligarchia precipua 00
causa
ORATORES.
 146 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ. (420 - 130)
εγένετο, πείσας υμάς την επί των τετρακοσίων πολι-- I fuit , dum vobis suasit ut quadringentorum virorum adini
10 τείανέλέσθαι. Και ο μεν πατήρ αυτού των προβούλων | nistrationemadmitteretis. Cujus quidem pater, quum esset
ών ταύτ' έπραττεν, αυτός δε δοκών ευνούστατος είναι | unusex principibus senatus, id impense agebat, effecitque
τοις πράγμασι στρατηγός υπ' αυτών ηρέθη. (66) Και utipsius filius qui in publicas res strenuam operam videbatur
έως μέν ετιμάτο , πιστον εαυτόν παρεΐχεν: επειδή δε | impendere, dux excrcitus eligeretur.(66) Et sane Thera
Πείσανδρον μεν και Κάλλαισχρον και ετέρους εώρα | menes, quamdiu gratia et honore foruit, se fidelem praestitit
προτέρους αυτού γινομένους, το δε υμέτερον πλήθος | reipublicae : ubi vero animadvertit Pisandrum, Calle
ουκέτι βουλόμενον τούτων ακροάσθαι , τότ' ήδη διά τε | schrum atque alios se auctoritate anteire , populunmque sibi
15 τόν προς εκείνους φθόνον και το παρ' υμών δέος μετέσχε | jam non morem gerere; tum denum illoruminvidia ve•
των 'Αριστοκράτους έργων. (07) Βουλόμενος δε τω | stroque metu adductus Aristocrati sesociumadjunxit. ( 67)
όμετέρω πλήθει δοκείν πιστός είναι , 'Aντιφώντα και | Ac quum vellet studium suum in populumexpromere, An»
Αρχεπτόλεμον φιλτάτους όντας αυτά κατηγορών απέ- | tiphontemet Arclieptolemumsibi amicissiinos in judicium
κτεινεν, εις τοσούτον δε κακίας ήλθεν, ώστε άμα μέν | vocatοs interfecit, eoque venitimprobitatis, ut eadem opera
διά τήν προς εκείνους πίστιν υμάς κατεδουλώσατο, διά I propter fidem erga illos vos in servitutem redegerit , et
δε την προς υμάς τους φίλους απώλεσεν. ( cs) Τιμώ propter candem erga vos, amicos perdiderit. (68) Maximo
μενος δε και των μεγίστων αξιούμενος, αυτός επαγ- | igitur honore maximaque auctoritate pollens, quumcivita
20 γειλάμενος σώσεις την πόλιν αυτός απώλεσε , φάσκων | tem servandam in se recepisset, ipse solus evertit ; affirmans
πράγμα ευρηκέναι μέγα και πολλού άξιον. Υπέσχετο | nimirumse commentuminsigne maximique pretiirepperisse.
δε ειρήνην ποιήσειν μήτε όμηρα δούς μήτε τα τείχη Promittit quippe se pacem facturum , neque datis obsidibus,
καθελών μήτε τάς ναύς παραδούς· ταύτα δε ειπείν μεν | neque muris dirutis, neque navibus traditis. Ηoc vero
ουδενί ήθέλησεν, εκέλευσε δε αυτώ πιστεύειν. (69) | neminienuntiare voluit , sed fidem sibijussit adhiberi. (69)
Υμείς δε, ώ άνδρες Αθηναίοι , πραττούσης μέν της εν Vos autem , Athenienses, quum senatus Areopagiticus de
'Αρείω πάγω βουλής σωτηρίαν, αντιλεγόντων δε πολλών | salute vestra esset sollicitus , plurimique Therameniadver
25 Θηραμένει , ειδότες δε ότι οι μεν άλλοι άνθρωποι των | sarentur, ac vos probe nosceretis ceteros quidem homines
πολεμίων ένεκεν ταπόρρητα ποιούνται, εκείνος δ' εν | id agere ne secreta lhostibus palam fiant, at istum noluisse
τοίς αυτού πολίταις ουκ ήθέλησεν ειπείν ταύθ' ά προς cum suis civibus communicare quæ hostibus erat renun .
τους πολεμίους έμελλεν έρείν, όμως επετρέψατε αυτό tiaturus; nihilo tamen secius isti commisistis et patriam
πατρίδα και παίδας και γυναίκας και υμάς αυτούς. | et liberos et uxores et vosmetipsos. (70) Verum iste ni
(70) Ο δε ών μεν υπέσχετο ουδέν έπραξεν, ούτω δε ενε- | hil omnino eorum que pollicitus erat praestitit , sed ita in
τεθύμητο, ως χρή μικρών και ασθενή γενέσθαι την tendit animo , ut reipublicæ vires imminuerentur, ut quæ
πόλιν, ώστε περί ων ουδείς πώποτε ούτε των πολεμίων | nulli unquam hostium in mentem venerant neque civium
30 εμνήσθη ούτε των πολιτών ήλπισε , ταύθ' υμάς έπεισε | quisquarm exspectabat, ea vobis agenda persuaserit , non a
πράξαι, ουχ υπό Λακεδαιμονίων αναγκαζόμενος, αλλ'αυ. Lacedæmoniis coactus, sed ipse illis sponte pollicitus se
τος εκείνους επαγγελλόμενος , του τε Πειραιώς τα τείχη Piræeimuros demoliturum , et præsentem administrationis
περιελείν και την υπάρχουσαν πολιτείαν καταλύσαι, ευ rationem dissoluturum ; hoc scilicet pro comperto habens ,
ειδώς ότι , ει μή πασών των ελπίδων αποστερηθήσεσθε , Ι quod , nisi omnis salutis spes vobis esset erepta , celeres ab
ταχείαν παρ' αυτού την τιμωρίαν κομιείσθε. (71) Και το eo pænas repeterelis. (71) Ad postremum , judices , con
τελευταίον , ώ άνδρες δικασταί, ου πρότερον είασε την cionem prius haberinon permisit, quam tempus ab ipso in
35 εκκλησίαν γενέσθαι , έως ο λεγόμενος υπ' εκείνου καιρός | dictumab ipso accurate esset observatum, quam classem
επιμελώς υπ' αυτού ετηρήθη, και μετεπέμψατο μεν que cum Lysandro ſuit e Samo adduxisset, hostiumque
τάς μετά Λυσάνδρου ναύς εκ Σάμου , επεδήμησε δε το exercitus jam in finibus nostris adesset. (72) Tunc rebus
των πολεμίων στρατόπεδον. (72) Τότε δε τούτων υπαρ ita constitutis, etpræsentibusLysandro, Philochare etMil
χόντων, και παρόντων Λυσάνδρου και Φιλοχάρους και tiade, isti de ornanda republica concionem habuerunt, ut
Μιλτιάδου, περί της πολιτείας την εκκλησίαν εποίουν, neque orator quispiam ipsis aut adversarctur autminare
ένα μήτε ρήτωρ μηδείς αυτοίς έναντιοίτο μηδέ απειλοί ,
tur, ac vos non quæ civitati profutura essent eligeretis, sed
40 υμείς τε μή τα τη πόλει συμφέροντα έλoισθε, αλλά quæ illis viderentur statueretis. (73) Ibi surgens Thera
τακείνοις δοκούντα ψηφίσαισθε. (73) Αναστάς δε Θη
ραμένης εκέλευσεν υμάς τριάκοντα ανδράσιν επιτρέψει menes hortatur ut viris triginta committerelis rempubli
την πόλιν, και τη πολιτεία χρήσθαι ήν Δρακοντίδης | cam , eaque administrationis forma utereminiquam Dra
απέφαινεν. Υμείς δ' όμως και ούτω διακείμενοι έθο contides præscriberet. Vos autem , quamvis in eo loco res
ρυβείτε ως oύ πoιήσοντες ταύτα: έγινώσκετε γάρ ότι vestræ essent, tumultuabamini tamen , velut qui ea non
περί δουλείαςκαι ελευθερίας εν εκείνη τη ημέρα εκκλη- | sitis facturi ;intelligebatis enim illo die agi de servitute et
σιάζετε. (71) Θηραμένης δε, ώ άνδρες δικασταί (και | libertate. (74) At Theramenes ( hujus rei vos ipsos testes
127τούτων υμάς αυτούς μάρτυρας παρέξομαι ) , είπεν ότι / faciam) negavit vestrum tumultuni sibi curae esse, quurm
 (46-- 134) LYSIE OR. CONTRA ERATOSTHENEM. 147
ουδέν αυτώ μέλλοι του υμετέρου θορύβου , επειδή πολ- , multοs Athenienses sciret eadem secum moliri , atque ea
λους μεν Αθηναίων ειδείη τους τα όμοια πράττοντας ipse diceret quæ Lysandro et Lacedamoniis placerent. Post
αυτό , δοκούντα δε Λυσάνδρω και Λακεδαιμονίοις λέγοι. hunc vero consurgens Lysander quum alia multa tum
Μετ' εκείνον δε Λύσανδρος αναστάς άλλα τε πολλά είπε illud inprimis dixit, quod vos haberet fudifragos, et
και ότι παρασπόνδους εμάς έχοι, και ότι ου περί πο quod jam non de reipublicæ forma, sed de salute ageretur,
6 λιτείας υμίν έσται , αλλά περί σωτηρίας, ει μη ποιή nisi ea faceretis quæ juberet Theramenes. (75) Tunc qui
σαιβ’ & Θηραμένης κελεύοι . (75) Των δ' εν τη εκκλη- | cumque boni civos concioni intererant , quum prava con
σία όσοι άνδρες αγαθοί ήσαν, γνόντες την παρασκευής silia vimque adhibitam perspicerent, partim ibi manentes
και την ανάγκην, οι μεν αυτού μένοντες ήσυχίαν ήγον, conticuere , partim discessere , hujus saltem sibimetipsis
οι δ' ώχοντο απιόντες , τούτο γούν σφίσιν αυτοίς συνει conscii quod nullum tulerant suffragium contra rempubli
δότες , ότι ουδέν κακόν τη πόλει εψηφίσαντο· ολίγοι δε cam : pauci vero homines scelerati et patriæ male con
τινες και πονηροί και κακώς βουλευόμενοι τα προστα sulentes , quae imperata erant decernunt. (76) Jussi sunt
10 χθένταεχειροτόνησαν. (76) Παρηγγέλλετο γάρ αυτοίς enim decem quos Theramenes proponeret eligere , decem
δέκα μέν ούς Θηραμένης απέδειξε χειροτονήσαι, δέκα | quos constituti ephori mandarent, et decem ex iis qui ade
δε ούς οι καθεστηκότες έφοροι κελεύoιεν, δέκα δ' εκ των rant. Vestram quippe imbecillitatem suamque potentiam
παρόντων· ούτω γαρ την υμετέραν ασθένειαν εώρων ita habuere perspectam nostri inimici , ut quæ in concione
και την αυτών δύναμιν ήπίσταντο, ώστε πρότερον essentagenda priuscognoscerent. (77) Atquehujus reifidem
ήδεσαν τα μέλλοντα εν τη εκκλησία πραχθήσεσθαι.(77) non a me, sed a Theramene ipso quærite. Omnia enim quæ
Ταύτα δε ουκ εμοί δεί πιστεύσαι, αλλά εκείνω πάντα mox a me dicta sunt, ea ipse dixit in senatu ad se purgan
γάρ τα υπ' εμού ειρημένα εν τη βουλή απολογούμενος dum , exulibus exprobrans quod ipsius opera reversi fuis
15 έλεγεν, ονειδίζων μεν τοίς φεύγουσιν, ότι δι' αυτόν κα sent , Lacedæmoniorum nulla habita ratione; publicæ ad
τέλθοιεν, ουδέν φροντιζόντων Λακεδαιμονίων, ονειδίζων | ministrationis qui participes erant, exprobrans quod , quam
δε τούς της πολιτείας μετέχουσιν ότι πάντων των πε» | ipse omniumeorum que eo quo dixi modofacta sunt,auctor
πραγμένων τοϊς ειρημένους τρόπους υπ' εμού αυτός exstiterit, talem nuncmercedem consequeretur,quum fidem
αίτιος γεγενημένος τοιούτων τυγχάνοι, πολλάς πίστεις suam erga ipsos re ipsa sæpius demonstrasset, ab ipsisque
αυτός έργω δεδωκώς και παρ' εκείνων όρκους ειληφώς. juramenta accepisset. (78) Istiigitur liæc ceteraque turpia
(78) Και τοσούτων και ετέρων κακών και αισχρών και | et indigna , et olim et nuper , quum parva tum magna , una
20 πάλαι και νεωστά και μικρών και μεγάλων αιτίου γεγε. cum Theramene quum perpetraverint, audebunt se ja
νημένου τολμήσουσιν αυτούς φίλους όντας αποφαίνειν, ctare amicos Theramenis qui non vestra causa , sed ob
ουχυπέρ υμών αποθανόντος Θηραμένους , αλλ'υπέρ της suam ipsiusimprobitatem mortem oppetivit, qui jure pænas
αυτού πονηρίας, και δικαίως μεν εν ολιγαρχία δίκην δόν
τος ( ήδη γάρ αυτήν κατέλυσε), δικαίως δ' αν εν δημο dedit in oligarchia quam volebat evertere , jure etiam de.
disset in democratia ? vos etenim bis in servitutem redege
κρατία: δις γάρ υμάς κατεδουλώσατο, των μεν παρόν rat, rerum præsentium tredio,absentium desiderio affectus;
των καταφρονών, των δε απόντων επιθυμών, και το
καλλίστω ονόματι χρώμενος δεινοτάτων έργων διδά qui, quum honestissima oratione uteretur, turpissimorum
25 σκαλος καταστάς. | Nagitiorum præceptor exstitit.
70. Περί μεν τοίνυν Θηραμένους ικανά μοι εστι τα Ι 79. Atqueea quidem qua in Theramenem dixisufficiunt.
κατηγορημένα· ήκει δ' υμίν εκείνος ο καιρός, ενώ Jam autem vobis tempus adest, in quo neque veniæ neque
δει συγγνώμην και έλεον μή είναι εν ταις υμετέραις | misericordiae Iocus in animis vestris esse debet , sed pane
γνώμαις, αλλά παρά Ερατοσθένους και των τουτου ab Eratosthene ejusque collegis omnino sunt repetendæ .
συναρχόντων δίκην λαβείν, μηδε μαχομένους [μέν] | Neque par est vos in bello hostibus esse superiores , in ju
κρείττους είναι των πολεμίων, ψηφιζομένους δε ήττους | diciis ab inimicis superari; (80 ) neque plus istis habere
των εχθρών. (80) Μηδ' ών φασι μέλλειν πράξειςπλείω gratiæ ob ea quæ se præstituros jactitant, quam irarum
30 χάριν αυτοίς ίστε, ή ων εποίησαν οργίζεσθε μηδ' | ob ea quae praestiterunt; neque a trigintaviris , quum ab
απούσι μεν τοις τριάκοντα επιβουλεύετε, παρόντας sint, pænas reposcere , præsentes vero dimittere ; neque
δ'αφήτε" μηδε της τύχης, ή τούτους παρέδωκε τη πόλει, I vobis ipsis pejus consuluisse quam consulit fortuna quæ
κάκιον υμίν αυτοίς βοηθήσητε . (81) Kατηγορείτε δε | istos in manus civitatis tradidit. ( 81) Αccusate nunc Era.
'Ερατοσθένους και των τούτου φίλων, οις τας απολο- tosthenem ejusque amicos , ad quos defensionem suam
γίας ανοίσεικαι μεθ' ών αυτώ ταύτα πέπρακται. Ο μέν referet, quorumque opera usus est in istis rebus perpetran.
του αγών ουκ εξ ίσου τη πόλει και Ερατοσθένει• ούτος dis. Atque hic quidem non judicatis Eratosthenem eadem
μέν γάρ κατήγορος και δικαστής αυτός ήν των γινομέ ratione qua vos ab Eratosthene judicabarini. Iste enim
35 νων, ημείς δε νυνί είς κατηγορίαν και απολογίαν καθέ reorum accusator erat simul et judex : apud vos ut accu .
σταμεν. (82) Και ούτοι μέν τους ουδέν αδικούντας | satori , ita defensori suus datur locus. (82) Et isti quidem
απέκτειναν ακρίτους, υμείς δε τους απολέσαντας την ! eos qui nihil maliadmiserant,indemnatos occiderunt : Vog
10
 148 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΟΥΣ.
πόλιν κατά τον νόμον αξιoύτε κρίνειν, παρ' ων ουδ' άν | autem cum civitatis eversoribus jure agitis , a quibus
παρανόμως βουλόμενοι δίκην λαμβάνειν αξίαν των | neque si praeter jus agere volueritis , penas possitis repe
αδικημάτων ων την πόλιν ηδικήκασι λάβοιτε. Τί γάρ | tere iis dignas quae in civitatem peccarunt. Quo enim af
αν παθόντες δίκην την αξίαν είησαν των έργων δεδω ſecti supplicio pænas factis æquales erunt daturi? (83)
κότες; (83) Πότερον ει αυτούς αποκτείνοιτε και τους Utrumne, si ipsos ipsorumque liberos interfeceritis, nos
40 παίδας αυτών, ικανήν αν του φόνου δίκην λάβοιμεν, Γjustas cedis pαnas sumpturi erimus, quorum parentes ,
ών ούτοι πατέρας και υιείς και αδελφούς ακρίτους απέ filios fratresque isti, indicta causa, interfecerunt? Ulrumne
κτειναν; Αλλά γάρ ει τα χρήματα τα φανερά δημεύσετε, si villas ipsorum et domos fisco adjudicabitis , satis id erit
καλώς αν έχοι ή τη πόλει , ής ουτοι πολλά ειλήφασιν, | vel reipublica cujus isti plurima diripuerunt , vel privatis
ή τους ιδιώταις , ών οικίας εξεπόρθησαν ; (81) Επειδή quorum ædes expilarunt? (84) Quum igitur, quidquid co
τοίνυν πάντα ποιoύντες δίκην παρ' αυτών ουκ άν δύναι. nemini , istos nullo satis gravi supplicio possitis plectere ,
σθε λαβείν, πώς ουκ αισχρόν υμίν και ήντινούν απολι qui non vobis turpe sit illud omittere quocumque saltem
128πείν, ήντινά τις βούλοιτο παρά τούτων λαμβάνειν ; | quis eos aficere velit ? Is autem mihi videtur paratus esse
Πάν δ' άν μοι δοκεί τολμήσαι, όστις νυνι ουχ ετέρων | ad omne audendum, qui , quum iidem judices sedeant et
όντων των δικαστών, αλλ' αυτών των κακώς πεπονθό injuriam pertulerint, ad se defendendum prodeat coram üs
των, ήκει απολογησόμενος προς αυτούς τους μάρτυρας qui suæ ipsius improbitatis testes sunt , et eo usque con
της τούτου πονηρίας· τοσούτον δ' υμών καταπεφρόνη temnat vos aut confidat aliorum præsidio . (85) Quorum
κεν ή ετέροις πεπίστευχεν. (85) "Ων αμφοτέρων άξιον utriusque rationem vos habere decet , cogitantes nimirum
5 επιμεληθήναι, ενθυμουμένους ότι ούτ' αν εκείνα έδύναντο fore ut isti neque talia potuerint perficere nisi adjuti ab
ποιείν μή ετέρων συμπραττόντων ούτ' αν νύν επεχεί aliis, neque nunc venirentad causam dicendam , nisi spe
ρησαν έλθεϊν μη υπό των αυτών οιόμενοι σωθήσεσθαι, rarent se per eosdem servatum iri. Qui nunc adsunt
οι ου τούτοις ήκουσι βοηθήσοντες , αλλά ηγούμενοι non tam istis auxiliaturi , quam existimantes eorum et qua
πολλήν άδειαν σφίσιν έσεσθαι των πεπραγμένων και olim admiserunt et quæ in posterum admissuri sunt,
του λοιπού ποιείν ότι αν βούλωνται, εί τους μεγίστων | maximam ipsis impunitatem fore, simaximorum scelerum
κακών αιτίους λαβόντες αφήσετε. auctoresnacti dimiseritis.
86. Αλλά και των ξυνερούντων αυτοίς άξιον θαυμά 86. Sed et eos qui pro istis causam dicentmirari æquum
ζειν, πότερον ως καλοίκάγαθοί αιτήσονται , την αυτών est, utrum utboni cives et strenui istos sibi condonari roga
1ο αρετήν πλείονος άξίαν αποφαίνοντες της [τούτων] πο turi sint, ostendentes suam ipsorum virtutem improbitatem
νηρίας · έβουλόμην μένταν αυτούς ούτω προθύμους istorum superare; equidem velim hos ita alacres esse ad
civitatem servandam , ut isti fuerunt ad perdendam : an
είναι σώζειν την πόλιν, ώσπερ ούτοι απολλύναι » ή ως defensionem comparaturi, ut eloquentia maxima præ
δεινοί λέγειν απολογήσονται και τα τούτων έργα πολ diti , istorumque res gestas reipublicæ utiles fuisse demon
λου αξια αποφανούσιν. Αλλ' ουχ υπέρ υμών ουδείς αυ straturi. At horum nemo unquam pro vobis ne justa qui
των ουδε τα δίκαια πώποτε επεχείρησεν ειπείν. dem defendere suscepit.
87. Αλλά τους μάρτυρας άξιον ιδείν, οι τούτοις μαρ 87. Verum etiam testes contemplari operæ pretium est,
Ι5 τυρούντες αυτών κατηγορούσι, σφόδρα επιλήσμονας | qui se ipsos accusant dum istos testimoniis suis protegunt,
και ευήθεις νομίζοντες υμάς είναι , ει διά μέν του υμε- | vos nimirum arbitrati socordes esse et obliviosos , si existi
τέρου πλήθους αδεώς ηγούνται τους τριάκοντα σώσειν, | ment se sine periculo per populum vestrum posse triginta
διά δε Ερατοσθένην και τους συνάρχοντας αυτού δεινόν viros servare , quum per Eratosthenem ejusque socios peri.
ήν και των τεθνεώτων επ' εκφοράν ελθείν. (se) Καίτοι culum esset interfectorum funera prosequi. (88) Atque
ούτοι μεν σωθέντες πάλιν αν δύναιντο την πόλιν απο istiusmodi si serventur, rursus rempublicam possint labe
λέσαι εκείνοι δέ, ούς ούτοι απώλεσαν, τελευτήσαντες factare : illi autem quos ipsi occiderunt, vita defuncti non
τον βίον πέρας έχουσι της παρά των εχθρών τιμωρίας. possunt amplius ab inimicis pænas exposcere . Gravissi
20 Ούχ ούν δεινόν ει των μεν αδίκως τεθνεώτων οι φίλοι mum igitur est si , quum injuste interemptorum amici quo
συναπώλλυντο, αυτούς δε τοις την πόλιν απολέσασιν επ' que interimerentur, multi sane ad eorum funera prodeant
εκφοράν πολλοί ήξουσιν, οπότε βοηθείν τοσούτοι παρα qui urbem perdiderunt , quandoquidem tot nunc adsunt
σκευάζονται ; (se) Και μεν δή πολύ ράδιον ηγούμαι είναι ipsis auxiliaturi. (89) Ceterum multo facilius esse arbitror
υπέρ ών υμείς επάσχετε αντειπείν, ή υπέρ ών ουτοι πε istos accusare de iis que vos passi estis , quam eosdem de
ποιήκασιν απολογήσασθαι. Καίτοι λέγουσιν ως Ερατο fendere de iis quæ ipsi perpetrarunt. Attamen dicunt Era
σθένει ελάχιστα των τριάκοντα κακά είργασται, και διά tosthenem e trigintaviris unum minime peccasse , ideoque
τούτο αυτόν αξιoύσι σωθήναι ότι δε των άλλων Ελλήνων æquum censent ut is servetur. Quod vero ceterorum Græ
25 πλείστα εις υμάς εξημάρτηκεν, ουχ οίονται χρήναι αυ. corum plurimain vos deliquerit , non ideo arbitrantur eum
τον απολέσθαι. (90) Υμείς δε δείξατε ήντινα γνώμην morte plecti debere. (90 ) Vos autem jam palam facite
έχετε περί των πραγμάτων. Ει μεν γάρ τούτου χα- | quisinam sit vester de his rebus animus. Νam si hunc
ταψηφιείσθε δηλοι έσεσθε ως οργιζόμενοι τους πεπρα- I hominem morti adjudicaveritis , manifestum erit quod has
 (14! -114) LYSIÆ OR. CONTRA ERASTOSTHENEM . 149
γμένοις· ει δε άποψηφιείσθε, οφθήσεσθε των αυτών η res gestas indigne feratis:quod si absolveritis, videbimini
έργων επιθυμηταί τούτοις όντες, και ουχ έξετε λέγειν | eadem que illi concupivisse. Neque ad eam orationemcon
ότι τα υπό των τριάκοντα προσταχθέντα έποιείτε: fugere poteritis quod a trigintaviris imperata estis exsecuti;
(οι)νυνί μέν γάρ ουδείς υμάς αναγκάζει παρά την υμε (91) siquidem nunc nemo vos cogit istos absolvcre præter
30 τέραν γνώμην αποψηφίζεσθαι . "Ωστε συμβουλεύω μή voluntatem . Hortor igitur ut nolitis hujusmodifacinorojos
τούτων αποψηφισαμένους υμών αυτών καταψηφίσα | absolventes vosmetipsos condemnare. Neque putate occulto
σθαι. Μηδ' οίεσθε κρύβδην την ψήφον είναι φανεράν | vos sententiam laturos : omnibus enim civibus judicium
γάρ τη πόλει την υμετέραν γνώμην ποιήσετε. vestrum manifestum facietis.
92. Bούλομαι δε όλίγα εκατέρους αναμνήσας κατα- Ι 92. Αc jam egomet finem faciam , ubi pauca in animos
. βαίνειν, τούς τε εξ άστεος και τους εκ Πειραιώς , ένα revocavero , tum eis qui in urbe remanserunt, tum eis qui
τας υμίν διά τούτων γεγενημένας συμφοράς παραδεί ex Piræeo redierunt; utcalamitates quas per istoshomines
35 γματα έχοντες την ψήφον φέρητε. Και πρώτον μεν tulistis, tanquam exempla ponentes ob oculos, sententiam
όσοι εξ άστεός έστε , σκέψασθε ότι υπό τούτων ούτω feratis . Et primum quidem , quotquot in urbe remansistis,
σφόδρα ήρχεσθε , ώστε αδελφούς και υιέσι και πολίταις recordamini vos istorum tam sævo imperio fuisse oppres
ήναγκάζεσθε πολεμείν τοιούτον πόλεμον, ενώ ηττη sos, utcum fratribus et filiis et civibus cogeremini hujus
θέντες μεν τοις νικήσασι το ίσον έχετε , νικήσαντες modi bellum gerere, in quo nempe superati eandem cum
δ' αν τούτοις εδουλεύετε. (93) Και τους ιδίους οίκους victoribus conditionem haberetis , victores vero sub istis
ούτοι μέν αν εκ των πραγμάτων μεγάλους έκτήσαντο, turpiter serviretis . (93) Istorum scilicet res familiares ex
40 υμείς δε διά τόν προς αλλήλους πόλεμον ελάττους έχετε publicis rebus turbatis augebantur ; vestræ autem minue
συνωφελείσθαι μεν γάρ υμάς ουκ ήξίουν , συνδιαβάλ bantur propter bellum intestinum . Nam ex sua tyrannide
λεσθαι δ' ήνάγκαζον , εις τοσούτον υπεροψίας ελθόντες emolumentum aliquod vobiscum communicare noluerunt,
ώστε ου των αγαθών κοινούμενοι πιστούς υμάς at infamiam exinde orituram vos participare coegerunt.
εκτώντο , αλλά των ονειδών μεταδιδόντες εύνους ώοντο Eo denique superbiæ processerunt,utnon ex communicata
είναι. (91) 'Ανθ' ών υμείς νύν εν τω θαρραλέω όντες, aliqua utilitate vos fidos habere vellent, verum ex ignomi
καθ' όσον δύνασθε , και υπέρ υμών αυτών και υπέρ των niis quarum vos fecerunt participes , vos benevolos fore
129εκ Πειραιώς τιμωρήσασθε , ενθυμηθέντες μεν ότι υπό arbitrarentur. ( 94) Pro quibus rebus , jam securitatem
τούτων πονηροτάτων όντων ήρχεσθε, ενθυμηθέντες δε nacti , quantum in vobis est , et vos ipsos et eos qui ex Pi
ræeo redierunt, vindicetis ; reputantes quod istorum homi
ότι μετ' ανδρών νύν αρίστων πολιτεύεσθε και τους πολε
μίοις μάχεσθε και περί της πόλεως βουλεύεσθε , ανα num nequissimorum imperia sustinueritis ; reputantes
μνησθέντες δε των επικούρων, ούς ούτοι φύλακας της quod nunc una cum optimis civibus rempublicam geratis,
σφετέρας αρχής και της υμετέρας δουλείας εις την et adversus hostes dimicetis, et de patria consilium capia
ακρόπολιν κατέστησαν. (96) Και προς υμάς μέν έτι tis ; memores etiam auxiliorum quae isti ad suam domina
πολλών όντων είπείν τοσαύτα λέγω. “Όσοι δ' εκ Πει tionem vestramque servitutem firmandam in arce colloca
ραιώς έστε , πρώτον μεν των όπλων αναμνήσθητε , ότι runt. (95) Ac vobis, quanquam multa adhuc supererant
πολλάς μάχας εν τη αλλοτρία μαχεσάμενοι ουχ υπό dicenda , hæc tantum dico. Quotquot autem ex Piræeo
των πολεμίων, αλλ' υπό τούτων ειρήνης ούσης αφηρέ venistis , primum quidem arma in animum revocate , pluri.
θητε τα όπλα , έπειθ' ότι εξεκηρύχθητε μεν εκ της πό mis scilicet bellis in hostili regione confectis , non per
hostes , sed per istos homines , haec in pace vobis adempta :
λεως , ήν υμίν οι πατέρες παρέδοσαν, φεύγοντας δε deinde recordamini quod præconis voce ex ea civitate ex
υμάς εκ των πόλεων εξητούντο . (ps) 'Ανθ' ών οργίσθητε pulsi fueritis quam majores vestri vobis reliquerunt, quod
το μέν ώσπερ 8τ'έφεύγετε, αναμνήσθητε δε και των άλ vos jam exulantes in aliis civitatibus isti exposcerent. (96 )
λων κακών & πεπόνθατε υπ' αυτών, οι τους μεν εκ της Quapropter nunc non minus succensete quam quum exu
αγοράς, τους δ' εκ των ιερών συναρπάζοντες βιαίως lavistis ; recordamini cetera quoque mala quæ ab iisdem
απέκτειναν, τους δε από τέκνων και γονέων και γυναι perpessi fueritis , qui alios e foro , alios e templis raptos,
κών αφέλκοντες φονέας αυτών ηνάγκασαν γενέσθαι και per vim interfecere , alios a liberorum , parentum aut
ουδέ ταφής της νομιζομένης είασαν τυχείν , ηγούμενοι
την αυτών αρχήν βεβαιοτέραν είναι της παρά των θεών uxorum amplexibusavulsos , sibimetipsis mortem inferre
compulerunt, neque siverunt sepulturam legitimam conse
15 τιμωρίας. (97) " Οσοι δε τον θάνατον διέφυγον, πολ . qui; existimantes suum dominatum stabiliorem esse quam
λαχού κινδυνεύσαντες και εις πολλές πόλεις πλανηθέν utdeorum ira everti posset. (97) Quotquot vero mortem
τες και πανταχόθεν εκκηρυττόμενοι, ενδεείς όντες των effugistis, varia ubique pericula experti , plurimas civitates
επιτηδείων, οι μεν εν πολεμία τη πατρίδα τους παίδας pervagati,undique publice ejecti, rerum necessariarum ino
καταλιπόντες, οι δ' έν ξένη γη, πολλών έναντιουμένων pes, alii in patria hostili liberos relinquentes, alii in regione
ήλθετε εις τον Πειραιά. Πολλών δε και μεγάλων κιν peregrina , plurimis obstantibus, in Piræeum tandem deve
δύνων υπαρξάντων άνδρες αγαθοί γενόμενοι τους μέν | nistis. Ιbi multis et magnis periculis objecti, fortium
ήλευθερώσατε , τους δ' εις την πατρίδα κατηγάγετε. virorum officiis functi, alios in libertatem vindicastis, alios
 150 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ.
20 (54) Ει δε έδυστυχήσατε και τούτων ήμάρτετε , αυτοί | in patriarm reduxistis. (98) Quodsi rem gessissetis infe.
μέν αν δείσαντες έφεύγετε μη πάνητε τοιαύτα οία και | liciter, et spe fuissetis frustrali, νος denuo exulassetis, ea
πρότερον, και τούτ' αν ιερα ούτε βωμοί ύμάς αδικουμέ dem quæ sustinuistis olim formidantes ; et neque templa ,
νους δια τους τούτων τρόπους ωφέλησαν, και και τους neque ara , propter istorum crudelitatem , vobis injuria
αδικούσι σωτηρία γίνεται» οι δε παίδες υμών, όσοι μεν affectis quidquam profuissent , quæ ipsis etiam injuriam
ενθάδε ήσαν, υπό τούτων αν υβρίζοντο, οι δ' επί ξένης facientib us saluti sunt. Jam liberi vestri, quotquot reman .
sissent in urbe, ab istis contumeliose excepti fuissent ; at
μικρών αν ένεκα συμβολαίων εδούλευον ερημία των quotquot habitarent peregre , auxiliorum inopia , ob vile
επικουρησόντων. pretium misere serviissent.
25 90. Αλλά γαρ ου τα μέλλοντα έσεσθαι βούλομαι λέ 99. Verumtamen non quæ isti verisimiliter fecissent
γειν, τα πραχθέντα υπό τούτων ου δυνάμενος ειπείν dicam , quum quæ revera fecerunt recensere non possim :
ουδέ γαρ ενός κατηγόρου ουδε δυοίν έργον εστίν, αλλά neque enim unius accusatoris aut duorum hoc opus est .
πολλών. " Ομως δε της έμής προθυμίας ( ουδέν] ελλέ sed plurimorum . Nihil tamen a me studii omissum est,
λειπται , υπέρ των ιερών, ά ούτοι τα μεν απέδοντο, τα
δ' εισιόντες έμίαινον, υπέρ τε της πόλεως, ήν μικρών neque pro templis quæ vel hostibus vendiderunt, vel ipsi
εποίουν , υπέρ τε των νεωρίων, και καθείλον, και υπέρ ingressi profanarunt; neque pro civitate cujus potentiam
των τεθνεώτων , οίς ύμείς , επειδή ζωσιν επαμύναι ουκ | imminuerunt; neque pro navalibus que diruerunt; neque
30 ηδύνασθε, αποθανούσι βοηθήσατε. (100) Οίμαι δ' αυ. pro vita defunctis , quibus auxilium quod vivis prestare
τους ήμών τε ακροάσθαι και υμάς είσεσθαι την ψήφον nequivistis, nunc tandem interemptis præstate. (100) Quos
φέροντας, ηγουμένους , όσοι μέν αν τούτων αποψηφίση arbitror et vos audire etvestram sententiam fore intellectu .
σθε, αυτών θάνατον καταψηφιείσθαι , όσοι δ' άν παρά ros : qui existimabunt vos quotquot istos absolveritis se
τούτων δίκην λάβωσιν, υπέρ αυτών [τας] τιμωρίας condemnare , et quotquotcondemnaveritis se ulcisci.
πεποιημένους.
Παύσομαι κατηγορών. 'Ακηκόατε , έωράκατε , πε Hic finem accusandi faciam . Audivistis , vidistis , per
36 πόνθατε, έχετε. Δικάζετε. tulistis , habetis . Judicate.

XIII. XIII.
ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ ΕΝΔΕΙΞΕΩΣ . CONTRA AGORATUM ORATIO .
Προσήκει μέν, ώ άνδρες δικασταί, πάσιν υμίν τι Quum ad vos spectat universos, judices , illorum homi
μωρείν υπέρ των ανδρών οι απέθανον εύνοι όντες τω num mortem ulcisci quos suum in plebem studium occidit,
40 πλήθει το μετερω , προσήκει δε καμοί ουχ ήκιστα: tum ad me quoque haud minime pertinet. Mecum
κηδεστής γάρ μοι ήν Διονυσόδωρος και ανεψιός. Τυγ enim erat Dionysodorus et affinitate et sanguine conjnn
χάνει ούν εμοί και αυτή έχθρα προς Αγόρατον τουτονι ctus, sororismeæ maritusmeusque consobrinus. Eadem
και το πλήθει το υμετέρωυπάρχουσα έπραξε γάρ ού ergo mihi atque vobis intercedunt cum Agorato simultates .
τος τοιαύτα, δι' & υπ' εμού νυνί είκότως μισείται, υπό Is enim ea perpetravit facinora propter quæ haud injuria
130τε υμών, αν θεός θέλη, δικαίως τιμωρηθήσεται . (2) nunc a meodio habetur, et a vobis , deo volente , jure pu
Διονυσόδωρον γάρ τον κηδεστην τον εμόν και ετέρους nietur. (2) Namque Dionysodorum affinem meum , et
πολλούς , ών δή τα ονόματα ακούσεσθε , άνδρας όντας | alios quamplurimos , quorum nomina audietis , siros de
αγαθούς περί το πλήθος το υμέτερον, επί των τριάκοντα / Testra republica egregie meritos , sub trigintaviris delator
απέκτεινε, μηνυτής κατ' εκείνων γενόμενος. Ποιήσας
και δε ταύτα εμέ μεν ιδία και έκαστον των προσηκόντων interfecit.
quemque
Quo facto privatim et me et cognatorum unum .
graviter læsit , civitatem vero universam , talibus
μεγάλα έζημίωσε , την δε πόλιν κοινή πάσαν τοιούτων
ανδρών αποστερήσας ου μικρά, ως εγώ νομίζω, έβλα viris, ejus potissimum opera , destitutam , non leviter, mea
ψεν. (3) 'Εγώ ούν, άνδρες δικασταί, δίκαιον και όσιον quidem sententia, vulneravit. (3) Ego igitur, judices, quuin
mibi, tum vobis omnibus, justum et fas esse existimo, pro
ηγούμαι είναι και έμοί και υμίν άπασι τιμωρείσθαι
καθ' όσον έκαστος δύναται και ποιούσι ταύτα νομίζω suis quemque viribus pænas reposcere. Quod si feceri
ημϊν και παρά θεών και παρ' ανθρώπων άμεινον αν mus,nobis nos opinor et deorum et hominum benevolen -
γίγνεσθαι. (1) Δεί δ'υμάς, ώ άνδρες Αθηναίοι, εξ αρχής ! tiam conciliaturos. (4) Vos autem oportet, Athenienses ,
των πραγμάτων απάντων ακούσαι , ίν' είδητε πρώτον res omnes quomodo gestæ sint a principio audire , ut per
10 μεν ο τρόπω υμίν και δημοκρατία κατελύθη και υφ' | noscatis primum quo pacto et cujus opera democratia eversa
δτου , έπειτα ο τρόπο οι άνδρες υπ’ Αγοράτου απέ- | sit ; deinde qua ratione illi viri ab Agorato sint interfecti,
θανον, και δη δ τι αποθνήσκειν μέλλοντες επέσκηψαν: Iet quaenalm vobis jam morituri commentarint. His omni
 (110 - 153) LYSIÆ OR. CONTRA AGORATUM . 151
άπαντα γάρ ταύτα ακριβώς αν μαθόντες ήδιον και | bus rite perspectis , hominem-lubentius et sanctius conde.
δσιώτερον 'Αγοράτου τουτουί καταψηφίζοισθε. “ Οθεν mnabitis. Unde igitur mihi facillimum erit docere vos et
ούν ημείς τε ράστα διδάξομεν και υμείς μαθήσεσθε ,
εντεύθεν υμίν άρξομαι διηγείσθαι. vobis doceri, inde narrandi principium sumam .
6. Επειδή γαρ αι νήες αί υμέτεραι διεφθάρησαν 5. Vestra enim classe profligata, et civitatis rebus accisis,
15 και τα πράγματα εν τη πόλει ασθενέστερα εγεγένητο , non multo tempore post Lacedæmoniæ naves Piræeum ap
ου πολλά χρόνω ύστερον αί τε νήες αι Λακεδαιμονίων pulere , simulqueverba fiebantde pace cum Lacedæmoniis.
επί τον Πειραιά αφικνούνται, και άμα λόγοι προς Λα (6) In hoc temporis articulo , qui novis rebus in civitate
κεδαιμονίους περί της ειρήνης εγίγνοντο. (6) Εν δε studebant, insidiasparare caperunt,rati pulcherrimam sibi
τω χρόνω τούτω οι βουλόμενοι νεώτερα πράγματα hanc occasionem ea potissimum tempestate oblatam , publi
εν τη πόλει γίγνεσθαι επεβούλευον , νομίζοντες κάλλι cas res suo arbitratu ordinandi. (7) Existimabant autem
στον καιρόν ειληφέναι και μάλιστα εν τω τότε χρόνο suis consiliis nihil fore impedimento præter populiduces et
τα πράγματα, ως αυτοί ήβούλοντο , καταστήσασθαι. exercituum præfectos.Hos igitur omni ratione demedio tol
20 (7) Ηγούντο δε ουδέν άλλοσφίσιν εμποδών είναι και τους lere nitebantur, quo facilius id quod in animo concepissent
του δήμου προεστηκότας
ταξιαρχούντας. Τούτουςκαιούν τους στρατηγούντας και
έβούλοντο άμωσγέπως ad exitum perducerent. Primum itaque Cleophontem hoc
εκποδών ποιήσασθαι, ένα ραδίως & βούλoιντο διαπράτ aggrediunturmodo. (8) Concione primade pace habita , et
τoιντο. Πρώτον μεν ούν Κλεοφώντι επέθεντο έκ τρόπου conditionibus a Sparta allatis , quibus pacem iniri Lacedæa
τοιούτου. (8) " Οτε γάρ η πρώτηεκκλησία περί της ειρή | monii voluere , utnimirum diruerentur longorum monium
νης εγίγνετο,και οι παρά Λακεδαιμονίων ήκοντες έλε | ad decem stadia utrimque, ibi quum vos , Athenienses , de
γον εφ' οίς έτοιμοι είεν την ειρήνην ποιείσθαι Λακεδαι - Γmenium eversione ne verbum quidem tolerare voluistis ,
25 μόνιοι , ει κατασκαφείη των τειχών των μακρών επί tum Cleopho surgens vestro nomine respondit, hæc nullo
δέκα στάδια εκατέρου , τότε υμείς τε , ώ άνδρες Αθη modo fieri posse. ( 9) Post hæc, Theramenes democratiæ
ναίοι, ουκ ήνέσχεσθε ακούσαντες περί των τειχών της insidiatus in concione dixit fore ut , si de pace legatum
κατασκαφής , Κλεοφών τε υπέρ υμών πάντων αναστάς summa cum potestate renunciaveritis, perficeret utneque
αντείπεν ώς ουδενί τρόπω οίόν τε είη ποιείν ταύτα. (9)
Μετά δε ταύτα Θηραμένης, επιβουλεύων το πλήθει diruerentur mania , neque quidquam omnino reipublicæ
τω υμετέρω, αναστάς λέγει ότι , εάν αυτόν έλησθε περί opes imminuerentur ; arbitrari quoque fieri posse ut aliud
30 της ειρήνης πρεσβευτήν αυτοκράτορα, ποιήσειν ώστε quidpiam boni pro civitate a Lacedæmoniis impetrare pos.
μήτε των τειχών διελεϊν μήτε άλλο την πόλιν ελατ. set. (10) Hac oratione deliniti eum cum summapotestate
τώσαι μηδέν: οίοιτο δε και άλλο τι αγαθόν παρά Λα renunciastis legatum , quem superiorianno electum jam suf
κεδαιμονίων τη πόλει ευρήσεσθαι. (ιο) Πεισθέντες δε fragiis ducem exercitus in scrutinio reprobastis ideo ,
υμείς είλεσθε εκείνον πρεσβευτήν αυτοκράτορα, δν τω quod visus vobis sit a partibus plebis alienior. (11) Ille
προτέρω έτει στρατηγόν χειροτονηθέντα απεδοκιμά
σατε, ου νομίζοντες εύνουν είναι το πλήθει το υμε itaque profectus Lacedæmona , ibi diutius desidebat , vobis
τέρω. ( 1) Εκείνος μέν ούν ελθών εις Λακεδαίμονα , interea domi obsessis. Noverat ille populum Athenien
36 έμεινεν εκεί πολύν χρόνον, καταλιπών υμάς πολιορκου sem summa rerum angustia teneri, ac plurimos , propter
μένους , ειδώς το υμέτερον πλήθος εν απορία έχόμενον bellum et belli mala , victu etiam necessario indigere :
και διά τον πόλεμον και τα κακά τους πολλούς των existimavit porro si vos ad extrema perduceret, quemad
επιτηδείων ενδεείς όντας, νομίζων, ει διαθείη υμάς modum et perduxit , vos lubenter qualiscumque pacis
απόρως ώσπερ διέθηκεν , ασμένως οποιαντινούν εθελή conditionem fore accepturos. (12) Jam qui relicti erant
σαι αν ειρήνην ποιήσασθαι. (12) Οι δ' ενθάδε υπομέ
νοντες και επιβουλεύοντες καταλύσαι την δημοκρατίας Athenis , et democratiam per insidias parabant evertere ,
εις αγώνα Κλεοφώντα καθιστάσι, πρόφασιν μεν ότι ουκ Cleophontem vocant in judicium , nomine quidem quod
40 ήλθεν εις τα όπλα αναπαυσόμενος, το δ' αληθές ότι αν - militans ab armis cessasset, re autem vera quod pro vobis
τείπεν υπέρ υμών μή καθαιρεϊν τα τείχη. Εκείνω responderit muros non esse diruendos. Comparatis igitur
μεν ούν δικαστήριον παρασκευάσαντες και εισελθόντες adversus ipsum judicibus, eundem apud illos accusatum
οι βουλόμενοι ολιγαρχίαν καταστήσασθαι απέκτειναν oligarchiæ fautores hoc nomine interfecerunt. (13 ) Thera
εν τη προφάσει ταύτη. (13) Θηραμένης δε ύστερον menes postea Lacedæmone revertitur. Ad quem acceden
αφικνείται εκ Λακεδαίμονος. Προσιόντες δ' αυτών των tes ex militaribus præſectis quidam , quorum in numero
τε στρατηγών τινες και των ταξιάρχων, ών ήν Στρομ
1:31βιχίδης και Διονυσόδωρος , και άλλοι τινές των πολι erant Strombichides et Dionysodorus, quin et alii nonnulli
των ευνοούντες υμίν, ώς γ' εδήλωσαν ύστερον , ήγανά- I ex civibus vestram studiosi , uti deinceps comparuit , huic
κτουν σφόδρα. Ηλθε γάρ φέρων ειρήνην τοιαύτην, ήν | graviter succensebant ; siφuidem tales conditiones pacis
 152 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ. (463 - 458)
ημείς έργω μαθόντες έγνωμεν· πολλούς γάρ των πολι- | reportavit, quales nos re ipsa experti novimus. Multos
των και αγαθούς απωλέσαμεν , και αυτοί υπό των τριά. enim cives , et sane optimos , amisimus , ipsique a triginta
κοντα εξηλάθημεν. (14) Ην γαρ αντί μέν του επί | viris sumus expulsi. (14 ) Longa scilicetmænia ,non jam
και δέκα στάδια των μακρών τειχών διελεϊν όλα τα μακρά ad stadia decem , sed tota erant diruenda ; atque illud quid .
τείχη κατασκάψαι, αντί δε του άλλο τι αγαθόν τη πό piam boni reipublicæ præstandum , eo tendebat ut naves
λει ευρέσθαι τάς τε ναύς παραδούναι τοίς Λακεδαιμο traderentur Lacedæmoniis , et dirueretur Piræei muni.
νίοις και το περί τον Πειραιά τείχος περιελείν. (16) mentum . (15) Ibi illi viri perspicientes pacem quidem
“Ορώντες δε ούτοι οι άνδρες ονόματι μεν ειρήνην λεγο nomine proponi , re autem vera democratiæ eversionem ,
μένην, τω δ'έργω την δημοκρατίαν καταλυομένην, ουκ palam pronunciabantse non hæc ita fieri permissuros; non
έφασαν επιτρέψαι ταύτα γενέσθαι, ουκ έλεούντες, ώ
άνδρες Αθηναίοι, τα τείχη, ει πεσείται, ουδέ κηδόμενοι adeo , Athenienses , quod ipsos mænium diruendorum mi
10 των νηών, ει Λακεδαιμονίοις παραδοθήσονται ( ουδέν seresceret, vel quod naves curarent Lacedæmoniis traden
γάρ αυτούς τούτων πλείον ή υμών εκάστω προσήκες), das (neque enim major parshorum ad ipsos pertinuit quam
(16) αλλ' αισθόμενοι εκ του τρόπου τούτου το υμέτερον ad unumquemque vestrûm ), ( 16 ) quam quod his artibus
πλήθος καταλυθησόμενον , ουδ' ( ώς φασί τινες) ουκ | democratiam everti præsenserunt; neque , ut nonnulli cla .
επιθυμούντες ειρήνην γίγνεσθαι , αλλά βουλόμενοι mitant, quod animos habuerint a pace alienos, sed quod
βελτίω ταύτης ειρήνην τω δήμω των Αθηναίων ποιή æquiorem hac pacem populo Atheniensium optarent. Id
σασθαι. ' Eνόμιζον δε δυνήσεσθαι , και έπραξαν αν autem se præstare posse arbitrabantur, et re ipsa præstitis
ταύτα , ει μή υπ’ Αγοράτου τουτουί απώλoντo. (17) sent, niab Agorato fuissent interempti. (17) His cognitis,
15 Γνους δε ταύτα Θηραμένης και οι άλλοι οι επιβουλεύον Theramenes ceterique vobis insidiantes , esse nimirum in
τες υμίν, ότι εισί τινες οι κωλύσουσι τον δήμον κατα civitate qui popularem statum labefactari non sinerent et
λυθήναι και έναντιώσονται περί τηςελευθερίας, είλοντο, communilibertati patrocinarentur,statuerunthos in crimi
πριν την εκκλησίαν την περί της ειρήνης γενέσθαι, τού
τους πρώτον είς διαβολάς και κινδύνους καταστήσαι, ίνα nationes et pericula adducere, priusquam depace concio
μηδείς εκεί υπέρ του υμετέρου πλήθους αντιλέγοι. (18) haberetur, ut illic nullus pro salute civium verba facere
Επιβουλήν ούν τοιαύτην επιβουλεύουσι. Πείθουσα posset. (18) Tales igitur insidias struunt. Persuadent
20 γαρ 'Αγόρατον τουτονι μηνυτήν κατά των στρατηγών Agorato utmilitarium præfectorum delator fieret :non quod
και των ταξιάρχων γενέσθαι, ου ξυνειδότα εκείνοις, ώ | esset cum istis consiliorum particeps (neque enim erant
άνδρες Αθηναίοι, ουδέν ( ού γάρ δήπου εκείνοι ούτως adeo velmentis vel amicorum inopes, ut de lantis rebus
ανόητοι ήσαν και αφιλοι , ώστε περί τηλικούτων αν agentes, Agoratum in communionem rerum a se geren
πραγμάτων πράττοντες 'Αγόρατον ως πιστών και ευ darum quasi fidum et benevolentem asciscerent, servum
νουν, δούλον και εκ δούλων όντα, παρεκάλεσαν), αλλ' et servili loco natum ) ; sed iste videbatur ipsis ad hoc mu .
έδόκει αυτούς ούτοςεπιτήδειος είναιμηνυτής.(15) Eβού nus idoneus. (19) Voluerunt igitur hujus indicia minime
λοντο ούν άκοντα δοκείν αυτόν και μη εκόντα μηνύειν, voluntaria videri, sed ab invito extorta , quo majorem
25 όπως πιστότερα υμϊν υποφαίνοιτο. Ως δε εκών εμή
νυσε , και υμάς οίμαι εκ των πεπραγμένων αισθήσε apud vos fidem nancisceretur. Atqui ſuisse volunta
σθαι. Εκπέμπουσι γάρ εις την βουλήν την προ των ria indicia , credo ego vos ex iis quæ gesta sunt persen
τριάκοντα βουλεύουσαν Θεόκριτον τον τού Ελαφοστί. suros . Ad senatum illum qui proxime ante trigintaviros
κτου καλούμενον· ο δε Θεόκριτος ούτος εταίρος ήν τω exsistebat, Theocritum quendam mittunt qui Elaphosticti
Αγοράτο και επιτήδειος. (20) Η δε βουλή ή προ filius dicebatur : quiquidem Theocritus fuit cum Agorato
των τριάκοντα βουλεύουσα διέφθαρτο και ολιγαρχίας summa familiaritate conjunctus. (20) Senatus autem ille
επεθύμει, ώς ίστε, μάλιστα. Τεκμήριον δέ οι γάρ ante trigintaviros exsistens corruptus erat, et oligarchiam
30 πολλοί εξ εκείνης της βουλής την υστέραν βουλήν την appetebat maxime, ut ipsi nunc scitis. Cujus rei hoc est
επί των τριάκοντα έβούλευον. Του δ' ένεκα ταύτα argumentum , quod ex illo senatu quamplurimiin senatum
λέγω υμίν ; ίν' είδητε ότι τα ψηφίσματα τα έξ εκείνης qui postea sub trigintaviris exstitit, fuerint ascripti. Quare
της βουλής ουκ επ' ευνοία τη υμετέρα , αλλ' επί κατα autem hæc dico? ut nempe intelligatis illius senatus nulla
λύσει του δήμου του υμετέρου άπαντα ελέγετο, και ως decreta ex studio in vos, sed ad pessumdandam rempubli
τοιούτοις ουσιν αυτοίς τον νούν προσέχητε. (21) Εισ cam profecta esse, et utpro talibusea habentez vosdelibera
ελθών δε εις ταύτην την βουλήν εν απορρήτω Θεόκρι
τος μηνύει ότι συλλέγονται τινες έναντιωσόμενοι τους - tionem inslituatis. (21) Ad hunc igitur progressus Theocri.
36 τότε καθισταμένοις πράγμασι. Τα μεν ούν ονόματα | tus denunciat secreto quosdam convenire res constituendas
ουκ έφη αυτων ερείν καθ' έκαστον όρκους τε γάρ ομω- | impedituros. Eorumnomina negat se prolaturum, siquidem
μοκέναι τους αυτούς εκείνοις , και είναι ετέρους οι eodem atque illi sacramento constrictusipse teneretur;esse
έρούσι τα ονόματα , αυτός δε ουκ αν ποτε ποιήσαι | autem alios qui ea proferrent, at id se nullo modo factu
 (159 - 163) LYSIÆ OR . CONTRA AGORATUM . 153
ταύτα. (22) Καίτοι ει μή εκ παρασκευής εμηνύετο , | rum ( 22 ) Attamen nisi ex composito facta esset haec denun
πως ουκ αν ήνάγκασεν η βουλή είπείν τα ονόματα | ciatio , quare senatus Theocritum non adegit ad nomino
Θεόκριτον και μη ανώνυμον την μήνυσιν ποιήσασθαι; | indicanda, atque hunc denunciationem nominibus desti
νυνί δε τούτο το ψήφισμα εψηφίσατο. tutam facere permisit ? Jam vero hocce tulit decretum .
• 40 ΨΗΦΙΣΜΑ. DECRETUM .
23. Επειδή τοίνυν τούτο το ψήφισμα εψηφίσθη, κα- | 23. Postquam igitur hoc decretum latum est ,ad Agora
τέρχονται επί τον 'Αγόρατον εις τον Πειραιά οι αιρεθέν tum in Piræeum descendunt delecti ex senatorum numero ;
τες των βουλευτών , και περιτυχόντες αυτώ εν αγορά quem in foro sibi obviam factum abducere voluerunt. Ibi
εζήτουν άγειν. Παραγενόμενος δε Νικίαςκαι Νικομέ quiforte aderantNicias et Nicomenes , et alii nonnulli, qui
νης και άλλοι τινές, δρώντες τα πράγματα ούχ οία βέλ videbant res civitatis non optime se habere , negarunt se
132τιστα εν τη πόλει όντα , άγειν μεν τον 'Αγόρατον ουκ permissuros ut Agoratus abduceretur, sed eo abrepto , ac
έφασαν προήσεσθαι , αφηρούντο δε και εγγυώντο και fidejussionesuscepta , spondebant fore ut eum coram senatu
ώμολόγoυν παρέξειν ειςτην βουλήν. (24) Γραψάμενοι sisterent. (24) Senatores , relatis in tabulas nominibus
δε οι βουλευται τα ονόματα των εγγυωμένων και κω spondentium et prohibentium ne istum ipsi agerent , in ur
λυόντων , απιόντες ώχοντο εις αστυ . Ο δε Αγόρατος bem revertuntur. Agoratus autem et fidejussores ad aram
και οι εγγυηται καθίζουσιν επί τον βωμόν Μουνυχία. quæ est Munychiæ confugiunt, ibique consilium ineunt quid
6 σιν· επειδή δε εκεί ήσαν, έβουλεύοντο τί χρή ποιείν. facto opus esset. (25) Fidejussoribus ceterisque omnibus
(25) 'Εδόκει ούν τους εγγυηταίς και τοις άλλοις άπασιν consultissimum esse visum est, Agoratum celerrime amo
εκποδών ποιήσασθαι τον 'Αγόρατον ως τάχιστα, και vere , ac duo navigia Munychiæ in ancoris tenentes , eum
παρορμίσαντες δύο πλοία Μουνυχίασιν έδέοντο αυ enixe rogarunt ut Athenis discederet ; profitentes se para .
του παντί τρόπω απελθείν 'Αθήνηθεν, και αυτοί
έφασαν συνεκπλευσεϊσθαι , έως τα πράγματα κατα tos esse una navigare dum turbæ civitatis conquiescerent:
σταίη , λέγοντες ότι , ει κομισθείη εις την βουλήν, βα- | ipsum enim , si in senatum se conferret , tormentis forte
σανιζόμενος ίσως αναγκασθήσεται ονόματα ειπείν 'Αθη adductum iri ad eorum Atheniensium nomina enuncianda
10 ναίων ών ανυποβάλωσιν οι βουλόμενοι κακόν τι εν τη quos ji suggererent qui reipublicæ interitum meditabantur.
πόλει εργάζεσθαι. (26) Ταύτα εκείνων δεομένων, και (26) Hæc illis rogantibus, et habentibns naves instructas ,
παρασκευασάντων πλοία,και αυτώνετοίμων όντων συν ipsisque ad una navigandum paratis , Agoratus parere no
εκπλεϊν, ουκ ήθέλησε πείθεσθαι αυτούς 'Αγόρατος ου luit. Attamen , Agorate , nisi consilia tibi fuissent medi
τοσί. Καίτοι, ώ 'Αγόρατε , ει μή τι σοι ήν παρεσκευα tata , nisi confidisses te extra periculum fore , cur non esses
σμένον και επίστευες μηδέν κακόν πείσεσθαι , πώς ουκ profectus, navibus jam instructis , et fidejussoribus ad id
αν ώχου και πλοίων παρεσκευασμένων και των εγγυητών paratis ut una tecum navigarent? adhuc enim tibi integrum
ετοίμων όντων σοι συνεκπλεϊν ; έτι γάρ οίόν τε σοι ήν, fuit , et nondum te senatus in potestate sua habebat. (27 )
15 και ούπω η βουλή σου εκράτει. ( 27)'Αλλά μεν δη ουχ Jam vero non erat illis eadem quæ tibi proficiscendineces
όμοιά γε σοι και εκείνοις υπήρχε. Πρώτον μέν γε sitas. Nam primum , quum illi cives essent Athenienses ,
Αθηναίοι ήσαν ώστε ουκ έδεδίεσαν βασανισθήναι: tormenta non reformidabant; deinde sua ipsorum patria
έπειτα πατρίδα σφετέραν αυτών καταλιπόντες έτοιμοι relicta parati erant navem tecum conscendere , id multo
ήσαν συνεκπλεϊν μετά σου , ήγησάμενοι ταύτα μάλλον
λυσιτελείν ή των πολιτών πολλούς και αγαθούς υπό σου præstabilius existimantes quam cives plurimos fortissimos
αδίκως απολέσθαι. Σοί δε πρώτον μέν κίνδυνος ήν | que tua opera injuste occidi. Tibi autcm manenti primum
βασανισθήναι υπομείναντι , έπειτα ού πατρίδα αν σαυ metuenda erant tormenta ; deinde patriam tuam non fu
20 του απέλιπες ώστ'εκ παντός τρόπου σοί μάλλον εκ gisses : ita ut omni modo tibi potius quam illis enavigasse
πλεύσαι και εκείνοις συνέφερεν, ει μή τι ήν ο επίστευες. expediret, nisi aliquid erat quo tu confideres. (28 ) Nunc
(28) Νύν δε άκων μεν προσποιή , εκών δε πολλούς και vero invitus , ut simulas , at re ipsa spontaneusmultos et
αγαθούς Αθηναίων απέκτεινας. Ως δε παρεσκευάσθη egregios cives interfecisti. Hac autem omnia quæ dixi ex
άπαντα & εγώ λέγω, και μάρτυρές είσι και αυτό το composito facta fuisse , et testes declarant, et ipsum sena
ψήφισμα σου το της βουλής καταμαρτυρήσει. tus decretum contra te testabilur.
ΨΗΦΙΣΜΑ. DECRETUM .
29. Επειδή τοίνυν του τοτο ψήφισμα εψηφίσθη και Ι 29. Perlato hoc decreto, ubi Munychiam advenere delecti
25 ήλθον οι εκ της βουλής Μουνυχίαζε , εκών ανέστη Αγό ex senatoribus, sponte ab ara Agoralus consurgit , licet ho .
ρατος από του βωμού· καίτοι νύν γε βία φησίν αφαι
ρεθήναι. (30) Επειδή δε εις την βουλήν εκομίσθη , diedicat seab ea fuisse vi abreptum . (30) Postquam ad
απογράφει'Αγόρατος πρώτον μεν των αυτού εγγυητών I senatum ventum est,ibi defert Agoratus primum suorum
 154 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ. (163 - 167)
τα ονόματα , έπειτα των στρατηγών και των ταξιάρ- | quidem fidlejussorumnomina , deinde prefectorum milita
χων, έπειτα δε και άλλων τινών πολιτών. Η δε αρχή | rium, tum autem nonnullorum praeterea civium. Αtque
αύτη του παντός κακού εγένετο. Ως δε απέγραψε τα | haec quidemomnis mali origo fuit. Quod vero haec nomina
ονόματα , οίμαι μεν και αυτόν ομολογήσειν· ει δε μή, | detulerit, neque ipsum arbitror ituruminfitias ; sin minus,
30 επ' αυτοφώρω εγώ αυτόν εξελέγξω. 'Απόκριναι δή μοι. | suo ipsum testimonio convincam. Age mihi responde.
ΕΡΩΤΗΣΙΣ. INTERROGATIO .
31. Eβούλοντο τοίνυν , ώ άνδρες δικασταί , έτι πλειό- Ι 31. Senatus igitur,judices , voluit istum pluriumadliue
νων αυτόν τα ονόματα απογράψαι ούτω σφόδρα έρρωτο nomina deferre : adeo vehementer incitabatur ad mala per .
η βουλή κακόν τι εργάζεσθαι , αυτός δ' ουκ έδόκει αυ petranda ; et iste nondum videbatur omnia vera detulisse.
τοις άπαντα ταληθή πω κατηγορηκέναι. Τούτους μεν Hos itaqueomnes sponte detulit , nulla necessitate coactus.
ούν άπαντας εκών απογράφει, ουδεμιάς αυτη ανάγκης
35 ούσης. (32) Επειδή δε η εκκλησία Μουνυχίασιν εν τω (32) Posteaquam vero Munychiæ in theatro concio habita
θεάτρω εγίγνετο, ούτω σφόδρα τινές επεμελούντο όπως est ,nonnulli adeo impense operam dabant utcoram populo
και εν τω δήμω περί των στρατηγών και των ταξιάρ quoque præfectorum militarium delatio fieret ( nam de ce
χων μήνυσις γένοιτο ( περί δε των άλλων απέχρη εν τη teris factum in senatu indicium sufficere videbatur ) , ut
βουλή μήνυσις μόνη γεγενημένη), ώστε και εκεί πα
ράγουσιν εις τον δήμον. Καί μοι απόκριναι, ώ 'Αγό illic istum coram populo sisterent. Et mihiresponde, Ago
ρατε: ου γαρ οίμαι σε έξαρνον γενέσθαι και εναντίον rate ; non enim opinor te ea infitias iturum quæ coram
Αθηναίων απάντων εποίησας. omnibus Atheniensibus fecisti.
ΕΡΩΤΗΣΙΣ. INTERROGATIO .
23. Ομολογεί μεν και αυτός , όμως δε και τα ψη- Ι 33. Ipse quidem confitetur ; nihilominus tamen etiam
40 φίσματα υμϊν του δήμου αναγνώσεται. decreta populi vobis scriba recitabit.
DECRETA .
ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ.
" Ότι μεν απέγραψεν 'Αγόρατος ουτοσί των ανδρών | Agoratum igitur illorum virorum nomina detulisse quam
εκείνων τα ονόματα , και τα εν τη βουλή και τα εν τω | in senatu tum in populo, eorumque esse interfeclorem,
δήμω, και έστι φονεύς εκείνων , σχεδόν τι οίμαι υμάς jam fere vos scire arbitror. Nunc vero eundem omnium
επίστασθαι· ως τοίνυν απάντων των κακών αίτιος τη
πόλει εγένετο και ουδ' εφ' ενός αυτόν προσήκει ελεεί calamitatum quæ reipublicæ contigerunt, auctorem fuisse ,
σθαι , εγώ οίμαι υμίν εν κεφαλαίοις αποδείξειν. (34) neque dignum esse qui ab ullo misericordiam consequatur,
133' Επειδή γαρ εκείνοι συλληφθέντες εδέθησαν, τότε και ο id vobis summatim exponere conabor. (34) Illis enim in
Λύσανδρος εις τους λιμένας τους υμετέρους εισέπλευσε, carcerem detrusis , tunc et Lysander ad vestros porlus ap .
και αι νήες αι υμέτεραι Λακεδαιμονίοις παρεδόθησαν, I pulit, et vestre naves Lacedaemoniis tradebantur, et di
και τα τείχη κατεσκάφη, και οιτριάκοντα κατέστησαν, ruebanturmænia , et trigintaviri sunt constituti, et istæc
και τι ου των δεινών τη πόλειεγένετο ; (35) Επειδή τοί
νυν οι τριάκοντα κατεστάθησαν , ευθέως κρίσιν τοις άν tanta reipublicæ illata est calamitas. (35) Potiti jam im
δράσι τούτοις εποίουν εν τη βουλή , ο δε δήμος εν τω perio trigintaviri illisce viris statim diem dici curant in se.
δικαστηρίω εν δισχιλίοις εψηφίσατο. Καί μοι ανά natu , quum eodem tempore populus in lribunali per bis
γνωθιτο ψήφισμα. mille cives decretum tulit. Et mihi recita decretum .
ΨΗΦΙΣΜΑ . DECRETUM .
36. Ει μεν ούν εν τω δικαστηρίω εκρίνοντο, ραδίως | 36. Si igitur in tribunali judicium experti essent, salu
αν εσώζοντο άπαντες γάρ ήδη έγνωκότες ήτε ού ήν | tem facile essent consecuti. Vos enim jam intellexeralis
κακού ή πόλις , εν ώ ουδέν έτι ωφελείν εδύνασθε νύν δ' I quante essent reipublice calamitates quibus mederi jam
εις την βουλήν αυτούς την επί των τριάκοντα εισάγου non amplius poteratis. Nunc vero ad senatum ducuntur qui
σιν. “ Η δε κρίσις τοιαύτη εγένετο, οίαν και υμείς αυτοί sub triginta viris exstitit. Hujusmodi autem ſuit judicium ,
1ο επίστασθε. (37) Οι μέν γάρ τριάκοντα εκάθηντο επί vos bene nostis . (37) Trigintaviri in subselliis scdebant
των βάθρων, ού νύν οι πρυτάνεις καθέζονται δύο δε ut
ubi nuncsedent prytanes. Duæ mensæ ante ipsos Triginta
τράπεζαι εν τώ πρόσθεν των τριάκοντα εκείσθην την
δε ψήφον ουκ εις καδίσκους , αλλά φανεράνεπί τάςτρα collocatæ erant, et oportuit calculum non urnis injicere,
πέζας ταύτας έδει τίθεσθαι , την μεν επί την πρώτην, sed palam mensisimponere , eum qui condenmnabat poste
την δε καθαιρούσαν επί την υστέραν· ώστ' εκ τίνος τρό . riori, eum qui absolvebat priori : unde quo pacto aliquis
 (46 – 171) LYSIÆ OR. CONTRA AGORATUM . 155
που έμελλε τις αυτών σωθήσεσθαι ; ( 18) Ενί δε λόγω, | illorum servari potuit? (38) Uno verbo, quicumque ad cu
15 όσοι εις το βουλευτήριον επί των τριάκοντα εισήλθον riam trigintaviralis senatus accessere judicium subituri,
κριθησόμενοι, απάντων θάνατος κατεγινώσκετο και capite damnati sunt, absoluto nemine præter Agoratum ;
ουδενός απεψηφίσαντο , πλήν Αγοράτου τουτου τούτον
δε αφείσαν ως ευεργέτην όντα: ένα δε είδητε ως πολλοί
quem scilicet dimisere tanquam de republica bene meri
υπό τούτου τεθνάσι, βούλομαι υμίν τα ονόματα αυτών tum . Ut autem sciatis quot ab isto sint interempti , eorum
αναγνώναι. nomina vobis recensebo .
ΟΝΟΜΑΤΑ. NOMINA .
30. Επειδή τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί,θάνατοςκατε- Ι 39. Postquam igitur, judices , illi viri morte damnati
γνώσθη αυτώνκαι έδει αυτούς αποθνήσκειν, μεταπέμπον sunt, ipsisque erat moriendum , arcessunt ad carcerem ,
20 ται εις το δεσμωτήριον ο μεν αδελφήν, ο δε μητέρα, ο δε
γυναίκα,ο δ' ήτις ήν εκάστω αυτών προσήκουσα, ίνα τα hic quidem sororem ,matrem ille , alius uxorem ,autquæ
ύστατα ασπασάμενοι τους αυτών ούτω τον βίον τελευτή cumque singulis conjunctissima erat, ut suis ultimum sa.
σειαν. (10) Και δη και Διονυσόδωρος μεταπέμπεται την lutatis ita vita defungerentur. (40) Et Dionysodorus qui
αδελφήν την εμήν εις το δεσμωτήριον, γυναίκα εαυτού dem arcessit sororem meam , suam uxorem , ad carcerem .
ούσαν. Πυθομένηδ'εκείνη αφικνείται, μέλαν τε ιμάτιον Quæ , his auditis , advenit , lugubri veste induta , ut par
25 ήμφιεσμένη, ως εικός ήν επίτων ανδρί αυτής τοιαύτη συμ erat , quum vir ipsius tali fortuna uteretur. (41) Dionyso
φορά κεχρημένω. (41) Εναντίον δε της αδελφής τηςέμής
Διονυσόδωρος τά τε οικεία τα εαυτού διέθετο όπως αυτό dorus autem coram sororemea res suas familiares testa
έδόκει , και περί Αγοράτου τούτου έλεγεν ότι αίτιος ήν mento ordinavit , prout sibi visum ſuerat, et hæc adjecit
του θανάτου, και επέσκηπτεν εμοί και Διονυσίω τούτω, de Agorato , eum mortis suæ causam esse , mihique in
των αδελφώ τω αυτού, και τους φίλοις πάσι τιμωρείν mandatis dedit, et Dionysio fratri suo, amicisque omnibus,
υπέρ αυτού 'Αγόρατον» (42) και τη γυναικί τη αυτού ut ab Agorato ipsius nomine penas exposcerent , (42) et
επέσκηπτε , νομίζων αυτήν κυεϊν εξ αυτού , εαν γένηται
30 αυτή παιδίον, φράζειν τω γενομένο ότι τον πατέρα uxorimandavit existimans eam a se esse gravidam ) ut si
αυτού 'Αγόρατος απέκτεινε , και κελεύειν τιμωρείν υπέρ puerum pareret, diceret ei, quod Agoratus ipsius patrem
αυτού ως φονέα όντα. Ως ούν αληθή λέγω, μάρτυρας | interfecerit, a quo penas cedis aliquando repeteret. Αt
τούτων παρέξομαι. que hæc vera esse ut constet, testes producam .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.

43. Ούτοι μεν τοίνυν, ώ άνδρες Αθηναίοι , υπ’ Αγο- Ι 43. lli igitur, Αthenienses , delati ab Agorato mortem
ράτου απογραφέντες απέθανον·έπει δε τούτους εκποδών | oppetiere. Ubi autem eos de medio sustulerant friginta
εποιήσαντο οι τριάκοντα,σχεδόν οίμαι υμάς επίστασθαι viri, vos fere scire arbitror quantæ et quam graves calami
και ως πολλά και δεινά μετά ταύτα τη πόλει εγένετο ων | tates huic civitati contigerint; quarum omnium iste fuit
ούτος απάντων αίτιός έστιν, αποκτείνας εκείνους. (41) auctor, quum illos viros interfecerit. (44) Piget profecto
'Ανιώμαι μεν ούν υπομιμνήσκων τας γεγενημένας συμ civitatis infortunia refricare , hodie tamen necesse habeo ,
φοράς τη πόλει , ανάγκη δ' εστίν, ώ άνδρες δικασταί,
εν τω παρόντι καιρώ, ίν' είδητε ως σφόδρα υμίν ελεεϊν judices , utpernoscatis quod ne levissimam quidem miseri
προσήκει 'Αγόρατον. Ίστε μέν γάρ τους έκ Σαλαμίνος cordiam Agoratus dignus sit a vobis consequi. Recorda
των πολιτών κομισθέντας , οίοι ήσαν και όσοι , και οίω
mini nempe cives Salamine advectos, quales quantique
ολέθρω υπό των τριάκοντα απώλοντο· ίστε δε τους εξ | fuerint, et quali exitio a trigintaviris sint interempti : re
40 Ελευσίνος , ως πολλοί ταύτη τη συμφορά έχρήσαντο cordamini quot ab Eleusine venientes codem interitu per
μέμνησθε δε και τους ενθάδε διά τάς ιδίας έχθρας απα ierint : recordamini quoque quot hic in urbe ob privatas
γομένους εις το δεσμωτήριον· (45) οι ουδέν κακόν την simultates in vincula abrepti sint. (45) Qui quum niliil
πόλιν ποιήσαντες ηναγκάζοντο αισχίστω και ακλεε mali admisissent in civitatem ,turpissimo et inhonestissimo
στάτω ολέθρω απόλλυσθαι , οι μεν γονέας σφετέρους mortis genere interiere ; partim relictis parentibus seniori
αυτών πρεσβύτας καταλιπόντες , οι ήλπιζον υπό των bus, quisperabant post sustentatam a liberis suis senectu .
σφετέρων αυτών παίδων γηροτροφηθέντες , επειδή τε tem , ab iisdem mortuos sepeliendos esse ; partim relictis
134λευτήσαιεν τον βίον, ταφήσεσθαι , οι δε αδελφάς ανεκ
δότους , οι δε παίδας μικρούς πολλής έτι θεραπείας δεο sororibus nondum elocatis ; partim infantulis qui multa
μένους:(16) ούς , ώ άνδρες δικασταί, ποίαν τινά οίεσθε adhuc cura indigerent. (46 ) Quos, judices , quali animo
γνώμην περί τούτου έχειν, ή ποίαν τινά αν ψήφον θέ- | in istum esse existimatis, aut qualem sententiam laturos,
σθαι , ει επ' εκείνους γένοιτο, αποστερηθέντας διά τούτον | si in ipsorum potestate sita res esset , istius opera rebus
 156 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ. (171 - 17)
των ήδίστων; Έτι δε τα τείχη ως κατεσκάφη , και αι | dulcissimis orbatos ? Recordamini etiam quo pacto diruta
6 νήες τους πολεμίοις παρεδόθησαν, και τα νεώρια καθή- | sint menia, naves hostibus prodite , sublata navalia ,
ρέθη, και Λακεδαιμόνιοι την ακρόπολινυμώνείχον, και arx vestra occupata a Lacedæmoniis , omnesque civita
η δύναμις άπασα της πόλεως παρελύθη , ώστε μηδέν tis vires profligatæ , ita ut hæc civitas nihil quidquam ab
διαφέρειν τηςελαχίστης πόλεως την πόλιν.(17) Προς δε
τούτοις τας ιδίας ουσίας απωλέσατε, και το τελευταίον infirmissima differret. (47)Huc accedit quod privatas opes
συλλήβδην άπαντες υπό των τριάκοντα εκ της πατρίδος amiseritis, et ad extremum simul omnes a trigintaviris
εξηλάθητε. Ταύτα εκείνοι οι αγαθοί άνδρες αισθόμενοι fueritis expulsi. Quae quum cives egregii præviderent,
10 ουκ έφασαν επιτρέψει την ειρήνην, ώ άνδρες δικασταί, negarunt, judices , pacem fieri se permissuros. (48) Qnos
ποιήσασθαι» (18) ους συ, 'Αγόρατε, βουλομένους αγαθόν tu , Agorate, dum de republica bene merericopiebant, in
τι πράξαι τη πόλει απέκτεινας , μηνύσας αυτούς τη terfecisti , ipsos deferendo ad senatum tanquam nostris
πόλει επιβουλεύειν τώ πλήθει το υμετέρω, και αίτιος omnium commodis insidiantes , cunctorum que malorum
εί απάντων τη πόλει των κακών των γεγενημένων. Νύν
ούν μνησθέντες και των ιδίων έκαστος δυστυχημάτων quæ civitatem opprcssere causa fuisti. Nunc igitur recor
και των κοινών της πόλεως, τιμωρείσθε τον αίτιον τού dati unusquisque calamitatum quum privatarum , tum pu
των . blicarum , harum auctorem ulciscamini.
49. Θαυμάζω δ' έγωγε, ώ άνδρες δικασταί , τί | 49. Miror autem, judices, quamnam defensionem insti
ποτε τολμήσει προς υμάς απολογείσθαι· δει γαρ αυτόν | tuere audebit. Eum enim oportet demonstrare se non
15 αποδείξαι ως ου κατεμήνυσε των ανδρών τούτων ουδ' detulisse illos viros , neque eorum perniciem concitasse ,
αίτιος αυτούς έστι του θανάτου , όπερ ουκ αν δύναιτο id quod nunquam demonstrare possit. (50) Namque pri
ουδέποτε αποδείξαι. (60) Πρώτον μεν γάρ τα ψηφί mum decreta et ex senatu et ex populo contra ipsum te
σματα αυτού τα έχ της βουλής και του δήμου καταμαρ stantur, quæ diserte eorum nomina memorant quos Agora
τυρεϊ, διαρρήδην αγορεύοντα περί ών 'Αγόρατος κατεί
ρηκεν· έπειτα η κρίσις, ήν εκρίθη επί των τριάκοντα tus detulit ; deinde judicium quod sub triginta viris subiit
20 και αφείθη , διαρρήδην λέγει, « διότι » φησίν « έδοξε et quo absolutus est, expressis verbis ait : « Quod , inquit ,
ταληθή εισαγγείλαι, » Καί μοι ανάγνωθι. visus est vera denunciasse. » Tu mihi recita.
ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ. ΓΝΩΣΙΣ. ΓΡΑΦAI. DECRETA . SENTENTIA . TABELLE.
δι. Ως μέν ούν ουκ απέγραψεν, ουδενί τρόπω δύναιτ’ | 51. Se igitur non detulisse viros nullo pacto potest de
αν αποδείξαι δεϊ τοίνυν αυτόν ως δικαίως εμήνυσε ταύτα | monstrare. Oportet itaque ipsum ostendere quod indicium
αποφαίνειν, όρων αυτούς πονηρά και ουκ επιτήδεια τω | jure fecerit , animadvertens scilicet illos mala consilia et
δήμω τώ υμετέρω πράττοντας: οίομαι δ' ουδ' αν τούτο | populo perniciosa agitare. At neque hoc 1stum arbitror
αυτόν επιχειρήσαι αποδεικνύναι. Ου γαρ δήπου, εί τι ostendere conaturum . Non enim sane si quid mali contra
25 κακόν τον δήμον των Αθηναίων ειργάσαντο , οι τριάς | populum Αtheniensem moliti fuissent, trigintaviri timentes
κοντα , δεδιότες μη καταλυθείη ο δήμος , τιμωρούντες ne populare imperium everteretur, ipsos punientes occidis.
υπέρ του δήμου αν αυτούς απέκτειναν , αλλ' οίμαι πολύ sent populi nomine ; at , opinor, contrarium prorsus fecis
τουναντίον τούτου. | sent.
62. Αλλ' ίσως φήσει άκων τοσαύτα κακά εργάσασθαι· | 52. Fortassis autem contendet se invitum tot mala per
εγώ δ' ουκ οίμαι , ώ άνδρες δικασταί , ουδ' εάν τις υμάς | petrasse. Equidemexistimo , judices ,si quis velquammaxime
ως μάλιστα άκων μεγάλα κακά εργάσηται, ών μή οίον invitus tantorum vobismalorum auctor fuerit, ut eis majora
30 τε γενέσθαι εστίν υπερβολήν, ου τούτου ένεκα ου δεϊν esse nequeant, non idcirco eum non esse a vobis puniendum .
υμάς αμύνεσθαι. Είτα δε και εκείνων μέμνησθε , ότι | Deinde vero et hoc mementote , licuisse nimirum Agorato ,
εξήν'Αγοράτωτούτω , πρίν εις την βουλήν κομισθήναι, priusquam ad senatum adductus erat, quum Munychiæ ad
ότ' επί του βωμού εκάθητο Μουνυχίασι , σωθήναι» και aram sederet , licuisse , inquam , aufugere et servari : nam
γάρ πλοία παρεσκεύαστο και οι εγγυηται έτοιμοι ήσαν et instructa erantnavigia , et sponsores parati ad una pro
συναπιέναι. (63) Καίτοι ει εκείνοιςεπείθου και ήθέλη ficiscendum . (53) Atqui si illis obtemperasses et cum
σας εκπλεύσαι μετ' εκείνων, ούτ' άν έκών ούτε άκων iisdem una voluisses enavigare, neque volens neque invitus
τοσούτους Αθηναίους απέκτεινας: νύν δε πεισθείς εφ' tot Atheniensibusmortem intulisses. Jam vero ab iis per
85 ών τότε επείσθης, ει των στρατηγών και των ταξιάρχων suasus a quibus tunc temporis passus es persuaderi, egre
τα ονόματα μόνον είπoις , μέγα τι ώου παρ' αυτών δια gium aliquid ab eis impetraturum te exislimasti , si pra
πράξασθαι. Ούχουν τούτου ένεκα δει σε παρ' ημών | fectorunm militarium nomina dumtaxat deferres. Nullam
συγγνώμης τινός τυχεϊν, επεί ουδε εκείνοι παρά σου ου- | itaque a nobis tu consequi debes misericordiam, quoniam
δεμιάς έτυχον, ους συ απέκτεινας. (54) Και Ιππίας μέν | ili quos ta occidisti nullam a te consecuti sunt. (54) Et
και Θάσιος και Ξενοφών και Ικαριεύς, οι επί τη αυτή αιτία | Hippias quidem Thasius et Xenophon Icariensis , qui eadem
 (178– 484) LYSIÆ OR . CONTRA AGORATUM . 137
τούτω υπό της βουλής μετεπέμφθησαν, ούτοι μεν απέ. | de causa , qua Agoratus , arcessebantur, interfect sunt ,
40 θανον, ο μεν στρεβλωθείς, Ξενοφών, ο δε Ιππίας...., Xenophon tortus crudeliter, Hippias autem ..... propterea
voumne mendime Tune | quod non videbantur trigintaviris salute digni, quum ne
διότι ουκ άξιοι έδόκουν τοϊς τριάκοντα σωτηρίας είναι Atheniensium indiciis suis perdidissent; Agoratus
(ουδένα γαρ 'Αθηναίων απώλλυσαν ): 'Αγόρατος δε minem autem dimissus est , propterea quod rem istis jucundissi
εφείθη , διότι έδόκει εκείνοις τα ήδιστα πεποιηκέναι. mam præstiterat.
55. Ακούω δ' αυτόν και εις Μενέστρατον αναφέρεις 55. Istum autem audio delationum illarum aliquam in
τι περί των γραφών τούτων. Το δε του Μενεστράτου Menestratum conſerre. Res porro Menestrati ita se habet.
πράγμα τοιούτον εγένετο. Ο Μενέστρατος ούτος απε
γράφη υπό τού Αγοράτου καισυλληφθείς εδέδετο. Αγνό Is ab Agorato delatus fuit et in vincula conjectus. Erat
135δωρος δ' ήν'Αμφιτροπαιεύς, δημότης του Μενεστράτου, Hagnodorus Amphitropæensis,ejusdem demiac Menestra
Κριτίου κηδεστής του των τριάκοντα. Ουτοσί ούν, ότε tus, Critiæque, trigintavirorum unius,affinis. Hic igitur,
η εκκλησία Μουνυχίασιν εν τω θεάτρω εγίνετο, άμα quum Munychiæ in theatro concio habebatur, una cupiens
μεν βουλόμενος τον Μενέστρατον σωθήναι, άμα δε ως
πλείστους απογραφέντας απολέσθαι , παράγει αυτόν Menestratum servari, et quamplurimos delatos interire ,
εις τονδήμον. Και ευρίσκονται αυτό κατά το ψήφισμα adducit eum ad populum , ac juxta hoc decretum ipse col.
τουτί άδειαν. legæque impunitatem ei conciliant.
ΨΗΦΙΣΜΑ. DECRETUM

5 56. Επειδή δε τούτο το ψήφισμα εγένετο, μηνύει ο Με. Ι 56. Perlato hoc decreto , alios praeterea cives indicat et
νέστρατος και προσαπογράφει ετέρους των πολιτών. defert Menestratus. Hunc igitur trigintaviri absolverunt,
Τούτον μέντοι οι μεν τριάκοντα αφεΐσαν ώσπερ'Αγόρα-
τον τουτονί, δόξαντα ταληθή εισαγγείλαι,εμείς δε πολλά quemadmodum et Agoratum , quod ejus denunciationem
χρόνο ύστερον λαβόντες εν δικαστηρίω ως ανδροφόνον veram habebant. At vos , longo tenipore post, nacti in
όντα, θάνατον δικαίως καταψηφισάμενοι , το δημίω judicio cædis convictum , capitis damnatum carnifici in
παρέδoτε , και απετυμπανίσθη . (57) Καίτοι ει εκείνος supplicium tradidistis , et fustuario interfectus est. (57)
10 απέθανεν, ή που 'Αγόρατός γε δικαίως αποθανείται , ός Atqui sihic juste interiit,sane multo justius interibit Ago
γε τόν τε Μενέστρατον απογράψας αίτιος εκείνω εστί ratus, siquidem et Menestrato et illis delatis a Menestrato
του θανάτου , και τους υπό Μενεστράτου απογραφείσι causa mortis fuit. Quis enim magis causa fuit quam qui
τις αιτιώτερος ή ο εις τοιαύτην ανάγκην εκείνον κατα Menestratum ad eam adegit necessitatem
στήσας ; ?
58. 'Ανόμοιος δέ μοι δοκεί 'Αριστοφάνει γενέσθαι τω 58. Iste autem mihilonge dissimilis videtur fuisse Aristo.
Χολλίδη , ος εγγυητής τότε τούτου εγένετο και τα πλοία phani Chollidæ , qui pro ipso spopondit olim , et navibus
παρασκευάσας Μουνυχίασιν έτοιμος ήν συνεκπλεϊν Munychiæ subductis paratus erat una proficisci. Et pro
μετά τούτου . Και τό γε επ' εκείνον είναι εσώθης, και
15 ούτ' άν Αθηναίων ουδένα απώλεσας ούτ' αν αυτός συ fecto , quantum in illo erat, tu servatus fuisses , Agorate ,
εις τοιούτους κινδύνους κατέστης: (69) νυνι δε και τον et neque Atheniensium aliquem perdidisses , neque ipse in
σωτήρα τον σαυτού ετόλμησας απογράψαι, και απέ hujusmodi discrimen esses redactus. (59) Jam vero tu
γραψας και εκείνον και τους άλλους εγγυητάς. Τούτον tuum servatorem deferre sustinuisti , atque eum detulisti
μέντοι ως ου καλώς Αθηναίον όντα εβούλοντο τινες ceterosque fidejussores . Ceterum Aristophanem , utpote
βασανισθήναι , και τουτί το ψήφισμα τον δήμον ανα non liquido civem Atheniensem , nonnulli voluerunttor
πείθουσα ψηφίσασθαι. mentis cruciari , et hoc decretum ferre populo persuadent.
ΨΗΦΙΣΜΑ.
DECRETUM .
6ο. Μετά τούτο τοίνυν προσιόντες τω Αριστοφάνει οι Ι 60. Post hoc cum Aristophane collocuti ii penes quos
πράττοντες τότε τα πράγματα εδέοντο αυτού κατειπείν summa rerum tunc erat, orabant eum ut faceret indicium ,
20 και σώζεσθαι , και μη κινδυνεύειν αγωνισάμενον της | et vitam servaret suam , neque de civitatis jure postulatus
ξενίας τα έσχατα παθείν. Ο δε ουκ έφη ουδέποτε ούτω extrema supplicia adiret. Ille negavit se hoc facturum , Adeo
χρηστος ήν και περί τους δεδεμένους και περί τον δη honeste se gessit erga vinctos et erga populum Athenien
μον των Αθηναίων, ώστε είλετο μάλλον αποθανείν και sem , ut mori maluerit , quam indicio suo aliquos præter
κατειπείν καιαδίκως τινάς απολέσαι. (16) Εκείνος μεν jus interimere. (61) Ille igitur qui tua opera interemptus
τοίνυν και υπό σου απολλύμενος τοιουτοσί εγένετο, και η
Ξενοφών και στρεβλωθείς και Ιππίας και Θάσιος: συ est , talem se præstitit, et Xenophon quoque qui tormentis
δ' ουδεν τοϊς ανδράσιν εκείνοις συνειδώς , πεισθείς δε ώς | cruciatus periit, et Hippias Thasius. Tu autem nullius rei
25 συ γε, αν εκείνοι απόλωνται , μεθέξεις της τότε πολι- ' hisce viris conscius , sed spe adductus , illis e medio sub
 158 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ, (184 - 191)
τείας καθισταμένης, απέγραφες και απέκτεινας Αθη- | latis nove reipublicae una administrande, detalisti et in
ναίων πολλούς και αγαθούς. terfecisti multos et egregios cives.
62. Bούλομαι δ' υμίν, ώ άνδρες δικασταί , επιδείξαι η 62. Volo autem ,judices , vobis exponere cujusmodi viris
οίων ανδρών υπ’ Αγοράτου απεστέρησθε. Ει μεν ουν | ab Agorato sitis orbati. Quodsi non ita multi forent , sin
ου πολλοί ήσαν, καθ' έκαστον αν περί αυτών ηκούετε, | gulatim aliquid de unoquoque commemorassem; jam vero
νύν δε συλλήβδην περί πάντων. Οι μέν γάρ στρατη accipite universim deomnibus. Quorum alii vestris exer
γήσαντες υμίν πολλάκις μείζω την πόλιν τους διαδεχο citibus sæpius imperantes , auctiorem rempublicam succe
30 μένοις στρατηγούς παρεδίδοσαν οι δ' ετέρας μεγάλας dentibus sibi imperatoribus tradiderunt; alii diverso in
αρχάς άρξαντες και τριηραρχίας πολλάς τριηραρχήσαν genere magnis magistratibus defuncti et triremibus sæpe
τες ουδεπώποτε υφ' υμων ουδεμίαν αιτίαν αισχράν numero præfecti , nullius unquam turpitudinis a vobis cri
έσχον· (63) οι δ' αυτών περιγενόμενοι και σωθέντες,
ούς ούτος μεν απέκτεινεν όμως και θάνατος αυτών κα minationem subiere ; (63) alii denique superstites et con
τεγνώσθη, ή δέ τύχη και ο δαίμων περιεποίησε φυ servati, quos iste occidit crudeliter, quorumque de capite
γόντες γάρ ενθένδε και οι συλληφθέντες ουδε υπομεί. est judicatum , sed quos sua sors et fortuna eripuit, li
35 ναντες την κρίσιν, κατελθόντες από Φυλής τιμώνται fuga elapsi , et elusis vinculis , neque judicio exspectato ,
υφ' υμών ώς άνδρες αγαθοί όντες. huc reversi e Phyla a vobis honorantur ut optimi cives .
61 . Τούτους μέντοι τοιούτους όντας Αγόρατος τους | 64. Ηos omnes ejusmodi viros , Agoratus partim morie
μεν απέκτεινε , τους δε φυγάδας εντεύθεν εποίησε , τις affecit , partimin exilium ejecit :ipse autem qualis ? Vos
ών αυτός και δεί γάρ υμάς είδέναι ότι δούλος και εκ δού.
λων εστίν, ίν' ειδήτε oίoς ών υμάς έλυμαίνετο· τούτω enim oportet cognoscere eum servum esse et e servis pro
μέν γάρ πατήρ ήν Ευμάρης, εγένετο δε ο Ευμάρης ου gnatum ;utsciatis qualis homo vobis calamitatem importa
τος Νικοκλέους και Αντικλέους. Καί μοι ανάβητε ! rit. Isti enim pater erat Eumares; Eumares aulem Nicoclis
μάρτυρες. erat servus et Anticlis. Etmihi horum testes ascendite.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

65 . Πολλά τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, όσα κακά | 65. Quot igitur,judices, quam prava et lagitiosa ab isto
και αισχρά και τούτο και τοις τούτου αδελφούς επιτε - | et istius fratribus perpetrata sunt, operosum esset dicere :
τήδευται , πολύ αν είη έργον λέγειν. Περί δε συκο de calumniis autem quas vel in privatis judiciis , vel in
φαντίας , όσας ούτος ή δίκας ιδίας συκοφαντών εδικά publicis accusationibus, vel in delationibus faciendis ,
ζετο ή γραφάς όσας εγράφετο ή απογραφής απέγραφεν, exercuit, nihil opus est singulatim loqui; vos enim omnes
ουδέν με δεί καθ' έκαστον λέγειν· συλλήβδην γάρ υμείς summatim et apud populum et apud tribunal, calumnia .
άπαντες και εν τω δήμω και εν τω δικαστηρίω συκο rum eum condemnastis, et decem mille drachmis mulcta
136φαντίας αυτού κατέγνωσε και ώφλησεν υμίν μυρίας tus est. Vestro itaque omnium testimonio opprimitur.
δραχμάς, ώστε τούτο μεν ικανώς υπό υμών απάντων
μεμαρτύρηται.(66) Γυναίκας τοίνυν των πολιτών τοιού (66 ) Atqui, talis quum sit , civium uxores liberas stuprare
τος ών μοιχεύειν και διαφθείρειν ελευθέρας επεχείρησε ,
et vitiare instituit, et in ipso adulterio est deprehensus;
και ελήφθη μοιχός και τούτου θάνατος ή ζημία εστίν. | cui facinori mors pαna a legibus prescribitur. Quod
Ως δε αληθή λέγω, μάρτυρας κάλει. autem vera proferam , testes voca .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
67. Ησαν τοίνυν ούτοι, ώ άνδρες δικασταί, τέττα | 67. Εrantigitur isti, judices , fratres quattuor; quorum
ρες αδελφοί. Τούτων είς μέν ο πρεσβύτερος εν Σικε natu maximus in Sicilia a Lamacho deprehensus hostibus
λία παραφρυκτωρευόμενος τους πολεμίοις ληφθείς υπό
Λαμάχου απετυμπανίσθη· ο δε έτερος εις Κόρινθος indicium per accensos ignes fecisse , fustnario punitus est.
μεν εντευθενί ανδράποδον εξήγαγεν , εκείθεν δε παι Alius hinc Corinthum abduxit mancipium ; qui quum
δίσκην αστής εξαγαγών αλίσκεται , και εν τω δεσμω rursus illinc puellam civis reportare plagio item surre
τηρίω δεδεμένος απέθανε· ( 68) τον δε τρίτον Φαινιππί- Iptam Conaretur, comprehenditur et in vinculis moritur.
10 δης ενθάδε λωποδύτην απήγαγε, και εμείς κρίναντες (68 ) Tertium Phænippides reum furti sistebat; et vos quæ
αυτόν εν τω δικαστηρίων και καταγνόντες αυτού θάνα stione in tribunali habita , capite damnatum fustuario pu .
τον αποτυμπανίσαι παρέδοτε. Ως δε καιαληθή
και αυτόν οίμαι ομολογήσειν τούτου λέγω,
μάρτυρας | niendum tradidistis . Hec ita se habere et ipsum arbitror
παρεξόμεθα. non infitias iturum , et testes producam .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .
60 Πώς oύν ούχ άπασι προσήκει υμίν τούτου κα- Ι 69. Qui igitur non a vobis omnibus iste debet conde
 ( 491 - 496 ) . LYSIÆ OR. CONTRA AGORATUM . 159
ταψηφίζεσθαι; Ει γάρ τούτων έκαστος δι' εν αμάρτημα | mnari? Nam si fratrum ipsius unusquisque unam ob nοxam
θανάτου ήξιώθη , ή που του γε πολλά εξημαρτηκότος I capite muletatus fuit , istum certe qui commisit plurima
15 και δημοσία εις την πόλιν και ιδία είς έκαστον υμών, quum publice in civitatem , tum privatim in unumquemque
ών εκάστου αμαρτήματος εν τοις νόμοις θάνατος και
ζημία εστί, δεί υμάς σφόδρα θάνατον αυτού καταψηφί vestrûm , quorum unumquodque facinus legibusmorte pu
σασθαι. nitur, vos omnino decet capite damnare.
70. Λέξει δε , ώ άνδρες δικασταί, και εξαπατήσαι | 70. Dicet autem, judices , et vos decipere staget, quod
υμάς πειράσεται, ως επί των τετρακοσίων Φρύνιχον sub quadringentis viris Phrynichum interfecerit, et hujus
απέκτεινε , και αντί τούτου φησίν αυτόν 'Αθηναίον rei gratia civitate donatus fuerit a populo Atheniensi. In
τον δήμον ποιήσασθαι , ψευδόμενος, ώ άνδρες δικασταί. utroquemenlitur, judices; neque enim Phrynichum inter
* ούτε γάρ Φρύνιχον απέκτεινεν, ούτε Αθηναίον αυτόν fecil, neque ipsum populus civitate donavit. (71) Namque
20 ο δήμος εποιήσατο. (71) Φρυνίχο γάρ, ώ άνδρες δι Phrynicho , judices , Thrasybulus Calydonius et Apollodo
κασταί, κοινή Θρασύβουλός τε και Καλυδώνιος και
'Απολλόδωρος ο Μεγαρεύς επεβούλευσαν επειδή δε rus Megarensis una insidias struxere. Cui deambulanti
έπετυχέτην αυτω βαδίζoντι, ο μέν Θρασύβουλος τύ quum obviam facti essent, Thrasybulus quidem hominem
πτει τον Φρύνιχον και καταβάλλει πατάξας, ο δε Απολ. ictu prosternit , Apollodorus vero non attigit ; sed oborto
λόδωρος ουχ ήψατο , αλλ' εν τούτω κραυγή γίνεται inter hæc clamore, in fugam se ambo conjiciunt. Agora
και όχoντo φεύγοντες. Αγόρατος δε ουτοσί ούτε πα tus autem neque in facinoris societatem assumptus cst,
25 ρεκλήθη ούτε παρεγένετο ούτε οίδε του πράγματος neque una adfuit , neque quidquam de ea re scivit. Hæc
ουδέν. Ως δε αληθή λέγω, αυτό υμίν το ψήφισμα
δηλώσει. autem vera esse, ipsum vobis decretum ostendet.
ΨΗΦΙΣΜΑ . DECRETUM .
72. “ Ότι μεν ουκ απέκτεινε Φρύνιχον, εξ αυτού του 72. Istum itaque non occidisse Phrynichum ex decreto
ψηφίσματος δηλον· ουδαμού γάρ έστιν 'Αγόρατον 'Αθη constat. Nusquam enim in eo legitur Agoratum civitate
ναϊον είναι ώσπερ Θρασύβουλος και Απολλόδωρον: donatum esse, quemadmodum Thrasybulum et Apollodo
καίτοι είπερ απέκτεινε Φρύνιχον, έδει αυτόν εν τη rum . Quanquam si Phrynichum occidisset, ipsum opor
αυτή στήλη, ένα περ Θρασύβουλος και Απολλόδωρον, tuit in eadem columna, qua Thrasybulus etApollodorus,
30 'Αθηναίον πεποιημένον... τα μέντοι ονόματα διαπράτ inscriptum esse factum Atheniensem . Atqui multi , ora
τονται σφών αυτών, δόντες αργύριον τω ρήτορι , προσ toribus pecunia delinitis , id peragunt ut in columna in .
γραφήναι εις την στήλην ως ευεργέτας όντας. Και scribantur tanquam de republica bene meriti. Hæc vera
ως αληθή λέγω, τούτο το ψήφισμα ελέγξει. esse , idem arguetdecretum jam recitandum .
ΨΗΦΙΣΜΑ. DECRETUM .

73. Ούτω μέντοι ούτος πολύ υμώνκαταφρονεϊ, ώστε | 73. Iste autem adeo vos contemptui halbet , ut , quum
ουκ ων Αθηναίος και εδίκαζε και εξεκλησίαζε και non fuerit civis , nihilominus jus dixerit, concionibus in
γραφάς τας εξ ανθρώπων εγράφετο , επιγραφόμενος terfuerit , omnia accusationum genera instituerit, inscri
35 Αναγυράσιος είναι. "Επειτα δε και έτερον μέγα τε | ptus Anagyrasius. Ecce autem et aliud argumentum
κμήριον ώς ουκ απέκτεινε «Φρύνιχον, δι' δν 'Αθηναίος non leve quod iste Phrynichum non interfecerit, propter
φησι γεγενήσθαι. Ο Φρύνιχος γάρ ούτος τους τετρα quem ait se civem esse factum . Pbrynichus enim qua
κοσίους κατέστησεν· επειδή δ' εκείνος απέθανεν, οι dringentos viros constituit , atque illo exstincto eorum plu
πολλοί των τετρακοσίων έφυγον. (74) Πότερον ούν rimi fugerunt. (74 ) Utrum igitur videntur triginta viri ,
δοκούσιν υμίν οι τριάκοντα και η βουλή και επί των et senatus qui sub iis exstitit , qui omnes erant ex numero
τριάκοντα βουλεύουσα , οι αυτοί ήσαν άπαντες των τε Quadringentorum fuga elapsorum, comprehensu: Phry
τρακοσίων των φυγόντων, αφείναι αν λαβόντες τον nichi interſectorem absoluturi, an Phrynichisuæque fugæ
Φρύνιχον αποκτείναντα, ή τιμωρήσασθαι υπέρ Φρυ
νίχου και της φυγής ής αυτοί έφυγον ; εγώ μέν οίμαι pænas repetituri ? Equidem pænas repetituros fuisse exi
stimo. (75) Quare si profitetur se virum interfecisse, quam .
40 τιμωρείσθαι άν. (75) Ει μεν ουν μη αποκτείνας vis non interfecerit , inique agit, sicut ego opinor. Quod
προσποιείται, αδικεί, ως εγώ φημι· ει δε αμφισβητείςsi etiamnum contendis Phrynichum a te esse interfectum ,
και φής Φρύνιχον αποκτείναι, δηλον ότι μείζω τον δη manifestum est quod majori aliqua calamitate populo
μου των Αθηναίων κακά ποιήσας την υπέρ Φρυνίχου
αιτίαν προς τους τριάκοντα απελύσω: ουδέποτε γάρ Atheniensi illata , istius cædis culpam a tringintaviris re
πείσεις ουδένα ανθρώπων ως Φρύνιχον αποκτείνας demisti. Namque nemini unquam persuadere poteris ,te
137αφείθης αν υπό των τριάκοντα, ει μή μεγάλα τον Phrynichipercussorem a trigintaviris dimissum fuisse , nisi
δήμον των Αθηναίων και ανήκεστα κακά ειργάσω. Γ populum Αtheniensem gravi aliquo et insigni malo affecis
 160 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ. (496 - 501 )
(78) Εάν μέν ούν φάσκη Φρύνιχον αποκτείναι, τούτων | ses . (76) Si igitur affirmabit se Phrynichum interfecisse ,
μέμνησθε , και τούτον τιμωρείσθε ανθ' ών εποίησεν id mementote , et hujus mali quod in vos patravit pænas
εάν δ' ού φάσκη , έρεσθε αυτόν δι'ότι φησίν Αθηναίος reposcite. Quodsi factum negaverit , interrogate unde
civitate fuerit donatus; et si id commonstrare nequeat,
ποιηθήναι. Εάν δε μή έχη αποδείξαι, τιμωρείσθε
και αυτόν ότι και εδίκαζε και εξεκλησίαζε και εσυκοφάντει tum pro eo pænas exigite quod et jus dixerit, et concioni
bus interfuerit , et multos per calumnias insimulaverit ,
πολλούς ως Αθηναίος τούνομα επιγραφόμενος. se ipsum pro cive Albeniensi inscribens.
77. Ακούω δ' αυτόν παρασκευάζεσθαι απολογείσθαι | 77 . Audio autem et hanc quoque isti defensionem para
ως επί Φυλήν τε ώχετο και συγκατήλθε τοϊς από Φυ- | tam esse, quod nempe Phylen venerit, et inde redierit cum
λης, και τούτο μέγιστον αγώνισμα είναι. Εγένετο ceteris ; atque hoc quasi maximo causa firmamento usu
δε τοιούτον. Ηλθεν ούτος επί Φυλήν· καίτοι πως αν quirum . Res autem fuit hujusmodi. Venit iste Phylen (at
quomodo vir possetnequior esse , quam is qui, quum
γένοιτο άνθρωπος μιαρώτερος , όστις ειδώς ότι είσί sciret esse ad Phylen eorum nonnullos qui per ipsum pa
τινες επί Φυλήν των υπό τούτου εκπεπτωκότων ετόλ tria exciderunt , in horum tamen conspectum venire susti
1ο μησεν ελθείν ως τούτους ; (78) Επειδή δε είδον αυτόν, nuit? ) : (78 ) at ubi eum sunt conspicati , continuo compre
τάχιστα συλλαβόντες άγουσιν αντικρυς ως αποκτενούν hensum eo palam adducunt ad supplicium , ubialios sup
τες , ούπερ και τους άλλους απέσφαττον, εί τινα λη plicio afficere solebant , si quem aut furem aut maleficum
στήν η κακούργον λάβοιεν . Στρατηγών δε 'Άνυτος comprehendissent. Verum Anytus qui ad Phyien imperabat,
επί Φυλήν ουκ έφη χρήναι ποιείν αυτούς ταύτα , λέγων negavit hæc ita fieri oportere , quod nondum ea conditione
ότι ούπω ούτω διακέoιντο ώστε τιμωρείσθαί τινας των essent ut pænas repeterent ab inimicis ; sed nunc ipsis
εχθρών, αλλά νύν μεν δείν αυτούς ήσυχίαν έχειν, ει δε quietem agendam esse : quodsi quando domum essent
reversuri , tunc integrum esset de nefariorum liominum
15 ποτε οίκαδε κατέλθοιεν, τότε και τιμωρήσοιντο τους capite statuere. (79) Hæc illius oratio isti salutis ad Phy
αδικούντας. (70) Ταύτα λέγων αίτιος εγένετο του len causa fuit : namque oportebat milites imperatoris con
αποφυγείν τούτον επί Φυλήν ανάγκη δε ήν στρατηγού silio obtemperare, si salvi esse vellent. Sed aliud huic
ανδρός ακροάσθαι, είπερ έμελλον σωθήσεσθαι. Αλλ' pænæ genus inflixerunt : nullus enim visus est qui una
έτερον ούτε γάρ συσσιτήσας τούτω ουδείς φανήσεται cum eo cibum caperet, nullus qui sub eodem babitaret
ούτε σύσκήνος γενόμενος , ούτε ταξίαρχος εις την φυλής tabernaculo , neque eundem taxiarchus ulli ordini ad
κατατάξας, αλλ' ώσπερ αλιτηρίω ουδείς ανθρώπων scripsit ; verum unusquisque eum tanquam piaculum aver.
20 αυτώ διελέγετο. Καί μοι κάλει τον ταξίαρχον. sabatur. Etmihi voca taxiarchum .
ΜΑΡΤΥΣ. TESTIS .

80. Επειδή δε διαλλαγαί προς αλλήλους εγένοντο | 80. Posteaquam autem urbanos inter et Piraeenses inita
και έπεμψαν οι πολίται εκ Πειραιώς την πομπήν εις sunt conventa , et cives ex Piræco solenni cum pompa in
πόλιν, ηγείτο μεν Αίσιμος των πολιτών, ούτος δε ούτω urbem perrexerunt, ipsorum duce Æsimo, iste ibi quoque
τολμηρός και εκεί εγένετο συνηκολούθει γάρ λαβών τα
όπλα και συνέπεμπε την πομπήν μετά των πολιτών audaciam
se
exprompsitsuam . Sumptis enim armis, ceteris
adjunxit , et una cum civibus pompam ad urbem co
προς το άστυ. (ει) 'Επειδή δε προς ταϊς πύλαις ήσαν
25 και έθεντο τα όπλα, πρίν εισιέναι εις το άστυ, ο μεν mitabatur.(81)Ubi vero jam portis appropinquabant, atque
Αίσιμος αισθάνεται και προσελθών τήν τε ασπίδα αυ arma posuere priusquam urbem intrarent, sensit Æsimus ,
του λαβών έρριψε, και απιέναι εκέλευσεν ες κόρακας hominemque accedens, scutum ejus arreptum projecit , et
εκ των πολιτών: ου γάρ έφη δεϊν ανδροφόνον αυτόν eum in malam rem abire jussit ex civibus : neque enim
όντα συμπέμπειν την πομπήν τη Αθηνά. Τούτω τω dixit oporterehomicidam in pompa ire cum ceterisMinerva
τρόπο υπό Αίσίμου απηλάθη. Ως δ' αληθή λέγω, sacrificaturum . Hoc pacto ab Æsimo repulsus est. Hæc
κάλει μοι τους μάρτυρας. vera esse ut constet , voca mihi testes .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
82. Τούτω τω τρόπω, ώ άνδρες δικασταί, και επί | 82. Ita erga istum , judices, etad Phylen et in Piræeo se
30 Φυλή και εν Πειραιεί προς τους πολίτας διέκειτο ου cives habuere. Cum eo enim , utpote homicida , nemo
δείς γάρ αυτή διελέγετο ως ανδροφόνω όντι, του τε μη sermonem conferebat ; quod vero mortem effugerit , in
αποθανείν "Ανυτος εγένετο αυτό αίτιος. Εάν ούν causa fuit Anytus. Itaque si profectione ad Phylen se de
τη επί Φυλήν εδώ απολογία χρήται , υπολαμβάνειν fendere sataget, hæc ei subjicere mementote , utrum scilicet
χρή ει 'Άνυτος αυτώ εγένετο αίτιος μη αποθανείν ετοί Anytus eum a capitali supplicio liberaverit, quum ceteri
μων όντων τιμωρείσθαι , και ει έρριψεν αυτού Αίσιμος parati essent ad pænas repetendast utrum Æsimus ejus
την ασπίδα και ουκεία μετά των πολιτών πέμπειν την scutum projecerit , eumque non siverit in pompa pergere
35 πομπήν, και εί τις αυτόν ταξίαρχος εις τάξιν τινά κα cum civibus; utrum denique taxiarchus ipsum alicui
τέταξεν. ordini ascripserit.
 (501 - 509) LYSIÆ OR. CONTRA AGORATUM . 16 !
35 83. Μήτε ούν ταύτα αυτού αποδέχεσθε, μήτε αν λέγη , 83. Ne igitur istas defensiones admittite , neque si dicat
ότι πολλά χρόνο ύστερον τιμωρούμεθα. Ου γαρ οίμαι longo tempore posl nos pænas reposcere. Neque enim ar
ουδεμίαν των τοιούτων αδικημάτων προθεσμίαν είναι, bitror esse istis criminibus vindicandis ullum tempus con .
αλλ' εγώ μέν οίμαι, είτ' ευθύς είτε χρόνω τις τιμωρεί stitutum ;at sive quis extemplo , sive serius pænas sumat,
ται , τούτον δεν αποδεικνύναι ώς oύ πεποίηκε περί ών | ree cuivis omnino hoc esse demonstrandum, se utique ea
έστιν η αιτία. (31) Ούτος τοίνυν τούτο αποφαινέτω , ή non perpetrasse quorum reus sistitur. (84 ) Hoc igitur iste
ώς ουκ απέκτεινεν εκείνους ή ως δικαίως, κακόν τι | ostendat, aut quod illes viros non occiderit , aut quod oc
40 ποιoύντας τον δήμον των Αθηναίων . Ει δε πάλαι | ciderit jure de populo Αtlieniensi male meritos. Quodsi
δέον τιμωρείσθαι ύστερον ήμείς τιμωρούμεθα, τον χρό» | serius ponas reposcamus que lulum debito erant ,tantum
νον κερδαίνει δν έζη ου προσήκον αυτώ , οι δε άνδρες temporis lucrifecit quo vixit prater ipsius meritum : illi
υπό τούτου ουδέν ήττον τεθνήκασιν. autem viri nihilominus ab ipso sunt interfecti.
85. Ακούω δ' αυτόν και διασχυρίζεσθαι, ότι επ' | 85. Audio autem istum hac re niti maxime , quod in
αυτοφώρω τη απαγωγή επιγέγραπται· δ πάντων εγώ | libello accusatorio legantur ea verba επ' αυτοφώρω ( in Πα
oίμαι ευηθέστατον» ως ει μεν το επ' αυτοφώρω μη | grante delicio );id quod est , ut opinor ,omnium absurdis
προσεγέγραπτο , ένοχος ών τη απαγωγή· διότι δε τούτο simum : nempe accusatione ipse teneretur siea verba non ad
13Sπροσγέγραπται , ραστώνην τινά oίεται αυτό είναι. | dita fuissent; quia autem additasunt, e0 sibilevanmen quod.
Τούτο δε ουδενί άλλω έoικεν η ομολογείν αποκτείναι, I dani reperisse existimat. Sed id nihil aliud est quam fateri
μη επ' αυτοφώρω δε, και περί τούτου διισχυρίζεσθαι, | se fuisse homicidam, et de loc contendere , quod , si homi
ώσπερ , ει μή επ' αυτοφώρω μέν, απέκτεινε δε , τούτου cidium perpetraverit, non tamen επ' αυτοφώρω deprehensus
ένεκα δέον αυτόν σώζεσθαι. (86) Δοκούσι δ' έμοιγε οι fuerit , idcirco sibi condonari oporteret. (86) Verum mihi
ένδεκα οι παραδεξάμενοι την απαγωγήν ταύτην, οιόμε | videntur undecimviri qui libellum hunc accusatorium re
νοι Αγοράτω συμπράττειν τότε και διασχυριζόμενοι cepere, non quod Agorato hoc profuturum existimarent,
σφόδρα ορθώς ποιήσαι Διονύσιον , την απαγωγήν απά- | sed eo ipso confirmantes recte etjure agere Dionysium, lianc
γειν αναγκάζοντες, προσγράψασθαι τότεεπ' αυτοφώρω, litem in forum introducentes coegisse Dionysium libello
ή όπου αν ή: πρώτον μεν εναντίον πεντακοσίων εν τη ascribere, se accusare Agoratum ut homicidam επ' αυτο»
βουλή , είτα πάλιν εναντίον Αθηναίων απάντων εν τω | φώρω, quandoquidem Agoratus primum coram Quingentisin
δήμω απογράψας τινάς αποκτείνεια και αίτιος γένοιτο senatu , deinde coram universis Atheniensibus in concione ,
του θανάτου. (67) Ου γαρ δήπου τούτο μόνον οίεται ipse deferens nonnullosoccidisset. (87) Non enim certe loc
10 επ' αυτοφώρω, εάν τις ξύλο ή μαχαίρα πατάξας κα solummodo putant esse επ' αυτοφώρω , si quis vel fuste vel
ταβάλη , επεί εκ γε του σού λόγου ουδείς φανήσεται | ferro aliquem percussum humi prostraverit : nam ex tua
αποκτείνας τους άνδρας ους συ απέγραψας: ούτε γάρ | interpretatione nemo erit qui illos viros occiderit quos tu
επάταξεν αυτούς ουδείς ούτ' απέσφαξεν, αλλ' αναγ- | detulisti; neque enim eos aliquis percussit aut jugulavit,
κασθέντες υπό της σής απογραφής απέθανον. Ουκ ουν | sed fua delatione coacti sunt mori cicutam bibentes . Nonne
ο αίτιος του θανάτου, ούτος επ' αυτοφώρω εστί; Τίς | igituris, qui auctor necis est , επ' αυτοφώρω est ? Quis vero
ούν άλλος αίτιος και συ απογράψας ; ώστε πως ουκ επ' alius auctor fuit quam tu qui ipsos detulisti ? Itaque qui tu
15 αυτοφώρω συ ει ο αποκτείνας ; eorum non occisor fuisti επ' αυτοφώρω?
88. Πυνθάνομαι δ' αυτόν και περί των όρκων και περί | 88. Accepi quoque eum de jurejurando et de conventis
των συνθηκών μέλλειν λέγειν, ως παρά τους όρκους και | aliquid dicturum, quod nempe in jus vocetur contra jus
τάς συνθήκας αγωνίζεται ας συνεθέμεθα προς τους εν jurandum, et contra ea conventa que Pirteenses cum
αστει οι εν τω Πειραιεί. Σχεδόν μέν ούν τούτοις ισχυρι- | urbanis iniverunt. His igitur confisus fatefur se fuisse ho
ζόμενος ομολογεί ανδροφόνος είναι εμποδών γούν ή όρ- | micidanm : opponit scilicet jusjurandum,conventa, elapsum
κους ή συνθήκας ή χρόνον η επ' αυτοφώρω τι ποιείται, | tempus, verba επ' αυτοφώρω addita; at ipsi cause ditti
αυτό δε τα πράγματι ου τι πιστεύει καλώς αγωνιείσθαι. dit , neque hinc sperat rein ipsi bene cessuram . (89) Hu
20 (89) Υμίν δέ, ώ άνδρες δικασταί, ού προσήκει περί τού - | jusmodi autem effugia vestrumest ,judices, prorsus resi
των αποδέχεσθαι· αλλ' ώς ουκ απέγραψεν ουδέ οι άνδρες | cere ; sed istum jubete illud defendere, vel quod illos viros
τεθνάσι , περί τούτων κελεύετε αυτόν απολογείσθαι. non detulerit, vel quod illi non interierint : siquidem jus
"Έπειτα τους όρκους και τας συθήκας ουδέν ηγούμαι jurandum et conventa nihil ad vos pertinere arbitror erga
προσήκειν ημίν προς τούτον. Οι γάρ όρκοι τοίς εν α istum . Jusjurandum enim datum est urbanis a Piræen
στει προς τους εν Πειραιεί γεγένηνται. (90) Ει μεν ούν sibus. (90 ) Si igitur iste in urbe fuisset, et nos in Piræeo ,
ούτος μεν εν άστει,ημείς δ' εν Πειραιεί ήμεν, είχόν τινα haberet utique rationis speciem quod ipse de conventis
25 λόγον αυτώ αι συνθήκαι νύν δε και ούτος εν Πειραιεϊ profert. Jam vero iste in Piraeo erat, sicut et ego et
ήν και εγώ και Διονύσιος και ούτοι άπαντες οι τούτον | Dionysius, atque hi omnes qui eumin jus vocant. Nihil
τιμωρούμενοι , ώστε ουκ έστιν ημίν εμποδών ουδέν itaque nobis est impedimento , quum Piræenses nullo se
ουδένα γάρ όρκον οιεν Πειραιεί ή τοίς εν αστει ώμοσαν. I juramento obstrinxerint erga eos qui non erant in urbe.
ORATORLS.
 162 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΓΟΡΑΤΟΥ . (509 - 613
91. Εκ παντός δε τρόπου έμοιγε δοκεί ουχ ενός θα- | 91 . Ceterum omni ratione is mili videtur non semel
νάτου άξιος είναι, όστις φησί μέν υπό του δήμου ...., mori commeritus, qui dicit se a populo civem esse ado
τον δε δημoν, ον αυτός φησι πατέρα αυτού είναι, φαί platum , et eum tamen populum arguitur quem patrem
νεται κακώσας, και αφείς και προδους εξ ών εκείνος | suum vocat injuria affecisse, deseruisse , ac ea omnia pro
30 μείζων και ισχυρότερος εγίγνετο. “ Όστις ουν τόν τε | didisse quibus ille major et potentior effectus est. Qui
γόνων πατέρα τον αυτού έτυπτε και ουδέν παρείχε των | igitur et patrem quem natura habuit, verberavit, neque
επιτηδείων, τόν τε ποιητον πατέρα αφείλετο και ήν ei vitæ necessaria suppeditavit, et quem adoptione nactus
υπάρχοντα εκείνω αγαθά, πως ού και διά τούτο κατά | est , suis spoliavit facultatibus , quo pacto is propter hec ,
τον της κακώσεως νόμον αξιός έστι θανάτω ζημιω ex lege injuriarum erga parentes , morte dignus non cense
θηναι; bitur ?
92. Προσήκει δ' υμίν, ώ άνδρες δικασταί, άπασι τι- Ι 92. Oportet autem , iudices, Voς omnes illorum
μωρείν υπέρ εκείνων των ανδρών ομοίως ώσπερ ημών injurias persequi, non minus quam nostrům unumquem
36 ενί εκάστω. 'Αποθνήσκοντες γαρ ημίν επέσκηψαν que. Morituri enim vobis , quemadmodum et nobis, ce
και υμίν και τοις άλλοις άπασι τιμωρείν υπέρ σφών terisque omnibusmandaruntut Agoratum pro se ipsis per
αυτών 'Αγόρατον τουτονι ως φονέα όντα, και κακώς sequeremini, tanquam homicidam , et ut unusquisque pro
ποιείν καθ' όσον αν βραχύ έκαστος δύνηται. Εί τοί
νυν τι εκείνοι αγαθόν την πόλιν ή το πλήθος το υμέτε sua velminima parte hominem male exciperet. Si igitur
ρον φανεροί είσι πεποιηκότες, και και αυτοί υμείς ομο constiterit illos de civitate aut populo Atheniensi bene fuisse
λογείτε, ανάγκη υμάς έστι πάντας εκείνους φίλους και meritos, quod et vos confitemini, necesse est vos omnes
επιτηδείους είναι, ώστε ουδέν μάλλον ημίν ή και υμών his amicos fieri et benevolos ; ideoque non magis nobis
10 ενί εκάστω επέσκηψαν. (93) Ούκουν ούτε όσιον ούτε quam unicuique vestrûm hoc ab illis mandatum erat. (93)
νόμιμον υμίν έστιν ανείναι 'Αγόρατον τουτονί. Υμείς | Quamobrem neque ex religione neque ex lege absolvendus
τοίνυν, ώ άνδρες Αθηναίοι, νυνι δή, επειδή εν τω τότε erit Agoratus. Vos igitur, Athenienses , nunc tandem ,
χρόνω, ενώ εκείνοι απέθνησκον, ουχ οίοί τε εκείνους
επαρκέσαι γεγόνατε διά τα πράγματα τα περιεστηκότα, quandoquidem illo tempore quo interempti sunt, eis sup
νυνί, ενώ δύνασθε , τιμωρήσατε τον εκείνων φονέα . pelias ferre non potuistis propter acerbam rerum condi
Ενθυμείσθε δ', ώ άνδρες Αθηναίοι, όπως μή πάντων tionem , nunc , inquam , quum jam potestis , ipsorum in
έργον σχετλιώτατον εργάσησθε. Ει γάρ άποψηφιείσθε | terfectorem ulciscamini. Videte , Athenienses, ne rem
139'Aγοράτου τουτουί, ου μόνον τούτο διαπράττεσθε , αλλά | omnium indignissimam perpetretis . Nam si absolverilis
και εκείνων των ανδρών, ούς ομολογείτε υμίν εύνους Agoratum , non isti modo attuleritis salutem , verum et
είναι , τη αυτή ψήφω ταύτη θάνατον καταψηφίζεσθε » illos homines quorum benevolentiam in vos agnoscitis ,
(94) απολύοντες γάρ τον αίτιον όντα εκείνους του θα eadem sententia morte condemnatis. (94) Quum enim eum
νάτου ουδέν άλλο γιγνώσκετε ή εκείνους δικαίως υπό liberatis qui ipsos interfecit, nihil aliud decernitis quam
τούτου τεθνηκέναι. Και ούτως αν δεινότατα πάντων quod illi ab isto haud injuria fuerint interfecti. Unde cuin
6 πάθοιεν, ει οις επέσκηπτον εκείνοι ως φίλοις ούσι τι
μωρείν υπέρ αυτών , ούτοι ομόψηφοι κατ' εκείνων των iis miserrime actum erit , si quibus ipsi, tanquam amicis ,
ανδρών δικασταί niortem suam ulciscendam mandarupt, eos ipsos nacti
άνδρες τοϊς τριάκοντα γενήσονται. (95) Μηδαμώς, ώ
, προς θεών 'Ολυμπίων, μήτε τέχνη fuerint trigintaviralis sententiæ comprobatores. (95 ) Nequa.
μήτε μηχανή μηδεμιά θάνατον εκείνων των ανδρών | quam,judices , per deosimmortales oro atque obtestor,
καταφημίσησθε, οι πολλά κάγαθά υμάς ποιήσαντες διά nullo modo nullaque ratione illos viros morte conde
ταύτα υπό των τριάκοντα και Αγοράτου τουτουί απέ minetis, quiideo a trigintaviris atque ab Agorato occisi sunt,
θανον. 'Αναμνησθέντες ούν απάντωντων δεινών, και quod de vobis sæpiusoptimemeruerant. Recordantes igitur
10 των κοινών τη πόλει και των ιδίων, όσα εκάστω εγέ earum quæ vel publice civitati, vel privatim unicuique
νοντο επειδή εκείνοι οι άνδρες ετελεύτησαν, τιμωρήσατε vestrum , ingruerunt calamitatum , ubi illi viri interierunt,
τον αίτιον τούτων. Αποδέδεικται δ'υμίν άπαντα και ab earum auctore pænas sumite. Undequaque vobis de.
εκ των ψηφισμάτων και εκ των απογραφών και εκ των monstratum est , tum ex decretis , tum ex delationibus,
άλλων απάντων 'Αγόρατος ών αυτοϊς αίτιος του θανά tum ex ceteris omnibus , Agoratum fuisse illorum mortis
του. (06) "Ετι δε και προσήκειυμίν εναντία τοϊς τριά
κοντα ψηφίζεσθαι. Ών μεν τοίνυν εκείνοι θάνατον causan . (96 ) Insuper et decet vos trigintaviris contraria
15 κατέγνωσαν, υμείς άποψηφίσασθε ών δ' εκείνοι θάνα decernere. Quos igitur istimorte condemnarunt, vos ab
τον ου κατέγνωσαν, υμείς καταγινώσκετε. Οι τριά solvite ; eosque rursus vos condemnate , quos isti inde
κοντα τοίνυν των μέν ανδρών τούτων, οι ήσαν υμέτε mnatos reliquerunt. Porro trigintaviri illos viros conde
ροι φίλοι , θάνατον κατέγνωσαν, ών δεί υμάς άποψη mnarunt, vestros amicos, quos nunc oportet a vobis absolvi ;
φίζεσθαι· 'Aγοράτου δε απεψηφίσαντο, διότι έδόκει | Agoratum vero absolverunt , propterea quod videbateur
 (613-- 21.) LYSIÆ CONTRA ALCIBIADEM OR. I. 163
προθύμως τούτους απολλύναι: ου προσήκει καταψηφί- | illos lubenter perdere , quem a vobis par est condemnari.
ζεσθαι. (97) Εάν ούν τα εναντία τους τριάκοντα ψη- | (97) Quapropter si trigintaviris contraria decernatis,
φίζησθε , πρώτον μεν ουχ ομόψηφοι γίγνεσθε , έπειτα | primum impiorum hominum vobisque inimicissimorum
20 τοις υμετέροις αυτών φίλοις τετιμωρηκότες έσεσθε, | sententias non comprobabitis; deinde vestros ipsorumami
έπειτα τοις πάσιν ανθρώποις δόξετε δίκαια και όσια | cos ulti fueritis ; postremo secundum jus et fas sententiam
ψηφίσασθαι. tulisse omnibus hominibus videbimini.

XIV . XIV .
ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ CONTRA ALCIBIADEM ,
ΛΙΠΟΤΑΞΙΟΥ. OB ORDINEM DESERTUM .
25 Ηγούμαι μέν, ώ άνδρες δικασταί, ουδεμίαν υμάς Arbitror, judices , vos neutiquam exspectare ut ullam
ποθεϊν ακούσαι πρόφασιν παρά των βουλομένων 'Αλκι» | accusandi causam pratexant qui Alcibiademin jus vocare
βιάδου κατηγορείν: τοιούτον γαρ πολίτην εαυτόν εξ αρ meditantur. Hujusmodi enim civem se ab initio præstitit ,
μης παρέσχεν , ώστε και ει μή τις ιδία αδικούμενος υπ’ | ut, quamvis privatim nemo ab eo Iasus fuisset , ex ceteris
αυτού τυγχάνει, ουδέν ήττον προσήκει εκ των άλλων tamen vitæ institutis deberent eum in inimici loco habere.
30 επιτηδε
υμάτων εχθρόν αυτόν ηγείσθαι. ( 2) Ου γαρ μι- Ι ( 2) Neque enim levia sunt istius facinora , aut venia digna,
κρά τα αμαρτήματα ουδε συγγνώμης άξια , ουδ' ελπίδα neque ejusmodi ut sperare possimus ipsum posthac melio
παρέχοντα ως έσται του λοιπού βελτίων, αλλ' ούτω rem evasurum , sed ita fode perpetrata , tantæque impro
πεπραγμένα και εις τοσούτον κακίας άφιγμένα , ώστ ' , ut ob nonnulla quibus ipse gloriatur, erubescant
επ’ ενίοις ών ούτος φιλοτιμείται τους εχθρούς αισχύνε bitatis
etiam ipsius inimici. Equidem , judices , quum et dome
σθαι. Εγώ μέντοι , ώ άνδρες δικασταί, και πρότερον nobis olim a patribus intercesserint, quum
35 προς τους πατέρας ημίν διαφοράς υπαρχούσης, και πά etsticæeumsimultates
jam pridem pro inimico habuerim , et is nuper de
λαι τούτον εχθρόν ηγούμενος, και νύν υπ' αυτού πε
πονθώς κακώς, πειράσομαι περί πάντων των πεπρα me pessimemeritus fuerit , ob hæcenitar ut omnium quæ
γμένων μεθ'υμών αυτόν τιμωρήσασθαι. (3) Περί μέν | ab ipso flagitiose gesta sunt , penas per vos reposcam.
ούν των άλλων Αρχεστρατίδης ικανώς κατηγόρησε και | (3) Atque de ceteris quidem sufficienter accusavit Arche
γάρ τους νόμους επέδειξε και μάρτυρας πάντων παρέ stratides ; nam et leges produxit , omniaque testimoniis
σχετο· όσα δ' ούτος παραλέλοιπεν, εγώ καθ' έκαστον comprobavit : quæ vero ille prætermisit , ea ego vos singu
ομάς διδάξω. Ανάγνωθι δέ μοι τον νόμον. latim edocebo. Et mihilegem recita.
ΝΟΜΟΣ. LEX .
40 4. Eικός τοίνυν εστίν, ώ άνδρες δικασταί, εξ ου την Γ 4. Par est igitur, judices , ut , quandoquidem hodie pri
ειρήνην εποιησάμεθα , πρώτον περί τούτων νυνί δικά- | mum, ex quo pacem fecimus, de his rebus judicatis , non
ζοντας μή μόνον δικαστάς, αλλά και νομοθέτας αυτούς | judices solum, sed et legislatores vos prestetis , persuasos
γενέσθαι, ευ ειδότας ότι, όπως αν υμείς νυνί περί αυ nimirum quod , uti vos nunc de his rebus statueritis , ita
των γνώτε, ούτω και τον άλλον χρόνον η πόλις αυτοίς civitas per reliquum tempus eas sit habitura. Mihi autem
χρήσεται. Δοκεϊ δέ μοι και πολίτου χρηστού και δικα videtur et civis boni et justi judicis officium esse leges in
στού δικαίου έργον είναι ταύτη τους νόμους διαλαμβά eam interpretari partem quæ reipublicæ in futurum erit
νειν, όπη και εις τον λοιπόν χρόνον μέλλει συνοίσειν τη maxime utilis. (5 ) Nam sustinuerunt quidam dicere , ne .
140πόλει. (6) Τολμώσι γάρ τινες λέγειν ώς ουδείς ένοχός minem vel deserti ordinis vel timiditatis posse fieri reum :
εστι λιποταξίου ουδε δειλίας· μάχην γάρ ουδεμίαν γε
γονέναι, τον δε νόμον κελεύειν, εάν τις λίπη την τάξιν nullam enim pugnam fuisse ; id autem jubere legem , ut, si
quis ordinem deseruerit retrocedens propter timiditatem ,
εις τουπίσω δειλίας ένεκα, μαχομένων των άλλων, περί
τούτου τους στρατιώτας δικάζειν. Ο δε νόμος ου περί | ceterispugnantibus ,de eo strategi cognoscant. Atnon de
τούτων κελεύει μόνον , αλλά και οπόσοι άν μή παρώσιν his solum præcipit lex , sed de omnibus quicumque inter
και εν τη πεζή στρατιά. Ανάγνωθι μοι τον νόμον. pedites non comparuerint.Mihi recita legem ,
ΝΟΜΟΣ. LEX .

6. Ακούετε, ώ άνδρες δικασταί, ότι περί αμφοτέρων | 6. Auditis ,judices, latam esselegem de utrisque, quum
κείται , και όσοι αν μάχης ούσης εις τουπίσω αναχω- | de iis qui, prelio commisso , retrocesserint, tum de iis
ρήσωσι , και όσοι αν εν τη πεζή στρατιά μή παρώσι. | etiam qui peditatui non interfuerint. Vos autein dispicite
11.
 164 ΑΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ Α. ( 21 - 525
Σκέψασθε δε τίνες εισίν ούςδει παρείναι. Ουχ οίτινες αν η quos interesse oporteat. Annon eos quihanc habent ata
την ηλικίαν ταύτην έχωσιν, ουχ ώς αν οι στρατηγοί tem ? annon eos quos strategi conscripserint? (7) Equidem
καταλέξωσιν; 7 Ηγούμαι δ', ώ άνδρες δικασταί , όλων existimo , judices, isium solum ex civibus omni legis dis
10 τω νόμω μόνον αυτόν των πολιτών ένοχον είναι αστρα positione constrictum teneri ; etenim αστρατείας sive al
τείας μέν γάρ δικαίως αν αυτόν αιώναι , ότι καταλε sentiæ a castrismerito reusperagitur, quod conscriptus non
γείς ου παρήν, λιποταξίου δε, ότι ουκ επεξήλθε μεθ' comparuerit ; λιποταξίου sive deserti ordinis, quod non
ομών στρατοπεδευόμενος , ώδε παρέσχε μετά των άλ exierit una vobiscum militanς ; δειλίας denique silve igna-
λων εαυτόν τάξαι , δειλίας δε, ότι δείν αυτόν μετά των viæ , quod , quum ipsum oportuerit cum gravis armaturæ
οπλιτών κινδυνεύειν ιππεύειν είλετο. (s; Καίτοι φασίν militibus discrimen subire, equitatui se adjungere malue
αυτόν ταύτην την απολογίαν ποιήσεσθαι , ώς επειδήπερ rit. (8 ) Atqui prædicant istum bac defensione usurum ,
ίππευεν, ουδέν ήδίκει την πόλιν. Εγώ δ' ηγούμαι διά quod , quoniam equitem se præbuit , non læserit rempubli
του0' υμάς δικαίως αν αυτό οργίζεσθαι, ότι του νόμου cain . Ego autem arbitror, vos idcirco jure ei succensere
15 κελεύοντος, εάν τις αδοκίμαστος ιππεύη, άτιμον είναι, posse, quod , quum præcipiat lex eum infamem esse , si
ετόλμησεν αδοκίμαστος ιππεύειν. Καί μοι ανάγνωθι quis non probatus equitaverit , ipse tamen equitare ausus
τον νόμον. fuerit non probatus. Εt mihi legemrecita.
ΝΟΜΟΣ. LEX .
9. Ούτος τοίνυν εις τούτ' ήλθε πονηρίας , και ούτως | 9. Iste igitur eo venit improbitatis , vos ita contempsit
όμων κατεφρόνησε και τους πολεμίους έδεισε και επ- etlostes forinidavit , adeo impense studuit equitare , leges
πεύεινεπεθύμησε και των νόμων ουκ εφρόντισεν, ώστε que neglexit, ut parum curaverit hæc pericula , verum
ουδέν αυτω τούτων των κινδύνων έμέλησεν, αλλ' έβου maluerit et infamis fieri, et bona sua publicari, et penis
λήθη και άτιμος είναι και τα χρήματ' αυτού δημευθη omnibus teneri quæ lege statuuntur, quam se adjungere
20 ναι και πάσαις ταις κειμέναις ζημίαις ένοχος γενέσθαι civibus suis et gravis armaturæ militiain obire. (10 ) Et
μάλλον ή μετά των πολιτών είναι και οπλίτης γενέ - ceteri quidem qui eo militiæ genere nunquam defuncti , ad
id usque tempus inter equites militaverant, bostesque rei
σθαι. (το) Και έτεροι μεν ουδεπώποτε οπλιτεύσαντες,
ιππεύοντες δε τον άλλον χρόνον και πολλά κακά τους publicæ malis affecerant plurimis, non ausi fuerunt in
πολεμίους πεποιηκότες, ουκ ετόλμησαν επί τουςίππους equos ascendere , vos et legem reveriti : ita enim comparati
αναθήναι, δεδιότες υμάς και τον νόμον. ούτω γαρ ήσαν erant, non quasi exspectarent rempublicam interituram ,
παρεσκευασμένοι , ουχ ώς απολουμένης της πόλεως, sed incolumem magnamque futuram , et eam quæ posset a
αλλ' ώς σωθησομένης και μεγάλης έσομένης και τιμω
28 ρησομένης τους αδικούντας: 'Αλκιβιάδης δ' ετόλμησεν delinquentibus pænas reposcere . Alcibiades vero equitare
non dubitavit , quineque in populum benevolo ſuit animo,
αναβήναι, ούτε εύνους ών τώ πλήθει ούτε πρότερονιπ neque antea equo meruerat, neque nunc ejus militiæ peri
πεύσας ούτε νύν επιστάμενος ούτε υφ'υμώνδοκιμασθείς, tus est, neque a vobis probatus, quasi futurum existimans
ως ουκ έξεσόμενον τη πόλει δίκην παρά των αδικούν.
των λαμβάνειν. (το) Ενθυμηθήναι δε χρή δτι, ει εξέ ut nunquam reipublicæ liceret delinquentes punire. (11)
σται και τι άν τις βούληται ποιείν, ουδέν όφελος νόμους Vobis autem est animadvertendum quod , si unicuique
κείσθαι ή υμάς συλλέγεσθαι η στρατηγούς αιρείσθαι. impune erit facere quod voluerit, nihil jam opus sit aut
30 Θαυμάζω δε, ώ άνδρες δικασταί, εί τις αξιοϊ , εάν μέν || leges ferri, aut vos congregari, aut strategos eligi. Miror,
τις προσιόντων των πολεμίων της πρώτης τάξεως τετα judices , si quis æquum esse putaverit eum timiditatis con
γμένος της δευτέρας γένηται, τούτου μεν δειλίαν κα demnare , qui, accedentibus hostibus, in primo ordine
ταψηφίζεσθαι, εάν δέ τις εν τοίς οπλίταις τεταγμένος constitutus, se in secundum ordinem transtulerit ; si quis
εν τοις ιππεύσιν αναφανή, τούτω συγγνώμην έχειν. (12) vero constitutus inter pedites militaverit in equitatu , enm
Και μεν δή, ώ άνδρες δικασταί, ηγούμαι δικάζειν υμάς venia dignum censere. ( 12 ) Atqui profecto , judices, vos
ου μόνον των εξαμαρτανόντων ένεκα, αλλ' ίνα και τους arbitror judicia exercere non solum eorum causa qui deli
άλλους των άκοσμούντων σωφρονεστέρους ποιήτε. Εάν qucrunt, verum etiam ut ceteros qui contra legis præscri
35 μεν τοίνυν τους αγνώτας κολάζητε , ουδείς έσται των ptum agunt, ad modestiam revocetis. Si igitur puniatis ob
άλλων βελτίων» ουδείς γαρ είσεται τον υφ' υμών κατα scuros homines, ceterorum nemo exinde fietmelior ( pænam
ψηφισθέντα: εάν δε τους επιφανεστάτους των εξαμαρ enim quam irrogatis nullus audiet ); quodsi in clarissimos
τανόντων τιμωρήσθε , πάντες πεύσονται , ώστε τούτο quosque animadvertatis , ea fama ad omnes
παραδείγματι χρώμενοι βελτίoυς έσονται οι πολίται. perventuradelinquentium
est, adeo ut cives, admoniti exemplo , meliores
(13) Εί τοίνυν τούτου καταψηφιείσθε, ου μόνον οι εν τη
πόλει είσονται, αλλά και οι σύμμαχοι αισθήσονται και sint evasuri. (13) Siigitur istum condemnabitis , non so
οι πολέμιοι πεύσονται , και ηγήσονται πολύ πλείονος | lum ii quiin civitate sunt intelligent , verum et socii sen
40 άξίανείναι την πόλιν ,εάν ορώσινεπί τοις τοιούτοις των ' tient, et hostes audient, meliusque de nostra republica
 (525 - 634) LYSIÆ CONTRA ALCIBIADEM OR . I. 165
αμαρτημάτων μάλισθ' υμάς οργιζομένους και μηδεμιάς | existimabunt, si intellexerint vos Ihujusmodi flagitiis gravi
συγγνώμης τους άκοσμούντας εν τω πολέμω τυγχάνον- | ter succensere, nullamque a vobis veniamconsequi eos qui
τας. (14) ' Ενθυμείσθε δ', ώ άνδρες δικασται, ότι τών | in bello legum negligentes se exhibent. (14) Considerate
etiam , judices , quod ex militibus alii adversa valetudine ,
στρατιωτών οι μεν κάμνοντες ετύγχανον, οι δε ενδεείς alii
όντες των επιτηδείων, και ηδέως αν οι μεν εν ταις πό illi rerum necessariarum inopia laborabant, quorum libenter
λεσι καταμείναντες έθεραπεύοντο , οι δε οίκαδ' απελθόν liaresin oppidis
tutari
morati se curare , hireversi domum res fami.
voluissent : considerate quod libenti animo
141τες των οικείων επεμέλoντo, οι δε ψιλοί εστρατεύοντο, nonnulli aut inter velites militassent, aut pugnassent inter
οι δ' εν τοις ιππεύσιν εκινδύνευον · (15) αλλ' όμως ουκ equites. (15) Attamen ne sic quidem sustinuistis ordincs
ετολμάτε απολιπείν τας τάξεις ουδε τα άρεστα υμίν deserere , aut ea eligere quæ vobis grata erant; verum
αυτοίς αιρείσθαι , αλλά πολύ μάλλον εφοβείσθε τους της multo magis civitatis leges verebamini periculum
πόλεως νόμους και τον προς τους πολεμίους κίνδυνον. Ων hostibus. Quarum rerum memores vos quam ab
suffragia nunc ſerre
χρή μεμνημένους υμάςνυνί την ψήφον φέρειν, και πάσι oportet, omnibusque perspicuum facere , quod Athenien
και φανερόν ποιείν ότι Αθηναίων οι μή βουλόμενοι τους που sium ii qui cum hostibus dimicare noluerint, a vobismale
λεμίοις μάχεσθαι υφ' υμών κακώς πείσονται. excipientur.
16. Ηγούμαι δ', ώ άνδρες δικασταί , περί μεν του | 1616. Arbitror
Arbitror autem,indices
autem , judices,, de
de Ιραρ
lege ρίet.de ipsa re istos
νόμου και αυτού του πράγματος ουχ εξειν αυτούς και τι | nihil liabituros quod respondeant ; sed huc ascendentes vos
λέξουσιν· αναβαίνοντες δ' υμάς εξαιτήσονται και αντι deprecabuntur, postulabuntque ne Alcibiadis filio tantan ,
βολήσουσιν, ουκ αξιoύντες του Αλκιβιάδου υπέος τοσαύ timiditatis notam inurere velitis; quasi ille multorum bono .
την δειλίαν καταγνώναι , ως εκείνον πολλών αγαθών, rum , ac nonmalorum multorum auctor exstiterit. Quem si
αλλ' ουχί πολλών κακών αίτιον γεγενημένον, δν ει τη
1ο λικούτον όντα απεκτείνατε , ότε πρώτον εις υμάς ελά in prima ætate sustulissetis , ubi statim deprehendistis in
βετε εξαμαρτάνοντα, ουκ αν εγένοντο συμφοραί τοσαύ vos delinquentem , tot calamitates civitatem vestram non
ται τη πόλει. ( 7) Δεινόν δέ μοι δοκεί , ώ άνδρες δι invasissent. (17) Absurdum vero mihi videtur esse, judi
κασται , είναι , ει αυτού μέν εκείνου θάνατον κατέγνωτε, | ces, si, quum patrem capite damnaveritis , filium sontenm
του δε υιού αδικούντος δι' εκείνον άποψηφιείσθε , δς αυ propter eum ipsum absolvetis ; qui ipse vobiscum in pugnam
τός μεν ουκ ετόλμα μεθ' υμών μάχεσθαι, ο δε πατήρ una prodire non sustinuit , pater autem ejus etiam cum
αυτού μετά των πολεμίων ήξίου στρατεύεσθαι. Και ότε hostibus militavit. Atquehic quidem , adhuc puer, quum
μεν παίς ών ούπωδηλος ήν οποίος τις έσται , διά τα του nondum constaret qualis esset futurus , propter paterna de
15 πατρός αμαρτήματα ολίγου τους ένδεκα παρεδόθη επειδή licta undecimviris pane traditus est : nunc quum præter ea
δε προς τους εκείνο πεπραγμένους επίστασθε και την quæ pater commisit, hujus etiam improbitatem perspiciatis,
τούτου πονηρίαν, διά τον πατέρα ελεειν αυτόν αξιώσετε; num patris gratia eum miserabimini? (18) Grave igitur fue
(18) Ουκ ούν δεινόν, ώ άνδρες δικασταί, τούτους μεν ού rit , judices , istos ea felicitate uti, ut, quum sceleris convin
τως ευτυχείς είναι ώστ', επειδάν εξαμαρτάνοντες λη cuntur, propter generis nobilitatem evadant; nobis vero , si
φθώσι, διά το αυτών γένος σώζεσθαι , ήμάς δε, ει εδυσ | quid incommode evenerit propter istos legum militiæ con
τυχήσαμεν διά τους ούτως ατακτούντας , μηδένα αν
20 δύνασθαι παρά των πολεμίων εξαιτήσασθαι μηδε διά temptores, hostium veniam exorarinibilposse, ne per ipsam
τας των προγόνων αρετάς; (19) Καίτοι πολλαι και με- I quidem nmajorum nostrorum virtutem.(19) Quorum tamen
γάλαι και υπέρ απάντων των Ελλήνων γεγόνασι, και facinora multa et præclara exstiterunt, et in communem
ουδέν όμοιαι τους υπό τούτων περί την πόλιν πεπρα Græciæ salutem ,etlonge dissimilia ab eis quæ isti reipublicæ
γμένοις , ώ άνδρες δικασταί. Ει δ' εκείνοι δοκούσι βελ præstiterunt, judices. Ceterum si illi boni habentur quod
τίους είναι σώζοντες τους φίλους, δηλον ότι και εμείς amicorum saluti studuerint ; certe vos habebimini meliores
αμείνους δόξετε είναι τιμωρούμενοι τους εχθρούς. (20) dum inimicos ulciscemini. (20 ) Æquum autem censeo ,
Αξιώ δ', ώ άνδρες δικασταί,εάν μέν τινες των συγγενών judices , ut, si qui ex cognalis pro islo deprecentur, indi
25 αυτόν εξαιτώνται , οργίζεσθαι ότι τούτου μεν ουκ επει gnemini, quod eum aut orare noluerunt, aut orantes non
χείρησαν δεηθήναι, ή δεηθέντες ούκ εδύναντο ευρέσθαι, impetrarunt, ut pareret civitatis legibus, et vobis contra
ποιεϊν τα υπό της πόλεως προσταττόμενα , υμάς δε πεί conantur persuadere non esse in delinquentes animadver
θειν πειρώνται ώς oύ χρή παρά των αδικούντων δίκην
λαμβάνειν (21) εάν δέ τινες των αρχόντων βοηθώσιν tendum . (21) Quodsi nonnulliex militiæ ducibus isti pa.
αυτώ επίδειξιν μεν της εαυτών δυνάμεως ποιούμενοι, trocinentur, vel ut ostendant quantum in civitate possint,
φιλοτιμούμενοι δε ότι και τους φανερώς ήμαρτηκότας vel ut eloquentiæ laudem aliquam aucupentur ita manifesto
σώζειν δύνανται, μάς δε χρή υπολαμβάνειν πρώτον sontes e periculis eripiendo; vos utique subjicere oportet ,
So μεν ότι, ει πάντες Αλκιβιάδη όμοιοι εγένοντο, ουδέν αν prinum quod , si omnes Alcibiadisimiles forent, nihil opus
έδει του στρατηγείν ( ουδέ γάρ είχον ότου ηγούντο), esset militiæ ducibus , neque enim baberent quenquam
έπειθ' ότι πολύ μάλλον αυτούς προσήκει των λιπόντων | quem ducerent; deinde quod ipsis multo magis deceret de
 166 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ Α . (534 - 542)
την τάξιν κατηγορείν ή υπέρ των τοιούτων απολογεί- | sertores ordinam accusare quam eorum causam defendere.
σθαι. Τίς γάρ έστιν ελπίς τους άλλους εθελήσειν ποιείν Quid enim spei est ceteros mandata ducum exsecuturos ,
τα υπό των στρατηγών προσταττόμενα , όταν αυτοί | quando illi ipsi servare satagunt militarium legum violato
ουτοι τους ακοσμούντας σώζειν πειρώνται; (22) 'Εγώ res ? (22) Sic igitur statuo : si ii qui pro Alcibiade depre
35 τοίνυν αξιώ, αν μέν αποδείξωσιν οι λέγοντες και αιτού cantur, ejusque causam agunt , poterunt commonstrare ,
μενοι υπέρ 'Αλκιβιάδου ως έστρατεύσατο εν τοις οπλί eum aut inter gravis armaturæ milites fuisse , aut probatum
ταις ή ως ίππευε δεδοκιμασμένος, άποψηφίσασθαι· εάν
δε μηδέν έχοντες δίκαιον κελεύωσιν αυτοίς χαρίζεσθαι , equitasse, reum absolvite : quod si nihil justi proferentes ,
μεμνήσθαι χρή ότι διδάσκουσιν υμάς επιορκείς και τους jubebunt vos gratificari ipsis ,mementote quod vos monent
νόμοις μή πείθεσθαι, και ότι λίαν προθύμως τοϊς άδι et jusjurandum violare , et legibus non parere , quodque,
κούσι βοηθούντες πολλούς των αυτών έργων επιθυμεϊν quum delinquentibus tali studio patrocinentur, plures ad
ποιήσουσιν . eadem flagitia excitabunt.
23.υμώνΘαυμάζω δε μάλιστα, ώ άνδρεςμενδικασταί, εί 23. Equidem potissimum miror, judices , si quis vestrum
τις τον Αλκιβιάδης αξιώσει διά τους βοη- | existimaverit Alcibiadem propter advocatoς ρεσε εργTan
40 θούντας σώζεσθαι , διά δε την αυτού πονηρίαν μή απο
λέσθαι. Ης άξιον υμάς ακούσαι , ίν' έπίστησθε ότι ουκ dum , et propter suam ipsius improbitatem non esse per
αν είκότως αυτού αποψηφίζοισθε , ως ταύτα μεν ήμαρ gnoscatis. vosDemerito
dendum qua æquum est vos nonnulla audire , ut co
condonare illi non posse , quod in hac
τηκότος , τα δ' άλλα πολίτου χρηστού γεγενημένου εκ
γάρ των άλλων των τούτω πεπραγμένων δικαίως αν quidem re deliquerit, in ceteris vero omnibus optimicivis
αυτού θάνατον καταψηφίζοισθε. (24) Προσήκει δ'υμίν functus sit officio. Nam ex reliquis quoque vitæ institutis
142περί αυτών ειδέναι επειδή γάρ και των απολογουμένων | jure ipsum plectelis capite; (24) quae vos convenit edoceri.
αποδέχεσθε λεγόντων τάς σφετέρας αυτών αρετάς και Quum enim toleretis reos suæ ipsorum virtutis facinora
τας των προγόνων ευεργεσίας , εικός υμάς και των κα egregiaque majorum merita recensentes , par est omnino
τηγόρων ακροάσθαι, εάν αποφαίνωσι τους φεύγοντας accusatores etiam audire , si commonstrare potuerint etreos
πολλά εις υμάς ημαρτηκότας και τους προγόνους αυτών ipsos multa in vos deliquisse , et eorum majores pluriina
πολλών κακών αιτίους γεγενημένους. (25) Ούτος γάρ
6 παίς μεν ων παρ' Αρχεδήμω το γλάμωνι , ουκ ολίγα vobis mala intulisse. (25) Iste quum puer esset, apud
των υμετέρων υφηρημένω , πολλών δρώντων έπινε μεν Archedeinum Lippum , qui ex vestris non pauca surripuit ,
υπό το αυτο ιματίω κατακείμενος , εκώμαζε δε μεθ' multis conspicientibus, in eadem jacens stragula potabat,
ημέραν, άνηθος εταίραν έχων, μιμούμενος τους εαυτού comessabaturque interdiu , impubes , cum scorto ,majores
προγόνους , και ηγούμενος ουκ αν δύνασθαι πρεσβύτερος | suos imitatus, arbitratusque fore ut non posset in adulta
ών λαμπρός γενέσθαι , ει μή νέος ων πονηρότατος δόξει ætate præclarus fieri, nisi in tenera pueritia palam vide
είναι. (26) Μετεπέμφθη δ' υπό 'Αλκιβιάδου, επειδή retur nequissimus. (26) Ab Alcibiade porro accersitus est,
φανερώς εξημάρτανε. Καίτοι ποϊόν τινα χρή αυτόν
1ο υφ' υμών νομίζεσθαι είναι , όστις κακείνω τοιαύτ' έπι quum
eum a
ipsius flagitia jam manifesta fierent. At cujusmodi
τηδεύων διεβέβλητο , δς τους άλλους ταύτ' εδίδασκε; sectatusvobis haberi oportet qui et eadem cum illo studia
Μετά Θεοτίμου δε επιβουλεύσας τη πατρί 'Ωρεούς est , et infamabatur quasi qui ceteros in iis studiis
προύδωκεν. Ο δε παραλαβών το χωρίον πρότερον μεν institueret? Operam is Theotimo præstans et patri insi
ύβριζεν αυτόν ωραίον όντα , τελευτών δε δήσας αργύ diatus, Oreos prodidit. Theotimus, oppido recepto , istius
ριον εισεπράττετο. (27) Ο δε πατήρ αυτόν ούτωςεμίσει adolescentia Nagitiose abusus, tandem in vincula conjecit ut
σφόδρα, ώστ' ουδ' αν αποθανόντος έφασκε τα οστά κο pecuniam exposceret. (27) Sed filium pater tam graviter
15 μίσασθαι. Τελευτήσαντος δ' εκείνου εραστής γενόμενος oderat ut negaret se vel mortui ossa recepturum . Illo e
Αρχεβιάδης αυτόν ελύσατο. Ού πολλώ δε χρόνο ύστε vivis sublato , Archebiades hujus amator factus eum rede
ρον κατακυβεύσας τα όντα,εκ Λευκής ακτής ορμώμενος | mit ex vinculis. Non ita multo post , bonis suis alea dis
τους φίλους κατεπόντιζεν. (28) “ Οσα μεν ούν, ώ άνδρες perditis , solvens ex Leuca Acta amicos submersit. (28)
δικασταί, ή εις τους πολίτας ή εις τους οικείους και περί Quot igitur, judices , vel in cives, vel in cognatos , vel in
τους αυτού ξένους και περί τους άλλους ήμάρτηκε , μα hospites suos , aliosque admisit , longum esset recensere.
κρόν αν είη λέγειν· “Ιππόνικος δε πολλούς παρακαλέσας
εξέπεμψε την αυτου γυναίκα, φάσκων τούτον ώς ουκ Hipponicus autem pluribus convocatis , uxorem repudiavit,
20 αδελφόν αυτής , αλλ' ώς άνδρα εκείνης εις την οικίαν quum diceret hunc non ut fratrem illius, sed utmaritum ,
εισιέναι την αυτού . (29) Και τοιαύθ' ημαρτηκότι και in ædes suas esse ingressum . (29) Atque hunc quitalia
ούτω δεινά και πολλά και μεγάλα πεποιηκότι ούτε των deliquit , qui tot et tam indigna perpetravit , neque præter
πεπραγμένων αυτω μεταμέλει ούτε των μελλόντων | itorum penitet quidquam, neque eorum penilebit quae
έσεσθαι. " Ον μάλλον έδει κοσμιώτατος είναι των πολι- | futura sunt :imo quem maxime inter cives oportuit esse
 (512 – 548) LYSIÆ CONTRA ALCIBIADEM OR. I. 167
των, απολογίαν ποιούμενον τον εαυτού βίον των τού | modestissimum, si qua ratione posset paterna vitia pro
πατρος αμαρτημάτων, ούτος ετέρους υβρίζειν πειρά priis virtutibus eluere, is in ceteros contumeliosus esse
ται, ώσπερ δυνάμενος αν πολλοστον μέρος των ονει
25 δων των εαυτώ προσηκόντων τοις άλλοις μεταδούναι , | satagit,
aliquam inquasi
alios possit suorum(30)saltem
transferre: atque flagitiorum
sic se gerit partem
quum
(30) και ταύθ' υιός ών Αλκιβιάδου , δς έπεισε μέν sit filius Alcibiadis istius, quiLacedæmoniis persuasit utDe
Δεκέλειαν Λακεδαιμονίους επιτειχίσαι , επί δε τάς
νήσους αποστήσων έπλευσε , διδάσκαλος δε των της celeam munirent, in insulas navigavit ad defectionem sol
licitaturus, civitatis suæ mala exteros edocuit , denique
πόλεως κακών εγένετο, πλεονάκις δε μετά των εχθρών
επί την πατρίδα εστρατεύσατο ή μετά των πολι sæpius contra patriam cum hostibusbella gessit, quam cum
των επ' εκείνους. Άνθ' ών και υμίν και τοίς μέλλου - | civibus contra hostes . Pro quibus universis et vos et posteros
σιν έσεσθαι τιμωρείσθαι προσήκει όντινα λαμβάνετε vestros decet punire quoscumque istius generis homines
30 τούτων. (31) Καίτοι σφόδρα είθισται λέγειν ως ουκ | nacti fueritis. (31) Attamen illud frequenter in ore habet ,
εικός έστι τον μεν πατέρα αυτού κατελθόντα δωρεάς minine esse consentaneum se propter patris exilium contra
παρά του δήμου λαβείν, τούτον δ' αδίκως διά την φυγήν | jus infamari, quum pater ab exilio redux præmia a populo
την εκείκου διαβεβλήσθαι. Εμοί δε δοκεί δεινόν είναι , acceperit. Mihi vero absurdum videtur, quum ille a vobis
ει τας μέν δωρεάς αυτού αφείλεσθε ώς oύ δικαίως δεδω privatus sit præmiis tanquam præter fas decretis, hunc
κότες , τούτου δε αδικούντος άποψηφιείσθε ώς του πα | absolvi nocentem , quasi ille de republica optime sit me
τρός χρηστού περί την πόλιν γεγενημένου. (32) Και ritus. (32) Quum ob alia quamplurima hunc oportet con
μεν δή, ώ άνδρες δικασταί, άλλων τε πολλών άξιον demnari , judices , tum propter hoc quod vestris virtutibus
25 ένεκεν αυτού καταψηφίσασθαι , και ότι ταις υμετέραις
αρεταίς χρήται παραδείγματι περί της εαυτού πονηρίας. abutitur tanquam exemplis ad purganda sui generis flagi
Τολμάγάρλέγειν ως Αλκιβιάδης ουδέν δεινόν είργασται tia. Audet enim dicere , nibilmali admisisse Alcibiadem
επί την πατρίδα στρατεύσας: (33) και γάρ υμάς φεύγον quum arma contra ren publicam tulit : (33) quippe et vos
τας Φυλήν καταλαβείν και δένδρα τεμεΐν και προς τα exulantes Phylen occupasse, arbores succidisse , mænia
τείχη προσβαλείν, και ταύτα ποιήσαντας ουκ όνειδος oppugnasse ; iisque facinoribus nihil dedecoris liberis vestris
τους παισι καταλιπείν, αλλά τιμήν παρά πάσιν αν reliquisse , sed gloriam apud omnes homines comparasse.
10 θρώποις κτήσασθαι , ώς των αυτών όντας αξίους όσοι Quasi eodem in loco essent habendi ii qui facti exules una
φυγόντες μετά των πολεμίων επί την χώραν έστρά
τευσαν, και όσοι κατήεσαν Λακεδαιμονίων εχόντων cum hostibus Atticam invaserunt, et ii qui domum redie
την πόλιν. (31) Και μεν δή πάσιν ηγούμαι δήλον είναι runt Lacedæmoniis urbem obtinentibus. (34 ) Et id sane
ότι ούτοι μεν εζήτουν κατιέναι ως την μέν της θαλάττης omnibuzmanifestum esse judico , istos reditum tentasse ut
αρχήν Λακεδαιμονίοις παραδώσοντες, αυτοί δ' υμών maris imperium Lacedæmoniis traderent, et ipsi vobis im
άρξοντες · το δ' υμέτερον πλήθος κατελθόν τους μεν perarent; dum contra redux ipse populus et bostes ejecit,
πολεμίους εξήλασε , των δε πολιτών και τους βου et civium etiam eos qui servitutem expetebant, in liberta.
143λομένους δουλεύειν ήλευθέρωσεν· ώστ' ουχ ομοίων των tem vindicavit. Quapropter iste res comparat longe inter
έργων αμφοτέροις γεγενημένων τους λόγους ποιείται.
(35) 'Αλλ' όμως τοσούτων συμφορών και ούτως αυτό se dissimiles. (35 ) Atquum tot tantæque calamitates sibi
μεγάλων υπαρχουσών επί τή του πατρός πονηρία φιλο- | adherescant , de patris nequitia nilhilominus gloriatur, et
τιμείται , και λέγει ως ούτως εκείνος έδύνατο μέγα ώστε illum prædicat tantum potuisse , ut unus reipublicæ omnia
τη πόλει πάντων κακών αίτιος γεγένηται. Καίτοι τις mala intulerit. Attamen quis est suæ patriæ adeo ignarus,
και ούτως άπειρος της εαυτού πατρίδος , δς ουκ αν βουλό qui, si improbus esse velit , nequeat hostibus significare
μενος είναι πονηρός εισηγήσαιτο μεν τοις πολεμίοις & qua loca sint occupanda , commonstrare quænam præsidia
χρή καταλαβείν των χωρίων, δηλώσειε δ' άν & κακώς minus valide muniantur, docere qua parte publica res la
φυλάττεται των φρουρίων, διδάξειε δ' άν & πονηρώς
έχει των πραγμάτων, μηνύσειε δ' αν τους βουλομένους borent, indicare socios qui ad defectionem inclinent? (36)
αφίστασθαι των συμμάχων; (30) Ου γαρ δήπου , ότε Neque enim ille , dum in exilio fuit, is erat qui per suam
μεν έφευγε , διά την δύναμιν κακώς οιός τ' ήν ποιείν την potentiam civitati noceret ; et postquam vobis deceptis
πόλιν,επειδή δευμάς εξαπατήσας κατήλθε και πολλών rediit domum , multisque triremibus præfuit, neque tunc
το ήρξε τριήρων, ούτε τους πολεμίους έδύνατο εκ της χώ potuit hostes ex finibus amovere , neque Chios, quorum
ρας εκβαλείν, ούτε Χίους ους απέστησε πάλιν φίλους animos abalienaverat, rursus reducere in gratiam , neque
ποιήσαι, ούτε άλλο ουδέν άγαθόν υμάς εργάσασθαι.
(37) “ Ώστ' ου χαλεπόν γνώναι ότι 'Αλκιβιάδης δυνάμει | quidquam boni vobis afferre. (37) Unde non difficile est
μεν ουδέν των άλλων διέφερε , πονηρία δε των πολιτών | judicatu, Alcibiadem potentia nenmini antecessisse ,impro
πρώτος ήν. "Ά μέν γάρ ήδει των υμετέρων κακώς Ibitate vero civium fuisse primum. Quascumque enim
 168 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΔΚΙΒΙΑΔΟΥ Α . 518 - 552)
byori, 97,11,5 12 171 vostévezet2:01, vestras res debiliores esse intellexit, eas enunciavit Lace
15 3' έδει αυτον στρατηγείν, ουδέν κακον ποιείν εκείνους | dafnoniis; ac postquamvestro exercitui ipsum imperare
εύνατο, αλλ' υποσχόμενος δι' εαυτοι παρέξειν βασιλέα | oportuit, eosderm ullo detrimento potuit afficere ; sed
yout1 , é ?, réc!I tá TvTz + 7,5 20x, usei- pollicitus Persaruin regem , propter suam gratiam , pecu
λετο. (as Και ούτω πολλά ενόμιζεν εις υμάς ήμαρτι- | iam votis sappeditaturum, plus quam duceuta talenta rei
κέναι, ώστε λέγειν δυνάμεις και φίλων όντων και χρή publicæ subtraxit. (38, Et adeo multa sibi ipse conscivit
ματα κεκτημένος ουδέποτ' ελθών ευθύνας ετόλμησε se contra vos commisisse, ut, quamvis dicendo valeret pla
δούναι , αλλά αυτήν αυτού καταγγους και Θράκης και Γ Γίτηση , multis amicis polleret et divitiis , tamen ad ratio
πάσης πόλεως έβούλετο πολίτης γενέσθαι μάλλον ή της nes reddendas nunquam ausus sit accedere ; verum da
20 πατρίδος είναι της έαυτού . Και το τελευταίον , ώ άνδρες mnans se ipsum exilio , Thraciæ et cujusvis omnino civitatis
δικασταί , υπερβολήν ποιησάμενος της προτέρας πονη maluit quam suæ patriæ civis fieri. Ad postremum , ju
ρίας ετόλμησε τας ναύς Λυσάνδρω μετα 'Αδειμάντου | dices, ut superiorem omnem cumularet improbitatem,
προδούναι. ( ο) " Ωστε εί τις υμών ή τους τεθνεώτας εν naves vestras , una cum Adimanto , Lysandro prodere sus
(τη ναυμαχία ελεεί , ή υπέρ των δουλευσάντων τους tinuit. (39) Quamobrem si quis vestrum aut navali pugna
πολεμίοις αισχύνεται , και των τειχών καθηρημένων αγα- | interemptos misereatur, aut civiumIostibus servientium
νακτεί , ή Λακεδαιμονίους μισεί , ή τοϊς τριάκοντα | pudore teneatur, aut propter diruta mania succenseat,
25 οργίζεται, τούτων απάντων χρή τον τούτου πατέρα | aut odio habeat Lacedaemonios , aut trigintaviris irascatur,
αίτιον ηγείσθαι , και ενθυμηθήναι ότι 'Αλκιβιάδην μεν horum omnium auctor judicandus est istius pater, et vobis
τον πρόπαππον αυτού και τον πατρός προς μητρός πάπ revocandum in memoriam quod Alcibiadem hujus proa
πον Μεγακλέα οι υμέτεροι πρόγονοι δίς αμφοτέρους vum , avumque maternum Megaclem , majores vestri bis
εξωστράκισαν, του δε πατρός αυτού οι πρεσβύτεροι utrumque civitate ejecerunt, patremque maximinatu inter
υμών θάνατον κατέγνωσαν, (10) ώστε νύν γρή ήγησα» | vos capite damnaverunt. (40) Οuare nunc oportet here .
μένους πατρικόν εχθρών τούτον είναι τη πόλει καταψη- | dilarium civitatis inimicum hunc reputantes , condemnare .
φίσασθαι , και μήτε έλεον μήτε συγγνώμην μήτε χάριν | neque misericordiam, neque veniam , neque ullam omnino
30 μηδεμίαν περί πλείονος ποιήσασθαι των νόμων των gratiam sinere apud vos plus valere quam leges quæ latæ
κειμένων και των όρκων ους ώμόσατε. sunt, et jusjurandum quod præstitistis.
11. Σκέψασθαι δε χρή, ώ άνδρες δικασταί , διά τί 41. Reputate autem , judices, quanam de causa istius
αν τις τοιούτων ανδρών φείσαιτο; Πότερον ως προς modi viris aliquis parcat : utrumne quod in republica
μεν την πόλιν δεδυστυχήκασιν , άλλως δε κόσμιοί είσι infeliciter se gesserint , alias vero honeste vixerint et mo
και σωφρόνως βεβιώκασιν ; Ουχ οι μεν πολλοί αυτών derate ? nonne eorum multi turpissimis se f@ darunt libi
ήταιρήκασιν , οι δε αδελφαίς συγγεγόνασι , τοϊς δ' εκ nonne alii cum sororibus consueverunt; alii ex
θυγατέρων παίδες γεγόνασιν, (42) οι δε μυστήρια πε dinibus? prolem susceperunt; (42) alii mysteria celebra
filiabus problemsusceperunt;
36 ποιήκασι και τους Ερμάς περικεκόφασι και περί πάν- | filiabus
τας τους θεούς σεβήκασι και εις άπασαν την πόλιν runt, et Hermasmutilarunt, et in omnes deos impie , at
ήμαρτήκασιν, αδίκως και παρανόμως και προς τους que in universam civitatem nefarie egerunt, viventes cum
άλλους διακείμενοι και προς σφάς αυτούς πολιτευόμε omni et erga ceteros et erga se ipsos injuria et insolentia ,
νοι , ουδεμιάς τόλμης απεχόμενοι , ουδέ έργου δεινού
άπειροι γεγενημένοι; Αλλά και πεπόνθασι και πεποιή a nulla tcmeritate alieni, a nullo facinore abstinentes, sed
κασιν άπαντα. Ούτω γαρ διάκεινται ώστ' επί μεν τοις | qui omnia omnino et passi sunt et fecerunt? Ita enimsur:t
καλούς αισχύνεσθαι , επί δε τους κακούς φιλοτιμείσθαι. comparati , ut rerum honestarum eos pudeat et inhonestis
40 (43) Και μεν δή , ώ άνδρες δικασταί , ήδη τινών απε glorientur. (43) Ac nonnullos jam absolvistis,quos habebatis
ψηφίσασθε αδικείν μεν νομίσαντες , οιόμενοι δ' εις το quidem pro sontibus,putabatis autem strenuos civesposthac
λοιπόν χρησίμους υμίν έσεσθαι. Τίς ούν ελπίς υπό futuros. At quænam spes ut iste aliquando de republica
τούτου τι αγαθόν πείσεσθαι την πόλιν, δν υμείς, ότι bene mercatur, quem vos , ubi causam dixerit , hominen
μεν ουδενός αξιός έστιν , επειδάν απολογήται, είσεσθε,
ότι δε πονηρός έστιν , εκ των άλλων επιτηδευμάτων nullius pretii esse reperietis, improbum ex ceteris vitæ slu
ίστε ; ( 1) Αλλά μεν δή ουδ' αν εξελθών εκ της πόλεως diis cognoscitis? (44) Sed neque patria expulsus quid
144ουδέν δύναιτο κακόν υμάς εργάσασθαι, δειλός ών | quam mali poterit vobis inferre, timidus , inops , ad ge
και πίνης και πράττειν αδύνατος και τους οικείους rendas res imbellis , cum propinquis inimicitias exercens ,
διάφορος και υπό των άλλων μισούμενος. (15) Ωστ' ceteris exosuz. (45) Quapropter neque idcirco dignus est
ουδε τούτων ένεκα αυτον άξιον φυλάττεσθαι , αλλά iste a quo cavcatis , sed multo potius in exemplum produ
τρολύ μάλλον παράδειγμα ποιήσαι και τους άλλους και
τις τούτου φίλοις , οι τα μεν προσταττόμενα ποιείν | cendus , quum alis ,tum ipsius amicis, qui et imperata re
ουκ εθέλουσι, τοιούτων δ' έργων επιθυμούσι, και περί ' cusant exsequi, et siniilia facinora concupis unt, φuique,
 (552 - 565) LYSIÆ CONTRA ALCIBIADEM OR. II. 169
και των σφετέρων αυτών κακώς βουλευσάμενοι περί των | ubi suis rebus pessime consuluerint, de vestris concio
όμετέρων δημηγορoύσιν. nantur .
46. Εγώ μεν ούν ως εδυνάμην άριστα κατηγόρηκα, 46. Ego igitur quam potui optimeaccusavi. Non ignoro
επίσταμαι δ' ότι οι μεν άλλοι των ακροωμένων θαυ hos quidem auditores mirari quo pacto potuerim istorum
μάζουσιν , όπως ποθ' ούτως ακριβώς εδυνήθην εξευρεϊν | Magitia tam accurate investigare; istum autem mihi irri
τα τούτων αμαρτήματα, ούτος δε μου καταγελά , ότι dere quod neque multesimam ipsorum nequitiæ partem
ουδέ πολλοστον μέρος είρηκα των τούτοις υπαρχόντων persecutus fuerim . (47) Vos itaque et ea quae dixi et ea
κακών. (17) Υμείς ούν και τα ειρημένα και τα πα quæ prætermisi cogitantes, reum exinde multo magis con
10 ραλελειμμένα αναλογισάμενοι πολύ μάλλον αυτού κα demnate; rati scilicet istum crimine teneri, ac bene agi
ταψηφίσασθε , ενθυμηθέντες ότι ένοχος μέν έστι τη
γραφή, μεγάλη δ' ευτυχία το τοιούτων πολιτών απαλ cum republica si ab istiusmodi civibus liberetur. Judicibus
λαγήναι πόλει. Ανάγνωθι δ' αυτούς τους νόμους και recita leges , jusjurandum , et libellum accusatorium : quo
τους όρκους και την γραφήν καί τούτων μεμνημένοι rum memores justa et æqua decernent.
ψηφιούνται τα δίκαια. LEGES. JUSJURANDUM .
ΝΟΜΟΙ. ΟΡΚΟΙ. ΓΡΑΦΗ. LIBELLUS ACCUSATORIUS,
6o

XV. XV.

15 ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ ΑΣΤΡΑΤΕΙΑΣ. CONTRA ALCIBIADEM ,

OB DESERTAM MILITIAJI.
Εγώ μέν, ώ άνδρες δικασταί, και υμάς αιτούμαι τα Ι Equidem , judices , et vos oro ut quæ justa sint decer
δίκαια ψηφίσασθαι, και των στρατηγών δέομαι, επει | natis , et strategos rogo , ut, quum in ceteris officii partibus
και εν τη άλλη αρχή πολλού άξιοι τη πόλει γεγόνασι, utilem reipublicæ operam præstiterint, ubiagitur de deserta
20 και περί των της αστρατείας γραφών κοινούς είναι το militia , se quum actori tum reo æquales præbeant, neque
τε διώκοντι και το φεύγονται , και μή βοηθούντας ως αν quibus libeat opitulantes , omni studio id enitantur ut vos
βούλωνται πάσαν προθυμίαν έχεις παρά το δίκαιον contra jus statuatis. (2) Quod vos ne faciatis velim , repu
υμάς ψηφίσασθαι, (2) ενθυμουμένους ότι σφόδρ' άν ήγα tantes quod indigne ferretis si thesmothctæ , dum de vobis
νακτείτε , ει εν τη υμετέρα δοκιμασία οι θεσμοθέται inquisitio habetur, prodeuntes vos orarent ut condemnare
αναβάντες υμών έδέοντο καταψηφίσασθαι , ηγούμενοι tis ; id iniquum esse rati , ut qui actionem instituunt et
25 δεινόν είναι, ει οι τιθέντες τον αγώνα και την ψήφον dividunt calculos, hortentur judices uthunc condemnent,
διδόντες παρακελεύσονται των μεν μη [ καταψηφίζε illum absolvant. (3) Quænam autem turpior consuetudo ,
σθαι, των δε ] καταψηφίζεσθαι. (3) Τί δ' αν αίσχιον quodnam facinus indignum magis in republica posset acci
έθος ή δεινότερον πράγμα τούτου τη πόλει γένοιτο, ει dere, quam si archon in pupillarum causis judices auderet
τολμήσει ο μεν άρχων εν ταις των επικλήρων δίκαις obtestari ut ad ipsius voluntatem res procederent ; quam si
αντιβολείς και ικετεύειν τους δικαστές και τι αν βούλη polemarchus et undecimviri , in actionibus quas ipsi indu
ται πραχθήναι , ο δε πολέμαρχος και οι ένδεκα δεήσον. cunt, supplicent, uti nunc fieri video ? (4) Oportetigitur
ται εν ταις δίκαις ταϊς υφ' εαυτών εισαγομέναις , ώσ ut et de vobis idem sentiatis , cogitantes quod neque vos
30 περ και νύν ; (4) Xρή τοίνυν και υπέρ υμών αυτών την decebit privatim desertæ militiæ reis patrocinari, neque
αυτήν γνώμην έχειν , ενθυμουμένους ότι ουδέν διοίσει ! hos ipsos qui calculos vobis dividunt, pro iis apud vos in.
υμάςιδία περί της αστρατείας βοηθείν, ή τούτων τινάς tercedere. (5) Considerate autem , judices, utrum hoc
δείσθαι αυτούς την ψήφον διδόντας. (5) Σκέψασθε pro idoneo argumento sit habendum , unde constet nemi
δε , ώ άνδρες δικασταί , εάνικανόν γένηται τεκμήριον nem ducum , qui nunc pro Alcibiade contendunt, illo teni
ότι ουδείς πω των αρχόντων εν τω στρατοπέδω 'Aλ pore quo in castris adhuc erant , in favorem ejus concilia
κιβιάδη ήν παρεσκευασμένος. 'Εχρήν γάρ αυτούς, ! tum fuisse. Vera enim ea si essent , quæ nunc illi jactant,
είπερ αληθή λέγουσιν , ανακαλείν μεν Πάμφιλον,
35 ότι αφαιρών τον ίππον ιππέως απεστέρει την πόλιν , oportebat eos Pamphilum in jus vocare quod , Alcibiadis
επιβάλλειν δε τώ φυλάρχω, ότι εξελαύνων 'Αλκιβιά equo adempto , rempublicam equite orbaret ; oportebat
δην έκ της φυλής άκυρον επoίει την τούτων τάξιν, phylarcho mulctarı irrogasse, quod Alcibiadem ex ordine
κελεύειν δε τον ταξίαρχον εξαλείφειν αυτόν εκ του ejiciens, ipsorum dispositionem irritam faceret; opor
των οπλιτών καταλόγου. (6) Νύν δε τούτων ουδέν tebat taxiarcho mandasse ut e peditum numero nomea
εποίησαν, αλλ' εν μέν των στρατοπέδω περιεώρων αυ- I istius moveret. (6) Jam vero nihil liorum fecerunt; at its
 170 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΑΛΚΙΒΙΑΔΟΥ Β . (soss7o!
in hrur I ZA ELEVn ziy zo zogo | castris eum siverunt ab omnibas contumeliose excipi, et in
10 τοξόταις ίππεύοντα , επειδη δεύμάς δει παρά των αδι. ter equites sagittarios merere . Sed quum ros oportet ponas
κύντων δίκην λαμβάνειν, χαριζόμενοι μαρτυρούσιν reposiere a delinquentibus , ibi Alcibiadi gratificantes , te
σ' έαυτών αυτην τετάχθαι. Καίτοι δεινόν , ώ άνδρες stantur eum a se ipsis ordini ascriptum . Atqui intoleran
δικασταί , αυτός μεν τους στρατηγούς υπό του δήμου dum est, judices, quom ipsi stratezi electi a populo non
χειροτονηθέντας μη αντολμήσαι πρότερον ήμωνήγητα. audeant vobis imperare, priusquam legibus approbentur,
σαι , έως αν εδοκιμάσθησαν κατά τους νόμους, 'Αλ Alcibiadem audere contra civitatis leges ab his al cui ordini
κιβιάδης δέ τοι μάς παρά τους της πόλεως νόμουςυπ'
αυτών ταχθήναι. (7) Δεινον δέ μοι δοκεί είναι, ώ assimari. (5) Iniquum autem mihi videtur esse , judices ,
145άνδρες δικασταί , ει των μέν δεδοκιμασμένων ιππέων si, dum his non licet ex equitibus approbatis quemcum
κ επί τούτοις έστιν ντινα βούλονται αυτοί είς τους | que voluerint in peditum ordinem ascribere , iisdem lice
οπλίτας καταλέξει , των δε οπλιτών αδοκιμάστων όν bit ex peditibus, qui non approbantur, quemcumque volue
των επί τούτοις έσται όντιν' αν βούλωνται ιππεύειν. rint ad equitatum transferre. (8) Si igitur, judices , ea res
(6) Ει μεν τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, όντες κύριοι penes eos esset , et, multis cupientibus, neminem alium
πολλών βουλομένων μηδένατων άλλωνιππεύειν είασαν, equitatui ascripsissent, non jure hoc illis concederetis :
ουκ αν δικαίως χαρίζοισθε αυτοίς ει δ' άκυροι όντες quodsi neque ea auctoritate sintmuniti , et nihilominus fa .
ομολογήσουσι τάξαι, ενθυμείσθαι χρή ότι ομωμόκατε teantur adscripsisse , cogitare oportet quod juravistis vos
τα δίκαια γνώσεσθαι , αλλ' ουχ ό τι αν ούτοι κελεύωσι justa , non quæcumque illi jusserint, pronunciaturos. Se.
ψηφιείσθαι, ώστε ουδένα χρή των δεομένων περί πλείο
νος υμών αυτών και των όρκων ποιείσθαι. (9) Και | minem itaque deprecantium oportet pluris facere quam vos
μεν δή , ώ άνδρες δικασταί , εί τω δοκεί μεγάλη ή ζη ipsos et jusjurandum vestrum . (9) At enim , judices , si
μία είναι και λίαν ισχυρός ο νόμος , μεμνήσθαι χρή cui videatur gravior pana ant les severior, id meminisse
ότι ου νομοθετήσοντες περί αυτών ήκετε , αλλά κατά oportet , vos huc venire non leges de his rebuslaturos, sed
1ο τους κειμένους νόμους ψηφιούμενοι, ουδε τους αδικούν juxta latas judicaturos , neque utdelinquentes misericordia
τας ελεήσοντες , αλλά πολύ μάλλον αυτοίς οργιούμενοι prosequamini, sed potius ut eis succenseatis,atqueuniversæ
καιόλη τη πόλει βοηθήσοντες , ευ ειδότες ότι υπέρ των succurratis ; persuasi nimirum quod , si paucos vin
παρεληλυθότων ολίγους τιμωρησάμενοι πολλούς ποιή civitati
dicetis oh præterita , plures quibellipericulum eruntexper.
σετε κοσμιωτέρους εν τοίς μέλλουσι κινδυνεύειν. (το) turi, emendatiores habebitis . (10 ) Oportet autem , judices ,
Xρήπόλεως
της δέ, ώ άνδρες δικασταί, ώσπερ ούτος αμελήσας
την αυτού σωτηρίαν εσκέψατο , ούτως υμάς quemadmodum iste , posthabita republica , sux saluti pro .
αμελήσαντας τούτου τη πόλει τα βέλτιστα ψηφίσασθαι, spexit, ita et vos quoque, posthabita istius ratione, quæ rei.
15 άλλως τε και όρκους ομωμοκότας και περί 'Αλκιβιά publicæ maxime ex usu erunt statuere ; præsertim ct jureju .
δου μέλλοντας φηφίσασθαι, ός αν υμάςεξαπατήση, κα rando obstrictos, et pronunciaturos de Alcibiade, qui, si vos
ταγελών της πόλεως άπεισιν ου γαρ δή χάριν γε υμίν deceperit , civitatem suam abibitirridens. Neque enim vobis
αποδώσει τη ψήφω κρύβδην εύ παθών, ός των φίλων gratiam referet, quorum judicio clam servabitur, qui ami.
τους φανερώς αυτόν εύ ποιήσαντας κακώς ποιεί. ( 1) cos palam de ipso bene meritos injuriis afficit. (11) Vos
Υμείς ούν, ώ άνδρες δικασταί,τάς τούτων δεήσεις περί itaque, judices , istorum obtestationibus despectis , justa
ελάττονος ποιησάμενοι τα δίκαια ψηφίσασθε. Απο decernite . Demonstratur istum recensitum fuisse inter pe
δεδεικται δε καταλεγεις εις τους οπλίτας και λιπών την dites, deseruisse ordinem , contra leges equitatui se adjun .
20 τάξιν και των νόμωνκωλυόντων αδοκίμαστος ιππεύσας, xisse non approbatum ; et in quibus leges diserte neque
και περί ών οι νόμοι διαρρήδην ούτε στρατηγόν ούτε ίπ
παρχον ούτε άλλον ουδένα κυριώτερον εκείνων αποδει peditum duci,neque præfecto equitum , neque alii cuiquam
in jis privatum
κνύουσι, περί τούτων ιδιώτης ών την εξουσίαν αυτώ δεδω potestatem sibi superiorem concesserunt,Ego
κώς. (12) Εγώ μεν ούν και φίλω όντι Αρχεστρατίδη sibimetipsi auctoritatem arrogasse . (12) igitur et Ar
βοηθών, και 'Αλκιβιάδην εχθρόν όντα εμαυτού τιμωρού chestratidi amico suppetias ferens, et meas cum Alcibiade
μενος , δέομαι τα δίκαια ψηφίσασθα :: υμάς δε χρή την inimicitias persecutus, oro ut quæ justa sint decernatis ,
25 αυτήν γνώμην έχοντας την ψήφον φέρειν , ήνπερ ότε vos autem oportet eadem animiconstantia sententiam ferre,
ώεσθε προς τους πολεμίους διακινδυνεύειν. qua usi estis adversus hostes dimicaturi.
 (670 -- 576) LYSIÆ OR . PRO MANTITHEO . 171

XVI. XVI.
ΕΝ ΒΟΥΛΗ CORAM SENATU
ΜΑΝΤΙΘΕΩ ΔΟΚΙΜΑΖΟΜΕΝΩ ΑΠΟΛΟΓΙΑ. I PRO MANTITHEO EXAMEN SUBEUNTE.
30 Eί μή συνήδειν, ώ βουλή , τοίς κατηγόροις βουλομέ Nisi nossem , senatores , accusatores meos id omni
νοις εκ παντός τρόπου κακώς εμέ ποιείν, πολλήν αν | rationemoliri utmihinoceant ,multum utique ipsis gratiæ
αυτοίς χάριν είχον ταύτης της κατηγορίας· ηγούμαι haberem quod me accusent. Arbitror enim de iis qui fal
γάρ τοις αδίκως διαβεβλημένοις τούτους είναι μεγίστων
sis criminationibus impetuntur eosmererimaxime qui ipsos
αγαθών αιτίους , οίτινες αν αυτούς αναγκάζωσιν εις ad anteactæ vitæ rationem reddendam coegerint. ( 2) Ego
έλεγχος των αυτοίς βεβιωμένων καταστήναι. (2) Εγώ enim mihi tam vehementer confido, ut sperem , si quis in
35 γαρ ούτω σφόδρα εμαυτώ πιστεύω, ώστ' ελπίζω και meminus benevolo aut inimiciori usus sit animo, fore ut,
εί τις πρός με τυγχάνει αηδώς ή κακώς διακείμενος, ubime de vita præterita perorantem audiverit , animum
επειδάν εμού λέγοντος ακούση περί των πεπραγμένων, mutet æquiora
μεταμελήσειν αυτώ και πολύ βελτίω με εις τον λοιπόν et de me in posterum statuat. (3) Postulo
χρόνον ηγήσεσθαι.(3) Αξιώ δε , ώ βουλή,εάν μέν τούτο | autem, Senatores, si hoc solum vobis confirmavero, me prae
μόνον υμίν επιδείξω, ως εύνους ειμί τους καθεστηκόσι senti rerum statui bene studere , et coactum fuisse eadem
10 πράγμασι και ως ηνάγκασμαι των αυτών κινδύνων με discrimina vobiscum experiri, ut nihil quicquam inde emo
τέχειν υμίν, μηδέν πώ μοι πλέον είναι εάν δε φαίνωμαι lumenti reportem : sed si comparuero et in ceteris rebus
περί τα άλλα μετρίως βεβιωκώς και πολύ παράτην δόξαν moderate me gessisse , longeque præter inimicorum opi
και παρά τους λόγους τους των εχθρών, δέομαι υμών nionem et sermones, obtestor ut et me approbetis et istos
έμε μέν δοκιμάζειν , τούτους δε ηγείσθαι χείρους είναι. I pejores esse judicetis. Primum autem ostendam me neque
Πρώτον δε αποδείξω ως ουχ ίππευον ουδ' επεδήμουν | equo meruisse , neque omnino domi fuisse subtrigintaviris,
επί των τριάκοντα, ουδε μετέσχον της τότε πολιτείας. | neque adeo ullam partemillius administrationis habuisse.
4 . “ Ημάς γάρ ο πατήρ προ της εν Ελλησπόντα Ι 4. Nos enim pater ante clademin Hellesponto acceptam
συμφοράς ως Σάτυρον τον εν τω Πόντω διαιτησομένους | ad Satyrum in Ponto commoraturos misit ; et neque quum
146εξέπεμψε , και ούτε των τειχών καθαιρουμένων ούτε | muri diruerentur, neque quum reipublice status novare
μεθισταμένης της πολιτείας , αλλ' ήλθομεν πρίν τους | tur,adfuimus, sed reversi sumus quinque diebus antequam
από Φυλής εις τον Πειραιά κατελθείν πρότερον πένθ' | Phylenses in Piraeum descenderent. (5) Αtqui neque ve:
ημέραις. (5) Καίτοι ούτε ημάς είκός ήν είς τοιούτον | risimile est nos in tali tempore reversos alienis periculis nos
καιρόν άφιγμένους επιθυμεϊν μετέχειν των αλλοτρίων admiscere voluisse , neque illi erant ita animati ut cum per
κινδύνων, ούτε εκείνοι φαίνονται τοιαύτην γνώμην έχον egre profectis et nulla sceleris communione adjunctis , rei.
και τες ώστε και τους αποδημούσι και τους μηδέν εξαμαρ publicæ administrationem communicare vellent : verum
τάνουσι μεταδιδόναι της πολιτείας, αλλά μάλλον ήτί. cum ejusmodi viris contumeliosins agebant quam honorifice
μαζον και τους συγκαταλύσαντας τον δήμον. (6) cum iis quiuna evertebant statum popularem . (6 ) Deinde
"Έπειτα δε εκ μέν τού σανιδίου τους ιππεύσαντας σκο
πείν εύηθές εστιν εν τούτω γαρ πολλοί μεν των ομο ex tabulis qui equites fuerint cognoscere velle absurdum
λογούντων ιππεύειν ουκ ένεισιν, ένιοι δε των αποδη est ; in quibus multi non inscribuntur qui fatentur se equo
μούντων επιγεγραμμένοι εισίν. Εκείνοςδ' έστιν έλεγχος meruisse , nonnulli etiam inscribuntur eorum qui peregre
μέγιστος επειδή γαρ κατήλθετε , εψηφίσασθε τους φυ erant. Illud autem est longe certissimum argumentum :
10 λάρχους απενεγκείν τους ιππεύσαντας , ίνα τας κατα domum enim reversi decrevistis ut phylarchi nomina eo
στάσεις αναπράττητε παρ' αυτών. (1) Έμε τοίνυν rum quiequitaverant deferrent, quo possetis ab eis stipen
ουδείς αν αποδείξειεν ούτ' απενεχθέντα υπό των φυλάρ dia data exigere. (7) Me igitur nemo demonstraverit aut
χων ούτε παραδοθέντα τους συνδίκοις ούτε κατάστασιν | delatum a playlarchis aut syndicis traditum, aut stipendium
παραλαβόντα . Καίτοι πάσι ράδιον τούτο γνώναι, διότι accepisse. At enim hoc omnibus erat in promptu scire, pro
αναγκαίον ήν τοϊς φυλάρχoις, ει μη αποδείξειεν τους pterea quod necesse fuit phylarchos ipsos mulctari ni eos
έχοντας τις καταστάσεις, αυτοίς ζημιούσθαι. " Ωστε detulissent qui stipendium acceperant. Adeo ut his tabulis
πολύ αν δικαιότερον εκείνοις τοις γράμμασιν ή τούτοις
15 πιστεύοιτε: εκ μέν γάρ τούτων ράδιον ήν έξαλειφθήναι multo justius fides adhibenda foret quam illis : ex illis quippe
τη βουλομένω, εν εκείνοις δε τους ιππεύσαντας αναγ cuique qui id expelivit deleri facile erat, dum in his ne.
καίον ήν υπό των φυλάρχων απενεχθήναι. (8) Ετι cesse fuit equites a phylarchis deferri. (8 ) Tum autem ,
δε , ώ βουλή, είπερ ίππευσα, ουκ αν ήν έξαρνος ως senatores , si eques fuissem , non irem infitias quasi aliquid
δεινόν τι πεποιηκώς , αλλ' ήξίουν, αποδείξας ως ουδείς grave admisissem ; verum postularem ut approbarer, ubi
υπ' εμού των πολιτών κακώς πέπoνθε , δοκιμάζεσθαι. Γ demonstrassem neminem civium a meinjuriamtulisse. Qua
 172 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΜΑΝΤΙΘΕΟΥ. ( 578 --580 )
Ορώ δε και υμάς ταύτη τη γνώμη χρωμένους, και πολ- | in sententia vos quoque esse intelligo , quum videam multos
λους μέν των τότε ίππευσάντων βουλεύοντας και πολλούς | ex iis quitunc temporis equites erant , hodie in senatorum
20 δ' αυτών στρατηγούςκαι ιππάρχους κεχειροτονημένους esse numero , multos peditum et equitum duces creari.
ώστε μηδέν δι' άλλο με ηγείσθε ταύτην ποιείσθαι την Quapropter vos arbitrari velim me nullam aliam ob cau
απολογίαν, ή ότι περιφανώς ετόλμησάν μου καταψεύ sam uti hoc genere defensionis, quam ut ostendam istos
σασθαι. Ανάβηθι δέ μοι και μαρτύρησον. palám adversusmementiri. Ascende mihi tu et testare .

ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .
9. Περί μεν τοίνυν ταύτης της αιτίας ουκ οίδ' ό τι | 9. De hac igitur criminatione non video quod amplius
δεί πλείω λέγειν· δοκεί δέ μοι , ώ βουλή , εν μέν τοϊς | mihi dicendum sit. Milii autem videtur, Senatores , in
άλλοις αγώσι περί αυτών μόνων των κατηγορημένων ceteris quidem causis ad ea quæ criminantur adversarii so .
25 προσήκειν απολογείσθαι, εν δε ταϊς δοκιμασίαις δίκαιον lummodo esse respondendum ; at in approbationibus, uni
είναι παντός του βίου λόγον διδόναι. Δέομαι ούν υμών versæ vitæ rationem exponendam esse. Vos igitur obtestor
μετ' ευνοίας ακροάσασθαί μου. Ποιήσομαι δε την utme benevole audiatis, dum meam defensionem quam
απολογίαν ώς αν δύνωμαι διά βραχυτάτων. brevissimeexpediam .
10. Εγώ γαρ πρώτον μεν ουσίας μοι ου πολλής κα- Ι 10. Ego enimprimum , quamvis exigue admodum opes
ταλειφθείσης διά τάς συμφοράς και τας του πατρός και | essent relicta quum propter domesticas , tumetiam propter
τας της πόλεως , δύο μέν αδελφάς εξέδωκα , επιδούς | reipublicae calamitates , duas tamen sorores elocavi, utri
τριάκοντα μνάς εκατέρα , προς τον αδελφόν δ' ούτως | que triginta minis in dotem datis : rem vero cum fratre ita
30 ενειαάμης ώστ ' εκείνον πλέον ομολογείν έχειν εμού των | partitus sum, ut ille ex bonis paternis plura abstulisse se fa .
πατρώων,και προς τους άλλους άπαντας ούτω βεβίωκα teatur :erga ceterosomnes ita megessi, ut nunquam in ju.
ώστε μηδεπώποτέ μοι μηδε προς ένα μηδέν έγκλημα
γενέσθαι. ( ι) και τα μεν ίδια ούτω διώκησα περί δε dicio cum ullo homine contenderim . (11) Atque in rebus
quidem domesticis talem me exhibui; in reliquis autem id
των κοινών μοι μέγιστον
SFIzv ηγούμαι
fordowyτεκμήριον
Ecolasoi είναιτης meæ moderationis maximum argumentum esse judico,quod
xúbove
εμής επιεικείας, ότι τών νεωτέρων όσοι περί κύβους ή
πότους και περί τας τοιαύτας ακολασίας τυγχάνουσι τας | guicumque juvenes aut alee, aut comissationibus, aut
35 διατριβής ποιούμενοι , πάντας αυτούς όψεσθέ μοι δια- | libidinibus ejusmodi dediti sunt, hoς omnes mihi infensos
φόρους όντας, και πλείστα τούτους περί εμού λογο esse sentietis, plurimaque de me eſfutire et mentiri. At
ποιούντας και ψευδομένους. Καίτοι δηλον ότι, ει των maniſestum est quod, si ego et illi iisdem cupiditatibus te .
αυτών επεθυμούμεν, ουκ αν τοιαύτην γνώμην είχαν neremur, longe aliter in meessentanimati. (12) Ad hæc ,
περί εμού. (12) " Ετι δ', ώ βουλή, ουδείς αν αποδείξει senatores , nemo commonstrare possit mihi
περί εμού δύναιτο ούτε δίκην αισχράν ούτε γραφής ptam fuisse litem turpem , sive privatam , siveunqnam scri .
publicam ;
ούτε εισαγγελίαν γεγενημένην" καίτοι ετέρους οράτε cujusmodi tamen in negotia plerosque alios videtis sæpius
πολλάκις εις τοιούτους αγώνας καθεστηκότας. Προς
40 τοίνυν τις στρατείας και τους κινδύνους τους προς τους incidisse. Quod vero ad militiam attinet et pericula bellica ,
πολεμίους σκέψασθε οίον εμαυτόν παρέχω τη πόλει. | spectate cujusmodi civerm me prestiterim. (13) Primum
(13) Πρώτον μεν γάρ, ότε την συμμαχίαν εποιήσασθε η enim, ubi ,inita cum Brotis societate , laliarto erat auxi
προς τους Βοιωτούς και εις Αλίαρτον έδει βοηθείν, υπό liandum ,ab Orthobulo ascriptus eques, postquam aninad
Ορθοβούλου κατειλεγμένος ιππεύειν, επειδή πάντας | verti omnes existimare equites extra periculum esse con
εώρων τοϊς μεν ιππεύουσιν ασφάλειαν είναι δείν νομί stituendos, idque omne peditatuiimpendere, ibi, quum alii
ζοντας, τοις δ' οπλίταις κίνδυνον ηγουμένους , ετέρων
147αναβάντων επί τούςίππους αδοκιμάστων παρά τον νό præter legem sine approbatione in equitatum transilierint ,
μον, εγώ προσελθών έφην το 'Ορθοβούλω εξαλείψαι με ego accedens Orthobulum ab ipso potii ut meex equitum
εκ του καταλόγου , ηγούμενος αισχρόν είναι του πλήθους delectu deleret ; turpe mihi fore ratus me, dum plebs pe
μέλλοντος κινδυνεύειν άδειαν εμαυτώ παρασκευάσαντι riclitaretur, militare extra periculum . Et ascende mihi,
στρατεύεσθαι. Καί μοι ανάβηθι, Ορθόβουλε. Orthobule .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .
14. Συλλεγέντων τοίνυν των δημοτών προ της εξό 14 . Congregatis igitur demotismeis ante expeditionem ,
5 Σου, ειδώς αυτών ένίους πολίτας μέν χρηστους όντας | ubiintellexi nonnullos esse bonos quidem cives et ad bel
και προθύμους, εφοδίων δε απορoύντας , είπαν ότι χρη lum alacres, sed indigere commeatu , dixi oportere ut qui
τους παρέχειν
έχοντας Και
Χειμερις. ου μόνον επιτήδεια
τα τούτο συνεβούλευον τοί- δια
τους απόρως λ. | re essent lautiori, aliquidinopibus suppeditarent. Νeque ad
λοις , αλλά και αυτός έδωκα δυοϊν ανδρούν τριάκοντα | id ceteros solummodo hortabar, verum et ipse binis mili
 ( 581 – 585) LYSIÆ OR . PRO MANTITHEO . 173
δραχμάς εκατέρω, ουχ ώς πολλά κεκτημένος , αλλ' ίνα | tibus triginta drachmas viritium donavi; non sane quod
παράδειγμα τούτο τοις άλλοις γένηται. Καί μοι ανά - | dives eram, sed ut ea res ceteris esset exemplo. Εt mihi
βητε , [μάρτυρες]. horum testes ascendite.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

10 15. Μετά ταύτα τοίνυν, ώ βουλή, εις Κόρινθον εξό- I 15. Post nec, senatores, suscepta in Corintlium expelli
δου γενομένης και πάντων προειδότων ότι δεήσει κιν- | tione , quum omnes prescirent non mediocre periculum
δυνεύειν, ετέρων αναδυομένων, εγώ διεπραξάμηνο ώστε esse futurum , ceteris declinantibus, ego eſteciut in primo
της πρώτης τεταγμένος μάχεσθαι τοις πολεμίοις» και ordine cum hoste contenderem . Quum autem nostra tribus
μάλιστα της ημετέρας φυλής δυστυχησάσης , και πλεί gravissime laboraret , plurimique cecidissent, retrocessi
στων ενθανόντων, ύστερον ανεχώρησατου σεμνού Στει tardius, inclyto illo Stiriensi ignaviam omnibus expro
ριέως τού πάσιν ανθρώποις δειλίαν όνειδικότος. (16) brante. (16) Paucis diebus post , Corinthi locis munitiori.
Και ου πολλαίς ημέραις ύστερον μετά ταύτα έν Κορίνθω
15 χωρίων ισχυρών κατειλημμένων, ώστε τους πολεμίους bus occupatis, quum Agesilaus invaderet Bæotiam , et du
μή δύνασθαι προσιέναι , Αγησιλάου δ' εις την Βοιωτίας ces nostri decernerent ut cohortium delectus fieret que
εμβαλόντος , ψηφισαμένων των αρχόντων αποχωρίσαι opem essent latura , ibimetu omnibus perculsis ( nec inju
τάξεις αίτινες βοηθήσουσι, φοβουμένων απάντων ( εί ria , senatores ; gravissimum enim erat modo ex summo pe
κότως , ώ βουλή: δεινόν γάρ ήν αγαπητός ολίγω πρό riculo ægre ereptis statim aliud inire ),ego ad taxiarchum
τερον σεσωσμένους εφ' έτερον κίνδυνον ιέναι), προσελθών | accedens jussi ut cohortem nostram sine sorte educeret.
εγώ τον ταξίαρχον εκέλευον άκληρωτί την ημετέραν | (17) Quapropter si qui vestrúm eis succensuerint qui rem
20 τάξιν πέμπειν. (17)“ Ώστ'εί τινεςυμώνοργίζονται τους τα publicam quidem administrare suscipiant, sed subducant
μέν της πόλεως αξιoύσι πράττειν, εκ δε των κινδύνων se a periculis , hujusmodi de me opinionem jure habere
αποδιδράσκουσιν, ουκ αν δικαίως περί εμού τηνγνώμην nequeunt. Neque enim solum quæ imperata erant lubens
ταύτην έχοιεν· ου γάρ μόνον τα προσταττόμενα εποίουν exsecutus sum , sed et periculo me ultro objeci, non
προθύμως, αλλά και κινδυνεύειν ετόλμων. Και ταύτ' rem levem ducerem cum Lacedæmoniis dimicare, sed
εποίουν ούχ ως ου δεινόν ηγούμενος είναι Λακεδαιμο quod utsi quando per injuriam in periculum aliquod judiciale in
νίοις μάχεσθαι , αλλ' ίνα , εί ποτε αδίκως είς κίνδυνος
ciderem , propter illa gesta a vobis in aliquo pretio habitus,
25 καθισταίμην,
απάντων των διάδικαίων βελτίων υφ' υμών
ταύτατυγχάνοιμι. νομιζόμενος
Καί μοι ανάβετε justa omnia facile impetrarem . Et mihi horum testes
ascendite.
τούτων μάρτυρες.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ TESTES .

18. Των τοίνυν άλλων στρατειών και φρουρών ουδε- Ι 18. Ceterarum autem expeditionumcustodiarumque nui
μιάς απελείφθην πώποτε, αλλά πάντα τον χρόνον δια- I lam unquam neglesi , sed per omnem etatem continuo in
τετέλεκα μετά των πρώτων μεν ταςεξόδους ποιούμενος , | ter primos exivi, et cum extremis recessi. Eos igitur qui
μετά των τελευταίων δε αναχωρών. Καίτοι χρή τους honori studentet moderate vivunt, ex his indiciis spectare
φιλοτίμως και κοσμίως πολιτευομένους εκ των τοιούτων oportet ; non autem si quis confidenter se gerit, idcirco
30 σκοπεϊν, αλλ' ουκ εί τις τολμά , διά τούτο μισείν τα odio prosequi. Hujusmodi enim studia et instituta neque
μεν γάρ τοιαύτα επιτηδεύματα ούτε τους ιδιώτας ούτε privalos neque rempublicam liedunt; sed in eorum virtute
το κοινόν της πόλεως βλάπτει , εκ δε των κινδυνεύειν qui pericula alacrianimo subeunt, communis omnium ve
εθελόντων προς τους πολεμίουςάπαντες υμείς ωφελείσθε. strum salus continetur. (19) Neminem itaque , senatores ,
(19) " Ωστε ουκ άξιον απ' όψεως , ώ βουλή, ούτε φιλεϊν ex conspectu solo autamare aut odisse oportet, sed ex factis
ούτε μισείν ουδένα, αλλ' εκ των έργων σκοπεϊν· πολλοί
μεν γάρ μικρόν διαλεγόμενοι και κοσμίως αμπεχόμενοι | deste
judicium facere . Multienim etsummisse loquentes et mo
incedentes ,plurimorum malorum auctores fuere : alii
μεγάλων κακών αίτιοι γεγόνασιν,
35 των αμελούντες πολλά κάγαθά υμάςέτεροι
εισιν δεειργασμένοι.
των τοιού | qui talia posthabebant, in vos beneficia contulere .
summa
20. Ήδη δέ τινων ήσθόμην, ώ βουλή, και διά ταύτα | 20. Nonnullos autem animadverti, senatores , mihi ideo
αχθομένων μοι, ότι νεώτερος ών επεχείρησα λέγειν | succensere, quod junior adhuc coram populo concionari
εν τω δήμω. Εγώ δε το μεν πρώτον ηναγκάσθην υπέρ sustinuerim . Ego vero primum coactus fui demeis rationi
των εμαυτού πραγμάτων δημηγορήσαι, έπειτα μέντοι | bus verba facere; deinde et mihi nimio honoris studio
και εμαυτώ δοκώ φιλοτιμότερον διατεθήναι του δέοντος, I commotus videor, quum majorum meοrumres gestas reco
άμα μεν των προγόνων ενθυμούμενος , ότι ουδέν πέ- | lens qui civitatis negotia gerere nunquam destiterunt ,( 21)
40 παυνται τα της πόλεως πράττοντες, (21) άμα δε υμάς | tum et vos intelligens ( verum enim dicendum est ) hos S0
δρών ( τα γάρ αληθή χρή λέγειν ) τούτους μόνους αξίους | Ios in existimatione et pretio habere. Perspecto igitur lioc
νομίζοντας είναι, ώστε ορών υμάς ταύτην την γνώμην | animorum vestrorum habitu , quis non studiose pro repu
 174 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΡΗΜΑΤΩΝ. ( 688 – 593)
έχοντας τις ουκ αν επαρθείη πράττειν και λέγειν υπέρ | blica tum diceret tum ageret? Preterea , quid haec vas
της πόλεως; έτι δε τί αν τοϊς τοιούτοις άχθοισθε ; ου γάρ | moleste ferretis? de his enim talibus non ali , sed vos soli
έτεροι περί αυτών κριταί εισιν, αλλ'υμείς. estis judices.

XVII. XVII.
148 ΠΕΡΙ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΡΗΜΑΤΩΝ. DE PECUNIIS PUBLICIS .
"Ίσως τινές υμών, ώ άνδρες δικασταί, διά το βού Nonnulli fortasse vestrům , judices , quia in aliquo loco
6 λεσθαι με άξιον είναι τινος ηγούνται και είπείν αν μάλ
haberi velim , existimare possunt meceteris etiam eloquen
λον ετέρου δύνασθαι· εγώ δε τοσούτου δέω περί των μη tia præstare : tantum vero abest ut de rebus quæ nihil ad
προσηκόντων ικανός είναι λέγειν, ώστε δέδοικα μή και mepertineant copiose eloquipossim , ut etiam verear ne ea
περί ών αναγκαιόν μοι εστι λέγειν, αδύνατος και τα
δέοντα είπεϊν . Οίομαι μεν ούν, αν πάντα διηγήσωμαι de quibus mihi necessario dicendum est, satis commode
τα πεπραγμένα ημίν προς Εράτωνα και τους εκείνου expromere queam . Arbitror igitur, si omnia enarravero
10 παίδας, ραδίως εξ αυτών υμάς εύρήσειν & προσήκει quæ nobis cum Eratone ejusque filiis intercessere, vos ex
σκέψασθαι περί ταύτης της διαδικασίας. Εξ αρχής ούν iis facile esse perspecturos quid in hac disceptatione consi
ακούσατε. | derandum sit. Quapropter ab initio rem omnem audite .
2. Εράτων και Ερασιφώντος πατήρ έδανείσατο παρά 2. Erato Erasiphontis pater ab avo nostro duo talenta
του εμού πάππου τάλαντα δύο. " Οτι μέν ούν έλαβε τάρ mutuo sumpsit. Eum igitur pecuniam accepisse , et ab illo
γύριον και ως τοσούτόν γε εδεήθη δανείσαι, ών έναν petiisse ut hanc sibi summam crederet , jis testibus docebo
τίον εδόθη, μάρτυρας υμϊν παρέξομαι· & δ' έχρήσατο quorum in conspectu pecunia numerabatur : ad quem vero
usum eam adhibuerit , et quantum exinde fructuin perce
αυτό και όσα ωφελήθη, οι μάλλόν τε εμού ειδότες και perit , ii qui rem melius norunt quam ego , et quiillius ne
15 παραγεγενημένοι οίς εκείνος έπραττε διηγήσονται υμίν | gotiis interfuere , vobis declarabunt et testificabuntur. Et
και μαρτυρήσουσι. Καί μοι κάλει μάρτυρας. mihi testes voca .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
3. “ Έως τοίνυν και Έράτων έζη, τούς τε τόκους απε 1 3 . Dum Erato vixit, etusuram et reliqua quæ inter nos
λάμβανον εγώ και τάλλα τα συγκείμενα• επειδή δε pacta erant ego accepi. No autem mortuo relictis tribus
ετελεύτησε καταλιπών υιούς τρείς , Ερασιφώντα και filiis, Erasiphonte, Eratone, et Erasistrato, ii nihilaquiet
' Εράτωνα και Έρασίστρατον, ούτοι ουδέν έτι ημίν των
δικαίων εποίουν. Εν μέν ούν τα πολέμω, διότι ουκ ήσαν justi nobis tribuerunt. Bello igitur durante , propterea
δίκαι, ου δυνατοί ήμεν παρ' αυτών & ώφειλον πράξα quod jus tunc temporis silebat , debita obtinere non potui
20 σθαι· επειδή δε ειρήνη εγένετο , ότε περ πρώτον αι mus: facta vero pace , simul atque jus civile administrari
αστικαί δίκαι εδικάζοντο, λαχών ο πατήρ παντός του
συμβολαίου Ερασιστράτω, όσπερ μόνος των αδελφών cæptum est, vocatum ad judices ob debitum universum
επεδήμει,κατεδικάσατο επί Ξεναινέτου άρχοντος. Μάρ Erasistratum , quisolusfratrum in urbe erat , pater judicio
τυρας δε και τούτων παρέξομαι υμίν. Καί μοι κάλει vicit, Xenæneto archonte. Horum quoque testes robis pro
μάρτυρας. ducam . Et mihi testes voca .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
4. “ Ότι μεν τα 'Εράτωνος δικαίως αν ημέτερα είη, Ι 4. Eratonis igitur bona jure ad nos pertinere , facile ex
εκ τούτων ράδιον ειδέναι, ότι δε πάντα δημεύεται, εξ | his comparebit : ea autemomnia esse publicata , reperietis
25 αυτών των απογραφών· τρείς γάρ και τέσσαρες έκαστα ex tabulis. Singula enim tres vel quattuor viri descripse
απογεγράφασι. Καίτοι τούτό γε παντί ευγνωστον, ότι | runt. Αtqui hoc omnibus patet quod nihil erant onmissari,
ουκ άν παραλιπόντες , εί τι άλλο των Εράτωνος οιόν si quid præterea Eratonis publicari potuit. Quum itaque
τε ήν δημεύειν , την πάντα τα Έράτωνος απέγραφον, omnia Eratonis bona descripserint, descripserunt et ea
και λόγω πολύν ήδη χρόνον κέκτημαι. Ως μέν ούν ημίν quæ ego permultum temporis possedi. Nobis igitur quod
non liceatcertum aliunde repetere,
nostravidetur si hæcpublicaveritis,
ουδ' ετέρωθεν εισπράξασθαι οίόν τε , αν υμείς ταύτα | id milhi et indubitatum : ob qu autem
δημεύσητε , εύγνωστόν μοι δοκεϊ είναι: (5) ως δε την causam petitionem fecerimus et adversus vos et adversus
30 αμφισβήτησιν εποιησάμην πρός τε υμάς και τους ιδιώ. I privatos,id denmum audite.(5) Nam dum Erasipliontis pro
1 τας,έτι ακούσατε. “Εως μέν γάρ ημϊν οι Ερασιφώντος |
pinqui vobiscum disceptabant de his bonis , ea omnia nostra
οικείοι τούτων των χρημάτων ήμφισβήτουν, άπαντα | esse existimabam, quoniam de toto debito Erasistratus
ήξίουν εμά είναι , διότι υπέρ άπαντος του χρέους αν- cum patre contendens causa cecidit. Et fundos quidem
 1693 — 600) LYSIÆ OR. DE PUBLICATIONE BONORUM FRATRIS NIGIÆ . 175
τιδικών προς τον πατέρα και Έρασίστρατος ηττήθη» και | Sphettenses jam triennium elocavi; de iis autem qui sunt
τα μέν Σφηττοι ήδη τρία έτη μεμίσθωκα, των δε Κι Cicynni et de ædibus, cum possessoribus lege agebam . Anno
κυννου και της οικίας εδικαζόμην τοϊς έχoυσι. Πέρυσι igitur præterito thesmothetæ meam litem distulere , eam
μεν ούν διέγραψαν μου τάς δίκας, έμποροι φάσκοντες mercatoriam esse profitentes : nunc vero quos adii litium
35 είναι νυνί δε λαχόντος εν τω Γαμηλιώνη μηνί οι ναυτοδί mercatoriarum judices,mense Gamelione, actionem meam
και ουκ έξεδίκασαν.(6)'Επειδή δ'υμϊντα Ερασιφώντος nondum disceptarunt. (6) Postquam vero vobis placuit Era
δημεύειν έδοξε, αφείς τη πόλει τα δύο μέρη τα Ερασι- | siphontis bona publicare, ego reipublicae concedens duas
στράτου αξιώ μοι ψηφισθήναι, διότι ταύτά γε ήδη και partes , Erasistrati partem mihi decerni postulo , propterea
πρότερον εγνώκατε ημέτερα είναι. Ωρισάμην ούν έμαυ quod hanc olim meam fuisse statuistis. Mihiigitur definivi
το το τρίτον μέρος της εκείνων ουσίας ου την ακρίβειαν tertiam partem illorum facultatum , non accuratissimam di.
επισκεψάμενος , αλλά πολλά πλέον και των δύω μέρη τη visionem secutus , sed ærario relinquens plus quam duas
δημοσίωνυπολιπών. (7) Ράδιον δε γνώναι εκ του τιμή partes. (7) Quod facile est cognitu ex æstimatione bonis
40 ματος του επιγεγραμμένου τους χρήμασιν. “Απαντα μέν inscripta . Summaenim talento pluris æstimabatur: quæ au
γάρ πλείονος ή ταλάντου τετίμηνται, ών δ' εγώ αμφι tem mihi vindico ,hæc quinqueminis , illa millenis drachmis
σβητώ τω μέν πέντε μνάς , το δε χιλίας δραχμάς επε | æstimavi. Quodsi majoris pretii esse videbuntur, ubi sub
γραψάμην· και ει πλείονος άξιά εστιν ή τοσούτου, απο hasta vendita erunt, quod supererit accipiet respublica .
κηρυχθέντων το περιττόν η πόλις λήψεται.(8) “Ινα ούν | ( 8) Ut autem cognoscatis hæc vera esse , vobis testes
ειδήτε ότι ταύτα αληθή εστι, μάρτυραςυμϊν παρέξομαι producam ; primum quidem eos qui agros Sphettenses a
πρώτον μεν τους με μισθωμένους παρ' εμού το Σφηττού we conduxerunt, deinde Cicynnorum vicinos qui memi
149χωρίον, έπειτα του Κικυννοι τους γείτονας, οι ίσασιν nere nos de agris Cicynnensibus tribus abhinc annis disce
ημάς ήδη τρία έτη αμφισβητούντας, έτι δε τούς τε πέ ptantes , tum autem magistratus anni superioris , ad quos
ρυσιν άρξαντας, πρός ούς αι δίκαι ελήχθησαν, και τους | hae actiones delate tum fuerunt , eos denique qui nunc
νύν ναυτοδίκας. (9) Αναγνωσθήσονται δε υμίν και αυ mercatoriarum litium constituti sunt judices : (9 ) reci
ται αι απογραφαί • εκ τούτων γάρ μάλιστα γνώσεσθε ότι tabuntur etiam vobis ipsæ quæstoris tabulæ . Ex his enim
ούτε νεωστίταύτα τα χρήματα αξιούμεν ημέτερα είναι, maxime cognoscetis quod neque nuper hæc bona vindice
5 ούτε νυνί τη δημοσίω πλειόνων αμφισβητούμεν ή τω έμ mus, neque nunc cum fisco de pluribus agamus quam olim
προσθεν χρόνω τους ιδιώταις. Καί μοι κάλειμάρτυρας. cum privatis. Etmihi testes voca.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
10. “ Ότι μέν ούν, ώ άνδρες δικασταί , ού παρά το | 10. Quodigitur non preterjus milii adjudicari rem con.
δίκαιον αξιώ μοι ψηφίσασθαι το διαδίκασμα, αλλ' αυτός troversam postulem , sed quod reipublicæ gratia multum
τη πόλει πολλά των εμαυτού αφιείς τούτο αξιώ μοι | de meis decedens, hanc mihi reddi petam, vobis demon
αποδοθήναι , αποδέδεικται. Ήδη δέ μοι δοκεί δίκαιον stratum est. Jam autem mihi acquum videtur, et vos et
είναι και δεηθήναι υμών τε και των συνδίκων εναντίον | syndicos coram vobis obsecrare ut mihi secundum justa
υμών. succurratis .

XVIII . XVIII.
10 ΠΕΡΙ ΔΗΜΕΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΟΥ ΝΙΚΙΟΥ DE PUBLICATIONE BONORUM
ΑΔΕΛΦΟΥ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. FRATRIS NICIÆ EPILOGUS .
Ενθυμήθητε τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, οίοί τινες Considerate igitur, judices, et quales nos ipsi cives , et
πολίται και αυτοί και αν προσήκοντες αδικούμε- | guibuscum genere conjuncti , a vobis misericordiam peta
νοι αξιούμεν ελεεϊσθαι υφ' υμών και των δικαίων τυγ mus, et ut justa omnia consequamur injuria affecti. Non
χάνειν ου γάρ μόνον περί της ουσίας αγωνιζόμεθα, enim solum in contentionem venimus de bonis nostris ,
αλλά και περί της πολιτείας, ει χρή δημοκρατουμένης verum etiam de civitate, utrum scilicet nobis concedatur
της πόλεως ημίν μετεϊναι. (2) Πρώτον μεν ούν περί libera republica frui. (2) Primum quidem Niciam , pa
Νικίου του ημετέρου θείου αναμνήσθητε. Εκείνος γάρ | truum nostrum , in memoriam revocate. Quæcumque enim
20 όσα μεν τη εαυτού γνώμη χρώμενος υπέρ του πλήθους
του υμετέρου έπραξε, πανταχού φανήσεται πολλών μεν suo consilio usus pro populo Atheniensi egit , comparebit
και αγαθών αίτιος τη πόλει γεγενημένος , πλείστα δε eum in iis omnibus multorum bonorum auctorem exstitisse,
και μέγιστα κακά τους πολεμίους ειργασμένος· όσα δε | et reipublica lhostes multis insignibusque malis affecisse :
ου βουλόμενος , αλλ' άκων ηναγκάσθη ποιήσαι, των μέν | quaecumque autem nonsuasponte, sed invitus facere coactus
κακών ουκ ελάχιστον αυτός μετέσχε μέρος, την δ' αι- Ι est, in his calamitatum non minimampartem ipse pertulit,
 176 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΔΗΜΕΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΟΥ ΝΙΚΙΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ. (edo - 605)
τίαν της συμφοράς οι πείσαντες υμάς δικαίως αν έχοιεν, 1 culpamvero in eos jure conferatis quorum consiliis ea sunt
(3) επεί την γε προς υμάς εύνοιαν και την αρετήν την suscepta : (3) nam suam erga vos benevolentiam suamque
25 αυτού εν ταις ευτυχίαις ταις υμετέραις και ταις δυστυ» | virtutem et in Testris Secundis rebus hostiumque adversis
χίαις ταις των εχθρών επέδειξε στρατηγών γαρ πολλάς satis declaravit : qui vobis imperans multas urbes cepit ,
μεν πόλεις είλε, πολλά δε και καλά κατά των πολεμίων multa et præclara contra hostes statuit tropæa ; quorum
έστησε τρόπαια , ών καθ' εν έκαστον πολύ αν έργον είη unumquodque singulatim recensere esset infinitum . (4 ) Eu
λέγειν. (4) Ευκράτης τοίνυν, αδελφός μεν ών εκείνου , crates autem ejus frater, pater meus , post ultimum istud
πατήρ δ' εμός , ήδη της τελευταίας ναυμαχίας γεγενη navale prælium , studium suum in rempublicam insigniter
μένης φανεράν επεδείξατο την εύνοιαν την είχε περί το demonstravit. Vestra enim classe profligata , dux a vobis
30 πλήθος το υμέτερον ηττημένων γάρ έν (τη] ναυμαχία creatus, et ab iis inductus qui popularem statum labefa
στρατηγός υφ' υμών ηρημένος , και παρακαλούμενος
μετέχειν της ολιγαρχίας υπό των επιβουλευόντων τω ctaremoliebantur, ut oligarchia particepsfieret, eis parere
πλήθει , ουκ ήθέλησεν αυτοίς πείθεσθαι , (5) εν τοιούτω noluit, (5 ) licet in eo rerum articulo deprehensus in quo
καιρία ληφθείς εν και οι πλείστοι των ανθρώπων και με plurimni rebus præsentibus se accommodant et fortunæ ce
ταβάλλονται προς τα παρόντα και ταϊς τύχαις είκουσι, | dunt, populoinfortuniis oppresso , licet non exclusus rebus
δυστυχούντος του δήμου , ουκ απελαυνόμενος της πολι gerendis, nec privata aliqua simultate ab iis alienatus qui
35 τείας ουδ' ιδίας έχθρας υπαρχούσης προς τους άρξειν dominatum appetebant; at quum ipse posset trigintaviro
μέλλοντας, αλλ' εξον αυτώ και των τριάκοντα γενέσθαι rum unus fieri etnulli horum potentia esse inferior, ma
και μηδενόςέλαττον δύνασθαι,μάλλον είλετο πράττων luit vestræ saluti consulens interire , quam videre muros
υπέρ της υμετέρας σωτηρίας απολέσθαι ή επιδείν τα dirutos, classem hostibus traditam populumque in servi
τείχη καθαιρούμενα και τας ναύς τους πολεμίοις παρα tutem redactum . (6) Non multo tempore post Niceratus,
διδομένας και το υμέτερον πλήθος καταδoυλoύμενον.
(6) Και ου πολλά χρόνο ύστερον Νικήρατος, ανεψιός Niciæ filius , patruelis meus, quum populi studiosus esset,
ών εμός και υιός Νικίου , εύνους ών τω υμετέρω πλή a trigintaviris comprehensus et interfectus est , quamvis
θει, συλληφθείς υπό των τριάκοντα απέθανεν, ούτε γένει nec propter genus, nec propter censum , nec propter ætatem
40 ούτε ουσία ούθ' ηλικία δοκών ανάξιος είναι της πολι indignus videretur qui ad res administrandas accederet.
τείας μετασχειν ' αλλά τοιαύτα ένομίζετο τα υπάρχοντα | Existimabat nempe eam sibi intercedere cum populo neces
αυτό προς το υμέτερον πλήθος είναι και διά τους προ situdinem et a majoribus et a se ipso natam , ut alienam rei
γόνους και αυτόν, ώστε ουκ άν ποθ' ετέρας επιθυμήσαι publice formam nunquam concupisceret. (7) Noverat
πολιτείας. (1) Συνέδεσαν γάρ άπασιν αυτοίς υπό της enim se et avos suos a republica fuisse honoratos , sæpius
πόλεως τιμωμένους, και πολλαχού μέν υπέρ υμών κε se pro vestra salute periculis objecisse , tributa magna per.
150κινδυνευκόσι, μεγάλας δ' εισφοράς εισεληνοχόσι και λε. solvisse , civilibus officiis cum laude defunctos fuisse , et
λειτουργηκόσι κάλλιστα, και των άλλων ουδενός πώποτ' nihil unquam detrectasse eorum quæ civitas ipsis in .pera
αποστάσιν ών ή πόλις αυτούς προσέταξεν, αλλά προθύμως verat, sed munia alacriter obiisse. (8) Attamen quinam
χέστεροι , ει εν (8)μένΚαίτοι
λειτουργούσι. τη ολιγαρχία ημώνείησαν δυστυ
τίνες αν αποθνήσκοιμεν εύνοι | nobis erunt infeliciores , si intereamis in oligarchia , quod
όντες τώ πλήθει , εν δε τη δημοκρατία ως κακόνοι όντες ! benevolentiam in populum declaravimus; in democratia
και το πλήθει αποστεροίμεθα των όντων; (0) Και μεν δή, ώ | vero , tanquam populo malevoli, fortunis nostris spolie
άνδρες δικασταί, και Διόγνητος διαβληθείς μέν υπό των mur? (9) Jam vero , judices , Diognetus criminationibus
συκοφαντών φεύγων ώχετο, μετ' ολίγων δε των εκπε falsisimpetitus, quum e civitate ejectus esset , cum paucis
πτωκότων ούτ' επί την πόλιν εστρατεύσατο ούτ' εις exulibus neque contra patriam militavit , neque coniugit
Δεκέλειαν αφίκετο· ουδ' έστιν ότου κακού αίτιος ούτε ad Deceleam , neque populo ullius calamitatis auctor exstitit
φυγών ούτε κατελθών τω υμετέρω πλήθει γεγένηται, I autin exilio aut in reditu ; sed eo virtutis processit ut magis
αλλ' εις τούτ' αρετής ήλθεν ώστε μάλλον ωργίζετο τους succenseret iis qui in vos deliquerant, quain caritate am
εις υμάς ημαρτηκόσιν ή τοίς αυτό της καθόδου αιτίοις plecteretur eos , quibus beneficium reditus in patriam de
γεγενημένοις έχαιρε. (1ο) Και αρχήν μεν ουδεμίαν ήρ beret. (10) Ac nullo magistratu functus est in oligarchia ;
1ο ξεν εν τη ολιγαρχία επειδή δε τάχιστα ήλθον εις την ut primum autem in Academiam accesserunt Lacedæmonii
Ακαδημίαν Λακεδαιμόνιοι και Παυσανίας, λαβών τον et Pausanias , sumens ille Nicerati filium et nos pnerulos
Νικηράτου και ημάς παίδας όντας, εκείνον μέν κατέ adhuc, illum imposuit genibus Pausaniæ , etnobis circum
θηκεν επί τοις γόνασι τοις Παυσανίου , ημάς δε παρα astare jussis , Pausaniæ et reliquis praesentibus narravit
στησάμενος έλεγε προς εκείνον και τους άλλους τους
παρόντας όσα είημεν πεπονθότες και οίαις τύχαις κε - | qualia perpessi et quali fortuna usi fuerimus, et obsecravit
χρημένοι, και ήξίου Παυσανίαν βοηθήσαι και διά τήν | Pausaniamutsuppetiasferret propter!:ospitiuni et amicitiam
16 φιλίας και διά την ξενίαν την υπάρχουσαν, και τιμωρόν ! qua sibi cumipso erat, atque ut pαnas repetcret eorum- 12
 (805 -609) LYSIÆ OR. DE PUBLICATIONE BONORUM FRATRIS NICIÆ . 17

γενέσθαιτων εις ημάς ήμαρτηκότων. ( α) " Οθεν Παυ- | in nos commissa essent.(11) Unde Pausanias populo studere
σανίας ήρξατο εύνους είναι τω δήμω, παράδειγμα ποι cæpit, ad ceteros Lacedæmonios nostris calamitatibus usus
ούμενος προς τους άλλους Λακεδαιμονίους τας ημετέρας | exemplo trigintavirorum improbitatis. Manifestum enim
συμφοράς της των τριάκοντα πονηρίας» δήλον γάρ άπασι erat cunctis Peloponnesiis qui aderant, istos non civium
τους ελθούσι Πελοποννησίων εγεγένητο , ότι ου τους improbissimos occidere, sed quos maxime decebat propter
πονηροτάτουςτων πολιτών απέκτεινον, αλλ' οίς μάλι
20 στα προσήκον και διά γένος και διά πλούτου και διά την genuset divitias ceteraquemerita honorari. (12) Eam autem
άλλην αρετήν τιμάσθαι. (12) Ούτω δ' ήλεούμεθα και misericordiam consecuti sumus, et ita indigna omnibus vi
πάσι δεινά εδοκούμεν πεπονθέναι , ώστε Παυσανίας τα debamur pertulisse, ut Pausaniasnoluerit a trigintaviris ho
μέν παρά των τριάκοντα ξένια ούχ ήθέλησε λαβειν, τά | spitalia munera accipere que a nobis accepit. Αtqui.iudices.
δε παρ' ημών εδέξατο. Καίτοι δεινόν, ώ άνδρες δικα durum sane foret nos , quum pueruli adhuc misericordiam
σται , υπό μέν των πολεμίων παίδας όντας ημάς ελεεί
σθαι , οι τη ολιγαρχία βοηθήσοντες ήλθον, υπό δε υμών, consecuti fuerimus ab hostibus qui aderant oligarchiæ
subventuri, a vobis , judices , nostris facultatibusspoliari,
ώ άνδρες δικασταί , τοιούτους γεγενημένους των όντων
25 αποστερείσθαι , ών οι πατέρες υπέρ της δημοκρατίας | qui tales nos exhibuimus, et quorum patres pro demo
απέθανον. cratia occubuere.
13. Ε δ' οίδ', ώ άνδρες δικασταί , ότι περί πλείστου | 13. Equidem non dubito , judices , quin plurimi faceret
αν ποιήσαιτο Πολίοχος τούτον τον αγώνα κατορθώσαι, Poliochus in hac causa vincere , ratus id sibifore egregium
ηγούμενος αυτώ καλήν είναι την απόδειξιν και προς tum apud cives tum apud exteros, tantum se posse Athenis
τους πολίτας και τους ξένους, ότι Αθήνησι τοσούτον δύ ut vosipsos cogat vobismetipsis contraria statuere in iis cau .
ναται ώσθ' υμάς τους αυτούς, περί ών όρκους ομωμό
κατε, υμίν αυτοίς ταναντία ποιεϊν ψηφίζεσθαι.(14) Πάν sisad quas jurati acceditis. (14 )Omnes enim cognoscentPo.
30 τες γάρ είσονται ότι τότε μέν χιλίαις δραχμαΐς έζη liochum olim mille drachmis mulctasse hominem qui agros
μίωσε τον βουλόμενον την ημετέραν γήν δημοσίαν nostros publicare voluit , et eundem nunccausa vicisse qua
ποιήσαι, νυνι δε κελεύων δημεύσαι νενίκηκε, και περί fundum nostrum publicari jubet; et Athenienses in duplici
τούτων δή αμφοτέρων Αθηναίοι, παρανόμων φεύγοντος causa ,auctore eodem hominelegum violatarum reo ,contra
του αυτού ανδρός, ταναντία σφίσιν αυτοίς εψηφίσαντο. sibi invicem sententias tulisse . (15 ) Turpe esset igitur
(15) Ουκ ουν αισχρόν,ει & μέν Λακεδαιμονίοις συνέθεσθε rias
vos , qui rata facitis ea quæ cum Lacedæmoniis pepigistis,
βεβαιώσετε , α δε αυτούς εψηφίσασθε ούτω ραδίως δια
36 λύσετε και τας μεν προς εκείνους συνθήκας κυρίας adeo temere violare quæ vobismetipsis statuistis : turpe esset
ποιήσετε , τάς δε προς αυτούς ακύρους » και τοις μεν vos, quiceterisGræcis succensetis si quis Lacedæmonios plu
άλλοις "Ελλησιν οργίζοισθε, εί τις Λακεδαιμονίους υμών ris quam Athenienses fecerit ,majorem fidem conspicicum
περί πλείονος ποιείται, υμείς δ' αυτοί φανήσεσθε πι | illis quam cum vobismetipsis servare. (16) Tum autem maxi
στότερον προς εκείνους ή προς υμάς αυτούς διακείμενοι; me indignandum est , plurimos eorum quiad rempublicam
(16) Άξιον δε μάλιστα φθονήσαι ότι ούτως ήδη οι τά της accedunt ita se gerere , ut non quod reipublicæ sit utilissi
πόλεως πράττοντες διάκεινται, ώστ' ουχ ό τι αν τη mum ,id oratores suadeant,sed quod exipsorum re sit futu
πόλει βέλτιστον ή, τούτο οι ρήτορες λέγουσιν, αλλ' αφ'
40 ών αν αυτοί κερδαίνειν μέλλωσι , ταύτα υμείς ψηφίζε rum ,id vos decernatis. (17) Quodsi populo istud conferret,
σθε. (17) Και ει μεν τώ υμετέρω πλήθει συνέφερε τους alios aliena possidere , aliorum fortunas injuste publicari,
μεν έχειν τα αυτών, των δε αδίκως δημεύεσθαι την orationem nostram haud injuria negligeretis : jam vero
ουσίαν, είκότως αν ήμελείτε των υφ' ημών λεγομέ. vos omnes confessuros esse arbitror, reipublicæ cuivis
νων · νυνί δε πάντες αν ομολογήσαιτε ομόνοιαν μέγι maximum esse bonum concordiam , discordiam autem
στον αγαθόν είναι πόλει, στάσιν δε πάντων κακών omnium malorum causam ; et ex his præcipue oriridissidium ,
αιτίαν, διαφέρεσθαι δε προς αλλήλους εκ των τοιούτων si alii alienaconcupiscant, alii fortunis suis exuantur . (18)
μάλιστ', αν οι μεν των αλλοτρίων επιθυμώσιν, οι δ' εκ Id quod vos statuistis nuper domum reversi, optimo con .
151των όντων εκπίπτωσι. (18) Και ταύθ' υμείς έγνωτε silio . Memineratis enim adhuc præteritarum calamita
νεωστί κατελθόντες, ορθώς βουλευόμενοι έτι γάρ εμέ tum , diisque potius supplicastis ut ad concordiam cives
μνησθε των γεγενημένων συμφορών, και τους θεούς εις
ομόνοιαν εύχεσθε καταστήναι την πόλιν μάλλον, ή επί redigerentur, quam ut ex suppliciis ob res præteritas sum .
seditionem
τιμώρίαν των παρεληλυθότων τραπόμενοι , την μεν πό citius ditescerent. concitarentur,
ptis ad
Attamen
atque ita oratores vestri
λιν στασιάσαι, τους δε λέγοντας ταχέως πλουτήσαι. (19) (19) id magis condonandum
6 Καίτοι πλείων συγγνώμη μνησικακείν νεωστί κατελη fuisset, vos modo reversos maleficiorum memoriam gerere ,
λυθόσιν, έτι της οργής ούσης προσφάτου , η τοσούτω recenti adhuc indignatione, quam post diutinum tempus
χρόνο ύστερον επί τιμωρίαν των παρεληλυθότων τρα- | injurias preteritas velle persequi ; ab iis persuasos, qui,
12
ORATORES.
 178 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΔΗΜΕΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΟΥ ΝΙΚΙΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥ . (G9 - 813)
πέσναι, υπό τοιύτων πεισθέντας οι έν άστει μείναντες φυod domi remanserunt , eamsize benevolentiae fdemTo
ταύτηνυμίν οίονται διδόναι πίστιν της αυτών ευνοίας, bis dare existimant, si vexent ceteros , non si semetipsos
έτέρους κακώς πονούντες,αλλ' ου σφάς αυτούς χρηστους bonos cives præstent , quinunc reipublicæ prospera fortuna
παρέχοντες , και νυνι των της πόλεως ευτυχιών απο utuntur, nec vestrorum periculorum partem antea habue
αύοντες , άλλ' ου πρότερον των υμετέρων κινδύνων runt.
10 μετέτρες .
20. Και ει μεν έωράτε, ώ άνδρες δικασταί,σωζόμενα 20 . Quodsi , judices , videretis fieri ut quæ ab istis pu .
τη πόλει τα υπό τούτων δημευόμενα , συγνώμην αν | blicantur, in civitatis commodorm cederent, non moleste
είχομεν· νύν δ' επίστασθε ότι τα μεν αυτωνυπό τούτων ferrem : nunc autem scitis horum alia ab ipsis intercipi,
αφανίζεται, τα δε πολλού άξια όντα ολίγου πιπράσκε et quæ maximi sunt pretii , vilissimo venire. At si mihi
ται. Αν δ' εμοί πείθησθε , ουκ ελάττω απ' αυτών υμείς auscultatis , ex iis vos fructum percepturi eritis non mino
ωφεληθήσεσθε η ημείς οι κεκτημένοι , (21) έπει και rem quam nos qui ea possidemus; (21) quandoquidem etiam
νυνι Διόμνηστος και εγώ και ο αδελφός εκ μιάς οικίας nunc Diomnestus et ego et frater, tres ex una domo sumptus
15 τρείς όντες τριηραρχούμεν, και όταν η πόλις δέηται
χρημάτων, από τούτων υμίν εισφέρομεν. Ως ούν ημών tribus trierarchiis necessarios facimus ; et ubi civitati opus
ταύτη τη γνώμη χρωμένων, και των προγόνων των est pecuniis, ex nostris facultatibus in vestram utilitatem
ημετέρων τοιούτων γεγενημένων, φείδεσθε ημών. (22) conferimus. Nobis igitur, quum ita simus animati , majo
Ουδέν γάρ αν ήμάς κωλύοι , ώ άνδρες δικασταί, αθλιω- resque nostri tales se prestiterint , nobis , inquam, parcite.
τάτους είναι, επί μέν των τριάκοντα ορφανούς καταλει (22) Neque enim non possumus esse, judices , omnium mi
φθέντας, εν δε τη δημοκρατία των όντων έστερημένους, serrimi, quisub trigintavirorum dominatu orbi relicti , re
οίς ή τύχη παρέδωκεν ώστ' έτι ήμάς παιδας όντας επί | stituta republica bonis omnibus exnimur : quibus tamen id
20 την Παυσανίου σκηνήν έλθόντας βοηθήσαι το πλήθει. largita est fortuna , ut in puerili adhuc ætate ad Pausania
Και τοιούτων ήμίν υπαρχόντων, εις τίνας αν έβουλήθη tentoriam delati Atheniensi populo opitularemur. Quum
μεν δικαστές καταφυγείν ; (23) ουκ εις τους ούτω πο res nobis ita habeant, quos judices confugeremus? (23)
λιτευομένους υπέρ της πολιτείας ής και ο πατήρ και οι nonne ad eos qui eam ad
reipublicæ formam tuentur pro qua
προσήκοντες ημίν απέθανον ; Νύν τοίνυν ταύτην ανθ' et pater et cognati nostri occubuere ? Pro his omnibus eam
απάντων απαιτούμεν υμάς την χάριν, μή περιιδείν ημάς unam a vobis reposcimus gratiam , ne nos sinatis in extre
απόρως διατεθέντας μηδ' ενδεείς των επιτηδείων γενο mas augustias redactos rerum necessariarum inopia premi,
25 μένους, μηδέ τήν των προγόνων ευδαιμονίαν καταλύσαι,
αλλά πολύ μάλλον παράδειγμα ποιήσαι τους βουλομέ neu majorum nostrorum felicitatem subvertatis; sed potius
νοις την πόλιν εύ ποιείν, οίων υμών εν τοις κινδύνους nos velitis esse exemplo iis qui de republica bene mereri
τεύξονται. cupiunt, quales vos in periculis erunt nacturi.
26. Ουκ έχω, ώ άνδρες δικασταί , ούστινας δεησο 24. Non habeo, judices , quos producam nostri causa
μένους υπέρ ημών αναβιβάσομαι · των γάρ προσηκόν deprecaturos. Cognatorum enim alii strenuorum virorum
των οι μεν άνδρας αγαθούς αυτούς παρασχόντες και functi officio , et publicæ gloriæ studiosi, in bello periere;
μεγάλην την πόλιν ποιoύντες εν τω πολέμω τεθνάσιν, alii a triginta viris, vestræ democratiæ vestræque libertatis
οι δ' υπέρ της δημοκρατίας και της υμετέρας ελευθε
30 ρίας υπό των τριάκοντα κώνειον πιόντες , (25) ώστε της gratia , cicuta interempti sunt. (25) Nostram igitur soli
ερημίας της ημετέρας αίτιαι γεγόνασιν αί τετων προσ . tudinem effecerunt et domestica virtus et reipublicæ cala
ηκόντων αρεται και αι της πόλεως συμφοραί. Ών άξιον mitates. Quorum vos memores decet nobis subvenire ala
ομάς ενθυμηθέντας προθύμως ημίν βοηθήσαι , ήγησα
μένους τούτους αν εν δημοκρατία δικαίως εν πάσχειν acriter,
vobis
reputantes nempe eos in democratia beneficiis esse
exornandos, quiin oligarchia calamitatum partem
εφ'υμών, οίπερ εν ολιγαρχία των συμφορών μετέσχον
το μέρος: (26) άξιον δε και τούτους τους συνδίκους sustinuerunt. (26) Decet syndicos quoque nobis esse
δυ εύνους ημίν είναι, εκείνου του χρόνου μνησθέντας, ότ' benevolos,illam tempestatem recordantesquum patria pulsi
εκ της πατρίδος εκπεπτωκότες και τας ουσίας απολωλε et fortunis exuti, eos existimabatis viros optimos qui pro
κότες άνδρας αρίστους ένομίζετ’ είναι τους υπέρ υμών
αποθνήσκοντας , και τοις θεοίς εύχεσθε δυνηθήναι χάριν vobis interierunt, et orabatis superos ut possetis aliquando
τοις εξ εκείνων αποδούναι.(27) Ημείς τοίνυν, υιείς όντες illorum posteris gratiam referre. (27) Nos igitur, filii et
και συγγενείς των υπέρ της ελευθερίας προκεκινδυνευ cognati eorum qui pro libertate pericula adierunt, eam
κότων, απαιτούμεν υμάς νυνι ταύτην την χάριν, και hodie gratiam exposcimus;rogamusque nenos per injuriam
40 αξιούμεν μη αδίκως ήμάς απολέσαι, αλλά πολύ μάλλον perdatis, sed ut potius succurralis vestrarum calamitatum
βοηθείν τοϊς των αυτών μετασχούσι συμφορών. Εγώ μέν
ούν και δέομαι και αντιβολώ και ικετεύω , και τούτων Γ sociis. Ego igitur obsecro et obtestor ut haec a vobisimpe
 (σι3 -- 017 ) LYSIÆ OR. DE BONIS ARISTOPHANIS . 179
παρ' υμών τυγχάνειν αξιω· ου γαρ περί μικρών κινδυ» | trem : non enim de rebus minimis periclitamur, sed defor.
νεύομεν, αλλά περί των όντων απάντων. tunis nostris omnibus.

XIX . XIX .
152ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ , DE BONIS ARISTOPHANIS ,
ΠΡΟΣ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝ. AD ÆRARIUM .
6 Πολλήν μοι απορίας παρέχει ο αγών ουτοσί, ώ άν- Ι Ingentem mihi affert sollicitudinem hæc causa , judices,
δρες δικασται, όταν ενθυμηθώ ότι, αν εγώ μέν μή νύν dum in animomecum reputo quod , si nunc causam minus
εύ είπω, ου μόνον εγώ αλλά και ο πατήρ δόξει άδικος bene dicam , non ego solum , verum etiam patermeus vide.
bitur iniqua egisse, et præterea bonis omnibus excidam . Ne
είναι καιτων όντων απάντων στερήσομαι. Ανάγκη ούν, cesse est igitur, tametsi ad dicendum minime aptus sim na
εί και μή δεινός προς ταύτα πέφυκα, βοηθείν τω πατρί tura , et patri et mihi ipsi succurrere quam potero commo
και εμαυτώ ούτωςόπως αν δύνωμαι. (2) Τήν μέν ούν dissime. (2) Apparatum inimicorum et studium perspici
10 παρασκευής και προθυμίαν των εχθρών δράτε , και ού. tis , neque opushabeo de ea re pluribus admonere ; meam
δεν δεί περί τούτων λέγειν· τήν δ' εμήν άπειρίαν πάν autem dicendi inopiam sciuntomnes quime norunt. Quare
τες ίσασιν, όσοι εμέ γινώσκουσιν. Αιτήσομαι ούν υμάς a vobis postulo ut mihi quæ justa sunt et facilia , gratifice
δίκαια και ράδια χαρίσασθαι, άνευ οργής και ημών mini, scilicet ut et nos , quemadmodum accusatores, omni
ira remota , audiatis. (3) Necesse est enim reum , tametsi
ακούσαι , ώσπερ των κατηγόρων. (3) Ανάγκη γάρ τον æquo studio utrique attendatis, non tamen ex æquo con
απολογούμενον,
Οι μεν γάρ εκ πολλού αυτοίέχειν.
ίσου ακροάσθε , έλαττον
καν εξχρόνουεπιβουλεύοντες, άνευ tendere. Quippe accusatores , causa jam diu secum medi.
15 κινδύνων όντες , την κατηγορίαν εποιήσαντο, ημείς δ' tata , ipsi ab omnipericuli timore immunes , actionem in
stituerunt : nos vero dicimus non sine formidine , falso cri.
αγωνιζόμεθα μετά δέους και διαβολής και κινδύνου με mine petiti , et cum summo periculo. Equum est itaque,
γίστου. Είκός ούν υμάςεύνοιαν πλείω έχειν τοιςαπολο utmajori benevolentia reos excipiatis quam accu
γουμένοις. (4) Οίμαι γάρ πάντας υμάς ειδέναι ότι πολ. judices,
satores. (4 ) Omnes enim vos scire arbitror multos fuisse
λοι ήδη πολλά και δεινά κατηγορήσαντες παραχρήμα qui, quum multa et gravissima crimina objecissent , statim
εξηλέγχθησαν ψευδόμενοι ούτω φανερώς, ώσθ' υπέρ mendacii tam manifeste convicti sunt, ut ex judicio cum
πάντων των πεπραγμένων μισηθέντες απελθεϊν οι δ' αυ odio omnium excesserint ;itemque alios qui , postquam falsa
μαρτυρήσαντες τα ψευδή και αδίκως απολέσαντες αν perhibuissenttestimonia , et cives injuste perdidissent, tum
20 θρώπους εάλωσαν, ηνίκα ουδέν ήν πλέον τοϊς πεπονθό demum deprehensi sunt et condemnati , quum jam in
σιν. (6) “Οτ' ούν τοιαύτα πολλά γεγένηται, ως εγώ terfectis nihil hoc esset profuturum . (5 ) Quando igitur
ακούω, είκόςυμάς, ώ άνδρες δικασταί, μήπω τους των multa ejusmodi, ut ego audio , contigerunt, æquum est
κατηγόρων λόγους ηγείσθαι πιστούς , πριν αν και ημείς vos , judices , accusatorum verbis non prius fidem adhibere ,
είπωμεν. Ακούω γάρ έγωγε , και υμών δε τους πολλούς quam nos quoque dixerimus. Audio enim , et vestrům
oίμαι ειδέναι, ότι πάντων δεινότατόν έστι διαβολή. (6) plerosque scire opinor, rem omnium gravissimam esse fal
Μάλιστα δε τούτο έχoι άν τις ιδείν, όταν πολλοί επί τη sam criminationem . (6) Id autem longe gravissimum esse
25 αυτή αιτία εις αγώνα καταστωσιν. Ωςγάρεπί το πολύ censebitur, ubimulti adducuntur in judicium ejusdem cri
οι τελευταίοι κρινόμενοι σώζονται· πεπαυμένοι γάρ της minis rei : nam plerumque ii effugiunt qui postremi
οργής αυτών ακροάσθε , και τους ελέγχους ήδη θέλοντες sistuntur ; auditis enim eos animis jam sedatis, eorumque
αποδέχεσθε.(7) Ενθυμείσθε ούν ότι Νικόφημος και Αρι argumenta lubentius admittitis. (7) Reputate igitur Nico
στοφάνης άκριτοι απέθανον, πριν παραγενέσθαι τινά pliemum et Aristophanem indicta causa periisse , priusquam
αυτοίς έλεγχομένοις ως ήδίκουν. Ουδείς γαρ ουδ' είδεν | aliquis adessetillis facinoris cujusquam convictis. Νamque
εκείνους μετά την σύλληψιν ουδέ γάρ θάψαι τα σώματ’ nemo eos ne aspexit quidem ; imo neque eorum corpora
αυτών απέδωκαν, αλλ' ούτω δεινή συμφορά γεγένηται sepelienda reddidere : sed ea fuit ipsorum calamitatis acer
30 ώστε προς τους άλλους και τούτου εστέρηνται. (8)'Αλλά bitas, ut præter alia etiam hoc privarentur. (8) At vero
ταύτα μεν εάσω:ουδέν γάρ αν περαίνουμε πολύ δε αθλιώ hæc missa faciam , neque enim quidquam profecerim ;
τεροι δοκούσί μοι οι παίδεςοι'Αριστοφάνους . Ουδένα γάρ multo infeliciores autem videntur mihiAristophanis liberi.
ούτ' ιδία ούτε δημοσία ήδικηκότες ου μόνον τα πατρώα Qui quum neminem neque publice neque privatim læserint,
απολωλέκασι παρά τους νόμους τους υμετέρους, αλλά non solum paternam hæreditatem amisere præter leges no
και η υπόλοιπος ελπίς ήν, υπό του πάππου εκτραφήναι, stras, verum etiam , quæ relicta spes erat, ut ab avo educa .
εν αύτω δεινώ καθέστηκεν. (9) Έτι δ' ημείς έστερημέ rentur, vel ea ipsa (obitu patris)tam misere evanuit. ( 9) Tum
35 νοι μέν κηδεστών, έστερημένοι δε της προικός , παιδάρια | nos etiam orbati affinibus, orbati dote, et tres puerulosalere
δε τρία ήναγκασμένοι τρέφειν, προσέτι συκοφαντούμε- I coacti , ad haec falsis criminibus vexamur, et in discrimen
 180 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ. (617 - 021)
θα , και κινδυνεύομεν περί ών οι πρόγονοι ημίν κατέλι- | venimus de iis que majores nostrijure parta nobis reliquere.
Attamen , judices, pater meus omni vitæ suæ tempore
πον κτησάμενοι εκ του δικαίου. Καίτοι , ώ άνδρες δικα
σται, και εμος πατήρ εν άπαντι τω βίω πλείω εις την plura in rempublicam impendebat quam in se et propinquos
suos, erogavit in rempublicam duplo plus quam nobis nunc
πόλιν ανάλωσεν ή εις αυτόν και τους οικείους , διπλάσια
δε ή νύν έστιν ημίν, ως εγώ λογιζομένω αυτό πολλάκις in fortunis est ; quemadmodum ipsi computanti sæpiusadſui.
10 ) Nolite igitur eum præjudicio vestro damnare iniqui
παρεγενόμην. (1ο) Μή ουν προκαταγινώσκετε αδικίαν (tatis , quipaucissima in se , in vestrum usum plurima insu .
τού εις αυτόν μέν μικρά δαπανώντος, υμίν δε πολλά καθ' mebat : eos potius damnate qui non solum hæreditates
40 έκαστον τον ενιαυτόν, αλλ' όσοι και τα πατρώα και αν paternas, sed et quæcumque acceperint alicunde , in fædis
τι ποθεν λάβωσιν, εις τας αισχίστας ηδονάς είθισμένοι simas libidines impendere consueverunt. (11) Difficile est
εισίν αναλίσκειν. (11) Χαλεπόν μέν ούν, ώ άνδρες δι sane, judices, causam agere contra opinionem nonnullorum
κασταί , απολογείσθαι προς δόξαν ήν ένιοι έχουσι περί de Nicophemi fortunis , et contra pecuniarum inopiam in
της Νικοφήμου ουσίας, και σπάνιν άργυρίου η νυν έστιν qua nunc versatur respublica , inprimis quum hæc nobis
εν τη πόλει , και του αγώνος προς το δημόσιον όντος: contentio sitadversus ærarium publicum . Verumtamen , la .
153όμως δε και τούτων υπαρχόντων ραδίως γνώσεσθε ότι metsi ea res ita se habeat, facile intelligetis falsa esse ea quæ
ουκ αληθή εστι τα κατηγορημένα. Δέομαι δ' υμών πάση nobis objiciuntur. Vos autem obtestor omni studio et in
τέχνη και μηχανή μετ' ευνοίας ακροασαμένους ημών dustria, ut, oratione nostra benevole ad finem usque accepta ,
διά τέλους, και τι αν υμίν άριστον και ευορκότατον νομί id quod vobis optimum et juramento vestro accommoda
ζητε είναι, τούτο ψηφίσασθαι. tissinjuin videbitur, decernatis.
12. Πρώτον μεν ουν, ο τρόπω κηδεσται ημίν εγέ 12. Primum igitur quo pacto illi nobis affinitate sint
5 νοντο, διδάξω υμάς. Στρατηγών γάρ Κόνων περί Πε conjuncti, vos docebo. Dum circa Peloponnesum exerci
λοπόννησον, τριηραρχήσαντι των εμώ πατρί πάλαι φίλος tui imperans Conon adfuit, meo patri triremipræfecto olim
γεγενημένος, έδεήθη δούναι την αδελφήν αιτούντι τω υιεϊ amicus , ipsum oravit ut sororem meam Nicophemi filio
τω Νικοφήμου. (13) Ο δε δρών αυτούς υπ' εκείνου τε potenti elocaret. (13) Jlle ubi intellexit hos homines esse
πεπιστευμένους γεγονότας τε επιεικείς τη τε πόλει έν γε in aliqua fide apud Cononem , reipublicæ autem studere ,
et tunc temporis gratia aliqua florere , exorari se passus est,
τω τότε χρόνο αρέσκοντας, επείσθη δούναι, ουκ ειδώς ignarus calumniæ in illos posthac ventura , atque eo tem
την εσομένην διαβολήν, αλλ' ότε και υμών οστισουν αν pore hoc fecit quo quilibet vestrum cum illis affinitatem
εκείνοις ήξίωσε κηδεστής γενέσθαι, επεί ότι γε ου χρη contrahere cupiisset. Namque hæc lucri gratia non facta
το μάτων ένεκα,ράδιον γνώναι εκ του βίου παντόςκαι των fuisse , facile constabit ex totius vitæ ratione gestisque re
έργων των του πατρός. (14) Εκείνος γάρ ότ' ήν εν τη bus mei parentis. ( 14) Ille enim quum esset ætate integra
ηλικία, παρόν μετά πολλώνχρημάτωνγήμαι άλλην, την et uxorem posset ducere bene dotatam , meam matrem
εμήν μητέρα έλαβεν ουδέν επιφερομένην, ότι δε Ξενο duxitnihil afferentem , quia nempe filia erat Xenophontis ,
φώντος ήν θυγάτηρ του Ευριπίδου υπέος, ος ου μόνον ιδία Euripidis filii, quinon solum in privatis vitæ rationibus pro
χρηστός έδόκει είναι, αλλά και στρατηγείν αυτόν ήξιώ bus est habitus, sed quem etiam exercitibuspræesse volui
σατε, ως εγώ ακούω.(16) Τάς τοίνυν εμάς αδελφάς θελόν stis , ut ego audio. (15 )Meas autem sorores ditissimis qui
15 των τινών λαβείν απροίκους πάνυ πλουσίων ου δέδω busdam ducere cupientibus, ille non dedit, quod indole non
κεν, ότι έδόκουν κάκιον γεγονέναι, αλλά την μεν Φιλο satis honesta præditi esse viderentur : verum unam Philo
μήλω το Παιανιεί , δν οι πολλοί βελτίονα ηγούνται | melo Peaniensi , quem plerique norunt melioribus esse mo
είναι η πλουσιώτερον, την δε πένητι γεγενημένω ου διά ribus quam fortunis ; alteram civi pauperculo quidem facto ,
κακίαν, αδελφιδω δε Φαίδρω όντι Μυρρινουσίω, επι sedcitrahominis vitium,Phaedro, esorore nepoti,cum eadem
δούς τετταράκοντα μνάς, και Αριστοφάνει το ίσον. dote quam postea etiam Aristophanes' ab eo accepit , qua.
(16) Προς δε τούτοις έμοί πολλήνεξόν πάνυ προίκα λα draginta scilicet minis. (16) Quin et quum mihi lautissimam
βεϊν ελάττω συνεβούλευσεν, ώστ' ευ ειδέναι ότι κηδε dotem accipere liceret, minorem accipiendam esse suasit,
20 σταϊς χρησοίμην κοσμίοις και σώφροσι. Και νύν έχω | dummodo scirem me afinibus probis et honestis esse usu
γυναίκα την Κριτοδήμου θυγατέρα του 'Αλωπεκήθεν, rum . Itaque nunc uxorem habeo Critodemi filiam Alopecen
δς υπό Λακεδαιμονίων απέθανεν , ότε η ναυμαχία έγέ sis, qui a Lacedæmoniis occisus est, quum pugna illa navalis
νετο εν “Ελλησπόντω. (17) Καίτοι, ώ άνδρες δικασταί , in Hellesponto committeretur . (17) Atqui, judices, qui et
όστις αυτός τε άνευ χρημάτων έγημεταϊν τε θυγατέρoιν ipse uxorem duxit indotatam , et filiabus utrisque grandeni
πολύ αργύριον επέδωκε τώ τε υιό ολίγην προίκα έλαβε, dotem dedit, et filio minus dotatam uxorem cepit , qui non
πώς ουκ εικός περί τούτου πιστεύειν ως ουχ ένεκα χρη de illo admodum credatis , quod illam affinitatem non pe
25 μάτων τούτοις κηδεστής εγένετος cuniarum causa fuerit aucupatus ?
18. Αλλά μήν 8 γε 'Αριστοφάνης ήδη έχων την γυ- | 18. Ceterum Aristophanem, domum uxore ducta, alis
ναίκα ότι πολλούς αν μάλλον έχρητο ή το εμώ πατρί , familiariorem fuisse quam patri meo , facile est cognitu .
ράδιον γνώναι. “ Η τε γάρ ηλικία πολύ διάφορος , ή τε | Nam et etate multum discrepabat, et ingenio multo etiam
φύσις έτι πλέον εκείνω μεν γαρ ήν τα εαυτού πράττειν, I magis. Patri res suas agere satis erat : Aristophanes non
 ( e24 - 631 ) LYSIÆ OR. DE BONIS ARISTOPHANIS. 181
Αριστοφάνης δε ου μόνον των ιδίων, αλλά και των κοι- | solum negotia sua , verumetiam publica administrare vo
νων εβούλετο επιμελείσθαι , και εί τι ήν αυτώ αργύριον, | luit , et si quid pecunia suppeteret, id omne consumpsit
ανήλωσεν επιθυμών τιμάσθαι. (19) Γνώσεσθε δε ότι | in honoribus ambiendis. (19) Ea autem quæ dico vera
30 αληθή λέγω, εξ αυτών ών εκείνος έπραττε. Πρώτον esse , constabit ex iis quæ ille gessit. Primum enim quum
μεν γάρ βουλομένου Κόνωνος πέμπειν τινά εις Σικελίαν, Conon vellet legatum mittere in Siciliam , ille ea re ultro
ώχετο υποστής μετά Ευνόμου και Λυσίου , φίλου όντος suscepta , profectus est una cum Eunomo et Lysia , cujus
και ξένου , το πλήθος το υμέτερον πλείστα αγαθά πε- | amicitia et hospitio utebatur, et qui optime de populo Athe
ποιηκότος, ως εγώ ακήκοα των εν Πειραιεί παραγενο niensimeritus erat, ut ex iis audivi qui in Piræeo erant et
μένων. (2ο) Hσαν δ' ελπίδες του πλού πείσαι Διονύ - ! ipsiagenti adfuere. (20) Ea autem mente legati mittebantur,
σιον κηδεστήν μέν γενέσθαι Ευαγόρα , πολέμιον δε | ut Dionysium sollicitarent fieri affinem Evagora, Lacedae .
Λακεδαιμονίοις , φίλον δε και σύμμαχον τη πόλει | moniislostem, vestre reipublicesociumet amicum. Αt
35 τη υμετέρα . Και ταύτ' έπραττον πολλών κινδύνων | que haec agebant quum multa pericula tam a mari quamab
υπαρχόντων προς την θάλασσαν και τους πολε- | hostibus essent exspectanda ; et a Dionysio impetrarunt uti
μίους, και έπεισαν Διονύσιον μη πέμψαι τριήρεις ας | naves quastunc comparabat , Lacedaemoniis subsidio non
τότε παρεσκευάσατο Λακεδαιμονίοις. (21) Μετά δε mitteret. (21) Post hæc, ubi aderant legati ex Cypro de
ταύταεπειδή οι πρέσβεις ήκον εκ Κύπρου επί την βοή auxiliis impetrandis , nihil de studio suo remisit. Quibus
θειαν, ουδέν ένέλιπε προθυμίας σπεύδων. Υμείς δε | etsi vos contuleratis triremes et alia decreveratis maxime
τριήρεις αυτούς έδoτε και τάλλα εψηφίσασθε , αργυρίου | necessaria , pecunis tamen nonnihil indigebant ad classem
δ' εις τον απόστολον ηπόρουν. ' Ολίγα μέν γάρ ήλθον deducendam . Domo enim abierunt mediocriter opibus
40 έχοντες χρήματα , πολλών δε προσεδεήθησαν· ου γάρ instructi, acmultis insuper opus erat ut non solum milites
μόνον εις τάς ναύς , αλλά και πελταστάς έμισθώσαντο classiarios , sed et peltastas conducerent et arma emerent.
καιόπλα έπρίαντο. (22)'Αριστοφάνης δ' ούντων χρη (22) Aristophanes igitur plurimam pecuniam ipee præ
μάτων τα μέν πλείστα αυτός παρέσχεν: επειδή δε ουχ | stitit; at quum hæc non sufficeret , aliam ab amicis compa
έκανα ήν, τους φίλους έπειθε δεόμενος και εγγυώμενος, ravit et precibus et sponsionibus, et quadraginta minis a
και του αδελφού του ομοπατρίου αποκειμένας παρ' fratre germano apud se depositis usus est, ipsius consensu
αυτώ τεσσαράκοντα μνάς είπών κατεχρήσατο. Τη δε ante impetrato . Pridie autem quam solveret , ad patrem
154προτεραία και ανήγετο, εισελθών ως τον πατέρα τον meum veniens rogavitquantum haberet pecuniæ sibi mu
εμόν εκέλευσε χρήσαι 8 τι είη αργύριον προσδείν tuo daret ; aliquantulo enim adhuc se opus habere quod
γάρ έφη προς τον μισθόν τοϊς πελτασταϊς. 'Ησαν peltastis in mercedein daret. Nobis intus erant minä
δ' ημίν ένδον επτά μναϊ· ο δε και ταύτας λαβών κα
τεχρήσατο. (23) Τίνα γάρ οίεσθε , ώ άνδρες δικασταί, septem , quibus ille acceptis usus est. (23) Quamnam
φιλότιμον μεν όντα , επιστολών δ' αυτώ ήκουσών παρά enim ,judices, virum et laudis cupidum et certiorem factum
και του πατρός μηδεν απορήσειν εκ Κύπρου , ήρημένον δε paternis litteris ex Cypro sibi defuturum nihil , et nomi
πρεσβευτήν και μέλλοντα πλείν ώς Ευαγόραν, υπολεί natumjamlegatum , et ad Evagoram navigaturum, quam
πεσθαι άν τι τών όντων, αλλ' ουκ εί ήν δυνατός πάντα nam opum suarum partem intactam relicturum esse arbi
παρασχόντα χαρίσασθαι εκείνω τε και κομίσασθαι μη tramini? an non putatis eum quæcumque haberet exhau
ελάττω; Ως τοίνυν ταύτ' έστιν αληθή, κάλει μοι Εύ sturum fuisse,utilli regi gratificans ab eodem non pauciora
νομον. referret ? Hæc ut ostendam vera esse, voca mihiEunomum .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
24. Tών μέν μαρτύρων ακούετε, ου μόνον ότι έχρη 24. Ex testibus audivistis quod non solum illo orante
σαν εκείνου δεηθέντος, αλλά και ότι απειλήφασιν· έχο- | mutuo es dederint,sed quod dinumeratumreceperint ;nam
το μίσθη γάρ αυτοίς επί της τριήρους. que id ad ipsos allatum est in triremi reduce ex Cypro .
Ράδιον μεν ούν εκ των ειρημένων γνώναι ότι τοιού Facile est igitur ex iis quæ dicta sunt intelligere quod
το GUTEGÓVTOY Qüdyos ay cośícato tây équo ille in tali temporis articulo suis fortunis nullatenus par.
τού· δ δε μέγιστοντεκμήριον (25)Δήμοςγάρο Πυριλάμ cere voluisset. Cujus rei hoc maximum est argumen
Cenciu
πους, τριηραρχών εις Κύπρον, έδεήθη μου προσελθείν | tum . (25) Demus enim , Pyrilampis filius , triremi in
Cyprum navigaturæ præfectus , rogavit me ut ad Ari
αυτό, λέγων ότι έλαβε σύμβολον παρά βασιλέως του stophanem accederem , dicens se accepisse tesseram a ma
μεγάλου φιάλην χρυσήν, ως 'Αριστοφάνην λαβείν εκ gno rege phialam auream ; hanc se velle Aristophani oppi
καίδεκα μνάς επ' αυτή , ας έχοι αναλίσκειν εις τας gnerare pro minis sedecim , quas in navem instruendam
τριηραρχίας, επειδή δε εις Κύπρον αφίκοιτο, λύσεσθαι impenderet : has se , ubi Cyprum venisset , soluturum ,
15 αποδούς είκοσι μνάς πολλών γάρ αγαθών και άλ dinumeratis minis viginti ; quippe propter tesseram omnibus
λων και χρημάτων ευπορήσειν διά το σύμβολον εν bonis et rebus in tota Asia se abundaturum . (26) Aristo
πάση τη ηπείρω. (26) Αριστοφάνης τοίνυν ακούων μέν ! plhanes igitur, his ex Demo auditis, quamvis Demum pre
 162 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ. (631 - 608)
Arun , zouéves 8 eur , pinuno 12!vypur | cibus meis adjuvarem , ille vero phialam auream babiturus
σίου, τέτταράς δε μνής τόκον λήψεσθαι , ουκ έτη είναι , I d ostentaturus atque qu attoor Dias PDeratioς αιρt .
αλλ' όμνυε και προσεδανείσθαι τους ξένους άλλοθεν, negavit tarnen sibi quidquam esse pecuniæ , sed cum jure
jurando afurmavit se a peregrinis aliundemutuo sumpsisse ,
επειδη ήδιστ’ αν ανθρώπων άγειν τε ευθύς εκείνο το ceterum omnium lubentissime se et tesseram accepturum ,
σύμβολακαι χαρίσασθαι ήμίν και έδεόμεθα. (27 Ως δε et in iis quæ nos rogabamus gratum facturum . (27) Hæc
ταύτ'έστιν αληθή, μάρτυρας υμίν παρέξομαι. ut constet vera esse testes vobis producan .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .
" Οτι μεν τοίνυν οι κατέλιπεν Αριστοφάνης αργύριον | Aristophanem igitur neque argentum neque aurum re
ωδε χρυσίον, ράδιον γνώναι εκ των ειρημένων και με- | liquisse , facile est intelligere ex dictis et testatis. Vasa
μαρτυρημένιων χαλκώματα δε σύμμικτα ο πολλά | autem ex ere conflata non multa admodum possedit ; sed
έκέκτητο αλλά και 85' είστία τους παρ' Ευαγόρου | quum convivio excepit Evagora legatos , plura ab aliis pe
πρεσβεύοντας, αιτησάμενος έχρήσατο. Α δε κατέλι tens mutuatus est. Quæ porro reliquit , ea vobis scriba
πεν αναγνώσεται υμίν. leget.

ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΧΡΗΜΑΤΩΝ. INDEX BONORUM .

25 28 . Ίσως ενίοις υμών, ώ άνδρες δικασταί, δοκεί ολίγα | 28. Fortasse nonnullis vestrum hac videntur pauca esse;
είναι· αλλ' εκείνο ενθυμείσθε , ότι πριν την ναυμαχίαν ή sed reputate Nicoptemo et Aristophani, ante Victoriam
νικήσαι , γή μεν ουκ ήν άλλ' ή χωρίδιον μικρόν Ρα navalem , agrorum nihil fuisse præter modicum Rha
μνούντι εγένετο δ' η ναυμαχία επ’ Ευβούλου άρ mnunte agellum . Pugna autem illa contigit sub Eubulo
χοντος. (29) Εν συν τέτταρσιν ή πέντε έτεσι , πρότε archonte. (29) Atqui, judices , intra quattuor autquinque
ρον μή υπαρχούσης ουσίας,χαλεπόν, ώ άνδρες δικασταί, annos (nam antea nullæ ei opes erant), quum in ludis
τραγωδοίς τε δις χορηγήσαι , υπέρ αυτού τε και του scenicis sumptus pro se ipso et patre bis fecerit , quum per
30 πατρός , και τρία έτη συνεχώς τριηραρχήσαι , εισφοράς triennium continuum triremipræfuerit, multa tributa de
τε πολλές εισενηνογέναι, οικίαν τε πεντήκοντα μνών penderit , ædes quadraginta minis emerit, et agrorum plus
πρίασθαι , γής τε πλέον η τριακόσια πλέθρα κτήσα quam trecenta jugera comparaverit, existimatu difficile est
σθαι, έτι δε προς τούτοις οίεσθαι χρήναι έπιπλα πολλά multam ab eo supellectilem debuisse relinqui. (30) At
καταλελοιπέναι. (30) 'Αλλ' ουδ' οι πάλαι πλούσιοι neque illi qui jam a majoribus divites esse existimantur,
δοκούντες είναι άξια λόγου έχοιεν αν εξενεγκεϊν· ενίοτε horum quidquam maximipretii proferre possint. Aliquando
γαρ ουκ έστιν, ουδ' εάν τις πάνυ επιθυμή, πρίασθαι eniin , etiamsi quis maximevelit ,non possit talia emere quæ
35 τοιαύτα & κτησαμένω εις τον λοιπόν χρόνον ηδονήν possidenti sibi in posterum oblectationem afferant. (31)
αν παρέχοι. (31) 'Αλλά τόδε σκοπείτε. Των άλλων Verum et hoc animadvertite. Ceterorum quorum publica
όσων εδημεύσατε χρήματα , ουχ όπως σκεύη απέδoσθε ,
αλλά και αί θύραι από των οικημάτων αφηρπάσθη stis bona,tantum aberatut supellectilem modo venderetis ,
σαν· ημείς δε ήδη δεδημευμένων και εξεληλυθείας ut etiam foresædium abriperentur. Ego autem ,bonis Ari
stophanis
της έμής αδελφής φύλακα κατεστήσαμεν τη οικία, ίνα jam publicatis , et egressa sorore mea , ædibus
μήτε θυρώματα μήτε αγγεία μήτε άλλο μηδέν από custodes apposui tanquam meis , ut neque fores, ne
λοιτο. ' Επιπλα δε άπεραίνοντο πλέον η μιλίων δρα- | que vasa , neque aliud quidquam auferretur . Descripta
40 χμών, όσα ουδενός πώποτ'ελάβετε.(32) Προς δε τούτοις porro est supellex ultra mille drachmas, quantam a nullo
και πρότερον προς τους συνδίκους και νύν εθέλομεν unquam accepistis. ( 32) Insuper et olim voluimus et nunc
πίστιν δούναι, ήτις εστί μεγίστη τους ανθρώπους, μη volumus coram syndicis fidem dare, quæcumque maxima
έχειν τών 'Αριστοφάνους χρημάτων , οφείλεσθαι δε την est hominibus, nihil nos ex Aristophanis bonis habere ,
προίκα της αδελφής και επτά μνάς , ας ώχετο λαβών sed deberi adhuc sororis dotem et septem minas quas ille
παρά του πατρός του εμού . (33) Πώς αν ούν ειεν άν a patre meo mutuatus est. (33) Qui igitur sint homines
Ορωποι αυλιώτεροι, ή εί τα σφετερ' αυτών απολωλεκότες nobis infortunatiores , quam si , nostris amissis , aliena ha.
δοκοΐεν τακείνων έχειν; Ο δε πάντων δεινότατον, την bere videamur? Hoc vero fuerit omnium acerbissimum ,
155αδελφήν υποδέξασθαι παιδία έχουσαν πολλά, και ταύτα nempe sororem cum pluribus liberis recipere et alere nos
τρέφειν, μηδ' αυτούς έχοντας μηδέν, εάν υμείς τα όντο cogi, quibus nihil suppetet, si ea quæ restant vos eri
αφέλησθε. (30) Φέρε προς θεών'Ολυμπίων: ούτω γάρ piatis. (34) Agite vero , per deos Olympios ; sic enim re
σκοπείτε , ώ δικασταί. Εί τις υμών έτυχε δούς Τιμο
θέω τω Κόνωνος την θυγατέρα και την αδελφήν, και putate, judices : siquis vestrum Timotheo , Cononis filio ,
εκείνου αποδημήσαντος και εν διαβολή γενομένου εδη filiam aut sororem elocasset, ejusque peregre profecti et
και μεύθη η ουσία , και μη εγένετο τη πόλει πραθέντων | in suspicionem venientis , bona fuissent publicata, et ad
απάντων τέτταρα τάλαντα αργυρίου , διά τούτο ήξιoύτε | civitatem, divenditis omnibus, nonrediissent quattuor ta
 ( 636 - 615 ) LYSIE OR. DE BONIS ARISTOPHANIS. 183
και τους προσήκοντας τους εκείνου απολέσθαι , ότι ουδε η lenta argenti , ideone existimassetis perdendos esse illius
πολλοστον μέρος της δόξης της παρ' υμίν εφάνη τα I propinquos , quodlonge infra spem vestram bona illius re
χρήματα ; (35) Αλλά μην τούτο πάντεςεπίστασθε, Κό ciderent? (35) Attamen hoc novistis omnes, Cononem
νωνα μεν άρχοντα , Νικόφημον δε ποιούντα και τι εκείνος | imperitasse , et Nicophemum quaecumque ille jusserit per
προστάττοι. Των ούν ωφελειών Κόνωνα είκός πολλο egisse. Cononem igitur verisimile est minimam emolu.
10 στον μέρος άλλα τινί μεταδιδόναι, ώστ' ει οίονται mentorum partem communicasse cum alio . Quare si pu
πολλά γενέσθαι Νικοφήμώ, ομολογήσειαν αν τα Κό tant multa pervenisse ad Nicophemum , fatebuntur sane
νωνος είναι πλείονα ή δεκαπλάσια. (36) "Ετι δε φαί- I partem Cononis fuisse plus quam decuplarm. ( 36) Quin et
νονται ουδέν πώποτε διενεχθέντες, ώστ' εικός και περί | videntur illi in nulla re unquam dissensisse ; ita ut ipsos
των χρημάτων ταυτά γνώναι , ικανά μεν ενθάδε το in re quoque nummaria eadem cogitasse credibile sit ,
υλεϊ εκάτερον καταλιπείν, τα δε άλλα παρ' αυτούς έχειν utrumque scilicet filio quem hic habebat ea reliquisse quæ
ήν γάρ Κόνωνο μέν υιός εν Κύπρο και γυνή , Νικοφήμα satis erant, reliqua apud se retinuisse. Cononi enim erat
δε γυνή και θυγάτηρ , ηγούντο δε και τα εκεί όμως filius et uxor in Cypro ; Nicophemo uxor et filia . Putaha
15 σφίσιν είναι ίσα ώσπερ και τα ενθάδε. (37) Προς δε mus autem bona quæ illic habuerunt iis esse æqualia quæ
τούτοις ενθυμείσθε ότι και εί τις μη κτησάμενος, αλλά hic habebant . (37) Cogitate insuper quod is etiam qui non
παρά του πατρός παραλαβών τους παισι διένειμεν, ουκ suo labore parta , sed a majoribus accepta liberis distribuit,
ελάχιστα αν αυτώ υπέλιπε: βούλονται γάρ πάντες υπό non minimam sibi partem reservat. Omnes enim cupiunt
των παίδων θεραπεύεσθαι έχοντες χρήματα μάλλον ή a liberis coli, ipsiqne potius pecuniis abundare quam ad
εκείνων δείσθαι απορoύντες. (38) Νύν τοίνυν ει δημεύ. eorum liberalitatem confugere. (38 ) Jam igitur si Timo
σαιτε τα Τιμοθέου , - δ μη γένοιτο , ει μή τι μέλλει thci bona publicaretis ( quod ita ne sit, nisi magno fiat rei.
μέγα αγαθόν έσεσθαι τη πόλει, - ελάττω εάν εξ αυτών publicæ commodo ) , etminora inde provenerint quam ex
20 λάβοιτ' ή εκ των'Αριστοφάνους γεγένηται, τούτου ένεκα
ήξιoύτε τους αναγκαίους τους εκείνου τα σφετερ' αυτών Aristophanis bonis provenerunt, idcircone existimaretis
απολέσαι ; (39) 'Αλλ' ουκ εικός, ώ άνδρες δικασταί· ο γάρ ejus necessarios suis fortunis esse spoliandos ? (39) At non
Κόνωνος θάνατος και αι διαθήκαι, ας διέθετο εν Κύ esset æquum , judices ; siquidem Cononis mors et testa
πρω , σαφώς εδήλωσαν ότι πολλοστον μέρος ήν τα χρή- | mentumquod in Cypro fecit, liquido declararunt exiguas
ματα ών υμείς προσεδοκάτε τη μεν γαρ 'Αθηνά καθιέ admodum præ vestra exspectatione fuisse illius facultates .
ρωσεν εις αναθήματα και το Απόλλωνι εις Δελφούς Minervæ enim et Apollini in Delphis donavit quinquies
15 πεντακισχιλίους στατήρας (10) τώ δε αδελφιδω το mille stateras; (40) fratris autem filio , qui omnia quæ in
εαυτού, δς εφύλαττεν αυτώ και εταμίευε πάντα τα εν Cypro habebat custodivit atqne administravit , dedit ſere
Κύπρο, έδωκεν ως μυρίας δραχμάς , το δε αδελφών decem millia drachmarum , fratri tria talenta ; filio legavit
τρία τάλαντα» τα δε λοιπά το υιεί κατέλιπε , τάλαντα cetera , talenta septendecim . Horum summa quadraginta est
επτακαίδεκα. Τούτων δε κεφάλαιον γίγνεται περί τετ
ταράκοντα τάλαντα. (41) Και ουδενί οίόν τε ειπείν ότι circiter talentorum . (41) Neque cuiquam dicere licet vel
διηρπάσθη ή ως ου δικαίως απεφάνθη: αυτός γάρ έν | direptas esse Cononis facultates, aut earum non juste red
τη νόσο ών ευ φρονών διέθετο. Καί μοι κάλει τούτων | ditam rationem . Spse enim dum in insula manebat, sana
μάρτυρας. mente testamentum fecit. Et mihi voca horum testes .
30 ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES

42. Αλλά μήν οστισούν, ώ άνδρες δικασταί, πρίν | 42. At enim, judices ,antequan utriusque fortune ma
αμφότερα δηλα γενέσθαι, πολλοστον μέρος τα Νικοφή nifestæ fierent , nemo est quinon putasset Nicophemiſor
μου των Κόνωνος χρημάτων αήθη αν είναι. Αρι - | tunas exiguas admodum fuisse cum Cononis facultatibus
στοφάνης τοίνυν γήν μεν και ουσίαν έκτήσατο πλέον comparatas. Aristophanes igitur agrum sibi et domum
ή πέντε ταλάντων , κατεχορήγησε δε υπέρ αυτού και comparavit pluris quam quinque talentis ; in publicis
του πατρός πεντακισχιλίας δραχμάς , τριηραρχών δέ | Iudis pro se et patre expendit quinque millia draclima
ανήλωσεν όγδοήκοντα μνάς. (13) Εισενήνεκται δέ | rum; in triremium prefectura dinumeravit octoginta
35 υπέρ αμφοτέρων ουκ έλαττον μνών τετταράκοντα. Εις | minas; (43) tributorum pro utroque solutiones ad minas
δε τον εν Σικελία πλούν ανήλωσεν εκατόν μνάς. Εις | guadraginta accedunt; in expeditionem Siculam centum
δε τον απόστολον των τριήρων , ότε οι Κύπριοι ήλθον minas insumpsit; in triremium denique apparatum , quum
και έδoτε αυτούς τάς δέκα ναύς , και των πελταστων Cyprii venissent, eisqne vos decem naves decrevissetis, in
την μίσθωσιν και των όπλων την ώνήν παρέσχε τρισ peltastarum conductionem armorumque emptionem præ .
μυρίας δραχμάς. Και τούτων κεφάλαιον πάντων | buit tricena millia drachmarum. Que omnia quindecim
γίγνεται μικρού λείποντος πεντεκαίδεκα τάλαντα. (41) fere talentorumsummam efficiunt. (44) Ιtaque nos injuria
" Ώστε ουκ αν είκότως ημάς αιτιάσθε , επεί των Κόνω- | culparetis, quandoquidem Cononis bonorum qua multo
 184 ΛΥΣΙΟΥ ο ΥΙΙΕΡ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ. (615 - 651)
40 νος , των ομολογουμένων δικαίως αποφανθήναιυπ' αυ - | copiosiora habebantur, quorumque computum rite ab eo
του εκείνου , πολλαπλασίων δοκούντων πλέον και τρίτον | ipso relatum fuisse constat, tertiam partem exsuperent
μέρος φαίνεται τα 'Αριστοφάνους. Και ου προσλογι bona Aristophanis. Neque hîc adnumeramus quæcumque
ζόμεθα όσα αυτός εν Κύπρω έσχε Νικόφημος , ού Nicophemus in Cypro possedit, quum ibi haberet uxorem
σης αυτω εκεί γυναικός και θυγατρός. et filiam .
45. Εγώ μεν ουκ αξιω , ώ άνδρες δικασταί, ούτω 45. Rogo vos igitur, judices, ne nos, tot et tanta profe
πολλά και μεγάλα τεκμήρια παρασχoμένους ημάς | rentes argumenta , injuste perditos velitis. Audivi enim ex
απολέσθαι αδίκως. 'Aκήκοα γάρ έγωγε και του πα- patre aliisque etate proyectioribus , quod non hodie solum ,
156τρος και άλλων πρεσβυτέρων, ότι ου νύν μόνον, αλλά verum etiam olim de aliorum fortunis vestra vos opiniu
και εν τω πρόσθεν χρόνω πολλών εψεύσθητε της ου. Η fefellit : qui vivi quidem locupletes habebantur, quorum
σίας, και ζώντες μέν πλουτεϊν έδόκουν , αποθανόντες tamen mortuorum res longe infra spem vestram cecidere.
δε πολύ παρά την δόξαν την υμετέραν εφάνησαν. (16) (46) Verbi gratia , Ischomachum , dum vivebat, omnes ar
Αυτίκα Ισχομάχω, έως έζη, πάντες ώοντο είναι πλέον | bitrabantur habere ultra septuaginta talenta , ut audio: illo
ή εβδομήκοντα τάλαντα, ως εγώ ακούω ένειμάσθην | autem mortuo , filio utrique ne decem quidem talenta con
5 δε τώ υιέε ουδε δέκα τάλαντα εκατέρω αποθανόντες. tigerunt. Stephanus, Thalli filius, plus quam septuaginta
Στεφάνω δε τω Θάλλου ελέγετο είναι πλέον η πεντή talenta dicebatur possedisse : mortuus reliquit circiter un
κοντα ταλάντων, αποθανόντος δ' η ουσία εφάνη περί έν. decim . (47) Niciæ facultates credebantur non minores esse
δεκα τάλαντα. (17) Ο τοίνυν Νικίου οίκος προσεδοκάτο quam talenta centum ; atque harum plurima pars domi
είναι ουκ έλαττον ή εκατόν ταλάντων , και τούτων τα erat : Niceratus ipsius filius jam moriturus affirmavit se
πολλά ένδον ήν: Νικήρατος δ' ότ’ απέθνησκεν , αργύ nihil auri et argenti relinquere; totaque adeo res quam
ριον μέν ή χρυσίον ουδ' αυτός έφη καταλιπείν ουδέν , filio legavit, ea non pluris æstimatur quam quattuordecim
αλλά την ουσίαν ήν κατέλιπε το υίεί , ού πλείονος talentis. (48) Callias deinde filius Hipponici, qui, patre
10 αξία εστίν ή τεττάρων και δέκα ταλάντων. (48) Καλ nuper mortuo , habebatur omnium Græcorum ditissimus ,
λίας τοίνυν και Ιππονίκου , ότε νεωστί έτεθνήκει και πα- | cujusque avus, uti dicit, rem suam familiarem ducentis
τήρ , πλείστα των Ελλήνων έδόκει κεκτησθαι , και | talentis estimavit, nunc ne duorum quidem talentorum
ώς φησι, διακοσίων ταλάντων ετιμήσατο αυτού και censum haberc existimatur. Cleophontem omnes novistis
πάππος το τούτου τοίνυν τίμημ’ ουδε δυοϊν ταλάντοιν | universa reipublice bona per plures annos administrasse;
εστί. Κλεοφώντα δε πάντες ίστε, ότι πολλά έτη διε- I putabatur quoque grandem pecuniam ex honoribus quos
χείρισε τα της πόλεως πάντα και προσεδοκάτο πάμ. gesserat collegisse : demortui autem bona nusquam compa
πολλα εκ της αρχής έχειν' αποθανόντος δ' αυτού ούδα | ruerunt , affinesque et propinquos , quibus omnia reliquit,
15 μού δηλα τα χρήματα, αλλά και οι προσήκοντες και constat esse pauperes. (49) Itaque patet nos decipi quum
οι κηδεσταί, παρ' οίς κατέλιπεν, ομολογουμένως πένη circa eos qui jam antiquitus ditescebant, tum erga eos qui
τές εισι. (40) Φαινόμεθα δη και των αρχαιοπλούτων | nuperius divitiarum fama innotescebant. Cujus rei causa
πολύ έψευσμένοι καιτων νεωστι παρά το είκός εν δόξη | mihi videtur esse, quod quidam temere affirmare audent
γεγενημένων. Αίτιον δέ μοι δοκεί είναι , ότι βαδίως hunc aut illum multa talenta e gestis honoribus corrasisse.
τινές τολμώσι λέγειν ως ο δείνα έχει τάλαντα πολλά εκ Et quæ de mortuis prædicantnon admodum miror, quum
της αρχής. Και όσα μεν περί τεθνεώτων λέγουσιν, ab illis non possint redargui, sed quæ in vivos falso dicere
ου πάνυ θαυμάζω ( ού γάρ υπό γε εκείνων εξελεγχθείεν aggrediuntur. (50) Vos enim nuper in concione audivi
20 άν ), αλλ' όσα ζώντων επιχειρούσι καταψεύδεσθαι.(60) stis , Diotimum a naviculatoribus et mercatoribus quadra
Αυτοί γάρ εναγχος ηκούετε εν τη εκκλησία, ως Διότι ginta talenta coegisse ultra quam ipse agnoscebat : illum
μως έχοι τάλαντα τετταράκοντα πλείω ή όσα αυτός tamen Athenas reversum , actionem instituentem atque
ωμολόγει παρά τωνναυκλήρων και εμπόρων και ταύτα, ægre ferentem quod absens per injuriam incusaretur,
επειδή ήλθεν , εκείνου απογράφοντος και χαλεπώς φέ nemo convicit , quum et respublica pecuniis indigeret, et
ροντος ότι απών διεβάλλετο, ουδείς εξήλεγξε, δεομένης ipse paratus esset ad rationes reddendas. (51) Considerate
μέν της πόλεως χρημάτων, εθέλοντος δεεκείνου λογίσα- | igitur quid fuissetfuturum, si Diotimo , quemomnes Athe
σθαι. (51) Ενθυμείσθε τοίνυν οίον αν εγένετο , ει 'Αθη nienses audierant quadraginta talenta penes se ipsum ha.
25 ναίων απάντων ακηκοότων ότι τετταράκοντα τάλαντα bere , aliquid humanitus accidisset priusquam huc reverte
έχoι Διότιμος, είτα έπαθε τι πριν καταπλεύσαι δεύρο. retur; tum ejus propinquiin maximo versarentur periculo ,
Είτα οι προσήκοντες αν αυτού εν κινδύνω ήσαν το μεγί quod ipsis respondendum esset ad tantam calumniam , re
στω, ει έδει αυτούς πρός τοσαύτην διαβολήν απολογεί rum gestarum nihil exploratum habentibus. Ceterum in
σθαι, μή ειδότας μηδέν των πεπραγμένων. Αίτιοι ούν causa sunt cur vos in multis decipiamini, atque etiam
είσι και υμίν πολλών ήδη ψευσθήναι και δη αδίκως γέ nonnulli facile præter jus perdantur, istiusmodi homines
τινας ραδίως απολέσθαι οι τολμώντες ψεύδεσθαι και συ. | qui et mentiri audeant , et ceteros studeant falso crimi
30 κοφαντείν ανθρώπουςεπιθυμούντες. (52)'Επειτ’ οίομαι | nari. (52) Ad haec non ignorare vos arbitror Alcibiaderm
 (64- 658) LYSIÆ OR. DE BONIS ARISTOPHANIS . 185
υμάς ειδέναι ότι 'Αλκιβιάδης τέτταρα ή πέντε έτη | per quattuor vel quinque annos continenter bellum ges
εφεξής εστρατήγει επικρατών και νενικηκώς Λακεδαι- | sisse , profligatis et debellatis Lacedaemoniis , eique civi.
μονίους, και διπλάσια εκείνω ήξίουν αι πόλεις διδόναι tates duplo majora quain ulli alii ex ducibus ultro im
και άλλα τινί των στρατηγών, ώστ' ώοντο είναι τινες | pertivisse. Quare nonnulli crediderunt eum plus possidere
αυτώ πλέον και εκατον τάλαντα. Ο δ' αποθανών εδή quam centum talenta ; illo tamen mortuo constabat hæc
λωσεν ότι ουκ αληθή ταύτα ην ελάττω γάρ ουσίαν non ita se habere , siquidem liberis rem minorem reliquit
κατέλιπε τοίς παισιν ή αυτός παρά των επιτροπευσάν quam ipse a tutoribus acceperat.
των παρέλαβεν.
5 53. “ Οτι μεν ούν και εν τω έμπροσθεν χρόνω τοιαύτα 53. Talia nimirum contigisse superioribus quoque an
εγίγνετο , δάδιον γνώναι φασί δε και τους αρίστους | nis , facile est intellectu. Aiunt autem optimos quosque
και σοφωτάτους μάλιστα έθέλειν μεταγινώσκειν. Εί et prudentissimos maxime velle ab errore deduci. Qua
ούν δοκούμεν είκότα λέγειν και ικανά τεκμήρια παρέ propter si vobis videamur, judices , verisimilia dicere et
χεσθαι , ώ άνδρες δικασταί , πάση τέχνη και μηχανή idonea argumenta afferre,omni rationemodoque misere
ελεήσατε. Ως ημείς της μέν διαβολής ούτω μεγάλης mini. In tanta enim criminatione, semper speravimus ,
ούσης αεί προσεδοκώμεν κρατήσεις μετά του αληθούς: veritate adjuvante , nos superaturos , modo vos æquos et
υμών δε μηδενί τρόπω εθελησάντων πεισθήναι ουδ' ελ. non præoccupatos nancisceremur ; vestris vero animis ad
10 πις ουδεμία σωτηρίας έδόκει ημίν είναι. (51) 'Αλλά defensionem nostram prorsus occlusis , nulla salutis spes
προς θεών Όλυμπίων, ώ άνδρες δικασταί, βούλεσθε nobis reliqua esse videbatur. (54 ) Sed , per deos Olym
ημάς δικαίως
πιστεύετε σώσαι
τούτοις μάλλον
αληθή λέγειν,ή οιαδίκως
αν καιαπολέσαι,
σιωπώντεςκαι
εν pios, judices , velitis nos jure potius scrvare quam injuria
άπαντι τω βίω παρέχωσι σώφρονας σφάς αυτούς και perdere; atque eos vera dicere existimetis, qui etiam ta
δικαίους. centes per totam vitam probe et sapienter se gesserint.
. 55 . Περί μεν ούν αυτής της γραφής , και ο τρόπω ' 55. De tota igitur accusatione , et quo pacto nobis illi
κηδεσται ημίν εγένοντο , και ότι ουκ εξήρχει τα εκεί fuerint affinitate conjuncti , et quod Aristophanis bona ad
157νου εις τον έκπλουν, αλλά και ως άλλοθεν προσεδανεί expeditionem navalem non suffecerint, sed quod aliunde
σατο , ακηκόατε και μεμαρτύρηται υμίν περί δ' εμαυ mutuo sumere coactus sit ,audivistis et testibus vobis com .
του βραχέα βούλομαι είπεϊν. Εγώ γαρ έτη γεγονώς probatum est ; nunc de me ipso pauca dicam . Ego enim
ήδη τριάκοντα ούτε τω πατρί ουδέν πώποτε αντείπον, annos jam natus triginta , nulla unquam in re patri adver
ούτε των πολιτών ουδείς μοι ενεκάλεσεν , εγγύς τε οί- I satusfui, neque ullus civium unquam me injus vocavit; et
κών της αγοράς ούτε προς δικαστηρίω ούτε προς βου tametsi prope forum habito , nunquam in judiciis , nun.
λευτηρίω ώφθην ουδεπώποτε, πριν ταύτην την συμφο quam in senatu deprehensus sum , priusquam mihi hæc
ραν γενέσθαι. (56) Περί μεν ουν έμαυτού τοσαύτα calamitas obvenerit. (56) Atque hæc demedicta sint; de
λέγω, περί δε του πατρός, επειδή ώσπερ αδικούντος αι | patre autem meo qui accusatur tanquam quiinique egerit,
κατηγορίαι γεγένηνται, συγγνώμην έχετε , εάν λέγω & ignoscite , judices, quod proferam quanta in civitatem ,
ανήλωσεν εις την πόλιν και εις τους φίλους" ου γάρ quanta in amicos impenderit. Neque enim hæc dico ad
φιλοτιμίας ένεκα , αλλά τεκμήριον ποιούμενος ότι ου aucupandam laudem , sed ut ostendam non ejusdem esse
του αυτού έστιν ανδρός άνευ ανάγκης τε πολλά ανα hominis multos sumptus absque necessitate facere, et pe.
λίσκειν και μετά κινδύνου του μεγίστου επιθυμήσαι cunias publicasmaximo cum periculo concupiscere. (57)
σκοντεςτι των
10 έχειν ου μόνου (57) ένεκεν,
κοινών.τούτου Εισί δέ αλλ'
τινεςίναοι άρχειν
προαναλί
υφ' | Sunt autem nonnulli qui non solum laudis studio suaim
υμών αξιωθέντες pendere consueverunt, sed ut magistratus adepti dupla re
εμός πατήρ άρχεινδιπλάσια κομίσωνται.
μεν ουδεπώποτε “Ο τοίνυν
επεθύμησε, τας cipiant. Meus autem pater nullum unquam magistratum
δε χορηγίας
επτάκις, απάσας
εισφοράς κεχορήγηκε, τετριηράρχηκε δε ambivit , sed choregiis omnibus perfunctus est , triremem
δε πολλές και μεγάλας εισενήνoχεν. | septies adornavit , tributa multa et magna persolvit. Que
“Ινα δέ ειδήτε και εμείς , καθ' εκάστην αναγνώσεται. | omnia ut probeintelligatis, scriba recensebit singulatim.
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΙ. LARGITIONES.

68. Ακούετε , ώ άνδρες δικασταί, το πλήθος. Πεν- Γ 58. Audite,judices , quot ille pro vobis fecerit. Pater
αρχής έχειν ουδένούντοσούτης |enin Ber σε
τήκοντα γάρ έτη εστίν όσα ο πατήρ και τους χρήμασι | enim per quinquaginta annos et bonis et corpore reipublica
15 καιτοσώματι τη πόλει έλειτούργει. Εν ούν τοσούτω operam præstitit.In tanto igitur annorum spatio , qui vi
χρόνω δοκούντα τι εξ αρχής έχειν ουδεμίαν εικός δα. * habere , nullos sumptus effugisse per se patet;
πάνην πεφευγέναι. “Ομως δε και μάρτυρας υμίν deretur*men testes adducam .
παρέξομαι. verumta
 ΔΥΣΙΟΥ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΟΥΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ.
5ο - ο)
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
v . Tirn onzeru zeszyn loopy éréz cs. 59. Horum omnium summa est talenta porem et dra.
1901 mai 2012 juzi. ' Eu! csávno zz: Birchmarum doo mila. Præterea tesuiores quosdam cires
τιοι των πολιτών αποφάσι συνεξέικι τηγατέρας και in filatos et sororibes elvants adjuvit, does allos ex bo
αδελφάς , τους έλύτ1τι εκ των πολεμίσι, της εις
ταφή, παρείχει αργύρνη. Και ταύτ' έπάει ήγούμε stības redemit, aliis pecuniam ad scorum funusdedit. At
και να είναι ειδής αγανή υφιλείο της φιλους , και ει que buze omnia peregit , ratus viri boni esse amicis opitu
utliigu ia elsechs ivet zizo bori zz én ; lari , tametsi nemo esset rescitorus ; ea vero par est bune et
τήσαί μυ. Καί μοι κάλει την και τον. Tos a me aodire. Etmihi hunc et bunc roca .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
εο. Των μεν ουν μαρτύρων ακηκόατε ενθυμείσθε δε 1 6 . Testes igitur audivistis . Id autem cogitate quod
ότι ολίγον μέν χρόνον δύναιτ' άν τις πλάσασθαι τον | ad breve tempus aliquis sibi possit fingere indolem, at per
τρόπον του αυτού , εν έβδομήκοντα δε έτεσιν ουδ' | septuaginta annos snamimprobitatero Demo dissionalaverit .
αν εις λάθοι πονηρός ών. Τω τοίνυν πατρί τω εμώ Patri quidem meo alia fortasse possint objici, sed pecunia
άλλα μεν άν τις έχει επικαλέσαι ίσως , εις χρήματα rum cupiditatem nemo unquam ,ne inimicus quidem , expro
25 δε σώδεις ουδε των εχθρών ετόλμησε πώποτε. (ει) brare ausus est. (61) Quare accusatorum verbis non ma
Ούκουν άξιον τοίς των κατηγόρων λόγοις πιστεύσαι jor fides est adhibenda qnam rebus ipsis quas ille in omni
μάλλον και τους έργοις , και επράχθη εν άπαντι τω βίω, tenipore et per totam ætatem gessit. Ad illud vos habete
και το χρόνο, όν υμείς σαφέστατον έλεγχος του optimum veritatis argumentum , quoi , si ille non fuisset
αληθώς νομίσατε. Ει γάρ μή ήν τοιούτος , ουκ αν
εκ πολλών ολίγα κατέλιπεν , επεί ει νυν γε εξαπατη ejusmodi, non utique ex plurimis tam pauca reliquis.
θείητε υπό τούτων και δημεύσαιθ' ημών την ου set. Ceterum si vos hodie ab istis decepti rem nostram
σίαν, ουδε δύο τάλαντα λάβοιτ' άν. Ώστ' ου μόνον publicaveritis, ne bina quidem talenta accipietis. Non
προς δόξαν, αλλά και εις χρημάτων λόγον λυσιτελεί | igitur farmae vestre magis quam utilitati expedit , ut absol
30 μάλλον υμίν άποψηφίσασθαι πολύ γάρ πλείω ωφελή vamur; siquidem multo inde uberiorem fructum percipie
σεσθε , αν ήμείς έχωμεν. (62) Σκοπείτε δε εκ του tis , si apud nos nostra bona maneant. (62) Ex tempore
παρεληλυθότος χρόνου , όσα φαίνεται ανηλωμένα εις | autem preterito reputate quanta in rempublicam a nobis
την πόλιν και νύν από τον υπολοίπων τριηραρχώ μέν | insumpta fuerint ; et nunc ex reliquis ego triremem in
εγώ, τριηραρχών δε ο πατήρ απέθανεν , πειράσομαι δ', struxi, quo in munere pater meus obiit. Conabor et ego
ώσπερ εκείνον εώρων, ολίγα κατά μικρών παρασκευά met, quemadmodum patrem animadverti , pauca paulatim
σασθαι εις τας κοινής ωφελείας. "Ωστε το γ' έργω comparare ad publicam utilitatem : ita ut reapse hæc
15 πάλαι ταύτ' εστί, και ούτ' εγώ αφηρημένος αδικείσθαι bona
οιήσομαι, υμίν δε πλείους ούτως αι ωφέλειαι ή εί mea civitati sint , neque ego mea videar amisisse per
δημεύσαιτε. (63) Προς δε τούτοις άξιον ενθυμηθήναι injuriam , et vos plures ex meis capiatis utilitates quam
οίαν φύσιν είχεν ο πατήρ. "Οσα γάρ έξω των αναγ si ea publicetis. (63) Quin et patris mei spectare ingenium
καίωνεπεθύμησεν αναλίσκειν, πάντα φανήσεται τοιαύτα | convenit. Quoscumque enim Sumptus facere expetivit
80ε και τη πόλει τιμή έμελλεν έσεσθαι . Αυτίκα ότε | praeter necessitatem, omnes erant ejusmodi ut reipublica
ίππευεν, ου μόνον ίππους έκτήσατο λαμπρούς , αλλά honorem afferrent. Longe ne abeam , equestri quum esset
και αθλητές, και ενίκησεν Ισθμού και Νεμέα , ώστε in ordine , equos non solum egregios comparavit , verum
40 την πόλιν κηρυχθήναι και αυτόν στεφανωθήναι. (61) etiam in ludis certare doctos, quibus vicit in ludis Is
Δέομαι ούν υμών, ώ άνδρες δικασταί, και τούτων και thmiis et Nemeiis, unde et civitati præconium et sibi co
των άλλων μεμνημένους απάντων των ειρημένων ronam acquisivit. (64) Vos igitur obtestor, judices , ut
βοηθείν ημίν και μη περιιδείν υπό των εχθρών αναι hæc et cetera quæ dixi habentes in animo, nobis opitule
ρεθέντας. Και ταύτα ποιoύντες τα τε δίκαια ψηφιεϊ mini, neque ab inimicis nos opprimipatiamini. Qua ex re
σθε και υμίν αυτοίς τα συμφέροντα . quum justa tum vobis ipsis utilia decernetis.
 (663 - 672) (LYSIE] OR. PRO POLYSTRATO. 187

XX. XX .
158ΥΠΕΡ ΠΟΛΥΣΤΡΑΤΟΥ, ΔΗΜΟΥ ΚΑΤΑΛΥ PRO POLYSTRATO
ΣΕΩΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ. EVERSÆ REIPUBLICÆ APOLOGTA .
Ού μοι δοκεί χρήναι οργίζεσθαι υμάς τα ονόματι το Non mihi videtur oportere vos succensere nomini Qua .
και των τετρακοσίων, αλλά τοϊς έργοις ένίων. Οι μεν γαρ | dringentorum, sed operibus nonnullorum ex Quadringen
επιβουλεύσαντες ήσαν αυτών, οι δ' ίνα μήτε την πόλιν tis. Ex illis enim alii vobis insidiabantur, alii non utci
μηδέν κακόν εργάσαιντο μήθ' υμών μηδένα, αλλ' εύνοι vitatem læderent aut vestrum quemvis , sed benevoli et ia
όντες εισήλθον ειςτο βουλευτήριον, ών εις ών ούτος τυγ rempublicam et in privatos curiam ingressi sunt : quorum
χάνει Πολύστρατος. (2) Ούτος γαρ ηρέθη μέν υπό των in numero hic est Polystratus. (2) Sui namque eum tribu.
φυλετών ώς χρηστος ών ανήρ και περί τους δημότας | les elegerunt , quod videretur et popularibus suis et civitati
10 και περί το πλήθος το υμέτερον κατηγορούσι δε αυτού | vestre studere. Jam vero accusatur quod reipublicae non
ως ουκ εύνους ήν τώ πλήθει το υμετέρω, αιρεθείς υπό studuerit, quum tamen a tribulibus suis renuntiaretur, qui
των φυλετών, οι άριστα διαγνοϊεν αν περί σφών αυτών | optimum possuntde se invicem judicium facere quales sint.
οποίοι τινές εισιν. (3) Ούτος δε τίνος αν ένεκα ολιγαρ (3) Hic autem qua mente oligarchiam appetivisset ? num
χίας επεθύμησε και πότερον ως ηλικίαν είχε λέγων τι δια quod ea esset ætate, qua speraretse posse orationibus aliquid
πράττεσθαι παρ' υμίν, ή τω σώματι πιστεύων, ένα apud vos perficere ? an quod viribus fretus alicui vestrûm
υβρίζοι είς των υμετέρων τινά; Αλλ' οράτε αυτού την conlumeliam afferre vellet? Sed ætatem videtis, quæ etiam
ηλικίαν, ή και τους άλλους ικανός εστιν αποτρέπειν alios ab istiusmodirebus possit avertere. (4) Jam qui in
15 τούτων. (4) “ Όστις μέν ούν άτιμος ών, κακόν τι έργα- | famatus,olim perpetrato scelere aliquo, novam administra
σάμενος εν τω πρόσθεν χρόνω , ετέρας πολιτείας επεθύ- | tionem exoptat, is ob priora flagitia hocfecerit ; a Polystrato
μησε , διά τά πρόσθεν αμαρτήματα αυτού ενεχ' άν | autem nihil tale est commissum, ut vel suo nomine, vel li
έπραττε. τούτω δε τοιούτον ουδέν αμάρτηται, ώστε αυ. | berorum, odiumcumpopulo exerceret . Unus enimin Sicilia .
του ένεκα μισείν, το πλήθος το υμέτερον, ή των παί alii in Bæotia erant; adeo ut neque horum gratia neque
δων.“ Ο μεν γαρ εν Σικελία ήν, οι δ' εν Βοιωτοίς· ώστε ob priora flagitia novam reipublicæ formam expeteret. (5)
μηδε τούτων ένεκα ετέρας πολιτείας επιθυμήσαι. (5) Et ipsum etiam accusant quod plurimis magistratibus fun .
ctus
20 Και κατηγορούσι μεν αυτού ως πολλάς αρχάς ήρξεν, functussit ; nemo autem possit ostendere quod non præclare
sit. Equidem arbitror non eos peccare qui plures
αποδείξαι δε ουδείς οίός τέ έστιν ώς oύ καλώς ήρξεν. Εγώ magistratus exercuerunt, sed si quis paucos duntaxat exer.
δ' ηγούμαι ου τούτους αδικείν εν τοις πράγμασιν εκεί cens , non eo exercuerit modo qui reipublicæ sit profutu .
νοις, αλλ' εί τις ολίγας άρξας αρχάς μή τα άριστα ήρξε rus. Non enim qui bene (uncti sunt magistratu , rempu
τη πόλει. Ου γαρ οι καλώς άρχοντες προϋδίδοσαν την blicam prodiderunt, sed qui male. (6) Hic porro magi
πόλιν, αλλ' οι μή δικαίως.(6) Ούτος δε πρώτον μεν άρξας stratu primum Oropi functus, neque rempublicam prodidit
έν Ωρωπω ούτε προέδωκε και ετέραν πολιτείαν κατέ neque immutavit , quum ceteri omnes qui cum potestate
25 στησε, των άλλων απάντων, όσοι ήρχον, καταπροδόν erant , res vestias prodiderint. Et horum plures fugerunt,
των τα πράγματα. Οι δ' ουχ υπέμειναν, καταγνόντες se ipsos læsæ reipublicæ condemnantes; bic nullius peccati
σφών αυτών αδικείν · ο δε ηγούμενος μηδέν ήδικηκέναι sibi consciusprodit utjudicetur. (7) Quire ipsa deliquere ,
δίκην δίδωσι. (1) Καιτους μεν αδικούντας οι κατηγοροι eos accusatores largitionibus corrupti furtim judicio subtra .
εκκλέπτουσιν, αργύριον λαμβάνοντες· παρ' ών δ' αν μη hunt; a quibus accipiunt nihil, eos tanquam pænæ obnoxios
κερδαίνωσιν, αδικούντας αποφαίνουσι. Και ομοίας τας deſerunt: et utrosquepariter accusant, tam eos qui in senatu
κατηγορίας ποιούνται των τε ειπόντων γνώμην τινά εν | aliquam sententiam dixere, quam qui non dixere. Hic autem
30 τη βουλή και των μή. Ούτος δε ουδέ γνώμην ουδεμίαν nullam unquam sententiam dixit contra populum . (8) Equi
είπε περί τού υμετέρου πλήθους. (8) Εγώ δ' ηγούμαι dem existimo eos nullum a vobis malum pati debere qui,
αξίους είναι τούτους μηδέν πάσχειν υφ' υμων κακόν, ει | licet in vos benevoli , Quadringentorum odium timebant
υμίν μεν εύνοι ήσαν, εκείνοις δε ουκ απηχθάνοντο. Των incurrere. Nam eorum qui illis in dicenda sententia ad
γάρ λεγόντων εναντία εκείνους οι μεν έφευγον , οι δ' απέ. versabantur, alii exulabant, alii interibant : ita ut si quis
θνησκον, ώστ'είτιςκαι έβούλετο έναντιούσθαιυπέρυμών, voluisset vestrùm causa adversari, eos omnes metus et
το δέος και ο φόβος των πεπονθότων απέτρεπε πάντας. aliorum mors averterent. (9) Quare populus de se despera .
(0) Ώστε οι πολλοί πάντα εγίγνωσκον αυτών τους μεν | bat, quum videret alios expulsos, alios interemptos , Qua.
35 γάρ εξήλαυνον αυτών, τους δε απεκτίννυσαν. Οι δε εκεί dringentosque iis solis parcentes qui ipsorum jussa videban.
νων έμελλον ακροάσθαι και μηδεν επιβουλεύειν μηδέ | tur audituri , qui nihil contra moliebantur, nilil divulga
εξαγγέλλειν, τούτους αν καθίσταντο ώστε ουκ άν δα bant; adeo ut non facile vestra respublica in integrum
δίως μετέστη αν υμίν η πολιτεία. Ούκουν δίκαιοί είσιν, reslitui potuisset. Non igitur æquum foret ut pro his
ών υμίν εύνοι ήσαν,τούτωνδίκην διδόναι. (1ο) Δεινόν | pαnas darent, quiin vos fuerunt benevoli. (10) Jamvero
δέ μοι δοκεί είναι , ει τους είπoυσι περί το πλήθος το I absurdum milhi videtur esse si eadem futura sit conditio
 188 (ΛΥΣΙΟΥ ) ο ΥΠΕΡ ΠΟΛΥΣΤΡΑΤΟΥ . (672 - 680 )
υμέτερον μή τα άριστα και μηδεν είπών ταυτά πείσεται. , quum eorum qui adversus populum sententiam male dixe.
10 Και εν μέν εβδομήκοντα έτεσιν ουδέν εξήμαρτεν εις runt, tum ejus qui nullam ;si patermeus, qui per septuaginta
υμάς, εν οκτώ δ' ημέραις και οι μεν τον βίον άπαντα annos in vos nihil peccavit , per octo dies peccaverit; si
πονηροί όντες χρηστοι εν τω λογιστηρίω γεγένηνται , per totam vitam qui improbi fuerunt , ii boni et strenui
cives facti sintin curia censoria ; qui autem bonos et strenuos
πείσαντες τους κατηγόρους,οι δ' αείυμίνχρηστοι ήσαν, in vestra commoda se exhibuerunt, ïi demum renuntien
ουτοι πονηροί. (11) Καίτοι έν γε ταις πρότερον κατη tur iinprobi. (11) Ceterum in factis antea adversuspatrem
γορίαις τά τε άλλα κατηγόρησαν ψευδή του πατρός, και criminationibus , eum tum in reliquis falso insimulabant ,
συγγενή Φρύνιχον αυτού είναι έφασαν. Καίτοι εί τις | tum quod Phrynicho esset genere conjunctus. Aftamen si
βούλεται , εν τω λόγω των εμώ μαρτυρησάτω ώς αναγ- I quis velit, ascendat velin mea aqua, ettestetur se scire Po
159χαίον όντα Φρυνίχω. Αλλάγάρψευδή κατηγόρουν. Αλλά lystratum Phrynicho fuisse necessarium . Sed enim falsa
μήν ουδ' εκ παιδείας φίλος ήν αυτώ ο μέν γαρ εν αγρώ | accusabant, siquidem hic illi neque a pueris fuerit amicus.
Ille puer rure degebat, inops et ovium pastor ; hic in urbe
πένης ών επoίμαινεν, ο δε πατήρ εν τω άστει επαιδεύε erudiebatur.
το. (12) Και επειδή ανήρ εγένετο , ο μεν εγεώργει, και pervenerunt (12) Deinde ubi ad virilem ætatem ambo
, hic colebat agrum , ille veniens in urbem
δ' ελθών εις το άστυ εσυκοφάντει , ώστε μηδέν ομολογείν artem accusatoriam exercuit : adeo ut ipsi inter se nequa
τω τρόπω τώ αλλήλων. Και ότ' εξέτινετη δημοσίω, ουκ quam moribus convenirent. Jam quum ille mulctam ha
και εισήνεγκεν αυτό το αργύριον· καίτοι εν τοις τοιούτοις buit ærario solvendam , hic illum pecunia sua non adju
μάλιστα δηλούσιν οι αν φίλοι ώσιν. Ει δ' ήν δημότης, Η vit , licet in talibus amicitia maxime declaretur. Quodsi
ου δίκαιος διά τούτο βλάπτεσθαί έστιν ο πατήρ, ει μη pater meus ejusdem fuerit cum illo demi, non idcirco a vo
και υμείς αδικείτε , ότι υμών εστι πολίτης. (13) Πώς bis lædi debet;nisi et vos sitis in culpa quod ille vobiscum
δ' άν γένοιτο δημοτικώτερος, ή όστις υμών ψηφισαμέ ejusdem fuerit civitatis.(13) Quo autem pacto aliquis benevo
νων πεντακισχιλίοις παραδούναι τα πράγματα καταλο lentiam in populum luculentiuspotuit demonstrare, quam is
γεύς ών έννακισχιλίους κατέλεξεν, ίνα μηδείς αυτό διά qui,ubi vos decrevistis ut quinque millibusvirorum summa
10 φορος είη των δημοτών, αλλ' ίνα τον μεν βουλόμενον reipublicæ committeretur, conscriptor delectusnovem millia
γράφοι , ει δέ τω μή οιόν τ' είη, χαρίζοιτο. Καίτοι ουχ. virorum conscripsit ? Utscilicet suorum sibidemotarum nemo
succenseret, conscribebat volentem , nolentimorem gerebat.
οι αν πλείους πολίτας ποιώσιν, ούτοι καταλύουσι τον Attamen non illi evertunt rempublicam qui quamplurimos
δημον, αλλ' οι αν εκ πλειόνων ελάττους. (14) Οδτος δε asciscunt ejus administratores, sed qui ex pluribus pau
ούτε ομόσαι ήθελεν ούτε καταλέγειν, αλλ' αυτόν ήνάγ ciores efficiunt. (14) Quum hic conscriptoris munus et
καζον, επιβολάς επιβάλλοντες και ζημιoύντες· έπει δε | jusjurandum detrectaret, ipsum coegerunt mulcta grandi
ηναγκάσθη και ώμοσε τον όρκον, οκτώ ημέρας εισελθών imposita . Coactus igitur et suscepto jurejurando per octo
15 εις το βουλευτήριον εξέπλει εις Ερέτριαν, και έδόκει dies in curiam ingressus, ad Eretriam navigavit , ibique in
εκεί την ψυχήν ου πονηρός είναι εν ταις ναυμαχίαις, navalibus præliis fortitudinem suam maniſestavit. Do
και τετρωμένος δεύρ' ήλθε , και ήδη μετεπεπτώκει τα mum deinde rediit vulneratus, quo tempore mutatæ erant
πράγματα και ούτος μέν ούτ' ειπών γνώμην ουδεμίαν, publica res. Hic igitur, qui neque sententiam dixit , ne
que ultra octo dies frequentavit curiam , tantarum pecu
ούτε πλέον οκτώ ημερών ελθών εις το βουλευτήριον niarum damnatus est ; dum eorum qui sententias dixerunt
ώφλε χρήματα τοσαύτα των δε ειπόντων υμίν ταναν vestris rationibus adversas, nec unquam a curia abfuerunt ,
τία και διά τέλους εν τω βουλευτηρίων όντων πολλοί multi evasere. (15) Neque hoc ex invidia erga eos dico ,
αποπεφεύγασι . (15) Και ου φθονών τούτοις λέγω, αλλ' sed commiseratione erga nos. Qui enim nocentes in judi.
ημάς ελεών: οι μεν γάρ δοκούντες αδικείν εξητημένοι cio visi fuerant, eos condonastis precibus illorum qui in
20 εισίν υπό των υμίν προθύμων εν τοις πράγμασι γενο rebus vestris studium exprompserunt; atque etiam ii qui
μένων, οι δ' ήδικηκότες εκπριάμενοι τους κατηγόρους re ipsa deliquerant, pecunia corruptis accusatoribus, de
ουδέν έδοξαν αδικείν. Πώς αν ούν ουκ αν δεινά πάσχοιclarati sunt innocentes. Quo igitur modo non inclemen
μεν ; (16) Και κατηγορούσι μέν των τετρακοσίων, ότι ter nobiscum actum esset? (16) Et quadraginta viros in .
cusant improbitatis ; attamen vos ab illis persuasi quinque
ήσαν κακοί» καίτοι υμείς αυτοί πεισθέντες υπό τούτων millibus viris vosmet commisistis. Si vero vos universi ab
παρέδoτε τους πεντακισχιλίοις , και εί αυτοί τοσούτοι illis persuasi fuistis , qui unus ex Quadringentis ab iisdem
όντες επείσθητε , ένα έκαστον των τετρακοσίων ου χρήν non persuasus fuisset? Verum non ii sunt culpabiles qui
πεισθήναι; Αλλ' ουχ ούτοι αδικούσιν, αλλ' οι υμάς εξη decepti fyere , sed qui vobis damnum decipiendo attulere.
25 πάτων και κακώς εποίουν. Ούτος δ' εν πολλοίς δηλοί Polystratus autem in multis significavit se non esse in vos
υμίν ότι, εί πέρ τι νεωτερίζειν έβούλετο εις τό υμέτε malevolum , nec minime quia , si adversus populum novare
ρον πλήθος , ουκ αν ποτ' εν οκτώ ημέραις εισελθών εις το res voluerat, nunquam per octo solum dies in curiam in .
βουλευτήριον ώχετο εκπλέων. (17) Αλλ' είπoι άν τις ότι gressus , deinde nave abiisset. (17) Sed objiciat aliquis
κερδαίνειν επιθυμών εξέπλευσεν, ώσπερ ένιοι ήρπαζον eum lucri studio profectum esse, sicut et alii nonnulli qui
και έφερον. Ουδείς τοίνυν αν είπoι όπως τι τών υμετέ- | socios nostros diripiebant. Sed nemo possit dicere eum
ρων έχει, αλλά πάντα μάλλον κατηγορούσαν και εις την | habere bonasociorumnostrorum; at omnia potius criminan
30 αρχήν. Και οι κατήγοροι τότε μεν ουδαμή εύνοι όντες | tur quam qua is gessit in magistratu. Et ejus accusatores
 (680 - 687) [LYSI Æ ] OR . PRO POLYSTRATO. 189
εφαίνοντο τω δήμω ουδε εβοήθουν· νύν δε ηνίκα αυτός | nullatenus tuncin populum se benevolos exhibuerunt, ni
εαυτώ ευνούστατός εστιν ο δήμος, βοηθούσι τω μεν ονό- | hilque eitulerunt suppetiarum: nunc vero quumipse sibi
ματι υμίν , το δε έργω σφίσιν αυτοίς. (18) Και μή | populus maxime sit benevolus , auxiliantur nomine quidem
θαυμάζετε , ώ άνδρες δικασται , ότι τοσαύτα ώφλε χρή- | vobis,re autem ipsa sibimetipsis.(18) Jam ne miremini,ju
ματα έρημον γάρ αυτόν λαβόντες, αυτού τε και ημών dices, hunc tantis pecuniis fuisse damnatum . Eum quippe
κατηγορούντες είλον" το μέν γάρ ουδ' εί τις είχε μαρ nacti ab amicis destitutum , eum et nos accusantes judicio
τυρίαν, είχε μαρτυρείν διά το δέος τό των κατηγόρων, vicerunt. Nullus enim huic , si potuit testimonio adju
35 τοις δε και τα ψευδή δεδoικότες εμαρτύρουν. (19) HI vare , adesse sustinuit; quin et istis nonnulli falsum testi
δεινά γ' αν πάθοιμεν, ώ άνδρες δικασταί , εί τους μεν monium perhibuere ex eodem metu . (19) Id nimirum ,
judices, gravissimum foret, si, quum cos qui infitias irene
ουχ οίους τε όντας εξάρνους είναι μη ού χρήματα έχειν queunt quin aliquid de vestris subripuerint, alicujus pre
υμών, τούτους μεν αφείτε ανδρί εξαιτουμένω, ημϊν δε cibus condonetis , nobis vero qui et ipsi magnum in plebem
αυτοίς τε προθύμοις γεγενημένοις περί το πλήθος το studium declaravimus, quorumque pater nihilmali in vos
ομέτερον, και του πατρός ουδέν υμάς ήδικηκότος, ου admisit , nulla in re gratificemini. Quodsi peregrinusali
χαριείσθε. Και ει μεν ξένος τις ελθών υμάς ή χρήματα quis de vobis bene meritus, vel a vobis flagitaret pecu
40 ήτει η ευεργέτης αναγραφήναι ήξίου , έδoτε αν αυτό niam , vel benefactor appellari postularet, vos huic petita
ημίν δε ου δώσετε ημάς αυτούςεπιτίμουςυμίν γενέσθαι. libenter concederetis ; nobis vero non dabitis ut jure com
(20) Ει δέ τινες κακόνοι εγένοντο εις τά υμέτερα πρά muniin hac urbe potiamur ! (20) Si qui autem vel rebus
γματα ή γνώμην μή επιτηδείαν είπον, ουχ οι απόντες vestris male consuluerint, vel sententiam minus commo
τούτων αίτιοί είσιν, επεί και τους παρόντας εμείς απε dam dixerint, non ii qui aberant in causa esse putandi
λύσατε. Ούδέ γάρ εί τις των ενθάδε μή τα άριστα λέγων sunt , quandoquidem et eos qui aderant absolvistis. Ne
πείθει υμάς, ουχ υμείς εστε αίτιοι, αλλ' και εξαπατών que enim , si quis eorum qui hic concionantur, vos in ma
υμάς.(21) Εκείνοι δέ σφών αυτών προκαταγνόντες άδι lum consilium induxerit , vobis id erit vitio vertendum ,
sed ei qui decepit. (21) Nocentissimi quidem suo præju - *
160χεϊν οίχονται, ίνα μη δοΐεν δίκην και εί τινες άλλοι dicio damnati ultro exularunt, ne pænas luerent : ac si qui
άδικούσιν, ήττον μεν εκείνων, αδικούσι δε , το δέος αυ alii minus quam hi offenderunt, at offenderunt tamen ,
τους ποιεί το τε υμέτερον και το των κατηγόρων μη metus vester etaccusatorum extorres fecit , atque in mili
επιδημεϊν, αλλά στρατεύεσθαι ,ίνα ή υμάς πραοτέρους tiam impulit , ut vel lenire vos, vel istos exorare pos
ποιώσιν ή τούτους πείθωσιν . (22) Ούτος δε υμίν δίκην sint. (22) Hic autem , nullo perpetrato facinore , prodijt a
δέδωκεν, ουδέν υμάς αδικών, ευθύς μετά τα πράγματα , vobis judicandus, statim post ipsa facta , quo tempore et
και ότε εμείς τε μάλιστα εμέμνησθε των γενομένων και ού vos horum maxime recordabamini, atque ipse facillime
τος έλεγχθήσεσθαι έμελλε , πιστεύων αυτο μηδέν ήμαρ convinci poterat, prodiit , inquam , fretus innocentia sua ,
τήσθαι, αλλ' αγωνιεϊσθαι εύ μετά του δικαίου. Ωςδ' ήν et spe vincendi,æquitate secum pugnante. Fuisse hunc po
puli studiosum ,ego etiam aliunde vobis demonstrabo. (23)
δημοτικός, εγώ υμϊν αποδείξω. (23) Πρώτον μεν γάρ Primum enim nullam earum quas vos militavistis militia .
όσων ουδεμιάς στρατείας απελείφθη, αλλ' έστρατεύετο, rum detrectavit; sed meruit, quemadmodum possint dicere
ως συνειδότες αν είπoιεν οι δημόται και εξόν αυτή την omnes ipsius demotæ qui testes sunt. Et quum ipsi liceret
ουσίαν αφανή καταστήσαντι μηδέν υμάς ωφελείν, είλετο fortunas suas occultantem , nihil conferre in vestra com .
μάλλον συνειδέναι υμάς, ίν', ει και βούλοιτο κακός εί moda , vos habere maluit rerum suarum conscios, ut, si
10 ναι, μή εξείη αυτώ, αλλ' εισφέροι τε τάς εισφοράς και quammaxime vellet improbum civem se gerere , id ei non
ſoret liberum , sed et tributa conferret, et cetera obiret
λειτουργοίη. Και ημάς παρεσκεύασεν, ώς αν τη πόλει ministeria . Nos etiam filios suos ita instituit , quo pacto pos
ωφελιμώτατοι είημεν. (24) Και εμέ μέν εις Σικελίαν semus reipublicæ utilissimi evadere. (24) Me scilicet in Si
εξέπεμψεν, υμίν δ' ουκ ήν, ώστ' είδέναι τους ιππέας , ciliam misit ad equites vestros. Ac dum salvus eratexer
οίος ήν την ψυχήν, έως το στρατόπεδον σων ήν επειδή citus , non poteratis meam in bellicis rebus virtutem
δε διεφθάρη και άνεσώθην εις Κατάνην, έληιζόμην δρ cognoscere. Postquam autem is profligatus fuit , et in Ca
μώμενος εντεύθεν και τους πολεμίους κακώς εποίουν, | tanam fuga me recepi, hinc predalbar hostes, eosque detri
15 ώστε τη θεώ τε τάς δεκάτας εξαιρεθήναι πλέον ή τριά - | mento afficiebam ; adeo ut ex preda Minerve eximerentur.
κοντα μνάς και τους στρατιώταις εις σωτηρίαν, όσοι εν decimæ plus quam minæ triginta , et militibus ad redem
τοϊς πολεμίοις ήσαν. (25) Και επειδή Καταναίοι ήνάγ- I ptionem si qui captivi erant. (25) Et ubi Catanei me coge
καζον ιππεύειν , ουδενός ουδ' ενταύθα κινδύνου απελι - | bant equitare , equitavi, ac nullumibi quoque defugi peri
πόμην, ώστ' είδέναι άπαντας ολος ήν την ψυχήν ιπ | culum ; ita ut omnesmei commilitones meæ fortitudinis in
πεύων τε και οπλιτεύων. Ώνυμίντους μάρτυρας παρέ utraque militia , tam pedestri quam equestri, conscii esse
ξομαι. possint. Quarum rerum testes vobis producam .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES.
20. 'Ακηκόατε μεν των μαρτύρων, ώ άνδρες δικα- Ι 26. Testes audivistis,judices. Qualis autem simin popu
20 σται· οίος δ' ειμι περί το υμέτερον πλήθος , εγώ υμϊν | Jum Αtheniensem, ego vobis declarabo. Nam quum advenis
αποδείξω. 'Aφικομένου γάρ εκείσε Συρακουσίου όρκιον I set Syracusanus quidam cuum sacramenti militaris for
 190 [ΔΥΣΙΟΥ, Ο ΥΠΕΡ ΠΟΛΥΣΤΡΑΤΟΥ . (esi - )
lores uri Ischuss brou ãn zz zworona mola , paratusque esset Dostros fide adigere, et unum
Iva luas-o in luibru , kriznic a ro , zzi quem que adiisset eorum qui iki aderant, ego statim bomini
εικον ως Τυδέα διηγούμην ταύτα,και τυλίγην επoίει, j adversabar, et Tydea adiens ea ipsum elocui. Quiconcilium
και λόγοι ουκ ολίγοι ήσαν. "Ωςδ' ούν εγώ είπον, καλώ edivit ,multaque ibi verba de ea re babebantur. Horum
μάρτυρας. quæ dixi vocabo testes .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESIES .

η. Σκέψασθε δή και του πατρός την επιστολην, ήν 27 .Considerateporrottpatrislitteras,quas mihitradendas

25 Cuscey drivziucu, rózoz cu buzzow becaya- | dedit , quænam fuerint : ntrum in rem populi Athenien
sis necne. Sam in illis præter domesticas res hæc quoque
θος ήν ή ού. Τα τε γάρ οικεία ενεγέγραπτο ,καιέτι, ότε inerant, me non rediturum nisi quuin res Siculæ melius se
καλώς έχοι τα εν Σικελία, ήκειν. Καίτοι ταυτά υμίν haberent. Attamen bæc erant in utilitatem quum vestram ,
συνέφερε και τους εκεί ένστ ' ει μή εύνους ήν τη πόλει tum eorum qui in Sicilia erant. Quare nisi et reipublicæ et vo
και υμίν , ουκ άν ποτε τοιαύτα επέστελλεν. bis optime volui-set , hujusmodilitteras non erat scripturus.
28. 'Αλλά μήν και τον αδελφόν τον νεώτατον, οίος 28 .Jam et frater meus minor qualis sit in vos ostendam .
εις υμάς έστιν, εγώ αποδείξω. Καταδρομής γαρ γενο Exulum enim incursione facta , qui non solum Atticam quo
μένης των φυγάδων, οι ου μόνον ενθάδε ότι οίοί τ' ήσαν cumque poterant modo vastabant, verum ex muro quoque
κακόν ειργάζοντο , αλλά και από του τείχουςέφερον και vos rapere atque agere studuerunt, hic ex suorum equitum
30 ήγον υμάς , εξελάσας εκ των άλλων ιππέων ένα απέ globo erumpens , unum ex exulibus occidit. Cujus rei vobis
κτεινεν. Ών υμίν αυτούς μάρτυρας τους παραγενομένους eos ipsos testes adducam qui adfuerunt.
παρέξομαι.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ, TESTES .

20. Τον δε πρεσβύτατον αδελφόν αυτοί οι συστρα 29. Fratrem vero natu maximum norunt quicumque ve.
τευόμενοι ίσασιν , οίτινες ενθάδε όντες ήτε εν Ελλησ - | stram in Hellesponto fuistis , ejus commilitones , eumque
πόντω , ώστε νομίζειν μηδενός ήττον' είναι ανθρώπων existimant nemini virtute bellica cedere. Et mihi testes huc
την ψυχήν. Καί μοι ανάβητε δεύρο. ascendite.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.

35 30 . Πώς oύν ου χρή χάριν παρ' υμών απολαμβά- | 30. Quomodoigitur non oportet nos a vobis gratiam re
νειν, ει τοιούτοί εσμεν; "Ων μέν ο πατήρ διαβεβληται ferre , quum tales simus? Anne earum rerum causa quæ in
Daf m fals om au
εις υμάς ού δικαίως , τούτων δεϊημάς ένεκα απολέσθαι,
δι' ών δε πρόθυμοι εις την πόλιν γεγενήμεθα , μηδεμίαν tem quas pro republica alacriter gessimus, nullam utilita
ωφέλειαν γενέσθαι, αλλ' ου δίκαιον. Αλλ' εί διά την | term consequi? At non ita justum est : verum si propter
τούτου διαβολήν δεί ημάς πάσχειν, δίκαιοί εσμεν διά | criminationem falsam qua hic petitur nos male afficiendi
την ημετέραν προθυμίαν τούτόν τε σώσαι και ημάς. | sumus , propter studium nostrum in rempublicamet hic et
(31) Ου γαρ ημείς χρημάτων γε ένεκα, ένα λάβουμεν, ευ nos ipsi sumus eripiendi. (31) Neque enim ut ad nos inde
40 υμάς έποιούμεν, αλλ' ίνα , εί ποτε κίνδυνος είη ημίν, pecuniae advenirent de vobis bene meruimus , sed ut si
εξαιτούμενοι παρ' υμών την αξίαν χάριν απολάβοιμεν. | quando nobis periculum instaret , deprecati penam , di
Xρή δε υμάς και των άλλων ένεκα τοιούτους είναι , γι- | gnam a vobis gratiam consequeremur. Vos autem etiam
γνώσκοντας ότι, εάν τις πρόθυμος εις υμάς ή , ου μόνον aliorum causa , si quis alacritatem expromat suam , ita
ημάς ωφελήσετε. Ημών μέν γάρ και πρίν δεηθήναι animatos esse decet; reputantes quod non solum in nos
πεπείρασθε, οίοί εσμεν εις υμάς τους δε άλλους προθυ | beneficium conferetis , quorum in vos studium ante per
μοτέρους ποιήσετε, κατ' αξίαν χαριζόμενοι, όταν τις | spectumfuit quam nostra opera indigeretis; verum et ce
υμάς εύ ποιή. (32) Και μηδαμώς τοϊς λέγουσι βεβαιώ teros efficietis alacriores , si pro merito eos remuneretis
161 σητε λόγον τον πάντων πονηρότατον λέγεται γάρ τους | qui de vobis bene mereantur. (32) Cavete ne istum con
κακώς πεπονθότας μεμνήσθαι μάλλον και τους ευ. Τις | firmetis sermonem omnium sane iniquissimum. Vulgo
γάρ έτι θελήσει χρηστος είναι, ει ηττηθήσονται των enim dicitur homines meminisse magis injuriarum quam
κακώς υμάς ποιoύντων οι ευ ποιoύντες; "Έχειδ'υμίν, ώ | beneficiorum . Nam quis amplius strenuus civis esse volet, si
άνδρες δικασταί, ούτω: Περί ημών γάρ έστι ψήφος ab iis quide vobis merertur male , vincantur ii qui bene?
υμίν, και ου περί χρημάτων. (33) " Εως μέν γάρ ειρήνη Ita autem se reshabet. Denobismetipsis hodie , non de
ο ήν, ημιν φανερά ουσία , και ήν ο πατήρ αγαθός γεωργός: | pecuniis agitur. (33) Quam diu pax erat, prelia nobis
επειδή δε εισέβαλον οι πολέμιοι , πάντων τούτων έστε- | suppetebant , eratque pater optimus agricola : at post
ρήθημεν. " Ωστε αυτών τούτων ένεκα πρόθυμοί εσμεν hostium incursionem ,his omnibus spoliati sumus. Atqueob
εις υμάς, ειδότες ότι χρήματα μεν ημίν ουκ είη πόθεν | id ipsumvobis studemus maxime, quam sciamus nobis defu
εκτίσομεν, αυ οι δε πρόθυμοι όντες εις υμάς αξιούμεν | turas esse facultates unde muleta solvatur, sed nobis deberi
 (6e3 - 699) LYSIÆ ACCEPTORUM MUNERUM DEFENSIO . 19 ,
ευρίσκεσθαι χάριν. (31) καίτοι δρώμεν γ' υμάς , ώ άν- | a vobis nostri in vos studi gratiam. (34) Porro videmus ,
δρες δικασταί , εάν τις παϊδας αυτού αναβιβασάμενος | judices , si quis liberis productis lacrimetur et ploret ,
κλαίη και ολοφύρηται, τούς τε παίδας και αυτόν ει | vos hujus liberorumque miserifos non sustinere eos infa
1ο ατιμωθήσονται ελεούντας, και αφιέντας τας των πα mare , sed parentum delicta filiis condonare , qui tamen
τέρων αμαρτίας διά τους παίδας, ούς ούπω ίστε είτε incertum est bonine an improbi cives , ubi adoleverint ,
αγαθοί είτε κακοί ηβήσαντες γενήσονται: ημάς δ' ίστε sint futuri. Nos autem novistis magno vobis studio operam
ότι πρόθυμοι γεγενήμεθα εις υμάς, και τον πατέρα navasse , et patrem nihil quidquam peccasse . Multo igitur
ουδέν ημαρτηκότα. "Ωστε πολλά δικαιότεροι εστε , justius est ut iis gratificemini quorum fidem perspexistis ,
ών πεπειρασθε , τούτοις χαρίσασθαι, ή ούς ουκ ίστε quam iis quorum de futura se gerendi ratione nihil explorati
(34) Hic nobis longe aliter accidit quam ceteris homi
οποίοι τινες έσονται. (35) Πεπόνθαμεν δε τουναντίον habetis.
nibus adsolet. Alii enim liberis productis vos deprecantur ;
15 τοις άλλοις ανθρώποις. Οι μέν γάρ άλλοι τους παίδας nos vero et patrem nostrum et nosmetipsos producentes ,
παραστησάμενοι εξαιτούνται υμάς , ημείς δε τον πα ne nos infames ex integris , extorres ex civibus effi
τέρα τουτονί και ημάς εξαιτούμεθα , μη ημάς αντί μέν oramus
ciatis , verum vos miserescat et patris senis nostrique.
επιτίμων ατίμους ποιήσητε , αντί δε πολιτών απόλιδας Quodsi vobis videatur nos præter jus condemnare , quo
αλλ' ελεήσατε και τον πατέρα γέροντα όντα και ημάς. modo vel hic nobiscum jucunde versabitar, aut nos filii in
Ει δε ημάς αδίκως απολείτε, πώς ή ούτος ημίν ηδέως eodem loco simul vivemus, judicati nimirum et vobis et
συνέσται η ημείς αλλήλοις εν τω αυτώ, όντες υμών τε civitate indigni? At enim tres numero vos supplicamus, ut
ανάξιοι και της πόλεως; Αλλ' υμών δεόμεθα τρείς όντες nobis per vos liceatmajorem adhuc benevolentiam in civi
20 εάσαι ημάςέτι προθυμοτέρους γενέσθαι. (36) Δεόμεθα tatem proferre. (36) Obsecramus unumquemque vestrûm
ούν υμών πρός των υπαρχόντων αγαθών εκάστω, ότω μέν | per carissima quae cuique sunt pignora; si cui sint liberi ,
εισιν υμείς, τούτων ένεκεν ελεήσαι, όστις δ' ημίν ηλικιώ uthorum gratia nostrimisereatur ; si quis autem sit vel no
της τυγχάνει ή τω πατρί, ελεήσαντας άποψηφίσασθαι. bis vel patri æqualis , misericordia motus nos absolvat,
Και μή ημάς βουλομένουςεύ ποιείν την πόλιν υμείς κω. neque prohibeat de republica bene mereri studentes. Acer.
λύσητε. Δεινά δ' αν πάθοιμεν, ει υπό των πολεμίων μεν hissimum sane foret si, quum ab hostibus servati simus ,
εσώθημεν, ους είκός ήν διακωλύειν μή σώζεσθαι, παρ' | aquibus exspectabamus exitium,judicemur a vobis indigni
ομών δε μηδέ ευρησόμεθα το σωθήναι. qui servemur.

XXI. XXI.

ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑΣ ΑΠΑΡΑΣΗΜΟΣ . ACCEPTORUM MUNERUM SINE NOMINE

DEFENSIO .
30 Περί μεν των κατηγορημένων, ώ άνδρες δικασταί, Ac de iis quidem quae ab adversariis objecta sunt , judi
ικανώς υμϊν αποδεδεικται: ακούσαι δε και περί των άλ. ces , satis luculenter omnia vobis demonstrata esse arbi
λων υμάς αξιώ , ίν' έπίστησθε περί οίου τινός όντος εμού ή tror : jam de reliqua vita ratione auscultetis velim, ut
ψηφιείσθε. Εγώ γάρ εδοκιμάσθην μεν επί Θεοπόμπου cognoscatis de quali homine sententiam sitis laturi. Ego
36 άρχοντος , καταστάς δε χορηγός τραγωδούς ανήλωσα Theopompo archonte , inscriptus inter viros , et ludis tra
τριάκοντα μνάς και τρίτω μηνί Θαργηλίοις νικήσας gicis choregus factus, insumpsi triginta minas ; et post
ανδρικό χορό δισχιλίας δραχμάς , επί δε Γλαυκίππου tertium mensem , Thargeliis victor virili choro, duo millia
άρχοντος εις πυρριχιστας Παναθηναίοις τοϊς μεγάλους drachmarum ; et Glaucippo archonte, in pyrrhichistas, lu
οκτακοσίας. (2) Ετι δ' ανδράσι χορηγών εις Διονύσια | dis Panathenaicis magnis , drachmas octingentas. ( 2) Εο:
επί του αυτού άρχοντος ενίκησα, και ανήλωσα , συν τη | dem archonte, in Dionysiis , virilem chorum adornans ,
του τρίποδος αναθέσει, πεντακισχιλίας δραχμάς, και victor recessi, et cum tripodis consecratione insumpsi
επί Διοκλέους Παναθηναίοις τοις μικρούς κυκλική χορω quinque millia drachmarum; et Diocle archonte, Pana
τριακοσίας. Τον δε μεταξύ χρόνον έτριηράρχουν επτά | tlienaicis minoribus, choro cyclico drachmas trecentas.
40 έτη, και εξ τάλαντα ανήλωσα . (3) Και τοσαύτας δα Interjecto tempore, per septem annos, præfui triremibus
πάνας δαπανώμενος, και καθ' ημέραν υπέρ υμών κιν. sex talentorum impendio . (3) Et præter totsumptus, præter
δυνεύων και αποδημών, όμως εισφοράς την μεν τριά quotidiana fere pericula procul ab urbe pro vobis suscepta ,
κοντα μνάς την δε τετρακισχιλίας δραχμάς εισενήνοχα. | nihilo tamen minus duas contuli contributiones, alteram
Επειδή δε κατέπλευσα επί Αλεξίου άρχοντος , ευθύς | triginta minarum , quater alteram mille drachmarum . Do
εγυμνασιάρχουν εις Προμήθεια , και ενίκων αναλώσας | mumreversus, Alexia archonte, statim gymnasiarcha factus
162δώδεκα μνάς. Και ύστερον κατέστης χορηγός παι sum ludis Prometheis, et vici duodecim minis insumptis,
δικό χορώ, και ανήλωσα πλέον η πεντεκαίδεκα | etdeinde choregus electus puerili cluoro minis plus quinde
 ‫کار‬
‫هاو‬ ‫مهارت‬
μή , και ή και νέα, άρα Ly : ". 2m Σατφριά. • E - lite Xrise. Its murs, risire
τονΚ ι νη εκμας », χα, τιμάνι τ » τη της ΣΣΕ καμης και Con: 16G16 t Σει». Ti, 4
τιλία 1 . μι: Άμα Α . κα. Πταίνεις enanntata “ fileri de test.mentrum miatke, in
της μισής εγκίνωντ ιτττ : , κα. priri rim 211Π.s: * PILIPaints Iris, PT - -
καινίων1 ετ: 1 και ενασμα και να το chistamm moersin Brus K .Sem na i .
και ήμουνάκι Σπιν εν ταινίας τιrια μιάς ΗΙπι . : 1 Στη 1 Σετai cer Επι 8: τοτ,
Twι και τι ανίας, 11:1111: 11. 1ι1ττι11, Φάτηςcs int ης με πιεπι πιει: ε ,
υς ή έμ Αντιπαε πιειν ή η τινα Σα Κ1 5x: 21 arrifiers, air- chris , cetas έγιο ,
των ων ματινεία , το 7 , 11 : 2 71 της Trtre παιδιά αυτή πε Ρίας σε trts os
μάνα εν " ήν, 18:τινούν, αντο τέταρτη λάς Osars απο ΤΕΣΣΕΡΙ , 122rgis verbaamai
krijuan pornite1 9 , 1, strze res Trias , se quarta edem pars mbi feisst
hun wul: 130 479 /7rin .. TeLin e a Per jitamporis a triremis prælaturam
16 A' vengerutergom im . Jurn 1201 411 - ' engi, al'as osa sta me navs aicedetat. Cojos
bwn , trn 122. , izmT5111,147, 971127 rei insigne argumentum abincan Primam enim Akibia
ya , icine iwice rringrsritst:12. la des ' quem plerini vellem mecum unabonarizasse mihi
11,3 lui,nr. 19 , Krizia bus 2211 Virz: :17 . - Depoe amicitia , neque genere , Deque triba conjunctus ,
Trylon , 117 ano 3 n 1129, 11. 11 zip in nate mea rebibetur. ) Attamen ros omnes scire ar
& 16 , 4117971 , el vi, aty 109- 1 -10T1,ue . , bitror, ducem exercitus , cui omnia parebant, non nisi ce
ium a'ry, wimiseen. ' ,'Ezw , in inziona uso lerrimam navern fuisse coascensurum , quum ipsi perico
lyai, 17951715751917 , 1 42:19psun uz lam esset sabeundom . (8) Postquam vero illum ab im
15 elizade, Eru hre Erbiuro tai 17,5 luis veis perio exclosistis , suffectis decem ducibus, quorum in nu.
, ανέβη, μέντοι πολίτε λοιδορμήν αυτής γενομέ mero Thrasyllus erat , ii omnes in paremea vehi efflagita .
γιον 'Αρίστρατος ή φριάρριος απένανόντος δε τούτου bant. Conscendit vero , moltis convicüs altro citroque
έν Μυτιλήνη Ερασινίδης μετ' εψή συνέπλει. Καίτοι habitis, Archestratus Phrearthius. Quo defuncto Mytilenis,
όταν παρασκευασμένην τριήρη,πόσα οίεσθε ανηλυκέναι una mecum navigavit Erasinides. At enim navem ita in
χρήματα και πόσατης πολεμίουςειργάσθαι κακά, ή πόσα structam quanti constitisse arbitremini? quantas calamita.
την τελιν εύ πετπημέναι ; (0) Τεκμήριον δε τούτου | tes hostibus , quantas reipublicae Commoditates attulisse?
2ο μέγιστον ότι γαρ εν τη τελευταία ναυμαχία αι νήες (9) Cujus rei maximum eritindicium: namin pugna navali
διεφθάρησαν, ουδενός μοι συμπλέοντος στρατηγού ( ένα novissima ubi naves interierunt, nullo ex ducibus mecum
και τούτου μνησθώ, επειδή και τοίς τριηράριοις ωργί navigante ( ut id non taceam ), quo tempore etiam præfectis
σθητε την γενομένην συμφοράνκαι εγώ την τε εμαυτού triremium ob acceptam cladem graviter succensebatis , ego
ναύν εκόμισα και την Ναυσιμάχου του Φαληρέως etmeam ipsius navem incolumem reduxi, et alteram , quæ
ίσωσα, (1ο) Και ταύτα ούκ από τύχης εγένετο, αλλ' Nausimachi erat Phalerei , servavi. (10 ) Neque hæc for
από παρασκευής της έμής: είχον γάρ χρήμασι πείσας tuito evenerunt, sed consilio meo . Magna enim mercede
κυβερνήτην φαντίαν άπαντα τον χρόνον, ός έδόκει των conductus , toto belli tempore , navem meam gubernabat
16 Ελλήνων άριστος είναι , παρεσκευασάμην δε και το | Phantias, qui inter Gracos habebatur nautice rei peritis
πλήρωμα προς εκείνον και την άλλην υπηρεσίαν ακό simus. Ceterum autem apparatum , nautas et remiges
λουθον. Και ταύθ' ότι αληθή λέγω, πάντεςεπίστασθε, habui gubernatori congruentes. Atque hæc vera esse
όσοι έτυγχάνετε όντες εκεί των στρατιωτών. Κάλεσον cognoscitis vos qui illic in numero militum adfuistis ; mihi
δε και Ναυσίμαχον. tamen voca Nausimachum .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .

Π. Λί μεν τοίνυν σωθείσαι των νεών δώδεκα ήσαν· Ι 11. Naves igitur servate erant duodecim; quarum
εγώ δ'υμίν δύο εκόμισα, την εμαυτού και την Ναυ duas ego vobis reduxi , meam utique et Nausimachi tri.
σιμάχου τριήρη. remem.
Και ούτω πολλούς κινδύνους υπέρ υμών κεκινδυνευ Atque ego tot periculis pro vestra salute defunctus et,
30 κώς και τοσαύτα αγαθά ειργασμένος την πόλιν, νυνί toties benemeritus de republica , hodie pro his rogo , non ,
δέομαι ου δωρεάν ώσπερ έτεροι αντί τούτων παρ' υμών quemadmodum ceteri , ut præmium aliquod a vobis re
λαβείν, αλλά μη στερηθήναι των έμαυτού , ηγούμενος
και υμίν αισχρον είναι παρά τε εκόντος εμού και παρ' portem , sed ne me fortunismeis despolietis ; ratus id vobis
άκοντος λαμβάνειν. (12) Και ου τοσούτόν μοι μέλει turpe esse , si a me et gratis et ingratis auferatis. (12) Nec
εί με δεί τα όντα απολέσαι· αλλ' ουκ άν δεξαίμην | me adeo movet rerum mearumjactura ;sed egre ferrem me
όριαθήναι , ουδε παραστήναι τοϊς διαδυομένοις τας | ignominia affici; neque eam velim esse opinionem eis qui
λειτουργίας εμοί μεν αχάριστα είναι τα εις υμάς ανη- I publica munia declinare solent, nullam scilicet mihi haberi
 (70s - re) LYSIÆ ACCEPTORUM MUNERUM DEFENSIO . 193
35 λωμένα , εκείνους δε δοκείν ορθώς βεβουλεύσθαι ότι η gratiameorum que pro vobis impendi ,ab ipsis autem bene
υμίν ουδέν προεινται των σφετέρων αυτών. Αν ούν | et sapienter consultum fuisse quod vobis nihil quidquam
εμοί πεισθήτε, τά τε δίκαια ψηφιείσθε και τα λυσιτε de suis impertiverint. Si igitur mihi auscultetis , et quæ
justa sunt statuetis , et quæ vobismetipsis utilia eligetis. (13)
λούντα υμίν αυτοίς αιρήσεσθε. (13) Οράτε γάρ , ώ Videtis enim , judices, civitatis reditus quam sint exigui,
άνδρες δικασταί , τα προσιόντα τη πόλει ως ολίγα quamque ab iis qui fisco præsunt, diripiantur. Hunc itaque
εστί, και ταύτα ως υπό των εφεστηκότων αρπάζεται: certissimum reipublicæ reditum existimare oportet, eorum
ώστ’ άξιον ταύτην ηγείσθαι πρόσοδον βεβαιοτάτην τη fortunas qui ad obeunda reipublicæ munia sunt parati. (14)
πόλει,τάς ουσίαςτων εθελόντων λειτουργείν. (14) "Αν Si igitur bene consulatis , nonminorem rei nostrze rationem
40 ούν εύ βουλεύσησθε , ουδέν ήττον επιμελήσεσθε των habebitis quam propriæ uniuscujusque vestrûm ; id scientes
ημετέρων χρημάτων ή των ιδίων των υμετέρων αυτών, resmeas semper ad utilitatem vestram fore promptissimas,
ειδότες ότι έξετε πάσι χρήσθαι τοις ημετέροις ώσπερ ut et olim fuerunt. Apud vos autem omnes constare arbi
και πρότερον. Οίμαι δε πάντας υμάς επίστασθαι ότι trormevobismearum fortunarum longe meliorem fore dis
των εμών εγώ πολύ βελτίων υμίν έσομαι ταμίας των | pensatoremquam eosqui vobis pecuniaspublicas dispensant.
τα της πόλεως υμϊν ταμιευόντων. Εάν δ' εμέ πένητα Quodsime ad paupertatem adigatis, vobismetipsis damnum
ποιήσητε , και υμάς αυτούς αδικήσετε: έτεροι δε και feretis , et alii etiam mea eodem modo, quo cetera , inter se
ταύτα διανεμούνται , ώσπερ και τάλλα. divident.
163 15. 'Άξιον δε έστιν ενθυμηθήναι ότι πολύ μάλλον 15 . Vos vero par est reputare longe æquius esse ut mihi
υμίν προσήκει των υμετέρων εμοί διδόναι ή των εμών aliquid de vestris impertiatis, quam utmecum de meis dis
εμοί αμφισβητήσαι , και πένητα γενόμενον ελεήσαι ceptetis ; ut vos mei miserescat si pauper fiam , quam ut
μάλλον η πλουτουντι φθονήσαι , και τους θεούς εύχεσθαι diviti invideatis ; ut denique deos oretis ceteros quoque
τους άλλους είναι τοιούτους πολίτας , ίνα των μεν ετέ cives esse hujusmodi , qui aliena non appetant, et sua in
ρων μη επιθυμήσωσι, τα δε σφετερα αυτών εις υμάς vos impendant. (16) Equidem existimo , judices (neque
5 αναλίσκωσιν. (16) Ηγούμαι δ', ώ άνδρες δικασταί quisquam vestrum succenseat) , multo esse justius ut vos
(και μηδείς υμών άχθεσθή), πολύ αν δικαιότερον ab inquisitoribus deferamini quod mea habeatis , quam ut
υμάς υπό των ζητητών απογραφήναι τα εμά έχειν, ή cgo nunc in periculum adducar quod reipublicæ pecunias
εμέ νυνί κινδυνεύειν
Τοιούτον ώς του
γαρ έμαυτόν τη δημοσίου χρήματα
πόλει παρέχω έχοντα.
, ώστ' ιδία I habeam. Talem enim me in civitate praebeo , ut meis pri
μεν φείδομαι, δημοσία δε λειτουργών ήδομαι , και ουκ vatim parcam , publice lubens sumptusfaciam ; utnon ego
επί τούς περιούσι μέγα φρονώ, αλλ' επί τοις εις υμάς superbiam propter opes , sed propter hæc quæ a me vobis
ανηλωμένοις , (17) ηγούμενος τούτων μεν αυτός αίτιος impenduntur : (17) arbitratus scilicet horum me esse au
1ο είναι , τήν δ' ουσίαν ετέρους μοι καταλιπείν , και διά ctorem , meas autem fortunas a majoribus fuisse mihi re
ταύτην μέν υπό των εχθρών αδίκως συκοφαντείσθαι , I lictas ; arbitratus quoque me propter has ab inimicis inique
δι' εκείνα δε υφ' υμών δικαίως σώζεσθαι. " Ωστ' ουκ accusari, at propter impensa a me jure me a vobis esse ab
αν είκότως έτεροί με εξητήσαντο παρ' υμών, και εί τις solvendum . Quare adeo non decet ut alii pro me vos dé
των εμών φίλων τοιούτον αγώνα ηγωνίζετο , υμάς αν precentur, ut, si quis amicorum meorum in hujusmodi
ήξίουν εμοί δούναιτην χάριν, και εί παρ' άλλους εχιν periculum adduceretur, æquum putarem meis meritis eum
δύνευον , υμάς είναι τους δεομένους υπέρ εμού . (18) a vobis condonari, et si apud alios causam dicerem , vos
Τούτο
16 έκ τών δ' ουκ αν ειπείν
υμετέρων έχοι τις,
ωφέλημαι, και ώςωςαισχράς
πολλάςδίκας
αρχάςδεδίκα-
άρξας | ipsos pro me intercedere. (18) Αt vero nemo quisquam pos
σμαι, ή ως αισχρού τινος αίτιος είμι, ή ώς τάς της πό sit dicere mecompluribusmagistratibus functum ex vestro
λεως συμφοράς ασμένως είδον υπέρ απάντων δε και | reditu meas fortunas anxisse , aut turpia judicia subiisse ,
[των]ιδίων και των δημοσίων ούτως ηγούμαι μοι πεπο aut inhonestum aliquod in me admisisse , aut reipublicæ
λιτεύσθαι, και υμάς ειδέναι, ώστε ουδέν δείν με απολο calamitates lubenter aspexisse : verum ego in omnibus,
γήσασθαι περί αυτών. (1ο) Δέομαι ούν υμών, ώ άν tam privatis quam publicis , ita me versatum esse conten
δρες δικασταί, την αυτήν νύν περί εμού γνώμην έχειν | do, vosque scire arbitror, ut nihil necesse sit ad me vite
ηνπερ και εν τω τέως χρόνω , καί μή μόνον των δημο- | rationes defendendas descendere. (19) Vos igitur oro, ju
0 σίων λειτουργιών μεμνήσθαι , αλλά και των ιδίων επι- | dices , ut de me nunc idean sentiatis , quod et olim Sensi
τηδευμάτων ενθυμείσθαι, ήγουμένους ταύτην είναι την stis, et ut non solum publicorum munerum memoriam te
λειτουργίαν επιπονωτάτην , διά τέλους τον πάντα χρό- neatis, sed ut privata quoque studia recolatis ; reputantes
νον κόσμιον είναι και σώφρονα και μήθ' υφ' ηδονής | illud esse munus longe operosissimum, per omnem etatem
ηττηθήναι μήθ' υπό κέρδους επαρθήναι, αλλάτοιούτον scilicet moderate et decenter vivere , et neque voluptate
παρασχεϊν εαυτόν ώστε μηδένα των πολιτών μήτε | vinci, neque lucro efferri , verum ejusmodi civem se exhi
μέμψασθαι μήτε δίκην τολμήσαι προσκαλέσασθαι. | bere , ut nemo civium vel queri possit , vel jure postulare.
25 20. Ούχουν άξιον , ώ άνδρες δικασταί , πειθομένους | 20. Indignum fuerit , judices, Yos ab his accusatoribus
18
ORATORES.
 194 ΛΥΣΙΟΥ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΔΩΡΟΔΟΚΙΑΣ. (708 - 711)
ι
κατηγόροις τοιούτοις εμού καταψηφίσασθα , οι περί | persuasos me condemnare, φui ipsi postulati impietatis
ασεβείας μεν αγωνιζόμενοι τηλικούτοι γεγόνασιν, ουκ | tanta sunt nequitie ut , quum proprias criminationes
αν δυνάμενοι δ' υπέρ των σφετέρων αμαρτημάτων απο diluere nequeant, alios in jus ducere non dubitent. Et
λογήσασθαι , ετέρων κατηγορείν τολμώσι και αν ii quibus Cinesias , quum sit talis , plures militias mili
Κινησίας ούτω διακείμενος πλείους στρατείας έστρά tavit, civitatis sortem indignantur ; atque unde civitas
τευται, ούτοι περί των της πόλεως αγανακτούσι» και prospera utatur fortuna qui nihil omnino conferunt ,
εξ ών μεν η πόλις ευδαίμων έσται, ου συμβάλλονται , nihil tamen relinquuntinfectum quo eis irascamini qui de
30 πάντα δε ποιούσιν όπως υμείς τοις εύ πεποιηκόσιν republica bene merentur. (21) Isti porro, judices , utinam
οργισθήσεσθε. (21) Ούτοι μεν ούν , ώ άνδρες δικα sua vobis turpia etocculta palam proferant studia ! neque
σταί, εν τω δήμω κατείπoιεν υμίν τα σφετερ' αυτών
επιτηδεύματα: ου γάρ αν έχουμε και τι τούτου μείζον enim eis pejus quid possum imprecari. Ego autem vos
αυτοίς εύξαίμην κακόν εγώ δ' υμών δέομαι και έχει oro et obtestor nememunerum acceptorum condemnetis ,
τεύω και αντιβολώ μη καταγνώναι δωροδοκίαν εμού , neu existimetis tantas pecunias esse posse quas ego publicæ
μηδ' ηγήσασθαι τοσαύτα χρήματα είναι, δι' & εγώ felicitati lubens anteponerem . (22) Insanirem enim , judi
βουληθείην άν τι κακόν τη πόλει γενέσθαι. (22) Μαι - | ces , si , quum patria bona in vestro favore ambiendo Dro
35 νοίμην γάρ αν , ώ άνδρες δικασταί , εί την μεν πα- I fundam , in reipublice detrimentum ab alis accipereum
τρώαν ουσίαν φιλοτιμούμενος εις υμάς αναλίσκοιμι, munera. Equidem nescio quosnam nisi vos mihi in hac
επί δε τώ της πόλεως κακώ παρά των άλλων δωρο causa dari judices malim , si hoc sit exoptandum ut qui
δοκoίην. 'Εγώ μεν ούν, ώ άνδρες δικασταί , ουκ οίδ' beneficiis affecti fuerint de beneficiorum -auctoribus sta
ούστινας ή υμάς έβουλήθην περί εμού δικαστές γενέ.
σθαι, είπερ χρή τους ευ πεπονθότας περί των εύ πε tuant. (23) Ac profecto , judices , (nam et hæc quoque
ποιηκότων εύχεσθαι την ψήφον φέρειν. (23) Και μεν meminisse cupio ) nunquam , quando munus aliquod pro
δή, ώ άνδρες δικασταί ( επιθυμώ γάρ και τούτων | vobis obeundum erat, reputavi si tanto pauperiores liberos
μνησθήναι), ουδεπώποτε λειτουργείν υπέρ υμών δέον relinquerem , sed multo magis si satmagno studio impe
. . . . , εί τοσούτω πενεστέρους τους παίδας κατα rata exsequerer. (24 ) Nunquam in navalibus pugnis dimi
40 λείψω, αλλά πολύ μάλλον ει μη προθύμως ποιήσω caturus , memet miseratus sum, neque ploravi, neque me
τα προσταχθέντα:(24) ουδ' εί ποτε κινδυνεύσειν εν ταις
ναυμαχίαις μέλλουμι, ουδεπώποτ' ελέησα ουδ' εδά mini uxoris aut liberorum meorum ; neque grave esse arbi
κρυσα ουδ' εμνήσθην γυναικός ουδε παίδων των εμαυ tratus sum , si pro patria defunctus liberos relinquerem
τού, ουδ' ηγούμην δεινόν είναι ει τελευτήσας υπέρ της parente orbatos , sed multo magis si indecore servatus et
πατρίδος τον βίον ορφανούς και πατρός απεστερημένους mihi ipsi et illis infamiæ notam inurerem . (25 ) Pro quibus
164αυτούς καταλείψω, αλλά πολύ μάλλον εί σωθείς αισχρώς mihi nunc gratiam referri postulo , et oro ut, quum ego in
ονείδη και εμαυτώ και εκείνοις περιάψω. (25) 'Ανθ' periculis ita in vos animatus fuerim , vos hodie extra peri
ών υμάς απαιτώ νύν την χάριν, και αξιώ , εν τοις κιν
δύνοις εμού τοιαύτην περί υμών γνώμην έχοντος, culum constituti, et mei et liberorum aliquam rationem
υμάς νυνι εν τω θαρραλέω όντας έμε και τους παίδας habeatis ; existimantes quum mihi grave, tam vobis turpe
τούτους περί πολλού ποιήσασθαι , ηγουμένουςημίν μεν futurum , si in criminibus ejusmodi infames evadamus, ant
και δεινόν, υμίν δε αισχρόν είναι , εί αναγκασθησόμεθα επί | omnibus bonis exuti ad inopiam redigamur, atque obam
τοιαύταις αιτίαις άτιμοι γενέσθαι, ή στερηθέντες των bulemus omni re necessaria destituti, eam experti fortu
υπαρχόντων πένητες είναι και πολλών ενδεείς όντες nam quæ et vobismetipsis etmeis in vos meritis non digna
περιιέναι , ανάξια μεν ημών αυτών πεπονθότες , ανάξια
δε τών εις υμάς υπηρεγμένων. Μηδαμώς, ώ άνδρες sit. Nequaquam , judices; sed me vestra sententia abso
δικασταί· αλλ' άποψηφισάμενοι τοιούτοις ημϊν χρήσθε luto , tali nunc cive utamini qualem in superiori tempore
πολίταις οίοισπερ εν τω πρόσθεν χρόνω. pacti fuistis.
 (712 - 717) LYSIÆ OR. ADVERSUS FRUMENTARIOS. 195

XXII. XXII.
Το ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΣΙΤΟΠΩΛΩΝ. ADVERSUS FRUMENTARIOS.
Πολλοί μοι προσεληλύθασιν , ώ άνδρες δικασταί , Multi me adierunt, judices , qui mirari se dicerent
θαυμάζοντες ότι εγώ των σιτοπωλών εν τη βουλή κα- | quod ego frumentarios in senatu non accusarem, atque
τηγόρουν , και λέγοντες ότι υμείς , ει ως μάλιστα αυ etiam affirmarent vos , si quammaxime eos deliquisse exi
το τους αδικείν ηγείσθε, ουδέν ήττον και τους περί τούτων stimetis , nihilo tamen minus etiam illos quide istis verba
ποιουμένους λόγους συκοφαντείν νομίζετε. “ Όθεν ούν faciunt, in calumniatorum loco habere. Unde igitur ad
ηνάγκασμαι κατηγορείν αυτών, περί τούτων πρώτον εί istorum accusationem coactus fuerim descendere , de eo
πείν βούλομαι. primum eloqui volo .
2. Επειδή γάρ οι πρυτάνεις απέδοσαν εις την βου 2. Nam quum prytanes de iis ad senatum retulissent,
λήν περί αυτών, ούτως ώργίσθησαν αυτοίς, ώστε senatores ira adeo in ipsos erant inflammati, ut oratorum
έλεγόν τινες των ρητόρων ως ακρίτους αυτούς χρή τοίς | nonnulli dicerent eos indicta causa undecimviris tradendos
ένδεκα παραδούναι θανάτω ζημιώσαι. Ηγούμενος δε | esse et morte plectendos. Ego autem non ferendum esse
20 εγώ δεινόν είναι τοιαύτα εθίζεσθαι ποιεϊν την βουλήν, ratus in eam consuetudinem adduci senatum , assurgens
αναστάς είπαν ότι μοι δοκoίη κρίνειν τους σιτοπώλας diximeam esse sententiam ut de frumentariis secundum
κατά τον νόμον, νομίζων, ει μέν είσιν άξια θανάτου legem quæreretur ; arbitratus nimiruin , si quid isti morte
ειργασμένοι , υμάς ουδέν ήττον ημών γνώσεσθαι τά | dignum admisissent, vos nihilo minus quam nosjusta omnia
δίκαια , ει δε μηδέν αδικούσιν , ου δείν αυτούς ακρίτους esse decreturos ; sin autem nihil deliquissent, nequaquam
απολωλέναι. (3) Πεισθείσης δε της βουλής ταύτα , oportere ut indemnatiad supplicium ducerentur. (3) Quod
διάβάλλειν επεχείρουν με λέγοντες ως εγώ σωτηρίας | ubi comprobavit senatus, conati quidam sunt me calu
oύνεκα της των σιτοπωλών τους λόγους τούτους έποιού - | mniari , affirmantes haec ideo a me dici ut a periculo fru
26 μην. Προς μεν ούν την βουλήν, ότ' ήν αυτοίς ή κρί mentarii liberarentur. Apud senatum igitur, ubi de iis
σις, έργω απελογησάμην των γάρ άλλων ήσυχίαν | questio habita est ,facto dilui hanc criminationem. Cete
αγόντων, αναστάς αυτών κατηγόρους, και πάσι φανε- | ris enimtacentibus , surrexi ego atque accusavi frumenta
ρόν εποίησα ότι ουχ υπέρ τούτων έλεγον, αλλά τοϊς | rios , palamque feci omnibus, me non hac istorum gratia
νόμοις τοις χειμένοις εβοήθουν. (4) Ηρξάμην μέν ούν | dixisse, sed latis legibus subvenisse. (4) Exorsus igitur
τούτων ένεκα , δεδιώς τας αιτίας αισχρόν δ' ηγούμαι | hanc causam sum metuens a plebe criminationes ; turpe
πρότερον παύσασθαι , πρίν αν υμείς περί αυτών και τι | autem esse existimo prius desistere quamvos de istis quod
αν βούλησθε ψηφίσησθε. cumque visum fuerit statueritis.
5. Και πρώτον μεν ανάβηθι και είπε συ έμοί , μέ 5 . Huc primum ascende tu et responde mihi. Esne in
30 τοικος ει; Ναι. Μετοικείς δε πότερον ως πεισόμενος | quilinus? - Ego vero. - Quanam mente es inquilinus?
τουςνόμουςτης πόλεως , ή ως ποιήσων και τι αν βούλη; utrumne ut hujus civitatis legibus obtemperaturus , an ut
Ως πεισόμενος. 'Αλλο τι ούν αξιoίς ή αποθανείν , ει || facturus quodcumque tibi collibuerit ? — Ut obtemperatu
τι πεποίηκας παρά τους νόμους, εφ' οίς θάνατος και ζη | rus. — Aliamne tibi statuis quam mortis pænam , si quid
admisisti adversus leges quæ pænam mortis habent ad .
μία ; Έγωγε. 'Απόκριναι δή μοι, ει ομολογείς πλείω junctam ? - Nullam aliam statuo . — Responde mihi insu .
σίτον συμπρίασθαι πεντήκοντα φορμών, ών ο νόμος per. Utrumne confiteris te plus frumenti coemisse quam
εξείναι κελεύνι. Εγώτων αρχόντων κελευόν των συν. quinquaginta corbes quos lex permittit? — Ego jubentibus
επριάμην. emimagistratibus.
35 6. "Αν μεν τοίνυν αποδείξη , ώ άνδρεςσυνωνείσθαι
δικασταί , τονως 6. Si igitur legem ostenderit, judices, quæ frumentariis
έστι νόμος δς κελεύει τους σιτοπώλας | permittat frumentum coemere si jubeant magistratus , ab.
σίτον, αν οι άρχοντες κελεύωσιν, άποψηφίσασθε· ει δε solvitofe ; sin minus,æquum est eum a vobis condemnari :
μή, δίκαιον υμάς καταψηφίσασθαι. Ημείς γάρ υμίν
παρεσχόμεθα τον νόμον , δς απαγορεύει μηδένα των εν nos enim legem vobis exhibuimus que diserte prohibet ne
τη πόλει πλείω σίτον πεντήκοντα φορμών συνωνείσθαι. | quisquamin civitate emat ultra corbes quinquaginta.
7. Χρήν μεν τοίνυν , ώ άνδρες δικασταί , ικανών | 7. Oportebat porro , judices, huc usque satis hunc
είναι ταύτην την κατηγορίαν, επειδή ούτος μέν ομο- | esse accusatum, quum ipse confiteatur se coemisse , lex
40 λογεί συμπρίασθαι, και δε νόμος απαγορεύων φαίνεται, autem evidenter prohibeat, et vos juraveritis secundum le .
δμείς δε κατά τους νόμους ομωμόχατε ψηφιεϊσθαι: ges ferre sententiam : attamen ut vobis constet falso hæc
όμως δ' ίνα πεισθήτε ότι και κατά των αρχόντων ab istis in magistratus dici, paulo latius de his mihineces.
ψεύδονται , ανάγκη και μακρότερον ειπείν περί αυτών. sario agendum est. (8) Nam quum isti in illos culpam re
(6) 'Επειδή γαρ ούτοι την αιτίαν εις εκείνους ανέφε .
ρον, παρακαλέσαντες τους άρχοντας ήρωτώμεν. Και | jicerent , magistratus compellatos interrogavi. Quorum duo
οι μέν δύο ουδέν έφασαν ειδέναι του πράγματος , I responderunt nihil se harum rerum scire; Anytus autem
 196 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΣΙΤΟΠΩΛΩΝ. (718 - 722)
"Άνυτος δ' έλεγεν ώς του προτέρου χειμώνος , επειδή | dixit se superiore hieme, quum annona esset arior, ac
165τίμιος ήν ο σίτος , τούτων υπερβαλλόντων αλλήλους alius horum alio pluris licitaretur, atque inter se contende.
και προς σφάς αυτούς μαχομένων, συμβουλεύσειεν | rent, suasisse ut ab hujusmodi abstinerent contentionibus;
αυτοίς παύσασθαι φιλονεικούσιν, ήγούμενος συμφέρειν putabat scilicet vobis expedire ut ï a quibus frumentum
empturi eratis , quam vilissimo pretio emerent ; oportere
υμίν τοίς παρά τούτων ώνουμένοις ως αξιώτατον τού enim ipsos carius obolo tantum vendere . (9 ) Quod igitur
τους πρίασθαι· δείν γάρ αυτούς οβολώ μόνον πωλείν non jusserit ut annonam coementes in granariis ad tempus
τιμιώτερον. (0) Ως τοίνυν ού συμπριαμένους κατα caritatis reservarent, sed suasisse ut in licitando se non su
5 θέσθαι εκέλευεν αυτούς, αλλά μη αλλήλοις αγτωνείσθαι perarent invicem , eum ipsum Anytum vobis testem produ
συνεβούλευεν,αυτον υμίν "Ανυτον μάρτυρα παρέξομαι, cam : atque inde manifestum erit quod ille in superioris
και ώς ούτος μενεπί της προτέρας βουλής τούτους είπε | anni senatu hæc de quibus loquor dixerit , illi autem hoc
τους λόγους, ούτοι δ'επίτήσδε συνωνύμενοι φαίνονται. anno frumentum coemerint.
ΜΑΡΤΥΣ , TESTIS .

10. “Ότι μεν τοίνυν ουχ υπό των αρχόντων κελευ· Ι 10. Eos igitur non magistratiumjussa frumentum coe
σθέντες συνεπρίαντο τον σίτον, ακηκόατεν ηγούμαι δ', misse , audivistis. Ego autem arbitror, si admittamus quod
αν ως μάλιστα περί τούτων αληθή λέγωσιν, ουχ υπέρ | isti haec vera dicant , hoc non ad suam defensionem, sed ad
10 αυτών αυτούς απολογήσεσθαι , αλλά τούτων κατηγο accusationem magistratuum pertinere . Nam de quibus
ρήσεις περί γάρ ών εισι νόμοι διαρρήδην γεγραμμένοι, rebus leges diserte constitutæ sunt, nonne ponæ pertingunt
πώς oύ χρή διδόναι δίκην και τους μη πειθομένους και pariter tam ad eos quileges violant quam ad eos qui vio
τους κελεύοντας τούτοις ταναντία πράττειν; lare jubent?
11. Αλλά μέν γάρ , ώ άνδρες δικασταί , οίομαι αυ 11. Verum , judices , istos opinor hac oratione non esse
τους επί μεν τούτον τον λόγον ουκ ελεύσεσθαι· ίσως | usuros , sed dicturos forsan , quemadmodum in senatu dixe
δ' έρoύσιν, ώσπερ και εν τη βουλή, ως επ' ευνοία της runt, se studio in rempublicam frumentum coemisse, ut
πόλεως συνεωνούντο τον σίτον , ίν' ως αξιώτατον υμίν | nobis quam vilissimopretio divenderent. Ego autem maxi
15 πωλοϊεν. Μέγιστον δ' υμίν έρώ και περιφανέστατον mum et certissimum argumentum exhibebo ipsos mentiri.
τεκμήριον ότι ψεύδονται. (12) 'Eχρήν γάρ αυτούς,
είπερ υμών ένεκα έπραττον ταύτα, φαίνεσθαι της αυ (12) Eos enim oportuit, si vestri gratia hæc erant facta ,
της τιμής πολλάς ημέρας πωλούντας , έως και συνεωνη eodem pretio per plures dies vendere , donec divendi
μένος αυτούς επέλιπε· νυνί δ' ενίοτε της αυτης ημέρας tum erat quod coemerant: jam vero interdum eodem die
επώλουν δραχμή τιμιώτερον , ώσπερ κατά μέδιμνον drachma pluris vendiderunt,perinde ac si emissent per sin.
συνωνούμενοι. Και τούτων υμίν μάρτυρας παρέξομαι. | gulos medimnos. Cujus rei vobis testes exhibebo .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
13. Δεινόν δέ μοι δοκεϊ είναι, εί, όταν μέν εισφορών | 13. Absurdum autem mihi videtur esse , si , quum tri
20 εισενεγκείν δέη, ήν πάντες είσεσθαι μέλλουσιν, ουκ | butum erit pendendum, quod omnibus palam innotescere
εθέλουσιν, αλλά πενίαν προφασίζονται, εφ' οίς δε θάνα - | oportet , ibi refugiant, et paupertatem obtendant; in iis
τός έστιν ή ζημία και λαθείν αυτοίς συνέφερε , ταύτα vero ubi capitis res agitur, et iis latuisse expediebat, dicant
επ' ευνοία φασί τη υμετέρα παρανομήσαι. Καίτοι se vestri studio leges neglexisse. Quanquam vobisuniver
πάντες επίστασθε ότι τούτοις ήκιστα προσήκει τοιού sis constat istos minimedecere hac oratione uti ; siquidem
τους συμφέρειλόγους
άλλοιςποιείσθαι πλείστα γάρ
τότε .γάρΤαναντία κερδαίνουσιν
τους | ipsis Contraria in utilitatem cedunt atque aliis. Tunc enim
αυτούς και, όταν
quæstum faciunt plurimum , quum calamitate aliqua ciri
κακού τινος απαγγελθέντος τη πόλει τίμιον τον σίτον
25 πωλώσιν. (14) Ούτω δ' άσμενοι τας συμφοράς τας tati renuntiata , annonam vendunt quam carissime. (14)
υμετέρας ορώσιν , ώστε τας μέν πρότεροι των άλλων Vestris infortuniis adeo delectantur, utalia primiomnium
πυνθάνονται, τας δ' αυτοί λογοποιούσιν, ή τάς ναύς resciscant, alia ipsi comminiscantur ; scilicet aut naves in
διεφθάρθαι τας εν τω Πόντω, ή υπό Λακεδαιμο Ponto esse deletas , autinter navigandum a Lacedæmoniis
νίων έκπλεούσας συνειλήφθαι , και τα εμπόδια κεκλεϊ interceptas, aut portus occlusos esse, ant inducias dissolu
σθαι, και τας σπονδάς μέλλειν απορρηθήσεσθαι, και tum iri : eoque inimiciliarum adversus vos provecti sunt
εις τούτ' έχθρας εληλύθασιν , ώστ' εν τούτοις τοις ut in eodem rerum articulo quo adversarii vobis insidien
καιρούς επιβουλεύουσιν ημίν, εν οίσπερ οι πολέμιοι. tur. (15) Nam in maxima annonæ caritate , frumentum
30 (15) "Οταν γαρ μάλιστα σίτου τυγχάνητε δεόμενοι,
άναρπάζουσιν ούτοι και ουκ έθέλουσι πωλείν, ίνα μη isti undique corradunt,et vendere idcirco recusant,ut pa
περί της τιμής διαφερόμεθα, αλλ' αγαπώμεν άν όπο- | rum de pretio solliciti simus , sed bene nobiscum agi arbi
σουτινοσούν πριάμενοι παρ' αυτών απέλθωμεν· ώστ’ tremur si quocumque demum pretio possimusauferre;aleo
 (722 - 727) LYSIÆ OR . ADVERSUS FRUMENTARIOS . 197
ενίοτε ειρήνης ούσης υπό τούτων πολιορκούμεθα. (16) | ut nonnunquam in media pace ab iis obsideamur. (16)
Ούτω δε πάλαι περί της τούτων πανουργίας και κα. | Porro de istorum versutia atqueimprobitate ita sensit olim
κονοίας η πόλις έγνωκεν, ώστ' επί μεν τοις άλλοις | civitas , ut , quum cunctis allis rebus venalibus ediles pro
ωνίοις άπασι τους αγορανόμους φύλακας κατεστήσατε, custodibus præfeceritis , huic mercaturæ seorsum frumenti ,
35 επί δε ταύτη μόνη τη τέχνη χωρίς σιτοφύλακας απο inspectores constituerilis : et sæpissime evenit utab iis,
κληρούτε και πολλάκις ήδη παρ' εκείνων πολιτών όν - | vestris licet civibus , ultimum sumeretis supplicium , quod
των δίκην την μεγίστην ελάβετε , ότι ουχ οιοί τ' ήσαν | istorum hominum nequitiam comprimere non potuerint.
της τούτων πονηρίας επικρατήσαι. Καίτοι τί χρη At enim quasnam pænas vobis dabunt quideliquerint ipsi ,
αυτούς τους αδικούντας υφ'υμών πάσχειν, οπότε και quando eos interficitis qui illos non potuerunt compe
τους ου δυναμένους φυλάττειν αποκτείνετε; scere ?
Ι7. Ενθυμείσθαι δε χρή ότι αδύνατόν έστιν υμίν | 17. Vobis autem cogitandum est fieri nullo modo posse
άποψηφίσασθαι. Ει γάρ απογνώσεσθε ομολογούντων | ut istos absolvatis. Si enim eos indemnes vestra sententia
40 αυτών επί τους εμπόρους συνίστασθαι , δόξεθ' υμείς | præstabitis qui fatentur se in mercatores conspirasse, vide
επιβουλεύειν τοις είσπλέoυσιν. Ει μεν γάρ άλλην τινά bimini profecto iis insidiari qui in vestros portus appellunt.
απολογίαν εποιούντο , ουδείς αν είχε τοις άποψηφισα Nam si aliquo alio defensionis genere uterentur, nemo ab
μένους επιτιμάν: εφ' υμίν γάρ όποτέροις βούλεσθε solventes vos reprehendere poterat, quum in vestro sit ar
πιστεύειν νύν δε πως ου δεινά αν δόξαιτε ποιείν, ει bitrio positum libuerit adhibere
τους ομολογούντας παρανομεϊν αζημίους αφήσετε;(18) non erit istud utris
gravissimum
fidem
si reos
:nunc vero quf
confitentes a periculo
'Αναμνήσθητε δε , ώ άνδρες δικασταί , ότι πολλών ήδη liberabitis? (18) Recordemini, quæso , judices ,multos qui
166εχόντων ταύτην την αιτίαν και μάρτυρας παρεχομένων ob hoc ipsum crimen in jus erant vocati, testesque produ
θάνατον κατέγνωτε, πιστοτέρους ήγησάμενοι τους των cebant , a vobis capitali pæna condemnatos esse, quod aan
λατηγόρων λόγους. Καίτοι πως αν ου θαυμαστόν είη,εί |
περί των αυτών αμαρτημάτων δικάζοντες μάλλον επι cusatorum verba veriora esse credebatis. Atqui nonnemi.
θυμείτε παρά των αρνουμένων δίκην λαμβάνειν; (19) rum erit si vos de iisdem delictis judicantes , paratiores
Και μεν δή , ώ άνδρες δικασταί, πάσιν ηγούμαι φα sitisad pænas sumendas de iis qui infitiantur ? (19) Attamen
νερόν είναι ότι οι περί των τοιούτων αγώνες κοινότατοι omnibus constare existimo hujusmodi judicia ad eos quot
και τυγχάνουσιν όντες τοίς εν τη πόλει, ώστε πεύσονται | quot in urbe degunt maxime pertinere : ita ut illi sciscita
ήντινα γνώμην περί αυτών έχετε , ηγούμενοι , αν μεν turi sint quamnam de istis sententiam feratis ; rati nimirum
θάνατον αυτών καταγνώτε, κοσμιωτέρους έσεσθαι τους si eosmorti adjudicetis , reliquos futuros esse moderatiores ,
λοιπούς· αν δ' αζημίους αφήτε , πολλήν άδειαν αυτοίς sin autem dimittatis impunes , vos magnam illis licentiam
εψηφισμένοι έσεσθε ποιεϊν 8 τι αν βούλωνται. (20) quidlibet in posterum pro libidine andendi decreturos. (20)
Xρή δε, ώ άνδρες δικασταί, μή μόνον των παρεληλυ Porro oportet, judices , non solum ob præterita delicta pæ ,
θότων ένεκα αυτούς κολάζειν, αλλά και παραδείγματος | nas ab iis exposcere, sed ut exemplo sint futuris delin
10 ένεκα των μελλόντων έσεσθαι» ούτω γάρ έσονται μό
γις ανεκτοί. Ενθυμείσθε δ' ότι έκ ταύτης της τέχνης quentibus :nam et sic vix eruntferendi. Reputate quoque
πλείστοι περί του σώματός εισιν ήγωνισμένοι και ούτω plurimos ob hunc quæstum de capite jam dimicasse , ab
μεγάλα εξ αυτής ωφελούνται , ώστε μάλλον αιρούνται eoque tantum emolumenti percipere utmalint quotidiano
καθ' εκάστην ημέραν περί της ψυχής κινδυνεύειν ή periculo objectare animas quam ab injusto in vestrum da.
παύσασθαι παρ' υμών αδίκως κερδαίνοντες. (21) Και mnum lucro abstinere. (21)Neque si vos orabunt et depre
μεν δή ουδ' αν αντιβολώσιν υμάς και ικετεύωσι , δι cabuntur, ipsos debeatis miserari, sed multo magis eos
καίως αν αυτούς ελεήσαιτε , αλλά πολύ μάλλον των τε cives qui propter ipsorum improbitatem interiere, et mer
15 πολιτών οι διά την τούτων πονηρίαν απέθνησκον , και catores in quos ipsi conjurarunt. Quibus gratiam referetis,
τουςεμπόρους εφ' οίς ούτοι συνέστησαν οις υμείς χαρι studiumque excitabitis in rempublicam , dum debitas ab
είσθε και προθυμοτέρους ποιήσετε , δίκην παρ' αυτών
λαμβάνοντες. Ει δε μή, τίν' αυτούς οίεσθε γνώμην istis pænas sumpseritis. Sin minus , quem illis animum
εξειν , επειδάν πύθωνται ότι των καπήλων , οι τοίς fore credatis', quum resciverint vos istos caupones absol
είσπλέουσιν ομολόγησαν επιβουλεύειν, απεψηφίσασθε ; visse qui se insidias hucadnavigantibus fecisse non negant?
22 . Ουκ οίδ' και τι δεί πλείω λέγειν περί μέν γάρ 22. Non video quod plura dicere necesse sit. Nam de
των άλλων των αδικούντων, ότε δικάζονται , δεί παρά sontibus ceteris, quum in jus sistuntur, rem oportet edi
20 των κατηγόρων πυθέσθαι, την δε τούτων πονηρίαν scere ab accusatoribus; istorum autem improbitatem vos
άπαντες επίστασθε. *Αν ούν τούτων καταψηφίσησθε, omnes cognovistis . Quapropter si eos condemnaveritis , et
τα τε δίκαια ποιήσετε και αξιώτερον τον σίτον ωνή statuetis id quod justum est, et minori pretio emetis fru
σεσθε· ει δε μή, τιμιώτερον. mentum ; sin minus, majori.
 138 ΔΥΣΙΟΥ 0 ΚΑΤΑ ΠΑΓΚΑΓΩΝΟΣ. (75- 73.
XXIII. XXIII.
ΚΑΤΑ ΠΑΓΚ.ΛΕΩΝΟΣ , CONTRA PANCLEONEM ,
ΟΤΙ ΟΥΚ Η ΠΑΑΤΑΙΕΥΣ . HCNC NOS ESSE PLATEEXSEN .
1121u hren , is ,30 , 6:2. 29-21 , regi -95 | Molta dicere , judices , de boc negotio neque possum ,
wizi zo14774 6 : osriutuose unimui neque video esse necessarium . Me autem jure isti Pan
Oir é izbhin , hy dirty 679 se's Dzyw turns cleoni litem scripsisse , neque eum esse Plalæensem , id
30 οκ ήντι ΙΙ αταιεί, τούτο ύμϊν πειράσομαι αποδείξει. vobis demonstrare conabor .
1. Ως γάρ αδικίνι με πολύ χρόνου να επαύετο , 2. Qnoniam ite per diatinum tempos ne injuriis laces .
έζι και επι το γραφείου εν ώ ειργάζετο προσεκαλεσάμην sere non destitit , ad fulloniam in qua mercenariam operanı
αυτην προς του πολέμαρχος, νομίζων μέτοικοι είναι. navabat, accessi , et quod ipsum adrenam esse existima.
Είπόντος δε τούτου ότι Πλαταιείς είη , τρόμην υπό bam , ad polemarchum vocari. Homo autem quum dice
θει ότι μπεύοιτο, παραινέσαντός τινος των παρόντων ret se esse Platæensem , ip-um interrogari in quem demum
fuisset ascriptas , subrnonente quodam eorum qui astabant,
προσκαλέσασθαι και προς την φυλήν, έστινος είναι ut in jus apud eam tribum vocarem ex qua se esse conten
35 σκήπτοιτο. Επειδή δε απεκρίνατο ότι Δεκελειόθεν, deret. Respondentem se factum fuisse Deceleensem , in
προσκαλεσάμενος αυτόν και προς τους τη “Ιπποθωντίδι jus vocariapud eos qui in Hippothoontide tribu judicabant ;
δικάζοντας , (και ελθών επι το κουρείον το παρά τους Τρ- (3) et ad tonstrinarm juxta Hermas , quo Deceleenses venti
μής, ίνα οί Δεκελείς προσσοιτώσιν , ήρώτων , ούς τε | tabant , accedens , interrogabam esentine ibi Deceleenses ,
εξευρίσκoιμι Δεκελέων επυνθανόμην εί τινα γιγνώσκομεν et percunctatus sum ab iis quos offendebam Deceleensibus ,
Δεκελειόθεν δημoτευόμενον Παγκλέωνα. Επειδή δε | si quem novissent Pancleonem ipsorum demo accensitum.
ουδείς έφασκεν γιγνώσκειν αυτόν, πυθόμενος ότι και Ubi nemo se nosse dixit, quum istum accepissem et in aliis
έτίρας δίκας τας μέν φύγοι, τας δ' ώφλήκoι παρά τη | litibus apud polemarchum partim adhuc esse reum , partim
40 πολεμάρχω, έλαχον και εγώ. jam esse condemnatum , ego quoque ei litem scripsi.
4. Πρώτον μεν ούν υμίν Δεκελέων ούς τρόμην μάρ 4.Primum igitur eos quos interrogavi Deceleenses, deinde
τυρας παρέξομαι , έπειτα δε και των άλλων των λα et eorum qui istum vocarunt ad polemarchum reumque
χόντων τε δίκας αυτό προς τον πολέμαρχος και κα
ταδικασαμένων, όσοι τυγχάνουσι παρόντες. Και μοι peregerunt, quotquot hic adsunt, testes producam . Tu
επίλαβε το ύδωρ. vero aquam inhibe.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES ,

1 6. Εκ μεν τούτων πεισθείς προς τον πολέμαρχος 1 5 . His igitur persuasus, istum vocavi ad polemarchum .
αυτή την δίκην έλαχον· επειδή δε μοι αυτήν άντε- | Ubi autem iste, exceptione usus, negabat posse lege agi,
167γράψατο μή εισαγώγιμον είναι , περί πολλου ποιού- | ego magni faciens ut nenmini viderer aliquem injuria aficere
μενος μηδενί δόξαι υβρίζειν βούλεσθαι μάλλον η δίκην | potiusquam illatæ mihi injuriæ pænasrepetere velle, primum
λαβείν ών οδικήθην , πρώτον μεν Ευθύκριτον, δεν quidem Euthycritum , quem etPlatæensium natu maximum
πρεσβύτατόν τε ΙΙλαταιέων εγίγνωσκον και μάλιστα | noveram, et haec maxime sciturum esse arbitrabar, interro
νόμην ειδέναι, τρόμην εί τινα γιγνώσκοι Ιππαρμο gavi si quem novisset Hipparmodori filium Pancleonem ,
δώρου υίον Παγκλέωνα Πλαταιέα:(6) έπειτα δε,επειδή Plataensem : (6 ) deinde vero , quum ille mihi respondis
εκείνος απεκρίνατό μοι ότι τον Ιππαρμόδωρον μεν | set se quidem Hipparmodorum novisse , at huic filium ne
και γιγνώσκοι, υιον δε εκείνω ουδένα ούτε Παγκλέωνα minem , neque Pancleonem , neque alium quemvis, alios
ούτε άλλον ουδένα ειδείη όντα, ηρώτων δή και τωνinterrogavi quoscumque Platäenses esse cognoveram . Ve
άλλων όσους ήδειν Πλαταιέας όντας. Πάντες ούν rum hi omnes tale nomen ignotum sibi esse dicentes, me
αγνοούντες το όνομα αυτού , ακριβέστατα αν έφασαν rem accuratissime posse intelligere significabant si Calendis
με πυθέσθαι ελθόντα εις τον χλωρόν τυρόν τη ένη και mensis proximi ad forum casei recentis proficiscerer ; Ca
νέας ταύτη γαρ τη ημέρα του μηνός εκάστου εκείσε lendis enim mensis cujuslibet ibi convenire solere Platæen.
συλλέγεσθαι τους Πλαταιέας.. (1) Ελθών ουν εις τον
τυρόν ταύτη τη ημέρα επυνθανόμων αυτών , εί τινα ses. (7) Dicto igitur die ad dictum forum profectus, a Pla
Το γιγνώσκομεν Παγκλέωνα πολίτην σφέτερον . Και οι | teensibus sciscitabar si quem nossent Pancaleonem cinem
μεν αλλοι ούκ έφασαν γιγνώσκειν, είς δέ τις είπεν ότι | suum. Αtque reliqui quidem se negabant novisse ; sed unus
των μεν πολιτών ουδενί ειδείη τούτο δν το όνομα, δου aliquis ait se quidem nullum nosse civem eo nomine, sibi
λον μέντοι έφη εαυτού αφεστώτα είναι Παγκλέωνα, autem servum esse fugitivum Pancleonem : et simul com
την τε ηλικίαν λέγων την τούτου και την τέχνης και memoravit ætatem qua iste est et artem quam exercet. (8)
ουτος χρήται. (8) Ταύτ' ουν ως αληθή εστι, τόν τε | Hec esse vera ut ostendam , vobis et Εuthycritum quent
 (733 – 737) LYSIÆ OR. CONTRA PANCLEONEM . 199
Ευθύκριτον, δν πρώτον δρόμην , και των άλλων Πλα- | primum interrogavi , ceterorumque Plateensium quoscunn
ταιέων όσους προσήλθον, και τον ος έφη δεσπότης τού
15 του είναι, μάρτυρας παρέξομαι. Καί μοι επίλαβε que conveni, et Nicomedem qui affirmavit se esse istins
το ύδωρ. dominum , testes producam . Tu vero aquam inhibe.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ .
TESTES .
9. Ημέραις τοίνυν μετά ταύτα ου πολλαίς ύστερον 1 9 . Paucis diebus postquam hæc facta sunt, conspicatus
ιδών αγόμενον τουτονι Παγκλέωνα υπό Νικομήδους , Pancleonem duci a Nicomede qui ejus se dominum esse
δς εμαρτύρησεν αυτού δεσπότης είναι, προσήλθον βου asseruit, accessi ego cognoscendicupidus quorsum ea res
λόμενος ειδέναιοποϊόν τι περί αυτού πραχθήσοιτο . Τότε evaderet. Tunc igitur ubi cessatum est a rixando , dixe.
μεν ούν επειδή επαύσαντο μαχόμενοι , είπόν τινες των runt nonnulli ex iis qui Pancleoni aderant, isti fratrem
τούτω παρόντων ότι είη αυτώ αδελφός δς εξαιρήσοιτο esse qui eum in libertatem vindicaret. Quamobrem quum
20 αυτόν ειςελευθερίαν· επί τούτοις εγγυησάμενοι παρέξεις fidejussissent se istum exhibituros , in forum abierunt. (10)
εις αγοράς ώχοντο απιόντες . (1ο) Τη δ' ύστεραία τηςPostridie vero , exceptionis simul diluendæ et litis confir
mandæ causa , mihi visum est oportere me adesse cum
τε αντιγραφής ένεκα ταυτησί και αυτής της δίκης έδοξέ
testibus , ut et illum qui vindicaturus erat cognoscerem ,
" μοι χρήναι μάρτυρας λαβόντι παραγενέσθαι, ίν' ειδείην
atque intelligerem simul qua orationeusus vindicaret. Ob
τον τ’ εξαιρησόμενον αυτόν και ότι λέγων αφαιρήσοιτο. quas igitur res fidejussores dati erant, earum gratia nemo ,
Εφ' οίς μέν ούν εξηγγυήθη, ούτε αδελφός ούτε άλλος ου neque frater, neque quispiam alius, in judicio apparuit , uni
δείς ήλθε , γυνή δε φάσκουσααυτής αυτόν είναι δούλον , cam prætermulierem quæ contendebat istum suum esse ser
26 αμφισβητούσα τη Νικομήδει , και ουκ έφη έάσεις αυτόν vum , cum Nicomede litigans, neque permissuram se aiens
άγειν . ( α) “ Όσα μεν ούν αυτόθι έρρήθη, πολύς αν είη ut eum ille abduceret. (11) Quæ verba tunc sint babita ,
μοι λόγος διηγείσθαι εις τούτο δε βιαιότητος ήλθον οι mihi longum est enarrare : sed eousque violentiæ pro
τε παρόντες τούτω και αυτός ούτος, ώστε εθέλοντος μεν cesserunt et qui Pancleoni aderant et ipse Pancleo , ut,
του Νικομήδους, εθελούσης δε της γυναικός αφιέναι , ει | quum vellet Nicomedes, vellet etiam mulier hominem di
τις ή εις ελευθερίαν τούτον άγοι ή φάσκων έαυτού δου mittere, si quis ipsum vel ut liberum vindicaret, vel suum
λον είναι , τούτων ουδέν ποιήσαντες αφελόμενοι ώχοντο. servum esse affirmaret, neutrum horum facientes , per vim
Ως ούν τη τε προτεραία επί τούτοις εξηγγυήθη και abducto homine abierint. Ut igitur constet ob hæc quæ
30 τότε βία ώχοντο αφελόμενοι αυτόν, μάρτυρας παρέξο dixi pridie pro isto fidejussionem fuisse datam , eumque
μαι υμίν. Καί μοι επίλαβε το ύδωρ. tunc per vim fuisse abductum , producam testes. Tu mihi
aquam inhibe.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .
12. “Ράδιον τοίνυν ειδέναι ότι ουδ' αύτός Παγκλέων | 12. Facile est igitur scitu Pancleonem suo ipsius judicio
νομίζει εαυτόν μή ότι Πλαταιέα είναι , αλλ' ουδ' ελεύ non modonon Platæensem esse, sed ne liberum quidem . Qui
θερον. “Όστις γάρ έβουλήθη βία αφαιρεθείς ενόχους enim maluit vi ereptus suos necessarios reddere legibus de
καταστήσαι τους εαυτού επιτηδείους τους βιαίοις μάλλον
ή κατά τους νόμους εις την ελευθερίαν εξαιρεθείς δίκην viobnoxios ,quam lege in libertatem vindicatus, pænasab
λαβείν παρά των αγόντων αυτόν, ουδενί χαλεπόν γνώναι iis reposcere qui eum abducebant in servitutem , non est
86 ότι εύ ειδώς εαυτόν όντα δούλον έδεισεν εγγυητάς κατα difficile intellectu eum , suze servitutis conscium , timuisse
στήσας περί του σώματος αγωνίσασθαι. ne dati fidejussores de capite contenderent.
13. "Οτι μεν ούν Πλαταιεύς είναι πολλού δεί , οίμαι 13. Multum igitur abesse ut iste Platæensis sit , id vobis
υμάς εκ τούτων σχεδόν τι γινώσκειν · ότι δε ουδ' ούτος, ex iis quæ dicta sunt fere constare arbitror : jam autem
δς άριστα οίδε τα αυτού, ηγήσατο δόξαι αν υμίν Πλα neque eum ipsum qui ea quæ ad se pertinent novit optime,
ταιεύς είναι , εξ ών έπραξε ραδίως μαθήσεσθε. Εν τη existimasse vos se pro Platæensi habituros , id ex iis quæ
αντωμοσία γάρ της δίκης ήν αυτώ έλαχεν Αριστόδικος fecit facile intelligetis. In ea enim litis contestatione quam
ipsi scripsit Aristodicus , quum contenderet sibi apud po
ουτοσί, αμφισβητών μή προς τον πολέμαρχοςείναι οι lemarchum causam non esse agendam , alicujus testimonio
40 τάς δίκας διαμαρτυρήθη μή Πλαταιεύς είναι ,(14) επι erat convictus se non esse Platæensem . (14) Quum vero
σκηψάμενος δε τω μάρτυρι ουκ επεξήλθεν, αλλ' είασε actionem falsi testimonii adversus illum testem denuntiaret,
καταδικάσασθαι αυτού τον Αριστόδικον. Επει δε υπερ non tamen persecutus est, sed se ab Aristodico condemnari
ήμερος εγένετο , εξέτισε την δίκην, καθότι έπειθε . Και sustinuit. Et posteaquam legitimum solvendi diem elabi
τούτων, ως αληθή εστι , μάρτυρας εγώ παρέξομαι υμίν. passus est , compositione quam commodissime potuit facta ,
Καί μοι επίλαβε το ύδωρ. mulctam solvit. Atque hæc utsciatis vera esse , vobis ego
testes producam . Tu mili aquam inhibe.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .
15. Πρίν τοίνυν ταύτα ομολογηθήναι αυτό , δεδιώς | 15. Antequam igitur haec ipsi pacta fuissent cum Aristo
168τον Αριστόδικον, μεταστάς εντεύθεν Θήβησι μετώκει. I dico, hujus metu Thebas commigravit. At enim vos Scare
 200 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΑΔΥΝΑΤΟΥ . (737 - 711)
Καίτοι οίμαι ειδέναι υμάς ότι είπερ ήν Πλαταιεύς, παν- 1 arbitror eum, si revera fuisset Plateensis, ubivis potius
ταχού μάλλον η Θήβησιν είκός ήν αυτόν μετοικήσαι. | quam Thebis ex probabili habitaturum fuisse . Quod vero
“ Ως ούν ώκει εκεί πολύν χρόνον, τούτων υμίν μάρτυρας illic per diutinum tempus commoratus sit, ejus rei testes
παρέξομαι. Καί μοιεπίλαβε το ύδωρ. producam. Tu mihi aquanm inhibe.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
16. Εξαρκεϊν μοι νομίζω τα ειρημένα , ώ άνδρες | 16. Ea quæ dixi satis esse opinor, judices : quorum si
δικασταί·εάν γάρ διαμνημονεύητε , οίδ' ότι τα τε δίκαια | memineritis , nullus dubito quin justa et vera, et queavobis
5 και ταληθή ψηφιείσθε , και ά εγώ υμών δέομαι. postulo , sitis decreturi.

XXIV . XXIV .
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΗ | ADVERSUS DELATIONEM QUOD PECUNIA
10 ΔIΔOΣΘΑΙ ΤΩ ΑΔΥΝΑΤΩ ΑΡΓΥΡΙΟΝ.
PUBLICA EICOLLATA ESSET QUI IMPO
TENS NON ERAT.
Ου πολλού δέω χάριν έχειν, ώ βουλή, τω κατηγόρω, Parum abest,senatores, quin gratiam habeam accusatori,
ότι μοι παρεσκεύασε τον αγώνα τουτονί. Πρότερον ή quod hancmihi contentionem comparaverit. Nam quum
nullam antehac occasionem habuerim meæ vitæ ratio
γάρ ουκ έχων πρόφασιν εφ' ης του βίου λόγον δοίην, nes exponendi, eam hodie per istum inveni. Id igitur
νυνι διά τούτον είληφα . Και πειράσομαι τα λόγω in mea oratione enitar, ut et istum mendacii arguam , et
Ι5 τούτον μεν επιδείξαι ψευδόμενον, έμαυτόν δε βεβιωκότα me ipsum ostendam ita in hunc usque diem vitam insti
μέχρι τήσδε της ημέρας επαίνου μάλλον άξιον ή φθόνου » | tuisse, ut laude magis quam invidia dignus sim. Nulla
διά γάρ ουδέν άλλο μοι δοκεί παρασκευάσαι τόνδε μοι enim alia de causa iste mihi videtur hanc contentionem
τον κίνδυνον ούτος ή διά φθόνον. (2) Καίτοι όστις τού instituisse quam propter invidiam . (2) Attamen qui
cumque eis invidet quos miserantur ceteri, quonam
τοις φθονεί ούς οι άλλοι έλεούσι, τίνος αν υμίν ο τοιούτος improbitatis genere abstinere vobis videatur ? Quodsi
αποσχέσθαι δοκεί πονηρίας; ει μεν γαρ ένεκα χρημά ideo me accusat quod dives sim , calumniatorem agit:
των, συκοφαντεί· ει δ' ώς εχθρός εαυτού με τιμωρείται, sin me cupit ulcisci tanquam inimicum , in hoc quo .
ψεύδεται· διά γάρ την πονηρίαν αυτού ούτε φίλω ούτε que mentitur ; siquidem propter improbitatem ipsius eum
20 εχθρώ πώποτεεχρησάμην αυτώ. (3) ' Ήδη τοίνυν, ώ βου nunquam amici aut inimici in loco habui. (3) Constat igi
λή, δηλός έστι φθονών, ότι τοιαύτη κεχρημένος συμ tur, senatores , istum mihi invidere, quod ego scilicet hu
φορά τούτου βελτίων ειμί πολίτης. Και γάρ οίμαι jusmodi calamitate oppressus præstantiorem ipso civem
megeram . Quippe existimo, senatores , corporis incom
δείν, ώ βουλή , τα του σώματος δυστυχήματα τους της moda animi dotibus esse emendanda. Et profecto jure ita
ψυχής επιτηδεύμασινιάσθαι καλώς. Ειγάρ εξ ίσου τη sentio : si enim similem corporis calamitati , et animum
συμφορά και την διάνοιαν έξω και τον άλλον βίον διάξω, geram et ceteram vitæ rationem instituam , qua ratione
τί τούτου διοίσω; istum superabo ?
4. Περί μεν ούν τούτων τοσαύτά μοι ειρήσθω υπέρ 4. De his igitur hactenus :de quibus autem mihi dicen .
25 ών δέ μοι προσήκει λέγειν ώς αν οιόν τε διά βραχυτά. | dum est ,ea quam brevissime fieri poterit expediam. Con
των έρώ. Φησί γάρ ο κατήγορος ου δικαίως με λαμ: tendit accusator me præter jus pecunia publica susten
βάνειν το παρά της πόλεως αργύριον· και γάρ τώ σώ | tari : nam et corpore valere , neque esse e numero invali
ματι δύνασθαι και ουκ είναι των αδυνάτων, και τέχνης | dorum , ac præterea artem callere ejusmodi, ut sine hoc
επίστασθαιτοιαύτην ώστε και άνευ του διδομένου τού emolumento vivere queam . (5) Atque harum rerum argu
του ζήν. (6) Και τεκμηρίοις χρήται της μέν του σώματος mentis utitur, corporei scilicet roboris , quod in equos
ρώμης, ότι επί τους ίππους αναβαίνω, της δ' εν τη τέ ascendam ; quæstus autem ex arte provenientis,quod eorum
χνη εύπορίας , ότι δύναμαι συνείναι δυναμένους ανθρώ hominum familiaritate utar qui sumptibus tolerandis suffi
30 ποις αναλίσκειν. Την μεν ούν εκ της τέχνης ευπορίαν ciunt. Quæstum igitur qui mihi ex arte suppetit, cete
και τον άλλοντον εμόν βίον, οίος τυγχάνει, πάντας υμάςramque omnem vitae meæ rationem vos omnes cognoscere
οίομαι γινώσκειν όμως δεκάγώ διά βραχέων έρώ. (6) arbitror; ego tamen paucis attingam . (6) Mihi pater nihil
Εμοί γάρ ο μεν πατήρ κατέλιπεν ουδέν, την δε μητέρα reliquit ;matrem defunctam tribus abhinc annis alere de
τρίτον έτοςΤέχνην
τουτί,δε stiti. Liberos nondum habeo quime curent : et artem
τελευτήσασαν
παϊδεςδέ μοι ούπω εισίν οί τρέφων
πέπαυμαι με θεραπεύσουσι.
κέκτημαι βραχέα δυναμένην ωφελεϊν, ήν αυτός μεν ήδη . calleo ex quaexiguusadmodum fructusoritur; quam exer
36 χαλεπώς εργάζομαι, τον διαδεξάμενον δ' αυτήν ούπω δύ- | ceo egerrime, et servum cui in manus tradere possim
ναμαι κτήσασθαι. Πρόσοδος δέ μοι ουκ έστιν άλλη πλήν / nonduminveni. Ηic igitur solus mihi relinquitur prover
 (744 - 750) - LYSIE OR. PRO INVALIDO. 201
ταύτης, ήν αν αφέλησθέ με, κινδυνεύσαιμ' αν υπό τη δυσ- tus : quem si adimatis , periculum erit ne tristissima op
χερεστάτη γενέσθαι τύχη. (7) Μή τοίνυν , επειδή γε primar fortuna. (7) Nolite igitur, senatores , quum mejure
έστιν, ώ βουλή, σώσαι με δικαίως, απολέσητε αδίκως : servare possitis ,me injuria perdere ;neque ea quæ juniori
μηδέ & νεωτέρω και μάλλον ερρωμένω όντι έδoτε, πρε et valentiori dedistis , jam seniori et debiliori eripere. No
σβύτερον και ασθενέστερον γιγνόμενον αφέλησθε μηδε lite vos , qui nulla calamitate oppressos humaniter exci
πρότερον και περί τους ουδέν έχοντας κακόν ελεημονέ. pere prius consuevistis , hodie , huic auscultantes, eos in
στατοι δοκούντες είναι, νυνί διά τούτον τους και τους clementer tractare qui vel ab inimicismisericordiam con
60 εχθρούς ελεεινούς όντας αγρίως αποδέξησθε μηδ' εμέ sequuntur ; neqne de me statuentes crudeliter, alios qui
τολμήσαντες αδικήσαι και τους άλλους τους ομοίως έμοί simili mecum conditione utuntur, ad summam despera
διακειμένους αθυμήσαι ποιήσητε. (8) Και γάρ αν άτοπον tionem redigere. (8 ) Absurdum enim foret, senatores , si,
είη , ώ βουλή ,εί ότε μέν απλή μοι ήν η συμφορά, τότε | quum simplex mihi erat calamitas , tunc pecuniam hanc
μεν φαινοίμην λαμβάνων το αργύριον τούτο, νύν acciperem ; nunc vero , quum accedat senectus et morbi
δ'επειδή και γήρας και νόσοι και τα τούτοις επόμενα ac cetera quae his adjunguntur mala , tunc mihi hæc adi
169κακά προσγίνεται μοι , τότε αφαιρεθείην. (9) Δοκεϊ | meretur. (9 ) Mihi autem videtur inopiæ meæ magnitu .
δέ μοι της πενίας της έμής το μέγεθος και κατήγορος αν dinem unus ipse accusator dilucidissime posse common
επιδείξαι σαφέστατα μόνος ανθρώπων. Ει γάρ εγώ κα strare . Nam si ego ad ludos tragicos choregus electus , ad
τασταθείς χορηγός τραγωδούς προκαλεσαίμην αυτόν εις permutationem ipsum provocarem , mallet decies chore
αντίδoσιν, δεκάκις αν έλoιτο χορηγήσαι μάλλον ή αντι gum agere quam semel facultates permutare. Qui igitur
δούναι άπαξ. Και πώς ου δεινόν εστι νύν μέν κατηγο non iniquum sit, eum menunc accusare quod propter lau
και ρεϊν ως διά πολλήν ευπορίαν εξ ίσου δύναμαι συνείναι tissimas fortunas ditissimorum quorumque consortio uti
τους πλουσιωτάτοις, ει δε ών εγώ λέγω τύχοι τι γενό | possim , qui, sires forte contingeret ut dixi, ejusmodi fo.
μενον, τοιούτον είναι και έτι πονηρότερον; ret, vel etiam nequior ?
10. Περί δε της έμής ιππικής, ής ούτος ετόλμησε 10. Quod veromeequitare memoravit , neque fortunam
μνησθήναι προς υμάς, ούτε την τύχην δείσας ούτε υμάς timens , neque vos reveritus , de ea re non est cur multa
αισχυνθείς , ου πολύς ο λόγος. Εγώ γάρ , ώ βουλή, dicam . Ego enim , senatores , omnes qui hujusmodi incom
πάντας οίμαι τους έχοντάς τι δυστύχημα τοιούτον ρα modis gravantur, oportere arbitror sedulo meditari quo
στώνην τινά ζητείν και τούτο φιλοσοφείν, όπως ως αλυ pacto calamitatem suam ita tractent, ut minimo cum dolore
10 πότατα μεταχειριούνται το συμβεβηκός πάθος. " Ων είς vitam transigere queant. Quorum ego unus, quum in hoc
εγώ , και περιπεπτωκώς τοιαύτη συμφορά ταύτην infortunium inciderim , hoc mihi levamen inveni ad iti.
έμαυτώ ραστώνην εξεύρον εις τας οδούς τάς μακροτέρας nera paulo longiora. (11) Quod porro maximum est ar
των αναγκαίων. (11) “Ο δε μέγιστον, ώ βουλή, τεκμή gumentum , senatores , me imbecillitatis causa , non luxus,
ριον ότι διά την συμφοράν αλλ' ου διά την ύβριν , ώς | ut iste contendit , equos ascendere , id facile intelligere pos
ούτός φησιν, επί τους ίππους αναβαίνω, ραδιόν εστι | sitis. Nam si mihi opes essent,mulo potius uterer quam
μαθείν. Ει γάρ έχεκτήμην ουσίαν, επ' άστράβης αν in alienos equos ascenderem : jam vero qui mulum com .
ωχούμην, άλλ' ουκ επί τους αλλοτρίους ίππους ανέβαι parare nequeam , alienis equis uti frequenter cogor. (12)
Ι5 νον· νυνί δ' επειδή τοιούτον ου δύναμαι κτήσασθαι, τοίς
Verumtamen nonne hoc est absurdum , senatores, eum
αλλοτρίοιςίπποις αναγκάζομαι χρήσθαι πολλάκις. (12) ipsum qui, sime mulo utentem conspicaretur, nihil dice .
Καίτοι πως ούκ άτοπόν έστιν, ώ βουλή , τούτον αυτόν, ret , (quid est enim quod posset dicere ?) nunc, quod
ει μεν επ' άστράβης οχούμενον εώρα με , σιωπάν, ( τί equis commodatis insideam , inde vobis conatur persuadere
γάρ αν και έλεγεν ;) ότι δ' επί τους ήτημένουςίππους
αναβαίνω, πειράσθαι πείθειν υμάς ως δυνατός είην; me esse validum et divitem ; quique, quod duobus baculis
innixus incedam , quum alii uno sint contenti ,
και ότι μεν δυοϊν βακτηρίαιν χρώμαι των άλλων μια non objicit
χρωμένων, μή κατηγορείν ως και τούτοτων δυναμένων quod hoc quoque ad validos et divites pertineat, meam
20 εστίν» ότι δ'επί τούςίππους αναβαίνω, τεκμηρίω χρή vero equitationem profert tanquam virium et opum indi.
σθαι προς υμάς ως ειμί των δυναμένων; οίς εγώ διά cium ? quum tamen et baculis duobus et equis ob eandem
την αυτήν αιτίαν αμφοτέροις χρώμαι. causam utar.
13. Τοσούτον δε διενήνoχεν αναισχυντία των απάν 13. Jamque adeo omnes homines impudentia superat, ut
των ανθρώπων, ώστε υμάς πειράται πείθειν, τοσούτους | unusipse vobis, quum tot sitis , persuadere aggrediaturme
όντας εις ών, ώς ουκ ειμί των αδυνάτων εγώ. Καίτοι | non esse ex numero invalidorum . Atqui si vestrum non
ει τούτο πείσει τινάς υμών, ώ βουλή , τί με κωλύει κλη nullis hoc persuadeat, quid meprohibet unum ex novem
ρούσθαι των εννέα αρχόντων, και υμάς εμού μέν αφε archontibus sorte eligi ? quid prohibet vos a meobolum ut
25 λέσθαι τον οβολόν ως υγιαίνοντος , τούτω δε ψηφίσασθαι valenti et robusto auferre, et isti hanc stipem decernere ut
πάντας ως αναπήρω; ου γάρ δήπου τον αυτόν υμείς μέν | invalido? Non enim eandem virum, vos ut corpore va
ως δυνάμενον αφαιρήσεσθε το διδόμενον, οι δε ώς αδύ- Tlentem, concessa stipe fraudabitis, illi vero sortitione
 ATRIOT OTTEP TOT ARTIOI.
mom byen voi mua adunt ut vrbs mirnim & Sei lepie Tads
4 μ . και τηντ ή , έχετε την π» , ο και άρα εοπιιε . α tice .ΔΙΡ ΣΕ 1 αστε και σειse aga .
και την, και μην της της επιχει, - .τ ι : : Ιεε 2εΙπιιεΙ ΙΙ αΙΙΙΣΕΙ . ΣΕ Inpa ανά χώρα
της με κατι τα ανά : α , κατirs , της τατππιΕΕΙ ΙΙΕΙΩs , τα Bes
και, πι και φιλικά » τη ττττ:: ί: : δε ιτι ε α α Ιμια μελέτη της το cus :
και των εγκαινίων το έτος μιατερά , τις ατι, ατΙΡΤΑ ΤΙς έμα , τα r εκτοί και
τής μετέως 27ην τιμή και της του , στη : 11tjer Ει@ heirκαι τιam Κης Ετα
. Airo , , 291, en 27 5:14, 22: 1: ! 15 Drit me teontbelirsim . petuntem et proca .
άσινγκ, πιείκη , τι τι νέες έντας, παραιάς; φst τηε βιτς και το κάστη -
μινινων αντιμέτιεν, άυιάν πανταής, ατε πειστεεφφίεί, seat παπι ε , εφτες
λμη , τατη τιμήτων, Έν, γεμάς, το πλή , σ φεκ άε εειά, Degivariorsait Ego To , Tators
της άμαι μή, μην νιώσιμεν άς ? έχει την ά - φινε τοείς εκrate acεταφεsan Ecαίπίδες
και μ ην ήττας είναι και πώς ο παπίμεν. 16, μελείας σε psvot , et questo αέη 16
the true My 1m W roc bo enim aspertate e inocka oqeans craide est contume
elu ,, 11 hiriah Monitoa'MI22: 7,- vse agere , rerum ens potiss qai multo para quam neces
vin din wronv iviu, br. 2 , 2012 sitas velit, possident; De corpore fractos a debitatos,
whes yh151710 .2'urn -14ri , brz opico , sed eos qui vinbos malime cabdant ; non ætate jam
11m , mybanprus 1,f n , 11 . - 14, lai vér,zz: protectos , sel jovenes alloc et juvenili animo præditos.
virus quis inrings opérni , 117, Osyin yap 16 (17) Sam divites pecunia possunt radimere pericula ;
Ova rä , puun ! B iru, ach , zuv , oi ol ' pauperes contra propter præsentera inopiam poderate vi
minimu, no ni; anyborg irodas suspendrrah . ! vere coguntur : et jovenes se condonatum iri serant a se
19 greue mia vér vin ourrrun ikrai turlivety nioribos, at delinquentes seniores utrique pariter , et ju
παρά την πρεσβυτέρων, τοίς δ' ετέροις εξαμαρτάνουσιν ' Tenes et senes , reprehendunt : (18)Γιrssfacile est validis,
ονος επιτιμήνσιν αμφότεροι»(19) και τις μενισχυρής absque proprio detrimento ,in quoscumque velint proter
brzopeturbis absis rhymo , os av Soukrfügiv, ' viam suam expromere ; infirmiores aotem ,neque si injuriam
βρίζειν, τοίς δε ασθενέσιν ουκ έστιν ούτε ύβριζομένους , accipiant , aggressores propaliare , neque si inferre mediten
αμύνεσθαι τουςυπάρξαντας ούτε υβρίζειν βουλομένοις tur, adversarios possunt superare. Videtur itaque mihi ac
110περιγίνεσθαι τών αδικουμένων. " Ωστε μοι δοκεί ο κα- cusator, ubi meam proterviam memorat, non serio agere,sed
τήγορος ειπείν περίτηςέμής βρεως ου σπουδάζων, αλλά | Indo et joco ; nequeid eniti ut vobis persuadeat me se ejus
παίζουν, ουδ' υμάς πείσαι βουλόμενος ως ειμί τοιούτος , modi, sed ut me potius ludificetur, quasi aliquid laude di
αλλ'εμέκωμωδείν βουλόμενος , ώσπερ τι καλόν ποιών. | gnum prostiturus.
19. "Ετι δε και συλλέγεσθαί φησιν ανθρώπους ως 19. Præterea domum meam ventitare ait homines ne
έμε πονηρούς και πολλούς, οι τα μεν εαυτων ανηλώ- quam et non paucos, qui rem familiarem dilapidarunt, ac
και κασι , τοις δε τα σφίτερα σώζειν βουλομένους επιβου ceteris qui suæ rationem habent, insidiantur. At vos omnes
λεύουσιν. Υμείς δε ενθυμήθητε πάντες ότιταύτα λέγων animadvertite istum , quum mihi hæc objicit, non me
ουδέν εμού κατηγορεί μάλλον και των άλλων όσοι τέχνας |potius accusare quam ceteros quoslibet qui artem aliquam
ζουσιν, ουδε τών ώς εμέ εισιόντων μάλλον και των ως | exercent ; neque hoc esse dicta magis in eos qui domum
τους άλλους δημιουργούς. (20) " Εκαστος γάρ υμών εί• I mearm ventitant, quam qui ceterorum artificum officinas
θισται προσφοιτάν ο μεν προς μυροπωλείον, ο δε προς | frequentant. (20) Unusquisque enim vestrům itare con
κουρείον, και δε προς σκυτοτομείον, ο δ' όπου αν τύχη, και
suevit hic ad tabernam unguentariam , ad tonstrinam ille ,
πλείστοι μεν ώς τους εγγυτάτω της αγοράς κατεσκευα- | alius ad sutrinam, alius quocumque sibi collibuerit ; et plu
Το σμένους, ελάχιστοι δε ώς τους πλείστον απέχοντας αυ rimi quidem ad eos qui foro proximiores habitant, paucis
της· ώστ' εί τις υμών πονηρίαν καταγνώσεται των ως simivero ad eosqui absunt longius. Quare si quis vestrum
εμέ εισιόντων, δήλον ότι και των παρά τοις άλλοις δια» | improbitatis eos condemnet qui domum ad me veniunt, ea
τρισόντων ει δε κακείνων, απάντων Αθηναίων· απαν- I dem porro ratione et eos condemnaturus est qui ad ceteros ;
τις γάρ είθισθε προσφοιτάν και διατρίβειν αμού γέ | quodsi illos , cunctos pariter Athenienses : cuncti enim
που, consuevistis itare aligno et ibi commorari.
αι. Αλλά γαρ ουκ οίδ' 8 τι δεί λίαν με ακριβώς απο. 21. Atenim intelligo mihinon esse opus, ut, sollicite ni
λογούμενος προς έν έκαστον υμίν των ειρημένων ενο- | mis respondendo ad singula eorum que dicuntur, vobis
16 χλείν πλείωχρόνον. Ει γάρ υπέρ των μεγίστων είρηκα, | diutius sim molestus. Νam si ad gravissima quaeque re
τί δεί περί των ομοίως τούτω φαύλων σπουδάζειν; εγώ | spondi, quid opus estin iis ponere studium que non nminus
δ' υμών, ο βουλή, δέομαι πάντων την αυτήν έχεις περί | quam iste vilia sunt ? Ego autem vos omnes , senatures ;
εμού διάνοιαν, ηνπερ και πρότερον" (22) μηδ' ού μό obtestor ut idem de me atque olim sentiatis ; (22) nec
νου μεταλαβείν έδωκεν η τύχη μοι των εν τη πατρίδι, I quam solarm utilitatem mihi in patria percipiendam fortuna
 (766 - 762) LYSIÆ DE AFFECTATA TYRANNIDE APOLOGIA . 203
τούτου διά τουτονι αποστερήσητέ με μηδ' & πάλαι | dedit , eam propter istum eripiatis; nec que prius vosuni
κοινή πάντες έδoτέ μοι , νύν ούτος είς ών πείση πάλιν | versimihi impertistis, ea iste , unus quum sit , persuadeat
υμάςαφελέσθαι. Επειδή γάρ, ώ βουλή,των μεγίστων αρ esse adimenda. Posteaquam enim , senatores , maximis
20 χών και δαίμων απεστέρησεν ημάς, η πόλις ημϊν εψηφί- | magistratibus nos fortuna orbavit, hanc nobis pecuniam
σατο τούτο το αργύριον, ηγουμένη κοινάς είναι τάς τύχας decrevit respublica , existimansmalorum et bonorum sor
τοις άπασι και των κακών και των αγαθών. (25) Πώς | tem omnibus esse communem. (23) Quo pacto igitur non
ούν ουκ αν δειλαιότατος είην, ει των μεν καλλίστων και | essem omnium miserrimus, si rebus maximis et splendi
μεγίστων διά την συμφοράν απεστερημένος είην, & δ' ή | dissimis privatus per calamitatem meam, iis quoque quae
πόλις έδωκε προνοηθείσα των ούτως διακειμένων, διά | milhi civitas largila est,conditionis mee miserta , per istum
τον κατήγορον αφαιρεθείην; Μηδαμώς, ώ βουλή,ταύτη accusatorem spoliarer ? Nequaquam , senatores, ita decer
θησθε την ψήφον. (24) Διά τί γάρ αν και τύχοιμι | nite. (24) Cur enim tales vos in me haberem? anne quod
26 τοιούτων υμών και πότερον ότι δι' εμέ τις εις αγώνα πώ mea opera quisquam in jus vocatus, bona sua perdidit ? at
ποτε καταστάς απώλεσε την ουσίαν ; αλλ' ουδ' αν είς id ne unus quidem commonstrare potest. Annc quod in
αποδείξειεν. Αλλ' ότι πολυπράγμων ειμί και θρασύς και quietus nimis , quod audax , et inimicitias libenter susci
φιλαπεχθήμων , αλλ' ού τοιαύταις αφορμαϊς του βίου | piens? at vite meeconditio cumtalibusinstitutis nunquam
προς τα τοιαύτα τυγχάνω χρώμενος. (25)'Αλλ' ότι λίαν congruit. (25) Anne quod insolens nimis et contumeliosus?
υβριστής και βίαιος; αλλ' ουδ' αν αυτός φήσειεν, ει μη sed istud ne ipse quidem adversarius dixerit , nisi ethoc ve
βούλοιτο και τούτο ψεύδεσθαι τοις άλλοις ομοίως.'Αλλ' lit,utcetera ,mentiri. Anne quod sub trigintayirismagistratu
30 ότι επί των τριάκοντα γενόμενος εν δυνάμει κακώς aliquo functus cives multos læserim ? sed una cum populo
εποίησα πολλούς των πολιτών , αλλά μετά του υμετέ Chalcidem quæ est ad Euripum profugi; et quum mihi
ρου πλήθους έφυγον εις Χαλκίδα την επ’ Ευρίπω, και | fuisset liberumimpune cum illis versariin republica, pe
εξόν μοι μετ' εκείνων αδεώς πολιτεύεσθαι, μεθ'υμών εί riculorum vestrorum societatem prætuli. (26) Ne igitur,
λόμην κινδυνεύειν απάντων. (26) Μη τοίνυν, ώ βουλή, senatores, quum nihil mali commiserim , tales vos in me
μηδέν ημαρτηκώς ομοίως υμών τύχουμε τους πολλά experiar quales experti sunt qui commiserunt mali pluri
ήδικηκόσιν, αλλά την αυτήν ψήφον θέσθε περίεμού ταίς mum ; verum eandem de me ferte sententiam atque alii
άλλαις βουλαίς , αναμνησθέντες ότι ούτε χρήματα δια antea tulerunt senatus : illud in animo habentes, menunc
35 χειρίσας της πόλεως δίδωμι λόγον αυτών, ούτε αρχήν non pecuniarum publicarum rationes reddere , non magi.
άρξας ουδεμίαν ευθύνας υπέχω νύν αυτής, αλλά περί stratus gesti disquisitionem subire ,sed verba facere tantum
οβολού μόνον ποιούμαι τους λόγους. (27) Και ούτως
υμείς μεν τα δίκαια γνώσεσθε πάντες , εγώ δε τούτων de obolo. (27) Ita et vos omnes æqua decernetis , et ego jus
υμίν τυχών έξω την χάριν, ούτος δε του λοιπού μαθή | a vobis consecutus maximam habebo gratiam ; iste denique
σεται με τους ασθενεστέροις επιβουλεύειν, αλλά τών ! in futurum discet non amplius infirmioribus insidiari, at
ομοίων αυτώ περιγίνεσθαι. cum similibus de victoria contendere.

XXV. XXV.
171 ΔΗΜΟΥ ΚΑΤΑΛΥΣΕΩΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ. | DE AFFECTATA TYRANNIDE APOLOGIA.
Υμίν μεν πολλήν συγγνώμην έχω, ώ άνδρες δικα- | Vobis equidem, judices, libens ignosco , quod oratio
σται , ακούουσι τοιούτων λόγων και αναμιμνησκομένοις nes istiusmodi audientes , et rerum gestarum memoriam in
και των γεγενημένων, ει ομοίως άπασιν οργίζεσθε τοίς εν animo habentes, ornnibus æque succenseatis qui in urbe
αστει μείνασι:τών δε κατηγόρων θαυμάζω, οι αμελούν. remanserunt: sed accusatoresmiror, qui, posthabitis rebus
τες των οικείων,των αλλοτρίων επιμελούνται οι σαφώς uis , alienas curant; qui, quum ipsis liquido constiterit
ειδότες τους μηδέν αδικούντας και τους πολλά έξημαρ quiŋam nihil mali admiserint et quinam plurimum , quæ
τηκότας ζητούσι κερδαίνειν ή υμάς πείθειν περί απάν stum potius facere meditantur, quam vobis persuadere sata
των ημών την γνώμην ταύτην έχειν. (2) Ει μεν ούν guntut nos omnes in eodem loco ne habeatis. (2) Quodsi
το οίονται, και υπό των τριάκοντα γεγένηνται τη πόλει, εμού existimantse ea quæ a trigintaviris perpessa est civitas enar
κατηγορηκέναι , αδυνάτους αυτούς ηγούμαι λέγειν· ουδε rassemagis quam meaccusasse , eos rudes et dicendi impe
γάρ πολλοστον μέρος των εκείνοις πεπραγμένων ειρή ritos esse arbitror (neque illorum scelerum protulerunt par
κασιν· ει δε ώς έμοί τι προσήκον περί αυτών ποιούνται tem multesimam) : sin autem, quasi ea res ad me spectet ,
τους λόγους, αποδείξω τούτους μεν άπαντα ψευδομένους, deillis verba faciunt, ostendam et istos in omnibusmentiri ,
έμαυτόν δέ τοιούτον όντα ολόσπερ άν των εκ Πειραιώς et meita vitam instituissequemadmodum instituissetPiraen .
[6] βέλτιστος εν αστει μείνας εγένετο. (3) Δέομαι | sium optimus quisque, siin urberestitisset.(3) Vos utique ,
δ'θμών, ώ άνδρες δικασταί, μή την αυτήν γνώμηνέχειν ! judices , obsecro atque obtestor ne eundem animum quem
 204 ΛΥΣΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΤΑΛΥΣΕΩΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ. (732- - 767)
15 τούς συκρανταις. Τούτων μεν γαρ έργον εστι και τους | calumniators geratis. Istorum enim ορας est eos qui nihil
μηδέν ήμαρτηκότας εις αιτίαν καθιστάναι (εκ τούτων | Γmali admiserunt in jas ducere hinc enim maxime questum
γάρ αν μάλιστα χρηματίζoιντο) , υμέτερον δε τοις μη- fecerint); vstrum contra , eis qui a culpa sint immunes ,
δεν αδικούσιν εξ ίσου της πολιτείας μεταδιδόναι ούτω omnia civitatis jura equaliter impertiri. (4 ) Ego autem, ja.
γάρ αν τοίς καθεστηκόσι πράγμασι πλείστους συμμά- dics , si declaravero me nullius calamitatis auctorem fuisse ,
χους έχoιτε. (6) Αξιώ δέ , ώ άνδρες δικασταί, εάν απο atque in rempublicam multa insigniaque beneficia et cor.
φανώ συμφοράς μεν μηδεμιάς αίτιος γεγενημένος, πολλά pore et facultatibus cuntulisse , postulo ut ea a vobis repor
20 δε καγαθά ειργασμένος την πόλιν και τω σώματι και tem , quæ reportare fas sit eos quide vobis bene,necunquam
τους χρήμασι, ταύτα γούν μοι παρ' υμών υπάρχειν, ών male ,meriti sunt. (5) Illud vero maximum est innocentiæ
ου μόνον τους εύ πεποιηκότας, αλλά και τους μηδέν άδι meæ argumentum , quod, siaccusatoresmealicujusfacinoris
κούντας τυγχάνειν δίκαιόν έστι. (5) Μέγα μέν ούν
ηγούμαι τεκμήριον είναι, ότι , είπερ έδύναντο οι κατή. potuissent convincere, nequaquam trigintavirorum ſagitia
γοροι ιδία με αδικούντα εξελέγξαι, ουκ αν τα των τριά objecissent , neque existimassent ea aliis imputanda quæ
κοντα αμαρτήματα εμού κατηγόρουν, ουδ' αν ώοντο ab illis gesta sunt, sed ab ipsis potius scelerum auctoribus
χρήναι υπέρ των εκείνοις πεπραγμένων ετέρους διαβάλ- | penas expetissent. Nunc autem arbitrantur odium in
25 λειν, αλλ' αυτούς τους αδικούντας τιμωρείσθαι· νύν δε νο | illos conflatum sufficere ad eos etiam opprimendos qui
μίζουσι την προς εκείνους οργήν ικανήν είναι και τους | nihil omnino deliquerint. (6) Ego vero minime equum esse
μηδέν κακόν ειργασμένους απολέσαι. (6) Εγώ δε ουχ. arbitror, neque ut, si qui plurima in rempublicam beneficia
ηγούμαι δίκαιον είναι ούτε εί τινες τη πόλει πολλών contulerint, illorum beneficiorum alii præmia vel gra .
αγαθών αίτιοι γεγένηνται, άλλους τινάς υπέρ τούτων tiam a vobis consequantur; neque ut, si qui pessime de
τιμήν ή χάριν κομίσασθαι παρ' υμών, ούτ' εί τινες ea meruerint, insontes idcirco opprobrium experiantur et
πολλά κακά ειργασμένοι εισίν, είκότως αν δι' εκείνους calumniam . Sat enim magnus est eorum hominum nu.
20 τους μηδέν αδικούντας ονείδους και διαβολής τυγχάνειν
ικανοί γάρ οι υπάρχοντες έχθροί τη πόλει και μέγα merus qui inimico sunt animo in rempublicam , et qui in
κέρδος νομίζοντες είναι τους αδίκως εν ταϊς διαβολαις magno lucro deputant plures nostrům iniquis criminatio
καθεστηκότας. nibus circumveniri. .
7. Πειράσομαι δ' υμάς διδάξαι, ούς ηγούμαι των 7. Ceterum ego enitar vobis exponere quibusnam civi
πολιτών προσήκειν ολιγαρχίας επιθυμείς και δημοκρα bus conveniat appetere oligarchiam et quibusnam demo
τίας. Έκ τούτου γάρ και υμείς γνώσεσθε, καγώ περί cratiam . Namque ita et vos facillime de causa cognosce
έμαυτού την απολογίαν ποιήσομαι , αποφαίνων ώς ούτε | tis , et ego una meam defensionem peragam , demonstrando
36 εξ ών έν δημοκρατία ούτε εξ ών έν ολιγαρχία πεποίηκα, scilicet quod neque ex iis quæ in democratia , neque ex
ουδέν μοι προσήκον κακόνουν είναι το πλήθει τω υμε | iis quæ in oligarchia gessi , mihi ullo modo expediret ut
τέρω. (8) Πρώτον μεν ούν ενθυμηθήναι χρή ότι ουδείς | animum alienum a populo Αtheniensi haberem. (8) Ac
έστιν ανθρώπων φύσει ούτε ολιγαρχικός ούτε δημοκρα- | primo quidem illud animadvertendum est, neminem scili
τικός, αλλ' ήτις άν εκάστω πολιτεία συμφέρη , ταύτην cet a natura esse comparatum vel ad democratiam vel ad
προθυμείται καθιστάναι» ώστε ουκ ελάχιστον εν υμίν oligarchiam ; sed quamcumque administrationem sibimaxi
εστι μέρος ως πλείστους επιθυμεϊν των παρόντων νυνι | me expedirecontigerit, eam locum obtinere et stabiliri cu “
πραγμάτων. Και ταύτα ότι ούτως έχει , ου χαλεπώς εκ pit. Vestra igiturpotissimum in potestate situm est ut quam
40 των πρότερον γεγενημένων μαθήσεσθε. (9) Σκέψασθε | plurimi presentem reipublicae formam adament. Atque haec
γάρ, ώ άνδρες δικασταί, τους προστάντας αμφοτέρων ita se habere ex anteactis rebus facile intelligetis. (9) Revo
cate in animum , quæso , utriusque administrationis duces
των πολιτειών,οσάκις δή μετεβάλοντο. Ου Φρύνιχος μεν quoties ingenium mutaverint.NonnePhrynichuset Pisander,
και Πείσανδρος και οι μετ' εκείνων δημαγωγοί, επειδή etquiuna cum illis populo præerant, ex offensis pænam me
πολλά εις υμάς εξήμαρτον, τας περί τούτων δείσαντες tuentes , superiorem oligarchiam constituere ? nonne multi
τιμωρίας την προτέραν ολιγαρχίαν κατέστησαν, πολλοί ex quadringentis viris cum Piræensibus in urbem reduces
δε των τετρακοσίων μετά των εκ Πειραιώς συγκατήλ facti sunt? nonne aliqui qui Quadringentos expulerunt,
θον, ένιοι δε των εκείνους εκβαλόντων αυτοί αύθις των ipsi inter Triginta numerabantur? sunt etiam nonnulli ex
172τριάκοντα εγένοντο; εισί δε οίτινες των Ελευσίνάδε απο jis quinomina dederunt ad Eleusinem , qui tametsi prius
γραψαμένων, εξελθόντες μεθ'υμών,επολιορκούντο μετ' vobiscum egressi, cum Triginta tamen obsidebantur. (10 )
αυτών.(10) Ούκουνχαλεπόν γνώναι, ώ άνδρες δικασταί, Quapropter, judices, non difficile est intellectu quod non
ότι ου περί πολιτείας εισίν αι προς αλλήλους διαφοραί ,deadministrationum forma hominibus nata sint dissidia ,
αλλά περίτων ιδία συμφερόντωνεκάστω. Υμάς ούν χρή sed de iis quæ unicuique expediunt. Vos igitur æquum
εκ τούτων δοκιμάζειν τους πολίτας,σκοπούνταςμέν όπως est ex his quæ dico civium animos explorare, quærentes
και ήσαν εν τη δημοκρατία πεπολιτευμένοι, ζητούντας δε | nimirum quo pacto se in democratia gesserint, atque scru .
εί τις αυτοίς ωφέλεια εγίνετο των πραγμάτων μεταπε. Ι tantes si quid eis utilitatis ex mutata republica accedere
 (707 - 773) LYSIÆ DE AFFECTATA TYRANNIDE APOLOGIA . 205
σόντων· ούτω γάρ αν δικαιοτάτην κρίσιν περί αυτών | potuisset ; ita enim accuratissimum de ipsis judicium mihi
ποιοϊσθε.(11) Εγώ τοίνυν ηγούμαι , όσοι μεν εν τη δη | facturividemini. (11) Equidem existimo,quicumque in de.
μοκρατία άτιμοι ήσαν ευθύνας δεδωκότες ή των όντων | mocratia post rationes redditas infamia notati sunt, vel for .
απεστερημένοι ή άλλη τινί συμφορά τοιαύτη κεχρημέ tunis exuti , vel simili aliqua calamitate pressi, eis omnino
νοι , προσήκειν αυτοίς ετέρας επιθυμείς πολιτείας, ελ convenire ut aliam administrationis formam exoptarent,
πίζοντας την μεταβολήν ωφέλειάν τινα αυτούς έσεσθαι: sperantes eam mutationem alicui commodo sibi esse futu
10 όσοι δε τον δήμον πολλά κάγαθά ειργασμένοι εισί , κα- | ram : at quicumque sepius de populo optime, nunquam
κόν δε μηδέν πώποτε , οφείλεται σε αυτούς χάριν κομί- Ι male , meriti sunt, et quos æquius est a vobis consequi
σασθαι παρ' υμών μάλλον ή δούναι δίκην των πεπρα gratiam quam dare pænas , adversus eos non oportet cri
γμένων, ουκ άξιον τας τούτων αποδέχεσθαι διαβολάς , minationes admittere , etiamsi omnes reipublicæ admini
ουδ' άν πάντες οι τά της πόλεως πράττοντες ολιγαρχι stratores eos oligarchiæ studiosos esse dixerint. (12) Porro ,
κούς αυτούς φάσκωσιν είναι. (12) Εμοί τοίνυν, ώ άν judices , nulla unquam mihi vel privatim vel publice con.
δρες δικασταί, ούτ' ιδία ούτε δημοσία συμφορά εν εκεί tigit calamitas , cujus ergo præsentibus malis liberari ge
νω τω χρόνω ουδεμία πώποτε έγένετο , ανθ' ώστινος αν stiens, novas res expeterem . Quinquies enim triremipræ
15 προθυμούμενος των παρόντων κακών απαλλαγήναι έτέ. fectus fui, quater classe conflixi ,multas pecunias durante
ρων επεθύμουν πραγμάτων. Ετριηράρχησα μεν γαρ | bello contuli , ceteraque publica munia nihilo segnius obivi
πεντάκις, και τετράκις νεναυμάχηκα, και εισφοράς εν τωI quam quisquam civium. (13) Αtqui idcirco majores sum
πολέμω πολλάς εισενήνοχα, και τάλλα λελειτούργηκα ptus feciquam mihi a republica imperabantur, ut civis me
ουδενός χείρον των πολιτών.(13) Καίτοι διά τούτο πλείω lior a vobis existimarer ; et , si quid unquam mihi pericu
των υπό της πόλεως προσταττομένων εδαπανώμην, ίνα lum accideret , æquiori conditione dimicarem . Quibus
και βελτίων υφ' υμών νομιζοίμην, και εί πού μoί τις | omnibus commodis in oligarchia privabar . Non enimeos qui
συμφορά γένοιτο, άμεινον αγωνιζοίμην. Ων εν τη ολι - | de populo bene meriti fuerant , sua gratia illi dignati sunt;
20 γαρχία απάντων απεστερούμην· ου γάρ τους το πλήθει sed qui vos malis affecerant plurimis , eos ad honores
αγαθού τινος αιτίους γεγενημένους χάριτος παρ' αυτών evexere , hoc quasi fidei pignus ab iis accipientes. Quæ in
ήξίουν τυγχάνειν, αλλά τους πλείστα κακά υμάς ειργα. animo reputantes unumquemque vestram oportet non isto
σμένους εις τάς τιμάς καθίστασαν, ωςταύτην παρ' ημών rum orationibus fidem adhibere, sed ex rebus ipsis quid a
πίστιν ειληφότες. “A χρή πάνταςενθυμουμένους με τους quoquam gestum sit judicare. (14 ) Ego autem , judices,ne
τούτων λόγοις πιστεύειν, αλλά καιεκ τωνέργων σκοπεϊν que quadringentorum virorum unus fui; vel accusatorum
& εκάστωτυγχάνει πεπραγμένα.(14) Εγώ γάρ, ώ άνδρες
δικασταί , ούτε των τετρακοσίων εγενόμην ή των κατη quilibet
gintaviri
huc accedens id demonstret : nequepostquam tri
imperio sunt potiti, quisquam me arguet vel in
25 γόρων και βουλόμενος παρελθών ελεγξάτω: ου τοίνυν ουδ'
επειδή οι τριάκοντα κατέστησαν, ουδείς με αποδείξει senatu fuisse, velmagistratum aliquem gessisse . Verumta .
ούτε βουλεύσαντα ούτε αρχήν ουδεμίαν άρξαντα. Καίτοι men si , quum mihi licuisset, magistratum tamen defugi , a
υφ' υμών νυνί vobis nunc honorem consequidebeo : si vero illi qui tunc
ειτιμάσθαι μοι άρχειν
μεν εξόνδίκαιός δε οιήβουλόμην,
είμι· ειμή τότε δυνάμενοι μή ήξίουν rerum potiebantur, me in reipublicæ administrandæ socie.
μοι μεταδιδόναι των πραγμάτων, πως αν φανερώτερον tatem admittere noluerunt, quonam argumento diluci
30 ή ούτω ψευδομένους αποδείξαιμι τους κατηγόρους; diori refutare queam accusatorum mendacia ?
Ι5. 'Έτι τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, και εκ των άλλων 15. Ad hæc, judices, et ex aliis vitæ meæ institutis vos
τωνεμοί πεπραγμένων άξιον σκέψασθαι. Εγώ γάρτοιού spectare me decet. Ego enim talem me ipsum in civitatis
τον εμαυτόν εν ταϊς της πόλεως συμφοραίς παρέσχον calamitatibus præstiti ut, si omnes eodem mecum fuissent
ώστε , ει πάντες την αυτήν γνώμην έσχον εμοί, μηδένα animo, nemo vestrûm ullam incommoditatem fuisset sub
αν υμών μηδεμιά κεχρήσθαι συμφορά. Υπ'εμού γάρ εν iturus. Siquidem constabit in oligarchia me neminem in
τη ολιγαρχία ούτε απαχθείς ουδείς φανήσεται, ούτε των carcerem abduxisse, ab inimicorum nullo ultionem cepisse,
35 πονθώς. (16) τετιμωρημένος
εχθρών ουδείς ούτεάξιον
Και τούτο μεν ,ουκ φίλων εοιν·πεευ
των θαυμάζε nullum amicorum beneficiis ornavisse. (16 )Neque id mi
μέν γάρ ποιείν εν εκείνο το χρόνο χαλεπόν ήν, εξα | rum cuiquam esse debet. Bene enim facere per illud tem
μαρτάνειν δε τω βουλομένω ράδιον. Ού τοίνυν ούτ' εις pus erat difficile , insolenter agere cuivis facile. Neque
τον κατάλογος Αθηναίων καταλέξας ουδένα φανήσομαι, etiam convincar in albo Atheniensium quenquam per ſrau
ούτε δίαιταν καταδιαιτευαμενος ουδενός , ουδέ πλουσιώ. dem inscripsisse , vel arbiter electus condemnasse , vel ex
τερος εκ των υμετέρων γεγονώς συμφορών . Καίτοι εί τοις calamitatibus vestris fortunas meas adauxisse . Atqui si
των γεγενημένων κακών αιτίοις οργίζεσθε, είκός και malorum auctoribus succenseatis, æquum est ut quinihil
δή, ώ ότας
μηδένμενημαρτηκ
τους Και
40 (17) άνδρεςβελτίoυς , μεγίστηνομίζεσθ
δικασταίυφ'υμών αι, | in Voς offenderint viros bonos existimetis . (17) Et pro
ν ηγοί μα
περί εμαυτού τη δημοκρατία πίστιν δεδωκέναι» όστις Γ fecto , judices , arbitror maximam de me ipso fidem ad de
 206 ΛΥΣΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΤΑΛΥΣΕΩΣ ΑΠΟΛΟΓΙΑ . (773 - 777 )
γαρ τότε ουδέν εξήμαρτον ούτω πολλής δεδομένηςεξου - | mocratiam dedisse. Qui enim tunc termporis nilii peccari ,
σίας , ή που νον στόδρα προθυμηθήσομαι χρηστος εί - I guam tantum ficuerit, certe nunc vehementer enitar bo
ναι, ευ ειδώς ότι, εάν αδικίω , παραχρήμα δώσω δίκην. nos civis esse ; id probe sciens quod , si quid deliquero , sta .
tim poenas sim daturus. Verum hae mea est perpetua et
Αλλά γάρ τοιαύτηνδια τέλους γνώμην έχω, ώστ' εν λι constans sententia , ut in oligarchia alienas opes non con
173γαρχία μεν μη επιθυμείς των αλλοτρίων, εν δημοκρα cupiscam , in democratia meas lubens in vestram utilitatem
τία δε τα όντα προθύμως εις υμάς αναλίσκειν . impendam .
18. Ηγούμαι δ', ώ άνδρες δικασταί , ουκ αν δι 18 . Existimo autem , judices, vos nequaquam justo
καίως υμάς μισείν τους εν τη ολιγαρχία μηδέν πεπον. | odio eos esse persecuturos qui in oligarchia nihil mali per
θότας κακόν, εξον οργίζεσθαι τοις εις το πλήθος εξημαρ pessisunt,quum rectius eis succensere possitis qui populum
τηκόσιν , ουδέ τούς μή φυγόντας εχθρούς νομίζειν, læserunt; neque eos pro inimicis habere qui non exula
6 αλλά τους υμάς εκβαλόντας , ουδε τους προθυμουμέ runt, sed qui vos expulerunt; neque eos qui sua servare
νους τα έαυτών σώσαι , αλλά τους τα των άλλων studuerunt, sed qui aliena diripuerunt; neque eos quisuæ
αφηρημένους , ουδέ οί της σφετέρας αυτών σωτηρίας salutis causa in urbe remanserunt, sed qui , ut alios per
ένεκα έμειναν εν τω άστει , άλλ' οίτινες ετέρους απο derent, reipublicæ negotia susceperunt. Quodsi putetis
λέσαι βουλόμενοι μετέσχον των πραγμάτων. Ει δε
οίεσθε χρήναι, ους εκείνοι παρέλιπον αδικούντες, υμείς eos quibus illi pepercerunt, a vobis esse injuste occiden
απολέσαι , ουδείς των πολιτών απολειφθήσεται. dos , jam nullus civium relinquetur.
19. Σκοπείν δε χρή και έκ τώνδε , ώ άνδρες δικα 19.Hoc quoque animadvertite , judices : vos omnes nosse
10 σταί. Πάντες γάρ επίστασθε ότι εν τη προτέρα δημο. | arbitror quod in priori democratia multi reipublicæ admi
κρατία των τα της πόλεως πραττόντων πολλοί μεν τα nistratores expilabant ærarium , nonnulli res vestras et
δημόσια έκλεπτoν , ένιοι δ' επί τοις υμετέροις έδωροδό jura vestra pretio venumdabant, alii falsis criminationibus
κουν, οι δε συκοφαντούντες τους συμμάχους αφίστασαν. socios nostros abalienabant. Quodsi trigintaviri in eos
Και ει μεν οι τριάκοντα τούτους μόνους ετιμωρούντο , solos animadvertissent , illos fuisse viros probos vos ipsi
άνδρας αγαθούς και υμείς αν αυτούς ηγείσθε νύν δε, judicassetis : nunc vero quod pro eorum peccatis sævierint
ότι υπέρ των εκείνοις ήμαρτημένων το πλήθος κακώς | in populum, indignabamini , putantes iniquum esse delicta
16 ποιείν ήξίουν , ήγανακτείτε , ηγούμενοι δεινόν είναι τα paucorum universe reipublicæ fieri communia. (20) Mi
των ολίγων αδικήματα πάση τη πόλει κοινά γίνεσθαι. nimeigitur vos decet ea vos uti ratione quam illos videba
(20) Ου τοίνυν άξιον χρήσθαι τούτοις , οίς εκείνους έω
ράτε εξαμαρτάνοντας, ουδε και πάσχοντες άδικα ένομί tis peccando sequi; neque quæ dum sustinuistis , iniqua
| esse judicabatis, ea quum contra alios statuitis ,æqua esse
ζετε πάσχειν , όταν ετέρους ποιήτε , δίκαια ηγείσθαι, arbitremini : sed reversi domum eandem de aliis habeatis
αλλά την αυτήν κατελθόντες περί αυτών γνώμην έχετε,
ηνπερ φεύγοντες περί υμών αυτών είχετε εκ τούτων opinionem , quam in fuga de vobismetipsis habuistis. Ita
γάρ και ομόνοιαν πλείστην ποιήσετε , και η πόλις enim maximam efficietis concordiam , et respublica erit
20 έσται μεγίστη, και τους εχθρούς ανιαρότατα ψηφιείσθε. | amplissima ,atque ea decernetis quae inimicos urent maxime .
21. Ενθυμηθήναι δε χρή , ώ άνδρες δικασταί, και 21. Considerare autem oportet, judices , quæ sub tri
των επί των τριάκοντα γεγενημένων, ίνα τα των | gintavirali dominatu gesta sunt , quo inimicorum delicta id
εχθρών αμαρτήματα άμεινον υμάς ποιήση περί των | demum efficiant,ut vos de rebus vestris melius deliberetis.
όμετέρων αυτών βουλεύσασθαι. "Οτε μεν γάρ ακούοιτε Quamdiu enim audivistis idem sentire eos qui in urbe re
τους εν άστει την αυτήν γνώμην έχειν , μικράς ελ. manserant, levissimam spem habuistis redeundi; autu .
πίδας είχετε της καθόδου, ηγούμενοι την ημετέραν
mantes nostram concordiam maximum esse vobis in fuga
ομόνοιαν μέγιστον κακόν είναι τη υμετέρα φυγή: (22)
26 επειδή δε πυνθάνοισθε τους μεν τρισχιλίους στασιά vestra incommodum : (22) at simul ac intellexistis tria
ζοντας , τους δε άλλους πολίτας εκκεκηρυγμένους εκ millia urbanorum dissidere, ceterosque cives publice
του άστεος , τους δε τριάκοντα μή την αυτήν γνώμην ex civitate ejici , et trigintaviros sententiis discordare ,
έχοντας, πλείους δ' όντας τους υπέρ ημών δεδιότας ή pluresque pro vobis timere quam vobis adversari,
τους υμίν πολεμούντας, τότ' ήδη και κατιέναι προσεδο- | tum demum et vos redituros , et ab inimicis supplicium
κάτε και παρά των εχθρών λήψεσθαι δίκην. Ταύτα | sumpturos exspectabatis . Ea enim a diis immortalibus ut
γάρ τοις θεοίς εύχεσθε , άπερ εκείνους έωράτε ποιούν fierent precabamini, quæ jam illos facere videbatis, arbi
80 τας , ηγούμενοι διά την των τριάκοντα πονηρίαν πολύ trantes vos multo facilius per improbitatem trigintaviro
μάλλον σωθήσεσθαι ή διά τήν τών φευγόντων δύναμιν rum salutem consecuturos quam per vires exulum reversu
κατιέναι. (23) Xρή τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, τους
πρότερον γεγενημένοις παραδείγμασι χρωμένους βου ros. (23) Vos igitur oportet , judices , rebus præteritis pro
λεύεσθαι περί των μελλόντων έσεσθαι , και τούτους | exemplis usos , de futuris consultare , eosque democratie
ηγείσθαι δημοτικωτάτους , οίτινες ομονοείν υμάς βου - | studiosissimos judicare qui vestri consensus cupidis και ,
 1777 — 780) LYSI Æ DE AFFECTATA TYRANNIDE APOLOGIA. 207
λόμενοι τους όρκους και ταϊς συνθήκαις εμμένουσι , | pacta et juramenta religiose observant, existimantes civi.
νομίζοντες και της πόλεως ταύτην ικανωτάτης είναι η tatis hanc esse salutem certissimam , atque inimicorum
36 σωτηρίαν και των εχθρών μεγίστην τιμωρίαν· ουδέν ultionem maximam . Nulla enim res eis injucundior hac
γάρ αν είη αυτοϊς χαλεπώτερον τούτων, ή πυνθάνεσθαι potest contingere, nempc si audiant nos ad rempublicam
μεν ημάς μετέχοντας των πραγμάτων, αισθάνεσθαι δε posse accedere , simulque intelligant ita se habere cives
ούτω διακειμένους τους πολίτας ώσπερ μηδενός εγ quasi nullæ unquam mutua criminationes exstitissent. (24)
κλήματος προς αλλήλους γεγενημένου. (24) Xρή δε | Illud autem non ignorate , judices, exules id maxime velle,
ειδέναι, ώ άνδρες δικασταί, ότι οι φεύγοντες των άλλων ut ceterorum civium quamplurimi in criminationem ve
πολιτών ως πλείστους και διαβεβλήσθαι και ητιμώ
σθαι βούλονται, ελπίζοντες τους υφ' υμών αδικουμέ niantet infamentur, ea scilicet spe , utquia vobis habean
tur male , eos nanciscantur socios; eosdem etiam magni
νους εαυτούς έσεσθαι συμμάχους, τους δε συκοφάντας
ευδοκιμείν δέξαιντ’ αν παρ' υμίν και μέγα δύνασθαι facere ut calumniatores apud vos in honore sint et in civi
εν τη πόλει την γάρ τούτων πονηρίαν εαυτών ηγούνται tate plurimum valeant : istorum enim improbitatem suam
σωτηρίαν. salutem existimant.
25 . "Άξιον δε μνησθήναι των μετά τους τετρακοσίους 25. Meminisse etiam operæ pretium est earum rerum
πραγμάτων· ευ γάρ είσεσθε ότι, & μεν ούτοι συμβου quæ post quadringentos viros gestæ sunt. Facile enim
λεύουσιν , ουδεπώποτε υμϊν έλυσιτέλησεν , & δ' εγώ intelligetis istorum consilia nunquam vobis profuisse, ca
παραινώ, αμφοτέραις αεί ταϊς πολιτείαις συμφέρει. autem quorum ego auctor sum , utrique semper reipublicæ
174Ίστε γάρ Επιγένης και Δημοφάνην και Κλεισθένης expedire . Novistis scilicet Epigenem et Demophanem et
ιδία μεν καρπωσαμένους τας της πόλεως συμφοράς, Clisthenem privatim quidem ex reipublicæ calamitatibus
δημοσία δε όντας μεγίστων κακών αιτίους. (26) Ενίων fructus collegisse, publice vero maximorum malorum au
μεν γαρ έπεισαν υμάς ακρίτων θάνατον καταψηφίσα ctores exstitisse . (26 ) Vobis quippe persuaserunt nonnullos
σθαι , πολλών δε αδίκως δημεύσαι τάς ουσίας, τους δ' indicta causa capite damnare , multorum facultates per
εξελάσαι και ατιμώσαι των πολιτών τοιούτοι γάρ ήσαν summam injuriam publicare , alios cives exterminare atque
5 ώστε τους μεν ημαρτηκότας αργύριον λαμβάνοντες infamare. Ita enim erant comparati ut sontes pecunia ac .
αφιέναι, τους δε μηδέν ήδικηκότας εις υμάς εισιόντες cepta missos facerent , et innocentissimos ad vos ingressi
απολλύναι. Και ου πρότερον επαύσαντο, έως την morte mulctarent. Neque finem prius fecerunt quam ci
μεν πόλιν είς στάσεις και τις μεγίστας συμφοράς κα vitatem impulissent in seditiones et maximas calamitates,
τέστησαν, αυτοί δ' εκ πενήτων πλούσιοι εγένοντο. ( 27) | ipsi autem e pauperibus locupletes evasissent. (27) Vos
Υμείς δε ούτω διετέθητε ώστε τους μεν φεύγοντας κα contra ita fuistis animali , ut et exules reciperetis, infamia
τεδέξασθε, τους δ' ατίμους επιτίμους εποιήσατε , τοϊς notatos in integrum restitueretis , atque erga ceteros cives
δ' άλλους περί ομονοίας όρκους ώμνυτε· τελευτώντες δε deconcordia jusjurandum præstaretis, denique ut procli
το ήδιον αν τους εν τη δημοκρατία συκοφαντούντας έτι | viores essetis ad pænas ab iis repetendas qui in democratia
μωρήσασθε και τους άρξαντας εν τη ολιγαρχία. Και alios falsis criminibus impetebant, quam ab iis qui in oli
εικότως, ώ άνδρες δικασταί πάσι γάρ ήδη φανερόν garchia imperabant. Νec immerito,
έστιν ότι διά μεν τους αδίκως πολιτευομένους εν τη apud omnes constat per eos qui iniquejudices . Jam enim
imperant in oligar
ολιγαρχία δημοκρατία γίνεται , διά δε τους εν τη δη democrat
chia nasci iam , per eos autem qui falso criminan
μοκρατία συκοφαντούντας ολιγαρχία δίς κατέστη.
“ Ώστε ουκ άξιον τούτοις χρήσθαι πολλάκις συμβούλοις, tur in democratia bis jam oligarchiam fuisse constitutam ;
οίς ουδέ άπαξ έλυσιτελησε πειθομένοις. (29) Σκέψα ita ut minime conveniat eorum sæpius consiliis uti, quibus
15 σθαι δε χρή ότι και των εκ Πειραιώς οι μεγίστην δόξαν ne semel quidem auscultantes profecistis. (28 ) Animad
έχοντες και μάλιστα κεκινδυνευκότες και πλείστα υμάς | vertere autem oportet quod Piraensium qui summo in ho
αγαθά ειργασμένοι πολλάκις ήδη το υμετέρω πλήθει nore erant, qui maxima adierant pericula , plurimaque in
διεκελεύσαντο τους όρκους και ταϊς συνθήκαις εμμένειν, vos beneficia contulerant, sæpissime populum sint hortati
ηγούμενοι ταύτην δημοκρατίας είναι φυλακήν τοϊς μέν | ut juramentis pactisque permaneret , ratiin eo esse sitam
γάρ εξ άστεος υπέρ των παρεληλυθότων άδειαν ποιή democratiæ incolumitatem : ita enim et eis qui in urbe re
σειν, τοις δ' εκ Πειραιώς ούτω πλείστον χρόνον την manserantpræteritorum impunitatem fore, eteis qui e Piræeo
20 πολιτείαν αν παραμείναι. (29) Oις υμείς πολύ αν δι
καιότερον πιστεύοιτε και τούτοις , οι φεύγοντες μέν δι' venerantdiuturnitatem imperii. (29) Quibusmultoæquius
ετέρους εσώθησαν , κατελθόντες δε συκοφαντείν επιχει fidem habeatis qnam istis qui exulantes per alios restituti
ρούσιν. Ηγούμαι δ', ώ άνδρες δικασταί , τους μεν sunt, reversi vero calumniari meditantur . Equidem arbi
την αυτήν γνώμην έχοντας έμοί των εν άστει μεινάν tror, judices ,eos qui ejusdem mecum animi in urbereman
των φανερούς γεγενήσθαι και εν δημοκρατία και εν ολι- serunt , satis declarasse quales sint cives tam in oligarchia
γαρχία , όποιοί τινές εισι πολίται · (30) τούτων δ' άξιον Γ quam in democratia : ( 30) istos autem miremur quidnam
 14 61 ΣΕ ΤΕΣ ΓΙΑ ΜΑΣ
tv , 1 2. TP17) . Duke I'ss wir INSPI, # gus Das er ruim TSWASIS
και νυν μίντι γηπτα. , ά νου και απ : 21 η Ινδία καιειΠΙΕ iiiJearnsirigt ;
α / α μάναςτ ον.. . 11. 1 , - » α ανταυ πεδια + ΣΕΠΤης ΞΙΠΕ ήτκαι Τirts IIe
τιμία εί " r ., τιμες deimanimlincs migan
μή, εναν ιπτ , τι τ . » νννες τι E s os saberiat , sei
αν τη μμ , τιτυγμάτω, εν και τηγη. grs curtim suas MIC Niez. nacebilim
πι : ον καταστήμματ.,2α της και LUC 32 sl tape inom na Greuspers.
" τσ την Σπ. 1: Κα: τπου » κτιν» κα. ΕΠΙΑ 2 Α ΤΑΓΙΠ Επι: rs είναι
είων τιμών , ότι, ' , εν : : α : . φαπτυάr ι, επ 1πιία και 4 τετΙε Ιςετα
και , των άμεσα τις τι να '15 2, στις 8 , 21Η σιτες 11 π Hieraria est , Εστε και σαφέ
επείν όντες, ή , ότι και τοματς τιτε, ε . π μπει καισε 15 , 5 , 7,
wrtes turn , Erwinri PVC 12 ban a szi ere aritrate şb- matemçte viverint maria as
και αν είναι αμιν, πιάν, νττι, ων Σεν μυών Ε τ ες της ανταμς ποΙε εετεπτ . α ς 5 τεri
Wimm , 1 ,594 1714 171, 177 13VI, 2 mt book an sca tras mirari decet ,
Και είπαν 'μν α τον ιμάζειν, να , ότι :
ίιτίι Αι ημματέαν είναι και γίνεται είτε άν - B ES Bis auta . Ex presas quidam persolvunt
η ίλωνται , και μην κλασεν ή τη μέτιον A pri proclam 2.5 2 Lere ; sed qui de facultatibus
α, πισίνα, κήλες , και τα τσίτια των μη -
λιτι . Και δίαιτ' είναι την πιομι sus sab atur : jam istimalat sua opera exiguam
αν ή ι' άμια μεγάλης και ελεήαν, , ήγί esse rempoböcam , quam abeun beseticio amplam et libe
μενη ήν μεν δια του , και Ιειπώς κινδύνουςτ ης ram . '33 Eustimant scilicet propter atita in Piræe dis
είναι πολύ , και τι αν καται, εαν στενν μίν | crimina siti nose quascumpre hboerii Licere; et siposthac
li' érim , gurucha enzil , brunn, ev iz - | vokas per alius salas obtenerit, se bollo in pretio futuros
σέναι , λιώνω, δε μείζον ιήσεται ώστε το αυτο esse , illos autem majoren abctoritatem adepturos. Itaque
4) πάντες, έμπλών εισιν, εάν τι δι'άμσν αγαίνω υμίν unanimiter contra nituntur, si qua robis beneficii spes
φοίηται. ( ) Τίτο μεν ών ή χαλεπον το » aliunde affulseril. (34) Quos certe arguere cuivis proclive
μέ μη καταντήσαι αυτοί τε γαρ να επιθυμούσι est, siquidem dissimulare porunt, sed erubescunt potius ni
λαθάνειν, άιι αισχύνονται μη, δοκώντες είναι πο palarn videantur improbi : ros autem partim ipsi videtis ,
ημί, ύμείς δε τη μεν αυτοι όράτι , τα δ' ετέρων
πολλών ακύρτι. Ημείς δέ , ώ άνδρες δικασταί , δί partim auditis ex aliis. Nos vero , judices , arbitramur
vobis standum esse juramento et pactis erga omnes cives :
καναν μέν ήγώμεθ' είναι προς πάντας υμάς τους πολί (35) verumtamen quum videamusmalorum auctores pænas
ταςταϊς συνθήκαις και τους όρκοις εμμένειν, (35 όμως dare, eorum quæ tunc vobis accideruntmemores ,facile
175δί, όταν μέν ίδιωμεν τους των κακών αιτίους δίκην | ignoscimus ; at quum palam easdem pænas resposcitis ab
διδόντας , την τότε περί υμάς γεγενημένων μεμνημένοι
συγγνώμην έχομεν, όταν δε φανεροί γένησθε τους μηδέν | innocentibus quas a maxime facinorosis , eodem suffragio
αιτίας εξ ίσου τοίς αδικούσι τιμωρούμενοι , τη αυτή nos omnes in suspicionem adducitis eos quoque tyranni
ψήφιο πάντας ημάς εις υπο. . . . . . dem affectare....

XXVI. XXVI.
ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΥΑΝΔΡΟΥ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ. Ο DE EVANDRI PROBATIONE.
. . . . . ηγούμενος ακριβή νύν την δοκιμασίαν αυ . | ...... existimans hos judices longo post tempore accu
τους διά τον χρόνον ποιήσασθαι, επεί σύνοισθα πολλά | ratam inquisitionem nunc non habituros. Attamen tibi
και δεινά εις αυτούς εξημαρτηκώς, ών επιλελήσθαι και conscius es multarum graviumque injuriarum quas illi a te
ουδ' αναμνησθήσεσθαι ενίους αυτών νομίζεις. “Ο δή | acceperint, quarumque oblitos esse , neque recordari velle
έγωγε και αγανακτώ , εί ταύτη τη ελπίδι εις υμάς ήκει nonnullos eorum arbitraris. Quod ego vehementer indi
10 πιστεύων, ώσπερ άλλων μέν τινων όντων των ήδικη gnor, si ea fiducia fretus iste ad vos accedat; quasi alii fuis.
μένων , ετέρων δε των ταύτα διαψηφιουμένων , αλλ' ουκ sent qui acceperint injuriam , alii de ea laturi sententias ,
αμφότερα των αυτών και πεπονθότων και ακουσομέ et non iidem qui et perpessi sunt et hodie audituri. (2)
νων. (2) Λίτιοι δε τούτων υμείς έστε: ου γάρ ενθυ Horum autem vos estis culpandi : non enim animadver
μείσθε ότι ούτοι μίν , ότι η πόλις υπό των Λακεδαιμο - 1 titis quod isti, quum haec civitas a Lacedaemoniis rege
νίων ήρχετο, ούδι της αυτής δουλείας υμίν μεταδούναι I retur, ne servitutem quidem ipsam vobiscum voluerunt
 (787 - 793) LYSIAE OR. DE EVANDRI PROBATIONE. 209
ήξίωσαν, αλλά και της πόλεως εξήλασαν, εμείς δ' ελευ- 1 communicare , sede civitate ejeccrunt : vos contra, resti
θέραν αυτήν ποιήσαντες ου μόνον της ελευθερίας αυ- ! tuta libertate , cum istis non solum libertatem commu
15 τοϊς , αλλά και του δικάζειν και του εκκλησιάζειν nicastis , verum etiam potestatem judicandi et conciones
περί των κοινών μετέδoτε, ώστε είκότως υμών ταύτην habendi de republica. Itaque eam simplicitatem merito
την ευήθειαν καταγιγνώσκουσιν. (3) Ων είς ούτος ών vobis isti ipsi exprobrant :( 3) quorum Evander unus quum
ουκ αγαπά εί τις αυτόν εν τούτων μετέχειν, αλλά και sit, non sibi sat habet, si his liceat impune frui; at prius.
quam praeteritorum scelerum det pænas , rursusmagistratu
πρίν εκείνων δούναι δίκην πάλιν άρχειν αξιοϊ. Και fungi postulat. Et nunc audio istum accusationimeæ pau .
νυνί αυτόν ακούομεν, υπέρ ών αυτού κατηγορούμεν, διά cissima responsurum , res constringendo , totamque accu
βραχέων απολογήσεσθαι , επισύροντα τα πράγματα sationem in defensione sua quasi suſſurando : dicturum
20 και διακλέπτοντα τη απολογία την κατηγορίαν, λέξεις scilicet majores suosmulta in civitatem impendisse , mu
δε ως πολλά εις την πόλιν ανηλώκασι και φιλοτίμως neribus publicis magnifice esse perfunctos , multasque et
λελειτουργήκασι και νίκας πολλές και καλάς εν δημο præclaras victorias in democratia reportasse ; se autem mo.
κρατία νενικήκασι, και ότι αυτός κόσμιός έστι και ουκ derate vivere, neque ea videri agere quae alii solent, sed
suis duntaxat rebus occupari.
δράται ποιών & έτεροι ενταύθα τολμώσιν, αλλά τα (4) Quibus dictis non dif
εαυτού πράττειν αξιοϊ. (4)'Εγώ δε προς τούτους τους ficile esse arbitror respondere. Quod ad munera publica
attinet, repono multo præstantius fuisse ipsius patrem ea
λόγους ου χαλεπόν οίμαι αντειπείν, πρός μεν τας λει munera non exsequi quam ex suis facultatibus tantas pecu
τουργίας, ότι κρείττων ήν ο πατήρ αυτού μη λειτουρ nias insumere. Ob hæc enim fidem populi consecutus ,
25 γήσας ή τοσαύτα των εαυτού αναλώσας· διά γάρ ταύτα popularem statum evertit : adeo ut eorum malorum quæ
πιστευθείς υπό του δήμου κατέλυσε την δημοκρατίας, inde intulit longe firmior sit memoria quam monumento
ώστ’ είναι ταύτα τα έργα αειμνηστότερα και τα εκ των rum quæ obitis muneribus victor consecravit. (5 ) Quod
λειτουργιών αυτώ αναθήματα:(6) προς δε την ησυχιό vero spectat ad istius moderationem , respondeo non nunc
τητα την τούτου, ότι ου νύν δεί αυτόν εξετάζειν ει σώ inspiciendos esse istius mores , utrum modesti sint necne,
φρων εστίν, ότ' αυτόν ουκ έξεστιν ασελγαίνειν , αλλ' quum insolescere non conceditur ; sed illud potius tempus
εκείνον τον χρόνον σκοπείν, ενώ εξόν oπoτέρως εβού considerandum , in quo , utrovis modo vivendi libertate
λετο ζην είλετο παρανόμως πολιτευθήναι. Το μεν permissa , vitam improbam secutus est. Quod enim nunc
30 γάρ νύν μηδεν εξαμαρτάνειν οί κωλύσαντες αίτιοι, nihil delinquat, id eis tribuendum quiobstant : quæ au
των δε τότε γεγενημένων και τούτου τρόπος και οι τούτω tem tunc temporis perpetravit , ca sunt imputanda suis
επιτρέπειν αξιoύντες. "Ώστε αν εκ τούτων δοκιμά moribus, atque eis qui ea fieri permiserunt. Quare si ex
ζεσθαι αξιοϊ, ταύτα χρή υπολαμβάνειν, μή ευήθεις | his qua nunc agit approbari postulet , ea quae dico subjicia
αυτό είναι δοκήτε. tis , ne isti vos simplices esse videamini.
6. "Αν δε και επί τοιόνδε λόγον τράπωνται , ως 6. Quodsiin eam orationem diverterint , nos scilicet tem
ο χρόνος ουκ εγχωρεί άλλον αποκληρώσαι , αλλ' ανάγκη, I pore excludi quominus quisquam eligatur alius , verum ne
εάν αυτόν αποδοκιμάσητε , άθυτα τα πάτρια Ιερά γί cesse esse ut, si iste reprobetur, intermittantur sacra con .
35 γνεσθαι,τάδ' ενθυμήθητε,ότι πάλαι ο χρόνος ήδη πα sueta ; id in animo reputetis jam dudum id tempus præ .
ρελήλυθεν. Η γάρ αύριον ημέρα μόνη λοιπή του ενιαυ teriisse. Crastinus enim dies anni estsupremus ; eo autem die
του έστιν, εν δε ταύτη τη Διι τω σωτήρι θυσία γίγνεται, Jovi Servatori sacra fiunt; judicium vero haberi per leges
δικαστήριον δε παρά τους νόμους ου δυνατόν πληρω nullo modo licet. (7 ) Quodsi iste sategit ut hæc omnia fie
θήναι. (1) Ει δε ταύτα πάνθ' ούτος ώστε γενέσθαι δια rent, quid ipsum jam probatum facturum esse arbitremini, si
πέπρακται, τί προσδοκήσαι δεί δοκιμασθέντ' αυτόν | nondum probatus exeuntimagistratui persuaserit in suam
ποιήσειν, ει την εξιούσαν αρχήν πέπεικεν αυτού ένεκα gratiam leges violare ? an pauca hujusmodi in suo anno per
παρανομήσαι ; άρ' αν ολίγα τοιαύτα εν τώ ενιαυτο petraturum ? mihi profecto non videtur. (8 ) Quanquam
διαπράξασθαι; εγώ μεν γαρ ουκ άν oίμαι. (8) Εστι non id solum vobis considerandum est, sed utrum magis
40 δ' υμίν ου τούτο μόνον σκεπτέον, αλλά και πότερον religioni vestræ conveniat regem sacrorum nunc gerentem
ευσεβέστερον τον βασιλέα και τους συνάρχοντας τα υπέρ cum collegis pro futuro magistratu sacra facere , ut jam
του μέλλοντος άρξειν τερά θύσαι, ως και πρότερον ήδη antea factum est, an istum , quem ne puris quidem esse
γεγένηται, ή και τούτον, δν ουδε καθαρόν είναι τας manibus testantur ii quiid sciunt ; et utrum juraveritis vos
χείρας οι ειδότες μεμαρτυρήκασι , και πότερον υμείς eum magistratum electuros quem non probavistis , an ,
ωμόσατε εις την αρχήν αδοκίμαστον καταστήσειν, ή δο probatione facta , eum coronaturos quem magistratu di
176κιμάσαντες τον άξιον της αρχής στεφανώσειν. (9) Ταύτα gnum comperistis. (9) Hæcdebetis vos considerare , atque
γάρ σκοπείσθε κακείνοενθυμείσθε, ότι ο θείς τον περί illud etiam reputare in animo, eum quitulit legem depro
των δοκιμασιών νόμον ουχ ήκιστα περί των εν ολιγαρ bationibus , non minime eorum causa qui in oligarchia
χία αρξάντων ένεκα έθηκεν, ηγούμενος δεινόν είναι , ει magistratibusperfuncti sunt, eam tulisse ; quum putaret id
δι' ους και δημοκρατία κατελύετο, ούτοι εν αυτή τη πο esse iniquum , si quorum opera eversa sit democratia , ii ,
λιτεία πάλιν άρξουσι, και κύριοι γενήσονται των νόμων | eadem restituta , iterum ad magistratus accederent , (cm
14
ORATOR ES .
 215 ΔΙΣΙΟΥ Ο ΙΕΡΗ ΤΗΣ ΕΥΑΙΡΟΥ ΑΙΜΑΣΙΑΣ.
0 19 131 , 1 , prim 21 21birk 21. : pots tau benim et CTILs 92.20 peses à se offressar
Gri 19: PARMúsisir ) , "Q : omn is tam topita tampbe intebortactauit. Casiat intar
195115, 6 -rastit, 42 , 1 mm - 19776 S 18 pedisorn ese everceniam , neqse a
τη,π 11 μηλιεε) 27 , 2017 11 1ε , δέ ίτι και δεξιά και Γι ααι
ει " , έμ1την μαμας 11εενή : π : τεία και τυλ , L3 ICiti, & evere tax 2η , sto
F1779 v ann 562 11. , L y er cainsco ,esque maistratas imperio et repabüda et populi
Gm cor imorazz zz: in , izuraZ a s as contineatur . (10 gouši ste perbativaca subiret
τριάντα ήμα εν ταις σανίσει επέτριπτι , και άντυ κο Tatorisc o , Loarbie ειs a tatalis equitum
19 21 11 11 1101 1 1 972 vnt 2 , 47, sub trzistavints descriptnm reperiretur, eum vel pollo ac
ghiu izm , UTC bilen , 1 zi! cusante reprobaretis. Sunc vero quum non solum istum
πλήνα εξημαντιμος φαίνεται, οι αι άττον ποιή. fuisse equiten , sol in popalom graviter deliquisse con
σιιτι , ει μη, την αυτήν γνώμηνίαιτες περί αυτοανή. stat, and a foret omnium absurdissimum si non eadem de
σε; ( ) Και με τη λεύειν γε καιμισήεις πεντακο co sentiretis? (11, Atenim ex probetione in senatorium ordi
GVO - 1, iri yeri tur 111m trist iwa ifrir Dem cooptatus, unus ipse cum quinzentis aliis per unum
σεν, ώστε και εί τι εν τούτο το χρόνο εξαμαρτάνειν duntaxat annum consedisset : ita ut si quid per istnd tem .
16B 12 0, énbus, sy to für 1114 imatizo . Tzvory posmelitaretur mali , facile a ceteris prohiberetur. Hanc
δε την αρχήν άξονά μόνος αυτής κα5' αύτον άρχειν, και τετο magistratum gerere solus ipse per se postulat, et
path 1,4 tv 'Agaty chuyo B .1 ÜRIVIT PÓvov tür deinde cum senatu Areopagitico per omnem atalem sum
μεγίστων κύριως γενέσθαι (12) ώστε υμίν κανήκειν περί
mis et gravissimis rebus præesse . (12) Yos igitur quam
ταύτης της αρχής ακριβεστέραν την δοκιμασίαν ή περί | maxime decet de hoc magistratu accuratiorem multo quam
των άλλων αρχών ποιείσθαι. Ει δε μή , πώς οίεσθε το de ceteris probationem adhibere. Sin minus, quo demum
άλλο πλήθος των πολιτών διακρίσεσθαι, όταν αίσθωνται, | animo censetis ceteros cives futuros , ubi intellexerint quem
δν προσήκε δίκας των ημαρτημένων διδόναι , τούτον suorum flagitiorum pænas dare oporterel , eum talia vobis
210 6φ' υμδών τοιαύτης αρχής ήξιωμένους και φόνου δίκας dignitate ornari ; et de cæde judicare, quem ipsum opor.
δικάζοντα , όν έδει αυτόν υπό της εν'Αρείω πάγω βου tuit judicari a senatu Areopagitico ; atque etiam coronari
λής κρίνεσθαι, και προς τούτοις ίδωσιν εστεφανωμένον, viderint, fierique popillarum orphanorumque patronum ,
και επικλήρων και ορφανών κύριον γεγενημένον, ών quorum nonnullis ipse , tali præditus ingenio , orbitatis au
ενίοις αυτός ούτος της ορφανίας αίτιος γεγένηται; (13) ctor exstitit? (13) Annon existimatis eosægre admodum la
"Αρ' ουκ οίεσθε αυτούς χαλεπώς διακείσεσθαι και εμάς turos, atque omnium vobis culpam ascripturos, ubi illo
αυτών αιτίους ηγήσεσθαι, όταν γένωνται εν εκείνοις rum temporum memoriam revocaverint, in quibus multi
τους χρόνους, εν οίς αυτών πολλοί εις το δεσμωτήριον ipsorum in carcerem abducebantur, et indicta causa ab istis
21, απήγοντο και άκριτοι υπό τούτων απώλλυντο και φεύ . capite plectebantur, velsuam patriam relinquere cogeban
γειν την σφετέραν αυτών ηναγκάζοντο ; Κάκείνο προσεν tur ; idque etiam cogitaverint, eundem Thrasybulum in
θυμηθώσιν, ότι και αυτός ούτος ανήρ Θρασύβουλος αίτιος causa fuisse ut et reprobaretur Laodamas, et iste approba
γεγένηται Λεωδάμαντά τε αποδοκιμασθήναι και τούτον | retur, illum accusando , et istius defensionem meditando ,
δοκιμασθήναι , του μενκατήγορος γενόμενος , υπερ τού quem scitis omnes quali animo sit in civitatem , et quantas
του δι απολογήσασθαι παρασκευασάμενος; ος όπως | calamitates ei intulerit. (14) Cui si adhibeatis fidem,
προς την πόλιν διέκειτο και πόσων αίτιος αυτή κακών quantam criminationis molem vobis impendere existimatis ?
30 γεγένηται. . . . (1ο) πειθόμενοι πως αν οίεσθε δια - | Tunc enim arbitrabantur vos pre ira Laodamantem repro
Κληθήναι; Τότε μεν γάρ υμάς ώοντο οργισθέντας Λεω basse : si autem istum approbabitis , bene scient vos non
δάμαντα αποδοκιμάσαι· έαν δε αυτόν δοκιμάσητε, ευ | juste de illo statuisse. Atque istis quidem video conten
είσονται ότι οι δικαία γνώμη περί αυτού κέχρησθε."Εστι | tionem vobiscum comparari , vobis vero cum universa ci
δε τούτοις μεν προς υμάς αγών, υμίν δε προς άπασαν vitate, quæ nunc studiose observat quænam de se futura sit
την πόλιν, ή σκοπει νυνί τίνα ύμείς γνώμην περί αυτής | vestra sententia. (15) Et nemo vestrum arbitretur me in
έξετε. (1ο ) Και μηδείς υμων ηγείσθω με Λεωδάμαντι | Laodamantis gratiam, quod mecumamicitia sit conjunclus,
30 χαριζόμενον κατηγορείν Ευάνδρου , ότι φίλος ών τυγ Evandrum accusare : imo hunc accuso quod vobis et rei
χάνει, αλλ' υπέρ υμών και της πόλεως προνοούμενον. publicæ optime consulere velim . Atque id ex reipsa facile
Ράδιον δ' εξ αυτού του πράγματος μαθείν. Λεωδά fuerit colligere . In rem enim est Laodamantis ut iste appro
μαντι γάρ συμφέρει τούτον δοκιμασθήναι, ούτω γαρ betur ( ea quippe ratione vos gravissimam infamiam subi
υμείς μάλιστα διαβληθήσεσθε , και δόξετε αντί δημο turi estis et palam videbimini pro viris popularibus oligar
τικών ανθρώπων ολιγαρχικούς εις τας αρχάς καθιστά chicos ad magistratus promovere ) ; in rem autem vestram
ναι: υμίν δε τόνδε αποδοκιμάσαι , δόξετε γάρ κακείνον ut reprobetis : ita enim dicemini illum quoque merito
δικαίως αποδοκιμάσαι: εάν δε μηδέ τόνδε, ουδ'εκείνον
δικαίως .
reprobasse. Quodsi neque iste a vobis reprobetur, ille
dicelur a vobis immerito fuisse reprobatus.
 (800 - 800) LYSIÆ OR . DE EVANDRI PROBATIONE. 211
40 Ισ. Καίτοιγε αυτόν ακούω λέξειν ώς oύ περί αυτού | 16. At enim audio istum dicturum non ad se solum
μόνον η δοκιμασία εστίν, αλλά περί πάντων των εν | hanc probationem pertinere , sed adomnes qui in urbe re
αστει μεινάντων, και τους όρκους και τις συνθήκας υμάς | manserunt; vosque de jurejurando et pactis admoniturum;
υπομνήσειν, ως εκ τούτων προσληψόμενον αυτόν δο quasi inde sui probatores sibi conciliaturus esset eos qui in
κιμαστάς τους εν αστει μείναντας. Εγώ δ' υπέρ του urberemanserunt. Ego autem pro populo pauca huic respon
πλήθους βραχέα προς αυτόν ειπείν βούλομαι, ότι ο δή dere volo :scilicet populum non idem sentire de omnibus qui
μος ου την αυτήν γνώμηνέχει περί πάντων των εν άστει in urbe remanserunt; verum de iis qui talia perpetrarunt
17ημεινάντων, αλλά περί μέν των τοιαύταεξαμαρτανόντων | qualia Evander, ita ut ego aio oportere, de reliquis contra
οίαν εγώ φημι δεϊν, περί δε των άλλων την εναντίαν. rio modo. (17) Cujus rei hoc argumentum esse possit.
(17) Τεκμήριον δε · ου γαρ ελάττους τούτων ή πόλις | Non enim pauciores
Non enim pauciores ex
ex his auxit honoribus respublica ,
τετίμηκε των επί Φυλήν ελθόντων και τον Πειραιά | quam ex iis qui Playlen accesserunt et Piraeeum occuparunt.
καταλαβόντων. Είκότως τους μέν γάρ ίσασιν όποιοί | Et quidem nerito : los quippe norunt cujusmodi essent in
τινες εν δημοκρατία μόνη γεγένηνται, οποίοι δ' άν τινες sola democratia , quales vero sintfuturi in oligarchia , non .
5 εν ολιγαρχία γένοιντο , ούπω πείραν ειλήφασι παρά δε dum sunt experti ; illorum autem in utraque politia satis
τούτων εκατέρας της πολιτείας εκανήν βάσανον έχου experimenti habent, ut non immerito possint conſidere :
σιν, ώστ' εικότως πιστεύειν. (18) Και ηγούνται γε διά | (18) et existiinant per tales qualis fuit Evander , tum morli
μεν τους τοιούτους τους συλληφθέντας τότε αποθανείν, | fuisse datos eos qui comprehendebantur , per alios vero effu
διά δε τους άλλους τους συλληφθέντας εκφυγείν, επει gisse. Nam si omnes eodem animo fuissent,neque fuga , ne
εί γε την αυτήν γνώμην άπαντες έσχον, ούτ' αν φυγή que reditus, neque quidquam aliud corum quæ facta sunt,
ούτ' αν κάθοδος ούτ' άλλο ουδέν αν των γεγενημένων civitaticontigisset. (19) Verum etiam quod nonnullis præter
τη πόλει συνέβη . (1ο)'Αλλά και το άλογον δοκούν είναι rationem videtur accidisse , quo pacto nimirum viri tam
10 παρά τισιν, όπως ποτέ πολλοί όντες υπ' ολίγων των εν multia Piraensibus tam paucis debellari potuerint, id non
Πειραιεί ηττήθησαν, ουδαμόθεν άλλοθεν ή εκ της τού aliunde quam ex horum quos loquor cura et con
των προνοίας γεγένηται· ούτοι γάρ είλοντο μετά των | silio . liprovenit
enim maluere una cum redeuntibus rempublicam
κατελθόντων πολιτεύεσθαι μάλλον ή μετά των τριά.
κοντα Λακεδαιμονίοις δουλεύειν. (20) Τοιγάρτοι αντί administrare , quam cum triginta viris Lacedæmoniis ser
τούτων αυτούς ο δήμος ταϊς μεγίσταις τιμαίς τετίμηκεν, vire. (20) Quapropter eos civitas amplissimis ornavitlo
ιππαρχείν και στρατηγείν και πρεσβεύειν υπέρ αυτών noribus, ut ex iis equitum præfecti,imperatores , legati
αιρούμενοι και ουδέποτε αυτούς μετεμέλησε. Και διά eligerentur; nec ejus rei ipsam unquam pænituit. Ac
μέν γε τους πολλά εξαμαρτόντας τις δοκιμασίας είναι propter reos quidem multorum delictorum , probationes
15 εψηφίσαντο, διά δε τους μηδέν τοιούτον πράξαντας τας habendas esse decrevit ; propter eos autem , qui nihil tale
συνθήκας εποιήσαντο. Τοιαύτά σου εγώ υπέρ του δή- Ι perpetrarunt, pacta inivit et concordiam . Atque hæc qui
μου αποκρίνομαι. dem pro populo respondeo.
21. Υμέτερον δή έργον εστίν, ώ άνδρες βουλευται, 21. Vestrům autem est , senatores , deliberare utri adhi
σκέψασθαι πoτέρω αν πειθόμενοι περί της δοκιμασίας | bentes fidem de hac probatione , rectius eritis decreturi,
ταύτης άμεινον βουλεύσαισθε , πότερον εμοί ή Θρασυ- | utrum mihi an Thrasybulo qui istius defensionemsusceptu
βούλω, δς αυτό απολογήσεται. Περί μέν ούν εμού και του rus est. De me igitur,depatremeo, autmajoribus, nihil ab
ο παιδος και των προγόνων ουδέν ούτος ειπείν εξει εις μισο | illo dici potest ex quo odium populi in nos concitaverimus :
δημίαν. Ούτε γάρ ώς ολιγαρχίαςμετέσχον (ύστερον γάρ neque enim velmeoligarchiæ participem fuisse , quipost id
των χρόνων τούτων ανήρ είναι εδοκιμάσθην ), ούθ' ώς tempus virilem ætatem attigi; vel patrem meum , quimulto
ο πατήρ ( πρό γάρ των στάσεων πολύ εν Σικελία άρχων ante has turbas in Sicilia dux copiarum obiit ; (22) non de
ετελεύτησεν ):(22) ουδ' ως οι πρόγονοι υπό τους τυράν
νοις εγένοντο στασιάζοντες γάρ προς αυτούς τον άπαντα nique majores se tyrannis submisisse, cum quibus æternum
χρόνον διετέλεσαν. Αλλά μεν δή ουδε την ουσίαν ημάς bellum gesserunt. Neque ille dicere sustinebit nos in bello
25 εν τω πολέμω φήσει κτήσασθαι , εις δε την πόλιν ουδέν | remfamiliaremauxisse , et in rempublicam nihil contulisse.
ανηλωκέναι» πάν γάρ τουναντίον, εν ειρήνη μεν όγδοη Contrarium enim accidit; siquidem fortuna nostra quæ in
κοντατάλαντος ημών ο οίκος εγένετο, εις δε την της πό
160 pace octoginta talentorum erat, in reipublicæ salutem tota
λεωςσωτηρίανεν τω πολέμω άπας ανηλώθη. (23) Εγώ in bello absumpta est. (23) Atego de illo tria habeo dicere ,
δε περί τούτου τρία έξω ειπείν τηλικαύτα το μέγεθος , tamque nefaria , ut unumquodque morte sit dignissimumi.
ώστ' άξιον είναι έκαστον έργον θανάτου: πρώτον μεν ότι Primum quidem , pecunia accepta , apud Bæotos politiam
την εν Βοιωτούς πολιτείαν χρήματα λαβών μετέστησε immutavit , eaque hinc nos fraudavit societate : deinde pro
και της συμμαχίας υμάς ταύτης απεστέρησεν, έπειτα
30 ότι τάς ναύς προύδωκε και την πόλιν περί σωτηρίας didit naves, atque hanc civitatem eo redegit ut de salute
βουλεύεσθαι πεποίηκεν, (24) έπειτα ότι παρά των αι- | consuleret : ( 24) denique a captivis , quos ipse perdidit ,
 212 ΛΥΣΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΚΑΤΑ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣ. (808 - 811)
χμαλώτων, ούς αυτός απώλεσε, τριάκοντα μνάς εσυκο» | triginta minas abstulit per fraudem, affirmans se eos non
φάντησεν, ού φάσκων αυτούς λύσεσθαι , ει μη τούτο | redempturum nisile sibi ab ipsis praeberentur. Vos igitur
αυτό παρά σφών αυτών παράσχοιεν. Συνειδότες ούν
ημών εκατέρω τον βίον, πρός ταύτα βουλεύεσθεόποτέρω vita utriusque nostrům probe intellecta , perpendite utri
χρή πιστεύειν περί της Ευάνδρου δοκιμασίας, και ού - ! fidem adhibere oporteat, atque inde vos minime pecca
τως ουκ εξαμαρτήσεσθε. bitis.

XXVII. XXVII.
36 ΚΑΤΑ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΜΠΡΕ CONTRA EPICRATEM ET LEGATIONIS
ΣΒΕΥΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΩΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ. | SOCIOS EPILOGUS , UTI THEODORUS AIT.
ιο Κατηγόρηται μέν, ώ άνδρες Αθηναίοι, Επικράτους | Hucusque, Athenienses, satis dictum est ab accusatori
ικανά και των συμπρεσβευτων· ενθυμείσθαι δε χρή δτι | bus adversus Epicratem et legationis socios. Reputate autem
πολλάκις ηκούσατε τούτων λεγόντων, οπότε βούλoιντο | quod saepius defensores istius, ubi perdere aliquem injuste
τινα αδίκως απολέσαι, ότι, ει μή καταψηφιείσθε ών volebant, dicere audivistis, vobis nempe, ni eos quos
αυτοί κελεύουσιν , επιλείψει υμάς ή μισθοφορά. (2) Και ipsi jusserint condemnaveritis , mercedem vostram esse
178νών ουδέν ήττον τοσούτον ενδεί, ώστε το μεν πλήθος και defuturam . (2) Et nunc nihilominus tantum abest rem
- η αισχύνη και διά τούτων υμίν γίγνεται ,ή δ' ωφέλεια τού ita contingere, ut multitudo quidem flagitiorum et infa
τοις: πεπείρανται γάρ ότι, οπότε αν ούτοι και οι τούτων mia in vos accidat, utilitas vero in ipsos. Experti sunt
λόγοι δοκώσιν αίτιοι είναι ψηφιείσθαι υμάς παρά το enim quod , quum ipsi et suæ ipsorum orationes videan
δίκαιον, ραδίως παράτων αδικούντων χρήματα λαμβά tur vos adducere ad sententiam præter jus ferendam ,
νoυσι. (3) Καίτοι τίνα χρή ελπίδα έχειν σωτηρίας , tunc facile a reis pecuniam accipiant. (3) At enim qualem
6 οπόταν εν χρήμασιν ή και σωθήναι τη πόλει και μή, salutis spem habere nos oportet, quum reipublicæ salus in
ταύτα δε ούτοι, φύλακες υφ'υμών καταστάντες, οι των pecuniis sita sit , atque isti qui a vobis civitatis custodes et
αδικούντων κολασταί, κλέπτωσί τε και καταδωροδο facinorosorum
κώσι; Και ου νυν πρώτον ώφθησαν αδικούντες, αλλά και vestras pecunias,hominum vindices constituuntur, furentur
muneribus
πρότερον ήδη δώρων εκρίθησαν. (4) Και υμίν έχω επι hodie primum in hac re peccassese corrumpi
et
comparti
sinant? Neque
καλέσαι ότι του αυτού αδικήματος 'Ονομάσαντος μεν sunt, sed jam
κατεψηφίσασθε, τούτου δε απεψηφίσασθε, του αυτού olim adducti sunt in jusob accepta munera. (4 ) Porro est
de vobis quod querar, quiin ejusdem criminis causa Onoma
ανδρός απάντων κατηγορούντος και των αυτών κατα
10 μαρτυρούντων, οι ουχ ετέρων ήκουσαν, αλλ' αυτοί ήσαν santem quidem condemnaveritis , hunc vero Epicratem ab
solveritis, quem omnes accusant, iidemquepremunttestimo.
οι περί των χρημάτων και των δώρων προς τούτους nio , qui non acceperuntaliunde, sed ii ipsi fuerunt qui cum
πράττοντες. (5) Καίτοι τούτο άπαντες επίστασθε, ότι
istis depecunia atque donis egerunt. (5) Attamen hoc novi.
ου , όταν τους μη δυναμένους λέγειν κολάζητε , τότε stis omnes, non tunc quum ab iis sumatis supplicium qui in
έσται παράδειγμα του μή υμάς αδικείν, αλλ' οπόταν dicendominime
παράτων δυναμένων δίκηνλαμβάνετε,τότε πάντες παύ valent, exemplum fore quo alii a peccando
σονται επιχειρούντες εις υμάς εξαμαρτάνειν. (6) Νύν | in vos deterreantur ; sed quum a disertis pænas reposcatis ,
δ' άσφαλώς αυτούς έχει τα υμέτερα κλέπτειν· αν μέν | tunc demum omnes , desituros in vos delinquere. (6) Jam
15 γάρ λάθωσιν, αδεώς αυτοίς εξουσι χρήσθαι· αν δε autem istis vestra furari impune licet. Si enim lateant, iis
οφθώσιν, ή μέρει των αδικημάτων τον κίνδυνον εξε secure uti poterunt: sin deprehendantur, vel parte eorum
πρίαντο , ή εις αγώνα καταστάντες τη αυτών δυνάμει quæ per flagitium paravere , periculum rediment , vel sua
εσώθησαν. Νύν τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, παράδειγμα ipsorum facundia servabuntur. Nunc igitur, judices , ceteris
ποιήσετε τους άλλους δικαίοις είναι, παρά τούτων δίκην exemplum dabitis ut juste se gerant, si ab istis supplicium
λαβόντες. (1) “ Ήκουσι δε πάντες οι τά της πόλεως sumpseritis. (7) Adsuntautem omnes qui reipublicæ tractant
πράττοντες ουχ ημών ακροασόμενοι , αλλ'υμάς εισόμε negolia , non utnostram orationem audiant, sed utintelli
20 νοι ήντινα γνώμην περί των αδικούντων έξετε. "Ώστ’ εί gantqualem vos sententiam de sontibus sitis habituri. Quare
μεν άποψηφιείσθε τούτων, ουδέν δεινόν δόξει αυτοϊς | si istos absolveritis, nihil jam grave illis videbitur , vobis
είναι υμάςεξαπατήσαντας εκ των υμετέρωνωφελείσθαι: deceptis, ex vestris pecuniis ditescere : sin condemnatos
εάν δε καταψηφισάμενοι θανάτου τιμήσητε , τη αυτή morte mulctaveritis, eodem judicio et ceterosmoderatiores
ψήφω τούς τε άλλους κοσμιωτέρους ποιήσετε ή νύν εισι, I efficielis quam hodie sunt, et ab istis justas pænas acceperi.
και παρά τούτων δίκην ειληφότες έσεσθε . (8) Ηγούμαι | tis. (8) Fquidem arbitror, Αthenienses , non, si eos vel in
δ', ώ άνδρες Αθηναίοι , ουδ' ει μή προθέντες αυτοίς κρί- I jus non deductos , vel causam dicere non permissos, ultimo
 (811 818) : LYSIÆ CONTRA EPICRATEM PERORATIO . 213
σιν, ή απολογουμένων μη εθελήσαντες ακούσαι , κατα- | supplicio affeceritis, eos injudicatos periisse, sed meritas
26 ψηφισάμενοι των εσχάτων τιμήσαιτε , ουκ αν ακρίτους pænas subiisse. Non enim ji injudicati haberipossunt, quo .
αυτούς απολωλέναι, αλλά την προσήκουσαν δίκην δε rum flagitiis compertis , vos ſerlis sententiam , sed qui ab
δωκέναι. Ου γαρ ούτοι άκριτοί είσι, περί ών αν υμείς inimicis infamati de rebus quas non novistis , ad causam
ειδότες τα πραχθέντα ψηφίσησθε , αλλ' οίτινες αν υπό dicendam non admittantur. Istos vero ipsæ res gestæ accu
τωνεχθρών διαβληθέντες περί ών υμείς μή ίστε, ακροά sant, nos duntaxat testimonium dicimus. (9 ) Neque id ve.
σεως μη τύχωσι. Τούτων δε τα μέν πράγματα κατη reor ne, si istosaudiatis , absolvatis ; verum opinor ipsos non
γορεί , ημείς δε καταμαρτυρούμεν · (ο) και ου τούτο
satis justas pænas subituros, si dicta causa condemnaveri.
30 δέδοικα, ως εάν ακροάσθε αυτών αποψηφιείσθε · αλλ' |
ουκ άν ηγούμαι αυτούς δίκην αξίαν δεδωκέναι, ει ακροα. tis. Quomodo enim , judices, non juste punirentur quibus
σάμενοι αυτών καταψηφίσαισθε. Πώς γάρ, ώ άνδρες | nonidem quod vobis expedit? Isti quippe in bello ex egenis
δικασταί, οις ουδε ταύτα και υμίν συμφέρει ; ούτοι μέν | divites sunt facti ex vestris reditibus ; Vos autem propter
γαρ εν τω πολέμω εκ πενήτων πλούσιοι γεγόνασιν εκ istos, egeni. (10) At enim non hoc est optimorum populi
τωνυμετέρων, υμείς δε διά τούτους πένητες. ( το) Και- | ducum, in vestris calamitatibus vestra surripere , verum
τοι ού ταύτα αγαθών δημαγωγών έστι , τα υμέτερα εν sua vobis impertire. Itaque in id recidimus, ut quiolim in
ταϊς υμετέραις συμφοραίς λαμβάνειν, αλλά τα εαυτών pace se ipsos alere nequiverunt,
35 υμίν διδόναι. Και γάρ τοι εις τοσούτον ήκομεν, ώσθ' vant, choregias exerceant, amplasnunc tributa vobis persol
domos possideant. (11)
οι πρότερον εν τη ειρήνη ουδέ σφάς αυτούς έδύναντο Attamen crat ubi invideretis eis e vestro numero qui bonis
τρέφειν, νύν υμίν εισφοράς εισφέρoυσι και χορηγούσι patriis fruentes ita agerent; nunc ita comparata est respu
και οικίας μεγάλες οικούσι. ( 1) Καίτοι ετέροις υμείς blica , ut non amplius ob ea quæ isti auferunt succensea
έστιν ότε τα πατρώα κεκτημένοις ταύτα ποιούσιν έφθo
νείτε· νύν δ' ούτως ή πόλις διάκειται , ώστε ουκέτι ών tis, sed eorum quæ vos ab ipsis accipitis gratiam habeatis ,
ούτοι κλέπτουσιν οργίζεσθε, αλλ' ών αυτοί λαμβάνετε quasi sua vobis largiantur, non vestra furentur. (12)
40 χάρινίστε , ώσπερ υμείς τα τούτων μισθοφορούντες, αλλ' Quod est autem omnium maxime prodigiosum , in privatis
ου τούτων τα υμέτερα κλεπτόντων. (12) Το δε πάντων quidem rebus, ii qui læduntur ad lacrimas confugiunt et
υπερφυέστατον, ότι εν μέν τοις ιδίοις οι αδικούμενοι δα misericordiam captant; in publicis vero, ii suntmiserabiles
κρύουσι και ελεεινοί εισιν, εν δε τους δημοσίοις οι μεν qui injuriam fecerunt, et vos qui accepistis , misericordes.
αδικούντες ελεεινοί, υμείς δ'οι αδικούμενοι ελεείτε. και | Et nunc fortasse idem facientquod et prius facere consue
νύν ίσως ποιήσουσιν άπερ και πρότερον ήσανειθισμένοι, verunt demotæ et amici, ut suis lacrimis vestram iracun
και δημόται και φίλοι κλαίοντες εξαιτήσονται αυτούς diam deprecentur. (13) Ego autem ita se rem habere opor.
παρ' υμών. (13) Εγώ δ' ούτως αξιώ γενέσθαι· ει μεν αδι tere judico : si eos nihil quidquam mali perpetrasse autu
179χειν τούτους μηδέν νομίζουσιν, αποδείξαντας ως ψευδή ment, tunc commonstrantes falsa esse quæ objiciuntur, ita
τα κατηγορημένα, ούτω πείθειν υμάς άποψηφίσασθαι vos flectere conentur ad absolutionem : sin vobis supplicent
ει δε νομίσαντες αδικείν αιτήσονται , δηλον ότι τοίς αδι rati eos deliquisse , manifestum est ipsos benevolentiores
κούσιν ευνούστεροί είσιν ή υμίν τοις άδικουμένοις, ώστ' esse injuriam facientibus quam vobis patientibus : ita ut
ου χάριτος άξιοι τυχεϊν αλλά τιμωρίας, οπόταν υμείς non gratiam , sed pænam , quando penes vos erit , dignisint
δύνησθε. (14) Έτι δε τους αυτούς ηγείσθαι χρή και consequi. (14) Præterea eosdem existimare oportet accu
και των κατηγόρων σφόδρα δεήσεσθαι , νομίζοντας πολύ αν
θάττον παρ' ημών ολίγων όντων ταύτην την χάριν λαμ satores impensius sollicitavisse , arbitratos multo citius a
βάνειν ή παρ' υμών, έτι δε ράον άλλους τινάς τα μέ nobis qui pauci sumus , hanc gratiam se posse reportare,
τερα καταχαρίζεσθαι ή υμάς αυτούς γε. (15) Ημείς quam a vobis ; tum autem facilius alios vestra condonatu
μεν τοίνυν ουκ ήθελήσαμεν προδούναι , αξιούμεν δε μηδ' ros, quam vosmetipsos. (15) Noluimus nos causam pro
υμάς , ενθυμουμένους ότι σφόδρ' αν ημίν ώργίζεσθε και dere ; et vos speramus idem facturos esse , existimaturosque
ετιμωρείσθε, όπου παρεπίπτομεν, ως εικός τους αδικούν. quod nobis maxime succenseretis , atque etiam poenas,
το τας, ει ημείς παρά τούτων ή χρήματα λαβόντες ή άλλω quando in manus vestras incideremus , tanquam a sontibus
τινί τρόπω διηλλάγημεν. Καίτοι εί τους μη δικαίως sumeretis , si nos cum istis vel pecunia accepta , vel alio
επεξιούσιν οργίζεσθε , ή που σφόδρα χρή αυτούς τους quovismodo , in gratiam reduceremur. Attamen si eis indi
αδικούντας τιμωρείσθαι. (16) Νύν τοίνυν, ώ άνδρες δι gnareminiqui litem non recte persequerentur, certe sontes
κασται, καταψηφισάμενοι Επικράτους των εσχάτων ipsos gravissime punire decet. (16) Nunc igitur, judices,
τιμήσατε, και μή, ώσπερ εν τω τέως χρόνω είθισμένοι Epicratem condemnatum ultimosupplicio mulctate,neque,
εστέ, επειδάν καταψηφισάμενοι εξελέγξετε τους αδι utolim facere consuevistis , improbos judicio convictos, im .
15 κούντας , εν τω
δίκην παρά τωντιμήματι αζημίους
αδικούντων αφίετε,
λαμβάνο ντες , έχθραν, ου | punitos in ipsa litis estimatione dimittatis , ab iis inimici
ώσπερ του
ονείδους, αλλ' ου της ζημίας αυτούς μέλον, ευ ειδότες ότι / tiam, non penam reportantes, quasi probrum , non pena
 214 ΛΥΣΙΟΥ ΚΑΤΑ ΕΡΓΟΚΛΕΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. (816 - 921)
εν μέν τη ψήφο ουδέν άλλο ποιείτε ή όνειδίζετε τους και ipsis esset cura :id tandem intelligatis vos in judicio nihil
αδικούσιν , εν δε τω τιμήματι τιμωρείσθε τους εξαμαρ- | facere aliud quam sua facinorosis scelera esprobrare; at in
τάνοντας. mulcta irroganda vos punire delinquentes.

XXVIII. XXVIII.
20
ΚΑΤΑ ΕΡΓΟΚΛΕΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. CONTRA ERGOCLEM PERORATIO .
Τα μεν κατηγορημένα ούτως εστί πολλά και δεινά, | Tot et tanta sunt accusationis capita , Athenienses , ut
ώ άνδρες Αθηναίοι , ώστε ουκ άν μοι δοκεί δύνασθαι mihi Ergocles non videatur, pro unoquoque delicto sepius
'Εργοκλής υπέρ ενός εκάστου των πεπραγμένων αυτώ mortem subiens,dignas satis populo Atheniensi pænas posse
25 πολλάκις αποθανών δούναι δίκην αξίαν τω υμετέρωI persolvere. Constat enim istum civitates prodidisse. Te.
πλήθει. Και γάρ πόλεις προδεδωκώς φαίνεται, και προ strosque hospites et cives injuria affecisse , atque etiam ex
ξένους και πολίτας υμετέρους ήδικηκώς , και εκ πένητος egeno, direptis opibus vestris, factum esse divitem . (2)
εκ των υμετέρων πλούσιος γεγενημένος. (2) Καίτοι πως Verum quo pacto istis concedatis veniam , quum videatis
αυτοίς χρή συγγνώμην έχειν, όταν δράτε τας μενναύς, classem , cui ipsi præfuerunt, pecuniarum inopia dissolvi ,
δν ήρχον ούτοι, δι' απορίαν χρημάτων καταλυομένας et ex magno navium numero ad paucitatem redigi ; istos
και εκ πολλών ολίγας γινομένας, τούτους δε πένητας
30 και απόρους έκπλεύσαντας ούτω ταχέως πλείστην των autem qui hinc enavigabant egeni et inopes , facultates tam
εστίν,ουσίαν
πολιτών
γον κεκτημένους;
ώ άνδρες
(3) Υμέτερον τοίνυν έρ celeriter longe in civitate amplissimas comparasse? (3) Ve
Αθηναίοι , επί τοις τοιούτοις οργί strum igitur cst, Athenienses,ob talia succensere. Indignum
ζεσθαι· καί γάρ δή δεινόν άν είη, ει νύν μεν ούτως enim foret, si vos , qui olim , quum et patrimonia vestra
αυτοί πιεζόμενοι ταις εισφοραίς συγγνώμην τους κλέ. ampla essent, etmulta redirentad civitatem , capite tamen
πτουσικαι τους δωροδοκούσιν έχoιτε, εν δετω τέωςχρόνο eos plectebatis qui vestris opibus inhiabant, nunc tributis
και των οίκων των υμετέρων μεγάλων όντων και των pressi eis veniam condonaretisqui vestra surripiunt et mu.
35 δημοσίων προσόδων μεγάλων ουσών, θανάτω έκολάζετε neribus se corrumpi sinunt. (4) Equidem arbitror vos
τους των υμετέρωνεπιθυμούντας. (6) Οίμαι δ' έγωγε
πάντας υμάς ομολογήσαι, ει υμίν Θρασύβουλος επηγ omnes confessuros esse, si jactasset Thrasybulus se cum
γέλλετο τριήρεις έχων έκπλεύσεσθαι και ταύτας παλαιάς triremibus exiturum , easque pro novis veteres reddilu .
αντί καινών παραδώσειν, και τους μεν κινδύνους υμε rum , et pericula vestra , at commoditates amicorum ipsius
τέρους έσεσθαι, τας δ' ωφελείας των αυτού φίλων, και esse futuras , se vos tributis ad egestatem redacturum , Er
υμάς μεν διά τάς εισφοράς πενεστέρους αποδείξεις, Ερ guclem vero etsuos ipsiusadulatores divitiis cumulaturum :
γοκλέα δε και τους κόλακας τους αυτού πλουσιωτάτους
40 ναύς
των πολιτών ποιήσειν,εκπλεύσαι
ουδένα αν. υμών επιτρέψαι neminem vestrum permissurum fuisse, utille cum navibus
εκείνον έχοντα (5) Άλλως τε τας
και / vestris enavigaret , (5) praesertim quum , postquam vos de
επειδή τάχιστα υμείς εψηφίσασθε τα χρήματα απο creveratis pecuniam describere quæ ex civitatibus esset ac
γράψαι τα εκ των πόλεων ειλημμένα και τους άρχοντας cepta , et præfectos quicum Thrasybulo enavigarant huc ad
τους μετ'εκείνου καταπλείν ευθύνας δώσοντας, Εργο: rationes reddendas reverti , Ergocles dixerit vos jam syco
κλής έλεγεν ώς ήδη συκοφαντείτε και των αρχαίων νό phantas agere , atque ad priscosmores redire, et Thrasybulo
μων επιθυμείτε , και Θρασυβούλω συνεβούλευε Βυ consilium dederit ut Byzantium occuparet, et classe retenta
180ζάντιον καταλαβείν και τάς ναύς έχειν και την Σεύθου Seuthi filiam uxorem duceret : (6) « ut præcidas , aiebat, illo.
θυγατέρα γαμείν· (6) « ίνα αυτών εκκόψης, έφη , τας
συκοφαντίας ποιήσεις γάρ αυτούς ουκ επιβουλεύοντας rum sycophantias ; sic enim efficies utnon tibi tuisqueinsidias
σοί καθήσθαι και τοίς σούς φίλους, αλλά περί αυτών struantdomidesides, sed sibiipsis timeant. » Ita, Athenien
δεδιέναι. » Ούτως , ώ άνδρες Αθηναίοι, επειδή τάχιστα ses , ubi primum saturati sunt, et vestris opibus perfrue
ενεπέπληντο και των υμετέρων απέλαυσαν, αλλοτρίους bantur, tunc se ipsos alienos a civitate existimabant. (7)
και της πόλεως εαυτούς ηγήσαντο. (7) Άμα γάρ πλουτούσι Simul enim ditescunt et vos oderunt, neque jam se com
και υμάς μισούσι , και ουκέτι ως αρξόμενοι παρασκευά parant ut pareant vobis, sed ut vobis imperent; et pro iis
ζονται, αλλ' ώςυμών άρχοντες ,και δεδιότες υπέρ ών υφή. timentes quæ surripuere , parati sunt ad loca munita occu
ρηνται έτοιμοί είσι και χωρία καταλαμβάνειν και ολι.
γαρχίαν καθιστάναι και πάντα πράττειν , όπωςυμείς εν panda, ad oligarchiam constituendam , ad omnia denique
τοις δεινοτάτους κινδύνους καθ' εκάστην ημέραν έσεσθε» exsequenda quo vos in summis periculis quotidie versemini.
ούτω γαρηγούνται ουκέτι τους σφετέροις αυτών αμαρτή Ea enim ratione existimant futurum ut vos non ampliusaa
1ο μασι τον νούν υμάς προσέξειν, αλλ'υπέρ υμών αυτών και Γ ipsorum lagitia animum advertere velitis , sed pro vobis.
 (821 – 820) LYSIÆ CONTRA ERGOCLEM PERORATIO . 215

της πόλεως ορρωδούντας ήσυχίαν προς τούτους εξειν. (8) | metipsis et civitate formidantes , abipsis abstinautis. (8)
Θρασύβουλος μέν ούν, ώ άνδρες Αθηναίοι , ( ουδέν γάρ | Thrasybulus igitur , Αthenienses , ( neque enim necesse est
δεί περί αυτού πλείω λέγειν) καλώς εποίησεν ούτω τε plura de eo dicere) recte fecit talem vitæ exitum sortitus .
λευτήσας τον βίον· ου γάρ έδει αυτόν ούτε ζήν τοιούτοις Neque enim eum vivere decuit, quum tam nefaria consilia
έργοις επιβουλεύοντα , ούθ' ύφ' υμών αποθανείν ήδη τι
δοκούντα υμάς αγαθών πεποιηκέναι, αλλά τοιούτω τρόπο meditaretur; neque a vobis capite plecti, quum bene de
της πόλεως απαλλαγήναι. (9) Ορώ δ' αυτούς διά την vobis meruisse olim videretur : verum hocmodo convenie
15 πρώην εκκλησίαν ουκέτι φειδομένους των χρημάτων, bat civitatem ab ipso liberari. (9) Istos autem video propter
αλλ' ώνουμένους τάς αυτών ψυχάς και παρά των λεγόν concionem nuper habitam muneribus non parcere , sed suas
των και παράτων εχθρών και παρά των πρυτάνεων,και vitas redemptum ire ab oratoribus, ab inimicis et a prytani
πολλούς Αθηναίων αργυρίω διαφθείρειν. “Υπέρ ών υμίν bus, atque Atheniensium plurimos pecunia corrumpere. Cu
άξιόν εστιν απολογήσασθαι παρά τούτου νυν δίκην λα jus flagitii suspicionem a vobis removere vos decet,ab isto
βούσι, και πάσιν ανθρώποις επιδείξει ότι ουκ έστι το nunc pænas sumentes, omnibusque mortalibus palam fa
σαύτα χρήματα , ών υμείς ηττήσεσθε ώστε μή τιμω cere, nullas opes esse tantas quibus victi facinorosis homi
20 ρεΐσθαιτους αδικούντας. (1ο) Ενθυμείσθε γάρ, ώ άνδρες nibusparcatis.
Αθηναίοι , ότι ουκ Εργοκλής μόνος κρίνεται, αλλά και (10) Cogitate enim , Athenienses, non de Er.
η πόλις όλη. Νυνί γάρ τοις άρχουσι τοις υμετέροις έπι gocle solum , sed de tota civitate ,judicium fieri. Jam enim
δείξετε πότερον χρή δικαίοις είναι, ή ως πλείστα των vestris magistratibus ostendetis utrum ipsos oporteat justos
υμετέρων υφελομένοις το αυτο τρόπο την σωτηρίαν csse, vel, vobis expilatis, eadem ratione salutem quærere
παρασκευάζεσθαι, δπερ ούτοι νυνι πειρώνται. (τα) qua istinunc meditantur. (11) Atqui probe nosse vos opor.
Καίτοι ευ ειδέναι χρή, ώ άνδρες δικασταί· όστις έν το. tet, judices, eum , qui in tantis rerum vestrarum angustiis ,
σαύτη απορία των υμετέρων πραγμάτων ή πόλεις προ vel civitates prodiderit , velpecunias subducere autmunera
25 δίδωσιν ή χρήματα κλέπτειν ή δωροδοκείν αξιοί, ούτος accipere sustinuerit , etiam mania et naves hostibus tra
και τα τείχη και τάς ναύςτούς πολεμίοις παραδίδωσι και diturum atque oligarchiam ex democratia constituturum
ολιγαρχίαν εκ δημοκρατίαςκαθίστησιν· ώστ' ουκ άξιον esse. Vos igitur minimedecet istorum fraudibus superari,at
υμίν της τούτων παρασκευής ήττασθαι , αλλά παρά exemplo omnes mortales edocere , vos neque quæstum , ne
δειγμα πάσιν ανθρώπους ποιήσαι και μήτε κέρδος μήτε
έλεον μήτ' άλλο μηδέν περί πλείονος ποιήσασθαι της quegratiam , autaliud quidpiam pluris facere ,quam talium
τούτων τιμωρίας. hominum supplicia.
12. Οίμαι δ' Έργοκλέα , ώ άνδρες Αθηναίοι , περί 12 . Arbitror autem , Athenienses , Ergoclem de Halicar
:40 μεν Αλικαρνασσού και περί της αρχής και περί των nasso, deque navium prefectura , deque rebus a se gestis,
αυτα πεπραγμένων ουκ επιχειρήσεις απολογείσθαι , se purgare non esse conaturum ; at dicturum duntaxat,
έρείν δ' ώς από Φυλής κατήλθε και ως δημοτικός έστι
και ως των κινδύνων των υμετέρων μετέσχεν. Εγώ se a Phyle rediisse , et esse populi studiosum , et vobiscum
δε, ώ άνδρες Αθηναίοι , ού τοιαύτην γνώμην έχω περί una pericula subiisse. Ego vero , Athenienses , de his non
των τοιούτων (13) αλλ' όσοι μεν ελευθερίας και του eadem sentio atque isti: (13) sed quicumque libertatis et
δικαίου επιθυμούντες και τους νόμους ισχύειν βου justitiæ studiosi, quicumque eo consilio ut leges valere pos
λόμενοι και τους αδικούντας μισούντες των υμετέ sent, et ex odio improborum hominum , vestra pericula
35 ρων κινδύνων μετέσχον, ου πονηρούς είναι πολίτας, participarunt, eos censeo non malos esse cives , nec injuria
ουδε αδίκως τούτοις φημι αν είναι υπόλογον την εκεί ipsorum exilii rationem esse habendam . Quicumque autem
νων φυγήν όσοι δε κατελθόντες εν δημοκρατία το μεν
υμέτερον πλήθος αδικούσι, τους δε ιδίους οίκους εκ reversi, in democratia vexant populum , et privatas fortu
των υμετέρων μεγάλους ποιούσι , πολύ μάλλον αυτοίς | nas ex vestris adaugent , eis multo magis convenit succen
προσήκει οργίζεσθαι ή τοϊς τριάκοντα. (14) Οι μεν sere vos quam trigintaviris. (14 ) Illienim ideo constitue
γάρ επί τούτ' εχειροτονήθησαν , ίνα κακώς , εί πη δύ bantur ut, qua ratione possent, vosmalo afficerent : istis
ναιντο , υμάς ποιήσαιεν τούτοις δ' υμάς αυτούς επε autem vosmelipsos commisistis , ut magnam et liberam red .
τρέψατε , ως μεγάλης και ελευθέραν την πόλιν ποιή derent civitatem . Quorum nihil contigit, sed quantum in
10 σωσιν εν υμίν ουδέν αποβέβηκεν, αλλά το επί τούτοις
ipsis ſuit , in gravissima pericula incidistis. Quaremulto
είναι εν τοις δεινοτάτους κινδύνους καθεστήκατε, ώστε
πολύ αν δικαιότερον υμάς αυτούς και τούτους έλεοίτε , esset aequius ut vestrum ipsorum vos misereret , vestro
και τους υμετέρους παίδας και γυναίκας , ότι υπό rumque liberorum et conjugum , quam horum impurorum
τοιούτων ανδρών λυμαίνεσθε. (15) Όταν γάρ ήγησώ- | quiomni contumelia vos aficiunt. (15) Νam quando spera
μεθα σωτηρίας αντειλήφθαι , δεινότερα υπό των ημετέ. | vimus nossalutemfuisse consecutos, graviora a nostris duci
ρων αρχόντων πάσχομεν ή υπό των πολεμίων. Καί- Γ bus patimar quam ab hostibus. Attamenomnesintelligitis
 216 ΛΥΣΙΟΥ ΚΑΤΑ ΦΙΛΟΚΡΑΤΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. (326 - 329)
181τοι πάντες επίστασθε ότι ουδεμία ελπίς σωτηρίαςυμίν | quod in adversis rebus nulla vobis salutis spes reliqua
δυστυχήσασιν. " Ώστε άξιον υμάς παρακελευσαμένους | esse possit. Quare decet ut vosmetipsos hortantes jam ab
υμίν αυτοίς παρά τούτων νυνι την μεγίστην δίκην istis extremum sumatis supplicium , celerisque Græcis
λαβείν, και τοις άλλοις " Ελλησιν επιδείξαι ως τους commonstretis vos studere fagitiosos cives coercere , ve
αδικούντας τιμωρείσθε , και τους υμετέρους άρχοντας strosque duces emendare. (16 ) Hæc igitur ego vobis sua
βελτίoυς ποιήσετε. (16) Εγώ μεν ούν ταύθ' υμίν πα deo ; vos autem scire oportet quod , si mihiauscultetis, de
5 ρακελεύομαι υμάς δε χρή ειδέναι ότι, αν μέν έμοί istis recte statuetis ; sin minus, quod reliquos cives efficietis
πεισθήτε, εύ περί αυτών βουλεύσεσθε , ει δε μή, χεί
ροσι τοις άλλοις πολίταις χρήσεσθε. "Ετι δε , ώ άν deteriores. Praeterea vero , Athenienses, si istos absolvatis,
nullam vobis habebunt gratiam , sed salutem ascribent
δρες Αθηναίοι , αν αυτών αποψηφίσησθε , ουδεμίαν
υμίν είσονται χάριν, αλλά τους ανηλωμένους και τους pecuniis quas furto subreptas profudere : adeo ut inimici
χρήμασιν οίς υφήρηνται ώστε την μεν έχθραν υμίν | tias vobismetipsis reliqueritis , et isti salutem suis ipso
αυτοίς καταλείψετε , της δε σωτηρίας εκείνους είσονται rum divitiis acceptam retulerint. (17) Denique , Athe.
χάριν.(17) Καιμεν δή, ώ άνδρες Αθηναίοι,και Αλικαρ nienses , tum Halicarnassenses tum alii qui ab istis inju
Το νασσείς και οι άλλοι οι υπό τούτων ήδικημένοι , αν μέν riose accepti sunt, si istos ultimo mulctaveritis supplicio ,
παρά τούτων την μεγίστην δίκην λάβητε , νομιούσιν existimabunt se ab istis quidem perditos fuisse , a vobis
υπό τούτων μεν απολωλέναι , υμάς δε αυτούς βεβοηθη. autem recreatos : quodsi eosdem foveritis, arbitrabuntur
κέναι: εάν δε τούτους σώσητε , ηγήσονται και υμάς
ομογνώμονας γεγονέναι τοίς αυτούς προδεδωκόσιν. vos cum iis sensisse qui se prodiderunt. Convenit igitur,
“ Ωστ' άξιον τούτων απάντων ενθυμηθέντας άμα τους hæc omnia in memoria babentes, vos eadem opera et ami
φίλοις τοις υμετέροις αποδούναι χάριν και παρά των | cis vestris gratiam referre, et de facinorosis supplicium su
αδικούντων την δίκην λαβείν. mere.

ΧΧΙΧ . ΧΧΙΧ.

15 ΚΑΤΑ ΦΙΛΟΚΡΑΤΟΥΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ. CONTRA PHILOCRATEM PERORATIO .

20 Ο μεν αγών ούτος , ώ άνδρες δικασταί , ερημότερος 1 Hæc contentio , judices , longe est infrequentior quam
γεγένηται και εγώ προσεδόκων. Πολλοί γάρ ήσαν οι ego exspectabam . Multi enim erant qui minitarentur et
απειλούντες και οι φάσκοντες Φιλοκράτους κατηγορή dicerent se Philocratem accusaturos ; quorum nemo hodie
σειν' ων ουδείς νυνι φαίνεται. “ Ο κάμοι δοκεί ουδενός apparet. Id quod mihi videtur nullo infirmius argumen
έλαττον είναι τεκμήριον της απογραφής ότι αληθής tum veram esse hanc delationem . Nam nisi ex Ergoclis
25 ούσα τυγχάνει: ει γάρ μη πολλά των 'Εργοκλέους είχε pecuniis iste plurima intervertisset, non ita facile dimisisset
χρημάτων,
κατηγόρους.ουκ(2)αν Εγώ
ούτωςδε , οιός τ' ήν δικασταί,
ώ άνδρες απαλλάξαιπάντας
τους accusatores . (2) Ego autem , judices , vos omnes
scire
υμάς ηγούμαι ειδέναι ότι 'Εργοκλέους διά τούτο υμείς arbitror, vos Ergoclem ideo capite damnasse, quod ex
θάνατον κατεχειροτονήσατε, ότι κακώς διαθείς τα της republica male administrata plus quam triginta talento
πόλεως πλέον ή τριάκοντα ταλάντων ουσίαν έκτήσατο. rum sibi rem confecerat. Quarum pecuniarum nihil com
Και τούτων των χρημάτων ουδέν εν τη πόλει φαίνε paret in civitate. At quo vertemus nos, aut qua via ipsas
ται. Καίτοι που χρή τραπέσθαι ή πη ζητήσαι τα χρή investigabimus? Si enim apud affines, eteos quibus ille ho.
30 ματα; ει γάρ παρά τους κηδεσταίς και οις εκείνος οί minibusfamiliarissime
κειότατ’ ανθρώπων έχρητο μη φανήσεται , χαλεπώς inimicos reperientur. utebatur, non appareant,ægre apud
(3) Quem autem Ergocles pluris fe
παρά τους εχθρούς ευρεθήσεται. (3) Τίνα δε Ερ
γοκλής περί πλείονος Φιλοκράτους έποιείτο , ή προς cit quam Philocratem ? cuinam erat familiaritate conjun
τίν’ ανθρώπων διέκειτο οικειότερον ; ού των μεν υμε ctior ? nonne istum inter vestros cives præcipue selegit ,
τέρων πωλητών αυτόν εξήγαγε , τών δ' αυτού χρη quem suarum facultatum procuratorem efficeret , et po
μάτων ταμίαν εποίησε , και το τελευταίος τριήραρχον streno, præfectum triremis constituit? (1) Attamen
αυτόν κατέστησε; (4) Καίτοι δεινόν εί οι μεν τας hoc mirum accidit, si , quum fortunatiores illud munus
35 ουσίας έχοντες ολοφυρούνται τριηραρχούντες , ούτος ægre recipiant, iste antea pauperrimus, illo tempore lu .
δε ουδένς υπέστη
εθελοντή πρότερονταύτην
κεκτημένος εν εκείνο
την λειτουργ ίαν. το χρόνο
Ουκούν δή bens susceperit id oneris. Istum igitur ille triremis præ
ουχ ώς ζημιωθησόμενον αυτόν τριήραρχον κατέστησεν, Γ fectum constituit , non ut incommodi aliquid, sed ut po
 (829 - 334) , LYSIÆ CONTRA PHILOCRATEM PERORATIO . 217
αλλ' ώς ώφεληθησόμενον και φυλάξoντα τα αυτού χρή- 1 tius commodiimportaturum, suasque pecunias administra
ματα, ουκ έχων ότω χρή μάλλον τούτου πιστεύσαι. | turum diligentius, neminem scilicet reperiens cui majorem
(6) Ηγούμαι δε , ώ άνδρες δικασταί, Φιλοκράτει δύο fidem adhiberet. (5) Existimo autem , judices , Philocrati
είναι και μόνας απολογίας: προσήκειν γάρ αυτό απο- | duas relinqui duntaxat defensionis rationes : aut enim ipsi
δείξαι ή ετέρους έχοντας τα 'Εργοκλέους χρήματα, | commonstrandum esse alios habere Ergoclis pecunias , aul
40 ή αδίκως απολωλότα εκείνον και ουδέν υφηρημένον των illum per injuriam interiisse , nihilque de vestris surri
υμετέρων ουδε δεδωροδοκηκότα. Ει δε τούτων μηδέ - I puisse , nec muneribus fuisse corruptum. Quodsi horum
τερον ποιήσει, δέδονται καταψηφίζεσθαι , και μή τοϊς | neutrumfecerit , vobis ratum sit istum condemnare , neque
μέν παρά των άλλων λαμβάνουσιν οργίζεσθαι, τοϊς δε eis quidem qui ab aliis aliquid accipiunt succenseatis , eis
τα υμέτερ' αυτών έχουσι συγγνώμην έχειν. autem qui vestras res habent condonetis .
182 6. Τις δ' ουκ οίδεν 'Αθηναίων τρία τάλαντα παρ' 6. Quis vero ignorat Atheniensium , tria talenta ab
Εργοκλέους μεσεγγυηθέντα τοις λέγουσιν, ει δύναιντο Ergocle fuisse deposita apud aliquem danda oratoribus, si
αυτόν σώσαι και μή κατηγορείν: οι επειδή εώρων την potuissent ipsum e periculo liberare , vel accusare noluis
ύμετέραν οργήν τιμωρείσθαι βουλομένην, ήσυχίαν ήγον sent? Qui postquam persenserunt indignationem vestram
και ουκ ετόλμων σφάς αυτούς φανερούς ποιήσαι. Και ad pænas exposcendas esse paratissimam , destiterunt,
το μεν πρώτον ούτος ού κομιζόμενος παρ' αυτών τα neque ausi sunt se ipsos prodere . Et primum quidem
Philocrates, pecunia a sequestro non restituta , minita .
και χρήματα μηνύειν έφη τη πόλει·(7) επειδή δεκαιταύτα batur se omnem rem civitati denuntiaturum ; (7) verum
απείλησε και των άλλων των εκείνου κύριος γεγένηται, ubi et hanc receperat , et in cetera Ergoclis bona suc.
εις τούτο τόλμης ελήλυθεν, ώστε μάρτυρας πεπόρισται cesserat , eo impudentiæ venit , ut compararit testes , qui
οι μαρτυρήσουσιν αυτώ ώς ήν έχθιστος απάντων ανθρώ testarentur ipsum fuisse ex omnibus mortalibus Ergo
πων Έργοκλεϊ. Καίτοι οίεσθ' αν αυτόν, ώ άνδρες δικα cli inimicissimum . Attamen putetisne, judices, istum
σταί, εις τούτο μανίας αφικέσθαι, ώστε Θρασυβούλου eousque fuisse insanum , ut, imperante Thrasybulo , atque
στρατηγούντος και Εργοκλέους αυτώ διαφερομένου Ergocle sibi infenso, sponte voluerit triremis præfecturam
εθελοντής υποστήναι τριήραρχον ; Πώς γάρ αν θάττον suscipere? Qua enim ratione sibi celerius perniciem com
10 απώλετο, parare , aut insignius damnum sibi arcessere potuisset ?
8. Περίή πως
μεν ανούν μάλλον
τούτωνεπηρεάζετο;
ικανά τα ειρημένα : εγώ 8. De his igitur ea quæ dicta sunt sufficiunt. Ego au
δ' υμάς αξιώ υμίν αυτοίς βοηθήσαι , και πολύ μάλλον | tem vos oro ut vobismetipsis opitulemini, multoque magis
τους αδικούντας τιμωρείσθαι και τους τα της πόλεως pænas reposcatis a flagitiosis hominibus, quam eos censea
έχοντας ελεεινούς ηγείσθαι. Ουδέν γάρ των αυτού nias.tis miseratione dignos qui publicas interverterunt pecu
Nihil enim iste de suis traditurus est, sed vobis ve
καταθήσει, αλλά τα υμέτερα υμίν αυτοίς αποδώσει, και stra redditurus; quibus tamen longe plura ipsi superfutura
πολλώ πλείω αυτώ τούτων περιέσται. (9) Και γάρ sunt. (9) Indignum enim foret , judices, si, quum eis suc.
αν και δεινόν είη, ώ άνδρες δικασταί , εί τοις μεν μη censeatis quiex privatis fortunis tributa publica persolvere
15 δυναμένοις τα σφετερ' αυτών εισφέρειν οργίζοισθε και nequeant, eorumqueres familiares, tanquam delinquen.
τας ουσίας αυτών ως αδικούντων δημεύοιτε , τους δε τα tium in vos, publicetis , eos dimiseritis impunitos qui pe
υμέτερ' αυτών έχοντας μή τιμωροΐσθε , αλλά των τε cuniam publicam retinent, ipsique vestris spoliemini for
χρημάτων αποστεροίσθε και τούτους χαλεπωτέρους tunis , istisque gravioribus adhuc inimicis utamini. (10)
εχθρούς έχoιτε. (το) “Έως γάρ αν τα υμέτερα έχοντες Quamdiu enim sibi conscii fuerint pecuniæ vestræ direptæ ,
σφίσιν αυτοίς ξυνειδώσιν, ουδέποτε υμίν παύσονται tamdiu infestum in vos animum habere non desistent; rati
κακονοούντες, νομίζοντες τας της πόλεως δυστυχίας nimirum per solas civitatis calamitates se posse ab omni
20 μόνας απαλλαγής είναι των προς αυτούς πραγμάτων. I quaestione liberari.
ΙΙ. Ηγούμαι δ', ώ άνδρες δικασταί, ου μόνον περί | 11. Εquidem arbitror , judices , oportere ut iste non
χρημάτων αυτώ προσήκειν αγωνίζεσθαι , αλλά και περί | modo in fortunarum , verum etiam in capitis discrimen
του σώματος κινδυνεύειν . Και γάρ αν και δεινόν είη , | adducatur. Neque enim tolerandum esset , si, quum ii
εί οι μεν τά των ιδιωτών απολλύμενα τους κλέπταις | qui furibus conscii sunt rei a privalis hominibus ablatam ,
συνειδότες τους αυτούς ενέχoιντο , ούτος δε τα της πόλεως eodem reatu teneantur, iste vero Ergocli conscius facultates
'Εργοκλεϊ συνειδώς κλέπτονται και επί τοις υμετέροις , publicas intervertenti et in vestrum detrimentum mune
25 δωροδοκούντι μή της αυτής τιμωρίας τυγχάνοι, αλλά ribus corrumpi se sustinenti, non easdem pænas daret ,
αθλα λάβοι την υπ' εκείνου καταλειφθείσαν ουσίαν αντί sed suæ improbitatis præmium auferret, fortunas ab illo
της αυτού πονηρίας. (12) "Άξιοι δ' υμϊν εισιν οργής, } relictas. (12) Philocles scilicet et ejus assecla vestram
ωάνδρες δικασταί. Ούτοι γάρ, ότε Εργοκλής έκρίνετο, indignationem consequi merentur , judices : qui, quando
εν τω δήμω περιιόντες έλεγον ως πεντακόσιοι μεν αυ Ergocles coram populo judicabatur, prædicantes circumi
τοις είησαν εκ του Πειραιώς δεδεκασμένοι, εξακόσιοι ή rent quingentos viros ex Piraeen suis corruptos esse muneri
δε και χίλιοι εκ του άστεος μάλλον δε προσεποιούντο | bus, et ex urbe mille et sexcentos, profiterenturque se
πιστεύειν τοις χρήμασιν ή δεδιέναι τα αυτών αμαρτή- | majorem spem habere ex pecuniis quam metum ex deli
 218 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΝΙΚΟΜΑΧΟΥ. ( 834 - 312)
30 ματα. (13) Εκεί μέν ούν επεδείξατε αυτοίς , εάν δε ευ | ctis. (13) Istis igitur tunc signifcastis ( et si sentiatis recte,
φρονήτε, και νυνι τούτο φανερόν πάσιν ανθρώπους ποιή- | nunc quoque omnibus facietis palarm) non esse tantam pe
σετε, ότι ουκ έστι τοσαύτα χρήματα & υμάς , ούς αν cuniam quæ vos possit avertere ab iis puniendis quos in
λαμβάνετε αδικούντας, αποτρέψει τιμωρείσθαι, και flagitiis deprehendatis , nullamque vos impunitatem eis
μηδεμίαν αυτοίς άδειας δώσετε τα υμέτερα αυτών διαρ concessuros qui vestra diripiunt et furantur. (14) Hæc
πάζουσι και κλέπτουσιν. (14) Εγώ μέν ούν ταύτα υμίν sunt quæ ego vobis suadeo. Omnes enim novistis Ergo
παραινώ. Πάντες γάρ επίστασθε ότι 'Εργοκλής χρη clem sui emolumenti causa , non vestri honoris studio ,
35 ματιούμενος, αλλ' ού προς υμάς φιλοτιμησόμενος εξέ enavigasse , et neminem alium præter hunc illius pecu
πλευσε, και ουδείς άλλος έχει τα χρήματα ή ουτος. nias habere. Si igitur sapiatis , vestras ipsorum res recu
Εάν ούν σωφρονήτε , τα υμέτερ' αυτών κομιείσθε. Η perabitis.

XXX. XXX.
183 ΚΑΤΑ ΝΙΚΟΜΑΧΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΩΣ ADVERSUS NICOMACHUM SCRIBAM ,
ΕΥΘΥΝΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ. RATIONUM NON REDDITARUM ACCUSATIO .
Ήδη, ώ άνδρες δικασταί, τινές εις κρίσιν καταστάν- | Haud raro evenit, judices, ut in jus vocati quum visi
5 τες αδικείν μεν έδoξαν, αποφαίνοντες δε τας των προ- | essent peccasse,commemoratis majorum virtutibus suisque
γόνων αρετάς και τας σφετέρας αυτών ευεργεσίας συγ bene meritis , veniam tamen a vobis consecuti sint. Quod
γνώμης έτυχον παρ' υμών. Επειδή τοίνυν και των | igitur reos benigneauditis, si quid de republica vestra bene
απολογουμένων αποδέχεσθε, εάν τι αγαθόν φαίνωνται | meruisse videantur, æquum esse arbitror ut aceusatores
την πόλιν πεποιηκότες, αξιών και των κατηγόρων υμάς etiam auscultetis , si veterem reorum improbitatem possint
ακροάσαθαι , εάν αποφαίνωσι τους φεύγοντας πάλαι πο commonstrare. (2) Quodigitur Nicomachi pater servus fue
10 νηρούς όντας. (2)“ Ότι μεν τοίνυν ο πατήρ Νικομάχου rit publicus, et bic ipse Nicomachus quibus in studiis ado
δημόσιος ήν, και οία νέος ών ούτος επετήδευσε, και όσα | lescentiam contriverit, quotquejam annos natusio civium
έτη γεγονώς εις τους φράτορας εισήχθη , πολύ αν έργον censum fuerit relatus, bæc enarrare operosum esset. Ubi
είη λέγειν· επειδή δε τών νόμων αναγραφεύς εγένετο, vero ad leges describendas admotus fuit , quis ignorat quan
τις ουκ οίδεν οία την πόλιν έλυμήνατο; προσταχθέν γάρ | tis malis vexaverit rempublicam ? Nam quum illidemanda.
αυτώ τεσσάρων μηνών αναγράψαι τους νόμους τους | tum fuisset intra quattuor menses leges Solonis describere,
Σόλωνος , αντί μέν Σόλωνος αυτός νομοθέτης κατέστη- | ipse pro Solone seipsum legislatorem constituit, et officium
σεν, αντί δε τεττάρων μηνών εξέτη την αρχήν έποιή sexenne effecit. Singulis autem diebus pecunia accepta ,
16 σατο , καθ' εκάστην δε ημέραν αργύριον λαμβάνων τους | leges alias inscripsit, alias delevit; (3) atque eo ventum est
μεν ενέγραψε, τους δε εξήλειφεν. (3) Εις τούτο δε κατέ. | ut ex istius manu leges nobis depromptas haberemus , et
στημεν ώστε εκ της τούτου χειρός τεταμιεύμεθα τους disceptantes in judiciis contrarias proferrent, utrique affir
νόμους και οι αντίδικοι επί τοις δικαστηρίοις εναντίουςmantes se a Nicomacho accepisse. Mulctas autem irrogan
παρείχοντο , αμφότεροι παρά Νικομάχου φάσκοντες | tibus magistratibus , ipsumque trahentibus in judicium,
ειληφέναι. Επιβαλλόντων δε των αρχόντων επιβολάς | leges tradere noluit ; verum respublica prius in extremas
και εισαγόντων εις το δικαστήριον ουκ ήθέλησε παρα. redacta fuit angustias, quam iste discederet ab oflicio ,
20 δούναι τους νόμους, αλλά πρότερον η πόλις είς τάς με . rerumque gestarum rationes redderet. (4) Attamen , judi
γίστας συμφοράς κατέστη, πρίν τούτον απαλλαγήναι 1 ces, quum illorum pænasnon dederit, qualem tandem etiam
της αρχής και των πεπραγμένων ευθύνας υποσχεϊν. (4) nunc sibi auctoritatem constituit ? qui primum quattuor
Και γάρ τοι, ώ άνδρες δικασταί, επειδή εκείνων δίκην annos in describendo insumpsit, quum ipsi licuisset eo mu
ου δέδωκεν, οποίαν και νύν την αρχήν κατεστήσατο; nere triginta diebus defungi; deinde quum præscriptum
όστις πρώτον μεν τέτταρα έτη ανέγραψεν, εξόν αυτό esset unde ex fuissent describendæ , iste se omnium domi
τριάκοντα ημερών απαλλαγήναι: έπειτα διωρισμένον num et arbitrum effecit , et quum tot (quot nemo alius )
25 εξ ών έδει αναγράφειν, αυτόν απάντων κύριον εποιή administraverit solus ex omnibus quimagistratum gesse
σατο, και όσα... . διαχειρίσας μόνος ούτος των αρξάν
των ευθύνας ουκ έδωκεν, (5) αλλ' οι μεν αλλοι της αυτών runt, non reddidit rationes. (5) Ac ceteri quidem suima
αρχής κατά πρυτανείαν λόγον αναφέρoυσι, συ δε, ώ Νι gistratus unaquaque prytanide rationes referunt : tu vero,
κόμαχε, ουδε τεττάρων ετών ήξίωσας εγγράψαι, αλλά Nicomache, post quattuor annos non retulisti , sed libi soli
μόνω σοί των πολιτών εξείναι νομίζεις άρχειν πολύν civium licere existimas per diutinum tempusmagistratum
χρόνον, και μήτε ευθύνας διδόναι μήτε τοϊς ψηφίσμασι gerere, nequerationes reddere, neque decretis populi au
πείθεσθαι μήτε των νόμων φροντίζειν, αλλά τα μεν έγ- | scultare , neque leges curare ; sed alia scribis , alia deles,
 (812 -- 350) LYSIÆ OR. ADVERSUS NICOMACHUM . 219
30 γράφεις, τα δ' εξαλείφεις, και εις τούτο ύβρεως ήκεις | eoque insolentiae processisti ut arbitreris res civitatis tuas
ώστε σαυτού νομίζεις είναι τα της πόλεως , αυτός δη- | esse , quumipse sis servus publicus. (6) Vos igitur opor
μόσιος ών. (6) Υμάς τοίνυν χρή, ώ άνδρες δικασταί, tet, judices, reputantes Nicomachimajores quales ſuerint,
αναμνησθέντας και των προγόνων των Νικομάχου, οί et ipse quam ingrate vobiscum egerit contemplis legibus,
τινες ήσαν,και ούτος ώς άχαρίστως υμίν προσενήνεκται
** | oportet, inquam , hominem coercere; et, quum singulorum
παρανομήσας , κολάσαι αυτόν, και επειδή ενός εκάστου scelerom supplicium non sumpseritis , hodie universorum
δίκην ουκ ειλήφατε, νύν υπέρ απάντων γε αυτήν την
τιμωρίαν ποιήσασθαι. simul penas exposcere.
35 7. Ίσως δε , ώ άνδρες δικασταί , επειδαν περί αυτού 7. Fortasse autem , judices, quum pro se ipso nihil re
μηδέν δύνηται απολογείσθαι , εμε διαβάλλειν πειράσει | spondere poterit, me calumniari conabitur. Ego vero de
ται. Τότε δε περί των εμών τούτω αξιώ πιστεύειν | meis rationibus tunc vos isti fidem adhibere postulo , ubi
υμάς, οπόταν απολογίας εμοί δοθείσης μη δύνωμαι | defensionis vice ad me delata , istius mendacia refellere
ψευδόμενον αυτόν εξελέγξαι. Εάνδ' άρα επιχειρη λέ non potuerim . Quodsi ea conetur dicere quæ in senatu
γειν άπερ εν τη βουλή, ως εγώτων τετρακοσίων εγε dixit, me scilicet in nuniero fuisse quadringentorum viro
νόμην, ενθυμείσθε· τούτων τοιαύτα λεγόντων εκ των rum , reputate quod ex sermonibus talia dicentium , pro
τετρακοσίων πλείον ή χίλιοι γενήσονται και γάρ τους | quadringentis plus quam mille exstituerint. Eos enim qui
40 έτι παϊδας όντας εν εκείνο το χρόνο και τους απο
δημούντας οι διαβάλλειν βουλόμενοι ταύτα λοιδορού pueruli tunc aut peregre profecti erant, homines calai
mniandistudiosiin eam criminationem adducunt. (8) At tan
σιν. (8) Εγώ δε ούτω πολλού εδέησα των τετρακο
σίων γενέσθαι , ώστε ουδέ των τρισχιλίων κατελέγην. tum abfuit ut in numero quadringentorum essem , utneque
Δεινόν δέ μοι δοκεί είναι ότι, ει μεν περί ιδίων συμβο | inter quinquemillia accenserer. Mihi autem absurdum vide
λαίων αγωνιζόμενος ούτω φανερώς εξήλεγχον αυτόν άδι tur esse quod is qui ,si in privata causa ipsum tam ma
χούντα , ουδ' αν αυτός δείωσε τοιαύτα απολογούμενος | nifesto reum peregissem, non sperasset tali defensione usus
184αποφεύγειν, νυνί δε περί των της πόλεως κρινόμενος evadere; nunc in causa publica existimet oportere utme
οιήσεται χρήναι εμού κατηγορών υμϊν μη δούναι δίκην. calumniando ipse pænas non solvat.
9. "Ετι δέ, oίμαι , θαυμαστόν νομίζω Νικόμαχον 9. Præterea mirum esse arbitror Nicomachum postulare
ετέροις αδικούσι μνησικακείν αξιoύν, δν εγώεπιβουλεύ ut erga alios præteritorum delictorum memoriam servetis,
πλήθει αποδείξω. Και μου ακούσατε δίκαιον | quem egomet demonstrabo populo Αtheniensi fuisse insidia
γάρ , ώ άνδρες δικασταί , περί των τοιούτων ανθρώπων tum . Mihi velim auscultetis, judices; siquidem æquum
5 τας τοιαύτας κατηγορίας αποδέχεσθαι, οίτινες τότε sit de hujusmodi hominibus hujusmodi accusationes ad
συγκαταλύσαντες τον δήμον νυνι δημοτικοί φασιν είναι. mittere, qui, quum olim popularem statum everterint,
(1ο) Επειδή γαρ απολομένων των νεών ή μετάστασις | iampopulares se profitentur . (10) Νam ubi classe profli.
επράττετο , Κλεοφών την βουλήν ελοιδόρει, φάσκων gata agitabantur res novæ , Cleophon senatui convicia
συνεστάναι και ου τα βέλτιστα βουλεύειν τη πόλει. batur , illum affirmans , facta conjuratione , non ea con
Σάτυρος Κηφισιεύς βουλεύων
δε έπεισε την βουλήν δή- I sulere quae reipublicae essent salutaria . Satyrus vero Ce .
σαντας αυτόν παραδούναι δικαστηρίω. ( α) Οι δε phisiensis, qui ex senatu erat, senatoribus persuasit ut
βουλόμενοι αυτόν απολέσαι, δεδιότες μή ούκ αποκτεί- I istum in vincula conjectum judicibus traderent. (1 ) ι:
10 νωσιν εν τω δικαστηρίω , πείθουσα Νικομαχίδην νόμον | qui mortem eius expetebant , veriti ne eum iudices non
αποδείξαι ως χρή και την βουλήν συνδικάζειν. Και interficerent, suadent Nicomacho ut legem proferret juxta
οπάντων ούτος πονηρότατος ούτω φανερώς συνεστασία quam oporteret senatum una judicare. Atque iste omnium
σεν, ώστε τη ημέρα και η κρίσις εγένετο αποδείξαι τον sceleratissimus adeo palam cum illis conjuravit, ut ipso
νόμον. (12) Κλεοφώντος τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί,
έτερα μεν άν τις έχοι κατηγορήσαι τούτο δε παρά judicii die protulerit legem . (12) Cleophonti quidem , ju
dices , sunt alia quæ fortasse objici possunt ; at illud omnes
πάντων ομολογείται, ότι οι καταλύοντες τον δήμον εκεί confitentur, quod popularis status eversores illum omnium
νον έβούλοντο μάλιστα των πολιτών εκποδών γενέσθαι,
15 και ότι Σάτυρος και Χρέμων οι των τριάκοντα γενόμε. civium maxime de medio tolli exoptabant, et præter hæc
quod Satyrus et Chremon , qui ex trigintaviris erant, non
νοι ουχυπέρυμών οργιζόμενοι Κλεοφώντος κατηγόρουν, vestrům causa Cleophontem accusarunt, sed ut illo sub.
αλλ' ίνα εκείνον αποκτείναντες αυτοί υμάς κακώς lato ipsi vos possent labefactare : (13) quod effeceruntper
πoιώσι. ( 3) Και ταύτα διεπράξαντο διά τον νόμον δν legem quam protulit Nicomachus. Aquum est igitur , ju
Νικόμαχος απέδειξεν. Είκός τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί , dices
ενθυμείσθαι και οπόσοι υμών ενόμιζον Κλεοφώντα κα , ut unusquisque vestrům qui existimabat Cleophon
κον πολίτης είναι , ότι και των εν τη ολιγαρχία αποθα- | temfuisse civem improbum, secumreputet eorum qui in
20 νόντων ίσως τις ήν πονηρός, αλλ' όμως και διά τούς | oligarchia perierunt, forsan nonneminemimprobumfuisse :
τοιούτους ωργίζεσθε τοίς τριάκοντα, ότι ου των αδικη- Γ verumtamen etiamtalium civium causa trigintaviris succen
 220 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΝΙΚΟΜΑΧΟΥ. (850 - σες
μάτων ένεκα, αλλά κατά στάσιν αυτούς απέκτειναν. (14) | setis, quod eos non obipsorumimprobitatem,sed ex privatis
Εάν ούν προς ταύτα απολογήται, τοσούτον μέμνησθε, dissidiis interimerunt. (14) Itaque si ad hæc respondere
ότι εν τοιούτω καιρώ τον νόμον απέδειξεν εν και η πολι suscipiat , id duntaxat recordemini, istum in tali tempore
τεία μεθίστατο, και τούτοις χαριζόμενος οι τον δήμον protulisse legem in quo respublica inclinari cæpit , et ut iis
gratificaretur qui democratiam everterunt, atque adeo illi
κατέλυσαν,και ταύτην την βουλήν συνδικάζειν εποίησεν senatui una cum legitimis judicibus judicandi potestated
έν ή Σάτυρος μεν και Χρέμων μέγιστον εδύναντο , conciliasse , in quo Satyrus et Chremon plurimum valebant,
25 Στρομβιχίδης δε και Καλλιάδης και έτεροι πολλοί και et a quo Strombichides, Calliades, aliique boni et strenui
καλοί κάγαθοί των πολιτών απώλλυντο. cives interempti sunt.
Ι5. Και περί τούτων ουδένα αν εποιησάμην λόγον, 15 . Et de his rebus nullum fecissem verbum , ni istuu
εί μή ήσθανόμην αυτόν ως δημοτικών όντα πειράσεσθαι | animadvertissem preter jus ex studio suo in populum sa
παρά το δίκαιον σώζεσθαι , και της ευνοίας της εις το I lutem consequi velle, eiusque studii illud argumentum
πλήθος τεκμηρίω χρησόμενον ότι έφυγεν. Εγώ δε præbere quod in exilium profectus sit. At ego alios præ
και ετέρους αν έχoιμι επιδείξαι των συγκαταλυσάντων terea proferre possim qui quamvisoperam tyrannis ad ever.
τον δήμον τους μεν αποθανόντας, τους δε φυγόντας τε I tendam remp. navarint , tamen partim trucidati , partimin
30 και ου μετασχόντας της πολιτείας, ώστε ουδένα εικός exilium acti sint , a dominationis certe consortio exclusi.
αυτό τούτου υπόλογον γενέσθαι. (16) Του μέν γάρ Quare non decet istum ea defensione adjuvari. (16) Vestre
υμάς φυγείν μέρος τι και ούτος συνεβάλετο , του δε
τούτον κατελθεϊν το πλήθος το υμέτερον αίτιον εγένετο. enim fugæ is suam contulit operam ; ipsius autem reditus
" Ετι δε και δεινόν, εί ών μεν άκων έπαθε χάριν αυτό populus solus auctor exstitit . Ad hæc, iniquum foret si
είσεσθε, ών δ' εκών εξήμαρτε μηδεμίαν τιμωρίαν eorum quæ invitus pertulit, isti habeatis gratiam ; et quæ
ποιήσεσθε. idem libens perpetravit , eorum pænas non reposcatis.
17. Πυνθάνομαι δε αυτόν λέγειν ως ασεβώ καταλύων 17. Audio autem istum prædicare quod impietatis reus
35 τας θυσίας. Εγώ δ' ει μεν νόμους ετίθην περί της sim propter sacra abolita . Ego vero si leges tulissein de
αναγραφής, ηγούμην αν εξείναι Νικομάχω τοιαύτα sumptibus in sacra faciendis , arbitrarer licuisse Nicomacho
ειπείν περί εμού νύν δε τους κοινούς και κειμένοις αξιώ hæc in me effutire : nunc autem communibus et receptis
legibus censeo eum debere obsequi. Ceterum miror istum
τούτον πείθεσθαι. Θαυμάζω δε ει μή ενθυμείται, non animadvertere, quum me impietatis insimulat propterea
όταν εμέ φάσκη ασεβείν λέγοντα ωςχρή θύειν τας θυ
σίας τας εκ των κύρβεων και των στηλών κατά τας |
quod sacra ex cyrbibus et stelis definita , juxta præscripta
literis consignata , facienda esse pronuntiem , quod simul
συγγραφάς , ότι και της πόλεως κατηγορεί ταύτα γάρ universain civitatem insimulet : hæc enim vos ipsi decre
υμείς εψηφίσασθε . "Έπειτα εί ταύτα νομίζεις δεινά , vistis. Deinde, Nicomache , si haec que postulo reprehen
40 ήπου σφόδρα εκείνους ηγή αδικείν, οι τα εκ των κύρ- | denda esse existinnes , certe multo magis eos culpandos esse
βεων μόνον έθυον. (18) Καίτοι, ώ άνδρες δικασταί, περί judicabis qui sacra secundum cyrbes solummodo fecerunt.
ευσεβείας ού παρά Νικομάχου χρή μανθάνειν, αλλ' εκ (18) Attamen , judices, non a Nicomacho pietatem edicere
των γεγενημένων σκοπεϊν . Οι τοίνυν πρόγονοι τα έκ | nos oportet , sed factis de eajudicare. Majores nempe nostri
sacra secundum cyrbes facientes , hanc civitatem totius
των κύρβεων θύοντες μεγίστης και ευδαιμονεστάτην Græciæ maximam et fortunatissimam nobis tradiderunt.
των Ελληνίδων την πόλιν παρέδωκαν, ώστε άξιον ημίν Quare nos decet ut eadem sacra atque illi faciamus si non
τας αυτάς εκείνοις θυσίας ποιείσθαι και ει μηδέν δι' aliam ob causam , at ob fortunam tamen quæ illa sacrificia
άλλο, της τύχης ένεκα της εξ εκείνων των ιερών γε sequebatur. (19) Sed quomodo aliquis memagis pius esse
185γενημένης. (1ο) Πώς δ' άν τις ευσεβέστερος γένοιτο possit? quisuadeo , primum sacra patrio more esse facienda;
εμού , όστις αξιώ πρώτον μεν κατά τα πάτρια θύειν, | deinde ea quæ civitati maxime prosunt, tum ea quæ scivit
έπειτα και μάλλον συμφέρει τη πόλει, έτι δε και ο δήμος populus , quorumque sumptus ex reditibus nostris possimus
εψηφίσατο και δυνησόμεθα δαπαναν εκ των προσιόντων suppeditare. Tu autem , Nicomache, his omnia contraria
χρημάτων; Συ δε , ώ Νικόμαχε , τούτων ταναντία fecisti. Nam quum in descriptione sacrorum plura facienda
πεποίηκας: αναγράψας γάρ πλείω των προσταχθέντων jusseris quam quae erant imperata , effecisti ut, dum in
5 αίτιος γεγένησαι τα προσιόντα χρήματα εις ταύτα μεν his novis facultates nostræ absumerentur, ad avita pera.
αναλίσκεσθαι, εν δε ταϊς πατρίοις θυσίαις επιλείπειν. genda nihil superesset. (20) Exempli causa , superiore
(20) Αυτίκα πέρυσιν ιερά άδυτα τριών ταλάντων γεγέ anno sacra trium talentorum quæ inscribuntur in cyrbie
νηται των εν ταις κύρβεσι γεγραμμένων. Και ουκ bus, infecta sunt. Neque id possit dici ad ea civitatis tee
οίόν τε ειπείν ώς ουχ ικανά είναι προσήλθε τη πόλει: ditus non suffecisse. Nam nisi iste nova sacra descripsis
ει γαρ ούτος μη πλείω ανέγραψεν εξ ταλάντoις , είς τε set, in quæ sex talenta impendidebent, non modo reditus
τας θυσίας τάς πατρίoυς αν εξήρκεσε και τρία τάλαντα ad sacra patria suffecissent, sed etiam tria talenta super
αν περιεγένετο τη πόλει. Περί δε των ειρημένων και η fuissent civitati. Atque liorum que a me dicta sunt teetes
το μάρτυρας υμϊν παρέξομαι. producam .
 ( 838 - 864 ) LYSIÆ OR . ADVERSUS NICOMACHUM . 221
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
21. Ενθυμείσθε τοίνυν , ώ άνδρες δικασταί, ότι , | 21. Cogitate igitur,judices, quod, quandojuxta prescri
όταν μέν κατά τας συγγραφάς ποιωμεν, άπαντα τα πά- I ptum populi sacra facimus, omnia sacrificia fiant a majori
τοια θύεται , επειδάν δε κατά τάς στήλας ας ούτος | bus tradita : ubi autem ex cippis quos iste descripsit , pluri.
ανέγραψε, πολλά των ιερών καταλύεται. Καίτοι mæ ex religionibusvestris aboleantur. Atqui obambulat iste
ούτος ο ιερόσυλος περιτρέχει , λέγων ως ευσέβειαν αλλ' sacrilegus , jactitans se pietatem , non parcimoniam , de
ουκ ευτέλειαν ανέγραψε και ει μή ταύτα υμϊν αρέ
15 σχει, εξαλείφειν κελεύει, και εκ τούτων οίεται πείθειν scripsisse ;et si hæc displiceant quæ tulit, abolere jubet ,
ως ουδέν αδικεί· δς εν δυοίν μέν έτοϊν πλείω ήδη του atque exinde evincere arbitratur se nihil admisisse mali :
δέοντος δώδεκα ταλάντoις ανάλωσε , παρ' έκαστον δε quiuno biennio duodecim talentis majorem quam oportebat
τον ενιαυτόν επεχείρησεν εξ ταλάντoις την πόλιν ζη impensam fecit , et in singulos annos sex talentis civitatem
μιώσαι, ( 22) και ταύτα ορών αυτην άπορούσαν χρη- | fraudare conatus est; (22) idque quumsentiret eam pecuniis
μάτων και Λακεδαιμονίους μεν απειλούντας, όταν μή | indigere , et Lacedaemonios nobis minitari ni constitutum
αποπέμψωμεν αυτοίς τα χρήματα, Βοιωτούς δε σύλα | æs solverimus , Bæotos prædas agere quod bina talenta
ποιουμένους, ότι ου δυνάμεθα δύο τάλαντα αποδούναι, reddere non possimus, navalia et muros collapsum ire ;
20 τους δε νειωσοίκους και τα τείχη περικαταρρέοντα, εί quum sentiret etiam senatum , qui pro tempore consede.
δώς δε ότι η βουλή και βουλεύουσα , όταν μέν έχηικανά rit, quum satis instructus sit pecunia ad usitatas largitiones,
χρήματα είς διοίκησιν, ουδέν εξαμαρτάνει , όταν δε εις nihil delinquere; at ubi in angustias redactus fuerit, tunc
απορίαν καταστη , αναγκάζεται εισαγγελίας δέχεσθαι
και δημεύειν τα των πολιτών και των ρητόρων τους cogi delationes admittere, fortunas civium publicare, et
πονηρότατα λέγουσι πείθεσθαι. (23) Xρή τοίνυν, ώ άν- oratorum pessimis auscultare. (23) Oportet igitur , judi.
δρες δικασταί , μή τους βουλεύουσιν εκάστοτε οργίζε ces, non senatoribus uniuscujusque anni succensere , sed
25 σθαι, αλλά τοίς εις τοιαύτας απορίας καθιστάσι την eis qui in has angustias civitatem adigunt : oportet cogitare
πόλιν . Προσέχουσι τον νούν οι βουλόμενοι τα κοινά quod ii qui publica furarimeditantur, sollicite animadver.
κλέπτειν, όπως Νικόμαχος αγωνιείται: οις υμείς , εάν tant qualis futura sit hodierna Nicomachi contentio . Qui
μή τούτον τιμωρήσησθε, πολλήν άδειαν ποιήσετε εάν bus vos, nisi ab isto homine pænas sumpseritis, plurimam
δε καταψηφισάμενοι των εσχάτων αυτώ τιμήσητε, τη concedetis peccandi licentiam . Sin autem condemnatum
αυτη ψήφω τούς τε άλλους βελτίoυς ποιήσετε και παρά ultimis pænis affeceritis , eadem sententia emendabitis ce
τούτου δίκην ειληφότες έσεσθε. (24) Επίστασθε δε , teros, etde isto sumetissupplicium . (24) Jam hoc scitote ,
ώ άνδρες ειςδικασταί,
30 τολμάν ότι παράδειγμαουχτοιςόταν
υμάς εξαμαρτάνειν αδυνάμη judices, istud insigne exemplum fore ne quis alius in vos
άλλοιςτουςέσται
τους είπείν κολάζητε , αλλ' όταν παρά των δυναμένων peccare audeat , non quum rudes dicendi punietis , sed
λέγειν δίκην λαμβάνετε. Τίς ούν των εν τη πόλει | quum a disertis penas exposcetis. Quis igitur in urbe
επιτηδειότερος Νικομάχου δούναι δίκηνκαι τις ελάττω | Nicomacho dignior qui puniatur ? quis civitatem minus
την πόλιν αγαθά πεποίηκεν η πλείω ήδίκηκεν; ( 25) δς | demeruit, quis graviter magis offendit? (25) qui scriba
και των οσίων και των ιερών αναγραφεύς γενόμενος εις constitutus rerum civilium sacrarumque, in utrisque fidem
αμφότερα ταύτα ήμάρτηκεν. Αναμνήσθητε δ' ότι πολ. fefellit. Recordemini, quæso , vos , multos jam cives ob
35 λούς ήδη των πολιτών επί κλοπή χρημάτων απεκτεί furtum pecuniarum publicarum capite damnasse . Atta
νατε. Καίτοι εκείνοι μεν τοσούτον μόνον υμάς έβλα men illi in præsens tantum vos læserunt; hi autem in le
ψαν όσον εν τω παρόντι, ούτοι δ' επί τη των νόμων gibus et sacris describendis muneribus corrupti , in omnem
αναγραφή και των ιερών δώρα λαμβάνοντες εις άπαντα ætatem rempublicam vulnerant.
Διά τιτηνδ' πόλιν
τον23.χρόνον άν τιςζημιoύσ
αποψηφίι. σαιτο τούτου ; πότερον 26 . Ecqua tandem de causa aliquis absolvat? utrumne
ως ανδρός αγαθού προς τους πολεμίους και πολλαίς quod adversus hostem se fortem virum præstitit , multisque
μάχαις και ναυμαχίαις παραγεγενημένου και αλλά ότε | præliis terra marique interfuit ? Atquum vos ad magna dis
40 υμείς εχινδυνεύετε εκπλέοντες , ούτος αυτού μένων | crimina enavigabatis , iste domimanens Solonis leges adul
τους Σόλωνος νόμους έλυμαίνετο. Αλλ' ότι χρήματα terabat. An quod fortunas in publicam utilitatem impen
δεδαπάνηκε και πολλές εισφοράς εισενήνoχεν, αλλ' dit, et tributa multa persolvit? At iste adeo non ex suis
ουχ όπως υμίν των αυτού τι επέδωκεν , αλλά των aliquid in vestrum emolumentum impertivit, utex vestris
υμετέρων πολλά υφήρηται. (27) 'Αλλά διά τους προ plurimum surripuerit. (27) Anne propter ipsius majores ?
γόνους; ήδη γάρ τινες και διά τούτο συγγνώμης έτυ. nonnulli enim quandoque vel eo nomine veniam a vobis
χον παρ' υμών. Αλλά τούτω γε προσήκει διά μέν αυ consecuti sunt. At istum oportet sui ipsius gratia occi.
τον τεθνάναι, διά δε τους προγόνους πεπράσθαι. Άλλ' | di, majorum causa Venumdari. An ideo quod, si ei hodie
 ΟΥΣΙΟΥ ο ΚΑΤΑ ΝΙΚΟΜΑΧΟΥ. 561 868
9 . ST
v ssti , IusEuce zá- peperceritis , postmodum gratias erit relaturus ? qui -neque
. E 25 tr . præteritorum beneficiorum memoriam ullam retinet . Et ta.
bar L E ES Le desse 1755 mea pe servo civis factus est, pro paupere dives, pro seriba
n . 2 4 .1. S i lesuatur. 18 Quod vobis etiam crimini dare aliquis pos
a > ' 21. , ii ss 157 sit ; nam majores vestri legum latores elegerunt Solonem ,
isan II , S I Themistoclem et Periclem , arbitrati tales futuras esse leges,
2. L A I Cut , LING quales erant qui laturi essent : vos autem elegistis Tisame
- - -L b i 1915 , um Mechanivais filium , et Nicomachum aliosque inferioris
I L X -1 76 2 : S1013) ordinis scribas ; et magistratus vestros existimatis ab istis
B ar n 2: 25 ctrumpi, qubus ipsis tamen ros falitis. 29. Jam quod est
¿ 5 . 3 ste izie:sesis , siti eniniam gravissimum , quum duos continuos annos in eodem
- sy " U b u iezistor magistratu scribatis munere fungi non liceat , eosdem per
LA S is utundum tempus permittitis summam rerum gravissimarum
I L EST is actuntatem habere. Postremum tandem Nicomachum ele
CC II 23. sstis ut patria instituta describeret, qui genere nihil civita
tem attingt ; 30 et quem oportait judicari tanquam reum
rad e lese majestatis erga populum ,em constat populi potesta
. U D .-ULAK DIE tem evertent:bas operam sam prestitisse. Vos igitur nunc
1. 6 T L 1752 CT Saniem aliquando berum ceptorum peniteat, neque ab
27 - OD 5V D omnibus premis pessime vos accipi patiamini , neque qui
o u e , itsas bus sua scelera privatim exprbratis , eosdem , quum pænas
D isera t bent ab pas sumere , impunits timettatis .
SED I 11 CT102 31. Ac de his quem hactenus : de iis autem qui reum
s u i es precando iberare statebunt pauca dicere volo . Parati
DE SE ES ® 22 ampe sunt et amicorum nonnuil , et eorum qui reipublicæ
2 . T ratant arstia . pm to sapçúcare ; quorum aliquibas ar
= trur mags sus rebus estis defensionem esse , quam
rietum nocentes virus servare (32; Indignum sane
meruirtar. mtices , si quum hunc mnum , eumque a ci.
Thale muito mais afetim , obtestari noluerint utvosmale
Taare linnat ,vides anten tutnumero, etab eo injuriose
acepts, portaiere aitantur quod penas ab eo repetere
u puriat. 3 Esquam est istur, quemadmodum hos
. = xmay * * 2 perustisu n studio amicus ab evitio defendere, eodem
aminu vus mmicus persequa ; intelligentes quod his primis
D EL S Delure takimini, quum a Befariis hominibus sun
- S121. 1 . Dönetim :amperis.Certate porro quodnequeNicomachus.
- : . emeru suma deprecaturus veniet, tantis be
: D istanna urk priantis hic Nicomachus injuriis :
- " la II mutu ma ai sus pertineatpenas ab hoc reposcere
. :- E U R 2 ilus me nr . 134 . Porro scire vos oportet
e sairbus mutin supplicasse , et quum nihil
n risau , a cium renisse vestra suffragia
o r aume ai perare, vobis in fraudem inductis ,
* ** summam e licentiam in posterum ade
V uir inimmsborum precibus morem
re wrami atnohtis ante judicium dun
nurl an jenestari, sed in ipso judicio eos coer .
* om resurum rationes labefactant. Ita enim
U S r spablica.
 IISHE IS. AIIE - L I
( 369- 573) _
- E - I ELL - -
KATA #Les : : HT .EL
35 - --
பெம், போ , 5 = ட் _:- -- -- - - - -
40 Al' laahesis . i = -= : DCE .: -
Ta ன்eமை , Eu
பாur . E= -
எல -வ =வ் == = = ==- .= - 1= 22

L'
R s
Dr . A c = = =
1879dxாயை
- - - -
Elains பப்e r - -- ---
-
யம
பérேzéயveாri n .்iIzde =s -- = sus
iase : -
5 ன்ன: :ர்மா. E = = = = =
பேயார்க ள்ம் ... . . . = - பட- ்ட -
a aiமா
a l -
ஏம்ம்ம் 22 -

L
chi , TLE25 1. 2 ஃபட் -
* 2 = = =
சின் ,
ன்ன1 . 5 - mis = = = = am
ere

ane

uæ
ur

.ே : La zeus - - - - -- - - - -
diac E _ 2, = -- > E " - - - --

0 . h : +z - - - - -- -
Tara - _ - - 7
0 5 கப்rines are 5 225 = --
ச
c3ப s miல்si ல் - 2 = 4 2. - - -
cla n12 z = TEEE போடா
ஏ0, பகை- 1 - - - -
ளேர் 35 *
 222 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΝΙΚΟΜΑΧΟΥ . ( 8ei - sts
186ώς , εάν νύν αυτού φείσησθε, αύθις αποδώσει τας χά- I peperceritis , postmodum gratias erit relaturus ? qui neque
ριτας ; δς ουδ' ών πρότερον μετέλαβε παρ' υμών αγα præteritorum beneficiorum memoriam ullam retinet. Et ta .
θων μέμνηται. Καίτοι αντί μεν δούλου πολίτης γε men pro servo civis factus est, pro paupere dives,pro scriba
γένηται , αντί δε πτωχού πλούσιος , αντί δε υπογραμ legislator. (28) Quod vobis etiam criminidare aliquis pose
ματέως νομοθέτης. (28) Α και υμών έχοι αν τις κατη- ! sit ; nam majores vestri legum latores elegerunt Solonem ,
γορήσαι, ότι οι μεν πρόγονοι νομοθέτας ηρούντο Σόλωνα | Themistoclem et Periclem, arbitrati tales futuras esse leges .
και Θεμιστοκλέα και Περικλέα, ηγούμενοι τοιού. | quales erant qui laturi essent : vos autem elegistis Tisame.
και τους έσεσθαι τους νόμους οιοί περ αν ώσιν οι τιθέντες , | num Mechanionis filium, et Nicomachum aliosque interioris
υμείς δε Τισαμενόν τον Μηχανίωνος και Νικόμαχον ordinis scribas; et magistratus vestros existimatis ab istis
και ετέρους ανθρώπους υπογραμματέας και τας μεν corrumpi, quibus ipsis tamen vos fiditis. (29) Jam quod est
αρχάς υπό των τοιούτων ηγείσθε διαφθείρεσθαι, αυτούς omnium gravissimum , quum duos continuos annos in eodem
δε τούτοις πιστεύετε. (29) “ Ο δε πάντων δεινότατον: magistratu scribatusmunere fungi non liceat , eosdem pa
υπογραμματεύσαι μεν ουκ έξεστι δις τον αυτόν τη αρ diutinum tempuspermittitis summam rerum gravissimarum
χή τη αυτή, περί δε των μεγίστων τους αυτούς είτε auctoritatem habere. Postremum tandem Nicomachum ele.
πολύν χρόνον κυρίους είναι. Και το τελευταίον Νικό gistis ut patria instituta describeret, qui genere nihil civita
10 μαχον είλεσθε αναγράφειν τα πάτρια , και κατά πατέρα tem attingit ; (30 ) etquem oportuit judicaritanquam reum
læsæ majestatis erga populum , eum constatpopuli potesta.
μου κρίνεσθαι, ούτος τον δήμον συγκαταλύσας φαίνε tem evertentibus operam suam præstitisse. Vos igitur nunc
ται. Νύν τοίνυν υμίν μεταμελησάτω των πεπραγμέ- | tandem aliquando horum ceptorum peniteat , neque ab
νων , και μη υπό τούτων αεί κακώς πάσχοντες ανέ- | omnibus pessimis pessime vos accipi patiamini, neque qui
χεσθε , μηδέ ιδία μεν ονειδίζετε τοίς αδικούσιν, επειδάν | bus sua scelera privatimexprοbratis , eosdem , quum penas
δ' εξή δίκην παρ' αυτών λαμβάνειν, άποψηφίζεσθε. | liceat ab ipsis sumere , impunitosdimittatis.
15 31. Και περί μεν τούτων ικανά μοι τα ειρημένα : περί 31. Ac de his quidem hactenus : de iis autem qui reup
δε των εξαιτησομένων βραχέα προς υμάς είπείν βούλο precando liberare studebunt pauca dicere volo . Parati
μαι. Παρεσκευασμένοι τινές εισι και των φίλων και nempe sunt et amicorum nonnulli, et eorum qui reipublicæ
των τα της πόλεως πραττόντων δείσθαι υπέρ αυτού· ών tractant negotia , pro isto supplicare ; quorum aliquibus ar
εγώ ηγούμαι ενίοις προσήκειν υπέρ τωνεαυτούς πεπρα bitror magis pro suis rebus gestis defensionem esse , quam
γμένων απολογείσθαι πολύ μάλλον και τους αδικούντας aggrediendum nocentes viros servare. (32) Indignum sane
σώζειν προαιρείσθαι. (32) Δεινόν δέ μοι δοκεϊ είναι, και | mihi videtur, judices , si quum hunc unum , eumque a ci.
άνδρες δικασταί , εί τούτου μεν ενός όντος και ουδέν υπό
20 της πόλεως ήδικημένου ουκ επεχείρησαν δείσθαι ως χρή vitate nullo malo affectum , obtestari noluerint ut vosmale
tractare desinat, vobis autem tot numero , et ab eo injurioso
παύσασθαι εις υμάς εξαμαρτάνοντα , υμάς δε τοσούτους
όντας και αδικημένους υπό τούτου ζητήσουσιν ως ου acceptis, persuadere nitantur quod pænas ab eo repetere
χρή δίκην παρ' αυτού λαμβάνειν. (33) Xρή τοίνυν, non oporteat. (33) Æquum est igitur, quemadmodum hos
ώσπερ και τούτους δράτε προθύμως σώζοντας τους φί perspicitis alacri studio amicos ab exitio defendere , eodem
λους , ούτω και υμάς τους εχθρούς τιμωρείσθαι , ευ ει animo vos inimicos persequi; intelligentes quod his primis
δότας ότι τούτοις πρώτους άνδρες αμείνους δόξετε είναι, virimeliores esse videbimini, quum a nefariis hominibus sup
25 επάν παρά των αδικούντων δίκην λαμβάνητε. Ενθυμεί. | plicium sumpseritis. Cogitate porro quod neque Nicomachus,
σθε δε ότι ούτε Νικόμαχος ούτε των αιτησομένων ου- I neque eorum quisquam qui deprecaturus veniet , tantis be
δείς τοσαύτα αγαθά πεποίηκε την πόλιν, όσα ούτος neficiis civitatem affecerit ,quantis hic Nicomachusinjuriis :
ήδίκηκεν, ώστε πολύ μάλλον υμϊν προσήκει τιμωρείσθαι ita utmulto magis ad vos pertineat pænas ab hoc reposcere
ή τούτοις βοηθείν . (34) Ευ δ' ειδέναι χρή τους αυτούς quam ad illos huic favere . (34) Porro scire vos oportet
τούτους , ότι πολλά δεηθέντες των κατηγόρων ημάς μεν eos ipsos accusatoribus multum supplicasse , et quum nihil
ουδαμώς έπεισαν, την δε υμετέραν ψήφον καταπειρά
σοντες εισεληλύθασιν εις το δικαστήριον , και ελπίζου a nobis profecerint , in judicium venisse vestra suffragia
σιν υμάς εξαπατήσαντες άδειαν εις τον λοιπόν χρόνον tentaturos , atque id sperare, vobis in fraudem inductis,
20 λήψεσθαι του ποιείν 8 τι αν βούλωνται . (35) Ημείς μέν se impunitatem summamque licentiam in posterum ade
τοίνυν ουκ ήθελήσαμεν υπό τούτων αξιούμενοι πεισθή pturos. (35) Nos igitur noluimus horum precibusmorem
ναι , το δε αυτό τούτο παρακαλούμεν , μή προ της κρί gerere; atque hinchortamur utnolitis ante judicium dun
σεως μισοπονηρείν, αλλ' εν τη κρίσει τιμωρείσθαι τους | taxat improbitatem detestari , sed in ipso judicio eos c0er
την υμετέραν νομοθεσίαν αφανίζοντας ούτω γαρ εννό cere qui legum vestrarum rationes labefactant. Ita enim
μως διοικηθήσεται τα κατά την πολιτείαν άπαντα. optimeadministrabitur respublica .
 ( 889 -- 873) LYSIÆ OR. ADVERSUS PHILONEM . 223

XXXI. XXXI.

35 ΚΑΤΑ ΦΙΛΩΝΟΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ. ADVERSUS PHILONEM DE PROBATIONE.

" Ώμην μέν, ώ βουλή , ουκ αν ποτ' εις τούτο τόλμης | Nunquam existimavi, senatores , to usque audacie pro
40 Φίλωνα αφικέσθαι, ώστε εθελήσαι ως υμάς ελθείν δοκι cessurum fuisse Philonem , ut vos adire sustineret senator
μασθησόμενον· επειδή δε ουχ έν τι μόνον αλλά πολλά approbandus. Verum quum non in una re tantuin , sed
τολμηρός έστιν, εγώ δε ομόσας εισήλθον εις το βουλευ- | in multis audaciam expromat suam ; quum egomet jura
τήριον τα βέλτιστα συμβουλεύσεις τη πόλει , (2) ένεστί mento obstrictus in judicium veneriin ut optima quaeque
τε εν τω όρκω αποφαίνειν εί τις τινα οίδε των λαχόν- | reipublicæ darem consilia , (2 ) quumque ejus juramenti
των ανεπιτήδειον όντα βουλεύειν, εγώ την κατά τουτουί pars sit ut , si quis quem noverit eorum quos senatores elegit
187Φίλωνος ποιήσομαι κατηγορίαν, ου μέντοι γε ιδίαν sors , indignum qui senatorio munere fungatur, ejus nomen
έχθραν ουδεμίαν μεταπορευόμενος , ουδε τω δύνασθαι και deferat : ego hujusce Philonis accusationem suscipiam , non
ειωθέναι λέγειν εν υμίν επαρθείς , αλλά τώ πλήθει των | hinc tamen privatas aliquas injurias persequens , neque
αμαρτημάτων αυτού πιστεύων,και τους όρκοις οίς ώμοσα mea in dicendo aut facultate aut consuetudine fretus, sed
εμμένειν αξιών. (3) Γνώσεσθε μεν ούν ότι ουκ απόίσης istius delictorum multitudine confisus, et juramento quod
παρασκευής εγώ τε τούτον ελέγξω οιός έστι, και ούτος suscepi stare confirmatus. (3) Intelligetis nimirum menon
και επεχείρησε πονηρός είναι όμως εί τι εγώ ελλείπoιμι ex æquo apparatu descendere ad istius accusationem ,
τα λόγω της κατηγορίας , ουκ αν δίκαιος είη ούτος διά et istum ad male agendum proruisse. Verumtamen si quid
τούτο όφεληθήναι, αλλά μάλλον, δτι ικανώς διδάξαιμι, | egomet in accusatione defecero , certe iste indignus est qui
εκ τούτων αποδοκιμασθήναι. (4) 'Ενδεώς μέν γάρ διά exinde utilitatem aliquam capiat; sed potius, si quid satis
την απειρίαν πάντων των τούτω πεπραγμένων, ικανώς commonstravero , dignus fuerit quireprobetur. (4) Minus
δε διά την περί αυτόν κακίαν ειρηκώς αν είην. Αξιω | enim copiose propter ignorantiam omnium ipsius delicto
δε και υμών οίτινες δυνατώτεροι εμού εισι, λόγω απο rum , copiose satis propter ejusdem improbitatis magnitu
φήναι μείζω όντα αυτού τα αμαρτήματα , και εξ ών dinem , eloqui potuerim . Oro autem ut e vobis qui ea
το αν εγώ υπολίπωμαι, πάλιν αυτούς περί ων ίσασι κα valent dicendi facultate ut melius quam ego majora Phi.
τηγορήσαι Φίλωνος· ου γάρ εκ των υπ' εμού λεγομένων lonis delicta exponere queant, ea colligentes quæ ipse
δει υμάς περί αυτού οποίος έστι σκέψασθαι. (5) Εγώ omisero , super iis quæ sciunt de integro istum accusent :
γάρ ουκ άλλους τινάς φημι δίκαιον είναι βουλεύειν περί siquidem non exmea duntaxatoratione hominem qualis sit
ημών, ή τους προς το είναι πολίτας και επιθυμούντας spectare vos oportet. (5) Equidem non alios denobis consu.
τούτου. Τούτοις μεν γάρ μεγάλα τα διαφέροντά έστιν lere in senatorum numero oportere arbitror, quam eos qui,
ευ τε πράττειν την πόλιν τήνδε και ανεπιτηδείως διά το præterquam quod cives sint, esse etiam bona fide contendant. .
15 αναγκαιόν σφισιν αυτοίς ηγείσθαι είναι μετέχειν το μέ Horum enim maximeinterest utrum beneagatur cum repu
ρος των δεινών, ώσπερ και των αγαθών μετέχουσιν· (6) blica an secus, propterea quod videant sibinecessario cala
όσοι δε φύσει μέν πολίται εισι, γνώμη δε χρώνται ως | mitatum partem esse sustinendam, quemadmodum et felici
πάσα γή πατρίς αυτούς έστιν εν ή αν τα επιτήδεια έχω- | tatis lhabent. ( 6) Qui enim sunt natura quidem cives , eo
σιν , ούτοι δηλοί εισιν ότι αν παρέντες το της πόλεως | autem ingenio ut omnem civitatem, ubi ad victum necessa
κοινόν άγαθόν επί το εαυτων ίδιον κέρδος έλθοιεν διά το Tria sibi suppetant , patriam suam existiment, eos certum est
μή την πόλιν, αλλά την ουσίαν πατρίδα εαυτοις ηγεί - | omisso communi reipublice bono, ad privatum commodum
σθαι. (1) Εγώ τοίνυν αποφανώ Φίλωνα τουτονι περί festinaturos;propterea quod non civitatem , sed fortunas suas
20 πλείονος ποιησάμενον την ιδίαν ασφάλειαν ή τον κοι patriæ in loco habeant. (7) Ego igitur commonstrabo Phi.
νον της πόλεως κίνδυνον, και ήγησάμενον κρείττον εί lonem pluris fecisse propriam salutem quam commune rei
ναι αυτόν ακινδύνως τον βίον διάγειν ή την πόλιν σώ publicæ periculum , atque habuisse satius ipsum sine peri
ζειν ομοίως τους άλλους πολίταις κινδυνεύοντα. (9) culo vitam transigere, quam rempublicam servare una cum
Ούτος γάρ, ώ βουλή, ότε η συμφορά τη πόλει ήν ( ής ceteris civibus periclitantem . (8) Iste enim , senatores ,
εγώ, καθ' όσον αναγκάζομαι , κατά τούτο μέμνημαι), quum reipublicæ calamitas incubuit (cujus eatenus memi
εκκεκηρυγμένος έκ τού άστεος υπό των τριάκοντα μετά nero quatenus necesse habeam ) , a trigintaviris urbe publice
του άλλου πλήθους των πολιτών τέως μέν ώκει εν αγρώ, ejectus, tantisper rure se continuit : ubi vero Phylenses in
απότωνΦυλής
ου μόνονδε οιοι εκ
25 επειδή κατήλθον
αγρών, αλλά και οι εκ Πειραιά,
εις τον και | Piraeeum
της υπερο- descenderunt, et non solum ii qui in agris , verum
ρίας οι μεν εις το άστυ, οι δ' εις τον Πειραιά συνελέ etiam ii qui extra Atticæ fines habitabant, vel in urbem
γοντο, και καθ' όσον έκαστος οδός τ' ήν, κατά τοσούτον vel in Piraeum se contulere, et quantum quisque poterat,
έβοήθει τη πατρίδι, τα εναντία άπασι τοις άλλοις πο | tantum reipublicæ subvenit , iste secus egit omnino atque
λίταις εποίησε · (9) συσκευασάμενος γάρ τα εαυτού | omnes ceteri. (9) Rebus quippe convasatis,se proripuit extra
 224 ΑΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΦΙΛΩΝΟΣ. (873 - 831)
ενθάδε εις την υπερορίαν εξώκησε, και εν Ωρωπο με· | Atticam, et Oropi mercede inquilini persoluta,sub patron
30 τoίκιον κατατιθείς επί προστάτου ώκει, βουληθείς παρ’ | habitavit , maluitque cum illis inquilinus quam nobiscum
εκείνοις μετοικείν μάλλον η μεθ' ημών πολίτης είναι. civis esse. Neque præterea quorundam civium exemplo ,
Ού τοίνυν ουδ' ώσπερ ένιοί τινες των πολιτών μετεβά qui, postquam exules secundiori fortuna uti animadverte
λοντο , επειδή εώρων τους από Φυλής εν οις έπραττον bant, mentem mutarunt , vel horum successuum ullam
ευτυχούντας, ουδε τούτων τι των ευτυχημάτων ήξίωσε habere partem voluit , cupiensmagis conſectis jam rebus
μετασχεϊν, επί κατειργασμένους μάλλον ελθείν βουλό accedere , quam una cum aliis reverti , postquam ea per
μενος ή συγκατελθείν κατεργασάμενός τι των τη κοινή petrasset quæ reipublicæ salus postulabat, neque venit in
πολιτεία συμφερόντων· ουδ' ήλθεν εις τον Πειραιά, ουδ' Piræeum ,neque locus ullus est in quo collocandi sui copiam
35 έστιν όπου εαυτόν υμίν τάξαι παρέσχε . (1ο) Καίτοι vobis fecisset. (10) At vero quiin rebus secundis sustinuit
όστις ευτυχούντας ορών υμάς ετόλμα προδιδόναι, τι nos deserere , quid eum in adversis facturum arbitremini?
ποτε ως μή βουλόμεθα γε πράττονταςεποίησεν άν;“ Όσοι Quicumque igitur propter doinesticas calamitates periculo in
μεν τοίνυν διά συμφοράς ιδίας ου μετέσχον των τότε quo tunc versabatur civitasinteresse non poterant, aliqua
γενομένων τη πόλει κινδύνων, συγγνώμης τινός άξιοι saltem venia dignisunt(nullusenim infortunium ultro arces.
εισι τυχεϊν · ουδενί γάρ ουδέν εκούσιον δυστύχημα γί sit); (11) qui autem consulto aberant, iis nullatenus ignosci
γνεται: (11) όσοι δε γνώμη τούτο έπραξαν, ουδεμιάς debet; non enim per infortunium , sed ex industria pecca
40 συγγνώμης άξιοί εισιν ου γάρ διά δυστυχίαν, αλλά δι' vere. Jam autem æquum est et apud omnes obtinuit, ab
επιβουλήνεποίησαν αυτό. Καθέστηκε δέ τι έθος δίκαιον || isiis hominibus
hominibus pænas reposcere maximas quibus maxime
πάσιν ανθρώπους των αυτών αδικημάτων μάλιστα οργί integrum erat non peccare, tenuioribus vero aut corpore
ζεσθαι τοις μάλιστα δυναμένοις μη αδικείν, τοις δε πέ invalidis ideo facile condonare, quia ipsos non sponte of
νησιν ή αδυνάτοις τω σώματι συγγνώμην έχειν διά το fendere arbitrantur. (12) Iste porro nullam veniam dignus
ηγείσθαι άκοντας αυτούς αμαρτάνειν. (12) Ούτος τοί estconsequi ; siquidem non dici potest ipsum corpore fuisse
νυν ουδεμιάς συγγνώμης αξιός έστι τυχείν ούτε γάρ τω a laboribusalieno , utivos quoque videtis , vel re ad sumptus
σώματι αδύνατος ην ταλαιπωρείν, ώς και υμείς δράτε, I faciendos parumidonea, ut ego docebo . Οui igitur quate
188ούτε τη ουσία άπορος λειτουργείν, ως εγώ αποδείξω. nus prodesse potuit , eatenus malum civem se exhibuit,
“Οστις oύν όσον δυνατός ήν ωφελείν, τοσούτον κακός ήν, quo pacto hic non jure ab omnibus vobis odio habebitur?
πώς ουκ αν είκότως υπό πάντων υμών μισούτο; (13) (13) Atsane nemini civium ingratum eritis facturi, si istum
Αλλά μήν ουδ' απεχθήσεσθέ γε των πολιτών ουδενί του. hominem reprobaveritis, qui non alteram utram solum
τον αποδοκιμάσαντες· ου γάρ τους ετέρους, αλλ' αμφο
modo partem , sed utramque aperte deseruit : adeo ut
τέρους φανερός έστι προδούς, ώστε μήτε τοις εν τω άστει amicus esse debeat neque eis qui in urbe remanserunt,
γενομένοις φίλον προσήκειν είναι τούτον ( ού γάρ ήξίω
quorum periculis se adjungere noluit ; nec Piræensibus,
σεν ως αυτούς ελθείν κινδυνεύοντας), μήτε τουςσυγτον | quorum
ηθέλησε
peric
Πειραιά καταλαβούσιν ουδέ γάρ τούτοις quibuscum unaredire non sustinuit. Et id ipse confitetur.
κατελθείν. Φησί δε και ταύτα και αυτός γενόμενος. (14) Ι (14) Quodsi ulla pars civiumsupersit que easdem cumillo
Eί μέντοι τι μέρος περίεστι των πολιτών και τιτων αυτών | rationes sit secuta , cum iis demum, si quando( quod deus
μετέσχε τούτω πραγμάτων, μετ' εκείνων, εάν ποτε avertat) rempublicam occupaverint, senatorio munere per.
(8 μη γένοιτο) λάβωσι την πόλιν , βουλεύειν αξιούτω. fungi postulet.
“ Ως ούν ώκει τε εν Ωρωπω επί προστάτου και έχει Eum igitur Oropi sub patrono vixisse , remque satis ma
10 κτητοικανήν ουσίαν και ούτ' εν τω Πειραιεί ούτ' εν τω gnam habere , et neque in Piræeo neque in urbe armace
αστει έθετοτα όπλα, ένα είδητε ότιταύτα πρώτον αληθή | pisse , ut intelligatis me hæc primo vera dicere , audite a
λέγω,ακούσατε των μαρτύρων. testibus.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

15. Υπολείπεται τοίνυν αυτό λέγειν ως το μεν σώ- Ι 15 . Ipsi igitur reliquumest dicere quod ob corporis infir
ματι δι' ασθένειάν τινα γενομένην αδύνατος κατέστη
βοηθήσαι εις τον Πειραιά, από δε των υπαρχόντων mitatem Piræensibus se adjungere non potuerit, sed ex
επαγγειλάμενος αυτός και χρήματ’ εισενεγκείν εις το facultatibus suis in se susceperit vel pecuniam in populi
16 πλήθος το υμέτερον ή οπλίσαι τινάς τον εαυτού δη utilitatem conferre, vel ex suis demotis aliquos armare,
μοτών, ώσπερ και άλλοι πολλοί των πολιτών αυτοί quemadmodum multi alii ex civibus fecerunt qui ipsi labo
ου δυνάμενοι λειτουργείν τοιςσώμασιν. (16) "Ινα ούν res perferre non poluerint. (16 ) Ut igitur isti non liceat
μη εγγένηται αυτό ψευσαμένω εξαπατήσαι, και περί mendaciis vos decipere , de his quoque evidenter fidem
τούτων ήδη σαφώς υμίν αποδείξω, επειδή ύστερον ουκ
εξέσται μοι παρελθόντι ενθάδ' ελέγχειν αυτόν. Και | faciam; quandoquidem mihi jam non concedetur iterum
μοι κάλει αυτόν Διότιμον 'Αχαρνέα και τους αιρεθέν- | Inc prodire hominem convicturus. Εt mili voca Dioti
 LYSIÆ OR . ADVERSUS PHILONEM . 225
(ssi - 683)
τας μετ' αυτού τους δημότας οπλίσαι από των εισενς- | mum Acharnensem, eosque qui cum illo electi sunt ad de
χθέντων χρημάτων. motas armandos ex collatitia pecunia .
20 . ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΔΙΟΤΙΜΟΝ. TESTIMONIA DIOTIMI ET COLLEGARUM .
17. Ούτος τοίνυν ουχ όπως ωφελήσει την πόλιν έν | 17. Iste igitur in tali tempestate et in tali rerumfortun
τοιούτω καιρώ και τοιαύτη καταστάσει διενοήθη, αλλ' | na , non ad civitatem adjuvandam animum adjecit , sed ita
όπως τι κερδανεϊ από τών υμετέρων συμφορών παρε se comparavit ut ex vestris calamitatibus aliquid lucri au
σκευάσατο ορμώμενος γάρ εξ ' Ωρωπού , τοτε μεν αυ ferret. Profectus enim Oropo , modo ipse solus, modo alis
τος μόνος, τοτε δ' ετέροις ηγούμενος εις τά υμέτερα comitantibus qui calamitates vestras felicitatem suam du
δυστυχήματα ευτυχήματα εγεγόνει,(18) περιιών κατά cebant , (18) agros circumiens, civesque ætate provectissi.
τους αγρούς και εντυγχάνων των πολιτών τους πρεσβυ mos adortus, qui in domibus manserant, modicis, sed ne
εύνοιόλίγα
δήμους
εν τοις δέ, μέν των
25 τάτοις, κατέμειναναναγκαία
επιτηδείωνοι έχοντες, μέν όντες τω cessariis facultatibus; præditi,animo quidem in populum
πλήθει , αδύνατοι δε υπό της ηλικίας βοηθείν, τούτους benevolo , at propter aetatem ad opem huic ferendam inha
αφηρείτο τα υπάρχοντα, περί πλείονος ποιούμενος αυ biles , eos, inquam , bonis exuit, salius existimans ut ipse
τος μικρά κερδαίνειν ή εκείνους μηδέν αδικείν οι νύν paululum lucri faceret, quam ut illos non læderet : quinunc
αυτόν δι' αυτό τούτο ουχ οίοί τε εισιν επεξελθεϊν άπαν ob eam ipsam causam istum persequi omnes non possunt,
τες, δι' όπερ και τότε αδύνατοι τη πόλει βοηθείν ήσαν. ob quam tunc civitati suppetias ferre non potuerunt. (19)
30 (19)
μίαν Ουδις μέντοι τούτόν
ώφεληθή ναι , γε χρήτ' αφελόμε
τότε διά την νον
εκείνων αδυνα
& είχον, νυν | Atenim non par est utliste ex illorum infirmitate duplicem
reportaret commoditatem , nempe ut tunc res eorum abstu
τε δοκιμασ
γένηται τωνθέντα υφ'υμών μέγα
αδικηθέντων, αλλάαυτόκάν ηγήσασθε
οστισούν παρα
είναι, lerit , atque nunc a vobis approbetur : verum si quisquam
και τούτον υπερμισήσατε, όστις ετόλμησεν, οίς έτεροι injuria ab ipso affectorum adfuerit, magnum id esse existi
διδόναι παρ' εαυτών τι προηρούντο διά την απορίαν metis, eumque maximo odio habeatis qui eos spoliare sus.
οικτείραντες αυτούς, τούτων αφαιρείσθαι τα υπάρ- | tinuit , quibus ceteri, misericordia propter inopiam com
χοντα . Κάλει μοι τους μάρτυρας. moti , de suis conferre decreverant. Mihi testes voca.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .
85 20. Ου τοίνυν έγωγε οίδα 8 τι υμάς διαφερόντως | 20. Εquidem arbitror non debere vos aliter de eo sta
δεί γιγνώσκειν περί αυτού και οι οικείοι γιγνώσκουσιν tuere quam statuunt ejus propinquissimi. Talis enim fuit
τοιαύτα γάρέστιν, ώστ' ει και μηδεν αυτώ άλλο ημάρ erga illos, ut, etiamsi nihil aliud fuisset ab eo peccatum ,
τητο , διά μόνα ταύτα ικανόν είναι αποδοκιμασθήναι . ob id solum reprobari deberet. Qualia igitur mater vivens
Οία μεν ουν ζώσα ή μήτηρ αυτού κατηγόρει, παρήσω ipsum incusabat, ea prætermittam : ex iis vero quæ fecit
εξ ών δε τελευτώσα τον βίον διεπράξατο τεκμαιρομέ moritura , vobis conjectare facile est , qualem se iste in
νοις δάδιόν εστιν υμϊν γνώναι όποΐός τις ήν περί αυ parentem præstiterit. (21) Ea quippe isti se mortuam
την. (21) Εκείνη γάρ τούτω μεν οπίστησεν αποθα- | committere noluit; verum Antiphani, cui non erat genere
45 νούσαν εαυτήν επιτρέψαι, 'Αντιφάνει δε ουδέν προσή conjuncta , fidem adhibens, dedit ad sepulturam tres argenti
κουσα πιστεύσασα έδωκεν εις την εαυτής ταφήν τρείς | minas, proprio filio preterito. Nonneigitur patet eam bene
μνάς αργυρίου , παραλιπούσα τούτον υιόν όντα εαυτής. | intellexisse
intellexisse, ists
istum quantumvis intima necessitudine con
'Αρα δηλον ότι εύ ήδει αυτόν ουδε διά το προσήκειν junctum ipsi justa non facturum ? (22) Atqui si mater, quæ
αυτή τα δέοντα αν ποιήσοντα ; (22) Καίτοι ει μήτηρ , Ta liberis etiam iniuriose habita , ita natura comparata est ut
η πέφυκε και αδικουμένη υπό των έαυτής παίδων μά sufferre soleat, putetque , quum magna non accipiat,magna
λιστα ανέχεσθαι και μηδ' ωφελουμένη μεγάλα έχειν | tamen se habere , propterea quod res ex benevolentia magis
ηγείσθαι διά το ευνοία μάλλον η ελέγχω τα γιγνόμενα quam ex effectu perpendat ; si illa , inquam , existimavit
189δοκιμάζειν, ενόμιζε τούτον καν από τεθνεώσης φέρειν istum se velmortuam compilaturum , qualem vos animum
εαυτής, τί χρή υμάς περί αυτού διανοηθήναι ;(23) Όστις de isto eodem habere oportebit?(23) Quicumque enim talia
γάρ περί τους εαυτού αναγκαίους τοιαύτα αμαρτάνει
αμαρτήματα , τί αν περί γε τους αλλοτρίους ποιήσειεν; audeat contra propinquissimos,quid audebit contra alienos?
“ Ως ούν και ταύτ' αληθή εστιν , ακούσατε αυτού του | Ut autem constet hac vera esse, ipsum hominem audita
λαβόντος το αργύριον και θάψαντος αυτήν. qui pecuniam accepit et mulierem sepelivit.
ΜΑΡΤΥΣ. TESTIS .
5 24 . Τί αν ουν βουληθέντες υμείς τούτον δοκιμά- | 24. Quo igitur animo istum approbabitis : anne quod ni
σαιτε; πότερον ως ουχ ημαρτηκότα ; αλλά τα μέγιστα | hil maliadmiserit? Atqui maxima deliquitin patriam. Anne
ORATORES.
 226 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΦΙΛΩΝΟΣ. ( si - sas
περί την πατρίδα τρίκηκεν. Αλλ ' ώς έσται βελτίων ; quod melior fet: Verumenimvero postquam melior factus
τοιγάρτοι πρότερον δελτίων γενόμενος περί την πόλιν fuerit erga civitattu , tunc munus senatoriam affectet ,
ύστερον βουλεύειν άξιούτω, φανερόν τι αγανον σπερ | Dotus ob benefacta sicut et prius ob malefacta innotscellat.
τότε κακον ποιήσας. Σωφρονέστερον γάρ έστιν ύστε
ραν πάσι των έργων τας χάριτας αποδιδόναι: δεινον Consultius est enim gratias post facta unicuique rependere.
19 γαρ έμοιγε δοκεϊ είναι, ει εξ ών μέν ήδη μάρτηκε Nam mihi videtur esse iniquum , si ob ea quæ jam peccarit
μηδέποτε τιμωρηθήσεται , εξ ών δε μέλλει εύ ποιήσεις nunquam punietur, ob ea autem quæ aliquando bene factu .
ήδη τετιμήσεται. (25) 'Αλλ' άρα ίνα βελτίoυς ώσιν οι rus est jam nunc honoratur. (25 ) Sed anne ut ceteri cives
πολίται ορώντες άπαντας όμοίως τιμωμένους, διά τούτο meliores fiant, quum omnes viderint pariter bonoratos ,
δοκιμαστέον εστίν, αλλά κίνδυνος και τους χρηστούς , ideo iste approbandus est ? At periculum est ne et boni
εάν αισθάνονται ομοίως τους πονηρούς τιμωμένους,
παύσεσθαι των χρηστών επιτηδευμάτων , των αυτών cives, ubi viderintmalos secum pariter honorari , de bonis
ηγουμένους είναι τούς τε κακούς τιμάν και των αγα suis rationibus remittant,arbitrati eorundem esse etmalos
15 θων αμνημονείν. (26) 'Άξιον δε και τόδε ενθυμηθήναι, honorare et bonorum oblivisci. (26 ) Quin et hoc quoque
ότι εί μέν τις φρούριόν τι προύδωκεν ή ναύν ή στρατό reputemus, quod , si quis prodidisset vel castellum vel
πεδόν τι , εν ω μέρος τι ετύγχανε των πολιτών όν, ταις navem vel castra , ubi ulla pars civium contineretur , is
εσχάταις αν ζημίαις έζημιούτο , ούτος δε προδους όλης extrema omnia supplicia subiret : iste vero , etsi universam
την πόλιν ουχ όπως τιμωρηθήσεται παρασκευάζεται.
Καίτοι δικαίως γ' αν όστις φανερώς ώσπερ ούτος πρού civitatem prodidit , non is est qui de puena subeunda sit
δωκε την ελευθερίαν , ου περί του βουλεύειν, αλλά περί sollicitus. Attamen quicumque evidenter, ut iste , liberta
του δουλεύειν και της μεγίστης απορίας εκκλησιά tem prodidit, is jure non de dignitate senatoria , sed de ser
ζεται. vitute summaque inopia periclitaretur.
20 27. 'Ακούω δ' αυτόν λέγειν ώς, εί τι ήν αδίκημα | 27. Audio autem istum dicere quod , si nefas esset ejus
το μή παραγενέσθαι εν εκείνων τω καιρώ, νόμος αν modi in tempore patriæ deesse , de ea re diserte lata fuisset
έκειτο περί αυτού διαρρήδην, ώσπερ και περί των άλ lex , quemadmodum de ceteris maleficiis. Arbitratur enim
λων αδικημάτων. Ου γαρ οίεται υμάς γνώσεσθαι
ότι διά το μέγεθος του αδικήματος ουδείς περί αυτού vos nescire quod propter magnitudinem flagitii de hoe
εγράφη νόμος. Τίς γάρ αν ποτε ρήτωρ ενεθυμήθη ή J nulla sit lata lex.Nam quis aut orator cogitasset, aut legis.
νομοθέτης ήλπισεν αμαρτήσεσθαί τινα των πολιτών lator exspectasset, civium quenquam tale facinus admis
τοσαύτην αμαρτίαν ; (28) Ου γαρ αν δήπου , ει μέν τις surum ? (28) Non enim profecto , si quis deseruerit ordi
25 λίπoιτην τάξιν μή αυτής της πόλεως εν κινδύνω ούσης, nem , quum civitas non ipsa in periculo versetur, sed alios
αλλ' ετέρους εις τούτο καθιστάσης , ετέθη νόμος ως in periculum adducat , lata fuisset lex tanquam delicto
μεγάλα αδικούντος , ει δέ τις αυτής της πόλεως εν gravi admisso ; sin autem quis civitatem ipsam in periculo
κινδύνω ούσης λίποι την πόλιν αυτήν, ουκ αν άρα versantem deseruerit , tum lata non fuisset. Omnino fuisset
ετέθη. Σφόδρα γ' άν, εί τις φήθη τινά των πολιτών lata , si quis potuisset exspectare tale facinus a quoquam
αμαρτήσεσθαι τι τοιούτόν ποτε. (29) Τίς δ' ουκ αν civium admissum iri. (29) Jam quis vos non jure incre
εικότως επιτιμήσειεν υμίν , εί τους μετοίκους μέν, ότι paret si, quum inquilinos qui præter debitum populo opi.
ου κατά το προσήκον εαυτοίς εβοήθησαν τώ δήμω,
30 ετιμήσατε αξίως της πόλεως , τούτον δε , ότι παρά το tulati sunt, honoraveritis ut rempublicam decebat; istum ,
προσήκον εαυτώ προύδωκε την πόλιν , μή κολάσετε , ει quod præter officium civitatem prodiderit, non mulctetis ,
μή γε άλλα τινί μείζονι, τη γε παρούση ατιμίας (30) sin minusmajori supplicio , at saltem eo dedecore de qno
'Αναμνήσθητε δε δι' ότι ποτέ τους αγαθούς άνδρας γι hic agitur? (30) Recordemini, quæso , quanam mente
νομένους περί την πόλιν τιμάτε και τους κακούς ατιμά bonos cives honore ,malos ignominia afficiatis. Utrumque
ζετε. 'Εδείχθη γάρ αμφότερα ταύτα ου των γεγενη. enim institutum est non magis præteritorum gratia quam
μένων μάλλόν τι ένεκα ή των γενησομένων, ίν' αγαθοί futurorum , ut nempe nostri dedita opera nitantur boni
35 προθυμώνται γίνεσθαι εκ παρασκευής , κακοί δε μηδε cives esse , mali nulla prorsus ratione esse conentur. (31)
ξ ενός τρόπου επιχειρώσιν. (31) "Ετι δε ενθυμήθητε Ad hæc, cogitate cujusnam juramenti is videatur rationem
ποίων αν υμίν δοκεί ούτος όρκων φροντίσαι, δς έργω habiturus, quire ipsa patrios deos prodidit; vel quo pacto
τους πατρώους θεούς προύδωκεν ; ή πως αν χρηστών τι reipublicæ bene consulturus, qui patriam ne liberare qui
βουλεύσαι περί της πολιτείας, δς ουδε ελευθερώσει την
πατρίδα έβουλήθηκαι η ποία αν απόρρητα τηρήσαι , δς dem voluit; vel quænam arcana servaturus, qui ne diserte
" ουδε τα προειρημένα ποιήσαι ήξίωσε; Πώς δ' εικός | guidem enuntiata legibus facere suscepit. Qut vero decebit
έστι τούτον, ός ουδε τελευταίος επί τους κινδύνους ήλθε, | eum qui ne ultimus quidem venit ad pericula , in honori
60 πρότερον των κατεργασαμένων και ούτω συντιμηθη- | bus, iisque tantis, conferendis prehaberi iis ipsis , quorum
 (s98 - 908) LYSIÆ OR. CONTRA DIOGITONEM . 227
ναι; Σχέτλιον δ' αν είη , εί ούτος μεν άπαντας τους η laboribus urbs servata est? Miserum saneesset si,quumiste
πολίτας περί ουδενός ηγήσατο , υμείς δε τούτον ένα / universos cives nihili fecerit, vos istum, unus quum sit, non
όντα μη αποδοκιμάσαιτε. (32) Ορώ δέ τινας οι νύν | reprobaretis. (32) Quosdam autem video qui nunc huic
μεν τούτω παρασκευάζονται βοηθείν και δείσθαι υμών, I patrocinari nmeditantur, vosque obsecrare, ubi me exorare
επειδή εμε ουκ ηδύναντο πείσαι τότε δε , ότε οι κίν nequiverunt; at tunc quum pericula vobis maximaque
δυνοι μεν υμίν και οι μέγιστοι αγώνες ήσαν, τα δε aderant certamina, quum ipsa reipublicæ administratio
άθλα αυτή η πολιτεία έχειτο, και έδει ου μόνον περί præmium erat in medio positum , et oportebat non de
190του βουλεύειν αλλά και περί της ελευθερίας βουλεύε- | dignitate senatoria , sed deipsa libertate capere consilium;
σθαι , τότε ουκ έδέοντο αυτού βοηθήσαι και υμίν και | tunc, inquam, istum non obsecrabant ut vobis et uni
κοινή τη πόλει, και μη προδούναι μήτε την πατρίδα | verse reipublica patrocinaretur, ut nollet prodere nec pa
μήτε την βουλήν , ης νύν άξιοι τυχείν ου μετον αυτω , I triam, nec senatum, cujus nunc praeter jus et equum
άλλων γε κατεργασαμένων. (33) Μόνος δή, ώ βουλή, communionem flagitat, quum alii eum in integrum resti
δικαίως ουδ' αν αγανακτοίη μη τυχών» ου γάρ υμείς tuerint. (33) Solus iste, senatores, non succenseredebet
6 νύν αυτόν ατιμάζετε, αλλ' αυτός αυτον τότε απεστέ. si a senatu excludatur. Non enim vos nunc ipsum infa
ρησεν, ότε ουκ ήξίωσεν, ώσπερ νύν προθύμως κληρω matis , sed ipse se tunc exclusit, quum ea alacritate qua
σόμενος ήλθε , και τότε διαμαχόμενος περί αυτής κα- | nunc accessit sorte eligendus, tunc noluerit vobiscum una
ταστήναι μεθ' υμών. præliari de senatu restituendo.
34. Ικανά μοι νομίζω ειρήσθαι, καίτοι πολλά γε 34. Sat dicta esse arbitror, tametsimulta prætermise
παραλιπών αλλά πιστεύω υμάς και άνευ τούτων αυτούς rim ; verum confido vos sine his quod reipublicæ utile est
τα συμφέροντα τη πόλει γνώσεσθαι. Ου γαρ άλλοις τισιν judicaturos. Non enim aliis argumentis vos uti decet
υμάς δει περί των αξίων όντων βουλεύειν τεκμηρίοις quam vobismetipsis , ut cognoscatis quinam senatu sint di
χρήσθαι ή υμίν αυτοίς, όποιοί τινες όντες αυτοί περί gni; recordamini quali vos ipsi animo erga rempublicam
Το την πόλινεδοκιμάσθητε. Έστι γαρ τα τούτουεπιτηδεύ. quum essetis , in senatum cooptari mcruistis. Hujus qui.
ματα κοινά παραδείγματα και πάσης δημοκρατίας αλ dem Philonis studia communia (nova ? ) sunt exempla , et
λότρια . omni democratiæ adversaria .

XXXII. ΧΧΧΙΙ.
ΚΑΤΑ ΔΙΟΓΕΙΤΟΝΟΣ. CONTRA DIOGITONEM .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Διόδοτος , είςτων μετά Θρασύλου καταλεγέντων εν τω Πελο- I Dionysius Ηal. De Lysia : Diodotus unus de numero in bel
ποννησιακό πολέμω, μέλλων έκπλείν εις την Ασίαν επί lum Peloponnesiacum sub Thrasyllo duce adlectorum , in Asiam
Γλαυκίππου άρχοντος , έχων νήπια παιδία , διαθήκας εποιή. arcbonte Glaucippo navigaturus , quam filios puerulos haberet,
σατο , καταλιπών αυτοίς επίτροπον τον εαυτού μέν αδελφόν, testamentum condidit, iisdemque tutorem assignavit Diogito
Διογείτονα , των δε παιδίων θεϊόν τε και πάππον από μη nem , fratrem suum , puerorum ayunculum etmaternum avum .
τρός. Αυτός μεν ούν εν Εφέσω μαχόμενος αποθνήσκει: Διο Ac Diodotus quidem Ephesi in pugna occubuit ; Diogiton vero ,
γείτων δε πάσαν την ουσίαν των ορφανών διαχειρισάμενος, quum omnia pupillorum bona administrasset et ex ampla for
και εκ πολλών πάνυ χρημάτων ουδεν αποδείξας , αυτός έτι tuna nihil protulisset , ipse superstes adhuc ab uno puerorum
περιών κατηγορείται προς ενός των μειρακίων δοκιμασθέντος qui virilem togam sumpserat, male administratæ lutelæ accu
κακής επιτροπής . Λέγει δε κατ' αυτού την δίκην και της εκεί . | satur . Causam dicit contra ipsum puerorum sororis , ipsius e
νου μεν θυγατριδής , των δε μετρακίων αδελφής, ανήρ. Πρού. filia Deptis, maritus. Argumentum ideo præmisi , ut eviden
λαβον δε την υπόθεσιν ένα μάλλον γένηται καταφανές , ει Ι tius appareret an convenienti aptoque exordio orator usus
μετρία και προσηκούση αρχή κέχρηται. fuerit.
Ει μεν με μεγάλα ήν, ώ άνδρες δικασταί , τα δια Nisi proſecto, judices, magnimomenti res essent de qui.
15 φέροντα, ουκ αν ποτε εις υμάς εισελθείν τούτους είασα, bus controversia est, haudquaquam permisissem hosce pue
νομίζων αίσχιστον είναι προς τους οικείους διαφέρει ros apud vos contendere , turpe esse existimans adversus af.
fines et consanguineos in judicio disceptare, illudque sciens,
σθαι, ειδώς τε ότι ου μόνον οι αδικούντες χείρους υμίν vobis non solum deteriores videri eos qui injuriam faciunt,
είναι δοκούσιν, αλλά και οίτινες αν έλαττον υπό των sed et eos qui detrimentialiquid ab affinibus et propinquis
προσηκόντων έχοντες ανέχεσθαι μή δύνωνται» επειδή habentes , id moderate ferre nequeant. Vernmenimvero,
20 μέντοι, ώ άνδρες δικασταί, πολλών χρημάτωναπεστέ judices, quum hi pueri ingenti pecunia fraudati sint, et
ρηνται και πολλά και δεινά πεπονθότες υφ' ών ήκιστα ! magna et gravia a quibus minime oportuit passi, ad me alli
εχρήν επ' εμέ κηδεστήν όντα κατέφυγον, ανάγκη μοι | nem suum confugerint , necesse fuit ipsorum patrocinium
γεγένηται είπείν υπέρ αυτών. (2) "Έχω δε τούτων μεν dicendo suscipere. (2) Ego autem horum sororem , Diogitonis
αδελφήν, Διογείτονος δε θυγατριδην, και πολλά δεηθείς Ιefratre natam,in uxorem duxi. Ac primum quidem plurimis
15,
 228 ΛΟΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΔΙΟΓΕΙΤΟΝΟΣ. (593 - 898
αμφοτέρων, το μεν πρώτον έπεισα αυτούς τους φίλοις έπι- | verbis suasi utrisque ut arbitrisamicis rem committerent,
τρέψαι δίαιταν, περί πολλού ποιούμενος τα τούτων πρά· Ι permagni nempe interesse ratus horum negotia palarm ΠΟΣ
γματα μηδένα των άλλων ειδέναι: έπει δε ο Διογείτων divulgari. Quum vero de his quæ habere aperte coe
& φανερώς έχων εξηλέγχετο, περί τούτων ουδενί των vincitur, nihil amicis suis cedere Diogiton sustinuerit ; sed
5 αυτού φίλων ετόλμα πείθεσθαι , αλλ'εβoυλήθη και φεύ . quum lites fugere , exceptione pugnare , et ultimum potius
γειν δίκας και μη ούσας διώκειν και υπομείναι τους
εσχάτους κινδύνους μάλλον ή τα δίκαια ποιήσας απηλ discrimen subire voluerit , quam , æquitate observata ,
λάχθαι των προς τούτους εγκλημάτων,(3)υμών δέομαι, controversiis quas cum his habet liberari : (3) peto a vo
εάν μεν αποδείξω ούτως αισχρώς αυτούς επιτετρoπευ | bis, ut, si clare ostendero neminem hactenus in urbe nostra
Το μένους υπό του πάππου ως ουδείς πώποτε υπό των ου tam fade ab alienis habitum quam hos ab avo suo pupillos ,
δεν προσηκόντων εν τη πόλει , βοηθείν αυτοίς τα δίκαια , his secundum jus succurratis ; sin minus, istiut in omnibus
ει δε μή, τούτω μεν άπαντα πιστεύειν, ήμάς δε εις
τον λοιπόν χρόνον ηγείσθαι χείρους είναι. 'Εξ αρχής credatis , nosque ut neſarios in posterum habeatis. Porro ab
δ' υμάς περί αυτών διδάξαι πειράσομαι. initio rem omnem , ut se habet , edocere vos contendam .
15 'Άξιον δε και την διήγησιν ώς ώκονόμηται καταμαθείν. Έχει Scire etiam operæ pretium est quomodo ille narrationem suam
δε ούτως instituerit; que sic se habet :
4. Αδελφοί ήσαν, ώ άνδρες δικασταί , Διόδοτος και 4 . Diodotus et Diogiton , judices , fratres erant ejusdem
Διογείτων όμοπάτριοι και ομομήτριοι, και την μεν patris et matris : ac supellectilem quidem et res mobiles
αφανή ουσίαν ενείμαντο,της δε φανεράςεκοινώνουν. Έρ inter se diviserunt; iis vero quæ erant fundi communiter
20 γασαμένου δε Διοδότου κατ ' εμπορίαν πολλά χρήματα, utebantur. Quum autem Diodotus, negotiatione facta ,
πείθει αυτόν λαβείν Διογείτων της εαυτού θυγατέρα, magnam sibi pecuniam comparasset , rogat eum Diogiton
ήπερ ήν αυτώ μόνη και γίνονται αυτό δύο υιοί και θυ suam ut fitiam , quam habebat unicam , in matrimonium
γάτηρ. (5) Χρόνω δε ύστερον καταλεγείς Διόδοτος μετά capiat : ex qua dein illi filii duo et una filia procreati sunt.
Θρασύλου του επί των οπλιτών, καλέσας την εαυτού
25 γυναίκα, αδελφιδήν ούσαν, και τον εκείνης μεν πατέρα, (5)Aliquo post tempore,quum Diodotus sub Thrasyllo,duce
peditum , ad militiam adlectus esset, etuxorem suam quæ
αυτού δε κηδεστήν και αδελφόν όμοπάτριον, πάππον δε
των παιδίων και θείον, ηγούμενος διά ταύτας τις ανάγ fratris erat filia , simul et uxoris patrem , suum germanum
κας ουδενί μάλλον προσήκειν δικαίω περί τους αυτού et affinem , liberorum suorum avum et patruum , ad se vo
παϊδας επιτρόπω γενέσθαι , διαθήκην αυτο δίδωσι και casset, ratus ob arctum hoc necessitudinis vinculum ne
30 πέντε τάλαντα αργυρίου παρακαταθήκην· (6) ναυτικά mini se melius liberorum tutelam posse committere , te.
δε επέδειξεν εκδεδομένα επτά τάλαντα και τετταρά. stamentum huic in manus consignat, et quinque argenti
κοντα μνάς, δισχιλίας δε οφειλομένας εν Χερρονήσω» | talenta apud eum deponit. (6) Declaravit ad liec talenta
επέσκηψε δε, εάν τι πάθη , τάλαντον μεν επιδούναι τη | septem et quadraginta minas ad fenus nauticum exposita ,
γυναικί και τα εν τω δωματίω δούναι , τάλαντον δέ | et bis mille drachmas sibi in Chersoneso debitas. Jussit
35 τη θυγατρί. Κατέλιπε δε και είκοσι μνάς τη γυναικα quoque, siquid pateretur humanitus, unum uxori talentum
και τριάκοντα στατήρας Κυζικηνούς. (7) Ταύτα δε dari , simul et domesticam supellectilem ; filiae quoque ta
πράξας και οίκοι αντίγραφα καταλιπών ώχετο στρα lentum reliquit , et viginti minas et triginta stateres Cyzi
τευσόμενος μετά Θρασύλου. 'Αποθανόντος δε εκείνου | cenos. (7) His peractis , et horum antigraphis domi reli
εν Εφέσω, Διογείτων την μεν θυγατέρα έκρυπτε τον ctis , cum Thrasyllo in militiam profectus est. lllo autem
40 θάνατον του ανδρός , και τα γράμματα λαμβάνει α Ephesimortuo, Diogiton filiam suam mariti mortem celavit,
κατέλιπε σεσημασμένα, φάσκων τα ναυτικά χρήματα et testamenti tabellas, quas ille domiobsignatasreliquerat ,
δείν εκ τούτων των γραμματείων κομίσασθαι. ( 8) arripuit, dicens se hisce e tabellis nauticas pecunias reco
Επει δε τω χρόνω εδήλωσε τον θάνατον αυτούς και ! perare debere. (8) Quum vero matri et liberis mortem
εποίησαν τα νομιζόμενα, τον μεν πρώτον ενιαυτόν εν Diodoti tandem indicasset, et hi defuncto justa persolvis
15 Πειραιεί διητώντο· άπαντα γάρ αυτού κατελέλειπτο | sent, primum annum in Piræeo commorabantur : omnia
τα επιτήδεια εκείνων δε επιλειπόντων τους μεν παίδας enim ad victum necessaria ibi erant. Quibus deficientibus,
εις άστυ αναπέμπει, την δε μητέρα αυτών εκδίδωσιν liberos in urbem remittit, et matrem elocat in matrimo
επιδούς πεντακισχιλίας δραχμάς, χιλίαις έλαττον ών | nium , assignatis in dotem quinis drachmarum milibus ,
ο ανήρ αυτή έδωκεν. (9) Ογδόω δ' έτει δοκιμασθέν. detractis mille drachmis ex iis quas maritus ipsi dotis no
δο τος μετά ταύτα του πρεσβυτέρου τον μειρακίοιν, κα | mine reliquerat. (9) Octavo post anno , quum filius natu
λέσας αυτούς είπε Διογείτων ότι καταλίποι αυτοίς | major ad etatem virilempervenisset, pupillostutor vocavit
ο πατήρ είκοσι μνάς αργυρίου και τριάκοντα στατη - | ad se, dicens patrem illis viginti minas argenti et triginta
ρας. « ' Εγώ ούν πολλά των εμαυτού δεδαπάνηκα | staferes reliquisse. « Ego , inquit , multa e facultatibus meis
 (898 - 903) LYSIÆ OR . CONTRA DIOGITONEM . 229
εις την υμετέραν τροφήν. Και έως μέν είχον, ουδέν | in vestrum alimentumimpendi ; et quamdiu quidem res
μοι διέφερε: νυνί δε και αυτός απόρως διάκειμαι. Συ | lauta fuit , curavi nihil : jamvero ipse paupersuum etinops.
ούν, επειδή δεδοκίμασαι και ανήρ γεγένησαι, σκόπει Tu igitur quum jam ad virilem ætatem perveneris et inter
" αυτός ήδη πόθεν έξεις τα επιτήδεια , και (το) Ταύτ' viros ascriptus sis , prospice qua ratione tibi victum com
5 ακούσαντες εκπεπληγμένοι και δακρύοντες ώχοντο προς pares . » (10) Hisce auditis , perculsi et lacrimantes ierunt
την μητέρα, και παραλαβόντες εκείνην ήκον προς εμέ, ad matrem , et simul cum illa venerunt ad me, suo in
οικτρώς υπό του πάθους διακείμενοι καιμεαθλίως
πτωκότες,κλαίοντεςκαιπαρακαλούντές εκπε.
μή περιιδείν commodo luctuosum in modum afflicti , bonis suis indigne
αυτούς αποστερηθένταςτων πατρώων μηδ' εις πτωχείαν expulsi, flentes, meque hortantes ne se paternis bonis fru
το καταστάντας , υβρισμένους υφ' ών ήκιστα έχρήν, αλλά stratos pauperesque jam factos , et gravi a quibus non opor
βοηθήσει και της αδελφής oύνεκα και σφών αυτών. (11)
1 tuit injuria affectos, desererem , sed sororis suaque causa
Πολλά αν είη λέγειν, όσον πένθος εν τη εμή οικία ήνεν defenderem . (11) Multa sane
εκείνα τα χρόνω. Τελευτωσα δε η μήτηρ αυτών ήν in domomea habitus fuerit. dicipossent Mater
deluctu quitunc
tandem oravit et ob
τιβόλει με και ικέτευε συναγαγείν αυτης τον πατέρα
15 και τους φίλους, ειπούσα ότι, ει και πρότερον μή εί testata est ut suum patrem ceterosque amicos convocarem ,
θισται λέγειν εν ανδράσι, το μέγεθος αυτήν αναγκάσει | dicens se , etsi inter viros prius Ioqui non assueverit, ta
των συμφορών περί των σφετέρων κακώνδηλώσαι πάντα men coactam calamitatum magnitudine de suis apud illos
προς ημάς. (12) Ελθών δ'εγώ ήγανάκτουν μεν προς | infortuniis conquesturam. (12) Ego vero adiens Hegemo
Ηγήμονα τον έχοντα την τούτου θυγατέρα, λόγους δ' nem , qui Diogitonis filiam in matrimonio habebat , apud
20 έποιούμην προς τους άλλους επιτηδείους, ήξίουν δε τού illum ob rem indignabar, et apud alios propinquos et ami
τον είς έλεγχον ιέναι περί των πραγμάτων. Διογείτων
δε το μεν πρώτον ουκ ήθελε , τελευτων δε υπό των φί cos verba faciebam , postulabamque ut Diogiton ad cri
λων ηναγκάσθη. Επειδή δε συνήλθομεν, ήρετο αυτόν mina diluenda accederet. Quod quidem iste initio detre
η γυνή, τίνα ποτέ ψυχήν έχων αξιοί περί των παίδων ctavit, sed tandem eo ab amicis adactus est. Quum
25 τοιαύτη γνώμη χρήσθαι, « αδελφός μέν ών του πατρός igitur convenissemus, interrogabat ipsum mulier quo
αυτών, πατήρ δ'εμός, θείος δε αυτούς και πάππος. (13) tanderm animo erga pueros talem se prebuerit; « quum,
σεΚαι, φησί,
ει μηδένα ανθρώπων ήσχύνου, τους θεούς έχρήν
δεδιέναι» δς έλαβες μέν, ότ' εκείνος εξέπλει , inquit, frater sis patris eorum , patermeus, eorundemque
πέντε τάλαντα παρ' αυτού παρακαταθήκην. Και περί patruus et avus; (13) et , simortalium neminem verebaris ,
30 τούτων εγώ θέλω τους παίδας παραστησαμένη και τού deos tamen te timere oportebat. Qui quidem accepisti,
τους και τους ύστερον έμαυτη γενομένους ομόσαι όπου illo discedente, quinque talenta , depositum : de quibus
αν αυτός λέγης. Καίτοι ουχ ούτως εγώ είμι αθλία, ουδ' ego et hos et alios qui postea mihi nati sunt exhibens, ju
ούτω περί πολλού ποιούμαι χρήματα, ώστ' επιορκή rare parata sum , quocumque loco jusseris. Atqui non
σασα κατά των παίδων των εμαυτής τον βίον καταλι adeo misera sum , nec tanti pecuniam facio , ut velim mori
35 πείν, αδίκως δε αφελέσθαι την του πατρός ουσίαν· » postquam super meis liberis pejerarim , aut per hefas patri
(10) Έτι τοίνυν εξήλεγχεν αυτόν επτά τάλαντα κεκομι facultates auferam . » (14 ) Istum etiam convicit quod pecnia
σμένον ναυτικά και τετρακισχιλίας δραχμάς , και τού nias nauticas, septem talenta , recuperaverit et quattuor dra .
των τα γράμματα απέδειξεν εν γάρ τη διοικίσει, ότ' chmarum millia ; atque horum tabellas protulit. Nam in
εκ Κολλυτου διωκίζετο εις την Φαίδρου οικίαν, τους
10 παίδας επιτυχόντας εκβεβλημένο το βιβλίο ενεγκεϊν migratione, quando commeabat e Collyto in Phædri
προς ταύτην. (15) 'Απέφηνε δ' αυτόν εκατόν μνάς κε ædes , filios aiebat in libellum ejectum incidentes ad se de
κομισμένον εγγείους επί τόκω δεδανεισμένας, και ετέ tulisse. (15) Ostendit quoque istum viginti minas fænore
ρας δισχιλίας δραχμάς και έπιπλα πολλού άξια φοιτάν solito commodatas , et alia duo drachmarum millia , et ma.
δε και στον αυτοίς εκ Χερρονήσου καθ' έκαστον ενιαυ gni pretii supellectilem recepisse : quin et singulis annis
15 τόν. « " Έπειτα συ ετόλμησας, έφη, είπείν, έχων του frumentum venire e Chersoneso in ipsorum alimoniam .
σαύτα χρήματα, ως δισχιλίας δραχμάς και τούτων πα « Deinde , aiebat , quum tantum penes te haberes pecunia .
τηρ κατέλιπε και τριάκοντα στατήρας , άπερ εμοί κα rum , dicere ausus es horum patrem bis mille drachmas et
ταλειφθέντα εκείνου τελευτήσαντος εγώ σοι έδωκα. (16) I triginta stateres duntaxat reliquisse. ( 16 ) Hosce quosmibi
Και εκβαλείν τούτους ήξίωκας θυγατριδούς όνταςεκ της reliquit ille moriens, ex tua filia natos ejecisti e propriis
οικίας της αυτών έν τριβωνίοις, ανυποδήτους, ου μετά | eorum ædibus, attritis indutos vestimentis , discalceatos ,
ακολούθου, ου μετά στρωμάτων, ου μετά ιματίων, ου sine famulo , sine vestibus, sine supellectile quam eis pater
μετά
μετά των επίπλωνταθηκώ
των παρακα και ο πατήρ παρά σοιεν ,κατέ
αυτοίς κατέλιπ
ν ας εκείνος ουδε reliquerat, sine pecunia quam apud te deposuerat. (17)
θετο. (17) Και νύν τους μεν εκ της μητρυιάς της έμής | Filios ex noverca mea tibi natos inampla rerum omnium
 230 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΚΑΤΑ ΔΙΟΓΕΙΤΟΝΟΣ. (ens -- .
παιδεύεις εν πολλοίς χρήμασιν ευδαίμονας όντας· καί | copia beatos instituis : et hoc quidem facis recte; sed liosce
ταύτα μεν καλώς ποιείς τους δ' εμούς αδικείς, ούς | meas injuria cumulas , quos indecore domo sua ejectos ,
ατίμως εκ της οικίας εκβαλών αντί πλουσίων πτωχούς e divitibus inopes reddere satagis. Atque hæc quum agas,
αποδείξαι προθυμή. Και επί τοιούτοις έργοις ούτε τους nec deos times , nec me tuam filiam revereris, nec fratris tui
5 θεούς φοβή, ούτε εμε την σην θυγατέρα την συνειδυίαν
αισχύνη, ούτε του αδελφού μέμνησαι, αλλά πάντας recordaris,atomnes nospecuniis postponis. » (18 ) Itaque,
judices, quum multa tunc etacerba a muliere dicta essent,
ημάς
ούν, ώπερί ελάττονος
άνδρες δικασταί,ποιηπολλών
χρημάτων . » (18)υπόΤότε
και δεινών μέν | omnes quotquot aderamus, ita gestorum abistoindignitate
της γυ.
ναικός ρηθέντων ούτω διετέθημεν πάντες οι πάροντες et mulieris verbis permoti sumus, dum videremus scilicet
10 υπό των τούτω πεπραγμένων και των λόγων των εκεί pupillos talia perpessos; dum mortui Diodoti recordaremur,
νης , ορώντες μέν τους παίδας, οία ήσαν πεπονθότες , I quam rerum suarum indignumtutorem reliquisset , dum
αναμιμνησκόμενοι δε του αποθανόντος, ως ανάξιον της cogitaremus quam difficile sit reperire cui quis sua tuto
ουσίας τον επίτροπον κατέλιπεν, ενθυμούμενοι δε ως credere queat : ita , inquam , judices , omnes sumus per
χαλεπόν εξευρείν ότω χρή περίτων εαυτού πιστεύσαι
16 τινα, ώστε, ώ άνδρες δικασταί, μηδένα των παρόντων moti , ut nemo nostrùm præ miseratione hiscere potuerit ;
δύνασθαι φθέγξασθαι, αλλά καιδακρύοντας μηδέν ήττον sed cuncti lacrimantes , non minus quam qui ista patie
των πεπονθότων απιόντας οίχεσθαι σιωπή. bantur, discesserimus cum silentio .
"Ινα δε και ο των αποδείξεωνχαρακτήρ καταφανής γένηται, Ut autem et qualis argumentorum ratio fuerit , evidens fat,
θήσω και τα επί τούτοις λεγόμενα. Τάς μεν ούν ιδίας πίστεις exponam et sequentia. Proprias utique probationes quæ non
2ο ώς oύ πολλών έτι λόγων δεομένας δι' αυτών βεβαιούται των multis verbis indigent, testibus confirmat , nihil dicens aliud
μαρτύρων, ουδέν έτερον ή τούτο είπών: quam hoc :
Πρώτον μεν ούν τούτων ανάβητέ μοι μάρτυρες Primum quidem horum testes ascendite ;
τα δε του αντιδίκου δίκαια διχή νείμας, ως τα μεν ομολογή. | adversarii vero rationibus dupliciter divisis, quum iste fate
σαντος αυτού λαβείν και εις τας τροφής των ορφανών ανηλω retur se nonnulla accepisse , sed causaretur se ea insnmpsisse
25 κέναι σκηψαμένου , τα δε εξάρνου γενηθέντος ειληφέναι κάπειτα in educationem pupillorum , alia autem négaret sibi relicta
ελεγχθέντος, υπέρ αμφοτέρων ποιείται τον λόγον, τάς τε δαπά. | fuisse; deinde isto convicta et refutato , de utrisque verba
νας ουχ ας εκείνος απέφηνε γενέσθαι λέγων και περί των αμφι• I facit, dicitque illos sumptus non esse factos quos iste jactat, ac
βόλων τάς πίστεις αποδιδούς. de dubiis certissimaprofert argumenta .
19. Αξιώ τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, το λογισμό 19 . Velim igitur vos , judices , rationibus meis animum
30 προσέχειν τον νούν, ίνα τους μέν νεανίσκους διά το μέ diligenter advertere, ut nempe et pupillorum tam gravia
γεθος των συμφορών ελεήσητε , τούτον δ' άπασι τοις | passorum vos capiat miseratio, istum autem judicelis di
πολίταις άξιον οργής ηγήσησθε. Εις τοσαύτην γάρ | gnum cui omnes cives succenseant. Siquidem Diogiton
υποψίαν Διογείτων πάντας ανθρώπους είς αλλήλους ! omnibus in se invicem hominibus talem suspicionem im
καθίστησιν, ώστε μήτε ζώντας μήτε αποθνήσκοντας pressit , ut neque vivi neque morientes propinquissimis
35 μηδέν μάλλον τους οικειοτάτους ή τους εχθίστοις πι magis quam inimicissimis fidem habendam censeant : (20)
στεύειν» (20) δς ετόλμησε τα μέν έξαρνος γενέσθαι , I qui ausus fuit, alia negando, alia tandem confitendo, album
τα δε τελευτων ομολογήσας έχειν, εις δύο παίδας και recepti et expensi proferre, quo constet in duorum puerorum
αδελφήν λήμμα και ανάλωμα εν οκτώ έτεσιν επτά et unius puellæ victum , per octo annos, septem argenti ta
τάλαντα αργυρίου και επτακισχιλίας δραχμάς αποδεί lenta et septem drachmarum millia insumpta esse. Quin
40 ξαι. Και εις τούτο ήλθεν αναισχυντίας, ώστε ουκ | et eo venit impudentie , ut quam ostendere non posset in
έχων όπου τρέψειε τα χρήματα , εις όψον μέν δυοίν παι quas res pecuniam impenderit , in victum duorum puero
δίοινυποδήματα
και αδελφή πέντε οβολούς της ημέραςκουρείον
γναφείον
ελογίζετοούκ, rum et unius puellæ quinos in diem obolos impensos nu
εις δε και εις και εις | meraret ; in calceis vero , in fullones et in tonsores qnae
ήν αυτώ κατά μήνα ουδε κατ' ενιαυτόν γεγραμμένα, insumpserit, sibi nec per mensem nec per annum scripta
15 συλλήβδην δε παντός του χρόνου πλείον ή τάλαντον αρ erant, sed toto illo tempore summatim complectendo, ultra
γυρίου. (21) Εις δε το μνήμα του πατρός ουκ αναλώσας talentum argenti numeravit. (21) Jam in eorum patris
πέντε και είκοσι μναςεκ πεντακισχιλίων δραχμών, το
μεν ήμισυ αυτώ τίθησι , το δε τούτοις λελόγισται. Εις monumentum quum vix minas vigintiquinque extolerit,
ex quinis drachmarum millibus dimidiam partem illis im
Διονύσια τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, ( ουκ άτοπον γάρ
60 μοι δοκεί και περί τούτου μνησθήναι ) εκκαίδεκα δρα putat. In Dionysia quoque,judices, (non enim abs re fuerit
χμών απέφαινεν εωνημένον αρνίον, και τούτων τάς οκτώ hujus quoquememinisse) sedecim drachmis sibi ait agnum
δραχμάς ελογίζετο τους παισίν: εφ' ώ ημείς ουχ ήκιστα emptum , et horum octo puerorum rationibus ascripsit :
ώργίσθημεν. Ούτως, ώ άνδρες, εν ταις μεγάλαις ζη- | quo nomine non parumindignati sumus. Ita in majoribus
μίαις ενίοτε ουχ ήττον τα μικρά λυπεί τους αδικουμέ- 1 damnis non minus interdum parva movent animos injuria
 (906 – 909) LYSIÆ OR . CONTRA DIOGITONEM . • 231
νους: λίαν γάρ φανεράν την πονηρίαν των αδικούντων | affectos , judices, quam maxima : illa enim aperte osten
επιδείκνυσιν. (22) Εις τοίνυν τάς άλλας εορτάς και θυ - | duntimproborumhominum perversitatem.(22)Inaliasporro
σίαςελογίσατο αυτοϊς πλέον ή τετρακισχιλίας δραχμάς | festivitates sacrificiaque numeravit plus quam quattuor dra.
ανηλωμένας, έτερά τε παμπληθή, και προς το κεφάλαιον chmarum millia , aliaque plurima his similia quæ summa
και συνελογίζετο , ώσπερ διά τούτο επίτροπος των παιδίων tim recensuit : quasi pupillorum tutor ideo relictus esset ,
καταλειφθείς, ένα γράμματα αυτούς αντί χρημάτων | ut pro pecuniis litterasostenderet ,ac pro divitibus, quales
αποδείξεις και πενεστάτους αντί πλουσίων απoφήνειε, erant, pauperrimos declararet ; et ut si quis ipsis paternus
και ένα, ει μέν τις αυτούς πατρικός εχθρός ήν, εκείνου superesset inimicus, illius obliviscerentur, et cum hoc a
μεν επιλάθωνται , τώ δ', επεί τών πατρώων εισίν απε quo patriis bonis privati sunt, inimicitias gererent. (23)
το στερημένοι , πολεμώσι. (23) Καίτοι ει εβούλετο δίκαιος Attamen sise justum erga pueros declarare voluisset, licuis
είναι περί τους παίδας , εξήν αυτώ, κατά τους νόμους set ipsi, secundum leges latas tam tenuioris ingenii tuto .
οι κείνται περί των ορφανών και τοις αδυνάτοις των
ribus quam ingeniosissimis, aut domum locanti multis mo
επιτρόπων και τους δυναμένοις, μισθώσαι τον οίκον lestiis se liberare , aut fundum ementi pueros ex annuis
απηλλαγμένος πολλών πραγμάτων, ή γήν πριάμενος εκ horum si fecisset , non
Ι5 των προσιόντων τους παίδας τρέφειν και οπότερον τού proventibus alere. Et alterutrum
των εποίησεν , ουδενός άν ήττον 'Αθηναίων πλούσιοι minus hi quam alii Athenienses divites essent. Nunc vero
ήσαν. Νύν δέ μοι δοκεί ουδεπώποτε διανοηθήναι ως ne semel quidem mihi videtur cogitasse quomodo opes eo .
φανεράν καταστήσων την ουσίαν, αλλ' ως αυτός εξων rum apertas constitueret, sed qua ipse ratione res eorum
τα τούτων, ηγούμενος δείν την αυτού πονηρίαν κληρο - Ι invaderet; ratus suam ipsiusnequitiam in defuncti heredi
20 νόμον είναι των τού τεθνεώτος χρημάτων. (24) “Ο δε tatem debere succedere. (24 ) Hoc vero omnium est gra
πάντων δεινότατον, ώ δικασταί ούτος γάρ συντριηραρ vissimum , judices : ipse enim triremis præfectus quum
χών 'Αλέξιδι το Αριστοδίκου, φάσκων δυοίν δεούσας essetuna cum Alexide Aristodici filio , diceretque quadra
πεντήκοντα μνάς εκείνω συμβαλέσθαι , το ήμισυ τούτων ginta octominas in hocmunus se dedisse , harum dimidiam
τοίς ορφανοίς ούσι λελόγισται , ούς ή πόλις ου μόνον partem in pupillorum rationes retulit. Quos tamen respu .
85 παϊδας όντας ατελείς εποίησεν , αλλά και επειδάν δοκι blica non solum quoad pueri essent, sed etiam postquam
μασθώσιν , ενιαυτον αφήκεν απασών των λειτουργιών jam viri essent facti , per annum integrum ab omnipublico
ουτος δε πάππος ών παρά τους νόμους της εαυτού τριη munere immunes esse voluit. Ipse vero avus quum esset,
ραρχίας παρά των αυτού θυγατριδών το ήμισυ πράττε contra omnes leges dimidiam partem sumptuum in triremis
ται. (25) Και αποπέμψας εις τον 'Αδρίαν ολκάδα δυοϊν
30 ταλάντoιν, ότε μεν απέστελλεν, έλεγε προς την μητέρα præfectura
que navem
factorum a suis nepotibus exigit. (25) Quum
onerariam , duorum talentorum merces vehen
αυτών ότι των παίδων ο κίνδυνος είη, έπει δεείναι.
εδιπλασίασεν , αυτού την εμπορίαν έφασκεν εσώθηΚαι.
και | tem , in Adriam misisset, nave proficiscente matri horum
τοι ει μεν τας ζημίας τούτων αποδείξει , τα δε σωθέντα aiebat se periculo et damno pupillorum misisse : nave au
των χρημάτων αυτός εξει, όποι μεν ανήλωται τα χρή tem incolumi reversa et duplicato lucro , suum esse lucrum
35 ματα , ου χαλεπώς εις τον λόγον έγγράψει , ραδίως δε εκ dicebat. Atqui si horum dixerit esse damna , sibi vero
των αλλοτρίων αυτός πλουτήσει. (26) Καθ' έκαστον lucra et pecuniam retinuerit , haud difficulter quum impen .
μεν ούν, ώ δικασταί, πολύ αν είη έργον προς υμάς λο- sarum pecuniarum computa poterit referre , tum ipse ex
γίζεσθαι· επειδή δε μόλις παρ' αυτού παρέλαβον τα alienis divitiis ditescet. (26) Magni negotii foret , judices,
γράμματα, μάρτυρας έχων ηρώτων 'Αριστόδικον τον singulorum vobis rationem reddere : at quum ægre ab ipso
50 αδελφόν τον Αλέξιδος ( αυτός γάρ ετύγχανε τετελευτη tabellas accepissem , testibus adductis interrogabam Ari
κώς) ει ο λόγος αυτώ είη της τριηραρχίας και δε έφασκεν stodicum Alexidis fratrem ( ipse enim jam mortuus erat )
είναι, και ελθόντες οίκαδε εύρομεν Διογείτονα τέτταρας num ipse trierarchiæ rationes haberet. Qui quum dixisset
και είκοσι μνάς εκείνω συμβεβλημένον εις την τριηραρ | se habere, domum ejus profecti , invenimus Diogitonem vi
χίαν (27) ούτος δε επέδειξε δυοίν δεούσας πεντήκοντα | ginti quattuor tantum minas cumillo contulisse ; (27) at ipse
45 μνάς ανηλωκέναι , ώστε τούτοις λελογίσθαι όσον περ declaravit se impendisse quadraginta octo : adeo ut in pu
όλον το ανάλωμα αυτο γεγένηται. Καίτοι τί αυτόν | pillorum rationes illatum sit quidquid in toto illo negotio
οίεσθε πεποιηκέναι περί ών αυτώ ουδείς σύνοιδεν , αλλ' | insumpsisset. At enim quid istum putetis ſecisse in iis quo
αυτός μόνος διεχείριζεν, ός & δι' ετέρων επράχθη και rum nemo conscius erat , sed quæ ipse solus gessit, qui et
ου χαλεπόν ήν περί τούτων πυθέσθαι ,ετόλμησε ψευσά ea quo, gessit per alios, et de quibus inquiri facile poterat,
50 μενος τέτταρσι και είκοσι μνείς τους αυτού θυγατρι ausus est mentiendo suos ipsius nepotes viginti quattuormi
δούς ζημιώσαι; Καί μοι ανάβητε τούτων μάρτυρες. | nis defraudare ? Atque horum mili testes ascendite.
 232. ΛΥΣΙΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ. (209 - 914)
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
28. Των μέν μαρτύρων ακηκόατε, ώ δικασταί· εγώ | 28. Testes audivistis ,judices ; ego vero ex ea quamipse
δ' όσα τελευτων ομολόγησεν αυτός έχειν χρήματα, tanlem fassus est recepisse , pecunia , septem nimirum ta
επτά τάλαντα και τετταράκοντα μνάς , εκ τούτων αυ- | lentis et quadraginta minis, nulla fenoris facta ratione , at
των λογιούμαι , πρόσοδον μεν ουδεμίαν αποφαίνων, Ι sorti omnia detrahens, rationem subducam , et statuam
και από δε των υπαρχόντων αναλίσκων, και θήσω όσον ( quantum nullus unquam in hac urbe duobus filiis ac uni
ουδείς πώποτε εν τη πόλει, εις δύο παίδας και αδελφήν | ilie, pedagogo et ancilla impendit) mille drachmas in
και παιδαγωγών και θεραπαιναν χιλίας δραχμάς εκά- | singulos annos, que efficiunt paullo minus tribus drachmis
στου ενιαυτού , μικρό έλαττον ή τρείς δραχμάς της | in singulos dies. (29) Fiunt autem hinc per octo annas
ημέρας. (29) Εν οκτώ αύται έτεσι γίνονται οκτακισχί octo drachmarum millia ; et colliguntur superesse ex se
το λιαι δραχμαι , και αποδείκνυνται εξ τάλαντα περιόντα ptem talentis sex talenta, et (ex quadraginta minis ) viginti
των επτά ταλάντων και είκοσι μναϊ. Ου γαρ αν δύ» | mine. Neque enim iste demonstrare potest pecunias aut
ναιτο αποδείξαι ούθ'υπό των ληστών απολωλεκώς ούτε | a predonibus esse ablatas, aut damno amissas, aut credi
ζημίαν ειληφώς ούτε χρήσταις αποδεδωκώς... . toribus numeratas.

XXXIII. XXXIII.
ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ . OLYMPICUS .
16 ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Έστι δή τις αυτώ πανηγυρικός λόγος , εν ώ πείθει τους Έλλη Scripsit quandam orationem panegyricam , in qua Græcos
νας αγομένης Ολυμπίασι της πανηγύρεως, εκβάλλειν Διο universos hortatur ut Dionysium tyrannum regno exuant, et
νύσιον τον τύραννον της αρχής και Σικελίαν ελευθερώσαι , Siciliam ab ejustyrannideliberent, atque odium confestim in
άρξασθαί τε της έχθρας αυτίκα μάλα διαρπάσαντας την του ipsum exserant, tentorium ejus auro et purpura atque aliis
20 τυράννου σκηνήν χρυσώ τε και πορφύρα και άλλα πλούτο ornamentis insigne diripiendo. Miserat enim Dionysius ad
πολλώ κεκοσμημένην. 'Έπεμψε γάρ θεωρούς εις την πανή Olympicam ludorum celebritatem legatos qui victimas deo
γυριν ο Διονύσιος άγοντας θυσίαν τω θεώ , μεγαλοπρεπής τε agerent. Commoratio istorum in campo Olympico splendida
καταγωγή των θεωρών εγίνετο εν τω τεμένει και πολυτελής, fuit et magnifica , ut universæ Græciæ tyrannus majori foret
ένα θαυμασθείη μάλλον ο τύραννος υπό της Ελλάδος. Ταύτην admirationi. Hoc suscepto argumento , ita orationem suarn
35 λαβώντην υπόθεσιντοιαύτην πεποίηταιτην αρχών του λόγου orator exorsus est :
"Αλλως τε πολλών και καλών έργων ένεκα, ώ άνδρες, I Equissimum est , viri Graeci, ob multa quidem preclare
άξιον Ηρακλέους μεμνήσθαι, και ότι τόνδε τον αγώνα gesta memoriam Herculis celebrare , tum praesertim quod
πρώτος συνήγειρε δι' εύνοιαν της Ελλάδος. Εν μέν | primus ipse hoc certamen benevolentia in Greciam ductus
γάρ τώ τέως χρόνω αλλοτρίως αι πόλεις προς αλλήλας constituerit. Ad illud enim usque tempus mutuis inter
30 διέκειντο (2) επειδή δε εκείνος τους τυράννους έπαυσε se dissensionibus civitates ardebant : (2) postquam autem
και τους υβρίζοντας εκώλυσεν, αγώνα μεν σωμάτων | ille tyrannos domuerat et contumeliosos coercuerat ,
εποίησε , φιλοτιμίαν δε πλούτου, γνώμης δ' επίδειξιν εν corporum illud certamen , divitiarum contentionem , et
το καλλίστα της Ελλάδος , ίνα τούτων απάντων ένεκα ingenii ostentationem instituit in loco totius Græciæ
εις το αυτό συνέλθωμεν,τα μεν όψόμενοι , τα δε ακουσό pulcherrimo; ut nimirum propter hæc omnia eundem in
36 μενοι ηγήσατο γάρ τον ενθάδε σύλλογον άρχήν γενήσε locum conveniremus , partim visuri , partim audituri. ll.
σθαι τοις “ Έλλησι της προς αλλήλους φιλίας. Εκείνος lum enim conventum mutuæ Græcis amicitiæ et concordiæ
μεν ούν ταύθ' υφηγήσατο , εγώ δ' ήκω ου μικρολογησό initium quoddam futurum esse existimavit. (3) Hæc ille
μενος ουδε περί των ονομάτων μαχούμενος. “Ηγούμαι reputabat : ego vero huc veninon de parvis dicturus, ne
γάρ ταύτα έργα μέν είναι σοφιστών λίαν αχρήστων και que de verbis certaturus. Namque arbitror hoc spectare
10 σφόδρα βίου δεομένων, ανδρός δε αγαθού και πολίτου ad vanos et victum quæritantes sophistas , at hominis boni
civisque optimi partes esse de maximis rebus consultare ;
πολλού αξίου περί των μεγίστων συμβουλεύειν, ορών sic , inquam , arbitror videns Græciam adeo defornia
ούτως αισχρώς διακειμένην την Ελλάδα , και πολλά tam , multaque hujus loca a Barbaro occupata , et plu
μεν αυτής όντα υπό το βαρβάρω, πολλάς δε πόλεις rimas a tyrannis urbes eversas. (4 ) Quæ si per nostram
υπό τυράννων αναστάτους γεγενημένας. (4) Και ταύτα infirmitatem passi essemus, sortem nostram ferremusne
16 ει μεν δι' ασθένειαν επάσχομεν, στέργειν αν ήν ανάγκη cesse esset : sed quum ob seditiones contentionesquemutuas
την τύχην επειδή δε διά στάσιν και την προς αλλήλους | patiamur, quomodo non opera pretium fuerit nos illas
φιλονεικίαν, πως ουκ άξιον των μεν παύσασθαι, τα δε | finire et has cohibere? qui novimus felices quidem viros
κωλύσαι,ειδότας ότι φιλονεικείν μέν έστιν εύ πραττόν posse inter se contendere, at esse infelicium optima con
των, γνώναι δε τα βέλτιστα των αυτώνκαι (5) Ορώμεν | sulere : (5) undique enim pericula nobis imminere con
 (ata - 917) LYSIE OR. OLYMPICA . 233
γάρ τους κινδύνους και μεγάλους και πανταχόθεν πε- | spicimus. Scitis autem imperium esse eorum qui mari
ριεστηκότας:επίστασθε δε ότι η μεν αρχή των κρατούν. dominantur, Persarum regem dispensatorem esse pecunia
των της θαλάσσης, των δε χρημάτων βασιλεύς ταμίας, rum , etGræcorum corpora ad eos pertinere qui sumptus
τα δε των Ελλήνων σώματα των δαπανάσθαι δυναμέ. facere queunt. Naves ipse multas possidet ,multas etiam
5 νων, ναύς δε πολλές μέν αυτός κέκτηται, πολλάς δ' και Siciliæ tyrannus. (6) Convenit igitur bellum mutuum
τύραννος της Σικελίας. (6) " Ωστε άξιον τον μεν προς nos deponere , et communi sententia saluti nostræ pro
αλλήλους πόλεμον καταθέσθαι , τη δ' αυτή γνώμη χρω
μένους της σωτηρίας αντέχεσθαι, και περί μεν των spicere ; de præteritis erubescere et de futuris metuere ;
παρεληλυθότων αισχύνεσθαι, περί δε των μελλόντων majores denique imitari qui barbaros alienis possessioni
10 έσεσθαι δεδιέναι , και τους προγόνους μιμείσθαι , οι τους bus inhiantes suis ipsorum exuerunt, tyrannisque expulsis
μεν βαρβάρους εποίησαν της αλλοτρίας επιθυμούντας communem omnibus libertatem attulerunt. (7) Præ ce
της σφετέρας αυτών εστερήσθαι, τους δε τυράννους teris autem Lacedæmonios demiror, quonam tandem animo
εξελάσαντες κοινήν άπασι την ελευθερίαν κατέστησαν.
(7) Θαυμάζω δε Λακεδαιμονίους πάντων μάλιστα, τίνι patiantur Græciam vastari, quum ipsi Græcorum duces
16 ποτέ γνώμη χρώμενοι καιομένην την Ελλάδα περιο sint et principes ; idque non immerito , sed per propriam
ρώσιν, ηγεμόνες όντες των Ελλήνων ουκ αδίκως και virtutem et rei militaris scientiam . Soli quippe muris ,
διά την έμφυτον αρετήν και διά την προς τον πόλεμον vastationibus et seditione carent, invicti sunt et iisdem
επιστήμην, μόνοι δε οικούντες απόρθητοι και ατείχιστοι semper moribus utentes . Atque ideo sperandum est ipsos
και αστασίαστοι και αήττητοι και τρόποις αεί τοϊς αυ perpetuam libertatem essehabituros; quumque in præteritis
20 τοϊς χρώμενοι: ών ένεκα ελπίς αθάνατον την ελευθερίαν periculis Græciæ servatores exstiterint, eosdem etiam futura
αυτούς κεκτήσθαι , και εν τοις παρεληλυθόσι κινδύνους
σωτήρας γενομένους της Ελλάδος περί των μελλόντων prævisuros.(8)Nulla antem futura occasio hacpræsenti me
lior erit. Neque enim eorum qui perierunt calamitates ui
προοράσθαι. (8) Ου τοίνυν και επιών καιρός του παρόν
τος βελτίων·ου γάρ αλλοτρίας δεί ταςτων απολωλότων alienæ sunthabendæ ,sed propriæ ; nec exspectandum donec
25 συμφοράς νομίζειν, αλλ' οικείας, ουδ' άναμεϊναι έως regis Persarum et Siciliæ tyranni potentia nos opprimat,
αν επ' αυτούς ημάς αι δυνάμεις αμφοτέρων έλθωσιν, | sed quamdiu adhuc integrum est , ipsorum injuriam culi
αλλ' έως έτι έξεστι , την τούτων ύβρις κωλύσαι. (9) bere oportet. (9 ) Quis enim non erubuerit quum videat ho
Τίς γάρ ουκ αν ενορών εν τω προς αλλήλους πολέμω stes communes per bellum nostrum intestinum accrevisse?
μεγάλους αυτούς γεγενημένους; ων ου μόνον αισχρών In hoc rerum statu non solum turpi, verum etiam misero,
50 όντων, αλλά και δεινών, τοις μεν μεγάλα ημαρτηκόσιν
εξουσία γεγένηται των πεπραγμένων, τοις δε “Ελλησιν eis quigravissimedeliquerunt licentia delictorum data est
ουδεμία αυτών τιμωρία. .. . . et Græci nullum ab ipsis supplicium sumpserunt....

XXXIV . XXXIV .
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΗ ΚΑΤΑΛΥΣΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙONI DE ANTIQUA REIPUBLICE FORMA
ΠΟΛΙΤΕΙΑΝ ΑΘΗΝΗΣΙ. ATHENIS NON IMMUTANDA .
35 ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .
“Ενός έτι παράδειγμα θήσω λόγου συμβουλευτικού , ίνα και Unius adhuc exemplum proferam , suasoriæ scilicet oralis
τούτου του γένους του λόγου και χαρακτήραγένηται σαφής. nis , ut appareat qualem et in hoc genere stylum ille habueri!.
Υπόθεσιν δε περιείληφε περί του μή καταλύσαι την πάτριον Suscepit autem hoc argumentum : non esse abolendam Athenis
πολιτείαν Αθήνησι του γάρ δήμου κατελθόντος εκ Πειραιώς apliquam administrationem . Quum enim populus e Piræeo re
40 και ψηφισαμένου διαλύσασθαι προς τους εν αστει και μη versus esset , et decrevisset reconciliationem curu eis qui in urbe
δενός των γεγενημένων μνησικακείν, δέους δε όντος μή πά fuerant faciendam esse , nullamque præteritorum comprissurum
λιν το πλήθος εις τους ευπόρους υβρίζη την αρχαίαν εξουσίαν memoriam habendam , quum timor esset ne iterunı piens, ve
terem adepta licentiam , in ditiores insolesceret , multis verbis
κεκομισμένον, και πολλών υπέρ τούτου γινομένων λόγων, de hac re habitis , Phormisius quidam , e numero eorum qui
Φορμίσιός τις των συγκατελθόντων μετά του δήμου γνώμην cum populo reversi erant, hanc in sententiam proposuit : exit
45 εισηγήσατο , τους μεν φεύγοντας κατιέναι , την δε πολιτείαν les reverti debere , at publicam administrationem non omnibus,
μή πάσιν, αλλά τοϊς γήν έχουσι παραδούναι, βουλομένων sed jis tantum quiagros possiderent , committen-lain ; quod et
ταύτα γενέσθαι και Λακεδαιμονίων. Έμελλον δε του ψηφί Lacedæmonii ita fieri volebant. Quod decretumn si perferretur,
σματος τούτου κυρωθέντος πεντακισχίλιοι σχεδόν 'Αθηναίων quinque millia ferme Atheniensium a reipublicæ regimine amo
απελαθήσεσθαι των κοινών. "Ινα δή μή τούτο γένοιτο , γρά. I vendi erant. Ηoc porro ne fiat , lianc Lysias orationem scre
50 φει τον λόγον τόνδε ο Λυσίας των επισήμων τινι και πολι - I psit uni ex illustribus viris et reipublica administratoribus. ...
 234 ΛΥΣΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ . ( 917 - 922)
τευομένων. Ει μεν ούν έρρήθη τότε , άδηλον " σύγκειται γούν | vero tunc habita fuerit, non constat; scripta certe est tanquain
ως προς αγώνα επιτηδείως. Έστι δε όδε: ad verum certamen . Ita utique se habct :
“ Ότε ένομίζομεν, ώ Αθηναίοι , τάς γεγενημένας συμ- Ι Quum putaremus, Athenienses, calamitates præteritas
φοράς ικανά μνημεία τη πόλει καταλελείφθαι, ώστε | civitati satis evidentia monumenta esse ne posteri novam
και μηδ' αν τους επιγινομένους ετέρας πολιτείας επιθυμείν, | administrationem appeterent , tunc exorti sunt isti qui nos
τότε δή ούτοι τους κακώς πεπονθότας και αμφοτέρων | et mala passos et utriusque reipublice fortunam expertos ,
πεπειραμένους εξαπατήσαι ζητούσε τους αυτούς ψηφί iisdem quibus antea decretis decipere conantur. (2) Idcirco
σμασιν οίσπερ και πρότερον δις ήδη. (2) Και τούτων non istos miror, sed vos qui hæc auditis , quod omnium
μεν ου θαυμάζω,υμών δε των ακροωμένων, ότι πάν sitis obliviosi, et tam facile ab iis omnia patiamini, qui
50 των εστε επιλησμονέστατοι ή πάσχειν ετοιμότατοι κα casu rerum Piræensium , animo urbanarum , participes
κώς υπό τοιούτων ανδρών, οι τη μέν τύχη των εκ Πει fuerunt. Ad quid autem exulantes reverti oportuit , si ve
ραιώς πραγμάτων μετέσχον,τη δε γνώμητων εξ άστεος. stro suffragio vosmetipsos in servitutem redigatis ? (3) Ego
Καίτοι τί έδει φεύγοντας κατελθεϊν, εί χειροτονούντες
υμάς αυτούς καταδουλώσεσθε ; (3) Εγώ μεν ούν, vero , Athenienses, qui neque genere inferior sum neque
15 ο Αθηναίοι,.. .ούτε γένει απελαυνόμενος, αλλ' αμφό bonis ulli posthabendus, sed quimihi contradicentes utris
τερα των αντιλεγόντων πρότερος ών, ηγούμαι ταύτην que supero , hanc solam civitati salutem esse arbitror ,
μόνην σωτηρίαν είναι τη πόλει , άπασιν 'Αθηναίοις της si omnes cives publicæ administrationis partem habeant.
πολιτείας μετεϊναι,επεί ότε και τα τείχηκαι τάςναύς Siquidem quum muros, naves , pecunias, socios habere
και τα χρήματα και συμμάχους εκτήμεθα , ουχ όπως mus, tantum aberat ut Atheniensium alicui jus civitatis
20 Αθηναίων τινά απώσομεν διενοούμεθα, αλλά και Ευ denegare vellemus,ut vel Eubæensibus jus connubii conce
βοεύσιν επιγαμίαν εποιούμεθα νύν δε και τους υπάρ deremus; nunc vero etiam eos qui jam sunt cives amitte
χοντας πολίταςαπολούμεν;(1) Ουκ αν έμοιγε πείθησθε, mus? (4) Nequaquam , mihi credite : neque cum iuris et
ουδέ μετά των τειχών και ταύτα ημών αυτών περιαι hæc ipsa nostra a nobis auferemus,multos scilicet pedites,
ρησόμεθα , οπλίτας πολλούς και ιππέας και τοξότας, equites , sagittarios. Quos quidem vos dum retinebitis , fir
25 ών υμείς αντεχόμενοι βεβαίως ,δημοκρατήσεσθ ε , των
δε εχθρών πλέον επικρατήσετε ώφελιμώτεροι δε τοις miorem habebitis democratiam , hostes magis profligabitis,
συμμάχοις έσεσθε» επίστασθε γάρ εν ταις εφ' ημών et sociis vestris multo utiliores eritis. Scitis enim per
ολιγαρχίαις γεγενημέναις ου τους γην κεκτημένους nostræ ætatis oligarchias , nec eos qui fundos possiderent
έχοντας την πόλιν, αλλά και πολλούς μεν αυτών απο urbem secure habitasse , sed et plurimos eoruna occisos
30 θανόντας , πολλούς δ' εκ της πόλεως εκπεσόντας , ους fuisse , multosque e civitate expulsos : quos populus re
ο δήμος καταγαγών υμίν μεν την υμετέραν απέδωκεν, ducens, vobis vestros agros reddidit , nec eos occupare
αυτός δε ταύτης
αν έμοιγε ουκ ετόλμησε
πείθησθε, ου τους ευεργέτας, Ώστε ,
μετασχεϊν.καθό(5)δύνασθε,
ausus est. (5) Quamobrem si mihi obtemperetis , neque
της πατρίδος αποστερήσετε, ουδε τους λόγους πιστοτέ benefactores vestros, quantum in vobis erit , patria exuetis,
35 ρους των έργων ουδέ τα μέλλοντα των γεγενημένων į neque verbis potius quam operibus, neque futuris magis
νομιείτε , άλλως τε και μεμνημένοι των περί της ολι quam præteritis , credetis præsertim quum recordemini oli
γαρχίας μαχομένων, οι τω μεν λόγω τω δήμω πολε garchiæ fautores , verbis quidem populo adversari , sed re
μούσι, το δε έργω των υμετέρων επιθυμούσιν· άπερ ipsa vestris rebus inhiare,quas possidebunt, quando vos so
κτήσονται , όταν υμάς ερήμους συμμάχων λάβωσιν. ciorum præsidio destitutosdeprehendent. (6 ) Deinde ii qui
40 (6) Είτα τοις τών υμίν υπαρχόντων ερωτώσι τις έσται nostra concupiscunt nos interrogant ecqua erit civitati sa
σωτηρία τη πόλει, ει μη ποιήσομεν & Λακεδαιμόνιοι lus , nisi ea fecerimus quæ Lacedæmonii jubent! Ego vero
κελεύουσιν; Εγώ δε τούτους ειπείν αξιώ, τί τώ πλήθει istos dicere velim , quid populo eventurum sit si illorum
δε μή,σεται,
περιγενή
Ει μεν και εκείνοι
ποιήσαιμαχομέν
πολύ εικάλλιον ους αποθνήσ κειντουσιν
προστάτ ή φα.. jussa fecerimus. Sin minus,multo præclarius erit pugnantes
45 νερώς ημών αυτών θάνατον καταψηφίσασθαι.(1) Ηγου occumbere , quam aperte nos nostro suffragio capite con
μαι γάρ , εάν μεν πείθω, αμφοτέροις κοινόν είναι κίν demnare. (7) Existimo enim , si persuadeam , utrisque , et
δυνον. “ Ορώ δε 'Αργείους και Μαντινέας την αυτήν nobis et Lacedæmoniis, commune instare periculum .Cujus
έχοντας γνώμην την αυτών οικούντας , τους μεν ομό sententiæ etiam Argivos ct Mantineenses , qui suum solum
ρους όντας Λακεδαιμονίοις , τους δε εγγύς οικούντας , incolunt, esse video , illos Lacedæmoniis conterminos, hos
50 και τους
χιλίου μεν ουδέν
ς όντας. γάρ ότι,, τους
ημών πλείους
(6) "Ίσασι ουδεκιςτρισ.
καν δεπολλά εις | prope habitantes ; illosnobis non plures numero , hos vix tria
την τούτων εμβάλλωσι , πολλάκις αυτοίς απαντή hominum millia efficientes. (8) Sciunt enim Lacedæmonii
σονται όπλα λαβόντες , ώστε ο καλός ο κίνδυνος | eos, quamvis ipsi saepe in eorum agros sint irrupturi , sili
αυτούς δοκεί είναι, εάν μεν νικήσωσι , τούτους ου κα- ' sepesumptis armis occursuros.Ita uthonestumipsis perial
 (922 - 924) LYSIÆ OR . DE REPUBLICA . 235
ταδουλώσεσθαι γε, εάν δε ηττηθώσι , σφάς αυτούς των | Iumnon videatur,si vincent,eosnon redigerein servitutem;
υπαρχόντων αγαθών αποστερήσαι· όσω δ' άν άμεινον | et si vincantur, bonis suis se ipsos spoliari: quanto autem
πράττωσι, τοσούτω (ήττον ] επιθυμούσι κινδυνεύειν. ( Ο) | melius res gerunt, tanto minus cupiunt periclitari. (9) Εο
Eίχομεν δέ, ώ Αθηναίοι, και ημείς ταύτην την γνώμην, | dem et nos sensu aliquando animati fuimus, Athenienses ,
5 ότε των Ελλήνων ήρχομεν, και εδοκούμεν καλώς βου quum principatum Græcorum haberemus; et id recte con
λεύεσθαι περιορώντες μεν την χώραν τεμνομένην, ου | sulere videbamur, quod regionem nostram sineremus vastari,
νομίζοντες δε χρήναι περί αυτής διαμάχεσθαι·άξιον γάρ nec putaremus pro ea esse depugnandum . Namque par erat
ήν ολίγων αμελούντας πολλών αγαθών φείσασθαι. Νύν | pauca et parva negligentes , multis etmagnis bonis parcere.
δε , επεί εκείνων μεν απάντων μάχη εστερήμεθα, η δε Jam vero quum illis omnibus spoliati fuerimus per pu
10 πατρίς ημίν λέλειπται, ίσμεν ότι ο κίνδυνος ούτος μόνος | guam , et sola nobis patria relicta sit , scimus solo bellorum
έχει τις ελπίδας της σωτηρίας. (το) Αλλά γάρ χρή ανα- | periculo omnem salutis spem contineri. (10) Sed enim
μνησθέντας ότι ήδη και ετέροις αδικουμένοις βοηθήσαν oportet recordantes quod olim etiam aliis succurrendo in
τες εν τη αλλοτρία πολλά τρόπαια των πολεμίων εστή juria affectis , in terra alienigena multa tropæa de hostibus
σαμεν, άνδρας αγαθούς περί της πατρίδος και ημών erexerimus, nunc viros nos præbere dum pro patria et
Ι5 αυτών γίνεσθαι , πιστεύοντας μέν τοις θεούς και ελπί pro nobismetipsis certamus, diis confidentes, sperantesque
ζοντας το δίκαιον μετά των αδικουμένων έσεσθαι. ( 1) justitiam cum aſſectis injuria militaturam . (11) Acerbum
Δεινόν γάρ αν είη, ώ Αθηναίοι ,εί,ότε μεν έφεύγομεν, enim esset, Athenienses , si nos qui exulantes pugnavi
εμαχόμεθα Λακεδαιμονίοις , ίνα κατέλθωμεν, κατελ mus contra Lacedæmonios ptreverteremur, reversi iterum
θόντες δε φευξόμεθα, ίνα μή μαχώμεθα. Ουκούν αι in exilium agamur, ne pugnam committamus. Nonne igitur
σχρόν ει εις τούτο κακίας ήξομεν, ώστε οι μεν πρόγονοι | turpe erit tantum nos dedecus admittere, ut , αιum maio
και υπέρ της των άλλων ελευθερίας Ελλήνων διεκινδύ res vestri etiam pro aliorum Græcorum libertate pugna
20 νευον, υμείς δε ουδε υπέρ της υμετέρας αυτών τολμάτε | verint , vos pro vestra ipsorum pugnare non audea
πολεμείν; . . . . tis ? . . . .
 ΙΣΑΙΟΣ.

85 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΛΕΩΝΥΜΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. DE CLEONYMI HEREDITATE .

ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM . (1 - 5 )
Άδελφιδού Κλεωνύμου τελευτήσαντος επί τον κλήρον έρχονται | Mortuo Cleonymo nepotes ex fratre jure cognationis succedunt
κατά γένος , τας διαθήκας , ας παρέχονται εις αυτούς οι περί in hereditatem , testamentum , quod adducunt in sui tavo .
Φερένικον και Σίμωνα και Ποσείδιππον, γράψαι , ώς αλη rem Pherenicus et Simon et Posidippus , scripsisse quidem , ut
θες ήν, και θείναι παρά τούς άρχουσιν ομολογούντες Κλεώ. verum erat, et deposuisse apud magistratus affirmantes Cleo
νυμον κατά την πρός Δεινίαν τον επίτροπον αυτών οργήν, nymum , odio quo prosequebatur Diniam eorum tutorem ; po .
ύστερον δε επιχειρήσαντα λύσαι και μεταπεμψάμενον τον stremo vero aggressum esse dissolvere et ædili accersito dere
αστυνόμον εξαίφνης [ αποθανείν ] : και Πολύαρχον δε τον pente interiisse ; et Polyarchum eorum avum , Cleonymique
πάππον αυτών, Κλεωνύμου δε πατέρα , προστάξαι , εί τι patrem , mandasse , si quid humanitus accideret Cleunymo,
πάσχοι Κλεώνυμος , δούναι αυτοίς τα υπάρχοντα. Η στά dari illis quæ superessent. Quæstio duplicibus terminis constat
σις όρος διπλούς κατά αμφισβήτησιν' οι μεν γάρ άλλοι ταϊς propter ambiguitatem : namque adversarii nituntur primo
γενομέναις εξ αρχής διαθήκαις δισχυρίζονται , οι δε , λέ. testamento ; ii vero, quorum nomine hæc oratio habetur,
γοντες ότι μετεκαλέσατο τον άρχοντα , ίνα λύση αυτάς, τοίς dicunt vocari jussisse magistratum , ut rescinderet illud , et
τελευταίον παρά του Κλεωνύμου γενομένοις . postremis Cleonymi factis nituntur.
Πολλή μέν η μεταβολή μοι γέγονεν, ώ άνδρες, τε A Cleonymi e rebus humanis excessu magnam passa
λευτήσαντος Κλεωνύμου εκείνος γάρ ζώων μεν ημίν | sunt , o viri , mem res commutationem. Facultates enim
ille suas adhuc superstes nobis condicebat, mortuus au
κατέλιπε την ουσίαν, αποθανών δεν κινδυνεύειν περί αυ tem
της πεποίηκε. Και τότε μεν ούτως υπ' αυτού σωφρό pro jis periculum litis reliquit. Olim quidem ab illo tam
pudice educabamur, ut nunquam in forum veniremus ne
5 νως επαιδευόμεθα, ώστ' ουδ' ακροασόμενοι ουδέποτ' alios quidem audiendi gratia litigantes , nunc autem huc
ήλθομεν επί δικαστήριον, νύν δε αγωνιούμενοι περί descendendum nobis fuit quo ipsi de tota substantia con
πάντων ήκομεν των υπαρχόντων · ου γαρ των Κλεω tenderemus : non enim de Cleonymi solummodo hereditate
νύμου μόνον αμφισβητούσιν , αλλά και των πατρώων, | nobiscum contendunt adversarii , sed etiam de patrimonio
οφείλεινεπί τούτοις εκείνη φάσκοντες αργύριον.(2) Και nostro , aientes nos illi pecuniam super eodem nostro patri.
οι μεν οικείοι και οι προσήκοντες οι τούτων αξιoύσιν monio debere. (2) Et familiares quidem atque propinqui
ημάςκαιτωνομολογουμένων, ών Κλεώνυμοςκατέλιπεν, adversariorum nostrorum æquum censuerunt ut nos æquam
Το αυτούς τούτων ισομοιρήσαι · ούτοι δε εις τούτο ήκουσιν portionem ferremus eorum adeo bonorum , quæ a Cleo
nymo relicta esse in confesso est : hi autem eo procedunt
αναισχυντίας , ώστε και τα πατρώα προσαφελέσθαι impudentiæ , ut ipso patrimonio nostro nos evertere conen .
ζητούσιν ημάς, ουκ αγνοούντες , ώ άνδρες, το δίκαιον, tur, non quod æquum et verum ignorent, o viri , sed quod
αλλά πολλήν ερημίαν ημών καταγνόντες. (3) Σκέψασθε nos ab amicis desertos existiment. (3) Spectatemodo qui
γάρ οις εκάτεροι πιστεύοντες ως υμάς εισεληλύθαμεν » | bus cause momentis freti nostrumutrique ad litem descen
ουτοι μεν διαθήκαις ισχυριζόμενοι τοιαύταις , ας εκείνος | derimus. Fidunt nempe hi testamento quod Cleonymus
διέθετο μεν ουχ ημίνεγκαλών, αλλ' οργισθείςτωνοικείων scripsit quidem , non nobis offensus, sed iratus alicui no
τινίτων ημετέρων,έλυσεδε προ του θανάτου, πέμψας strorum necessariorum ; verumtamen hoc ante excessum
15 Ποσείδιππον επίτην αρχήν· (1) ημείς δε γένει μέν έγ per Posidippum hujus rei causa ad magistratum allegatum
γυτάτω προσήκοντες , χρώμενοι δε εκείνω πάντων οι rescidit, quoad per ipsum stetit : (4) nos autem et sanguinis
necessitudine proxima Cleonymum attingimus , et usi eo
κειότατα , δεδωκότων δ' ημίν και των νόμων κατά την sumus omnium amicissimo,præterea jus civile nobis bere
αγχιστείαν και αυτού του Κλεωνύμου διά την φιλίαν ditatem ejus addicit ex titulo propinquitatis , ipse quoque
την υπάρχουσαν αυτω, έτι δε Πολυάρχου , του πατρός Cleonymus pro sua nostri caritate heredes nos sibi esse
του Κλεωνύμου , πάππου δ' ημετέρου, προστάξαντος, voluit , denique pater Cleonymi, Polyarchus, idemque avus
εί τι πάθοι Κλεώνυμος απαις , ημίν δούναι τα αυτού. noster , præceperat , ut Cleonymo improle exstincto , nos
20(5) Τοσούτων τοίνυν ημίν υπαρχόντων ούτοι, και συγ in bona sua immitteremur. (5) Tot quum essemus muniti
γενείς όντες και ουδέν δίκαιον ειπείν έχοντες, ουκ αισ titulis , hos tamen , qui et cognati essent et ab omni vel
χύνονται καταστήσαντες ημάς εις αγώνα περί τούτων , speciosa modo prætensione denudati , nil puduit nos in cer
περί ών αισχρόν ήν αμφισβητήσαι καιτους μηδέν προσή tamen conjicere super jis bonis , super quibusnobiscum con
κουσιν. (6) Ουχ ομοίως δέ μοι δοκούμεν, ώ άνδρες, | tendere vel alienissimi quique turpe sibi luxissent. (6) Wi
 (5 -9) . ISEI OR. DE CLEONYMI HEREDITATE. 237
διακείσθαι προς αλλήλους. Εγώ μέν γάρ ουχ ότι αδί- | detur nempe ,judices , animus erga nos mutuus non idem
κως κινδυνεύω, τούθ' ηγούμαι μέγιστον είναι των πα- | nobis esse . Nam ego quidem non hoc fero ægerrime quod
ρόντων κακών, αλλ' ότι αγωνίζομαι προς οικείους, ούς in hoc certamen per nefas conjectus sum , sed quod com
25 ουδ' αμύνεσθαι καλώς έχει· ου γάρ αν ελάττω συμφο missus sum cum necessariis , quorum ne repellere quidem
ράν ήγησαίμην κακώς ποιεϊν τούτους αμυνόμενος , oι- | insultus satis decorum sit; non enim minor calamitas esse
κείους όντας, ή κακώς παθείν εξ αρχής υπό τούτων: mihi videtur defensione mea lædere necessarios , quam
36 (7) ούτοι δ' ού τοιαύτην έχουσι την γνώμην, αλλ' ήκου- | priorem ab iis injuria afici : (7) hi contra prorsus alio
σιν εφ' ημάς και τους φίλους παρακαλέσαντες και ρή - | animo sunt ;in arenam prodeuntes cum agmine aamicorum
τορας παρασκευασάμενοι και ουδέν απολείποντες της convocato et manu oratorum conscripta , copiarum sua
αυτών δυνάμεως , ώσπερ, ώ άνδρες , εχθρούς τιμωρη rum partem nullam sibi reliquam fecerunt , quasi ini
σόμενοι,και ουκ αναγκαίους καισυγγενείς κακώς ποιή micos ultum irent, non necessarios et cognatos lzesum .
σοντες. (8) Την μέν ούν τούτων αναισχυντίαν καιτην Γ (8) Verum melius adhuc eorumimpudentiam etfedam cu
αισχροκέρδειαν έτι μάλλον γνώσεσθε , επειδάν πάντων piditatem intelligetis, ubi totam rei gestæ rationem acce
και ακούσητε· όθεν δ' οίμαι τάχιστ’ αν υμάς μαθείν περί peritis :unde autem citissimerem mihivideamini percepturi
ών αμφισβητούμεν, εντεύθεν άρξομαι διδάσκειν. de qua contendimus , inde exponendi faciam exordium .
9. Δεινίας γάρ και του πατρός αδελφός επετρόπευσεν Ι 9. Dinias patris nostri frater orbos nos factos in tutela
ημάς, θείος ών ορφανούς όντας. Κλεωνύμου δ' ούτος, | liabuit.Sed Cleonymus , o viri , cum eo dissidebat. Dissidii
ώ άνδρες , διάφορος ών έτυχεν . Οπότερος μέν ούν αύ- I princeps uter eorum fuerit nescio an me minus deceat
των ήν της διαφοράς αίτιος, ίσως ουκ εμόν έργον εστί quærere ; hactenus tamen eosmihi videor merito posse re
κατηγορείν : πλήν τοσούτόν γε αν δικαίως αυτοίς αμ prehendere, quod cognati quum essentnullaque idonea causa
10 φοτέροις μεμψαίμην, ότι και φίλοι τέως όντες και προ- | simultatis intercessisset , e sermonibus quibusdam tamin
φάσεως ουδεμιάς γενομένης εκ λόγων τινών ούτως εική consulto simultates susceperint. (10) Ipse quidem Cleo
προς αλλήλους έχθραν ανείλοντο. (1ο) “Ότι δ' ούν εκ nymus nobis postmodum ut e morbo convaluit affirmavit ,
ταύτης της οργής Κλεώνυμος ταύτας ποιείται τάς δια | isto jurgio se motum illud testamentum scripsisse , non quo
θήκας, ουχ ημίν εγκαλών, ώς ύστερον εσώθη , έλεγεν, nobis succenseret, sed metuens ne moriendum sibi esset
δρών δε ημάς επιτροπευομένους υπό Δεινίου ,και δεδιώς nobis adhuc pupillis et in Dinia : tutela constrictis , adeo ut
μη τελευτήσειεν αυτός έτι παίδας ημάς καταλιπών και Dinias bonorum suorum ( Cleonymi puta ) arbiter esset
της ουσίας ημετέρας ούσης γένοιτο κύριος Δεινίας : futurus : nam grave et acerbum sibi ducebat si hominem
16 ηγείτο γάρ δεινόν είναι τον έχθιστον των οικείων επί inimicissimum moriens et necessariorum relinqueret tuto
τροπον και κύριος των αυτού καταλιπείν, και ποιείν rem et bonorum suorum arbitrum ; porro si is a quo super.
αυτά τα νομιζόμενα τούτον , έως ημείς ήβήσαιμεν , stes dissidebat,mortuo sibi, donec nos adolevissemus, infe
και ζων διάφορος ήν• ταύτα διανοηθείς εκείνος , είτ' ορθώς rias faceret. Hac niente Cleonymus , sive jure sive inju
είτε μή, τας διαθήκας ταύτας διέθετο. (τα ) Και ευθύς ria , testamentum illud scripsit. (11) Quo facto quum Dinias
ερωτώντος του Δεινίου παραχρήμα εί τι ημϊν και το eum protinus interrogaret, num aut de nobis autde patre
πατρί εγκαλεί το ημετέρω , απεκρίνατο πάντων των nostro haberet quod quereretur, respondit Cleonymus co
20 πολιτών εναντίον ότι ουδέν πονηρόν εγκαλεί, και έμαρ ram civibus omnibus se nil de nobis queri, sed sua cum Di
τύρησεν ως οργιζόμενος εκείνη και ουκ ορθώς βουλευό nia simultate abreptum neque recto usum consilio se testa
μενος ταύτα διέθετο. Πώς γαρ αν ευ φρονών, ώ άν mentum hoc scripsisse testatus est. Et quî tandem potuis
δρες, κακώς ποιείν ημάς έβουλήθη, τους μηδέν αυτόν set, recte si sapuisset, malum nobis dare voluisse qui nihil
ήδικηκότας; (12) Υστερον δε τούτων, και μέγιστον ημίν eum offenderamus ? (12) Post hæc vero ( id quod lue
τεκμήριον ότι ουδε ταύτα έπραξεν ημάς βλάπτειν βου lentissime probat non ideo illud eum fecisse , quo nos læ
λόμενος τελευτήσαντος γαρ Δεινίου και των πραγμάτων deret), Dinia scilicet vita defuncto , quum res nostræ male
ημίν πονηρώς εχόντων ουδέ περιείδεν ημάς ουδενός εν se haberent, non passus est Cleonymus ullius rei nos egere ,
25 δεείς όντας, αλλ' αυτούς μεν εις την οικίαν την αυτού sed ipsos nos in domum suam translatos educavit, patrimo
κομισάμενος επαίδευε, την δ' ουσίαν αφελέσθαι των niumque nobis conservavit cui creditores insidiabantur, et
χρήστων επιβουλευσάντων έσωσεν ημίν, επεμελείτο τε negotia nostra perinde atquesua propria curavit. (13) Atqui
δμοίως των ημετέρων ώσπερ των αυτού πραγμάτων. animum ejus erga nos qui fuerit magis ex his ejus mori.
(13) Καίτοι χρή θεωρείν αυτού την έννοιανεκ τούτων bus quarm e tabulis testamenti spectare oportet , et argu
των έργων μάλλον ή εκ των διαθηκών, και τεκμηρίοις mentari non ex iis quæ percitus iracundia egit - qua occae.
χρήσθαι μή τοις μετ' οργής πραχθείσιν, εν οις άπαντες | catus quis mortalium non labatur? - , sed ex illis per quæ
30 πεφύκαμεν αμαρτάνειν, αλλ' άφ' ών ύστερον φανεράν postmodum veram animi sui sententiam patefecit. Verum
την αυτού διάνοιαν εποίησεν. 'Έτι γάρ μάλλον εν τοις adhuc magis hunc animum suum in articulo mortis con
τελευταίοις εδήλωσεν ως είχε προς ημάς. (14) Ήδη | stitutus declaravit. (14) Jam enim ex illa decumbens va
γάρ ασθενών ταύτην την νόσον εξ ης ετελεύτησεν,έβου- I letudine que eum sustulit , volens illud testamentum tal
 238 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΛΕΩΝΥΜΟΥ ΚΛΗΡΟΥ . . (9 - 12)
λήθη ταύτας τας διαθήκας ανελείν και προσέταξε Πο- | Iere , Posidippo mandabat ut magistratum accesseret. lle
σειδίππο την αρχήν εισαγαγείν . Ο 22 ου μόνον ουκ | vero magistratum in domum Cleonymi non modo non in
εισήγαγεν, αλλά και τον ελθόντα των αρχόντων επί τήν | duxit, sed ultro quoque venientem exclusit. Quam oth
36 θύραν απέπεμψεν. 'Οργισθείς δε τούτω Κλεώνυμος | fraudem Cleonymus Posidippo iratus injunxit Diocli ut
πάλιν ες την υστεραίαν Διοκλεί καλέσαι τους άρχοντας | proximo die archontas advocaret : verum haec quum
προσέταξε» και ουχ ούτως ασθενώς διακείμενος, αλλ' præcepisset Cleonymus, non ut conclamate cubans, sed ut
έτι πολλών ουσων ελπίδων εξαπίνης της νυκτός ταύτης | in nonnulla spe rursus adhuc convalescendi,subito proxima
απέθανεν. nocte exstinctus est.
15. Πρώτον μεν ούν υμίν παρέξομαι μάρτυρας ως | 15. Primum itaque testes coram vobis producam , con
ουχ ημίν εγκαλών, αλλά Δεινία πολεμών ταύτας τας firmaturos Cleonymum illud testamentum non ex ofTensione
διαθήκας διέθετο , έπειτα ως εκείνου τελευτήσαντος | a nobis accepta , sed quod cum Dinia simultatem gereret,
επεμελείτό τε των ημετέρων απάντων, και αυτούς | scripsisse ; deinde Dinia mortuo Cleonymum res nostras
40 επαίδευεν εις την οικίαν την αυτού κομισάμενος , προς omnes procurasse, ipsosque nos suam in domum translatos
δε τούτοις ως Ποσείδιππον έπεμψεν επί τον αστυνόμον, educasse ; postremo quod , quum Cleonymus Posidippum
ούτος δ' ου μόνον αυτός ουκ εισεκάλεσεν, αλλά και η ad adilem allegasset, Posidippusædilem non modo non ar.
ελθόντα επίτην θύραν'Aρχωνίδης απέπεμψεν. (16) Ως cesserit, sed ultro quoque ad ostium venientem Archonidem
ούν αληθή λέγω, κάλει μοι τους μάρτυρας. rejecerit. (16) Hæcme vera dicere, testes cita .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

" Ετι τοίνυν ως οι τούτων φίλοι και Κηφίσανδρος | Praeterea quoque ut horum[ Posidippi et Dioclis ] amici et
ήξίουν νείμασθαι την ουσίαν και το τρίτον μέρος ημάς | Cephisander equum censuerunt hereditatem dividi et nos
έχειν απάντων των Κλεωνύμου, και τούτων μοι κάλει tertiam universæ substantiæ partem a Cleonymo relictæ
87 μάρτυρας. adipisci , etiam hujus rei cita testes.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

17. Ηγούμαι μεν τοίνυν, ώ άνδρες , πάσι τοις των | 17. Jam existimo equidem, judices , quicunque super
κλήρων αμφισβητούσιν , όταν αποφήνωσι σφάς αυτούς | hereditatibuscontendant, ubi planumfecerint sese defun
ώσπερ ημείς και το γένει προτέρους όντας και τη φι- | ctos proxima sanguinis necessitudine contingere arctissima
λία τη προς τον τετελευτηκότα, περίεργον είναι τους άλ- | que familiaritate cum iis fuisse conjunctos, reliquis omni
ολους λόγους λέγειν· επειδή δε τούτων ουδέτερον έχοντες | bus argumentationibus ut supervacaneis supersedere posse;
οδτοι τολμώσι των ού προσηκόντων αμφισβητείν και / quia tamen hi adversarii nostri, tametsi neutrum horum
ψευδείς παρασκευάζονται λόγους, βούλομαι βραχέα | pro se afferre possint , nihilominus tamen de alienis bonis
και περί τούτων αυτών είπεϊν, (18) Ισχυρίζονται γαρ | contendere conantur et mendacia ad hoc componunt , etiam
ταις διαθήκαις , λέγοντες ως Κλεώνυμος μετεπέμπετο de his brevissima quædam exponam . (18) Fatentes igitur
ædilem a Cleonymo arcessitum esse , causantur id eo fe
την αρχήν ου λύσαι βουλόμενος αυτάς , αλλ'επανορθώ cisse Cleonymum , ut testamentum non rescinderet , sed
σαι και βεβαιώσαι σφίσιν αυτοίς την δωρεάν. Υμείς | corrigeret donationemque ipsis decretam confirmaret. Vos
δε σκοπείσθε τας διαθήκας τας μετ' οργής γενομένας autem , judices, reputate, utrum credibilius sit Cleonymum ,
10 πότερα είκός έστι βουληθήναι Κλεώνυμον ανελεϊν , quo tempore nos caritate summa prosequeretur, eo voluisse
επειδή προς ημάς οικείως έσχεν, ή σκοπεϊν όπως έτι tectamentum per iracundiam scriptum rescindere, an id
βεβαιότερον ημάς αποστερήσει των αυτού. (19) Τοις egisse quo nos bonis suis hoc certius privaret. (19) Reliqui
μεν γάρ άλλοις κακείνων ών ανοργισθέντεςτους οικείους quidem homines , si qua in re necessarios per iracundiam
αδικήσωσιν ύστερον μεταμέλει: ούτοι δε εκείνον απο læserint, pænitentia postmodum ducti errorem emendant :
φαίνουσιν, ενώ προς ημάς οικειότατα διέκειτο, μάλλον hi vero Cleonymum aiunt, quo tempore studio nos prose.
βεβαιούν την διαθήκην βουλόμενον, ήν οργιζόμενος quebatur calidissimo , eo ipso testamentum esse confirma
nod
το εποιήσατο. “ Ωστ' ει και εμείς ομολογήσομεν ταύτα | tum per iracundiamin damnumnostrum scriptur
και υμείς αυτοί πιστεύσετε , ενθυμείσθε ότι παράνοιαν | ipsum etiamsi nos largiremur verum esse et vos quoque
αυτού την μεγίστην ουτοι κατηγορούσι. (20) Τίς γάρ crederetis, vos tamen una id quoque reputare oporteret ,
hos id jactantes Cleonymum summi furoris insimulare.
αν γένοιτο ταύτης μανία μείζων , ή τότε μεν ότε Δεινία (20) Ecquis enim major esse possit furor quam , sitam qui
διάφορος ών έτυχεν , ημάς κακώς ποιείν τε και διατί dem , quo tempore simultates cum Dinia exercebat , no.
θεσθαι τοιαύτας διαθήκας, εξ ων ουκ εκείνον ετιμωρείτο, strum in damnum testamentum scripsisset , quo non inimi
cum ultus esset , sed nos læsisset ; postmodum autem ,
αλλά τους οικειοτάτους ήδίκει· νυνί δε χρώμενος ημίν
20 και περί πλείστου ποιούμενος απάντων, μόνους έβου tametsi nos omnium maximifecisset , tamen hereditatis suæ
λήθη τους αδελφιδούς, ώς oύτoί φασιν, άκλήρους ποιή exsortes , id quod hi ajunt, nos declarare voluisset qui ejus
σαι των εαυτού. Και τίς αν ευ φρονών, ώ άνδρες, Ιefratre nepotes essemus ? Ecquis , ojudices, homo recte
 (12 - 13) ISÆI OR . DE CLEONYMI HEREDITATE. 239
τοιαύτα περί των αυτού βουλεύσαιτο; : (21) “ Ωστ’ έκ Sapiens de propinquissimis tam iniqua decernat ? (21) Ve
τούτων των λόγων ραδίαν υμίν την διάγνωσιν πεποιή- | rum per lasipsas causationes facilem vobis , ojudices , litis
κασι περί αυτών. Ει μεν γάρ ανελεϊν τας διαθή disceptationem reddiderunt. Sive enim Cleonymus eo
κας βουλόμενος μετεπέμπετο την αρχήν , ώσπερ | Jussit magistratum arcessi quo testamentum rescinderet,
ημείς φαμεν , ουδείς ένεστι τούτοις λόγος ει δ' ούτω | uti nos dicimus, pratensio illis omnis est erepta ; sin autem
25 παραφρονών έτυχεν ώσθ' ημάς περί ελαχίστου ποιεϊ- | revera tam furiosusfuit Cleonymus , ut minimisemper nos
σθαι, τους γένει πρωτεύοντας και χρωμένους αυτο faceret necessarios suos, quitum sanguine proxime ipsum
πάντων οικειότατα, δικαίως αν δήπου τας τοιαύτας attingeremus , tum eo semper usi fuissemus familiarissime,
διαθήκας ακύρους ποιήσαιτε. (22) ' Έτι τοίνυν ενθυ- I jure vos, o judices , ejusmodi testamentum rescinderetis
μείσθε ότι φάσκοντες καλεϊν την αρχήν Κλεώνυμον , ipsi. (22) Praeterea hoc quoque meminisse vos velim.
ένα βεβαιώση την αυτών δωρεάν, προσταχθέν αυτοϊς | Cleonymum hi aiunt eo arcessi jussisse αdilem, quo decre
ουκ ετόλμησαν εισαγαγείν, αλλά και τον ελθόντα των | tam ipsis donationem confirmaret : et nihilominus tamen
αρχόντων επί την θύραν απέπεμψαν. Και δυοίν τοϊν | huic mandato adversari magistratumque non modo non ar
30 έναντιωτάτοιν θάτερα μέλλοντες , ή την ουσίαν εξειν | cessere , sed etiam ultro venientem excludere foribus ausi
βεβαιοτέραν ή εκείνω μη ποιήσαντες απεχθήσεσθαι , sunt; et quum ex duobus contrariis prorsus alterutrum fu
την απέχθειαν είλοντο μάλλον ταύτης της δωρεάς. turum esset, ut aut hereditatem hoc certius tenerent, aut
(23) Καίτοι πως αν έτερα τούτων γένοιτο άπιστότερα ; Cleonymi, siminusmandata facerent, in offensionem incur
τους μεν τηλικαύτα μέλλοντας εκ του πράγματος κερ rerent, illum lædere quam donum ab eodem perciperema
και δαίνειν, ώσπερ ζημιωθησομένους, φυλάξασθαι την δια luerunt. (23) Atquinihil bis incredibilius esse potest : eos
κονίαν, Κλεώνυμον δ' υπέρ της τούτων ωφελείας τοσαύ videlicet qui arcessito magistratu tantum lucrum essent
την ποιήσασθαι σπουδήν ώστε Ποσειδίππω μέν, ότι acquisituri, quasi damnum metuerent, a mandati exsecu
κατημέλησεν , οργισθήναι , Διοκλέους δε ταύτα πάλιν | tione abstinuisse; Cleonymum autem horum utilitatis tan
ες την ύστεραίαν δεηθήναι; (24) Ει γάρ δή, ώ άνδρες, tam curam gessisse, ut et Posidippo , qui mandatum negle
10 ώς oύτoί φασιν, εν ταις νύν γεγραμμέναις διαθήκαις xisset , irasceretur, et Dioclem ut in crastinum vocaret
έδωκεν αυτοίς την ουσίαν, και τούτ' άξιον είναι μοι δο magistratum rogaret. (24) Quodsi , o viri , testamento illis
κεί θαυμάζειν , και τι ποτε επανορθώσας κυριωτέρας αυ legaverat Cleonymus facultates , ut ipsi aiunt , mirum mihi
τας ηγοίτ' αν ποιήσαι: τοις γαρ άλλοις ούτος όρος εστίν, | videtur , guod emendando firmius illud se effecturum exi
ώ άνδρες, των δωρεών. (25) "Ετι δε και εί τι προσ slimaverit :reliqui enim homines , quum testamentum scri
15 γράψαι τούτοις έβούλετο , διά τί ουκ εν ετέρω γράψας pserunt, extremum fecisse quod fieri in donationibus potest
αυτά γραμματεία κατέλιπεν, επειδή τα γράμματα παρά putant. (25 ) Quodsi addere aliquid jam scriptis voluit ,
των αρχόντων ουκ εδυνήθη λαβεϊν; Ανελεϊν μέν γάρ, cur codicillos non condidit , quoniam ipsum testamenti
ώ άνδρες, ουχ οιός τ' ήν άλλο γραμματείον ή το παρά τη | exemplum a magistratibus auferre non potuerat ? Et abo
αρχή κείμενον» γράψαι δ' εξήν εις έτερον εί τι εβούλετο, lere quidem nonnisi eam scripturam poterat, quam apud
20 και μηδέ τούθ' ημϊν αμφισβητήσιμον εάν. (26) Εί magistratus deposuerat : licebat tamen eidem aliam condere,
τοίνυν και τούτο συγχωρήσαιμεν, ώς εκείνος επανορ si collibuisset , omnemque nobis in posterum controversiam
θώσαι τάς διαθήκας έβούλετο , πάσι δήπου φανερών demedio tollere . (26 ) Nunc si forte concedamus , voluisse
υμίν έστιν ότι ουκ ορθώς αυτάς έχειν ηγείτο. Καίτοι Cleonymum tabulas emendare , jam certe omnibus patet se
σκοπείτε και εντεύθεν την αναισχυντίαν αυτών , οίτινες | eas rectefecisse non esse arbitratum. Αtque ex hoc etiam
25 ταύτας τας διαθήκας αξιoύσιν είναι κυρίας , άς ομολο adversariorum impudentiam discite, qui illud testamentum
γούσι μηδ' αυτόν τον διαθέμενον ταύτα ορθώς έχειν ratum esse confirmant, quod ipsum testatorem fatentur
ηγείσθαι, και πείθουσιν υμάς εναντία και τους νόμους non bene a se conditum judicasse , vobisque suadent ut
και το δικαίω και τη του τετελευτηκότος γνώμη ψη: contra leges et æquitatem et ipsius defuncti voluntatem
φίσασθαι. (27) "Ετι τοίνυν τούτων απάντων αναιδέ- I sententiam feratis. (27) Ιlle vero est omniumimpudentis
30 στατος των λόγων εστίν, όταν τολμώσι λέγειν ώς Κλεώ simus sermo, quum dicere audent Cleonymuin nihil suarum
νυμος ουδέν ημάς των αυτού λαβείν εβούλετο. Καί facultatum a nobis percipi voluisse. Atqui, o viri, quosnam
τοι, ώ άνδρες , τίνας αν άλλους ταύτα έχειν έβουλήθη alios eas habere maluisset quam nos, quos et præ om
μάλλον ή τούτους , ούς και ζων εκ των αυτού πλείστα nibusnecessariis re familiari şua vivens juvabat? (28)Multo
των οικείων ωφέλει; (23) Πάντων δ' αν είη θαυμασιώ autem mirabilissimum esset , si, quum Cephisander ad .
35 τατον, ει Κηφίσανδρος μεν και τούτων οικείος δίκαιον versariorum nostrorum cognatus æquum censeat nos
ηγείτο είναι μέρος έκαστον ημών έχειν της ουσίας, quoque in partem hereditatis vocari, Cleonymuscontra no
Κλεώνυμος δ' ος ην ημϊν οικειότατος και ημάς εις την bis affinitate longe conjunctior quique nos in familiarita
οικίαν την αυτού λαβών εθεράπευε και επεμελείτο των tem suam receptos educavit resque nostras non secus ac
ημετέρων ώσπερ των αυτού πραγμάτων , ούτος μόνος | suas cordi habuit , is ( inquam ) vnus nos ab hereditate de
εβούλετο ημάς ακλήρους είναι των αυτού . (20) Και Γ pellere voluisset. (29) Jam quis vestram sibi persuadeat
 240 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΛΕΩΝΥΜΟΥ ΚΛΗΡΟΥ .
τις ανυμών πιστεύσειεν ευνουστέρους και μετριωτέρους | adversarios benevolentiores esse erga nos quam hominem
τους αντιδίκους ημίν είναι των οικειοτάτων; κακεί conjunctissimum ? et eum quidem , cui planenecessarium
νον μέν , ή και αναγκαίον εύ ποιεϊν ημάς και αισχρόν erat nobis benefacere et turpe negligere , nihil suarum la
ημών αμελήσαι , μηδέν των αυτού ημίν δούναι τού cultatum nobis dedisse ; hos vero ,' quibus nulla necessitas
και τους δε , οίς ούτ' ανάγκη εστίν ούτ’ αισχύνην ουδεμίαν | benefaciendi est neque ulla ex neglectu ignominiaimminet,
φέρει, των ού προσηκόντων, ώς φασιν , ημίν μεταδι. nobiscum ea bona communicare , quæ , ut aiunt , ad nos
δόναι ; Αλλά ταύτα μεν, ώ άνδρες, πολλήν απιστίαν | prorsus non attinent ? Hac, inquam, o viri , a fide vehe
έχει. menter abhorrent.
30. Έπειτα, ει μεν και νυν ούτω προς αμφοτέρους 30. Præterea si , quum Cleonymus obiit , eo adhuc ani
10 ημάς έχωνετελεύτησεν, ώσπερ άτε τας διαθήκας ταύ mo erga nos et adversarios nostros fuisset, quem gessit
τας εποιήσατο, είκότως αν τις υμών πιστεύσαι τοίς quum testamentum scribebat , aquum foret vos sermoni.
λόγους τους τουτωνί· νυνί δε πάν τουναντίον ευρήσετε. busadversariorum fidem adjungere : nunc autem plane con
Τότε μεν γαρ έτυχε Δεινία , δς ημάς επετρόπευε, διά trarium deprehendetis . Olim quippe nobis tutor erat Di.
nias, invisus Cleonymo, qui necdum consuetudine nostra
φορος ών ημίν τε ούπω χρώμενος τούτοις τε άπασιν επι utebatur, et his omnibus adversariis nostris erat familiaris :
15 τηδείως διακείμενος· νύν δε τούτων μέν τισι διάφορος postea vero et horum nonnullis factus est inimicus Cleo
εγένετο , ημίν δε πάντωνέχρητο οικειότατα. (31) Και nymus , et nobis familiarissimus esse coepit. (31) Et qua
εξ ών μεν αυτώ προς τούτους εγένετο η διαφορά, πε quidem de causa Cleonymi animus ab adversariis nostris
ρίεργόν εστι λέγειν· σημεία δ' υμίν έρώ μεγάλα, περί aversus sit , otiosum est dicere : rei tamen ipsius magna
δν και μάρτυρας εξω παρασχέσθαι. Πρώτον μεν indicia exhibebo , quæ quidem per testes confirmabo. Nam
20 γάρ θύων τώ Διονύσω, και τους οικείους άπαντας χα primum quum Baccho sacrum faceret Cleonymus , omnes.
λέσας και των άλλων πολιτών πολλούς, Φερένικον ου que necessarios
δαμού παρεστήσατο. Έπειτα μικρός πρίν τελευτήσαι cum prorsus nonmultosque e civibus advocasset, Phereni
invitavit. Rursus paullo ante obitum
βαδίζων εις Πάνορμον μετά Σίμωνος , και συντυχών quum Panormum iret Simone comite , occurrissetque forte
αυτώ, προσειπείν ουκ ετόλμησεν. (32) "Ετι δε προς eidem Pherenico , non tulit eum salutare. (32) Præterea
26 τούτοις πυνθανομένου την διαφοράν του Σίμωνος την quum de ea simultate sciscitaretur Cleonymum Simon , ille
τ' έχθραν διηγήσατο, και προσωπείλησεν ότι δηλώσοι et odium aperte fassus est, et minatus etiam se quo animo
. ποτ' αν τούτω ως διάκειται προς αυτόν. Και ως αλη in Pherenicum esset ostensurum . Ut autem constet me
θή λέγω,κάλει μάρτυρας. vera dicere , testes voca.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .
30 33. Οίεσθε ούν , ώ άνδρες , τον ούτωσι προς εκατέ- Ι 33. Postquam igitur cognovistis , o viri, quomodo erga
ρους ημάς διακείμενον ημίν μέν, οίς οικειότατα έχρη- | nos adversariosque nostros affectusfuerit Cleonymus , nun
το, ούτω ποιεϊν ώστε μηδε λόγον υπολείψειν, τούτοις δέ , I putabitis eum adversus nos, quibuscum amicissime versa
ων τισι και διάφορος ήν, σκοπείν όπως άπασαν βεβαιώ- | batur, ita se gessisse ut ne appellaret quidem in tabulis ;
σει την ουσίαν , και τούτους μεν νύν περί πλείονος | his autem , quorum nonnullis erat infensus , magnopere cu.
36 ποιείσθαι ταύτης υπούσης της έχθρας, ημάς δε τοσαύ- rasseuf universam hereditatem assereret? eosdemque hac si
της οικειότητος και φιλίας γενομένης πειράσθαι μάλλον | multate intercedente plurimi fecisse ; nos vero , quibuscum
κακώς ποιείν ; (34) 'Αλλ' έγωγε, ει κατηγορείν εβού- | erat ei tanta necessitudo et benevolentia , maluisse damno
λοντο των διαθηκών και του τετελευτηκότος , ουκ οίδ' afficere? (34) Sane, si isti vellent aut tabulasaut mortuum
και τι αν άλλο προς υμάς είπον , οι γε τας διαθήκας μεν | vituperare , haud scio quidnam aliud apud vos essent dictu
40 αποφαίνουσιν ούτ' ορθώς εχούσας ούτ' άρεσκούσας το | ri , quum videlicet et tabulas haud recte confectas signifi
διαθεμένω, τού δε τοσαύτην μανίαν κατηγορούσιν, ώστε centet ipsi testatori non probatas, eundem vero tam furio
φασιν αυτόν περί πλείονος ποιείσθαι τους αυτώ διαφε- | sum declarent , ut ab eo inimicos pluris factos affirment
ρομένους ή τους οικείως χρωμένους , και οις μεν ζων quam familiares , etiis quos vivensnon alloquebatur facul
ου διελέγετο άπασαν δούναι την ουσίαν , τους δ' οικειό tates ab eodem esse legatas , consuetudine autem devinctis
45 τατα κεχρημένους ουδε πολλοστού μέρους αξιώσαι. | ne partem quidem aliquantamfuisse donatam. (35) Quare
(35)“ Ώστετις ανυμών ταύτας είναι κυρίαςτάς διαθήκας | quis vestrûm eas tabulas esse ratas decernat, quas testator
ψηφίσαιτο , άς ο μεν διαθέμενος ως ουκ ορθώς εχούσας | ipse ut inique factasimprobavit, adversarii autem reapse
απεδοκίμασεν , ούτοι δ' έργω λύουσιν έθέλοντες ημίν | abrogant , quum a nobis quoque equam portionem heredi
ισομοιρήσαι της ουσίας, προς δε τούτοις ημείς υμίν tatis percipiendam censent : ad hæc vobis etiam demon
50 αποφαίνομεν εναντίας ούσας και το νόμο και τους δι- Ι strare nos possumushasce tabulas et legibus et æquitati et
καίοις και τη τού τετελευτηκότος διανοία ; ipsius testantis menti adversari.
36. Οίμαιδ' υμάς το περί ημών δίκαιον σαφέστατ’ αν | 36 . Existimo autem jus nostrum vos ab ipsis adversariis
παρ' αυτών τούτων πυνθάνεσθαι. Ει γάρ τις αυτούς | evidentissime posse cognoscere. Νam si quis eos roget cur
 ISÆI OR . DE CLEONYMI HEREDITATE . 241
έροιτο διά τι αξιoύσι κληρονόμοι γενέσθαι των Κλεωνύ - | sibi Cleonymi hereditatem vindicent, utique respondeant,
μου, τούτ' αν ειπείν έχοιεν, ότι και γένει ποθεν προσή quod et genere illum aliquantum attingant, et idem eos ad
κoυσι και εκείνος αυτούςχρόνον τινά επιτηδείως διέκειτο. tempus aliquod benevolentia complexus sit. Jam vero
Ουκ αν άρα υπέρ ημών μάλλον ή υπέρ σφών αυτών ελεν utrum pro se an potius pro nobis hæc dixerint? (37) Nam
και είρηκότες ; (37) Εί τε γάρ διά την του γένους αγχιστείας | sive propter generis affinitatem oportet fieri heredem nos
,
δεί γενέσθαι τινάς κληρονόμους , ημείς εγγυτέρω γένει sanguine propinquiores sumus; sive propter affectum , omni
προσήκομεν εί τε διά την φιλίαν τηνυπάρχουσαν, ίσα bus prorsus exploratum est Cleonymum nemini vehemen
σιν αυτόν άπαντεςημίν οικειότερον διακείμενον. " Ωστ' quam nobis studuisse . Quare non ex nobis , sed ex ad
ου χρή παρ' ημών, αλλά και παρ' αυτών τούτων πυν tius versariis jus hujus hereditatis adeundæ discendum est.
το θάνεσθαι το δίκαιον. (38) Πάντων δ' αν είη δεινότα
τον, εί τους μεν άλλοις ψηφίζοισθε , όταν θάτερα τούτων (38) Iniquissimum autem esset si, quum ceteroqui pro iis
αποφαίνωσι σφάς αυτούς, ή γένει προτέρους όντας ή suffragia ferre soleatis qui alterutrum ostenderint, se nimi
τη φιλία τη προς τον τετελευτηκότα, ημάς δ' οίς έστιν rum aut genere aut benevolentia priores fuisse apud mor
αμφότερα ταύτα παρά πάντων ομολογούμενα, αξιώσετε tuum , nos, quibus utrumquemanifesto adest , solos indi.
15 μόνους αχλήρους ποιήσαι των εκείνου. gnos hereditate Cleonymijudicaretis.
39 . Και ει μεν Πολύαρχος και πατήρ ο Κλεωνύμου , Ι 39. Quodsi forte Polyarchus pater Cleonymi , avus no
πάππος δ' ημέτερος , ζών ετύγχανε και των επιτηδείων | ster , adhuc viveret et necessariis ad victum careret , aut si
ενδεής ών, η Κλεώνυμος ετελεύτησε θυγατέρας άπορου Cleonymus obiiset relictis filiabus pauperibus, nobis pro
μένας καταλιπών, ημείς αν διά την αγχιστείαν και τον fecto propterpropinquitatem tum avi senectam alere necesse
20 πάππον γηροτροφείν ηναγκαζόμεθα και τας Κλεωνύμου foret , tum Cleonymifilias aut inmatrimonium recipere aut
θυγατέρας ή λαβείν αυτοί γυναίκας ή προίκα επιδιδόν
τεξ ετέροις εκδιδόναι , και ταύθ' ημάς και η συγγένεια dotatas aliis collocare;atque ita nos agere tum propinquitas
και οι νόμοι και η παρ' υμών αισχύνη ποιείν ηνάγκαζεν etleges, tum etiam natura insituspudor cogeret ;secus enim
άν, ή ταις μεγίσταις ζημίαις και τοις εσχάτοις ονείδεσι et grandi mulctæ et summo dedecori fieremus obnoxii :
26 περιπεσείν (10)ει δ' ουσία κατελείφθη,δίκαιον ηγήσεσθ' (40) nunc contra si hereditas relicta est, æquum judicabi.
είναι ταύτης ετέρους υμών μάλλον κληρονομεϊν , ουκ tis hanc ad alios potius devenire ? Næ vos sive recta sive
άρα δίκαια ουδ' υμίν αυτοίς συμφέροντα ουδέ τοις νό vobis ipsis convenientia sive legibus consentanea non de
μοις ομολογούμενα ψηφιείσθε, ει των μεν συμφορών cerneretis , si nimirum proximos genere participes incom
τους εγγυτάτω γένει κοινωνείν αναγκάσετε, χρημάτων
30 δε καταλειφθέντων πάντας ανθρώπους κυριωτέρους ή modorum esse cogeretis, bonorum autem relictorum quos
τούτους ποιήσετε. vis potius quam hos dominos faceretis .
41. Xρή δε , ώ άνδρες, και διά την συγγένειαν και 41. Ac sane oportet , o viri, et propter generis præroga
διά τήν του πράγματος αλήθειαν, όπερ ποιείτε , τοίς tivam et propter rei ipsius veritatem , ut reapse soletis ,
κατά γένους ψηφίζεσθαι μάλλον και τους κατά διαθήκης consanguineis potius quam in tabularum jure nitentibus
35 αμφισβητούσι. Την μέν γάρ του γένους οικειότητα | | vos suffragia tribuere.Nam generis quidem necessitudoomni
πάντες επιστάμενοι τυγχάνετε , και ουχ οιόντε τούτο busexplorata est , neque eadem apud vos confingi potest :
εστί προς υμάς ψεύσασθαι · διαθήκας δ' ήδη πολλοί tabulas contra multi falsas protulerunt, et quidem interdum
ψευδείς απέφηναν, και οι μεν το παράπαν ου γενομέ omnino nullas, interdum vero quorundam qui non bene sua
νας, ένίων δ' ουκ ορθώς βεβουλευμένων. (42) Και
40 νύν υμείς την μεν συγγένειας και την οικειότητα την consilia agitaverunt. (42) Atquiaffinitatem quidem etnostram
necessitudinem , pro qua nos judicio certamus, vos omnes
ημετέραν, οίς ήμεϊς αγωνιζόμεθα, άπαντες επίστα
σθε·τάς δε διαθήκας, αίς ούτοι πιστεύοντες ημάς συκο scitis: tabulasautem , quibus isti confisinegotium nobis faces.
φαντούσιν, ουδείς υμών οίδε κυρίας γενομένας. Έπειτα sunt,nemo vestrum ratas esse novit. Insuper nostram quidem
την μεν ημετέραν συγγένειαν ευρήσετε και παρ' αυτών affinitatem etiam apud adversarios in confesso esse depre
45 των αντιδίκων ομολογουμένην, τάς δε διαθήκας υφ' hendetis , testamentum autem a nobis in controversiam
ημών αμφισβητουμένας οδτοι γάρ το ανελεϊν αυτάς vocari, quoniam isti Cleonymum abolere illud volentem
εκείνου βουλομένου διεκώλυσαν. (13) “ Ωσθ' υμίν, ώ impediverunt. (43) Ut plane vobis , o viri, multo hone
άνδρες, πολύ κάλλιόν εστι ψηφίσασθαι κατά το γένος | stius sit suffragium ferre pro genere de quo neutra pars am.
το παρ' αμφοτέρων ημών ομολογούμενον μάλλον ή κατά
60 τάς διαθήκας τας ου δικαίως γεγενημένας. Προς δε bigit , quam pro testamento non juste confocto. Denique
cogitate Cleonymum ,quum placidus esset, illud abrogasse ,
τούτοις ενθυμήθητε ότι αυτές έλυσε μεν Κλεώνυμος ευ
φρονών, διέθετο δε οργισθείς και ουκ ορθώς βουλευόμε confecisse ,quum ira perturbaretur nec sapienter consilio
νος ώστε πάντων αν είη δεινότατον , ει κυριωτέραν αυ uteretur : ut plane nefarium futurum sit, si magis ratam
του την οργήν ή την διάνοιαν ποιήσετε . Cleonymi iram quam sanam ejusdem mentem babeatis.
ORATORES.
 242 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΛΕΩΝΥΜΟΥ ΚΛΗΡΟΥ.
44 . Οίμαι δ' υμάς και λαμβάνεις παρά τούτων αξιoύν | 44. Puto insuper videri vobis equum accipere , item
και μη τυγχάνοντας αγανακτείν, οίς αν υπάρχη και η vos ægre ferre si non accipiatis, ab iis quibus quidem in
παρ' υμών των αυτών τυχεϊν. Εί τοίνυν συνέβη Κλεω- | vicem contingere posset ut aliquid a vobis consequerentur.
νύμω μεν ζήν, εξερημωθήναι δε τον ημέτερον οίκον ή Si igitur accidisset ut Cleonymus viveret , nostra autem
και τον τούτων, σκέψασθε ποτέρων εκείνος εγίγνετο κληρο aut adversariorum domus dominis orbaretur, considerate
νόμος · δίκαιον γάρ έστι τούτους έχειν τα εκείνου , παρ' | utrorum Cleonymus heres fieret : equum enim est bona
δν ώφείλετο και λαβείν αυτώ. (45) Ει μεν τοίνυν illius ad eos devenire, a quibus item bona ille esset conse
Φερένικος ή των αδελφών τις ετελεύτησεν, οι παίδες οι cuturus. (45) ItaquesiPherenicusautaliquis ejus fratrum
τούτων, ουκεκείνος εγίγνετο κύριοςτων καταλειφθέντων: exstinctus esset , filii utique eorum , non Cleonymus, re.
το ημών δε τοιαύτη τύχη χρησαμένων Κλεώνυμος απάν lictæ rei dominium invasissent : contra si nos ea fata obi
των εγίγνετο κληρονόμος. Ούτε γάρ παίδες ημίν ήσαν vissemus , Cleonymus ex asse heres fuisset. Neque enim
ούτ' άλλοι συγγενείς , αλλ' εκείνος και γένει προσήκων nobis aut liberisunt aut alii propinqui, ille autem genere
έγγυτάτω και τη χρεία πάντων ήν οικειότατος· (48) ώστε proximus et usu præ omnibus familiaris : (46) quare et
διά ταύτα και οι νόμοι δεδώκασιν αυτώ, και ημείς | leges hereditatem eidem adjudicassent , imo nos ipsi
15 ουδένα άλλον ήξιώσαμεν ταύτης της δωρεάς. Ου γαρ neminem alium ejusmodi Jargitate donandum censuisse
δήπου ζώντες μεν ούτως αν ενεχειρίσαμεν αυτή την mus. Neque enim viventes quidem ita Cleonymo rei
ουσίαν, ώστε περί των ημετέρων κυριωτέραν είναι την tradidissemus, ut in negotiis agundis fir
εκείνου διάνοιαν της ημετέρας αυτών, αποθνήσκοντες nostræ rationes
mior ejus esset sententia quam nostra , morientes antem
δε άλλους κληρονόμους έβουλήθημεν αυτών μάλλον ή alios heredes scribere maluissemus quam omnium maxime
20 τόν πάντων οικειότατον. (47) Ώσθ' ημάς μεν εν αμ
φοτέροις , ώ άνδρες , και εν τώ δούναι και εν τω λαβείν necessarium . (47) Quarenos ,o Atbenienses , et in dando
οικείους όντας ευρήσετε , τούτους δε νύν μεν αναισχυν et in accipiendo propinquitatis rationem sequideprehen
τούντας και την οικειότητα και την αγχιστείαν λέγον detis : adversarios autem nunc impudenter jactare necessi
τας, ότι λήψεσθαι τι προσδοκώσιν · εν δε τώ δούναι tudinem et affinitatem , quia aliquid accipere exspectant ;
25 πολλούς αν και συγγενείς και φίλους εκείνου προείλοντο quum , sidandum foret,multos omnino etaffines et amicos
οικειοτέρους. . Cleonymo præponerent uti propinquiores.
48: Κεφάλαιον δε των ειρημένων, και πάντας υμάς 48. Omnium quæ diximus caput est , cui et vos omnes
προσέχειν δει τον νούν όσω γάρ αν ταύτα λέγοντες απο mentem advertere necesse est: scilicet quanto magis adver
φαίνωσι και πειρώνται πείθειν υμάς ως εκείνος διέθετο sarii asseverant vobisque suadere conantur Cleonymum et
30 ταύτας τας διαθήκας και ουδέ πώποτε ύστερον αυτό has reapse tabulas condidisse , neque deinceps pænitentia
μετεμέλησε , και νύν έβούλετο ημάς μεν μηδέν των αυ ulla fuisse captum , nullamque partem bonorum suorum
του λαβείν, σφίσι δ' αυτούς βεβαιώσει την δωρεάν, | nunc voluisse nos assequi , sed donationemipsis confirmare
(49) και ταύτα πάντα λέγοντεςκαι διισχυριζόμενοι μηδέ studuisse, (49) hæc inquam omnia quum dicunt et argu
τερον αποφαίνωσι, μήθ' ως εγγυτέρω γένει προσήκουσι mentis comprobant, et nihilo tamen magis ostendunt se
35 μήθ' ως οικειότερον ημών πρός Κλεώνυμον διέκειντο, Cleonymo vel genere propiores quam nos vel benevolen
ομείς ενθυμείσθε ότιεκείνου κατηγορούσιν, αλλ' ουχ ώς tia familiariores , vos reputate Cleonymum ab ipsis accu .
δίκαιόν εστι το πράγμα διδάσκουσιν υμάς. (σο) “Ωσθ' sari, non rei æquitatem vos edoceri : (50) ut, si eorum
ομείς όταν μέν τοις τούτων λόγοις πιστεύετε , ου τού orationicrederetis, non eis Cleonymihereditatem decerni,
τους προσήκει ποιήσαι των εκείνου κληρονόμους , αλλά sed Cleonymi vesaniam damnaria vobis oporteret: secus
40 παράνοιαν Κλεωνύμου καταγινώσκειν, όταν δε τοις | si nostræ orationi fidem adjungatis , sequitur ut illum exi .
ημετέροις , έχεϊνόν τε νομίζειν ορθώς βεβουλεύσθαι λύ stimetis recte deliberasse quum antiquare tabulas voluit ,
σαι τάς διαθήκας βουλόμενον, ημάς τε μη συκοφαντείν nos autem non calumniosam causam agere , sed jure bæc
αλλά δικαίως τούτων αμφισβητεϊν. (51) 'Έπειτα , bona judicio persequi. (51) Ad extremum memineritis ,
ώ άνδρες , ενθυμείσθε ότι ουχ οιόντε υμίν έστι κατά o viri, fieri non posse ut suffragia pro adversariis nostris
45 τουςτούτων λόγους γνώναι περί αυτών. Πάντων γάρ feratis, si vel ipsorum orationimentem advertatis. Multo
αν είη δεινότατον, ει των αντιδίκων γινωσκόντων ημάς
δίκαιον είναι το μέρος αυτών λαβείν, υμείς απαντ' αυ enim iniquissimum esset si , quum adversarii non detre
τους έχειν ψηφίσαισθε, και τούτους μεν καινήσαισθε χρή . | ctent hereditatem nobiscum communicare, vos illis univer
ναι πλείω λαβείν ών αυτοί σφάς αυτούς ήξίωσαν, ημάς sam adjudicaretis , et iisdem plura tribueretis quam ipsi
50 δε μηδε τούτων αξιώσαιτε αν οι αντίδικοι συγχωρούσιν sibi vindicant, nos autem ne ea quidem parte dignos cen
ημίν. seretis quam ultro adversarii concedunt.
 ISÆI OR . DE MENECLIS HEREDITATE . 243

JI . ΙΙ.

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΕΝΕΚΛΕΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ. DE MENECLIS HEREDITATE.

ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .

Μενεκλέους ποιησαμένου υιόν και επιβιώσαντος τη ποιήσει | Quum filiain Menecles adoptasset et viginti tribus annis adopta
είκοσι τρία έτη, αδελφών αμφισβητησάντων του κλήρου tioni supervixisset, hereditate ad forum a fratribus delata, Phi
εμαρτύρησε τις Φιλωνίδης μή είναι τον κλήρον επίδικον, lonidesquidam testatusest hereditatem controversiæ non esse
• καταλείψαντος υιόν Μενεκλέους. Τούτω επέσκηψαν ψευ obnoxiam , eo quod Menecles filium reliquerat. Euin falsi dicti
δομαρτυρίας οι αδελφοί, και προς τούτους ο παίς υπέρ αυτού testimonii insimularunt fratres, et adversus eos pro se puer de
τηναπολογίαν εισέρχεται. Έστι δε ο λόγος ούτος εναντίος fensionem instituit. Hæc vero ac quæ de Cleonymihereditate
τα περί του Κλεωνύμου κλήρου: εκεί μέν γάρ υπέρ συγγε dicta est, orationes adversariæ sunt : ibi enim de consanguini
νείας είπεν, ώδε δε υπέρ διαθήκης. Η στάσις αντίληψις tate dixit, hic vero de testamento . Status antilepsis secundum
κατά στοχασμόν· λέγει γαρ ότι εξήν αυτώ ποιείν εαυτό conjecturam est : dicit enim illi jure licitum esse adoptare sibi
10 υιόν είτα το στοχαστικόν , ότι ου πεισθείς γυναικι έποιή filium . Deinde conjecturale , quod non mulierimorem gerens
σατό με . meadoptavit. .
μην μέν, ώ άνδρες , εί τις και άλλος εποιήθη | Autunabam, viri, si quis prorsus alius cuivis fuisset le
υπό τινος κατά τους νόμους , και εγώ ποιηθήναι , και gibus adoptatus,me quoque adoptatum esse, acneminem
ουκ άν ποτε ειπείν ουδένα τολμήσαι ως εποιήσατό με aliquando fore qui dicere auderet, Meneclem delirantem
15 Μενεκλής παρανοών και γυναικί πειθόμενος · επειδή δε autmulieri parentem adoptasse me : quoniam vero patruus
ο θείος ουκ ορθώς βουλευόμενος, ως εγώ φημι, πειράται sinistris usus consiliis , uti sentio , fratrem suum , qui fato
εξ άπαντος τρόπου τον αδελφόν τον αυτού άπαιδα τε functus
θνεώτα καταστήσαι, ούτε τους θεούς τους πατρώους tia tum est, omnimodo conatur improlem facere, reveren .
deorum patriorum tum vestrum omnium exuta ,
ούθ' υμών αισχυνόμενος ουδένα,εμοί ανάγκη εστί πολλή
20 βοηθείν τε τω πατρί τω ποιησαμένω με και εμαυτώ. necessitasmihi obvenit magna patremque qui me adopta.
(2) Διδάξω ούν υμάς εξ αρχής ως προσηκόντως τε και vit et memet ipsum vindicandi. (2 ) Vos igitur moneo prin
κατά τους νόμους εγένετο η ποίησις , και ουκ έστιν επί cipio adoptationem rite atque secundum leges factam esse ,
δικος και κληρος ο Μενεκλέους όντος εμού υιού εκείνου, nec Meneclis hereditatem , quum ego filius ejus sim ,
αλλ' ο μάρτυς διεμαρτύρησε ταληθή. Δέομαι δ' υμών controversiz obnoxiam esse, testemque vere testatum esse.
2% απάντων και αντιβολό και ικετεύω μετ' ευνοίας αποδέ Ita vos omnes obtestorque et supplico , orationem meam
χεσθαι μου τους λόγους. benigne admittatis.
3. Επώνυμος γάρ ο 'Αχαρνεύς, ο πατήρ και ημέτε 3. Etenim Eponymus Acharnensis , pater noster , viri,
ρος , ώ άνδρες , φίλος ήν και επιτήδειος Μενεκλεί , και | amicus Meneclis et familiaris fuit , eoque necessario usus
έχρητο οικείως: μεν δε αυτώ παίδες τέτταρες ημείς , : nos autem liberi ejus quattuor numero fuimus, filii
30 δύο μέν υιείς , δύο δε θυγατέρες. Τελευτήσαντος δε est
duo , duo filiæ . Patre autem vita defuncto , sororem nos
του πατρός εκδίδομεν ημείς την πρεσβυτέραν αδελφών, nostram natu majorem , viro tempestivam , Leucolopho in
επειδή είχεν ώραν, Λευκολόφω, προίκα επιδόντες είκοσι matrimonium collocamus , viginti minis in dotem additis.
μνάς. (4) Και απ' εκείνου του χρόνου τετάρτω έτει η (4) Et quarto anno post, tum soror nostra natu minima
πέμπτο ύστερον ή τε αδελφή ημίν η νεωτέρα σχεδόν conjugio ferme erat par, tum uxor, quam prius duxerat
36 ηλικίαν είχεν ανδρί συνοικείν, και το Μενεκλεί η γυνή
τελευτά ήν είχε πρότερον. Επειδή ούν εκείνη τα νο Menecles, mortua est. Postquam vero illi justa fecerat
μιζόμενα εποίησεν ο Μενεκλής, ήτει την αδελφήν ημάς, Menecles, sororem nostram a nobis expetebat, amicitiam
υπομιμνήσκων τήν τε φιλίαν τήν του πατρός και εαυ suam in memoriam suggerens cum patre olim initam ,
του , και ως προς ημάς αυτός ήν διακείμενος (5) και et quo animo in nosmet ipsos esset : (5) etnos certo scien
40 ημείς ειδότες ότι και ο πατήρ ουδενί αν έδωκεν ήδιον ή tes , vel patrem nemini eum generum posthabiturum
εκείνω, δίδομεν αυτώ, ουκ άπρoικoν, ώς ούτος λέγει fuisse , ei sororem in matrimonium damus, non indotatam ,
εκάστοτε , αλλά την ίσην προίκα επιδόντες ηνπερ και ut iste identidem dicit , sed numerata dote quæ æquivale
τη πρεσβυτέρα αδελφή επέδομεν· και εκ του τρόπου
τούτου, πρότερον όντες αυτού φίλοι, κατέστημεν οικείοι. | bat
qui
ei quam et sororinatu majoriaddideramus; qua ratione
prius amici ejus fuimus, evasimus necessarii. Utque
15 Και ως έλαβεν είκοσι μνάς ο Μενεκλής επί τη αδελφή
προίκα, την μαρτυρίαν ταύτην πρώτων βούλομαι πα. Menecles triginta minas una cum sorore receperit , hoc
ρασχέσθαι. testiinonium inprimis proferre volo .

6.
 244 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΕΝΕΚΛΕΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
6. Εκδόντες τοίνυν τάς αδελφάς, ώ άνδρες, και όντες | 6. Sororibus igitur sic in matrimonium collocatis , nos
αυτοί εν ηλικία επί το στρατεύεσθαι ετραπόμεθα, και | etate lorentes militiam capessivimus, inque Thraciam
απεδημήσαμεν μετά Ιφικράτους εις Θράκης: εκεί δε | duce Iplierate peregre profecti sumus; atque quum ibi
δόξαντές του είναι άξιοι περιποιησάμενοί τι κατεπλεύ- | bene meruissemus, ditati Athenas appulimus, et Sororem
5 σαμεν δεύρο, και καταλαμβάνομεν τη πρεσβυτέρα | quidem natu majorem binos liberos habentem inveni
αδελφή όντα δύο παιδία , την δε νεωτέραν, ήν είχε Με. mus, minimam vero , quam duxerat Menecles , improlem .
νεκλής , άπαιδα. (7) Και εκείνος δευτέρω μηνί ή τρίτω, (7 ) Atque ille ex reditu mense secundo vel tertio, bonis om
πολλά επαινέσας την αδελφήν, λόγους εποιείτο πρός nibus de sorore prædicatis , nobiscum verba conserebat ,
ημάς , και έφη τήν τε ηλικίαν υφoράσθαι την εαυτού και dixitque ætatem suam provectam et liberorum orbitatem
1ο την απαιδίαν ούκουν έφηδείν εκείνης της χρηστότητος | se deplorare : nequaquam dixit eam oportere talem suæ
της εαυτής τούτο απολαύσαι , άπαιδα καταστήναι συγ virtutis mercedem capere, nempe ut simul cum ipso sene.
καταγηράσασαν αυτώ ικανός γάρ έφη αυτός άτυχών | scens evaderet improlis ;satis enim esse ipsum fortunam ma
είναι. (8) Και εκ ταύτης της λέξεως δήλον ότι φιλών lam expertum esse. (8) Tali sermone usus, plane indicat
απεβάλετο: ουδείς γαρ μισών τινα ικετεύει αυτό. | amiciter sorori nostrae nuntium remisisse : nemo enim
15 'Εδείτο ούν ημών δούναι χάριν ταύτην αυτω, έκδούναι Ι quem odit supplex orat. Hoc igitur a nobis beneficii loco
άλλω αυτήν μετά της γνώμης της εαυτού. Και ημείς petebat , ut sororem scilicet , assensu ipsius impetrato , in
εκελεύομεν αυτόν πείθειν αυτήν περί τούτων: 8 τι γάρ matrimonium alteri collocaremus. Et nos eum hortabamur
αν εκείνη πεισθή, τούτ'έφαμεν ποιήσειν. (9) Κάκείνη | uxorem hisce de rebus persuadere; quæ si assenserit , ei
το μεν πρώτον ουδ' ήνέσχετ' αυτού λέγοντος , προϊόντος | decisioni nos satisfacturos promisimus. (9) Αc primum
20 δε του χρόνου μόλις επείσθη και ούτως εκδίδομεν αυ- | quidem sermonis ejus minime patiens , vix egreque tamen
την Ηλείω Σφηττίω , και ο Μενεκλής την τε προίκα | tandem assensa est. Atque ita eam in matrimonium Eleo
επιδίδωσιν αυτή , μετασχών του οίκου της μισθώσεως | Sphettio collocamus ; dotemque ei reddit Menecles , quippe
των παίδων του Νικίου , και τα μάτια , & ήλθεν έχουσα | qui illo tempore ex bonis Nicianis , quorum partemfenori
παρ' εκείνον, και τα χρυσίδια, και ήν, δίδωσιν αυτή. | sumpserat , satis pecunie in manibus haberet , et mundum
25 (1ο) Μετά δε ταύτα χρόνου διαγενομένου εσκόπει ο Με. muliebrem quem secum attulit, tricasque aureas , quas
νεκλής όπως μή έσοιτο απαις , αλλ' έσοιτο αυτω όστις | habuit, reddidit. (10) Post haec evoluto tempore prospiciebat
ζωντά τε γηροτροφήσοι και τελευτήσαντα θάψοι αυτόν | Menecles quomodo orbitatem devitaret, atαι
και εις τον έπειτα χρόνον τα νομιζόμενα αυτο ποιήσοι. | se, dum viveret ,jam senem curaret, et mortuo exsequias
Τούτω μεν ούν εώρα ένα μόνον υιόν όντα , ώστε εδόκει | redderet , inque posterum justa persolveret. Ηanc igitur
30 αυτώ αισχρόν είναι άπαιδα τούτον καθιστάντα αρρένων ( adversarium ) videbat filium unicum habentem , quem si
παίδων αυτώ κελεύειν δούναι τούτον εισπoιήσασθαι. postulasset sibi in adoptationem dari, eo quod prole ma
(11) Εύρισκεν ούν ουδένα άλλον οικειότερον όνθ' ημών sculina hunc orbasset , sibi fore dedecori putabat. (11) Id
εαυτώ. Λόγους ούν προς ημάς εποιείτο, και έφη δοκεϊν | circo , rebus ita se habentibus, nobis sibi magis familiarem
αυτώ καλώς έχειν, επειδή ούτως αυτή η τύχη συνέβη neminem invenit. Proinde nos allocutus est, et æquum
35 ώστε εκ της αδελφής της ημετέρας παίδας αυτώ μή γε- | dixit sibi videri , quum forte fortuna nullos ex sorore no
νέσθαι, εκ ταύτης της οικίας υιόν αυτω ποιήσασθαι , | stra liberos procreasset , ex hac familia filium asciscere ,
όθεν και φύσει παίδας εβoυλήθη αν αυτώ γενέσθαι· | unde prolem naturaliter habuisse voluisset : « Cuίcumque
« Υμών ούν , έφη, βούλομαι τον έτερον ποιήσασθαι , ergo , inquit, vestram duùm conditio placet, mihimet
όπoτέρω υμών καλώς έχει. » (12) Και ο αδελφός ο έμός ipsum adoptare volo . » (12) His auditis , quia omnibus eum
40 ακούσας ταύτα , επειδή προετίμησεν αυτόν πάντων, prætulerat, frater meus sermonem ejus collaudavit , et fas.
επήνεσέ τε τους λόγους αυτού , και είπεν ότι δέοιτο και
sus est atati ejuset præsenti orbitati opus esse ut comitem
τε ηλικία και η παρούσα ερημία εκείνου του θεραπεύ habeat, qui ei ministraret inque urbe versaretur : « Mihi
σοντος αυτών καιεπιδημήσαντος: « Έμοί μέν ούν, έφη ,
συμβαίνει αποδημία , ως σύ οίσθα· ο δε αδελφός ου itaque , inquit ,necesse est ut domo absim , id quod notum
46 τοσί » εμέ λέγων και των τε σων επιμελήσεται και των tibi; hic vero frater meus (medicens) res tuasquemeasque
εμών, εάν βούλη τούτον ποιήσασθαι. » Και ο Μενεκλής curabit , si eum adoptatum iveris. » Atque Menecles
καλώς έφη αυτόν λέγειν, και εκ του τρόπου τούτου ποιεί. verba ejus approbavit, meque hac ratione sibi filium
ται με. ascivit.
. 13. Ως ούν κατά τους νόμους εγένετο η ποίησις , | 13. Quod igitur secundum leges inita est adoptatio , de
50 τούτο υμάς βούλομαι διδάξαι. Καί μοι τον νόμον hoc vos certos factos cupio . Proinde legem recita , quæ
ανάγνωθι, δς κελεύει τα εαυτού εξείναι διαθέσθαι όπως | jubet cuivis licere defortunis suis disponere , ea conditione
αν εθέλη , εάν μή παίδες άρρενες ώσι γνήσιοι. Ο γάρ | ut nullam prolem masculinarm legitime guesitam habeat.
 IS AEI OR. DE MENECLIS HEREDITATE. 215
νομοθέτης, ώ άνδρες, διά τούτο τον νόμον έθηκεν ούτως, | Εtenim legislator, viri, siclege sanxit , quippe qui comper
δρών μόνην ταύτην καταφυγήν ούσαν της ερημίας και | tum haberet , hunc solum esse orbitatis receptum, hanc
παραψυχήν του βίου τους απαισι των ανθρώπων, το eorum qui liberis carerent vitæ consolationem , licere sci
εξείναι ποιήσασθαι όντινα αν βούλωνται. (14) Διδόν licet quos vellent adoptare. (14 ) Idcirco, quum ei orbi.
των ούν των νόμων αυτώ ποιείσθαι διά το είναι άπαιδα, tate laboranti facultatem filium asciscendileges impertis.
εμέ ποιείται, ουκ εν διαθήκαις, ώ άνδρες, γράψας, sent , meadoptavit , non in testamento , viri, legans , mo
μέλλων αποθνήσκειν, ώσπερ άλλοι τιμές των ανθρώπων, ribundus, sicut nescio qui civium , neque ægrotans , sed
ουδ' ασθενών· αλλ'υγιαίνων, ευ φρονών, ευ νοών, ποιη corpore sano , sana mente, animo sano , me ceu filium
σάμενος εισάγει με εις τους φράτορας παρόντων τού adoptatum hisce præsentibus apud phratores introduxit ,
10 των, και εις τους δημότας με έγγράφει και εις τους ορ meque in album demotarumque et orgeonum inscribi cura .
γεώνας. (15) Και τότε μεν ουδεν αντέλεγον αυτώ ού vit. (15) Atque hi quidem tunc temporis ei quasi deliro
του ως ουκ ευ φρονούντι· καίτοι πολύ κάλλιον ήν ζωντα nihil oblocuti sunt : quanquam multo fuisset honestius
πείθειν εκείνον , εί τι βούλoιντο, μάλλον η τελευτήσαντα eum vivum precibus permovisse, si quid voluissent, quam
υβρίζειν και εξερημούν αυτού τον οίκον. Επεβίω mortuum dehonestare ejusque familiam desolatum ire .
15 γαρ εκείνος μετά την ποίησιν ουκ ενιαυτον ένα ή δύο, Supervixit enim non unum alterumve, sed tres et viginti
αλλά τρία και είκοσιν έτη και εν τούτω τω χρόνω, annos ; perque tempus tam productum facti eum non pæ
τοσούτω όντι , ουδέν εκείνος μετέγνω των πεπραγμέ nituit, propterea quod res omnibus in confessum venit,
νων εαυτώ, διά το παρά πάντων ομολογείσθαι ότι ήν eum nempe rectum consilium iniisse. (16 ) Vera autem
ορθώς βεβουλευμένος. (16) Και ως αληθή λέγω ταύτα,
20 της μέν ποιήσεως υμϊν τους φράτορας και τους οργεώ vobis ut constet hæc esse quæ dico , testes sistam phrato
νας και τους δημότας παρέξομαι μάρτυρας, ώς δ' εξήν res et demotas et orgeones , qui adoptationiintererant; ut
ποιήσασθαι , τον νόμον αυτόν υμίν αναγνώσεται, καθ' | que filium asciscere appareat licuisse , scriba vobis ipsam
δν η ποίησις εγένετο. Καί μοι τάς μαρτυρίας ανά recitabit legem , secundum quam adoptatio facta est. Proinde
γνωθι ταύτας και τον νόμον. mibi recites testimonia hæcce et legem .
25 ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. ΝΟΜΟΣ. TESTIMONIA. LEX.
17. Ως μεν τοίνυν εξήν τω Μενεκλεϊ ποιήσασθαι 17. Ipsamet lex adeo declarat , quod, quem vellet, Me
υιόν αυτω όντινα έβούλετο , ο νόμος αυτός δηλοί • ως ! necli licebat adoptare; quodque filium ascivit, phratores
δε εποιήσατο, οι τε φράτορες και οι δημόται και οι que demotæque et orgeones testificati sunt : quapropter
οργεώνες υμϊν μεμαρτυρήκασιν · ώστε περιφανώς απο testem vera testatum esse , luculenter, o viri, a nobis
30 δέδεικται ημίν, ώ άνδρες, και μάρτυς ταληθή διαμεμαρ demonstratum est, hique ne verbum quidem habent quod
τυρηκώς , και ούτοι πρός γε την ποίησιν αυτήν λόγον
ουδ' οντινούν δύναιντ' αν αντειπεϊν. (18) Πραχθέντων adoptationi obloquantur. (18) Quo facto conjugem mihi
δε τούτων εσκόπει ο Μενεκλής γυναίκα μου , και έφη prospiciebatMenecles , meque connubio jungihortabatur ;
με χρήναι γήμαι· και εγώ λαμβάνω την του Φιλωνί atque ego filiam Philonidæ uxorem duxi. Is nimirum de
35 δου θυγατέρα. Κάκεϊνός τε την πρόνοιαν είχεν ώσπερ meeam habuit curam , quam patrem decetde filio , et ego
εικός έστι πατέρα περί υπέος έχειν, και εγώ τον αυτόν
τρόπον ώσπερ γόνω όντα πατέρα έμαυτού εθεράπευόν pari ratione ceu natura datum mihi patrem eum ita colui
et veneratus sum , egoque et uxormea , ut ille apud omnes
τε και ήσχυνόμην, και εγώ και η γυνή ή έμή, ώστε
εκείνον προς τους δημότας επαινείν άπαντας. tribules nos collaudaret.
40 19. “ Ότι δε ου παρανοών ουδέ γυναικί πειθόμενος | 19. Porro quod neque delirans neque mulieri morem
ο Μενεκλής εποιήσατο, αλλ' ευ φρονών, ενθένδε εστίν gerens filium Menecles ascivit, sed bene sanus, exinde
υμίν ράδιον επιγνώναι. Πρώτον μεν γαρ η αδελφή, vobis facile est intellectu . Primum enim soror, quam iste
περί ης ούτος τον πλείστον τού λόγου πεποίηται, ως [ adversarius ] in oratione sua perplurimum exagitavit,
εκείνη πεισθείςεμέ εποιήσατο , πολλώ πρότερον ήν εκ quasi si illi morem gerensmeadoptasset, longe ante in
65 δεδομένη και την ποίησιν γενέσθαι , ώστ' εί γ' εκείνη matrimonium collocata est , quam inita adoptatio , quare
πεισθείς τον υιον εποιείτο, των εκείνης παίδων τον saltem si illi parens filium ascivisset , unum ex illius
έτερον εποιήσατ' αν· δύο γάρ εισιν αυτή. (20) 'Αλλ', liberis adoptasset : duos enim habebat. (20) Atqui, viri,
ώ άνδρες , ουχ υπ' εκείνης πεισθείς εμέ εποιήσατο υιόν, nequaquam illi morem gerens me adoptavit , eum vero
50 δε διάμάλιστα
αλλά τάς προειρημένας ερημίας
μεν υπό τηςαιτίας επείσθη,
και διά δεύτερον
την εύνοιαν την I precipue liberorum orbitas persuasit , deinde quas supra
υπάρχουσαν προς τον πατέρα τον εμόν, τρίτον δε διά dixi causas veraque erga patrem meum affectio , denique
το μή είναι συγγενή μηδέν' άλλον αυτω , οπόθεν άν | quod nullum alium cognatum habebat , unde filium asci
εποιήσατο υιόν . Ταύτα τηνικαύτα ενήγεν εμέ ποιή- | sceret. Hec demum me adoptare euminduxerunt : quare
 246 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΕΝΕΚΛΕΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ.
σασθαι· ώστε ού παραφρονών φαίνεται ουδε τη γυναικί | neque delirasse eum neque mulieri morem gessisse ericit
πεισθείς , ει μή άρα την ερημίαν αυτού και την απαι adversarius, nisi profecto solitudinem ejus et orbitatem
δίαν ούτος βούλεται το όνομα τούτο προσαγορεύειν. | istoc nomine appellet. ( 21) Lubens ergo ab hoc homine ,
(21) Ηδέως δ' αν μοι δοκώ τούτου πυθέσθαι τού φάσκον qui sapere se dicit , postularim , ecquemnam cognatorum
και τος ευφρονείν,τίνα ποιήσασθαιέχρήν απότων συγγενών ; | adoptare Menecles debebat? num istius filium ? Atqui ei
πότερα τον υιόν τον τούτου ; Αλλ' ουκ αν αυτό έδωκεν, filium suum non concessisset , improlem ipse se faciens :
απαιδα αυτόν καθιστάς · ουχ ούτως ούτός έστι φιλο næ iste pecuniarum non ita amans homo est. At sororis fi
χρήματος. Αλλά τον της αδελφής ή τον της ανεψιάς
ή τον του ανεψιού ; Αλλά την αρχήν ουκ εγένετο αυτό lium , consobrinæve vel consobrini? Atquiomnino id genus
το ουδείς τούτων των συγγενών. (22) Ουκούν εξ ανάγκης consanguineos nunquam habuerat. (22) Idcirco ei necesse
ήν αυτώ άλλον τινά ποιήσασθαι μάλλον ή άπαιδα κα erat alium quendam adoptare , ut ne improlis senium age
ταγηράν, ώσπερ ούτος αξιοϊνυνί αυτόν. 'Εγώ τοίνυν ret , sicut iste nunc ab eo requirit. Atque omnes , puto ,
πάντας αν oίμαι ομολογήσαι υμάς ως ουκ αν ποιησά confitebuntur quod , si quenquam prorsus adoptasset , ne
μενος άλλον οικειότερον εμού ποιήσαιτ' άν. Δειξάτω minem magis me familiarem adoplare potuisset. Ostendat
15 γαρ ούτος υμίν. Αλλ' ουκ αν ποτε δύναιτο· ήν γάρ vobis. At nunquam potuerit : nullum enim alium cogna
ουδείς άλλος συγγενής αυτώ πλήν τούτων. . tum præter hos habuit.
23. 'Αλλά νύν ούτος επιτιμών αυτώ φαίνεται ουχ 23. Iste vero nunc, ut videtur, Meneclem incusat, non
ότι τον υιόν ουκ εποιήσατο τον αυτού , αλλ' ότι το πα quod filium suum non adoptavit , sed quod ullam unquam
ράπαν εποιήσατο και ουκ ετελεύτησεν απαις. Τούτ' adoptationem iniit orbusque fato non functus est. Hoc est
20 έστιν και επιτιμά, επίφθονον πράγμα και ου δίκαιον quod incusat , invidiose et inique agens : sibi enim quum
ποιών · όντων γάρ αυτώ παίδων εκείνω όντι άπαιδι και liberi sint, buic orbitatis infortunio laboranti conviciatur.
ατυχούντι φαίνεται επιτιμών. (25) Και τους μεν άλ (24 ) Ac apud ceteros quidem homines tum Græcos tum bar.
λοις άπασιν ανθρώπους και “Έλλησι και βαρβάροις δο baroshæcdeadoptatione sancita lex in pretio habetur, eaque
χεί καλώς ούτος ο νόμος κείσθαι, και περί της ποιήσεως, propter omnes ea utuntur : iste vero patruusnunc fratrem
25 και διά τούτο χρώνται πάντες αυτό και δε θείος ουτοσί suum inverecu
ουκ αισχύνεται τον αυτού αδελφόν ταύτης της εξουσίας cet asciscendi; nde hac facultate privatum it , filium scili.
quam vel iis , quibuscum nullæ necessitu
αποστερών νύν, του ποιήσασθαι, ής ουδέ τούς ουδέν dines intercedebant, nemo unquam invidit
γένει προσήκουσιν ουδείς πώποτε έφθόνησεν. (25) Οί . (25 ) Verum
μαι δε και τούτον, εί τις ερωτήσειεν αυτόν τί δή ποτ ’ | enimvero huncce opinor cuilibet eum interroganti , ec
30 αν εποίησεν εις την αυτήν τύχην εκείνω καταστάς, ουκ | quid eadem usus sorte fecisset , non aliud responsurum,
άλλ' ουδέν ειπείν ή ότι εποιήσατ' αν όστις αυτόν έμελλε | quam quod adoptasset, qui eum esset dum viveret loco
ζώντα θεραπεύσεις και τελευτήσαντα θάψειν' και δη parentis culturus exsequiasque soluturus defuncto : et pla
λον ότι κατά τον αυτόν τούτον νόμον ή ποίησις εγένετο num id quidem est , eadem hac lege, qua mea , sibi initum
άν, καθ' όν περη έμή. Είτα αυτός μεν ει ήν άπαις,5 iri adoptationem . Tum iste , si liberis caruisset, filium
35 εποιήσατ' αν τον δέ Μενεκλέα ποιήσαντα ταύτα τούτω ascitum isset
: at vero Menecle
m , eo quod eandem
viam
παραφρονείν φησι και γυναικί πειθόμενον ποιήσασθαι. institit , demente m esse ait mulierique morem gerentem
Πώς oύν ου σχέτλια λέγων φαίνεται; (26) 'Εγώ γάρ filium adoptasse . Nonne herclemeras nugas dicit ? (26 ) Mea
oίμαι πολλώ μάλλον τούτον παραφρονείν τω τε λόγω
τούτων και νυνί λέγει, και οίς ποιεϊ. Τοις τε γαρ νο. enim opinione iste multo magis homo dictisque factis
40 μοις και τους δικαίοις και οίς αυτός εποίησεν άν ταναν que delirat. Legibus enim et institutis et quæ ipse fecis
τία λέγων φαίνεται, και ουκ αισχύνεται αυτό μεν τον set , prorsus aliena blaterat, neque eum pudet , quam ,
νόμον τον περί της ποιήσεως ποιών κύριον, το δε quod ad fratrem attinet, de adoptatione abrogatum it le
αδελφώ τον αυτόν τούτον ζητών άκυρον ποιήσαι. gem , eam bonam ratam sibi servare.
27. Είτα νύν διά τί διαφερόμενος ζητεί ούτος τον | 27. Cur insuper obloquens cupiat iste fratrem suum im
15 αδελφόν τον εαυτού άπαιδα καταστήσαι , αξιόν εστιν, I prolemfacere, opere pretium est, viri , ut audiatis. Ete
ώ άνδρες, ακούσαι. Ει μεν γάρ περί του ονόματός μου uim , si propter nomen quidem animomibi inimico est at.
διαφέρεται και αναίνεται, ει εγώ έσομαι υιός Μενε que ne filius Meneclis sim habendus recusat, nonne plane
κλέους , πώς ου φθονερός εστιν ; Ει δε περί χρημάτων
εστίν ο λόγος αυτώ, επιδειξάτω υμίν οποίον χωρίον invidiosus est? Si vero de bonis verba facit , planum vobis
50 ή συνοικίας ή οικίαν κατέλιπεν εκείνος , και εγώ έχωνυνί. faciat e quo pra:dio aut insula domove decessit Menecles ,
Ει δε μηδέν τούτων κατέλιπεν, άδ' ήν αυτο υπόλοιπα, quæ ego nunc possideo. Sin nullum horum dereliquerit ,
επειδή τα ορφανώ το αργύριον απέδωκεν, ούτος έλαβε sed quæ ei reliqua erant, quando pupillo pecuniam præsti
ζώντος εκείνου έτι , πώς oύ περιφανώς εξελέγχεται | tit , iste eo adhuc vivo acceperit, nonne iste improbus et
αναιδής ών; Ως δε έχει , εγώ επιδείξω. (28) 'Επειδή trifurcifer videtur? (28) Quemadmodum autem res se ha
 ISÆI OR . DE MENECLIS HEREDITATE . 247
γάρ έδει το ορφανώ τα χρήματα αποδίδοσθαι , ο δ' ουκ | bet, ego explicabo. Postquam enim pupilo oportuit pe
είχεν οπόθεν αποδώ, τόκοι δε πολλού χρόνου συνερρυη cuniam præstare, eique unde præstaret deficiebat, et fæ
κότες ήσαν αυτώ , το χωρίον επώλει. Και ούτος και nora porro post longum tempus confluebant , venum præ
ρού λαβόμενος και βουλόμενος αυτώ επηρεάζειν, ότιεμε dium dedit. Ac iste arrepta occasione vexandi eum pro
5 εποιήσατο, διεκώλυε το χωρίον πραθήναι , ίνα κατόχι pter meam adoptationem , quominus prædium venum iret
μον γένηται και αναγκασθή το ορφανώ αποστήναι. intercessit, ut obligatum esset atque eo pupillo cedere Me
Ημφισβήτει ούν αυτώ μέρους τινός του χωρίου , πρό- | neccles cogeretur. Cum eo igitur super quadam parte
τερον ουδέ πώποτε αμφισβητήσας, και απηγόρευε τοίς prædii contendit, etsi nullam unquam litem olim movisset,
ώνουμένοις μη ωνείσθαι. (29) Κακείνος ήγανάκτει, οί emptoribusque interdixit ne emerent. (29) Atque is qui
10 μαι , και αναγκάζετο υπολείπεσθαι ου ήμφισβήτησεν dem querebatur, puto , et parte , super qua iste contendit ,
ούτος. Το δε άλλο αποδίδοται Φιλίππω τω Πιτθεί | cedere cogebatur, et reliquum septuaginta mini
εβδομήκοντα μνών, και ούτω διαλύει τον ορφανόν , Pitthensi assignatur. Et sic , talento et septem minis de
επτά μνάς και τάλαντον αποδούς από της τιμής του pretio prædiidepensis , pupillo satisfecit : actionem autem
χωρίου · τούτω δε λαγχάνει δίκην της απορρήσεως. interdictionis cum isto instituit. At vero multis utrimque
15 Λόγων δε πολλών γενομένων και έχθρας πολλής έδοξεν jactis clamoribus ac conviciis, nobis visum est oportere
ημίν χρήναι , ίνα μή ποτε είπη τις εμέ φιλοχρηματεϊν ut, nefaciat,necessario
quis me avaritiæ incuset et qui fratres fuerint ini
και εχθρούς αδελφούς όντας αυτούς καθιστάναι, επιτρέ micos socero istiusatque amicis arbitrium
ψαι το τε κηδεστη το τούτου και τους φίλους διαιτησαι. deferre. (30) Illi vero nobis declarabant , si ea conditione
causam perscrutari illis permiserimus ut summo jure sen
(30) Εκείνοι δ' είπον ημίν, ει μεν επιτρέποιμεν αυτοίς tentiam
20 ώστε τα δίκαια διαγνώναι , ουκ αν έφασαν διαιτήσαι · pronuntiarent, se haudquaquam arbitrium susce.
pturos ; nolle enim se ab alterutro nostrûm in odio haberi :
ουδέν γάρ δείσθαι απέχθεσθαι ουδετέροις ημών» εί sin vero eos sinamus quæ omnibus conducibilia sint deci
δ' εάσομεν αυτούς γνώναιτα συμφέροντα πάσιν,έφασαν dere , se rem disceptaturos. Ac nos , quo molestias dilue
διαιτήσεις. Και ημείς ,ένα δή πραγμάτων απαλλα remus, uti putabamus certe , ea permittimus. (31) Quum
γώμεν, ώς γε δή ώόμεθα, ούτως επιτρέπομεν. (31) Και que illi ad aram Veneris , quæ in pago Cephala est , semet
25 εκείνοι ομόσαντες ημίν προς το βωμώ τω της Αφρο ipsos jurejurando obstrinxissent se controversiam nostram
δίτης Κεφαλήσι τα συμφέροντα γνώσεσθαι, διή æque decisuros , sententia sua decreverunt ut nos parte
τησαν ημάς αποστήναι ών ούτος ήμφισβήτησε και δου super qua iste contendit cederemus donoque daremus : nul.
ναι δωρεάν· ου γαρ έφασαν είναι άλλην απαλλαγήν ου lam enim reconciliationem fore dixerunt, ni hi (adversa.
δεμίαν, ει μή μεταλήψονται ούτοι τωνεκείνου. (32) Εκ rius ejusque filius ) partem aliquam bonorum Meneclis ac
30 δε του λοιπού χρόνου έγνωσαν ημάς ευ ποιείν αλ ciperent. (32) Inque posterum jusserunt nobis nos invicem
λήλους και λόγω και έργω, και ταύταομόσαι ηνάγκασαν dictisque et factis benefacturos , et istæc bona fide facturos
ημάς αμφοτέρους προς το βωμό ή μην ποιήσεις και ad aram jurejurando nos invicem obstrinxerunt : et nos
ημείς ωμόσαμεν εύ ποιείν αλλήλους εκ του επιλοίπου jusjurandum dedimus, in posterum , quoad potis essemus ,
χρόνου, κατά δύναμιν είναι, και λόγω και έργω. (33) Και nos invicem dictis factisque amicitiam culturos. (33 ) Et
35 ως 3 τε όρκοςεγένετο, καιέχουσιν ούτοι & εγνώσθη αυτοίς jam , accepto jurejurando , quodque compromissionarii isti
υπό των οικείων των τούτου, είτα νυνι ταυτί τα αγαθά hujus familiares adjudicarant asserto , hisce beneficiis nos
ποιούσιν ημάς , τον μεν τεθνεώτα άπαιδα βουλόμενοι afficiunt, fratrem scilicetsuum defunctum facere improlem
καταστήσαι , εμέ δ' εκβάλλειν υβρίσαντες εκ του οίκου , volentes, meque contumeliose tractatum e domo ejicere :
τους γνόντας αυτούς υμίν παρέξομαι μάρτυρας, εάν cujus rei testes ego sistam ipsos illos arbitros, suggestum
10 εθέλωσιν αναβαίνειν (εισί γάρ τούτων οικείοι ), ει δέ | ascendere si velint - istorum enim familiares sunt - ,
μή, τους παραγενομένους. (34) Καί μοι τάς μαρτυ. sin minus, eos qui affuerant. (34) Et mihi recita testimo
ρίας ανάγνωθι ταυτασί· συ δ' επίλαβε το ύδωρ. | nia hæcce : tuque aquam inhibe.
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .
45 Λαβε δή μοι τάς μαρτυρίας εκείνας, ως το τε χω. Cape jam illa testimonia , quæ , quud septuaginta minis
ρίoν εβδομήκοντα μνών επράθη, και ως απέλαβεν ο ορ- predium veniit , quodque pupillus de pretio divenditi pre
φανός επτά και εξήκοντα μνάς πραθέντος του χωρίου. | dii septem et sexaginta minas accepit, testantur.
TESTIMONIA .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ.
35. Ο θείος τοίνυν ουτοσί, ώ άνδρες , κεκληρονομη- Ι 35. Iste igitur patruus, viri, quum hereditatem ejus es
50 κώς των εκείνου έργη και ου λόγω ώσπερ εγώ, και set reapse consecutus et non sicut ego verboten us, atque
έχων εμού πολλώ πλείονα· εγώ μένγάρ τάςτριακοσίας | me multo plura possideat - ego enim trecentas quae prae
δραχμάς έλαβον τας περιλειφθείσας από της τιμής του | dii de pretio restabant draclimas, ac domunculam ne tri
χωρίου, και οικίδιον ό έστιν ουκ άξιον τριών μνών: 1 bus quidem minis valentem, adeptus sum : iste vero qui
 248 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΜΕΝΕΚΛΕΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ.
ούτος δε πλείον ή δέκα μνών χωρίον έχων, είτα προσέ. | predium pluris quam decem minis valens tenet , nunc de
τι νυν ήκει τον οίκον αυτού εξερημώσων. (36) Και εγώ | mum insuper domum ejus orbatum it. (36) Αtque ego
μεν ο ποιητός εκείνόν τε ζωντα εθεράπευον, και αυτός | quidem in locum filii adoptatus , dum vixit Meneclem co
και η έμή γυνή , θυγάτηρ ούσα τουτουί Φιλωνίδου , και | lui, ipsemetque et uxor mea , hujusce Philonide filia , et
και το έμό παιδίω εθέμην το όνομα το εκείνου, ίνα | puerulum meum e nomine ejus nuncupavi , ne nomen in
μη ανώνυμος ο οίκος αυτού γένηται , και τελευτή domo in totum exolesceret , et exsequias eifato functo pro
σαντα έθαψα αξίως εκείνου τε και εμαυτού , και επί dignitate ejusmeaque dusi, et cippum instruxi decorum ,
θημα καλόν επέθηκα, και τα ενατα και τάλλα πάντα etnovemdialia ceteraque officia inferialia quam honorificen .
εποίησα τα περί την ταφήν ως οίόν τε κάλλιστα, ώστε
10 τους δημότας επαινείν άπαντας: (37) ούτος δε ο συγγε tissime exegi, ita ut omnesmunicipales me collaudarent :
(37) iste vero consanguineus, qui eum propter adoptatio
νής, και επιτιμών αυτώ ότι υιον εποιήσατο , ζώντος μεν nem incusat, prædio quod restabatipsum vivum denudavit,
τοχωρίον το περιλειφθέν αυτώ περιείλετο,τελευτήσαντα
δ' αυτόν άπαιδα και ανώνυμον βούλεται καταστήσαι. atque defunctum improlem facere atque anonymum studet.
Τοιούτός έστιν ούτος. Και ως έθαψά τ ’ εγώ αυτόν και | Tam perditusiste homo est. Verumtamen , quod exseguias
15 τα τρίτα και τα ένατα εποίησα και τάλλα τα περί την ei reddidi,atque tridialia novemdialiaque exegi, eorum qui
ταφήν , τάς μαρτυρίας υμίν των ειδότων αναγνώσεται. | norunt testimonia recitabit scriba .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA.
38. “ Ότι τοίνυν και Μενεκλής, ώ άνδρες , εποιήσατο : 38. Quod igitur Menecles , viri , neque delirans neque
με ού παρανοών ούδέ γυναικι πειθόμενος , βούλομαι | mulieri parens me adoptavit, etiam lios ipsos adversarios
20 υμίν και αυτούς τούτους μάρτυρας παρασχέσθαι, και meos testes præstare volo , eosque tales, quinon verbo , sed
εμοί μαρτυρούντας έργω και ου λόγω, εξ ών έπραξαν actis suis testentur me vera dicere . Isti enim ambo me
αυτοί , ότι εγώ ταληθή λέγω. Τάς γάρ διαλύσεις φαί
νονται προς εμέ ποιησάμενοι αμφότεροι ούτοι , και ου cum , nequaquam vero cum Menecle , pacificationem per
προς τον Μενεκλέα, και ομόσαντες όρκους [ εμοί ] και petrasse ostenduntur, juribusjurandis inter nos invicem
25 εγώ τούτοις. (39) Καίτοι εί γε μή κατά τους νόμους | datis et acceptis. (39) Sin adoptatio minus secundum le
εγεγένητο ή ποίησις, μηδέ κληρονόμος ήν εγώτων Με- | ges facta fuisset , neque ego heres Meneclis fuissem istorum
νεκλέους υπ' αυτών τούτων δεδοκιμασμένος , τί έδει consensu approbatus , quorsum tandem isti mihi jurarent
αυτούς ομνύναι εμοί ή παρ' εμού λαμβάνειν όρκους;
ουδε εν δήπου . Ουκούν οπότε εποίησαν ταύτα, φαί aut ame jusjurandum exigerent? nemo causulam dixerit.
Quando igitur hæc fecerunt, e me plane testatos esse isti
30 νονται αυτοί ούτοι εμοί μαρτυρούντες ότι κατά τους
νόμους έποιήθη η ποίησις και δικαίως είμι κληρονόμος | ipsi deprehenduntur, quod adoptatio secundumleges inita
των Μενεκλέους. (40) Εγώ δ' οίμαι καταφανές υμίν | est,bonorumque Meneclis jure ego heres sum. (40) Proinde
άπασι τούτ' είναι , ως και παρά τούτων αυτών ομολο hoc opinor vobis omnibusmanifestum esse, ab istis scilicet
γούμενόν έστιν ότι Μενεκλής ου παρεφρόνει , αλλά πολύ
35 μάλλον ούτος νυνί , ός γε ποιησάμενος της έχθρας διά concessum quod non delirabat Menecles, sed iste multo
λυσιν προς ημάς και ομόσας όρκους πάλιν νύν ήκει τα magis dementem nunc agit , qui, quum lites diluisset no
ομολογηθέντα και ομοθέντα παραβάς, και αφελέσθαι bisque jurasset , nunc adest pactionibusrursus ac juramen
με αξιοί ταυτίτα λοιπά, ούτως όντα μικρά . (11) Εγώ tis violatis, meque ceteris , tantilla quamvis sint, spoliare
δε ει μή πάνυ το πράγμα αισχρόν είναι ενόμιζον και studet. (41) Ego , ni patrem , cujus esse nuncupatussum
40 επονείδιστον , προδούναι τον πατέρα του είναι όνομά quique meadoptavit, deserere turpe prorsus ac flagitiosum
σθην και δςεποιήσατό με, ταχύ αν απέστην αυτών των esse existimarem , bonis ejus cito illicessissem : nihil enim
εκείνου: έστι γαρ υπόλοιπον ουδέ έν , ως και υμάς οίο reliquum est , uti etiam vos percipere autumo. (42) Nunc
μαι αισθάνεσθαι. (42) Νυνί δε δεινόν το πράγμα και
αισχρόν είναι τήδε νομίζω, ει ηνίκα μεν και Μενεκλής vero dedecus inhonestumquehac lege esse puto , si, quo
45 είχε τι, τότε μεν έδωκα εμαυτόν υιόν αυτω ποιήσασθαι, temporeMenecles pecuniosus fuit, eo meipsum ei in locum
και από της ουσίας της εκείνου , πρίν πραθήναι το χω filii adoptari concesserim , deque bonis ejus, ante prædii
ρίον, έγυμνασιάρχουν εν τω δήμω και εφιλοτιμήθην venditionem , in demo gymnasiarchatu functus sim etmu
ως υιός ών εκείνου , και τας στρατείας , όσαι εγένοντο nificentia utpote filius ejus inclaruerim , militias porro ,
εν τω χρόνω τούτω, έστράτευμαι εν τη φυλή τη εκείνου quæ tunc temporis ordinatæ sunt, omnes in tribu ejus ac
Ο και εν τω δήμω (43) επειδή δε εκείνος ετελεύτησεν, ει demo sustinuerim : (43) eo autem mortuo , si deseruerim
προδώσω και εξερημώσας αυτού τον οίκον απιών οιχή
σομαι , πως ουκ αν δεινόν το πράγμα είναι και καταγέ domoque ejus liberis orbata abierim , nonne facinusmon
λαστον δοκoίη, και τους βουλομένοις περί εμού βλασφη- ) strosum deridiculumqueperpetrarim magnamquecalumnia
 (13 , 14) ISÆI OR . DE PYRRHI HEREDITATE . 249
μεϊν πολλήν εξουσίαν παρασχοίμην ; Και ου μόνον ταύτ' I toribus meis copiam dederim? Νeque haec sola me acuunt
εστί τα ποιούντά με αγωνίζεσθαι τον αγώνα τούτον , I ad agendum istac actione, sed quod homo tam perditus et
αλλ' ει ούτω φαύλος άνθρωπος δοκώ είναι και μηδε vilis esse videor, quem nemo quidem sanus amicorum ado
νός άξιος, ώστε υπό μέν ευ φρονούντος μηδ' εφ' ενός ptasse voluerit , sed quidam plane delirans, hoc illud est
και αν ποιηθήναι των φίλων , υπό δέ παραφρονούντος , ταύτ' quod meangit.
εστί τα λυπούντα με.
44. Εγώ ούν δέομαι υμών πάντων, ώ άνδρες , και 44 . Quare vos omnes oro , viri , et obtestor et supplico ,
αντιβολώ και ικετεύω ελεήσαι με και άποψηφίσασθαι utmeadjuvetis et huncce testem condemnetis. Planum vero
του μάρτυρος τουτουί. Απέφηνα δ' υμίν πρώτον μεν vobis feci inprimismeMenecli fuisse adoptatum modo quo
το ποιηθέντα έμαυτόν υπό του Μενεκλέους ως άν τις δι possitadoptari aliquis justissinio , neque verbo neque testa.
καιότατα ποιηθείη , και ου λόγω ουδε διαθήκη την ποίη.
σιν γεγενημένην , αλλ' έργω" (45) και τούτων υμίν mento adoptationem initam esse, sed reapse ; (45) phratores
τούς τε φράτορας και τους δημότας και τους οργεώνας porro etdemotaset orgeones hæc testantes præstiti; eum præ
παρεσχόμην μάρτυρας και εκείνον επέδειξα τρία και terea tres et viginti annos supervixisse demonstravi. Deinde
15 είκοσιν επιβιoύντα έτη. Είτα τους νόμους επέδειξα leges citavi , quæ copiam filios asciscendi omnibus dant.
υμίν τους άπασι τους ανθρώποις εξουσίαν διδόντας υιείς Ad hæc eum vivum coluisse eique fato functo exsequias
ποιείσθαι. Και έτι προς τούτοις ζωντά τε φαίνομαι
θεραπεύων αυτών και τελευτήσαντα θάψας. (16) Ούτος reddidisse appareo. (46) Iste vero menunc paterna heredi.
δε νυνί άκληρον μεν έμε ποιείν του κλήρου του πα tate , qualis ea cumque sit, majorve minorve , denudatum
20 τρώου , είτε μείζων εστίν ούτος είτε ελάττων , άπαιδα | it , atque defunctumimprolem simul et anonymum facere
δε τον τελευτήσαντα και ανώνυμον βούλεται καταστη studet , ut nemo super eo sacra patria celebret , neque sin
σαι, ίνα μήτε τα ιερά τα πατρώα υπέρ εκείνου μηδείς gulis annis ei parentet , sed honoribus suis eum privet :
τιμά μήτ' εναγίζη αυτή καθ' έκαστον ενιαυτόν , αλλά
αφαιρείται τάς τιμάς τας εκείνου & προνοηθείς και Με quæ quum ante prospexissetMenecles , donec suis potieba
25 νεκλής, κύριος ών των εαυτού , εποιήσατο υιον εαυτώ , tur, sibi filium ascivit , quo hæc omnia obtineret. (47) Ne
ίνα τούτων απάντων τυγχάνη . (47) Μή ούν, ώ άνδρες, quaquam igitur, viri , istis morem gerentes me nomine
πεισθέντες υπό τούτων αφέλησθε μου το όνομα της κλη hereditario privetis , id quod adhuc solum reliquum est ,
37 ρονομίας, και έτι μόνον λοιπόν έστιν , άκυρον δε την ejusque adoptationem antiquatum eatis : sed postquam ne.
30 ποίησιν αυτού καταστήσητε· αλλ' επειδή το πράγμα εις
υμάς αφίκται και εμείς κύριοι γεγόνατε , βοηθήσατε και gotium ad vos devenit et vos arbitri ejus facti estis, ferte
ημίν και εκείνω το εν “Αδου όντι , και μη περιίδητε , opem nobis et illi qui fato functus est, et ne despiciatis ,
προς θεών και δαιμόνων δέομαι υμών, προπηλακισθέν τα per deos et genios vos oro , affectum ab his contumelia ,sed
αυτόν υπό τούτων , αλλά μεμνημένοι του νόμου και του memores legis et jurisjurandi quod præstitistis et eorum
όρκου δν ομωμόκατε και των ειρημένων υπέρ του πρά
γματος , τα δίκαια και τα εύορκα κατά τους νόμους ψη quæ dicta sunt, pro lite justa et jurijurando respondentia
φίσασθε. secundum leges decernite .

III. ΙΙ .

38 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. DE PYRRHI HEREDITATE .

ΥπΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Πύρρου τον έτερον της αδελφής υιόν υλοποιησαμένου "Ενδιον , Ι Pyrrhus alterum sororis filium Endium adoptavit, qui ultra
και τούτου πλέον και είκοσιν έτη τον κλήρον κατασχόντος , viginti annos fruitus hereditate obiit : Xenocles de hereditate
είτα αποθανόντος , Ξενοκλής λαχών των χρημάτων υπέρ illa pro Phile uxore actionem instituens, testatus est Philen
Φίλης , της εαυτού γυναικός , διεμαρτύρησεν είναι αυτήν esse Pyrrhi filiam legitimam , contendente Endiimatre de he.
και εάλω ,ψευδομαρ
Πύρρου θυγατέρα
γνησίαν μητρός
'Ενδίου ούσης ,τουΝικοδήμο
αμφισβηττυριών της
κλήρουυ και reditate ; et deprehensus est falsum testimonium dixisse , ipso
αυτού μαρτυρήσαντος εγγυήσαι Πύρρω την αδελφήν κατά etiam Nicodemo testante in uxorem junxisse sororem Pyrrho
τους νόμους , εξ ης γεγονέναι την Φίλης. Ο 'Eνδίου δε secundum leges, ct ex ea natam esse Philen ; Endii vero frater
αδελφός νόθην είναι φησιν , εξ εταίρας Πύρρω γενομένην , dicit esse spuriam et ex concubina Pyrrho ortam , etut talem
και ούτωςτουπό
χασμός, Ένδίου εκδοθήνα
δε έγκλημα ι Ξενοχλεί.
ψευδομαρ τυριών κατά Ητουστάσις στο
Νικοδή ab Endio locatam esse Xenocli. Quæstio conjecturalis : accu .
satio testatur de falso testimonio contra Nicodemum .
μου.
"Ανδρες δικασταί , ο αδελφός της μητρός της έμής | Pyrrhusmatris meæ frater, o judices, prole carens legi
Πύρρος, απαις ών γνησίων παίδων , εποιήσατο ' Έν- | time, fratrem meum Endium pro filio atque herede ado
 250 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (14 - 10 )
διον τον αδελφόν τον εμόν υιον εαυτώ δς κληρονόμος ών | ptaverat; qui Endius plus viginti annis ei supervisit , et
των εκείνου εβίω πλείω έτη ή είκοσι , και εν χρόνω το- | bona ejus possedit , totoque illo tempore nemo unquam
simulavit se existimare illam hereditatem ad se pertinere,
σούτω έχοντος εκείνου τον κλήρον ουδείς πώποτε προσ neque super ea cum Endio contendit. (2) Verum Endio
5 εποιήσατο ουδ' ήμφισβήτησε της κληρονομίας εκείνω. fratre meo anno superiori vita defuncto , prætermittens
(2) Τελευτήσαντος δε του αδελφού πέρυσιν, υπερβάσα heredem hunc postremum Phile mulier, avunculi nostri
τον τελευταίον κληρονόμον, γνησία θυγάτηρ του ημετέ filiam se fert legitimam , etmaritus ejus Xenocles Coprius ,
ρου θείου ήκει φάσκουσα είναι Φίλη, και κύριος Ξενο uxoris nomine , litem exorsus est super Pyrrhi heredi
κλής Κόπριος του Πύρρου κλήρου λαχείν την λήξιν tate jam plusquam viginti annis ante vita defuncti, peti
ήξίωσεν , δς τετελευτήκει πλείω ή είκοσιν έτη , τρία τα- | vitque illam hereditatem a se in libello petitorio tribus
λαντα τίμημα τω κλήρω επιγραψάμενος. (3)'Αμφισ talentis estimatam. (3) Ιbi mater nostra , Pyrrhi soror ,
10 βητούσης δε της μητρός τηςημετέρας, αδελφής δε τού eadem de hereditate contendere ; sed vir, in cujus pote
Πύρρου , ο κύριος της ειληχυίας του κλήρου γυναικός ausus state illa mulier est, intercedebat obnuntiatione quam
ετόλμησε διαμαρτυρήσαι μή επίδικον τη ημετέρα μη est interponere, qua testem agens negat matri
nostræ jus ullum esse fratris hereditatem petendi, quoniam
τρί τον του αδελφού κλήρον είναι , ώς ούσης γνησίας Pyrrho , primo bonorum domino , filia legitimc nata super
θυγατρός Πύρρω, ού ήν εξ αρχής ο κλήρος. (4) 'Επι sit adhuc in vivis. (4) Opposuimus vero nos actionem de
σκηψάμενοι δε ημείς , και εις υμάς εισαγαγόντες τον falso dicto testimonio , vestiumque ad forum pertraximus
διαμαρτυρήσαι τολμήσαντα κατά ταύτα , εκείνον τε eum qui interponenda obnuntiatione sua ausus fuerat he .
εξελέγξαντες περιφανώς τα ψευδή μεμαρτυρηκότα, την reditatis aditu nos excludere , atque non illum modo Xeno
15 των ψευδομαρτυριών δίκην είλομεν παρ' υμίν , και του clem ] dicti falsi testimonii luculentissime coarguimus et
τονί Νικόδημος παραχρήμα εξηλέγξαμεν εν τοίς αυτούς actionem de falso testimonio in hoc eodem vestro foro vici
δικασταίς αναισχυντότατον τη μαρτυρία όντα ταύτη, mus , sed etiam hunc Nicodemum tum quoque in continenti
ός γε ετόλμησε μαρτυρήσαι εγγυήσαι το θείω τω ημε coarguimus, qui coram ijsdem judicibus falsum illud Xeno
clis testimonium suo perinde falso fultum ierat, aiens a se
τέρω την αδελφήν την εαυτού γυναίκα είναι κατά τους sororem suam avunculo nostro Pyrrho rite desponsam
νόμους. (6) “ Ότι μέν ούν και εν τη προτέρα δίκη και fuisse , quo uxor ejus jure optimo esset. (5 ) Testimonium
τούτου μαρτυρία ψευδής έδοξεν είναι , και τόθ' εαλωκώς boc Nicodemijam in priore actione judicibus qui tum sede
20 μάρτυς σαφέστατα τούτον εξελέγχει. Ει γάρ μή εδό bant falsum fuisse visum , docet testis tum condemnatus
χει ούτος τα ψευδή τότε μαρτυρήσαι, δηλον ότι εκεί Xenocles. Nam si Nicodemus tum visus non fuisset falsa
νός τ' αν αποφυγών την διαμαρτυρίαν απήλθε , και testatus esse , constat hoc eventurum fuisse ut et Xenocles
κληρονόμος αν τών του θείου και διαμαρτυρηθείσα γνησία in causa obtestationis absolutus abiret, et mulier , quam Xe
θυγάτηρ είναι , αλλ' ουκ αν η ημετέρα κατέστη μήτηρ. noclis obtestatio filiam Pyrrhi legitimam perhibet esse ,
(6) Αλόντος δε του μάρτυρος και αποστάσης του κλήρου avunculi nostri bonorum heres declararetur; non mater no
της αμφισβητούσης γνησίας θυγατρός Πύρρω είναι, stra. (6) Sed victus et condemnatus discessit testis, et ma
μεγάλη ανάγκη άμα και την τούτου μαρτυρίαν εαλω lier illa quæ Pyrrhi se ferebat filiam , ab hereditate quain
25 κέναι περί γάρ αυτού τούτου διαμαρτυρήσας τηντων poscebat destitit; unde invicta exsistit necessitas Nicodemi
quoque testimonium reprobatum fuisse. Nam Xenocles
ψευδομαρτυριών δίκην ηγωνίζετο , πότερον εξ εγγυητής hoc de ipso actionem falsi testimonii certabat, utrum mulier
ή εξ εταίρας και αμφισβητούσα του κλήρου τη θείω γυ hereditatem petens Pyrrho e meretrice an ex uxore legitinja
ναικός είη. Γνώσεσθε δ' ακούσαντες και υμείς της τε nata esset. Sed vos quoque statum causæ cognoscelis, ubi
αντωμοσίας της ημετέρας και της τούτου μαρτυρίας audiveritis et jusjurandum nostrum ab illis dicto oppositum
και της άλούσης διαμαρτυρίας. (7) Αναγίνωσκε λαβών et Nicodemi testimonium et Xenoclis obtestationem con
τασδί αυτοίς. victam falsitatis. (7) Recita tu judicibus tres hasce schedas.
ΑΝΤΩΜΟΣΙΑ . ΜΑΡΤΥΡΙΑ . ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑ . CONTRAJURAMENTUM . TESTIMONIUM . OBTESTATIO .
30 Ως μέν έδοξε παραχρήμα ευθύς τότε τα ψευδή μαρ Nicodemum ergo jam tum statim visum fuisse falsum
τυρήσαι Νικόδημος , επιδέδεικται τότε πάσιν προσήκει testem , id liquido tum demonstratum fuit omnibus : verum
δε και παρ' υμίν τοις περί αυτού τούτου την δίκην μέλ etiam coram vobis, judices , convenit testimonium ejus
λουσι ψηφιείσθαι εξελεγχθήναι την τούτου μαρτυρίαν. mendacii coargui, quippe qui hoc de ipso sedeatis judica
itaque percontari volo , quarnnam
turi. (8) Ante omnia
(8) Επιθυμώ δε πρώτον μεν περί αυτού τούτου πυθέ dotem a se sorori aiat additam fuisse Nicodemus, qui testi
σθαι, ήντινά ποτε προϊκά φησιν επιδούς εκδούναι την monio asseveravit, sororem a se Pyrrho rite elocatam fuisse,
αδελφήν και μεμαρτυρηκώς το τον τριτάλαντον οίκον substantiam possidenti tribus talentis æquiparabilem ;
κεκτημένω , είτα πότερον η εγγυητή γυνή απέλιπε τον deinde percontari volo , utrum illa pratensa Pyrrhi uxor
25 άνδρα ζώντα ή τελευτήσαντος τον οίκον αυτού , και παρ' virum adhuc superstitem an eo exstincto domum ejus de
ότου έκομίσατο την της αδελφής προϊκα ουτος , επειδή seruerit , et, posterius hoc si evenit , a quonam dotem so
τετελευτηκώς ήν ή μεμαρτύρηκεν ούτος αυτήν εγγυή- rori contributam recuperarit post ejus excessum cui se illam
σαι , (ο) ή ει μή εκομίζετο , όποίαν δίκην σίτου ή της | despondisse ait,(9) aut si dotem minusrecuperarit , quam
 (19 - 23) ISÆI OR. DE PYRRHI HEREDITATE . 251
39 προικός αυτής εν είκοσιν έτεσιτω έχονται τον κλήρον δικά- | nam actionemsivetitulo alimentorum mulieri praebendorun
σασθαι ήξίωσέν, ή εί του ανθρώπωνεναντίον προσήλθεν Ι sive dotis ipsius reddendæ intra viginti annorum decursum
in eum intentarit qui hereditatem Pyrrhi in potestate ha
εγκαλών τώ κληρονόμω περίτης προικός τηςαδελφής εν buit, aut quonam coram teste congressus cum herede , de
χρόνω τοσούτω. Περί τε ούν τούτων ήδέως αν πυθοί dote sorori reddenda intra tam longinquum tempus expo
μην, και τι ποτ' ήν το αίτιον του μηδέν τούτων γεγενή stulaverit. Horum itaque omnium cur nihil factum sit , li.
σθαι περί της εγγυητής ( ως μεμαρτύρηκεν ούτος) γυ-| benter ex eo perconter, ea super muliere quam legitime
ναικός, (1ο) και προς τούτοις εί τις άλλος εγγυητήν έσχε | elocatam fuisse hic testatus est, ( 10) et præterea , num
και την τούτου αδελφήν γυναίκα , ή των πρότερον χρησα quis adhuc alius sororem ejus habuerit uxorem sibi rite
μένων πρίν γνώναι τον ημέτερον θείον αυτήν, ή όσοι desponsam , sive ille unus est ex eorum numero qui mu
εκείνου γιγνώσκοντος επλησίαζον αυτή, ή όσοι ύστερον liere illa familiariter usi sunt , antequam avunculus noster
έπλησίαζον τετελευτηκότος εκείνου: δηλον γαρ ότι τον notitiam cum ea contraheret, sive ex eorum qui avunculo
cum ea consuescente mulierem frequentarunt, sive deni
αυτόν τρόπον ο αδελφός αυτήν άπασι τοις πλησιάζουσιν que eorum qui avunculo e vivis sublato amicam eam ha
έδεδώκει. ( ι) Περί ών ει δεήσειε καθ'έκαστον διελθεϊν, buerunt : constat enim eam eorum unicuique conditione
ουκ αν πάνυ μικρόν έργον γένοιτο. Εάν μέν ούν υμείς eadem elocatam fuisse a fratre qua avunculo nostro fuil.
Το κελεύητε, περί ενίων μνησθείην αν αυτών· ει δέ τισιν (11) Non modicum mihi datum foret negotium , si de hc
υμών αηδες ακούειν εστίν, ώσπερ εμοί λέγειν τι περί rum unoquoque sigillatim exponere necesse fuerit. Quodsi
τούτων, αυτάςτας μαρτυρίας υμϊν παρέξομαι τάς μαρ ergo vos jubeatis de quibusdam eorum a me mentionem
fieri , faciam : sin autem vestrum quibusdam perinde in
τυρηθείσας εν τη προτέρα δίκη, ων ουδεμιά επισκή suave sit audire ista , atquemihiest in iis oratione versari ,
ψασθαι ήξίωσαν ούτοι. Καίτοι όπου κοινήν αυτήν sola vobis exhibeho testimonia in priore actione dicta ,
ώμολογήκασιν είναι του βουλομένου, την γυναίκα , quorum omnium in nullum hi ausi sunt falsitatis actionem
15 πως αν είκότως και αυτή γυνή εγγυητή δόξειεν είναι; instruere. Atqui fieri qui possit, ut rite desponsa cuiquam
(12)'Αλλά μήν οπότε μηεπεσκημμένοι εισί ταϊς περί αυ videatur ea mulier, quam hi ipsi confitentur volenti cuique
του τούτου μαρτυρίαις, ώμολογηκότες εισί ταύτα. Ακού patuisse ? (12) Quod enim testimonia hac ipsa de re dicta
σαντες δε και εμείς αυτών των μαρτυριών , γνώσεσθε falsitatis actione persecuti non sunt, eo ipso rem confessi
sunt. Quæ testimonia ubi vos quoque audieritis, cogno
ωςούτόςτε περιφανώς τα ψευδή μεμαρτύρηκε, καιορθώς scetis et Nicodemum testimonium dixisse manifeste falsum
και κατά τους νόμους οι δικάσαντες την δίκην έγνωσαν et superioris actionis judices jure æquo pronuntiasse , he.
την κληρονομίαν μή προσήκειν τη μη ορθώς γεγενημένη reditatem uxori haud legitimæ non competere. Recita tu,
γυναικί. Αναγίνωσκε· συ δ' επίλαβε το ύδωρ. tu autem inhibe clepsydram .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ . TESTIMONIA .
20 13. Ως μέν εταίρα ήν τω βουλομένω και ου γυνή 13. Quod ergo meretrix volenti cuique obnoxia , non au
του ημετέρου θείου, ήν ούτος εγγυήσαι εκείνω μεμαρ tem uxor legitima nostri avunculi, fuerit ea mulier, quam
τύρηκεν, υπό των άλλων οικείων και υπό των γειτόνων Nicodemus testatus est a se illi legitime desponsam fuisse ,
των εκείνου μεμαρτύρηται προς υμάς οι μάχας και de eo jam constat vobis quum e reliquorum propinquorum
κώμους και ασέλγειαν πολλήν, οπότε και τούτου αδελφή tum e vicinorum testimoniis ; nunc autem testati sunt
rixas fuisse et comissationes et petulantiam incredibilem ,
είη παρ' αυτώ , μεμαρτυρήκασι γίνεσθαι περί αυτής. quoties hæc Nicodemisoror penes Ryrrhum esset. ( 14) At.
(11) Καίτοι ου δή πού γε επί γαμετάς γυναίκας ουδείς qui nemo facile ausit ad matronas comissabundus acce
αν κωμάζειν τολμήσειεν' ουδε αι γαμεται γυναίκες έρ dere; neque uxoresmaritos ad convivia comitantur, neque
25 χονται μετά των ανδρών επί τά δείπνα,ουδέ συνδειπνείν compotantibusassident inter ignotos et alienos eosque for
αξιούσι μετά των αλλοτρίων , και ταύτα μετά τωνεπι tuito oblatos. Neque adversarii mei ausi sunt contra te
τυχόντων. Αλλά μήν τω γε μεμαρτυρηκότι ουδ' επι stium illorum quemquam actionem falsitatis instituere. Vera
σκήψασθαι ούτοι ήξίωσαν. Και ως αληθή λέγω, ανα me hæc affirmare quo constet, recita tu illis hoc testimo
γίνωσκε πάλιν αυτοίς την μαρτυρίαν. nium iterum .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
15. Ανάγνωθι δη και τας περί των πλησιασάντων | 15. Sed et illa recita testimonia de viris cumilla congres.
αυτή μαρτυρίας, ένα είδωσιν ότι εταίρα τε ήν του βου- | sis , quo constet et meretricem illam fuisse volenti cuique
. .. λομένου , και ότι ουδ' εξ ενός άλλου φαίνεται τεκούσα. I obnoxiam, et neminem illorum alium ex ea liberos susce.
Αναγίνωσκε αυτούς. pisse . Recita ipsis.
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .
16. Ως μεν τοίνυν ήν κοινή των βουλομένω , ήν ούτος ! 16. Μeminisse jam vos oportet quot homines coram
εγγυήσαι το ημετέρω θείω μεμαρτύρηκε , μνημονεύειν | vobis, judices , contestati sint, quam mulierem hic avon
αρή υφ' όσων υμϊν μεμαρτύρηται, και ότι ουδενί άλλω Γ culo nostro ase desponsam aitfuisse,eam commune omnium
 252 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. ( 23 - 1)
εγγυηθείσα ουδέ συνοικήσασα φαίνεται σκεψώμεθα δέ | fuisse prostibulum, et constarejam aliorumnemini eam de
και εξ ών άν τις υπονοήσειεν εγγύην γενέσθαι τοιαύτης | sponsam fuisse neque cohabilasse. Verum age excutiamus,
γυναικός , ει άρα και το ημετέρω θείωτοιούτον τι συμ- | undesuspicio nascatur fieritamen potuisse ut ejusmodi mu.
35 βέβηκεν. (17) Ήδη γάρ τινες νέοι άνθρωποι επιθυ lier rite desponderetur,sinostro quoque avunculo contigisset
μήσαντες τοιούτων γυναικών, και ακρατώς έχοντες αυ- | hac in re humanumquid pati.(17 ) Usu enim nonnunquam
των, επείσθησαν υπ' ανοίας εις αυτούς τοιούτόν τι | venit ut adolescentes , quum talium mulierum amore exar
εξαμαρτείν. Πόθεν ουν άν τις σαφέστερον γνοίη περί | sissent, sui haud compotesinsania sua ad peccandum in se
τούτων, ή έκ τε των μαρτυριών των τούτοις μεμαρτυ ipsos compellerentur. Unde igitur de his quid statuenduro
ρημένων εν τη προτέρα δίκη και εκ των είκότων των | sit certius intelligatur, quam partim e testimoniis in actione
περί αυτό το πράγμα σκεψάμενος; (18) Ενθυμείσθε δε superiori lorum in causa dictis , partim ex indiciis probabi.
την αναίδειαν ών λέγουσιν. Ο μεν γαρ εγγυάν μέλλων libus quæ ipsa res suppeditat? (18) Jam spectate impuden
10 εις τον τριτάλαντον οίκον, ώς φησι , την αδελφήν, δια tiam eorum quæ protulerunt. Nicodemus enim viro rem
πραττόμενος τηλικαύτα ένα μάρτυρα παρείναι αυτό trium talentorum possidenti, uti ait , desponsurus sororem ,
Πυρετίδην προσεποιήσατο, και τούτου εκμαρτυρίαν comminiscitur unum solummodo testem , Pyretidem , sibi
επ' εκείνη τη δίκη παρέσχοντο ουτοι· ην Πυρετίδης ουκ | presto fuisse. Et hujus rei testimonium absentis nomine
αναδέδεκται αυτοίς , ουδέ ομολογεί μαρτυρήσαι ουδε scriptum exhibuere ; quod ipse Pyretides suscipere recu
είδέναι τούτων αληθές όν ουδέν. (10) Μέγα δε τεκμή sat, negatque sibi constare horum quicquam verum
ριον ώς περιφανώς ψευδή την μαρτυρίαν ούτοι παρέ esse. (19) Luculentum ego vero edam documentum , unde
σχοντο ταύτην· ίστε γάρ πάντες ώς όταν μεν επί προ constet testimonium hoc manifesto ementitum esse : Dostis
δήλους πράξεις ίωμεν, ας δεί μετά μαρτύρωνγενέσθαι , enim vos omnes, quum res prævisas suscipiamus quibus
40τους οικειοτάτους και οις αν τυγχάνωμεν χρώμενοι μά testes adesse debent, tum solere nos advocare propinquis
λιστα , τούτους παραλαμβάνειν ειώθαμεν επί τάς πρά simos eosque quibus utamur quam familiarissime; subi.
ξεις τας τοιαύτας , των δε αδήλων και εξαίφνης γινομέ- | larum autem rerum,quarum eventumpraescire nemo possit,
νων τους προστυχόντας έκαστοι μάρτυρας ποιούμεθα. testes producere eos qui fortuito rei interfuerunt. (20) Ia
(20) Καιεπί μεν ταις μαρτυρίαις αυταίς τούς παραγενο | ipsis testimoniis , ubi testes in judicum conspectum produ
μένους αυτούς , όποϊοί τινες αν ώσι, τούτοις μάρτυσι cimus , facere non possumus quin præsentes testes , qui
και χρήσθαι αναγκαίόν έστιν ημίν» παρά δε των ασθενούν cunque tandem sunt, producamus; sin vero absentium pro
των ή των αποδημεϊν μελλόντων όταν τις εκμαρτυρίαν ptermorbum vel iter testimoniis uti aliquis velit, tum ope
ποιήται , τους επιεικεστάτους των πολιτών και τους ram damus ut civium probatissimos quosque vobisque
ημίν γνωριμωτάτουςέκαστος ημών παρακαλεί μάλιστα, notissimos adhibeamus, (21) neque uno teste duobusve de
και ου μεθ' ενός ουδέ μετά δυοϊν, (21) αλλ' ώς αν μετά fungimur, sed quamplurimos corrogamus , quo et auctori
πλείστων δυνώμεθα τας εκμαρτυρίας πάντες ποιούμεθα, testimonii postmodum negatum sit a se scripta rursus infi.
ίνα τώ τε εκμαρτυρήσαντι μη εξείη ύστερον εξάρνω γε tiari,et vos fidem hoc promptiushabeatis quo testesetnumero
νέσθαι την μαρτυρίαν, υμείς τε πολλούς και καλούς κα plures et fama atque dignitate meliores sint. (22)Xenocles
10 γαθοίς ταύτα μαρτυρούσι πιστεύοιτε μάλλον. (22) Ξε quidem ubi Besam profectus est ad officinam metallicam ,
νοκλής τοίνυν Βήσαζε μεν ιών εις το εργαστήριον το quæ ibi nobis est a Pyrrho relicta , uxoris nomine invaden
ημέτερον εις τα έργα , ουχ ηγήσατο δείν τοϊς από του dam , non existimabat oportere se testibus eductionis uti
αυτομάτου εκεί έντυχούσι μάρτυσι χρήσθαι περί της quos fors esset objectura , sed in viam se dabat habens se
εξαγωγής, αλλ' ήκεν έχωνενθένδε Διόφαντον τον Σφήτ cum Diophantum Sphettium , eundem qui Xenoclis in su
τιον μεθ' εαυτού, δς έλεγε την δίκην υπέρ τούτου, και periore actione patronus fuit , et Dorotheum Eleusinium
Δωρόθεον τον Ελευσίνιον και τον αδελφόν αυτού Φιλο. fratremque suum Philocharem multosque alios ad testan
χάρη και άλλους πολλούς μάρτυρας , παρακεκληκώς dum convocatos, quos hinc illuc perduxit Xenocles per tre
15 ενθένδε σταδίους εγγύς τριακοσίους εκείσε (23) περί δε centa fere stadia : (23) super elocatione autem mulieris quæ
της εγγύης της τήθης των παίδων των εαυτού εν τω liberis suis avia est, quum in urbe sibi dari curaret extesti
αστει εκμαρτυρίαν ( ώς φησι ) ποιούμενος των μεν οι- | monium, necessariorumsuorum neminemadvocasse depre
κείων ουδένα τον εαυτού παρακεκληκώς φαίνεται , henditur, sed solummodo Dionysium Erchiensem et Ari.
Διονύσιον δε 'Ερχιέα και Αριστόλοχον τον Αίθαλίδης stolochum Æthalidem . Per hos duos Xenocles ejusque so
μετά δυοϊν τούτοις εν τω άστει αυτού την εκμαρτυρίαν cii hic in urbe extestimonium sibi procurasse dicunt. Hu
ποιήσασθαί φασιν ουτοι. Τοιαύτα μεν τα τούτων· οίς ουδ' I jusmodi sunt eorum mores; quibus nemo facile ulla alia
αν περί οτουούν πιστεύσειεν άλλου ουδείς. (24) Ισως in re fidem adhibeat. (24) At medius fidius leve quid
20 γάρ ήν νή Δία πάρεργον και φαύλον, περί ου την | erat atque frivolum id , cujus causa extestimonium a Pyre
εκμαρτυρίαν παρά του Πυρετίδου φασί ποιήσασθαι ου - tide hi poscebant, utmirandum nil sit ab eo rem istam
του, ώστε ουδέν θαυμαστόν ολιγωρηθήναι ήν το πράγμα. | tanta cum socordia actam esse ? Atqui levis bæc res qui,
Και πώς; ώστε περί αυτού τούτου και αγών ήν και των ψευ . quaeso, erit ei, cuiin hoc ipso verteretur cardo certamitis
 (32 - 35) ISÆI OR . DE PYRRHI. HEREDITATE . 253
- δομαρτυριών, δν Ξενοκλής έφευγεν, ή εξ εταίρας ή εξ | ejus, quod de falso testimonio certandum fuit , utrum
εγγυητής της εαυτού γυναίκα είναι. Είτα επί ταύτην | uxor sua e scorto nata an e matre familias suscepta esset?
αν την μαρτυρίαν, εί ήν αληθής, ουκ άν άπαντας | Itane vero ad testimonium hac de re , si verum fuisset, non
amicos atque familiares omnes advocasset? (25) Utique ,
25 τους οικείους τους εαυτού παρακαλείν εκείνος ήξίωσεν; ita medeus amet , vere factum id si fuisset, quod ii factum
(25) Ναι μά Δία , ώς έγωγε ώμην, εί γε ήν αληθές το aiunt. Atqui non ita rem habere apparet ; nam Xenocles
πράγμα. Ού τοίνυν φαίνεται, αλλ' ο μεν Ξενοκλής quidem extestimonium sibi dari curavit coram duobus so
προς τους επιτυχόντας δύο εκμαρτυρησάμενος την Jummodo testibus fortuito oblatis , Nicodemus autem , id
μαρτυρίαν ταύτην, Νικόδημος δε ούτος ένα μόνον agens ut sororem viro substantiam habenti tribus talentis
μάρτυρα παρακαλέσας μεθ'εαυτού τώ τον τριτάλαντον parem elocasse probaret, non habuit secum nisi unum
οίκον κεκτημένω εγγυήσαί φησι την αδελφήν.(26) Και solummodo testem advocatum . (26 ) Et Nicodemus quidem
ούτος μεν τον Πυρετίδην μόνον, ουχ ομολογούντα, se solum Pyretidem secum habuisse commentus est; Pyreti
30 προσεποιήσατο μετά αυτού παραγενέσθαι· υπό δε τού des enim ipse factum infitiatur; ab eo autem viro , qui ejus.
εγγυήσασθαι μέλλοντος την τοιαύτην Λυσιμένης και οι modimulierem sibidespondericuraret, advocatos se spon
salibus interfuisse aiunt Lysimenes et fratres ejus , Charon
αδελφοί αυτού , Χαίρων και Πυλάδης, φασί παρακλη et Pylades. Hoc aiunt hi, qui despondendi avunculi es
θέντες τη εγγύη παραγενέσθαι , και ταύτα θείοι όντες sent. (27) Jam vestrum est ,judices, dispicere commentum
το έγγυωμένω. (27) Υμέτερον ούν έργον σκέψασθαι hoc utrum sit credibile. Νam ego equidem autumo , ex eo
νύν, ει δοκεϊ πιστόν είναι το πράγμα. Εγώ μέν γάρ colligens quod consentaneum est fieri, si Pyrrhus sibi
νομίζω, εκ των είκότων σκοπούμενος, πολύ αν μάλλον proposuisset aliquid aut spondere aut agere quod genere
τον Πύρρον πάντας αν τους οικείους βούλεσθαι λεληθέ ipsius esset indignum , multo eum magis operam fuisse
36 ναι, εί τι παρεσκευάζετο ομολογείν ή πράττειν ανάξιον daturum ut id insciis necessariis omnibus faceret, quam
των αυτού , και παρακαλέσαι μάρτυρας τους θείους τους voluisse avunculos ad errorem tam fædum contestandum
εαυτού επί αμάρτημα advocare.
28. "Ετι δε και περίτηλικούτον.
εκείνου θαυμάζω , ει μηδεμίαν | 28 . Præterea hoc quoque miror, cur de dote nullum
pactum intercesserit neque a parte dantis neque a parte
προίκα μήθ' ο διδούς μήθ' και λαμβάνων διωμολογήσαντο accipientis. Sive enim Nicodemus dotem Pyrrho dedit ,
εξειν επί τη γυναικί. Τούτο μεν γαρ εί τινα εδίδου , consentaneum erat ut, qui testes se sponsalibus aiunt in
εικός ήν και την δοθείσαν υπό των παραγενέσθαι φα terfuisse , bi jidem quoque testarentur illam dotem Pyrrho
σκόντων μαρτυρείσθαι· τούτο δ' ει δι' επιθυμίαν την in manus datam fuisse : sin antem cupiditate mulieris ac
40 εγγύης και θείος ημών έποιείτο της τοιαύτης γυναικός , | census avunculus noster passus esset indotatam sibi de
δηλον ότι καν αργύριον πολλώ μάλλον και εγγυών διωμο sponderi talem mulierem , paret Nicodemum multo etiam
magis operam daturum fuisse ut Pyrrhus coram testibus af
λογήσατο έχειν αυτόν επί τη γυναικί, ίνα μή επ' εκείνω firmaret se dutem pro muliere accepisse atque sic caveret,
γένοιτο ραδίως απαλλάττεσθαι, οπότε βούλοιτο , της ne facile ei esset mulierem , si quando luberet, a se able
γυναικός : (20) και μάρτυράς γε πολλά πλείους τον εγ gare ; (29) multo etiam plures tum testes despondens adhi
γυώντα παρακαλείν ή τον εγγυώμενον την τοιαύτην · buisset quam is qui sibi talem mulierem desponderi curaret.
ουδείς γάρ υμών αγνοεί ότι όλίγα διαμένειν είωθε τών Nemo enim vestrûm ignorat, ejusmodi connubia utpluri.
τοιούτων. Ο μεν τοίνυν εγγυήσαι φάσκων μετά ενός mum mox dissolvi. Et nihilominus tamen Nicodemus ,
sororem a se desponsam aiens, viro substantiam habenti
μάρτυροςκαι άνευ ομολογίας προικός εις τον τριτάλαν tribus talentis æquiparabilem ait eam despondisse uno tan
τον οίκον εγγυήσαί φησι την αδελφήν· οι δε θείοι το tum cum teste et sine pactione dotis ; et avunculi aiunt se
αδελφιδο άπρoικoν την τοιαύτην εγγυωμένω μεμαρτυ interfuisse sponsalibus iis quibus suus ex sorore nepos mus
ρήκασι παραγενέσθαι. lierem talem sibi curasset indotatam desponderi.
* 30. Και οι αυτοί θείοι ούτοι εν τη δεκάτη της θυγατρός 30. Testati præterea quoque sunt hi iidem Pyrrhiavun
αποφανθείσης είναι υπό του αδελφιδού κληθέντες με culi se advocatos a nepote afſuisse die nominali filiæ , quae
μαρτυρήκασι παραγενέσθαι. Εφ' δή και δεινώς ei nata esse perhibebatur. Hic vero loci gravissime indi
και αγανακτώ, ότι ο μεν ανήρ λαχάνων υπέρ της γυναικός gnor, quod maritus quidem uxoris nomine litem instituens
της αυτού του κλήρου του πατρώου Φίλην όνομα είναι de hereditate Pyrrhi veluti de patrimonio uxoris in libello
εγράψατο τη γυναικί , οι δε του Πύρρου θείοι εν τη | accusatorio uxoris suæ Philæ nomen ediderit ;avunculi au .
δεκάτη φάσκοντες παραγενέσθαι το της τήθης όνομα tem Pyrrhi, qui die nominali affuisse testati sint, eam a patre
Κλειταρέτης τον πατέρα εμαρτύρησαν θέσθαι αυτή. ex aviæ nomine Clitaretam appellatam fuisse. (32) Mi
(31) Θαυμάζω ούν ει ο ανήρ ο συνοικών πλείω ή οκτώ ror itaque qui factum sit ut maritus, octavum jam in
έτη ήδη μή ήδει τούνομα της εαυτού γυναικός. Είτα annum uxorem domihabens, verum ejusnomen ignorarit,
10 ουδέ παρά των αυτού μαρτύρων πρότερον εδυνήθη πυ etneque a testibus suis id ante hunc diem didicerit, neque
θέσθαι , ουδ' ή μήτηρ της γυναικός τό της θυγατρός socrus ei filiæ suæ nomen intra tam longinquum tempus
όνομα της αυτήςεν χρόνω τοσούτω έφρασεν αυτώ , ουδ' prodiderit , et ne ipse quidem avunculus Nicodemus,
ο θείος αυτός , Νικόδημος, (32) αλλ' αντί του της τήθης | ( 33) sed pro aviae nomine – si revera nomen aviue mulieri
ονόματος, εί τις ήδει τούθ' υπό του πατρός κείμενον I fait unquamimpositum – maritus uxori su nomen Philae
 254 1ΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. ( 3541)
ταύτη, Φίλην ο ανήρ όνομα επεγράψατο είναι αυτή , | curaritin tabulis publicis scribi ,idquein sortitione litis si
και ταύτα λαγχάνων αυτή του κλήρου του πατρώου . per hereditate bonorum paternorum . Quid ita ? ipsone adeo
Τίνος ένεκα ; ή ίνα και του της τήθης ονόματοςτου υπό aviæ nomine a patre imposilo uxorem privatum ibat ipse
16 του πατρός τεθέντος άκληρον ο ανήρ καταστήσειενείναι maritus? (33) Non jam liquet, judices , quæ hidudum ante
την αυτου γυναίκα; (33) Αρά γε ουχί δηλον, ώ άνδρες, evenisse aiunt , ea multum post institutam hereditatis pe
ότι & πάλαι ούτοι μαρτυρούσι γενέσθαι, πολλώ πλέον titionem commentos esse? Neque enim credibile est, ut te
της λήξεως του κλήρου σύγκειται αυτοίς; Ου γαρ αν stes quidem ad diem nominalem convocati, utaiunt , nomi
ποτε οι μεν εις την δεκάτην ( ώς φασι) κληθέντες της
του Πύρρου θυγατρός , αδελφιδης δε τούτου, εξ εκείνης nis quod Pyrrhi filiæ et Nicodemineptidi a patre inditum
της ημέρας, ήτις ήν ποτε, ακριβώς εις το δικαστήριον est, ab illo inde die , quicunque fuit , tam probe memores
ήκον μεμνημένοι ότι Κλειταρέτης ο πατήρ εν τη δε in judicium convenirent; (34) qui autem omnium eidem
20 κάτη ωνόμηνεν, (34) οι δ' οικειότατοι των απάντων, sunt propinquissimi, pater et avunculus etmater ipsa , 10
ο πατήρ και ο θείος και η μήτηρ ουκ αν ήδει το όνομα men ignoraverint filiæ quam pro Pyrrhi filia venditant.
της θυγατρός , ώς φασι , της αυτού. Πολύ γε μάλιστ'
άν, εί ήν αληθές το πράγμα. Αλλά περί μεν τούτων Imo Verum
vero hi omnium certissime nomen mulieris tenebant.
de his etiam postea dicendi erit locus.
και ύστερον έγχωρήσει ειπείν.
• 35. Περί δε τηςτούτου μαρτυρίας ου χαλεπόν και εξ 35 . De hujus autem Nicodemi testimonio difficile non
αυτών των νόμων εστί γνώναι ότι φαίνεται περιφανώς est ex ipsis adeo legibus colligere, id manifesto falsum esse
τα ψευδή μεμαρτυρηκώς ούτος. “ Όπου γάρ , εάν τις dictum . Ubi enim , quidquid in dote non æstimatum tu
τι ατίμητον δω ένεκα του γάμου , εάν απολίπη ή γυνή alteri nuptiarum ergo dederis , id tibi postmodum repetere
26 τον άνδρα ή εάν ο ανήρεκπέμψη την γυναίκα, ουκ έξεστι non licet , si forte fiatut autuxor sponte sua maritum de
πράξασθαι το δόντι δ μή εν προικι τιμήσας έδωκεν, ή serat, aut maritus eam domo expellat : quanto ille magis
που όστις γέ φησιν άνευ ομολογίας προικός την αδελ. | arguitur esse hominumimpudentissimus qui aiat , quum
φήν εγγυήσαι , περιφανώς αναίσχυντος ών ελέγχεται. sororem elocaret , tum se nil curasse de dote sibi caveri!
(36) Τί γάρ έμελλεν όφελος είναι αυτό της εγγύης , ει (36) Ecquid enim tibi profuisset sororem despondisse , si
επί τω έγγυησαμένω εκπέμψαι οπότε βούλοιτο την γυ commisisses ut, cui tu eam despondisses , in ejus fuisset ar.
ναίκα ήν ; Ην δ' αν επ' εκείνω , ώ άνδρες , δηλον ότι, bitrio illam rursus pro lubitu quandocunquerepudiare? Hoc
ει μηδεμίαν προίκα διωμολογήσατο εξειν επ' αυτή. autem constat fuisse in Pyrrhi arbitrio futurum , si ei cum
30 Είτ' επί τούτοις άν Νικόδημος ενεγύησε το ημετέρω Nicodemo dedote nil convenisset. In hanccine legem exi
θείω την αδελφήν ; και ταύτα ειδώς τον άπαντα χρόνον stimandus est Nicodemus sororem avunculo nostro despon
disse ? præsertim qui sciret eam ex eorum quibuscum con
άτοχον ούσαν αυτήν, και της ομολογηθείσης προικός εκ
των νόμων γινομένης εις αυτόν, εί τι έπαθεν η γυνή suevisset nullo peperisse ,legesquenosset ipsi dotem adjudi
care cum marito compromissam , si contingeret ut mulier
πρίν γενέσθαι παίδας αυτή ; (37) Αρ' ούν δοκεϊ τω υμών sine prole decederet ? (37) Estne quisquam , cui Nicodemus
ολιγώρως ούτως έχειν χρημάτων Νικόδημος , ώστε πα tam lucri contemptor esse videatur, uthujusmodi pactionum
ραλιπείν άν τι των τοιούτωνκαι εγώ μεν γαρ ου νομίζω. ullam prætereat? Mihi quidem non videtur. Itane vero
35 Είτα παρά τούτου και ημέτερος θείος ήξίωσεν άν εγγυή noster avunculus ab eo dignatus fuisset sororem sibi uxo
σασθαι την αδελφήν, ός αυτός ξενίας φεύγων υπό ενός | rem petere, qui actione peregrinitatis ab uno quodam eorum
των φρατόρων ων φησιν αυτού είναι, παρά τέτταρας | phratorum, quibus ipse sese arrogat , exagitatus , quattuor
ψήφους μετέσχε της πόλεως ; Και ως αληθή λέγω, ανα solummodo suffragiis debeatquod civis nunc sit? Quod vt
γίνωσκε την μαρτυρίαν. constet vere a me dici, recita tu hoc testimonium .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .
38. Ούτος τοίνυν το ημετέρω θείω άπρoικoν την 38. Ηic igitur testatus est Nicodemum avunculo nostro
αδελφήν την εαυτού μεμαρτύρηκεν εγγυήσαι , και ταύτα | indotatamsororemsuam tradidisse , idque quum ipsi doser
της προικός εις αυτόν γινομένης, εί τι έπαθεν η γυνή jure deberetur, si soror ejus absque prole decederet.
10 πρίν γενέσθαι παϊδας αυτή. Λαβε δή και ανάγνωθι | Recita tu lianc quoque nostri juris e codice legum par
τους νόμους τουσδί αυτοίς. ticulam .

ΝΟΜΟΙ. LEGES.
39. Δοκεί αν υμίν ούτως ολιγώρως έχειν χρημάτων | 39. Videturne vobis Nicodemus ad emolumenta tarm
Νικόδημος , ώστε , εί ήν αληθές το πράγμα, ουκ άν | segnisfuisse , ut , si vera res esset , non summa cum diligen
σφόδρα διακριβώσασθαι περί των εαυτό συμφερόντων ; tia suis fuisset commodis prospecturus? Ego quidem medias
Ναι μά Δία , ως έγωγ’ οίμαι, επεί και οι επί παλλακία fidius arbitror. Nam etiam quiad pellicatum mulieres elo
διδόντες τας εαυτών πάντες πρότερον διομολογούνται | cant , omnes caveri sibi curant de emolumentis quorum
 41 - 40) ISÆI OR. DE PYRRHI HEREDITATE . 255
περί των δοθησομένων ταϊς παλλακαϊς: Νικόδημος δε | fructum sperare debeat ejusmodi pellex; Nicodemus autem
42 εγγυάν μέλλων, ώς φησι , την αδελφήν την αυτού μόνον in sorore, utait , despondenda , hoc unum scilicet specta
το κατά τους νόμους εγγυήσαι διεπράξατο; δςεπ'ολίγω verit ut legitime eam desponderet? illene, quiminuti æris
αργυρίω, ου επιθυμών λέγει προς υμάς, σφόδρα βού causa , cujuscupiditate forenses causas actitat, nequam esse
λεται πονηρός είναι; baud veretur?
40. Περί μεν ούν της τούτου πονηρίας και σιωπών 40. Verum etsi nequitia hujus hominis , me vel tacente ,
τος εμού οι πολλοί γινώσκουσιν υμών, ώστε ουκ απορώ plerisque vestrum ita perspecta est, ut mihide eo quippiam
γε μαρτύρων, όταν τι λέγω περί αυτού· βούλομαι δε eloquenti testes non sint defuturi; juvat tamen ante omnia
πρώτον εκ των τοιόνδε εξελέγξαι τούτον αναισχυντότα summam ejus in dicendo falso testimonio impudentiam
: τον τη μαρτυρία όντα ταύτη. Φέρε γάρ, ώ Νικόδημα, hisce argumentis denudare. Dic , sodes , Nicodeme, soro
ει ήσθα εγγεγυηκώς τω Πύρρω την αδελφήν και ει ήδεις rem si tu Pyrrho legitime despondisti ex eaque nosti filiam
εξ αυτής θυγατέρα γνησίαν καταλειπομένην, πώς επέ illi rite natam , cur passus es fratrem nostrum hereditatem
τρεψας τω ημετέρω αδελφώ επιδικάσασθαι του κλήρου Pyrrhi a judicibus petere eamque illi adjudicari, præ
terita filia quam tu ais ab avunculo nostro relictam ? (41) An
άνευ της γνησίας θυγατρός, ήν φής το ημετέρω θεία fugiebatper ipsam hereditatis adjudicationem
καταλειφθήναι; (41) ή ουκ ήδεις εν τη επιδικασία του etesorore hanc filiam
tua natam declarari spuriam ? Nam profecto frater
κλήρου νόθην καθισταμένην την αδελφιδην την σαυτού ; noster illa petenda et impetranda nil aliud fecit , quam ut
10 Οπότε γάρ τις επεδικάζετο του κλήρου, νόθην την θυ
γατέρα του καταλιπόντος τον κλήρον καθίστη. (42) Ετι filiam , quæ se fert ejus a quo hereditas relicta fuit, spu.
δε πρότερον ο Πύρρος και ποιησάμενος τον αδελφόν τον riam declararet. (42) Verum dudum ante idem fecerat ipse
quoque Pyrrhus eo quod fratrem nostrum pro filio adopta
εμόν υιόν αυτώ ούτε γάρ διαθέσθαι ούτε δούναι ουδενί vit : quibus enim filiæ sint legitime quæsitæ eorum nulli
,
ουδέν έξεστι των εαυτού άνευ των θυγατέρων, εάν τις per leges licet neque filium instituere neque bonorum par
καταλιπών γνησίαςτελευτα. Γνώσεσθε δε αυτών ακού alicui legare nisi cum filiabus. Id quod vos ipsi e le
σαντες των νόμων αναγινωσκομένων. Αναγίνωσκε τούσ tem
gibus intelligetis , quum recitatas audieritis. Recita tu illis
δε αυτούς. hasce.
NOMOI. LEGES.
Ι5 43. Δοκεί αν υμίν ο μεμαρτυρηκώς εγγυήσαι επιτρέ | 43. Videturne jam vobis Nicodemus ille qui testatus sit
ψαι άν τι τούτων γίγνεσθαι , και ουκ άν επί του κλήρου a se sororem Pyrrho desponsam esse , fratri nostro permis.
τη λήξει, ην ο Ένδιος λαχών επεδικάζετο, αμφισβη surus fuisse ut eorum quicquam ageret? Annon potius En
τήσαι αν υπέρ της αδελφιδής της εαυτού , και ουκ αν dio hereditatem petente intercessisset pro sua ex sorore
nepte obnuntiando jus Endio nullum esse hereditatem pe
διαμαρτυρήσαι μή επίδικον τω'Eνδίω τον εκείνης πα
tendi superstite filia legitima cui soli bona paterna debean
τρώον κλήρον είναι; Αλλά μήν ώς γε επεδικάσατο tur ? Quo autem certi sitis , Endium , fratrem nostrum ,
ο ημέτερος αδελφός του κλήρου και ουκ ήμφισβήτησεν hereditatem Pyrrhi sibi legitime adjudicari curasse nemine
ουδείς εκείνω, αναγίνωσκε την μαρτυρίαν. controversiam obmovente , recita tu hoc testimonium .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
20 44. Γενομένης τοίνυν της επιδικασίας ταύτης ουκ 44. Nicodemus itaque non ausus est neque controver.
ετόλμησεν αμφισβητήσαι του κλήρου Νικόδημος, ουδε siam hereditatis commovere , neque testiinonium inter
διαμαρτυρήσαι την αδελφιδην την έαυτού γνησίαν θυ ponere, quod filia legitime suscepta supersit a Pyrrho
γατέρα Πύρρω καταλειφθήναι. relicta.
45. Περί μεν ούν της επιδικασίας έχoι άν τις ψεύδος 45. Etde adjudicatione quidem hereditatis possit aliquis
προφασίσασθαι προς υμάς ή γάρ λαθεϊν σφάς προσποιή vos , judices, commentitiis excusationibus ludificari : cau
σαιτ' άνούτος, ή και ψεύδεσθαι αιτιώτ'αν ημάς. Τούτο satus enim fuerit se eam ignorasse , vel etiam nos mendacii
incusarit. Verum transmittamus hunc locum . Xenocli
μεν ούν παρώμεν·επειδή δε τω Ξενοχλείενεγύακαι 'Έν autem quum Endius filiam tuæ sororis in manus daret ,
διος την αδελφιδην σου , επέτρεψας αν, ώ Νικόδημα, fuissesne tu unquam , Nicodeme , permissurus, ut ea pro
τηνεκ της εγγυητήςτω Πύρρω γεγενημένην δς εξ εταί spuria desponderetur, quæ e legitima uxore Pyrrho nata
ρας εκείνω ούσαν εγγυάσθαι ; (16) Και ουκ αν εισήγι esset? (46 ) Annon potius actione intronuntiationis fuisses
usus, ad archontem denuncians, mulierem , cujus in jure
γελλες προς τον άρχοντα κακούσθαι την επίκληρον υπό sit hereditas ei a patre relicta , a filio adoptato contume
του εισποιήτου ούτως υβριζομένην και άκληρον των ljose haberi, qui eam hereditate paterna denudatum eat?
εαυτής πατρώων καθισταμένην, άλλως τε και μόνων præsertim quum actionum omnium hoc unum genus sit in
τούτων των δικών ακινδύνων τους διώκουσιν ουσών και quo actores discrimen damni accipiendi nullum adeant, et
volenti cuique liceat filiabus succurrere quæ
εξόντω βουλομένω βοηθείν ταϊς επικλήροις ; (47) Ούτε , si sine fratri
bus cum patrimonio relictæ fuerint. (47) Nam nequemul.
20 γαρ επιτίμιον ταϊς προςτον άρχοντα εισαγγελίαις έπε ctæ luendæ locusest in hujusmodi ad archontem denuntia .
στιν, ουδ' εαν ουδέ μίαν των ψήφων οι εισαγγείλαντες ' tionibus, ne si quidem prorsus nullum suffragium denun
 256 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ . (15 - 18)
μεταλάβωσιν, ούτε πρυτανεία ούτε παράστασις ουδεμία | tiatores abstulerint, neque sportale solvuntur neque -
τίθεται των εισαγγελιών αλλά τοις μεν διώκουσιν ακιν | cramentum deponitur ; sed actori quidem , quicunque esse
vult , sine ullo periculo denuntiandipotestas est, reos au
δύνως εισαγγέλλειν έξεστι, το βουλομένω, τοϊςδ' άλι tem condemnatos extremæ manent poenæ in hujusmodi
σκομένοις αι έσχαται τιμωρίαι επί ταϊς εισαγγελίαις causis præscriptæ . (48) Jam igitur si e legitima uxore ne
έπεισιν. (48) Έπειτα εί ήν εξ εγγυητής ή τούτου αδελ ptis hujus suscepta esset , num passurus Nicodemus fuisset
φιδή το ημετέρω θείω γεγενημένη, επέτρεψεν άν Νι eam quasi e meretrice natam desponderi?instituis
Et si acta res jam
set de inja
36 κόδημος ως εξ εταίρας ούσαν αυτήν εγγυάσθαι; και γε- | esset , nonne apud archontem actionem
νομένων αυτών ουκ αν εισήγγελλε προς τον άρχοντα ria , quam mulier, unica paternorum heres bonorum , ac
υβρίζεσθαι την επίκληρον υπό του ούτως εγγυήσαντος cepisset ab isto eam modo despondente ? Porro vera si fuis.
sent ista , quæ tu nunc ausus es pro testimonio aflirmare,
αυτήν; Και ει ήν αληθή & νυνί τετόλμηκας μαρτυρήσαι, utrum tu tunc statim , recente adhuc injuria , auctorem
παραχρήμα ευθύς τότε ετιμωρήσω αν τον αδικούντα, η ejus ultum isses , an etiam ista Endium aies clam et inscio
και ταύτα λαθείν σεαυτόν προσποιήσει; (49) Έπειτ' te patrasse ? Annon ex ipsa dote , quam Endius spuriæ suæ
ουδ' εκ της επιδοθείσης αυτή προικός ήσθου ; “ Ώστε και sorori addebat, rem odorabaris ? (49) Debuisses propter
40 δι' αυτό τούτο αγανακτήσαντι δήπου σοι εισαγγείλαι hoc ipsum concepta indignatione Endium apud archontem
τον Ένδιον προσήκεν, ει αυτός μεν τριτάλαντον οίκον denuntiare , si ipse quidem substantiam tribus talentis
έχειν ήξίου ως προσήκον αυτώ, τη δε γνησία ούση æquiparabilem possidere postularet, filiam vero patris sui
τρισχιλίας δραχμάς προίκα επιδούς εκδούναι ήξίωσεν adoptivi legitimam alii cuipiam cum addita dote ter mille
rum solummodo elocandam censeret. Et Nicode
άλλω. Είτ' επί τούτοις ουκ αγανακτήσας εισήγγειλεν | drachma
mus hoc equo tulisset animo ? non Endium detulisset? Fe
αν τον " Ενδιον ούτος; ναι μα Δία , εί γ' ήν αληθές το cisset profecto , ita me deus amet, si, quod ait, verum id
πράγμα. (το) Οίμαι δε ουδ' αν την αρχήν εκείνον ουδ' fuisset. (50 ) Quid ? quod ne videtur quidem mihi unquam
άλλον δη των εισποιήτων ουδένα ούτως ευήθη ουδ' αν neque Endius neque ullus alius filius adoptatus tam tardus
43 ολίγωρον των νόμων των κειμένων γίνεσθαι, ώσθ' υπαρ legumque contemptor fuisse in rep. obtinentium , ut, si
χούσης γνησίας θυγατρός τώ τον κλήρον καταλιπόντι pater adoptivus una cum hereditate filiam reliquisset legi
ετέρω δούναι ταύτην ανθ' εαυτού. Ακριβώς γάρ ήδει time natam , non ipse eam domum duceret , sed alii cui
διότι τους γε εκ της γνησίας θυγατρός παισι γεγονόσιν piam nuptui elocaret. Probe enim norat Endius liberorum
ab filia legitima procreatorum universam aliquando futuram
απάντων των παππώων κληρονομία προσήκει. Είτα esse avitam hereditatem . Ilanc vero quisquam hujus rei
ειδώς άν τις ταύτα ετέρω παραδοίη τα αυτού , και ταύτα gnarus, alii cuiquam bona sua sciens traderet, prasertim
και τηλικαύτα όντα όσων ήμφισβήτησαν ουτοι ; (51) Δοκεί tam ampla , atque hæc suntbona super quibushinobiscum
δ' άν τις υμίν ούτως αναιδής και τολμηρός είσποίητοςι contend unt ? (51) Videturne vobis ullus filius adoptatus
γενέσθαι , ώστε μηδε το δέκατον μέρος επιδούς εκδούνα tam fore impudens , ut filiam sui patris legitimam alii elo
τη γνησία θυγατρί των πατρώων; Γενομένων δε τού caret cum dote ne decimam quidem partem paternæ here
ditatis exæquante ? Aut , si factum tamen id fuisset, vide
των δοκεί αν υμϊν ο θείος επιτρέψαι, και εγγυήσαι με turne vobis illiusmulieris avunculus id fieri passurus fuisse,
μαρτυρικώς αυτής τηνμητέρα και εγώ μεν γάρ ου νομίζω, is qui matrem puellæ despondisse asseveravit ? Mihiquidem
αλλά και ήμφισβήτησεν άν του κλήρου και διεμαρτύ. Nicodemus non videturæquo id animo laturus, sed potius
ρησε και εισήγγειλεν αν προς τον άρχοντα, και άλλο contentionem super hereditate exorsurus et obtestationem
το εί τι ήν ισχυρότερον τούτων, άπαντ’ αν διεπράξατο. interpositurus et indicaturusrem archonti, et, aliud siquod.
(62) Ο μεν τοίνυν ' Ενδιος ως εξ εταίρας ούσαν ενεγύη superfuisset telum adhuc acrius, eo usurus fuisse videtur.
σεν, ήν φησιν αδελφιδης Νικόδημος είναι αυτό· ούτος (52) Jam Endius quidem mulierem , quam Nicodemus
δε ούτε το Eνδία του Πύρρου κλήρου αμφισβητήσαι e sorore natam ait , ut e meretrice susceptam elocavit;hic
ήξίωσεν, ούτ'εγγυήσαντα την αδελφιδήν ώς oύσαν εξ Nicodemus autem neque cum Endio de Pyrrhi hereditate
contendere ausus estneque Endium apud archontem defe
εταίρας εισαγγείλαι προς τον άρχοντα ήξίωσεν, ούτ'επί rendum censuit, quanquam is Nicodemineptem pro spuria
τη δοθείση προικί αυτή ηγανάκτησεν ουδέν, αλλά πάντα e scorto nata elocasset, nequedotis mediocritatem ægre se
ταύτα είασε γενέσθαι. Οι δε νόμου περί απάντων ferre significavit, sed illa omnia fieri æquo animo passus
διορίζου
15 την σι τούτων. (53) Αναγνώσεται ούν πρώτον υμίν est. Atqui leges de his omnibus diligenter definiunt.
περί της επιδικασίας του κλήρου μαρτυρίαν πάλιν, (53) Recitabit jam scriba vobis primo quidem loco iterum
έπειτα την περί της εγγυήσεως της γυναικός. Αναγί testimonium de hereditatis adjudicatione , deinde vero de
mulieris elocatione . Recita tu ipsis.
νωσκε αυτούς.
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA.
'Ανάγνωθι δη και τους νόμους. Recita leges quoque.
LEGES .
NOMOI.
Cape jam hoc hujus quoque [Nicodemi) testimonium .
Λαβε δή και την τούτου μαρτυρίαν.
 (18 - 52) ISÆI OR . DE PYRRHI HEREDITATE . 257
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
64. Πώς oύν άν τις σαφέστερον εξελέγχοι ψευδομαρ- Γ 54. Quomodo jam quis , actione de falso dicto testimo.
2 ) τυριών διώκων ή έκ τε των πεπραγμένων αυτούς του- | nio aliquem persequens , evidentiusreum arguat, quam: si
τους επιδεικνύων και εκ των νόμων απάντων των ημε- | illum et ex ipsis rebus gestis et ex universo vestro jure ci
τέρων ; vilimendacii convincat?
Περί μεν ούν τούτου σχεδόν είρηται τα πολλά σκέ Exsecutus itaque quum jam sim eorum pleraque quæ de
ψασθε δε και περί του έχοντας την αδελφιδήν την τού | Nicodemo dicenda habebam , Xenoclem quoque spectate ,
του γυναίκα, εάν άρα τι γένηται και εκ τούτου τεκμή quineptem hujus uxorem habet, num ex illo quoque indi
ριον ώς έστι ψευδή τα μεμαρτυρημένα Νικοδήμω. cium sit , unde constet dictum a Nicodemo testimoniuni
(55) Ώς μεν ουν ενεγυήσατο και έλαβεν ώς oύσαν εξ falsum fuisse. (55) Xenoclem itaqueuxorem utemeretrice
εταίρας την γυναίκα,επιδέδεικται και μεμαρτύρηται · nalam desponderi sibi sivisse et accepisse, patet ex argii
25 ώς δ' αληθής ή μαρτυρία εστίν αύτη , 6 Ξενοκλής αυτός mentis et ex testimonio , cujus de veritate Xenocles ipse
έργω ουκ ολίγον χρόνον ήδη αληθή ταύτα μεμαρτύρηκε. per tempus haud modicum rebus ipsis testatus est. Patet
Δήλον γαρ ότι, ει μή ένεγεγύητο παρά του Eνδίου ως enim , nisi Xenocles uxorem sibi ut spuriam ab Endio de.
εξ εταίρας ούσαν την γυναίκα, όντων αυτώ παίδων ήδη sponderi sivisset , operam eum fuisse daturum quum liberi
τηλικούτων εκ της γυναικός, ζωντι αν το 'Ένδίω ημ ei jam essent ex illa uxore suscepti jam adulti , ut Endio
φισβήτησεν υπέρ της γνησίας θυγατρός των πατρώων, adhuc superstiti controversiam moveret de filia legitima ut
(58) άλλως τε και παρεσκευασμένος μη ομολογείν την sola herede bonorum patris, (56) præsertim qui paratus
του 'Eνδίου ποίησιν τω Πύρρω γενέσθαι· ως δη ουκ esset Endii adoptationem a Pyrrho unquam factam infi
50 ομολογών πως επεσκήπτετο τοις μεμαρτυρηκόσιν επί tiari : utique , quo eam infitiaretur, exceptionem falsitatis
τη διαθήκη του Πύρρου παραγενέσθαι. Και ως αληθή opposuit iis qui testati fuerant se interfuisse quum Pyrrhus
λέγω, αναγνώσεται υμίν την μαρτυρίαν την μαρτυρη testamentum conderet. Quæ a mevera dici, recitabit scriba
θεϊσαν. Αναγίνωσκε αυτούς. vobis testimonium ab iis quos dico perhibitum . Recita ipsis.
. ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM.
57. 'Αλλά μήν κακείνό γε δηλον, ώς ουχ ομολογούσι | 57. Atqui etiamex hoc patet hos non agnoscere factam
την του Eνδίου ποίησιν υπό του Πύρρου γενέσθαι. Ού fuisse Endii a Pyrrho adoptationem . Nam alias non trans
γάρ αν υπερβάντες τον τελευταίον του οίκου γεγενημέ euntes heredem postremum , Endium , hereditatem ut pa
35 νον κληρονόμον υπέρ της γυναικός του Πύρρου κλήρου ternam sive a Pyrrho Philæ relictam , sed ut fraternam pro
λαχείν την λήξιν ήξίωσαν ούτοι. Ο μέν γάρ Πύρρος muliere postularent. Plus enim quam viginti anniab excessu
πλείω ή είκοσιν έτη τετελεύτηκεν ήδη, ο δε " Ένδιος Pyrrhiexierunt, Endius autem anno superioridemum mense
του Μεταγειτνιώνος μηνός πέρυσιν, εν δ έλαχον του Metagitnione exspiravit ; quo facto , protinus tertio die post
κλήρου τηνλήξιν τρίτη ημέρα ευθέωςούτοι. (59)“Ο δε cæperunt veniam in jure petere hereditatem Pyrrhiadeundi.
νόμος πέντε ετών κελεύει δικάσασθαι του κλήρου , (58) Atqui lex præcipit, ut petenshereditatem alicujus intra
επειδάν τελευτήση ο κληρονόμος. Ουκούν δυοϊν τα έτερα | quinquennium ab ejus excessu eam pelat. Conveniebat
προσήκε τη γυναικί, ή ζωντι το Eνδία αμφισβητήσαι | itaque mulieri alterutrum facere , aut cumsuperstite adhuc
40 των πατρώων, ή επειδή τετελευτηκώς ήν δ εισποίητος , | Endio de patrimonio contendere , aut Endio exstincto here
των του αδελφού την επιδικασίαν αξιoύν ποιείσθαι, αλ ditatem ejus petere ; præsertim si verum fuit, quod hi
λως τε και εί , ώς φασιν ούτοι, ήγγυήκει αυτήν τη Ξε præ se ferunt, eam ab Endio pro legitima sorore Xeno
νοκλεϊ ως γνησίαν αδελφήν ούσαν αυτού. (59) Ακριβώς cli desponsam et in manus traditam fuisse. (59) Novimus
γάρ επιστάμεθα πάντες ότι αδελφών μεν κλήρων επι enim probe nos omnes , nobis omnibus licere fratrum here.
δικασία πάσίν έστιν ημίν, ότω δε γόνο γεγόνασι γνήσιοι ditates in jure petere ; quibus autem natu liberi sint, eo
παϊδες, ουδενί επιδικάζεσθαι των πατρώων προσήκει. rum bona in jure petere nemini prorsus licere . Horum de
Και περί τούτων ουδένα λόγον λεχθήναι δεϊ · άπαντες | bonis controversize Iocus omnino nullus est : omnes enim,
A4γάρ υμείς και οι άλλοι πολίται ανεπίδικα έχουσι τα et vos et reliqui cives, patrum patrimonia tenent inconte
εαυτών έκαστοι πατρώα. (ου) Ούτοι τοίνυν εις τούτο stabilia . (60) Et nihilominus tamen bi tam sunt audaces ,
τόλμης άφιγμένοι εισίν, ώστε το μεν είσποιήτω ουκ ut dicantadoptato quidem filio haud convenisse ut sibi per
έφασαν επιδικάσασθαι προσήκειν τών δοθέντων, τη δέ | testamenturn donata in jure peteret confirmari , pro Phila
Φίλη, ήν φασι θυγατέρα γνησίαν τω Πύρρω καταλε autem , quam aiunt a Pyrrho filiam genuinam esse reli
λείφθαι, λαχείν του κλήρου του πατρώου την λήξιν ctam , se recte contentionem super hereditate paterna capes
5 ήξίωσαν. Καίτοι (όπερ είπον και πρότερον) όσοι μέν | sere. Atqui( prout paulo ante docebam ) quicunque libe
αν καταλίπωσι γνησίους παίδας εξ αυτών, ου προσήκει | ros legitimos reliquerint , eorumliberi haudtenentur bona
τους παισιν επιδικάσασθαι των πατρώων · όσοι δε δια- I paterna in jure petere : si qui autem per testamentum
ORATORTS.
 258 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (52-- ος)
θήκαις αυτούς είσποιούνται, τούτοις επιδικάζεσθαι προσ - | adoptati fuerint, illos oportet operam dare ut bona sibi le
ήκει των δοθέντων. ( 61) Τοις μεν γάρ , ότι γόνω γε- | gata a judicibus adjudicentur. (61) Illis enim , quia nata
γόνασιν, ουδείς αν δήπου αμφισβητήσεις περί των πα- | liberi sunt , nemo facile controversiam de bonis paternis
τρώων: προς δε τουςεισποιήτους άπαντες οι κατά γένος moverit; cum adoptatis autem cognati omnes jus conten
dendi habere postulant. Super hereditatibus itaque ne a
προσήκοντες αμφισβητείν αξιoύσιν. "Ινα ούν μή παρά quocunque contendere volente lites moverentur, et ne e .
10 του έντυχόντος των κλήρων αι λήξεις τους αμφισβητεϊν sent qui hereditates veluti desolatas sibi peterent adjudi
βουλομένοις γίγνωνται, και μη ως ερήμων των κλήρων cari, propterea dant adoptati omnes operam ut sibi legata
επιδικάζεσθαί τινες τολμώσι,τούτουένεκα ταςεπιδικα formula juris adjudicentur. (62) Nemo jam vestrùm exi
σίαςοι εισποίητοι πάντες ποιούνται.(62) Μηδείς ούνυμών stimet Xenoclem , siputasset uxorem suam legitime natam
ηγείσθω, ει ενόμιζε γνησίαν είναι την έαυτού γυναίκα esse , pro ea superhereditate ipsius paterna contentionem
Ξενοκλής, λαχείν αν υπέρ αυτής την λήξιν του κλήρου fuisse suscepturum . Nilminus. Filia legitime nata si fuis .
του πατρώου , αλλ' εβάδιζεν αν η γνησία εις τα εαυτής set, tacita in bona paterna immigrasset, eaque si quis illi
15 πατρώα, και εί τις αυτήν αφηρείτο ή έβιάζετο, εξήγεν adimere per viin conatus esset, e suis eum ejecisset, homo.
αν εκ των πατρώων, και ουκ άν ιδίας μόνον δίκας έφευ que ejusmodiviolentiam ausus non privatas solummodo li.
γεν ο βιαζόμενος , αλλά και δημοσία εισαγγελθείς εις tes haberet decertandas, verum etiam apud archontem reus
τον άρχοντα εκινδύνευεν αν περί του σώματος και της agi posset ceu turbator pacis publicæ et in discrimen incur.
ουσίας απάσης της εαυτού . (63) "Ετι δ' αν πρότερον reret amittendi capitis fortunarumque omnium . (63) Adde,
quod Pyrrhi avunculi, si scissent a sororis suæ filio filiam
του Ξενοκλέους οί του Πύρρου θείοι , ει ήδεσαν γνησίαν genuinam
θυγατέρα το εαυτων αδελφιδω καταλειπομένην και rem matrimonium esse relictam , et nostrům neminem illam mulie
in ducere velle , profecto non permisis
ημών μηδένα λαμβάνειν εθέλοντα αυτήν, ουκ αν ποτε Xenocli ut, quinullo pacto Pyrrhum cognatione attin
20 επέτρεψαν Ξενοκλέα , τον μηδαμόθεν μηδέν γένει προσ sent
geret, illam mulierem secum cognatam sibi præriperet .
ήκοντα Πύρρω, λαβόντα έχεις την κατά γένος προσή (64) Gravis utique res foret. Nam leges edicunt ut mu
κουσαν αυτοίς γυναίκα.(64) Η δεινόν γ' αν είη. Τας μέν lieres ab ipsis patribus elocatæ et jam in matrimonio
υπό των πατέρων εκδοθείσας και συνοικούσας ανδράσι degentes ( de quibus quis melius filiæ quam pater con
γυναίκας ( περί ών τίς αν άμεινον και ο πατήρ βουλεύσαι sulat?) , ut vel sic elocatæ , inquam , quum pater earum
το;) – καιτας ούτω δοθείσας, αν ο πατήρ αυτων τελευ decesserit , nulla prole mascula legitima relicta , proximis
τήση μη καταλιπών αυταίς γνησίους αδελφούς , τους έγ genere in matrimonium a judicibus adjudicentur ; et pro.
γύτατα γένους επιδίκους ονόμος είναι κελεύει, και πολ. fecto complures jam sic uxoribusmulctatisunt , quibuscum
25 λοί συνοικούντες ήδη αφήρηνται τας εαυτών γυναίκας: | jamdudum cohabitassent. (65) Ιgitur quum quae ab ipsis
(65) είτα τας μέν υπότων πατέρων εκδοθείσας διά τον νό patribus elocatæ sunt , lege controversiæ eas necessario
μον εξ ανάγκης επιδίκους είναι προσήκει: Ξενοχλεί δε αν esse obnoxias oporteat, Xenocli tamen ayunculorum Pyr
τις τόδ' επέτρεψε τών του Πύρρου θείων, εί ήν γνησία rhi unus aliquis permisisset et uxorem domum ducere
sibi ipsi convenientem , si Pyrrhus filiam genuinam reli
θυγάτηρέχείνωκαταλειπομένη, λαβόντα έχειςτην κατά quisset , tantamque substantiam ipse sibi denegasset , Xe
γένος προσήκουσαν αυτοίςγυναίκα, καιτοσαύτης ουσίας nocli tribuisset? (66) Nolite illos tam stultos existimare.
τούτον καταστήναι κληρονόμον ανθ'εαυτών ;(66) Μηνο Nemo lucrum facile aversatur, nec alienos sibipræfert. Quod .
30 μίσητε υμείς , ώ άνδρες • ουδείς γαρ ανθρώπων μισεί το si ergo prætextu utentur hoc, ut aiant propter adoptatio .
λυσιτελούν, ουδε περί πλείονος τους αλλοτρίους εαυτού | nem Endii controversie mulierem haud fuisse obnoxiam, et
ποιείται. Εάν ούν προφασίζωνται διά την τού 'Eνδίου idcirco de ea obtinenda in jure contendere se negent vo .
ποίησιν μή επίδικον είναι την γυναίκα, και διά ταύτα luisse , primum hoc debebitis eos interrogare , quum fa
ctam a Pyrrho Endii fateantur adoptationem , cur tamen
μη φώσιν αμφισβητήσαι αυτής, πρώτον μεν εκείνα αυ oppugnent eos testes qui Endium a Pyrrho adoptatum fuisse
τους ερέσθαι χρή, ει ομολογούντες την τού Ενδίου testati sunt ? (67) deinde , quum præterissent eum qui bo
ποίησιν υπό του Πύρρου γενέσθαι έπεσκημμένοι εισί norum a Pyrrho relictorum postremus possessor et heres
τοις μεμαρτυρηκόσι ταύτα, (67) είτα παρελθόντες τον fuisset, cur tamen contra formulam juris hereditatem in
35 τελευταίον του οίκου γεγενημένον κληρονόμος του Πύρ jure petere nunc demum incipiant ? Denique eos interrogate,
ρου κλήρου την λήξιν λαχείν ήξίωσαν παρά τον νόμον. | num quis legitimus postulet de jure in bona suaimmitti?
Προς δε τούτοις εκείνο αυτούς έρεσθε, εί τις των γνη Has quæstiones opponite vos eorum impudentiæ . Philam
σίων αυτού επιδικάζεσθαι αξιοϊ. Ταύτα προς την | autem controversiae utique obnoxiamfuisse , si quidern le
αναίδειαν αυτών πυνθάνεσθε. Ως δ' ήνεπίδικος η γυνή, gitime nata fuerit, id vero licet e legibus quam evidentis
simecernere. (68) Lex enim expressis verbis ita præcipit , qui
εί περ γνησία καταλειφθείη , εκ των νόμων σαφέστατα masculam nullam relinquat, ei licere bona sua per
μαθείν έστιΣΤΑ νόμος διαρρήδην λέγει prolem
τούτο. (cs) Ο γάρ 25 testamentum valituramvelit
5 . διαθέσθαι όπως αν εθέλη τις τα αυτού, εάν μή | relinquat , ita cuicunque
εξείναι esse legare
voluntatem patrisidem
: sin autem , ut, filias
qui
10 παίδας γνησίους καταλίπη άρρενας: αν δε θηλείας κα hereditatem ejus adeat, is una quoque filiam in matrimo
ταλίπη , συν ταύταις. Ουκούν μετά των θυγατέρων | nium ducat. Licet ergo alicui bona sua legare, si una cum
έστι δούναι και διαθέσθαι τα αυτού άνευ δε των γνη- | bonis filiam quoque eidem deleget pater : non licet autem
 (58 - 62) ISEI OR. DE PYRRHI HEREDITATE. 259
σίων θυγατέρων ουχ οίόν τε ούτε ποιήσασθαι ούτε δού- | filiarum legitime natarum ratione nulla liabita aliquem
ναι ουδενί ουδέν των εαυτού. (69) Ουκούν ει μεν άνευ adoptare eique bona sua legare. (69) Quodsi ergo Pyrrhus
της γνησίας θυγατρός τον " Ενδιον Πύρρος έποιείτο υιόν | legitima filia preterita Endium adoptavit , lex illant alo
ptationem illegitimam declaravit : sin autem Endio filiam
αυτό, άκυρος αν ήν αυτού η ποίησις κατά τον νόμον dedit eaque conditione adoptatum in bonis Endium reliquit,
ει δε την θυγατέρα εδίδου και επί τούτω ποιησάμενος cur passi vos duo estis, qui Pyrrhi essetis avunculi, ut En
45 κατέλιπε, πως αν υμείς επετρέψατε επιδικάζεσθαι, τώ dius bona Pyrrhi a judicibus sibi curaret attribui, tametsi
του Πύρρου θείω, τον'Ενδιον του Πύρρου κλήρου άνευ prætensam illam Pyrrhi filiam in matrimonium haud du
της γνησίας θυγατρός, εί ήν εκείνω, άλλως τε εί και ceret? præsertim testati quum sitis ipsi Pyrrhum , sororis
εμαρτυρήσατε ως επέσκηψεν υμίν ο αδελφιδούς επιμε . vestråe filium , ipsum vobis demandasse uthujus natæ suce
λείσθαι τούτου του παιδίου ; (70)'Αλλ' ώ'γαθέ, τούτο μεν curam haberetis ? (70) At agite, o boni, excusabitis forsitan
και λαθεϊν φήσαιτ' αν υμάς: ότε δ'ενεγύα και εξεδίδου obliviositatem vestram ; at Endius tamen quum mulierem
ο 'Ένδιος την γυναίκα , επετρέπετε υμείς οι θείοι την desponderet atque elocaret, cur tum vos permisistis mulieri,
ut tacita et nil contra hiscens se pateretur pro spuria Pyr
και του αδελφιδού τού υμετέρου αυτών ως εξ εταίρας ούσαν rhi desponderi, vos qui Pyrrhiavunculi essetis? præsertim
εκείνω εγγυάσθαι , άλλως τε και παραγενέσθαι φάσκον quum ipsi aiatis vos affuisse tum , quum Pyrrhus matrem
τες , ότε ο αδελφιδούς υμών ενεγυάτο την μητέρα την hujus mulieris ut legitimam uxorem sibi curaret despon
ταύτης κατά νόμους εξειν γυναίκα, έτι δε και εν τη δε dendam , et præterea iis epulis vos aiatis invitatos inter.
κάτη τη ταύτης κληθέντες συνεστιάσθαι ; (71) Προς fuisse , quæ die hujus filiæ nominali celebratæ fuissent;
δε τούτοις ( τουτί γάρ το δεινόν έστιν ) επισκήψαι φά (71) denique (id quod deterrimum est) ipsi quum aiatis Pyr.
σκοντες υμϊν τον αδελφιδούν επιμελείσθαι τούτου του rhum morientem demandasse, curam hujus puellæ ut vel.
παιδίου , ούτως επεμελήθητε ώστ' εάσαι ως εξ εταίρας letis habere, tam probe consuluistis ei ut pateremini eam
Το ούσαν αυτήν εγγυάσθαι, άλλως τε και έχουσαν τούνομα | pro spuria desponderi, praesertim quυ Sororis vestre no
της υμετέρας αυτών αδελφής , ώςέμαρτυρείτε; men gereret , ut ipsi testimonio affirmastis.
72. 'Εκ τοίνυν τούτων, ώ άνδρες, και εξ αυτού του Ι 72. Ex his itaque a medictis et ex tota causa facile per.
πράγματος ράδιον εστι γνώναι όσον αναισχυντότατοι | specta cuique est , quamimpudentissimi sint li homines.
ανθρώπων εισίν ούτοι. Τίνος γάρ ένεκα, εί ήν γνησία Avunculus enim noster si filiam rite sibi natam reliquisset ,
θυγάτηρ τώ ημετέρω θείω καταλειπομένη, ποιησάμενος ecquo fratrem nostrum pro filio adoptato in bonis reliquis.
ο θείος κατέλιπε τον εμόν αδελφόν υιον εαυτό και πότερον set? Ideone, quod alii essent necessitudine propiores quam
15 ότι προσήκοντες αυτώ εγγυτέρω γένους ημών ήσαν άλ nos, quos ille volens facultate filiam suam in jure petendi
excludere , fratrem nostrum adoptasset ? Atneque fuit un
λοι, ούς βουλόμενος την επιδικασίαςτης θυγατρός απο quam filia ejusmodi, neque est. Liberis itaque nullis inge.
στερήσαι,εποιείτο τον αδελφόν υιόν αυτώ; Αλλ' ούτε nuis ab eo relictis , nemo illi propior est quam nos sumus ;
εγένετο ούτ' έστι , μη γενομένων δε παίδων γνησίων nam neque frater illi fuit neque nepotes ex fratre , sed nos
εκείνω, εγγυτέρω ημών ουδε είς; αδελφός μέν γάρ ουκ sumus ex ejus sorore nati. (73) Atque tamen medius fidius
ήν αυτώ ουδ' αδελφού παίδες, εκ δε της αδελφής ημείς Pyrrhus alium e cognatis si adoptasset, una cum hereditate
ημεν αυτώ. (73) 'Αλλά νή Δία άλλον τινά ποιησάμε filiam quoque ei dedisset habendam pro uxore ? Ecquid ,
νος των συγγενών έδωκεν αν έχεις τον κλήρον και inquam , oportebat Pyrrhum ita palam quemcunque tandem
20 την θυγατέρα της εαυτού ; Και τι αυτόν έδει καταφα cognatorum offendere? cui licebat, si revera Nicodem
νως και οτωούν απεχθέσθαι των οικείων, εξόν, εί sororem sibi curasset desponderi, filiam , quæ ex ea nata
περ ήν εγγεγυημένος την αδελφήν την Νικοδήμου, fertur esse, in phratoras inducere ut ex se legitime natam ,
την θυγατέρα την εκ ταύτης αποφανθείσαν είναι εις et virginem heredem universæ substantiæ relinquere , ea
τους φράτορας εισαγαγόντι ως oύσαν γνησίαν εαυτώ, lege ut proximus cognatus eam sibi a judicibus curaret ad
επί άπαντι τω κλήρω επίδικον καταλιπείν αυτήν, και judicandam , et e nepotibus , si qui ex filia nascerentur,
επισκηψαι των γιγνομένων της θυγατρός παίδων εισα unus aliquis sibi institueretur filii loco. (74 ) Constat eninı
γαγείν υιον εαυτό ; (74) Δήλον μέν γάρ ότι επίκληρον eum , si filiam heredem reliquisset , certissime cognitum ha
25 καταλιπών ακριβώς αν δει ότι δυοϊν θάτερον έμελλεν buisse alterutrum horum esse eventurum , utaut nostrum , qui
υπάρχειν αυτή η γάρ ημών τινα των εγγύτατα γένους cognatione sumusproximi, quisquam filiam illam suam uxo.
επιδικασάμενον εξειν γυναίκα, η ει μηδείς ημών εβού rem baberet sibia judicibusadjudicatam ,aut,si nostrum quise
λετο λαμβάνειν, των θείων τινά τούτων των μαρτυρούν quam eam ducere recusaret, uthorum avunculorum suorum
των, ει δε μή, των άλλων τινά συγγενών τον αυτόν alter, quinunc testimonia præstant, aut reliquorum cogna.
τρόπον περί πάσης της ουσίας επιδικασάμενον κατά τους forum quisquam parimodo , petita in jure universa heredi
του tate, eam uxorem haberet. (75 ) Hæc ille perfecturus erat ,
ίν καιεκ μημένποιή
Ουκούν
νόμους
την θυγατέρ φράτορας (75)
εις τουςγυναίκα.
έξειν αταύτην εισαγαγε si filiam in phratoras induxisset fratremque meum pro filio
30 σασθαι τον εμόν αδελφόν υιόν αυτω , ταύτ' αν διεπρά- I haud adoptasset : eo autem quod fratrem meum adoptavit ,
ξατο· εκ δε του τούτον μεν ποιήσασθαι , την δε μή εισ- | illam vero in phratoras non indixit , hanc quidem pro spu
αγαγείν, την μεν νόθην, ώσπερ αυτό προσήκε, και / ria, id quod eum decebat quoque facere, fratreim vero
 260 ΙΣΑΙΟΥ ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΡΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (62 – 67}
άκληρον κατέστησε, τον δε κληρονόμον κατέλιπε των | meum heredem bonorumsuorum declaravit. (76) Quod al
εαυτού. (76)'Αλλά μήν ώς γε ούτε γαμηλίαν εισήνεγ tem avunculus noster neque sacrificium neque epulum nu
κεν ο θείος ημών, ούτε την θυγατέρα, ήν φασι γνησίας ptiale intuleritneque in phratoras induxerit filiam , qnam hi
αυτόείναι ούτοι, εισαγαγείν εις τους φράτορας ήξίωσε, aiunt ei legitimenatam esse, quanquam apud phratorasub
35 και ταύτα νόμου όντος αυτούς , αναγνώσεται υμίν την tinet hic ritus , his de rebus ut vobis constet, recitabit vobis
των φρατόρων των εκείνου μαρτυρίαν.'Αναγίνωσκει συ scriba testimonium pliratorum qui olim avunculo nostro
δ'επίλαβε το ύδωρ. fuerunt. Recita tu : tu autem inhibe aquam .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .
Λαβέ δε και ως εποιήσατο τον εμόν αδελφόν υιόν | Cape hoc quoque testimonium , docens illud,ab avunculo
αυτώ. fratrem meum adoptatum esse .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .

77. Είτα υμείς την Νικοδήμου μαρτυρίαν των αυτού I 77. Vosne jam, judices , testimonio Nicodemi majorein
του θείου εκμαρτυριών πιστοτέραν ηγήσεσθε είναι , και | fidem, quam avunculi nostri extestimoniis habebitis ? Jam
την ούτω κοινήν τοίς βουλομένοις γεγενημένην, ταύτην quisquam persuadere vobis conetur, quæ mulier volenti
10 επιχειρήσει τις υμάς πείθειν ότι εγγυητήν γυναίκα και cuiquepatuerit , eam avunculo nostro uxorem fuisse legiti.
ημέτερος θείος έσχενς (78) 'Αλλ' υμείς , ως έγωγ’ οίμαι, | mam ?(78)Αtquivos, ut opinor,Ιιοc non credetis, nisi planum
ου πιστεύσετε , εάν μή αποφαίνη υμίν, όπερ αρχόμε fecerit id , quod initio hujus orationis urgebam , primum
νος είπον του λόγου , πρώτον μεν επί τίνι προικί ούτος hoc , cujusnam sub dotis conditione Nicodemus Pyrrho so.
εγγυήσαι το Πύρρω φησί την αδελφήν, έπειτα προς rorem suam desponderit ; deinde apud quemnam archon
οποίον άρχοντα η εγγυητή γυνή απέλιπε τον άνδρα ή / tem mulier denuntiaverit se domo mariti ultra excessisse;
τον οίκον αυτού , είτα παρ' ότου έκομίσατο την προίκα | post a quonam Nicodemus dotem sororis recuperarit post
αυτής,επειδή τετελευτηκώς ήν ώ φησιν αυτήν εγγυήσαι: excessum ejus, cui se ait illam spopondisse ; aut, si dotem
quum reposceret recuperare non potuerit, quamnam intra
46 ή εί απαιτών μή εδύνατο κομίσασθαι εν είκοσιν έτεσιν, viginti actionem de dandis alimentis vel de dote red
οποίαν δίκην σίτου ή της προικός αυτής υπέρ της εγ denda annosin eum intenderit qui Pyrrhri hereditatem possedit .
γυητής γυναικός εδικάσατο τω έχοντι τον Πύρρου κλή (79) Præterea doceto Nicodemus, num alii cuipiam sororem
ρον ούτος. . (το) Έτι δε προς τούτοις επιδειξάτω ότα suam desponderit sive antea sive etiam post , itcm num ab
πρότερον ή ύστερον ενεγύησεν ούτος την αδελφήν, ή εί illa muliere adhuc alii liberi aliis nati fuerint. Hæc vobis
εξ άλλου τινός γεγενημένοι εισί παίδες αυτή. Ταύτα ex illo percontanda esse existimate, neque obliviscimini
και ούν αξιoύτε πυνθάνεσθαι παρ' αυτού , και περί της τοϊς de victima nuptiali in phratoras illata interrogare. Argu
φράτορσι γαμηλίας μη αμνημονείτε, Ου γαρ των mentum enim hoc est non levissimum adversus Nicodemi
ελαχίστων προς την τούτου μαρτυρίαν τεκμήριόν εστι testimonium . Planum enim est si Pyrrhus induci potuerit
τούτο. Δηλον γάρ ότι , ει επείσθη εγγυήσασθαι, επεί utmulierem hancpro uxore legitima sibisineret desponderi,
σθη αν και γαμηλίαν υπέρ αυτής τοις φράτορσιν εισε passurum quoque eum fuisse se adduci ut pro ea victimam
νεγκεϊν και εισαγαγείν την έκ ταύτης αποφανθείσαν θυ nuptialem in phratoras inferret, item ut filiam , quæ ex
γατέρα ως γνησίαν ούσαν αυτώ. (80) Και εν τω δήμω illa muliere ipsi nata proditur, induceret pro filia sibi legi
κεκτημένος τον τριτάλαντον οίκον, ει ήν γεγαμηκώς, time nata; (80) denique , quum substantiam tria talenta
10 ηναγκάζετο αν υπέρ της γαμετης γυναικός και θεσμο valentem haberet, și Pyrrhus revera illam pro legitima
φόρια εστιάν τας γυναίκας, και τάλλα όσα προσήκε uxore habuisset, etiam in pago ejus nomine matronas in
λειτουργείν εν τω δήμω υπέρ της γυναικός από γε ου Thesmophoriis epulis excipere aliaque nonnulla in pago suo
σίας τηλικαύτης. Ού τοίνυν φανείται ουδέν τούτων γεγε pro matrefamilias, praesertim e re tam ampla, perageremu.
νημένον ουδεπώποτε. Οι μεν ούν φράτορες μεμαρτυρή nia debebat. Atqui horum omnium nihil factum esse con
κασιν υμίν• λαβέ δε και την των δημοτών των εκείνου ! stat. Phratores jam testimonium dixerunt. Accipite jam
μαρτυρίαν. testimonia paganorum quoque quiPyrrho quondam fuerunt.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
 (67 - 1) ISÆI OR . DE NICOSTRATI HEREDITATE. 2014
IV . IV .
Π5 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΣΤΡΑΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ DE NICOSTRATI HEREDITATE
ΕΠΙΛΟΓΟΣ. EPILOGUS .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ . ARGUMENTUM .
30 Νικοστράτου ενυπερορία τελευτήσαντος , "Αγνων και Αγνόθεος | Mortuo in expeditione apud exteros Nicostrato, Hagnon et Ηa
ως όντες ανεψιοι εκ πατραδέλφου αμφισβητούσι του κλή gnotheus consobrini patrueles contendunt de hereditate cum
ρου προς Χαριάδην, φάσκοντα κληρονόμου αυτού είναι κατά Chariade,se heredem illius donationeprofitente , per testamen
δόσιν, ό εστι κατά διαθήκας. 'Ισαίος ούν ο ρήτωρ, ώς συγ
γενής ών των περί τον "Αγνωνα , λέγει συνηγορών αυτοίς. Η tum . Isæus itaque orator, utpote consanguineus Hagnonis ,
στάσεις στοχασμός. orans patrocinatur illis. Lis est controversialis.
'Επιτήδειοί μοι τυγχάνουσιν, ώ άνδρες ,όντες"Άγνων Hagnon hic , o judices, Hagnotheusque familiariter me
τε ουτοσί και Άγνόθεος , και ο πατήρ αυτών έτι πρότε- I utuntur , et jam antea pater eorum quoque me pariter usus
ρον. Είκός ούν μοι δοκεϊ είναι, ώς αν οιός τε ώ, συν fuit. Quocirca consentaneum esse mihi videtur, me cau
26 ειπείν αυτοίς. sam eorum quam potero diligentissimeagere.
Περί μεν ούν τών εν τη υπερορία πραχθέντων ούτε | Foris itaque gestorum extra ditionem Atticam neque te.
μάρτυρας εξευρείν οίόν τε, ούτε τους αντιδίκους, εάν τι | stes possuntinveniri, neque, siquidadversarii deis men.
ψεύδωνται, ελέγχειν ραδιον, διά το μηδέτερον τούτων tiuntur, facile est eos coarguere , quia fratrum quos modo
εκείσε αφίχθαι» τα δε ενθάδε συμβεβηκότα δοκεί μοι | nominabarm neuter illuc profectus est[uhi Nicostratus exspi
υμίν ικανά γενέσθαι αν τεκμήρια , ότι άπαντες οι κατά ravit ] : quæ autem hic evenere , satis ea mihi videntur
30 την δόσιν των Νικοστράτου αμφισβητούντες εξαπατή idonea essa documenta e quibus constet, quicunque ex
σαι υμάς βούλονται. (2) Πρώτον μεν ούν, ώ άνδρες , titulo donationis hereditatem Nicostrati petunt, eos omnes
περί τηςτων ονομάτων επιγραφής αξιόν εστιν εξετάσαι, hoc agere ut vobis imponant. (2) Ante omnia itaque, judi
2.αι σκέψασθαι οπότεροι απλούστερον και κατά φύσιν ces, nomen quæri par est quod in tabulis petitoriis utrinque
μάλλον τας λήξεις εποιήσαντο. “Αγνων μέν γάρ ου editum est, et dijudicari utri simplicius atque rei naturæ
convenientius hereditatem petierint. Hagnon scilicet hic
τοσί και Αγνόθεος Θρασυμάχου επεγράψαντο τον Νι
κόστρατον, και εαυτούς εκείνω ανεψιούς αποφαίνουσι, atque Hagnotheusapud archontem professi sunt heredita
tem abs se peti Nicostrati ejus qui filius Thrasymachifuisset,
και τούτων μάρτυρας παρέχονται· (3) Χαριάδης δε consobrinosque se ejus esse , testesque hujus rei exhibent :
38 και οι συνδικούντες αυτώ Σμίκρου μέν πατρός είναι (3) Chariades autem ejusque advocati Nicostratum qui
φασι τον Νικόστρατον, αμφισβητούσι δε του Θρασυμά Smicri filius essetnominarunt , et nihilominus hereditatem
χου υιού κλήρου. Και οίδε μεν ουδέν προσποιούνται ejus Nicostrati, qui Thrasymachifilius fuit,prætenduntad se
εκείνου του ονόματος ούτε γινώσκειν ούτε προσήκειν pertinere. Ethiquidem , Hagnon atque Hagnotbeus, nomen
αυτοίς· φασί μεν ούν είναι Θρασυμάχου Νικόστρατον, illud ad se quicquam facere notumque ipsis esse negant ;
τούτου δε ομοίως της ουσίας αμφισβητούσι.· (4) Και dicunt igitur Thrasymachi filium esse Nicostratum ; hujus
. ει μεν το όνομα πατρόθεν το αυτό ώμολόγουν είναι του vero de hereditate perinde contendunt.(4) Jam si nomen Ni
Νικοστράτου , περί δε του κλήρου μόνου διαφέροντο , costrati a patre idem utrique faterentur, et de hereditate
40 ουδέν αν έδει υμάς σκέψασθαι αλλ' εί τι διέθετο εκείνος solummodo differrent , hac una de re vos oporteret disce
ο Νικόστρατος, ον αμφότεροι ώμολόγουν · νύν δε πως ptare quidnam in testamento constituisset ille Nicostratus,
de quo homine ambæ partes consentirent : jam vero qui
οίόν τε τω ανδρί δύο πατέραςεπιγράψασθαι; τούτο γάρ licet eidem homini duos patres imputare ? Id enim fecit
Χαριάδης πεποίηκεν · αυτός τε γάρ έλαχε του Σμίκρου Chariades, qui, hereditatem petensejus Nicostrati qui filius
Νικοστράτου , τούτοις δε του Θρασυμάχου λαχούσι πα Smicri fuit, adversus hos tamen deposito contendit sacra
ρακατέβαλεν ως τον αυτόν όντα. (5) ' Έστι μέν ούν mento , qui hereditatem petunt a Nicostrato Thrasymachi
άπαντα ταύτα επήρεια και παρασκευή. Ηγούνται Nlio relictam ; quasi Smicrus et Thrasymachus idem homo
γάρ τούτους, απλού μεν όντος του πράγματος και μη fuissent. (5) Mera quidem haec est malitia et machinatio .
47 δεμιάς αυτούς ταραχής έγγιγνομένης, ου χαλεπώς Existimantenim , causam si sinant simplicem manere nihil
que turbelæ ei immisceant, diſficile his non futurum ut
επιδείξεις ότι ουδέν Νικόστρατος διέθετο· εάν δε μή planum faciant a Nicostrato testamentum scriptum prorsus
τον πατέρα τον αυτόν είναι φώσι, του δε κλήρου μηδέν nullum esse : sin autem patrcm Nicostrati non eundem eden .
ήττον αμφισβητώσιν, ακριβώς ίσασιν ότι πλείονι λόγω tes hereditatem nihilominus petant, certi sunt fore ut hi
είπεϊν τουτουσί δεήσει ως Νικόστρατος Θρασυμάχου verborum plus conterant in docendo Nicostratum Thrasy
ήν ή ως ουδεν διέθετο. (6) Ετι δε και ομολογούντες machi filium fuisse, quam in eo, Nicostratum testamentum
6 Θρασυμάχου μεν είναι τον Νικόστρατον ουκ αν είχαν nullum scripsisse. (6 ) Præterea siNicostratum confiteren .
εξελέγξαι τούσδε ώς ουκ εισίν εκείνω ανεψιοί• άλλον | tur Thrasymachi filium esse, non possent hoc arguere con
δε πατέρα των τεθνεώτι κατασκευάζοντες ου μόνον περί | sobrinos ios illius non esse : quum autem defuncto patrem
 262 1ΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΣΤΡΑΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (71 - 75)
των διαθηκών αλλά και περί του γένους λόγον εμβε - | affingant commentitium, non solum de testamento , sed
βλήκασιν. etiam de consanguinitate dicendi necessitatem imposuerunt.
7. Ουκ εκ τούτων δε μόνον γνοίητ' αν ότι άλλοι τι- Ι 7. Verumnon ex his solummodo intelligatis sabesse cer
νές εισιν οι ταύτα επί τουτουσί επάγοντες , αλλά και | tοs quosdam alios, qui istos adversarios in amicos meos
εκ των κατ' αρχάς γεγενημένων. Τίς γάρ ουκ απε- | instigarint, sed etiam ex illis que a principio statim eve
κείρατο, επειδή τα δύο ταλάντω εξ 'Ακης ήλθετον; | nerunt. Ecquis enim non super excessu Nicostrati 0
10 τίς ου μέλαν ιμάτιον εφόρησεν, ώς διά το πένθος κλη- mamtondebat, quum hereditas duum talentorum ex Ace
ρονομήσων της ουσίας; H πόσοι συγγενείς και υιείς | venit? Ecquis non pullam induit , quasi per Inctum here:
κατά δόσιν προσεποιήσαντο των Νικοστράτου; (8) Δη ditatem adepturus ? Quot se mentiti sunt cognatos Nico
μοσθένης μέν γε αδελφιδούς έφη αυτή είναι, επειδή | strati aut filios ab eo per testamentumadoptatos? (8) De
δ' εξηλέγχθη υπό τούτων, απέστη: Τήλεφος δε δούναι mosthenes quidem se nepotem ejusex fratre ferebat , ab his
αυτώ Νικόστρατον άπαντα τα εαυτού · και ούτος ου autem mendacii convictus desistebat : bona sua omnia
πολλά ύστερον επαύσατο. Αμινιάδης δε υιόν αυτό Nicostratum sibi donasse prætendebat Telephus; sed hic
προς τον άρχοντα ήκεν άγων ουδε τριετή γεγονότα ,και quoque paulo post conticescebat : Aminiades puerum non
15 ταύτ'ουκ επιδεδημηκότος του Νικοστράτου ένδεκαετών dum triennem ad archontem afferebat, aiens eum Nicostrati
Αθήνησι. (9) Πύρρος δε ο Λαμπτρεύς τη μεν Αθηνά esse , quum is totos undecim annos Athenis abfuisset :
έφη τα χρήματα υπό Νικοστράτου καθιερώσθαι, αυτό (9) Pyrrhus Lamptrensis Nicostratum aiebat bona sua (ex
δ' υπ' αυτού εκείνου δεδόσθαι. Κτησις δ' ο Βησαιεύς parte ) Minervæ consecrasse , et (reliqua ) sibi donasse :
και Κραναός το μεν πρώτον δίκην έφασαν του Νικο Ctesis Besæensis et Cranaus jactabantNicostratum a se in jus
vocatum talenti mulctæ condemnatum fuisse , quod quum
στράτου ταλάντου καταδεδικάσθαι , επειδή δ' ουκ είχον demonstrare
τούτο αποδείξαι , απελεύθερον αυτόν εαυτών προσε Suum fuisse ; nequirent, comminiscebantur eum libertum
20 ποιήσαντο είναι και ουδ' ούτοι & έλεγον απέδειξαν. (10 ) Hi sunt quiVerum ne hoc quidem probare poterant.
ab initio hereditati Nicostrati inbiarunt :
(1ο) Και οι μεν ευθύς κατά τα πρώτα επίτά Νικοστρά Chariades autem tum quidem eam non petebat, postmodum
του άξαντες ουτοί είσι: Χαριάδης δε τότε μεν ουδαμού vero cæpit petere , neque solus ipse , sed etiam spurium
ήμφισβήτησεν, ύστερον δε ου μόνον αυτός αλλά και το suum e meretrice filium subjectum ivit Nicostrato , ut aut
εκ της εταίρας παιδίον είσποιων ήλθε. Τούτο δ' ήν ! bona corriperetipse aut saltim spurio suo jus civitatis ac
αυτό ως ή των χρημάτων κληρονομήσoντι ή το παιδίον quireret. Sentiens autem suum de cognatione assertum
αστον ποιήσoντι. Αισθόμενος δε και ούτος ότι περί του mendacii convictum iri, petitionem pueri quidem rescidit,
γένους ελεγχθήσοιτο, την μεν του παιδίου αμφισβήτη pro semetipso autem sacramentum deposuit, ut is cui per
25 σιν παρέλυσεν, εαυτό δε κατά δόσιν παρακατέβαλεν. testamentum bona Nicostrati data fuissent.
II. Eχρήν μεν ούν, ώ άνδρες , όστις κατά δόσιν 11. Oportebat quidem , judices, quicunque bona ex titulo
χρημάτων αμφισβητων ηττηθείη, μήκατά το τέλος ζη- donationis testamentarie petens causa cecidisset , eum non
μιούσθαι, αλλ' εφ' όσα περ ληψόμενος ήει, τοσαύτα τη admulctam pro rata condemnari, sed ad tantundem reipu
πόλει αποτίνειν' ούτω γάρ αν ούθ' οι νόμοι κατεφρο blicæ fisco luendum , quanti sit summa bonorum ab eo pe.
νούντο ούτε τα γένη υβρίζετο προς τούτων, ουδ' αν των titorum : quod si fieret, leges non ita contemnerentur,
τεθνεώτων ουδείς κατεψεύδετο. Επειδή δε άπασι και neque cognationes ab istis lacesserentur, neque defunctorum
των αλλοτρίων απάντων, καθ' 8 τι άν τις βούληται, nomine abuti auderent. Quoniam vero per leges omnibus
30 αμφισβητείν έξεστιν, υμάς χρή περί αυτών ως οδόν licet hereditates quorumcunque quo quisque titulo velit pe.
τ' ακριβέστατα εξετάζειν και μηδέν εις όσον δύνασθε tere, vestrûm est in hujusmodi causas quanta poteritis
παραλείπειν. (12) 'Εν μόναις δε ταϊς των κλήρων είσα summa diligentia inquirere nihilque transmittere. (12) Et
γωγαίς δοκεί μοι προσήκειν τεκμηρίοις μάλλον ή μάρ in hoc solo genere causarum , hereditario puta , videntur ad
τυσι πιστεύειν. Περί μέν γάρ των άλλων συμβολαίων fidem faciendam validiora etiam esse indicia quam ipsi te .
ου πάνυ χαλεπόν τους τα ψευδή μαρτυρούνταςελέγχειν» stes. Nam in cæteris quidem contractibus haud admodum
ζωντος γάρ και παρόντος του πράξαντος καταμαρτυ difficile est falsa testatos coarguere, superstite adhuc et
35 ρούσι: περί δε των διαθηκών πώς άν τις γνοίη τους μή præsente eo quem testati sinthoc vel illud egisse : in causa
ταληθή λέγοντας, ει μή πάνυ μεγάλα τα διαφέροντα | vero hereditaria ecquifalsitestes noscitabuntur, nisi perma
είη, αυτού μεν καθ' ου μαρτυρούσι τεθνεώτος , των | gnum sit discrimen? illo ipso de cujus factistestimonium
δε συγγενών μηδέν των πεπραγμένων ειδότων, του δέ | perhibetur vivis exempto , cognatisque ea que ab illo gesta
ελέγχου μηδαμώς ακριβούς γινομένου ; (15) ' Ετι δε , sint prorsus ignorantibus, denique ubi scrutinium severo
ώ άνδρες, και των διατιθεμένων οι πολλοί ουδέ λέγουσι | exerceri nequeat. (13) Adde , quodtestamenta condentium
τους παραγινομένοις 8 τι διατίθενται, αλλ' αυτού μό plerique testibus ne dicunt quidem , quid in tabulis scriptum
νου , του καταλιπείν διαθήκας, μάρτυρας παρίστανται, sit, sed ideo solummodo adstare jubent, quo testentur les
10 του δε συμβαίνοντός έστι και γραμματείoν αλλαγήναι stamentum esse relictum ; etiam hoc usu venire solet , ut
και ταναντία ταϊς του τεθνεώτος διαθήκαις μεταγρα- | tabulae perimutentur, et utin subdititias ingerantur prorsus
 (75 - 80) ISÆI OR. DE NICOSTRATI HEREDITATE. 263
φήναι• ουδέν γάρ μάλλον οι μάρτυρες είσονται , ει εφ' αις | contraria iis quae defunctus constituisset; namtestes non
εκλήθησαν διαθήκαις , αύται αποφαίνονται. (14) “ Οπότε | ideo magis quod interfuere certo sciunt, verene sinttabula
δε και τους ομολογουμένως παραγενομένους οίόν τ' έστιν quæ in judicio proferuntur an subdititiæ . (14) Quod si
εξαπατήσαι, πώς ουκ αν υμάς γε τους μηδέν του itaque illi ipsi adeo decipi possunt, quos quum testamenta
πράγματος ειδότας πολύ μάλλον ετοιμότερόν τις παρα scriberentur interfuisse in confesso est , quanto quis vos
promptius circumvenire conetur qui rerum gestarum nihil
κρούσασθαι εγχειρήσαι; Αλλά μήν και ο νόμος, ώ άν teneatis? Porro , judices, non omnia omnino testamenta
48 δρες, ουκ εάν τις διαθήται μόνον, κυρίας είναι κελεύει lex jubet esse rata, sed ea soluminodo quæ scribens quisque
τας διαθήκας, αλλά εάν ευ φρονών. Σκεπτέον δή υμίν suæ mentis esset compos. Ante omnia itaque dispiciendum
πρώτον μεν εί εποιήσατο τας διαθήκας, έπειτα ει μη vobis est , num Nicostratus testamentum scripserit, tum si
παρανοών διέθετο. (15) Αντιλεγόντων δ' ημών μηδε | scripserit, rectene sapiens scripserit an desipiens. (15) Nano
το παράπαν γενέσθαι τάς διαθήκας , εκ τίνος αν τρόπου , negantibus nobis omnino scriptum esse testamentum ,
ει τις παρανοών διέθετο, γνοίητε, πριν περί αυτού του ecqui decernetis a delirante scriptum esse , priusquain certo
διαθέσθαι πιστεύσαι ; Τους μεν ούν κατά την δόσιν constiterit de hoc quod testamentum scripserit ? Videtis,
αμφισβητούντας δράτε όσον έργον εστίν αίσθέσθαι ει quam difficile sit deprehendere, num vera dicant bi qui
ex titulo donationis testamentaria hereditates petunt : co
αληθή λέγουσι, τους δε κατά το γένος πρώτον μεν ουδέν gnationis autem ex titulo petentes nil habent opus ut te .
δεί μάρτυρας παρασχέσθαι ώς αυτών εστιν ο κλήρος stes producant ad docendum de jure , quod iis est, heredi.
( παρά πάντων γάρ ώμολόγηται τοις εγγυτάτω γένους tates petendi (constat enim inter omnes defuncti cujusque
τα του τελευτήσαντος γίνεσθαι ) , (16) έπειτα οι νόμοι ου | bona ad proximos in sanguine devenire) ; (16) deinde non
μόνον οι περί των γενών αλλά και οι περί των δόσεων illæ solum leges de jure cognatorum , scd hæ quoque quæ
τους συγγενέσι βοηθούσι. Δούναι μεν γαρ ο νόμος ου de donationibus præcipiunt, secundæ sunt cognatis , ve
1ο δενί εα τα εαυτού , εάν υπό γήρως ή υπό νήσου και υπό | tantes quenquam bona sua cuiquam dare, aut præ senio aut
per valetudinem aliisque de causis , quas vos omnes tenetis ,
των άλλων & και υμείς ίστε παρανοήση κατά δε το mentis compotem ; cognatione autem utquisque proxi
γένος και τα τού οπωσούν διακειμένου και εγγύτατα γέ mus est non
, ita bona defuncti , quaecunque ejus conditio fuerit,
νους αναμφισβητήτως λαμβάνει. (17) Χωρίς δε τούτων absque ulla controversia suscipit. (17 ) Præterea testa
ταϊς μεν διαθήκαις διά μαρτύρων υμάς δεί πιστεύσαι, mentis non potestis fidere, nisi per interventum testium ,
υφ' ών ένι και εξαπατηθήναι ( ού γάρ αν ήσαν ψευδο a quibus facile factu est ut decipiamini(nam alias non essent
μαρτυριών επισκέψεις ), τη δ’ αγχιστεία δι'υμών αυ actiones exceptoriæ de falsis dictis testimoniis ), cognationi
15 των κατά γάρ τους νόμους οι συγγενείς αμφισβητούσιν, autem fidere vobis licet per vosmet ipsos ; cognati enim ex
ούς υμείς έθεσθε. (18) Προς δε τούτοις , ώ άνδρες , ει illis legibus certant, quas ipsimet vos sanxistis . (18) Præ
μεν οι κατά τας διαθήκας αμφισβητούντες ομολογου terea , judices, si ex testamento hereditatem petentes con .
μένως Νικοστράτω επιτήδειοι όντες ετύγχανον, το μεν staret familiares Nicostrati fuisse,accuratius examinanti ne
sic,quidem , sed magis tamen probabile esset verum judi.
ακριβές ουδ' αν ούτως, όμως μέντοι μάλλον είκός ήν cari testamentum ; complures enim visi sunt, quod animo
αληθείς είναι δόξειν τας διαθήκας: ήδη γάρ τινες ουκ ευ a cognatis essent alieniore, amicos jis prætulisse nulla se
διακείμενοι τους συγγενέσιν οθνείους φίλους των πάνυ cum necessitudine sanguinis conjunctos : jam vero constat
σφόδρα προσηκόντων περί πλείονος εποιήσαντο · νύν δε hos adversarios nostros Nicostrato neque contubernales
20 ούτε συσσίτους ούτε φίλους ούτ' εν τάξει τη αυτή. Τού fuisse neque familiares neque in eodem ordine aciei stetisse.
των δ'υμίν μάρτυραςαπάντων παρεσχήμεθα. (10) “ Ο δε De quibus omnibus testes produximus. (19) Quod autem
μέγιστον, και μάλιστα της Χαριάδου αναιδείας και maximum est , et in primis impudentiæ Chariadis obloqui
ταμαρτυρεί , τούτο σκέψασθε. “Όπου γάρ τον αυτόν tur, expendite. Nam a quo heredem se factum dicit, eum
ποιησάμενον ούτ' αποθανόντα ανείλετο ούτ' έκαυσεν pralio occisum neque sustulit neque rogo imposuit nequc
ossa ejus legit , sed ista omnia hominibus a Nicostrato alie
ούτε ώστολόγησεν, αλλά πάντα τοϊς μηδέν προσήκουσι nis peragenda permisit : ecqui jam non sit ille facinorosissi.
παρήκε ποιήσαι , πώς ουκ αν ανοσιώτατος είη , δς το mus, qui, quum justorum nihil defuncto fecisset , postulet
25 τεθνεώτι μηδέν των νομιζομένων ποιήσας των χρημά ut ad ejus hereditatem admittatur ? (20) At enimvero ,
των αυτού κληρονομεϊν αξιοϊ ; (20) 'Αλλά νή Δία επειδή quanquam nihil horum fecit, facultates Nicostrati tamen
τούτων ουδέν εποίησε , την ουσίαν του Νικοστράτου administravit ? Atqui vel in hæc testesdedimus, et horum
διαχείρισεν ; αλλά και ταύτα μεμαρτύρηται υμίν, και | pleraque ne ipse quidem infitiatur : causæ vero , opinor,
τα πλείστα ουδ' αυτός αρνείται. Προφάσεις δε οίομαι quæ aliquo modo prætexi possint, in omnibus rebus inve.
αναγκαίας εφ'εκάστας των πράξεων ευρήσθαι· τί γάρ niri solent. Quid itaque reliquum quod obloquatur, ei qui
disertis verbis crimen fateatur ?
21. Σαφώςτομένδιαρρήδην
υπολείπεται , ώ άνδρες;, ότι ούτοι ου | 21. Jam bene tenetis ,judices , istos nullo jure Nicostrati
ούν ίστεομολογούντι
δικαίως των Νικοστράτου έφίενται, αλλά βούλονται | bona appetere, sed hoc agere ut cum vos decipiant,
30 μεν υμάς εξαπατήσαι , τουτουσι δε συγγενείς όντας εκεί- | tum hos qui Nicostrati cognati sunt, et quibus leges bona
νου, και οι νόμοι έδοσαν αυτούς , αποστερήσαι. Ου μό- | ejus contribuunt,illis evertant. Verum non Chariades solus
νον δε Χαριάδης τούτο πεποίηκεν, αλλά και άλλοι πολ- | id agit , sed ali quoque complures hereditates eorum qu:
 264 ΙΣΑΙΟΥ ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΣΤΡΑΤΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. ( 80 - 83)
λοι ήδη των εν τη υπερορία αποθνησκόντων ουδε γινώ- 1 extra ditionem Atticam defunctisunt , petiverunt, quamvis
σκοντες ενίους της ουσίας ήμφισβήτησαν · (22) ενθυ eos interdum ne nossent quidem . (22) Cogitant enim se, si
μούνται γάρ ότι κατορθώσασι μεν τα αλλότρια έχειν, bene res cesserit, bona aliena babituros esse, sin minus,haud
διαμαρτούσι δέ μικρός ο κίνδυνος μαρτυρείν δε και magnum adire periculum : esse quoque quilinguam venalem
ad falsa testimonia dicendum oſferant; examina instituenda
35 τα ψευδή τινες εθέλουσιν, οι δ' έλεγχοι περί αφανών. in rebusobscuris versari. Brevis ut sim , permultum interest ,
Συνελόντι πολύ το διαφέρον κατά γένος και κατά δόσιν sive ex cognatione sive ex testamento hereditates petantur.
αμφισβητείν. Αλλ' υμάς χρή, ώ άνδρες ,πρώτον μεν Vos autem , judices, primum hoc oportet quærere, sitne pro
τας διαθήκας σκοπείν, ει δοκούσι γενέσθαι · τούτο γάρ babile testamentum scriptum esse : id enim leges suadent, et
οι τε νόμοι ηγούνται και δικαιότατόν έστι. (23) Μή estæquissimum . (23) In ejusmodiautem causa , cujus neque
σαφώς δε μήτ' αυτούς την αλήθειαν ειδότας , μήτε των vos veritatem perspicuecernatis,neque testes sint defunctiſa.
μαρτύρων του τελευτήσαντος επιτηδείων όντων, αλλά miliares, sed Chariades, homo bonis alienis insidians, ecquid
Χαριάδου του ταλλότρια βουλομένου λαβείν, τί αν είη justiussit quam ut cognatis bona cognatiadjudicentur? Nam
40 δικαιότερον ή τους συγγενέσι τα του συγγενούς ψηφίζε et his si fatalis bora fuisset obeunda , bona eorum ad Nico .
stratum fuissent perventura : nam hic ex eodem cognationis
σθαι; Και γάρ ει τι οίδε έπαθον, ουδενί αν άλλο η Νι titulo bona illorum petisset , quippe qui consobrinus illis
κοστράτω τα τούτων εγένετο· κατά γάρ το αυτό γένος esset ; pater enim Nicostrati horum patri frater fuit.
αν ήμφισβήτει , ανεψιός ών αυτοίς εκ πατραδέλφων. Ι (24) Αtqui , medius fidias, Hagnon atque Hagnotheuscognali
(24) Mά Δί' αλλ' ουκ έστιν ο “Άγνων ουδ' ο Αγνόθεος Nicostrati non sunt, ut testes Chariadis aiunt, sed alii (ipsi).
του Νικοστράτου συγγενείς , ως οι αντίδικοί φασιν, Cur ergo Chariadi quidem ex testamento hereditatem pe
αλλ' έτεροι. Έπειτα το μέν κατά την δόσιν του κλή tenti operam præstant testimonio dicendo, ipsi vero ex con
μου λαχόντι μαρτυρούσιν, αυτοί δε κατά το γένος ουκ sanguinitate pro sehereditatem eandem petere non audent?
49 αμφισβητήσουσιν; Ου γαρ εις τούτό γε ανοίας ήκουσιν Non enim profecto eo stultitiæ processerunt ut testamento
ώστε πιστεύσαντες ταϊς διαθήκαις ούτω ραδίως τοσού isti fidentes tam facile de tantis bonis decedant. Quid ?
των χρημάτων αφίστανται. Αλλά μήν και εξ ών αυτοί | quod ex ipsis iis que hi adversarii nostri dictitant elucessit,
ουτοι λέγουσι , τούσδε τους συγγενέσιν αυτοίς επιδικά. | ipsis Cognatis magis expedire ut Hagnon et Hagnotlieus ,
σασθαι συμφέρει των Νικοστράτου μάλλον η Χαριά quam ut Chariades hereditatem Nicostrati in jure petant.
(25) Nam si Hagnoniet Hagnotheo hereditas ex titulo consan
' δην. (25) Είς γάρ τόν λοιπόν χρόνον, ει μεν οίδε κατά guinitatis
και το γένος αμφισβητούντες λήψονται τον κλήρον, εξέσται advocatis nunc adjudicatur, licebit tamen etiam Chariadis
imposterum , ubivolent, eandem ex eodem co
και τούτοις , οπόταν βούλωνται , κατά το γένος λαχού gnationis titulo petere , atque planum tum facere se Nico.
σιν επιδείξαι υμϊν ως αυτοί εγγυτέρω ήσαν του Νικο strato propinquiores esse, et Nicostratum Smicri filium
στράτου , και ως Σμίκρου ήν και ου Θρασυμάχου• εάν fuisse , non Tbrasymachi : sin Chariades hereditatem Ni
δε Χαριάδης αυτών κληρονομήση, ουκ έσται ουδενί costrati adipiscatur, non licebit ulli ex consanguineis illam
συγγενεί επί τα Νικοστράτου ελθείν. Κατά δόσιν γάρ petere. Ubi enim hereditatem tenebit is , qui petitam ex
έχοντος του επιδεδικασμένου, τί φανούνται λέγοντες οι titulo donationis abstulerit , ecquid afferent hi, si qui ex
κατά το γένος λαγχάνοντες; titulo cognationis petant ?
26. “Οπερ άν ούν και υμών έκαστος αξιώσειε ,τούτο 26. Quod igitur unusquisque vestrum ipsimet sibiæquum
Το και τουτοισί τοις νεανίσκους βεβαιώσατε. Παρέσχοντο esse censuerit, idem his quoque adolescentibus ratum fa
δ' υμίν μάρτυρας πρώτον μεν ως ανεψιοί εισιν εκ πα cite; qui testes exhibuerunt confirmantes , primum boc ,
τραδέλφων Νικοστράτου, έπειτα δε ώς ουδεπώποτε cos Nicostrati consobrinos patrueles esse, tum alterum
istud ,nullas unquam iis cum Nicostrato simultates interces
εκείνω διάφοροι ήσαν, έτι δε και ως έθαψαν Νικόστρα sisse , tertium denique illud , sepultum ab iis esse Nicostra
τον, προς δε τούτοις ως Χαριάδης ουτοσί ουδαμώς ούτ' tum , quartum tandem , Chariadem Nicostrato nusquam
ενθάδε ούτ'επί στρατεύματι έχρητο Νικοστράτω, έτι locorum neque hîc in urbe neque in castris usum fuisse la
δε και την κοινωνίας, και μάλισθ' ούτος ισχυρίζεται, miliariter, quintum postremo , communionem qua Charia
ψευδή ούσαν. des hic maxime fidit ementitam esse.
15 27. Και άνευ τούτων, ώ άνδρες, άξιον υμϊν εξετάσαι 27 . Etpræterea, judices,æquum est, vosmores utriusque
εκατέρους αυτών οιοί είσι. Θράσιππος μέν γάρ ο “Αγνω- I partisinter se comparare. Thrasippus enim , pater Hagno
νος και Αγνοθέου πατήρ ήδη τι και έλειτούργησεν | nis et Hagnothei , etmuniis pro vobis functus est sumptuosis
υμίν και εισήνεγκε, και άλλως σπουδαίος ήν πολίτης " etærario contulit, et cætera quoque civis frugi fuit : ipsi
αυτοί δε ουτοι ούτε αποδεδημήκασιν ουδαμή πώποτε , | autem ejus filii neque usquamlocorum, quo non essent a
όποι αν μη υμείς προστάξητε , ούτ' ενθάδε μένοντες | vobis ireJussi , profecti sunt, nequein urbe commorantes
άχρηστοί είσι τη πόλει , αλλά και στρατεύονται και inutiles reip. fuerunt, sed militia ſunguntur et de suo con
20 εισφέρoυσι και τάλλα πάντα ποιούσι τα προσταττόμενα feruntad ærarium , et reliqua omnia imperata exsequuntur
και αυτούς ( ως πάντες ίσασι) κοσμίους παρέχουσιν, et pudentes probosque se (de quo inter vos omnes constat)
(28) ώστε πολύ μάλλον τούτους προσήκει κατά δόσιν | prebent; (28) quocirca multo etiam digniores sint quam
των χρημάτων των Νικοστράτου ή Χαριάδην αμφισ . ! Clhariades qui hereditatem Nicostrati ex titulo donationis
 (83 – 87) .: ISÆI OR . DE DICÆOGENIS HEREDITATE . 265
βητεϊν. Ούτος γάρ, ότ' επεδήμει ενθάδε, πρώτον | petant. Νam Chariades Athenis adhuc habitans pro fure
μεν εις το δεσμωτήριον ως κλέπτης ών επ' αυτοφώρω ipso in facinore deprehenso in carcerein abductus est, et
απήχθη, τότε δε αφεθείς μεθ' ετέρων τινών υπό των tunc una cum aliis quibusdam emissus ab iis undecimviris,
ένδεκα, ους δημοσία άπαντας υμείς απεκτείνατε , πά quospublice condemnatos supplicio affecistis omnes ; postea
25 λιν απογραφείς εις την βουλήν κακουργών,υποχωρών iterum utmalas artes exercens ad senatum delatus est; a
ώχετο και ουχ υπήκουσεν, αλλ' απ' εκείνου επτακαί quo citatus non comparuit, sed urbe excessit, ab eoquc
δεκα ετών Αθήναζε ουκ αφίκετο, πλήν επειδή Νικό inde tempore totos septendecim annos Athenis abfuit,neque
στρατος απέθανε, (20) Και υπέρ μέν υμών ούτε στρα rediit prius quam post excessum Nicostrati. (29) Pro sa
τείαν ουδεμίαν έστράτευται ούτε εισφοράν ουδεμίαν | Iute vestra quidem nullam unquam obit militiam neque
είσενήνoχε, πλήν εί τι άρα εξ ότου των Νικοστράτου suo de penu vestro quicquam contulit, nisi forte ex eo inde
ήμφισβήτησεν, ούτ' άλλ' ουδέν υμίν λελειτούργηκεν. tempore, ex quo super hereditate Nicostrati contendit ,
"Έπειτα τοιούτος ων ουκ αγαπά εί μή των ημαρτη neque alia quapiam functione sumptuaria functus est. Et
30 μένων δίκην δώσει, αλλά και των αλλοτρίων αμφισβη tamen , talis quum sit, non satis habet tot scelera impune
τεί. (30) Ει μεν ούν οίδε φιλοπράγμονες ή άλλους | patrasse, sed aliena quoque appetit. (30) Quod si Hagnon .
όμοιοι πολίταις ήσαν, ίσως αν ου περί των Νικοστρά et Hagnotheus curiosi in rebus alienis rimandis in eoque
του χρημάτων ήμφισβήτει, αλλ' υπέρ του σώματος similes multis aliis nostrorum civium essent, nescio an
ήγωνίζετο νύν δ', ώ άνδρες δικασταί, τούτον μέν άλλος, Chariadi nunc non hæc hereditaria , sed capitis causa
εάν τις βούληται, τιμωρήσεται, τουτοισι δ'υμείς βοη agenda esset : verum hunc quidem aliusaliquis ulciscetur,
θήσατε , και μη περί πλείονος ποιήσεσθε τους αδίκως judices , vos autem his succurrite , neque majoris facite
35 ταλλότρια έχειν βουλομένους ή τους γένει το τεθνεώτι alienorum per nefas appetentes quam defuncti cognatos ,
προσήκοντας και χωρίς τούτων ήδη τι εκείνον ευεργε. eosdemque præterea bene de illo meritos ; sed et legum
τηκότας, αλλά και των νόμων αναμνησθέντες και των memores jurisque jurandi a vobis dicti et testimoniorum
όρκων ους ώμόσατε, προς δε τούτοις και των μαρτυ denique quæ nos exhibuimus , sententiam ex æquo pro
ριών ας ήμείς παρεσχήμεθα , τα δίκαια ψηφίσασθε . nuntiate.

V. • V.
50 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΓΕΝΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ . DE DICÆOGENIS HEREDITATE.
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .

Δικαιογένους τελευτήσαντος άπαιδος επί τέσσαρσιν αδελφαίς Diceogene sine liberis mortuo, superstitibus quatuor sorori.
Πρόξενος ήκε διαθήκην έχων, εν ή Δικαιογένης ο τελευ. bus, Proxenus venit testamentum exhibens, quo Diceogenes
τήσας τον υιόν αυτού , του Προξένου , Δικαιογένην υιόν θε mortuus ipsius Proxeni filium Dicæogenem adoptaverat ex
τον εποιήσατο επί το τρίτο μέρει της ουσίας. Τούτον triente bonorum . Hoc pacto divisis inter eos bonis , postremo
δε τον τρόπον διανειμαμένων αυτών την όλην ουσίαν, τε venit filius Proxeni Dicæogenes dicens se adoptatum esse ex
φάσκων επί
λευταίον
όλη τη ουσία γεγονέναι υιός , και Δικαιογένης
ήλθεν ο υιός Προξένου νικήσας ανέλαβε και τα asse , et vincens potitus est cæteris duabus partibus sororum
δύο μέρητων αδελφώντου τελευτήσαντος. Ύστερον πάλιν οι defuncti. Postea rursum filii sororum litigantes cum Dicæogene
παϊδες των αδελφών δικασάμενοι πρός Δικαιογένην ενίκη vicerunt, et conventum est Dicæogenem reddere denuo illis
σαν, και συνέθετο Δικαιογένης αποδούναι πάλιν τα δύο μέρη duas partes integras et intactas, sponsore Leochare. Nunc vero
αυτοϊς καθαρά και ανέπαφα , εγγυησαμένου ταύτα Λεωχά. infitiantibus Dicæogene et Leochare anteacta , filii sororum vo
και Νύν δε αρνουμένων
ρους.Λεωχάρην, εγκαλούσινταοιδόξαντα των αδελφών
παίδες των περί Δικαιογένην
περί των cant in jus pro duabus partibus, hunc quidem ut eum cum quo
δύο μερών τω μεν ως συνθεμένω, τώ δε ώς εγγυητή. Η pacti sint, illum vero ut sponsorem . Status conjecturalis est :
στάσεις στοχασμός: αρνούνται γάρ. inftitiantur enim.
10 Ωόμεθα μέν, ώ άνδρες , περί ών διεφερόμεθα προς 1. Opinahamur quidem , judices, quibus de rebus antehac
Δικαιογένην, τα ώμολογημένα επί του δικαστήριου κύ- | litigabamur, de iis in judicio condicta rata nobis esse fu
ρια ημίν έσεσθαι· αποστάντος γάρ Δικαιογένους τοϊν | tura. Diceogenes nempe quumse bessemhereditatis nobis
δυοίν μερούν του κλήρου , και εγγυητάς καταστήσαντος concessurum dixisset, et sponsores dedisset illam bessem
15 ή μήν παραδώσειν ημίν ταύτα τα μέρη αναμφισβήτητα, nobis a se traditum iri controversiæ haud obnoxiam : nos
αφήκαμεν αλλήλους των εγκλημάτων επειδή δε , ώ άν- ! alteri alteris gravamina nostra remisimus : verum Dicæo.
δρες , ου ποιεϊ Δικαιογένης & ώμολόγησε , δικαζόμεθα | gene verbis fidem non faciente, Leocharetem pro illo spon.
Λεωχάρει εγγυητή γενομένω Δικαιογένους , ώσπερ αν- | soremfactum in jus vocamus, pro tenore jurisjurandi mi
τωμόσαμεν. (2) Καί μοι ανάγνωθι την αντωμοσίαν. | tuo dicti. (2) Recita tu mihi hoc jusjurandum.
 266 ΙΣΑΙΟΥ ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΓΕΝΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ. (88 - 91)
ΑΝΤΩΜΟΣΙΑ . JUSJURANDUN MUTUUM .
“ Ως τοίνυν αληθή αντωμόσαμεν, Κηφισόδοτος ουτοσί | Vera itaque esse ea qua contrajuramento affirmavimus ,
οίδε, και μάρτυρας υμίν παρεξόμεθα πρώτον μεν ως Cephisodotus hic novit , testesque ad vos producemus pri
20 απέστη Δικαιογένης ημίν τοιν δυοίν μερον του κλήρου, mum de hoc, quod Dicæogenes besse hereditatis se abdica .
είτα ως ενεγυήσατο Λεωχάρης. Καί μοι ανάγνωθι rit , tum de isto , quod Leochares hujus rei sponsorem se
την μαρτυρίαν. scribipassus fuerit. Recita testimonium .
Ε
ΤTESTIMONIUM
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. .

3. Των μέν μαρτύρων ακηκόατε, και ως ου ταληθή 3. Audivistis , judices , e testibus, quos verum dixisse
μεμαρτυρήκασιν, ουδ' αν αυτόν οίμαι Λεωχάρην ειπείν | ne ipse quidemLeochares videtur inftitiaturus esse : at Mor
ίσως δε επ' εκείνον τρέψεται τον λόγον, ως Δικαιογένης tasse ad hanc confugiet excusationem , ut aiat Dicæogenem
τε ημίν ώμολόγησεν άπαντα πεποίηκε , και αυτός την omnibus nobiscum pactis satisfecisse , sponsionemque a se
εξεγγύης ότι απέδωκεν. Ει ούν ταύτ ' έρεί, ψεύσεται factam præstitam esse. Quæ quum aiet,mentietur facile.
25 και ραδίως ελεγχθήσεται. 'Αναγνώσεται γάρ υμίν όσα que falsi convincetur. Recitabit enim scriba vobis quæcun.
κατέλιπε Δικαιογένης ο Μενεξένου εν τω κλήρω και τα Τ que Diceogenes ( 1) Menexeni filius reliquit, et quain
χρήματα και έλαβεν. supellectilem hic (Dicæogenes III) suscepit.
ΑΠΟΓΡΑΦΗ . TABELLÆ .
4. Ταύτα ει μεν μη φασι Δικαιογένην τον ημέτερον | 4. Hec si negabunt adversarii Dicaogenem anunculum
θείον ζώντα κεκτησθαι και αποθνήσκοντα ημίν δούναι, nostrum dum adhuc superesset possedisse , nobisque vita
αποδειξάτωσαν· ει δε και εκείνον καταλιπείν και ημάς | decedentemlegasse, planumid faciunfo: sin autem et illum
istæc possedisse et nos accepisse aient , testis bäc con
κεκομίσθαι, μαρτυρησάτω τις αυτοίς. "Οτι μέν γάρ firmato . Dicæogenes (III) enim quod receperit traden .
Δικαιογένης ώμολόγει παραδώσειν ημίν ών κατέλιπεν dam a se nobis bessem bonorum Dicæogenis , qui est
30 ο Μενεξένου τα δύο μέρη , ημείς μάρτυρας παρεχόμεθα , Menexeni
και ότι Λεωχάρης ενεγυήσατο αυτόν ταύτα ποιήσεις : passus sit defiliuspræstandis
, et quod Leochares sponsorem se constitui
his promissis, id nos testibus con
και γάρδικαζόμεθα διά τούτο, και ταύτα αντωμόσαμεν. firmavimus. Nam de his ipsis in jure contendimus , et hæc
Καί μοι ανάγνωθι την αντωμοσίαν. jurejurandomutuo recepimus. Recita tu illud jusjurandum .
ΑΝΤΩΜΟΣΙΑ. JURAMENTUM MUTUUM .
5. Ει μεν τοίνυν, ώ άνδρες , περί τούτων έμελλον 5. Quod si jam , judices , hæc Dicæogenes et Leochares
απολογήσασθαι μόνον Λεωχάρης και Δικαιογένης , ήρκει in defensione sui sola essent tractaturi, dicta hactenus no.
αν μοι τα ειρημένα επειδή δε παρεσκευασμένοι εισίν bis sufficerent : quia vero parati sunt narrationem de here
35 εξ αρχής περί του κλήρου λέγειν, βούλομαι υμάς και ditate a principio inde repetere ,induxi ego quoque animum
παρ' εμού τα πραχθέντα πυθέσθαι, ένα ειδότες ταληθή, totam rem ut gesta est vos docere, quo certiores de veritate
ότιαν δοκώ υμίν, ψηφίσησθε , αλλά μη εξηπατημένοι. facti, non autem mendaciis circumventi ex animi vestri
Μενεξένω γάρ τώ ημετέρω πάππω εγένετο υιός μεν sententia decernatis . Menexeno avo nostro nati sunt, filius
είς, Δικαιογένης, θυγατέρες δε τέτταρες, ών έλαβε μίαν quidem unus Dicæogenes, filiæ autem quatuor, quarum
μέν Πολυάρατος ο πατήρ ο έμός , άλλην δε Δημοκλής unam duxit Polyartus pater meus , aliam Democles Phre
ο Φρεάρριος , την δε Κηφισοφών και Παιανιεύς · η δε | arrhius, aliam Ctesiphon Peaniensis , aliam denique Theo
40 Θεοπόμπω εγήματα το Κηφισοδότου πατρί. (6) Και pompus pater Cephisodoti. (6) Jam Dicæogenes quidem ,
ο μεν Δικαιογένης , τριήραρχος εκπλεύσας της Παρά- | quum trierarchus e portu solvisset in Paralo,pugnans apud
λου , ετελεύτησε μαχόμενος εν Κνίδων αποθανόντος δ' αυ Cnidum occubuit : defuncto hoc improle , pater Dicæoge
του άπαιδος διαθήκην απέφηνε Πρόξενος και Δικαιογένους | nis (III) Proxenus testamentum protulit,cui fidem habentes
πατήρ , ή πιστεύσαντες οι ημέτεροι πατέρες ενείμαντο patres nostri hereditatem creverunt. Et sic factus est hic
τον κλήρον. Και επί μεν το τρίτο μέρει του κλήρου Dicæogenes illi Dicæogeni Menexeni filio , avunculo nostro ,
Δικαιογένης όδε τώ Μενεξένου Δικαιογένει , ημετέρω | filius adoptiνus ea lege ut sola triente contentus esset; re
δε θείω, υιός εγίνετο ποιητός των δε λοιπών εκάστη το liquorum autem partem ratam sibi a judicibus adjudicari
51 μέρος επεδικάσατο των Μενεξένου θυγατέρων : ών εγώ curabat unaquæque Menexeni filiarum . Horum ego testes
τους τότε παρόντας υμίν μάρτυρας παρέξομαι. exhibebo eos , qui tum rebus interfuere.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

7. Επειδή δε ενείμαντο τον κλήρον, ομόσαντες μη Ι 7. Jurejurando itaque quum cavissent ne pacta conventa
παραβήσεσθαι τα ώμολογημένα, εκέκτητο έκαστος δώ- | violarentur, possedit unusquisque portionem hereditatis
δεκα έτη & έλαχε και έν τοσούτω χρόνω ουσών δικών | suam duodecim per annos; et quanquam nullumtum esset
 (οι --05) ISÆI OR. DE DICÆOGENIS HEREDITATE. 267
ουδείς αυτών ήξίωσε τα πεπραγμένα είπείν αδίκως πε- justitium , nemo tamen tam longinquo tempore ausus est
6 πράχθαι, πρίν δυστυχησάσης της πόλεως και στάσεως | affirmare per nefas ista acta fuisse :tandem vero republica
γενομένης καγώνος ουτοσί πεισθείς υπό Μέλανος του laborante obortaque seditione , concitatus Dicæogenes a
Αίγυπτίου, και περ και τάλλα επείθετο , ήμφισβήτει ημίν Melane Ægyptio , cui aliis quoque in rebus obsecundavit,
άπαντος του κλήρου , φάσκων εφ' όλη ποιηθήναι υιός universam cæpit hereditatem petere, affirmans ab avunculo
υπό του θείου του ημετέρου. (8) Ημείς μεν ουν μαί nostro se heredem ex asse scriptum esse. (8 ) Furere nos
νεσθαι αυτόν ηγούμεθα τη λήξει, ουκ άν ποτε οιόμενοι quidem illum autumabamus, ejusmodi causam in forum
τον αυτόν άνδρα τοτε μεν φάσκοντα επί τω τρίτω μέρει deferentem ; verum , tametsi non speraveramus fore ut vera
το ποιηθήναι τοτε δ' εφ' άπαντι τω κλήρω δόξαι ταληθές dicere vobis videretur is qui idem modo cum triente modo
λέγειν υμίν» εις δε το δικαστήριον εισελθόντεςκαι πολλά | ex asse adoptatum se ferret , tamen ingressi forum , quum
πλείω και δικαιότερα λέγοντες ηδικήθημεν, ουχ υπό etmulto plura quam illi argumenta proferremus etaquiora ,
των δικαστών αλλ' υπό Μέλανος του Αιγυπτίου και tamen injuriam accepimus, non a judicibus, sed a Melane
των εκείνου φίλων, οι διά τάς της πόλεως συμφοράς Ægyptio ejusque amicis, qui per turbida ista reipublicæ
εξουσίαν σφίσιν αυτοίς ηγούντο είναι κεκτησθαί τε τάλ- | tempora sibi datamexistimabant licentiam aliena
λότρια και τα ψευδή αλλήλοις μαρτυρείν» υπό δε των | falsisque testimoniis mutuo sese sublevandi: ab his itaque
τα τοιαύτα ποιoύντων εξηπατήθησαν οι δικασταί. talia committentibus judices decipiebantur. (9) Et nos
15 (9) Και ημείς μεν καταψευδομαρτυρηθέντες απωλέσα- quidem a falsis testibus victi nostra perdebamus; nam pa
μεν τα όντα και γάρ ο πατήρ ου πολλά χρόνω ύστερον | ter haud multo post item vivis excessit , priusquam actio
μετά την δίκην ετελεύτησε, πρίν επεξελθείν οίς επε nem in falsos testes capessere posset : Dicæogenes autem
σκήψατο των μαρτύρων Δικαιογένης δε προς ημάς ως | causa factus superior eadem protinus die Cephisophontis
εβούλετο αγωνισάμενος τη αυτη ημέρα εξήλασε μεν την Pæaniensis filiam ex illa portione quam sortita fuerat expu
Κηφισοφώντος του Παιανιέως θυγατέρα εκ του μέρους , | lit , tametsi Dicrogenis defuncti , a quo illa bona relicta
αδελφιδήν ούσαν Δικαιογένους του καταλιπόντος τα | fuerant, ex Sorore neptis esset ; Democlis item viduam iis
20 χρήματα , αφείλετο δε την Δημοκλέους γενομένην γυ - | spoliavit, quo Dicaogenes ipsius frater ei dederat; Cephi
ναίκα, & Δικαιογένης αδελφός ών έδωκεν, αφείλετο δε | sodoti quoque matrem ipsumque hunc Cephisodotum bonis
και την Κηφισοδότου μητέρα και αυτόν τούτον άπαντα. | omnibus denudavit ; (10) quippe qui horum idem tutor et
(το) Και γάρ τούτων τε άμα και επίτροπος και κύριος , curatoratqueadversarius esset. Verum ne minimo quidem
και αντίδικος ήν, και ουδέ κατά το ελάχιστον μέρος sensu necessitudinis ad misericordiam his impertiendam
της οικειότητος ελέου παρ' αυτού έτυχον, αλλ' ορφανοί | lectebatur, sed quum orbi et deserti et pauperes essent,
και έρημοι και πένητες γενόμενοι πάντων και των καθ' ή etiam in diemnecessariis rebus carebant. Tam praeclare
ημέραν επιτηδείων vyurácu
ήσαν ενδεείς. Ούτως αυτούς Δι- | Diceogenes hic tutelam eorum gessit , qui arctissima con
v révoue êtreToóreuey 6c | sanguinitatc junctus ipsis esset. Theopompus pater quæ
Miovéune dicool
Με , & μεν ο πατήρ αυτοίς Θεόπομπος κατέλιπε , τοίς | his reliquerat , ea inimicis eorum prodidit , et que avuncu
τούτων εχθρούς παρέδωκεν, και δε και προς μητρός θείος lus avusque maternus ipsis legaverant, ea ipse illis etiam
nondum jure sibi addicta eripuit. (11) Et quod est indi
και ο πάππος αυτούς έδωκεν, αυτός αφείλετο προ δίκης. gnissimum , pueri adhuc quum hi essent , domum eorum
(α) Και ο πάντων δεινότατον, την οικίαν αυτών την paternam einit , eaque diruta , ex area hortum illum fecit,
πατρώαν, παίδων όντων τούτων, πριάμενος και κατα
σκάψας τον κήπον εποιήσατο προς τη αυτού οικία τη equem domui suæ adjunctum in urbe habet; et quanquam
Dicæogenis bonis,avunculinostri, locarium annuum octo
εν αστει. Και λαμβάνων μίσθωσιν όγδοήκοντα μνάς genas minas redigat, tamen Cephisodotum Dicrogenis (II)
80 εκ των Δικαιογένους του ημετέρου θείου χρημάτων, e sorore nepotem Harmodio fratri suo Corinthum profi
τον εκείνου αδελφιδούν Κηφισόδοτον το εαυτού αδελφή ciscenti pro calone addidit : tam immanis istius contumelia
Αρμοδίω συνέπεμψεν εις Κόρινθον αντ' ακολούθου" εις fuit et flagitium . Et reliquis malis hunc veluti cumulum
τούτο ύβρεως και μιαρίας αφίκετο. Και προς τους άλ addit , quod ei per probrum objectet quod ocreas atque
λοις κακοίς ονειδίζει και εγκαλεί αυτώ ότι εμβάδας και penulam gestet, quasi injuria aliqua affectus, si ocreas
τριβώνια φορεί, ώσπερ αδικούμενός τι ει εμβάδας Κη Cephisodotus gestat, sed nullam e contra ei injuriam fa
φισόδοτος φορεί, αλλ' ουκ άδικών ότι αφελόμενος αυτόν ciens eo quod bonis omnibus eum privarit eoque ad men .
τα όντα πένητα πεποίηκεν. dicitatem redegerit.
12. Αλλά μην περί τούτων τοσαύτά μοι ειρήσθω· 12. Verum hæc hactenus : illuc redeo , unde excesseram .
35 πάλιν δ' επανειμι όθεν απέλιπον. Μενέξενος γαρ ο Κη. Menexenus itaque Cephisophontis filius, Ceplisodoti hujus
φισοφώντος υιός , ανεψιός ών Κηφισοδότω τούτω και itemquemeus consobrinus, cui portio hereditatis par meæ
εμοί , και προσήκον αυτό του κλήρου μέρος όσον περ competit, actionem adversus eos instituit quinobisqueipsi.
εμοί, επεξήει τους καταμαρτυρήσασιν ημών και εκείνου | que adversa et noxia testati fuerant, Lyconemque, quem
τα ψευδή, και Λύκωνα, όνπερ εισήγαγε πρώτον είς τό | primum in judicium induxerat , reum peregit ; quι Lyco
δικαστήριον, τούτον είλεν ος εμαρτύρησε Δικαιογένη Γ testatus fuerat ab avunculo nostro Diceogenem Ounc , qu
 268 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΓΕΝΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ . (s - )
ποιηται την τον όντα υπό του θείου του ημετέρου υίον | adhuc superest , ea lege fuisse adoptatum at bonorum suo
60 επί παντί τω κλήρω. Μαρτυρήσας δε ταύτα εάλω rum ex asse heres esset. Hæc ille Lyco testatus falsi dicti
01.10.ubun . (13) ' E -aici, d: 1:27.gyvt;, o žv- | testimonii convictus est. (13 Dicæogenes itaque quum jam
δρες , ουκέτι μάς δύναται εξαπατάν, πείθει Μενέξενον non amplios vos decipere posset, persuasit Meneseno no
τον υπέρ ημών τε και υπέρ αυτού πράττοντα , και εγώ stramque suamque causam communem agenti id quod, etsi
αισχυνόμενος αναγκάζομαι δια την εκείνου πονηρίαν podet, propter illius improbitatem proloqui cogor ),quidnam
λέγειν , - τί ποιήσαικαι κομισάμενον αυτον μέρος εκ του facere? ratam hereditatis portionem sibi contingentem a se
κλήρου και τι έγίγνετο, ήμάς μεν υπέρ ών έπραττε προ auferre , gratiæque in mercedem nos quorum causam age
δούναι,τους δε μήπωεαλωκόταςτων μαρτύρων αφείναι. ret sibi prodere, reliquosque falsos testes in forum nondum
52 Και εμείς μεν ταύτα υπό των φίλων και των εχθρών ab ipso pertractos missos facere. Hæc nos ab amicis pari
παθόντες είχομεν ήσυχίαν. Τούτων δ' υμίν μάρτυρας | ter inimicisque tolerantes tamen quievimus. Testes borum
παρέξομαι. ad vos producam .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

16. Ο μεν τοίνυν Μενέξενος παθών άξια των έαυτού 14 . Verum Menexenus ab Dicæogene delusus fuit , id
τρόπων ήπατήθη υπό του Δικαιογένους : αφείς γάρ τους quod merito ei contigit : nam a testium persecutione quum
destitisset atque nos prodidisset , fraudatus est iis quorum
μάρτυρας και ήμάς προδούς, ών ένεκα ταύτ' έπραξεν spe illectus illa commiserat. Injuriam hanc a Dicæogene
και ουκ εκομίσατο. Αδικηθείς δε υπό Δικαιογένους μεθ' passusrursus ad nostras partes rediit. Et nos arbitrati Di
ημών πάλινέπραττεν. Ημείς δε καθηγούμενοι ουκέτι cæogeni jam nullam amplius hereditatis portionem compe
προσήκειν Δικαιογένει έχειν τών εκ του κλήρου μέρος tere , postquam testes falsi testimonii coarguti essent , cum
eo de universa hereditate ex titulo propioris consanguinita
ουδέν, επειδή οι μάρτυρες εάλωσαν, αμφισβητούμεν tis contendimus. Qua in re nos rectum cepisse consilium ,
αυτώ άπαντος του οίκου κατ’ αγχιστείαν. Και ότι et jam nullam amplius hereditatis partem competere Di
εμείς τε ορθώς εγνώκαμεν και ουδέν έτι προσήκει Δι cæogeni facile demonstrabo . (15) Binæ enim tabulæ ejus
καιογένεια του κλήρου , ραδίως διδάξω. (15) Δύο γάρ dem testamenti prolatæ fuerant, alteræ quidem dudum
διαθήκαι εφάνησαν, ή μέν πάλαι πολλά, ή δ' ύστερον: ante, alteræ autem multo post : et vetustiores quidem , a
Proxeno hujus Dicæogenis patre prolatæ , Dicæogenem
10 και κατά μέν την παλαιάν, ήν απέφηνε Πρόξενος και Δι hunc avunculi nostri filium adoptivum ea lege faciebant, ut
καιογένους τούτου πατήρ, επί το τρίτο μέρει του κλή is trientem solummodo hereditatis haberet ; posteriores au
ρου εγίγνετο το θείω τώ ημετέρω υιός ποιητός , καθ' tem ab ipso Dicæogene prolatæ hunc ipsum heredem ex
ήν δ' αυτός απέφηνε Δικαιογένης, επί παντί τω οίκω. asse declarabant. Harum tabularum alteras quidem , illas
Ταύταιν δε ταιν διαθήκαιν ήν μέν Πρόξενος απέφηνε , a Proxeno proditas, Dicæogenes judicibus persuasit ut cre
Δικαιογένης έπεισε τους δικαστές ως ουκ αληθής είη: derent commentitias esse ; quod vero ad eas quas ipse Dic
cæogenes
ήν δέ Δικαιογένης απέφηνεν, οι μαρτυρήσαντες αυτήν culo nostroprotulit , testes qui affirmaverant ab ipso avun
eas scriptas esse, falsi testimonii convicti sunt.
τον θείον τον ημέτερον διαθέσθαι εάλωσαν ψευδομαρτυ (16) Ambobus itaque illis testamentis pariter debilitatis,
15 ριών . (16) 'Αμφοίν δε ταϊν διαθήκαιν ακύροιν γινομές aliud nullum exstare quum in confesso sit, liquet jam nemi
ναιν, και ετέρας μηδεμιάς ομολογουμένης είναι, κατά nem esse cui hereditas ex titulo legationis competat , ex
δόσιν μεν ουδενί προσήκε του κλήρου, κατ’ αγχιστείαν titulo consanguinitatis autem solis eam competere sorori
δε ταις Δικαιογένους του αποθανόντος αδελφαίς , ών bus Dicæogenis defuncti, quarum e numero nostræ sunt
matres. Quocirca visum nobis fuit in jure petere heredita
εισιν αι ημέτεραι μητέρες. Διά δε ταύτα έδοξέ τε tem ex titulo propinquitatis , et sic petivimus portionem
ημίν λαχείν του κλήρου κατ’ αγχιστείαν, και ελάχομεν unusquisque sibi ratam . Verum in eo jam quum essemusut
το μέρος έκαστος. Μελλόντων δ' ημών αντόμνυσθαι jurejurando mutuo adigeremur, intercessit Leochares hic ,
διεμαρτύρησε Λεωχάρης ουτοσί μή επίδικον είναι τον obnuntians hereditatem hanc controversiæ haud esse ob
20 κλήρον ημίν. (17) Επισκηψαμένων δ' ημών ή μέν noxiam . (17) Quem testem quum rejiceremus , petitio
ληξις του κλήρου διεγράφη, ή δε των ψευδομαρτυριών | quidem llereditatis antiquabatur, contra vero actio de fal
δίκη εισήει. 'Εν δε το δικαστηρίω πάντα μεν ημών sitate dictitestamenti inducebatur. Ibi quum nos omnia
dixissemus eadem atque nunc dicimus, itemqne Leochares
ειπόντων και περ νυνί, πολλά δε Λεωχάρους ανταπολο sui purgandi causa multa protulisset, pronunciarunt tan
γησαμένου , έγνωσαν τα ψευδή μαρτυρήσαι Λεωχάρης dem judices Leocharetem falsa testatum esse. Quod quum
οι δικασταί. Επειδή δε τούτο φανερόν εγένετο εξαι palam esset factum ex depromtis suffragiis , quæ quidem
ρεθεισών των ψήφων, και μέν των δικαστών και ημών Leochares judicesque ipsosque nosmet rogaverit et quæ
έδεήθη Λεωχάρης ή όσα ημίν εξεγένετο διαπράξασθαι nobis tum perficere contra eum licuerit, nescio an minus
26 τότε , ουκ οίδ' 8 τι δεί λέγειν, και δε ώμολογήθη ημίν, necesse sit enarrari : satis est ea vos audire , de quibus inter
convenit.. (18) Nobis enim concedentibus archonti ut
ταύτα ακούσατε. (18) Συγχωρούντων γαρ ημών τω nos suffragia non dinumerata confunderet, abdicabat ipse sese
άρχοντι μή συναριθμείν αλλά συγχέαι τας ψήφους, αφί Dicæogenes de besse hereditatis eamque sororibus Dicao .
στατο μέν Δικαιογένης τοϊν δυοίν μερoϊν του κλήρου | genis defuncti permittebat , promittens sese portiones illas
ταϊς Δικαιογένους αδελφαίς, και ώμολόγει αναμφισβή- I ut controversiae nonobnoxias nobis esse traditurum,eaque
 (99 – 102) ISÆI OR. DE DICÆOGENIS HEREDITATE. 269.
τητα παραδώσειν ημίν ταύτα τα μέρη και ταύτα | de re Leochares ut sponsor fidemsuaminterponebat, aiens
ενεγυάτο αυτόν Λεωχάρης ούτος και ώμολόγει ποιήσειν, Dicæogenem hæc facturum esse ; non solus ille , verum si
αλλά και Μνησιπτόλεμος και Πλωθειεύς. Και | mul etiam Mnesiptolemus Plothiensis. Quarum rerum
30 τούτων υμίν τους μάρτυρας παρέξομαι. vobis hos edam testes.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

19. Ημείς τοίνυν ταύτα παθόντες υπό Λεωχάρους , 19. Nobis itaque talia a Leochare passis , quum liceret
και εγγενόμενον ημίν αυτόν επειδή είλομεν των ψευδο eum infamia notare ut falsi dicti testimonii convictum , no.
μαρτυριών ατιμώσαι , ουκ έβουλήθημεν, αλλ' εξήρκεσε luimus tamen , sed satis habuimus , ubinostra nobis debita
abstulissemus, quiescere. Verum enimvero , quanquam
τα ημέτερα ημίν κομισαμένοις απηλλάχθαι. Τοιού talesnos erga Leocharem atque Dicæogenem gesseramus,
τοι δε γενόμενοι περί Λεωχάρης και Δικαιογένην έξη tamen ab ipsis lusi fuimus, o judices : nam neque Dicæo.
πατήθημεν υπ' αυτών, ώ άνδρες· ούτε γάρ Δικαιογένης genes, quam hereditatis bessem nobis a se tradendam co
35 τα δύο μέρη ημϊν του κλήρου παρέδωκεν, ομολογήσας ram judicibus recepisset, eam nobis tradidit, et Leochares
επί του δικαστηρίου, ούτε Λεωχάρης ομολογεί εγγυή se negat tum temporis pro Dicæogene sponsorem esse fa
σασθαι αυτόν τότε. (20) Καίτοι ει μή εναντίον μέν των ctum . (20) Atqui nisi coram judicibus, quingentis numero ,
δικαστών, πεντακοσίων όντων, εναντίον δε των περιε et coram circumstantium corona sponsionem suscepisset,
στηκότων ενεγυάτο , ουκ οίδ' 8 τι αν εποίησεν. Ως nescio quid eo factum ſuisset. Manifesto itaque illosmen
tiri constat vobis e testibus qui coram aderant, quo tem
μεν τοίνυν περιφανώς ψεύδονται , μάρτυρας υμίν παρε. pore Dicæogenes quidem besse hereditatis se abdicabat eam
χόμεθα τους παρόντας, ότε Δικαιογένης μέν αφίστατο que sororibus Dicæogenis defuncti sine ulla controversia a
τοϊν δυοίν μερoϊν του κλήρου και ώμολόγει αναμφισβή se tradendam recipiebat , Leochares autem sponsor fiebat,
40 τητα παραδώσειν ταϊς Δικαιογένους αδελφαίς , Λεωχά. quæ Dicæogenes verbis recepisset , ea reapse esse præstitu
ρης δε ενεγυάτο αυτόν & ώμολόγησε και ποιήσειν. Δεό rum . Sed et vos , o viri , rogamus , quotquot rei tum gestæ
interfuistis , ut num vera dicamus a memoria vestra requi
μεθα δε και υμών, ώ άνδρες , εί τις ετύγχανε παρών rere nobisque succurrere velitis ; (21) nam si vera dicit Di.
τότε, αναμνησθήναι ει λέγομεν αληθή και βοηθήσαι cæogenes , quid nobis prodest causa vicisse ? aut quid ille
ημίν (21) επεί , ώ άνδρες, ει Δικαιογένης αληθή λέγει , | minus habet postquam causa cecidit? Nam si verbotenus
ημε7. ονοαλούμεθα νικήσαντες και τι ούτος έζημιώθη tantum, id quod ait, besse destitit, neutiquam autem pro
ηττηθείς; ει γαρ απέστη μόνον ( ώς φησι) τοιν δυοϊν misit eam traditurum nulli controversiæ obnoxiam , ecquod
tandem detrimentum accepit ab cessione bonorum , quorum
53 μερoϊν του κλήρου , αναμφισβήτητα δε μή ώμολόγει tenet valorem . Jpsa enim bona ne habuit quidem ante
παραδώσειν,τι έζημιoύτo αφιστάμενος ών τιμών είχεν; | quam causa caderet, sed babent illa hi, qui ab illo quum
ουδέ γάρ πρίν ηττηθήναι την δίκην είχεν ών ημείς δι emissent aut pignoris loco accepissent , pecunia parata com
καζόμεθα , αλλ' οι παρά τούτου πριάμενοι και θέμενοι, pensarunt; quam pecuniam debebat Dicæogenes ipsis re.
οις έδει αυτόν αποδόντα την τιμήν ημίν τα μέρη απο luere, et sic nostrům cnique ratam suam portionem resti
tituere. (22) Ideo enim sponsores ab eo sumpsimus , non
δούναι. (22) Διά ταύτα γάρ και τους εγγυητάς παρ' fidentes illum ultro promissa exsecuturum . Nam præter
αυτού ελάβομεν, ου πιστεύοντες αυτο & ώμολόγησε duas domunculas extramænia et sexaginta jugera in Pedio
και ποιήσειν. Πλήν γάρ δυοίν οικιδίοιν έξω τείχους καιεν nil retulimus, sed illi reliqua habent, qui aut emerunt ab
Πεδίο εξήκοντα πλέθρων ουδέν κεκομίσμεθα , αλλ' οι eo aut oppignerata sibi habent : quos inde non deducimus,
παρά τούτου θέμενοι και πριάμενοι. Ημείς δ' ουκ εξά ne in judicio condemnati mulctas debeamus. Nam Micio
γομεν δεδίαμεν γάρ μη όφλωμεν δίκας. Καιγάρ Μι nem quoque quod balneo deduxissemus, id quod jussu Di
κίωνα, κελεύοντος Δικαιογένους και φάσκοντος μη βε cæogenis feceramus, negantis se emptionis vindicias præ
βαιώσειν,εξάγοντες εκ του βαλανείου ώφλομεν τετταρά stiturum , quadraginta minis condemnati sumus, fraude
Dicæogenis decepti. (23) Existimantes enim Dicæogenem
κοντα μνάς διά Δικαιογένην, ώ άνδρες. (23) Ηγούμενοι quæ nobis in judicio concessisset, eorum emptionem non
10 γαρ ουκ αν αυτόν βεβαιώσειν ουδέν ών ημίν απέστη εν ut legitime factam præstiturum esse , adversus Micionem
το δικαστηρίω, διισχυριζόμεθα προς Μιχίωνα εναντίον coram judicibus affirmabamus, paratos nos esse nihil non
των δικαστών, εθέλοντες ότιoύν πάσχειν,ει βεβαιώσειεν pati , si Dicæogenes ipsi balnei emptionem uti validam præ .
αυτώ Δικαιογένης το βαλανείον, ουκ αν ποτε οιόμενοι | staret ; opinabamur enim illum pacta nunquam factis esse
αυτόν εναντία οίς ώμολόγησε πράξαι, ου δι' άλλ' ουδεν ή refutaturum , idque nullam aliam ob causam quam ob
διά τους εγγυητάς , ότι καθειστήκεσαν ημίν. (21) 'Απο sponsores , qui fidem suam hac de re interposuerant.
(24) Verum enimvero , quamvis Dicæogenes illis portioni
στάς δε Δικαιογένης ταύτα τα μέρη, ώνκαι νυν ομολογεί bus decessisset, quibus se etiam nunc fatetur nostri causa
αφεστάναι ημίν, έβεβαίωσε Μικίωνι το βαλανείον. Και decessisse, Micioni tamen balneum confirmavit. Sic ego
15 εγώ μέν ο άθλιος ουχ όπως τι έκ τού κλήρου ειληφώς , miser non modo nullum hujus hereditatis fructum percepi,
αλλά προσαπολωλεκώς τετταράκοντα μνάς, απήειν sed præterea etiam quadraginta minis mulctatus fui, et
θερισμένος υπό του Δικαιογένους. Και τούτων υμίν | discessi contumelia a Diceogene affectus. Εtiam hujus rei
μάρτυρας παρέξομαι. testes vobis præstabo .
 210 ΙΣΑΙΟΥ ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΓΕΝΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ TESTES.
3 . T20 :2 un 21574254 1:22.révson , 25. Idee DOS, o jodice , a Dicængene passi sumus : Leo
ο άνδρες όδ έγγητάμενος την Λεσχάρης και των , dares autem,a quo htc omnia nobis conflata sunt, quam
1cup ruir unnur zizuat TS!Y Łrriszczı à x2- pro illo pripondisset, Degat se ea spopondisse quæ testes
τα μαρτυρείται αυτό, ότι εν τη γραμματεία της επί edicunt ; nullam enim mentionem ejus rei fieri in tabulis
και την δικαστηρίου γραφέντι κ ένεστι ταύτα . Ημείς coram judicio conditis. Nos autem , o judices , tunc tein
έ, ώ άνδρες, τότ' επί του βήματος σπεύοντες τα μεν 1 poris in tribunali latinantes, alia in tabulas referri, aliorum
εισάγομεν, των δε μάρτυρας εποιησάμεθα· ώτοι δέ , I testes solummodo nobis are curavimus: hi autem ea modo
6 yiv aistuis curspel tür budi.orTSÉVTON sótt , zupu | quæ e re ipsorum sunt, rata aiunt esse , etiamsi in tabulis
φασιν είναι, ει και μη γέγραπται , και δ' ού συμφέρει , | scripta non sint ; que autem ipsis non conducunt , ea ,
Ο κύρια , ει μή γέγραπται. ( 8) Εγω δ', ώ άνδρες, I cripta si minus fuerint, rata esse pegant. ( 26) Ego vero,
και θαυμάζω ότι έξαρσοί είσι τα ώμολογημένα: ουδέ γάρ judices, nil miror eos pacta infitiari verbis solummodo inita :
25 τα γραφέντα έθέλουσι ποιείν. Ημείς δ' ώς ελέγομεν nam ne scripta quidem servare volunt. Vera autem nos
αληθή, και άλλο τι τεκμήριον παρεξόμεθα . Πρωταρχί dicere, aliud adhuc argumentum proferam . Protarchidi
δη γάρ τω Ποταμίων έδωκε Δικαιογένης την αδελφής
την έαυτού επί τετταράκοντα μναϊς, αντί δε της προικός Potamio Dicæogenes dedit sororem suam cum dote quadra
ginta minarum , et loco dotis domum ei tradidit in Cera .
την οικίαν αυτή την εν Κεραμεικό παρέδωκε. Ταύτη
δε τη γυναικί, ήν και Πρωταρχίδης έχει , προσήκει του mico
portio
sitam .Huic mulieri,quam Protarchides habet,æqualis
hereditatis competebat atquematrimeæ . (27) Quum
κλήρου μέρος όσον περ τη μητρι τη εμή. (27) Επει igitur Dicæogenes mulieribus de besse hereditatis con.
δ' ούν απίστη Δικαιογένης ταϊς γυναιξί τοϊν δυοίν με
οο ροίν του κλήρου, ήξίου και Λεωχάρης τον Πρωταρχίδην cessisset, rogabat Leochares Protarchidem ut sibi trade
παραδιδόναι αυτή την συνοικίαν ήν είχεν αντί της ret insulam quam pro dote Prutarchides habebat ; a se enim
προικός , ώς όντι εγγυητη αυτή , το δε μέρος υπέρ της [ Leochare ] ut sponsore ipsum [ Protarchidem ) partem
γυναικός του κλήρου παρ' αυτού κομίζεσθαι. Παρα hereditatis uxori ejus debitam ablaturum esse.Nactus vero
λαβών δε την συνοικίαν το μέρος ου παρέδωκε. Και | Leocliares insulam hereditatis portionem non tradidit, ea
τούτων υμίν μάρτυρα τον Πρωταρχίδην παρέξομαι. que de re testem Protarchidem vobis exhibebo .
ΜΑΡΤΥΣ . TESTIS .
28. Περί δε επισκευής του βαλανείου και οικοδομίας 28. De reparatione balnei autem etadificationibussi nunc
και πρότερον είρηκε Δικαιογένης και νύν ίσως έρεί , quoque proferet eadem quæ jamdudum prætendit , nos ni
35 ως ομολογήσαντες αυτό αποδώσειν τα αναλωμένα ουκ mirum , quos ei sumptus factos refundendos recepissemus ,
άπεδώκαμεν , και ότι διά τούτο ου δύναται απαλλάσ eos non refudisse , et propterea se non potuisse creditoribus
σειν τους χρήστας , ουδε ημίν παραδούναι και δεί αυτόν . satisfacere,ideoquenobis quoque ea non potuisse tradere quæ
(20) Ημείς δε, ώ άνδρες, επί του δικαστηρίου, ότε ήναγ deberet: occurram ei sic . (29) Quo tempore , judices, coram
κάζομεν αυτόν αφίστασθαι τούτων, αντί των λειτουρ judicio eum cogebamus his de bonis decedere, in compen
sationem sumptuum ab ipso tam in munera publica horum
γιών και τωνεις τα οικοδομήματα αναλωμένων αφείμεν bonorum nomine quam in ædificationes factorum permisi
αυτό τους καρπούς , ούτω των δικαστών γιγνωσκόντων: mus illi horum bonorum usum fructum , judicibus ita fieri
ύστερον δ' ουκ αναγκαζόμενοι αλλ' εκόντες έδoμεν αυτώ debere censentibus : tempore autem post dedimus ei non
40 την εν αστει οικίαν εξαιρεθέντες προς το τρίτο μέρει coacti ,sed sponte nostra , veluti præcipuum aliquod a reli
του κλήρου έχειν αντί των επεσκευασμένων, ήν ούτος qua massa separatum , domum in urbe , quam haberet ad
αντί πεντακισχιλίων δραχμών παρέδωκε Φιλονείκω. huc præter trientem hereditatis in compensationem repara
(30) "Εδομεν δε ου διά την του Δικαιογένους χρηστό turarum , quamque Dicæogenes Philonico quinquaginta mi
τητα , ώ άνδρες, αλλ' επιδεικνύμενοι ότι ου περί πλείο. nis vendidit. (30) Dedimus autem nos illam domum Di
cæogeni , judices , non ob illius probitatem , sed quo testa.
νος χρήματα ποιούμεθα των οικείων, ουδ' αν πάνυ πο tum faceremus divitias a nobis pluris non fieri quam neces.
νηροί ώσι. Και γάρ πρότερον ότ' εφ' ημίν εγένετο sarios, sint licet quam nequissimi. Nam antea quoque ,
Δικαιογένην τιμωρήσασθαι και αφελέσθαι και είχεν , ουκ quum penes nos esset Dicæogenem ulcisci et fortunis de
54 26ουλήθημεν των τούτου κτήσασθαι ουδέν , αλλά τα nudare omnibus , tamen noluimus bonorum ejus ullam in
ημέτερα μόνον κομίσασθαι εξήρχει ημίν. Ούτος δ' ότο partem invadere, sed satis habuimus nos nostra recuperare.
εκράτησεν ημών, απεσύλησεν & εδύνατο, και ως Ille contra superior factus quæcumque potuit nobis eripuit,
εχθρούς αλλ' ου προσήκοντας απόλλυσι. (31) Τεκμήριον et pessumdare nos laboratnon utcognatos, sed ut inimicos
δε καιτων ημετέρων τρόπων και της τούτου αδικίας homines . (31) Proferemus evidens documentum et morum
μέγα παρεξόμεθα. Μελλούσης γάρ της προς Λεωχά. | nostrorumet hujus viri nequitie.In eo quum esset actio ad
ρην δίκης εισιέναι, ώ άνδρες,εν τω Μαιμακτηριωνι μηνι, versusLeocharem ut in tribunal inferretur, mense Mama
 (του - Ιτο) ISÆI OR. DE DICÆOGENIS HEREDITATE. 271
6 ήξίου Λεωχάρης και Δικαιογένης δίαιτας ημάς επι- | cterione, judices , conveniebant nos Leochares atque Di
τροπεύειν , την δίκην αναβαλλομένους. Και ημείς ώσ· | ceogenes, rogantes ut , prosecutione litis aliudin tempus re
περ μικρά αδικούμενοι συνεχωρήσαμεν,και επετρέψα- | jccta , viam compositionis per arbitros prius experiremur.
μεν διαιτηταίς τέτταρσιν , ών τους μέν δύο ημείς ηγά Quibusnos, quasiminuta in re læsi,assensi quattuor arbitris
γομεν, τους δε δύο εκείνοι. Και εναντίον τούτων litem permisimus disceptandam , quorum binos alteros nos
ώμολογήσαμεν εμμενεΐν οίς αν ούτοι γνoιεν, και ωμό adducebamus, alteros illi. Coram hispromisimus, nosab eo .
σαμεν. ( 32) Και οι διαιτηταί έφασαν, ει μεν ανώμοτοι rum arbitratu non discessuros, idque jurejurando sanximus.
10 δύναιντ' αν ημάςδιαλλάξαι, ούτω ποιήσειν , ει δε μή, (32) Etarbitri dicebant si injurati conciliarenos possent, ita
και αυτοί ομόσαντες αποφανείσθαι και δίκαια ηγούνται se facturos ;sin minus,ipsosquoquejuratos ea quæ justa ipsis
είναι. Ανακρίναντες δε ημάς πολλάκις και πυθόμενοι esse viderentur, declaraturos. Jam quum iterum iterumque
τα πραχθέντα οι διαιτηταί , οι μεν δύο ους εγώ πρου nos interrogassent et quæ res esset intellexissent, illi duo
βαλόμην , Διότιμος και Μελάνωπος , ήθελον και ανώ- I quos ego mihi delegeram , Diotimus et Melanopus , parati
μοτοι και ομόσαντες απoφήνασθαι & εγίνωσκον αληθέ erant pronuntiare, sive jurati sive non jurati, quæ e di.
στατα εκ των λεγομένων, ους δε Λεωχάρης προβάλετο, I ctis colligere potuissent verissima esse ; quosautemLeocha
ουκ έφασαν αποφανείσθαι. (33) Καίτοι Διοπείθης και έτε res arbitros tulerat, hi nolebant pronuntiare. (33) Tam .
15 ρος των διαιτητών Λεωχάρει μεν ήν τούτω κηδεστής, etsi alter eorum Diopithes Leocharis affinis erat,mihi vero
εμός δ' εχθρός και αντίδικος εξ ετέρων συμβολαίων: inimicus ex negotiis quibusdam forensibus; alter autem
Δημάρατος δε και μετ' αυτού Μνησιπτολέμω το εγγυη- | Demaratus frater illius erat Mnesiptolemi, qui una cum
σαμένω Δικαιογένη μετά Λεωχάρους ήν αδελφός. Ούτοι Leochare pro Dicæogene spopondit. Hi ergo duo pronun.
μέντοι ουκ ήθέλησαν απoφήνασθαι, ορκώσαντες ημάς | tiare recusabant , tametsi nos jurejurando adegissent, nos
ή μην εμμενείν οίς αν αυτοί γνοϊεν. Και τούτων υμϊν | a sententia ab ipsis pronuntianda haud esse discessuros.
μάρτυρας παρέξομαι. Testes hujus rei vobis exbibebo.
. ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
34. Ουκ ουν δεινόν εί δεήσεται υμών , ώ άνδρες , | 34. Nonne igitur res gravis foret, si Leochares vos roga .
10 Λεωχάρης άποψηφίσασθαι & Διοπείθης κηδεστής ων ret, judices, ut se absolveretis eadem in causa , in qua
αυτού κατεψηφίσατο ; ή υμίν πως καλόν απογνώναι Diopithes affinis ejus qui esset ipsum condemnavit ? et qui
Λεωχάρους ά γε ουδ' οι προσήκοντες αυτού απέγνωσαν ; deceret vos Leocharem ab illa culpa liberare , a qua ne
Δέομαι ούν υμών καταψηφίσασθαι Λεωχάρους, ίν' & necessarii quidem liberarunt? Quare vos rogo Leocharem
ημϊν οι πρόγονοι κατέλιπον κομισώμεθα, και μή μόνον condemnetis , ut quæ nobis majores reliquerunt reci
τα ονόματα αυτών έχωμεν, αλλά και τα χρήματα των piamus, et non solum nomina illorum sed etiam possessio
nes habeamus ; ex privato vero Leocharis nihil conferri
δε Λεωχάρους ιδίων ουκ επιθυμούμεν. (35) Δικαιογέ cupimus. (35) Indignus enim est Dicæogenes vestra come
νην γάρ, ώ άνδρες,ούτ' ελεειν εστε δίκαιοι κακώς πράτ. miseratione atque contentione bene de eo merendi; neque
τοντα και πενόμενον , ούτ' ευ ποιείν ως αγαθόν τι είρ enim pauper et in re curta est, neque de rep . præclare me
γασμένον την πόλιν ουδέτερα γάρ αυτώ τούτων υπάρ ritus : quod utrumque docebo , judices , planum facturus
χει, ως εγώ αποφανώ, ώ άνδρες. "Αμα δε και πλούσιον eundem et locupletissimum etnequissimum hominem esse ,
25 και πονηρότατον αυτόν όντα ανθρώπων αποδείξω και εις pessimeque de rep., de necessariis , de amicis denique me.
την πόλιν και εις τους προσήκοντας και εις τους φίλους. ritum .Hic enim quum a nobis accepisset hanc hereditatem ,
Ούτος γάρ παραλαβών τον κλήρον παρ'ημών φέροντα octogenas minas annuorum vectigalium ferentem , ejusque
μίσθωσιν του ενιαυτού όγδοήκοντα μνάς,καρπωσάμενος fructus toto decennio percepisset, tum negatsibipecuniam
αυτόν δέκα έτη ούτε αργύριον ομολόγει κεκτήσθαι ούτε esse , tum tamen non habet docere quo eam insumpserit.
όποι ανήλωσεν έχοι αν επιδείξαι , ώ άνδρες. (36) Άξιον | (36) Vos ipsi , fas enim est , existimate. In Dionysiis cho
δέ καί υμίν λογίσασθαι. Ούτος γάρ τη μέν φυλή είς regatu tribûs suæ fungens quartus fuit , tragædiæque
30 Διονύσια χορηγήσας τέταρτος εγένετο , τραγωδοίς δε atquepyrrhichiæ palmas retulit postremas : hæc sola sunt
και πυρριχισταϊς ύστατος: ταύτας δε μόνας αναγκα- | munera quam edidit coactus , et tam praeclare , e reditu tam
σθείς λειτουργίας λειτουργήσαι από τοσαύτης προσόδουamplo. Et trierarchi tot quum constituti sint , Dicæo
ούτω καλώς εχορήγησεν. Αλλά μην τριηράρχων το genes neque ipse trierarchatum gessit neque alteri cuipiam
σούτων κατασταθέντων ούτ' αυτος έτριηράρχησεν ούθ' gerenti de penu suo ad sumptus contulit , præsertim ejus
ετέρω συμβέβληκεν εν τοιούτοις καιρούς , αλλ' έτεροι modi in reip . temporibus : sed alii, quibus tenuior res fa
μεν ουσίαν κεκτημένοι ελάττω ή ούτος μίσθωσιν λαμ miliaris est , quam huic sunt reditus annui , tamen trierar
βάνει τριηραρχούσι. (37) Καίτοι, ώ άνδρες, ουχ ο πα chatus gerunt. (37 ) Quamquam splendidas illas facultates
35 τηρ αυτή την πολλήν ουσίαν κατέλιπεν , αλλ' υμείς non pater ei reliquit, sed vos suffragio vestro donastis ;
έδoτε τη ψήφω· ώστε εί και με πολίτης ήν, διά γε τούτο | quapropter, etiamsi civis non esset, tamen eum deceret
δίκαιος ήν την πόλιν εύ ποιεϊν. Εισφορών τοίνυν το- | liberalitate in remp. voluntatem vestram demereri. Porro
 o2 ΙΣΑΙΟΥ ο ΙΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΓΕΝΟΥΣ ΚΛΗΡΟΥ. ( 10 - 11ε)
σούτων γεγενημένων πάσι τοις πολίταις εις τον πόλεμον | tot contributiones quum facta sint a ciribus ad bellus
και την σωτηρίαν της πόλεως Δικαιογένης ουκ έστιν sustinendum patriæque salutem tuendam , Dicæogenes De
ήντινα εισενήνoχει πλήν ότε Λέχαιον εάλω, κληθείς semel quidem quicquam contulit; nisi quod , quum Le
υπο έτερου επέδωκεν εν τω δήμω τριακοσίας δραχμάς , chæum caperetur, provocatus ab alio pollicitus est in con
έλαττον ή Κλεώνυμος ο Kρής: (38) και τούτο επέδω cione se trecentas drachmas, minus adeo quam Cleonyidus
10 κεν , ουκ εισήνεγκεν, αλλ' επ' αισχίστω επιγραμματι | Cretensis dedit, esse daturum:(35) at quod pollicitus est n02
εξετέθη αυτού τούνομα έμπροσθεν των επωνύμων, ότι præstitit , sed turpissimade causa nomen ejus apud Epons.
οίδε εις σωτηρίαν της πόλεως υποσχόμενοι το δήμο | rmos in tabula publica prescriptum, ut unus eorum qui ,
είσοίσειν χρήματα εθελονται ουκ εισήνεγκαν. Καίτοι quam largitionem ad salutem patriæ tuendam sponte sua
πώς άξιον θαυμάζειν , ώ άνδρες , ει εμέ εξηπάτησεν ένα polliciti fuissent, non præstitissent. Qui jam mirandum
όντα , ός υμάς άπαντας άμα συνειλεγμένους εν τη εκ sit , me qui unus sim ab eo deceptum esse , qui vos cunctos
κλησία τοιαύτα εποίησε ; Και τούτων υμίν τους μάρτυ . | in concionem congressos deceperit? Etiam hujus rei testes
ρας παρέξομαι, præstabo.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES,

55 39. Εις μεν την πόλιν ούτω και τοσαύτα λελειτούρ- 39. In remp. ergo Diceogenes hoc pacto et tam magni
γηκε Δικαιογένης από τοσούτων χρημάτων περί δέ | fice e re tamlauta erogavit : erga necessarios autem eum
τους προσήκοντας τοιούτός έστιν οίον οράτε , ώστε τους | se gerit quem videtis ; nam alios nostrum fortunis exuelist
μεν ημών αφείλετοεις την præpollens, alios æquo animo ferebat ob penuriam victus
τους δε περιεώρα τους ουσίαν, ότι ιόντας
μισθωτούς μείζονδι'εδυνήθη,
ένδειαν | quotidiani peregre proficisci mercenarios. Viderunt omnes
των επιτηδείων. Την δε μητέρα της αυτού καθημέ matrem ejus in fano llithyiæ sedentem , filioquescelus ex
probrantem , quod proferre verecundor, quanquam illum
νην εν τω της Ελληθυίαςιερώ πάντες εώρων , και τού committere scelus nil puduit. (40) Melane £gyptio quum
και των εγκαλούσαν και εγώ αισχύνομαι λέγειν, ούτος δε ποιών esset a puero familiariter usus , habet nunc eundem sibi
ουκ ήσχύνετο. (10) Των δ' επιτηδείων Μέλανα μέν inimicissimum , quod pecuniam ab illomutuo sumptam non
τον Αιγύπτιον , και εκ μειρακίου φίλος ήν, όπερ έλαβε reddit : reliquorum qui amici ejus fuerunt, alii non recu
παρ' αυτού αργύριον αποστερήσας, έχθιστός έστι των
δέ άλλων αυτού φίλων οι μεν ουκ απέλαβον & εδάνει perarunt nummos ipsi mutuo datos, alii decepti sunt ab eo
non præstante ea quæ se daturum promisisset, siheredita .
σαν , οι δ' εξηπατήθησαν, και ουκ έλαβον & υπέσχετο tem in judicio adipisceretur. (41) Nostri autem majores ,
αυτοίς, εί επιδικάσαιτο του κλήρου, δώσειν. (41) Καί. o judices, quibona istæcreliquerunt sudore suo parta, nullis
τοι , ώ άνδρες, οι ημέτεροι πρόγονοι οι ταύτα κτη non choregatibus defuncti sunt, pecuniasque quamplurimas
σάμενοι και καταλιπόντες πάσας μέν χορηγίας έχορή ad onera belli perferenda contulerunt, neque tempus ullum
γησαν, εισήνεγκαν δε εις τον πόλεμον χρήματα πολλά vacavit ipsorum trierarchatibus. Quorum documenta sunt
υμίν , και τριηραρχούντες ουδένα χρόνον διέλιπον. Και donaria ab illis in fanis deorum , ex eo quod ipsis de neces
τούτων μαρτύρια εν τοις ιερούς αναθήματα εκείνοι εκ sariis impensis redundaret dedicata , quomonumenta suæ
virtutis essent; tripodes , alii in templo Bacchi consecrati ,
των περιόντων, μνημεία της αυτών αρετής, ανέθεσαν, quos choregi quum essent , præmia victoriæ abstulerant ,
τούτο μεν εν Διονύσου τρίποδας , ους χορηγούντες και alii in templo Pythii Apollinis consecrati : (42) præterea
νικώντες έλαβον, τούτο δ' εν Πυθίου (42) έτι δ' εν quoque in arce primitias fortunarum consecrantes fanum
15 ακροπόλει απαρχές των όντων αναθέντες πολλούς , ως quod ibi estMinerva simulacrisæneisque saxeisquenumero
από ιδίας κτήσεως , αγάλμασι χαλκούς και λιθίνοις κε multis , ut e re familiari privata , exornarunt. Ipsi autem
κοσμήκασι το ιερόν. Αυτοί δ' υπέρ της πατρίδος πο pro patria dimicantes occubuerunt, Dicæogenes quidem
λεμούντες απέθανον , Δικαιογένης μέν ο Μενεξένου του Menexeni, avimei pater, strategi cum dignitate apud Eleu
έμου πάππου πατήρ στρατηγών ότε η εν Ελευσίνι sinem , Menexenus autem filius ejus, equitum magister,
μάχηέγένετο, Μενέξενος δ' και εκείνου υιός φυλαρχών apud Spartolum in Olysiorum ( Olynthiorum ) ditione ,
της Ολυσίας εν Σπαρτύλω, Δικαιογένης δε ο Μενεξέ Dicæogenes autem hujus Menexeni filius occubuit in
νου τριηραρχών της Παράλου εν Κνίδω. (13) Τον pugna apud Cnidum , trierarchatu fungens navis Parali.
(43) Hanc tu domum , Dicæogene , quum suscepisses , pes .
20 μεν τούτου οίκον σύ, ώ Δικαιόγενες, παραλαβών κακώς sime summo cum dedecore pessumdedisti; ac fundos quum
και αισχρώς διολώλεκας, και εξαργυρισάμενος πενίαν nummis commutaveris, nihilominus paupertatem quereris!
οδύρη, που αναλώσας; ούτε γάρ εις την πόλιν ούτε εις qui? quo impendisti pecuniam ? In remp. quidem constat
τους φίλους φανερός ει δαπανηθείς ουδέν. Αλλά μην nihil te impendisse neque in amicos. Neque equis alendis
ουδέ καθιπποτρόφηκας: ου γάρ πώποτε έκτήσω ίππον prodegisti rem , qui nunquam habueris equum plus tribus
πλείονος άξιον ή τριών μνών» ούτε κατεζευγοτρόφηκας, minis veneuntem ; neque etiam in bigas mulares profudisti,
έπει ουδε ζεύγος έκτήσω ορικόν ουδεπώποτε επί τοσού quas nunquam possedisti , tam amplos fundos et tam in
25 τοις αγρούς και κτήμασιν. (44) 'Αλλ' ουδ' εκ των πολε- | structos habens. (44) Neque ex hostibus captivum ullum
μίων έλύσω ουδένα. Αλλ ' ουδε τα αναθήματα , 8 | redemisti. Ne ipsa quidem illa donaria in urbem intulisti
 ( i3 - 121) ISÆI OR. DE PHILOCTEMONIS HEREDITATE . 213
Μενέξενος τριών ταλάντων ποιησάμενος απέθανε πρίν | dedicanda , que Menexenus quumtribus talentis facienda
είναθείναι, εις την πόλιν κεκόμικας , αλλ'εν τοις λιθουρ- | Iocasset , vita excessit priusquam dedicaret, sed volatan
γείοις έτι κυλινδεϊται , και αυτός μεν ήξίους κεκτησθαι | tur adhucin officina lapicide; et tu quidem dignum te
σοι ουδέν προσήκε χρήματα , τοις δε θεοίς ουκ απέ censuisti possidere te bona ad te nullo jure pertinentia ,
δωκας και εκείνων εγίγνετο αγάλματα. (15) Διά τί ούν diis autem oblivisceris donaria reddere iisdestinata . (45) Ec
αξιώσεις σου τους δικαστάς άποψηφίσασθαι , ώ Δικαιό- quid igitur est id ob quod tu, Diceogene, postules ,ju
Ο γενες; πότερον ότι πολλές λειτουργίας λελειτούργηκας | dices te absolvere ? num quod multa munera civitati edi
τη πόλει , και πολλά χρήματα δαπανήσας σεμνοτέραν deris , magnoque æris impendio magis eam spectabilem
την πόλιν τούτοις εποίησας; ή ως τριηραρχών πολλά reddideris ? an quod trierarchus clades hostibus acerbas
κακά τους πολεμίους ειργάσω, και εισφοράς δεομένη τη intuleris ? an quod egenti patriæ largitiones conferendo am
πατρίδι εις τον πόλεμον εισενεγκών μεγάλα ωφέληκας; | pla pepereris emolumenta ? Αtqui horum omnium fecisti
αλλ' ουδέν σοι τούτων πέπρακται. (46) 'Αλλ' ως στρα nihil. (46 ) Verumtamen miles bonus et fortis es? Atqui
35 τιώτης αγαθός; αλλ' ουκ έστράτευσαι τοσούτου και nunquam in castra isti, toto hoc tenentebello tam atroce ;
τοιούτου γενομένου πολέμου,εις δν 'Ολύνθιοι μεν και quod ipsi Olynthii etinsularum incolæ nobiscum participare
νησιώται υπέρ τήσδε της γης αποθνήσκουσι μαχόμενοι non recusarunt, sed pro nobis dimicantesmortem oppetunt,
τους πολεμίοις,συ δε, ώ Δικαιόγενες, πολίτης ών ουδ' tu vero, Dicæogene, quum civis esses , arma pro patria
εστράτευσαι. Αλλ' ίσως διά τους προγόνους αξιώσεις gerere ausus non es. At fortasse ob majores postulabis
μου πλέον έχειν, ότι τον τύραννον απέκτειναν. Εγώ mihi præhaberi, quod illi tyrannos sustulerint? Ego vero,
δ' εκείνους μεν επαινώ, σοι δε ουδέν ηγούμαι της εκεί quum illos laudo, tum te nego in communionem laudis illis
νων αρετής μετείναι. (17) Πρώτον μεν γαρ είλου αντί | debitam venire : (47) qui primum quidem, omissa gloriae
της εκείνων δόξης την ημετέραν ουσίαν κτήσασθαι , και illorum æmulatione, latro factus sis bonorum nostrorum ,
ιο 26ουλήθης μάλλον Δικαιογένους καλείσθαι υιός ή Άρ- | maluerisque Diceogenis filius appellari αuam Η:
μοδίου , υπεριδων μέν τήν εν Πρυτανείω σίτησιν , κα- I jus epulandiin Prytaneo spreveris , et reliqua quoque jura
ταφρονήσας δε προεδριών και ατελειών , α τοις εξ εκεί posterorum Harmodii, ut præsidatus et immunitates, con
νων γεγονόσι δέδοται. " Ετι δε ο Αριστογείτων εκείνος tempseris . Denique non ob genus suum honoribus affecti
και Αρμόδιος ου διά το γένος ετιμήθησαν, αλλά διά την sunt Harmodius atque Aristogiton , sed ob virtutem suam
ανδραγαθίαν, ής σοι ουδέν μέτεστιν, ώ Δικαιόγενες. ) et fortitudinem , quibusdecoribus tu cares, Dicæogene.
VI. VI.
56 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΜΟΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ . DE PHILOCTEMONIS HEREDITATE .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Εύκτήμονος υιός Φιλοκτήμων τον της ετέρας των αδελφών και | Euctemonis filius Philoctemon Fliura alterius sororis et Phano
Φανοστράτου υιόν Χαιρέστρατον ποιησάμενος κατά διαθή strati Chærestratum adoptans testamento deposito apud Cha
κας τας τεθείσας παρά Χαιρέα των της ετέρας αδελφής ανδρι , ream alterius sororis virum , vivo adhuc patre mortuus est :
ετελεύτησε ζώντος έτι του πατρός: ύστερον δε κακείνου απο: postea vero etillo mortuo Chærestratus lege hereditatem conse
θανόντος έλαχεν ο Χαιρέστρατος του κλήρου κατά τον νό cutus est. Androcle vero testante non ad illum jurehereditatem
μον. Διαμαρτυρήσαντος δέ 'Ανδροκλέους μή είναι επίδικον , spectare , quum Euctemonisuperstes esset filiuslegitimus Anti
όντος Αντιδώρου γνησίου παιδός Ευκτήμονα , οι περί Χαι
ρέστρατον έπεσκήψαντο τη διαμαρτυρία, και τούτον και την corus, contra Chærestratus accusavit testem falsi, et dixit et
αδελφήν αυτού νόθους γεγονέναι φάσκοντες , τον δε νόμον δια hunc et fralrem ejus esse nothos, legeque sancitum esse utrius
γορεύειν νόθω και νόθη μή είναι αγχιστείαν. Η στάσις στοχα que sexus nothis consanguinitatem non esse. Caust status est
σμός: άδηλον γαρ ει εποίησε Φιλοκτήμων Χαιρέστρατον υιόν conjecturalis : incertum enim an Philoctemon Chærestratum
εαυτώ, και πάλιν άδηλον εί γνήσιοί εισιν οι περί Αντίδωρον. adoptavcrit , ct rursum incertum an Antidorus legitimus sit.
“Ότι μέν, ώ άνδρες , πάντων οικειότατα χρώμαι Φα Familiaritatem mihi summam cum Phanostrato atque
νοστράτω τε και Χαιρεστράτω τούτω, τους πολλούς Chærestrato hocce esse, judices , plerosque vestrum nosse
oίμαι υμών ειδέναι, τοις δε μήεξέπλει
ειδόσιντριηραρχών
έκανόν ερωΧαι.
τε autumo. Ignorantibus autem sufficiens dicam documen
κμήριον·ότε γάρ είς Σικελίαν tum : Chrærestrato enim in Siciliam proficiscente cum
classe in qua trierarchum agebat, ego prævidens pericula
ρέστρατος, διά το πρότερον αυτός εκπεπλευκέναι προή ibi imminentia , quippe qui jam antea eadem expeditione
δειν πάντας τους έσομένους κινδύνους, όμως δε δεομέ defunctus essem , tamen rogantibus his navigationis comes
νων τούτων και συνεξέπλευσα και συνεδυστύχησα και calamitatumque consors ſui, una cuin illis captus ab hosti.
εάλωμεν εις τους πολεμίους. (2) Άτοπον δή εί εκείνα bus. (2) Quocirca futurum sit inconsentaneum me, qui
μεν προδήλων όντων των κινδύνων όμως διά το χρή horum in gratiam illa discrimina obissem tam perspicua ,
σθαι τούτοις και φίλους νομίζειν υπέμενον, νύν δε ου | quodiis familiariter uterer amicosque duceremesse, nunc
πειρώμην συνειπείν εξ ών ομείς τά τε εύορκα ψηφιεί- recusare pro iis causam dicere eaque proferre , ex quibus
18
ORATORES,
 274 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΜΟΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. (121 - 125
σθε και τούτοις τα δίκαια γενήσεται. Δέομαι ούν | vos sententiamferatis cumjurejurando vestro consentien
Ο υμών συγγνώμην τε έγειν και μετ' ευνοίας ακροάσα- | tem et li jure suo potiantur. Quapropter vos rogo , ut
σθαι· και γάρ αγών ου μικρος αυτούς, αλλά περί των veniam mihi dicturo detis atque secundis auribus me au
diatis : certamen enim illis hoc est haud leve , sei summa
μεγίστων. eorum res agitur.
3. Φιλοκτήμων γάρ ο Κηφισιεύς φίλος ήν Χαιρε 3. Ρliloctemon enim Ceplaisiensis , hoc Chaerestrato fa
στράτω τούτω· δούς δε τα εαυτού και υιόν αυτόν ποιη miliariter utens, bona ei sua legabat eundemque pro filio
σάμενος ετελεύτησε. Λαχόντος δε του Χαιρεστράτου | adoptabat, eoque facto diem supremum obibat. Chare
κατά τον νόμον του κλήρου , εξον αμφισβητήσαι Αθη strato itaquehereditatem ex formula juris petente (quoniam
ναίων τω βουλομένων και ευθυδικία εισελθόντι εις υμάς, Atheniensium cuique licet de vacuefacta quacunque here
25 ει φαίνοιτο δικαιότερα λέγων, έχειν τον κλήρον, (4) διε ditate certare, et recto judicio utenti, si potiora protulisse
visus sit , hereditatem sibiauferre) , (4 ) Androcleshic testi
μαρτύρησεν Ανδροκλής ουτοσί μή επίδικον είναι τον monium interposuit quo hereditatem hanc controversiæ ob
κλήρον, αποστερών τούτον της αμφισβητήσεως και noxiam esse negabat; quo effecit ut et hic Chærestratus
υμάς του κυρίους γενέσθαι όντινα δει κληρονόμον κα petitione hereditatis excluderetur et vobis eriperetur jus he
ταστήσασθαι των Φιλοκτήμονος· και εν μιά ψήφω και redem Philoctemonis ex sententia vestra constituendi; spe
ενί αγώνι οίεται αδελφούς καταστήσειν εκείνω τους ου rat nempe se effecturum unius judicii suffragiis ut Philo
δεν προσήκοντας , και τον κλήρον ανεπίδικον εξειν αυ ctemoni fratres obtrudantur homines ab eo alienissimi,
τος, και της αδελφής της εκείνου κύριος γενήσεσθαι ,και et ut ipse hereditatem sine controversia habeat, item ut
30 την διαθήκην άκυρον ποιήσειν. (5) Πολλών δε και δει- | Piloctemonis Sorore potiatur, et Philoctemonis testamen
νων όντων και διαμεμαρτύρηκεν 'Ανδροκλής , τούτ' αυτό | tum irritum reddat. (5) Malta vero quum sint et nefanda
πρώτον επιδείξω υμίν, ως διέθετο και εποιήσατο υιόν | omnia quæ Androcles pro testimonio confirmavit , primum
τουτονι Χαιρέστρατον. Επειδή γαρ τω Φιλοκτήμονι | lioc demonstrabo, Philoctemonem utique testamentum
εκ μέν της γυναικός και συνώκει ουκ ήν παιδίον ουδέν, Ι scripsisse in eoque Chærestratum hunc pro filio adoptasse.
πολέμου δ' όντος εκινδύνευε και ιππεύς στρατευόμενος | Philoctemoni nempe neque uxor pariebat, et bellam tum
και τριήραρχος πολλάκις εκπλέων, έδοξεν αυτώ διαθέ- | steviens perpetua pericula objiciebat alias equestri alias
σθαι τα αυτού , μή έρημον καταλίπη τον οίκον, εί τι | navali militia fungenti ; trierarchatum enim sepenumero
35 πάθοι. (6) Τώ μέν ούν αδελφώ αυτό , ώπερ εγενέ gessit : quibus de causis visum ei fuit de bonis suis per
testamentum præcipere ,ne humani quid passus, desertam
σθην, άμφω άπαιδε ετελευτησάτην ταϊν δε αδελφαίν
τη μεν ετέρα, και ο Χαιρέας συνώκει, ουκ ήν άρρεν παι domum relinqueret. (6) Fuerat ei quidem par fratrum :
verum ambo sine prole decesserant; sororum autem altera
δίον ουδέ εγένετο πολλά έτη συνοικούση, εκ δε της ετέ
ρας, και συνώκει Φανόστρατος ουτοσί, ήστην υιώ δύο. Chæreæ nupta prole mascula carebat, tametsi diu penes
Chæream fuisset, altera Phanostrato duo mares peperit.
Τούτων τον πρεσβύτερον τουτονι Χαιρέστρατον εποιή Horum natu majorem Chærestratum hunc Philoctemon
σατο υιόν (7) και έγραψεν ούτως εν διαθήκη, ει μη sibi filium adoptavit ; (7) et in testamento hanc scripsit
γένοιτο αυτό παιδίον εκ της γυναικός,τούτον κληρονο clausulam , nisi uxor sua sibi filium adhuc pareret, velle
40 μεϊν των εαυτού. Και την διαθήκην κατέθετο παρά το se ut hic Chærestratus sibi heres esset. Testamentum hoc
κηδεστη Χαιρέα, τω την ετέραν αυτού αδελφήν έχοντι.
penes Chæream , alterius sororis maritum , deposuit. Quod
Και υμίν ή τε διαθήκη αύτη αναγνωσθήσεται και οι testamentum vobis jam recitabitur, atque testes qui scri
παραγενόμενοι μαρτυρήσουσι. Καί μοι ανάγνωθι. bendo interfuere testabuntur. Recita .
ΔΙΑΘΗΚΗ. ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTAMENTUM . TESTES.
8. Ώς μεν διέθετο και εφ' οίςεποιήσατο υιον τού 8 . Audistis ergo , judices , Philoctemonem testamentum
τον, ακηκόατε· ώς δ' εξόν αυτά ταύτ' έπραξεν, όθεν scripsisse, et quibus conditionibus hunc sibi filium ado
δικαιότατα ηγούμαι τα τοιαύτ' είναι μανθάνειν, τούτον | ptarit : Philoctemoni autem sic agere licuisse uti constet,
legem affero , ex qua hæc justissime disci posse arbitror.
57 υμίν αυτόν παρέξομαι τον νόμον. Καί μοι ανάγνωθι. Tu recita .

ΝΟΜΟΣ. LEX .

9. Ουτοσί ο νόμος , ώ άνδρες , κοινός άπασι κείται, Ι 9. Hec lex communis omnibus fixa est, judices , preci
εξείναι τα εαυτού διαθέσθαι, εάν μή παίδες ώσι γνή- | piens, nemini non licere de bonis suis constituere , prole
σιοι άρρενες , εάν μή άρα μανείς ή υπό γήρως ή δι' | mascula carenti , nisi si forte furiosus sit aut pre senio aut
άλλο τι των εν τω νόμω παρανοών διαθήται. “ Οτι | per aliam quampiam causam hac in lege indicatam mentis
και δ' ουδενί τούτων ένοχος ήν Φιλοκτήμων, βραχέα ειπών parum sit compos. Quorum omnium vitiorum nulli Phi
δηλώσωυμίν.“Όστις γάρ και έως έζη τοιούτον πολίτην loctemonem fuisse obnoxium , id vero paucis verbis demon.
εαυτόν παρείχεν, ώστε διά το υφ'υμών τιμάσθαι άρ- | strabo. Civemenim qui se et quoad visit gesserit eum,τα
χειν αξιούσθαι , και ετελεύτησε μαχόμενος τους πολε- I penes vos in honore esset, dignusque haberetur cui mu
 (125 - 131) ISÆI OR. DE PHILOCTEMONIS HEREDITATE . 275
μίοις, πώς άν τις τούτον τολμήσειεν ειπείν ώς ουκ εύ | nera publica manilaretis, et qui pugnans pro patria occu.
εφρόνει ; buerit , ecquis ei negabit mentem constitisse ?
το “Ότι μέν ούν διέθετο και εποιήσατο ευ φρονών, Ι 10. Mentis ergo qui compos esset , ei licuisse testamen
εξόν αυτό , αποδεδεικται υμίν, ώστε κατά μέν τούτο ή tum scribere filiumque adoptare , planum vobis factum
ψευδή μεμαρτυρικώς 'Ανδροκλής αποδίδεικται· επειδή | est ; unde constat , hactenus certe Androclem falsa testatun.
10 δε προσδιαμεμαρτύρηκεν ως υιον είναι γνήσιον Ευκτή | esse : verum hoc quoque falsi arguam , quod idem addit
μονος τούτον, και ταύτ'αποδείξω ψευδή όντα. Εύκτή hunc Euctemonis genuinum esse filium . Euctemoni enim ,
μονι γάρ, ώ άνδρες, το Φιλοκτήμονος πατρί, τους μεν patri Philoctemonis , præter Philoctemonem et Ergamenem
όντως γενομένους παίδας, Φιλοκτήμονα και Εργαμέ. et Hegemonem duasque filias ,legitima ex uxore susceptos,
νην και Ηγήμονα και δύο θυγατέρας, και την μητέρα filia Mixiadis Cephisiensis , alios nullos fuisse liberos, no
αυτών, ήν έγημεν ο Ευκτήμων, Μιξιάδου Κηφισιέως runt cognati omnes atque phratores et demotarum ple
θυγατέρα , πάντες οι προσήκοντες ίσασι και οι φράτο
ρες και των δημοτών οι πολλοί, και μαρτυρήσουσιν rique, iidemque vobis id testimoniis suis confirmabunt :
15 υμίν : ( α) ότι δ' άλλην τινά έγημε γυναίκα, εξ ώστινος (11) aliamsubjectum
autem illi fuisse uxorem , undehosce [quos An
οίδε αυτώ εγένοντο , ουδείς το παράπαν οίδεν ουδ' drocles it]susceperit,nemo est qui aut norit aut
ήκουσε πώποτε ζώντος Ευκτήμονος. Καίτοι τούτους fando unquam inaudierit Euctenone adhuc superstite.
εικός πιστοτάτους είναι νομίζειν μάρτυρας τους γάρ Atqui testes hi sunt, quos consentaneum sit omnium esse
οικείους είδέναι προσήκει τα τοιαύτα . Καί μοι του . fidissimos :cognatos enim hujusmodires scire par est. Hos
τους κάλει πρώτον, και τας μαρτυρίας ανάγνωθι. tu mihi primo loco cita , et horum testimonia recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .
12. "Ετι τοίνυν και τους αντιδίκους επιδείξω έργω Ι 12. Verumipsos quoque vobis priestabo adversarios hac
υμίν ταύτα μεμαρτυρηκότας. " Οτε γάρ αι ανακρί eadem reapse comprobantes . Nam in examine coram ar
20 σεις ήσαν προς το αρχοντι και ούτοι παρακατέβαλον | chonte habito , quum hi sacramentum deposuissent super
ως υπέρ γνησίωντώνδ' Ευκτήμονος όντων , ερωτώμενοι his tanquam genuinis Euctemonis filiis et nos interrogasse.
υφ' ημών τις είη αυτών μήτηρ και ότου θυγάτηρ ουκ mus eos quænam esset horum mater et cujus filia , docere
είχον αποδείξαι , διαμαρτυρομένων ημών και του άρ non poterant, tametsi et contestatione nostra urgerentur,
et archon ipsis injungeret ad interrogata ut responderent
χοντος κελεύοντος αποκρίνασθαι κατά τον νόμον . .. . . prout lex fieri juberet. At quomodo , judices, pro aliis
ώ άνδρες, αμφισβητείν μεν ως υπέρ γνησίων και veluti pro liberis genuinis aliquis in jure contendal , et ob
διαμαρτυρείν, μητέρα δε ήτις ήν μή έχεις αποδείξαι, nuntiationem interponat, si idem tamen neque quæ his insi.
25 μηδε προσήκοντα αυτοίς μηδένα. (13) 'Αλλά τότε μέν titiis mater fuerit docere habeat, neque ullum cum ea
Λημνίαν σκηψάμενοι ταύτην αναβολήν εποιήσαντος cognatum edere? (13) Sed tum quidem prætexendomulierem
το δ' ύστερον ήκοντες εις την ανάκρισιν , πριν καί τινα esse Lemniam moram aliquam injiciebant : postmodum
ερέσθαι , ευθύς έλεγαν ότι Καλλίππη μήτηρ, αύτη δ' είη autem ad examen quum convenissent, vel prius etiam quam
Πιστοξένου θυγάτηρ, ώς εξαρκέσον ει όνομα μόνον interrogarentur, statim aiebant, Callippen eorum matrem
πορίσαιντο τον Πιστόξενον. 'Eρομένων δ' ημών όσ csse, Pistoxeni filiam , id solum existimantes sufficere, no
τις είη και ει ζή ή μή, εν Σικελία έφασαν αποθανείν men unum aliquod edi nescio cujus Pistoxeni. Qui cujas
στρατευόμενον , καταλιπόντα ταύτην θυγατέρα παρά fuisset quærentibus nobis et num in vivis adhuc superes
30το Ευκτήμονι , εξ επιτροπευομένης δε τούτω γενέσθαι, set, in Sicilia eum aiebant occubuisse in castris, relicta hac
filia apud Euctemonem ejus tutorem , et ex ea illi hosce
πράγμα πλάττοντες αναιδεία υπερβάλλον και ουδ' duos pueros natos ſuisse , facinus fingentes impudentissi.
εγγενόμενον, ως εγώ υμίν αποφανώ έκ τούτων πρώτον mum et vel a specie veri abhorrens, uti planum faciemus
ών αυτοί απεκρίναντο. (14) Τη μέν γάρ στρατιά, αφ' primum ex ipsis horum responsionibus in scrutinio editis.
ου εξέπλευσεν εις Σικελίαν, ήδη εστί δύο και πεντή (14 ) Nam ex illa Sicula expeditione sive ab Arimnesto ar
κοντα έτη, από'Aριμνήστου άρχοντος, τα δε πρεσβυ chonte duo et quinquaginta annieffluxere ; natu vero maxi.
τέρω τούτων, ών φασιν εκ της Καλλίππης και του mus horum , quos ab Euctemone ex illanondum
Callippe procreatos
35 Εύκτήμονος είναι, ούπω υπέρ είκοσιν έτη. Αφελόντι perhibent, ætatis annum vigesimum excessit. De
ούν ταύτα από των εν Σικελία υπολείπεται πλείω ή tractis igitur his viginti annis ab illius Siculæ expeditionis
tempestate, remanent plus quam triginta anni: atqui Callip.
τριάκοντα έτη· ώστ’ ούτ' επιτροπεύεσθαι προσήκε την pen , ætatis annum trigesimum jam egressam , adhuc in Eu
Καλλίππην έτι, τριακοντούτιν γε ούσαν, ούτε ανέκδο ctemonis tutela fuisse , nondum elocatam nondumquema
τον και άπαιδα είναι, αλλά πάνυ πάλαι συνοικείν, ή trem factam , credibile non est, sed potius eam in manu ma.
εγγυηθείσαν κατά νόμον ή επιδικασθείσαν. (15) Ετι ritijam dudum ante fuisse ,sive ex lege a necessariis veltutore
δε και γινώσκεσθαι αυτήν υπό των Ευκτήμονος οικείων elocatam , sive a judicibus alicui adjudicatam . (15) Pre .
αναγκαίον ήν και υπό των οικετών , εί πέρ γε συνώκη- | terea Calippen hanc necesse est ut Euctemonis necessarii
40 σεν εκείνω ή διητήθη τοσούτον χρόνον εν τη οικία. Γ famulique norint , si quidem uxor ei fuerit , aut certe tan
18.
 274, ISOL U LIEFI TOT IBATHMOWIKEPUT.
Τα 1 , 2 ες τον , Σάμτα Αισι εε tiσα «fo : ens Trail Sin enim Hi:ΤΑ:: ΠΙΤΣΗΣ
ζετία tulummnuin in contratatombus temere aetan , eta
εαν μας νν1τ1 η, 1011
ταμ -11:'» του ντα
111τεττ pobus pris enou verlis padecida est, boc ot ,
modity assarem la Jam vero BUGIS de 20
και ήταν ν » ή » 12εννην , ε τις juontDis autem . Enctenuiais Recesaris , qui Cachas
Ευχεί να πάμ »ήταντ1τ1 : My 1 ή και pen qian iam pro duesve peo papund in der Er
Καληττη - ι- στινιάνην , και τα της όντα) ett - .ilY Diset ; απο άεε εεες Παρ Ινκαι
ήτα ν την έντγου με τία , ή εν της τον πιο ab iteraris Jorna biben , seig Sv ars
ς μιαν ατμάι τ11είνα , 11, πα: 11 rum m s sta se 21stut, eum nobs trais : tu bage
και ναι , είτε όχι , ευττα, ή έν τ1τ1υνα . Scripere a nos servos Derde bus tradere videresi.
Kr 19 .136 : s15 : 11222 za 15 1 435 | Cape tu isturun puasaices et tetime de pousseau
ας μανίας και παιχτες.
61 ,8 ΡΙΣΙΣ . ΑΡΤΡΑΙ. ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ. Ι RESPONSIO . TESTIMONICY . PROTOCATIO .
15. ( ru 13 svin 75 22 lor barn 15 . Porn eru tam pravem hi quite difugarunt; 420
800 , izan 22: 57 El . 22 22 21761.5 pp - veru demonstrabo vobis , et une bi sint pocri et quinam
και σίτιος 201ύτητα, είναι και όταν μας ζητήσει wti qui interponenda ofauntiatab: testati sunt eos sean
1 : 1στησαν τηνΕκτίμινς. Ίσως μέν έστιο χτες Das Eoctemooss lkeros esse , quo student eos in Eocternoois
Φανσάτιο , άλλες , τας Εκτίμονα νικράς berai.taten immittere. Phanostrato quidem Descio an
φαντας καθιστάναι: λίγα και αντιαίον ετήναι, ίν' inspare sit Eocterbonis ulcera denuari : Decaze vero et
ομείς την άνήθειαν είστες που τα δικαια υττίσησθε. pauca quædam aperiri, quo vos rei gestæ certiores facti boe
(19, Faή μην μέν γαρ εθνο έτη έξ και ενενήκοντα, facilius josta decernatis. 18, Vixit annos nonazinta sei ;
tube porn tuvuin 1810 :00 terus saziuo temporis hujus per partem potissimam risus fuit beatus
είναι και τις ουσία ήν ουκ ολίγη αυτών και παιδες se nam et fortunæ erant haud contemnendæ et uxor et
10 και 'γυτή , και τ1ιι' επιεικώς ευτύχει), επί γήρως δε liberi et res reliquæ pariter sic satis secundæ ), verum seni
obin soyup' brevezo is purch , f, insiro nãszy jam infortunium haud mediocre obtigit , quod universam
1,4 ciliny rouivato ma poruz . 2 TSUN Cusce illius domum corrupit opumque magnam vim pessumdedit
και αυτοι τους οικειοτάτοις εις διατοράν κατέστησεν. ipsumque in apertum cum necessariis dissidium conjecit.
(19, " Οθεν δε και όπως ταύτ' εγένετο, ώς αν δύναμαι (19) Quæ unde nata et qui sint, paucissimis declarabo.
δια βραχυτήτων δηλώσω. Απελευθέρα ήν αυτού , EratEuctemoni, judices , liberta , quæ insulæ Euctemonis
ώ άνδρες , ή έναυκλήρει συνοικίαν εν Πειραιεί αυτού και | in Piraeo erat preposita, et paellas alebat meretrices , inter
παιδίσκας έτρεφε. Τούτων μίαν εκτίσατο ή όνομα easque unam Alcen dictam , quam vestrum quoque complu.
15, ήν 'Αλκή , ήν και ύμών οίμαι πολλούς ειδέναι. Αύτη | res , mi fallor, norunt. Hec Alce in foro empta multos
δε ή 'Αλκή ωιηθείσα πολλά μέν έτη καθήστο εν οίκή per annos in cella prostitit , tandem vero marcescentibus
ματι , ήδη δε πρεσβυτέρα ούσα από μέν του οικήμα» | annis e lupanari excessit : (20) mulieri igitur isti in insula
τος άνίσταται, (2 , διαιτωμένη δε αυτή εν τη συνοικία hac versanti consuescebat Dio quidam , homo libertus,
συνήν άνθρωπος απελεύθερος, Δίων όνομα αυτώ , εξ e quo ista Alce se aiebat hosce liberos peperisse ; et Dio quo
οι έφη εκείνη τούτους γεγονέναι» και έθρεψεν αυτούς que pro suis eos alebat. Tempore autem post idem Dio ,
και Δίων ως όντας εαυτού. Χρόνω δε ύστερον ο μέν quum noxiam commeruisset, sibi metuens Athenis Sicyo
Δίων ζημίαν ειργασμένος και δείσας υπέρ αυτού υπε. nem secessit : quo facto Euctemon Alcen illam gubernatri
χώρησεν εις Σικυώνα: την δ' άνθρωπον ταύτην, την cem constituit insula in Ceramico prope portulam sitæ ubi
'Αλκήν, καθίστησιν Ευκτήμων επιμέλεΐσθαι της εν vinum venumdatur. (21) Illam igitur in domum immissa ,
Κεραμεική συνοικίας, της παρά την πυλίδα , ού και οι. judices, multorum sane malorum principium dedit. Eu .
νος ώνιος . (21) Κατοικισθείσα δ' ενταυθοι πολλών και ctemon enim sæpius illuc itans sub prætextu locarii tol
κακίων ήρξεν, ώ άνδρες. Φοιτών γάρ ο Ευκτήμων lendi, plurimum temporis in illa insula versabatur ; sape
επί το ενοίκιον εκάστοτε τα πολλά διέτριβεν εν τη quoque illa cum muliere cibum capiebat, relictis uxore
συνοικία , ενίοτε δε και εσιτείτο μετά της ανθρώπου ,
καταλιπών και την γυναίκα και τους παίδας και την liberisque domoque in qua ipse habitabat. Quod ægre
οικίαν ήν ώκει. Χαλεπώς δε φερούσης της γυναικός ferentibus uxore liberisque, tantum abest ut Euctemon
26 και των υιέων ου, όπως επαύσατο , αλλά τελευτων a muliere hac se abstineret, ut ad extremum domicilium
παντελώς διητάτο εκεί , και ούτω διετέθη είθ' υπό prorsus ad eam transferret et sive philtro sive furore sire
αν είν' υπό νόσου είν' υπ' άλλου τινός, ώστε | alio casu dementabatur ita, ut rogata mulieris alterumlibe.
επείσθη υπ' αυτής τον πρεσβύτερον τοϊν παίδoιν | rorum ejus in phratoras suos induceret , addens ei suum
εισαγαγείν εις τους φράτορας επί τω αυτού ονόμαι.| nomen . (22) Quoniam autem neque filius ejus Philocte
(22) Επειδή δε ούθ' ο υιός αυτω Φιλοκτήμων συνεχώ - mon ei concedebat neque phratores admittebant , sed sacri
 (136 - 138) ISÆI OR. DE PHILOCTEMONIS HEREDITATE . 277
30 ρει ούθ' οι φράτορες εισεδέξαντο, αλλ' απηνέχθη το κού - | ficium pro puerireceptione oblatum repudiabant, ira adver
ρειον, οργιζόμενος και Ευκτήμων τώ υιεί και επηρεάζειν sus filium Philoctemonem incensuseique agre facere ardens
βουλόμενος εγγυάται γυναίκα Δημοκράτους του 'Αφι desponderi sibi volebat Democratis Aphidnæi sororem ,
δναίου αδελφήν, ως εκ ταύτης παίδας αποφανών και hoc agitans ut liberos ab illa muliere procreatos perhiberet
et in bona sua immitteret, si Philoctemon concedere nollet
είσποιήσων εις τον οίκον, ει μή συγχωρoίη τούτον εισ. ut hunc in phratoras induceret. (23) Necessarii itaque
αχθήναι. (23) Είδότες δ' οι αναγκαίοι ότι εξεκείνου bene gnari, ab ipso quidem illuc ætatis provecto prolem
μεν ουκ άν έτι γένοιντο παίδες ταύτην την ηλικίας non esse exspectandam , sed verendum esse ne alio quopiam
έχοντος , φανήσoιντο δ' άλλα τινί τρόπο, και εκ τού modo liberi prodirent, ex eaque re multo majus exstitu .
35 των έσoιντο έτι μείζoυς διαφοραί , έπειθον, ώ άνδρες, rum esse dissidium , persuadebant, o judices , Philocte.
τον Φιλοκτήμονα είσαι εισαγαγείν τούτον τον παίδα moni, ut sineret a patre puerum bunc in phratoras induci
conditionibus iis quæ Euctemoniplacerent, hoc est, cum
εφ' οίς εζήτει ο Ευκτήμων, χωρίον εν δόντα. (24) Και
και Φιλοκτήμων αισχυνόμενος μεν επί τή του πατρός uno addito agello. (24) Philoctemon itaque , tametsi eum
patris stultitiae puderet, nullam tamen cernens rationem
ανοία, απορών δ' 8 τι χρήσαιτο τω παρόντι κακό, ex hac difficultate sese expediendi, cedens nil repugna
ουκ αντέλεγεν ουδέν . Ομολογηθέντων δε τούτων, | vit. Pactis igitur conventis , pueroquein phratoras indu.
και εισαχθέντος του παιδός επί τούτοις, απηλλάγη | cto, ab uxoris ducende consilio jam destitit Εuctemon;
της γυναικός και Ευκτήμων, και επεδείξατο ότι ου quo facto planum faciebat , de uxore ducenda non eo se
10 παίδων ένεκα έγάμει , αλλ' ίνα τούτον εισαγάγοι. cogitare cæpisse quo liberos es ea quærerct, sed quo hunc
puerum in pluratoras induceret. (25) Ecquid enim oporte
(25) Τίγάρ έδει αυτόν γαμείν, ώ'Ανδρόκλεις, είπερ οίδε bat eum uxorem ducere , Androcle , si hi pueri, uti tu
ήσαν εξ αυτού και γυναικός αστής , ως συ μεμαρτύρη testatus es, ex ipso et e muliere quæ civis Attica esset,
χας ; Τίς γάρ αν γνησίους όντας οιός τε ήν κωλύσαι nati erant? Ecquis enim impedire potuisset quominus
εισαγαγείν; ή διά τίεπί ρητοίς αυτόν εισήγαγε, του eos , si vere ingenui fuissent, in phratoras induceret? aut
cur sub certis conditionibus hunc in phratoras induxisset,
νόμου κελεύοντος άπαντας τους γνησίους ισομοίρους lege edicente ut liberiomnes rite natiæquali jure in herci -
είναι των πατρώων; (26) ή διά τί τον μεν πρεσβύτερον scundo patrimonio gaudeant? (26 ) aut cur seniorem qui
τοϊν παίδoιν επί ρητοίς εισήγαγε , του δε νεωτέρου ήδη dem horum duùm puerorum sub conditionibus induxisset,
59 γεγονότος ουδέ λόγον εποιείτο ζώντος Φιλοκτήμονος minoris autem nullam prorsus mentionem fecisset, donec
ούτε προς αυτόν εκείνον ούτε προς τους οικείους; ους Philoctemon superfuit , neque ad ipsum Philoctemonem
nequead reliquos necessarios ? quum tu tamen diserto testi.
σύ νύν διαρρήδην μεμαρτύρηκας γνησίους είναι και monio affirmasti hos ambos genuinos Euctemonis liberos
κληρονόμους των Ευκτήμονος. Ταύτα τοίνυν ως atque heredes esse. Vera hæc a me dici quo constet,
αληθή λέγω, αναγίνωσκε τας μαρτυρίας. recita tu hæc testimonia .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .
27. Μετά ταύτα τοίνυν και Φιλοκτήμων τριηραρχών 27 . Secundum hæc gesta Philoctemon trierarchatu fun
περί Χίον αποθνήσκει υπό των πολεμίων και δ' Ευκτή gens in pugna navali apud Chium cecidit ab hostibus in
teremptus. Aliquanto post Euctemon ad generos proſes.
μων ύστερον χρόνο προς τους κηδεστάς είπεν ότι βού . sus est , se velle pacta in quæ sibi cum filio convenisset ta
λοιτο τα προς τον υιόν οι πεπραγμένα γράψας κατα bularum monumentis consignata deponere. Et Phanostra
θέσθαι.. Και ο μέν Φανόστρατος εκπλείν έμελλε tus quidem trierarchimunere tum fungens in procinctu
τριηράρχων μετά Τιμοθέου , και η ναυς αύτω εξώρμει , stabatcum Timotheo eportu solvendi, etiam navisin ancoris
Μουνυχίασι , και ο κηδεστής Χαιρέας παρών συνα ei stabat ad Munychiam ; alter autem gener Chæreas Pha
πέστελλεν αυτόν· ο δ' Ευκτήμων παραλαβών τινας | nostratum ad portum deduxerat. illuc ergo ubi navis
ήκεν ου εξώρμει ή ναύς , και γράψας διαθήκην, εφ' stabat Euctemon veniebat, secum habens amicos quosdam
1ο οίς εισήγαγε τον παίδα, κατατίθεται μετά τούτων ascitos; et quum testamenti tabulis consignasset, quibus
conditionibus puerum in phratoras induxisset, una cum
παρά ΠυθοδώρωΚηφισιεϊ, προσήκοντιαυτώ. (2s) Και his deponit tabulas apud Pythodorum Cephisiensem agna
ότι μέν, ώ άνδρες, ουχ ώς περί γνησίων έπραττεν tum suum . (28) Hæc, qure egil Euctemon , eum non
Εύκτήμων, δ'Ανδροκλής μεμαρτύρηκε , και αυτό τούτο egisse tanquam pro filiis genuinis , et Androcles testatus est,
ικανόν τεκμήριον· τοις γαρ φύσει υιέσιν αυτού ουδείς judices , et hoc ipsum satis est testimonium : nemo enim
ουδενί εν διαθήκη γράφει δόσιν ουδεμίαν , διότι ο νό liberis genuinis quicquam per testamentum legat, quia jus
μος αυτός αποδίδωσι τω υιεί τα του πατρός και ουδε civile filio patris bona delegat , patremque cui liberi ge
διαθέσθαι εν ότω αν ώσι παίδες γνήσιοι. (20) Κειμένου nuini sint non sinit per testamentum constituere. (29) Ta .
bulæ illae quum per biennium fere jacuissent et interim
δε του γραμματείου σχεδόν δύο έτη και του Χαιρέου Chæreas vita excessisset, Androcles ejusque consortes
15 τετελευτηκότος , υποπεπτωκότες οίδε τη ανθρώπων, quum apud Alcen blandiendo se insinuassent, cernerentque
και δρώντες απολλύμενον τον οίκον και το γήρας και substantiam Euctemonis jam pessum euntem et in semio
την άνοιαν του Ευκτήμονος, ότι είη αυτοίς ικανή αφορ atque vecordia delirantis egregiam sibi datam opportuni.
μή, συνεπιτίθενται. (30) Και πρώτον μεν πείθουσα | tatemTurandi , una cum femina parant ins idias. (30) Et
ουν Ευκτήμονα την μεν διαθήκην ανελεϊν ως ου χρη- I primum quidem eumimpellunt ut testamentum tolleret,
 278 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΜΟΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. (138 - 112)
σίμην ούσαν τους παιδί της γάρ φανεράς ουσίας ουδένα quippe quod e re puerorum haud esset; quoniam ipso ,
κύριον έσεσθαι τελευτήσαντος Ευκτήμονος άλλον ή τας Euctemone , defuncto bonorum immobilium nemo alius sit
20 θυγατέρας και τους εκ τούτων γεγονότας: ει δε αποδό. potiturus quam filiæ ipsius earumque liberi : fundorum
μενός τι των όντων αργύριον καταλίποι, τούτο βεβαίως autem si quid venderet, redactam inde pecuniam sine con
troversia certam pueris esse mansuram . (31) Euctemon
έξειν αυτούς. (31) 'Ακούσας δ'ο Ευκτήμων, ευθύς hac orationemotus , statim tabulas testamenti a Pythodoro
απήτει τον Πυθόδωρον το γραμματείον , και προσεκα | repoposcit , provocans ut tabulas ejus in medium proferret.
λέσατο εις εμφανών κατάστασιν. Καταστάντος δε Stante itaque Pythodoro coram archonte , aiebat Euctemon
εκείνου προς τον άρχοντα, έλεγεν ότι βούλοιτ' ανελέ velle testamentum a se scriptum tollere . (32) Quoniam
σθαι την διαθήκην. (32) 'Επειδή δ' ο Πυθόδωρος vero Pythodorus dicebat quantum quidem ad Euclemonem
εκείνω μεν και το«Φανοστράτω παρόντι ώμολόγειαναι et Phanostratum in judicio præsentem attineret , se non
25 ρείν , του δε Χαιρέου του συγκαταθεμένου θυγάτηρ ήν intercederc quominus pacta tollerentur, quantum vero ad
μία , ής επειδή κύριος κατασταίη , τότε ήξίου ανελεϊν, Chæreæ , quiuna cum Euctemone pactionem deposuisset ,
και ο άρχων ούτως εγίνωσκε , διομολογησάμενος ο Ευ filiam attineret, tum demum quum tutor ejus constitutus es.
κτήμων εναντίον του άρχοντος και των παρέδρων | set, pacta tolli posse , atque eadem archontis sententia erat:
και ποιησάμενος πολλούς μάρτυρας ως ουκέτ' αυτό Euctemon coram archonte ejusque assessoribusmultisque
κέoιτο ή διαθήκη, ώχετο απιών. (33) Και εν πάνυ testibus professionem sibidari curavit , quod ipse pactione
ολίγω χρόνω, ούπερ ένεκα ούτοι λύσαι αυτόν έπεισαν, haud anıplius teneretur, eoque facto abiit. (33) Nec multo
αποδίδοται αγρόν μεν Αθμονοί πέντε και εβδομήκοντα post fecit id cujus causa isti eum ad abrogationem illam im
30 μνών 'Αντιφάνει, το δ' εν Σηραγγίω βαλανείον τρισχι pulerant. Vendidit nempe fundum Athmonensem Antiphani,
λίων 'Αριστολόχω" οικίαν δε εν αστει τεττάρων και quinque et septuaginta minis , balneum vero in Serangio
triginta minis Antilocho , domum vero in urbe pro quattuor
τεσσαράκοντα μνών υποκειμένην απέλυσε τω ιεροφάν. et quadraginta minis sibi obligatam a debitore hierophanta ,
τη. ' Έτι δε αίγας απέδοτο συν τω αιπόλω τριών accepta pecunia liberavit . Prætereaque gregem caprarum
και δέκα μνών, και ζεύγη δύο ορικά, το μέν οκτώ ipso cum caprario tredecim minis vendidit , et duas bigas
μνών, το δε πεντήκοντα και πεντακοσίων δραχμών, mulares , alteras octo , alteras quinque minis et semisse ,
και δημιουργούς όσοι ήσαν αυτώ. (34) Σύμπαντα opifices item quotquot illi erant omnes. (34) Unde summam
35 δε πλείονος ή τριών ταλάντων , α έπρέθη διά ταχέων aris redigebat plus quam tria talenta . Vendita ista sunt
πάνυ τελευτήσαντος Φιλοκτήμονος. Και ταύθ' ότι perquam cito post obitum Philoctemonis. Quo autem vo
αληθή λέγω, καθ' έκαστον υμίν των ειρημένων πρώ | bis constet , judices , horum quæ dixi singula quæque vere
τον καλό τους μάρτυρας. a medicta esse , primum cito testes.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
25 Ταύτα μεν δή τούτον τον τρόπον είχε περί δε 35. Sic ista quidem ita habebant : utautem reliquis po
των υπολοίπων ευθύς επεβούλευον, και πάντων δεινό. tirentur statim incipiebant machinari , et rem inter se com
parabant omnium foedissimam , cuivos par est animum at
τατον πράγμα κατεσκεύασαν, ώ άξιόν εστι προσέχειν tendere. Cernentes enim Euctemonem præ senio ita pror
τον νούν. “Ορώντες γάρ τον Ευκτήμονα κομιδή απει sus enervatum ut ne lecto quidem resurgere posset , medi.
ρηκότα υπό γήρως και ουδ' εκ της κλίνης ανίστασθαι tabantur quomodo etiam post obitum ejus facultates in
10 δυνάμενον , εσκόπουν όπως και τελευτήσαντος εκείνου potestate sua futuræ essent. (36 ) Quid ergo instituunt? De
δι' αυτών έσοιτο ή ουσία. (26) Και τί ποιούσιν ; απο ferunt horum duùm puerorum nomina ad archontem velut
γράφoυσι τώ παίδε τούτω προς τον άρχοντα ως εισ adoptatorum a duobus Euctemonis filiis jam defunctis ; et ,
quia semet ipsi tutores puerorum ſerebant, archonti man
ποιήτω τοϊς του Ευκτήμονος υιέσι τοίς τετελευτηκόσιν, dabant ut substantiam puerorum velut orborum proscribe.
επιγράψαντες σφάς αυτούς επιτρόπους, και μισθούν ret elocabilem , quo sub puerorum nomine bonorum alia
έκέλευον τον άρχοντα τους οίκους ως ορφανών όντων, mercedem meritura elocarentur, alia tanquam hypothecæ
όπως επί τοις τούτων ονόμασι τα μεν μισθωθείη της constituerentur, palique figerentur, quibus designantur
ουσίας , τα δε αποτιμήματα κατασταθείη και όροι τε bona in hypothecam data , Euctemone adhuc superstite ,
ipsi vero conductores per eum facti , vectigalia bonorum
600είες ζώντος έτι του Ευκτήμονος, μισθωται δε αυτοί perciperent. (37) Et quum primum tribunalia com
γενόμενοι τας προσόδους λαμβάνοιεν. (37) Και επειδή | plebantur, archon bona ut elocabilia promulgabat , bi
πρώτον τα δικαστήρια επληρώθη , ο μεν άρχων προε- I vero conductores se profitebantur. Verum eveniebat for.
κήρυττεν , οι δ' εμισθούντο. Παραγενόμενοι δέ τινες | tuito ut aliqui, qui licitationi huic interessent, ad necessa
εξαγγέλλουσι τοις οικείους τηνεπιβουλήν , και ελθόντες | rios Euctemonis hac de fraude ipsis parata renuntiarent;
εδήλωσαν το πράγμα τους δικασταϊς , και ούτως απε" , hi ergo accurrentes indicabant judicibus totum negotium :
quo facto judices elocationein bonorum reprehendebant;
και χειροτόνησαν οι δικασταί μή μισθούν τους οίκους: είε
δ' έλαψεν, απολώλει αν άπασα η ουσία. Καί μοι κά· || quod si occultum
periisset. mansisset,
Cita testes , qui rei toia
gesteillisde substanlia
qua modo funditus
espoudi
λει τους παραγενομένους μάρτυρας. interfuerunt.
 (142 - 146) ISÆI OR . DE PHILOCTEMONIS HEREDITATE. 219

ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
38. Πρίν μεν τοίνυν τούτους γνωρίσει την ανθρωπον | 38. Priusquam porro hi nossent lianc mulierem cum ea
και μετ' εκείνης επιβουλεύσαι Ευκτήμονι, ούτω πολ- | que bonis Euctemonis insidiarentur , tam locuples erat
λήν ουσίαν εκέκτητο Ευκτήμων μετά του υιέος Φιλο Euctemon una cum Philoctemone , ut, quanivis ambo mu
κτήμονος, ώστε άμα τε τα μέγιστα υμίν λειτουργείν ! niis fungerentur sumptuosissimis pro rep ., tamen neque de
10 αμφοτέρους των τε αρχαίων μηδέν πραθήναι των τε | sorte quicquam alienarent, et de vectigalibus semper super
προσόδων περιποιείν, ώστε αεί τι προσκτάσθαι · επειδή esset, unde empti novi fundi ad veteres accederent : ex
δ' ετελεύτησε Φιλοκτήμων, ούτω διετέθη η ουσία, | quo autem Philoctemon excessit , ita misere dilaniata est
ώστε των αρχαίων μηδε τα ημίσεα είναι λοιπά και τας | illa substantia , ut sortis antique ne dimidia quidem pars
προσόδους απάσας ηφανίσθαι. (39) Και ουδε ταύτα | supersit, vectigalia autemomnia intercepta sint. (39) Et
εξήρκεσεν αυτοίς διαφορήσαι , ώ άνδρες , αλλ' επειδή | ne haec quidemsatis habuerediripere, sed etiamipso Eucte
και ετελεύτησεν ο Ευκτήμων, εις τούτο ήλθον τόλμης mone tandem vita defuncto , audaciæ processerunt eo ut
ώστ' εκείνου κειμένου ένδον τους μεν οικέτας εφύλατ- | illo intus in edibus adhuc jacente servos custodirent , quo
15 τον, όπως μηδείς εξαγγείλειε μήτε ταϊν θυγατέρoιν μήτε | ne quis eorum quicquam sive duabus ejus filiabus sive uxori
τη γυναικί αυτού μήτε των οικείων μηδενί , τα δε χρή nuntiaret sive necessariorum cuiquam ; res Euctemonis ad
ματα ένδοθεν εξεφορήσαντο μετά της ανθρώπου είς τήν | juvante muliere in domum proximam, cui cum domo Eu.
ομότοιχον οικίαν, ήν ώκει μεμισθωμένος είς τούτων, | clemonis paries idem communis est, exportabant, quam
Αντίδωρος εκείνος. (10) Και ουδ' επειδή έτέρων πυ dom um incolebat quidam horum mercede conductam ,
θόμεναι ήλθον αι θυγατέρες αυτού και η γυνή, ουδε Antidorus ille. (40) Et ne quum filiæ quidem venirent
τότε ηφίουν εισιέναι , αλλ' απέκλεισαν την θύραν, φά. uxorque, ab aliis de excessu Euctemonis certiores facta ,
σκοντες ου προσήκειν αυταίς θάπτειν Ευκτήμονα και sinebant eas intrare , sed claudebant fores , prætexentes
curam funeris haud convenire : vix tandem aperiebant
ουδ' εισελθείν εδύναντο , ει μή μόλις και περί ηλίου et mulieres illasillisadmittebant
δυσμάς. (41) Εισελθούσαι δε κατέλαβον εκείνον μεν circa solis occasum demum .
ένδον κείμενον δευτεραίον, ώς έφασαν οι οικέται , τα (41) Ibi ingressæ deprehendebant Euctemonem quidem in
tus jacentem jam in alterum diem , id quod famuli affir
δ' εκ της οικίας άπαντα εκπεφορημένα υπό τούτων. Αί mabant,
μεν ουν γυναίκες , οίον είκός, περί τον τετελευτηκότα ctam horumdomum
opera.
autem rebus prorsus omnibus vacuefa.
mulieres quidem in componendo
ήσαν· ούτοι δε τους ακολουθήσασι παραχρήμα επεδεί cadavere , ut par erat,Jamversabantur; hi autem comitantibus
κνυσαν τα ένδον ώς είχε, και τους οικέτας πρώτον ήρώ. demonstrabant , quam esset domus expilata , servosque
25 των εναντίον τούτων όπου τετραμμένα είη τα χρή coram bis interrogabant, quonam opes aversæ essent.
ματα. (12) Λεγόντων δε εκείνων ότι ούτοι εξενηνο (42) lisque respondentibus illos eas in proximam domum
χότες ελεν εις την πλησίον οικίαν, και αξιoύντων παρα exportasse , hi quidem auctores fiebant utfurtum protinus
χρήμα τώνδε φωράν κατά τον νόμον και τους οικέτας quæreretur, prout jus civile potestatem ejus rei facit , po
εξαιτούντων τους εκφορήσαντας , ουκ ήθέλησαν των scebantque servos sibi dedi eos qui exportassent ; isti vero
δικαίων ουδέν ποιήσαι. Και ότι αληθή λέγω, λαβε recusabant æquorum quicquam facere. Quæ nt constet
ταυτί και ανάγνωθι. vera a me dici , cape tu , scriba , istoc et recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .
43. Τοσαύτα μεν τοίνυν χρήματα εκ της οικίας έκ 43. Tantam itaque supellectilem quum domo exportas
30 φορήσαντες,τοσαύτης δ' ουσίας πεπραμένης την τιμήν sent , et pecunias tenerent e venditione fundorum redactas,
έχοντες,έτι δε τάς προσόδους τας εν εκείνοτο χρόνο vectigaliaque intervertissent quæ per illud tempus depensa
sunt, sperant se reliquis quoque potituros ; eoque proce
γενομένας διαφορήσαντες, οίονται και των λοιπών κύ dunt impudentiae , ut recta quidem haud auderent in forum
ριοι γενήσεσθαι· και εις τούτο αναιδείας ήκουσιν, ώστ' ingredi, at obliqua tamen via per obtestationem quasi li
ευθυδικία μεν ουκ ετόλμησαν εισελθείν, αλλά διεμαρ berigenuini adessent, qua in re testatisunt tum per se falsa,
| tum illis ipsis qua; egerunt ipsi adversantia : (44) nam
τύρουν ως υπέρ γνησίων άμα μεν τα ψευδή άμα δε τάν quum antea inscribi horum puerorum nomina apud ar .
αντία οίς αυτοί έπραξαν" (14) οίτινες προς μεν τον άρ chontem curassent , alterius ceu filii Philoctemonis, alterius
35 χοντα απέγραψαν αυτούς ως όντας τον μεν «Φιλοκτήμο ceu filii Ergamenis , nunc in obtestatione sua affirmant hos
νος τον δ' 'Εργαμένους, νύν δε διαμεμαρτυρήκασιν eosdem filios Euctemonis esse. Quanquam etiamsi legi
timiessentEuctemoniis filii, tamen , quum per adoptionem ,
Ευκτήμονος είναι. Καίτοι ουδ' ει γνήσιοι ήσαν, εισ- Ι ut hi ajunt, in Philoctemonis et Ergamenis domos transi
ποίητοι δε, ως ούτοι έφασαν, ουδ' ούτω προσήκεν αυ issent , non possent nunc Euctemonis esse , propter legem ,
τους Ευκτήμονος είναι ο γάρ νόμος ουκ έα επανιέναι, quæ adoptivos filios in paternam domum reverti vetat,
nisi si filium legitimum in adoptiva relinquant. Ex quo
εάν μή υίον καταλίπη γνήσιον. “ Ώστε και εξ ών αυτοί consequitur, per ea ipsa quae egerunt falsitatis coargui ob
έπραξαν ανάγκη την μαρτυρίαν ψευδή είναι. (15) Και | testationem ab illis interpositam. (45) Quodsi tunc per
εί μέν τότε διεπράξαντο μισθωθήναι τους οίκους, ουκ αν ' 1ecissent ut substantia [Euctemonis et Philoctemonis ] clo
 280 1ΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΜΟΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ . (146 - 110,
40 έτι ήν τοϊσδε αμφισβητήσαι νύν δε αποχειροτονησάν- | caretur, preclusajam esset hisce ( Phanostrato et Chere
. Σ. και ... | strato ) Imereditatem petendi via : nunc autem, quanquain
των των δικαστών ώς ουδέν αυτούς προσήκεν, ουδε αμ: 1| Strato )
judicesdeclararunt non debere eos substantiam illam elo
φισβητήσαι τετολμήκασιν, αλλά προς υπερβολήν αναι care, non pctitionem petitioni opponentes de hereditate con
σχυντίας προσμεμαρτυρήκασι τούτους είναι κληρονό tendere ausi sunt, sed pro incredibili sua impudentia testati
μους, ούς υμείς απεχειροτονήσατε. sunt, hos pueros Euctemonis heredes esse , quos judicni
reprobassent.
46. "Ετι δε και του μάρτυρος αυτού σκέψασθε την 46. Sed et adhuc testis ipsius [ Androclis ) spectate au
med unlesery Scrie rysuy aútôi tie Ou | daciam atque impudentiam , qui pro se quidem in jure pe
τόλμαν και αναίδειαν, όστις ελληχε μεν αυτότης θυ
γατρός της Ευκτήμονος ως ούσης επικλήρου , και αυτού tiit filiam Euclemonis , ut a judicibus sibi adjudicandam
quippe bonorum patris heredem , cum eaque quintam bo
31 του κλήρουτου Ευκτήμονος πέμπτου μέρους ωςεπιδίκου norum partem petiit ut controversiæ patentem , et hic ta .
όντος , μεμαρτύρηκε δ' Ευκτήμονος υίον είναι γνήσιον. men idem testatus est Euctemoni genuinos superesse filios.
Καίτοι πως ούτος ου σαφώς εξελέγχειαυτός αυτόν τα Atqui quomodo negetur hunc dictum ab ipso testimonium
ψευδή μεμαρτυρηκότα; ου γαρ δήπου γνησίου όντος ipsum evidenter mendacii coarguere ? nam si filius Eucte
υιέος Ευκτήμονι επίκληρος αν ήν ή θυγάτηρ αυτού , moni genuinus fuit, hereditas non ad filiam pertinuit, nec
controversiæ fuit obnoxia. Androclem autem ex titulis illis
ουδέ ο κλήρος επίδικος. Ως τοίνυν έλαχε ταύτας τας hereditatem petiisse ut vobis constet, scriba vobis hæc
λήξεις , αναγνώσεται υμίν τας μαρτυρίας. recitabit testimonia .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA.
5 47. Τουναντίον τοίνυν συμβέβηκεν η ώς ο νόμος γέ - Ι 47. Evenit itaque contra atquein lege scriptum est , sic
γραπται · εκεί μέν γάρέστινόθω μηδε νόθη είναι αγχι edicente , neque spurio neque spuriæ consanguinitatem esse
neque sacris in rebusneque in civilibus inde ab Euclide ar.
στείαν μήθ' ιερών μήθ' οσίων απ’ Ευκλείδου άρχοντος, chonte: Androcles autem atqueAntidorusæquumexistimant
'Ανδροκλής δε και Αντίδωρος οίονται δείν, αφελόμενοι quas in confesso est genuinas Euctemonis filias esse , eas ea
τας Ευκτήμονος θυγατέρας τάς γνησίας και τους εκ τού rumquesobolem a se bonis Euctemonisatque Philoctemonis
των γεγονότας , τόν τε Ευκτήμονος οίκον και τον Φι spoliari ; (48) et quæ mulier injecto Euctemonismenti furore
λοκτήμονος έχειν. (18) Και η διαφθείρασα την Εύ consecuta hoc est , ut magna parte ſacultatum ejuspotire
Το κτήμονος γνώμης και πολλών εγκρατής γενομένη ού tur, ea se tam gerit insolenter, his nempe [ Androcle atque
τως υβρίζει σφόδρα πιστεύουσα τούτοις, ώστε ου μόνον | Antidoro ] idens
fidens,. ut non Euctemonis modo necessarios ,
των Ευκτήμονος οικείων καταφρονεί , αλλά και της sed universam adeo civitatem vilipendat. Cujus rei vel
πόλεως απάσης. Ακούσαντες δε εν μόνον σημείον unum solum testimonium ubiaudieritis , facili negotio mu
ραδίως γνώσεσθε την εκείνης παρανομίαν. Καί μοι | lieris illius audaciam leges aspernantein et violantem co
λαβέ τούτον τον νόμον. gnoscetis. Cape tu mihi hanc legem .
ΝΟΜΟΣ . LEX .

49. Ταυτίτα γράμματα,ώ άνδρες, υμείς ούτω σεμνά 49. Literas hasce voluistis vos, judices , tam esse vene
και ευσεβή ένομοθετήσατε , περί πολλου ποιούμενοι | rabiles pieque observandas, Summi quippe facientes ut erga
και προς ταύτας και προς τους άλλους θεούς ευσεβεϊν· reliquos deos, ita erga has quoque deas (Cererem et Proser
pinam ) reverentiam exerceri:(50) mater autem horum pue
15 ή δε τούτων μήτηρ, ούτως ομολογουμένη ούσα δούλη rorum , quum sit omnium hominum confessione serva vi.
και άπαντα τον χρόνον αισχρώς βιούσα, (6ο) ήν ούτε tæque genus per omnem ætatem secuta tam infame, ut ei
παρελθείν είσω του ιερού έδει ούτ' ιδείν των ένδον ου haud liceat intra templum [ Eleusinium ) intrare neque eo
δέν, ούσης της θυσίας ταύταις ταις θεαϊς ετόλμησε συμ rum quæ in eo geruntur quicquam videre , quum hisce
πέμψαι την πομπήν και εισελθείν εις το ιερόν και ιδεών deabus sacrum fit , ausa tamen est in processione una ince
& ουκ εξόν αυτή. Ως δε αληθή λέγω, εκ των ψηφι dere et in templum ingrediet ea spectare quæ ab ea speclari
σμάτων γνώσεσθε & εψηφίσατο ή βουλή περί αυτής. nefas est . Quæ a me vera dici , cognoscetis e decretis
Λαβέ το ψήφισμα. a senatu super hac muliere latis. Cape tu decretum hoc .
DECRETUM .
ΨΗΦΙΣΜΑ.
20 51. Ενθυμείσθαι τοίνυν χρή, ώ άνδρες, πότερον δεί | 51. Existimare jam nunc vos decet , judices , utrum Phi
τον εκ ταύτης των Φιλοκτήμονος είναι κληρονόμον και / Ioctemonis bonorum heredem oporteat esse Alces filium et
επί τα μνήματα ιέναι χεόμενον και έναγιούντα , και τον | hunc ad sepulcra accedereinferias offerentem, an Cherrestra
tum Philoctemonis sorore natum , quem ipse Philoctemon
εκ της αδελφής τούτον, δν υιόν αυτός εποιήσατο και adoptavit ; porro utrum deceatmagis sororem Philoctemonis ,
πότερον δει την αδελφήν Φιλοκτήμονος, η Χαιρέα συν olim Chæreæ uxorem , nunc autem viduam , in liorum po .
ώκησε, νύν δε χηρεύει, επί τούτοις γενέσθαι ή εκδού testate esse , ut penes eos sit sive cuicunque velint eam elo
ναι ότω βούλονται ή εάν καταγηράσκειν, ή γνησίαν care sive pati eam in viduitate senescere , an eandem Eu
ούσαν υφ' υμών επιδικασθείσαν συνοικείν ότω αν υμίν | ctermonis genuinam aliam illi viro nubere qui eam vi vestre
δοκή. (62) Η γάρ ψήφός έστι περί τούτων νυνί. Τουτί I sententiae adjudicatamimpetrarit. (52) His enim de rebus
 (189-- 153) ISÆI OR. DE PHILOCTEMONIS HEREDITATE. 281
25 γάρ αυτούς και διαμαρτυρία δύναται, ίν' ο κίνδυνος τοίσδε | hodie vobis ferenda est sententia. Hoc enim illis sua vult
, ut hi quidem [ Philoctemonis necessarii | here
μέν ή περί τούτων, ούτοι δε καν νύν διαμαρτωσι του obtestatio
ditate excidendi discrimina adeant, isti autem , etiamsi
αγώνος , δόξη δε ο κλήρος επίδικος είναι , αντιγραψά | nunc causa ceciderint, tamen si a vobis declarata fuerit here
μενοι δις περί των αυτών αγωνίζωνται. Καίτοι ει μεν ditas controversiæ obnoxia , petenti eam petitionem oppo
nere , et sic eadem de causa bis contendere possint. Atqui,
διέθετο Φιλοκτήμων μη εξον αυτω , τούτ' αυτο ειρήνη si Philoctemon de bonis suis constituisset, quum non
διαμαρτυρείν, ώς ο κύριος ήν υιόν τόνδε ποιήσασθαι· licuisset ei : de hoc ipso interponenda erat obtestatin ,
ει δ' έξεστι μέν διαθέσθαι , αμφισβητεί δε ως ου δόντος penes Philoctemonem haud fuisse ut Chærestratum , in
testamento pro filio adoptaret : sin licuit testamentum
34 ουδε διαθεμένου , μή διαμαρτυρία κωλύειν, αλλ' ευθυδι scribere , et hoc tantum Androcles infitiatur, scriptum
κία εισιέναι. (53) Νύν δε πώς άν τις περιφανέστερον id esse in eoque Chærestratum adoptatum , debebat nos
εξελεγχθείη τα ψευδή μεμαρτυρηκώς ή εί τις αυτόν non ab aditu ad hereditatem excludere interponenda obte
statione , sed directa litis denuntiatione nobiscum conten .
έροιτο «'Ανδρόκλεις, πώς οίσθα Φιλοκτήμων ότι ούτε
διέθετο ούτε υιον Χαιρέστρατον εποιήσατο; » Oις dere. (53) Jam vero qui quæso luculentius arguatur fal
Sum dixisse testimonium , quam si quis eum sic interroget,
μέν γάρ τις παρεγένετο, δίκαιον, ώ άνδρες, μαρτυρείν, « Tu vero , Androcle, ecqui nosti Philoctemonem neque
οις δε μή παρεγένετο, αλλ' ήκουσέ τινος , ακοήν μαρ testamentum scripsisse neque hunc Chærestratum sibi pro
τυρείν: (51) συ δ' ου παραγενόμενος διαρρήδην με filio adoptasse ? » Quibus enim aliquis interfuerit , de iis fas
est eum testimonium dicere ; quibus autem ipse non inter
μαρτύρηκας ως ου διέθετο Φιλοκτήμων , αλλ' άπαις fuerit, de iis testantem eum fas est , non oculos suos , sed
25 ετελεύτησε. Καίτοι πως οιόντε είδέναι, ώ άνδρες; aures famamque testari : (54) tu vero , Androcle, quum
όμοιον γάρ ώσπερ αν εί φαίη ειδέναι, και μη παρα non affuisses , disertis tamen verbis negasti scriptum a
γενόμενος, όσα υμείς πάντες πράττετε. Ου γαρ δή Philoctemone testamentum esse, contra vero allirmasti
eum improlem decessisse . Atqui, o viri, qui poterat An
τούτό γε έρεί , καίπερ αναίσχυντος ών, ώς άπασι πα drocles hoc nosse? Perinde enim est, ac si scire se diceret,
ρεγένετο και πάντ’ οίδεν όσα Φιλοκτήμων εν τω βίω etiamsi non interfuisset , ea quæ vos omnes agilis. Quan .
quam enim impudentia ei summa est, non audebit tamen
διεπράξατο. (55) Πάντων γάρ αυτόν εκείνος έχθιστον affirmare , se Philoctemonis actibus omnibus testem inter
ενόμιζε διά τε την άλλην πονηρίαν, και διότι των συγ fuisse. (55 ) Omnium enim hunc Philoctemon habuit ini.
γενών μόνος μετά της Αλκής εκείνης τούτω και τους άλ micissimum tum propter reliquam improbitatem ,tum quod
solus ex universis Philoctemonis necessariis cum Alce et
40 λoις συνεπιβουλεύσας τους του Ευκτήμονος χρήμασι ipsi [ Philoctemoni ] et Euctemonis facultatibus insidians
τοιαύτα διεπράξατο , οιά περ υμίν απέδειξα. ea perpetravit quæ modo vobis demonstravi.
56. Πάντων δε μάλιστα αγανακτήσαι εστιν άξιον, 56. Quod autem vel maxime indignationem cieat, hoc
όταν ούτοι καταχρώνται το Ευκτήμονος ονόματι, το est, quod Euctemonis , qui Chærestrati avus est, nomine
τουδί πάππω. Ει γάρ, ώς ούτοι λέγουσι, τω μεν abutantur. Fac enim verum id esse quod hi aiunt , Philocte
monihaud licuisse per testamentum constituere de bonis ,
Φιλοκτήμονι μη εξήν διαθέσθαι, του δ' Ευκτήμονός quæ universa fuerint Euctemonis, utrum æquius est here
έστιν ο κλήρος , πότερον δικαιότερον των Εύκτήμονος | ditatem patris adipisci filias, quas ei genuinas esse extra
κληρονομείν τας εκείνου θυγατέρας , ομολογουμένως controversiam est, et nos ex illis natos, an hos quibus cum
62ούσας γνησίας, και ημάς τους εκ τούτων γεγονότας , ή Euctemone necessitudinis prorsus nihil intercedit? (57) id
τους ουδέν προσήκοντας; (67) οι ου μόνον εξ ημών ελέγ. | quod non nos solummodo liquidis approbavimus argumen
χονται , αλλά και εξ ών αυτοί οι επίτροποι διαπεπρα tis, sed ipsi quoque horum tutores suis factis. Hoc enim
vos, o judices, rogo atque obtestor ut inprimis meminisse
γμένοι εισί. Τούτο γάρ υμών δέομαι και ικετεύω velilis , quod jam paulo ante vobis demonstravi; Andro.
σφόδρα μεμνήσθαι, ώ άνδρες , όπερ ολίγω πρότερον cles enim hic , qui se horum puerorum tutorem fert quasi
απέδειξα υμίν, ότι 'Ανδροκλής ουτοσί φησί μεν είναι Euctemonis genuinorum , idem tamen pro semet ipso Eu
επίτροπος αυτών ως όντων γνησίων ΓΕύκτήμονος , είληχε ctemonis hereditatem petiit ejusque filiam a judicibus sibi
δ' αυτός εαυτό του Ευκτήμονος κλήρου και της θυγα adjudicandam quippe bonorum patris heredem id quod
τρός αυτού ώς ούσης επικλήρου και ταύτα μεμαρτύ testes vobis confirmarunt. (58) Atqui, per deos superos,
ρηται υμίν. (58) Καίτοι πως ου δεινόν, ώ άνδρες, qui quæso liat ut non atrox sit, genuini quidem si sini
liberi, tum tutorem eorum hereditatem ipsimet sibi petere
προς θεών 'Ολυμπίων, ει μεν οι παιδές εισι γνήσιοι, unaque filiam Euctemonis, super qua in jure conten
τον επίτροπον εαυτό λαγχάνειν του Ευκτήμονος κλή dere liceat; sin autem pro spuriis habeantur, interposita
ρου και της θυγατρός αυτού ως ούσης επιδίκου, ει δε | obtestatione contendere adesse liberos genuinos? Adversa
μή εισι γνήσιοι , νύν διαμεμαρτυρηκέναι ως εισί γνή fronte istac inter se pugnant. Perspicuum ergo est non
σιοι; Ταύτα γάρ αυτά εαυτούς εναντία εστίν . Ώστ' ου a nobis solummodo falsitatem obtestationis , sed etiam
10 μόνον υφ' ημών ελέγχεταιτα ψευδή διαμεμαρτυρικώς, factis ipsius Androclis coargui. (59)Ethunc quidem ( Chæ
. αλλά και εξ ών αυτός πράττει. (59) Και τούτο μεν restratum ) nemo interponenda obtestatione de hereditate
ουδείς διαμαρτυρεί μή επίδικον είναι τον κλήρον, αλλ' non vacuefacta adjuvat , sed ipse [ Chaerestratus ] directa
petitione causam hanc capessit : hic autem [ Androcles )
ευθυδικία εισιέναι · ούτος δ' άπαντας αποστερεί της
αμφισβητήσεως. Και διαρρήην μαρτυρήσας γνησίους | omnesaffirmatpetitione hereditatis
los genuinos excludit liberos
Euctemonis eo quodesse;
disertis
quo verbis
facto
15 τους παίδας είναι , οίεται εξαρκέσειν υμίν παρεκβά- | sufficere putat , si verba faciat de rebus a causa alienis, si
σεις , εάν δε τούτο μεν μηδ' επιχειρήση επιδεικνύναι η ' de quibus doceri vos oportebat, ea ne attingat quidemaut
 282 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΦΙΛΟΚΤΗΜΟΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. 151 - 156
nie zrokum 22 in 1757 , trots om . .! | levitae modo perstringat , contra vero in pos sonora voce
15 μεγάλη τη μνή και λένη ας είσαι ιδε μεν πλούσιοι , coaricia intorqueat , et bos quidem opulentos , se astere
1ιτς και πίσης , δια δε ταύτα δόξεις τους παίδας είναι pauperem esse objectet. tade se sperat consecuturum
γνησίας. Τυ , Τής δε τούτων ουσίας , ώ άνδρες, εις ut hi poeri vobis genuini esse videantur. (60) Cete
rum hi ples de copiis suis in rempoblicam vestram , quam
την πόλιν πιείο αναλίσκεται η εις αυτους τούτους . Και in semet , impendunt. Phanastratos quidem jam septies
φανίστριτς μεν τετριηράρχηκεν έτεάκις ήδη , τας δε trierarchata functus est, et munia quxconque pro repu .
λειτουργίας άπίτας λεειτούργηκε και τις πλείστας blica obeunda sunt sumptuosa ea omnia obit, et in plerise
viza , veltet 66 de Xzioés :67705 T itos que victorias adeptus est ; hic autem Chærestratus , quam
αν τετριηράρχημε , κεχρίγηκε δε τραγωγούς , γεγ vás adloe puerulus , tamen jam trierarchatus munits satis
20 μνασιάρχημε δε λαμπάδι και τις εισφοράς είσετό. fecit, item choregum ezit tragoedis , nec non gymnasiarchum
in lampadophoriis : nullas non contributiones pecuniaria
χασιν αντίτιμοι πάσας εν τοίς τριακοσίοις. Καιτέως hi ambo inter tercentumviros contulerunt. Et hactenus
μεν δύ' όντες , ήν δε και ο νεώτερης ουτοσί χορηγεί quidem hi duo ; nunc autem natu minor quoque choregum
μέν τραγωδίς , εις δε τους τριακοσίους έγγέγραπται agit tragedis , et inscriptus est albo tercentumvirorum , et
και εισφέρει τις εισφοράς. (61) " Ωστ’ ο φθονείσθαι confert statas contributiones. (61) Quapropter non bi di
gni sunt quibus invideatis , sed isti , ita me Juppiter atque
εισιν άξιοι , αλλά πολύ μάλλον να τον Δία και τον Apollo ament, sint magis, si bona adipiscantur quorum
Απόλλω ούτοι, ει λήψονται και μη προσήκει αυτούς. ipsis jus nullum est. Philoctemonis quidem bereditatem si
Τώγάρ Φιλοκτήμονες κλήρυ αν μεν επιδικάσηται Chærestrato adjudicabitis , ille vobis ejus erit promus con
25 βδε , υμίν αυτον ταμιεύσει , τα προσταττόμενα λειτουρ dus , eo quod , ut adhuc fecit , ita porro quoque ex illa
sumplus faciet in munera edenda , etmulto etiam magis :
γών ώσπερ και νύν και έτι μάλλον εάν δ' ούτοι λά sin auten bieam adipiscantur, dilapidabunt, et deinde alio
βωσι, διαφορήσαντες έτέροις επιβουλεύσουσι. rum bonis insidiabuntur.
62. Δέομαι ούν υμών, ώ άνδρες, ίνα μή εξαπατη 62 . Quare vos , ne decipiamini, judices , rogo ut ad ob
θήτε, τη διαμαρτυρία τον νούν προσέχειν περί ης την testationem animum adverlatis de qua pronuntiandum vo
bis est; eique intentum jubete illum causam pro se dicere ,
ψήφον οίσετε και προς ταύτην αυτόν κελεύετε την απο: quemadınodum
nos quoque
in nostra actione fecimus. Illa
λογίαν ποιείσθαι , ώσπερ και ημείς κατηγορήσαμεν» enim in obtestationedictum est Philoctemonem testamentum
γέγραπται ώς ουκ έδωκεν ουδε διέθετο Φιλοκτήμων : nullum reliquisse , ideoque hereditatem Chærestrato non le
50 τούτο επιδέδεικται ψεύδος όν· καί γάρ δούς και διαθέμε gasse; demonstravimus id essemendacium ; scripsit enim et
νος, και μαρτυρούσιν οι παραγενόμενοι. (63) Τί έτι; legavit; idque testantur qui scribendo interfuere. (63) Quid
τελευτήσαι άπαιδα Φιλοκτήμονα. Πώς oύν άπαις ήν όσ. adhuc ? Philoctemonem aiunt sine prole decessisse . Atqui
τις τονεαυτού αδελφιδούν υιον ποιησάμενος κατέλιπεν, quomodo sine. prole decessit, qui sororis filium pro suo
adoptatum reliquerit, cuilex perinde adjudicet heredita
ο ομοίως ο νόμος την κληρονομίαν αποδίδωσι και τοϊς εξ tem atque si Philoclemon liberos ex se natos reliquisset?
αυτού γενομένοις,και διαρρήδην εντω νόμω γέγραπται, Nam in lege planis verbis sic scriptum est, si cui, qui
εάν ποιησαμένω παίδες επιγένωνται ,το μέρος εκάτερον adoptasset aliquem , postmodum liberi nascantur, fas esse
25 έχειν της ουσίας και κληρονομείν ομοίως αμφοτέρους. ut adoptatus cum genuinis liberis parem ratam portionem
(65) Ώς ούν εισί γνήσιοι οι παίδες οίδε ,τούτ' αυτό επιδει hereditatis sorliatur. (64) Jgiturhos genuinos esse, id demon
κνύτω, ώσπερ άν υμώνέκαστος. Ου γαρ αν είπη μητρός stret,sicuti vestrum unusquisquedemonstraturus foret.Non
όνομα , γνήσιοί εισιν, αλλ' εάν επιδεικνύη ως αληθή λέ enim genuinus fit, si quis matris nomen edat, sed si rem
confirmet testes producendo cognatos , qui matrem ipsius
γει, τους συγγενείς παρεχόμενος, τους ειδότας συνοικού norint cum Euctemone legitimecohabitantem , et demotas
σαν το Ευκτήμονι , τους δημότας και τους φράτορας, εί et phratoras, quos necesse est audiisse vel scire , num Eu
τι ακηκόασι πώποτε ή ίσασιν υπέρ αυτής Ευκτήμονα ctemon pro illa publicum quendam sumptum fecerit: præ
λειτουργήσαντα , έτι δε που τέθατεται , εν πoίoις μνή- | terea, ubinam sepulta sit, quoruna naim intumulis :( 65 ) num
10 μασι:(α ) τις είδε τα νομιζόμενα ποιούντα Ευκτήμονα: nam quis conspexerit Euctemonem ei justa facientem : ubi
liberi superstites inferias inferant; et quinam civium
ποϊ δ' έτ'ιόντες οι παίδες εναγίζουσι και χέονται, και τις aut famulorum Euctemonis ista viderit. Hæc enim omnia
είδε ταύτα των πολιτών και των οικετών Ευκτήμονος. argumenta rem conficientia , non vero convicia sunt. His
Ταύτα γάρ έστιν έλεγχος απαντα, και ου λοιδορία. Και | ipsis de rebus si postulabitis , judices , ab eo doceri , quem
εαν περί αυτού τούτου κελεύητε επιδεικνύναι ώσπερ και admodum eas in obtestatione asseveravit , et vos senten
διαμαρτύρησεν, υμείς τε την ψήφον οσίαν και κατά τους tiam feretis sanctam et secundum leges , et hi jure suo po
νόμους θήσεσθε , τοϊσδέ τε τα δίκαια γενήσεται. tientur.
 (158. 163) ÍSÆI OR . DE APOLLODORI HEREDITATE. 283

VII. VII.
63 ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. DE APOLLODORI HEREDITATE.
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
Εύπολις και Θράσυλλος και Μνήσων αδελφοί γεγόνασι. Του» | Eupolis et Thrasyllus et Mneso fratres fuere. Horunm Mneso
των ο μέν Μνήσων απαις ετελεύτησεν , ο δε Θράσυλλος παίδα sine liberismoritur, Thrasyllus filium relinquensApollodorum
καταλιπών Απολλόδωρον» μόνος δ' Εύπολις καταλειφθείς e vita cxcessit, Eupolis solus superstes valde in Apollodorum
πολλά τον 'Απολλόδωρον ήδίκησεν. "Οθεν 'Αρχέδαμος, injurius fuit. Unde Archedamus, hanc orationem recitantis
πάππος του λέγοντος των λόγον , τη τού 'Απολλοδώρου μη avus,matri Apollodoriconnubio junctus postmortem marili
τρί συνοικών μετά τον Θρασύλλου του ανδρός αυτής θάνα ejus Thrasylli, Apollodori utpote orphanimisertus,sæpeab Eu
τον, και τον Απολλόδωρον ώς ορφανόν ελεών, πολλά τον
Εύπολιν απήτησε χρήματα υπέρ ών Απολλόδωρον ήδίκησε. polidebona petiitquorum retentione Apollodorum damno affi
Τούτων μεμνημένος Απολλόδωρος εισήγαγεν εις τους φρά. ciebat. Horum benefactorum Apollodorusmemor sistit ante
τορας θετόν υιόν εαυτώ Θράσυλλον τούτον, υιόν όντα της tribules Thrasyllum hunc filium ejusadoptivum ,ejusdem quo
τε όμομητρίας αυτού αδελφής και Αρχαδάμου . Του δε quematrissororis filium et Archedami. Descripto autem inter
Θρασύλλου ήδη μεν εις τους γεννήτας και φράτορας εγγε gentiles et tribules Thrasyllo, sed nondum in codicillis in quibus
γραμμένου , ούπω δ' εις το ληξιαρχικών γραμματείον , έτε illi qui extra tutelam suntscribuntur,mortuus est Apollodorus.
λεύτησεν Απολλόδωρος. Και μετά την αυτου τελευτην Et post ejusmortem in codicillis quidem scriptus est Thrasyllus,
έγγέγραπται
τείον , ουδέν μεν ο Θράσυλλος
Ευπόλιδοςειςθυγάτηρ,
το ληξιαρχικών
δ' ήττον του θείουγραμμα:
Απολ. nihilominus tamen filia Eupolidis , Apollodori patrui, cum
λοδώρου , αμφισβητεί προς Θράσυλλον, λέγουσα μηδ' όλως Thrasyllo contendit , dicens Thrasyllum Apollodori voluntate
εγγεγράφθαι τον Θράσυλλον εις τους φράτορας και γεννήτας omnino inter tribules et gentiles non esse scriptum , sed ficte
κατά γνώμην του Απολλοδώρου , αλλά πεπλασμένην είναι factum esse. Argumentum quidem hoc est, causæ vero status
την ποίησιν. Και η μεν υπόθεσις αύτη , ή δε στάσεις στο conjecturalis. Quapropter perite omnino et artificiose orativ
χασμός: διό καλώς πάνυ και τεχνικώς τον λόγον οικονομών
την έχθραν διεξέρχεται την Απολλοδώρου προς Εύπολιν , nem distribuens, inimicitias Apollodorum inter et Eupolidein
όπερ μέγα σημείον γίγνεται του μη θέλειν αυτόν υπό της pertractal : quod indicium maximum est illum nolle filiam Eu
Ευπόλιδος θυγατρός κληρονομηθήναι. polidis heredem suam esse.
" Ώμην μέν , ώ άνδρες, προσήκειν ου τας τοιαύτας 1. Existimabam equidem , viri, non oportere in contro
αμφισβητείσθαι ποιήσεις, εί τις αυτός ζών και ευ φρο versiam vocari adoptiones ita factas utadoptans ipse su .
perstes adhuc et recte mente sibi constans eas perege.
νών εποιήσατοκαιεπί ταιεράαγαγών εις τουςσυγγενείς rit , ut adoptandum ad sacra adducens cognatis coram pro
απέδειξε και εις τα κοινά γραμματεία ενέγραψεν , suo declararit, et in tabularium phratorum atque demota
5 άπανθ' όσα προσήκεν αυτός ποιήσας, αλλ' εί τις τελευ ipse rum inscribendum curarit, utomnia denique, quæ oportet,
τήσειν μέλλων διέθετο, εί τι πάθοι , την ουσίαν ετέρω, ticuloperegerit ; sed eas tantum quas fecerint illi , qui in ar
mortis constituti per testamentum edixerint ad quem
και ταύτ'ένα γράμμασι κατέθετο παρά τισι σημηνάμε post fata pervenirebona sua velint, literisque consignatum
ejusmodi testamentum obsignatumque apud alios quosdam
νος. (2) Εκείνον μέν γάρ τον τρόπον ποιησάμενος φα deposuerint.
νεράς κατέστησε τας αυτού βουλήσεις , όλον το πράγμα ad omnes facit(2)suaPriore enim modo qui adoptat , is planum
de voluntate , totum negotium actibus
επικυρώσας, δόντων αυτών των νόμων ο δ'εν διαθήκαις confirmans, quorum copiam jus civile ei faciebat : in testa.
σημηνάμενος αδήλους εποίησε , διο πολλοί πεπλάσθαι mento autem obsignato qui voluntatis suæ significationem
φάσκοντες αυτάς αμφισβητείν αξιoύσι προς τους ποιη deposuit, is eam obscuram fecit; quo fit ut multi id sup
positum esse aientes, adoptatis controversiam moverint.
το θέντας.
ούτως αυτώνΈοικεφανερώς
δ'ουδέν πεπραγμένων
προύργου τούτοόμως
είναιυπέρ
και γάρ
της Atenimvidetur omnis cavendi diligentia inutilis esse : quamvis
omnes adoptionis meæ actus ita essent in propatulo
θυγατρός της Ευπόλιδος ήκουσι περί των Απολλοδώρου acti,nihilominus tamen suntquisuper Apollodorihereditate
mecum litigare pro Eupolidis filia contendant. (3) Ego
χρημάτων προς εμέ αμφισβητήσοντες. (3) Εγώ δ'ει vero si quidem vos viderem obtestationes, haud licere hac
μεν εώρων υμάς μάλλον αποδεχομένους τάς διαμαρτυ de causa agi, directa viæ præferre, qua quis sine ambagibus
ρίας ή τας ευθυδικίας , καν μάρτυρας προύβαλόμην jus sibi debitum postulet ; producerem ego quoque testes
confirmaturos hereditatem hanc controversia haud exposi
15 μή επίδικον είναι τον κλήρον ως ποιησαμένου με υιόν tam esse , quod ego filius sim Apollodori ab eo secundum
'Απολλοδώρου κατά τους νόμους, επειδή δ' ου διαφεύγει leges adoptatus : verum quia fieri nequit ut hanc viam se
τα δίκαια μη ου και τούτον γιγνώσκεσθαι τον τρόπον, ctando quam nunc ingredior jus æquum in occulto maneat,
progressus sum etiam ad vos ita verba facturus ut totam
και παρ' υμίν αυτοίς ήκω διαλεξόμενος περί των πε rem gestam vos doceam , quo adversarii ne causentur no .
πραγμένων, ίνα μηδεμίαν ημίν αιτίαν περί του μή | luisse nos sibi hoc actionis genere satisfacere. (4) Docebo
βούλεσθαι δούναι δίκην τοιαύτην επιφέρωσιν. (4)'Απο autem non hoc solummodo , Apollodorum hereditatem
δείξω δε ώς ου μόνον επί τοις εγγυτάτω γένους τον cognatis proximis non reliquisse , quippe a quibus multis
infandis modis læsus fuisset , sed istud quoque docebo , ab
20 κλήρον 'Απολλόδωρος ου καταλέλοιπε, πολλά και δεινά Apollodoro me esse filium adoptatum jure merito , quippe
υπό τούτων αδικηθείς, αλλά και ως εμε εποιήσατο | qui nepos ipsius e Sorore essem, et quod familia mea
δικαίως όντα αδελφιδούν και μέγα ευεργετημένος υφ' ' Αpollodorum multis beneficiis sibi obstrinxisset. Quare
 284 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (163 – 166
ημών. Δέομαι δε υμών , ώ άνδρες, πάντων ομοίως εύ· vos , judices, rogo univers0s, ut aures mihi praebeatis bene
νοιάν τε μοι παρασχειν, καν επί τον κλήρον αναιδως | volas , et ubi illos c0arguero in hereditatem impudenter
αυτούς ιόντας εξελέγχω, βοηθείν μου τα δίκαια . Ποιή - involantes , tum mihi qua par est succurratis. Disseran
σομαι δ' ώς αν καγώ δύνωμαι δια βραχυτάτων τους | autem quam potero brevissimis , rem a principio inde re
25 λόγους, εξ αρχής ωςέχει τα γενόμενα διδάσκων υμάς. petens, quæ sic habet.
5. Εύπολις γάρ, ώ άνδρες, και Θράσυλλος και Μνή 5 . Fratres erant hi tres germani , julices , Eupolis et
σων αδελφοί ήσαν όμομήτριοι και όμοπάτριοι. Τού Thrasyllus atque Mneson ab iisdem sati parentibus ; qui
τοις ουσίαν ο πατήρ κατέλιπε πολλήν, ώστε και λειτουρ substantiam ingentem a patre relictam quum inter se sortiti
γείν έκαστον άξιούσθαι παρ' υμίν. Ταύτην εκείνοι essent ( lanta autem erat illa , ut vos eos dignos censeretis ,
τρεις όντες ενερίμαντο προς αλλήλους. Τούτων των qui munera publica sumptuosa ederent), duo eorum sub
δύο τελευτησάντων περί τον αυτον χρόνον , ο μεν Μνή idem tempus vita excedebant ; Mneson quidem in urbe cæ .
σων ενθάδε άγαμος και απαις , και δε θράσυλλος των εν lebs et imprólis, Thrasyllus autem in Sicilia, unus e trierar
Σικελία καταλεγεις τριηράρχων, καταλιπών υιον'Απολ chis in expeditionem illam delectis , relicto filio Apollodoro ,
λόδωρον τον εμέ νύν ποιησάμενον . (6) Εύπολις ούν qui me nuper adoptavit. (6 ) Eupolis itaque solus relictus
haud indignum se duxit, ut bonorum partem haud exiguam
μόνος αυτών λειφθείς ου μικρά απολαύσαι των χρημά interverteret :Mnesonis enim hereditatem , cujus semissis
64 των ήξίωσεν, αλλά τον μέν Μνήσονος κλήρον , ου και Apollodoro competebat, sibi totam arrogavit , prætestu
'Απολλοδώρω προσήκε το ημικλήριον , πάντα εις αυτόν usus eam sibi a fratre legatam fuisse , ipsiusque Apollodori
περιεποίησε , φάσκων αυτώ δούναι τον αδελφόν, αυτόν tutelam ita gessit, ut causa caderet tribus talentis æstimata,
δ'εκείνον ούτω διώκησεν επιτροπεύων ώστε τριών αυτών quæ illius tutelæ nomine ab eu petebantur. (7) Archeda
ταλάντων δίκην όφλείν. (7) Αρχέδαμος γάρ ο πάππος mus enim avus meus , qui Apollodori matrem in matrimo
5 οιμός, εξού την μητέρα έχων την Απολλοδώρου, τήθην nio habuit , meam aviam , cernens Apollodorum a tutore
δε εμήν όρων αυτών πάντων αποστερούμενον των χρη bonis omnibus privari, una cuin ejus matre eum domisuæ
μάτων, έτρεφέ τε αυτόν παίδα όνθ' ώς εαυτού , και την recepit atque sub oculis suis educavit , puberique facto
μητέρα κομισάμενος , ανδρί τε γενομένω συνηγωνίσατο præsto fuit actiones in Eupolin exsequenti, eoque Eupolidi
και εισέπραξε το ημικλήριον ών Μνήσων κατέλιπεν extorsit tum semissem hereditatis a Mnesone relictæ , tum
όσα τε εκ της επιτροπής απεστέρησε , δίκας δύο ελών , ea quibus tutor pupillum defraudarat, adeoque duabus
και την ουσίαν εποίησε κομίσασθαι την αυτού πάσαν. actionibus victor effecit, ut Apollodorus totum patrimo.
(8) Και διά ταύτα Εύπολις μεν και Απολλόδωρος | nium recuperaret. (8 ) Quapropter Eupolis atque Apollo
1ο εχθρώς έχοντες τον πάντα χρόνον διετέλεσαν προς αλ dorus per totam vitam simultates inter se agitaverunt; avus
λήλους , και δε πάππος ούμός και Απολλόδωρος φιλικώς , autem meus atque Apollodorus, prout par erat , semper
ώσπερ ότιπροσήκε.
λιστα Τοϊς δ'έργοις
'Απολλόδωρος άν τις τεκμήραιτο μά ſuere conjunctissimi. Verum ipsis e rebus gestis maxime
πέπoνθεν και αντευποιειν ήξίου | intelligatur, quain sedulo studuerit Apollodorus acceptain
τους εαυτόν ευεργετήσαντας. Συμφορά γάρ του πάπ gratiam demereri. Avus enim ea quum esset ictus calami
tate ut ab hostibus caperetur, ad redimendi ejus pretium
που χρησαμένου και ληφθέντος εις τους πολεμίους και de suo conferre non dubitavit Apollodorus obsidemque
χρήματα εισενεγκείν εις λύτρα και ομηρεύσαι υπέρ agere , donec ille totam summam æris coegisset. (9 ) Avo .
15 αυτού ηθέλησεν ,έως oύ ευπορήσειεν εκείνος τάργύριον. que e pristinis copiis ad incitas redacto , in re ejus gerenda
(0) Εξ ευπόρου τε απορωτέρω γεγενημένη συνδιώκει operam navavit, sui patrimonii copiam ei faciens : et ad
τα εκείνου, μεταδιδούς ών είχεν. Εις Κόρινθόν τε expeditionem Corinthiacam proficiscens , constituebat de
στρατεύεσθαι μέλλων, εί τι πάθοι, διέθετο την ουσίαν substantia siia , eamque , si quid sibi secius contingeret ,
και έδωκε τη εκείνου μεν θυγατρί , έμή δε μητρί, αυτού sorori suæ , quæ eadem avi mei filia , et mihi inater est,
δε αδελφή, διδούς αυτήν Λακρατίδη τη νύν ιεροφάντη legabat, eamque Leocratidæ , qui nunc hierophanta est,
γεγενημένω. Τοιούτος ήν εκείνος περί ημάς τους εξ | nuptum elocabat. Hoc ille animo erga nos fuit, qui eum
αρχής αυτον σώσαντας. (ιο) Ως δ' αληθή λέγω , και a principio servassemus. (10) Quo vobis autem constet,
20 δίκας ειλεν Εύπολιν δύο , την μεν επιτροπής , την δε judices , haec a me vera dici , et bis ab Apollodoro victum
ημικληρίου, του πάππου συνηγωνισμένου και λέγοντος, in foro ſuisse Eupolin , semel titulo male gestæ tutelæ , tum
rursus interversæ semissis bonorum a Mnesone relictorum ,
τα τε χρήματα έκομίσατο δι' ημάς και ταύτας τας avo meo causam Apollodori oratione adjuvante , coque
χάριτας ημίν ανταπέδωκε, τούτων πρώτων βούλομαι pacto Apollodorum bona sua recuperasse , pro iisque bene
παρασχέσθαι τους μάρτυρας. Καί μοι κάλει δεύρο αυ ficiis eo quo diximodo gratias retulisse , horum omnium
τούς . ego testes producam . Cita tu mihi hos.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

Π. Αί μεν ουν παρ' ημών ευεργεσίαι τοιαύται και Ι 14 . Ηaec tanta erant beneficia a nobis in Apollodorum
τηλικαύται το μέγεθός εισιν αι δε προς εκείνον έχθραι | collata : simultatis vero, queipsi cum Eupolide intercessit,
25 περί τοσούτων χρημάτων ήσαν , άς ουχ οίόντ' ειπείν | in causa fuit fraus qua hic illum re tam lauta fraudatum
 (166 – 171) ISÆI OR. DE APOLLODORI HEREDITATE . 285
ως διελύσαντο και φίλοι εγένοντο. Μεγάλα γάρ τε- | ierat; quam simultatem haud licet dicere abillis sublatum
κμήρια αυτώνέστιν: Εύπολις γάρ αυτώ δυοϊν θυγατέρων | atque cum amicitia commutatam esse . Cujus reimagna
edam istæc documenta : Eupolidienim tametsiduae essent
ουσών και εκ των αυτών γεγονός και χρήμαθ' ορών filiæ , neutram tamen earum Apollodoro collocavit , quem
κεκτημένον, ουδετέραν αυτώ τούτων έδωκε. (12) Καί non sui fratris solummodo filium nossel , sed etiam bene
τοι δοκούσιν επιγαμίαι και μή συγγενείς άνδρας αλλά locupletem esse. (12) Quamquam affinitates per connubia
και τους τυχόντας απαλλάττειν μεγάλης διαφοράς , όταν contractæ non inter consanguineosmodo , sed vel inter ob
& περί πλείστου ποιούνται, ταύτ' αλλήλοις εγχειρίζω vios quosquemagnas simultates exstinguere solent, quando
30 σιν. Είτ' ουν Εύπολις γεγένηται αίτιος μη βουληθείς , quæ maximi faciunt, ea invicem sibi tradunt. Quicquid
ejus est , sive culpa penes Eupolin , sive penes Apollodorum
είτ’ Απολλόδωρος λαβείν μή εθελήσας ,τάς έχθρας, fuit, sive ille filiam dare noluit , sive hic oblatam recusavit,
ότι διέμειναν, το έργον δεδήλωχε. mansit utique inter eos simultas, ut res ipsa docuit.
13. Και περί μεν της εκείνων διαφοράς ικανούς είναι η 13. Verum de illorum quidem simultate satis mihi videor
νομίζω και τους ειρημένους λόγους. Οίδα γάρ ότι και disseruisse. Certus enim sum , vestrùm quoque quotquot
υμών όσοι πρεσβύτεροι μνημονεύουσιν ότι εγένοντο αν ætate sunt provectiores meminisse adhuc actionum foren
τίδικοι· τό τε γάρ μέγεθος των δικών , και διότι πολύ | sium quibus illi sese mutuo exagitarunt : nam et magnitudo
αυτόν 'Αρχέδαμος είλεν, επιφάνειάν τινα εποίησεν. postulationum , et victoria fama qua Archedamus Eupolin
35 “ Ως δε εμε εποιήσατο υιόν ζών αυτός και κύριον των perculit , honiinum oculos convertit. Adoptatum autem
αυτού κατέστησε και εις τους γεννήτας και εις τους me pro filio esse ab Apollodoro adhuc salvo et valente
φράτορας ενέγραψε, τούτοις ήδη μοι τον νούν προσέ scriptumque bonorum ejus heredem , codicibusque et gen
χετε, ώ άνδρες. (16) Απολλοδώρω γάρ ήν υιός , δν petarum et phratorum inscriptum , jam probaturo mihi,
εκείνος και ήσκει και δι' επιμελείας είχεν, ώσπερ και judices, mentem præbeatis attentam . (14 ) Apollodoro filius
προσήκον ήν. “Έως μεν ουν εκείνος έζη , διάδοχος της erat, quem pater , ut par erat , et erudiebat et fovebat, spe
ουσίας ήλπιζεν αυτόν καταστήσεις της εαυτού· επειδή rans fore aliquando ut ipse vita excedens eum heredem bo.
δε ετελεύτησε νοσήσας του εξελθόντος ενιαυτού μηνός norum relinqueret : verum ille filius anni superioris mense
40 Μαιμακτηριώνος , επί τοίς παρούσιν αθυμήσας και την Mæmacterionemorbo decessit. Ibi pater præsentis infortunii
ηλικίαν την έαυτού καταμεμψάμενος ουκ επελάθετο υφ' ægritudine depressus et de affecta ætate sua desperans , non
ών και εξ αρχής ευ πεπονθώς ήν, αλλ' ελθών ως την | oblitus a quibus esset a principio beneficiis ornatus, ad ma
εμήν μητέρα εαυτού δε αδελφήν, ήν περί πλείστου trem meam , sororem suam , quam plurimifaciebat , adiit
πάντων εποιείτο , λαβείν ήξίωσέ με υίόν και ήτησε και ab eaque petiit ut me sibi filium daret; (15) et rogatis poti
έτυχεν. (15) Ούτω δ' επείσθη ταύτα ποιήσαι διά τα tus ita festinavit negotium hoc peragere, ut statim me se
χέων, ώστ' ευθέως με λαβών σχετ' έχων προς αυτόν cum in domum suam deduceret totamque suam rem fami
και πάντα τα αυτού διοικείν παρέδωκεν , ώς αυτός μεν liarem mihi administrandam traderet , quasi ipse hujus
85 ουδέν αν έτι πράξαι τούτων δυνηθείς , εμού δε ταύτα modi curis impar, ego vero idoneus essem . Veniente tum
πάντα οίoυτε εσομένου ποιείν. Και επειδή Θαργήλια Thargeliorum die festo adducebatmead gennetas et phra.
ήν, ήγαγέ με επί τούς βωμούς εις τους γεννήτας τε και η toras, et coram ara constituebat. (16) Est autem illis in
φράτορας . (16) Έστι δ' αυτούς νόμος και αυτός , εάν τε more positum , ut quicunque filium inducat sive ex ipso
τινα φύσει γεγονότα εισάγη τις εάν τε ποιητών , επιτιθέ natum sive adoptatnm , is per sacra juret illum a se filium ,
ναι πίστιν κατά των ιερών ή μήν εξ αστής εισάγειν και | siveis naturalis sit sive adoptatus,induci natum e cive At-
5 γεγονότα ορθώς και τον υπάρχοντα φύσει και τον ποιη tica et legitimomodo : quæ tametsi pater inducens egerit ,
τον ποιήσαντος δε του εισάγοντος ταύτα μηδέν ήττον illi nihilominus tamen omnes et singuli in suffragia eunt ,
et ubi, qui inductus est , omnibus visus fuerit admittendus
διαψηφίζεσθαι και τους άλλους, κάν δόξη, τότ' εις το esse, tum demum , neque citius, in communem codicem in .
κοινόν γραμματείoν εγγράφειν, πρότερον δε μή· τοιαύ Tam diligenter et tam severeilli jura sua tuentur.
τας ακριβείας έχει τα δίκαια τα παρ' αυτούς. (17) Τού scribitur.
(17) Phratores igitur atque gennetæ , haud immemoreshujus
νόμου δή ούτως έχοντος, και των φρατόρων τε και legis, et Apollodoro haud diffidentes ipsumqueme haud ignu.
γεννητών εκείνων ουκ άπιστούντων εμέ τε ουκ αγνοούν tum sibihabentes, sed certi ex Apollodori sorore menatum ,
των, ότι ήν εξ αδελφής αυτώ γεγονώς, εγγράφoυσι με decernunt omnes nomen meum in communi codice scriben
10 εις το κοινόν γραμματείον ψηφισάμενοι πάντες , επιθέν dum , quum ille solito more per sacra dejerasset. Hoc ego
τος εκείνου την πίστιν καθ'Γερών. Και ούτω μέν υπό pacto ab Apollodoro adhuc superstite ſui filius adoptatus ,
ζωντος έποιήθην , και εις το κοινόν γραμματειον ενε- I et in codice phratorum communi scriptus hoc titulo :
γράφην Θράσυλλος Απολλοδώρου, ποιησαμένου με Thrasyllus Apollodori, ipso coram adoptatore, legibus id
εκείνου τούτον τον τρόπον , των νόμων αυτώ δεδωκό- | fieri sinentibus. Que ut constet a me vera dici, cape tu
των. Ως δ' αληθή λέγω, λαβέ μοι τάς μαρτυρίας. | Inec testimonia.
 286 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΔΩΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (171 - 176)
MAPTYPIAI. TESTIMONIA .
19. Οίμαι τοίνυν, ώ άνδρες, μάλλον αν υμάς τους | 18. Quibusnamautem aliis vos convenit fidem magis lia
15 μεμαρτυρηκόσι πιστεύειν, και οίτινες των ομοίως προσ - | bere quam testibus , et iis qui quum laud minus quam
ηκόντων έργοις φανερώς μεμαρτυρήκασιν ως εκείνος adversarii mei ex necessariis Apollodori sint, factis per
ταύτα ορθώς και κατά τους νόμους έπραξε. Κατέλιπε | spicuis testentur, Apollolorum ista recte legibusque Con:
γάρ Εύπολις θυγατέρας δύο, ταύτην τε ή νύν αμφισ venienter egisse ? Reliquit nempe Eupolis duas filias , et
hanc , quæ Pronapis uxor nunc mecum contendit , et
βητεί και Προνήπει συνοικεί, και άλλην ήν έσχεν aliam , quæ olim uxor fuit Æschinis Lusiensis, nunc vero
Αισχίνης και Λουσιεύς , ή τετελεύτηκεν υιον άνδρα ήδη defuncta filium reliquit jam adultum nomine Thrasybulum .
καταλιπούσα , Θρασύβουλον. (19) " Έστι δε νόμος ος , (19) Jam lex est hujus formulæ : si qui fraterduarum soro .
εάν αδελφός όμοπάτωρ άπαις τελευτήση και μη διαθέ rum ex iisdem parentibus natus sine prole decesserit nullo
20 μενος, τήν τε αδελφήν ομοίως, καν εξ ετέρας αδελφι. que scripto testamento , tum æquis partibus hereditatem
δούς ή γεγονώς , ισομοίρους των χρημάτων καθίστησι. ejus cernere sororemque alteram adhuc superstitem alte
Και τούτο ουκ αγνοούμενόν έστιν ουδέ παρ' αυτούς riusque vita defunctæ filium . Hoc legis edictum illos (Eu
τούτοις. 'Εργω γάρ ούτοι φανερόν τούτο πεποιήκασι. polidis necessarios ] haud fugit. Rebus enim gestis id
testatum fecerunt : Eupolidis enim filius , Apollodorusitem
Του γάρ Ευπόλιδος υιέος άπαιδος Απολλοδώρου τε dictus, quum sine proledecessisset, semissem substantiæ ad
λευτήσαντος τα ημίσεα Θρασύβουλος είληφεν , ουσίας quinque talenta valentis tulit Thrasybulus. (20) Unde pa.
και πεντεταλάντου καταλειφθείσης ραδίως. (20) Πα tet filiabus et sororibus a jure civili partes æquales bonorum
τρώων μεν ούν και αδελφού χρημάτων το ίσον αυτοίς a patribus relictorum attribui; consobrinorum autem de
25 ο νόμος μετασχεϊν δίδωσιν ανεψιού δε, και εί τις έξω | bonis , et quicunque alii extra cognationis gradum modo
ταύτης της συγγενείας εστίν, ουκ ίσον , αλλά προτέ. dictum sunt, non æquales attribui partes hereditatum fe
ροις τοις άρρεσι των θηλειών την αγχιστείαν πεποίηκε | minis , sed inhujusmodi causis conditionem marium a lege
Λέγει γάρ « κρατείν δε τους άρρενας και τους έκ | prielhaberi conditioni feminarum. Verba legis enim hoc
των αρρένων , οι αν εκ των αυτών ώσι, κάν γένει | sunt : « potiores oportere mares esse e maribusque natos,
απωτέρω τυγχάνωσιν όντες. » Ταύτη μεν ούν ουδε dummodo himares ex iisdem prognati sint, etiamsi mares
μέρους λαχείν προσήκε, Θρασυβούλω δε απάντων, ει μη Igitur mulieri huic ne ullamlongius
illi gradu consanguinitatis distent quam feminæ . »
quidem partem petendi jus
κυρίαν ηγείτο είναι την εμήν είσποίησιν. (21) 'Εκεί erat, Thrasybulus autem totam petere poterat, nisi ado
30 νος τοίνυν ούτε εξ αρχής ήμφισβήτηκε προς εμέ ptionem meam ratam habuisset. (21) Nam nequeuilam mihi
ουδέν ούτε νύν δίκην είληχε περί αυτών, αλλά ταύτα unquam de Apollodori hereditate movit controversiam
πάντα καλώς έχειν ώμολόγηκεν οι δ' υπέρ ταύτης | neque nunc cam in jure petit , sed omnia ab Apollodoro
πάντων αμφισβητείν τετολμήκασιν· είς τούτο αναιδείας constituta bene se habere confessus est : hi autem pro filia
εληλύθασι. Λαβε δή αυτούς τους νόμους, παρ' ους Eupolidis, qua sunt impudentia , totam petere ausi sunt.
ταύτα πεποιήκασι, και ανάγνωθι. Cape tu hasleges, quas himigrarunt, easque recita judicibus.
ΝΟΜΟΣ. LEX .

22. ' Ενταύθα μεν ομοίως και αδελφήν και αδελφι. 22. Ηac quidem e lege partes liereditatis αquales ferunt
δούς ισόμοιροι κατά τον νόμον εισί. Λαβε δή και του defuncti soror superstes et filius ab altera sorore defuncta
τον , και αναγίνωσκε αυτούς. relictus. Cape hanc quoque legem , et recita illis .
ΝΟΜΟΣ. LEX .

35 Εάν μή ώσιν ανεψιοί μηδέ ανεψιών παίδες, μηδε Consobrini si nullisuntneque consobrinorum liberineque
του προς πατρός γένους ή προσήκων μηδείς, τότε απέ consanguineorum quisquam a parte patris, tum tradidit
legislator hereditatem consanguineis a parte matris , defi
δωκε τους προς μητρός , διορίσας ούς δεί κρατεϊν. niens quosnam oporteat potiores esse. Cape tu hanc quo
Λαβέ δε αυτούς και τούτον τον νόμον και ανάγνωθι. que legem, et ipsis recita.
ΝΟΜΟΣ. LEX .

23. Ταύτα των νόμων κελευόντων και μεν ανήρ ών | 23. Legibus hæc edicentibus, Thrasybulus hic , tametsi
ουδέ του μέρους είληχεν, οι δ' υπέρ ταύτης της γυναι
vir esset , tamen ne partem quidem ejus petiit , hic autem
κός απάντων· ούτωτην αναίδειαν ουδεμίαν ζημίαν εί [ Pronapes ) nomine hujus mulieris totam petiit : adeo nil
10 ναι νομίζουσι. Και υπέρ τούτων τολμήσουσι, και autumant impudentiam obesse. Et pro bonis illis ni
hil non audebunt , eaque utuntur excusatione, Thrasybu
τοίς λόγοις χρώνται τοιούτοις, ως αυτούς όλου του lum in domum Hippolochidæ emancipatum esse, ideoque
κλήρου ληκτέον, ότι Θρασύβουλος εκποίητος εις τον sibi competere jus universam Apollodori hereditatem pe
οίκον τον Ιππολοχίδου γέγονε, λέγοντες τούτο μεν tendi. Quorum illud quidem verum est, hoc autem ad
αληθές , εκείνο δ' ου προσήκον. (21) Τί γάρ ήττον I rem nil facit. (24) Ecquid enim eo minuitur Thrasybulo
 ( 178--180) 1S AEI OR. DE APOLLODORI HEREDITATE. 287
αυτω της συγγενείας ταύτης προσήκεν; ου γαρ κατά | jus lianc hereditatem petendi ? num, quod emancipatus est,
τον πατέρα , αλλά κατά την μητέρα και των Απολλο- | ideo minus est Apollodori cognatus? Etiam alterius Apol
δώρου του Ευπόλιδος υπέος το μέρος είληφε και τώνδε lodori , qui filius Eupolidis fuit , semissem hereditatis , non
e paterno , sedmaterno jure accepit : licebat ergo ei cogna.
66 εξήν αυτώ κατά ταύτην την συγγένειαν λαγχάνειν, | tionis quidem ex titulo bona hæc petere , quippe qui
όντι προτέρω ταύτης , είπερ τα πεπραγμένα μη κυ feminam hanc in jure petendi antecederet , et petisset ,
ρίως έχειν ενόμιζεν. (25) 'Αλλ' ουκ έστιν αναίσχυντος. nisi existimasset recte habere ab Apollodoro constituta.
(25) Verum Thrasybulus non est impudens. Nam matris
Μητρός δ'ουδείς έστιν εκποίητος, αλλ' ομοίως υπάρ quidem nemo est emancipatus , sed perinde servat quisque
χει την αυτήν είναι μητέρα, κάν εν τω πατρώω μένη matrem suam ,sive in domo paterna manet, sive in alienam
τις οίκω κάν εκποιηθή. Διό των Απολλοδώρου χρη emancipatur. Quapropter ctiam Thrasybulus parte bono
rum Apollodori rata fraudatus non fuit , sed hereditatis
5 μάτων ουκ απεστερήθη του μέρους, αλλά μετειλήφει | illius semissem alteram abstulit ipse , alteram hæcmulier.
το ημικλήριον , πρός ταύτην νειμάμενος. Ως δ' αλη Quæ ut constet a me vera dici, testes harum rerum tu
θή λέγω, κάλει μοι τούτων τους μάρτυρας. mihi cita.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ . TESTES .

26. Ούτω μέν ούχ οι γεννήται μόνον και φράτορες | 26. Ad hunc modum non gennete solummodo neque
γεγόνασι μάρτυρες της έμής ποιήσεως, αλλά και Θρα- | phratores de mea adoptiσne testati sunt, sed etiam Thra
σύβουλος ουκ αμφισβητών έργω δεδήλωκεν ότι τα πε sybulus eo , quod mecum non contendit, ipso facto decla.
ravit se existimare ab Apollodoro constituta rata esse juri
πραγμένα Απολλοδώρω κυρίως έχειν νομίζει και κατά que consentanea : alias enim tam amplam hereditatem in
το τους νόμους: ου γάρ αν ποτε τοσούτων χρημάτων ουκ jure petere non omisisset. Verum sunt Apollodoro alii
ελάγχανε . Γεγόνασι δε όμως και άλλοι μάρτυρες quoque testes. ( 27 ) Nam priusquam ego e ludis Pythicis
αυτώ. (27) Πρίν γάρ έμε ήκειν εκ της Πυθιάδος , redirem , ita cum demotis egit Apollodorus : se fecisse ut
έλεγε προς τους δημότας Απολλόδωρος ότι πεποιημέ ego ipsi filius adoptarer atque ut nomen meum in codicem
νος είη με υιόν και εγγεγραφώς εις τους συγγενείς και cognatorum atque phratorum , ceu filii sui, inferretur, fa .
φράτορας , και παραδεδώκει την ουσίαν, και διεκε cultatesque mihi tradidisse ; quocirca hortari se demotas
ut , si ab hora fatali opprimeretur, priusquam redissem ,
λεύεθ' όπως αν , εί τι πάθοι πρότερον, εγγράφωσι με in codicem suum lexiarchicum nomen meum inscribant hoc
εις το ληξιαρχικών γραμματείον Θράσυλλον Απολλο titulo : Thrasyllus Apollodori, neve contra faxint. (28) Et
δώρου και μη ως άλλως ποιήσωσι. (28) Κάκείνοι illi quidem istis auditis , tametsi hi [ Pronapis ejusque con .
15 ταύτα ακούσαντες , τούτων εν αρχαιρεσίαις κατηγο sortes ] in conventu demotarum quererentur negantes me
ρούντων και λεγόντων ως ουκ εποιήσατό με υιόν , και adoptatum esse, tamen et memores eorum quæ ipsi ante
εξ ών ήκουσαν και εξ ών ήδεσαν , ομόσαντες καθ' tum audiverant tum norant, jurejurando per sacra dicto ,
ιερών ενέγραψάν με, καθάπερ εκείνος έκέλευε το in lexiarchicum intuleruntmeum nomen , sicuti Apollodo .
σαύτη περιφάνεια της έμής ποιήσεως εγένετο παρ' rus præceperat : tam certum penes eos liquidumque meæ
αυτοίς. Ως δ' αληθή λέγω , κάλει μοι τούτων τους adoptionis erat negotium . Vera hæc me dicere testabuntur
hi testes, quos tu mihi cita .
μάρτυρας.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
29. Επί μεν τοσούτων μαρτύρων, ώ άνδρες , γέ. 29. Coram tot testibus , judices , gestum fuit hoc ado
20 γονεν η ποίησις, έχθρας μέν παλαιάς αυτω προς τού. | ptionis negotiam ab Apollodoro, cui cum his[ Eupolidis
τους ούσης , φιλίας δε προς ημάς και συγγενείας ου domesticis ) vetusta simultas intercedebat, nobiscum autem
μικράς υπαρχούσης. Ως δ' ουδ' ει μηδέτερον τού præter necessitudinem summa quoque caritas. Verum
των υπήρχε, μήτε έχθρα προς τούτους μήτε φιλία enimvero etiamsi neutrum horum fuisset, neque simultas
προς ημάς, ουκ αν ποτε Απολλόδωρος επί τούτοις cum his neque familiaritas nobiscum , nunquam tamen
τον κλήρον τούτον κατέλιπεν, οίμαι και ταυ0' υμίν Apollodorus bona sua in horum potestate reliquisset : id
ραδίως επιδείξειν. (30) Πάντες γάρ οι τελευτήσεις quod facile vobisprobaverim .(30) Omnes animam agitantes
μέλλοντες πρόνοιαν ποιούνται σφών αυτών, όπως sedulo cavent hoc, ut domus suæ desolatæ ne fiant, sed
25 μή εξερημώσουσι τους σφετέρους αυτών οίκους , αλλ' utsit quimânibus suis inferias inferat et reliqua justa fa
έσται τις και ο εναγιών και πάντα τα νομιζόμενα αυ ciat: quapropter, si qui improles ipsi sint, tamen filios sibi
τοις ποιήσων· διό καν άπαιδες τελευτήσωσιν , αλλ' per adoptionem arrogatos heredes relinquunt. Neque pri.
ούν ποιησάμενοι καταλείπουσι. Και ου μόνον ιδία vatim modo ita decernunt,sed ipsa quoque resp . idem ra .
ταύτα γινώσκουσιν , αλλά και δημοσία το κοινόν της tuin sanctumque voluit esse : lege enim mandavit resp. ar
πόλεως όπωςταύτ'
οίκων , ούτω έγνωκε
αν μη νόμω γάρ το
εξερημώνται, αρχοντι των
προστάττει την chonti, ut provideat ne que domus desolatefiant. (31) Jam
επιμέλειαν. (31) Εκείνω δε πρόδηλον ήν ότι εί κα- | planum Αpollodoro erat , si facultates suas horum hominum
30 ταλείψει τον κλήρον επί τούτοις , έρημον ποιήσει I potestati permitteret , fore ut sua domus desolaretur, quippe
 288 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. ( 180 - 181 )
τον οίκον, προορώντι ταύτας τας αδελφάς τον μεν , qui vidisset has sorores [ Eupolidis filias ] fratris quidem
Απολλοδώρου του αδελφού κλήρον εχούσας, εκείνο | sui Apollodori habere bona , filium autem ei nullum sufi
δ' ουκ εισποιούσας όντων αυταίς παίδων, και τους μεν cere quamvis liberos haberent, etmaritos earum fundum ab
άνδρας αυτών την γην , ήν εκείνος κατέλιπε, και τα Apollodoro relictum una cum instrumento rustico ad quin
κτήματα πέντε ταλάντων πεπρακότας και το αργύριον que talentorum valorem vendidisse pecuniamque inter se
διανειμαμένους , τον δέ οίκον αισχρώς ούτω και δεινώς divisisse , domumque Apollodori hoc pacto jacere turpiter
εξηρημωμένον. (32) “ Ος δή ταύτ' ήδει τον τούτων desolatam . (32) Fratrem itaque qui nosset istæc a soro
-35 αδελφόν πεπονθότα, πως αν προσεδόκησεν αυτός, ει ribus passum , qui poterat is sperare futurum ut ipse ,
etiamsi amicus illis fuisset , ab his honores supremos et
και φίλος ήν , τυχεϊν των νομιζομένων υπ' αυτών , justa adipisceretur, quorum non frater, sed solummodo
ανεψιός ών αλλ' ουκ αδελφός αυταίς; Ουκ ενην ελπί consobrinus esset? Profecto negata illi erat hæc spes. Illos
σαι δήπουθεν. Αλλά μήν ότι άπαιδα εκείνον περιεω autem fratri suo filium nullum defuncto suffecisse , et bona
ράκασι και τα χρήματα έχουσι και οίκον εκ του φανε. ejus possidere , domumque, quæ quondam trierarchatus
ρού τριηραρχούντα ανηρήκασι, κάλει μοι και τούτων onera sustentavit, uti nemo nescit, de medio sustulisse ,
τους μάρτυρας. testabuntur testes hi quos ab te mihi citari volo.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
33. Eί τοίνυν και τοιούτοι τας φύσεις περί αλλήλους 33. Hoc igitur hi quum essent animoerga semet ipsos,
40 εισί και έχθραι προς 'Απολλόδωρον τον εμέ ποιησάμε. et tanta quum esset iisdem cum Apollodoro simultas, quid
νον υπήρχον αυτοίς τηλικαύται το μέγεθος, τί βέλτιον aliud poterat Apollodoro melius in mentem venire quam ut
αν έπραξεν η ταύτα βουλευσάμενος άπερ εποίησεν; ! hoc , quod exsecutus est, consilium capesseret? Atqui de
* Η νή Δία παιδίον εποιήσατο λαβών παρά του των φίλων buerat , ais , medius fidius , sumptum ab amicorum aliquo
puerum adoptare,heredemque bonorum suorum facere? At
όντων ,και τούτω την ουσίανέδωκεν; Αλλά και τούτ'ήν quiipsis adeo parentibus pueri propter aetatem incertum fuis
άδηλον και τους γεννήσασιν, είτε σπουδαίον είτε μηδενός set, qualis ille aliquando futurus esset. (34 ) Mei autem
άξιον έμελλεν έσεσθαι, διά την ηλικίαν. ( 34) Εμου | documentum ceperat Apollodorus , quod satis esset ad ju
δε πείραν ειλήφει, δοκιμασίαν ικανήν λαβών. Είς dicandum quæ de me speranda haberet. Norat enim quo
67τε γάρ τον πατέρα και την μητέρα οίος ήν ακριβώς | animo erga patrem matremque essem, norat me neces.
ήδει , των τ’ οικείων επιμελή και τάμαυτού πράττειν sariorum studiosum , rerum memearum norat satagentem ,
επιστάμενον εν αρχή τε , θεσμοθετήσας, ως εγενό norat qualem in magistratu me gessissem ; thesmothetæ
enim honore functus ita sum , ut neque jus æquum per
μην ουκ άδικος ουδέ πλεονέκτης, ήπίστατο σαφώς. verterem neque largitionibus corrumperer. (35) Hæc Apol
(35) “ Ωστ' ουκ αγνοών αλλά σαφώς ειδώςεπoίει με τον lodorus non ignorans , sed probe tenens , bonorum suorum
αυτού κύριον . Και μήν ουδε αλλότριον αλλ' όντα me faciebat arbitrum , non alienum hominem sed sororis
αδελφιδούν , ουδ' αυ μικρά πεπονθώς αλλά μεγάλα suæ filium , neque parvis nostris sed maximis obslrictus
και αγαθά υφ' ημών , ουδ' αυ αφιλότιμον , δς τα όντα beneficiis , neque me animiita degeneris ut passurusessem
αφιέναι έμελλον ώσπερ ούτοι τα του κλήρου πεποιή bona ejus pessum ire, quemadmodum hi passi sunt sui
κασιν , αλλά βουλησόμενον και τριηράρχεϊν και πολε- | fratris bona pessum ire, sed prompte functurum muniis
μεϊν και χορηγείν και πάνθ' υμίν τα προσταττόμενα et trierarchatus etmilitiæ in terra continente et choregatus,
ποιείν, ώσπερ κακείνος. (36) Καίτοι ει και συγγενής denique quæcunque vos silis imperaturi esse exsecuturum ,
και φίλος και ευεργέτης και φιλότιμος και δεδοκιμα quemadmodum ipse quoque fuit. (36) Atqui si et cogna
tus Apollodoro eram et amicus et bene de eo meritus et
σμένος υπήρχον τοιούτος είναι, τίς αν αμφισβητήσειε fidem ei feceram ut certus esset me talem esse , ecquis jam
μή ουκ ανδρός ευ φρονούντος είναι ταύτην την ποίη dubitet adoptandi mei consilium ab homine sanæ mentis
1ο σιν; Εγώ τοίνυν έν γε των υπ' εκείνου δοκιμασθέντων profectum esse ? Ego certe unum aliquod eorum , quae mihi
ήδη πεποίηκα γεγυμνασιάρχηκα γάρ εις Προμήθεια ab eo injuncta fuerunt , jam peregi : gymnasiarchatu enim
τούδε του ενιαυτού φιλοτίμως , ώς οι φυλέται πάντες | functus fui in Prometheis hoc ipso anno liberaliter , id quod
ίσασιν. Ως δ' αληθή λέγω, κάλει μοι τούτων τους | omnes norunt tribules. Vera hæc a me dici confirmabunt
μάρτυρας. hi testes, quos mibi abs te citari volo.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ TESTES.
37. Τα μεν ημέτερα δίκαια , καθ' & προσηκόντως | 37. Hec capita sunt, judices , illa juris , quorum freti
έχειν φαμέν τον κλήρον , ταύτ' εστίν, ώ άνδρες δεό- | auctoritate contendimus equumesse nos herealitate Apollo
μεθα δ' υμών βοηθείν ημίν και ένεκα Απολλοδώρου dori potiri, Jam vos , judices , obtestor ut nobis faveatis
15 και ένεκα του εκείνου πατρός: ου γαρ αχρήστους αυ tum Apollodori gratia tum patris ejus , quos reperietis ho
τουςευρήσετε πολίτας, αλλ' ώς οιόντ’ εις τά υμέτερα mines non inutiles fuisse , sed vestriquammaxime studio
προθυμοτάτους. (38) Ο μέν γάρ πατήρ αυτού τάς τε sos. (38) Nam pater Apollodori ut alia omnia obiit munia
άλλας απάσας λειτουργίας λελειτούργηκε, και τριηραρ | sumptuosa , ita trierarchatus per totam pene vitam gessit,
χών τόν πάντα χρόνον διετέλεσεν , ουκ εκ συμμορίας Γ non sic ut nunc faciunt, societate cumaliis multis inita,
 (181 - 191) ISÆI OR . DE APOLLODORI HEREDITATE. 289
την ναύν ποιησάμενος ώσπερ οι νύν, αλλ' εκ των αυτού | sed solus per se , nequeintercalandis oti bienniis sed con
δαπανών, ουδε δεύτερος αυτός ών αλλά κατά μόνας, tinenter, neque perſunctorie sed apparatu quam lautissimo.
ουδέ δύο έτη διαλιπών αλλά συνεχώς, ουδ' αφοσιούμε Quamobrem vos et ipsum honoravistis, etmemores re
20 νος αλλ' ως οδόντ’ άριστα παρασκευαζόμενος. 'Ανθ' rum ab eo gestarum , filio reddidistis fortunas quibus spo
ών υμείς κακείνον ετιμάτε , μεμνημένοι τούτων των liatus fuerat, eo quod earum prædones cogeretis legitimo
domino eas restituere. (39) Ad ipsum veniamus Apollodo.
έργων,και τον υιόν αυτού τωνχρημάτων αποστερούμε rum . Non is , ut hic Pronapes , professus quidem est cen .
νον εσώσατε, τους έχοντας αποδούναι τα όντ' αυτό sum exiguum , honores autem gerere petiit quasi equestris
καταναγκάσαντες. (30) Και μήν και αυτός 'Απολλόδω. census tributa penderet, sed ordini equitum ascriptusho
ρος ουχ ώσπερ Πρoνάπης απεγράψατο μέν τίμημα nores gessit illi ordini competentes, neque vi studuit aliena
μικρόν, ως ιππάδα δε τελών άρχειν ήξίου τας αρχάς, bona sibiarrogare, in vestra autem commoda erogare quid
ουδέ βία μεν εζήτει τα αλλότρι’ έχειν, υμάς δ' ώετο quam noluit : sed facultates palam ad vos professus qua :
25 δεϊν μηδέν ωφελείς , αλλά φανερά τα όντα καταστήσας cunque vos exigeretis , ea cum gloriæ studio præstitit : ne.
υμίν , όσα προστάττοιτε , πάνθ' υπηρέτει φιλοτίμως, minis cum injuria studebat de suis vectigalibus personam
ουδέν τ' άδικών εκ των έαυτού φιλοτίμως επειράτο in vita civili splendidam agere , existimans se decere , in
ζην, ες αυτόν μέν τα μέτρια αναλίσκειν οίόμενος δεϊν, semetipsum quidem sumptus facere modicos, quæ autemi
τα δ' άλλα τη πόλει περιποιείν, ίνα εξαρκoίη προς τας superessent, ea necessitatibus reip. reservare , ut muniis
δαπάνας. (40) Κάκ τούτων τίνα λειτουργίαν ουκ | omnibus satisfaceret. (40) Ecquam enim liturgiam non ad
εξελειτούργησεν; ή τίνα εισφοράν ουκ εν πρώτοις εισή finem perduxit? aut quam contributionem non inter pri
30 νεγκεν; ή τί παραλέλοιπεν ων προσήκεν; ός γε και mos contulit ? aut quibus partibus suis defuit? non ali
παιδική χορώ χορηγών ενίκησεν , δν μνημεία της | quando choregum agens cluoro puerili vicit , cujus liberali
εκείνου φιλοτιμίας και τρίπους εκείνος έστηκε. Καίτοι τί | tatis monumentum tripus ille prostat ? Αtqui quae sunt
χρή τόν μέτριον πολίτην, ουχ ού μέν έτεροι τα μή προσ boni civis partes? nonne bona ad se nil pertinentia eripere
ήχοντ’ έβιάζοντο λαμβάνειν, τούτων μηδέν ποιείν , τά | contendentibus ita adversari, ut bona tua salva Conservari
δ' εαυτού πειράσθαι σώζειν ; ού ' ή πόλις δείται χρη studeas? nonne, quum resp. æris eget , inter primos censeri
μάτων , εν πρώτοις εισφέρειν και μηδεν αποκρύπτε conferentes nullamque bonorum partem clam habere :
σθαι των όντων; (41) Εκείνος τοίνυν τοιούτος ήν ανθ' merito retuleritisfuitgratiam
(41) Talis vero Apollodorus : quapropter ei vos hanc
, ut ab eo factam de bonis suis
35 ών δικαίως αν αυτά ταύτην την χάριν αποδοίητε , constitutionem vestra approbatione confirmetis. Quid ?
την εκείνου γνώμην περί των αυτού κυρίαν είναι ποιή quod me ipsum quoque pro ætate mea civem reperietis non
σαντες. Και μήν και εμέ γε, όσα κατά την εμήν malum , neque contemnendum . Expeditionibus, quotquot
ηλικίαν, ευρήσετε ου κακόν ουδέ άχρηστον. Έστρά | suscipiende evenerunt , interfai; imperata exsequor ; id
τευμαι τάς στρατείας τη πόλει, τα προσταττόμενα quod est officium civium id ætatis quod ego nunc ago
ποιώ· τούτο γάρ των τηλικούτων έργον εστί. (42) Και agentium . (42) Illis itaque pariter atque nobis merito
εκείνων ούν ένεκα και ημών είκότως αν ποιήσαισθε prospicietis , præsertim quum hi domum quinque talenta
πρόνοιαν, άλλως τε και τούτων τριηραρχούντα οίκον valentem , quæ trierarchatus olim ferre soleret impendia ,
40 πεντετάλαντον ανηρηκότων και πεπρακότων και έρη ad nibilum redegerint, fundis divenditis desolaverint et
μον πεποιηκότων, ημών δε και λελειτουργηκότων ήδη sustulerint, nos autem et gesserimus jam munia sumptuosa
και λειτουργησόντων , αν υμείς επικυρώσετε την | et in posterum quoque gesturi simus , si vos Apollodori vo.
'Απολλοδώρου γνώμην αποδόντες ημίν τούτον τον Juntatem ratam jubeatis esse , hereditatem hanc nobis ad .
κλήρον. dicentes.
43. "Ίνα δε μή δοκώ διατρίβειν περί ταύτα ποιούμε. 43. Ne justo diutius immorari his dicendo videar , paucis
νος τους λόγους , βούλομαι διά βραχέων υμάςυπομνή. ubi comprehendero, quid uterquenostrum velit, de suggesto
descendam . Nostra mater, o judices, Apollodori soror fuit ;
σας ούτω καταβαίνειν , τί εκάτερος ημών αξιοϊ , δηλώ nulla eos unquam intercessit simultas, sed caritate fuerunt
68 σας. 'Εγώ μεν αδελφής ούσης της έμής μητρός conjunctissimi; ego Apollodori sum e sorore nepos et filius ,
'Απολλοδώρω, φιλίας αυτούς πολλής υπαρχούσης , ab eo adoptatus adhuc superstite etmentis adhuc compote ,
έχθρας δ' ουδεμιάς πώποτε γενομένης, αδελφιδούς ών et ab eodem in gennetas et phratoras inscriptus : quibus de
και ποιηθείς υιός υπ' εκείνου ζώντος και ευ φρονούντος,causis hereditatem Apollodoriposlulo , ab ipso mihidonatanı,
και εις τους γεννήτας και φράτορας εγγραφείς , έχειν | his autem ut copiam negetis domus desolande. Pronapes
τα δοθέντα , και μη επί τούτοις είναι εξερημώσαι τον contra ecquid affert pro (uxore sua ) eandem hereditatem
οίκον τον εκείνου: Πρoνάπης δε τι υπέρ της αμφισβη petente ? (44) Datum sibi censens ut habeat pecuniam quam
e vendita semisse redegit illiushereditatis quam frater uxoris
6 τούσης; (16) έχειν μέν τού της γυναικός αδελφού τιμήν suæ reliquit , quinque semitalenta , contendit nunc hanc
του ημικληρίου πένθ' ημιτάλαντα, λαβείν δε και τόνδε quoque rapere hereditatem , cujus adeundæ præstant aliis
τον κλήρον ετέρων ταϊς αγχιστείαις προτέρων αυτού jure potiore quam est ejus uxori, quamvis , ut in locum
της γυναικός όντων, ούτ' εκείνω παίδα εισπεποιηκώς | prioris Apollodorinullum suffecit filium eoquedomum illius
αλλά τον οίκον εξηρημωκώς , ουδε τούτω αν είσποιήσας Γ passus fuit desolari , ita huic quoque Apollodoro nullum sit
ORATORES. 19
--
-
-
-
 290 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΙΡΩΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. 191 - 104)
αλλ' ομοίως αν και τούτον εξερημώσας, και έχθρας | filium suffecturus, sed hujus quoque domum pari modo
μέν τηλικαύτης υπαρχούσης αυτούς, διαλλαγής δε passurusdesolari ; quamvis denique cum Apollodoro simultas
jis fuerit acerrima nullaque compositione placata . (45) Hæc
10 ουδεμιάς πώπου' ύστερον γενομένης. (15) Ταύτα χρή spectare vos decet, judices , et præterea hoc quoque me
σκοπείν, ώ άνδρες, κακείνο ενθυμείσθαι, ότι εγώ μέν minisse , me Apollodori e sorore nepotem , illam autem de .
αδελφιδούς αυτο, δε ανεψιά του τελευτήσαντος , functi consobrinam esse ; item hoc , illam mulierem gemi
και ότι η μεν δύ' έχειν αξιοι κλήρους, εγώ δε τούτον nam adipisci hereditatem cupere , me vero unam hanc so
μόνον εις όνπερ εισεποιήθην , και ότι αύτη μεν ουκ lummodo , in quam adoptione immissus sum ; illam haud
benevolo fuisse animo erga eum a qno istac hereditas re
εύνους το καταλιπόντι τον κλήρον , εγώ δε και ο έμός licta fuit, me autem avumque meum multa et magna in
πάππος ευεργέται γεγόναμεν αυτού. Ταύτα πάντα eum beneficia . Hæcomnia quum sedulo vobiscum
σκεψάμενοι και διαλογιζόμενοι προς υμάς αυτούς τί eritis meditati contulisse
, judices, ponite calculum æquo juri consen
15 θεσθε την ψήφον ή δίκαιόν εστιν. taneum .
Ουκ οίδ' ό τι δει πλείω λέγειν· οίμαι γάρ υμάς ου Quæ plura dicam haud habeo, nullus dubitans, a me
δεν αγνοείν των ειρημένων. dictorum nihil vobis obscurum autdubium esse.

VIII. VIII.
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΙΡΩΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ . DE CIRONIS HEREDITATE .
20 ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM.
Κίρωνος άπαιδος γνησίων τελευτήσαντος παίδων, αδελφιδούς τις | Cirone sine propriis liberis mortuo ,fratris sui filius quidam e
αυτού κατά πατέρα αντιποιηθείς του κλήρου παρέλαβε την patre vindicata sibi hereditate ab uxore illius bona accepit .
ουσίαν αυτού παρά της γυναικός και μετά ταύτα ο λέγων postea hanc orationem recitans defert fratris filium , dicens
τον λόγον γράφεται τον αδελφιδούν , φάσκων θυγατριδούς illum Cironis nepotem ex filia esse , et uxorem mortui haud
είναι Κίρωνος , και ότι η γυνή του τετελευτηκότος εκούσα
προέδωκε τον κλήρον τώ αδελφιδω , ίνα μέρος δούσα αυτώ invitarn nepoti hereditatem prodidisse , ut illi aliqua parte
τα λοιπά κερδάνη. Και η μεν υπόθεσις αύτη , η στάσις δε concessa reliquum sibi lucraretur. Et hoc quidem argumen
στοχασμός: ζητείται γαρ είτε θυγατριδούς έστιν ούτος του tum est , status vero conjecturalis : quæritur enim an hic ex
Κίρωνος γνήσιος είτε ού. Επιπλέκεται δ' αυτό και η filia Cironis legitimus nepos sit, an non . Attexitur autem con
κατά ποιότητα ζήτησις: ο γάρ αδελφιδούς ηγωνίζετο , λέ. jecturali quæstioni etiam investigatio circa qualitatem lega
γων ότι εί και δωμεν εκείνην γνησίαν είναι θυγατέρα Κί. lem : filius namque fratris negat, dicens : etiamsi concedaings
ρωνος , επειδή ετελεύτησεν εκείνη, όδ' υιός αυτής αμφισ. illam Cironis filiam legitimam esse , quando illa mortua est,
βητεί νύν, προτιμητέος εστίν ο κατά πατέρα αδελφιδούς
του από θυγατρός εκγόνου , κατά τον νόμον εκείνον , τον nunc vero ejus filius litem intendit, anteponendus est fiiius
25 κελεύοντα προτιμάσθαι τους από των αρρένων των από fratris ex patre nepoti ex filia , secundum legem illam quæ
των θηλειών. Ούτος γάρ τεχνικώτατα πάνυ σιωπήσας præferri jubet marium posteros feminarum posteris. Hic
τούτον τον νόμον, εκ της των τεχόντων διαφοράς αγωνίζε enim artificiose omnino hanc legem silentio suppressit, certat
ται, δεικνύς ότι όσον θυγάτηρ αδελφού οικειοτέρα τοϊς τε vero de parentum differentia , et ostendit quantum filia fratre
λευτώσι , τοσούτον έκγονος αδελφιδου διαφέρει. Έρρωται consanguinitate propinquior sit mortuis, tantuin nepotem
ούν ενταύθα το δικαίω και ασθενεί τη νομίμω' την δε έρ fratris filio potiorem esse . Corroboratur itaque hic justo
30 γασίας των κεφαλαίων κατά την οικείαν πάλιν εργάζεται et legitimo infirmatur : negotium vero rerum præcipuarum
δύναμιν. arle agitur accommodala.
'Επί τοις τοιούτοις , ώ άνδρες , ανάγκη εστί χαλε- I Necesse tum est , judices , indignari , quum sunt ho
πως φέρειν ,όταν τινές μή μόνον των αλλοτρίων αμ - | mines , qui non solum dealienis bonis contende re audeant,
φισβητείν τολμώσιν , αλλά και τα εκ των νόμων δίκαια | sed etiamjura a legibus constituta suis conclusiunculis elu
35 τοϊς σφετέροις αυτών λόγοις αφανίζειν ελπίζωσιν όπερ dere contendant : id quod hi quoque nunc perficere labo
και νύν ούτοι ποιείν εγχειρούσι. Τού γάρ ημετέρου | rant. Avus enim noster Ciron quum non improlis deces
πάππου Κίρωνος ουκ άπαιδος τελευτήσαντος , αλλ' sisset , sed nos e Glia natos sibi suſfecisset pro liberis genui
ημάς εκ θυγατρός αυτου γνησίας παίδας αυτό κατα nis , hi nihilominus tamen hereditatem petunt, prælenden
λελοιπότος, ούτοί τε του κλήρου λαγχάνουσιν ώς έγ
γυτάτω γένους όντες , ημάς τε υβρίζουσιν ως ουκ εξ tes ei se in sanguine proximos esse , nos vero contumelia
εκείνου θυγατρός όντας, ουδέ γενομένης αυτο πώποτε afficientes e filia Cironis natos negent; nullam enim
το παράπαν. (2) Αίτιον δε του ταύτα ποιείν αυτούς Cironi filiam fuisse . (2) Quam ad impudentiam eos im
40 εστιν ή τούτων πλεονεξία, τό τε πλήθος των χρημάτων pellit et ipsorum aviditas , et facultatum magnitudo a Ci
ών Κίρων μεν καταλέλοιπεν, ούτοι δ' έχουσι βιασά rone relictarum , quas per vim habentes illi tenentesque
μενοι και κρατούσι » και τολμώσιν άμα μεν λέγειν ως | dictitaretamen nulli dubitant a Cirone nihil esse relictum:
ουδεν καταλέλοιπεν εκείνος , άμα δε ποιείσθαι του κλή- I quod aientes , nihilominustamen hereditatem ab eorelictam

ο
 (191 - 199) ISÆI OR . DE CIRONIS HEREDITATE . 291
ρου την αμφισβήτησιν. (3) Τήν μέν ούν κρίσιν ου δεί | in jure petunt. (3) Verumtamen existimandum est cau
μοι νομίζειν είναι ταύτην προς τον είληχότα του κλή sam hanc mihi esse non tam cum eo qui nomen suum huic
ρου την δίκην , αλλά προς Διοκλέα τον Φλυέα , τον hereditatis petitioni accommodavit, quam potius cum Diocle
69 ' Ορέστην επικαλούμενον· ούτος γάρ έστιν ο τούτον πα Phlyense , vulgo Oreste cognominato : hic enim hunc [puo
ρασκευάσας πράγμαθ' ημϊν παρέχειν , αποστερών τα rum Cironis ex fratre aut sorore nepotem ) subornavit ut
χρήματα & Κίρων και πάππος αποθνήσκων κατέλιπεν, has turbas nobis daret ; quo Diocles hoc agit, ut bonis nos
ημίν δε τούτους τους κινδύνους επάγων, ίνα μηδέν fraudet iis quæ Ciron ayus moriens nobis reliquit , ethæc in
αποδιδω τούτων , εάν υμείς εξαπατηθήτε πεισθέντες discrimina nos conjiciat, neque eorum quicquam reddat ,
υπό των τούτου λόγων. (6) Δεϊ δή τούτων τοιαύτα si possit orationis suæ præstigiis hoc conscqui ut vos deci
5 μηχανωμένων πάνθ' υμάς τα πεπραγμένα μαθείν, ίνα piamini. (4) Fraudes itaque tam turpeshis machinantibus,
μηδεν αγνοήσαντες των γεγενημένων, αλλά σαφώς εί totam vos rem doceri convenit , quo vos, nullam partem
δότες περί αυτών, ούτως ενέγκητε την ψήφον. Εί τινι rei gestæ ignorantes, sed cunctam probe tenentes, sic de
ούν και άλλη πώποτε δίκη προσέσχετε ακριβώς τον mum de ea pronuntietis. Quodsi ergo alii cuipiam causa
νούν, δέομαι υμών και ταύτη προσέχειν ομοίως , ώσπερ unquam animum adjecistis , etiam huic , quæso , attendite,
και το δίκαιόν έστι. Πολλών δε δικών εν τη πόλει qua par etiam est. Causæ quanquam hac in urbe multæ
γενομένων, ουδένες αναιδέστερον τούτων ουδε κατα agitantur, nulli tamen unquam ſuerunthis impudentiores ,
φανέστερον αντιποιησάμενοι φανήσονται των αλλο neque evidentius aliena sibi bona vindicare studuerunt.
τρίων. (5) Εστι μεν ούν χαλεπόν, ώ άνδρες , προς (5) Arduum quidem est, judices , hominem usus forensis
10 παρασκευάς λόγων και μάρτυρας ου ταληθή μαρτυ prorsus imperitum adversus apparatum causationum et ad .
ρούντας εις αγώνα καθίστασθαι περί τηλικούτων, παν versus testes falsa confirmare paratos in certamen descen
τάπασιν απείρως έχοντα δικαστηρίων· ου μην αλλά dere : verumtamen multa pascor spe fore ut æquum jus
πολλές ελπίδας έχω και παρ' υμών τεύξεσθαι των δι a vobis obtineam , atque sic saltim tolerabiliter dicam ut
καίων και μέχρι γε του τα δίκαια ειπείν και αυτός æqua et vera dixisse videar, nisi tale quid interveniat quod
αρκούντως έρείν, αν μη τι συμβή τοιούτον δ νύν υπ' | nenunc eveniatmetuo. Quapropter vos rogo, judices, ut
έμου τυγχάνει προσδοκώμενον. Δέομαι ούν υμών, hanc orationem meam benevolis auribus accipere , atque,
ώ άνδρες, μετ' ευνοίας τε μου ακούσαι, κάν ηδικήσθαι silæsus fuisse vobis visus fuero , mihi jus meum vindicare
(5 δοκώ, βοηθήσαί μοι τα δίκαια . velitis .
6. Πρώτον μεν ούν , ώς ήν η μήτηρ ή μη Κίρωνος 6. Primum itaque docebo hoc , matrem meam Cironis
θυγάτηρ γνησία , επιδείξω τούτο υμίν, τα μεν πάλαι esse legitimam filiam , partim famam rerum nostra memo
ria antiquiorum allegando sermonibus hominum atque te.
γεγενημένα λόγων ακοή και μαρτύρων, τα δ' ώστε stium affirmationibus traditam ; partim testes producendo
και μνημονεύεσθαι , τοίς ειδόσι χρώμενος μάρτυσιν , rerum earum , quæ adhuc tenerimemoria queant, gnaros,
έτι δε τεκμηρίοις & κρείττω των μαρτυριών εστιν et qui jis dum gererentur interfuere ; præterea quoque col.
επειδάν δε ταύτα φανερά καταστήσω, τόθ'ώς και κλη ligendo ex indiciis quorum fides ipsa testium fide est po
tior : quæ omnia ubi plana dedero , tum accedam ad docen
ρονομείν μάλλον ημίν ή τούτον προσήκει των Κίρωνος dum hereditatem Cironis mihimagis quam huic competere.
20 χρημάτων. " Οθεν ούν ήρξαντο περί αυτών, εντεύθεν Unde igitur illi disputationem hac de causa ipsi exorsi sunt,
εμάς καγώ πειράσομαι διδάσκειν. illinc ego quoque principium faciam vos si potero docendi.
7. Ο γάρ πάππος και έμός, ώ άνδρες , Κίρων έγημε | 7. Avus nempe meus , o judices, Ciron aviam in matri
την εμήν τήθην ούσαν ανεψιάν, εξ αδελφής της αυτού monium duxit, consobrinam suam , e sorore matris filiam ,
μητρός αυτήν γεγενημένην. Εκείνη μενούν συνοική quæ non multo post , quum matrem meam illi peperisset,
σασα ου πολύν χρόνον , τεκούσα αυτή την εμήν μη anno ætatis trigesimo (post triennium in conjugio exa
τέρα , μετά ενιαυτούς τριάκοντα τον βίον ετελεύτησεν· ctum ? ) vivis excessit : avus itaque , cui præter unicam
ο δε πάππος μιας μόνης ούσης αυτώ θυγατρός λαμβά illam filiam aliinulli liberi essent, deinde duxit Dioclis hu
25 νει πάλιν την Διοκλέους αδελφήν , εξ ης αυτό έγιγνέ . | jus sororem , unde duo mares ipsi nati sunt. Sub hujus
στην υδείς δύο. Και εκείνην τε έτρεφε παρά τη γυναικα oculis ayus filiam suam educavit una cum maribus ex se
και μετά των εξ εκείνης παίδων, (8) εκείνων τε έτι | cunda uxore natis : ( 8) et ad nubiles annos provectam,
ζώντων , επεί συνοικείν είχεν ηλικίαν , εκδίδωσιν αυτήν superstitibus adhuc ejus fratribus, elocavit Nausimeni Cho .
Ναυσιμένει Χολαργεί , συν ιματίοις και χρυσίοις πέντε largensi cum dote viginti quinque minarum , partim in
και είκοσι μνάς επιδούς. Κάκείνος μέν τρισίν ή τέτ numerata pecunia partim in vestemuliebrietmundo aureo
ταρσιν έτεσι μετά ταύτα κάμνων αποθνήσκει, πρίν pecunia æstimato. Triennio aut quadriennio post moritur
αυτό γενέσθαι παϊδας εκ της ημετέρας μητρός· ο δε Nausimenes emorbo, nullam prolem ex matre nostra relin
30 πάππος κομισάμενος αυτήν, και την προίκα ουκ απο- guens : avus filiam quumin suam domumretulisset, ne
λαβών όσην έδωκε διά την Ναυσιμένους απορίαν των | que dotem recuperasset ob afflictam Nausimenis rem fanmi
πραγμάτων, πάλιν εκδίδωσι τω εμώ πατρί και χιλίας | liarem, rursus elocat meo patri cum dote mille drachma
δραχμάς προϊx’ επιδίδωσι. (0) Ταυτί δή πάντα προς Γ rum. (9) Hec itaque omnia si quis istorum causationibus
Το .
 292 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΙΡΩΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. (199 - 205)
τας αιτίας , ας νύν ούτοι λέγουσι, πώς άν τις δείξειε γε- | opponat , quo pacto perspicue doceat vere facta esse? eo
γενημένα φανερώς; Εγώ ζητων εξεύρον. Ανάγκη | nempe quo ego verum indagans inveni. Fueritne mate
35 την εμήν μητέρα , είτε θυγάτηρ ήν Κίρωνος είτε μή, I mea Cironis filia necne , et numin domo ejus versata fuerit
και εί παρ' εκείνω διητάτο ή ού , και γάμους ει διττούς necne , et num Ciron ejus causa geninas nuptias epulis
υπέρ ταύτης είστίασεν ή μή, και προίκα ήντινα εκά tulerit illoruin anduùm
concelebrarit minus, et quamnam dotem unusquisque
τερος επ' αυτή των γημάντων έλαβε , πάντα ταύτα εί nota fuisse necesse estquibusmea mater nupsit, hæc omnia
servis et ancillabus quæ Cironi fue
δέναι τους οικέτας και τας θεραπείνας ας εκείνος εχέ runt. (10 ) Volens igitur ego , præter eos qui mihi præsto
κτητο. (το) Βουλόμενος ούν προς τους υπάρχουσι sunt testes, ex illorum confessionibus per tormenta expres
μάρτυσιν έλεγχον εκ βασάνων ποιήσασθαι περί αυτών , sis hæc explorata dare , quo magis testibus fidem haberetis
ένα μάλλον αυτοίς πιστεύετε μη μέλλουσι δώσειν έλεγ si testimonii sui veritatem non posthac demum probare pa
χον αλλ' ήδη δεδωκόσι περί ών μαρτυρούσι , τούτους rati essent , sed jam nunc probassent : postulavi ab his
40 ήξίουν εκδούναι τάς θεραπείνας και τους οικέτας περί [nemDiocletraderent
et consortibus , ut servos ancillasque ad quæsitio
his de rebus et si quæ aliæ cognitæ ipsis
τε τούτων και περί των άλλων απάντων όσα τυγχά essent. (11) Verum Diocles , qui mox postulabit a vobis
νουσι συνειδότες. ( α) Ούτος δ' ο νυν υμάς αξιώσων ut testibus suis fidem habeatis, explorationem hanc defu
τοίς αυτού μάρτυσι πιστεύειν έφυγε την βάσανον. Καί git. Atqui si convincetur oblatam a me conditionem ab
τοι ει φανήσεται ταύτα ποιήσαι μή θελήσας, τι υπο eo repudiatam fuisse , quid testibus iis , quibus ille utetur,
λείπεται τους εκείνου μάρτυσιν ή δοκείν νυνί τα ψευδή manebit reliquum præter hoc unum , ut falsa testari vi
μαρτυρείν , τούτου τηλικούτον έλεγχον πεφευγότος; deantur, quandoquidem Diocles tam certo argumento uti
εγώ μέν οίμαι ουδέν. Αλλά μήν ως αληθή λέγω, λαβε noluerit ? Nihil profecto , mea quidem sententia . Quo
autem constet vera me dicere , cape tu primum hoc testi .
70 μοι πρώτον ταύτην την μαρτυρίαν και ανάγνωθι. monium et recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .
12. Υμείς μεν τοίνυν και ιδία και δημοσία βάσανον | 12. Vos itaque quidem, judices , et publice et privatim
ακριβέστατον έλεγχον νομίζετε και οπόταν δούλοι και | quaesitionem certissimam habetis fidei approbationem ; et
ελεύθεροι παραγένωνται και δέη ευρεθήναι τι των ζη- | in causa ubi cum ingenuis servi quoque interveniant, si
τουμένων , ου χρήσθε ταϊς των ελευθέρων μαρτυρίαις, I quid quaeratur quod erui e re sit , testimoniis ingenuorum
5 αλλά τους δούλους βασανίζοντες , ούτω ζητείτε ευρείν nil utimini, sed per servorum tormenta conamini rerum
την αλήθειαν των γεγενημένων. Είκότως, ώ άνδρες certitudinem expiscari. Etmerito quidem , o judices ; nam
συνιστε γάρ ότι των μέν μαρτυρησάντων ήδη τινές bene nostis testium haud paucos testimonia dixisse visos
έδoξαν ου ταληθή μαρτυρήσαι , των δε βασανισθέντων fuisse ementita , servorum autem tormentis subjectorum
ουδένες πώποτε εξηλέγχθησαν ως ουκ αληθή εκ των nullus unquam fuit qui convictus esset falsa sub tor
βασάνων είπόντες. (13) Ούτος δ' ο πάντων αναισχυν mentis edidisse . (13) Hic vero omnium hominum impu .
τότατος ανθρώπων λόγοις πεπλασμένους και μάρτυσιν dentissimus postulat ut commentitiis suis prætensionibus
ου ταληθή μαρτυρούσιν αξιώσει πιστεύειν υμάς, φεύγων testibusque ad falsa confirmandum redemptis fidem habea .
10 ούτως ακριβείς ελέγχους ; αλλ' ουχ ημείς , αλλά πρό tis , quum fidei documentum tam certum defugerit? Nos
τερον υπέρ των μαρτυρηθήσεσθαι μελλόντων αξιώσαν
savo vero ita non agimus , sed prius ad servorum per tormenta
τες εις βασάνους ελθείν , τούτου δε φεύγοντος , ούτως
Outos quesitionem procedipostulamus ; quod quum hic deſugiat,
οιησόμεθα δείν υμάς τους ημετέροις μάρτυσι πιστεύειν. licebit nobis credere vos fidem testibus nostris habituros
Λαβέ ούν αυτοίς ταυτασί τάς μαρτυρίας και ανάγνωθι. esse. Cape tu hæc testimonia et recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ, TESTIMONIA .

14. Τίνας είκός είδέναι τα παλαιά; δηλον ότι τους | 14. Quosnam consentaneum est vetusta nosse ? scilicet
χρωμένους το πάππω. Mεμαρτυρήκασι τοίνυν ακοήν | eos qui avo familiariter usi sunt. Jam hi quae ex eo audiisse
ουτοι. Τίνας ειδέναι τα περί την έκδοσιν της μητρός | se meminerunt, pro testimonio affirmarunt. Quosnam porro
Ι5 ανάγκης τους εγγυησαμένους και τουςεκείνους παρόντας necesse est de meæ matris elocatione posse ? nimirum
ότε ενεγυώντο. Mεμαρτυρήκασι τοίνυν οί τε Ναυσι. eos quibus illa desponsa fuit, nec non eos qui sponsalibus
μένους προσήκοντες και οι τού εμού πατρός. Τίνες δε | interfuerunt. Jam testati sunt Nausimenis necessarii hac de
οι τρεφομένην ένδον και θυγατέρα ούσαν ειδότες γνη re una cum patris mei necessariis. Quinam tandem no
σίαν Κίρωνος και οι νύν αμφισβητούντες έργω φανερώς | runt matrem meam Cironis esse genuinam filiamin domo
μαρτυρούσιν ότι ταύτ' έστιν αληθή, φεύγοντες την que ejus educatam ? Hi ipsi qui hæc in controversiam
βάσανον . " Ωστε ου δήπου τους ημετέροις αν άπιστή vocant, eo quod mancipia tradere recusarunt, palam te
20 σαιτε εικότως, αλλά πολύ μάλλον τοϊς τούτων μάρ stantur vera esse quæ aio . Quapropter vos utique , judi
τυσιν. ces , non nostris testibus, sed borum , diffidetis.
15 . Ημείς τοίνυν και άλλα τεκμήρια προς τούτοις Ι 15. Verum praeter haec argumenta sunt nobis adhuc alia
 (205 – 200) ISÆI OR . DE CIRONIS HEREDITATE. 293
έχομεν ειπείν , ίνα γνώσεσθε ότι εκ θυγατρός ημείς Κί- | in promptu , unde cognoscatis nos Cironis filice esse liberos.
ρωνος εσμέν. Oια γάρ εικός παίδων υιέων εξ εαυτού | Ciro nempe nos is modis habuit, quibus ab avo materno
θυγατρός , ουδεπώποτε θυσίαν άνευ ημών ουδεμίαν ή nepoles haberi par est : sacrificium sine nobis nullum un
εποίησεν, αλλ'εί τε μικρά είτε μεγάλα θύοι , πανταχού quam fecit, sed sive minus sive majus offerret sacrum , ubi.
παρέμεν ημείς και συνεθύομεν. (16) Και ου μόνον εις ταque nos intereramus et una peragebamus. (16) Neque ad
τοιαύτα παρακαλούμεθα , αλλά και εις Διονύσια εις | talia solummodo arcessebamur, sed etiam per Liberalia nos
25 αγρόν ήγεν αεί ημάς, και μετ' εκείνου τε εθεωρούμεν | secumrus ducebat semper, inspectaculis assidebamusipsi,
καθήμενοι παρ' αυτόν, και τας εορτάς ήγομεν παρ' diesque festos apud eum agebamus omnes. Nulli numini
εκείνον πάσας: τω Διι τε θύων τω Κτησίω, περί ών | addictior erat quam Jovi Ctesio ; cui sacra faciens neque
μάλιστ' εκείνος θυσίαν έσπούδαζε και ούτε δούλους | servum neque ingenuos alienos admittebat , sedipse omni
προσήγεν ούτε ελευθέρους οθνείους , αλλ' αυτός δι'εαυ bus defungebatur ; nos tamen horum sacrorum faciebat par.
του πάντ' επoίει, ταύτηςημείς έκοινωνούμεν και τα ιερά ticipes , manuum operam illi accommodabamus, cum eo
συνεχειρουργούμεν και συνετίθεμεν και τάλλα συνε prosicias aræ imponebamus, aliaque ministeria præstaba
ποιούμεν , και ηύχετο ημίν υγίειαν διδόναι και κτησιν | mus, et ille vota faciens a deo precabatur ut prosperam
30 αγαθήν, ώσπερ είκός όντα πάππον. (17) Καίτοι ει μη valetudinem et rem florentem nobis largiretur; uti ab avo
θυγατριδούς ημάς ενόμιζεν είναι και μόνους εκγόνους | fieri par erat. (17) Αtqui, nisi nos filiae sua liberos
εώρα λοιπούς καταλελειμμένους αυτώ, ουκ άν ποτε duxisset solosque sibi reliquos factos nepotes , nunquanı
επoίει τούτων ουδεν, αλλά τόνδ' αν αυτό παρίστατο , horum quicquam fecisset, sed hunc sibi adjunxisset , qui
δς αδελφιδούς αυτού νύν είναι φησί. Και ταύθ' ότι Cironis e sorore nepotem se fert. Vera hæc a me dicta
αληθή πάντ' εστίν, ακριβέστατα μέν οί του πάππου esse omnia norunt quidem omnium certissimeavi famuli ,
θεράποντες ίσασιν, ούς αυτός παραδούναι εις βάσανον quos hic [ Diocles] nobis ad quesitionem deposcentibus de
ουκ ήθέλησεν, ίσασι δε περιφανέστατα και των εκείνω | negavit ; verum etiam eorum aliqui norunt liquidissime ,
35 χρωμένων τινές , ούς παρέξομαι μάρτυρας. Και μοι quibus avus familiariter usus ſuit , quos ego vobis testes
λαβέ τάς μαρτυρίας και ανάγνωθι. edam . Cape tu mihihæc testimonia , atque recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .

18. Ου τοίνυν εκ τούτων δηλόν εστι μόνον ότι ήν | 18. Verum non ex his solis liquet matrem nostram Ci
ημών ή μήτηρ θυγάτηρ γνησία Κίρωνος , αλλά και εξ | ronis esse genuinam filiam, sed ex actis quoque nostri
ών ο πατήρ ημών έπραξε και εξ ών αι γυναίκες αι των patris , item e decretis quæ uxores demotarum patris super
δημοτών περί αυτής εγίνωσκον."Οτε γάρ οπατήρ αυτήν ea sciverunt. Pater enim , nuptias cum matre celebrans ,
ελάμβανε, γάμουςεστίασε και εκάλεσε τρείς αυτού tres quosdam e numero familiarium suorum ad epulas nu
ptiales invitavit præter necessarios, et victimam nuptiarum
40 φίλους μετά των αυτού προσηκόντων, τούς τε φράτορσι
γαμηλίαν εισήνεγκε κατά τους εκείνων νόμους. (19) Αύ in phratriam intulit proutmos est. (19) Demotarum quo
que uxores eam postmodum una cum uxore Dioclis Pit
τε γυναίκες αι των δημοτών μετά ταύτα προύκριναν
αυτήν μετά της Διοκλέους γυναικός του Πιτθέως άρχειν thensis
in pom
delegerunt, quo hæ duæ mulieres principes essent
pa muliebri Thesmophoriorum et ut sacra vetusto
εις τα Θεσμοφόρια και ποιεϊν τα νομιζόμενα μετ' facerent. Pater quoque noster, ut nati fuimus, in
εκείνης. “ Ο τε πατήρ ημών,επειδή εγενόμεθα, εις τους ritu
φράτορας ημάς εισήγαγεν, ομόσας κατά τους νόμους pliratoras nos induxit , apud eosque sancito legibus jureju
rando affirmavitnos sibi e cive Attica legitimesibi desponsa
τους κειμένους ή μήν εξ αστής και εγγυητής γυναικός natos : phratorum ibi nullus oblocutus est neque veri.
71 εισάγειν·των δε φρατόρων ουδείς αντείπεν ουδ' ήμφισ tatem esse
rei in dubium adduxit, tametsi phratorum magnus
βήτησε μη ουκ αληθή ταύτ' είναι, πολλών όντων και esset numerus iique hæc talia severescrutarisoleant. (20 ) At.
ακριβώς τα τοιαύτα σκoπoυμένων. (20) Καίτοι μή qui existimare vos oportet, ea si fuisset mater nostra
οίεσθ' άν, εί τοιαύτη τις ήν η μήτηρ ημών οίαν ουτοί quam hi prædicant, patrem nostrum neque nuptias ejus
φασι, μήτ' αν τον πατέρα ημών γάμους εστιαν και nomine fuisse celebraturum neque nuptiale sacrum in phra .
γαμηλίαν εισενεγκείν, αλλά αποκρύψασθαι ταύτα πάντα, triam illaturum , sed potius conjugium cum illa initum
μήτε τας των άλλων δημοτών γυναίκας αιρεΐσθαι αν occultum fuisse habiturum : reliquorum quoque demota
αυτήν συνιερoποιείν τη Διοκλέους γυναικί και κυρίαν rum uxores eam nunquam delegissent ad sacra una cum
ποιείν μερών, αλλ' ετέρα άν τινι περί τούτων επιτρέ Dioclis uxore faciendum neque hoc illius fidei commisis
ττειν , μήτε τους φράτορας εισδέχεσθαι ημάς, αλλά | sent, sed alii cuicunque matrone permisissent : plhratores
κατηγορείν και εξελέγχειν , ει μή πάντοθεν ήν ομολο- | itemnosnon recepissent,sed accusassent potius at itium
γούμενος την μητέρα ημών είναι θυγατέρα γνησίας | natalium in apertum protulissent, nisi matrem nostram
Κίρωνος. Νύν δε τη περιφανεία του πράγματος και | genuinam Cironis esse filiam apud omnes in confesso fuis.
το συνειδέναι ταύτα πολλούς ουδαμόθεν ήμφισβητήθη I set. Jam vero nihil horum in controversiam venit , ut in
 29 .4 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΙΡΩΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. (209 – 212
Το τοιούτον ουδέν. Και ταύθ' ως αληθή λέγω , κάλει | re evidentissima. Vera haec a me dici quo constet , cita tu
τούτων τους μάρτυρας. mihi hosce testes.
TESTES.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ.
21. 'Έτι τοίνυν, ώ άνδρες, και εξ ών ο Διοκλής | 21. Præterea illa ipsa , quæ Diocles ab excessu avi nostri
έπραξεν ότε ημών ο πάππος ετελεύτησε , γνώναι ράδιον | gessit, satis , o judices, produnt, constitisse inter omnes
ότι ομολογούμεθα είναι θυγατριδού Κίρωνος. Ηκον Cironis e filia nepotes nos esse. Veniebam scilicet ego Ci
ronis ad domum , cadaver ejus illincmeam in domum as
γαρ εγώ κομιούμενος αυτόν ως θάψων εκ της οικίας της portatum , ut e qua vellem funus efferri : habebam mecum
έμαυτού , των εμαυτού οικείων τινά έχων, ανεψιόν aliquem necessariorum , patrismei consobrinum . Ibi ego
του πατρός και Διοκλέα μεν ου κατέλαβον ένδον, Dioclem quidem domi Cironis haud reperi, ingressus tamen
J5 εισελθών δε είσω κομίζειν οιος ήν, έχων τους οίσοντας. | in domum accingebar ad corpus transferendum, habens me
(22) Δεομένης δε της του πάππου γυναικός εκ της | cum servos ad bajulandum. (22) Verumintercedebat uxor
οικίας αυτόν εκείνης θάπτειν, και λεγούσης ότι βούλοιτ' avi, supplicans ut ego vellem e domo sua funus avi efferre ,
αν αυτή το σώμα το εκείνου συμμεταχειρίζεσθαι μεθ' spondens operam a se nobis præstandam in corpore avi tra
ημών και κοσμήσαι, και ταύτα ικετευούσης και ctando et adornando : permovebar, judices, oratione sup
plicantis et lacrimantis, ut ad Dioclem accederem ,cui coram
κλαιούσης,επείσθην, ώ άνδρες, και τούτω προσελθών testibus significabam me decrevisse Cironis e domo funus
μαρτύρων εναντίον είπαν ότι εντεύθεν ποιήσομαι την ejus efferre ; idque dare precibus viduæ , quæ esset ipsius
ταφήν δεδεημένη γάρ είη ταύτα ποιείν ή τούτου [ Dioclis ] soror. (23) Diocles ista audiens nilobloquebatur,
20 αδελφή. (23) Και ταύτα Διοκλής ακούσας ουδέν αν hæctantummodo admonebat ſuneris ergo se nonnulla emisse
τείπεν, αλλά και έωνήσθαι τι των εις την ταφήν, των | soluta pecunia , pro aliis vero quibusdam arrliam dedisse :
δε αρραβώνα δεδωκέναι ούτος φάσκων ταύτα ήξίου rogabat ergo ut pretium sibiredderem , curabatque sibi a
παρ' εμού λαβείν, και διαμολογήσατο των μεν ήγορα- Ι me statim sponderi de pretio rerum emptarum reddendo ,
σμένων τιμών απολαβείν, ών δε αρραβώνα έφασκε δε et, quibus a se datam aiebat arrham esse, eos se ad me
δωκέναι , συστήσαι τους λαβόντας. Ευθύς ούν τούτο adducturum esse. Protinus itaque Diocles hoc velut obi.
παρεφθέγγετο, ώς ουδ' οτιούν είη Κίρων καταλελοιπώς, ter sermonisuo immiscebat, quasi Ciron nihil in facultati
ουδένα λόγον εμού πω ποιουμένου περί των εκείνου bus reliquisset; quanquam ego nihildum de facultatibus
26 χρημάτων . (21) Καίτοι ει μή ήν θυγατριδούς Κί Cironis quærebam . (24) Atqui, si Cironis ego e filia nepos non
ρωνος , ουκ αν ταύτα διωμολογείτο, αλλ' εκείνους αν fuissem
pactus,
, profecto nunquam Diocles illud mecum fuisset
sed hac potius orationemerepulisset : « Tu vero
τους λόγους έλεγε « συ δε τις εί ; σοι δέ τί προσήκει cujus es ? quid tibi cum funere Cironis ? ego te non novi; noli
θάπτειν ; ου γινώσκω σε· ου μή είσει εις την οικίαν. » meam in domum intrare. » Hac eum oratione uti tum de
Ταύτ' ειπείν προσήκεν, άπερ νύν ετέρους πέπεικε λέ cebat , quam nunc alios induxit ut mihi ingererent : tum
γειν · νύν δε τοιούτον μεν ουδέν είπεν , εις έω δε ταρ vero nihil horum ipse ad me, sed hoc potius, ut operam
γύριον εκέλευεν εισενεγκείν. Και ταύτα ως αληθή darem ut die postas sibi persolverem . Testes tu mihi cita
λέγω, κάλει μοι τούτων τους μάρτυρας. confirmaturos hæc a me vera dici.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

30 25. Ου τοίνυν εκείνος μόνος, αλλ' ουδε και νυν αμ 25 . Neque Diocles solummodo se a tali oratione abstinut,
φισβητών του κλήρου τοιούτον είπεν ουδέν, αλλ' υπό verum etiam hic ipse qui nunc mecum super hereditate Ci
ronis contendit; scilicet is a Diocle subornatus mecum
τούτου παρασκευασθείς αμφισβητεί. Κάκείνου το μεν contendit. Jam quum aspactum Diocli daturus afferrem ,
παρ' εμού κομισθεν αργύριον ουκ έθελήσαντος απο noluit ille accipere , præ se ferens ab hoc [ competitore
λαβείν, παρά τούτου δ' απειληφέναι τη υστεραία φά. meo ] die postero sibi jam esse satisfactum ; nemo tamen
σκοντος , ουκ εκωλυόμην συνθάπτειν, αλλά πάντα συνε ideo me prohibebat quominus in curando funere prasto ipsis
ποίουν ούχ όπως τούδε αναλίσκοντος ουδέ Διοκλέους, essem , sed rebus in omnibus operam cum illis communem
αλλ' εξ ών εκείνος κατέλιπε γινομένων των εις αυτόν navabam ; ceterum neque hic neque Diocles de suo in fu .
35 αναλωμάτων. (26) Καίτοι και τούτω προσήκεν, ει nus erogabant, sed ex hereditate a Cironerelicta.( 26) Al
qui, si Ciro avus mihi non erat , oportebat hunc ipsum
μή πάππος ήν μοι Κίρων, ώθεϊν, εκβάλλειν και κωλύειν quoque [ competitorem meum] me extrudere, eliminare , a
συνθάπτειν. Ουδέν γάρ όμοιον ήν μοι προς τούτον societate operæ in pollingendo me arcere. Non enim era.
εγώ μεν γάρ είων αυτών αδελφιδούν όντα του πάππου mus nos ambo conditione pares : nam ego equidem eum
ταύτα πάντα συμπoιείν, τούτω δ' έμ' ού προσήκεν εάν, sinere poteram in avi funere curando mecum assiduum
είπερ αληθή ταύτα ήν άπερ νύν λέγειν τολμώσιν. esse, quippe qui ejus e sorore nepos esset; illum autem de.
(27) Αλλ' ούτω τη του πράγματος αληθεία καταπέπλη cebat arcere me, si vera erant ea quæ nunc audent ja
κτο, ώστ' ουδ' επί του μνήματος εμού ποιουμένου λό ctare. (27) Verum tam erat rei veritate perculsus, utne
tum quidem , quum ego ad sepulcrum verba faciens de
60 γους,και κατηγορούντος Διοκλέους ότι τα χρήματα απο. Diocle quererer, qui Cironis hereditate me spoliaturus,
στερών τούτόν μοι πέπεικεν αμφισβητείν, ουκ ετόλμησε 1 hunc mihiimmitteret litem de ea mecurii exorsarum, ut,
 (212 - 217) ISÆL OR . DE CIRONIS HEREDITATE . 295
γρύξαι το παράπαν ουδέν ουδ' ειπείν & νύν τολμά | inquam, ne hiscere quidemtumcontra auderet, nedum ut
λέγειν . Και ταύθ' ότι αληθή λέγω , κάλει μοι τούτων | ea proferret que nunc jactare nil eum pudet. Vera haec a
τους μάρτυρας. medici quo constet , cita tu mihi testes.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
28. Πόθεν χρή πιστεύεσθαι τα ειρημένα; ουκ εκ των 28. Unde fas est fidem dictis astrui? non ex testimoniis?
μαρτυριών; οίμαι γε. Πόθεν δε τους μάρτυρας και ουκ Arbitror equidem . Unde autem testium testimonio fides
constabit? non e quæsitione servorum per tormenta ? Par
72 εκ των βασάνωνκαι εικός γε. Πόθεν δ' άπιστείν τοις id utique est. Ecquid porro vosmovebit uthorum orationi
τούτων λόγοις; ουκ εκ του φεύγειν τους ελέγχους; diffidatis? non hoc, quod adminiculis coarguitionis ut
ανάγκη μεγάλη. Πώς oύν άν τιςσαφέστερον επιδείξεις recusarunt? Caret id quidem omnidubio . Qui ergo fiat
ut dilucidius quisquam doceat Cironis filiam genuinam
γνησίαν ούσαν θυγατέρα Κίρωνος την μητέρα την εμήν meam matrem esse , quam si doceat eo modo quo ego do
ή τούτον τον τρόπον επιδεικνύς; (29) των μεν παλαιών cui? (29) primum quidem de rebus ætate patrum gestis
ακοήν μαρτυρούντων παρεχόμενος, των δε έτι ζώντων eos testes exhibens , qui affirmarent se ista e majoribus
τους ειδότας έκαστα τούτων, οι συνήδεσαν παρ' εκείνω natu audisse ; tum de recentioribus testes producens adhuc
superstites, qui res omnes probe cognitas haberent , qui
5 τρεφομένην, θυγατέρα νομιζομένην, δις εκδοθείσαν, δις scirent matrem meam in domo Cironis pro filia educatam ,
εγγυηθείσαν, έτι δε περί πάντων τούτους βάσανον εξ bis cum dote elocatam , bis desponsam ; præterea hos ipsos
οικετών πεφευγότας, οι ταύτα πάντα ήδεσαν. Εγώ adversarios meos certissimam hisce de rebus convictionem
δε μά τους θεούς τους Ολυμπίους ουκ αν έχoιμι πίστεις ex ore servorum defugientes, qui servi ista omnia probe no
rant. Ego equidem , ita me dii ament Olympii , documenta
μείζoυς τούτων ειπείν, αλλ' έκανάς είναι νομίζω τας hisce luculentiora haud habeo afferre ; quanquam quæ al
ειρημένας. tuli satis ea fore arbitror idonea .
20. Φέρε δή, και ως προσήκει εμοί μάλλον ή τούτω 30. Agedum , docebo jam nunc bona Cironis jure potiori
των Κίρωνος χρημάτων, νυν ήδη τούτο επιδείξω. Και mihi competere quam huic ; quanquam vobis, judices , in
universum satis perspicuum arbitror esse , in consanguini
Το νομίζω μεν απλώς και υμίν ήδη είναι φανερόν ότι ουκ tate non collaterales aliquem propius attingere quam de
εγγυτέρω της αγχιστείας εισίν οι μετ' εκείνου φύντες scendentes ( ecqui etiam secus sit ? alteri enim modo sunt
και οι εξ εκείνου γεγονότες (πώς γάρ; οι μεν γάρ ονομά cognati alicujus , alteri vero sunt έκγονοι seu ex eo nati) :
ζονται συγγενείς, οι δ' έκγονοι του τελευτήσαντος ): verum quia rebus ita sese habentibusnihilominus tamen hi
ου μην αλλ' επειδή και ούτως εχόντων τολμώσιν αμ petere audenthereditatem , etiam e jure civili id diligentius
φισβητεϊν, και εξ αυτών των νόμων ακριβέστερον δι adhuc docebo. (31) Nam si mea mater, quæ Cironis est
δάξομεν. (31) Ει γάρ έζη μεν ή έμή μήτηρ , θυγάτηρ | filia , adhuc superesset , et Ciron decedens de hereditate sua
nihil constituisset , et hic [ competitor ] non esset Cironis e
δε Κίρωνος, μηδέν δε εκείνος διαθέμενος ετελεύτησεν, sorore
16 ήν δε αδελφός ούτος αυτώ , μή αδελφιδούς, συνοικήσαι mulieremnepos[ filiam
, sed frater Cironis, foret quidem penes eum
Cironis ) in foret
matrimonio habere ; atliberi
non
μέν αν τη γυναικί κύριος ήν, των δε χρημάτων ουκ άν, Tideo tamen bonorum Cironis ille compos , sed
αλλ' οι γενόμενοι παίδες εκ τούτου και εξ εκείνης, | ex ipso et filia Cironis nati , posteaquam secundum a pu
οπότε επί διετες ήβησαν· ούτω γαρ οι νόμοι κελεύου bertate annum excessissent; sic enim leges edicunt. Quodsi
σιν. Εί τοίνυν και ζώσης κύριος αυτός μή εγένετο ergo hic muliere adhuc superstite potitus Cironis bonis
των της γυναικός , αλλ' οι παίδες, δηλον ότι και τετε non fuisset, sed liberi ejus ex illa muliere nati , paret illa
λευτηκυίας ,επεί παϊδαςημάς καταλέλοιπεν, ου τούτοις muliere vivis exempta non illi [ competitori meo ] ejusque
fratribus competere jus hereditatis adeundæ , sed nobis
αλλ' ημίν προσήκει κληρονομείς των χρημάτων. quos illa liberos reliquit.
20 32 . Oύ τοίνυν εκ τούτου μόνον, αλλά και εκ τού Ι 32. Verum non modo ex hac sola lege , sed etiam ex illa
περί της κακώσεως νόμου δηλόν εστιν. Ει γάρ έζη | que de liberis parentes male habentibus est , hoc elucescit.
μεν ο πάππος , ενδεής δε ήν των επιτηδείων, ουκ αν Avus enim si adhuc superstes et necessitatum vitæ egens
viveret, non hic hoc e titulo foret incusabilis , sed nos esse
ούτος υπόδικος ήν της κακώσεως, αλλ' ήμείς. Κελεύει mus. Sancit enim lex parentes a liberis alendos esse ; sunt
γάρ τρέφειν τους γονέας γονείς δ' εισι μήτηρ και πα autem parentes pater et mater et avus cum avia et horum
τηρ και πάππος και τήθη και τούτων μήτηρ και πατήρ, 1 item pater atque mater, si adhucdum supersint : hi enim
εάν έτι ζώσιν εκείνοι γάρ αρχή του γένους εισί, και sunt principium stirpis , et eorum bona liberis atque nepoti.
τα εκείνων παραδίδοται τοις εκγόνοις· διόπερ ανάγκη bus a legibus contribuuntur ; hac de causa necessario quo
25 τρέφειν αυτούς έστι , κάν μηδεν καταλίπωσι. Πώς oύν | que illis incumbit cura eos alendi, etiamsi prorsus nihil
relinquant. Qui igitur æquum sit, parentes si neglexeri
δίκαιόν έστιν, εάν μεν μηδεν καταλίπωσιν, ημάς υπο mus alere a quibus facultatum nihil ad nos pervenerit , ideo
δίκους είναι της κακώσεως, ήν μή τρέφωμεν, ει δέ τι nos animi erga parentes ingrati reos fieri ; sin autem
καταλελοίπασι, τόνδ' είναι κληρονόμον, αλλά μη ημάς; bona reliquerint, illorum bonorum heredem hunc esse ,
ουδαμώς δήπουθεν. nos vero excludi ? Nequaquam .
33. Προς ένα δε τον πρώτον των συγγενών προσάξω, 33. Jam ego primarium cognatorum ( fratrem ) cum
και του γένους καθ' έκαστον υμάςερωτήσω: ράστα γάρ | unoφuoque eorum, qui genus constituunt , componam at
ούτωμάθοιτ' άν. Κίρωνος πότερον θυγάτηρήαδελφός Γ que vos interrogabo. Sic enim facillime ream intelligetis.
 296 ΙΣΑΙΟΥ ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΚΙΡΩΝΟΣ ΚΛΗΡΟΥ. (217 – 223
30 εγγυτέρω του γένουςεστί ;δήλον γαρ ότι θυγάτηρ ή μέν | A Cirone uter propius abest , filia an frater? Filia utique .
γάρ εξ εκείνου γέγονεν, ο δε μετ' εκείνου. Θυγατρός | nam exipso nata est Cirone , frater autem solummodo cum
δε παίδες ή αδελφόςκαι παίδες δήπουθεν" γένος γάρ αλλ' Cirone natus est. At filiæ liberi propioresne sunt , an fra .
ουχί συγγένεια τούτ' εστίν. Ει δή προέχομεν αδελφού ter ? Liberi filiæ utique: sunt enim genus vel proles , non
cognatio . Quodsi ergo fratre sumus potiores,multo magis
τοσούτον, ή που τούδε γ' όντος αδελφιδού πάμπολυ hunc antecedemus,
πρότεροί εσμεν . (31) Δέδοικα δε μή λίαν ομολογούμενα rum vereor ne nimisquinonnisi
protrita
sororis filius est? (34) Ve
proferens ego vobis molestis
λέγων ενοχλείν υμίν δόξω· πάντες γάρ υμείς των πα fiam . Omnes enim
τρώων, των παππώων,των έτι περαιτέρω κληρονομείτε vos paternas, avitas et si quæ aliæ
adhuc anteriores sunt hereditates , aditis propinquitatem
35 εκ γένους παρειληφότες την αγχιστείαν ανεπίδικον, και adepti ex genere incontestabilem : et profecto nescio an
ουκ οίδ' εί τινι προ του πώποτε τοιούτος αγών συμβέ nulli antehac hujusmodi certamen unquam decertandum
βηκεν. Αναγνούς ούν τον της κακώσεως νόμον, ών | fuerit. Recita tu legem de liberis parentes male habenti
ένεκα ταύτα γίγνεται , και ταύτ' ήδη πειράσομαι δι
δάσκειν
bus : quo facto vos docebo , judices , quamobrem in hujus
. certaminismolestiam conjectus fuerim .
ΝΟΜΟΣ. LEX.
36. Κίρων γάρ εκέκτητο ουσίαν , ώ άνδρες , αγρόν | 35 . Cironi nimirum hac erantin facultatibus: predium
μεν Φλυήσι , και ταλάντου ραδίως άξιον, οικίας δ' εν | in Phlyensium pago facile talentum valens , tum due
domus in urbe , altera elocatitia , apud fanum Bacchi
αστει δύο, την μεν μίαν μισθοφορούσαν, παρά το εν in Limnis , viginti minas valens , altera , quam ipse incole
40 Λίμναις Διονύσιον, δισχιλίας ευρίσκουσαν, τήν δ' ετέ bat, tredecim minas valens : præterea mancipia mercedem
ραν, εν ή αυτός ώλει, τριών και δέκα μνών· έτι δε ferentia et dyæ ancillæ et una puella et supellex domestica
ανδράποδα μισθοφορούντα και δύο θεραπείνας και tuendæ rei familiari necessaria , tredecim fere minas valen
παιδίσκην, και έπιπλα δι' ών ώκει την οικίαν, σχεδόν tia una cum mancipiis ; universa autem bona immobilia ,
συν τοις άνδραπόδοις άξια τρισκαίδεκα μνών:σύμπαντα plus quam nonaginta minas : deniquenummorum erathaud
δε όσα φανερά ήν, πλέον η ενενήκοντα μνών χωρίς δέ | parumfenori elocatum, unde usuras auferebat. (56) Bo
τούτων δανείσματα ουκ ολίγα , αφ' ών εκείνος τόκους nis hisce Diocles una cum sorore jamdudum insidiatus est
ελάμβανε. (36) Τούτοις Διοκλής μετά της αδελφής stalim inde ab eo tempore, quo filii Cironis mortui sunt.
73 πάλαι επεβούλευεν, επειδή τάχιστα οι παίδες οι Κί Diocles enim sororem viro alii , ex quo parere adhuc po
ρωνος ετελεύτησαν. Εκείνην μέν γάρ ούκ έξεδίδου tuisset,elocare tunc noluit ,ne scilicetmuliere sibi ablata ,
δυναμένην έτι τεκειν παίδας εξ ετέρου ανδρός, ίνα μη Ciron de bonis suis uti par erat constitueret ; sed persuasit
χωρισθείσης περί των αυτού βουλεύσαιτο καθάπερ sorori ut penes Cironem maneret, identidem causans ex eo
προσήκεν, έπειθε δε μένειν φάσκουσαν εξ αυτού κυεϊν se gravidam esse , sed abortum passam at invitam : quo
οίεσθαι, προσποιουμένην δε διαφθείρειν άκουσαν, ίν' Ciron spenovæ prolis adipiscendæ semper lactatus neutrum
και ελπίζων αεί γενήσεσθαι παίδας αυτο μηδέτερον ημών nostrûm sibi filium adoptaret; patrem quoque meum Dio
είσποιήσαιτο υιόν και τον πατέρα διέβαλλεν αεί, φά cles nunquam non suspectum Cironi infestumque reddere
σχών αυτόν επιβουλεύειν τοις εκείνου . (57) Τα τε | studuit , ut bonis ejusinhiantem. (37) Porro Cironi persua.
ούν χρέα πάντα όσα ωφείλετο αυτό, και τόκους έπειθε, sit , ut tum pecunias in fænus elocatas usurasque tum bona
τα τε φανερά δι' αυτού ποιείσθαι, παράγων άνδρα πρε grandiorem ablandimentis
immobilia se administrari pateretur, hominem natu jam
, studiis et sedulitate eo usque cir .
σβύτερον θεραπείαις και κολακείαις , έως άπαντα τα cumveniens đum bona Cironis omnia sui juris fecisset. Avo
εκείνου περιέλαβεν. Ειδώς δε ότι πάντως εγώ τούτων autem mortuo , quum videret melereditatem ejus univer
κατά το προσήκον είναι κύριος ζητήσω, οπότε και πάπ sam petiturum , non aditu quidem (ad mortuum ] me ex .
10 πος ετελεύτησεν, εισιέναι μεν με και θεραπεύειν clusit , neque prohibuit quominus eum [funeris causa ) cu
εκείνον και συνδιατρίβειν ουκ εκώλυε , δεδιώς μη τρα rarem et secum una versarer ;metu ne ira percitus in ipsum
χυνθείς εις οργήν κατασταίην προς αυτόν , παρεσκεύαζε sævirem ; verumtamen aliquem mihi subornavit competi
δέ μοι τον αμφισβητήσοντα της ουσίας , μέρος πολλο torem , cui hereditatis partem promisit millesimam , si
στον τούτω μεταδιδούς ει κατορθώσειεν, αυτό δε ταύτα prospere res successisset , totam sibimet ipsi destinatiune
πάντα περιποιών, και ουδε προς τούτον ομολογών τον arrogans ; et ne ad hunc quidem fatebatur avum in bonis
πάππον χρήματα καταλιπείν, αλλ' είναι φάσκων ουδέν. quicquam reliquisse , sed prorsusnegabat quicquam super
15 (38) Και επειδή τάχιστα ετελεύτησεν, έντάφια προπα esse . (38) Quum primum Ciron animam reddidisset ,
ρασκευασάμενος το μέν αργύριον εμέ εκέλευεν ενεγκεϊν, vestem ei feralem ipse comparavit, cujus pretium ut ego
ως των μαρτύρων ηκούσατε μαρτυρησάντων, απειλη dependerem mihimandabat coram testibus, quos de his
φέναι δε παρά τούδε προσεποιείτο, παρ' εμού δε ουκέτι audivistis ; verum post simulabat se non posse id a meacci
ήθελεν απολαβείν, υποπαρωθών, όπως εκείνος δοκoίη pere , nam ab hoc [competitore meo] sibi jam esse refusum,
θάπτειν αλλά μή εγώ τον πάππον. 'Αμφισβητούντος | sic latenter me de jure meo detrudens , ut non ego, sed
δε τούτου και της οικίας ταύτης και των άλλων ών | ipse Cironem sepeliise videretur. Diocle itaque de domo
 (223 - 228) ISÆI OR . DE CIRONIS HEREDITATE . 291
εκείνος κατέλιπε, και ουδέν φάσκοντος καταλελοιπέναι, | hac et universis de bonis Cironis controversiam mihi mo
20 βιάσασθαι μεν και τον πάππον μεταφέρειν εν ταϊς | vente, atque negante ab avo quicquam relictum esse , per
τοιαύταις άκαιρίαις ουκ ώμην δείν, των φίλων μοι ταύτα vim quidem corpusavi ex illa domo in meam transferre ,
tempore tam inopportuno , nolebam , amicis hoc consilium
συγγινωσκόντων, συνεποίουν δε και συνέθαπτον, εξ ών meum probantibus ; verumtamen una funus curavi et una
και πάππος κατέλιπε των αναλωμάτων γινομένων . exsequias ivi : sumptus e bonis ab ayo relictis deprompti
(39) Και ταύτα μεν ούτως αναγκασθείς έπραξα τούτον sunt. (39) His rationibus motus et coactus ita egi; quo
τοντρόπον· όπως δε μηδέν μου ταύτη πλεονεκτοϊεν, παρ' tamen illis nihil prodesset illa machina ut coram vobis ja
υμίν φάσκοντες ουδέν με εις την ταφήν ανηλωκέναι, ctarentme nihil ad funeris sumptus contulisse , de consilio
25 τον εξηγητήν ερόμενος εκείνου κελεύσαντος ανήλωσα interpretis religionum quem consultum jeram , demeo are
παρ' εμαυτού και τα ένατα επήνεγκα , ώς οιόντε κάλ sumptus erogavi et novemdialia in tumulum intuli quam
λιστα παρασκευάσας, ένα αυτών εκκόψαιμι ταύτην Jautissime poteram , quo sacrilegium hoc discuterern et quo
την ιεροσυλίαν, και ένα μή δοκοΐεν ούτοι μεν ανηλωκέ hi ne viderentur omnia ,ego autem nihil impendisse viderer,
ουδέν, αλλ' ομοίως
Και ταεγώμενδε γεγενημένα,
ναι10.πάντα, κάγώ. sed perinde ego quoque.
και δι' & τα πράγματα 40. Hæ ferme sunt res gestae , et hæ causæ litium inter
ταύτ' έχομεν , σχεδόν τι ταύτ' έστιν , ώ άνδρες εί nos coortarum : verum aliis quoque in rebus si noritis ,
δε ειδείητε την Διοκλέους αναισχυντίαν, και περί τα judices, quanta sit hujus Dioclis impudentia, nemo vestrům
sit futurus qui orationimeæ fidem deneget. Hic enim opes
30 άλλα οιός έστιν, ουκ άν απιστήσαι τις των ειρημένων istas splendidas , quibus nunc fruitur, non suas sed alienas
ουδενί. Ούτος μέν γάρ έχει την ουσίαν, αφ' ης νύν habet.Nempe tres erant sorores ex eadem atque ipsematre
έστι λαμπρός, αλλοτρίαν, αδελφών τριών ομομητρίων editæ : has sorores Diocles hereditate a patre ipsis relicta
επικλήρων καταλειφθεισών αυτών τω πατρί αυτών fraudavit eo quod filium se illarum patri instituit, quum
είσποιήσας, ουδεμίαν εκείνου περί τούτων ποιησαμένου nullum de hac re pater testamentum scripsisset. (41) Et
διαθήκην. (41) Ταϊν δ' αδελφαίν ταιν δυοίν επειδή τα quum mariti duarum de his sororibus in jure cum perse.
χρήματα εισεπράττετο υπό των εκείναις συνοικούν. quentes pecunias reposcerent, alterum quidem , majoris
των, τον μέν την πρεσβυτέραν έχοντα κατοικοδομήσας natu sororis maritum , ita machinationibus suis irretivit ut
35 και επιβουλεύσας ήτίμωσε, και γραφήν ύβρεως γρα- inſamia notaretur, ipse autem Diocles ab isto actione con
φείς ουδέπω τούτων δίκην δέδωκε, της δε μετ' εκείνην tumeliæ oblatæ exagitatus ei ponas nullas unquam dedit ;
sororis autem alterius , ab illa secundæ , maritum de medio
γενομένης τον άνδρα αποκτείναι κελεύσας οικέτην sustulit per servum , quem ex urbe clam ablegavit , sceleris
εκείνον μεν εξέπεμψε, την δ' αιτίαν εις την αδελφών autem cansam in sororem suam retorquebat ; (42) qua im
έτρεψε , (42) καταπλήξας δε ταϊς αυτού βδελυρίαις manitate sua quum eam perculisset , factus tutor filii quem
προσαφήρηται τον υιόν αυτού την ουσίαν επιτροπεύ illa perempto pepererat, hunc bonis suis denudavit , fundos
σας , και κατέχει τον αγρόν , φελλέα δε εκείνη δέδωκε. ei ademit uberes , eorumque loco alios in solo saxoso sitos
10 Και ταύτα ότι αληθή λέγω, δεδίασι μεν αυτόν, ίσως dedit. Hæc a me vera dici hi etsi Dioclem reformidant,
δ' άν μοι και μαρτυρήσαι εθελήσειαν· ει δε μή , τους nihilominus tamen fortasse mihi testari velint ; sin minus,
ειδότας παρέξομαι μάρτυρας. • Καί μοι κάλει δεύρο alios exhibebo probe hæc. omnia tenentes. Cita tu mihi
αυτούς πρώτον . hos primos.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
43. Ούτω τοίνυν ασελγής ώνκαι βίαιος και την των 43. Homo itaque tam ferox et violentus ut ipsas sorores
αδελφών ουσίαν απεστερικώς ουκ αγαπά τα εκείνων | suas bonis paternis everteret , eo quod hujus sceleris penas
illis nullas dedit , andaciæ processit illuc ut nunc avi nostri
έχων, αλλ' ότι δίκην ουδεμίαν αυτών δέδωκεν , ήκει bona nobis ereptum eat ; quod ut consequeretur, hunc pro
και τα του πάππου χρήματα ημάς αποστερήσων , και missa ( ut audio ) duarum minarum mercede corruptum
74 τούτω δύο μνάς (ως ακούομεν ) μόνας δεδωκώς oύ induxit utin discrimen nos adduceret,non substantiæ modo,
μόνον περί χρημάτων ημάς αλλά και περί της πα sed ipsius adeo patriæ amittendæ . Nam si vos decepti
τρίδος εις κινδύνους καθίστησιν. Εάν γάρ εξαπατη. credatis ei neganti matrem nostram civem fuisse , nos fra
θητε υμείς πεισθέντες ώς ή μήτηρ ημών ουκ ήν πο tres pariter cives non erimus, quippe post annum Euclidis
λίτις , ουδ' ημείς εσμεν μετ' Ευκλείδην γάρ άρχοντα Archontis nati. Videturne jam vobis Diocles levem mihi
γεγόναμεν. Αρα περί μικρών τινών ημϊν τον αγώνα litem movisse? (44) Et avo quidem itemque patre nostro
κατεσκε ύακες (15) νΚαιαιτίανείχομεν adhuc superstitibus vitio carebamus omni ; de jure civili
και του πατρόςουδεμία αλλ' πάππου
ζώντος μέν, τού και
αναμφισβή nemo nobis controversiam movebat : illis autem sublatis ,
τητοι τον άπαντα χρόνον διετελέσαμεν» επειδή δ'εκεί tametsi hanc causam vincamus , ignominia tamen hac la
νοι τετελευτήκασι , κάν νύν νικήσωμεν , όνειδος έξομεν, borabimus, quodmota nobis fuisset controversia per hunc
διότι ήμφισβητήθημεν , διά τον Ορέστην τούτον τον Orestem quem diimale perdant, qui, quanquam machus
κακώς απολούμενον , δς μοιχός ληφθείς και παθών in adulterio deprehensus ideoque passus ea sit quæ machos
8 τι προσήκει τους τα τοιαύτα ποιoύντας ουδ' ώς απαλ- ' pati fas est, nihilo tamenideo magis ab libidineista desistit,
 298 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΣΤΥΦΙΛΟΥ ΚΛΗΡΟΥ.
λάττεται του πράγματος , ώς οι συνειδότες καταμαρτυ- I de quo qi ejus conscii sunt flagitiorum testari possunt
ρούσι. Τούτον μεν ούν, οιός έστι, και νύν ακούετε Verum de moribus , quorum attigisse parum quid in pra
10 και αύθις ακριβέστερον πεύσεσθε , όταν κατ' αυτού την sentia satis habeo , plura postmodum audietis, judices ,
δίκην ημείς είσίωμεν· ( 5) υμών δ' εγώ δέομαι και quum actionem in hunc ipsum Dioclem instituam :
ικετεύω, μή με περιίδητε περί τούτων ύβρισθέντα των ut ea mibi autem
(45 ) nunc vos supplex rogo , nolitis committere
injungatur contumelia , bona ab aro relicta
χρημάτων ών ο πάππος κατέλιπε, μηδ' αποστερη mihi ut eripiantur, sed succurrite mihi quoad quisque ve
θέντα, αλλά βοηθήσατε καθ' όσον υμών έκαστος | strum strům pro sua virili parte potest. Documenta satis certa
τυγχάνει δυνάμενος. Έχετε δε πίστεις έκανάς έκ | habetis a Γme prolata , e testimoniis testium, e confessioni
μαρτυριών, έκ βασάνων, εξ αυτών των νόμων, ότι τ' εσ- bus mancipiorum,ipsis deniqueelegibus, quibus ex omnibus
μεν εκ θυγατρός γνησίας Κίρωνος , και ότι προσήκει | discalis et liberos nos esse filia Cironis legitime , et nobis
15 ημίν μάλλον και τούτοις κληρονομείς των εκείνου χρη ideo potius hereditatem quam bis competere , qui nepotes
μάτων, εκγόνοις ούσι του πάππου. (16) Μνησθέντες Cironis simus. (46) Memores itaque jurisjurandi, vi cujus
ούν και των όρκων ους ομόσαντες δικάζετε , και των a vobis dicti sedetis ad judicandum , argumentorumque a
λόγων ους ειρήκαμεν, και των νόμων , η δίκαιόν έστι, nobis prolatorum , legumque memores , pronuntiate hac in
ταύτη την ψήφον τίθεσθε. causa id quod justum et æquum est.
Ουκ οίδ' ότι δει πλείω λέγειν· οίμαι γάρ υμάς ου Haud video quid amplius afferre debeam : non enim vi
demini de ullo eorum quæ dixi adhuc incerti esse. Cape
δεν αγνοείν των ειρημένων. Λαβέ δ' αυτούς την μαρ tu testimonium hoc quod unum adhuc superest, fuisse Dio
τυρίαν τήν λοιπήν, ώς ελήφθη μοιχός, και ανάγνωθι. Ι clem in adulterio deprehensum , et recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .

IX . IX .
ΠΙΕΡΙ ΤΟΥ ΑΣΤΥΦΙΛΟΥ ΚΛΗΡΟΥ . DE ASTYPHILI HEREDITATE .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ. ARGUMENTUM .
'Αστυφιλος και ο λέγων τον λόγον αδελφοί όμομήτριοι τε Astyphilus et ille qui hanc orationem recitat fratres ex eadem
λευτήσαντος δε τού 'Αστυφίλου διαθήκας προήνεγκε Κλέων matre : mortuo autem Astyphilo Cleon quidam illius conso
τις , ανεψιός ών αυτού , φάσκων αυτάς γενέσθαι εις τον brinus testamentum protulit, dicens illud in illius filium csse
υιόν εαυτού ο δε αδελφός του Αστυφίλου κατηγορεί τών factum . Astyphili vero frater refellit testamentum ut fictum .
διαθηκών ως πλαστών. Η στάσις στοχασμός. Status causæ est conjecturalis.
'Αδελφός μοι ήν ομομήτριος , ώ άνδρες, Αστυφιλος , Uterinus erat mihi, judices , frater Astyphilus, cujus
90 ου έστιν ο κλήρος: αποδημήσας ούν μετά των εις fuit hæc hereditas : is cum exercitu missus ad Mytilenen
Μυτιλήνην στρατιωτών ετελεύτησε. Πειράσομαι obiit. Jam demonstrare vobis studebo id quod in contraju
δ' υμίν επιδείξαι όπερ αντώμoσα, ώς ούτε εποιήσατο ramento recepi, hunc nempe Astyphilum nequealiquem sibi
εκείνος υιον εαυτώ , ούτ' έδωκε τα εαυτού, ούτε δια filium adoptasse, neque donasse bona sna cuiquam , neque
testamentum reliquisse, ideoque alii neminicompetere Asty.
θήκας κατέλιπεν , ούτε προσήκει έχειν τα Αστυφίλου phili bona quam mihi. (2) Nam Cleon hic Astyphili conso
ουδενί άλλο ή έμοί. (2) "Έστι γαρ Κλέων ουτοσί brinus est , ita utpatres amborum fratres fuerint ; quo It ut
35 ανεψιός'Αστυφίλω πρός πατρός, ο δε υιός ο τούτου , Cleonis filius, quem adoptatum ab Astyphilo dicit , sit con
αν είσποιεί εκείνω, ανεψιαδούς. Είσποίητος δ' ήν sobrini filius. AtquiCleonis pater aliam in domum fuit
ο πατήρ ο Κλέωνος εις άλλον οίκον, και ούτοι έτι εισίν emancipatus, qua in domo illi omnes (pater Cleonis, Cleon
έν εκείνωτώ οίκω, ώστε γένει μεν διά τον νόμον ου cum filiis adhuc sunt; qua de causa non contingunt Asty
δεν προσήκουσιν'Αστυφίλω. Επειδή δε κατά ταύτα philum vilegis eos a consanguinitate excludentis. Quum
ουκ ήν αμφισβήτησις, διαθήκας, ώ άνδρες, ψευδείς igitur hac ex parte nullum ipsis jus in Astyphili bona
( ως εγώ οίμαι επιδείξεις ) κατεσκεύασαν καιζητούσιν esset , commenti sunt testamentumid, quod ego me de
αποστερήσαι με των του αδελφού . (3) Και ούτω σφό monstraturum spero falsum esse , per quod eripere mihi
10 δρα Κλέων ουτοσί και πρότερον και νυν ουδένα άλλον bona fratris mei conantur. (3) Et tam firmiter pridem
speravit Cleon , et etiamnum sperat neminem alium præ .
τον κλήρον ηγείται εξειν ή αυτόν , ώστ' επειδή τάχιστα
terquam se habiturum esse Astyphili bona , ut, quampri
ηγγέλθη 'Αστυφιλος τετελευτηκώς, του μέν πατρός του mum nuntius de morte Astyphilihuc perferretur, quo tem .
έμου ασθενούντος , εμού δε ουκ επιδημούντος αλλά pore pater meus æger decubabat et ego in castris peregre
στρατευομένου , εις το χωρίον ενεθάτευσε , και εί τι agebam , in possessionem prædii ab Astyphilo relicti immi.
45 άλλο εκείνος κατέλιπεν, άπαντα έφη του υιού του grarit , et si quæ adhuc alia ei fuerint, ca omnia sui ja
εαυτού είναι, πρίν τι υμάς ψηφίσασθαι. (4) 'Επει ctarit esse filii, antequam vos de his aliquid decrevissetis.
δ' εκομίσθη τα οστά του αδελφού , ο μεν προσποιού. Ι (4) Εt nihilominus tamen , ut huc perlata sunt Astyplit
 ISÆI OR. DE ASTYPHILI HEREDITATE . 299
(232 - 235)
μενος πάλαι υιός είσπεποιήσθαι oυ πρoύθετο ουδ' έθα - 1 ossa , ille , qui se dudum pro adoptato ejus filio gesserat,
75 ψεν, οι δε φίλοι Αστυφίλου και οι συστρατιώται , δρών. neque exposuit Astyphili corpus neque humavit, sed amici
τες τον πατέρα τον εμόν άρρωστούντα , έμε δε ουκ | Astyphili atque commilitones , videntes patrem meum
ægrotantem , me autem urbe absentem , ipsi et exposue
επιδημούντα , αυτοί και προϋθεντο και τάλλα πάντα runt et reliqua omnia justa peregerunt, patremque meum
τα νομιζόμενα εποίησαν και τον εμόν πατέρα ασθε adhuc ægrum ad tumulum Astyphili adduxerunt , certi
νούντα επί το μνήμα ήγαγον, ευ ειδότες ότι ασπάζοιτο manes Astyphili eum libenter esse admissuros. Hujus rei
αυτόν Αστυφιλος. Τούτου δ'υμϊν αυτούς τους επιτη testes , ex iis qui funeri affuerunt, citabo vobis defuncti
και δείους τους εκείνου μάρτυρας παρέξομαι των παρόντων. amicos et familiares.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .

5. "Οτι μεν ουκ έθαψε Κλέων Αστυφιλον, ουδ' άν | 5. Astyphilum itaque a Cleone non esse humatum ,
αυτός έξαρνος γένοιτο μεμαρτύρηταί τε υμίν» επειδή | neque ipse Clean infitiabitur, et hi testes vobis confir
δ' επεδήμησα εγώ και ησθόμην καρπουμένους τούτους marunt : ut autem ab expeditione redierain , cernens
τα εκείνου , ο δε υιός αυτού ποιηθείη υπό Αστυφίλου , I hos Astyplhili bonorum fructus percipere, audiensque
e Cleone , quum diceret filium suum ab Astyphilo esse
και τούτων διαθήκας καταλίπoι παρά Ιεροκλεϊ Ηφαι adoptatum per testamentum , quod depositum esset penes
στιάδη, ακούσας εγώ λέγοντος αυτού ταύτα επορευό Hieroclem Hephæstiadam , statim ad Hieroclem accede
10 μην παρά τον Ιεροκλέα, εν μέν ειδώς ότι ως οίόν τε bam ; bene quidem gnarus eum Cleoni inprimis familiarem
μάλιστα επιτήδειος είη Κλέωνι, (α) ουχ ηγούμενος esse , (6 ) veruntamen haud opinans eum ausurum esse
δ' αν αυτόν τολμήσαι τι ψεύσασθαι κατά 'Αστυφίλου mendacium de Astyphilo defunclo dicere , præsertim quum
τετελευτηκότος, και ταύτα θείον όντα και εμού και Hierocles meus una atque Astyphili avunculus esset. Ve
εκείνου. “Ομως δε , ώ άνδρες , ουδέν τούτων υπολο rumenimvero Hierocles , o judices , nihil horum pensi
γισάμενος ο Ιεροκλής, ερωτώμενος υπ' εμού απεκρί habens, de testamento a me interrogatus respondit id pe
νατό μοι ότι έχοι τάς διαθήκας: λαβείν δε έφη αυτάς nes se esse depositum ab ipso Astyphilo in procinctu
παρά 'Αστυφίλου , ότε εις Μυτιλήνην έμελλεν εκείνος stante cum classe Mytilenam proficiscendi. Hieroclem
15 εκπλεϊν. Ως δε ταύτ' έλεγεν , ανάγνωθι μοι ταύτην hac usum esse oratione quo constet, recita tu hoc testi
την μαρτυρίαν. monium .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .

7. Επειδή τοίνυν , ώ άνδρες, ούτε παραγενόμενος | 7 . Quoniam igitur, o judices, nemo necessariorum Asty .
ουδείς έτυχε των οικείων ότε ο αδελφός ετελεύτησεν, | plhili presto fuit e vita excedenti, egoque tumin urbe non
ούτε εγώ επεδήμουν ότι τα οστά αυτού δεύρο εκο rum ſui quum ossa ejus huc referrentur, necesse mihi est ex ho
ipsorum sermonibus falsitatein testamenti , quod ab
μίσθη , αναγκαιόν μοι έστιν εξ αυτών ών ούτοι λέγου Astyphilo relictum esse dicunt, coarguere. Est nempe con
σιν ελέγχειν ψευδείς ούσας τας διαθήκας ας εποιήσατο. sentaneum Astyphilum non modo operam daturum fuisse
Eικός γάρ εκείνον ου μόνον επιθυμεϊν υιόν ποιησάμε ut aliquem sibi filium adoptatum relinqueret, sed etiam
20 νον καταλιπείν , αλλά και σκοπείσθαι όπως κυριώτατα ut, quæ per testamentum constitueret, ea firma et rata
έσται και αν διαθήται , και την τε ουσίαν, δν αν εκείνος cssent, et , quem sibi filium ascisceret, ut is quoque bonis
εισπoιήσηται , ούτος έξει, και επί τους βωμούς τους suis potiretur , ad arasque majorum accederet, iisque una
πατρώους ούτος βαδιείται , και τελευτήσαντι αυτό και sibique vita defuncto justa faceret : (8) nosse autem Asty
τοϊς εκείνου προγόνους τα νομιζόμενα ποιήσει:(8) άπαντα philum tum maxime fore ut hæc omnia fierent, si non
δε ταύτα μάλιστ' άν ειδέναι ότι γένοιντο , ει μη sine necessario um conscientia testamentum scriberet , sed
άνευ των οικείων των εαυτού της διαθήκας ποιοίτο, ascitis potius pr'mum quidem necessariis , tum vero etiam
αλλά πρώτον μεν συγγενείς παρακαλέσας, έπειτα δε phratoribus atque demotis , et denique reliquorum familia .
25 φράτορας και δημότας, έπειτα των άλλων επιτηδείων rium tot numero quot modo cogere posset; hoc eniin
facto futurum , sive quis ex titulo consanguinitatis sive ex
όσους δύναιτο πλείστους: ούτω γαρείτε κατά γένος είτε titulo legati hereditatem ejus peteret, nt is falsi quam
κατά δόσιν αμφισβητοίη τις , ραδίως αν ελέγχοιτο ψευ facillime convinceretur. (9 ) Atqui constat Astyphilum
δόμενος. (ο) Ο τοίνυν 'Αστυφιλος ουδεν φαίνεται horum nihil egisse , neque illorum , quos modo dixi, ul
τοιούτον ποιήσας , ουδέ παραστησάμενος ουδένα τού lum adhibuisse , quum testamentum illud quod hi jactant
των ότε διέθετο ά ούτοι φασιν , ει μή τις άρα υπό τού scriberet , nisi quis forsitan ab his subornatus aiat se af
των πέπεισται ομολογείν παρεϊναι. Αυτός δ' υμίν | fuisse. Ego vero hosce omnes producam ad vos ,judices ,
testimonio suo confirmaturos quæ dixi vera esse omnia .
πάντας τούτους μαρτυρούντας παρέξομαι.
TESTES.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ.
10. 'Ισως τοίνυν Κλέων ουτοσί φησιν ουκ εικός εί - Ι 10. Forsitan igitur Cleon negabit equum esse ut argu.
0 ναι τεκμηρίοις υμάς χρήσασθαι τούτοις τοις μάρτυσιν, I mentorumloco apud vos sint testimonia eorum qui negat
 ΙΣΑΙΟΥ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΣΤΥΦΛΟΥ ΔΗΡΟΥ.
τια ν και ενας Αττι » τα ττττ. και στις κ ε Αττεί στα στις τράπετρα Επτη
μεν, Ένα , 21:, πιά τη λάμων της της την επtra tTI , 21 A TISTI CHIA , δε σΙιΡτεα
11τττττεν, Ζα: πε : η, τηγαν να την ν ν *
Αττίιω,, τον του , είππίαν είναι
γιή Ίνγκα ». ιμάνη, πιιη των μεντων 1η νατι
ήταν , μάνα και ή , ή 17ην τοπήμαντες
μαγνήσι παειν11 . 1., Και εγεν , ώ άνο, και Αυτή η στε , οσε εεε ε ππάς.
2, Την Κύπα, μη μία είναι μίν, ότι την 11 E Cases κινιά , ο οέ , έκα
όν τον τούτο επιιίτι Αττίου και της διατή statia fama ora lakom , L ifres 45tr
pelas attaisn et testamata watu we ,
μας κατίιειτι , πι1ι1ιέται ει μή τινα συντή επι DOES ut
Astypadli consanguis in ate ter Praxie , et
εμάτη είναι , και τους αιώνα, η επ: οτι και go - 00γο τα κτit tentoro As Ενδεις , ας
mus la ' A Menn . KM 2 . 137 29 Ordes advocare , quo actai ili interesseaL Saba pouletto
way inan em , 'n 1 , bioral a DEDO potuisset Astyphilan ispadire qooeminas ca con que
érü anzu 1v6. . 11ucha 1), 11. ' vellet bona sua lezaret ; et Clesai małtum profuisst boxe
argumentum , testamentum illod clam son frisse scripton .
και τητα διέθετε . , Έτι δ', ο άνδρες , ει μεν ! 112,
κι ο Αστόρια με ένα εξώιιτη ειδέναι ότι τον Κλένης fuum Præterea quoque , jodios , si Atyphiios conglim
de Cleonis flio sibi adoptando et de testamento
ίνοι έποιείται μη ότι διατήχας καταλίποι, εικς ή scribendo celare omnes omnino voluisset , consentaneum
μηδέ άιιηι μηδένα εγγεγράφναι εν τη γραμματεία erat illis in tabulis prorsus Derninem testem scribi : quod .
Autor al % 219rion yigter valvezi. Ciasé. j si autem constat testamentum coram testibus scriptum
esse , sed is , non qni Astyphilo familiariter esi sunt , sed
μενος , τύτων δε μή την μάλιστα χωμένων αλλά obsiis quibusque , qui quum sit existimare testamentum
των ευτυχόντων, πώς είκός έστιν αληθείς είναι τας | illud vere scriptum ab Astyphilo fuisse ? (13 Vam ego
διανήμας; (12) Ου γαρ ήγώμαι έγινε αδένα, υίον equidem non autumo quemquam esse , qui volens filium
έτη ττούμενοι, το μήσαι άλλους τινας παρακαλέ sibi asciscere ita inconsulto agat, ut alios illi actui testes
70 σαι ή τούτους, ώσπερ και ιερών και οσίων κοινωνός advocet , quam illos ipsos , quos pone se relicturus sit
sacrorumque civilium que jurium quibus ipse olim usus
ανθ' αυτού εις τον έπειτα χρόνου έμελλε καταλιπείν. sit sui loco participes. Neque pudori debet quisquam
Αλλά μήν ουδ' αίσχυνθήναι ουδενί προσήκειεπι τοιαύ sibi ducere , si testes adhibeat ejusmodi testamento quam
ταις διαθήκαις ως πλείστους μάρτυρας παρίστασθαι, plurimos , lege veniam cuique dante cuicunque velit bona
νόμου γε όντος εξείναι ότι βούλοιτο δούναι τα εαυτού. sua delegandi.
14 . Σκέψασθε δε, ώ άνδρες , και εκ του χρόνου όν | 14. Sed et tempus spectate , judices , quo hi aiunt testa
και ούτοι λέγουσι περί των διαθηκών. " Οτε γάρ εις Μυτι mentum esse scriptum . In procinctu nempe scriptum aiunt
λήνην εξίπλει στρατευόμενος , τότε φασίν αυτόν ταύτα esse expeditionis Mytilence : quod siverum est, constat Asty
διαθέσθαι φαίνεται δε ο 'Αστυφιλος τω τούτων λόγω τα philum futurorum fuisse præscium . Nam primum quidem ad
μέλλοντα έσεσθαι προειδώς. Πρώτον μεν γάρ έστρα Corinthum , deinde in Thessalia ,tum Thebano bello universo
τεύσατο εις Κόρινθον, έπειτα εις Θετταλίαν, έτι δε τον interfuit, denique quocunque locorum mitti copias cerne
Θηβαίκόν πόλεμον άπαντα, και άλλοτε όπου περ αι- | ret , eo ipse quoque proficiscebatur partes agens centurio
σθάνοιτο στράτευμα συλλεγόμενον,άπανταχή απεδήμει
λοχαγών και ουδ' εν μιά τούτων των εξόδων διαθήκας nis ; nunquam tamen ad hasce expeditiones profecturus
testamentum condidit : Mytilenæa autem expeditio
illi
10 κατέλιπεν. Η δε εις την Μυτιλήνην στρατεία τελευταία postrema fuit, in eaque etiam diem supremum obiit.
αυτώ εγίνετο , έν ή και απέθανε. (1 ) Το ούν αν υμών (15) Eccui jam vestrům credibile videatur, quum antea tot
φανείη πιστόν, πρότερον άλλας στρατείας του Αστυφί expeditiones suscepisset Astyphilus bene gnarus in iis omni
λου στρατευομένου και ευ ειδότος ότι εν απάσαις μέλλου bus se periclitaturum , tam mirum in modum fortunæ lusu
κινδυνεύειν, ούτως ακριβώς τα παρά της τύχης συμ factum esse ,ut ante priores expeditiones ne de una quidem
βήναι, ώστ' εν μέν τώ πρόσθεν χρόνο μηδέ περί ενός rerum suarum parte constituerit, ubi vero in postremam
αυτών των αυτού διαθέσθαι, ότε δε το τελευταίος έμελλε
στρατεύεσθαι, εθελοντήν τε εκπλέοντα και μάλιστα εκ exituruseratexpeditionem , unde salvum se tediturum , ut.
16 ταύτης της στρατείας ελπίζοντα σωθήσεσθαι , πώς τού pote voluntarie militantem , quam maxime sperare licebat,
τον πιστόν ήδη τας διαθήκας τότε καταλιπείν και έχ ut tum testamentum ab eo scriberetur, et in expeditione
πλεύσαντα τελευτήσαι; ipse diem obiret : num hoc, inquam , verisimile est ?
10. Χωρίς δε τούτων, ώ άνδρες δικασταί, έτι μείζω 16 . Verum adhuc luculentiora dabo , judices, argumenta,
que certiores vos reddant nil sinceri iosce conuminisci.
τεκμήρια παρίζομαι ως ουδέν αληθές λέγουσιν ούτοι, I
Planum nempe vobis faciam , hominum omnium Astypbilo
'Επιδείξω γάρ υμίν έχθιστον απάντων όντα Αστυφιλον Cleonem fuisse inimicissimum ; quod odium justis de causis
Κλίων , και ούτω σφόδρα και δικαίως μισούντα τούτον, susceptum fuit tantum ut Astyphilus, si testamentum scri
monu ar VATTOV OLXUEUEVOV for EVO TOTÈ TOV bere voluisset, citius videatur ei clansulam hanc adjunctu
20 εαυτού οικείων διαλεχθήναι Κλέωνα, μάλλον και τον τού- ' rus fuisse , ut cum Cleone ne sermones quidem consereret
 (239 - 244) ISÆL OR. DE ASTYPHILI HEREDITATE . 301
του υιον ποιησάμενον. (17) Ευθυκράτει γάρ, ώ άνδρες, 1 cognatorum suorum quisquam, quam ut filium ejus sibi
τω πατρί το Αστυφίλου αίτιος γενέσθαι λέγεται του | filium ascivisset. (17) Thudippus enim hujus Cleonis pa
θανάτου Θούδιππος ο Κλέωνος τούτου πατήρ , αικισά ter Aslyphili patrimortem conscivisse dicitur, quum jurgio
super hereditate cernenda inter illos oborto , verbera Asty
μενος εκείνον διαφοράς τινος αυτούς γενομένης εν τη νε phili patri inflixisset ; et tam immaniter eum commulcasse
μήσει του χωρίου , και ούτως αυτόν διατεθήναι, ώστε fertur, ut in morbum incideret Euthycrates , a quo paucis
εκ των πληγών αυτον ασθενήσαντα ου πολλαίς ημέραις diebus post sublatus est. (18) Vere hæc a me dici, possent
ύστερον αποθανείν. (18) Ώς δε ταύτ' έστιν αληθή,ίσως quidem Arapheniorum permulti testari qui tum temporis
fundos arabant fundis horum finitimos ; sed vereor ne vobis
25 μεν και Αραφηνίων και πολλοί των τότε συγγεωργούν eos præstare disertis verbis de re tanti momenti testantes
των μαρτυρήσαιεν άν μοι , διαρρήδην δε περί τηλικού minus possim . Hierocles enim ipse , qui Astyphili testamen .
του πράγματος ουκ αν έχoιμι όπως υμίν παρασχοίμην. tum penes se ait depositum esse , quanquam vidit quum Eu
Και γάρ αυτόν τυπτόμενον ιδών Ιεροκλής, και το γραμ thycrates a fratre vapularet, nolit tamen , id quod bene
ματείον φάσκων παρ' εαυτώ τεθήναι, οίδ' ότι ουκ αν novi, ea testari, quæ si testetur, fidem omnem tabulis te.
εθελήσαι μαρτυρήσαι εναντία ταϊς διαθήκαις αίς αυτός stamenti ejus, quod suæ fidei creditum vult esse, ipse sit
αποφαίνει. “ Όμως μέντοικαι κάλει Ιεροκλέα,ένα έναν derogaturus. At nihilominus tamen cita tu mihi Hieroclem ,
quo coram judicibus aut dicat testimonium , aut juret se
30 τίον τούτων μαρτυρήση ή εξομόσηται. dicere id non posse.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
19. Ακριβώς μεν ήδειν του γάρ αυτού ανδρός έστιν, 19. Probe scilicet noram , judices, ita esse eventurum .
& μέν οίδεν, εξόμνυσθαι, των δε μή γενομένων πίστιν Ejusdem enim est bominis, et ea , quæ vere facta norit ,
εθέλειν επιθεϊναι η μήν ειδέναι γενόμενα · ώς δε , ότε juratum infitiari, et quæ facta nusquam sint, ea facta esse di.
cere idque jurejurando confirmare. Ceterum Euthycratem ,
απέθνησκεν ο Ευθυκράτης ο πατήρ Αστυφίλου , επέ Astyphili patrem ,morientem severe necessariis interdixisse
σκηψε τους οικείους μηδένα ποτε εάσαι ελθείν των Θου ne quem e 'Thudippo natorum ad tumulum suum sinerent
δίππου επί το μνήμα το εαυτού , τούτων υμίν τον accedere , testabitur vobis ille , qui aviam Astyphili in ma
35 έχοντα την τηθίδα του Αστυφίλου μάρτυρα παρέξομαι. | trimonio habet.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ. TESTIMONIUM .

20. Ακούων τοίνυν ταύτα ο 'Αστυφιλος και τούτου 20. Astyphilus igitur quum haec ex hoc [ avia marito ]
και των άλλων προσηκόντων ευθέως εκ παίδων, επειδή atquee reliquis necessariis accepissetstatim a puero, quum
τάχιστα ήρχετο φρονείν, ουδε πώποτε διελέχθη Κλέωνα, primum sapere cæpit , nunquam verba cum Cleone com
αλλά πρότερον ετελεύτησεν,ουχ ηγούμενος όσιον είναι, mutavit , sed prius mortem oppetiit, neſas sibi ducens fore
τοιαύτην αιτίαν έχοντος Θουδίππου περί τον αυτού πα. si cum filio ejuscolloqueretur, qui tanti facinoris in patrein
τέρα, το εκείνου υιεί διαλέγεσθαι. Ως ούν τον άπαντα suum commissi insimularetur. Testes ego nunc vobis exbi
40 χρόνον διάφορος ήν Κλέωνι, τούτων υμίν τους συνειδό bebo eos, qui conscii sunt Astyphilum quoad vixit.simul
τας μάρτυρας παρέξομαι. tates cum Cleone exercuisse.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
21. Εις τας θυσίας τοίνυν, εν αίσπερ οι άλλοι 'Αθη- 21. Porro consentaneum erat, ad sacra,in quibus reli
ναϊοι εστιώνται, πρώτον μεν δημότην όντα, έπειτα | gui Αthenienses coepulari solent , Astyphilum quoque, quo
ανεψιόν, έτι δε τον υιόν τον τούτου μέλλοντα ποιείσθαι, | ties in patria adesset, alio cumnermine ire quamcum Cleone,
εικός δήπου ήν,οπότε περ επιδημoίη, μηδέ μεθ'ενός άλ quippe cujus primum municipalis esset, deinde consobri
λου ιέναι τον 'Αστυφιλον ή μετά Κλέωνος. Ως τοίνυν nus, cujus denique filium ipse sibi esset adoptaturus. Ve
ουδέποτ' ήλθε μετ' αυτού , υμίν των δημοτών μαρτυρίας | rιm nunquam Astyphilus Cleonem comitatus est; qua de
77 αναγνώσεται. re municipalium testimonia scriba vobis præleget.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
22. Ούτως τοίνυν διακείμενος τώ τετελευτηκότι 22. Quanquam igitur ita hi erga semutuo animati es
Κλέων αξιοϊ τον υιόν τον εαυτού τα εκείνου έχειν. Και | sent , postulat Cleon nihilominus filium suum Astyphili
τί δεϊ τούτον λέγειν; αλλ' Ιεροκλής,θείος ών [και εκεί bona habere. Quanquam Cleonem commemorare quid at
νω ] και εμοί, ούτως εστί τολμηρός ώστε ου γενομένας tinet ? Ipse Hierocles , tametsi et Astyphili etmeusest avun .
culus, tam audax tamen est, ut testamentum nunquam
διαθήκας ήκει φέρων, καί φησι παρ'εαυτώ 'Αστυφιλον scriptum ab Astyphilo aiat penes se depositum esse , idque
5 ταύτας καταλιπείν. (23) Καίτοι, Ιερόκλεις, πολλά pro genuino proferat. (23) Atquimultis ornatusbeneficiis,
κάγαθά παθών υπό Θεοφράστου του πατρός του εμού , Hierocle , a patre meo Theophrasto , quum res tibi adhuc
έτε χείρον έπραττες ή νυνί, και υπό Αστυφίλου , ουδε esset quam nunc est arctior, item ab Astyphilo , malam
τέρω αύτούν την αξίαν χάριν αποδίδως: εμέ μέν γάρ I hancambobus refers gratiam: nam.me quidem, qui tue
 302 ΤΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΣΤΥΦΙΛΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (244 - 245)
υιον όντα Θεοφράστου, σαυτο δε αδελφιδούν, αποστε- , sum sororis filius e Theophrasto , ea sorte is fraudatum
ρεις ά μοι οι νόμοι έδοσαν, Αστυφίλου δε τεθνεώτος quam leges mihi tribuunt; de defuncto autem Astyphile
mendacia spargis , per quæ contendis efficere , quantun in
καταψεύδη, και το κατά σαυτόν μέρος τους εχθίστους te quidem est, ut homines Astyphilo infestissimi bona ejus
καβίστης των εκείνου κληρονόμους. (24) Και Ιεροκλής
πρίν μεν sortiantur. (24) Et ante quidem , o judices , quam conten
η λαχθήναι κλήρου
του , ώάνδρες , ευ ειδώς ο | tio super had bereditate susciperetur, tametsi bene nosset
ότι ουδενί άλλη γίνοιτο τα Αστυφίλου ή έμοί, εν μέρει Hierocles eam alii nemini quam mihi competere , tamen ad
εκάστω των εκείνου επιτηδείων προσήει πωλών το πρά amicorum qui Astyphilo olim fuissent unumquemque adi
bat , alium ex alio , et venditabat hereditatem , et alienis
γμα και τους ουδέν προσήκοντας πείθων αμφισβητείν, plane hominibus suadebat ut de ea controversiam more
λέγων ότι θείος είη Αστυφίλων και αποφανού διαθήκας | rent, aiens , si quis se vellet in communionem sortis admit
εκείνον καταλελοιπότα , εί τις αυτο κοινώσαιτο·επειδή | tere, se, avunculum Astyphili, testamentum, guod ille
reliquisset, exhibiturum esse : ac postquam sic cum Cleone
δε πρός Κλέωνα διωμολογήσατο και των του αδελφού decidit
15 έμερίσατο, νυνι ως αληθή λέγων αξιώσει πιστεύεσθαι , fidem suisatque cum eo fratris mei bona partitus est , nunc
verbis adhiberi postulat, atque videtur mihi vel
δοκεί δέ μοι καν ομόσαι άσμενος , εί τις αυτω όρκον δι - | jusjurandum si quis deferat , libenter esse dicturus. (25) Εί
δοίη. (25) Και εμοί μέν συγγενής ων ουδε τα γενό mihi quidem , qui necessarius ejus sim , vel ea quæ vere
facta sunt testari detrectat; in mendaciis autem tuendis
μενα εθέλει μαρτυρείν, ώδ' ουδέν προσήκει, τούτω τα operam vendit homini vel alienissimo et tabulas profert
ψευδή συλλαμβάνει και των ου πραχθέντων γραμμα quasi de rebus quæ constitutæ nunquam fuerunt : multo
τείον ήκει φέρων: πολύ γαρ προυργιαίτερον ηγείται εί enim sibi magis expedire censet, ut rem augeat, quam ut
ναι το χρηματίζεσθαι και την εμήν συγγένειαν. Ως δε meam tueatur consanguinitatem . Hieroclem autem circum .
επηγγέλλετο περιών διαθήκας αποφαίνειν, εί τις αυτό cursitantem operam suam in proferendo testamento vendi
tasse , si quis ipsum in partem hereditatis asciscere vellet,
20 κοινώσαιτο, αυτών υμίν οίς προσήλθε μαρτυρίας παρέ de eo testimonium illius ipsius exhibebo ad quem cum ejus
χομαι. modi sponsioneadiit.
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIUN .
26. Ecquo
26. Τί ούν χρή, ώ άνδρες, όνομα θέσθαι τούτωτώ αν. Ι quisui nominejam,judices, oportebit eumappellari,
compendii gratia de homine mortuo falsa commi
δρί, όστις εθέλει ούτω ραδίως διά το εαυτού κέρδος των nisci et jactare sustineat? Eum autem ne Cleoni quidem
τεθνεώτων τινός καταψεύδεσθαι; Ως δε ουδέ Κλέωνα gratuitam sed mercenariam præstitisse operam in proferendo
προίκα τάς διαθήκας αποφαίνει, αλλά μισθόν είληφεν, testamento, documentum ejus rei haud contemnendum præ
αύτη υμίν η μαρτυρία ου μικρόν τεκμήριον έσται. stare poterit hoc ipsum testimonium . Hæc autem commu.
Τοιαύτα μέντοικοινή επ' εμοί τεχνάζουσιν·ηγείται γάρ nicatis inter se consiliis adversusmemachinantur : existi:
26 αυτών εκάτερος εύρημα έχειν 8 τι αν των Αστυφίλου | mat enim eorum unusquisque, de bonis Astyphili si quid
λάβη. decerpserit, id lucrum adventitium se habiturum esse.
27. Ως μέν ούν ουκ εισίν αληθείς αι διαθήκαι, αλλά 27. Testamentum itaque hoc confictum esse, et Cleonem
Κλέων και Ιεροκλής βούλονται υμάς εξαπατήσαι, καθ' atque Hieroclem vos circumventum ire , quoad potui de
monstratum dedi: jam vero hoc docebo, etiamsi nulla Asty.
όσον εδυνάμην απέδειξα · ώς δ' ει και μηδεν προσήχων philum necessitudine contingerem , majus tamen mihi
έτυχον 'Αστυφίλω , δικαιότερός είμι έχεις τα εκείνου quam illis jus esse Astyphili bona possidendi. Theophra
η ούτοι, διδάξω υμάς. "Οτε γάρ ελάμβανε Θεόφραστος stus enim pater meusmatrem meam ducens ab illius fratre,
ο έμός πατήρ την εμήν μητέρα και Αστυφίλου παρά | hoc Hierocle , sibidesponsam , una cum ea Astyphilum quos
que domi suæ recepit tum temporis adhuc parvulum a
20 Ιεροκλέους, ήλθε και αυτόν εκείνον έχουσα μικρόν όντα, | priore suæ uxoris marito procreatum : ab eo inde tempore
και διητάτο παρ' ημίν τον άπαντα χρόνον ο 'Αστυφιλος, | semper domi nostre versatus Astyphilus et a patre me
και επαιδεύθη υπό του πατρός του εμού.(28) Και επειδή | educatus est. (28) Ut autem ego natus fui eamque ade
ptus ætatem ut capere possem doctrinam , una cum Asty.
εγώ εγενόμην καί ώραν είχον παιδεύεσθαι, μετ' εκεί philo eodem in ludo sum eruditus. Cape tu mihi hoc testi
νου συνετπαιδευόμην. Λαβέ δέ μοι ταύτην την μαρτυ monium , tum alterum istudmagistrorum ad quorum ludos
ρίαν, είτα των διδασκάλων όποι εφοιτώμεν. itavimus.
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ. TESTIMONIA .
Το τοίνυν χωρίον το εκείνου πατρώον, ώ άνδρες, Porro prædium illud quod ille a patre suo habebat , judi
ο πατήρδεμόςέφύτευσε και εγεώργει και επoίει διπλα ces, paler meus et satis et arboribus plantatis excoluit el.
fecitque ut duplo pluris valeret. Etiam hac de re vos huc
36 σίου άξιον. Ανάβητέ μοι και τούτων μάρτυρες. ascendite, quimihi testemini.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES .
20. Επεί τοίνυν εδοκιμάσθη ο αδελφός, απέλαβε | 29. Postquam deinde Astyphilus probatus virisque ascri
πάντα ορθώς και δικαίως, ώστε εκείνον μηδέ πώποτε | plus fuit , patrimonium a patre accepit rite legitimeque,
μηδέν εγκαλέσαι τώ εμώ πατρί. Μετά δε ταύτα την | ita ut ideo nunquam cum patre meo questus sit. Postmodum
αδελφήν την εκείνου ομοπατρίαν ενεγύησεν ο έμός πα- | sororem Astyphili eodem patre cum Eutlycrate usam de
 ( 248 - 251) ISÆI OR . DE ASTYPHILI HEREDITATE. 303
τηρ ότω έδόκει αυτό, και τάλλα διώκει, και ταύτα τώ η spondebat meus pater viro,quieividebaturidoneus esse, etin
'Αστυφίλω εξήρκει·ικανήν γάρ ηγήσατο βάσανον είλη reliquis quoque præsto ei fuit : quæ omnia Astyphilus rata
- 40 φέναι από του πατρός του εμού της εις αυτόν ευνοίας, habuit, existimans benevolentiae , qua pater meus se am
plecteretur, satis perspicuum cepisse documentum eo quod
εκ μικρού παιδίου τετραμμένος παρ' αυτώ. Μαρτυρούσι pater meus se a puero inde educasset. De desponsatione illa
δε ημϊν και περί της εγγύης οι ειδότες. hiqui conscii sunt vobis testabuntur.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES

30. Εις τοίνυν τα ιερά ο πατήρ ο έμός τον Αστύφι- | 30. Deorum porro ad fana quoties pater meus iret, Asty
λον παίδα ήγε μεθ' εαυτού ώσπερ και εμέ πανταχή και | philum quoque adhuc puerum una mecum adduxit: etiam
εις τους θιάσους τους Ηρακλέους εκείνον εισήγαγεν,ένα in thiasos ( vel collegia ]Herculis eum introduxit , quo par.
μετέχοι της κοινωνίας. Αυτοί δ' υμϊν οι θιασώται ticiparet illam communionem ; cujus rei testes vobis sunto
μαρτυρήσουσιν. hi thiasotæ (seu coepulones ].
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
78 Εγώ δε, ώ άνδρες , ως διεκείνην προς τον αδελφόν, Ego vero ipse quo erga fratrem animo fuerim , id jam
σκέψασθε. Πρώτον μεν γάρ συνετράφην εκείνω έκ παι spectate, judices. Primum quidem cum illo educatus ado
levi, deinde simultates cum eo nunquam exercui, sed mu
δίου,έπειτα ουδέποτε διάφορος εγενόμην, αλλ' ήσπάζετο tua nos caritate amplectebamur ; id quod amici atque ne
με, ώς ίσασιν οι οικείοι πάντες οι ημέτεροι και οι φί cessarii nostri omnes norunt, quos vobis testes volo huc
λοι: ους βούλομαι υμίν μάρτυρας αναβιβάσαι. ascendere.
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
31. Δοκεί αν ούν υμίν Αστυφιλος , ώ άνδρες , ούτω | 31 . Jam interrogo vos, judices , videturne vobis Asty
6 μέν μισών Κλέωνα , τοσαύτα δ' αγαθά υπό του πατρός | philus, qui Cleonem ita odisset , meoque a patre tantis es
setmeritis obstrictus, unquam commissurus fuisse ut ini
τού εμού πεπονθώς , αυτός των εχθρών άν τινος υιόν micorum suorum cujusquam filium sibi filium arrogaret ei
ποιήσασθαι και τα εαυτού δούναι,τους ευεργέτας και τους que bona sua deleyaret, eoque sospitatores suos eosdemque
συγγενείς αποστερήσας; εγώ μεν ουκ άν οίομαι , ει και necessarios jure debito fraudaret ? Mihi equidem profecto
δεκάκις ο Ιεροκλής διαθήκας ψευδείς αποδεικνύει, αλλά non videtur, etiamsi decies Hierocles ajat testamentum pe
και διά το αδελφόν είναι και διά την άλλην οικειό nes se esse ab Astypbilo scriptum : ego contra aio, tum pro
τητα πολύ μάλλον προσήκειν έμοί ή το Κλέωνος υιεί, pterea quod Astyphili frater sim , tum quod Astyphilusalias
10 (32) επεί τούτοις γε ουδέ προσποιήσασθαι καλόν ήν quoque mihi fuerit amicissimus, hereditatem majori jure
των Αστυφίλου, οίτινες ούτω διέκειντο προς αυτόν, τα mihi competere , quam Cleonis filio ; (32) nam hos certe
non decebat partem ullam bonorum Astyphili sibi arrogare,
δε οστά ούκ έθαψαν, αλλά πρότερον επί της ουσίαν ήλθον qui tam infesto erga eum fuissent animo ut ossa defuncti
πρίν εκείνω τα νομιζόμενα ποιήσαι έπειτα νύν αξιώ legere nil curarint , sed prius in ejus bona involarint, quam
σουσι κληρονομείς των Αστυφίλου ου μόνον τας διαθή religioni manium satisfecissent. Et nunc petunt Astyphili
κας λέγοντες , αλλά και το γένος παρατιθέντες, ότι ανε hereditatem , non solum ex titulo donationis, sed etiam ex
titulo cognationis, Cleonem aientes Astyphili consobrinum
ψιός ήν Κλέων πρός πατρός. (33) Υμάς δέ , ώ άνδρες, esse a parte patris. (33) Verum haud decet vos , judices ,
ουκ εικός έστι τω τούτου γένει προσέχειν τον νούν· ου ad cognationem istam attendere : nemo enim fuit unquam
το δείς γαρ πώποτε εκποίητος γενόμενος έκληρονόμησε του | qui quum alienam in domum emancipatusesset, hereditatem
οίκου έθεν εξεποιήθη, εάν μή επανέλθη κατά τον νό | illiusdomus adisset unde esset emancipatus, nisi postquam
μον. Ούτοι μέντοι ακριβώς ειδότες ότι ουκ εποιήσατο | ex formula juris in primigeniam domum redisset. Atquihi
[ phratores et demotæ Astyphili ] bene gnari Cleonis
Αστύφίλος τον Κλέωνος υιόν, πολλάκις εληλυθότι αυτό filium ab Astyphilo nunquam fuisse adoptatum , nunquam
ουδέ πώποτε κεκρεανομήκασι. Λαβέ μοι και ταύτην την | ei, etsi saepius venienti , portionem extorum contribue
runt. Cape tu mihi hoc quoque testimonium .
μαρτυρίαν.
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONIUM .
84. Εκατέρω ούν ημών, εξ ών αντωμόσαμεν σκε- 34. Jam pronuntiate, judices , de nostrum unoquoque
ψάμενοι , ψηφίσασθε. Κλέων μέν γάρ φησι τον υιόν τον sententiam ex iis ipsis quæ unusquisque in contrajuramento
se præstito affirmavit. Cleon nimirum filium ait suum ab
20 εαυτού 'Αστυφίλη είσποιηθήναι, και ταύτ' εκείνον δια. aAstypbilo esse adoptatum heredemque bonorum dictum :
θέσθαι ' εγώ δ' ού φημι , αλλ' εμά είναι πάντα τα ego vero hoc ajo mendacium esse , mihique soli bona Asty.
'Αστυφίλου , αδελφός ών εκείνου, ως και αυτοί τούτο phili omnia competere , qui sum ejus frater : id quod etiam
ίσασι. Μή τοίνυν, ώ άνδρες, είσποιήσητε υιόν Αστυ hi norunt. Ne igitur vos, o judices, Astyphilo instituatis
φίλω δν ουδ' αυτος ζων εκείνος εποιήσατο , αλλά τους | ilium , quem ipse ille superstes minime sibi adoptavit ; sed
νόμους ους υμείς έθεσθε βεβαιώσατέ μοι » κατά τούτους | operam date, quasleges ipsi tulistis , ut es mihi rate sint,
γάρ αμφισβητώ, όσιωτάτην δέησιν δεόμενος , ώ άνδρες, | naim elegum prescripto hancego mihi arrogo hereditatem
 ras

/* * * / ** * - - -- - - -
by 9 %, 17 4 * , % . Perts 123 * P *

volt.Da zumi gun and TE LE

gutIt w ars Cleo WETE - -
sn 1, 2 vệ, / * ,, , , , , , , z = - inar sresz aiimi n zum ES TIES
10 pob ' , - 49.9209576 11 VE TE Tido ar . auton A
Knots, poflunssampe = " ran in ene a 1 less. In nun
win 147 148 149,75 Ou bruin minism iur 1 af um PU DE
Witara SETRUDIL gudrun ile JDER
1.un11.912 . 4790144 . Serisure alun íur ende naturz Litrass es in
ruke , QLZ 15 punte rit mun5 Sun 12
# Wh41- - * * 45c179 180111927 . ratowe Drinu 1 u bA12 Game
ceny na stron i1rs o m , mu si aun sie fiunt ab EEZE, Pet
CutM ISHE. soru incik qouma EDOC 2
hasanha párat - 22 S -12 na ? Ima De quo-gue , , po mom da
alarm '199.ricomin', varnbre , 17 este s e gue distorze:22 qua Asters sim de e z
K ra, 1418191 ra sin uum . 'Arthu važ , 1 tea , eta beans frais a Ciude sa care
to Lauri ziren, 2150 , D . De 5* atque tu re . FD305 , suç item
# mni shu.ca1 ' s ni'mat1951 us92ar us detis la cantan Ist
Warisv . par tábads, to a ne çoogde ja zoetes

X X.
TIVOL ZIS AISLION
SIL.PL TOY APIZ'IAPXOL KANPOT.
TI1O61,212
'AVVW, 146, 4199hun 2015.19 TLVys . , mam, Kwan . Aristarchus quidarn filiorum quattuor paler, Cyronmas et De
Wivu Blynyir, VW, 114, 119 ,Vitguru, 591 virgi
www.1n 11,917., 16cun ykv 11km li meg
genaine ke Irv: ha:10 1921,yri . TUTTO
17,441, ,m i r * 4 , TUTTI, VISTO 1976
Menye mpin , Met4. TURI, TORTA VAN Arnhem 47.94
whylu9 1 rain wat o'r1,61045, 6 Aviv , 019,
Myyty i mins, els Thymynan YORIOS Tontiran.Kai
14 :40 WIB pesaltan TUIUTY, Apaga1979 Apie
t + + + + +/ + + / 4 / 1 /11. Đi khít , T. ; 131
wy Winner'e yuhya 166 nebuni, inuu Kupowlog to éx
muuhunyo Agent /69 11, O syuko2. 076706 , étnyye: 6 .
W419 RECARO2084 26 'Agat60709 21hon . "001, uai
τις14 , με γε με μου 1 , νίου τιώ Κυρωνίδη πρώτον μεν
6 T0419 160 2619thúzziv, 'Apintuonovovo
μη λες , είτε είναιορίησαν αυτόν εις τον τού πάππου οίκον
64, 66, 16410 drewu ngonth AVTOG , mai nogobiowxev 'Apo
919019%watov6100100 TOTNOU Woor , "Etedtraic av
( (1 + 1 )+ 2+1))- 2 7.0) x 134 135 136 Cvtc110
10 ,00 67,07 Lenitton. Tourov oőrw yevojévwv, xal
Womouvo, 219Touri, 'ApotheyOU TOUTEAN ZIOÙ ouglav,
buzenbarel nem utov 6 vlog ang Ouyu.tpos 'Apotápyou
TOV AW10100 , heyevdavrovnovov elvai winporójov Orxaiws
10 ,A9190/90 TOV NA)Xov xonadtwv. 'O jev Kupwvlons
AD XENESETUM
DE ARISTARCHI HEREDITATE.
ARGUMENTUM .
moctaris et matris hancorationem babentis et alias peeile ,
adhuc vivens hunc Cyronidem in hereditatem avi matarni
Xenxneti adoptavit, reliquos vero filios ipse sibi beredes re
liquit. Postea Demochares sine filiis mortuus est, et Gilia
ejus unica et ipsa quoque sine liberis : universa itaque be.
reditas juste in matrem recidit banc orationem recitantis. Et
hæc sic se habeat : post Aristarchi vero mortem Aristome
nes, ejus frater secundamque leges filiorum fratris tutor fa
ctus, filiam suam Cyronidi Aristarchi adoptivo conjungit,
hereditatem Aristarchi illi acquirere promittens. Quod et pre
stitit : filio namque Cyronidi nato primum puero nomen avi
imponunt , Aristarchum nominantes , deinde eum in avido
mum adoptaverunt tanquam illo hoc jubente , et idem Ari.
stomenes illi totam hereditatem avi tradidit. Illo vero mor
tuo quum adhuc puer esset, Xenxnetum fratrem propriam
secundum testamentum heredem instituit. His ita factis, et
Xeneneto Aristarchi senioris bona possidente , flius filie
Aristarchi senioris , litem illi intendit, dicens se unicum be
redem bonorum Aristarchi senioris esse. Cyronides enim
 24 - 257) ISÆI OR. DE ARISTARCHI HEREDITATE . 305
25 ( φησίν ) εκποίητος εγένετο· ο δε πατήρ υιόν έχων γνήσιον | ( dicit ) adoptatus est : pater vero , quum filium legitimum
τον Δημοχάρην, ουκ έδύνατο θετόν εαυτώ ποιήσαι παίδα: Democharem haberet , filium sibi adoptare non potuit : De
ο δε Δημοχάρης ατελής ών ουδέ αύτός έδύνατο είσποιήσαι mochares vero quum minor esset , neque ipse potuit filium
τω πατρί θετόν υιόν · αλλ' ουδ' ή άλλη θυγάτηρ αυτού ή adoptare, sed neque illa altera ejus filia quæ antea mortua est .
προτελευτήσασα. "Ωστε ου κατά τον νόμον ( φησί ) της εισ Itaque, quum non secundum leges( inquit) junioris Aristarchi
ποιήσεως γενομένης του μικρού 'Αριστάρχου, ουκέτι συνί. adoptio facta sit , junioris Aristarchi testamentum non est
στατο η διαθήκη αυτού , του νέου Αριστάρχου & γάρ μη validum : quo namque pacto alteri tradere potuisset ea , que
δικαίως έκτήσατο , πώς άλλο παραπέμπειν εδύνατο ; αναι ipse injuste possederat ? Sublato itaque testamento hereditas
ρουμένης δε της διαθήκης είκότως ο κλήρος εις τον λέγοντα jure in hanc orationem recitantem transit, quum filius legi
τον λόγον εφέρετο , υιόν όντα της γνησίας θυγατρός 'Αρι timæ Aristarchi senioris filiæ sit. Argumentum tale est , causa
35 στάρχου του παλαιού. Και η μενυπόθεσις αύτη , η στάσις δε autem status negotialis et scriptis constans : quæritur enim
πραγματική έγγραφος: ζητεί γάρ ει δεί τας τοιαύτας συν an tale testamentum validum esse oporteat, et quisnam eo .
εστάναι διαθήκας, και τις δικαιότεραλέγει. rum qui contendunt justiora dicat.
'Εβουλόμην μέν, ώ άνδρες, ώσπερ Ξεναίνετος ου Vellem equidem , judices, quemadmodum Xenocrates
τοσι δύναται ψευδή λέγειν θαρραλέως, ούτω καγώ | hic novit confidenter mendacia jactare, ita ne quoque ve
ταληθή προς υμάς περί ών αμφισβητούμεν ειπείν δυνη . | ritatemcause mee coram vobis enarrare vobisque approbare
θηναι· οίμαι γάρ αν υμίν ευθέως δήλον γενέσθαι είθ' posse : hoc enim simihi datum sit, confido statim vobis li.
και ημείς αδίκως επί τον κλήρον ήκομεν, είθ' ούτοι μη quidum fore, utrum nos ad hujus sortis petitionem per
προσηκόντως πάλαι τα χρήματα ταύτα ειλήφασι. Νύν nefas accedamus, an hi bona dudum per nefas rapta reti
δε ουκ εξ ίσου διακείμεθα , ώ άνδρες. Οι μέν γάρ και neant. Jam vero non æquo sumus loco constituti , judices.
Nam hiquidem et facundia pollent et amicitiis fidunt, ut
λέγειν δεινοί και παρασκευάσασθαι ικανοί , ώστε και vel pro aliis quoque persæpe in judiciis contendant : ego
υπέρ ετέρων πολλάκις εν υμίν ηγωνίσθαι· εγώ δε μη vero tantum absum ut alienam causam ullam unquam ege
ότι υπέρ άλλου αλλ' ουδε υπέρ εμαυτού πώποτε δίκην Ι| rim ., ut ne pro memet ipso quidem causam ullam priva
ιδίαν είρηκα, ώστε πολλής δεί με συγγνώμης τυχεϊν tam dixerim ; quapropter æquum sit magnam mihi veniam
παρ' υμών. apud vos esse paratam .
10 2. ' Ηνάγκασμαι μεν ούν, ώ άνδρες , διά το μή δύ - Ι 2. Coactus equidem fui, judices, quoniam ab his jus
νασθαι δίκην παρ' αυτών λαβείν, την μητέρα την εμήν | mihi debitum exigere non potui, ut in litis instructioneseri
προς τη ανακρίσει 'Αριστάρχου είναι αδελφήν προσ beretur matrem meam sororem fuisse Aristarchi(minoris ]:
γράψασθαι· ου μήν διά τούτο υμίν ήδε η γνώσις | nihilo tamen ideo causa haec vobis erit ad disceptandum
ήττον περί αυτών ευκρινής γενήσεται , αλλ' εκ των impeditior, sed hoc nunc e legibus vobis est definiendum ,
νόμων σκοπούσιν ει τα εαυτού δέδωκε τούτω Αρίσταρ utrum
aliena.
Aristarchus sua bona buic [ Xenæneto ]legaverit,an
χος ή τα μηδέν προσήκοντα. Έστι δε δίκαιον τούτο, constituiÆquum est , judices , ante omnia boc de capito
ώ άνδρες γάρ νόμος κελεύει τα μεν εαυτού διαθέσθαι cuicunque: namvelitlexlegandi,sed
quidem facultatem cuique dat sua bona
alienorum hominem nullum fa
15 ότω αν εθέλη, των δε αλλοτρίων ουδένα κύριον πε cit arbitrum . (3) Quodsi ergo me secundis auribus audiro
ποίηκε. (3) Τούτο ούν υμάς πειράσομαι πρώτον δι velitis , ante omnia vos hoc de loco certiores faciam , nitar.
δάσκειν,εάν μου μετ' ευνοίας ακούσαι εθέλητε. Είσεσθε que vos docere hereditatem hanc a principio non horum
γάρ ώς ο κλήρος ούτος ου τούτων ήν εξ αρχής, αλλά fuisse , sed fuisse
της έμής μητρός πατρώος, έπειτα και ως 'Αρίσταρχος Aristarchum eam matris meæ a patre ipsi relictam ; deinde
nulla lege addicente, sed legibus omnibus
ουδε καθ' ένα νόμον αυτόν ειληφεν, αλλά παρά πάντας | invitis eripuisse , eoque iniuriam et reliquis nostris neces
τους νόμους αδικεί μετά των οικείων την εμήν μητέρα. sariis et inprimis matri meæ obtulisse. Unde autem vos
"Οθεν ούν σαφέστατα μαθήσεσθε ώς έχει ταύτα, εν rem liquidissimepercepturi videmini, inde ego quoque do
cendi sumam exordium .
20 τεύθενυμάς
4. Αρίσταρχος ήν, ώ διδάσκειν.
πρώτον γάρπειράσομαι άνδρες , Συπαλλήτιος. Ι 4. Aristarchus quidam erat, judices , Sypalletius ; qui
Ούτος έλαβε Ξεναινέτου 'Αχαρνέως θυγατέρα , εξ ης | Xenaeneti Acharnensis filiam quum domum duxisset, ex
γίνεται Kυρωνίδης και Δημοχάρης και η μήτηρ ή έμή | ea quattuor liberos suscepit, Cyronidem et Democharem,
και άλλη τούτων αδελφή. Κυρωνίδης μεν ούν και τούδε cum duabus filiabus, quarum altera fuit mater mea. Cy
πατήρ και θατέρου του τόνδε τον κλήρον αδίκως έχον ronides , qui pater est hujus [ Xenceneti] et alterius [ Ari
starchi ] qui sortem hanc per nefas occupaverat, aliam in
τoς εξεποιήθη εις έτερον οίκον, ώστε αυτή των χρη domum emancipatus est; quo factum est ut jus omne in
μάτων ουδέν έτι προσήκεν·'Αριστάρχου δε του πατρός
80 τούτων τελευτήσαντος Δημοχάρης υιός κληρονόμος hanc hereditatem amiserit : Demochares itaque factus est
heres patrimonii , Aristarcho patre defuncto. Quoniam
των εκείνου κατέστη. Τούτου δε παιδός αποθανόντος και vero Demochares adhuc infans moriebatur, necnon altera
της ετέρας αδελφής, ή μήτηρ ή έμή επί παντί τω οίκω soror, sola relicta fuit mea mater universæ heres substan
επίκληρος εγένετο. (5) Και ούτω μεν εξ αρχής άπαντα tiæ . (5) Ad hunc modum a principio sors hæcuniversa de
ταυτί της έμής μητρός εγένετο · προσήκον δ'αυτή μετά juremeæ matris erat: verum , quum oportuisset proximum
των χρημάτων το εγγύτατα γένους συνοικείν, πάσχει cognatum eam una cum patrimonio habere, injuriam acce
και δεινότατα, ώ άνδρες. Αριστομένης γάρ αδελφός ών | pit mater mea, judices , atrocissimam. Nam Aristomenes ,
OP ATORES . 20
 306 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ ΚΛΗΡΟΥ . (257 - 26ο)
εκείνου του Αριστάρχου , όντος αυτώ υιέος και θυγα- | Aristarchi frater , quum ei et filius esset una cum ilia , po
τρός, αμελήσας ή αυτός αυτήν έχειν ή τω υιεί μετά | tuissetque ideo sive ipse sibi habere sui fratris filiam here
του κλήρου επιδικάσασθαι , τούτων μεν ουδέν εποίησε , | dem, sive providere ut filio suo illa adjudicaretur, neutrum
την δε εαυτού θυγατέρα επί τούς της έμής μητρός horum fecit, sed filiam suam Cyronidi despondit, unaque
χρήμασι Κυρωνίδη εξέδωκεν, εξ ης και Ξεναίνετος ούτος | ei bona matris mean addidit : ex illa nati sunt hic Xeniene
και Αρίσταρχος ο τελευτήσας εγένετο. (6) Το μεν ουν tus et Aristarchus vita defunctus. (6) Hæc est injuria , ju .
αδίκημα , και όν τρόπον των χρημάτων απεστερήθη, | dices, nobis data , et hoc pacto fraudatus sum hereditate.
10 τούτ' εστίν, ώ άνδρες μετά δε ταύτα την εμήν μη Post id factum Aristomenes matrem meam meo patri collo
τέρα εκδίδωσι τω εμ πατρί. Κυρωνίδου δε τελευ - | cat. Cyronide postmodum vita defuncto , Xenceneti hujus
τήσαντος τον του Ξεναινέτου αδελφόν εισάγουσιν 'Αρι | fratrem Aristarchum in sortem matrimeæ debitam immit
στάρχω υιόν, ουδε καθ' ένα νόμον , ώ άνδρες, ως εγώ | tunt : id quod præter jus esse factum multis ego documen
εκ πολλών τεκμηρίων υμίν επιδείξω. tis evictum dabo.
7. Πρώτον μεν ουν μάρτυρας υμίν παρέξομαι ως 1 7 . Sed ante omnia testes producam confirmaturos Cyro .
nidem in domum Xenäneti (avi materni ] emancipatum
Κυρωνίδης εκποίητος εις τον Ξεναινέτου οίκον εγένετο fuisse
και εν εκείνω ετελεύτησεν, έπειθ' ώς 'Αρίσταρχος, ου rem , in eaque diem obisse ; deinde Aristarchum ( majo
15 ήν ούτος ο κλήρος, πρότερος του υιέος Δημοχάρους ), a quo profecta sors est, prius mortuum esse quam
Democharem filium ; verum hic Demochares adhuc puer
ετελεύτησε , Δημοχάρης δε παίς ών απέθανε και η ετέρα decessit, necnon altera soror, quo factum ut tota sors in
αδελφή, ώστε τον κλήρον επί τη ευή μητρί γενέσθαι. jus matris meæ devenerit. Harum itaque rerum cita tu
Καί μοι κάλει τούτων τους μάρτυρας. mihi testes .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
8. Ούτω μεν εξ αρχής ήν, ώ άνδρες,ο κλήρος, περί 8. Sors igitur istac, de qua nunc agitur, loc pacto no
ού νύν ο λόγος εστί, Κυρωνίδου μεν εκποιήτου γενομέ sira erat, judices ; Cyronide in domum Xenæneti eman
νου εις τον Ξεναινέτου οίκον,τού δε πατρός Αριστάρχου cipato , Aristarchus pater Demochari filio hereditatein re
linquit, a Demochare autem devenit ad sororem hancce, ma
τω υιεί Δημοχάρει καταλιπόντος, εκείνου δε τη αδελφή trem meam . Quoniam vero hiultra modum impudentes
20 τη εαυτού ταύτη , μητρί δε έμή. Δεί δε, επειδή λίαν sunt, o judices, et contra jus et fas bona tenere conten .
αναισχυντούσιν, ώ άνδρες, καιτα χρήματα παρά το δί dunt, docendimihi estis legibus prorsusomnibusrepugnan.
καιον έχειν αξιoύσι , μαθείν υμάς ώς ουδε καθ' ένα νόμον tibus Aristarchum [ minorem ]in illius [ majoris ] phratoras
'Αρίσταρχος εις τους φράτορας τους εκείνου εισήκται : inductum fuisse : de quo ubi certi fueritis facti, liquidum
εάν γάρ τούτο μάθητε, σαφώς είσεσθε ότι το μή δι. vobis protinus erit habenti bona titulo haud legitimo non
licuisse de iisdem per testamentum constituere. (9 ) Arbi
καίως έχοντι ουδε διατίθεσθαι περί αυτών προσήκεν. tror itaque vos cunctos, viri , hoc nosse, introductionem
ε) Οίμαι τοίνυν πάντας υμάς είδέναι, ώ άνδρες, ότι | filiorum testamento institutorum fieri, si qui testamento
25 κατά διαθήκας αι εισαγωγαί τών εισποιήτων γίνονται , bona sua aliquibus legaverint filiosque eos sibiadoptaverint;
διδόντων τα εαυτών και υιείς ποιουμένων, άλλως δε nam aliter non licet. Sive igitur dicet aliquis Aristarchum
[seniorem] de bonis suis per testamentum constituisse , af
ουκ έξεστιν. Είτε ούν 'Αρίσταρχον φήσει τις αυτόν firmabit is veritati repugnantia ; nam erat Aristarcho filius
διαθέσθαι, ουκ αληθή λέξει: γνησίου γάρ όντος αυτώ legitime natus Demochares, adeo ut Aristarchus etiamsi
Δημοχάρους υπέος ούτ' αν έβούλετο ταύτα διαπράξαι , voluisset, non potuisset alii cuipiam bona sua delegare :
ούτε εξήν δούναι τα εαυτού ετέρω είτε 'Αριστάρχου sin autem Aristarcho ( seniore ] deſuncto a Demochare
τελευτήσαντος Δημοχάρην αυτον ποιήσασθαι , και aiat aliquis eum [ Aristarchum juniorem ) in locum filii
ταύτα ψεύσονται. (1ο) Παιδός γάρ ουκ έξεστι διαθή adoptatum esse , etiam hoc mentietur. (10 ) Puero enim
negatum est de bonis suis constituere ; lex enim vetat , di.
κην γενέσθαι· και γάρ νόμος διαρρήδην κωλύει παιδί μη
sertis
30 εξείναι συμβάλλειν μηδε γυναικί πέρα μεδίμνου κρι» | trahereverbis edicens : Puero ne liceto cum quoquam con•
neque mulieri ultra singulos medimnos frumenti.
θών. Mεμαρτύρηται δε 'Αρίσταρχον μέν πρότερον Δη Atqui testes vobis confirmarunt Aristarchum (seniorem
μοχάρους του υπέος τελευτήσαι , εκείνον δε ύστερον του ante Democharem rebus humanis excessisse , et hunc ali.
πατρός • ώστε κατά γε διαθήκην εκείνων, ουδ' εί διέ quanto post patrem : quapropter vel secundum ipsum eorum
testamentum , si quod scripsissent , huic Aristarcho jus in
θεντο προσήκεν αυτώ τούτων των χρημάτων κληρο
νομήσαι. Ανάγνωθι τους νόμους καθ'
δη και , ους ! istorum bona nullum
utrique eorum competeret.
[tam patri quam filio Recita tu mihide leges
] potestatem bonis,
ουδετέρω αυτων εξήν διαθήκας ποιήσασθαι. suis constituendi denegantes.
NOMOI. LEGES.
16 11 . Ου τοίνυν, ώ άνδρες, ουδε Kυρωνίδην οιόντε | 11. Neque etiam Cyronides Aristarcho filium sufficere
ήν οίον 'Αριστάρχω εισπoιήσαι , αλλ' αυτώ μεν επανελ. I poterat ; licebat illi quidem, relicto in Xenaneti domo filio
θείν εις τον πατρώον οίκον εξήν, υιόν εγκαταλιπόντα | genuino, in domum paternam redire , ex paterna autem
εν τώ Ξεναινέτου οίκω, εξ αυτού δέ τινα αγαγείν ουκ ' familia alium quempiam suo loco in adoptivamimmittere
 μου - 264) ISÆI OR. DE ARISTARCHI HEREDITATE . 307
έστι νόμος· ή εάν φώσι , ψεύσονται. “ Ώστε ουδ' άν | uon licet : aut si aiant , aperte mentientur. Jgitur etiam si
φάσκωσιν υπ' εκείνου ποιηθήναι , νόμον εξουσι δείξαι | hunc ab illo fuisse adoptatum dicant,tamen nullam pote
καθ' δν εξήν αυτώ ταύτα πράξαι, αλλ' εξ ών αυτοί runt proferre legem , ejus rei veniam ipsi dantem : verum
λέγουσιν έτι φανερώτερον υμίν γενήσεται τούτο, ότι ex iis quæ ipsi causantur ,adhuc dilucidius vobis constabit
10 παρανόμως και ασελγώς έχουσι τα της μητρός χρή eos bona matris meæ invitis legibus et summum per flagi.
tium tenere. (12) Quid , judices , quod ne Aristomeni quidem
ματα . (12) Και μεν δή, ώ άνδρες,ουδέ 'Αριστομένει atque Apollodoro , quibus competebat matrem meam in
γε ουδε Απολλοδώρω, οίς προσήκε της έμής μητρός matrimonium sibi a vobis expetere, quod nehis quidem de
επιδικάσασθαι, ουδε τούτοις εξήν. Θαυμαστόν γάρ αν bonis illius pro arbitratu statuere licuisset. Lex enim non
ήν,είτηνεμήν μητέρα έχοντι Απολλοδώρω ή 'Αριστο sivit mulieris heredis arbitrum quen quam alium esse quam
μένει ουκ αν οιόντε ήν τών εκείνης κυρίω γενέσθαι , filios ejus duodevicesimum ætatis annum egressos. Mirum
κατά τον νόμον δς ουκ έα των της επικλήρου κύριον itaque sit , si cuimarito matris meæ , sive is Aristomenes
είναι , αλλ' ή τους παίδας επί διετες ηβήσαντας κρα sive Apollodorus fuisset, non licuisset de bonis matris dis
81τείν των χρημάτων, αλλ' ετέρω αυτήν εκδόντι εξέσται ponere, eidem tamen liceret, ubi eam alii in matrimonium
εις τα ταύτης χρήματα υιον εισπoιήσαι. (13) Δεινά elocasset, in ejus bona filium suum pro adoptato immittere.
μέντάν γίνοιτο. Και το μέν πατρί αυτής, ει παίδες (13) Res atrox utique foret! Et ne patri quidem matris
άρρενες μη εγένοντο , ουκ αν εξήν άνευ ταύτης διαθέ. meæ licuisset, si prole mascula caruisset, in fraudem filia
σθαι· κελεύει γάρ ο νόμος συν ταύταις κύριον είναι testamentum facere ; lex enim sic edicit, licere bona sua cui
δούναι, εάν τω βούλοιτο , τα εαυτού · τω δε μήτε λα aliquis velit legare , dummodo is cui leget filiam quoque
και βείν αυτήν αξιώσαντι μήτε πατρί όντι , αλλ' ανεψιώ, ejus in matrimonium ducat: alii autem , qui neque pater sit ,
παρά πάντας τους νόμους εισαγαγόντι έσται κυρίως | neque dignam
ταύτα πεπραγμένα; και τις υμών ταύτα πεισθήσεται ; sed solummodo habuerit quam in matrimonium duceret,
consobrinus sit, licebit filium suum contra
(14) 'Εγώ μέν, ώ άνδρες, σαφώς επίσταμαι ότι ούτε | omne jus et fas in ejus bona immittere? et Itec ei rata
erunt? Eccui vestram istæc probabuntur ? (14) Ego equidem
Ξεναίνετος ούτε άλλος ουδείς ανθρώπων έξει αποδείξει hoc teneo neque Xenænetum nequealium quen
ως ου της έμής μητρός ούτος κλήρος έστι, του αδελφού quamcertissime
docere posse hereditatem hanc ad matrem meam nil
αυτή του Δημοχάρους καταλιπόντος : εάν δ' άρα τολ. pertinere , quam ei frater Demochares reliquit : quodsi ta
το μώσι περί αυτών λέγειν, νόμον κελεύετε δείξαι καθ' όν men contra audeant hiscere , jubete illos et legem illam
γεγένηται η είσποίησις 'Αριστάρχω , και τις και είσποιή edere secundum quam facta sit Aristarchi ( junioris /ado
σας ·τούτο γάρ δίκαιόν εστιν. Αλλ' οίδ' ότι ουχ έξουσιν ptio , et eum nominare qui adoptavit . Æquum enim id
επιδείξαι. est. Atqui probe novi eos non posse facere.
15. Περί μεν ούν του τον κλήρον είναι της μητρός | 15. Hereditatem igitur hanc matrimeæ competere et a
εξ αρχής και αδίκως αυτήν υπό τούτων απεστερήσθαι, principio inde ejus fuisse et per nefas ejus usucapione ma
έκ τε των ειρημένων και μεμαρτυρημένων και εξ αυ trem ab his exclusam esse satis patere puto tum ex dispu
των των νόμων ικανώς ηγούμαι αποδεδείχθαι. Ούτω δε tatis tum e dictis testimoniis, tum ex ipsis etiam legibus.
15 και τούτοις φανερόν έστιν ότι ου προσηκόντως έχουσι | Verum hi ipsi sibi conscii sunt a se bona haec per nefas te
ταύτα τα χρήματα, ώστε ουκ επί το δικαίως 'Αρίσταρ- | neri , adeo ut non solum Aristarchi adoptione orationem
χον εισαχθήναι εις τους φράτορας τον λόγον ποιούν suam muniant, sed etiam patrem suum dicanthujusheredi
ται μόνον, αλλά και δίκην φασίν υπέρ τούτων των tatis ergo mulctam de peculio suo dependisse ; quo hoc effi.
χρημάτων τον πατέρα τον εαυτών εκτετικέναι , ίνα, cere student, ut si illud parum firmum esse præsidium
αν μή κατ' εκείνον δικαίως δοκώσιν έχειν, κατά γε censeatur, ex altero saltem titulo jus hereditatem illam re.
ταύτα είκότως προσήκων αυτοϊς φαίνεται. (16) Εγώ tinendi ipsis accessisse videatur. (16) Ego vero , judices ,
20 δ', ώ άνδρες, ότι ουκ αληθή λέγουσι, μεγάλοις υμάς etiam hoc eos mentiri planum vobis faciam . Nam si sors
τεκμηρίοις διδάξω. Ει γάρ ήν, ώς ούτοι λέγουσιν, hæc are alieno oppressa fuisset, quam aiunt fuisse, non hi
υπόχρεως ούτος ο κλήρος, ούτ' αν χρήματα ούτοι υπέρ profecto pro illa sorte luissentde suo (neque enim compe
αυτών εξέτινον ( ού γάρ προσήκον αυτοίς, αλλ' οις εγέ. tebat hoc ipsis , sed quibus jus erat matrem meam sibi in
νετο ή έμή μήτηρ επίδικος, τούτοις αναγκαίον ήν υπέρ | matrimoniumdeposcendi, hos oportebat de his providere ),
αυτών βουλεύσασθαι), ούτε αν εισεποίουν εις τούτον | neque profecto Aristarchum in ejusmodi sortem obæratam
τον κλήρον υιόν Αριστάρχω, μέλλοντες ώφεληθήσεσθαι immisissent, a qua emolumentum quidem ablaturi erant
μεν μηδέν, ζημιωθήσεσθαι δε μεγάλα. (17) Η έτεροι | nullum, damna autem ingentia . (17) Ali quidem, quibus
25 μέν , όταν περί χρημάτων δυστυχώσι, τους σφετέρους res domestica pessum ierit, operam dant ut liberi sui alie
αυτών παίδας είς ετέρους οίκους εισπoιoύσιν, ίνα μη nas in domos emancipentur, ut exsortes infamiæ fiant qua
μετάσχωσι της του πατρός ατιμίας · ούτοι δε άρα εις | patres perculsi sunt : hi autem, scilicet , in substantiam
υπόχρεων ουσίαν και οικόθεν εισεποίουν σφάς αυτούς, obæratam ultro semet ingerunt, ut etiam sua ipsi bona
ένα και τα υπάρχοντα προσαπολέσειαν; Ούκ έστι ταύτα, | perdant. Nolite credere , judices. Sore Γιαc cris alieni
αλλ' ο μεν κλήρος ελεύθερος ήν και της έμής μητρός | erat exsors et soli matri mee competellat : li autem
C.
 308 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ ΚΛΗΡΟΥ . (264 - 267 )
εγένετο , ούτοι δε φιλοχρηματούντες και εκείνην απο - , opum cupiditate stimulati Inec omnia machinati sunt,
| quo matrem meam bonis suis defraudarent.
30 στερούντ ες ταύτα
18. 'Ισως ούν άνπάντα άνδρες , σαντο.
τις, ώ εμηχανή τον χρόνον ύμών θαυ- | 18. Eritforsitan in numero vestro ,judices, qui miretur,
μάσειε , πως ποτε πολύν ούτως ειάσαμεν και αποστε cur bonis nostris per tam longinquum temporis spatium
exclusi tacuerimus et nunc demum ea postulatum venia.
ρούμενοι ουκ ήμενεπ' αυτά, αλλά νυνί περί αυτών τους mus. Ego vero quanquam æquum haud censeo esse nos
λόγους ποιούμεθα. Εγώ δε οίμαιμενου δίκαιον είναι διά ideo causa cadere aut jura nobis nostra imminui (non
τούτο έλαττον έχειν, εί τις μη εδυνήθη η κατημέλησεν enim hoc in censum venit, sed æquumne sit quod tu po
(ού γάρ τούτόεστι σκεπτέον, αλλά το πράγμα εί δίκαιον stules necne ) : nihilominus tamen etiam de his causam
ή μή): όμως μέντοι και περί τούτων αίτιον ειπείν habemus allegare idoneam . (19) Pater nempe meus ea lege
έχομεν, ώ άνδρες. (19) Ο γάρ πατήρ ούμός επί προικι sibidesponderi matrem meam passus fuerat, ut dote con
35 εγγυησάμενος τηνεμήν μητέρα συνώκει,τον δε κλήρον tentus esset ; ipsam hereditatem non poterat ab illis redi
τούτων καρπουμένων ουκ είχεν όπως εισπράξαιτο · ότε gere , qui emolumenta ejus percipiebant : quoties enim ,
γάρ περί αυτού λόγους εποιήσατο της μητρός κελευού suadente matre, hujus rei mentionem faceret, himinaban
σης, ούτοι ταύτα αυτό ήπείλησαν, αυτοί επιδικασάμε tur se uxorem ipsius in jure sibi esse postulaturos , si nollet
νοι αυτήν εξειν, ει μή βούλοιτο αυτός επί προικι έχειν. eam sub conditione dotis habere. Pater itaque , nematre
“Ο δε πατήρ, ύστε της μητρός μη στερηθήναι, και privaretur, sivit eos bonorum usum fructum percipere ,
δις τοσαύτα χρήματα είασεν αν αυτούς καρπούσθαι. etiam si duplo ampliora fuissent. (20) Hanc ob causam
40 (20) Και του μεν τον πατέρα μη επεξελθείν υπέρ τού | pater lam diu cessavituxoris jura in foro persequi : post
των τούτο εστι το αίτιον» μετά δε ταύτα ο Κορινθιακός modum intervenit bellum Corinthiacum , in quo egoque
πόλεμος εγένετο, ενώ εγώ κακείνος στρατεύεσθαι ήναγ paterque militavimusnecessario ; quo factum est ututrique
καζόμεθα, ώστε ουδετέρω αν ημών δίκην εξεγένετο nostrum pænas ab his meritas repetere negatum esset.
λαβείν. Ειρήνης τ' αυ γενομένης έμοί τι ατύχημα προς Pace autem restituta hoc mihi contigit infortunium , ut æra.
rius fierem reipublicæ ; quapropter cum his in jure agere
το δημόσιου συνέβη, ώστε μη ράδιον είναι προς τούτους non licebat. Habuimus itaque causas nostræ cessationis
διαφέρεσθαι. " Ώστε ου μικράς έχομεν αιτίας περί του legitimas. (21) Νunc autem justum est hunc [ Xenaene
πράγματος. (21) 'Αλλά νυνί δίκαιον ειπείν έστιν, tum ) dicere, quisnam ei hanc hereditatem legarit, et
ώ άνδρες , τίνος δόντος τον κλήρον, κατά ποίους νόμους quarum legum ex auctoritate in collegium phratorum
82εις τους φράτορας εισήκται , και πως ουκ επίκληρος ήν [ Aristarchi ) inductus sit, et cur mater mea non fuerit filia
επί τούτοις χρήμασιν ή έμή μήτηρ. Ταύτα γάρ έστι a patre cum hereditate relicta . Hæc enim sunt illa capita
περί ών υμάς δεί την ψήφον ενεγκείν, ουκ εί χρόνω τι de quibus vos oportet , judices, pronuntiare , non tempore
ύστερον ήμείςτων ημετέρων είσπραττόμεθα. Μήδυνη moveri, si forte nos aliquanto serius jura nostra exsequi
θέντων δε επιδείξαι , δικαίως αν εμόν αυτόν είναι ψη- | mur. Sin
mur. Sin autem
autem illa
illa demonstrare
demonstrare nequeant, jure merito
φίσαισθε. vos pronuntietishereditatem nostram esse .
2 ). Τούτο μέν οίδ' ότι ποιείν ουχ οίοί τ' έσονται· Ι 22. Probe autem novi , quae postulo , ea praestare nega
5 χαλεπόν γαρ προς νόμους και δίκαιον πράγμα αντιλέ- | tum his esse ; difficile enim est legum edictis et equo juri
γειν εστί: περί δε του τεθνεώτος λέξουσιν,έλεούντες ως repugnare : at verba de defuncto ( Aristarcho juniore fa
ανήρ ών αγαθός εν τω πολέμω τέθνηκε, και ότι ου cient oratione ad ciendam composita miserationem, quam
δίκαιόν εστι τας εκείνου διαθήκας ακύρους καθιστάναι. fortis vir in bello occubuerit , et quam sit æquum ab
eo per testamentum constituta rata esse. Ego vero , judi.
Εγώ δε και αυτός, ώ άνδρες , οίμαι δείν κυρίας είναι ces, ipse quoque censeo testamentum esse debere ratum
τας διαθήκας, ας αν έκαστος διαθήται περί των εαυ illud , quo quis de suis bonis constituerit; ejusmodi antem
του , περί μέντοι των αλλοτρίων ου κυρίας είναιτάς δια testamentum , quo quis de alienis bonis constituerit, non
θήκας, ώσπερ ας αν έκαστος περί των αυτού διαθήται. perinde atque alterum illud , ratum habendum esse puto.
10 (23) Ταύτα δε ου τούτων όντα αλλ'ημέτερα φαίνεται. (23 ) Jam hæc hereditas, ut nunc patet , non horum , sed
“Ώστε αν έπί τούτον τον λόγον καταφεύγη και μάρτυρας nostra est. Quodsi ergo eo confugerit Xenænetus ut dicat
παρέχεται ως διέθετο εκείνος , επιδεικνύναι κελεύετε atque testimoniis affirmet Aristarchum testamentum reli
ει δικαίως τα εαυτού. Τούτο γάρ δίκαιόν έστι. Δεινό quisse , jubete eum docere Aristarchum de bonis quæ ipsius
τατα γάρ αν πάντων γένοιτο , ει Κυρωνίδης μεν και propria essent disposuisse . Id enim justum et æquum est.
ούτοι , όντες εξ εκείνου, μή μόνον τον Ξεναινέτου οίκον Iniquissimum enim foretsi Cyronides et hi ex eo nati non
πλέον η τεττάρων ταλάντων εξουσιν, αλλά και τόνδε solum Xenaneti( senioris ] rem habeantquattuor talentis et
15 προσλήψονται, εγώ δε της μητρός ούσης κυρίας και εκ ultra æstimatam , sed hanc Aristarchi quoque insuper au
των αυτών Kυρωνίδη γεγενημένος ει μηδέ τόν της μη ferant : ego vero eadem cum Cyronide stirpe prognatus ne
jus est, hereditatem
τρός κλήρον λήψομαι , και ταύτα μηδε εχόντων τού matris quidem meæ , cujus optimumhi nequean
των επενεγκείν παρ' ότου ποτ' ειλήφασι. (24) Καίτοι | adire possim , idque quum docere t, a quonam
δίκαιον, ώ άνδρες, ώσπερτων αμφισβητησίμωνχωρίων | bona ista acceperint. (24) Αtqui,judices, quemadmodum
δεί τον έχοντα ή θέτην ή πρατήρα παρέχεσθαι ή κατα• I par est orta de fundis controversia possessoremillorumaut
 ISÆI OR . DE HAGNIÆ HEREDITATE . 309
(267 - 271)
δεδικασμένον φαίνεσθαι , ούτω και τούτους καθ' έν τι | nominare eum a quo illos sive oppigneratos habeat sivo
τούτων απoφήναντας αυτόν αξιoύν επιδικάζεσθαι , μη emerit , autdemonstrare eos sibi adjudicatos esse : ita hos
quoque decebat ex aliquo ejusmodi titulo islæc bona sibi a
20 προ δίκης την Αριστάρχου θυγατέρα , εμήν δε μητέρα, judicibus adjudicanda curare, non autem ante istam adju
εκ των πατρώων εκβάλλειν. (25)'Αλλά γάρ, ώ άνδρες, dicationem filiam Aristarchi, quæ mea mater est , e bonis
ουχ ικανόν έστι Ξεναινέτω τον Αριστομένους οίκον paternis expellere . (25 ) Verum enimvero Xenæneto satis
καταπεπαιδεραστηκέναι , αλλά και τούτον οίεται δεϊν non est, judices, Aristomenis substantiam in puerorum
τον αυτόν τρόπον διαθεϊναι. Εγώ δ', ώ άνδρες δικα amores exhausisse , verum hanc quoque Aristarchi substan .
tiam ut pari cum dedecore prodigat se decere censet. Ego
όσα ίας επιδο
βραχεμην
σται,εδυνά ουσίαύς, κόσμιονς αδελφ
ςυπαρξάση άς μεν
δ' εμαυτ όν παρέ κα,
εξέδωχων vero , judices , ex angusta re familiari sorores elocavi cum
25 και ποιών τα προσταττόμενα και τας στρατείας στρα dotibus quas eis addere facultates sinebant; modestuin me
τευόμενος αξιω των της μητρός πατρώων μη αποστε exhibeo, imperata exsequor, in castris stipendia facio ; quo
ρηθήναι. (26) 'Απέδειξα δ' υμίν Κυρωνίδην μεν τον rum in compensationem postulo vos ut matris meæ sub
stantiam mihi eripi pe sinatis. (26) Demonstravi enim Cy.
τούτων πατέρα εκποίητον γενόμενον και ουκ επανελ . ronidem , qui horum (adversariorum meorum ] pater est,
θόντα εις τον πατρώον οίκον, τον δε πατέρα τον Κυρω ex Aristarchi patris suidomo fuisse emancipatum in eamque
νίδου και της έμής μητρός Δημοχάρει το υιώ τούτον non rediisse, patrem vero Cyronidis atque matris meæe he
τελευ reditaten i suam alteri filio Demochari reliquisse , illoque
εις τηνόντα,
τον κλήρονκαικαταλιπ
τήσαντα παίδα όντα
μητέραδε τούτον
εμήνεκείνον τον κλήρον Demochare sine prole defuncto hereditatem ejusadmatreni
επιγιγνόμενον . meam fuisse devolutam .

XI. ΧΙ.
ΙIΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΝΙΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. DE HAGNIÆ HEREDITATE .
63
ARGUMENTUM .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ .
Αγνίας τις είχεν ανεψιους πολλούς , Θεόπομπον και τον αδελ Hagnias quidam affinesmultos habebat, Theopompum et fra
φόν αυτού Στρατοκλέα και Στράτιον και Ευβουλίδην. Ούτος trem ejus Stratoclem et Stratium et Eubulidem . Hic jain
μέλλων τελευτάν εποιήσατο θετήν αυτώ θυγατέρα , κελεύσας moriturus sibi filiam adoptavit, in testamento mandans, si
εν ταϊς διαθήκαις , εί τι πάθοι ή θυγάτηρ, έρχεσθαι τον κλή quid humanitus filiæ accideret, ut hereditas ad Glauconem
5 . ρον εις Γλαύκωνα , αδελφόν αυτού τυγχάνοντα όμομήτριον. fratrem suum ex matre transiret. Postea eo mortuo, filia post
Επί τούτοις αυτου τελευτήσαντος ή θυγάτηρ λαβούσα τον quam hereditatem acceperat, obiit. Mortuo et Eubulide, ejus
κλήρον ετελεύτησεν. 'Αποθανόντος δε και Ευβουλίδου η θυ
γάτηρ αυτού , τού Ευβουλίδου , δικασαμένη προς Γλαύκωνα dem Eubulidis filia jure cum Glaucone certans facultatibus
έλαβε την ουσίαν. Μετά ταύτα τελευτησάντων και των potita est. Postea mortuo Stratocle et Stratio solus Theopom
10 . περί τον Στρατοκλέα και Στράτιον Θεόπομπος μόνος εδικά pus cum illa litem egit, et hereditatem consecutus est. Cuma
σατο προς αυτήν, και έλαβε τον κλήρον. Προς τούτον ο υιός illo Stratoclis fratris filius litem babuit, cum eo vicissim cu .
του αδελφού αυτού , Στρατοκλέους, δικάζεται προς αυτόν jusdam tutoris filius, dicens hereditatem æqualiter dividiin
δεμίαςεπιτρόπο υ τινός
αρμόζειν τώ τε υιός
Θεοπόμπ ίσουπαιδί
ω καιεξ το
, φάσκων του κληρονο:
τα της αδελφού ter Theopompum et filium fratris ejus convenire . Status causæ
negotialis.
αυτού. Η στάσις πραγματική.
LEGES.
NOMOI.
Διά ταύθ' υμϊν ανέγνων τους νόμους, ότι κατά τον Leges ideo recitavi, judices, quoniam (adversarius ] per
πρώτον αυτών ισχυρίζεται το παιδί του ημιχληρίου primam earum asseverat puero ( Stratoclis filio ) semissem
bonorum ab Hagnia relictorum competere , in quo verita
προσήκειν,ουκ αληθή λέγων. Ου γαρ ήν ημίν Αγνίας tem haud habet sibi consentientem . Hagnias enim frater
αδελφός , ο δε νόμος περί αδελφού χρημάτων πρώτων nobis non erat ; lex autem illa, quæ de boniseorumqu
και αδελφούς τε και αδελφιδούς πεποίηκε την κληρονομίαν, lictis constituitt, primum fratribus germanis
a fratre re
e li.
αν ώσιν ομοπάτορες τούτο γάρ εγγυτάτω του τελευτή beris adjudica bona : hic enim proximus est consan
σαντοςγένος εστίν. (2) Εάν δ'ούτοι μή ώσι,δεύτερον guinitatis a defuncto gradus. (2) Sin autem hi non sint,
αδελφάς ομοπατρίας καλεί και παίδας τους εκ τούτων. lex sorores germanas earumque liberos ad hereditatem
Εάν δε μή ώσι , τρίτω γένει δίδωσι την αγχιστείαν, adeundam arcessit. Deficientibus his quoque , tum de:
mum lex tertio gradui consanguinitatis tribuit proximita
ανεψιούς πρός πατρός μέχρι ανεψιών παίδων. Εάν tem , consobrinis puta ex parte patris et horum liberis. Sin
δε και τούτ' εκλείπη , εις το γένος πάλιν επανέρχεται , autem hic quoque gradus defecerit , redit legislator ad prin .
cipium generis , et arbitros bonorum facit defuncti conso
10 και ποιεί τους προς μητρό ς του τελευ τήσαν τος κυρίο υς
αυτών, κατά ταυτά καθάπερ τους προς πατρός ες αρχής brinos a parte materna , eodem ordine atque in consangui.
εδίδου την κληρονομίαν . (3) Ταύτας ποιεί τας αγχι. | neis paternis .(3) Propinquitates hasce solas dat1
στείας και νομοθέτης μόνας, συντομωτέρως τους βήμασιν | verbis ille quidem utens paucioribus quam ego ; verum id ,
 310 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΝΙΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (271 - 274)
ή εγώ φράζω την μέντοι διάνοιαν ών βούλεται ταύτη | quod dico, voluit. Puero autem huic ex nullo horum .
δείκνυσιν. Ο δε παίς ούτος ουδε καθ' εν τούτων των tulorum est cum Hagnia propinquitas , sed est extra ejus
ονομάτων Αγνία προσήκει τη αγχιστεία, αλλ' έξω της cognationem . Quo autem certius intelligatis rem de qua
συγγενείας εστίν. "Ίνα δ' ακριβώς μάθητε περί ών judicium estis laturi, dicito hic [ adversariusmeus )omissis
I6 ψηφιείσθε , τους πολλούς λόγους εάσας ούτος είπάτω omnibus verborum ambagibus ex quonam titulorum modo
commemoratorum puer hic cum eo , a quo hereditas relicta
ότι ο παίς προσήκει τουτωνί των ειρημένων τω τον est,
κλήρον καταλιπόντι» καν φανή κατά τι προσήκων, εκών conjunctus in sanguine sit : quodsi hoc ex uno quo
| piam appareat, lubens ego ipsi de semisse hereditatis dece
εγώ συγχωρώ το ημικλήριον είναι του παιδός. (1) Εί dam . (4 ) Sin autem nullum allegare poterit , ecqui non te
δέ τοι μηδέν τούτων εξει ειπείν, πως ουχ έλεγχθήσεται neatur convictus hoc agi, ut commentitiis causationibusme
φανερώς εμέ μεν συκοφαντών, υμάς δ' εξαπατήσαι vexet, vos autem , quæ est a legibus abhorrens audacia , de
παρά τους νόμους ζητών; αναβιβασάμενος ούν αυτόν cipiat ? Jubebo igitur eum huc ascendere
εναντίον υμών ερωτήσω τα εν τοις νόμοις υπαναγινώ gabo , formula legis ante prælecta : sic enimatque sic interro
intelligetis num
20 σκων:ούτω γάρείσεσθε εί προσήκειτο παιδίτων Αγνίου puero huic ulla pars hereditatis ab Hagnia relictæ compe
χρημάτων ή μή. Λαβέ ούν αυτούς τους νόμους συ tat,necne. Cape tu itaque hasleges etrecita : tu autem huc
δ' ανάβηθι δεύρο , επειδή δεινός εί διαβάλλειν και τους ascende ; nam egregie nosti mendaciis mentes perturbare
νόμους διαστρέφειν. Συ δ' άναγίνωσκε. legesque pervertere.
ΝΟΜΟΙ. LEGES .

5. Επίσχες. Ερωτήσω σε. 'Αδελφός έσθ' ο παίς 5 . Insiste. Ego te interrogabo . Puer hic estne frater
Avviou @samboerescoll Ecco e veyoyóe. | Hagniæ ? an est nepos e fratre aut ex sorore ? aut consobri.
ή ανεψιός , ή εξ ανεψιού προς μητρός και προς πατρός ; nus sive ex parte materna sive ex paterna ? Quodnam huic
τί τούτων των ονομάτων, οίς ο νόμος την αγχιστείαν nomen
Ne
competiteorum quibus lex propinquitatem attribuit ?
dicas, puerum hunc meum esse nepotem e sorore :
26 δίδωσι; Και όπως μή εκείνο έρείς, ότι έμός αδελφιδούς: nunc enim non de mea agitur hereditate , qui adhucdum
ου γαρ περί του εμού κλήρου νύν ο λόγος εστί· ζω γάρ. in vivis supersum . Sin autem ego improlis decessissem , at
Εί δ' ήν άπαις εγώ τετελευτηκώς και ήμφισβήτει των que hic puer, bona mea in jure petens , interrogaretur cujas
εμών, τούτο αν προσήκοι αποκρίνασθαι ερωτωμένω. esset , tum conveniret eum illud respondere. Jam vero ais
Νύν δε φής των Αγνίου χρημάτων το ημικλήριον είναι puero semissem hereditatis Hagniæ competere : atqui hoc
του παιδός: δεί δή σε της αγχιστείας, ότι ο παίς Αγνία aiens debes indicare quo gradu cognationis hic illum con.
προσήκει, το γένος ειπείν. Φράσον ούν τουτοισί. tingat. Nomen , amabo , his ( judicibus ) eloquere.
6. Αισθάνεσθε ότι ουκ έχει την συγγένειαν ειπείν, 6 . Percipitis vocem adversarii esse de cognatione mu
αλλ' αποκρίνεται πάντα μάλλον ή δ δει μαθείν υμάς. tam , qui alia omnia potius respondet quam id quod vos
30 Καίτοι τον γε πράττοντά τι δίκαιον ού προσήκεν απορείν docendi estis. Atquicui causa justa est, eum baud convenit
αλλ' ευθύς λέγειν, και μή μόνον τούτο ποιείν, αλλά και bæsitare,sed expedite proloqui, neque hoc solummodo,
διόμνυσθαι και του γένους παρέχεσθαι μαρτυρίας, ένα sed etiam jurejurando affirmare generisque a se editi testi.
μάλλον αν έπιστεύετο υφ' υμών. Νύν δ' εφ' οίς από monia præstare, quo certiorem ei fidem adhibeatis. Jam
κρισιν ου δέδωκεν, ου μάρτυρας παρέσχετο, ουχ όρκον | vero, quibus in rebus interrogatus laud respondit, testes
84 ώμοσεν, ου νόμον ανέγνωκεν, οίεται δείν υμάς, όμωμο- 1 nullos produxit, jusjurandum non dixit , legem nullam al
κότας ψηφιείσθαι κατά τους νόμους , αυτό πειθομένους legavit, in iis sperat vos qui secundum leges sententiam vos
εμού καταγνώναι ταύτην την εισαγγελίαν παρά τους | dicturosjuravistis, fidem sibi habentes contra legem me in
νόμους· ούτω σχέτλιος και αναιδής άνθρωπός εστιν. hacce causa condemnaturos esse : tam flagitiosus homo
(1) 'Αλλ' ουκ εγώ ποιήσωτούτων ουδέν, αλλά και το γέ- | est. (7) Ego contra ita me ut ille non geram, sed et cuias
νος ερω τουμόν και όθεν μοι προσήκει της κληρονομίας, | sim edam et quo titulo mihi hereditas competat , et pla
15 και τον παίδα επιδείξω και τους πρότερον αμφισβητή num faciam et puerum hunc et quicumque alii antea hac
σαντας εμοί του κλήρου πάντας έξω της αγχιστείας όν de hereditate contenderunt, extra propinquitatem cum
τας , ώσθ' υμάς ομολογείν. Ανάγκη δ' έστιν εξ αρχής | Hagnia esse , ut vobis ipsis confitendum sit me vera dispu
τα συμβεβηκότα είπείν τούτων γάρ γνώσεσθε την tare. Verum ordinem rei gestæ a principio inde necesse est
τε εμήν αγχιστείας και ότι τούτοις ουδέν προσήκει της | me enarrare; undeintelligetis et meamcum Hagnia propin
κληρονομίας. quitatem et his nullum csse jus hujus hereditatis petendæ .
8. Εγώ γάρ και Αγνίας , ώ άνδρες , και Ευβουλίδης1 8 . Ego enim et Hagnias, judices , et Stratocles et Stra
και Στρατοκλής και Στράτιος και της Αγνίου μητρός | tius, qui Hagnie avunculus, e consobrinis nati sumus : nam
αδελφός εξ ανεψιών εσμεν γεγονότες και γάρ οι πα patres nostrierantconsobrini etpatres eorum fuerant fratres .
10 τέρες ήμών ήσαν ανεψιοί εκ πατραδέλφων. Αγνίας | Hagnias igitur, in procinctu stans cum nave ad legationem
ούν, ότε εκπλεϊν παρεσκευάζετο πρεσβεύσων επί ταύ proficiscendi ejusmodi in causa unde reip . emolumentum
τας τις πράξεις αι τη πόλει συμφερόντως είχον, ουκ | sperabatur, non nobis genere proximis bona sua , si quid
 ISÆI OR. DE HAGNIÆ HEREDITATE . 311
(274 - 277)
εφ' ημίν τοίς εγγύτατα γένους, εί τι πάθοι , τα όντα | ei secius contingeret, reliquit, sed pro filia sibi adoptabat
κατέλιπεν, αλλ' εποιήσατο θυγατέρα αυτού αδελφιδην» | sororis sue filiam; sin autemilla quoque a sinistro fato tol
ει δέ τι και αυτή πάθοι , Γλαύκωνι τα όντα εδίδου, leretur,Glauconibona suadelegabat, quifrater eierat ute
αδελφώ όντι ομομητρίω· και ταύτ' εν διαθήκαις ενέ rinus : et hæc in tabulis a se conscriptis ita constituebat.
15 γραψε. (0) Χρόνων δε διαγενομένων μετά ταύτα τε (9 ) Tempore interjecto post vita excedit Eubulides, nec non
λευτά μεν Ευβουλίδης, τελευτάδ' η θυγάτηρ ήν εποιή puella ab Hagnia in filiæ locum adoptata ;et sic e præscri
σατο Αγνίας , λαμβάνει δε τον κλήρον Γλαύκων κατά pto testamenti hereditatem adibat Glauco. Nos vero non.
την διαθήκην. Ημείς δ' ου πώποτ' ήξιώσαμεν αμφισ dum censebamus adversus illud testamentum nobis esse
βητήσαι προς τας εκείνου διαθήκας, αλλ' ώόμεθα δεϊν contendendum , sed putabamus testatoris voluntatem de
περί των αυτού την εκείνου γνώμην είναι κυρίαν, και bere ratam esse. Constitutione ejus itaque acquievimus.
τούτοις ενεμένομεν. Η δ' Ευβουλίδου θυγάτηρ μετά Eubulidis autem filia una cum aliis causam cum ea com
των αυτή συμπραττόντων λαγχάνει του κλήρου και munem facientibus hereditatem a judicibus petit, atque
20 λαμβάνει νικήσασα τους κατά την διαθήκην αμφισβη aufert victis illis qui eam ex jure testamenti petierant,
τήσαντας , έξω
δ' ( ώς έoικεν μεν ουσα της αγχιστείας, ελπίσασα
) ημάς προς αυτήν ουκ αντιδικήσειν, ότι quanquam extra propinquitatem erat; verum sperabat illa
ουδέ πρόςτάς διαθήκας ήμφισβητήσαμεν. (1ο) Ημείς (ut videtur ) nos secum litem haud esse exorsuros , quiad
δε, εγώ και Στράτιος και Στρατοκλής, επειδή τοϊς versus testamentum nil essemus moliti. (10) Nos autem ,
εγγύτατα γένους εγεγένητο επίδικος και κλήρος , πα ego et Stratius et Stratocles ,quia semel patefactuseratnunc
ρεσκευάζοντο άπαντες λαγχάνειν· πρίν δε γενέσθαι | locus proximis propinquis super hereditate contendendi,
τας λήξεις των δικών ημϊν τελευτά μέν ο Στράτιος, | parabamus nos omnes ad petendum : priusquamvero sor
25 τελευτα δ' ο Στρατοκλής , λείπομαι δ' εγώ μόνος των | titiones fierent, moriebantur Stratius et Stratocles, et sic
πρός πατρός ών ανεψιού παις, και μόνο κατά τους | relinquebar ego solus superstes e gente consobrinorum Ηa
νόμους εγίνετο η κληρονομία , πάντων ήδη των άλλων | gnie a parte paterna , et soli mihifacta est legitima hujus
εκλελοιπότων, οι ταυτόν εμοί τη συγγενεία προσήκοντες | hereditatis petitio , ceteris omnibus, quibus ex titulo con
ετύγχανον. (1 ) Τα δε γνώσεσθε τούθ', ότι εμοί μέν | sanguinitatis par erat jus , vita defunctis. (11) Quod au
αγχιστεύειν, τοϊς δ' εξ εκείνων γεγονόσιν ουκ ήν, tem mihi quidem titulus propinquitatis competat, minus
εν οίς ούτος ο παίς ήν ; Αυτός ο νόμος δηλώσει . Τo | autem filiis illorum inter quos hic quoque puer est , quis
είναι την αγχιστείαν ανεψιούς πρός πατρός | docebit? ipsa lex nempe. Αpud omnes enim in confesso
30 μέχρι ανεψιών παίδων ομολογείται παρά πάντων· ει est consobrinis et horum filiis titulum propinquitatis com
δε μεθ' ημάς δίδωσι τοϊς ημετέροις παισί, τούτ' ήδη petere ; num autem eundem titulum jus civile secundum
σκεπτέον εστί. Λαβέ ούν αυτοίς τον νόμον και αναγί. nos nostris quoque liberis tribuat, hoc jam est quæren
νωσκε . durm . Cape tu legem hanc et recita ipsis .
ΝΟΜΟΣ. Εάν δε μηδείς ή πρός πατρός μέ- Ι LEX. Sin autem a parte patris nemo sit usque
χρι ανεψιών παίδων, τους προς μητρός κυρίους | ad consobrinorum filios , bonorum arbitri sunto
είναι κατά τα αυτά. propinqui a parte matris eodem ordine.
Ι2. Ακούετε , ώ άνδρες , ότι ο νομοθέτης ουκ είπεν, Ι 12. Auditis , viri, legem sic pronuntiantem , si hereditas
εάν μηδείς ή πρός πατρός μέχρι ανεψιών παίδων, τους alicujus ad consobrinos ejus eorumque filios processerit ,
35 των ανεψιαδων είναι κυρίους, αλλά απέδωκε τοϊς προς tum eam non ulterius ad horum quoque filios procedere ,
μητρός του τελευτήσαντος , αν ήμείς μή ωμέν, την κλη sed legem tum , quum nos consobrinorum paternorum filii
ρονομίαν ήδη , αδελφούς και αδελφαίς και παιδί τους desierimus esse , hereditatem defuncti propinquis a parte
τούτων και τοις άλλοις , κατά ταύτα καθάπερ και εξ matris reddere, h . e. fratribus et sororibus defuncti et ho
rum liberis et reliquis, prorsus eodem ordine atque modo
αρχής ήν υπειρημένον τους δε ημετέρους παίδας έξω
της αγχιστείας εποίησεν. Οίς δε μηδ' ει και τετελευ dixi in propinquis a parte patris : nostros autem liberos lex
a titulo propinquitatis excludit. Quibus autem lex post
τηκότες ώσιν, ως εγώ , δίδωσιν ο νόμος την Αγνίου ipsum decessum meum denegat jus hereditatis, quo pacto
κληρονομίαν, πώς έμού τε ζώντος και κατά τους νόμους himeadhuc superstite et ex auctoritate legum hereditatem
10 έχοντος οίονται αυτούς είναι την αγχιστείαν ; ουδαμώς tenente sperant titulum propinquitatis sibi fore? (13) At
δήπουθεν. (13)'Αλλά μήν εί τούτοις μη μετεστιν, ών qui si jus iis nullum est , quorum patres consanguinitatis
οι πατέρες ταυτόν εμοί προσήκον, ουδε τούτο το παιδί gradu mecum pares erant, etiam puero huic jus nullum esse
γίνεται και γάρ και τούτου πατήρ ομοίως ήν εκείνους potest, cujus pater in gradibus consanguinitatis eundem cum
illis locum tenebat. Gravis itaque res est nec ferenda ,
συγγενή
τωννόμωνς. Ουκ ουνων δεινόν εμοί μίαν
τούτουςηνδ'ούτω
δεδωκότ την κληρονομέν ,διαρρήδ έξω | quanquam leges verbis tat disertis hereditatem mihiad
της αγχιστείας πεποιηκότων, τολμάν τουτονι συκοφαν- ι dixerint, lios autein propinquitate excluserint, hunc tamen
 312 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΝΙΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (277 - 280)
τείν, και διαγωνίσασθαι μέν, ηνίκ'εγώ του κλήρου την 1 audere criminationibusiniquis me vexare. Causarm hujus
85 δίκην ελαγχανον, μή οίεσθαι δείν, μηδε παρακαταβάλ hereditatis me sortiente, necesse non ducebat jure mecum
experiri, neque sacramentum propterea deponere, ubide
λειν,ου περί των τοιούτων εί τι δίκαιον είχεν ειπείν δια bebat disceptari si quam habuisset æquam et veram præ
γνωσθήναι προσήκεν, επί δε του παιδός ονόματι πρά tensionem proferre ; nunc autem , nomine hujus pueri abu .
γματ' εμοί παρέχειν και περί των μεγίστων εις κίνδυνος sus, negotia mihi facessit rerumque summarum in discri
καθιστάναι ;( 14) και περί μεν των ομολογουμένων είναι | men me adducit: (14) et de bonis quidem pueri,que ejus
του παιδός χρημάτων μηδ' αιτιάσθαι με, μηδ' ώς τι esse inter omnes constat, nilme incusant , eorumque par
5 είληφα έχειν ειπείν ( εφ' οίς, εί τι αυτών κακώς διώ tem ullam meintervertisse negant (quæ si ego turpiter ad
ministrassem , ut hic fecit, oportebatme ideo in jus vocari );
κουν ώσπερ ούτος, κρίνεσθαί μοι προσήκεν ), & δ' υμείς quæ autem vos, data volenti cuique facultate petendi atque
εμά είναι εψηφίσασθε, τω βουλομένω δόντες εξουσίαν super iis mecum certandi,mea esse pronuntiavistis , ob hæc
αμφισβητείν αύτων, επί τούτοις έμοί τοιούτους αγωνας | tanta milhi consciscunt pericula! tanm suntimpudentes ! hoc
παρασκευάζειν και εις τούτο αναισχυντίας ήκειν ; cine parum acerbum sit ?
15. Οίομαι μεν ούν και εκ των ήδη ειρημένων γι 15. Quæ adhuc disputavi, satis quidem vobis jam con
νώσκεσθαι υμίν ότι ούτ' αδικώ τον παίδα ουδέν ούτ' stare ex iis censeo neque puerum ulla mea injuria læsum
esse etneminima quidem ex parte criminationibus istis me
ένοχός είμι ταύταις ταις αιτίαις ουδέ κατά μικρόν: έτι obnoxium esse : certius tamen adhuc e reliquis intelligetis,
10 δε ακριβέστερον ηγούμαι και εκ των άλλων υμάς μαθή ni fallor, ubi audire juverit , quomodo facta sit mea hujus
σεσθαι , και την εμήν επιδικασίαν, ως γέγονεν, ακού hereditatis petitio eamque insecuta adjudicatio. Actionem
σαντας περί αυτών. Εμοί γάρ, ώ άνδρες , λαχόντι hereditatis sortito me, judices, neque hic qui contra me
του κλήρου την δίκην ούτε ούτος ο νυν εμέ εισαγγέλλων nunc denuntiavit autumabat fas esse pro puero adversus me
οήθη δείν παρακαταβάλλειν υπέρ του παιδός , ούτε οι sacramentum deponere , neque Stratii liberi qui cum puero
Στρατίου παίδες οι ταυτό το παιδί προσήκοντες , ούτε eodem gradu cognati sunt , neque ulla de callsa animuniin .
δι' άλλο ουδεν αυτοίς ενόμιζον προσήκειν τούτων των duxerunt mecum contendere , existimantes id sibi nefas
χρημάτων. (ια) Επεί ουδ' αν ούτος νύν εμοί πράγματα esse : (16 ) ne hic ipse quidem meus adversarius negotia
mihi facessisset, si eum sivissem bona pueri diripere neque
15 παρεΐχεν, ει τα του παιδός είων αρπάζειν και μη ηναν me ei opposuissem . Hi ergo , sicuti dixi , bene gnari extra
τιούμην αυτω. Ούτοι μεν ούν, ώσπερ είπον, ειδότες propinquitatem se esse , nullam mihi moverunt controver
ότι έξω ήσαν της αγχιστείας, ουχ ήμφισβήτουν, αλλ' siam , sed quieverunt : qui autem causam filiæ Eubulidis
ήσυχίαν είχον οι δ' υπέρ της Εύβουλίδου θυγατρός agitabant , quæ filia Hagniam eodem cognationis gradu at
πράττοντες , της το αυτό δικαίως το Στρατίου παιδί tingit atque Stratii filius , nec non curatores matris Hagniæ ,
προσηκούσης , και οι κύριοι της Αγνίου μητρός ήσαν parati erantmecum contendere. (17) Verum in tantas in
οιoίτε προς εμέ αντιδικεϊν. (17) Εις τοσαύτας δ' απο currebantdifficultates, ut dubitarentquid in libello petito.
ρίας κατέστησαν και τι αντιγράψωνται περί της αγχι rio de propinquitate sua commemorarent. Mulier quidem
de facto sortem nunc possidens , Eubulidis filia , ejusque
20 στείας, ώστε η μεν τον κλήρον έχουσα και οι λέγοντες , patroni de cognatione ejus falsa prodebant, ego vero facili
το περί αυτής γένος επειδή κατεψεύσαντο, ραδίως υπ' negotio mendacium eorum refellebam : Hagniæ quidem
εμού τότε εξηλέγχθησαν ουκ αληθές τι γράψαι τολμή mater eodem gradu cum eo cognata eratatque ego sum ( est
σαντες, οι δ' υπέρ της Αγνίου μητρός γένει μεν εμοί enim soror Stratii ), verum ab hereditate excluditur ex lege
και ταυτό προσηκούσης ( αδελφή γάρ ήν του Στρατίου ) | illa, que precipit , potiorem esse debere conditionem ma
νόμω δε αποκλειομένης, δς κελεύει κρατείν τους άρρε- | ris ; sed causam ejus agentes hoc quidem nil curabant, at il
νας, τούτο μεν είασαν, οιόμενοι δ' εμού πλεονεκτήσεις | -lud urgebant eam matrem defuncti esse. Est quidem, na
μητέρα είναι του τελευτήσαντος έγραψαν και συγγενέ turam si spectes, matris cum filio cognatio omnium arctis
26 στατον μεν ήν τη φύσει πάντων,εν δε ταϊς αγχιστείαις sima; verum in gradibus consanguinitatis a lege constitutis
aliter res se habet, uti constat. (18) Deinde ego , quum eas
ομολογουμένως ουκ έστιν. (18) Είτα γράψας ανεψιού in tabulas inferri filias consobrini curassem , docui quidem
παϊδας είναι , κακείνας εξήλεγξα ουκ ούσας εν ταϊς αγillas feminas extra propinquitatem esse. Ad huncmodum
χιστείαις. Ούτως επεδικασάμην παρ' υμίν, και αυτών hereditatem adeptus sum a vobis mihi adjudicatam , neque
ουκ ίσχυσε τι ούτε τη τον κλήρον εχούση το προνενικη profuit illis quicquam , non alteri illi, quæ hereditatem jam
κέναι τους κατά διαθήκην αμφισβητήσαντας, ούτε τη | tenebat , hoc, quod eos qui hereditatem ex titulotestamenti
ετέρα το μητέρα είναι του τον κλήρον καταλιπόντος, petissent vicisset , neque huic alteri istud, quod mater es.
ο αλλ' ούτως οι τότε δικάζοντες και το δίκαιον και τους | set ejus a quo relicta fuisset hereditas; sed , qui tum sede
όρκους περί πολλού εποιήσαντο , ώστ' εμοί τω κατά bant judices , hi tanti faciebant jus æquum et jusjurandum
τους νόμους αμφισβητούντιτην ψήφον ήνεγκαν. (10) Καί suum , ut litem secundum medarent qui hereditatem hanc
τοι εί τας μέν νενίκηκα τούτον τον τρόπον, επιδεί titulo juris a legibus constituti petissem . (19) Atqui ego si
ξαςμηδέν Αγνία κατ’ αγχιστείαν προσηκούσας, ούτος has quidem illo quo diximodo in judicio vici, eo quod pla
num feci, necessitudinem ipsis cum Hagnia nullam inter
δε μή ετόλμησεν αντιδικήσαι το παιδί του ημιχληρίου cedere , et hic [ meus adversarius ) si ausus tum non fuit
προς ημάς, οι δε Στρατίου παϊδες οι ταυτόν τούτωI pro hoc puero semissem hereditatis petere , atque Stratii
προσήκοντες μηδέ νυν αξιoύσιν αντιδικήσαι προς εμέ | liberi, qui in eodem sunt cumhoc puero gradu , si ad hoc
 4 (280- 283) ISÆI OR. DE HAGNIÆ HEREDITATE . 313
ΕΙ 35 περί αυτών, έχω δ' εγώ τον κλήρον επιδικασάμενος παρ' | diei ausi non sunt mecum hac de hereditate contendere ,
υμίν , εξελέγχω δε τούτον μηδέπω και τήμερον έχοντ’ | egoqueipse hanc hereditatem si teneo a vobis milii adjudi
ειπείν ότι ο παίς Αγνία προσήκει κατ’ αγχιστείαν, τι catam , et hunc si coarguo non potuisse ad hoc diei demon
έτι δει μαθείν υμάς ή τι ποθείτε ακούσαι περί τούτων ; strare puero cum Hagnia cognationem esse : ecquid adhuc
vos oportet discere ? ecquid adhuc aliud hac de re cupitis
εγώ μεν γαρ ως ευ φρονούσιν υμίν έκανα τα ειρημένα audire ? nam ego equidem viros sapientes vos habeo , qui.
νομίζω. bus a medisputata satis esse possint.
20. Ούτος τοίνυν ραδίως 8 τι αν τύχη ψευδόμενος , 20. Hic autem [ adversarius meus ] facillime quicquid
και την αυτού πονηρίαν ουδεμίαν ζημίαν είναι νομίζων, in buccam venerit mentiens, nulluinque sibi damnum ex
τολμά με διαβάλλειν άλλα τε πολλά, περί ών ποιήσομαι improbitate sua spérans exstiturum , tum alia in me probra
conjectat, de quibus fortasse postmodum mentionem
40 τους λόγους τάχα, και νυνί λέγει ως έκοινωσάμεθα εγώ faciam , tum hoc quoque jactat, Stratoclem et me de di.
τε και Στρατοκλής, τον αγώνα εισιέναι περί του κλήρου vidunda inter nos hereditate depactos fuisse , quum in eo
μέλλοντες.“Ο μόνοις ημίντωναμφισβητείν παρεσκευα essemus ut actiones has sortiremur. Atqui si quibus aliis
σμένων ουκ ενην, διομολογήσασθαι προς αλλήλους. licuit hac de hereditate certamen inter se compromittere ,
(21) Τη μέν γάρ Ευβουλίδου θυγατρί και τη Αγνίου nobis solis id non licuit. (21) Nam Eubulidis quidem
filia et Hagniæ mater , quod inter se non ex eodem juris
μητρί προς ημάς αγωνιζομέναις, μή κατά ταυτό αμφι titulo certarent, poterant illæ quidem depacisci, utra
σβητούσαις , ενην ποιήσασθαι συνθήκας, αν και ετέρα | vinceret, ut alteram victam in portionem hereditatis venire
νικά, μετεϊναι τι και τη ηττηθείσης καδίσκος γάρ έμελ sineret : nam earum unicuique sua seorsum urna ponenda
I 86 λεν εκατέρα τεθήσεσθαι. Το δ' ημέτερον ού τοιούτον erat. Nostra autem non eadem erat conditio ; contende
ήν,αλλ' εν το γένος, δύο δε λήξεις , ημικληρίου εκατέρω: | bamus enim ambo nos ex eodem titulo cognationis , verum
unusquisque nostrom seorsum pro se singulari actione
τοις δε κατά ταύτα αμφισβητούσιν είς τίθεται καδίσκος, semissem hereditatis petebat. Petentibus autem idem et
ου ουκ αν ήν τον μέν ήττασθαι, τον δε νικάν, αλλ'ομοίως ex eodem titulo una solummodo ponitur urna , et tum
αμφοτέροις ήν και αυτός κίνδυνος, ώστ' ουκ ενην κοινω non potest alter vincere , alter vinci, sed ambobus idem
νίαν ουδε διομολογίαν ποιήσασθαι περί αυτών.(22) 'Αλλ' imminet periculum . Quapropter negatum nobis erat
communionem inter nos constituere hujus hereditatis.
5 ούτος, επειδή Στρατοκλής ετελεύτησε πριν γενέ (22) Verum quia Stratocles vita prius decessit quam
σθαι του ημιχληρίου τάς λήξεις ημών εκατέρω , και ου nostrům unusquisque suam seorsum actionem de semisse
κέτ' ήν μετουσία των Στρατοκλεϊ τούτων ουδε το παιδί | Mereditatis
hereditatis got sortiretur, eoquepacto interempta Stratocli erat
τωδε διά τον νόμον, αλλ' εγίνετο εις εμέ ή κληρονομία ejus participatio parique modo filio isti per legem , sed
κατ’ αγχιστείαν πάντων, ει νικήσαιμι τους έχοντας, hereditas ex asse ex titulo propinquitatis ad unum me, si
τότ' ήδη πλάττει ταύτα και μηχανάται, προσδοκών vicissem possessores, deventura erat , tum demum [ adver
τούτοις τοις λόγοις ραδίως υμάς εξαπατήσαι. "Οτι sarius sperans
meus ] ista sibi comminiscitur et machinatur ,
facile sibi futurum ut ejusmodi commentis vos
δ' ουχ οϊόντ' ήν τούτων γίγνεσθαι ουδέν, αλλά διήρηται
10 καθ' έκαστον περί αυτών, εκ του νόμου γνώναι ραδιον. I lisdecipiat.
distincteNibil autem horum
prescriptum esse , fieri potuisse,
e legibus facilesedestdecogno
singu
Λαβέ δ' αυτούς και αναγίνωσκε. scere. Cape tu istoc , et recita ipsis ,
ΝΟΜΟΣ. LEX .
23. Αρ' υμίν ο νόμος δοκεί ποιείν εξουσίαν κοινω- Ι 23. Videturne vobis lex facultatem dare communionis ?
νίας, αλλ' ουκ αντικρυς ούτωσι παν τουναντίον, ει και | annon potius e contrario , etiamsi antea fuisset commu
το πρότερον υπήρχε κοινωνία, προστάττει , διαρρήδης | nio , edicit unumquemque suam portionem petere et ea
κελεύων του μέρους έκαστον λαγχάνειν και τους κατά | dem de re eodemque ex titulo litigantibus unum poni ca
ταυτό αμφισβητούσι τιθείς ένα καδίσκον και τας επι- | discum et ad hunc modum facere adjudicationem heredi
δικασίας τούτον τον τρόπον ποιών; Ο δε, ταύτα των | tatum? Εt nihilominustamen hic,tametsileges haec edicant
15 νόμων λεγόντων και ουκ ενούσης γενέσθαι διομολογίας, I et tametsi communicatio locum habere nullum potuerit ,
ούτως αλόγως πράγμα τηλικούτον ψεύσασθαι τετόλ - | ausus tamen est tam temere mendaciumtam pudendum
μηκεν. (24) Ου μόνον δε τούτο πεποίηκεν, αλλά και comminisci. (24) Verum non hoc solum ausus est, ve
το πάντων έναντιώτατον πράγμα είρηκεν, ώ προσέχετε | rum etiamres jactare inter se repugnantissimas. Attendite
τον νούν, ώ άνδρες. Φησί γάρ ομολογήσαι με τού | modo, judices , animum. Pollicitum me ait esse puero ,
κλήρου το παιδί το ημικλήριον μεταδώσειν, ει νική tenentes hereditatem si vicero , semissem ejus me ipsi ini.
σαιμι τους έχοντας αυτόν. Καίτοι εί μέν τι και αυτό pertiturum esse. Atqui si puero jus hereditatis erat ( uti
μετην κατά το γένος, ώς ούτος λέγει, τί έδει γενέσθαι | hic ait ) ex titulo cognationis , quid opus erat ut hanc a
20 ταύτην αυτοίς παρ' εμού την ομολογίαν; ήν γάρ ομοίως me sponsionem exigeret? nam vera si sunt ea quæ præ .
και τούτοις επίδικον το ημικλήριον , εί περ αληθή λέ» | tendunt, eratipsi quoque jus non deterius atque mihi est
γουσιν. (25) Ει δε μή προσήκεν αυτοίς της αγχιστείας | hereditateminjure petendi. (25) Sin autem a propinqui.
μηδέν, διά τί αν μεταδώσειν ώμολόγουν, των νόμων | tate ejusque juribus exclusi prorsus erant, eccur ego"reci
εμοί πάντων αυτών δεδωκότων την κληρονομίαν; πό- I perem illis partem thereditatis impertiturum, legibus mili
 314 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΝΙΟΥ ΚΛΗΡΟΥ. (283 -. 157
τερα δ' ουκ ήν μοι λαχείν, ει μή πείσαιμι τούτους; | soli hereditatem ex asse addicentibus? At eratne forsitan
'Αλλ' ο νόμος το βουλομένω δίδωσι την εξουσίαν, ώστε | mihi negatum, nisi hos mihi conciliassem , hereditatem
25 τούτο ουκ ήν αυτοίς ειπείν. Αλλ' είχόν τινά μοι petere ? Atqui lex volonti cuique veniam ejus rei dat ;
quapropter hac quidem uti causatione illis non licet. At
μαρτυρίας του πράγματος , ήν ει μή εμαρτύρουν, ουκ erat forsitan penes illos aliquod testimonium , quo carens
έμελλον επιδικάσασθαι τούτων; Αλλά κατά γένος ήμ ego adjudicationem hereditatis adipisci non poteram ? At.
φισβήτουν, ού κατά δόσιν, ώστ' ουδεν έδει μαρτύρων. qui ex titulo cognationis petebam , non ex titulo legationis
testamentariæ . Quo ergo testes? (26 ) Atqui si, donec
(26) 'Αλλά μήν ει μήτε κοινώσασθαι το πράγμα ενην, superfuit Stratocles , mihinon licuit clandestinum de par.
ότ’ έζη Στρατοκλής, μήτε ο πατήρ αυτώ κατέλιπεν tiendis bonis pactum inire, neque pater ipsi ( puero Sira.
επιδικασάμενος τούτων μηδέν, μήτε εικός ήν μεταδώ toclis filio ] horum [ Hagnie bonorum ] quicquam reliquit,
σειν έμε το ημικλήριον ομολογήσαι αυτό, απέδοτε sententia judicum sibi adjudicatum adeptus, neque pro
ο δ'υμείς επιδικάσαντές μοι τούτον τον κλήρον, οι δε μήτε babile estme pollicitum ipsi ( puero ] esse quicquam de
restituenda semisse hereditatis , vos autem mihi hanc be.
έλαχον των αυτών μήτ' αμφισβητήσαι πώποτ' ήξίω reditatem adjudicavistis , illi vero neque sortiti sunt de
σαν, πως χρή πιστούς είναι νομίζειν τους τούτων λό iisdem actionem in menequeæquum judicarunt essemecum
γους; εγώ μέν οίομαι ουδαμώς. (27) Προσποιείται certare : qui par sit vos horum prædicationibus fidem ha .
τοίνυν ούτος (επειδή τούτ' εικότως αν θαυμάζοιτε, ότι bere? Ego quidem arbitror par id non esse. (27) Jam vos me
rito miremini, cur illo tempore hide semisse hereditatis
του ημιχληρίου τότε την δίκην ουκ ελάγχανον) του certare omiserint. Cuidubitationi vestræ quo occurrathic ,
μέν μή λαχείν προς εκείνους εμέ είναι αίτιον ως ομο comminiscitur, quominus actionem in istos [ reliquos
λογήσαντα μεταδώσειν, ώστε διά τούτ' ού παρακατα. cognatos ] ipsi instituissent, in causa me fuisse qui de
βάλλειν αυτοίς, της δε προς εμέ λήξεως εμποδών είναι danda semisse spopondissem , et propterea se sacramen
tum non deposuisse
; quominus autem ipsi me actione
τους νόμους του γάρ είναι τοίς ορφανούς κατά των επι persequerentur , leges intercessisse , per quas pupillis haud
35 τρόπων), ουδέτερ' αληθή λέγων. (2s) Ούτε γάρ αν liceat actiones forenses in suos tutores intentare : at neu
νόμον δείξειεν δς κολύει τούτον υπέρ του παιδός δίκης | trum horum est veritati consentaneum. (28) Νeque
παρ' εμού λαμβάνειν ου γάρ έστιν εναντιούμενος ου enim legem habeat proferre , quæ vetet ipsum pro pupillo
causam contra me agere ; nulla enim obstat lex, sed ut lex
δείς , αλλ' ώσπερ και γραφάς κατ' εμού δέδωκεν, ούτω in me, si pupillum lædam , majestatis actionem dat, ita
και δίκας εμοί είναι και το παιδί πεποίηκεν ούτ' αυ multo magis vult locum esse privatis inter me pupillumque
διά ταύτα εκείνους τους προσήκουσι του κλήρου ουκ actionibus : neque etiam propterea a contentione cum
illis quibus hereditas competit , destiterunt , quod ego
ελάγχανον, ώς έμού μεταδώσειν ομολογήσαντος , αλλ' ipsis promisissem me semissem hereditatis cum ipsis com
40 ότι ουδ' οτιούν αυτούς τούτων των χρημάτων προσήκεν. municaturum , sed ideo quod conscii sibi erant jus in
(29) Ευ δ' οίδ' ότι ουδ' ει συνεχώρουν το παιδί λαβείν hæc bona sibinullum esse. (29) Verum enimvero , si vel
επιδικασαμένω παρ' εμού το ημικλήριον, ουκ άν ποτε maxime veniam huic puero dedisseu hereditatis semis .
ταύτ' εποίησαν ουδ' επεχείρησαν, ειδότες ότι , ότ' εν τη | sem a me in jure petendi atque, ubi eam a judicibus sibi
adjudicatam impetrasset, exigendi , certus tamen sum eos
αγχιστεία μη όντες είχόν τι των μη προσηκόντων, τούτ' nunquam id facturos fuisse : profecto ne conati quidem
αν υπό των εγγύτατα γένους ραδίως αφηρέθησαν. essent, bene gnari, si tenerent aliquam partem bonorum
ad se nil attinentium , quum essent extra propinquitatem ,
“Οπερ γάρ και πρότερον είπον, ου δίδωσι μεθ' ημάς proximos cognatos illam facili negotio erepturos esse .
τοϊς ημετέροις παισι το παράπαν την αγχιστείαν Nam , id quod iterum atque iterum dico , lex liberis no
87 ο νόμος , αλλά τους προς μητρός του τελευτήσαντος . Η stris post excessum nostrum propinquitatis titulum non
(30) Ηχεν άν ούν επ' αυτά τούτο μέν οΓλαύκων και του amplius facit reliquum , sed eum ad consanguineos a parte
Αγνίου αδελφός , προς ον μή ότι γένος είχον άμεινον matris transfert. (30 ) Veniet itaque istæc ab eo repeti
ειπείν, αλλά και έξω της αγχιστείας εφαίνοντ’ αν solummodo Glauco
tum , hinc Hagniæ frater (adversus quem non
meliorem cognationis titulum allegare non
όντες, τούτο δ', ει μήέβούλετο ούτος ,η Αγνίου κακείνου possent, sed ne ullum quidein , quippe qui extra propin
μήτηρ, προσήκον και αυτή της αγχιστείας του αυτής quitatem sint), illinc mater Hagniæ Glauconique commu
και υιέος, ώσθ' οπότ’ αγωνίζετο προς τους μηδέν γένει nis, si vellet , quippe cui ipsi quoque esset
cum filio suo competit : quo futurum
titulus cognationis
mater
ut, si
προσήκοντας, φανερώς αν έλαβε το ημικλήριον παρ' contentionem cum iis iniret qui Hagniam cognatione pror
υμών, τούτο του δικαίου και των νόμων αυτή δεδω sus nulla attingunt, semissem ea sita vobis , judices, procul
omni dubio ablatura , quippe quam ei et leges et ipsa dat
κότων. (31) Ουκούν διά ταύτ' ουκ ελάγχανεν, ουχ ώς æquitas. (31) Has igitur ob causas actionen in me sorti
δι'εμέ και τους νόμους κωλυόμενος , αλλά ταύτας προ tus tum non fuit , non autem ideo quod esset a me aut a
φάσεις ποιούμενος επί ταύτας τας συκοφαντίας ελή legibus impeditus , sed hos prætextus commentus ad has
λυθεν, εξ ών γραφήν γραψάμενος και εμέ διαβάλλων nefarias criminationes grassatur , quibus accusationem
majestatis inædificavit , per quam se ipsum bona pueri
ελπίζει χρήματα λήψεσθαι και εμέ της επιτροπής ablaturum esse , me vero sperat a se apud vos in suspicio
το απαλλάξειν. Και οίεται δεινού τινος ανδρός έργον nem adductum a tutela pueri depulsum iri. Videturque
διαπράττεσθαι ταύταις ταϊς παρασκευαϊς, ότι μη κα sibi per has machinationes viri inprimis callidi parles
τορθώσας μεν ουδέν απολεί των αυτού , διαπραξά acturus : nam , si conatus minus prospere succedat , se nil
utique perditurum autumat; sin autem ex animi sententia
μενος δ' & βούλεται και τα του παιδός αδεως ήδη δια- I rem gerat , sibi licitum fore pupili quoque bona impune
φορήσει. (32) Ουκούν ού δεί προσέχειν υμάς τους Γ dissipare. (32) Quare vos decet, judices , ad hujus homi
 (287 - 291) ISÆI OK. DE HAGNIÆ HEREDITATE . 31S
τούτου λόγοις τον νούν, ουδ' επιτρέπειν, ουδ' εθίζειν , nis causationes haud attendere, neque committere ut hic
είναι γραφάς περί ών ιδίας δίκας οι νόμοι πεποιήκασιν. mos in republica gliscat , quibus de rebus leges judicia
privata constituunt, eas res ad causas capitales pertra
Απλά γάρ τα δίκαια παντάπασίν έστι και γνώριμα hendi. Simplex omnino jus notumque omnibus in hac
15 μαθείν» α εγώ διά βραχέων είπών και παρακαταθέμενος causa constitutum est ; quod ubi ego vobis ad mentem tri.
υμίν μνημονεύειν, επί την άλλην απολογίαν ήδη τρέ- | bus verbis revocavero vestreque memorie demandavero ,
ψομαι των κατηγορηθέντων. Τί ούν έστι ταύτα , και ad refutanda quæ supersunt meæ accusationis capita
τι διορίζομαι; (33) Ει μεν κατ’ αγχιστείας των Αγνίου progrediar. Ecquod igitur illud est, quod dico , jus? et
quanam ego distinctione rem hanc definio ? (33) Pupillo si
μετείναι φησι το παιδί του ημιχληρίου , λαχέτω προς ait [adversarius ] competere jus ad hereditatem Hagniæ ex
τον άρχοντα, κάν υμείς ψηφίσησθε , λαβέτω· ταύτα titulo propinquitatis , semissem ab archonte petito ; quam
γάρ οι νόμοι κελεύουσιν. Ει δε μή κατά τούτο αμ si vos ei addixeritis,habeto : sic enim fierileges præcipiunt.
φισβητεί, φησί δε ομολογήσαι με το παιδί μεταδώσειν, Sin autem ex hoc titulo petere recusans, asseverabit me
20 φάσκοντος εμού τούτων είναι μηδέν δικασάσθω, κάν pupillo partem dimidiam promisisse impertiendam , jure
εξελέγξη με ώς ώμολόγησα ,τότ' ήδη πραξάσθω δίκαιον mecum experitor ; quo facto , ubi me negantem id a me
γάρ ούτως εστίν. (36) Ει δε μήτε προς εμέ μήτε κατ' promissum esse coarguerit , tum demum semissem exigito :
sic enim justum est. (34) Sin autem pupillo negat actio .
εμού δίκην είναι φησι το παιδί, τον κωλύοντα νόμον nem in me esse neque ex titulo hereditatis neque ex titulo
ειπάτω , κάν έχη δείξαι, λαβέτω και ούτω το μέρος non servati promissi , legem indicato id vetantem , et indi
των χρημάτων. Ει δ' αυ μήτ' επιδικάσασθαί φησι care si habuerit, etiam hoc pacto semissem hereditatis au .
δείν του ημιχληρίου μήτε μήν δικάσασθαι, αλλ' ήδη ! ferat. Sin autem pupillum decere negabit ut illis ex titulis
είναι ταύτα του παιδός, απογραψάσθω προς τον άρ contendat , sed aiet universa Hagniæ bona ipsiusde jure
25 χοντα εις την μίσθωσιν των εκείνου χρημάτων, ήν ο μισ- | esse, indicem eorum tradat arclionti , ut ab hoc elocentur;
θωσάμενος εισπράξει με ταύτα ως όντα του παιδός. tum ad me conductor locarii auferendi causa venito.
(35) Hæcæquissima sunt ; hæc a legibus imperantur, neu .
(35) Ταύτα μεγάλα δίκαιά έστι. Ταύτα και οι νόμοι tiquam autem , ita medius fidius, quibusde rebus actiones
κελεύουσιν, ου μά Δία ου γραφάς εμέ φεύγειν περί ών privatas esse legislator voluit , eas publicis commutare ,
δίκας ιδίας είναι πεποιήκασιν , ουδέ κινδυνεύειν περί neque me in discrimen capitis deducere , ideo quod pupillo
του σώματος, ότι ου μεταδίδωμι το παιδί τούτων, και huic ea nolo impertire, quæ ego a vobis adjudicata mihi
ψήφω κρατήσας εγώ τους έχοντας ούτω παρ' υμών possideo , posteaquam priores possessores causa vici : bo
έλαβον· αλλ' εί τι των ομολογουμένων είναι του παιδός norum pupilli si quid ego haberem quod ejus esse consta
ret idquemale administrarem , ita ut fortunæ ejus deterio
30 είχον και κακώς διέθηκα ώστ' εκείνον κακούσθαι , τότε rem in locum deducerentur , tum æquum ſuisset hanc ma
αν μου κατά ταύτην προσήκε κρίνεσθαι την γραφήν, ου jestatis causam mihi intentari, non autem profecto , si mea
mibi servo .
μά 36.Δί' “ ουκ ούνεμοίς.
μέντοις
Ότι επί ούτε περί τούτων ουδέν δίκαιον 36. Adversarium itaque neque hac in re juris æqui ob
πεποίηκεν ούτε περί των άλλων αληθές ουδέν είρηκεν, servantem fuisse neque de ceteris rebus vera protulisse ,
άπαντα δε δεινώς πλεονεξία μεμηχάνηται διαβάλλων sed omnia cupiditate actum esse machinatum quome apud
και τους νόμους παράγων και υμών και εμού παρά το vos in invidiam adduceret , legesque detorsisse summum
δίκαιον περιγενέσθαι ζητών, οίμαι μά τους θεούς ουδ' que per nefas studere meque Vosque circumvenire, nemi
35 υμάς αγνοείν αλλ' ομοίως ειδέναι πάντας, ώστ' ουκ οίδ' | nem vestrum, ita me dii ament, arbitror esse qui ignoret,
sed perinde nostis omnes ; quapropter causa nil video cur
ότι δεί πλείω περί τούτων λέγειν. (37) Ορώ δε, ώ άν his derebus plura disputem . (37) Sed video eum adver.
δρες , την πλείστην διατριβήν των λόγων ποιούμενον sarium ) orationem plurimam in rationibus substantiæ , tum
περί τήν του παιδός ουσίαν και περί την εμήν, και τα ejus quæ pupillo est tum alterius quæ mihi, exponendis
μεν εκείνου παντάπασιν ώς άπορα διεξιόντα , περί consumere, et pupillum quidem plane nudum fortunis
δ' εμέ πλούτόν τινα τω λόγωκατασκευάσαντα , και τινα dicere , mibi autem copias nescio quam ingentes animum
κακίαν κατηγορούντα, ώς εγώ τεττάρων ουσών Στρα queaffingere tam degenerem , nt Stratoclis filiarum , quæ
10 τοκλέους θυγατέρων ουδεμιά τολμώ συνευπορήσαι numero sunt quattuor, nulli dotem contribuam , quamvis
προικός, και ταύτ'έχων ( ως ούτός φησι)τα του παιδίου. bona fratris earum habeam . (38) Consultum itaque duco
(38) Βούλομαι δή και περί τούτων είπεϊν· ελπίζει γάρ a me hæc quoque exponi. Sperat enim se istis orationi
διά των λόγων έμοί μέν τινα φθόνον γενήσεσθαι παρ' bus hoc consecuturum , utapud vos invidiam mihi faciat,
υμών περί των προσγεγενημένων χρημάτων, τοίς δε tanquam homini bonis alienis saginato , liberorum Strato.
παισιν έλεον, άν άποροι παρ' υμίν είναι δόξωσιν. clis autem miseratio vos incessat, si egeni facti vobis
Ούκουν αγνοήσαι δεί περί αυτών υμάς ουδέν, αλλ' videantur esse. Cominittendum itaque mihi non est ut
ακριβώς και ταύτα μαθείν, ίν' είδη0' ότι ψεύδεται , vos hæc ignoretis, sed opera potius danda ut haec quoque
88 ώσπερ και περί των άλλων απάντων. 'Εγώ γαρ άν, I probe teneatis , quo certi sitis eum haec quoque pariter
και άνδρες , πάντων ομολογήσαιμι είναι κάκιστος, ει | atque reliqua mentitum esse. Ego profecto, judices ,
Στρατοκλέους άπορα τα πράγματα καταλιπόντος αυτός | Iand recusemhominum omnium pessimus haberi, si, Stra
εύπορος ών και μηδεμίαν επιμέλειαν ποιούμενος φαι- tocle in re domestica aflicta exstincto , ego opibus abun
 316 1ΣΑΙΟΥ Ο ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΡΟΥ.
κών, των εμείςταλαν. ε. Ε : εε τεόνα χατή. ! εεσες πιατα Εξεταστια της σειιεπιΤελ . 76
λίτες τα όνα των εμών και είπε: 1 , και αυτοι Stratis ΣατςΞεΙε ττας από το
και τιτα ττ1 ) : εττ , τι χα : τα : α :ία: α ν στη Φυτά τα άt , esse as α π 2
όμα ,είναι χαμη, και την τα 12 α ν ετών 27 εν τη άεΙ ε τω.Πε car , a s τηs, φε
ήταν είναιτην . έτ: 1το11: τιτ ην την τχτη BETSE14 , Τιιται ΤΠ5 ξεκι ας Βαξα ,
απ , τι και πιπ , πιες γείται τηστέγη, το- σε «got a ts 2 L Σr acTO E Leexam 23
μίως, μεν οι αν έχει μέιν, ει μη τα 11 άτο φιάσκο », το Στο are το τεττεο , τα
τμπτη1 της , ζεση και τα τούν και πιο Εάν fast Σι Σ τη ταε ρασε ο , ε , σκά
πρώην μαμας 1 , επαινέμην. , ε τατα Το ί » στο Da twra: Ινδον 3 εξι τη φορά, τα
ύνης έχει , 1ίως επιδείξουν. Πρώτον μεν ουν τα της toLatere
se laola trilo. 4 . Τετ 2 E , αι 20,
, facile de toastrata est. Primam itaque ipsa de
ίσίας δείξει μι , μετα δετ α ως και γιατί, 1 τα subetastaa Stratoc'is espezm , tum qowque me recte
την ταις. Στρατειλεί της καιτα μεν υπήρξαντα : postolare ut tutda popë pas me madeat. Stratadi
πατρώα τποτα ήν, ίνστε είναι μεν μανα,λειτουργείν : enim atque mil patrina un est quod siciat qasdem ,
οι μη άξια. Τεκμήριον δεν είμαι μας έμίτεςήμισυ edendis autem munjis Doço quam par sit . Documentum
επι τη γυναικιπικαί αίε ,ταύτη δεπι νικ αν dabo : arnho Dos cum uiore quisque sua vienas minas
είς ποινήν τινα οσίαν είη . 51, Συνέβη δε Στρα tulimus in dotem , cujusmodi dos Dia facile in domum
TULLEI 7.443057157091 7.177, serh 7221 Irw loropletem detur. 41, Sed contigit Stratocli ot patri
15 ησίαν λαβείν Θεοφία της και της γυναικός αυτή monio bereditatem duam talentorum cum semisse ad.
αδείας απίιτήσουν εποιήσατο των θυγατέων από jungeret. Tbeopbon enim ejus vioris frater moribun
péry, rzi aho barã May zeren 'Eresin o y dos ex ejus tuliabusunam sibi pro filia adoptarit, esque
ται άντoιν , πρόβατα εξήκοντα , αίγας εκατόν, έπιπλα, | donasit praedium Eleusine doo talenta ralens, sexaginta
ίππον λαμπρην εφ' ώ εφυλάρχησε, και την άλλη, oves, centom capelias , supellectilem domesticam , equum
κατασκευήν άπασαν, 142, ής κύριος εκείνος γενόμενος splendidum cui insidens ( Tbeopbon phylarchum egerat,
εννέα έτη Ζια κατέλιπε πέντε ταλάντων οσίας και et omne reliquum instrumentum ; (12) quarum omnium
rerum ille ( Stratocles ) potitus per norennium reliquit
τρισχιλίων δραχμών συν τους εαυτού πατρώοις, χωρίς substantiam quinque talenta et semis valentem conda
259 εκείνης ής Θεοφων τη θυγατρί αυτού έδωκεν, αγρον μεν merato patrimonio , sed exclusa hereditate illa quam Theo.
Θριάσι πένθ' ημιτάλαντα ευρίσκοντα, οικίαν δε Μελίτη phon ipsius filiæ donaverat : reliquit enim Stratocles præ
τρισχαίωνεννημένην, άλλην δε Ελευσίνι πεντακοσίων. dium Thriasium duo talenta cum dimidio valeos, domum in
'Εδάφη μεν ταύτα, αφ' ών ή μίσθωσις του μεν αγρυ vico Melite triginta minis emptam , aliam Eleusine quinque
δώδεκα μναϊ, των δε οικιών τρείς , αι πεντεκαίδεκα minis emptam . Bonahæc suntimmobilia, quorum annuave.
μναι συναμφότερα γίνονται χρέα δ'επί τόκοις οφειλό ctigalia hæc sunt: prædii mine denæ binæ , domuum autem
ternæ , in summadenæ quinæ in annum mine ; pecuniæ
μενα περί τετρακισχιλίας , ών το έργον επ' εννέα fænori elocatæ quater mille circiter drachmæ , quarum
δολόϊς επτακόσιαι και είκοσι δραχμαί γίνονται του quæstus annuus septingentæ sunt atque viginti dracbmæ ,
25 ενιαυτου εκάστου. (12) Πρόσοδος μέν αύτη δύο και mina quaque in mensem novenos obolos merente. (43) Ex
είκοσι μναι και πρός χωρίς δε τούτων κατέλιπεν his igitur habes minas quastus annui 22 et super. Præter
έπιπλα, πρόβατα , κριθάς, οίνον, οπώρας , εξ ών ενε ea reliquit supellectilem , oves, grana , vinum , fructus
πόλησαν τετρακισχιλίας εννακοσίας. 'Έτι δέ ένδον | autumnales , quibus venditis redactum est ad quater mille
έννακοσίας δραχμάς. Πρός δε τούτοις εξ εράνων ουλή. | nongentas drachmas. Paratie pecuniae denique in arca de
positæ novem minas. Adde ex eranis redacta debita , paulo
ματα είσπεπραγμένα, μικρού δεούσας χιλίας δραχμάς, minus quam mille drachmas , quas mater pupilli coram
μαρτύρων εναντίον ή μήτηρ αυτού , του παιδός, απε testibus confessa in tabulas curavit inferri. Mentionem
γράψατο. Και ούπω λέγω περίτων άλλων, και κατε faciens nullam eorum , quæ Stratocles reliquit quidem ,
10 λείφθη μεν, ούτοι δ' ουκ αποφαίνουσιν, αλλά τα φανερά | hi vero celant, tantum in propatulo posita commemoro et
και τα υπό τούτων ομολογούμενα. Κάλει δέ μοι των ea quæ hiipsi confitentur. Cita tu mihi testes a me di
ειρημένων τους μάρτυρας. ctorum .
ΜΑΡΤΥΡΕΣ. TESTES.
11. Η μεν τοίνυν Στρατοκλέους ουσία και πλείων | 44. Erat itaque Stratocli substantia liac quam dixi am
ταύτης εστίν· αλλ' ύστερον περί των παρακλεπτομένων | plior : sed paulo post de furto decerptis mentionemfaciam.
υπό τούτων ποιήσομαιτους λόγους: ή δ' έμή πόση τις; | Mea vero res familiaris quantula est ! Agellus in Ænea
χωρίον εν Οινόη πεντακισχιλίων και Προσπαλτού τρισ. | quinquaginta, agellusque Prospaltius triginta et domus in
χιλίων, και οικία εν άστει δισχιλίων , προς δε τούτοις | urbe viginti minas valens,tumImereditas at Hagnia mili re
ο κλήρος ον Αγνίας κατέλιπε , περί δύο τάλαντα · ου | licta duum admodum talentorum; neque enimnorim unde
γάρ αν οίδ' ότι πλέον εύροι τούτου. Ταύτ' έστι τρία | majoremsubstantiamextuderit. Summa est tria talenta et
35 τάλαντα και τετρακισχίλιαι μόνον, δέκα και εκατόν | quadraginta mine, decem adeo et centum minis minor
 (295 - 299) ISÆI OR . DE HAGNIÆ HEREDITATE . 317
μναϊς ελάττωτων του παιδός. (15) Καγώ μεν εγκα - | quam pupillires familiaris est. (45) Et in his ipsis comple
ταλογίζομαι και τα του υπέος του εκποιηθέντος εις ctor adeo facultates filii emancipati; pupilli autem in bonis
ταύτα , τουςτου παιδός δε ου προσέθηκα την Θεοφώντος haud numero substantiam Theophontis, duo talenta cum
ουσίαν, πένθ' ημιταλάντων ούσαν,εφ' ή εποιήσατο την dimidio valentem , quam Theophon pupilli sorori a se ado
Η αδελφήν αυτού · ραδίως γάρ αν ευρεθείη και οκτώ τα ptatæ legavit : sic enim facile substantia corrotundetur
λάντων και τούτων οίκος· αλλ' εκείνα αφήρηται χωρίς. octo talentorum , quæ istorum est ; sed hæc Theophontis
I 10 (16) Καμοί μέν ο κλήρος δν Αγνίας κατέλιπεν, ούτος bona seorsum ponens jam non annumero. (46) Præterea
ούπω βέβαιός έστι: δίκαι γάρ ενεστήκασι ψευδομαρτυ sors quidem ab Hagnia mihi relicta certa et secura non est ;
actiones enim falsorum testium exhibitorum in me coortæ
ριών, κελεύει δ' ο νόμος ,εάν αλώ τις των ψευδομαρτυ
ριών, πάλιν εξ αρχής είναι περί αυτών τας λήξεις: τα sunt, et lex quidem , si quis falsi dicti testimonii convictus
fuerit , judices hac de causa de integro sortiri jubet : Olio
δε του παιδός ώμολογημένα και αναμφισβήτητα κατα autem huic Stratocles bona sua omnium confessione nulli
λέλοιπε Στρατοκλής. “Οτι δε τοσαύτά έστι τάμα συν controversiæ obnoxia reliquit. Hæc autem mea cum illis
τοίς του εκποιήτου υπέος , και ψευδομαρτυριών ενε filii emancipati non plura esse quam dixi, atque actiones
στάσι δίκαι περί των Αγνίου,λαβέ τάς μαρτυρίαςκαι de falsis exhibitis testibus super hac hereditate Hagniæ mihi
ανάγνωθι. imminere ut constet , cape tu hæc testimonia atque recita .
ΜΑΡΤΥΡΙΑΙ . TESTIMONIA .
89 47. 'Αρα μικρά τα διάφορα εκατέροις της ουσίας 47. Num igitur parva inter nos est ratione sortium no
ημών έστιν, αλλ' ου τηλικαύτα ώστε μηδεμίαν γενέ strarum discrepantia ? annon tanta potius est ut sors mea
ad sortem illius pæne nulla videatur esse ? Verum haud
σθαι περί τους Στρατοκλέους παίδας; Ουκ άξιον τούτοις decet vos hujus hominis orationi fidem adhibere , qui ta
τους λόγους πιστεύειν, δς τοσαύτης ουσίας καταλελειμ inetsi pupillo tam ampla res esset relicta , quo me tamen
μένης ετόλμησεν επί διαβολή ψεύσασθαι κατ' εμού της invisum redderet , ausus est tam enormia de me mendacia
λικαύτα το μέγεθος. Καταλογίζεται τοίνυν ως εγώ τρείς spargere; recenset itaque tres hereditates quas adeptus essem
5 κλήρους ειληφώς και πολλών χρημάτων ευπορών αφα atque multis hoc modo pecuniis me petitum celare substan
νίζω την ουσίαν, ίν' ως ελάχισθ' υμείς αυτών απο tiam hanc ait , quo fructum earum vos perciperetis quan
λαύητε. Τούς γάρ μηδέν δίκαιον έχουσι περί των πρα minimum . Scilicet qui vera et æqua quæ dicant non
γμάτων λέγειν ανάγκη πορίζεσθαι τοιούτους λόγους, habent, hi necessario mendacia comminiscuntur, quo in
εξ ών διαβάλλοντες πλέον έχειν δυνήσονται των αντι vidiam creent infamatis et hac arte adversarios evertant.
(48) Mibi vero vos omnes testes estis , Chæreleum et Ma
δίκων. (18) Εμοί δε μάρτυρές εστε πάντες ότι οι της cartatum , uxoris mea fratres, non fuisse in numero civium
εμής γυναικός αδελφοί, Χαιρέλεως και Μακάρτατος , sumptuosa munera sustinentium , sed eorum quibus res
ου των λειτουργούντων ήσαν, αλλά των βραχείαν κε doni est angusta . Macartatus quidem , id quod vos omnes
10 κτημένων ουσίαν. Μακάρτατον γάρ ίστε ότι το χω nostis, agello vendito triremem emit, eaque instructa , in
ρίoν αποδόμένος και τριήρη πριάμενος και ταύτην πλη Cretam evectus est : neque enim in occulto id agebatur,
ρωσάμενος εις Κρήτην εξέπλευσεν· ου γάρ το έργον | sed tam palam , ut etiam locum daret mentioni ejus rei in
αφανές εγένετο, αλλά και λόγον εν τω δήμω παρέσχε, | concione facta, verentibus quibusdam ne Lacedaemoni, illo
μή πόλεμον ημϊν αντ' ειρήνης εκείνος προς Λακεδαι auso pacem prætendentes violatam esse , bellum renova
μονίους ποιήσειε (59) Χαιρέλεως δε το Προσπαλτού | rent. (49) Chaereleos autem agellum Prospaltiumreliquit
15 χωρίον κατέλιπεν, και πλέον ουκ άν εύροι τριάκοντα | qui pluris quamtriginta minis haud veneat. Agellum 2.20
μνών. Συνέβη δε τον μεν ταύτα καταλιπόντα τελευ qui relinqucbat, ei contingebat ante Macartatum mori :
τησαι πρότερον η Μακάρτατον, εκείνον δε μετά ταύ Macartato autem fatale erat ut cum substantia sua , cuni
της της ουσίας ήν έχων εξέπλευσεν· άπαντα γάρ και qua enavigarat, periret; nam et triremem perdidit in bello
et ipse periit. Agello itaque Prospaltio ad uxorem meam
την τριήρη και αυτόν κατά τον πόλεμον απώλεσε. Κα. devoluto , quæ estMacartati et Chærelei
ταλειφθέντος δε του Προσπαλτου χωρίου και γινομένου | suasus alterum filiorum Macartato Dro soror, ab illa per.
ilio subrogavi
" της εκείνων αδελφής , έμής δε γυναικός, επείσθην υπ' non quo liturgias non obirem , agello hoc ad facultatesmeas
20 εκείνης είσποιήσαι Μακαρτάτω τον έτερον των παίδων accedente; (50) quandoquidem hæ mihi vel sic obeundæ
ού , ίνα μη λειτουργοίην, ει προσγένοιτό μοι τούτο το | erant , etiamsi Macartato filium instituerem : nihilo enim
χωρίον. (50) Ομοίως γάρ και είσποιήσαντος τούτο minus propterea liturgias præstabam , sed etiam in nu.
γ' υπήρχεν: ουδέ γάρ έλειτούργουν διά τούτο γ'ήττον ου mero conferentium vobis omniaque imperata strenue fa .
δεν, αλλά και των εισφερόντων ήν και των τα προστατ cientium eram. Ηic autem [ adversarius meus ] mei infa.
mandi causa de me ita loquitur, ac si dives quidem , at
τόμενα υμίν άπαντα ποιoύντων. Ο δε ώς περί αχρή vobis tamen inutilis civis essem . Ego vero summam uni
στου μεν πλουσίου δε επί διαβολή ποιείται τούτους τους versæ causæ dicam , quæ vobis quoque videbitur æquissima
λόγους. Εγώ δ' εν κεφάλαιον έρώ πάντων μέγιστον, | esse. Commisceri meam substantiam cum substantia pu
25 δκαι υμίν οίδ' ότι δόξει δίκαιον . Κοινώσασθαι γάρ εθέλω | pilli volo, quaecunque illa mea est siveampla sive exigua
την ουσίαν την εμήν τη του παιδός , και είτε πολλά Γ et sic ambabus unam in massam conglobatis unusquisque
 318 ΙΣΑΙΟΥ Ο ΥΠΕΡ ΕΥΦΙΛΗΤΟΥ.
είτ' ολίγα εστίν , εν κοινή γενομένης λάβωμεν τα ημί- | nostrum semissem capito , quo neuter altero plus habeat
σεα εκάτερος , ίνα μηδέν πλέον έχη άτερος του ετέρου | quam convenit. At certus sum eum hanc conditioner
του προσήκοντος· αλλ' ουκ εθελήσει. esse recusaturum .
ΛΕΙΠΕΙ . DESUNT RELIQUA .

XII.
XII.
ΥΠΕΡ ΕΥΦΙΛΗΤΟΥ . PRO EUPHILETO .
ΥΠΟΘΕΣΙΣ .
Τον Έρχιέων δήμον εις το δικαστήριον προσκαλείται τις των | Erchiam paguum aliquis abdicatorumtanquam injuria a republica
άποψηφισθέντων ως αδίκως της πολιτείας απελαυνόμενος. remotus in jus vocat. Nam scripta lex est ab Atheniensibus
'Εγράφη γαρ δή τις υπότων Αθηναίωννόμος , εξέτασιν γενέ ut recensio civium per tribus fat, atque is qui a tribulibus
σθαι των πολιτών κατά δήμους , τον δε άποψηφισθέντα υπό fuerit abdicatus, ad rempublicam non accedat :atsi qui injuste
των δημοτών της πολιτείας μή μετέχειν , τοις δε αδίκως
άποψηφισθείσιν έφεσιν εις το δικαστήριον είναι προσκαλεί expulsi esse sibi visi fuerint, ut iis provocareac tribules in jus
σαμένους τους δημότας, και εάν το δεύτερον εξελεγχθώσι , vocare liceat; si vero secundo rejiciantur, ut ipsi venumden
πεπράσθαι αυτούς και τα χρήματα είναι δημόσια. Κατά tur et bona eorum publicentur. Secundum hanc legem Eu
τούτον τον νόμον ο Ευφίλητος , προσκαλεσάμενος τους Έρ philetus, quum litem Erchiensibus scripsisset, quasi injuste
χιέας ως αδίκως καταψηφισαμένους αυτού, τον αγώνα τόνδε suffragiis eorum damnatus , contentionem hanc constituit.
διατίθεται. Προείρηται μεν δή τα πράγματα ταύτ' ακριβώς Initio quidem res ipsas exponit perspicue, testibusque probat :
και πεπίστωται διά των μαρτύρων οις δε βεβαίας βούλεται quibus autem testimonia confirmare conatur, hæc sunt, at
ποιήσαι τάς μαρτυρίας , τάδ' εστίν, ώς μέν εγώ δόξης έχω, mea quidem opinio fert, accurate ad amussim absoluta : ju.
πάντ' ακριβώς εξειργασμένα , κρινέτω δε ο βουλόμενος εί τα dicet vero qui volet an recte de his sentiam . (Ex Dionysio
15 προσήκοντα έγνωκα περί αυτών. Halicarn .)
“Οτι μεν τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί , αδελφός ημίν Quod itaque , judices , frater noster sit hic Euphiletus,
έστιν ουτοσί Ευφίλητος , ου μόνον ημών αλλά και των non solum e nobis , sed etiam omnibus cognatis attestanti
συγγενών απάντων ακηκόατε μαρτυρούντων. Σκέψασθε bus cognovistis. Consideratevero primum patrem nostrum ,
δε πρώτον τον πατέρα ημών, τίνος ένεκεν αν ψεύδοιτο cujus rei gratia mentiretur, et hunc, si revera filius non
20 και τούτον μη όντα αυτού υιον εισεποιείτο. (2) Πάντας
γάρ ευρήσετε τους τα τοιαύτα πράττοντας ή ουκ όντων esset, pro filio adoptivo habere studeret . (2) Quotquot
αυτοίς γνησίων παίδων ή διά πενίαν αναγκαζομένους enim talia faciunt , reperietis id facere quod eis liberi
ξένους ανθρώπους είσποιείσθαι, όπως ώφελώνται τι απ' 110n sint genuini, vel,ubi sint, egestate coactosadoptare ex
αυτών δι' αυτούς Αθηναίων γεγονότων. Τω τοίνυν πατρί traneos , ut aliquam ab iis, qui ipsorum opera Athenien
25 τούτων ουδέτερον υπάρχει• γνήσιοι μέν γάρ αυτώ ημείς ses facti sunt, utilitatem capiant. Jam vero patrinostro bo
δύο υιείς εσμεν, ώστε ουκ άν γε δι' ερημίαν τούτον είσ rum neutrum est. Naturales enim filii duonos ei sumus ; ita
εποιείτο. (3) 'Αλλά μήν ουδέ τροφής τε και ευπορίας | utomnino propter solitudinemhunc non asseruerit. (3) Ne
της παρά τούτου δεόμενος· έστι γαρ αυτο βίος ικανός , | que etiam victu ab hoc prebendo neque facultatibus ejus
και χωρίς τούτου μεμαρτύρηται υμίν τούτον εκ παίδων indiget. Quod enim absque hoc sufficientes ei sint copiæ ,
30 τρέφων και ασκών καιεις τους φράτορας εισάγων, και ipse declaravit, hunca pueris educans et erudiens et in phra .
ταύτα ου μικρά δαπανήματα εστιν. “ Ώστετον γε πατέρα
ημών ουκ εικός έστιν, ώ άνδρες δικασταί , μηδέν ωφε triæ album inscribi curans ; quorum sane non pauci sunt
λούμενον ούτωςαδίκω πράγματι επιχειρήσαι .(5) Αλλά sumptus; atque adeo non verisimile est, judices , patrem no
μήν ουδ' εμέ γε ουδείς ανθρώπωνούτωτελέωςανάφρονα strum opus tam injustum , ex quo nullum perciperet com
36 υπολάβοι, ώστε τούτο μαρτυρείν τα ψευδή, όπως τα modum , facere voluisse . (4 ) Neque vero etiam me quis
πατρώα διά πλειόνων διανείμωμαι. Και γάρ ουδ' αμ quam tam imprudentem existimet, ut hujus astipuler
φισβητήσαί μοι εξουσία γένοιτ' άν ύστερον ως ουκ έστιν mendacio , quo bona paterna inter plures distribuantur
αδελφός ούτος εμού· ουδείς γαρ αν υμών την φωνήν Non enim postmodum controverteremihi licebit , quod non
ανάσχοιτ' αν ακούων, ει νύν μεν υπόδικον εμαυτόν κα sit hic frater meus. Neque enim quisquam vestrum vo
40 θιστάς μαρτυρώ ως έστιν αδελφόςημέτερος, ύστερον δε cem contineat, si , quum nunc reum me ipsum constituens
φαινοίμην τούτοις αντιλέγων. (6) Ου μόνον τοίνυν | attester, fratrem hunc meum esse , postmodum contrarium
ημάς, ώ άνδρες δικασταί, είκός έστι ταληθή μεμαρτυ- | afferam . (5) Non solum autem nos, judices, vera testatos
ρηκέναι , αλλά και τους άλλους συγγενείς. Ενθυμήθητε | esse probabile est,sed etiamceteros propinquos. Considerate
γαρ πρώτον μεν ότι οι τάς αδελφάς ημών έχοντες ουκ | enim primum quod qui sorores nostras habent , nunquam
 ISÆI OR. PRO EUPHILETO . 319
αν ποτε εμαρτύρουν περί τούτου τα ψευδή : μητρυιά | adduci possent , ut falsa de isto testarentur. Νoverca
γάρ ή τούτου μήτηρ εγεγένητο ταϊς ημετέραις άδελ enim hujusmater erat sororibus nostris. Solent autem ut.
φαίς, ειώθασι δε πως ως επί το πολύ διαφέρεσθαι αλ plurimum inter se dissidere noverca et privigni. Itaque
λήλαις αί τε μητρυιαι και αι πρόγονοι· ώστε εί ούτος si hunc ex alio viru noverca suscepisset, et non e nostro
5 εξ άλλου τινός άνδρός ήν τη μητρυιά και ουκ εκ του | patre, nunquam sane , judices, sorores paterentur et per
ημετέρου πατρός, ουκ άν ποτε, ώ άνδρες δικασταί , τους
εαυτών άνδρας αι αδελφαί μαρτυρείν είασαν και επέ mitterent, ut eum ipsarum conjuges testimonio suo juva
τρεψαν. (6) Και μήνουδ' αν ο θείος προς μητρός ημίν rent. (6) Neque etiam avunculus noster, qui cum hoc
ών, τούτω δε ουδέν προσήκων δήπου τη τούτου μητρί fratre nostro (ex alia matre procreato) nequaquam co
10 ηθέλησεν άν, ώ άνδρες δικασταί, μαρτυρήσαι ψευδή gnatus cst, matri ejus falsum præbere testiinonium vo
μαρτυρίαν, δι' ήν ημίν γίνεται βλάβη περιφανής, εί περ
ξένον όντα τούτον είσποιούμεν αδελφών ημϊν αυτοίς. luisset, quo damnum nos insigne caperemus, externum
"Ετι τοίνυν, ώ άνδρες δικασταί, προς τούτοις πως αν hunc fratrem nobis asciscentes. Et præterea quis ve
τις υμών καταγνοίη ψευδομαρτυρίαν Δημαράτου του- | stram falsitatis arguat hunc Demaratum , Hegemonem
• Ι5 τουί και Ηγήμονος και Νικοστράτου και οι πρώτον μεν atque Nicostratum ? qui primum quidem nihil unquam
ουδέν αισχρον ουδέποτε φανήσονται επιτηδεύσαντες , turpe fecerunt, deinde vero, propinqui quum nobis sint
είτα δ' οικείοι όντες ημίν και ειδότες ημάς άπαντας με ac probe nos norint , omnes huic Euphileto cognationis
μαρτυρήκασιν Ευφιλήτω τούτω την αυτού συγγένειαν
έκαστος. (7) Ώστε ηδέως καν των αντιδικούντων suæ testimonium dederunt. (7) Itaque libenter e gravissimo
20 ημίν του σεμνοτάτου πυθοίμην, ει άλλοθέν ποθεν έχοι adversariorum quærerem , an aliunde quam ex his, quibus
αν επιδείξαι αυτόν 'Αθηναίον ή εκ τούτων ών και ημείς nos Euphiletum , se Atheniensem ostendere posset. Ego
Ευφίλητον επιδείκνυμεν. Εγώ μέν γάρ ουκ οίμαι certe existimo , nihil illum aliud dicturum , quam quod
άλλο τι αν αυτόν ή ότι η μήτηρ αστή τε εστι και ο πα
τήρ, και ως ταύτ' αληθή λέγει, παρέχοιτ' άν αυτώ mater civis sit et pater ; quodque vera ista diceret, cognatos
25 τους συγγενείς μάρτυρας. (8) Είτα , ώ άνδρες δικα- | daturumesse testes. (8) Εt quumipsi in tali periculo a vo.
σται , ει μεν ούτοι εκινδύνευον, ήξίουν τοϊς αυτών οί bis, judices , petituri essent utpropinquis potius suis quam
κείοις υμάς πιστεύειν μαρτυρούσι μάλλον και τους κατη adversariis fidem haberelis : nobis ista nunc omnia præ
γόροις· νυνί δε ημών πάντα ταύτα παρεχομένων αξιώ
σουσιν υμάς τους αυτών πείθεσθαι λόγοις μάλλον ή το stantibus, petent ut ipsorum sermonibus potius , quam pa.
30 πατρί τω Εύφιλήτου και εμοί και τώ αδελφώ και τους tri Euphileti, mihi et fratri et curialibus ac toti nostræ
φράτορσι και πάση τη ημετέρα συγγενεία ; Και μην cognationi credatur. Sed hi nulla in re periclitantes propria
ούτοι μεν ουδέν ουδενί κινδυνεύοντες ιδίας έχθρας ένεκα rum inimicitiarum causa agunt ; nos vero reos nos omnes
ποιούσιν, ημείς δε πάντας υποδίκους ημάς αυτούς κα constituentes contestamur.(9) Ac præter testimonia, judices,
θιστάντες μαρτυρούμεν. (9) Και προς ταϊς μαρτυ primum quidem Euphiletimater, quam hiconfitentur ipsam
35 του ώ άνδρες
ρίαις,μήτηρ, δικασταί , πρώτον μεν και του Ευφιλή
ήν ούτοι ομολογούσιν αστών είναι , όρκον | esse , juramentum jurare volebat , coram arbitro in dicaste.
ομόσαι επί του διαιτητού έβούλετο επί Δελφινίω ή μήν | rio ad Delphinium sito, hunc profecto Euphiletum ex ipsa
τουτονι Ευφίλητον είναι εξ αυτής και του ημετέρου et patre nostro genitum esse. Atqui quemnam oportet
πατρός. Καίτοι τίνα προσήκε μάλλον αυτής εκείνης | melius quam ipsam hæc omnia scire ? Deinde pater no
50 τούτο είδέναι; Έπειτα , ώ άνδρες δικασταί , ο πατήρ ster, quipostmatrem hujusoptime filium suum nosse debet,
ο ημέτερος,
τον δν εικός
αυτού υιόν γινώσκειν,ούτος τούτου
έστιμετά τηνκαι και νυνίάριστα
τότεμητέρα βού hic et tunc voluit et nunc vobis jurare vult, Euphiletum
λεται ομόσαι ή μήν Ευφίλητον τούτον υιόν είναι αυτού hunc filium esse suum ex se et legitima uxore prognatum .
εξ αστής και γαμετης γυναικός. (1ο) Προς τούτοις τοί (10) Ad hæc, judices, egg annum decimum tertium atlige
45 νυν, ώ άνδρες δικασταί, εγώ ετύγχανον μέν τρισκαι ram , sicut jam antea dixi, quando hic natus est : paratus
δεκαέτης ών, ώσπερ και πρότερον είπον, ότε ούτος εγέ. vero sum vobis jurare , Euphiletum fratrem esse meum ex
νετο, έτοιμος δ' ειμί ομόσαι η μήν Ευφίλητον τουτονι
αδελφόν είναι εμαυτού δμοπάτριον. " Ωστε, ώ άνδρες | eodem patre. Quamobrem, judices , equius est nostris
δικασταί , δικαίως αν και τους ημετέρους όρκους πιστο vos juramentis quam istorum sermonibus credere. Nos
τέρους νομίζοιτε ή τους τούτων λόγους: ημείς μέν γάρ enim probe scientes jurare super hoc volumus : hi autem
ακριβώς ειδότες ομόσαι περί αυτού θέλομεν, ούτοι δε audiverunt ab ejus adversariis , vel ipsi finxerunt, quæ in
ταύτα ακηκοότες
πλάττοντες παρά( των
λέγουσι. 1) Προς τούτοις, ώ και άνδρες
τούτουδε διαφόρων αυτοί medium proferunt. (11) Insuper, judices, nos quidem co
δικασταί , ημείς μεν τους συγγενείς μάρτυρας και επί | gnatos testes et coram arbitris praebuimus et coram vobis
 320 ΙΣΑΙΟΥ ο ΥΠΕΡ ΕΥΦΙΛΗΤΟΥ .
των διαιτητών και εφ' υμών παρεχόμεθα, ώς ουκ άξιον | prebemus , quibus iniquum sit fidem non habere : hi vero
a zuesery . cucoei. izaici. Dzev & Eibüroo crvi. postquam Eophiletos priorem apud arbitros intendit litern
τηντην προτέραν το κοινότων δημοτών και το τότε communi tribalium eique , qui tunc demarchus erat et
δημαρχόντι, ός νυν τετελεύτηκε , δύο έτη του διαιτη nune mortuus est , quanquam per biennium causa ape:]
arbitrum acta est , tamen non potuerunt allum
και του τη δίαιταν έχοντος ουκ ηδυνήθησαν ουδεμίαν μαρ (priorem testimon
invenire
τυρίαν ευρείν ώς oύτoσι άλλου τινός πατρός έστιν ή του stro ium , quod hic ex alio sit patre quam exno
prognatus. Arbitris autem maxima erantargumenta ,
ημετέου. Τοις δε διαιτώσι μέγιστα σημεία ήν του ψεύ mentiri istos , quare uterque (et prior et posterior arbiter
δεσίναι τούτους , και κατεδιήτησαν αυτών αμφότεροι. cos condemnarunt. Et accipite mihi prioris arbitrii testi
Καί μοι λαβέ της προτέρας διαίτης την μαρτυρίαν. monium .
ΜΑΡΤΥΡΙΑ . TESTIMONY .
Το 12. Ως μεν τοίνυν και τότεόλον την δίαιταν, ακη 12. Quod utique tunc arbitrio fuerint obnoxü , audivistis.
κόατε· αξιω δε, ώ άνδρες δικασταί, ώσπερ ούτοι μέγα | Puto autem, judices , quemadmodum hi Dagnum dixerunt
τούτ' αν έφησαν είναι σημείον ως ουκ έστιν Ηγησίπ.
που , εί οι διαιτηταί αυτών απεδιήτησαν, ούτω το νύν esse signum , quod non sit Hegesippi, si arbitri ipsum ab
ημίν τοιούτον είναι μαρτύριον ότι αληθή λέγομεν, επει solverint; ita præsens testimonium tale esse , ut vera dica.
15 έδoξαν αυτοί αδικείν τούτον 'Αθηναίον όντα και κυρίως mus, postquam patet ipsos contra jus fasque eum , quum ci
πρώτον εγγραφέντα ύστερον εξαλείψαντες. " Οτι μεν vis Atheniensis esset, ex albo delevisse, in quod solenniter
ούν αδελφός ημών έστιν ουτοσί Ευφίλητος και πολίτης
υμέτερος, και αδίκως βρίσθη υπό των εν τω δήμω fuerat relatus . Quod igitur frater hic sit noster Euphiletus,
συστάντων, ικανώς οίομαι υμάς , ώ άνδρες δικασταί, civisque vester, et affectus injuria ab iis qui e popolo con
ακηκοέναι. spirarunt, satis opinor vos, judices , intellexisse.
 AR
DI

TOT
S.

HARVARD LAW LIBRARY

FROM THE LIBRARY

OF

RAMON DE DALMAU Y DE OLIVART

MARQUÉS DE OLIVART

Received DECEMBER 31, 1911