Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
/^
\1
MACARRONEA
LATIN-PORTUGUEZA.
APONTOADO
DE VERSOS
(ZU
ER DIZ ER
MACARRONICOS
,
que alguns PoeLatino-Portuguezes tas de bom humor delilarao do alambiquedacachimonia para deterro da melancolia.
SEGUNDA IMPRESSAM
Accrefcentada
com
lito
Author do Pa?
LISBOA
^'a Offic.
Patr.
de
M. DCC. LXXXVI.
Com
licena
da
Rd MeJ^
CenJori4s
f-rom f-ror
UjiiYrsity Qf Toro/ito,
Iittp://www.archive.org/details/1786macarroneala00ferr
PALITO
com
a ferramenra
riruio
,
da pachorra
monia
embrulhado no
melio.
AO LEITOR.
LEiror
5
meu afFefto as eftrambocicas delampaes do meu defcoco. Perdoa ela limitao , em quanto a azfama de ajuntar poliilas para provar o anno paffado 5 mie nao permitte offerecer te coufa ,
pel te ofFerece o
encha mais as medidas. Na te peo na tomes entre dentes porque nem io el mal ao titulo da Obra, nem eu fou ta rolo , que nao conhea , que fa cravina d^Ambrofio todos os amos , que nos Prlogos fe pem mordacidade dos Leitores. S te peo como amigo , que te prejudiques nos teus cobres; e fique o arrependimento por minha conta. E fe depois da compra achares que te lograro na venda , nunca te ds por cangado j antes dize , que enforcado v tal barato ; para que caiiindo outros na mefma corrila , tu tenhas nog Penates do pio, ocios da lograao , e eu na contribuio dos compradores mais algum fubfidio, para ir paliando nele mi-
que que
te
eravei
Fak.
CA-
CALOURIADOS
CANTUS UNIGUS.
ARGUMENTUM.
Defcribitur jornata cujufdam Calouri
uenientis a d
re-
,
,
rit
Jan-Fernandes erat. Patres milere fuorum pol formatus Dodor foret honra parenti. Partitur patris cala valedicit amiguis Et bufcat ftradam , noftram qux guiat ad urbem. Cumque ignota videt , paTat quacuinque bilonhiis Omnia miratur montes , 6c flumina pafmat.
,
Ut
perguntat
at ile
,
Contat inauditas , illiim empulhando patranhas , quandoque uorem Encaixat quandque petas l^lonlrat , ut hic mediam mandet venire canadam. Cum foi douratam mdio chegarat Olympo Carroam , in partefque diem racharat iguales , En miferum Arrieiru<; vult apeare Novatum , Quatuor & quartos mandavit ponere chano Kam barriga fibi jantandi jam dabat horas. Haud mora continuo defcit de vrtice machi Vizinham & vadens pauner Novatus ad umbram ,
,
;
:
Carregat pardo pandas aitorgine cofias. Chegat & ia frec eftirando corpora relva Vincula delatat *gravidoque alforgins tiut
:
Tou-
Calourlados.
Toucinhi veteris ponam , feptemque boroas. ArrJeims adeft menfe , alarjansque goell ,
paucifque minutis toLicinhum , ^ totas inamavere boroas. Borracliam intere puxantes ambo pr^unam ,
;
Totum
Saspe beberricant
efcorropichata ficavit. Poflquam exeinpta fames epulis , panfeque replet, In macho intentat rurfum montare Novatos. MgVQ Arrieirus foTrens hsec aula Calouri ,
, & inchatiis de pedore tal,ia tirat queque gens iiimus & quoq calval^are fabemus fuper inachum totum vult ire caminhum , Irra Et qud nos totam pede palmilhemus arenam Defat &: in macho permittat me ire pedaum,
Donec borracha
Crefpus
!
l^os
impurranfque manu , deitavit abaixo , redeafque tomans , montare volebat. Surgit hic iratus , multa aTanhatius & ira , Cumque Arrieiro enreiat , pregatque bofetem.
ait
:
Kcec
Kovatum
Hoc
Arrieiru picatur
,
cumque Novato
efeengalfelhans probrum vingare volebat. Ecce utrinque ferox pendncia , llfque travatur ? Fervebant coques , bofetatjeque fnabant IVIurri , & m.oqutcs , plufquam bagaus , haviat. Non fecus , ac quando duplex regateira brigatum Concurrunt cantilque boquas efcumando , gadelhas JVgarrant unhifque fimul , punhifque petuntur , Focinhum arranhant mordent , rafgantque tricanas | Et totam praam ralhis , & gritihus enchent Sic cum Arrieiro travavit bella Novatus.
;
, vel quod ligeirior eTet , femperde cima ficavit Atque Arrieiri poflquam cachaconibus ora Elmurrat rdeas tomans properanfque caminhum. 6e ecarranchavit , peniafque iietivit atalho ,
,
Hic autem
aut cafu
Omnibus
in lutis
Illum
Calouriadf.
llum
In {Irada
ne fors Arrieirus apanhet. Venitad undantem , macho choutante , regatum Efporafque chegans miero , faltare volebat* IlJe recuando , relegenfque errata retrorfum , iVluItaque pernans , ultra faltare reguingat. Apertat machum efporis , urgetque chicote Novatus , multifque modis teimofus obrigat Ad faltum at fulra aggreditur faltare mifeilus , Nam fracu"? , inagrus tentan? faltare cahivit In caput , heus heus Novato ficante debaixo. Ecce encainbulhati Cq^g erguere fadiguis Perncant ambcy, donec poft tmpora multa ,
;
&
Unda machum
Deixat
,
arredans , cum libertate Novatum ut tanto fefe fcoare periclo PoTit , &: efcapet fofpes de morte macaca. Poftquam molhatus tandem fahivit ab undis ,
Auferre
At
Et
tirare grarem mdido cum alforgine mallam. Hxc dum fuccedit mifero defgraca Calouro Quidam Almocrevis chegat qui forte Coimbram
,
Caminhans
(
Nam
ducit burram , cui longa feneVus velhior , quam ferpis , erat) pellaverat omnem
,
Cabellum. Hsec legr pede manquejabat utroque , Calcabatque fuam ad cuftam efpinhaus agudus Cortabat os almx cuicumque videnti. Ventris erat pro ventre locus queixique debaixo Sarrilh arrofi eRabant ufuque fafati.
:
:
Tj
Tota
traque abfciT cabea carebat orelha. peonhifluis pellis cuberta mafellis Ofibus a ptyficis jam jam furanda parecit.
Ad
Jure invejari polunt aut ee cabides , XJnde queat qui vis dependurare capotem. Viventem hunc mortis debuxum rranive cadver,
Ut
^
Ut
fibi
:
Calouriadosl
Coirntram aluguel
;
louraca precatur
Deftrum Almocrevem qui fe inal poTe fatetur Eurram alugare tamen pedibus ne vadat ad urbetn Kovatus , dicit fe aluzaturum eTe baratam.
,
3\luitum agradecens tolus louraca favorem , Concliavare cupit quantum pro aluguele pagabit.
Circa ajuflandum preum regateai uterque , tamen Alinocrevis ludere tolos Callidus , encravat basbaquem , unhafque pregavit Cachao, ajuflans , quod pro aluguele Novatas
IVlatreirus
,
iinainque
moedam
&
uantum
Ergo liper burram niontat Novatus , ilhargas Hinc inde elporis lelmx trancando mifellas ,
Et
lia
repetens gritis
nil
abalantibus
,
arre.
,
ficat
Marpefia cautes. emmandingatam imaginans eTe Novatus , Chorudam paio fecit canivete fovinam , Kacque picans lombo juxta quadrilia burram , Paragrafas andare viam facit uique Coimbram. Eft deleitois juxta hanc accommoda dandis
aut
ftet
Tanquam
Tum
PaTis vallis
Aut
Hac
eirore
paTat
viae
puxato
,
Tempore
quo duo valentones plebe vidente In jogo bolae andabant jogando malhnes. Vixque lobrigarunt venientem forte Calourum,
Extemplo deixant jogum enreflantque ligeiri Atque algazarris illum invertire comecant.
,
311e
ISIec
Kec pedibus
podivit ! deixavere chegantes. Caetera jam cjuoque fpedatorum chulina rodcans Talia
,
Calouriados.
Talia
pafiTianti louracas illudere certant.
Et pernam er;uentes ex una' parte , Novatum Derrubant tirantqL>e foras de fronte chapelum. llie remordendo beium , rangendoque dentem , Golpificam a cindo puxat talabarte farrilcam Et coraconem ex tripis faciendo decorum
,
;
DefpJcare intentat.
Tum
ex rodeantibus iinus
,
:
Cachao audacis validum lanando gadanhum Agarranfque copos efpadie , talia fatur
Unde
venit hducia tanta , papalve ? Kolne tue terroe imaginas eTe rapazes ? Aut tuo adhuc cuidas te nunc eftare cafals ? Ad quid puxafti efpndam , bolonie ? nefcis ]\le velei efpadis ? elpadam mitte bainha IVlJtte tibi ipfe alias in tali parte metibo. Farrombis Jouraca parum conterritus iRis , Agarratorem valido empurrone lacodit , Seque delenrolat bravus , quatuorque tirando Panalos , unum in quantum diabolus oihum
tibi
; ;
E<:regat
Elv^alhafatum poftcuam , tantafque proezas 5>e feciia videt , bufans , poftafque vomitans Pefcadas , ufano de pe(ftore talia tirat ^uando louraam rurfum rodeare , patifes , Tornatis ? quando rurfum. inveflire papalvum ? J^le paulum fperate , ineo me eftare caale Cernetis , picari in quartos mea dextra , velhaqui
:
:
Vos
faciet
feciflet
orelhx
JVlarchavifetis ni
omnes.
Arrotans hsec , Almocrevem chamar, ut alto Defcat ab outeiro , quo fe lurraverat , illinc Vifurus bulham. ( Ex longnquo namque palanque Cernere mallebat dare , cuam jogare taponas } Illechegat , burramque trahit montatque Novatus
;
l^azofeando ferox
Ergo
IO
Cluriadofk
Ergo arrabaldes tans;it louraa Coimbr > Cum nova viclori rurfum barafunda comeat,
Namque novaticem quamquam disfarcet , ora Inculcare velit vetierani , protinus onines Novatum ex vultu illimi , atque ex fedre conhecenfc, Exoritur clamorque virum clamorque rapazum , Et furriatam inifero fonat nngulus omnis.
&
IHe
lie
aTobiat
Bicitur his grandis louraa , bolonius illis Gabat hic arreios , Jefinam laudibus ille Extollit quod inatre fupra cavalguet , ab illo Corrigitur magnis illinc alaridibus alter
:
&
Mandat ut efnoram ex curvo faciendo naric Sub rabio piquet & fuper atafalia burram.
,
,
l^j^c inter , qq huc illuc louraa virando, Delpjcare (uam ferro tentabat afrontam Aft Almocrevis ,qui longi temporis ufu j\JachaveIlus erat jubilatus , cuique per orbein Andanti multus gozus ladraverat , illuin Kis aconfelhat , pedlufque-bufantis abrandat Disfarare licet quas non vingare podenuis , Deixet , mi Dodor , deixet gritare rapazes ;
; ,
Kec cafum
gritibus
et
lis
Non
magis
ille
rapazus
fi
tiret
enfem
nos centum mille calhaos , arrochos mille videbit. Sic Almocrevis tum fic louraa comeat d ferrum i mitto mar.um , tracoque capotem , Tot me vexantum pulhis , tot prasja ralnantuin JVTox fe callabunt , bicum nullus abribit Et i non taceant , illis quebrabo focinhos Chufina efpantavit me nuncuam plurima papum Nec mihi tota capax fa^iendi e ipfa Coiaibia,
,
JWerces veftra
iiper
,
3Vlille
varapalos
&
Sic
CaluriaS.
Sic louraa
:
11
tuta luis
&
dicit adaixus
Paruit faciens jam irercatoris orelhas , Eicutat pulhas , tamquam non audiat illa. Sic Rozinantis domitor parebat avifis , Quos famuliis tu , Panfa, dabas , vel quando gigantum Sub fpecie enveftit turres , ventive moinhos prxbet ajudam Vel quando accodit mieris ,
;
&
&
,
tibi
Virgo Tobofi
bulharum
, ,
Coimbram
Novatus
,
intravit
&
dum
teda videt
,
tantamque baeta
,
Carapua cobrit , Pendurata retro per cortas andat abaixo. Salgato bibitum jam ehafarice cavai los
:
Frater , luna , tuus chegat rabumque diei Beijabat nodis bocca ; atque fahindo buraquis , llorceg-ui voiitant , vacuumque per acra chiant ,
ertalagine pouat Novatus. Vixque ajuftatum aluguele pagavit Cum algazarris hinc inde apupara rapazum ,
Jilatrici-Iorum chegat endiabrata caterva
,
Et cum Calouro eialagine pouat edem. Atque ubi Jouraam bilparunt protinus omnes Fortunam louvara fuam. Primo unus eorum Pacifice envefit louraam illumque falutat
,
;
iVlore logrativo
&
;
Cumprimenta facit verbis tum castera turba Roduat miferum truxque enveftida comecat. Principio quatuor mandat aparare fopapos ,
t^
Calouriaosl
Et fimul haud cefiant miferi cufpire bigotes , Donec fella chegat lumbo imponenda rebeldi. Novatas ciiidans fe tuiic eflare Cofelhis ,
fui dominufque focinhi ad bandam , nec vult aparare fopapos. Illi indignantes , quod fic louraa reguinguei , Multa reludante -. agarrant , &: corpora ell Eftirant tuin elIa chegat , quam protinus anquis
:
Reipingat mandata
facit
Se
illumque erguere parumper brochant ciihas , freyumque Calouri Encajxant boquse alter peitorale fivella Derus abotat latam hic quadrilia circum Accingit retrancam alius chairle fuperne Concertat louracam omnes cavalefcere cogunt. Jamque novum turba circum agarrante ginetem , ( Namque efcoucinhat ) quidam faltavit in ancas , Murzclhtnique chamat , pernifque aoitat ilhargas, llle choramingans , gemitu ( nam frxna vetabant Fallare ) expofcit veniam , alcanatque petitam. Tum lefe apat feTor fellamque tiravit , Et freyum. Jam fe confeTat ad omnia promptum , Erguendo furfum digitum louraa trementem. Et cafum carpindo fuum , velut una criana , Per triftes ade barbas chorabat abaixo. Ut feixus , pedrafque ruas chorare fariat.
:
Lourax imponunt
,
:
IVIandantes
chorumque videntes , pr^ter mamare lopapos , Atque batecuios , groamque pagare patentem. Pofl hxc corna chegat veteraniim tota caterva Accumbunt menfse , mandant fervire Novatum J:^tc deixant illum cnenae provare migalham , Aut pingam chincare vinhi Novatus olhando Stat , luzente oculo , &. cheiro tantummodo gozat. Amot menf , varie jogatur omni In jogo ficat femper louraa iogratus.
J^loerorem veterani ejus
,
Omnia
perdant
&
&
Et
Caluriados.
,
13
Et poflquam innumeros huic pregavre calotes , Delcalare botas mandant deitantur & oinnes In caniis louraa tamen taboaliter illam Juflu horum pafat nodem compridior unquam , Qu ibi vila el niilla & qux igualare podiat Lamegui nodes led non cerraverat olhum In tota. Et vix inan videt uzire buracum Quando modorra alt veteranum membra ligabat , Sele cfcafdit , mallam cum altorgine portans ,
:
Inde ignota errat tolc pallnatus in urbe , Donec , jam ftella , cum qua bos mofcat , Eo Surgente bero , fortafle encontrat amicum Patricium , cucum quondam jogare pinum Sueverat , & poftquam apertato cingit abrao , PoicJt opem , breviter duros contando fracalios Patricius calam ofrecit louraa favorem Aceitat leeque ait fome venire cahindo. Patricius cueijum panes ^ quatuor alvos Apponit quatuorque ingenti mole boroas ; Hoc cstoimatus totum louraa mamavit
; ;
Tantus venter erat tanta aut jejunia ventris. Ventrem a miferia poftquam tiravit inicua ,
,
Et capam
Colla cabeano cingit , veftitque batinam , fefequc traans calouriter , ivit Patricio locio , faciendum examen inde ,
;
:
&
Cum
Tum
(
Patricio ignorante
fugit
Nam bola
in
totum jam
,
ftabat
&
I'octorem abraando luum persuntat , an omnem bene jornatam jam & r\irTca turba Irir.anm cum patre venit , vsniuntque vifinhi.
PalTaTei
;
lllum-
14
Illumque abraant
Ille Arriiri bulhas
,
Calounadof,
perguntatque infimul idem.
,
&
gela Cofelhis
,
tantum , reliquos callando fracaTos Seque fuilTe probatum eircito examine gabat.
Bella refert
pater aufcultac ketiis queixoque cabido Se babat pafmans & natum rurfus abraat. Mater frigit ovos ligeira , & tirat ab arca Toalhain finam gardanapiimque lavatum , Et nunquam iifatam facani , ex prataque colherem Et lernit menfam Dodori. Semper & inde
,
Kkc
'
'
Hoc tradamentum tenuit louraa mamando Et pavonatam , & Dodorrs nomina donec Patricius chegat tandem ftius ille Coimbr Qui reprobatum contavit venie Novatum
,
,
;
& totam feriem , praaque facavit. pateragnofcens nati enredam, atqne trapacani Corripit arrochum , & Dodorem apanhando fechatu, 3\laavit miferum , defancavitque taponis , In vini donec pofuit lenolibus illum. Et poflquam hocab achaque videt tenuiTe melhoras ^ IVIandavit guardarc cabras , atque ire tabuam.
Jornat^
Tum
Palo Mtrico foi ta bem recebida doi dentro de poucos niezes fe confuiv.io a primeira itr.prejja delle o Aitthor o fex. reimprimir com o
Efia Obra
,
cio
Ciriofvs
(jae
Proego
cjus
vai a pas^. 58
em
,
(jiie
fe
qiieizca
da
cor-
QUEI
U
Ex-Official
I
D E
XA
,
S
'
Coimbra
e actual Pa,
ante
em Lisboa
CONTRA
Ou
e mais trabalhos
a cenura
,
A POESIA.
melhor
:
RELACA DASPAOLADAS
que lhe caufoii , que deu no
^
Senhor
Me lhe Barbeiro
tac
rhor de barao
mr da limpeza das caras Sangrador approvado , com alada cm mc:a Cirurgia Que vale o mefmocuc
4/,;,/
Sc
e cutelo
^l<0
MESMO QUEIXOSO.
17
SENHOR MESTRE,
fez ao
M.
es de tranca^ que por ma de vdeu Pai ms. receitou para me curar dos achaques de Foeta^ deu o eu na menos que o conhecimen-
da loucura, em que vivia. Logo que rece* ht a cura, conheci a obrigao em que me , poz^ o beneficio de V, M. ; mas na pude ento
to mais , que ajfentar no canhnho da km* branca a obrigao em que ficava. Agora
que pQJfo, penduro nos cabides da pofier idade efie painel daqueile beneficio para perpe* tuo anathema dofeu prefiimo. e do meu agra* de cimento. Cotejando a limitao de fia offerta com a dej marcada grandeza da Ju/t peffoa be-m vejo que ifio para V, M, he gra de milho em boca d' afno mas a^iimame ao offerecimento o cahirem as minhas falB tas
, ;
i8
tas enifujeito , que conhece a tenuidade do meu cabedal , e na he amigo de tirar fangue donde o na ha* Tambm vejo que tenho tardado com a paga daquelle beneficio^ mas o mefmo defcuido , que fez mais culpvel a tardana , reprezou mais matria , para que agora fe defate com mais valente curjo a dejcarga que dou a V. M. Qjiero dizer , que ajjlmcomo a demora alargou a divida^ afflm mejmo engroj^ou a vontade o rendim72to, com que agora a fatisfao, Eftou antevendo que o rolio juizo de V* M. na ha de pajfarfem que repare que tu lhe dedique verfos em premio de me retirar de os jazer. Efle reparo tem tido ds tal
forte a barba tza s refpojlas , que multas Dez^es me revirou o fio a navalha dafoiiia. Kejpondo porm , que afflm como a 'tni d o leite ao filho por paga de lhe deftrregar os peitos em beneficio da faude\ 'ffini mefmo mama. V, A. a dedicao defla
^hra emagradec:m nto deme tirar doubcre ' fantafia o potico humor que me carregava, Efpero que VM^ receite efia oferta com bom focinho e que ffente efle papel li freguezes para que quem o r.o rol dos lus -virUhir da loja dafua ti te la com a bar^
^ ,
,
la-
19 ia efcanhoada pela ferramenta da fu a proteco , o leia com melhor cara. Se com tU' do algum defat tento Zoilo lhe quizer dar alguma morde dela , confio que V, M. lhe arrime o botica do feu refpeito , e ( como coftuma) lhe a que o dente fora com queixo tudo para que outro dia na faa outra. Se algum ejpadachim da critica lhe quizer pregar com a efpada da lingua algum gilvs d maledica cenfura yfaa V. M. o mefmo que nos bons fermoes arqueelhe a fo brancelha e deixe o negocio por minha conta ; porque ejlou certo que na pde haver mais impenetrvel efcudo , nem mais nerV9fa apologia. Bem conheo , que nefte lugar devia eu ao menos tocar de paffagem as Paracelficas , Galenicas e ppollineas prendas de V.M a vafta noticia^ que cujia dos feus ejiudostem adquirido do Thefouro de Pru cientes, Hiloria de Carlos Magno , e Lunario Perpetuo a louvvel parte , que tem de hom Efcriturario e Moralifta e fobretudo o defempeno , coyn que de ta a cara abaixo a hum homem. Mas acho por menos mal que eflas excellencius fiquem queixofas da minha omijfa do que enxovalhadas pe^ la yninha penna* Bafie por ora para elogia
,
-.
i^
ii
2o
M. nao as leria ajpm por ferem juas como por na faltar s vifitas eus fredos doentes e s rapaduras dos f guezes. Viva V* M. ao menos tantos dias^ como a Tduitos tern tirado annos para que eternamente jaiba os Pregadores^ que a.nda neffa Freguezia ha hum homem para que conhea os Mdicos que debaixo dejJa fraca capa ha quem lhe fabe empatar as
O dizer que V,
,
'vazas
em
Freguezia hum maduro AJfefjor^ e fer e em cu^ '/ivente Ritual de cuja direco joscaracieres aprenda e Joletrem os Curas novos as ceremoniaSy os ufos e as obrigaes de feu oficio. Oh \jd que falamos em Curas, da dedicao dejla Obra fe na gaM. ao dejfa Freguezia , pois certale mente fe ha de amuar por nao jer participante do premio^ tendo fido mais que meeinej] a
^
^ ^ ^
ro no merecimento.
Do
Senhor Mefire
AO
ir
AO LEITOR.
LEitor
cndido , livido ou louro, nao he efte Prologo carta de recomendao , que re inculque a bondade da Obra , nem tambm bilhete de defculpa das faltas, como leva os rapazes da efcola. Nem te
,
metto
lados
Ja
me
pouco tempo para fazelpara que tu lhe dilimules os erros, e , frioleiras. He porm huma petio de mife, ,
em que re peo que creias na6 com.o contados por Poeta os trabalhos que aqui te conto (fe he que tem numero) danegregada Poefia. Sobre tudo te certifico quedos trs voros Pobreza, Loucura, e Mentira, que e profeTa folemnemente na Religis do Poerifmo, o da Pobreza he o que e obferva mais rica; de orte que furtando hoje s efcancarss toda a cala de gente , ns outros, ainda os raemos Donatos da Poefia, coneivamos tao exactamente o primitivo
r3
ri-
rigor do noTo inlituto, qae roemos as unhas at o fabugo, por nos na mancharmos nem com a ufpeita daqueila manha. Donde fuccede, que criando tanto , de que nos coce-
pobreza , que nem ferraiTo. Se eftas virtudes, e miferias nao abalarem os cordoes deTa obftinada bola para que eportules a emola que te peo por efte papel, eu te pragutjo que ainda te vejas Poeta , para que enta aibas o que ito cula , j que agora o nao queres pagar nem por menos do que
5
mos
he tanta
Vale.
AN-
^3
Q^UEIXUMINA
Adversus Poesiam
,
Et
relatio trabalhoruyn
qt-os
ejus
cauja
fajfavit.
qui primus carmina fecit , Ilius ille putoe Fronte mereciat reverendam ferre capellam Cornrim , arrayseque rabo aoitrier uno Per ruas publicas atque amarradas oratiim In cafam trudi atque illic fub clave teneri. Non poterat mundo unquam maior praga venire , Nec dare peirem in ieftrinn afneiramve cahire Maiorem quit homo , qum l metttre poetam. Queis haec principio non eft fwjeita trablhis Res ? Fert quanta iiovus vates, patiturque, priufqam Verlum endireitei ? Quotis quos noe peregit Tranfverlo calamo borrat , cum mane revilens Encontrat mancum algunum , qu vertitur obras Totius cardo ? Quoticfque poemate fado,
, , , , ,
Non
v>e
cuidat
& unam
feciTe
obram
qi'
Ad certam vero confitam , forte per (j-bram Crrens rurus olhos , illolque videndo regalans Cum feptem pedibus verlum defcbrit , 6c illum
Emendare volens
,
Inde aliam atque aliam dac voltam , cundla retrcans Ut verium acertet , fiquetqiie airofa poefis. Verum qu magjs interdum fe efmrat in obra ,
24
Hc megis
Tuin
afnat , totuinque , quod egerat ante , Definanchat nequiens unqiiam acertare caminhum."
arrenegatus libros einpurrat , & oirine, fuper eft banca , chanum arremcat in iinuirij Pragucjans primo , cui carmina fecit in orbe. inc e levantat moclus , cheganque janelUe Stat rorunibatus tacita lub mente revolvens
uod
Quando pancdamencaixet
iquetque valenti
Verfus ftrudur , & nullo lgnandus ab ungue. Tum poflqum optatam menluram achaTe videtur, Advolat ad bancam , calamum capit , atque comeans Scribere felinus , mox poft duo verba repente Eficat , nequiens coeptum concludere verfum. Heu quotics haec contingunt quam fxp leonis Partidas babet audaces , turpesque paradas Cendeiri Proh! qualia agit cm plvora menti Faltat , & ajudam non prs^ftat furdus Apcllo lstrc;at teftam , fele cocat atque tabacum Ut tomet, in caixa batit, crebrcue rebatit Incie abrit lentus , ventaque utraque pitadam orbet mox aliam , jam tom.aviTe priorem Oblitus , tomat qud fi non Mufa lecunda Currit adhuc , umrx. id paG^ant. Jam lumina tedo Algit , jam multiplici vilagine rftum ,
! !
Endemoninhtus velut
encarrancat acerbe. , loquitur fecum , jam furgit, & ardens Stare loco nelcit, raptufque furore per omnem Andat rofnando calam , cgitanque profunde. fiquid lembrat toraat le rurkis ad obram , Et romat cindam vicibus plus mille , priuquam Vrimeiram affentet Ictram , meditataque fcribat. Quid,cum pobris homomagnis rompantibus obram Injlioat , inflatis engroTans verba bochcciis 1 Vcrfibus in primis gaftat cabedle, duascue Ad palhetdas ic encailidus inhzcret,
Jam
fol
Tum
Ut
Que:xum:naft
vel projeiflo
,
ij*
illo
omnin
defifiere ab
F.Iigat
carmen ateimans Det viravoltas ,& tombos inille , priufquam jMneiram tiret ad limpum , limetcue luprcmum.
aut ultr producere
HcOjUe
Eftrasrat
s^rolum cabedaie papelis praeterque ilud , leliquoque trabalhos. Una ili laltem fJat certa camada piolhm Ouam protert leinper qiieimatio fanguinis lia ,
in fadairo
,
,
jQiia
rijus
li
fchis excudit
carmina vates.
"^
vateque exrcitos o^firo Deitat chorrilhum verlrum Iponte , cuid inde Kon venit inde minus daninum , inaicnxe proveitus; Kam Tl habet errorem , vel non habet obru chorumen, jeu pbris vates quantas hinc , in ieirentm
Alua favet
,
!
Qud
Dentadas niamas alius te nomine donat lordalengui aiius taciens ercarn'a , cbamat Dulcis aquae vatem , &: recitat tua carmina tantum l>t moveat rifs aliis faciatque galhofam. nihilque laborat , Si carmen lahit lim-pum Jn quo lecfcores peguent , p!erique poetam Audcnt jurare ex aliquo furta'lTc canhcnho De verbo ad verbum illud opus; bartatqiie qud unus In pede verdadis mentiram hanc ponat ut omnes
!
&
cale
poetjc
G:abat
eTe
capaces.
-uodque
ma^^is
durum
ell; ,
lefe
^ens piuriina
Quodam
liud opus.
auxiliilque pecU Tandem plagio Coitadum auclorem acculant , culpaque carentem, lir. benc emeritum ParnaTi e fede relegant. Quid rcferam unhadas, cueis fingula verba notaiitur, Queilque cataneiant lectores carmina qiixque Indodi dodique limul ? Ouis credere pf^iit Arriei rum ipluni cui me exnortare Coin.br
, ,
Ob\ CiiK
cum
illiiic
Forte
"i(y
porte
per
fe
infpeique
fane
fui/Te
Tmpora
le
,
2Von fant
ut quifquis
faciat
illo
prczat habere
bocadum
VerEonhK,
verfus
deturque poefi.
,
Qiiid de vate
dicam
matracam
durans bancam amarrdus ad unam , Peflanas queimando fus , palandoque nodes Et noes , quin cerret olhum ? Sed pone qud obra Sahat , & cundis veiit acafrnus ematur ;
Heu
IMam molhaduras
variasque pitancas
,
Duplo sd lurdinam
Excudre tomos
;
plures
qum
jufTerat ille
illos
,
vcnduntque baratius
,
Quos furtim excudre fibi in cheique poetam Im in vazio liac forte lopjratum;
Prjeter
&
hos logros
uos culpx illorum ledor nunquam imputat im Omnis culpa fuper carrgat terga poetae. Quot papelifts logros quot quofque livreiri
,
Non
faciunt
fi
his
audor opus
romiriittit
ut
ilkid
Venale exponant ? Non horrent mittere braum Ufque cotovlum ganhique rapare metadem. InTuperSc trombam faciunt quando audor ab illis
,
,
xquirit contas
folit
li
ggine derapt
.-
quartinhos faltem & fi forte recufat Has , aut maiores donare propinas , Coitadum mordent poli terga, chamantque pirangam. Et quem venalem ledoribus ante gabarunt, Polea ralhiloquo desluirant ore papeiem. <Ju:e vero ex taiuis tirantur lucra trabalhis ?
trs
Non Aut
dat prcterea
Nulia
nifi
nomen doudrum
,
alcunhaque gentis
Raro liummos rarque proveitus Kii^ veni: im om-nes femper pingando poetse Andant,
Vadi^:.
;
Oueixumina,
Andant , Scnunquam Arre cum tali officio
miferi reale profeTant.
,
if
,
!
vitiove diabi
ganhi multus labor , oinnia curx Quid referam logros , obraeque volumina multa, Qlix , quando illa fahit , vates dare debet amicis Sub villanias poena P Quae lingua tolinas , Quas conhecidi li^cant ex vate , loqutur ? PiKter &. hoc damnum einerens , ceTantia lucra Quis referet ? nam quifque horum vix accipit obrar.i; alias illam empturis , oftendit amicis , ]\iox
nil
, ,
Ex quo
Hique aliis nulluque horum fe lezat at e)let Lezandus certc , li non legiTet inemptam. Denique auid de unis, queis funt pro numine nummi, Forretis dicam ? horrent his gaftare realem In miudezis at bucant mille rodeios Ut grtis colhant: mettuntque aliquando pedreiras, Queis nenhuma forte queat faltare poeta , Ut feptemve tomos grtis , aut odo tolinent
;
Pftque lus illos mitcunt pro munere amicis , Et vendunt quandoque,eft gens enim ad omnia mundo, Horum , & multoruin, qux , ne fim Iongus,omitto, Te^is ego locuples adlum , fi fort vocari
IJle potel locuples
,
quem
!
Tot
logri
PaTaent
damna,logrofque maligna
,
Karratis alios fuperadjunxre trabalhos. Qui magis ad vivum mihi chegavre nec unc^uam Efqucent , dum vivus ero. Vos tuiba novclla >
,
Si
cuiquam
eft
animo praam
aTentare
poetx
hinc intentis , moneo , defiflite veflris, Qud fi ex hoc flro vos deterrere trabalhi Karrati nequeunt , delgraam audite fupremam
Ex
Quam
Quaeque
C3st;;a
damna;
Pft gurabo
Ut
28
vi
,
Ut me formarem
Sc
Coimbram
;
temporibus primeiris limpitregi Kamque palanfrrio meentabolre fabiam Ciim illis, qu')s nram anginhos, habilefque logrando* Hinc mihi amicorum oftertae , pinsiuclque tolin^ Kunquam mancabant fed lapfu temporis ille, Sufpedlo logro crcpit falhare mancius. Tum mea cum andret quafi femper bola dinheiro Limpa , mihique modus nullus , nec traa colhendi Jam fupereTet ( erant etenim jam prorfs. inanes Omnes ills artes , queis desfrudare folebam ) Ur poTem paTare , novas bufcare maranhas ConiitLii dixiqiie mis botonibus ifla In drogam fane data flat Coimbra bonorum Jam benefadores abiere abiere tolinie , Et quodcumque boni fuit olim nemo lograri Jam deixat lefe ex ullo (acare tolinam Kec mage pintadus nec machavlior audet. uin etiam ipfi ( taiis ftat Coimbra ) Novati , Caltum patiens genus & lograbile quondam, Pridic udivinhant logros quamvifque maranhis Ipfe fuis uet Amarus de Lap^ine , lanam Iift impoiribile ut larguent fubeantqiie caltem.
;
Ecquid agam
Maium
fame
;
Aut
hic ertalabo
:
Al neutrum fortuna aderit funt mille per orbem Vivendi manhe nunquamque occiuditur una
quin alia , & melior fortaiis abratur. , iMon-ne ego ad (Hiteiros convidor proque poeta Tidus & havidus jam fto ? Me non-ne ftupenti Lumine multa viiet bona gens , mirata qud ilo v>tet fub feiti) burlelqui prenda poetas Abdita ? NoM-ne mis auditis verhbus , omnes Sefe efcangalhant prs rifu , cumque cabeeis Bant per paredes ? Feflivuiii non-ne poetam
Janua
Queixuyjiina,
Pr3tcriens dedo
,
29
'
ut Ibciis
me monRret
,
Non-ne
JSlox
meum
?
,
facio
verinhum
Villnhoruin
faciam
Quo
nesrce famis
Si parfim
Ma::ni
Illuviem trovarum in vulgus Ipargit & inde hominis ganhat nomen , rioicue dinheiri: Si qui forte duas palavras dicere juntas Nefcit , dat Praclo rancofa volumina prolce
itternac
:
lemperque tolos
Icmperque patos
;
Achat.qui comprent (quodqueel mage laftima) gabcnt Marljs Pardjc Bbadjs i venditur ABiis
Si Imperatricis Porcinjt
,
&
,
;
Vita Rohrti
Diahi
quid non fpereui , quid demoror ultra ? evovens Mtricum iavrdre Palitiim Curavi , venumque dedi primifque diebus
,
Hrec
mecum
Vintanum algunum
]\lulta
legi
pft
tempore pauco
,
&:
omnem
Ganhum
vacuum deixando poetam. Tunc mihi amicrum nmerus luccrevit; &. omnes
Certatim ardebant Mtricos haurire Palites Haiifirentque utinam nullufque ticaTet in orbe Hujus obrse raftus Fatorum at ferreus ordo Obltitit ex tot enim manhis precibufque petentum
;
1
!
uivi
unum
fore
guardare
,
tomum
pererata pareni
Dona
expedans
Aiail
Tranfadis ergo
ignarus
cascufque futur
,
Tam
fa*pe argueram tardos properofque queriam IMenfem ufque Outbri juiTi te Monda valete ,
,
,
Cuidans algunam minam portare carci Pclito in Mtrico quem patri dona ferebam. Ad patriain ergo cafam chegavi luce ecunda ,
VixquQ
go
Vixque
llli
manum
,
pairi beijavi
,
mettivi ad caram
ccepi
ac jadare
We
iJliusque
auclorem dicere
Intiiitu
primo
& aptat
,
comans Helltat, atque diu ftat ingula verba remordens Et teticmunhos Ictris plerumque levantans. Ut tandem achavit fee non mittere dentem
narici:
foletrare
Summo
tum
PoTe in livrinho
mihi
eum
, ,
conjecit in ora
me
hac
eTe
domandum
animum
ceJans
Conticuiie illum cernens ego ( namque ralliare moris erat , cura me malefada videbat ) Plufqum certum habui illi obram placuifle Palitl ConticuiTe tamen , ne me gabaret aperto.
.^li
V^erm longe aliud truculenta filentia patris portendebant , veritus namque ille trapr.am uid faceret , fecum tcito fub corde premebat.
Poftera lux venit nigro fig-nanda lapillo
,
Et venit Dominus vix fole oriente Magifter ])arbeirus( nam Sabbathum erat ) patris ora rapatum; Cumque ibper bancam vidiTet forte Palitam , .( Quem reor illius cenlura; hac parte parentem
Co!5(ult expofuie ) flatim abelhudus ad illum Se arremeavit; mox gaguejare comans,-
Vix engrolvit titulum , prologumque :'fei obrje Intentans reliquum legere lacatus inhiefit. At ne forte luas pefToa; quebra d^retur ,
,
Utque palm
Periegere ad
faceret fe
petifcare
latine
Qtieixum7:a,
,
31
^iqucd erat fcriptuin magis alta voc Jegebat , EngoJJndo iragis rummilTe verba latina. Donec ( cenuram patre expedante ) papeiem Pro lido dedit , & boccain torcendo rejecit In bancam , unde pris cepit , lcqiie ore profatur:
^uis
qiii afreirm texuit ifiani ? fuit alarvis Certc ego maiorem frioleiam haud baclenus orbe oir.nes fiat n undus perditus In tota vidi ETe volunt hndie au6ofes praeloque papeiem Jam cuicumcjue dat , 6c fahat quidcuir.que fahibit.
,
:
:
JVlerces
Veflra lapit
:
Tuni
pater
iRud opus
;
Cjuifnam obram fecerit iflam fecit meus ilie rapazus , dixitque fuiffe peromnes ,
Tumma cum
,
Jaude probatmii.
Cumque
chegalTet heri
alvcaras
extempl
dicere
;
petivit
Tum
Harbeirus
Ego nequeo
el
;
nifi
verum
J\lerc-e3
Velra mini
perdoatura
ed
ifta
Obra el una afneira ninilque lepris in illa , Nec coufam cum couIh aciavi. Credo tunintem
JVlerccdi
petam
pobre parente facaret Ad Rurdiandum led ego , fi forfan in ifto Caiu Mercs Veilra forem , leio quomod , quodquc Per moedarum illi dandum cuqne tunanti JMoeda alvicarae pro i!lo papeie pagando?. <>redat Mercs Veftra mihi: omnis cura ^udantum ET lograre patres cumque hic in monte papalvo? ETe putent omnes tentant illudere nobis Kisbogiariis , 8c cum fe rurfus ajuntant , Se gabant aliis alii ac Tuags plaidiur illis , <Jui melivis fcivere fuis pregre calotes Jarrctis , tommam maiorem abafando diniieir. At licct hi cuident folo , qui ponte Coimbre Mijrunt , ^"eiuem s.?k., & feixe entendera Gufas
par
:
Ut
moedarum
Hac
32
,
Hac etiam interdum encontrant qui nomina vaquS & iiioi-um grias manhalque pentret. Saihat Coimbr hc luus 'nane advexit filius obram
( Im iiiai-ri afneiram potius ) quia credidit iR verum Aldeia nulkim de veru enndere Kic ilo ego adhuc hodc , qui multo a tempore fojos Audores mdicos volvo ( nam Hoftra facultas A multis pendet ltris ) nunquamque Coimbre ERudos iiabui at veniat penna , atque papis , Et fi non multo meliorem fcero coufam , Corto manus , noloque palam parcere gente. Talia de nato efcutans jarreta ficavit Varadus ficmumque tenens quodcumque Magiler Earbeirus dicebat abanandoque cabeqam ^ Talia banzanti de pedlnre verba tiravit: i^emper ego dixi livrinhum iftum effe palhadam ^ Oua meus Antonius me cravinare volebat.
; :
Verbifqueex aliquot paucis ( nam mxima vilas EH: jair.falta mihi)qurE legi in fronte papelis , ]\lox mihi opus malc cheiravit nam talia vidi , Qux nunquam in letra memini vidiffe redonda. Tota liujus mea culpa eft qui ando nocle dieque Sanguinis exudans gottis illumque Coimbram Fiando & non facio ut reliquis cum fratribus andet
, ,
,
In rabo aradi , faibatque agnfcere quanti Patri unain cuftat panis ganbare fatiam Governare cafam , atqu ilkim trazcre Coimbrse. Dixit. Barbeirus cernens fua dida probari, Tunc magis ac mage mantam carregvit omnem In mea Pvhetricam empenhavit damna , malumque , De me encafquctans velho mendacia multa, Inrtigansque , mihi quxnam exol venda fuifient Prosmia , ne rurfum eTemarnus fimilliantibus obris Enganare patrem conais. At qux iinprobus ille Ee mihi^iebat pco fado danda Pfl/iio
,
,
:
&
Prs-,
Prxmia
Di capiti iplus
generique rcfervent
coufilque luis tales tenhat ille proveitos , uales de minhis obris me fecit habere. Rapato patris rfto , Barbeiras abivit , Inque doinum Curae fe contulit , ipfius ora Ut quoque raparet. Genitor meus infimul alt
De
atque ut tutius
illo
In caiu obraret
,
Compdrem Curam mox conlulturus adivit. En chegat & qunam veniat novitate rogatuS
Reddidit adventvis veniTe ad nuntia danda AntoJni , qui fero , vi^eque labore moidus
, ac ide dormindo ficaTe. Mtricuin ex feio tirando Palitam Appri^lentavit Curx , qui paucula verba Vix tituli iegit , quaenam foret illa rogavit Obra ? quis imprenfac afneirnus traderet iilam ? Ulterius legat , propc nomeij achabil pater Aucloris. Mox Cura meo vix nomine vilo , Permotus novitate rei non deflitit ante , Quam legeret totam aut legiTe effingeret obram. Inde , benc , aut mal leda , desfechavit in ifta :
Adventdrat
Sic fatus
,
Tum
&
Nunquam
Compadris
me
;
piTarus
ille fefellit
j,
Semper enim dixi illum null Ic^rte daturum Efe bonum burrum difimo nunc exitus illud Comprobat augurium, Sed folm gabo velhaqui Voucam vergonham qu patri hanc attulit obram.' Algunas certe Velra Mercde moedas Ad maganeandum cupiit furrare velhacus , 2occam icfe docem facere hoc papeie volebat.
,
Ecce ut coftmant ilhi lograre parentes AlTentet Compadris in hoc , quod dico Papeli^ Ifle uus filhus quem fecit , ab igne meretur Queimari filhuque luus , qui condidit illum , I^letcit lirram , &. n4nq[uam toinas Coimbram. * Legi C
I
'
54
Legi opus
& fateor
ine
nunquam
eft vila
videre.
ex hoc poTiim tut jurare madracum Non feciTe examen , at andaviffe Coimbrae Hiiculque enganando mundum , qui autiimat illum Matricuiatum andarc , ac eludare direitum.
Atqus
Sed
cLii
jo Graminatica
,
jejiiat
quique Latini
,
J\laeri in fai^i
que
fit
Quomod
Scit falare
vel
pun.dum
fundus
?
fua dcxtera
i-i ipagis el
,
At
palavradas tales liahet ifte papelis , Quales non caperet vel homo labrguior ore. Faiavit. Biirbeirus ( erat namque infimul ijlic ) Se labat regalando , videns fua dicla probari
Cura 5c vults geftu , motuque cabeas Dicenti dabat auxilium , taciteque juvabat. EtXaadem , orat veni , desfechai in ifta Hcec, c-uce el iMerces Veftra, Pater Reverende, locutus^ Compadri dixi ipfe luo paul ante led ille
:
nunc celimo multm Defencranari haud voluit Qud-deCenEjanuai rurfus ferat ipfe , fciatque
;
Jile
Qus
;
ilii di.xi
nixum
ratione locutum.
Dal
Nam
Tum
ad ifta meo obmutefcente omnia patre , dolor , vut rabies boquae prceceperat ufum. Cura infami verba hcec tiravit ab ore
:
qud Mercs veftra dinheirum, Fazendamque fuam forte crnpenhare chegaet , Ut mandriauum poTet trazcre Coimbrac. Madrr.cus^ye folum in roubando parenteiTi; Ciiidat <?c ad libros nunqu olhat; portque tot annos,
Confclcxleo
,
gaftet
eluidos lequitur gaPtando dinheirum Pliiiquam ter pzat nunc le inculcando poetam Defcaitat fefs hoc opere , in quo pJura palavris fcriiii indigna papeie. Sunt vitia , arQCLa:4\ic ,
ciii'bi:>
,
&
.
Sed
Queixum:n,
,
3?
? ?
Sed fupponhamus geitum illud habsre qiiid inde Vatem eTe ? & trs vel quatuor componere trovas Officium nimis efto bonum proc^l attamen abk A coufis minhis. Credat , Compadris & i^ud Cetrum habeat fertur qud vates nemo obrdi
,
LevantaTe calas ? im experientia mftrat Andare hosmiferos femper pingando nec iinquam
,
QuA
matent
fomem Antonium
,
quotis
darct
,
fe
ipTe
Novi etenim quantum damni res ifta rapazis Ferret at ille meos nihili pendebat avilbs
;
Im prgacones
galis
dicebat ineptas
Coimbrs , ininuans potis fe velie dinheirum. JVlandrinum ide vel Mercs Veiara lavouras Adlcribat , vel fi iiie faceflere juTa reguinguet Iple dabo traam qu novis eum Indica portet In locum , ubi fulo fine fanguine torcat orclham.
,
pater ifta profatur illum chegare velhacum Jampridem voluiTe , ut fadus poflea Crelgus Defcancus ler in velhice parencibus eTet , ElliuQue cafas. Ille tamen prius ire Coimbram Mluit , 8c femper me fpe deluit inani
Dixit.
Tum
verfus
Curam
me
Promettens hominem letrarum fe eTe futurum , Faduruinque ide grandem poft orbe figuram. Quin ut vintnos aliquos a matre facaret , Scepe his coitadam verbis lograre iolebat Tempus erit, mater, cum lei tem, quem ipfe iriam avi^i Ab&ncoatum dicat Mercs Veftra fuilTe , Proque benc empregatum det. Sic ilievelhacus Me matremque fuis tabaqueando parlis Hucufcue andavit. Mihi demm obram attulit ilam j Ut taclos hucufque logros coroaret ego autem
,
;
Ando
arral\a4us
mij ,.empenhadi*5 ^
inopjciue
Cii
Ad
Ellant mg^o cupio inatare magnum , Aut ut longnquos eat amarradus ad Indos
:
Al rurfum occurrit inelius fortaTc futurum ( Ne tanta abrupto baldtur omma dinheiri , uam tenho gaftatuiii ) fi Mercs Veflra carinhis Ad ie fedudum crtet remoquibus , atque Fraternas quatuor prguet , quibus ille movidus Envergonhtur cuidetque incumbere libris. Addat Mercs Velra , illum , ni eftdet , ad Indos
,
aut citis mandandum five parenti Quandoquidem fic vult ) ferviturum effe lavoura. Si his non dobrtur , nos tmpora refque docebunt
Serius
,
,
:
pedore vomit Antonium , ut quondam puerum objurgare folebam , Nunc quoq corrigerem fed poftqum ille eTe taldus
lic
:
Mox
Cocpit
conlelhis
nunquam
dedit
amphs
ancas
Tum
Multotics mihi refpeitum rafgando monenti. Nunc magis his renuet, nam coepit ubi ire Coimbramj> Se facit ad maltam , & ftat genigando careta. <2'J'nim (ut veruin fatear ) perloepe reprenfus i\]e talem coufam bibitum mandavit ut irem Ad tantum lua pouca tenet vergonha chegatum. Nec jam Mercs Veftra emendam tpcret ab ilU , PriEterqum arrocho prius alombando patifem, Aigunoique dies illum amanfando lavoura. Poft h:ec fortallis dicat fe malle ftudere. Vix diabolicum arbitrium Cura edidit ore , Barbeiro adftipulante , pater ( quis talia fando Temperet a lacrimis ? ) IcilTo ermone valeque Vix dido , mora nulla , cafam rebolindo redivit , Ut me poTet adhuc deitadum invadere cama. fomno ferradum , esfalfadumque caminho 1\\$ barra infeliz h.ibuit pie5itqu.jacntiu
:
Amar-
Oaeixumhal
Amar^anda
quies
,
37
tanto &: rum penda dolore.' En genitor portam , camae qux erat oftia noftrse Empurrat fenfim , verfo ne cardine ranjat Alcobam ingreditur leviter veftigia firmans , Ne me acordaret ftrepitu portque fechada Interis , clavem ef ipuit , fecumque fomivit , Ne vel egofugere , aut aliquis fuccurrere pofet. JMox ma lavratam nodofo cx robore trancam ( Trancam , quae manibus poterat vix cingier ambis Quaeque hominem fole laplu matare podiat )
;
;
JVIeque (
revocando pedem levantat in altum , animus meminie horret ) tum forte cubant Ia p^dus (veluti ad trancam jam terga pararem ) Prima lambada fic feguravit ut illinc Non potis ipfe alio corpus diverterc quotquot ,
Retro
unum
Et quantas
Wamrim pene immotus. I.Mangoribus ille Ccrrans orelhas me fruflr & inanitr altas
,
Fundentem queixas
& flebile
,
perneantem
Ad
Plandlu
porta obriflcnte fechada. tranca poftqum ofTa ralavit Abrivit portam , coram accurrente caterva Sermnum immenum mihi fecit , fingula pandens Crimina , caftigui cauas qud latro fuiffem ,
Pofet largiri
Tum
mihi
fatali
&
fratrumque
meorum
ex tantis
galis
Qudcum Cura fuis me doutrinabat avifis Kon folum enfinum nunquam tomare volebam
,
plerumquc loquebar. Qnrd , qu direitu.i debebam apprendere , terapus Gaitarem folum in maganeando CoimbrC. Qadque in verfiflam dederim , cum ilique faiiircm Afenfindus
ei
Im maio
5
Afneira
,
Aytotni
pro lebre
Duartis Terrons
fibi
gatum
:
vendere euidns,
Hic milii cartiJham legrt , Jongamque meorunt Texuit lliadem fcelerum fed crimina iuinma ueis onerabar , erant fftrum aTumpriTe poets
illum afueira enganare livrinhi , Cojnpadrique fuo refpeitum perdeie Curas.
Ill velle
Demm arrochadis non ltisfeitus edeiii Luce ili fecit fecum me andare lavoura Trabalhando velut negrum prcetercue recentes
,
;
Quos
J\lunera
me
, ,
Carpendo
eet tranca
per orbeln ^
Coimbra tuturus aradus EiTet. Ego tacitus vclvens hcec omnia mente , Vanas eTe minas , fimulataque verba putabam Principio fed certa habui quando ille fegund
ex
illo
;
Qudque mea
JVle feira
Tunc
ne forte illud damnum mihi ferperet ultra , Decrevi abalare ae node fequente caminhum Ut potui , arripui , & furrque , viaque raiadus , Bola , & ventre levis Lixbam denique veni ;
.-
Ac
ut fangrarer
acertaret
mox
Hofpitale petivi
,
priulquam
Yeam
, mihi fecit vulnera brao. tuierim hic, julguet terra quicumque doenam notis & matre procui cortivit alheia Curadus grtis. Illic recidique , fuique In trmJs danai oTdam , aft evadere quivi medicis. Tandem exivi , fed utrinque pregadus Lzeif , farn , &. boubis , gafufque pilhls.
Qux
BIS-
BISNAGA
ESCOLSTICA
Colhida do Campo X)A Cotovia
Pelo Lavrador do Palito Mtrico.
OU DESTA SORTE
HISTORIA AUTHENTICA
DAS ESCARAPELAS
trazeiros
,
juntamente os de Alfama com os do Bairro alto , difputadas a murro , e calho nas encoftas da Cotovia pelo impulfo do brao , e rabicho da funda obra muito intil , e defneeeTaria a toda
de Alfama
e
:
a qualidade de peToas
ie
tirada
de varies lobrefcritos
;
cartas
em
que
foi
comporta
PARTE PRIMEIRA
Dividida
em
inuB
Tomo.
4t
QUEM SE LEZAR,
depois de leres , e conlruires ao p da letra o fronripicio deite Papel, te dle por tua aita recreao ao logro de o comprares , defencarregado etou por efta parte de retituies porque l diz o rifa Calelhano ibi :
_ P
Rodlgio Leitor
, (l^ cQnfentienti nulla jit injuria. Se he tao etremada a tua palpaivice , que nao o entendendo, ou talvez nem lhe vendo fequer a cara , o comprale a trochomocho , crendo firmemente que em letra redonda na ha coufa roim e agora te Tentes lezo queixa-te da tua facilidade e na praguejes a minha argencia. Se finalmente es hypocrira das bellas letras e macaco dos lances ecolalicos , que jejuando totalmente na fua inte ligencia tivele a ventofidade de o comprar , fomente por teres tambm
Scienti
que.
tambm
es
ver alguma
tal
ou
4i OU mal levado do preo; porm para quie* taa da minha conciencia e manuteno do teu credito faamos ee contrato fcarme-ha os cobres ao menos pelo confe, ,
:
]ho que te dou, que nunca nelleds cenfura individual j maa fe for muito precifo dares o teu voto 5 dize que el excellente no feu
que tem as comparaes tao que parecem parte da hiloria. E , te advirto, que alis em tu abrindo a bocca, logo te conhecem ; e ainda alim te na feguro. Na jufta grandeza deite tomo na fe pde abranger tudo o promettido no titulo ; porm fe o bom galo dele me der cfperanqa de lucro nos lubequentes , farei por facar mais eTe par de vintns quando na, haja aude, que vale o memo que
,
gnero
prolixas
Vale.
AN
45
ANTOINI DUARTIS FERRONIS
BISNAGUE ESCHOLASTIQU.E
lber PRIMEIRUS.
JL
LU
0^0
qui qiionam
"Polltuih
Metrlcum lavrans
Ut Kummorum avlcto parnt jera poetje Oratum opus aulori. Avizo nunc ducits eocm.
Ella Cotovix quondam infertantia campos , Juf^ue datum fceleri canto populumque miudum Jn fua rolio afanhatum vifcera leixo , Imberbesque acies , modo decertantia murro Caftra modo adverla piolhrum torre carolos Rabicho fundae , & braci calcantia jadlu Kachatam unde domum multi trouxere cabecam Lambadas etiam tombos rapidolque bolcos ,
,
:
<Juos Bairraltenfes , AJfamiadaeque rapazi , Utraque ^ens praelans moquete , potenfque calho Pro bairri decore , atque honrae delpique mamarunt. Bellorum inde canam eventus , variasque tratadas ^ Kuilaque tinteiro rerum miudeza ficabit , Si mihi ut exopto , primus tomus ifte paguetur. JMulamihi memora, quse Alfamx caula Ranhtam,
,
Ac Bairraltenfem Efpantam tot volvere Teixos Infignes marotice tolos , tot rumpere calcos
laipulerit.
Olim
]\laiores
Tantaene animis mamotibus iris Alfamse quidam regione rapazus merit alcunhu dixere Ranhetam ,
!
erat
Sem-
44
Semper enim mangas enlabuzadus 8c ora Andabat monco chatque narice fahlat Aftidu enxur-.ada ranhi qux raifTa deorfum JLabenti aTimilis boccam aTombrabat & imum Fingabat fccpe in chanum modo forpta recans
,
,
In bojo
nafi
Agmine
Se
coft
&
fluefeat.
ille
mans
dextros
inangve jaqueta
:
at ifte
Tornabat rurlus , rurfus dabat ilie canhone VaTouradam aliam , fed einn efgotare nequibat Omnin uno etenim avulfo non dehcit alter, Ifte [n Bairraltum portans Ranhta recadum Encontrat ( mingoad:^ hor^ ) defronte Loreti !KaJrralti inignem traclantem nomine didum Elpantam nam vifo illo efpantada tremifcit
,
,
I
Tota rapazities & ei dare nemo razones Audet nullus enim ex illo meliora levavit.
, ,
Converlam extempl jogui de rebus uterque Travarunt mox ad balham venere lions Navalhxque fimul fuam ateimat hic eTe melhorem Ille fuam ad trocas paTant primufque Ra nheta Provocat ad trocam qaam fert Efpanta , navalhac
; ;
Feitio pelleclus
Ad primam
Quamquam
erat
De manto fedas fecit fe Efpanta matreirus Ut poTet melius monum pregare Ranhet^.
Vontadem tandem
Alborqui
aTentit.
alii
,
veluti gefturus
vel
Qui<; tornare
ATentant ut
Efpantx
Quam
Sic
fit
;
fert
paTetque na valham , , accipiatque aliam, quam Efpanta gerebat, utrque aium cuidante icalTe logra tum. Alfain
tornam entreguet
B}f?2agu Efcholajliqua,
Alfamam
,
45:
perfedo alborque , Ranheta , Ingenteinque troca acceptam paul ante navalham Experiens Isfum fe plufquam enormiter uchat Kam neque tomabat fium amolada , nec ixus , Pene etenim quebradas erat , cortare finebat Quantd vi unus homo vult , eque aliquando neceTe, Hoc ubi deprendit cum alma ficavit ad unam Ilhargam Ranheta, cea^que provare migalham
rediens
,
; ,
Kon
potuit
ill
Perticiat , mantam excutiens , impansque dolore. Inter quas multas magoas lub pelore volvit , Hoc magc picatur qud le gabet ille velhacus IMaranhis potuiiTe fuis pregare Ranhetas
tim.et
,
ne vulget in ora
ercarnia vulgi.
moveatque
Pcclore banzanti
dum
Sc coram cuadis Efpanta gababat amiguis De logro , vaga Bairraltum quem fama per omnem I>lox fert. Jam cafum gatique canefque fabiant ,
,
Cm
bicum mettiTe rapazm Se mali & monse logrum pregalfe Ranhetx KavalhonE alborque fuie. Ranheta picadus Elcumans banzat juftafque eredlus in iras Hisc fecum O nolram quis te colhret ad unham
,
.
Cundorum Elpantam
tum
,
:
te
tua det jadantia poenas. Nonne latis fuerat noftrum tolinare pinem Cum cordele fuo , atquc unam lograre navalham Cju32 cabeilinhum cortabat in acre quamquam
,
uo
&
Pirva foret , mihi proque illa ePiCaixare doios Kluc grande niinis', fed ir.amoiabils ferruui ?
Sed
46
Sed
adhuc Bairrum efpalhare per altum logro , cravinatumque maranhis SiccibuiTe tuJs atque engoliTe caltem Abfque migalha panis Erit qui talia ibFrat ? Alborquis Fecile malum pauluir, eTe putando , Caramiinham egifti Aturem ego tanta ? Per illam Divinam tibi juro rolam , velhaque qud ifta
faltabat
I\le cecidifre
,
! !
Non impune
leres efcarnia
Ciftabunt , vel ego haud ultra Pvanheta chamabor. Hac lecum rotnans Crecam bufcavit amigum , Crecam illum Alfame Teixo ralhisque potentem , Qui fatus anonymo furtim genitore , Redondos C Qi'2e mulier faltse fuit in mocidade led illam Lavit maiori pl: cum tambore caHmdo) Progenitum ex raa le non inglorius effert , Earbudamque aviam inculcat quec non femel olim
, , , ,
multofque per annos R-ibeirx implevit merit cum laude governum. Huic Creca baud impar lalhis vultuque lahivit Confimilis. Curtus nodis bellque tiradus Canellis maganus.erat narizus hiulccc Guarjdaventus erat boquce flat plurima teto Fada navalhadis olim colura focinho. Per vald prifcam paTcat multa jaquctam Somma piolhorum plurefqua in pelle pregati 5unt intus quos ille , nimis cum morfus apertat Tentat deTerrare huc mexens corpus , & illuc ,
fuit,
,
,
:
:
Erabarum Rendeira
Dando
piolhcti.
l.ourjant graciies ruiva penugine queixi At bonum habcbit olhum , teto qui vrtice cernat
Cabellum algunum , nam paite pelatus ob omni Touticus cum fronte patet reliquumque cabese.
,
Ceram
Uaba
ajuntat olhus canto direitus utroque bocca , curvoque naiice Fratris ad exquias
:
fluit-,
mpncusquc
liinul,
circumque bochechas
Ex
Bijnagu EfcJwlaJiiqu.
Ex
longo ranbus codeam conrtruxerat
altain,
45(
Huic delabafans pandit Ranheta fracaTum , Quomod caufa doli fuerit grandeza navalhsj
Utque caloteirus fe Elpanta gabaverit ilo De ]os;ro , & teto Bairro vulgaverit alto. Ha:c Creca efcutans efgazeare minacem Nunc huc , nunc illuc oihum mordreque beiqum Infernum tacitusque alta fubvolvere mente, Quomodj matria melis Te avenhat in ifta.
, , ,
Rem cachimonije poftquam ben lance pependit , Sahidam tandem defembuchavit in iftam Non qud te alborquis contradu Efpanta lograTet Det tbi cuidadum quatiior tuus ifte pianos Creca habet , in barddque bono calivre navalhas , Quarum nulla mihi ( queo me gabare ) dinheiro Cullavit cundas noftr abafavimus unha Ex bis quafque veiis capies meliorque pianiis
: :
:
,'
Ello tuus.
l>ii:es
Quud
te
Quamprimn^ apanhem
,
&
Extempi Bairraltum me
illique
velhaco
:
Eio ^ it queque certum eft , fi h^c fonhaverit ille. Se 4afaturum elTe ut non piihctur ad unham
, :
culo in Judas t^e encaixabit , ut iras Elcapet noftras melis , Ranheta , tirare PolTismus ad limpum noflram , fi feceris iflud : ^'unc te pro achado ne ti quinimo carinhis Soiiicita , ut xjueirat tecum joeare bilhardam
: ,
Aut
Duc
&
in
Altamam
forte
pjo aTddis ego ei pergunto , videbis. llc ore Ranheta retr^cat Piani oeram , navalharumque tuarum
T3ixeratj at rbido
cuiji
:
Quomod
coihcmus,
Quas Wiuc
ubi coubiiiiat
%^
Quod non
Honra mea
Dfcubert fronte datis vingabor abunde. Aft enganara hoftem enganatumque pilare . . Kon ego fum filhus patris , qui talia faat. Kunc vere experior , quod vulgo fama lufurrat Te folm lingua , folum campare parlis
.
;
Verm quando chegat preflandi occafio amigo Tune nec habes fgados nec ferro unius ataqux
,
,
Creca
<Jua
vales
,
fed
ullu$.
,
Ef t:bi
ipfque navalha
caram cortabo patifi. Pra; paixone loqui cognofcens Creca Ranhetam Trambolho non verba mali tomavit at sequo
;
me
Irridens
animo , illum fie diTuadet ab aufis Bairraltum ire &. caram cortare patiti .... Earbas deixavit Maius tibi Mille Ranhetas Inteiros Efpa-nta poteft tragare , iterumque Inteiros vomitare , nimis quin guttur alarguet , Aut engafguetur. Si vis vingare calotem , Confelhum tibi fume datum fub imagine amici fedudum fraude patifem Duc illum Alfamam , ]\lacmus. Dolus , an virtus quis in hofte requirat At nil hasc fledtunt prudentia verba Ranhetam
:
Te
&
?.
^ftuat
ira
intus
manet
alta
mente repolum
Gatafiuni Efpantse , plenique injuria logri. Intereu Bairraltum , incerto audore , voatUjS
Implet & EfpantK briofas contig^it aures Vxo pelle illius jurando andare Ranhetam , Sefeque-ad barbam cum illo tomate videre^ Vix hac audierat, veloci Efpanta volatu
,
j^larchat in
Alfamam
nuUo
fociante
videndum,
ullus
,
Anne valentonum
Alfama;
fibi forfian
laljire. '
HuG
Bifn.igU EfcholaJl':qu
49
Hiic chegans plateas , becosque examinat omnes, Cunaque rimatur , cupiens topare Ranhetam. At , poftquam vidit non aufiim ullum eTe lahire
it in altum Encontro nimim inchadus Bairrum Labrgus velut , arrebentans qui andat ilharguis Pro le caiando , ac tot tervore cachpam namorat alheio Elladiim cum i!la ut tomet
,
i*.
In bairro
ferque
illi
,
D efe a n tem
dat nocle
;
Coufam primris Aut cbovat, aut ventet, fadairum complet, & omnem Perturbat gentem liaud deixans dormire quietam. Siquis labrcsjui tum it mexericus ad aures , Jam vifinhancain non aturare potentem No ilurnam matracam illi pertendere roupam Chegara ad corpus fi continurit endem
,
novam tocando
Afneiram: aut fiquis pecora; fujeitus eidem Arraftetque azam prasdamque ex ungue facare Tentei & abfentis faciens efjarnia dicac , Illic fi topet quebraturum eTe focinhos Saloio Ixvum ille ubi concipit aure voatum ,
,
;
Banzat
&
,'
Perque rebemditam intempeft node achopx Pouiadam crebrius rondat , totumque capote Se olhorum tens embcat prifcamquc tarafcaiT! Sub brao efquerdo lemper gefiando paratam , Itque reditque ruam becos , & compita luftrat,
,
,
;
TuTit , elcarrat modo dur? encolat ilhargaiii Erquinos modo paTeat Ipeculatiis an ullus Bizarrus pertendat eum tirare piteira.
:
&
;
polquam nodis maiori parte perada Comperit ad ruam nuUum valuiTe tahire , Empanturratus fe airofiter inde retirat
Tum
Kon
Grllrns efcarrans pecorae defronte janell^e. <;cus Elpanta Alfamam rondavit 6; illuc
;
Tor-
5'o
AftGinl
,
Duarth Terronis
;
Tornavit rurfus nullo ocurente iterumque Se enchicharatus Bairrum retirabat in altum , Cum bene Cateili portce defronte Ranhatam D cara ad caram encontrai Ranheta ficavit Cb.Lifradus volvenfque animo fugiatne, petatve. Ut quando adverfi fibi pugnant ventus , & ceftLis Utroque impiilfa ignorat cui pareat unda , Sic hsret Ranheta anceps medoque , brioque Afficinte aninium. Apanliandi denique teixos Pr.-^^textu in longum retro recuat & holem
:
longe
impetit
iftis
Nateputd , lembratne tibi troca illa navaHice , Teqiie qud andafti Eairrum gabando per altum, JVle cravinatum cTe alborque , omnique fdeli Patii inbicum noftras mettendo fraquezas ? At tibi i equecit faciam lembrara m.eamque Hic milii navalham pones , tornxque pionem
,
;
Cum
Per bene
lingua palmi vel durius alibus ipfe , ni queiras , per foram pelle tirabo.
;
Sed torva intuitus, tranfverfo & lumine in hoflem Cabecam abnitat de more chamantis aceno,
Iftaque ralhanti refpondit fola Ranhetes Lembrabit vermelha mihi , quce lamberat ilium
:
ventas efmurro ? ^:z ultra Efatus , cospto proceit , ut ante , caminho. Non lecus , ac quintce cum canzairanus alheiam lahit imbellive cachorras , PaTat per portam Fraldiiufve canis , portos aut cuflodia go7.us , Palantique cani domini ex alpendre latratu Ingenti iimiles mordere volentibus inftant J'Je , velut non illa foret pendncia fecum , Vi-< r<rnat fumiT voc , alcandoque pernam , Ourinat verfum illos, atque aliquando focinhuui
Scit cur
ille
;
non
Inde
'Bifnagu.e E['chQlaJltqu'
Ilide
,
$1
andando fuum vadit velut anti , caminhum, Sic nullum cafiim faciens ETpanta Ranhetae , IncaTum ralnantem illum deixavit olhando Bairraltum inde Uiis hoc concaturus amiguis , briumque illi Epantce gefta It paiTeando Cornibus in Junx ponunt. Tum luce iequenti Tentat in Alfamam riirlus tornare daturus Prrum AJtamirtis rei & hujus iorfan amico D.at contam Zimbro , dedert cui nomen achaquis^ Vefgus enim pernas ex matris ventre lahivit iVIens tanien inteira atque ilio lugare juizum eft Re ergo perpenfd Zaimber ic tatur Ainice , Qivd bis in Altamam illi ac bis impune redifti ^ Kon benc mi cheirai nec medum tu elTe rearis Alfamillarum mellent me alguna niii ilo
;
Ncn
quse tecum paTavit ,cmicis , contavit adhuc folus te ut fraude machuquet^ Inve tuam alguna ordiur tratada cabecarn ; Aut aiiquis latet error fub disfarce fraquzse.
:
uidquid
id eft
Ke
te
cum Alfams
Kam
oTa pilabunt; ego autem Nec tibi ganhum arrendo , velim nec pelle jacere Dixt at hoc erro le non Efpanta levavit
tibi,
primeirum Alfamam tornavit avezum , illic fadurus , ut ante , papeiem, Calanhamque ipfo fracturus in ore Ranhetae, Erga ea divejfa penits dum parte geruntur, Deshonrc mifer exquirit Ranheta medeiam Et verdadeirum cm Crecam achaiTet , ab illo Mezinham exorat fupplex quodque ante rejecit, Confeihum abraat, Ipreti veniamque repofcit. Ut velhuin^atque nov .per juncluiU Efpata fuperbuft
Sied per
Arrojadi
ii
J2
Vertitur
,
8<. difcat non amplius efle velhacus ^ tandem fedet hxc fententia menti, uam Ranheta probat , profert prudentia Crequa;: Quandoquidem vento cheium hinc Epanta levavit Rahuni , bafofius tornabit rurfus in oram Koliram , habituriis plus de quo fe gabat amiguis: Nos tamen adventuin incauti explorabimus 8c tu Obvius occurres , defcomponefque palavris BrejeirLim,fracuin,abobram,atque chamando maricam, Quidquid & ad boccam veniet. Tunc una duarum
Et paguet
&
Res
Si
erit
invadet te
,
taceat
Atque , Et lc abqiie ullo cufto recobrabis honorem , Atque valentani deinceps lograbis apupos. Si t.imen ilie fuam defpicare aufit afrontam
magis irrita , aTanhaque tacentem , ut gens iilc paTans tete ouat , apeita
Tunc
ego cum quatuor benc aparelliadus amigais Ibo ad focairum , atque /Hum non tale putantem Principio in bulha; aggrediar , reliquumque , quod ira Et res Conftihumribi null ibrte quadrantein B^anheta iriupit , fic fatus Nate Redonda Obvius Efpantie i occurram , 8c dida proterva Objiciam , facil ille potell julgare tratadam Hoc eTe occultam , & iqq fubducere nobis. Tu nec lupedlus , nec adhuc es cognitus illi ,
:
Tutiusillum ide poteris piihare, razones Travando ob quamvis coulam aut per dedecus illum Convidans ut olho te beijet egente menina. Tunc ego cm cafum jam in terniis videro bulhx , Ex inopinat aggrediar , reliquumcue, quod um Velhaco iftorum fieri debetur , agemus. at nolcens conelhum Creca Ranhetos Dixerat A manha atque medo nafci merit arguit iilis: Vifne fortishcare, canefque immittere moutae PrCtextu Erpana;ii melius , Ranhta pilhandi
,
:
Andem
yj
esjone in bulha
elparr/aai
non Creca
Si vis ajudam ut prxftem , lociabo , tibique Palavram hinc empenho meam,ne Erpanta,priufquin Proximus accedam , te chinquet at ire prilque
:
ATanhare hoftem
Irrrio
!
meque
,
arrifquare carlis
,
.
c pelle tirabit
Tandem uno
verbo
,
,
&
vel
Tu
prior
:
Obvius
( Et fjc Aft alias ad eos pezos non fto: tibi quasrito vitam. His embaadus didis Ranheta ficvit , Et tcito obtutu paulum fletit inde refolvit aliofque fodales , Partidum Crequas acceitare Speret ut Efpantam mox hc convidat , & illc." Interea Efpanta Alfamas devenit ad oras Arrotando minas , feque inculcando valentem
. .
me comitante fahibis hoc pado quascumque pericla fubibo ajudans multum tibi fao favorem )
,
aut folus
quidam venientem vidit, amico Kuntiat adventum Crequoe mox Creca Ranhetae Hicque camaradis quos notificaverat ante Iflud ad empregum & jundos fic fatur ad illos
vigil ut
,
,
;
Quem
orelham Nemo unquam ninhum, & qui velrum femper honor In ponta trahitis nafi jam fcitis amigui CTotus 8c hoc noftrum jam fcitquoque dedecus orbis) Quomod terreiros Alfamae Efpanta luperbo GreTu atraveffet, facicns efcarnia nolri.
Clari Aflamiades
,
poft
quorum
fecit
Quin nos pardales ( tanta efl petulncia ) biqui Chamat amarli marujorum & nomine boccam
,
Enchet de nobis quoties fit fermo facitque Afiiorum nobis feftam. Defaforus in orbe
,
;
Eft maior
brins Alhunoc
noflerque caprichas
?
Quos
5^4
<^Liof? neque finitimi valuerunt perdere Oleiri 6eixipoens populus , nec bairri tota Rocii ATiduc jaftis exercita turba pedradis , Bairralcenfi fevandijabimur uno Koii ita: atalhetur damnuin hoc nunc nunciu? illum Huc venie refert , feque emboccaTe traveT Correvi cerquemus eum , medique pilhatum mdio tollainus bonos vinguetur ademptus. His didis commotce iras ^ fumufque narizis Ciindorum fubiit mox lios Ranheta repartens 111 ruas omnes hc defpachavit , & illac Ut toment portus , poTit qu Efpanta fahire , Ke efcapet terni hi marchant , ne forfan apanhans Sozinhum algunuin vitam derpachet ad outram , Vel faltem toinbet , rachetve Epanta cabecam. Ecce Limoeiri Efpantam defronte chegantem fociis nutu inontratum cernit Ataca Efpantx hucufcjue ignotus nam gente fuiffet uamquin Alt^amifla , primeiris attamen annis
**
, ibique ad patriam paul ante regreTum Funconem Ranheta rogans accivit ad ilani , TJnus enim ut tourus forcam ferebatur habere, Pixteic refolutas eiat , figaaosque tenebat Pamnados ac totus erat de peile diabi. Kic hoftem ut novu , camaradis ponc relidis , Jt fe moquenqu , coufam nolentis ad inflar , Efpantas acchegans , murrum dente fecliato Cafcat nulia loquens , aiiumque aliumcue fegundans Incauto efmuiiar ventas. turbidus liollem lUucuque ignotum Efpanta avancat Atacam , !Nec partem elbolhens , melius cua vulnera profint, Pefpgat cucumque chegat , recipitque viciTim. Lambadam in coiis Efpanta pregavit Ataqusc , u mifcr enibacatus olhos deitavit in lbum'.
Ad defmamandum
Iegerat hucufcue
Cafillias ivit
&
Tum
Et
'Bjjnagu EfchoIJliqu,
Ft
Ki Ki properant
:
yj
fane vitam tunc mandaretur ad outram , focium ftipata cohors foret obvia Crequae.
,
ranchus riiit omnis in unum cleres Elpantam ille retro recuando ter^a parcdi in omnes EncoRat manibusque jogans ambabus Dillribuit murrum inhndum. Graviore Ranhct.^ Impete cheganti palma calcavit aberta Eofetadam unam mi fero qu cara ticavit Chiando inftanti tantundem fecit Aiaquae , Sed Uto meliore foris nam c couce fupernum Deitavit queixum dentesque a ^t revulfit.
, , ,
,
:
His adeiat brinquis invitus Creca , daretque Algunam coufam , i le hac lafare galhofa PolTet , fervatd , suam priefert omnibus , honra ; Olim etenim Efpantx praguentisdicitur illum ProvavilTemanus tundamqtie mamafe bigodis Ob travacontam , quam jogo habuere chapanini; Ad juncfos tamen iile pedes hoc denegat , atque Arrenegar , ei quoties faiatur in ilo. Jurando juras , faciunt qu3s tremere terram. Ergo hsec ad limpum ne nunc lufpeita tiretur, Quamquam debaixo fcaturum eTe conhecit, Atamen Efpantam puncto obrigadus honoris. Foram ex fraquezis tiran-? avanat , & inquit: Ecqu3s lenta mes patientia detinet iras ?
,
^l'e evafiie
per altiim
Tefecife caras nobis voltare retrorfum Dices ? Sic fatus cum illo fe mettit , & ambi: Frendere complexa tendentem Efpanta retaidat Jlurrorum nimbo. Tandem complexus agarrat Creca hoftem manibus rut enfeixatus utercu^ , Perque tuam ad tombos andant , ficante debaixo Nunc hoc , nunc illo pariter glomerantur e:id:^iTL Jangada reiiqui focii vix fuinjii unus
:
:
Cun-
Cuniflorum iniirris Efpanta aliquifque pregabat In focium , cuidans le figere in hofie carolum. Fervet opus tezc & crefp calcatur utrinque Terga lonant murris at vox nulla oribus exit Prseterquam O canis unius nate cabrni , His hodie in manibus te tollent mille diabi. <Juis bulham iliius tardis quis voc taponas Explicet aut poTit verbis contare boleos Quos Alfamenles, illicque Efpanta mamavit ? Fit farrabulhus carolus reinat punhada Chovit abalatum murro naricibus imis It mar faguineum , & molho premit ora rubenti.
:
Esfarrapantur vertes
Demitur
h':ec
manga truncatur
ficat.
,
multa camiza
Collarinho orbata
Kemo
Tum
illa
denique
in
unam
rapazm Congeries, IMochila foris tu n forte chegando Hxfitat in porta & fcantibus omnibus ints Devacat de caiu informatufque quis auclor
,
Quomod
principium
chicote
.
Incipit porta totam zurzire canalham Quaque illi in girum ugiunt cardumine fado Hac ille inequitur totam currendo cocheiram. Et cafcans qcsacumque topat difcrimine nulio.
,
Tandem illi ut geitum. le alcanavere iafandi Qua data porta ruunt. Mdio tum Efpanta barulho, Ut potuit gemino kt furravit ab hofte. Non lecsac quando per bairrum paflat alheium
, ,
raucufve fahujus
parte
Kujus ad encontrum
Atque
etrangeiro
j
llib
focinhum
acuto
Applicat
&
peiem exempl
nil fatus
Apai-
EfcholaftiqiidS, Apalpat dente , aggarratum & forcipe dura Hiic , illuc puxans quatuor lacodit abanis.
OlcLila
Inliiper
B}fnagu
^7
mocd
eftrangeirus pagat
edem
&. ftrio
bairritam
:
Tombans
de coftis
motus
Oinnis in auxilium properat canis accola bairri , Patriciumque juvat. Niniium tunc advena prefTus Kabum inter pernas mettit lombuinque rigentem Paicdi arrimans, beium arregacat utriimque ,
,
Torvaque ridendo , branca hoflibiis objicit arma. OiJ] adJatrantur, nullus tamen audet in illain Irruere expedtans rapazm turba galhofam , JXoinine quemque vocans , pvidos atiat in unum.
:
hortatu aliquis ^z^i, aTanliatus avanat confufo turbine bulha J^iilcetur reliqui ajudant: gannitus ad auras Erigitur portquamque diu mordetur utrinque
Tandem
Atracatque hoflem
:
Prtteriens aliquis
multiplici le efcoat ab hofte mifellus , efganians mancus herilia teda Bulcat. Pluve , minufve fuit fie bulha rapazm, Ut procul evafit , geminoque Efpanta periclo Livravit pellem tum a longe torva retrorrm
Agmina
Seque
&
Olhavit, multa Alfamiftis nomina chamans , Pragarumque rogans efcumanti ore choveirum. Jnimul Alfamam totam delafiat , ut aufit
Tota
Aut quacumque
Kamque
Solus proximior Creca^ hxc audivit ( abadi aberant reliqui ) & totius nomine ranchi Pr^cipit Elpantas ut focios ajuntet & armet
Atque Cotovia
vel qua iibi parte parecat , , Brigatum veniat bulhd quacumque , Iciatque Alamas^entem , quuvis bulquetur , achari.
PROr
PROLOGO DO AUCTOR
fegunda imprejpi do Palito Mtrico. GEneroios Leitores , poflo que os cobres , que VolTas Mercs ta liberalmente defeinbolwara
.
Na
na compia do Palito Mtrico , fora diftillados por que ainda me nao benzi com real, com tudo empre me confeio agradecido boa inteno, com que me applicara aquelle lufiragio. Aos enhcles Novatos eftou mais obrigado, que a ningum; porque nem ainda aqutlies, de quem expreTamenre fa liava a ietra do texto tomaro o cliatco em trambolho de mal; antes cada hum fuppz, que nao era comigo. Em compenfaa de tanto beneficio repito a mpreitaes lambiques,
,
a quen ajunto vrios veros ,(^*}que trabalho traduzi do idioma Luitano em Jingua Portugueza, para que nao fiquem com os dentes empapados , os que no Colljgio da Coinpanhia fe examinaro de Latim por Procurador. Peo a MM.
ij da obra
com muito
W.
;
que quando encontrarem algum verlo , que puxs de algum p , lhe dem por caridade a ma Taibao , que na contrahio eTe achaque por minha vontade antes me empenhei que todos iahiTem iaos, e efcorreitos;
;
mas muitas
vezes vai
hum homem
a dar
n'hum
vero
pancada, e certa confita aleija outro n'hum pc, Ibm tal lhe vir cabea , e outros fahem das gals , e balas da imprenfa com achaque para toda a lua vida. Polio que eu da primeira impreTa nao chincaTe real,
huma
como
ja diiTe,
;
peco
;
W.MM.
dantes e nao delconfiem, de que a fua bemdia eimoJa tenha effeio porque le o primeiro milho foi dos paTaros , protefto que agora nenhum me ha de fazer o ninho atraz da orelha , e que toda a colheita ha de fer GO lavrador do Palito. Pelo quedefde aqui dezengano a alguns forretas, que me fazem mercc, que defta vez -nao faca conta de facar toina; porque jurei pelo go de Poeta de nenhum tolinatorio me lograr mais em coua K^/f. de ietra redonda. ^ * ) Sa cinco Soictoj , ouc vn no fim dejlc livro.
RINCATIo
POTICA
IN
Carolus
Apanhix
fegiiratis
prius iilo-
rum
copiosa chelp , ex EAadis Helpanhe in perpetuuni enxotavit , eorum Gerali iplos aturaiidi panalein
traftibus
&
e.ijpurrando.
COMPOSTA
PER
BEN TUM
S
R A S T E Y RUM,
"U
GalopiuGrum Capatazum
A
C
R A T A Q
DOMINO
ESTAGIO
Olim camaradjc fuo
COUTINHO,
aniantiJJjiw
,
nuuc xrro
DATA
IN L U C E
p r
:.I
JOSEPHUM PIEGAM.
6i
BRINCATIO POTICA.
Ox erat , 8c media bocc roncabat aberta Jn lon.^um eftendida camis gens illa celebris , Qux ^iriis ufando ui<; , roubanfque moquenqu Komine Apanhice fe fccit in orbe temidam , Cum per caladam chegai: tedumaue rodeyat Soldadorum armata manus , mifTcue recado , Ad portariam capataziim accedere counc. Panduntur portx , datur ire atcue iiuima claulra, Semotofcue videre locos , tedaque bieTgas , Atcue efcaninhos externo iumins nunquiun Liirtratos burrafque illas quas plurima cilha Frrea conllringit multo auri pondere prenhes, Pafmatos Patres , qui tum nil tale fonhabant , Soklari caflris lubit delcendcre cogunt , Et iquos perguia tenet , ientque morantur, In coiris faciunt ergure , & corpus abaixo E cama apeyant , camam aut cum corpora tombant. Hic ine roupeta llne caleis iIJe faire Cogitur hic rapto iencole cobrtus abalat : Hic pede delcao puri<? fait alter in albis.
, ,
,
Ne
TantLim preTa urget juni ratione ji^sr^ Ut qui capam aliis quondam tirare fo:?J|&^,
,
Nunc
dominantur in ade etcaninhum luUant & cuncla minutim Inipiciun: , tomantque via< , cantofque per omnes Dant bufcam. In ltebris nequid gens vafra recondat,
Omnem
DSiiichant
cheirant
oiianc
tactucue regiftant
Om-
Brincatio Potica
ofFicinam
:
Omnem
Hic
ert
tedorum
omnemque buracum;
;
cozirrha
hic eft
locns , qun fe regalare Padrequae , Eoccadiique bonis panas fartare Tolebant. Kicel celleyrus toneli hcec el: ageda Hoc , moquitorum quem plurima turba rodeyat
Flix
ilJe
>i mens non errat , bravillliria pinga tenetur Kel';gione Patrum muitos feivata per annos , Unde bibit loliis Reor , Patrefque Pativ.ti. Hiceft capitulum domus hscc femotior illa eft , 3n qu deledi proce/es , pririaccue cabecte Intrigas , giriafque luas , trpolafque Iblebant priufquam Secret penfare , diuque polire Limara in certam praxim coniulta fairet. N-on fecLis ac quando quinta lavrator agrefli Adverti peidam , quam prava canalha raorum Fecerat in laccos , trigumque , milhumque , tabafque^ In tot.imque penum , razone repletus , & ir Fervidus ardefcit totam acabare ratorum Progeniem. In gatis jam. e non iat & illis , uas ante armabat , trpoLis , led funditus hoftein Jurat defendum niillumque fupertore toca Ex caftu , qui foitein aljis contare bataihx PoTu &: ulterius racam generare ratorum. Familiam ergo cliaiuat totam primumque buracos Securc tapare jubeE , mx cundla revolvens , Delcobrit minas quantolque maligna canalha Fecerit elragos , pamat perdamque gemicens Kimatuf tocas , ninhos explorar , Sc omnem
:
Grandejn & pequeaam pilhat totamque nepotum Progeniem extirpa: ficatque in pace .quietus, Sic res CaRella; non jam aturare podendo Quas foiaptis lemper de.vota rapins Gens Apanhaduin tantas fecere ratadas , IiUentut tandcin caiamextirDaie nocivam
,
, ,
,;
63
E regno , Eladifque lus idcque geralem Armat caadain , iriatuiiiGue per omiiia batit Kequa hujus caljc ficuet manfura propago.
:
Pol^uam loldati cantos , cunalque iatcbras foroavcrunt , nulJuque ficavit in 2?de , Quin benc batidus becus foret , infimul oinnes In falam cbream cogunt hinc inde Padrecas ,
J\
Et necjuis fu^iat , multo cuflcxie le^urant. Quis cafu:Ti Jllius nodis lubitumque fracaTum
, ,
Omnia lullus habet Frelco tedi->re ciiequas Trelcalant tacitc mijatio iapla treir.entes plantas irrigat imas. Enlpat pernas , En.baata hsret lingua. Agarratio prscceps Cum tot cauteiis , abfanlque infimu! omnes , Omneni per cantum bufca , inteinpertaque nodis Hora magis feyura calum facit , atque timendum, I>iulta atrapaihatomens anxia pedore vovit Quem Pcrtugaliis caigim nuper in outros liulixit , embrat ; primm fecreta cadeya Occurfat ; mox mentem angit , num forte chegatum
&
tem pus , qu forca fuum cobrara direitum Intentet tantosquc modos punire pilhandi. Cundi amarli , exangues , roftque cado , Et pauj titubante falam careantur ad ilam ; Ac pei Praginaticam ad terras abalare reportas ilandntur fubit quidquid rapuere , relido. TCim cobrare anirnos cundi , melioreque rolo Ficare & parnam exilii reputare favorem. Soldati interea burros hinc indc pef omnein Contornum bufcant , parte & regis apenanC , Protinjcxrernss per quos porteatur ad oras
Sit
, ,
,
P.iJrquie
paizes.
ervct opus ; liora nuiia damr burrada propinquat, Pujs li.ie cbr^lo , purs pluiima clsegat in oo
,
En-
64
Ex
Brhcato Potica*
fnis. Bizarrior
;
omn
,"
rancho burrus Redori offertur ait ille Erandinh voc indignum fe hdc proedicat honra Et pedibus facere ateimat fe velle caminhum. Tandem foldatis bftam efcolhcre coadus ,
,
Non burrum ecolhit primxvo flore juventae Campantem albardve nova mantilVe nitentem At det ut exemplam, & fe monlret amare pobrezam, -flagrei r & focios fuperantem jetate jumentam ,
,
r
Et cujiis nullam tinhant ataflia franjam , Sed parc arreyis vinhat compola raodetis , Eligit ut longum ajudet palTare caminhum. Ergo defmaios inter .multumque Ibluum Cogitur in burros colJeda manada paratos JVlontare, Hifpanumque lolum, quintasque, cafamque Deixare & quidquid per tmpora longa pilhaum Arte tuatinhat. Mgoas partida retrefcat Lembrancieqwe novse exurgunt. Defpenfa recurfat g
, , ,
Tam benc petrechata domus pendentia lembraat Prefunta & pa) , chouricique ordine longo Dirpofiti quidquidque boni barriga deiejat. Sed lembrant magis , & magois maioribus urgent Tm magnje & tantie tantoque milhone dinheyri Prasgnantes burrae embrat refpeitus , & illx Entradee in Paum franqua; tantique govern Tandem acabat fonhi fugientis ad inllar. Tu quoque non parvum cauzas , adega dolorem i
:
Tu
cujus
nigravit
,
fuili
Atque fuperlativam pingam includere cubis. quod multa rodyat Ic nigrum campis agmen
Soldadefca minax
,
Keu tota unanimem tomet manada fogidam Aut cum cachimbis rancho algunus abalet.
Hos quisquit
videt a longe
,
Brincatio Potica.
Rachat
fracjis
,
6f
IVlulto affobio
&
multo
feftejat
apupo.
Jobus brcnhis conluctus opacis Ssepe palam laspe intempefla novle aire Eftragum facit in burros , gadumque miudum, Gens ir.ifera aldeyas multa encolhida pavore Ingemit & magoam in pragas delabatat inanes Sed non le atrevit defaf ro opponere tanto
, ,
:
Ut quando
lUe avezatus-x, nulloque exterritus hofte It continans roubos faciensque chacinam , Donec charnecas fit montaria per illas. Tum tandem aut chuo aut bala palTatus ilhargas Carreiyras in mdio tombat , fuufque per herbam Perneyar moriens & roubos funere p^gat. Oens la^ta aldeya? accurrit , cernensque jacentem Jnfultat dicens graas roubofque relatat Defundumque terit , plantque repizat afoiti lllam abenoando manum , qux talia fecit.
,
,
Sic Companhiadum tietis , unhque rapante Oppreflae gentes , poftqum videre cados , Securce antiquas mgoas , fuftosque relegaot Et plaudunt qucumque vident palare Padrccas
:
Perque delabafum reFerunt , quae multa fabianc , Sed non fallabant nim.io terrore repreTx. Hic ridens Lafus , pr?.asque hucusque caladas , Lograndi ille refert girias. Hic contat ut olim
Koubabant
groTas heranas arte dolosa ; -^grotis etenim devoti alftere riquis J^ufcahant quando magis doena premebat
;
&
Enfermique loqui haud poterant tunc pTeTius Ha^rebant , coramque chamatis tefiibus unam Summittendo manum captac jam mente cabecse Ut telamentum facerent tali arte rogabant ,
,
'\\\i%
Semper ut illorum
Ilie
haeres
Companhia
ficaret.
en;arccit
Quam
masfna , 8c quantum devotio nobils eTefc Patribus his , culpas nam P..egum ablblvere multo
66 Quam
Quasrebant zelo , femperque Palatia juftis jVloribus ornabant , & lancliicare voebant. Hic Paraguayce imperium , grandesque tributos Quos illis geis negra pagat delua tramoyis , Et fub fals illi pietatis imagine mamant. Fofeyram hic clebrat , qu e praeponere cunctis
Peque
Idtris aliqui
bazofeare iolebant
Padrcquce inchat aTentatum mente tenentes In Companhia lol encerrarier omnem Letrarum cartam , reiiquos chamando papalvos Kic corriolas narrat ridensque celbrat , In quas multotics illi cecidere valentes , Qui de deflreza campabant. Ille galantes Fefliv recitat chafcos , lepidosque retruques , Queis Francifcani genus impenetrabile logro
,
De horum
Hic
varias
, veribsque calotes In caput auorjjm , multi cum Taspe Padrcas Ipsa armadilha , fuerat qua: pofla per iplos , Pilhabant jjulam de illis faciendo galhofam.
memorat peas
dolosque , gens ila crare lolebat fus , ieleque bonis ditabat alheyis. Interea iee non exculare Padrqux Kec le de objeclis deempulhare , nec ullo Accufatores verbo atalhare , nec ifl quisque im fatetur Biere Te lurr indignos Se Jonam , cu parque fiice lolius ad outros , Qui funt infontes , poenam chegaTe geralem. Ut capoe^ram per nodlem ingreTa rapoza Gallinhas , frangas , frangos , gordosque capones Dvorat , eftragat , matat t jugulatque, chupatque ,
Queis Cauta
r.iicantinas
De-
Brincatio Poetka
Bonec barrigam borda tenus oris atacat Ac exire nequit caiu embargata maligno
:
6j
,
fi
Auxilio extrgui vitam manhoa tuctur Se^ue elirat humi , deixatque ficare jacentein, Ut lerrana putet nimia eflourae comida.
;
monturo
projicit illau
livravit
Vizinlio
lila
fons
,
,pellemque
lavradoram deixat olhando. Sic lfe humildes fic fe faciendo quebratos , Juftiam regem tentant lograre Pa irequs DeRerri veniam giria ganhare modei Ut per moquenquam prasfens fugiendo periclum De rege , & populo lele ridendo ticalTent. Extremas ergo regni chegatur ad oras ,
Sur^^it
&
abalans
& &
,'
Kanchus
ubi
terrae
Haviat patrix , & totas deixare riquez is. Hic iamnta inter multo interrupta loluo Infomnem paant nodem culpasque trabalhm Alter in alterius malefadla empurrai iniqua. Centinla lonum turbse eftranhando frementis , Forte per anguftum potuit biTpare buracum
;
Contendam
Leigumque
PatFemque,
Quem
pents ensinus fuerat , regimenque manada. Ac prior agreTus Leigus raivofa dolendo Ha:c in i\le{lralTum empurrabat verba Padrecam : En nunc , en huclus , quos protuiit lia fera , Quam noRium in commune maluin Reverentia veflra, Atque alii fimiles tantis emeavit ab annis. Chegavit tandem tem pus , quo tanta ratada Conhecenda tuit , ca-loque videnda patenti. Tantse confultce , tanta giri^que , manhxque , Tantaque res Patiibus fobm manifefTa governi , Tantaque letrarum bazoia , tantaque noftris Laus data per noftros , &. tanta intratio P-ci ,
ii
Tan-
68
Brincato Potica,
,
Tantarum rerum nos enredare barulho Tantaque non noftro riqueza luata trabalho Tantus tantusque infartabilis ardor habendi
Seris
,
>
aut citis noftram puxare ruinam , gentesque in noftram impellere pcrdam IS'oflra ubi vivendi ratio conhecida fuiTet. In Popugalli primis nos novit , ab annis
Debuerant
^
^
}lle
Oeyrarum Comes
illograbilis ulli
Et
Exempluni nos Franca luis difcedere terris Compulit aut faltem locialia vincla quebravit, Kuac tandem nobis Hilpania prat in ancas Palmadam , aeternumque folo valedicere noflro Obligat & forsn qud nos tam fero conheat
;
Sefe envergonhat , tacit perfufa rubore. ISonnc pronofticant nobis hasc omnia finem ? Sic fe queixabat Leigus , queixasque volentem Continuare, Pater verbis MellraTus afoitis Conflat , caramque entzans incipit ore : Ke tete aflijas carreiram currere coufas Deixa , Irmane , incccptam; erinius nam feraper iidem fubdolus alus traas veteres , f^ui tuimus Vivendi incolumis ficat , quo noftra per orbem
;
&
, ,
crevit
tantum
,
quantum
tu
Irmane
conhct:is.
Omne folum forti ptria eft, Armatio vito? Pendet ab engenho. Qud tam benc ca.npet Holanda Emporiis , trateguisque fuis debetur ad illam Kos tot empenho tot tendemus afinco. H^c inercaturis nolris magis omnibus una , Geitum habet huc venient cunlis a partibus orbJs, Oui nolrs coinprent mercs ganhatio muUa
:
Hic
BrijKtio Potica:
Hic
erit
;
quas tomat Calella riquezas Paucum intra tempus multum recobrabimus audas. Hjc quintasque bonas pinguesque lograbimus agros,
,
& modo
reloucatos velhos , tumbasque propinquos. Et queis juizum fanaticus error abegit Ut nos herdeyros deixent geitve , dolve Cogemus. Sic multa brevi terrque , marique
Namque
&
commoda
;
noiras
nos rendis , opibulve wquabit opimis. Inglaterroe etiam eives conabimur eTe Multa etenim hoc quoque floret traficatio regno , Quas poterit multum g^anhis conducere noftris. Denique , quidquid erit , Alouramse pinguia nobis Regna patent. lllic nobis multa anfa ganhandi
Nemoque
Obvia lefe offert. Gens illa efl dedita crfo Nos asquc ac illi crium faciendo per oras
Hefpanliae, Lyfia: , &. Francas , frotasque pilhando i groam uno chelpam ajuntabimus anno Tunc forte hos iplbs , (utinm mea vota logrentur I) Qui nunc nos prczos guardant , continget ut olim Kon procul hinc iftis maris agarremus in oris. Tunc qui nos mfant , fub vincula nolra icabunt ,
Oh quam
Captivique dabunt , venda mediante , dinheyrum , Quem nunc chorantes illis deixamus habendum. Altera prsetere Mouram cafta ganhandi Certa el nam prelumta illic & vina barata Sunt nimim , populis etenim haud gal.antur ab illis, Pura hoc infipidi lege atalhante Maomae. Per jundum has ergo mercs comprare barato
:
Cura
erit
,
&
,
]\lenl"32
Ad
quod reliquum fuerit paTare per altum terras confumus ubi fit multus & unde
,
mercs aut multa pecunia torust. Qud fi nos ad eos pellat fortuna pai/es In queis noftratis.fidei fie pubiicus ufus ,
ali?
, ,
Aut
Ma-
70
JMareandi alia chart , rinnboque regemiir Primus erit paTus magnatm acqiiirere graam
Perque falam illulrem capam arraflare choquentam. Hinc confeTores Rerum alcancabimiis eTe , Et nos fupremis rurfum immilcere governis. PoTumus hic certas rerum tomare medidas , Scireque , qu augmentis brevior fit femita noftris, I\lox patacoadam grandem faciendo letrarum
Fiemus Meftres noftrisque creabitur aulis Quoc fit pro nobis apaixonata juventus
:
Kos gabet
Spargemus
Sc veluti fando? in
carne falutet.
PoTe probabilibus tantum enlnabimiT!?. lla Pene omnes leges dodrina ex orbe tirabit Et fimui innumeros nobis ganhabit amicos , Unde ad riquezas pateat caminhus habendas. Hae quoque erunit noftri bales C adverte ) governi IncLlcare bonam vitam , rofliunque modeflum Singclse genti carinholb more placere
,
:
:
Efficere
ut
Et qud
terrenas
Sorrlf at tantum noftrum bufcare proveitum. Inlrudi his legris mundum lograbimus omnem
uacumque infelix nos fors arroiet ad oras. Hic ad opes nimium brevis eft atalims & honras , Ac ad Uiadendum quidauid mens vafra defejat. Hc ( ut parcam aliis ) tlus iicct ille fuilet , Arte afneiriferam feitam encaxavit in omni Pene orbe arque honras habuiD Mafoma Prophetae,
,
Impuirnus
Brtncatio Potica.
,
7^
Kovimus & tot nos entabolavimus orbe , Wagnas ubi erant urbes , & opes , aerque sadius , PolTet c unde aliqem noftra unha tirare proveitum. Sic Portugalli muitos reinavimus annos , Noftra & adhuc illic rtaret reinatio , fi non Ille Comes noftras delentranhando maranhas , Et contraminis minas cortando latentes , Proderet in vulgus quxcumque cuberta per annos
Andabant tantos nulli penetrata |Uzo. Et cert , prout fada docent ipfique dolemus Si duo praeterea tales (mihi crede) tulillet Terra viros rerumque bis e^tregaffet habenas Aut alios mores mox Companhia tomaret , Aut Companhias nec raflus in orbe maneret.
,
Verum in larguezam immcnfam extenditur orbis In totque orbis largueza eft unicus ille
; ,
Unde qud omnin non conclumur , habere Haud male fundati efperancam poflTumus amplam.
Ifta Magiftrai Leigo malc conta quadravit Propiere hanc replicam opponit, contraque retrucat: ElTe fcioefpertos nuilusque ignorat Holandos
;
Audio 5c Inglezes fino pollere juizo Kobifcumque bonam nunquam feciTe farinham Unde horum neutri abrigum fociolVe penates
, ,
Entradamve dabunt nobis nec, fiqua daretur, Proveitum afFerret nam nulla ex gentibus iRis
,
logrofve caire.
paare
Te quando
Mouros
e
volentem
;
Nam
nos vitam noftrnm ajuiabimus illis Qii:eve ex conjugio tali miflra aibit ? Kxc Companhia: veniat ne infmia noilrss , Nec me per talem ducat fors ulla ca'.ninhiim. Pra^tereu lembrat me feepe audiTe , priulquam.
Quomod
*J^
Bnncatio Toetical
,
In Companhiam intrarem , qud nulla fuiTet FradJbus & Cleric/s periniTa licentia mercs Verlare & trafeguis lele enredare Sed , eRo
,
Quis tm tlus erit , qu gens tm romba juzo Et cu3e dinheiro tm poucum tenliat amorem ,
Fazcndjsque fuis , ut nos conlentiat unquaiii Per portas intrare uas ? Jam nolra lograndi Ars hebetata jacet nullus jam caiitus in orbe
:
El
moganguices nolras qui neciat omnes. Jam nos America , atqiie Afia agnovere , logrisque CanqatGc nolras leavuHere raizes.
,
Huc
illuc jacimur.
Credo etiam Mouros nolras jam feire maranhas Vivendiqiie modos , noftri nam fama governi ,
,
,
grolfasque riquezse
&
Unde mihi veterem fortunam nulla cobrandi Jam efperanca ficat nifi mundum feceris outrum
In quem nec levitr de nohi fama Taiibus exarlt didis MeflraTus Arregalando ferox Leigum abalrat
chegaTet.
,
,
olhosque
&
inquit
barbate ignare governi ? Ke lis tm efpertus , nec tm canonifta , nec optes Efe reformator , noftrumque virare governum. In malc Prxlatus vadat qui , examine nullo PremifTo , ad noRram rouptam admittere tales
,
Quid
bacharelas
Tlinhos eft atifus. Erat fortalls eorum De numero , qui fixa velha; veRigia regrai
Seguire
,
&
more.
,
At benc fanda
Non , nifi matreiris , longa prius arte probatis Scire gabinetis deixat myReria noRri. Et qui dodrinas non eR geitofus ad iRas ,
&
Briicafio Potica:
7J'
cliapadus
,
De
uamqum
xvo dodorque
,
Atque per annorum vitam trahat ille n>ilheyrum. Quinim ex noftro llquis fortafs lenatu
Cum
lin2;u dedic in
dentes
, ,
aliquidque revelat
Extemnl
dclpir roupetani
oculoque ruorinn
Ponitur , ut noftro membrum exitiabile rancho. Hic li tam tlus , qui te crupulus angit , Paucos ante dies nobis , barbate , pateret ,
Quam
geris indigne
,
te
mox
defpire fanat
Koupetam
ponere Redor, l^occam ergo , barbate afnique pedace , loquacem Tapa , & ne vetitis tete introduccre coufis Aude , aut alhe^ac earas immittere fouceii. 5>unt Companhiae audores , hominesque chapadi , Qui bocc chey ensinant , certque refolvunt
medioque
rua: te
Kobis rem trfeguis noftram engroarc licere ualicumque modo rendarum dummodo fiat In rem communem emprgus. Nec Papa nec ulkis Koc prohibere potefl quamvis ameacet &. indet
,
, , ,
Atquc chovat bulias fcimus namque omnia leniu Enteitare novo .eitinhum & reddere verbis ,
:
Quos Regum Papaeque fiquent decreta lograta. Quid qud cum Mouris nos mifluremus amic , Aut cum Judasis ? Letras gentemque tenemus ^ueis i apertabis multum barbate, probare Cuflabit paucum culpce fine labe licere Adgeitum illorum non folum vivere verm
, ,
Tplam etiam MilTam Mourifco dicere ritu. ^onne hoc nos ipium Chinas praticavimus Quin toties miTis nos Papa pudeTet avifis Aut bullis terrere fuis ? Exponere bulias
,
oris
,
Qui lapit & regras logicc elgrimire direiti , Zombat de quantis bullis quit inittere Roma. Nec quas de nobis fama eipalhata vagatur ,
Fe-
74
Brtncatio Potica,
:
Fechabit portas omne? hic ulla , vel illi? ( Nam non prorlTis adhuc extin^a efl raa tolorum, J Cens erit aut fimplex , aut miiltum grTa juizo,
Nolri ubi fructificent carinhi , & lbea peguet. Deniqiie agazalhum reliquus fi deneget orbis , Kos faltem Itlia extremos miferata trabalhos Accipiet grmio noftras nondum illa maranhas Terra recoguovit , nobis fed crdula julgat Encarecimentum dio lins^iique maligna Forjatum , qiiidquid de nobis fama relatat. 11 lie aigmentis funt cuna faventia noftris I^Jagnas urbes , & opes rerum fartura , faiubre Ccclum , & ad ufandum noftris giriisque , modisque
:
atis
,
An
Ut
barbate
ribi rgio
confortarem te triftem , aniiiioque caido , Utque defabafum magoe tantoque dolori Largirer , dixi tibi qu?j encobrire tenebar , (^ Defcuido erravi , aft: erri me pcenitet hujus. ) S?d tunc julgavi noflro te nomine dignum. Et qud nos polfes nolro ajudare trabalho Nunc qui degsnerem te nofco , & inutile cpum rnultm acanhatum , & quem multus fcrupulus angit. Juro , & terjuro , qud pauco tempore panem Nobifcum comedas noftroque cubraris amidu. Dl!:ii tantam McRraTus obram talhabat agendam , Siiigula ad audita abanabat Leigus orelhas , Et carrancudo brevitr lic ore locutus , Tleltrali otam tandem derrbat arengam
;
talcique rebuci uos tm profcuos pintat Reverentia Veflra Stant defcuberti , noftri funt caufa trab^lhi
hic vitse
,
Si
modus
li
tot
,
,
&
,
Cur tm
tius ero
u:
me
Se
Brhicatio Potica,
Se embatocatum cernens MellraTus
,
7S
in iras
Prorupit tacitiis , bracuir.que levantat in altum Intentans Leigo murriim allentare p^r ora. ca! um cernens malc centinela paradum , Gritat , & intrando coeptam a^afladus npartat , Ne uJterJLis pafet , bulham , fiitcue chacina ;
Tum
Poftura indc
O'
picari
&
Aut in paca bona cuin tot Aut vcs haec faoet bauneta
Si
ni.\v\c
eftare cuietos.
,
Fraterque Paterque , quid non facietis in outros ? Eftne aiiquis veftriim ex rac fortalsis eorum , Quos contra in Lyia ententia lata prbavit Conliiium ad Regem ( referens iiorrefco ) dediT ]\laclandum , & verbis illos juviffe malignos , Quj truira tentaruTt ftagitium execrandum.^
hcec tacitis prezi
eritis Ibiti
Quando
tt
nii
Rex
Consclhuin in forca taiem fogove pagarent. Kis veftris bulhis certc fama illa coh;erec Vos ]uondam in Lyllam calcam introducere veRmin Certantes , multa in Tejo afogTe virorum MiUia qui vefiram entradam , roubosque vetabant. Unde necelTe fuit Bilpum benedicere ponto
, ,
Nam
nihil ex undis
Temporis ex curUi pifcantm rete tirabat. Dicite quando muris cortas venietis ad ilas
Facli pyrata^
,
&
:
Qui
Eia
,
vos
quantiscue pataqui*
Vendere
picarones
,
Hanc noem
(
in vincula veltra caidum ? vobis vaJet elTe iupremam Hcpanhoe qua per noitabitis oris
ilia
me
,
,
Nam
.... Veiiim ite cabrones me tam pouco pro tempore perdere nolo. )
,
ite picarali
&
cerram perquirUe
veftris
Gei-
7^
GeitoCam
Sezdi
Brincato Tsettcal
trfeguis
;
rliun molrate
mode!um
;
;
andate^&^ntes
lo^rate papalvas
Ac
Per veftros libros mtiitiim eftudate fidemque Lax?.te & mores quoties in bola requirat. Sed non ad terras iteram toriiabitis iftas , Kec nos jam rurlum lograbitis omne per aeviiiTJ, Kon tamen ad ricos vos ubducetis Holandos , Ql tanto empenho vos puxat veftr cobia
,
ui tantum
etiam trafegais vos engolfabitis Anglis , ad ganhos poffent conducere velros. Bis pietate lua vos Rex apartat ab oris , G-ens ubi cauta luas coufas cuflodit , olhosque
I^^on
,
Jamdudum tenet abertos vefl rasque moqueiiquas Kxola extemplo vos defpacharet ad outram "Vitam de vobis meritam faciendo chacinam. T?.ndemad Mourorum mieri non ibitis oras , Et quas fperatis prezas frotasque tomare Qu vos prefunti &: vini commcrcia chamant , Kam pene el noflro conterminus ille paizus ,
, ,
,
Unde parum veftr eTemus pilhagine tuti Prxima (1 nobis vicinia veflra ficaret n ta!i & caiu ad Serram vos ire Alornam Et melius nobis multo & baratius eTet.
\
Verum
ad
Mouramam
vobis
;
licet ire
daretur
:
Proveitum ifla daret vobis migratio nullum Gens etenim hgsc rapto vivens , & arnica dinheyri Cernens fe a vobis desbancatam arte pilhandi , Potinus invidia ardefcens & sfrega ganhi Afrontam & perdam vingaret c?ede cruenta ,
,
,
Rex
vos mille retalhos. veftroque bce^io JVlandat vos Italam ad gente, nam ex omnibus
ide nobisque cavetis
,
Atque
in trezentos faceret
illa et,
Qiv.r
nimium
,
patiens
nondum
fwa
damna
logrumqu
Hic
Percipit
&
magis enganabilis
effe videtur.
Brincatio Pcetica,
Hic quoque Geralis
,
7?
Ke
Tenhat
namque
,
Italus
nimium cum
kelus ab
unha
audebit vertri ralgare Geraiis capam & per veRras denique coftas Kerpeitum , iPalum afent?.ndo ad favam vos ire jubebit. Ini eso acabandos vos intra tempera pauca , E: veftram omnin delendam judicio caflam Koii Iblum in terris , vos veftri ubi capa Geralis
Vellr erit
&
Kon
cobrit
aft
intra ipfius
,
Nondum
ueni
denique chegat primeiris qui vos cognovit ab annis cartilham vobis ab ori^ine .... Verum
led
,
Usec ergo cur toco , & rebus me immitto futuris ? Interea hanc iurram , atque hunc mamte boleum
vobis Caftella j)rcgat
,
duplicata tirando Ccmmoda , namque logros non Iblum provida crtat j Verum etiam abtit turgentia coUa aliquorum Qui deitando quoque ad iblem fua cornua velro Ibant exemplo , reliquos montars volebant,
&
Kunc vizinhorum
JVledrfi
,
barbas ardere videntes cautique luas pofucre de molho , Jamque cabisbaixi incipiunt regrare direiti. Sic fatus rapid portam vi puxat Sc iHos
,
Fechat , & efpreitat , num rurfum forte refinguent. At Centinel^ chafcos fub mente revolvens , Et ne barrigam furet bauneta receyans , WeftraTusque lli , Leigusque quievic ab ir Atque embacati ciincli liiuere loquelain Donec baixinham tiemitanti folvit ab ore Pr^eceptor quidam e rancho veteranior omni , Rcipcitumcui calvaparit quique arte goveriii Calcatus reliquis chartas dabt, atque ita fatur Keiio uiagis , quan: ego fortunair/deejat amicam ,
; ,
,
:
Et
78
Brincatto Voeth*
;
Et Companhiae augmentuin fed tortia csrnens Irmani araumenta , quibus non acho laidaai , Et ceminele pezans prasgnautia verba AlTento qnd noftra c'i arrancabitur orbe Ex tot gens namque licct it multa tolorum Turba ubicumque alias tretis quos fallere nolris
,
PclTe.nus tacita furtim logrando moquenqu , Exhinc neino tamen ingruip esbanabit in ullum
Nam
Cotiies
Oeyraruin
In Lyfia nolras Icivit , Ut jam fe cunclus delenganaverit oibis , Ipfeque Mazombus faibat , ncgrusque bolis
Nos
Kil
,
,
ad Ibrreltam giriis
niii
fi
,
Et
Ille
&
variisque rebucis noflr bufcare proveitUi , nos quafi zombando apeavit , ab honris riquezis , Franamque , Hifpanaque regna
,
tantum n)nram
&
Exemplo
potuit dezenganare
,
IS'on faciet
fortalfe
manus
li
\Atque defentranhet
Ergo de nobis adum eft. Si vita ficabit , Et nos Teixad non corrat turba rapazm
Non
erit
Tota
Ciuilma
&. perplexa hcavit voc fremendo , Dcfierat quarido iile ioqui {^ nemo retrucat Nei; quid contra dicat , achat , qu dieta rerutet. liiterea ragat noclis nigrum alva capotem ,
:
Atque diem apparere facit qu nuJla Padrequis Negrior iltuxit. Cundi arraftantur ad a^quor , Atque embarcati meritum cepere camJnhura.
,
Posics Brincationis
acabatio.
NARIZ ENGANADO,
E
DESENGANADO,
, ,
delculpa de tafuis
in>'Jinos
n:ifc'
pirangas
,
e de
zes rnendicantcs
ir.tromct tidos
e ejiafadorcs ,
mafcaa
cachimbo
e cigarro.
DEDICADA
A'S
VENTAS DO SENHOR
MANOEL COCO
CABRAL,
chimbo
j
NEGRO,
'C. ^c^'
Arrebtirrinho perpetuo dos r4pa\es , Papo do tabaco urriufque fexus , ijlo he , de p , s caeb-f.
Bo
DEDICATRIA.
SENHOR MANOEL COCO.
rANTO
de V.
que fentt a Mufa prenhe dejla Obra ; prevendo (jiie ella feria tal como osfus narizes , ajfentci que fe a criafojfejruo de beno , e chcgdjje a receber a graa da imprejjao , na havia de arrimar a outias ventas o panai da Dedicatria , Jena s
que me obrigaro a fazer , dar a V. M. a faisfaa fcguinte. Sei que defde que , preterida a pe/Joa de V. M. , dediquei as minhas Queixas contra a Poezia ao Barheire da minha Aldcija , me ,falla V. M. com tromba , e no
dos rnotivos
o
M. Hum
,
cjla eleio
jVi
va tem V.
tcrrtpo
M.
ra::,a
para fe refentir
era tantos
t
oppojitorcs
dedicao de
ofjo
meus pou\
para trinta ces ? erajujh que fojjt' preferido o fujto mais azado , conjorme pedia o ajumpto. Era cna matria a cenfura dc meus vcrfos , agora he a convenincia , ou dcfconvenine por cauja das matrias ficra as ventaS cia do tabaco
cos verfos
c."
que na havia
hum
de V,
Irl.
para trs
lieroe
Ou
u
^
'''oj'^^^' ^^'
injif^ni
Jingularidade
Mu f cos
Je faz^
compujja
vijia , mas a V. M, faz-fe a paro pefcoao. JS^n jecdmira j o najaltar V. M. a toda a funa de bom gojlo, forque o co , <? o menino vai aonde lhe fazem mimo admira-Je porm , loiva-fc o na fcr necejjario que o ro^ucni para fe ef^cnior , contra toda a praxe dos outroS Muficcs.
:
tr
E porque a Mujica era apertado terreiro para fe efpjai* tcdaafua habilidade fe appiicoa V. M. a fcr balharote. Jqui Senhor Manoel Coco , moilra V. M. o que he,
,
parque cabriola como V. M. ningJem a executa. E o que mais he que andando V. M. aberto porfer o arreburri^ nho de todo o fiel patife , ainda ajfvn falta como hum cabrito , quando o pede o primor da cambalhota , coufa que nunca pudero fazer todos os de Bra^^a.
. ,
^"odcvopajfarcnifilcncioaparte.que V. M. tem
de boni^ Caiador e como tendo fido pingado tantas vezes , no deixa aquelle exercido. Mas tudo pde em V, M. ocmor limpeza , ao mefno tempo que he defpido de
-,
todo o ornato, no confentindo o andar cuberto, nem de pelo de cabra, para o que traz femprc rapada aquclla parte, que ajer de outrem , feria cabea. Huns dizem que he para
nco havendo coufa, outros Julio que he para andar mais ckr^^ditoparaas danas , por^jue afim baila melhor no v#rao a dei garrada , c no inverno o arrepia. Em matria de tabacos he V. M. o primeiro homem , forque o toma com todos os cinco fentidos , e o toma fomente , quando lhe he dado. No modo de o tomar mofira V. bem a fua cortezana , e agradecimento porque , ftoc.nhando reverente na palma "da mo , que lho fub^ Jninij.ra mofira que ,. beija , , e que ncfia matria a todos leva a yalma. Da que tudo fe injere , que Y. M. al^
,
que que
os
ptfcoes fejo
:
mais fonoros
os
cmbace
5i
dia Jh hem dif^ipUnao^Bemi^^rdd^he que crffim como V. M. hcbe de tudo , <i que o manda , tambm fcu nariz acceita Jem ceremonia tudo o que fe lhe offre-^ ce porm onde no ha comprimento no Je ejiranha a
;
^um
falia de ceremonia. JSo digo nada do feu valor , porque ijjo pertence mas no pojjo deixar de dizer que em ai" acs Corretores
;
gumas
todos
;
pendncias vi que V.
e
M,
,
que
hum
dos
motivos
por Patrono deita pequena Obra , Joi o ver que V. M. era capaz de arrebanhar as dentes aos mcus crticos , C que a fu^ pejjoa podia fcrvir de figa contra o quebranto
dosinv^joCos.
Em
f,m a
e
grajide panecena
que V.
M,
por Jer ejia Obra couja litteraria, M, a que lhe conceda o feu impor-
tante p.aLrociuio. AJ/m o fico efperando , e todos dejejanM. viva i e reviva p<tra defcanodc todo o
^
hom cacharo
pa-
fe
abaixa reverente
ieu affcicoado
IN
85
IN TABACUM.
t
"Ui quondam docuit primus tomare tabacuna Multo elcalari dignus aoite fuit.
Si cenus
humanum
moiinnhx
sclTos cheirare
ille
doceret
logros.
Kon
Nam
vel
,
plerumque
tabaciit
Plus
qum
Ex quo
JUille
herba criatur
illa
,
;
fores
inimunditias aorbet , iriiile catingas. Per nuriquam limpas femper eundo manus. Per patas premitur paTim calcata negrorum , Et per monturos , vilis ut herba , jacet.
nos dum tandem paTat portiita naviis , Peiores cheiros , qum tulit ante , capit. Fada marujorum aTiduus nam bancus apanhat Occidua ventos ,qui regione foprant. Et quas non pcftes , quos non aTumit adubos ,
Ad
Quando enxergani munera rolus obit ? Quot patifarias patitur fub gente maruja
Quanta lemper miferum
?
,
Ah
Aut panfam
Sed totam hanc pobris enxurradam rlus aturat Dum fubit encargos officiumque camx. Praetere quifnam mifturas dicere poffit , Quas eftanqueirl poftea manha facit ? Quantum enganamur titulo cheiranda tabaqui Quanta eflercrum moxinifada venit
,
!
!
>
Taverneira fuos lograt perlaspe frguezes , Pum fraca baptiwn^ re^id^r vina Iblet
ii
Se4
S4
Nariz enganado^
nulli nocet ille calotis
in vino nil nili deitat
,
Sed taverneirx
aquam. Verm eftanqueius dum vult augere tabacum Nil purum at mifcet qualiacumque topat. Cheiramus terram cheiramus ir.ille poeiras , Cheiramus pzum quidquid habere poteft.
, ,
Nam puram
Sspe
&L
nos noflram
Trampam
nofterque juizus
falutis
Quonam
limpezae
quve
amor
fsepe piolho , prpria nofter Iponte cachalTus alit ; De perfovejo cxfo exhorrefcimus omnes , noftro languine cama criat ; Quem noftra , Trampa tamen qua*cunque placet , fervitque nariz Dummod fit titulo tcda , tabaque , tuo.
Quem
&
Infuper
ac
fi
nil
velhaque , tua. ue vox clara fuit , liquis tomare tabacum Ccepit , fanholum mox habet iila fonum. Et qui mancebus quondam roubabat agrados
Uiterius paTat culpa
Dum
Mox
lorde tabaqui
defumato tugit ab ore decor. Cafquiihusque olim qui namorare folcbat , Emprcgum engdans vefte nitente luum Poiquam prqueiras coepit goftarc tabaqui Ent.ibacat ta-dia veile movet. Res quoque non ecapant lacrE tua damna
;
patiis,
Iplaque prqueiras non fugit ara luas. Kamque tabacolus JVlifam celebrando Sacerdos Cndida pinganti lina narice nigrat. Et quu:cuncue tocat dedis , qwacunque baejat
.
- -
Te
eengaiiadoy
^f
,
Te
quoquei prxtere jurat gens multa , velhaque Feiticarix criminis eTe reum. Hoc faltem ell cf rtum te carta ulare tocandi , Et Celelirinas Matri? habere manlia<?. Nam quemcimque femel tetigirti forte narizum , Przus in ceternum ficat amore tui.
quamquam boticarius Et quamquam medicus Empenhent porcam percat ut ille manham Queixa !ia?c de mediei?; zombat maldida peritis ,
, ,
;
artes
Proveitufque pi nullus ab arte ven't. Saspe , agarratus qui ardebat amore cachopas Perdidit omnin , quos tulit ante , fogos.
Sacpe
,
non
fartabilis ante
Arrenegavit tempus inomne jogum. Sepe cachorreiram qui non largare folebat , At femper quentis , femper aiegris erat ^d vina entjum talem confueta ganhavit , Ut nec borrachas nomen in ore tomet. Soepe exorcifmis expellitur ipfe diabus Inque enxoviam cogitur ire fuam. Solis , qui in vitium tropecavere tabaqui , Nulla ars , nulla asta? , nulla mefinha valet.
,
;
Et
Se quoque dat logro bocca tabaque , tuo. Nam cum fis negru? , lujus fedorentU5 amargus Mafcandi in fftrum plurima bocca cadit. Non etiam faltat , qui te fungare cachimbo , Et loleat fumos ore chupare tuo?;.
, ,
aliqui patulas rolhare tabaqui Torcidis ventas , mrmus ut inJ.e fliiat. Pofte torcidas fyrinsuce munere fundas
poftumant
'
Mafcant t bocca non renuente chupant. Ulqueads embruxas maldide tabaque juzos! Uqueade arraiiat cxca libido tui ?
, ,
Si
d
SJ
kafltt
Nariz enganada^
iHa preo cuftarent
,
Non
dolor
tara
aut nobis
feapafeo j
foret.
,
Sed rem
Afneiraeft nullo diTimulanda modo. Adde , qud afnnes gaftos nos mettis in outros , Qui pouparentur tu nifi in orbe fores. -uanta in comprandis ^-aftatur forama cachimbis In queis proveitus nullus ineTe olet ?
,
Im
Quos
,
,
ttius.
,
Si tu non effes , maldide , Sola eTcnt lencis cndida lina latis. Propter te verm nemo leno utitur a!bo , Namque ubi tu tocas , depsrit ille color.
roda galatur in anni nifi culpa tua eft ? & fordide pulvis
tuum.
,
?
contare dinheiri
parecit
Quem
Vix una
tot
caixarum
,
ufatur
mox
altera
moda
Quae bolam
in
ubi moda lait , caixam comprare tenetur Quilibet , hoG fecios lege jubente , novam. Et , fi fe algunus logro fubducere tcntat:
,
Namque
Jarras
pirangure
non
nifi
nomen
notis
;
habet.
Vix chegat
"hlox bis
Verficoloratis caixa
moderna
,
quinque emitur vel pluribus illa moedis Et durat folm dum nova moda chegat.
, ,
Et corriolam quifquis non cait m iflam Gentejn inter brancam non iiabet ille locura. Kas m elparrelas , lios tu , maldide tabaque , Nos facis everfa mente fubire logros.
Si
e tfenganado,
Si te
f?
,
;
Aut
Namque
pateticis tunc
foret
illa
Verin eftanqueiro tradit prius ille Cernere quam poTit quod lua bolfa pagat.
,
minor. dinheiriim
Aut
marrafanus
laiat
cheiretve
fedatve
algunum non habet ille Jogrus. Namqiie ubi oagatum el jam nulla redeinptio, Hulla Compram emendandi fpesve modusve ficat. Prxterea reliqux quando lub pondere coufac Comprantur pzo quilibet empror adert, At vero qiiartae pezantur quando tabaqui , Comprator pzo telis adeTe nequit.
Efifugium
,
,
Deniqus f esbirri , malfinorumque canalha Sumere deixarent quem fibi quifque cupit
UlJa tabaquillis afneiras efcufa fuifet , Namque mala allivium , dum variantur , habent. Sed portuguez femper , femperque fedores Cheirare eft fenss poena , narize , tua.
De
tantis logris
mens non
forma
,
lasva fuiTet
,
Nos monet
aTiduc
tabaque
tua.
,
Torfit roTeirus , teque enrofcavit in orbes Feitium &vafre julTit habere cobrce. Nimirum u-t nobis daret hic feitius avifum
,
Naturam & manhas ferpis inefe tibi. Ergo , bolfarum alimpator fordide tantum
,
dieque pregas Ne ulteris bolfam alimpes , fujebue narizos , Vade retro , & noflias iinque ,velhque , plagas. Ihrer nativas brenhas , & luftra negrorum l^rafiiia: vitam claude , logrofque tu os.
,
;
Et
88
,
Nariz
enganado.
Et quin ut eflrcus , multum bic medrare narzos; Et coinprimentum grande tenere tacis IllJc in pocnam nunqiiain crefcasve medresve, Nec comprimentiim fit foliumve tibi, Im uratteillic curvo Tapuia cachimbo ,
;
Ut
folet
infames
chamma
voraie reos.
T A
l Lie
Kii
vclliaquitu;
B A
,
Q U
divlne tabaque
Iuj
;
APOLOGIA.
qui te
,
Ad
te comprandum certc caret ille dinheiro Undeque tolmas colhat babere nequit.
,
Jnde piranguicem voluit curare parolis Te decoiriponens , clare tabaque , fuis. Sic parreiram olim neqniens rapoza trepare , Fruda hoec eft fiomacho , dixit , amara meo. Qud te non vingues tanto de crimine falfo , Eft prova virtutis magna tabaque tux. 5ed qui facrilegam pro te derpicuet afrontam , Juriiamque tuam , qui tueatur , babes. E coelo quanta ad terram dRancia vadit ,
Tam
Kam
turpibus herbze
,
clare tabaque
trahs.
;
femina contant
Kinc te Herbam Saneiam vulgus ubique chamat. Hincque aliquis quando efpirrat, tomando tabacum,
,
J\lox
Vominus tecum
dicere
quifque
folet.
Bine
efeTganao y
,
8^
anro
,
;
Kinc , cum Ct nullus prolis refpeitus & Oufet & has tot tangere quifque manu Tu nifi pontinhis veluti res facra dedorum.
,
nullo , dive tabaque , foles. Kinc te cheirando , inclinat^lex ipfe caheam Hinc te ipfe inflexo vrtice Papa tomar.
a
,
Tocari
Hinc
iiohile
tamque bonitum
,
qu^iin tua
,
nomen
hahet.
Qux
turris
guardat jias
qux guardat
&
.
auruin
Aula , ubi rex habitat totum lict ille governum Tenhat, chamamur fimplice voc Pans Aula tua at verm desbancat nomine cundas , Sicut tu cunis , clare tabaque, proeis. Noinine fforigero Jirdhws namque Tahacjui , In qua guardaris dicitur illa domus. Hipc privile^rio haud aliis rege tribjito ,
,
Venditor honratur
Hinc rfti in mdio pofuit natura narizurn Atque levanrat furgere molededit
Certc ut pars hominis te cheiratura Cellor in caras it meliore loco,
,
tabaque
Hinc
cm
fit
bolfis
,
reliquis
&
traflibus
:
idem
,
Feitius lemper
perpetuuscue modus
iurgit
certatim cultus , honra datur. Hinc tandem rfik tantum femearis in ilHs , Aurum ubi , & aTucarum terra beata criat. Sola auro ,& tanta prenhis duicedine tellus
tibi
Qu
&
Coufam tam fanam digna criare fuit. Sed genus & proavos cur luc me canco relatans Curve fidalguias flemmata longa tu3? Prerogativas tangam , tangam illa freguezes , Qus bona multa tui participare (blent.
,
i*
f t
Nariz
enganad(^^
aqirentas.
&
a te
quifque delejat
Teimiorani fiquis patitur fortafie madornm Et vix peftanas delapegare valet Non opus eft alio balUt tomare pitadam
;
;
Ut
uiagis efpertus
qum
fuit ante
iquet.
Nec
tot in
fomnum
Sufficit a caixa
Ut mox
embarcare podiat , , nemo Dainnaqtie laJ^das ferre inoiefta viae. Per mar pTa-ntes laliigo infeftat & inde Embarcadiris multa doena venit. Egreditur ta-men oiime malum puxante cachimbo Pedoreque ex imo carga noxiva lait. Qiiid per /'ornadas pofet noftrum eTe levameii.
Si tu norr ees
;
Si tu non eles , chare tabaque , comes Ipfe arriei rus potius quandoque pitadam
Elcoliiit
,
Lgua
venhat. Povce non tantm alterna parecit Pulvere qua:ndo tuo caixa provida venit.
aterna:
;
Companhia, viarfolet adoare trabalhwn Tu companheiros quoslibet eTe jubes. Hos Quonim non ante conhecimentus haviat , Mox camaradas una pitada lacit. Utque paentefcum nati parit effe padrinhum,
,
Sic
companhiam
pra:tere
mundu-; te chamat in arte Mefirem , omnes etenim cunda docere foles. Quacrit Letradus , qu protraha arte trapacam Qucue chuchet miferi forte ciientis opes-. Nef-
Omni
, ,
e iefengavao^
Nefcit qo peact ponta , Et teftam incaffum terque , quaterque l>atit. Si tanien ad caix^e auxiium fortae recurrit , IMatefia embargui? mox ubit apta novis.
;
9^
Eftalando impat grandis perfsspe Poeta , Qud qii veFum cnchat lyllaba forte deeft. Se lecum agaftat , rofnat , praguejat , : ardet
,
Et debalde uje flagitat artjs opem. Al^ ubi op)ii caixse implopat ton>ando tabacum
In proinptii
,
verlum quo Femedet , habet. Te quoqueTneologis res et bene certa , tabaque In mage apertadis caiibus efle guiam.
Calus qwi dentem dicuntur habere coelhi , ConfeiTor caixa: fspe retolvit ope. Namquc ubi cullofo piin(^o abarbatus inhxret , Et non fraquezam vult aperire uam P:sf3rcans tacitc caixam confultat amicam , Qucque fit huic pundo danda fahida , rogat,
,
;
*!()xque
novam infur.dit Incem narigada juizo , Lembrat & ad cal um prompta fahida novum. Frgator grandem conceitum fxpe levantat
E;muJtum
Sed penfamentum dum nititur ilk provare , Qu^ ben tarraixet nelcit achare provam,
,
Suat
folheiat
Tota fed incafum cura , laborque fait. Ki at in apcrtis fi tomat forte tabacum , En prava conceiti mox rebolindo ven't. Qiod non eftudus fecit , facit una pitada Caixaque , q-uod libri non docu-ere , docet. Pec multas vezes mediei tu mnus av-iimples Itlult , quam medicus , commodiore m.ndo. Im omnes mdicos desbancas , claie tabaque ,
:
In muhis coufis
gens quibus
illa caret.
gz
Nari^ enganado^
femper
Tu
& anc?a<5
;
At medicus chegat moxque volando fugit. Tu paucum cuRas rios rapat illedinheiri
:
fsepe fed
facis
;
ille
niatat.
ille
morando
:
amargosa multa beberagine curat cheirofo pulvere noftra levas. Ille , nili infinda boticagine , nil remedeiat Tu cheiradel fimplice multa potes. Te cheirando novos xgrotus tomat alentos Parecitque almam fxpe cobrare novam.
Tu mala
Tu
viam aclaras
detcarregasque cabeam
.
ipfe facis.
,
Quiinam efcaninhos
aforoare cerebri
Oufaretque illos , tu nifi , adire locos ? Qux medicina valet , nifi tu , fi quando narizum
Sorrelfus tcito peidus odore petit
?
Hoc damnum
avertis tu folus
folus atalhas
Peftier introrsm ne fedor ire queat. In menfis nulJus goflofior eTe pratinhus , Qum , qux te ervat , caixa , tabaque , folst, Princioio , mdio , tandemque in fine tomaris , Nuilaque cheirandi meta , modusve datur.
Fada efquipatico
Ipfaque
,
fit
licct illa
modo.
,
Non
nifi
,
qu cantant Anji , qucfoue ergit almam poR efum , pinga placere lolet.
quotis
,
Tu
totis
&
quomodocumque
,
tomaris
ilquali agradas
clare tabaque
modo.
Denique
ne polTet Tefegabare narizus Qiid de te folus commoda tanta logret; Eoccam etiam rcreas & te nienat in ore Plurimus , & fuccos chupat , amatque uos.
,
;
Ve-
de[enganado^
,
93
;
V^rm
relicuas mailigat ut herbas Te merit julgans dente tocare nefas Aft relpeitos devolvic in ore maneira , Curans , triparum nequid in ancru cadat.
re
nemo
queimando cachimbo, Poucuni relpeitum mi^rac haberetibi. Verm hoc relpeiti nequaquam eft falta fed iftos
;
Natureza rogos
Venifti c cocio
;
te tua terre
jubet.
defej*s
,
in
patrum tornare
,
Atque herba
in landto
Non
potes ad fuperos
privilgios nil
,
Hos
Cumque
nifi
velut herbj , fubire lugares: nih tumus , habet. ut fumus, nequeas lograre quod optas,
,
His folet intentis ferre cachimbus opem. Vive ergo , honra herbarum venerande tabaque Efcuta & juftas , quas tibi fundo preces Nunquam nie deixes , fine namque Poeta tabaco Auc ftulium , aut raram carioen acare potel.
,
:
^%
94
ANTOINI DUARTIS
F E R R o N
I
F
Ne
Elix
fis brevis , atque negrus : beio uiterius pergas andare caindo , Nec te de baixa brte dolere tua. Deberes potis faltare , cabritus ut unus , celebrando tuas. "FeRejando ditas, color ifle carouchuS Kic latus , hasc brevitas , tuus Nil quod te afeyet , vel male quadrec , habet. Im liaec , qu^s ditas tu mftras noinine , complnt; Reque alcanatuin, quod fonat illud , habent.
Sis licct
&
&
Kam
Ut
Es
talis
domini efcravum
Namque
Sic graa burrinhis ingens folet eTe pequenis ; Aft ubi grandefcunt , mox graa tota fugit. Quceque canes grandes horrent tocare fenhoras
Cum
Infuper a folitis brevitaa te giiardat afrontis In quas negrorum cKtera turba cadit.
Can-.
*
cjiim o
o tipadrinb
^$
alii
preti
,
fuiit efguii
pkno
Cortumat vulgus multas chainare cachorros , Et corriqueiro nomine farpe canes. Has tamen alcunhas atidet <ibi neino chadiure
Quainquati alTanhatofulininet ore minas, Sed quia das goftum , curusqte es corporc , g^Zttm Te jiila 6c verax bocca vocare folet. Natura im breveui te fecit , ^^ozus ut t^:S , Nam gozos Jongos inundus habere nequit. Illaque , qua grandes Liomines morare iblemus , Non tibj tam parvo pulha nocere potel. Te certo poterunt afni chamare pedacuiu , Aft belam pali nemo vocare poteit. Iir es tam curtus nodis , ut , dJceret afjn
Qui
te
mio^lham
verior
,
ille toret.
Non
Eefluntum liiniJem corporis elTe tibi. Huic ego llilpeitae nimium contraria julgo
Grandusamque
tibi
Dona Ut
nauireza repait t , corporis iile tenh^t, Sic ea podenguis , fic p^rva mole macaquis Vivezam mentis , corpora parva dedit. 111a tamen n^quis taltum e mente putaret Sulpeitis indignc noluJteTe locum.
fic
lua in ouiados
Duinque
Credibile
tibi
i^
parvum
conftrivcit
membra
,
refujiiuin,
Ut
Sive tuiife datarm capiendum ad rande juizum f Quo meitos carp;o3 tam bene , torcue rsgi. Cerre AlcaincsE , CaffUharumque govefnum
^
Non
abrangeret
Nec tot
Ni
96
Ni
Kon
cabea foret. concelho Campi Curralis haberes Relpeitum, i eTet parva cabea tibi.
in
Tanti oTa officii certe non rodere poiTes , Ferramenta tibi ni fatis apta foret. Verum hcec faltaret fi non prasberet ubi
,
,
eTet
Tandem
ut fis felix ( quamvis hoc credere culet) Ajudat nimium te color iple tuus* Et tibi non Ibliim haud oblat negregura , fed ipfa
MuJtum
feiicem te negreE^ura
facit.
;
ecue
;
negra , valet negra baeta magis. Sola tot tantos enchit negra littera libro Solaque dat mundo littera negra regras. In negrum afpirant ciindi palTare colores , fixe eft torcejis anci tota liiis. Hinc qux biifcat alcanant nigredine tingi , Non aliam tindam rurus habere volunt. Sic negrum ex branco fieri plerumque videmus
fit
Quod
&
reddere
,
,
nemo
eft
potei.
quidve
bizarrius igr
lacit.
Qux
non
nifi
negra
Branca dies homines mandat fervire trabalhis; Decanliim contra nox dare negra Iblet. Cm pendurandiis forca defertur ab alta , Et cobrit & miferum detegit alva reum. Ad negrum nemo at auivis atirat ad alvum ,
.
Alvo namque aliquid criminis ee putat. Solus mudancis negrus color oblat habendis
Divina hcec reiiquis forca negata fuit. xpe in verinelhos branqui mutantur ab ira Scpe in amarelos cogft abire timor. Tc negrum vero fiquando macacus agarrat Ore iiiunufcao ngrus , ut ante , ficas.
.
Et
Ad D.
Et
licet
Felcem de Negreiros, 97
,
elmurret ventas
Non
E
tibi
mudancam
?
raiva
timorve
facit,
;
contra infaurtos reddere branca ibJet. felix nimium quacunque cx parte vireris Si argueirus partes toran haere potel. Es captiveiro feiix , es corpore teiix ,
Et tua felicem
te
negregura
facit.
Ah
felicem tua
me quoque magna
valia
!
Reddere quizeTet , relque fover mes B-OQ oro , hoc poco, cunda iiuc mea vota caminhant;
Ksc eft empenhi tota fadiga mei. Non rogo ego coufam quas non condi gat
Vel qu
feitio
,
agrado
non
fit
arnica tuo.
;
Tu
brevis es
L t delpacher ego cum brevitate rogo. Hoc ego ut efmola , fpero gaudere favore
,
Ql^iti
tua
forcii
Huic
juiio
empenho
gadelha favere
tibi ad Servio im fuo lemper adeTe foles. Tu pailafcue foras , intrafque , venilque , redifqua, Nam tibi dat francam fcndula quceque viam.
Nainque
Idcirc poteris
quocunque
in
tempore queiras
Res
Ne te defcuides ergo meus eTe padrinhus , Meque ex Lixboa fac abalare cito. ^ Nam pertendentJs jam dudum. incommoJa
Et ( quod vel leferens horieo ) bola vacat. Prsterea timeo , fi me hic entrudus
paTo ,
Ne me
Si
vadii
Ttunpore
Ne
meus atque tuus Dominus fe queixet egers cuo poftit res aviare mes ,
;
cit deliie
cfcufam reverere
ld ina
-E-
98
Epaiim minimum temporis effe fatis. IJlum res alti bordi meneare fatetor, Cinclam & cuidadis undique mille premi ; Attamen unius quarti furtare migalham, Quam det delpacho , dic ben poTe , meo, Nam quod ego pofco nullas involvit arengas , Nec iLib eo fallax ulla folapa latet.
Non
el
Nec multa in multas tendere verba regras. Tota fed avizo hcec bulha acababitur uno ,
Quem
Hunc mihi
fi acoihis , pcenifque hanc eripis almam Ante mihi entiudi qum mala quadra cheguet Mox eo compratum , atque tibi mandabo cabritam Dinheirum emprelet qui mihi , fiquis erjt.
;
S A-
99
SxiBONETE
DELPHICO FABRICADO
XA MELHOR AROUCA DA CHACORPvlCE
com
as
borrifado
macarronicas milcellaneas do d^encaixo, com o odorifero neclar d' Ambrofia, e ofcrecido a lo bicho Efcolalico dela Univerfidade
POR
ANTNIO S5RRAM DE CASTRO,
KOC.OFiDAGJ DA CASADESUA MAGESTADE
Ap. lnea Sota-Minijiro das Senhoras Mufas Acadmico na Univcrjldade de Coimbra
,
dos
Applicados da Baeta.
Defcripa pica
em
elylo
lacnico.
lOl
PROLOGO
AO
LEITOR.
,
MEU Amigo
cuidar eu
dar o meu papelinho ao prelo, ilToerario! Pois confelo-te f de Poeta, que fe na tirava ela obra a limpo ralvez ficaria cujo , e com muira facilidade rebentaria de
,
inveja pelas ilhargas, como hia fuccedendo ao Poeta Codro: Invi}a riimpantur tit lia Codro* * Coniidera agora Alma leitora , o
,
veterana he a inveja ; pois ja antes da vinda de Chrio havia ilhargas por onde rebentava. Ifto uppolo, nunca deixes de te prejudicar em a tua meia dzia de Sabonetes , para repartires cem os paizanos da tua terra ; porque todos fojga de ver as cancaburradas dela bicheira. Ainda que na tenhas com quem repartir, compra empre antes de mais , que de menos: olha que ifio he prata quebrada , e em cafo
quam
fo de neceffidade nso deixa deter feu preftimo. Agora fe tu vs, que te clieira ao a:ho 5 ou totalmente os nao levas em roto, na compres muito embora; mas remerree ao ilencio, e na me r he? nas colb.s: antes, fe me houveres de dar algum abao, ppega-me com eile na bochecha ; porque alm de me nao cortares , fico- te devendo dinheiro. Se por erro te encontrares com agum verfo de p zambro ^ ou fora da noz , nao lhe caias perna ; porque na ell mais na fua ma6,e muito menos na mirha 5 pelo pouco ufo que tenho delas ccufas ; porque ainda bem o Senhor ApoUo me nao tinha dado o feu p , quando logo lhe tomei a mao e em coufa?, que fe fazem do p para a mao , nao podes efperar mais do meu cacnho.
,
;
Serviteur,
CK
IO?
CACAREJUS
U N
I
C U
S.
A R G U M E N T U M.
jyiJXII,!^
SCHOLASTIC ORUM
,
ATQUE
Arricivorum prczdS
(jitc
ejlratagmjs repruejcntantur,
ILLE
/da
ego
,
,
Crmen & afliciie deitabam milhia pintis. Nunc veftimentam larganti grandia dicam
'uas per
fludantorum , arrieirorumque faanhas , caminhos exercent , qualque per Urbem Lifotam. Noftras jam fantasia per aures uxat , baflardifque jubet grafnare Camaenis. O' iTiihi pofl uDas nunquam memoranda Cachopas, Da mihi Mufa , meam paul regalare polainam , ollice douratam Phoebi dum toco guitarram Fonte Caballino me chafurdareque ganlum
,
;
Tm
nec non mihi, Phoebe,canalris Carmina nunc plenis dato , boccata urea dicam. Non bene chegarat ter quinque ludantibus illa Ixoptata dies menfem dixcre priores Odlavum. Jam tempus erit quo bagus in alta /.rbore canganbos cobrit fub feixe lagaris Pofteacalcatur bagacus cumque bagulho.
; :
venit
patriis
,
matriculara caterva
E. matriulanda luis
Sabonete 104 ER amor ire velut grandis cm mane rebaahas Anhorvm cortelhis exit riuilcue meando
,
:
-;' capitanus eoriim , Ut guia , portabit olito de more chocnllium. Kec magis atque miniis mos eft Acadmica turba Ocyus ad Coimbrnm multis ire galhofis , Et quoque gracjis corjo: veteranior ipfe
Et turrando viam
,
pnTat
Cometam magnam
uaque bona
Levat
:
hoc ronco bum bum corneta ibnabit. Talia per bichos iflo dum meVie tratantur Acrerat pardus per freflas namque corujx Gutture grunhibant , poft fera crepufcula nodis Tota per Igrejas alampadaria poflciiam
;
&
Chucharunt
linguis
mammaveruntque
galhetas.
Protinus in fonhis vifa efl mihigrandis imago: Hcec ( ni fallor ) erat noftri avanteima parentis,
<Jui jarreta
licet
,
Coimbram feguivit item bis quator annos. Et cm multa tulit , curlabat quando Direitum
lios mihi confelhos femper dabat ore E' ptria cofias la2:rimijando virarem
,
:
priufquam
Rol
rua , mi Fili , cafato , tolle grabatum. Nam venit Outubrus , tempus venit ire. Coimbram. Vade bonis fadis per ftradam dicere graas
:
'
l\'on
ulli
te atrevas
ni prior
iple comecet.
i^c veiut in facco toucinhus fallat , eunti Sic tibi falia detur , fic focepatus ad Urbem Ito caminhantes tuamembra, nec oTa moibunt.
:
Efu.;e Iveris
,
Mourifcam
le;ois
&
Et quando Arrieirus te empulha' erit ipTe Terque , quaterque cito magnis cum berribus
I/Ti^wc dizibis
;
namque
Arrieirus ab
e
arri^''a
/Tire"
Piovenit
his verbis
mox
tacebit
n-
DeJphco.
Encolhens hombros
,
10^
lupplex baixabit orelhas , Siquis hatet rabiim pernas metibit & inter. Lizihis verium , quem Cartapatius afert Jhvpago , citdo ardo mas iido , cardo li^oquCi. Antdoto tali pulhas coitare folebam <Juando. ad matriculas lendo Icholaflicu^ , ibam.
,
Et fi forte valens fanusque che^averis Urbem , Imprimis nomen cum iobrenomine tot borrone ujante papeiam) r J-inicue tremente nianu
,
,
Matricularum libro defcribito penna. Polea quxre becuni celer , elreitamque viciam Kon prope Couraas , in qua eeuriter iple AlTiftire poas , barulho liber ab omni. Vive tibi , quantumcue potes , comercia vita Grandia namque tenet muitos Coimbra piratas
;
InJgnes logris , opios prerarecue deftros. PaTarus andat ibi de bico lltpe revolto , Cplidus , &. pariter matriculatus in omni
JNlateria logri
,
ETuge barulhos
paTa-tempofaue jogorum.
^mt pandillieiri Coimbra; multo capazes Et lotam , baiumque tibi dare tuque pat^^ta Tidus & haviaus ficans nullumque realem
:
Cliincabis. Q_u\d non chola>a perora cosais ^/<>'i jocra fames ? Non palTent ifa peraltum
Fili
;
Kon tantum
Sed zapetem
&
bancamque fimul
!
Haiilenus ( Oh mores Oh tempera ^ quilque Er Icciam faciens , & laiireare cnrinhum Efle marotanus podibat , Sc eTe Poeta ,
;
poibat
Valentanus item podihat noe. fahidam E>ercere fuam totas rondare vielas ,
, ,
Et beco<; non ulla fuis obQabant frxno Sxcula dicebant ideo dourata fed illa
:
bar-jlhis
lo6
Ssecla volavcrunt
Ifa
:
:
Sabonete
nunc ferrugenta magni non funt cognomine digna
Sccla
Si
cbamant tali quod In Mellas fempcr Deus omnin virat. dare jura velis , Letradus & eTe machchus ,
;
:
Utitor nPiituta , Geralefque frequenta , Apoftillando auteTi tunc non ipfe rapofan Ut merit trazent alii , trazibis ab Urbe.
habet, fanas hasc pofco per Almas, nec te vincat tortura trabaihi. Ifla vidsbatur per fonhos dicere jarram Dogmata nec moror , omnes tunc erumpo demoras. Ifiius beijando manum , matrifque cavalgo. Dulcia tum ptria; chorans , moafque relinquo ,
Hxc, mi Dodor,
facias
;
Ut
Et campos
Cum
ubi teda ficant feror exui in Urbem burraque , Arrieirumque patrulha. uid de dinheiro dicam ? Mea boifa modis
,
:
Ibciis
Quatuor it quentis noftras accingit iliargas Martia amarelio cum talabarte catana. Sjc bene ainanh.atus ridentem pofco quotannis Coimbram quandque lama , quandque poeira Per flradam vexatus eo cui purima paTim vuccedunt fracaTa quidem. Si forte Novatum A' longe video qui deigarratus in Urbem It lne patrono fucceTu gaudeo namque
: ;
:
Pro
rofiris
me
poiso
&
O/Ta relat ) fcafsc me lampejavit ab alta Desmontavit equa , mihi poft rafgata fazat
,
Compriinenta Ijbens
& cum
rompante afato
IMeiguicibusque Uns me carinhare queriat. Pol; efquadrinho de prima ftirpe Novati genera , & mores , tum qujs montanha creavit Et talem marabutum talemque labrgum. Wit obedecens fic parolare comecat Hsfc mea prognies , Dodor chapadiTuiie jris ,
Tum
Delphi ci
E' ceifo ( ut veteres contant^procedit Olympo ergo Nr.iFique meus paer eR dodus ferrerius i>um ntus Vulcaii bifnetusque Tonantis. El inea mater enim quas ine ancavit in orbe
:
107
;
Qiiato/ ex De genere
coftadi-? hnradiIiTia
eft
quippe
prole;
,
lavratorum
,
fartiiita
AtqUe moleirorum
Pro^ptriaque Terra antiqua
,
eft.
ffiea flat
illa
Toledo
ubrrima doudis teneoque parentes. Ke forfaii pergwrttes qu, Veterane caminho , CoirHbram bufc nJmhuTi mederous in illa Urbe lolent omnes ( fr vera eft fama ) Nfuati Non merit pagare faba$ aturareque buxnm. ( Horrefco referen< } veterani namque rtudantes
pofens afnis
Hic
terieo
magnam quintam
,
EfTe ir.erum nihil affirmant nos , efe calouros Ee boroeiros mazorro?; , eTe tudefcos ,
,
ETeque marrubios , partranos , eTe papalvos , Boloniofo-ue cbamant , paltiurdos , atque pataulos Deniqus niarinanjos podones- inde jabardos , Atcu ciapatanos genitos de gente labrega Dicunt Nemojiis fvsiueuim cernit in olhis.
, ,
:
Ridebunt
ipi
Namque
folent
Sopapolque dare , unhis arrancareque barbas Inqne fuis caris cufpire deinde Novatis
,
Sicua fit pobris res impolitica rr.urri , Et barretadse cum poritapedibus ipfis Fervent ( heu inihi ) nam pneler pagare patentem Illis , & rijam nobis lacare tolinam , Nos cert faciunt plulqum pimenta midos. Nemo potefl demum tantas tolerare matracas
!
Tant ne animis fafenlibus ir<e ? verbique pobrem cnblor amiguis. Sapius engolit pafmans opiuiiique petair.que , ,
:
Novatus
Sic palrat
Quam
lo^
Sabonete
;
prego pattce. Noftrx perguntat at ille iViulta ftatu (uper Univerfitatis inde J\Iulta re perguntai: fuper hoc examine Patrum. Hic ad cautelam trahic in farneie prefuntum ,
Quem
&
Borrachaiii
brodiumque
llinul
,
calouriter
ifta
uamvis amanhata tragat libi laco tolinam. I\on aJitcr ( paucum magis & minus ) iple Novatas Omnibus engrampatiir bichis quando Coimbram ,
,
Ut
it
homo
,
Chegat
& Arneirorum
his dextras
,
Jungimus
ub cape Novatum lUis entregara bichis , nc forte per er rum Aconteat , ut in ptria fe gabet amiguis , Qud fine naufrgio laetam chegarat a d Urbem
Imprimis procuro
meum
Liber ab
infidiis
invelidifc^ue
Rudan tm.
invelitur puntualiter iple , verba temit , quamvis pica n tia , murros, Et chicotadas temit , temit eiTe lefatus. Nunc iocus eft pulhis nunc Arrieirus ab ore
Unius
capatae fallat
e!l
in arte
pulharum
bichus per flradam deftrior illo In pulhis namque uni calendaria magna , Perlen^afque alii referunt aliique repente Trovant &: bichus , pulhas qui nefcit , ad auras Einos levantat dedios , apontat in illam Canalham qu3e fe calat , lua comua cernens.
Deflrus'; at
;
Oinne tiilit puncnH , ^ai mifcuit utde dilci ^ Arrieirum cnpuVnando , parirqtie tacendo, iilic Hic Arrieirus cupic effe fcholaftijcus iple fludans ele Arrieirus iniquus. Optat Non datur in flradis fignum dicriminis inter
;
&
Dodiloquos bichos
Pars fcaramucat
;
narteiri
Per
Delphi CO.
; ;
109
;
Per Wadam per rura ncc iillum giurdat atalhum. Kinc alii brincant & utroque fine ordine faltant Et modo guerrant valide modo lerga retrorlum
,
;
Dant ( hoc ell ) fogent , lupra lalrando paredes hombros ( Parcite butones ) metendo jam inter &: Cabecam , manibus livrent ut corpus nlheis. Nam li forte topam cum paTageiribus ipfis ,
;
Qui
tarde
Ijichus
adert
caminhant circum
, ,
inveftire licenter
;
Jamque parat verbis manibufue tocare fed PoQquam fonte novo bibitum juTcre bufonis Quamvis hi tirent de talabarte loreiram
,
;
illi
animoiaque pedora tenhant, Cum petris & paulis de his gatum atcue apatum Efficiunt fed vino , non ratione repleti.
Et
brigare fciant
,
Certus ut
Multa vmhaa
Jamque
Bacchi dixit fujeitus amicos: nwderata rc?^alat. viros a^hat volant petrx , veluti cum turba Gigantum
in
;
iavatis
Jpiter alTanhatus ob id , tot lancat in illam Fulmina Ciclopes quot forjavere bigornis. Kun defunt pauli foliti quebrare cabeas.
At
velut in ieiris
,
Per mercatores
aut
travatur
:
omnes
covadi zas zas , trape r.ope\UQ. fazibant Elpadas , quse multa pregant giivaza caris.
Jam
ed in feiris eft
caliioda;
;
Namque
&
evocadas nobiiis heros , Atque cutiladas jogat arrogantior , unas Dando rectrbendojue alias in corpore tandem On-ine , qund apparet poeira vndit in una. Parve . minusve loiet truvare fchoaaica chufma
,
:
Pauladis ulat
Buiiias
TO
moda
Sabonete
per lalages tot pregare calates , Quot carangucji trasbordaiit littus Aveiri , Aut prope cortios quot branqujantur arelae.
El
Namcum
Ut
Noxell Dediim
Diva venit nigro coberta tiapalho , otnni mater , redimita papavere bolam
carroa trahens hanc , ifta profed erit , iit quis jam inetiverit oiliis de nolris nec jam lacare podibunt gallinhc manibiis. protinus omnes
,
;
I\ienta!em
namque
Panem
Tum
Commoda
;
Portas & prefc veniens airola Patroa , percat ) ( Nelcio quod nomen , quae nil pro nomine Entranhisque liis arrancat tal:a verba Aa Domini DoClores , defmontate ligeiri Ne fugite liofpiium , ne ve ignorate ftalagem. Singula ne referam , folharum eft copia nobis Nec cevada deeft , nec palha ied omne tenemus. Piilavrx nec erant diclas , dat moca per omnes Ocyus , & quartos in terra ponimus , atque
:
:
Cbanam futare juvat Icadamque fubire. Nec medire manus nec erit ceremoniabichis. Quifque luo levat malam cum alforgibus hombro,
, ,
Tutius
clave fechare quarto pariter delandat abaixo , A.tque manu prpria cevadam levat in una Joeira , palham iegat in fagote painam , Azemelam penfat , fellam tirat inde p^;r ancas ; Nec fecum bollit , tenet hanc argola leguram. Hec licet in lradis obret unufquifque fludantm , Ele , quis eft , non deixat, nullam perdit honram. Namque Arrieiri retro efgotando tabernas Saepe Hcant , tombamque fuis pregando apatis ,
in
;
&
Aut
iol.im
qu
Praeterea
Credo
ccnipoait
mefam
vetsrairique
uno hvagem
Cujite.
Delph ICO.
Cujiter panella tirat nemo nam Koi^rorutn rejeitat eam J.v.n ftomagui bocarra cam liiie more pediat. harriga foliam Poilquam larpamus folhas multi fiunt de more graccj. Plena petit Hic etiam bufcant poufadam faepe caloiiri, Eoloniofque chamant uni de gente tudefca
: ;
III
DicunteTe fatos alii brinjamus iifdem. fi Novatus eorum Pars illos invelit Kic algunas adeft mandat trepare bofctem, Ipfe duas ut nobis dicat ab ore palavras. Hic , qui jam fuerit colherem palus ad omnem
:
vergonham perdit in hoinbris fobrepiellice capotem Afneirafque refert multas , multofcue dichotes , Et pa:huchadas varias de pedore facat.
,
,
;
veterana cohors , gens logratibilis , ipfi aut hunc logrando mamtem , Feiconem bellam , dicit , tenet ifte Novatus. novatiiruna proles Rui^ica prognies , Nefcit habere modos , hoc engolfata barulho. De tombis andat riu pars altera tandem Per pernas fe mijat pars rebentat iiharguis. urea nam cuidat Novatum dicere verba Illeque nil dignum tanto louvre d2bit. Nec magis a pobri fperetur namque ditadus Dicit T<ilc caput , talis carapua notatur.
En
Dat parabenes
&
:
Applaufo tali foras cobrare comeai Novatus , tornanfque fibi, ftat promptus ad orane Promptior ut meiile firvat , promptiirKnus ipis
Et tirare botas fociis , pagarecue ccenam. Dumn:iodo farneiis magni fibi brodia metr.nt Ad contam deix^ntque raaris jam dicere graas. Divinamquc rofam fa.innus lub nocle jogando Cartarum ludoi ^ rei^m daricittuio filhotmn ,
,
,
Turp
112
Turp novas
Et
alii
Sabonete
pariter tocando chegancas
,
cantando chacounas.
.
Cuni pedibusjinanibulq^ limul; oars namque levantat Ouatuor arrobas ex chano ponderis , unum Ut quis bebit aquce pucarum tribus inde chapelum,
:
Erpadamque unam
;
Apoitant a! li Enguiare fuis altum laltare bofetem Alter & apoftat tanta eft azfama brinqui. Talibus & fturdis , & ftrondis deuper omnem Sxpe videbatur jam jam cahire fobradum. Ndter Amus multa faciens ratione fachinas EjusSc in tiipis berrat furiofa Weg3era OlTaque relaxans entranhas faepe revolvit. Kic raiionis habet mares nam ikpe debaixo
:
Ad
quare fludaiues ( Sicut in exigua cecidit cm plvora braza) Jam magis , atque magis tum barulhare lolebant. Jlie bramit Ipumans; uno de catere pincho Advalat , &. trochum , quo ilios avifaverat ante , Forcibus agarrat totis fed noftra Patroa Acordans de fomno , audit jam muita bufantem ,
cim.uii trepavit paulo
:
;
raivice
maridum.
,
ligeira
tricangm
fupeto fenioris ovelhae Fortior avanai trochum lampejat apenas Per tadum , mederoia fuos lanavit arenques Kon ulla de Ibrte trochum facare maridi Ex garris podit inter fe guedelha travatur Sgadanhant caras , arrepellantque cabal los. Si licet in choru rem mifturare rifonham ,
cobrit
,
,
: :
Capiiham
&
^ic Jum Gomes erat multo aTanhatus in horas, Travabat ludaui quando cuin M^tre Maria , Et CLim gucdlli.-ibat cuui Zabtle i^iaco.
Non
Delphicol
1 1
Non
aliter 'uerreant
;
Ambo
led
iii
luda
,
levat
Maratona triumphum.
ipfis
,
:
Et poftquam troclium
garris facavit ab
Maridiim chamat verbifqiie refrcat amiguis Tle , quid eft iftud , quae defpregata locra
Te
tenet aut quonam nollr tibi cura recelfit ? Konne maride vides tot hlhos nonne pejatam Iple meam cernis barrigam ? Da mihi trochum
,
, ,
Define coitados hodic brincare qud illud Cras veniet tempus ( nec tardat ) reddere contas.
;
Tum
Nos
His
nam tale ruidum Sam-Miguel erit noller cLim lngua palmi illis pagare faremus , Cacliacoque tenus noftras metibimus unhas.
;
parlis , aliilque Iblet tandem Marafona in catare donec , Abrandare luuni maridum Ex quo pinchavit, dulci det membra bnquae.
,
Deitarunt
lele bichi
Bocarum jadu
volat
omneque
,
ujat azeite.
qui milie palhofas , JVlille algazaras per nodem , mille bravuras, Wille macaquices , trapolas , mille mocancas , JVlijMe cabriolas , candongas , milleque trovas , JVlilIe trapalhadas , arengas , mille tramias ,
Mille carambolas , tretas , mille remoques , Wille mogigangas , tregeitos , mille chacotas , Trocusbaldrocas , choldasboldasque chorudas Exercent omnes , vilem turbante Falerno Nedare canalham donum agradabile Baccho. Poftquam bandulhos enchent , dane corpora fteirs; Nec apatos tirant , defcalant ve piugas. In caleis dormire blent , quos nica manta Cobrit; & ex buchis faciunt colchna repletis. Non ceTanc barulhare licet defeTa ibnecam JVIembra pcant; quoni veniat madrugata chegando
:
&
Tulia non
AmuS
fi^
Amiis
Kelcio Kecio
:
Sahonete
ego pafinor
,
focii
pafmantur
;
&
omnev
;
:/"
in illos
credo
qud
illi
Cm
meas corrant , totus & orbis Ei iVi-JS :in barriga trazent denique regem. Cernere erat tantas beiarum denique manhas,
fcas
&
aldaa
namque
qua per acafum tiravit node cabreium, Confeflim focias mukis cum coucibus arcet, inde Patadisque alias manjadouribus Sofraga cevadam larpat palhamque painamr Arrieiri x dicunt , hhn burra retrucans , Atirat muitos per lojam folta pinotes. Omnia rmchus eiant.deerant quoque tmpora rincho Namque Aurora Poli portas desfechat in ipb Stanti aparelhai Solis rubicunda Cavallos Cujus ab Oceano venit apregoando chegadam.
,
, ,
;
Aut
flrondre cochi
aut
Pefpertant bichi., percamam membra flalicant JVlane novo reinando luos remela per olhos.
,
Kec preguia
deeft
illis
modorra ioporis
,
Betinet in cama bichorum corpora , dum non Ajufiant contas , in queis fuperflua pr^ter Qu.^ pagant mefe , guftos tirandoque beV.nn , (Huc lacrimas ego pofco hic torcit porcaque rabum) Pagant atque repgant terque quaterque ruidum. Antequam abalerur , fobit Marafona fobradum , Enumerat garfos , colheres contat eafdem , Et-guardanapos lepidam miratque toalham ,
,
, ,
kaninhaque tota remxit. ]Se retalhetur Tunc oihis , ut punhus , olhat trombuda per
;
omneS
Choupana
cantos
,
2s'am traftem
Delphi CO*
IMona Mnnfonis Oh qiiantaque bichus aturat Euzigata , quidem parvis maiora rapinis humJlditer omnis, Pol reftat fazere pazes
!
!
:
iTf
Perdonem
;
noftra per
logrum poleie ab
Ama
Bichus at illa libens taein matreira litbnjam Acetans , disfarcat trombas , moftrat alegrem Nobis carantoiham , quos convidai , ut ipli , Cum \tnerit Maius bicho delejabilis omni,
^-ec
F^rroIhLm dignemur petifcare flalagis deixemiis ibi gotam chincare madri. His demum exacis , perfedis denique contis Berrotam lequimur , bichancreando Novatis
;
Cumqu calourorum
boroeirorumque
criadis
Qui contant praas ( nec perguntamus ) eorum Atque modos patrum vivendi Teepe relatant.
Kon
\'
line
maranha contant
,
,
hi
,
talia
nob/s
forrent
&
Ifttf
Novatus erit maior pedaus & afni , Grandis erit parvus qui pala\ roribus ilis
,
Se
criado pagat alheio. Jaln fere finis erit derrotse, quando Pedrulham Cernii-nus ifte fabis ell: lugarjus abundans
,
;
levat
&
vinum
Hinc cevada quidem , farranaque vadit ad Urbem; Hic papoula , roas , hic iaramague lemenc^in Vere dabis tandem nimis aprazibile chanum. Eli; prope Lorctum pauio diftanter ab Urbe , Pons a parte rei de iobrenomine Maya , V'Je!n prope comeat rtrada marachanus in ipfi , Ex quo gtnces UniverUtatis aviftant
,
,
:
Turrim
Ha:c
in praecipiti
ftantem
quae
mxima
,
furget ,
alias inter
tantum
coriita levantat
Q^^^tum inter pontem iVlayae pons extulit Urbis. Sj datur in rerum natura turris , ad aika
^use
clieguet
ifta
jl6
Ergo Novatorum
Sabonete
crrit
tremura per artus ; Stacanturque comas , & vox gorgomilibas haefit. Ac coca ingens , trombudaque loba fuiTet Turris , & ptria gentes papaet euntes. Plmarunt iterum , maeftique olhando ficarunt Ad molem , quae cundis moftrat olhantibus horas Quatuor ex ladis , cm ftet circumdata finis. Jamque marachanum deixant poft terga Novati;
^
Protiniis
Strudain quceque fuos arreganhare videtur Dentes idcirco femper ridre parecit.
;
Qunm
patei
,
Saspius a'agas
Mondegue
,
Quando Deus
, ,
querit
campos
&
Kullus erit primo qui non deTmaiet olbatu , Novatus ri2:numque fui ,dat nemo nec ullus Gentis habebit caram mille eoloribus ifte Se facit ille cupit legois hinc ftare trezentis. Bic chorat ille gritans , alter jam torcit orelham
;
:
-
ed
nec pingam deitat fanguinis ullam. Hic per vergonham retro non tornat , & iHe Arrengat item , quod jam chegaTet ad Urbem patres deixaTet amatos. Et natale lolum ,
fruftra
,
&
,
capotem
derrbat 8c ille chapelum. Hic tacet , ille regias dat , carreteirus ut unus. Omnes encambulhatific ire per Urbem Cc)us incipiunt , ourinant fepe , priufquam A' duo per portas intrent , paTentque muralhas, Hic ouvent novas payzarum namque parata
Embuando iuum
Ante
foies Urbis
moorum
cfila
ftabit,
Quorum
Kanchus
&
Caban.e buicans jam jam fub nodle buracum. 'i'alia coftunitiU per fradus , atque per Urbem Exer-
Delphi CO.
Exercere^omnes bichi de tempore , donec Ipfe chegat cucus , quando toucata boninis Primavera venit , quo tempore bichus abalat
117
Ad
patriam
Clauditejam rivos
CALHABEIDOS
lber
In lucem editus ah Horatio Burriqui grandi Poetajlro,
QU me,
Seu
,
Bache, chamas? aut quae loucura cabecam Irrequieta trahit ? videor faltare por eTes Oiteiros feu quis Iate Fria Flum.ina turgent;
;
ha muito , vinofa Anadia , triumphas. Kum totus feror in bbados ? quod reora Nuiren Concitat ? unde mihi tantus furor ? Hrrida noflris Sem duvida carranca oculis bebadusque videndus Objicicur Calhabeus adeft Calhabeus ubique Quo me cumque virem , Calhabeus oberrat &. idem Solvi in tertivos facit obvia ^^edora rius. Eroage galantes nimos, da Eache, galhofam Inlignem celebrare tui quo digna canamus Tod.e sfgotentur , quct habet Collin.-bria pips. Alcendatque meam tua facra fumaa cacholam.
quibus
Sicli;et el
animus Calhabei
fa<^a referie
Ingen-
-Il8
Ingentes ut
odre!?
,
Calhabeos.
e%otet ut
,
ipfe tnellos
,
Utque fiudanteas faciat decrefcere bolfas Idem par pipx par dornae altoqiie tonello Atque idem Eachi fat matriculadus in aula.
,
Hiic
Sic dia multis , quis fe regat alta , cboveiri^ Kuc ubi perpetuas Palias fibi douta cadeiras
,
Erexit Lilamque elato in vrtice nutrit Ahp.a juventutem , grandes fadura ludantes , Infignesque datura vires , quos borla coronat Branca , vel in viridem quce vernat pulclira colorem, Seu quos 2arconem , fuperatque rubore pimeiuos y Vel etiam , qusc boi la refert amarei la doentes , Quos curat coelo-ve decus qux trazit ab alto. Huc quoque , tantorum nimis invejofus honorum. Venit & hos colles , oiteiri femper amator, iiufcavit Bachus prprias hic ille cadeiras Olentcire volens exornat ubique tabernas, Quvis fibi cum bebadis alrotat hnbere gerales
,
;
Kuc gloinerata virm(nequeenim patet aula creancis) Turba gradu titubante venit juvat ufque morari
,
;
Sub ramo
viridis lauri
qu fulmina pofilnt
i vera Poetae. ) todos, hinc , inde
He
para
rir
como vem
ligeiros
<Juam
varias velit
bebedorum quiique
,
figuras.
;
Bic triftis venit , ille liilaris concurrit at alter , Garganta fitiente , volat linguamque botando De palmo qualem m.os eft lanare rafeiris , Cum , calm emichante , foent gritare cigarrx. Alter alegriam nequiens cohibere , galhofam Ingentem facit ad pipas , gatamque tomare De/ejans ruit in plenas , de more , val|b?.s , Gelit , & coiro tocare perenniter arpam.
,
,
Err^o
, ,
Panduntur pips
;u,yit ire
provare minorem
Waio-
Ca Ib abei dos.
Maioremque fimul torneiram auferte buraco Contendunt pariter non liuic concederet ille
;
I19
,
Ni litis accenos vexaret plurima bofes. Conlidunt banquis , jaiii copia muita de vinho
EtTiuit
,
& vcuas
"
Hic bibit , ille bibit , bibit alter & alter ^eofdem petit ille viciTim Hic petit implcri copos Nec IgotaTe iterum fatis el fed pocula beicis
,
plenum
adhuc
bibit ille
pipotem
Ted
iple
amplius optat.
,
Quod minime
bebadi fperabant
Adventat Calhabeus & huc fine me fine, dixit , Attollens gritum horrendum fine me fine dixit Praefide cundoruna decuit properTe vinhorum , Cunctarumque tabernarum Calhabea nec ullus Guttura curavit , quis non fatis una tuiTet Pipa refrefcandis , plures nec forte tonelli At vos ceu bebadus non ipfe andaret in ifla
;
,
,
,
bebadus
alter
Ka qualquer vinho nec folum quifcue canadam, Sedcundi plenos f^otritis ore tonellos ?
quid vini ruperel mihi ? dicite quanta Ficrunt pipa: Calhabeo ? utinamque fobejet Magna tonel lorum mihi copia sruttura , fauces , Stantque mihi ficcas entranhx nem pilca de viniio In tripis ftat frefca msis boca feca , pegatur 1-ingua paladari. Boa l boa pea me prego , Si mihi nec mdium deitrunt forte, tonel Uim. Verum ft feito perdoo- lhe paVe por efla. Dixit & in bbados fe protinus ipfe propinquat. liii utem , feu forte metu feu forte vinhac , In cafcos fubeuntej cadunt quin vina leponant, A
Dicite
, ,
!
'
..
Ni.-
120
Ni tunc Jonge
Calhaheides,
aliiis
blandis ineiguicibus ufus , , Alliciat bbados Calhabeus , ora refolvat Dcla maneira Medos tibi , jucundiTima , tantos,
&
? non fum papagente, crucntus Tauriis,non Tigris,& Onc3,nec Urus Sum Calhabeus ego nolra c^uis alegrior urbe , jMitior aut quifnam fub fole achabitur ipfo ? Num trovoiis erat mea vox , ut terreat iftos "Ufque ade bbados ? at non magis apta galhofis i^udita efl unquam nolr garganta CoimbrcC. Pro ventura medos caulat minha cara tamanhos ? At nulla eft tot carranca bonitior orbe Ipfum , credo pteft minha cara excedere Eachum, Quamquam Divorum vincat pulchrcdine chuimam. Kamque , Calhabeo Eachi fi comua ponas , Jple Calhabeus fiet tibi Bachus ut alter Si gadelheira meam , cobrit qua: provida calvam Cubrat fermofi crefcentia cornua Bachi Ecce tibi Bacluis fiet , Calhabeus ut alter , Ento ceu fracos terret bicharoca rapazes , Aut etiam pvidas aTuftat iobus ovelhas , Afpeclu in primo Jogo vs por terra cahilis ? J\ledrentada jaces nec te minha gente , levantas ? Ora levantai-vos iterentur pocula beicis , Kec fiquet hac hodie de vinho pinga taberna. His didis paulatim animi redicre recelTit
,
Turba
qiiid effingis
Non Leo.non
Cordemedus
Erigere
,
null gravidas tamen arte cabeas aut monitis Calhabei accedere pollunt.
;
Et jam pafmadus ftabat Calhabeus ut una Dorracheira omnes ade chumbaTct amicos. TJnus quem binas tantum elgotfie canadas Contigit horrendos oculorum abrire bogalhos Evaluit tandem mox ut defronte loquentem Sufpexit Calhabeum , illum de more faudans , Alloquitur lingu pHr truncifque palavris
, ,
Ec-ec;
Calh ah eidos.
12
:
E-ec-ecquis, ait, Calha^ Qu. Calhabee, quid incuis? Non egoUim bebadus- Vinho? Venha vinho,Seni.or
,
Nulla mes hodie molhavic pinga goellas Fraca cabea tenho paem quem bate na porta ? O' Calhabee , bnus vnias d-te muita faude Quem pode fis felix para ti fluat ampla de vinho
:
:
Copia de
'
pipis
qu:
pedora
ficca regalet
Atque
induigebimus ambo.
:
Talia dicentem. bebedorum turba jacentiini Occupat , & fnniles iiilari dat voc palavras O' Calhabee Deus nobis hcec otia fecit nobis communia feiant Sejas bem vindo Gaudia nam boa pinga lemos boa pinga bibatur. Tanta pelas noTas corrat vinhaca goellas Quantam ferre lolet Inverni menfibus augam ,
,
; ;
Coimbrenles cobris qua turbidus agros. alqueires almudes , ferte canadas Et pipas ceu Monda , luant date pocula , tripas Tempetas vermelha reguet Calhabee , bebamus. Tum vero bebadis animi nova robora furgunt Acceditque fuis felo ordine quique valilhis. Ison tamen in pipas corjtendis adire , tonellum Ingentem Calhabee petis non outra medida Jmmenfam ut perhibent barrigam aequare podiat. Sed prius in vinum quam (^z accingat ,amicam Ajudam petit Bacho vos dicite mecum ,
]\ionda
,
Ferte
llti
Gritabat Bache
modo dicite voc tabernarum decus immortale cubarum Grande ornamentum boiracharumque repertor , IBarrigam aquentas , almamque infundis alegrem JMagnorumque homines facis efquecere laborum: Bache pater bebedorum idem bebediTimus , uno Excepto Calhabeo idem bebediTimus uno Excepto Calhabeo adfis; da pofe tabernam Efootare mero; qu lurgat alegrior alma, Fac
,
locii
elat
122
Fac natet iminenfo , ceu navis in sequore , vinho, Adis , Lenjee , favens. Nec p)ura locutus , ?<iox in fronteirum celer irruit ipfe tonellum , Et bojum trado invafit , fecitque boracum Ingentem ftetit ile tremens , uteroque furado, loonuere cavse, ftrondumque dedere cavernas. Et li fata Dei fi mens efquerda fuiTent ,
; ,
Auderet trado totum egotare liquorem , Pipaque non fiares , Calhabeique alma perire;;.
,
firegans , bocc , ceu fornus, aberta, Incubuit bojo vinum garganta maduruin , Torneira efguichante bibit quantum lia botara ,
;
Jamque olhos
engolire poteft sfaiinadus in agro Qualis amorofo bezerrus ab ubere mamam , Fucinho pullante , chupat jam nuiia de vinho
ille
;
;
T.antum
Sgotado penitus
ficavit
;
pinga tonello
Kec
fartadus. erat
in pelle
bebadm tamen
,
altera turba
Non
cabens caiconnm alargat atacam , Atque carantonhas faciunt chafaricis ad infiar. Huic Calhabeu5 ait: quid agis? bibe plus, bibe, qujefo,*
engole copinhum paramuito, llie dilTe Jam fartati omnes olhos pars ponit in alvo , Pars botat arrotans fpnmis bofaradaque tomba. Interea cafcos Calhabei embotat , & ilium
ialtem hanc
:
:
Sume canadinham
v>a]tem hunc
;
al aliis
,
nav5 Ibis
Imbellem vinhaca facit non ille cacholam SuRentave potel: nec pes nec perna direitum Sirftinet Eacho huc illuc nutanti vrtice Orgia feriejat quales tunc paiTibus cTes Obliquat nunc has fquin?? nunc provocat iilas;
;
Ipaque nutanti raa larga eftreita videtur f*rotinus in gritos abit garganta medonhos Bache , meae vires fanguis meus nica cordis Spesque , qniesque mei noRrce gadilheira cabecae , Si tibi forripUcet , tuafit rariuma pulhros i Dei:
:
Lalhdhcidos.
'^eixabit f|T^<ire,
;?.
I>23
,
cornoso^ji/v.
"/ '-iS
.VI
.
akent
^-r;tavit
,
mea
-O ut una canadra. TandeTO ^lii appJauduiit Ca!i)abeo &. taiia dcapt Tu quque, magne,cadis, Caihabee pro'7atior xtas NiiPiC bebadus merit Ppiiiarius i:p4t bibeidi
beba-i^uscue caivit
,
I
Lf;:-:or
Pi.ei.-it
es
,
te noilia lus
&
RAPAZIATICUM
CERTA M E
Tu
Ba Ut modo
-
nij'lc'l
N-i
metidis bravi fub pelle cabronis Terruerit gattis gentein Hortelaiiug ad lindas "Xamarrae pofitam , totamque exciverit urbefn
^^ '^
'
-.
Af-
124
Rapaztatcum
Afceadatque meam tua nunc fumaa cacholam: Sic ego non tiineo caus celebrare tamanhos, Non anJmus contare horret fed alegris in omnem Gotteiram ire cupit bofe? ceu gattus amenam Et qualis buicat bebitor mofquitus adegam. Tempus era-t frudlo, quo cereigeira maduro, Ginjaque golofos brachia ceifa rapazes Ingenti truiicos trepandi inflabat amore. Ergo Manizola; caput inter nubila condunt
,
& latum componunt graminacampum, armavit grandem Quinteirus , ameixas vel rubras auderet ab arbore ginjas aut genitos maldita node pepinos.
,
Inflar ferpis
odrem
,
ponitque bocam beiosque tremendos -efuntat moris oculifque minacibus iras Addit, & ingenti latera rdua cozit agulha. Huc delela bravum fortitus grandia feptem Corpora gattorum ferpentis claudit in alvo, Aft illi LiC (t^c cJaufi videre cabronis
,
^dincat
Pelie fdorenti, tortis rafgare fateixis Intentant cabronis odrem fed protinus omnes Ut videre fus nil profecifTe per unhas Raivofa cum voc meant mox dentibus ipfi, Atque unhis brigant , tombis fera cobra rodando Gattorum impuifa vadit. Velut ille fubida
,
:
rebolando fertur acerbam Fortia cam tripis Peramanchx vina batalham Exercent , & multa replet fumaa cabecam. Jamque Bichoriquae per cundas triftis adegas Fama vagabatur , ine fanguine tota ficavit Urbs muito turbada medo. Pequeninus agachat >e qualis tenro fub pedore matris , acerbus Cum , pater ecce venit clamat fera cocca: varonum F:t niedus in rabo , portasque cidadis obrigat Claulapfus ceifa
,
;
Qui
Certamen.
;
125'
,
3: unus fama novis mentiris crefcit Claudere Inc;eiUem affirmat ie fe vidiTe hgartum JMonftri horrendi, informe, ings; hic fluminis inflar Contat aTobios lefe audivie tremendos. Hos inter motus omnis formatur in ampla Ordenana praa , gentem hanc tropalque gubernat Nobilis notus fiiper aftra Mafonius Heros ,
,
&
lefe antiqux Xamarrx; ab ftirpe ferebat nomen traliit inde Mafonis. Per pratse canos Jam triplici fultus borrarha quilibet ibat Andando alegris jurat ire , 8c cernere ferpem^
Qui
Lata Mariizole,
ftatio
,
ptima
Hic
Efficiunt
Fit fela
lombram bona vina bibentibus aptam hic multa novis merenda comadris Dat logra; & hic mocus raparigam afflatur amigam.
freixi
;
hic grandis
Garganta fitiente viri , longamqiie faudem Exorant per mille copos hic fspe machuchus
Almoum
cabreirus agit
,
poRquam
avius
omnes
Ambuiat alquebres
,
ibat fera cobra rodando. Pars ftupet Elboreis monlrum exitiale rodattis Pars moiem mirantiir odris ficat ilie mamadiis ,
tombilque
^anguinis hic expers freixum fubit ille depreTa , Hic larangeiram trepidus ceu gatus atrepac , Ifte aiinheiram petit ocior , iila bolotis ijuam fi plena foret. Jam tanto ex agmine nuDus Kcl^abat nam quifque fuam confcederat ornum. iJilpenla qualis ratcrum exercitus ingens &] male j^uardaum forj invenre preumptuin ,
:
Gcns
tt
Gens fumus
Gattus
,
Rapa%7aticUm
hic diciint
:
at
h tunc harridus
le
intfafe
iii
occulto recepit
Hrc videt, , magna cum Stans ceifa in freixo , ceu vrtice gralha Pinheri Aut qiialis Brafiite Papagaias in arbore raucus Garuiat , iile fonos hos incipit Eia , v.-^rones
:
&
O
1
')
Elbor^ei
Si
.,
inutate
bixam
y
defcendit-e freixis
illa
cunclos vos
papabit,
,
Namque
Orbaturo domos
alimria iliios y.tnturaque defuper urbi. Aut aUquis iatet error.: odrem hunc invadite Quid gens , fi fcieret veftris in inibus. unam
-,.
dic
libenter
Qui modo
centeno.s
ferr.i
poteratis in odres.
> Refpicite ad patres , qbi ftat briusiHe , riibant Ouograndes in odres quorum Aicaravia triumphisS Floret adhuc magnumque tenet per fecuJa nomen. \ Oh ptria , oh vinhi domus, Ebora; inclyta Bacchgi Wi^nia Sertori num jam.vetus excidit illud > Ro*bur inexhaulos quo.invadabatis in odres ? i Ah quantum exitium noftris feta cobra ininatur Vitibus illa buchum velris faturabit in uvis , Deixabitque nihii ,.:bene jam queimare.poteiiis Antiquas dornas fiquis ;tamen hoft5 in odrem Ire aud,et , carro virJdantibus ibit ia alto Vitibus ornatus Bacchi quanta inde manebit Gloria .1 -praeterea fi-premia cerni t , avarus Non capit il'a a.nimws :. centum d.ibit ipfa toneles Camar., ipfe d.uos de, vinho dabo pipotes , Qui'tombat , durumque poteft abrire penhafcunj. i Si vos nulla movet tantarum gloria reruiii , abrite , Denjque bor^achaj j::}qv},as huc trouxeftis > ' Bibit.e jam todas 3 poftvvina loquacia vobis Fors ferpens mof^uitus erit fie forian abibit
!
&
'-
&
^Terror y
fJs
I
didis commtsti animi , nam premia vires Vpiraot j.quidnon mortal! j pedoracogis \ nihi agrus amor ceifam jam quilibet ornuin
:
&
Cum, forte
uas medus
gavionis compulit umbra Abfcondi , iilae omnes pulfo terrore , pateiiti Dant fefc intrpida campo , gallique vccantis
Isevi
achavit , aut
gallinhas convocat
holis
ex ore tirant ifta quilibet horridiis ira Defcendit freixo in campum , mox puxat aciitum Per gladium , atque carie bacamartem mettit, & Idum
;
B:xum
olhum
&
prope milieno laceratus vulnere campo 5:L^at oder , lahiunt gatti , canpoque meare
I
jipiunt
Gramina:
'C :r^ ut
refpicieis qiiidam
Keipiciunt omnes : tum voc iMafonius alta , A^nofco aiigurium , nos vina tenebimiis anno j multa , ex uno nam cacho imp-lebimus odres
j-rtenos. Lseti cundi taito omine gattos lr,.adunt , ferventque tiri , cadit horriuus H i'"^ \ iilnere pitlolae , bacamartis concidit iHe
I^tibus
,
''^^"
'
&
media gattus
fe ft^rat arena.
n cerra
Hunc jubet acciri per vincia Mafonius , inde Increfpans naUim , veiut ille que tudo Inti ^ts. , uid mole hanc immanis odris, quid mtra, velhaque 1 anta iroic tecilli , noliram t-rrentia gentem ?
Ali
Oh
reddit llmili cum voc graolas excellentes mea auinta tenbat ameixas
ille lias
ilulta remariam geiu lu:c faciebat , & hortas C*lcabt pedibuj ,. fr^iuniqu^T^pabat , <3; filhos
128
Rapaziatcum,
chimsram,
,
Atque ideo hanc inagnam fabricari mole Tunc oculis Dudor tlaminas fufilantibus
inquit
ruim ievet hafce diabolus hortas , Traneat ifta medo led li tu feceris outram , I\un in pelle tua voluiTem flare motinum Omnia juncla mihi per couro ftulte pagabis , Kamque tuos oTos zambuji fuRs macabo. Eiibanti , ciroula fabit Icit fralda vapore Hmida cum quanto fateor per dura cucurrit Frigidus oa medus: fed nos Deus inda juvabit. Eft locus a ramo ftatio bene grata bibenti Cognitus ac prifcis placuit chamare Tavernam , Huc bebedorum grandi tunc turba barulho , Atque odrem circum multam faciente galhofam , Garganta litiente linguamque botante venit De palmo qualem mos el lanare cachorris ,
:
O vila
Cum
calor
Ingentem faceie ad pipas ^otamque tomare Col^umant polaque boquje gaitare vafilha , Jam modo de couro tocare perenniter arpam
,
Jam modo
Ergo defejadis ubi chegat turba vafilhis Pandunlur pipc^ juvat ire , probare minorem , Majorem que im.ul rolhamque tirare buraqui. Necque bebifTe frmel latis el , fed pocula beicis Miile levare vices , unam bibit ilie canecam , Hic dois almudes gritans fed hic amplius inquit
,
feptem paare canadas. Alter oUios sfregans , boca ceu fornus aberta , Cum magna inveftic pipa totumque tonelem Uno golpe bibit fic aufus dicere dorna Non facit uMa papum eft unus mihi pipa cominhus
Deixaiir>e ad tripas
,
,
:
dixit , tradoque buracum dentis inque cubse curvam compagibus alvum 'lile furat ftetit lia tremens , uteroque reculb
:
Ad covam
In
iatus
,
In-
Certamen.
Tnfcinnere arei
;
125^
gemitumque dedere cavernx. Ft A tat quiJem fi mens non torta fuiliet , Impulerat trado totum intornare liquorem , Pipaque non liares bebadi Ipes alta perires. Atqne iterum ille bocam toneio chegat aleerls Devotam, piacideque merum garganta madurum quantum illa btarc Torneira clguicliante bibit OuantLim illa engolire poteft. Jam farto de vinho > '^n in pelie cabens calcarum alargat atacam ,
, ,
Et Icmeiliante modo
facit altera
turba
caretas
Atque carantonhas faciunt xafarizis ad inlar. Jam tartati omnes culos pars ponit in alvo
,
Pars botat arrotos , lingua imperrante , cabeam Nemo tenere poteft , nec pes , nec perna , direitos. Fervet opus , cundi Ic accingunt , pellibus iplbs
Defpojant gattos
Gatte , bodega , Contegit eventus , nuper ratonibus una Borracha meri nunc fadus , & arpa De couro , tripas cantado blandus alegras.
Facluri. Noftra fimilis tibi
DESCRIPTIO
De
Entrudalhus jogancis.
,
INfpiret galhofeira mihi Macarronia Mufa Qu3e mage chouricis tumeat repleta , gracejos t ma^^e cargatam tcneC cum vino cabe>^am,
l
Tem-
t^<3
Alegratic
Tempus adel nolris nunc felejare Poetis , (Quando Entrudiferis refonant loca cunda cliocalhlS^
Atque laranjatis ludit vitioia juventus. Inter Acadmicos feria fat prata bibeunt. Nunc lociis eft pulhis , rilli culpire bigote$ Jam video trovis , quas nunc chocara facundas Scripferunt iiociu ( cornu reboante ) Poetas , Cum veniat (veniatque cito ) toucata boninis Priiiaveta fuis , & det lacta Pafcha folares.
Dabitur hanc noftram
fjepius repetire
palslram
Et pafateinpos iterum cobrare licebit. JVlille reg-ozijis recreabitur Aula Poemis , Atque ardore novo nos defpertabit ApoIIo.
fuHentat brevis efperana fodalcs, Interea emprefae nofirae monumento fopitu Jaceat , nunc baccis coronet hedera Bacchum , Et li4:^ero Patri libri obedefcere queirant. Ut. vale dent carni , cuiidi replere barrigas Dulcius efcolhent , qum perafulare per auras Oravibus conceitis mente puriore geratis ; <2uis fefudus erit , cm defpregata locura Omnes nunc teneat , aqua caballina per horam Ison fluit ex fonte , tacitis jaculatur efguichis. tanhis caicantur capita pafim Fervet opus
;
uos modo
Hic laranja ferit , illic cabritefcit in ictu Turba rapazorum , magna comitante caterva ; Atque firingatis inundat aqua janellis. Denique ubique gritus (Bacchanalia crede} oulheirus; Kun: gallinaiuin miferand forte maritus Delditofam animam puerili golpe relinquit Quique caput cortat , pregat id in enie triunphans,
;
Ut
tB$-.
FESTA SACCHANALIA.
3t
aua
,
Iseta
juventus
Jamque
lyrae
&
citharas
;
magno
Incipiunt refonare ad multa papanda Marujus Accelcrat , magnumque parat forbcre tonelum , Atque afare bovem flammis , & fingere lombo?. Statque puella alacris , cundlolque eTguixat eunte$'i Fit domus intus aquac tluviis , fit grande farinas
;'
Exitium , vulti maculantur, & alta tumultu Tecla fonant fervet cundas laranja per aurss Extemplo pueros idem fimul excitat ardor ,
;
Laranjafque
manu
capiunt
tentantque carolos,
velociter illuc
Kuc
Efguixare alios , venienti & figere rabum. Protinus unanimi coelum clamoribus implent,
Illulofque cient rifus
Tunc
plaudentque cachinno. , ludo optato placet rea , multum Apta pil^ , & ludo magis opportuna panellas. Huc poi^quam pueri lata cinxre corona
aliis
,
,
:
'
Ii!e
Ligo panella volat mdio , quam is projicit illum^ alium donec vrios refoluta caqueiros Frangitur , in mediaque ardentes deflituit vi.
;
rus illico m.-clus Dilcedic procul , errantis ne forte caqueiri Pendcient collo , miferum ludibria vexent. Hoc Ixtus videt Oieirus , gaudetqae triumpho Entrudumque cupit muitos durare per annos, Jnterea parle ex alia ftat frigore Jarra , Alordafqiie parat varias , vinoque fepultus
&
;,
Procumbit , triliique ferit penetralia ronco. L Ique adeo viget Entrudus oer tmpora
;
Diverfos inter ludos conlumptus inter , Mu^t nocendi artes plaufu finirs videtur.
doma
&
/. /. c.
P?
CA}
CARAMUNHATIO
BEBERRONICA
In Mojquitum
DEixa-me
me bocca
Quid me defcanfum
& multo
,
ftirantem
o trombetilha diabi ? it Boriantinus ad hofles fie tu mofquite fub alta , Koe venis , feflamcue facis cum mille rodeis , JVlille viravoltis , ceu bailarinus in orbem ac magna (trombeta guincbante} galhofa iVle circum Te chegas , grandis dehinc lancetada per omnem femper qual lentinela paratus It toflrum Defpertare viros , lomnolque expellere cantu.
velut in guerris Trombetam inflando
Delpertare audes
Nam
Oh
burbulharum Pater importune niearum Deixa-me maldito , quid me trombeta fatigas? vai l cantare por eTes Kolo tuos cantus
!
variis garganteando modilhis ; Oiteiros noflros noii mordere bigodes, Vai Ic^o , ^onne mihi hum pouco tandem dormire licebit? Deixa-me maldito, quid me trombeta fatigas ? Torneiram potius , tots quK roubat agrados , per angulos te introducendo buracos Quaiie Forfitan hanc circum grirando andare juvabit; Kic mofquite bibns donec te vina rebentenc ,
;
&
Todoque cum
totib
morras fartado
diabis.
JUR"
33
JURGIUM INEXORABILE
Inter Pexeiram nnlentem pagar e cijam ^* Agarratorem Cafifibe volentem filhare celhanu
,
JAm
Ille
fatis
ralhans
aliterque chorans,
,
Donec
Sumere celham. prsEfumens golofare gimbum , Voc regali repetens tributum , Pro tribunaJi probra clamitabat Papacarochas. Debitas cifas , veniens Cafinham , Fraudibus pagas ? fugis ut latrona ? Ad cagarronem comitante nigro Cito volabis. Tum Regateira intrpida arrebatans Dexter celham tenet , 5c finiftr Rumpit adornos toalhamque rafgat^ Puxat orelham. Ore rifonho, revocans puellam
,
Undevenifti
Pecora campi.
Comprimit ralhos loquitur benign , Voc fubmiTa refere ns gafivam Vifnc jam celham ? redimens quatrinis
,
Purga tolinam. Aft Regateira endiabrata ferrans Ungulas grenha nianus , & levantanjIllius barbas tenet , antevertens Perdcre bogas.
t^4
Ille
"Jurgiunu
teimofus tumulentus
eget fpurco
inlat
Dona
Non
Vocibus utens.
Acritr foccos renovans uterque Et marotorum exuliilante tinba Rafgat veftem , manus , atque nares
,,
&
Sanguine lavat. Foemina efcumans , refolhare coepit Mordidas ventas , labium regannans
Dando
comeTat
Te
Dicete xifpas ne jam cheirat tolinare bogas ? Sive Malfmo glomero dobrones ? Fraude defpachum petis & requiris Multa papanda ?
;
Semper
Vis ne calcones ? facito querelam , Eota cordonem , rapito prangam , Surripe bogas. Junge Rendei ram , numeranfque brabas Garreas , falias cumulans loquei las ,
Lambere
cias.
,
;
Utmetum
Mane
Accipe foccos.
venifti petere efganatus
,
Vefper exploras vomitando roncas , Tam cito efqueTis redamantis arrhas Dic patarata. Plura non lembrat modo quae rogali ? Sponte bixancros placiturut edens Quando fallabas aperis ne portam Surge Maric.
:
.'*
IrtexorahUe,
Folias tantas celebrare bufcas
?
rjS
Quando non
Me
Vade zurrapam bibere in taberna ? Sume fardinham maciemque perdes cereale mnus , Leva motrequ-m
, ,
Dum
$i cupis bogas
capis ifcas.
,
Tenta trefmalhum
,
kpidus
fatelles
;
Exigis chinam lolita gafiv Linque caxopas traticare vitam , Define arengas. Cumque Malfino duret illa chafcos
Fsemina armando nimium carllum Per nates vultus rabiem , ramellam Valat olhorum. lllic Sbirrus queribundus ardet armipotens Maric, SiRe paulatim Quaic confundis fiupefada Ninfa , Lummina amantis ? Nunc habens arma ad puerile bellum , jaculandv-) feixum ? Defpicis lamam facito k de.Uam , Arrogans eelham
:
Ludere cifum
Vifne farfantem fuperare virum r Nunc potes lin;;u lacerare vitam Hac venenat gravida fagitt Ludere veibis.
SSc
136
^urgium
l
,
,
;
&
Cerne golofum.
Tnin galopinus
fimul
& fragona
Vade
pateti.
: ;
Turba
At
Pafmat ubique. Regateira esbaforafa gritans Dixerat ito Jatro formigueire. Gente pafmat , raoidam pelejam
:
Contat utrifque.
Dando pregonem
dedit ad tamancos. Aufugit Sbirrus lacerando grenham , Egerens iras , tumidque voc Terruit uiLem J. S. C,
uxor
gritis
embuxat
at ille
Aut vult gritantem deencrelpare cabellum Namque bonum nunquam pancadaria facit.
Sive cupit buxo modicam augmentare barrigain , Ut dentro gritos uxor habere queat. Verum eft , nec fallor , inelior fententia aicens Remediu m iingus eft ba>;us ad oTa bo num.
A L-
37
Z'ces fragoriiS
amantis.
ELEGIA.
VT
L^
Ox
erat
,
8c
terras
Mar:ibutus plenus amore venit. .^arlare exoptat fragonam a longe cur ? ipla Nocl feneneil pollta feinper erat. Fallut amorudus reputans lograre piiellam ; Aft Ancilla gravis decipit arte filens. Il!e arcana inovens , arrancans intima cordis , Talia tum fatur Surge Maric niea , Surge Maric , veni , expones prascordia amanti
:
Quando
Edere bixancros , maxiina amantis erit. mihi , lemper fi veneris , efto Surge fac , & brincos , Femina chara mihi. Sum magis atque magis te fum vifurus arifcam
FariTiina chara
;
cur vinclis pofita lingua tua el ? Tranfa node , inventus Marujus , alter , Quifque erat armatus , turbidus arma tenens Aher qui armavit barulhuiB rure viola In chufma cantans alter , alter erat. Tunc cuculi cuculant, tunc pipat grrula gralha Efganatus utr cucubat in tenebris. Alter & appitos dando parlabat amores
,
Dicito
&
&
Os
\ ox tua parolas laeta ferebat eis. mihi nunc claudis eras tajibus oflia pandes. Dic mihi finezas prvula , rumpe m.oras. Ciiique facis bixos illis ? cur nunis amantem
;
Fof-
jS
Fallacia,
?
Fnfquinhs tantas , dicito curque facis Talia dida dabat zelofus cseciis amator , Talibus ex diclis rinxat amata fua. Hic nullas vocs dederat ragona patetoe
HsCc
:
aliis.
Auroras papitat ardor , Profpiciente nigr , morio faepe manet. Tunc paTmat , cernente ancill , ululante cachinno Et lacriman* folvit , quaeque , puelia fiacit. lia facit burlas hilarans , fechatque janellam ,
Ipla fugit laltans
,
"
Jam
peragit
,
Pioratu
Kiger amor
per pratum talia volvens , rauc fidera voc ferit. femper , mihi fed nigerrima ninfa
triftis
&
/. s. c.
C o N
CONTRAPEZO
D A
MACARRONEA
O U
SEGUNDO APONTOADO
De algumas Obras em Verso
e Proza , , alinhavadas na linguagem Portuf;ueza , e guarnecidas de conceitos arralados , e tVazes etiradas , para inlruca de Novatos buaes , e desfalio de Leitores leigos.
LISBOA
Na
Offic. Patr.
de
M.
Com
lln^i
141
FEIA
A'
MODERNA
o u
,
LOGRAqA DISFARADA
Qumicas a' Surp.elfa novamente inventadas
e ideas de
tratantes
para paliar a vida efcolaftica na Univerfidade de Coimbra a cavalheira , com applaufo , boa vida , e dinheiro , lein alTiftencia de
mezadas.
I
TRU A
REVE
,
i
J proveltofos diames , cjue deu humTratantc de Lisboa Jeu jilho , querendo-o mandai' para Coimbra no
anno de Novato.
"X /T -EU
J-
filho
dura penfa
a
1.
o que po2
hum
e a
Pai a Natureza.
:
portavel lhe
chamou Cata
:
verdade dela fentena tefle^munhau todos aquelles que chegaro a lullentar em ^feus hombros efta trabalhofa carga. Defde o primeiro Mia , em que nalce hum filho (e ainda antes de nafcer) fj comea o Pai a gemer com o pezo , e a fentir gran\des fadigas por huma parte o eflimula o amor por outra o folicita a obrigao aquelle lhe caufa defafoceios; efla lhe defperta cuidados. J qualquer receio attge , e qualquer trabalho o perturba j experi'inenta viglias , j na recufa trabalhos e neRa con> nua inquietao vai vivendo , at que o filho chega lelle limitado termo ^ em que efcufando o paternal .iiiiuLorio , he obrigado a grangear por fi iriefmo a vi-. 4a. Efte natural , e irrefragavel preceito dst criao
'injuijportahile fubls
,
:
;
dos
?42'
abominveis imitadores defla porque fempre fora , e fa muitos os Lorvos , que ( ou por bondade , ou ignorncia xnao como prprios os filhos , que outros fzera. > Outro invento igualmente execrando pofto , que por diverfo motivo foi o que deu antigamente o Tj.
;
dervelam na criao dos filhos que ate fe def, poja do prprio calor, para que efte tambm lhes irya de alimento. S do Cuco ( maliciofa ave ) contao os naturaes que para evitar efias trabalhofas fadi, gas que caula a criaa dos filhos , Te vale de feu a?, diloloiHiindo; porque tomando os ovos, que Ih pem a fmea , bulba i^os pinhaes o ninha do Corvo e nelle os mette com aftucia ficando aTim ifento do , traba,ho , depois de gozar o deleite do coito. Na falle
do
Feio com exadidad obrervado dos mef-' os quaes com tanto amor e cuida,
mundo
Jolofo Pithagoras
que nunca
em
feus difcipulos
com
duvida
cu;a caula tambm lhes prohibia o cafar : e a raza6 , que allegava , era efta porque feria obri^ndos a ftnnar por feus os filhos , de cuja legitimidade nao podia ter certeza. Se todos os homens fe deixan^ein
;
por
preoccupar delia ciofa ponderao j efiaria hoje o , inundo acabado rejeitando todos o matrimonio por le na verem nelas contingncias ta arrifcadas
,
para evitar efie abfurdo deVordenado interpoz Deos , o vinculo da fidelidade conjugal e alFim por lei natural , divina , e humana eRa todos obrigados a elliJiiar por feus os filhos que de fus mulheres contra,
;
ma
hirem , e como taes os devem criar, doutrinar e amparar fegundo a lua polibiiidade. Tudo iflo , filho meu, procurei executarem vs com amorofo cuidadoj e p^aternal diligencia porque dando-vos mimofa criaJ a , vos infrui nos primeiros annos com faudavel
,
;
moern/f
(outrina
>ofres at
,
I43
as
minhas
checardes juvenil idade de dezaiette annoj, ;m que hoje eftais mancebo robufto , e perteito , h^bjl .-ara qualquer emprego , que vos poTa iervir para paf-
com al2:uma commodidade. Lei houve muito tempo oblervada dos Lacedemolios , em que fe ordenava , que os Pais na deflem a eus filhos empregos , ou officios diverfos daquelles ,
ar a vida
mefmos Pais exercitavao , para que dePiC modo mecnicos na podefTem fubir aos gros da nobreza, lem ela fe abatelTe humildade da mecnica. Ainda ujje he quefla indccifa entre os efquadrinhadores d,e mtiguidades acertado, ou errneo intento defta Lei ios Lacedemonios porm leve fundamento podem er os que a favorecem , quando da mefma hifloria ics conRa hum effeito , que tertemunha feu pouco icerto porque como ningum podcTe tranfgredir a acuidade paterna , que lhe era hereditria fuccedeo,
]ue os
)s
;
logo fentira a falta dos Oradoes , que tanto ennobrecia aquelia famofa Republi:a e por ela caufa foi abolida aquelia Lei , e e^abeec>da outra , em que fe dava liberdade , para que caia hum podefle feguir aquelia arte , e emprego , a que feu gnio mais fe inclinafe. D Pafou ela Lei aos Athenjenfes , e depois aos Romanos e agora accref:entada com preceito catiiolico nos prohibe dar aos filhos algum elado repugnante eleio das fus von;^ue
paTado
tempo
:ades.
que femprc procurei feguir em tudo a voTa , admoeftar-vos , que elcfJiheiTeis modo de V(da fcgundo a livre eleio de vofa vontade ; antes que a tirannia da Parca cortaTe o tnue fio , de que a minha caduca velhice eR pendente. E na verdade vos confefo , reconhecendo a inclinao do vofp gnip empre diidp hg^ vida , e defr^o , folgaj*
,
Eu
nunca
ceifei d<;
,
za
144
Feio
za , e chocarreiro , amigo de bons bocados , fempr entendi , que fe elcapalTeis de Pagem de Fidalgo pobre , vireis a fer moo de Cego , ou de Frade porque em qualquer deftes empregos feria volTos inten;
tos
bem
logrados,
,
Venceo porm
,
inHrmidade do
meu
zas,
conceito
e efperana
,
afidalgado efpirito
me deu
efperao. Determinares
em
fim
nuar na Univerfidade de Coimbra a rida efcolaflica que j nefta Corte tinheis principiado com notavei? progreTos e adiantamentos no jogo da plla e cotovia. Refoluca foi efta , que muito me agradou leir^ embargo, que o meu deejo era fazer-vos Donato da alguma Ermida para andardes pedindo com mealheiro, e oratrio para a cera do mal ganhado mas por na5 contradizer voTo gofto , deixando qualquer demora ,i procurei logo ataviar-vos de tudo o que vos foTe ne-|
,
,
; ;
nobre vida.
a primeira
que fazem os Pais Univerlidade ou correfpondente , por quem lhes poTa contribuir as mezadas ou lhas da logo todas juntas por evitarem efe trabalho. Aias nao me incitou a mim efte cuidado como porque bem fabeis , na ou rico antes para pafTar at agora fem experimentar nefta Corte os rigores da fome , me tenho valido de minhas aruilofas habilidades , ds <]uaes hoje me na poTo valer por decrpito, e cancado e o que mais finto he , que ate dos bens de raiz , que na cabea , e boca me deu a Natureza , me vejo deftituido e privado. Na procurei ta pouco merfei
Bem
,
,
que
coufa
ricos
feus filhos
car-vos a Inftituta, e Expofitores modernos para o eftudo , nem livros curiofos para a noticia , e defensa-
do
e quero piiif
cir
moderna,
c::Mar por
;
r-45'
porque as largas onde os outros acabu do tempo que ..-eriencias , que tenho de Coimbra iiniii , e as noticias do prefente me enfina outro inho mais acertado. iMerquei-vos pois em lugar da
,
tituta
;
rabecca
,
ma,
huns dados
,
e baralhi-
porque
e^
e curiofidades.
Armei-vos tambm com os melhores atavios e ornato que fe requer para a oftentaa de huma perona,
coifa verde para o cabello , leno de feda para o pefcoco, veftia curta Ingleza, calces de camura para montar, outros encarnados para o ufo botas de agua com fivellas de prata para as correias efporas da cutellaria, capote de alamares , talabarte a Franceza , faca de mato para a algibeira , elpada curta , e larga , veftido de crepe , gorra de lemifte , relgio de algibeira , a bola vazia e com erts excellentes aprelios vos armei eftudante de Coimbra Tratante lidaigo. Querendo o Imperador Calgula mandar com certa incuiiibencia Cidade de Eiancio cabea do Oriente, hoje chamada Conlantinopla , hum leu privado por r.ome Maliilio Nerva; reparou efte , que dando-lhe o Imperador cavallos , armas , e mais apreflos , f dinheiro lhe nao dava. Reprelentou a Caligula o leu reparo , aliegando a impoilbilidade que fe feguia para eleito do negocio. Advertio Caligula o elquecimento , e logo lhe paliou huina imperial letra , pela qual obrigava a todos os feus vaTallos , e Pretores da? terras , por onde palaFe , que contribuifrem a AlaTilio Neiva com tudo o que elle pediTe para leu luiltato , e paTagem. Eie mefiriO reparo me podereis vs com raza formar , pois dando-vos todos os trales precizos para o adorao do corpo , na vos fallo exn',.
efcolaftica
:
gem
como
chapu de
cairel
1^6
bem
Feao
Mas
fupprirei tam-n
;
porque vos darei Iiiiina ktra pela qual todos os Efludaiites de Coimbra ferao e dar-vos tudo aquillo, que obrigados a fuRentar-vos e peToa. E vos for precifo para o voTo tratamento ela letra recebereis vs de mim na f efcrita, mas im,
eterno carader. Filho meu , tende boafc.u, hnan dos agrados , C o alambre das bol^ as efcclojicas. Ea he a letra e para que melhor a entendais , vos explicarei em que confifte ter boa feicao. Muitos , e diverfos gneros de boa feica tem havido , fegundo os fins , a que cada hum a quer accomodar. He filha legitima da ociofidade , e companheira infepaiavel da ridicularia. Muito tempo andou disfarada em Coimbra com a Ibrdida larva da valentia, de tal forte , que na tinha feica , quem nao matava, u feria , ou fazia outros infultos , que fa effeito de tirannia. Atreveo-fe a tanto efta cruel feio , que poz editaes , congregou exercito , a que chamaro o Rancho da Carqueja. Na me detenho em vos contar o fim., que teve eta diablica feica(5, porque aTaz he fabido no noffo Reino. Injuria fera fempre da nobreza efcolalica ( em quanto permanecer fua memoria ) fimilhante leica , que mais parece de marabutos renegados , que de eludantes ennobiecidos. PaTada pois efta furiofa tempeftade da feia impia , tratou cada qual d accomodar ao feu intento o methodo da boa feia. Os fofos quizera , que confiftifie na generofidadc da os que prefumira de fabios , no xiie de diaces zr huma authoridade e verfinhos de comedia os bo-' os tolos no barulhar , bos na chacorrice das graolas e metter a bulha toco o aclo ferio. Ultimamente nefpreiTa
jie
com
cjla
hoje he o
tes tempos modernos viera huns Lisboetas ( que lempre ia inventores de novas maquinas ) e introduziro por feia ;rAntef a bulha os Geras , na cuidarem
,
moernal
vem em
poftillas
, ,
^47
zer pulhas.
comer muito doce dar opios , e diNo anno paliado tambm era feio jogar
os coices
Com
valiar
raza
,
efte era o divertimento dos Lisboetas, podia chamar efta feia afinina , ou ca*cujo intento certo Poeta S'ovaco fez elhs de*
,
fe
cijiias rarteiras
mas
definitivas.
Quem
m
Is'a
Coimbra
e feio
ter.
:
Com
Qual
Ir aos
ha de nunca eludar
E
,
,
ter
boa feica.
',
elludante defta era Qualquer burro hoje poder Vir em traje de eludante , E campar muito elegante Kefta feia , que le ufa ; Porque os burros tem infufa
De
Outro methodo de feia ha hoje tambm , que e tiama eia geral porque de todos he bem acceita, a qual confile em ter muito dinheiro , e gallallo deprefa com os amigos pagar a todos os circunftantes o forvete , ou chocolate na logea das bebidas os covilhetes de ovos , e o cidro em caa do Conferveiro , e
; ; ;
mandar que aente no rol. Dar hum cruzado novo de molhadura ao spateiro depois de lhe Ux pa^^ os fapa>
ii
tu?
pedir nunca tos dous mezes adiantados. Na na fallar no trafte , ou di^ inoco , nem Ama ao e outros rimilhannheiro", que empregou ao amigo , imitveis porcue eta teicao le- arrojos , que na fa tem cinco moedas de mezalie r para aquelles , que Mercadores ricos , ou para Braipara filhos de da porno correfpondente leiros , aue tem letra aberta iazcr eltas que temfhuma moeda, na podem cue os ua vaca porque mal lhes chega para comer a africas outros gneros de ao jantar , e falada noite. Deixo mas bein fabidos e ufados por lio
:
;
demanai
, feica menores , De todos eftes modos Hie na detenho na fua relaca. convm muito de feic-.5, que vos tenho contado, adequado para fazer de todos hum aproveitar-vos , Coimbra a feica das feies, e
comnolo, que
fei
em
i.^areis
ler
mas na appadifcreto de valente , de fofo , de realidade , le quizerdes rencia , e f feica de tolo na coices coir.er apolaudido /e elimado haveis dar
,
:
alim tratante
confummado. Haveis
cie
ter tei-
muito' doce
ciue
dizer pulhas
;
dar opios
poftillas
por
i.enhumcafo
a boa pola por a!<um modo referir-fe todas as vezes , aVcntareis nefe principio certo , qu Viaorfcka, vamos a iJLo cu vos diTer oue akuem Vamos embora. Vahcnllo; ioso fem duvidar dire-.s: ou matar^hum homem , roubar hum Flamengo , itos Por fca , o cjuc vojjcs direis lo-o coufa lmilhante . perigos , nem honm^zercm e nao haveis reparar em bacamarte , ou feiqa morrer na boca de hum por
: :
ra
'
Repartie as bolas dos Novatos. huns o jantodos comvorco as fus mezadas dando ro cama , outros dinheiro , tar v outros a cea , e outros queixandoe.^4uc^^xin6 todos aos V^^ > .e U5 ViuiS ,
lezas dos tolos
,
iiiais teia , meu ponta de huma efpada feica . e que le alalarde e ele ha de fer todo o voTo filho as logo prefidireis as cafas dos vadios . i\m o'fizerdes ,
Tia
moderna,
-
1
.
49
mais caro
na chegou a ou que lhe fugio o moco com leis mil e quatro centos outras vezes pedindo eis mofadas para
,
que lhes
;
mezada
porque eR tudo
ulando outras tramias para enganar os ou pafque talvez contrahir dividas laro ms noites para mandar dinheiro a huns tolos , que tudo va meter na boca ao fapo. De hum animal chamado Bellocio conta PLinio , o qual na tem apozento prprio nem trabalha em bulmas correndo alcar preza alguma para feu alimento ternadamente as covas dos outros animaes , le deita nas camas que elles tem feito para Teu repoufo , fem que algum interrompa eRe atrevimento , antes todos o agazalha benigios repartindo com e1le das prezas , que apanharo. Grande he fem duvida o privilegio , que deu ao Bellocio a Natureza; mas deie meimo que goza o Bellocio entre os mais brutos , gozareis vs tambm em Coimbra entre os Elludantes. He o Eellocio o maior tratante do campo , e vs lereis o maior Bellocio da Univerhdade e para que fiqueis mais inftruido nela ta proveitofa doutrina , vos irei individuando as occaies , e modos de que vos haveis
conclufes pobres Pais
,
para exercitar as voTas allucias , e habilidades. que he o meu intento dizer-vos , que , andeis em trajes de curuja fazendo carinhas de esfo-
valer
Nem
cuideis
meados
cu
frio
as
,
, frequentando as ogeas dos Senhores Lentes, portarias dos Frades , feito milhafre de calda ou gavio dos motreques da boroa ptircue ee
;
de vida he para aquelles que nao confentem ociofidade , nem rcula trabalhos pelo amor das letras, mas eft hoje o mundo de forte , que etes fa os delprezados , e os ocioos os applaudidos e affim nao vos con vem efla vida porque e2;undo o tratamento OS deveis portar nobre , e afidalgado.
: ;
modo
Em primeiro
.i;
lugar cuidareis
muito em grangear
cor:
"
nhe-
IS^
Feia
:
iliecimento com todo o bicho efcolilico , ou fecular ou fradefco , porque de tudo deveis aproveitar-vos o
inelhor meio , que para efle im podereis achar , lie frequentar a Sala nas occafies , em que houver algum
ou Doutoramento , ORentacces , porque neffunes fe ajunta muita gente. Deitareis logo os olhos pelo conrreTo , e aonde apparecer Novato de molde , bufcarei-; lugar junto delle entrareis a dizerIhe quatro gracinhas furrelfa , dando-lhe liurn pio , ou elurdio ranhofo, eaTim lhe ireis dando huma pacifica inveftida, que feja mais entretenimento da converf graciofa , que incitamento efcandalofo do animo do Kovatc. E cRa m.axima haveis de obfervar inviolavelinente porque j o tempo nn he para defmecar Novatos , que chegaro agora ao leu leculo dourado. Na5 he como algum dia quando receava todos vir a Coimbra f com medo das invcfiidas porque o mais barato , que fe lhe Tazia , era porlhe huma albarda , ou iiietter-lhe palha na boca , dar-lhe huma dzia de aoites , e levallos com cabrello ao chafariz. Era tidos na eftimaca de todos por mero nihil na dizia palavra fem ferem perguntados , nem fahia fora de cafa fem Veterano fazia com toda a fubmiTa corte* zias aos que encontrava , e em tudo obedecia aos preceitos que \ht intimava. Mas j hoje ( eh tempo-' T(i h moves !) entra em Coimbra muito affoitos , j na6 fa inveRidos , antes elles ia os que invellem a todo o mundo intrometem- fe com grande confiana , e talla como papagaios fs anda lem teinor algum e a cada paTo fe encontro pelas ruas bandos de Novatos como mofcuitos , muito direitos, e foberanos com as cabeas efpetadas. Finalmente pela liberdade com que fe porto creio , que brevemente fe montaro nos Veteranos , que f iflo he , que' Jhes falta. E a caufa de tudo iio vos molrr.r a expe;
Aco
tas
moderna,
tieiicia
,
,
iS*!
qne eu fomente vos aconelho , que obrei' e cautel' nefta matria de inveflidas com moderao Ja porque de outro modo nao f malograreis voTo^ intentos mas tambm fe vos feguir algum defgofio pore graciofos ufai pis de alguns meios modeftos que o mais hoje he reprovado , e le chama inveflida de Calouro. Se acafo o Novato for encordoando ( como cofuma ) entrareis a animallo , gabando-o que tem boa e por aqui feica , e que logo moftra ter bom juizo ireis levantando lhe outros teftemunhos como eRes , Depois lhe perguntapara que torne a tomar acordo. reis de donde he , e tirada huma inquirio de genere, armareis hum conhecimento que tivertes com o fenhor feu Pai ou algum parente e acabados efles rodeios preparatrios perguntareis aonde mora protelando ir fazer lhe huma vifita , porque ficates muito agradado do feu bom termo e defle modo fica huma amizade radicada. Neflas , e funilhantes em prezas ireis trabalhando ate fegurar dez , ou doze deites patinhos que vos poTa dar huma efmola lem defdouro da voTa gravidade que fe e pelo eftilo mais fubtil tem inventado. Entrareis pois hum dia a convidar cada hum delles como andador de Irmandade bilcando-os cortezmente em luas cafas para entrarem tal dia com os eus dezafeis toles em huma rifa do voflb relgio. E logo todos em virtude delT:a citaca anparecer no ltio determinado exhibindo na voTa ma os dezaeis de cara. E vs embrulhado no xambre andareis palTeando , e dizendo a cada hum cm fegredo O relo^w vai de graa eu de gojiel dclh por jer grande mas he multo certo perco duas moedas nele de bom Author
;
le J por
mercar hum da meda. E os papalvo5 flcar capacitados de tudo quando vs nan perdereis , antes ganhareis neJle dobrado.
;
He
He
que
fe
efle
modo
,
de
R;3nh?.r
dinheiro o melhor
etH
tem dado
aos Elrangeiros. Dera eftes em andar com tsboleiros outros com o murado as cofde alobios pelas portas tas mettido em huma caixinha moRrando a marmota , e os jardins de Veralhes outros fazendo peloticas , outros gargan^ e danando por cordas como macacos teando Padre noo com voz de enforcado e tudo ifmis nenhum deu nefta into para ganhar dinheiro vectiva ds rifas , em que le tira grande hicro com pouco trabalho, j hoje qualquer efludante em fentinpega nas ivellas de prata , e le lhe Co a bola fraca cuuara doze toles , vai ri falias por meia moeda outro dia as pifloias , on os livros. J alguns riara
; :
:
por na(5 ter outra coufa , que que aproveitai-vos dtfta idea , <]ue para furtar fem ufto he a nica. E fe em. Lisboa fe e na andariamos pefca dos efpadins uara ilo capotes. Snpc votonercs nem os beleguins teria (]ue fazer comnofco , porque elles trabalho em nos
obaul
e as efporas
rifa.
efcapafle da
Com
N
"v
extinguir com dio mortal , e inveja , para ficarem io elles furtando. Se alguns por efcaldados delia tramia fugirem de entrar na corriola da rifa , que j le vai declarando bufcareis occafia , em que achando rancho junto, chegareis dizendo com arrogncia: E/t por aqui tlgcim piranga ? E depois de medir todos os circunflante s com olhos carregados tornartis a continuar pois daqui convido a a , tudc ijlo hc gente de fein
, , , :
:
pare entrarem mcnh em huma rijn cxcclfareis a e dito ifto que fe fax, em tal par!e ou em Francez Scrviteur defpedida em latim Valete ^c. , que aflim fica hum homem mais ai rolo. Dele ju odo lanando lhe hum homem a ifca da boa feica ,
fjs todos
,
Icntc
tar, por
nem-
moderna,
<Te]n
fer
15'^
privado do predicairento di boi feica. Tambm fegiiireis outro caminho iofualmenre profrecuentar as palfveitob , ainda que menos certo tras de jos^o , fazer banca , ou paco , ular de cuatro pandiiliices para ir lurripiando ubtilmente as bolas dos innf^centes Adverti porm , que com alguns na vos ha de valer a vofia aucia porque encor trareis l pandiheiros tao delros , que podem ler de cadeira e la alguns ta daninhos , cue do dinheiro da"? rifas , e do jogo comem todo o anno , e va fazer juros na
:
terra.
que larguem
,
com
em que
fuf;
lentareis as Dedleas
maquinas de
volTas tratancias
vos eguro
que
fe
u fardes delias
bem
e na vos fera
Mas cohoje tambm as tenas da Alfandega falhp. , ufaleis de outras idas folga/onas para ter certo o jantar , cea. Para ilo vos fervir de muito as vofPas prendas
mo
e rab^^ca
;
filhota
Jangomes
mu-
do corpo para os minuetes. Entrareis pois tarde em cafa de alguns amigos ( que lempre fera dos que tem mezada grande ) e ^anto que algum fe na rir , tomareis occafia dizendo Vo^es cjla bem mouxos fracos jnrrctas y venha rabeca cu machinho. E logo dareis duas gaitadas falindo o compaffo com o p e leguindo o fonora com ^ Cabea. Vidor quem canta l vai Belia arma wifera, f^Li outro da moda depois entregara algum curiofo o inPirumento fahir para o meio com o chapeo na ma a defafiar algum circunftante dar quatro volta^ de p cambeo ou bem ou mal que fempre no fim fe ha de applaudir com catarro. Acabada efa primeira jornada, S;ritareis dizendo e Venha doce , cue /cu esfr.lfno xiepois de confolar a barriga comendo doce ufijue adjae
bom
ar
e~
4
15'
FetaS
,
tctatcm
cindo
huma
Viron , ou D. Carlos Ozorio , intimando no furor das aces a valentia , e nos requebros da voz a ternura , cortando o Hefpanhol como queijo do Alentejo com
no fim correfpondendo aos vivas com tanto que for anoitecendo , dizer: Jnfico hoje c com vojjes que elles diro logo , que fim, (Hl por fora, ju por vontade. E fe vos achares bem ide eftendendo a hofpedagem que at hum mez , nao fe repara. Em fe acabando huma tola bucareis logo outra. A horas de jantar ireis a alguma parte , e deinorai-vos at que fc refolva a oTerecer de jantar , que aceitareis fem ceremonia. Outras vezes na haveis bufcar rodeios mais porque quanto mais defcarado feia. A' noite vifitarei? de capote outra eftaa entrar com eftrondo dizendo huma fenha e fe elles efti,
faca flamenga
perna trocada.
,
,
gritaf-Ihe
com imprio
O' gente,
vamos c para fora bajid de ejludo. Preguntareis ento de paagem Vojfcs j cearo ? Sona va a ijfo , (jae eu logo venho com a rabeca para irmos a hum concerto fo,
ra da porta.
Vendo
elles irto
fa
vos
que
J vedes , que' para fe effeituarem eftas emprezas , oihe precifo efcuadrinhar as funes de concertos ttiros &c. Nos oiteiros de Doutoramento , ou Beca, porfereis fempre apaixonado feito cabide de armas que quando pouco, rende huma cea , outras vezes hum
,
;
tiro
ou huma elocada. Quando quizerdes merendar, , ajuntareis huns poucos para ir ao forvete , ou Conferveiro , e cheia a barriga V.or cjucm ahella , mas nunca fallando em pagar. Pela manh ir a cafa de algum , que tenha
chicara
,
Venha huma
dia de cor,
No
reio pedireis a
algum
aaiigo
que vos
tire a carta
na
e-
mcerna.
;
I5'5'
affecunda Feira fazer o correio fora de cala fim poupareis vintns , papel , t^nta e obreias que no 6iTi do anno he huma lezao dellihalada. Aonde tororqiie
, ,
AoSabbadn
;
porque a bbada a algum luima camila einpreRada da lavadeira ha hum mez que na traz roupa. Kum cruzadf novo, ou oito tofles para huin troco, ilTo ier que depois em ninharias ningum falia. a cada pafo
, ;
de quando em quando frequentareis os CoiJegios , affedando femblante ferio, e inculcando gravidade , para o que conduzir muito levar o vertido de crepe , que fempre faz oflentaca de Perfonagem. todos dareis Paternidades muito Reverendas , em quanto efta as RevcrendiTimas embargadas gaballos
Tambm
de bons eRudantes
tora
;
e perguntar-lhes
,
accrefcentando cue o feu que tem a Univerldade e aTuTi fempre le tira hum papelio de doce ou meia moeda empreftada. Finalmente a experincia e a vofT-ra^ucia vos daro modo para pafT^i em Coijnbra fem traball.o comendo, bebendo , e lendo fenhor de quanto dinheiro entrar nas bolas dos eludantes , pela voTa boa feia. Ma* adverti , que na deveis gaftar continncias com quem na poTa ervirvos para o intento como v. g. Eracharenfes , que na confjfle a lua feica mais , que em repinicar machinho Beires , que mordem o dinheiro Alentejes duros dos fechos Filhotes por necouf
,
:
nhum
caio
cm quanto
ti-
verdes Lisboetas, e Fortuenfes, na procureis mais nada. Sereis fempre na cafa , aonde entrardes , final cx in/ituto de tot , como ramo de pinheiro em porta de taverna de forte , que quem vos vir cm cafa de algum logo conhea , que alli ha lunca , cu de cdea , ou
;
de jogo
ou de coufa fimiihane.
Nem
15
Feio
^c
vos parea , que Tereis o primeiro , 011 unco ncfte ingular inodo de vida , que he j tau velho co-
Nem
a
inemaUniverfidade , aonde fempre houve PeralTistantes refinados , Qumicos de , mafio e mona , Caramboleiros de alto bordo , Procuradores de tolina Requerentes do laudabile , Milhafres da banca e Harpias de paco para os quaes o
vilhos famofos
,
,
mo
eftudo he pouco , o direito torto , e os livros efpantaJhos perverfores infames da feriedade elcolaftica , e perturbadores da quietao eftudiofa maganos de affobio , furradores das bolas , e ladroes ccultos. Eftes la aquelles , que fempre querem fer os bolas nas jornadas , e cufla das alheias fazem grandezas de Alexandre , dando com ma larga aos Arrieiros , c depois va efconjurando a ladra da Eflalajadeira. Ellcs la aquelles Sacerdotes da Deofa Gaudiola , que naotem domicilio certo , e fao fenhores dos alheios. elces procurareis vs imitar , fe quereis viver em Coimlogo Tereis bra em trajes de nobre , e meza de rico applaudido como orculo entre todos , e Ter o voTo
; ;
njme
celebrado em toda a parfee. Ide , filho meu , em hora boa , e Deos vos livre de befla manhoTa , Arrieiro Santareno , e Elalajadeira gorda. Recomendai-me muito a meu compadre Mondego , e a todos os velha-
cos da Univeridadc.
C o
N-:
INTIMADOS
POR
a efqiupatka vida de
o
hum Jeadc,
mico
o Cfual
pn^ou
quatro annos
de curlo
eximlitdo-fe
nos nuiis
lhe
deu
lyS
PROLOGO.
EStaiia
de
,
fopita nas cavernas do efquecimentc a vida dele Heme famofo , le eu me nau animaf-
Te a tirar-lha
do bico com
;
as garras
da curiofida-
Ferias que tive na lia terra , aonde eile fielmente lua referio e logo concebi da Relao , o dezejo de a fazer publica aos noTos Acad-
em humas
micos , para quem f refervo a noticia delia , para lhe moflrar que o primeiro parto que engendrei , fahe luz apadrinhado com rhetorica alheia , que ou
boa
a
,
,
ou
que
he
como
elle 3
ditou
ficando eu
com
Nem
flexes
;
te oereco embrulhada nele papel. cuides , que farei fobre a meuna algumas re-
porque
,
do
o
e dicreto
talento.
e
como amigo
fejas
,
quero tu faas com o teu aguS te peco olhes para ella lem paixa de tributrio , que receio
eflas
na achando tive raza em ta communicar. Eeii fei medirs , que- os Novatos nefte leculo nao necefiita de confelho para evitarem logracoes , por ferem ta pirangas que nem o m.iis afiuto toiinario lhe pde tirar real e tens raza mas tambm tu fabes a innara propen -que todos tem aos vcrfos , e prendas annexas a elles e lendo ailim , dezejarei em todo tempo , que elles conheao na f o logro em que cahem , quando fe applicao s mefmas prendas , mas tambm o que e lhes fegue e por efta caufa me relbivi a tomar o trabalho com a efperana tambm de que delle te aproveites.
,
:
Yale.
RS-
15-9
R E
I)a vida
,
L A C A 5
I.
que iw anno de i^ovato tliie , e aii' dei pelo labijnntho cias lo^raes , eJ ^ue os do meu tempo cthia e remdio , (}ue hoje conheo he o vielhor para Je evitarem.
c jornadas
;
A
fe
Primeira jornada , meu amigo Acadmico , que todos fazem l em Coimbra , bem fabes que hc para o Real CoUegio das Artes , aonde
as Iciencias
,
examina para
,
e fe nela
temos
bom
logo fahimos para fora vomitando polas de bala , j dizendo que dos taes exames hum cento , e j proferindo que abyfmmos aos Weftres. fegunda na ignoras , he para a Secretaria a tirar certido em o caminho da qual fomos citados |3elos noTos Pilotos para exhibirmos dinheiro , com ^ue polTa enclier o couro de pafleis , ou doce lei a que todos efta fujeitos por hum coftume , que ha ,
fucccfo
com
fello
privilgios de prefcripca.
terceira he a llibrcripca da
;
mefma
logo ao
Saia a matricuiar-nos
c matricu, coirio tu bem virte indo que feja o pobre Novato , ha de pagar a cea fob pena de fazer maiores gaflos com os amigos do Veterano , que queilas funccs nunca faltaro e em cima dcia leza vai outra maior , como he a de o m.andarem fubir em huma meza , e delia dizer quatro palavras , coufa que muito me culou , ainda que o que mais fenti , foi mandarem-me pr as mos no cho para atirar quatro pinotes o que j hoje l fe na pratica , como tu me dizes , de que me alegro muito pois fendo , como me contas nau fara tambm a infolencia de mandarem alimpar os fapatos por tlJe , a <^ue eu m iVom^KV tntra minii* ventade,
; ;
;
Faf-,
lo
fe-me outra at
Confelbos,
,
que todos damos , feguiodos Amores , para tmde me levaro peia rua da Calada , aonde paguei as bebidi^.j que elles quizera goftar e o que mais foi , que na5 conlentira que eu petifcaTe , dizendo-me na eru o ir^el para a bocca do afno. He verdade que fempre n^a , Jevarao no meio elogiando-me altamente ate a quarta gerao mas de que me valeo tal Jouvor ? que paTei na fonte na me lembra , mas acora fonte
:
Paliadas as primeiras
O
."
que me obrigaro a fazer huma decima feii , eu nunca ter tratado com Poetas. V tu como eu faria atai Dalli nos recolhemos Cidade e ceife dia nao tive mais Jezes. Porm poifo tempo paffou , que na me cuftaTem caros os elogbs , que me fizera , quando fui fonte porque levando-me a S. Antnio 003 Olivaes, meizera pagar hum taboleiro de tigelinhas de manjar branco , que huma mulher tinha para vender na me dando mais que duas para provar. Eem via eu que havia de pagar as favas, que o afno coineo , por alto preo. E agora alcano, que he bein Jouco o Novato que crc em palavras de Veteranos , principalmente fendo ellas em louvor delle , pois a na fe encaminharem bola fe dirigem a vilipen-
do-me
Foi Deos iervid no meio dele labyrintho de hzcjes lembrar-me o que meu Pai me recomendou , qus era o elhido da Filofotia para o que fui tirar palie, 'a que o Veterano me acompanbou , approvando a eleio que eu fazia de frequentar o Curlb , comdio.
:
pafta
e tinteiro.
,
com
: quanto a tive, nunca mais mas que importa fe logo a deixei , o P. M. a li^ , que eu na foube , por na efludar , caufa porque na tornei ao Curfo e agora toro a orelha iem lauur angue , por me deixur deile pof
,
;
em
caui
para
c
:^a
)
os JSlovatos.
i6i
porem fe eu tora agora Novato , ta trivial havia de deixar-me com tanta facilidade , de coue dou de a que me dei com grande conlideraca conlelho a todos que o turem , Ic aproveitem logo do
; i
.
p-iiTe
porque
a Filoroia
agua
a aula , vierao minha bola novas batetazendo-lhe pontaria da banca de jogo , ou rifa , fendo eu fcmpre companheiro rfo Veterano , menos cm pagarfe perdia-mos, e elle em receber , fe ganhavajncjs pois fendo eu abonador , e principal pagador , elle era o recebedor do ganho , e eu da perda. Vendo que aquella vida na era de eftudante , comprei hum Vinnio para frequentar a Inflituca , e
Deixada
,
rias
de na retroceder me refolvi a eftudar ; para o que me mandou o Veterano compraTe huma caixa , e tabaco para ella , vifto querer ir aos Geraes , aonde nenhum vai em gaftar da ervinha , ou por moda , ou por feia. Na podia eu vr a tal erva nem
com animo
pintada , mas experimentando os lus efeitos , que cra fazer efpirrar , com o que aliviava a cabea , me relolvi a compralla que oxal o na fizera , pois no i.n do anno eftava meiire de cheirar , e o que mais fmto agora he o paTar a neceTidade , o que teve principio por feica , pois na poiTo paTar fem a minha p;cadinha; ao que tambm fe coftumou meu Pai , (por eu lha communicar algumas vezes. Mas nu fui eu lo o Novato que fahio tabaqufla ; pois qual] todos por fim fahira com a prenda , excepto hum , que eu conheci , o qual nunca o tomou , por mais que lho oterecia nos Geraes , aonde todos recebem , e adquirem a prebenda , ou prazo vitalcio, Ka foi efle o peior que trouxe da Univcridade , que #m rim alguma utilidade traz comfigo o mais prejudicial foi o furor potico , que recebi no Echo , pois indo JL
; ;
102
ando
a elle
,
Confelhos.
que lhe recitaro vario* que fe me , cncafcuetou podella alcanar com ertudos maiores , fem advertir que non ex omni ligno Mercurius , dizendo todos que a tal quer certa vea , que eu na tinha ; porm nem iflo me pde delperluadir de me na ap' fazenplicar ao eludo de verlos, deixando o das leis do hum peclio de alguns mais f-jbidos , e decorando outros para dizer aos condilcipulos , que o tinhao
,
poemas
vim
ta afteioado
parvoce
com
na cabea cheguei a efla terra , aonde empreguei as frias em eludar alguns que ainda na iabia. Bem pudera eu advertir, que nellas primeiras devia decorar as regras de Direito , pois aiiis
faz
os tinha feito
em Coimbra
quem
as gafta
como
deve.
R E
J^a vida
y
A q A
,
II.
e jornada
e /f^
;
em
cjae
eu f cahi
e remdio
cjiie
o melhor
para
fe evitarem,
de liberal dando fazo, e Ceres le moftrava agradecida ao fatigado lavrador com. lhe premiar o leu trabalho na produca , e colheita de abundantes , e copiofos gras me parti para Coimbra com o mefmo peclio , e mais algumas decimas, que com muito trabalho tinha feito na minha terra , ao om de huma fonte a qual imaginava fer a Cabaiias Mufas as minhas dina, o Pegafo o meu dezejo ligencias , e Apollo o incanfavel trabalho que cuftamelhor fizera e va a compoica de qualquer delias
e deliciofos frutos
ijie coifidraiTe
Pegab da
iiitfma
fine
com
as
Wu-
para
fas da
os
Novatos,
,
\6^
Aqui fuppuz tinha aquella vca , que nas cryftallinas aguas da Aonia fonte le gera com novas torrentes <le eniimaticos conceitos , na cabea dos que bebem nos lus difanos arroios , por ver me acodia minha tantos , e ta bem ajuizados confoantes , que nao feria fcil elgotar-fe o cabedal , com que me via mais opulento que hum CreTo. Faltava-me naquelle tempo os conceitos para difcorrer , e as fabulas para ingerir na poezia pelo que, logo que cheguei Univerlldade , comprei o Theatro de los Dioies , lia dos <]uaes me dei com todo o cuidado. At que vendo me na atrevia a fabricar hum Soneto , me deixei delles , c de verfos , aoplicando-me flauta traveTa , para o que tambm comprei huma eleio do Meflre , que para ma enfinar procurei. J eu fabia tocar algumas
:
marchas
livro q*ie
minuetes Francezes
,
e Italianos
por hum.
,
tambm comprei
quan-
do
3a
applicando-me
da rabec*
em que
gaflei o tempo reftante do anno , no im do qual vim para a minha terra com os livros de minuetes para a flauta , e rabecca , dando-me todas
ella
as
Com
terias
fua lia
vendo-me
ta
Bem
fci
gundo anno e ferias delle mas como j na tem remdio para mim tenha-o para os Novatos aos quaes dou de confelho , que as empreguem n eliudo das
,
Leis do Digefto , que achar no im do quarto livro dalnllituta cxclu/iv pois com eftas prendas , e par;
ii
os
164
Confelhos
;
cuufa que todos dezeja , os meios para faberem mas fem o trabalho de eudos grandes pois , meu Amigo , como cantou hum Poeta Nonjacet iit moU veneranda fclcntia leo Jpjafed ojjiduo parta labore venlt.
:
:
Ningum pde
meira
claTe.
faber
em trabalho
e trabalho da pri-
RELAO
Da
Vida
,
III.
e jornadas
que tive
e andei
peh
lahj/nntto
no anno de
de banco,
cavallos para
a caza
do decimo Signo aonde havia de eftar por hofpede todo , ou grande parte do mez de Outubro , me tranfportou a minha befta , da ptria amadapara Coimbra na companhia do Veterano o qual era ta ladino, que j mais encontrava pcToa , com quem nao tiveTe fus razes , que a mim me cuftava caras. Nos povos por onde paiTava-mos fazia infolencias , lanando por terra as bandeiras de Eacco , e injuriando os habitantes , de Ibrte que o na fe levantarem contra ns, atribui minha prudncia, de que na;
cjuelles cafos
me
valia
predicados que lhe dava , e affentou de fe vingar de mim pelo modo mais iagaz cue fiunca vi , pois vindo junto a miin dalli por diante e refolveo a fazer peior , lancando-me a culpa , e peleijando-me pelo infulto que elle tinha commettido arrifcando-me ^ receber algumas latadas , fem ter merecido o cafligo. Para coroa da obra , me diTe na entrada de huma aldeia. , que os moradores deJia era muito m.edroos ,
efte os
;
timoratos
que
e elle i^eTe
algum-a acca
de , que
far
'.ie o<5
os
Novatos,
16^
,
mefinos fe entiTem , e quizeTem fazer algum novinento contra ns , lofo puxalTe da elpada que * e faria o nieCmo , le os quizeTe ver fugir a fete ps. ida elle na tinha proferido bem certas palavras urioTas, quando toda a pebe fe armou contra ns , e o groTo de refazendo-fe o povo mido de redras paos , e enriftando comnofco fizeno os primeios tiros a mim , por fer o primeiro que puxei pela ta,
.
rafca
como me
fe
tinha
poz logo em falvo metendo pernas , deixando-me na contenda , aonde ficaria , Te s primeihcando-me ras pancadas na cahiTe quall morto l a eipada , e chapeo por defpojo da batallia , fentindo mais que tudo a perda da rabecca , que tambm
o qual
;
ficou.
pudera eu ?dvertir , que na haveria gente que contra dous fe na attrevefie , e up, ^or, quando o vi meter pernas que fe queria de mim vingar e por ifto dou de confelho aos Novatos , que na leja tolos em arrancar efpada aonde virem que na tem tero , e fobre tudo que na venha de pata fraca
,
;
Bem
antes venha atrazados pelo caminho , ain, da que vir adiante he melhor. Com aquella parva quantitas no corpo alcancei o companheiro a quem dei as queixas de me deixar fazendo tudo quanto ine tinha mandado ao que me refpondeo , que nao fora eu afno em o fazer , pois fe me mandaTe deitar da ponte para baixo lhe n.^x obedeceria. Canfado dos trabalhos e fumigado pelos pos daquelles A Ideanos , chegmos a Coimbra a tempo que na vedoria de Minerva fe aliiRava os lus alumros , aonde eu tambm o fiz , pofio que na mef^cia o nome de Toldado , que f pertence cuelles que no corpo de guarda dos Gerues n:erecem os p-.ennos , que pertendem alcanar por donativos do leu trabalho. '
trulha
Dif-
l66
Confelhof
Difcorri pelo hbyrintho naquslle anno , aonde vV| que me era neceTario aprender as Jinguas Franceza ,j e Italiana para melhor perceber a letra das lonatas ,.
dos livros da rabeca , e flauta , as q'.iaes , como ja elava nos ditos idiomas , e fazendo-me de artes , e vocabulrios , entrei poraquella terceira porta rio labyrintho nao me defcuidando hum b inftante de caminhar por elle , fem de toda a jornada que nefle anno fiz , recolher mais frudo que o de faber contruir os prlogos , e ainda alguma coufa do corpo de livros mais claros mas p'-onunciar nunca Ibube , por maiores e^udos , que fiz , e delperdicios de boas diligencias. Como porm nefte anno fiz maiores dipendios , cahi nas mos de outra maior lograa, parto da de me applicar ^ linguas, e foi que vendo-me falto do naipe , me refolvi a ir baralha da
dile
;
e jogo , tirando hum relgio , e annel para ofTe-! , recer primeira cartada, que ganhei pelos tralles , que tinha facado da algibeira. Com o produdo delles fanforriei huns dias , gaf-'
rifa
tando com amigos de boa feica ( que agora conheo tolinarios de alto bordo ) at que por fim fiquei lem cobres fem relgio e fem annel , por aventurar huma moeda a certas fortes , que em Abril fora a Coimbra , de donde na tirei outros prmios , mais que a perda do dinheiro que aventurei. J vinha perto o dezejado mez de Maio tempo em que tu fabes todos ;irrebenta por le virem para a ptria contando os dias , horas , c inflantes e como a minha bolcn tinha nas fortes contrahido o achaque de falio caufa porque lhe na entrava nada na barriga , cuidei em lhe dar algum manjar , de que ella gofiafe ; e para ilo me vali de huns pratos que tinha trazido de minha cafa pois na achei quem me emprefialTe o dinheiro , de que neceTuava j na f para curar a m.i,
,
Ilha
para
os
Novatos.
;
i<^7
para
inas
tambm
com-
urar as delicias da Itlia , para fubievar com ellas o nfadonlio das frias , que foi o eftudo que fiz neftas
erceiras.
J no fim daquelle anno na tive tantos amigos , me conhecerem baldo do bolo , e confequentemente de feica e enta conheci a verdade do dito rio Poeta Lirico ibt
por
Tmpora f,J'uennt niibila ,Jolus eris. Nem o meu Veterano quiz efperar por mim , antes abalando mais cedo , me invito , fe defpedio em la\im afientando logo de nundo que me eftimulei (a mais ler leu companheiro e por ella raza , mucei de cazas antes que partifTe para aTiftir f. S te digo. Amigo, que fe foe hoje Novato na me ecporia a ficar lem cobres para aprender lnguas , ainG que na reprovo a hiun P de banco o dar-le lio cilas mas de forte que na falte a maiores eRudos,
;
R
Za vida que tive
E L
^
A q A
,
IV.
vi/la do
o
MinotaU'
enga-
ro no labj/rinto de
h^raes
como conheci
no
"
no anno de Candieiro,
TE
^
r
ti)
com.o fa as Univerfidades no mundo. Aos fegundo cofiuma nomear por Semiputos , por fef c':e o anno em que todos publica o bom , e mo da fu inclinao. Aos do terceiro Ps de banco , por le-' ren j capazes de terem aento na vida Academicar A)s do quarto Candieiros , por fer o quarto annoaielle , em que os Eiudantes com as luzes da Scienci co^uma refplandecer , e luzir com crditos im-
anno
mor-
i68
Cojtfelhos
rc.
C]tJ
coum leo da appiicacao e com julla razo chama a etes Candieiros , pois Guando na luza como fahios , ao menoS; com a claridade do conhecimento da prpria vida al-l canca o quanto ll^.e importa eftudar j conlder ando os Ad(js perto , j vendo que com tantos Txnnut de Curfo nao tem aproveitado , fe refolvem a abracap largando aquelia que tinha gafto at alli outra vida em diverfos empregos. Com a confideraca pois no que te digo , Amigol Acadmico , mudei de vida nefle quarto anno , fre-' quentando os Geraes , efludando com diligencia e tratando do meu proveito, vi com os olhos da confiderac?. os enredos do labvrintho eo Minotauro de engano , em cujas garras eu iria dar , fe na preme ditafe o perigo , quando tinha ainda o remdio
como
Kas
frias
do
mefmo anno
cuidei
em
paffar pelo;
oHios aquelia poRilIa , em que pertendia fazer as con clusoes , e nefle mefmo fe devem applicar os Novato Candieiros , ao que eu me dei e de forte nenhum com confiana no leu talento guardem efludos , e ado para outros annos porque com^o fe l diz ISlon venit exio^ito tcmpore larga feges. Se na fe pode faber com muitos annos de efludo,'
>
:
:
'
e tu
bem
;
fabes qw,
he a me^ra que enlna todas as coufas e aTim tPaulo Amigo , comm.uniques o progreTo d 'ininha vida a eTes Acadmicos , que fei lhe ha de fer ^vir de muito e le alguns diTerem que eu na po/T <<lar confelhos, defculpa-me com o que cantou Ihjl ^ngenhofo Poeta d* Vulnera , ui pajjlis fult , ejl honus Ule ehirurgtis ^ E adeos cut fe faz tarde outro dia te. contareis nais qu2 paTei no anno de Candieiro.
p o
CARTA DE GUIA
NOVATO
proveitoa
,
PARA
hum
trstanre envia
hum amigo
com grandeza
na c-
que delia
POR
BOJAME' BERNARDINO
DE ALBUQUERQUE E
JCatural de Porto
FARO
Coim'
170
LEITORES.
ate aqui paTei a vida poreftilo tal que , parece impercepcivel ao jnizo humano a grandeza com que me fiiftenrei , fem o prejuzo de hum real , q-je da minha bola efpor.uIaTe , na Tei fe porque alguns fenhores cuidava que eu nccclitava , fe porque alguns patos levava iTo no timbre de eu brio aqui vos offcreo nefta Carta de guia a empreza mais imperceptvel, com que podeis cangar aos patos, comendo fua cufta cada dia , e juntamente arre , com que deperfuadir a alguns tolinas , que def-
CURIOSOS
CE
tambm uzarem ; porque na he jufto que fiqueis logrados na prpria occafia . em que podeis meter a peta a algum pato menos chimico , e ainda quelles , que la mais prezados de eminentes; e boa inteno com que huns , e outros me franqueava as portas de uas cafas para nellas me hofpedarem com ta primorofo brio lhe rendo mil vezes as graas por ra alto beneficio pois he jufto lhe renda tanto agradecimento , porque algum n.i diga , que fou vila fervido , e fugido e fe acafo pozerdes os olhos nefta Garra , entendo que nem^ eu ficarei fem lucro, nem vs fem proveito.
ta fraze
, , ;
:
CAR'
17*
CARTA DE GUIA
P AR.
Mas como
com s^randeta
os largos
:
annos
E/ta poJJa ciirjar Academia Calotes je defcrcvem , cujos damnos D.sfarce cada qual por bizarria , Co mais que cantarei uejic meu canto Sc a Mufa me ajudar a cantar tanto,
Se he que
te
tomenta
as
enchentes
:
Do
Sufpende que he raza que os excellenteS, Raios , com que ta fb'a te fuhnina ,
JVle
Com
divino furor
meu
alto aflumpto.
Sufpende , pois cantar por '-ocas cento Quizera c"o favor com que te alenta Para im.preo ficar no meu talento divino furor que repreena Porque com eie ( vital alento , Com que a Cabalina te fulenta Poderei fer , fe na Orpheo fonro ,
,
Sufpenlivo
171
Carta e Guia
,
Mas acafo fe vcs que o meu talento Empreza poder comprehender tal , Ate da Cabalina o vivo alento , Sufpende fe tambm tens fora igual Porm nunca me deixes nunca ifento
, ,
Be que poTa bufcalla fe mortal Teu valor conhecer pois f ajudado Meu canto he que ficar pde fagrado.
,
,
Aqui
tens
leitor
Em
Te
Na
que efcrevo
, ,
Novo modo
porque em quanto te enfina pozeres em campo as lograes , A'linte has de viver prejudicado Com enorme leza , fe na roubado.
Obferva o que
fe
he que tens capacidade Eftes da minha ma doces dativos Aceita , que te affirmo na verdade
fe
,
:
,
,
..Que fe aprenderes taes nominativos Te na ha de faltar cdea bartante , Sem a torpe cenlura de tratante.
Bem
fei
que
me
dirs
,
Efl
L-x
defiro
fubtil
e ta polido
Que
pde examinar afperamente Quem for de molageiro prefumido Se irto dizes verdade ta patente , Que na poTo negar , e mais duvido Huma ponta te dou na prefumida , Com que paffes alegre a trile vida,
: ,
Vas
para Novatos.
Mas
ponta , defta traficancia , Que chamar-fe pde calotice , Nunca facas em publico jauncia
dela
173
,
:
Porque
na<j te efl
Defta vida ulars Porque na he de todo parvoce Para quem com grandeza quer pafar
5em ter
com que
,
veftir
nem que
calar.
Em
primeiro lugar
te guize
na tenhas ama
,
,
;
fama , Se he que ainda na efls de algum cangado Se ainda na , attende que te exclama
delia i;ente bafla a horrvel
,
Que Que
comer
nem
criado
De hum
quem ja' mais teve ama por ventura De confciencia tal de f ta liza Que toda lhe na foTe huma perjura
,
A' bola fe no mais fempre indeciza ? Entendo que ningum porm procura. Dos patos a quem efla Carta aviza ,
,
;
Se he certo o que nella vou narrando , E acharas que na minto , nem zombando,
memoria em ta torpe penfamento Por iflo , delia gente defallrada Te aconfelho , que vivas fempre ifento Pois quJzera , j que es pato bafiante , 'ie algunj te ua locralT trsiaRt.
:
Pa
174
Da mefina
Carta de Guia
forte
o moco com a ama Poders comparar , mas com diviza , Que eRa lo te rouba o que te grama ,
tira a fiza
De na
E na
Como
fama camiza
,
?
podem
ter fidelidade
Eiando tu em jejum , e na em oTo , E que em cafa na tens que codear , que gra a na tem , e tudo he inloTo : Ordeno-te , que logo , fem tardar , Se algum vifinho vs , que tem almoTo , vifites fomente com tena De com elle remir tua vexao.
O
O
Ifto
ordeno
fubtil deftreza ,
I^inguem pola pefcar a tua pobreza Porque pode a algum dar na fantafia Efportular-fe mais , com mais grandeza Com motivo de ter , pelo que penfa , Em tua cafa a mefma recompenfa.
:
Porem
ancas na ds nunca a tolinas , te queira pagar eftas vifitas Porque na fa vifitas , fa ruinas , Que em tua propna bola precipitas : sa digas a nenhum , pois te arruinas
Que
rua
Que
nem
Con-
para Novatos.
Continua nas horas de jantar Em vilitar qualquer , que conheceres
,
175:
Faze o melmo nas horas de cear , Que cdea ters certa , le quizercs : E fe algum por acalb te hofpedar, A porta lhe na largues , e puderes ; Porque tQ fenhor primor tamanho Augmenta a teu proveito fer teu ganho,
o antigo adagio , no proveito , Retira-te de algum , que por contagio. Te poa amolajar algum conceito Pois he terribililTimo o preiagio ,
fe
,
como
l diz
lucro f conlifte
Em
I|lo
Indo tu
Ka
cures de lograr
fe
nenhum
,
filhote
Que
ou eu contorno
Porque
lhe pregares
hum
calote
,
:
Poderte-ha pregar dous de retorno Algum papalvo bufca , alpium mamte Onde polas pregar teu fubtil torno
;
Porem com
arte tal
com
tal
viveza
Que
na poTa oscarte
a tal
empreza.
Procura o Portuenfe , ou Lisboeta , Que vires de filhote prefumido , Que lei , que nenhum delles he forreta , Se andares miferavel de veflido J\Ias fe por defiro algum te der na treta , Que for de caloteiro prefumido , Warca eTe , que te\l^.a de ler perjuro
:
^'o prefente
pist^rito
ou
fuuro*
Vi-
17^
Carta e Guia
,
Viitars aquelle
Por feica
,
:
Que
Na pde
E Com
E
de fenhorias.
bcnn fera
que amigos tenhas nobres , campem com dinheiros , que Nunca dando de ma quelles pobres ,
,
Que blalonem
,"
Kepara que na tenha confelheiros Oue eftes taes como tem poder paterno, Doininio tem nas coufas de governo.
,
Nao
Pois.
Na
quem
Sena
com humilde
bizarria
Corteja o
e anda c'o fenhor , verdade porque he certo , Que quem he trapaceiro , e adulador , Domicilio na temi f no deferto todos m.olra agrado e na terror , Porque deves laber , que aquelle he incerto Q^ut fe quer fublimar a tanto ponto
,
moo
trata
Sempre
Vm d'u-
Na4.
para Novatos^
Ka
Fracas fria
,
177
,
que
te
prejudique
2.
A bola que tal fria he m leza Ta enorme que pem qualquer Qu ;afta o leu uperluo por eiu
,
pique
:
Kem
Icjas ta forreta
Algum
Te
Na
recomenda muito
Viila
,
a retirada
,
na Cidade
e mais na ellrada,
Com
as lojas
Porque
ie vires
Patentes na vers tanto as fahidas ; Eu epero , que facas efcu fadas Romarias fazer a taes ermidas Porque elle licor do larro Bacco Tira o fizo , fe na confunde o caco
;
Nunca tenhas
Viita
barbeiro , que teu for , algum amigo quarta feira , E Uia fombra faz por feu favor A barba porque o mais he pura afneira
,
Se tudo o que
te ds^o
do teor
Que
ue
U lares
Curta te diz , naf) liongeira , por quem fou , f de amigo , na p de Uihur-te nunc*^ abrigo.
efla
,
I7S
Ma?:
Carta de Guia
nunca defanimes teu valor
faze farroma lilongeira
,
Kuma
Para que contiue efte favor , Que na leja huma vez , e a derradeira : Ulars c'o barbeiro algum primor Naquillo , que tocar vez primeira Que na diga que tu , fendo eftudante Alm de caloteiro , es hum pingante.
;
,
Lavadeira nno tenhas , que a ternura De ormofa te oftente inclinao ; Porque pde com lua formolura Contaminar-te alguma tentao :
velha ters , cuja efpeTura leja transfigurao Porque a e^as , a que a iiena te ordeno
Huma
Da morte
Acompanha Avicena
mais Galeno.
Retira-te da ponte , que he paTeio , Que pem na bola lello de lefao ; Outra toma vareda , outro recreio , Que poa dar- te mais conlblaa Que na ha melhor coufa do que alheio
:
Se airofo
ficar
queres
real
,
Sem
gafiar
hum
ou gentil , ou j leitil.
, ,
Te
com
obtufo
Aqui outra
dou inteligncia
Em
que te fique claro , e na confufo , O- que podes tomar por experincia Se alguma namorares faze ecuzo Por amor, que lhe tenhas que he demncia; Porque deves andar s leis conforme , E o contiafi(^ ieia paii de enorme.
:
Na
far Novatos.
Kao poTuas de cala alfaias tantas , Que te pofla lervir de algum arreflo E Te defla lia minha te elpantas ,
,
179
,
Nella pratica ellas bem pouco prefto: quantas Turs de veftiduras tantas Dizer-te pofla o mundo , que andas lelp forque ento com a capa de pobreza Fazer podes melhor tua delra em preza.
Ka procures mezadas de
'ySz
teus pais
vs
que pobres
,
Sabe delles Da vida , que c tens nelles eftados : Se tiveres acafo alguns iguaes A' pobreza , que gozas , disfarados Os fars. que na aldca e na Cidade Procura cada qual commodidade.
;
2
'
Ka
,
:
Que
Se tudo o que te digo no conceito Formares , de quem fou fc te juro Que te na faltar nefta Cidade bonana , reipeito , e gravidadsc
Kunca
faias
Nem
paliei ?s
que te ordeno p Te enfi no 3 er ifento ao triie Erebo :' E deita lorre ficas fendo ameno Do fiua|c;;o do pobre , e mais do plebo , Que he huma voz , que eu nunca tinha ouvido
,
Porque neRe
Kem
a traz i3iuteau
com
iVUi
ler
bem
lido.
aSo
Carta de Gula
na tomes tal affedlo , contenha intrinleca amifade , Forque delles tratantes o projedo Lograr hum homem he na realidade Demoftra-lhes com tudo amante affedo?
filhotes
(^\\
:
elles crueldade
l
diz
fe
he que ajuftada
tenhas nunca fociedade contornos for nativo , Por quanto te convm na realidade Saber , que delia gente o olho he vivo : Porque pde nafcer deTa amifade Afedo ta ingrato , e ta efquivo , <Jue depois de alcanado o negro tdio ISa recuada tenhas mo remdio.
deites
Iflo
muita treta ; E fe vires que he filho de mineiro , Arreda-te j delle , que he forreta Jvlas fe vires que tem muito dinheiro , V fe podes meter- lhe femore a peta Porm nunca te fies nefta gente
velhacaria
,
<^v.<t
trova
mui
deprei
e de repente.
para que na fiques ta abforto , ^em con:!panhia trifle folitario , Acompanha , fe queres, c'os do Porto traguez arrenega , que elTe he vario Se ifto te na bafta por conforto , Ja outro te darei itinerrio Acompanha com gente de Lisboa ,
Que
iTa irienos
he do que he boa
Se^
para Novatos,
Sers na cortezia comedido , Se queres ler de todos cortejado
,
l8r
Porque refpeito dar deves devido A qudle de quem queres Ter honrado Bem labes que a feia tem decaindo
,
queiras a
Com
prprio invelirCalouro ,
ti
ler
ingrato
nem Novato.
Kunca vivas em cafas de alto preo , Aluga lempre em fitio que for claro
,
te confeTo
,
:
do dio avaro tenhas nunca exceTo De talta , nem converta porque o faro Dos filhotes da terra le na clica ,
viver
, ,
He lama
cavallar
e diibolica.
Companheiro na queiras ter comtigo Rico, pobre, poupado, ou perdulrio. Porque le te jurar f de amigo Como Judas te prega no calvrio Porque l diz hum certo adagio antigo ,
,
:
que vive de falario ladra por lus peccados , querem fs que acompanhados.
,
Do
Arrieiro foge que for pote Se elle em velhacaria for formado , Arremea-lhe antes c'hum virote , Porque nelle na hc difturbio errado Porque deves faber que o vil calote Nelles anda mui defiro , e mui verfado E prezando-fe todos de magnatas Huai corao au , e na a pataratas.
, ,
:
,
Nun-
l2%
Kunca
Carta de Guitt
traves razes
com
taes falvageng
;,'
Porta ferio com eiies pela eflrada , AJis vellos-has nas eftalagens Coiner bellos manjares > mas tu nada Dea lorte obraro teus equipagens , Se quizerem comer boa pefcada ,
Kobalo
Perii
,
favel,
,
muge
capa
,
com
tainha
ffango
e mais ^allinha.
Se algum
, ,
Na
cotes teus miferrimos fucceTos : a pouco efpao Faze? por teu refpeito mil excelTos , Na Alda , na Vi lia , e na Cidade , E em outra qualquer parte , que te agrade.
Nem
Converfars qiiem for teu natural , Vi/inho , conhecido , ou grande amigc E nunca dcs parola a Verdeal , ^ue poTa vira fsr teu inimigo E fe aJgum. Promotor te for fcal , Porque ')i d'antes feja teu inimigo , Corteja eTe , mas com tal attenca Qt^e nunca ds motivos priza.
:
fe acafo por negros dos peccados 3iOtivo deres tal , caufa ta feia ,
teu brio em taes elados Carcereiro logo prefenteia Porque f no poder do Carcereiro Ke que efiaO as foaihas do pundeiro.
Na demores
Se^
Tara Novatos.
Se fores curiofo de inlrumentos , E que faibas tocallos mui baRante, Procura-me nos prprios apofentos
1S3
ucm
Que
fe
Ka temas que te falhe algum eftudante Quer j feja forreta quer benino
,
j,
A
E
fe
algum tolina , o enfines desgraa , ou por favor , Kunca digas , que na , empre o enfma IVlas guarda para ti fempre o melhor E fe algum te pintar com a divina Pecunia , que eft hoje em gro maior , Com effe explanars todo o faber , ^
Que
>
E tambm
Onde
vires
tudo o mais
que
em
,
cafa
houver;
caixa de tabaco
que ei grande Porque ha tal que na caixa Onde pde caber o Efcurial
arraial
faz
:
buraco
Porm
Que
Ora Enche
fe acafo for ta vil , ta fraco , queiras por efturdia dar geral v , mas que feja mos perdidas
;
a eftes tolinas as
medidas.
fe vires
Da
caixa
Itlete
que algum na tua prefena puxa , fem que te convide os dedos , e toma fem licena
,
:
Era outra occafia , que te la pide. Porque pde dizer eTe maro , Que alm de perdulaiio , es iium pato
Ntc
184
Nao
Carta de Guia
te arrojes a briga
,
em que
esforado
;
Te
Inda que as foras tenhas de Roldo Porque efi conducente a teu eftado Os valores mortrares de podo ,
Para que
nenhum oufado
a
Chamar-t
Kem
E
De alguma m
troves de repente amofinado raza , que poa dar-te peior , fe for dia dominado
:
Pelo forte guerreiro , e grande Marte Porque poder Ter ta defalrado , Oue cheguem nelle o corpo a derrear-te ; Quebra antes por ti , que o mais be engano, E dela forte evitas qualquer damno.
Ters
efla feica
efti
Oue
Peo
veres
parte
e
com
brio
que na ufes de outra arte , Be outra loucura de outro defvario Dos validos na fejas de que Marte Faz apreo , fena da efpada ao fio
te
,
Tudo
Se
leva
com mpeto
Vendo que
a raza te faz
forofo , teimolb.
e gentil
fa queres viver
gordo
,
Sem que pofas fazer barlantegalo Come bem e barato enche o pernil
,
,
E E
de
fe
fe
puderes
feja
o parto
,
,
engenho
fagaz
,
tiveres ta ftil
,
Ta ue
perfpicaz
agudo
ou bafto,
,
S(5
Para
S os quinze de Maio
,
l^ovatos.
185:
d porta vires
,
Tendo feito efcritura de teu nome Na durmas na focegues nem lufpires. Sem cue poder em ti a ptria tome
,
:
fe te
Kefia terra
N'>
ver<; que te conome tempo mais florido do vera De Teu povo delerto a lolida.
Defpede-te das agoas do Alondero , De lua niargem trondofa te defpede , Pois que foi de teus olhos cJaro emprego A corrente que aos feus valies excede :
,
deTes olivaes
cujo focego
mefma
folida
motim impede
Ka pde
Que
E como
Que
deP.e elatuto
pedes
Que
por outro na podes ter colhido : Quizera que na foTes t^ enxuto Tac5 tyranno , cruel , ta delabrido ,
,
Que Que
compra
me
nsgaTes defia
Guia
Nef-
t26
is^ela
Se he que te acon Telho o que te agrade ; Porque nao pde haver melhor bonana
vencer c'o focego a tetnpeflade Ka lejas <mtro tal , qual Sancho-Pana Sem preliftencia, todo variedade , ue , leitor , te defejo ta bom fim Outro tal , qual defejo para mim.
:
Que
Defejara em fim ver na poderidade Lograres da fortuna adiantamento , Para credito dar a efia Cidade f^eiiz parto de teu entendimento: E adeos , que te guarde em toda a idade , Para veres em ti fublime augmento ,
KC
f 1 Jm*
FR E^
MTRICO
PAP.A OS
P.
E T o
NOVATOS DE
COIMBFxA,
DEDICADO
AO SENHOR ANTNIO DA COSTA,
Din'JJnio CharaineUlro da
Vmvcrjidodc
Dis/ardo^com
nome de
jS'9
SAhio
Crmen
tsr
eu me ponho em campo e para o meu verfo merecer aattenca dos leitores , conheo que he neem ceTario cantallo ao fom deffa charamela. He V. itudo excellente , e por iiTo na devia exercitar-fc lenao em hum inftrumento aonde h tantas excellencias , que na me atrevera a chamar-lhe humano , le o lejundo Cames o na difiera alTim em o verfo J^iiiuos avante humana charamela. Porm com licena de ta famigerado Poeta hei de provar o contrario defta ibrte Em varias partes eivamos vendo que fe pinta os Anjos tocando em charamelas e ifto que quer dizer , lena que as charamelas la infrumentos dos Anjos ? Tem grande parentefco as vozes dos inlrumer.tos com a confonancia dos verlbs fa artes ambas filhas <ie Apollo elle foi o primeiro , que deu a ertes a medio , e quelles o tempero. Na deixaro as i^lulas de ferem, defiras em a Alufica foi Clio infigne canto-
Tambm
le
conforme
diz
hum Anonymo
Euccrpe tambm tocava feu inRrum.ento cana do verfo , que era charamela
:
bem
fe al-
Dulclcqiil calamos Eiitcrpe Jiatibus iiie,et. Te-rplicore era ta infige em Cythara . que movia os affe*ftos , e dominava os coraes ; Tcrpjicorc cf^us CytharU mcvlt , impernt , cuget,
Ei?i
im^
Eraio
porque na f
fa-
IO
fazia veros
,
cantava
e dan-i
av
a'
PleUra gerens Erato faltat pede curmine vitltit. Parece me qtie efi.a dana de quatro baRa para provar a raza do parenteico , que ha eiUre a minha arte , e a d^ V. M.: e le o parenteico he motivo da limilhanca, pre-i cilamente ha de ler a fimiihanca caula do amor logo parece que he juio bufcareu a V. M. para que me de-^ fenda fcom o retpeito da fua peToa , e que os meus ver-^ fos faa o melmo , para que os entoe com a uavidade da fua charamela e T aTim poder elles ter a mefma durao, que Ovdio prometteoaos de Lucrcio j Cormina fiiblimis tiinc funt perhura Lucreti , Exilio terras cum dahit anus d'ies. ( a ) K eu nao deixarei de alcanar o mefmo nome , e pre- mios , que le tributava aos antigos Poetas
:
'
Snr.tquc majejlas
Vatlhis
,
i2'
1 \
iS'
/arg.c
^luios Ci6
que tem eternizado os lus nomes com a iiavidade das fus folfas entre eftes fe conta hum Amphia , o qual chegou a attrr.hir as pedras , com qus, edificou os muros de Thebas Cijril'.jiie muros natus Amphionjov
o;
:
( c )
:
Em
Amphia
:
porm
j
a obrou
com
a fua
charamela; at
atcis
,
Saxa
Diz
eite
d )
as
( a )
Oval.
I.
Amor. Ele.
(b)
(^c )
Id. lih,
Art.
211
Movt. Dctr.
In Ari. Foct.
Hcrcid. fur}t, a.
Pijcn,
I.
(dj
iid
feii alade , e eu nao fei que outra coufa feja alade logo na deve caufar admiraenao huma char mela o quando le conhece a aclividade do inftrumento. He V. M. legundo Amphia , mas com a diverlidade, que eRe fazia mover as pedras e V. M. faz fugir a gente ; no que toca ao effeito na ha diTimilhana porque ningum foge em fe mover; porem na caula fe conhece a diferena , e por coneguinte a primazia. Entendem todos , que a fuavidade , com que V. M. fopra o feu infirumento , encanta como a Sera , e por iTo obra o mefmo , que os navegantes , fugindo o rilco cc perderem o rUmo , que de outra forte ficaria todas as potencias prezas e todas entregues ao attradivo de fim , Senhor , ningum desbanta fuave niullca. ca a V. M. na charamela, e a mim naPoefia, pois concizem tanto as fus foifas com os meus verfos , que na he precifo mais prova para o penfamento , do que tomallos por telemunhas. Veja-os V. M. de feu vagar, no cafo que faiba ler , e dirme-ha ao depois , que tal c taco eu na duvido que lhe pareca bem, attendendo s circunflancias referidas nem que deixe de os proteger, reparando em a fubmiTa , com que bufco o leu amparo e fendo aTim , na terei mais que pedir , fena a Deos pela faude , e nugmento corporal , ^ efpiritul da peToa de V. M. e de quem mais ama.
:
Em
'
Servo de V. M.
R O
PROLOGO.
amigo, que bem o poders fer, porm endo No* vaco, na feras amigo, nem Leitor pore
LEitor
fores Veterano
que com.o te defengano com a verdade , dcu-re o maior mctivO para que me aborreas Veritas odium parit, ( a ) Sabers que para refrear a folrura, com que vivem os Novatos 5 me animei fazer-Ihe hum Freio e como as minhas occupaes me impediro o defcano , na fiz mais do que hum bocado por cuja raza dou luz ela obra por acabar. Na quero darte mais ati^fa para que me defculpes , porque fe fores benigno, elas bailaro, e fe fores mordaz , muitas mais na fera
:
batantes.
Vale.
FR
(
a ^
X/', in
And,
9S
E Y O
I
xM
E T R
Para
os
Novatos de Coimbra^
J"^
A' que o tempo de agora tem largado As rdeas , que vos punha o tempo antigo. Por na ver tanto bruto desbocado ,
pertende o meu cuidado Evitar-vos das quedas o perigo Ifto quero fomente , e nem me toc< Acodjf-vos fena fomente aboca.
elie l
Com
De
tal modo ele zelo que me apura , Acodirvos a boca folicita Jilas por terdes nas linguas a folura , Ser o treyo de lingua necelTita Porm quando ei^la minha conjectura,
,
; :
5e
virdes
As
He
defcuberto Comaquelles arreyos mais preciios Sem elles na vs fao muito certo Evitar os dl:ragos improvifos Que efta falta o maior valor a teme , i^orqu befta fe*ii frevo , he no m me,'
; ;
por ver-vos
em campo
194
Que
fois beftas
,
Freyo Mtrico
,
Novatos
,
,
,
he fabido
E beias cue por novas por eftranhas Na podeis duvidar nem eu duvido ,
todas conlervais as voTas manhas: ISunca foy tal conceito defmentido , Pois as volas patadas fa tamanhas ,
Que
Que
Academia
picaria.
O
i
que
faz befta
nova
,
em
Vedes vs como
a bcla
que perdida
,
Caminha
Por
feu
mefmo
,
mal regida
e deixa eftrada:
,
V mato
corre bofque
,
Sim bufca
que-o rebanho fez poufada, E na pde encontrar os agalalhos, Quando encontra rodeyos nos atalhos,
parte
em
AHim
qualquer de vs precipitado
terra eftranha
,
Vivendo em
Sem modo
Bufca o mal
fem diflindo
,
Na
fora
Poralheva cabea
conjedura
Kem
Se
a
Com
De
tudo
nem
toda
a befla fca
,
,
;
proveitofo Pois mais do que aproveita , damnifica IVa defiro cavai lei ro , e pouco airofo; E ena vede o quanto prejudica Be Phebo o fubtituto laftimofo
:
qi^quer o governo
Cujo
eflrago fatal
relate
,
e conte
Pe4d
para Novatof.
Pede
i^f
dia
,
Phebo Phaeton que lhe conceda Governar a carroa em que anda o E como para Sol na6 tinha queda , Phebo darlhe licena nao queria Ein fim teve licena e logo arreda
a
,
:
carroa do curfo
em que corrm
Dos cavallos reger na Tabe os paTos , Arde o mundo , e Phaston faz-fe cm pedaos.
V^des
como
faltando o jurto
enfmo
,
Logo
eftragos na terra a
chamma
:
incit
Os
cavallos correndo
perdem tino
Vede
.
Abrafado Phaeton fe precipita a quantos fomente hum defatino , Por falta de governo , foy defdita , Pois elle , na fabendo governallos , Perde a fi , perde a terra , e dous cavalloj,
jVIas
fe
preferva
,
Com
E
e
,
om
julia
e mais
Mineryg
,
Qualquer
deftes por
a terra
elle
mim
,
fe
defperdia
f faltando
,
me
,
faltara
Ela peana
louro
aqueila vara.
Ornado por tal modo o meu talento Na ha de o meu governo defpenhar-vos , Porque como o defeito ober\o attento.
,
Bem
tudas de affento , Tomo aqueila , que pode aproveitar-vos Kem duvide qualquer de vs abforto ,
Elcuto
Re^eivos por
direito
fendo eu sorto.
IS
For
196
Por
Freyo Mtrico
faltar-me aoiielle
vifta nefte
oiho
claramente
,
mais
,
le
inultipica
a
,
meu
a
Como
ETs
a falta ,
que tenlio
,
na
fe ente ,
,
nome
Q' Argos
vilTe
melhor
De hum
, foy privado Pela indurtria de Ulyffes o manhofo Frauta poz acuelle em tal clado , Frafco derribou defle o forofo ,
fe
ambos tem
ferve ter
dormindo
igual
tormento^
Tanto
hum
como
ter cento.
Em
fim , no meu intento inda prefifto , Pois vifiab as razes quantas allcgo , Ka podeis criminar-me de mal vifto , ' huma coufa he fer torto , outra he ler cego
fique
Ou
bem
ou mal
mal
ou bem quilo
;
>
Ja nos dentes o freyo vos pefpego Pois inda que faais dez mil carrancas.
Agora
Vindes vs , os que ois de onde fe eflima Por nobre fundador o Grego UlvTes , 3L parece que foy da terra clima , >.a vir de l Novato fem fofices Como eflas vento fa , ue vos anima ,
:
Vs
^nTjbei)!
ca fundais
mas he no vento.
para Novatos.
Ko
fanato
,
i^f
na meya
afe^aca
,
,
no cahello
e fccia tudo
He tudo
E nunca
para trazello ou na Entendo que fazeis fomente elludo JMas tanto que as mczadas anda tardas
haja pofe
, ,
;
Ou
Logo enta vs
andais
em
calas pardas.
J vindes de fidalgos blafonando , E para que vos dem a Senhoria Nas converfas contais de quando em quando Tal cafo da CondeTa voTa tia Nefta parte vos fora defculpando , Por fer tudo em Lisboa iildp.lguia E como na ha l quem fe conhea , Qualquer alcofa cuida que he condeiTa.
,
;
cue em vs fe emprega mal ta venenoio , ue como facilmente alTim fe apega , Em vs todos he mal contagiofo Ke mal annexo Ptria e nao fe nega ,
,
Que
Pois
bein
poder
fer miais
trabalhofo
fe a tal
prefumpca
tirara o pello
f cabello.
Tambm
Ainda
fois
de
lin?ua aflrnalados
,
remota fendo vs em tudo os mais notados , Em tudo acha's defeito , e pondes nota Alguns andais tambm JiTimulados , Indicando apparencia muy devota JMas quantos de vs conto , tantas omo Entranhas de Cynon , linguas de Ivldmo
pela terra mais
Foy
198
E
,
Freyo Mtrico
Momo
ignorante
,
pde fein refoeito do Sobrano Tres obras cenfurar qual inais brilhante*
por fimilhante. Ridculo cenbr e Momo infano pois tambm para vs na ha fem erro ,
,
,
;
e de
Vulcano
Nem homem
nem
palcio
nem
bezerrOi
J vem o Tranftagano , e promptamente Biafona de forcofo o tal Novato , Que na deixa de ler prenda excellente Para andar nas Alfandegas ao trato Entende que concorda , e que he decente No que fr eludante ele apparato Mas tal olentaca melhor concorda No que fr carreto de po , e corda.
:
;
Em
qualquer fobra muito , que fe note que conta cada inflante , Pois jul?a rio valor fer D. Quixote ,
Por faanhas
>
Sendo
JVlas
na fraqueza Rocinante
trifle lote
'<6
Mas
louco Andante, f pelo exerccio das loucuras , tambm pelo trite das iguras.
Como quem
anda
em
guerra
todo o dia
,
,
Nas armas traz qualquer o feu cuidado E quando vay provar a valentia Vay cavallo de Trova pelo armado:
,
JVIas
bojo para tudo accomodado , Pois inda que le afFeda na fereza Ke eavallo de po por natureza.
livre fe defvia
Um
para Novatos\
Bem
que alguns tem forcas defmedidas , E no corpo qualquer os na desbanca; IVIas como na fera plantas crelcidas , Regadas com licor de Peramanca
fei
!
19
Agrefles plantas fa , terra donde a cepa Pois feja igual embora E conforme o fulento
porm
na
feja
fe
Em
nafcidaj arranca ;
,
a terra
o fruto o bruto.
Vem agora
E
o Novato Algaravio , Samfa nos ameaa , Promettendo moftrar no defatio valor , com que fere , e defpedaa : Porm logo conhece o delvario i^uando v que na palTa o que l paTa ^ Pois ha c Filirteos , e ha de havellos Que lem traio o preguem de cabellos.
j forte
Tambm
os Brafileiros no feu tanto Blafona de riquezas nunca ouvidas , Dizendo , que na terra a cada canto Tem mais prata que CreTo , ouro que Widas Excederem aquelle , caula efpanto , Por muitas circunRancias bem fabidas
;
IVIas
com
efte
bem podem
,
ter parelhas
Na
pelos ouros
o cafo fatal conta diz claramente. ou na Que ApoHo por vingar a fua affronta Lhe chegou s orelhas fortemente Porm o Brafileiro tanto monta v?er a Apollo affrontofo , ou reverente Porque fempre ha de ter o tal talento Cabea humana , orelhas de jumento'
,
,
"
Vtvt
treyo Mtrica ^00 e fem dar fim novatice efe Vem Com Freiras a commercio logo intenta
,
E como
Que
IVlas
querem macaquice Kinguem melhor , do que efte lhe contenta Com tudo lempre aifedla a meiguice ,
todas
,
E
Eu
afedo verdadeiro reprelenta tanto que desfrua , bufca dono defia forte a Freira prega o mono.
;
j tem calios tem o feu divertimento IVlas de forte , que poTa aproveitallos Pois bem compete , e n?. desdoura o brio A amor de Freira , aflfelo de Bugio.
Com
Freira
'
poiTa c fervir de deeir,peniio > Aos mais todos na nego habilidade, Porque tados enhores fa de engenho: IVls fe eftes de moftrallo tem vontade
Que
Entre ns , he frulrado o feu empenho Pois na pode a ns c fazer- nos guerra engenho , que l tem na fua terra.
Em
na ha Novato (em loucura , da Keira ou Tranfmontano , J\Ias he porque quem pde , lhe alTegura e Jano Idades que logrou Saturno E como tanto louco na tem cura Pois na pde applicar-Jha o feu Vetrano He Coimbra , por tantos dl fpa rates , Aula deeludo nau , cafa d Oiates*
fim
,
Ou j
feja
Alginii
far Novatos.
Algum
dia os Novatos na brigavao , Antes inanfos burrinhos parecia , coino os feus Vetranos os domava Se as albardas fa)laem o diria
:
iOi
Sem
reparo
nenhum
os ai.bardava
IVlontar
Novato em
dize tu
,
,
pellc
ou burro
,
ein oiTo
fena
Mondego amado
vifte neTa idade
Os Novatos
que
Eeberem teu crylal arrebatado ,^ que por vontade Por fora muito mais Porem o tempo efi j ta mudado Que os Novatos ganhando liberdade , Se a beber os levava fem demora Kem mandallos beber le pde agora.
, ,
J na tem para nada impedimento , Para tudo efta j defaforados , Navega fem temor com todo o vento por mares nunca d'antes navegados Chegaro onde , nem por penfamento Os antigos podero fer chegados , JVlas deixai los andar allm no mundo , Que bem cedo os veremos ir ao fnndo,
:
Efperem.os , que paTe efla bonana , que o tempo fe altere e le embravea Pde er que , perdido o da efperanca , cabo tormentrio lhe apparea Efperemos , que o golo da vingana , pezar do ameao , entre ns crefa , E veremos qualquer deRes velhacos Eutre Scylla , e Carybdis feito em cacos.
,
Q U
I-
tf
qU
Estudante
T
D E
X A
contra pulgas, perevejos , beRas de jornada. Arrieiros , EHaiajadeiros , Lograntes Amas JVlocos , Lavandeiras , Ruas , falta de divertimentos &c.
ESCRITAS
EM OITAVAS POP.TUGUEZAS,
E
DEDICADAS
,
Aos noblUffmot , e preclnnj/imof Pctis ds Senhores Ejludantes Conlmbncenfes , yiara <]uc uindo no conhecimento
doi muitos trabalhos
que
feus
ejludiojos filhos
,
padc'
em nas jornadas
Univerfidadc
,
fe dignem de IheS
accrefccnar as mezadas
af-^
fiftente
Aos NobiVJJtmot
Trec}ar]JJmos
e MunificentiJJmos Vcnjt
SONETO DEDICATORIO.
VoTos nobres ps
;
Senhor^
va
,
Elias queixas
mas he de advertir
he para vir , coufa minha ma. Conheo que fera pouca attenao Offerecer-vos tanto que lentir Porm na me convm perda pedir , Pois Ibu dos que nacj gofla de perdo. ATim que , fe entenderdes que eu que fou Culpado , e a vingana pertendeis , Toma'-3 pelo mevo que vos dou. Coimbra minhas obras achareis , Queimai-as , que eu por efte damno eRou , Com tanto que primeiro mas pagueis. Domlngo Gonalves Perdigotl
le a
Que
voTos ps ra
Tambm alguma
,
Em
AO LEITOR SONETO.
JL
hum K^rangeiro Totil nnwdo i gritando Penfando eu ler objelo mais jucundo , Fui a ver mas porm paguei primeiro. ^loftrou-me o magano por hum luz eito Quatro pnine^s de anguRias l no fundo E hum baile de bonecos que fegundo Lhe io , me na leve o meu dinheiro.
AfTou-me pela rua
arca
,
Com huma
;
>
Comecei
a ralhar
como enfadado
Mas o marano
Leitor de vintns
:
fe
,
>
e torna a ralhar
quanto quizeres.
205'
(QUEIXAS
D E
J Eitou-
De
Qu
o coitado eftudante
,
em Coimbra
que
:
cola
maganos
Atura fimilhante corrioja Se para defcanar de feus infanos Trabalhas, no lancol homem fe enrola, Sakando-lhe no corpo efla canalha , Cada picada he golpe de navalha.
,
Trs
Jiojtes fem dormir tenho paTado ; Pois taes golpes, me da eftas damnadas Que nem touro na praa agarrochado Leva mais penetrantes zagunchadas corpo fempre fahe todo pintado Com babas , mordeduras , e picadas , E na f pelo corpo alcana a piza
:
caiTiiza.
ao 6
OueJxas'
a
fe
pulga por farta nos confente Huma noite em luzindo algum luzeiro , J nas manda faltar do ninho quente A atroz barbaridade de hum fineiro evanta-le o Ghrifta batendo o dente Com mais fora que os malhos de hum ferreiro |^
; :
Ta Sem
leve
que eu
,
fuy
com
eftas prefas
cabeo
fuppoflo que o Ceo chova abundante Inundaes de chuva cryftallina , Corre a efcrita o mifero eftudante ,
Como os foldados correm fachina Huma manha em que houve agoa ba!ante , Depois que dey de cafco em huma efquina.
:
Indo
a correr
com medo
da janeHa
Quebrey na porta
Pois nas jornadas
,
que
,
fe
fe lhe parece , dentro em hum lameiro, A primeira jornada ( na me efquece ) Vim montado na pefte de hum fendeiro , Que onde quer que eniia mayor lama IViefmo ahi me fazia logo a cama.
Eflende
mo o rocim , fe he mo o macho , psior o Arrieiro ( oh baixa gente ) Que fe hum homem cahio , j o borracho Saia neas elradas de contente Quafi fempre anda cheio , como hum cacho; Mas na obftante que venha bem quente ^ ientindo a taverna no caminho ,
fe
he
He
Em
Ja coaiea a griur
.e
Amaro Mendes
Gaz^eta.
,
ic^j
audaz , como coOuina Taes pulhas nos encaixa nela eftrada , Que as vezes vem trs legoas dizendo huma E no fim na efl inda acabada Sempre ha de dar tal volta , que Ic luma
dalii ta
:
A' noite , quando vamos a pouzada Gritamos por Joa , Joa por brio
Deixa
gritar eu
amo
a eTe frio.
Pois na eftalagem , primeiro que entremos lio quarto , o que fe paTa de demoras E noTo amo a dizer-nos , que efperemos , Que vay logo , e o feu logo ta trs horas
!
depois vem a cea , que comemos Mais crua , que as correas das efporas De forte , que mil vezes nos luccede
Puxar de dente
o cafco
ir
parede,
por vida minha , quem dormir poTa , Porque he magro o colcho , como fardinha , Os lanes fa de cr de aragea Depois hc ncccTaria huma mezinha, A quem fe quer livrar de algum.a coca ; Porque fempre lhe da os lanoes finos , Ou camada de farna , ou de Jadrinos,
nos dao
,
como
ha
Vamos
a fazer contas no outro dia , apenas diz nofTo amo bem lhe prejle Salta nas bolfas huma epidemia , Entra pelos dinheiros huma pefle Oh boca delaftrada , oh boca impia ,
; :
Que
Equ
Queixas 2o8 E que direy do p em tempo quente ? Que turba ainda mais a luz do dia Que o turno de huma no que de
,
,
repente
a artelharia
Na le v huma outra a trifte gente Pois tanto p nos olhos fe lhe enfia , Que ertou certamente fulpeitofo , Que do p me nafceo Ter remelofo,
\.
inda hoje
le
na bebe muito vinho , Logo me vem ma dizer , que aquella Doena he da poeira do caminho Daquelle , que tem lo huma janella , Tambsm digo , que o pobre coitadinho Recebeo p na viia em tanto extremo , Que Cocles fe chamou , ou Poliphcmo.
ley
,
que
Se
,
,
em alguma
jornada as fobrancelhas
eftrada na5 paliaro
,
O
E
rio
P na
,
,
dando
he hum , efpora lhe toca nas gadelhas , Recua , e de couce le prepara Taato , que eu huma vez fuy defpedido Ficar fubre hum calhao bem eftendido.
a ?ente pela eftrada , Por divertir lus males vav cantando , E decainbando de a{ua huma pancada. De pancada fe cal la todo o bando E le vem com a chuva trovoado , Huns puxa do rolario , e va rezando
;
j(
Quantas vezes
outros
fe fina
s^aimcne todos
.le
amofini.
de
Vir
209
Tambm, he
jornadas
huma
pele
com huns companheiros atrcvuios , Que culiuma chamar ao povo agrelle em ^raa nem razo vis appeilidos
, ,
:
Pois por culpa dos mos a gente invel^e , Os que efla de maldades eximidos Ku o ey pois , fem culpa , no eipinhaco Elluro mamey ja , como bagao.
;
de novato , nao lotre o elliidante uo caminho Deile fazendo vao gato apato , E pregando-lhe impre no focinho Eu coi-jfeJTo , que diTe mal do trato Porq.ue alm de pagar comer , e vinho , Pedindo depois contas do dinheiro, murro , e cachao era hiun chuveiro.
Que
llo
he regularmente o que acontece projura Qje contar o que o mifero padece Ka Cidad , fa canas com canudos K-a fofre mais , fegundo me parece , Hum captivo entre iMou:os carr-ncudos Do que hum. pobre elludante delerrado
Tva eTiradi a queai
:
Com
lograntes
com ama
com
criado,
j\luitas vezes
hnceramente
figo
de quem ingular conceito fao , E -quando cuido que he meu grande amigo Elle prega-me hum pio de cachao Ou me d hum calote por caftigo ,
,
:
Hum
Ou numa
abafa.i
arma
tal
lao
Que quando a gente menos o imagina Tudo lhe vai idendo poi tolina.
Li
210
L
le
,
Queixai
queixa que tem huma jornada j E que precilo lhe he para fazella , Preltada por Inim dia a noTa efpada , E em fahindo de cafa vai vendella Livro , que elle pedio , tomou a eftrada De forte , que na rorna a voltar delia Diga-o aquelle meu vocabulrio , Que tambm mo rapou hum falafrario.
:
Pede o chapeo a hum , e a outro incita , Que lho compre , que o vende accomodado ; Porm que do dinheiro neceTita E que o chapeo trs dias quer preftado Vai marchando com tudo , e excogita Outro , e outro aqum deixe aTmi cangado
,
:
que
s vezes
d taes artes
o leu chapeo
em
vinte partes.
Eis-aqui as lefes , com que hum tratante A' cuHa de hum fincero le fuftenta , E delle modv) ao pobre do eftudante Se de huma parte chove , de outra venta ama , qu lempre tem hum ar de unhante, Ct)m o alheio jantar o eu augmenta
:
Porm
Porque huma o pa das^pas me furtava , Para caza mandei vir a paneila , JVlas cuidando efta hum dia , que mandava A minha , me mandou trazer a delia: E indo o moo a partir , no fundo achava ( A' maneira de peixe por fedella ) Kum fio de barbante pendurados
De
vaca
e ds
Que
de
211
,
Que
he
ilo
Senlior
amo
( grita o
Pegando numa ponta da He , que comemos caine hoje Tem oTo , ( Lhe diTe eu ) e noTa ama roe a oTada Daqui julguey , que a carne era do noTo Jantar, e de outros muitos rapinada,
:
moo cambada)
O bem
que direi delias he , que men^e Aquelle que de limpas as condena Pois no comer le vem he ta fomente Hum carvo , hum cabello , ou huma penna Oh lembra-me huma vez , que metti dente Numa pedra mais era bem pequena Porm teve tal traa o bom do leixo Que me levou dous dentes defle queixo,
,
;
Efles os ganhos fa
que me trouxera alm deies imagino , Que depois que furtaro , e com.erao , J^Ic pozerao o nome de mofino Pois moo do dinheiro que lhe derad , Furta fem lei , fem conta , e fem enilno Diga-o eu , que ainda o meu na ha hum dia,
,
As amas
,
i\le
rapou
hum
tofta
de demazia.
Se
noite
,
huma
,
lelada de rabo
couve
,
Tardinha, o grello ,
dizello
:
Em
fendo
,
necelTario j
caminha
,
Toma
ii
Se
*"
iil
Queixas
,
Se acertou de encontrar ba aberto , Ou le acolheo com chave que lhe diga ^ tenha por certo que achou de comer Que le fechcu com elle na barriga E f para algum ado , que eit perto , Se guardou l dinheiro , e elle o lobriga , Chama -lhe feu e logo fe defpede Em latim porm contas na as pede,
Yeja
faltando-lhe o dinheiro Kuns d'zem , que o levou Joa das bebidas Outros , que le gaflou no paleleiro
,
:
Fica o
em que amo
trabalhos
em CMt
lidas
Ell;is
fa fabidas
At
as dezaRradas lavandeiras Obra(5 em noTo damno maravilhas , Porque dando- lhe ns peas inteiras , KePiJtuem farrapos , e rodilhas Trs lenos , trs camizas das cazeiras Trs lancoes me fizera em eftilhas : Refui agora vender eftes bandalhos ; quem tem nas figueiras efpantalhos,
;
Tfffs pares
de manguitos me levaro , depois feitos em nacos Dous de nieias , as quaes de l voltaro , I\'r meias , porm cheias de buracos fim , por na canar , at rafgarao EuFiS bocaes de huns alforges com dous faces Ja na ha , que efia gente ir,e derrote , Sena chambre , baetas , e capote.
Que
viera
Em
E ^uc
de
213
que
direi
tao
mal portas
debaixo acima le encaminha , Traz as coxas das pernas defcompofti.s , E vem C3paz de hum caldo de oalliuha Pois huma que lhe chamao Quebra-coilas Juro , que fempre toy tentao minha
:
Que quem
,'
Porque
Deu
jvi huma vez ele meu lombo nas luas elcadas hum bom tombo.
os aromas
A!>ii!cares
,
,
traveTa
e
,
Que buicando
St;
quartel
Que enchendo-fe os apatos defta praga Me lembra alugar be^a que mos traga.
Alm dc.^as Que calo
penfoes e de hum milheiro por ter paz com a Cidade , Aqui conlome a crente o feu dinheiro , E o tempo inais teliz da mocidade
,
:
Oh Do
Nos
defejo
fallaz
,
e lifongeiro
,
louvor
trazes
da fciencia
,
e di:;n idade
,
Que com
failacias
illuses
em
gales
ATigne agora algum divertiir.entos Na terra , para quem tanto padece ATignar geadas chuvs ventos Tantos , que o Reino de Eolo aqui parece : ATignard da ponte os vas aTentos , Onde o mardo ociofo na falece , E na fua Briolanja os olhos prega Mais vivos , que os de hnim gute em huma adesfa.
;
Oh
214 Oh vil
Queixa
!
divertimento oh vil recreio. Indigno de humas contas ajuftadas <Jue traz fantazia hum vivo enleio Be ferpentes lethaes envenenadas Profiro efla verdade com receio Porque expondo-a na ponte , huns camaradas Intentaro cafcarme , e indo eu fugindo , Me valeo hum, que aiii anda pedindo.
! :
Ir fora
Santo Antnio he coula clara divertimento muito jufto Santo bendito \ fe efte nos faltara ,
a
Ser
hum
Quem
havia viver
vai
com
,
tanto cuilo
contemplara, Quanto v , que iViTreo hum Deos augullo Pde ler que tiveffe eRe tormento
vifitar-vos
Se quem
De Coimbra por
Defla maneira
feliz
divertimento.
Amaro fe queixava Pelo muito , c^ut em Coimbra padecia At que a roxa aurora j bufcava chave , para abrir a porta ao dia
Enta Morpheo elcura lhe fechava Dos flatos anhnaes a eflreita via ,
-M E N-
MENDICANIMACHIA
BATALHA
ENTRE HUNS POBRES PEDINTES,
Sohre a pertene da carne de
ou
E CES,
hum
boi morto.
efcreveo
,
em
obfequio de feu
Amigo
Compadre
PASCOAL
COMO A
eHando
a
CEGO.
madura
azeitona j
banda de elorninhos a procura , ATi]!! va procurando immenbs pobres No retiro do campo as caas nobres , Onde fabem que al^jum Fidalgo palTa De inverno , divertindo-fe na caca. Hum dia que o bom Sol os convidava ,
,
certa
cafa defl:as
le
abrigava
Quantidade daquelles remendados , Fazendo o que permittem Teus cuidados, Murmurava alguns , que nefia idade Se hia j extinguindo a caridade
:
Metteo-fe a quai todos na cabea Hum perdoe ^ ou hum Deos ojavorea-. Por chufa outros palavras taes diziam , Que os ouvidos honeftos ofiendiam. Outros tendo o borda deporto a hum lado , A' cabeceira o alforge remendado, Efr
,
6
^21
trazem e Seu azeite em profundo fomno jazem. Outros cacao inledos inim2:os Para haver de lhes darem os caligos De 03 fazerem efpertos quando inordem , Na tendo outros cuidados , que os acordem. Occupavao-fe os que era mais honrados
, , , ,
,
Efcudela
Ka
Fazendo com bem celebres lavores Hum xadrez de remendos de mil cores. Na direi porque nm le defoccupa
e firmando a ma Upa j e dizendo Se levanta , e icou como palmado Olhandt) para hum monte defviado , Applicando a groTeira ma d tefta , Temendo a luz , que os olhos lhe molela. Amigos diz parece-me que vejo ^ Se acafo na me engana o meu defejo ) Que trazem por alm hum boi de raftos , Dos que morrem , e fervem para gartos Dos ces , que as noTas pernas esfarrapam , Easefmolas, que haviauios ter, pap.un. Ergueram-fe trs mais, tambm o]h;mdo E os que eftavao Tentados levantando
,
Hum
A A
cara
He
Eifaqui todos
alvoroados
,
Cs
De
fizeram tal ePiror.do que acordavam , que de boca aberta refonavam. Infonnados tambm etes do cafo Pois amigos , dilTe hum , chegou o prazo
;
tirar)7)0s
o ventre
]\las
ponderemos bem
de mjeria ea matria.
;
Donde nos
vii facas
Hum
dizia
Que
Mefdicanhnachi.
'fKie o bicho da cozinha conhecia , (^utro o moo da copa , outro o aguadeiro
,
2 7
F muitos
Ftn fim
o vifinho taverneiro;
nenhum
,
ficou
que na achalTe
,
Quem
Hiam
faca
ou canivete
Jhe
empreLifie.
j, e hum velho grita: canalha tao maldita Tem ab^uns de voffcs tao pouca idade , Oue na fibem do mundo inda metade: ^e voTcs fc tiveTein vifto em guerras
bufca-las
C.HirelIa
com
T^e ces
-^
como eu me
,
da ha
pouco
7.ie
Peijra
Eu ue
lahiram da elquerda dois rafeiros pelo alforge de huma parte , de outra , e derricamos com tal arte,
rota
a bracaieira
por
fer fraca
Ficou-me huma , elevaram outra inchaca E tive muito grandes agonias Porque foi logo aquella a das fatias.
,
He
precilo cuidado
j)Oire
Tem
de
Quanto gado
aqui morre
e fe
vamos
da poiTe os na tiramos. Vem-fe a ns com os dentes agu.ados Devemos ir de pos aparelhados , de quatr.o calhos pela algibeira: Irmos l dearmados he afneira. Agradou o confelho , e concKiiam , Que no meino lugar fc ajuntariam , Depois de terem facas , por fe unirem ,
Sem demanda
.'Tielhor
aos contrrios
relirem.
Fajtem a procurallas , centre tanto Hum gozinho que efteve ouvindo quanto Ccmferio a dieta aos mais ces hia
, ,
E em tom
de parafuo
lhes
dizia
Quan-
2 f8
Mendici nimachia.
fe
Quando
que morre
;
Se eu pertendo chegar tudo me corre Todo o ca os (eus dentes me arreganha , E mos prega no Jombo , fe me apanha E eu ta bom , que inda venho dar avifo , Do que intentam ^em voTo prejuizo. Fingindo, que dormia agora junto De huns pobres , para ouvir o eu aTumpto ; E deixando , o que nada vos importa , Apenas viram vir huma rez morta , Que efta aquelles homens esfojando , C DiTe ifto para aparte delia olhando) AiTentaram de alli fe refazerem De carne e foram j [>ara o fazerem Pedir algumas facas emprcfladas E temendo , que vs lhes deis dentadas , Dizem , que vem armados de cacheiras , E de Teixos tambm nas algibeiras. Vim correndo a avizar-vos para efeito De levardes o eftomago j feito ^A travardes batalha bem renhida 6om quem quer defpojarvos da comida. vede agora , fe em paga do cuidado , Que tive , fareis o coflumdo , Que he , vencendo a batalha , em eu l indo Comer algum boccado , vir ganindo. DiUe Ergueo-fe raivofa huma cadella
' ;
;
;
Dizendo
Ora inda
eflava aquella
;
dio a pobres mas agora Inda he muito maior; infeliz hora de algum , que me paTa por diante ,
Sempre
tive
e nao contente de rompe-lo 'Dos farrapos , ir carne o dente. Na baila elles ^comerem os lobejos ,
;
Que em E acabo
cijna
lhe faltei
no melmo inlante
Que
Mcndjcniynachia.
"219
:
Que eram
]^.as
para' niatar
,
noTos deejos
he a :ula tr.nta
rez
,
comer huma
mas declaro , delia ha de o guizado cuflar caro J^lorderei nos mofquitos das tavernas , quanto eu tiver dentes , e elles pernas, Raihavam outros l por outra banda-; Tal alj^azara em fim por todos anda , Que ningum Te entendia com canalha :
lles
comer
iie lhes
Em
tudo ralha. voz levanta E dando-lhes hum eco, que os efpanta , Fez logo calar tudo e ditle ao gozo Agradeco-te o feres cuidadozo Se avidoria ficar por noiTa parte. Por quem ibu , G.ue na ha de maltratar
ell
Tudo
inquieto
Enta o quitador
te
Comers
a teu golo
quem
te offenda
Saiba j , que comigo he a contenda. E voltando aos mai^ ces , lhes dilTe Chegando nos carne e na eftamos porque crte vento eft mareiro , J l E contrario a t*azer-nos c o cheiro E o matarmos aquelle efcalabardo Tambm nos fez o olfato muito tardo. Iremos de caminho meditando
:
:
Vamos
No
De
que havemos fazer contra, eTe bando ladres , que pertende injulamente Levar o que a ns f he co-mpetente. Vai puxando o efquadra , e continua Guitador dizendo Efta commua Perda pede tambm commum concerto Ha entre ns hum "^ grande deconcerto ,
:
.:..._
Que
220 Que he
Mendicanimachia.
a
:
-quanto deflroTo guerra civil lein inais caufa , do que hum olTo Que lombos a bolcos pelas caladas Que bocas a morder encadeadas Na eja afliin a^ora , na_yoltemos Contra os nofTos os dentes , que devemos ^ Voltar contra a quadrilha , que le ajufta
-j
A's vezes
"
Em
querer regalar-e noTa cufla. Ha outro vicio mais , e he , que invelimos De tumulto e algum contrario vimos , vez de irmos formados , vai primeiro
: :
Aquelle , que o p teve mais ligeiro. inda ha outro a faber , em fe ferindo Eum foi dado dos noTos , e em ganindo Tudo fe defarnima o mais ou fado IVlette pernas de rabo pendurado. Emendemos huns vcios ta malvados , Vamos todos concordes e formados E fe al^um apanhar a cacheirada , Ou fis o he o melhor boca calada Decahimos , e os outros animamos Com eTas gritarias em que vamos. Porm demos que a dr he ta vehemente Que gane hum ique firm.e a outra gente Continue a morder tao atrevida
,
morrendo
fe
fer
vencida
:
que
alun o na fazemos
Nunca mai?; rezes mortas comeremos Daram motivo as nofas cobardias A que zombem de ns todos os dias. Deu fim fua pratica efperando
,
,
Que acabem
os que
Que
iia levaTe
perna trafpaiada
Quan-
Mfn{1ctt7jhn^ch'a*
i2i
Quando menos
Eftavam
,
a farda
bem
ralgada.
dj
,
focinhos
levantados
,
,
Para que , antes que chei^uem os da elmoJa A' carne todos juntos le lanaem , E toda a que pudeTem , devoralTem , fim de tomar forcas a canalha Para haver de metter-le na batalha. Os pobres entre tanto fe ajuntavam
Ko
Dos
porto afinalado
ces
,
murmuravam
; ,
que ta ligeiros tem andado E quando efleve tudo congregado Efperavam tambm que fe retirem Os que esfolando ela para invertirem. Retirara-le os homens e avanaram
, , ,
Os
ces ao boi
,
e os pobres fe apreflaram
,
3-leceando
que quando l chegafiem I\\ida mais do que os oTos encontralem. Difpararam de longe a artelharia De pedras para verem fe fugia inimigo porm e!!e lembrado , De quanto o quitador tinha falJado , Accometteo de forte cue inda o gozo Parecia em morder lea raivozo. Todos moftram valor nefla avanada Ki obRante que foe bem formada A patrulha dos pobres na obantes
grandes varapos dos mendicantes. Hnm ca pardo aflerrcu com ta! vontade Ka perna de hum mendigo e na metade De huyia meia , que tinha, que com elia r iou , e inda o ferio pela canela. Was na fez efta acca tanto a leu falvo
,
Os
ue
cus
era calvo
222 Tambm
Mendicanimachia.
por
huma perna
,
o na
feriTe
Queeile er[{uida levou fem que ganiTc. Outro pobre trs ces vio pendurados
Em
A A
rres abas
da vele
dois lanados
:
Rompeo
medo o obriga , naquelle impulfo , em que recua. As abas cada ca ficou com fua , E o pobre f com huma prejuzo , Oue caufou , nos que via , muito rizo. Nd foi bem a hum dos ces que fe lanaram A' barriga e ainda em parte lha rafgram ;
: ;
Forque
elie
Fazendo-lhe pregar hum grande tombo. Outro , que andava em roda o po branindo E com cinco podengos efgrimindo ,
te delcuidava lium ca grande lhe chegava , E o cala lhe rompia por tal polto , (^i\^ ficou o coitado defcompofio. Outro pobre efgrimindo o po , acerta hum ca que vem j de bocca aberta M^s a arma lhe cahio nefla pancada Vio nillo s luas pernas j chegada De dente arreganhado huma cadela
:
Da
parte poflerior
aili
Por
Em
Tirou lhe hum pontap caiie lhe a chinella E pondo o p no cha como hia cego , Acertou de meter por elle hum prego.
:
ra!tam-lh*em cima mais atpero o laltima Acode hum camarada quella guerra , E atirando a pancada aos ces , os erra I^las na errou o po de marmeleiro As cofias do eilirado companheiro. Acodindo outros pobi-es apartaram
ela
dor
a qual
Os
Mendicaniniachia.
Os
ces com beiti trabalho , e arrancaram que na fez ferida grande prego Com tudo impede o pobre para que ande Por iTo perfeguido de canalh.n ,
223
e efmorecia pobreza , entre a qual alguns havia , Que tinha outro tempo militado liiim deites , que j tinha reparado , Que andava o quitador em toda a parte Intrpido animando ao fero Marte ^eguremos o grande , aos outros grita , E lem temor dos dentes da maldita Canalha , que as dentadas os rodeia , Contra o bom quitador va de alcateia Fa2em praa fechada , tendo ao centro As caras fica o mifero ca dentro Entre imimenfos bordes , e na obRante Que eile em tanto perigo ande confiante Tinindo com as prezas aguadas , E atirando fortilTimas dentadas , Os varapos carregam de tal forte ,
,
batalha.
Que
alli havia fer a fua morte Se por hum lado os ces fe na uniram , Com que porta por onde efcape , abriram. Sahio o miferavel coxeando E do modo , que pde , vai marchando Com vergonha dos mais que decahiam Do valor quando tal defgraca viam Poz fe tudo em deiordem va fugindo Com o rabo entre as pernas e ganindo. O3 pobres cue o triumpho tem por certo , Jogam paoladas a alguns , que efia mnis perto Com pedrada os que va longe perfeguein At hum cQnvifmho monte es fegusn ,
,
,
On-
224
Onde
elles
Mendicfiimachia
muito
triiies e ajuntava , inimigo , ihe ladravam. Retiraram -e os pobres vencedores Porem !ium fe queixava que tem dores I\^a perna , onde apanhou huma dentada Outro traz huma ma enian;uentada Em im em muitas partes vem feridos, Faltando-lhes pedaos nos vellidos , Porque a fria dos ces tinha deixado
voltaiidc) o
remendos lejieado. ATim memo deixando por cautella Hum que eilivee aos ces de fentinella , Se lanaram carne e fempre eRavam A rolhar de que as facas np. cortavam Com tudo b icram delcanados , Quando viram os oiTos esburgados. Em quanto os pobres andam neiia ida , Os c ea diriam mal da Tua vida Hus clamavam levei tantas pedradas Outros deram-me tantas cacheiradas Alguis que eram mais vos , tambm contaram As pernas , e veftidos que ralgram ATenta geralmente , que o inimigo
, ,
:
: : :
:
O campo de
JVierece leveriiTimo
caftigo.
galgo j de idade , Que ate no andar molrava gravidade Andava a paTo lento e em pajando , Pareci.i que eflava m.editando Com effeito entre os ces era corrente fama , que elie tiniia de prudente.
alli
,
:
Havia
hum
DiTe ele
Meus amigos
,
Que
ladrar he o prelimo
Fugimos da
Ka fazemos
rolnando
.;
Mendtcajtitnachiai
22 J
elles va-fe da carne aproveitando. Ter boca , com que ladre, e na ter dentes
,
:
He de gozos imprudentes que morda A todos vos moftrou j a experincia , Que na temos com elles refiftencia Com que afim o ladrar he efcufado Fazerem , o que for de feu agrado ,
;
:
Com
He
A A
mover
manh o
,
feu refpeito
que ponha
Com
eftas
que os pobres j marchavam Com tafialhos das cujas moS pendentes , Cantando alguns o topa de contentes. gozo como eftava na eTperana Be com.er e j cr que nada alcana , i-adrando ao inimigo vem raivofo Segue o vulgo dos ces o incauto gozo Hum pobre moco lana ma(5 de hum eixo Segura o abelhudo por hum queixo ,
viram
Ouando
Quando
s pobres de todo fe na
viam
Em
chufma os
,
Para o boi
alli , que lambifcaTem. viram f oTos , fe lanaram A's entranhas , que os pobres rejeitaram j E rofnando , e engulindo em breve efpao
Alguma
coufa
Como
Ari-
226
Mendicanimachia.
,
* Ainda foram cheirar todos os oTos; Lambia em alguns , que eram mais groTos
roiam os mais , lempre roinando De boca aberta , e dentes efialando DalJi va para cafa , pondo curta uem ta injuftamente os bens lhes furta.
:
Huma
onde e abriga Cabida j em parte Aquella multido de esfarrapados , ue deixaram os pobres ces logrados. Como quando acabaram do defpojo Que efperam recolher dentro no boju , J os raios do Sol quafi efcondidos Pareciam vita mais compridos , Foram pregar comigo no agafalho
,
:
Ha
Em
fogueira de fobro , e de carvalho. Huns em negras panelas cozinhavam efpetos de po outros alavam
dizem todos , mas fempre ha de , Correr muito melhor , que o feija frade: Alguns fora prover fus cabaas , E voltaram de l dizendo graas. Nao efperaram muito pelo aTado , E cozido coou meio engorlado
JViagra eft
:
Vqx
Emipurrando-o
Fallaram
Jvlas
de copadas.
:
em
beberam de forte , que fe inclina Cada qual onde efi , atordoado De tal modo que tem hum arrimado chmelo cabea do vifmho E ha tal que em cima de outro faz o ninho Sobre el;e bom. colcho tarito roncavam , ^ue os ratos s migalhas nao chegavam.
,
,
Na
feguiine
manh
s -dez o
galgo
Mcndica n77iachia,
P'^:lo porta
227
R.perava , Para que contra os pobres declamalTe. E mal o Guarda-roupa a porta abria , O comprido focinho introduzia , No qual hum pontap levou de forte , Que atroou toda a cala em srrito forte Acodio o fenhor , que j eflava Levantado , e que he io ? perguntava. Que ha de ler ? dife o gal?o , he a defgraa Teimofa em perfeguir os ces de caca Achamos liberaes todos em dar-nos P E alguns com unhas promptns a roubar-nos. Era o ca do fenhor muito querido E por iTo depois de reprehendido criado , voltando ao galgo , diTe , Que fe explique , que tem por parvoce fallar em que o roubam que na fabe. Como nos bens de hum gal2;o o furto cabe lfo fa contos largos refpondia galgo dando voa fenhoria LicePca , expiicarme-hei ej liie digo , Que he precifa pachorra hoje comigo. Sim , diz/a o fenhor j aTentado Entra o gal:jo e firmando no fobrado parte poRerior , tendo eftendida Sua cauda , e a caneca hum pouco erguida He certo diz , fenhor , que nada temos , Que nos roubem , fenao o que comemos ; E iiTo mefmo nos roubam na me choro Do moo , que nos trata porque ignoro , Se faz elle , ou nao faz fua gaziva , Se tamfbem de r.s furta , com que viva , Se tem culpa e na he de ces prudentes
:
Exporem-fs
ai8
Mendcanimachia,
que arribando algum boi fe tira o coiro
,
A
Acui
mal
Sobre
corvos la de mo agoiro. Faileceo o Mourifco de magreza , S nos quartos podiam fazer preza Que feriam por magros defgoftofos ; Porm foram os pobres ta gulofos ,
elle
;
atiranda-nos
dando fobre ns s cacheiradas , nuvens de pedradas , Nos fizeram fugir , e fe lanaram A' carne , e f os oTos nos deixaram , E neTes hum aceio tal metteram , que de legra fe valeram. <2Lie entendo Eflimra faber o fundamento Com que os pobres nos tiram o fuftento ? Com que titulo vem , que nos exclua Da pofe e moftre que a carne he fua ? "Que juiz elegeram de equidade ^ feu titulo todo he a vontade juiz , que decide fa cacheiras , E pedras que nos vem peias cadeiras. Mas eu dou -lhes que polTe nao houveTe 3E que mrito f intervieTe que pofTa Haver nefle calo algum que era aquella carne noTa ? Duvidar mas que nobres Duvide muito embora
ue
O O
Kazes de merecer ha em
taes pobres
Ka
as
vejo
talvez haja
;
quem
diga
,
Que
Com
mas falia a raiva antiga eu na fallo que ns os ces todos nos lanamos feus trapos , e as pernas lhes rafgamos. Porm veja fe fou eu , o que o digo , Ou e falia por mim effe dio antigo
:
De que
no mundo
Que
MefidCiihnachi,
lucro d aos mais hum vagabundo Servir aos mais homens hum lujeito , Que nem para li mefmo he de proveito preftimo de gente ta malvada Conhce-le da tua trapalhada.
229
?
Que
Ora eu
foffrera j
que careceTe
;
,
nada , e s fearas ta damnola. he notvel J que eftamos em frutos damno , que efta ?ente dereftavel Faz no vinho que bebe Tem medida ; Se n a foTem os pobres , que por vida Defpejando va taa fobre taa , vinho certamente hia de eraca. Que far efie rancho ta vadio , Quando CDuverfa ao Sol em tempo frio Trabalha ? nada menos pois enfina i>iutii?.mente os preceitos da doutrina ?
:
Em
Na
fe
corre co!u
ilTo
fe na{5 l
e]a
:
na Igreja \ er muitos porta a pedir juntos bentro na que tem m^do d< dviuntos. Pois que iazem ao Sol ? Eu tenho ellado
,
que dizem na exponho Algumas que fa taes que me envergonho Porm faiba , q^wq efa continuamente Delcofendo o fiado a muita gente iMiferavel do que ufa de juilica ^<io querendo manter lua preguia Que a ii a fu a raiva delTogam Em cortallo , e em m\\ prai^^as , cue lhe rogajn. As elmolas , que tiram huns valentes i\lootcs , ou fingindo-fe doentes ,
,
:
com
elles l deitado
Ou
130
Mendicanhnaclfi.
,
,
huns que por velhos , a- achacados Eftao para ganhar embaraados ? Quem duvida ? E fe ns por manos termos Lhes difermos que roubam os enfermos , Ahi temos pendncias j armadas , Varapos e cacheiras arvorsdas. Kum fervo veu) aqui , diz que precifa Dii:heiro com cue compre huma camila , Que huma , que tinha nova lhe levaram Outro diz , que o capote lhe furtaram E la innumeraveis os queixofos ,
la de
,
Nao
Quando vem
sera elles
,
eftes
pobres preguicofos
com quem lhes faz abrigo I\Iilhafres como fao corvos comigo ? Dira que ns os ces tambm furtamos Nau nego e boas taipas que apanhamos
,
;
vezes por lamber hum candieiro , We apreentararn nas colas hu;ri ueiro. Qne iurto tem hum ca , que fe liie note
As
Se h.um pedinte abatou algum capote Erta u:diada de pobre d mais damno
?
,
.
Que
Ke
as
dentadas de ca
,
a raiva
que
falia
quando
aTento
nos pobres na ha merecimento ? Vejamos o dos ces Guarda o rafeiro As ovelhas do lobo carniceiro As quaes da queijo , e leite appetecido E 15 , de que fe faz cama e velhdo. Os de caca he bem certo que matamos Com que noTos fenhores regalamos Jnda o gozo ladrando efperta o dono , i^ufi talvez delTe entrada com feu fomno
:
Que
ladres
e vadios
que
o eita
Qtn"
Mendicammachia.
Gente pode dizer , que elle na i\Ias demos , que mais nada os ces tizeem Com que os homens em feu favor tiveTem, Deviam fer por eftes attendidos Em premio do que tem de agradecidos.
prefta.^
,
231
,
efpofa recebeo com mais agrado Seu efpolq , que mi o iiho amado , Do que recebe lium ca a leu bem quifto Senhor , quando al^um tempo o na tem vilo Quantos dera nas mos dos matadores Peleijan-J.o em defeza dos fenhores ? Quantos , lendo ieus amos lepultados , Foram de tal laudade penetrados , Que nem branda meiguice , ou fora dura ,
Que
Os pde
Quantos
leparar dajepuitura
,
cheirando
,
cova
perceberam
MoTto o dono
tambm
al!i
morreram?
?*
Foi al2:uma pefToa ta lentida Por pobres , que manteve toda a vida Na iamentam que leu amigo morra , Lamentam o faltar quem o$ foccorra Succedendo outro logo , que os abriga , feu pranto converte-le em cantiga.
,
:
Eiles fa os que
Ees ha de
Sera aquelias raivas mal fundad<is, Com que vamos a todos s dentadas P Com que hei de pachorrento ellar bffrendo Andar eu com os outros ces correndo Por mil delpenhadeiros em perigo De hum tombo cue na mais poTa comigo. De fer por hum efrepe atraveado ,
,
Em veftir-me
De algum tiro que venha defgarrado Sem ganhar cinco reis fem que difpenda
,
ou calcar-me
a lua
renda
Sera
^3^
Sem me
Mend'eammachia*
dar mais
que a frdida comida , , ha de vir mandries de boa vida Na f comer o boi , que d a oiida JVIas darein-me inda em cima caclieirada ? Na attenda por mim , por i attenda , E reprima huma audcia ta horrenda Se na defpica os ces , eRes malvados
Saltaro
manh nos
muito
iio
lus criados
,
E E
ap^radea-lhes
f
fe
os valentes
;
Sc derem
com
por contentes
feito
,
muito mal
Adiantarem
PaTando
a falta de refpeito
,
A quem
S
E
lhes na caftiga a oufadia. Se furto na cozinha algumas polas , me pilha , j po nas minhas cortas;
E eftes
que furta capas , e veiidos , carne a ces de fome combatidos , Ha de levar porta a fua efmola ?
,
, ,
Ka er mas parece corriola. Ha de foffrer Senhor tanta iuiuflia Ouer ler o depenfeiro cia preguia ? Tem muito bom officio ora reparta
:
gorda traga-a farta que com trabalho fe confome , , Apanhe com hum po , e morra a fome. Jfto cabe , eni quem tem tanta grandeza? Sem virtude na pode haver nobreza , Sem jurtica tambm na ha virtude E por erta raza convm , que mude Be fyfema imagina cue he bondade , Fomentar com elmoias a maldade , Sullentar quem alheios bens arrede , Para que ande ociofo e le embebede ? mas jufxia , que he ta feia C^ fgu v
,
Com ella E o ca
traga- a
Nem
Mendicanimachia^,
na alheia, Afim julgo , que fora mais prudente Em na dar de comer a ta m gente Nmguem v c no eftio eftes malditos De inverno a bandos vem , como mofquitos Em lhes tirando o engodo , que appetecem , Ver como daqui defapparecem. he doutrina-los , Irto acho eu caridade He hum licito meio de obriga-los A que ufeni do trabalho ta acceito He transformar o intil em proveito. Com que alTim , meu fenhor , eu eftimara
c na
cafa
,
:
233
Nem
minha
nem
i
'
ue hum ta til arbitrio praticara Que lancaTe do fitio ta m pefle Que os homens com feus furtos na molefte Que deixe em paz os ces quando os Ibccorre
,
,
;
que morre.
e ta robuftos
inimigos contra os juftos. Faa , que ta ma gente fe conclua Na permita , que ladre eu tempre lua, A qual vai procurando o leu occafo , Se;n que do meu ladrar faca algum cafo, Difle e j o Fidalgo aborrecido Do mal , que contra os pobres tinha ouvido Meditando , em que Dcos toda a peflba SuRenta , ou leja m , ou feja boa. Revertido de hum ar , em que fe via
: :
He armar
fua dilplicencia
refpondia
ca , e ca raivofo , !Eu l1go outro fyilema mais piedofo: Coitado do que efpreita o boi , que morre ^E da carne nociva fe foccorre Terei delle , e de vs os ces cuidado Xi^W^i , evitando o sndar ta esfaimado ,
falias
: :
Tu
como
Oue
134
Que
fe
Mendicantmachia.
;
valha do voTo mantimento |:ondo pobreza impedimento. , De que eTa morrinhenta carne corte , Donde venha doena , e talvez morte. E fez como dizia pois morrendo Outro boi , e indo os pobres concorrendo , IVluito mais por glotes , que por famintos ; Com termios amorofos , e fuccintos , Huns criados o intento lhes fruftraram ;
I)e vs
;
E nunca do boi
Sem que
Rofnando
,
os ces o
'
Julgaram
Do
Era hum gofto o ver , quanto o feftejaram Depois que fem rivaes fe faciaram Davam mil carreirinhas e no cabo Lhe vinham a cheirar todos no rabo E ratos merco que tinha feito , Lhe confervaram femprp tal refpeio , Que em quanto o feu focinho na metia Mo akuidar do comicr , nenhum comia.
:
L'
S O.
HS
De dente
SONETOS
,
Que
Nem
He uivai^em.de bato ta damnado tudo enjoa-* Qne aonde quer que chegi He macho que com pouco Te encordoa ,
, ,
que mal
,
fe
tempera encordoado
He podam que lem obra de ferreiro , Ka rua muitas vezes tenho vifto Traado , mas com fio mui groTeiro De todas as efcrias he hum mifto He bolonio he louraca ne boroeiro , Ke hum corno e aTentem todos nill^o.
:
;
QS
Se na ieza
Propriiir.dcs
de
hum
Calouro.
O N E T O. Uem a torcer a todos d leu brao Quem faz geilos contando aigum fucceTo Quem traz hum cabeca que com exceTo
,
, ,
Quem pelas ruas anda a furta-paTo Quem toma qualquer coufa em menos preo Quem contra o que no prologo lhe peo
,
em comprar
obras
que eu fao
,
,
Quem deenrola hum chifle muito enfoco Quem repete o anexun muito fedio Quem encurvado traz iempre o pefcco
, ,
.Queaioiha para a ^ente efpantadio Quem cr que a ama na furta e liza o moo HeCaioLtro, e ningum ms tira diTo.
Pcn-
NS
Tcnjes
,
hum
Calouro
hum
Novato
ao Veteranos.
O N E T
O.
nome
Que
Em
,
,
Na meza tirar empre derradeiro Comer e beber mal por leu dinheiro Mamar de vez em quando hum esfolagato
,
Na
hum
Calouro
De para o anno ler feu com[.^anheiro > Se fobre efte penhor algum dinheiro Lhe pede , e pagar logo lhe aTegura Se for prezo , co' a fua molhadura Unte as mos dos Verdeaes , e Carcereiro ; E faiba , que jaz nellas o pandeiro No que toca aos informes de foltura Ainda que feu pai lhe d baflante Para curar os annos limpamente , Diga mi que anda c feito hum pingante
: :
NS
Carta de guia
,
mifericordif
O N
,
O.
fe fie
daquelle
que
lhe jura
Ifio
mefmo
a feus tios
reprefente
Conjelhofaudavel a
hum Novato,
SONETO.
quando
Tudo
executar
com
:
rofto lliano
Se acafo ouvir dizer Fora pajlrano V andando , na fe c por entendido Porque o mais he mortrar-fe comprehendido E alm diTo , arrifcar-fe a maior damno
: ; :
Se dos quinze de Maio fe vir perto , Sem que lhe tenha algum montado
em cima
Pde
:.
Mas de
Pois
certo
Que
* ,
at iavar os coftos
he vindima.
Ftf-
Pedindo o A. a ElREl alguma madeira do "Pinhal de Leiria para reparos da Igreja de Nojfa Senhora da Nazareth , de que era Prior , lhe perguntou Sua Magejlade fe ff: tinha Informado do tempo propr:o para Jcjaz^i o
L
i'<?
ao cjue refpondeo
com
fegulnte
NE T
O.
a quatro Carpinteiros de ferra , e de machado que tempo fera mais acertado , <Jue le faa o decote dos pinheiros.
Enho propo^o
inetres
Grandes
Em
Crcfcente
Em
de fazer que crefa o taboado Cufta menos a obrar , fendo cortado Mlngoante , votaro os derradeiros.
fica vacillante
Ha
EIR-EI defempate piamente , o decote fc faca em Mingoantc , Was u efmla , que feja no Crefcentc,
Que
CABO.
APONTOADOS
Das Obras
PAlito
fia
alijibavads
nejle
I.
livro,
APONTOADO
,15.^ Bilnaga Efcolaftica
,
Poe-
Prologo do Author do Palito Mtrico na fegunda edio daquella Obra , 5S. Erincatio Potica ,59. Nariz enganado , e defenganado , 79. Ad D. Felicem de Negreiros , Elegia Sabonete Deifico , 99.
94.
Cilhabeidos
117.
cam ,113.
A-legratica Defcriptio de Entrudalibus Jogancis Fela Bachanalia , 1 ji.
,
129.
Caramunhatio Beberronica in Mofquitum , 132. Jurgium inexorabile inter Pexeiram , & Agarratorem
i^aiinnas , 133 Cainhas 133. Sapateirus emendat fria:; uxoris endi: ibrats 136, Fallacia filarabuti amatoris , &. Nigrse amantis , 1 37. igrse
,
APONTOADO
,
II.
Eica inoderna , ou lograa disfarada , 141 _L Confelhos para os Novatds , 157. Carta de guia para r-s Novatos 169. Frevo Mtrico para 03 Novatos de Coimbra , 191. Queixas de Amaro Mendes Gaveta , 20, Mendicanimaciia , ou Baralha entre huns Pobres i>edintes , e Ces , 205. Sonetos do Author do Palito Mtrico ,235.
MEIA HORA
DE B.ECRE AA
Passada na Casa do pio
OFFERECE-A
ENXERTADA EM MACARRONICO
Com
t u
DE LAGARTIADA,
A
Coimbra
todo o Ecolar Veterano da Univerfidade ds para divertir as laudades da P, tria , n:itigandum furarem adverfus conjiuentem Louracijmum.
C2J*
Official
que foi de Efiudarite na mefmaUni'verfui.tds , e agora de Poeta com carta de meia jacecia.
LISBOA
NaOffic. Patr.de
M. DCC. LXXXVir.
Com
licena da
Exame
(3)
PROLOGO.
elando j com o p no eilribo para parcir-me a Calpo , para o que me havia enviado o Pe^azo meu amo Apollo , para ir receber naquelle fiiio, aonde le achava com toda a f-ja Corte , as ultimas honrarias de Facecj , mepulou, ao mefmo tempo que hia batendo o coxim para montar o ginete , que partindo para onde nunca havia de checar , te privava da noticia do prefenie fucceTo , e do allivio , que com elle podias dar a elTe corao aflilo com as recurfantes memoriai da tui doce Ptria pelo que , cortando por mim para te fervir , me deixei ficar com o p no eftribo ; e aqui melmo declinado fobre a fella ( porque eu fao ifto como quem vai de caminho ) te
: :
Migo Veterano
exarei efte delencaixo nefte lepidiimo metro, por conhecer, que era o que mais te irritava oserpiriros joviaes. cavallo neile particular me crvio demuito; porque ao fom das pancadas , que elle dava com o^ ps ajuava , eu as que havia de dar aos verfos moft/ando ; logo er cavallo que comia hcrva do Farna-
fo
que no iervio dos Poetas parlava a via. A^ora fe me perguntas quem era Juiz , lele tempo adverte , que perguntar i;o a Poetas, he perguntar por Pilatos^ na Redinha. 3em fabes , que o Meare da noTa faculdade ,
i
li
(4)
grande Flacco
,
nos d junro
com
os Pinto-
res liberdade de fanraa : Vioribus , atqu Voetis qihdibet andendi femper fuit (Cqun poteftas : cala-ce , vai comprando , que nefta carelia
de colantes tens j que mandar aos amigos por penhor da tua lembrana. Ainda te na dei a raza do titulo , quando io devia er o primeiro admonendo ; mas ifto memo he achaque de Poeta , o fer efquecido releva. Pareceo-me o preixallo afim na tefta defta obra , por julgar fer efte o tempo , que tu na porque os veros lep-aftarias cora ella mas porque hum bom , que aqui vem tanro
:
di^es ; hum nem por tifo , que alli proferes 5 hurn repete outra 've\^ que pede o amigo ; huma hum.i unhada que pregas nefta folha
i
rizadd c\uQ '2i% na feguinte , te vir a levar , nunca peior e a gaftar ( e praza a Deos , que Adverte a gaftes ) a fobredita Meia Hora. tu porm feg-unda vez , que fe te rires cufta das minhas aneras-, que eu me hei de ficar rin*
do cufta da tua
bolfa.
Vale
' frum*
Ai
LAGA^TIADOS
GORGEOS A
SOLAS.
ARGUMENTU M.
Vter
njerffs
,
in
Iag,rtum
Qtnnteiro
Litrones
,
quodam
con-
ad ejpamandum
fn.t
quin-
ta
in
> monuria
fada
dcfcribuntur.
ESt
PaT-ii
,
quadam
minores.
fitius
laudatus ad iifum
Ermida
Turba Mariarum
INIocetniimque catervoe
Seznum
caufa
faclas
cumprire promeTas.
Aut
fiexifve joelhis
Defcanant relva
magn?e carvalhis ad
umbram
Cuequ^e
,
Tunc Fradum
Tocantur
,
lepidx
magno defdnhe
Maria
Ee cum puxato
In
6)
In
mdium
in
Mox
tocante machinho
,
Rachadmn
In
hic fazit
;
baixum
it
ir.edio plures
alius falsete
theorgam
Aitinat: montes un
El:
cum
liic
valle retumbant.
decafcati
,
pertum
,
celebrata Viiloiiis
uvis
:
uinta
potens figuis
multoque potentior
latadas
,
Unde fuam
Viilanus
:
pipam
in horta
Excellens
grato femper
at
Gilmende
,
carrestans.
Hic etiam
conRans
fazit
,
vail
&
,
nihil
amplius
iIJe
un,
Ad
fontem ViJlo
meloale
quod
Onnibus amnhat
Kamque
romaria
frutas
Kode
melancias faccat
;
levatque melones
,
Cheirantes
dbios deixat
,
parvo ore
filentia
calatos.
Callantur nodlu
fed
mane
,
rumpunt.
,
Cum
Ille
melole voant
:
figui
mendifque pecegui
ficat
Atque uvx
tamen
Attonitus
in
totumque
Viilanus ad unam,
videbat
unam
gritabat, ut
:
Com
nocca bandam
tantum inde
ipfum
Cahire ex
fummo
k^t
Jam miferum
(7)
Dcit jam degraatum
;
nullamque gozafle
:
Venturain
Iiiius
& dominum
Cum
quot in orbe
piratac.'
quarum meminilTe
cabcllos
Kamque
J^Iorte
malas paTare
,
premi fupr
;
pernas
& habere
quebratas
,
Inclamat
raio
Qui mdio
Exorat
;
partant
faciantque pedacis
ipfe talento.
At quod
mentem
agoniat
Sexcentos
omnefque jubet
,
valre
Romeiris
Sic valles
Gritibus
&
At cum
Deixat
Intentat
fe ralhis
,
qua pofTc
ex
monum
pregare piratis
Julgat
&
Prseparat ingentem
Lameci
vifus
illi,
Eoccam
Infigit
:
beios moris
ahnagrine linguam
Avi-
C8>
Avivat
Pintat
;
;
Senos inde
Aj-untat
,
Afl ubi
e vidit
,
Fechadam
fateixis
intentant abrumpere
molem.
At
cLim longa
rapadeira valeret
Horrendum meant
Alter
in alterutrum
6c
Unharum
regnat ferrotoda
,
mio
fignum.
^injt aTobilus
primum
ha^c ad praclia
&
Jamque Licharoqui
Per que ruas
,
per
cundas
,
trilis
adegas.
beccofque volat
pracamque vagatur
;
Fama
loci
Et tandem
in tefo
,
quemquam
fe
fiib
clave fchari,
Kon
fecus
,
ac
quando collo
matris agachat
I^leninus
roflumque
faia fe cobrit in
illi
omnem,
,
Cum
Qui
fubit intiinidant
pernis folet inteiras
adventare paponeiii
crianas.
a
mamare
:
Fama
unus
longe
Hor-
(9)
Horrendos Cobra
Alter
6c
ex perto
immanem
,
obiervaTe Lagartura
Per
nabique fatiam.
;
Augetar medus
Kulacue de
tantis
chano contempta
,
cahivit.
,
Hos
inter
motus
,
quanquam
fe le
tranctiis
iile
in cede
Dux
etiam adlabat
tameii
,
coiniat
,
laltabat
eTe
G.llia
regem,
,
tantis
,
non
ex ffibus.iinum
Qui
foret
Utque
brifus erat
,
guerris andarat
&
ipie
Proeteritis
Continuo jubet
Ordinis
Paruit
:
calis
,
In pracam
campo
uliam
Quas Sxpe
Dant
Et
prius in
folent
, ,
tedum
quando
facit
;
gallus achavit
tiinc
JViinhocam
fe fe
feftamque
,
occyus
,
ille
intrepidx
campo
galli tirant
Haud
Arma
trahens
quce prima
;
fibi
,
fortuna paravit
il!e traziat
IRe cachaporram
Horribilem
,
tedi decus
5c
dardum
Kic
IO )
;
Carregat
Infequitur
Ferruneas
alii
,
Pilolas altri
bacamartaque
:
foitia
picas
valido terrore
matorum
Cingitur Alferus
Vibrat alabardam
ciaviiani
Dulor ad
hombrum.
Armorum
fonitu
ed
:
Cum
F.ichie
medo
verfus tunc
Duor
ad
illos
in ifta
,
Ufque adeo
NoRrofqLie
,
Cives
,
errare
I\Iorirnm iiud
cun(ns
monrum
qu brius
Inque
Vis ubi
fugit
6c
honoris
:
jt
quifque
fui
:
tei lembratus
amantes
Occurrant fociK
Afrontas
,
&
qusc nobis
,
non
7.acria
dicent
o.portet.
fpatio
mediemus
Cives
iilam
,
Eir.przam
(II)
De
Bicha
:
Finierat
Atque pareciant
Alcideii
Invafit
,
Lemei ve
Jamque adeo
in iplam.
Dux
inter
&
inde
In burra Aiferus
Prsetereunt
:
csetri
calconibus ibant.
grandefcv? romag^s
veniant
falvi
,
forte inariti.
jaziat
,
fitiiim
quo Bicha
Ad
pau latim
,
fe fe
venire ches^antes
Batendo matum
tergo ne I^icha
ficafTet.
,
Jamqus
baia;
i"r;iare
Cm
murmure
gati
Et Bicha
recuareque coepit
:
fedefporas
vergalhum
&:
zombat agreRem
,
Jam fe fe in claras attoilit partibus auras Jam rpidos torquet trazeira parte pinotes, Huc nunc, atque iiluc dextra , levacue movetur
,
In-
lO
fe
,
Indomitus
Heis
i
hcus
in
Diftugiunt cundi
Alferus
metit atalho
freixosq treparunt.
,
Cum
Dirperfa qualis
mingantum
dicunt
turba ratorum
Gens fumus
Abaiant
,
hic
at
fi
metitque fuo
fe
quifque buraco.
Kec non
BuCtor
Hi nc
,
lapu
oliveiram
quanquam vagre
,
fubivit.
fub arbore
quemque
Encarapitatuin
Talento
O' Civcs
Cuidatis
quce vos
ie
Quis medus
,
necis?
Quifque
Ki
ferro
,
foret paTaturus
quocum
falvanda falus
,
defcendite; dicet
Quid gens
Sic patriae
cum
unam
?
fugiTe
decorum
veftrum
brius
fuerit
,
,
&
nc ^fimatis honorem
ftatis
ile
,
pudor
virefque ubi
abaixo
:
Qui primus
certam tenet
fe
canadam
ipfi
Qui
prior in
Bicham
fe ianaverit
Ad
centum
tilha fequetur.
Aliiiudes
Pitrcmcju
bonum bona
(
Dixerat
:
13)
commwta promeTas
,
ad vinique onnis
liltat
Turba
tuo
cum numine
fazis tu
Bacche
niortem
ipernere
magnum
)
Lagartum
Invadunt
Paliando
,
:
&
fazis
pulga parecre
minorem
unus
ultraque
caras
omnes
affoutior
,
bacamartem metit
&
octo
Inclamanffocii
Nafcivit
;
longeque
,
fuccelTine ficant.
Pranchadas
Sc
tiri
,
cachaporradaeque fonabant
In corio
at gati
aut quia
nam
fibi
robur apcrtus
Addidit
Uter
crat
foras fahiunt
,
tetrumque miantes
per aperta fugiant.
,
Foguetes tanquam
valiis
moeftique ficarunt
;
Olhando
Cognita
,
alter in alterutrum
tramia donec
Te
foube.
;
Hunc
jubet in vinclis
,
modo Dux
comre
adducier
,
inds
arregalandoque liimina
veluti
brayus
quizeTet.
,
At Ut
frufta
patriae
,
unde
tibi fiducia
ift
tanta
Vilhaque
auderes
turbare focgum
^
Arenga
&
Uxc Dudor
Vilio contra
fic
ore retrucai
licebit
f
Kon
ne
meam
a furtis
quintam ^uardare
(
Cafpite
14)
?
,
atrepet.
olhis
:
Hic magis
flammas ]anantibu>
accendit
;
Viilanum contra
Dux
&
inquit
,
O Patifane
Ivlettivit.
hortam
Aut quintam
Et fimul
Cuidas
in coftis
!
me jam
oblivifcere
quedam
?
jam non
,
entire dolorern
,
Arre-!apa
noiis tu
noJis
nolis abaixo
Hanc
lta
tibi
modo
fed
fi
tibi
contigit aitra
jzere
;
Kan in Omnia
tum
namque
;
per
jundum
,
ito.
Et mandans illum
Pregavit
;
fotque clavina
De non matando,
ille cabisbagus
,
aut pedibus
caudam
cazamque
Kadenus egregiam
SufBciat
:
qux
le
Quotas
Si
Turba
bibit
Hiud
Q\i:ti
& ofae.
,
Dulcem
me
Cal pus ad
umbram
Gratam umbram
Ex-
Cl?)
Exercent
,
Huc Broe nobis quas graam in carmina mandat Huc Dryadum chorus huc & nos invitat ApoUo ,
,
Kofter amus
Faccti
,
lpida enfeitant
;
quam fronde
forores.
in auras
Huc
Vos
feror
;
Sc
redeam
noflras
cum Cucus
Venerit
8c noftro
nterim, Bichi
,
Suavizate
precor
patrise retira
,
Novatis
&
Paliada bufcant:
cunvlis ilum
comprare Papellem
F
Vucite ah
V
,
T.
iirh^
domum
mca carmina
Juctc
Vaphnim.
UPPLEMENTO
A'
L
Ja
MACAP.RONEA
ATINO-PORTUGUEZA.
Granja guardar ovelhas , companheiro Maitheus , que
au".
Fcllx de Nc^reh-os , de (jucm fc efcreve na pagina 94 <jUnda encarregado da limpeza da Copa , de feu Senhor f pqr cuidar mais em alimpar os frajcos da que a loua , ^i mandado para a Q^ainta de Oeiras acar-I^acarroiiei
retar entulhe
e depois para a da
,
ELEGIA
Em
tom de Carta*
, cifras tibi Granj?; mittit ab arvis miter , Flix qui modo diflus ent. as pete ut algunos tibi clara voc loetret , Atqiie in midos , quod tibi dico , troquet.
,
HAs
Verum
I^eve
Matthse
Ille
has ne iriettas , cave , Elancnivillis in unhs ^ has ille agax qualibet arte pilhet.
.
le re^alatido legec,
Eque lua cala multas. annecere franjis Audeb crimen crefcat ut inde meum.
Jolepho at Lopes tuto has confide legendas Huic eteaim entranhas novin.us eTe pias.
;
Et
noftras ^?.tas
quanqnam
eruinliavcric oiiiu
De-
CO
nunc habet ille malis.' Ad quani iniferiam mea me fortuna chegavit Audi ergo , ut quedas compatiare mex, Vix me noiler Herus liiiLaia aviatus iniqua
noflris inajoam
,
;
De
Deprendit ndoas feire tirare copis Leniter incepuit fuavemque pregavit avifum LimpezK iliius ne mihi cura foret. Promifi emendam , & charas valedicere pinguas ; Negra emenda erri fed fuit illa mei. Im reale meam quodcumque chegabat ad unham Protinus optati paga Jiquoris erat.
,
Si dare faltadam in
Unhoe
prefs
Saepe habilidades has Blanchivilie notavit Arguit crefpis crimina noftra ralhis.
&
Hinc mihi ne iliius forte mexericus obeTet Ton-iandi pingam cautior ufus erat. Wafcabamque folhas louri vel germina murthsc
,
Indicium
Fornadam ut coquerem nemine tefte meam, Sed cortimentas tantas totiefque tomavi , Ut mea jam vulgo publica prenda foret,
, ,
Criminis
&
Domino
judice
,
faio rus.
Et, confifcatis mihi traftibus ire ad Oeiras Cogor &. entulhi bajulus eTe di.
,
ut nec tonle mis , nec pipa , nec arcus ,. Nec vara lagaris confpiceretur olhis In quinte Granjae abreptum latilFima rura Me feri abegani barbara juTa premunt. Quidquid agam , nunquam dignus paTagine julgor, Juizi faltam , ut malefada pago. ?Ie melre folius obrce chamat ille viradae ,
;
Verum
&
Inque
aiiis
cunis
aTeiit effe
tolum.
Sxpe
(!)
Ssepe , quia gRoro termofve , phrafefve lavouroCjl'^ Afneiras , contra quod jubet ille , fao. lUe tatnen prompte cortit mihi terga foeiro , Si , quac encarregat , non ego promptus ago. Prastereaque chamat cachorrum , anique pedaum i[
Si
Zorraguis etiam vulnera pritca fricat. me defculpo contrave objela retruquo Palus per coftas inox rebolindo redit Quocumque hic olho totum eft pinguillma rura , Et quidquid frugum rura creare iblent. Kulla taberna tamen contorno cernitur illo , Unde refrigerium eca goela tomet. Nec Copam, nec habet quinta hasc tamgrandis adegam,'
, ; ,
Non
large reliquis afluac illa bonis. hinc in Cintram , vifinhum aut Fero pinheirum Ruftica abegani juTa faire finunt. Kec mihi quantumvis licuiTet adire tabernas ,
Cum
Namque
Nec
Compleret goftos illa laida meos. nec quo quartilhus ematur hic non crio
,
nifi defterri
folet.
Non
I
utinurbe, propinac ; , paizus habet. nvigilo , eftradas an paet pipa per ilas Aut odris , aut faltem plena cabaa meri. Non equidem ut comprem , verum ut fe vifla regalet i Vitali cheiro , qui fait inde , fruar.
hic
donantur
Nec bcmfeitores
&
lllum ut nec toquet practereundo merum. Hic vel ovelharum , porcorum aut guardo manadam,' Domnus TiTanus qui modo didus eram. Con.panheirus item illorum fum me fcepe putatu;
Audaque
perfon
eft
negra manada
eft
me
Kon
,
;
Verum azum
<
(4)
CtaTa , ut m?.rran5 adnumerarer , erar. Ex hoc enc^nnu? poiit deprebendier uno ; Quo reliquigordi , verum ego magruni eram,
Kon quod
Btf"'nan fobejet copia lar5:a cibi Sed faltat liquor ille cibo prieftantior
Ille liquor
,
Kil idcirco
Tu
Unde
Adde
Nec^jan um phifqiiam parva mialha mel. noftram attente encarando liguram, , tu ipfe in Ambi:eres , rflus num foret ifte meus. maneam , 5c non pinguae perfruar ufu,
hc
fi
;
,
contam dat cito Granja mex. fic guardo invUus ovelhas quod ut porco. . magreiram promovct illa meam. qux <5^uarda vigiara juberer , Si vic-v oveHiarum cabras
'OfTadze
,
Non adeo illa mihi guarda molefla lmilique loquela Li^a oarentes , qui efpirri , Peh^rri focios , iUiviumque darent. pelle chibarrum JVIultoties & e-o prjftanti meis Captarein /bracis comprimeremque dito.m . diu. pellem meditando Ksereremque prrimahs olcula multa darem.
_
foret.
Et bocam
IVIiferiam inde
:
Ka9 vocs
mihi
Te
'
fu^eitini^ gucirdo
,.
verum
^
:
Quis
daret
ut ffuerer forte
fiet odris. tua vel tarde, vel cito multoque ideo esfoUabere geito Fiet odris faquse. l^t bico ncautKlfa fit illa
Hoc
Contra c^o ne
Jino
.
esfoller multum receio : Empreguix. haud Iperat pelhs habere mea. 5c vulnera pellis, atur?.t pJns
,
led ggiis
abarcaiis
>
odris
ima^o
tui.
Cs)
His es: requebris oirem namorando futurum Sedarem goftos deciperemve meos. Veriim hxc tam chari figmenta vicria gofi, Necdat ovelharum , nec dare guarda pote.
,
Te
erco lallimet , te, miMutthxe, ma-osc Anteceoris queda liniftra tui Atque tuam coram Domino interpone valiam
:
, -
RurlLis ut in graa
me
Aut
faltem pro ovibus mandet guardare cabradam Cailigus nequeat fi minor eTe meus. Ut vero abrandes iilum , reddasque benignum ,
Si audiTet
Dilue parolis crimina noilra tuis. Domiuus quid fit faciatque gaeira Non mibi calligum , quemdedit, iJiedaret. Illi ergo explana.excellentia munera pinguae , Et borrachicem fic , aiiterve gabaf. Fraquezas ankni , fraquezas corporis illa
,.
Roborat , & cundis prcmpta botica patet. Triflezam enxotat, coc;itq'.ie ablcedere longe Et vicina illi fola galhofa fedet. Cuidados bugiare jubet , tiratque timores ,
Cunclac^i.ie facilitat
fe
l'e
Si
.
qux fibi quifque vellet. , efquentet , copos rependo moinus , Cognattim exem.plo nou habet ilie pobrem. Et roupam , & camam dant afpera Uxa maciam , Cui dulces fomnos fumpta gateira dedit. Quid referam esforcum , arrojr.di pedori^ aufus , Qi^os generofa animo furgere pinga facit ? Fracus , acanhatus^ timidus , cobardis , abobra, qyo pro gladio roca geranda foret Poftquam embarcavit feptemve , oove canadas , Nil ubicumque , papum quod fibi facat , aciat. In banquete aliquis vitam paffavit ad outraiii ; Cum efpinha , aut oTo preffa goela fuit t\Qn habet epinhCi, aut oiuim bona pj)ga,nc uncutra
&
>.
Atra-
CO
'AtraveTari aucibus illa folet.
Scd
citius pafTat
quam
caetera gaudia
mundi
ininiflros,
Pallorem
& frigus
Hinc
vita
& vitis
quafi voc
chamantur eadem
Nam
fuit me vitam alegraffe bibendo , Fraquezifque mis robiir , opemque dare ? Confiteor , nimium quod faepe videbar alegris , Verum alegriE cui nocuere mes ? Kec nego folemnes me aliquot tomaTe gateiras ,
Illa
fuit.
Kemo
nec ipfe etiam fe Blanchiville fuiTe Gateira dicet Iselum aliquando mea. Imo has ipfe fuis Dominus contabat amicis ,
Comentando
illas
,
quo
folet ille
fale
:
culpa gateira fuiTet Folgat enim referens crimina nemo bnus. Et bagatellam propter nihilominus iftam Me roubatori debita poena premit. Si tamen hec pouco duraTet tem.pora furra , Injuftia minor, queixa minorque foret. Sed pofquam haec mala paTo , bis eft vindemia fala Claufaque ditofis bis noya mufla cubis. At culpa ha!c fuerit quis culpa efcapat ab ifta ? Quifve bigodeiram non aliquando tomat ? Karus eft , Granjas qui non gemat xul in arvis , Abranjat reliquos mea pcena reos. Al branquique alii , quibus eft gravata lavada , Quam nos borrachi faepius eTc folent Scd fe , dum lente coguitur fornada, recolhunt gateiram fida xaquequa tegit. Caute , Quando mifer vero in pinga fe negrus alargat ,
fic
At non
ageret
fi
&
jus
in
Ne
ersjo
compadrum
fiat juftia
vel
omnes
Vei borracheirse crimina nemo luant. Imo ego non branciis vnia gaudere mereo , Cum gatei rarum llmus uterque rei. mnus non dedecet odris ]Me , nam cabra vocor Qlio fit odris tituJum non homo brancus habet.
,
tu namque lpis belle infeitare memento Atque palanfrorio redde polita tuo. Si tandem fortuna velit quod labea peguet quod precor , ire cafam Deixet & ad Domini
Hoc
Non
Currenti fed erit , crede , foluta paga. nec aguardentis , nec vinum haiic ibit in alvum;' Quin eat ut vivas , proque faiute tua. Et cuia recreii caufa nunc degis Oeiras , El ubi plena boni grandis adega meri Efto mel memor atque aliquem mihi mitte refrefcam Ne cita mors veniam me rapet ante datam. Si vero giriam ignoras, qua pinga faquetur , Accipe , quas faciJes experiere , traas, Aut in bragadis aliquod langrare tonele n Cura , aut avulfo vina batoque tira ; Aut altem ex Copa fracum bene sautus abafa j Et repete has , quoties faverit anfa , tretas. Te vigiare tamen de Blanchiville memento ,
Nam
,'
ilie
tuum.
Vti
jp^