'

ΜΗΝΙΑΙΟ ΛΑΟ ΓΡΑΦ ΙΚ Ο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

ΙΧΡΟΝΙΚή TOY TTONTW Ο Ρ Γ Α Ν Ο Τ Ω Ν Π Ο Ν Τ Ι Ω Ν

Χ Ρ Ο Ν Ο ΐ Δ Κ Υ Τ Κ Ρ Ο Σ

Τ Ε Υ Χ Ο ΐ Δ Ε Κ Α Τ Ο Τ Ρ Ι Τ Ο

Κ Κ Α ΙΛ Β Τ Α Ι ΑΠΟ ΤΟ ΕΤΛΛΟ ΓΟ Π Ο Ν Τ ΙΟ Ν " Α Ρ Γ Ο Ν Α Υ Τ Α Ι - Κ Ο Μ Ν Η Ν Ο Ι ,,

ΑΘΗΝΑ Ε ΕΠ Τ Κ Μ Β ΡΗ Ε 1945

13
 ΠΕΡΙΕΧΟΜ ΕΝΑ x r a ia r a r n o N W ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

Ξ Ε Ν Ο £ Ξ Ε Ν Ι Τ Λ Σ
ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ MMrilRIO ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ Τ Α Μ I Α Σ
0 Ρ Γ R Μ0 Τ Ω Μ ΠΟΝΤΙ ΟΝ
Γρ. Τ η λ ιχ ίδ η ς ‘Ο 'Ε λ λ η ν ισ μ ό ς το ύ Π ό ντο υ κ α ί ή θέσ η το υ σ τ ή ν π α λ α ιά ΑΛΚ. Κ Ο Γ Κ Α Α ΙΔ Η Σ
καί τή ν έ α Ιστορία τοϋ Έ θ ν ο υ ς ............................................. σελ. 289 ηπο το σύ λλογο "nprOMRYTRI - ΚΟΜΝΗΝΟΙ,,
Δ ΙΑ Χ Ε ΙΡ ΙΣ Τ Η Σ
ΙΙΤ Ο Ρ Ι α -ΓΕΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΟΝΟΣ H Τ ΚΥΧΟΣ 13 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Η Σ 1945
Ν ΙΚ . Α Π Α Τ Ε Ι Δ Η ϊ
Γ Ρ Α Φ Ε ΙΑ , Μ Ε Ν Α Ν Δ ΡΟ Υ 4 — ΤΗΛ. 29.183
Λ ί«ν. Ία α β ν ίδ η ; Τά έλ ληνικά γ ρ ά μ μ α τ α έγ Π όντφ μ ετά τήν όίλωσιν » 292
I. S . Χρονικά Κ ο τ υ ώ ρ ω ν .................................................................. » 294 8Y N A PO M E S, Ε Π ΙΣ Τ Ο Λ Ε Σ , Α Γ Γ Ε Λ ΙΕ Σ , Α Ν Α Κ Ο ΙΝ Ω ΣΕ ΙΣ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ
&πενβύνοντ«ι στο Διευβυντή τοΰ περιοδικού, Μενάνδρου 4, Άβιίνβ. ΑΥΤΟΥ ΔΡΧ. 100
ΑΑΟΓΡΑΦΙΑ-Γ ΛΩΣΣΑ ”
I. Τ. Π α μ π ο ύ κ η ; Δημοτικά τ ρ α γ ο ύ δ ια Οίνόης (Τσ' Α ρ ε τ ή ς ) . . . . » 298
(Α. Κ. Π.) Σ τ α υ ρ ι ΰ τ π ; Δ ίσ τιχα π ε ρ ιο χ ή ς Σ. τ α υ ρ ί .............................................. » 299 0 ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ KRI Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ
Τ α ικ νές Πώς ά λ ω ν ίζα μ ' σήν Τ σ ί τ ε ν ..................................................... 303
Λ «ζ. Q a v a y i u T i i n s 'Α ν έ κ δο τα Κ α υ κ ά σ ο υ .................. .............................» 309 ΣΤΗΝ flRARIfi KRI ΣΤΗ HER ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
Γ. Κ ανδηλάιττης (Κάνις) » Χ α λ δ Ι α ς .......................................................... » 309
Μιλτ. Ν υμφβπουλοξ » Σ ά ν τ α ς .......................................... .... » 309 Τ ο ϋ ΓΡ. ΤΗΛΙΚΙΑΗ
Γ. Ιε ρ ζ ε λ ίώ η ς > Μ α τ σ ο ύ κ α ς ....................................................... » 310
ΑΙΩΝΙΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ... λ ώ σ ε ις τή ς Ιδ ιο μ ο ρ φ ία ς , τώ ν π α ρ α λ λ α ­
Ε ύχλ ©ρουμμουλόπουλος > Κ ο τ υ ώ ρ ω ν ....................................................... >311
Φ Λ ε μ ο ν ίπ ο ο λ β ς » » . · . . . . » 311 γ ώ ν κ α ί ά π ο κ λ ίσ ε ω ν π ο ύ φ α ιν ο μ ε ν ικ ά
Σ τ Ις έ κ δ η λ ώ σ ε ις τ ή ς ό μ α δ ικ ή ς ζ ω ή ς , φ έρ ο υ ν τ ά γ ν ω ρ ίσ μ α τ α κ ά π ο ια ς μ ικ ρ ή ς ή
δ π ω ς κ α ί τή ς ά τ ο μ ιχ ή ς , ή ά γ ν ο ια κ α ί ά μ ά - μ ε γ ά λ η ς α ύ τ ο τ έ λ ε ια ς .
ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ θ ε ια , ή π ν ε υ μ α τ ικ ή σ ύ γ χ υ σ η κ α ί ή μ ιμ ά · Ε ίν α ι γ ν ω σ τ ό π ώ ς μ έ σ α σ τ ο ύ ς κ ό λ ­
θ εια (π ο ύ σ ' α ύ τ ή ν ό φ ε ίλ ο ν τ α ι ο ΐ δ ο γ μ α ­ π ο υ ς μ ια ς έ θ ν ικ ή ς ό μ ο ιο γ έ ν ε ια ς , δ π ω ς
Ή λ . Α. Τ β ιρ κ ιν ίδ η ς Ό Μ ά ρ α ν τ ο ν .............................................................................. » 312 τ ισ μ ο ί κ α ί φ α ν α τ ισ μ ο ί κ α ί δ λ α τ ά ά ντι- μ έ σ α σ τ ο ύ ς κ ό λ π ο υ ς μ ια ς ο ικ ο γ έ ν ε ια ς , όρ-
» » » Ή Καρτερή ...................................................................... . » 312 κ ο ιν ω ν ικ ά σ υ ν α ισ θ ή μ α τα ) β α ρ ό ν ο υ ν κ α ί γ α ν ικ ά δ ια ρ θ ρ ω μ έ ν η ς ά π ό τή ν έ π ίδ ρ α σ η
S . Ξ ε ν ίτ α ς Ποντιακή Μ ο υ σ ικ ή ................................................................. » 314 στήν π ο λ ιτ ισ μ έ ν η έ π ο χ ή μ α ς τό σ ο π ο λ ύ , τώ ν φ υ σ ικ ώ ν κ α ί κ ο ιν ω ν ικ ώ ν ν ό μ ω ν , ά να ·
ώ σ τε ν ’ ά π ο τ ε λ ο ϋ ν τ ο ύ ς π ιό ά π ο φ α σ ισ τ ι- π τ ύ σ σ ο ν τ α ι Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς κ α ί π α ρ α λ λ α γ έ ς
ΖΟΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ κ ο ύς ά ρ ν η τ ικ ο ύ ς π α ρ ά γ ο ν τ ε ς σ τ ή ν ά ντι- π ο ύ σ τή δ ια δ ρ ο μ ή τώ ν α Ιώ ν ω ν , χ ω ρ ίς ν ’
μ ε τώ π ισ η τώ ν μ ικ ρ ώ ν κ α ί μ ε γ ά λ ω ν π ρ ο ­ ά π ο μ α κ ρ ύ ν ο υ ν τ ο ύ ς φ ο ρ ε ίς τω ν ά π ό τό
Δκύβυνση Έ ν α ς σ τ α θ μ ό ς ................................................................................... » 315 β λ η μ ά τ ω ν τή ς ζω ή ς . Σ υ μ β α ίν ε ι σ υ χ ν ά , β α σ ικ ό έθ ν ικ ό π υ ρ ή ν α , π α ίρ ν ο υ ν τή ν έζω -
S. 3ενίτ« ς θ ε ό δ . Ά π ο σ τ ο λ ί δ η ς ............................................................................ > 315 (ά φ θο νοϋ ν ε ίδ ικ ά σ τό ν τ ό π ο μ α ς τ ά σ χ ε τε ρ ικ ή μ ορ φ ή κ α ί τό ν χ α ρ α κ τ ή ρ α Ιδ ιο τή ­
Π. Μ ε λ α ν ο φ ρ ύ δ η ; Ν. Κ. Κωτίδης — Π. Μ. ΚωτΙδης ............................./. . . . » 318 τικ ά π α ρ α δ ε ίγ μ α τ α ) μ ιά ή γ ε σ ία μ ε γ ά λ η τ ω ν . Ό σ ο δ έ μ ε γ ο ιλ ε ίτ ε ρ η ε ίν α ι ή Ισ το ­
S 3 ενίτ* ς Εύψυχία καί εΰθυμο π ν εύμ α του Χρήστου Λ εμονόπουλου » 319 ν ά ε ίν α ι ύ π ο χ ρ ε ω μ έ ν η , γ ι ά ν ά π ρ ο λ ά β ε ι ρική ή λ ικ ία το ϋ έ θ ν ο υ ς , τ ό σ ο π ε ρ ισ σ ό τ ε ­
I. S. Ποντιακή καλλ ιτεχνικ ή κίνηση θ ε σ ) ν ί κ η ς ......................... » 319 ά μ ε σ ε ς κ α τ α σ τ ρ ο φ έ ς ή γ ιά ν ά δ ώ σ ε ι δ ιέ ­ ρες Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς ά ν α π τ ύ σ σ ο ν τ α ι μ έ σ α
AiE09uvsn Τ υ π ο γρ α φ ικ έ ς άβλεψ ίες στό 11—12 τ ε ύ χ ο ς .............................. 320 ξο δ ο σ τ ις ό μ α δ ικ ίς π α ρ α κ ρ ο ύ σ ε ις , ν ’ά κ ο -
σ τ ο ύ ς κ ό λ π ο υ ς το υ .
λ ο υ θ ε ΐ γ ρ α μ μ έ ς κ α ί λ ύ σ ε ις π ο ύ τ ε λ ικ ά Π ώ ς π ρ έπ ει νά έρ μ ηνεύω ντα ι α ύ τέ ς οι
ΕΙΚΟΝΕΣ δέν έ ξ ο υ δ ε τ ε ρ ώ ν ο υ ν τ ο ύ ς κ ιν δ ύ ν ο υ ς , ά λ - Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς κ α ί ά π ο κ λ ίσ ε ις ;
λ ά τΙς ά ν α β ά λ λ ο υ ν κ α ί π ο ύ ύ π α γ ο ρ ε ύ - Τ ό θ έ μ α ε ίν α ι ά π έ ρ α ν τ ο κ α ί δ έ ν ε ίν α ι
—Ή σύνθεση τού έξω φ ύλ λο υ φιλοτεχνήθηκε ά π ό τό ν Πόντιο ζ ω γ ρ ά φ ο · χα ρ ά κ τη ο ν τ α ι ά π ό τή θ έλ η σ η τώ ν ά μ α θ ώ ν , ήμι- δ υ ν α τ ό ν ν ά έ ξ α ν τ λ η θ ε ΐ μ ’ 2να ή δ ύ ο ά ρ ­
Ti&pye Η ε λ η β α ρ ί δ η μ α θ ώ ν κ λ π ., σ τ ή ν ό π ο ια δ έν μ π ο ρ ε ί ν' θ ρ α σ τό ν τύ π ο . Τ ό δ ρ θ ρ ο α ύ τό Ε χει γ ιά
— Τό Κετσήκιοϊ, π ρ ο ά σ τ ε ιο Κ ο τ υ ώ ρ ω ν ............................................................................σελ. 295 ά ν τ ιτ ά ξ ε ι κ α μ μ ιά ά ν ά λ ο γ η δ ύ να μ η . σ κ ο π ό το υ ν ά δ ια λ ύ σ ε ι μ ε ρ ικ έ ς π λ ά ν ε ς
— Θ εόδω ρ ος Εύστ. Ά π ο σ τ ο λ ί δ η ς ...................................................................................... » 316 Α ύτή ε ίν α ι μ ιά ά π ό τΐο β α σ ικ έ ς ά ντι· π ο λ ύ κ τ υ π η τ έ ς , χ ο ν δ ρ ο κ ο μ μ έ ν ε ς , π ο ύ έπ ι-
ν ο μ ίε ς τοΟ Π ο λ ιτ ισ μ ο ύ , κ ά θ ε Π ο λ ιτ ισ μ ο ύ : κ ρ α τ ο ϋ ν σ τό ν π ο λ ύ κ ό σ μ ο κ α ί σ υ μ π ε ρ α ­
ή τ ε ρ ά σ τ ια ά π ό ο τ α σ η π ο ύ χ ω ρ ίζ ε ι τή ν σ μ α τ ικ ά ν ό έ ζ ε τ ά σ ε ι τή θ έσ η κ α ί τή σ υ μ ­
Προφορά των συμβατικώ ν τοϋ π ο ν τ ια κ ο ύ κ ε ιμ έ ν ο υ . ‘Η γ ε σ ία , τή ν μ ειο ψ η φ ία , ά π ό τή ν π λ ε ιο - β ο λ ή τώ ν Π ο ν τίω ν στή γ ε ν ικ ή έθνικ ή ύπό·
ψ ηφ ία. Σ π ά ν ια (μέ θ ρ η σ κ ε υ τ ικ έ ς έκδηλώ * θ εσ η , σ τ ό ά π ώ τ ε ρ ο κ α ί π ρ ό σ φ α τ ο π α ­
a = ( π ο λ ύ ά ν ο ιχ τ ό ε) φ θ ό γ γ ο ς ά ν ά μ ε σ α σ τ ά φ ω ν ή ε ν τ α ε κ α ί α . ο = δ π ω ς σ ε ις ή έ π α ν α σ τ α τ ικ έ ς έ ξ ε γ έ ρ σ ε ις ) ή π ο ιό ­
τό γ α λ λ ι κ ό eu. ζ = δ π ω ς τό γ α λ λ ι κ ό j κ = 8τ α ν ε ί ν α ι μ π ρ ο σ τ ά σέ α , ε κ α ί i, δ π ω ς ρ ελ θ ό ν .
τη τα δ ια π ο τ ίζ ε ι τή ν π ο σ ό τ η τ α , τή ν ά νε- Π ώ ς, λ ο ιπ ό ν , π ρ έ π ε ι ν ά έρ μ η ν ευ θ ο ϋ ν
τό γ α λ λ ι κ ό q σ τ ις λ έ ξ ε ις q u e lle ή q u i, δ η λ α δ ή μέ δ α σ ι ά π ρ ο φ ο ρ ά . “Ο τ α ν ε ίν α ι βά ζει μέ δύναμη κ α ί ά π ό το μ ες προω θή- α ύ τ έ ς ο ι Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς κ α ί ε ίδ ικ ά ή Π ο ν­
μ π ρ ο σ τ ά ά π ό α , ο κ α ί ου, δ π ω ς τό γ α λ λ ι κ ό c σ τις λ έ ξ ε ις c a rte , c o n tre , c o u d r e . εις κ α ί π ρ ο σ π α θ ε ί μ έ μ α ρ τ υ ρ ικ έ ς α ύ το - τια κ ή ;
θ υ σ ίες κ α ί ή ρ ω ΐσ μ ο ύ ς νά τή ν σ υ γ κ ρ ο τ ή ­
| = δ π ω ς σ τ ό γ α λ λ ι κ ό k c h . π = τ ό δ α σ ύ π , δ π ω ς τ ό γ ε ρ μ α ν ι κ ό ρ . δ = δ π ω ς τό σει σέ κ ά π ο ιο σ κ α λ ο π ά τ ι δ π ο υ ά π ό τ ο μ α Τι λ έγ ει ή έιτιοτήμη καί ή ittipac.
γ α λ λ ι κ ό c h . τ = τ ό δ α σ ύ τ, δ π ω ς τ ό γ ε ρ μ α ν ι κ ό t. χ = δ π ω ς τό γ α λ λ ι κ ό ch. ψ = τήν ά ν έ β α σ ε (Χ ρ ισ τια νικ ή θ ρ η σ κ ευ τικ ή
δ π ω ς τό γ α λ λ ι κ ό p c h . γ = δ π ω ς στή σ υ λ λ α β ή γ α , ε σ τ ω κ α ί ά ν ε ί ν α ι μ π ρ ο σ τ ά δ ν ο δ ο , Γ α λ λ ικ ή Ε π α ν ά σ τ α σ η , Ρ ω σ σ ική Ά π ό τΙς έ π ισ τ η μ ο ν ικ έ ς π α ρ α τ η ρ ή σ ε ις
ά π ό ΐ. κ = δ π ω ς τό γ α λ λ ι κ ό g σ τή λέξη g u e r r e . π = δ π ω ς τ ό γ α λ λ ι κ ό b. τ== ’Ε π α ν ά σ τα σ η ). κ α ί τή ν π ε ίρ α π ρ ο κ ύ π τ ε ι, π ώ ς μ έ σ α ά » ό
τΙς έ κ δ η λ ώ σ ε ις α ύ τ έ ς ό μ ιλ ε ΐ τό β α θ ύ Εν­
Ι π ω ς τ ό γ α λ λ ι κ ό d. χ « = τ ρ α χ ι ά π ρ ο φ ο ρ ά δ π ω ς σ τ ό α χ , ε σ τ ω κι δ ν ε ί ν α ι μ π ρ ο ­ Ε Θ Ν Ο Σ ΚΑΙ Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Τ Η Τ Α σ τ ικ τ ο τή ς α ύ τ ο σ υ ν τ η ρ ή σ ε ω ς τ ή ς φ υλή ς.
σ τ ά ά π ό ΐ. Ή ρ η μ α τικ ή κ α τ ά λ η ξ η - α ύ ’, -εύ’ π ρ ο φ έ ρ ε τ α ι άβ , έβ κ α ί δ χ ι ά φ , έφ. Έ ν α άπό τά μ εγ ά λ α πρ ο β λ ήμ α τα πού Μέ τΙς έ κ δ η λ ώ σ ε ις α ύ τ έ ς , κ α τ ά τή ν έ ν ­
Τ ό ά τ ο ν ο i σέ ν ε ο ε λ λ η ν ικ ό δ ί φ θ ο γ γ ο π ρ ο φ έ ρ ε τ α ι σ ά ν ή μ ίφ ω ν ο λ .χ . ξ ά ι, ν α ίλ ο ί , έπ ά ν ω σ ' α ύ τ ό β α ρ ύ ν ο υ ν ή ά μ ά θ ε ια , ήμι- ν ο ια τ ή ς ά ν τ ιν ο μ ία ς π ο ύ έ τ ο ν ίσ α μ ε , γε·
έ φ τ ά ε ι, κ ρ ο ύει. Τ ό i σέ το ύ ρ κ ικ ε ς λ έ ξ ε ις π ρ ο φ έ ρ ε τ α ι β α θ ύ , ά ν ά μ ε σ α στό μ ά θεια κ α ί ή π ν ε υ μ α τ ικ ή σ ύ γ χ υ σ η , ε ίν α ι φ υρώ νο ντα ι τά χ ά σ μ α τα ά νά μ εσ α στά
τό π ρ ό β λ η μ α τή ς σ χ έ σ ε ω ς Έ θ ν ο υ ς κα_ί έθνη κ α ί τό έ θ ν ο ς μ έ α ύ τ έ ς δ η μ ιο υ ρ γ ο ϋ ν -
φ θ ό γ γ ο ί κ α ί ου τ α ι ο ΐ π ρ ο ϋ π ο θ έ σ ε ις τή ς Π α ν α ν θ ρ ώ π ιν η ς
"Α νθ ρ ω π ό τη τα ς, έ θ ν ο υ ς π ρ ό ς 6θνη κ α ί το ϋ
Σ η μ ε ίω α η · Τα χαρακ άνω ο ν μ β α τ ιχ ά γρ ά μ μ α τα γ ιά τήν άχόδοση τής χρ οφ ορ ά ς, γ ιά τ β χ ν ιχ ο ύ ς λ ό - ϊθ ν ο υ ς π ρ ό ς έ α υ τ ό σ τ ις δ ιά φ ο ρ ε ς έκδη - Έ ν ό τ η τ ο ς , π ο ύ χ ω ρ ίς ν ά κ α τ α ρ γ ε ί τΙς Ιδι-
γ · υ ς , δ^ν μ χ ύ ρ β α · ν ά χ α ρ ο υ σ ιά α ο ν ν ό μ ο ι ο μ ο ρ φ ί α . "Η β λ λ β ι ν η αύτή #ά τ « χ τ ο χ ο ιη + β Ι μ ό λ ις τό Ιχ ιτ ρ έ φ ο υ ν
αΐ χ β ρ ιβ τ ά β α ις Γ ιά τ ά ν 1&ια λ ό γ ο τ ά - α υ μ β α τ ιχ ά γ ρ ά μ μ α τ α Α χ α δ ίν ο ν τ α ι μόνο μέ β τ ο ιχ β ία τ ώ ν 10.
290 Χ ρ ο ν ι κ ά τοΟ Π * ν τ ο υ
ο μ ο ρ φ ιέ ς τοΟ Ε θνους ό δ η γ ε ΐ σ τ ό ν τε λ ικ ό
σκοπό.
( Έ τ σ ι Ε ξ η γ ε ίτ α ι π . χ . τ ό γ ν ω σ τ ό φ α ι­
ν ό μ ε ν ο , σ ύ μ φ ω ν α μ έ τό ό π ο ιο ν ο ΐ μ ε ­
γ ά λ ο ι π ν ε υ μ α τ ικ ο ί ή γ έ τ ε ς τή ς ά ν θ ρ ω π ό -
τ η τ α ς φ έ ρ ο υ ν Ε ντο να τ ά έθ ν ικ ά χ α ρ α κ τ η ­
ρ ισ τ ικ ά γ ν ω ρ ίσ μ α τ α κ α ί τό μ ε γ α λ ε ίο τ ο υ ς
δ Φ ε ίλ ε τ α ι σ τ ή ν έθ νικ ή τ ο υ ς π ρ ο έ λ ε υ σ η
κ α ί ό π ό σ τ α σ η . Ό Ό μ η ρ ο ς , ό Σ α ίκ σ π η ρ ,
ό Δ ά ντε, ό Γ κ α ΐτ ε , ό Τ ο λ σ τ ό Ι κ λ π . ε ίν α ι
τ ό π ο ι π α ν α ν θ ρ ώ π ιν ο ι, γ ια τ ί ε ίν α ι β α θ ύ ­
τ α τ α έθ νικ ο ΐ).
Γ ιά τ ο ύ ς λ ό γ ο υ ς α ύ τ ο ύ ς ε ίν α ι μ ω ρ ή ,
Ε γκ λ η μ α τικ ή ή ά ντίλη ψ η , ά κ ό μ η δ έ π ε ρ ισ ­
σ ό τ ε ρ ο ο ΐ ά ν τ ίσ τ ο ιχ ε ς μ έ α ύ τή τή ν ά ν τ ί
ληψη έ ν έ ρ γ ε ιε ς , π ο ύ ά π ο β λ έ π ο υ ν σ τή ν
Ισ ο π έ δ ω σ η κ α ί έ ξ ο υ δ ε τ έ ρ ω σ η α ύ τ ώ ν τω ν
έ ν ο χ λ η τ ικ ώ ν γ ιά τή ρ ιχ ή σκέψ η « π ρ ο εξ ο
χώ ν» Ιδ ιο μ ο ρ φ ιώ ν π ο ύ μ έ α ό τ ή ν Ε κφ ρά ­
ζ ε ι τό β α θ ύ τ ε ρ ο «εΤναι» τη ς ή 'Α ν θ ρ ω π ό ­
τ η τ α —Έ θ ν ο ς . Ή Ε ν έ ρ γ ε ια α ύ τή ή ά ν τί·
ληψη μ ο ιά ζ ε ι μ έ έκ εΐν η ν π ο ύ θ έ λ ε ι ν ' άν·
τ ικ α τ α σ τ ή σ ε ι τή ν π ο ικ ιλ ία κ α ί τό ν π λ ο ϋ -
τ ο τώ ν κ α λ λ ιε ρ γ ε ιώ ν μ έ τή φ τω χ ή μ ο ν ο ­
κ α λ λ ιέ ρ γ ε ια ή μ έ έκ εΐν η ν π ο ύ θ έ λ ε ι νά
π ε τ ύ χ ε ι ά ρ μ ο ν ία ν ή χ ο υ μ έ τή ν έ ν α ρ μ ό ν ι-
ση τω ν μ ο υ σ ικ ώ ν ό ρ γ ά ν ω ν έ π ά ν ω σ ’ Ενα
τ ό ν ο ή μ έ Ε κείνην π ο ύ θ έ λ ε ι μ έ τήν ά π ο
κ ο π ή τ μ η μ ά τ ω ν π ο λ ύ ζ ω ν τ α ν ώ ν ά π ό Ενα
ζ ω ν τ α ν ό ό ρ γ α ν ισ μ ό ν ά τό ν ε ύ ν ο υ χ ίσ ε ι.
Τ ί γ ίνε τα ι orh Ρο»σοί«.
Κ αί σ 'α ύ τ ή τή Σ ο β ιε τ ικ ή Έ ν ω σ η , π ο ύ
τό κ ο ιν ω ν ικ ό σ ύ σ τ η μ α ε ύ ν ο ε ΐ τή ν τά σ η
τή ς γ ε ν ικ ή ς Ισ ο π ε δ ώ σ ε ω ς , β λ έ π ο υ μ ε πό·
σο δ ια φ ο ρ ε τ ικ έ ς , σ ω σ τ έ ς ά ν τ ιλ ή ψ ε ις , άκο·
λ ο υ θ ο ϋ ν τ α ι σ έ σ χ έσ η μ έ τό π ρ ό β λ η μ α
α ύ τ ό . "Ο χ ι μ ο ν ά χ α δέν π ν ίγ ο ν τ α ι α ύ τ έ ς
ο ΐ έ κ δ η λ ώ σ ε ις τή ς ζ ω τ ικ ό τ η τ ο ς , δ χ ι ά-
π λ ώ ς δ ια τ η ρ ο ύ ν τ α ι, ά λ λ ά καί κ α λ λ ιε ρ -
γ ο Ο ντα ι. Μέ μ ά θ η μ α σ τ ά σ χ ο λ ε ία , μέ
σ υ λ λ ο γ έ ς λ α ο γ ρ α φ ικ ο ΰ ύ λ ικ ο ϋ , μ έ χ ο ­
ρ ο ύ ς κ α ί έ ο ρ τ έ ς π ο ύ ό ρ γ α ν ώ ν ε ι τό Κ ρά
τ ο ς κ α ί τ ά τ ο π ικ ά Σ ο β ιέ τ , κ α λ λ ιε ρ γ ο Ο ν τ α ι
•τή ν άχανή χώ ρ α δ λ ες α ύ τές οϊ π α ρ α λ
λ α γ έ ς κ α ί Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς σ ά ν Ικ φ ο α σ η τή ς
ξ ε χ ω ρ ισ τ ή ς ζ ω τ ικ ό τ η τ ο ς κ α ί ό ιιο ρ φ ια ς
τώ ν λ α ώ ν . Ά π ό τΙς Ιδ ιε ς α ύ τ έ ς μ ε λ έ τ ε ς
κ α ί π α ρ α τ η ρ ή σ ε ις β γ α ίν ε ι π ώ ς ο ϊ Ιδ ιο μ ο ρ ­
φ ίε ς α ύ τ έ ς ά κ ο λ ο υ θ ο ϋ ν μ ιά κ λ ίμ α κ α δ ια -
β α θ μ ισ τικ ή : ά λ λ ε ς έ κ φ ρ ά ζ ο υ ν κ α λ ύ τ ε ρ α
τΙς Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς καί τΙς ά ρ ε τ έ ί ή κ α ί τά
έ λ α τ τ ώ μ α τ α τοΟ Ε θνους σ έ ώ ρ ισ μ έ ν ε ς
σ χ έ σ ε ις κ α ί μ έ τό δ ικ ό τ ο υ ς τ ρ ό π ο .
Ο Π Ο Ν Τ ΙΑ Κ Ο Σ Ε Λ Λ Η Ν ΙΣ Μ Ο Σ
Μ έσ α σ τή μ ικ ρ ο μ ε γ ά λ η έθνική Ε λ λ η ν ι­
κή έ ν ό τ η τ α π ο ύ Εχει μ ιά ν ά π ό τΙς μ ε γ α λ ό
τ ε ρ ε ς Ισ τ ο ρ ικ έ ς ή λ ικ ίε ς σ ά ν ά π ό δ ε ιξ η έ·
ξ α ιρ ε τ ικ ή ς ζ ω τ ικ ό τ η τ ο ς , ά ν α π τ ύ χ θ η κ α ν
π ο λ λ έ ς Ιδ ιο μ ο ρ φ ίε ς. 'Α π ό τΙς Ιδ ιο γ ο ρ φ ίε ς
α ύ τ έ ς ή Π ο ν τια κ ή , κ α τ ά γ ε ν ικ ή δ ια π ίσ τ ω ­
ση ξ έ ν ω ν κ α ί δ ικ ώ ν μ α ς π α ρ α τ η ρ η τ ώ ν ,
έμ φ α ν ίζο υ ν μ ιά σ π ά ν ια π ε ρ ίπ τ ω σ η Ιδ ιο ­
μ ο ρ φ ία ς , δη λ . ζ ω τ ικ ό τ η τ ο ς .
Π ο ιέ ς ε ίν α ι α ύ τ έ ς ο ϊ έθ ν ικ ές ά ρ ε τ έ ς
π ο ύ δ ια τ ή ρ η σ α ν κ α ί δ ια τ η ρ ο ύ ν ά κ ό μ η οΐ
Π ό ν τιο ι σ έ Ε π ίπ ε δ α ά ν ώ τ ε ρ α έν σ υγκ ρ ί-
σ ε ι μ έ κ ά θ ε ά λ λ ο τ μ ή μ α τή ς έθ νικ ή ς ό·
μ ο ιο γ έ ν ε ια ς κ α ί π ο ύ τό σ η έν τύ π ω σ η Εκα­
μ α ν Ιδ ίω ς σ τ ο ύ ς ξ έ ν ο υ ς μ ε λ ε τ η τ έ ς , π ο ύ τά
έ ρ ε ύ ν η σ α ν κ α λ ύ τ ε ρ α ά π ό μ α ς το ύ ς Ιδ ιο υ ς ;
ΟΙ ’Ακρίτας.
Π ρ ώ τ α - π ρ ώ τ α ή ά ν ε π ιφ ύ λ α κ τ η , ά π έ·
ρ α ν τ η ά φ ο σ ίω σ η σ τ ίς μ ε γ ά λ ε ς , δ η μ ιο υ ρ γ ι·
κ έ ς π α ρ α δ ό σ ε ις τοΟ έ λ λ η ν ο —χ ρ ισ τ ια ν ικ ο ύ
π ο λ ιτ ισ μ ο ί), σ τ ή ν ό ρ γ α ν ικ ή το υ σύνθεσ η .
Ή ά φ ο σ ίω σ η α ύ τή κ α ί ή π ίσ τη ή ζ ω ν τ α ­
νή σ τ ά Ιδ α ν ικ ά μ ια ς τ έ λ ε ια ς , θ ε ία ς άλή-
θ ε ια ς δ ια μ ό ρ φ ω σ ε τό ν έ π ικ ό κ λ α σ ικ ό τ ύ ­
π ο τοΟ π ο λ ίτ η —ή ρ ω α ’Α κ ρ ίτ α , π ο ύ δ-
μ ο ιό το υ δ έ ν σ υ ν α ν τ ο ϋ μ ε σ έ κ α μ μ ιά ά λ ­
λ η φ υ λ ετ ικ ή ο ίκ ο γ έ ν ε ια , ο ύ τε σ τή δική
μ α ς . Σ τ ρ α τ ιώ τ η ς τοΟ Χ ρισ το ΰ κ α ί τής
Π α τ ρ ίδ α ς , π ο ύ σ ' α ύ τ ό ν έ μ π ισ τ ε ύ θ η κ ε τό
δ ύ σ κ ο λ ο , ά λ λ ά τιμ η τικ ό τ ίτ λ ο κ α ί τό ρ ό ­
λ ο τοΟ φ ρ ο υ ρ ο ύ τ ή ς τιμ ή ς κ α ί τή ς π ε ρ ι­
ο υ σ ία ς τή ς θ ε ο φ ό ρ ο υ Α ύ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία ς .
Μ π ο ρ ε ί δέ β ά σ ιμ α ν ά ύ π ο σ τ η ρ ιχ θ ε ΐ (καί
ύ π ο σ τ η ρ ίχ θ η κ ε ) π ώ ς Ενας ά π ό τ ο ύ ς σο·
β α ρ ύ τ ε ρ ο υ ς λ ό γ ο υ ς τή ς ή θ ικ ή ς έ ξ α χ ρ ε ι·
ώ σ ε ω ς κ α ί τ ε λ ικ ή ς π τ ώ σ ε ω ς τ ή ς Β υ ζ α ν τ ι­
νή ς Α ύ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία ς ύ π ή ρ ξ ε ή δ ια κ ο π ή τή ς
έ π α φ ή ς το υ έ ξ α σ θ ε ν η μ έ ν ο υ , ά π ό τ ίς Εσω­
τ ε ρ ικ έ ς α ύ λ ικ έ ς ρ α δ ιο υ ρ γ ίε ς , Ε γκ λ ή μ α τα
κ α ί β υ ζ α ν τ ιν ισ μ ο ύ ς , Κ έν τρ ο υ μ έ τ ο ύ ς Εξη-
σ κ η μ έ ν ο υ ς σ τή ο υ ν ι δ η τ ή έκ π λ ή ρ ω σ η του
κ α θ ή κ ο ν το ς ά κ ρ ίτ ε ς τώ ν σ υ ν ό ρ ω ν.
« “O re» διαβάζοι πανt i f τά Η»ίμ*να τών
διαφόρων κωδίκων τών μονώ ν τον Π όντου
η ν ρ ιε ύ ιτ α ι άπό αίο&ήματα βα&ντατης συγ·
κινή οιω ς και ό α υ μ α ο μ ο ϋ πρ ό ς era ηρωικό
λαό π ο υ u i κ α ρ τιρ ία κ α ι άπίσ τβυ τονς ήροοϊ·
ομοΰς ίξ ιπ λ ή ρ ιο ο ι τό κα&ήχον του π ρ ό ς τόν
χ ρ ισ τια ν ικ ά π ο λ ι τ ι σ μ ό καί τήν Π ατρίδα ιον»,
Ε γρ α φ ε ό γ ν ω σ τ ό ς θ . Ο ύ σ π έ ν σ κ ι σ έ ά ρ ­
θ ρ ο το υ π ο ύ δ η μ ο σ ιε ύ θ η κ ε σ τ ό « Π ερ ιο δ ι­
κό τοΟ 'Υ π ο υ ρ γ ε ίο υ τή ς Π α ιδ ε ία ς» μ ε τ ά
τή ν Ε π ισ τρ ο φ ή ν το υ ά π ό τήν Τ ρ α π ε ζ ο Ο ν τα .
Μ α ς σ υ ν εκ ίν η σ ε τ ό τ ε (φ ο ιτ η τ έ ς ρω σσι-
κοΰ Π α ν ε π ισ τ η μ ίο υ ) α ύ τ ό ς ό Ο μνος π ρ ό ς
τούς π ρ ο γό ν ο υ ς μ α ς. Μ ετα γεν έσ τερ α ,
στή μ ο ν α δ ικ ή σ τό ε ίδ ο ς τ η ς: « Μ ελ έτη καί
σ χ ό λ ια τώ ν κ ω δ ίκ ω ν τή ς μ ο ν ή ς Β α ζ ε λ ώ
νο ς» , π ο ύ έ ξ έ δ ω σ ε , Ε π α ν α λ α μ β ά ν ε ι π ε ρ ί­
π ο υ τά ίδ ια .
C i ν έ ο ι 'Α κ ρ ίτ ε ς .
Δ ε ύ τ ε ρ ο . Έ π ά \ ω σ τή γ ε ν ικ ή α ύ τή βά ση
έ ρ ίζ ω σ α ν , έ κ α λ λ ιε ρ γ ή θ η κ α ν κ α ί ά ν α π τ ύ ­
χ θ η κ α ν τ ά δύ ο π ρ ο τ ε ρ ή μ α τ α τώ ν Π ο ν­
τ ίω ν , π ο ύ μ ’ α ύ τ ά , δ ια τ η ρ η θ έ ν τ α , π α ρ ά
τή ν ά θ λ ια , ά ν τε θ ν ικ ή σ υ μ π ε ρ ιφ ο ρ ά του
Κ ρ ά τ ο υ ς π ρ ό ς το ύ ς Π ο ν τ ίο υ ς ά κ ρ ίτ ε ς τώ ν
σ υ ν ό ρ ω ν , ό Π ό ν τ ιο ς Ε θ α υ μ α το ύ ρ γ η σ ε κ υ­
ρ ιο λ ε κ τ ικ ά κ α τ ά τό ν έ λ λ η ν ο - ίτ α λ ικ ό π ό ­
λ ε μ ο . 'Α ξ ιω μ α τ ικ ο ί Π ό ν τιο ι π ο ύ Ε π έζη σ α ν
κ α ί π ο ύ ά π ο φ ε ύ γ ο μ ε ν ' ά ν α φ έ ρ ο υ μ ε τά
.
Χρονικά
ό ν ό μ α τ ά τ ο υ ς γ ιά νά μή θ ίξ ο υ μ ε τή μ ε ­
τρ ιο φ ρ ο σ ύ ν η τή ς ή ρ ω ϊκ ή ς τω ν ψ υ χή ς, χ ι ­
λ ιά δ ε ς π α ιδ ιά τοΟ λ α ο ΰ Π ο ν τίω ν κ α ί
Κ α υ κ α σ ίω ν π ο ύ «τά θη ρ ία » (δ π ω ς το ύ ς
άπεκάλεσ αν ά ν τ α π ο κ ρ ιτ α ί Ε φ η μ ερ ίδω ν
κ α ί δ ιά φ ο ρ ο ι ά ρ μ ό δ ιο ι) Ε τρ ω γ α ν κ υ ρ ιο ­
λ ε κ τ ικ ά τ ο ύ ς Ι τ α λ ο ύ ς , ά ν α ν έ ω σ α ν τή ν
π α ρ ά δ ο σ η τήν ά κ ρ ιτ ικ ή . Α ύτή , ή σ τ ρ α ­
τ ιω τικ ή Ικ α ν ό τ η τ α κ α ί σ υ ν ειδ η τή έ κ π λ ή ­
ρ ω σ η τοΟ κ α θ ή κ ο ν τ ο ς π ρ ό ς τό κ ο ινω ν ικ ό
σ ύ ν ο λ ο ε ίν α ι ή π ρ ώ τ η ά ρ ε τ ή , κ α λ λ ιέ ρ ­
γ ε ια γ ε ν α ιό τ η τ ο ς κ α ί ά ν δ ρ ε ία ς , έ π ά ν ω
σ τ ά Οψιστα Ιδ α ν ικ ά , π ο ύ σ υ γ κ ιν ο ϋ ν τό ν
ά ν θ ρ ω π ο , δ τ α ν ε ίν α ι ά ν θ ρ ω π ο ς (*). Δ έν £
χ ε ι τ ίπ ο τ ε τό κ ο ινό μ έ τή ν ά γ ρ ια , β ά ρ β α ­
ρη π α ρ ά δ ο σ η το ΰ Π ρ ω σ σ ισ μ ο ϋ . 'Α π ό δ ε ιξ η ,
δ τ ι μ έ ίσ η α φ ο σ ίω σ η τ ίθ ε τ α ι σ τ ή ν ύ π η ρ ε-
σ ία κ ά θ ε ά ν θ ρ ω π ισ τ ικ ή ς ή κ ο ιν ω ν ικ ή ς
'Ιδ έ α ς , πού γ ι ά σ κ ο π ό τ η ς Ε χει τή ν π ρ α γ ­
μ α τ ο π ο ίη σ η τή ς ά φ η ρ η μ έ ν η ς ’Α λ ή θ ε ια ς
καί τήν π ερ ιφ ρ ο ύ ρ η σ η το ΰ κ ο ινο ύ σ υ μ φ έ ­
ρ ο ν το ς . Έ τ σ ι ό Π ό ν τ ιο ς π α ρ ο υ σ ιά ζ ε τ α ι
μ έ Ε ντονα Ε κφ ρ α σ μ ένη τή ν ά λ τ ρ ο υ ΐσ τ ικ ή
το υ ψ υ χο σ ύ νθ εσ η κ α ί ν ο ο τ ρ ο π ία .
Ή Π ο ν τ ια κ ή φ ιλ ο ξ ε ν ία (’).
Μ ία ά π ό τ ις δ ε υ τ ε ρ ε ύ ο υ σ ε ς , ά λ λ ά χ α ­
ρ α κ τ η ρ ισ τ ικ έ ς Ε κ δ η λ ώ σ εις τή ς ά ρ ε τ ή ς αύ·
τή ς ε ίν α ι ή φ ιλ ο ξ ε ν ία τώ ν π ο ν τ ιο κ α υ κ α -
σ ίω ν, ά λ η θ ιν ά π α ρ ο ιμ ιώ δ η ς , π ο ύ δ έ ν μ π ο ­
ρ εί ν ά Ε χει γ ι ' α ύ τή ν ιδ έ α έ κ ε ΐν ο ς π ο ύ
δέν τή ν έ δ ο κ ίμ α σ ε . Σ τ ό ν τ ε λ ε υ τ α ίο π ό
λ ε μ ο μ ε γ ά λ ο ι σ χ η μ α τ ισ μ ο ί σ τ ρ α τ ιω τ ικ ο ί
έ φ ιλ ο ξ ε ν ο ϋ ν τ ο σ τ ά χ ω ρ ιά τώ ν Π ο ν τίω ν ,
δ π ο υ β ρ ή κ α ν τ έ λ ε ια ν π ε ρ ιπ ο ίη σ η , π ο ύ
ά π ο ρ ο ϋ σ α ν π ώ ς ε ίν α ι δ υ ν α τ ό ν ά ύ π ά ρ -
χ ο υ ν ά ν θ ρ ω π ο ι μέ τ έ τ ο ια α ισ θ ή μ α τ α , πού
« δ ιη γ ώ ν τ α ς τα » Ε π ρ επ ε «νά κ λ α ΐς » κ α τ ά
τό ν π ο ιη τ ή .
Ό Π ό ν τ ο ς κ α ί ή Μ η τ έ ρ α —Γ ή .
Σ υ ν δ ια σ μ έ ν ο κ α ί π λ α ισ ιω μ έ ν ο , τ ρ ό π ο ν
(1) Βλέπε χα ί Ξ. Ξ τ ν ίτ α , θ εό δ . Ά ποστολί-
δης, σέ τούτο ιό τεύχος, σ. 315.
(2) Βλέπε χαί Δ. Λ ο υκ ά το υ , Ά γρ α π ιδ ιές,
«Χρονικά τοΰ Πόντου» τείχος 11|12, σ. 279.
Λ*
agt
τοΟ Π ό ν τ ο υ
τ ιν ά , μ έ τό π ρ ο τ έ ρ η μ α α ύ τό τό σ τ ρ α τ ιω ­
τ ικ ό , ε ίν α ι ή ά π έ ρ α ν τ η σ τ ο ρ γ ικ ή ά γ ά π η
π ρ ό ς τή Μ η τέρ α Γή. Ό Π ό ν τ ιο ς ή τ α ν κ α ί
π α ρ α μ έ ν ε ι ά φ ο σ ιω μ έ ν ο ς π ρ ό ς τή ν κ α λ λ ι­
έ ρ γ ε ια τ ή ς γ ή ς δ ι' ή ς « τά ιμάντα έ γ έ ν ο ν τ ο » .
Ε ίν α ι α ύ τ ή ή ά γ ά π η στή Μ η τέρ α Γή τό
« α ίτ ιο λ ο γ ικ ό » κ α ί « δ ικ α ιο λ ο γ η τ ικ ό » τή ς
ά φ ο σ ιώ σ ε ω ς σ ιό κ α θ ή κ ο ν γ ι ά τή ν κ ο ινή
Π α τ ρ ίδ α .
(Α ύ το ί ε ίν α ι κ α τ ά τή γ ν ώ μ η μ α ς ο ί λ ό ­
γ ο ι, γ ι ά τ ο ύ ς ό π ο ιο υ ς ά ν ά μ ε σ α σ τ ο ύ ς
Π ό ν τιο υ ς , π α ρ ά τ ις ε ύ ν ο ϊκ έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς —
θ ά λ α σ σ α , δ ια σ τ α ύ ρ ω σ η π α γ κ ό σ μ ιω ν Εμ­
π ο ρ ικ ώ ν ό δ ώ ν —δ έν ά ν α δ ε ίχ θ η κ α ν π ο λ λ ο ί
μ ε γ α λ έ μ π ο ρ ο ι. 0 1 Π ό ν τιο ι κ α ί Κ α υ κ ά ­
σ ιο ι κ α τ ά β ά θ ο ς ά π ο σ τ ρ έ φ ο ν τ α ι τό Εμπό-
ρ ιο ν σ ά ν κ ά τ ι τό ά ν ο μ ο , δ χ ι π ο λ ύ τίμ ιο .
Ε ίν α ι δ έ π α ρ α τ η ρ η μ έ ν ο π ώ ς ο ί Π ό ν τιο ι
Ε μ π ο ρ ο ι δέν κ α τ ώ ρ θ ω ν α ν , λ ό γ ω τ ή ς τι-
μ ιό τ η τ ό ς τω ν ν ά σ υ ν α γ ω ν ισ θ ο ό ν σ τή Ρ ω ­
σ ία τ ο ύ ς 'Α ρ μ ε ν ίο υ ς κ α ί Ι σ ρ α η λ ίτ ε ς ) .
Ή Π ο ν τ ια κ ή y X S o aa.
Τ έ λ ο ς , ή γ λ ώ σ σ α , π ο ύ κ α τ ά τ ό ν Κ ορα ή
« ε ίν α ι τό Εθνος», ό π ο ύ δ ια τ η ρ ή θ η κ ε, (δ π ω ς
δ ια τη ρ ο Ο ν τα ι τ ά γ ε ω λ ο γ ικ ά σ τ ρ ώ μ α τ α
κ ά π ο ια ς π ο λ ύ π α λ α ιδ ς έ π ο χ ή ς) ζ ω ν τ α ν ή ,
π α ρ ά τήν ά ρ χ α ΐζ ο υ σ α σ ύ σ τα σ ή τη ς. 'Ε π ί­
σ η ς τ ά ά γ ν ά ήθη κ α ί Ε θιμ α, τό λ α ϊκ ό
τ ρ α γ ο ύ δ ι, δ λ α ο γ ρ α φ ικ ό ς Εν γ έ ν ε ι π λ ο ϋ -
τ ο ς —π ο ύ Ε δω σ α ν ά φ ο ρ μ ή σέ μ ε ρ ικ ο ύ ς
ξ έ ν ο υ ς μ ε λ ε τ η τ έ ς ν ά δ ια τ υ π ώ σ ο υ ν θε·ο-
ρ ίε ς ύ π ε ρ β ο λ ικ ά τ ο λ μ η ρ έ ς , ώ ς έκ είνη π ο ύ
χ α ρ α κ τ η ρ ίζ ε ι τ ο ύ ς Π ο ν τίο υ ς σ ά ν τ ο ύ ς
μ ό ν ο υ ς γ ν ή σ ιο υ ς Ε κ π ρ ό σ ω π ο υ ς τοΟ άν-
θ ρ ω π ο λ ο γ ικ ο ϋ κ α ί π ν ε υ μ α τ ικ ο ϋ τ ύ π ο υ
το ΰ Έ λ λ η ν ισ μ ο Ο .
Μέ τ ις π ο λ ύ τ ιμ ε ς α ύ τ έ ς ά ρ ε τ έ ς , π ο ύ ή
Π ο λ ιτ ε ία δ χ ι μ ο ν ά χ α δ έ ν τ ις π ρ ό σ ε ξ ε ,
ά λ λ ά τ ις ά φ η νε ν ά μ α ρ α θ ο ύ ν , ό Π ό ν τ ιο ς
σ υ ν έ β α λ ε , δ σ ο ν ό λ ίγ ο ι, σ τή ν ά ν α γ έ ν ν η ο η
τή ς Π α τ ρ ίδ ο ς . Ή τ ε λ ε υ τ α ία κ α τ α σ τρ ο φ ή
π ο ύ Ε δω κε ν έ ο τ ρ ο μ ε ρ ό κ τ ύ π η μ α σ τ ο ύ ς
Φ ρ ουρ ο ύς τώ ν σ υ ν ό ρ ω ν Π ο ν τιο κ α υ κ α -
σ ίο υ ς, έ χ α λ ύ β δ ω σ ε τή ^ ά δ ά μ α σ τ η ψυχή
τ ο υ ς γ ι ά ν έ ε ς θ υ σ ίες .

ΙΣ Τ Ο Ρ ΙΑ -
Γ Ε ω Γ Ρ Α Φ ίΑ ι*
τλ ε λ λ η ν ικ ά \~ p m m m ε ν π ο ν τ ω μ ε τ ά τ η ν β λ ω ςιπ *
"Η P Q M R N I' * * m Π Ε Θ Α Ν Ε — Α Ν Θ ΕΙ KRI ΦΕΡΕΙ Κ Ι' Η Λ ΛΟ ,,
Τ ο ΰ ΛΕΟΓΗ. ΙΗΣΟΜΙΔΗ
Ό τ ε , τ φ 1204 ο ΐ « ε ύ σ ε β ε ΐς π ε ιρ α τ α ί» Σ ε β α σ τ ό ς δ Κ υ μ ινή τη ς, μ ε τ ά τ ά ς έν
τ ή ς 4ης Σ τ α υ ρ ο φ ο ρ ία ς κ α τ έ λ υ σ α ν τή ν Αύ· Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ι π ρ ο κ α τ α ρ κ τ ικ ό ς σ π ο υ δ ά ς
τ ο κ ρ α τ ο ρ ία ν τ ή ς Κ ω ν σ τ α ν τ ιν ο υ π ό λ ε ω ς , δ τ ο υ , μ ε τέ β η ε ίς Κ ω ν σ τ α ν τ ιν ο ύ π ο λ ή , κ α ί
μ έν Θ ε ό δ ω ρ ο ς Λ ά σ κ α ρ η ς Ιδ ρ υ σ ε τό Β α ­ έ σ υ ν έ χ ισ ε τή ν έ κ π α ίδ ε υ σ ίν το υ ε ις τήν
σ ίλ ε ιο ν τ ή ς Ν ίκ α ια ς , ο ΐ δέ ά δ ε λ φ ο ί 'Α λ έ ­ έ κ ε ΐ Π α τ ρ ια ρ χ ικ ή ν Σ χ ο λ ή ν ή ‘Α κ α δ η μ ία ν ,
ξ ιο ς Kat Δ α υ ΐδ ο ΐ Κ ομνημ οΙ Ιδ ρ υ σ α ν τήν κ α θ ' ήν έ π ο χ ή ν έ σ χ ο λ ά ρ χ ο υ ν έν α ύ τ ή δ
Α ύ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία ν τ ή ς Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς , ή ό π ο ια Ι ω ά ν ν η ς Κ α ρ υ ο φ ύ λ λ η ς κ α ί 'Α λ έ ξ α ν δ ρ ο ς
έ π έ ζ η σ ε τή ς ά λ ώ σ ε ω ς τή ς Κ ω ν σ τ α ν τ ιν ο υ ­ Μ ο υ ρ ο κ ο ρ δ α τ ο ς δ έ ξ ’Α π ο ρ ρ ή τω ν , ά να -
π ό λ ε ω ς Ι κ α τ ά 8 έ τ η , κ α ί έ ά λ ω κ α τ ά τό δ ε ιχ θ ε ίς ό π ’ α ύ τ ο ύ ς « 4 ν ή ρ π ε π α ιδ ε υ μ έ ν ο ς
1461. Ε Ις τή ν Α ύ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία ν Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν · τή ν ‘Ε λ λ η ν ικ ή ν γ λ ώ σ σ α ν κ α ί έ μ π ε ιρ ο ς
τ ο ς τ ά Ε λ λ η ν ι κ ά Γ ρ ά μ μ α τ α έ κ α λ λ ιε ρ · τή ς τε θ ύ ρ α θ ε ν κ α ί τ ή ς κ α θ ’ ή μ δ ς π α ι ­
γ ο ΰ ν τ ο έ φ α μ ίλ λ ω ς π ρ ό ς τ ό Β υ ζ ά ν τ ιο ν κ α ί δ ε ία ς » . Ά π ο φ ο ιτ ή σ α ς έκ τή ς Π α τ ρ ια ρ χ ι­
έ ξ έ π ε μ π ο ν τή ν ά κ τ ιν ο β ο λ ία ν α ύ τ ώ ν είς κής τ α ύ τ η ς Σ χ ο λ ή ς ό Σ ε β α σ τ ό ς Κ υ μ ιν ή τ η ς
τ ά ς έ σ χ α τ ιά ς έ κ ε ΐν α ς τ ή ς Ε λ λ η ν ικ ή ς ’Α ­ έ σ χ ο λ ά ρ χ η σ ε τ α ύ τ η ς , δ ια δ ε χ θ ε ίς τό ν Ά λ .
να τολή ς. Μ α υ ρ ο κ ο ρ δ δ τ ο ν , τό ν έξ ’Α π ο ρ ρ ή τ ω ν . ‘Η
Μ ε-ύϊ τή ν π τ ω σ ιν τή ς Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς τά Σ χ ο λ ή α ϋ ιη έ λ έ γ ε τ ο «Νέα» ώ ς κ α ί «Φρον·
‘Ε λ λ η ν ικ ά Γ ρ ά μ μ α t a κ α τ έ φ υ γ α ν είς τ ά ς τισ τή ρ ιο ν » .
Ο περθεν τ ή ς Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς Π α τ ρ ια ρ χ ικ ό ς Ή σ χ ο λ α ρ χ ία το ΰ Κ υ μ ινή το υ διή ρκ ε-
Σ τ α υ ρ ο π η γ ια κ ό ς Μ ο ν ά ς τή ς Π α ν α γ ία ς σ εν ά π ό το ΰ 1676 μ έ χ ρ ι το ΰ 1682, δ τ ε
Σ ο υ μ ε λ ά , το ΰ ‘Α γ ίο υ Ί ω ά ν ν ο υ Β α ζελ ώ - κ λ η θ ε ίς ύ π ό τώ ν σ υ μ π ο λ ιτ ώ ν του Τ ρ α π ε-
ν ο ς κ α ί το ΰ ‘Α γ ίο υ Γ ε ω ρ γ ίο υ Π ερ ισ τε- ζ ο υ ν τ ίω ν έ π α ν ή λ θ ε ν ε ίς Τ ρ α π εζ ο Ο ν τα καί
ρ ε ώ τ α , χ ά ρ ις δέ ε ίς α ύ τ ά ς , κ α θ ’ δ λ ο υ ς ά ν έ λ α β ε τή ν δ ιο ρ γ ά ν ω σ ιν κ α ί τή ν διεύ-
τ ο ύ ς μ α κ ρ ο ύ ς α ιώ ν α ς τή ς δ ο υ λ ε ία ς , διε- θ υνσ ιν τή ς Σ χ ο λ ή ς τή ς γ ε ν ε τ ε ( ρ α ς το υ ,
τη ρήθη ά κ μ α ΐο ν τό Έ λ λ η ν ο —Χ ρ ισ τ ια ν ι­ τή ν ό π ο ια ν κ α ί έ β ά π τ ισ ε μέ τό δ ν ο μ α
κ όν φ ρ ό ν η μ α το ΰ λ α ο ϋ τή ς Π ο ν τ ια κ ή ς «Φ ρ ο ντιο τήρ ιο *» κ α τ ά τό ύ π δ δ ε ιγ μ α τή ς
Χ ώ ρ α ς. Ε ις τ ά ς Μ ο ν ά ς τ α ύ τ α ς δ φ ε ίλ ε τ α ι έν Φ α ν α ρ ίφ Κ ω ν σ τ α ν τ ιν ο υ π ό λ ε ω ς π α ρ '
κ α ί δ θ ρ ύ λ ο ς τω ν Κ ρ υ π τ ο χ ρ ισ τ ια ν ώ ν ή α ύ το ΰ σ χ ο λ α ρ χ η θ ε ίσ η ς Π α τ ρ ια ρ χ ικ ή ς Σ χ ο ­
Σ τ α υ ρ ιω τ ώ ν . ο ΐ ό π ο ιο ι κ α ίτ ο ι έ π ΐ 300 έτη λής.
ή σ α ν έν τ φ φ α ν ε ρ φ Μ ο υ σ ο υ λ μ ά ν ο ι, έν ‘Η σ χ ο λ α ρ χ ία το ΰ Σ ε β α σ τ ο ύ Κ υμινή-
τ ο ύ τ ο ις κ α τ ώ ρ θ ω σ α ν έν τ φ κ ρ υ π τ φ κ α ί το υ ε ις τό Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν τή ς Τ ραπεζοΟ ν·
ΰ π ό τή ν σ κ έ π η ν τ ω ν Μ ονώ ν τ ο ύ τ ω ν ν ά τ ο ς ά π ο τ ε λ ε ϊ Ισ το ρ ικ ό ν σ τ α θ μ ό ν , ά π ό τοΟ
κ α λ λ ιε ρ γ ή σ ο υ ν κ α ί νά δ ια φ υ λ ά ξ ο υ ν ά κέ- ό π ο ιο υ έξ εκ ίν η σ ε κ α τ ά τό 1682 τό «‘Ε λ ­
ρ α ιο ν κ α ί ά κ μ α ΐο ν τό φ ρ ό ν η μ α κ α ί τό λ η ν ικ ό ν Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν τή ς Τ ρ α π ε £ ο ΰ ν -
θ ρ ή σ κ ευ μ α τό Ε λ λ η ν ο χ ρ ισ τ ια ν ικ ό ν . το ς» κ α ί έ λ ε ιτ ο ΰ ρ γ η σ ε έ π ΐ 240 σ υ ν α π τ ά
6τη , μ έ χ ρ ι το ΰ 1922, δ τ ε κ α ί, μ ε τ ά τήν
Τό Φ ρ ο ντισ τ ή ρ ιο ν Τρκπεζοΰντος. 'Α ν τ α λ λ α γ ή ν τώ ν Π λ η θ υ σ μ ώ ν , έτέ θ η τ έ ρ ­
Κ αί έν ώ δ ιά τώ ν Μ ονώ ν το ύ τ ω ν το ια ΰ - μ α ε ίς τή ν π ο λ ύ κ α ρ π ο ν κ α ί ε ύ ε ρ γ ε τ ικ ή ν
τ η ^ σ υ ν ε τ ε λ ε ϊτ ο έθνικ ή έ ρ γ α σ ία , ή Γ ραπε- σ τ α δ ιο δ ρ ο μ ία ν του.
ζοΟς, σ υ ν ε π ή ς π ρ ό ς τ ά ς π α ρ α δ ό σ ε ις κ α ί
Ή ά ν α γ έ ν ν η ο ις τοΰ ρουμ ανικ ού λαοΰ.
τό π ρ ο η γ ο ύ μ ε ν ο ν κ λ έ ο ς α ύ τ ή ς , σ υ ν έπ η ξ ε
κ α ί α ύ τή ά μ έ σ ω ς μ ε τ ά τήν π τ ώ σ ίν τη ς, Έ π Ι έ ξ δ λ α ?τη ά γ ω ν ισ θ ε ίς έν Τ ρ α π ε -
μ ία ν ν έ α κ α λ ιά ν Μ ουσ ώ ν, μ ικ ρ ά ν ά λ λ ά ζ ο ΰ ν τ ι δ Σ ε β α σ τ ό ς Κ ο μ ινή τη ς ύ π έ ρ τής
β ιώ σ ιμ ο ν , ά π ό τή ν ό π ο ία ν κ α τ ά τό 2 :ο ς Π α ιδ ε ία ς κ α ί τή ς 'Ο ρ θ ο δ ό ξ ο υ ή μ ώ ν θ ρ η ­
1682 π ρ ο ή λ θ ε τό π ε ρ ιώ ν υ μ ο ν * " E U η*ιχόν σ κ ε ία ς , ά π ε χ ώ ρ η σ ε το ΰ Φ ρ ο ν τισ τη ρ ίο υ
Φ ρ οντιστήριον Τραπβζοΰντος> Ιδ ρ υ θ έ ν ύ π ό κ α τ ά τό Ι τ ο ς 1689 κ α ί ά π ε δ ή μ η σ ε ν είς
Β ο υ κ ο υ ρ έσ τιο ν . Έ κ ε ΐ , ε ίς τή ν Π ρ ω τ ε ύ ο υ ­
το ΰ ά ε ιμ ν ή σ το υ δ ιδ α σ κ ά λ ο υ το ΰ Γ έ ν ο υ ς
Σ ε β α σ τ ο ύ το ΰ Κ υ μ ινή το υ . Ο δ τ ο ς έ γ εν ή θ η σ α ν τ α ύ τ η ν τή ς Β λ α χ ία ς , κ α ί έ δ ρ α ν τώ ν
ε ίς τό ν Σ ο υ λ τ ά ν ο ν ύ π α γ ο μ έ ν ω ν 'Ε λ λ ή ­
ε ίς τό π α ρ ά τή ν Τ ρ α π εζ ο Ο ν τα χ ω ρ (ο ν Κύ­
μ ιν α , έ£ ο δ κ α ί ε ίλ κ ε τό ο ικ ο γ ε ν ε ια κ ό ν ν ω ν ή γ ε μ ό ν ω ν τώ ν π α ρ α δ ο υ ν α β ίω ν έπαρ*
του έ π ίθ ε τ ο ν . χ ιώ ν , έ λ ε ιτ ο ύ ρ γ ε ι είς τήν Μ ονήν τοΰ
‘Α γ ίο υ Σ ά β β α , τό « Α ύ θ εντικ ό ν Ε λ λ η ν ι ­
* Δτιμοσιεύχηχβ σ τ η ν έφ η μ β ρ ίδ α «Ε Λ Λ Α Σ * το ΰ κ ό ν Φ ρ ο ντισ τή ρ ιο ν» , ε ις τό ό π ο ιο ν έ δ ίδ α -
Λ ο ν δ ίν ο υ , &βΐΦ. φ ύ λ λ ο υ 96 τ ή ς 14—1—44.
* * Ρ ω μ α ν ία ώ νο μ ά ζβ το πά σα έλ β υ ϋ έρ α Ε λ λ η ­ σ κ α ν κ α θ η γ η τ ά ί μ ε τ α κ α λ ο ύ μ ε ν ο ι ά π ό τήν
ν ικ ή γοβνία. Π α τ ρ ια ρ χ ικ ή ν 'Α κ α δ η μ ία ν Κ ω ν σ τα ν τίν ο υ -
Χρονικά τοΟ Π ό ν τ ο υ
π ό λ ε ω ς . Ά π ό τοΰ 1690 κ α ί έ ν τ ε ΰ θ ε ν , τή ν
Λ ύ θ ε ν τ ικ ή ν τ α ύ τ η ν Σ χ ο λ ή ν ή ρ χ ισ ε ν ά
τ ρ ο φ ο δ ο τή κ α ί τό Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν τή ς Τ ρ α-
π εζο Ο ν το ς δ ιά π λ ε ιά δ ο ς δ λ ο κ λ ή ρ ο υ λ ο
·>ίων ά π ο φ ο ίτ ω ν α ύ το ΰ , μ έ έ π ΐ κ ε φ α λ ή ς
κ α ί π ρ ώ τ ο ν τό ν Σ ε β α σ τ ό ν Κ υ μ ινή τη ν, δ
δ π ο ΐο ς κ α τ ά τό 1690 ά ν έ λ α β ε τή ν διεύ-
θ υνσ ιν το ΰ Α ύ θ ε ν τικ ο ΰ το ύ το υ Φ ρ ο ν τ ισ τ η ­
ρ ίο υ το ΰ Β ο υ κ ο υ ρ εσ τίο υ κ α ί έ δ ίδ α ξ ε ν έν
α ύ τ φ έπ ί 12 έ τ η , π ρ ο α γ α γ ώ ν τ ο ΰ τ ο είς
Α κ α δ η μ ία ν .
Μ ν η μ ε ιώ δ ε ις π α ρ έ μ ε τ ν α ν o t λ ό γ ο ι τ ο ύ ς
δ π ο ίο υ ς κ « τ ά τ ο ύ ς χ ρ ό ν ο υ ς τή ς έν Βου-
κ ο υ ρ ε σ τ ίφ Σ χ ο λ α ρ χ ία ς το υ ε ις έ π ισ ή μ ο υ ς
έ ο ρ τ ά ς , κ α ί έ ν ώ π ιο ν τώ ν ή γ ε μ ό ν ω ν Σερ-
β ά ν ο υ Κ α ντα κ ο υ ζινο Ο κ α ί Κ ω ν σ τ α ν τίν ο υ
Β α σ α ρ ά β α , έξ εφ ώ ν η σ εν δ μ έ γ α ς έ κ ε ΐν ο ς
δ ιδ ά σ κ α λ ο ς Σ ε β α σ τ ό ς ό Κ υ μ ινή τη ς. Κ α τά
τή ν δ μ ο λ ο γ ία ν τώ ν κ α > λ ιτ έ ρ ω ν Ρ ο υ μ ά ­
ν ω ν σ υ γ γ ρ α φ έ ω ν , κ α ί δή το ΰ κ αθη γη τοΟ
κ. Ν. Ί ό ρ γ κ α , ή ά π ό το ΰ 1644 μ έ χ ρ ι τοΟ
1821 σ υ ν τ ε λ ε σ θ ε ΐσ α έθ νικ ή , θ ρ η σ κ ευ τικ ή ,
γ λ ω σ σ ικ ή κ α ί π ο λ ιτ ικ ή ά ν α γ έ ν ν η σ ις του
Ρ ο υ μ α ν ικ ο ύ ΛαοΟ δ φ ε ίλ ε τ α ι ε ις τό έκ
τώ ν "Ε λ λ η ν ικ ώ ν έν Β ο υ κ ο υ ρ εσ τίω κ α ί
ε ίτ α κ α ί έν Ί α σ ίφ Α ύ θ ε ν τικ ώ ν Φ ρ ο ντισ τή
ρ ίω ν ή Ά κ α δ η μ ιώ ν έ κ π ο ρ ε υ θ έ ν ψ ώ ς τή ς
’Ε λ λ η ν ικ ή ς Π α ιδ ε ία ς , τό δέ φ ώ ς τ ο ΰ το
μ ε τ ε λ α μ π ά δ ε υ ο ν ε ις τήν Μ ο λ δ ο β λ α χ ία ν
δ ιδ ά σ κ α λ ο ι π ρ ο ε ρ χ ό μ ε ν ο ι έκ Κ ω ν σ τ α ν τ ι­
ν ο υ π ό λ ε ω ς κ α ί έκ Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς .
Ό Σ ε β α σ τ ό ς δ Κ υ μ ινή τη ς έ γ έ ν ε τ ο κ α ί
ε ίς Ρ ο υ μ α ν ία ν «τό Κ α ύ χ η μ α το ΰ Γ έ ν ο υ ς
τώ ν Χ ρ ισ τ ια ν ώ ν , δ σ ο φ ώ τ α τ ο ς δ ιδ ά σ κ α ­
λ ο ς κ α ί κ α θ η γε μ ώ ν .»
Ο λόκληρο; Γαλαξίας.
Δ ιά δ ο χ ο ι τοΟ Σ εβ α ατοΟ Κ υ μ ι\ή το υ ε ις
τή ν σ χ ο λ α ρ χ ία ν τοΟ Φ ρ ο ν τισ τη ρ ίο υ Τ ρα-
π ε ζ ο ϋ ν τ ο ς , ά π ό φ ο ιτ ο ι έκ το ΰ Φ ρ ο ν τισ τη ­
ρίο υ το ύ το υ ή κ α θ η γ η τ α ί έν α ύ τ φ ύπ ή ρ -
ξ α ν Θ ε ό δ ω ρ ο ς δ Σ υ μ ε ώ ν ο ς, δ Μ η τρ ο π ο ­
λ ίτ η ς Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς Π α ΐσ ιο ς , δ ια τ ρ ο φ ι­
λ ό σ ο φ ο ς Γ ε ώ ρ γ ιο ς ό Ύ π ο μ ε ν α ς , ό Γ ε ώ ρ ­
γ ιο ς θ ε ο δ ώ ρ ο υ , Ι ε ρ ο μ ό ν α χ ο ς Ά ν θ ιμ ο ς
δ Τ ρ α π ε ζ ο ύ ν τ ιο ς , ό Λ ά ζ α ρ ο ς Σ κ ρ ίβ α ς ,
Ν ικ ό δ η μ ο ς δ Π ε ρ ισ τ ε ρ ε ώ τ η ς , δ Θ ε ό δ ω ρ ο ς
Χ α τ ζ η π έ τ ρ ο ς , ό' Ιω ά ν ν η ς Ο ικ ο ν ό μ ο ς, 'Ε ­
λ ε υ θ έ ρ ιο ς δ Π ο ιη τή ς δ Τ ρ α π ε ζ ο ύ ν τ ιο ς ,
δ Π α ρ θ έ ν ιο ς δ Μ ε τ α ξ ό π ο υ λ ο ς , Χ α τ ζη ΐω -
ά ν ν η ς Δ ο μ νη νό ς, δ Ή λ ία ς Κ α ν δ ή λ η ς, δ
Γ ε ρ ά σ ιμ ο ς Δ ο μ ν η ν ό ς, ό Σ ά β β α ς Γ ρ ιά ν
τ α φ υ λ λ ίδ η ς , δ Π ε ρ ικ λ ή ς Τ ρ ια ν τα φ υ λ λ ί-
δη ς, Σ ά β β α ς Ί ω α ν ν ίδ η ς , ό π ρ ώ τ ο ς άνευ-
ρ ώ ν τό χ ε ιρ ό γ ρ α φ ο ν το υ Δ ιγ ε ν ή Ά κ ρ ιτ α .
Ο Βτω ά π ό τή ς έ π ο χ ή ς το ΰ Σ εβ α σ τοζ)
Κ υ μ ινή το υ , ή τ ο ι ά π ό τό 1682, τό Έ λ λ η
νικ όν Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς έξη
κ ο λ ο ύ θ ει ά π ρ ο σ κ ό π τ ω ς ν ά λ ε ιτ ο υ ρ γ ε ί ύπ ό
τή ν σ κ έ π η ν τή ς ’Ε κ κ λ η σ ία ς , κ α τ ά τή ν τε
λ ε υ τ α ία ν δ έ 7 0 ετία ν έφ θ α σ εν ε ίς τό ν κο·
λ ο φ ώ ν α τ ή ς ά κ μ ή ς κ α ί ά ν θ ή σ εώ ς το υ .
Έ β χ ε δ ια π ρ ε π ε ίς Γ υ μ ν α σ ιά ρ χ α ς , ώ ς τό ν
Κ ω ν σ τ α ν τίν ο ν Ξ α ν θ ό π ο υ λ ο ν , τόν Β ε ρ γ ά -
δη ν, τό ν Ί ω ά ν ν η ν Π α ρ χ α ρ ίδ η ν , τό ν Μ α τ­
θ α ίο ν Π α ρ α ν ίκ α ν , έ π ί τώ ν ή μ ερ ω ν το ΰ
293
ό π ο ιο υ ά π ε φ ο ίτ η σ ε κ α ί δ £ χ ω ν τή ν τιμ ή ν
νά χ α ρ ά τ τ η τό σ ύ ν το μ ο ν τ ο ΰ τ ο σ χ ε δ ία ­
σ μ α , τό ν Ν ικ ό λ α ο ν Λ ιθ οξόον κ α ί έν τ α ΐς
ή μ έ ρ α ις τή ς ψ υ χ ο ρ ρ α γ ία ς του , 1918 δω ς
1922 τ ό ν Ι σ ρ α ή λ Β α σ ιλ ε ιά δ η ν κ α ί τό ν
Δ η μ . Χ ρ υ σ ο υ λ ίδ η ν. (*)
Ε λλη νικά Σ χολεία απανταχού τοΰ
Πόντου.
Ε ις τό Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν Τ ρ ιπ ε ζ ο ΰ ν τ ο ς συ-
ν έ ρ ρ ε ο ν μ α θ η τα ί δ χ ι μ ό ν ο ν έκ τή ς έ π α ρ ·
χ ία ς Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς , ά λ λ ά κ α ί έκ τώ ν λ ο ι­
π ώ ν έ κ κ λ η σ ια σ τ ικ ώ ν έ π α ρ χ ιώ ν το ΰ Π ό ν ­
του:
Έ κ τ ή ς έ π α ρ χ ία ς Ρ ο δ ο π ό λ ε ω ς , έν τή
έδρςχ τή ς ό π ο ια ς —τή Λ ε ιβ ε ρ φ —έ λ ε ιτ ο ύ ρ -
γ ε ι π λ ή ρ η ς Α σ τ ικ ή Σ χ ο λ ή 7 ιά ξ ιο ς .
Έ κ τή ς έ π α ρ χ ία ς Χ α λ δ ε ία ς , έν τη £δραι
τή ς δ π ο ία ς , τή Ά ρ γ υ ρ ο υ π ό λ ε ι, τβ «τη-
λ ό θ ε ν έξ Ά λ ύ β η ς δ θ ε ν ά ρ γ ύ ρ ο υ έ σ τ ί γ ε -
νέθ λ η » , έ λ ε ιτ ο ύ ρ γ ε ι Μτερον π α λ α ίφ α τ ο ν
Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν , έξ ο δ μ ία μ ό ν ο ν Ι λ λ ε ιπ ε
τ ά ξ ι ς γ υ μ ν α σ ια κ ή δ ιά ν ά ά π ε τ έ τ ε ι π λ ή ­
ρ ε ς Γ υ μ ν ά σ ιο ν .
Έ κ τή ς έ π α ρ χ ία ς Ν ε ο κ α ισ α ρ ε ία ς , έν
τή £δρςχ τή ς δ π ο ία ς , τ ο ΐς Κ ο τυ ώ ρ ο ις, ήκ-
μ α ζ α ν τ ά Ψ ω μ ιά δ ε ια Ε κ π α ιδ ε υ τ ή ρ ια κ α ί
τό Π ο λ υ κ ά ρ π ε ιο ν Π α ρ θ ε ν α γ ω γ ε ΐο ν .
Έ κ τή ς έ π α ρ χ ία ς Κ ο λ ω ν ία ς, έν τή έδρςι
τ ή ς δ π ο ία ς , τή Ν ικ ο π ό λ ε ι, έ λ ε ιτ ο ύ ρ γ ε ι
Σ χ ο λ ή μ έ Ιη ν τ ά ξ ιν Γ υ μ ν α σ ια κ ή ν κ α ί έκ
τή ς έ π α ρ χ ία ς Ά μ α σ ε ία ς , έν τή έ δ ρ α τή ς
δ π ο ία ς . ·ίή Ά μ ι μ φ , έ λ ε ιτ ο ύ ρ γ ε ι έ σ χ ά τ ω ς
τό « Τ σ ιν έ κ ειο ν Γ υ μ ν ά σ ιο ν » .
Λ α μ π ρ ό ν Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν σ υ ν ε τ ή ρ ε ι κ α ί
ή Κ ερασοΟ ς. Καί ή π τ ω χ ο τ έ ρ α Κ ο ινό τη ς
έν Π ό ν τ φ ε ίχ ε τή ν α ύ τ ο σ υ ν τ ή ρ η τ ο ν δ η μ ο ­
τικ ή τη ς Σ χ ο λ ή ν . Ή μ ικ ρ ά μου π α τ ρ ίς
Π ο υ λ α ν τ σ ά κ η έ δ α π ά ν α έ τ η σ ίω ς ύ π έ ρ τώ ν
Σ χ ο λ ώ ν τη ς 350 χ ρ υ σ α ς λ ίρ α ς Τ ο υ ρ κ ία ς .
Ε ίς τό Φ ρ ο ν τ ισ τ ή ρ ιο ν Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ί
έ φ ο ίτω ν Έ λ λ η ν ό π α ιδ ε ς έκ τ ώ ν έν Ρω σ -
σίςι κ α ί Κ α υ κ ά σ φ π ο λ υ π λ η θ ώ ν Ε λ λ η ν ι ­
κώ ν Κ ο ιν ο τή τω ν κ α ί Π α ρ ο ικ ιώ ν . Έ κ τοΰ
Φ ρ ο ν τισ τη ρ ίο υ τ ο ύ το υ έ ξ ή ρ χ ο ν τ ο δ ιδ ά σ κ α ­
λ ο ι κ α ί έ ξ α π ε σ τ έ λ λ ο ν τ ο ε ις δ λ α ς τ ά ς
π ό λ ε ις κ α ί τ ά χ ω ρ ία το ΰ Π ό ν το υ , τή ς
Ρ ω σ σ ία ς κ α ί τώ ν π α ρ α δ ο υ ν α β ίω ν έ π α ρ ·
χ ι ον τ ή ς Μ ο λ δ ο β λ α χ ία ς .
’Ο λ ό κ λ η ρ ο ς Γ α λ α ξ ία ς κ λ η ρ ικ ώ ν κ α ί
λ α ϊκ ώ ν έ φ ώ τισ ε τό Ε λ λ η ν ικ ό ν σ τ ε ρ έ ω μ α
κ α ί ά ν ή γ α γ ε κ α ί τ-άλιν τό ν Π ό ν το ν ε ίς
τή ν π ε ρ ιο π ή ν έκ είνη ν, είς τή ν δ π ο ία ν
έ φ θ α σ εν ο δ τ ο ς κ α τ ά τ ο ύ ς χ ρ ό ν ο υ ς τ ή ς
Α ύ τ ο κ ρ α τ ο ρ ία ς τώ ν Κ ο μ νη νώ ν 1204—1461..
« Ά νθ β Ι καί φέρει κι’ άλλο»
Τ ο ιο ΰ τ ο ν , έν γ ε ν ικ α ΐς γ ρ α μ μ α ΐς . ύ π ή ρ ξ ε
τό Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν Τ ρ α π ε ζ ο ΰ ν τ ο ς ά π ό το ΰ
1682 μ έ χ ρ ι το ΰ 1922, δ τ ε , λ ό γ ω τ ή ς π ε ρ ί
Α ν τ α λ λ α γ ή ς τώ ν Έ λ λ η ν ο -Τ ο υ ρ κ ικ ώ ν π λ η -
(1) Σ .Τ .Δ . Β λ έπ ε καί Δ . Μ . Ο ί κ ο ν ο μ ίδ η , Σ υ ν ο ­
π τ ικ ή Ιστορ ία τ ο ΰ πβ(?ια>νύμου Ε λ λ η ν ικ ο ύ Φ ρ ο ντ ι­
σ τ η ρ ίο υ Τ ρ α π β ζ ο ύ ν χ ο ς , « Π ο ν τ ια κ ά Φ ύλλα» τβ ΰ χο ς So
^Μ αΐου 1936) μ έχ ρ ι κ α ι το ΰ τβ ύχο υ ς 12 (Φ β βρουα ρ ίου
1937).

294 Χρονικά τοΟ Π ό ν τ ο υ
ftPONIKR ΚΟΤΥΩΡΩΙΊ *
ΑΠΟ ΤΟ 1914
πητι γρλφο
Τ ά «Χρονικά Κοτυώρων», που επ ιχειρ ώ ,
άφοροΰν τήν "Ελληνική Κοινότητα τοΰ (όπου·
Ιδίως κατά τήν περίοδο άπό τό 1914 έως ιό
1922.
O i επίγονοι τών σημερινών προσφύγων θ ά
έχουν πολλές πνευματικές περιέργειες, πολλά
έρωτήματα ευγενικά γιά τις εστίες τών πατέ­
ρων τους, γιά τή ζωή τους τήν Ιδ ια , τή συν­
δεμένη Ιδίως μέ τά τραγικά, τά αμέσως πριν
α π ' τήν 'Ανταλλαγή, γεγονότα. "Οπως είχαμε
κ ' έμεϊς τά γεμάτα λαχτάρα ερωτηματικά μας,
γιά όσα μεσολάβησαν μετά τήν υποδούλωση,
τής ξέχωρης Π οντιακής πατρίδας του δ κ α θ έ ­
νας, στόν Τούρκο Κ ατακτητή άπό τόν 15ο
αΙώνα....
Πόσες τέτοιες πνευματικές ανησυχίες μας
δέν έμειναν αναπάντητες...
Νά τούς τήν έτοιμάσομε άπό τά τόρα—πριν
πέσει τής Λ ήθης τό Χ άος—, φροντισμένη δσο
γίνεται, καί τούτη τήν πνευματική καί ψυχική
τους απαίτηση, είνε χρέος μας.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ—KOIMQMIKH
Α ρ χ α ί ο ι Χ ρ ό ν ο ι.
Τά Κοτύωρα μνημονεύονται στήν 'Ισ το ρ ία
γιά πρώτη φορά στά 400 π .Χ . άπό τό φιλόσο­
φο καί στρατηγό Ξενοφώντα, κατά τήν Κατά
βαση τών Μυρίων, ώς άποικία καί διοικητικό
έξάρτημα τής Σινώ πης, πού τής πλήρωναν καί
φόρο.
Έ χ ε ι ό Στρατηγός καί οΐ Μύριοί του έμει
ναν 45 μέρες. Καί μετά, μέ πλοία τής Σινώ-
Θ υσμών σ υ μ β ά σ ε ω ς , τό π ε ρ ιώ ν υ μ ο ν κ α ί
Ισ το ρ ικ ό ν τοΟ το Φ ρ ο ν τισ τή ρ ιο ν έ τ ε ρ μ ά
χισ ε μ ο ιρ α ίω ς τή ν Ε νδο ξο ν σ τ α δ ιο δ ρ ο ­
μ ία ν του.
Έ π Ι τη σ υ μ π λ η ρ ώ σ ε ι ά κ ρ ιβ ώ ς τ ή ς δ ι α ­
κ ο σ ιο σ τ ή ς τ ε σ σ α ρ α κ ο σ τ ή ς έ π ε τ ε ίο υ το υ ,
τό Γ υ μ ν ά σ ιο ν Τ ρ α π ε ζ ο ϋ ν τ ο ς έ ξ έ π ν ε υ σ ε
μ έ τ ό ν χ ρ η σ μ ό ν το ϋ ά ρ χ α ίο υ Μ α ντείο υ
τω ν Δ ελ φ ώ ν ε ίς τ ά χ ε ίλ η :
« ....χα μ α ί π έ σ ε δ α ίδ α λ ο ς α ύ λ ά ,
ο ύ κ έ τ ι Φ ο ίβ ο ς έ χ ε ι κ υ λ ύ β α ν ,
ού μ ά ν τ ιδ α δ ά φ ν η ν ,
ού π α γ ά ν λ α λ έο υ σ α ν
ά π έ σ β ε τ ο κ α ί λ ά λ ο ν Οδωρ».
Ά λ λ ' έά ν Ε σβετο έ κ ε ΐ, ε ίς τ ά ς έσ χ α -
τ ιά ς το ϋ Π όντο υ, τ ό λ ά λ ο ν Οδωρ τή ς
π ν ε υ μ α τ ικ ή ς ζ ω ή ς , ά λ λ α ι π ν ε υ μ α τ ικ ο ί
π η γ α ΐ ά ν έ β λ υ σ α ν έν Έ λ λ ά δ ι κ α ί οΟτω,
ά π α ξ Ετι, π ρ α γ μ α τ ο π ο ι ε ί τ α ι ό Ε τερ ο ς
χ ρ η σ μ ό ς , δ δ ιά τή ς Π ο ν τ ια κ ή ς δ η μ ώ δ ο υ ς
Μ οι}σης έ ξ ε ν ε χ θ ε ίς :
«'2Γ Ροομανί’ a t n i f r a v t , άν&εΐ κ α ί φβρει
μι ' s u 0 />
X p ο ν ι κ ά τ ο Ο Π ό ν τ ο υ _____ 295
τητας τοΰ τόπου— τά περίχωρα τά κάτοικού· Ί σ ω ς τό χωριό αύτό συατάθηκε, κατά τό
σανβ ντόπιες καθυστερημένες φυλές—είνε ερ­ περισσότερο μέρος, άπό Κοτυωρΐτες που τούρ­
γοστάσιο κεραμοποιίας, πού άνακαλύφτηκε τό κεψαν. Έ ω ς τές μέρες μας 2 ή 3 Γοΰρκοι έχουν
1880 περίπου, κατά τό άνοιγμα θεμελίω ν^γιά τόν τύπο τής φυλής τους. Ό λ ε ς οΐ^άλλες φ υ­
ΕΩΣ ΤΟ 192 2 στρατώνες. Τ ά κεραμίδια, πού βρέθηκαν έκεϊ, σιογνωμίες είνε καθαρά έλληνικές.
Τ ο ΰ |. Σ. Τούτον τό καιρό τά Κοτύωρα άλλάζουν τ '
είχανε στήν άριστερή γωνία τό σήμα τοΰ ερ­
πης, έφυγαν γιά τή ν Ποντοκράκλεια... γοστασίου, δηλ. αποτυπώματα πουλιών, καί δνομά τους μέ τό τουρκικό «Ό ρτοΰ». Ή λέξη
Ε ίναι χαρακτηριστικό, κ' αίσθηση κάνει, τήν επιγραφή «Πυθοκλέους Α στυνόμου. Ά ρ ι· σημαίνει «Στρατόπεδο», « Έ δ ρ α Στρατιάς».
Καί ακριβώς οϊ Τοΰρκόι τήν χρησιμοποίησαν
δτι οΐ τόιε Κοτυωρΐτες δέν έδειξαν στούς ομό­ στέας κεραμεύς».
φυλους Μυρίους αισθήματα συμπάθειας κι' Στήν Ιδια περιοχή βρέθηκε έπίσης άγαλ- ώς βάση γιά τήν κατάληψη τής Τραπεζούντας.
αλληλεγγύης, άντίθετ* άπ’ δ,τι έγινε στήν Τρα-
πεζούντα καί τήν Κερασούντα. Ούτε τούς άρ­
ρωστους μεσα στά τείχη τους, οΰτβ καί τρ ό ­
φ ιμ α δέχτηκαν νά τούς πουλήσουν ! Γ ια τί ;
Π ολιτεία μικρή κ ι’ άδύνατη. τούς έβλεπε μέ
μάτι καχύποπτο, γιά τις λεηλασίες καί τις
ζημιές πού προξενούσαν—αναγκαστικά—ατό
πέρασμά τους, πού τές πληροφορήθηκαν φ υ­
σ ικ ά ....
Ή π α λ ιά τ ο π ο γ ρ α φ ία .
Τ οπογραφικώς τά Κοτύωρα τοϋ καιρού αύ
τοΰ άρχινοΰσαν άπό τό σημερινό Π οζούκ--Κ «-
λέ (ερειπωμένο Κάστρο), 2 περίπου χλμ. δυ­
τικότερα, καί έφταναν έως τό μέσο τών σημε
ρινών καί λίγο άνατολικότερα, δπου τώρα τό
Π ουτζάκ—μαχαλεσή (συνοικία τοΰ Κόλπου), μέ
τό διοικητήριο, τούς στρατώνες καί τό λ ι­
μένα του.
Ή πολιτεία απλωνόταν άπό κεϊ πού κ ατε­
βαίνουν ήρεμα οΐ πλαγιές λόφων ζωγραφιστών
καί τελε(ωνε στά ριζά τοΰ βουνού Πόζτεπε,
πλαισιωμένη άπό παραλία πλούσια σέ π ο ικ ι­
λία φυσικής ο μ ορφ ιά ; έως τά σήμερα.
Λ β ίψ α ν α ‘Ε λ λ η ν ικ ό τ η τ α ς .
Ά πο μ εινά ρια τής τότε πλέριας 'Ελληνικό-
Τό Κϊτβήκιοϊ, προάοτειο Κοτυώρων.
(*) Σ . Τ. Δ . *Από τό σ η μ ε ρ ιν ό μ α ς φ ύ λ λ ο
ϊο μ β τή δ η μ ο σ ίευ σ η τώ ν « Χ ρ ο νικ ώ ν Κ οτυώ ρω ν» το ΰ
σ υ ν ερ γ ά τ η μ α ς I . Σ . Τ ό σ υ ν ισ τ ο ΰ μ ε σ τ ή ν ά γ ά π η χ « ι Στή δυτική παραλιακή άκρη τής σημερινής
ματάκι χρυσό, Ισως τού Ε ρ μ ή . Ό μ ο ίω ς ε π ί­
τ ή ν π ρ ο σ ο χ ή τώ ν ά ν α γ νω σ τ ώ ν μας κ’ εύ χ ό μ α σ τ ε κ ά ­
γραμμα σέ πλάκα, άπό τούς καλούς ‘Ελληνι­ πόλης βρίσκεται τοπ οθ ίσ ία , που δνομάζεται
θ ε π ό λ η τ ο ΰ Π ό ν τ ο υ ν ά σ τ α θ ε ί τ υ χερ ή καί ν* Απο­
κ τ ή σ ε ι, δσο γ ίν ε τ α ι π ιό γ ρ ή γ ο ρ α , τ ή ν Ιστορ ική τη ς κούς χρόνους. Ε π ιγ ρ α φ έ ς παραπλήσιες βρε «Τάπια». ‘Η λέξη σημαίνει οχυρό. Π αρουσία­
μ ο ν ο γ ρ α φ ία . θηκαν καί στό Ποζούκ —Καλέ. ζε, ώς τά τελευταία, ίχνη οχυρωμένης τοπο­
Π α ρ ό μ ο ιες έρ γ α σ ίες δ ια φ ω τ ίζ ο υ ν π ο λ λ ά σ η μ εία %> θεσίας μέ μέτωπο πρός τή θάλασσα κ' υπ ό­
τ ή ς π α λ ιά ς κ α ί π ρό π α ν τ ό ς τ ή ς π ρ ό σ φ α τη ς Ιστορ ία ς
τ ο ΰ Ε λ λ η ν ισ μ ο ύ τ ο ΰ Π ό ν τ ο υ π ο ύ τ ό σ ες Α να γκ α ιό τη - Ν έ ο ο ι χ ρ ό ν ο ι. γεια καταφύγια. Συχνά ξεθαβόντουσαν έκεϊ
τ ε ς ίχ ε ι ν ά έξ υ π η ρ ε τ ή σ ε ι : Ψ υ χ ο λ ο γ ικ έ ς π ρ ώ τα , γ ιά
Πολύ νωρίτερα άπ’ τήν κατάληψη τής Τρα- σφαίρες σιδερένιες, άπό κείνες ασφαλώς που
μ ά ς ιο ύ ς ν ο σ τ α λ γ ο ύ ς κ α ί τ ο ύ ς ά π ο γ ό ν ο υ ς μ α ς ’ δ α ν ι ­ χρησιμοποιούσανε στά τηλεβόλα τής εποχής.
κ ές β π ειτα μέ τή δ ια φ ώ τισ η κ α ί τή σ ύ νδ εσ η τ ή ς ζ · ή ς πεζούντας. στό πρώτο τέταρτο τοΰ 15ου αίώ
τ ο ΰ ^ Ε λ λ η νισ μ ο ύ το ΰ Π ό ν τ ο υ μέ τ ή ν δλη ζω ή τή ς να, οΐ Τουρκομάνοι κυριεύουν τά Κοτύωρα,
Φ υλής· κ α ί γ ε ν ικ ό τ ε ρ α έ π ισ τ η μ ο ν ικ έ ς , μέ τά π ο ­ Ν ιώ τ α ρ ο ι χ ρ ό ν ο ι.
μέ τά χριστιανικά καί εξελληνισμένα π ιά , λ ί­
λ ιτ ικ ά , ο ίκ ο ν ο μ ικ ά , έ κ π α ιδ ευ τικ ά , κ ο ινω ν ικ ά καί λ ο ι ­
π ά φ α ιν ό μ ε ν α , δπ ω ς 6 κ α θ έ ν α ς μά ς τά ε ίδ ε, τά β ζ η - γο—πολύ, περίχω ρά τους, μεταβάλλουν τά χ ω ­ Έ ω ς τόν 18ον αΙώνα ίχνος ελληνικό δέν εμ ­
σε με τό σ η βντα ση κ α ί τά βκ ρινε στά τ ε λ ε υ τ α ία αύ· ριά αέ βοσκοτόπια, ρημάζουν τήν πόλη. φανίζεται στά Κοτύωρα. Στήν άρχή αύτοΰ τον
τά π ο λ υ τ ά ρ α χ α τ ρ ιά ν τ α χ ρ ό ν ια . αιώνα συμβαίνει μιά μεγάλη άναστάτωση στή
Σέ λίγο ή εξουσία περνά στούς Τούρκους.
Ε π ιθ υ μ ο ύ μ ε ν ά μί-, π α ρ α λ είψ ο μ ε τή γ ν ώ μ η μας μεταλλοφόρο περιοχή τής ’Αργυρούπολης : Τό
τ ή ν τ α π ε ιν ή π ώ ς ή μ ελ έ τη α ύ τ ή , δπω ς ε ίν α ι δ ια ρ ­ ‘Η καταστροφή είνε πιά συμπληρωμένη. Τ ί­
θ ρ ω μ έ ν η σ τ ό δ λ ο τ η ς δ ιά γ ρ α μ μ α , θ ά μ π ο ρ ο ύ σ ε νά ποτε τό Ε λλ η νικ ό δέν άπομένει στόν τόπο. άπλωμα τής Ευρωπαϊκής βιομηχανίας, τής
χ ρ η σ ιμ ο π ο ιη θ ε ί σ ά ν 8 να είδ ο ς ύ π ό δ ε ιγ μ α , γ ιά νά 01 Έ λ λη νες κάτοικοι σφάζονται, τουρκεύουν, μεταλλουργίας είδικότερα, συναγωνίζεται καί
β ο η θ η θ ο ΰ ν ο ΐ ά ν α γ ν ώ σ τ ες μ α ς, π ο ύ θ ή λ ο υ ν μά ν ο ­ χτυπά τή μεταλλοπσραγωγή τής περιφέρειας.
μ ίζ ο υ ν π ώ ς δ έ ν έ χ ο υ ν τά κ α τ ά λ λ η λ α έ φ ό δ ια , γ ιά νά καταφεύγουν— δσοι προφταίνουν— στό Ε σ ω ­
σ υ γ γ ρ ά ψ ει ό κ α θ έ ν α ς , ε ϊτ ε ά π ό δική τ ο υ Α μεση ά ν τ ί- τερικό. Τό Κράτος παύει πιά νά χορηγεί τ ’ άνάλογα
λ η ψ η ε ίτ ε καί ά π ό π λ η ρ ο φ ο ρ ίε ς τώ ν γέρ ω ν , τά χ ρ ο ν ι­ Τήν έποχή αύτή μετατοπίζονται τά Κοτύω­ κεφάλαια στούς άρχιμεταλλουργούς—ούσταπα·
κά τ ή ς π α τ ρ ίδ α ς το υ .
Τ ά χ ρ ό ν ια π ε ρ ν ο ύ ν . Τ ά γ ε γ ο ν ό τ α λ η σ μ ο ν ιο ύ ν τ α ι· ρα. 3 επατώνεται δλη ή πόλη καί περιορίζεται οήδες— γιά τήν παραγωγή χαλκοΰ καί άργύ-
Τ ά π ρ ό σ ω π α π ο ύ ά π ο τ ε λ ο ΰ ν τή ζ ω ν τ α ν ή Ιστορ ία έκ- πβλύ άνατολικότερα άπ* τά παλιά της δρια τοϋ ρου. Ή παραγωγή γίνεται νά ποΰμε. Ιδιωτική
λ ε ίπ ο υ ν ό λ ο έ ν α μέ τή μ ο ίρ α τή σκ ληρή σ τ ή ν ό π ο ία Π οζούκ—Καλέ, στό ΙΠουιζάκ —μαχαλεσή. έπιχείρηση. Καί ή δουλειά, φυσικά περ ιορ ί­
κ α τα δίκ α σ ε τ ό ν κ ά θ ε θ ν η τ ό ή Φ ύση. Σ έ π ο λ ύ λ ίγ α ζετα ι. ‘Α ρχίζει ή οικονομική στενοχώρια στήν
χ ρ ό ν ια θ ά ε ίν α ι π ιά π ο λ ύ άργά γ ι ά ν ά κ α τ α π ια σ τ ε ί Στήν περιοχή άπό τό Π οζούκ—Καλέ έως
κ α ν ε ίς π α ρ ό μ ο ιε ς τό σ ο π ο λ ύ τ ιμ ε ς έ ρ γ α σ ίες . ’Α νά λ ο γη τήν δυτική άκρη τής σημερινής πόλης έποικί· περιοχή. 'Ο λαός μέ τά διάφορα επαγγέλματα,
θ ά ε ίν α ι κ α ί ή Ιστο ρ ικ ή ε ύ θ ύ ν η π ο ύ θ ά Ρ α ρ ίν ε ι έ ζεται τό Κετσήκιοϊ (Γιδοχώ ρι), μέ οικισμούς πού μαζεύτηκε αύτοΰ πρίν, άπό διάφορους
κ ε ίν ο υ ς π ο ύ ή σ α ν ο ΐ ά ρ μ ό δ ιο ι, π ο ύ μ π ο ρ ο ύ σ α ν ή ε ί ­
χ α ν τά μέσα ν ά έ ν ισ χ ύ σ ο υ ν τ ή ν π ρ α γ μ α τ ο π ο ίη σ ή πρός τά δυτικά όλοένα καί άραιότερους. άλλους τόπους, καί γιά τήν οικονομική άκμή
τ ο υ ς καί δέν τδκαμαν.
296 Χρονικά
τού τόπου καί γιά τή σχετική ανεξαρτησία, δ η ­
μιουργεί τώρα αντίθετο ρεύμα. Σκορπάει, όπιο;
ιστορίζει μ' ερμηνεύει ό σοφός Τραπεζούντιος
Π ερικλής Τριανταφυλλίδης ατά προλεγόμενά
του ατούς «Φυγάδες», σέ διάφορους τόπους.
Καί πολλοί, άσφαλώς, πρός τούς τόπους, α π '
όπου ήξεραν, κατά παράδοση οικογενειακή,
πώς κατάγονται. Γ ια τί όχι ; Μεταξύ τους καί
πολλοί μεταλλεργάτες, ξεφεύγοντας τήν άγρια
εκμετάλλευση καί τυραννία τών ομόφυλον άρ·
χιμεταλλουργών. Ά λ λ ω ς τε άρκετά ιτιά π ρ ο ­
νόμια τής περιοχής καταργόντουσαν. Ά ν τ ίθ ε
τα τό Τουρκικά Κράτος κατόρθωνε ήδη νά
επιβάλλει τή δύναμη τοΰ νόμου, λίγο πολύ.
Καί τό χάος τής αυθαιρεσίας τοΰ Τούρκου
τοΰ 16ου, ltiou και 17ου αΙώνα μετριαζόταν
αρκετά,
Τήν έποχή αύτή, τό 1700 περίπου, καί κά­
τω άπό τές συνθήκες αϋτές, μιά ομάδα μεγά
λη ή μικρή κατεβαίνει στήν περιοχή Κοτυώ-
ρω ν—Ό ρτοΰ τότε — καί έγκαταστήνεται στό
χω ριό Π αΐραμλή, 6 χλμ περίπου Ν. τής π ό ­
λης. ‘Ως γεωργοί, φυσικά, κολλήγοι σέ αγρο­
κτήματα Τούρκων. Καί ώς μικροεπαγγελμα-
τίες : ράφτες (τερζήδες) γανωιβς (καλαϊτζήδες),
χαλκουργοί, σιδεράδες, χτίστες, μαραγκοί κλπ.
Μέσα σ' αυτήν τήν ομάδα βρισκόντουσαν
καί απόγονοι άπό Κοτυωρϊτες παλιούς, πού
διασκορπίστηκαν μετά τήν κατάχτηση τών
Κοτυώρων. Λίγο άργότερα θ ά δόσουνε στήν
πόλη τό παληό της τ' όνομα. Ί σ ω ς ή π ρ ο τί­
μηση αύτή νά λέει κάτι....
Ν έο ς έ π ο ικ ια μ ά ς Κ ο τυ ώ ρ ω ν η ιτα λ ινό -
ατηοη
Στό Παΐραμλή παραμένουν έως τό 1765
περίπου. Μιά μεγάλη πλήμμυρα τοΰ παρά­
πλευρου ποταμίσκου Τ ζιβίλ, πού παράσυρε τά
σπίτια τοΰ Συνοικισμού, τούς άνάγκασε νά κ ά ­
μουν τή μετοικεσία σ τή ν-Ό ρ το ΰ.
Ό μ ω ς ή πλήμμυρα δεν είναι τό καθαυτό
αίτιο. Ε ίνα ι ή γενναία άφορμή. "Οπως έξηγεϊ
ό Π . Τριανταφυλλίδης, πού μνημονεύτηκε
πιοπάνω , τό κατέβασμα ατά παράλια — τόν καϋ
μό τοΰ 'Ελληνισμού— γινόταν κατά σταθμούς:
Π ζώ τα χω ριό, έπιζήτηση τής προσοικείωοης
του Τούρκου, στηθο,ικόπημα τών περιστάσεων
καί μ ετά . . . ακρογιάλι καί άνοιγμα τών φ τε­
ρών γιά πλατύτερους ορίζοντες ζωής . . . Αϋ
τό έγινε.
Έ τ σ ι, ΰατερ' άπό 300 περίπου χρόνια, ή
Ελληνική ζωή ξανασιηνότανε στόν τόπο. Καί
ή Τουρκική Ό ρ το ΰ ξανάκουε, δειλά, τό παλιό
της τ' όνομα : Κοτύωρα !
Ν έ α τ ο π ο γ ρ α φ ία — Σύνβιση κ α τ ο ίκ ω ν .
Ή πρώτη συνοικία που συστήθηκε είναι
τής «’Υπαπαντής», τή «Παναγίας», όπως, άπό
παρετυμολογία, τήν ονομάζει ό λαός, «Τό Π έ ­
ραν ή μαχαλά» ή άπλά «Τό Π έραν»—ή δ υ ­
τικότερη. (Τουρκικά : T a e h -b a c h i μαχαλεσή).
Φαίνεται ότι. έως εκείνο τόν καιρό, τό
τμήμα αϋτό τής πόλης ήταν τελείως άκατοίκη-
το. Μάς έλεγαν οϊ παππούδες κ* οί γιαγιάδες,
«οί καλομαννάδες», ότι καθένας ξεχέρσωνε
άπό «ά δέντρα καί τά χαμόκλαδα ένα μέρος
τοΰ Πόντου
κ' οικοδομούσε. Ά λ λ ω σ τε καί έως τό 1922 κα ­
νένα τουρκικό σ π ίτι δέν υπήρχε αΰτοϋ.
Γύρω στό 1850 Ιδρύθηκε ή συνοικία τοΰ
«Ά γ. Γεωργίου», τό «Τσαΐρ ή μαχαλά» ή
«Σ αράι μαχαλεσή», πρός τό βορειοδυτικό, πα­
ραλιακό, τμήμα τοΰ Πουτζάκ, τής Τουρκόπο
λης Ό ρ τ ο ΰ . Καί στές μέρες μας ή τουρκική
συνοικία, έως τό 1922, περιοριζότανε στό με­
σημβρινό κυρίως μέρος τής ενορίας αΰτής, ά·
κριβώς άπό τ' άνατολικά όρια τοΰ «Τσαίρ μα­
χαλεσή», ή άπό τό «Κούμπαση» έως τήν δυ­
τική άκρη, όπου τό διοικητήριο κ’ οί στρα­
τώνες.
Ό αοίδιμος Σάββας Ίω α ννίδη ς, στά 1870,
βρίσκει στά Κοτύωρα μόνο δυό συνοικίες ελ­
ληνικές, τής ‘Υ παπαντής καί τοΰ Ά γ . Γ εω ρ­
γίου, καί χα ρα κτη ρίζει τή δεύτερη «νεωστί
οίκισθεϊσαν». (« Ισ το ρ ία καί στατιστική Τ ρα­
πεζοΰντος καί τής περί ταύτην χώρας», σελ.
209).
ΟΙ δυό ένωρίες τό 1865 αριθμούσανε μ ό­
λις 350 έλληνικές οικογένειες. («Ποντικά» Π.
Τριανταφυλλίδου - σελ. 138). Ο ί κάτοικοί τους
προέρχονται κυρίως άπό τά περίχωρα τής Ά ρ-
γυρούπολης, λίγοι δέ άπό άλλους τόπους : Έ ·
σπιε, Κ ασσιόπη, Κερασούντα κλπ., όπως μ α ρ ­
τυρούν τά επώνυμά τους : Γαργαετάντ', Κανέ-
ταντ', Κοραξενάντ', Παπαβραμάντ*. Ούσταπα-
σάντ’, Έ σ π ιελ ά ντ', Κασαπάντ*, Τσιρονάντ',όλα
άπό τά σχετικά τοπωνύμια τών παραπάνω π ε­
ριοχών. Ο ί Καπταν Λαζαράντ’, Παντελήρεΐ-
ζά ντ', Κ απταν-Γιαννάντ’, είναι άπό τούς εμπο­
ροπλοίαρχους τής Κερασούντας, πού έγχατα-
οτάθηκαν οριστικά στά Κοτύωρα.
Π έρα άπό τό 1870 Ιδρύθηκε ή συνοικία
τοΰ «'Αγίου Νικολάου», ή άνατολικότερη. Λε­
γόταν καί «Ποκλούτερε» (Κουραδάς), ά π ' τόν
ομώνυμο χείμαρρο που διατρέχει τό άνατολι-
κότερο τμήμα της, ή «Π ιλπίλτερε, άπό τά ά ­
φθονα πουλιά άνάμεσα στις δεντροστοιχίες
τού ξεροπόταμου—γιά ευφημισμό κυρίως.‘Εποι­
κίστηκε άπό κατοίκους τής περιοχής Τσάμπα-
ση καί Χαψάμανα (Σεμέν, Κ ιαβούρμπικη, Σ ι
νανλοΰ, Ά ρ τ α ς , Ά χουρλοΰ, Ματέν, Σέννε κλι».).
'Ε πίσ ης καί στά Ν. καί ΝΑ. τής ενορίας
αΰτής υπήρχε καί συνοικία τουρκική, μέ ά-
ραιού; οικισμούς.
Ή άγορά τής πόλης απλωνόταν άπό τό
μέσο τής συνοικίας Ά γ . Γεωργίου έως τήν ά
νατολική άκρη τοΰ Ά γ . Νικολάου, κατέχοντας
τό παραλιακό τμήμα τών δύο ένοριών. Ή
σύγχρονη ρυμοτομία της έγινε ύστερα άπό τή
μεγάλη πορκαΐά τοΰ 1883, πού αποτέφρωσε
όλότελα τήν παλιά άγορά.
Τ ο υ ρ κ ό φ ω ν ο ι τή ς π ε ρ ιο χ ή ς .
Ό αείμνηστος Π ερ. Τριανταφυλλίδης στά
«Π οντικά», σελ. 138, μιλά γιά τουρκόφωνους
"Έλληνες χωρικούς στήν περιοχή Κοτυώρων»,
που «είς παντελή άγνοιαν καί αύτής τής κα­
ταγωγής αύτών διάκεινται». Τοΰτο τό δ ια π ι­
στώνει στά 1865.
Ά π ό τό 1880 κ' ύστερα τουλάχιστο, οδιε
λόγος μπορεί νά γ ίιε ι γιά τουρκόφωνους Έ λ ­
ληνες χωριανούς τών Κοτυώρων. Π ρέπει νά
συμπεράνομε. ότι, μέ τήν τρομοκρατία που
Χρονικ*
επικράτησε μετά τό 1857, δστερ' άπό τήν επ ι­
στροφή ενός αριθμού κρυφοχριστιανών τοΰ
Πόντου, ιδίω ς τής περιοχής Τραπεζούντας,
στήν 'Ελληνική τους έθνικότητα, οί τουρκό­
φωνοι αυτοί καταχωνιάστηκαν όλότελα μέσα
στόν Καιάδα τόν τουρκικό. Καί τούρκεψαν κοί
σλλαξοπίστησαν. Ό π ω ς συνέβη καί μέ τούς
Έ λ λ η νες τής Ό φ η ς καί τής Θ οανίας (Τόν-
γιας). Μέ τή διαφ ορά, ότι αύτοί διατηρούν ώς
τά τόρα τήν ελληνική μητρική τους γλώσσα,
τήν ποντιακή.
Ό Ιδιος συγγραφέας καί στήν παραπάνω
σελίδα, κάνει λόγο γιά μεγάλον α ρ ιθμ ό έλλή-
νων στό εσωτερικό τών Κοτυώρων, Αυτό συνέ­
χισε ώς τό τέλος. Μόνο που, μέρος τοΰ άγρο-
τικοΰ αύτοΰ πληθυσμοΰ μετοίκησε άργότερα
στή Ρωσσία, σποραδικά καί κατά διαστήματα
χρονικά. Κ’ ένα άλλο, μεγαλύτερο, στήν π ε­
ριοχή τής Ν ικομήδειας (Ά τα π α ζά ρ). Ά ν τυ­
χόν μιά άναλογία άπό τούς τουρκόφωνους βρέ­
θηκε μέσα ο' αυτούς, δέν μπορεί, σήμερα,
νά εξακριβω θεί. Ό σ ο ι βρίσκονται άπό τούς
έποίκους τής περιοχής τής Ν ικομήδειας εδώ,
στά χωριά τής Βέρροιας, Έ δεσσα ς κλπ,, μ ι­
λάν τό ελληνικό τοπικό Ιδίωμα τής περιοχής
τών Κοτυώρων, κατά τις πληροφορίες μου.
Ο Ι κ ο ν ο μ ικ ή —π ν ε υ μ α τ ικ ή α ν έ λ ιξ η έως
τί> 191*.—Α ' Σ τ ά δ ιο .
Π οιά είνε ή έξέλιξη τής ελληνικής έστίας
πού ξανασυστήθηκε στά Κοτύωρα ;
Οί νεοφερμένοι, ύστερα μάλιστα άπό τήν
πλήμμυρα πού δοκίμασαν, είνε, ποιός λίγο—
ποιός πολύ, ναυάγια οικονομικά, στερημένοι
άπό έφόδια οικονομικά. Οί πλουτοπαραγιογι·
κές πηγές τοΰ τόπου όλότελα άνεκμετάλλευτες.
Οικονομία στοιχειώ δικη, φεουδαρχική, κλει­
στή, επικρατεί. "Υποτυπώδικη ή συγκοινωνία
μέ τό ‘Εσωτερικό, μέ τό Μελέτ (Μελιτηνή),
μέ τή Ζάρα τής Σεβάστειας. Α νύπα ρκτη δέ
μέ τή Σεβάστεια (Σιβάς), τήν Ιδια καί μέ τή
Νεοκαισάρεια (Νικσάρ), που τά. Κοτύωρα ήτανε
—έπρεπε νά είνε— άπό τήν τοποθεσία τους,
τό φυσικό τους επίνειο.
Μέσα σέ τέτοιο περίγυρο οί νέοι έποικοι,
άποροι οί Ιδιοι, καθώ ς ήσαν, φυτοζωούσαν,
βέβαια, μέσα στές πρώτες 4 —5 δεκαετίες.
Συνέπεια τής φτώ χειας ή μορφωτική, ή
πνευματική καθυστέρηση. Ό χ ι πώς δέν τά
θέλαν οί ά νθρ ω π οι τά γράμματα. Σάν Έ λ λ η ­
νες, φερμένοι μάλιστα άπό τήν φιλόμουση τήν
Αργυρούπολη, τήν παράδοση τήν είχανε, λ ίγο—
πολύ. Τό παράδειγμα, έπειτα, τής Κερασούν*
ι »ξ. *ής γειτονικής, υπάρχει. Στήν πλειοψηφία
τους, τουλάχιστο, αισθάνονται ζωηρά τήν άνάγ
κη, μέσα στή νέα τους ζωή, πού μέ τις άπαιτή-
σεις τους, τούς σπρώχνει πρός κάτι τό άνώτερρ.
Μά λείπουν τά μέσα, οι πόροι. Σχολικό κτίριο
δέν μπορούσαν ν’ άποκτήσουν. Γ ιά τέτοιο θ ά
Χρησιμοποιούν, δεκαετίες ολάκερες καί έως τό
1878, διαμερίσματα σπιτιών, άκατάλληλα. Καί,
Φυσικά, λείπει καί τό διδακτικό προσωπικό.
Χρησιμοποιοΰνται τίποτε άστοιχείωτοι παπά­
δες καί εντόπιοι, αύτοδίδακτοι.
Ή μόρφωση άπό ένα τέτοιο σχολειό, αυτο­
νόητη. Τά Π ινα κίδια , τά Κυριακοδρόμια, τά
τ«0 Πόντου 297
Ψ αλτήρια στήν ήμερησία διάταξη. Ή κατά­
σταση αύτή θ ά συνεχιστεί, μέ άνεπαίσθητες
ανελίξεις, έως τά μέσα τοΰ 19ου αιώνα.
Β ' Σ τ ά δ ιο .
Ό Π. Τριανταφυλλίδης στήν Ιδια σελ. 138
καταγράφει τά προϊόντα τού τόπου, ατά 1865:
Ρ ύ ζι, όσπρια, καλαμπόκι, λίγα δέρματα, καν-
νάβι, λινάρι, λίγη ξυλεία, σκάφες.
Τά ρύζι είνε τό κυριότερο γέννημα έκεΐ,
τήν έποχή αύτή κ ι' άπό δεκαετίες άκόμα. ΟΙ
ρυζώνες (άντάλια) απλώνονται οέ έκταση, ανα­
τολικά, μεταξύ τοΰ ποταμοΰ Τ ζιβίλ καί τοΰ
ποταμού Μελάνθιου (Μελέτ—Ίρμαγοΰ). Μά κ ι’
ά π' αυτούς δέν βλέπουν προκοπή, άποφασιστι-
κή, οί κάτοικοι. Κ αθώς λείπει ή συγκοινωνία
στεριάς καί θάλασσας, ν' ή κατανάλωση π ε­
ριορίζεται στά 'Εσωτερικά καί κυρίως μέσα
στήν πόλη καί τά χω ριά της, οί τιμές είνε
χαμηλές, ένφ ή έκμετάλλεψη τοΰ Ιδιοκτήτη
τών χω ραφιώ ν, Τούρκοβ τό περισσότερο γαιο­
κτήμονα, είνε βαρειά. Καί σάν κέρδος άπο-
μένει, στούς περισσότερους, ή έλονοσία (ή χ α ­
βά). σέ μορφή ενδημική. Αύτό θ ά διαρκέσει
σχεδόν δύο δεκαετίες άκόμα, που καταργεϊται
πιά οριστικά ή καλλιέργεια ρυζιού.
‘Π θαλάσσια συγκοινωνία, μέ τις μεγαλύ­
τερες πόλεις ιού Πόντου, έπίσης μέ τή νότια
Ρωσσία καί μέ τήν Κων|πολη, θ ά γίνεται καί
πέρα άπό τήν παραπάνω χρονολογία (1865) καί
έως δύο δεκαετίες, περίπου, άκόμα μέ ισ τιο­
φόρα καράβια, εφοπλιστών Κερασούντιων κυ»
ρίως, έγκαταστημένων στά Κοτύωρα άπό δε­
καετίες πολλές.
'Ωστόσο μ' όλα τά φυσικά ίμ π όδια καί τις
άντιξοόητες, κάποια προκοπή σημειώνεται στόν
οικονομικά τομέα. Τά επαγγέλματα, ή μικρή
βιοτεχνία — υφαντικά καί ξυλουργικά είδ η —,
τό μικρεμπόριο τοΰ τόπου, μπακάλικα ύφα-
σματοπωλεία κλπ. περνάν άπό τά τέλη άκόμα
τοΰ 18ου αίώνα στά χέρια τοΰ 'Ελληνικού
στοιχείου άποκλειστικά καί κατά δεύτερο λόγο,
άργότερα, τών Α ρμ ενίω ν, πού κατεβαίνουνε
στό μεταξύ άπό τό 'Εσωτερικό. Λιενεργείται
μικρά ζω εμπόριο μέ τήν Κων]πολη. Μ εταφέρ­
νουν έκεΐ, πού καί ποΰ, μικρά ιδίω ς ζώα πεζή.
Π εζοπορία μιά φορά ! Συνηθισμένοι όμως οί
άνθρω ποι. Π εζή πήγαιναν καί στό προσκύνη
μα, στά ‘Ιεροσόλυμα. Κάποιο έξαγωγικό εμ ­
πόριο είδών ξυλουργικής, άπό φτυάρια, σκά­
φες πρός τή Ν ότια Ρωσσία δλοένα καί ζω η­
ρεύει. Γ ίνεται επίσης κίνηση ζω ηρή, μετανα-
στευτική, πρός τή Ρωσσία, γιά άνεύρεση κα­
λύτερης τύχης, γιά ζωή έλεύτερη...
Π αράλληλα καί ή πα ιδεία ξεφεύγει άπό τά
στενότατα πλαίσιά της τοΰ 18ου αιώνα, τά π α ­
παδίστικα. Σχολεία, 'Ε λληνικό καί "Αλληλο­
διδακτικά συστήνονται. Δάσκαλοι ντόπιοι, μέ
κατάρτιση καλύτερη άπό τά πρίν, φιλότιμες
προσπάθειες κάνουν : Ό Θεόδ. Ζαζόπουλος,
ό Λάζαρος Θρουμμουλόπουλος, ό Σάββας Πο-
λυχρονιάδης, ό Γεώρ. Ά λεξανδρίδης κ. ά. Ποΰ
καί πού τά σχολεία διευθύνονται άπό ξένους,
Π όντιους πάντα, μέ πείρα καί μόρφωση. Ε ί­
ναι ό Π αλαιστής, ό Δ ογγινίδης κ. ά.
(Συνεχίζεται)

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ Ο ΙΠΟΗΣ *
Τ ρ ί α 'ε ΐ ν α ι τ ' ά τ ίμ η τ α δ ια μ ά ν τ ια τ η ς δ η μ ο τικ ή ς μ α ς π ο ίη σ η ς —Τ ό τ ρ α γ ο ύ δ ι του
ν ε κ ρ ο ύ ά δ ε ρ φ ο ΰ , Τ ό τ ρ α γ ο ύ δ ι τοΟ κ ά σ τ ρ ο υ τ ή ς Ώ ρ ι ά ς , Τό τ ρ α γ ο ύ δ ι το υ γ ε ψ υ ρ ιο υ
τή ς Ά ρ τ α ς . Τ ο ΰ π ρ ώ τ ο υ δ η μ ο σ ιε ύ ω σ ή μ ε ρ α τή ν π α ρ α λ λ α γ ή τ η ς Ο Ινό η ς, ά π ό τή λ α ο ·
γ ρ α φ ικ ή σ υ λ λ ο γ ή μ ο υ.
8.
Τ α ’ ’Α ρ ε τή ς .
Σ ά ν τή μ ά ν α . σ ά ν τή μ ά ν α , σ ά ν τή γ λ υ κ ε ι ά ν τή μ ά ν α ,
π ο ύ ε ί χ ε ν κ α ί τ ά ίν νιά π α ι δ ι ά , τήν 'Α ρ ε τ ή ν τήν κόρη.
Σ τ ά σ κ ο τ ε ιν ά τή ν έ λ ο υ ε , σ τ ό φ έ γ γ ο ν τήν έ π λ έ κ ε
κ ’ ή γ ε ι τ ο ν ε ι ά τή ν ή ξερ ε π ώ ς ε ί χ ε θ ε γ α τ έ ρ α .
5 Ά κ ο ύ σ α ν ά τ ο σ τ ά μ α κ ρ ά , κ ά τ ω στή Β α β υ λ ώ ν α '
π α ν κ ’ έ ρ κ ο υ ν τ α ν σ υ μ π ε θ ε ρ ο ί, τήν ’Α ρετή γ υ ρ ε ύ ο υ ν .
Τ ά ό χ τ ώ π α ι δ ι ά V t θ έ λ ο υ ν ε κι ό Κ ω σ τ α ν τ ή ς έ κ λ ε ίσ τε .
« Δ ός τ ε ν α , μ ά ν α μ ’, δ ό ς τ ε ν α π ο λ λ ά μ α κ ρ ά σ τ ά ξέ να .
Ό γ ώ γ υ ρ ί ζ ω ξ ε ν ιτ ιά , π ά γ ω κ α ί τήν ε ύ ρ ίσ κ ω —
10 κ α μ ία ν π λ ύ ν ' τ ά ρ ο ΰ χ α μου, κ α μ ί α ν τ ά μ π α λ ώ ν ε ι .*
Κ' ή ’Α ρετή έ λ ά λ η σ ε κ ’ ή 'Α ρ ε τ ή τόν ε ί π ε :
«Κι <5ν κ ά ν ' τ ' ά δ έ λ φ ια μου χ α ρ ά , π ο ιό ς ’ν ' ό κ α λ ι σ τ ή ς μου ;
Κι ά ν ά π ο θ ά ν ' ή μ ά ν α μου, π ο ιό ς ν ά 'ν ' ό λ α λ ισ τ ή ς μου ;
Κι ό Κ ω ν σ τ α ν τ ή ς έ λ ά λ η σ ε κι ό Κ ω ν σ τ α ν τ ί ν ο ς ε ί π ε :
15 « 'Ά ν κ ά ν ' τ ’ ά δ έ λ φ ια μου χ α ρ ά , έ γ ώ ’μ ’ ό κ α λ ι σ τ ή ς σ ου —
κι ά ν ά π ο θ ά ν ’ ή μ ά ν α σ ο υ , ό γ ώ ’μ ’ ό λ α λ ισ τ ή ς σ ο υ —
β ά λ λ ω τ ό ν ήλιο μ ά ρ τ υ ρ α , τό φ έ γ γ ο μ α ρ τ υ ρ ίτ η .»
Κ’ έ δ ώ σ α ν ε τήν ’Α ρ ετή κ ά τ ω στή Β α β υ λ ώ ν α .
Έ π ε σ ε ν κ α ί μ ιά ά ρ ρ ω σ τ ε ι ά σ τ ή ς μ ά ν α ς τ ό χω ρ ίο .
20 Έ π έ θ α ν α ν τ ά Ιννιά π α ι δ ι ά κ ’ ή μ ά ν α ’ψ υ χ ο μ ά χ ε ι .
«Π οΰ ’σ α ι, π ο υ σ α ί, π ρ έ Κ ω σ τ α ν τ ή , ν ά π ά ς σ τή ν Ά ρ ε τ ή ν α .
π ο υ ’χ ε ς τό ν ήλιο μ ά ρ τ υ ρ α , τό φ έ γ γ ο μ α ρ τ υ ρ ίτ η ;»
Κι ό ή λ ιο ς έ σ η κ ώ θ η κ ε κ α ί π ά ε ι σ τ ό ν Κ ω σ τ α ν τ ΐν ο .
« Σ ή κ ω , ση κ ώ , π ρ έ Κ ω σ τ α ν τ ή , ν ά π ά ς σ τή ν Ά ρ ε τ ή ν α .
25 Κ ά ν ε τό μ ν ή μ α σ ’ ά λ ο γ ο , τό χ ώ μ α σ ο υ σ εμ έρ ι
κ α ί τ ά ξ α ν θ ά σ ο υ τ ά μ α λ λ ι ά τεζκ ίνι σ τ - ά λ ο γ ό σ ο υ .*
Κ ά ν ε ι τό μ ν ή μ α τ ’ ά λ ο γ ο , τό χ ώ μ α τ ο υ σ ε μ έ ρ ι
κ α ί τ ά ξ α ν θ ά τ ο υ τ ά μ α λ ι ά τ ε ζ κ ίν ι σ τ ’ ά λ ο γ ό τ ο υ '
κ α β ά λ κ ε ψ ε ν κι ό Κ ω σ τ α ν τ ή ς κ α ί π ά ε ι σ τή ν Ά ρ ε τ ή ν α .
Έ π ή γ ε ν κ α ί έ π ά τ η σ ε ν κ ’ ή Α ρ ε τ ή χο ρ εύ ε ι
κ ’ ή Α ρ ε τ ή έ χ ό ρ ε υ ε σ ' έ ν α ν ψ ελ ό ν τδ α ΐρ ι.
« Σ ώ ν ει, χ ο ρ ε ύ ε ις Α ρ ε τ ή , ή μ ά ν α σ ο υ λ α λ ε ΐ σε».
« Γ ιά ίδές κ ’ έ κ ε ΐ ν ' τοΟ δ κ ύ λ ' τό γ υ ιό , π ο ύ ξέ ρ ει τ ’ δ ν ο μ ά μ ου *
« Δ έ ν εΤμ’ ό γ ώ τοΟ δ κ ύ λ ’ ό γ υ ιό ν , ε ί μ α ι κι ό Κ ω σ τ α ν τ ϊ ν ο ς . *
30 «Π ού ’ν α ι κ α ί τ ά ξ α ν θ ά μ α λ ι ά , τό μ α ΰ ρ ο σ ο υ μ ο υ σ τ ά κ ι ;»
« Τ ρ ε ις μ ή νες ή μ ο υ ν ά ρ ρ ω σ τ ο ς , τ ρ ε ις μ ήνες σ τ ό κ ρ ε β ά τ ι'
Β λ . « Χ ρ ο νικ ά το ΰ Π ό ν τ ο υ » , τ . 1, ο. 140—141, 194, 818.
Χρονικά τοΟ Π ό ν τ ο υ 299
κ ’ έ π έ σ α ν τ ά ξ α ν θ ά μ α λ ι ά , τό μ α ύ ρ ο μ ου μ ο υ σ τ ά κ ι.»
«"Α ν ή ρ θ ε ς κ α ί γ ι ά τή χ α ρ ά , ν ά β ά λ ω χ ρ υ σ ά μ ο υ '
ά ν ήρ θες κ α ί γ ι ά θ ά ν α τ ο , ν ά β ά λ ω τ ά μ α υ ρ ά μου.»
40 «Κ αί μέ τ ά π ο ύ φ ο ρ ε ί ς έ λ α , ή μ ά ν α σ ο υ λ α λ ε ΐ σε.»
Κ α β ά λ κ ε ψ α ν κ ’ οί δ υ ό μ α ζ ί κ α ί π ά ν ε σ τ ό χ ω ρ ιό τ ο υ ς .
Σ τ ό δ ρ ό μ ο ν π ο ύ π η γ α ί ν α ν ε , στή σ τ ρ ά τ α ν π ο ύ δ ια β α ί ν ο υ ν ,
άκοΟν π ο υ λ ι ά ν ά κ ε λ α ' ί δ ο ύ ν ά κ ο Ο ν π ο υ λ ι ά ν ά λ / ο υ ν :
« Γ ιά δ έ τ ε κ όρην έμορφ η, π ο ύ π ά ε ι μέ τό ν ε κ ρ ό ν α .»
« Ά κ ο ύ ς , άκοΟς, π ρ έ Κ ω σ τ α ν τ ή , τί λ έ ν ε τ ά π ο υ λ ά κ ι α ;»
« Α ύ τ ά ε ί ν α ι τ ρ ε λ ά π ο υ λ ι ά , δ έ ν ξ έ ρ ο υ ν ε τί λ έ νε .»
Σ τ ό δ ρ ό μ ο ν π ο ύ π η γ α ί ν α ν ε , σ τή σ τ ρ ά τ α ν π ο ύ δ ι α β α ί ν ο υ ν ,
μ ικ ρά π α ι δ ά κ ι α π α ί ζ α ν ε , μ ικ ρά π α ι δ ι ά μ ιλ ο ύ ν ε :
«Γ ιά δ έ τ ε κ εΐ τήν Α ρ ε τ ή , π ο ύ π ά ε ι μέ τό ν ε κ ρ ό ν α .»
50 « Ά κ ο Ο ς , άκοΟς, π ρ έ Κ ω σ τ α ν τ ή , τί λ έ ν ε τά π α ι δ ά κ ι α ;»
« Α ύ τ ά ε ί ν α ι μ ικ ρά π α ι δ ι ά , δ έ ν ξ έ ρ ο υ ν ε τί λένε.»
Έ χ τ ύ π η σ ε ν τό ά λ ο γ ο κ α ί φ θ ά σ α ν ε σ τ ό σ π ίτ ι.
« Π ή γ α ιν ε , π ή γ α ι ν ’, 'Α ρ ε τ ή , κ ’ ή μ ά ν α π ε ρ ιμ έ ν ε ι.
Ό γ ώ ν ά δ έ ν ω τ ’ ά λ ο γ ο κ α ί τ ώ ρ α θ ά γ υ ρ ίσ ω .»
Έ χ τ ύ π η σ ε ν ή Α ρ ε τ ή τής μ ά ν α ς τη ς τ ή ν π ό ρ τ α
κ ’ ή π ό ρ τ α ή τ α ν έρημη κι ά ν ο ί γ ε ι μ ο ν α χ ή τη ς .
Φ ώ ν α ξ ε : « Μ ά ν α !» ή 'Α ρ ε τ ή κ ’ ή μ ά ν α δέ μ ιλ ο ύ σ ε .
Ά ν έ β η κ ε ν ή 'Α ρ ε τ ή δ λ α τ ά σ κ α λ ο π ά τ ι α '
τ ό τ ε λ ε υ τ α ϊ ο ν π ρ ιν π α τ ε ΐ , ξ α ν ά φ ω ν ά ζ ε ι : « Μ ά ν α !»
60 Β ρ α χ ν ή , ξερή ά κ ο ύ σ τ η κ ε τής μ ά ν α ς ή φ ω ν ο ύ λ α :
« Σ ύ ε ίσ α ι , Ά ρ ε τ ο ύ λ α μου, σ ύ ε ί σ α ι ’Α ρ ετ ή μ ο υ ;»
« Ό γ ώ ε ίμ α ι, μ α ν ο ύ λ α μου, ό γ ώ , ή ’Α ρ ετή σ ο υ .
Μ ά ν α μου, π ο ύ ’ν ’ τ ' ά δ έ λ φ ι α μου, π ο ύ 'ν α ι κι ό Κ ω σ τ α ν τ ϊ ν ο ς ;»
« Έ π έ θ α ν α ν τ ’ ά δ έ λ φ ι α σο υ, μ α ζ ί κι ό Κ ω σ τ α ν τ ϊ ν ο ς . »
65 Λ ιπ ο θ υ μ ά ή Α ρ ε τ ή κ α ί π έ φ τ ε ι π ε θ α μ έ ν η
κ ’ ή μ ά ν ’ ά π ό τ ό ν π ό ν ο της έ β γ ή κ ε ν ή ψ υχ ή τη ς .
Ε Ιν ' α ύ τ ό π ο ύ μ π ό ρ ε σ α ν ’ ά π ο κ α τ α σ τ ή σ ω μ έ χ ρ ι σ ή μ ε ρ α . Π α ρ α κ α λ ώ θ ε ρ μ ά
κ ά θ ε Ν ιώ τα π ο ύ μ έ δ ια β ά ζ ε ι κ α ί κ ά θ ε Ν ιώ ιι σ α π ο ύ μ ’ ά κ ο ύ ε ι, ν ά μοΟ ά ν α κ ο ιν ώ σ ε ι
σ χ ε τ ικ ά 8 τ ι ξ έ ρ ε ι, ά γ ν ω σ τ ό μ ο υ —ά ς ε ίν α ι Κ' Ε νας μ ό ν σ ή κ α ί μ ισ ό ς σ τ ίχ ο ς , μ ιά μ ι­
κρή Ικ φ ρ α σ η , μιΊι λ έξ η .
I. Τ. ΠΗΜΠΟΥΚΗΣ
ΔΙΣΤΙΧΑ ΠΕΡΙΧΟΜΣ ΣΤΑΥΡΙ Σ υ λ λ ο γ ή το ΰ (λ.κ π ) ς τ α υ ρ ιο τ μ
265 Ά π έ σ ' σή μ έσ ε ν κ ά θ ο υ μ α ι , κι ό λ ό ε ρ α μ ’ χ ο ρ ε ύ ’νε.
χ ω ρ ίς έ μ έ ν α ν τ ό ν χ ο ρ ό ν , ’κ ' έποροΟ ν ν ά γ ο υ ρ ε ύ ’νε.
6 Ά π έ σ ’ σή μ έσ ε ν τή χ ο ρ ο ύ έ ν τ ο ύ ν α ν τ ά τ α ο ύ λ α
ε υ ρ ε ν κ α ιρ ό ν ν ά κ α λ α τ ζ ε ύ ' κ α ί ν ά μ α θ ί ζ ’ μ ’ ά χ ο ύ λ α .
7 Ά π έ σ ’ σή ν α ύ λ ά σ ’ έ ρ χ ο υ μ α ι κ ’ έ σ ύ π α ρ α μ ε ρ ί ε ι ς με
κ λ ώ δ κ ε σ ’ ά δ ά ., κ λ ώ δ κ ε σ ' ά κ ε ΐ κ ’ ε ύ τ ά ς π ώ ς ' κ ’ έ γ ν ω ρ ίε ις με.
8 Ά π έ σ ’ σήν α ύ λ ά σ ' έ σ τε κ ε ς κι ό λ ό ε ρ α έ τ έ ρ ’νες
τ ’ ίδ μ ά ρ α ν τ ό έ π ο ί ν ’ν α σε, ν ά ’γ ρ ο ί κ α ν ε ς ’κ ’ έ θ έ λ ν ε ς
9 Ά τ τ ο β ρ α δ ή ς π α ί ρ ’ ό φ έ γ γ ο ν κι ά π ο π ο υ ρ ν ο ύ ό ή λ ο ν
π α ρ α κ α λ ώ ά τ ’ ς π έ τ ε με τ ί ν α ν ν ’ ε ύ τ ά ω φ ίλ ον;
270 ’Α π ο β ρ α δ ή ς ώ σ ν α μ ε ρ ώ ν ’ κ ρ α τ ε ί ς με σ ’ έ γ κ α λ ό π ο σ ’
φ ιλ ε ΐ ς , φ ιλ ε ΐς κ α ί 'κ ι χ ο ρ τ ά ε ι ς , ν ά λ ε λ ε ύ ω τό ψ ό π ο σ ’.
1 Α π ό θ α ν ο ν κ α ί γ λ ύ τ ω σ ο ν κι δ ς έ χ ω ’γ ώ τό κ ρ ί μ α σ '
θ ά γ ρ ά φ τ ω τ ά τ α ρ τ ό π α σου, δ λ α ά τ τά ν ’ σό μ ν ή μ α σ ’.

300 Χρονικό τοΟ Π ό ν τ ο υ
2 Ά π ό μ α κ ρ ά έ λ έ π ω σε κι ά π ό σ ο υ μ ά τ ε ρ ώ σε
κ α ί ' κ ’ έ π ο ρ ώ ν ά λ έ ω σε, κ ο ρ 'τ ζ ό π ο ν , ά γ α π ώ σε.
3 Ά π ό μ α κ ρ ά ή δψη σ ο υ κι ά π ό σ ο υ μ ά τ ά κ ά λ λ α σ ’
π ο ίκ α ν ε με κ" έ ρ ρ ώ σ τ ε σ α , ε π α ρ ’ με σήν ά γ κ ά λ α σ ’.
4 Ά π ό μ α κ ρ ά ζ ε σ τ ά σ κ ο υ μ ε κι ά π ό σ ο υ μ ά κ ρ υ ώ ν ω
κι ά π ’ σή σ τ ε ν α χ ώ ρ ι α μ ου σ ε ίτ α σ τ έ κ ω (δρ ώ νω .
275 Ά π ό μ ά ν α ς ’κ ’ έ γ έ λ α σ α κι ά π ό κυροΟ ’κ ’ έ χ ά ρ α
κ α ι ά σ ’ σή χ ώ ρ α ς τ ό π α ι δ ί ν , κ α λ ό ν ή μ έ ρ α ν ’κ ’ ε ί δ α .
6 Ά π ο π ο υ ρ ν ο Ο ώ σ ν α β ρ α δ ύ ν ’, γ υ ρ ί ζ ω π ε ι ν α σ μ έ ν ο ς
κ α ί τ ό ν λ ι μ ό ν ξ ά ι ’κ ’ έ γ ρ ο .κ ώ , ε ί μ α ι δ α δ ιρ ε μ έ ν ο ς .
7 Ά π ’ ο ύρ α ν οΟ χ α ρ τ ί ν ερθεν, ά ρ ν ί μ ’, θ ά π ο π α δ ε ό ω
μή κ ό φ κ ε τ ’ ή κ α ρ δ ία σ ου, ά ρ ν ό π ο μ ’, μ α σ χ α ρ ε ύ ω .
8 Α π ’ ούρανοΟ χ α ρ τ ί ν ε ρ θ εν μ ε ν υ γ ’νε με ν ά π ά ω ,
τήν κ ά λ λ η μ ', τ ά π ο υ λ λ ό π α μ ου, 'κ ί ξ έ ρ ω ν τ ό ν ’ ε ΰ τά ω !
9 Ά π ’ ο ύρανοΟ χ α ρ τ ί ν ε ρ θ ε ν ν ά έ ξ ε ρ α ν τ ό λέει
ά έ τ σ ' π α έ γ ρ ο ικ ώ ά τ ο κ α ί π ι ά ν ’ με ή κ λ α ίη
280 Ά π ’ ούρ ανο Ο χ α ρ τ ί ν ε ρ θ εν ό φ έ τ ο ς θ ά σ κ ο τ ο ΰ μ α ι
κρύψο με σ ’ έ γ κ α λ ό π ο σ ου, ά λ λ ο ν ά μή φοοΟμαι.
1 Ά π ' ο ύρ α ν οΟ χ α ρ τ ί ν ερθ εν ό φ έ τ ο ς θ ’ ά π ο θ ά ν ω
σ ά ν κ ρ ο ύ ει σό νοΟ μ ’ ό θ ά ν α τ ο ν , τ ’ ή μ σ ό ν ν 5 ά χ ο ύ λ ι μ ' χ ά ν ω .
2 Ά π ό ψ ’ ε ί δ α σε σ ’ δ ρ ω μ α μ ' ε σ 'ν ε τ υ ρ α ν ν ι γ μ έ ν τ σ α
έ ρ ώ τ ε σ α σ ε κ ’ ε ί π ε ς με, π ώ ς ε ί σ α ι ν υ σ τ α γ μ έ ν τ σ α .
3 Ά π ό ψ ’ ε ί δ α σ ε σ ’ δ ρ ω μ α μ 5 κι ά σ ’ σή χ α ρ ά μ ’ έ κ ο ύ ξ α
Ι π ή γ α ν ά π ι ά ν ω σε κι ά σ ’ σό κ ρ ε β β ά τ ' έρροΟξα.
4 Ά π ό ψ ’ ε ί δ α σε σ δ ρ ω μ α μ ’, σ ά χ έ ρ α σ ' ε ί χ ε ς μ ή λ ο ν
μ ε τ ’ έ μ έ ν α ν λ έ ς κ α ί γ ε λ ά ς κι άλ λο Ο έεις ά λ λ ο ν φ ίλ ο ν.
285 Ά π ό ψ ’ ε ί δ α σε σ ’ δ ρ ω μ α μ ’ σ ά χ έ ρ α σ ’ κ ά τ ’ έ κ ρ ά τ ’νες
κ α ί π ο ΰ θ ’ έ π έ γ ν ε ς κ ’ έ ξ ε ρ ε ς , ν ο υ ν ι χ τ ά έ π ο ρ π ά τ ’νες.
6 Α π ό ψ ’ ή ν ύ χ τ α ’δ ί π λ α σ ε ν κι ό φ έ γ γ ο ν έ μ α μ μ ά ρ τ σ ε ν
τή π α ρ α δ ε ( σ ’-ι μ ’ τό π ο υ λ λ ί ν ε ξ 1 έ π α ρ α β ρ α δ ά σ τ ε ν .
7 Ά π ό ψ ' κ α ί σ ά μ ε σ ά ν υ χ τ α έ κ ’σ α έ ν α ν λ α λ ί α ν
έ π α ρ α κ ά λ ’ν ε ν κ ’ έ λ ε ε ν « β ο ή θ α Π α ν α γ ί α » .
8 Ά π ό ψ ’ κ α ί σ ά μ ε σ ά ν υ χ τ α , έ λ α &ς έ ν τ α μ ο ΰ μ ε ς
ά ν θ έ λ τ ς ε ύ τ ά μ ε π α ρ α κ ά θ ’ κι ά ν θ έ λ τ ς π ά μ ε κοιμοΟμες,
9 Ά π ό ψ ’ κ α ί σ ά μ ε σ ά ν υ χ τ α , έ ξ έ β α σ ό λ α σ ίο ν
έ γ ύ ρ ι ζ ’ ώ σ ν α μ έρ ω σ ε ν , ά π ε δ κ έ σ ’ σό χ ω ρ ίο ν .
290 Ά π ό ψ ’ κ α ί σ ά μ ε σ ά ν υ χ τ α , έ ρ χ ο υ μ α ι ν ά κοιμοΟ μαι
ε ύ ρ ή κ ’ ε ύ κ α ιρ ο ν τό κ ρ ε β β ά τ ’ κ α ί π ά ω ν ά λ ι γ ο ΰ μ α ι .
1 Ά π ό ψ ’ κ α ί σ ά μ ε σ ά ν υ χ τ α κ ά τ ’ ε π α θ α ’ζ α λ ί γ α
κ α ί ντό έ π ο ί ν ’ν α ’κ ’ έ ξ ε ρ α , τό γ ε ρ γ ά ν ’ έ τ υ λ ί γ α .
2 Ά π ό ψ ’ ώ σ ν α έ μ έ ρ ω σ ε ν ν ά έ ξ ε ρ ε ς ν τ ’ έ π ο ί ν ’ν α
έ θ ά ρ ’ν α κ ε ΐ σ α ι μ ε τ ’ έμέν, τό μ α ξ ι λ λ ά ρ ’ έ φ ί λ 'ν α .
3 Ά π ό ψ ’ ώ σ ν α έμέρωσεν έ π α ιζ α ν τά μ α χ α ίρ α
κ ’ έ π έ ρ α ν τή ν [ Α ν α τ ο λ ή ν ] , ά σ ’ σή [Λ ά μ π ο ] τ ά χ έ ρ α
4 Ά π ό ψ ’ ώ σ ν α έ μ έ ρ ω σ ε ν σ ά π ό σ α τ ό π ’ς έ λ ά σ τ α
έ ρ ά ε υ α κ α ί ’ κ ’ ε υ ρ α σε, σ ά λ ό γ ι α σ ’ έ γ ε λ ά σ τ α .
295 Ά π ό ψ ’ ώ σ ν α έ μ έ ρ ω σ ε ν τή ν μ ά ν ν α σ ’ έ ν ε μ έ ν ’ν α
ν ά έ ρ τ α ι φ έ ρ ' με ε ίδ η σ η ν , ά ν θ ά δ(η σε έ μ έ ν α ν
6 * Ά ρ ’ ά τ ώ ρ α τ έ ρ ε ν μ ά ν ν α — έ σ τ ε ιλ ε με χ α π ά ρ ’ " Α ν ν α
ά ν ’κ ’ έ π ρ ό φ τ α ν α ν ά ' π έ γ ' ν α —τή δ κ ύ λ λ ’ τ ό κ ο υ τ ά β ’ θ' έ χ ά ν ' ν α
7 Ά ρ γ α σ τ ε ρ ό π ο ν έ ν ο ιξ α , ά π έ σ ’ σή [ Μ α χ α λ ά ν ι]
κ οί Ι Μ α χ α λ έ τ '] ’κ’ έ δ έ χ τ α ν ε , έ σ κ ω σ α ν ε κ α β γ ά ν ι.
Χρονικό το0 Πόντου 301
8 Ά ρ γ α σ τ ε ρ ό π ο ν έ ν ο ιξ α κ α ί π ο υ λ ώ σ τ α φ υ λ ό π α
ά τ ό σ ο ν κ α ί γ λ υ κ έ α ε ί ν ’, κ ο λ λ ί ο υ ν σ ά χ ε ι λ ό π α .
9 Ά ρ ’ είπ α μ ε τά ψ έματα, άς λέγω με τ ’ άλήθα
ό πεντικόν έγέννεσεν, κ’ έπο ϊκ εν κολογκύθ α .
300 Ά ρ ν ί μ ’, ά π ά ν ’ σ ό ν τ ά φ ο μ ο υ, β ά λ ε ν έ ν α ν σ τ α υ ρ ό ν ι
κ α ί γ ρ ά ψ ο ν ά π ά ν ’ τ ’ δ ν ο μ α μ’ , δ ς έ ν ’ κ α ί κ α θ α ρ ό ν ι.
1 Ά ρ ν ί μ’ ά π ά ν ’ σόν τά φ ο μου β ά λ εν τρ α ν ό ν πλακίν-ι
έ γ ώ έ χ ’ ά τ ο έ το ιμ ο ν σό [Μ αΟ ρον τό Μ υτίν·ι].
2 Ά ρ ν ί μ ’ ά π ά ν ’ σόν τά φ ο μου, φύτεψον κυπαρέσι
π ’ έ λ έ π ’ $ τ ο ν ά έ γ ρ ο ικ ά , ν τ ό κ ε ί μ α ι έ κ ε ι α π έ σ ’ ι.
3 Ά ρ ν ί μ* ά π ά ν ’ σ ό ν τ ά φ ο μ ου, χ τ ί σ ο ν ά σ κ η τ α ρ ε ϊ ο ν
ά ν θ έ λ τ ς ά ς έ ν ’ τ ’ έ μ έ τ ε ρ ο ν κι ά ν θ έ λ τ ς τ ’ έ σ ετ ερ ίω ν .
4 Ά ρ ν ί μ' ά π ά ν ’ σ ό ν τ ά φ ο μ ο υ χ τ ί σ ο ν έ ν α ν ’τ ζ α γ ό π ο ν
κ α ί δ σ α θ ά μ α ε ιρ ε ύ ’ς κ α ί τ ρ ώ ς , ά φ ’ς κ ’ έ μ έ ν α ν φ α γ ό π ο ν .
3 0 5 Ά ρ ν ί μ ’ έ μ έ ν α ν θ ά ψ ο με σ ’ Ι ν α ν π ο τ α μ Γ ά κ ρ α ν
γ ι ά ν ά θ ο λ ο ύ ν ’τ α ν τ ά ν ε ρ ά κ α ί ά σ ’ ’t έ σ ά τ ά δ ά κ ρ α .
6 Ά ρ ν ί μ ’ έ π α ρ ε ξ έ γ κ α σε κ α ί ώ ς τή ν [ Κ ο υ ρ α σ μ έ ν τ σ α ν )
ό π ί σ ’ π α π ώ ς θ ά κ λ ώ σ κ ο υ μ α ι, ά τ ό σ ο ν ν ε γ κ α ο μ έ ν τ σ α ;
7 Ά ρ ν ί μ ’ έ π α ρ ε ξ έ γ κ ε ς με ώ ς τό Τ ρ α ν ό ν τ ’ 'Ο μ ά λ ι
τ ’ ά γ κ ά λ α ς κ α ί τό φ ίλ ε μ α ν γ ι ά τ ’ έ σ έν ε ί ν ’ χ α λ ά λ ι .
8 Ά ρ ν ί μ ’ έ ρ θ ε ν ό μ ο θ ο π ώ ρ τ ς κ ’ έ γ ώ θ ά ξ ε ν ιτ ε ύ ω
π α ρ α κ ά λ ’ π ο λ λ ά τ ό ν θ ε ό ν , κ α κ ό ν ν ά μή τ δ α τ ε ύ ω .
9 Ά ρ ν ί μ ’ ή φ ο ρ ε σ ία σ ο υ π ο λ λ ά μ α σ τ ο ρ α κ ό ν έ ν ’
τ ό φ έ ρ σ ιμ ο σ ’ π ο λ λ ά κ α λ ό ν κ α ί κ ο δ ε σ π α ι ν α κ ό ν έν
3 1 0 Ά ρ ν ί μ ’ θ ά κ σ τ α ρ ο Ο μ α ι σε, φ οοΟ μαι τ ό κ α τ ά ρ α ς (
φ οοΟ μαι κ ρ ο ύ ν ’ σ ό ν π ρ ό σ ω π ο ν σ ’ κ α ί χ ά ν ν τήν έ μ ο ρ φ ά δ α σ .
11 Ά ρ ν ί μ ’ θ ’ ε ύ τ ά ω π α λ α λ ά , ν ά λ έ γ ’ν έ π α λ α λ ώ θ ε ν
ν ά λ έ γ ’ν ε « σ ε β τ α λ ίν έ τ ο ν , ’κ ρ ΐ μ α ν π ώ ς ’κ έ λ α ρ ώ θ ε ν !»
1 2 Ά ρ ν ί μ ’ ν τ ό λ έ ω σ ’ ®ν ’κ ’ ε ύ τ ά ς , ν ά μή έ λ έ π ς κ α λ ό ν ι
ν ά χ ά ν τ ς τό νοΟ σ ’ ν ά λ ά δ κ ε σ α ι ζ α ν τ ό ν κ α ί π α λ α λ ό ν ι.
13 Ά ρ ν ί μ ’ π ο υ λ λ ί μ ’, ά ρ ν ί μ ’ π ο υ λ λ ί μ ’, π ώ ς ε ί σ ’ « μ ο ν μ ω ρ ό ν -ι !
μή κ λ α ί ς , σ ο ύ κ ’ φ ό ρ ’ κι ά ν ά λ λ α ξ ο ν , θ ά π ά μ ε σ ό χ ο ρ ό ν·ι.
3 1 4 Ά ρ ν ί μ ’, π ο υ λ λ ί μ ’, ώ ρ ΐ ’ ά ρ γ ί ή ς , έ λ α μέ τό ν κ α ιρ ό ν ι
τ ά ν ύ χ τ α ς ε ί ν ’ π ο λ λ ά μ ικ ρ ά κ ι ’ ά γ λ ή γ ο ρ α μ ερ ώ ν ει
3 15 Ά ρ ν ί μ ’ σ ά χ ω ρ α φ ό χ ε ι λ α μ ’ ά φ ή ν τ ς τό μ ο υ σ κ α ρ ό π ο σ
π ϊά ν ' άτο ό γουρουτζής καί π α ίρ ’ τσ ε τζερεμόπον.
16 Ά ρ ν ί μ ' σ" έ μ ό ν τό λ ε ίμ ψ α ν ο ν φ ό ρ ’ κ α ί δ κ ε π ά γ κ α ί έ λ α
ά γ κ ά λ α σ ’ ν ά έ ν ’ τό τ α φ ί μ ’ κι 6 κ ό λ φ ε σ ή κ α σ σ έ λ α μ .
17 Ά ρ ν ί μ ’ &όν τ ό π ο ν ν τ ’ έ σ τ ε κ ε ς έρροΟξεν γ ιλ τ ο υ ρ ο ύ μ ι
έ χ ά λ α σ ε ν τό μ α ρ τ ι β ά ν ’ κι δ λ ε ν τό κ α λ τ ο υ ρ ο ύ μ ι.
18 Ά ρ ν ί μ ’ σ ό ν τ ό π ο ν ν τ ό π α τ ε ϊ ς , λ α ΐ δ κ ε τ α ι τό χ ώ μ α ν
ά π ά ν * 'ς σ ’ ό σ π ί τ ’ μή π ο ρ π α τ η ς , χ α λ ά ε τ α ι τ ό δ ώ μ α ν .
19 Ά ρ ν ί μ ’ τ ά έ μ ο ρ φ ά δ α ς ι-σ5 ά σ ’ σ ’ ό λ ω ν ώ ν κ α λ λ ίο ν
θ ά π α λ α λ ώ ν ’ νε τοί τ δ ε χ έ λ τ ς , κ ρ ύ ψ ο ν ά τ α ό λ ί γ ο ν .
3 2 0 Ά ρ ν ί μ ’ τ ά κ ά λ λ α σ' είν* π ο λ λ ά τ ά χ ρ ό ν α σ ’ ε ί ν ’ ό λ ί γ α
κ α ί γ ι ά τ ’ έ σ έ ν π ο υ λ λ ό π ο μου, σ ό ν θ ά ν α τ ο ν έ π ή γ α .
21 Ά ρ ν ί μ ’ τό γ ρ ά μ μ α ν ν τ ’ έ σ τ ε ιλ ε ς ’κ’ έ π ο ρ ώ ν ά δ ε β ά ζ ω
κ α ί τή γ ε ρ ά ν ντό έ ν ο ιξ ε ς ’κ.’ έ π ο ρ ώ ν ά δ κ ε π ά ζ ω .
12 Ά ρ ν ί μ ’ τό δ ε λ ε κ ό π ο σ ο υ δ λ ε ν ξ ε ρ ά κ ο υ ρ ό π α ^
μή σ ύ ρ τ ς β α ρ έ α τό δκοινί σ ', κ ό φ κ ο υ ν τ α ν τ ά χ ε ρ ό π α σ .
23 Ά ρ ν ό π ο μ ’ δ έ β ’ ά ν ά λ λ α ξ ο ν δ κ ε π ά γ ’ τ ά φ ο υ λ ιρ ία σ
φ ό ρ ' ζ ο υ π ο ύ ν α ν γ α β ο υ δ μ α λ ί ν κι ά ς φ α ί ν ε τ ’ ή κ α ρ δ ί α σ .
302 Χρονικά τοΟ Π ό ν τ ο υ
24 Ά ρ ν ό π ο μ ’, έ λ ’ ά ς χ α ί ρ ο υ μ ε ς τ ά ν ό τ η τ α τ ε λ ε ΐ ν τ α ν
ά γ ά π η κ α ί τ ό σ ε β τ α λ ο ύ κ ’ ά δ ά σ ό ν κ ό σ μ ο ν γ ί ν ’ν τ α ν .
325 Ά ρ ν ό π ο μ ’ έ ρ ο θ ύ μ ε σ α , σ τ ε ίλ ο μ' έ ν α ν μ α ν τ ή λ ι
σ ό ν κ ό λ φ ε μ ’ θ ά φ υ λ ά τ τ ’ ά τ ο γ ι ά τ ’ έ σ ό ν τό χ α τ ίρ ι.
26 ’Α ρ ν ό π ο μ ’ έ σ ’νε έ μ ο ρ φ ο ς κι ά τ ώ ρ α έ χ α λ ά σ τ ε ς
’κ ι’ ξ έ ρ ω ά σ ’ 7ήν β ρ ά σ α ν ε ν 1 ’κ ι’ ξ έ ρ ω έ μ μ α τ ά σ τ ε ς .
27 Α ρ ν ό π ο μ ’ έ τ υ ρ ά ν τ σ ε ς με ά δ α π ά ν ’ σ ά β ρ α δ ά ς ι
τ ά τ δ ε χ ε λ λ ο ύ κ ι α σ ' εΤν’ π ο λ λ ά , δ ς τ ε ρ ώ ντό θ ά <)>τάς ι.
28 ’Α ρ ν ό π ο μ ’ ή ν τ α ν λ έ γ ω σε κ ρ ά τ ’ ά τ ο μ υ σ τ ικ ό ν ι
κ α ί ν τ ό θ ά λ έ ς τήν κ α ζ α τ ζ ή ν π ά ν τ ’ δ ς ε ν ’ γ ν ω σ τ ικ ό ν ι.
329 ’Α ρ ν ό π ο μ ’ ή ν τ α ν λ έ γ ω σ ε μή λ έ ς ά τ ο κ α ν ’ν ά ν ι
ά ρ χ ιν ο Ο ν κ α ί σ υ β ά λ λ ’νε μ α ς κ α ί θ ’ ε ύ ρ ή κ ’ς μ α χ α ν ά ν · ι .
330 Ά ρ ν ό π ο μ ’ κ ά τ ι τ ρ α β ω δ ε ί ς , ν ’ ά κ ο ύ ω τή λ α λ ( α σ ’
μ α χ α ν ά ν τό τ ρ α β ώ δ ε μ α ν , π έ ε ι με τ ν ’ έεις σήν κ α ρ δ ί α σ ’.
31 Α ρνόπο μ ’ ντό νά λέω σε καί ντό νά δαρμ ενεύω
κ α ί ν τ ό λ ό γ ι α ν ά λ έ ω σε, έσ έν ν ά γ α ν τ ο υ ρ ε ύ ω .
32 Ά ρ ν ό π ο μ ’ ντό ν ά λ έ ω σε μ α έ ρ ’κΐ κ ό φ τ ’ ό νοΟς-ι σ ’;
τρ έ εις ά ν ', τρ έ εις κ ά ’ν ε γ κ ά δ κ ε σ α ι , κ ό φ κ ε τ α ι τό σ ο υ λ ο ύ χ ι σ'
33 Ά ρ ν ό π ο μ ” ξ ά ι μ ’ έ ν τ ρ έ π ε σ α ι, έ λ α δ ς π ο ρ π α τ ο Ο μ ε
δ ς τ ρ ώ ω μ ε κ α ί π ί ν ω μ ε κ α ν ’ν ά ν π α μ ’ έρω τοΟ με
34 Ά ρ ν ό π ο μ ’ δ θ ε ν π ο ρ π α τ ε ΐ ς , γ ν ω ρ ί ο υ ν τ α ν τ ’ ( χ ν ά ρ α σ ’
μή π α τ η ς ά έ τ σ ’ δ υ ν α τ ά , θ ά π ο ν ο ύ ν τ ά π ο δ ά ρ α σ ’.
335 Ά ρ ν ό π ο μ ’ π ό τ ’ έ ρ ρ ώ σ τ ε σ ε ς κ α ί π ό τ ε έ λ α ρ ώ θ ε ς ;
κ α ί γ ι ά τ ’ έ μ ό ν κ α ί τό χ α τ ή ρ ’ ά σ ’ σό κ ρ ε β β ά τ ’ σ ’ έ σ ’κ ώ θ ε ς .
36 Ά ρ ν ό π ο μ ’ υψ η λά μή π δ ς σ ό ν Ά ε σ έ ρ ’ μ ’ έ β γ α ( ν η ς
π ο υ ρ ν ά χ ο ν ί ζ ’ κ α ί β ο υ ρ κ α ν ί ζ ’ κ ’ έσ ύ ποΟ θ ' ά π ο μ έ ν ρ ς :
37 Α ρ ν ό π ο μ φ ό ρ ’ κι ά ν ά λ λ α ξ ο ν κ α ί ε λ α σό χ ο ρ ό ν ι
ε ί ν α ς ά λ λ ε π α ν τ έ μ ο ρ φ ο ς , έμ έν θ ά π α λ α λ ώ ν η
38 Ά ρ ν ό π ο μ ’ φ ό ρ ’ κι ά ν ά λ λ α ξ ο ν θ ά ’ρ χ ο υ μ α ι σήν ιδ έ α ν
κ ’ έ β γ α σ τ ά ά π ά ν ’ σ ήν π ό ρ τ α ν κ α ί τ έ ρ ' σ ’ έ μ έ ν μ ε ρ έ α ν .
39 Ά ρ ρ ώ σ τ ε ι α έ π ο ϊ κ ε σε κ α ί κ ε ι σ α ι σ ά κ ρ ε β β ά τ α
τ ά ύ σ τ ε ρ 'ν ά κ α ν ε ίς ’κί ξ έ ρ ’ γ ι ά δ ό σ ’ τ ά σ α λ α β ά τ α .
340 Ά ρ ρ ω σ τ ο ν έ ψ α λ ά φ ε σ ε ν Κ α λ α ν τ α ρ ί ’ ά π ί δ α
η ν τ σ α ν ε ύ ρ ή κ ’ κ α ί φ έρ ' α τ ο ν θ ά π α ί ρ ’ τ ά δ α χ τ υ λ ί δ α .
41 Ά ρ ρ ω σ τ ο ν θ έ λ ' ά ρ ρ ω σ τ ικ ά κ ’ ή κόρη θ έ λ ’ ά γ κ ά λ α
τό ν ά ρ ρ ω σ τ ο ν δ ό ς π ο ρ τ ο κ ά λ ’ κ α ί τήν κ ό ρ ’ π α λ η κ ά ρ α
42 Ά ρ ρ ω σ τ ο ν κ ε ί τ α ι ά ρ ρ ω σ τ ο ς κι ό σ ε β τ α λ ή ς ν ο υ ν ίζ ε ι
ά ρ ρ ω σ τ ο ν γ ί ν ε τ α ι κ α λ ά κι ό σ ε β τ α λ ή ς σ α π ί ζ ε ι.
43 " Α ρ ρ ω σ τ ο ν β α σ α ν ί ε τ α ι , ό σ ε β τ α λ ή ς φ ο υ ν τ ώ ν ε ι
άρρώστςρ π α '.ρ ’ λ α ρ ω μ ο ν ή ν ή σ ε β τ ά θ α ν α τ ώ ν ε ι .
44 Ά ρ ρ ω σ τ ο ν χ ά ν ’ τ ’ έ λ π ί δ α ς ά τ ’, σ ό ν ο ϋ ν ά τ ’ π ο λ λ ά β ά λ λ ε ι
λ α ρ ο Ο τ α ι, γ ί ν ε τ α ι κ α λ ά κ α ί ό λ α ά ν α σ π ά λ λ ε ι
345 Ας ά ρ χιν ώ καί λέω σ α ς τά τά ρτα μ’ έναν Ιν α ν
θ ά έ θ α ρ ή τ ε έ χ ’ ά τ α κ αί σό χ α ρ τ ί ν γ ρ α μ μ έ ν α
46 Ά ς ά ρ χ ι ν ώ κ α ί τ ρ α γ ω δ ώ δ ν θ έ λ τ ς κ ά θ ’κ α κ α ί ά κ σ ο ν ,
δ ς δ ί γ ω σε κ ’ έ ν α ν χ α ρ τ ί ν κ α ί ντό ίε ύ ’ σ ε γ ρ ά ψ ο ν .
47 Α ς ε ί χ α τήν τ ρ ι γ ό ν α μ ο υ ά δ ά σήν έ φ τ ω χ ί α ν
θ ’ έ γ λ ύ τ ω ν ’ ά σ ’ σό γ α ρ ι π λ ο ύ χ ’ κ α ί ά σ ’σή μ ο ν α χ ί α ν .
48 "Α ς ε ί χ α χ ρ υ σ ά ά ρ μ α τ α καί σ υ ρ μ α λ ίν κ ο υ κ ο ύ λ α ν
καί τ ώ ρ α ς ι μ ’ κ α ί τό κ ε σ τ ά κ ’ δ ι π λ ά ’ς σ ’ έ μ ό ν τήν γ ο ύ λ α ν .
49 Α ς εΤχ ά τ ώ ρ α μετ έμέν, τ ’ έ μ ό ν τό τ ρ ι γ ο ν ό π ο ν
'κ ι θ ά έ μ ’ν ’ γ α ρ ί π ’ς κ ’ έρημος, ά δ ά σό τ δ ό λ ’ τό ν τ ό π ο ν .
Χ ρ ο ν ι κ ά τοΟ Π ό ν τ ο υ 30*
ΠΩΣ ΑΛΩ ΝΙΖΑΜ ' ΣΗΝ ΤΣΙΤΕΝ Ο
ΤοΟ ΤΙΙΤΕΜΟΥ
Τ ’ ά λ ώ ν α σήν Τ σ ίτ ε ν χ ω ρ ι σ τ ά έ- π έ σ ’ π ο λ λ ά λ ο γ ι ώ ν χ ο ρ τ ά ρ α κι ά σ ’
τ α ν ά σ ' σό χ ω ρ ίο ν κ ’ ε ξ ’. Τ ό ν κ α ι ­ σ' δ λ α π α ρ α π ά ν ’ τά τσέφα, κοντά
ρ ό ν ν τ ό ’κ ’ έ λ ώ ν ι ζ α ν , έ φ ύ τ ρ ω ν α ν ά χ ο ρ τ ά ρ α κ αί π υ κ ν ά , σ π ι χ τ ά μέ τό χ ώ -
ή σ ύ ν θ ε σ η καί ή δ λ η δ ια τύπ ω σ ή τ ο υ , μ ά ς ό δ ή γ η σ ·
(*) Ε . Τ . Δ / Ο Ν . Π ο λ ίτ η ς , ό π α τ έρ α ς τ ή ς 'Ε λ λ η ν ικ ή ς σ τ ή ν ά π ό φ α σ η ν ά τό δ η μ ο σ ιέψ ο μ ε δ π β ς Ι χ ε ι , γ ιά ν α
Λ α ο γ ρ α φ ία ς , Ι χ ε ι δ ια ιρ έσ ε ι τά κ είμ εν α τΑ λ α ο γ ρ α - τό χ α ρ εί κ ι ό Α να γνώ σ τη ς μέ δ λ ε ς τΙς ό μ ο ρ φ ιέ ς τ ο υ .
φ ΐκα σέ δυ ό κ α τ η γ ο ρ ίες : Σ έ κ είν α π ο ύ θ έ λ ο υ ν κ α ­ Σ η μ ε ιώ ν ο μ ε ώ στάσο π ώ ς π α ρ ά τ ό δ ο γ μ α τ ισ μ ό το ΰ
τ α γ ρ α φ ή κ α ί σέ κ είν α π ο ύ θ έ λ ο υ ν π ε ρ ιγ ρ α φ ή . Κ α ­ Ν . Π ο λ ίτ η , κ α ί Α λλο ι λ α ο γ ρ ά φ ο ι, δ π ω ς δ Δ . Λ ο υ κ ό -
τ α γ ρ α φ ή θ έ λ ο υ ν δλ α τΑ μ ν η μ εία το ΰ λ ό γ ο υ , δπω ς π ο υ λ ο ς κ.Λ ·, ί χ ε ι π ερ ιγ ρ ά ψ ε ι π α ρ ό μ ο ιες έκ δη λ ώ σ εις τή ς
τΑ τ ρ α γ ο ύ δ ια , ο ΐ π α ρ ο ιμ ίε ς , τΑ α Ι ν ίγ μ α τ α , ο ΐ γ λ ω σ ­ ζ ω ή ς σ τή γλ ώ σ σ α το ΰ λ α ο ΰ π ο ύ μ ελ ε το ύ σ ε (τ ή ς Ρ ο ύ ­
σ ο δ έτες, τ* Α νέκδοτα , τΑ π α ρ α μ ύ θ ια κ λ π ., δη λα δ ή μ ελ η ς ). ΜΑ τ ό ρ ο υ μ β λ ιώ τικ ο γλ ω σ σ ικ ό Ιδίω μ α δέν
έκ εΐνα π ο ύ π ρ έ π ε ι νΑ κ α τ α γ ρ ά φ ο ν τ j i Α τό φ ια , δπ ω ς β ίν α ι δ ύ σ κ ο λ ο νΑ τό κ α τα λ ά β β ι κ α ί κ ά θ ε " Έ λ λ η να ς,
β ρ ίσ κ ο ντα ι στό σ τ ό μ α τ ο ΰ λ α ο ΰ , χω ρ ίς κ α μ ιά ν Α πο­ μέ τή β ο ή θ ε ια μ ά λ ισ τ α κ α ί τ ή ς έ ρ μ η ν ε ία ς τώ ν Ιδιω ­
λ ύ τ ω ς Α λλοίω σ η. Π ε ρ ιγ ρ α φ ή θ έ λ ο υ ν δλ α τΑ φ α ν ε ­ μ α τικώ ν λ έξ εω ν π ο ύ σ η μ ε ιώ ν ε ι, έν φ τ ό Π ο ν τια κ ό γ λ ω σ ­
ρώ μ α τα τ ή ς ζω ή ς τ ο ΰ λ α ο ΰ , δ π ω ς τά ή θ η κ α ί δ θ ιμ α , σικό Ιδίω μ α π ο λ ύ δύ σ κ ο λα τό π α ρ α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν ο ΐ μή
πώ ς γ ίν ε τ α ι ό γ ά μ ο ς , ή β ά φ τ ισ η , ή κ η δ εία , ή κ α λ ­ Π ό ν τ ιο ι . ’Ε ξ ά λ λ ο υ σΑ δ ύ σ κ ο λ ο νΑ β ρ ε θ ή κ α ί κ α ν έ ­
λ ιέ ρ γ ε ια , ή σ π ο ρ ά , ό θ ε ρ ισ μ ό ς , τ ό Α λ ώ νισ μ α , ή Α­ ν α ς Π ό ν τ ιο ς Λ ο υ κ ό π ο υ λ ο ς .
λ ιε ία , ή π ο ιμ εν ικ ή ζω ή κ λ π . δη λα δ ή έκ εΐν α π ο ύ *Έ τυχε, Απ' ά λ λ η σ χετικ ή Α φ ορμ ή , νΑ ζ η τ ή σ ο μ ε
π ρ έ π ε ι νΑ π ε ρ ιγ ρ ά φ ο ν τ α ι σ τ ή ν κ ο ιν ή έλ λ η ν ικ ή γλ ώ σ ­ τή γ ν ώ μ η το ΰ Δ ιε υ θ υ ν τ ή τ ο ΰ Λ α ο γ ρ α φ ικ ο # ’Α ρ χείο υ
σα (Οτή δ η μ ο τ ικ ή ή Ιστω καί σ τ ή ν κ α θ α ρ ε ύ ο υ σ α ), τ ή ς ’ Α κ α δ η μ ία ς ’Α θ η ν ώ ν κ . Γ . Μ έγα , π ο ύ μά ς τ ό ν ι ­
νά σ η μ ε ιώ ν ο ν τ α ι δέ μ ό νο ο ΐ σ υ ν η θ ισ μ έ ν ο ι είδ ικ ο ΐ σε π ώ ς δ έ ν ε ίν α ι σ φ ά λ μ α ν ά δ ια τ υ π ώ ν ο ν τ α ι σ τ ο π ο ν ­
λ εκ τ ικ ο ί (γλ ω σ σ ικ ο ί) Ιδ ιω μ α τικ ο ί δ ρ ο ι π ο ύ χ ρ η σ ιμ ο ­ τια κ ό γλ ω σ σ ικ ό Ιδίω μ α ό ρ ισ μ έ ν α λα ο γρ α φ ικ Α κ είμ εν α
π ο ιε ί δ λ α ό ς σέ κ ά θ ε μ ιά π ερ ίπ τω σ η . Κ α τ α τ α ΰ τ α π ο ύ π ρ α γ μ α τ ε ύ ο ν τ α ι τΙς έκ δη λ ώ σ εις τ ή ς ζω ή ς το β
τό π α ρ α π ά νω λ α ο γ ρ α φ ίκ ό κ ε ίμ ε ν ο Α να λ ο γεί στό δ ε ύ ­ λ α ο ΰ μ α ς. Μ ό νο , μ οβ υ π ο γ ρ ά μ μ ισ ε, θ ά π ρ έ π ε ι ν ά
τερ ο είδ ο ς. Ό μ ω ς ή Α πλή κ ’ έκ φ ρ α σ τικ ή , ή σ π α ρ τ α ­ Α ξίζο υ ν τ ό ν κ ό π ο . Κ α ί, ν ο μ ίζ ω π ώ ς σ* α ύτή τ ή ν π ε ­
ρ ισ τή ζ ω ν τ ά ν ια κ ' ή λ α γ α ρ ό τ η τ α π ο ύ π α ρ ο υ σ ιά ζ ε ι ρ ίπ τω σ η δ έ ν βκαμα κ α τά χρ η σ η τ ή ς σ υ μ β ο υ λ ή ς τ ο υ . +
350 Ά ς έ μ ’ν ' ε ί ν α ς μ ω μ ό ε ρ ο ς τ ά π ό σ τ α τ υ λ ι γ μ έ ν ο ς
Θ’ έ λ ά σ κ ο υ μ ’νε τ ά Κ ά λ α ν τ α σ ά π ό ρ τ α ς μ ε θ υ γ μ έ ν ο ς .
51 Ά ς έ μ ’νε Ι ν α ν π α λ η κ ά ρ ’ δ ε κ α ο χ τ ώ χ ρ ο ν ώ ν ·ι
δ θ ε ν κ ο ρ ’τ ζ ό π ο ν έ μ ο ρ φ ο ν θ ά έ τ ο ν ε τ ’ έμόν·ι
52 Ά ς έ μ ’νε κ ’ έ γ ώ ά ρ χ ο ν τ α ς , δ μ ο ν τ ’ έ σ ό ν τ ό ν κύρη
ά τ ό τ ε θ ’ έ λ ο γ ά ρ α ζ ε ς κ ’ έ μ έ ν α ν ν ο ικ ο κ ύ ρ η .
53 Ά ς έ μ ’ν π ο υ λ λ ί ν ν ’ έ π έ τ α ν α κ ’ έ π έ γ ’ν ’ δ θ ε ν έ θ έ λ 'ν α
τ ’ ά δ κ ε μ ο υ ς θ ’ έ π α ρ ' γ ό ρ ε υ α κ α ί τ ’ έ μ ο ρ φ ο υ ς θ ’ έφ ίλ ν α
54 "Α ς έ ξ ε ρ α κ ο ν τ ό χ ρ ο ν ο ν ν τ ’ έεις ά π έ σ ’ σήν κ α ρ δ ί α σ
μ ε τ ’ έμέν λ έ ς κ α ί μ α σ χ α ρ ε ύ ’ς κι ά λ λ ο Ο π α ’φ τ ά ς φ ιλ ία ς .
355 . Ά ς έ ξ ε ρ α μ ικ ρ ίτδ ικ ο ν , δ ς έ ξ ε ρ α ποΟ ε ίσ α ι ,
δ ς έ ξ ε ρ α κ α ί τήν ό τ ά σ ’ κ α ί τ ό κ ρ ε β β ά τ ν τ ό κ ε ι σ α ι .
56 Ά ς έ ξ ε ρ α μ ικ ρίτδ ικ ο ν μ ο ν α χ ό ν ν τ ’ έ κ ο ι μ ο ύ σ ’νε,
θ ’ έ χ τ ύ π α ν α σ ό π α ρ α θ ύ ρ ’, θ ’ έ π ο ί ν ’ν α σε κ ’ έ σ ’κ ο ύ σ νε
57 "Α ς έ ξ ε ρ α π ο ι ο ς έ τ ο ν π ’ έ ν ο ιξ ε ν τό τ α ρ ό π ο σ
ά σ ’ έσέν κι ά λ λ ο έ μ π ρ ο σ τ ά , θ ά έ μ π α ι ν ε ν σ ό ν τ ό π ο σ .
58 "Α ς έ τ ρ α β ώ δ ’ν α έ μ ο ρ φ α κι ά λ λ ο τ ιδ έ ν ’κ ’ έ θ έ λ ν α
δ θ ε ν κ ο ρ ’τ ζ ό π α έ μ ο ρ φ α τό νοΟν ά τ ο υ ν θ ’ έ π α ί ρ ν α ,
59 Ά ς λ έ ω σ ε τό γ ι α τ ρ ι κ ό ν έ σ έ ν ν τ ό θ ά λ α ρ ώ ν η :
κ α λ ό ν φ α ε ΐ ν , κ ρ ύ ο ν ν ε ρ ό ν κι ά έ ρ α ς κ α θ α ρ ό ν - ι.
360 Ά σ π ρ α εΤν' τ ά χ ε ρ ό π α σ ο υ , τ ά μ ά γ ’λ α σ κ ο κ κ ιν ίζ νε,
έ ρ χ ο υ μ α ι ν ά φ ιλ ώ ά τ α , τ ά χ ε ί λ α μ ’ π ο γ ι α τ ί ζ νε. ^
61 Ά σ π ρ α φ ο ρ ε ίς ά σ π ρ ’ ά ν α λ λ ά ε ι ς , α σ π ρ ο ν ε ν ’ τό κ α μ ίσ ι σ
μέ τό μ α χ α ί ρ ’ θ ά κ ρ ο ύ γ ’ά τ ο ν , π ο ύ θ ά ρ ο ύ ζ ά π ο π ί σ ·ι· σ . ^
62 " Α σ π ρ α φ ο ρ ε ίς ά σ π ρ 5 ά ν α λ λ ά ε ι ς , ά σ π ρ α εΤν’ τ ά μ α λ λ ί α σ ,
ν ά έ ξ ε ρ α ν τ ό λ ο έ ν έ ν ’ ά π ο π έ σ ’ ή κ α ρ δ ία σ'.
63 Ά σ π ρ α φ ο ρ ε ί ς ά σ π ρ ’ ά ν α λ λ ά ε ι ς , ό μ ά ε ις ά μ ο ν τδιτδέκι,
κ α τ ή β α σ ο ν ά σ ' σό κ ι φ ά λ ’ τ σ ’, τό μαΟ ρον τό λετζέκι.
64 Ά σ π ρ ε ν κ όρην ’κ ’ έ ζ έ λ ε ψ α , ξ α ν θ ή ν ’κ ’ έ π ε α ν ε ύ τ α
μ ελαχρανήν έ γά π ε σ α ς ’ σ ’ άτέν έβουρουλεύτα.
304
μ α ν . Έ ν α ν 66ο έ β δ ο μ ά δ α ς π ρ ίν ά σ ’ σ ’
Τ ό Λ η ο χ β ο ύ φ ιο μ α ν
*’ ά λ ω ν ί’ πεν ά 1 ά τά
χ ο ρ τ ά ρ α ν ά κα-
θ α ρ ί ο υ ν τ α ν , ν ά έ β γ α ί ν ’νε ά σ ’ σ ά ρ ί­
ζ α ς ά τ ο υ ν κ ι ά ν ’, κ α ί ν ά κ α θ α ρ ί ε τ α ι
τ* ά λ ώ ν ' , γ ι ά ν ά γ α ν ο Ο τ α ι Οστερα.
Ή μ ά ν α μ* έ σ τ ε ιλ ε ν έ π ή ρ ε ν τήν
Β α ρ β ά ρ α ν κ ’ εΤπεν ά τ ε ν : Σ ό μ α ν ι ρ ί ν
ά π έ σ ', σ ήν π ό ρ τ α ν ό π ι δ κ ά ν ’ ε ν ' τό
σ ιδ ε ρ έ ν ε ν τ ’ ίφ τ ά ρ ’ κ α ί τ ό τ σ α κ έ λ ’, ε·
π α ρ ’τ α , δ έ β α σ ’ άλ ώ ν* κ ε κ ά ν* ά-
π ο τ σ ο υ φ ίε ις τ ’ άλ ώ ν* . Έ π α ρ ' κ α ί τ ά
π α ι δ ί α &ς π ά ν ε γ υ ρ ί ζ ’νε έ κ έ σ ’.
’Ε γ ώ έ π ή ρ α τ ό τ σ α κ έ λ ’ κ ’ ή Β α ρ ­
β ά ρ α έ π ή ρ ε ν τ ' ίψ τ ά ρ ’ κ* έ π ή γ α μ ε . Α ­
δελ φ ή μ ’ π α , ά σ ’ σ ’ έ μ έ ν κι ά λ λ ο
μ ικ ρ έ σ σ α , έ π α ΐ ν ε ν μ ε τ ' έ μ ά ς .
“Α μ α ’π ή γ α μ ’ σ ’ ά λ ώ ν ' , ή Β α ρ β ά ­
ρ α έ ξ έ γ κ ε ν τή ν τ σ ό χ α ν ά τ ’ς, έ δ ίπ λ ω ·
σεν κ ’ έ θηκ εν ά σή σ τ ο ύ β α ς τό π α τ ι-
χ ά ν κ ’ έ ρ χ ίν ε σ ε ν σή δ ο υ λ ε ία ν .
Π ρ ώ τ α -π ρ ώ τα ά π ' όλόγερα κέσ'
μέ τό τ σ α κ έ λ ’ έ π ε ρ ρ ίζ ω σ ε ν τ ά τ ρ α ­
ν ά · τ ρ α ν ά χ ρ ρ τ ά ρ α , κ ’ υ σ τ έ ρ α έπή-
ρεν τ ’ ίφ τ ά ρ ', κ ’ έ ξ υ σ ε ν γ ι ά ν α - γ ι ά ν α
μέ τ ’ ίφ τ α ρ ί’ τό μ υ τίν τ ά τ σ έ φ ^ ’ ήμ-
π α ν έ λ ε π ε ν δ υ σ κ ο λ ία ν , έ π έ ρ ν ε ν τό
τ σ α κ έ λ ’, έ χ τ ά λ ε υ ε ν ά ’. Ά έ τ σ ' π ά ά π ’
ό λ ί γ ο ν - ό λ ίγ ο ν δ λ ο ν τ ’ ά λ ώ ν * ά π ε ·
τ σ ο ύ φ ’σ ε ν ά τ ο . Έ π ή ρ ε ν Ο σ τερ α τό
τ σ α ρ α φ ό ρ κ α λ ο ν ( ') — σ ’ ά χ ε ρ ώ ν ’ ά π έ σ ’
π ά ν τ α ^ ε ΐχ α μ ε δύο·τρ(α—κ’ έσ π ό γ ξεν
τ ’ ά λ ώ ν ’ κ’ έκουμ ουλίασ εν τά χ ο ρ τ ά ­
ρ α κ αί τ ά ρ ί ζ α ς ά τ ο υ ν σ ’ έ ν α ν μ έρ ο ς
κ έ π ε κ ε ΐ έ κ ο υ β ά λ ε σ ε ν ά τ α μέ τό κα·
λ ά θ ' σό χ ω ρ ά φ ' ά π έ σ ’. Ά έ τ σ ' π ά
1) Τ ό τ σ α ρ α φ ό ρ χ α λ ο ν π ά ε το ν ε
φ ο ρ κ ά λ ’ ά π ό τσ ο υ ρ α ν έ α ς, έ π α ίρ ν α ν
δ ι χ β ά ν α κ λ α δ ί α ά σ ' σό κ α ψ ο ύ λ ’ τή
τσουρανέας έδεναν κ’ έκαλόδεναν
ά τ α τ ’ Ι ν α ν μέ τ ’ ά λ λ ο κ’ έ γ ί ν τ ο ν
έ ν α ν κ α λ ό ν φ ο ρ κ ά λ " κ α ί μέ τ ’ έ κ ε ΐν ο
έ σ π ό γ γ ιζ α ν τ ’ α ύ λ ία καί τά δ ώ μ α τα .
Ά π έ σ ’ σ ό σ π ί τ ’ ε ί χ α ν ε ά λ λ α φ ορκά -
λ α ά σ ’ σ ή τ ε β ο ρ ί’ τά ψ ηλά τά κλα δία ,
μέ τ' έ κ ε ϊ ν α έ σ π ό γ γ ι ζ α ν τ ’ ά π έ σ ’ τ ’
ό σ π ί τ ’. Ο Ο μ π α ν ε ί χ α ν ε ό τ ά δ ε ς μέ τι-
δεμ ές σ α ν ί δ α , «Τχαν κ α ί τό φ ο ρ κ ά λ ’
τή π ο λ ι τ ε ία ς .
Σ . τ . Δ . Β λ έπ ε κ αί τ ζ α τ ζ ο φ ρ ό κ α λ ο ν
χβ ίβν Π ό ν το υ » , Τ ό μ ο ς Α ', σβλ. 11 8 .
Χρονικά τ·0 Πόντου
τ ' άλών* έ κ α θ α ρ ίε ν κ ’ έ γ έ ν τ ο ν έ τ ο ι­
μ ο ν σό Υ ά ν ω μ α ν
“λ Ρ λ * ρ ίσ μ α τ α . Ά σ ’ σ ’ έ γ λ ύ τ ω σ ε ν δ λ α έρ-
* *
Τ ήν Π α ρ α δ κ ε υ ή ν έ γ ά ν ω σ α μ ε τ ’ ά-
Τ ό γά νω μ α ν Ά σ * α ά κ ε π ί α ά-
*’ ά λ ω ν ί' Κ1 ά σ σ ά Χω Ρά Φ<*
κ εκ ά έ π ο ί κ α μ ε α ύ λ ά κ ’
κ ’ έ φ ε ρ α μ ’ σ υ ν ό ρ ’-συνόρ* τό ν ε ρ ό ν
σ ά λ ώ ν ’. ’Ασ" σ ’ ά ι τ ά ν ’ τό π ε ρ β ό λ ’
έ δ έ κ α μ ' ά τ ’ ά π έ σ ’. Έ β α λ α μ ’ κ ’ έ ν α ν
γ ο υ ρ ν ά ν ν ά μή π α ί ρ ’ ν ε ρ ό ν κ α ί δ α
β α ί ν ’ κ ά τ ό π ε ρ β ό λ ’. Ά π έ σ ’ σή μ έ σ ’
τ ’ ά λ ώ ν ’ κι ά δ ά κι ά κ ε ΐ έ π ο ίκ α μ ε φω
σ ία φ ω σ ί α κ ’ έ λ ιμ ν ά σ τ ε ν τό νερ ό ν
ά π έ σ ’. Κι ά π ε κ ε ΐ έ τ δ ά ν τ σ α μ ε δ λ ο ν
τ ’ ά λ ώ ν , δεξά,^ ζ ε β ρ ά , ά π ά ν ’ ά φ κ ά .
“Ο λ ο ν τ ’ ά λ ώ ν ’ έ ρ δ ε ύ τ ε ν κ α λ ά κι ά σ ’
τ ’ έτιζλ ά ε ψ α μ ’ δλεν καί τ ’ ό λ ό γ ερ α
θε κ α ί ε σ υ ρ ε ν καί ό λ ίγ ο ν , έ π ή ρ α μ ’ τό
λ ό γ ’ κ ’ έ λ ο γ λ ά ε ψ α μ ’ ά τ ο . Τό Xby"
έ ν α ν σ τ ρ ο γ γ υ λ ό ν κ α ί μ α κ ρ ο υ λ ό ν λι-
θάρ* έ το ν , γ ι ά κ α ζ κ ά ρ ’ γ ι ά ήμ ερον
λ ι θ ά ρ ’ κ α λ ά κ α ί ψ ιλ ά π ε λ ε κ ε μ έ ν ο ν ,
β α ρ ύ ν ν ά κ α θ ί ζ ’ τοί δ ω μ α τ ί ω ν τ ά χ ώ ­
ματα.
Ε ί χ α ν ά τ ο σό δ ώ μ α ν ά π ά ν ’ κ α ί
όσ ά ν έβρεχεν έ λ ο γ λ ά ε υ ε ν τά δώμα-
τα . Ε Ι χ ε ν σ ά δ ύ ο ά κ ρ α ς ά θ ε ά π έ σ ’
σή μ έ σ ’ ά π ’ ά δ ά κι ά π ’ έ κ ε ΐ ά π ’ έ ν α ν
τ ρ υ π ίν . Έ κ ε ΐ έ μ π α ι ν α ν το ί λ ο γ ο ξ υ
λ ίω ν τ ά κ ά ν τ ξ α ς , ε δ ε ν α ν τ ά λ ο γ ό ξ υ -
λ α κ ’ έ σ ύ ρ 'ν α ν ά τ ο . Ά ο ΐ κ α λ ό γ α ε ί ­
χ α ν κ α ί σ ’ ά λ ώ ν α κ έ σ ’ κ α ί έπορ εύ-
κ ο υ ν τ α ν έ ν α ς μέ τό ν ά λ λ ο ν .
Ο ΰ ς τ ' ό λ η μ έ ρ α έ τ ε λ ε ίω σ ε ν τ ’ ά λ ω
ν ί ’ τό γ ά ν ω μ α ν . Έ τ ο ν ε κ α ί ή λ ο ς
Σ ’ έναν δύο ήμέρας θά ξ ερ α ίν ετα ι
τ ά λ ώ ν ’. Τ ό λ ο γ λ ά ε μ α ν ά μ α π ρ έ π ’
ν ά γ ί ν ε τ α ι π ο λ λ ά φ ο ρ ά ς , γ ι ά ν ά μή
δ κ ίο υ ν τ α ν τ ά χ ώ μ α τ α . ' Ε ν α ν κ α λ ό ν
γ ά ν ω μ α ν δ κ ισ ίμ α τ α ’κί π ρ έ π ’ ν ’ ά φ ή ν ’.
***
Τ ή ν Κ υ ρ ια κ ή ν τό β ρ ά χ ο ν ά σ ’ σ ’ 6
16 έ γ ώ ΐ άδελφήΡ μ’
έ κ ά τ σ α μ ε σ ήν π ό ρ τ α ν έ μ ο υ ν έμπρο*
σ τ ά ά π ά ν ’ σό δ ώ μ α ν τή Π α π α δ η μ η -
τ ρ ά ν τ ω ν . Ό φ έ γ γ ο ν π ά έ π ή ρ ε ν ετονε.
Έ τ α ν κι ά λ λ ’ έ π ε κ ε ΐ ό λ ό γ ε ρ α . Ή
π α τ δ ή μ ’ ή Σ ο φ ία τή Μ α ρ ο υ λ ά ν τ ω ν
έλεγεν π α ρ α μ ύ θα κ’ Ικ ο υ γ α μ ’ άτεν.
στά «*Αο-
Κ αί ε ξ ε ρ ε ν π ο λ λ ά έ σ χ ω ρ ε μ έ ν τ σ α .
Ή μ ά ν α μ ’ τ ιδ έ ν ’κ* έ κ ό μ π ο ν ε ν ά τ ε ν .
Σ ’ ό σ π ιτ Γ τ ά δ ο υ λ ε ία ς κ α ί τ ά σ ιγ υ -
θεν κ ’ έκείνε έ κ ά τ σ ε ν μέ τ ’ έ μ ά ς ό λ ί
γ ο ν . Έ π ο ΐ κ ε ν ν ά σ ’κοΟ ται, ή Σ ο φ ία
έ π ά τ ε σ ε ν ά τ ε ν κά:
— « ' θ ε μ ά σε, Ά ν ν α , ά ρ ’ κ ά θ ' κά
έ λ ίγ ο ν ά ν α π ά γ ’ κ αί σύ· ό ν ο ΰ ς - ι σ '
π ά ν τ α σ ά δ ο υ λ ε ία ς , έ θ α ρ ε ΐς μέ τ
έ κ ε ΐν α θ ά β ά λ ’νε σε κ ά» . Ά ρ ’ έ ν τ ρ ά
π ε ν έ κ ά τ σ ε ν ό λ ί γ ο ν κι ά λ λ ο . Ά μ α
σ ά ν κ ι σ ’ ά χ ά ν τ α ά π ά ν * . Ύ σ τ ε ρ α έσ·
κ ώ θεν.
— « Χ ά ΐτ ε , π α ι δ ί α , εΤπεν. Κ οιμεθέ-
σ τε έ ν ω ρ ίς . Π ο υ ρ ν ά θ ά λ ω ν ί ζ ο μ ε »
κ ’ έ π ή ρ ε μ α ς ά σ ' σ ό χ έ ρ ' το ί δύ*ς
π ά . « Κ α λ ή ν ύ χ τ α σ α ς » εΤπεν. « Κ α λ ό ν
έ ξ η μ έ ρ ω μ α ν » , ε ί π α ν οί ά λ λ ’ κ ’ ή Σ ο ­
φ ία .
Σ ε ί τ α π ά μ ε σ ' ό σ π ί τ ’ κι ά σ ’ σ ’ έσέ·
β α μ ’ ά π έ σ ’ π ά : «Κ ο ιμ ε θ έσ τε, π α ι δ ί α ,
π ο υ ρ ν ά θ ’ ά λ ω ν ί ζ ο μ ’. Ή ζ ε ξ ί α μ ο υ ν
π α κ α λ ό ν ’κ ’ ε ν ' ά μ α ν τ ό ν ά φ τ ά μ ε .
Τ* έ μ έ τ ε ρ ο ν τό β'ούδ* θ ά ν ε γ κ ά δ κ ε τ α ι.
Ν τό ν ά λ έ ω τό ν κ ύ ρ ’ν ά τ 'ς , ή Καν-
τ σ ά β α π ' έ χ ά λ α σ ε ν τή ν ζ ε ξ ί α ν σή
δ ο υ λ ε ία ς τ ό ν κ α ιρ ό ν ά π ά ν ’. Π ο υ ρ ν ά -
π ο υ ρ ν ά , σ ύ ν α υ γ α , θ ά σ ’κ ώ ν ω σ α ς ,
π ρ ιν ν ά π α ί ρ ’ ό ή λ ο ν , ά σ ’ σό ρ ο ύ ζ '
ή γ ρ α ο Ο κ' υ σ τ έ ρ α , ν ά μή ν ε μ λ ε ν ε ύ -
κ ο υ ν τ α ν τ ά σ τ ά χ α . Τ ό τ ρ α ν ό ν τό θε-
μ ό ν ’ν έ μ ο υ ν δ ύ ο ά λ ώ ν α γ ίν ε τ α ι, θ ά
ρ ο ύ ζ ο μ ’ ά φ κ ά τ ’ ή μ ’σ ό ν κι ά π ’ Εναν
έ ν α ν θα ξ ά ν ο μ ε τ ά δ ε μ ά τ α . θ ά λ ύ ­
ν ε τ ε τό δ ε μ ά τ ', θ ά π α ί ρ ε τ ε δ σ ο ν έ π ο
ρ ε ΐτ ε σ τ ά χ α σ ά χ έ ρ α σ ο υ ν , θ ά κου-
ρ ά ζ ε τ ’ ά τ α ά π ’ Εναν Ε ναν. Ά έ τ σ ’ θ ά
κ α τ α σ τ ρ ώ ν ο μ ε δ λ ο ν τ ’ ά λ ώ ν ’ κ α ί μέ
τ ’ ή λ ’ τ ό π ά ρ σ ιμ ο ν , £ ν α ν π ρ ό σ ω π ο ν
έ φ τ δ μ ε .Έ γ ώ θά φέρω φ ά ζω τά βού­
δα κα ί θ ά ζέμ ν ο μ ’ ά τ α . Τό ζ υ γ ό ν ’ κα ί
τ ά τ ο υ κ ά ν α π α έ δ α ν ε ίσ τ ε ν ή Φ α τ ι μ έ
τή κ ί ρ τ α λ η —γ ε ι τ ό ν τ σ α Ι ν ’ ν τ ό ν ά
φ τ ά ς - ’κ* έπήραμ* ά τ α . Ά μ α π ο υ ρ -
ν ά - π ο υ ρ ν ά σ ε ίτ α τ ρ ώ ν ε τ ά β ο ύ δ α
σ τ ε ίλ ω τήν Β α ρ β ά ρ α ν κ α ί φ έρ ' ά τ α .
Ό θ ε ό ν ν ά φ τ ά ε ι κ α ί ’κί β ρ έ χ ’. Τό
τ δ ά ν ’ σ ’ ά χ ε ρ ώ ν ’ έ ν ’. Ά δ ά σ ή ν π ό ρ ­ λ έ κ α , ά σ ’ ά λ λ ’ τό μ έ ρ ο ς, τ ά σ τ ά χ α .
τ α ν δ π ι δ κ ά ν ’ κ ρ έ μ ε τ α ι τό κ ε ρ α τ ίδ ’,
τε ρ έ σ τ ε μ ’ ^ ν α σ π ά λ λ ο μ ’ ά τ ο » .
Γ ιά τ ά π α ι δ ί α κ α ί γ ι ά τοί τ ρ α ν ο ύ ς
π α τ ’ ά λ ώ ν ι σ μ α ν σ ά ν κ ι π α ν ο γ ύ ρ 1 I-
το ν . Έ κ ο ι μ έ θ α μ ’ ε ύ χ α ρ ι σ τ ε μ έ ν ’, γ ι α τ ί
ή μ άνα μ’ έμάς λ α λ α χ ε μ έ ν τς είχ ε
μ α ς κ α ί α ά δ ο υ λ ε ία ς π ο λ λ ά - π ο λ λ ά
’κ έ τ ά ρ α ζ ε μ α ς . Ά ρ ’ έ κ ο ιμ έ θ α μ ε οΟς
τ ό ν π ο υ ρ ν ό ν ά μ ο ν έ ν α ν ά μ ν ό ν . ·Ό ν -
τ α ν έ γ ν έ φ ’σ α μ ε , ό ή λ ο ν ά σ ’ σό π α -
ρ α θ ύ ρ ’ έ τζίρ τιξ εν ά π έ σ ’ κι ά μ ά ν - ά μ ά ν
έ ν α ν ζ υ γ ο ν έ α ν έ σ ’κ ώ θεν, ΤεροΟμ ό·
λ ό γ ε ρ α , ή μ ά ν α μ ’ π ο υ δ έ ν *κ’ έν^ Σ ή ν
π ό ρ τ α ν ό π ί δ κ ά ν ' τό κ ε ρ α τ ί δ ’ ’κ ί κρε
μ ά ε τ α ι . ’Ε σ ’κ ώ θ α μ ’, έ φ ό ρ ε σ α μ ’ κ ’ έ
τ ρ ε ξ α μ ’ σ ’ ά λ ώ ν ’. ‘Η μ ά ν α μ' π ά ν τ α
ν υ χ τ ο π ο ύ λ ’,σ ά δ ο υ λ ε ία ς δ ψ ι μ ο ν ' δ λ α
έ τ ο ίμ α σ ε ν ά τ α . Τ ά β ο ύ δ α τ ρ ώ ν ε σ ’
ά λ ω ν ί ’ τήν π ό ρ τ α λ , τ ά τ ο υ κ ά ν α !ρ·
θ α ν ά σ ’ σή Φ α τ ι μ έ ς , τό θ ε μ ώ ν ' έ χ α -
λ ά ε ν κ α ί τ ’ ά λ ώ ν ' τ ' ή μ ’σ ό ν κ α ί τό
π α ρ α π ά ν ’ π α καταστρωμένον. « Ε γώ
ε ί π α τήν κ υ ρ ά μ ’ τήν Σ ο φ ία ν ν ά γ ν ε
φίει σ α ς ’Ε σ ε ίς μ ο ν α χ ο ί έσ κ ώ θ ε τ ε
κ ’ έρθ ετε; ’κ ’ έ ν ύ φ τ ε τ ε κ ιέ λ α κ α ί ’κ ’
έ φ α ε τ ε . Ά ρ ’ έ λ ά τ ε , π ο υ λ ό π α μ ’, 8ν α
ξ ά ’ κι ά λ λ ο τ ε λ ε ι ώ ν ο μ ’ τό κ α τ ά σ τ ρ ω -
μ α ν , θ ά ζ έ μ ν ο μ ε τ ά β ο ύ δ α , θ ’ έ μ π α ί-
ν ε τ ε έ σ ε ΐς ά π έ σ ’ σ ’ ά λ ώ ν ’ μέ τήν
Β α ρ β ά ρ α ν κι ο ΰ ς ν ά γ ί ν ε τ α ι π ρ ό σ ω
π ο ν έ γ ώ π ά γ ω σ ’ ό σ π ίτ φ έ ρ ω κ α ί
τρ ώ μ ε» ,
Ά ρ ’ έ κ ρ ά τ ε σ α μ ’ κ ’ έ μ ε ΐς τό ζ υ γ ό ν ’,
έ δ ε σ α ν τ ά ζ ε β λ ία σή β ο υ δ ίω ν τ ά γ ο ύ
λ α ς , έ β α λ α ν τό κ ε ρ α τ ίδ ’ σ ' έ ν ό ς τή
β ο υ δ ί’ τ ά κ έ ρ α τ α ’ έ λ ά λ ε σ α ν τ ά βού
δ α ά π έ σ ' σ ’ ά λ ώ ν ’ κ ’ έπεκεΐ έφεραν
τό τ δ ά ν ’ κ α ί έ ν ω σ α ν τό τ ο υ κ ά ν ’ μέ τό
ζ υ γ ό ν '.Τ ά βούδα έ σ κ ά λ ω σ α ν νά σύρ -
νε. ’Ε ξ έ β α μ ’ ά π ά ν ’
Τ ’ ά λ ώ ν ισ μ α ν . σ ό χ ο υ κ ά ν ·ι a e (Tg
κ ρ α τ ο ύ μ ε κ α ί τό κ ερ α τίδ ’ κ' ή Β α ρ­
β ά ρ α έ λ ά λ ’ν ε ν ά π ο φ κ α κ έ σ * ο υ ς ν ά
κ α τα κ ά θ ο υ ντα ν τά σ τά χ α . Ή μάνα
μ* έφέκε μ α ς κ ’ έ π ή γ ε ν σ ’ ό σ π ί τ ’ νά
έ τ ο ι μ ά ζ ’ κ α ί φ έ ρ ’ τό φ α γ ί ν κ έ μ ε ΐς
π α μέ τή ν Β α ρ β ά ρ α ν ά λ ω ν ί ζ ο μ ε .
— Χά Ά σ λ ά ν καί χ ά Γ α π λ ά ν ϊ τά
β ο ύ δ α έ π ο ρ π ά ν α ν κ α ί έ τ ο γ ρ ά ε υ α ν μέ
τ ά π ο δ ά ρ α τ ο υ ν , μέ τ ά κ α ιν ο ύ ρ α τ ά
π έ τ α λ α τ ο υ ν κ α ί τή τ ο υ κ α ν ί ’ τ ά χ α
Ά ρ ά π ’ς έ μ ο υ ν έ τ ο ν π ο λ λ ά π α λ η κ ά ρ ',
ά μ α τ ά λ λ ο τό β ο ύ δ ’^ χ ά μ ’ γ α ρ κ ό ν
έ τ ο ν ά κ ό μ α ν κ α ί μέ τ ’ έ κ ε ΐν ο ’κ ’ έ·^
κ ρ ά ν ε ν . Ή Κ α ν τ σ ά β α έφέκε μ α ς ά π έ σ ’

Χ ρ ο ν ικ ά
σ ή μέσ". Τό β ο ύ δ 'ν ά τ ’ς μέ τό β ο ύ δ ’ν
έμουν π ο λ λ ά κ α λ ό ν ζεξίαν Ι τ ο ν .Ό ν -
τ α ν έ λ ά ϊ ζ ε ς τό β ο υ κ έ ν τ ρ ' έ π έ τ α ν α ν
τ ά δύο έντά μ α ν. Ή Β αρβάρα, άμον
τ έπήρεν κ α λ ά ό ήλον, ά γ λ η γ ο ρ εΐ
ν ά έφτάει έν α ν π ρ ό α ω π ο ν οϋς νά Iρ
τ α ι ή μ ά ν α μ ’ ά σ ’ σ ’ ό σ π ί τ ’ μέ τό φα·
γ ίν . Ε μ ε ίς π ά ξ ά ι κ ’ έ τ υ ρ ά ν τ σ α μ ’
ά τ ε ν κ α ί τό π ρ ό α ω π ο ν έ έ ν τ ο ν κ ’ ή μ ά ­
ν α μ π α έφερεν τό φ α γ(ν. Έ σ υ ρ α μ ’
τά βούδα, δπω ς Ιτ α ν ζεγ μ ένα άφκά
σ ή ν α τ ο ύ β α ν τ ' ά λ ω ν ί ’ ν ά σ τ έ κ ’νε
σ ή ν έ β ό ρ α ν ν ’ ά ν α π ά ο υ ν τ α ν κ ’ έ μ ε ΐς
έ κ ά τ σ α μ ’ ν ά τρώ γομ*. « Φ α τ έ σ τ ε ή σ υ ­
χα, είπ εν ή μ ά να μ , τά βούδα π ά δ ς
ά ν α π ά ο υ ν τ α ν κ α ί τ ’ ά λ ώ ν ’”π ά ά ς
κ α ίει ά τ ο ό ή λ ο ν . Κ ’ έ π ε κ ε ΐ κ λ ώ θ ο μ ’
ά τ ο κ α ί ξ ά ν κ ά θ ο υ σ τ ο υ ν ά π ά ν ' σό
τ ο υ κ ά ν ’ καί λ α λ εΐτε τά βούδα».
Ά ρ ’ έ φ α α μ ’, έ π α μ ' — κ ρ ύ ο ν ν ε ρ ό ν
π ά έ φ ε ρ εν ά π έ σ ’ σό λ α γ ή ν · ή μ ά ν α μ ’
ά σ σό π ε γ ά δ ’ — κ ’ οί τ ρ α ν ο ί, ή μ ά ν α
μ ’ κ ' ή Β α ρ β ά ρ α , έ σ 'κ ώ θ α ν γ ι ά τό
κ λ ώ σ ιμ ο ν . « Ά ο Ο τ ο τό τ ρ α ν ό ν τό δι-
κ ρ ά ν ’ έσύ έ π α ρ ’, Β α ρ β ά ρ α ρ ί ζ α μ ’,
έ γ ώ γ ρ α ί α ε ίμ α ι, τό μ ικ ρ ό ν κ α λ λ ίο ν
π ά ε ι σ ά χ έ ρ α μ ’» Τ ό π ρ ώ τ ο ν κ λ ώ σ ι ­
μ ο ν τ ’ ά λ ω ν ί ' δ ύ σ κ ο λ ο ν έν* κ' έβά-
σ τ α ξ ε ν κ ά μ π ο σ ο ν κ α ιρ ό ν . Ά σ ’ σ ’ ή μ ’
σ ό ν ά μ α έ π έ ρ α σ ε ν , ερ θ εν ή μ ά ν α μ'
έ π ή ρ ε ν τ ά β ο ύ δ α έ ξ έ β ε ν ά π ά ν ' σό
τ ο υ κ ά ν ’ έκείνε κ α ί λ α λ ε ΐ ά τ α σό κλω·
σ μ έ ν ο ν τό μ έ ρ ο ς . Κι δ ν τ α ν έ τε λ είω -
σ ε ν δ λ ο ν τό κ λ ώ σ ιμ ο ν κι ό λ ί γ ο ν π α
έ κ α τ ε κ ά τ σ ε ν , έφ έκ ε μ α ς ν ά π δ μ ε κ* έ ­
μ ε ΐ ς ν ά λ α λ ο ύ μ ε . « Λ ά χ ’ κ ό φ ’νε ο ϋς
τ ' ό λ η μ έ ρ α σί Μ ο λ ά ν τ ' κ αί δίνε μ α ς
κ α ί τ ’ έ κ ε ιν έ τ ε ρ α τ ά β ο ύ δ α » , λέει ή
μ ά ν α μ ', κι ο ϋ ς τήν β ρ α δ ή ν δ ν *κ{
κόφτομε π ά , π ο υ ρ ν ά π ο υρ νά έφτάμε
ϊν α ν πρό σ ω π ον καί σερεύομ’ άτα.
Τ ά δύο ζ ε υ γ ά ρ α δύο ζευ γ α ρ ίω ν δο υ­
λ ε ί α ν έ φ τ ά ν ε Οί Μ ο λ ά ν τ ’ π ά κ α λ ο ί
γ ε ι τ ο ν ά δ ε ς ε ί ν ’. Κ ’ έ μ ε ΐς π ά δ ν τ α ν
*ν έ φ τ ά μ ' ά τ ’ς ά ο ΐ κ ο ν ά ν θ ρ ω π ί α ν .
ΤοΟρκ* ε ίν α ι, ά μ α τ ο υ ρ κ ό τ ε ς ’κ ’ έ χ ’-
ν ε Σ ή γ ε ι τ ο ν ί α ν έ ρ τ α ν . Χ ά λ α έκείνε
ή Χ α τ ιτ ζ έ , ν τ ό κ α λ ό ν ν υ φ ά δ ' ε ν ’, κ ’ ή
Μ α χ π ο ύ π μέ τ ά λ α λ α χ έ μ α τ α τή κυ·
ροΟ ά τ ς π ο λ λ ά κ α λ ό ν κ ο ρ ίτ σ ’ έ ν '. Ό
κ ύ ρ 'ς ά τ ’ς π ά μ ε ιζ έ τ ε ρ ο ς τή χ ω ρ ί ’ κ αί
κ α λ ό ς γ ε ίτ ο ν α ς , ά σ ’ σόν λ ό γ ο ν ά τ 'ς
τοΟ Π ό ν τ ο υ
κ ’ έ β γ α ί ν ’. Κ ’ έ π ε κ ε ΐ, ά ν έ β γ α ί ν ' άέ·
ρ α ς σ ήν β ρ α δ ή ν ά π ά ν ’, π ά μ ε κ ’ έ ­
μ εΐς μέ τ ’ έ κ ε ιν ο ύ ς σ ' ίβ ό ρ ισ μ α ν.
Σ ' ά λ ω ν ί - τ ό ν κ α ιρ ό ν , έ ν α ς τ ό ν ά λ ­
λ ο ν δ σ ο ν έ π ο ρ ε ΐ β ο η θ ά τον. Καί
τ ά λ ώ ν π ά , Τλλα τό κ ό μ μ α ν , ά μ ο ν
λ ε ίψ α ν ο ν Ι ν ’ κ α ί π ρ έ π ’ ν ά σ ’κοΟται
σ ό ν κ α ιρ ό ν ά θ ε» . Ά τ ά σ ε ίτ α ελ εε ν
ή μάνα μ , ό Μ ολλαπτουρραχμάντς
έ φά νθεν ά σ ’ σήν τζαμήν κ έ σ \ Χ ά μ α ν
σ ’ ά λ ω ν ί ' τ ό γ ιά ν * — τ ’ έ ν α ν τ ’ ά λ ώ ν ’
μέ τ ά λ λ ο γ ι ά ν - γ ι α ν ά έ τ ο ν — έκου-
ξ ε ν τήν Μ α χ π ο ύ π : « Μ α χ π ο ύ π , Μ α χ ­
π ο ύ π , ε ί π ε ν ά τ ε ν , τέ ρ ε ν ό κ Ιρβ α μ*
έ ρ τ α ι, π έ ε ι ά τ ο ν τ ά β ο ύ δ α δ ν τ α ν θά
τ ε λ ε ιώ ν ε τ ε τ ’ ό λ ή μ ε ρ α , δ ίτ ε μ α ς ά τ α
ν ά φ τ ά μ ε δ ύ ο - τ ρ ία π ρ ο σ ώ π ’ς > .« Κ α λ ά ,
θ ε ία » , ε ί π ε ν κ ’ έκείνε. Ό Μ ο λ λ α ­
π τ ο υ ρ ρ α χ μ ά ν τ ς , το ί Τ ο υ ρ κ α ν τ ί ω ν μ ει­
ζ έ τ ε ρ ο ς κ α ί ά σ ’ σή χ ω ρ ί ’ το ί μειζε-
τ έ ρ τς, μέ τοί Ρ ω μ α ί ο ις Ρ ω μ α ί ο ς ετον
κ α ί μέ τοί Τ ο ύ ρ κ ’ς Τ οΟ ρκος, τ ή ν μ ά ­
ν α μ ’, δ ο υ λ ε υ τ ά ρ α ι ν α ν κ αί ΰρ οκ ο μ-
μ έντσαν, π ο λ λ ά έ χ τ ιπ ά ρ ’ έπο ΐνεν
* τ5 ν ' τ ζ°τμή<: τήν π ό ρ τ α ν ε ί χ α ν
μ ε ς λ ή δ . Ά τ ό ς , ό Π α ε ρ δ ά μ ’ς, Ά -
β ρ ά μ ’ς, ό Λ ο κ ο ύ ρ τ ς ό Κ ε χ α γ έ ς κ α ί τή
Κ ιζ ή ρ ’ ό Λ ά ζ α ρ ο ν ό Γ ο υ ρ ο υ τξ ή ς. Έ
τ υ χ ε ν ν ά ε ί ν ’ έ κ ε ΐ κι ό Μ ε χ μ έ τ έφέν-
της ά σ ’ σή Μ α κ λ έ λ κι ό ζ ό χ ’ς ό Μ ολ-
λ ά ς κ έ ν α ς κι ά λ λ ο ς π ’ έ ρ θ α ν σό
γ ο ύ λ ε μ α ν τή Π α ρ α σ κ ε υ ή ς . Έ κ ε ΐ έτέ-
ρ ε σ α ν τ ά δ ο υ λ ε ί α ς τοί χ ω ρ ε τ ίω ν , π ’
έ π α ΐν α ν σ ’ ό ρ μ ά ν ’ κ ’ εκοφ ταν κρυφά
ξύλα. Ά π ’ έκέσ’ ερχουνταν. Ά σ ’ σ'
έ μ έ τ ε ρ ο ν τ ' ά λ ώ ν ’ κ έ σ ’ ε ρ θ ε ν ν ά πε-
ρ δ . Ή μ ά ν α μ* ά μ ο ν τ ' ε ίδ ε ν ά τ ο ν
έ σ ’κ ώ θ ε ν ά ν ’.
— Κ α λ ό ν κ' ε ύ λ ο γ η μ έ ν ο ν τ ’ ά λ ώ ·
νι σ ’, ε ί π ε ν ρ ω μ έ ΐ κ α τή μ ά ν α μ'.
Κ α λ ώ ς τόν εύλογημένον, είπ εν
ά τ ο ν κ ' έκείνε.
— Κίρβα, ε ί π ε ν έ κ ε ΐν ο ς , έ μ ε ΐς έθαρ·
ρ ώ ά γ λ ή γ ο ρ α θ ά κ ό φ το μ ε , έ π ά ρ τ ε
υ σ τ έ ρ α κα^ τ ' έ μ έ τ ε ρ ο ν τ ό ζ ε υ γ ά ρ ’.
Ε σ ύ έ ξ έ ρ ω π ο λ λ ά σ τ ε ν ό χ ω ρ ο ς ε ίσ α ι
σ ά δ ο υ λ ε ί α ς ι σ ’, ν ά κ ό φ ’ς ά γ λ ή
γορα.
— Ε ύ χ α ρ ι σ τ ώ τήν τιμή σ ', ε ί π ε ν ή
μ ά να μ . Εγώ π α άτό έπα ρα κά λεσ α
τήν Μ α χ π ο ύ π .
Τ ' ό λ ο μ έ ρ α έ έ ν τ ο ν j k ' έ έ ν τ ο ν οί
337
Χρονικά τοϋ Πώντου
Μ ο λ λ ά ν τ έ κ ο ψ α ν . Καί τ ά β ο ύ δ α ζ ε γ - έ τέ ρ ε σ ε ν σ ό ν ο υ ρ α ν ό ν κ ιά ν . « Α μ ά ν ,
γουρπάνι σ’ Ά εστράτη γε έ κ ε ΐν ο ς
μ έ ν α δ π ω ς ε τ α ν , μέ τό ζ υ γ ό ν ’ κ α ί μέ
τό τ δ ά ν ’ έ φ ε ρ α ν ά τ α σ έ μ έ τ ε ρ ο ν τ' έ το ν σή Χ ο υ ν τ ο ύ ζ ’ τό Π α ρ τ ίν μερέαν
ά λ ώ ν ’. Τ ο υ κ ά ν ' ε’ί χ α μ ’ έ μ ε ΐς έ ν α ν κι — μή βρέεις !». Κι ά σ ’ σήν ά κ ρ αν πα
ά λ λ ο . Σ ’ έ κ ε ΐν ο ε ζ ε ξ α μ ’ ά τ α . Ο ϋ ς σ ά β ο ύ δ α μέ τό ό χ δ ά ε μ α ν : «Χόι λε λ έ ,
άτότε κάμποσον έκόπαν τά σ τά χ α χ ό ι λ ε λ έ , χ ά έ λ ύ ε ν, χ ά έ κ ό π ε ν , χ ά
μ ο υν κ α ί τό λ ά λ ε μ α ν τή β ο υ δ ίω ν κι έ σ έβ εν σ ’ ά χ ε ρ ώ ν ’, χ ό ι λελέ, χ ό ι λ ε λ έ -
ά λ λ ' εΟκολον ε τ ο ν . Έ δ έ κ α ν ε τ ’ έ ν α ν χ ά έ λ ύ ε ν , χ ά έ κ ό π ε ν , χ ά έ σ έβ εν σ ’ ά ,
τό ζ ε υ γ ά ρ ’ έμέν κ α ί τ ά λ λ ο έ λ ά λ χ ε ρ ώ ν ’» έ δ ίν ε ν έ ν α ν θ ά ρ ρ ο ς σ ά β ο ύ δ α .
Τ ό λ ίβ ό λ ί γ ο ν ό λ ί γ ο ν έ τ ρ ά ν υ ν ε ν ,
νεν ή μ ά ν α μ ’. Τ ’ έ ν α ν έ π α ΐ ν ε ν δ ε | ά
ε ρ θ εν ά π ά ν ’ σό χ ω ρ ί ο ν ^ έ μ α ύ ρ υ ν ε ν
κ α ί τ ’δ λ λ ο ζ ε β ρ ά Ό ν τ α ν ε ρ χ ο υ ν τ α ν
κ ’ έ χ ά λ κ υ ν ε ν . Π ο λ λ ά ’κ έ δ έ β εν , ί
ν ’ ά ν τ ι δ α β α ί ν ’νε τ ’ έ ν α ν τ ’ ά λ λ ο , άσ'^ στραψ εν κ ’ έβρόντεσεν έναν δύο φ ο ­
σ ’ έ ν α ν τό μ έρ ο ς έ σ ύ ρ ’να^ έ γ ώ ά π έ σ ' ρ ά ς . Τ εροΟμε οί Μ ο λ λ ά ν τ π ά τ ό
κι ά σ ’ σ ’ ά λ λ ο ή μ ά ν α μ ’. Τ ό κ ε ρ α κ ό μ μ α ν κ ουντο Ο ν ά τ ο σή σ τ ο ύ β α ν
τ ί δ ’ έκεΐ έ γ ι α ρ ά ε υ ε ν Ό π ω ς ε τ ο ν δε-
άφκά.
μ ένο ν σή β ο υ δ ί’ τ ά κ έ ρ α τ α , ά μ ο ν τ'
— Ά φ έ ν τ α , είπ εν ή μ ά ν α μ ’ τό ν
έ σ ύ ρ ν α το ό λ ί γ ο ν , τό β ο ύ δ ’ έ γ ύ ρ ι ζ ε ν
Μ ο λ λ ά ν , ντό λ έ τε , θ ά β ρ έ χ ;
έκεΐ μερ' έ θ έ λ ’ν α . Τ ό κ ε ρ α τ ί δ ’ έ ν α ν
— Σ έ ρ ε ψ ο ν , σ έρ εψ ο ν, κίρβα^ ε ί π ε ν
δκοινίν έ το ν κ α ί σ ήν ά κ ρ α ν ά θ ε εΤχεν
έ ν α ν θ ε λ έ κ ' κ α ί έ θ ε λ ά κ ω ν α ν ά τ ο σή έ κ ε ΐν ο ς . Έ μ ε ΐ ς π ά ’κ ’ έ λ έ π ς, σή
β ο υ δ ί ’ τά κ έ ρ α τ α . Ά έ τ σ ' π ά τ ’ ό λ η ­ σ τ ο ύ β α ν κ ο υ ν τ ο ύ μ ’ τ ό κ ό μ μ α ν .
μέρα ά σ ’ σ ’ έπ έρ α σ εν καί τ ’ ά λ λ ο Ά ρ * οϋς νά τδ α μ λίζο μ ’ τ ’ όμ μάτα
τό ζ ε υ γ ά ρ ’ π ά ερ θ εν μέ τ ’ ή λ ’ τή δ ύ ­ μ ο υ ν ή μ ά ν α μ ’ κ ’ ή Β α ρ β ά ρ α έ λ υ σ α ν
ν α μ η ν κ α ί τή ζ ε υ γ α ρ ί ω ν , τ ’ ά λ ώ ν ’ έρ- τά βούδα κ’ έδέβασ αν ά τα σά χω ρά
χ ίν ε σ ε ν ν ά κ α τ α κ ό φ κ ε τ α ι . Τ ά κ ο κ κ ία φ α κ έ σ ’ κ ’ έ ρ χ ί ν ε σ α ν ν ά τ ο π λ α ε ύ νε
έρχίνεσ αν νά φ α ίντα νε ά σ ’ σ ’ ά χ ύ ρ α τ ’ ά λ ώ ν ’. Μ έ τό τ α π ά ν ’ καί μέ τ ά
ά φ κ ά . Τ ά β ο ύ δ α π α έ υ ρ α ν τ ό ν κ ά μ ­ λ ε γ μ ι τ έ ρ α έ σ έ γ κ α ν ά φ κ ά σή σ τ ο ύ β α ν
π ο ν ε ϋ κ α ιρ ο ν μέ τ ά μ ο υ ν τ σ ο ύ ρ α τ ο υ ν δ σ α έ χ ώ ρ ε σ α ν — ή σ τ ο ύ β α μ ο υ ν μ ι­
χ ο ρ χ ο τ ε ύ ’νε κ α ί τ ρ ώ ν ’. Ή Β α ρ β ά ρ α κρόν Ι τ ο ν ε —κ α ί τ ά λ λ α έ κ ο υ μ ο υ λ ία -
π 'έ λ ε π ε ν ά τ α έ τ ζ ά ί ζ ε ν : « Λ α λ έ σ τ ’ σ α ν ά τ α ά π έ σ ’ σή μ έ σ ’ τ ’ ά λ ω ν ί ’.
Έ μ ε ΐ ς π ά έ σ ύ ρ ν α μ ’ ά π ’ έ μ π ρ ο σ τ ά τό
ά τ α , λ α λ έ σ τ ’ α τ α , δ λ α τ ά κ ο κ κ ία
τ α π ά ν ’ μέ τ ’ έ ν α ν δκοινίν δ ε μ έ ν ο ν σό
έ φ α γ α ν » . “Α μ α ή μ ά ν α μ ’ έ λ ε γ ε ν ά ­
λ ά β ’ν ά θ ε κ α ί ή Β α ρ β ά ρ α έ Κ ο ύ ν τα ^
τεν: «"Α ς τ ρ ώ ν ε κι ά τ ά π ά ’ π ο ί δου·
νε ν ά π ο π ί σ ’ ,μέ τό λ ά β ’. Η μ ά ν α μ
λ ε ύ ’ θ ά τρ ώ ε ι. Μ ό ν ο ν τ ε ρ έ σ τ ε κ αί
τοΟ β ρ α δ Γ ν ά μή π ο τ ί ζ ε τ ’ ά τ α π ο λ λ ά , μέ τ ό λ ε γ μ ε τ έ ρ ’ έ π ο ΐ ν ε ν δ σ ο ν ο υ λ τ ς
δ ο υ λ ε ία ν . Ά μ ο ν τ ' έ κ ο υ μ ο υ λ ί α σ α μ ’
π ρ έ σ κ ο υ ν τ α ν τ ά κ ο κ κ ία ά π έ σ ' ά τ ο υ ν
τό π α ρ α π ά ν ’ ά π έ σ ’ σή μ έ σ ’ τ ’ ά λ ω -
κ α ί σ π ά ν νε».
v l \ έ σ υ ρ α ν ά π ά ν * τ ά τ ζ α τ ς ίμ α κι άτι
Π ο λ λ ά ’κ ’ έ π ή γ ε ν τ ’ ά λ ώ ν ’ έ έ ν τ ο ν όλόγερα τά τ ο υ κ ά ν α καί τά ζυ γό ν α
τή λ α γ μ ε τ ε ρ Γ . Έ φ έ κ α ν τ ό δ ι κ ρ ά ν ' κ α ί
σ ό γ ι ά ν ’ κιάν* ν ά μή π α ί ρ ’ ά τ α ά έ -
κ λ ώ θ ’νε μέ τό λ α γ μ ε τ έ ρ ’. Ό ή λ ο ν θ έ λ
ρ α ς κ α ί έ ξ υ σ α ν ό λ ό ε ρ α ψ ιλ ά ψ ιλά
ά κ ό μ α ν π ο λ λ ά ν ά β α σ ι λ ε ύ ’-JO κ α ιρ ό ν ά χ ύ ρ α ν ά τ ρ έ χ ’ τή β ρ ε χ ή ς τό νε ρ ό ν
χ α ρ α δ ο ξ ί α . “Α μ α π ο λ λ ά κ ’ έ π ή γ ε ν , έξ· κ α ί ν ά μή έ μ π α ί ν ’ ά φ κ ά σ ά κ ο κ ­
ά ν α χ ά π α ρ α έ ν α ν λ ίβ ’ έ φ ο ύ ρ τ σ ιξ ε ν ά σ κία . Κ ί χ α μ ε τ ύ χ η ν κ α ί ά γ λ ή γ ο ρ α έτε·
σή Χ ο υ ν τ ο ύ ζ ’ τό Π α ρ τ ίν . Ή μ ά ν α μ ’ λ ε ί ω σ α μ ’ Ά ς ε ί ν ’ κ α λ ά οί Υ ειτο νά
έσυνεπήρεν άτην ό φόβον. «Β αρβάρα,
δ ε ς οί Μ ο λ λ ά ν τ ’ π ά , κ ’ ή Κιζηρίν.α
ε ίπ ε ν , γ ι ά λ α λ έ σ τ ε . Ά κ ε ΐ ν ’ τό λ ί β ’ π ' ε ρ θ α ν κ ’ έ β ο ή θ ε σ α ν . Κ ’ ή Χ α β α ν ί-
βρεχήν έ χ ’ Λ αλέστε ά ς κόφκεται ό
τ σ α π ά ε τ ρ ε ξ ε ν ά σ ' σό χ ω ρ ίο ν κ έ-
λ ί γ ο ν κι δ λ λ ο ν ά έποροΟ με κ α ί σ ε ­ κ α τ έ β ε ν έ κ ε ΐ κ ’ έ β α λ ε ν χ έ ρ ’.
ρεύομ' άτο» Ά ρ ’ έ λ ά λ ε σ α ν σ ’ έναν
Π ολλά κ’ έπή γεν τά κ α τ α ρ ρ ά χ τ α
γ α ρ ά ρ ’, τ ά β ο ύ δ α π ά έ ν ε γ κ ά σ τ α ν ,
τ* ούρ ανοΟ έ ν ο ίγ α ν . « Β α ρ β ά ρ α , Β α ρ
έ ν α - δ ύ ο π ρ ο σ ώ π ’ς έ π ρ ό φ τ α σ α μ ’ κ ’ έ
β άρα, ε ί π ε ν ή μ ά ν α μ’, τρέξον ά δ α -
π ο ί κ α μ ’. Ή μ ά ν α μ’ έκατόν φ οράς
 308
Χρονικό
π ά ν ' σό μ έρ ο ς, γ ό μ ω σ ο ν μέ τό μα-
κ έ λ ' κ α ί τ Μ φ τ ά ρ ' τή ν ε ρ ο ΰ τ' α ύ λ ά κ ’
ν ά μή β ρ έ χ ' ν ε ρ ό ν ά π έ σ " σ ' ά λ ώ ν ’
κ α ί δ έ β α σ ο ν ά τ ο π λ ά ν κ έσ '»
Ή Β α ρ β ά ρ α έ π ή ε ν κι δ ν τ α ν έ κ λ ώ
σ τ ε ν έ β ρ ά χ ε ν κ αί λ ο υ λ ο ύ τ σ ’ έ έν το ν.
Ά σ ^ σή σ τ ο ύ β α ν ά φ κ ά τεροΟμε π ώ ς
β ρ έ χ ’. Β ρ ε χ ή ν , π ο λ λ ά δ υ ν α τ ό ν βρε
Χήν. Η κ ο υ ρ ε μ μ έ ν τ σ α ή Τ ε μ ε ν ίν α μ α
ν α χ έ σ α έ τ ο ν κ α ί ’κ ’ έ π ρ ό φ τ α σ ε ν ν ά
σ ε ρ ε ύ ’ δ π ω ς έ π ο ε π ε ν τ ' ά λ ώ ν ’ν ά τ 'ς .
Σ υ γ ε ν ο ύ ς κ ' ε ί χ ε ν κ ’ οι γ ε ι τ ο ν ά δ ε ς
ά τ ' ς οί ΤοΟρκ’ π α π ο λ λ ά κ έ θ έ λ ν<ιν
ά τ ε ν Κ λ ω σ τ έ σ α έ τ ο ν ε κ* έ κ ε ΐ ν ’ π α
έξερ α ν ά το Ή μ ά ν α μ' έκεϊ π α έπρό
φ τ α σ ε ν . * Ό ν τ α ν έ σ τ ε ιλ ε ν τήν Β α ρ β ά ­
ρ α ν σ ’ α ύ λ ά κ 5, έκεΐνε μέ τό λ ε χ μ ι τ έ ρ 5
σ ’ ώ μ ίν ά τ ’ς, σ ’ έ ν α ν σ ο λ ο ύ χ 5 έ φ τ α
σ ε ν σή Τ ε μ ε ν ίν α ς τό γ ι α ρ τ ί μ ’. «Χ ά-
ιτε, ρ ίζ α μ ’ Ν α ζ λ ή , μή τ υ ρ α ν ν ίε σ α ι..
ά τ ώ ρ α δ λ α σ ε ρ ε ύ ο μ ’ ά τ α . Ά η λ ί τόν
μ ο ν α χ ό ν . Τ ό φ α γ ί ν π α μέ τοί π ο λ λ ο ύ ς
έ χ 5 ν ο σ τ ιμ ά δ α ν » . 'Α τ ά έ λ ε γ ε ν τήν
Β αρβάραν ή μ ά να μ ’ δντα ν έγΰρτσεν
ά σ ’ οή Τ ε μ ε ν ίν α ς τ ’ ά λ ώ ν ’.
(Συνεχίζεται)
Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : τ σ έ φ α (τό τ σ έ φ > = ά
γριά δα ' ό π ιδ κ ά ν ' = πία ω θε' ίφ τ ά ρ ’=
φ τιά ρ ι τ σ α κ έ λ '= τ σ ά π α · ά π ο τ σ ο υ φ ί ζ ω
κα θα ριζω απο τα άγριο, χόρτα1 έ ξ έ γ κ ε ν
= 1 β γ α λ ε τ σ ό χ α ^ ν τ όπιο μάλλινο πανω·
φορι' σ τ ο 0 β α = σ τ ο ά , ύπόΟιεγο' π α τ ι χ ά ν
— κο ύφ ω μα μ ίο ' στόν τοίχο σαν τονλάπι'
γ ι ά ν α γ ι ά ν α —Α τ. y a n , πλά για-πλά για'
ή μ π α ν = δ π ο ν έ χ τ ά λ ε υ ε ν = εσκάβε
τ σ ο υ ρ α ν έ α ς = θ ά μ ν ο ι που ά π τά κλαδιά
τους φτιάνουν σκούπες Κ α φ ο ύ λ '= φ ο ν ν -
τωτό μέρ ο ς· τ ε β ό ρ ’=<5^Γρο βελονοειδές'
οΟ μπαν=όποι>· ό τ ά δ ε ς = λ.τ. oda, δω ­
μ ά τια τιδ εμ ές σ α ν Ιδ α = π α τω σ ά ν ιδ α ' έ-
κ ο υ μ ο υ λ ί α σ ε ν ^ ά ί ί ν , * (λέξη λατινική)
κ επ ία = = κ ^7ΐοΓ γ ο υ ρ ν ά ν = λ. τ. k u r n a ,
βρύση-κάνουλα' φ ω σ ία = λακκούβες έ·
τ δ ά ν τ σ α μ ε = ρ α ΐ 'τ / σ α (Μ«' έ τ ι ζ λ ά ε ψ α μ ε =
Α.τ. d iz le m e k , τα κ το π ο ιή σ α μ εκ α ζ κ ά ρ ’=
γρα νίτη ς κ ά ν τζ α ς = λ .τ.ΪΆ η ο Ά ,ά γ κ ίο τ ρ ια ·
π α τ δ ή = ά < 5ελ<ρΐ7, προοαγόρευση γιά μεγα-
λντερη· έ κ ό μ π ω ν ε ν = ξεγελούσε' ’θ ε μ ά
σ ε = κ ο λ α κ ε υ τι* ά και προστατευτικά: ανά­
θ εμ ά σε' σ ά ν κ ι = Α . Τ. s a n k i , ώ σ ά ν ά·
χ ά ν χ α — ά γκ ά θ ια ' σ ε1 χα = 1 νώ . ε κ εϊ πού'
** ·
τ·0 Πόντου
ουμφω νια όνο σπιτιώ ν π ον είχαν
άπό ενα βόδι νά συνεργάζονται και νά
τά ζέψουν πάντα μ α ζί. Ή τήρηση τής
συμφω νία ς ήταν αυστηρή, Ιερή' νεγκά -
δ κ ε τ α ι = κουρά ζειαι' γ ρ α ο ύ = υγρασία,
δροσιά, πά χνη · ν ε μ λ ε ν ε ύ κ ο υ ν τ α ν = λ.τ.
n e m l e n m e k , υγραίνονται θ ά ρ ο ύ ζ ο μ ’
ά φ κ ά = # α ρίξουμε κάτω κ ο υ ρ ά ζ ω =
λυγάω και σπάζω φ ά ζ ω = τα γίζω ζυ·
■ γ6\^= ζνγός· ά \α σ τ ιά λ λ ω = ξ ε χ ν ώ - λ α
λ α χ ε μ έ ν ο ς = καλομαθημένος, χαϊδεμέ
νος’ έ τ ά ρ α ξ ε ν = ανακάτωσε' ά μ ν ό ν =
λω ρίδα χω ραφιού, πού τή χερίζαν ek
κάθετα κ ο μ μ ά τια ' έ κ ο ιμ έ θ α μ ε έ ν α ν ά·
μ ν ό ν == μ ιτα φ . σημασία : κοιμηθήκα με
τόση ώρα, όση περίπου χρειάζεται γιά νά
θερίσει κανείς έ ν α ν ά μ ν ό ν έ γ ν έ φ ’σα-
μ ε — ξυπνήσαμε' έ τ ζ ( ρ τ ιξ ε ν = ^ π ν κ ε · κ υ ­
ριολεξία : άναβλυζω, ξεπετάγομαι' τό γ α ί ·
μ α ν έ τζίρ τιξ εν = το α ίμ α ζεπετάχτηκε'
ά μ ά ν - ά μ ά ν = Α . ι . h e m a n , π ερίπου' ένα-
ξ ά '= λ ιγ ά κ ι· ’Α σ λ ά ν κ α ί Γ α π λ ά ν = Λ . τ .
a r s l a n κ α ί k a p l a n , λιοντάρι και τίγρι,
κολακευτική προοαγόρευση ατά βόδια' έ·
τ ο γ ρ ά ε υ α ν — Α.τ. t o g r a m a k , κομ μά τια
Cav χ ά μ ’= Α . n . h a m , άγουρο■ γ α ρ κ ό ν
μικρός ιανρος' λ ά ί ζ ε ς = χοννοναεζ'
σήν έ β ό ρ α ν = στόν Ϊσκιο τό δροσερό
λ ά χ ' = > α λάχει, είθ ε' σ ε ρ ε ύ ο μ ε = μ α ­
ζεύομε (οωρεύομ»)· Χ \ λ α = λ . α . ilia fj
llle, προπαντός· άσ" σ ό ν λ ό γ ο ν ά τ ’ς
'.Κ έ βΥα ίν ' = ^ β γαίνει άπό τό λόγο της,
ο,τι τού λεει κάνει ίβ 0 ρ ιο ^ιο ιν = λ ίχ νισ μ α ι
έ χ τ ι π ά ρ = λ. a . i t i b a r , Ικ τίμ η σ η ' μεζ·
λίδ — λ.α. m e c lis , συμβούλιο' γ ο ύ λ ε -
λαν λ. τ. k i l m a k , μω α μ εθ α νική θ ρ η ­
σκευτική τελετή τής Π αρασκευής· θ ε λ έ κ ’=
θη λιά μ ε ρ ’ έ θ έ λ ' ν α = π ο » ήθελα' μουν·
τ σ ο ύ ρ α = μούρες έ τ ζ ά ϊ ζ ε ν = φώναζε
λ ε γ μ ι τ έ ρ ’ — λιχνισ τή ρι· ά ν α χ ά π α ρ α = »
ξαφνικά λ Ιβ ’= σ ύ ν ν εφ ο έ φ ο ύ ρ τ σ ιξ ε ν · =
ξεπρόβαλε' γ α ρ ά ρ = λ .& . k a r a r , ρέγουλα'
ό χ δ ά ε μ α ν = Λ . τ . o h s a m a , φωνές προτρε­
π τικές στα ζωα κ ουντο Ο ν^^σπρώ χνουν'
σ έ ρ ε ψ ο ν = μάζεψε- τ δ α μ λ ί ζ ω τ ’ όμ μ ά -
τ α — Ανοιγοκλείνω τά μ ά τια (κα μμ ύω ).
τ ο π λ α ε ύ ω = λ.τ. t o p l a m a k , μα ζεύω
λ ά β = λαβή■ τ ζ α τ ζ ίμ α = κουρελούδες'
εξυσα ν= ?χυσαν' κουρεμμέντσα=χα-
ψερή' σ ’ Ι ν α ν σ ο λ ο ύ χ = σέ μ ι ά στιγμή
( σ ο λ ο υ χ = λ . τ. so lu k , Αναπνοή), γ ια ρ -
τ [ μ ' = λ. τ. y a r d im , βοήθεια * σ έ λ τ α =
λ.τ. Sel, πλήμμνρες.
Χρονικό τοΟ Π ό ν τ ο υ
Α Ν Ε Κ Δ Ο Τ Α
ΚΑΥΚΑΣΟΥ
Ό Κ ο σ μ ά γ α ς.
ΤοΟ ΛΛΖ· ΠΛΜΒΓΙΩΤΙΔΗ κ ιά ν ’ νά γυρεύ* κ5 ένας Ιμερίτσα^ εΐπεν
Ά σ 5 σό Γιολκεσμέζ, άσ’ οή Κ αοσί’ τά
χωρία, δ Κοσμάγας πολλά τσιγγούντς
ειονε, εσχωςεμένον (λαφρόν ή νΰχτα τ ).
Ά μ ο ν εκείνον κι αλλο χ ο υ ρ ’ εποΐχβν καί
τά παιδία t ’.
Έ ν α ν ημέραν δ παραγυιός άτουν εφυ·
γεν και τά δουλείας επέμναν ά π ά ν’ σό
πρόσωπον. *0 παιδάς ά τ ' είπεν τόν Κο-
ομάγαν: _ ,
— «Τά'ςχ! εγώ θά πάγω τερω και φέ­
ρω εϊ να ν ιπαραέν». ^
ΝέΧσα, επήγεν ο* Svav χωρίον ευρεν
εΓναν πβραέν, εϊναν φτωχόν καί πουαλε-
μένον, έσυμφώνεσεν άτον κ’ εκλώστεν
δπ ίσ’. , ,
— Νέπρε, Θόδωρε! ιίπεν άτον ο κυρτς
άτ’, ντ’ εποικες;
— T a t a , εΐπεν, επίασα εϊναν παραέν!
= Κ α ΐ πόσον επίασβς ατόν;
* — Τ ά ι α ! εΐπεν δ Θόδωρον, Ισυμφώ-
νεσα τον εναν άπασίν (20 κ α π ικ ια = 5 0
λεπτά προπολεμικά, μέ λίρα 25 δραμες)
τβν μήναν. Τό ψωμ'ιν πα σήν γούλαν ατ
τό φ αγίν πά, και τά τδ α ρ ο υ χ α τ πα
σήν γούλαν άτ’.
Ό Κοσμάγας εΰχαριστέθεν, εχαμογέ-
λασεν, και
— Νέπε, εΐπεν, εσύ ντ’ αφορισμένα
εύρες άτον! τ’ Ιμέτερα τά τδαρουχα^ «ά
>κ’ επόρεσες νά Ιποϊνες άϊά σήν γούλαν
δ τ ’ ; ...
Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : χ ο ν α '— χειρότερα’ τ ά ι α
= λ . τ. d e d e , πάπος, πατέρας' π α ρ α έ ς =
παραγιός, υπ η ρ έτη ς’ νέ’£σε=λ. τ. ije ise
τελοαπάντω ν' π ουγαλεμένον=λ. τ. b u -
n a l m a k , κοκομοιριασμίνον από ανέχεια,
από στενοχώ ρια' σήν γούλαν ά ι ’= σ τ ό
λαιμό του. Μ ετ. αημ. άπό δικά τον.
ΧΑΛΔΙΑΣ
’Α δ ε λ φ ή τ ή Δ ε α π ό τ 5.
ΤοΟ Γ. ΚΗΝΔΗΛΛΠΤΗ (KRMI)
Ό Γερβάσιον δ Δεσπότ’ς εποΐχεν σό
Kdv’ σερανιαδύο χρόνα δεσποτικήν. Ε Ι -
Χεν κ’εϊναν άδελφήν χέραν, §φτωχέσσαν
καί πολλά άδκεμόχτιστον. "Αμα έτον καί
309
πολλά άχουλλοΐσσα, πού ’κ επαιρ νεν ο
νοϋς τ ’ ά ν θ ρ ώ π ’.
'Ε ν α ν ήμέραν επήγεν σην Ιμεραν
άτεν: «’Αδκεμόχτιστος, κ ’ εντρέπεσαι
και γυρεύ’ς, π ’ έεις άδελφόν Δεσποτ *.
Ε ΐπ ε ν άτεν κ’ εκείνε: « Ά δ χ ε μ ο ς αν εί­
μαι, δς Ιντρέπεται δ θ ε ό ν ’ και φτωχέσ-
σα αν είμαι δ ; εντρέπεται δ Δεσπότ’ς· εσύ
ντό θ ά δ ί’ς, δός».
Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : χ έ ρ α = χ ή ρ α ' άδχεμόχτι-
α ιο ς— ά σ κ ημ η ' άχουλλοΰσσα=λ. τ. a-
k illi, έξυπνη· νά γυρεύ’= ν ά ζη τια νέψ ει'
η έεις = π ο ν εχεις.
ΣΑ Ν ΤλΣ
‘Ο η α ρ ά δ ε ιο ο ν κ' ή κόλαση·
ΤοΟ ΜΙΛΤ. ΜΥΜΦΟΠΟΥΑΟΥ
*0 πάπο μ' δ Π ιπιλίκας άσ’ σ’ Ί δ χ α -
νάντων Itov καλός τιλκέρτς και επέγνεν
σήν “Αγκυραν ά π άν’ κεκά σήν ξενιτείαν.
Έδούλευεν σ’ ένός πέγ* δσπίτ’ « « L 5
πέγτς είχεν άτον αμον άδελφόν. Ό Π ι-
πιλίκας επέρεν θάρρος, έτον^ και πολλά
μασχαράνος καί ξάι τόν π έγ’ εσαλά-
ε υ εν έλεγεν ήνταν επρόφιανεν εμπ ατ^
κεκά. "Αμάν δ πέγτς πά εποϊνεν γιά τ
Ικεΐνον παλαλά. Έ ν α ν ήμέραν λέει άτον
δ πέγτς:
— Κά θά λέγαμε, Δημητρη ^υ σ τά,
άβουτοιν οι γυναίκ3, τ εμετερον^ ας ειν
τ’ εσέτερον α; είν’, πίσ κα μιλλετα είναι.
Τ ’ έμέιερον δ Μουχαμέτς λέει: κανένας
γυναίκα σόν τιαράδειοον να ιιαει ^ ετιο*
ρεΐ, δλ’ ά ιο υ ν θά π ά γ ’νε σήν κόλασην.
Γ ιά τ* εσάς *οι κιαούρτς πά λέει: 0 1
κιαούρ' ποϋ θ ά εποροϋν κ ’ ελέπ νε τον
παράδεισον δν κ ’ Ιφ τά γ ’νε καπουλ το
σωστόν τήν πίστ’; “Ελα εσυ,^μαστορα
Δημητρη, κρίμαν σ’ Ισέν, πρώτος μα-
στορας καί καλός άνθρωπος, καί να είσαι
κιαούρτς! Ά φ ’ς τήν π ίστ’ν §σουν κα_ι
έλα γίνον Τούρκος, κι άτότε δλα του
κοσμί' τά καλά θά είν' τ’ έσά καί δ π α ­
ράδεισον πα τ’ εσόν.
Κλώδκειαι ντό λέει άτον κι δ ΙΙιπιλης;
- Π έ γ ' εφέντη, νά ζεΐς χρόνα πολλά!
Ε υχαρ ισ τώ ντό δ γα π δς με καί θέλτς τβ
καλό μ’, δμα εύχαριστώ καί τήν τύχη μ

ν τ ’ έπυϊκε με κιαούρ". ΤδίνΚι δνταν πάγω
σήν κόλασην, τ’ εσέτ^ρον *ai *’ έμέιερον
οΐ γυναίκ’ δλ’ έκεΐ θά είναι καί θά φτά-
Υω χόδ-πέδ μέ τ’ έκεινούς. Έ σ ε ΐ ν δλ’
θ ά πάτε σόν παρ ιδεισον, άμα εγώ τήν
κόλασην ‘κ ’ έπορώ νά άπιδα βα ίνω , άσ’
σή γυναικίων ιό σεπέπ’.
*0 ηέγις δ νια ν έκ’σεν άτα έγέλαοεν
και άτόσον πολλά εύχαρίστέθεν, έξέγκεν
έδώκεν άτον έναν άσημένον γαλιόν’.
Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : τιλ κ έ ρ τ ς = 1 τ. d iilg e r ,^ a ·
ραγκός. nsyxt.— μ π έη ς ' ’κ* έσιιλλάευεν =
όέν λογάριαζε λ. τ. s a l l a m a k - μασχαςά-
νος = ευ&νμολόγος, άσχεϊος π α λ α λ ά =
τρέλες' ο ΰσ τά = Α τ. u s t a , μάστορη'
π ι σ ’κα=Λ. τ. pis, άκάΰαρτα μ ιλλέτα =
λ. τ. m ille t, πλάσματα, ε&νη" εςρτάγω
κααούλ’= π α ρ α δ έχ ο μ α ι, άαπάζομαι λ ά.
k a b u l - Tdi\Kt= A τ. g u n k i, διό τι' χόδ-
π ίδ = ^ κ φ ρ τονρ. διασκέδαση' σεηέπ’=
λ. a. s e b e p , α ιτία , λόγος· γαλνόν’=
πίπα .
Ό παπάς χ ’ ή ζο υ ρ ν ά τ ’.
Σή ΣαντΑ ενας ποπάς έιον α γ ρ ά μ μ α ­
τος και ολίγον τεβεχβλής. Π οπαδικήν ’κ*
έλογάριαζεν, ήνταν έπρόφτανεν έλεεν, τά­
ξην ’κ ’ είχεν, τόν Θεόν ’κ ’ έφοβάτον.
"Ε ν α ν ήμέραν δ Δεσπότς ό Γερβάσιον
έιαζιρλάεψεν άτον γιά τού κ ’ είχεν τά-
Εην. "Ε μ α θεν δ Δβσπότς ντό π α ίζ’ και
ζονρνάν χαΐ έφοβέρτσεν άτον. Ά τό τ ες δ
ποπας έζάντυνεν (ζατί ζαντός έτον) και
είπεν τόν Δ εσπότ’: Δεσπότ’ έφέντη, εθα-
ρεΐς κάτ’ έπορεϊς κ* έφτάς με; Τό καλυ-
μ άφ ’ ι-μ’ παίρτς, τό ράοο μ’ πά παίρτς,
τό π ετραχήλ’-ι-μ’ πά παίρτς, άμα τήν
ζουρνά μ ’ έπορεϊς και παίρτς;
Λ εξ ιλ ό γ ιο : τεβεχελής— λ. τ. te v e k *
k,eli, κοντός, η λ ίθ ιο ς ' εταζιρλάεψεν = λ.
τ. t a z i r l a m a k , έπέπληξε' ζ ο υ ρ ν ά = ό
ζουρνάς, πνευστό δργανο' έζάντυνβν=
τρελάθηκε.
ΜΜΤΣΟΥΚΑΣ
Ά ν ε μ ε χι ά γ ρ ά ν ε μ ε !...
ΤοΟ Γ. ΖΕΡΖΕΛΙΔΗ
Τοΰ γυναικίων μαναχόν κι ιε λ ίΐ’νταν.
Οδρανόν έκαραμούταισεν, τά ρ α χ ία ’κλεί­
δωσαν, άνεμον συντυλί*’ τοΰ δεντροΰ τά
Χ ρο ν ικά τ ο Ο Πόντο»
Εβδομάδα *κ’ Ιπέρασεν ΐνεται το
κλαδίιι, έβράδυνεν ό Θεός κ’ επαϊρεν χά τρανόν ή γιαγκοϋ, δγΟζί •ieodv* * i aj;a* ,·
τό χονωτόν. ται όλον τό παζάρ , ϊνται χουνδ *αι \
— Καρή, έγώ ft’ έπέγ’να σοΰ Νικόλα Κ Ι , ν 1° ά ·= ίί« « ·Μ ιά μ ο * μ ''τ 7 ; ’ 5’'“ Ϊ 5 ν t 6 μ α γα ζ ίν. ’Δέν V ΙγΧ Λ -^ «
κέσ’ νά τερώ πότε θά δ α ^ α ίν ’ χά, κάι* λλά ’κ εδέββν = 3 έ ν πέρασε πολλή ωρ κλειδιά μανάχον επεμ ναν σα χ ε ρ α μ ·
θ ’ έσημαρλάευα τον, άμα μετ’ άίκον 1 ι°δάκεψεν τή δουλ8ίαν=Γ<ρρ^ άντιληφ η- Πολλά ημέρας ’κ ’ Ιπέρασαν. ή
ετοακεψε^ rakm ak=evvo<w , κα·
καιρόν πουδέν *Κ1 πάω, τήν ψή μ’ σό χ , τό π ρ ά γμα ) & έαως· ή γυναίκα μ’, σό μωρόν απαν Κειται κι
για π ά ν’ ’κ εδρα,— κ’ Ιψβν τ ’ άψιμον, β· τηλαβαίνω )' άμον=ΙΑ .τ. nernci , r t e o w . · · Τό u » r ; κ * τ .
ποϊκεν τόν τσίχαρον ά τ \ τά ξύλα έλαντά· τ ε ο τ ί π · = ( λ τ. te r tip ) τέχνασμα κπρακιδ χόλλτσαμ* ά και άρ αέτσ „ * “ · “ V V
ξαν κι άτός έκαλοκάτσεν. ” μάνταλο· σό λαναρίδ’= σ τ ο λαναρι. μάννα μ’ τήν Έ ρ ή ν ε ν τρει εμ νες^ σ
Ή καρή έτέρεσεν τά σχέδια 'χαλάαν S
σ π ,η ·ι «Βδ . « -«.--. I » » « ι» ί , αι “ ’
πρ έπ ’ νά π α ίρ ’ τ’ έμπρα ’θ ε : Λ* . 2 ..Μ ,
KOTYQPQH Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : χ ΐ ρ $ * χ \ ς = δ ε ρ β ί ο η ς ' έκα-
— Ν έπρε κιά παρέ ας έλανάριζαμε ά-
Τ ή τε ρ β έ δ ’ ή π ρ ο φ η τεία . λ ά ιϊ ε υ α μ ε ΐ/ χ ιλ ο ύ σ α / .ε · Ιβ ό ρ ιζ α μ ε π α λ α ια
οΰτα τά μαλλία, κ’ έχχεν κά τό σακχϊν
ΤοΟ ΕΥΚΛ. ΘΡΟΥίΛΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ £ ύ θ * = λ ι χ ϊ ί ζ α μ ε παλιά άχυρα (παρ. I - ·
τά μαλλία κ' έρχίνεσαν. ’Ε ρ ι φ ’ς ξάν’, κ’
φ ράση : συζητούσαμε άποδω κι αηοκει
έείνε λαναρίζ’. •Ο σ’χωΟΒμένον δ ΓΙανίκας_ο Θρουμ-
νωρίς κανένα.σοβαρό θ έμ α )' K‘v ,l' T ^ .
Πολλά ’κ έδέββν : κρίκ! κ ρ ί κ ! κάτ’
χτυπά σήν πόρταν. Ή καρή βχδάκεψεν
τή δουλείαν : δ φίλος άτ’ς ! Α μ ά ν τό
LU sssfi-
τερτίιι’, έρχίνεσεν τήν τραωδίαν : Ζ σ ϊ ε ο ά = # υμ°ΰμαί 'yiayx0^ l ' \ ySSi'
« Ά ν ε μ ε κι άγράνεμε ντό χτυπάς τό κα·
τσαμ’ά = τ ' δνομάσαμε.
ρακίδ’, I ? ® d » * av «6ν νοΰ μ ^
άντρας-ι-μ’ ξάν’ τό μαλλίν κ’ εγώ άπάν’ V ’ Ι ό νά λέγω. «Σύντεκνε, - ε μ νες
ξβρω ντο να λ«ν ά, λέγω 06
σό λαναρίδ*» N t o s « οί»ν χ λ ω α τ ρ * .
και κουμπαρ - α* ο°ν » » β. £
(παραλλαγή... *’ εγώ ή λαναρίστρα).
χαΐ θάμαξον κ εσυ «ο», βΙ κβ μ ΤοΟ Φ. ΛΕΜΟΝΟΠΟΥΛΟΥ
Σ η μ . 'Ανάλογο άνέκδοτο μέ τις παρακάτω
παραλλαγές υπάρχει καί οτήν Τήνο (δέν ξέρω ναν ήμέραν, σό Κιντιν «™«ν ; έ° δ „ έσ»
δν καί σ’ άλλα μέρη τής Ε λλάδας). *Η πλη­ Έ ν α ν ή μ έρα ν, σήν Ό ρ τ ο ύ ν , 0
ροφορία τή ς.κ . Κ ατίνα: Φωακόλου Τηνιακιας, μ ένο ν δ Χ ρ η σ τ ό ν τη Λ ε μ ^ ς , ^ ο ω ^ ν
κατοίκου Α θ η ν ώ ν , Σ. Κροκιδά 27. κ ά τ ’ τό ν δ έ σ χ α λ ο ν , το ν I . Σ . U o e o x a
α) Ά Βοριά καί Νότα, μή χτυπάς τήν π ό ρ ια , ιταραδες έΑβημοσυν^ ^ δου_ ϊ “ ν ’κ ’έπ ό ρ εσ εν ν ά έ δ ίν ε ν ά το ν τήν α π ά ν ­
άντρας μου σακκιά δέν είχε καί στό μύλο δέν
β) Φύγε μπαμπούλα άπ' έ δ δ |έπήγε. τ η σ η ν κ α ι λέει ά το ν . , .
καί τοΰ παιδιού ό μπαμπάς είναι ‘δώ ΐ . ί Ε ϊ ώ «4 — Ά π ’ α τά δ ν ο ΰ ς -ι· μ ’ Κι ’
δοπο μ απεα ,, « Κ ατ' δ λέγω
κ ι' όταν ιρΰγη ό μπαμπάς 9 „ Ιδέχο -θ ’ ολ.Υ<>« «W8 · ^ φ · Ε ίπ ε ν ά το ν κ ι δ Χ ρ ή σ τ ο ν : -
έλα μπαμπούλα νά τό φας. _ Ά ν ’ΚΊ κ ό φ τ ’, ντό ς ά σ ή ν κ λ ω σ τρ ά .
°’ ' ώ « Α » »’ 9 ' . 5 , 0 ‘‘ί ^
Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : τοΰ γυναικίων μαναχόν
• σό σ π ή " ν έσουν πά τρεΐ ειστουν, ο Λ ε ξ ι λ ό γ ι ο : ντός & = χ τνπ α το ,δ ό ς »ο
'κι τελεΓνταν (φ ρ )= τ ώ ν γνναικώ νε μόνο
V! ^ Λά βγαίν’ και πάει και ξαν τρει
δέν τελειώ νουν— πολλά 'να ι που σκαρώ κ λ ω σ ^ ρ ο ,ό ς Μ -5 Ϊ
. t μ ’ ’Κί χ ό φ τ ’= ό νους μου dev xop
νουν οι γυνα ίκες' έκαςαμούτοοσεν=σκο
δέν κ α τα λα β α ίνω .
τείνιασε, κατσούφιασε' συντυλίζ’= τ υ λ /^ ε ι
πώς Τνομαι !
τδνα μ έ ταλλο, δέρνει α γρ ια ' επαϊρεν χά
τό χ ο ν ω τ ό ν = δ ρ χ ισ ε νά χιονίζη μ έ τήν
■ψυχή του' θ ’ έπέγ’ν α = # ά πήγα ινα ' θά
δα β α ίν’ κ ά = ϋ·' αναχώ ρηση κάτω (στήν
Γρα7ΐεζονντα)' θ ’ έσημαρλάι^υα (Λ. τ. is-
m a r l a m a k ) ι?ά παράγγελνα' μετ’ άΐκον
= μ έ τέτοιο πουδέν = πον&ενά' τήν ψή
μ3 σό γ ια π ά ν ’ ’κ ’ ΐν ο α = (φ ρ ) δέν βρήκα
τήν ψυχή μου στο ύπαιθρο, δέ διακινδυ
νεύω τή ζωή μ ου τσίχαρον = τσιγάρο'
έλαντάξαν = ϋλαμψαν μέ τή ζωηρή άνά·
φλεξη' έχαλοκάτσεν = οτρογγνλοκάϋηοε'
’χαλάαν = χαλάσανε’ νά π αιρ ’ τ ’ εμπρα:
’&(=ί(φρ) νά πάρη τό μπρός του, νά προ
 • 313
Χ ρ ο ν ι κ Ο το Ο Π ό ν τ ο^>________________________ ______________

Ό Μ ά ρ α ν τ ο ν.
Σ ό ν Ά δ ’ π ά ν ε ο( έ μ ο ρ φ ο ι χ ω ρ ίς τή ν έ μ ο ρ φ ό τ α ν ,
σ ό ν Ά δ ’ π ά ε ι κ α ί ό Μ ά ρ α ν τ ο ν χ ω ρ ίς ά ρ μ α τ ω σ ί α ν
κ ’ ή μ ά ν σ τ ’ ή χ ι λ ά κ λ ε ρ ο ς π ά ε ι κρ ο ύει σ ό ν " Α δ ’ τ ά π ό ρ τ α ς .
« Έ γ κ α τή ’οΟ μ ’ τ ά ά ρ μ α τ α ά ν ο ϊ ξ τ ε ν &ς έ μ π α ί ν ω ,
ό Μ ά ρ α ν τ ο μ ’ ν έ ϊκ ο ν π α ι δ ί ν κι ό Μ ά ρ α ν τ ο μ ’ τ δ ε χ έ λ ’κον
γιάμ* κ ρ ο ύ ν ’ σό νοΟν ά τ ’ τ ' ά ρ μ α τ α τ ’ κ α ί π ο ν ε ΐ ή κ α ρ δ ί α τ ’
καί στέκ' σόν "Α δ' π α ρ ά μ ερ α καί μ α ρ α γκ ο υ λ α σ μ ένο ς» .
Έ κ ’σ α ν ά τ ο οί έ μ ο ρ φ ο ι κ α ί ’μ α υ ρ ο φ τ ε ρ ο υ λ ία ν ,
έ κ ’σ ε ν ά τ ο κι ό Μ ά ρ α ν τ ο ν κ ' ή γ ο ύ λ α τ ’ έ γ ο μ ώ θ ε ν
κι ά π ό β α θ έ α ’σ τ έ ν α ξ ε ν κι ά π ό κ α ρ δ ί α ς ε ί π ε ν :
«Κΐ κροΟν’νε σ ό ν ο ϋ μ ’ τ ’ ά ρ μ α τ α μ' τ ’ ά σ η μ ο π λ ο υ μ ισ μ έ ν α
σ ό νοΟ μ ’ κ ρ ο ύ ει ν τ ό έ φ έ κ α σε π α ν τ έ ρ η μ ο ν σ ό ν κ ό σ μ ο ν
χ ω ρ ί ς κ α ν ά ν , χ ω ρ ίς χ ^ ρ ά ν , χ ω ρ ί ς π α ρ η γ ο ρ ί α ν
κι ά σ ά π α ρ α π ο ν έ μ α τ α μ ’,— ν α η λ ί έ μ έ ν μ α ν ί τ σ α μ ’ —
»ή μ έ ρ α ν έ ν ’ βοήν σ ό ν " Α δ ’, κ α τ ά β ρ α δ α λ α λ ί α ς ,
κι δ λ ε ν τή ν ύ χ τ α ν β ά ϊ ν α σ η ν , δ ά κ ρ α , μ ο ι ρ ο λ ο ΐ α ς !»
Λ εξ ιλ ό γ ιο : χ ι λ ά κ λ ε ρ ο ς = χ α * ο μ ο ί ρ α ' έγΚα = ε φ ε ρ α ' τή 'οΟ μ ’= τ ο ΰ γιου
μο υ' ν έ ϊ κ ο ν = ν ί ο - τ δ ε χ έ λ ’κ ο ν = λ . τ. c a h il, αμαϋο, πρω τάρικο, χα ϊδεμ ένο ' γ ι ά μ ’=
μ ή π ω ς' κ ρ ο ύ ν ’ σό νοΟ ά τ = ϋ υ μ α τ α ι' ή γ ο ύ λ α τ ’ έγ ο μ ώ θ εν = σ υ γκ ιν ή & η κ ε, τοΰ
ηρϋα ν δάκρυα ατό λαιμό' έ φ έ κ α σ ε = σ έ αφ ησα' β ά ϊ ν α σ η ν = όλολυγμός.
Έ σ τ ε ι λ ε ν δ ρ ά κ ο υ ς " Ε λ λ ε ν ο υ ς , έ σ τ ε ιλ ε ν δ ρ α κ ο π ο ύ λ α :
« Έ λ ά τ ε ν Σ α ν τ ά ς έμ ορ φ ο ι, έ λ ά τ ε ν π α ^ ί ά Ρς?* ,>
Κ αί τ* ά ε ρ λ ή ν τ ό ά λ ο γ ο ν σ ήν α ΰ λ ^ ν ά τ ς έ σ τ * λ τ σ ’
το ρ ίν κ α ί μ α υ ρ ο γ ό ν α τ ο ν , το ρ ίν κ α ί λ ε β ε ν τ ά τ ο ν
έπήρεν καί σ ά χ έ ρ α του χ ρ υ σ ά ά ν ο ιγ σ ρ ίτσ α
κ α ί έ ν ο ιξ εν τ ’ έ ξ ώ π ο ρ τ ο ν τό χ ρ υ σ ο κ λ ε ιδ ω μ έ ν ο ν
κι ά μ ο ν τό ν ή λ ε ν έ μ ο ρ φ ο ς ά ρ μ ο τ ω μ έ ν τ σ α νυ φ ε
κ α ί αέ τ ά έ μ ο ρ φ ό τ α ς ά τ ’ς ή Κ α ρ τ ε ρ ή έξήβ εν
Μέ τή ν χ α ρ ά ν καί μέ τό κ έ ϊ φ ’ έ σ ή β α ν ε σήν σ τ ρ ά τ α ς
Έ δ ε ϊ β ε ν έ μ π ρ ’ ό λ υ ρ ιτζ ή ς κι ά π ’ έ μ π ρ 6 T P « Y « J g 0V
κι ά π έ σ ’ σή μ έ σ ’ ό ο ύ ρ α ν ό ν κι ά π έ σ σή μέσ ό ήλε
κι ά π έ σ ’ σή μ έ σ ’ ή Κ α ρ τερ ή χ ρ υ σ ο κ α β α λ α ρ έ α ,
κι ό λ ό ε ρ α οί έ μ ορ φ ο ι κι δ λ α τ ά π α λ η κ ά ρ α ,
ά α ό ν άητοί χρυσόφτεροι χαί τρ ισ γα ιτα νω μ έν ο ι
κι ά μ ό ν δ ρ ά κ ο ι χ ρ υ σ ό ζ ω σ τ ο ι κ α ί τ ρ ι σ α ρ μ α τ ω μ έ ν ο
Ρ α ϊ ό π α έ π ι δ έ β α ν ε κι ά σ ’ σ ά ψ η λ ο ρ α χ έ α ς
κι ϊ σ ’ σ ά π α ρ χ α ρ ο κ έ φ α λ α , κι ά σ σ ά π α ρ χ α ρ ο τ ό π α
κι ά σ 1 σά τ ρ ε χ ο ύ μ ε ν α ν ε ρ ά ά π ό σ ο υ μ ά έδ ή β α ν .
Τ ’ ά π ό μ α κ ρ α έβόεσαν καί ν ά σ ’ σά τρ α ω δία ς
καί τά τρ εχούμ ενα νερά καί τά π σ ρ χ α ρ ο τ ό π α
καί τά π α ρ χ α ρ ο κ έφ α λ α λ α λ ία ς έγομώ α ν ·
κ α ί τ ά ρ α χ ά έ θ ά ρ ρ ε σ α ν έ χ ’νε χ α ρ ά ν κ α ί γ ά μ ο ν
κ α ί τ ά π ο υ λ ά έθάρρεσ α ν π ά ν ε σό π α ν ο υ ρ ιν
κ ’ έ κ ε ΐ ν ’ έ π ο ίρ ε ξ έ γ κ α ν ε τήν Κ α ρ τε ρ ή ν ,σ ό * *
" Ο ν τ α ν σ ό ν " Α δ ' έ π ά τ ε σ ε ν κι δ ν τ α ν σ ό ν Α δ έσήβε
έ α α υ ρ ο μ ο ιρ ο λ ό ε σ ε ν καί π α ρ α π ο ν ε μ έ ν α

Ή Καρτερή.

Ό χ ά ρ ο ν τ α ς έκ ό ν εψ ε ν σή Κ α ρ τε ρ ή ς τήν α υ λ α ν . έ π ά ρ τεν καί σ ά χ έρ α σουν ά π ό δ ιπ λ ά λ α μ π ά δ α ς .

« Έ λ α κι ά ς π ά μ ε , Κ αρ τερ ή, έ γ ώ γ ι ά τ ’ έσέν έ ρ θ α .» Α δ ά χ α ρ ά ν ’κι ϊν ε τ α ι , π α ν ο ΰ ρ ’κ ’ ε ύ ρ ισ κ α τ α ι.
Τ ά κ ά σ τ ρ α κ α σ τ ρ ο σ ε ία ν ε , τ ά π έ ρ α γ κ ι α ν ’ κ ά έ ρ θ α ν ΑΛΛ Λ α ο α ά κ α τ ά ν ε ρ ά κ α ί τ ά π ο τ ά μ α δ ά κ ρ α .
κ α ί τή κ ο ο μ ί’ τ 5 ά μ ά ρ α ν ι α σ ά δ ά κ ρ α έ τ α ρ ά α ν J ο ί φν ε ο ν τ ά δ ε ς μ α ρ α ι μ έ ν ', ν α η λ ί έμέν, μ α ν ν ί χ σ α μ !»
κ α ί τή κ ο σ μ Γ τ ά κ ρ έ ν ε ρ α έ ν τ α ν θ ο λ ά π ο τ ά μ α . . Α , , Λ Κ < , - κάτω · ’έ οθα ν= }/ο& α ν ^ σ ρ ά α ^ & ν α κ α τ ώ ϋ η κ α ν κρέ
Ό λ ε ν ό κ ό σ μ ο ν 'β ό ε σ ε ν ά σ ' σ ά μ ο ι ρ ο λ ο ΐ α ς ! Λ ε ξ ι λ ό γ ι ό Κ ά — κάτω 6 ‘rm v rd ΚΙΥ·ή0ει ρ ω μ ό ν α = η ρ ω ικ η ρω
κ' ή Κ α ρ τε ρ ή έ ν έ λ λ α ζ ε ν κ ’ ή Κ α ρ τε ρ ή έ φ ό ρ ’νε ν ν ε ρ α = « ρ υ α νερα’ έ χ π ά σ κ ο υ ι ο Μ λ,ΑΆα ft αΦίξτι' τ ’ ά ε ρ λ ή ν τ ά λ ο -
κ ’ ή Κ α ρ τε ρ ή έ χ π ά σ κ ο υ τ ο ν κ α ί μέ τ ά τ ρ α ω δ ί ο ς μιοπονλα τον &δο^ ^ ονι1 ? ,0ν^ Μ<^1ε0° μ ° ά μ ο ν = σ ά ν , δπως- έ μ ίΜ τσ ε \= δ ιεμ ή ν ν ο ε ·
« Ό κ ύ ρ ’-ι·μ' έ ν ’ τ ρ ισ έ λ λ ε ν ο ς , ή μ ά ν α μ ’ έ ν ’ ρ ω μ ά ν α , γον=<5 κέλης λ ά λ (λα ει)^ . σ τρ& χ α ν=ζυ,πήκανε στό δρόμο έ π ιδ έ -
ό ξ έ ν ο μ ’ κ α ί ό έ τ α ιρ ο μ ’ ά κ ρ ίτ α ς σ ά ρ α χ ί α έ σ τ ά λ τ σ ε ν = ^ α λ ε να ν κ ^ ν ε — ξεποοβοδήσανε- το ύ λ ω ο ο ν * = μ ΰ ν ε Άφωνος,
κ ’ έ γ ώ ε ί μ α ι ή Κ α ρ τε ρ ή σ ά ν Ά δ ’ ’κι κ α τ η β α ί ν ω β α ν ε = . Ί ροσπεράσανε έ π α ρ ε ξ έ γ κ α ν ε — ^επρορ ,
μέ τ ά π α ρ α π ο ν έ μ α τ α κ α ί τ ά μ ο ι ρ ο λ ο ΐ α ς . οώ παινε’ οί ν ε ο ν τ ά δ ε ς = ο ί νέο ι. ΗΛΙΗΣ R- ΤΣΙΡΚΙΝΙΛΗΣ
" Έ π α ρ ’ σ ά χ έ ρ α σ ’, χ ά ρ ο ν τ α , χ ρ υ σ ά ά ν ο ι γ σ ρ ί ι σ α ,
άν ο ιξο ν καί τ ’ έξώ π ορ το μ ’ τό χρ υ σ οκ λειδω μ ένον
κι ά μ ό ν φ έ γ γ ο ν ο ς έ λ α μ α ν σήν α υ λ α μ ’ ν ά έ β γ α ίν ω .
Καί τ ’ ά ε ρ λ ή μ ’ τό ά λ ο γ ο ν φ έρ ο ν , Χ ά ρ ε , σήν αΟ λα μ ’,
το ρ ίν καί μ α υ ρ ο γ ό ν α τ ο ν , το ρ ίν κ α ί λ ε β ε ν τ ά τ ο ν
κι ά μ ό ν ν τ ’ έ π α ί γ ’ν α σ ό ν π α ρ χ ά ρ ’ σ ό ν " Α δ ’ ν ά κ α τ η β α ί ν ω .
Κ αί λ ά λ ’ Κ ρ ω μ έτ εν λ υρ ιτζήν, Σ τ α υ ρ έ τ ε ν τ ρ α γ ω ρ ά ν ο ν
κ αί τή Σ α ν τ ά ς τοί έ μ ο ρ φ ο υ ς κι δ λ α τ ά π α λ η κ ά ρ α
κι ά μ ο ν ν τ ’ έ π α ί γ ’ν α σ ο ΰ Μ ε λ ά Α ύ γ ο ύ σ τ ’ τή Π α ν α ΐ α ς ,
μέ τήν χ α ρ ά ν κ α ί μέ τό κ έ ϊ φ ’ σ ό ν " Α δ ’ ν ά κ α τ η β α ίν ω » .
Μ έ τ ά ρ α χ ά έ λ ά λ ε σ ε ν μέ τ ά π ο υ λ ά έ μ έ ν τ σ ε ν :
«“Ε λ α , κ μ ω μ έ τε μ ’ λυριτζή, Σ τ α υ ρ έ τ ε μ ’ τ ρ α ω δ ά ν ε μ ’».
 ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΜΟΥΣΙΚΜ
Σ υ λ λ ο γ ή τ ο ύ Ξ έ ν ο υ Ξ β ν Ι τ α θ ε ω ρ η μ έ ν η & χό χ ό ν
% ' ^ κ α θ η γ η τ ή τ ή ς Β υ ζ α ν τ ι ν ή ς Μ ο υ σ ικ ή ς κ . Σ . Κ α ρ ά

Η χος jj Π α ? Ρ υθμό ς 9οημος Χρόνος μέτριος γοργός.

(•Α π ό δ ο σ η Η Λ . Γ Α Ρ Α Λ Η )

I'---— II'— — '·— \^~>ΙΙ— — r ιν— "Ενας οταθμβξ.

Ρ ,Μ έ τό σ η μ ερ ιν ό μ α ς 13ο τ ε ΰ χ ο ς
μ α θη τικ ά του άκόμα χοόνια δημιουργούσε
όνειρα μέ τολμηρές κ’ ευγενικές φιλοδοξίες.
Ε ίχε μιά έμφυτη ζω ηρότητα καί >ευψυχία πού
Κ ’ε ε ναν α στρο ον ε ξε ε βε εν Τ Ί ση έ γ κ α ι ν ι ά ζ ο μ ε τό Β ’ τό μ ο το ΰ π ε ρ ι ο δ ι­ τόν παρορμοϋσε πρός κάθε τόλμημα.
κού μ α ς , π ο ύ κ α ν ο ν ικ ά θ ά π ρ ε π ε ν ’ Κ άτι παραπάνω μάλιστα : Έ π ιζη ιο ϋ σ ε τήν
< ^ ^ ||— — I— c— r ^ . » '— "» ά ν τ α π ο κ ρ ί ν ε τ α ι σ τ ό δρ ύ τε ρ ο χ ρ ό ν ο περιπέτεια, τόν κίνδυνο, τό δύσκολο κατόρ­
Α Γ’ V. θω μ α . Στόν κύκλο τών φίλων του τόν άποκα-
τής έ κ δ ο σ ή ς το υ . λοϋσαν « C ap»—καπετάνιο. Καί τό δεχότανε
η ην Α να α το ο ο λη ην Ή Κ ι'α α α λ λε να αν 0 1 γ ν ω σ τ έ ς ά ν ω μ α λ ί ε ς τής τ ε λ ε υ ­ μ ’ ευχαρίστηση καί τό θυμότανε πάντα, ώς τόν
τ α ί α ς δ ιε τ ί α ς μ ά ς έ φ α γ α ν έ ν α χ ρ ό ν ο τελευταίο καιρό, μέ ξεχωριστή χαρά καί μέ
V — *— ' - . ^ - > 11— J — ΓΙ— ~> |
όλάκερο. Έ τ σ ι ό Α ' τόμος ά ν τα π ο - κάποια νοσταλγική συγκίνηση. Δημιουργικός,
μέ πνεϋμα ανήσυχο και αίσιόδοξο στήν πάλη
Κι α α λ λ ο ε ξε ε 'βε εν Ί Ί σ ” Αρ μα α α λ ου ο υ ου το κ ρ ίν ε τ α ι π ρ ό ς τό εΓος : Σ ε π τ έ μ β ρ η ς τής ζω ής. Σεμνός, λιγομίλητος, βσρΰς στις
1943 μέ τ έ λ ο ς Α ύ γ ο υ σ τ ο υ 1944. Ό σχέσεις του, σάν ένας τύπος κλεισμένος στόν
Ι\ · *■------- π Β’ τ ό μ ο ς θ ’ ά ν τ ι σ τ ο ι χ ε ΐ μέ τό έ το ς : εαυτό τοο.
V °Ι (*) Σ ε π τ έ μ β ρ η ς 1945 μέ τ έ λ ο ς Α ύ γ ο ύ Ά κ α μ π τ η αποφασιστικότητα καί θέληση
χα αν σταθερή χαρακτήριζε κάθε του ενέργεια, κάθε
σ του 1946. του δράση.
Έ χ ο μ ε τή ν π ε π ο ίθ η σ η π ώ ς κ α ί κ α Προοδευτικός ώς ένα προχωρημένο σημείο,
Η χος " Π α γ . Ρ υ θ μ ό ς θσημος. Χ ρόνος μέτριος γοργός.
τά τήν π ε ρ ίο δ ο α ύ τ ή ά μ έρ ισ τη θ ά έκ πού πέρα ά π ’ αύιό είχε τή γνώμη πώς θ ίγετα ι
δ η λ ω θ ε ί ή π ρ ο θ υ μ ία κ α ί ή ηθική κ α ί τής κοινωνίας δ ρυθμός καί τοϋ τόπου ή
( Π α Ι η ό τ ρ α γ ο ύ δ ι) ασφάλεια
ύλική ύ π ο σ τ ή ρ ιξ η ά π ό μ έρ ο ς τ ώ ν
( Α π ό δ ο σ η Σ Τ Υ Λ ΙΑ Ν Ο Υ Π Α Π Α Δ 0 Π 0 Υ Λ 0 Υ > 0 1 παραδόσεις οί ποντιακές καί τά γεγο­
σ υ μ π α τρ ιω τώ ν μ α ς, ώ σ τε νά μ π ο ρ έ ­ νότα τά Ιστορικά μέ τούς δυό δοξασμένους
r ιι #■ '-» ι ·· '■» ^·» ^ 11 , . 'J U 11
II— '— I' — 1— — I' --------------------- Ι Ι \ < ^ Ί σει τό π ε ρ ιο δ ικ ό μ α ς ν ’ ά ν τ α π ο κ ρ ι θ ε ΐ απελευθερωτικούς πολέμους τοϋ 1912—13 τόν
στήν έ κ π λ ή ρ ω σ η τής ά π ο σ τ ο λ Α ς το υ είχανε γαλουχήσει καί τόν είχαν άναβαφτίσει
V σέ μιά κολυμβήθρα κατεξοχήν έθνική —έλλη-
Και πα ρα καλ ο σ ε 6ε σ κ α λε ω ( νε δε σκα α καί σ τις π ρ ο σ δ ο κ ί ε ς δ λ ω ν ά π ό κ ά θ ε
νολατρική.
άποψη Τό 1914 φεύγει άπό τήν Ά μ ισ ό στή Γαλλία
w π (ή ώ ί ν α η λ ί έμέν). — — *----- | | c------ Σ η μ ε ιώ ν ο μ ε τ ο ϋ τ ο τό σ τ α θ μ ό , κ α ί, γιά σπουδές μαζί μέ τόν άδερφικό φίλο καί
μέ τή ν ε ύ κ α ιρ ία , ά π ε υ θ ύ ν ο μ ε θ ε ρ μ ό συμμαθητή του Γιάννη Σκαλόπουλο. ’Αντίξοες
ε °Ι Και την κορ μη κα σ νο τ α τ ο π ο ν τ ι α κ ό χ α ι ρ ε τ ι σ μ ό σέ δ λ ο υ ς περιστάσεις τούς αναγκάζουν νά ριχτούνε στή
^ U U βιοπάλη. Φεύγουνε στή Βόρειο Α φ ρ ικ ή .
τ ο ύ ς σ υ ν ε ρ γ ά τ ε ς κ αί τ ο ύ ς ά ν α γ ν ώ · ’Εμπορεύονται στήν Κ αζαπλάγκα. Ευδοκιμούν
— ιιν ^ ^ ι —
~ °!1*) ατες μας. καί προοδεύουν. Ό παγκόσμιος πόλεμος στό
νι ι ζει εις πο δε δι ζωω σε ε αναμεταξύ έχει φουντώσει κ’ ή "Ελλάδα τολα
Οβέδωρος Εύβτκθ. Α π ο σ τ ο λ ίδ η ς νίζεται μέ τούς εσωτερικούς της περισπασμούς.
r } ^
*Αντιουνταγματάρχης Π ε ζ ι κ ο ύ Ό π ο υ τό Φ θινόπω ρο τοϋ 1916 άποκορυφώνε
Η χος ^ Π α Ρ υ θ μ ό ς θσημος. Χρόνος μέτριος γοργός. (1895— 1940). ή εσωτερική κρίση και ξεσπάει τό κίνημα τής
(•Α π ό δ ο σ η Δ Η Μ . Β Λ Α Χ Ι Δ Η ) Ψ ηλά, άπό τήν τραχιά καί άνβμόδαρτη Θεσσαλονίκης, ή « Έ θ νικ ή Ά μ υ να » . Π αρα ­
βουνοκορφή τοϋ Μάοοβα, βιγλίξβι και μας τάει άμέσως καί εμπόριο καί στρωμένη μέ κό­
θωρεΐ μέ τήν περήφανη ματιά του Ινας αταυ- πους εργασία καί σπεύδει, μέ τόν αχώριστο
\ — " ill ραετός. Δέν είναι τοϋ τόπου αΰτοϋ. Έ τάνυσε φίλο του, στή φωνή τής ’Ελλάδας Έ ρ χ ο ν τα ι
τά φτερά του τά μεγάλα πέρα, άπό τόν τόπο καί κ ατα τά σ Λ νχα ι έθελοντές, άπλοι στατιώτες.
Και ν η ψη η τη ην ψην ο ο ν τα ας κι θε ε ε ελ Μέ τά προσόντα πού είχανε μπαίνουνε τό Φε­
τοϋ μαρτυρίου τοϋ Π ρομηθέα, άπό τή μυθική
Κολχίδα, μέτρησε μέ βιά δλη τή γή τήν ‘Ε λ ­ βρουάριο τοϋ 1917 στόν ουλαμό έφέδροον
I— π II - > ληνική, καί αά νά χάραξε συμβολικά τά δυό άξ)τιχών καί στις 29 Σεπτεμβρίου τοΰ ίδίου ϊ·
πανάρχαια άκραΐα λίκνα τής Ε λ λ η ν ικ ή ς Φυ­ τους ονομάζονται έφεδροι άνθυπολοχαγοί.
και πο πα α α α α ντο ο σ τε φ α α νω ω νεις «—» και λής, κόνεψε κεΐ, καί διάλεξε τή μόνιμη, τήν Ά π ο κ εϊ καί πέρα ή υπηρεσία χω ρίζει τούς
παντοτεινή του άπροσηέλαστη κατοικία. Έ κ ε ϊ δυό φίλους (‘).
μάς όδηγοϋν σήμερα ευλαβικά τά βήματά μας Ό Θεόδωρος Α ποσ τολίδη ς βρίσκεται πιά
τά καθυστερημένα. Κ αί ανεβαίνομε τό θ εό ­ στό στοιχείο του. Ή Ποντιακή ψυχή του σ(-
» % ρατο βουνό λαχανιάζοντας !..
ου ο ο ο μα α χα ιρα α δι ι στο μα α και *
* * (1) Ό Γ ιά ν ν η ς Σ κ α λ ό π ο υ λ ο ς , λ ε π τ ό ς κ ο ί εύαΐ*
Ό Θεόδωρος Εΰστ. Α ποσ τολίδης γεννή­ σ θ η τ ο ς π ο λ ύ χα ρ α κ τ ή ρ α ς, γ ν ω ρ ίζ ο ν τ α ς χ α ΐ π ο λ ύ χ α ­
— Ι ^ ^ ^ ν Ι — ^ ^ 1— J ^ l ^ * λ ά τή Γ α λ λ ικ ή κ α ί Τ ο υ ρ κ ικ ή γλα σσ α , ύ π η ρ έτη σ β
θηκε στήν Ά μ ισ ό τό 1895. Α κολούθησ ε τις τ ό ν π ερ ισ σ ό τερ ο κ α ιρ ό σέ γ ρ α φ β ΐα , χρ η μ ά τισ β δέ κ α ί
'(·) εγκύκλιες σπουδές του στό έκεϊ ‘Ελληνικό Γ υ­ σ ύ νδ εσ ιιο ς ‘ Ε λ λ η ν ικ ο ύ κ α ί Α γ γ λ ι κ ο ύ Σ τ ρ α τ η γ ε ίο υ
πως φε ε ε ερτς και αι αν τα α μω ω νεις μνάσιο κ’ έπειτα στή Γαλλική Σχολή Ά μισ οϋ. σ τ ή ν Κ ω ν )π ο λ η στά 1918—20. Ά π ο λ ύ θ η κ β στά 1983
μέ τ ό ν β α θ μ ό τ ο ύ έ φ έδ ρ ο υ λ ο χ α γ ο ύ . Έ π ιδ ό θ η ν β
Ά π ό μικρός διακρινότανε άνάμεσα στούς σέ χρ η μ α τ ισ τ η ρ ια κ ές έρ γ α σ ίβ ς καί α * τ θ * τ ό ν η σ ε ι ό
Τ * “ Υ °βδι π α λ α ιό ' βλέπ β σ υ νέχ εια στό « Ά ρ χ . ΐ ο ν Π ,ίντ ο υ » , Τ . 11ος σβλ. 4». (!) Β λ έπ β τό τρ α -
Υ « * ·ι Ο λόκληρο « Η α γ α π η μ έν η μ α θ ή τ ρ ια » στδ • Ά ρ χ ε Ι ο ν Π όντου® , Τ ό μ ο ς Β '. σβλ. 287. (3) "Ετσι τ ο α -
σννομήλικους καί συμμαθητές του. Ά π ό τά βτος 1927 σ τ ή ν *Α θή να .
Υ ο υδιώ ντα ι κ α ί « λ α τά 15σ *λλ α β α δ ίσ τ ιχ α . Μ ' τ01 0
 316 Χρονικά τ ο Ο Π 6Λ» τ ο υ Χρονικά τοΟ Π ό ν τ ο υ 317

μνύεται μέ τήν τιμημένη στολή καί ιό επ ίζη ­
λο αξίωμα, πού οά σέ όμορφο παραμ ύθι f ο ­
νειρευότανε στά παιδικά ίου χρόνια. Ό λ ο ς
ζωή καί δραστηριότητα πέφτει μέ τά μούτρα
ατή δουλειά. Τό Μάη τού 1918 μονιμοποιείται
γιά τήν ευδόκιμη υπηρεσία καί τή δράση του.
Στις 6 —9 —18 ΰπηρετόντας στό 2ο Σύνταγμα
τής Μερ. Σερρών, κατά τή μεγάλη συμμαχική
επίθεση γιά 'τή διάσπαση τοΰ Βουλγαρικού
Oe£6upe$ Εύοτ. Ά π ο σ τ ο λ ίδ η ς
Μετώπου, τραυματίζεται στή Μάχη τής Δ οϊ­
ράνης μέ κάταγμα τού δεξιού βραχίονα, μπρο­
στά στις εχθρικές θέσεις. Παρά τό βαρύ τραύ­
μα του, μένει στό πεδίο τής μάχης καί διευ­
θύνει μέ παραδειγματική ψυχραιμία καί μέ
απαράμιλλη αΰιοθυσία τόν αγώνα τοΰ λόχου
του σέ νικηφόρο αποτέλεσμα.
Γ ιά ϊή ν πράξη του αύτή τιμήθηκε με τόν
πολεμικό σταυρό καί προβιβάστηκε έπανδρα-
γ α θ ία στό βαθμό του ύπολοχαγοΰ (*).
Κάνει αρκετόν καιρό στό Νοσοκομείο, όσο
νά γειάνει τό τραύμα του καί ν' άναλάβει, Στά
αναμεταξύ είχε γίνει ή εκστρατεία σιήν O u ­
ts) Ε ίχ α δ ια β ά σ ει τ ή ν π ρότα σ η π ο ύ το ΰ βΐχβ γ Ι -
ν · ι τότβ. Δ υ σ τυ χώ ς π α ρ ά τ Ις έ π ίμ ο ν ε ς βρευνές μου
δέν μ πόρεσα ν ά βρ<δ τό κ β(μβνο γ ιά ν ά τό π α ρ α θ έ ­
σω . Κ α ί ή τα νβ κ ά τι π ο ύ π ρ α γ μ α τ ικ ά ά ξιζβ ν ά όη μ ο-
σ ιβ υ τεΐ.
κρανία καί ακολούθησε ή Μ ικρασιατική εκ­
στρατεία, Ά π ό τή Στρατ. Διοίκηση Σαντορί­
νης, όπου υπηρετούσε τότε, ζη τεϊ έπιμόνως κ'
έρχεται, με ανήμπορο ακόμα τό χέρι, στό 1|38
Σύνταγμα Εύζώνων, έξω άπό τά Ά Ιδ ίν ι, όπου
υπηρετούσε κι' ό υποφαινόμενος. Σέ ορισμένες
επιχειρήσεις πού είχε λάβει μέρος μέ τό λόχο
του, εδωκε δείγματα σπάνια ηρωισμού, ευψυ­
χίας καί στρατιωτικών αρετών, πού μέ καμά­
ρι τάκουγα άπό παλιούς στό Σύνταγμα 'γνω­
στούς μου συναδέλφους πού έτυχαν νάίβρε-
θούν μαζί του.
Τόν ’Οκτώβριο τοΰ 1919 παίρνει μετάθεση
μέ διαταγή τού Γενικού Στρατηγείου γιά τά
Τάγματα ’Εθελοντών Πόντου, .όπου σέ λίγο
τόν ακολουθώ. ’Αναλαμβάνει διοίκηση λόχου
πού τόν δργανώνει υποδειγματικά. Ό ενθου­
σιασμός του είνε άκράτητος. ‘Η σκέψη πώς
μπορεί νά πάμε νά λευτερώσομε τήν ίδιαί-
τερή μας πατρίδα, καί ό κλήρος πού τού έλα­
χε κατά τήν Ιστορική αύτή στιγμή, τού γεμί­
ζει τήν ψυχή μέ μιάν απερίγραπτη εθνική
υπερηφάνεια.
Καί όταν ή υπόθεση τοΰ Πόντου παίρνει
νά ξεφυλλιστεί, αγω νίζεται μέ τούς άλλους
Πόντιους άξ|κούς τοΰ τάγματος νό βρε! κάποια
άλλη διέξοδο, σύμφωνα μέ τή λαϊκή παροιμία:
«Τά καλό τό παληκάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι».
Τό ζήτημα ναυαγεί. Τό μοναδικά Τάγμα
εθελοντών Π όντου, πού είχε μεταφερθεί ατή
Σμύρνη, αλλάζει τόν εθελοντικό του χαρακτήρα
μέ τήν απόλυση τών κλάοεων πού δέν υπηρε­
τούσαν καί ό Θεόδωρος Ά ποσ τολίδη ς μετατί­
θετα ι τήν άνοιξη τοΰ 1920 στό 17 Σύνταγμα
τής Χ Ιη ς Μ εραρχίας πού κινείται σέ λίγο στήν
περιοχή τής Ν ικομήδειας. Π άντα ό ίδιος, δια·
πρέπει αέ όλες τις έκεΐ γύρω σκληρές Επιχει­
ρήσεις κ’ έπειτα λαμβάνει μέρος μέ τό Σ ύν­
ταγμά του στή μεγάλη έπίθεση τοΰ καλοκαι­
ριού τού 1921 ώς τή Κ ιουτάχεια καί τό Έ σκή
Σεχήρ καί ακολούθως στήν έχστρατεία τοΰ
Σαγγαρίου.
Κατά τή μοιραία Μ ικρασιατική καταστρο­
φή βρέθηκε νά υπηρετεί ατό 3ο Σύν]μα τής
Χ ΙΙΙη ς Μεραρχίας. Στή μάχη τοΰ Ά λή Βέράν,
έκεΐ πού ήτανε κυκλωμένο τό Β ' Σ. Στρατού,
τραυματίστηκε βοριά τήν 18-8-22 κάτω άπό
συνθήκες πού θ ’ άφήσομε νά μάς τις πει ό
6)τής τού Συν)τός του, Στρατηγός τώρα Δ. Ά ·
βράμπος, όπως τις διατύπωσε στις διαδοχικές
του σημειώ σεις:
• Δ ιφ κ η ο ε ν ενδοκίμω ς τόν Λ όχον το ν wo*
τακτήσας τήν ε μ π ισ το σ ύ ν η ν καί τήν άφοσίω-
αιν των άνδρών του. 'Οξείας άντιλήψεως, ε ρ ­
γατικός, α ξ ι ο π ρ ε π ή ς , τολμηρός καί πλή ρ ης
π α τ ρ ι ω τ ικ ώ ν α ισ θ ημ ά τω ν. Κ α τά rds ε π ι χ ε ι ­
ρήσεις έ π ε δ ε ίξ α το ίξαίρ ετον Λι αγωγήν Έ ν
ταϊς κ ρ ιο ίμ α ις σ τιγμαϊς, π ε ρ ιφ ρ ο ν ώ ν ιό ν θ ά ­
νατον επ ο λ έ μ ε ι με π ά θ ο ς δεικννω ν άρετάς
γενναίου καί ενόρκου σ τρ ατιώ του, τιμήσας
τά δ π λα τής Π α ιρίδος τον. Έ ν τη γ ε ν infj
συμφορά i i εξάγων τόν έσχατον αγώνα ΐνα
άνοιξη δρόμον καί διαρριύση ή φάλαγξ i t ραυ-
μ α τ ίσ θ η . . . » (*).
Μετά τήν υπογραφή τής Συνθήκης τής Λω-
ζάνης πολιτεύθηκε στις έκλογές τοΰ Δεκεμ­
βρίου 1923 ώς υποψήφιος βουλευτής σνή Δη
μοκρατική Έ ν ω σ η , στό συνδυασμό τού Νομού
Καβάλλας, κ’ έχασε τήν έκλογή μέ λίγους
ψήφους.
Έ κ το τε άφοσιώ θηκε στά στρατιωτικά του
έργα. Πέρασε άπό τά περισσότερα στρατιωτικά
σχολεία γιά μετεκπαίδευση : Σχολή κατωτέρων
αξιωματικών, Σχολή Μέσων Συνδέσμου καί
Διαβιβάσεων, Σχολή Τ οπογραφίας —έργάστηκε
καί ώς τοπογράφος— καί τελευταία στή Σ χ ο ­
λή Ταγματαρχώ ν Πεζικοΰ, μέ πολύ καλή έπί·
δοση. "Ετσι έξελίχτηκε σέ άριστο επάγγελμά-
τία αξιωματικό.
Στό αναμεταξύ έτυχε καί στήν Έλληνο-
βουλγαρική σύγκρουση τοΰ 1925, έπί Παγκάλου,
καί τραυματίστηκε γιά τρίτη φορά πάνω στό
Μπέλες τήν 27 —10—25.
Τό κίνημα τοΰ 1935 τόν βρήκε «συμπα-
(8) 'Υ π η ρ ετ ο ύ σ α τό τ ε σ τ ό 5)12 Σ ύ ν ϊμ α Ε ίιζώ νω ν.
Τ όν π έ τ υ χ α β τ ίς 2 0 - 8 —22 μ ές στά α ϊμ α τ α τ ’ ά π ο -
ξη ρ α μ ένα ά π ό τ ρ ε ίς μ έρ ες, κάτω ά π ό δνα έ λ α ιό δ ε ν -
τρο α τ ή ν π ε ρ ιο χ ή τοΟ χω ρ ιο ΰ Τ α κ μ ά χ. Τ ο ΰ κ ά να μ ε
ά λ λ α γ ή , το ΰ έξ α σ φ ά λ ισ α δνα μ ο υ λ ά ρ ι τ ρ α υ μ α τ ισ μ έ ν ο
στό λ α ιμ ό , κ α ί τ ό ν δ ια κ ο μ ίσ α μ ε στό σ τ α θ μ ό τ ο ΰ *Ελ-
β α νλ ά ρ , ό π ο υ π έ τ υ χ ε τ ό ν τ ε λ ε υ τ α ίο συ ρ μ ό γ ιά τή
Ζ μ ύ ρ νη .
θούντα» κ’ έτσι τόν πήρε τό σχέδιο καί άπο·
τάχτηκε. Ά ν καί βρέθηκε μέ υποχρεώσεις βα­
ριές μέ γυναίκα, δυό π α ιδιά , αδελφό άρρωστο
καί γέρο πατέρα, δέν έχασε διόλου τήν ψ υ­
χραιμ ία του. ‘Β αισιοδοξία καί ή αυτοπεποί­
θησή του ήσαν ακλόνητες. Μπήκε παληκαρί-
σια στόν αγώνα τής ζωής καί σέ λίγον καιρό δη­
μιούργησε μιά αξιόλογη οίκονομική κατάσταση,
σάν ίδιοκτήτης άλωνιστικοΰ συγκροτήματος μέ
τό όποιον εξυπηρετούσε τούς αγρότες τής π ε­
ριοχής Βερροίας. "Ολη ή περιοχή έχει νά λ έ­
γει άκομα γιά τήν έργατικότητά του, τήν τάξη,
τήν τιμιότητα καί τήν άνωτερότητά του.
*
* *
Α ρ χ ίζ ε ι ό δεύτερος Παγκόσμιος πόλεμός.
Ή ’Ιταλία καταλαμβάνει τήν Α λβ α νία καί
άποκεί κάθε τόσο προκαλεί καί απειλεί τή χώ ­
ρα μσς. Γ ίνετα ι μερική έπιοτράτευση. Α ν α ­
καλείται όνομαστικώς στις αρχές Σεπτεμβρίου
1940 καί στέλνεται στήν προκάλυψη πρός τά
αλβανικά σύνορα.
Στό σημείο αύτό ας έπιτραπεί νά πα ρα ­
θέσομε μερικά αποσπάσματα έπιστολών του,
πού τις έγραψε πριν καί μετά τήν κήρυξη του
πολέμου. Ε ίνα ι χαρακτηριστικά τοΰ άνωτέροϋ
πνεύματος μέ τό όποιον έννοούσε τό καθήκον
απέναντι στήν πατρίδα, άσχετα μέ τις πικρίες
πού δοκίμασε.
Μού έγραφε στις 27—10—40 :
«... Ά π ό 1 5 η μ ί ρ ο ν π ε ρ ί π ο υ β ρ ίσ κ ο μ α ι
εξω είς ΰψ όμετρ ο ν 9 0 0 π ε ρ ί π ο υ μέτρω ν καί
υ π ό σ ν ν θ ή κ α ς μ ι σ ο ε κ ο τρ α τε ία ς . Ή Μονός
π ο υ διο ικώ είναι αντίστοιχος με τόν β α θ μ ό ν
π ο ΰ είχα μ ε 17 χρόνια (*). Τά π α τ ρ ι ω τ ικ ά
ομως α ισ θ ή μ α τ α κ ν ρ ισ ρ χο ν ν τόσο π ο λ ύ έ π ί
τοΰ μυαλού καί τής ψ υ χ ή ς εδώ έπά νω , ώστε
δλα τά άλλα α ία θ ή μ α τα άτονοϋν.. , Έ α ε ΐ ς τήν
Π ατρ ίδα θ ά τήν υ π η ρ ε τ ή σ ο υ μ ε καί ώς ά πλο ι
στρατί ώται.
Ή Ε λ λ ά ς νπεράνω δλων.
Μονός 600|48. Τ . Τ . 5 1 8 τή 2 7 - 1 0 - 4 0
Μέ τό Ιδιο πνεύμα έγραψε καί στόν αεί­
μνηστο τώρα σύγγαμπρό του, άπόστρατο Σ υ ν ­
ταγματάρχη τότε, Ί ω ά ν . Ν. Καράμπελλα.
Τήν πρώτη μέρα πού κηρύχτηκε ό πόλεμος
έγραφε στή γυναίκα του :
•,,.Δ ι ’ δ τ ιδ ή π ο τ ε καί αν σ υ μ β η μη ν α νη­
σ υχείς. Ν ά χαλυβδώσης τό ν ευ ρικ ό σου σ ύ ­
στημα. Ό αγών τόν όπο ιον διεξάγει ή Ε λ ­
λάς είναι τόσον μεγάλος κ α ί ιερός ώ στε ε π ι ­
βάλλεται Κ α ί αΐ γυν αίκ ε ς καί τά π α ιδ ιά νά
τονώσονν τό η θ ι κ ό τους. ^ ι ό ν σ ημ εριν ό π ό ­
λεμο 8λος δ κόσμος μάχεται. Πολλές φορές
εκ είν ο ι π ο ύ β ρ ίσ κ ο ν τα ι στά μ ε τ ό π ι σ θ ε ν
χρ ειά ζεται νά έχουν περ ισ σ ό τερο θάρρος ά π ό
εκείνους π ο ΰ β ρίσ κ οντα ι μ π ρ ό ς ... Τ ελικ ώ ς
θ ά θ ρ ια μ β ε ύ σ ο υ ν τά ελληνικά οπλα δ ιό τι
ουδ έπ ο τε οI "Ε λληνες ά ν τιμ ε τώ π ισ α ν αγώνα
(4) Ε ίχ ε ά π ο τ α χ θ ε ϊ Λ ς λ ο χ α γ ό ς γ ιά τό κ ίν η μ α το ΰ
193^ κ α ί μβτά τ ή ν ά μ ν η σ τβ ία ή τ α ν ά π ό σ τ ρ α τ ο ς Τ α γ ­
μ α τά ρ χη ς. 'Ω σ τόσο ά ν α κ λ ή θ η κ ε μέ τό β α θ μ ό τοΟ
λ ο χ α γ ο ΰ ! Ά π ο κ α τ α σ τ ά θ η κ ε στό β α θ μ ό τ ο υ μ ετ ά τό
θ ά να τ ό του .
318 Χρονικά
τ όσο ιερόν σάν z i v σ η μ ερ ιν ό καί μέ τόσο
μεγάλο ε ν θ ο υ σ ια σ μ ό ν .
Καί τήν επομένη μέρα :
«... Ε ί μ α ι π ο λ ύ χαλά άπό ττάοης από ψ ε-
ω ζ . Τό δ υ σ τύχ η μ α είναι δ τ ι δέν. έχ ο μ ε τήν
τ ι μ ή χ α ΐ τήν ύ ψ ί σ τ η ικ α ν ο π ο ίη σ η νά συμ-
μ ε τ έ χ ο μ ε είς τά τ μ ή μ α τ α π ο ΰ μάχονται καί
προελαύνουν...*.
Σέ γράμμα του τής 1 11 40 λέγει :
«... Θεού θ έλο ν το ς θ ά ν ικ ή σ ω μ εν διότι
Zyω ν ιζ ό μ εθ α εναντίον μ ι σ η τ ό ν ε χ θ ρ ο ύ π ο ύ
α π ο β λ έ π ε ι είς τήν ύποδούλω σίν μας. *0 εν ­
θουσιασμ ός π άντω ν είναι μεγάλος. * Ολοι
αναγνω ρίζουν Sτι αμύνονται ύ π έ ρ βωμών
καί εστιών. Έ γ ώ , όπως κα τα λα μ β ά νεις , σ υ­
ν ε π ή ς πρός τό π α ρ ε λ θ ό ν μ ο υ , θ ά χάμ ω τό
κ α θ ή κ ο ν μου οπως άλλοτε. Α Ια θ ά ν ο μ α ι τάς
δυνάμεις μου καί τή ν θ έ λ η ο ί ν μου άμειώ
τους. · Τ περά νω δλων ή ‘Ελλάς. Γ ι ’ αυτό
ο φ ύξε και σΰ τήν καρδιά σου καί ά ν τιμ ετώ
π ι σ ε τ ή ν κατάστασι σάν Έ λ λ η ν ϊ ί α καί δ χ ι
σάν γυναίκα απλώ ς...».
Κ οϊ σιό τέλος τής επιστολής οΰτής γράφει
γιά τά π α ιδιά του :
• Ε υ χ α ρ ι σ τ ή θ η κ α γιά τήν φρονιμάδα τών
π αιδιώ ν. Ε ίν α ι ανάγκη καί αυτά νά σοβά-
ρε υθούν...».
Ά λλ οϋ π ά λι, δίνοντας οδηγίες γιά τήν
αντιμετώπιση καί τήν προστασία άπό τις άε·
ροποριχές επιδρομές, «τών άνανδρων δολοφό
νων, ο! όπ ο ιο ι δίαν δέν μ π ο ρ ο ύ ν νά τά βά
λουν μ έ μας π ο ν τους π ο λ ε μ ο ύ μ ε και τούς
σ υ ν τ ρ ίβ ο υ μ ε ξ εσ π ο ύ ν νά ε κ δ ι κ η θ ο ύ ν τά α ­
θ ώ α γυ ν α ικ ό π εδ α » , σ υνεχίζει: « παραδόσεως καί τών Ιδεωδών τής Πατρίδας,
• Ε ίναι ανάγκη νά π ρ ο ο τ α τ ε ν θ ή ή ζωή τών
π α ιδιώ ν. ' Η π α τ ρ ίς τά χ ρ ειά ζετα ι 'Ε γ ώ ε ί­
μ α ι καλά. Α ν υ π ο μ ο ν ώ νά ελθχ] ή ευλογημένη
ε κ ε ίν η σ τ ι γ μ ή π ο ύ θ ά π ρ ο σ θ έ σ ω κ έγώ μέ
τ ι ς Α σθενείς μ ο υ δυνάμεις κ άτι στόν χ ε ί ­
μαρρο π ο ύ αργά άλλά σ τα θ ε ρ ά τούς π α ρ α ­
σύρει οτόν ο λ ε θ ρ ο , τους ολετήρες τής άν·
θ ρ ω π ά τη το ς .. ».
Ύ στερα ά π ” αΰτά τά γράμματα, εύκολα
μπορεί κανείς νά μαντέψει τό ένδοξο τέλος τοΰ
τιμημένου μας παληκαριοΰ. Φ αίνεται ανάγλυφο
στό παρακάτω δικαιολσγητικό μέ τό όποιο τοΰ
άπονεμήθηκε τό «Χρυαοϋν Ά ρ ισ τείο ν ’Αν­
δρείας» (γιά δεύτερη φορά) :
• Δ ιό τι δ ιο ικ η τ ή ς Λ ό χ ο υ τ υ ν χ ά ν ιυ ν
ώ δήνησε τ ό ν λ ό χ ο ν του μ ε τ ’ έξαιρ ετικ ή ς
τ ό λ μ η ; κ α ί ί κ α ν ό τ η ϊ ο ς κ α τ ά τών ίοχυ-
ρώς ώργαν&ιμέν&ιν ΰψι>μάτΜν Π ό ρ τα ;,
Ό σ μ ά ν Μ π αταρ ός K*i Γκ ορ ίτσα ς, κ αί
δ ιό τ ι κ α τ ά τ ή ν έ π ο π ο ι ΐ χ ν τοΰ ύφ. 1878
ώ δήγη σ ε τ ό ν Λ ό χ ο ν του κ α ί ε τ ε ρ α φι­
λ ι κ ά τ μ ή μ α τ α μ ε τά βαυμαστής τόλ μη ς,
έηιδε((α$ ά κ α ρ ά μ ι λ λ ο ν γ ε ν ν α ι ό τ η τ α προ·
δ ί δ ο υ α α ν πλή ρ η π ε ρ ΐφ ρ ό ν η 3 ΐν πρός τ ό ν
θ ά ν α τ ο ν , δ ν κ α ) ε ϋ ρ ε ν ένδόξ&ις, άφοΰ
ο υ ν ετ έλ εα ε τά μ έ γ ισ τ α είς τ ή ν έ ν κ α τά -
λ ε ι ψ ι ν τώ ν ά χ υ ρ ώ ν α ν τ ε ρ ε ισ μ ά τ ω ν τοΰ
1878, α τ ι ν α κ α τ ε ί χ ε δ ε κ α π λ χ σ ία τ ο υ λ ά ­
χ ι σ τ ο ν ε χ θ ρ ικ ή δ ΰ ν α μ ις, fiτις ήρ ξχτο
ά π ο ο υ ρ ο μ έ ν η ά τ ά κ τ « ς , ώς όιεπιστώβη,
πρός Μ π ο μ π ο σ τίτσ α ν —Κορυτσ&ν».
τοΟ Π ό ν τ ο υ
Ό τ α ν μιλούν τά έργα τόσο ζωντανά, τόσο
μεγαλόστομα, τα ιριά ζει νά σωπαίνουν τά λό­
για τ ' αναιμικά.
.***
Β αριά καί άχαρη υποθήκη μοϋ άφησες νά
σε νεκρολογήσω, συμπολίτη καί φίλε, συνά­
δελφε καί συμπολεμιστή άλησμόνητε. Συχώρα
μου τις άδυναμίες. Παράβλεψε τις ατέλειες.
'Εσύ, μόνος σου, μέ τόν ηρωισμό καί τήν αύ
ιο θ υ σ ία σου, σωστός άκρίτας, έχεις κατακτή-
° f l Υ*ν “ θανασία, έχεις έξασφαλίσει τή μνήμη
τήν αγέραστη όχι μόνο μέσα στις έπερχόμενες
Ποντιακές γενεές, άλλά καί μέσα στό Πανελ­
λήνιο, σάν άξιος Π όντιος, σάν άξιος “ Ελληνας.
Ξ. Ξ Ε Ν ΙΤ Α Σ
Ν ικ ύ λ . Κ. ΚΜ τΙδης.
Π έτρ ο ς Ν . Κ α ιτίδη ς
Μαύρη καί άραχλη πέρασε πάνω άπό τή δό·
λια Π ατρίδα ή θανατηφόρα, βαρειά καί κατα­
στρεπτική φτερούγα τής βαρβάρου κατοχής.
Σαράντα μήνες βάσταξε, σαράντα αίώνες μπο­
ρούμε νά πούμε πώς πέρασαν. Κι όταν τό σκο­
τάδι πέρασε, όταν σηκώσαμε τό κεφάλι καί,
μουδιασμένοι άπό τις πληγές καί τά βάσανα,
άπό τόν βούρδουλα καί τά στρατόπεδα συγ-
κεντρώσεως, μετρηθήκαμε . . . πόσοι καί πό­
σοι έλειψον 1
Ή Π οντιακή οικογένεια εξαιρετικά πληγώ­
θηκε καί πολλά θλιβερά κενά παρουσιάσθηκαν.
Π άγει ό άγνός πατριώ της, ό καλός νοικο­
κύρης, 6 εκπρόσωπος τής Τραπεζουντιακής
τής οίκογενείας, τής θρησκείας, Νικόλαος Κω-
τίδης σέ γήρας θαλερό, μέ τήν γλυκειά Ικανο­
ποίηση ότι άνέδειξε γιά τήν Π ατρίδα δύο επι­
στήμονας, τόν δικηγόρον Κώσταν Ν. Κωτίδην
καί τόν γεωπόνον Ά νέστην Κ ω τίδην καί μέ
τό παράπονο δτι δέν άξιώ θηκε νά πεθάνχ) σ’
έλεύθερη Ε λλ ά δα , ποΰ τόσον ελαχταροϋσε.
Π άγει καί ό γυιός του ό πολύκλαυστος Πέ
τρος, τό καμάρι αυτό τής Πτσλεμαΐδας, μέσα
στόν άνθό τής νειότης, μέσα στόν οργασμό
τής δραστηριότητος πσΰ ακατάβλητος καί έν­
θεος άπό ενθουσιασμό καί υψηλά ιδανικά
άνθρωπισμού καί άλτρουισμοΰ, άνέπτυξε γιά
νά γίνχι πρωτοπόρος καί στυλοβάτης τής συγ­
κοινωνιακής προόδου τοΰ τόπου μας.
Τό όνομά του, άναφέρεται μέ αγάπη καί
ανείπωτη λύπη γιά τόν χαμό του, άπό όλους,
μικρούς καί μεγάλους, καί μόνη παρηγορία
μάς μένει ότι στόν δρόμο πού χάραξε θ ά βα-
δίσΐ) θαρραλέα, μετρημένα, αποφασιστικά καί
μέ άνεξάντλητη ζω τικότητα ό νεώτερος αδελ­
φός του Χρηστός.
Ά π ό τήν νέα Ποντιακή γενεά αναμένομε νά
φανό άνταξία τής παλαιας, νά βαδίσω Ακλό­
νητα , μέ π ίσ τι καί θάρρος πρός τά εμπρός,
ώς Π όντιοι πραγματικοί, δηλ. θερμοί πατριό)’
τα ι, τηοηταί τών πατρίων εθίμω ν, τής πα­
τρίου Θρησκείας.
Α ίωνία ή μνήμη τών άλησμονήτων πατριω ­
τών μας, πού μας άφήκαν διά παντός.
Π . Μ ΕΛ Α Ν Ο Φ ΡΤΔΗ Σ
X Ο Πόντου
Ε ύ φ υ χ ία κ α ί ε& βυμο π ν ε ϋ μ α τ ο ΰ Χ ρ ή ­
σ τ ο υ Λ ε μ ο ν ό π ο υ λ ο υ (')·
Τ ήν Ά ν ο ιξ η τού 1943 άρχισε νά φουντώ­
νει ό έθνικοαπελευθερω τικός αγώνας στόν
Ό λ υ μ π ο καί στά Π ιέρια. Τό Φεβρουάριο είχε
α η μ ειν θ εΐ ένα σοβαρό σαμποτάζ στά μεταλ­
λεία χραμίου τοΰ Ά γ . Δημητρίου. O t Γ ερμα­
νοί πιάοανε τότε καί τουορεκίσανε στό Σιδηρ.
Σταθμ ά τής Κατερίνης 38 όμηρους καί μαζί
τόν άλλοτε δήμαρχο Α ιμίλιο Ξανθόπουλο. Ή
κατάσταση μέρα μέ τήν ημέρα αγρίευε. Σ τις
αρχές Μαΐου ο{ Γερμανοί πιάσανε μές άπό τήν
Κατερίνη 106 άντρες γιά όμήρους καί τούς
πήγανε στή Θεσ)ν[κη στό στρατόπεδο Παύλου
Μελβ. Α νά μ εσα σ ' αυτούς ήτανε κι ό Χρή
στος Αεμονόπουλος, οΐ δυό γιοί του, παντρε­
μένοι κ* οί δυό μέ π α ιδιά , δ γαμπρός του άπό
χόρη, ό κουνιάδος του, καί πολλοί στενοί συγ­
γενείς του, καταζητούσανε δέ καί τόν τρίτο
του γιό. Ό μακαρίτης δέν έχασε ούτε μιά
οτιγμή τήν αταραξία του, τήν ολύμπια γαλή­
νη του, τό πνεϋμα του τό εύθυμο καί ειρωνικό.
Τήν πβάτη μέρα πσΰ τούς πιάσανε τούς ε ί ­
χανε στό σιδ. σταθμό τής Κατερίνης καί τούς
φυλάγανε αυστηρά, Ο ί γυναίκες, οί συγγενείς
χ · ί φίλοι τους μαζεύτηκαν έκεΐ καί παρακο­
λουθούσαν άπό άπόσταση τήν τύχη τους. Είχε
βγει ό Χρηστός Αεμονόπουλος γιά ψιλό του μέ
■υνοδεί· ενός Γερμαναρά. Τό μάτι του πήρε
μές στόν κύκλο τών γυναικών τήν κουνιάδα
του τήν ΕΙρήνη καί τή ; κράζει μέ αφελέστατη
■ π ά θ εια :
« Ε Ιρ ηνη, έ λ έ π ’ς ; Τή δ κ ύ λ ’ τ ά π α ι-
δίο σ ό τ σ ιλ τ ίο π ά , τ έ ρ ε ν τ ό τιμή έ
φ τ ά ν ε μ α ς . Μ έ τοί ν ε φ έ ρ τ ς φ υ λ ά τ 'ν ε
μ α ς . Πέει τή Σ ιμ έ λ α ^ ’) ξ ά ι τ ε β ε κ ε λ ί α
μή κ λ α ίε ι, κ α ί ξ ά ι π α μή ν ο υ ν ί ζ ’
μας»(*).
Ό τ α ν τού; πήγανε στό στρατόπεδο Π α ύ ­
λου Μελά ε ίπ ε :
«“Α ρ ’ ε ρ θ α μ ε κ α ί σό μαλέα τό ν
Π αΟ λο*.
Έ τ σ ι ονόμαζε τό στρατόπεδο καί υστέρα
όταν βγήκε(4). 6 έ ; γιά άστείο, Οέ; γιά νά
φυλάγεται άπό ύποπτα αυτιά.
Τόν έρώτησε ό συγκροτούμενος Ά γγ ελ ο ς
Σιδηρόπουλος :
— θ ε ί ο Χ ρ ήσ το, γ ι α τ ί κ ρατοΟ νε
μ α ς ά δ α π έ σ ' ;»
Καί ό μακαρίτης τού ά ποχρίθη κε άποτει
νόμενος στόν ολόγυρά του κύκλο :
— Χ ά π α ι δ ί ν ά μή εύ χα ρ ισ τείετα ι
τή φ υ λ α κ ή .
Σέ άλλο συγκροτούμενο ποΰ στενοχωριό­
τανε γιά τή φυλάκισή το ι καί τήν τύχη του,
ε ίπ ε :
«Νέιτε, έζά ν τυν .ες ; Ά π 5 ά β ο ΰ τ ο κ α ί
(1) Β λ έ π ε κ α ί ν εκ ρ ο λ ο γ ία τ ο υ Οχά « Χ .ι.Π .» τεΟ-
χος 11)12 σ , 264 κ α ί 2tfS.
2) *Η γ υ ν α ίκ α τ ο υ .
3] Μ ιλοΰσβ τό ιδίω μ α το ΰ Σ β μ έν χ α ΐ δ χ ι τώ ν
Κ ο τυώ ρ ω ν.
δ υ ν α τ ό μ έρ ο ς π ο υ δ έ ν ’κ ’ εν*. Ά δ α ­
π έ σ ', σ ό μ α λ έ α τό ν Π αΟ λο, ά σ ' σ ή ν
κ α ν ' ν ά ν ά ν α γ κ η ’κ ’ έ χ ο μ ε . Tf) γ α ϊ -
δ ά ρ ’ τ ά π α ι δ ί α , οί Γ ε ρ μ α ν ο ί, ν τ ό δ υ ­
ν α τ ά φ υ λ ά τ 'ν ε μ α ς . Ό Σ ο υ λ τ ά ν Χα-
^.ίτ’ς π ά ά γ ο ΐ κ ο Α σ φ ά λ ε ια ’κ ’ ε ί χ ε .
Ά σ ’ σ ’ £ ν α ν μ ερ έο τ ά κ α ν ό ν α , ά σ 1
σ ’δ λ λ ο τ ά τ ά γ κ ς , τ ά μ ι τ ρ α λ ό ζ α , τ ά
τιο υφ έγκ α , σ ύ ρ μ α τα ά π α δ ά , σ ύ ρ μ α ­
τ α ά π ε κ ε ΐ . . Ν έ π ε , γ ι ά &ς έ π ο ρ ο ϋ ν τή
δ κ ύ λ ’ τ ά π α ι δ ί α οί κ λ έ φ τ ’ κ ’ ε ρ χ ο υ ν -
τ α ν ά δ ε π ί σ ’ κ α ί σ ο ε ΰ ’νε μ α ς . Έ γ ώ
τό έξέρ ω , ά σ ’ σ ' ά β ο ΰ τ ο κ α ί ά σ φ α λ ι
σ μ έ ν ο μ έρ ο ς ν ά Ι ε ις τ ά π α ρ ά ’ς ι - σ ’
ά λ λ ο τ ό π ο ς κ ’ ε ύ ρ ίε τα ι»
Ό τ α ν έβγαζαν τούς κρατουμένους στό προ­
αύλιο καί τούς έβαζαν στή γραμμή γιά νά
χάμουν σουηδική γυμναστική έλεγε :
« Σ ' σ ό σ κ ο λ ε ίο ν τ ό ’κ ' ε μ α θ α μ ε
τ ά π ρ ά μ α τ α , & μ α θ ίζ νε μ α ς ά τ α ά-
δ α π έ σ ’, σή μ α λ έ α τή Π α ύ λ ».
Τοΰ είτε χάποια μέρα ένας του συγκροτού­
μενος :
— "Ο π ω ς φ α ίνετα ι έσύ ε ίσ α ι ε υ χ α ­
ρ ισ τ η μ έ ν ο ς ά δ α π έ σ '
— Ν έ π ε , ν τ ό λ έ ς π ώ ς ν ά μή ε ίμ α ι,
το ΰ ά π ο κ ρ ί θ η κ ε . 'Α σ ’ τό έ γ ε ν ν έ 0α κ ι ά ν ’
ά ν τ ζ α έ φ α γ α β α σ ιλ έ α ψ ω μ ίν Λ ε λ ε ύ ο
σε κ α ί το ί Γ ε ρ μ α ν ό ς , π ' έ φ ε ρ α ν ε
μ α ς σή μ α λ έ α τ ό ν Π αΟ λο κ α ί π ε σ
λρ.ύ'νε μ α ς . Ά π α δ α π έ σ ’ ν ά χ α ν τ ε ύ ' ν ε
μ α ς π ά 'κί φ ε ύ ω Ά ο ΐ κ ο ά ν α π α υ τ ι κ ό
φ α γ ί μέρ’ & ηύρίκ’ ά. ;
Τ ’ ανέκδοτα αΰτά μοΰ τά σημείωσε ό γιός
ίου Φιλόθεος. Α σ φ α λώ ς θ ά υπάρχουν κι ά λλ ·
πού πρέπει νά συναχτούν, άπό τούς συγκρο­
τούμενους καί τούς δικούς του.
Ξ Ξ Ε Ν ΙΤ Α Σ
Λ ε ξ ιλ ό γ ιο : τ σ ιλ τ [ ο = χ α τ ο ν ρ η μ α 4 νε -
φ έ ρ ’= λ . ά. n e fe r, στρατιώ της τεβ εκ ε·
λ ί α = λ . τ. t e v e k k e li, άσκοπα μ α λ έ α ς
= ψ ω ρ ιά ρ η ς ά γ ο ΐ κ ο = τ « τ to' σ ο ε ύ ' ν ε =
λ. τ. s o y m a k , κλέβουν τ ά π α ρ ά ’ς - ι - σ ’
= τ ο ν ς πάράδες σον' ά ν τ ξ α = Α . τ. a n c a ,
μόλις τώ ρα' π ε σ λ ε ύ ’ν ε = λ . τ. b e s le m e k ,
τα γίζουν' ν ά χ α ΐ ε ΰ ν ε μ α ς = ν α μ ί ς
διώ ξουν μ έ ρ ’= π ο ϋ (έρωτ ).
Π ο ν τ ια κ ή κ α λ λ ι τ ε χ ν ι κ ή κ ίν η σ η Ο εσσα-
λ ο ν ίκ η ς ·
Τ ήν Κυριακή τής 10ης π. ’Ιουνίου οί Π όν­
τιο ι Θεσσαλονίκης—ειδικότερα οί Π όντιοι τής
Ρ ω οσ ίας—ξανάζησαν ένα μέρος ά π ’ τή νο·
σταλγημένη τους ζωή.
Π αίχτηκε άπό τόν ερασιτεχνικό όμιλο τοΰ·
 Νίκου Σπανίδη, τό έργο τοΰ Θεόδωρου Κανο·
νίδη <01 Π όντιοι ο ιή ν Ε λλάδα», διασκευασμέ*
νο καί συμπληρωμένο άπό ιόν Γιώ ργο Τσουλ-
φά, οδηγημένο, &- σ ημ ειω θεί, μόνο άπό τό έν­
στικτό του, διότι δ φίλος δέν εχει σχέση μέ
τή λογοτεχνία γενικά.
Τό θέατρο «Παλλάς» ήταν άπό νωρίς γε­
μάτο ώ ; πέρα.
Ό Τάσος Κούσης άπαγγέλλει υποβλητικό,
γεμάτο λυρική έξαρση προλόγισμα, άναφερό*
μίνα στό ξερίζωμα τοΰ Ποντιακού στοιχείου
■από τήν κοιτίδα του, στές ανήσυχες έννοιες καί
σκέψεις τοΰ Πόντιου οικογενειάρχη, κατά τό
τοξίδι γιά τό φτιάξιμο τής νέας του ζωής
εδώ, ατή ζωντανή εξόρμησή του γιά καινούρ­
για προκοπή στήν οριστική -του Π ατρίδα. Καί
ή σκηνή ανοίγει.
Τό έργο δέν έχει καλλιτεχνικές αξιώσεις.
Ε ίνα ι ά ιλ ά περιγραφικό κ' ηθογραφικό. Είναι
αιστόσο καλοδεμένο. ‘Αναμορφώνει τις αρχικές
συνέπειες τής Ρα>σσικής'Επανάατασης;τοΰ 1918
‘Αναστάτωση ολάκερη στήν οίκονομική καί
κοινωνική ζωή : Ό "Ελληνας Π όντιος μέσα
στή νέα κατάσταση, χάνει τά νερά του. Δέν
έννοεί τό νέο καθεστώ ς.
« , . . Έ μ π ό ρ : ο ν κΐ Θά έ φ τ ά ε ι
Θά χ ά ν ' κ α ί τή Θρησκε(αν>,
παραπονιέται καί σκούζει ό εμπορευόμενος.
Ό κτηματίας βλέπει, μέ απόγνωση, δτι κιν­
δυνεύει ν ’ αποξενωθεί α π' τά κτήματά του :
« ...Κ ι’ ά τ ο ί ν ’ λ έ ν ε με τ ’ έ σ ά κ ’ ε ί ν ’ ά τ ά
ν τ ό Θά φ τ ά γ ω ά ο ΐ κ ο ν ζ ω ήν » ,
αναφωνεί μελαγχολικά.
Κ ι’ ό Κώτας, ‘ Ελληνας αγρότης, άνθρω ­
πος τοΰ μόχθου καί τοΰ ίδρω τα , συμπεραίνει,
μ ' ένα ξέσπασμα κ’ έναν άφορισμό άδιάλλα-
*χτου πατριω τισμού:
« ...Σ ή ν ' Ε λ λ ά δ α ν ά ς π α τ ώ
κι ό Θ ε ό ς ά ς π α ί ρ ' τήν ψή μ ’»
_ Ε ίνα ι ό πηγαίος πατριωτισμός τοΰ 'Ε λληνα
Π όντιου—γ ι’ αυτόν πρόκειται έδώ.
Μέσα στήν 'Οργανωτική 'Ε π ιτρ ο π ή τής πα·
λινόστησης ξεσκεπάζονται οί άδυναμίες, τά
τρωτά τής χρηματιστικής κοινωνίας. Ό ώμος
αποκλεισμός τής άτορης γριάς, που έχει τήν
οίκογένειά της έδώ στήν 'Ελλάδα, που στό
τέλος τήν γαληνεύει καί τή βολεύει ή έπέμ-
βάση τής λαϊκής έλληνικής ευαισθησίας. Ο ί
δωροδοκίες, ά π ' τήν άλλη, που συμβιβάζουν
τ' άσυμβίβαστα καί πλαστογραφούν τά «πράγ.
ματα». Καί ξεπηδοϋν oi άντιθέσεις, που δ η ­
μιουργεί τό χρήμα.
« ’Ε σύ τ ο ίν ξ έ ν τ ς έ φ τ ά ς σ υ γ γ ε ν ο ύ ς ,
τ ο ίν φ ίλ τ ς έ σ ύ έ φ τ ά ς έ χ τ ρ ο ύ ς .
Ά δ κ ε μ ο ι π ' ε ί ν ’ έ μ ο ρ φ ίζ ’νε,
ο ί γ ρ α ι ά δ ε ς ξ ά ν ά ν τ ρ ϊ ζ νε».
Τ υ π ο γ ρ α φ ι κ έ ; ά β λ ι ψ ί ι ς στ& 1 1 — 12 τ β ϋ χ ο ς
Σ ελ. 246, σ τή λ η 1, σ τ ίχ . 5, ά ν τ ί : ά χ ρ ύ π α π η ο ς
> 266 1 » 12
» 266 2 » 37
» 282 1 » 58
» 288 1 » 10
Ό κόσμος που φεύγει ά π ' τή Ρωσσία είναι
μπασμένος στά κοινωνικά ζητήματα...
Φτάνουν στήν 'Ελλάδα. Πολλούς τούς περι­ τ ή ς το υ ό σ υ μ π α τ ρ ιώ τ η ς μα ς Ια τρ ό ς κ. Σ ω τ . Κ ω ν-
ΕΚΔΟΣΕΙΣ
μένει ή ά π ο τυ χίϊ στή ζωή. Κι* δ Πρόεδρος α τ α ν τ ιν ίδ η ς . *
τής 'Ε πιτρ ο πή ς, κουρασμένος ψυχικά, μονολο­ — Σ έ κομψ ό τό μ ο 192 σ ελίδ ω ν έκ υ κ λ ο φ ό ρ η σ ε ή
γεί : «‘Εμείς ξάν έκεΐ που εμ’νες, Ιπρεπεν νά ι ’ Α ν τ ίσ τ α β π * , τ ο ύ σ υ μ π α τ ρ ιώ τ η μ α ς κ . Δ . Ψ α θ ά , μέ
ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
άπομένομε> ! Μά κείνοι που πέτυχαν, τόν άν* θ έ μ α τ α π α ρ μ έν α ά π ό τ ή ν ’Ε θ ν ικ ή 'Α ν τ ίσ τ α σ η κατά
τικρούουν. Καί στό τέλος, κλείνουν όλοι μαζί τό δ ιά σ τη μ ά τ ή ς Γ β ρ μ α νο ϊτα λ ικ ή ς κ α τ ο χ ή ς . Τ ή ν 14 Α ύ γ ο ύ σ τ ο υ έ . β. τβ λέσθ η κβ έτ ή σ ιο μ ν η ­
τήν υπόθεση, μέ τό τραγοΰδι-εϋχή : «Ζωή λεύ­ —Έ κ υ κ λ ο φ ό ρ η σ ε τό Ιο τβ ΰ χο ς τ ο ΰ έβ δ ο μ α δ ια ίο υ μ ό σ υ νο τ^ ς Σ ο φ ία ς Π . Κ η ρ υ τ τ ο π ο ύ λ ο υ . *Η ο ίκ ο γ έ-
τερη —μονιασμένη—εύτυχισμένη ας ζητήσουμε π ερ ιο δ ικ ο ύ « Ό Π α γ κ ό σ μ ι ο ς Σ ο σ ια λ ισ μ ό ς υ π ό τ ό νβιά τη ς ά π έσ τ β ιλ ε βΐς μ ν ή μ η ν τ η ς στό Σ ύ λ λ ο γ ο
— ά π' τό Θβό». "Ετσι έννοοΰν τή νέα, τήν φως τή ς Θ εω ρίας τ η ς έ ξ ε λ ίξ ε ω ς » μέ π ερ ιε χ ό μ εν ο « Ά ρ γ ο ν α ΰ τ α ι—Κ ο μ νη νο Ι» δρ αχ. 2000, γ ιά φ ιλ α ν θ ρ ω ­
πλατύτερη Π ατρίδα τους. φ ιλ ο σ ο φ ικ ό , Ε π ισ τ η μ ο νικ ό καί κ ο ιν ω ν ιο λ ο γ ικ ό . "Ιδρυ­ π ικ ο ύ ς σ κ ο π ο ύ ς.
'Επιμβίναμε —παρά τόν κανόνα — στήν κά­
ποια άνάλυση αυτή, διότι δίνει τά νήματα που
έρμηνεύουν τήν πρόθυμη συρροή τοΰ Π οντια­
κού κόσμου καί, ακόμα, μερικά ά π' τά στοι­
χεία ατό περιεχόμενο τών έργω ν, που πρέπει ΑΛΛΜΛΟ ΓΡΑΦΙ Α
ν' άνεβάζονται.
Ή παράσταση υπήρξε γιά τούς Ποντίους (Τ ά χ ε ιρ ό γ ρ α φ α π ο ύ μ α ς σ τ έ λ ν ο ν τ α ι, ε ϊτ ε δ η μ ο σ ιε ύ ο ν τ α ι ε ϊτ ε δ χ ι, δ έ ν έ π ισ τ ρ έ φ ο ν τ α ι)
τής Θ εσ|νίκης ενα ξαναβάφτισμα κ ’ ένας πε­ Δ η μ . Σ π υ ρ ί δ η ν . Κ α λό τό εύ θ υ μ ο γ ρ ά φ η μ ά σας. μ η ν η σ υ νδ ρ ο μ ή σα ς ά νά 600 δ ρ α χ μ ές, κ α ί σάς ε ύ χ α ρ ι-
ρίπατος νοερός άνάμεσα στούς δρόμους μιάς "Ομως δέν ά ν τ α π ο κ ρ ιν β τ α ι στό είδ ος τή ς ύ λ η ς πού σ τ ο ΰ μ ε.
πρόσφατης ζωής καί μιας άποφασιστικής καμ­ Γ ε ώ ρ γ ιο ν Ζ α χ α ρ ι ά δ η ν . ’ Ε ν τ α ύ θ α . Έ λ ά β α μ ε τΙς
ά π ο τ ελ β ϊ μ έλ η μ α το ΰ π β ρ ιο δ ικ ο ΰ μ α ς. Σ τ β ΐλ τ ε μ α ς
πή ς_ της. τ ίπ ο τ ε ά λ λ ο π ο ύ ν ά σ χ β χίζβ τ α ι μέ τ ή ν λ α ο γ ρ α φ ία καί 1400 δρ ρ χμ ές π ο ύ μ α ς σ τ είλ α τ β κ α ί σά ς έγρ ά ψ α μ ε
'Εντύπωση—κάνει, ότι οί ρωσσοφερμένοι τ ή ν Ιστορία τ ή ς Ιδ ια ιτ έρ α ς π α τ ρ ίδ α ς μας. σ υ νδ ρ ο μ η τ ή γ ιά τό δ εύ τερ ο έτ ο ς, π ο ύ ά φ χίζει ά πό
είναι, Ιδίως, έκείνοι που παρακολούθησαν μέ Γ . Κ α ν ύ π λ ά π τ η ν (Κ ά ν ιν ). Λ άβαμε τό γρ ά μ μ α τ ο ύ τ ο μας τό τ ε ΰ χ ο ς . Σ ά ς εύχαρι& τοΰμβ.
τή μεγαλύτερη συγκίνηση καί ένταση προσο­ σας κ α ί χή σ υ ν ερ γ α σ ία σας. Σ ά ς β ύ χα ρισ το ΰμ β γ ιά τά Ί ω ά ν ν η ν Έ λ ε υ Θ ε ρ ιά δ η ν κ α ί Π έ τ ρ ο ν Ά κ ρ ιτ Ρ -
χής, μέ τό μεγαλύτερο ένθουσιασμό. Κ ι' αύτό καλά σα ς λ ό για - ‘Ο έν θ ο υ σ ια σ μ ό ς σα ς κ α ί ή π ρ ο θ υ ­ δ η ν . Ρ ω σ ο χώ ρ ι. Έ λ ά β α μ ε τ ις σ υ νδ ρ ο μ ές σα ς γ ιά τό
είναι φυσικό. μ ία σα ς ν ά δνισχύσβ τε τ ή ν π ρ ο σ π ά θ εια τώ ν « Χ ρ .τ ο ΰ π ρ ώ το Ι χ ο ς , ά νά δ ρ α χμ ές 1200 κ α ί σάς β ύ χα ρ ισ το ΰ μ β .
Μά καί τό παίξιμο τοΰ δμίλου ήταν έπιτυ Π .» μάς σ υ γ κ ιν ο ΰ ν ξεχω ρ ισ τά . Υ π ο λ ο γ ί ζ ο μ ε π ά ντ α Σ ά ς έ σ τ ε ίλ α μ ε τά τ ε ύ χ η 1—12.
χημένο : Μέ υπέροχη άπόδοση έπαιξε τό ρόλο σ τ ή ν π ο λ ύ τ ιμ η σ υ ν ερ γ α σ ία σ α ς. Σ ά ς γρ ά φ ο μ ε καί Ί ω ά ν ν η ν Σ ι δ η ρ ο π ο υ λ ο ν . Έ ν τ α ΰ θ α . Λ ά β α μ ε τή
τοΰ χωρικού Κώτα δ Γιώ ργος Τσουλφας, που Ιδια ιτέρω ς. συ νδ ρ ο μ ή σα ς, 1000 δ ρ α χ μ ές, γ ιά τό δ εύ τερ ο τό μ ο
παρουσιάζει έξαιρετική προδιάθεση. 'Επίσης Ά ν α ν ί α ν Ν ι κ ο λ α ΐ δ η ν . Λ ά β α μ ε τ ή ν έπ ισ τ ο λ ή σας το ΰ π ερ ιο δ ικ ο ύ μα ς κ α θ ώ ς κ α ί τή δω ρεά σα ς τώ ν
μέ φυσικότητα τέλεια ΰποδύθηκε τό πρόσωπο κ α θ ώ ς καί τ ή ν π ρ α γ μ α τβ ία σα ς γ ιά τ ή ν Κ ο ρ ό ν ι|α τοΰ 1000 δ ρ α χ μ ώ ν. Σ ά ς εύ χα ρισ τοΰμ β .
τής άπορης γριάς Μ άρθας ή Μ. Παπαδοπού- Π ό ν τ ο υ . Σ α ς βύ χα ρ ισ το ΰ μ β γ ιά τ ή ν ά γά π η σα ς στό Ν . Σ α β β α ν τ ί δ η ν . Σ υ ν δ ρ ο μ ή σ α ς δ ε υ τ έρ ο υ έ τ ο υ ς
λου. Π ετυχημένο πολύ καί τό παίξιμο τού π ερ ιο δ ικ ό μ α ς. Θ ’ άρχίσω μβ ν ά δ η μ ο σ ιεύ ο μ ε τή μ ε ­ ΙΟΟΟ δ ρ α χ . έ λ ή φ θ η . Ε ύ χ α ρ ισ τ ο ΰ μ β .
Δημ. Κ άλαίτζίδη, ώς Γιάνναγα, ταμία, καθώς Ά . Τ η λ κ ερ ίδ η ν , X . Τ σ ιβ ε λ ε κ ίδ η ν , Ί . Χ α ρ α -
λ έτ η σ α ς ά π ό τό έρ χό μ β νο τ ε ΰ χ ο ς .
καί τού 'Η ρα κλή Κοκοζίδη, στό ρόλο τοΰ κτη­ ’ Α ρ χ ι μ α ν δ ρ ί τ η ν © ε ό φ . Τ σ α ν ο σ ίδ η ς , Ιω ά ν. Γ. ρ α μ π ίδ η ν , Γ . Ά ν α σ τ α σ ι ά δ η ν , Γ . Μ α ρ α ν τ ί δ η ν , Α .
ματία Παντελή. 'Αλλά καί τά λοιπά πρόσωπα Κ α λ τ σ ίδ η ν , Κ ω ν σ τ . Κ ε β ρ ε κ ίδ η ν , Γ ε ώ ρ γ . Π * π α > Μ α ρ α ν τ ίδ η ν , Γ . Τ ο υ μ α ν ίδ η ν , Π . Ά λ ε υ ρ ά ν , Γ .
έπαιξαν πολύ καλά τούς ρόλους τους. χ ρ υ σ ο σ τ ο μ ίδ η ν , ’ Α π ό σ τ ο λ ο ν Έ φ ρ α ιμ ίδ η ν , Ί ω ά ν . Σ α λ λ α λ ί δ η ν , Ί . Π ο λ υ μ α τ ί δ η ν . Λ άβαμβ τ ή ν έξ ά -
Γενικά ό Ν ίκος Σπανίδης ετοίμασε τήν Κ ε β ρ ε κ ίδ η ν .— Ά λ ε ξ α ν δ ρ ο ύ π ο λ ι ν . Έ λ ά β α μ ε μ έσ ον μ η ν η σ υ νδ ρ ο μ ή σα ς ά π ό δρ αχ. 500, γ ιά τ ό la έξά μ η -
παράσταση μ ’ εύιυ νιιδησ ία . χοΰ σ υ νερ γ ά τ η μ α ς (Δ. Κ. Π .) Σ τ α υ ρ ιώ τη τ ή ν έζά - ν ο το ύ Β ' Ι τ ο υ ς . Σ ά ς βύ χα ρ ισ το ΰ μ ε.
Ε ίναι αυτονόητη ή ωφελιμότητα τής τέ­
τοιας, τμηματικής νά ποΰμε, καλλιτεχνικής κί­
νησης, άπό τις διάφορες, ξεχωριστά, ομάδες
τοΰ ‘Ελληνικού λαοΰ. Καλλιεργεί τά κριτήρια,
άνεβάζει τό καλλιτεχνικό α ίσθημ α , έξυψώνει
τή θεατροφ ιλία τού λαοΰ έως τήν κορυφή τής
πυραμίδας—ποΰ είναι ή έθνική μας θεατρική
κίνηση καί ζω ή. Μέ τόν όρο όμως, τόν άπα-
ραίτητο, τά έργα πού άνεβάζονται, νά περιέ­
χουν τ' ανάλογα στοιχεία.
Θά ευχόμασταν στήν Π οντιακή Σκηνή,
πού έχει έγκαινιάσει δ φίλος Ν. Σπανίδης·
ν’ ανεβάζει έργα δλοένα καί ανώτερης πνοής
χαί μέ γεναιότερο κοινωνικό περιεχόμενο κ* έκ
τέλεση προσαρμοσμένη περισσότερο στις σημε­
ρινές Ακηνικές καί καλλιτεχνικές άπαιτήσεις.
I. Σ.
γ ρ . ά ρ κ ό πα τιπ ος
» π ο δ α ρ Ι α ’ ά τ ’ς » π ο δ ά ρ ι' ά τ 'ς .
’ έσ υ ο ρ θ ά α ν » έσυνορθάαν»
1945 1944
» Γ. Σ ο υ ρ μ ε λ ίδ η ς » Γ. Σ ο υ μ ε λ ίδ η ς