Republica de Angola

Ministerio da Educac;äo

MANUAL DE ,.,.,

ALFABETIZA~AO

EM LINGUA KIKONGO
Ficha tecnica

Tftulo
Manual de alfabetizac;äo em Hngua Kikongo

Elaborado pelo MED

© Ministerio da Educac;äo da Republica de Angola

Ilustra9öes de
Mendes Ribeiro

Correc9ao e Revisao
Pedro Nsiangengo
Kadiamosiko Antonio Victor
Simäo Cabuco

Numero de exemplares
100.000

Execu9ao Gnifica:
NBS - ZIN
Servia

Reimpressao 2008

Distribuidores
Edimel E.P.
Emateb E.P.
 INTRODU<;AO

Este manual foi elaborado com vista a dar resposta aos grandes desa-
fios que se colocam a Republica de Angola no dominio da erradica~äo do
alfabetismo e do aumento do nivel educativo da popula~äo adulta, no
ämbito da universaliza~äo da educa~äo basica obrigat6ria, de qualidade e
para todos.

0 mesmo destina-se aos educadores e educandos do nivel de alfabeti-

za~äo, tendo sido concebido dentro dos principios que norteam a psicolo-
gia de aprendizagem do adulto (Andragogia). Assim, procurou-se adaptar o
conteudo a realidade, as necessidades e as aspira~öes dos beneficiarios desta
obra.

Do ponto de vista didactico respeitou-se o principio da progressäo dos

conteudos tematicos para o nivel de alfabetiza~äo onde se destaca um con-
junto de exercicios praticos e de resolu~äo de problemas contextualizados a
vida quotidiana dos educandos.

Esperamos que, esta obra seja interiorizada e assumida, como um meio

auxiliar que contribua para a reflexäo critica e ao espirito criador do educan-
dos e dos educadores.

3
 LEITURA

LEITURA KIKONGO

5
TULONGOKA T ANGA YE SONEKA

6
N'KANDA W A LONGOKELA T ANGA

7
MAVIMPI

8
LULONGOKO

9
 LONGI DYA NTETE (1)

1)- Tutanga:
OWantu bele mu kyana
a a a a

2)- Tulongoka:
a a a a

3)- Tulungisa esono ikondolo:

OW t b m u k n

4)Setubandula:
Owantu bele mu kyana
a a a a

10
 LONGI DY A NZOLE (2)

1)-Tutanga:
Ompetelo wele ku salu
Omp t lo w 1 mu s 1 •
e e e e e

2)Tutanga
e e e e

3)-Tulongoka:
e e e e e

4)-Tulungisa esono ikondolo:

Omp t lo w mu sai

S)Setubandula:
OMpeto wele ku salu
e e e e
T, T, T, T,

11
 LONGI DYA TATU (3)

1)-Tutanga:
Mpimpita yina omu longi dyadi:
Mpi-mpi-ta
l l l l l

2)Tutanga
1 1
.
1 1

i
.13)-Tulongoka:1 .
1

4)-Tulungisa esono ikondolo:

Mpi p t yina mu 1 n i dy

S)Setubandula:
Mpimpita yina omu longi diadi:
1 1
.
1
1 1 1 1 1

12
 LONGI DYA YA (4)

l)Tutanga:
Etwelezi m'funu yina kwa n'kangu wawonso:
Wa-wo-nso

0 0 0 0 0

13
 ···. . .~:::;;.\!
~~~ 1 ~

LONGI DYA TAANU (5)

1)-Tutanga:
Omuntu awonso wayiza ova Nza mu Iuwutuku.
Lu-Wu-Tu-Ku
u u u u u

2)-Tutanga:
u u u u u

3)-Tulongoka esono ikondolo:

om nt aw so wayiza ova z mu lu.

S)Setubandula:
Omuntu awonso wayiza ova nza mu lukuwutuku.

14
 LONGI DYA SAMBANU (6)

1)-Tutanga:
Etwelezi m'funu yina kwa n'kangu
Wawonso wa-wo-nso lwal
2)- Tulongoka:
wa we wi wo wu
wa we Wl wo wu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Etwe ezi funu yina kwa

.... ngu .....wa..... nso.

4)-Tubandula:
Etuelezi m'funu yina kwa n'kangu wawonso

15
 LONGI DY A NSAMBW ADI (7)

1)-Tutanga:
Ongundubyola 1 mbandu a nuni.
Ngundubyola byo- lbyol

2)-Tulongoka:
BYO BYA BYE
byo bya bye

3)-Tulungisa esono ikondelo:

o-----undu-----yola mbandu a nuni.

4)-Tubandula:
Ongundubyola i mbandu a nuni.

16
 LONGI DY A NAANA (8)

1)-Tutanga:
Edinkondo bundu kyambote
Bundu bu-ndu 1 bu 1

2)-Tulongoka:
BA BE BI BO BU
ba be bi bo bu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

dinko---do bund-----kyamb---

4)-Tubandula:
Edinkondo bundu kyambote.

17
 LONGI DY A VW A (9)

1)-Tutanga:
On n'toto wandombe usundidi ekvimvwama.
Usundidi u-su-ndi-di @!]
2)-Tulongoka:
Dl DA DE DO DU
di da de do du

3)-Tulungisa esono ikondelo:

On'to---wa---mb---usu---didi ekim-----wama

4)-Tubandula:
On 'toto wandombe usundidi ekvimvwama.

18
 LONGI DYA KUMI (10)

1)-Tutanga:
Omadyadya makankalelwanga enzo.
Madyadya ma-dya- ldyal

2)-Tulongoka:
DIA DIE DII DIO DIU
dya dye dii dyo dyu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

om---dyad---makan---alelwanga enzo.

4)-Setubandula:
Omadyadya makankalelwanga enzo.

19
 LONGI DY A KUMI YE MOSI (11)

1)-Tutanga:
Embizi za maza yi madya mambote.

Madya ma-dya dya

dya dye dyo
dye dyo dya
dyo dya dye
dy dy dy

20
LONGI DY A KUMI YE ZOLE (12)

1)-Tutanga:
Okafe kimvwama kya Ngola
Kafe ka-fe ~

2)-Tulongoka:
FA FE FI FO FU
Ja Je Ji Jo Ju
3)-Tulungisa esono ikondelo:
Ok---fe i kim---ma----gol---

4)-Tubandula:
Okafe kimvwama kya Angola.

21
 LONGI DYA KUMI YE TATU (13)

1)-Tutanga:
Elumbu kyakumi ye mosi kya ngonde akumi ye mOSI vakyafwana
on 'kangu watoma yangalala
Fwana fwa na lrwal
2)-Tulongoka:
FWA FWE FWI FWO FWU
fwa fwe fwi fwo fwu
3)-Tulungisa esono ikondelo:
El---mbu kyakumi ye mo----kya ngo---akumi ye----si vo kya fwana
on 'k-----g---wat-----ma yangalala.

4)-Tubandula:
Elubu kya kumi ye mosi kyangonde a kumi ye mosi wawu kya fwana
on 'kango watoma yangalala.
22
 LONGI DY A KUMI YE YA (14)

1)-Tutanga:
· Tutoma fyongononanga yo simba o mambu mana tulongwanga.
Fyongononanga fyo-ngo-no-na-nga IFyol

2)-Tulongoka:
FYO FYU FIA FYE
fyo fyu fya fye

3)-Tulungisa esono ikondelo:

tom---fyo----nona---ga yo----ba o----amb---man---lul---nga.

4)-Tubandula omambu mana ova yanda:

Tutoma fyongononanga yo simba o mambu mana tulongwanga.

23
LONGI DYA KUMI YE TAANU (15)

1)-Tutanga:
ONgonga i nkundi a Ngunga
Ngonga Ngo-nga INgol

2)-Tulongoka:
NGO NGU NGA NGE NGI
ngo ngu nga nge ngi

3)-Tulungisa esono ikondelo:

... gong .... i nk ... ndi a ... Ngu ....

4)-Setubandula:
ONgonga i nkundi a Ngunga.

24
 LONGI DY A KUMI YE SAMBANU (16)

1)-Tutanga:
Esengwa ya Kasinga i kimvwama kya Ngola.
Sengwa se-ngwa jNgwaj

2)-Tulongoka:
NGW A NGWE NGWI NGWO
ngwa ngwe ngwi ngwo

3)-Tulungisa esono ikondelo:

E----ng---ya ka----nga---mvwa----kya Angol----.

4)-Setubandula:
Esengwa ya Kasinga i kimvwama kya Ngola.

25
 LONGI DYA KUMI YE NSAMBWADI (17)

1)-Tutanga:
Omwana vo ngyanduka kena yau tufwete kun'nata kunzo a n'longo.
Ngyanduka ngya-ndu-ka lngyal

2)-Tulongoka:
NGYE NGYA NGYO NGYU
ngye ngya ngyo ngyu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

0-----ana vo ngy--------ka kena yau.

4)-Setubandula:
Omwana vo ngyanduka kena yau tufwete kun'nata ku nzo a n'longo

26
LONGI DY A KUMI YE NAANA (18)

1)-Tutanga:
ENgola i nsa yatusisila ankaaka zeto
Ankaka a-nka-ka ka 1 1

2)-Tulongoka:
KA KE KI KO KU
ka ke ki ko ku

3)-Tulungisa esono ikondelo:

..... ola i nsi ya..... sila ka zeto

4)-Tubandula:
ENgola i nsi yatusisila ankaaka zeto

27
 LONGI DY A KUMI YE VW A (19)

1)-Tutanga:
Okwanza i n'koko watoma zayakana omu Ngola
K wanza kwa-nza kwal 1

2)- Tulongoka

KWA KWE KWI KWO KWU

kwa kwe kwi kwo kwu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

kwa ..... za ye ..... koko wa to ..... a
zayakana omu Angola.

4)-Setubandula:
Kwanza 1 n'koko watoma zayakana omu Ngola.

28
 LONGI DY A MAKUMOLE (20)

1)-Tutanga:
Ekyemba kyame kibasukidi
Kyemba kye-mba lkyel

2)-Tulongoka:

KY A KYE KII KYO KYU

kya kye kii kyo kyu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Kyemba k---ame----basukidi.

4)-Setubandula:
Ekyemba kyame kibasukidi.

29
 LONGI DY A MAKUMOLE YE MOSI (21)

1)-Tutanga:
Elumbu kya makumole ye taanu i lumbu kya luwutuku
lwa Yesu klistu.
Lumbu Lu-mbu

2)- Tulongoka:
LU LA LE LI LO
lu la le li lo

3)-Tulungisa esono ikondelo:

mbu kya ma----umole ye tanu, i lumbu k-wutuku
lwa Yeso Klistu

4)-Tubandula:
Elumbu kya makumole ye taanu, i lumbu kia luwutuku
lwa Yeso Klistu.

30
LONGI DY A MAKUMOLE YE ZOLE (22)

1)-Tutanga:
Lwiza lwa yikana mu kimvuka kya n'kangu.
Lwiza lwi-za ILwil

2)-Tulongoka:
LWI LWA LWE
lwi lwa lwe

3)-Tulungisa esono ikondelo:

wiza-----yik-----mu kim-----ka kia n'kangu

4)-Tubandula:
Lwiza lwa yikana mu kimvuka kya n'kangu.

31
LONGI DYA MAKUMOLE YE TATU (23)

1)-Tutanga:
Ekimfumu kina Va moko ma kamba kyasadi.
Kimfumu ki-mfu-mu jmuj

2)-Tulongoka:
MU MA ME MO MU
mu ma me mo mu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Ekimfumu---ina Vamok----makamba kya---di.

4)-Tubandula:
Ekimfumu kina Va moko ma kamba kyasadi.

32
LONGI DY A MAKUMOLE YE YA (24)

1)-Tutanga:
OLumfwankenda m'vungudi wa mameme
M'vungudi M' vu ngu di M'1 1

2)-Tulongoka:
M' M' M' M' M'
m' m' m' m' m'

3)-Tulungisa esono ikondelo:

OLumfwankenda vungudi w m meme

4)-Tubandula:
OLumfwankenda m'vungudi wa mameme

33
LONGI DYA MAKUMOLE YE TAANU (25)

1)-Tutanga:
Omasangu mavene emvuma
Mvuma mvu-ma

2)-Tulongoka:
Mvwa Mvwe Mvwi Mvwo Mvwu
mvwa mvwe mvwl mvwo mvwu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

oma .... ma ..... ne emvu ....

4)-Setubandula:
Omasangu mavene emvuma

34
LONGI DY A MAKUMOLE YE SAMBANU (26)

1)-Tutanga:
Emyongo mya wila myanda.
Myongo myo-ngo lmyol

2)-Tulongoka:
MYA MYE MII MYO MYU
mya mye mzz myo myu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Em---ngo mi----wila----yanda.

4)-Tubandula:
Emyongo mya wila myanda.

35
LONGI DYA MAKUMOLE YE NSAMBWADI (27)

1)-Tutanga:
Ebandu dya sonekena dya mpyuki.
Mpyuki mpyu-ki lmpyul

2)-Tulongoka:
MPYU MPY A MPYE MPYO
mpyu mpya mpye mpyo

3)-Tulungisa esono ikondelo:

ndu dya son---k---n---dya---pyu---.

4)-Setubandula:
Ebandu dya sonekena dya mpyuki.

36
 LONGI DY A MAKUMOLE YE NAANA (28)

1)-Tutanga:
Eyimvwama ya Ngola i yimvwama ya n'kangu
yimvwana yi-mvwa-ma lnvwal

2)-Tulongoka:
MVWA MVWE MVWO MVWI
mvwa mvwe mvwo mvwz

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Eyy----vwama ya Ango---i---vwa---ya----kang---

4)-Setubandula:
Eyimvwama ya Angola i yimvwama ya n 'kangu.

37
LONGI DY A MAKUMOLE YE VW A (29)

1)-Tutanga:
On'kondo n'ti wannene
N'kondo----N'ko--ndo---- ~

2)-Tulongoka:
NE-----NI-----NO-----NU-----NA
ne-------ni-------no-------nu-------na

3)-Tulungisa esono yina ikondelo:

On' .......
ondo n't•· ..... ne

4)-Tubandula:
On'kondo n'ti wannene.
38
LONGI DYA MAKUMATATU (30)

1)-Tutanga:
Eminse nswikidi mivangilwanga.
Minse m1-nse 1 nse 1

2)-Tulongoka:
NSE NSI NSO NSU NSA
nse nsi nso nsu nsa

3)-Tulungisa esono ikondelo:

E ..... nse ..... kidi. .... mi. .. ngi .... nga

39
LONGI DYA MAKUMATAYU YE MOSI (31)

1)-Tutanga:
Twenda vingila endeki i tuuka kuna Luwanda.
Ndeki Nde-ki lndel

2)-Tulongoka:
NDA NDE NDI NDO NDU
nda nde ndi ndo ndu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

nda vingi. ..... ende ..... .itu...... oku lu ..... nda

4)-Tubandula:
Twenda vingila endeki i tuka oku Luwanda.

40
LONGI DYA MAKUMATATU YE ZOLE (32)

1)-Tutanga:
Omakonko mbongo mavondanga.
Makonko ma.-nko lnkol

2)-Tulongoka:
NKA NKE NKI NKO NKU
nka nke nki nko nku

3)-Tulungisa esono ikondelo:

.konko mb ...... g.... ma .... nda.

4)-Tubandula:
Omakonko mbongo mavondanga.

41
LONGI DYA MAKUMATATU YE TATU (33)

1)-Tutanga:
Tulondelanga en'lele myeto ye ntumbu.
Ntumbu ntu-mbu 1 ntu 1

2)-Tulongoka:
NTU NTA NTE NTI NTO
ntu nta nte nti nto

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Tul.. ..... dela..... g...... e'nlele myeto ye ntu.

4)-Tubandula:
Tulondelanga en'lele myeto muna ntumbu.

42
LONGI DYA MAKUMATATU YE YA (34)

1)-Tutanga:
Tufukanga enzo zeto mu nyanga.
Nyanga nya-nga iNyal

2)-Tulongoka:
NYA NYE NYO NYU
nya nye nyo nyu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Tu---uka-----nga enzo zeto ye nyanga.

4)-Tubandula:
Tufukanga enzo zeto mu nyanga.

43
 LONGI DYA MAKUMATATU YE TAANU (35)

1)-Tutanga:
Endwinu zayingi zifwasanga ovimpi wa nitu.
Ndwinu ndwi-nu lndwi l

2)-Tulongoka:
NDWA NDWE NDWI NDWO NDWU
ndwa ndwe ndwi ndwo ndwu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

dwi---za----ngi--------sang----.

4)-Setubandula:
Endwinu zayingi zifwasanga ovimpi wa nitu.

44
LONGI DYA MAKUMATATU YE SAMBANU (36)

1)-Tutanga:
Endyata ya luyalu lwa n 'kango ilona mo nzila.
Ndyata ndya-ta \ndya\

2)-Tolongoka:
NDYA NDYE NDYO NDYU
ndya ndye ndyo ndyu

3)-Tolongisa esono ikondelo:

dyat----demo----ti----yina mona----nzila.

4)-Setobandola:
Endyata a loyalo lwa n'kango ilona mu n'zila.

45
LONGI DYA MAKUMATATU YE NSAMBWADI (37)

1)-Tutanga:
Tubula ensyala.
Nsyala nsya-la INsya 1

2)-Tulongoka:
NSYA NSYE NSYO NSYU
nsya nsye nsyo nsyu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Tu-----la ens----Ia

4)-Tubandula:
Tubula ensyala.

46
LONGI DYA MAKUMATATU YE NAANA (38)

1)-Tutanga:
On'toto Ngola wazala ye kimvwama.
N'toto n'-to-to ~

2)-Tulongoka:
N' N' N' N' N'
n' n' n' n' n'

3)-Tulungisa esono ikondelo:

On'---oto Ango---wa---la ye kumv----ma kya---ngi.

4)-Tubandula:
On'toto Ngola wazala ye kimvwama.

47
LONGI DYA MAKUMATATU YE VWA (39)

1)-Tutanga:
Eyindende yina nwana kuna mfinda.

2)-Tulongoka:
NWE NWO NWU
nwe nwo nwu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Eyi----nde mu----ana yina kuna mfinda.

4)-Setubandula:
Eyindende yina mwana kuna mfinda.

48
 LONGI DYA MAKUMAYA (40)

1)-Tutanga:
Endeki i kima kya kangalela omu nza.
nza nza nzal 1

2)-Tulongoka:
NZA NZE NZI NZO NZU
nza nze nzz nzo nzu

3)-Yungisa esono ikondelo:

.deki i. .... ima ..... kan .... .lel. .... omu nza.

4)-Tubandula:
Endeki 1 kima kya kangalela omu nza.

49
LONGI DYA MAKUMAYA YE MOSI (41)

1)-Tutanga:
Mpimpita
mpi-mpi-ta CEJ
2)-Tulongoka:
PA PE PI PO PU
pa pe pl po pu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Mpimpita yin ... mulong ... dya ...

4)-Setubandula:
Mpimpita yina omulongi dyadi.

50
LONGI DYA MAKUMAYA YE ZOLE (42)

1)-Tutanga:
OPapa kakwiza zyetela on'kangu wa Ngola
Papa Pa-pa CE.!J
2)-Tulongoka:
PA PE PI PO PU
pa pe pi po pu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Pap ... kak ... za .... gula ok ..... gu wa .... gol. ...

4)-Tubandula:
OPapa kakakwiza zyetela on'kangu wa Ngola

51
 LONGI DYA MAKUMAYA YE TATU (43)

1)-Tutanga:
On'kangu una wasyandama muna kudikila ekimvwama kya Ngola.
Wasyandama wa-sya-nda-ma 1 sya 1

2)-Tulongoka:
SYA SYE SYO SYU
sya sye syo syu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

on'k-----gu una wa-----nd-----m----na ----k dika eki---vwa-

4)-Tubandula:
On'kangu una wasyandama muna kudikila ekimvwama kya Ngola.

52
LONGI DYA MAKUMAYA YE YA (44)

1)-Tutanga:
Ekimvuka kyasadi ngolo za nsi.
asadi a-sa-di ~

2)-Tulongoka:
SA SE SI SO SU
sa se Sl so su

3)-Tulungisa esono ikondelo:

----vuk---kya----di 1 ngo-----za nsi.

4)-Tubandula:
Ekimvuka kyasadi i ngolo za nsi.

53
LONGI DYA MAKUMAYA YE TAANU (45)

1)-Tutanga:
Etadi dyangwento i tuko dya kinvwama.

2)-Tulongoka:
TA TE TI TO TU
ta te ti to tu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Etad----dya---gweto i t----ku dya kimvwama.

4)-Tubandula:
Etadi dyangwento i tuko dya kimvwama.

54
LONGI DYA MAKUMAYA YE SAMBANU (46)

1)-Tutanga:
Etwelezi yele diila kuna n'dimba.
Twelwzi twe-le-zi 1 Twel

2)-Tulongoka:
TW A TWE TWI TWO TWU
twa twe twi two twu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Etwei----yel---dila kun---- ----dimba.

4)-Tubandula:
Etwelezi yele diila kuna n'dimba.

55
LONGI DYA MAKUMAYA YE NSAMBWADI (47)

1)-Tutanga:
Evuvu kyansi i moko m'asadi.
Vuvu vu-vu ~

2)-Tulongoka:
VA VE VI VO VU
va ve Vl vo vu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Evuvu kya ... si i. .. oko masadi.

4)-Setubandula:
Evuvu kyansi i moko masadi.

56
LONGI DYA MAKUMAYA YE NAANA (48)

1)-Tutanga:
Vo vuna vyoka, vo leka otungulukidi.
Vyoka vyo-ka IVyo 1

2)-Tulongoka:
VYO VYA VYE
vyo Vla vye

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Vo-----na vy-----, vo le-----out lu----di.

4)-Setubandula:
Vo vuna vyoka, vo leka otungulukidi.

57
 LONGI DYA MAKUMAYA YE VWA (49)

1)-Tutanga:
On'kangu wawonso wazizila mulwaka mu lukuku.
Wazizila wa-zi-zi-la ~

2)-Tulongoka:
ZI ZO ZU ZA ZE
Zl zo zu za ze
3)-Tulungisa esono ikondelo:
kangu----wonso wa----la ye 1---ka lukuku.
4)-Tubandula:
On'kangu wawonso wazizila mu lwaka mu lukuku.
58
 ---

LONGI DYA MAKUMATAANU (50)

1)-Tutanga:
Enzo za malongi zizibulwanga muna ntangwa ya naana.
Zizibulwanga zi-zi-bu-lwa-nga [ill
2)-Tulongoka:
ZYA ZYE ZYO ZYU
zya zye zyo zyu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

E---zo za----long---zi----lwang---mu---nl---ngwa a nana.
4)-Setubandula:
Enzo za malongi zizibulwanga muna ntangwa ya nana.
59
LONGI DYA MAKUMATAANU YE MOSI (51)

1)-Tutanga:
Edyambu dyawonso dina ye mfoko andi.
Mfoko mfo-ko mfo 1 1

2)-Tulongoka:
MFA MFE MFI MFO MFU
mfa mfe mfi mfo mfu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Ed .... amb .... dyawo .... so .... ina ye mfoko an ... i.

4)-Setubandula:
Edyambu dyawonso dina ye mfoko andi.

60
 LONGI DYA MAKUMATAANU YE ZOLE (52)

1)-Tutanga:
EMbanza Wambu 1 mbanza an'zole ya Nsy eto ya Ngola.
Wambu Wa-mbu lmbul

2)-Tulongoka:
MBA MBE MBI MBO MBU
mba mbe mbi mbo mbu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

EWa bu i banza zole ya yeto gol

4)-Setubandula:
EWambu 1 mbanza an'zole ya nsi eto ya Ngola.

61
LONGI DYA MAKUMATAANU YE TATU (53)

1)-Tutanga:
Osala impila luzingu lwa mbote muna muutu
mpila mpi-la 1 mpi 1

2)-Tulongoka:
MPA MPE MPI MPO MPU
mpa mpe mpz mpo mpu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

Osa ye mpila lu gu lwa mbote muna muutu.

62
LONGI DYA MAKUMATAANU YE YA (54)

1)-Tutanga:
Eyima yawonso ina omu Ngola i yeto
ya-won-so ~

2)-Tulongoka:
YA YE YI YO YU
ya ye yz yo yu

3)-Tulungisa esono ikondelo:

----iuma ya-----nso ina omu-----ola yeto.

4)-Tubandula:
Eyiuma yawonso ina omu Ngola yeto.

63
LONGI DYA MAKUMATAANU YE TAANU (55)

1)-Tutanga:
On'langi wa n'longo una kuna nzo
N'la N'le N'li N'lo N'lu

2)-Tulongoka:
N'LA N'LE N'LI N'LO N'LU
nla nle nli nlo nlu

3)-Tulungisa esono yikondelo:

o .... la .... gi wa .... lo .... una ku.. .. . ... n ....

4)-Tubandula:
On 'langi wa n 'longo una kuna nzo

64
LONGI DYA MAKUMATAANU YE SAMBANU (56)

1)-Tutanga:
Oumvwama wa Ngola
Umvwama u - mvwa - ma

2)-Tulongoka:
u u u
u u u

3)-Tulungisa esono yikondelo:

0 .. .. mvwa ...... wa ..•.. ••. gol ..... .

4)-Tubandula:
Oumvwama wa Ngola

65
 LONGI DYA MAKUMATAANU YE NSABWADI (57)

1)-Tutanga:

- Enzo a Nzambi dyaka longa i longanga.

- Olongoka i salu kisundidi om 'funu beni.

On'kangu a Nzo a Nzambi ufwete tuula engolo muna longoka.

2)-Tusoneka

66
LONGI DYA MAKUMATAANU YE NAANA (58)

1)-Tutanga:
- Kuzengi en'ti ko.
- Kuvangi empyaza ko kinumana wukwa yoka en'ti.
- Ofwete kuna n'ti myan'kaka.

2)-Tusoneka

67
 LONGI DYA MAKUMATAANU YE VWA (59)

1)-Tutanga:
- Emayela ma Sida vonda mevondanga.
- Wudikeba mu lembi baka emayela ma mpimpita momo.
- Ofwete tuula kinkutu kya kubikwa kinumana kwa baka omayela momo.

2)-Tusoneka

68
 LONGI DYA MAKUMASAMBANU (60)

1)-Tutanga:
- Vana vata dyeto vena sikola, lupitalu ye mbongi ya luyalu.
- Olongoka muna sikola i salu kisundidi om'funu mu konso Nsi.
- Konso ona una ye mpasi za mayela ofwete kwenda kuna
lupitalu mu haka bilongo.
- Emambu matadidi luvatumuku lwa nsyeto metalwanga
kwa luyalu yo kwa n'kangu wawonso wa Nsi.

2)-Tusoneka

69
 SONO YA NDINGA KIKONGO

SONO KY A NENE SONO KYA FYOTI

Sono kya sonama Sono kya sonama Sono kya sonama Sono kya sonama
mu maakina mu mooko mu maakina mu mooko
A 5'/_ a båka
B '13 b baaka
D ']) d disa
E 'E e yela
F :r f fula
NG 'l{(j ng ngolo
1 I 1 zmga
K '1( k kolo
L L 1 luku
M :M m m6na
N '1{ n longa
0 0 0
p p p pidi
s s s samba
T rr t tumbu
u ru u
V 'J) V vuvu
w 'W w wola
y y y yola
z z z za
MF :M:F mfumu
MB :M'B mbele
MP :MP mpaka
MV :M'V n'vu
ND 'J{'lJ ndembu
NL 'J{L lembu
NZ 'J{Z nzala
NT 'J{<T n'toto

70
 / Tunisia
Consoles de Madeira
(Portugal)
Marrocos
Consoles Amarelos
(Spain)
Argelia
Ubia Eglpto
Sahara Ocidental
(Marrocos)

MauritAnia
Mali Republica do Eritrea
Nigeria
Cabo Verde /Senegal Tchad '--.:...
Benin
Sudäo
Gam b'~ ~
/ Guinea Burkina / c/aroon DJibouti _......-
Guinea-Bissau D'lvore Nigeria /.
do Representante Eti6pia
/ Ug~da
Sierra Leao
1
Liberia
Cote Ghana
Togo
Säo Tome &
Africal central

Repub!ica
. . / COiiQP Democråt1ca de Kenya
Pnnc1pe / Gabäo Congo
Guinea ~
Equatorial Rwanda /
Africa -------
Cabinda
Burundi Tanzånia
Seychelles

(Angola)

Angola Cömoros

Mauritius
Namibia
Raunion
(France)
Mozambique
Madagascar

Suaziländia
Alrica do Sul
Lesotho

MAPA DE ÅFRIKA DESTACANDO ANGOLA.

NKANDA WA NZA YILU YA ÅFRIKA YE NSI ETO YA NGOLA.

71
 Angola
lnternatlonal boundal)' Rallroad
Province boundal)' Road

*
0
Natlonal capital
Province capital
Track

0 100 200 Kllometers

MAPA DE ANGOLA COM SUAS PROVINCIAS

72