1

•Vi.-*
n

•í
 /

ion '•t-i <

1 . 9 6 8
 A C T A

S A N C T O R V M
F E B R V A R I I
S A N C T I S S I M O E T B E A T I S S I M O

P A T R I A C D O M I N O N O S T R O

A ANDROV
PONTIFICI
i.

Y o á a d p e d e s b e a t i f s i r n o s S a n c t i -

t a t i s T v ^ p r o f t r a t i o f í e r i m u s d e

A 6 t i s S a n ó t o r u m m e n f i s F e b r u a r i j

o p u s , i d d u d u m n o m i n i T v e h o n o -

r i q u e d e u o t u m f u i c . N a m c u m a d -

h u c i n m i n o r i b u s c o n í l i t u t u s , l e g a t i o n e A p o f t o -

l i c á C o l o n i e e A g r i p p i n a E : , a c d e i n d e M o n a í l e r i j

W e f l p h a l i E e , f u n g e r e r i s $ k a T v ^€ p i e t a t i s , í a p i e n -

t i í C , b e n i g n i t a t i s , f p l e n d o r o c u l o s a c q u e á n i m o s h o -

m i n u m , q u i i l l u e e x v a r i i s g e n t i b u s a d f o l e n n e s P a -

c i s T r a ó t a t u s c o n u e n e r a n t , a d u e r t i t r a p u i t q u e 5 v e

a d n o s q u o q u e , d i e r u m a l i q u o t f p a t i o d i f i u n ¿ t o s ,

n o n f a m a f o l u m , f e d ó c g r a t i f s i m i q u i d a m r a d i j p e r -

u e n i r e n t . I b i n o s , q u i p r i d e m S a n ó l o r u m A d i s

c o n q u i r e n d i s d i g e r e n d i f q u e i n f u d a b a m u s , r a t i o -

n e m i t a n o b i f e u m i n i r e ; Q u i a n t e a l a n u a r i u m m e n -

f e m V r b a n o v m P o n t . M a x . t o m u m q u e e i u s

a l t e r u m G a r d i n a l i B a r b e r i h o d e d i c a í l e m u s , c u i

p o t i u s F e b r u a r i u m , q u a m F a b 1o C h 1 s 1o i n f e r i -

'FchrmrijTom.I a b e r e m n s ?
 b e r e m u s ? A n t i i K t e m eiTe p r ^ d i t u m e x i m i a r e l i g l o -

n e , v t S a n d o r u m res g e f t a s l i b e n t e r l e d u r u s f i t , e u m

c u r i e p u b l i c a ; p a t i e n t u r 5 i n f i g n i e r u d i t i o n e , v t a£Íli:

m a t u r u s o p e r a m , q u á c o l l e ¿ l u m h o c c o n f e r t u m q u e

e f t o p u s ^ f u m m a f á c i l i t a t e a r q u e h u m a n i t a t e , v t m i -

n i m e a f p e r n a t u r u s e i u f m o d i f i b i o b l a t u m m u n u s ,

t e n u e l i c e t , f i a r t i f i c i u m f p e d e t u r ^ fi m a t e r i a , p r e t i j

i n g e n t i s . A c n e d i u r n c e r t i n u t a r e m u s , í p f e , h u i u s

a d h u c n o f t r c e d e l i b e r a t i o n i s i g n a r u s , v l t r o n o s ill.u-

í l r i i l l a T u a b e n e u o l e n t i á c o m p l e x u s e s j i t t e r i s & b e -

n e f a ó l i s f r e q u e n t i b u s t e f t a t á . I n b i s v n u m f u i t , q u o d

n o s i l l i c ó a d S u m m i P o n t i f i c a t u s a u f p i c i u m v e r -

t i m u s . ; :, • ' . • f ...

D i f f i c i l i s fe n o b i s a d i p í u m i n g r e í T u m F e b r u a r i j ,

i n q u e p r i m o a d e ó S a n ó l o , c u i u s e í í e n t a ó t a c o m m e -

m o r a n d a , C e c i l i o n e m p e E l i b e r i t a n o i n H i -

f p a n i á E p i f c o p o i f c o p u l u s o b i e c i t . R e p e r t a e r a n t

f u b fínem f e c u l i f u p e r i o r i s i n c a u e r n i s m o n t i s l i l i -

p u l i t a n i p r o p e G r a n a t a m f c r i p t a q u s e d a m & a l i a v e -

t e r a m o n u m e n t a , o í l a q u e e t i a m ( v e f e r e b a t u r ) S.

C ^ c i l i i . M i n i m é q u i d e m i l l a n o b i s , v t a v a r i i s

d e f e r i p t a p e r m a n u s e t i a m n o f t r a t i u m h o m i n u m

i a ó l a b a n t u r , p r o b a t a 3 v e r u m a p l u r i m i s g r a u i f s i m i f -

q u e f c r i p t b r i b u s H i f p a n i s i t a c e l e b r a b a n t u r , v t o b -

r u e n d i e o r u m c o n f e n f i o n e a t q ü e a u d o r i t a t e v i d e -

r e m u r : p r c e f e r t i m c u m A r c h i e p i f c o p u s G r a n a t e n -

fis e o l o c o , v b i h ^ c e r a n t r e f o í l a , b a f i l i c a m aedifí-

c a f l e , & G a n o n i c o r u m i n f t i t u i í í e c o l l e g i u m d i c e r e -

t u r . Q u i d a g e r e m u s ? A í T e n t i r i v a r i a s n o s & ( v t q u i -

d e m c e n f e b a m u s ' ) f o l i d a e r a t i o n e s n o n f i n e b a n t : t a n -

tae t u r b a s f e r i p t o r u m r e p u g n a r e , t e m e r a r i u m e x i -

í l i m a r i
. Í H m a r i p o t e r a t . Q u ó n o s i g i c u r v e r t e r e m u s ^ P r a s t e r -

i r e e u m S a n d u m , h a u d q u a q u a m fas e r a t , q u e m

H i f p a n i , e t i a m a n t e e a l i p f a n a i n u e n t a , p u b l i c i s f a -

c r i s e í l e n t v e n e r a d , f a n ó t i q u e A p o í l o l i I a c o b i d i -

f c i p u l u m p r a e d i c a r e n t ^ n o s i p f i a SS. P e t r o a c

P a v l o A p o í l o l i s R o m a s E p i f c o p u m c o n f e c r a -

t u j m , m i í T u m q u e i n H i f p a n i a m , m i n i m é a m b i g e r e -

m u s . H o c é f c o p u l o , F a b i o C h i s i o d u c e f u m u s

e r e p t i . L a t u m e r a t a C o n g r e g a t i o n e S a n ó t c e R o -

m a n a s & v n i u e r f a l i s I n q u i f i t i o n i s , V r b a n o v m pra;-

í e n t e & a p p r o b a n t e , D e c r e t u m d e h i f c e l i p f a n i s &

f c r i p t i s , q u o v a r i a r u m c o m m e n t a t i o n u m a d e o r u m

d e f e n f i o n e m ac c o m m e n d a t i o n e m e d i í a r u m l e ó l i o -

n e ó m n i b u s i n t e r d i c e b a t u r . I n B e l g i o t a m e n , q u i a

f o r t a f s i s m i n ü s i d n e c e í í a r i u m v i d e r i q u í d a m v o l e -

b a n t , v e l q u a p i a m a l i a e x c a u r s a , n o n e r a t D e c r e -

t u m i l l u d p a l a m v u l g a t u m - C o l o n i x a u t e m , v b i

e i u f m o d i R o m a n a r u m f a n ó l i o n u m p r o m u l g a t i o n i

i n t e r c e d e r é n e m o f o l e t , i u í T u T u q p u b l i c a t u m eft,

& a d n o s m i í í u m . C o n t i n u o , n o n a b í q u e N u m i -

n i s p r o u i d e n t i a , o f f c e n í a m n o b i s t e m p e f t m é l u c e m

p r o f i t e m u r , a c f a l u t a r e i i l u d á f l r u m C h i s i /E g e n t i s ,

c u i u s f u l g o r e ea d i f c u í í a a n o f t r í s m e n t i b u s e r a t c a l i -

g o , v e n e r a m u r . I d n o b i s f e m i t a s S a n í t o r u m , q u a s

y e f t i g a b a n i u s , v t p e r eas a l i o s f e c u r é d u c e r e m u s ,

a p e r u i t , a c c o l l u í t r a u i t .

V i f u m e x i n d e n o b i s , p o r i t u r a m i l l i u s a f t r i i n a u i -

tis V e f t r i s i n f i g n i b u s c o n t e m p l a n . S e x o m n i n o

M o n t i b u s i m m i n e b a t . Q u i d n i , i n q u i m u s , v t i n

f u m m o a l i q i i a n d o c o n f i í l a t r e r u m f a f t i g i o ^ & R o m a -

nce c e l f i t u d i n i s . a p i c e m t e n e a t ^ v n d e o r b e m a l m a i f t á

a 4 l u c e
 i u c e p e r f u n c k t v n i u e r f u m , M o n s a d d i t u r S e p t i -

m v s ? E t i n v o c o o r n e n f u i í l e f e n í i m u s , c í i m d e i n d e

v o l u i í H A l e x a n d e r S e p t í m v s d i c i . L u c e a t d i u ,

f e l i c i c e r , í a c r a t i r s i m u m h o c f i d u s : & q u o n i a m d e T e ,

e a t i s s i m e P a t e r , q u i i n t e í l e r i s g e n t i l i t i i s

o n t e s g e r e b a s , f a n ó l u s i l l e C o n n e r t e n f i s E p i í c o -

p u s , a S. B e r n a r d o l a u d a t u s , i n f c r i p t u f q u e F a í t i s R o -

m a n i s , c r e d i t u r v a t i c i n a t u s , f o r e v t i n S u m m o r u m

P o n t i f i c u m f e r i e , q u a e i n h o c i p í u m t e m p u s i n c i d i r ,

C v s t o s m o n t i v m í h t h r o n u m A p o f t o l i c u m

e u e h e r e t u r ; d i u a c p r o f p e r é S e p t e m i l l o s , q u o s p o -

p u l u s Q u i r i t i u m i n h a b i r a t M o n t e s , i n d c q u e o r b e m

i l l u m i n a v n i u e r f u m . E u e n i e c : ( ñ e q u e e n i m o c c u l i ,

a u t n o n l o n g é l a t e q u e c o n f p i c i l u x p o t e f t f u p r a i l l o s

p o f i t a M o n t e s ^ ) i a m q u e a d e ó e u e n i t . F i d e i l u c e m a d

r e m o t i f s i m a s e t i a m o r a s t e r r a r u m d i í f u n d i s : q u á a b

v l t i m o S c p t e m t r i o n e e x c i t a p e r t r a c l a q u e R o m a i n

e í l , p r i m o T v i P o n t i f í c a t u s a n n o , c e l e b e r r i m i n o -

m i n i s R e g i n a : q u a m a l i u n d e p i u r e s v i r i P r i n c i p e s í e -

q u e r e n t u r , f i d i u ó p t a t e P a c i s a m o e n i f s i m u s n i t o r ,

' t e t r i s b e l l o r u m t u r b i n i b u s d i f s i p a t i s , a d l u c e f c e r e c .

E t a d m o u e s T v q u i d c m , B e a t i s s i m e P a t e r ,

c o n a t u m o m n e m a c f o l l i c i t u d i n e m , v t d u r a P r i n c i -

p u m c o r d a a m i c a b i l i v e l u t p r o p i c i j f i d e r i s i n f l u x u

e m o l l i a s . í n t e r e á l u x q u í e d a m n o u a f a n ó t i t u d i n i s , a b

e x o r d i o T v i P o n t i f í c a t u s , v e l u t a b f i d e r e i l l o a f f u -

f a , V r b e m f a n d a m i l l u í b r a u i t , i n q u e o m n i u m o r d i -

n u m h o m i n i b u s , iis p r a s f e r t i m q u i T i b í i n t i m i u s

a f s í O : u n t , n o u a s q u a f d a m p i e t a t i s flammas a c c e n d i r .

A t q u e e a r e s f e c u n d i f s i m a f a m a p e r l o n g i n q u a s n a -

c i o n e s , e c i a m b c e r e t i c o r u m , v u l g a t a , h o r u m c o r y -

f f i " p h í e o s ,
 p b a s o s , d i a b o l i m i n i f t r o s , e r r o r u m f e m i n a t o r e s , ñ a -

g i t i o r u m a r c h i t e d o s , i c a p e r c u l i t , v t c ü m n o n p o í

f e n c f a m a s , p í u r i m i s v i r o r u m i l l u f t r i u m fírmatce t e -

í l i m o n i i s r e f r a g a r i , n e c p r o f u o m o r e q u i d q u a m d e

l u x u v i t i i f q u e C u r i s e R o m a n c e c o m m i n i f c i , v a r i í s

t a m e n l o c i s í u o s é f u g g e f t o h o r t a t i f i n t , c a u e r c n t

e t i a m a t q u e e t i a m , n e i p í b r u m p u b l i c a r e s , S a t a n s e

y i d e l i c e t r e g n u m , d e t r i m e n t i q u i d q u a m t a l i P o n t í -

fice p a c e r e t u r . A t m u l t o r u m i n t e r e o s , q u i b u s n o n *

d u m o m n i n o e f f a f c i n a t a i p f o r u m p r a e f t i g i i s r a t i o e f t ,

l o n g é a l i u s e í l f e n f u s .

V e r í i m q u í e h i s d e r e b u s , d e q u e o m n i u m f t u d i i á

v i r t u t u m , T e P o n t i f i c e , m i r a b i l i t e r a u d i s , o c c u r -

r u n t , i t a f u n t m u l t a , , i t á q u e i l l u f l r i a , v t c u m e a n e f a -

tis q u i d e m i d o n e é c o m p l e ó t i c o g i t a t i o n e , n e d u m

p r o d i g n i t a t e e n a r r a r e v e r b i s p o f s i m u s , E c c l e f i a f l i -

c o r u m A n n a l i u m f c r i p t o r i b u s r e l i n q u e r e c o g a m u n

A l i a n o s T v i f o r t u n a t i fideris d e f i x o s t e n e t a d m i r a -

t i o , 6c f e n f u i u c u n d i f s i m a e g r a t i t u d i n i s p e r f u n d i t .

N a m q u i n o s o l i m b e n i g n i t a t e es p r o f e c u t u s , e a m

r e t i n e s e t i a m n u m , i n i l l o f u p r e m o r e r u m c u l m i n e t

v t i n t e r a u g u f l r a s c u r a s , q u i b u s f a l u s n i t i t u r o r b i s

t e r r a r u m , n o f t r i d i g n e r i s m e m i n i í T e j n o b í f q u e j h o *

m i n i b u s p r o f e ó l ó i n f í m i s > d i c i f a l u t e m c u r a r e , b e n e -

d i d i o n e m i m p e r t i r i , I n d u l g e n t i a m p l e n a r i a m i n

t e m p u s m o r t i s l a r g i r i • q u g e r e r e q u o l o c o f i t F e b r u a -

r i u s n o í l e r , q u a n d o p r o d i t u r u s .

P r o d i i t t á n d e m , B e a t i s s i m e P a t e r , a d

S a n c t i t a t i s T v ^ e p e d e s a b i e ¿ t u s , n e f e a f p e r -

n e r i s , f e d folitae b e n i g n i t a t i s a u r a m a f p i r e s , r o g a c .

G r a t u l a t u r is m é r i t o í i b i , q u ó d a d r e l i q u o r u m v f u m

h o m i n u m
h o m i n u m p r o g r e d i d e t u r , P o n t i f í c i s M a x l m i a u r p i -

c i i s , a c t a l i s P o n t i f í c i s , q u i S a n ó t o r u m h o n o r e m a m -

p l i f i c a r e , S a n ¿ t i t a t i s fefe e x e m p l a r í u b i e ó l i s p o p u l i s

p r a e b e r e , a r d o r e m S a n d i t a t i s a d i p i f c e n d a e i n o m n i u m

m e n t i b u s í u í c i t a r c , c o n t e n d i t . N o s , S a n ó l o s o m n e s j

q u i b u s f l y l u m v i t a m q u e d e u o u i m u s , v t d i u B e a -

T i t v d i n i T v ^ , & , q u a m f a n d é a d m i n i í l r a s , E c -

c l e f i ^ C a t h o l i c c e p r a e f i d i o fint, o b t e f t a m u r

S A M C T I T A T I S T Y J E

H u m i l l i m i f e m

l o A NNE S B O I L A N D V S ,

G O D E P R I D V S H e N S C H E N I V S .
 F A C V L T A S

R . P. P R O V I N C I A L I S F L A N D R O - B E L G I C i E

S O C I E T A T I S I E S V ,

E T S V M M A

P R I V I L E G I I C A S A R E I .

V m A d a S a n d o r u m rnenfis F e b r u a r i j , q u o t q u o t toto orbe co-

l u n t u r , vel a Catholicis fcriptoribus celebrantur, ex antiquis

monumcnris, Latinis, Gráecis, aliarumque g e n t i u m , feruatá p r i m e r

geniá f e r i p t o r u m phrafi, colleda, digefta , variis Obferuationibus

illuíl rata a l o a n n e B o l l a n d o & Godefrido HenfchenioSocietatis Iesv

Theologis, tres e i u f d e m Societatis T h e o l o g i legerint, opufque la-

borioíiim &c e r u d i t u m , ac luce publica d i g n u m iudicarinc, E g o i n -

fraferiptus Societatis eiufdem per F l a n d r o - B e l g i c a m P r ^ p o f i t u s Pro-

uincialis^ poteftate ad i d raihi f a d á ab A d m o d ú m Reuercndo Patrc

N o f t r o G o f v v i n o N i c k e l P r ^ p o f i t o G e n e r a l i , c o n c e d o l a c o b o M e u r -

fio, T y p o g r a p h o Antuerpienfi, facultatem eadem A d a excudendi.

C u m q u e facr^e C a s f a r e x Maieñatis decreto cautum fit, ne quili-

bri a SocietatelEsv conferipti, i n prouinciis R o m a n o I m p e r i o f u b -

iedis excudantur ¡ aut venales p r o p o n a n t u r , abfque eiufdem So-

cietatis confenfu 5 hifee declaro e u m d c m T y p o g r a p h u m ifto p r i -

uilegio legitimé frui. I n q u o r u m fidem hifee officij mei íigillo m u -

nitis m a n u mea fubfcripfi. A n t u e r p i a m Aprilis c i o i d c l v i i ,

T b o m a s D c k c n s *
 Á P P R O B A T I O C E N S O R I S .

Y T O c o p u s c o n t i n e n s A d a S a n d o r u m menfis Februarij v e r é d o -

1 i ó l u m , elaboratum,&:a multis viriseruditisexpetitum^hifcc m o -

dis aReuerendisPatribusIoanne Bollando & GodefridoHenfchenio

SocietatislefuTheologiseditioni prasparatum-j m a g n o l e d o r u m fru-

clu y nullá fidei vel b o n o r u m m o r u m noxá , e x c u d e n d u m cenfui.

Antuerpias, hac x v n die Apiilis c í 3 idclvii.

C. V o o c h t s C a n o n i c u s , A r c h i d l a c o n m i

S . T k L t c e n ú a t m a c ü h . C en f o n

S V M M A P R I V I L E G I I

R E G I S C A T H O L I C I .

P H i l i p p v s i v H i f p a n i a r u m & I n d i a r u m RcxCathoIicus,

t e n t i f f i m u s B e l g a r u m & B u r g u n d i o n u m Princeps, D i p l o m a r e
ac po-

fuo

fanxir^nequis A d a S a n d o r u m m e n í í s F e b r u a r i j R R * P P . loanne Bol-

lando &:Godefrido Henfchenio, Societatis Iesv Theologis, colleda,

d i g e ñ a , a c N o t i s illuftrata,procer v o l u n t a t e m lacobi M e u r f i j p r o x i -

mis duodecimannis vilo m o d o i m p r i m a r , aut alibi t e r r a r u m impreíTa

in has Germaniae noílras Inferioris ditiones imporcet, venaliaüe ha-

b e a t . Q u i f e c ú s faxit,confífcarione l i b r o r u m & alia g r a u i poená m u í -

t a b i t u r ^ v t i latius p a t e t i n licteris datis Bruxellas x n M a i j anni cid idc-

l v i i

Signat.

L o j e n s %
 I N T O M V M P R I M V M

D E A C T I S S A N C T O R V M

M E N S I S F E B R V A R I I

P R F A T I O

A D A M P L I S S I M V M E T A D M . R E V E R E N D V M

D O M I N V M A C P A T R E M

GASPAREM
C E L E B E R R I M I M O N A S T E R I I L , E T I E N S I S

O R D I N I S S. B E N E D I C T I

A B B A T E

E I V S Q V E R E U G Í O S í S S Í M V i V Í C O N V E N T V A f ,

Btulimus anteannos complures^ A d m o d v m K e ve r e n d e

Domine, lanuariumnoftmm, fiue eorum Adra Sanétoruni,
qüi lanuario menfe in variarum gentium orthodoxis Faítis
c o m m e m o r a n t u r < ven^erabili D e c e í T o r i T u o . D . Thom^e
lvytens, Acfuturumtunc íperabámus, vt n o n d i u p ó f t Fe-
bruarium p r o d u c c r e i n l u c c m liceret. Vitas q u i p p e pluriiTias
eorum, q u o r u m hoc m e n í e m e m o r i a recoIítUF,vndic]ue colle-
¿tas, iam conditas in ícriniisnoítris h a b e b a m ü s : vt id folum defiderari víderetur,
eas v t r e c o g n o f c e r e m u s , q u i b u í q u e m a g i s e l u c e f c e r e n t , hiftoricas o b í e r u a t i o n e s
adderemus. Q u a r a e n m i iníiftere coeperamus m e t h o d u m , eam continuó íeníí-
mus erudítorum pleriíque probari.
V e r ü m a d o p u s p r o f e q u e n d u m d e n u ó a c c i n ó l i s > p l u r e s íe^ c p á m a n t e a r e b a -
mur, vndiquedifficultatesobiecemnt. Q u o r u m d a m enim Diuorum Adaitae-
rantimplexa intricataqj á varíisfcriptoribus, qui longo p o í l e o r u m xtatemtem-
p o r e ea c o l l e g e r a n ^ e x í b l á f o r t a f f i s f a m á , aut m i n i m é certis íolidiícj; monumen-
tis^vel q u i f u o ea m d i c i o t e m e r é i n t e r p o l a ü e r a n t , v t vix^nec niíi i n g e n t í Iabore3eo
r e d i g e r e i H a p o í T e m u s ^ v t c u m c o s t a n c o r u m j a u t a l i o q u i n a n t i q u o r u m 3c ratseau-?
ótoritatts í c n p t o r u m commentariis legitima c o n í é n í i o n e , ceu veritatis vinculo,
iunda c o n í t r i d a q u e efle v i d e r e n t u r . A l i b i i n t e r i p f o s h i f t o r i c o s , qui deSandis
n o n n u ü i s í c r i p i e r u n t j m a g n a n o n n u m q u á m c i r c a l o c u m ^ t e m p u s , aliaque a d i u n -
¿ t á ^ f i n e q u i b u s f a ó t o r u m r a t i o h a u d fatis c o n f t a t , c e r n e b a t u r d i f c r e p a n t í a j V t quid
potiffiinüai a m p l e ó t e r e m u r , n o n facileeffet ftatuere. Alias q u c t a d quos Reges
(Merouingicae praeíertim apud Francos ftirpis) prouincias pertinuerint, paulíó o-
p e r o h a s d i í q u i r e n d u m f u i t , v t i n t e l l i g i e o r u m p o í í e n t S a n d o r u m A d a , q u i i n iis
p r o u i n c i i s , f u b R c g i b u s aliis q a á m v u l g u s r e c e n t i o r u m f c r i p t o r u m é x i í í t m á t , vi-
xerunt. Q u o m m d a m etiam multiplicia A(3:a,editaantehac quasdam^alia a d h u c
i n m a n u exaratis c o d i c i b u ^ r e c o n d i t a ^ o n n u l l a ab c e r t i s , q u o r u m n o m i n a e x t e n t ,

b auólori-
 x P R ^ E F A T I O . I N V Í T A S SS. T O i M I I F E B R V A R l I
a a d o r i b u s c o n f c r i p t a , a l i a a b g r a u i b u s q u i d e m Se d o ( 5 l i s 3 íed q u o r u m lateant
n o m i n a ; ñ a 6 l i e r a n í u s ; q u ¿ e ÍT v n i u e r f a p u b l i c a r e v e l l é m u s , i m m e n í u s e f f e t l a b o r
fubeunJus- íicin.Í!:C€£caliqua,ÍBGercus iacicndu.scalculus. M u l t o r u m A d a , e t i a m
vetuílfílímoram; m a n d t i t a l í e re r i,s n o n e r a n t , v t a d ea i n ú e f t i g a n d a , quibus eo-
r u m vitxratiointelli^i poílétj p l u r i m a euolLiere P a t r u m f e r i p t a o p o r t e r e t . Imó
i p f o r u i n i n e t Í G r i p c a ^ í t ó o R i m v ^ q^anddcjuc benc m u l t a , perlegenda fuere, v t
e x i i s v i t a i p f o r a m d e l i n e a n v t e u m q u e p o í i c r . lea i v F e b r u a r i j S . l l i d o r i Pelufiotíe
eruendafuicex ipíiüs| ¡ís \ ^ l ^ ) u ^ a á 3 interea alia: í u b c e f i u á opera l u -
cubrationesa nobis v u l g a t ¿ . Q u i d iam oceupationes^quasípíareligiofi inftitutt
rarioiinponic? q u i d ipiritale a u x i l i u m , i d c ñ t i d e m pro^vimis ( i n hac p r a : í e r t i m a-
¿ l u o s á Ó o m o ) variis in rcbus;muldp!i.ci ratione m o d o q u e j a d h i b e n d u m > Non-
m ú l z q ü o q i i e ( v t e f t nacLirx infimiitas) ítndia noftra í u n t valctudine interpellata.
Deniquelongius tempuseffluxit^quám^eraueramus, quamque optarant multi
virigraues arque cruditi, qui q u x í c r i p í c r a m u s feribirnuíque, ad D e i g l o r i a m bo-
numque publicumpertinerearbitrantur.
I S e r u s h i c t a m e n fletus, v t i n l u c e m p r o d i i t ^ a b i r e a d Vos^ac relígioíüílinice L x -
tieníi c o n g i v g a t b n i , Trbiprxfertiíri^ Aumodvm IVí-vi r e n d e D o M i r n, fi-
ftere ícíegeftiebatj & vero d e b e b a t . n i m i r u m f a u f t i í í i m i velut fideris f e c ü d o affla-
tu, Deceflorum T ü o r u m A n t o m i W i n g h h ac T h o m Je L v i r & m , fauore,
h o r t a t u , i i b e r a l i t a t e j a u x i l i o j G o n c e p t u s , a c T u o . F o r t u n a t u m e n i m v e r ó fe v e l i d -
e ó cenfet; q u ó d T e l i l o r u m i m i t a t o r c m ac d i f c i p u l u m a d i r e n u n c queat;(anctiííi-
moilliccetuiprxfeóturn: quifub W x n g h i o A b b a t e , ante anuos x l i i i religio-
íum ftadium ingreííus; ineo monafticam difciplinam ab Thoma Lvytens,
tironum MagiftrOjedoóluSjVtriufque e x e m p l o 8c a d h o r t a t i o n i b u s ^ a d o m n e fan-
¿timonix decus/ecundum S. P. B e n e d i c t i Regulam,; & Venerabilis3Patris
itidem Veftri, L v e o v í c í Blcsii Statuta, lis c o h f o r m a t u s . N o n referemus
hic^ q u á m í e m p e r f u e r i s , ex e o r u m i n f t i t u t i o n e ^ filentij a t q u e clauftralisíecéíTus,
religiofe q u o q u e paupertatis,& p r x í e r t i m qbedientix, diligensac feuems cuílos.
Q u a r u m t a m e n v i r t u t u m excrcitatio a p u d veros l i o n e f t a r u m a é t í o n u m xftima-
t p r e s m a i o r e m T i b i g r a t i a m & h o n o r e m peperit, q u á m (qu¿e m é r i t o , c u m omní
ípe fecuÜ, d u d u m ípreuifíi) v k xíplendidé i n í t i t u e n d x ) quibus parentum circü-
fluebat d o m u s , p r x f i d i a - , q u o d q j g e r m a n u s T u u s d i u g e í T ¡ t , i n a m p l i í f i m á Se q u o -
d a m regia v r b e T o r n a c o , p e r q u a m h o n o r i f i c u m Senatoris munus.
i a m i i recenfere v e l i m u s , q u ^ i n coenobio o f f i c i a g e l í e r i s , q u a n t á cum omnium
commendatione^ p r i m u m illud occurrct,quod fecularium h o m i n u m l u d i d o te-
n u e fortaílis videri p o t e r i t , íed non tenuem tibi cxleílisgratixquxílumattulit,
m a g n a m e t i a m a p u d d o m e f t i c o s v i r t u t i s n o n raras o p i n i o n e m 5 q u ó d communis
h o r t i p r o c u r a n d i T i b i i m p o í i t u m m u n u s , t a n t a f u b m i f l í o n e ac d i l i g e n t i á geffifti.
D e i n e x i m i a c a r i t a t e j a n i m i q u e a l a c r i t a t e , d o m e f t i c o n o í b e o m i o praefuifti. Vidi-
m u s i p í i , q u a n t o t u n e n i t o r e 8c c u r a e í f e t h o c c o m p o f i t u m : e t f i n u l l i e o tempore
i l l i c aegri e r a n t , v e l T u á l o l l i c i t u d i n e p r a ^ u e n i e n t e a c p r o p u l í a n t e m o r b o r u m cauf-
ías^velid largiente D e o O p t . M a x . v t q u i c u m q u e Laítiasincolebant, i n l x t i t i á &c
vacuitate corporalis moleftix, iugum monafticum Izti portarent.S.Dofithei fub
S . S i r i d o n e A b b a t e , S a n ( 5 i : o q u e D o r o t h e o i n f t i t u t o r e , v i í t i s í a n é t u n e n ó b i s es ia-
duítriani obedientí32.queíimplicitatem,pari in muñere^ preciaré exprimere.

Deiocepsferale ab vicinis Gallis e x o r t u m e f t b e l l u m , q u o d t u i n extimamiüacn

Hannonhe, quamincolitis,partemhaudleuiter concuítit, tum religioíiííimhm
v e f t r u m ccetum r e c i p e r e í e M o n t e s , v r b e m prouinci^ illius p n m a r i a m > c o e g i t , v b i
m a i o r i q u i e t e i n r e s d i u i n a s i n c u m b e r e , a c r e l i g i o f í E vitas m u n i a e x e q u i J i c e r e t . A d
ipfius t a m e n monafterij c u f t o d i a m defignari v i r u m a l i q u e m p r u d e n t i á & r o b o r e
a n i m i i n í i g n e m oportebat,-ne eaquae i b i r e l i ñ a e r a n t ^ v e l p u b l i c i praedatores d i r i -
perent,
 A D A B B A T E M L / E T í E-N SE M . ^ xj
perent^vel o c c a l t i f u r u n c a l i c o m p í l a r e n c j a u t etiam molesipía c-edificiorunijnilí
Tarta teóla curarentur, feníím iabefadata decideret. A d c a m r e m T u pociíTi-
rnúmdcleétuses: plane^feíiciíer rcm Líctienfem O e c o n o m i titulo per annos
feptem adminiftraíli.Cüm aliquoc con uentas Veftri Religiohs
I n d e M o n t e s r e u o c a t o i m p o í i t u m eft m u n u s Prioris. Eo a u t e m per aliquod
tempasfapienteracprofperégefto^intereací;Venerabili D. T h o m a L v y t e n s
vitafun(ao3 Abbas es, m a g n o TaorSconfenfu, Principiimc^ & populi vniueríi
approbacione, renuntiatus. SinobisdeTe.cum aliopotius q u á m T e c u m effet
l e r m o j l i b e r e ac v e r i í l i m é o f t e n d e r e m a s ^ qu^e í m i t á S p i r i t u fando Eccleíiaftici
xxxii prxícriptajá T e preciaré eíTeobíeruata. N a m p o ñ c p i z m T u i Retforem Te
f o f u e r u n t ^ n o n eselatus:efque m i l h s q u a f i y n t i s exípfís. C u r a m i l l o r u m h a b e s . . . , n u t U t e r í s

propter í¡Ios)& o r n a m e n t u m g r a t m acciptascoronam. Q j i a m c | u a m e n i m vulgodiffimu-

lent T u l , domefticorum, etiam Pr^eíidum^audes, ob fingularem íuam mode-

í l i a m , ne e a r u m p a r t é m a l i q u a m i n íe o b l i q u é deriuare velle v i d e a n t u r j erampüt
t a m e n ^ a c fe f u o p r o d u n t í u m i n e . e t i a q u ^ a b d i t i í í i m o f e c e f f u ftudiosé oceuliquo-
d a m m o d ó v i d e n t u r virtutesTuas.Neque ignorar etiam externi^quanta T u q u o -
q u e m o d e f t i á ac fimplicitate conueríeris inter T u o s , quám finceré ac fraterné,
abfque fuco vilo acrimulatione:qualcm etiara^quamqiieexadiamgerasmonaíli-
casdiíciplinascuram: q ü o z e l o reiigionisinflammatus^eadem omnia diuinicul-
tus officia, d o m e f t i c a r u m q u e e x e r c i t a t i o n u m m u ñ í a ? sequé o b f e m a r i inbeas i n
M o n t e n t i refugio, a t q u e a n t e a c u m i n t e g e r coetus V e f t e r Laetiis a g e r e t : q u o d 6c
Tuis ómnibus^ v t p o t e viris r e l i g i o { i f f i m i s , g r a t u m e í i : ; & : apüdextemos^quiidin-
telligunt^magnificé collaudatur. Perípiciuntprírtereá non Tuifolüm7 íed eeteri
omnes q u i T e norunt^quam n o n ambias, i m ó q u á a i lollické deuites, hoaorem:
q u á m eos q u i alta íapere videntur, p a r u i s e í l i m e s : q u a n t o i n t e r e á i n d i c i o ac p m -
d e n t i á d e n e g o t i i s publicispatriae^ c u m ceteris H a n n o n i a s P r o c e r i b u s vrbiumque
Legatisrdeliberes:quantá modeíliaíímul acgrauitateíentetiamdicas: quantá fide
Sí dexteritate, qu¿e T i b i i n c o m u n i b u s illis p r p ü i n d k c o n c i l ü s c u r a n d a c o m m i t -
tuntu^perficias. Sed i f t a p o t f f i m ü m o r n a t i s & illuftribus viris p a t e n t ; quasvero
eleemofynas/in his e t i a m a n g u í l i i s t e m p o r u m j p r o u t f u p p e t u n t f a c u l t a t e s , muir
t a s & l u c u l e n t a s l a r g i r i s i n d i g e n t i b u s , i j p r s e d i c a n t ^ q u o r u m m a n i b u s illa? i n c s e l e -
ftes thefauros deportantur^pauperum videlicet greges.

V e r ü m h x c , quamuis paucula, Se l o n g é m e r i t i s - T u i s i n f e r i o r a ? fuípicamur,

h a u d í á t i s aequis o c u l i s T e eíTe l e c l u r u m . V n u m t a m e n a d h u c r e t i c e r e n o n p o í í u -
mus^ ñ e q u e vero T u ; A d m o d v m Revé r e n d e DoMiNE^nequeTuiprohiberc
iure poteftis^nequod v e r i í l i m u m eíl pronuntiemus,- q u a t u o r ^ u i ^ e i n t e r ac V e -
nerabilem Lvdovicvm Blosivm, Lxtieníicongregationiprxfuerunt^Abba-
t u m c u r á ^ a c T u á nuncinduftriá^ita virtutum o m n i u m í l u d i u m v i g e r e a p u d Vos,
vt l a t é t o t o Belgio,6c adexteras q u o q u e gentes^celebretur Blosi ana reforma-
tio. C u i profeótó n e m i n e m adueríari poffearbitramur, q u i q u i d fit r e l i g i o í a a í c e -
íist,velexigui temporis víu didicerit. Q u i enimpenitus á profeffione religiosa alie-
ñ u s , S. B e n e d i c t i R e g u l a s p a r t e m n u l l a m v n q n a m o b f e r u a u i t ^ n a e i l l e ^ í i ílatu-
ta B l o s i a n a velRegulx; S.P.Benedicti repugnareaííerat^veleximiamquí-
d a m perfeclionem n o n continerej rifum q u i b u f d a m / u i c o m m i í e r a t i o n e m pluri-
b u s m o u e a t : q u i , q u á u i s , humanas fortaííis l i t t e r a t u r x o p i n i o n e i n f l a t u s , fibi m ú l -
tíim íapere videatur, tamen q u i d dicat n o n intelligit. Scimusnos, íciunt qui
vobifeum aguntfamiliariüSjíeculares^Eccleíiaílici, omnium Ordinum religiofí,
Epifcopiquoque&Archiepiícopi j quám íerió ac í e u e r é Euangelicampauper-
t a t e m c o b t i s ^ q u á m l i b e n t e r ac h i l a r i t e r i n t r a m o n a f t e r i j í e p t a c o m m o r e m i n i , fir-
m i o r i b u s íanóbi p r o p o f í t i j q u á m portarumJ,clauftnsinclu,ri:quám a f l i d u é cseleftia
m e d i t e m i n i j q u á m religiofe D i u i n a minifteria o b e a t i s j q u á m a r d u m íeruetisíilen-

b z tiumj
xii P R ^ F A T Í O I N V I T A S SS. T O M I F E B R V A R I I
tiam, q u á ^ T i fitis i n o m n i r a t i o n e v i d u s a c v e f t i m e n t o r u m f r u g a l e s ^ q u á m c e t e r a -
rarum iludió virtutum, quas i n r e l i g i o í i s c o n g r e g a t i o n i b u s c o m m e a d a n t u r , ad-
didi.
C u r n o n i g i t u r L a c t i a s ^ v b i t a m a c r i Se i n d e f e í T a o p e r a i n o m n i m o d x f m ü í t a t ü y
cukumincumbitur A d a S a n S í o r u m v e n i r e í e c j u u m fit ? S c r i p í i t o l i m S t e p h a n u s
B i n e c u s n o í l e r , íe Laetiis tres v e l u t o r d i n e s S a n d o r u m reperiffe, p i d o s ^ m o r m o s ,
viuentes: q u ó d i n t e m p l i veftri C h o r O j S a n d o r u m j q u i religiofas congregaciones
fundarunt, p i d a s effigiesvidiflet; deinprxclarum&ingentem íacrarum Reli-
q u i a r ü m t h e í a u r u m ^ a c denique Religioforum coetum piecateceteriíque virtutibus
c o n í p i c u u m . Q u a r t a m n o s S a n d o m m a p u d vos c l a í í e m & c o r á m íkpiusaípexi-
mus, & mine eam amplificatum imus. Sunt enim ininíigniVeftra bibliotheca
S a n d i c o m p l Q r e s , n o n p e n i c i l l o p i d i , í e d c a l a m o j v a r i o r u m n e m p e , d e e o r u m pie^-
, t a t e ac l a b o r i b u s , / m o n u m e n t a í c r i p t o r u m . Q a a e c u m i n d e f e í í b i l u d i ó v o í ü i t e r i -
q u e á Veílns meminenmus,- eó.acceptioresfore A d m o d ü m Reuerendaí Patcr-
nitati T u x c o n f i d i m u s , q u a s n u n c a d p o r t a m u s Vitas S a n d o r u m , v e t e r e s q u i d e m
pleraíc¡ue3íed n o u o velutcultu expolitasrquarumplurimíequondamá Veftri Or-
dinis í c r i ^ t o r i b u s m a n d a t a s litteris, á nobis^ V e í l r o f a u o r e excitatís ^ m u l t o l a b o -
r e c o n q u i l í t s e 3c i l l u í l r a t a s .

Porro, vt in Prxfatione ad l a n u a r i u m Deceflbri T u o , qui ícopus nofter eííet,

quse t o t i u s o p e r i s m e t h o d u s , o r d o , ftylus, qux fingularum partium probabilitas,
e x p o í í i i m u s , - í t a n u n c n o n n u l l a d e iis T e c u m ^ í i a n n u i s ^ c o n f e r e m u s : f u c c i n d é ta-
men^ q u ó d quse i b i p r o l i x i u s í i i n t d i í p u t a t a , h í c o m n i a r e p e t e r e n i h i l a d m o d ü m
opuscíievideatur, cümillaaccurateperledaáTeTuifqtie nouerimus. V n u m
n u n c reuerenter p o í c i m u s ac flagitamus^vt hxc ftudianoílraquo íoles fauore
p r o f e q u a r i s / T u i í q u e ac T u o r u m p r e c i b u s n o f t r o s adiuues c o n a t u s .

C A P V T
 A D A B B A T E M
C A P V T P
u i u s o p e n s í c o p u s :
V i d hoc noftro i n opere í p e d e *
mus, quem ad finem omnis noftcr.
multoram annorum labor colli-
neet , íatis íuperque in noftrá ad
lanua-riü Praeíatione videmur de-
claraílc: nimirum vt quidquid ge»-
ftum oíira á Sandis preciare, i d
omne ledoribus rcpricfeiuemus , non noftns taracn
verbisjfed veterutorcriptorura^quieorum fada licte-
ristradidére3vel deftinaco ftudto in peculiarem alique
commentarium redada}vel aliis inferta hiftoriis. N a m
fuit ea ómnibus retro feculis in Eccleíia confuetudo,
Vt quse Sandi egregié aditaíTent, aut tortiter perpeí-
AfaSan- ^ e{]'enc, quaeque á Deo ad illorumiliuftrandum ho-
tiortmcoüe- norem edita conílaret prodigiajdiligenter iittens m á -
fiaoUm. ¿.j^ntuj^ D e lucubrationibus eiufrnodi ab Euíebio,
Ceíareeníiín Palsftiná EpifcopOjConícriptisaut col-
nb Hufehió,
l e d í s , ac deinde fexecntis poft eura annis á Simeone
L o g o t h e t á , íiue Metaphraftes,illic fusé á rtobisadú:
deque huius íEtatejdignitatejfcripdonclaudatione per
Michaelem Píellum poft annum ab ortu Chriftr mil«
leíimum compoíitá. Aólum ibidem de lacobo Vora-
ginenfi Genueníium EpiícopOjatqüeeiüs Lombardi-
cá hiftoriájíiue Aurea Legendá.-deque huius recogni-
tioneper Claudium Rotam* De Vmcentij ítem Bel-
louaceníis Speculó,&S»Antonini Archiepifcopi Flo-
íentini Chronicis. D e Catalogo quoque Sandorum
Petri de Natalibus Eplfcopi EquiHni,cuius pofteáno-
bis meliüs compertaeft setas: non enim , vt ibi d i x u
mus, S.Antoninoíuppar fuit,íed iongé eoantiquior.
CitatnamqueThadsus Donnola in breui traftaiiom
de loco manyr'tj S. Veücis Épifcopi Spellatenfis,grande & a n t i *
quum illius Catalogi exemplar, tabfdücuprepnh, & co*
t i o vioUceo c o m p a d u m , fiudiofeó¡3 ajferuatum in feleíiip-
fna b i b l i o t b e á l l l u p f & Excellenttjf. D . loannis Angelí D u -
r p r i d e N a - cisab Alt£mp$.... tnanu Vaxilim ZordamFresbyteri Veneti,
falihuá Ep. Ecclefu S.RaphaélisPlebani, aecurateexaratum anno M
c c c c y l n , quiannusS.Antonino erat ^tatisxix, ab
ingrcííu in Ordinem Prsdicatorum tertius.vti in h u -
ius Vita apud S u r i u m v i Nonas Maij videre eft. Ipíe
GAtalogM vero Petrus ( vt ad calccm eius codicis de íe teftatur)
ss. Sanftorum Catdogum feribere inchom'n amo Bomhú M
C C C L X I X , dufefto S 3 a r n a b £ , a d h a c Vlebanm exiftensSan-
Luanda feri- ftorum Apofiolorum Vcnetiarum, d'mefis Caíiellanenfis: opm
pMd vero ad exitum perduxit auno M C C C L X X I I , die x x v i
Maij , iani creatm Epifcopas Equilinus prouinct£ Gradenfis*
Nicolaus v Pont. M a x . pofteá Gradeníem & Caftel-
laneníem Epifcopatüs^vti v m lanuarij S 3 ad Vitara
B.Laurentij Iuftinianididum)ita vniuir, vt fuppreí-
ío vtroque titulo,Patriarchatus Gradenfis dignitate in
Vrbem Venctiarura tranílatá;eumdem B.Laurentium
primum Venetiarum Patriarcham creárit anno M
C D L I C h r i f t i , poft colledum á Petro Cataloguni
t x X 1 x.Mortuus eft auté S.Antoninus anno Mc c c o
t i x , poft eüdem conícriptum á Petro Catalogum
L x x x v i i j i p í e annosnatusLxx.
Ibidem Laurentij Surij Carthufiani prasclarum o-
^uríjoprntU pus commendauimuSj é quo fuá hauíerunt recentio-
res plunmi3qui Vitas S a n d o r ú vario modo,ac ratione
ftyloq; ediderút. lllic quoquecap.i § éindicauimus,
qualc/ibi Heribertus Rofvveydus é Societate noftrá
vir d o d i í l i m u s deíignaílet opus,volum¡num omnino
- x v i i l . Qoprum xvx priora Vitas complederentur,
ícd nullas, quarura ipíe noneífet manu exaratum na-
L ^ T I E ^ S E M ,
R I M V M
m e o c o n t e n t a
dus exemplar,vcl quas non ex archetypis fidelitcr 8C
i n t e g r é c x p r e i r a s í l i r e t . Int^rcjp enimaiebat, originalta MM^dcp*
Vitarum fcñptafemel extan;quodpt rparuw fidei brertatori- j
bus fit fineiftii: quandofciliceí íptrfi¡$ÉJU9 captu rem delibat,
¿ r d u f m palito ccnftiitt^altmim ¡uogujlupr'matslWh xvi .
voluminibus, vnum A n n o : a t i o n u i n , a l t e r ú I n d i c u u i
variorum adiiecre cogixabar. QIKE quidemtam am-
pia lücuhratio vt pertki po'íTctjifcftiuc quiErebat Car-
dinalis Bellarminus, cautumrcaudori elTctjducentoS
adhucannos v í d u r u m ? cot enim fibi ad eacn abfol*
uendam necci .'arios videri.
Lanus titmch noftcr patet Jabor. Ñ e q u e enim eas
folüm date Vitas cogitamus , quarum n a d i erimus
M S . exemplar,vel ex archctypo íideliter exprcllum»
Q i i i d enim íi illuftrium Sandorum vel perierint A - n
d a , vel numquam plañe iittcnstratiita; extettamen
eomm, vt fit, apud-hiftoricos ¡iicmoria; non liccbit
quae hi tradiderint cülligere,¿c in luce proíerrc? Qmd~
íi íolum epitome extet deperditorura Adotuo>,eaque
haud íatis pcfíté ad hiftori^ normara exada,nefas erit
eam ledonbus proponer^? Etiam hts deftituti monu-
meníis,aut legitimo fcriptoriim teftimoniojfi cuiuípiá
Sanóti repererimus popuii iermonibus miracula ac
benefada cclebrarijvel ex appeníis circa tumulum a-
natheraatis actabulis:non id qu Jccumquc eft, expo-
nemus? Atquc haec inftitud operis ratio etíi illic íatis
eft aecuraté explanata j tamen quia multis illa Pragfa-
tio noftra,íiuc eam viderint numquám,íiue olimlege*
rint3non eft nunc fortaílisad manum3-breuiterhíc v i -
detur repetenda: fed n o n , v t ibi fecimus, cauílis o m -
nium operóse expoíitis.
Primum igitur A d a inquiííraüs,quae íínt ab iis cort»
íeripta, quiilla geri ab Sandis viderunt:is enim poft ^ ¿ ¿ ¿ j ^
Diuinas litterasprimus maximequelegitimusgtadus m a f t e ñ a - '
hiftoris.Talia quinto Februarij í u n c M a n y r u r a lapo- torib^feri-^
niomm A d a , á Ludouico Froio exarata: talis íexto^"*».
Vita S.Amandi per Baudemundum, BnMargarit^de
C o r t o n á x x n perlundara Meuanatemj&aliscom-
plures, & quae á publicis Notariis excepta in iudícío,
Martyrum Praeíidumque d i d a aefada-. Hís proxirai
íunt ac prope pares ij ícriptores, qui non /pedarunt ^
ipíi quidem quas narrant5íaltcm omnia; íed ab iis q u i ¿jatoribtti
ípedarantacceperunt» Acceduntilli, quibusnecipfi huditas,
í p e d a t o r e s retulcrunt, ícd alij tide digni qui ex ípe-
datoribus didicerant. T u m qui ex probatis docume- . .
, .r/ r r, . ^ , r n •velaltufiae
tiSjpublicilque tranlaaiünum,donationum3teítamen- cc¿e¿}^
torura inftrumentis, aüt certé hiftoriis, quas harum
rrium claílyim audores cOmpofuerantjfiue a u d o r u m
ipíorum aut tabularum verbis, íeu ftylo í u o c o m m e -
raorant. Haec tamen omnia vt iüftis momerttis pon-
derentur,diícutimus,quálicet: cuiufmodi illiipíifue*
rint feriptores, (ctiamíi autopias íe oculatoíque & au-
ritosteíies proriteántur ) an viri prudentes ac probi, t)mnestameii
an non hasreticij non partibuS;quas laudant, nimiumfedulbex*-
a d d i d i j non ad quidlibet credendum fáciles, & \ n mimtaü
ícribendo incüníiderati5vt velut certa aíleuerent, quee
ab leuiílimis hominibusaudierinti T ü m i l l u d quoque
indagare Oportet,an non etiam probati/Iimorü a u d o -
rum ícripta,adulterata lint á pofteris, aut inepté inter^.
poláta: quüdetiam'in donationuminftrumentiseue*
nit,vt adiefta iis fint qucedam,& quandoque integré
confida. Ac íunt proptereá haec vniuería ad veritatis
rationem reuocanda,expeníis, quantumuisfaftidiotó^
temporibuSiac locisj& nationum,apud quas eaferün^
b | tur
 xiv P R / £ F A T I O I N V I T A S
tur gefta3inílitutis3tum hominum.aui interueniíTe d i -
cuntur,£Eratc acmoribus.Alia íuaticquioiisnotaefcri-
pta, quae longo poft San¿toruiir ¿ t a t e m teiirpoie co-
polita Íünr;qu6d vel abolita eíTen^quíB íolidá fide o-
lim fuemnc cxarata , vel cerré nuaiquám litterarum
tum alta* . n <o -i • ] t^
minhscer- i'nonumentis^qu^ getta cram a SanCtis/conimcndata.
yu: H s c crgo ex fama a maioribusacceprá, aut vulgari-
bus monumecis, nec íat cerns^colledia, jfepe ab igno-
tis audoribus & tcínpore incerto , ira prodita íunt
pofteris :qui tamen illa,cuicuimodí eíTent, melioruiíi
d. fjclu, a;nplexi ítint. Ñ e q u e nos illa omnino reípui-
mus, tatnen magiscciain quám priora.íuis ponderibus
examinatnus , ^ ad aufkencicarum hiftoriarum-cal-
culoscxpendunas. Eas quoq ue Vitasdainu$5 quaeex
antiquioiibus, S>c torce gcnuinisAdis contradae, aut
varicintócpolatíej prcctenni/Jis aut breuiffimé períhi-
^ 1 1¿ ¿tis^quae de vircucibus Sandorum erant feripta-mira-
nmnudqer- cu'1<; v e r ü , pisiertnn qu^. minimc.vuigana videren-
ditucontra- tur,a:cumulatis, a c / i p é i m m o d i c é exaggeratis ; i n -
ñciíi& in- tertoctis.etiain tea"jporuinnotiS;deícriptionibus loco-
teyoUtM. riín1j x z t d t e á ü t explanationibus íuperfluisrquíE Vites
propterea pcnhculatiusexaminauda: ^Sc ad librara l i -
neanique certam redigend2e>
His oinnibus,etiam qux á veteribuscofeript^ funt>
Vitisprxmittimusprolegomena q u í d a m , íiueobíer-
injhigtdmi uatj01:les neecíIarias,vt.Vite ipías quod merentur pon^
írolcgoments . . .. i i • r
njarin ex*- dus oacineaot. I n m qu^rirausquibus locis ac tempo-
minMa,. ' ribus ij vixerint SanduAn cxploratum íit publicara iis
habitara olira venerationeqi? Q u i eorum Vitara ícri*
píennt,quoteropore,qUá clari eruditioms faraá? V n -
dc exeaiplar n a d i fimus,aut etiara plura? Ñ e q u e v n -
quam diííimularaus, cuius huraanitate vel ipíi nobif-
cum íínt comraunicati códices, vel ex iis Vita deícri-
pca & ad nos milla.Hoc arbitraraur ad teltaridam gra-
titudínera n o í t r a r a ^ d e r a q u e Vitis illis addendara,va-
lere.Ipíietaraen Vitae,pr£elertira ab ignotis audoribus
compoíit£E,.quára (olidas videantur,apenmus.
' P o í i íingula quoque capita ( n a r a i n certa capitaac
paragraphos, Vitas longiores partiraur, vt interquie-
Anmtatio- ícere ledor pofficj poft illa ergo capita Annotationes,
nes,pof:f¡n- £ quae neceílariíe v i d e a n t u ^ í u b n e d i r a u s ' n o n v t R o f -
gulacítpita, weyt[l,s ^^¿irabp^u^ poftquára oranesexcufe eíTent
Vitífi.Eas A^nnotationes íperaraus ledoribus víui fore,
príEfertÍQ-) eruditione mediocrí pra2ditis5quibusprascí-
pue cófulimus. Q u a r a q u á m poteruntfortaffiseasdera
íiniílra eruditiílimorura íudicia íiftere , qui quando-
que Vitas abnormi ftyio conferíptas, nullis locorum
notis temporumque additis, aut vitiosé expreílís, te-
meré apernaren tur, niíi his fultas veluti adminiculis
viderent.
Daraus enim A d a ipía Sandorum eo ftylo quo
priraitus (cripta íuntjquantumuis agrefti & incorapto,
inquihíisrji- íi quidem aírequi ita primigenia phraíi (cripta po/H-
aUpnmoru mus.Atque id nouiraus eruditishorainibus a d m o d ü m
jcrtptorum WJ-Q^J-Í et:jaill heterodoxis. Certior inde didorura l i -
necejfeejl.ex- aes,quanao ipla aequalium acriptorun^aut certe, an-
flkatur: tiquiííimorura,quos quidem con(equi potuirausjver-
barepra;(entaraus.In quibus taraen íi qua d i d i o bar-
bara aut inuíitata,quaB velofFendere poíIit,velnonita
comraodeintelligi(quales raultasin medij asui ícri-
ptoribus) eas in Annotationibus explanaraus, niíi &
nos carura, fugiat notio.
Mallent nonnulli (quibus ibidera cap.i 5 7 f u s é
C A P V T
C u r q u a n d o q u e plures
V l ü (untpij quídam boraínes illud in noftro ope-
re improbare, quod vnius Sandi plures Vitas
SS. T G M I I FEBRVAR1I
rcípondimus) compro & eleganti ftylo narran q u «
c e r e r a videntur; cetera refecari, aut penitüsomittí.
VerírtíLi abhis longé noílra diferepatratío: nam íicres
innümeras;qua2 nobis obícurreaut incertae videri poli-
(unt,proptereáquüd alios feriptoresjquorum teíiirao-
nio conErHienturjiiondum legcriínus-; debererausta-
citi pra:reiire3non Í4ne Veritads ip(arumque S a n d o -
rum aliquá iniuriá, ac pioruro hominum detrimento.
Qiiis enim nobis eam dedit poteíktcm , vtquia non n(lmitaoüm
aircquímur qualisíiiu Cripta aliqua audoritatis, ea •'cr^u
expungamus ac murilemus? Nam.quod aliqua omni
careant íermonvselcgantiá , nemini inirura vjderi de-
bet, cumraultis ascaubus vej nulli vel perrari excite- . ,
rinr,quorum e í l c t l i m a t u s & 'elepans ftyius, autetiara ^ •
latís Latinus: vnde & ipn Rcgum annalcs a multis m- jcr^toruTJt,
fcité proríus íunt coufcripti,vd a F.rcdtgario, aliiíque
Gallis & Hiípanisanciquis íuriptori.bus. Si qui poli-
tulum adeptí ftyJum íiibi videbantu:rv [jj ad priuata.e-
molumentajaut inanem íucura glorias íibi comparan-
dura conferre operara íüam maluerunt. M u k i r e s ge-
ftas Sandorum itáliteris tradiderüt, vt vel ftudio h u -
militatis ipíam etiaraíermonis munditiem deuitarint,
vel quee íimplici & vulgari eílenc ftylo con(cnpta, fa-
dlius intcllipi,ab rudibus etiam horainibus poífe exi- „, , ,
ítimarint, ac maiorem í r u d u r a aliatura. De S . H c g c - . / ^ ^
fippo ifta habet S.Hieronymus libro de illuftribus Ec-
cleíiíe ícriptoribus cap. 22 : Egefippm vicimu Apoflolico- qH&dam ele*
Tumiemporum, omnes apafione D o m h i vf¡:¡e a d ¡ u a n l di- gamess
tattm Ecdefutjlícorum aciuum texeiis hijiorhió, m u l u ^ ad
vtilitatem legentium p e r t i m i a h'mc índe covgngaus, quinqué
libros compofutt f t r m n e f m p í t c i : v t quorum vitam[tftaba~
tur.dkendiquoqtte exprimeret c h a r a f t e u í Q w e verba apud
Víuardura ad v i l Ap.riliSjin Martyrologio q u o q i R o -
mano de eo leguntur, Sunt taraen Vicae infigni venu-
ftate expolitae , & ab antiquis audoribus Latinis ac
Grsecis rault^óc ab recenporibus plurimsej tura eoru
Sandorura qui íuperiori íeculo vixerunt, tum vete-
rum5quorura ij ex cértis monumentis A d a college-
runt,ác fuo ftylo exornarunt..
Si qualia h a d e n ü s diximus,ab alüs q ü o c u m q u e fty-
lo exarata, vel eruta ex certis monumentis, A d a nort
réperimusjea nos vndique ex variis ícriptoribus,íacris
praeíertira, & . quas aílequiperueftigando poíTumuS;,
documentis,velut coníutisccntonibus v vícuraque v i -
(iira eftjinter fe ínuicem coníerta proferimus. A c d e - ^ u ^ a m &
mura qua; in nullis feriptisreperta, fama vulRique (er- m " " f o f o -
monibus celebrantur, iis príe(ertim locis,vbi S ' m & 0 - etiamfam¿
,rura illorura reliquias aíTeruantur, aut vbi illorura i n -
uocatione eduntur miracula, ea quoque non reípui-
mus, (ed nec plus quára mereantur addimus rao-
raenti.
Demque raodisómnibus conaraur fontera often-
d e r e , é q u o piasdodrinseatquecxeraplorura riuipro- Opu*hoe
raanent, ad íalutem raortaliura: íiue fons ille f u i i a d - ftns efi 2 ^
huc margínibus,antiquá arte, (cite ornatus íitifíue iam ^
abditus, (piíli(quc arborura vrabraculistedushade-
núsfuerit, vt operosa interlucatione ad cura pandero
aditura oporteat. Si neutro raodoad ípfurapertinge-
re fontera poíTumus ,• ab eo certé per ignotos.raeatus
profluétes (caturigines (crutaraur, vt ad abditú aqua-
rura the(aurü peruenire, qui raaiori pollebit induftriá,
queat,& q u ó volet,qualibuíque voletcanalibus,puros
íaíubrcíque latices deducere.
S E C V N D V M .
Vitas S a n d i vnius edantur?
edamus. Nam cura ipfi cas ideó potiílímum Icgant,vt
virtutum inde colligant exeropla; cupiantque prolixá
lesione
 A D A B B A T E M
T.dunturhk lesione non diftineri; mallcnt omnia clare ^acper/pi-
p « m vits. cué dici,aut íaltem non fepius idem^vtaiunt. Muirás
'vniw&an- tamen & graues ob cáuílas contrarium nobi's viíum
Biadiuerfis eft:idemqüeprobarunt (quorum víí íapientiííímo c ó -
¡mpu, fumus) praster Anconium W i n g h i u m Abbatem,
loannes Tolenarius, Laurentius Vwcnus, ÓCpotiffi-
m ü m lacobusTirinus, Domus huius noftrse Pia?po-
íiti,máximo iudicio viri, & ícriptis clari. Probarunt i i
queque, vt plures aliospraecercam, qui noílrum hoc
opus recognouerunt, íuoque calculo coníirmarunr3
& ipil í u m m á e r u d i c i o n e a c prudencia conípícuíi Ar-
que reuerá íunt íubinde á diueríis audoribus^duótis ik,
grauibus ícriptas Vitae vniuseiufdcmque Sandi. H Ü -
max'me Sa- rum autem rcripcorum dúplex eft ordo ; nam ambo
¿io ipji co&- qUan£i0qUeipí¿qUogeftíe res íunt temporcvixcrunt;
&narrat fortaffisvnus nonnulla,qua? a l t e r p m e r m i -
í i t . Q u í poteft igitur altera eiufmodi Vita pretermita,
abfque iniuriá aud:oris,ac hiftoriae fraude?,
' Edite,inquies,vnamj ex alterá/quod deeftfijpple-
te.Quo id modo?An ve in vniusnarrationem ex alce-
ntt tmtcem ^ verba aliquot aut integras periodos intrudamu?, at-
commijeenr- qUe.'j£a nouam quamdam Vitam, vná íic interpolata,
procudamus?Al¡eniíIimum id ab noftro inftituto, 6c
doótorum hominum e x í p e d a t i o n e , qui genuina vo-
Junt veterum feripta. A n fufficere ceníes,vt alterutram
edaraus, ex altera í u b n e d a m u s q u á s decííe videbun-
tur? Q u i d íi vtraque par eíTe videacur,quem nos,aut
q u á ratione deledum adhibebimus? quí pacicncur le-
ctores vnam íubtrahi íibi, & in eternas abdi tenebras;
quam etiam fortaffis, íi vidiílent, alteri praslatam vo^
luiíTcnt? Nonne igitur ad fidemnobisconciliandam,
Vitisipíisau¿lor¡tatem,dari vtramque expedit?Atque
id valere quoque videtur, etíi vna eiulmodi Vitarum
jtemaliqHA (qui altercrat ordo comparatorum ícriptorum j l o n -
longopofi go póft tempore feripta eíret,quám res geftae, altera-
.^T^*.- que Vita edfta. Habet prior quidem ícriptbr antiqui-
tatispríerogatiuam, in quá vis ineft magna , ve quas
narrat credibiliora videantur; alter tamen,etíi íecülo
v n o a l t e r o ú e pofterior, plufa poteft vetera documen-
ta exarainaífc , & adiunda rei geftas certiüs explo-
ráíTe.
Attamen íi feriptor anonymus, nec graui fatis ftylo
¡fthmdetatn? nec methodo probabili vfus, ex alterius (pteíercim h
***raomtít' Se is anonymus atque ignotusjlucubratione íuam de-
cerpatjquamuisdifFuíiüsforta/Iis ac phraíi mutatáinó
j í «i arnny- vtramque edendam ceníemusríatis enim fuper-
mo, é ' f e n ^ne feciííe videmur , íi ledorem monuerimus extare
Mdem, aiiam in M S S . codicibus, re nihil,didione aliquantu-
l ü m diícrepantem, aut etiam principium eius recica-
ueriraus. Q u o d multó etiam magisliccre nobis vide-
tur,íi quas in íecundis reponendas Vitas iudicamus,eas
editae iam fínt, i n q u e h o m í n u m raanibus veríentur.
Ñ e q u e enim plerumque taleSjíalcem incegras, recita-
tamus: allegamus tamen quandoq j ex iis aliqua in no-
ftris Annotationibus,vt coníiilere eas,íi volet, ledor,
quod ei promptum eft, queat. Ita multas á Simeone
Metaphrafte,eiuíáe ícribis, interpolatas. Latiné dein
Aut *ntea editas á Lipomano ac Surio, íolüm cicamus, quo iam
xdita. diximus modo, q u á d o antiquiores é Latinis Graedíiie
M S S . ñ a d í fumus, quas iis mérito praeferendas cen-
íeamus. Damus tamen aliquando vtrafque,íi mulcüm
d i í c r e p a n t , e t í i M S S . antiquiores videantur:quia qu^
adiecitMetaphraftes, vir d o d i í l i m u s , ea cxalioium
ícriptis,quorum immenfám copiam habebac,credi po-
teft haufiíle, quas feripta dein abolita í u n t , praeíercim
cura Barbari Conftantinopólim ac reliquam Graecia
cxpilarunt.
Denique non idprimi in víum duximus, vt plu-
Ualij quo- ra vr"us ^ ' u ^ P^oícvtQmus. M u l t o r u m id,fi non
^uefemunt. oranium,fuit ante nos, eftqucetiamnum, eruditorum
h ó m i n u m inftitutum.S.Cypriani Martyris qui diligc-
ter recognita edidére in lucera opera viri d o d i í l i m i ,
lacqbus r a m e l i ü s & Nicolaus Rigaltius, nonne plu-
L / E T I E N S E M . XY
ra eius martyrij a^ta ex vetuftis codicibus deícrípta
p r e í i x é r e ^ I d c m S . C h r y í o f t o m o i n Grgcá Lacináque
editiombusfadum; idem Gregorio Magno, & recé-
tioribusPctroDamiano,Bernardo Claravallenli, at-
que aliis. NTiíi forte exiilimanr.qui concrá ícnciunt, i d
íolüm fas elle, cuín ícripca cumípiam publicantur, vt
quid de eo píures ícnfciint conftct; non itera íi dedi-
ca opera.non ícripca ciu.s,ícd res gelte inueftigentur;
cum illud híc víurpari nuilco ¿equius videatur.
Q m d q n o d veLerum Pacrum cadem fuit íentcntia?
Indicio íunc qu^ in hoc vokimine ad diera I Februa- etMmfAvcü
rij de S. Ephreai Syrio proferuncur. Poft duplicem Fatm:
ipíiuímet d e í u a conuerlionenarracionem, ac lucule-
tum Tcftamcntum,cgrcgia»n de eius rebus geftisora-
tionem compoíuic, edidnque S.Grcgorius Nyíienus,
aliara Vitara ancíquus quidam anonymus: alij quíedá,
etiam ab illís omiiía;in íuas hiftoiias reiulerunc,vt So-
zoraenusSchoiaílicus,
Ñ e q u e nobis, quos ad Angulorura Sandorum or-
nandam merauriam quidquld eruerc vndique factorú & Alij asi
potuimus, vulgarc eonucnitjid non í i c c r C í ^ n t í e n t ^ t h j *
arbitramur, qui Rcgura regnorumque coramentariis-^r,<íJ
ctiamiplurcs Sandi vnius Vicasiníerunt,vnde Regura ^ r
eorumdem illuftretui' memoria, prouinciarura vrbiií-
que anciquicaces eruantur. Andteas Chefnceus C h r i -
ítianiffimi Galliarum Regís Gcographus, virerudítií-
íimus,nobiíq;, dura viucicc,amiciffimus,türao i Scri-
ptorum co^rancorura'hiftoiia; Fiancorura3geminaai
S. Leodeganj Auguftoduneniis Epiícopi Maioriique
Domus Regias acxVIarryris, Vitara edidir, & quidem vtehefn&Mi
integram vtramque : prtorcm ab anonymoícripcara,
dicacamque Eniienario, iplms Leodeganj in Sedera
Auguftodunénfcm íucccliori; aleeram ab Vrfino ferí-
pcam, iubente Aníoaldo Pidauorura Pontihce, qui
Didoni 5. Leodeganj auunculo íuífedus erac.
Quis vcróilluíins fimiliaj cuiuípiam , vrbiíue aut
prouincie, anciquicacem atque ornamenta exornare tflij idem a-
Itylo conatur, qui nonad adftrueiidam d i d i s í u i s a u - guMiniji*
doruacem,;quaE poceft omniacorradac/ubinde in v i - llorí ^ot&
iibuspiccacns exaraca , cnam ab ignocis & inerudras
fenpeoribus , q u i í ^ p e omnes eadem narrant,ac non-
nuraquára verbis iiídem.qu^ ceceri á primodeícripíe-
runc, aut alioquin uídem e tabulis acceperunt?
Nara quis e luceratorum grege , íi opuículum alí-
quod reperic vecuíli auderis, íiue is antea notus extí- ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ ¿ f c
terit ícriptis, aut ía¡ccnominc3ícu plañe ignocus, q u x - ptAnouitev
cumque opere illo cradecur materia , non continuó imeMúküft
adlaborabit, vt cypís mandecur ac lucera videat, vcl ^ ^ «6
íeoríim vel in voluminibus ancíqUvB ledionís? E t h o c ^ « w ^ -
quidem íludium publicis vciliwcibus c o n í l i l c n d i n o n
reprehendimus. Sed idem illisqui D i u o r u m res ge-
ftas, etiam ab aliis percradacas, í u o & ipíi ftylo expli-
cai un^fier! deberé aílerimus, ac multo etiam potiori
iure. Sitie eccnim nomen lareacjcu notura fit, a u d o -
ris, opus tamen ipíum cum fuá -anriquitace , tura argu-
mento id mercri videtur. Cedo cr.im, íiPlinijquis .
aut alícuius, qui aerea illa vixerit 32tace,non raodóan- ^ / w ^ V
tíquiorisalicuius, rcpeiiat vípiam epiftolara,autigno- ^UtraclatA.
ti operis fragraentum , eciamfi qu£E illo resnarratur,
ab aliis complunbus commendata íit litteris; non i l l i -
có id quodeumque eft volet ad erudjtoruQT raanus'
venire ? non hi auidiilimc arripicnt ? Lxcellentiura
Imperatorum, Gra;coi um ac R o m a n o r u m , Vitas &
elogia a quampluriinis íunc poftericati propagata. Si
illorum valerec racio qui híc concrariura ac nos í e n -
tiunt,vnicura reíeruari,cecera difcerpi.concidi, diífi-
pari oporceret; aut faltcra nefas cíTet vnius alicuius ex
illis Iraperatoribus3puta Alexandri aut Africani, plura
eiuíraodi elogia,á van!sconcinnata,in vnura opuícu-
lum coÍiigere,& eo modo in publicü emittere.Quod
qui affirraare v e l i t , nce is contra eruditorura oraniura
opinionera, atq,- adeó contra c o m m u n e m í e n í u r a h o -
rainura pugnet,
b 4 Q^ibus
 xvj P R . C F A T I O I N V I T A S
Quibus tamen graue fit ac moleftum, ita multa de
iguhleuatur
iccbr'alabor
San&o vno volucre, & í ¿ p e res non a d m o d ü m d iuer-
per fumma- íasreferentiaj egregié íané eorum faftidium fubleua-
na. mitrgi- mus^ddirá ad marginem omniu, qucc narrantur, íuc-
palia; c i n d á íynopíi: vt, quod feíiiuc olim dicebat Baldui-
nusCabillauiiis noftcr,die vno perlegi volumen bené
vaftum qucat; quá ratione omne feré fcriptorum ge-
nuSjintcr innúmeras alias occupationes, incrcdibili a-
uiditate deuorácat. Si q u s res occurrent íic obiter le-
^enti, quas difcuterepcníiculate velit, licebit quaein
pluribuseiuíinodi A¿tis narrantur,inuicem compara-
pos omma
re. Ita nos nihilfcrc quod alicuiusmomcnti videatur,
deijfdem re- aut in Vitis ipíis t r a d i t u n v u t aliundc ad cas illuftran-
bm /cripta das acceríitum,ediraus;quín priüs quaecumque funt á
peruoluere veteribus hiftoricis aut Patribus in cara rem fcripta,
fykmus*.
examinemus. Quse quideni noftradiligentia neceíTe
eft vt moiam operi aíferat, ne tam citó quám multi
vellent abíoluatur. A t nobis cá ratione priüs fatisfaci-
mus,vt íatisfaciamus & Ledoribus: quibus certc, íi
quas eiuímodi Vitas omitteremus, neutiquam fieret
fatis. Dcmusetenim, exemplicauísá,S. Amandi E p i -
ícopi Traieéleníis ad v i Februarij camíolüim editara
fuiííe Vitam,quamBauderaundus AbbasBkndinicn-
G A P V T T
S a n ó t o r u m H i b e r n o r u m Scotorumque
v e r í a s alias é l i n g u i s
Í^Afiepin-
Q Vando ( vtfíerioportéiecapitc pracedenti con-
tendimus,) vnius Sandiplura A d a á varíis con-
res ediíAfope ícripta recitantur, illud,praBter iam dida,ex iis redun-
populorum de dar emolumentijVt quae inter vrbes ac populos quofdá
SS.litesJo- denonnullorum Sandorum loco nataii, reliquiis3re-
pwnt: buíque aliis ad eos pertinentibus, exiftunt controuer-
ü x } ñeque íatis perípicuéex vná V i t a decidi poííunt,
ex alüs fortaílis vltro íbpiantur, aut corruant. PoíTe-
mus,in hoc ipío primo tomo Februarij, huius rei exé-
pía commonftrare,nili metueremus vcl ex eo foloal-
teri partí a d d i d i videri,qui íbli Vcritati obnoxios nos témpora Datúdiá Hit verficullprxcinuijfe videantur: Vifitajli P f a U ^ r o
proíitemur.Quia enim multi Veritatem ad íeíe,vclut
appreheníis veftimentorum eius laciniis quibuídam,
trahere nituntur,aut eam ita exornare vario cultu, vt
opertam potiús ignotamque laterequám qualiseft, i n
propatulo conípici cara malle videanturj nosiIla3qui-
bus q u o d a m m o d ó inuoluta redaque eft, fiparia haud
reducemus , ne videamur inuitis cam & repugnanti-
bus, cum máxime tamen quajrere íecam clamitent,
inuidiosé proponere. Allatisíecundis tertiiíüe A d i s , , fuerunt peregrinationis, celebran ííint fenptis. I n iis quorumdam.
aut alüs veterum teftiraoniis, ipía vultum vltro fortaí-
fis ingenue reteget, vt eam5qui volent, queant agno-
fcere.
Atque (vt tantifper adhuc eidem inhsrcamus pro-
tgmtorum poíito) n o n n u m q u á m dumplures abantiquisferipto-
SS.acla iUti- ribus compoíitae Vitse vulgantur, non ipíorum d u m -
0rmt,
taxat A d a fíngula ex aliis fiunt clariora, íed plurium
aliorum gefta explanantur. I d licebit in S. Erigida
VirgineScotá i Februarij perfpicere.EiuSjpreterbené
longaprolegomena, quinqué Vitas edidimus » fermé
'VtS.BrigidA
idóneas molis volumen. Sed quia in iisplurimorum
vtultorum
S a n d o r ü Hibernoium3fiue Scotorum,mentio fit, ad
SS. H'tber-
horum adftruendam íanditatem,ac resgeftas illuftrá- , ignota funt, quibus illorum í a n d i t a t e r a a c dics iisdi-
das,e^ plurimum conferunt Vit£e.
T u l i t enimuero Scottorum patria Hibemia, v t eam
B e d a l i b . i hiftor.Eccleí.gentis Anglor. cap.i vocat,
innumerabilem olim S a n d o r ü multitudinem, Quam
ad rem probahdam vnicú S. Bernardi in V i t a S, M a -
lachiae Épifcopi, ad diem n i Nouembris edendá5tc-
ftimonium fufficiet. Illic de Benchorenfi in Vltonia,
ad finura qui Kmckfergus dicitur, monafterio ita ícri-
SS. T O M I I F E B R V A R I I
íís, eiusdiícípulu3¡, ícripíít, q u s ían^ omnium maxi- pliírss vnutt
mamobtinere debetaudoritatem; quid iis dicemus, SanüiVit&yfi
qui requirent quam Philippus AbbasBon^ Spei com- fcriptA funt,
g r a n Ufio-
poíuit?£ft HÍEC quidera in manibusratforlan paucoríí.
ribuí.
N o n eft perinde ea quam M i l o monachus pluíquam
e c c annisante Philippum verribusdefcripíi^in qua-
tuor libros diftributam : nec qnae de eiuídem í a n d i
Antiftitis eleuatione, ac tranílatione M i l o idem prosa
aÜique de míraculisad pofteros tranímiiére.
Nam miracula(quüd quidam aliquando nobisfua-
dereconati íunt )" minime pratermjttenda ducimus.
Valentca (vt alibi p l e n i ü s d i d u m ) ad augendum ho-
tiliter edfiilr-
norcm Sandorum , ad ingenerandam mortalibus de tur.
impetrandá ab illis ope fiduciam, ad deterrendum á
ícelcribus impios , maximeque eos qui íácrorum ho-
minum locorumque immunuatem violare aut q u o .
quo modo minucrc niterentur. Eadem miracula h i -
ftoriíe quoque, profaníE aequeac facríejumen prafc-
runt.Cheín^usccrté in citato antea ícriptorum Fran*.
cicorum opere, non íolum ex variorum Sandorum
V¡tis,íéd sx libris quoque miraculorumjquae íunt co-
rumdem Sandorum meritis fada, profert non pauca
ad hiftoriam Regum explanandam.
E R T I V M .
Vitas q u a t e n í i s h i c relata?
peregrinis*
b i t : Ipfum queque locum Bemhor tradidit el Princeps,
v t ¿dificaret ibi monafterium, velpotius rexdificaret. Newpe
n o b i l i f m m extiterat ante fubprimoPatreCongello, multá ^ ¿ i f " ®
mülia monachorum generam, multorum monafteñorum f&. ^ J M ^
put. Loan veré fanftm fcecttndufy Sanftorum, coplofifiml
fraftificam Deo: ¡ta vt vnus exfiltisfanft* illius congregatw*
m.nomine Ltmus, centumfolus m o n a j í e r m ü m f m d a t o r ex-
fiitiffe feratur.Quod ideirch dlxerim.vt ex hoc vno comiciat k -
ttor,quam tngemfuerit reliquamulritudo.Demqueíta Hiber- fasaníti,
niam Scotiam^ repleuermitgenimina eius, vt ea p o t i f m u m
terram & inebriafiieain Xec modó inprjefatas, fed i n
extcr.uetiam regiones, qu<ifiimmdationefacta,illa fe S A N -
C T O R V M E X A M I N A effuderunt. E quibus a d b a s n o ñ r a i etiamade*''
Gallkanas partes S. Columbanus afcendens, Luxouienfe con- terestrofeíiif
p u x i t monafterium & c . Qui é patria, vt habet S. Bcr-
nardus, inexteras regiones abiete Scoti H i b e r n i ú e
Sandi,eorurapr£Ecipui, noftratium,Gallorumúe aut
Germanorum, vel etiam í u o r u m g e m i l i u m , qui locij
porro feriptis aliorum quoque mentiofitjqui in nata- c$Um
l i b u s i n í u l i s r e m a n i e r e : q u o r u m n o n n u l l i a p u d A n g l o s hr**rm ^
quoquC;genterqije alias,famá celeberrimi fuere, vt S» n ^ C H n t &
Tatricius Hibcrmae Apoftolus, S.Columba Abbas, S.Bri-
gida Virgo, s. Congellus atque alij, quorum ex V i t i ^ a -
liorum S a n d o r ú 3 q u i alias nobis o m n i n o e í l e n t i g n o t í ,
nomina ac íubinde gefta aliqua addiícimus.
Sunt quidem a loanne Colgano Sacr^ Theologi? r m ^
protellore ex Ordine Minorum,edi promifeue coepta e^
Sandorum Hibernicorum, etiam qui feréfotáin pa- ditcolga»
triánoti funt,Ada,labore immenío: haud adhuc con- nH*:
ftat,an pari apud exteros f r u d u , proptereá quod his
catos adftruit, Martyrologia, & alia quas ícqui íe pro-
fitetur documenta. Suaümus aliquando,vt haec priüs
vulgaret: nam c ü m c a amatores antiquitatisprobaí-
lent, futurum vt firmiori deinde gradu ad Vitas ipías
progrederetur» Aiebat autem íe cóplura habere M a r - WmA prtfii,
tyrologia , q u í d a m ante annos D C C C ab í a n d i s & H&ernienfa
dodis viris concinnataiConcilia itera Hibernica,poc- M*"!™1**
mata ícriptaque alia mirae antiquitaus: & nobis pro gt*'
 A D A B B A T E M
fuá h i i Tianitate duorum eiufoiodi Martyrologioruai
•ecgrapha ad Februarium íjjedanria communicauit:
v n u m c o m p o í i r u m a i e b a t á B.Mariano Germano Ab-
bate Lugmudenfi circa annum M L X X I , alcerum á S .
Engullo Epifcopo, qui íeculo oótauo vixeri^aírcrua-
tumque in Tamlachtcníi monaílcrio: iis nos haud ra-
ro vil fumus. Vcrutn quod.ci fidelitcr dabamus coníi-
lium, ei tune íefe acquicícere negabat poíIc:íiue quod
amici ac príefides vulgari prius Vitas mallent,íeu quia
fortaífis in iis Martyrologiis aliqua reperiebat, quae
minüs probatura iri nafutis ceníoribus putaret, c ü m
ipíe quasdam pofterius adieda videri fateatur. D e o
tamen íupplicamus, vt ad opus de Sand:is,vt inchoa-
uit, perficiendum, vires.ci íúbíidiaque alia largiatur.
T r a n í c n b i m u s ex co opere in noftrura quandoque
fumimutex Vitas aliquas,íedeorum durataxat Sandorum, quo-
rum in alus Vitis vulgo notis, minimeque í ü í p e d a ; f i -
d e i , raentio f i t . Quorum vero iucomperta alibi me-
moria, eorum non temeré A d a , ab eo licet vulgata,
proferiinus; nihil tamen eorum í a n d i t a t i , aut etiam
publicse venerationijfi quam olim obtinuerunt, priuf-
quánihaercticorura iugo Hibernia opprimeretur, de-
trahentes.
Eo autera íbllicitiüs ab lis calamum abftinemus,
quod feré contextosíint exportentofis miraculis: quas
veré fortaífis olim acciderunt ob íinceram piiíliraa;
gentis limplicitatemj tamen ita impericé n o n u r a q u á m
yon m » " >
jt&fertiin . congefta íunt, omiílís iis quas ad virtutum officia ípe-
t/aldl por- dabant, v t riíura potius raouere ledoribus queant,
fp¡ííofas,& quára Sandos illos venerandi iraitandique affcduni.
fenitus igno-
Nec quen quiíquara mérito p o t e í t , nos Sandis illis
iniuriam faceré , íi quorum in nullis Faftis reperimus
nomina,nulliíque in A d i s aliorum Sandorurajea qug
de ipíis in folisgentis illius extare monuraentis dicun-
tur, atque eorum non pauca Scotticá aliáue barbará
linguá conícriptajdperi noftro non inferamos.
Q u a m q u á m non aípernamur vniueríim,quíe pere-
^uxfdumex grinislinguis (cripta funt. Profitemur enim nos A d a
tiliii linguii S a n d o r u m edere, v t olim Latinis litteris íunt c o n í i -
gnata/íí Graecc íolüm extant, nos ea íideliter ínter-
pretari.Aríi quorumdara,quos pertis in Eccleíiis, vr-
bibulque ac prouinciis coli didicimus, perícrutati A -
G A P V T Q
D e D c x c n ^ M a x i m i Ep. C a s f a r a u g u f t a h i ^ L u i c p r a n d ^ I u l i a i i i P e m
Chronicis Hifpanieníibus3¡udic¡um.
Dextriy M a -
P R o p d í i t u m etiarri hobis illud aiiteá füit, v t H i f t o -
r i a s q u a í d a r a , AdueríariajChronicaterum Hiípa-
nieníiura,qüís noftrá raeraoriá fub D e x t r i , Maxiraí,
xtmt &c.no
Luitprandi norainibus edita,etfi minimé nobis proba-
rentur,íaraen quí 1 á viris erüditis iaudata illuftratac|ue
commentariis elícnt, ipíi non impugnareraus. Verura
diíficile deinde viíüm , non indicare ledoribus , vbí
ocecafío tulerit,cur ab iis dillentiamüs;quia nempe vt
plurimüra veteribus í c n p t o r u m monuraentis repu-
gnentjvt etiara cüm nil oceurrit, quod iis contrariura
íit5niti tamen íolá eorum audoritate minimé auíímus,
quam alibi fluxám Se inanem deptehenderimüs. Ñ e -
que tamen definiré illud poíTurauSjíint ifta necne jan-
te d ú o triaúc torían íecula á quopiam colledajan nu-
f
)er cxcogitata orania;an potiüsexleuibus quibüídara
ineamentis, vípiarain vetuftoaliquo códice inUentiS)
effida 8c adornata. N o ü i m u s quid de iis íentiant, et-
iam in Hifpania quídam eximia antiquitatis ícientiá
v¡risao¿iÍ4, ac íingulari indicio praediti homines; atque in primis
D - N ) < ,1usAntoniusHifpaleníis3virnobilis,&inCu-
rv4^^^^ r:.< M aMteníi,iuris fcientiájCctcráque etuditione, ae
vitíatis exiíiitnatiüne clariíEmus» Ludouicus Nonius,
L ^ T I E N S E M .
da,nulla aíTequamur, niíi vernáculo populi illíus fer-
mone exarata,puta Italico,HiípanicO)Gallico,Teutü-
nicoj nihil nos ab inftituto noftro ahénum faceré arbi-
tramur, fi ea L a t i n é vertamus, aut verti ab aliiS cure-
m u s , m l u c e m q u e d e m u s , í i u e m a n u í ü l u r a exarata re- - J . . .
penantur, íiue typis vulgata.In nis tamen lurairaus i d
nobis,vt quandoque breüion epitome corapledamur,
quas multis acfuperfluis verbis adfaftidiü cxaggcrata
f u n t . N i ü i d e ú e n i a t n o n n u m q u á m , vt quíelinguis illis
edita íunt, ea é L á t i n o exemplari tranflata dicantür,
idque nos exemplar alTequi nullo modo potucrimus:
tune enim preíEús illa conuertimus, vt íi non verba,
íententiam certé omnem reptxíentemu^. Sed liqui-
dior in iis ratio q u s Latiné íeripta,aut G r s c é .
P o n o H i b e r n i á (nam eorum occaílone huc deue*
himus) ícruamus religiosé,qüam in PiíEfatioue ad la- Litemde ss,
nuarium cap.2 § 6 dedimus íidem: Vt quara.aduersus mter Scotos
Scotiíe hodiernae Íncolas acriter defenderé bitüntur é'Htbernos
• o ¡T .-r , n r, non aecm-
nomims Scottorum , ac p a t r i é polleííionem,& San- ?/MÍÍ>
d o r u m , q u i plcrique olim Scotti appellati, polfeílío-
ncra iis neutiquam abiudietmiis íed hec íecun-
dum eos potius quára Scotos pronuntiemus.Qups e-
nira Scotos, íeu ScottoS, ih vetuftiácodicibus nuncu-
patos reperimuSjScotos vocamus: Híbcrnós,qüüs H i -
bernos; Ñ e q u e an Hiberni ac S c ó t i , quorum patria
(vt ex B e d á dmmus)Hiberhia,Vna gens fuent,diípu-
tamus. Litigent ipii íané, quoad volent, mclyti illiui
collatione decon$,raod6 ñdei o r t h o d o x x ScChhftiá-
nse caritatis c ó m m u n i o n e inuicera d e ü i n d i pernea*
n e a n t . Q j o r ü raraen in Vitis incntio fit proüinciarura,
. vrbium, fluminum H i b c r n i x , circa q i i x S'andi, de
quibus ícrmoincidir, habitar¡nr.,eosin Hiberniá vixií-
íe affixinamus, etii Scoti fuiífe dicantur : ídem qe iiá
ftatuimus,qui cura Hiberni appellentür, irt P i d o r u n t
ScotorumquelociSjVt in lona, íiue H y , ihíiilá aliiíquc
habitaífe alferuntur; eos enira ScotiaE,quaBÍd nomert
hodie íola retinet, tribuimus. í ) e ó m n i reliquá con-
troucríiá,ob quara inter íe infeítiíEmé altercantur, ne
inquirere quidem nobis lubet,vt de multis in Gerraa-?
niá raonafteriis oíira Scotica;genti sediíicatis, art vtriP
que aiiquando communia fuerínt;
V A R T V M .
& ipíe nobis, dura viueret,amici/Iímüs3qud non m u l t i
i n orani antíquitate /prasíertim Hiípaniarum, magiá
veríati, quiíquilías Vocabat;Alius quídam v i r d o d i f í í ^
müsjinque amplíífimá conftitutuáciígnítate,nobis aln
quando retulit, plurima eíTe per cranem HiíJ>aníaca
monumenta antiquitatis, t ü m Romanas tura Chriftia-
tíse, fed pleracjue ignorara: i n t e r c a l e nunc repertaá
íiib térra tabellas,nuncalia íiippoíítitíaíeripta proferrí
in lucera , & defendi, Vt ita ícilicet publica appro-
batio tentetur. V t v t íit, d a b ü t cordati homines n o -
bis eam veniam, vt q u a m d i u f u í p e d a nobis funt, qua*
curaque ex cauísá, liceat iis non v t i : etíi non certa ac
íolida alioquin ratio , íed noftra í o l ü m nos dodrinae
tenuitas, ingeniíúe tarditas reüocaret. Ea fané íi viía /- .»
nobis n o n eiíent,tacitepr£eterireliceret: Curnonjgi-
tur liceat , quia viía í ü n t , quare lis niti riolimus i n -
dicare?
Q u i p o r r o volet cür magnis illis a ü d o t i b u s ad-
feripta falso eífe haec Chronica a r b i t r e m ü r , f u m -
matim cognofeere, ( nara particulatim orania expen-
dere,longi eífet laboris,quiq; opetis noftri a b í b l u t i ó -
nem plurimüra retardaretjis de D e x t r o quod inPrae-
faiy
 XVllj P R / E F A T Í O I N V I T A S
fat.ad lanuarium cap.2 § 6 diximus3íecum reputet.S.
Hieronymus in libro de illuftr. Eccleí. fcríptor. cap.
13 2 ita ícribit: Dexter Paciam^diíkjuofupra d i x i j i l m , d a m
apud feculum,&fidei deditu»,fertur adme omnimodam tnjto-
r i i m texutjfe, quam v.ecdum.ltgi. I n illius quoque libri
proceiiíio ad ipíum D e x t r u m , ifta habet inter cerera
idcin Hieronymus: Onod CÍÍCTO tum, qui in arce Romanx
doqni'nt-x ( l a i t , non eít fuere dcdignatus h Bruto, Oratoru
Latiiu Ih.gnx texens Catalogum, Ócc. D e patre vero S.
Paciario (quode agemuS 1 x Martij) idem cap.106 iita
habet; Patianus in Fyrenxi iugtf, BarcilonÁ Epifcopus, c a ñ i -
g a t £ eloquentix,®' tamvitaquam fermonc darm Scc. T r i a
jyexler v í r híeccapita íunt, ex quibusDextrieloqueniia acftyli
chíhu.
nitor colligi püífitiinftitutio, Ciceronis a í f i d u a l e d i o ,
ícriptió cíim iam cíTet^nfórfpw^/^'ttW, qui dein, vt
alij tradunt, PrasfcdusPrastoiiofuerit. N e m o autem
vir il uftris ad libros edendos facile animum íolet ad-
iicercftifi qui ftylo &xccllere ftbí videatur.-neque íané
Dexter, eá pr^íertim astfite, q u á Symmachus V . P r .
S. A m b r o í i u s E p . Aurelius Prudentius v. C L . atque
alij cloquentiá & ftyli venuftate pr^ftabant, ícribere
aggreií'us temeré eíret, & quidem ad S. H i e r o n y m ú ,
niíi le exiílimaííet tum huius mafculas facundiíe, tuiri
fuas diguitati paiem aíFerre orationem poífe. Iam
^i'MIcgens chronici ¿UJUS q u á m paríim culta d i d i o l q u á m non
rcípondet tanti audons dignitati íquám non fapit fre-
quentem ledionem Ciceronis.' P r o f e d ó i r r i d e r e po-
tius cum S.Hieronymus videri potuit verbisi}lis,C/t;¿-
cero tuus3 íi non aliápollere eum ftyli gratia nouiífet.
Q u i d pater Pacianus, caíiigatdieloquenti^ & tam v i t a
quamfermone d a r m , non etiam filium íermone clarum
a s. Tetcíam fieri voluit,quem ad omne & virtutis & ícienti^ decus
patredoñifi- informabat^Neque enim illud dicipoteft, nimis citó
tno m ñ i t u - eum dcceííiífe, prius q u á m filius diíciplinarum eá'rum
capaxeífet, q u a n d o q ú i d e r a j?^ TLm/íi/ííJ Principe iam
v l t i m á fncftute mortuus ftt, quando & filius apud íecu-
tam tncom-
fti
lum clarus iamerat, vti ipfo quoque temporeícripíit
S . H i e r o n y m u s . Ñ e q u e arbitramur v i m m grauem, v t
Dexter fuit, ita vi q u a d á pretoria, Hiípaniae íuae vin
dicaturum fuiíTe quotquot vel leuiílimo indicio arri-
& t í i l i a non p e r e p o í T e n , i n ^ u e S a n d o r u m c l a í f e m r e d a d u r ü r a , d e prandus, Archidiaconus Ticinenfis, h i ñ o r i a r u m feriptor h a t t i
ferip/ffet: quibus ambigi poílit an fuerint Chriftiani; nec illud
n o n a n i m a d u e r í ü r u r a fuiííe, in ignominiam i d p o t i ü s
íuaegentis,quám decusredundaturura.Illud enim ta-
citi praeterimuSjquód aunos ab ortu Chrifti, & quidé
inícité,nuraeret,quod nulli tunc.ac ne multís quidem
poft: feculis;fuit vfurpatum. Cur non potiüs C o í u l e s ,
aut .¿Eras Hiípanicas adícripíit? Si id pofteá adiedum
dicant,vnde norunt non & alia plura adieda, ac for-
fan omnia ? Habeant tamen Chromcon hoc quo vo-
Ientloco:nos illud ñeque D e x t r i omnimodam hijloriam
eíle cenfemus,neque da fide ícriptutn,vt eiusftare au-
doritate cogamur.
D e M á x i m o ifta S .líidorus Hiípaleníis,eius sequa-
^mus^lluda ' ^ ^ V r o ^e ^ipíorib115 cap-3 3 habcv.Maximus Cxfar-
tui'aS ifido- attguft<tn& ciuitatisEpifcopus}multa verfuprofaque compone-
,0t re dicitur-, f r i p f i t & breui Jiylo hifloúam deiü q i u tempori-
bus Gothomm intHijpaniis acta funtjjiíiorico & compofito
fermone. Sed & multa alia feribere dicitur, qu£ needum legi.
. Sed quod nuper editü eft M a x i m i Chronicon Dextri
Chronicofuperftrudura,nihilo raaioris eft íirmitatis.
Fatetur audor in Prasfatione, cífe continuationem om-
wmod&hiftoru,quamfecit El.Lucius Dexter. M u l t a , vt in
Dextro,vana acfalía,qua2 nos vel omitteraus, ne no-
ftrs curfum feriptioms raorentur,vel (fi tanti erit cara
hahaltuci- operara fubirej rcfellemus,vri tomo 3 ad 23 Februa-
Mtwsejfet in pgg^ refutata breuiter f u n t , quae de S. Celfo
r¡fitil *~ feripta in eo Chronico, deque Ferrando Carthagine-
íi in Africa D i á c o n o , quera perperám Heftorem eíTe
volunt Epifcopura CarthagiriisSpartariae, qui C o n c i -
lioTarraconenfí anno D X V I interfuit. Q u o ex loco
íatis perípicué probari videtur, fubdititium hoc quo-
flue opus eífe, nequq á M á x i m o Epifcopo tam incou^
SS. T O M 1 I F E B R V A R U
íideraté fufum.Hugo Menardus, v t t o m o 5 Februa-
rij pag.740 díximus,aírerit hoc Chromcon multacont'ms*
reai>furda,&S.Maxhmprorfus indigna. Geofgius Cardo-
Tus Menardo íubícribit.
Luitprandus Ticineníis Diaconus^ac dein Cremo-
neníis Epifcopus^cripíit Rerumgesiarum ab Europa l m ~
peratoribus & Regibus libros fex: ac deinde Legationem, ^ ^ 7 " ' .
quam ad Nicephorum Phocam Imperatoren? p r o ^ ^ " " *
Ottonibus Auguftisíuícepir. Eft autem opus vtrura-
que pridemtypis excufum, teriturque hominum eru-
cíitorum manibus. Eiuídem nomine Chronicon quod- n o r ¿ 0 , '}^
dam & Aduerftria nuper edita íunt, quae variarumin- conaut A d -
certarumque narratiuncularum /¡«^W^'ÍW/confinent. uerfaria:i
Prasfixa eít T r á d e m u n d i Epiícopi Illiberitani ad eü^
deraLuitprandum epiftola , Luitprandique r e í p o n -
fío: iníunt autem in vtraque multa,qu£B alij forían no
molli cálamo caftigabunt. Nobis illud hicqusrere lí-
ceat, q u o m o d ó in Hiípanias penetrárit Luitprandus,
vt j5otuerit Toleti Subdiaconus ordinari, autquomo- nec v ^ t m
d ó e u m , per loca acnbus Maurorum íepta cuftodiis, Toküfuijfs
in manifeftum feruitutis perieulum íeíe coniieere v i - > ¿ Bonitp
tricus fuus íit paíTus, í u b cuius adhuc cura añno ^
CMXLViiiTicimdegebat, vt l i b r o í cap. 1 ipíeindi-
cat? Aut quando tándem Toleti Subdiaconus fuit?
Exluliani Subdiaconi Toletani libro de ordine A r -
chiepiícoporum, ifta citat Hieronymus de la Higuera
noíler Prologo in L u i t p r á d i G h r b n í c o n i AmoDzezC"
X L V I . Bonitus Tole tama Epifcopus annis duobus: fub bceflo*-
ruit Eutrandmjme Luitprandus, Diaconus Ticimnfis,ToletAm
ñus Subdiaconus>&Truclemundüs Fresbyter,poft Epifcopus J l "
liberitanus, ab eodem Bonito mijfus. Q u i d illud fub hocflo-> '
r«if,íibi vult? Nempe quod ipíe Luitprandus i n R e -
íponfione ad Traftemundum ícribit í cum vna Toleú quth
dam conmximus, Hunc luliani Subdiaconi librumnec-
dum vidimus: néque /cimus, idem í i t n e c n e lulianus
Petri Archipresbyter Ecclefiaí S. luftae T o l e t i , cuius
Adueríaria Chroniconque edita anno MijCxxviil»
Hic certe ín Chronico ad annum 945 videtur paullo
longius Bonito tempus Sedis tribuere, ac de Luitprá-
do ita ícúhit.'Sub hoc f u i t Subdiaconus Eutrandus, velLuitlt*
ignobilis, & pariter poeta excellens Florebat per i d tempus
.¿r Toleti Presbyter Trafemimdus, poji llliberítanus Epifcopus,
v i r finftus: ad quem Eutrandus Scripfu Subdiaconus ToletJ-
ñus, poji Ticinenfts Diaeonus.
Videamus ea quae certum eft Luitprandum de íe
f c r i p í i í ^ a n cum his c o n í c n Ú 2 n t . Hugo,Arelatenftumfeu
Trouincialium Comes, vt lib.3 cap.4 ícribit,regnum I t a -
lise fufcepit.fub annum CMxxvi.Statim ipfo regni i n i -
ti,vt res íuas ftabiliret,c/i?« Reges ac Principes(vtcodcnx
libro,cap. j ícribit idem Luitprandus) amicos circum-
cirta acquireret, fiuMt nomen fuum etiam Acbhmlonge a
nobis pofitisnotum [acere, imperabat vero hü tune temporis
memoria fatis & laude dignus Romanus Imptrator, líberalii9
humamujrudensac piusicui cumpropter morum probitatem,
tum propter íingux vrhnitatem , genitorem meum áirexit
nuntium. Ac paulló poft ; magnofy ab eo genitor muñere
donatm,ad Hugonem Regem,quife illue tranfmiferat, rediit ^ - ^ J ^
Utus.PoJl reditum veroeim,pauás interpofuis folibm}langUGre ^batm ad-
correptui,monafieriumpetiit^fanit^ conuerfitionishabitum hucpamn-
fumpfit: in quo pvfi dies quindeám mortuusjne paruulodere- UM*
Hcto.migrautt a d D o m i n u m . l á e m Luitprandus lib. 4 ca.
1 ifta ícribit,qu^ circa annum C M X X X videnturcon-
tigiíle: Ea fiquidem tempejiate tantrn eram, qui Regis H u -
gonisgratiamvocis mihi duicedine acquirebam» Isenirneu* mRegiitalm
phoniammagnopere diligebat, in qua fne coxqualium puero- accepmsob
rum nemovincere poterat. Dein Rex Hugo anno C M - ^"tnsperti
X L V I I in Prouinciam reuerfus.... brem eft viam vniuer- mm*
fx carnis ingrejjiis. N o n raulto anté^ac fortaffis codera
ipío tempore , Berengario Marchioni E p o r e d i « , q u i
dein Longobardias tyrannüs , pofteá Rex eft í a d u s ,
conciliatus eft Luitprandus. Teftatur id l i b . j ca|) 14
his verbis: Tanta bac B t r e n g a r i j f m á j m m m t a t e ^ líberali-
 A D A B B A T E M L / E T I
Memk**i tatejarentes acchi m e i / i ad ferivenlum me tr.tdnnt:Cm ct~
MurchionU, iam immenfisóblatismuneribm, fetretoruni C!us cí>i>f.inm, ac
de'mdeRegn, . g ^ j i u i ^ ^ coníi'ttuunt figfutorem. C.ut <umf.delher L O N -
fecretariHs GQ TEíttp ORE deferuirem, hac meyqtum frofecuturmjtm
flitibm llugone & Lothario^ 7nagnm voraxq^ ílmthio KWJ
bonm,fedbono fimlUsesi vifus. Eis autem decedvii'tbus,. & ud
regr.ifaft'igia omtúbmUlum promonentibm,quantum alas €~
rexerit, quamifj^ ddudiis nos vmnes irrijcrit, nan t¿m verba
éffíam f u f r i m acgemit'dm nano. Priir.utr, in.ccr ha?Cítii- . fet. E t congruit his quoque tempas,quo coramenta-
ludiá F u i t ^ n t c q u á m R e x e i r c t j q u ü d \\h.6 cap. i qat-
p k idcm ícripror, mortuo Hugone, Lothario eius u~
lio regmadhuc tirulum rerincntc, 'owinix inccrini gu-
bernaate B e r e n g a r i o , g ¿ | á . Nam Conftantinus; Por-
phyrogcnituslmperator , c^xaeieats iam antea anno
*heo mi fas CMXLIV Romano, de quo iam cgimus, ffljffe c m , Ccn-
Lfgatus'ni Jiaminopoleos regebat imperium, audho B:rc¡¡j>amm prx'ña-
Canftantjnu re Lorhario,per Andreani.qui ab offuio Come: C u r u diceba-
Imp. tli7^ ijtitfM farcngario diriguiin qiíibiiiContinebatur, vebe-
tnenter fe Bercngarij nunt'um ve'le videre, cuim in redittt co-
onofíerct.qwtntdeumcaritate diligeret Berengarim ¡ta-
que callidifate fuff-treinatm,. cogitam quem potipnmm rmt-
t e r e t ¿ m ridiwpenfji ob itlneris longifujnitatem prxberet j v i -
trlcuw metim^cuim tu-efub cura degebam^connetiiensiQ^a-
íi,inqHÍt,ejfct f r i u g i J i m tmvn Grxcai litteras non ignorare}
C u i c i m diccret, Vtinam diuh'urum mearumeagruti.lp.zr-
tem ined'um diflributwn haberem; Non necejfejnqukjiabes,
ñeque ccntejiniam impArtiri. Conñautimpolit.wm Impera-
tor IhteriSiVt meum ad fe nuntium dir'gan^ora:. 0¿¡od t u m
oban 'mi conjiantiam nenio mel¡us,tumob dicendicopiam ne-
mocommodíiis[acerepotefl.Quiddicain , quamfacde dociri-
nas ebibet Grxcas, qui tam puerilikis in annis cpot.nút L i t i -
nas?Hac jpe quam fnqxvitrkus meus aniwatwjmpeufaí om-
nes dijlribuit, mej^ magnis cum munedbus Cónjiantimpoíim
direxit. Ea muñera cüm Imperatori ofterre í J O nomi-
ne ftatuiííec,- atqüc Berengar'j ex parte m h i l p r x t t r epifto*
l a m ¡ & banc mendacioplenam,dctuli¡Jh¡ íatius pofteá tore
duxic j illa velut á Bercngario miíTa oíferre, parütint-
muniis.proiitpoffety verbis ornare- Profeclus eft autem
Cünftantinopoiim Luitprandus, ciim m i l Kalend^
Scptcmbns in feriam íextam incidit, ac per confe-
quenscum littera Dominicalis eílet A , ,quod inter
«;;«tf 948 annum 943 & 9^4 non nih 9 $ contigit,quo Pafcha
incideratin z Apnlis. Eo igitur anno, poftobitum
Hugonis, Lothario eius filio adhuc titulo tenus te-
gnante , illa fuícepta á Luitprando legatio» Videtür
porro inícquenti anno reucríus poílquám interfuillet
r v. celebritati,quáImperatordie Palmarum áurea numi-
nerfnr ímata in diueríg dignitatis Pr^fcdos^Víagiftrositem,
ac Patricios erogabat. Sed caput f l i b . ^ j quo ifta nar-
rat,mutilum eft.-& defunt fortaffisnon folum reditus
eius hiftoria, íed & alia complura de iis quas íub eo-
dem Berengario geílit, paííuíque eft, deque fuga ad
Ottonem in Germaniam.
Hsec á nobisidcircóallata í u n t , vt oftenderemus
Luitprandum ín Hiípaniá annocMXLVi Scfcquenti
nonergoantt viderifuiíTe , quo tamen tempore allcricur T o -
an.<)<¡otmt . r , _ Z V ^ 1 ,.
inHiJpama, 'ub Bonito t p i í c o p o rioruiíie : ac ñeque muí*
tis pofteá annis , cura Bercngario longo tempore dé-
me longo feruierit. Si cnim eóexulatum abiit, indeinGerma-
tempore niaraj q u á d o tándemTicineníis Diaconus cft fadüs,
p^ít Ticinum ante hiftóriam íuam ícriptam minime re-
lieríúsrSi erat antea Diaconus, imü,vt íulianus habeti
Archidiaconus, quomodo Toleti Subdiaconus pr^-
p o í l e r o o r d i n e f a d u s ? Liceat híc demumnobis de
eo Epircopo,cui fuos il'e commcnLanosmiíit, conie-
¿ l u r a m noftram promere. IsRaymundus autRegemun-
dus appcllatus antehac in edit* Bafíleeníi anni" MD-
XXXII, in T^cfíw««r/«7/z tránsformatuseftab iis qui
Chronicon illud & Adueríaria cuderunt: in Chroni-
c ó luhani Petri Trafemundus vocatur. Q m d íi Recemn-
dus fuit, de quo tom:.3 ad diera 27 Fcbruarij cap. 13
VitíeB.IoannisAbbatis Gorzienfismentiofit? Iscer-
•
E N S E M . xix
té abr Abdetrhaniano Cordubenfi Arabura Rege ad
OtroneraMagnum raiíTus, haud dubié Luitprando
apud eumdem Regera exglanti innotüit. Erat vero,
vtibidem n u m i i 2 8 pag.714 dicitur, adprime Catholi-
cns. & littem optime t a m m í l r v m n q u a m ivfitts, interqnos - . _
verjabuturJnígHX Arabtcx, t n í t r u t t u s : í^uibus ammieius w i n d u t , cui
omamentis coníentanea íaneilla fuitpetittOjquJí íotius hijleriamdi-
EurcpxJmperatorum Regumq.}fafta poneré L u i t p r a n d ü r a «uw»
awipellebatjvcut qui non auditu dubins,fed vifionc certús ef~
rios illos íciipíit Luitprandus,nempe inter annum c i l - firipiatnpofl
t v n & CMLX. N a m l i b . 4 cap.7 ita loquirür: Duxe* annum9^7*
rut ideift Rex O:bogante regni fufeeptionem^x An¿!orum¿en-
te nobihfitnu Regis Adélslanifratris fdi.im fibi vxorem, no-
mine Otgir.cx q u á & f i l i u m geuuit nomine Lhitolphum. Cti~
ius ob recentem i.tfttiram quoties memoriam agnnusdacrjmis
fvmm replemttí. O.fi n u m q u ^ n natns, aut non tam m a t u r l
efet defunftusl Mortuus cft autem Liutolphus anno
G M L V I I , vt tradunt Hermahnus Contradlus 3 L a m -
bertus Schafnaburgcnfis, & a l i j i Ergo poíl enm annüi
. commencarios illos clucnbrauít Luitprandus., Ante
annum ramen C M I . X . Siquidem lib. 3 c ^ . j [ { i ^ h Z '
het: Leo 'Gracorum pi/fímuf lmperator..í corporis human: an¡e
debitum f o l m i h viamj^ aarnis vmncrfx ingrediem, regni fui
bjiredem, Alexandrum frairemgermantim, vnicumrj^fJinm
C o n í l a n t w u m , Q V I N V N C V S O ^ E SVPEREST & , feliciter
rei-iat,paruHlum} é r ^ t Grxci aitmt, u K x m j d esi jnufurH
& mfantem dereliquit.llxc cft Conftantinus Porphyro-
genitus, ad quem anteá á Berengario miííus fuerat
Luitprandus. Mortuus'iseft,vt alibi diximus, die I X
Nouembris, a.nno. C M L J X , I n d i d . 111, iam ícilicet h
SQptcmbri inchoatá.Eo autem (patio,quod inter C M -
I . I X & C M L V I annosfluxit, illas Abdcrrahmanis ad
Ochonem duaelegationes contigerunt : quarum v n á
fundius cft Recemundus, Epiícopus á bárbaro Rege no-
minatusj& vnaad cura O^tonis, q ü a m dbiit B.Ioan-
nes, Gorzientispofteá Abbas.
Ifta porro íic allata íunt á nobis,magis vt rationem
leólori reddamus,cur teftimonia ex iilis Chronicis de- »
promptaarbitremur eiuíinodi n o n e í f e , vtneceílarió
iis acquieíceredebeamus; q u á m vt eos,qui magnoru
illorum audlorum foetum eífe putant, refellaraus. Si sequemu'f
argLlmcnta,obqu^ tum híc generatim^ tum alibi par- tosquicey
ticulatim, difíentimus, clansac certis rationibus dií^. tioraa^ret.
jfc)Iücrintj ingenue illisaíTentíemur. Ac profeóto qui-
dera, non .diffitemur Luitprandüra lib. 5 cap. 1 ita
ícribere; Hoc in tempore,vt ipfe Pater bene noftijol magnam
(¿j'ounclií terribilem pajfitíell edipfim feria fcxtd, borá diei
tertid. Qua etiam die AbdaramK^x N O S T E R a Radamiro
Rege Cln'ifi'unipmo G.dicix in bello fuperatm. Atque ita j í n z u ¡ t p y ^
habetur etiamin Balileeníi anni M D X X X I I editione. d i u A h d a r *
Sufpicamurtamen mendumirrcpíiirEjac Rexvcflerle- Regemno-
gi deberé: tum ob rationes hadenus allatas, tum quia ^ n l n v*'
l i b . i cap.i. ita CcrlhitQwmadmodhn tua?n,Pater,pruden- cmt*
tía Infere minime reor; tmo me melim fare,ficta abipfís,qm
•«VESTKI f m t tributarij Regís Abderhamenis poteflís coniieere,
Q u i cnim alioqui fadum dicemus, v t M a u r o r u m H i -
ípanieníium Regem. nunc Veftmn n u n & N o f t m n - p r u -
dens ícriptorappcliet ? Ñ e q u e obiiei poteíl3tam in lí-
briprimi q u á m quinti primocapitc potuiíTe errorena
committi : nam ideo ait Regetiiundum meiiüs ícire,
quiab ipíis Regis illius tributanis potuerit inteliigerei
C^uid ni enim,ü in Hiípaniá habitauerat Luitprandus,
indeque genus ducebat, itáqüe erat Hi/panis a d d í -
¿lus, vtetiam Maurum tyrannum illic dorainantern
Nojlrum Regeín appellaret, ctiá ipíe ab illius tributariis
ác íubditis ea cognoícere potuir?
D e luliani quoque adueríaríis Se Chronico ídem
quod dephoribus riobis videtur; íincerum gcrmanuT l u l i a ñ i Tetri
que veteris ícriptoris foetüm non eíTe, fed ad concilla- chr0>Jt")l&
dara D e x t r i Chronico audoritatem adornatum. A - i A w r JmatH
lioquin í i q u i s p r o b e t r e r i p t u m á lulianoj imperitum
fané ícfiptorem fuiíTe luíianum ülum dicemus, qui
multa
 xx P R / E F A T I O 1N V I T A S
multa opcri íüo infarícritinepta.'Quale illud quod in
C h r o n i c o pag. 17 n u m . j z habet: Marttalis lib. J memi~
ntt Lint Pap£,more ChriftihrioofculaHtis. Verba Poetas lib.
7 e P ' g r ^ 4 h x c íu'nt: In linum-,
Bruma ejl¡& riget horridus Deccmber,
Audes tu t a ñ a n ofulo n'tu.úi
•Ommsohms bine & h ' m tcnerc^
C A P V T Q
D e fepulchris ac lipfanis n u p e r i n S a r d i n i á
S a n d o r u m ? D e M e n t í s Gríecorurn,
p o p u l o r u m
P Lurcs vulgati his annis libri de veterum Chriftia-
norumíepulchrifi & lípíanisín S a r d i n i á i n í u l á n u -
per inuentis:qu2B Sardi ícriptore$ aIiique omnia San-
é t o r u m eííe !udicarüt3quüd in templis pleraque,non-
nulla etiam intra tempiorum aut íacellorum parietes,
condíta crant.Scimus Sardiniam vo(n^,v víj<rav 5 ég'piís-,
Htpi y,oÍKi& cv TtTs íyKcvpiTÍírt ^W¿JOÍS á Strabone lib.
In Sardima v o c a r i , morbidammfiúam ¿jVuw temyore/tüic pízápiie
mórbida in-
vbi feracísima eíl : idecque dcledam ab Romanis, in
Martyres é ' qüa01 iontes rcleg;irentur5ac pr^cipue Chriítianijper-
Cenfejforss, fecutionum temporibus. V b i tamen non íolá cxW gra-
üitate, duriíquelaboribus, íed variis etiam cruciatíbus
multienecatiíiint= D e Sando certé Pontiano P a p á
l&míim. ifta leguntur in M a r t y r o l . Romano ad x i x Nouem-
bris:tiatalis B* Pontiani Papx & M a y t j r ü } q m ab A'exartdró
Imperatore tum Hippolyto Presbjtero in SardintadtportaíUs,
WiífcfujiibMmaftatuSymanyrium confummauit fkc. A n t i -
quus etiam codexde Romanis Pontificibus, qui íub
¿ u i t p r a n d t nomine editusfuit,iftahabet: Inexiliumefl
deportatus ab Alexandro in Sardiniam, i n infulam Bncinam,
Seuero & Quinúano C o f & in eadem ínfula afjiiftw & riia-
cerattiíftíjlibm defunftus eji m Kal.Nouemb, Quíe eadem
. habentur in antiquioris libri de Romanis Pontificia
bus^qui S . D a m a í o tnbuitur;MS. exemplari Sorcniíl.
' R e g i n a Suecúe. Vruardus,Beda,Ado itababentrS.zr-
diniam deportaturjbifyfujlibiis matfaíus martyrium cofum-
inauit.
Q u i d q u ó d ex Africa fuh crudcliílimis Wandalo-
jifri.
r u m Regibusplurimí eó Epiícopi ac ceterorum o r d i -
num C l e r i c i d c p o r t a t i f V í d o r Vticcíislib. 2 deperfe-
CUt.Wandalicá tradit, Catholicos plunmos,qui inpa-
latio mili!abant,aut publicas agebant aciiones, iuíTu Hune-
rici domibusproléelos, omnié^ fubfiantiá¡polutos, in ínfulas
Siciliam & Sardiniam relegatos. Idem deinde tyrannm p l u -
rimos in Sardiniam Epifcopos ex tota Africa eiteit, v t alibi
dicetur»
Sub Trafamundo etiam Rege,cuius ( v t i n Vita S.
Fulgentij 1 lanuarij dicitur ) erat rró^Wí-wí
Cathoticam mens implacabilu & ira terribilU, íexaginta &
ampliüs Epiícopi in Sardin¡áexular^nt,cumque¡is S.
Fulgentius atque eius Clei ici ac mofiachi. Ita cap.io
Vitaeiara citataí; Interea repente diriguntur mimflri regalif
furoYis,vt detentm etiam ipfe, cum ceteris i n exilinm Sardi-
niam Confeffor Cbrifli nobilis truderetur Comitantibm
trgo monachis f m u l & Clericií,magijier egreghu vtriufq;¡>ror
fefionis exit,flentibus ómnibus laicii,de cathedra honorü a d í o -
cum beati certamimi,para:us fidem Catholkam mente libera,
voceforti, coram Rfgibm & poteñatibiu lonfiteri, H í c p r i -
m í i m ille cum Illuftri & lanuario Epífcopis,fuiíque &
illorumClericisac monachis, monaftico ritu fandiííi-
m é vixit:deindcjVtcap.27 habetur, iuxta bafüicam f i n - ,
ftiHartyris S(itüYnini,procul aJirepitu emitatis vacantem re-
ferienslocum, Brumafw Calaritanx ciuitatii Antí(iite vene-
rabiliprius,ftcHt decuit, pojiulato, muum fumptibm propriU
QQnafíemm f a b r i m á t ú n <¡HO ^ í & a m p l m Fratribus con-
SS. T O M Í I F E B K V A í U i
Et totam.LiM, úaftareRomam.Scc.
Vbi hominem i m p o r t u n é oíHciofuijJ ric3et,qui omnes
quduis temporeobuiosofculabatur. A n í s r u o s C h r ü
ftianus ? A n idpaííim & vbicjue agere grauiffimurn
virum, ac Pontificem M á x i m u m decebat? Alia íunt
i d genus multa in hiícc Adueríariis ac Chronico l u -
liani.
V I N T V M .
inuentis: an o m n i a
&c aliorum
Hagiologiis.
gregatüjdifciplinx cmwbialis ordinem cujlodiuit illjtfiWJ,n€nn-°
ni d m licentiam profefiionü ftncix regulam preteriré.
Q u i d iam mirum , vbi tot ConfeíTbres vitam ían-»
d i í l í m a m egerunt, plurimoíque íuo exemplo & i n -
ftitucione ad virtutis exercitationem permouerunt, &
non pauci aerumnis ac labonbus confcéli obieruntiil-
licplurimaMartyrnm & Confeííorum tumulata cor-
pora reperiri?Qu^dam tamenjAntirtitum prasíeítim,
ad íuaspofteá ícdesrcuedia funtjVt S.Pontiani Papa?.
Ita D a m a í i l i b e r de Pontificib. QuemBSauianusaddu-
xiteum Cleroper n a u í m , & ftpeliuit in exmeterio Calixti,via
Appht.
N o n tamen ex didis certo conficias,quotquot alia
ibi Chriftiano ritu íepulta corpora reperiuntur. Mar- ^ ¡ ^ ¡ f ^ f
tyrum cíTéaut QoníeíTorum.-ac íolüm id p r o b a d p o í ^ - ^ m l ñ
íc videtur.elie'Chriltianorú, nifi alia addita fint mar- beatas
tyrij aut teftata: íandimoniae íigna. Nam quoídam Martyr, fid
corum feriptorum fallí manifeftum eft , dumquoties k"125 ^
. M . nomimcuipiam príepolitumeít, interprctantur morix
Beatus martyr, cíim íolüm ñ t Botia titemru : atauz ka
ñ o n n u m q u á m integré voces illas exprcífaej nulquain
Cquod nunequidem meminerimus) Be*itiis MaTtyr.llla
vero qualis coiedura Dionyíij Bonfanti, qui in T n ú - q u ^ ^ i n ,
phis Sandorum regni Sardiniae l i b . 7 cap.c?, reperta feriptia ñdi-
San&arum Martyrum Cjecilͣ,Suinu, GinU corpora pro- fnli expojita,
bat ex hacepigraphe additáíepulchro?
ORIE C E C I L I A
.....NOS SVINVA G I N I A
XIII KALENDAS SETEMBRES.
Eam enim inícriptionem ita retulit F r a n o í c u s Efqui-
vel Archiepifcopus Calaritanus in Relationc miíTá ad
Paulum v Pontiíicem M á x i m u m anno m d c x v i i .
.... .ORIE C E C I L I A
NOS SVINVA. G I N A
. . . . X I I I CALENDAS SEPTEMBRES. i
Seraphinus li/quíirus in Sanduario Calaritano, edito
anno m d c x x i v ita feulptam ait:
ORIE C E C I L I A
N O SVINVA GINIA XIII CALEN-
DAS SEIEMBRES.
Vnde autem ea diferepantia t Porro Bonfanm ita eam i n '
feriptionem exponit: Bon£ MemorÍ£ Cecilia v i x i t an-
uos, Suinia, G i n i a , depofiu fub die 18 Kalendas Septem*
brü. V b i primüm vix intelligimus, q u í potuerit ícri-
berc 18 KalendasSeptembris*, cum duabuslineis príus
habeatur xniKalendasSetembres, Q u ó d & i p í e m o x
íequitur , ícribens triumpbajfe eas 20 Augufii, non l y ,
quod fuiííet x v u i K a l e n d a s . A t nobisea inícriptio ita
Iegenda3& fupplenda quá parte deleta,videtur; Bona
memor'u C m l i a , v i x i t amos quinquagtnta, depoftta x m
Kalendas Septembres. Ita pro o v i n o v a g i n t a ab i m - ,
perito feulptore incifum lapidi S v i n v a G i n i a , Jit-
terá S pro Q j n i t i o poíítá3Qijtem omiísá in í e c u n d á ,
fyllabá: aut forte qui hanc inícriptionem é lapide ex-
ícripíu, litteras non fatisapteexpreíTas, dctritaíúe 1c-
gerc
 A D A B B A T E M
gere nequiuitj&Tnutauit.Nihíl autcm cft,vnde M a r -
tyrem fuiíTe Caeciliam coniici queat. Ñ e q u e enim i n -
de cruiid potcft,quód bonx memorU praefixutD, alio-
quininnumeri quotidic fiercnt Martyres,quom no-
minibus recepto ínter pios ríuillud additur: n ó q u ó d
¿cnouA v i t s tempus,aut dies übitus exprimatur-id enim asquc
Martyres ol¡m Ethnicis ac nunc Chriftianis víitatum.BonEmtus
eanficíí. autcm non íolum illud Q V I N Q V A G I N T A diucllit in
duasvoces S V I N V A GiNiAjíed su'mu* in vertit,
iliudque ale eflequod Sardis familiare cft Su't¿ n o m é .
Alia id g c n u s p l u r i m a í e i n co audorc obfcruaíTe no-
bisretulit Raphael Frcíiieus Gallus, íagaciífimus i n -
dagator antiquitatis.
Curqucrum A t praecipuum apud nos moraentum,ne Sardoa i l -
in Sardiniá
la /cripta íequercmur,habuit Eminentiííími C i r d i n a -
reptrtttnuper
fyfdchra, in lis Franciíci Barberini.íapientíífími humaniífimiqué
cfftsnofirum Princípis, audorita-rqui moneri nos iuílit, quorum
non continuo Saidi recens exuuias repcrilTent, venditarentque vt
Sandos , eos ne temeré in opus noftrum referamusj
doñee conftct,qua; Eccieíix Romanas de bis íentcntia
íit, aut niíi eorum martyrium publicaque ab antiquo
veneratío íatisfít aliunde explorata»
Menasis Graecorum aliquantü fecuriüs videmur v -
t i p o í r e . C o n í t a n t e a vaftis aliquot voluminibusjíacras
«OT»m etiam
Catholuis precationes, quasi in eccleíiápublicérecitant, conti-
¡rebuta. nentibus , quemadmodum apud Latinos Brcurana
funtrfed his illa multó diflfuíiora f u n t , ac p m e r hy-
mnos^dariajantiphonas, plürium quondie S a n d o m
elogia habentj íuccin(ílaqu^dam,aiia ampliora.Hiícc
porro Menaeis ipíi etiam orthodoxi Graeci vtuntur^
Etficním in iisineíTe hymni nónulli dicuntur á íchi-
ímaticis, vt Philotheo P a t r i a r c h á , compoíiti; tamen
Latiniquoque ícriptores, grauiffimi ac religioíiílimi,
eacitare non verentur3multac|ue ex iis excerpta typis
mandarc.Sunt tamen in iis multa,qux videntur cone-
dionisegere, vt íáepe ledorem admonemus, c ú m oc-
c-aíro incidit.
Q ü o d autem in Prxfat. ad lanuarium cap. i v , $
ttehu nondü
X I pag. L V fcripíimus, nullum adhití reperijfe nos inferr-
íntigriexif-
ptum MerMíSy quem eonftaret aut Ecdefu Romam debitam
ftmiUfi:
vbedientiam ahieáffe, aut hxretkii inflatum m f t é t u ; . quí-
dam latiüs accepere , q u á m nos ícribentes cogitaba-
mus, quaíi id de ómnibus, quorum eííent in Menaeis
deícripta nomina,pronuntíaíícmus.Quod íané neuti-
quam ita intclligi voluimus,fed de iis lolum, quorum
iam A d a arque elogia' expenderamus:ñeque enim v-
iniuerlum Menasorum opus examinauimus, ícd prout
ih progrefiu operis noftri neceírarium viíum. Ac ía?pe
ex Menaeis nihil dclibamus,cüm pleniora certioraque
kabemüs A d a , ícu Latina ícu Grasca.Scd quorum in
C A P V T S
D e monafticis recentiorum cjiiórumdain
P Lura extant Martyrolcgia, quae religioíarüm qua-
rumdam congregationum conípicuos í a n d i m o -
niá hotnines exhibeant. A d quae nuperrimé acceílit,
quod GabrieI-fiüceh'nús}monachüs Weingartenfis^c
Veltkirchij in Rháetiá íüperiori, S. loannis Baptiftaí
PriorjVÍr a d m o d í i m diligens ac dodus, poft A r n o l -
dum Wionem & Hugonem Menardum alioíq; con-
•V,A VI texuit,Menologmm BenediB'mum^SanñorumyBeatorum, at-
Multa mo- que ifíuflrium eiufdem Ordims v'mrum elogiií iliujiratum. I d
HAflica prodiit cüm iamparseííet máxima Februarij excuía.
Martyrolo-
¿ia venera- Eius nobis deinCcps cruditionem ac diligentiam íub-
tiles cum íidio futuram íperamus. Erit tamen fortaífís, qui in
Jttatú per- hoc quoque Menologium,vt in alia itemplura, cade-
mfctnti re poíle exiíiii.net,quocl in Praefat.ad lanuar* cap.4 §
9 de Chryíoftomi Heíiriquez Menologio Ciftercicn-
í i & M a r t y r o l o g i o Fránciícano Arturi á Monaftcrio
Vebruartj Tom. I *
L /E T 1 E N S E M . xx
Faftis Latinis vel nomina omnino non extant, vcl A - quattnU
d a i e i u n é n i m i s perftridaj ea in Menaeisluculentiüs v t a m m
explanata,inde depromimus. Antiphonas paílim ad-
iundas , continenteícjue varia Sandorum encomia,
íed feré ex Adis.tutclogiisquae diximus,haufta, lae-
p e n u m e i ó prstermittimus-.íubinde autem euoluímus
eas ac difcutimus,vbi videturopetíe p r e t í u m . Q u a n d o
minüs íolida eífe , qua; de Sandorum illotum cultü
publico memoriáque traduntur, viía nobi^fuerintjvel
tacid pr§terimus,quafi iníerendum numero Diuorücrt
talem aliquem non putemus, vel plerumque cur abí-
tincamus ab eius commémoratione calamum, l e d o r i
indicamus.
Idem licere nobís arbitramur , de claris í a n d i m o -
u \ x laude hominibusítatuere,quorum nomina ac ge- itm^uetiu-
fta ííint recentiorum quorumdam Martyrologiis i n - t'*0"!""
ícripta, vt niíi /atis n o b i s p e r í p e d u m íit eos in albüm y ^ Z Z i n
Caelitum publico P o n t i f í c i s M a x i m i decreto relatos, nutpreum-
autab immemorabili tempore, cultu,qui Sandis i m - (iArumí
pendi íoletjCommuni populorú pietate, Eccleíiá m i -
nimé rehágate,Honoratos; eos vel neattingamusqui-
dem, velnecdum certiquidquam nos de iis compe-
riíTe fateamur. Ea autem Martyrolcgia vel vmca: Ec-
cleíiae aut Epíícopatus S a n d o s c o m p l e d ü t u r , vel po-
puli vniusaut nationis. Celebria hoc in genere íunr,
quod Andreas Saullaiiis edidit Martyrologium Galli-
canum, queir.que ante X L anuos Philippus Ferrarius
Caralogum Sandorum Italia:,quam loannes Tamai-
us de Salazar A\c¿uy*¡<nv SS.Hiípaniae^cdcmu quod
Gcorgius Cardoíus Hagiologium Luíitanicum ;
Q 0 m vellemus , poftremihi dúo , viri í a n é d o d i í -
fitñf humaniffimique, minüs Chronicis, quos D e x t r i ,
Maximi,Lij¡tprandi, luliani, dicuntur . adh^íiíTent!
Q u a m q u á m Cardoíus ad 11 Februarij pag.327 libe-
ré pronuntiat, (vti & nos ad cumdcm diem ex eo re-
tulimusj quando Dextcr, &Luirprandus;««/V¿»/^«*
gnantia tradunt, fufpiiione non cur ere, prop terca quod MSS.
txempUria,piiufquam prjdo committerentur, per variorum
wanusiere, & quifque quodadpatruftu honorem faceré v i -
deretur, /«/ímV.Miramur virura d o d i í í i m u m , vbi i d
comperit,velle vnquam audorum illoi um teftimoniis
ftare. Vnde enim conílat,non etiam v b i m i n i m é diífi-
dent,eire adultéralos? N i h i l íanéad eneruandam illo-
rum audoritatem a/fefri efficacius poteít. I l l u d vercí
in Cardoíi opere praeclarum , q u ó d eos qui veré San-
d i aut Beati publícé habentur, fecernat ab iis qui fa-
ma íblíim íanditatis.vel martyríj3aut etiam miraculo-
rum, celebres /unt, nondum, Eccleíiae iudicio,tabulÍ5
Cselitum adícripti.
E X T V M .
Martyrologiis.
pronuntiauimus his verbis: Cum iam prior lanüarij ta
mus ejfet excufus, prodiit Martyrologium Francifcanum cum
amplis commentariis/ttra ac labore Arturi a Monaíterio.Sed
quodnobu
wp*9'
'~
illud in eo opere,atque Cbrtfojlomi Henrique^Memlogio^haud bmmt
probo,quod nulUinter eosjquibus ab Ecclefiaolbn decreti per-
m i p ú e facrihonores f m t , & ceteros[ola adhuchom'mum opi- \ . .
nione, mllo Ecclefu iudicio confirma!^claros, differentiaftd- M^Hm*
tuatur : quofit,vt his quidem honoris nibilaccedat,deillorum ri<juez,&
veneratme plurimumdetrahatur,dttmvno omnes graduba- Trancijcam
bentur. Et C h r y í o í t o m u m q u i d e m , nobis pctfamília-•w^0'rí'/-
rem, de his antea inonueramus, vt qui Vel ad átasin- Artun *
uocántur, vel iunt alioquin ab Eccleíiá tabulis C s l i t ú m<,*
adícripti,vel ab omni memoria S a n d i aut Beati publi-
ca populorum religione h a b i t i , eadem coníehtieme
Eccleíiá, eos omnes íecernerct ab illis qui íoltjm opi-
n i o n e í a n d i t a t i s i n vita ac mor te, aut etiam famá mira-
c culorum
 xxij P R ^ F A T I O I N V I T A S
ciilorum,celebres fuerunt, corumque nonnulli haud
ita pridem : cauendum cnim eíTe ne in recentcm V r -
bani V I H Pontificis Maxirai bullam peccaíTe iudica-
retur. Noftrum ille quidem coníilium probare vide-
baturjnegabat tamen ei íe tune poíTe obteaiperare,aut
editionem differre operis, quod concinnaíTet, roaiori
diligentiá, quám fubíidiis librorum rcrumq; aliarum;
c ü m iam & typographus eíTet paratus Abbates fui
Ordinis complurcs opus illud expedarent. Prasíagie-
bat ctiara fortaílís arcano quodam inftindu naturae,
fbre vt non a d m o d ü m diuturna fibi vita contingeret:
paulló cnim poft , ctíi non a d m o d ü m grandísnatuy
deccílir.
idnj, hic in -Alterum ícriptorem vchemepteMoftra illa, verbis
HOHÁeditio- retulimus exprell"a,atque ita modefta, admonitio
pupugitJs íüum illud Martyrologium anno m d c l i i i
recudit, acatrdtiüs (vtait) recognitum & a u f t u m : quas
nobis editio non nifi abíbluto iam excufoque Februa-
riOjCÜm hanc Pr^fationem Indiceíque moliremur,in-
notuit. I n h a c P r o l o g u m b e n é l o n g u m p r ^ f i x i t , i n
x x v i diftributum articulos.Secúdi autem articuli hic
eft t¡tulus:M/«íiw/£í Ordinis edites fafti atque Beati,funt
i n triplici dijferentia.Boüandm emcndahUk Explicará cá,
totidemferé verbis quot in priori editione, difFeren-
tiá3poft alia qusedam^ n iftaícribit: Denique m refeU
lendhquorumdatn diftis,mmus veris & impune effatis aduer~
poüicitui¡i- $fiS nos infbtutumqj n o ü r t m ; dtgnum duxi abjlinendnm a d i -
cet in repre- cacitatibits, & ver bis mdignis, feu prouocatoriis, vel indebíte
hendido mo- prolatis. Etenim,vt D.Hieronymi verbis vtar epift.ad Furia)
defiiam, Autloquendum, v t ve/litifumus; aut veftiendum, v t loqui-
tnur. híentem fecutis. Auguflinil'tb.i c o n t r a l i t t e m Petilia-
ni cap.iy ita nos alloquenús: Diligite hom'mes, interficite er-
rores: fine fuperbiaje veritate pr£fumite,fine ftuitid:pro ve-
ritate cénate. V t autem declaret,quinam illi íint quo-
rum interficereerrores velitjimmediaccaddit.-QyAPRO-
PTER redeatad fe loannes Boüandus, & calamum iterum
abftergat firibentis,velociter: [Tomo i Aftor, Sanft.in prxfa-
tionegenerali cap. 4 ^ 9 ) haudfibi probatum ejfe, quod nul~
innosime- ^ampofuerim differentiam ínter Beatos mftrosMinorita*. V t i -
bitur: que illi dixljfem e.im apud SaluatoremfimiHtudinem: Medice
curateipfum. Luc£ 4 verfu z^EbquidfallaciuSylibrumper-
fcrutari folius Indicis injpeftione? Legat,fi velit, nojlras Anno-
t a t m e < i & clare certoqjciet.quo titulequáue de taufia qu 'tf- íludioamplificalfe honorem nobis videamur.B.Odo-
que apudmfirum Martyrologium Francifcanum,Beati nomen
iurefit adeptus:licetdiuerfogradUiVariot^modo i d euenertt:
quo dijjerentiaperfpicue aderif.cum tejltmoniis ita probatis &
authentk'ts, v t iis amplius requiri nonpopf.refiettiue tamen
Ctrca quemlibet eorum.lx.z \\\c.
Haud íané improbauimus,cum hominum í a n d i t a -
te illuftrium nom.ma exemplaque pofteritati trade-
re: v e r ü m i t a i d fieri opcabamus, vt primo a í p e d u i n -
noteíceret,quÍ54n(fí/ aut B^riappellari poffent, pingi
cumradiis, aliiíquc fanditatis-iam probatas infignibus
ornari,- ne íi quis altcri quám qui in cá claíTe iam loca-
ac tándem ^ honorem i]|um tribuat, Vrbani v m prohibi-
interBe/u^ non Paru'^e' grauemque proptereá noxam i n -
¿ ' F i o s v i d e - curriííe arguatur.Prasclaréid diícrimen Bcatorumac
turjiatuere: Venerabilium ftatuit Georgius Cardofus in Hagiolo-
gio Luíitanico: atque in GallicanoMartyrologio A n -
dreas SauíTaiusj diuersá ad id vfus forma c h a r a d e r ú .
Ipíe quoque tándem poft multa Arturus art. 22 díf-
ferentiarh conftituere videtur, íed verbis íané implc-
xis atque obfeuris, vt nobis quidem videtur. A t nihil
tale indicárat in prima editione,quod quidem perípe-
xerimus.
Q u i d aütem íibi vult cüm abfiergere me iubet ca,lam
MÍU i n f e r í - m m velociterfcribentü? A n meexiítiraat praecipiti fty-
lo A d a Sandorum decurrere , & haud fatis maturé
temerc ob'tj- cogitata chartis illinere, praeloque traníraittere? Nae
cu, ille fallitur vehementer. M u i d c contra viri graues,
etiam Pr£eíules,nos frequenter increpant, quod non
celeriüs noftra edamus: poífe, íi quid pofteá adden-
dumvideatur,ícorfím id íieri. Nonnulli,qui lanuariú
SS. T O M I I FEBRVAR1I
noftrum aecuraté legerunt, fatentur íatis íe perípexif- quilentiore*
jfe, magnumei elucubrando laborem á nobis impen- forfan fu-
íum,nec iam íe mirari,qu6d non citiüsprouehatur o-
pus. I n ftylo quidem poliendo haud multum operae
ac temporis ponimus; Arturus tamen, vt remur,ftylura M ^ U f i f i
nonfacilé nobis obiiciet,qui,vtiam ante profeífus eft,
Dtgnum duxerit aj>jlinendum a dicaátatibm.
At cur illa nobis inculcar ex Euangelio,.Mív//<*í«r4
teipfum? A n nos vípiam non diftinximus á Sandis auc
Beatis eos qui íolüm Venerabilcs dicendi crant?Nam
hoc erat, quod in ipío requirebamus. C e n é in eo ge.
nere nimiüm feré religioíi fumus, quorumdam indi-
cio. Q u o d autem iníinuat nos libros perícrutari íoiá
Indicum infpedione, errar p r o f e d ó .
Nos ipíius Annotationes omneslegimus: nec tzs*V01*emsj
r \ r \ o n 1 • \ 1 «bijcit.quod
íolas, led & audores ab co citaros, aecurate peruol- Annotatio-
uimus, quos quidem habuimus: M a r í a n u m enim Fio- nesfuasnen
rentinum non vidimus, cüm non íittypis vulgatus,
ñeque cxemplar M S . nanciíci potuerimus , v t i nec
quoídam alios. Sed primarios omnesferíptores anna-
lium antiquitatumque Ordinis, Bartholomxum Piía-
num, Marcum Vlyílípponeníem , Petrum R o d u l -
phium,Franciícum Gonzagam.Barezzum, ac praeci-
pué diligentiííimumLucam "Wadingumjquibus locis
agunt de Sandis quos Arturus commeraorat, ícduló
legimus,& expendimus,Ñeque ex illisaudoribuSjip-
íiuíue Annotationibus , intelligere antea potuimus, i
Martyrologio illi iníertos eíTe diuerfogradu^ariojj mo"
do, vtiam videtur profiíeri.Denique quod ibi ícripíi-
mus,ícimus pluribus probari.-neque fané íuípicari po*
tuimus.eum lie íua ícripta amare,vt neminem á íe dif-
íentire pateretur.Qui namque ita eft animatus, íatius
eífet operam feriptioni non addiceret, nam illud ne-
fcio a n h a d e n ü s q w i í q u a m vel coníecutus íit, velía-^
pienter fperare poílit fe coníecuturum.
M u l t a ipíe congerit de/anditate Seraphici O r d i -
nis íui,quá prascellere eum ómnibus omnino Ordini-
bus, ómnibus in rebus,contendit. Gratulor ípfi ían- M u l m S a i t -
d í / í i m u m íüum inftitutum. Sed quid ad e a q u » feri- S S S ^
píeramus id ípcdat?Sané ipíius Ordini víq; a d e ó nihil honorífica
detradum voluimus, vtpotiüs, vbi licuit, eiusomni edidimua
rici de Portu Naonis (quemmuki ex ipíb ordinc,viri Vi>
alias d o d i í I i m i , & prascipuis in eo muncribus parfun-
d i , ignorabant Vtini publicara habere venerationéj
prirainos Vitara, ab ipíomet conícriptam, protuliraus
in lucera x i v l a n u a r i j : prirai itera Marochicníium ^
q u i n q u é M a r t y r u r a x v i lanuarij Adadediraus;prout
videntur á loanne Tilicrando corapoíita.
Atfortaflis illa Araturo ignota, cura non videatur
opusnoftruralegiíre,íed quae in eius praefatione d e í e ipfgnmv^
ícripta eífent abalio didiciíTc. Edidit enim hoc ipío deturoput
anno m d c l v i i , ternura alium ,quera SacrumGyn^ míhumle--L
cettm, feu Martyrologium amplifiimum f t n f t a r u m ac beata- ifá»
rum mulierum, inícripíit, & in eo fupra mille audores
citat, quorum & catalogum pracfigit,interque eos l x
circiter lefuitanzt non in his loannera Bollanduraaut
Godefridura Hcnícheniura. Curaque pluriraas, quas M'nufauMH
non itapridera vel raartyrij agone perfundae funt,vel í*/,,*í',
magna innocentiae & íanditatis laude vitara finierunt,
illi includat G y n x c c o i raultarura,quas e x M a r t y r o l o -
giis ante mille feré annos exaratis in lanuario retuli-
musjomninononracrainit. Nam x x v i n lanuarij 5.
Marinam Martyrera receníct, annotatque : Ita Ierra*
ñus in Catalogo generali Sanftorum hoc die ex Beda & Gale* i**Je
finio. Perperára citatur á Ferrario Beda, apud quem P0ífetfmt**
S.Marinx eo die non extat,vt illic indicauiraus,meino- f ^ f ^
ria. A t x x v n lanuarij,vetuftiífiraüíecutiMartyrolo- naruman^ <
giura Roraanura, quod S.Hieronyrai vocatur,atque girt:
alia,eara retulimus cura SS. Veneria, FortmatayTecüfia,
Secunda, Perpetua, luliana, Vincentia,Víftoriá, quas omnes
Arturus pra2termiíit,aliaíque quaraplur¡mas,vt Í.Nw'f-
burgam viduara, Hixtamt^ eius filiara, x x v i lanuarij:
 A D A B B A T E M
B. Omgam, Chrtft'mam d i d a m , Virginem Etruícam
&:c. N o n tamen ipíi Cuum,Medhe cura tcipfum obiicie-
mus, qui ne ipíosquidem Indicesnoftroslcgerít,& o-
pus citet? PotuiíTet alioquin crx co opere fuum locu-
pletare; neque,opinor, negléxiflet. Quis enim fufpi-
cari audeatt, c o n í u k ó eum noluiíie á nobis vllas de-
nfí alia de fafa^yquoiá aliquid in ipíius Martyrologio viíi ciie-
caufsa taño
inusreprchendiíre?Non elTct ilje afFeólus íincero ícri-
luií
ptore, nedum viroreligioío, dignus. M i r o r tcimen íi
n o í l r u m opus habebat, cur cüm x x i x lanuanj B. Re*
átgundem accepit é íolo Tamaio , qui tamen Acta SS.
Bolíandi citat}tümum:diem,paginam 9 7 ^ non tomum
illum noftrum inípexerit; vti & priorem tomum ad
C A P V T S
O r d o dicendorum
Grdinatahtc
V Aftum íitlicet, qtiod molitóur, opus^ordinatum
eft tamen, cunólaque in eo diftinóté ac dirtribu*
té poíita| Ne nos ipíos in eius progreíiü con fuño per-
omnia
turbaret,non modo lédores3quorum commodo con-
íulendum , íi f r u d u m hinc aliquem percipere eos vo-
lumus. Q u á i g i t u r í c r i e a c m e t h o d o dicenda compo-
neremus atque inftrueremus , antea maturé delibe*
ratum.
P r i m ü m quoscommemoramus Sandos,hi funt ad
ftcHndim eosdies collocati,quos Fafti Romani, aliiue audores
dies (íi Faftis forfan i n k r i p t i non í u n t j aut ipíamet A d á
aílignant: aut quibus eosin propriá Hcclefiá autciui-
tate, precipua religione colididicimus.ín eadem col-
£ c témpora: locatione, temporum quoque ordinenr, quoad eius
íieri potuit,íecuti fumus, vt primi ij eííent,quos eon-
ftaret priüs vita eíTe defundos. Sicubi nullus erat cha-
rader additus, é quo duci coniedura aliqua, de tem-
pere obitus poíTet; ei illos cetati adícr¡píimus,cui po-
tiílimum congruere videbamur.
V t autem ad initium cuiufque diei perípicere JIe-
queque die
jyUabtaSan-
d o r poílit, quorum Sandorum eo celebritas agatur,
ftarum. aut á nobis illuftretur memoria,-primo loco littens ma-
ioribus nominareceníemus eorum, de quibus a d u r i ,
q u o r u m ú e edituri A d a íumus,addito etiam loco,qLíO
aut vixerunt aut prsecipué coluntur, & , quam geífe-
runt,dignitate,aut vitas modo & conditione.Exempli
gratiá, S . B L A S I V S Ep> Martyr,Sebaí¡Í£ in Cappadocia.S.
Haddinus Prcsbyccr Vifeti & Cellis mBe/g/o.-Cuius autem
Sandi in Breuiario Romano eo die ferias aguntur,
eius illo in catalogo maionbus quadratis licteris í i -
gnamusnomen: V . G . v februarij S. A G A T H A TÍV^
Martyr, Catan* in Sic'diá. 'Non tamen,vtinMartyrolo*
gio fit;primo loco ftatuimus,niíi i d ordo temporis po-
ftulet. Hoc tamen maiorum litterarú diícrimen fub-
índe, vel obliuione aofti á vel typothetarum incuria,
negledum.
Dein Sandi in quibufdam Faftis eo die íignati, á
dein alto re*
^ieSbrum, nobis in aliumreiedi, aut omnino pnstermiíli indi-
cantur, quáque id.cauísá f a d u m . í i t , Npm cüm fepe
áGraeqis ac L3tinisJ & quandoque particularibus E c -
cleíiiSjdiuerío diefefturncuiuípiam S á d i agatur^imó
& ab v n á e a d e n i q u e Eccleíiá aut Ciuitate., ob va-
rias In^entipflum, Tranflationum, Miraculorumúe
,cauíraSiV¡t^mtamen,Geteiaque ad e a m í p e d a n t ¡ a , n ó
nill femel darepoííumus.ad eum nempe diem,quo in
íuo Ordine,áut vrbe eius Reliquias aíferuante, velce-
teroquin eius venerationi prsecipué deuotá,maximam
hnbctcelebritatem: Indicamus tamen, cüm aliis diebus
eius nomeninyllisFafti^actabulis Eccleíiafticis repe-
rimus adfcriptum,vt fiqui eum tum colant,norint vbi
yaleant reperire.
Deinde in recentiorum quorumdam M a r t y r o í o -
Febrmijtom. h
L / E T í E N SE M . xxn]
v i lanuanj.vbiTamaium cumdem citat,non Bollan-
d u m , é quo ilie A d a accepiílc íe f a r e t u r ^ . ^ í ^ . l l l u d
etiam magis miramur j quod qui fepius audore I a-
maio multas in íuum opusSnndas adlegcrit, x i l a -
nuarij S.lcdicitMem omirtat^a Tamaio relatam.An d i í .
plicuit, q u ó d is Bollandumcitans, dicat ab alioMmltm
re'íjuirere-cjfe oteum & operain perden? N o n tamen vt nos
Arturus citet laboramus: nec enim nobis honorem ex
laborioío hoc opere qiKerimus, ícd Sanólis. H o r u m
celebrentur ab mortalibus atque imitatione exprima-
tur benefa&a: noftra vero nomind, íi Dco & Sandis
ipíis ita placuerir, aboleanturj m o d o i n í c r i p t a perma-
neant in libro vitae»
E P T I M V M
& fymmetria.
g ü s a c M e n o l o g i i s , ícu quo alio nomine infígnitis ía-
crisephcmcricMjUS,muíti inf.'i ipn íunt,quibus tamen, &Pr£ter'
vt antea dixunus, debít.i C t l m b u s honores nuíquam íZ,#,'ww•
tribuuntur , ñeque illa (ummi honoris plcniílima ap-
pellario Sdnft'i aut Beati, íecundüm EccleíiafticaS ían-
dióneSjCompetit. Eorum ergovt plurimüm nomina
tamen receníí?tnus;íed mbnito ledore, nondum eífe
eosin álbum Saudorum receptos , aut nobis id non
conírarc.Nain ü nuper a d m o d ü m mortui (iint, ñ e q u e
de vllá iis decreta venerationc, vel leuiííima íufpicio
eft.omnino omittimus.
I n his quoque ordo adhibitus. Priüs enim qui ad » ,
menlcm lanuanum percmenr, aut alioquin februarij
eos diLjs,qui illum3in quo verfunur,príEcedunt, San-
dos ordinarim renciinus. T u m quos omnino praster-
mittendos ducimus, receníemus íecundüm cuiuícjuc
asLatem, D e m u m qui ad ícquentcs Februarij dies, aut
alios meníes ípeólant, m e n í i ü m ipíorum dierumque
íerieadnotancur.
A d ipía dein Sandorum A d a accedimus. Si nulla
extant, quid tamen deSanótis ipíis cxploratum í i t e -
dicimus, ac íubinde nuda e variis Martyrologiis no-
mina proferimus. Si A d a fumus adepti,iis prsíigimus * Y'*** •
^ , r r r 1 f fe Frolegome-
rrolegoraena, íiue pneuios commencanos: in quibus, s¿tj
quo tempore ac loco vixerir S a n d ü s quiíque3an p u -
blico culm dignatus, an amiquitus ícinpcr in D i u o r ú
numero habitus,diíqu!rimus.Tum á quo mandara l i t -
_teris A d a , q u á m grauiftylo ac fídeh: quibuse codici-
bus nadiea íimus,& cuius beneficio ac humanitate,
quod, vt gratitudincm noftram teftemur, n u í q u a m
diíIimulamus.Atqueid íané viTJS cordatis vehementer
piacuiífe didicimus:& fuere,qui cüm varia S a n d o r ü m
gefta coilegiílent, aut ad illa notationes confeciíTent,
adnos miíei untmoftrq in opere edenda,vti visü nobis
eíTet. Q u o d quidcm adícripio eom nomine fecimus:
niíi íi diíerté íiipulaci eííent, nequam íüi mentionem
faceremus, quibus íat eífet Sandorum res geftas illu-
ftrari, quoquo modo id íieret.
Si Sandi cuiuípiam tranílatse ReliquÍ2B,íi miracula
ad eas taóba, íi quas fodalitia ad eorum amplificandú
honorem ereda, templa asdiíicata, inftitutas publicg quandoque
pancgyrcs , de his quoque diílenmus in Prolegome- etiamadhi*
nis: earumcjue rerum narrationcm, íi mandata litte- ttmc{* tr(injr
ris,Vitg fubiicimus. Si tamen vtraquelongior3& Pro- lcitlonts:
.legomena ipíain multos diftnbuta paragraphos,'Vt le-
doris commodo ícruiarur, q u s ad eiuíinodi Tranfla-
'tionis hiftoriam, q u s ad illam illuftrandam aliunde
petenda, propriá PríEfationc a n t e i p í a m narrationcm
poíitáexplicamus.
S e c u n d ü m eaProlegomena,AdaipJÍa S a n d o r u m ,
quo primüm ftyloolim conferipta fuere, vt cap.i est*
planatum, damus, certis capitibus, vt quaíi reípirare
c a ledos
 xx:v PR/EFATIO I N V I T A S
Viti in rápi- Xcdiov poffit, diftinda.-quam diftindionem fi fcripto-
ta diníf&: resipíi feciíle videantur,plerumqucrctineinus;íinmi-
niis,aut certéíí nimium frequemesíediiones titulique
.occurrerenc,aliam commodioi-em adhibemus..
Singulis cnpitibus Annotationes, íí ncceílarias v i -
ad ctyita / deantur,ÍLihnc(3:ii,rius, íed perbreues.' íí nimirüm va-
Annotat io- riantes in M S S . codicibusledioncs occurrcrint,íí vr.
nes, bium locorumquecxplicanda nomina, íí vcrbainuíi-
tata/i res doctrinaiíe paradoxa^íi diícrcpans á vulga-
ri Chronologia,(cij Hrmanda,ícu refcllenda. Et iuu^-
tur hifee Annotationibus qui mediocri praediti eru-
ditionc, (nam hisprascipué ícribimus) & quicumque
alij: d o d i / I i m i ñeque iis egent, nec torté iam libris,íi-
nequibus tamen do¿ti non euaílíTcnt.-denique Anno-
tationes illaspmerire,qui vuIt,poteft.
ípterií a be I n i p ^ impreífionis modo,quíB noftra ímt, q u s a -
Cr^-defigm- liunde transcripta , vt e x i p s á c h a r a d e r i s forma d i -
U: gnoíci poffinr, curauimus: etiam in Annotationibus,
q u í s t a m e n m i n o r i charadereexcuíae.His quae prasíi-
xa líttera, qadé in margine per iilius capitis d e c u r í u m
quíeri debet: cui iimilis in ipío contextu expreíía, l o - - agnofcere,íeU per nos animadueríum, íiue ab amicis
cum,qui explicatione cgere vifusjndicat.
I n margine íuperíori nomen S a n d i , de quo agí-
titalipagi- tur^expreílum, m altera dies meníís:vclibro q n á par-
narum: re libuerit aperto, cuius Sandi narrentur explicen-
t u r ú e A d a , & ad quem isdiem pertineat, iutelligi
poffit.
Quia vero.vt fusé d i d u m cap.2,rubindc plurcs V i -
tíe S a n d i vnius a diueríís ícriptae audoribus edun-
tur,in extetíori margine í u m m o loco adícriptum,quis
eam. Vitam audor c o m p o í u e r i t , ne plura reuoluerc
folia I c d o r e m oporteat,dum ab certo quopiam com-
nomen au-
j^oíítam audore Vitam quasiir. E.G.pagina 514 in
Hom in
margine. íuprerqo margine h x c íunt : f i t a B. Rabani Mauri A r -
chiep. Moguntini i v FebriUrij. tum in laterali margine:
Auftore Rudolpho Presbjtero, at poft paginam ^22,AtíCtO' figitur cuique Sando dies, qui illi p r s c i p u é dicatus:
re Trithemio Abbate. Ira die V i Februanj ad priorem S.
Vedafti Vitam appoíícum : Auftoreanonymo, ex MSS.
A d íecundam r/lH^re AUuino, ex MSS. Atque ita paí-
fim f i d u m toto opere.
Porro quia d ú o íimul' in hoc opere d e í u d a m u s ,
loannes Bollandus & Godefridus Henícíheiiius;atq,-
communi quidemconíílío omniaordihamus, ac m u -
tua ícripta recognolcimus y íínguli tamen íeoríím íín-
gulas Vitas diícutimus, Prolegomenis, Annotationi-
bus , íummariis margmalibus ornamusac dilucida-
mus; curandum duximus, ve cuiüspotiffimüm labore
íingulaeííent elucubrara, aut c Graeco vería3indicare-
mus,primis nominum litteris in cxterioii margine ap-
poíitis ad irutiú Vitas cuiuíquc aut tradatus de San-
d o quopiam: v t n i m i r ü m conftare ledori qüeat, Vbi
AMÍ 1. G. H . viderit, Godefndi Heníchenij id eífe opus,
G.H.
IoannisBollandi;quando I.B.eric adícriptum. Quor-
í u m hoc, inquics, cüm paulló ante profeffilitis,vos
pro nihilo ducere, vt nomina veftra citentur? Ita eft
íané. Legantur haec Sandorum A d a , & q u x i n i i s
plunma ac prsclariffiraa extant cxempla virtutum,
imítatione exprimantur,autad aliorum inftitationem
recitentur; id íacis eft nobis: ve canos collcgiíle dica-
mur,non eft q u ó d expetaraus.aut omitti nolimus.No-
mina tamen noftra appofuimus, tum quia vetat Ec-
cleíiaíta temeré libros íine audoris nomine protrudi;
"tum quia id máxime ad rem noftram conduccre exi-
ftimamus, vt, íubmicti nobis poffint quae adhuc nos
fuorjkm
fugerunt.Eo autem püfito5mihi IoanniBollando,qui
hsecnunc í c r i t o , piíecipuc vííum cftfaciendum , vt
íciatur quae ab eruditiffimo collegá meo ícripta fínt,
nc eueniat, quod fadum haud ícmel ab iis qui lanua-
rium legeruntjVt íub nomine meo citarent quae ab i l -
lo erant ícnpta.Cenfui igitur eííe íatius, vt vtriuíquc
nomen indicetur; prasfjrtim quia, cüm ftudij íít labo-
riíque panentiffimus,ac firmis viribus corpori^, ípero
ab co abíolutum hoc opus i r i , c ü m me nuHC praeter
SS. T O M I I F E B R V A R I I
ingraueícentem atatem raultiplex infírmitas debili-
tet.Hoc igitur & initio Praífationis ad quamlibcf V i -
tam apponiraus íignuiTi, & in fummo exterioris mar-
ginis invnaquaquc pagina , quamdiuea durat P í « *
fatio.
A d eiufmodi porrt) Pr^fationes ac Vitas, earum
fuccinc^am quamdam epitomen in marginibus appo- fi1™™**}***
ñíoüiSjVt cui integra queepiam A d a euoluere noi. ra- miirím<:
cat,habcat tamen eorum velut breuiarium, quod ce
leriterpercurrere po/fit, ac í i q u i d peníiculatiüs exa-
minandum videatur, id íeligere.In iiíHera marginibus
litterae pofiras certisinteruaJlis A B C D E F, quarum
inlndicibus vfus, vt certiús defignetur quo quidque
Joco,quáque parte pagina reperiri poffit.
Appendicem adiecimusad íingulostomos.in q u á m
contuíimus quee poft ííngulos dies excuíos ab amicis ^ f * *
íüggefta erant, queque ipíi repereramus, a n t e á i g n o -
rata,vel non integra reperta. I n eadem Appendice re-
t r a d a m u s í í q u i d p e r p e r á m priüs feriptum, v c l e x c u -
íum.VÍque a d e ó non pudet,ignorantiam errorcmqus
zindicatum : quibustantum abeft vt iraícamur,íiquid
monucrint, vt etiam gratiam íímus habituri.
Etíí autem fummá attentione legat quis ingentes
eiufoodi libros; non tamen (quas eíí: humanas mentís
imbecillitas) recordari quo quidque loco habeatur
poteiit, niíí íí epitomen ííbi conficiat quis omnium tncticet nt-
qucelegit, quod non eft vnicuique opportunum., A d ce¡[**ii-
fubleuandam ea in re memoriam máxima eft Indicum
apté concinnatorum vtilitas. Senos cuique tomo ad- ^
didimus.
Primus, qui huic Praefationi immediaté íubiicitur,
eft corum Sandorum, quorum ícx prioribus F e b r u a - j fofa
rij diebus natalis celcbratur/iue A d a éxtent, íeu fo- tomi 1
lücn obiter cóíígnata inMartyrologiis memoria.Prae-
ac non litterae'S, aut B,aut,t vt alibi cum omnes San-
d i íintautBeati,necíint á q u i b u s e o íígno diícernan-
•tur. Rariüs quoquelitters A B C D E F additae ad
certa paginas ípatia deíignanda, quia cum tituli maio-
ribus charaderibus excuíííínt, inque iis Sandorum
nomina,- facile eft vel vnicó oculi coniedu haec repe-
rire, vti & títulos capitunijquas raro plura incidunt in
vnam paginam. H í c tamen non íolüm conditio, dí-
gnitas, aureola cuique Sando íua additurj í e d q u a f i ^ ^ ^ ^
í ü b v n u m a í p e d u m producitur quidquid de eo San-
d o i n h o c volumine feriptum: capita 'tfvKíyoySpuv
sequé ac Vitarum,ííngularumque tituli. Si nec Prole-
gomena íunt vlla, nec capita,quidquid tamen aífequi
potuimus, indicatur. A n ex Martyrologio vnoillius
Sandi notitiam hauícrimus,an ex pluribuSiexMeno-
logio Graecorum,an M e n t í s . Ne tamen tot citationi-
bus moles operis nimiümexaugcatur, his feré contra-
d i o n u m notis vtimur,vt manuícriptum v.g. ita expri-
matur MS. manuferipta M.S'S. Martyrologium Mro/.
Martyrologia Mro//. Menologium Grsecorum, Mlog,
Gr. Menaea Grascorum,Mí«. Gr. M a r t y r iVÍ.Alartyrcs^
M M . Presbyter Presb* Epifcopus Ep, Virgo V. Virgí-*
nes VV. & c .
" H u n c f e q u í t u r I N D E X C H R O N O L O G I C V S . Incho-
amus eum á Chrifti natiuitate. N a m qui antea vixére
Sandi, nonitamultifunt, íaltem Ecclefiafticií Faftis
adfcripti: & tamen eorum aetas ad Commentarium 1 Chronola*
proprium deillorum geftis, í e c u n d ü m probabiliorem
Chronologiam , indicatur. I n annis autem ab ortu
Chrifti computandis, vulgarem & receptara iam paíl
í i m e p d c h a r a íequimur: in Imperatorum, ac Regum
Francorum per tria prima íecula,annís aptandis, pro-
prios í n u e f t i g a m u s c h a r a d c r c s . I n h o c Indice quae ab
Sandis gefta (potiffimüm, qui primis íex diebus Fe-
bruarij celebrantur) non omnia, íed prascipua/uis té-
poribus aptamus, ex certis Chronologicis notis, aut
probabili c o n i e d u i á j n o f t r á aut aliorum,
Qua.
 A D A B R A T E M L ^ T I E N S E M .
Quatuorrcliqui Indices io calcem cuiuíque volu-
mims poft A d a Sandorum reiedi íímt: in quibus
cur appofit^ littcrae a b c d e f, quae & in lingulis ex-
preíTce, antea indicatum, vt n i m i r ü m q u á parce deli-
gnatae paginae rcperiri quidque poífit, lcdon?sintclli-
gant. Tcrtius ergo I N D E X H I S T O R I C V S eft, nomina
J • Hifloricsti
•nomimm:
compledens komhaum, quotquothoc voluminc oc-
currunt.Sandorum tamen nominibus t príEhxa,no:\
S aut B Iittcra3neearumJittcrarum frcqucnti ínter a-
liasinteriedu,attentioledorÍ53quidpiam ceieri oculo-
rum coniedu veftigantis,turbctur.Sandorum autem,
quorum hoc volumine natales aguntur, in primo I n -
dice poíita nomína,híc o m i t t u n m r : nifi forcaflls coiü
in aüorum A d i s racntio fiat. Itidem v t í n primo Indi--
ce, omniumftatusfcu conditio expofita, & in iis qui
vulgo minüs cogniti runt,etiam íeculum quo vixcrúc,
C A P V T O
L e d i o huius operis f r u d u o í a
S Atis iam multa de íymmctria omni operis huius
d i d a cííe videntur.Fmis, ad quem id poftremo re-
LeSüo huiUs fertur, Deigloria eír,ae S a i i d o r u m . N o n quaíi e x í o -
l o laborenoítro incrementum ea m a g n u m i m m e d i a t é
acceptura videatur, ( ctíi non ingratum tamen C í d i -
tibus D é o q u e íiituium illum confidimus) íed fru-
d u , q u e m l e d i o eiuspariet v b c r n ¡ n u m , p r s c i p u é au-
ge ícet.
Erit v e r ó í s m u l t i p ' e x ae varíus,proutcomparati a-
nimis erunt3qui adlegendum a c c e d e n í » E á e t e n i m l e -
ad infiam-
d i o n e quídam mentem fuam cupient ad amürera
mwtdam D e i laudemque excitare,qui tantum Sandis íuis gra-
fietatem das robur contulerit,quQ vimd^emonis, mundique Se
ffifeepta. carnis iljecebras,frangerent,ac dein immcnsá eos g l o -
m cumulárit in caelis, & i n ) i g n i apud pofteros cele-
britate. Alij íeíe adeorum pietatem fadaque imitan™
daaccendere eá ledione volent. Nonnulli hoc pra?-
eipuc í p e d á b u n t , Vt ad Diuince gratire íatus acci-
piendoscorda prsepaient íiia. Q u a m q u á m enim Spi-
ritus vbi vuicípiratj&ísepe nü tale cogitantes,im6 ad
defignanda fcelera tendentes cum Saulo, velut inie-
d á manu percellit ac fiftit,- eorumque mollic ánimos
atque in contraria ftudia conuerrít3vb'eres etiam arca-
no quodam i d u fontes lacrymarum é petrá cordis
cliciens; multó tamen frequendus id luculentiuíque
cuenit, cüm íe h o m o , prasuio tamen etiam Spintus
eiurdem i n f t i n d u , ad illum efficaciorcm impulíum
comparat,£indendis pfecibus>íaerisrite obeundis,au-
diendáconcione3rebuspiis meditandis legendiíúe : iis
cnim rebus inuitari q u o d a m m o d ó ac íoilicitari idem
Spiritus videtur*
Alij denique non tam íínim internum f r u d u m re-
*ut dd alios ligionis ac virtutum ecterarum í p e d a n t , q u á m alio-
etudiendes:
rum mortalium ípiritalia emolumenta. A d c ü f i n e m
excerpere & colligere virtutum exempla íátagunt,
quibus in pubIicisconcionibus,catechiímis3acpiiscum
o m n i h o m i n ú genere colloquiisvtantur.-quibus com»
mentariones aíceticas aípergant ac locupletent; qui-
bus deiedos moerore aut morbo homines íblentur.
Eftquc in his ómnibus ad D e i Sandorum^ue ampli-
ficandum honorem vis magna; ad ea Vero pera gen'*
daingensexhorum vóluminum i>oftrorum leólionc
copia íuppetet. f rent quám vana íint híEc,quibus multi mortales'íe m i -
Eruncalij fortaííís, qtíí non h x c myftica fedentur,
MUÍ ad feri • fed quohiftoriam qüampiam, famili^iie autciuitatis
pta alia or- alicuius, vei etiamgcntisjantiquitatesilluftrfent, hinc
nand/t:
cruere3quíB eo ípeclabunt, Velintraut alios quoque de
honeftis rebus commentarios otnare. E t funt quidem
ftudia omniá eiufmodi plena dignitatis,niíji praua qug-
piám intentio illadedecoret. His tamen ipíis magno.
Tebruarij t m , L
aut regio, in quá veríatr. D e notís c o n t r a d a í u m vo-
cumanté didum.
Quartus I N D E X T O P O G R A P H I C V S nomirta regid- ^ f ^ ^ -
nuiii vrbiumq,- continetrqux íi SandicuiUÍpiam or-
tu,obitu,reliquiis nobilitat3e;eorum Sandorum appo-
íitaíunt nomina , indicara pagina qua de iis agí cce-
pcuin,ctíi í.epius dein reeurranr.
Q,iinrus eft I N D E X O ^ O M A S T I C V ^ S , íeu vocum s ón0fV¿j{i.
hatbararú aut oblületaruin,minuíüe víitatarum, quae cm:
in hoc tomo oceumint, brcuis colledio.
Scxtus denique I N D E K A l O R A L i s e f t , non íola 6 Mcrdir,
continens virtutüm autvitiorum vocabula^fed rerum
plañe omnium,quarum notitin ad virtutum vitiorum-
qtic trn¿l:ationem poíIÍtaccommodari,vtlinc veluty-
«iucríalcs quídam loci communcs,íed perbrcues-.
C T A V V M .
. oualitcr íuícípienda/
pere íuademüs , ne motiim D i u i n i Spiritus, íi qúi iriA
tereá concutiat ánlmum,repcllant. Maiusinde profe-
d ó cmülumehtum , quám ex mediratá primoJucu-
bratione percipient : q u a m q u á m ne illam quidem
proptereá abiiccre autquoqu*» modo negligere o-
pus íit.
Legent denique ha:c ciuiclamvnullo alio fine, q u á m aut(i^Uc¡^
Vt eá ledionc tempus í a m n t ; aut "Ct animum recrcent, 1 ^ ^ ^
Vtque mcerorcm^quo torquemiu'3 leniant,^^ antiíper
calamitates VÍ:1 psbpJísájB , vel publicas Jiccleíiae ac
Reip. obliuiícantur. Eft id quoque multis perquám
vdle,etiam vltra cum müQum,qucm í\bi pri'ehxeruntj.
Meminimus.Parentem noftrum Iguatium , cüm de
bellis rebuíque aliís inanibus kriptoslibros^x vulnere
decumbens, popcíciílet , nec vlliciufmodi eá in do-
mo elient fepertii oblatam Chrifti Vitam ac Sando-
irum3nonaIiü primüm propbíico3quám vt taediumle-
uaretjlegere ccepiíle: inde altiüs alTurrexifle," & ían-
d o S p i i i t i i i o b í e c u n d a n t e m , ícníim ab eo ad íüblimc
faftigíum íanditatis efie p r o u e d u m . Ñ e q u e dúos illos >
Agentes in rebus, quos comraemorat S. Auguftinus
lib.8 Confeffionum cap.& fórtuicó in Vitam S.Anto-
nij incidiífe, ac parte eius l e d á a c c e n í o s animis, íeíe
abrupiífe á vana ípe mundani fauon's, nec ad Aulam
Iniperatons cum P o t i t i a n o q ü a r t o q u e íodalí reuerti
VoluiOe , íed algentes cor cáelo illic inpaupere casa
rnanhíic^ illos, inquam,arbirror principió otiosá cu-
rolitate iegerc Vitam illam coepiíTe, qug. tamen iis
íandioris vitas occalio fuit,nec leuis pofteá Auguftino
ipíiftirnulus
Etiam hetei-odoxis, íi haec a l i q u a n d ó , aliolicet
coiifilio, iegaht, illud fubinde fortaílis in mentem ve-
h i c t ; H i omnes tantos labores fufeeperunt, tantas to- m r e t k i in
íerauere íErumnas3non íuis viribusJed Diuince gratiae hac M i m e i
auxiliofultijóique adhasretesdodrina, quam l o i 'nmJfá™61™*
feculis3vt vel hinc peirpicimuSjinconcuíTamrednec ac dthmn^
tuetur Romana Eccleíia. Ñ o n n e íatius íit honim f i -
dem a m p l e d i a c í a d a imitari, q u á m viles a l i q ü o t a -
poftatas contra ifta hlateralites íequi ad exitiüm d u -
ces? Vdnam í a n d a s einímodi cogitationesalté in ani,
mumdemittant? Ñ e q u e exiftímenteos,qui ifta egc-
r u n t , non lliilfe magna prarditos mente , Vt peruide^
ícré mancipant í quám íublimia rep.oíita virtutem co-
lentíbus prasmia íint in caslo; qüanta eos gloria, etiam
in terris, conícquatur; cura é contrá quotquot vani-
tati hic feiüirtmaluiéruntjignoti iam,ac longá í e p u t
ti n o d e i a c e a n t r a d e ó v t vix paucorum exiis memoria
extec35c feré ex adiseruta Sandorum,vquos quidam
eorura aliquandoperíecutiíünt.
c 3 Atc[üe
 xxvj P R ^ F A T I O I N V I T A S
Atque hísc d i d a ifíinto i i s , qui priuato iludió ad
leflio ttdls h x c legenda animum appulerint. Sed multo illa fru-
TTumachis ¿tuoíiüs legentur audienturúe in religiororum homi-
^ ^ y w / í ^ n u m coetj[:US} etjaiI1 [n triclinioíuper mensa. Solent
enim ab antiquiííimá memoria monachis a d m e n í a m
accumbentibuSjtum Diuing Scripcurg libri,tum dein-
de Martyrum certaminaaut Sandorum gefta legi,vc
non íoli corpori fed & anim^fuum pra=beatur a l i -
cnentum: atque.co p a d o ciborum appetentia, & i n -
gíuuics refraencturj confabulandi occaíio exdudatur,
& quae eo prajíertim terapore e/ferucícere poíTet c ó -
tcntio. Idcoque íapienter á S . P. Benedido praEfcri-
ptum cap. 38 Regula : Mcnfis Vratrum edent'tum leftio
deejfe non d é e t . Q h i m diu ante S.Bcnedidiaetatcra vfu
receptam fuiííe, manifeftum eft ex iis quae afifert l u -
lius Nigroniusnofter T r a d a t u aícetico 4 ¿ d a L e d i o -
ne íacrá fuper meníám parte 1 cap. 1, & in Diíquiíi-
tionibus monafticis Benedidus Hacftenus libr. 10.
trad.2.
Ea confuctudo á monachis ad Clcricos manauit.
dan & C/Í- Ita citato primo capite num.3 Nigronius: R m t lauda-
íilem monachorum confuetudinem probable eft in Clertco-
rum perfeftionU a m a n t i o r ü m venijfe morem , ac pedetm-
t i m in legem tranfiijfe, non modo loriginqui temporis vfu , [ed
etiam Eccléfu confenfu atque iujffu Plura illi ambo &
preclara in citatis tradatibus de iíliuíinodi ledione
congerunt. lanuarium certé n o f t r u m , vt p r i m ü m in
mukií t n ü lucem venit ac notitiam rehgíoíorum hominum,acce-
itHm 1 ^ pimus non íolüm in noftrse Societatis collcgiisjíed &
nuarm, aliis coenobiisitaíuper mensa fuiííe ledura. Illuftriífi-
mum queradam Archiepiícopum nouimus, multis
grauibuí^ue pro pietate laboribus perfundum , o n u t
mttf§ mu- que etiamnum legationis pro Sede Apoftolicá íufti-
iientem5íibi pridem íiiper mensá lanuarium curadera
prslegi curalfe, & anagnoften iuíliftc identidera ad
Annotationes Appendicelque attendere.
Aiioqüin c ü m in publico conuentu, vt i n tríclinio
lociíue aliis ac temporibuSjhae Vitae leguntur, minu-
tiores Annotationes, q u » í b l u m m o d ó vel annos Re-
gum Pontificuraqj, vel variantes Icdioncs contiuent,
SS. T O M I I FEBRVARII
omitti poíTunt. Si in a l i q u á inGt quidpiam maioris Ow/«i «1
momenti, ad finem cuiuíquc capitis 3 repetitis ex i - p t b l i c á le-
pfo narrationis cótextu verbisaIiquot3ad quíeilía po- aione
ííta annotatio, litteráque alphabeti príefíxá indicata, ^ H n U
ipía queque iegi poterit.
C ü m plurcs íunt Sandi vnius V i t a ^ í c c u n d ü m ea a n V i t a v -
qu£e in propriis ad eas Vitas prolegomenis monui- na'c"™ pl**
mus, ftatuere poterit qui ei ledioni moderatur, an m?
omnes legendac, an vna praccipua , ¿fe q u ^ ea íit Ín-
ter plures.
Ñ e q u e metuendun^ arbitror, ne piis hominibus i l -
lud faftidium p a r i a t , q u ó d í u b i n d e d c Sandis quibuf-
dam nihilpríeter A'Iarcyroiogiorum verba afiferatur, @ZidcoPi
aut eadem in quibuídam prolegomenis operoíiüs re- ^ t w . c i i
oceuntit
citeatur. JNam p n m u m nemim radium afteit m O m - nomi
nominal
ció Eccleíiaftico lc¿i:io Martyrologij ad Primara.Nam
auditis Sandorum nominibus , etíi A d a iguorentur,
faltem ad D c u m erigi animus poteftjVt ei gradas agat,
qui hosííbiamicos elegeritj vtqj Sandis ípíísgratule-
tur, íeque excitet ad eorum imitandara in D e i cultu
f >eríeuerantiam; vt pro iis oretregionibus,quas illi vel
úo íanguine perfuderunt, vel benefadis ilíuftrarunt,
q u s n u n c f o r t a í l i s d a t a e í u n t i n manusimpiorura : ve
deniq,- í á n d o q u o d a m gaudio exultet auditis tot for-
tiílimorum Heroura nominibus,& cófidat fore eos íi-
bi EcclefííBque Patronos ac Protedores.
I l l u d ad extremum ledores, Catholicos prasícr- ^ r o f . e m u t
tim ac religioíos, obíecramuSjVt D c u m pro n o b i s S á - tmle&<*es,
d o í q u c precentur r ac íaltem c ü m l i b r u m í u m u n t in
manus,nobis optentgratiara,vt, quae hic A d a D i u o -
ram collegimus, imitemur.
Vitos vero eruditos & in antiquís monumentis ver- ,
íatos obteftamur, vtquaenondum ad manus noftras 0"
veherunt A d a Sandorum Latina aut GraEca,ea cora-
municent, íub íuo nomine vulganda^ut vnde nan-
ciíci poífimus fignificentrtura ficubi minüs aecurata
A d o r u r a excmplaria íecuti íiimus, & íí q u á ahá in re
erratumquidpiam,moneant. Gratias iis agemus, &
Sandos.rt referant, precabiraur.
P R O -
 A D A B B A T E M L J E T I E N S E M . xxvij

P R O T E S T A T I O .

V a n d o q u i d e m bencuolis eraditiíque Leétoribus cordaté &inge-

nué fxpius denuntiauimus, arque adeó inculcauimus, í i qu^e iplis,
finceriora quám qax habuimuSj San^toram A d a , monumenta-
quealia, occurrent, autfi in ipfonoftro opere quidpiam reperient>
v b i q u o d v e m m r e é l u m q u e erat^haud í i m u s aflecutijdeque his ad-
m o n e r e nos d i g n a b u n c u r j nos illis m á x i m a s h a b i t a r o s e í l c gradas^ & qua: perpe-
r á m f c r i p í e r a m u s e m e n d a t u r o s j m u l t ó í a n é ^quias e llanos S a n é i s Apoftolicas Se-
dis i u d i c i o a c d e c r e t i s o b t e m p e r a r e . N a m Caelites o m n e s j Deumiqucipíim^ían-
d:é ceftamur^nos e a m d e m í a c r o f a n ó l a m Sedem3 v t Veritatis ( c p ± vnicepropofi-
taefle h i f t o r i a m ícribentibas d é b e t ) M a g i f t r a m r e u e T e r i ; n e q a e abeius íeitisiuílif.
^ae vel l a t u m v n g a e m declinare velle. • 1
Q u a r e ( q u o d e f t alias V r b a n i V(I? P o n t . M a x . iteratis C o n f t i t u t i o n i b u s v e -
t i t u m ) nulli, q u a n t u m q u i d e m perimbecillitatem h u m a n i iudicij prouideri á no-
b i s p o t u i t , S a n c t i aut B e a t i appellationem adlcripfimus, cui non eamvel Se-
dis e i u f d e m f e n t e n t i a , v e l m a i o m m r e l i g i o / vel v e t e r u m S c r i p c o r u m audloritas
contuleñt. Ñequeitem cuiuíquam, q u i ñ ó n v i d e a t u r f e r c o m m u m m Exclefia con^
fenfam w e l i m m e m o r a b í l e m t e m j i o r i s curfomy atit fer P a t r u m rvirorumque fanSiommfiri*

f t a , <~uel l o n g i f j i m t e m p o r í s J c i e n t i d i a c t o l e r a n t i á . Se d i s A f o ñ o l i a e < z f e l O r d m a r i j , venera-

t i o n e m obtinere, c o m m e m o r a u i m u s miracLila^príediótiones^arcanorummanife-
ftationes. Si t a m e n v i d e a r r i u r v l p i a m h o c i n g e n e r e h a l l u c i n a t i j admoneat nos
quiúis amator Veritatis, atqueillicó corrigemus: & m u l t ó q u i d e m multoqueftu-
d i o f i u s h 2 E C , q u á m íi quas e r r a t a , p e r t i n e n t i a a d G h r ó n o l o g i a m , Topographiam¿
A ó t a q u e i p f a , i m p m d e n t i b u s e x c i d e t i n t : quas t a m e n i p f a m o n i t i c o n t i n u ó r e t r a -
étabimus.
Etenim hoíceCommentariosnuIlumhabere inomentum volumus, nifi H i -
s t o r i a HvMAN/E,abhominibuserroriobnoxiiscompoíitíe: niíi fiquaex Diuí-
nae S c r i p t u r a ^ l i b r i s d e í c r i p t a , a u t E c c l e f i a : C a t h o l i c a e C o n c i l i i s , P o n t i f i c i i f q i Bul-
Ks C a n o n i z a t i o n u m % q u i b u s í u a í a c r o í a n ó l a e o n f t a r e d e b e t a u d o r i t a s »

I N D E X
c 4
 I N D E X

S A N C T O R V M
V I P R I G R V M D I E R V M F E B R V A R I I .

k Indexeosfolumcontinet SanciüS'>quorum(<vtfupracap.

7 ¿¡tólum) f e ^ p r i o ñ b H S F e b r u a r ^ d t e h m n a t a l ü c e l e b r a ^

t u r ó m e e ü r u m A é í a extent, feufolum obiter cánftgnata m

M a r t y r o l o a t ü m e m o r i a f t . P r & f g i t u r c m q u e S a n ñ o dtest

q m p r m p u é i l ü dicatus: a t n o n S * m t B. v e l t v f i n t e m o

Indice, c u m o m n e s S a n t t i f m t a u t BeatL s A d d i t u r ordo¿

fin conditio vit&sdígnitasy aurepla.LitterA A B C ( f e . v i x n e c e j / a r ü v i f i ,

q u i a t i t u l i ac n o m i n a m a i o r i b m c h a r a Ü e r é m e x p r e j j a d f a c U e p a g t n ¿ m d i c a ~

ta i n oculos incurrunt.

y G}^iddevnoquoo[uehic e d a t u r s a n V t t

fingulaq^ h o r u m a t q u e i l l a m m c a p k ú autparagraphiyCHm t i t u l ü , e x p o n u n -

tur, A n v n i c o ex M a r t i r o l o g i o de n a t a l i e m u j q u e & m e m o r i a conHet^an ex

p l u n b m ^ i n d t c a t u r . I

Ufitats, htc n o b ü & alibi* a d v i t a n d a m m o l e m operis, n o t a c ó n t r a B i a -

n u m y quas ajjeqm facilequiuis pofiit. E x e m p l t gratUy M r el. M.artyrolo*

g i u m f i g m f i c a t . M t o \ \ . M a r t y r o l o g i a . M S . manufcrtptztm. M S S . m a n u -

(cripta. K . R e x . M . M a r t y r . M M . M a r t y r e s . Presb. Presbyter.Ep. E p i ~

[copus. V . V i r g o . V V. Vtrgtnes. M I o g . Gr. M e n o l o g t u m G r & c Q m m . M c n *

G r . M e r n t a C j r á c o r u m ceterac^ p a f í i m obuia.

á. y Adclhcícíis V.AbbatiíTa ViliceníísinGermaniá i n ¿

Érartiius Ep. Arbcíonjm ííl l^crfí^é
M . Commenurius híftor¡cus. ATbc\a
yrbs.PeríécutioSdporis.
45 7 V i ta Menas.
Adalfealdus D u x maritus S . R i d r u -
dis mBelgio & Aquitaniá.. Commentariusprxuius,
S 1 Vita ícripta. Reliquiae trantíatas. cultus fa-
cer 29^. § 2 Nobilis proíapia 396. $ 3 D o -
minia in Belgio : Ducistitulus 2^7. $ 4 Loca
cdniugij & necis in Aquitaniá.-aetas. 296
Vitas epitome 1 ex Aóiis MSS. S.Rlftrudis¡auftore Huc-
haldomondcbo Elnouevft Epitome 2,
pita S. EufebixfiluaufioreElnonenfi 300. Epíto-
me 3^ ex poentate MS. de Vita S. Riftrudis au&ore
loanne Elnonenfi $ 0 0 . Epitome 4 ex poémate de
VttA S. Etiftbix 301. Epitome j ex üb. 1 sjno-
pfeos Eranco-Meroulngtcx auftore Andrea S'duio 302.
Epitome 6 ex Vita & miraculisS. Riftrudis, aufto*
re monacho Manhianenfi 302. E p í t o m e 7 cxChfo»
nico Marcbianenfu 303.
2 Adalwinus Satelles regius M . Ebberkefdorpij i n
Saxoniá inferiore Ex Aclis fociorum M M . M a r t y -
riura3vencratio j o ^ . M i r a c u l a . 31^.
í . Addafta Satelles regius M . EbberkcíHorpij In Sa-
xoniá inferiore. Ex Aftis fociorum A1M. M a r t y -
tium,vcneratío 309. Miracula 3^1 f.
fcnore.Com?nent,pr£U. $.1 Viliceníe ccenobium,
SiAdelheydis folcnnítas 713. S 2 Acla^tranfla-
tiojtcmplum, fons 714 Vita auftoré Berta fan~
Natalís ñimoniali. P r o l o g u s 7 i 4 . c^p. 1 Illuftris
46S proíapia,fan¿ta adolefeentía 71 5*. cap, 2 Prse-
fedlura Vilicenfiscoenobij á parentibus conditi
716', í á / ^ . A í r u m p t a S . B c n e d i d i r c g u l a . P a r e n -
tum obitus 717. cap. 4 Libcralitas prasíertina
in pauperes 718. cap,$ Piaefedura Capitóliní
coenobij. Miracula 718. cap. 6 ÓbituSiTraníl
l í t i o 7 i 9 , frfp.y..Miracula ad íepulchrum. 72.O,
1 Aderamus Satelles regius M . Ebbeckefdorpij i n
ex Saxoniá inferiore. Eaí M « fociorum A1AÍ» M a r -
t y r i u m , venerado 309 Miracula 31^»
1 iEmilius D u x Lucas in Etruriá. Ex Franciotto &
MS. 78,
y Agatha V , M . Catanas in Siciliá. Coww. prat. i . l
Natalisjmartyrij tempus § 2 Gelebritas ex
ícríptis SS. PP. 59 y. § 3 S.líídori Hiípalenfis
hymnus d ú p l e x $96, S 4 A d a Latina praefé-
í e n d a lis, quae apud Metaphraften funt ^S.
5 ^ A d a Grseca antiquiora Metaphrafte ííoo.
$ 6 A d a per Simeonem Metaphraften qualia
601. § 7 Oratio S.Methodij Patriarchas CP*
502. i 8 Alia ápofterioribus ícripta 603. § 9
Difceptatio de loco natali é ü y . ^ 1 0 A r g u -
mentum P a n o r m i t a n o r ü ex Metaphrafte 6o6é
S U
 I N D E X SS.
§ i i Alia horum argumenta
taneníium argumenta ex P P . & ícriptoribus
anteannum C M 609. § 13. Aliud horum ar-
gumentumex oratione S. Petri Thaumaturgi
É p . Argiuorum é t o . $ 1 4 Pro Catancnííbus
citati Pontífices, Reges,Epiícopi, Sandi, ícri-
ptorcsvan'j, Breuiaria, traditiones 6i2. 5 15 ÍU*
cicíauent multi r e c e n t i o r e s í c r i p t o r e s é i j . §.16
N o l l r u m de tota controuerliá ¡udicium.
v. A d a ex x v i MSS. Latints.Qwft. 1S. Agatha varié ten-
* tata,aJapis c a e d i t u r é i ^ </«.CÍJÍ. 2 Equuleotorta
& raamillíB abrciffione, diuinitus curarur 61 é .
quxft.}. Itcrumtorta3expirat}íepelitur,CatanarH
íeruatéi/ Alia A d a M5.Gw<?.
Agacha patna3comprehenfio,conftantiablandi-
tiis flagriíque tentata 'éiB. ctp.z Tormenta alia:
mamillaabíciíTa, á S.Petro curata6i9. cap. 3
. Mors inter carbonesjepultura. Catana velo eius
ícruata 620. A d a 111 auttore Metaphrajie cap.
1 S.Agaths patrjaiiter Panormo Catanam 620.
cap. 2 Conftantia blanditw» tormentiíquc pro-
bata 621. cap.3 Varij crüciatusiabíciíla mamil-
la á S . P e t r o í a n a t a 6 2 1 . ^ . 4 V l t i m u m S. A -
gathae certamen .• mors eius ac tyranni. Catana
jfe'ruata illius ope 523. . Oratio S.Adethodij Pa-
t n á r c h g C f . e x MS. cap. 1 S.AgathíS laSs ab D i -
uiná-praedeftinatione, vaticinio, íexu,-viginitate,
nomine petita 6'24. cap.2 Ardor propcrantis
> ad martyrium, Diuinae opis imploratione & m i -
raculis roboratus.Primum cum turpi lena certa-
men 6z8.cap.i I n f l i d a tormenta grauia& mul-
liplicia.Mamillae ei á S.Petro reftitutae, vulnera
íanata 527- £4^.4 Mors/epultura5epíraph¡um
ab Angelo appofitum; huius pnvs prior explica-
ra 627. cap. 5 Catana eius meritis reruata, JEt~
nae ignibus velo eiusrepreílis. S. Luciae prsedi-
d u m martyrium,
Reliquias<& Eccleíias S. Ágüthss.Comment.hiJior. $
1 S. Agathas eccleíía & reliquise R o m í e in Sub-
u r r á . 631. ^2 .Ali^Romae ecclefíaí^ccemete-
riumjreliquiíe in Vrbe6^32. ^ 5 ReliquTs alibi
j n I t a M , HiTpaniáíBelgio,Germaniá533.
Tabula íepulchro irapofita , Cremonam delata
634. § 5 Relí^uiae P a n o r m i & C a t a n a hinc
Conftantinopolim auedas per Georgium M a -
níacem 63 j . § 6 Tempus auedi relatique cor-
poris. Sículorum quorumdam refutata narrá-
tio.
Híftoria Tranflationis corporis Conftatinopoli Ca-
t a n á m , Aufiote MauritoEp. Catanen* Epiftola de
Tranílatione 637. cap.i S.Agatha;corpus C o n -
. ftantinopolim a u e d u m , inde in Italiam reue-^
d u m non fine miraculis ^37. cap.z Catanam
relatum : fada eo die miracula 639. cap.}
Concurfusat} corpus: quídam in itinere d e í e n -
íi,íanati. 640. cap* 4 -¿Egn &eneigumcni ía-
nati ^ i . cap^ AÍiamíracula. Hiftorise cpílo*
g u s 6 4 2 é Miracula audore Blandino monacboi
cap. 1 Catana ope S.AgathaS feruata, curati aegrj
&energumeni 6 4 3 . c a p . i ParalytiCuscura-
tus ^ 4 . cap.5 E n e r g ú m e n o mirabilitor cura-
tx « 644-
Sylloge miraculorum mífcellaneorum* cap. í
Spirituaiía S. Agath^ beneficía.-raaityríüm pras-
didumjfelixobitusé^^. cap.z Velo e i u s i £ t -
n s í i g n e s reprcífi an» C C L I I . ^ 4 7 . cap.3
preíli feculo x n x i v ' x v 647- cap. 4 S'aepiüs
coerciti íeculo x v i 649, cap.$ Iterum reftin-
d i a n . MDCÍCXXV é^i. cap.6 Res variasattadu
Reíiquiarum íaluíiferae ( Í J I . w f . 7 Catana á
pefte 6c fame Überata 6<;i. cap.S Catana contra
hoftesdefenía ó j ^ . cap, j Cátanenícs abin-
ficrnecione liberad 653. wp.io Proles maícula
T O M 1 I F E B R V A R I I .
§ i z Ca- obtenta: mortis periculum diícuíTura/ugati-ho-
ftes Ó54. cap. 11 Epifcopatus Catanas reftitu-
tuspullis Saraccnis: varié á Pontificibus orna-
tus. 5J^.
5 Agatha Hildegardis Palatina Garinthía?. Comment.
hiftor. $ 1 S.H,ldegardis á marito príeéipitata
é rupe,, innoxié 721. $ 2 Eius morsjtemplum,
anniucríarise eleemoíynx, reliquia?. 722.
614. 2 Agathodorus M . T y a n ^ in Cappadociá.EA: MetiM*
D i r á tormenta inflida. 28 f .
y A g r i c o i a u s E p . T r a i e d e n í i s í'n Belgió.Ex variU-Tc-
pus Scdis. Oratoriü S.Seruatijcxtrudum.CuI-
tus íaccr. 660
Cap. 1 S. 1 A g r i p p a n ú s M . Ep; Podicñfis in Gallia* Cotftment*
pr^-fímí.Natal is, A d a , locus & tempus Scdis,
martyrium,reliquia 204 Vitas dúplex epitome
205'Tranflatíoieliquiarum; 2O5*
2 AidaSarelles regius M . Ebbeckcfdórpij in Saxo*
niá inferiore. Ex Aftu f o c ' m u m U M . M a r t y r i u m
veneratio 309. Miracula ^.1
2 Aidaíocius d'.óti AidíE 309.
j Albinus, íiue Albuinus rpifcBrixineníis ín T i r o l i
Ex v a r i i a Sedes tranilata, íepultura, miracula,
cultus 712.
6 Aldericus íübulcus Fuíniaci in dicrcefi Golonieníí»
Coñiment.prjm. Cultas, tolerantia, gefta conícri-
pr.a.imago 922. Vita aüetore lacobo Vol'm cap.x
Oitüs3pcrcgrinatio, oí?ícíumíiibulci 922. cap.
z Fonsmiraculprus923. cap. 3 Sepultura, re-
liqui^,veneratio 924. wp.4 Miracula 924
2 AlfumUs SatellesrcgiusM. ÉbbeckcíHorpij inSa-
xoniá inferiore.Ex Aftisfoc'mum MMiÍ!»Iartynum>
veneratio 309. Miracula Jij,
é Amandus Ep. T r a i c d e n í i s Elnone in Belgio.Co/w-
ment.pritu. $ 1 A q u i t a n í a S . A m a n d i n a t a i i b u s ,
vita monafticá, prodicatione illuftrata 8iy.
tSzj. § . 2 Francia piis exercitaiionibus, condftiíque
monafteriis excultaSiy. $ 3 I n Belgio Elno-
neníe monafterium c o n í i r u d ü , diplomatis R e -
gio & Pontificiomunitum,,818, § 4 Ecclefiac
& monafteria ereda ad Scarpum, Legiam 8c
^4 Scaídim fluüios.Flandri, Antuerpieníes aliique
inftruólí 819. $ 5 Gandeníes ad fidem con-
ucrfí. T r i á ibi monafteria extruda 821. § S
Monafteria in Bracbanto antíquo & Hannoio
ereda. Dioeceíis Cameracenfís excuJta 822»
§ 7 T r a i e d e n í i s Epiícopatus. Cathedra Traie-
6$fé d o vindicara 824. § 8 Monafteria in dioeceíi
T r a í e d e n í i extruda, aliaq; prasclaré gefta S16*
$•9 Sclauisin C a n n t h i á Euangelium predica-
tum, Apud W o r m a t i e n í e s & Argentoráteníes
antiqui Epiícopi; aliqui Amandi appellati & Sa-
d i 828. § l o Chronologia ftabilita á natiuí-
tate S» Amandi vfque ad 636 annum 829. $.11
Chronologia firmara ab anno 6 j ó ad éyOi
Triennium Epiícopatus T r a i e d e n í i s 8 3 1 . § i z
Terrium iter R o m a n u m . SucceíTorS. Amandi
non S.Landoaldus,íed S.Remacli4s833. § 13
Res preciarégeftas ab anno 651 ad 564 annum
834. $ 14 R e s i n í e n e d u í c g e f t a s 835. § ¡{
Tempds conditi teftamenti & obitus 837. § 16
Scriptum Elnorieníe de obitü excuflum 838.
§ 17 Publica S. Amandi veneratio. Reliquias
840* § 18 Vita á varüs conícripta 8/j.ií $ 19.
Híftoria Tranílationura & míraculorum á va-
Re- liis (cripta 842. S 20 Nantua in Beugefiá mo-
nafterium an á S. Amando conftrudum 844*
§ 21 ÓbitUsS.Amandi affidus Ñantuas. A n ea
monafterium S. Amandi d i d a 845'. ^ 2 1 E-
piícopatus Caftélloneníís m ab eo adminíftra-
tus. 847.
y i i a aHftoreBaudemmdó dtfctpulo ex MSS. Prologus
848. cap.i Vita inpatriájiníulá O g i á & B i t u r i -
gibus
 > N D E X S A N
pibus 849. tap.2 Itcr dúplex Romar.um. Or-
• dj-natio E p i f c o p á l k T c m p e f t a s íedata 850. .3
Vcrbum Dci Gandenfibus'pnedicatum. M o r -
• t u u s T ü r n a c i r u f c i c a r u s ^ o . cap.q Iterad Scla-
uos, exilium; baptiíi-nu.si». Sigeberti 851. cap.1}
Epiícopatus Traicclcníií, Fidei dodtriná i n -
ítíruti C a l J o a n i & V a í c o u c s 8 5 2 . ^ . 6 Mona-
ftería e x t r a í a ; mi rácula patraca 8 ^ . cap» 7
Inobedicnua punita. Obitus 853. Vita 11 ex
- M5. 854. V i u i a 4u3oreHarígero Abb. Lobienfi
855. V k z i v auctore Philippo Haruengio Ab.Bo-
n£-Speiex M ¿ \ t pillóla dedicatoria ad Hugonem
jbb.Stf. Bp'i&oh ad loarmem Abb. S f i . Cap.i
S. Ainaqdi ortus , pueritia , vita monaftica.
8 5:9. cap. 2. P r i m u m itcr Romanum. Verbum
D c i prasdicatum 861. cap. 3 Securidum iter
Romanum. Gandeníes, alijqueánftrudi 862.
cap.4. Conucríio variorum ad.vitara raonafticá.
Exilium &reditus S. Amandi. Baptifmus S . S i -
f
eberci 864. cap. 5- Epiícopatus T r a i e d e n í í s .
^piftola ad eum S. Alartini Paps S^J. cap. 6
Varioruai inftitutio.Miracula patratajinonafte-
ria extruda S 6 j . cap. 7 Tertium íter Roma-
num.Laus monafterij Elnonenfis 870. í<íp.8Te-
ftamentum5obitus3íepultura 871.
Vita métrica autiort Milone mon.Ehmenfi.Epiñoh ad
Haiminum Presb.873. Prooemium opei"is873.
Lib.i cap.i I n t r o d u d i o poética á CKrifto & A -
poíiülis ad S. Amandum:huius ortus 874.^1/'.2
- Vita monaftica in iníulá Ogia. Serpensfuga-
tus-PromiíTa patns contempta 875. cap.3 Cle-
ricatus. Vita anachoretica, iter primú R o m a n ü
876. t i l v i i í-^, 1 O r d o Epiícopalis collatus.
Captiuiredea-)pti& i n f t r u d i 877. cap.i Iter
í e c u n d u m Romanum.Pucr á íubmelíione libe-
raüqs.Tempeftas fedata 878. cap. 3 Gandenfes
conueríi. Eius difcípulusBauo íandlitate jliu-
ftris 879. .Mortuusruícitatus88í,
cap.2 JFidespropagata. Sclaui aditi. Exilij poena
irrogata 882.^.^.3 Rcditus ab exilio. Baptifmus
S.Sigeberti88 j . cap.4 Epiícopatus TraieíTtcn-
1158,83. i/'^iv,Vaíconesedod:í:ca^cusil-
luminatus884. Monafteria cxtrudla.Pen-
culum mortis cíelitus depulíum 88^. cap.S Cas-
cítate & paralyíi puniti, ope eius íanantur 88ó.
c.ip.á MotSjíepulíura.Eleuatio corporis. Epilo-
gus 887 Wlfaij veríus in confirmatione operís.
í 888.
Sermo 1 Milonis ex MSS. Trahflatio corporis, or-
dinatio&dedicatiotempli 889. S e r m ó n M i -
l o n i s ^ MSS. de Eleuatione corporiscap.i M i r a -
culofa corporis conftitutio 892. ^p,2lgnisdi-
uiná virtute accenfus 89 3. Epitome T r a n í l a -
- tionis & Elcuationis corporis#¿^55. 894. Fra-
gmetum C h r o n i c i E l n o n e n f i s « M 5 . 8 9 5.Hifto-
ria miraculorum corpore per Franciam delato
auctore Gilleberto Elnonenfi ex MSS. Prologus 895-
cap.i Inccndium Elnoneníe. M i rácula ad reli-
quias Cameraci& Coccij fa¿la 896. cap.!.
jPvIiráculaLaudunijCalnici, Nouiomi & Duaci
,; f a d a 8^7. cap.i Captiuus liberatur &; ÍUÍpen-
iüs íuG:i!:atLir 8(;8. cap. 4 , Pcriculum mortis a-
m o t u m . Clínica fanatur. 899. Hiítoria mira-
culoruai'corpore per Bragbantum delato aucto-
re Gwnero'.Elñonenfi ex MSS. 900. Hiíioriá mu-
licris íuReñías ad vitam. reuocats defcrtpta a
• Marfilhi Alkttifia Rotomagenfi ex MSS. 902. *Hy-
ixmus dúplex ^ M5. 903.
6 Amantius Hpiícopus Trjcaftinus.Ex Gallia Chrijliana,
Samm'anhanomm. Cultusfaccr,reliquÍ3e á C a í u i -
niftis combuíke. 962
l knmoi^M., Ex Mr olí. MS.S d i e r o n . 47
6 AnathQlianusM.Claromontein Galliá. Commnt,
C I O R V M
hifl. Cultus /accr^Ada, martyrium, tcmplum ei
extrudum. 768
3 Anatolius Ep. Patronus Salinarum in B u r g u n d i á .
Cotmncnt.prjtu. § i Natalis,Vita3miracula 355.
§ 2 Epiícopatus.patria 356, § 3 an Patriarcha
C o n í b n t i n o p o l i t a n u s ? an Adanse Epifcopus?
35-7. Vita ex 2/iSS. 358. zWzexfcbedis Petri Franc.
Chtffletij. v 359.
6 Andreas A b . Elnoneníis in Belgio. Comment. hift.
Vitx íand:itas3rcgimen monafteriorum Bariíia-
cenfis & Elnonenfis. Corporis eleuatio; vene.-
ratio. ^0^m
6 Angelus á Furcio O r d . Eremit. S. Auguftini Gua-
fti-Amonij in Aprutio. Comment.pr&u. Cultus,
Ad:afcripta.Hymnus.927. Vita ex MSS. cap.i
Ortus ex fterilibus parentibus928. c^^Edu-
catiOjftudia litterarum 928. cap.1} Defiderium
religioíae vitas capeílendae 929. cap. 4 T i r o c i -
nium vitie religioíae. Studia Theologica 9 3 0 .
cap. $ Officia in religione adminiílrata. E p i í c o -
patus recuíatus.Obitus. 930.
1 Anonymus Belga Ep. Chami ín Heluetiá. ex Hen~
rico Marero. 247
3 Anfcharius Archiepiícopus Hamburgenfis, D a n o -
rum &Suecorum Apoftolus , Brem^e in Saxo-
nminfcúovc.Comf/mit.prxu. § 1 Hamburgi e-
redus Archiepiícopatus. Magnitudo prouincig
391. § 2 Bremeníis Epiícopatus Hamburgen-
íi vnitus, Stabilita chronologia aetatis 392. § 3
A d a conícripta. Elogia variorum 393. $ 4
Veneratioíacra. Templa dicata 39 § 5 Tor-
holtana celia donata, dein ablata. A n Flandri ab
co Conueríi. Eorum limites qlim angufti, & va-
ri] Comitatus vicini 395. § 6 S.Anícharij pa-
tria.Qui Frifij áb eo edodi. Qftergaus & D o r -
ftadum loca illuftrata. 396. § 7 Reges D a n i »
x u o S. Anlcharij raalé ordinati apud feriptores
D a n i x 398. .^8 Emendata fucceífio Regura
D a n i ^ 399. ^ 9 A d a poftrcma Heriolti, h u -
ius fratfisRoruc, filiorum G o d e f r i d i & R u d o I -
ñ 399. § 10 V i r i Apoftoilci in conueríionc
D a n o r u m . Templa prima ereda 40CU $ n
Sueones conueríi. H o r u m , asuo S'. Anícharij,
Reges; Birca emporium4io. ^ 1 2 Legado
ad Aquilonares populos 402. § 13 Reliquias
S á d o r u m ab eo in íuam Dioecefim illatíe. M o -
nafteria extrudadibriconícripti 4 0 3 . § 14 E -
piftoIaS.Anfcharij 404. § 15 DecretuoiPa-
íchalis Papce fuper MiíJione Ebbonis 404. § 16"
Praeceptum Ludouici Pij fuper Miílione S.An-
,fcharij 404. . § 17 Decretum Gregorij i v Pa-
pas de eadem Miílione 406. § 18 Decrctuna
Nicolai Papíae 406. § 19 Epiftola N i c o l a i P a -
, pas ad HoricumRegem D a n t e 407. ^ 20 E -
piftola F o r m o í i Papas ad Adclgarium Archiep.
Hammaburgenfem 4 0 7 .
Vita auftore SÍRemberto Archiep. ex MSS. Prologus
408. cap.i S. Anícharij puerttia. Tirocinium
monafticum.Viíiones 408. cap. i Praefedura
fcholarum in vtraque Corbeiá. Viííones. .410.
, cap. 3 Apoftolatus Daniae 410. cap. 4 Apoftó-
latus Sueciae 411. cap. 5 Archiepifcopátus
Hamburgenfis4i2. cap.6 Gautbertí Epifcop.
inSueciamaduentus & exilium. Hamburgurri
c o m b u í l : u m 4 i 3 . cap.y Ardgarij Presbyteriin
Sueciam iter. Miracula &obirusHarigaiij 414.
cap. Sj Fridburgis obítus. Reditus Ardgarij
c Suóciá 416. cap. 9 Epiícopatus Brcmenfis
H a m b u r g e n í i vnitus 417. í^/?. 10 C o n i u n d i o
Epifcopatuum oppugnataraudoritate Apofto-
licáconfirmara 417. cap. 11 Legatio S.Anícha-
rij in Daniam reíümpta: in Sueciam parata.^18.
cap* u . Legatio Sueciae. Eccleíia conftruda
420!
 I N D E X SS. T O M I
410. ^ p - i j l I n c r e m c n t u m E c c I e f i ^ i n S u e c i á .
V i t o r i a bellica 421. cap.14. Incrementum Ec-
clefiae ínter períccutiones.Viri Apoftolici inSue-
ciatn miíli 422. cap. 15 S. Anfcharij poeniten-
t i x , preces, eleemoly 11^423. cap, 16 llluílra-
tioncsdiuins.Miracula 424. cap.i'j Morbus,
• obitus, íepultura 426. Alia Vita métrica
auftore Gmldone monacho Corbeu veteris ex M S .
Prologus adAdalbertum Archiep. Hammabmgtfim
427. C a p i t a x v n titulis prioris viupropofnti, ha-
bentur a pag. 429 ^ 44 í ^ 9 39;
y Antonius lapon^uer M . i n laponiá cum aliis x x v
j i f i a cum iü commmia a pag. 723 ad 762.. Alacri-
tas in captiuitate. Pietas in Teruiendo celebranti-
bus Miífam 73 S d 739 a martyrium 761 a
1 Antonius PeregrinusPatauij.CowwiÉ,oí./»wfí.Nobi-
le genus, peregrinatio,ob¡tus,cultus, monafteria
264 Vitaanfiore Bernardim Scardeonio. Paupertas,
miracuía, tranflatio epitaphium 264
1 ApollinzñsM.BxMrol.MS.S.Hieron. 47
a Apronianus Commentarieníis M . K o m x . ' E x M r o l l .
& AcihS. MarcelU Pap£. Conuerfio, martyrium,
cultusíacer. 287
4 . Aquilinus M . Foroíempronij in V m b r i á , Zx Mr§ll.
2 Auanus Comes M . Ebberkefdorpij m Saxoniá
inferiere. Ex A^is factorum M M . Martyrium, ve-
nerado 309. Miracula 315'.
4 Aucntinus Epiíc. Caftroduní injGalliá. Comment.
prxu.Sedes Epiícopalis5gefta,veneratio 477. V i -
ta ex Rhytmo Gallico.Genus}Oi:dincs íacri, mira-
cula 478
4 Auentinus Presb. Trecis in Galliá. Omwifwf.'frxw.
§ 1 S. Auentini res gertae;habitatio.474.S 2 Fe-
Ítum,ecclefía,reliqui2e 475'. Vita ex MSS: a Ca~
m a z á t o edita, cap. 1 Oeconomi munus admini-
ftratum non fine miraculis47<>. ^ , 2 . Vita-ere-
mitica: facerdotium 47<). cá^.Eiuscumferis
familiaritas. '477
f . Auitus Epifc.Vienn. in Gallia. Comment. p m u § t
Familia nobilitate& íanétitate illuftris.Eiüs.cuI-
tusíacer. (cripta ab aliis commendata 660. § 2
Gaptiui ab eo redempti; Epiftola ad Ch'lodo-
ncum R.Francorum 662. § 3 Familiariscum
Gundobado R . congreíTus.Labores impeníi i n
coad fidem orthodoxum conuertendo. Haere-
íes oppugnat£e.éé3. § 4 Conuerfío" S. Sigi-
í í n u n d i R . Synodi habitse. Epifcopi i n f t r u á i
^64. $ f Sedis^Apoftolicíedefeníio.Epiftola?
ad IPontifices Romanos & Patriarchas Coftan-
tinopolitanum & Hierofolymitanum 668. Vita
ÍXMS5. <í57éEpitaphium. 699.
^ itzarias Propheta in ludíeá. Ex Mentii Gr^c.&Ub.z
VaralipomenoHi 319
B rium
1 T ] ) A r d o Comes M . Ebbeckcídorpij in Saxoniá
JD m f a ú o t z i Ex Afih faiotum M.M. M a r t y r i u m ,
venerado 309.Miracula. 315.
2 Bardo Comes M . fecim difii Bardonisi 3091
2 Bardo tertim Comes M . focim a l h r u m , 30^
i Bafilius Ep. Creteníis dein TheíTaloniCi C o n L E x
Menxis&Nicetá i n v i t a S.Ignatlj Patriar.Confian-
tinop. 243*
3 BerlendisV-Merbecíein Bvahamia.Comment.pKM.,
Gcnus,»tas,natalis,gefta. 377. V i t a ex US. P r o -
logus 378. cap. 1 GenuSjparentes^ exheredados
379. cap.Zi San¿titas,miracula 379. cap.$ Mors,
tranflatio, miracula. 380. Hiftoria miraculorum
\ ex MSS.cap.i Merbeca á Danis vaftata.S.Berlcn-
' dis fepulchro & miraculis illuftrata 381. cap. 2
Tranllatío,míracula382. cap.} Varias ad t u m u -
I F E B R V A R H .
lum curationes. 383.
j B e r t u l p h u s R e n t i c s á c G a n d a u ü n Bclgío Coment,
pr£U.§ 1 i£tas,£eftum,effigies 675. § 2 Traní-
lationes, prodigiofuspulíiis, A d a ¿ 7 5 . Vita ex
MS. Prologus 677. cap. 1 S. Bertulphi ortus,ad-
üentus in Belgtum,conueríio. 577.£-rf/?.2.W"am-
berti Comitis familia a b e ó adininiftrata. I n u i -
dia r c p r e í r a 6 7 8 . c.tp.^ Vinus miraculis declara-
» t a , Honorata ab Wamberto Comité ^ 7 ^ . cap.q
Wamberd & coniugis obitus. Monalleriuni
Renticas á S . B e n u l p h o e r e d ü 680. capi y. Ob-
itus; ad íepulchrum miracula 681. cap.6 Corpus
Bononiam deueétum: inde íacrilegioíublatum,
induftria Arnulphi Magni Marchionis Flan-
drise i n u e n t u m é B i . cap.y Corpus Harlebecam,
inde Gandauum tranjlatum683.f4/>.8 Reliquias
ad noüam aram transferendas pnüs vifitatae 684.
cap.9 Reliquia Harleberasflammisereptai^an*
dauum tranflat^ 685. cap. 10 Reliquias in no-
üam capíam nouamque aram impofitae. 6S6i
3 Blafius Ep.Oretanus in Hifp, M . Ex j w / w . T e m p u í
& lociis Scdis ac martynj. Gaput Lermze, an &
Toleti? 321
3 Blafius Ep. Sebaftcnuá M;Corriníent.prxu.$ 1 N a -
talis 3 3 i ; ^ 2 i E t a s . A ¿ t a q u a d r u p l i c i a 3 3 i . § }
CelelDritas, templa 332. ^ 4 ReliquiaEj34. $ y
Beneficia homihibus collata33 A d a 1 exMS¿
cap.i S. Blaíij compreheníio: curationes homi-
n ü m ac brutordm 336. Cap.2 QiisEftiq 1 & 11;
Beneficentiae remuneratio 337, cap.3 M a r t y r i u
v i l mülierum cius fangmncm colligentíum
338. c ^ ^ C ^ d e s S.Blali)Sc 2 pueroium 338-
A d a i i ex MS. cap. l S.Blafij yirtutes: miracula
brutis ac hominibus curandig , compreheníio»
339. cap. 2 Tormentaj beneficentiae remunera-
rlo 341. cap.3 Martyrium v n mulierüm ob cius
íangúinem colledum 341. w/^.^ Martyrium S,
Blalij & 2 puerorum 343. A d a n i e x M S . Pro-
logus 344. cap.i S.Blaíij^irtutes,miracula 344^
^ . 2 Tormenta ei inflida 346. ^.3 Marty-
rium v n mulierum occaíione íanguiniseius col-
l e d i captarum 347. cap. 4 M a r t y r i u m S. Blaíij
& 2 puerorum 347. A d a i v ex MS. cap.i S. Bla-
íij epiícopatus,latebrae,captiuitas349. cap.z M í -
racula,tormenta 35o.írf/>. 3 Martyrium v i l m u -
lierum ci deuotarum 351. c a p i ^ M a r t y r i u m
Blaíij & 2 puerorum. 3^2*
3 Blafius Armentarius M . Cíe/areae in Cappadociá¿
Ex Mmm.IUata tormenta.-ípiritüs columbasípc-
cie cmiíTus. 3 5" 5
2 Bodo SatelIesRegius M . Ebbeckcídorpij in Sa-
xoniá inferiore. Ex Aftis [ociorum M M . M a r t y -
r i u m , veneratio 309 Miracula 31
5 Boétus Commentarieníis M . Anazarbi ih Giliciá.
£X'MÍ«^/Í.Conuerfío per S. ThcoduIam.Marty-
(¡fó
$ Bonauenturajaliis Ventura lapon M . i n laponiá c ú
aliis xxv. Afta cum iis commimiaa pag.72.yad 762.,
F a m ü l u s & Dogicus 738 f Prasdicator 750 d
Apoftata ad Bonzios.-rediens ad fidem, M a r t y r
in cruce 7í>b b
2 Bonofia M . R o r n é . E«AÍ^/;AÍ5. 28^
1 Brígida Virgo Scota Thaumaturga Kildarías &
D u n i in Hiberniá. Comment; pr£Ui§ 1 Natalis, ce-
lebritas 99. ^ 2 Varia A d a cOnícripta iooí $ 3
Patria 102. ^ 4 A quo & vbi velara? Eius habi-
tüs,Regula 104.^ 5 Kildariéíe & alia eius mona-
fteria 105. ^ ó A n Glaftonias habitarit.io6.$7 A n
A b e r n e t h i a p ü d Pidoshabitarit? i o 7 . $ 8 Ó u á -
do obierít? I09. § 9 Eius fepultura. Tranílatid
ict). § 1 0 Córporis inuentio, fecunda Tranfla-
tio, tertiaquartaquecapitis 110. $ 11 Perennia
quaedam miracula 112. i § 12 S. Brígida donis
Saríí
 I N D E X SS. T O M l
Sandorum honorata : nonnulla de S. Gildá
quasfica 114. ^ ^ S . f i r i g i d í B in variosSandos
beneficia 116. i 14 Miracula íufpedíe ftdei ei-
dem adrcripta 117, $ 15 Lediones ex vetcri
Breuiario Aberdoneníi. ii8t
Vita 1 aufiofe anonjmo ex M S . cap. l S. Erigidas ge-
nus,natiu¡ras,infantia , prasíagia íanditatis 118.
cap, 2 Mirifica in pauperes liberalitas, obtenta
matn libertas 119. cap.} Virginitas Deo denota
velo acccpto;vari£e rerum metamorplioíes 120.
Miraculoía eius curatio & aliorum per eá
I 2 i . fáp.j Iter ad S.Patncium:innocens defen-
íus,conueríus Gentil¡s,adiuti alij \2l.cap.6 Fidu-
cia in Dei ope vario euentu probata 123. cap. 7
Itinerispericula propulfata.annona cslitus QÍUI-
típlicata 124. cap. 8 Leprofis aliiíique íanitas ac
varia beneficia collata 12^. cap.y Gefta apud S.
Patricium;eiusprüeuiía íepultura 125". cap, 10
Regina proles, Conakto D u c i fecuritas & v i -
doria obtenta 126. cap. n C « d e s impedita:íu-
perftirio damnata; alia miracula u f . c a p . i i Pcr-
uicaces repre/Ii:alij periculis erepti 128. cap, 13
Annona cgentibus obtenta. i n v i á errantes ad-
iuti 130. cap. 14 Angeli Cuftodis tutela & fami-
liaritas. Vidoriae R e g í benéfico promiííae 130.
cap.i<¡ Raptus, occultorum cognitio.fluminum
miraculoía traiedio 131 cap. 16 Tentationis íu-
peratíe frudus: varia in ope miíeris ferendámi-
- rácula 132. cap,iy Vari] generis miracula: plera-»
que in miícrorum leuamen:mors S Brígidas 13 3.
Vita 11 auclore Cogitofo ex M5S.Prologus 13 f. cap. l
Brigid^ adoleícétis benignitas in paiiperes;virgi-
nitasDeo denota: vtrúqj míraculis comprobatú
13 j" cap, 2 Varia mortalibus eiusprecibus & be-
nedidione collata 1 ^ . ^ . 3 Alia á Deo ipfi col-
lata beneficia,pu-r ipíam aliis 137. cap,^ Fcrasci*
cures ad eius obíéquium 137. cap.$ Ccedes ira-
1 peditas,Angeli prasíens auxilium 1 38. c a p . ú R c s
varias eius precibus reftituta;. 1 39. eap.y Fluuij
muratusalueus:lapis molarisprodigiisclarusi40
cap. 8 Kildaria vrbs; S, Brígidas eceleíia, íepul-
chrum. I41,
V i t a 111 auftore ChiUeno ex MSS, a Colgano edita. Pro-
Jogus 141. w / ' . i S.Bngídaj íanditatis prxíagia:
virtutes & miracula in adoleícentiá; fpretis nu-
pn'is ac velo accepto dicata Deo virginitas 142.
cap,i Hofpitalitas,etia abícntibus& errátibu.sex-
hibita 143. cap.-} Animorú aíperitasbenignére-
preíTa 1 4 5 - ^ . 4 Egentíü5reoiú,2Egrorúíolatía
146. cap. f I n feras arborcíque imperiumjfigni
Crucis efiieacía 147. cap.6 Pietati vac antium íer-
uata res:diílidentes concilíati 148. ^ . 7 Effuía
inegenosliberalitas díuinitus remunerara : cur-
r u s á lapíii in itinere íeruatus 15:0. cap.8 Miícra-
tio egentium: futura prasícita , caftigata inobe-
dientia^nnona díuinitus obtenta i j x . cap.y Ra-
ptusrcasdes impedita: traiedio fluminum mira-
. culoía, tentadoíopita 1^3. o Futura dor-
míentí oftenía. 154.
Vita iv h i p m h z auftore anonymo ex MS. Prologus
l y y . L i b . i cap,i S.Brígidas genus,natiuitas, edu-
cado, varia íanditatis prasíagia 155 cap, 4 Be-
neficia miíeris impenía,plcraque míraculosé: ge-
fta apudS. Patricium, innocensdefenfus 157.
cap.$ Occultorum cognítíojbeneficentia^uftcri-
tas vitas:iter in Conadiam 1 5 8 . ^ . 2 cap.i R e d -
itus in Lagemam.KildarwE inida. Pietati va-
cantium bona díuinitus defenfa 159. cap.z Pater
periculo ercptus.Angeli prasíens tutela. Illando
R e g í promiíTa v i d o n a 160. cap. 3 Verbi D i u i n i
& íacrarum rerum ftudium díuinitus compro-
batum, Liberalitas in egenos prasfenti fcenoré
munerata 161. cap.óf Gefta apudS.Ibarura,mira
I E E B R V A R H .
benefifientia & manfuetudo 1 6 2 * • cap,$ Adita
Vltonia cum S. Patricio: huiusprasuiíalepultu-.
ra & futuras póft hasrefes aliaque 1Ó3. cap.6 I n
M i d i á obtenta Reginas proles: impedirás casdes,
íigna ruperftitíoía díffipata 164. cap.y Iter i n
Momoniam cum S.Erco Ep. varié adiuti egen-
tesjpunid contumaces i6<;, cap.% Reditusin La-
geniam.annona f^piusa Deo impetrata.-fuccur-
l u m i n itinere errantibus 167. wp.9 S.Ninnidio
prasdída. S. Darlugdachae lapíus,vidoria 168.
cap,io Annona caslitus obteta ad hoípitalítatem.
mira largitas. varía miracula 1^9. r ^ . n Maris,
fluminum, ferarum, Angclorum obfequium ei
promptum:variasmetamorphüíes 1 7 0 . ^ . 1 2 E -
pilogus ícriptorís.S.Brigidas mors,íepultura. 171.
Vita v auftore Laurentio Dunclmenfiex MS.cap.i S.Brí-
gidas íerua mater. íanditatis prasíagia i j z . c a p . z
Naduitas.alia íigna futuras íanditatis 172. cap.$
Baptiíinus, educatiojíandapueritia 173. cap.q
Nouercas odium. N u t r i x miraculo íanata 174.
cap.5 Mater libértate- donata, beneficenda mira-
culis comprobara 175. cap.6 S.Brígida perieulo
íeruitutiserepta l y ó . c a p . j Virginitas deformita-
te defenía:velo accepto & míraculis ftabilita 177
cap. 8 Cocnobium iandimonialium inftitutum;
miícricordia egentíbus exhibita 1 7 9 . ^ . 9 8 1 ^ 0
Crucis produda audaque cereuiíia 3c lac 179.
C4p,io Fer^Beiusnutu maníuefadce ad miíerorú
leuamen 180. c ^ . n Símplicitasrairaculís illu-
ftrata 181. cap* 12 Curationes prodigioíae ciusác
aíiorum peream 182. í:4/).i3 Paralydco collataí
vires, inranti loquelaad innocentisdefeníioncm
183. 1,^^14 Annona díuinitus obtenta.-quas ab-
fumpta eratjreftituta 184. cap.ij M o r s d i u a n t é
prasícita,pié obita 185.
1 Brígida V . F s í u t i s in Utrur'ú,Comment,bifior.§,i na-
talís, Ada,ortus243. § 2 ^ 3 5 2 4 4 . § 3 M o n a -
chiímus diicuíliis.4 Iepultura 245". Vita auftore
Fbilippo Villano 24 fé
2 Bruno D u x S a x o n i á M.Ebbeckeídorpij. Fx variis
§ 1 Occafio martyrij. cultus íacer 309. § 2 Ge-
nus3rcs gefts 311. $6 miracula 31^
6 Bryñolphus Ep.S'carenfis in Suecia* Cotnment.biflor.
Sedes Epifcopalis ereda.S.Brynolphi ortus,ftu-
. diajEpiícopatus, odium & reconciliado Regis^
- obituSjCultuSjreuelatio S. Bíigittce fada, eleua-
rio corporíSjCanonizatio. 92 j .
6 Bucolus Ep. Smyrnenfis. Cow;;;¿«í.pm. Natalís,
miracula, tempus obitus 766. V'\tx Epitome ex
Antboiogio Gnco 767. Alia vitare A f t i i S. Poljcarpi
[uccegoris, 767
c.
1 / ^ i E c i l í u s Epifc. Eliberitanusín Hifpaniá. Cow-
^ J m e n t . H i f t o r , § 1 A n S , lacobi difcipulus 4. $ 2
A n Epiícopi á S . I a c o b o inHiípaniá ordinati 5.
$ 3 S.Cascilíus& íocíj Epiícopiá SS. Petro¿5c
Paulo in Hirpaniam miífi 7, § 4 Quando íint i n
Hííj)aniam miíIiíAccitani conucríig. $ ^ S.Cg-
cilius Elibcri quieuitjnon Graqatíe. Apocrypha
de eius nece ícripta reperta i o . § 6 Decreturn
R o m a n a Inquiíitionís prohibens ícripta & a|ia
circa Granatam reperta 10. § 7 ^.C^cilíj ícripta
apocrypha,nátalis, reliquias, 12.
2 CaiusM.Komx.ExMrol.MS. 285.
5 Caius Franciícus lapon M . i n laponia. vide Franci-
ícuslapon.
5 Calamanda V . M . ín Catalaniá. Ex Domenecco.CuU
tus,reliquias,patrociniura pro pluuiá. 6ff*
6 Callifte M . Casíareas Cappadocias.E^Mrí?//. & Aftii
S.DorothexV.M. Venerado 771. Conueríio,mar-
tyrium. 774.
6 Can.
 I N D E X SS. T O M I
6 Gandid i M . Tranflatio rcliquiarum FoíTani ¡n d i -
tione P e d c m ó t a n á ad jedem Cathedralcm 93 2
2 Candidus M . Romas, ex Mroll. 28 f
3 Candidus A l . RomanusVolatcrrisin E t r u r i á , vbi
corpus a d í e r u a t u r . 33°
2 Cappa M.Romas. Ex Mrol. MS. 2S y.
1 Carion M . £xMí«xtf. Exciía língua. 48
1 Carterius Prcsb.apud Biturigcs in Galliá.Ex Hagio-
logio Ldlbet. 177-
2 Cabula M.RomíB.Ex Mrol. MS. 28 j
3 Cclerma M . O w w f « f . / ; / / ^ Natalis.patriajlau-
rcola 321. Auia S.Celcrini. 3i4 c
3. Celcrinus D u c . C o n f . C o m w e n t . h f l o r . $ 1 Natalis,
patria, aureola 3 2 1 . § 2 Confeflio in tormcn-
tis:pro forore lapía / ¿ I l i c i t u d e s z z . $ 3 Ordina-
tur Lcdlor 324. * 4 S^hiíinati Nouatiani ad-
h»'cret3i8. § S Nouatiano Antipapas creato aC~
íentitur 326. $ 5 A d Eccleíiam redit. 317
3 Celia V.Mcrbccasin Brabantiá, Ex aftis S.Berlendu,
A n huiusneptis?Veneratio 373. TranflatiOjmi-
racula S^1,
6 Chrífte M-Csefarex Cappadodae. Ex Mroll. & AÜis
í . Dorothex, Veneratio 771. Conuerfio, many-
rium. 774*
1 Cinnia Virgo in Hibcrniá.Ex' Mroll. $ 6 Vita ex loce-
l i m d e Vita. S. P a t r h j j . N u p ú z ípretas, vita mona-
fticajpaterá morte reíuícitatus. 97
I Claudius Conf. Ev Merua Grxc. 353
2 Cornelianus M.Romas. Ex Mrol. MS, 29S«
i CorneliusCenturio E p . C a í a r c ^ & S c e p í i . Comm.
prxu. $ 1 Patria 279. 5 2 Epiícopatus 280 $ 3
Labores,miracula,lnucntio. 281. V i t e e x M e t a -
fkfajle & MS.Grxco. cap.i S. Cornelij conueríio,
bapttímus 281. cap. 2 Labores,praeíert¡m Sccpíi
282. cap.$ S c e p í c o r u m conueríio. S. Cornelij
obitus 2 8 3 . ^ . 4 Inuentio,Tranílatio,imago 284
f ColmusTachegiaM.inlaponia cum aliis x x v . A "
ñ a cum Os comwuma 4 pag. 723 ad 742.0rtus in
l a p o n i á , artificium acuendiraachíeras, marty-
rium. 260 f.
J Cyriacus M . Ex Mroll, MSS, 47
D rum ^íT. capq Modeftiapiasíasminasinculcata,
1 ITXarlugdacha Virgo Scota, Kildarias in Hibcr-
JL-^ niá. Ex Mroll. & Fita S, Brigidd. Pugna car-
vñi aduítís pedibus íuperata. Cultus íaccr. 18Ó
5 D i d a c u s G i í a i Socíetans Icíu Nouitius M . in l a -
poniá cum aliis x x v Mart. Comment. p r w m a
pag. 723 ad 742. V i r pius,& humilis Pa/Iíoni
C h n í l i addiCtus: íanitor Patrum Societatis 738
c d Reliquias Macaum delatas 740 d Ve-
neratio decreta 740 741, Hijioria martyrij aitóto-
' u Ludouico Ero'éz, Soclefu a pag. 742 ad 762. B . D i -
daous petit Societatc 750 a Captiuus detinetúr
7 p e. Particulá auris abíciíTá circumducitur
in carro 7 f } b c f. Nangaíacum míttitur i n -
commodoirinere 757. Cüníitetur,vota dcuotio-
nis emittit 760 a c Cr.uci alligatus trucidatur
7éodf7éie.
1 Dionyíius Martyr Smyrnas íbeius S. Pionij Pre-
sbytenExMí'ff/. 37 4 0
5 Dominica M . íbror S. I n d r a d i M . Ex htvui Atiis
CasdeSjCuItus íacer. 689 690,
j DomitianusM.Teate in Aprutío. ExEerrario, é j S .
5 JDomitianuSjíiue Tuitianus;Dux Carinth'ze. Cow-
mmt.prxu, $.iMilftadiumoppidum.B.Domitia-
nieccieíia & monafterium 69$, S 2 Milftadium
Ordini S.Gcorgij, dein Societati Icíu donatum
594. $3 B. Domitiani publica veneratio 695.
^ 4 Inquifuum in B.Domitianiaetatem. Occu-
pata á Sclauis Carinthia. Eorum R c x Samo
696. s j Duces Carinthias ante & poft B . D o -
winanum 698. % 6 Eius setas determinata 699.
Vehmari} Tom.I*
I F H B R V A R I Í .
§ 7 Inauguratio. Gefta alia & miracula á quo
deícripta 700. Vita.Tranilatio i & 1 1 auclore
Müftatenft Monach j o i Miracula 703 Tranfla-
tio 111 705.
4 Donata M.Forofempromj in V m b r i á . Ex Mroll,
453
4 Donatus M . Forofempronij' Ex Mroll, 458.
6 Dorothea V . M . Cceíarece Cappadocix. Comment,
prxu. S 1 Veneratio 771. $ 2 A d a á quo ícripta
772. $ 3 Reliquias773. A d a ex MSS. cap.i C o n -
feílio,tormcnta773. c tp.z Alia tormenta, c^edes.
Conueríio Chriftes & Calliftcs, Thcophilo po-
ma & roías millas. 774.
^ Dorothea V.Alexandrias in i £ g y p t o . ExRuffino.Eu-
fel/tOyMolano. •ALiAS)cett¿iucn} tuga pro cafticate.
Cultus íacer. 775
2 D u d o Satclies regius M . Ebbcckeídorpij in Saxo-
niá inferiore. Ex Aftis fociorum M M . M a r t y r i u m ,
veneratio309. Miracula 31 j .
E
1 " C Phrasm Syrus EdeíTx in M e í o p o t a m i á . Comm,
prxu, § 1 Vita á quo ícripta? 49. § 2 Natalis,
setas j o . § 3 Patria gradus Eccleliaftitus 4
D o d r i n a , ícripta,Grásese linguce peritia52. § 5
Amicitia cum aliis Sandis ^4. §6 C u m p u n d i o -
ms fontes ^4. Narrado eiusad m o n a c h o s d e í u á
c o n u c r i i o n c , interprete Gcr.Vopo, cap.i S. E-
phr£em& d ú o concaptiuifalío crimine aecuíati,
ctíi altenus veré reí yJ. c a p . i S o c i h polt q u x -
ftionemabíolutisEphrasm ampliatur 57. cap.)
Aliis tribus damnatis,iterum ampliatur, t á n d e m
abfolutus fit monachus ^ 7 . Confeílio & repre-
hcnCio(u\'\TpCms,mterpreteGer.Vopo ^8, Tefta-
m e n t ú eiufdem interp.eodem Vofto collaium cum M S ,
Grxco. cap.i T i m o r iudicij,maníuetudo.reda l i -
des é o . c a p . i PaupertaSjhumilitas in íepultura 5c
e x e q u i i s ó i . cap.} Paupcrum cuia.Edelíg bene-
d i d i o j í e p u l t u r » modus62. f <t/?. 4 Preces & ob-
lationes p r o m o n u i s 6 3 cap.$ Benedidionesdi-
ícipulorum,execratio híereticorum 6^.cap,6 F í -
des & pia opera inculcara, deteftatio hajretico-
. obitus. 57.
Oratio S. Gregorij Nyjfeni Epifcop. cap.i E x o r d i u m ,
propoíino,quíE inS.Ephrxmlaudanda 6j.cap,2
Virrutes eius Theologicas 68. cap.} Compun-
d i o ahorque virtutcs 6S.cap,q C o m m ü r a t í o , e r u -
ditio yo.cttp.^ Conciones,vitas aufteritas71.^/».í»
Miísncordice opera , l u d a cum hasretias 7 1 .
cap.j I m i t a t i o í a n d . Patrum 7 2 . ^ . 7 Teftame-
tum^ors^miracula 73. Vita atdlore anonjmo i n -
terpr.Ger.Vopo 74. Excerpta ex Vita S.BjJilij Magni
adfcriptá S, Ami>hilcch!o ex MSS Lat'mis. Cap. 1 SS.
Bafilij & E p h i s m congreíllis 7 ¡ . c a p . 2 . I l l o r u m
meritis peccata cuidam condonata 76. Vita alia
ex Soz^omeno. JJ,
1 Erlulfus Epiícopus Ferdsníis in Saxoniá inferiore.
Ex varití. Obitus}Veneratio. 313
5 Euagrius M . Anazarbi in Ciliciá igac c o n í u m p t u s .
Ex Menxu Grxc. 6$y.
3 EuanmsEp.Viennas.Ex fomUHs & Mroll, 36$
i Eubcrtus EpircInfulisSc Seclinij in Flandriá.5y/o-
ge hijl. Origo.prasdicatio,obitus,reliquias. 4 7 .
6 Euellij M . Tranílatio reliquiarum Foílani in d í -
tione P e d e m o n t a n á a d gdem Soniaícorum. 9 3 .
1 Eugenius M . Ex .Mro//.AlS5. 47
4 EutychiusM.Romanus. RxMroll. & Afth S.Secundi,
Natalis, íepulchrum,tormenta,inuentio,tranfla-
it¡0. 458.
F
2 J p E l i c i a n u s M . Romas. Ex Mroll, 285. reliquiaí
Placentiasin H i í p a n i á . 285.
2 Feli-
 I N D E X SS. T O M I
2 Felicitas M.Romoe. Ex Mro!. MS. 285
3 Felicitas M . i n Africa. £v Mroll. 328.
6 Felicis M . Tranflatio reliquiarum FoíTani in d i -
tione P e d c m o n t a n á ad coenobiura S. Catfaari-
nx. 932-
Félix M . R o m í E . E.v Mrol.MS. 28 5.
F c h x M . in Africa. ÉxMrolU. 32^.
Félix M . in Africa. E.v Mroll. 6^8.
Finianus A b . AlJiifoiite in Hiberniá. Ex Mroll. &
V'ná S.Fhiimi Ep.Ufffiorenfts. 904
Firmus M . GenualEA; Kaleudar. SS. Genueiu 961.
Firmus M.Romee. E.v Mroll. 28 ^
2 Flo/culus Ep. Aurclian. E.v Mrol!. & C,t?.SMjfe}o.2'¿%.
2 Folcuu.irtusComes A4. Ebbeckcídorpij in Üaxo-
niá inferiore. Ex Actis f o á o r u m M M . M a i t y r i u m ,
veneratio 309. Aliracula jif•
2 Fortunatus M . R o m . Ex M^//> 28^. AnPrcsbyter,
285.
3. Fortunatus M . Romanas Antuerpias. Corpus íer-
uaturm templo Societatisíeíu. 329.
6 Franciíca ternj Ordinis S. Francifci, Eugubij in
Vmbriá. C^WW/ÍWÍ. hijlor. Reliquias & imago in
aitarí.virtutcs, miracula 931.
5 Franciícus lapon M . in laponiá cum aliis x^xv. A~
fia cum m communia a pag. 723 ad 762. Faber l i -
gnarius,in famulatu PP.Franciícanorü captiuo-
rum comprehenfus 7^7 d . pro liberatiu'ne fru-
ftrá laboratum 760 b. Martyrij deíiderium 739
c M a r t y r i u m in cruce. 760 t
5 Franciícus medicusMcaccníis M . in laponiá cum
aliis x x v . A c t a cum bis communiaapagi 723 adyGi
A n príedicatoi? 738 f. M a r t y r in cruce. 7 é i . c
5 Franciícus Blancus Presb. Ordinis S.Franciíci ío-
cius B.Petri BapriftíB M . i n laponiá cú aliis xxv
CowiW.prxH.'Aduentus in íaponiam 733 Patria
- 734. b. Veneratio decreta740. Hiftonamar-
'- t y n ] auftore LudouicoFroéz, Soc. lefu. Prasdicatio
püblica 743. R e x offeníuSj decreta mors^ufto-
dias appoíitas domui 7 4 ^ f. 746 a f zelus á ía-
poniis culpatus 748 f 749 b Particula auns ab-
íciífa, circumdu¿tio in carro 7^3 iter Nangaza-
• chum 757. Martyrium in cruce, 760 d 751 b c
5 Francifcusá S.Michaele JaicusOrd. S. Franciíci
• M . i n laponiá cum aliis xxv.Aduentus in Iapo-
niam 732 d Ortus, zcíus,a/re¿lus i n P a í l i o n e m
Chrifti, miracula 734 e f 7 3 y a Venerado de-
• creta 740 pictas & humilitas 7^3 d Martyrium
ín cruce. 761.b
G 2
f Abriel Iapon,M.in laponiá cum aliis x x v . F a -
V J mulus, & Dogicus ab aliis habetur 738 f
• patria & martyrium. 761. c
1 Galla V i r | o Deo denota in Bagenovico Valcntini
agri \nGa\\ia..ComnientarinsprJ£u. Memoria d u -
d u m obícura, patria, astas,variaBSS. Gallas 939
Vita ex MS. Reghu Suecix. Fuga nuptiarum, ve-
lum Virginitatis aíTumptunijmiracula varia.obi-
tus,ícpu!tura3cultus. 940.
4 Gelaíius M . Foroíempronij in V m b r i á . Ex Mroll.
4S8.
4 Gelaíiusalius M.Foroíempronij.Ex Mr^í/. 4^8
4 Gelaíius puer PJacentias in Ital. Ex offic. Ecclef. &
Mroll. iEtas,obitus, natalis, Tranflatio. A^S'
5 Gelaíius M . i n Africá. E.v Airo/. 5.Hferow. ' 6$S
4- Geminus M.Foroíempronij.Ex Mro//. 4^8.
4 Geminus alius M . F o r o í e m p r o n i j . Ex Mro//. 45-8.
4 Gemmulus M.Gannasin ditione Mediolaneníi.Ex
Terrario. MartyríüjCultus, patrocinium pro plu-
usá. 567.
2 Gerricus Comes M . Ebbeckcídorpij in Saxoniá
inferioxc. Martyrium, publica veneratio 309.
Miracula 315'.
4 GilbcrtusFundatorOrdin. Sempringham. in A Q -
I F E B R V A R I Í .
gliá Comment.prm. § 1 Nobilis progenies. O r d o
Sempringhamen. inftitutus 567. $ 2 Inuftas ca-
lumnias & extindas; ereda monafteria 558.
§ 3 Vita ícripta: canonizatio 569. § 4 cultuS
5-69. V i t a e x antiqna HiftoriáSanftorHm 5-70 Alia
exMS.&Capgrauio. 572.
y Goníaluus Garcia laicus O r d . S. Francifci M . i n
laponiá cum aliis x x v . Aduentus in Iaponiam
732. d Ingreílus in Ordinem 734 e M a r t y -
rium. 758»
1 G o s b e r t u s E p . O í n a b r u g e n . E x Vrfryí.QbituS;vene-
rado 313. Vita exOff. Eccl. 958.
2 GregoriusM.Romas.ExMro/. M5. 28^.
6 Guarinus Ep. Prasneftinus Cardinalis. Comm. p r m .
Ortus,0.do Canon.Regularium. iEtas, Cano-
nizatio 914 Vita auclore Auguftmo ficinenft.Victas,
EpiícopatusPapieníis ípretus, Pr^neftinus ad-
miífus: obitus,miracula 91^.
•\ H
3 T _ J Adelinas Presb. Viíeti & Ceílis in Belgio.Co-
X i . ment.prjw.S 1 Celias eiusíitus 366.$ 2 Re-
liquias Viíeti: veneratio 367. ^3 Gefta á ÍSTot-
gero Hp.ícripta 368. $ 4 Vitareügioía 370. § 5
-¿£tas 371. Vita ex MS. Prxfatio 372. cap, 1 A d -
- uentus inBelgium 373. i.?/). 2 Celliscoenobium
conftrudum ^74. cap.% Miracula^bitUs. 37^.
2 Hadeloga V . K i t z i n g i in Franconiá. Comment.prxu.
§ 1 Kitzingeníis ccenobi) ortus, interitus 303.
§ . 1 S.Hadelogaalia á S . T h e c l á 304^'$ 3 lilius
patentes, Ada5fcftum 30^ & 943. Vita ex MSS.
cap.i Genus,virginitas.fuga. 306". cap.z Mona-
fterium ditatum,miracula307.^.3 morbus,ob-
itus, íepultura 308. Vitas Encomium ex MSS.
PraEfatio944. cap.i Inuitatorium ad contem-
plandam Hadelaugam 944 cap.i Laus ab humi-
litatis gratiá 945. cap. 3 A pudicitiá 94Ó cap.q.
A b oratione 948. cap. f A conueríatione folitaná
948. cap.6 A caritate vel muniíicentiá 9 4 9 . ^ . 7
A familiá 950. cap.S A miíericordiá & ludicio
95'i w/>.9 A í c p i i l t u i ^ e l o c o 9 p . í r f p . i o A T r a n f -
latione corporis & íignorum gloria 953. cap.11
Adifciplinas zelo,etiam poft obitum y ^ . c a p . 1 2
A recapitulatione virtutum 956. cap. 13 Clau/u-
13957. ^ . 1 4 Orado laudantís. 957.
2 Halilfus Satéllesregius M . E b b e c k c í d o r p i j . M a r t y -
rium, veneratio 309. Miracula 31^.
1 Hilarius M . Ex Mroll. MSS. ' 47
Hilarius M . i n Africá. Ex Mroll, 386.
2 Hilaras M.Romas.ExMríj//.M55. 285.
5 HildegardisPalatina C a r i n t h i a s , A g a t h a d ¡ d a . Co-
ment.hijl.§ 1 A maritoprascipitataérupe,innoxié
721. § 2 Mors, templum, elecmolynas. R e l i -
quiís 722.
6 Hildcgundis ComitiíTa Fundatrix ccpnobij Marc-
íis Ord.Prasmonttrat. Comment,prxu. Progenies.
reliquͣB,miracula9i7 Vita auftore RoJiio.Conm-
gium, monafteriumextrudum , vitas í a n d i t á s .
918 Diploma Reinoldi Archiep.Colonien. de
fundatione Marcníi 919. Aliad de diuilione bo-
norum inter B . Hildegundem.&fororem 920.
Bulla Alexandri 111 de fundatione M a r c n í i .
921.
2 Hilwartus Satelles regias M . Ebbeckcídorpij
Martyriúm,veneratio 309. Miracula 315.
2 HippolytusM.Foro-Sempronij. ExMr^//. z86.
2 H o n o r a t u s M . i n africá. EvMrf//. 286.
2 Hunildiunus Satelles regius I v I . Ebbeckcídorpij.
Martyrium,veneratio 309. Miracula 31 f .
^ TAcobus Giíai, Víif Didacus G i ^ i .
4 llafimusThaumaturgus. Ex AÍÍ»(C/Í Gr^cí. 491
1 Igna-
 I N D E X SS. T O M I
1 ígnitius ThcophórusEpifCiAntiochenusM. Ro-
mee.Cííw;«./'r.c«. § i Vita (cripta.Nomen Theo-
phori 13. § 2 NataÜSjCultus 14.^ 3 Primordiunv
Epiícopatus Antiocheni i ^ . § 4 i £ t a s . Annus
obirusiS. § j P e r í e c u t i o Traiani obPlinij epi-
í l o l a s i m m i n u t a 19. § éEpiftoke S.ígnatij 20
Vita ex Metapbrafie & MS.Gr. Cap.i Epiícopatus.
N o m e n apud Traianum delatu 2 4 . ^ - 2 Fides
coráTraiano defenfa.Deíideriú martyrij 2<5.f<a¡.3
Condemnatio ad mortera.Iter Antioc hiá Smyr-
nam 2 5 . ^ . 4 Epiftola ad Romanos feripta 26.
cap.<; Itcr Smyrná Romam: m a n y n u m . T r a n í ^
latió reliquiarum Antiochiam 27. cap.6Tc{i'\~
monia P a t r u m . P e r í e c u t i o m i t i g a t a 2 8 . Epitome
ex Men. Grxc. 28. Elogium ex Adone & Beda.i'i,
Alia Vita ex MSSJMinii. cap.i Epiícopatus.Tra-
í a n u s í m p e r a t o r reprchenfus 29. cap.z feupotius
4. Condemnatio ad raortera. Iter Antiochia
R o m a m 29. cap.3 feu potius 2.Fides defenía.Di-
gnitates& tormenta ípreta 30 cap.qfeu potius 3.
Vita & lex Chriftianorum Tanda ; Gentilium
/purea.Deíjiderium martyrij 31. í^p.f Martyriú,
fepultura,teftimonia alioru.m 32. D e Tranflatio-
t' mhus.Comm.bifl. § 1 Traniiatio Roma Antiochia
P a í s homilias S.Chryíoíiomi de eá 33.^ 2 T n í í -
latiointemplum Fortunas 34. ^.3 Iterara trani-
iatio Antiochia Romam»Reliquice variisin locis
35'. § 4. Caput Praga Romam delataum 36
^ Ignatius M.E^v^rw.CultuSjpatria 321 3 2 2 A u u n -
culus S.Cclerini 324
6 ína R.Saxonum Occidcnt.in Britanniá. Comm.bift.
§ 1 Gcnusríorores íanótceimonafteria Abbendo-.
nenie & W i n b u r n e n í e extruéta 905. $ 2 Gla-
ftonicnícinnouatum & dotatum, 9 0 6 . § 3 Pri-
uilegia Jiuic data 9 0 7 . ^ E p i í c o p a t u s eredi. A u -
rtralesSaxones í u b i e d i . Leges latas ^p9. § 5
Bella geíla. Fábula de Wallíá ííibiedá 911. § 6
Opera pia in regno & R o m í e 912. $ 7 Regnum
abdicatum. Vita Romas finita 913
5 IndradusM.Glaftoniae.C(?w?;?.j5w. § iPatria,loca
peregrinatione i l l u f t r a t a ^ t a s 588. § 2 A d a ,
cultus:numerus íociorum 6S9. Vita aucioreMul-
ww^mijlGenuSjperegrinatio Romana, candes,
Corporis inuentio3tranllatio5miracula. 690
y Ingenuinus Ep.Sabioncníis Bríxin^.C(77«;;;./;//?.§ 1
Epiícopatus,vcneratio.-raiíericordiíeopera 669.
§ 1 S c h i í m a p r o dcfeníioneTriumcapitulorum
670. § 3 Píeudoíynodus in Mariano 671. ^ 4 .
Q u í d a m Synodi explicara 672.$ ^.S.Ingcnui-
ni conucríio.exiliumjmoivranllatio. 673
2 Ingenuus M . R o m í e . Ex Mríi/.M5. 285
1 Innocentia ñlia S.Seueri Epiíc.Rauenn.£Aí/;»mí A -
C?ÍÍ. Natalis 79, M o r s , í e p u l t u r a 8 s 89 Traniia-
tio reliq.Moguntiam 90. depofitio in Alto mo-
nafterio 9l
5 loachimus Saccachibara M . in laponiá cum aliis
xxv.Cognomen variéícriptum 738 f gtaSjmar-
tyrium , 761 c
4 loanna Valcfia Regina FranciíE. Fundatrix O r d .
Annuntiatarum B.Mariíe. C(??;/?«./)^tó.$ 1 Stirps
regia, matrimonium contradum & diremptum
57^. % 2 Ordo Annuntiatarum inftitutus: B. l o -
annoe veneratio 575. Vita r ^ w o v m injeripta,
Cap.i Resgeftae ante Ordinem inftitutum 576.
cap.2 Ordo inftitutus3á Pontiíicibusapprobatus
577. í ^ . 3 3 loannce in Deum amor;heroic£e vir-
tutes ^78. f.íp.4.0bitus, miracula:corpusáCal-
uiniftis combuftum 578.Proccí]usad Beatifica-
tionem <(& Andrea Fremiotto Arcbíep.B'nuricconfecius.
Cap.i Libellus fupplex illioblatus ^-j^.[cap.z
Decretum triplex deinllituendo Proceliu j 8 o .
í ^ j . T e f t i m o n i a addecretum 1 prolata 581.
^ . 4 Teftimoniaad decretum 2 prolata 5:83.
Tebrnar'ij Tom. U
I F E B R V A R I I
« p . ^ Alia teftimonia ^84. cap.6 Decretum de
examinandistabulis publicis &: ícripturis JSÍÍ*
- cap. 7 M i i acula in coenobij extrudione & mortc
B.loanna tada ^SS c-,í/?.8.Mira:ula varia 589
1 loannes de Craticulá Ep.Maclouien. Vita t'^.iri/í.
cap.i Natalis,vita3 inlh'tutum 248. .2 Epiíco-
patus:Sedes tranflata 249. can.i I n aduerlis pa-»-
tientia 2 j o . cap.j^ ZeluS2 5 l . c^. j Vitaex Of-
fíciis Eccl. • 252.
4 loannes Epiíc.Irenopoli in Ciliciá. Ev M o u i i Grxc,
Cuius Sedis Epiícopus f Adfuit Concilio N i c ^ -
ÍÍO , 46 íí
5- loannes Soan,alias GotOjSocictatislEsv Noitiuus»
M . i n [aponía cum aliis x x y . C o m m . prxu. O i tus,
miniftena íxhtijnslSt catcchift£e,mors generoí^
737 ^73^ a be Vcncraiiodecreta 740741 Re-
liquia Macaum delata? 740. iVita ex Hijlor. Froez..
Petit Societatem 7^-0 a captiuúsdetinetur 752 e
Particulá auris abíciísá circumducitur 753 be
N a n g a í a c u m mitritur 757, ConHtetui-jVota de-
uotionis e m i t n t 7 é o a c I n Cruce moritur 76011
761 a e
5" loannes Chimoia M . in laponiá cum aliis xxv-«
Quizuya ab aliis cognominatus 738 f M a r t y -
num. •• vyi¡.ü c m i a ^ j Q . . yéi c
1 loíTcrandus mon.Crudati in Gall.EX'S.íí/jf/í/o 93
4 líidorus P e l u í i o t a m o n . & Prcsb.in ^Egypto.Cow.
bíft.§ 1 Cultusjocus nataIis,exercitatio monafti-
ca, íacerdotium 468. ^ 2 . D e f e n í u s h o n o s S .
C h r y í o í l o m i . M ó n i t a dataS.CyrilIo Alexandri-
no 459. § 3 Epiftola; ícriptíe. Laus virginitatis*
Mónita ad vin utes 471. § 4 Zelus contra hasre-
ticos,dodrina rincera, fuga mulierum, libri feri-
pti 472
2 Julia M . i n A t ú c a . E x M r o l l . 2S6
3 lulianus M.Autiífiodori in Galliá.EA! M ^ / / . 331
6 IulianusMedicusM.En:efe.£A:M¿«.Gw. 778
2 T Aurentius Archiep. Cantuaríeníís in Angliá.
jLi Coww./ji/?. § i-CultusrAdaícripta 289. .$2
Vitapriuata.-difceííus in Angliam 290. § 3 Le-
gatio Romam:reditusin Angliam.'íEtas 291.S 4*
Vita in Epiícopatu Í?A; B e d á 292. $ 5 MiraculaíA;
Crf/^r^/c 294 S ^Epitaphium 294
2 Laurentius M.Foro-Sempronij.EA; Mrtf//. zS6
3 Laurentius M.£.v ^rz/V Natalis.parria 321,322 pa-
truusS.Celerini 32,4c
3 • Laurentius IllumínatorEp.Spoletinus.Co7«w.
361 95-8 Vita ex Itálico lacohilli, C ^ . i Aduentus,
ín ItalíamjíacerdodumClerici regulares i n l l i t u -
t i . 3 6 2 . ^ . 2 Epiícopatusreiusabdicatio.Faríen-
íe coenobium fundatum 3 6 3 . ^ . 3 Obitus,me-
moria.Farfenfis coenobij ítatus 364
5", LegontianusM.Teate.E^Fw^T'/íj 658
5 Leo Cataíumarus M . in Xaponiá.Conciones 738 e
750 d M a r t y r i u m 771 d
1 Leonius Presb. Pidauis ex Mroll. & Boncheto, Fidei
praedicatio, familiaritas cum S.Hilario 91
3 Liafdagus Ep.M.Ripas in D a n i á , miraculis clarus.
Ex Adamo Bremenft & aliis. ^4 ^
3 Liberata V . apud Caluum-Montem inGalliá Ex
H r o l . & Vita S. Berthaldu Natalís, inftitutio, fons
facer 361
1 Libofus M . in Africa. Ex Mrol.MS.S. Hier, 3?
4 Líetphardus Ep.M.Hunonis-curicein Belgío.Cíw.
prxu. $ 1 Locusmartyrij. Venerado.Vita ícripta
492. § z Regnum Cadruelis. Ternpusmartyrij
493. $ 3 Epifcopatus 494. Elogium ¿Afo/^wo
494. $ yAllud^oJf.Ea7.495,. Vita ^ Al.S'.Pere-
grinatio,casdes,rairacuIa,Tranííatio. 49 y
2 Liutarius Comes M . Ebbecke/ciorpij.Martyrium,
veneraiio^og, Miracula
d 2 6 Lucas •
 I N T A S
6 LucaslDiac. M.Emejfe.'CoWiW^í./ír^CultuSjtem-
pus inartyrij 777.Ad:a ex hUn.Grtc, 778
1 LncianusM.EA; Mí"o//.M.W. 47
5 Ludouicuspucr,Miin lapontá. Pietas in íeruiendo
celcbrancibus Miílam , aiacdtas in captiuitate,
conítantia 739 a 73^ d 759 c Mai-tyrium 761 a
2. Luicolfus C ó m c s M . Lbbeckcídorpij Martyrmcn,
.vencratio ^oy.Miracula 315"
^ Lupicinus Ep. LugduncnfisGall. ExMíoíl. & a l i ü j
Nataiis^ca^ícpultuia. 360.
•••;v' • • M , ' ^ y
V \ Á ^car^uS M.Anazarbi ín Ciiiciá ignc confum-
I V l prus. Ex M m . G r M . 6^6 ó^7 c'
4 \ Í a 6 n u s M Foroícnipronij. £.v3íro//. 4^8
2 M a n ^ V.Punricario,llueHypapante D o m i n i , C0-
ment.bijlar. § 1 Antiqua cclcbntas in Paleftiná
; & Phoenicia 268. % 2 Apud Syu s,Cyprios, A -
liaticos 260. § 3 In EccleliaCP. & Copticá
270. § 4 Apud Latinos: an i n t r o d u c á abrogatis
facrificiis Plütonisaut Lupcrcalibus ? 271. ^5
Paiticularis'vcneríitio in variis Eccleíiis 2 7 3 . 0 -
i'atiü auctere S S'jphromo Ex MS. Grxco.cap. 1 M y Itc-
ria Chriíti ceJebranda.Huiusfcftiíolcnnitas274.
cap. 2 Occuríus Chrifti* Lumina cóllata. .Dics
pLirgati.onis 27 y cap.3 A ¿ occurfum admittun-.
liir orthodoxiTcpclinntur hxrctici 27^). cap.q
S'imeonis & Anne proplietias cxplicatae 277.
cap.) M y í t c i i u n i turcuruíiT<Sc Cüiumbarum ob-
latarum. Epilogue 278.
5 Míjíia coniux B.Doniitiani Dutis CarinihiíB.
bíáis Aclis 693 f 6 9 5 c d 702 d e f 705 d e
3 Marinus M . i n Afric.u Ex Mrolí.
2 iMarquardusEpiíc.Hildeshdmcníis M . E b b e c k e í -
düi-pij.Ex- ^ ^ i í . O c c a l i o m a r í y r i j , c u k u s , 3 ü 9 . g c -
íla in Epiícopatu 312 Miracula
2 Martialis M.Pvomre. Ev M/;Í?/.M5.
5; Martinusde Aíceníione3ííuc de Aguirrc,Presb.Orcl.
S. Francifci M . in laponiá Comment. prxti. Pa-
tria3 ada in Ordine 733 a 73 4 b Veneratio (Je-
creta 740. Vitaf.^ í l H t m u F / í ^ A d u e n t u s in l a -
poniam. Prasdicatio 74 3 Decreta mors, culto-
du'E datas; 74) J t Zclus á laponiisculpa-
tus 748 £ 7 4 9 b Particulaauris abícilía 753 Iter
Nangaíachum:cxhortatiü ad conftantiam 75-7 c
f 7^-8 a M a r i y r i u m 767 d 761 b e.
1 Marryres 1 i.pueri curn S.Thcíone.
3 Martyrcs 11 puei i cum S. Blaíio: C h r i í l u m in tic-
pide confcííi &;plexi capite 331: 338 339, 342
345 344 347 3483 5 i 3 5 ^ 3S3
3 M a r t y r e s v n mulleres p o l i collectum íanguineni
SkBlaíij capt^tortce & capite plexos 338 34-1
343 H 1 -
y Martyres ix cumS.Tndrado 689 690,
1 Martyres x i 11 cum S.Píenlo Prcsb. 37.
Í Martyrs x x i v in A h i c á . £.v MS. S* Hieron. 37.
2 Martyrcs x x x i v in Africa Ex Mr$11. 286.
2 Martyrcs L X X I v in Atnca.E.v MrolU 28Í3.
2 Martyrcs vari] Ebbeckeídorpij. 309.
3 Aíai tyrcs vari) in Atrica. £.v M/o//. 328.
4 Martyrcs Alcxandnas cum S. Piiileá & Philoro-"
mo capiteploxi. 4^1462.
5 Martyrcs Ana^aibi in Cilicia cum S . T h e o d u l á
igneocciíi. 6^6 6 ^ Q
$ Martyrcs in Ponto fubMaxinTiano paíí]. ExMroí.
ELom.Eüftbio & RUffitio. Supplicia i n í l i d a . 658.
5 Mathias M - i n í a p o r n á . A n ante Martinus didus?
738 f Pro alio cognomine íc oñerens capitur
753 e obit in cruce. 7^1 b
1 Maurianus M . i n Afiica. Ex Mroll.MSS. tf.
2 Manncius M . Romas. E.v AW/. M&S. 28^
5 M x h a é l Coíachi M . i n l a p o n i á . A r s conficiendi íá-
gitías^raarty rium in cruce 750 f
SS. F E B R V A I Í I I
^ Modanus A b . in Scotiü. C^/w^f.prxl'/. ^EtaSjCüi'
1115,497. Vita ex Breu'ur. Aberdon, Auftera vita»
c'onueríio mu!torum:mracula, reliquias 498»
6 MuciuSj aut Motius Lector EraefoM<C(!w;w./)r.c«»
CultU$3tempus martyH) 777. A d a exMen.yyS*
2 M u í i u l a M . Romas. Ex Mrd.MS. 295-.
4 X ^ I c o l a u s ConFeíT.Archrimandrita Studitarum
i-^1 O r d . Acoemetorum C P . Cutujn. p r M . Stu-
dium monafterium , ^ r a s & c u l t u s S. Nicolai
538 Vita Í-AÍMSS.GÍW. Prologus 539. w/>. i Pa-
tria3educatio}ftudía 5-40. cap.z Vita monaftica:
íacerdotium ^ i . í a p . i Exilium í u b L c o n e A r -
meno 5 4 2 . ^ . 4 Cruciatus ¿c verbera 543. cap.<í
Libertas poftmortem Leonis f ^ . c a p . ó Illuftrc
caftitatisexempluai iníertum 54^. cap.7 Recef-
fus fub Michaele Baibo & Theophilo f^6,capJ&
Prasfedura Studitarum. Diícellus ob Photium
i n t m í u m in Sedem S.Ignatij ^ 4 8 . ^ . 9 Exilium
& carceres;régimen monafterij reíümptum 549.
fáp. 10 M i rácula in vitá.yjo. Í T ^ . I I ObituSjmira-
cula . 5514
3 Nithardus P r e s b . M . i n S u e c i á . Ex Aciru S.AnfclMrijé
Occaíío & tempus martyrij. 390.
3 Nona V . Merbecas in Brabantiá.E.v Aftis S.BerlendUi
A n huius ncptisfnatalis 378. Tranilatio.mira-
cula 382
O
Ex 4 / ^ ^ B k m s C o n í . B v i x v ü . C o m m e n t . biflor* Occaíló
V . ^ 1 conueríionis, miracula,cultus. ^73
28Ó 3 Oliueria V.apud C a l u u m - M ó t c m Gall. E x M r o l l . &
Vita S.Bm/wW/.Fons &racellum illi íacra.-1 361.
P
31^. 2 p A p y r i u s M.Romee.EA:Mro/.A15. - 285-.
28y. 1 A Paulus Epiíc.Tricaftinus.E.v r^mí 92934.
3 PaulusM.capite plexus.Ex- Men.Gr.ic. 353
y|PaulusSuzuchi M . i n laponiá.Conciones 738 f 75'a
,dMartyrium 7¿i c
5 Paulus M i k i Societatis Icíu M . Nangn/aki in í a p o -
n ú . C o m m e n t . p r x t i . Hiftoria martyrij i u m m á f i d c
conícripta 733. GeftaB.Pauli 73^* Quem \s
gradum i n b ' o c i e t a t e h a b u e r ^ ^ . Sanguispoft
1 x meíes recens. R e l i q u i í e M a c a u m delat^ 739
f 740 d Veneratio decreta 740. Vita ex h i l t o -
48.
ría Lndonici Ero'ésScc /^/í/.Cuftodia domus vicinis
commendata 747 a 748 c Captius iiberari re-
nuit,martyrij cupidus 752 e f 75'3 a Gonciona-
tur in carcere,quoídam conuertit: particulá au-
risabfciHá circumducitur: P P . Minoribus gra-
nas agit 753.Nangazachum mittitur.Socios ex-
hortatur ad mortem 75'7 c c I n itinere & Faca-
tas concionatur 758 f Sortem íiiam feliccm . T -
ftimat7j,9b Pacem Eccleíiajominatur, confi-
tetur,vota renouat 709 d 7 6 ° ^ Cruel alligatus
concionatur, trucidatur, zcioíusíemper conci J -
nator. 760 d f 761 a d e .
y Paulus Ibarchi M . i n laponiá A n prasdicator? 738
c Ortus,conueríio,martynum. 751a.
2 Perpetua M»inAfricá. Ev Al-ü//. 286
1 Petrus Calata eremita inSyria, ^ ^ ^ « ^ 94 Vita
exTheodoreii PMotheo. 94
y P e t r u s B a p t i í l a Presb, OrdinisS. Franciíci M . in
l a p o n i á . C o m m e n t . prjeu* Aduentus in íaponiam:
publica prasdicatio 732 d c F patria, pietaSjmi*
rácula 734 a Corpus delatum Manilam, mira-
cula 739 f 740 b c Veneratio decreta 740. V i -
ta ex h'úloria Froés A d a ¡ n a d u e n t u cum Rege
prohibente conciones.-extruda ceclefiaj prasdi-
catio 743 d e f. Ira Regis acceníajdecreta mors,
appoíitce cuftodiíE 74J £ 7 4 6 a f Zelus a b l a -
poniis culpatur 74S f 749 b Sentcntia mortis
accc«
 I N D E X SS. T O M I
accepta 750c d Partícula auris abíciísá 753 b c f
• Itcr Nangafaehum repiftolaad Rediorem N á -
gaíachanumSocietatis Ieru-757 c e Petic veniá
á PP.Societatis759 e Crucialligatus trucidatur
760 d t j 6 i e
5 Petrus Suchegirus M . i n l a p o n i á . C o g n o m e n varié
ícriptum 738c in famulatu capíiuorum Societa-
tis leíu compreheníus 7 57. pro libcratione f ru-
ftrálaboratum^éobManynum 760Í
4PlaiJeas Ep.Thmuitarum M . A k x a n d ñ x . C o m m .
prxu.S 1 Sedes Epifcopalisrmartyrijlücus, tem-
pus, Adazopufcula (cripta 4 ^ § 2 memoria m
Fáftis461. Vita^«cíorK Gregoriocomo ex MSS.cap.i
P^rfecütio D¡oeletiani.S.Phile^ captíuitas, cpi-
. ftola ad Thmuitenfes 462. ^ . 2 Illuftris ínter
tormenta Chrifti confcffiormartyrium 4^3
3 Philippus E p . V k n n x . E x Concilih & Mroll. 365
5 Philippus á lefu Acolythus OrdinisS.Francifci M .
in laponiá. O r t n s M c x i c i , ingreííus iteratus in
Ordínem733 a734cd. Martyrium75i b Ve-
nerado decreta 740
4 Philoromus Tribunus militum M . Alexandnx
cum S.Philea. Ex huius yJ¿ÍH. Venerado 461. D e -
fenfio S.PhiIeae,martyrium. 4^4ef
1 Pidus Epiícopus.ex Mr^.M5. 198
1 Pioniüsl;>rcsbyter,M.Smyrrias.Cí>w»i./'m. $ i N a -
talis 37. $ 2 A d a 38. § 3 Martyrij tempus. 39.
S 4 íbcij,(cripta. Vita ex MS. cap í Comprehcn-
íio. 4 0 . ^ 2 Q u a s f t i o c o r a m P o l e m o n c ^ i . ^ p , 3
Aliacoram Proconíule ; ca?des 4 1 . Alia Vha ex
Metaphrafte. cap.i Pionij comprcheníi oratio ad
Gentiles ácludasos q i . c a p . i Interrogatio publi-
ca in foro 43. cap.i Geíia ¡n carcere,44. cap.q
Interrogado 11 45. í4/>. 5 Interrogado 111, tor- .
menta,mors 45
1 Pionius M . c u m S. Pionio Presb. 37 4o
a PlacidusM.Romae.Ex Mra/.Mí. 285*
1 PoJycarpus Ep. AnhfjaduerfiohiJi.Vencnúo. A n E p .
Brachareníis an potíusSmyrneníisf 933
5 P o l y c u d u s P a t r í a r c h a C P . Vita ex hiftotlcit GTJÍCÍÍ
ío//f¿?4.e<i:/).i Veneratiorínauguratio. 70,6. cap.z
Studium iuftitiae. Nomen Euthyraij Patriarchx
i n diptycharelatum 7 0 7 . ^ . 3 ManusS.Icrennis
Baptiftaeallata.Mors Conítantini Porphyrogs-
«iti S.Polyeudo infeníirhuius cum Romano Xu-
niore gefta 708. cap.4 Nicephorus Phocas eo-
ronatusiob nuptias é í á n d u a r i o r c í e d u s 709.
cap.$ Ñicephori auaritiartyrannic^ leges de E p i -
ícoporum eiedione,& occiíis in bello reclaman-
te S.Polyeudo 709. ^ . 5 Pallij ius & in E p í -
ícopos q uofdam ítalos poteftas víurpata 808.
w ^ I o a n i i i s Zimifcíeimperium. ObitusS, Po-
lyeudi 7ii
r Praecordius Presb.Corbeias & Valliaci in Galliá.EA;
M&S.Vita & Tranllatio' 196
2 Priuatula M . i n Africá.EAr Mroll, 286
4 Probatius Presb. Nouigentí in Galliá.Cíiww.^iew.
L o c u s & r a t i o cultus 5 j i . V i t a ex MS C a p . i O r d i -
nado^irtutcsjmors 552. cap.z Reliquiarum i n - "
uentio:miracula 5:53
1 PubliusMart.in Africa. Ex Mrí)//.M^. 37
5 Pueranonymusin Carinthiá. ExAftif B.Domitiani
Ducis 696 c d 702 d e f 705 d e
R
4 O Abanus Maorus Archicp.Moguntinus.Oo?;;»;.
• t v . prxu. $ 1 Vita fcripta 500. $ 2 Patria, varia
nomina p i . $ 3 Studiorumlocus, tempuSjíocij
503. ^ 4 Ex difcipulis Epiícopi 505. S 5 Ex d i -
fcipulis Abbatcs ^05. § 6 ^íEtas & ícripta cius
necdum Abbatis $07.$7 Scripta cius creati A b -
batis j o 8 . § 8 Scripta reliqua:relidacura Abba-
tis $09.$ 9 Archiepifcopatus Moguntinus.Con-
Februarij To?n.h
I F E B R V A R I I .
cilia habita ^10. 5 10 Obitus. Norríen inFafti?
íacris t u l Vita auftote Rudolfo fresL Prxfatio
^ i i . C a p , ! Fuldascredsecclelia» y ^ . Í-4/).2Reli-
qüiajS. Alcxandri donat¿Ej?/;i?'tíf«//V clarx $13.cap.
3 Prima Reliquurum Fuldam tranllatio
cap.4. Secunda Rciiquiarum tranllatio.Miraeula
per S; Venanrium fada 5 1 6 . cap j Alia S.Ve-
nancij miracula. Reliquia; á B.Rabano d c p o í i t s
f i j , ^ ó T e r r i a rehquiarum tranílatiormirácula
¿ l ü . c a p . j RcliquhiB SS. lanuanj & M a g n i . m i -
racula 520. o/'.c) Abbatiale m u n u s d e p o í i t u m .
L i b r i ícripti 521.
Alia Vita aucloreloatmeTy'ttkmio.Vvohgus ^ 2 i , L i b .
1 Vita priuata B. Rabani cap.i Ortus3educatio,
tirocimum vita; monaídcaB 524 c.ip.z Studia
íüb Alcuino J I J . r.?^ 3 Saccidotiuincpicefedura
ícholae Fuldcníis; dikípuli j'ió.írj/)^ Ratio d o -
cendijcientia linguae G r « c g 528.w/'.f Celebrí-
tas Oidinis S. Bcnedidi. Opus fi. Rabani de
Cruce. 529. l i b . 2 Vita B.Rabani Abbatis, cap.i
Eledio.Studia promota fáo.cap.i Dotes adre-
gendum. Virtutcs 531. ^ . 3 Auaritia monachi
punita.Mulieribus acceífusad monafterium pro-
hibitus s 3 2 . ^ . 4 Miracula: noiia monafteria e-
reda. Abdicatio regímims 533.1/^.3 Vita B.Ra-
bani Archicpiícopi cap. 1 Archiepiícopatus M o -
gimnnus.Concilia habita 5,34. ^ . 2 P e r í c c u d o -
ncs.Elcemoíynae. Zelus animarum 535. cap.$
L i b r i ícripti fóo.cap.^ Diligentiajpatiendajobi-
tusjíepultura
1 Raimundus Ab.Fiterij, furidator O r d . Calatraua?.
Comm,hiñ.cap.i Fiterium inNauarra an Caftel-
}a2j2 Calatrauadefenía. O r d o miljtaris
inftitutus 253. cap.i, Ordinis budes 254. cap.^
B.Raimundi obituSjtranflano, miracula 25'y
4 Rembertus Archiep. Hamburgen. Bicmae. Comm.
p r x u . § iCultus 5^4. ^2 Vita feripta ^ y . S 3.
Patria 55-5. $ 4 Inueftitura Archiepiícopalis asuo
S.Remberd affida ^57. § 5 Templa & coenobia
extruda 55"8. 4 V i d o r i a impefrata 558.^5
^ E t a s & annusobitus ^59.Vita íA;M55.Cír/?.i A r -
chiepiícopatus Hamburgéíis inítitutus'.S.Rem-
berd inClerumadoptatio 559. cap.2 Familiari-
tas cumS.Aníchario.Sanditasoftenía 5 6 0 , ( ^ . 5
Anima ieiunio cius ex purgatorio liberata 5^1.
cap.q Archiepiícopatus Hamburgeníisdelatus»
Vita monaítica^Elecmoíynas 562 f4/). y CaílitaS
íandimonialibus commendata; zelus animarutn
^6^.cap,6 Capdui redempti. M a n í u e t u d o : m i -
racula <¡6^. cap.y Morbus,mors,ícpultura 56^
3 Rcmcdiüs Ep.Vapinci in Galliá Ex Mroll.360 R e -
liquias Borlij in Aquitaniá 361
6 Rcuocata M . Ex Mroll. A n in Hiípaniá 770
5 Reuocatus M . i n Africa. Ex Afro//. ¿5S
2 Rhodippus Ep.Leontinis in Sicilia.ExMro/Z.CÍr^étf
• SS.AlphijiPbiladelphij & C y r m 287
2 Rogatianus M.Romae.Ex Alro/.M5. 285
2 RogatusM.Romae.Ex Alro/.AÍS. 285
2 C Á l u f t i u s M . R o r a ^ . E ^ Mro/.AÍS. 29;
^ 1 Saturninus M . i n Africa.EA; Mroll.MSS*
2 SaturninusM.Romas.ExAlro/.MS. 28^
6 Saturninus M.EA; Alro//.An in Hiípaniá? 770
y Saturus M . i n Africa. Ex Airo//. 658
2 Secundianus M.Romas Ex Afro/.AiS. 28y
2 SccundinaM.Romae.Ex Aíro/.AIS. 285
1 Seuerianus Ep.Animaduerfto b i í l o r i c a . V c n c t a Ú o . A n
Bracharení^SerarianusautSercnianus ? an po-
tiüs Seuerianus Gaualitanus? 933
1 Seuerusin Monte-Falco in V m b r i á . Comm prxu.
Sanditas miraculis probata,íeceirus, obituSjreli-
quiae,cultus934Ada e x V ' n a S . E o r m a t i , vEdes
d 3 íacra
 I N D E X SS. T O M I
Yacra S.Fortunato extruda 935
1 Seuerus Epiíc.Abrincen. Ccww.pr^.NataliSjíetas,
A<3:a3reliquiae 187. Vita ex M s . Cap.i S. Seucri
ortus,equorumcuftcjtlia 1S8. cap.z Liberalitasin
paupercs,miracula 189. cap.3. Conueríio Cor-
beccni Piincipis 189. ^ . 4 Vn:aíolitaria,diíci-
puli 190. cap.f Epiícopatus eius abdicstio i5>o.
• cap.6 Vkima momtarobitus i^i.cap.y miraculú.
192. Tranílatio 1 ¿k n ex MS. Cap.i S.Scucri
tcmpluma Danis combuítum)rcftauratuni,j92.
í j p . i Corpus Korpmagum tranilatum 1 9 2 . ^ . 3
AliquxRcJiquÚE ad eiuS monalterium rdatie
194 f .//).^. epilogas hortacorius 194. Tranílatio
111 Roioniagü Carillos 195
1 Scucrus Epiíc.Raucnnatium.Oww.pmv.^ I Nata-
lis 79. § 2 V¡ta,xcas 79. § 3 Tranílatio reliquia-
Xum, cultusapud Germanos 81. Vita ex MS. &
Mombrido ac B n ü i a r m . & i p . i S.Scucri patria, có-
iugium,opificiuin 82. cap.z clcdlio ad cpiícopa-
tLiir,ordinatio ^3 CAp.7, S.Gcinininni JÍcpultura,
ordinario S.HcraqJia.ni 84. (ap.^ Obitufi5ícpul-
tura,n-iiracijla 85. (ap. j Digreífio aiyfticaclc
coniugio&opiHciocius S^. ctp.G Digrcílío al-
tera de miraculis 87. Miraculum ex Rúbeo 87. a-
liudíx B.Vetro Damiuno 88. Alia VMH auftoreia-
dolpho Pmb.ex MSS. ProloguS 88. Cap.i QuóiWO-
d g a u é t o r Vitam fitaííecutus 8 8 . cap.z nmacu-
loía eleítio ad ep.ícüpatum 89, cap.3 mots, cc-
lebiitas 89. ü b . z cap.i Reliquia transieruntur
Moguntiam 90. CÍ/J.Í Dein Ertuitum 91
2 Sicharia V.Aurelian.ExMrW/. 288
1 Sigcbertus Rex Francoruai Auftrafíorum Metis.
Cow7n.f>r£u.§ 1 Francoruiii o n g o , í e d c s , migra-
tiünts.PrimiS-Sigcberti maiorcs 206. $ 2 A u -
ítrafioium & Ncuílriorum origo. DitioncsS.
Sigebcrti in Belguis & Germanicil prouinciis
<*o8 § 3 Ditiones in interiore Galliá 210. $ 4
iEqualitas diuiíurum regnorum ínter S. Siger
bertum & Chlodoueum hatres. Lcgcsíubditis
prseícriptas 212. $ f Mciis íedes regia Auftra-
uorum.S.Sigeberci nataiis de vencratio z i 2 . s 6
Vita ícripta.de Fredcgario, Geftis Regum F r á -
corunijaliiíque hiftoncis iudicium 213. $ 7 A n -
ni Regum Francorum ab aetate S*. Martini nu-
rnerati. Annus obitus T h e o d o í i j Magni & S.
Ambrofi) 215 ^ 8 Chronologia ítabilita in íuc-
ceííbnbus S. Martini & Rcgibus Franc. vfquc
ad obítuni Chlorhai ij 1217. § 9 ^Ecas Regum
á ííliis Chlothanj 1 ad obitum Dagoberti. S.Si-
gebcrti natiuitas.rcgnum 218. $ 10 Anni regno-
rum Chiodouci 11 S í S. Sigebcrtifratrum , &
Childebcrd incruíi 220. ^11 Anni Chlothaiij
111 & C h i l d c n c i nepotumex fratre S.Sigebcrti
221. $ 12 Regum Dagoberti filij S. Sigebcrti &
huiusex fratre ncpotis T h c o d c r i c i , & hliorum
C h l o d o u e i & Chrodcberti tum Dagoberti m
aliorumqueÍLicceirorum 223. $ 13 Anni C h r i -
fti,Irapciacorum,ConíuIum,índid;ionum á po-
fterísinrruíi 225" Vhzauclore Sigeberto GembUce-
f u Cap.i Regia ítirps;natiuiras.227 cap.z R e g n ú
Aiiftraíiorum,obitus patris Dagoberti228,^/?. 3
Obitus B. Pippini. Maior domus Gnmoaldus.
BellumThuringicum, 229. c.-j». 5 Monafteria
dotata,eleemo(yníE,mors, lepultura. 230
Ana]e<2:a ex variis $ 1 S.Sigebcrti vxor Imnechil-
dis, filius DagobcrtusRex Auftraííorum, neptis
S.Irmina,prüncpos S. Gregorius Vltraiedinus,
aliique áS.Sigcbert» prognati 231. $2 Epiftolae
cius¿c rcíponía, immunitasEccieíiaftica defen-
^ 2 3 2 . § 3 Monaftcria extruda,dotata 233.
Hiftoria Tranflationis 1 & miraculorum , auctote
Sigeberto Gewblacenfi ex AíS.ProloguS 236 Cap.i
Trjinl)atio corporisS.Sigebcrti 236. ^ , 2 Fae-
I F E B R V A R I I
na detrahentium í a n d í t a t i eíus.'Corpus inco*"
ruptum 237. cap.^ Sanitates collatae. Vincu^3
-poenitcntisdifrupta 238. Hiftoria Tranflationis
l i e x M S . Cap.i Secunda R.cliquiarum eleuatio-
Contumaciapunita 239. f4/).2Daemoniacus&
amentcsíanati, captiui liberati 239. Tranílatio
111 & i v corporis S Sigebcrti. Ex variis 240.
Narratio ex Gallico Gtorgij Alberiá 241
6 Siluanus E p . E m e í í e M . 777 A d a exMen. Gr. 778
3 Simón M.tipircplcxus.fiAjMfw.GVíí. 35-3
3 SimpliciusEp.ViennseGall. C£íw;7;;./;//?.Sáditas,na-
talis,ius Metropolitas contrüUcríum3obitus. 354
I Sorus Eremita apud Pctracorios 199 942. Vita ex
AlS.Piasfatio 199. C//M O í t u s J c c u l i fuga 199
942 cap.z Vita íolitaria.fiducia in Deum 200.
cap.l Lepra S. Guñtramni Regis depulla 201,
cap.j\. Alia miracula 203
6 ' 1 4Arcitij M . Tranílatio rcliquiarum Foflaníin
A ditione P c d c m o n t a n á a d a e d e m Somafco-
rum , , .r '' 932
1 Theion jM.gladio occilus Ex Men.Grxc. 48
4 T h c o d i í l u s M . c a p i t c plexus.E^MíW.Gí'.w. 466
2 Theodericus Ep.MindenlisM.Ebbcrkcsdorpij.Ex
variis. Occaiiij M a r t y n j , cultus 309. Geíta i n
Epifcopatu 312 Miracula 315
6 Thcodori M.Tranílatio rcliquiarum F o l l a n i a d ^ -
dum Somaícorum. 932
<; T h e o d u l a M . A n a z a r b i i n C i l i c i á 6 ) 6 A A a e x M e -
wí«.Tormenta inflida.Conucrlio aliomm.Obi-
tus 6<fl
6 Theophili M . Tranílatio rcliquiarum Foííani ad
ardem Cailu-dralem 932
4 Thcophilus Pcenitens Vicc-Dominus fiue Oeco-
nomusEccleíiae, Adana in Ciliciá. Comm.pmt.
§ 1 Locus & tempus geft^e hittorias. D/gnitas
Viccdominifíue Oeconomi 480. ^2 A d a va-
ria poenitenti^S.Theophili; eiuídem memoria
íacra 481. H i ñ ó r i q . auótore Eutychiano , interprete
Paulo Diácono Neapoleos ex MSS. Cap. 1 Theophili á
vita piá diícclíus. Chriftus 8c Maria abmratú
483. Í:4/>.2 Theophili poenitentia. Spcsvcniaeá
Deipará Virginc impetrata. 484. cap.) Peccata
renníía.Chirographum redditu. Obitus T h e o -
phili 486. Eadcm hiftoria mewca,auclore[vtere-
ditur) Marbodo Epifc i Redonenfi ex M ?. Cap. 1 T h e o -
phili vita pié cceptailapfus inícclcra, Chrtfto &
M a n á abiuratis 487. cap.7. Pcenitentia T h e o -
phili 488. Cap.) Increpado S.Maris apparentis
& fpes venias impetrandaj data Theophilo 489.
cap.4 Theophilo peccata remiíTaxhirographuni
rcfticutum,eius obitus 490
6 ThcophilusM.Ex A W / . A n in Hiípania? 770
6 ThcophilusScholafticus M.Caeíarcae Cappadoeiae.
Ex Mr olí & A c t i i S. Dorotb.V. M. Ve ñera tio 771. R o í g
& poma per Angelum miíTa772 d 774 f . C o n -
ucríio,tormenta,mors 77 j
1 Thiotericus Comes M . Ebbeckcsdorpij. M a r t y -
rium,cultus íácer 309. Miracula 31 <;
2 ThiotrichusSatellesM.Ebbeckcsdorpij 3 0 9 3 1 ^
2 ThiotricusComes M.Ebbeckcfdorpij 309315"
5 Thomas D á c h i M . i n Iaponiá.Pr5dicatio738f7ÍC)
d Martyrium 761c
f Thomas Cozachi p u c r M , in laponiá. Conftantia
738 minifterium Millas, hilaritas &pietas 753
aetas3raartyr¡ura 761 c
3 Tigrides Ep.Vapinci.Ex Mroll. 3^0
1 Timotheus.EA; Mensis. A n Studita íub S. Theodoro
94
1 Torquatus Epiíc.Tricaftinus. Ex SaHjfaio & Sanmar»
thdnis I93 934
^Trofi-
 I N D E X SS.
6 Trofimi M . T r a n í l a d o relíquíarum FoíTaniíndi-
lione P e d e m o n t a n á ad « d e m Somafcorum 93 2
1 Tuianus Abbasin Brit.Arraor. Exfir^Mf. 198
V EdaftusEp. AtrebateníísCfl»;w.prí«. S 1 E -
piícopatus Atrebatenfis & Cameraceníis
vniti.An alij anteS.Vedaftum EpiícopiPySi.^ 2
^Etas SS.Remigij & Vedafti: vcriufciuc E p i í c o
patus.Francorumad fidem conueríio 783. $3
Annus obitus SS.Remigij & Vedafti 784. § 4
Natalis & cultus S. Vedafti 785. $ 5 Corpus á
SS. Amberto Audomaro tranflatum. 786.
§ 6 Monafterium & Templa illiíacra 787. S 7
Vita kripta 789. § 8 Tranílatio corpons Bcllo-
uacum3&relatio Acrebatum790. $9 Reliquia:
i n sedeCathedrali Atrebatenfi & Cameraceníi:
zMx Duaci & Laetiis 7 9 1 . Vita breuior ex MSS.
792 9^1» Vita ab Alcuino e m e n d a t a . F r o l o g u s j ^ .
cap,! Doífcrina Chriftiana explicara C h l o d o -
ueo Regi. 79 5. cap. 2 Miracula & virtutcs 796.
Cap.$ Epi/copatus Atrebatcfis 'jy'j.cap.^ Obitus.
fepultura 798. cap- <¡ Tranílatio corporis 799.
Adhortado ad imitandas eius virtutcs 800. Epi-
taphium 8oi Hiftoria Tranflationis ex Vita S.
Áutherti Ep.CameraC.
Miracula auftore Ham'mo Presb. ex M S S . 801.
moHaimini de 2 paruulisíanads ex M5.S.802 A p -
paritio & valetudo moribundo reftituta autlore
Huberto Presb. ex M5.803. Miracula diuerfís tem-
ponbus fadaí-x MSS. Prologus.80j.P4ri 1 Ele-
uatio reliquiarum.Beneficia aegris collata.Poena
inflida maleuolis. 805. Pars 2 Alij iniurij poniti.
Miracula Bellouaci fada 807. HiftoriaTraníla-
tiQnisfx MSS. Pars 1 Corpus Bellouacum dclatú
& Atrebatum relatum Soy.Pars 2 Energumenus
liberatus. Virga árida in íiluam excrclccns 810
Miracula alia ex MS. 812. Aliaauftore Balderico
E/).8i3. Alia íeculo xi v fada. 814.
Vcrdiana V.Caftelli-Florentini in E t r u n á . Comm.
prjeu. § 1 iíLtaSjprofeílio. A d a 255. § 2 Priuata
publicaque profe/Iío 256.<J 3 Hymnus 257. Vita
auclore Attone Ep.cap.i Sanda adoleíccntia,per-
egrinatio adS.Iacobum 257. cap.z Iter R o m a -
num,inciuíio,vits aufteritas258. cap.1} I l l i u s &
íerpentum conuidus 2 5 9 . ^ . 4 Miracula in vita
259. cap.f Obitus miraculis illuftratus i6o.cap.6
Funus curatum non fine miraculo 261. cap. 7
Miracula in S.Verdianíe templo 1 6 1 . cap.S Va-
rias curationes262» cap.y MiracuIa3quorum te-
ftis oculatus A u d o r . 2 6 3.
, Verónica matrona Hicroíblymitana. Coíiiment. Hi~
flor. § 1 Effigies Chrifti data S.Verónicas 4 4 9 .
$ 2 Romamrab eá lata. A n neptis Herodis
Regis?450.§ 3 Veneratío S.Veronicas 4 J-I. § 4
ConiugiumSS. Amatons& Veronicae; aduen-
tusin Gallias 45-3. § 5 AnS.Veronica íánguinis
profluuioá Cnrifto liberata, a c í u b nomine V c -
T O M I í F E B R V Á R I I .
nicae aut Venifecolatur 454. § éPietas Chn«
ftianorum erga effígiem Chrifti á S. Verónica
R o m í e relidain 45,5-. § 7 Effigies adarchety-
pum cfiTonnatae <í¿ cultu celebres. 456*
1 V i d o r M . Ex Mroll. MSS, 47.
2 V i d o r M Romíc. Ex Mrol. MS. 295.
2 V i d o r M . m Africa. rxMro//.
2 VitionaM.Romx. E* Mrol.MS.
2 V i d o r i a alia M.Romas. E.x;Aírí?/.Ai5.
285.
28^.
2S5.
1 Vincentia coniuxS.Scueri Epifc.Raucnn. hibuius
aclis, Natalis79. Coniugium 82, improbatus
accelíus mariti ad clcdionem noui Epiícopi 83
89 fepultura 8 5 , 8 9 . Tranílatio reliquiarum
Moguntiam. 90
1 Vincentia M . i n Africa. EvA/ro/.M^.^.fí/fr. 37
4 Vincentius Ep.Treccníis in Galliá. ExAftuS, Auen-
t i n i , & Catalogis Epp.Tmenftum: Ecclefia S.Auen-
tino extruda. 480
1 Vindemianus eremita in Bithyniá. E.vAlf;;. 99
6 Vitalis M . Abul'j in Hifpaniá. Corpus Roma eo
tranflatum. 768-
4 Vlgiíus, Ep. & A b . Lobieníis in Belgio. Co?nment,
hift. Situs monaftcrijjfundatio.Abbates primi E-»
pifeopi.Huius reliquiíE, Tranílatio. 498*
y Vodalus3BencdidusSueíTione. Coww. prj£«. iEtas.
Ada,ciiltus íácer ^90. Vita ex M5.Prolog11s6.9r,
801. cap. 1 Ortus. prasdicatio apud Sueílioncs, fuga,
Ser- reditus ¡ y i . cap.i Miraculajobitus 992.
2 Vrbanus M . i n Africa. Ex A M . 286,
1 V r í k i n u s M . Podij. E.v Actií S. Agrippani, 204, e
205* d
1 Vríiis Presb.Augufbe Praetoriae. C o m m . p r x u . Q d i m
íácer.Alins S.VríiisM. Huius miracula,& A d a
interpolara 97 936. Vita ex MS. cap.i. S. V r f i
Chriftiauce virtutcSjmiracula 937.w/í.2.Alia m i -
raculajpraididionesjobicus 938.
3 V V y E r c b u r g a Virgo , filia Rcgis Merciorum.
W Commeñt.prxn. § 1 Stirps regia. »Vita ícri-
pta.Tempus pr^fcdüráe monafticae 384.$ 2 Re-
liquia; Ceftriam tr.iníhc^. Venerado 38^. Vita
auctore Gofcdino ex MS. C a p . i Exquatuorregiis
fimiliis progenies ¿Stf. cap.l Conuerfttio i n E -
lieníi monaíterio: prjeíedura variorum mona-
fteriorum 387. cap.3 Obedientia anícrum íilue-
ftnuin : inobedicntia villicí punita 388. cap.4. Sé
AVeneburgas mors/epultura,tranílatio. 389.
2 Werinhartus Satellcs regius M . EbbeckeíHorpij.
Martyrium,venerario 309.Miracula 31^.
2 Wigmannus C o m e s M . Ebbeckefdorpij 309. 3 1 ^
1 Woltholdus Presb. Hohenwarti ín Bauariá 247
Vita au¿tore Mattb. Radero, 248.
z
z
Otreus M . Ex Mrol. MS. S. Hicron. 47
 I N D EX
CHRONOLOGICVS'
I N T O M V M I F E B R V A R I I .

% V A hoc t o m o e x a m i n a n t u r c ^ H A j i i o n e s Chronologica, H r i f t i m ordi-

| ne f e c u l o m m a C h r i f t o nato a d no/Ira t é m p o r a obferuato, propo-

| nuntur-> quofcilicet tempore Sanfftyprxcipue, q u o r u m A c i a hocto-

moxaHt m e m o r i a s efemntur,diem e x t r e m u m ohierlnt^ natmeyaut

adepifcopatum, aut q u i d a l i u d e u e ü i f m t 3 a u t eorum reliquia elcuata, a u t

tranjlata.

Chronologiam R e g u m F r a n c o r u m p r i m a ¡ i i r p ü a F a r a m u n d o a d P i p -

p m u m hic d a m m ) & inferunturab SS. M a r t i n o R e m i g i o ) Veda[io3 A m a n *

do.ajiif^ res g e í J a f u ü annis ajjix^t vtChronologiatlla R e g u m ¡ o l t d i o r i -

bus N o t ü f i r m e t u r .

L i t t e f a A B c, i n d i c a n t p a r t e s p a g i n a r u m y i n q u i b m r a t i o n e s Chrono-

lógica obferuantur*

2 ji'S.Agatha V.M.Catanas in Sicilia 8 Febr. ^

I SECVLVM A CHRISTÓ KATÓ. 2 J2 iEtnaei ignes veloS.Agathasrepreíli, 647
Hoc3/iía/oCeicrinajLaurcntinus&Ignatius M M . 3
Anno i Chrijii n M í . ^ ^ g ^ ^ t Vrificatio Dciparas F^7.321
M a r í a s , ííue H y - C»V. i j f S. Anatholianus M . Clarotnonte in Gallia 6
papante Chrifti Febr. 768
D o m i n i l TebrtU" Eodem 3 fef. Solennitas fefti Hypapantes Chrifti ícu
rij. 26S Purificationis indica tur apud S.Merhodium E-
Epocha annorum aera vulgaris Chrifti relata ha- pifc.M. 168 c
¿lenús ad Coníulatum C . Casíaris & L . i £ m i I ¡ j S.Iulianus M.Aütifliodori 3 Febr. 331
Paulí,alibi adhuc examinanda. 18 b 216 b - An%)oo S.Gatianus Ep.Turonen.moritur. 21 y d
Cirdter annum 24 S.Ignatius Ep. Antiochcnus naíci-
tur. jSc IV S E C V L V M .
4 2 S.Pctrus Vcnit Romam 8 d 17 c S. Euodius fit E -
"piícopus Antiochiae. 17 d Seculi 4 imtfo C A n d i Martyres Pontici 5 Febr. 6<¡S
55 S.Pauius venit Romam. S d ^ S . Gclaíius puer Placcntix Ital. 4 Fe~
5-8 S.PauIusin Hj/paniam proficiícitur 8 d fequen- bru. 46%
tibüs annis S. Cascilius & focij Epiícopi in H i - Suh Dwclemm> S. Apronianus Coramentarienfís M .
ípaniam miíli. 9 b Romas 2 Febr. 287
Suh üerone S.Blalius Ep. Orctanus M . i.Febr, 3 21 SS. Theodula, Boéchus, Euagrius3Macarius& alij
^ « . 6 9 S . I g n a t i u s fit Epifc. Antiochenus. 18 M M . A n a z a r b i in Ciliaa y F^r* 655
Hoc 1 [se. S.Verónica matrona Hicroíolymitaníinior- SS. Dorothca V . T h e o p h i l ú s Scholafticus.Chrifte 3¿-
tuaeft^Ftw. /J49 Callifte M M . Caeíareae Cappad. 6 Febr. 771
S. Cornelius Centurio obit 2 Febr. 279 ^w.304 SS. Phileas E p . T h m u i t a r u m , Philoromus
Eodem 1 fec. S. Cecilias Ep.Eliberitanus moritur 1 F¿- Tribunus militü,alij MM.Alcxandrias4Fe¿.4^9
bruar. 4 312 SS. Siluanus Ep. Lucas Diac. M u c i u s L e d o r
C/r.99 S. Bucolus Ep.Smyrnenfis moritur 6 F^.766 i ' M M Emcfae 6Ff¿r. 777
Cw.314 S.Rhodippus Ep.Leontinisobit 2 Febr. 287
II S E C V L V M . 316 S.Martinus nafeitur 215 c
Suh Lic'mio Imp. S. BlaíiusEp. Scbaftenus,vi 1 mulicres
Anno 106 " p E r í e c u í i o in Chriftianos íub Traiano & 11 pueri Martyres 3 Febr, 331
coepta. 19 a Hocqfec. S. Eubcrtus E p i í c o p u s , T o r n a d & locis
108 S.Ignatius Ep.Antiochenus M . i Febr, 13 19 b vicinis cuangelio Chtifti annuntiato moritur i
Febr. 47
III S E C V L V M . C/V.320 S Dorothea V.Alexandriae 6 Febr. 776
Poft i i f S.Ioannes Ep.írenopoli Ciliciae4 F^r. 466
Anno 2 4 9 , P \ E c i u s fit I m p . & alteri Confulum íuffi- ^«.337 ConftantinusMagnusImp.moritur 215 d
citur. 59 5"c S.Lidorius coníecratur Ep.Turoncnfis 2ij'd
250 S.Gatianus fit Ep. T u r o n e n í í s . 21 y d. 346 S.Seuerus fit Epifcopus Raucnnas 80 c 33 d
S.Celennus Romas capitur, torquetur. 32,2 c 348 S.Abramius Ep.Arbclorum in Pcríide M . 4 Feb.
251 SS. P i o n i u s P r e s b . D i o n y í i u s , altcrPionius& 466
13 íocij M M . 1 F ^ r . 57 39 f 371 S.Lidorio Ep.TuronGnfí mortuo, S. Martinus
ótáu
 I N D E X SS. T O M I I F E B R V A R I I .

. ordinatur fepifcopus 215* d 661 e

37^ S. Ephrasra Syrus moritur ífeftate veí á u t u m n o . . ¿ « . j ^ S . D a r l u g d a c h a V . i n Hibcrnia I Feb* 136
50 f c colitur 1 Febr. 49 C h í o d o m e r c s R . A u r c I i a n c n í i u m moritur
218 b
379 Tlieodoíius Magnus 19 laniiaríj -creatur Impe- €^.525" ^Era vulgaris annorum Chriíli á D i o n y l i o
rator f Exiguo/ib.cu'pta introduci 18 a
,38^ S.CyriliusEp.HieroíüI.obirjCüius Oratio in fc- Ann. ^30 S. Remieius E p . Remorum moritur
ñ o Hypapanfes habita 259 78fb '
0 . 3 9 0 S.Seuerus Ep. Rauénnas raófitur i Febr. 79 531 Synodus Aurclianenfis i i habita 227 3
80 c J33 Thcodcncus i R i F r a n c . Auílraílorutil moritur
^«•493 S.Patriciusfer.4 17 MartiJ obit JC9 c 218 c
394 A n annus hicfcribendus, Poft Corfulatunt Arcadíj 535 aut <)iG Syno&ns Aurcliancníis l i i habita 2 1 7 a
n l é - Homrij 11 , pnoribusannisad Epocham C/r.538 S. TheophiJus pbcnitcns Adance i i i Ciliciá 4
annorum Chrifti acccleratis? 2íéb Febr.. 480
395 Theodoíius Magnus moritur 216 a Or.^So S.VedaftüS Ep. Atrebateníis obit 6 Febr. 7S2
397 S.Ma rtinus Ep.Turoneníis moritur 8-Nouemb.
die Dominica Artico & C s í a n o C o l L i i f e 21Ó C / V . ^ í S,.VinccntiusEp.TricaíIinus4 Febr. 4.80
d e í e p c l i t u r u Nouewb. 216 c ^«.5-47 Synodus Aurelianenlisv habita 227 b
397S.BricGÍus fit E p . T u r o n e n í i s 217 b ^«.548 Theodebertus 1 R . Franc. Auftraíiorum mo-
398 S.Ambrofius Ep.moritur 116 d ritur I18 c
Síf. 4 ^ « í S.LeomusPresb.Piótauis i F ^ . J ét Hoc 6 / k i S . A u c n t í n u s E p . C a f t r o d u n i in G a l l i á . 4 FÍ-
br. 477
V S E C V L V M. SS.01iueria& Liberata forores V i r g i i i l Gallia 3
Febr. - §
ScciiU in'it'w S. A Gricolaus Ep. Traic¿Í;en. moritur S.Seuerus Ep.Abrinceníis 1 Feb. 187
XJL 5 Febr, 659 S.Pi'íecordius Presb. 1 FÍ^. 19Ó
S.Simplicius Ep.Vienn.inlGall.3 Fí?^r. 35-4 S.Sorus eremita 1 Febr. 199
Jtf.417 Faramundus RiFrancorum conftjtuitur 208b An. ^j^Theodebaldus R.Franc. Aüftraíiorüm mori-
428 Clodius R . Francorum Faramundo íuccedit tur ( 218 c
208 b 558 ChildebertusR.Pariíioriim moritur 218c
435 S.Remigiusnafeitur 783 d $61 Chlotharius i R . F r a n c o r u m 218 d
4 4 1 S.Euftochiusíit E p . T u r o n e n í i s 217 b Annus 1 rcgnorum4 filiorum Chíotharij 1 íecun-
Clrcít 445 S.Seuerus inMonte-Falco oppido Vmbrie d ü m Fredegarium 219 a
v moritur i F ^ r . 934 562 Annus 1 regnorum 4 filiorum Chíotharij 1 íe-
ííoc 5 fec. S.líidorusPeluíiota Presb. & m o n i i £ g y p t { cundümGregoriumTürOneníem 219 a
4 Febr. 4é8 O>.57o Charibertus R . P a r i í i o r u m moritur 2i8e
^;/.448 Meroueus R.Franc.Clodio íuccedit 208 b i!«.57J.Sigeberto 1 R. Auftraíiorum i n t e r f c d o C h i U
45-<5 Childericus R . Franc. M e r o u e ü patri íuccedit d e b e r t u s f i l i u s á d i e Nauuitatis Chriíti regnac
208 c ii8e
457 S. Remigius ordinatur Epiícopus R e m o r u m C/V. S.LaurentiusIlluminator EpiSpoIetinus mo-
783 d ' ritur 3 Febr. 361
JLodcm 5 y k . S. Petrus Calata eremita prope Ahtio* C/r.^78 S.Philippus Ep.Viennen.3 F ^ . 365
chiam 1 Feb. ^4 An.^Ú^. Chilperico R . Ftfancorum occiío íuccedit
S.Cinnia V.Hiberna i Feb-, 95- Chlothatiüs 11 filius 219b
Aii.461 S.Pérpetuus fit E p . T u r o n e n í i s 217 c 5-86 S.Euantius Ep.Vienn.obit. 3 Feb. 36^
479 Chlodoueus 1 R.Franc. Childerico patri íucce- ^93 S.Gunthramno R . B u r g ü n d i o r u m mortuo íuc-
ditj íaltem íub finem anní 208 e cedit Childebertus R.Auftraíiorum 219 be
C>.486S.LupicinusEps Lugduncn. moritur 3 Webrí G/>.594 S.Amandus Epiícopus T r a i e d c n í i s naícírur
350 830 a
^ . 4 8 8 . S.Mcl Ep.ArdaGhadcníis in Hiberniá 6.Febr, An.¿c}6 Childeberto R . Auftraíiorum & Burgundio-
780 e n u m í u c c c d u n t Theodebertus 11 ¿ : Theoderi-
S.Melus íratcrfuccedit.colitur 6 Febn 777 c u s n filij 219 c d
C , .490 S.Auitus ordinatur Ep.Viennen. 66Í c Difcedunt Roma versüs Angliam SS.Auguftinus,
494 Chlodoueus 1 deuidis Alamánis ht Chriftianus Laurentius aliique 2901!
208 f ^ S.Ethelbertus R . Cantij aliique conuertuntur
C/r.^oo S.Vedaftus confecratur Ep. Atrebatéíis 784 b ad fidem 291 c
S. Vr/us Prcsb.'AUgúftae Prsrorise 1 Feb, 97 936" j t ; 8 S . L a u r e n t i u s R ó m a m c x Ahglia m i t t i t u r 2 9 i c
t i r . j o o SiFloículus EpiAurelian.2 Feb, 288 C/r.6oo S.Ingcniíinusfit Ep.Brixinehíis ^ 669c

V I S E C V L V M . VII SECVLVM.

SCCÜÜÓ initio S.
A Vcñiinus Presb. Trecis morkur
4 Feb.
S.Vindcmianus eremita in Bithynia 1 Febr.
474
99
Anm é o j S
[ ÍJ
Aurentius R o m a in Angliam redit
2^1 e
í o S S.Auguftino Ép.Cantuaríehíi fuccedit S. Lau-
^ « . 5 0 4 & f o é Chlodoueus anno regni 2$• correptus rentius Ep.Cantuarieníis 292 S
febri,biennio asgrotat tomo 2 Febr. 246 c ^48 b 611 S.Apoilinari Ep. Bituriceníi íucceditS.Auftre-
507 G c t h i cum Alarico R c g e c c e d u n t U r á C h l o d o - giíilus 830 d
1 üeoi. 217 Cir. 612S.Amandusapud Biturigés includitur cello;
5-08 aut ^ S y n o d u s Aürelianeníis 1 Habita 218 a 830 d
j o ^ Chlodoueus 1 moritur 27 Nouemb. 217 e f i í M . 6 i 2 T h e o d e b e r t o I Í R . Auftraíiorum ecciío íúc-;
Succedunt4 filij regno quadritariam diuiíb 218 b cedit Theodericus frater 219 d
' J23 S.Brígida feniorV-Thaumaturga obit Kildarise 613 Theoderico 11 R . B u r g ü n d i o n u m & Auftraíio-
in Hiberniá 4 feria 1 Febf. 99 109 rum raoftuo &5igeberto 11 aliiíque íilüs T h c o -
Í,&íf.j23S.Au¡tüsEp.Viennen. moritur j F^r. 6éo derici occiíis Chlotharius n íit Monarcha
Fran-
 I N D E X SS. T O M I I F E B R V A R I I .

Francorum 2IS> d Stabuletum& Malmundarium cura S. Ha deíí*

619 S. Laurcntiüs ArcWep. Cantaarieníis obit 2 no 372 c
¿eb, 289 Brígida difcipula S.Moneimae floret, G l a f t o n i s í e -
é i i a u t 622 D a g o b e r t u s i fie Auftraíiomm pulta 107
219 d. An.662. Chlodoueo n R . Francorum Neuftiioruni
C i y . 6 i j S.Amandus primávice abit Romam ^oe mortuOjfuccedit Chlotharius n i filius 221a
An, 628 Chlothario 11 R . Francorum m o r t u o í u c c e - 653 S.Sigebertus R. Auftraíiorum o b i t 2 Februar,
dunt filij D a g o b c r m s i & i n pane Aquitaniá; 221 b
Charibertus 219 e Succcííor Dagobertus filius ín Hiberniam exu!
G'V.íiS. S.Amandus ordínatur Epifcopus 830 c mittitur 121 d 231b
Gis). Gentibus prasdicat fidem 830 f Childebertusfilius Grimoaldi M a i o r i s-Domusin-
630 Secunda vice abit Romam 831a truditur 221 e
S.Arnulphusíecedit in etemum 219 f S.Gertrudis moritur 377.^35 a
.631S .Gertrudis naíci tur 835 a Childebertus - Rex intrufus Auftraíiorum pellituí'
S.Amandus Gandaui.prasdicat 831a 221 f
632 M o r t u u m fuícita^monaftería extruit 831 b Childericus fraterChlotharij 111 f i t R , Auftraíio-
63 3 Sclauos adit 831b rum 22i f
634 I n exilium pellitur 831c S .Florbertus Ab.Gandcnfís moritur 835 c
635 CincgelfusR. Saxonum Occiduorum baptiza- S.Amandus creat Abbates Aldebertum S.Bauo-
tur . 905 b nis Se loannem Biandinieníium 83^
S.Sigebertus R.Auftraíicrum nafeitur & baptizatur 6 6 5 S. Eligió Ep. N o u i o m e n í i mortuo íuccedit S.
á S.Amando 120 e 831 c Mommolenus 835 e
6S.Amandus monafteriaGandaui r e g i t p e r o d o 6 6 6 S. Amandus extruit monafterium Bariíiacum ]
annos 831d
Charibertus R.Aquitaniíemoritur 220 b 6 6 y Corpus S.Vedafti Ep. Atrebatenfis transfertur
Corpus S. Seueri Ep. RauehnatisinGermaniam á SS.Autberto&Audomaro 7S7b
transíertur 81 d 67y S.Autbertus Ep.Cameraceníis obit 836 a
é 3 7 S . R e m a c l u s S o l e n n i a c i fit monachus 371 f 676 S. Vindicianus ordinatur Ep. Cameraceníis
638S. Amandus Elnoneníe monafterium extruit 836 a
831 c. Chlothario 111 Rege Franc. mortuo fuccedit
S. Sigebertus fit Rex Auftraíiorum 220 b Theodericus frater, 8c hoc pulfo Childericus
640 S.Amandusde facro í o n t e í u f c i p i t S . Clotfen- fraterR. Auftraíiorum 223 a b
dem 8316 S.Theodardus E p . T r a i e d e n í i s M . 835 b
S.Tngenuinus Ep.Sabioneníiis moritur j Yebr.669 677 S. Lambertus coníecratur Ep. T r a i e d c n í i a
S.LietphardusEp.M^F^r. 492 83^ b y;
644 Dagoberto 19 l a n u m j mortuo íuccedunt f i - 6'78 S.Wilfridus ex Epiícopatu Eboraceníi pellitur. '
lij S.Sigebertus &Chlodoueus 220 c d 223f _ ?
S. Amandus conftituit S. Florbertum Abbatem 6"79Childeiico R.Franc.occifo fuccedit Theoderi-
Gandeníem 831 f cus 223 c e f S.Wilfridus Epife. Eboracenfísin
645* Marchianeníe monafterium extruit 831 f Friíiam venir 223 f S.Lcodegarius E p i f Augu-
(646 SS. Eligius & Audocnus 14 Maij Dominica ftodunen.captiuus detinetur. 224 b
ante Adfccníioncm / coníecrantur Epiícopi 680 S.Wilfridus inuiíit Dagobertum 11 Regem A u -
220 d ftraíiorum T r a n í r h c n a n o r u m 224 a 231 c I n -
S.Ioanni Agno Ep. Traiedenli mortuo S. Aman- tereft Synodo Romanae í u b S . A g a t o n e . 224 a
dus fuccedit 822 a é 8 i S. Amandus coníecrat E c c l c í i a m E l n o n e n í e m
C/V.646 SS.RemacJus & Hadelinus in Auftraíiam ve- & condit teftamentum. 962
niunt 372 a c (383 S.Amandus conftituit7 M a r t i j Baudemundunv
A n . 6 j f j S.Martinuscreatur Pontifex Romanus832d Abbatem Blandinieníem. 873 d
^49S.Amandus perita S. Alartinoliberari ab Epi- 684 S. Amandus moritur Elnone 6 Febr. 815'8376
ícopatu T r a i e d e n í i 832d non diu poft Vita á B a u d e m ú d o ícribitur. 843 f
é j o S.Amandus tertiá vice abit Romam cum S. S.LeodegariusEp.Auguftodunen.interficitur. 224 b
Humberto A b . Alaricoleníi & Nicaíio Elno- 687 Vulfoaldo Maiore-Domus mortuo fuccedit
nenfi 833 b e Pippinus Herftallius 224 c Ebroinus M a i o r -
OV.í^oS.LambcrtusEp.Traieden.naícitur 833 f Domus Neuftrias interficitnr. 224 c
S.Remaclus fit Epiíc.Traieóleníis 372a 834 a Dagobertus 11 R.Auftrafiorum obit. 2246
S.Monenna magiftra S. Oíithae & Brigidae Gla- 688 S.Leodcgarij corpus trásfertur & meníe M a i o
ftonieníis floret + 10J in monaltcn'o S Maxenti) deponitur 224 d
Voji6<;o SS.Agrippanus Ep.Podienfis «Se Vríicinus W a r a d o M a i o r - D o m u s Ncuftrias^á filio Giíle-
M M . i n Galliá I Febr. 204 maro fupplantatur. 224 d
An.6<) \ S.Amandus impetrar priuilcgia á S. M a r t i n o 689 Gislemaro mortuo Warado fit iterum Maior-
Papá redit c u m S . L a n d o a l d o & aliis 833 c d D o m u s 2 2 4 d S.Audocnus Ep.Rotomagen.24
Clericum ordinat S.Bauonem 834 c Augufti obit 224 d S.Ansbcrtusfít E p . R o t o -
6 ^ 1 S.Adalbaldus Duxocciditur 2 Febr. 295299 b magen.224f Waradoni fuccedit Maior-domus
S. R i d r u d i s & íilice vitam monafticam aíFumunt Bertharius. 22^
834 d 690 Pippinus Herftallius vidoriam de Theoderico
S. Amandus oratorium S. Giíleni coníecrat Regeobtinet Textricij in Vcrbmanduis. 225" a
C'ir.Gyo S.Hadelinus Presb.in Bclg.obit 3 Febr. 36Ó
J«.í)55 Includit S.Bauonem 8341 A n . é y i a u t é y z S y n o d u s R o t o m a g c n í i s í u b S.Anf-
6^7 S.Bauo moritur:a S.Amando íepelitur 834 f berto. 224 f
659 S.Liuinus martyrio coníecratur 835 b An. 693 Corpus S.Audoeni in fefto Aíceníionis tráí-
Cir.ííóo S.Amandus coníecratEccleíiam Antuerpien- tertur 224 f S.Ansbertus inexiliíí pellitur224 f
íem 835b Theoderico R . Francorum íuccedit C h i o d o -
S.Remaclus l e l i d o E p i í c o p a t u T r a i e d e n í i fecedit ueus m , filius. 225 a b
Cir.Gyi
 I N D E X SS. T O M I I F E B R V A R I F .
B. Andreas Ab. Elnoneníís obit. 6 Tebr. 903 Vita S. Amandi métrica á Milone Prcsb. Cripta.
^ « . 5 9 8 C h l o d o u e ó M I fucccditChildebercus frater. S42 d e
842 B.Rabanus curam Abbatíalcra deponit. JO9 d
- Corpus S.Araandi a S.MommoIeno transfertur. C/V. 84sS.ErIulfus E p . V e r d c n í í s M . 2 Febr, 314 b
838 a 847 S.Anfcharius hr etiam Ep. Bremcníis. 392 f
Ch. 700SS. B c r l c n d i s ^ o n a ^ c l G V V . 3 t á ú 377 J Í . R a b a n u s ordinatur ^tchiep.Moguntinus 510 d
S.Brigida Scota floret Abernetti. ícpulta 10S Concilium 1 celebrar. 5iod e f
848 Cogin Concilium contra Gothefcalcum. 5 i o f
VIII S E C V L V M , 849 WalafndusStrabo Abb.Augieníis obit. 5 0 6 d
8^2 B.Rabanus 5 Concilium cogit. yn c
Seculi 8 /«/7MS.|3 Ertulphus Rcticsein Arthefiá obit. Corpus S.Vedafti Ep.Atrebatcniis eleuátur. 790 c
805 f
S.Indra¿hís3 Dominica & ix focij M M . y Kbr. 688 856 B . Rabanus Archiepifc. Aloguntinus moritur
S. VodaiusBcnediíaus S'ueflionc s Yebr, 690 4 Febr. 511 d
711 Childebertus R.Francommobic 2,25 b íticce- , H o r í c o ícniori R . Danice íuccedit Horicus iunior.
dít Dagobertus 111 2,25 c 399 f
714 Pippinus Herftallius Princeps Francorum obic 86 j S. Anícharius Archiep. Hamburgcn. moritur
meníe Dccembri. 224 c 3 Febr. 391 393 b
Succedit-Thcobaídus é filio Grimoaldo nepoSj& Ca- S.Rembertus ordinatur Archiep.Hamburg. 559 c
roIusMaftelIusín cuíiodiá detinetur. 225 c 868 S. Nicolaus ConK Archimandrita Studitarum
715- Carojus Martcllus é cultodia elapíus, apud C P . obit 4 Febr. 538
Auftr-aíios Maior-Domus 225 c Dagoberto C/r. 870 S.Baíilius Ep.Creteníis dein TheíTalonicen-
111 íuccedit Chilpericus filius Childcrici. 225 d lis obit 1 Febr. 242
717 ChilpericusR.vincitur á Carolo Martcllo apúd Hoc y fiel CorporaSS.Columbae&Brigidasobdeua-
Cameracenres2iMartij Dominica. 225 e ítationem Normannicam D u n u m tranílata. 110
Hoc8 fec. S.'Wereburga V . obir 3-F^r. ^84 880 SS.Theodoricus Epiíc.Mindcn(is,Marquardus
720 ChiIpericoR. Francorum íuccedit Theodcricus. Ep. Hildesheimenlis, Bruno Dux^Comitcs x x ,
225- e Satellites regij x i v , ahique Marc.Ebbeckeldor-
Q>. 728 S.Berlendis cotpus eleuátur. 378 b pij in Saxoniá inferiore 2 Febr, 309 310
Vott, 728 S. Ina R . OccidcncaliumSaxonum moritur 880 Corpus S. Vedalli Atrebato Bcllouacuin deter-
Romas 6 Tebr. 905 tur. 791 a
An, 737 Theodericb R . Francorum mortuo Carolus C/r. 884 S.Wereburgoe V. corpus Ceftriam transter-
Martellus abíque Rege imperat. 22 j c tur. 385 c
• 741 Carolo Martello ñieíe O d o b r i fuccedunt Kar- 888 S. Rembertus Archiepifc. Hamburgen. obit 11
l o m a n n u s & Pippinus filij. 2256 lunijjcolitur 4Fe¿r. Í H 555 C Í 5 9 C
743 Childericus vltímus Rex Francorum 22 j e 893 CorpusS.Vedaíti BellouacoAtreba.um reter-
y ^ o Childerico depoíito Pippinus in Regem á S. tur. 791b
Bonifacio coronatur.v 225 f 898 Corpus S. Bertulphi Bononiam transfertur.
7^4 Childericus é Rege monachus moritur 225" f 675 f
Pippinus á S t e p h a n o P a p á iterum coronatur. 9[eculifine S.Brigida V . Faeíulis obit 1 Febr, 243
22f f 245 b
Uoc S fec. S.Hadeloga V . Kitzingi moritur.2 Tebr.^o^ 900 S.Petrus E p . A r g i u o r u m í c r i p t o r Vitas S.Atha-
S. Vlgifus E p . & Ab.Lobieníis ^ Febr, 498 naíij!Ep. Methonenlis floret. én b
^ « . 7 8 5 B.Rabanus Maurus naícitur Mogücise. 507 e
X SECVLVM.
IX S E G V L V M .
937 CAcelIum S. loannísjnuncecclefia Cathedra-
SeCHli 9 initío BB. "TXOmitianus E)ux CarinthiaB3Ma- 1^ liSjdédícatur Gandaui á Traufmaro Epiíc.
L-S ria eoniux & puer anony- Nouiomeníi. c 7886
mus y Febr. ^3 699 944 S.PoIyeudus creatur Patriarcha Conftantino-
i4«. 801 S.Anfchariusnaícitur. 391 d politanus 7 0 6 b e 946 Richal-dus 1 f i t D u x
'802 B.Rabanus mittit-ir ad Alcuinum Flaccú. 5*07 e N o r m a n n i ^ 187 f Sub eo cfansferuntur R o t o -
809 CorpusS.Amandi eleuátur. 838 b magumreliquiíB S.Seueri A b n n c . 187 f 192
Sio GodefridusR.Daniae moritur. 399 c 95:5 Corpus S. Bertulphi Gandauum transfertur.
B.Rabanus prsficitur ícholáe Fuldeníi. 5:07 f
812 Hemmingus R.Danise obit. 399 c 9'5'9 Conftantinus I m p . C P . obit, íuccedit Roma-
815 B.Rabanus fit Sacerdos. joS a manus íil. 708 c d
Cfr.820 S.Rembertüs Archiep.Hamburgen.nalcitur, 9é3JR.omanus Imp.CP.obit relidis Baíilio & C o n -
Ú9 C , . ]
íiantino filiis 708 f Nicephorus Phocas Impe-
^«,822 B.Rabanus creatur Abbas Fuldeníís. 508 b r i u m arripit. 709
823 S.Anfcharius mittitur ad Corbeiam Saxonicam. «970 S. Polyeudus Patriarcha CP.moritur 5 Febr.
391 e 706
826 Herioltus R-DaniasMoguntig baptizatur 399 e C/r. 980 Líafdagus Epiíc. R i p « in D a n i á M . 3 Febr.
S.TheodorusStuditamoritur. 538 ^ 5 4 7 6 445-
829 S.Anfcharius Suecias fidem infert. 401, c C/V. 1000 Sanftus Epifcopus Belga anonymus Cha-
831 S.Anfchariusconíecratur Archiepiícopus H a m - mi in Heluetiá obit 1 Febr. 247
burgeníis. . . 391 e
834 Decieta dantur á Gregorio i v , & Ludouico X I S E C V L V M .
P i ó de Sede Hamburgi Epiícopali ílatutá &
miífioneS.Anfcharij ad Danos & Suecos. 405" C/V. an, 1015 S. A Lbinus Ep. Brixineníis moritur
406 £ \ . 5 Febr. 712
t i f o 840 S. Nithardus Presb.M. in Succiá occifus. 3 C/V. 1015 S.Adelheidis V.Abb.Vilicenfís f^Febr. 713
. í^r. 390 Ann, 1024 S. Agatha Hildegardis in C a r i n t h i á o b i t .
5 Febr.
 I N D E X C H R O N O L O G 1 C O S T O M I I FEBRVARII.

y Febr. 721
C'r. 1040 Reliquia; S. Agathaj auchuntur Conftanti- XV S E C V L V M .
nopolrm-. 6555360
107.3 CorpusS.Bcrtulphi ad aJiud altare transfertur. w^wfl 1408 & 1444 T j T T n x íncendium velo S. A -
676 d Vitaeius c o n í a i b i t u r á Blandinieníi mo- J L J L é gathae aueríum 648 d e f
nacho. # ^77a 1468 Reliquiae B.Raimundi Ab.Fiterij transferun-
C/V. 1083 S. (Gilbcrrus Scmpringhamcn. naícitur. tur. 3154^
567 e
XVI SECVLVM.
ÍCII S E C V L V M.
Anno i p i * n EgulaOrd.Annuntiatarum ab Alexan-
T o ñ a n n u m neo B.TíT/'OlíIioIdus Presh}t. Hohen- dro v i probatur. 5-77 f
W warti in Bauariá obk I i j - o ^ B . loanna Valcíia Regina Francia:, moricur
¥el>r. 247 4 Kl*. 574
M . IJ07 Corpus S. Amandipcrantiquum Bragban- I J I J B.RabanireliquKC transferuntur inSaxoniam.
tumdelatum miraculis clarct. 843 ^12 a
mtS'Rcliqui^ S. Agathg Conftantinopoli reuehun- 1^31 Corpus B.Antonij Percgrini transfertur. 264 c
turCatanam 6383639 15-35 iEtnasi ignes per S.Agathamcoerciti649 65-0
Ctr. 1135 O r d o S c m p r i n g h a m c n í i s i n Anglia incipit. 15'42 S.Franciícus Xauerius Goam appellit 724 c
laponia á Lufitanis inuenitur. 724 t
C/V. 1148 Ordo Sempringharaenfis ab Eugenio 111 1 ^49 S.Francifcus Xauerius laponiam adit. 724 c
approbatur. 558 á j ^ S Gaípar BarííEus& Ludouicus Froes é Socíe-
An* 1159 S.Guarinus Ep. Prsneft. Card. moricur 6 tate leííi in Indias mictuntur. 733 ^
F^r. 914 1563 Ludouicus F r o é z ex Indiis in laponiam mit-
1163 B.RaimundusFundator CalátrauíB 1 Velr.i<¡i titur. 733
S.íoanncs de Cratícula Ep. Maclouicnfís 1 Tebrti, i$68 S.Paulus M i k i M . i n laponia quinquennis cuni
248 252 a patre baptizatur. 73^ c
Cir. H70Í Vita S. A m a n d i á P h i l i p p o Ab.Bonae-Spei 1 ySo I n laponia 20 J70 Chriftiani, 731 c
ícribitur. 842 1 ^84 Taicoíama Impcrium laponia? arripuit. 725 a
1181 S.Guarinus canonizaturab Alcxandro 111 1585 Diploma Pontificis datur, nc vlli, nonSocieta-
tis Icfu,Relígioíi eant in laponiam. 732 b
PÍ^? 1183 B . HildegundisIComitiíTa moritur 6 Febru, 1586 S. PaulusMiki, lapon mertuo patre Societa-
916 tcm leíu ingreditur. 735 ^
1185 Corpora SS. Patricij, Brigidae & Columbas 1 587 Taicoíama R . laponiae mouct períceutioncm
tranflata me adu'crsüsChriílianos 728 b
1189 S.Gilbertüs Sempringhamen.moritur ^.Tebru* 1588 I n laponia crant circiter c x x x v cSocictatelc-
ííi in xxvdomiciliadiftribuci.ecclefiaece.728 b
OVo 1200 S .Obitius Conf. Brixias 4 Ftbr, 573 i f t i & i J92 I n laponia vltra 12000 baptizad 721C
C i r a 200S. Aldeticus rubulcusFuíciniaci 6 Febr» 92* xj,93 S. Petrus Baptifta & a l i j Ordinis S. Franciici
veniunt in laponiam 732 d
X I I I SECVLVM. IJ97 Martyrcs x x v i in laponia 5 Febr. 723
Ludouicus Froes é Societate leíu teftis oculatus,
A í « o i 2 0 2 S . / ^ I l b c r t u s Sempringhamen. canoní- ícriptor di<íii martyrij morítur meníc lulio 733
V j zatur. ^69 f cf
1242 S. Verdiana V . obit 1 Febf. 25$ 15*99 Caput S. Ignatij Ep. Antiochcni transfertur c
i249SudariumS. Vcronicj R o m á M o n a f t c r i o l u m Bohemia Romam ad Domum-ProfeíTam So-
ín GaJiiam miííum miraculis claret. 45-6 c d cietatiis leíü ^ScflA
1267 B.Antonius Pcregrinusmoritur i Febr, 264
X V I I S E C V L V M .
XIV SECVLVM,
i622Y^>Orpus Fortunad M . Roma Antucr-
Anm 1317 S.T3 RynolphusEp.Scarcníísmorituré \ j piara defertur ad ecclefiam Societatis
XJ Febr, 925 leíu 329
1327 B.Angelus á F u r c i o B.rcmit.S.Auguftini 6 Feb, 1627 Martyres x x v i in laponia crucifixi, ab Vrba-
927 c no v m íacro & officio Ecclcíiafticohonoran-
13 29 Inccndium -¿Etnae velo S. Agathae aucríúni. tur. 740
548 b c 1635 iEtnei ignes velo S. Agathae reftinftí. 6^1
1338 Reliquias S. Hadelini Prcsb. Vifetum transfe- 1541 Reliquias S S . T h e o d o r i , T r o í i m i , EuelIijTarci-
runtm. 3<í7 c tij, Fclicis, Candidi, Theophili M M . Ecclcíiis
137^ Sudarium S. Verónica ad Gienneníes in H i - FoíTani donata. 932
ípaniam num delatinu. 457 b

A C T A
 ACTA SANCTORVM
F EB RV A R I I
E T ^ K V A R I F S M E N S 1 S , gehi licet n i m h u f q u e h o m d í i s > handtamen

t t a corp o r a h o m t n u m mentefc^ue a d f l r m g t t t $ t o r p e d i n e g U a a t , n s t n o n

q u a n d o q u e m a g n i f i c a s , c o n t e m p l a r u t f r t g o m m y r e s g e r a n t , ac memo-

r i a m g e H a r u m p e r e n n t b f t s p u b l í c i p l a u f í i j confecrent argumentis. Eue-

n e r e J a n e q u i d e m , hoc menje3 ^ v e t e n ^ R g m t í m u l t a > a d q u o r u m recor-

d a t i o n e m ¡ a c r a ac í u d o s ¡ f o l e n n t p o ñ e r o r u m g r a t u l a t i o n e celebrándose

tndixit. Ita (qtiodPolemeitsStlmusin Latercttloj Pcfíhttmiani & Ze-

n o n i s c o n j u l a t u , a n n o m m t r u m c c c c x L V 111 y u l g a r ü ^ confcnpto, a n n o t a y i t ) xn i

K a l e n d . c ^ ^ r n ^ , R o m u l u s occifiis á fuis n o n apparuiffe c o n t í c t u s e f t : v u K.a-

lend. R e g i f u g i u m accidit, c a m TarquiniusSaperbusab Vrbeexpulfiis: Idibus, Pa-

r e n t a d o t u m u l o r u m - , c | u o d i e R o m a l i b c r a t a e í l o b f i d i o n e G a l l o m m : ac d e m q H e a d r
111 K a l e n d a s , m b e a t a f¡?em d o m m a t w n ü , n a t m efl C o n f t a n t i n u s .

Ñ e q u e C h r i f t i a n a R o m a , & q u ' i e i m n u t u m JanSltus q u a m anttqua obfiruat o r b ü fiibie-

B u s , a u t m y f í e r 'ta d e f i d e r a t h o c p e r a & a m e n j e y qu<z ¿ e t e r n a d e u o t w n e y e n e r e t u r ; a u t SanBo-

r u m o m n ü < e t a t ü , quic i m i t e t u r , a d f i n g u l o s dies c o n f i g n a t a decora, N a m i v Nonas Hy-

papante recolitur,fíueOccurfu¿, deportati a d t e m p i u m H t e r o f o í y m i t a n u m I E S F Saluato-

rís : eiusque M a t r ü S a n ü i $ m < & P u r i f i c a d o n q u a r e l i g i o f i u s fien t n f i a u r a r i ú e F e b r u a n a

?2omen f a s e f i } [ n a m F e b r u m ^ y w F e b r u u m , veteres p u r g a m e n t u m d i x e r u n t ) q u a m ah

moenmm Komanorumprofana lufiratiom. J^uid, quodChrt/tv Regiexhtbtta a ¿ M a g ü A d o -

ratto { q u a m Gríeci x x v D e c e m b m , v n a c a m e m s N a t i m t a t e c e l e b r a n ^ L a t i n t v 111 idus

l a n u a r i j , q u o d t e ¡ t n g t n t a p o f l a n n ü , d I o a n n e e f i b a p t i ^ a t a s ) hoc menfe c o n u g t t ? JQui e n i m

a l i o q m credibilefit. D i u r n o m o n í t u , nofáe intempefía j f u m m o filentio, deuio ittnere y ahujfe

M a g o s y ¿7* ^ í p e l m c d y q u a m d e i n d e S. T h e o d o f i u s Ccenobiarcha ( y t x i lanuanj diffium)

inhabitauity a d m o d t c a m quietem latmjje, ( i dein xx v u diesficure Bethlehemi Deipara M a ~

ter f u b f t i t i t , ac d e m u m H i e r o f o i y m a m v e n i t , E i l i u m q u C y t a n t a f i a n o i a e x u l t a t w n ü f ¿ ^ u a t l -

a m o r u m celebritate €xctpiendumy Sacerdotibus B U i t ? C o n t i g i t i g i t u r p o l i h a n c O h l a t i o n e m

Ador at w M a g o r u m , & m o x tmperata t u m h ü t u m nouo Regí f u g a , njereque C h r t f l i a n u m

K . £ ^ i f o Q u m . S e d h < e c p i u i n a r H m litterarum interpretibiis accuratms pertraSianda relm~

quimuSy mmuspropofito n o ( i r o c o n g r u € n t i a \ q m p p e q m f o l u m S a n S i o r u m ^ t e r n i i Ü i m R e g í }

militum,partim tropeafingmne inferipta, Parttm monumenta p r á c l a r ú benefaSlü aggefía ,

proferre h k confíituerimus*

T u > c u m s G r a t i a coepta a t r a q u e O * c o n j u m m a t a f u n t , C H R I S T E I E S F , Splritutm

diutno noHros promoue c o n a t o . Faue T u quoque, & curfum felicem n o b ü d Filio impetra

M A T Q A A u g u f i a : qu<eque,perinhofi>itam filitudmem, m A E g y p t u m profugere hoc m e n f i

c o a f t a es, o f i e n d e q u a l e g a m u s c á l a m o , m o n b m e x p r i m a m m , T u a ^ F i l i j , S a n ü o r u m y e f i t g i a .

% F E B R V A R I I .

S A N C T I Q V I K A L E N D . F E B R V . C O L V N T V R .

S. C a e c i l i u s E p i f c o - ^ ^ . Antioch. Mart) r Romíc.

pusEliberitanus)>^ar ^re n ,3 S. P u b l m s , "1
&focij, j Pania* S. S a t u r n i n u s , v^Martyresin A f r x l
S. I g n a t i u s Theophoms ? Epifcopus S. M a u n a n u , }
Tom,!. A S.Libo^
 t I . F E B R V A R I I .

S. L i b o í u s , Pedemonrio.
S. V i n c e n t i a , Martyresin Africa. S. V e n d i m i a n u s E r e m i t a i n B i t h y n i á .
&alij XXIV^ S. E r i g i d a V i r g o S c o t a , i n H i b é r n i á .
S. P i o n i u s P r e s b y t e r , ^ S. D a r l a g d a c h a , f m e D a r d a l a c h a ^ V i r -
S. ü i o n y f i u s ^ . Maityres^Smyr go in Hiberniá.
S. P i o n i u s altei*, í n^inAfiá, S. C a r t e r í a s P r e s b . i n G a l l i a .
&aii)XlIÍ S. S e ñ e r a s E p . A b r i n c . Rotomagi in
S.Vidor, Gallia.
S.LucianuS) S. T u i a n u s A b . i n B r i t a n n i á A r m o r i c á .
S. A p o l l i n a r i s , S. P r x c o r d i a s P r e s b . C o r b e i s e i n G a l l i a
S. H i l a r i a s , ^Martyres. Bélgica.
S. A m m o n , S. P i ó t a s E p .
S. Z o t i c u s , S. S o r u s E r e m i t a a p u d P e t r o c o r i o s i n
S. C y r i a c u s j Gal.
Si Eubertus E p . Seclinij i n F l a n d r i á . S. A g r i p p a n u s E p . n M a t t y r e s , Podij
S. C a r i o n Martyr. S.Vríicinas J i n Gallia.
S. S i g e b e r t a s K t x F r a n c o r u m Aaftra-
fiorum, M e t i s i n Gallia.
S. E p h r e m S y r u s ^ Edefli i n Mefopo- S. B a í i l i u s E p . C r e t e n í i s & T h e í T a l o n i - ^
tamia. ccn.
S. y E m i l i u s D u x , L u c s e i n E t r ü r i a . S Brigida VirgO) F^falisin Etruriá.
S. S e u e m s E p i f c o p u s y -j Sandus Epiícopüs Belga anonymus,
S. V i n c e n t i a eius vxor5 Í-Rauennf. Chami i n Helaetia.
S. I n n o c e n t i a V . e o r ü filia, J . B .Wolfholdus Presb. i n B a u a r i á .
S. L e o n i u s P r e s b . P i d a u i s i n G a l l i a . I S.Ioannes de C r a t i c a l á Ep.Maelouien-
S. P a u l a s E p . . T r i c a f t i n u s i n Gallia. fe,in Britan. Armoricá.
TorquatasFp.Tricaftin.?Crudati B . R a i m a n d u s A b . Fiterij, Fundator
S. l o í l e r a n d a s m o n a c h a s i i n Gallia. Ordinis Calatraaadn Hiípania.
S. T i m o t h e u s Confeflbr. S. V e r d i a n a V i r g o , Caftolli-Florentini
S. P e t r a s G a l a t a , E r e m i t a i n S y r i á . inEtrariá.
S. C i n t n i a . , fiaeKinnia, Virgo in Hiber- B. Antonias Peregrinas,Patauii i n Ita-
nía. la, ¡ . • ; • ' \: • :
S. V r f u s P r e s b . Auguft^ Practori^in

- .—— ¡ • - -

t R ^ T E R M I S S I E T I N A L I O S D I E S R E I E C T I .

S. Seucnis Martyr Rauennar, hoc dierefertur a Phitippo
Terrar'tOyPeiro á e ü á t d t b . l i b j cap» 66. Rtchardo V V i t -
fordo. NCÍ, Üteronymum Rubeum ftcuti, eum txhihumus
fapra i lanuarij.
S. Polycarpas Epifc. Smyrnenfis & Martyr, refemrboc
d'teinveteriMartyrol, Rom, fme S, Hieronjmi, infytliis
q u a m p l a r i m ü MSS. vnacumS. Seueriano. lllius Afta
dedtmm x x v i lanuarij.
S. Marcianus, 7 Martyres in Lucá cinitate. 1/4 adfcri-
S. Valerius J ptum «MÍ ad oram Martyrologij Vfuar-
di editi Colonia an. M D XXI cum Addmontbus Her-
rnann't Gmien,quod i» Canhufm Bruxellenji ájferuatur:
a d d m m j ^ e r a t l m ' ú i x nomen, fme i£milij, dequoinfra
agemw. De Matcia.no mhU alibi repertmus. De S . V a -
hñoegimm * x x i x . lanuarij.
Scuerus SulpitiusPresbyter,dircij5uIusS.Martini, rwí-
moratur hocdte vt Szn&as a Peno de ffJatalibM.^ cap*
6y & Ricbardo VVitfordo. An in Sanftorum tabula re-
latus videatttr, difrutauimus cuín de S. Sulpitio Seuero
'Epifc. Bituric.agertmus x x i X lanuarij.
B. Amnichadus RccIusuSj Fuldae. Ferrar. De eo tgimm
x x x lanuarij.
Hypapantes I>ra:feílum,/í«C'7rfoÉ^7/ovJmo/i/«)' hoc die
d Gracüy vt patet ex etrum Menatí & Horologio, üemfa
Molani Addumihus ad Vfuardum. l n f c r i p j i t & Gallica-
m Martyrologio Saujfatus.Agitaraltcubi fortafis in G a l '
/w Vigilia Purificationis,
S. Parriaius, I M a i t y x e s , focij S. Céecilij Ep. Elibe-
S. Septemtrius J r i t a n i , rtferuntur m laminit iuxta
Granatam nuper inuentií, cum eo martyrij corwam ade~
pti. Verüm lamina illa, vt h v ipfo die ad Vitam S. Cacilij
dicemut,apocryphahaftenüíhabentur.
S.Gallenitus Martyr, quicum S.Ignatio paíTus.í^
ceti manu adfcriptum Martyrologio Carthufia Bruxellenfis
a n t é a t a t o . Sed cum de eotnS. Ignatij Aílis n u l U m t n -
tiofiaty ommmus, doñee aliad v(piam oceurrat.
Ephraim , yi«« Ephrem, x m Hierofolymorum poft
lacobum Epiícopüs, i n Chronico vniuerfali Iheodorici
Gorcmienfts, San&as appellatur & M m y r . Nondum
id in vetfrum fcfiptú legmus. Refertur tamen etiam a
Tranc.
 F E B R
^ T r j u : . MduroljvO has die.
S, Mcrcurius puer Marcyr, Carali in S^rdinia; c o w m -
mortttur a. Dwnyf.o B o n f m , Trtíwtpht SS. Sardtnu
iib. i o cap. ¡ 6 . vbi eius an. 1650, die 27 lanuarij, repertíts
in marmóreo tuwtdo Rsliqaias tradn, cuín bac wfcriptio-
, ñ. M . M E R C V R I V S , QVJ V I X I T ANNIS PLVS
M IN V S QV^INQVE, Q V I E V I T I N P A C E K. FEBRVA-
R I A . Littert qutdm BJvLpoúm videmur beatíe memo-
r i ^ , quam. quoiíille[cr'tpíorMiifyVoUm, Beatas M.ir-
ryc» j i t m f u a n : tAinen honortficentia tll¿ tumuli alicjutd
fortafiu haberewomenti potefi. Vertint quia & AÜA U -
tent, & adhuc nobis incompenum e ñ , quis fertfus fit San-
¿t£ Apoíioltu Stdtí deomntbiu tüU Reltqmu, noíira we-
w r i a , in Sardinta repertts 5 tantifter hunc altos^ onnt-
tmus.
S. Perpetua Virgo Martyr in A f í k ^ , r e f e r t u r a F r a n c U -
hitrio nojiro in magno Menologio V t r g i m m . Nufquam
alibi nomenem, nedum Aftarepewtm,
Anfalogus; Abbai, ac deinde Epifcopus Salisbnrgenfis, S . V i -
l a í i ^ d e q u o x x O c l o b r i t a g m m ) fuccej[or,obíiJ[etradi~
tur bocdte, & a qttibufdam Sanftus appellatur. Níwto-
Ittur offiito Ecdefujitco. ñeque adhuc de eofere quldquanh
pr&ter twnen, babeww compertum,
Srephanus iV l3apa, quí vulgo l l l babeturtSanOMS ap-
^ pellatur, referturájboc die a Ferrarlo & Oftauio Caleta-
no ñ o p o : ab Hugone Menardo, eodemó^ Ferrarlo, & in
Kalendam Maclouijedito, x x x i lanuarij. Fuit omnim
r i r fanfttprntu , vt ex Anañafio Biblwtbecario & Baro-
nio patet. Sed needum apudeos qui Vitas Ponttficum feri-
piére, de cdtfiibus bomribus ei vnquam delatis, quidquant
Ugmus.
Alcxandn Patriarchae Alexandrim Vita extat in M S .
Coptico collegtj Maron'ttici Societatis lefu Roma, hoc ÍÍÍM-
/{>: Fcltum S. Alexandri Patriarclise Alexandrini»
íepcimo die meníis Amfchiri. Viteexordium: H o c
dierequieuitS. Alexandcr Pacriarcha & c . Nonejl
btc Magni AthanafijfanftM decejfor, de quo agemus xxv 1
Februanj: fed lacobitarum, ftue Euij/chianorum, Palriar-
tha, qui tempore Ltonü Ifaurici hoc die obiit; plurima cum
(tteris Chriftianíítacpr£cif)ué monacbis, perpejfus ab a l i -
quot &gyptt P u f e f t ü S a r a c e n ü : qua in eitü Vita citata
tiarrantur, & a c c u r a t i ü s a Georgia Elmacino lib.i.hijior,
Saracemu ; vbi ifti referumur lacobitarum Alexandrini
Patriarthii: Beniamin, qui tempore Heraclij e'tefiuf, po-
(¡ea vrbe a Saracenü , anno Hegira xx, <er£ Chrifitam
D C X L capta n í i i t i t u s : Agathus, loannesjlfacns, Si-
m ó n Syrns. Alexandcr, CofmaSjTheodorus, A b u -
Q na Chaiil, Abuna Mirta, Abnna loannes, Abuna
Marcus nouns, lacobns ¿re. Tradit idem aufior, ex
aheriushifíoricifide, Orthodoxos annis x c v n carutjfe
V¿triaríba\ doñee tándem Hifiami x v n Califa a n n o u i
Coimas Orthodoxus eleftus efl: EccUfua alioquin om-
nts oceupatas a laíobuh s conftttutis vbique fuá feci* Epi-
feopis/tn ipsa quoque Üubia, [fiue Abafiá, vt inierpreta-
i m t ) qua ex eo tempore lacobiticafafta eft.Ouamobrem
í l u b u Rex Cyriacus cum centum millibiti eqmtum & g j -
f t i m verfw defeendit, tempore Abuna: Chaiilis lacobut
Patriar iba, vt Chrtjltanüiab Abdulmelico, filio Mofis.qui
tx ludao Mahumetanus eratfaftus, crudeliftme vexatUy
fuecurreret. At, [quodfolumbucpertinet, & necejfanh i n -
dicandumfuit) abejfe debet a Sanfiomn albo Pjeudopa-
triarcha tile Alexandcr.
. S. PaulusEpifcopusTrcceníís, qui tempore Ludouici Pij
vixertt, in U a r t j r o l . Romano alúfy refertur. An a l m fit
a Tricafitno memo ambigi potefi, vt, cum de hoc agemui,
infia bot ipfo die. ofiendetur,
Brigitta Virgo, Abbatiffa monafteTijfanftimonialium a S*
VValfgango fundan RMt^ondí, foror S.Hernia Imp.Szn-
éia appeliaiur.referturfy hoc diein Kalendana SS. Ordi-
nis 5. Benedtcii recentt manuexarato. ttondum altunde
comperimtts vt S a n ó b m coli.Em memimt Raderasin v i -
ta Gijií. to 4. Bauariát. fanft&, aittfo tn nono S. Pauh par-
thenone Reginoburgt tutnexciíato, Anúfiitam futjfe-.quod
Jom.L ,
V A R I I .
anteas. VVotfgangíts, rogante p a t r e t i e t ü o n e , Vtqua O
íernts liberts ad eiusgmia adviotis benepmaretttr, futu-
rum prddtxetat.
S. Godermundus,//«e Goedermnndns, Epifcopus 5¿:
Martyr in Iflandiá, refertur in MS. Floraría, & Mola-
ni Additionibfts ad Vfuardum. Nobis adhuc ignoius. l o -
nas OgnninduSj Hclenfisin Borealt IjUndiit plaga Epi-
'fiopus, itrfñephi, fiuelíhui, fanfttfitmi Epifiopi, fibolÁ
edticatusymortuus an. MCxxi 111 Martij i n D i u o s r e U -
tus dteitur anno M c c i ; Sed ab hoc, vt remur, dtuerfus.
Gaurridus, Ep» Carnorenfis, virplenus Spiritu confihj &
forútudmii, máximas pro Eiclefiátes gefsit\aS. Bernar-
do, Petra Cluniacenfi, Goffndo Vmdoctnenfi, Roberto d i
Monte, íacobo Strmondo, a l i i f ^ fummis laadibus celtbra-
tits; traditur tn Gallia C h n í i i a m Claudtj Roberti obiijft
vi 11 Katend. Februartj) quo die ínter P^s a Sauffaio re-
cenfetur : aft in Menoiogio Cifiercien. Cbrj/fofiomt Uemi-
fiquez. hoc die, cuto Beati titulo. Haud remur ei cultuni
Altqueni publicum habefu
Wmandus.yiMC Guinandus 1 Prior recnobij Príedicn-
í o r u m Traieétiad M o f a m ^ Leandro Alberto lieatns
appellatur lib. j deviris illuflr Ord. Prtdtc. vbt & t r a d i t t
eum vt vas vacuum vino diuinitus repleretur impttrajfef
circa annum MCCXXXV. Antonius Senenjis fcnbit, multis ^
fjúraculü claruiffe. Refertur l m die a Raifsh in Anftario
ad Natales SS. Belgij.
ZegeniSj Ordinis Praedicatótum Sacerdos, vir fan¿lu$,
refertur hoc die ab eodem Raifsio , & Beatus appellatur.
E m m e n ú o f i e t i n riMMargaritáe de Ipris xx lulfy*
Andreas Ord. M i n o r u m , Cardinalis creatus a Bonifacio
viii>aíi erati Vti & Ahxandro ivgenerepropinquus, ea
dignitate vltro depofira, fanfttfsimam vitam egit, obítt^ i n
loco Psici diclo prope Anagniam, multis viuus ac mortuus
miraculis a Deo illufiratus: ideoc^ ínter Beatos Ordinis
Serapbici recenfetur a Francifco Gonzagá ¡ Peno Rudoí-
pbio Tofsiniano, Arturo a Monafierio in Martyrol.Francifc.
adbuncdiem. Státuerat Bomfacius v m , fi fupervixijfeti
eum catalogo SS. adfcribere, r t t Pifanus Uh. 1. Conformi-
tat. fru.S. & Ciaccon'ms in hífloria Ponttficum teftantur.
An pofiea Beatusfitfolemm Romani Pontificis auclorita-
teappellatus, nondum comperimus.
Dominicus Meiiteníis, laicus O r d . Minorum ; in v i ú
ac pofl mortem miraculis Liaras, infenptus btc MartyroL
Franafcano ab Arturo.Gonzaga te(iainr,eorpus eius Nee*
t i , SicilU vrbe, in m á x i m a effe venerañone.
¿£gidius. laicus O r d . M i n o r u m Laurentiani i n p r w i n -
cm Bafilicatá, in máximo honore habetur, vt idem Gon-
zaga teftatur.
Petrus Ferrcrius, Valennnus, O r d . Minorum,cognatus
S.Vincentij F m e r i j , <IH. M C C C C L X X I I monaflerium ^
fui Ordinis tuxta opptdum, quod Caceres dititur, ( quafi *
Gaftra Geciliji<i«r CafciCeTctis,vt interpretam RO"
dericus Mendius Silua) conftituit. Caput eiusin facrario,
corporis reliquum lapidt£ arc<t tnclufum,inprimario illius
Ecclefufacello afferuatur,máxima cum Fratrum populicjj
deuotione, vtfcrtbit Gonzaga 5 part.prouinc. S. Micbaélu
conuent. i ' . Addit Marcus Vljfippón. par. 3 Uh. 8 cap. 36
multas aqua, cui facrum tllud caput intinftum, afebribus
fanari. At nullus adbtic ab Ecclefú i l l i cultus decretus.
GorneiiusDLibcnius, Epifc. Duneníit 8c ConereníiSí
ex Ordine M i n o r u m , >
PatnciusLarchranns, eiusSaceilanus, 1 tebruarij, anrí-
M D C X H ! Úublinij in Hibernia m a r t j r m n fubierunt, v ú
partint Hugo Catlellus Primas Armacanus in Vita loan-
nis Scoti cap.i.partim Lucas VVadmgus to. 2 Annal. M i -
n e r . a d a n . i i y i n u . i ^ teftantur. Et hic qu'tdem Epifcopi
coflam vnaw Rom<t in monaflerio Ardcxli inter alias D i -
uorum reliquias afferuari fcrtbtt to. 2 ad an. 1150 nu. 57.
tumdem Cornclium búc die in Manyrol. Franciftano
confignat Arturus, & Beatum vocat. nibiladhtic de vtra-
que decremt Apoftolica Sedes.
S. Tigrides Ep. Vapmccnfis refertur hoc dit a Sauffa'to i n
M a n y r o l Gallicauo: ab altis m Februar.
A 1 S.Scuerus
 D E SS. C E C I L I O
A S Seneriis Presbyter hic ponitur ah Hermantio Greuen
Carthufium Colon, in addtt.ad Vfuard.d?' CAHtfto. Mar-
tyrologmn quoque S- U'monjm't , feu vettu Romammu
poftquamde S.Scuero Epiícopo alnfó¡3tgit,fubditi\itm
Scueri Confeíroris. An illud aitquu a d m m t , nohü non
conflat. Petrus 'Equilinm l i b . j . cap.66. Martyrew Sene-
l ü m j e q u o l.lAnuarijegimtu,& hunc Presbyierum Con-
fejfown in vnum conflat. De Confejfore agemus xv Fe-
bruarij.
S. Fintanus ConfeíTor refertur a Dauide Camrarw'hoc
die> nuüa data, cur ita ftatuat, ratione, cum eumdem cffe
fateatur, qui in Martyrol. Romano celebram x v n Febr.
S. Senerianus Epifc. infcripttu t j i Flotano SS. & aliquot
EP. E T S O C I I S M M .
laritana] & ¥rancifcm l a h k r ' m nofter in Menol Virgi- [ )
m m . t l o b i s de Sanftü Sardima, q¡iú> longéplurmiosfiftf-
fe non díffi t m u r ^ b que certifimii tejltnwmü mlproriun-
tiare conjittutum efl. Certe Antonm Caracctolm de fterú
Eccl. ¡seapolitan* movurnentú cap. infecí, n vniínm tn
Sardinia Reftitucam á^no/cií, s. Eu[áij Vcnellin. Ep.
watrem , de quá nos ahbi. De ISeapohtana Rt-ftuurá
Virg. & M . jfvii M á n .
S. Cathanus,fiuc Caddanus, Epifc. Hibernus w Buta
ScotÍ£ ínfula, mortum traditur hoc die apud Colg-inunt,
qui alios citat nobu ignotos. Vt certiora ¡ a u t e m u r , dtjfe-
r m w eum> v t i & D e m p í i e m , Ferrarm , Camerarm-, in
X V I I Maij.

Martyrologiií.vnacim S. Poljcarpo.Arhitramureum ejfe, S-EngelmunduSj/jtte Ingelinundus, Martyr in H o l -

de quo Mart)roL Román. x x i Fcbiuarij. U n á i a , refertur hoc diem Florarlo. EiM Vitam dabmm
S. Vidorinus, ^ xxi lu&jj.
S.Phocas, in Ponto. Martyrol. S. Hieronymi. Hic ejfe r i -
l'N^ephortis, Martyres. Galeftn. & Canifm. lidem detur, qui Simpe in Vomo martyrmm pafus, de quo Gra-
S Claudios, i funt,de qutbiu mutatU paullum nbmt' íixxm iulijy&fortafiíí { v t faltetn exijitmauu B ¿ r o -
S Diodorus', ( n ' b w i a g u n t G m i xxx lanuarij , nos rim ) x x u Septembrü. Nos cum Martyrol. Romano eum
siserapion,' | cum Martyrol. Román, xxv Fcbru. dahinm, x i v Inlij.
S Papias J S. A u d o é n i Epifc. Rotomagenfís Tranílacio hoc dte
S. Perpetua, ^ conftgnatura Franc. Maurolyco>& MSS. quibufdam. Ve-
BS.Satyrus, j Martyres in Afrieá. Mcwtfrf. At M t r t y - t ü m celebrior, qu& fub eius fucceffore conttgit quarto poji E
S R c u o c a t ú s , '. yt,/t Romíimim) ¿iuerfis altquamúm no- mortem eius anno, agttur v Maij : de qua nos ad e'm V i -
S.Toruilus, f w m \ ) m v i l Marcij. tam xxiv Augufti.
S. Secundas, | S. Birgitta vidua refertur hoc die a Francifco Maurolyco &
S. Felicitas J Conftantto Feluio.EtJi alio die mortua.colttur nunc tamen
. . . -^Epifcopi Martyres in Africá. Galt- y i n Oótobris.
S.Vindemialis, ^ fin, M o i a n . C a f í ü M s . M a r t y r o l . S.Hie. S. Brígida, O Virgines Martyres, S. Kiliani Duciífilia,
S. Eugenius, ^ ronjmi. Nos cum Martyrol. Román. S.Helena, ^ S.Vrfulacognata.Colonucolunturhocdie
S.Longinus j
S. Sapientia 3 j» ¿de SS. loannü & CorduU , v t i á&fk
Giü&.fiue Gifela , foror S. Henrici Imp. vxor S. Stephani, dim Gelen'm efl auftor.Nos de Os agenm xx i O i l o b .
water S. Emerki, Rungar'u Regina referturtcum Sanótac S.Tryphon Martyr cf/e^rd^r hoc dieaGrdtcü in Meno-
titulo, hoc die in M S . Kalendario B w t d i f t ' m . Aft ab H«- lopo é1 Menaü^aFerrario ítem, GakfinioMolano, Cani-
gone Menardo, Terrario,altiffa vn Maij. fio,&quibufdam L a t i n ü M S S . e x t a t ^ t n Smio Vita hoc
S. Reftituta, Virgo Martyr Carali in Sardinia. FcrM- die ex Metaphraíie. Nos cum Martyrolog. Romano de eo
riusinginer.Catalogo SS.qui Kalendarium citat Eccl. Ca- agemus x Nouemb.

D E S A N C T I S M A R T Y R I B V S

C E C I L I O E P I S C . E L I B E R I T A N O

E T S O C I I S , I N H I S P A N I A ,

I.B.
Commentarius hiftoricus.

jf i . 5 . C £ c i l i u s a n S. l a c o b i difcipulus. vt infrk dicemus.

i Hos rtrum Hifpanicarum feriptorts S.Iacobi Maiorii F
I.5ECVLO. I Dibus Maijcelebratur natalís fan- Apofiolt difcipulos tradunt fuiffe; v t i é recentiora quadam
I , FEBRV. ¿torum ConfeíTorum Torqua- Martyrologia.lta MS.F/oMrmwiNaralis fandlorum Con-
tijCteíiphontis.Secundi, Inda- fcílbrum Torquati, Cteíiphonris, Secundi, Indalecij, S.lacoht
lecij.C^cilíj, Eíicij ,Euphranj; Caccilij, Eficij, Euphrafij.-qui fuerunt difeipuli S.Iaco- M**0**4
qui Romas á fandiis Apoftolis bi Maioris, & áfanólis Apoftolis Epifcopi ordinati, ^;^"rj
Epifcopiordinati, &adpracdi- ad Hifpanias direíli funtjvbi Chriílum cuangelizane- difeipuli.
Hijpania. candum verbum Dei, ad Hifpa- r u n t . Franc'ifcm M a u r o l y m & Conflant'm Felicm tfla ha-
rum Apo- nias,tunc adhuc gentilierrore implicatas.direélifunt. bent : I p í o d i e memoria nonem difcipulorumjcxqui-
ftoltfepte, C u m q u e d í u e r f i s vrbibus cuangelizaíTenr, & innú- bus Torquatus Gadium, Cteííphon Almeriae, Secun-
meras multitudines Chrifti fidei fubmgaíícnt , T o r - dus Abylaf, Indalecius Vrcij, Cascilius Hcliberis, He-
quatus Acci, Cteííphon Vergij, Secundus Abulae, I n - fychius Carihcfiaí, Euphrafius Turtis luliae, Epifcopi
dalccius Vrci, C^cilius Eliberi, Eficius Cartefse,Eu- fuere. Quos lacobus Apoftolus.Zcbedxi filius, ex H i -
phrafius Eliturgi, quieuerunt. Ita Vfuardui\cuicongruit. fpamá Hierofolymam fecum duxerat: & qui lylagiftri
Martyrologium Romamm & alia pleraque. Breuiüs vetus ab Herodc perempri corpus in Galiciam retulérc : i n -
Romanum a Rofvveydo editum: Torquati, Ctefiphontis, de R o m a m p r ó f e ¿ t i , á B . P e r r o ad prasdiftas vrbes dc-
Secundi, Indaletij, Cscilij, Eíicij, Eufraíijjqui Romas ftinati, vt Calliílus Papa feribir. D ú o autém reliqui
ab Apoílolis ordinati funt. VVandelbertus quoque i n m é - huius Apoftoli comités, Athanaíius Se Thcodorus, in
trico Martyrologio eorum ita meminit: Hifpania reiiílijiuxtaMagiftri íepulchrum apud C o m -
Pontíficesfeptem Hefpcriam í i m u l l d i b u s ornanr. poftcllam tumulati iacent, vt in epiftola quadam S.
Fuftüs de iit agunt Beda vulgAtus, Adot Noíkeruit & alijt Lconis legimus. Ab his p i i m ü m in Hifpaniis Chrillia-
 D E SS. C . ' E G I L I Ó E P . É T
A n x fidei dodrina propagara e-ft. Eademferefcribit Ga-
íeJimuSiMji quid S.CieciUum videaturprins ceterü Epifcopimi
ordinAttim ajferere: itit hjbct. In Hiípania íanótorum
Confeílornm Cscilij, Indalencij, Euphraíij , Secnndi,
Torqnaci, Hefychi), Creíiphontis, Arhanaíij & Theo-
don. E qinbiis Caecilins B.Iacobi Apoftoh diícipulus,
ab Apoítolornm Principe Petro Epiícopüs confecra-
tns, EhberirnnaE: Eccleíi^ prasfuir. Reliqni item.vbi
ex vrbe Hierofo'yma in Hiípaniam eiuídem S.lacobi,
qaem Herodes Agrippa necárar» coipus expoiranmrü
inds Romam profeóti, Epifcopique ab eodcm fadij
ad Hifpaniam , gentium íupcrüinonibus ímplicitam
mittuntur. Vbi Indaienritis Vcrgitanae.Torquarus Ac-
ciranae, Hefychius Cath'efíanas, Secundus Abyiano:,
Cteripbon Almerianx, EnpHa/ius Elitorgenfis ciuíra-
tis epifcopatui praEfcóhis, é tenebris jngenrem mqln-
tudinem, pro fuá quiíquc regione , ad afpiciendam
Eiiangélij lucera, renocauir. Ab illis irem dnobus A -
thanaíío cS<: Theodoro , oui ex Hifpaniá numquanl
difcelTerant, in multas illins pronincia; partes C h r i -
ílianx religionis difciplina propagara eft.
5 S. lacobum Apojiolum W p ^ n x ^ m adiiíTe, & ibialí-
quosadfidcm conneitiíl'cí, Ecclefiarnm illins prouin-
c i z rraditio cft; vü dtchurin Breuiarij Romani Lefitombiis,
eiiufeílo die, xxv Uili*. De difcipulü eim non eadmfcripto-
g rum fementtacfl : alij ijlbic t h eo commfo's, alijeo, EuaHgehj
propagandi caufiá, ab eo duelos tradmn. Pr'icrem femenium
atf eoiflhic tuetur MauTcljctts in elogio tam relato. Et Bre'uiamm, poji
eomer/i, ea ^ a t t u l w m , fubdit: Ex quorum numero fe-
pcem portea Epifcopi á B. Petro ordináti , in Hiípa-
niam primi diredi funt. Lucias Marineits Siculus de reb.
Bijpan'u üb.j.ln Hifpaniá D.Iacobus é Galléela prduin-
ciá nouem difcipulos elegif; quorum feptem, duobiis
eüftHie- aliis in Galleciá s praedicandi caufsá , remanentibns,
tofilyma cnm eo Hierofolymam perrexcrunt: qui corpns eius
Jecutt, paffionem per mare in Galleciam deportarnm.Ex
quibus, vt idem Calixtus & B. Hieronymus feripíe-
runt, nonnnlli cúm B. lacobi corpns in Galleciá fepe-
liíícnt, & Romam fe contulerunt, & ab Apoftolis Pe-
tro & Paulo coronis Epiícopalibns ornati, ad pra:di-
candnm Dei verbum inHifpaniam,adhucerroregen-
tilitan's implicatam, mifii fuere: qui fuá prardicatione
innumerabllem Hiípanorum mnlrirudinem ad C h r i -
íli cnltum connerterunr. Joannes VafaUi in Chronico rer.
H'ifpanicar.D.hcobus Apoftolus, filius Zebcda:i, in
Hifpaniá praedicauit Euangelium C h r i f t i , & in tota
prouinciá nouem dumtaxat ad fidem noftram con-
uertiíTe dicitur.Quamuis B.CalixruSiin epirtolá Tranf-
lationis ipfins , dicatillum plures habniíTe difcipulóá)
fed duodecim fpeciales, quorum nouem, dum adhuc
C viuerct, in Galleciá elegí fíe. & paucis interieftü: Apo-
ftolus vero, duobus difcipulis in Hifp3niá,pr¿dícatio-
nis caufsá, relióiis, eum reliquis in ludasam rediit,
pauüo infemu coinniemoratá Apoftoli c&de, & m p o r ü illius
per e(^¡íem difeipuíos car ata in Galleciam tranjlaúone, eosait
inde Romam profedos, atque ab Apoftolis Petro &
Paulo infulis Epifcopalibus ornatos, ad prexdicandum
verbum Dei in Hifpanias iterum miíros,& ibidem pro^
Chriíli fide, quam prxdicabant, martyrio affedos.
Enumerat deinde nomina e o m i h é r vrbesin quíbm ve! fedem
• Epifcopalemcoílocanwt , velfuorum Uborum metam adepti
funt. De S, Ucoh't pradicatione, & corpore in Galkciam de-
portato, acfub noni feculi initium, ñlphonfi Cajii tempeúbm,
reperto, agemns a i xxv ittlij\ vbi & eiusmiracula a Caílifio
í l Papadefcriptad¿tbimus,&LeóniilÍl Epiflólanhqu&paf-
j i m citatur, expendemui.
vno/eeor- 4 Triplicem h d e i n u s T r a n j i a t m ü S.lacobi hífíoriam :
pm eiMiy ¿¡fcipulos, ^ qmbusin ñtftianiam deuettum eft eius cor-
pus, Htlpanosajfmtfutjf^aut etiam infuiatur. Prima, cuitis
hocinmumeft, Nemo purer quod íit ifte lacobus, qui
rum. co^nominatur Alpha:i é c . Rtpugnat ómnibus M a n y ó l o -
gtii, & HilpamenfibusbiftoTíü , f«wi «ií : In codem etiam
)or,o(m(juo condttumfuaat Apoftoli corpns) tres difeipu-
Tom. I .
S O C I I S M M . I. F E B R V A R I I . j
íorum eius, quorum nomina funt hice , Torquarus, Avcrp'.
Theíifons, Anaííafius, fortem requicfcendi cum dile- RBI.B.
d o M.igiftio haberemeruerunt. Alij vero Hierofoly- D
mam reueríi. h x c q u x dcfcrípíimus, & píura alia.quae Eorum
brcuitati ftudentes omiíinuis, in fandá Synodoveri- q»«fdam
dicis relanonibns enarr«uerunt. i n altera Karratione, ruTí™
qua bií verbúincboatuf', Poft Paíííojiem Saluatoris N o - j
rtr;, eiufdem reiurr&dionis gloriodlltmum tropxum, ro[olyma,
mirabilerTiqne Afceníionem nulU dtfcipuhrum Apo-
floli nomina exprir,¡íii}¡ur;illud fclum fubfviem babeturiTrcs a^05 aP!**
autem Magiílri pediírequi, pro illius reuerenriá, dum " ^ 1 ' " ^
fummo cum sífedu ad pi jefatum fepulchrum peruigi- J^¡¡( a¡¡-¿(:
les & indefinenter vígilarent, definito dubiae termino
vira:, natuiíE debitum perfoluentes, felici exceífu ípi-
ritum cxhalarunr,csloqueanimas gaudendo intule-
runt.
5 Terüa extal in Bibliothcca Tloriacenji loannif Bofcij, ¿
veteri quopiam Eloriacenfi(cenobita ante armes fexcentos , vt
cenfet,confcripta, hoc exordio: Spiritum f i n d u m Paraclc-
tum per os Dauid Propheraj dudum prselocutum fuif-
fe nouinnis. Iri hoc non lacobi fnijfe difdpuli dicuntur, ñe-
que abeo, aut Ronidí a S. Petro, ordinaú Epifcopi, fed Hiero- alij Hiero-
foljmis ab Apoflolit \ itaenim dicitur : C ú m rorus mun- f ^ v " 1 ^
dusJugo dazmoniaca? feruitutis tenéretur dcpreííus,
tenebnfque ignora^tíéfú^cilet obcaícatus, Sandiííi- ^'f"?05*
d i Apoftoliiiuxta Domini faluatods cdidum,eum á
perfidia fuá fquallore erticré cupienteSjVniueríís munf
di partibus,in fide Chriíli fortiílimos & lege f a n d á
dodiílimos, euangeüzare Díuini Verbi gratiani , d i -
rexerunt viros, Vnde fadum eft, vt prudcntiflimunl
omnique, milicia fpiritali i n í h u d u m eligerent virum,
Cteíiphontcm fandiíiimum , quem ordinaneruntE-
pifeopum ; adiundis ííibi Coepifcopis fociis i n h o c
opere faris ftrenmííimis. H i Miíli Domini, ad Hifpa- mifíofy \n
nias delegantur: quó barbara!gentis faxea corda, vn- H'J}ant0>
gninefandi Spiritus delibura, moilcfcerent, gratiam
Chriíli fufeeptura. Qui veriflfmi & redíllími Chrifti
famuli iniundam íibi príedícationis gratiam ocyús
implerecupientes,nauali e u e d i o n e i l l u c p r ó p e r a r e f a t r
agunt, Aprará itaque naniculá , Se q u x ü h i videban-
tur, neceílariisimpofitis, fubico D i n i n ^ díípenfationis
m u ñ e r e fibi collato, conülium ineunt, v t c o r p u s í a n -
d;7íimi lacobi íecnm d e u e h é r e n t : qnarenús, dum ípfi corpm A - :
pradícationísofficío (bllicítíiis intenderent, í a n d o re- tDftcilíc^
fplendente miracu.'/s Apoftolo.eíFera! nationis homi- $
num mentes.ad bapnímatis ndem í u í c i p i e n d a m p a u ! - ^ ^ ^ ^ '
latim manfuefeerent. Q^od & fadum eft, vt patefa- tionM.
ciuni:fequenfia. Etením B.Ctc/íphon cum fociis, ad
fepulchrum properansgiorioíi Apoftoli, cum ingenti
deuotionis honore & tremore , ína.'ftimabilis pretij F
pretiofíffimam margaritam,á loco térras humili fuftol-
lenres, cum magno & fpirituali gandió,in hymnis pías
iubilationis conlaudantes D o m i n u m , decenter i n
naui compofuerunt fiiá. -J
6 Verum nobisprobabilius videtur , SS> Ctefipbontem,
Torquatum, CMilium & [ocios, ñeque in ludceáabdliü Apo-
íiolis, ñeque in Hijpaniá a lacobo Epifcopos ejfe confecratos: fed,
vel ab hoc ibi conuerfos, vt babel Breniarium Romanum, & .
citati ante Auflores j acfm .? qüofdameorum , vt Ronianü
nuncupatos nommibus, ¡ta & Romana flirpe oriundos fuijfc>:
velcerte e Romano Clero delectas, ordinaiofyab ApofleUí
Petro & Paulo Epifcopos, & in Htlpaniam mijfas.
/ . ZJ. An Spijcopi in Hiípania ordi-
nattdS. lacobút
7 K T Eque magnopere commouere quemquám debet Hi-;
¿ - ^ fpamenfeCbronicen, quod ab homme diligenti, fed ••
tenuií ioclrinii ac.iudtcij, fuperionbns feculis colleclum, teme- Jt'^^
re nuper viro doflifimo Dextro adfcriptum, Ui eo Chronico C^f°™c^<
multa de S. lacobo nurrantar, qu£ ahbi ( f i t a n ú id videbi- ^ ditii.
tur) expendemas; íwc tranjfcrihemuspaucula.qiu ad eius \di- tur,
A 5 fíipalosi
 6 D E SS. C E C I L I O
A r c t o - fcipulos, tu noniitíAt'tm>quo de hic agimus, ad Cdc'tlium perti-
K l I B' . nent. l u ergo fcrlbtt adannum Chriftt xxxvi. cum Dextri
¿tatenequegensvlla, {nedum Hl^nma^Uis, adhuc multü pjift
feculií JEras fuas vfurpauit)mque Ecclefia,annormn epocham
per Ipatium dufium ab ortu Chrifltfigmtet, fed per Confu-
ks. Atfuerit Dexterra!4ftor primas IUÍUS m o r i f , quemnunc
tmmus-y i t t t e r t é h a b e t illud Chronicon: A n n o C h ñ d i
x x x v i . Hifpania prima pioninciarum mundi, poíl Ga-
lilaeam, ludsam, & Samariam, inpartibus Occiden-
tahbus Chrifti fidem amplexaeft : eiufqne gentílicas
ad fidem conuerfafuit.verae piimitiae ceteromm Gen-
t i l i u m . N a m & lacobus fandus Apoftolus, Zebcd^i
S. lacohui fi'lus' peragratisvrbibus HifpanisE, multirque eredis
Eptftwpos Eccleri¡s,& Epifcopis creatis ex adueniSj Perrum Bra-
i» Hifia- carie primura reliquit Epifcopum^c templum vel ora-
niáordi- torium Beatae Virgini, exeius iuílii, pra;fentiáqueru-
níit percolumnam.Cajfaraugufta? erexir. Multa quoque
miracula patrar, virrute vero fermonis feroces Hifpa-
norum ánimos ad fuaue CKriíli iugum adducir. M u l -
lí ibidem ludan conuertuntur ex x n Tribubus tranf*
mígratíonis ex Babyloniá, quibus de ibi tune predi-
ca u ir.
8 Anno x x x v i i . Muiros etiam difcípulos, p r í c í *
p puos aucem numero duodecim, more Apoftolico, i n
Hiípaniam fecum porrat.-fcilicec Epifcopos^aíílium;,
Pium) Athanafium;Maximum , Chryfogonum Pre-
sbyteros;ThcodorumsCaecilium > Theíiphontem, I -
fcium, Caloccrum Le£lores;Torquacum Exorciftara;
& Secundum,Indalecium,Euphraíium Oftiarios.Ex
mugno his Baíílius fucceífit Petro Bracarenfi : Athanafíus fuic
numero: primus Epifcopus Csefarauguílanusj Pius Hífpalenfis.
Altos etiam S. lacobus creauitEpifcoposjalterum Ba-
íílium, qui primus fuit Cacthaginis Spartariae Praeful ;
Eugenius Valentíaí, Agathodorus Tarraconeníis, EI-
pidius ToletanuSjEtharius Barcinonenfís.CapitoLu-
ceníisj Ephrem AfturiceníiSsNeílor Palentinus, A r -
cadius luliobrigeníis. Omnes hi ex profugis íunt, 6c
in hís ómnibus vrbibus, & in aliis Hi/panía, mira ce-
Icritatc, S. lacobus praedicauir.Pofteá Caloceruspro-
feótus in Italiam, adha:íiit Apollinari Rauennatum E-
pifcopo, & ab illo faótus Presbyter fucceífir Marcia-
no, & fa¿lus eft Epifcopus centenario maior, v¡gens
tamen. Septem alij á B.Petro creati Epífcopi ad Hifpa-
nias remittuntur
9 Anno Chrifti X L I . Impíetá honorifícélegationc
fuá) ac rebus HifpaniíE fanftiílímé cornpoíítis , reli-
¿taque Ecclefiá Theodori cura:, qua: de Columna d i -
citür , quam Beata Virgo íuá praefentiá fofpitauerar,
C beauerat, & c o n f e c r a u e r a t v b i & praeclaram imagi-
nem fuam reliquit, (quscaeleftis a»desexeo tempore
fidelíum deuotione frequentatur) lacobus cum lacry-
l i e u f a * 1 ' m^s ^^Panorum hierofoiymam reuertitur. Rcdíens
Brúdnias: ^cobus Gallias inuiíit,ac Britannias, ac Venetiarum
oppída, vbipraedicat; ac Hierofoiymam reuertiturjde
rebus grauiílímís cófulturus Beatam Virginem & Pe-
trum Anno Chrifti X L I I S. lacobus praedicans
acerrimé ludaeis ( priús interfuit hoc anno confecra-
Hierofoly tioni aedís facrae Nazareth , in quá Virgo Ücum con-
muocctdi- cepit, prazfentibus nonnullís Apoftolorum ) fuccifo
1ítr: capíte , ab Herode, recens Hierofoiymam reuerfus,
nobile martyrium xxv die Martij glorióse pertulir.
Difcipuli S.Iacobi,Dei monítu, Virginiíquc confilío,
cerpui m corpUS Magiftri loppe in ñaue deponentes, Iriam Fla-
vfhitur uiam GallíECiae ciuitatem relici nauigatione peruene-
runt. Altarefuperfacrum corpus erigunt, (Scmorefa-
cro Bafilius, Athanafius, Chryfogonus, Agathodorus,
Elpidius C qui nuntio accepto de corpore fui Parentis
in Hifpanias allato, mox Iriam aecurrunt j facrant &
Apoftolo dicanr. Anno Chrifti X L I I I . Sepulto corpo-
fepteeiw re facratiffimi Magiftri, Torquatus, Theííphons, CÍE-
di/ejpt*lir ciíjusJfciusjSecundus.IndaieciuSjEuphrafiusRomam
SFITO* P e t u n t : & á B.Petro confecrati Pontifices, ad me-
facli. ridianas H i í p a n i s partes, feilicet ad Bacticara littora-
EP. E T S O C I I S M M .
lem reuertuntur Anno L I V . Ccecilius Iliberi & cir- J )
cumquaque prsedicat, & mirabilem fe prsbet, do-
d r i n á q u e populos fibi commiflbs in timóte Del ac f i -
de promouet.
10 H<ic,quifquüiüe fuit, qui t h A p f o d i a m i ü m Dextri-
tiam, minime dexter, c o n f a r á r m i t . De S, lacobt in Etjpa-
niam aduenta nolumus modo difputare \ necpopulorum illa-
rum comellite traduiomm , qu& maius longe hábet apud nos
momentum, quam iüius feriptorü ajfertio. Demus antiquam y¿í/¿/e
iÜamluddorum, quam a í i r u i t j n tlifpaniam tranfueftionem, pifiopu*
NabucÍJidonoforis aufpiciü faftam, quamne Htfpariü q u i d m i^obo
ómnibus prolixa fuá dtfputatione framifeus Bniarius Dextri crcit*unon
Comtnentatorperfuaferit. Sedquücredat tot aS. Ucobo or- * '
dinatosin H'tfpamá Epifcopos, tam exiguo quo illicfmt tem-
poreí QuU, quod luliams Vetri in Cbromco fuo nu. 5. fcribit> n*mS F*'
metropoles eum diftinxiílc ? Pojfunt quidtm gloriar i Bra- ' ^ ^ ^
ibarenfes Vetrum f i b i , primum Antijlitem, ab Apoftolo da- ^
u m : nempe fidei Doftorem; quem poftea Petrus Apoftolorum jípeft. di~
Princeps, aliufáe m s auftontate, per annos complurts proba- fcipultm
ta virtute , & fidei dijfeminanda indefejfo ftudio, Epifcopum
crearit* Quidiquvd viri nonmllieruditi, & quidem Lufita-
m J m U f a f i a lacóbi mentione, abfolute Petri Apoftoli diftir
pulum Petrum illum pr&dicant ? itaftue Didacus de Kofario
atiftor, (iue Stephanus Sampayus interpw Vit& S. Gonfalui
Amarantbiio.lamt.cap.i.nu.}. Brachara Augufta, totius ^
HifpaniíE Primas hodic cernitur, qua: S. Petrum,Apo-
ftoli Petri difcipulum, primum raeruithabere Pafto-
rem & Mattyrem. Sedpleniás de hoc Bracbarenji Peno
agemus x x v i Aprilü, vbt & f a b e l U m refutabimus > quam
recitat Biuariusy quvd faerit S, Pria Prophete ac Martyrts»
de quo Uremia 16. agitur, filius, cumq^ altis ludáis in Hifpa-
niam deportpus, atque ibi mortuus, ¡ed demum fexcemü f e ü
pojlannü a S* lacob$ reuocam ad v i t a m , & Epifcopusfa-
tius.
11 Inquiremus alibi quoquetnum Hifpamarum Epifcopifut*
rí«í Bafilius, Eugenius,Elpidíus, Agathodorus.Ephre-
mius, Capito, JBtherius, quos Martyrologiam Romanum
referí rv M a r t i j apud Cherfonefum martj/m coronatos, i n
Hifpania Dexter. At Menaa G m o r u m v u Martij, memo-
rant ab Hermane Uierofolymorum Epifcopo mijfos, Diotletia- ....
niImp* temporibus, in Taurofcythiam Ephraemium, Bafi- x l u t i e a
leum Cherfonam: hoc veroabtmpiü interfe¿lo, fubmijfos En- cherfom*
genium, Agathodorum, Elpidium ; Os quoquepalmam fo dtupoft
martyrijajfecutü, A L i h t ú u m mijfum, qui Conftantini edi- vixért,
¿lo coercen religionis aduerfarios curauit, a quibus ipfe quo-
quein itinere interfeólus eft-, datuf^Cherfonenftbus Epifcopus
Capito, ^«í \ i K a l . lanuarij vttam fintuit. Hac plurtbus "*
Mí«i<í;fjtt<«Ncftorem ^ Arcadium T n m y t h u n t i n o -
t u m aiunt Epifcoposfuijfe, atque in pace quieuijje. T r i m e -
thus, (^juvjOáf, vteft apud Ptolemmn ¡ib.<). cap.14 aftin ^
Wotitia Ecclefiaflica, quam Carolusa S. Paulo ex codicibus
Vaticanii edidit,'rti[A.t]ú¿v¡uy)mmirüm jwAíí.Trimethun-
tiorum víbs,ficut & Mema habent, 'ETjíffKomt i t i p u -
QZVICÜV. I n altera vero Notitia, quam idem e Bibltothecá Re-
gis Chriftianiftimi accepit, appellatur ^ i ^ o v g , T t i m i -
thus) vrbs eft Cypri. Vt nonfacile fit comtcere, cur ad Rlfpa-
niaípertinereeos exiftmarit y qui Dextri Chronicon procu-
dit. Qutdquhdmtabulu Epifcoporum Htfpanͣ, quas confe-
t i t Eranttfcus Padilla, ñeque inter Afturicenfes eft Ephrem,
ñeque Bafilius inter Carthaginenfes,nequeinter Lucenfes Ca-
pito, ñequetnttr Barcinonenfes ALthenmjgnotusidem quo-
que Hieronymo Paulo BArcinonenft, v t i & Francifco Pífano
Elpidius Toletanusl Et diferteajferit Breuiarium Toletanum,
S. Eugenium primum faijfe illius Sedis Epifcopum,
11. ^ u a m illa detnde ridicula & violenta verborumiftius
Chronicímterpretatio apud Btuarium : Multos difcipulos ^ j ' * m
in Hifpaniam fecum v o n z u mquit Chronicon. Q u o r u m ^ í 7 1 " 0 *
verborum non eít leníus, au tile, eos omnes in Hilpa- tatort, tan
niam deduxifie , quos nimirúm anre accefíum adi- prahta.
pfam conuertifTet.hoc enim verum non eft; fed eos in
Hifpaniam, hoc eft intra Hifpaniam, ab vna eiuspro-
uinciá ad aliam tranfeuntem deduxiíTc. Idem Chronicon
(«w duodecim praecipuos k í í í i diícipabs inumeratr
tmmm
 I. F E
A m n r n o quatimdecim m f i c t t , vt viriere hic ejl nu. 8. OuAht
á m d s Ucobt iier, vt dum tn luddam parat r m t ú , C h r i j i p a -
remem omn'mn myjlermum no/ira rdigionU appriwegnu-
7tm> & Petrum collegtj Apofloltct Pr-sfidem, confülturus, in
Galltu B n t a n n i a f a e x c u n e r í i ? Mijfaiñ fació incuriam fine
(ommematoriffnu typographh dum Vénetos Armonios m O -
nentah Gallta lecat, qut fere ommum máxime occtdui funt.
13 Ommmn velfohdtfimé promntiauit, vel prudentifii-
M t r h n s . me dubitauit, de S. lacobi prtdtcatione & difápulii, lottnnes
iudicimn M m m a nofler Itk^.de reb.Hifp.cap z.ita fcrihens: lacobus
des Zcbedsi hiius, cognomento Maior, ludasá atqueSa-
tpr&Ji. 0bjns jn Hifpaniam venit3vHn5tore l í i d o i o . N o -
uacjucmeaprouinciaEuangeiJj Juce propngata) Cas-
íarauguftx Virginis Matris nomine, eius monitu,tem-
plum conítrudlum eít3 vt perfuafio homintim ab anti-
quo per manus duóla confiimat; nobis receptas opi-
niones mouere non eratanimus. Sed ex Hifpaniá ta-
men Hierofolymam ctim reuertiíTet, quam ob cauf-
mdrtyrio, íam incertums in eá vrbe ab Herede Agrippajregnum
ludaeorum recens á Claudioacceptun) gratoanimo
cupiente aufpicari, inteifcdtns eft anno falntis qnadra-
geíimo fecundo, v í a Kalcndas Aprilis > quando per
eos dies ludan azyma celebiarunt: tempus á Luca ía-
cobica'di deíignatum. Corpus á difcipulis fublatum,
B nauique impoíitum,,ad íríam Flauiam in extrema Ca-
tranjln- I z c ú ( t i oppido hodie Padrono nomen eft) conftitic,
tionti ad odauum Kalcnd. Augufti. Vnde, quo anno incer-
rum,íed trigefimo tamen Dccembris die , Compo-
ftcllam migrauit. Secundi (k tertij diei memoria an-
niuerí'ariácelebrirate,tocáprEercrtim Hifpaniá, coli-
tur. Nam menfe Martio,qiio tampore occifus eftjie-
iunij Chriftiani fquallore íituque oceupatis ó m n i b u s ,
i u d u m líetitiá mutarc non eft Patribus vifura. Annum
- circiter o d m g e n t e í i m u m , Rege Alfonfo , qui didtus
inuenúo- eft Caftus, facrum corpus diu obliuíone obrutum.cae-
ne, lefti indicio eft inuentum, cultumque templo dicato,
vtieo locoexplicatur. Auóla religio eft, edm paullo
mirncnlií Ramiro Regi ad Ciauigium de innúmera barba-
rorum multitudine vidoriam conceííic, & Chriftia-
nos grauiílimo tributo liberauit, ex quo centum le-
¿tiflimas virgines quotanms Mauns tradere foliti
crant. Vndecoeptum eft fub confliótum ¡n beliisno-
tulm men eius patrormiumque implorari ; & voti rea H i -
fpaniá faóla eft ex íingulis iugeris pendendi modium
frumenti quotannis D. lacobí templo Compoftella-
no. Morcm hunefepé alternantem Romani Pontífi-
ces faspe ctiam reftituerunt datis diplomatis.
14 Paucos fe diícipulos D. lacoboadiunxiííe, quo
tempoiefuit in Hifpaniá, fama eft. qui plurimos, no-
Q uem numerant, Petrum Ebora? in Luíitaniá Epifco-
¿ifclpulU, Pum 1 V10 cll,0 norinulli Theíiphontera fubftituunc
Praefulem Bergitanum, quae vrbs non procul Almeria
íicaerat; Caecilium Eliberritanum, Eufrafium Illitur-
gitanum.Sccundum Abulenfem, Indaletium Vrcita-
num, ( Verga oppidum eíTe creditur in Vafconum
confinibus) Torquatum Accit3num,id eft,Guadixen-
fem, Hefychium Carthefanum non procul Aftuncá;
Athanaíium demum &:Theodorum, facri íépulchri
(fiefamafert) cuftodes. quorum ibi fepulchra dextrá
qms alija laeuáque monftiátur. Sunt qui hos omnes Roma á Pe-
ss. Petra tro & Paulo Apoftolis amandatos in Hifpaniam pu-
^ p*ul.0 tant, gratiá Euangelij promulgandi. Proríus qui hifto-
Roma tn . r r • r~ iri i
Hityama ri;im antc qutngentos rerme annos ícripht relagius
tnijfos x»,,. OnctenfisEpifcopus, lacobí difcipulos facit Caloce-
lunt, rum, Bafilium.Pmm, Giifogonum, Theodorum, A -
thanafium, & Máximum. Nos, quoniam rerum an-
tbfemhtl tjqUjtas certamfcriptioniderogar íidem , liberum le-
pronuttat. judiciurt de tora hac re relinquamus. l U c Ule (vi
de eoMta occafme pradiut Baromusto.S.ad 4».688.««.3.)
veritatis amacor, 6c pietacis optimus cultor, qui eru-
dito ftylo poftrcmam manumappofuit rerum Hifpa-
nicarumhiftoriac. Verütn fingida, q í u híc ab co diciintur,
ntíjue calíalo noftracomproba ¿Turnar-
B R V A R I ! . 7
gumentu infirmare. Lheat de quihits homo llifpanusdubita- A v c r v -
uit, ea non vndequaque explotatiftma cenfere. ^B*
D
/ . 111. S. Caaliíís t ¿ foáf Spifiopia SS. T e -
tro O4 Faitlo m Hijpaniam mjffi,
15 \ y í AríinusCariílifis lib-z. A n n a l . a d x L v i Chrijii
nttpli fcnbit, fallí eos, qm SS. C<tcilutm,Ctiftphon-
tem ac foaos arbttrentur a fanftis Apoftolis Petra & Paulo S Ctcilim
in Hifpaniam miffos: cüm ñeque tune Ronu ejfnt Paulas, ne- & a l i j E -
quetlluc ante L v m Chrtfii annum venertt; & m o ad Pe- ^ g 0 ^ " * *
trum, fupremum Ecdefu caput, propne fpeftaret* Apofiolos & f0igor.{^
pr&cones d o t i r i m c d t f u tn prouincias ablegare: ab hoc igttur «^z,
in Hifpaniam miffos feptemiliofy veluti rerum Uifpanicarum
magií peritas. Ita tradere Maurum Caftellam Pmerium &
loannem Vaf&um. ¿fferit i d Cafiella lib. i . h i f t o r k S . lacobi
(ap.11. Sedmtrummnefl eum, ac recemiores alios,ttafenti~
re, qui Chronico D e x t n certam confiarefidem velmt\in q i m
anno Cbrifti X L I I I fepulto in GalUcta S. laccbi Apoftoh cor»
pore, Romam petiiffe V l l v t r i i l h narrantur, d ^ á B . Petro
confecrati Pontífices, ad mendianas Hiípaniíe partes
reuertiífe. Magú vero indubitabile ideenfent', pcfíquamex
laminií, in nefeto qua fpecu circa Granatam repertu , áidtce-
vunt, fecundo Ncronis anno, eo tpfo quo Romam capúuus ad- E
duólusefl Paulus, martyrium fubíijft Caalium ac fictos: At
nos de martyrio infra q u á w n u s .
16 loannes Vafeus (quem Carilltus citat veluti f t u ftiffra-
gántem fententidL, de Epifcopü w Hifpania?n mi^ü, quos d t x i -
mus, anttquam Romam adueniffet Paulus ) dijerte ab Apo- kS.
ftolis Petro Sí Paulo infulis Epifcopalibus ornatos, ad P*"!*»
praedicandüm verbumDei in Hifpanias iterummif-
Cosfcribit', Vti fupra retultmus § . i . n u ^ . vbi & L M a r i n e i Si~
culi verba reciíauimus iáetn ormino affirmamis. Francifcm
Tarapba de Regtb* llifpan. idem refert^ed Paalum citius f a -
cit in Hifpaniam Viniffe-, ante Ntronii imperium, quod anti~
quU ómnibus* nefeio an m n aperté Afiis Apofiolorum a LUCA
defcriptiá^duerfMm.ln Claudio ita feribiti lacobus Maioc
Apoftolus Domíhi his temporibus vniuerfam praedi-
candoperagrauit Hifpaniam , in quá nouem tantum
conquifiuit difcipulos Paulus Apoftolus Domini,,
vas elecbonis, per hoc tempus mulris vrbibuspera-
gratis, in Hifpaniam prasdicandi gratiá nauigaíle, ve-
nienfque Narbonem muiros conuertiífe , puratur.
Tum de S. Cecilio & feciisin Retoñe ifta babet: Torqua-
tus quidam, Caecilius, &c Euphraíius.fandíífimi C h r i -
íli Confeííores, & ipfi vno die hoc tempore apud H i -
fpanias, mandante Nerone, martyrio coronantur. Hf ^
autem omnes ab Apoftolis Petro & Paulo Epifcopi
apud Romam ordinati , confertim ad praedicandurn
verbum Dei Hifpanrs infidelibus fuerant direóti. í/<i
ille. Ñeque iidem fint necne, quos lacobus antea conuerterat»
exponit. Fatetur Mariana §. fuperiore citatus, effe nonnullos,
qui hos omnes Roma á Petro &c Paulo Apoftolisa-
mandatos in Hifpaniam prnent, gracia Euangelij pro^
mulgandi.
17 Sane hanc receptaín olim, min'me^ mb'tguatH,fuif~
fe Hifpamrum & Ecclefu Romana opimonem, liquido patet
exB.Gregorij V i l Papa Epiílolá 6 4 . ad Alphonfum V t
CasielU & Sanciium I V Aragom<s Reges , qtiamvifmnefi
hk integram dan* Ita ergo babet; Gregorius Epifcopus
feruus feruorum D e i , A l p h o n f o & Sandtio Rcgibus
Hifpaniá aparibus, & Epiícopis in dirione fuá confti-
tuns, íalutem 8c Apoftolicam benediólionem. C ü m
beatus Apoftolus Paulus Hifpaniam fe adiiíTe fignifi-
cet; ac portea feptem Epifcopos ab vrbe Roma ad i n - ex Htípa.
ftruendosHifpaniíE populosa Perro & Paulo Aporto- »iáreutr~
lis diremos fuiíle, qui d e r t r u d á idololatciá, Chrirtia-^"»
nitatem fundauerunt, religionem plantauerunr, Of-
dinem & officium in Diuinis cultibus ngendis often. lEcelefías
derunt, & fanguine fuo Egclcíias dedicauére, v e f t r a ' ^ / « , ^ ^ -
diligentia non ignoret; quantam concordiam c a m r H n t '
R o a i a n á v c b c Hifpaniá in religione ordine Diuiní
A 4 offici^
 8 D E SS. C E C I L I O
AVCTO- ofRcij habniíJétjUtíSpátér. Sed poftquám vefaniá Pri-
a E I ' r c i l l / j n í í l a r u m din pollutum, & perfidia Arianorurn
A dcpranarum, & á Romano rítu (eparatura , irruenci-
ordimmq, ^as priüs Gothis, ac demum intiadentibus Saracenis,
Diu'miof- regnum Hiípaniíe fnir; n ó n í b l u m iTÜgio eft diminu^
fay- ta , yeriim etiam tmindana: funt opes labeFadaríc.
Ojiiproprcr vt filios caiiflimos vos adhorcor & mo-
neo, vt vos, ficut bona; Tobóles ,> etfi poft diüturnas
fcilluras, demnmrameir, vtMarrem renerá vcftram,
Romanam Ecdeíiam recognofcatis ; in quá & nos
' fratres reperiatis; Romana! EccIeíiíE ordinem t k offi-
cium recipiaris, non ToIctaníE, vel cuinílibet aliífe, fed
iftiifS, qus á Perro & Pauio fnpra fírmam petram pei:
Chnftnm fundara e f t ^ fangninc confecraca3cui por-
tee Inferí, id eíl, linguas iia:reticorum, nnmquám praS
ualereporuerunt;íicurcetcra regna OccidAitis & Se»
ptemtrionis, teneatis. Vnde cnim non dubitatis vos
íufcepiííé religionis cxordmmjreftat etiam vt inde re-
cipiaris in Ecclcíiaftico ordine diuinnm officiurm
Q.aod Innocenríj Papae ad Engtibinum diredba Epiíco*
pum vosdocet Epiftola : quod OrmifdíEad Hifpalen-
fem miíTa decrera iníinuant; qaod Toleranum Se
Bragenfedemonftrantconcilia : qnod eriam Epifco-
p¡ vcftri ad nos nuper venientes iuxra conftitntionem
^ Concilij per feripra flia faceré promiferunr, & in ma-
no ñoftrá íirmauerunr..,. Sublunoit mnmdU de excom-
immcAtiomaGcraldo Oíiienfi Epifcopo, cum Rembaldo, U -
t a i n MunlommJimomacum Sedü Ofcenfs iniiaforem....D3i:,
Romae x i v Kal.Aprilis.Indiótionexu.jíi eft,anno Chri-
' fii M L X X I V . Gregorij ptmo nondum expleto, vt cjiít x K a l .
i M A ' t j , l n d i f t . \ i a m o Clmfi't M L X X I I I , Alexandro l l f u f -
feftusfuerit.
18 Conflat igitur b t i m f a n f t i p i m f a p ^
ficií aufioritate, Ptiulum Apoftolum Hifpanias Eaangelij
dijfminatjdi caufíá adiijfe; quod ipfs facturmn [efe fpoponde-
S.Pau¡i4mYatEpiftQ¡£ad Romanos cap. i y tía fenbens: C ú m in H i -
Htfyanm fpamam proficifei coepero, fpero qnod praeteriens v i -
fidiifft, ¿{earn VOs) & á vnbis deducar illnc , fi vobis primúm
ex parre fruitus fuero. Et ajfeuerantiui pauüh pojl: Per
vos proficifear in Hifpaniam. Oupddeindeiferius tavnen
fortajfe quam fcr'tbens¡peraratsum prtftitijfe & hinc patet, &
fvlidéprobat Thúmáí Majfuttusnofier de V i t á s . P a u l i Íib.í$.
cap.j. Vbi & eorum qui contra fenñtinl, argumenta confu-
tat, ac pricfertim qnod a Gela/ij Papa dacitur aucloritatexu-
ius ijia in Gratiám Decreto, zi.qu.i.cap.y verba recitantur:
nonnegiti Beatns Panlns ApoftolnS non ideo Cquod abíir)fcfel-
GtUfiui credendns eft, aur fibi cxririífe conrrarius; quo-
C 111301 C^m a^ ^'^P3005 ^ ptomiíiííet iturum, difpofi-
tioneDiuiná, maionbus decupatus eXcauffis imple-
re non potuir, qnod promifits Quantum enim ipíius
volunratis ¡nrerfuirjhoc pronunr¡auir,quod reuera vo-
luiíTet efficere.Quantum aurem ad Diuini fecreta con-
íilij ('quse.vr homo, omnia non poruit • licetSpirira
Dei plenuSjagnofcere ) fuperná praerermifit difpofí-
tíone praeuenrus. Vbi id folüm docet Pontifex , etiamft in
Hifpaniam non iuijfet Paulus, tamen non ejfe quia
per eum non ftent, quin adimpleret, quod promife-
nec S. rat, vt ibidmhabet úlofia, Atqueita quoque Paulumexcu-
f t t Si Thomaí in Commentmis in Epiftolam ad Romanos.in
cap.iylefl:.}. Vbi tamenvidetur extíiimajje, s. Paulum:tum
Romam captiim ex Sjria duclm effet, pofi biennium oícifunt
ajferunt effe. Aliorumrañonesminus habent momenti. Proferí vero
*vero alij ídem Maffutius , & Sigtfmundui Laurent'm Cremonenfisifí
VitaS. Pauli Italicé edita, plura Sanftorum Patrum tejlt-
mon'u , quibm diferté confirwatur S. Pauli in Hifpuniam
profeflto.
19 Pofieaquam igitur eos gentes, aliquá fortafsü ante%
per íacobum, eiufue difcipulos, luce imbutas véritatié, luftra-
uit Paulus, R o m a m ^ í f l reuerfus] tum demum ab eo ac S.Pe-
tro feptem funt ad eos Epifcopi mifsi, fiue e Clero Romanó l¿-
¿li, fine ab illo ex Hifpania Romam adduftiud enim nufquam
a r l o affirmatur. Hinc refellas licet, quodé Chronico Dextri
fupra retulimtfs, anm Chrifii X L I I I profesos Romam c<éci-
E P 1 S C . E T S O C Í Í S M M .
¡ k m ac [ocios.&Pontífices confiemos a Petro Apoflolo remif- C5
• fos in Hifpaniam ejfe. Venerat quidem Romam Petrus paullo s.Petrtá
ante, vt habet S. Hiet onymus deilluftr. Ecclef.fcrtpt. cap.i fe- Romam
"cündo videlícet Claudij anm, Chrtjti XLII,//>/Ó Claudio 11 & xienir 8»,
i.Clauiíij.
Cétcina largo Coff. aut certé initio fequemii, quo Kalcndis
Tebruarij f u u n d m i l l ' m m p e r i j a m m explebatur, tertio i -
f f m , fecundoj3L.Viteliíjconfulatu.Baron'm \n annit Cbitfii
adfaflós Confulares aptandis biemúo diferepat a ceteris ac
froinde Petrum Rotnatn aduenijfe tradit anuo C h r i ñ i x n v
Claudíj tamen U , C o f Claudio 11 & Largo.Sed nondum tune
komdt Paulus erat qitivenit anm demum Neronú fecundo.vt S.Pauha
in coiein libró cap^.fcnbitS.Hieronymm.Erat ü L v i a n n u s í ^"<>l
kbrifti fecundúm vulgarem computum ; poft Puílioncm
D o m i n i , vt ipfeait, vigeíimus & quinrus : vnde itquet
Chr 'tfti Pafimem mtigijfe anuo receptó lam in Ecclefú epo-
t h í t x xxi. , , , . .
10 Poft biemwmdimijfm ecuftodiá Paulus, per Óall'uíí
in Hifpaniam pro fe cluí e s l , a u t c e r t e a d v r b e s q u a í d a m G a l - ac biennio
lí£ appulijfe ex ittmre cnditilr. Nam deS, Paulo Narbonenfi poflin m -
Epifcopo, qui y.-Áii Martijcolitur , ita feribit B. Ado Vien- f p ^ i ^
nenfisin Itbello defeflimtatibm ApoflolorumNitAlis S.Pau- ^ e r G ^
! i , quem beati Apoftolj ordinarum vrbi ÑarboníE E-
pifeopum miferunr. Quem tradunt é u m d e m ipfum
fuilíeSerginm Paulum Proconíñlem, virum pruden-
tem; á quo ipfe Paulus forrirus eft nomen , quia eum ^
fidei Chrifti fubegerar^quiejueab eodem fan¿io Apo-
rtólo , cúm ad Hifpanias praedicandí gratia pergerer,
apud praefatam vrbem Narbonam relidus, prae Jica-
tionisofficio non fegnirer implcto , dams miracnlis
coronatus fepelirur. Et deS. T r o p h í m o Eptfcopo Arc'á-
tenft { q u e m A p o f t o l i s Romas ordinarum Epifcopum
feribit Ado in eodem libellcí; in Martyrol. vero vocat difeipu-
lum Apoílolorum Pcrri & Pauli) i¡ia habet Vfuardtls a i
xxix D e u m b r ü - . k y u á Arelarem natalis S.Trophimixu-
ius meminit Paulus feribens a d T i m o r h e u m : quiab
eodem Apodólo Epifcopusordinarus , pr£Efafa: vrbí
primus ob Chrifti Euangelium pr^dicandum dire¿tus
eft. Ex cuius fonre, vt Papa Zoíimus feribit, rota Gal-
lía fidei riuulos accepir.j0«4;;/^«rf>« inde non fequitur-¡ip*
fummet Arelatifuiffe Paulu.Verüm id,ex vetuflioritraditio-
ne aut [criptu forte monumentü.ie/latur Ado in Chronico a i
annum Cbri/lt L i x q u i f u i t ^¡eronü Vyita fcnbem.Quo tem-
pere credirur Paulus ad Hifpmías pernenine, &: Are-
lare Trophimum.VienníE Crefcenrem, difcipulos fuos
ad príedícandum teliquittc.De S.Crefcente agemus x x v i i
lumj xxix Decemb.
21 Lubet hic ex S.lnnocentij l Pap£ Epiñola i . ad De~
centium Etigubinum Hpifcopum, a B. Gregorio V i l fuperiüs c i -
tará, munulla, qtid, huepertinent, adfcribere.Data efi ea Epi-
f i o l a x i v K i l . Aprilís, T h e o d o í í o Aug. íepries Se Pal- F
ladio vinsclariílimis C o ñ . f t u e anuo Chrifii c c c c x v i . I / i
t a i t a feribit inter celera : Q u i s enim nefeiat aur non ad-
uertar, i d quod á Principe Apoílolorum Perro R o -
maníE Ecclefíae rradirum eft, ac nunc vfque cuftodi-
tur,ab ómnibus deberé feruari, nec fuperinduci aut
introduci aliquid, quod aut audlonrarem non habear,
a u t a ü u n d e accipere videarur exemplum ? Prceferrim
c ú m fir manifeftum, in omnem Iraliam , Gallias, HÍ-^OWWM
fpaniaSjAfricam arque Siciliam,infulafque inreriacen- Oceiden-
tes, nullum inftituiíTe Eccleíias, niíi eos quos venera- l"2-
bilis Apoftolus Petriis,aur eius fucceííbies,conftiriie TICA Ec-
cleftA, a
rint Sacerdotes ? Aut leganr, fí in his prouínciis alius Petri Sede'
Apoílolorum inueniturautlegitur docuiíle. O u p á C i f u n d a t A ,
non legnnt,quia nufquam inueniunt,oporreteos hoc
fequi, quod Ecclefia Romana cuftodir5á quá eos prin-
cipium accepiíTe non dubium cft : ne dum peregrinis
aílerrionibusftudent, caput inftirurionum videantur
omirrére.
i i Ex íisrum Pomificum verbis exiñimamus manifefíe
toncludi,!. non effe kSn lacobo i n Hifpania confecratosEpi-
feopos, certifj} afiignatos fedibus; fed a Sede Romana omnem
tflhic Chriftianirarem fundaram , rcl/gionem platara-
t a m , ordinem Se oíficium in diuinis culcibus agendís
oftenfum:
 I. F E B R
^ ó^enfumjEcdcfiasdeai<fit€ inftiruías, c o n í l i n u o s Sa-
ceiciorcs.2- HalluíWari cos-.qui S.dectliuiH, alioJq3primos
Hífpanuruw Epifopvs, tradunt fecundo Neronü a>¡no w a r -
tjñUm j'ubajfe, cym non mfiqumtú em anno m i p in HifpA-
tiiumfnt. 3. Pauluifi veré, qiiodjiatuerat, in Hijpamam ijfe
profedum. Ñequelüiii Itmocefitim ver'bis LIIMU inficiaiiir-t
itUoi¡t'jn imperne euwB. Grenot im V i l cituret , a^crem in
lii¡p¡intAm íiajje, cr Innocentij veibís ojleudens non tmjfe: eo-
detticLarguweMo pnbaretur, nec Ronuz quidem PAuhmdo-
CUijfPi q w d tamen ex Diurna Scripturá confiat. N o n Pau-
iunp a Pct! o lepara bat ¡ n n o c e n u a s j n q t i i r loco fupraci-
tAlo MítJfiUíUStSÚip dixit, folum P c t i u m , id cft, Cnihe-
dram Romanam Petri , fidcm illts regionibus O c a -
dencis intolifle, SÍ Eccleíijs ibidcm inlticuiílc; non a-
hos Apoílolos, qui Cuas Cathedras cettis locis affixas
qnodan-imodo habuerunt, vr S lacobus H i e i o í o l y -
euití'dd' mis, tk Epheíi S.Ioannes Euangclirta. A t vero S.Pau-
ítnorl'au- jUs nulli dia addidus Ecclcíiae Fuit.ícd tantúm R o m a -
n x fub Perro ex'rcmis annis inferáis eft. 4. Concludi-
tur,feptem tilos Eptfcopos non a Paulo felo ii!tJfos> fedpf£c'tpue
a Peno , eti'Pauli fortafiu confüto uquofimulac Petra ordt-
t i a t i f i n t . $ . Ihnc conÜAt Panlum ex H.ifpamá'Romaw effe
renerfunt. vade abas Romanl orbü regiones lufiratum abut,
dome vlctmü Ncronú temponbiu l U i u m Romani ad m a r t j n j
B trtumpbum rednt.
$ W S. Cacilms & Joclj qtíando in Hi¡j;A~
mam nn^i 1 Accitam conuerjt.
23 O K'Í^»' tos aañores, eafy rationes, quM iam attulimus,
i - Rodencns Méndez. Stlua, difertusfcriplor ac curiofus,
in libro quem depopults & vrbibus Uifpanid anno MD CXL V
fcnpfit, cap 5 Defaiptionii regm Granata, cüm de Aceituna
vrbe ftue Guadix a g i t , S. Torquatuw prtmiim tllius vrbis
S.C&cuius Eptfiopttm. vnuu} e S. lacobidtfctpulfSM Roma a SS.Petro &
& focij paulo }nij[um (cribit, anno L V I aut -LXVi.Arbitmmr tndica-
,poJl an. re yolmjj'e pofl annum Lvi,quo Roniam ingrefjus Paulus ante
ChrjZ.m t a m n LXvi eo aduemjfe, m n ñ r ü m poíi LWii,quo eiuflodiá
m i f i Epi- dtwtjfus e(l Paulus. OUOÍ q m d m res ante D C annos non i g m -
Jcoftt rabat Hifpanoruw diligentia , v t i confidenter affirmat gra-
uipwus Pontifex Gregorius Vlherantófo eadem m a m f e ñ & i n -
nocentio tejle, ante annos MCL ¿ r quod excurrit. Nuncdeeo-
rum m llijpaníam appulfu, & rebus ibídemgeftis qiurendum.
Vtinam vel wandata Imens Atia illorum ejfent, vel confer-
uata. Paucula h^bemus ab certis auctonbus, nec nijipoji D -
ecc annos, tradita. .
Z4 Ado Vunnenfis in Martjrologio ad xv M a i j ijia lia-
het : Narale fandlorum Conteíl'ornm T o r q u a t i , Cte-
C íiphontis, Secundi, Indaictij,Ca:ciIij, Eíícij, Eophra-
íij. Q u i Romae á fandis Apoftolis Epiícopi ordinati,
& a d prredicandum verbnm Dei ad Hifpanias, tune
ah A c á - ac|Iluc gentili errore implicaras, dire£ti í u n t . C u m q u e
^irore™ ^ cluiratem Acciranam veniíTenr>& proprer laborem
icineris modiciim quiefeenres, cauísá vicftns emendi
difitpiilos in vrbem mifiíTenr; mox paganorum mal-
ticudo, qui tune forré diis fuis fefta celebrabant,
eos vfquead fluuium perfecutaeft: in quo pons miras
magnitudinis & firmitatis c x í l r n é l u s , tranfeuntibus
tr.iraculo- Sandtis, Dei nuru, cum omni in fequentium multitu-
seerepti, ¿ \ n e funditns corruit. Ad quod miraculum ceteri ter-
¡.uparíam rjcj} ^ C{)\ü[¿am magnae fenatricis Lupariac ( quai d i -
^faEmtnam uinirus infpirara, eos benigné fufeipiens, crediditj cx-
emplum íecuri, relidlis idolis, Chrifto Domino credi-
uliofjjplu derunt. Poft h x c diuerfis vrbibus euangelizantcs, &
ríwci c<7«-innúmeras multitudines Chnfti fidei fubiugantesj
uenunt: Torquatus Acci, Crefiphon Vcigij Sccundus AbulíEi
Indalecms Vrci, Cascilius Elibern.Eíuius CarteíacEu-
phrafius Eliturgi, quieuerunt. Extar víque hodie i l l u -
ftre miraculum ad commendationem prerioís m o n i s
Mnntuer- eorum.Nam endem folemnitate, apud pracfrfram Ac-
ifihicmi- citanam vrbcm,3d íepulchrum S. Torquati arboro-
racuium. U u x diuuiitusflorcns, matuns fruólibus onuílacur.
V A R I I .
25 Eadem habet B. No!l>er(ts, M S M a r í p o k imperialis A v c i s -
m n a ñ c r i j S. M a x i m t m , vetufttfimum M.injrologtuiu Ec- R E I B.
clelh Lugdunenjis a loanne Bofcíg parte x.B:bi,o:hec<£ Piona 1)
cenfts eitatum, & . om¡j[ü ¡abitó jíores fruótu^proferentis olt-
U&nnraculo, Beda vulgatus, Pttrus de Natalibus Itb $ cap $
eadem meworat, alm vetbts j & addtt olearum tfiurunt i i -
quoreaegritudmes íanan, Conjlantinta Ghintustn N a t a -
Ubtis SS. Canomcortm, ait pomem úlum , qui adferuundos
Sánelos confractuseJI, rnarworejmi fmjfe: Lupariam {qudm
Liipananam vocat^vti Petrusde Natal. & altj quidatn)
Sanftis dowum fuam receptis oratorhm ¿difiiajje ¡ S j n ü a s
piope Accium portuappuli/íc; quodlund jaüsajfeqai-
wur. An adportum apphci'ijfe, qui haud ptocul Acas difta-
ret ? an ipfam vrbem Aeei portum habui(fe f Neutrum vide- vhiftta
tur ajfirman poJfe,cjim longiüs a man abjii Guadix , inter vrbs Ac •
c , nunc
viediterraneoi Ballttanorum vrbes relata a Piolemso Ub. 2
Cuadíx,
cap.G ''AKñuqua Pltnio Ub-í cap 3 Colonia Accitana rf/)-
pellaturijiatuiturífo imer populosixi 1 Conuenifti Canbagi-
nenft fubieClos. Sita e(l inter afptrat ac pro¡€ minas rupes a i
flumen, quod Fardes dieitur , in amocntflmia & feniliftima
valle, p-aietj^etiu ad leucaf ofioterritonum, pagú xv dtflitt-
¿?MW, vt habet Rodencns Méndez ante citatus, qui nomen
Guadix, <j«oá Fiumen Vitx figmficat, a M^howado Gua-
dix Rege Granatcnfiei impejitum comictt, a quo fub annum
Chrijii MCCCLXXX ampliatam ornatam^eam vrbem f m - E
hit. Vetusijlhie Epifcopalu Sedesfuita S. Torquato conjiitu- ab anti*
ta.eu'iUsEpifcopus Félix Ehberttano conciUu, / i r a C C C L X I I ty*"
(vt habet Garfm l o ai fa) fub fcnpfit, Lilliolus Toletuno u i f ^ H 1 * *
Dcxxvii,jí«í anno Chnjli DLXXXIX.
16 Perro quod Acjutani, cüm in eoruw pomcerium vene-
runt fanth lili Antijhtes, dicuntur dtU fuis fefla celebrajfe, / « -
cem td acapere fortafis abquaw potefi e Macrobio lib. 1. Sa- M^*
turnaicap. 19- v h m a habet'* Aceicani etiam , Hifpana ÍMC«//HÍ,
gens, fimuiacrum Martis radiis o r n a t ü m máxima re- •Ne'1
hgione celebrant, Nerón vocantes. Ita habet editio Pa- ^ - ^ " ¿ f ^
rifienfisan. ifi^Lugdfinobatauteaan. i ^ j & l ú í S e x r e - '
cenfione loannü Ijactj Pontani. Orteltus mThefauro geogra-
phicoy verbo Acitam ( vbi dubitat an tidem A c c k a i v / i n t )
Necyn ab its vocari Maitem f t n b t l . Vtra prdferenda leclio
fu, qiurere haud lubet. Vtraqne vox a Graca origine dtflexi»
videnpotejl '.hiíc a n w s , mortuusi cadauex; & vndeplu~
ra quam a Marte fuñera & cadauera ? altera a vñ!®* po-
ftremus, aut vvflcs congellas, accumulatus.
17 InhifionáTranflaiíonis S. Ucobi menúe fit alterius
l_u\)awx pottntis fcennn¿tn Gallj-ítá , dequanos fuoloeo.
Trancifcus Padilla biflor. Eídef Htfp. centuria 1 cap.iy. quod
vtrobique fraclo pontcvel teftínUnefonti fuperflnifta.fuhmer-
ftnarrantur qui Sanólos perfequebantur ; quod^virohiqtie AnduA
primas ducit Luparia, fujptcattir btfloriam vtramqueab A u - SS. La/*"
flortbits confufam, & quodin primo Sanclorum aduemu eue- r'AS
nerat , d i n aecidijfe tn fecundo , vel quod tn fecundo corttigit>
transfern adprimum. Si tamen reucraíiatim a f t n f i i Apo~ ^
floü nece tranflatum in Hifpaniam ejl illius corpus,^ non for-
tafiiíeotemporequo Hierofoljfmorum immtnebat excidium.
Cbronicon Dextri, cuteuimodi fdem mereatur, duai L u p a '
rias agnofeit; att enim anno Cbrifit L X . Viuebat S. Lupa-
lia Baetica, filia Galla.'cienfis alterins Luparia?. Tranci-
fcus Biuarius Connnent.in Dextri Chromeon^dannum Cbri*
j l i n i í i i citat MS-codicem monaflerij Montis Sion extra mu-
ros Toletanosfw quo bijloria aduentus fanétorum Antiftttumy
rupttpontis, Luparia populifa Aeeitameonuerfi, paullofufius
quam in Adonis Martjrologio narratur; fed partem folüm i l -
lius proferí, quaw apudeum videreiicet. Recital quoquetbi-
dem S. iftdort de SS. Torquato & fociis hymnum, in quo ea-
dem omnia. ac notmnatim S. L u p a m conuerfio acbaptifnwt
comwemorantur.
 lo D E SS. C E C I L I O
AVCTO- - t » . . • „
KSÍ.B. § y . S. Cacmus €libert quieuit, non
Granatx, apocrypha ae ems nece jcrtpta,
reperta.
18 Vedfeptm iüi H i / f a n i a r m p f t m i Prifutesfimd in
s. Cictli}^ Martjrologiü, x v M a i j , metnorantur, txiftiitiat Bt-
tJuthtus u**"1** & fai* probabíitbití argumemis confitmat, eo dk an~
mmoria, niuerfariáfeftimíate recoli memomm adutntm eorum in H i -
jpantam , tion fine mirMuHí i m í m t a Gtntilium conuer-
[ m i l . Nam finguliproprios dtes habent, qmbusipfortm mar-
tyrij t r i ú p l m u k b r a t u r . C ü l i m t n ' m Caccilius 1 Februarij',
wtttlii: Hefychius, 1 Martij; Indafetius ahbi m Marti]^ alibi xxx
Aprilii\ Ctefiphon 1 Apr'ílü; Secando 11 Maij\Toyqua(i4s x v ,
Euphrafms x v i a u t x v m t'mfdem. Adquosdia de finguló-
rum Eptfcopali vrbe agemus: hic dt CdCÜió.
29 Vextri Chroniconadannum Chrifti LÍVWW. 4 i f l *
i.Ctcilius habet: Cscilius Iliberi, & circumquaquc praedicat,&
'EUberi mirabilem íepraíbet; dodtritraque pópalos ííbi com-
quttHit, mifí0Sxn ú m o t t V t i z c & á Q ^ x o m o u e i . í i r e u m i fedcef-
ttus, fuptaffuAtdusM M a r t j r o k g m n Komanumy mnu^
B merabilern multirudinem Chrirti fidei fubiugaÜe.aí-
^«í Eliberi qnieuiíTe C<f«/íttW;ifMáf. ¥ u i t e a S £ í i u v r b s ,
vjitattíis quidemEUbensappeüata.fed Ptolemáio Ub i cap. 4
quA-diuer- ¡iüu&i(>ig,cuíalia Volcafum Teftofagumin'Gallta Narboncn-
f a k C m - fi v r b s t h ' B i ^ í . H t c Vimiolib. 5 cap. 4 Illiberis, magnac
coliberh quondam vibis tenue veftigium, Liuius decad.i, iib. í
oppidum liliberim vocut. A l i k Caucoliberis dicilur.vul-
go C o l i b r í vel Colyure , vrbs maritimAprouincia Rufci-
mnenfis Tranáfcus Taraplu lib.de Regibus Htfpanu in Nero-
m , alteram Mam BAÚCA liliberim nunc Granatam tftt fcri-
hiti Vti & Rodericus Méndez Silua, Trancifcas Semudez, de
Vedraza in Antiquitat. Granatenfibí4sí tiüf^ hi ambo condi-
honefita- toremnefcioquemfabuhfevetuflatií ftatuunt, Potiüsdofitf-
nata- fim wfoffadum viueret, amicifmo tudouico Nonio ajfemtri
lubet^fcrtbenticap.iz Htfpan'uilluíiratitt liliberim non
procul á Granará fuiíTe eoin colle , qui mine Eluirc
vocarur, vnde 8c vrbis porta nomen fumpííc, 8c non
á faemina, vt quídam í b m n i a n t . A t de G r á n a l a , quam
ñam h'tc i n titulo capitü Maurorum ojpus vocat, ifla fubdit: Vrbs
M m r o - autem nouaeft^cenorum colonia, quam ira dj¿lam
tum Í>/«/, yolunt nonnulli á cocco,qncm Híípani Grana vocanr,
qui infígni copia in hoc regno Icgitur; alij veró á mali
P u n i d fímilitudine, quod & Granara dicitur. Nam vt
illudeftgranofum & deníiffimisacinis refertum , fíe
8c vrbs há:c, dchiícentis granati in modura > confer-
C ri/Iimassdes habet; adde íncolas pro auitisinfígnibus
mala P ú n i c a geftare, quo nominis ctymon referrent.
Hác Nonius.
3 o Subfcribit Carolus a S. Paulo in Geographia facra r e '
tenfensproaincid Hijpalenfis, feu B t t i u , Epifcopatus, vbi iflé
habet: Eliberi.feu Illibcris, vulgo Eluíre, cuius Sedes
naZia & Epifcopalis Granatam tranílata eft. autpotiiiSi Eltheri
ipfa mper ( t í m ^ i p0fl feptingentosfeptuaginta feptem annos noua erefta
re upt- Granatlt sedes, enm ea vrbsannoMCCCCxcu M a u r ü erept4
e j í a l e r d i n a n d o Catboltco > inftitutufaijibic A t í h ^
Ternandus talauera, v t i Méndez Silua t r a d i t , & plemus
JoannesM'arianamfterlib.i^ cap.iS. Epifcopos Eliberitanos
decem, pr<tter S. Ca»cilium,e»ttWfr4/ Padilla, quorum ce-
leberr'mus eft Gregorius Btticus a S. Hieronymo taudatus Itb.
de illuft.Ecelef Scriptor. cap. 105. pltimus efi Centurius, qui
Concilio T o l e t a n o w i f u b f c r i p j i t A L r a D c c x x x i ^ n n ü a m e
Maurorum in Hifpaniam irruptionem x x i , An Concilium
£liberitanum,quod Garfias Loaifa habitum tradit A i r a c c o
i x n ^ q u i d a m aliquot annis feriüs, plures aliquanto priüs, in
hac Eliberi celebratum, anCaucoliberi. quidam difputanf.ad
tioshtcnibilfpeftat. Dijfcrit deea qutflione Maríinus C a r i l -
lius in htlioria S. Valertj cap. 15. of enditó^ plures pro Eliberi
B&tica fiare fcriptores.Pedraza ante citatus, Eliberitanos, ¡i-
ue Granatenfes (eamdem enim ejfe vrbem putat)Epifcopos v i -
gtmi recenfet, qui fub Maurk Granau rem Cbriftianam ad»
minijirarint.
EP. E T S O C I I S M M .
31 S.CxcihjnecewMHfótewpusacmodumindicaricen- D
fent Francifcus Bmarius & Rodericus Caras in Dextri Cbro-
m c o a n . L v n vbi iftababentur: Horum S.Iacobi difeipu-
lorum nonnuili íiífa Aloto , Neronis Indice, dum ad
Concilium Ihberri conueniurit; flammis exufti , ípo- S.Cácilhu
liati fuis fuorumque bonisonmibus.generosé móricn- l t Nercnis
tes pro Clirifti fide coronan funr. Et vero tum illi tum 1"noctim
ahj recenttórts rerum tii¡pamcarnm fenptorts nefis ep pu-
tam deea reamb'tgere; poftquam, vt fcnbu Cartts, facri ci- tTaUitur
neres oííiiquc femiuftulara ¡nípffs njartyriorum cauis in larninit
fornacibus ac vfttínis á Patricio Sacerdore tune con- ft?67**'
tecla,cum plumbi tabulis Ikteratis, qiiíc eorum n o m i -
na martyriumqne continent, fummá Numims proui-
dentiá reperta íunr. Et>quod Imc f a c i t , i n quadamplnm'
bealamina í m erant [cripta litterü t a t i n k vetujlipmk: A n -
u o 11 Neroms Imperar. Ka!. Febr. paííus t i l marty-
rium in hoc loco Ilipulitano D . CaJcilms.S lacobi di*
fcipnlus , vir lirteris, linguis, & fairótitare príedifus
Í?rophetias D . loannis commentauir, quae firni pofirac
cum aliís reh'quiís in fubhmi parte inhabirabilis turris
Turpiansj íicut dixerunt mihi fui difcipuli D . Septcn-
tnus & Patricius, qui cum illopalli íunt. Q u o r u m
pulueres iacent in huius facri montis cauernts. In eo-
. r ü m memoriam veneretur. ¡fia recitat in Comment. ad
citatum Dextri ¡ocum BMarius>& Gregorius López Madera, ^
qui tomum imegrum de ea muentione, & reliqmarum illa-
rum certitudtne edidit.
32 Etfi ad Sedu Apoflolka iudicium rerumfimilium exA-
men reuocaridebeat, cum non folum adreitqutarum appto-
bationem, Santtorum omm amtquitati tgnotorum c u l t u m t &
fidei quoque doomata, pertineant: tamen illud fateñ Ucett
haud nobu próbart bactenus potutp, tum alia, tum ea nomt- tratta0n_
natim qUd retulimus. Q¿ií enim potuit S. Ciciüus fecundo ni> E^fat-
ÍJeronk anno martytium fubire\ qui non eft Epifcopus in H i
fpaniam mijfus ante quintum eiufdem Imperatoris dnnim,aut
etiam feriüs, cum ex Hifpaniáreduffet Romám Paulas, vt f a -
prafanftifitmi Pontifick Gregirij VU auftoritate probaui-
mus ?
33 hle plura epusftt, adeamommenta conftitanda qu<t
reperta ferunt, congerere argumenta , gtauifttmum Romana
Inquifitionu Decretum, V r b a n o V l l l Pont. M a x prafentela- &l**»m&
tum , etuffaauftoritatefirmatum,facit. I d Eabius Chifius, X l ' Z a u
Epifcopus Heritonenfis, eiufdem Pontifick Pralatus Domeflt-
cus, & Afiftens, & S a n é d Sedts ad traftum Rbeni & alias
Inferions GermanU partes, cum potefiate Legati de Latere,
Nuntius, vir pietate.doftrinaJuonanitate extmius, anno k
Natiuitate Cbrifti MDaíLi,pontificatus Prtbam V l l l a n n o
x n , d t e x x v Augufti Colonu Agrippintepubltcauit.Id bic quo-
que mferere vifum eíl.vt intelltgant qui b u legem, ñeque opns F
fuijfe, necfasfortafsk , vt plura a nobk de iüts Granaíenfibus
monumentis dicerentur.
§ V I . Decretum 'Rovnan£ Inqutjttionüy
prohibens jcrtpta O* altd, circa Grana-
tam reperta.
34 T j E r i a v die v Maij MDCXXXIX in generalí Congre-
gatione Sanítae Romanae & vniueríális I n q u i -
íitionis habita in Palatio Apoftolico apud S. Pctrum,
coram Sanóliiíímo Domino Noftro D . Vrbano D i u i -
na prouidentia Papá VIII,ac Eminentiílimis ac Reuc-
rendiísimis D D . Sanase Romanae Ecclcííx Cardina-
libus, aduersüs haereticam prauitarem Inquiíitoribus
generalibus á Tañóla Sede Apoftolica fpccialircr depu-
tatis.
35 Sandi/TImus D . N . D . Vrbanus Diuin3 prouiden-
tia Papa V I I I atrenté perpendens , q u ó d nulla cura
magis anxios 8c follicitos hábeat Romanos Pontífi-
ces, q u á m nc lolium 8c lizaniaadulterínzE dodtrina:
pro fincero veriratis Catholicas rriticoin agro D o m i -
no fuccrefeanti quodque ob id Fe!, record. Clcmens
VllIíímuU
 I. F E B R V A R I I .
^ V I I I ÍKTKilatque acccpir, in fijada ni verníláíurri ciin-
linints tac's ^EanatcniiSíForpiána nuncnpará »pro commo-
& y"/:»;/* diorc noni te'aipli íEdih .arione anno 1588 d c i e d - á / c n -
circaGra- pturam quaiDdam íanébílimo Apollólo & Euangcli-
m / a m m - flae loaum afcripram, lircrsíque Arabias, Gra:cis,&
ueniay Latinis in membrana exaratam , fuiííc rcpertam j ac
dcinde in canernis monris Illjpulirani,di(5b Sacri,pro-
pe eamdem ciuicatim in regno Granatcníi, q u o í d a m
libros Se laminas plúmbeas Arábico rermonev^r anci-
quis charaíteribus conferipras , varia de rebus fidei
CUmem p e r ^ ^ n t e s ^ a r t i m B. lacobo Aportólo, partim ve-
V U l ve- f o quibiiídam aliis eius, vt ferebatur, Diícipulisattrí-
t u i t i n H i - bütás,anno 1595 £¿1596 eñoílas íuiílc;iteralis lítte-
frmiaedi; rjS} in forn)á Brcuis, Perro de Caílro Archicpifcopo
quondam Granatenfi pra;ceperir, vt ab huiufmodi h-
brorüm , non folum iudicio , fededitione e t i a m &
peruu'gatione abftineret , ac prxrereá ómnibus &
íinguiis quacumque aucloritate fungentibus perfo-
ms, in virtute íanólíE obedicntÍ£e,ac fub poenis, Se cen-
íuns íuo arbitrio imponcndis, iniungerer. Se manda-
ret, ñe circa eofdem l i b r o s . ^ ea qua; in lilis contmen-
lur,aliquidaííirmare, vei negare, vel alias d e i i s i u d i -
care quouis modo auderent, vel pracíumerent, cúm^
^ nemini pra:terquám Romano Pontifici de di¿bs libns
eorumque doótriná indicare aut ftatuere liceret: de-
Inittihtf "'S116 vt0|nn,a adhaec pertmentia vndique perquire-
£Ut ret,acad Sedem Aportolicam fimia! cum ipíis genui-
nis exemplaribus perferenda curáret, vt matuiá dcli-
bcratione a d h i b i t á , tándem decernerepoíTet, quid
certó rtatuendum eílct de didlis hbrisjac laminis,adeó
ob lingux antiquitatem, ac litterarum genus ab huius
fecuh vfu remotum, obfcurisjdubiis^tqueimplexis,
vtveliplc Archiepifcopusfateretur femagnam inter-
precum varietatcm, Si, difíkultates non paucas depre-
w i & Aüj bendiíle. Coníiderans praetercá alios deinccpspracdc-
Fonufices: ceirores fuos vehementi íoUicitudine in eam cogita-
tionem mcubuiire.vt prasfati libri, ac lamina: Romam
aduectac.d pencis linguarum viris, doóírifque Theoio-
gis explanari & examinan poflent, probé aduertentes,
vethones quafeumque ad examen ac ludicium perfe-
¿ t a m , a c indubitatum fine ¡píis originalibus reuocari
non poíle \ Sandtitas fuá eorum vcltigiís iníirtens, in
eadem panter cura feduló laborauit, niJiilquc inten-
tatum rciiquic, quatenús Romam dióli libri ac lamí-
nac, ad pi aefatum íinem & efFeófcum , tranfmíttercn-
. tur.
Q 35 V c r ú m cúm rei euentus minimé h a d e n ú s vo-
Vrh»nu4 tis reíponderit, Se palíim iam á pluribus auótoribus in
V I H , do- libns impreífis, & abahis in publicis concionibus,et-
meidjiat, ¡am ad dogmata ftabilienda , honorificé citentur, &
maiorem venerationem, t a m q u á m Diuinae cuiuídam
Se Canónica: auétotitatis, in dies acquiranti licér gra-
uülimi viri, 6e linguarum periti,magn¡ in contrAnum
momenti exceptionesatquediílículcates attulerintjaf-
ferentes non pauca in ^ ibufdam ex di¿Vis ícripturis
Se laminis contineri.qux impietatem.fuperftitionem,
emniail- ac errores rcdolentj idcircó Sandlitasíiia prarcauere
^' intenm volens , ne íub commentitio Apoftolorum,
eorumque DircipuloTum nomine,adulteriníE fortaf-
sé dodnnae in Eccleíiam Dei irrepant,port grauem 6c
maturam confuhationem, auditiíque fuper his Emi-
nentiíTimorum ac Reuerendiflimorum D D . Cardi-
nalium contra hireticamprauitatem Generalium I n -
quifítorum votis, ftatuit praefatoslibros, rcripturas,ac
laminas,quocumque nomine nuncupatasjfurpenden-
. ^ d a s eífe,caiquepraEÍcntis Decreti vigore fufpendir;II-
exprofep híq^c ac illarum verfionibus feu interpietationibus,
/cripta, fidem aliquam adhiberi, aut venerationem fiue cul-
tum defern, omninoprohibet; doñee Sedes Apofto-
lica definiat, quid tam de laminarum qualitate Se do-
ctrina, quám de veríionum, acmterpretationum ve-
rirate & fidelitate , tenendum ac fequendum íit. L i -
bros fimilitcr omnes, tradbatus , lefponfa, CQqfuita>
11
commentarios, gloílis, addi'amenta, sut nnnoratio- AVCTO-
nes, Se quafeumque alia, tiue manu dumtaxat exar ca, RE I.B.
fine typis impreíía, quae ex prufeflo de di¿bs lamims £)
ac ícripturis t r a ó b n t , (ulpendit ¡)enitüs ác probibet, fm^ttiJit
nec legi, aut tcneri pofie declarar-, ícd ftatim Ordma &prohi-
r i i s l o c o r u m , íeu herética: prauiratis Inquiílronbus ^í/:
confignari mandat, d o ñ e e Sedi Apolloiica; alitcr fta-
tuere vilum fucrit.
56 Si q,ui veio libri íint, tradatus, aut alia quaruis
manufenpta, feii typis impreíía , qu^ad alias quidcm ^ / ^ ^
materias Ipeótant, ineidenrer vero aut obiter de diclis íit¿itit
lamims, vel eorum doótriná mentionem faemnt , iis
ó m n i b u s panter, quoad illam parrem > omnem pipc-
fus fidtím arque auíloritatem abrogar, ac abrog uam
cífe decernit, taleíque libros Se trn&arus txpungi I U - expungi
bet; aliter inter ruípenfos ac prohibitos, doñee expur- i u h l f
gentur, cenfeantur. PiíEtcicá quia do¿ti nonnum-
quám vititum Granatas ápra?fato Archiepiícopo.tum
alibi ab aliis ad diólas laminas interpretandas,vcl com-
probandas, vel aliter quomodolibctexplanandas con-
uocati dicuntur;San¿titas Tua eas conuocatiónes,con- t,
greííus, conícíllis, confultationés.fententias pariter ac t¿.íonL
«udicia, íi quas inde fecura funt, nullius prorfus pon- fitrit
deris & audtoritatis fuiííe, & efie declarar; fimiliaque j£
deinceps fieri diftridlé interdicit. Dentque ó m n i b u s
Se fingulis Chnfti fidelibus cuiufeumque ftatus.con-
ditionis,dignitatis Se pizeeminentiíe, quantumuis ex-
celfe, Se quamuis eorum (pedaHs ac indiuidua men-
rio facienda eílct, praecipitme in poftcium in iplorum aut QHU-
librorum, feu laminarum, approbationcm quicquam i"*™
principaliter, vel incidenier c o n í c n b e r e , aut conferí- / f * 0 *'
ptum atevelabalns imprimere, íiuealiter diuulgarc, rumvtt^
aut feribi, i m p r i m í , vel dmulg.iri faceré, eofdemque garr.
libros ac laminas ex Arábico, ahoúe quouis idiomate .
in aliud quodeumque de cetero conuertere audcant;
autin libris, concionibus, leólioñibus, congregatio-
mbus^onfultis, aut refponfis orctenus vel fenpíto da-
t i á | | u i d q u . i m de iifdem, aut earnm dodlriná traftent,
neqfie Audtorcs de eá t r a ¿ b n t e s , q u o a d illam partcm^
citent. Siqui vero di¿larum laminarum, vel partís ea-
rum exemplum habuchnt, Ordinariis locorum.auc
Inquiíitonbus, vt prarfertur, illud tradere teneantur,
ñeque pofthac aliud conficere aut confici fatere poí*
íint. Atque ita dccreuit, Se vbique terrarum inuio.'abi-
literab ómnibus obferuari ííiándánir.
57 Transgreílóres auté, fiue Eccleíiafticos, (iue lai-
cos cuiufeumque ftatus, gradus, conditionis, dígníra-
tis, vel praíeminenria:, quantumuis fpecia.'i norá di-/"^«^'^
gnse , excommunicatif^ní, á qua non niíi á Romano r,'<"J,¿rF-/:
Pontífice.praererquám in raortis articulo,abfolui DoC-forís[ * * "
íint.eo ipío lubiecit. Ac prajretca Regulares m lucíUm <//?,¿í) con.
ofiiciorum ac dignitatum, vociíque nótiuae Scpafiiuíc Jlitutá.
amiílionis , perpetu^que ad illa i.nhabilitatis Cíc-
licos vero fa:culare5 in dignitatum parirer ac officio-
rum priuationis, atque perpetuae eorumdem incapa-
cit3tis,pGenasipíofa¿to incurrere voluii: laicos autemj
piíEter excommunicationcm, aliis Ordinariorumj ícu
di¿torum Inquiíitorum arbitrio, pro modo culpa?,¡n-
fligendis poenis , etiam pecuniariis, ac corporalibus
coerceri mandauit. Quibus Typographi quoque pie-
¿tanrur)íi ex fuprá prohibitis vel fulpenfis aliquid íhK
prcílerint; ac prsetereá impreíía omma amittant.Con-
trariis quibufeumque non obftantibus. Et ne praímif-
íorum ignorantia poílit ab aiiquo pr.'erendi, voluir vt-
decretum huiufmodi, feu illius exemplum, ad valúas
Balilicarum S. loannis Lateraneníis, ac Principis Apo-
ftolorum de Vrbe, Se in acie Campi Flora;aílixa,om-
nes ita arólent Se aíficiant, ac fi vnicuique pcrfonalircr
intimata fuiíícnt, loannes T h o m a í l u s S. Roman£B,ac
Vniuetíalis Inquifitionis Notarius.
Anno Domini millefímofexcentefimoquadrageíí-
mo primo, IndiClione nona, pontificatus S.D. N . V r -
bani , dimnáprouidcntia VIH anno dccimoodtauo;
dré
 iz D E SS. C E C I L I O
AVCTO- die vero décima terriá meníis Maij, fupradidlae iitterae
RE l.B. fine Decretum affixum & pubÜcatum fuit ad Valúas
A Baíilicarum S.Ioannis Latcraneníis acPrincipis Apo-
Vublic»- ítülorum Vrbis & ín acie CampiFlerae, vt morís elt,
M Re me Io Baptiftam R l c a ú p ^ a i ó l i S. D . N . Paps Se
tniDecn- *
fan^li officijCurforem,
tum an
1041
j f VIL S, CzctiijfmptaafocrypA,
natales y reliquia.
38 r \ Ur&pret'mn haudfit de S. C?cili|/ír;/rí¿ quitrere>
v - ^ qua m i l i veterum á t a t a , aut vifa^nagnis¡criptorum
H^lpattorumfludiú c t r t a ü m a quinquagintd tam annú c'ele-
S. C t a l i j RomaM I n q m f u m u Decreto, ipfiufatudhto Pomifi-
apo!r*y- w apocrypba declarata : non vt ea qua Getafitu Papa can.
fhai Sanóla K o m a n a . i n apocrypbü recenfet, ita vt legt m Eccle-
fiii vetet, retineri verb ac priuatim legt patiatur: verüm illa
qtm in Granatenfibm cauernü fepertajunt[cripta, ea ne ha-
here quidem vel legerefaí e ñ cmquam. Ñeque alta de iü antt
hoc decretum nobis [ententiafüit. Prriuduarat erudtttfimtts
fenex Antontus Poffeuifito nofterin Apparatu [aero bii ver bis:
Ca:cilij & focíorum n o m i n e , C o n c i l í a , Apoftolorum
B íuílu, in Hiífaniis habita, & l i n g u á Arábica, fiue i £ -
thiopicá, feripta, nouíflimé apparuére, quafiínuenca
fine in Hifpaniis (vt índe feriptum eíl) in monte Can-
d o Granat£EvVndead Clemcntem V l l l P o n t . MJX»
allata funt, contedla plumbo & aneo filo colligata:de
quorum tamen fide nondum aliquid eft c e r t i , quo¿
feiam. Et quidem erat ínter haec Concilium pranota-
tum ; Ptimum llliberítanumjfecundum Uepulítanum,
vnumquodque fcxdecim magna folia continens.Ter-
tium>Vita Se miraculaS i a c o b i i ó f o l í o r u m . Q u a r t u m
de regno, & domo Inferni 16 folior.Eiufdem de fum-
ma prouidentia raltet de miferícordiá : tertius de iu-
ftitiá.ac de ó m n i b u s quíe Deusfecitcrean^ mundumj
qui videntur Theologiam contincre: quartus de crea-
tione Angclorum ; vnufquifque 16 folia contu^ns.
talla vija Porro ab eiufdem S.Caecilij nomine veríus ex A Ü b í -
íojfeuino: CO| & 2 2 f o l i i s c o n t e n t u s c í l l í b e r , i n r c r i p t u s ; Miracu-
Ja fidei,ac de annulo Regís Salomonis,di¿tatus á Bea-
ta Virgine María S. lacobo Zebedaei: quem eííe apo-
cryphum vix eft, qui non cogiter. Htc Pojfeuinus.
^ A l i t e r quo[dam ex bit libris deferibit Framifcus Biuarius
Comment. tn Dextri Cbroniccnadannum C b t t f t t n v nu. 4.
De excellentíís 5c miraculísChnfti D o m í n i a c M a n í s
eius, ab Incarnatione Vcrbí vfque Afcenfíonem líber
C í . de fummá prouidentia , míferícordiá, & luftitiá,
quas Deus ín opere Incarnatipnis exercuit, libri 1. de
natura Angélica líber 1. de poená Se gloria líber 1. de
vitá,peregrinarionel& miracuüs S.Iacobi líber i . Q u i -
inhuqui'- bus adde ('/«M/í idem Biuarius) miraculofa planc.com-
d a m / t r - nicntatia ab eodem elaborataX^per Diuí loannis Pro-
rnone mo- - ^ ^ ¡ ¿ 5 qnae in fublimí parteinhabitabilis turris T u r -
fianorít. piaña: inuenta anno MDXCV,non quidem Hebraica
Jinguá, Grsecá, aut Latina , fed Hífpaná vulgari,quá
nunc poft tot tantamque vocum variati.onem v t í m u r .
Plura de tú vir tile egregté doftus.fed qui vttltüs multo in-alto
argumento defudajfet. Quod Marci 16 v. 17 promifit C b r i -
flus, qui crederent, UnguU locuturos nouis , i i in hoc egregio
opere y Prophetiis, inquam, S. loannit ( an EuangelijU, ambí-
gtt) diuerfis ab Apocalypfi, Ht(¡tamcaltngua,qud nondum ex-
Jiabat,a S. C&cilio interpretatis, & commerftarto tllujlratií,
euemjfe,Gregortus López Madera contendtt eamdem linguanu
qua nunc Hi(pani vtuntur, oltm tempore Romanorum femper
in vfu fuijfe, itcet poftea multa Gotbtca & Arábica verba i n -
[per¡a f i m : & f u s é conatur refellere, q u i a vitis erudttü con-
tra tila feripta* laminas , reliquias obiecta funt argumenta.
Verüm tpftufmet ingens de tis rebus volumen 1Ü0 Decreto Ro-
mano probtbttum. Nos, vt ante Jtxtmus, fcrtpta tila & ba-
butmiis & babtmus m apocrjpbií, doñee [ancla Apoftolica Se-
Ep. E T S O C I I S M M .
des aliud decernat. D
40 Neccerttora funt qu&de S.Cascilij morte,eiufema-
do & tempore, ex ttfdem baufta lammU, ttdem aliifa Htfpam
fcrtptorei tradtdere-, incendio vtdeltcet extinélos amo fecundo
Neronu,Cbrtftt L V I I . N a m p r m ü m n o n c o n g r u u n t a n n u s f e - 5 CACÍIÍUS
tundusNetoms & Chnftt L V I U Capeftiuit tmpertam Ñero (incerium
xi 11 Oftob. Aíinio M a r c e l l o ^ Acilio Auíola Coftanm q u o * » » '
vulgaris Epochd Chrifttand Liv.atque ita Kalend* Febmanj aut mo!tt4
m n o eius fecundo, inciderunt in annum C b r i f t i L V i . Secun-¿ensreJ
düm Barontum,qui mortem Claudtj C£¡aris>& AuioU M ¿ r -
celltfa confulatum jlatutt anno C b r i f i t L v i , i n annum Cbrijii
L v 111 w í t d i n t ed Kalendd, qutbus martyrium f t c t p S.Cá-
ctitum affemnt. Et ms fupertüs oftenditms non vemjfe in H i -
fpaniam Epifcopos illos feptem, i tjuibuserat Cdcilm.ame an-
num vNtronis.
41 Confesores quidem i n Mariyrologio Romano a d x v
M¿ij, vt fupra dtximus, appellantur SS. Ctefipbon, Torqua-
tus, Cdctlius & focij; tamen,vt tn Annotat. ad eumdem dtem
[crtbit Baronius, ex his aliquot inueniuncur dióti Mar-
tyres á nonnullis, licet eorum martynj A¿la non ha- »
beantur .ÍW10 de ómnibus vniuerfim pronuntiat Gregorius V i l
[ u p r a , e o s ( a n g ú \ n e fuo Ecclefías dcdicaíTe.Otto verhftip- Martyr
phíijgenere,quoúe Cbriftt anno idconttgerit, non Itquet.loan- t*men»
nes Manetta S. Caecílij natalem confignat 1 Februarij. Ad
eum dtem tfla habet Ordo reettandi Ojficium Diuinum in Ec-
clefits Htfpantd, anno M D c xxxv excufus Madrtti, tn Kalen-
daño Ecclefid & dioecefis Granatenfis: Cascilij Epifcopi eoi¡fUr
Martyns Se P a t r o n i , & difcípulorum cii s.dupi.i.claír. i.Febr.eu
cum Odlaua. Socios {ex l a m i n a r u m i ñ a r u m Granatenfium /ociü:
fide) exprepit Pbtltppw Ferrarius in Catalogo generali San-
¿lorum , itaferibens: Eliberi in Hifpaniá S. Cxcilij Epi- quibm*
fcopi & M a r t y r i s , vná enm Patricio & Septentrionc.
Imh in lamina illa Granatenfifupra relata , hic Sctentrius
appellatur. Sed cum apocry¡>bd declarata ftnt illa lamina &
infcnptiones, hac quoque dúo Martjrttm nomina expunxi-
mus. V t i antea cum tn Htfpantam appulerunt feptem fanfti
Eptfcopi, dtfctpulos babebant, quorum aliquot tn vrbem Acci-
tanam mtferunt mercatum cibos; ita finguli poflea aliquot fi-
bt ex i u retinuere, vel altos adfctuere dtfctpulos, ojjiciorumfa
parttmdomefltcorum, parttm Ecclefiaíiicorum admimílros,
Atqutexbiifortafiu fuere, aut certe alij e populo, quos mar-
tyrijetus[octosvenera¡ur Ecclefia Granatenfis.
41 De reliquiis eorum mbil poffunm pronuntiart, doñee
aliqutd Apoíioltca Sedes fanciat. Decreto Inquifittonü non d i -
[erterepudiantur :[edcüm omnem probabtlitatemalaminü de reli-
Hits a'cepertnt, qua tamen reie¿ld[unt^ quis illas audtbit ab[- Í™u *orii*
que certa Sedis Apoftolica au£loritate publica venerationi ex- "?l"lttet'
poneré f Ecclefias pambiales habet vrbs Granatenfis vigtnti
tres, quarum vna S.Cacillo dedicata eft^a^exiftimatur et- tcelefiaS,
tam quo tempore rerum potiebantttr Mahometani, Cbriftia- Ctciíh
norum conuentibus celébrala , v t i feribunt loannes Marietta Picata
hb.i biflor.Ecclef.Htfpan. m p . i ^ . Maurus Caftella Ferrerius Gr*n*tl-
htftorta S. lacobi ltb.2 cap.iG.Francifcus Bermudez de Pedra-
z a M .3 Antiquitatum Granatenfium cap. \ ^ qui toto Itbro 4
agit de Monte llHpulttano & re!< quiü altiffy monumentis i n
eo inttentis, & feriptis S.Cacthj. qua {vt dtxtmus) in apocrj-
pbií funt numeranda, doñee Sedes Apoftolica altud de iis ta»
dictum ferat. Ac certe dtdtctmus nuper , laminas illas aliaq^ j y ¡ r e u / j ^
monumenta iuxta Granatam reperta , deportata Romam, tur nitnc
ibtifa a vtrü erudttü fenftm exammari. Vidmus quoque l i - [cripta
brutn, 4«.MDCXXXII ab Adamo Centurione, loannis Bapti Granau
fta F.Marct N . Marchtone de Eflepa, fermone Htfpanic» edi- rePm*'
tum, dtcatumfy Arcbteptfcopo Granatenfi, Cafiella Prafidu
cui libro hic efl t i t u l u s - . l n h c m a ü o pro hiftoriá facri mon-
tis, di¿li Vallis-paradifí , antíquítusIllipulirani,iuxta
Granatamrvbi repertí ciñeres S.Carcilij.S.Ctefiphon-
tis, S. Hifcij, difcípulorum Apoftolí & vnici Patroni
Hifpaniarum lacobi, aliorumque Sao(5torum,quiil-
lor«m difcipuli fuere, reliqniac,& libri ín plumbcis la-
minisexarati. Pars prima. An partem fecundam,fiuevlti-
itorem di[quifitmem poftta ediderit, haud[ctmut.
DE
 D E S I G N A T I O
E P I S C O P O A N T I O C H E N O,
M A R T Y R
Commentarius
jf f V i t a S. jfgnatij [cripta. Nómen
T H E O P H O R I .
ANMO N/ignes S, loannis Apofloli Se
CHR. EuangcljftíE difcipuli atqne au-
cvrtr. ditores cekbramur in Chronico
I FEBRV- Eufebij ab S. Huronjmo L m n e
ARII>
vulgato, ad annum n T r a i a m l m -
Ignatius
difcipulus peratorü, papias Hierapolítanus
S.loitnnit Epifcopus, & PolycarpusSmyr-
Eiiangelt- , , ^ 5 ^ - Ignarius Antiochenus.Horííw dúos in Eebruaria
^ culiu fccrovemraiur EcclefiaMfa Kalendü S.lgn?im\n'i,&
x x i i S.Papiam;/« lanuario S Polycarptmi^xvi die.Hu-
p m Hijloria martyrtj (quodhicpaucis repetendumduximus)
conttmturin eneyelicá Epiítolá ab Ecclehá Smyrnenfi,
' * v ta ni0XPoft obituw ad plurimai Eccleíias, máxime Afiatica
*n ex epi- VumoHS, wtjfá; é quá multa recitat Eufebim Ub. 4 l l t f i o r u
ílolv emy- EcclefiafttM, c^.14, vt ibi díftum § 1 man.10. Extitit ea E-
eliciá a m - pifióla in antiquii codicibus MSS. tam Latinis olim tranf-
fofita; iata ) qU^w Grxí» primigenia, é quibus hanc etiam Latine
anobii redditam , alteri coniunxtmtu: & cum reliquá Vita a
Tionio pofiea confcrtptá ad d i c t a m x x v i l a n u á n j inUicem
edidinm. Piam hanc Ecctefiarum confuetudinem , gloriofa
m a r t j r u m certamina defcnbeducredtmuí apud primos Chri-
íiianos viguijfe: eaque etiam folennitate Anciochenos mi/"-
(a Eptfiola variis EcdefiU indicare, quam ifiic apud fe coram
Traiano Imperatorc fubierat q u a f i i o n e m l g n u á u s : alios
dein itineris e m Romaniex Syrta comités, quá in eo obferua-
rant pie fanftefa gefia, ac pr<ecipue Rom<t gloriofo martytio
vitam confummatam, non omiftjfe aut coram referre, cúm in
Onentem redirent>aut citius pramifiis Epifiolü nuntiare. S i -
imles pallíonis S. Ignatij litteras allegat Galefinius i n N a -
tatiombusad x v m lanaarij, ü a s r e q u i r i t S.FolycAtpus a
Phihppeníibus, infuaadeos Epifiola^cüm auideipfe Smyr-
t \ x tüatum S. Ignatio martyrfjgnnusintelligere opfaret.De
ipfo, i«<]Hjf,Ignatio,(Sc deiplis.quicum eofunt, qnod
certiüs agnoueritis, figmficate. De hac Polycarpi ept-
fiola infra tterum agemus.
¿lia ex
i Ex his ftmihbufúe ohferuationibm A & a deinde con-
GrAco Me-
t/*phrit(ÍA, feripta arbitrAmur. Ea duplicia bkdamas'. aliaGrace a Si-
r meone Metaphralp edita, & Latine verfa a Gentiano
«clUta c i Her neto; qu*. primum Lipowanus vulgauit tomo 5 operum
MS. ad xx DecembrisJdein SuriusadKalendas Eebruanas. Nos
eadem Grcece natfi ex MS. códice Medic£0 Regis Cbriftianif-
fimi, contulimus cum priore Ilerueti interpretatione: ex qua
niecimus, qum huic codici deerant ex Euagtio fub finem adíe-
CirlcTe i &a>- í 0 m m 0 l ^ i cum n t t q M Tranjlutionü reltquiarum biflo-
tomTiT áifíW'i, Alia ohm Gnce extitijfe opmamur Acia multo v-
Menus: herma, ex quihm facrorum Men&orum fenptores varia a S.
Ignatio tolérala AntiochiíC tormenta a Metaphrajle non
elogium ex indícala , excerpferunt fecundo loco danda. Altad elogv.nn ad-
fiíaftjro,' iungitur ex Martjrologw Bedx & Adonis ad maiora Acta
l-gtis: Latina fecuriorem viam commonfirans.
^ Ipfa deinde A i l a Launa fttbduntur explurihus, eifq}
A f t a Lnti
veiuflifimis eodicibtu MSS. defumpta, & cum Rofvveydo o-
na expitt-
Um, t t m m b i * communicata: eorum pMcipm funt Lobtenfts,
rihm
MSS. Audomarenfis, Vlirateñinm aliufj^ Eurgundicus a Cbifflcdo
nofiro tranfwijfití. H<£C Afta indicio etiam Petri Scriuerij,qm
cadrm ex fidchftmo códice communicamt,ex Grxio creduntur
conuerfa. \n bis, q i u Anriochiaí^lí/if tormenta Ignatius»
R o m x dteitur coram TcaiznopajfMrfnojmimmdo, quod
Tom. í.
T H E O P H O R O
E , R O M AL}
Pr^uiás. G. H .
etiam defcripfernnt Bcda, Ado Vfttardus, a l i i ^ M.trtyrohgi
Latini, § fequenti adducendt} Vincemius Belbuacenfis lií\ an confufx
10 Spsctúi Hifiorialis,cap.^6, & plurss alq. An lacerum fea ordinercr*
mutilum exemplar foltis tranfpojiiü babuerit intírpres Lati - &ef}ark™'
nm? An Epiftolam eneyelieam ab Antiochcnis m i f f m ,
titulo fublatOfcrediderit K o m n n o s exarajfei Dedtmw x v
lanuarij Vitam S. Alexandri Fundarons Acoemerorú
ex códice MS- Gr£Co Regis Chtifiianifiimi, pracUrant admo-
dümfed quibtifdam locü mutilam: m quáfoliis ahquoi t r a n -
fpofttii ordo rermn gejiarum ab tmpefit» defeuptore fuerat
immutaiiu.quinullo verbo aut fupeiaddito, aut omijfo in de~
hitum loctm reduftití efi. Poitát auclor Latins Vita fvie i n -
terpres^n fimilemcodicit Grmerrorem imidijfe/iq} nonob-
feruato,reliqua Afta accommoddji, Hic capita dtjimcta da-
p i u i numeropranolantur, vt. qüxtranfpofiia iudiiantur.ft-
ciliüspofitnt difeerni commodiuffa cum Metrapkrafie & Me-
tíais Gracorum c o n f r r i .
4 EA; Actis bifce, Epiftolifq; S.Ignatij infra a nvbu ^
recenfendisjontraftms Vitam defcttpfevunt Vincentius Bel- ¿ ^ ^ ^ 4
\ci\MiCcnC\sante lelatm, Antoninns & Bonirms M o m ii¡SC()ntra
bntius mox citandi, l a c o b n s á Vorágine, C l a n d i n s a ^ ,
RotájPcrrus de Natálibus, Zacharias Lippeions.Fran-
cifeus Harasus; Hijpanice loannes Bafilms Sandtorius,
Alphonfus Villegas, Petrus Ribadineira, Fránci|eus ¿ r e x t i r i s
Oftiz Lncins, Gabriel Fíamma, G.úlicé Ciernes Unguu e-
Marchantius; lacobus Doublctius , Gujiieimus Ga- d i t a : ^
zacus; Gírw^wiíeHcnricus F.ibriciiis, Belgice H e n r i -
cnsAdriani, Dionyfius L a m b e r t i , a U i q 3 i n n u m m , &
quotquot Annaks fea Cbronica Ecclefiafiica digeffenmt, g«o-
rumprinceps Cardmalis Baronius phnima de eo tomo 1
& 11 Annahum recenfet. Ex antiíjuioribus Patribus elogiq
eiufdem tradunt S.Polycarpus coridifcipulus. & huius difei- ™*»tfo *-
pulm S.Irenarus.S.Dionyíiiis de D i t m ü n o m i n i b M , S. A - P"*/"**1'
naclccus Papa, Enfcbius Gaeíaneníis, S. Hleronyníus»s^'¡Jor^
S.AthanaÍJtis, S.Feüx 111 Papa, Thcodoretus Epiíco-
pns C v r i , & p o í i f t m u m S. loannes Chryíbftomus do-
¿Itftma Homilía in e'm folennitate anniuerfana ad populum
Antiochenum babiía.Ex hac plm ima,ctm de Tranjlatione re-
ltquiarum agetur, proferentur-, ex aliorum doclrwá varia ÍM-
ter viros eruditos duhia controuerfaoL refoluentur.
5 Cdleíie btc apponitui vifim.quo Angelos inc&lo fan-
ftifiimam Trinitatem alternis tamibus celebrantes confpcxit, F
a u d i u i t ^ l g n a ú a s , ^ SocrateUb.6 Hifior.Ecclefcap.S rela-
tum. Ignatíus, inquit, Annochiae in Syriá tertins á Pe- KifíecXtiu
tro Apoftolo Epifcopus, qui & cum Apoftolis muí- Af,£eltci>
tnm verfatuseft, vifionem vidit A n g e l o r u m . S a n ó b m
Trinitatem hymnis alterna vice decancatis'collauda-
t i u m . Ecformam canendi in cá viíione expreflam Ec-
cleíiíE Antiochens traclidit. Vnde Se h x c ipfa rraditio
ab ómnibus Ecclcílis recepta eft. H t c Sócrates. Eadem
referuvt Gcorgiiu Alexandntm in Vita S.Chryjofiomi, & m
i m w encomio Leo Sapiens tmperator , Niceplmus Callifius
ítb.ii Hifior. tccíef.iap.ü, & mnríuüi Martyrotogi infra ad-
áücmdi. Eximiam a i virtutem tonfequendam fíimulum
proponn S.Gúdití Sapiens, cü'm Vitam iílufiratiimm xxise
lanuartj. lite Clerom Britannix' tta alloqutítn: Quis ve-
ftrum,vt Martyr Ignarius, Antiochiac vrbis Epiícopus, ^"ÍW
qni poft admirabiles in Chrifto acfcus.ob teftimonium Vm¡4ttm
ciusjleonum molis con.fraítus eftícnins vérba>cum ad x^J/«:
paftionem duccretur, audiente.s, íi aliqnando vultus
vcftri rubore (uírafi eííenc,non folum in cbmparatio¿
ne eius vos nón putarétis Sacerdotes, fed ne medio-
B eres
 U D E S. I G N A T I O T H E O PH O R O
AVCTO- ere*; qn;(/em Chrfítianos eíle. l U c crgo m tiobüaccen-
RE. G H . dam fíKt.tumm Deum bommef^ amorem cum ignetn cor-
A dcvtbfnieyiiuis ajíname, lema prorjiii tormenta omntat &
m o r r m 'ipjam ex'ijhmautt Ignatius: cui exófnmbMS,(ju<t p * '
t - p a u i p m a in vita poterat, boc p r i m i m erat, nwríem pro
Átrfto non pati: fecundum vero,non quam Cftipme pati; j : ' i
á : ¡ f ü r i a t q ^ p r o c r a ñ w m : quodpraclaré a'dmrtit Petnu H a l -
loix in Prrfatione ad Vttam SJgnatijjomdi. Ecclefu Orien-
í'alü Scrtptorum copiofíftme dcdticiam, m k f t i n g é b i ü vtri
trga bunc S. Ignatiüai eu^ coaucs Scriptons piaatts ar-
dor e.
6 Cognomemim T \ \ e o p h o ú , quo femetipfefhnctia
U a r t j r papm appeüat, in ómnibus Epiflolü eunlemifimum
captt argumentum ab hacfimiliue pr&fañone: Vyyoínos o Kj
Theopho-
e í Q C p ¿ t & ' . Ignatius , c^iii& Theophorus.OWíe Latina
rm cogno
Vtifio ab ommbm anúqmonbus Interpretibw feruata eji, ñe-
minatur.
que vlla tmmutationefacía ad redditas m alia idiomata E-
f iflolas t r a n p t a . llludauttm cognomen quam aptiftmé illi
conucnijfe Afta Gr&ca infra monent bis vcrbU: TÍ}? A'VTÍO-
íio(pó(¡<&' l ^ ' d - n © ^ fv. Eccleíice Annochenas Epifco-
pus 6¿ appellaiione 8c re ipíá Theophorus Ignatius e-
rat; quod miramur a Genúano Herueto Deiferum v e r t í M a -
hmus m / w í r e T h e o p h o r u m eaforma, qua SS.Chryfto-
^ p h o r u m ^ a r p o p h o r í í , Onefiphoium, fmtlefcfa ferua-
to Grxconm verborum cbaraclcre appellanm; m t t a t i poji
Afta Latina ó Martjrologos varios, Eufebium, Socratem,
Chrifium Cedrenum, Z o n a r a m ^ u e p h o r u m , altofae Grtco Latinos
in cnimá faftos.lpfe Traianus in Aclis feifettatur-.o 3 ^ t j TÍ ¿fi ©eo-
e'treuftrt, ( p ^ ^ . c«tIgnatiusrf^fl»í/<í: O T S V ^ Í Í A V ív TÍJ vlu-
%íj Tiíg/^^wv: quiChriftum circumfert in anima;
fecundum Acia Latina, qui Chnftum habet in pedore,
lile ell Theophorus.
7 Hinc arbitramur occafionm datam fcribendit'in cox-
an liierh
aureu cor
&QS.]gnzn] intientacjfe facrofanfia verba, IESVS CHRI-
di inferi- s t v s , í////i«o miraculo aureis litteris exarata. i d feculo
ptum: X I I I , pojlobitum S. Ignatij vltra miüe & centum annos,
fcripferunt fincentim Bellouacenfts, & Martinus Pelonus,
fiferunt j.ilc in ebronico ad témpora TM/4;j;,Hunis, wquit, cor cu
1*71'™** niinutatira diLiifum eííet, nomen C h n í t i in fingulis
particulis aureis lirreris feriprum inuentum e ñ . A h q u a -
viMcemius to Accnratius Vincentius Itb.io.Jpeculi E i j l o m l i i ^ / . H u i t í s
JBellouacé. cor cum minutatim diuifum cílet,nomen D o m i n i le-
fis' fu Chrifti litterísaureis inferiptum^r ]egitur,in (inga-
lis partibus inuenrum eft. Dixerat enim fe habere
Cbriftum in co\:¿e:feu>vt Acta babent. in pe(5tore,d«í in
S AMÍOMÍ- anjm^ zadem pluribus profecutifunt S. Antoninus tomo 1
Mombri- Chronici titulo 7 cap.i § n Boninus Mombritius in Vita,
ttíu, eifdem vterqueverbis : Legitur autem, inqniunt, quod B.
C ignatius inter toe tormentorum genera n u m q u á m ab
inuocatione nominis lefu C h n í t i ceííabatjquern cúm
tortores requirerent, cur hoc nomen toties replíca-
ret,ait: Hoc nomen cordi meo inferiptum habeo, 5c
ideo ab eius inuocatione ccífare non vaieo. Poft mor-
tem igitur eius, qui audierant volentes hoc curiohus
experirijeor eius ab eius corpore auellúr, & ülud fem-
dentes per médium totum cor inícripeum hoc nomi-
ne, lEsvsCHiusTVSjlúteris aureis inuenmt.Vnde Se
hoc plurimi crediderunt.FÍ'erfiwwi de Caftlt I t b . i Arborti
Vlertinus vita Crucifixi lefu c . i . C ú m Apoftolo,í«£/«ií,non ofteh-
de Cafalt, fomns n o s aliquid feire, nífi lefum Chriftum & hunc
crucifixum.excmplo B. Ignatij,& centrum & circum-
ferentiam cordis noftri ículpentes lefum, qui ipfum
lefum viuens & moriens eruótabat de corde plenos&:
mortuus reliquit intra fe ícriptum litteris aureis tn
corde corpóreo. íoannes Baptifla Mantuanus ¡ib. z facro-
Mantua rum dkrumMattbias Cafimirm Sarbmus, alijq^ P o é u m i -
raculum illud verfibus exornarunt,quibus &pictoribus adden-
ftlent an- di qmdltbet aqua poteftas conceditur. Nobis fufficit fontes
uquiores woyijlraffe, é quibus bi riuuli dimanarunt. Graci filent,quod
Jcnptores. ^ iwmbus veliín carnem omnem comefiam & fnlidiora tan-
tüm o{fa relifta.qnA nobü vel ideo maaif pyobantur, q m d i l -
lufire boc miraculum, f i facium fuijfet, veí máxime in Dei
E P I S C . A N T I O C H .
g t o n a m ^ bonam tanti M a r i j r ü famam redundaffet; & ta Q
men altísimo filenho amiquonim feriptorum & Lifinofkm
& Graconim inuoluatur,
$ I I S.Ignatij dies natalü. Quitasfie cr,
8 magnam in natalitía s. ígnatij cekbritaie ¿gen-
^ ¡ • ^ da apud dtuerfas Eccleftas vanetateni, non parua
oritUT dificultas dtfcernendi diem certum m a r t j n j t o n f m -
inati.Antiocbenos oltm diem i l l i f i c r u m dedicaffe pcfndie fo Anihchi.
lennitatií S.Pdagia Virginis Antiocheim & M'ariyrü, tiflü ni ccltmt
eslS. loatifies Chrjfcflomtts boviiha 41 de S. Ignatio.Vlea, s.i.gnetttí
inquit, puella plaué adolefeens ^ virgo , beata Martyr ^"finaie
Pelagia ma'cná cum l-aetuia conumium nobis cxhi-
1 1 i i i - ti- 1 1- • - Virgmtí,
buit: hodie celebntarem illius beatus hic ac ? e n e i o í u s
Martyr Ignatius vici/lim excepit.Diuerf^ quidem per-
fonfEjfcd vna meiiíá: varíac pngna:;fed corona eadem:
difparia cerca fui lia jfed Ídem braukVín; Colitur S. Pela- reiaíAí,A,
gia m Martyrologio Romano, tiíenais G m o r u m , aliifá^faflii 10 ;««//,
facrü,ix l u n i j : pofiridiein Menologio Gracorum a Camjio
edito.Extat S. Chrjfojiomide ea bomilia 41 ,<*(/ quam anrip-
tat Pronto Duc&us eam homiltam Graie repertam a fe fuijfe
ín duobus codicibus MSS.Chriftíaniííimi Regis H e -
r i d iv, in quorum altero adfcrípcus margini fuic dies £
O d o b r i s v i i i , hoc paólo: ¿u^v' ÓKW&eJu y. quo die, osfi-
vú adusrtit Baron'm a d i x l u n i j t agunt Gríeci in Meno- bra.
logio de alia Pelagia Antiochenáiquae, anrequám te-
nerecur á petfecucoiibus, orans ne difpendium pnre-
rctur virginitatis, in pace quieuit. i n Menologio Canijtj
ádduntureodem v i n Oftobris Pelagia Taríenfis/«¿ Dto-
cletiano pajfa, & Pelagia tertia poíi meretricium quaflum
posmeens. Ottodhuc facit.ñeque in lunio.ñeque in Odobri
vlla S.Ignatij tn Mártyroíogiií reperitur obferuata folennitas,
f i quadam annotationes MSS. exc'tpiantur Cartbuftanorum
Bruxelienftum , in quibus x v 11 Octobrü tradítur B. Ignatij
Martyns tranílatio.
9 Aliqui diem illifacrum flatunm xxiv NotmnhrU. ¿ l i q u i n
ita Hermannus Greuen in Auciarto Vfuardi: Ignatij Marty- N-juemb.
ns. Ado MS. mónaflerij S.Laurentij apud Leodienfes: Eo-
dem die S. Ignatij Epifcopi & Martyris. Pluribus Beda
€xcufuí,qm diem eius natalem appeilat: v i n Calendas De-
cembris, inquil, NataleS.Ignatij Epifcopi Se Martyris
¿re. Elogium tntegrum etiam habet Ado infra recitandum.
InDecewbri plures referunt,ac primo ad diem xiv maríyro-
logium MS. Treuirenfe S.Martini: SAgn-Añ] Epifcopi & D e c e ^
Martyris. Vltraieclimm M S . S. Marta.: Eodem die S.I-
gnatij Epifcopi & Marryris.
10 At x v n Decembrü natalem eius celebrant Marty- p
rologia MSS.Tornacenfe S. Martini, & Lañenfcambo anti- Tlures diS
qua fub nomine Euftb'ty. Eter ony mi & Bedabis verbü: Nata- mtinlem
le S- Ignatij, qui tertius Antiochiae poft Petrum Apo- fl*'""»*
ftolum Epifcopus, vndecimoTraifpiannoadbeftias l T D c u l ; '
vinólus Romam millus eft. Reliquias tamen corporis
eius Antiochias iacenr {additur in Latienfijcztca portam
Daphnicicarn in ccEmitenoeccleíias.E^í/cwí t/i;;/ Latteufi
MS. Iiabet Rabanus Maurus in fuo Martyrologio > dempto
priore verbo de die Natali ab eo omijfo.In Martyrologio a n t i -
quo MS. S.Maximini prope t r e u i r i m bac leguntur: In A n -
tiochiá narale S.Ignatij Epifcopi.qui tertius poft Peí
trum Apoftolum Antiochenam rexit Eccleííam, q u i -
quo perfecutione Traiani damnatusad bcftias.Romá
vinótus m i t t i t u r , duodecim militibus ad cuftodiam
datus,quos ipfe in epiftolá ob crudelitatem leopardos
vocar.-cumque iam produólus adl3eftias3rr7gfcntes au-
diret leones, arclore pariendi ait: Frumencum Chrifti
fum.denribus beftiarum molar, vt pañis mundus i n -
ucniar. PaíTus cft anno xi T r a i a n i . Nonnulli apud Eron~
tomm Ducaum fupra tkiflimant Homiltam Chryfofiomi de
S.lgnatio habitam tilo x v u Decembris.
1 i luxta bos auclores non tmprobabiliter dici potejl, S.
Ignatium eo diemartyrij coronam adeptumeffe, ac tridijp po-
j i e afuero faneca eius ojfa extra vrbem Romanam depofita fuif-
 r; F E B R
^ fe ac ierra mandat.t. Q u i dics depoñtionis cam áie tiatali fine
¿iem depo- obitm pafinn confundí foíitus, in facros Ecdefi.num f.tflos (kpé
ptionu fe» refertur. Idew Fronto Duutts annútat ad dicl.m Gr^cam ho-
JtpvlturA m l u m ¿¿ s. ignatio wargim todkii Rcgij M S . adfinptum
t o B'.ctb. vigefitmim Decemb.ns u r / t /\tKt¡¿fiejíu x.- Gr*-
-ci eo die magna, úlum folenmtate colunt: I n Menologto h U -
x m i C y t l ] n x i . & Horologio, S c l y í n h ^ o ^ ú ^ ' ñ ' o ^ lyvcc-
TÍM $ Q í o q i q s . Kulcndarium Gráíorum apud Genebrar-
dtm. Ignatius Marryr Theophorns. Menologiuw Cani-
f¡j\ Natalis facrofandi Marcyris Ignatij. Mm&A Gr&co-
rum : H i jfJtn , feu memoria Candi Martyris ígnatij
Theopliori & c . Penus Halloix inNotationibus ad caput
14 V i u S.Ignatij ajferit, xxDecembiis vemm diem na-
taicm eíTe, quqra GIÍECÍ íblennem reriianr,& in q u o
ccetus honon eins facinnc. Interiminfra apud Metapbra-
fien dicuntur qui Romas crant fidelts, poíl wartyrium
eonfuwmaium,&tbettrum dijfolutumi conucnientcs eius
oílá furtuli/Ié> eaqae religiosé obuoluta extra Vrbcm
inloco iníigni, vigefítno mends Decembris depoínif-
íe.G^íCff KoiTíSsvn) «V.íc'á'» r o n ^AgKf^fig/a ¿'^OVTC^*.
Eodem die antfqHiftmum Martyrohgtum M S . S . H m o n y n ú
tía babet : Romae dcpoíicio Zcphirini Epifcopi & Igna-
tii Martyris,& Athanafij Epíícopi. iterum m Kalcndario
eidsni Hartyrologio fubinníto: Ignatij Martyris & Ana-
B chaffi Epilcopi. Colttur S.Zephyrinus Papa tilo die i n p l n r i -
hus Martyrologiii, de quo cum Romano altifa agemus xxv [
Angujii- S . A m t h i ñ i i s j H q u o d a m Kalendam M S . S . M a x i -
imm eúam Athanafius, Epifcopus in Oriente colitur eo~
dem xx Decembrü,
11 F r a á p M nihilominus S. ígnatij in Ecclefiá komana
folennitasagilur KalendU Febrtmij¡adqHítí'Sotk¿rus: S. I -
w/tiare/o-gnanj Martyris. M S . Tornacenfe; Paííio Si Ignatij E-
Febníarij1 P^C0P^ ^ Martyris.FÉÍWÍ Romanum a Rofrveydó editttim
Antiochias Ignatij Epifcopi & Martyris. Beda txcufiu.
MSS.Vliraiefttnum S.Mam&Leodtenfe S-lambermApud
Antiochiá paííio S.Ignatij Epifcopi & M i \ r t y n s . E ¿ d e m
fere habet Ado boc die, añus elogiuWi in libio def&¡imtaú-
bus Apoftolorum relatum, infra damtis. MS.Centulenfe S. R i '
cbarij: Romac paílio S. Ignatij Antiocheníis Epifcopi,
q u i B . loannis Apoftolidifcipulus, tcrtiuspoft B. Pe-
trum Antiochcnam rexit Ecclefiam. A l i j i u x t a Afta
Latina volunt eum Roma, prafente T r a í a n o , pajfum. Ita
V f u a r d m K d e n d i s Februarij,Natalis B.Ignatij Epifco-
pi & Martyris, q u i tertius poftPetrum Apoftolum
Anriochcnam rcxit Eccleíiam.ac perfccutione Traia-
ni Romam vindlus mittitur, vbi praefenteeodem,cir-
cumíidentc Senatu.immaniílímis poenarum fupplicijs
(CpcimüafFc¿tiis,dehinc leonibusobijciturj eorumque
dentibus prxfocatusjhoftia Chrifti cíficitnr. Eademfe-
re habent Bellinus & Martyrologtum modernum RotnanuiHy
in quo tamen cum legeretur prsEÍente Tiaiano pajftu, iam
comcíi/íí ¡ u b e n t e T r a i a n o idfaftum dicitur. Immania
poenarum rupplicia& inaudita tormenta Romae eum
fub'ñjfe tradunt eúam Galefinius, Auclores Viola Sanélorum
& Martyrologij MS. Bruxellenfis, a l t j ^ : Maurolycus verh,
Natale./M^«íí,S.Ignatij Epifcopi & Martyr¡s,qui quar-
tus á Petro Apollólo Antiochcnam rexit Ecclelíam,
in qua Antiphonas decantari fecit. Conjiantim Telicm1
tertiuíne an quartus Antiochiae prífuerit Epifcopus, fub
áubio relinquit: qu£ infra reiiciemur. Decantu I w é Sacra-
te defumpta addtmtm i n Martynlogio antiqtto Colonienfi
pofl verba ex Vfuardo recitata: Hic quodam tempore per
viíionem incaelum raptus, vidit & audiuit, quomodo
Angeli per antiphonarum reciprocationem fandíe
Trinitati hymnoscanebant. Q u á vifionc edodus i n -
ftituit ín Eccleíiá Antiochená uixta modum vifionis
antiphonas decantari. Eadem leguntur in Viola Sanólo-
rum, & aliti Martyrologiii. MS.Bruxellenfereliquo encomio
addir. nomen eius canoni Miííae inferiptum cííé, quem
etmdem exbibet antiqum liber Sacramentorum S. úrego-
r i j Magni nuper ex MSS. ab Hugom Menardo correcliüs e-
ditas.
13 D e m u m q u h S.Bri¿id4KaUndii F t b r u s r i j p m i -
Tom. i .
V A R Í l . •y
pauw apud vartat Efdefitf obtimt cultum , fridie KaíetuLa D
ftu xxxi U n u a r i j veneranditi propcnitiír S. Ignuttíu tn tire- AVCTO-
uiario Brugenf^altify qmbufdam Belgtcis.fuutt eúam in MS. *•* G-H-
MartyrologtoTremrenfi S-Manir,i. Griteos ndwodfim.celebri & ] l \ u '
eum ojjicio colere fidem faciunt eoruw ri(pon[oria, antipboHt,nuarih
cantica,odarta, a Petro Haüoix latiné nddita, arque vtraque - .
lingna edita ad Vitam S.ígnatij. Udcm G r u í lichonem Eua- Efc"j¡^ji¡.
g t l i j defumunt ex capite 1 x S . M a r a j n quo Cbrijlits pttertm cum.
{quemiUi S. Ignadom credunt fmffe ) tomplextis, in medio
f l a t u i t . Apud Latinos qux modo ftt ojfictj Ecclefullici r a t h ,
conjlat: qualií olim f u é n t indtcat Gauantm commentán Ru-
bricaí Breutarij ftft. 7 f.íp. 4: vbt referí in appendice libri
Sacramentorum Grcgoriani fcllum habuiífc in De-
cembri^ (ed in Breuiario Vaticano volumine 4751 i n
Februarij primo. Confonant quain AftisLatinti [ubfinem
nferumur.
jf l l l Primordmm Epi/copatus zA?itio~
chem*
14 f ~ \ Rítu, adolefcentia.&pr'mati S. ígnarij m e fufee-
V - x ptum Eptfiopatum v i j á , feré latent. ínjlitutionem
e'm fub S.loanne Enangeltña- opinionemájGruorum, Euan-
geheum paruultmi futjfe,quemCbrtlius tn medio dtfcipidornw £
Jlatuit,mfra exurninamus. Plura proferí I l a l h i x capitel, &
11 Vita, qu& nosanttquitatis amantes omtttimtts. Primor din
Epifcopatus e m Antiochem inqutfituri, primo, quodom- Pontific*-^
nesant'umi atqueortbodoxi feriptores tndubitatum nffirma- s.
n en A /v 1 n • AníiochtJi.
runt ^ l a t u m u s i b. lJetrimi Apoltolorum Pnncipcm
prtus Antiochu Sedem fupremi Pontificij collocajfe, quam i n -
Romam anno 11 C l á u d i j I m p e r a t o r i s profettiisfne-
r i t \ V t i c u m reliquií Scripteribus tradunt Eufebtustn Cbront-
nico, & S.Hteronymus de fcriptortbus Ecclefiafiicis^cap.t. De
C a t h e d r á S.Petri Romana í^iwtffxvi 11 lamarij,de A n -
tiochená aciuri x x u Ecbruatij. An ignatius immedutus S.
Petri fucceffor fueritMcqummus.
15 Primo Epifiola m S. Anacleti Papa, eum a S. Petro
AmmbenU Epifcopumdatum, quocumque id tempore contt-
gerit,requirit.ln bacEpiftoldtriumprimarum¡edmm Epifco-
paltum ordo mdicatur bis verbü: Prima Sedes eíl cíelefti
beneficio RomaníE Ecclcfííe.quam beatiífimus Petrus
¿k Paulus confecrarunr. Sic Roma;qiiaE prius erat ca-
codaemonís artificio omnium errorum mater 8c z\.aJ>eocon~
trix,cxcuíns tenebriSj Se vams /uperíb'ríonum r i r i b u s ^ ^ ^ ^ '
abiedlisjfiliorum D e i ^ x o r t o fole iliílitiaE faífca efteo- Epijcopus
piofa propagatrix,Secunda aurem Sedes apud Alexan- dteítuir
driam B. Petri nomine á Marco eius difeipuio atque
Euangcliftá coníeerata eft, quia ipfc Si in i £ g y p t o pri- F
m ü m v e r b u m vcritatis,dire<5tus á Petro, prscdicauit,
S¿ gioriofum fufeepit martyriuni: cm venerabilis fue- *»^f>acle-
ceilít Abilius. Tertiaautem Sedes apud Antiochiam ttEPifi0^*
cÍLifuem(id eft, B.PctrijApofloli nomine habetur ho-
norabilis.-quia illic, priufqnám Romam venirer, habi-
tauir, Ignatium Epifcopum cóiiftiruit, & illic pri-
nuim nomen ChnílianDrnm nouella: gentis exortum
eft. Haftenits Epijlofiola Anacleti Papa-, cutomnü deberetur
aucloritas, f i genmna effttyaut apofleris non mterpolata.Ve- angenui'
rum in eá nonntdla leguntur traditiorubus Eccleftaíiicts minüs m í
congruentia. Nam in Alexandrina Sede S. Marco dicitur
fucceíliíle vcnerabilis Abilius, omijfo S.Aniano, quemi
S-Marco vi 11 anno Neronis defuntlo fubñitutum t r a -
dunt Eufebiitó m Cbroniio,& lib.z Hi/lorU Ecclef. cap.i$, S.
H'ieronyvnti de Scriptor.EccIef.cap.8,& reliquiomnes, quo-
rum confenfiu firmatnr in Martyrglogio Romano xxv ApriltSy
quo die coluntur & S.Marcus & S. Anianns in Epiíco-
patu fuccelíbr. H t m apud loueriumw Sancliombtis Eccle-
ftajlicü, & detndi tn Concilití tam Venetiü, q u h n ColonU,
atfy Parifm editü , I m cometió in margine a n m t a t u r : cui
S.M^m? venerabilis fuccelííc Anianusv^¿ p o f t h u n c A -
bilius: quam fuccepomm adbuim Katalem x x u Februarij
probabimui.
16 Eodem modo in Antiochena fede luc correfiio iiSt*1"4-
plícata.
B 2 diftU
 i6 D E S. I G N A T I O T H E O P H O R O
AVCTO- diclií lihrií adfcr'ih\tur,[edminmprobata: Quia illic, S.Pe-
REG.H, ^«íjprjníqnám R o n u m veniret.habitaiiir.Sí:Zach^íí.
^ portea Euodmm, poft quem Ignatium Epifcopum co-
ílituic. De Zicchsi Epiícopatu Antiocheno nthil alibi
/¿¿/w;fí}.ZaccliíEum,poblicanum, qui in domo fuá C n r i -
ñ u w fufceperat,primum Csefareaí Palqfrinx Epiícopum
fuijfe tradiwt Apo(lolií£Confluutmtesfub nomine Clewentis
liomam Ub.-j cap.^6,alus 47. Verüm de variif Ep'tfcopü non
debito ordine eo capite relatU infra agemm. A l m colitur
X X I I I Augufii Z i c c h x a s ( ¡ a a r t t i i Hicrofolymorum Epi-
fcopiis : vifimilisaliunde Zacchíeus htc intrufiu videatur.
De Euodio potms hicfwúlifúe lefiio ejfet fubftttuenda.Qúa.
illic Petrus habitauit & Euodiam,cui portea Ignacius
fucccííír, Epifcopum confticuit. Verüm hac nomina &
«Um Ínter- [tíCUptgnif Abilij /« Sede Alexandrina c W o w t o ' » Épi-
*ta' ícopi Ignatij apud A n ú o c h e n o s ^ r h i t r a m u r apofterif ad-
iunka. K a m eadem verba abfífrAbiU] Ignatij mentione
repettta in Concilio ftptuaginta Epifcoporum Rom A habito fub
Gelafto Papa tta legimtur: Secunda autem Sedes apud
Alcxandriam B. Pctri nomine á Marco cius difcipulo
&Euangeliftáconrccrata cft.-ipfequeá Pctro Aportó-
lo in ¿£gypcum dire<3:us,veibum veritatispi^dicauir,
¿cgioriofum coníummanic martyrium. Tercia vero
jg Sedes apud Antiochiam eiufdem beatiflimi Petri A -
poftoli nomine habetur honorabilis ; có quod illic,
priufquám Roma veniírcr, habitauit, & illic primum
nomen Chriftianorum nouellae gentis exortum ert.
En defunt & fucceífio Abiiij,¿r inauguratio Ignatij a S.
Perro fada. Eadem confirmantur in Concilio Romano¡ub
Damafo Papa, ex mus Canotié íuxta colleftionem Crefco-
nianam I m verba proferuntur apud Baroniam ad a n m m
Cbrífli 39.nKW.25. Tercia vero Sedes apud Antiochiam
beatiflíimiApoftoli Petri habetur honorabilisjeo q u ó d
illic primitus.quám Romam veniíTet.habitauit; & i l -
lic primum nomen Chnftianorum noucllíc gentis ex-
ortum ert. Qu&cum Epiftola Anacleti prorfus confentiunt,
fifola S.Ignatij conftituti Epifcopi intcrpofita mentio
tollatur.
Ordínatm '7 5 í í « « i H g n a t i u m S. Pctri dextera ordinatum,
ÁS.Petro & Pontificatus gratiam fuícepiíTe feribunt Theodoretus
Cyri tn Syria Epifcopus, & S.Félix n i . Papa,qui ambo fecn-
d k 'ttura lo quinto vixerunt> Theodoretus in Dialogo immutabiluiqui
Theodirt- primus tomo operum 4 legiturjta t r a d i t : A'jcvjVsatf 3 TTOSV-
"', 7«f lyVXTÍOV ¿xélVOV, Oíihc¿'n¡S íl (ÁiyÁKií rig-T?» bi^lK?
tnclo. Audiuirti enim proríus Ignatium iílum , qui de
Petri dexterá Pontificatus gratiam rufcepit,& poft ad-
miniftratam Eccleíiam Antiochenam , martyrij coro-
nam adepius ert. S. Félix Papa in epifíola v ad Imperato-
\ Felice rem Zenonm M w f t t Petrum Fullonem excommunica-
111 Papá, turn' íandae AnciocheníE EcclefícB ¡ndigniífimum fe
ingeílide , fandbamquc Sedem pontificatus Ignatij
M a r t y r i s , qui Petri dextrá Epifcopus ordinatus ert,
polluiííe.
18 Tertio S. loannes Chryfoflomus in tnemorata H o m i '
S. Petri lia}qua eximio vrbe Antiochenam prdtonio extoüit, S. Igna-
fucceffor tium laudat Apojlolt Petri fuccejforem: P r a í c í p u a , inquit,
peo hniufce ciuitatis cura fuit, id quod 8c reipsá pla-
apud né declarauit. Siquidem eum.quem toti orbi praefecic
mnm Petrum, cui claues caílorum dedir, emus arbitrio &:
potertati cundra permiíít, hunc ibi longo tempore iuf-
/it commorari. Q u i m o b r e m vniuerfo orbi ex altera
parte refpondetciuitas noftra, ffd quia Petri mentio-
nemfeci, quintara ex ipfo conrextam coronara ani-
maduerti; quoniam illi in Epifcopatus Antiocheníis
dignitatefuccellít. Nam vr.fi quis é fundaraentis ma-
gnumlapidem eruat, alterum oranino parem ineius
loco conetur cóftituere, alioquin totum asdificiura la-
bafcet& corruet; ita ciirn Petrus Antiochiá eífetdi-
fceíTurus, alterum Petro parem prseceptorem gratia
Spiritus fubftituit, nc inchoata ¡am aedificatio fucesf-
foris contemptu ficret debilior. HáC Chryfoflomus am^
E P I S C . A N T I O C H .
püficatione oratoria adeo videtur extulip, quafinulUu Antio- £)
(/;/<« Epiftopuí extitijfet Euodius, ciim Ignatium velitfutf-
fequem, nét^y fcéTiKo^^'évTit/S-ív «flro^um.s'n/'ov » r -
y ^ e / s . Oi/isv jUST* gjc«vovT5'n5v h a S k í o í & r i DCV '¿fx,'^'
An Chrjfoflomm Euodtum Antiochenam vino Petro regin an ¿y eim
tem Ecclefiam,quafiab eo fupremo Pjjlore in muñere f m obe- ohim*
ando direftumy neglexent; & contra illi S.Ignatium ¡olum ab
obitu vtriufque eam Ecckftamgubernantem [tibrogantí Si e-
nimjiw^wir in^^wHowi/w.ccntum homines vel ctiatn
quinqnagenta regere difficile cft, qnantae virtutis de-
bccexiftimari.tam celebré vrbera adminiftrarc, & cu
populura regere , qui ducenta contmeat hominum
millia? Admngit difficultatem temporum ob perfecutiones
Gentilium: íi hoc tcmpore.íM^ttií, laboreSj Xíumnaíque
multas gubernatoribus prxbct Ecclcíia: príefcélura;
quanró plurcs, maiorcíque tune crant labores, c ú m
pericuia,& pugna^j^: iníidiíE,& terrores perennes i n -
ílabant ? In tllud ergo tempus deíiinarit Petrus, S. Igna-
tium , aquotumpofi fuum Euodti^obitum» Antiochiam
in Chrijh fids puutderat conferuandam, & plurimüm ati-
gendam.
19 E a m opintonem firmat Nicephorus Calliíitís Ub. z
^ . 3 5 ^«0 S.Pctrura, dumper orbem circumicns, Ec- E
clefias vbique conrtitueret, tradit plures elegijfe aliü de-
ficientibusindignitateEpiCcopaUÍHcceífuros. E'v i ' ^ ^ . c e P h ° r u m
S t o K w n v , fov &toQo£ov 6TÍ$« lyvdliQy. Antiochiae.iw- p0ji EHO-
quit, primo Euodium.deinde reuerá numinc afflatum dium.
Theophorura ftatuit Ignatium.Eo/cito modo, quoante
dtxerat Roraam commifiíTe fuis fucceíToribus, Lino
videlicc^Anacleto, tertio facro Clementi. vteadem
Vtriq3 EcdefiA fu difficultas, tadern^ extricandi ratio. Ac p r i -
mo nonnulli confugtunt ad Apoíioltcas Conftitutiones C l t -
mtnti Romano Pontifici attnbui folitas, m quibus Ub. 7 cap»
46,4/5^ ± 7 , fub nomtneS. Petri. & altorum Apoflolorum i t a i n CenHi.
legitur ex interpretatione F r a n c i j c t á u r r i a n i : De Epifcopis
veró,qui á nobis.dum vixiraus, ordinati func, cercio-
res vos faciraus. lacobum Epifcopum Hierofolymita-
num fratrem D o m i n i , & huieport mortem fecun-
dum f u c c e í M e S i m e o n e m Clcophx f i l i u m , & huic
rurfus tertium ludara lacobi fiiium Euodium
Epifcopum Antiochi^ á me Petro ordinatum.cni fuc-
ceífit Ignatius á Paulo o r d i n a t u s : . . Linum C h u - á Paulo
di^filium Ecclefia: Romanoruiu Epifcopum primum, « • ^ w f *
á Paulo ordinatum, port mortem vero Lini Ciernen- ^
rem , quem ego Petrus fecundum o r d i n a u i « . . . A r i -
ftonem priraum Epifcopum SmyrnaE,huius poft mor-
tem fucceííorem fuirtc Strateam Loidis filium.cui fuc-
ceílit tertius Epifcopus altcr Arifton & c . Omittimus
plura recenfere. Abfunta Smyrnenfibus S. Bucolus pri-
mm Epifcopus huiufa fuccejfor S.Polycarpus condtfcipuluí
S.Ignatij; de qmbus egimus ad huius Vitam xxvi ¡anuarij,
deS. Bucolo afturitterumvi Februarij. Secundé S. Simeo-
nem Hierololymorum Epiícopum anno décimo Traiani
crtuiaffixum fuijfe, etq^ tum fuccejüjje, non ludara lacobi,
fed lurtum CA; ludáis ajfumptum tradunt Hteronymas i n
Chronico Eufebij, & ídem Eufebiuslib.}.Hiftor. cap.29* Ve-
rum feu ludas feu l u í i u s vocetur, non potuit poft obitum
S.Simeonis cejlitutus fuijfe ab Apojiolis ante décimum annum
Traiani cum S.Clemente Romano ¿tú hi l i b r i a t t r i b u u n t u r ¿
vita fublatü. De S S i m e o u e agemus x v m Februarij,
10 Htc aliaífo conuincunt non omnimedam ejfe hifee l i - ^ piures
Iris adfcribendamfidem,ñeque tuth inde colligi dúos tum A n - f¡mul Epi-
tiochiae conftitutos Epifcopos, quorum alterum iis, qui/í^» An-
ex Gentilibus ad Chrirtum vemílent, alterum veró i i s , ' " ^
qui ex circumeifíone credidiíTent, Epifcopum praefici
oporruit, vt legitur in Hotattombus ad Martyrobgium Ro-
manum,additurfy irrcpíiíTccrrorem in citatura locura
Clemcmis, dum Euodius á Petro, & Ignatius á Paulo
dicuntnrfubrtiruti Epifcopi, c ü m p o t i ú s Petrus Igna-
tium ordinárit. Eadem iterum in Annaltbus EccleftafUcii
attingunmanno ^ m f n . i ^ . vbi Baiomtis,\\\ibá agat con-
icdu-
 I. F E
A ie&ura> nihil certi affirmare audet: qu* Petrus Hdloix
cap, 2. V i f £ & adtunftts Notatiombus plur 'tbití conatur pro-
¿> Roa* bare. Viriim eadm ratione dúo dtUrentur ROWA aut e i u m
pltiTesfimul fediffi Pomifiees, Linus á Paulo, & Clemens
á Pctro íuxia Conjiuntiones Apofíolicas ordinatus, etfq3
tmerpowndw C k t m Jiue Anacietus in eifdem Cótiftitu-
ttombus onujfus. Nos etfdew argument'n ordinem fucceden -
tium apud Anttoíbenos Epifcoporum firmabtmm,qtiibttí feries
Pontificnm Romatmum j U b ü i t u r .
il B-tronm amo Cbnfit 6 f numer. 38 aufioritate S.
Viritifá Ignatij fuccefiionem illorum confirmat. Quod igitur ad ve-
Stdesfuc- teres, inqmt, rerum Ecclcíiaílicarum (criptotcs perti-
tefíopr*' pcrjCl\m 5t Jgnatius, tjt^j eodem fecnlo vixic cum A -
fícTitate 's. poftol'S'^Jcat Clemenrcm fuccefiííTc C k t o ( J i c e m m l e -
Ignatij. g*tpro Anadeto) p k n c ¿ c c k i í i i ipíum Clemencem rcr-
tioloco, nempepoft L i n u m & Clctum Romanae Ec-
clefías Pontificcm pisfuiíTe. £/? ÉíiS.Igriatij Eptftolaad
Mariam Cajfoboliten, qu£ in plerifa exemplanbus Anaclc-
t u m , in a n ú q u a verfione ab Vjferto eruta Cletum, in M S .
'Florentino A^lvov Grace exhtbei.St vrit Ignatto t a n t ü m con-
tedit Baronius in fucceftone Ponttficum Romanorum , quidni
illt credamus in caufsa proprij Epifcopatus ita ad fuos Antio-
chemsex itinere Romano fcribmt? Zloívhx ^ t j n í r t * yeyc-
yivffxn E'VWJÍH § «lip/^oixoíg/T» 7rBi[A,ív(&' Ju<wv> os
'yvY¡<noi7mT$is, uThoi [¿yiyoQoi. Confentiunt omma exem-
plaria GTACA» Qu<t ita apud Mattialem Majirtum Latine le-
guntur: Pauli & Petri fniftis difcipuli, ne perdatis dc-
pofuum. Memencote Euodij beatiífimi Paftorisve-
l l r i , qui primus vobis ordinatus eft ab Apoftolis A n -
tiftes. Ne fimns pudoii Patri, í i m u s g e n u m i filij.non
autem adulterini. EnEuodium adiunflum SS-Petroc?'
Paulo, prtmum Antiochenii ab Apoflolis ordinatum Epifco-
pufn,Antiocimos ipfutná^Ignanum eiusfiltos.
ii Baromas iterummmer. 42 fuccejíionem pr<tdífiaín
»x M a r t j ' (onfimiat Mattyroiogio Romano, locuplete tradirio-
r'0£'ts' nis Ecclefiafticaí tefíe. luxtaiÜud poñ S. Petrum Eft/c-
fiam gubernarunt primus Linus, fecundus Cletus, ter-
tius Clemens: relati die ftngulis natali xxv Septemb. xxvi
jlprilií, & XXIII Nouemb. I n eodem Martyrologio vi M a i j
ÍM/^¿rwr; Antiochiae S.Euodij, qui, vtB. Ignatinsad
Antiochenfcs feribit, primus ibidem á S. Petro Apo-
ftolo ordinatus Epifcopus, gloriofo martyrio vitam
fíniuit. Quod amo u D LXXXVI excufumejl Martjrolo-
gium Romanum,ita adKakndas Ttbruarias S. Ignatium re~
fert: Nacalis S.Ignatij Epifcopi & Martyris,qui poft S.
C Petrum & Euodium Antiochenam rexit Ecclefíam.
In moderno Martyrologio, omtjfo Euodij nomine, trdditur
tertius eam Eccleíiam rexifle: quodprorfuscoincidtt'jCon-
fentiuntefa antiqua Martyrologia[upa, relata.
2$ Baronius denique eamdem Ponttficum Romamrum
fuccefmem¡labtlit auéioritate Eufebij & S. Hteronymi, ¡i
quibus hac nobislis melíüsdirimenda. Eufebius lib.} Htfi.Ecd.
iteftímo. (ap.iú ajferit Euodium primum fuilíe Antiochiíe Epi-
pum, fecundum Ignatium multüm hominum íer-
f^1 mone celcbratum. iterum cap. 35 tradit apud pluriraos
ctiamnura cclcbratiílimum Ignatium Antiochiíe íe-
cundum Pcrri fuccífbrem Epifcopatnm fortitii. Gra:-
SUeephori, c¿ HÍT?» Afieío^íf $2vn(>ov. At Nicephoro Cbronologo
Antiochcni E p i f c o p i o r d i n e referuntuti 1 Petrus
Apoftolu$jii Euodius, m Ignattus Theophorus,Mar-
Hieronjf' fa^l]SXraiani tempore. Eo fenfu S. Hieronymo de
Scriptor. Ecclef.cap.16 Ignatius eft Antiochena: Ecclefiac
tertius poíl Petrum Apoftolum Epifcopus.
24 Tempus Sedi fmgulis dífiinftum in Chronico Eufebij
emnent tamdem toÜit controuerfiam.lta ergo apud S.íltero-
i x t m p t n nymum m iüo Eufebij Chronico traditur anno Claudij I m -
f*ectft«- peratoris ir, Chrifti X L I I , Petrus Apoftolus, cúm pri-
mus Antiochenam Ecclefíam fundaíletjRomam m i t -
titur,vbi Euangelium praedicans> xxv annis eiufdem
vcbisEpifcopusperfeucrat¿raimoClaudij i i i j C b r i í i i
Tom. I ,
B R V A R I 1. 17
X L I I I , Primus AntiochíajjEpiTcopus ord/nator Euo- ^
1.VCT O
dius, poftca vt v i Matj dicetur, M a r t j r effféius in períceu- RB G.H.
tionc Neroniana, inqua Petrum Se Faiilnm Romae D
glorióse occubuiííe docet idem Cbronicon ,fucctjfores con-
/M»¿f«í in Sede Romana Linum, in Antiochena Igna-
tium. lía Grdie legitur. ti}? P'w/xeqwv E'KK^OÍO^ ft$
nír^ov '7rt¿>r&' KAr^Siuj ry¡v émffKOTmv Á.ív&.iiic AV-
H'O^ÉWV E'x.KAvicn'flt? ^ í u n ^ Q ^ E'mffKOTV®' y.aB'lfctTZiii
V-yvá.Ti^. Hac tbi poft relatam necem Galbx, Vicdlij &
Ochonis Ca'fai u m , Aliter in Ch)orno Latino ab S. lite-
ronymodtfiín¿io,poJi reiatum SS.Petn &: Pauli martyrium
ludazorunique rebellionem dteitur p t i m u s Romanant
Eccleíiam tcnuiíle Linus annis x i . Dein interpo/itisobt'
ta Neronis, imperioac cs.de Galba & Otbonis C&fariim,addi-
t a r : Antiochiaí íecundus Epifcopus ordinatur Igna- & s t a u s
tius, o i : d w a t u r , i n q u i t S.Hietonjmus, nonergo a S. Petro Ignatij.
Apoftolo nitper vitáfunfto. Pojlrtmo ¿tM eiufdenuítrta an-
m v t Chnfti xxiv, vt mox dicetur.natt, conutthit, S Petro
Amtocbia Romam migrante, Epifcopatum Antiochenum íí-
dem adnwdüm iuueni non futjfe coHatuw.
25 S. Gregonus Magnus Ub.iRegínri,Indífi.i$ c a . y u
fiueepifiola^-j ad Anaftaftum Eptfcopum A n t t o c b m m , vocat
•S./gWrfíJttWí difcipulum S.Petn/j/í verbts: Amen, Gracia,
Qua: videlicet verba de feriptis veíhis accepta, ideir-
có in meis epiftolis pono, ve de S.Ignatio veftra bea- E
titudo cognofcat,quia non folúm vcllcr cft, fed etiam
nofter.Sicut enim Magiftrum eius Apoftolorum Prin-
cipem habemus communem , ita quoque eiufdem
Pnncipis difcipulum nullus n o í h ü m habet priuatum.
I n HomiUaS-Cbryfoflomidichur S. Ignatius c u m A p o - Anordi*
Ilolis conucrlatusjóí: fluenta hauíille fpirituaiiajá San- n*tHS ^
éfcis illisdignitatem Epifcopalem obtinniíTe ; eiuíque
íacrum caput beatorum Aportolornm manus attigif- *
fe. Níf^í» h p o V í o l o i u m a t t r i b u t u m p r ' m i í Cbrttli difti-
pultStalitíifa co£Utsfepiüs dixnms. E x b í s T i í ü m Apoílolií,
Parmcnam Apoftolum, Timothcum Apoftolum,A-
namam Apoftolum celebtauimus i v , x x m , xxiv c
xxv lanuarij. Supererat adhuc S. loanncs Euangclifta, s-lo¿-
cuius dtfcipulos numeraumus bos Epifcopos, Papiam Hic- ^^nS^''
rapolitanum, Polycarpum Smyrneum, cr tertio jeco
Ignatium Antiochcnum. EAT bis Papiam á S.Ioanne E-
ptfcopum o t á m a t u m feribit Petras de Natalibus ¡ib.$ cap. v t ss.pa-
141. Petras Halloix inetus Vita non dubitat pro vero re- p i a t & P a -
cípere, illi á S. loanne Aportólo curam Epifcopatus, /yw/'^.'
quemadmodum & Polycarpo,eíIe commi/Fam. Cete-
rüm S. Polycarpum annucntevniuerfocatu Eccicíia-
fticorum a laicis eleftum ejfe, c^ordinaríam confecra-
tionem ab Epifcopis manuum impofítionc peraiStam»
tradit Auñor antiquus Vtt£ eius cap.$.An ordinaria ea eleílio
& confecraíio eítam apud Aniiocbenos peraftal i n Attis v- p
t r i f a S.ígnatij altam eft de hac re ftlentium. Ordo fui cejíionis
praclaré tndicatar, in prioribus é Grsco tranjlatis: Magno
Petro fuccedit Euoclus,Euodo Ignatius, qui in Afiü et-
iam Latims poft Euodium fufeepit Eccleíiam A n t i o -
chenam gubernandam. A l i j i í e r u m t n Polycarpi ordi-
natione diffeniiunt. Nam Irento Ub. \ H^efeon cap. 32, \ s m
KnocpKoiv ^«TKswSf/? ÜmonoTr®*, ab Apoftolis con-
ftitutus cft Epiícopus. Eufebio contraJib.3. Hiftor.ca.
50 'srO? Tfiov «tíTBTÍav, víwijpeTíS'v ? Ku^'a TÍÍI'c}3n-
6K9m)iiyKi%<íiz¿(r$i(&. ab i¡s, qut Dommum vidif-
fent, eiufqaeícrutfuilíent, ordinatus cft Epifcopus.
Tertulltano libr. de Prdfcriptionibus adueñas lurtfes cap.^z
Polycarpus refeitnr á loarme conlocatus , íicuc Cle-
mens á Petro ordinatus. hanc poft Petrum Apoftolum
áplerifque Latinorum fecundum ftatui obferaat corri-
gttifa Hteronymmde Script. Ecclef.cap.iy. cui Polycarpus
cap. 17 dieitur etiam á S.Ioanne ordinatus , vt ipfe eam-
dem aut cum alus Epifcopis confecrañt, aut ab alus eleclum
fao ceríé (uffragio approbár'tt. Quaeademan de S.fgnatio
dici pofíint eruditorum xadtcio relinquimus. loannes Bapt. de
Lezana anno Cb.102 Annal. Carmeltíaram nam.4, Marcas " I r ?"!*
Antonias Alegreus¡lata i Paradifi Cameltttci decorts cap. s ióanJH
14>4%M6 Carmelitano o n á n i i ariferibant S. Ignatium, B ^ Í & I .
B 3 vnum
 i8 D E S. I G N A T I O T H E O P H O Í I O
Avcro- vntim ex iis Reíligioíís, qíii cum Baptiftac difcipulis
KÍ G . H . Chnfto ndhaefére lefn , annumerati inter fepmaginta
•A ddos.^Mím fecudum á loanne íi-ipnfla afignant o m n i s
Hclinnae religionis lutnen & Archimandntam. Oui
exdiftif & r H o x proferendü vlíro corruuht, ñeque vlterio'
re refutamm 'tndigtnt, m l l k auélortcate anüquerum ¡ i a -
bil¡(4.
$ I V JEtax S. ígnatij curh annis Imperé
torumcollata. Armus obitui.
16 \ D htftorkam & cbronolopcam ratmetn contima-
• * * d ( t m t quam hndtenüs m Unuanj Aclú confirmandis
adhibuitnmjommumore vfu receptum, qaamuü tnultis t n t r i -
U t u m difficultattbus, calculum annorum Chrtfli adaptamm,
"Epothn quem acram fea epocham vulgarcm áppeHamus, nonnulll
vulgaris Díonyíianam indigetant, quodeafuerte ¿ D i o n y l i o Exi-
Chrtflia-
guo Abbate Romano circa etnmm r>xxv ctept* introdü-
norum>
ci,a quo nomine abíiinemus,qubdem rationi aauiate fubda-
¿l£ non ¿tdáíquetur d t á illa, q m pajiim apud viras exaüior'tm
hifee fcienttú doóiñna tlluftres faum principiam H'mpit a K a -
Isndis I.«niiariis C.C£e(are& L . i £ m i l i o Paulo Confu-
B libus: anno l u l t a n o x L V i , vrbü Romunn condita. e compii-
tu Varroniano D C C L I V , m u s p m e d e n ú amo vulgh Chrí-
quihus ftus credmr & in Martio incarnatus, & in Decembri n n -
tusi lUnc epocham Baronius in fuis Annalibus biemio inte-
eoepta:
gro pHUtrtitiCoepitfy Augufto Caefarexiii & M > Plautíó
pofierior
S ú u z n o , & huic fuffetto C . Caninio Gallo ConfulibuSj
Baronij
sálenlo, annoluliam x n V i V r b t s conditADCCLii. Ñe tantenperpi-
tuo tn contextu Annalium a vulgari epocha difltderet, in p r ó -
grejj'u eorumdem annos fex impenj Probt ad quadmnmum
c o n t r a x i t » & dúo paria Confuhm comnumter admifia ne-
glexit\ & f i m t fere Fuluius/£milianus Pomponius
BaíTus ii,ífe?«^Cornelius Secularis,c^ lunius Dona-
tas, < Í M Í l o c o Gallienus ¿r Valerianus repetúi\re-
f:rendi ad anms ¿ r * vulgarii CCLIX & fequentem. Hac de
epocha Chriftianoruminitio , quocumqm anno Cbrifius na-
tus fuerit, feu qui bunc immedíate pr£cefitt,feu bienmum cum
¿> vero
Baroni^idendum, feu potius quadrienntiim,vtpofl loanmm
Ch'fftf
Deckerium docent Dionjfius Petauius,Autbertus Miraus, & -
natalt:
gidius Buílíerius & aliij.NonnuUt cum loanne Kepplero quin-
ttim annum fuperaddunt,
huitu 27 Q u i in epochá vulgari iam a nobü f l a m a amusfuit
ChriÜM x x x i , lultanas LXXVI, Cyclo L u n a x m , Solii x u , littera.
•pajfus,
Dominicali G, C L . Tiberio Casfare Augufto v, & M í o
c
Seiano ConCuUbas, redemptionegenerts humam illuílris
creditur'. quippe celébraloprtdie legtttmo Pafcbate, C h r i -
ftum Dominum Mart'tj x x n i , feria VhLuna xv,i« Cruce
inortuum,\xv eiufdem Martij,feria i refurrextffe.Cum au-
tem vltimo prtdicationii f i u anno Apoftolos de primatu con-
tendentes Chriftus humilttatem docuerit, oflen[9 paruulo,
eius I r a -
chiü por- quem S. Ignatium /«i/Jé eius tum etiam brachtü geftatum
tatus I - docent Graci popriores,forte annum a t a t ü vi aut v i l agen-
gnatiftí» t e m ) & c i r c a annum <tr£ Cbrifti vulgaris xxiv natum\ cum
x Imperij annos abfoluijfet Tiberius Auguftus,cui xvi Manij
anni chrtfli xxxvn defunfto fuccefíxt Caius Caligula, quo
quarto imperij anno, ix Kalend. Februar. anno Chrtfii X L I
occifo fujfeftus efl Claudius eiuspatruus\cuius anno 11 5. Pe-
trus relicta Antiochiá Romamprofeéius,fuccefforem habuit S.
difsiptilM
Buodiunii 111 Claudtj anno Epifcopum Anuochenorum ordt-
S.loan.
natum: quo tempore S.Ignattus v'tgefimo atatis anno a S.loa-
ne Euangeltfla infíituebatur, olim Euodio tn Sede Anttochenfc
fiiffictendus. S.Polycarpus a S. loannecommendatus S. Buco-
lo Eptfcopo Smyrnenfiy ordinabatur Diaconusjnflruebat v a -
ria hominum genera deinSacer dos confecratus, fanftá cou-
uerfatione idoneus reddebatur,quiBuco¡o indtgnitate Epifco-
palt aliquandofucceffor eligeretur.Ouidni eadem ratione a-
un aheo S. pud S. EUedtum Ignatius per gradas Ecclefiafltcos promotus,
JLuodio eidem tamdem fuffeclus eft? Ita & Heron Diacoms S. Ignattj
commtn-
etdem in fede Epifcopali fuccefit,ad quem credttur miffa S. I -
datm,
gnatij epíftola, exinmpijparentis infiliumfyiritaltm folltíi'
tudmii & amoiii t e ñ i ó j e quA mox agemus.
E P I S C . A N T I O C H .
18 Interea Ñ e r o qui anno L I V Claudio fuccejferat.pri-
piam in Chriflianos moutt perfecutiomm , t n q u á p o í i Apo- ^ faccedit
ftolos Petrum & Paulum, variofq} Antif}ttes>etium mar- anno 69
tynj p'almam adeptusfuit Euodius Antiochenus.Pí?/? N¿-
ronem tmperarunt Galba circiter feptem menfes, tres Otho; a
quorum nece Antiochiae fecundus Epiícopus ordinatus
cíllgnanus apudEufebium ín Cbromco: anno fetlicet C h r i -
L X i x . d t a t i i S.lgnatij circiter X L V . VKCÜIO detnlmperato-
t i pofi v n i menfium domtnatum fuccejüt Vcfpalianus, quo
11 C o u i o l e cum Tito fÜQo, am o LXX, l i m o f o l j m o r t m
vrhs capta ejl , templumc^ luddorum¡uccenfum. Eos vlttwas
Kdnfules m [ua ¡níiorm dum refert Tacitus,egregté confirmad
pracedentium Confulum ordtnem cum máximo noflr£ Chro-
nologufiabilimento. Vefpaíiano fucceffertm duofilij^prmd
Titus anno LXXIX, dein biennio elJtpfó Domitianus, cutus
anhno circiter x n i , C h r i í i i x c i u fecunda in Cbrijiianos
excitatáperfecutioneimultt ex'tftimant S.Ignatium plurima
perpeffum>ob htc eius in epiílola ad Cajfoboltten verba: Ego
nontammei luris quám aüorum íaótus, mulcoium
ádueifariorií arbitrio, pa'rrim exiliiSjpartim cufl:odlis>^,,•"'<<,
partim vinculis exagitoró Afteorum nihilcuro ; quin anfubDo-
ípforum pociús iniuriiserudibr, vt Chriílum Icíiim mitiaml
:conCeqaa.í.Quodauteminepiflolaindtcetur Clemens Ro~
manus Póntifex tuihfucceftffe A n a . d c i o / e u Ckio^creditur g
ea Domitiano imperante confcrtpta: quod ad borum A ñ a ple-
ntüs examinandum. Cdterüm ha videntur perfecutionura
infeftationes, quas Ignatium fuiscrationibus ab E c -
clefiá repuliílc referunt Afta Latina.
29 Atmt dtftorum lmperatorum,fub ámbm 'v'txit S.Igría- . á
X w ^ p r m r conjlantem Scrtptorum anttquorumfidem, afíro- '¿¡^¡¡Q^
nomica obferuatione muntuntur» Ñ a m primb bnnum Clau- furumde-
dij quintum c^íConfulatum M.Vinitij de StatilijCor- monñrati,
uini cum anno ChriftixLv firmat óbferuata apud Dionem
lib.6o eclipfis folis Kalcndis Augufti, die Glaudijlm-
peracoris narali. Confulatum Vipfanij & Fon-
teij twwanno vi Neron¡s/«4n«ttf» ChrifttLix cogitfolis
defediopridie Kalend. Maias , hora diei inter íepti-
mam &o(5tauam in Campaniá conjpefta dpud P l m i a n i
ítb.x cap.jo. Tertio C i d e s Domítiani Imperatoris xiv
Kalend. O&obr.contigit apud Suetonium Luna in Aqua-
rio exiflente, anno Chrifti xc vi. Adde Agonem Capitoli-
num abíflám Domitiano inílirucum apud Cenforinujn
ÍM/M8 duodécimo eius ¿KSergij Cornelij Dolabellae
Confulatu.rfwwt» Chriflf L x x x v i y l m p e t i } i l l m v^aquo ad
annum Chriíit c c x x x v m ConfulibusM. V l p i o C r i n i -
to & Proculo Pontiano^wp Cenforinus librum fuumcom- f
wentabatur, jluxerunt a n m c u i ^ d r Agón qui eratad mo-
dum Olympicorum certaminum tetraeteriem, vndequadrage-
f w m f u t t tnjlauratus. _Qu£plnribus deducunt loannes Decke-
ñus Itb.i Differtationum de anno ortus ac monis Dominupar-
te 1 hypothefi 6 feft.$ & alibi. Petauius Itb.ii de Doftrina tem~
porum cap.9,19 & 20, alHifa, Qua h h ¿ttigijfe oportuit, Vt
mflram Chronotaxim apqueretur Leftor.
30 Domitiano xvm Septemb. anni xcvi occifo, C o c - ^ jrii„
ceius Nerua tuxta Dionem annum vttum,inenfes iv, dies ianoad he-
ix imperauit, cui x x v u circiter lanuarij anni x c v m fitas dam-
fubrogatus Traianus Imperium capefiiuit, Sub hoc tertia n*tu?
Chrtfttanü ajfliftiiperfecuttone, S, Ignatius ad beftias dam- ¿nattM*
natm-, palmam m a t t j r t j affecutw e í i : quo autem anno dubi-
tatur, i n Aftis l a t m i í aífignatur confulatus Attici 60
Marcelli: quod par Confulum quid contunfium non repe-
nturiGaleftn'm in [uis Notationibus ad 1 FebruarijUofugit ad
Surranum & Marceilum, Con fules anno Tratani vn,
Chrifti civ, ab ipfo & Baronio ad annum Chrifti c vi retar-
datos : quo Ignatium Antiochia: Epifcopum Romae be-
ítiis traditú addit in priícis annalibus prodi: quod etiam
loannes Cuf¡>inianm ad Confules Aurelij Caftiodon obferua-
uit. Quorum autem hi annales fint,neuter expontt. I n Chro-
ntco Alexandrino, Syriano 11 & Marcello CoíT. anno
Traianij vnrurfum Chníliani coepere vexari,ex qui-
bus multi ob Chrifti profeílíonem generóse & plo-
riosé occubuére. D¿í« martyrium S. Ignatij ^ ¿ « « « ^ ,
fequentem refertur. Pauet buicfentetuitCQnfeftum belium du- ^ '
flix
 1. F E B R V A R I I .
^ plex Dacktañ'. poft p r h n u n h T c a h n ú m i v Confuíem anno
C b r i f t i c i , v i d o Decébalo Rege DacorLuriiimphaííe
exhibet antiqua infcr 'tptto apud Pantwmm l i b . i . Fajionm.
Dein eumdm m r u m nbeüem Decebalum ftrato fuper D<tnU'
biam ponte, a Trataño demclnm D.iciamqiie prouinciam
faclam, cum tpfe v Confuí cjfetanno Chrtfti c m docet á n -
ttquum numifma apudBaromum a n n o i o j , &confirmatit
Eufeb 'm in Chromco, & Dto in Traiano ; apud quem amo fe-
jrsftnte quemt fegni eius v n , Clmfti ciVjSLirano& Marccllo
traiano; Confulibus, Traianum in Vrbem reuerfum, plurima barba-
rarumgenttum & miorum eonueníre legat'tones:quando in
foro columnam maximam, & poflerorum fcripttscelebratam,
collocauit. Quam Roma prafenuam poji bellu Dacicum Acia
L t t i n a , & plurima martyrologia ante relata extgunt. Annó
autem pr6ximo>Cbri(lt cv (otra Armenos & Parthos ex-
pedttionem fufcepturus, in G m t a m atque ihde in Orientem
profefiut efi, nec vnquam Romam reuerfus.
3r Hac ratione eafementia intellefta etji non omnino im •
probabtlii videripofttjamen S. Ignatium diutiüs fuperuixijfe
ad annú Traiani x i , vtrafa Afta^liifyHijloricirequiruní
íedin ter- ^ r í m ^ A¿la Latina rr<ií//í«f perfecutionem á Traiano in
fecutione Chriftianos motam anno regni nono, Chrijii c v i , q m
anno 106 milis latís ediftiscompellebat Chnftianos diis facnficare.
acepta, fi(nc anno fequente Traiani x, Chrijii c m ita legitur in
^ Chronico Eufebij:Tvaiano aduerfus Chriítianos perfe-
cucionem mouente , Simeón filius Cleopha?, q u i i n
Hierofoly,mis Epifcopatura tenebat, crucifígitur, cui
ixptus fuccedit luftus. Ignatiusquoque Anciochenas Eccle-
107, fias Epifcopus Romam perdudus,bertiistradicur:poft
quem tertius confticuitur Hero» D¿S.Simeone agemus
XVII 1 Februarij. Secundo Afta vtraque Latina & Gr&ca re-
quirunt S. Ignatium Antiochiae á Traiano ad beftias
condemnatum ejfe : quem circatllud tempus Anciochias
moram traxijfe memorat Dio,cui AntiochiíCj inquit, cúm
eílec, Augarus Ofroenus muñera & legationes mifit.
Sit ír^o Ignatius anno Traiani x. Antiochiá Romam
füi: non moxfequitur eodem anno bejiiis tradttum fuijfe. Hte-
ronymus^a quo hoc Eufebij Chronicon Latine habemus pajiim
a*ftumiinlib.de Scriptor, Ecclefcap. 16 tradit paíTum eíTe
paj¡M 108 anno vndecimo Traiani, ideji Chrijii cvm.í/wtf C o n -
fules erantAp, AnniusTreboniusGallus.c^M. Atilius
Metilius Bradua.-^w»»! Confulatus exprefíis folüm co-
gnominibus Gallo & Braduá, <i/>tt¿ Viftorium reperiturvi-
tiofus , anno biíTexto, Periodi L X X V I I , Indidione ir*
C y c l o L u n ^ , Í;«Í«Í Kalendse h n u a v i ] incidunt inFc-
riam 11, ¿ r L u n a m xix.c^ Pafchae dies in n K i l e n d .
Aprilis Se Lunara itidem xix. Q m omnia comeniunt in
annum Traiani v i l , Chrijii civ,quo Confulatum^e/e^Kf
/Hp^nomw^íiSaranus (^Marcellus. Potuit autem fácil-
C l m ¿ c o m m u t a r i Appias, v e l A n n m s , vel Atiliusi» Acci-
cum, & Metilius in Marcellum, quod illa pranomina a-
fttd Viftorium & Cajíiodorum, in Chronico etiam Alexan-
tlrino & Fajlis Siculis deejfent,quaintegraexhibent Fajit Ca-
pitolini. Altam rationem juggerit ex Hegefippo Eufebius, lib.$
J i i f t o m c a p ^ ú . c«iS. Simeón Epifcopus Hicrofolymo-
rum aecufatus eft apud Atticum virum Confularem,
^ ovrag ixxgTVgñ t m Tgoi'ixüS KccigcCí>(&', ^ vTtccnKÍs
AT^KK. arque ita , inqmt, fub Traiano Cseiare & A r -
tico Confulari fidem Chciíli profeílus eft. Eademrefe-
runtur in Chronico Alexandrinofiremario Romano,& alibi»
v t a d w i n Februarij dtcemus.vt h u m Atticiex S y n á t u m
Romam redeuntis, cura cuñodiaéfe Ignatius traditas, fotté
Al/ente fmitm ¿ n idem de M z t c e l l o dictpofsit, infilentiú antiquo- tatum ? an quamlibet teneri mhil á robuftioribus dif-
•Traiano, fum, nolumasconiefturaágete, DeniqueeumTtziano m -
bente, non tamen Romae praefente , pajfum ejfe fupra d i -
¿lum ejl. Ex calculo horum anmrum ad annum atatis oftoge-
anm ¿ta- f m u m quartum, initi Epifcopatus trigefimum nónum perue-
tuz+Epi- ntt ¿ ¡ y ¿ i ofom s< zuodij, nullo in per fecutione Sedis vacan-
•fcopHi 3 9 ^ i p a [ ¡ g ¿¿ffjjjjo^h ann0 Ncronis xi v ad Traiani xi,»u- rogaui ipfos an eíTent Chriftiam r confirencés iterum aanttatn,
aut 40.
f«cm;f annosquadraginra , quos fafpicamur in Catalogo
Hicephori Patriarcha Conñantinopolitani exprejfos fuijfe, vt
C r x c é fuerint STVI non í r t anni 4 0 ¿ion aiíni 4, qiá
t m r t ijitc typographico leguntut.
19
31 lofephus Scaligtr infuis ammaduerftonibiis ad Eufebij AVCTC-
Chroniconoblgnatmm Romam pcrdudum, beítiifque ÍRKG H.
ó b í e d u m , hoc fcrupuloagitatur. Quxrendum, trtqutt, Q
quare ex Syriá Romam homo belbis obiiciendus pcr-
d'.icitur.Nam ñon folúm deChriftianis,fed & de Gen- iurc
rilibus, cognitio erar cius, qm proumciam regebac, &Í Romam
tn ipsáprouinciá fecundum iunfdidionem íuam fup- r/njfu-sfue-
pficmm de jllisfumebat. Solí ciucs Romam prouoca- ¿f
bantad C^farem , vt Paulusin Adis A p o l i o l o i n m .
Hoc m o d o í í q u i d e m ciuis Romanos fuit Ignatius,
potuit Romam perduci. Sed ciuem Romanum btíliis
obiicere leges non fínebant. Quare hoc dubmm al(ÍS
excatíendum relinquimus.Ego ingenné fateor infci-
tiam meairi: Alioquin Chnftianos beíliis ohiiti (ojitos
& puen vel fciunt, vel ex MüCyiologiis difccre pof-
funt. Tamen quxftio illa de Ignacio Romam ex Syriá
perdudo digna eft,quae difciitiator.ac eo nomine eam
proponimus. Hac Scali^er}qui témpora, Pauli & Ignatij
non fatú dtfcernit: tum nulla tn Chrtjlunos lata texeraf.iarn
perfecutió tertio renouata, in qua qua » furore tjrannico tor-
menta minijirabantar, ea fuo imperio fibi licita faciebant I m -
peratores. Áderat AntiochtdbTraianm , cuim nutus legi cui-
umque pr<tferebatur,&ipji Chrijitant quia in Déos blajphe-
micenfehahtür > qimumque tormento digni tudicabantur,
quafi Ufa diuindi regjd^maiejiatis ret.Varu támen Marty- £
rum Romam nnttendamm avaniscaujfzproferuntur'. &
l u quidem infra in Aftis: vt p t o l i x k a l e icineris granius
íubuet (upphcium, ${ Romanis maleficus viderctur,
& v t ne mim'ma eius apud Antiochenos eíí'e memo-
ria. Eafdemfere exaggerat cauffís Cbryfojlomus in fuá de S.
Ignatio homilia. Alias proferunt B á r o n m a d annum Chrtjli
l o j . n u m . 9. & Hiilloix adeapnt 8 Vita: S. Ignatij Ittt.r.
Claudias S a l m a j m , j i adbanc Traiani perfectitionem, atque
in ea ad tempus martyrij S,'Ignatij a n i m m aduertijfet, non
continuo Eptftolas a S. Ignatto vlttmo vit£ fut anno (criptas,
tamquam mera jigmemJ reíecijfet, dum m libró de Epifcopis
& Presbyteris fub nomine Walonis Mejfahm cap. 4. ejfatit,
Eptftolas illas natas & íuppoliras videncirca imtium
aut médium fecundi íceuli, quo tempore primus íin-
gularis Epifcopatus fupra Piesbyterotum inrrodudus
fuerir. H£cille. Nat(ee<eEpijiol¿ funt fub imtium fecundt fe-
Culi, quo parens earum S. Ignatius vtuebat. De Epiftolis w f h
agemus. t r a f t a t u m hunc Salmaftj egregio refutat Petamui
l i b z á e Hierarclna Eccleftajltca c a p . é . t o m o $ Dogmutam
Tbeologicorum, & ex Heterodoxis Vjfmus in Dijfertatianede
Eptñolis Ignatianü cap. 18.
j f . Z^. Terfecutio Traiani ob P l m j Itmió*
rü litteras imminuta.
53 Y^Urfecutiónü fmitti m'ttigat£ memineruntvtraque Aftd: p
id Pünij lunióris intercepone Traiani refenpro fa- j¡}perj-em
6tumpatet ex tllius epijiola 97 hbri l o , quam cum MSS. col cutioné
l a t a m h k damas.
C . Plinfus Traiano.
Solemne cft mihi. Domine, omnia, de quibus dubito, Pliniüs
ad ce referre. Quis enim poreft meliús vel cundatio- eonf"11*
ncm meam régere,vel ignorantiam inftrucre ? Cogni- Tr(iian *
tidnibils de Chnftianis inceifui n u m q u á m : ideó ne-
fcio quid de quaceniis aut puniri foleat auc quaíri.
Ñ e c medioencer hasíítauí, íirne aliquod difecimen aé
ferant í deturne poenírencias venia ? an ei qui omnino
Ghriftíanusfuitjdefillc non proíití nomen i p í u m . e t -
iamfi H.igitiis carear, an flagitia ndmini cohaerentia
puniantur ? Interim in iis, qui ad me tamquam Chri- ihdicat
ftianí deferebaritur, hunc fum fecutus modum : Intírr ^rtJiiít'^
noru/n co»
accercio incerrogaui ;lupplicium minatus , peileue-
rancésduci inlli. Ñequeenirtí dubitabam,(q.ualecum-
queeíTet quod facerencur): peruicaciam c e r t é & i n -
flexibilem obftinaciohem deberé puniri. Fuernnr ahj
B 4 fimilis
 zo D E S. I G N A T I O T H E O P H O R O
AVCTO- fimilisamentíaB, quos, quiaciuesRoinanicrant, an-
RE G. H. norauí in Vrbcm remittcndos.Mox ipío tradlu, vt fie-
A r¡ folet, difFundcnte fe crimine > plurcs fpccics íncidei-
a malií runr. Propofitus eft libcilus fineaudore, multorum
homtmbui nomjna contincns , qui ncgarant fe efle Cliriftianos
J p r e n - aut fojífe . cúrn praseuntc me, Déos appellarent, &:
im.igim tnaf, quam propfer hoc uilíeram cum urauJa-
cris numinum adfcirijt-hure ac vinoíupplicarcnrjpra:-
tereá maledicerent Chrifto; quorum nihil cogí poííc
diguntur, qui funt re verá Chriftianí. Ergo dimitten-
dos putam. Aiijab Índice nominati,cííc fe Ghriftia-
'nos dixerunt, & mox negaucrunt cfuiíTc quidem, fed
deííiíTe; quídam anretriennium, quídam ante plurcs
annos: non neme etiam ante viginri quinqué: omnes
¿kimaginem tuam , Deorumqucfímulacra venerati
«r^w ÍX-funt, & Chrifto maledixerunt. Affirmabant autem
trfitUfia, hanc fuiííefummam vel c u l p s fuae vel erroris ; quód
eíTentíbliti ftaro die ante lucemeonuenire, carmen-
que Chriftoquafí Deodicere i fecum inuícem íeque
facramentó non in fcelusaliquod obftringere, fed ne
furra, ne latrocinia, ne adulteria committerent, ne fi-
dem fallcrentjne depoíitum appellati abncgarcnt:qui-
bus peraótis morem íibi diícedendi fuiíTe, rurfuíque
coeundi ad capiendum cibum, promifcuum tamen &
B innoxium; quod ipfum faceré defíiflepoft edidum
meum , quo íecundíim mandara tua& hefasrias eílo
vetueram. Q u ó magis neceftaríum credidi, ex dua-
busancillis , quac miniftrae díccbantur,quid eííct veri
& per tormenta quasrere. Sed nihil aliud inucnijquáni
fuperftitionem prauam & immodicam,ideoqiic dila-
ta cognitione ad confulendura te decucutri.Vifa eft
nim mihi res digna confultatiónc ^ máxime propter
^írí^ww periclitantium numerum. Multienim omnis aitatis,
ttummuU omnisordinís, vtriufquefexus, & iam vocantnr inpe-
titudme, ricuium vocabuntur. Ñeque enira ciuitatesran-
tüm i fed vicos etiam arque agros fuperftítionis iftlus
contagio peruagata eftrquas videtur fifti Srcorrigi
políe. Certé fatis conftat propé iam defolata templa
coepifíc celebran", & facra folennia diu intcrmiíía re-
petí, paílimque venire v í d i m a s , quarum adhuc rarif-
Jimus emptor inueníebatur. Ex quo facile eft opinan',
quae turba hominum emendan" poflir,fífitpoenitcntia:
locus. E<tc P l w m : t x c u m tpiñoladifc'mm tum Cbriftia-
m r u m cutufeumque generií, ordinü atque ¿tattí in Bithynia
totiufífa Pvnticei regionis e m t a ü b u i > vicis, & agrií m u l t i t u -
d t m m , nec non eorum exercitia pia, fanfiat atque ab omni
& f » * t n (hurcitia aliena ; tum Gentilium atque ipfiiu Plinii t piri i n
chuci- MMdana Jctentta fapienttfsmtcacttatem atque tmmamtd-
tatcm. Um> I " * cogertt Chriftianos mutüfimuiachrit* ipftufy Xra-
C iani adhuc viuentls ¡latuafupplicare, chrifto malediceret an-
ciüas, aut potius Virgines Deo facratat quaftioni fubiiei.
54 Ei ita refcripftt Traiantu Imperator > epiftola apud
TlmiumyS,
Traianus Plinio.
Rffcriptti A¿him,quemdebu¡ft¡, mi Secunde, in excutiendis
T r a t a m : cau(j]s eornm.qui Chriftianí ad te dclati fuerantXccu-
tuses* Ñeque enim invniuerfumaliquid, quodquaíi
certamformam habeat, conftitui poteft, Conquiren-
chrifliani di non funt;fídeferantur &arguantur,puniendi funt;
fumendi: ita tamen vt quí negauerit fe Chnftianüm e í l c , ídque
m n con- reipsá manifeftum fecerit, id eft, fupplicandoDíisno- 57 C ¿nfiitas Ignatijeximia in v a r i ü aheo feriptis Epiftolis
quirendi. ftris, quamuis fuípcdlus in praeteritis fucrit » veniam
ex poenítentiá impetret. Sine aurore vero propofiti „ & omnem acdificationem ad Dominum noftrum per-
líbelli nullo crimine locum habere debcnt:nam& tinentem; vt ait S Polycarpus , afferens in fuaad Philip- EpifloU s.
peílimi exempli, nec noftri feculi eíf. É a c Traiantu, ob penfes epifiolA eos multüm iuuariiUarumlefttonepoJfe,a4iun- lgníttij *
c u m fententiam TertuOianus fub initium Apologeticiaduer'
sus Gentes, iuñéconqueritur, exdamatfyhu verbü: O í c n -
, tentiam neceflitateconfufam ! Negar ínqu¡rendos,vt
•im^guit ,nnocentcSi & mandar puníendos vt nocentes : par-
T$rttillta- C]Z & feuic: diííimulat & animaduertit. Quid temet-
»;«.• ipfum cenfurá círcumuenis? Sí damnas, cur non in-
quirís? Si non inquiris, curnon& abfoluisJlarroní-
bus veftígandís per vniuerfas pcouincias militarís (la-
EPISC. A N T I O C H E N O
do fortitur: in reos maieftatís& públicos hoftes om- D
nis homo miles eft : ad focios, ad confeios vfque in-
quiíitio extendítur. Solúm Chtiftianum inquirí non
iicct, offerri licct: quafi aliud cftetaóhira inquifítio,
quam oblationem. Damnatiscrgo oblatumjqnem ne-
m ó voluit rcqaiíítum, qui, puto, iam non ideó mcruit
pcenam, quia nocens cft/cd quia non requirendus in-
uentuseft. Itaque nec in illo ex forma malorum íudi-
candorumagítis crga nos, quódccteris negantibus
adhibetis tormenta ad confitendum, folis Chriftianis
ad negandum : cam, fi malum cííet, nos quidem ne-
garemus,vos vero cpnfiterí tormenris compcllerctis.«
Vociferatur homo, Chriftianus fum.-quod eft, dicit:
tu vis audire quod noneft. Veritatis extorquendaa
Prsfídcs de nobis folís mendacium elaboratis audi-
re &c-,
35 H a c & p l u r a eiufmodi Tertullianns,qui ajferit Plinium
fecundum damnatis quibufdam Chriftianis, quibuf-
dam gradu pulíís, ipsá tamen multitudine perturba-
tum,quid de cerero ageret,confuluífte Traianum cum
prouinciam regerct. Qua eadem atataauftoritate Tertul- poft mar-
l i a n i r e f m Eufebius in Chronico, cum ante dixijfet Ignatium ,y,tHm S'
Romam perdudum beftíiíque traditum Huiñe: atque
ita in Afits S.lgnatíj poft gloriofum eius obitum nanantunad firipfit,
quod tempus ea nferendaejfe verba Plinij requirunt, quando E
poft excitatam a Traianoperfecutionem Chriftianí congrega-
tionem faceré defíerunt ob e d í d u m í»«;,quo fecundum
mandara Traiani vetuerat hetxrías eífe. Baronius has mnanne g
tpifltlas refert fcriptasaüno ImperijTraiani \ Chrifti c i v > T r * i * m . '
a l t ü m e l i ü s c u , quoeafdem citat P e t a u m i n f u o a d D o f t r i -
nam ttmporum Chronico.quod^hmus auno precedente T r a -
iani i v , fujfefttuín duosmenfes Confulatum cum Cornu-
to Tertulio¿í//^Éf; 4 qua dignitate mox Proconful mif-
fus in prouinciam* Verüm contra obferuat Rofinus Ub.y A n t i -
quitatum Romamrum cap. 41 áconfulatu in Vrbe gefto
altos próximo anno , altos quinto vel fexto vel alio in
prouíncias p í a ñ e i f ú . S e d eflo primo anno a vicario fuo con-
fulatu in Bitbyniam iuerit Plinius-, vnde probatur, virum na-
tura ad lenitatem benignitatem^ proptnfum ante edtftum
Chriftianis propofuijfe, quam mandato Imperatoris perfemii
fuerat indicia ?
JÍJ Demum Bithyniam fmjfe prouimiam non Preconfula- Bithynia
rem^fed Pratoriamjocent Alexanderab Alexandro lib.z Ge prommia
malium dierumeap. 27, & Paulus Manutius de Legibus Ro- Oratoria*
v i a n ü : tile proferí Apulcíum lib.q. Appiani de bello ciui-
U , íub Bruto in Bithynii Praítorem eiufdemfyBithy-
n i x Praetores ex epigram.10 Catulii de Varro. Manutim
adfert fenatufconfultum a Cdlio ad Ciceronem mtjfumjn quo
i n t e r v i ú prouinciaspratoridsByútinh^cui Pontus ¿««^e- p
hatur. Sigoniusetiam Ub. deantiquo ture prouimiarum cap»
13 Plinium Bithyniae Practorcm, appeüat. Demum Pro-
practorcm Prouinciae Ponti nominat vetus eius inferiptio
pafsim cumepiflolfs edita, &eic Apiano & Panuinio inter I»-
feriptmes antiquas alano Grutero relata pag. 454, An P/i-
niusadpdetn Chriftt m u e r fus f u e r i t , dijputat Petrus H a l -
loix.
§ V I SftHoUSAgnMij,
^ optimtelucet* Contínent enim íidem, patientíam,
git^quotquot S. Ignatij Bpiíiolas febi altif^ miffas penes fe ^Po^carS
habmt, PolyCdrpi verba in htftoriam Ecclefiajiicam tranferi- ¿ r n t u r ! ' '
pfit Eufebius, fincerusgenumaantiquitatis approbator: apud
quew Greca verba, qua vltima Eptíiola parte mutila hafte-
nüs defiderantur,vetufttfsima Latina verfioni aecuraté refpon-
dent. Ea exlib.} cap.^o huc transftrimus: U e f i t ^ n y¿p, i n -
quit, 9h?í», mu CntfAOvvivKSH oiKo$oy.w, T^V MÍ TOV
xúf/ov »ju«v w & v a » ) ! . Eam, vtfupra 'mnuimus> S. Polycar-
pus
 I. F E B R
^ pm U p i j h k m fcr'tpfit, tum necdum m u t j r i u m S. Ignattj i n -
i e l h x i p t , rogaris l'hdippeufes, vt de ipfo Ignacio, & de
ipíis. quicuin eoera.nr, q u o d c e r t i ú s agnouerint, fig-
nmcaienc. Q u £ verba a Petra Halloix cap.ij Vit& S. Po-
Ijcarpi in Eptjiotá eius ittic relata owtttuntur, alibi vbtque in
tad¿m Eptsioiá conjiamer reperta : cuius eadem funt editio-
nes, qua EpifleUrum S. Ignaiij mox recenfend^ BafiUenfibus
m i s Henrici Petri (qutbus eos anno MDLprimo Latiné red-
ditas excfifafq3cenfmí ídem Halloix) multh amiqutores.
38 EpiHoU S. Ignatij vniutrfim qumdectm numerantur,
quarum tres, dubia prorfus fidei, necdum , quod fetamus, in
numere
Graíiscodicibíisreperu: dua loan ni fanólo Ccmoti, Apo-
ftolo & Euangehjia , inferipu > ad Cluiíliferam
i n tres M ¿ t u n - i } c u i a d d i f o l e t h u i u s a á Ignatium re/^w/w;;;. Now
tlafffs di- vna etlítjn iademfa aucloritai eft aliis Epftolts, duaí fecurtús
nidendi.
incUlfes dtfpartiendis. Alia quippe tertifstmé ab S. Ignatto
confcrtpta nofeuntur; alta ( i non conuincentibus, probabilibus
cené argumentis eumdem expetunt auclorem. Prior U generit
feptemfunt .-ad Epheíios.Magneíianos, TrallenfeSjRo
manos, PhiIadelpheos.Smyrnaeos & Polycarpum. A d
pojleriorem clajfem pertimnt quinqué fequentts ad Tarfen-
fes, Phtlippenfcs, Antiochenos, Heronera & Matiam
Caííbbolicen: cuius itidem epijiola ad S. Ignatium nuper
^ vulgata extxt. Omnium autem nobiltfstma cenferi potejl,
( l u a m a d K o m & n o s fcripíit, infra A f t k a Metapbra/le colle-
ad í t - n a - ^ s ^ r t a m : i n q u a ¡ u u m Ignatius erga C n n l l u m amo-
nos. Tem,& ingens eo perfruendi defidertum verbis ac fententiis ve-
lutex ipsa totius amons fornace dedi{¿lts, apttfsimé copiofifsi-
U-tdata a efundit. Hunc zelum admiratus S. Irenam ex S. Poly-
S.lren/io, CAY^l ¡¡tfapnlg Lugduntnfis tn Gallits Epifcopus, /Í&.5 aduersüs
htrefes cap.iS hanc Ignatij ad bejliat damnati fententiam,ex
Epiftolá eius ad Romanos defcrtpftt: oirof 62a, ^ Ji
¿¿¡¿•ílm <¿Av¡^ofxcií ivaxoitloifoí oí¡lT(&, ¿vpzdúi'jqua
apud vetujltfstmum Irenai tnterpretem ita Latiné leguntur.
Frumentum fum C h r i f t i , & perdentes beftiarum m o -
lor vt mundus pañis Dei inueniar. Ouem hoc loco non
exprefsit Ireiuus Ignatium, ab eo intelligi docet Eufebtus ltb.3
H i j l . Ecci cap.jo. Eumdem apené proferí Dtonyfim eximius
Dtony^o, mjfttCA j¡)íologt£ Magtfltr,cuius opera vni Areopagita a t t r i -
buuntur. Htc libro de Diutnis nominibus cap. 4 $ rz excellen-
tiam amons Diutni ex diéta S. Ignatij ad Romanos Epí
íloiá i t a c o n f i m a t : Vifum eft quibufdam nofttís fiera-
rum feripturarum craólatoribus nomen amons d i u i -
nius eíTe, quám nomen diledlionis. Scribit enim d i u i -
nus Ignatius ; Meus amor crucifixus eft. o í»=o? gpw?
gíccJpwTOf. QKÍ ojnnia expuncla cupit Petrus Hakotx quaflio-
ne 1 ad Vitam S. Diony/Ij Areopagita a fe compofitam ; fetl
C ablque vilo codteis feu mana exaiati feu typts excuft fubftdio.
Ea¡eruarunt Photiusin bibltotbeca num.i.S M a x i m u s & Pa*
cbjmeraí Grac't, & qui Latiné Dionyfiu tranfiulerunt aut fuis
commemarlh illujlrarunt, viri integerrtmi &fummaerudt-
tton'ts, Hugo a S. lr¡clore, Albertus Magnus, S. Thomas Aqui-
tias, Robcrtus L'mcolmenfis, Dtonyfius Carthuftanus, Ambro-
ftus Camaldulenfís,Marfiliiis Eicinus ahíqrquorum fagaci itt-
díiíirta opera Dtonyfij explicantur, edita annis Chrifít MD I I
M D X X X V I , & fequentibus: de qutbus copiofius differendi a-
J.ufehio, lius exigttur locus. Ex bac S. Ignatij ad Romanos Epiftola,
Hterony- Eufebius & Hieronymuspartem tnferunt, tile Hiíloria Eccle-
fiajiica, lib.ii cap.jo, bic t r a ñ a t u i de fcriptor.Ecclef cap. 16.
qua pars wde ad Breuiarium Romanum delata, quotamis in
officio Eccleftaflico recitatur.
39 Ht ambo rtltquarum prioris clafsis Eptíiolarumiílu-
vn Epijlo- flre teftimomum nobis reltquerunt: Verba Eufebij bac f u n t :
l a i r í f g r u t VcSmyrnam /^«<iíi«í venit, vbi erac Poiycarpus , v-
.ZSfeéiut m m epiftolam ad Eccleíiam Epheíínam fcribir, in qua
O n e í i m i . q u i ibidem Paftor eraf,mentionem facit.A-
liam autem Ecclefi£e,qu£C erac M igneíis prope M a u n -
drum fluuium, in qua rnrfum Damam Epiícopum in
memoria redigit; Ecclciiíc item Trallian^ aliá.in qua
Polybium,qui tum ibi pra^fnit, inferit. Praíterea Eccle-
lia; Romance fccipíit &c.exqua Epiftoiá cíim partem, vt
monuimus, aitttltfféf,fubiüngit: Iam vero Smyrná longiús
aliquantci profedus, ex Troade fenbens, non foiüm
V A R I I . 21
cum his, qni erant Phüadelphi^ , fc-cí eriam cnm Ec- A.v,
CTO-
cleliá Smyrneníi, & ícparacim cum Polycarpo, qui ilij KL
Eccleíia: p r ^ c r a t , familiarirerpcr littcras collocutus ^ G.H.
eft. Hac Eufebiiu, quem imitatas S.Hieronymus ita eos epijlo- ^ s Hit_
las pauets propomt: Cumquc nauigans :, inquit, SiDyr-w^Whí,
nam vcriiíícf, vbi Polycarpus loannes auditor Epifco-
pus erac, fcripíic vtizvá epiftolam ad Ephcíios, alterarn
ad Magncíianos , teiriam ad Trallcnfcs, quartam ad
Romanos, (!<<: inde egrediens ad Philadclpheos, & aci
Smyrneos, proprié ad Polycarpum , commcnd.ins
lili Antiocheníem EcclcCiani.Hanccommendiit'tonewplu-
ribus defertbit E'tfebius.additi^: o í e dJlag Zpu^venot? x;x-
epeav, ¿<í'oVs S¿v ^V'TÍK a v y y . é ^ y f l íti, TSÍ eco reí TI v a TTS^
¿o/'-rov OISJÍ & c A d c m dum ad Smyrncníes tcnbic, q u i -
b u í d a m de Chnfto teftimoniis ( quse vnde íumpfenc,
plañe nefeio ) vtitur, Ego, inquit ip'um Dominum
poftrefurreólionem vidi & c . Qua priora verba dum bre-
uitatis caufsa cum pradifia commendattone praterit Hiero-
tiynitts, conmxuit fequentia cum Epiftoiá ad Polycarpum,
in quá,t«íj«ir,&de Euangelio^uod nuper á me tranf-
latumeft, fuper p-erfonáChrifti ponirreftimonium E
dicens : Ego veto Se poft reíurreclionem in carne euni
vidivC^f- Qtt£ accuratiiisapud Eu[ebium difiwfta fum.
40 Hononus Pnsbyttr Auguñodunenfis Itbelio de Lumi- inter ea<
ttaribus Ecclefu cap. 17 omifía Eptflola ad Po 'ycarpumjexfo ty'P1*aj
Itim enumerat S.lgnatij Epif}olas,bis verbis: Ignatius A n - '•olyCA^H'
tiochense Ecclcliar poft Petrum Apoílolum tertius E-
pilcopus , fcripíic Ecclehas Ephclíorum epiftolam, al-
terarn ad M a g n c í i a n o s , tertiam ad Tralleníes, quar-
taTn ad Romanos, deinde ad Philadclphios & Smyc-
nasos. Hic paíílis eft fubTraiano. i t t H:)nürius,& qui*-
dem, vt prafatur, S.Hieronymum (equutus. Qiidh>wfert V ( -
ferius in Dtffertatione deEptjhlts Ignatiants f ^ . i . E p i f t o l a u i
ad Polycarpum Hononus in cenfu fenptorum Ignatij
plañe practermntendam efle iudicatir,it3 videlicet ver-
bis Hieronymi acceptis, ac íi nulla peculiaris ad Po-
lycarpum dará, intelle¿b híc ab eo fuiílct EpiftolaXed
illa ad SmyrníEOs tum eis,tum ipíí p r ^ c i p n é , vt corum
Epifcopo.coniundim inlcripta fuiííer;eamá,vitíé Hie-
ronymi mentem fuiílc , omnino non dubirar Vjfcnus:
mnaecurate collatis inter fe Eufehtj atque Hieronymi verbis.
cum ambo prater Epiftolam Smyrnats irifcriptam,velini aliatH
fcparatim:ye« proprié, lJiü>í Polytarpo nnjfam. 1 0 etiam perptram
Poljcarpus in fuá ad Pbdippenfes, Epi/hla a S. Ignatio fibt " ¿ " ¿ " ^
fíiilfa meminit: Scripíiítis, mqttit}mihn Se vos Se ígnarius, ^
vt í¡ quis eat in Syi iam, is vcíhas etiam perferat iitre-
ras. Verum 'conttndn Vfferius priiiatas eas fuifíe litteras,
ñeque publici luns á Polycarpo Otilas. & nerum cap ^
admitttt Epiítolaead Philippeníes fubieciíl'e Polycar-
pum, quotquot penes ipfum fucranr, Ignatij epiftolas,
non priuatas, ad fe vel ad alios de rebus ad communc
nihil attinentibus cOnfcriptas ; fed publicas nobilifti-
mis Eccleíiis dicatas, in qmbus res ad 7A51V ^ vno^ov^.y
^ Tiwawv o'jcojúuvjv fpcfkantes contincbantiu ; Ita Vffe-
rius ex propno (enfi,prorfus nefeiusindia Ignattj Ept¡hlaS- d t a í a a S .
loammn Chiyfoftotnum , TraaiívoiKoSopiy,)/ laiere.oftendiff Chryfofto*.
Homilía de vno Legiflatore, qua eft prima tomo 6 operuw ex w**
editione Erontonis Ducai: vbi bac leguntur. A i » TÍIT ytv-
tKíyí. M>¡^gv eíviu y v o o ^ í <rx 'ytviS-a} , [xiifti av oi\iO
y v ú p q s QtS n Ktoí'p.t. Proptereá nobiiis vir q u í d a m
ex veteribus, cui nomen Ignatius, qnique facerdotio
fimul&: martyrio decoratus fuit , ad Sacerdotcm
quemdam feribens dicebat: NihiJ íine tiíá volúntate
geracur , ñeque item tu quidquam abíqnc Dei facias
voluntare. Qua verba reperiuntur m Epijiola ad Polycar-
pum, quem Cbry(o(}ov¡us Sacetdotcm Aliegat,non altquam
Eccleíiam. Eamdem Epiftolam citat H o m i l i á i i q . Antioibu* &
monachus, qui in Laura S.Sabaflormt fub i n t t n m feptm't fe th£ m " t t '
culi : cuius opera í x t a m edita m bibhotbeca Patrum. Bine *
pMetfrufraafftin<i ab VffiÚQ, Eoiftolam priin tain
fi ifle,
 i i D E S. I G N A T I O T H E O P H O R O
AVCTO- íuillc,necpubl¡ci iurisá Polycarpo fadam. Eximia de
RE G. H. altií Epijlvlií p n m * clafis teftiwonia untiquorum P a t n m
^ w j t u dubimus.
41 Baronim tomo i Anmtl. Eccl, á n m C b r . t y S , m m .
i^folum EpiftolasS. Ignatij admittit, qnas Hierony-
nius ¿kalij antiqmorcs, qui ciulHem S.Ignatij recen-,
fuerunr Epiflolas,nouerunt. QihtmienfurAmlket ipj'ead
tres dubios, Deiparae Virgini & S. loanni injiripíM re-
firingat, non fufficienter turnen alteram excludit a nobis afli-
gnatam cUJfem, quam Eufebtus, Hteronymus alitq3 pnonbus
fccídis non ¡ndícarunt. Petrus Hallotx in Apología pro Epijlo-
lisIgnationiscap,$ o b p a i t a m Virginis diabolis incogni-
cutii, ex t c d i m o m o S.Ignacij ab Ongcnc & S. Hfero-
nymo aííértum, Epiftoiam ad Phiiippenfcs hifcecogni-
Fartum t m r -fo tra¿lt^ Verüm ea máxime conoruunt Imc in Epi-
UtuijfedA. "Ola ad Epheíios/ÉB/í/í/w; £ ActSev r o y ^ x o w x . . S oit-
mottes ex ¿>v(&J r ú l ü »J TIVÍ^ÍVÍOÍ M u e A M K&i ¿ t w t l o í c¿vrí¡g.LA-
epiji. adE cute principem íecuJi huius virgmiras Maris & partus
fhefm. jpfius. Oí/ew? locum exprimit Ortgenes Homtüá 6 in Lucam,
E l e g a n t c r , i n cuiuídam Marcyris Epiftolá fcri-
doctnt o - ptum reperi (Ignatium dio Epifcopum Antiochicíe»
rt¿enes, p0ft Pctrum íecundum, qui ín períecutione Romae
pugnauit ad beftiasjPrincipem fcculi huius latuit vir-
ginitas Maria?, Quo autem paélo iüum latuerit, deinde ex-
g ponit: L a t u i t j n q u t t , propter lofephj iatuit propter nu-
ptias;latuit,quia habere virum pucabatur ¿re. S. Hiere-
é'S.uie- njmuseumdem S . l g n a ú j a d E p h c ñ o s locum txplicat ¡tb»
ronymui. I CowwewíáM» i Mrfrí/wi,^;//4^í defponfatione
Virginis Manas S.Iofephi/o^wi/wr: Marryr Ignatius
quartam addidit cauílam.cur a dcíponfata conceptus
íitChriftus,Vt partus,inquiens>cius celarctnr diabolo,
dum eumputat non de Virgioe, fed de vxore geni-
42. No» t m t n carent quinqué fecunda clafi» cpiftolae
T "Eplflo- fuaprobabiittate, q u á tnereantur ad Ignatium vt f u u m a u -
feripfít^. ftw**1 reíerr*'i tum mixttm t i i m a l i ü in antiquii codi-
gnatius. G m i s & Latinü reperianm\ tum quod materia in eü
legatur rerum eo tempore gefiarum, & vmentium in Oriente
perfonarum:&jpiritui ab altií prioris dafsis epiíiolií v i x dif-
ferdt. Polycarpus de aliquibus i n Syriam mifsii eptfiolis in f u á
ad Philtppenfes ita loquitur : Scripílftis mihi & vos &
Ignatius,vt íi quis eat in Syriam.veftras ctiam perferat
litteras. Quod cquidera faciam, íi tempus opportu-
num nadus fuero, íiue egomet ipfe,feu is.quem mit-
tarum tres tam iegatione funólururn etiara pro vobis. Q u a eadem
sn a Phi- ab Eufebio repetuntur: quibus fimilia Ignatius in fuá ad Po-
lippénftbiis lycarpum cpiftolá a m é Troade miffa petierat: nempe vt co-
commen- 'fjfcfa facrofanfium cogeretur, eligeretur^ aliquü Qtófyouoc
date. Poj- i}omo ¿fáfiM £ ¡mpigMi q m m Synam ad Eccleíiam A n -
C tl0C!lcnam} q M w o r a t t o n e P o l y c a t p i intellexeratpacem
obtinuiffe,tnitteretur. Tresergoeituepijiolas, P¡}ilippü,ad
Antiochenos, Heronem fuccejforem, & hit v/finw T a r -
íenCcs,[criptas, Philippenfes fibi ab Ignatio commenda-
taiMtunftis fuü, miferint S. Polycarpo in Synam tranf-
tnittendas; quod vt monuimus refcripfit autfafturum femet-
tpfum, aut alium ea íegatione funéiurum. Eufebiuf,a quo S.
Hieronymusdefcripfit, rr/iterJgnatianú non vltra Smyr-
nam & Troadem profequitur, ita etiam epiflolarum deinde
Scriptarum non commodé potmt meminiffe. Qua omnia, etfi
tuidentem barum Epiftolarum certttudtnem non adferant,
congruis tamen argumentú induxerunt Orientales aqué a t -
que Occidentales Scriptores, vt eos ab S. Ignatio feriptas a d -
vútterent.
43 S.Uannes Damafcenus h b . i Paraüelorum ca. 1 banc S.
"Eaá eitant ^á,níltlj íent^nt,ítm vulgauif.QxCüXX in his re bus párete ín
s loan. quibus parere periculo caret.Ow<£ i» £/?i/?o/4 4rf^«//<)í/;e-
Damafce- rioi fic Gracé legutur. TuKeyffKgi.xjttOTzíyilti cv olg C¿K¿V-
ms, ¿w®* n viwoTKyn'.Ed vettts Interpres apud Vffetium ita ver-
t i f . Caefari fubiieiminijin quibus non periculofa fub-
iedtio, Reliqua, qua difto loco buiefententia adduntur, aut
ipfius Damafceni Scbolmm funt,aut alterius aucloris, é quo
hic defcripferit, addttamentum: ntji maíimus eum alio exem-
plari vfum aut magif perfecto,autpotius interpolato.Alia r a -
EP1SC. A N T I O C H E N O
t k vtderi poteíl apud Petram Hulloix in Apolegia pro bis É- £)
piflolú cap.j^ ex fragmento cuiuídam Anartaíi) Pre/byten, A n a ñ a f i u s
communicate a SirmoiMo noíiro. tn boi íitari refert Epifto- presb.
Iam -srfp? enr ov l o í ^ í i ) , locum autem reperiri tn Epiílo-
lá ad Philippcnfes. Ai.ud argumemum conferunt in M a r -
tyrologiis Vfuarduf. Ado, aliiq3 in antiquífimti codteibus Vjuardut,
M S S . V l M¿tj bit verbü: Antiochire S.Euodij, qui, vt B.
Ignatius fcnbit, primus ibidem Epifcopus ab Apoílo-
lis ordinatus eft. Locus reperitur in Epiftolá ad Antio-
chenos. di/ quos ita feribit: Mvr^ovivaztJi E ' u o ^ ^ c¿%tQ-
1¿oi)coieJ<;x ! n i $ ú & V[¿WV,QS 7 ^ w r @ ^ ¿vi-fceieJic&t] TTW-
^ I C S ) ) A'OTST'ÁWV T>]y I/^STÍ^ÍV cTOíw<n«^. Recorda-
mini Euodij digné beati Paítoris veítri,qiii primus or-
dinatus eft ab Apoftolis in veítram pralationem. Hxc
ibi in antiquifimis edttiontbmde quarum diuerfitate vbi a-
¿lumfuerit,reliquade Epiftolarum Ignatij certitudine da-.
rius innotefeent.
44 Ordo Epiftolarum hic feré legitur, ací M a r i a m - £ / ) f ^
Caííobol¡ren,Tra!lianos,Magneíianos,Tarfenfes,Ph¡- ^,{0 or(jí„e
lippenfcs.PhiladelphienfcsjSmyrnenfes, Polycarpum, Latinefmc
Antiochenfes^eronemjEphcíios^omanos.^wdíWtt- wMSS.
mero duodecim cum antiquo M S . Monaflerij Lobienfis co/-
latas babemus, eafácredímus a VincentioBellouacenfi lib, 10
Jpeculi btftomlií c a p . p indicatoíy rtiScripfiíIe S. igna- £
tium duodecim Epiftolas wJí;«i«ír. EA;/;« vndecim, i n & exeuf*
ítinere Romano fcrtptai, babemus Argentorati anno Cbrifti
MD 11 excufas: barum prima ejl ad Tiallianos, vltima ad w 0 1 0 ! 3 -
Romanos, reliqua pradi¿io ordine interpofita,in quat pra-
ponitur lacobi Fabri Stapulenfis argumemum.cuius meminit
Pojfeuinusm Apparatufacro & folam quoque vndecim ex-
piimit. Defutt qua ad Maríam Calíoboliten feripta efl,
Symphoúanm Cbamperius Lugdunenfis pralo Afcenftano an-
no MDXVI )w/g4H/í quindecim Ignatij Epiftolas./^corí/í. tjttf
ne: primam fecundam ad loannem Apoftolum 6c
Euangeliftam: tertiamad Mariam Virginem Matrem
Dom¡ni;quartamadMariam CaíTobolitam, quintam
ad Trallianos & c . decimam quintam ad Romanos,
cum apología pro tribusprioribus Epijiolis: quibus relatü bunc
infertt titulutn: Sequuntur epiftolíE duodecim B.Igna-
rij.quarum prima eft ad Mariam CaíTúbolitamjrff eon-
fuetum deinde ordinem feruat numero vbique i n d u a t o , t a m -
quamtres priores non admtfiffa. Cufa moxjecufafyfapiits,
quindecim eptfiola ex eadem anuqua ver [tone Latiná,tum Co-
loniavnacumcommcntariis DionjfijCartbtifiani i n a m i q u i I n í é*
Dionyfijopera,qu£ Areopagitaattnbuuntur, anno MDXXXVI ^Í?"
& M D L V i j u m Antuerpia typis Stelfianií anno MDXL cum
Epiílolü M a r t i a l ü , Diony/ij & Antonij\ tum iterum Colonia
anno MDLXVÍMW openbus S. Clementis Romani.Aliai,quas
non vidimusyeditiones citant Vfferiuscap. i p Difftrtationü,
Pariftenfesamorttm M C D X C V C^MCDXCÍ'III, Majlraus
Auguflamm anni MDXXIX, & Simlerus Parifiéfífem ac B a -
füeenfem annorum MDX X & MDLI.
45 Quafolum battenus vtfebantur EpiJIola, vna eadem-
faverfione Latina excufs, Gracé prodierunt ex antiquiífi- Graeeiidt.
mo Ferdinandi Augufti, fine Auguftanx bibliotliccac Paceo
códice { i l a eum citat Vairleniusmoxproferendus)a Valen- *nnolí!7*
tino Paceo eruta, ac Diltnga ad Danubium Sueuorum vrbt
anno M D L V I I excufa. Plures dem eos Latine interpretan.
Inter eos eminuit Guilielmus Morelius, cmpriuilegium Regiu
anno MDLV conceffum,Eptfiolis Gracó Latmii anno M D L X I
edttis adiungitur-Hic Gracum librum Paces cum excmplari-
bus Latinis coüatum , pluribufy locis reflttutum pramonet,
correettonibus quamplurimis adtunctis.Extant inde in tomum
p r i m t m libliotheca Tbeologica^dita anno M D L X I X , tranfla-
ta. Edtderat iam a m é anno M D L X barum Eptfiolarum para- ávarih
pbrafin loannes Brunnerius Ttgurinus vfus M S . Códice Ga- Latine
(parts a Nydprugckj Huius Brunneri ab bareticorum caflris tranjlaw.
ad Catboluorum figna conuerfionem referunt Poffeutnus i n
Apparatu facro & Hallotx qua/Iione 1 ad Vitam S.üionyftj
Areopagita. tJouam verfionem adornauit Hieronymus Vair-
leniuswtiffa Epiflolas illujlratas edtdtt typü Plantthianií a n -
«ÍÍMDLXVI & MDLXXII, i n btbltotbtcá Patrum 1 ¿1* n
Parifienfi& ColonienfiannisLxxv, L X X U X tlapftfecuh &
XViU
 í. F E
x v n r huius fícaü m u f d i . Eafdem d e m o E p i f t a U í v e n i i
M a r i u l i s M t í h d m Dottor Sorbornicus, riótijifa illufiratíit
i •—J-J?
Vanfiísamw MDCVIII vtranuelinana edttat'initittafá. eíiam
rifíisanm MDCVIII vtraquelinaua e d i t a s J n f e t t a f a á i a m
cum Notis Vairhmj hihhotheu Fatrum Barlfnnji
MDCXXIV.
46 Vnkuw hafienüs prodkrat exemplar G r m i m ? ¿ -
tilli Grici-' m ab ómnibus t u u j u w . m p a r u a m adbwendam f i d m fffe
in MS.FÍo- rnonuh Búlarmtrw.s descriptor. Ecclef. & Ub. 4 d i Etichari-
rentino,
Jila cap.26. Reciirrenduih ejje ad Gnccuni codtcan M S . Elo -
ñ n Ü m n t indtcarunt EtancifímTurrumts ü b . i pro Catwrú-
bus Apoííolorum & Epiftolis Decretalibus Ponnficum cap.10,
flOTtS, appellaus excmpiar vecuítifiimüm & emenciatiíllnmmj
Tlmnas Majfíttius Itb.i Vita S.Eaalt cap.9, Mx/írtus w N0-
tammbus ad Epifiola?n M a r u Cajfobohí* fcripum numer j ,
a!iíg3 plariifií. lime defidermm m i s erudms íxctíatum de-
[crmncUrum ex cudiceElorentmo EpiñoUrum: quodprsji'nit
i f a a m Vofius jinguldn vir bumanitate & eyuditiom>m ¡no
mnere Uaiico adbiblwthecajn Mcdicaam admtjfiis.f4ucre Se-
«dita rmijiunt P m c i p ü Eerdinandi i t f Magni Elr(iri£ Ducií ? hits
164 6 ignatiatias Epiftolas defcripfit, atque adfttos Bátanos reuer-
fus vulgauit anuo MDCXLVI, admnffa tranjUtione vete-
re earuwdem EpifloLírum ex duebus codicibia MSS. anno
B M D C X L I I O x ó ñ u i n Angliá edítanwi induflriá Ucobi Vjfe-
cum a m i - rij phteflami'tm Ártnácbam apud Hibírnos F r m i a i ü . Rudis
q u á ver- plmimque efl hác vtrjto í a t i n a , a GrMo códice [ubindcob
fione L a t i - ptíriatH Uclionem ditíérfa: cui tamen prodeji ad vermn G i £ -
na in A n - corum verberum fmfnm eruendtm.vú in priori Pacei extm-
glia, rcper-
plari Gr&co fupra dix'tmm a Morelto ftclum.
tá.
47 Elorentmui codex bocordineexhíbet Epifiolas: A d
Ordo codi' Smyrnasos,Polycarpnni,Epheíjos,Magnetos, Phila-
cii Flofti^- d c l p h i o s ^ r a l l c í l ó s , qiiaí onwes ab Eufebio & S . ü i e r o n j ' .
ttni, wo rílatk ad priornn cUfiem ¡pectant. Ex fecunda clajfe Junt
¡olum MnriíE Caílaholindis ad S. Ignatiunip & buius ad
eamdem Marinm ad Tai feníes. í« vtroque M S . A n -
gltcnno, tefle Vjferio cap.19. Dijfertationis fequensreperítu efi
& dtíplicti ordo: Ad SmyrnenleSsPoIycarpum, Épheíios, Magne-
Angltcn-
ííos,Phi!ade!phícos3Tralleíios;Mnrie pioíelytíE Cliaf-
faobolorum ad Ignarium, Ignatij ad Mariam proíely-
tam,ad TarfenfeSjAntiochen os, HeronemjRo manos.
Defunt codtá Elorem'wo tres vlitm¿,quas opinatur Vofsius o-
lim m eo contentas, iemporis imtírta peruffe. Defuit vtrique
codtei Anglicam.vtic? Elorent'tno,Epi{ioia z á Philippen-
i'es, quani haftenüs magís ínterpolatamjltmbus(ubdiíisfui-
cris Conatur ílabtlire Petrus H a ü o i x a p . 1 ) Apologü. Vfferius
repertuniin vtroque códice U S ordinem in edttione Oxonien-
tnutatus fiinuertu boc modo'. Ad Epheíios, Magnefios, Tralle-
ab Vjferio: í i o s , R o m a n o s , rhi!adc:lphicos,Smyrna:os, Mariam
profelyram Chaíraobolonim.PolycarpumjTarfenres,
AntíochenoSjHeronenis r í j wi/ceí Epiftolam ad Poly-
carpum téliquis fecumú clafsis.quas omnesquafi c o m m e n -
mentitias a S.Igtwio ablegat: quod fupra abunde refuta-
i> tum.
48 hunc G r m i m Elorenúnum codicem.ciq^ conuemen-
inltlor en- temverfioncm Latinaw commendam nonnulla, eac^non oh-
tino rtpe-^
feúra argumenta. Primum^quia conúnent ab antiquis Scri-
riuntur a
Theodore-
pioríbus ex bis Epijiolisexcerptajorunicfe inferta fcúptiS) qua
toaiata, alibi [mu oniiffu.lta intertio Theodoreti dialogo, temo 4
cpc;¡í,i}¡dkaíá S . ] g n m ] Epifcopi Antiocheni & Marty-
iis cpiftolá ad Sir.yrn£eos, boc tefiimomum eius ver-
bis adfertur : E'vy^oí&slcv; t^Li a Ú ' A "¿orríé-
Códice Elotentinojtc Itguntur. E'v%a¿A5¡cv; é . ' z r f s i n ' j y j ^
a-TTiy^ovaui- ^cc w ^ ¿pohayeiv Cc.quA fenfu conuemunt,
Wirut Ucfione dmerfa.Priora apudTbeodorctum ita Laciné
rr,í;jí/m^Hítt?,.Eucíunftias&: oblatioties non admittút,
quod non confiteantur Euchaiiftiam carnem elle Sai-
uatoris noílri kfu Chrifti , qbae pro peccatis noftris
psílá ert,quam Pater benignitare fuá lefuícitauit. Fíó-
rentüio Codíciconuenit veifo latina apud Vjfcriuni'.Ah Eu-
chafiftia &í oratione recedunr, propcer non confireri
Éuchaníliam carnem éíte Saluatoris noílii ícfu C h i i -
B R V A R I I .
fti pro peccatis noftris pafTam, quam bentgnitate Pa- AVCTO-
ter refurcitauir. Hite i b i : defunt autem codtct Griteo Pacei, RE G.H.
aliifgj eodictbus Latinis, Petrus Halloix cap.y Apología a ü a m D
innm: feriptam ad Smpnaos.ex qua bancerutnt doctnnam
ami Theodoietus Ott£ eius conhcluta vltro cenmt.
49 Altetum btncfumn prtflateodixEloremmttSiqttod fenfus ge-
Jgnatiavas nobisexbtbcat Eoi'-.olai eapbrafi verbetum, qua ñuinusjN^
eaititarum Adianaíins, T h t o d o r e t í i s , Euítbips a l ñ L bibttür,
eximia antiquitate . Scriptores, a qmbus reliqiú eduto- • ,
nes multum d i f j m m t , m u t a u pafum & interpoUts.. A - ¿ t h m Á -
thanaíiüs libio de Synodo bañe ex \'¿n*t\o defumit de f o ,
C h u l l o d o ñ r i n a m : t j / j ^ o g s p w g m y j g £ Ttvevfcci'ú-
KéV, -jxVriloc ncq •d'pvyílos, cv d y ^ ú i r ú Qsoítíi/ Qayafrta
^ dKnB-.w, Hjvt CAÍ MaeJov; ^ ¿ u h S . Quoloco allégalo
Díorijjitís Petauius tomo x Tbeologicorum Dogmatum Ub. 5
Cap.i. feft.t^^addtt fe haud (cire,an in vulgaris illins e-
piftolis exrec. Lcgi qutden: in x i , quareíl ad Epheíios,
quiddam illius íimile de Medico C h n í i o , fed longé
aliter expreflbin. Ibi.i^'vv^íJv appeflari Pátfcm , non
Fííitim, Sciri autem Ignatij ep,ñolas varíis in locjs ali-
cer abantiqnis ledas, qoátn hodie in codicibus ha-
hanr.v.Verba in difta Bpíljólá fie haóienus léfta: Mcdícns
éít nofter foius venís Deus, ingenitus ^ inuifibilis v- ^
nineríorum Dominus Vnigeniti pater & genitor. Ha-
bemus medicum etiarri Dominum n o í l r u m Deum;
leíbm Chriftum, ante fecnla Bliimi Vnigenrtpm $c in
principio Verbum, portea vero homincm ex M a n á
Virgine. C^uámha:c prorfus d¡ííjta á verbis S.Atha-
íij 1 in códice Florentino ira iegunrur. vJg i a i i o g ¡civ
(rxjfKikoi TE yjq 7[v^vp^•ot'nyJs. ytvvypioc •'Kj óiyiv'iiríl(&'> c#
crxp/.i .ycvopwyog Seo? j ¿v oíÜotyoiru £0}% «Áij^-ivíj, c^c
Mcie-t^ (¿ ¿^i ütS- Ead'em bacfunt ¡i ¿u QWeucú ^wíj c¿- -
kitQwn dixenmus.quewadnicdum legcrutn Thcodoretus Dia- :^'jeo^ré'
logo, & Gelafnis Papa de dnabus natuiis in C b n í i o aduer* a'elaJiot
fus Euijtben & W f í o r i u m , aut qmfquis eius opufculi auftor
eft antiquusjn B'.bltothccá Patrum feenlo $ par. 3. vbiita ba-
betur: lgoat:j Epiícopi &c Marryrís Antiocheni ex epi-
ftola ad Epheíios: Vnicus medicns eft, cnrnalis & ífu-
ritnalis,fad"us & nonfadus, in hominc Dens,in mor-
te vita aEterna,ex M a n á & Dco. ApudThtodoretumite-
r t t m f f i y l f i f e t ; d y w v é vana leftioneefl. Ó i m ü i m u s t a d i j
vitandt caufla plura adferre, In folis tribus Dialogis Theodo-
reti tomo 4 operum nouem loca repemmtur, qua conueniunt
cum códice Florentino.plurimum ab aliis vnico demptojiuer-
f t . l n Dialogo primo perperam firibitur ex Epiflolaad R o -
manos; íí>/ri¿e«í/«w,ad Smyrnaros: quod ftiffiát momujfe,
Vfferius bdc a Patnbm eitataloca.edidit j n t e r fccollata cap,
4. Quam antediximuspartem Epirtolac ad Roma-
nos, ab Eufebiofu£hifiorkmfertam, eamdem referí Verfio
Latina ab Vjferio edita; interpolata in ahis codicibus epiflola-
rum, & podfwiúm in Aftis apud ídetapbrajlen ; ex quarum p
collatione Latinam fecit a ü a m Petrus llaüoix cap. 10 Vitét a
fe conftriptfX. Nonwfelicioreconaiu Vofims ex eifletn Gracis
collatis cum edttione Vjferii Latina, eamdem imegram ad
Romanos Gracamformamt, ató¡3ad cakemnoiarum ad-
i u n x i i , vt codteis Florentini defefium fupplcret.
50 Fertio qua iam pridem eonieetma prafumpfermt
viridociioresinírufaín Epiílolas Ignatianas, ea ab dtelo defunt 'tnS-
códice Florentino abfunt.Epi(iola fola ad Philadelpbeos altera ^ Theolo-
aitípltui parte auclior reddttay pintes conferí rmios iure ex- ^ca *ba~
pungendGS.lta pojl commendatam virginitutem addtiur.Non ^ s t n t r H •
detraho cetens Beatis, qni nnptiis copulatifucrunt;
optoenim Deodignnsad veftigia eornm i n r e g n o i p -
íios iniíeniri íicnt Abraham, & Ifaac , & l a c o b & c é -
teri PropheríE ; íicut Petrus & Panlns & rcliqui Ano- .Í
ltoli,qui nuptus tuerunt íociat!, qm no libidinis catií- ^.^ p4w/j
sa, ted pofteritatis fubrogandregrariá, coniuges ha- &ApoHe-
buerunt. Ouj& onmainferta fucruntfraude nuptutitnúum lortini>
Clericor.um Gracórum , quidum vxores cum facerdoiio ccepe-
tunt retiñere, Paulutn eeterof^ Apoftolos in defenfionem fuá
ipforum incontinentu ajfumpferunt confortes; v t i fupra á t í i -
t i monuerunt Baromus, Maffirius, alitci. Simile buicdíin ie
additur bis verbis: Piesbycea $c Diaconi at^ue omnis
 24 DE S. I G N A T Í O T H E O P H O R O E P Í S C . AN T I O C H.
AVCTO- ns fimulcum omni populo & milltibus atqne
cíerns atque
luG.H. Prmcipibus, fed &: Caefarcs, obediant Epifcopo. Ouo
A tempore oh odtum Chrijl't a defare condemnatus erdt ad bs-
ohedtentta lgnat¡us. j^Míe meliuó abjunt in codtce Florentino.Ex ea-
^rifcribta. ^ m eP^0^ a^ercatí0 Catholicos inter & h t n ú c o s exorta
J ' corruit}dum bi volunt cAlkiífacrofanfti v f u m i n E u c h u n -
ftiá ómnibus wcejfario communem ejfe-yVü omnü in Graco ex-
entplari fita credebatur,vhii(ítlegitur - . M U $ k&v »jofe^
calicii vftt r x KVfí* Ivjo-», ¡£ h (Xvl¿ TO ecTuoí ro v m p Viiiay ÍK^VHV,
o nnibus ÍIÍ o¿j>T(&' TVTS TTKcny éQpv^pB-^ Hj jy T n r ^ i o v raTg oKoit
in Enchst- ¿MYC^Y^A'^ úucnoi^ípiov TToícnj ríiéy.KX^aí» i i f E'^ncnto-
rifliadan- mg ¿ ^ X T U fázffivrífilu^ roTs ¿<ÍCIIX.SVOI? ro~f avvbxkotg
do,
fM5. QtiiS, p a u í ü in códice florentino hubentur. MÍot yay a&fc
r S Kvpíx V[AC¡>V IvéiS:-faftisS >^i)ifnTfifitové¡s'évu¡rtv rís cy-
<7^í<r(3v7iflui ^¡oi-Aovoig ToTg avv^iÍÁotg ¡xa. QUÍ ita vetiu
afud Vjfemm tnterpresvertit: Vna enim caro D o m i n i
n-oftri lefu Chriftí. & vnuscalix in vnionem íanguinis
ip/íus, vnum altare, vnus Epifcopus cum Presbyterio
Se Diaconis conferuis mcis. Abftint ergo illa contreuerfx
yerba: Vnuseft pañis ó m n i b u s confraólus, vnumpo».
culum ómnibus diftributum. De itiü contra Uagdehur-
fes Centuríatores,Scultetum, Plejfeum agunt Bellarmimu lib,
4 deEtuhartflia cap. 4. a l i i ^ qui Plejftumopptignarímt,
Hafterm diuerfas epiftolarum Pacei & codtcis Florentini
B
fcriptiones perfcrutati, iterum tas fecernimus in dt/iinfiaí an-
te clajfes, quodin p r i o r i b m quarum meminentnt Eufebius &
Ilieronynm,parC£ admodum proferamur fentet'u ex Scriptu-
ra [acra deprompte, ex muo fere t a m ü m Teftamento.
No« ideo flatim probamus a f t l i o n m Voftj cenfuram,quare-
liquas falso Ignado adfcriptas, fiólas, rpurcas,ex pícu-
depigraphis cenfet :quas raúonibm f i non cmumcmibus &
(ertií,faltem probab'tlibus ad Ignatium referimus.
51 j^«<£ haftenus G m e nondmn repert&tresalu Epifto-
I z t V n a a d D e i p a c a m Virginem, d(t<e ad S . l o i n n e m A -
Tresdubu poftoliim,/»^nomine S. Ignaríj circumferuntur, dubU &
fidei. m e r t í . aplerifqüe cenfemur, a Bellarmino, Cbnfiopboro de
Cajíro a d i f á etiamfift'tt't<t: quastamtn S.lgnatio adfmpfe-
runt S.Bernardus, J E n t a s S ü u ' m , Dionyfm Caríbufianm,
Micha'él Cortonenjis, Sympborianw Cbamperim & alij quos
proferí H t l l o i x qudftionefingularipoji Apologiam pro Epifto.
lis S.Ignatij, c u m tflic tudictum non difplicet hac r a i m e mo-
áeratum.quoadmitt'tt fufpefias dubiaf^baberi poffemn pror-
fus defpici debercomnemtjj fidernperderé: ideo^ Itberam v o i -
cuique relinquifacultatem, quodcumque voluerit, opinandi.
Ouod ílylo dijferant, i n témpora difimcltfsima referendum :
N a m a iuuene & difcipulo fexaginta ante reliquas (cripta fuif-
fent a n n ü . Quanam fuerit Ignatíj 8c Liturgia a-
pud Vfferiumcap.i Dtjfertatiomspro IgnatianU EpiJiolü,pror-
C fus nos latet. Torte indeexcerpta apud Damafcenum S. Igna-
tioattribuuntur,
52 Alius reptr'ttur traftatus fub nomine S.Ignatij, plañe
ecnficia confiftus}fab boc titulo : Regula Cbnftifera: Mariac Vir-
Regula gin! á S.lgnatio confcripta. tumrjthmico verfuea 'ua de-
DeiparA fcnhitur.
Virgini
María fibi Regulam ftatuit viuendí,
(onfcripta
Et fub ifto ordine Dco ícruiendi.
Nodlis enim tempore horae matutina:
Orationi iúgiter vacabat haecdiuinae. &:c.
Verfusfuntcentum & t r i g m t a t a b a l i q u o viro p'to,& Virgini
Deipara dedito, exercitattonis caufsa confcripth & monafltco
fanftimomaltumgeneriviuendiaccommodatt'. cui annume-
MÍ Deiparam e^S. Ignatium , Alegreus in Paradtfo
Carmtht'm fiatu 2 cap» 1 & 24. quem aliasfepiás reiecimus.
V I T A
o A u c í o r e Simeone M e t a p h r a j l e ,
Collata c u r n M S . G r x c o ,
c A p v T i,
Epi/copatus S, Ignattj. Komen ems ajjud
Traiamm delatum.
\Tua Traianus furnpíííret fcepcra R o - Jgnatitn
manornm Impenj. erat Antioclienae puerinex-
Ecclcfis Epi(copus,& nomine & rej» empl{iT
Theophorus Isnatius. Nam n w n o y ~, •
j r n °r ,.. .c , tuaChrt-
quidem c Fctro íncceair (\ buodus,E- jioprQpofi-
nodo autem Ignatius: hrque & e morum eius & vir- tus,
tutis asmulator. Huic diuino Ignacio, cum eílec adhuc
plané pucr , / ainnc Chriíluiu adhuc verfamrcm in b c d e f
mundo, ei intemeratas manus impoílníle, &: ad po- E
pulum intuentem, dixiííe: Nifi quis ícipílim humjlia- Macth ig.
uerit, vt hic puellus , non intrabitin regnum cíelo- J& f"
rum : qui vnum ex talibus pueris fufceperit in no-
mine meo, me fufcipit: quaÜfnam futurus eílct aerare
proficiens Ignatius, hinc oftendcns, 8c Apoítohcatn
illius dodrinam aperté indicans.
' 2 Hicergodiuinus Ignatius, íimul c u m ^ Polycar- ¡
po , qm Smyrnenfi prxerat Ecclefise , f^it diícipulus
loannis Euangehftae : & cum ad eum íolum ventitaí- Euangeli-
fct, & o m n e m virtcuis fpeciem, & earn máxime, quae y?*.-
& decer Sacerdotcm, diligentcr exercuifl'ct, Sacerdos /)
deinde eligitur commum fententiá omnium fimul A -
poftolorum, Se Antiochenus creatur Epiícopns. C u m
autem aíTumpíiíTet Eccleham, 8c multo fudore 8c la-
bore in ea feminaííet praeconium pietatis, 8c zelum Epifeopus
per omnia Apoftolicum ( l ' d o d r i n a m oílcndilTet, 8c -^ntt0m
cxtitiílct perfedlus minifter Chrifti n-jyíleriorum fie
quoque pofteá Martyr, beftiis propter illnm traditus,
vt paulló altiüs repetensdeclarabit oracio,
5 Traiano enim Romanorum í m p e r a t o r i , quam
de i Scythis habucrat,elato vidtoriáA' non (uílmentí
fuam huenrque fiftere feiicitatemjfcd volenti eam v i - apud Tra-
teiiiis p r o d ú c e l e , 8c Romanorum imperio amitos a- ianum
lios fubiungere, adneisüs Chriftianos , feuaduersüs ImPer'
pietatcm, bellum ei viíum efl; optimum eíTe &: expe- p
diré. Nam illo quidem modo putabat fe foli prodeííe
reipublica!; fie autem etiam Déos fuos colere, 8c eos
i n d ú c e t e , vt opetn ferant aduersús hoftes. Graucm etUñucS.
itaque acdifficilem perfecutionem infere aduersus t r a c h r i -
piam fidem,&" proponit edi^ta per vniuerfam terram, ^*™s
q u x eius parebat imperio: vt vel cíTent cum eo omnes *
impietacis participes, vel adhuc manentes Chriftiam,
afficerentur variis (uppliciis 8c acerbis mortibus.Con-
tigeratjVt tune Traianus verfaretur Antiochias: vt qui
c(íet expeditionem fufeepturus contra j^Perras,&: bel- K
lum ibi pararet. Híc ergo ci de Theophoro fígmfica- ""P'*™-
tur Ignatio^quod & rcligionem teneret Chriftianam,
& hominibus perfuaderet, vr Chnftum tamquam
Deum honorarent; idque cum fuiflet á Pilato cruge
condemnatus 8c morte , vt docent eius aóta : 8c fert
iegem deferuandá virginitate , 8c de contemnendis
diuitiis &deliciis,&aliis, quaefuntin vitá iucunda:(&r,
quod efi: omnium grauillimum , q u ó d non oporreac
puiare eífe Déos , 8c nullam Imperatorum ducere ra-
tionem.
3 Impernuit Traiant» ab auno Chrifii ^ffadlíj.
b Dciíeium wr/zí Heruetus.
c De Cathedráeitis Anttochenáagimusn Fehruarij.
á Colitur S. Euodtas 6 Maij.
 I. F E B R V A R I I .
AUtK-iUatifniHj tiui n.ihírtAtut Antiochtnoi ¡gnutitu in fuá Rurfus autem Imperator;Videris,fnquir,miIií, ó Igna- Avcto^-
adeos epijlolti. ti, ommno reéto caiere indicio & (ana mente. N o n RR ME-
£NicephorM lid. z Hift. F.ctl. ca/>,n ideip ejfertt. Inodu Mens.0' enim tam aperté fuiíles deceprus fcnptnris Chriília-TAl,HR-A-
rumh&cita Icguntur; A d h u c a d a i o d ú m panmlus in mani-
bus D o m i n i gclhuus í t c t i i h a d aus c b m a n c i s ; E í l o t e m i - noruiDj ícd cognouiííes oinuino. quantum h t b o n u m EX
li i í i c u n h i c pucrulus. ediClis parerc Impcr.uoiiis , 8¿ dus ficnficia ofFcrrc (jR^co
g lta,& Menologmm Gr&cortimí$ Februarij fradtt juiffe S. Po- cum ó m n i b u s , A-.itia-c S l o í l u s , vtens ruifusmaiore
lycarpum difcipulum Ü. loannis A p o í t o l i Óc ¿uaugeliít-E diceiuii hbírrure, Ef lamh beíbis, inquit, coníumpfe-a,/ín7/,w1af
vna ciim diuino ¡lio Marcyrc Ignacios.
ris, ctiarñfí me cruce condemnauens , ctiamli gKidio <»rrW//yí-
Ja. S.Chryfcftomiu: O m n e s q u i d e m vucuces, q u x i n h o m i n e
elle poíruutwn Bvíatofiiille Ignacio,ipli Apoltotijdum ma- & igm t i adidcns.cjno; fíim in tuá potcftntejnimujuám w« mortu
nuseiiaiporucrunr, ccítificau funr» ego paciar daemonibus oíferre racrihcium.-ncque enim
t>.*:'i5cy- i /OToDacis , in altu AclhAdwnftu, <¡uos fub Scyúússnumg- mecuo mortem, ñeque dcíidci o ptaíeníia, quíe eíl: in '
thu arinn rant Suidas, Pitnttíi, Stephanw de Vrhbus, alitfti qutbus Sar- poteftate veflra p / s b e r c f r n e n d i ; í c d í o h dcliderofu-
tneran. macia Ftclemui, Scychia Éatopxidúityr.
k ITÍJO Pnrchos, vt alia ASa habent:hos Cedrenus in iníeriote tuia, & a me omneadhibcrc ftudmm, vttranfeamad vta-.lftt
Perfide cgllsc.it. Nutn obferuauirnus 11 lanuartj ad Afta S A- Chridum, qui pro me eft monuus. Chtiftr.
Parthi
fub ferfa naftafij V e r
fA §r, Pcrfidem proprie diftum h*ud ade o vajieim 7 Proprer qua: voíens Senatus Martyrem arguere
ruin no- fitifli; arpaHÜatimvtánto circumquaqueregiones, Perfurum ignor inna:, Q^iidaurem tu quoque, dixerunt, confi-
tnine reía Regibus jubididí, "vno Pérfidos nomim denotari ceeptas.lta tjlic teris Deum elle mortuum ? O u o m o d ó \ e r ó , q u i í u -
Aflyria, h*c P a u l n a PedldiaítrtbuúHK
biit monem, eamque exccrandam , porcric ptodelle
aliÍ5> Dij autem & funt immottales.&r dicunrur á no-
C A P V T II. bis. Cum ex hoc occafionem Diuinus accepiílct Igna- efiendit
tius, íimul & irridendnÜoium d é o s , &;eis apeuendi Gbrifium
Fides Chrifíicoram Traiano defenfi. Defi- ianuarn niyftcrij fufeepta; carnis diípenrarionis, & fíe 'Ví:i-Te'
deducendi ad fidem C h r i l l i cogninonis, fie verba ha-
dermm martynj. b u i t : Meus D o m i n u s i l ' Dcus lefus C b r i ( h i s , p n m ú i n
quidem propter nos homo faótus c l l , & propter no-
4 T T T yEcpoftquám audiuit Traianiis, Sanólo fta- ftram falutem, crucemqnc tí?c mortem íepultur.un E
B
ITX t i m acccrííto , cuín vnáctiam adcííccScna- fuá fponte accepit. Ccterum rutfus teftio d)e refur-
tLisjTiine es, inquit, qui diccris Theophonis; qui no- rexitjinimici dcicólá & proítratá porenná , &c afecn-
ílra míía kidificans, &: omnem cuertis Antiochiam;(8<: dic in cados vnde venerar , nos limul á lapíli peccaci
omnesducispoft Chriftunijqui atepra:dicatiir;& nec faciens rernrgere,& rurfus introducens in paradifum,
íblo quidem Déos dignaris nomine? Diuinus autem ex qno malé fueramus eicóli; ¿\: nos donauit bonis
Ignatius, Ego fum, inquit. Ilie vero, Et quid íibi vulr, maionbus, q u á m er.nntearquae príefcllerant. Q u ó c i
inquic, illud TheophorusfCin M a r r y r j O u i C h n í t u m , autem ex iís, qui á vobis ceníentur dij, vllus tale quid
inquit, cii'cumfert in anima. Imp^rator autem, T ú ct- fecerir, nuilus omnino aíícruerit. Nam cuín iííi fuif-
go, inquit, C h n í h i m in teipfo circumfers ? C e r t é , i n - fenc hommes maicfici & exitiofí , &í multa fcciílenc
quic. Scripcum eft enim: Habitabo in eis tk mambula- a ad damnum & exitium noftraz vitap &c ftatus, valdé j
bo. Q u i d v e t ó nos? non videmur tibi Deorum aííi- vilem autem deorum opinionem & rpeciem homi- ^
i C o r . 6.
16.
dué meminiíre, & eos femper in anima circumferre, nibus, qui funt á racione paulu alieniores, cicra vllam CentUium
Ralionem eofque indúcete ad opem ferendam contra hoftcsj&r ranonem pncbuiíTent , contradlis portea velis dece • / f " / * :
reddit fidtiper eos omnia facete , quíe íunt ex animi fententiá ? ptionis &c fcená ablará.depi elienfi funt id quod erant,
<y> appel-.Rcfpondens autem Diuinus IgnaciusjHei mihiÜnquit, v t q u i turpiter c Vita excelícrint, & morti i m m o n a l í
lationtS íimulacra gencium, 6 ImperacotjDeos nominas. Vnus traditi íint propter nnilcorum inrenrurn. luppiter qui-
Theopho-
ri: enim Deus, inquit, verus, qui CÍEIÍ & terrx & maris dem c e n é , q u i eft vobis primus »5¿ maximus deorum,
omnium qtios funt in ipíis, cíl creator. Vnus Ghriftus in Creta eíl fepultus: ^ í c u l a p i u s vero fulmine eft per-
lefus, Dei filius vnigenitus, cuiusregni non eíl finís. cuíí'us. Sepulchrum Veneris oílenditur in Papho , &
Qliem fítuagnofeeres, óImperatorv, &c purpura ipfa, Hercules fuit ab igne confumptus, Nam cum tales
& diadema, &í chronus regius, firmiora eííent & fta- íint, i m m ó vcrólonge dereriores, ca eis obtigerunr,
biliora. qua; merencur.
5 Imperator vero, Haec, inquit, mittamus. T u au-
tem,íi velis, inquit, ó Ignati, meae potentíse rem face- a Gráce fMy^MtDix^iíoiihuViidefl^y^xnim, feu humilem, ««f p
vilem opimonem deorum. Genítantu ^¿r/jif prauam :/orí¿
re graullimam, & de cerero referri in numerum meo-
7731/!)g05V, vel<pciÓMv legtt.
rum amicorum, hac mente mutatá, diis nobifeum fa-
crifica : & ftatim ( feiant ipfi omnes) te magni louis
C A P V T IIÍ,
conftituam Pontiíicem , & Patretn nominabo Sena-
fefpuh tus. A d hace Theophorus; Gratias quidem príebere,
cblatum o Imperacor,omnibus quidem efl; pulchrum; máxime Condemnatto ad mortem. Iter Antiochicí
.pontificiti autem Imperatoribus , quód poííinc ipil ampliüs ite- Smyrnam.
iouu: rum gratifican: fed eas,qua2 funt omnino vtnfque v t i -
les i3c conducibiles: eas ver6 , qua: poíTunt l^dere & 8 / 1 Vm haíc difta fuiíTent ab Ignacio, Imperator
máxime animam,&: vehementiorem ignisgehennara V - J íimul cum Scnacu timens, ne, fi e-ífec eius fer-
ei accendere, non isqui dar íolum, fed etiam qui pe- ino prohxior, res quidem Gentilium labefidbarcntur, ímludituir
fit, fk ipfe miferrimus. Admirabllis autem, ó Impera- &í vcl non crederentur , vel haberentur ludibrioj de ^.rceri.
tor, & munifica eft tua promiílio. Q u i d enim mea re- vera quidem fiorcret rciígio, & tollercrur nubes erro-
ferr, á te maxtmi louis conílitui Pontificem, tk voca- ris, qua: ei ofíundit tenebras; eum quidem comicit in
ri Patrem Senatus,qui lum Chrifli Sacerdos,(?¿; ei quo- vincula, &:in cunílimá collocnt cuftodia. Ipfe autem
tidie faenheo íacrificium laudis, «Se iam totum me ip- cúm tota noóleapud fe cogitaílet,quonam modo eum
fum propeto immolare, &c efíicere complantatum e- vlcifccrctur pro mentís, & quonam modoc praeíenii
ius monis fimilitudini ? cum vita (ubducercr, ftatuir eum ferís tradere deuo-
6 Imperator vero,Cuinam, inquir, feftinas teipíum randum, vt dilaniatns ab eis Sanclus mteriret. VlTus
immolare ? ei ne , q m á l'ontio Pilatom crucem fuit, eíl enim Imperaton hicmnrtis modus longé gramíli-
a6Kis ? M á x i m e , inquit magnus Ignatius, ei, qui pec- mus. C u m h a n c r e m ergo Scnatui mané communi-
catum crucifixit, & eius inuentorem deíb nxic diabo- callet,ipfi quoque eius Isudarunt fententianv.fed con-
ium, & omnem eius potentiam per crucem aboieuit. íulucruntj nc h^c bcAiis cbie€lio fieret Amiohiar; Ne,
Tom. L G akbanc,
 %4 V I T A S. I G N A T I I EPISC. A N T I O C H . M.
AvcTO- aiebanr5fic magisdcíideratum &: gloriofuraapud fuos
R.E ME- cines reddamus Ignacium, martyrico fine é vita exce-
T APHRA- dentem. Quamobrem diccbant oportere eum R o -
STE rnam abduci vindlum, & illic tradi beftiis. Sic enim 5c
EXMS. prolixitate irincris granius fubibit fupp!icium,& íimul
GR/ÍCO. Romanis qmTnam íic ignorannbus.videbttur eíícper-
A ¿ carrtatem lefu Chnfti Dei noílri, quaceriam p i s f i -
ad beftifá emptus, t a m q n á m vnus ex maleficis , & nec mínima
codemna • quidem erit eius apnd illos memoriai
tur, Roma 9 C u m hoc ergo placuii?et, & in ipfum lata fuif-
tniítidM:
fec protinús fententia, Imperator enm rurfns produ-
cir é cuftodiá,hoc eius poftremum facícns^criculum.
fyretii pro-
Et primúm quidem mulns bonorum promtilis crebró
m i flis & San¿tum deliniebat ac demulc'ebat, deinde eciam rür-
rninii, fus mims magis territans. Poftquám aurem eum v i -
Hit nec cederé promilUs,ñeque minas formidare, def-
perans omnino fore vt mutaretur , ad feffeélum de-
duxit ea, qua: decreta fuerant: & ctim iuffiíTet p r i o t i -
basgrauioraei imponi vincula , tradit eumcohorri
traditur militan", Se mittit Romam , iubens, c ú m adueniíTet
militibuí ciuibus diesfeftus, quo totus congregaretur populus,
eum cradi beftiis ad communem thcatri dele<áat¡o-
nem, vtconuenienterei, quod dicit D.Paulas , ipfe
quoquefieret ípeótaculura mundo, Angeiis & homi-
j Cor.4.
nibus.
9-
B 10 Martyr ergo c ú m vlrimam illam accepiflet fen-
t e n t i a m , & D c o magno elamore , vt confentaneuríi
abit Selett- erar, egifíet gratias, cum magna voluptate & lactitlá
ciam
í i b i i m p o n i t vincula. Ec Imperator quidem egreditur
contra Perfas cum fuo exercitu : Theophorus autem
cum Ecclefiae priüs bené effet precatus , & g r c g e m
íuum Deocommendafletcum lacrymis, vindtus fe-
quebatur milites. Deindecam <iSeleuciam, n o n c u n -
«:ans, non flens , non fealiquid graue omnino pati
pras fe ferens, fed alacribus vcniíTetpedibus, á militi-
b busin fiaucm immittitur, & c u m eis appeHit ¿ S m y r -
nítuigat nam. Hic falutat Polycarpum Diuinum ApoftoIum>
Smyrham quem Smyrneníí prsfuiíTe Eccleíiae, cum Ignarij fuií-
faltttat S.
fetcondifcipulus, fuperiús diximus.Eum ergofalutati
Folycxrpü glorians 8c magnificé fíbi placcns, láetuíque de vincu-
«licfjs, Üs.Quid enim ei poterat efle maiori o r n a m e n t o , q u á m
adfpici pati pro Domino, qui eum fie diiexeratíDcin-
de cúm etiam reliquis Epifcopis 8c Presbyteris 8c Dia-
conisreddidiflet eas, quas par erat, falutanones (quo-
ftjam multiconcurrebant ex Eccleíiis A í i s 5c ciuitati-
busad videndum illud í p e ¿ b c u l u m , 8c vt pulchro
fruerentur fluento, quod fíucbat ex illius Imguá) ipfe
ea, qua: par erat, fuadens, rogabat omnes, vt pro ipfo
petit pro fe
orarent: vt per feras cito refolueretur ad eum, quem
eruri.
defíderabatj & a p p a r e r e t a n t e ¡ l l i a s faciem.
a í t a A £ Í o r u m c a p . i } S S . V ¿ \ i \ \ i s Schaznahis ajfumpüin Á p o -
y?í?/oí A n t i o c h i á abierunt Seleuciam , & inde nauigauc-
Seleucia.
runt C y p r u m . Ñamen fuumdebet Seleuce Nicanoriconditori,
fita a d m a r e é regione Antiochit,.
b Smyrna vrbs l o n i t , totius A f t i minorUelim pulcherrima: ds
Smyrna. ea ad Vitam S. Folycarpi 16 lanuary egimut.
C A P V T IV.
SpiHoU Smyrna ad Romanosfcñpta.
11 /^~> V m videret autem eos valdé perturbatos, &
quodammodo pendentes ab illius anima > 8c
non ferendum damnum exiftimantes feparationem
eius 8c morrem, de iis qui funt Roma: timens; ne ipfi
quoque fimiliter afFedli, non fuftínerent eum videro
tradi beftiisjfed manus eis afferrent,qiiibus mandatú
erat, vt eum traderent, 8c ei clauderent apertam ia-
nuam martyrij: ítatuit ad eos mitterc.vt ij quoque pro
Scrtlit eo orarent, ne curfus fuae exercitationís ei impedire-
liomanU,
tnr;íed per feras, ficut diftum eft , cito refolueretur
ad dilefhim Dominum. Operas pretium eíl autem i l -
lius quoque meminiíTeepiftoIas, qusfic habet ad<i
verbura;
12 Ignatiusjqui 8c Theophorus, h Epifcopus íán-
& x Del Eccleíiae quae eft AntiochicejEcciefiar.quíE m i -
b
fericordiam eíl coníecuta in maieftate Patris alríílimi,
& Icfu Chtifti folius eius filij, diledae 8c illuroinatac in
volúntate eiusjquií; voluitomnia,qn2 funt fecundúm c
á
det inloco regionis R o m a n o r u m : quam falutoin no-
mine lefu C h n í l i , fecundúm carnem 8c fpiritum vni-
tam oinni eius mandato, Imp'letam qratiá Dci ad las-
tandum in Chrifto lefu Deo. C ú m Dcum precatuspetitnon
obtinuerim,vt viderem ípeótabües v e ü r o s vultusjvin- imP€^lri
dus in Chrifto Icfu, fpero me vos falutaturum, fi t ú f * * - * 0
fuerit voluntas, vt dignus habear, quific fím v í q u e a d
finem. Meum enim rite fuccedit votum , íi gratiam
fuero confecutus, vt fortera meam acerpiam fine i m -
pedimento. T i m c o e m m veftfam caritatem,necá me
alícíat iniuriá. Vobis enim facile eíl facerequod vul- •
tis: mihi autem difficile eíl Deum aíTequi, fí vos mihi
peperceritis^ N o n enim voló vos hominibus placeré,
fed Deo, ficut eliam placctis. N o n enim ego vnquam
habcboaliud tempus Deum afiequendi, ñeque vos.Si
filueritis d é m e , ego Dei efficiar. Sin v*¡i6 carnem
meam amauentis, rurfus ero currens. Potiús autem gior¡ofum
mihi praebete, vt Deo immolcr. Eíl enim ara parata;vt martyriíi
cíFedi chorus in caritate, canatis Patri in Chriílo lefu; Epifiopi
q u ó d Epiícopum Syriae dignatus fit Dominus , vr in- 0nentfi
ueniretur in Occidente , cum accerfensab Oriente. ^n/t
Pulchrum eíl á mundo occideread D e u m , vt ad i p - £
fum exoriamur. Nulíi vnquam inuidiftis, alios do-
cuiílis.
15 Ego ailfem voló illa q a o q u é eífe firma ac ftabi-
lia, quas docentes praecipitis. Solúm rogare, vt dentur v t fu ¡i
mihi vires á Domino, vt non folúm dicar Chriflianus, ^ ^ . ^
íed cria inueniar & d i c i p o í f i m : & t u n c videbór cífc fi-Wfíí
delis, quando mundo non apparebo.Nihilenim qnod
apparet eíl asternum. QiiaEenim cernuntur, funtad
tempus .- quá: autem non vidcntur,íEterna. Ego fpri-
bo Ecclefns, Armando omnibus,quód egolubens p i ó
Chriílo morior, fi vos non prohibueritis. Rogo vos,
ne fit intempeíliua vcílra in me beneuolcntia finite
medeuorari á feris , perquaslicet Deum confequi.
eSum Dei frumenrum,6¿ molor per dentcs fcrarum.vt e
Chriíli inueniar mundus pañis. Feris potiús blandí- & a d e u o ^
m i n i , vt fiant mihi fepulchrum , 8c nihil relinquant ríit''one
mei corporis, ne fopirus fiam grauis. Tune ero verus ^¿'P"!1**
Chriíli difcipulus, quando nec corpus quidem meum ' *
adhuc videbit mundus. Pro me Chriílo fupphcare, vt
per haec inílrumenra, munda inueniar hoília. N o n fi-
cut Petrus & Paulus vobis prasepio. lili Apoíloli, ego
y"condemnatus:iIli hberi, ego autem feruus vfqne in /
hodiernum diem: fed fi volueritis, ego libertus lefu &tiber
Chriíli, 8c exurgam in ipfo líber. 'ÜU/M'
14 Nunc difeo vinólus nihil mnndanum cupere p
aut inane, ^ áSyriá vfquead R o m á m ipfám pugnans
cum beftiis, térra 8c mari.nodlu & diu vindus decem
le'opardis,qui funt cohors mihtaris! qui etiam fi bene-
ficio afficiantur, fíunt deteriores. In eorum vero iniu-
nis magis difeo, Vtinam fruar beítüs mihi paratis, 8c
opto, ve eas mihi /; pararas inueniantur: quibus etiam
bl.mdiar,vt me protinús dcuorent, non ficut quofdam j p ^ ' ^
h
t i m ó t e affeílas non tetigerunt. Q u ó d fi eas etiam inui- omniator-
tas noluerint, at ego vi adigam. Ignofcire m i h i , fcio menta,
quid mea interfir. Nunc incipio eííc difcipulus, vt Ic-
fum Chriílum aíTequar. Ignis 8c crux, bcíliarum irru-
ptiones, Í diííeíliones, diuífiones , amputatio merh' *
brorum, trituras totius corporis, 8c diaboli tormenta
fuper me veniant, dumrtiodo , lefum Chriílum aíTe-
quar. N i h i l mihi proderunt mundi iucunditates, ne- ^
que regna huius feculi, Meliuseíl mihi m o r i i n Chri-0^ C n '
fio lefu, quám regnum obtinere vfquead fines térra".. *
j ^ Q u i d e n i m p r o d e í l h o m i n i , fi totum mundum l u - ^
cretur, &fuae animas patiatur detrimentum ? lilum
qu^ro, qui pro nobis eíl morruu**
i | . Ignoícite
 í. F E B R y A R 11.
^ 15 ígnofcite mihi , fratres : ne íitis mihi impedi-
mento, qjuó minus viuam, ñeque me velicis morí. Si-
nite mepuram lucem accipere. C i i m iliuc enim vene-
ro, ero homo Dci. Pcrmitcice m i h i , vtíim imitator
paílíonis Chriftí. Si quis ipfum in fcipfo haber, intcllí-
gat, quod v o l ó : & mei moueatur commiferacione,
ohíe[iatur, cum íciat quae me conftringanr. Princeps huius feculi
ne tmpe- me vujt Jinpere} ^ Corrumpere meam i n Deuili fen-
diant tenciam; Nemo ergo ex iis, qui adfunt, eí'opem ferat.
Eftotemci potiús, hoccft, Dei. N c l o q u a m i n i C h r i -
ftam Icfum,mundum vero deíidereris. Nehabicetrn-
tec vos inuidia.Nec íi ego quidem prifens vd$ rogem,
defiderií
• v i u Ater- párete m i h i i i s autem párete potiús, quae ego ad vos
feribo. Ex iis enim, quae fcnbo ad vos, móri cupio.
í m l Meusamoreftcruciaffixus>&; n o n eftin me wignis
amans mundanae materiae: aqua autem potiús viua &C
in raeloquens, qua: intus mihi d i c i t : Veni ad Patrem.
N o n delcdor nutrimento corruprioms, ñeque tfolu-
ptatibushuius vitíE.Panem Dei volo.panem cadeileni,
panera vita:, qui eft caro lefu Chrifti filij D e i , qui p ó -
lleá natus cft ex femine Dauid Se Abrabam: Se potuni
Dei voló, eius fanguincm, quieít caritas incortiiptai
Se vita perennis. N o n ampliús voló viuere íicüt ho-
5 mines, hog autem erit, íi vos volueritis. Velitis crgo,Vt
vos quoque Deus velit. Breuibus littens peto á vobisí
mihi credite. íefus vero Chnftus vtobis aperiet, qui
eít os non mendax, q u ó d vera dico petendo , vt con-
iequar. N o n fecundúm carnem ad vos feribo, fed fe-
c u n d ú m Dei fententiam.
16 S¡ paíTus fuero , m e m é n t o t e ih oratióne veftrá
r Eccleíiae Syris, quse pro me, paftore Deo vtitur. Soluá
ipfam lefus Chnftus viíitabir,eiuíquc curara g e r e t 6 ¿
eommtn-
veftra caritas. Salutat vos meus fpiritus, 6t caritas Ec¿
dat Eccle clcíiatum, quae me fufeeperune in nomine ícfu C h r i -
ftam ¿ í n - fti, non tamquára tranfeuntem, Etenira qiiÍEad me
stochenM. nonattinebant ibv¡á,qu£feeft fecundúm carnerii,mc
deduxerunc in ciuitatem. Scriboautem bascad vose
Smyrna per Epheíios , qui digni funt, qui beati iudi-
centur. Eíl vero mecum cum multis aliis Crocus quo-
que, n ó m e n deíiderabile eorum , qui mecura conuc-
ncrunt é Syriá ad gloriara Dei.Hasc ad vos feripíi no-
no Cal. Septemb. Válete perpetuo Fratres in toíeran-
tiá lefu Chrifti, Amen.
a B e hAc epiflolá egimmfuprk § 6, & i)»rie ttam i diuerfís inter-
polatam mo/itíimm, purioyetntjjediMmexantiqHis M S S , O -
i xontA, üc dctnds Anifttlódami.
C b Defunt h i c verba de Epifcopatu eius Anüocheno invulgUtis
anteiditionibui, a Grdcu, cumprilegerentur in Eccíejtd, ho-
norkcaufsa adié fia.
c Grace ^wp/». Vttui interpres ab Víferio editus in loco c h o r i
R o m a ü o i u m : ^«4 phrtfialibi vtitur S. Igaaiius : alij hic
plurimaaddunt, fedfere interpólala,
d A l i j d í u i u o s , Grácedhciicc, hic ccinSíx-ra.
c Hancjententiam defcripfit S. Iren&w, vtfupra diÜurtt '.
t GríceKUTÚKfmí>ali} legunt i x i x w s , nnaimns.
g HincedideruntEufebitu &S.Hieronymuiloco fuprhindicáto.
h GricyÍTotpoi; Eufebius ntropoc, Veloces,
i H a voces diíTedliones, d i u i í i o n c s , defünt Éufebio & veteti
verftoñt Latins..
k Deeft htejementia in vetere verfioúe: alijplura pajfimad1-
dunt.
1 Sequeatia eitat S. Diottyfius de Diuink nominibus, q u i / u p r a
propugnauimus.
ín Vetusverfiotlgaii amansaquarti,id é f t , refrigeriuirij féi
viucas & loqueos eíl ifí me.
C A P V T V,
IterSmyrnA Romam,martyrmm.Travfiatió
rehqmamm Roma Antiochtam.
17 Q Ed eíl hace quidem epiílola. 4 Ipfe autem paulló
l n itinerc
k 3r póft c Smyrna deduéfcas á militibus:¿<¿ c ú m ap-
T c d e f a * Pallírec b Troadam Se c Neapolim, traníiit pedes per d
"¡¡Ti Philippos'l&Macedoniatn, cas'quae funtin via , m u i -
i m . í.
17
ftns Eccleíias, Se ín eis doceñs; e x h ó r r a n s , diíícrens, AVCTÓ-
Fratres ^ qui crantpaulló íimpliciores &: imbeeillio- RE ME-
res, confirmans. Se erificicns, vt omnes vigiiarent Se TAPHR.Á-
cllent fobrij. C ú m vero iranííiíTet e Epirum, S í mare STE^„
tranímiíillct Adnaticum Se T y r t h e ñ u m , appellit^Pu- ¿ l ' ¿ - ^
teolos. Hofpitioáurem exceptus hmul cum militibus *
ab iis, qui illic eranr, fidelibus, cúm eos quoque vale-
re iuílilíct in Domino, venit Romam, & iiílitur ante £f
Pia;fc¿lum Vrbis.Cúm is ergo Thcophorum vidillcr,
Se httcias accepiíFcc Imperatorias , dies aurem adue-
nilfct opportunns, quando erat dies feilus Se celcbris
R o m a n ó r u m , duciteum in médium theatrum , licut d u á t u r tn
iubebat improbum cdidlum Imperatoris. theatrtim:
18 C ú m ergo Vniucrfa ciuitas federec in theatro,
cum ardenti fpiritu &oculis íam fpeólaculum aman-
tibus, vtpote q u ó d íam fama vbique annuhciaíTet, Sy-
riasEpifcopum cumfens eírcxpugnaturutTi; conuerlus
ille ad populum, cum quodam generofo Se ioHcxibili
animo, vt quígloriaretür Se íibi placerec proptei•cam,/"'/"í''"7,
quae pro Chriílo fufcipi cernebarur, ignominiamj V i - " 0it*ltur'
r i , inquit, Romani, &praefcntis huiuscertarainis ípe-
¿batores ; non haec mihi fiunt, vt luam poenas alicuiuá
maIchcij,autrceleratáealicuiuS adlionis ,fcd vt Deum
aílequar: cuius quidem rencor defiderio, Se quem cu-
pio infatiabiliter. Sum enim ciusfrumentum, 6¿ m o - £
lor per dentes beíliaruní, vt fiara ei jDürus pañis. Hasc ¿ Uonihtti
dixir. Se dimiffi leones fcum ftatim dilacerarünt Se de- d e w r á -
uorarunt, a folis^afperioribus illius oíTibusabílinen-
tes, eius re vera impletis votis, vt beftiae eflent eius fe- ¿
pulchrum)& nihilreÜquum eíTcteiüs corporis : vrpo-
te q u ó d Deus pluns facerct farauli preces Se amoreni
ferie vfque ad firiem, q u á m cfficcre , vt non tangere-
tur á leonibus, vt fub Uomini tribueret gloriara.
19 Poftquám autem hasc c u e n e r u n t í c íinem ac- OffaRomk
ceperunrj qui Romas erant fidcles, ad quos adhuc vi-/ífe/,«^r:
uens, Diuinus fcripfcrat Ignatius,poftquám dimiiTum
fucrat rhéatrum, c ó n u e n i e n r e s , c ü m oíla , idcupien-
tibus manibus, fiiíluliííenr, de ea honorificé ac fcue-
renter compofuiílenr, ea depofucrunt in Ibco infigní
extra Vrbem.viccfimo meníis Dcccmbrís. Hasc P 0 ^ ^ , , ^ ^
deportata funt ín patriam Marryris Antiochiam : & ^ ^ ^ ^
quae intercédunr ciuirates, duplicem accepérc benc- runtur.
diólionem. Se priús, quando Martyr vinólus duceba-
tur Romam ex Antiochiá, Se rtuilc.qaando cum prae-
tlans tropeéis illinc refcrcbatür, t a m q u á m apes fa-
dum.illura eircumuolanres.
i o A t q u e d i c í t u r quidem, q u ó d poíl mattyrícam .
eius confummariónem, lugentíbus illius priuatíonem S'Ig»*ttus
iis, qui R o m ¿ erárit fidcles , Se nnllara accipientibüsRomani*
doloris confolationcm, Se vacantibus fepulchralibus p ^ 4 ' " '
hymuís Se vígiliis.ipfe ín fomnis appáríüíií, S í t o s qua-
fi ampleólens, qui feilicet fe ipfos prasbuerunt dignos
illius confuetudmcludhim eis eficcit facilem Se lenia-
r e m , ^ dolbris fedauit vehementiam.Alij rurfus dixe-
riinr, fe vidifiTceum fudore difílüéntem,tamquám qui
ríuper refpiraíTét á laboribus decertationis. Se precan-
tetii falürem cíuitati Se ó m n i b u s fidelibus.
a Alien tres epijiolas etiam Smyrna « Í / T i a l I i a n o s , Magnefioí?
E p l i e f i o s / c r i ^ . S«»f T r a l l i s ^» M a g n c í i a v r b e i C a r i d EpfJloU
uui'.im Miandru'7/, quinonproculab Ephcfo in Tnarede-^^yf^^
. I*1*""*- . t : . , - , feripii,
b Pars thtyguminorisadmare u E g i u m ' t T o i s díciiür , cuius
metropolu T r ó a s , a celebri olim Troia, lito , non muitítm di- aitA Trofa
fíat. Troadefcripjtt I g n a ú u s a d S . Pol^cárpurri, S'myrnxos, ^
fahhvicmos Philadclphicnles, Lydii.ad C a i R r u m j í u u i u m
populas, i d Philadelphtenfes Martyrescum S. Eolycarpo Smyr-
ti& pajfos celebrauimüs 1.6 lanuarij.
C Efi h i c N c z p o l i s i n finibusThratiA &Macedoni&vrbs rnari-
fimai h a i S . Paulus de Lucas Aftonim 16 o i u i g a n t e s á ^ ^
T i o a d e r c ¿ i o c u r f a vencrunc Samochraciam ó*
vrbem maris MgAi, & fequencidie N c a p o l i a , & i n d s P h i -
lippos, quae ell partís Macedonta* vrbs,,
d Philippis fcripfie Iguacius (»¿ A n t i o c h c n o s , S . H e r o n c m , p/,//;**^'
^ • T á ñ e n l e s . S . Parmenam, v n u m e x y u Diaconii, Philip- f ü f a u
itppuniartyriocoromtum celebrauimniijl/inHarij. feripte*
C Í ¿I» '
 28 V I T A S. I G N A T I I EPISC. A N T I O C H . M .
Avcio- c I n M S . Mediee.o.TKv ov E7nou,f¿ya¡ H'mifiv. In Laíinii A c i u :
RK ME- Epirurn, qua: tft iuxta EpiHamoum.
T A P R H A - f l n M S . Grtco: E'Í; TOJ c i T^ri'**» Ua-noAsíí •zxrajpei. v h i RO-
STE EX jna pro Itahá, Jíue Imperio Romano occ:de)}tali,ponííur. Sunt
yi^ autem Pütco\t vrbs martttma Campam* prope Neapolm ¡H'
GR^ECC). y*"" PuttoUnofitam.
^ g i%cc.%vnfu)iorm cc7no/)aii¿í,\iot.In Men£íí: xaTUÁiTmiTíf na rm-
X v r e y rá/vesém, rcliquciunt craíTiota eius ofla. A n c a r d i i n -
jeripta v e r i » lefus Q)Mi{k\is,fttpractt[putatiérn,
C A P V T VI
TefímomaPP. ferjecutto mttigata,
4 21 T T i c quidem fuit exitus T h e o p h o r i ; híec funt
Veeotefli- Jl. Xcertamina; hi funt 4 confpicumus amores in
monta Chnftum. E. fert tcftimonium Irenaeus Lugduneníis
jrí/M< & E^ifcopus, vir magni faciendus, qui Theophori cre-
toiycarpi: (rJemlnir. Q u i n enara PoIycarpus,qui Smyrneníí
prseerat Ecclcííx, qm cum eo ventitabar ad loannem
Ea-ingeliít-im & Theologum; 8c c ú m captiuus R o -
mam duccrettir Antiochiá^eunijíicut diximtis, faluta-
uic, há'calicubi fenbensin fuisepiftolis : Rogo vos,
Fiatres.vr obediaris, & omnem exercitetis tolerantia»
h quam v diftis oculiSjnon íolúm in BB. Ignatio,/» R u -
fo & Zaíimoj fed etiam in multis aliis ex vobis, & in
ipfo Pau'o, &c iis qui cum ipfo crediderunt:quód ij o-
mnes non in vanum cucurreruntjUeque in vanum ia-
boraüerunr, fed in fide & iuftiriá , qus efl: in C h n l t o
lefu, <^uimobrem funt etiam m loco, qui eis debetur
a D o m ' n o , c u m quopaíll funt. N o n enim pra^fens fe-
culum dilexerunt, fed Chriftum, qui pro nobis mor-
tuus efi; & refurrexit.Sic ergo fitus erat Diuinus Igna-
B tías in (aíris illorum animis; & c ú m dcíideraíTet be-
ftiarum ventres íibi fepulchrum efficere, in piorum
virorum magís habitat animis.
Eitumors 22 Impcrator autem Traianus cúm deThenpho-
Traíanumro ignatio pofteá didici(Iet«&; quam fornter perc-
C h n f l t a - giffgt certarnen marryi:ijj & qu6d, vtipfe tulerat
' fententiam, á beftiis fuilTet deuoratus, & multa etiam
c audiuiíTet c de Chriftianis, qui erant m regione, quod
ícilicet nihil prseter leges facerent, ñeque rem vilam
agerentimpiamifed diluculo Turgentes , & Chriftum
adorarent tamquam Dei fiIiura J &: omnem exercerct
abftinentiam in cibo & in potu fumendoJ& nihil tan-
gerentex iis,qu£E Lex prohiber^cúm íllcinquam.h^c
audiuiírer,& dudus eft pcenitentiá eorum, qnasfadla
fuerant,& dicitur tale decretum proporiNÍÍe, vt gens
quidem Chriftianorumcxquirerctur & ó m n i b u s eí-
fetcognita; inuenti autem non ínterficerentur; fed
ñeque magiftratus gererent, ñeque fufeiperent vllam
1 reipublicas adminiftrationem. Sic n ó vita folúm Igna-
tij)fed iammors etiam fuit multorum bonorum con-
Cciliatrix^gloriatio fidei, quae eftin Chriftojaugmentú
pietatis,adhortatio ad eosjqui funt ex Deo, labores,&
contemptio eius vítaz.quse eft ad tempus, & continen-
tia ab lis , quae funt noxia , & ftudium vitas puritatis;
Gratia 8c benígnitate Domini noftri lefu Chrifti,cum
quo Patri gloria & fandto 8c viuifíco Spiritui nunc &
femper 8c in fécula feculorum,Amen. d
a Gts,ci m&ityoivétíípíu'ní. Gentiano infání amores.
b Coluntur SS. Rufus ó ' Z o í i m u s Philippü martyriumpajft.
SS.Rufus x v m D e c e m b r ü . L i p e m a n o K a ñ a a s e j I , GrAceT'SQof.
& Zofi- c ÜÍM™ potijftmum flinijfnpra d a t ü , & in Vitá L a í i n á s i -
mw. tatis-
d ^ u A apudi Lipomanum appendix anmUebatur ex JLMagrio, i n -
f r a daiitar.
EPITOME VIT^,
E x Memis & Anthologio Cjrxcor,
M
Emoria fan<5t¡ Martyris Ignatij.
Proiicens efea, ó Ignati, leonibus:
Leo inualefcis myfticá paftus dape.
a Vicená Ignatium |gpa]a; abfumpsére leonum.
Fuit hic Apoftolorum" fucgeílor, 8c Ecdeíia? Antio- 4
chenae fecundus poft Euodium conüitutus Patriar-
cha,loannis T h e o l o g i , vná cúm Polycarpo Ecclcíiae
Smyrnenfís Epifcopo, difcipulus. Adduduseft aurcm
ad Traianum Imperatorem contra Parthos profici-
fcentem, 8c multa cum co collocutusjarque immi;ta-
bilem fuam in Chriftum fidem Imperatori profcíl'us,
moxplumbcis pihs tunditur , 8c mambus expanfis.
ignem íufcipir, pa^yris oleo inundis latera aduritur,
ardenribus carbombus imponitur, vngulis ferréis lar
ceratur His autem cúm fuperior euaíiííet, viudos fub
deccm militum fatellitio Romara mittitur , futurus
beftiis cibus. Confirmatisigitur fíngularum vrbium
Ecclefiis,quas praereribat.Romam perdudus precaba-
t u r á beftiis deuorari, vt Decinquiebar, pañis purus
cíficiar. V n d e p r o d u d u s í n amphitheatrum á dimiffisE
contra fe leonibus difeerptus eft : qui crafliora d ü m -
taxat eius oíía dereliquerunt: qu£E coileda Antiochiá
reportata funt. Hic autem erat beatus ille, qnem ad-
huc paruulumjVt aiuntjtenuit Dominus)& íinu com-
plexus dixit Í Nifi quis (c humiliaucrir ficut paruulus Mattl1-18*
hic,non mtrabit in regnum caelorum & , Q u i fufeepe- ^ 4<
rit vnum paruulum talcm in nomine meo , me fufei-
pit.Ac proptereá ¿ T h e o p h o r u s eftappellatus. Hunc ¿
8c fandus Pater nofter loannes Chryfoftoraus laudi-
bus honorauit. Celebratur porro eius conuentus in
fandiffimá magna Ecclefiá.
a Vicená, fet4 vicefima,Decembrii, quá a GrAcis S.Ignatium coli
dtximm.
h T u m Gr&ctí OÍÍ'^Í^S qaafi pajftue fumitur; aliliifere QioQé.
foí dieitur, D e u m f c i e n s .
Elogmm ex Martyroiogtjs Adonis^
& Beda vulgati.
N
Atalis S, Ignatij Epifcopí 8c Martyris, q « ¡ ter-
tius poft Petrum Apoftolum Antiochcnam
rexit Ecclefiam: qui perfecutione Traiani d á -
natus ad beftias Romam vindus mittitur. V b i a prae- *
fente Traiano , circumfedente Senatu, pilis plumbeiSp
fcapulse eius p r i m ú m contufa: , deinde vngulis latera
eius dilaniata,& lapidibus afperis confneata: poft ex-
panfe manus eius & i g m replers ;papyio oleo ínfufo
& incenfo latera eius adufta. Poft fuper carbones pa-
uimento afperfos, vbi fandae plantae illius fteterunr,
poft l e d u m flammantem, poftdorfum eius vngulis -
difciíTu-m,& dilaceratum,¿ poft acetum 8c falé quibus h
plagae eius perfufae, poft vinculis ferréis beata mem-
bra illius adftrida, 8c pedes eius in ima carceris Iigno
conclufos, vbi tribus diebus ac nodibus panem non
comedens , & aqüam non bibens manfít- fedente
Traiano pro nibunali in amphitheatro, concüBientc
o m n i turba Romanorum , ligatus duobus obijeifur
leonibus.Cumque iam p r o í e d u s beftias rugientes au-
direr,ardore patiendi a i t : V i n Romani,qui hoc cer-
tamen fpedatis, non ííne causa laboraui,non propter
prauitatem haíc pariór,fed propter pieratem: frumen-
tum Chrifti fum, dentibus beftiarum molar, vt pañis
mundus inueniar. Haecillo dicenre .adeurrerunr ad
eum leones, & ex vtiaquc parte fupec cum incidente^
praefo-
 f. F E 3 R V
, praéfdcanerant cum tantummodo , &c non terígerunt
A carnes eius,^ vt rciinuia:eÍLis tuÍ£ÍQ,eíícnr R o m a n ó r í í ,
c & magna; vrbis, in qua Pctrus crucifixus eít, Paulus
d dccollacus, ¿/Ooeíimus iapidatus. Paflus eíl vnáfeci-
mo Traiamamu) , cónfulácu Attici MarcelhKal-
lend. Fcbr. Reliquia: corporis eius a frarribus , qui
c u m v í q u e a d martynum deduxeranc, Antiochiam
rclar.c iacenc eXrrá portamD.iphnicicam in cccmitcrió
Eccleíia; xvi Kalcndas lanuarij delat¿.
a K í d n Act'u[eque»tibu4 didácuntúr.
b A d o : p a í t aceto é¿ ¡ale plagas eius perfuía's.
c Rfltqua dejunt Bedi.
S. Omfi- d S. O n e í i m u s Epheficrtim EbifcopMcolitttr 16 Fehruzrij. Híc
rnm. cum Epijcopu l'olybto TraU/aao {¿r D c p i á Aiagnejio Smyrmm
ndS. L'oi'ycArpum'vsnit.
V I T A A L I A .
Exvetufttfímü MSS. Latink,
C A P V T h
€pifcopatm S. Jgnatíj, Traidms Impe-
rator reprehenfas.
Vm Traianus Romanofuin fufeepif-
íec Impeiium, Ignatius diícipülus loan-
nis Apoítoli & £uangeliíl£E,vir in ó m -
5 Tgnat'tM
Epifcopiu, nibus ApoftolicuSjíccundus poli Apo-
j'uccedtt S. llólos faólus, qui poft Euodium fuíce-
tL»údio: pu Eccleliaiu Autiochcnam gubeihandam, quas i o-
B lim á tempellatibus & pcríccutiombLis exagitabaturj
tamquam bonus Paílor atque gubernator omnes i n -
fcílationes fuis orationibus rcpellebat; & ieiunus at-
que d o d r i n á affidua t k labore ipiricali incumbentem
tempellatem fuá virtute auercebat; timens ne aliquem
pufillanimum aut infirmum amicterec. Demque IÍB-
tabatur deEccleíiíe immobilitace, cüquiefccret paul-
lulúm á períecutione. Coníiderabac autem apud fe-
metipfum, q u ó d numqu.im poílec ad dileclionem
Chriíli in plcnum p c r í i n g c r ^ ñeque perfeótum ordi-
riem dodlrinir obtinece, míi per maitynj fadram con-
feílionem Domino appropinquarct. Vnde & paucis
annis permanens ¡n Ecclefiá lucerna Deifica, (inguló-
rum corda illuminare per Scripcuratum expofitioaé,
precibusaffiduis mermt.
i Pollcá vcio b nono anuo regni Traiani, c re-
he
meante eo de victoria S^y;llarum & Dactim,& á d i -
d
uecfarum gentium, & pucante quód poílet fuiim I m -
Traianum periuili amitfcre , nifi Chriílianorum piiílimum cul-
Imperato-
tum ad idololatníim inclinaret; C ü m ergo vniuetfis
tcYehi
gentibus perlecutionem comminaretur, omnes Dei
c
cultores aut ("aerificare, aut cérté mori compellebar.
Tune igitur timens pro Eccleíiá Antiochenorum íof-
tiffimus Chriíli miles , vlrró perrexit. ad Traianum
tranfeuntem in illo e temporeper Anciochiam)& fé-
e
llinantemad/Armeniam,<S<: Parchos-Cumque in fa-
f
argtat, ciem Regis Traiani aftitiíícti Traianiís dixit: Quis esi
ru, cacodi,emün,qui noílfa príécepta feftinas cranigrc-
di, &í alits perfuades ve male pereant ? Ignatius dixií;
Nemo Thcophorum cacodaemonem vocat.Longé e-
nim recedút á íeruis Dei daimonia.Scio quidem, quia
eis moleílus fum : pioptereá me malé cacodaemonem
vocafti. Conficeor enim me Ch'nílum Regern habere
carleílem, & diílbluó corum confilia, Traianus dixit;
Ec quis eft Theophorus? Ignatius dixit;Qui Chriftum
haber in pe¿l:ore. Traianus dixir: Ec nos non tibi vide-
mur habere déos in peólorcquos habemus auxiliato-
res contra boíles? Ignatius dixit; Et dasmonia gentiii
Déos exiftimasí Erras. Vnus eft enim Deus, qui fecit
caélum & terram, mare & omnia, quae in eis íunt, &:
Vnigenittis lefus Chriftus hiiu§ eius, cuíus amicuiañi
Tom. I
A R I I . 29
acquifui. Traianus d i x i t : Crúc/fixum dic/s a Pontío AVCTO-
Piiatorlgnatíus dixit.Tlium dico,quicrucifíxir pecca- RB ANO
t u m &inuentorem eius,^ X'illum q u i ñ ó n iuílihear NYMO.
idolórum feruiturem, ícd qui in corde fuo hunc fapit. Ex
Traianus dixit: T u ergo in teipto Cnriítum geítis? LATÍNIS.
Ignatius d i x i t : Vfique; ícriptum eíl enim j Habitabo D
in cis,& inambulabo.
x. Co-
lilU. ó.16
a Videtnr indicar i mota a Domit'tano perfectitio anno Imperij i j
Chrtjli^Y-deeaf(ipra»Síuni% j . 1.
b h eft annus Chnfti 106. lieliifua Ante difcuffimtíi.
c Anno 1 o 4, Dtiaj&rouinci.i fíióiá anno 1 o {.
d Addtt Eií/tf^/Mí.^Rici'os, Üautomacas, O d o c o o s , Arabas,
B o í p o i a n o s , C o l c h o s uiHdcajaccepcos.
e A a n ó 10 Imperij, C h n j h 107. íjttoD:j!tb. 68 tradit Antio-
chiameumvenijje.
r jD/'o, ('clIum.iw^w/'/.intuür Armcniis, P „ u l . i l q u c , propcci-
ea q u ó d , vt ipfe diecbae, Rex A n í i c n i o i u m non abs("c ,
fed a Rege Paithorum diadema l a l c c p i d c t j I c d i e u e i a i d
bellum í u l c e p i c . a d d u c i u s g l o n ' í cupiditace.
g Ai 9. Burgundicum: éí ú\ui\xn\. forti-Ugenduru áuoQ\\x\.x\yVt
A c i a Gr&ca habent,
C A P V T A \\. [ta p t m IV.
Condemnaiio ad moftem* Jter<iAntíochia
Usomaú.
5
T Raianus d i x i t ; Ignatinm cenfui dicenrem in
fe ipío concinere CrucifixumjViud-um á m i l i -
bu-s perduciad maguam vrbcm Romam , cícam bc-
E
(\¡ispro ó auocatione populi. t l inc íentcnciam au- &
diéns fandus Maityr Ignatius , cum g uidio c excla- adiudtea-
mauit dicens;Gracias tibi 3go;Dommc;quoniam per- Hl"s'
feclé me honoraíli in tua diledionc, & d j g n u m m e i
fecifti cum Apodólo tuo Patif-b vinenhs fcircis aUf-
gari. H s c dicens,& cum laecitia íufeipiens viuciila, $t
orahs primó pro Ecciefiá, 6c cam cum fáéVymís com-
mendas Domino,ficuc arics magniis,boni giegis dux,
á ferociílimiá miÜtibus ducebacur crudeliílimis ma-
rubus Romam.bcftiis ad comeftioncm. Fucrunt amé
cüftodienteseum Traiarii perlecutorcs , numero de- ¡¡^¡^
cem,mimanfueti quidem.o: beíliaiú mores Habentes. ¿ z miliii*
Ec q u a m q u á m quOtldle beneficiis augerétür á Fratri- ¿«Í abdfi-
bus,niHil hbrum mitigabar coru iracundiam;fed cru- c'ítir'-
delibus ocuhs óc mambus affiigcbantSandlum • íicut
& ipfern d epiflolá ceftarur dieens : A Syriá víque ad
Romam cum beft is depugno, fuper terram 8c mare, ^
vinCluscum decem leopardis ,quod eft militariscu-
ftodia,quíbus cüul benefaólum tuerirjpeiorcs fiunt. ^
4 Tollentes igitur B. Iguatium mílices peruene-
runtad Seleuciam ; vnde nauigare habuerunt. Et SeUueU
refpicicns'S. Ignatius poft muhum laborem ad Smyr- nautgat
p&prum ciuicatem,cum multo gandío defeéndens de Smyrnamp
nauiféftinabát S.PoIycarpum Smyrnxorum Epiíco-
pum e coadiutorem (Uum videre: fueriintáutem am-
bo difeipuü S. loanhis Apoítoii. Ad quem addudeus í 4
& fpiritaliter communicans & congaudens,6<: vincü- miifíttirít-
lis eius coexultans, rogar eum adiicereadpropoficum _ oyCAr'
fiium. Magis aiitem commumter rogabar eiim ómnis
Eccleíiá per S.PoIycarpum Epifcopijm,& per fandlos
Prcíbyteros & Diáconos ( ícd tk omnes Ecclcf ac A -
fi¿ feftinabanc ad eum) vt parciciparenuír de benedi-
¿lione éius fpiritali: maxiu^é aucem S. Polycarpum
Epifcopum h'ortabancur.vc eum animarec:vc c o n í u m -
matns á beíliis,inuífibilis mundo cffc¿ltus,pr^fc ti taré-
tur obtutibus Chriíli.
5 Et ex'inde proficífeens,/" Troiae appropinquauir,
Adduólus autem Neapolim , per Plíiiippos cranliuic /
Macedoniam pedibus; Epirum,c)ux eíl iuxta¿ Epi-
damrium (ecus mare , arqué exiiide namm coníceh- Z .. .
trá/h M a -
dens, nauigatiit per Adriaticum pelaqus.Ec cüm inde
cedoniam.
afcenderet ad h Tyrannicum, tk traníirer ínfulas &
h
cmuaces.oftenfuVn eftíS.Pociolo Epiícopo quod ipfe
Uanlitucul cílet, 6¿ obuiam ci exiens/eílinabac feqnt
C 3 vejiigu
 3° V I T A S. I G N A T I I EPISC. A N T I O C H . M .
AVCTO-
vrftigia cim , r a m q u á m Apoftoli Pauli, Se non potuit
fcqiii.fpuiru naüis proras incaaibente. Et beanficans
J< E ANO
in eo loco frarrem í uum in diledione, ita nauigauir.
NYMO,
Ex ..lí> !. Dcniquc vná dic Se eá no£te proíperis ventis víi per-
LAT. NIS. ucnerunt ad vrbem R o m a m .
A a Fr&ponenda efle capita $ & $ ob cpBoquium A n í i o c h u , noh
nnutgat
Rom&ififlum monuimus
Romam h
M S . Burgund. proaduocaciouc.
c
M S S . Lobienfe & alia: exultaaic
d
A d Komnaosfuprarelata,
e
6luAd¿¡m M S S . Coadiiuorem.
f
De T i o i á . N J e a p o l i Philippis antemÜUm.
g
A l i a M S S . Epidamnium E p i d a m M m : a Romanis omi-
nu caiijsá, ne in damnum iré viderentur, D y n a c h i u m ap-
pellattim Htnc epiíJolam S. Ignacijad Philippenfes feri-
ptamcenjent nonnuüi.cbhuncinaliquibuscodicibtu MSS.re-
Tpidan- p e r t u m t u u l » m : A d Philippenfcs de b a p t i í m o , fenptade
Endannopet E u p h a i i i u m L e d o r e m . - f £ a d a n n o / í -
gendum Epidamnum. A l i j h i c verba S. Ignatij opponunf.
T r a n í m i f í vobis hafce incas líceeras per E u p h a n m m L e -
d o r c m , virum h o n o u t i l F i m u m ac fídeliífimum, o a d u s
cum circa Rheguim iam nauigiUm confeendentem. Vbi
alij tegunt cuca tegionem, GrAci tée* faylo*», an corrupte)
ííallotx corrigit, t & i Yy¡ytM E f l autem Rhegiuni vrbs ma-
Rhe¿.um.
rtttmaUa'iA tn agro Bruttorum Ita S. Paulus A í i o r u m c a p .
i S i ; i « ¿ ? i « « a « < ¿ 4 « / V S y r a c u f i s R h e g i u m , » W e Püceolos,<ic
tándem R o m a m .
h Itn MSS- corrtgendum T y r r h c n u m .
i MSS P o n ^ t i o l o , ó , P o l r i o l o . Legendum potiüs V ü t t o -
louo.- Puteolis eumfutjfeconjiatex prioreVít'ti.
C A P V T I I Ifcupotiús II.
Pides Chnflide[enfd>Dignitat€S& tormen-
ta ípreta.
6 a "C T nuntianerunt ímpératorí de aduentu eius,
X ü / ^ inííit Imperator adduci eum prasfente Se-
nátu3&: dixit ei: Ignati, ob quam cauíTam rebellare fe-
ciíli Annochcriorum ciuirarem, & o m n e m Syriam
conuettide paganifmo ad Chriílianiratem ? Ignatius
dixit: Atque vtinam, ó R e x . & t e p o t u j f l V m , íicUti «Se
Sptrnit A- illos,auertere ab idololatriá3&: introducisre ad Deum
micittam ommum Ghnftum S¿ conílituere tibi fornífimum
fadtgnita " Pcinciparum.Tunc Imperaror ait; Si vis mihi grariam
tem obla~ daré, inter meos amicos connumeran, deponens
tam:
hanc fententiam, facrifica diis, & erís princeps facer-
dotum magni Dei Iouis,& b mecú regnabis. Ignatius
dixit: cas gratias oportet prasíentare, quae non laedunt
animaminon eas quae perducunt ad perpetuam dam-
nationem: lilas vero, quaspromittis daré promiílio-
nes.m nihilo dignas exiílimo>neque diis ruis íacrifico;
neq; louem, quis íitjfcio; ñeque huius mundi r e g n ú
attrahit me.Quid enim prodefl m i h i , íi totú mundum
lucrer & a n i m a m meara perdam?
7 Traianus dixit: c Videbaris mihi feníátus eífe vel
fapiens, Se non infulfus, & proprereá promiíTa mea d
annullas: vnde non íblum inobediens es, fed & ingra-.
tus, & non coníentiens Senatufconfulto, facrificare
diis. Ignatius dixit: t Facito tu, ó Rex,quod tibi víde-
c/tendit
tur,ego autem diis non facrifico.Nam ñeque ignis.ne-
Chriflum
viuere. que crux,neque ira beíliarum, ñeque diffipatio mem-
brorum perfuadent mihi f e p a r a r i á D e o viuo.Non e-
nira pr^fens feculum diligojfed eum qui pro me mor-
t u u s e í l C h r i í Í u r a , & q u i á Dcorefufcitatus eíl. Sena-
tus dixit: Nos nouimus,quoniarn dij immortales funt,
t u q u o m o d ó dicis.-Quia Chriílus mortuus eílí" Igna-
tius dixit; Meus Dominus propter aliquam difpenfa-
Veos Ro- tionem mortuus e í l , Se poíl diera tertiura refurrexit:
mannrum
veílri autem dij mortui funt tamquám mortales, Se
ftrtijfe: •
nonrefurrexeruntiquodmanifeílum eíl, quialupirer
f apud Cretam mortuus e í l ; Afclepius vero in f Cithae-
ronemonte,^ fulmine percuífus eíl .-Venus autem in
z foPapho cú venatore fepulta eíl:Hercules igne con-
h fumptus eíl in i T y r o Talibus igitur vltionibus digni
habitifunt dij veílri, quifuctuntperiuri, 6<r malorum
favores , Se horainum corruptores. Noíler autem
C h n í l u s Se crucifixus eít & morxnusjfcd oílendir vir-
D
tutem íuarn refurgens á mortuis: & in inurhntesfe,
Aciwin vos, vlciíccns : veílri aurem dij á noílro Deo
fententiam acceperunt,íicut operarij malitiíc. N o í t e r
vero Deus ab hominibus nequiílimis, qui nonpotue-
runt fuffcrreeius mandata7& quibus omuia beneficia
impenderat, paíTus eíl:& ipfi ei ingrati extiterunt.
8 Traianus d¡xit:Ego moneo te,vt declines mor- docet du -
tem:& ad vitam decurras.Ignatius dixit; Bené dixiíli, pltcem v i -
tam &
6 Rex,vt fugiam perpetuam m o r t e m , & vitam íempi- morttmt
ternam acquiram.Traianus dixit: Quare?quanrce funt
mortes?Ignát!us dixit: Duas: vna quidem temporalis,
alia vero asterna: fimiliter autem Se duse viras funtjyna
quidem modici temporis,altera vero fempiterna.Tra-
ianus dixit; Sacrifica diis, vt tormenta declines; quod
eíl aptum tus fcne¿luti. Ignatius dixit: Quibus diis
facrificeraf ex quibus vnus,id eíl, Mars tredecim m é -
fespropter adülterium i n d o l i ó vinculis darnnatus k.
ohiicit
eíl: alius vero qui fibi diuimtatem aíífgnare vfurpaue-
deorii ne-
rat, á mulieré vindlus e í l , quam á Titnnis rapuerat, quitiam:
qua; eú ex mafeulo fasminam fecerar. Nam Se l Lao- l
medonti muros asdificauit, 5; mercede priuatus eíl,
qui hornmum Se mülicrum opera imitabacur.Ergo no
confundens déos dicere maléficos & ?« corruptores
puerorum,&adultciosjquiper maleficia ín draconem
& taiirum fcipfos transfigurabant.nonad alíquid bo-
ni,fed vt alienas nuptas ádulterarent, quos te oporte- E
bat abiicere.non etiam adorarc?Ecce quos deprecan-
tur veílras mulieres, vtpudícítiam vobis conieruent?
Traianus dixit; Ego tecum reus fadus fum, qui tantos
déos blafphcmas, qui nihil te nocuerunt; Ignatius d i -
xit : Dixi t i b i Se olim , quoniam pararus fum omma
tormenta & oranem mottem íubire, quia feílinoad
Deum.
9 Traianus dixit-.Nifi protinús íácrificaueris.iam
non pareara tibhlgnatius dixit;Nec defidero, vt mihi contemriií
parcas; ñeque q u ó d imperas faciam. Traianus dixit: tormentA
Pilisplumbeis fcapulas eius contunditc.Ignatius dixit:
Magis mihi excitaíli in Dcum defideríum. Traianus
dixit: Vngulíslatera eiusdilaniate. Se lapidibus afpe-
ns confricate, Ignatius d i x i t : Magis magifque fenfus
meus extenditur ad Dcum, Se de quibus patíor, ver-
bum non fació. Traianus dixit; Sacrifica diis;nam ifla
prxíumprio non te iuuabit. Ignatius dixit : Q u i b u á
diis ? foríitan ^ g y p t i o r u m iubes me facrificare boui,
aut hirco,lbidi,aut fimiae,aut afpidi venenoík,Iupo,ca^ irf-idet
dios J E ~
ni.aut crocodilojigni.aut aquae marinan,aut térras, aut gyptiorum,
Cereri,aut Pfutoni.vel Mercurio furí? Traianus dixit;
Dixi.quía iíla multíloquia non te iuuabuntiíed facrifi-
ca dus, fi vis falutem confequi. Ignatius d i x i t : Dixi t i -
bi,quía non facrifico: ñeque diícedo ab vno íblo Deo, prtdieat
qui fecit caelum Se terram, mare Se omnia quae in eis Deum v é '
funt:qui habet poteílaté omnis carnis:Deo fpírituum, rum.
Se Rege omniuro fenfibilium Se íntelligibilium.Tra-
ianus dixit : Et quis t e p r o h i b u í t , fi quidem e í l , &
illum Deum colere,& íílos honorare^ quos commu-
v n a eum
niter omnes confitemur? Ignatius dixir:Natura Se ¡n- dijs falfis
tclleílus,quando fucrint munda,non commífeent ve- non coleti'
ritatí mendacíum,&: luci tenebras, Se dulcí amarum. dumi
Quisenira non intelligat hasc? Aut quis confenfus
Chriílo cum Belial? Aut qua'parriciparío fidali cura
infidclif" aut qui confenfus templo Dci cum ídolis?
10 Traianus dixit.-Expandite manus e i n s ^ replete
cas igní.Ignatius dixit: Ñ e q u e ignis incenfus,neq', be-
cutusa-
íliarum morfusmeque diííipatio membrorum, ñeque more
confraólio oííium , ñeque dilaniatio totius corporis,
ñeque diaboli infeílatio poterít me feparare á caritate
n
Chriíli.Traianus dixit: « Papyrum in olcú ínfundite;
incendentesjlatera eius adurite.Ignatius dixit. Vide-> v a r i a fti-
ris mihi, 6 Rcx, aberrare,quia Deus.qui eft in me.vita ftmet
eíl; qui virtutem mihi prasílar. & confortatanimam
meam, vtpoíljm fuíferre tua tormenta.Traianus d i - tormentA,
xit:
 r. F E B R V A R I I .
^ xit: Ferrcnses, & d a r i í í l m u s , 5c plumbeus, ve tanta
tormenta luítine.is • fccj fácfifi'cá diis, ne HÍEC patiaris.
Ignatms dixit: Non cjiiali non ientiens tua tormenta,o
Kcx, íed ípes Pe», omr in me cíl fcttiuorum b o n o i ú ,
reicuat meos doloies.Quapropter ñeque ígnis ardens,
ñeque aqua bullienspotcíl exring'ncre . mcam in Deo
diicC^ionem. Traianus ü i x i t ; .4ffcrte )gnem,& exper-
gentesin paujiDíntocarbones, (late incite Ignatium
luper eos, vt vcJ íic credat, & mihi coníentiat, & das
íacriíicet. Ignatiys d i x i t ; Combullio ignis tui cora-
memoratioucai mihifácic yeriíBmi ignisiifte autem
tefuiu. temporalis nihil eíl* Traianus dixit: Arbitror hoc ma-
obteHum Icficiorum eílc, quod íic tormenta contemnit, & non
retorquet ccjK nobiSjin tantisquíc á nobis pertulit. Ignatius d i -
xi!."^uia darmembus diícedunt^amíjuam ab apolta-
tras,
tis Del, & idolaexecrantur, quomodb malefici elle
poílint, edicito. Vos enim mngij cftis, qui idola coli-
tis & talibus iTudedidiombus fubiacetis. In noftrá au-
tem iege poíítum eíl, vt maléficos viuere non permit-
tamus, ñeque incantatores aut augures, f e d & o m n i u
illorum.qui talla opera gerunt, libros incendere con-
rueuimus.-quos & audireexecramur. Proprer quod
non fum ego malclicus; fed vos qui d^monia adora-
J3 tis.Traianus dixit: Perdeos iuro, o Ignarijaborabam
tecum, vt iibeiari polTes, fed iam tormentis te afiiciá,
doñee (ubiieiaris prarceptiombns noftris. Ignatius d i -
x i t : N o l i laborare, 6 R e x / e d íi vis.igni mecontrade,
aut gladio me conoide, aut in mari me mitre, aut be-
íhis trade; vt credas qdia nihil horum periculofum cíl
propterDeiamorem.
a Hahitam Antioch 'ti hanc quajlionem ftpius dikimüi.
b In ftlterá V t i á : & P a n c m nominabo Senatus.
c í^íWfiwi: Vidcris redlo carereiudicio & íaná mentes
d MS.Burgund.a.áiú\ú\as e A l i a M S S . fac cico.
f M S . A u d o n . C i t l i c r o . E/7 C i t h e i o n mons Boetis..
g B e Afculapio fulmine iStoagh Vtrgilins lib.j JEneid.
h VrbeCypri.
i Imo in OetA monte ThiJfalU: hinc Herculis Oet&itmgoediit a -
fudSenccam.At T y t m m e í i a m d i c i H e r c u l e m ohferuat A r ~
nobius hb. i contra Gentes, qui (tmili modo déos Gentilium
explodit.
k Imo retiférreo. Hinc Ouiditalih.t deaftu: M u l c i b c r i capti
MaiCque Venufque dolis,
1 Regi troiano, cuijus, vrbii m i n i a reidifícauit Neptunttí.
m Traianum "Tizdh&rU infamemfuifíe tradit ex Dtone Saro-
n 'tus anno i o o num. i j .
n Papyro oleo infuíb & incenfo adufta latera tradmt Ado
& Beda.
C A P V T I V feupotiüsíU.
y i t a &* lex Chrijitanorum fanffia: Gentl-
Immfpurca, defidermm martyrij.
x i TT^Raianus dixit: Quaí eftifta fpes.quam exfpe-
t)ocei
Chriftia Ji d:as,ó Ignati,pro quá tanra pateris,vcl tormen-
mspati ta furtines; nonhabeo fcire.Ignatius d i x i t : Q u i igno-
ípevit& &- rant Deum.qui eft fuper omnia,Se Dominum noftrum
tern&, Tcfurn Chriftum, & quae praeparata funt piis homini-
bus bona, ipfí nefeiunt, quia a ex ipfo folo eft pnnei-
pium omnium rationabilium & irrationabilium. Nos
vero, qui ícientiam habemus pietatis, nouimus: quia,
c ú m iftá vitS carucrimus, refurgentes fempiternam
vitam habebimus in Chrifto, quas non amittitur, ñe-
que fucceflionem habet;á qua difcedii; dolor Se trifti-
lia & gemitus. Diuinitatem enim veri Dcij de vnige-
niti eius Filij fecundüm carné conueríationem M o y -
íes coníequenter ptíedicans, veram etiam noftram re-
ligionem futuram eíTe oftendit. Quem enim noftnim
cognouifti bellurh meditari, Se non potius fubiedos
&obedire' e^e I)r'nc'pjbus, vbi non eftpericuloía fubiedio/ed
pr¿sc^j. " tantúm in amicitiis pacificé ómnibus reddentes debi-
bus-, tajcui ttibiuum,tributnm,cuitimprem,timorem)CUÍ
i
vedigal vei5l:igai,cui honorem, honoiem : fcílinanrcs Avcie-
nulh aliquid debere míi tantüm muicem diligcrcíDo- RE ANQ-
d enim íunjusá Domino nollro non íolúm proxl-NYMO,
muro diheere, íed ¿k inimico bcncfac^c & odientes fx MSS"
nosamare, orare proinimicis, perlcquennbus Q
nos, Q u i s e n i m precepto tuo in Chriftianiratc non
obediuit,ex quo eíít: coepirsdicito : ant (i aliquid noui
contigit circa Romanorum Imperium, & non potius
multouim regnumad vnms dedudum cft Principa-
t ú í N a m Augoltus^pro auus tuus. quoaduíque C h r i -
ftus de Virgine nafceretur, nobis í o l u m m o d ó , non
omni m ú d o regnauir? c Ex quo vero faóhis eíl p r i m ó
Deus homo.tenens idem Auguftus Komanorum I m -
perium, totius orbis monachiam/nabuir, q u o m o d ó
nullus ante eum: cui omnes gentes fubtiihe crant. Et
pumo fuitcornmixtio gentium; & odinm contra i n -
uicem nondum fuerat lolutum, mfi ex Saluatotis no-
ílri aduentu.
u Sena tus dixit.-Vtique harc omnia íicrchahcnr,
q u o m o d ó dixifti.Ignati, (cd illud ind'gnaninr,quÍ3 i l -
k d c o r u m noílrorum culturam diíl'uluit. I^iutius di- L e * e C h r i -
xic: Et quid incongt uum fecit, ofpléndidlínma pru- fii:
dcntia,li ca quae irrationabilia eranr gentnim.concxit
Romancrum Imperium,quod noftri ícrmones d V/r- d
gam íerream vocanüSic & íyrapníc<ís ípiurus nequi- E
t i s ab homimbus abegit > vnnm tk íolum annunti-ms
fuper omnia Deumj & non hoc folüm , fed amara
eorum feruitia í m m u r a u i t , qm íuerarjl íangitiljibtílí
& imniifericordes j qui hcmorrcin íibcris vcitris i m -
mitt.;bant .-nonquali in gentibns bcüis vos contami-
narent; fed cogebant vos arque mulleres veftras nu-
das fpeólari, qoemadmodum in captinitate pompam aholcri [ a -
exhibentes: fanguimbus terram macuiabant, t ^ c o m - crificla
munem ü ' é x t m jmmunditíis polluentcs. I n t e r r o o a t e ^ ' T ^
Scythas,!! non nomines Diaria immolabant.Omnino
vos negafis, erubefeentes Saturno immolatam fuille
V i r g m c m . Graeci quoque glorianrur in tali humano
facnficio,á barbaris acciprentes hoc malum.
13 Traianus dixit: Per déos, Ignati, quia expauefeo
tuam d o ó t n n a m , fed ramen non laudo religionem. I -
gnatius d i x i t : Etquid inrellexiíli in í a n d á religione
noftrá, Traianus d i x i t : Quia Dorninum Solem non a- non ads-
doratis,ñeque c?!um,ñeque terram,ñeque facrám Lu- rXépsdeoti
nam,quaí omnia nutrir. Ignatius dixir; Et quispnterit s<>¡er"'
adorare folem iftum figurarum.feníibüem, occidente
arque orientemJ(S¿ iterum ex igne percipientem amií^
fum calürerh,eciipíim patientecn, qui non potefl: m u -
tare fuum, ordinem a íenrenna illius, qui ci imperar
explere curfum fuum? C s i u m q u o m o d ó eftadoran- ^
úlum.
clum, quod nubibus operirur p quod íicut pellcm ex-
rendir opifex, & íicut cameram confixit,&:ficutcup
pam coüocauirpiunam verc crefeentem atque m i n u é - ,
tem, 5c nent conlumptibilem atque paíiionibus fub-
iacentem, quis adorabit ? Sed íi proptercá ea adorari
oportetjquód fplendidam lucem habenr^ ergo non cíl
omnino vera ratio vtadorentur, quia ad lucendum
hominibus & non ad adorandum data funt; & maru-
rare arquecalcfacere frudus inftirura, fplendidum fa-
cerediem, illuminare n o d e m . & ftcih-ccarli i n figna
ordmatae funt & in témpora, ac íolftifÍ3-,& pro confo-
lationc nauiganrium. Nihil iraaue horum adorandií eUmtnta,
eft; ñeque aqua Neptunus vocetur, ñeque ignis V u l -
canus.ncqueacr Iuno,nequC térra Pioícrpína, ñ e q u e f r u f i M t
frndus Gcres. Omnia hice ad vfum noftrum fada
funt: tamen con uptibiüa funt Se exanima.
14 Traianus dixir:Non benc dixifti in initio,quo-
niam prolubuifti adorare O i icntem & déos. Ignatius v e r a m
dixit; Proprereá indigiiaris, ó Rex, quia quns non f u n t / " * " ' ' ^
adoranda, mouetnusnon c o l i , (cd Deum viuum ve-*":."
¿i,. „ niiu Dei»
rum ractorem e x h 8c retríe,& vnigenirum eius nliu.
Sola eft h x c vera agnitio fortiíllma.-per quam confile
mur fanda Se fpiritualia dogmata eius, quae in nobis
redandat;dodiina\ Ilia autem pnganitatis Í Deopo-
C 4 liria,
 3
V I T A S. I G N A T Í I E P í S C . A N T I O C H. M .
Avcro- Üua, ad boníim ínconuercibüis, iriftabilis coffííftens,
RE AN0-in iniüi firmicare ílans, incornpiens eruditio. fedu-
Ex^MSS <^nx, q1101110^0 non e^ omni falfiloquio repleta, q u x
LATiN¡s'niinc dicu duoclecim efl'c per oainia & in ó m n i b u s
A Daos, itetum aur.em plütimos accipiens?
15 Traianus dixtt.-Iain non fuffero tuam elatio-
nem : peílimc cnim nos prouocas, neício, quibus i r -
rationabilibus verbis vinccrc nos volcns.Sacrifica er-
tor' z o i C u ñ d t enimtibi qnod rhcconcé diíputaíli adner-
auáiis, í^'Ti nos.Siaiuem noluens, itcrum te torment.s aln-
ciam; & fíe te pofteábeftiis ttadam. Ignatius dixit;Ex
quo minaris, & non comples, quae promutís f C h r i -
ílianus fum, & non facrifico neqiiiííim¡s dxmonibus,
proñtetur fed adoro venim Deum Pacrem Domini noílri k f u
fideChñ- c ^ r i f t i , ilUiminancem me luce feicntis, quiapemit o-
llh culos meos ad intcllígendum mirabilia eius, hunc co-
ló & honoro: ipfe enim eft Deus & Dominas tk Rcx
/ de folus potens, Traianus dixit: L e d o Hammeo t e f
cruciabo,fí nonpffinitueris.Ignatins dixit: Bonume-
nim eft, o Rex, á malis pecniteri , de ad mtliora c o ñ -
currere oportet, & non ad peiora. Nihil emm melius
eft pietate. Traianus dixit: Dorfiuu eius vngulis dila-
^ niate, dicentes e i : Gonfenti Imperatori, ¿ífaenfica
& ' diis fecundum decretum^ Senatorum.Ignatius dixir:
etujfywa- •£ ¿ecre^jnj v)ci cinleo qui d i x i t : N o n erunt tibí
¿ata: i45 ,. . ITZ
Deuce- a''i, ^ ^ c t & qui íacrificauerit das ahems pe-
IOH.8 19 cibit.Senatum vero & Regem iniqua monentem non
ibid.ií. audio.Non'enirn accipies, inquit Lex, p e r í o n a m P o -
^ tentis: & , N o l i multas eííc in malitiá. Traianus dixit:
Aceto &falc perfundite plagas eius. Ignatius dixit:
Gmnia quae mihi pro Dei confcflione acciderintj icio
quia metces bonorum mihi augetur. N o n cnim funt
condignas paífiones huius temporis, ad futuram glo-
riam, quae reuelabitur in nobis. Traianus dixit: Parce
libi lam homo; & acquiefce imperantibus t i b i : nam
peiora tibi adinueniam tormenta. Ignatius dixit ;Et
cjuis nos feparabit á caritate Dei ? tribulatio, an angu-
g M S . Lí-í'.Imperatoris. £j
h M S . A u d c m a r . h ü é i ü i p n u a t , quia
i MSS. altquit interponunt: Senatus pucac, quia me potes,
k Vitapriormemini't-vniusnoclu. E x e a hucreferendum decre-
tummittendi S. (gnatium Romam.
C A P y T V.
Martyrmm. Sepultara. Tefltmoniá
alíorum.
17 <í " X ^ E n i á aútem die Traianus conuocanS o m - ^
i nem Se'natum & PraíFeftum, lúílic conuc-
níread amphitheatrum,& concurrit omnis rurba R o -
manorum; audie/ant cnim.qnia Epiícopus SyriíE,cum ¿n amphi-
befliis babebat pugnare : & (edens pro tribunali, iuf- theatrum*
í i t a d d u c i S . Ignatium. At vbi vidit elim, diífit ei: Ego
mirorquomodo viuis poft tanta tormenta & famcm:
íed vel nunc mihi conícnti, vt & de adiacentibus mar
lis libereris, & nos de triftitiá¿ amici libereSi Ignatius h
d i x i t : Videris mihifiguram habere h ü m a n a m , m o r e s
autem vulpís, blandientis quidem cauda, mala autem
in animo cogitantis; verba humanitatisconñngens.iífc
volens nihil íanum eíTe.Audi ergo iam cum iracundia,
quia non eft m i h i r a t i o mortaiis & temporalis vitae E
. . . . . .
propter Iefum,quem dcíídero : vadam ad eum : pams ad¡}ira'é
cnim eft unmortalitatisj&poculum vitaeaetiernse.Oin- ^ d c h i '
nis ipfíus fum , (Se ad ipfum extendo mentem meam; •^;wí:,,
& defpicio tormenta t u a ^ glonam ruam refpuo.Tra-
ianus d i x i t : Quoniam fuperbuseft: & conremptor.al-
liganteseum, dúos leones adcumlaxate, quinecre-
liquias eius dimittant.
18 Ar vbi dimiífe funt ad eum beftia?, videnseas
Sandtus Dei dixit ad populum: t Víri Romani,qui hoc c
certamen expeítatis , non fine caufsá laboraui; non
propter prauitatem híec patior, (ed proprer pietatem.
T n t i c ü m enim fum Dei, & dentibus beftiarum mo- Romanes

líia,an perfecutiojanfamesjanpericulum,angladius?
C o n ñ d o enim quia ñeque vira,ñeque mors poterit íe-
parare á pietate confidentem in virtute Chrifti.
16 Traianus dixit ¿Senatui : Putat.quia me potefl:
vincere tolerantiá iftá. Tolerabilc cnim animal eft ho-
mo. Ignatius dixit:/ N o n puto, fed credo, quia vici Se
ediudicá Y ^ 0 ' ví: c^nofeas quantum íit inter pietatem & i m -
turieiunigpietatem, Traianus d i x i t : Tollite cum & imponice
triduano: eí férrea vincula, <?<: in ligno pedes eius concludite, &
cuftodite eum in imo carceris,& nenio eum ñeque per
foramen videat,&: j^tnbus diebus ac noótibus panem
C n o n c o m e d a t , nequeaquam bibat; & poft triduum
bePíiis tradituSj íic vira, careat. Senatus dixit : E t nos
confentanei fumus huius fcntentiae: omnes enim nos
iniuriauit cúm Impetatore, non confentiens facrifíca-
re diis, fedeíle fe Chriftianum confirmans. Ignatius
d i x i t : Benedidus Deus & Pater Domini noííri lefu
Chrifti, qui multa íuá beneuolentiá dignatuseftme
pafiíonibus Ghrifti communicare5& Martyrem vecum
Deitatis eius eíTe, & fidelem praeconem.
a M S . Burgund- quia ipfe eft principium.
b Idejl, pndecejfor in Imperio.H&cinierpolata ejfe, dijferifio M S S .
innutt.
c M S . Burgund. h&citíi referí •.Eterno Deus nofterde V i r g i -
xienacuseft, & fadlus eft primó Deus V e i b u m & h o m o ,
nobis f o l u m m o d ó non omoi f e c u l o r e g n a ü i t ó m n i b u s
quinquaginraannis&feptemnienribuSj&aliis feptem te-
nens R o m a n u m Imperium & m o n a r c í i i a m habuit.
d D i í w / e / M i . ' v ^ o . Regnumquartum veluc feirum, q u o m o -
Vir a f r ferrum comm'nuit & domacomnia, íic c o m m i n u e c &
te^lm^' Contcret omnia híec, alia regna. Ipfe auttm domirtatus regni
1 quartiy quod eft Imperium Romanum, per v i r g a m , feu/ce-
Rom pirum, indicatur: ita FJalme í v. 9 dicitur: Reges eos in vir-
g á f e r r e á . ^ P J a l . i o y v . i : Virgam virtutis c m i a e t D o m i -
nus ex Sion, dominare in medio inimicorum.
c MS. Lobienfepolyáicia, for:e Tnhvh'icc Deorummultitudó.
f Idem AIS. uucidaho : dpud Bedam & Adonern paffui dicitur
k ¿ t ü flammantcm -.filentMema^itafi tamum minAfui(fent.
lar, vt pañis mundus efficiar. d Haec audiens Traianus a^a''
magna iracundia repletus eft, dicens.-Qrandis toletan- tur
tia in Chriftum credentium.Quis G r i c o r u m aut bar*
barorum tanta toierarct pati pro Dco íuo, quanta ifte
pro illo in quem credit paticur ? Ignatius dixit: N o n
humana virtute tanta toierauí,fed fola ¿prompta ma- t
gnanimitate & fide fattr.ihentc & adiutorio Chrifti. '
Ethsecillo dicentc, aecurrerunt ad eum dúo Icones : , -
&exvfraque parte fupet: eum incidentes prárfocaue- ¿IJMTJÍÍ
runteum tantummodo, t k g n o n tetigerunt carnes e-
ius, vtreliquiae eius tuitio eílcnt Romanorum ma- g
gnéE vrbi.in quá Petrus crucihxus eft,& Paulus dccol-
latus, &c Onefímus lapid.itus. p
19 Traianus vero fe exurgens.admiratione percul- - fj
fus.difceftit.Veneruntautem ei feriptaá PlmioSecun- %
do Duce, permoto fuper multitudme, qua: faíta fue-
rat, Martyrum pro fide interfeítorum^in quibus nihil T r a i a n í
omnino fceleris deprchenderetur admiílum , aut ali- decretücU
quid contrarium Icgibus geftum , praetorhocfolum traChri-t
q u ó d ante lucem furacntes, cáufsá Chrifti Dei h v m - ^t(,"0$mt~
1 J 1 • \ 1 1 /- ^ ttgatum,
nos canebant: adultena vero vel cerera huiufmodi cri-
mina abominabantur, & omnia agebant legibuscon-
uenientia. Traianus vero his audins poeniten^ dehis,
quas in Beatum Sí Sanólum Ignatium ingeííerat, (crat
enim proptignacor ceterorum M u t y r u m ) tale decrc-
tum propofuit, vt Chriftianorum quidem genus non
inquíreretur; fi quis tamen ¡nciderct, punirctur. Cor-
pus autem S. Ignatij iuJlir, vt fi quis vellet tollere ad
í c p c ü e n d u m . n o n vetaretur. Qiji autem Romée fue- Corpus S
runtFratrcs, qui eum 6<: vfquead marcynum deduxe- Ignatij fe-
rant, quibus & commendauerat, non dubitauerunt /"«/'/«r.
corpus tollere eius , 8c depoíuerunt i l l u d , vbi lice-
barcongregari.&coüaudarcDeum & Dominumncí-
ftrum leíum Chriftum Fihum eius in Spiriru fandlo.
Pro confummatione auífem fandi Epifcopi & M n t y -
ris fecerunt ei memoriam cum laude.
io iNouú
 1. FEBRVAR.II.
20 \ N j a í t a a t e m martyn'jrrí eius etiam Irenxus
J)eeo tf' Liigdiincafis Epifcopus, & epiftolarum eius meminit,
dicens : Sictic quídam noftiorum ait, proprer marty-
SS.lre»ii>
rium í c c u n d ü m Deum ad beftias damnatus.Quomam
curps tiiticum fum Dei, beíliarmn dennbus molar, vt pams
A mundus Inueniar. Sed ík Polycarpus Epifcopus Sinyr-
niorum meminit eius, Philippenílbus fcnbens, ac d i -
cens: Rogo igicuromnes vos obcdienriíB opeiam da-
re, & meditari patisntiam, quam ocalacá fide vidiftis
non folum in Beatis lilis Ignacio Se Puifo, & Z o í i m o ,
fed & m aliisj qui ex vobis íunt, & in ipfo Paulo, & ce-
teris qui cum eo crediderunc.Quoníam hi omnes non
in vaciuim cucurrerunr.fcd in fide Se i u f t i n á , ^ in de-
bicum íibi á Domino locum abierunt, & adeum cui
commorcui funr. N o n cnim prxíens feculum dile-
xerunt, íed eum qui pro nobis mortuus eíl C h n í l u m ,
& á Deo lefufcitatus eft. Er icerum : Habetis epiftolas
Ignarij,qu£e tranfmiíías (lint vobis ab eo; & alias qua-
ícumque inuenjrausapudnosjrranfmifimus vobiSjfe-
cundum quodpctiftis, qus funt fubieda huicepilto-
líc^ex quibus magné iuuamini. Continent namque
fidem &pacient¡am, quje eíl in Domino noftro.
i i Paífüs eíl áutem confulatu / Attici & Marcelli,
I p Kalendis Februarijj quodiectiam memoria eius á fi-
dehbus folemmter celebratnr; m fed tranílatio corpo-
m riseius non mmori obfequio d é c i m o fexro Kaiendas
lanuarij recolitur : praeftantc D o m i n o noítro lefa
Cbciíto.qui viuic & regnac in íecula feculorum,Amen.
a Interponendum eaput i de Romano itinere. QMA fequuntur ab-
feníe TraianotCoram Senatu funtperaéia.
b M S . Lobien. animi.
c Ante dm,tjf:í leones h i c referuotur inpriore Vita,
d Reliquiim coüoquium in eá deefl.
e M S . Burgund. pronlptanimiute.
f M S I.o¿"¿». auxiliante & a t t r a h e n t e f i < í e , & a u x i l i o Chrifti.
g l u x t a alia Afta deuorarunt carnes reltftujolis offibus.
h l u x t a eadem A f t a abfens intellexit genero[um certamen S.
Jgnatij.
i Sequentianum. t a defuntinaliqtiibiu MSS.defumptaexEti-
Jebio Itb.j cap-io
k Eufebius t | av fti^áhcc¿(ps^é^yetj ¿ v n ^ S s .
1 Imo Aiilij Mecihj,yi«e Appij Annij & M e d l i j , v t fuprapro-
batttm.
m Hufolitm legunturin MS.Burgundico.
D E VAR1IS T R A N S L A -
TIONIBVS
Retiquiamm S. I G N A T I I .
§. i . Tranflatio reliquiamm Roma <íAnt¡o~
chiam, Pars Homilía S, Cbryfojiomi de
ea fotenmtate.
Traflutlo Acra S. I g n i r i j off¿ imtio Romac tnfigni
reliquiarii loco,vtfupra díxtmttí.depojitaipojiea A n -
RomÁAn- tiochiam ad fedem eius Epifcopalem
uochiam>
repórtala fuijft docent, qu£ d e d m i t í , A f t a :
quibus confenttt S. Hieronymus Itb.de Scri-
p o r . Ea/e/.f^.ió.Reliquiíe.m^Mir.corporis eius Antio-
chias iacenc excra porram Daphniticam in ccemeteno.
S o k n n i t a t m h*nc edebrant G m i x x i x lanuarij , triduo
antcKakndas Fehruarias: Latini vero x v n D e c e m b r ü t r i *
colitur a
Grifa ij)
dúo etiaw ante eiufdem Decemb.quo dte i p f m depofuio-
lanuarij: rum Grac't celebrant. & hi quidemita habem tn Memlogio
M a x i m i C^f/wái,Tranflatio Ignatij.I» Ho^/^/o, dntbo-
loo'w, Kalendarto Genebrardi ; Tranflatio reliquiarum S.
Ignatij Theophori Martyris. Addunt Metua:
Grates cruentis, Ignati, leonibus ;
Liquérepartem corporis fidelibus.
Luxreditum Ignatij n o n a & vicena reponit.
Hic í a n í t o r u m A p o í b l o r u m fucceíTor, fecundus A n -
IÍOCIIK-CEpiícopuscre:rus ed:, dfTcipu/us aurcm loan- AVCTO-
nis Euangcliila? Theologi, vná cum Polycarpo Eccle- RE t i . H
ü x Smycneníii Epiícopofmr. Adducitm ergoad Tra- D
ianun, & omnia íerendo expenus cotmenta, d e u m -
mum v i ^ o r Romam mircitutcum belJms decertatu-
rus. Q u o perj¿To certa mine, vui quídam Chnftinni
preriofasfic fanclaseius reliquias Roniá Anti.othiain
dcíerentes, optacum Frarribns donum dederunr.Qui
omni cum honore & timore íub terrameas dt'pofue-
runr. Cuius reigrariá fajeamfcftiuitatfcni concekbiat
Eccieíia, Q m fuhdebantur elogia & o duna s Latine a fe
tranjltta & Gf£('e exhibet Veinu Halloix ad Vitam S. í -
gnati] cap.29
1 Ex Laúnii folus Galefm'm bam TranjlAt'iovem celebrat
in lanuarto, non tameft d t s x x í x nñire Gtxcorum, fed xvn 1. a L*1'"**
Antiochia', ¡ n q u i t , Tionílatio S. ignatij Epilcopi & ís l.intm-
Maityns. cuius corpus R o m á c o alporcntum eft pró- rif,
ximo poíl marryrmm anno.quem annum poít roarty-
rium eius fequentern obferuat in Norationibus, p.dlio-
nis illius litteris memorix" produum Ipííe. Qua vero ha
fint PalHonis Vlm litrera?, prata Epiftoiaií'i encyclicam
fii]u£ftterit,íicfciwu.<. Méiptneram Travjlationu butm Afta
G n c a , fed anni Interuallum non adduin. A h j Launi confi-
gnunt banc Tranfintionis foltmiitatem ad xvj 1 Dtcmhris, &poti¡fi-
quodie V e t é R o m a n u m - . T í a n ñ m o &1gnííij Epiícopi .5; ipum 17
Martytls Amiochiae; aidunt y f t i d r i m , &varu:MSS. Pt*"***'
fub Bed£etiam nomine, qui ab vi be Piorna A n t u n iva m
delatus,iacct extra porram Daphniticam in ccrnv.u;-
rio Ecclcfia?: fciücct, ( vt feribit GaUfimus, qui boc U p ú m
áie TranjUtiomm rfío/íOp'a venerar ¡one recondiius:vbi
ptaeftarite D o m m o , ( f u u ú ¿ d d u n t Mariyrolognm Colo-
r¡ienfe> Viola Sanclorúm, Vfuardtii Lubf:ccs.excu¡iis,& M a u -
(olycui) plurima ipíids mericis hunt mnacula. Ado M S .
nwntfleríjLob'wifis & TbCLhfutTeruaner.fis: Apnd A n n o -
chiam tranílatio & depofino S. Ignatij EpHcopi ^¿
M u r y r i s , quitertius poíl B. Peti um Apoííolum A n - (tiatndt-
tiochisnam rexit Eccleíüam , qm paífus eíl R o m í t Ka- pefitiodi-
lendis Februarij. 1/4 ¿/«í per depofuioncm inteltigit ^
fepulturam reltquiarum, quando, vt ante ex Menaü dixtnntsy
Antiocheni eos fub terrarji depofuernnr. Grcete TKV
fívdvlalhet^ctioi K&riQtvlo. Ita GregorirnTuronenfis hb,.
2 Hífloru F r a n c o r u m . j c a p . i ^ T t a n ñ M i o n e m c o r p o í i s S.
Martini é Condatenfi vicoad vi bem Turoneníem,
eiuífe tbidem d e p o í i t i o n e m ad eunidem diem l l l Idtu NCJ-
uewb. refert; vt plemüi infia ad Afta S. Sigeberti dicemus*
Fiorarium MS. Traníl uio S.Ignanj Mariyfis apud vr-
bem Romam paííi, fed Antiochia; pofteá íepulr-i. Cla-
rifh MSS- Centulenfe S Richarij & Leodtenfe S.Lan¡berti:A~
pud Antiochiam rran.flatio & dcpoíitio enrporis H. I - p
gnatij Epifcopi & Martyris, qui paífus eíl Romae Ka-
lend. Februarij. Rcferunt eamdem Tranflationem Beda
excufus & M S . T r e m r . S . M & t i n i . liemanum M a n y t o l o g u m
duaí eo die T r a n í l í t i o n e s coniu¡jg!t,Depriore ita babet&o-
dem die Tranílatio S.Ignatij Epifcopi & Martyris,qui
tertius poíl B. Petrurn Apoftolum Antiochenam rexit
Eccleíiam, cuius corpus ab vrbe R.omá , vbi ipfc íub
Traiano paíTusfuerat, Antiochiamdelatum.extra por-
tara Daphniticam in coemeterio eceleíine pofítum fuit,
in quá celebritate S. loannes Chryfoílomus concio-
nem ad pópulum habuit ¿rt. Ej?/wc Homilia 4 Z 5 C9nci0%s
operum in ediúone Fronronis Ducrei hofln\ poflridiefeíiiuí- chyjoflo-
tatis S Pelagiae habita. Ex eá paucula huc tranfenhimus. mo habita.
3 Cum ig'tur illic R o n u vitam pofuilíct, imo vero
in cxlum profeiílus cíí'ec, reuerfuseft deinceps coro-
natus, Etenim id quoque fuit Dei benigmtatis , qui
difpofnit eum ruríus ad nos redire,<3¿ ciuitaribiTs Mar-
tyrem impartiri. Roma enim (lillantem ipfins fangui- jgnatitfib
nem excepit: vos autem reliquias eius fuíccpiílis. Vos marte, cu
illius Epifcopatu gáiiffl elhs: ilü martyrio íunt lactati. rnatore
Certantem Í'iii,& vinccntem, ac coronatum confpexc- ^ • ¡ ^ ¿ ^
runt: vos perpetuó ilíum poílldetis. Exiguura ad tem- ttoc^tni(^
pus eum vobis ademit Deus , íed maiore cum gratia
icflituu, Et quem.idmoddm pecumam mutuantes
1 ciun
 ?4 T R A N S L A T I O S. I G N A T I I É P I S C . A N T I O C H . M.
A V C T O - CARN fáftttítB ea reddunt, q u x acceperunt ; ííc etiam
&E iS.H Deus prenofam htinc tfiefaurum paulliTpcr füfci-
A picns, vt oílenderet Romae maiore cum gloria illum
vobis retulit. Emiíiftis euni Epifcopum, 3c manyrem
recepiítis. Emiíiílis cum prLCibus& cum coronisfuf-
¿epiítis. Nec vero vos foli, fed c u n & z qus inrericóla:
funt ciuitates. Q ü o m o d ó enim cas affeílas exiftima-
omnium tis, clim reportaras reliquias cernerent ? Quem volú-
t i u m t u m pfatis frudum percipercpQüintá facticia geftire?quám
^etf'4 ^ vndique acclamatiombus coronacum ample-
<5ti? Q u s m a d m o d ú m pugilem generofum j qui ó m -
nes dcuiccrit aduerfarios, fpedatores é caucá cum
plaufu confurgente fublimem ftatim cxcipiunt, neC
terram attingere patiuntur, fed humeris fubiatum, iñ-
rtumerabilibas laudibus ornantes, domum reportante
fie vtique & Sandum illüm omnes ex ordine ciuita-
tes abVrberelatumfufcipientes humerifquegeftantes,
Antiochiam víque íínt comitatae.Martyrem coronatú
cóncelebranteSjColiaudantes vidtorem, diabolum de-
ridentes , quód é contrario illi verfutia íucceííiíler.
Quod enim in Martyrem ílruxerat, in ferecidifle ani-
maduertebat. Ec cune quidem c u n á i s lilis ciuitati-
bus profuit, documentoquefuit, & patriam hanc víl
que in prazfcntem diem locuplecauit. Et non aliter
q u á m theíaurus quídam perpetüus, qui quocidie ex-
heneñci» ^a,^r'tur' ^ m l ^ ^ u a m déficit; fíe etiam beatus hic í-
confen¡e gn111115 cunólis ad fe accedentibus benedicená, fidu-
i m o c a n t i - & ftrenuá alacritate , magnáque fortitudineple-
iftí. nos remiteit domum.
4 Icaque non h ó d i e t a n t u m . f e d q u o t i d i e a d ipfum
confluimus.fpirituales ex eo frudtus percipiétes. Quif-
quis enim cum fide ad illum accedit, magnis afficitur
beneficiisí S a n í i o r u m enim non modo corpora, fed
ipíi loculi, & monumenta , fpirituali gratiá confería
4.'íiet».ij. funt.Nam fí in Elifíeo id contigit, vt defunítus, fepul-
v.it. & chrum eiusattingens, mortis vincula diílbluent,
vitam rurfum redieritjmuitó magis id fiet hoc tempo-
Vrf4* re> quogratia fluit vberior, quo Spiritus maior cft visj
vtfí cum fide aliquis arcam artingat, mngnamindc
j í d relt- virtütem hauriat.Et eam ob caufiam reliquias San¿to-
ijuicu SM- m m nobis concellk Deus, vtnos adfe eorum imita-
eiorü nobü perducat, & fínt nobis veiut pdrtus quídam, Se
é t B i o c o n - jc|onetjrn folatium eorum malorum, q i i ^ aílidué nos
* affligunr. Q^iamobrcm vos omnes cohortor, fratres,
fi quis veílrum asgrítudine animi.vel corporis morbo,
ve! quauis alia calamítate premitur , vt eum fide huc
accedat, & ab aliis ó m n i b u s liberatus, magna eum las-
h f t i & m i h reuertcturj6c afpe¿lu folo confeicntiam leuiorem
peceatom, ^ tranqnilüorem reporrabit. Quin etiam cxpedir> vt
Mcedunt non ^0'^rn ,j'(^u, ^ r u n t i i s & moleftiis aífedi funt,huc
Q fefeconferant, fed illi etiam qui & animi quiete, &
gloria & potentiá, & magna apud Deum fiduciá per-
fruuntur. Huc enim accedentes , bona hace efficient
firmiora & ftabiliora; & memoria virtutú &• reóié fa-
élorum huiufee fandli viri ánimos fuos reddent m o -
deradores, nec confeiencias fuas bonis operibus cííer-
r¡ atque intumeícere patientur. N o n autem parui mo-
menti efl: eos.quibusprofperap atque fecundae res Hu-
nnt, easferré moderaré, & fuperbiae timorc non ex-
folli.Vtilis igitur c u n á i s hic theíaurus eft,& refugium
ía!utare,tam illií, qui rebus duris arque áfpcriSj& pec-
eatis confliíbntur, vt ab lis liberentur; quám illis qui
^rofperéacfcliciterdegunt, vr diu fruantur bonis: i l -
lis, qai morbis laborant, vt bonam valetudinem con-
feqaanturj illis qui c o m m o d á g a u d e n t valctudine, ne
i n m o r b u m aliquem incurrant. ('^use quidem omnia
corifíderantesjcum omnigaudioyatque laetkiá,facfum
hunc loeum freqnencemus, vt contubefnij, menfae-
¿[ue cosleííis participes cumSanólis fteri valeamus,pre-
cibus ipforum S a n ¿ í o í u m , & grana » ac benignitate
D o m i n i noftri lefu Chriflii, cum qub Patri gloria/an-
¿toque Spiritui, nunc, & íemper, 6f in fécula fcculo-
irum. Amen, HáC \bi S-Chrylojionmi 'mqutm locum Yron-
ionii neftri notas confuU, J)
5 Vidcas ex his, wquit BAronius t o m o i . auno iib.'»tt-
teíroy.quantifecerint CTiriftiani huius temporis(o(n-
nes jiaud dubium Aportolorum difeipuii) reliquias
fandorum Martyrumjdum , faemenre licet períceu-
lionc , mliil veriti inuidiam fsuitíamquegentiliufn, t / u C h r i -
nec viarum pertarfi difficultates&: !ongltudlnem,Ro-•/^í',,,^
má Antiochiam vfque eas magna vencratione&lxti- E ' ^ ' ? *
tiá retulerunt 8c loco honeftiüimo collocarunr. Ac piunmum
paullh a n t é ' . S c d quod ait Chryloftomuscam tranfla- verterá:!,
tionem fíe folenniter o'mnium plauíl^concílrfu, & ac-
curfu eíTe faclam^cüm conftet anriquo iurc Romaho-
rum, reliquias defundorum prohibicas eífe transferri, Plin.l.io
fcribatqnePIimushis temporibus a d T r a i a n u m , pro epift.^i
eá re impetrando , collcginm Pontificum adiri foli-'7;<,^í'
tum; dicendum eft, Chriílianos ciufmodi licentiam, ^tl^Uctn
nulli parcentes impenfae, ingenti pecunia redetnilíé. ÜÁ tran-
Diftrahere pecunia confucuiííc Gentiles rcliquas Mar- 'finlerfini.
tyrum, notauimus in Romano Maríyrblogib. At fí-
cur qui nuper3 licet Vincuiis ailigatus, ciirn duccretur
ad beítias, magno h o n o r é (vt vidimus ) á ciuitatibus,
per quastranfirct, fuitaffedtusjita Deofíc difponcntc,
cura ab iifdem , qui eum Romam ad mdrcynum í u c -
rantcomítari, Antiúchiam reduceretuir, fadum eft, vt
eadem loca & ciuitates eiderii occurrentes,quem v i n -
¿tum magno fuerant fionore proíecutcE, curadera co- c
roná martynj redimiturh exültantéi vbique füfcipc-
tent.Sufpenfos enim omriéi fiiiíle animo, anxíé expe-
¿lantesquid IGNATIORomaeaccidiflct. Sed haje aui-
diús Polycarpum feire optaíTe, ipfe in fine epiftolíf,
quam fcripfítad Philippenícs, declarar. H M Baronius*
ÉxMr ea Folycarp't epiftoU pars in A f t i i S. Ignatij fupra r í -
I4tá.
ad
Trdnjlatio 11 Keliquiárumin temflum
Fortuné,
itera Reliquiarum S. Ignatij Tranílatio ttnft-
tur, quando fub Thsodofio lunióre, foknin t i pom-
pa m i i f t ¿ funt in templum Tychasum, quid Fortunac jf^jj^l
olíW,tum SMgnarij memoriae e/lfacratmn. Hanc Tranfla- reliquu
tionem nfenmt Euagr'm Scholañtcm Itb.i Hiff.Eccl.cap.i6, fttbTheo-
&'Njcephorus[ib.i4.cap. 4 4 . Sedhic ob vtrba Buagrijperpe- ¿"f*01*-
tam inteltefta cum prtóre Tranjláúom confudtt'.qiihd liefece- more tn
runt Chnílophorfanm'mfuá Euagríj'mterpretatione) & Gen- Tjchiuni.
tianus Heruetus ad calcem Vit£ S. Ignatij, vbi eadem ex Ena-
grio repererat adfcripta.tftu a nobis omijfa, quod a M S . Co-
dice Gr&co abeffent, & hoc loco commodm projefrentuf. l t d
ergoGrxcéfcnbitEuagnas. t
T a n Kj l y v ñ V & Q
'rwv %e/uv t%wv<: yasi^cjít» TW 1? P'o)^»)? a¿[A<pt~
T A'V^OX,» (¿TliKOfAlcB-il CV TW K a K X ^ U XO/^T^g/O)
y t ü x Q í S ©eoíoffi w TOV Qtotyóqov ^.n'^otn n ^ c u j Ti^oíTít
¡igovlí TTOcAoff y>~s $xt¡jt,o(nv oiv&íptvov. T v ^ d i o v Ttíg £7n-
ümm, Ketf WKog t'J0i.yv¡s t i Tíufyj(&J oiytov rw lyvoClíüi
<S' \ - ' ^ ~ , „ , 'l ' «t»
•ra TroífKcq TV/JCHOV ytycvt. TOJV npcey avia A«yi5iV«V fQ
mpTrUí hfóig dvoi ry¡v níhiv ¿TT' ¿^¡ÁCCfg ¿vt-faB-ívlctív,
Kj X$ ro TtjW^/®- TiQéviíüy. o"útv H&l $n¡¿onhy¡g ¿ofirq
T^. Qud prior e parte ob dantatem paremheft inclusa fie
vertimus. T u m etiam Diuinas Ignatius ( poftquára, ve
á loanne Rhetore 8c aliis eft proditum memóríac, fe-
pulchrura, vti ipíaé voluerat, ferarum ventres habuit
Romae in amphitheatro, éc per oífa crafliora relídía,
ad vrbem Antiochenam in Cce.neterinm, Vt vocatur,
aíportatuscftj poft multa denique témpora transfer-
tur, eum Deus benigniífimus fuggcrcrec T h c o d o í k ) ,
ve
 r. F E B R V A R II.
^ vt Theophoium maiore hon&raret veneratione , &
tempiam daemombus facratum (Tychxum ab indigc-
nis appeüatum) vido'n huic & M a r t y n dcdicaret.lta,
quod olim Fortuna templum f u i t , íacium íanélua-
t i a m 3c teniplum í'anctum faótum eft, facris eius reli-
quiis cum faciata pompá per vibem curru portatis, &
in eo templo depolitis, Vnde 5c publicus dies fcftus &
communis totiuspopuh IcEtitia ad noftra vlque t é m -
pora peragitur, quando & Gregorius Pontifex cum
diem multó auguft¡oreen rcddídir. Htc ibi.
tion A o m á 7 tsiíephortti Reliquias hafce fub T h c o d o í i o iuniote
turnpri- crduUt R o m a Antiochiam delatas, i t a ergo feribit • Eif-
Tau' C' c^enl ternPor'^lls ^ítJinus quoque Ignatius Roma
Conftantinopolim deiatus eft.Gúm namque lile, fitut
óptauerat , in amphitheatro Romze in ferarum aíuis
fepultus eííer, quíscumque fuperfuére firmiora íoli-
d i o r a q u e o í l a , condita ibi funr. Theodofius autem
Deioptimi maximi praertannílimá fuggeftione , ma-
gnoperé ingenti atque illuftri cum honore ea adgre-
gem fuum referre ftuduir. Qjjapiopter reliquias cas
¡nde receptas, magnifico apparatu poft longum tem-
pus Antiochiam reduxir, & in eo loco, quod Coemc-
terium vocatur, veneratione magna depofuit, & delii-
brum ingens d^monibus olim dicatum.quod ab inco-
lis TVfcáiov (quafi Fortuns fauum dicas^ vocabatur, in
factolanftum templum mutatum , diuino Martyri
confecrauit: in quo etiam reliquiarum loculus repoíi-
tus eft, curru Imperiali cum facro apparatu t k fatelli-
tio per vrbem eam illatus, vbi anno quolibet pubiicé
& magnificé feftus dics eft adus, Deo diligentium fe
memoriam fan¿té,áfunere etiam ipfo , glorificante'.
ñeque Co- H£C j j i í c ^ r w í . Sedprimh, an R o m á C o n f t a n t i n o p o l i m
fianítno- pwe|,CjUjÍB 5í Jgnat)j deUt&f Gr&te s K V Ü p y s u g T^IÍK^V-
sdvllvx dvíKOjxl^í'n. an errof Itbrariorutn: i f ^ ¿1? Wv A'v-
T t ó x * corrtgtndus? Ua requirit lotus Euagrijantérelatus.Se'
cundo Niceplmus b a n c T c a n ñ m o n e m m m r e d u t l m t f i -
crarum Reliquiarum S. loannis Ghryfoftomi in vrbem
C o n í l a n t i n o p o l i t a n a m coniungit, quafi m a q u e eifdem
lemporibus ejfet perafia. HuncEuagriui loannem Rheto-
rem appellat, ex c u m Homilía confimat olim Antiochiam
Reliquias S.Ignatij tranjlatas.lpfe ChTyfofiomus ¡n m H ó -
miha quam Sacerdos Antiocbi* dixit fub Theodofio Ma^no,
fed ex ecc- tejlatur Ignatium exiguo temporeab vrbé A n ú c h ú a b f m j f e ,
meterio ^ eo poft m a r t j ú u m magna cum gloria relatum. Chryfoflomo
unte porta c ú d m s 5. Hteronymus locum [epultur* defignat Goemetc-
jDaphntti- n u m extra portam Daphnitícam.
8 Teríio Tychaeum^w templum Fortuna vy&í(írm-
Q buit Petrus Halloix, vertem reliquias m vrbem inuedas,
vbi Ty- Gr&ce uva, TVÍ1> JTP'A/V > q u o d m a g ü triumphalem per vrbem
chíum: circutium imltíai-, feu templum intra mcenia fuerit i fnie in
fuburb'm. Ifta addit Euagr'm proptereá in eo loco fióla
fuiíle ,quc)dDeus facras Sandornm ftiorum memorias
ibi coli honorarique voluit, vbi Apollo in Daphne co-
li folcbat.DÉ Daphnefuburhio vrbii AñtiochenAeginmxxiv
U n u a n j m Tranftmone S BahyU , cuius reliquias inde ad
altud illt extra portas vrbii extruílum templum delatas futjfe
difto captte ídem Euagfius referí, Denique quifertaí S-lgnaiij
1*1*™AUguftiorcs reddidit Pontifex, dicitur a Petro Halloix cap.i)
rtddu V t u Gregorius Mngnus;/éí/^ttf?« velit, non expltcat. Eutt
Gregoriué » Patriarcha Antiochenus, S. Anaftaíio Sinaitse, t/j
Patnar- iltím t\eft0 fubjlitutus>cuius laudes Í¡b.y & 6profequitur Eua-
grius, ajfironfe cum eo conuerfatum a p d u é , in eiufa obittt
tiochtntti.
fuam conchtdtt Hifloriam anno M a u r i t ¡ j Iniperatorú x u ,
Chrifti b x c i v . a cuius obitu S. Anaílafius tnprtftinam fedeni
reftitutus, cn/i'íftr x x i Aprilis, Egtmus de eodem Gregorio ad
Vitas SS.Stmeonií SiyHta, & Domitiam Eptfcopi Melueim
V£> x Unuarij.
AVCTO-
§ Iterata ^Rel/qtiianm tranflatio <iAn-^G'n'
tiochid Romam. Vart¿ partícula m d i -
uerfis ecclejíis.
9 - T T ISrítói hiU efl Tranftatio, feliquiis Antiochiá ilerdto
i. Romam dtportatinDc t c x i ú , inquit Üaromití in Reliqui*
Notatiombus M a n y r b i o g t j a d x w i DeWhb. q u a n d o R o
mam delatum eft corpus, nihil mih' hactenus-com- '* *^
pettum eft. Opinor tamen tune inde ablatas fan&ifli- non an.
mi Martytis reliquias,cúm luftiniano imperante ciuí-
tas illa á G o í r h o t Rege Períarum igni ferroque va-
ftata eft anno Domini D X L . Petrus Halloix cap. 15 V t U
tadem tempera apgnat.Tr.rtia denique,<íir,cum R o m a m
conftanti quidem famá,fed nullo ceito ícriptorc af-
feruntur deportara'} tum nempe cúm Syria variis bel-
lorum incuríioníbus, príefcrnm impélanle luftmi.ino
& Gofrhoe Pcrfarnrñ Rege ipínm Antiochiam igní
ferroque vaftantefub annum D o m i n i D X L deflagra-
rer. De ra Aniioihidt c/jrfe <i^»t Procopius l i b ú . btllt P a f i -
ci.VeTmn ex fuprk diüU conflat Reliquiat in templo F o r t m ú ,
tune ipfi dicuto , ftajfe [eruatai tempane Euagrij¡ub M a u n t i o
Imperatore, qaando publica folenmtas íranftatdrum reliquia-
rum fub Theodofio iuniore (óepta, commum populi U t i t u i a d - £
huc peragebatur, a Gregorio Patria)(ha mulio xelebncr red-
dita,
10 Baronim in Annalibus ád a n n ñ m 657 hanc Reliquia-
m m Travjlattoném refert x quando fub Htfkttia imperante a
Saraccms totius Oricntis metrópolis ciuitas capta eft
Antiochiá, de íiue habitatoi ibus in Occidenrem cbm- fdpotitti
migrantibus, fine mercatoribus cum ciídem Gentih- Jtcuio
bus tuto verfahribus, íiue aliis fídelibus Chnftianis id
curantibuS , complura Sanólorum , tum Martyrum,
tum ConfeíTorum,corpora tranftata fnerunt |n O c c i -
dentcni, atque m diueríis locis fiue Roma?, fiue Ve-
netiis, vel alibi collocatai Romam autem tranílatas
tuncfui'ííc venerandas reliquias Ighatij M a r t y t i i A n -
tiochiá conftans fama, vetuíque traditio p o t i ü s q u á r h
feripra íígnificant: quod 5c patiter dicendurti de ali'S
plunbus Suiótoruin reliquiis, quas ex Oriente adue-
¿t.is diutrfa Occidentalis 01 bis loca cuftodiunr. Haec
Baronius. Eccleíiam vero, in quá K o m x depofita fuerunt
facra htcofla, afttgnat Martyrologmm Romantim x v n Dí-
ctmb. hit verbü : P o r t m o d ú m veró eius rcliqi:t¿ :u! C s ''icenditÁ
Romam traníluae ílint, & in eceleíiá S. Clemcntis, 'e",/,/<>j
vná cum corpore eiufdem beatifljmi Papae& Marty • *
ris, fummá cum veneratione recóndita funt idemtrX-
dunt Aucior antiqus. & moderna Roms. Italice cuft anno p
M D C X L I I F , ¿r Ófl.íttiríí Pancirolus inTbefauro vrbis Ro-
mana regione iccdefta 23, addit que has fub luíliniano Ro-
mam repórtalas Reliquias: quodiam iwprobauimus,
11 Idem Pancirolus in Índice Reliquiarum Sanftórum V r -
bis addit teliquiarumS. Ignatij participes j ^ ^ í i w / ^ ^
Vrbis Romanje tecleíias SS. Scrgij & Bacchi, S.Mar- h l i q u U i n
thaepropc collegmm Romanum.S. Ga?cili¿ transTi- v a r i h t t -
benm, S.Marix trans T i b e r i m , & S.Mariíé de p o p u - ^ í l ' ' ^ ,
lo : ihhac autem feruari partem brachij.Dec4/?j/e eiufdem
§ fcquente agemus. Reliquias S. i g n a ü j áliquds feruari Nea- seapolh
poh ni ecclefiá S- M a r ' u vulgo de Sapientia cognomtnatx t r a -
dit Ctfsr Engenius Caracciolus in Neapoltfaira. í u x t a Mef-
fanam Sicilu vrbem in edenobio S. Placidi congregaúo- in Sicilia,
nis Cafmenftsajfuruari vertebram feu fpondylum cotli S.
Ignatij aiiílor eft Huiloix cap.i^ Vita. Eárumdem reliquia • & v a r m
rum ptrtiupes facías tffe eccleftas Bélgicas trad'tt 'tn Hieroga- ^ l e f i ü
^ophylacio Bélgico Rayftiiis. Obtinent aut^n Éreellenfesmo- SeWcf*
p/ifín Cí^íí'fiewfeí os aliquod , <if partem planeta? Proc-
Hionjlratenfes Panetlfis prbpe LoiiaiUum tnonaflertj , Duas
coftas bubent Canonut Regulares S.Augufttm (ánabij Atoa-
fmifis m Ariefia prope óppulum Bappalmam f u i . Exeiuldcm
oíTibusferuant Utienfes tn Hannoma Benediftini monaihi.
De v l t i m i i hifee j e l u j u m menm facltttft x m U n u a ñ j in
 já T R A N S L A T I O S. IG N A T I I E P ISC. A N T I O C H . M .
A V C T O - Vna B. H i l á t m a n Aroafienfu congregationis Fundatorü cap.
RE G.H. IO, & v u ídnuaríj m Vita Ludouut Blofij l&úenfis refer-
A manonis Auctons cap t o . S. Btrnardm ClaramuaÜemS. I -
Clarituaüegn!ít,j Reliqniis locupletatamprtdtcat Sermoney in Pfal-
'dif1*'*" MMH'QB h á l t a t : Magnus lüe Ignatius, <o^«ií, difeipuii
c]:icm diíigebaC Icí'us, aiulitor Martyr nofter, cuius
lú-liquiis noftra ditata eft paupertas,Mariam quidem
¡n pluribns, quasad eam fcripíit, epiftolis Chnftife-
ram cóíalutat. M¿?«4/?eri«w S.Peiri 'w Vaüeaextra vrbem
Carnotiincarnotenfem Ordmis S. Benedicii brachium S. Ignatij
lEranc$íi, p ^ ^ . vt a^ a ^ n d a í Febrttarij refert SaujfAius tn M a r t y -
rologio Gallicano.Eadcm die./w/yM^natalis S.Ignatij A n -
tiocheni PiaEfuIis&,M.irryrisilluftnílimi Sandorum
plurimorum, qui Eccleíias in Gailiis tundauerunt ve-
nerandi in C h r i í l o parentis ac magiftri:cuins biachiú
in Eccleíiá coenobiticá S. Pccri de Valle Carnoteníi,
religiofocultu conditum, hodie deuotis íupplicibus
venerandum expromitur. .
11 JEgidiits Gelen 'm ti. j de magnitudim Colon'u Agr 'tp-
in Gema pinéfisfyntagmate i § 2<íjfmn»Ecceliácollcgiatá S.Ge-
niá
iconis in x v hierocheca cryftalliná cóuexá, argentéis
inauratiíq^impagibusconclusa, c o n t m ú e x Reliquiis
Colonit,
BS.Iguacij Martyris.cf j^«í«£W4/e 7 § 4 <IÍÍ tn Eccleíiá
collegiatá B.Manae Virg. ad Gradus conferuari in hie-
rothccá x i i i n u m . x n ex Reliquiis S. Ignatij Epiícopi
& Martyris,difeipuii S. loannis Euangclifts. ttemfyn-
tagmate 45 § 6 ait tn Xheíauro facro ccclelix PP. C r u -
cigerorum ««ww.7 in monftrantia argéntea deaurará
exínberi particulam dtbrachio S. I g m t 'tj Epifcopt & M a r t y -
rú. Alias refertur Ignatius Martyr Ínter primos íípifeopos M o -
gontims: m m h u m reliqui£ m aliqutbus templts feruanturl
De Mogontm Ignatto agit Serarim nofter hb. 1 rerinn M o -
gontiacarum cap.yitYaditéfa l i b . i . c a p j i e x v n Parochia-
templum libus ecclefiis Mogontinis pnmam S. ígnatio íacram
MogontiAi ejfe, quagem'mü turribus, quod e<t ad fummum vfque verti-
cem quadrü lapidibus totaconflentjnjigniicenfeatur. Vertun
cum nulla in Bremariis Moguntinis reperiatur S. Ignatij
M o g u n t i n i memoria, anper errorem ob templum S. Igna-
t\ofacrumA)abitmMoguut\n\.\s Epifcopus? Solitm x v i i
Decemb. nomen Ignatij Epifcopi inferiptum eft BreuiJtrio
Moguntinenfi amo MDVII Lugdunt excufe: quo diefupra
dixwnis ab aliquibusetiam Natalem,a reltquü Latmii Traf-
lationem reliquiarum coli. Brufchm m Catalogo Epifcopo-
rum Moguntinenfium omttttt Ignatiuw, &pliires altos, quo-
ccllegiutn
rum memoria alibi tenuiftima eft. ingolfiadijm Bauariá Col-
Conuilio-
tumingol- iCgium conuiftorum Societatisle[u S.Ignatio Antiocheno
¡Udij. Epjfcopo & Martyri dicatum eft.
Jf IfS Caput Praga Romam delatttm ad
templim Societatis IE s v.
13 TC X iüuftrioribití monajleriií quA in Bohemia Ordo CU
Ojfecki *~^ñertienfispoftidet, O í l c c k u m eminetin borealire-
T Í O B " ^ ' ^ I"1*1*tUXta L u o m r ^ u , m i 0pp^um > ¿A Mifniá confinta,
fub caftro Rofembergio,quod approbante Pnmijlao Otboca-
mu
r o R e g e m fundauit Zlauuco Comes Belinenfis amo Cbriíii
w c c v i i , cum fundationis diploma publicamt Gafpar lon-
gelinus hb. 5 N o t i t k Abbatiarum Ordtnü Ciñertienfis. Obti-
nuerunt olim dieli monaílerij religiojifími Paires veneran-
taputSJ- ¿«w S Ignatij caput, quod tatiien nefettur qua occafme,
gnatij, qmbufúe virts intercedentibus fuent eo tranftatum. A prima
monafterij fundatione cum aliis Reliquiis in m á x i m a venera-
feculo l y : tione halitum fuijfe innuitur infra in Epiftola Antonij Archie-
pifeopi Pragenfis. Varij poft pradiftum Ptimijlaum Othoca-
rum iwi>crarunt inBoemia Reges, iv Vence(laus Othocarus.
v Primijlausalius, fere Othocarus appeUatus. v i Venctftaus
aliufyOthocarus Piuil; fwguli parentibus fucceffores. Hic ex
Elifabetha Polonka, Prtmijlai PrincipisfiliaMteram Eitfa-
c«LT ^ ^et^am £enutt regni Bohemict hitredem,qu& nupta loanm L u -
cemhmgenft,fiho H e n r i á w i Imperatoris, eidempeperit Ca-
Ehfabethí tolum iv, dein imperatorem , & Regem Bohemorum. Dicta
Regmt, Regina Elifabetha, impetrauit pretiofiftimum Ojfeckenfts mo-
nafttrij pignus, caput S.Ignatij, anno M c c c x x . f i lite refte D
objeruatus apud Auñorem antiqut, & modertM Roma, &
Pancirolum regione 14 ecckfia io.
14 Dono materno Carolus i v [acras has Reliquias, tum Caro-
aliaffo magnis prccibus ex diueríismúdi partibusob- lo iv Imp.
tentas.auro, argento, gemmifque pretioíiílimc orna-
tas, donauit Ecclefiíe Piagenfi: quarum prima Allatio, ab hoc Ec*
folenni fefto ab Innocentio v i ad inftantiam d i d i I m - clefiA Prü-
genfi:
peratoris conrtituto3ío//f«f Pragaen Ianuarij,vrl« Ap =
pendiee adeum dtempagina 1084 ex M S . Martyrologto Ec-
tlefu Metropolitand Pragenfis dixmus. Ex eo \fttc h<£C vei ba
relata: Caput S.Ignatij Epifcopi Antiochcni. Hisautem
Kalendis Eebruartj, poji longum de martyrio S. Ignatij, &
canta Ecclefiaftuo ab eo inftituío elogtuuhaddttur: Cnpur E-
lízabeth Regina Bohemiac, macer Inuidiffinn Karoli
iv Rom.Imp.Aug. &: Bohemia Regis.in monafteno
O í í e k ditíeccíís Pragcníis ,Ordinis Cífterticníis obti-
nu¡tj& e.idem Karolo filio fuo dedit: qui poftinodum
Karolus caput ilíud auro & argento ornatum donauit
Eccleíias Prageníi, & voluit vt feftum hoc fuboíficio
duplici veneraretur cúm propulfatione. H £ c i b i . l m p e '
rauit Carolusiv abanno M C C C L V , quo v Apnlis, die Pa-
fcba¡is>coronam Rom£ accepit ab Innocentio v 1, vitá funclus
anno M C C C L X X V I I I . Relatum pofteaad monachos Of-
redditum
feckenfes caput S. Ignatij; forte cum illud ícenobium ejfet
Offeckenfi-
inenfe Arcbiepifcopi Pragenfis adtunélum; quoddenuo Ferdi- bus:
nandi 11 Imperatoris graúa.. & CardinMisab Harrach A r -
chiepifcoptfauore Ordini eíi reftitatum. Itertim anno Chriíli donatum
M D L X X I I facram illud pignushnatum fmjfe Wratiflao ftcnlo 16
Pernftain./í/pmKí, Bohemiae Cancellano, eiafifa coniii' MartA
gi María: Manricia: Antonias tum Pragenfis Archiepifco- Manricit,
pas fuo diplómate teflafur: quod r a t i m habuit fuo teftimonio ahhac
tiantias Apoftolicus Clementisvin Philippus SptneUus, anno
M D X C I X / « w facram illud pignus Romam transferíetur ad Societati
lefuRo.
templanrDomus Profeffdt. Societatis IES V, ditfa M a m Man-
mana.
ncia libeiali donatione. •
Diploma primitm itft hahet:
15 V J Os AntoniuSjDci gratiá Archiepifcopus Pra-
i - ^ g e n í í s fandae Sedis Apoftolica: Legatus, & c .
N o t u m tacimus tenore prasfentium Vnmerfis & íin- Diploma
gulis: Nos cum R. P.D. Balthafare Abbare Oííccenfe Archiepi-
diligentcr r e u i d i f t c S á d o r u m Reliquias,á prima fun- feopi di do-
datione eius monafterij ibidem continué in máxima nationt
veneratione habitas & e x Del munerc,netempore d i - Manrict
fifia.
ftnrbijjquando loannes ZIÍCÍB tyrannus & Taboritu'-
rum hsrefis per Boemiam graííaretur, penircr, mira-
biliter cuftodiras:& ex illis ad deuotam inftantiam I I -
luftriílimi & Magnifici D o m i n i , D . W r a t i í l a i P é r n -
ftain facras Cefareae Maieftatis Camerarij & R e g n í
Boemiasfuprcmi Cancellarij, quá Nos, nomine Illa-
ftriílima: Domina?, D . Mariaí Manricis, dilediífimK
conthoralis fuaerequiíiuit, dono dediíTe, &:obtuliíle
imaginem capitis laminaj cleaurataí,in quá S.Ignatij
Antiochenfis Ecclefíx poft Diuum Petrum Apoftolií
tertij Epifcopi & Martyris, fandique loannis Apofto-
l i & Euangeliftas difeipuii capitisfruftum; & alteram
íimilitcr deaurati capitis imaginem, in qua S. luliana;
Virginis & Martyris cranium inclufa funt: cuius fan-
dipraedidi Epifcopi feftiuitarem noftra Metropoli-
tana Ecclefia primá^dic meníís Februanj quotannis,
S. lulianse vero xvi ciufdem menfís d e n o t é comme-
morate & peragere confueuir. In quorum feftiuitati-
bushae fand? Reliqní^ femper ad altare maius In mo-'
nafterio O/Iícenfe expofítae fuernnt & cum omni ve-
neratione ac debito cultu á populo frcquentarar;prout
prasdidus pcrilluftris Dominus nomine d i l e d i pr#-
nominatae coniugis fuíE identidem nobis promifir,
nempé vt inpofterum, qnocumqtic in loco tales R e l i -
quia? poíltíe vel feruatae fuerint, debito quoque fem-
per honore & cultu habeantur. In quorum fidem 8c
teftimoníum haslitteras in membrana feriptas, noftri
minoris íigilli appeníione , & manuspropriíe íubferi-
pttonc
 I. F E B R V A R I I .
^ p t i o n c m u n í n í u í l í m u s . D i t u m Praga? ex sdibus no-
ftrae Merropoliranae Reíidenria; dte 14. menlis lunij
anno á C h r i r t o naco 1572. Ind. i j . Sandiílimi D. N .
Gregorij PapíeXIII.anno pnmo.ANToNivs.
AlteYumteflmonium tta habet.
jtbrohatle 10 ^ I ^ s Phiiippus Spinellus ex Ducibns Semina-
WpíomMts ^ ^ r i « , Dei &-Apoílolic^ Sedis gratiá Archie-
per pifcopus Colollenfis, Epifcopus Policaílrenfís, v t i -
íium Apo lis Dominas Caftri Sclunj , Turris Vrfaix & Pe-
trnciíe:Camera: ApaftoÜcae Clericns Prasfidens, S \ n -
¿tiílimi Domini Noftri Clemécis Papa? vmPraelatus
domefticus & Aííiftens, eiufdemqne Sanditatis &c
íandje Sedis Apoftolicae ad facram Caefaream Maie-
ftarem Nanrius cum potcftare Legati de latere per v-
ninerfam Germaniam.Vngariam, Boemiam & c . fidé
facimus6¿: verbo veritaris arteftamur, í u p r a d i d i m
ícriptnram ¡ncipier»rem,Nos A n t o n i a s , ^ finientem,
Antonins. A d inftantiam IliuftriftimaE Dominaí D.
Mariaz á Pernftain fupranominacsE nobis oblatam,
iuííu noftro ab Audicore &:CanceIlario noftris fuiíle
cumoiiginaliCquod in charra pergamená fcriptum,
g íigüli Archiepilcopi Pragenfis fupianominati appen-
DE SANCTIS MARTYRIBVS
P V B L I O , S A T V R N I N O , M A V R I A N O . 'B
L I B O S O , V l N C E N T I A ^ a l i j s
I FfBR.
M Emorantur fanü't hipugiles inveteriMartyrol. Roma-
no,fute S. Hteronymi.vt adhuí citauimusjjis verhis: Et
in Africa, Publij, Sarurnini, Mauriani, Libofí, Vín-
centiae, & aliorum xxiv. Iw v m i M-ir^ro/pg'io RÍC&ÍMO-
, y?^ Augi£e-diuttis/)rí>/>í Coníiantiam tfta habén-
D E SANCTIS MARTYRIBVS SMYRNENSIBVS,
P I O N I O P R E S B Y T E R O ,
altero P I O N l O ,
$ l S. Tionij natalü,
c dem habet M.S. Centulenfe, Beda nomine infignitum. Suc~ vetetibu*
AN.CHR. Vemadmodum S.Polycarpum Smyrntn-
CC1I fem Antiñitem dmerfu diebus G m i a c
1 FEBRV.
latinivenerantur, foixxvi lanuarij, íüi
S,fionif X X I I I Febraarij, h a u d f a t ü euidentt ar-
r a t a l ü di- gumento, vtro potiftmüm, alfa adeo an
Htrfis dis- aluruai), h i * i i j i i u m obiertt;Ua S. Pionium, mfdemEc-
bui (i¿na-
clefidí Pnibjterum,ac [ocios. Grxct xi Manijjtcurncfa fujfra-
ÍUi't
ganubtu Aftü;Latim 1 Februarij colunt. Hu'wfce dtuerfuatis
mult?,vt in aliis.jw^wií Baronm in Not.ad Martyrol.czuC-
fx adduci poílent , nempe Reliquiarum inuentio,
aut tráílario,depoí]tio,feu in honorem ipíorum Mar-
tyrum ecclefiae dedicatio. Conjlantim Felicius fCuiusin-
fertüs verba dabimus, cum de foctis S. Ptonij agemus, hos
att Kalmdií Februarij, tllum x n M a r t i j mortem oppe-
i Quia verh,Ji quis certum martyrij dient a m u m j ^ fia-
tuerefepojfe arbttratur (quodnobis nonperinde,vt mox fate-
himur, expeduum) varia Martyrologia altquid fortajfe pon-
d e t i s a ü m r a fum, p k r o r u w q j n c verba (igillatun depromt-
mus.Vetut Romanutny haftenüs d nobis fub S. Hteronymtno-
mine citatum, ita habet: Ka!. Feb. in Smyrná ciuitace,
nataic Polycarpi Epifcopi^oeniSj DionyIij,& aliorum
Februarij Tom. I ,
57
íionc cum chordnlis feriéis cerulei & nígri colorís m A V C T O -
vafculo ftanneo corrobcratum círj collaiionatam &c RE G . H .
auueratam diiigenter arque fideliter : qui rerulcrunr, D
concordare in ómnibus & per omnia, ac proinde fu-
pradidtje ícnprur£e camdem .fidem quam eius o n g i -
nali dandam & adhibendam cííe vbiqüc ab ó m n i b u s
in Indicio & exttá. In quorum fidem «Se teftimoníum»
pr(jfenrem acreftationem noftra manu propná (lib-
ícnphmus, &íigilli noftri iuflimus appenfione com-
inunin. Darum Praga: in acdibus fólítac noftiae habua-
tionis, de 8. iulij 1^99.
Philíppus ex pcicíbus SeminarííE Archiepifcopus
Spinellus N'incius Apolloltcus.
Auguílinus de lutidis Canonícus Canceilarius.
Loco ^ Sigtlhpendentis.
17 JUc ROHM in archiuio Soctetatü I E s v ferud»-
íur ; Cfterüm hifce Kuletidu F e h u a r í j q u o w t n ü publico S m t u a ñ t '
cidtm expomtur facrum S.Ignanj caput <« herwa argemeá, Sente'* s'
fmt ftatuá, qtu fupemwn corporu parrem peñare te>m ex- í&n*tt^
hibet, Memwerunt IhírumreliqíUittuw Pamrolus, & A u -
ctor atitiqu<£ & modetna Ronu a m é citati. p
AFRIS
xxiv.
tur : Africa. Publij, Saturnini, Mauriani.
Colon, in Addit. ad Vfuard. Publíum referunt hoc d'.e.mlh
Cmhufimi
adfmpto quopafru fu loco. Plures t x Africa Vincentias
Martyresalibi d nobu cekbrat£,Umíaríj x v u x x v i
xxvii.
A t nuüitsadhuc Liboíus Maunanus.
I. B.
D I O N Y S j O .
& x m alijs.
v i . Item Poenis & aliorum v. Ahud Romanum a Rofuey- F
doeditum : SmyrnaePionij Martyris & aliorum xv. í- 1 Velru.in
cinfttús ettam M S . collegij Louamenfts Soctet.lefu : Apud ^UrtJiro''
Smyrnam S.Pionis M . addit Martyrologij Ord. S.Bent- 0iUS
d i ñ t peruetujia editio : & aliorum xv cum eo corona-
torum. MS.Domusprofcp Soctet.lefu AntutrptaSeda pra-
feremnowen: Apud Smyrnam natale S.Pionij M . Paíli
fuht cum eo & alij xv,
5 Vfuardus: Apud Smyrnam,S. Pionij Martyris,
qui poft fquallorem carceris , vbi muiros frarrum ad & Vfuar~
marryrij tolerantiam fuis exhortationibus roborauir,. di,Adomst,
crucíatíbus mulris vexatus,clauis confixus, & arden- ^ ^ í r , *
ti rogo fuperpofitus , beatum pro Chrifto vitae finem
fortitus eft Paííi funt cum eo & ahj xv. Ado, Notkerus*
Bedavulgatus)& alij: Apud Smyrnam natalis S. Pionij
M . qui perfecutione Antonini Veri poft infuperabi-
lem refponíionum conftantiam , & poft fquallorem
carceris, vbi multos frarrum ad martyrij conftantiam
fuis exhortationibus roborauit, a d v l t í m u m cruciati-
bus multis & € . vt in Vfuardo. Romanum modernum a Ba-
ron'w imerpolatum: Smyrnje S, Pionij Prcsbyteii Se
Martyrís.qui poft apologías pro fide Chnftíaná con*
fcriptas.poft fquallorem carceris. cetera itidem vt vfuar-
dus. Breum Bellmtu de Padua: Apud Smyrnam S, P i o n i j
D M . qui
 DE SS. P I O N I O PRESB. ET S O C I I S M M .
Avr.io- M.qaicrncta(ibtis mnltis vexatus, arcíenti rogo fuper-
REI.B, podtns, beanjm pro Chnflo vitac finem forcirus eft;.
A pafti font cum eo alij x v. MS. Ecclefia S.GudiU Bruxellié:
Apud Smyrnam S.Pionij M . qui perfecucione Anro-
nini Ven Imp. ardenti rogo fiiperpofirus, in Chrifto
quicuir;& cum ip(o paífi (áot ahj xv.quos ipfe ad mar-
tyrij tolerantiam toboraait.VetusMS. EccUji&S. MurtA
VUruieñt: Apud Smyrnam S. Pionij M . qui períecu-
tinne Antonini, poft iníuperabilem refponíionum có-
ftanciam.ad vkimum ardenti rogo íuperpoíkus beato
1 finequienit.
4 MS. Elorarium SS.Apud Smyrnam S.Pionis M .
alias Piomj.fub Antonino Vero. Paííi funt cum eo 6¿
aÜjxv. annofalutis C L X I I . perfecutionis tcrtise anno
tiv.Statu'tíElorarij aufior anno ii.M.Aurelij S.Pionij mor-
Um ac tertitt perfecutionií initium anno Traiam x i , Cbrifti
c v n r. cum annopr&cedenú, Traiam x eam fignet Chroni-
con túfebih quanam qua peremptm eft S. Polycarpus, v n M .
Aurelij. Francifcus Maurolycus ita breuiter S.Pionij marty-
riummemoraf. A ^ á S m y r n a m Paconij M . qui cru-
ciatibus vexatusjardenti rogo fuperpoíitus, pro Chri-
aliifrjj re fto occubuit cum aliis xv. Galefinius'.Svnymx S.Pionij,
eentiori-
& x v (ociorum M M . Iscarccris, vbi muiros ad mar-
bui
p t y r i u m confirmauit, íicu & fquallorepene confeítus,
variis totmentis criiciatusJ<Scclauis coníixus, in igne
denique pro Chrifti gloria id fupplicium , Anronmo
lmperatore,fortiter (iibiens, migrauitin cadum.Crfn*-
fim> in virafaeditme, eadem babeequaVfuardut, nifiquod
dtferte afferat x v focios eodem fupplicio mactatos, quod ne^
Vfuarduswque Afta babent.
5 Vetus Martyrol. M S . m o n a ñ e r i j S, M a r t i m T m ' t r i s
in nlíii
i i Febr. eumrefert hisverbis: Apud Smyrnam Piomj M .
% Febr.
qui poft fquallorem carcetis, ardenti rogo defundus
eft.At Gr<&ci>vti monuimus,xi Mart'tj eum celebrant.quo die
JT Mart. Menologion a Gtnijio edttum: S.Pionij Preíbyteri Eccle-
inGr&cis: íiaeSmyrnenfis. H i c D c c i o Imperatorcligno affixus,
& in ardentem rogum conieólus, martyrio confum-
in3tar.Ftt/i«íM¿«<í<<.Eodem die memoria S.P.N.Pio-
nij Presbyteri fanótas Smyrnenfís Ecclcfíae.
Vt fubcineritius pañis percoclus,
Toftus Pioniusobiatus efl; D o m i n o .
Hicfaníílíe Dei Eccleíi^Smyrn? Presbyter erar.Decij
Imperatoris temporfbus.Captus cum aliis,primúm ad
Polemonem iíldilem ducitur : apud quem de religio-
ne , argumentis depromptis ex Scripturá &c hiftoriis,
diíputat, exiis quá: iam euenerunt futura confirmans,
Q Deum videlicet fa6h hominum per ignem probatu-
rum,qui & olim ignea pluuiá regionem Sodomorum
in cinerem redegerit, ac multis locis flammarum fca-
turigines aperuerit. Deinde ad Elpidiura Prasfeótum,
ytdiliscollegam, dúcitui virfandus. Adextremum
Quintiliano Proconfuli ílftitur, arqueígnis fupplicio
addicitur. Peragitureiuscelebritas in Lithoftroto: &de
mmirum quapiam Conflamimpoli, in loco fita, qui quiá U -
pidibus ¡iratusjta, appellatus.
6 Deniq^ x n M a r t i j , quo die confummajfe martyrium
inaltís ^ ¿ f t a t r a d u n t , refertur iterum in M a r t y r o l S.Hieronymi,
Mart' Jiueveteri Romano: Smyrnae Pionij Presbyteri. JM M 5 .
Utienfí & S.MartiniTornaci:\n Nicomediá Paílio Pio-
nij Presbyteri, qui paíTus eft fub Proconfulc Afia: l u -
lio Proclo & Quintiliano;qui poft carceres & corpo-
lis dilacerationem confixusligno , cum Metrodoro
compresbytero, igni tradituscft. Vbi dúo corrigenda;
nam ñeque Nicomedkmartyriumfecit, ñeque debet Metro-
doruSi htrefii fufpeftus, ahfoluteeim comprcsbyter dicu eo-
áem die Eemannus Greuen Cartbufitmm Colonien. in add'rt.
ad Vfuard. Píonij Martyris.
§ II ^ . T i o n i j aAciet*
E Vfebius C&farienfis lih. 4 hiñor.Eccl. cap. 14 pofi-
quam ex Smyrmnfts Ecclefi£ epifloü S. Polycarpi
gloriofum certamen enarrauit\ (quam epifíolam nos xxvi U - D
nuanj integram recitautmus)de Ptonio breuiter nonnulla fub -
dtt.qua Rujinus cap.ij ita eft interpretatus: Sed in eadem
epiftolá contmebatur etiam de aliis quam plunmis
eiufdem temporis Martynbus intexta narratio.In quá
refertur poft Polycarpum , quod etiam Metrodorus
quidam ex Marcionis hxrcíi Presbyter igni íic tradi-
tus. Inter cereros autem qui per idem tempus Marty-
res extiterúr, famonftimus inibi refertur quídam Pto-
nius nomine. Cuius per íingulas interrogationes re- A t i * ab
fponíionum conftantiam , & pro fide noftrá ad popu- Eufebio
citata.
lum oraciones, qnamque apud Indices interntus fem-
per adftiter¡t,docens C<¿ difputans in ipfisetiam tnbu-
nalibus; vtque his qui in perfecutione titubauerant,
cohortationibus fuisad confnrgendum dexteram de-
derir;& in carcere pofitus quahter ingreííís ad fe fra-
tnbus ánimos ad martyrij tolcrannam roborárit;
quofve etiam ipfe pro martyrio tulerit cruciatus; vrq;
fíe clauis afHxus, & ardenti rogo fuperpoíitus, & vt in
his beatum vit^ fecerit finemjd quis vult pleniüs feire,
ex illáquas a nobis dé antiquis Martyribus feriptura
compolitaeft, plenius difeet. De bocFtifebij opere egimus
in Prafatione generali in Vitas SS. cap. i § 3 V¿Í bunc tpfum
locum citauimus.
8 Ea S. P i o n i j A f t a , chata btcab Bufebio v t i eranta
Smyrnenfís Ecclefíífratribusconfcripta, infuum opus congeflit
Simeón Metapbráfies'yLattné a Francifco Zmo Veronenfired-
dita vulgauit Aloyfim Ltpomanus t o . j Vitarum SS. PP. atfa
ex eo Surius, Fieijs Aftis ita feribit M o í a m s Annot. 2 ad 1 e Meta-
Febr. Haec nobis conferuauit Simeón Mctaphraftes, phrafte
non tam ex Eufebio Casfarieníi, quám ex epiftala fra- t/ulgata.
trum Smyrneníium , qui prasfentes aderant. Patet 'td
quidem ex cap. 1 nu.i vbidicttur'.yir Afwjftolicus noftns
temporibus fuit.Ef M^.IWW.II. Innüebat autem Afcle-
piadem)qui nobifeum e t A t . & c a p j n u . i i N o s q u i prae-
fentes eramus, talcm ipfum vidimus.
9 Ea AclaBaronius in Net.ad l í a r t y r o l . a fe dil/gen-
ah antopl
tiuscognita, legitima inuentaeíle atqueíincera tefia-
tis deferí-
tur. Actom.i Annal. adan.iGy m m . 1 2 íincera atque le-
pta,
gitima elTe^ew/íf. caque tumex publicis AcHs Procó- landata 4
íularibus accepta, tumabiis qui acíerant fímplicitcr B urente.
ííne fuco conferipta. Ad annum vero 254 ntm. 1 de iis ita
feribit: Ext^nt íínceriffima eius Aóla, áChriftiano ho-
mine,qui tune aderafi íideliffimé fcrípra.atque illa i p -
íi, qua» in commcntaríum illum de Martyribus á fe
feriptum illara, Eufebius tradit. Eíle cnim eadem ipía
legitimaíCÚm argumentum eornm ab eodem Eufe-
bio colleftum atque recitatum dcmonftrar,tum q u á m
plurima alia , quae iifdem Aítis contenta, fímpliciííí-
m x veriratis candore nitenc, cruduus ac prudens le-
¿lor intclliget contempferam illa, fateor
íicc[ue(vt ¡ngenué dicam) infenfo p r i m ú m animo ea
legi, & aucrlb vultu cognoui, atque Ariftarchi ftate-
r á . q u ó e a improbarcm potiiis3quám probarem, ex-
pendí. Sed cúm inter legendum radij quidam ex cis
íímplicis & miniméfucata; veriratis cíuccrent; adea
aecuratiús cognofeenda omneftudium adhibui. Ac
tantum abcft,vtea ínuenerim commentitia, aeproin-
de reiieienda putarimjvt cademeandida veritatis luce
nítentia,& omni ex parte firma efle cognoucrim, Hac
a l i a ^ vir Ole fummi tudteij.
10 Eadem iamohm, ante ipfius etiam f o r t a f tí Meta-
pbraftdt atatem^apudLatinos extitere S.Pionij Afta\qu& nos
e códice imperialis monaílerij S. Maximini apud Treuirosí a
quingent'tsfacile annts exarata, hic damus: breuiata tamen
alia e La~>
fortajfe quibufdam locis. Agttde S. Piorno Vincentius Bel-
tiait MSS.
h u a c . l i b . i o cap.i-j Zacharias Lippelousinfeleftis SS. Filis
t o m . i . Bartbolomaus Riccius inlcombus M m y r u m e m i p -
x o m > F e t r m Üiutrus i n sanftuario C m i s .
§ lll
 í. F E B R V A R I I.
jf I I IMartyrij tempHS*
I I T ^ V E t m p o n Cd&i Pionij mirum quantum dtfcrepent
U Aft* & LAÚm fcrtpioresplurtmt. lUu (ub D m o qui
t n . c c x L i x j c c i f u Philippü,p*treacfilio , t m p e m m occa-
p«uit, w m t q u i vlira amos dúos, toronxtum m a r t j m ajfe-
runt. bUrtjrologta, complura fuperuh ««.3 & 4 cttata, aluq^
dubium granes fcripiores,cum Petauio noJiro,fub M.Aurelio & L . V e -
ItnfÁ M . ro. H i Chromcon Eufebij ftquumut, in quo ad annum Ai. AU*
Aurelio re/jj v l i t q ( i i erat Chnftt CLXVÍII ifta tu Laúnis exemplari-
ccctjHíi ^ }ujjenfur i pcríecutione o r t á in Alia, Poiycarpus é c
Pionms fecéce martyrium; quorimi fcriptas quoquc
palliones fcruntur. Idem ajferere hifloru Ecclef. lib.4. cap.
14 vtdetur, v t i nu.y retultmus, Adñipulatur iifdemfere ver-
bis ÍJtcephorus Calltftus /Í6.3 cap.$6.
t i Afta vtraqueinteremptum t r a d m t Detij Iwp.perfectí'
¡. fiowí. Et m a m a quidernt qu& é Metaphrafle fumpta, cap.i
tnfnh ó e . ñu, 10 Sabttwn, qua vna cum Pionió capta e f i , antea impe-
eh: rame Gordiano i ab herafuá vinftani tn montes relegatam
narrant :imperauit autem Gordianus ab anno ccxxxvm
ad CCXLÍv. In ñfdem Aftis cap.$ ««. 12 Eutych'unus quídam
mtmoratury ex h m j i PhrjgHm, in carcere lani ame claufus
fuiffe,cüm in eum addacius eft P m i u s . Ü o n idergo accidtt a n -
Q no v n M . Atírelij, quo Poiycarpus martyrium fecii^cüm an-
no eiufdem M . Aurelij x i , vt idemEufebij Cbronicon referí,
^Pfeudoprophetia}qiiae Cataphrygas noniinatur, nc-
hilius v i - ceperu exoidiam, auótore Montano, & Prifcilia M a -
detur, ximillaque vaúhas.Qtitd>qu}>d Euflemon Épifcopus Stñyr-
nenfis idolis w m o U r a t p m f q u a m comprehenderetur Piomus?
Non igitur eo ipfo tempore quo Poiycarpus coronatus, captus
rionius eji.vt volunt.Qui enim in eo tumultu nouum eleftum
fuijfe Antiftitenh acfubito a fide excidijf(,probabtlefiat ? De-
niquein Aftis S. Polycarpi italoquuntar Smyrnenfesnu.i^.
N o b i s i n v n u m ahquando coaótis , concedec Deus
diem martyrij eius cum gaudio & exultatione cele-
brare. A t comprehenfus ejl cum iam folemniiaí ageretur S.
Tolycarpi', ergo non eodemfaltem Anno : ac néc eadem quident
prfecHtioneift legitima funt Afta.
13 Baronius m eam fentcnciam a d d u d i i m fefatetur,
ve cxiftimet Eufebij fenptis errorem ineíle p o t i ú s ,
etiam Ba- q11*111 ^ ¿ t a verirate periclirarí. Vnde vero errorem Ola-
rento: pfum fu^icetur, ita exponit i C ú m ( v t idem aic Eufebiiis)
ineodem hbelloSmyrneníis Eccle%,pofl:dercr¡ptutrl
Polycarpi martydum, c ú m aliorum Martyrum, tum
Pionij Aótaattexta eíTcnt, quibus diccretur eodem ,
q u ó Poiycarpus tépore Pionius eííc paíTusj.cxiftimatií
fuit(non puto ab Eufebio.qui eadem A(fta fatis habuit
Q perfpeda, fed ab aliis) fub lifdem Imperatoribus, q u i -
bus Poiycarpus, Pionium quoque pro fide certantcm
fuiííe martyriocoronatum. Eufebij verba, quanos fupra
ex Rufini interpretattone, r e c i t a t ^ t q u t in banc fententiam
accipienda dicit,c[uh<i Pionius ibidem Ioci,eodcm quo-
que anni tempore, quo gentilis efus Polycarpus,mar-
tyrium (ubierit. Idemanteafcripferat a d a n , c L \ i x n u . i i .
Idem inculcat in Notisad Martyrologium.
14 Ita Gr<tci Eufebimn accepere , vtpatet ex Mendü &
Menologio fuperiüs citatu. Verba Eufebij f u n t : E'v 7^ d v l $
7tl0>
xaloUviv dv¡Y¡v "¿¡¿¿(¡vow TmrtocyfXív» VTTO IVJV C¿VIY¡V TTS-
necpUne ¿ J o h v § xqovvlfa ^ IÍOKXJK.»^^ ^ ^ ¿ / . o ^ ; , Oudtmi-
rtpvgnat nusapte verfa a Chrijlophorfono videntur: Alia etiam alio-
Eu/ebtHS rum martyria. Smyrnx eodem temporis momento,
in hifh-
quo Polycarpits martyrium perpetiebatur, faótitata,
i n e a m d e eo conferiptam epiftoiam congefta funt.
Ñeque omnino fortafis Ruffini probanda interpretatio : Sed
& ín eadem epiftolá cótinebatur etiam de aliis quam-
plurimiseiufdcmtemporis Martyribusintexta narra-
xio.Reéliüs itareddiea Latine pojfunt: In eodem de Po-
lycarpi rebus commentario alia coniunda martyria
cranteorum qui in illa vrbe, recurrente eiufdem Po-
lycarpi martyrij tempore, coronati í u n t . Isicephorm lo-
co cit- ita habet. KoinX'hrnvoiuty]) TWV p^^V^V ^e/0^3"'
FebruarmTom.l.
59
Langtu pír/ií: Eadem hac state. Uelius f o r t e - . E i d e m A V C T O -
anni tempeftare, 4Hí temporis rfeuolunone. Qnosautem R H I . B .
po¡i Pionium martynoperfunftos Pergami AftAVtbe, memo- D
rant bcu citatü Euftbm & Nicephorus, C a i p n m , p a p y i ú ,
A g i i h ü n i c e n } e o s A f t a q U i t z i i i Aprilis d a b i m t u , & Mtus.í
x m Oftobris, Deaj teinportbus pajfos tradioit; non, vt p r i -
mo tntuttu videtar Eufebtiu indicare. M . Atoelij Antomm.
15 Baronm vel non animaduertiticontranuni eius ¡¡nod
ipfe propugnabat, ajferi in Chromco Eufebij, vel certé [quod aut Chre-
deetus candare fujpicari fai non eji) dtfitmulauit. Verum in nic6-
Grdca Chronic't edttione nulU Piontjmentía fit/ua enim h.i-
betad L. Veri & Quadrati confulatum: Ú ó A Í K X P T r ^ a
Poiycarpus íandtiííimus Smyrnac Epifcopus maicyrio
proprcr Chnrtnm finitur, ortá per Aíiam pcríccutio-
ne. An Pionijnomen S^Hieronymm adfcripfertt, an aliiupo-
flea> quarere nihtl attinet.
16 A t fi veré fub Decio Pionij mArtyriumconiigit) quot9
iBitisanno, quo menfe, ac die> dijputan pote/i. Nobu hatulfa-
tií tíquet. Non exijlnnanm, quod Petras de Ñ a t a l lib. 5 cap. deahnó ac
68 f m h i t , KtUndií Fsbruarij tdperattiwt.Cbronicon Alex- diemortis
a^drinum i n d i f t . xiv.Decio Cíefuc & Decio h!iO cuis nm cert*
C o ñ \ qui erat annus Chrifti C C L . tfla babet: Smytnár, A- T*
(iatlcá ci^itate, Pionius cum aliis hand paucis C h n l t i g
cauf^a occnbuit; vir erat erndirus , 6c Chriftianacum
difciplinarum fandtiore cognitione probé imiburus:
Pc«clo Alia; Proconfuie, iv Idus Mírelas, hoc eít, A -
íiaticotutn calculo, íexto menfe, x u , fabbati hora d é -
cima, curfum confecir. Afta Latina cap. 1 n t t . i habent:
Secundo die fexti menfis, qm dics eft i v Idus M a r t i j i
die fabbati maiore, geminum Pionium, S íbiu.uii & c ,
vis perfecutionis inuenit. & cap. 3 ««.15 Aóba funt luec
fub Procos.lulio ProculoQuinciIiano,C,MeHioQuin-
¿^o Xraiano Decio, Vicio Grato, vt Romani dicunr,
iv Idus Martij.vt Aíiani menfe íexco,d¡e fabbato.horá
dici d é c i m a . Alia Afta diem quo captus eji, quoifa interetU'
ptus, diíitnguunt.Ita enim babenfcap.i n u . t Vigclimatcr- tapuis eft
tiá meníis Februarij die, c ú m fabbatum magnum ín- ^ ^cb.
ftaret, natali feilicet beati Martyris Polycarpi, vigen- ¿ J ^ / ^ "
te Dccij Imp. perfecutionc, Pionius Presbyrer, !k Sa-
bina ¿rt. compreheníi funt. Er cap. 5 nu. xx H:rc 3¿ta .
funt lulio Afise P r o c o n f i l e , Precio & Q u i n t i í i a n o
magiftratum gerenribus, Confulc tertiúrn Q u i n t o
Traiano, & Deltio Grato fecundúm , Traiano Decio
Augufto,ante iv Idus Martias tnorc Romanorum. A -
l i x autem more, fepdmi menfis vndecimo, die fabba-
íi-j hora decima.
17 Verum ifia minimé inukemcongruunt > vt nimirüm %
x x m Eebruarij.ac deinde eodem anno y m aut etiam t i M a r -
t i j fabbatum fuerit. Ntft quis feriptorem putet dupliciter h d -
lucinatunu vt vtdelicet idus Marttj d^cimoterúo dtefignarit,
& p r i d i e Idus vocarit 1 I d . xi diem 11 U ita enim anno De- p o dieoe-
cij 1 Cbnfli ccL.Meflio DccioAugufto & AnnioGra- eifuhin..
t o CoíT. littera Domimcali F. dies x x m Eebr.incidit i n ¿eríumt
fabbatum ante Dominicam Quinquagefima, quod Magnum
hicappeüatur j & ix M a r t t j in fabbatum ante Dominicam
O c u l i , poftto illo erróneo calculo. Sed cum fttu ac fquallore
carcerüpené confeftus dicatur, dtutius videtur quam xi v die-
bus in eo detenm: vixq3 tantilío ¡patio, q i u Eufebius comme-
morat,peragtre omnia potuit. Probabile tgitur eft.anno C b r i -
fli c c L . d i e x x u x Februarij, cum anniuerfaria S. Polycarpi
folemnitas ageretur, in vincula datum: anno fequentiai ata
x u Marti}, aut alio quopiam die, abfoluijfe certamen, D e c i o fed proba:
n 1 & Grato n C o í l - Certé m libello de RomanU Pontifui • Arh
bus, quem a nobis acceptum ALgidius Bucherim m í i e r in fuU
ad Viftorij Canonem Comentariú vuígauit, dicitur S.Fa'uta-
ttttsPapa D e c i o 11 t k G t z l o martyriumpajfus , quodxx
lanuarij oftendimus anno Cbrifti CCL comigijfe, Pntcedenti
tgitur C/jríñtccxLix, vna cum imperio Deciwconfu-
latum oceuparat. I n eodem Itbtllo dtatur S. Cornelius fedijfe
á ColT. Decio iv & D e c i o u . v t ex illtus aucloris[enten-
tiaoccubutjfe dicendm f u Decius anno Cbrijii ccnuquo
D i , (¡UArtum
 4o D E SS. P I O N I O F R E S B T T E R O É t S O C I I S M M .
AVCTO- quartum ¡am confulatum Decius pater imeraí. terútim vero ftis[anftus Martyr, &cdeftireuelaúoneimminentis marty- j )
RE I B.
an. CCLI gejfaat cum Q^Ecrufco Decio F. Cacfare, <jttí rij admonitus, & candbre eo pr&dittis [ u i t , vt etiam w [ r a -
vel Anmo Grato fuffeclus, v d titíh fibí, adbeílum cum patre trum conuentu libere auderet enuntiare, qu& dnunitus accepe-
proftcluruf .fuffecerat. Ahjeo amo Dectj[tniorü coUegañi fta- fau vt a- eorum ceruietbus vincula innexuit.Lege qum ad P ú -
tuurit Rufticum; Aá&'ór anorijmus a Cujpiniarío c'ttatmt lycarpi Vítam diftá fuht.
iertto De- Decium m & Decium Csfarem. Certiora fortafiü de
cij coftfu- Ptonij & focwrum martyrij dte t r u e t ^ i á accuratiore jludto
latn. Cañones Afiatkorumpafchales expenderit, vt't & de S. Poly- A C T A
arrpi martyrio alibi dix'mm.

é M S . m o n a f t e r i j S. M a x i m i n L
§ I V S. Tíomj/odj./críptd.
c A P v T %
18 T ) Ionio gloriofi martyrij [ocios phraque Martyrologik,
L . vt fupra retuítmus, q w n d e c i m migunt. í l a u d p a u -
S. P í o m j & f o c i o r ü m comprehenfio*
ca, Vfuardiftre nomenpraferemia, duodecim f o l i m ceñ~
Seetoshi.- fent.Vetuó Kowammm.irelatuw,duosex w m w i n a t ^ D i o -
butt Dto-
Efetre oportere ác deberé mcmor.iri
nyfíiim cum v i aliü , & alterum Pionium tum quinqué
nyfium & Sanótorum merita, Apoílolus prarce- ss.gefl4
fociü Í quaíinon finmlomnes, feddiuer/isveldiebus vellocii,
Vi'ontum, p i t , eci qiiüd feiat rerum geftarum «.^rr/í»á^
& modofortaftsmartyrij, perempti fint. Nufquam alibi fe-
& altos i$. memoria egregiis viris famam in pe-
cundt huius Viónij fme Pionis, aut ( v t habet M S . ) P c e n í i
r o r e crefecre, his ante omnia , qui
mentiofit. D i o n y C m m CartfmJiamColomen. memorant
imuari tales viros vel máxime ftuderit , ve! precipua
hü verbii: Item SS. Dionyííj & P ü b h j . D i Vublw &fo_-
íemulacione contendunr. Vnde Pionij Martyris non
ciis irt Africapafis feorfm agemus. xxvi lanuartjad Vitatti
debet Paííio filen', quiaduni eíTet inluce, miiltis fra- ^
S.Polycarpi § 1 n u . i d i x i m u s dubitari poffe, num h r S . t ^ y -
tribus ignotaritis difeuflit errorem, & pofteá Martyr
carpifoci']fuemt, an, quodpotiüs reninr>S.Piomj>cüm Polj-
efíectüs, quibus minüsdoóbrinani infuderat, paiLus
carpo folum iungamur, Iñc x m fint.
ortjendit exemplüm.
19 An qui ih Aftü recenfentur cum S. Piorno comprehífifi
A n A / c U - Afclepiades, Macedoma, Sabina fttie Theodora, ac L i - ^ Secundo itaque die fexti menfís , qui dieseíl
fiadem, quartoldus Martij , die fabbati maiore, 4 Geminum
nas Presbyter, martyrio quoque perfunfti fint,' atque inter
Sabinam, Pioni.ú, Sabinam, Afclepiade^Macedoniam quoque, s p*on¡u-
xv illm[ocios diheant computan, haudpronum nobii efide-
Macedo- & 6 L e n i n u m Presbyterum CatholícasEccleíiae, v i s e u m a l i u
niam, finiré. Afta Latina M z n y tes appeüant c a p . i n u . 4.Tune
perfecutionis inuenit. Sedquiabonum fidei totum c ^ a r : '
Linumí Martyribns in medio eonftícutis. Ntifcjuam in-Martyro-
Dominus oftendit; Pionius, quia ímminebant fuppli- b
logiü eorum Ugimus nomina, ni/i apud Felicium, qui tamen
cia^/quíe non timebat, adueníeñtia futura prstüidit.fi^pr&miyí
prater eos videtur xv alios¡latuere: Peonius Présbyrer,f/«-
Ergo cum ante diem quám natalis Polycarpi adueni- n'eífS in
qmt, cum xv fociis M.myribus: quí ciim Sabina, Ma-
ret^ cum Sabjpá, & Afclepiade deuotus iníiíteret ¡eiu-•^WWÍÍ,
ccdoniá,Afclepiade3& Lino Presbyrei-o,&: aliiSjSmyi*-
niis, vidit.in fomnis íequentidie fe eííe capiendum.
níE.martyrium perpeííi funt fub D e c i o í m p . variisá
Qiiaj cum aperté & indubitanter agnofeeret, ¿6 quod
Quintiliano ernciatibus aíFei5li, atquead extremum
tam lucidé y-ifus omnia aperiret; funis vincula, fuo &
crucibus aíHxi. Dicuntur ceterí 1 Februarij, Peonius
Afclepiadis 6¿ Sabina eolio circumdedit: ve cum ab*'1'»'™»-
x i r AÍarrij occubuiíie; fed hodie íímul oriiniumfíe-
illaturis vincula vin¿li ínuenirentur, feirent qui v e n e - ;
ri commemorario. JDuem hic Peoninm, AÍkiirolyciu[u-
r a n t ^ i l noui fe fadturosjintelligerentque non eos.fic- ¿ " ^ . ' n '
pra P K o n h u v i Wütta MSS. Pionem appeüat.
pt cereros qui deguftabantfacrifícia, eííe ducendos;
10 Martjrologtum Román, modermm[upra nu.} tradit
cum eíTent vincula, priufquám iuberentur, iinpoíita,
apologías pro íide Chnftiana <Í S-Pionio conferiptas.
& hdei teftimonio, & voluntatis iudicio.
Urat quidem, vt nu. 16 habet Cbronicon Alexandrinum, vir
3 F a d á i g i t u r o r a t i o n e f o l e n n i , cúm die fabbaro
erudicus i & Chriftianarum diíciplinarurti fandliore
fanftum panem de aquam deguftaíTent, Polemon, fi- _
cognitione probé imbmus.i4r neminem veterumlegi?Jifís>
uc iíldituus.aduenit ftipatns. Q u i vbi Pionium vidit,
pro fide no qui eum quidquam emifijft in lucem teílaretur. Uufebmslib.4.
'videtur talia ore profano verba profudit: Scitis manifeíhim c c
hiji. cap. í ^ r e f e r t iUiiis T K ? v m ( ¡ T Í Í ?ii&í¿s ¿TT-J ? Í > Í U »
fcripfífe; PrincipiseíIep,ríEceptum,quod faenficia celebrare vos
KOÍIICÚV A'£%ovluv ¿¿Trohoyiov;. Rufinus m m , p r o fide no-
c itibeatíPionius dixit;Scinius quidem praecepta;fed i l -
ftiá ad populumoraciones & c . [ u p r a § inu.-? Cbripo*
la fola quae veneran Chnftum nos iubenr. i í d i t u u s
phor[onus, apologías pro fide coram populo & m.agi-
ait: Vcnicead forum.vr pernofeatis vera eíTe quae dixi.
ílratibusreciratas. Nonuliud videtur intelligi, quambabi-
Sabina vero&Afclepiades ciará Voce dixerunt : N o s dueiturad
i £ d e veritaunofirareligionü dijputattonés, qu<z in Aftü ex-,
veroDeo obedimus. Et cum ad forum duccrentur/É"'«;w>
ftant.
oblati, repenré vincula ceruicibús eorum indura vul-
11 Vitam S. Polycarpi & martyrium oflendimus x x y t
gusafpexit: & , vt folet in populo rationis rfviíendíE ¿
lamiarij § t a Pionio quoptam ej[e con[crípta , fortafts poft
reicupíditas inhiare , ita ínter fe mirantes ftupebanr,
Synodum N l u n a m . Non eji tamen improbabile, aufiorem tfc
vt dum ipfialiospellerent, ab aliis pellerentur. Ergo
luw,no[lrum hunc[an¿lum Martyrem [uij[e.Ad calcem mar-
vbi ad forum ventumeft, repente immensa multitu-
t j r i j i n Latints exemplaribus i(la habentur: Exemplaria h x c
dine quicquid fpatij in medio fuir, & fuperpofitapa-
exIrenseijdifcipuIrPolycarpi, doótriná fcripfit Cains,
ganorum asdiculis tedia completa fuht; innúmeras
quiconuerfaruseft vná cum Irenaeo. Egoaurem So-
fedS.Toíy- erales ex his Caij exemplaribus ícripíi. Égo Pionius
quoque aderant fíeminarum cateruae , quia erar dies
carpi A - meníorara exemplaria inneftigaui & feripíi, ex reuela- fabbati, &IudíEorum fasminas ab opere diei feftiuitas ««ff«rf.^
£{a,perre- relaxabat : omnis circumfufa vndique vifendi ftudio innúmera
tione quas mihi fadaeftde B, Polycarpo, í i c u t e n n n -
uelaíione ruitaetas:& quos ad videndum deftituebat breuitas
monitus. tiaui inconuentu réhquis , ex tempore quo laboraui
corporis, aut afcendenres arcas, aut afeendentes fedes
cum eleólis, & vt me colligat Dominus lefus Chriftus
altas, ne fubtraberentur miraculo , aequiperabant i n -
in regno caelorum. I n Gnzco exemplari ita loquitur Pio-
genio quod natura negauerát.
nius'. Ego vero rurfus Pionius ex iam memoratisex-
feripíi, Sifcrutatus iuxra reuelationem B. Polycarpt
a Ita MS. Aftforteindicat alterum Pionium, de quo Martyrol.
mihi apparencis, vt oftendam ea colligens qu£E iam fe- aripránomen eft S. Pionij ? an mendum Librarij ? an alius eJOCÍM
té tempore crant oblitetata. Sane & laborm'tt cum ele- MartyribusGemiaüsi
 1. F E B R
A !> I» maiotil/iu A J i W L 'ixi^ appeHatUr.
-' c Non ait Piincipum, Aurelij (jp Ven. Ergo vnicm erat, v i f u -
p r i diximuSi DectHi.
i Forte deeji, cxpertc.
C A lJ V T Ií
Interrogado prima coram Folemone M d i -
tuo.
4 ^ " T ^ Vnc M.utyribusin meciio conftitutis , Pole-
1. mon aic- Bonum eft, Pioni, & te íicnrceteros
obedirc ; ac iuíTa complcndo , declinare fupplicia.
¡tii quarn Beatus Martyr, Polemoms fermone percepto, exten-
perorat, sa mánu, laíto & íilacri vulcu tali racione rerpondit;
a V o s , qtfi exultatis in pulchritudine maenium & a
b SmyrníE cinitatis decore gaudetis, & b H o m e r o p o e c á
gloriamini, & í i q u i ex vobis ex ladaeis aílbnt, paucis,
& infttl- audire, vosallocjuor verbis. Audio enim quod i r r i -
tantes deatis eos,qni ad facníicandum aut fponte proííliunr,
Chrijiia- aut alió cogence non renuunt; & in iliis &.ín iftis le-
nu, quid
nitatem pedtoris, vt fponcaneum damnatis errorem :
quídam
lapfi, ar- cúm oporteret Homero d o í t o r i veftroac magiftro
güir, paricer obedire.quiaireriu nefas eíie iníulcare defun-
C dis, nec vlltim confliótum cum luce caflfatis, aut ccr-
B tamencíTc deberé cummorruis. Vos autem, qui eftis
Dcurer, ludaei, decuerat M o y l i obedire pixeeptís, qui aít:Ini-
mici tul animal íi ceciderir, oportet re prius leuare qua
tranfeas. Pari qnoque fentcatia Salomón , íímilique
Prou.14. ratione fígnauic ;Ne exultes cadente inimico tuo, nec
«7J aliena infelicirace líereris. Vnde ego mori malo arque
omnia perferrcíupplicia, & m quaílibet arrumnasde-
dudus immenfos íentirccruciátusjantequám peruer-
tam aut illa quae didici aut ea quae docni. Nunc ergo
quoniamludíei fe rifucachinnante diífoluunt.irridcn-
ces eos qui aut coad:!, aut fponte facrificár^nec á nobis
quidem remperant rifum, & infultanti voce procla-
manr, dui nos licentis tempus habuiíTe. Efto • inimici
ergo fu mus , attamen homines. Q u i d entm á nobis
pertuiére iaóluras, q u e ú e p e r nos fensére ínpplicia?
Quos odio per(ecut¡ iniquo fumus ? Quos linguá lae-
fimus?quos,ferina crudclitare graífati , ad íupplicia
prtffrlim traximus? N o n funteorumpeccata hisíímilia, qus
ludtos, propter timorem hominum nunc aguntur. Longa dií-
cretio efl: inter j n u i t u m & fponte peccantcm; & hoc
interefi: ínter eum qui cogitur, & i l l u m quem nemo
compellitjquód ibi mens.híc tempus in culpa eíl.Quis
cnim coegit ladacos, aut myfteriis Beelphegor ínbui,
aut intcreireparentalibus, & deguftare facriticia mor-
quorum tuorum ?Ouis cum filiabus allophylorum turpes coi-
tnttiores, tus agere, Scexercere mcretriciam voluptatemp (Vns
non, v t
fuos filios concremare f Qms aduersus Deum muí:-,
nofiri,
eo*Bi, mur exercere, aut de Moyfe iatcnter loqui malé? Qi^s
ftdspmte tot bcneficiorum immemoreSjquis fecie ingratosrQms
Juáfceda coegit per corfuum rediré ad y£gyptum aut a i m
fatrarut. Moyfes legem aícendiílet accipere, dicere ad Aaron ;
Fac nobis Déos, & virulum qui nos praecedat, & ce-
tera quaefcceruntíSed vos, Pagani, poíTunt forte de-
cipere,aliquá aures veftras ambage fallcnres ; nobis
nullus illorum poterit imponere. Recitent codicem
ludicum, Regnorum,Exodum,& cerera,quibuscon-
vincuntur,oftendant.Sed qua:ritis, cur multi ad facri-
ficandum fponte defeendant, i ^ ' propter paucos, ce-
teros irndetis. Fmgite vobis imaginem triturír: palea-
rum eft aceruus maior an tritici?cúm enim colonus
bicorm furcá criticum vertir, fine pondere palea vento
auferente inctatur, tnticum aurem graue & folidum
á in eo loco, in quo permanferit,coníift¡t. i
5 Repctam nunc, quod ludíei in prima xtate me
pofito diíferebanr, quod efle mendacium fequemi re-
darguens fdfrnone conuincam. Scriptum namque efl:
i . R c g 18. ita : Sau! intetrogauit muüerem Pythoniííam, & d i -
xit ei,Excita mibi Samnelem Pcophctam.Et vidit mu-
^ Februmj Tom. I .
V A R I I . 4>
\ \ t v afcendentem virum cum ílolá: Saúl Samuelem AVCT®-
credidir, interrogauit cum qua: volebat audire. RE ANO-'
Q u i d crgo.'É Vates iila poterat excitare SamuclemíS) nymo^
poruille coníeníerinr, iniquitacem plus iurtitia Pü|fc LATINI'S
confelli funt, ík (ünt execrabiles, Se ma!edi¿bi ; ií ne- £)
gauennt lie nniiieictn reduxiírc; neccílc c-ft, vt D o m i - e
num ící'um Chnftum non íicrediílc conuincaníur:ita ^ftff
fíet, vr iii hac conteDtione aut darnnentur anr cedanr. Chnfiuf»
Ratio luiius veibi ralis eft: Quomodo mulier poterac *><»* 'Jfi
fanéti Propherarcxcitareanimamjiani olim in linu A- arremai*-
brahar politam, cum femper qui minüs valer, a poten- '^Ij!.***'
tiore vincritiir ? ergo, vr arbirrantur, Samuel in lucem neq,te S a -
redudnselt ?MuiíWfé. Q^'id efl: ergo pSicur omtíibos^nitdto*
qui Deum pura mente (uícipiunt, Angelí famulari fe- * fytho-
ítinanr, ita veneHcis, vel incanr^toi ihuS) ve! fortilcgis, mJsa:
velfurorem fub varícinationis ípecie per deuia rura ^ ^
vendétibus, dosmonesobíequunrur. Dixir cnim Apc- ^
ftolus: Si Satanás in A n g d u m lucís rransformaturjni-
hil magnum íi miniftn cius transfigurantur» lili auí>
tem nos creciere debemus, qui ordinauir circumflna
térras maria, & (tatutá termmorum veilictorum lege"*
íígnauir.
6 /Edituus dixir: T u illum dicis.qui crucifíxus eft?
Et Piontus; lilum dico , quem pro íaiure orbis Pater
miíit. Et Indices inter fe dixerunt: Cogamus eos dice- £
re, vt Pionius poííet audixe. Quibus lile rcfpondit: E-
rubeícite^cultura1 D e ¡ & iurtina: q u a n t u l u m c ú q u e d e - Chriflum
fette. Sin vero ve vcftris leeibus placer, cur iura veftra anir7icse
Culpatis , non exeejuendo quaj uilla íunt ? luíti cnim
eftis connadicentibus vobis , non vim inferre > ícd
rnoitem.
a Smy-rnit, vt § 1 ad Vitar» S.Polycarpi diximw, habita olim to-
titU A j l i mmorii pulcherrima.
% Interfeptemvrbes.quA HomeriortugloTiíibantur, primame-
' moratur.
c 7/)/e Homeri verftu ex Odjfye* ¿ib, 11 exprimitpr in maioribffS
yiciticap.i nu. 4
d HÍc aliqutdfortti deeji.
e SaUanusnojhr non ipjüm quidem Samnelern rediutHtim, fed
animAm eius veré apparutjfe exifttrnut, non magiets carmini-
btu coaíiam, at Diuir.d vtrtute, prinfquam tmpia niulierfw-
rum tnca»tamen:a carmmurn ahjolmjfet: ídem probabilius
cenfet Comeltus. accitat vterque plurts e Patribus idern af-
irmantes, & verba EcclefiaRicicap. + á.1$. Ec poli hoc dor-
n-\'i\iit(Samttel] Se notuni fecie R c g i , & ollcudit i U i f í u c m
vitie {\ix'&c.
C A P V T M I
Jlhixfiw coram Proconfale. Biopij cades,
•• F
7 T ) Oft haré verba ait Rufinus quidam.pollens elo- Rufyo
JL quio & facundia , arque oratoria ai te príEcel-o'''»"^* /»-
lens: Quiefce Pioni. Q u i d inancm glonam vana ía- {ent'"m
¿ b t i o n e praefumis ?Cui Pionius: Hoc te hilloriarum " " ^ ' ^
tuarum volumen edocuit i» hoc códices tui demo-
ftrantíTali Ruhnus beati Martyris fermone fufee-
pto, t a m q u á m fulmine idhis conticuir»
8 Quidam vero in cxcelfo honorc huius fecuíi con-
ftitutus, ait: N o l i clamare Pioni. Cui ille refpondir : aíí ara»*
N o l i ede violentus, fed ro^um conílitue , vt in tíam- 'uil">rlit'
r A rv tus cum
mas (ponte pergamus.Arreptum itaque P i o n i u m . m a - ^ ^
gná cum Ixtitiá Sz exultatione, porrantes iuxta aram,
tamquam viclimam, collocaucrunt eo inloco, vbi e-
rat ille, quem dicebant pauló ante facrificaíT'e. Tune
Indices fenerá voce dixerunt; Cur non ficrificatisí lili
refponderunt ;Qua Chriftiani fumm. Indices iterum4^í"w,'"',''
dixerunt :Q^iem Deum comis fPionius dixit .-Hunc ^f^*fr'"
qui fecit csekim & terram , & (ideribus cselum orna-
uit, qui tetram (latuit & Horibus adornauic.
9 Rurfum ProconrubStulritiíE praxeptor eras.Re-
fpotuiit ilIc:Piciatis.RuiTum Proconful: Cuius pieta-
tisflllereíponduJ^ieratisilluis.qusead Deum perriner,
ilium qui íceu carlum & terram & mate. Rurfum re-
D 3 fpondií
 4i DÉ SS. P I O N I O P R E S B Y T E R O DE SOCIIS M M .
Avcro- (jjondit Pcoconfu!: Sacrificaergo.lile refpondit; Ego
R F AI-ÍO- L)c'iim viuuni verum ador.ire didici. Tune P r o c ó -
Ex M'SS íu': Omnesdcoscoh'.nns.&Ccrlnm.&eosquiirt co-
L A T I N Í S . c^em íunt. Q u i d auiein aei aadípicis? facrifica. lllere-
A (pondir; Non aípicio acra/ed eum qoi aera fccit.Rur-
fruftrae* Tus proconfnl : Q i í s fecití lile reípendi:: Nonlicet
juádietin prodi. Ruríus Proconílii; Ncccííc eíi.te louem dicere,
tiQtoJdti qUiin cxlo eít, cuni <\\xo dij desque omnesfunt. Er-
go facniica illijcjui elt deorum omnium, "cseliqüc rc-
gnator.
10 Curaque tacuiííer^roconful iuífit eum appen-
d i , & quod verbis non pocerat,voIun: extorquere t o r -
appenfus mentís.Pofteá ergo quám cceperat íubiiccre tormen-
torquetur: tis >ait Ptoconful: Sacrifica.* Refponditille: M m i m é .
Rurfum Proconful: Mulcí racnficauerunr,dedinamef-
que tormenta,tuce potiuntur : quid tantúm elatus ad
mortem nefcio quá feftinatione feftinasp facito quod
iuberis.Ille refpondit: N o n fum elacus ¡ fedaEternum
Deum timeo.
11 Poíl hanc beati Mártyris firmam fixamqüe
^fententiam, Proconful diu habitis cum couííiiatore
v í t u T c o - ( c ¡ : m o l v b u s , rurfus ad Pionium verba conuertit &
¡/(ir¿f aic: Perílans in propofito, íi pcEnitenciam nec fero a-
B gis? Refpondit; Mmime.Rurfus Proconful: Habes l i -
f t n i e n t i á beram poteftatem, quid te faceré expediat maiore co-
U í i á de Cilio & longá deliberatione meciri. Ule refpondit: M i -
tal/vlai n i m é . T u n c ProconfuhOuoniam feílinas, inquit, ad
mortem,viuus es paíFurus ¡neendiú ; &c recitari iuílit
m tabülá : Pionium facrilegum virum, qui fe Chriftia-
num confeíTus eft, vltricibus Hammisiubemus incen-
d i ; vt horainibus metum f a c i a t ^ diis tribuat vhio-
nem.
12 Ibat itaque vir tantusfuturus Chriftianis ex-
5 emplo> facrilegis voluptati; nec , vt ituris ad mortera
f e r i a d folet, lababant veftlgia, titubabant genua > niembra
mortem: corpebantjnó mens malí piaefcia,& cetera fígna moc-
tis relabentibus veftigiis impediebant ¡nceíTum; velox
pedibus,alacer corpore.mente fecurus, abfo!ucae ani-
m^ ferebatur ad mortem. Cumquead ftadium perue-
vltro fe- niílet.priufquám córaentanenfis iuberetjCorpus fuum
cxuit, jpfenudauit. Qui poftquám integra & illibata mébra
r refpexit,ad caelum vcrtit aciem ocuiorum, agens Deo
virgo: gratias,qu6d ita fuiíTet ipíius pietare feruatus. Impoíi-
tus itaque pyrae.quam manus gentilís exftruxerat, vt
tfipiti <#-clauis tiabalibus figerentur,membra fuaipfe compo-
giwr: fuit.f^uem populus c ú m vidiílet infixum, íiue miferi-
cordiáfíue follicitudine commotus, Posniteat te, ¡n-
quit, P i o n i ; tolluntur tibi claui íi fadlurura re fpon-
^ deas quod tibí iubetur.Tum illej Scntio,air,vulnera;
fed vtrum clauis confixus fím nó intelligo.Interpofito
itaque tempore artiHaec me ducit cauílajhajc me ratio
potiffimúm compclÜr ad m o r t e m , ve populus o m -
nis intelligat refarreótionem fururam efle poft mor-
tem.
13 Poílhaec Pionium & Metrodorum Presbytc-
T O S , cum eis in quibus fixi erant ftipitibus, erexerunt:
euenitquevt Pioniusad dexteram, Metrodorus fta-
4 retad lasuam, ad Orientem ocuiis animoque <í con-
uerfus. fed enm allatis lignis acfubditis nutrímentis,
vires ignis acciperet, & perardentem pyram fortiter
oritr.
populatnx flamma crepitareti claufis Pionius ocuiis,
tacita Deum fuum orationepofcebat.Nec multo póft
/ ^ ^ ^ n i m i ü m l í e t o v u l t U j i g n c m refpexit, & Amendicens,
moritur. animara q u a í i e r u d u a r e t euomuit, commendans fpi-
ritum fuum ei qui vicem redderer, & c o n d e m n a t a i ú
iniufté animarum rationem repromiíit exquirerc, d i -
cens: Dominefufeipe animara meara,
1 4 Hic finís B.Pionij, hace paífio, futura vita i n -
corrupta femper ac libera, omnique culpa vacua,pura
íimplicitas.fides pertinax.innocentia períeuerans: cu-
ius pedus vltia exclufu,quia Deo patuit.Ita ille per ce-
nebrasfeftinauitadlucem, 5¿per anguftam gradiens
portara, ad plenam & fpatiofam properauit. Coronac
itaque eiusDeusoranipotensoftendit indiemm: fubi- £)
xh namque in igne,quüs uiuc aut mifcricordia aut vi-
fendi cura conduxerar, tale corpus Piomj viderunr, vt
addita mcrabra poíretexcede'rc.habebat redlas aures,
mediocres crines, barbara fíorentem ; atque ita erar
omni m e m b r o r ü r a mole compoíitus, vt iuuenis ere- í i u s f a r '
deretur; Se corpus póft quafi in minorera «tatera re- ^ " " ^
da¿fcum oílenderat & illius raeritú&: refurreólionis ,'SWfi
excmplum.Mira prsetcreá gratia de vultu eiusarrifir,
& multa Angclici decoris íigna fulferunt á D o m i -
no, vt Chriftianis fid ucia, metus Gentilibus addcré*
tur.
15 A d a funt ha?c fub Proconfule luÜo Proculo & ^
Quintiliano,C.Mc/Iio Q u i n ó l o Traiano D e c i c V i c i o
Grato'f, vt Romani diCunt, i v Idus Martij, vt Afíani 6
menfe fexto.die fabbaío, hora diei décima, fícautem
faóta funtomnia, vt ñospra'fcripfimus, imperante
Domino noftro lefu Chriílo, cui eft honor & gloriá,
in fécula feculorum, Amen,
a H i e d e P h n h p n c i p u e d i t i a . N a m Me trohrtts minitMtttnfH-
Jpecim de ha fefi erat,
b M S . i n t e r i i c i í 8c. quafidiaerfiftierint ProcuhiS ^ ^ u i M i l i a -
nus;vtt & apud Metaphraften dicitHr.
c B e t í i t Confulibus. g
A L I A A C T A
E x Simeom Metaphraíle,
Edita á L i p o m a a o & S u r i O i
c A p v T 1.
5'. Pwnij & alíorüm comyrehénjió : OYM 'IÓ
ad Gentiles & lúdaos,
Poftolus monet vtSandorum me-
moriam celebremus, minimé igno-
rans^osjdum eos L}UÍ teto animo in
íide faná permanferunt , celebra-
mus, ad ea quas prseftantiora func
iraitanda concitari. Q u o d cúm ita fitjPionij Martyris
memoria nobis prsecipué colenda eft, qui t ü n c etiam
cúm in mundo percgrinaretufi multes ab errore r e - ^ f h n i t ú
uocauit, & vir Apoftolícus noftris temporibus fuit.
Curaque martyrio coronatus ad Dominura vocatus Smymeu-
eft.adraonitiomsgraná hoc nobis virtutis exemplum•^<,w,
reliquit, vt nunc etiam doólrinaeipfíus moniraenta
haberemus.
2 Vieeíimatertiá menfis Fébruan'i d i e c ú m fabba- ,. . .
tura raagnum m í t a r e t , natal» (cilicet beati Martyris won/f<M y¿
Palycarpi , vigente Decij Iraperarons perfecutione, ^ ^ « w ,
Pionius Presbyter,& Sabina veraspieratis ftudiofa, &
Afclepiadcs,&Maccdonia, & Linus Ecclefis Catho-
lica: Presbyter, comprehenfí funr. Pionius ígitur p r i -
die natalisdiei S. Polycarpi futurum prasuidit, vt eo
ipfo die caperentur. Itaque cúm fimul cum Sabiná &c vltrocate-
Afclepiade ieiunans , fe poftridie comprehenfum ¡ri ^ p i ^
proípexiífet/umptis tribuscatenis connexis)colloque^!'í,;,'ÍM,/°
fuo & Sabinas & Afclepiadis i n i e d i s , domi expeda-
bat.Id autera fecit, tura ne abaraicis abducerentur,
tura ne poíTct aliquisfufpicari, fe, vt reliquos, ad ea
qüíeidolis eííent immolata.comcdenda deduci velle:
¿c vt oranes intclligerent, fe ftatira in carcerem duci
decreuiíle.
3 Cura igitur precatiombusincubuifrent,^ íab
batho fandura panem 8c aquam cepiílent, fuperue-
. _ , .r r 11 1 r • 1 • taptus
nu Polerao^dituuscura íarelutibus íuiSjVthominesff^^ijo
Chriftianos quxreret, eofque ad immolandura ido-
l i s , ^ comedendum ex iis.^119 fuilícut immolata.per-
duccret.
 I. F EB R V A R I I.
^ciaceret. E t ^ d í t u u s ^ o f l i s , inqnic, plañe decrecam
imperatons quo vobis iubcrurkvt diis racnhcccisf C u i
Pionius.Nomnuis.inquitjmandata Dcijquibus unpe-
r-iCvt ipíum foliur» adoremus. In forum !gicur,inqu¡C
PoiemOjVemcc, & ilííc obcempcrabins. At Sabina &C
Atllepiadcs dixcrunc : Nos Deo viuenci obccitipe'^-
mas. Ducebac igitureos, ícd íine vi. C ú n v a u t e m uc
pcrgccencviderút oiunes eos Vincula geltintcs. Q u a -
áfteitur v-ovcm í t nouá commotus populas, cclencer concui-
foTHW. febac, & pi'x mulcitudme mutuo pfemebancur. Ec
cúm in Coryin) vcnilk-nr, & in poicicu ad Osicntcm
lita, ad portam Duphcem conltitiílent, implctum eft
lotum forum,Cs: luperioces porcicus tum vu'is Grxcis
atque l u d á i s , t u m e m m inulieribus. N a m c ú m ma-
gnum clícc íabbatuiii.fenabatur. Quinctiam funda-
menta arcuíque coi>(cenderanc}vi ípeólarent,
4 In míklio igicui" cúm ftetiíIcnt,Sacius eft.inquit
Polemo, Ó Pionij vt q u c m a d m ó d ú t n omnes faciunt,
fidGeniilesvos quoque parcatis lmpeiaiori)& íimulachns i m m o -
¿rludAos ienS|nc pumamini. At Pionius,extensa manu, hilari
perorar. ^ItUjcauíIam fuam defenduiViri^inquiens^myrnei,
qui & v i b i s pulchritudine,& melle Horaerico,vt dici-
nsJglociamini,&: íi qui funt ínter vos ludasi.audite me
paucis perorantem. Audio vos riíu gaudioque eos
g qui transfugiunt fufeipere, perinde quaíi ndiculum a-
hquid ac leue fie id quod agunc, dum idolis fponte ía-
cta faciunt. Arqui aequum crat, GI'ÍECÍ, vt magiftrum
veftrum H o m c r u m audiretis,<í qui hominum ínteii-
tu Isetari pium eííc negat.Vobis autemjiudaíi, Moyfcs
Deu.n.
ita iubet;Si vidcris mmentum inimiei tui cccidifle, 3c
4 adorare.
fub onere lacere,ne pra;ccneris:fed ipíum excitato.^^
Pro.i4- quum itcm erar, vos Saíomónem audire3qui.
i7 derit, inquir.inimicus tuus, ne gaudeaS 5¿ calamitate
ipíius ne cxtoÜans. Ego emm magiftrum rneurti au-
diens.mori malo, q u á m abeius prajeeptis difeedere.
Et totis viiibus enitor,ne recedam ab lis, quas primií
didrcijdeinde etiam docui.Quid eft igitur,cur nos cru-
deliter irrideant Iudaer:Quamuis,vt ipfi dicunt, hoftes
corum eííemus.homines tamen fumus.PraEtcrea iniu-
n á aft'cdi.aiunt de nobis eíTe liberé loquédi facúltate.
, Sed quosafFecimusiniuriá? Quos ocqidimusiQuos
perfecuti fumus? QJÍOS coegimus vt adorarent idola?
hoiohU- P u r á ^ 6 Emilia cfte peccata lúa peccatis eorú, qui núc
tfum quo- humano tertore addudi prasuancantur ? Atqui ramú
r ü m d a m difFerunt, quantum intereft m t e n l l a , quae vi & quas
inofíris volúntate a g u n t u r . Q u i s e n i m c o e g i t l u d í e o S j vt facra
' " - / " ^ ^ " f a c c r e n t B i e l p h e g o r í vt comedetét facriíicia mortuo-
*eprtm$ . vt feortarentur cum filiabus alienigeharum ? vt
comburerent filios & filias fuas idolisJ vt murmura-
rent aduetsús Deumívt maledicerent Moyíi? vt in be-
né de fe méritos eííent ingrati? vt corde in /Egyptum
reuerterentur? v t c ü m Moyfes adlegem accipiendam
afcendiíTet, dicerent Aarpir.Fac nobis déos, Se vitulú
adorarentrVt cerera taceam,quae perpetrarunr*Vos e-
nimpofTunt decipere: Sedlegant vobis Exodum & l i -
brum Iudicum,lcgant libros Regum,& reliquos o m -
nes, in quibus coaiguuntur. Obnciunt nobis, quof-
dam non vi coaólos, fed vltro quíeíitos, ad iinmolati-
dum accefiiííe. Et vos propter paucos defertores^un-
¿losChriftianos reprchendendos & damnandosefte
iudicatis? Confiderare vitam prafentem areae elle f i -
rnilem.Vter maior aceruus eft,palearum antriticiíGú
veherit agrícola,vt ventilabro aream expurget, palea,
quá: leuis eft, facilé vento fublata reiicietur: triticum
autem ibidem manebiu Prsetereá fagenam in mare
miíTam coníiderate. N u m omma quascolligit, bona
funt? N e q u á q u a m . Sicctiamfe habet vitae praefentis
ftatus. Q u o m o d ó igitur vultis, vt haec patiamur? vt
fontes.an vt innocentes? Si vt fontes,qui tieri poterit^
Vt vos,qui faótis ipíis íonteseííe deprehendimini,non
eadem patiamini?Sin vt ¡nnocentes,ecquam vos,cúm
iufti patianrur, ípem habctisfNam ÍÍ iuftus vix ferua-
iPct.4.18 tur, iitipius &peccator vbi appartbit? M u n d o cnuu
\
4j
iudicium adeft : cuius quidem ÍIgha funt mánifefta. ^ Mb.
5 Ego quidem cúm peregré prohcifcc'ns, vniuer- TAVHKA-
fam ludaeam luftraílcm, lordancmque HuUium traie- STE.
ciíIcnijípcClabam rcgionem 6il¡am,quae ad hoc vfquc D
tempus Diuinam in 1c indignanoncm leftarm^pi oprc-r b
peccata uuas incoii'ipíius admilcrunr, dum Ivíípites •"• Iu
veii occidunt
•\' vcl1 cnciuiu.vcl.1 eis• vim adfeiunr.• .r ^ _ _ u^'l">
Cerne- úáam l » -
bam í u m u m ex illa adune alcciidenteu, b a g r o s in- m(irt,wot.
cendiis in eineiem redados, ommum f m d u u m at muffi;
que humons expertcs. Cci ncbaMi & niArc mortuurn,
Se aquam immiuatam,t<t D i u m á í O r m i d i n e extra na-
turales términos cgrcdiciuem, quas necanmuli.i po-
tcftá¡ere,¿><: ii quid iniiciaiur,luríum tcncit.ncc homi-
nis corpus apud íc valer rcuncrc.Hoininem eoim re-
cufat admuteie, nc propter hominem ruríum puma-
tur. Hxc ego comniemoro,qUíEpiüt;ul ablunt. Vos
DecüpohmXydiíe regioncm, ignecombuftam vide-
tis.ad impiorum extinplum víque in pra^íenrem dic;
i£tna; itcm incendunn, Se Sicilia:, arque Lyciac,&: i n -
fularum. Q u o d íi haec quoque videntur vobisabeífe
longiúsjcogijate víum a q u x calida, ex tena fcatuné- variis D ¡ -
tis.Vnde ¿nim,niíi ex ignc in intirovs ten^ p.utibus íi-
to conirahit caliditatemíAd hxc memoria? p r o d i t u m ^ ' * ^ ^ ^
cft,aliquas orbis partes tum igne vaftatas elle, tumet- i#¡ficHim
iam aquá.vel tempOrc Deucalionis, vt vos dicitis,ve! per tgr.em
No'e tempore, vt nos allcrimus. Qu.imobrem ex re- futHtimt
bus lingularibus poííunt vniuería; cognolci. Itaque ^
teftamur vobis & denuntiamus, iudicium per ignem
á Deo per Verbuinipíius k f u m Chriftum f a d u m i r i ,
Et idcircó déos veílros. Se ftatuam auream nolumus
Si ceci-
a OdyjfeA %ftue l i h . i í . c i t m VÍyJffS rtutricem fuam Eurycleam
cídeprocorumexultumem, & pr& gaudio oÁo?.v^ciáiií\i c l ^ r Á -
taatcn\,reprejfij]et, yvufuy.ui addídit -v. 90 afine tlltm líbri»
N o n clt picras ob viros n i c a i x - ¿ t o s g l o i u n .
b ^eflrfl/'<7//ff3Í«/í/^£'í 3/ÍÍÍÉ Mate motcuum , & Afphahiten
laCu'm', de quo Soltrtus cap.7,6 & alij prpfant Jcriptotes, & J a -
c n Scnpíui A I>iíerpre¿e}om/¿es adcap.nj Genefeos, ( ^ n n l l u d
Uhri SApienitdio v . 6. Harc iulluma pcicuotibus impiis
hbcrauirfu^iccem,defeca Jencc ignc in Pcmapolim¡qui-
bus in ccftur.oaium hctjuitiaí fuui'gabunda c b n í b c de-
ífica tena.
C A P V T II.
Interrogatto publica m foro.
'JEc Se alia multa cúm íinc vllá inrerpellatione
.Pionius loqueretur, atrentt atque incredibili F
íilentio tum ab ^dituo.ciuíqjfatellitibuSítum ab vni blandstii*
ucrío populo a u d i c b a t u r . y c r ú m cúm veiba illa p i 0 J e n t a í H r '
mus repeterer, Déos velhos,aureamquc ftatuam no-
lumus adorare; duxerunt eos in m é d i u m fubdio.Cir-
cumftcterunt autem quídam homines forenfes, vná
cum Polemoneorantesatquedicentes:Nobisobtem-
pera,Pioni,moremc[uc gere,qui tc^diligimus, vitáque
dignum ducimus, propter morum probitatcm atque
modeftiam tuam. Dulce & iucundum eft viucrc, Se
lucem intuen.Ego quoque,Pionius mquitjvitam ama-
bilem puro:ícd illud longé eft amabilius, quod opta-
mus nos Chriftiani. Luccm hanciucundam ac dulce
exiftimo.-ícd illam multó mcundiorcm & dulciorcm,
quae vera eft lux , quam nos cupimiís contemplar»;
HÍCC quidem omnia funt pulchra, ñeque nos damna-
mus, odióve profcquimur opero Dci. Sed alia h n t quiu a p ü
longé pulcheiora ac pra-ftantiora , qua: his anteponi. refutar.
mus.
7 Gircumforaneus aurem quidam , nomine A -
lexander, homo impiobus,air;Audi nos , P i o m . C u i
Pionius, T u , i n q u i r , potiús audi me. Qu^e enim
tu fcis,funt mihi cognita.-quíE autem egofcio, eotuai
tu es ignarus.VolebatauteVn eum Alexander irridere.
Itaque cúm ironJo;Quid libi voluntjinquitj ifts: cate-
D 4 na;:
 44 DE SS. P I O N I O PR.ESBYTERO E T S O C Í I S M M .
DcT? Cui Pionius refponHitiNc per vrbcm vcdram irer
E x ME-
f.icicntcs^xiítimefnur ad unmolandnni idolis, autad
T APHRA-
STE cdendum ea qua: íun ilíis immolata, prohcifci: arque
A ade6,vt intelligatis, nos-ne íruerrogari quidem velle,
rationem fed dccreuiíí'e non in forum, fed reda in carecré ice:
dat cur
a tk ne per vim nos coprchenfosjvr rciiquos, rrahaiis;
catenasvl-
(ed cum vincula g e í l e m u s , dimittatis. FortaíTe enim
tro affum-
pferif. nos vinculis illigacos, ad idola veftra non introducc-
a tis.Sic eum Alexander illudebar. Cumque rurfum illí
mulns verbis Pionium hortarencur, arque ipfe fibi ita
decretum & ftatutum eíie refponderet, eofquc reprc-
hendei"er,& de lis quae fnnnsuécura.diííereret- Alex-
ander , Q u i d multis, inqait, opus eft verbis, cum v i -
uere nequcatis?
8 Sed cúm popuius vellct in thearro conuentum
fieri, vt plura illic audirer, quidam Ducis ftudiofi ad
P o l e m o n c m ^ jituum accedcntes,ei perfuaferunt, ne
fineret in theacropopulum cóucnire, ne tumuhus fíe-
b ret,& ¿ pañis Hagitaretur. Quibus audicis,Po¡cmo', Si
templuni non vis,inqait, Pionijíacnficare, faltem in remplum
idolorum ingredere. Piomus autem,Hoc idol!s,inquit,non ex-
tngredi re- pedit.vtillucingrediamur.Polemo vero, Perfuade,in-
cttjat:
quit,hoc nobis Pioni. At iile.Vtmam, inquit,poííern
B
vobis períuadere ve fieretís Chnftiani. T u n c i l l i rifu
Sahína f u i
riftu cauf- foluto dixerunt:Tu vero ne id feccris, ne viui combu-
fam red- ramur.Grauius arque acerbius eft.inquit Pionius, poíl
* dit: mortem igne comburi fempiterno. Arridenreque Sa-
biná üídituus & fatelliteseius dixerunt: Rides? Ita
Deo placetsinquit illa;Chriítiani enim fumus:& qui fi-
de funt in C h n í t u m firma atque conftanti, rifu nde-
bunt perpetuo. T u , inquiunt l i l i , quod non vis,pa-
tieris. Quae enim diis nolunt facriticare , in c pro-
fttbulum c o n ü c i u n t u r . At illa, Sandojinquit, Deo i d
cric curae.
9 Pionium rurfus Polemo fie allocutus eft: O b -
Fionites fi-
dem ani- rempera n o b i s j ' i o n i , Refpondit Pionius; ludifti, vt
móse profi- velobtemperarem,vel pledcrer. N o n obtempero,m-
teiur'y beigitur p l e d i . Tune i£dituus Polemo.Sacrifica.in-
qui^Pioni.At ille:Chriftianus fum. Quem,inquit Po-
eiufjs re- lemo, deum colisí» Refpondit Pionius; Deum illum
Jponja co-
omnipotentem, qui fecitcadura &-terram,&: omnia
¡cnbiííur:
qu£B fub caslo Se térra continentur, atque omnes nos;
qui nobis abunde fuppedíta o m n i a , quem per Ver-
bum ipfius Chnftum , cognitum liabemus. Sacrifi-
ca igirur3inquitPoíemo,íaltem Imperatori. Ego, i n -
quit Pionius,homini non íacrifico; Chriftianus enim
fum. Deindc.cundafcribenre notario, Quod.inquir,
eft tibi nomeníAt ille refpondit: Pionius.Tu.m Pole-
mo, Chriftianus,inquit, esíRefponditiSum p r o f e d ó .
Cuius,inquit Polemo.es EcclefiíE? Refpondit Pionius:
Catholica:. Nulla enim eft alia apud Chriftum.
IO T u m ad Sabinam accefiit.Monucrat autem illam
Sabina
Pionius, & ab eofuerat Theodota appeliata; necx
diña
Theodota,
nomine cognita in manus impis ciuis iam domina
fu£E rurfum inciderer,qua2 imperanre Gordiano, c ú m
vellet Sabinam á fide abducere , cam vindam in
montibus relegauit,vbi clam v i d u i neceífaria e i á f r a -
tribus fubmimftrabanrur. Póft autem ftudiosécura-
multa iam
olim paff**
tum fuit,vt á domins feruitute & á vinculis liberare-
tur.-plurimúm a ü t e m c u m Pionio verfabatur: q u ^ e t -
fidem ge- iam in hac perfecutione capta fuit. Dixit igitur huic
n e r ó s e COK' quoque Polemo;Quo nomine vocaris?Eáque refpon-
fitetur: dcnte,Theodota;fubiecit ille: Chriftiana es? Nae, i n -
qu¡t,Chriftiana fum. CuiusEcclefis ? inquit Polemo.:
Sabina r e f p o n d i t ^ a t h o l i c í c T u n c ait Polemo: Ecqué
colis Se veneraris? Deum, inquit illa,omnipotentem,
qui fecitc^lum Se terram, Se omnes nos; quem noui-
musper Verbum ipfius lefum Chriftum. Mox Afclc-
fclepiades: piadem interrogauit, Q u o m o d ó , i n q u i e n s , appellaris?
Afclepiades.inquitille. T u m Polemo: Chriftianus es?
Refpondir;Sum.Quem,inquit Polemo,venerarisfEo-
que refpondenre,Chriftum Iefum;ait Polemo: Eftne
alius? Minimé vero, inquit Afclepiades; fed idem i l -
le , quem hi dixerunt.
11 His didisun carcerem d u d i funt, tam ingenti
muititudine coníequentc, vt forum impleretur. Et di- ducuntur
cebant quídam de P i o n i o : Q j o m o d 6 qui íemper erat omnes in
carcerem:
pallidus.nunc eftfacic igneá ac rubicunda? C ú m auté
ipfum Sabina veítimento propter multitiidinis impe-
tum tenerer,quídam eam denclentes dicebant; Q u á m
veretur, ne ab eius vberibus depellarui: Vnus aurem
quidam clamauit; Si nolunt,inquiens,parere,fupplicio
afficiantur.Cui Polemo refpondif.Nobis non pra'ce-
dunt fafces,ñeque fecures,vr hanchabeamus pocefta-
tcm.Alius dícebatíEcce homunculum íübducirad i m -
molandum:(innuebat autem Afclepiadem3qui nobif-
cum erat) Pionius dixit 5 Mendacium loqueris; ñ e - ios irride-
que enim id facit.Alij dicebant; Hic & ille diis immo- tibus apti
larunt.Pionius autem:Pto (no cjfuifque.inquit.agitar- refpondet
bitrio. Quid igitur ad me? Ego Pionius vocor. Dice- Vioniatv
bant alij: Q m l prodeft hmc dodrina fuá , c ú m ita fe
habeatiHanc.inquitPionius.vos dodiinam didiciftis,
perquam<3c f a m e m ^ cxdes & alias calamitates cx-
perti ellis. A t ipfe quoque famc, quidam refpondir,
nobiícumlaborafti. S iné, Pionius inquit: (ed tamen
cum ípe , quam in Deo pofitam habeo. Haec illo d i - ]
cente,fic á turba vexati funt, vt parum abfuecit quiu
opprimercntur.
a Baroniut Itgit: & ne per vim nos compreheafos dnnicta-
tis.fed, c ü m vincula geftemus, trahacis,
b Obj'eruat Baroniws, in tali connentH confueuiffí populum fuas
neceíllcaccs iunflris vocibus conclamare, ac intcrdnm i a
m a g i í h a t u s i a f t a r e c o n u i c i a & turbas ciere.
c Grautjfimum hoe Chriflianu feminis, cajiitatii te»aciffimU,
Juppliciumimpijirrogabaní, v t in Agnete>Glaphyrá> L u c i a ,
atque aliis patef.
C A P V T III
Gefia in carcere, frxjertim cwm lap/is.
i i T N carcerem igitur coniedi & cuftodibus t r a d i t i ^ í ihi
J-funt. IngreííiautemjCatliolicíE EccIcfiíE Prcsby- captiuot
terum, nomine Linum, Se mulierem ex vico Carina, rePertttnt:
nomine Macedoniam,&ex híErefi4 Phrygum quem- *
dam,nomine Eutychianuin3illíc inclufos o f F e n d c r u n t , '
C ú m igitur eííenreodem in loco, cuftodes animad- c«yi/ P|tf,
uerterunt,ea quae á fidelibus afterebamur, á Pionio nó nius:
recipi.Dicebat enim;Si,cúm pluribus egeremusjTemi- v i / u n t u r a
ni granes eramus, q u a n t ó minús accipere nunc debe- cf3r'y'a'
raus?Cuftodes igitur, qui ab inuifentibus muñera fo-
icbantaccipere,eos in interiorem carceris partem có- ^
¡cccrunt,ne poífenc vllum folatium aut coníolationem
accipere. At lili Deum collaudantes acquieucrunr, &
qux dari folita crant,ipfis prxbuerunt: adeo vt carce-
ris Pracfedus admirarctur. Se priftinum eos in locum
vellct reducere, Ipfi vero manferunr, dicentes; Gloria
Domino : hoc enim nobis profperé fucceííir. Poílú-
mus namque liberé philofophari. Se precibus incum-
berc node (Se die. M u l t i tamen ex gentibus eos etiam gentilibus,
in carecre viíebant,& conabantur illos á propofito d i -
mouere,fed eorum refponfa admirabantur.
15 Introibant etiam illí.qui per vim t r a d i fuerant tyfi**
ad immolandum)&: magnum fiecum excítabanr: adeó
vt in l u d u Si fqualore íingulis horis verfarentur, pr^-
fertim propter illos quorum vira; iuftitutio proba erat
atque honefta. Icaque lilis vifis, Pionius lugebat; N o -
uo.inquiensjdíficior fupplicij gcnere.Membratim co-
cidor,dum video margariras Eccleíiaeá porcis concui- horum c*.
cari,& c x \ i ftcllas á cauda draconis in rerram detrahi. í u m i u g t t
Vineam.quam dextera Dei plantauit, á filio porci fil- Piontut,
ueftris vaftatam:vindemiant eam omnes, qui practer-
grediuntur viam. Filioli m e i , quos iternm parturio,
doñee formerur Chnftus in vobis. Alumni mei deli-
cati ambulauerunt vias aíperas arque diffieiles. Nunc
impij ícniores infidias Sufannae tetendiafunt.Nunc de-
licatam
 í, F E B R. V A R I I .
£ Hcatam arque formofam rctegunt, vt eius pulchritu-
dine impleantur, fílfum in illam reílimonium Fe-
rant.Nunc Aman infultat.-Eftherautem atque vninet-
Amos 8. faciuitas p e t t u r b a t u r . Ñ u n c non pañis fames, nec a-
ii quse fitis ; fed audiendi verbi Domini fames ac firis
premit. An omnino dormíranerunt omnes Vngin^s,
M a t . i M & dorniierunr? ímpletum eft illud • Si filias hominis
M^t veneric5'nuen'etne fidem in térra f Q u i d quod vnuf-
quifquej vtaudio, prodir próximum fuum? vt iliud
2.1
Luc.xi impleatur.-Traderfraterfratrem in mortem. Profe-
0:6 quísfiuit nos Satanás, quos cribraret v t t r i t i c u m .
Ignitum porro ventilabrum eft in manu Dei verbi, vt
purgct aream. FortaíTe infatuatum eíl fal,(?<: eie¿tum
E f i . y o . i tfc fora5j& conculcatnr ab hominibus.Nemo ramen^
¿Ecefe filiolijDominum debilitatum exifl:imef,fed nos.Num
'fil, obpec- infirmara cftsinquitjmanus mca,.quo minüs apprehen-
caiaortá dat?aucauris efTc^la grauiSjVt non audiat?Pcccata ve-
perfeciiíio- ftra diuiferunt ínter vos & Deum veftrum, Peccaui-
oem'' mus enimjquidam etiam contemnentes. I n í q u é c g i -
mus, nos vicifiim mordentes. 6^ accufantes. M u t u o
confumpti fumus. Oportebar autem , vt Scribas 6c
PharifsoSiuftitíá vinccremus.
14 Qjuid, quod l u d s i quofdam veftrum, vt au-
dio,in Synagogas fuas vocancf» Q u a m o b r e n í cauetc,
^ ne maiore atque voluntario fcclqre vos obftringatis:
& ne quis ex vobis peccatun^quod non remittitur, in
Efaí.r. Spicitum fandtum admitrat; & ne vos quoque fímul
m n e t ne curn jl[js ^ ficis principes Sodomorum & populus G o -
lud&íije jnorrhsEjquorum manus fanguine funt plenac.Nos ne-
tungan . qne Pfopj^gfas QCCjc|imus} ñeque prodidimus C h r i -
ñum,aut in crucem egimus.Quid multis motor? M e -
moria repetite ea,qua: audiuiftis;quandoqnidem non
ignoratisjludaeosaffirmare, Chriftum fui/Te p u n í ho^
minem, & tanquám mortalem occidiíle. Dicant i g i -
tur nobis: Si fíipplex homo mortalis fuit, quoraodo
mundus vniüerfus difcipulorum eius multitudine re-
plerusfít ? Cur eius difcipuli & pofteá ram multi pro
nomine ipfius mortem o p p e t i e r i n t í Q u o m o d ó fimpli-
cis hominis mortalis nomine tot anois daemonia cie-
dla fint, & eiiciantur, & eiicienda fint; & alice multas multa turba fuperuenerunt,atquedjxerunt:Ecce 4 Eu- fyifcopi
tfuorutnde res admirandíe in Ecclefiá Catholicá íiant ? Nefeiunt
chrijio, autem eum ita fuiíTe morralem, vt propriá volunrate
figment»
animam egerit.Dicunt prsetereá Chnftum necroman-
tefutaf,
tiam exercUine, eiufquc vi poft crucem fuiííe fufcita-
tnm. Quae fcriptura vel ipforum vel noftra de Chrifto
talia commemorat ? Aut quis homo iuftus v n q ú a m
haecdixit í Nonne qui nugas eiufmodi confinguntá
funt homines flagitiofi í Quod cúm ita fít, cur ícele-
(3 ratis pociús hominibus , quám p r o b i s & i u f t i s fides
habetür p
15 Ego quidem cum adhuc eíTem puer.figmentum 'V cftcui fides habeatur. Atqui Princeps, inquit, fum, Y i t v i i n f A n t l
hoc ludaeorum audiui. Memorias proditum eft, Sau-
i;lUg. 18 lem ad mulierem ventriloquam acceffiííe, vt ab cá re-
íponfum accíperet,quaefiíreque vt fibi Samuelem P r o -
phetam excitaret.Et vidit miilier virum redtum afccn-
dentem, & p a I l i o indutum.Etagnouit Saúl illum cfie
Samuelem, & r o g a u i t e a q u a í voluit.Quid igiturlpó- fternerent., ne in idolorum templum inducerentur,
tuitne ventriloqua illa mulier Samuelem excitarej an
non ? Si potuifte dícunt, iniuftitiam plus quám iufti-
tiam valere confitentur,& funt execrandi. Sin negant,
práferúm neChriftus quidem idegit, quod ifti fingunté Huius
non efe autem argumenti vis elVeiufmodi. Q u o m o d ó potuit
mágica
"*j-ci, impius daemon, qui in illius mulieris venere lóqueba-
/tríe
fñ, tur,fan6li Prophetae aninbam,in íínu Abrah^ quiefcén-
tem, in hanc vitam reuocare? Quod enim inferiuseft,
fupenoris imperio paret. N o n igitur, vt ifti íufpican-
tur, Samuel fuit ab illa mulierfi Pythonem Habente in
hanc vitam reuocatus. Sed ita feíe res habet: Angelí
defertores fequuntur eos q u í á E)eo deficiunt; & ó m -
nibus fnaleficis, & magis, & pr£Eftigiatonbus,& vati-
bus inferuiunt angeli diabolici.Idque mirum non eft,
a Cor. c^rn 'P^e ^at¿lias ( vt inquit Apoftolus) transfiguret fe
i¡,4 in Angelum lucis. Quamobrem 8c miniftrós eius fpe-
4J
ciem miniftrorum iuftitixfufcipereeft confentaneum.^ M ¿ .
Álioqtii q u o m o d ó Antichriftus Óhnfti pcríbnam in T A P H R L
dueret í N o n rgirur Samuelem in hanc lucem reduxitsTB.
mulier illa vcntiiloqua, fed tartarei dxmones Samue- D
hs períonam arque limilitudinem induentesvtelc, mu- 'ví*rfC
lieri ventriloquae & Sauli,qui á Dcodcfeccrar,tíonfpi~'!4^!M!,fOT
cuosprsebucnit.Hoc autem indicar ipía Scnptura. D i -
cir cmm lile, qui Simuelis formam gerebat: Et tu bo-
che mccnm cris. Q u o m o d ó enim poreft Sau^Dei i n i -
nuciis, ciiecnm Samueler N o n n e p o t i ü s cun) impiis
d « m o n i i s , qua ipfi obuiám venerant, & quibus jpfe
feruiebatjerat futurus ? N o n igitur crat Samuel.Q^^d
fifieri non poruit, v t (andi Prophefse aninia tune in
hanc vitam reuocaretur, q u o m o d ó leíum Chnftum,
quem iixcslo's a'fcendentcm diícipiih cp!i(pexerunt.&
pro quo mori maluerunt, quám ipfuiíj nt-gare, c (tfeta
hoc modo furrexi/Te audenr aííirmnre S Q j ó 3 fi non
poteftis hxc lilis perfuadere , dicire aduersum illos:'
Nonnevobis, qui nullá neceffirate addudli;,/fcoitati
eftiSiíc idolacolaiftis, nos meliores íumus ? Et nohte
illisaílennri «Manimos d c í p e n d e r e j e d rcfipiícire/ta- hpfcs he?-
treSj6<rposnicentiam agite, & a d Chriftum , q u i be-'"""'
nignuseft, voíque íterum fufcipier, confucite, pcenuen-
; •
a , C a t á p h r y g c s Kxlk (P^V^XÍ, idebdiBifeftatores Moutam, quia
ipfevicoFhrjgiáí Ardííban natas. Is Je Faracletiim dictb.n, J t -
eundasnuptteu damnabat,Prijci!U & Maxhntll¿Jcnpta Udros
• propheticosappellabat. Piara de eo Theodorttus h&retic. fabu^.
lib. icap.-T. Pr&defitnatus SirmondihAr.ró & nesinfony Fibr.
ad Vitam S. ApollinariiiEp.M.
b dedican m e i .
C A P V T 1V
Interrogatw 11 m c a r c e r e ^ ú r o y f a n o ídolo ~
r m i . v .i • • • vi
16 F T ^ c ille ciim dixiííer, ¿«rrogarer eos vt c car-
i l c e i e egrederentur , ^ d i t u u s Polemo , &c
Theophilus Magifter equitum cum fatdhribüs &
dasmon Prsful vefter immolauir.; vos item obtempe- lapfiexeplo
rate. Interrogabunr vos in rempío Lepidus & Euds- ^ fanfi-
mon. Refpoudit Pionius i Eos, qui in carcerem con- c*ndü v r '
i e d i funt, squum eft aduentum Proconfuíis cxpedta-áííwr:
re. Q u i d vobis partes ipfius arrogatis ? C ü m autem ^ J * ^ .
multa díxiftént, difceííerunr. Sed rurfijs cum í a t e l l i t i - ^ u f ^ ^ í -
b u s & turba reuerfi funt. Et Hipparchus cum dolojc«>í:
Proconful.inquit, mifit, vt Epheíum abducamini.Ve-
niar, refpondit Pionius, ille quimiííus eft, & accipiat.
nos. Atqui Princeps, inquit Magifter e q u i t ü m , d i g n u s F
arripiens i!lum,laqueumque tollo ipfius ¡niiciens3eutD^mr^'*
ita premebat, vt p r o p e m o d ú m fufFocaret. Tradidit'Wr: 1
igitur illum farelhtibüSjatque ita fimulcum Sabina &
reliquis íociis in forum d u í t u s eft. Ciimc|iie magna
vote fe Chriftianos eíTe teftarenrur, humique fefe p r o -
fex mimftri Pionium rapuerunt ita re!udantem,vt eius
latera genibus comprimentes. manibufque ac pedibus
esdenres, vix poruerint ipíum impeliere. Sublarum
igitur atque clamantem geftarunt ,. humique anre a-
ram depofuerunr, vbiadhucadftabatEudsmon, q u í
idolis facrificaiierar,
fy Et Lepidus, Gur, inquit, vos, Ó Pioni, non i m -
molatiií Refpondit Pionius : Quia fumus Chriftianí.
Lepidus fubiecit;Quem Deum colitis? Eum , inquit j ^ y ? ^
Pionius, qui fecit caelum & terram & mare & qua: in profitetnr:
eis funt omma. Quis igitur, inquit Lepidus, fuit cru-
cifixus ? Is, refpondit Pionius, quem Deus Pater mifit
ad íalutem mundi. Principes íuc valdé clamantes rí-
ferunt, S i Lepidus ipíum deteftabatur. Clamabat a u -
tem Pionius, Pietatem, inquiens, colite, juftitiam o b -
fcSLiate,afte(Síionis fimilitudinem cognofcite, legibus
vefteis
 4Ó ACTA SS. P I O N I I P R E S B Y T E R I DE SOCIOR. M M .
E x MK- veftns párete. Nos pnnicndos cenfctis,qüia non ob-
TAPHRA- ternpCrannis: & vos ítem á legum veftrarum preferí-
STE' ^ pro receditis. lubent enim, non vt cogatis nos, fed vt
puniatis. T u m Ruíínus quidam inpn'mis excellens
cloqucntix famá, Define, inquit. Fioni, inanem glo-
riam aucupari. Il!e autem refpondit: Ifta eft tua dicen-
Rufino
_ di facultas ? Ifti tui funt tibriJ N ó n n e h x c a b Athenien-
tyondet: fibus Sócrates perpelTus eft ? Nuncomnes funt imper-
f e d i , & ceílatores & pigri & tardi arque ignani. S ó -
crates igitur, & Ariftidcs.&: Anaxarchus, de ccrcri ho-
rum íimües, fententiá tuá, inanisgioris ftudio duce-
bantur, qaoniam & philofophiam & uiftitiam & for-
titudinem excolcbant ? Rufinus his auditis obticuit.
At quidam alius, qui mundi gloria pr£eftabat,& Lepi-
d u s . N o l í , inquiunt, Pioní,vociferari. Refpondit ilie:
Ignem accenditc & ingrediemur.
18 Terentíus autem quidam é turbaj magna vo-
coronam a ce-, Videtis, inquit, q u o m o d ó hic aliis quoquc fuadet
Genttlwwi vt impij fint, nec díis facrifícent ? Tune illis coronas
impofitam jmpofuerunt, quas ipfi difeerptas abiecére. At mini-
dtfctrput ^er pu^jjcus idolis ¡mmolatum acccpir,nec taraen ad
^ ^ ^ q u e m q u a m ipfbrum eftaufus appropinquare; fed i l -
ecrátur: lud in omnium confpcdu comedit. Verüm cum illi
B rurfum clamarenr, Chriftiani fumusjnon reperientcs
incarcere quid lilisfacerent, eos in carecrem reduxerunr. T u r -
reducun ba autem eos illudcbat ac vcrberabat.Et Sabina nefeio
tur:
quis d i x i t : T u non potuifti in patria morí ? Cui illa
refpondit: Q^je eft patria mea? Ego fum Pionij foror.
Terentius verójqui tune venationes curabatjad Afcle-
piadem.Tej'nquit, accufabo,vt beftiis d a m n á t u m i n
m u ñ e r e gladiatorio filij mei. C u i Afclepiades; N o n
ob idjinquitjmepcrterrcfacies.Atque ita i n carcerem
Tionium du¿ti funt.Ingredienti autem Piorno quidam é fatelli-
Udens h tibus vehementer caput percuíljt,ac vulnerauit.Atque
Deo puni-\^CC q U [ ¿ G m patienti animo id tulit. Sed percuíToris
tur': manus Se latera fie inflammata funt & intumuerunr,
vtrefpirare vixpoíTet. Ingiefll autem , Deum collau-
dabant, q u ó d a d u e r s ú s inimicum & fimulatorem Eu-
dsEmoncm fortes conílantefquc permanfiílent; & p f a l .
mis ac precibus fe confirmabant.
a Barón. E ü á z m o a . a l . A u d c m o n .
C A P V T V
ínterrogatio 1 Í 1. tormenta, mors,
je) T ) Oft hice autem Proconful Smyrnam v e n í t , &
X. Pionius addudlus in iudiciumj martyrio coro-
C natus eft; Quemadmodum autem res tranfaiíla fír,
commemorabimus. Ante quartum Idus M a r t i ^ Q u i n -
tilianus Proconful fedens pro tribunali, íic interroga-
a Pracon- uic:Quomod6 vocaris f Refpondit: Pionius. Procon-
¡uleexa- fu[a¡c -Diis immolas ? Refpondit; N o n . Proconful ;
mmatur. Qyarnj i n q ^ i ^ religionem aut fedtam colis? Refpon-
dit : Catholicorum. Quorum, inquit, illeCatholico-
rnm ? Refpondit; Ecclefis Catholicae Prcsbyter fum.
P r o c o n f u l T ú n c inquit, es do¿tor ipforum? Refpon-
dit 1 Docui fané. Interrogauit: Cuius partis magifter
es l Refpondit i Pietatis. Cuius, inquit, Pictatis ? Re-
fpondit; In Deum Patrem^ui fecit omnia. Immola,
inquit Proconful» Refpondit: N o l o : Deum enim o-
portct adorare. Omnes, inquit ille, adoramus cadum
& déos qui funt in cáelo. Cur acri preces fundis f ipfi
facrifica. Refpondit; N o n aeri preces fundo, fed illi,
á quo faólus eft aer & cíelum & quae in eis funt omnia.
Dic, inquit Proconful, quis hasc fecit íRefpondit:Non
expedir diccre* Deus,inquit Proconful, omninOjid
eft, luppiter > qui eft m cslo : Rex enim eft omnium
deorum.
'uíhínfi 20 ^^acent,'autem Pionio atq;fufpenfo,di(5l:um eft:
\iditur Inmolas, an non ? Refpondit .-Non. Ei rurfumjcúm
vngtilu: vngulis torquerctur, d i d u m eft; Refipifcc, cur infa-
nis?Refpondit: N o n infanio, fed Deum viuenrem J-J
timeo. Proconful, Ceten, inquit, immolarunt, & v i -
uunt.ac r e d é íentiunt. R c í p o n d u : N o n immclo.Pro-
confuljTe ipfum, inquit, colhge, & coníilium muta.
Refpondit:Non faciam. Di¿lum eft i l l i ; Cur ad raor-
tcm properas? N o n ad mortem, inquit, propero, fed
ad vitam. Quinnlianus Proconful, N i h i i , inquit, exi-
mium facis ad mortem feftinans. Nam & qui nomen
dant,ac deferibuntur, exigui lucelli gratiá morte con-
temptá, cum bsftiis pugnanr. Et tu ex eorum vnus es
numero.Quando igitur ad mortem curris^iuuscom- ig„i¡fr„,
bureris. Ex tabella autem hxc verbis Romanis feripea t e n n á e ..
fententia legebatunPionium fe Chnftianum eífecon- tabula in
fitentem, viuum igni comburendum iudicauimus. e!4m ^iífi
u C ú m igitur fídei ftudio alacriter in ftadium ve-
niílct, vltro (c veftimentis fpoliauir. Deinde corporis
fui caftitatem ac decus agnofeens, ingenti repletus eft
gaudio, & in cxlum (uípiciens, ac Deo, qui fe ralem
conferuaílet, gratias agens,fuper ligno fcipfum exten- ¿n0
dir, mihtíque tradidit, vt clauis configeret. Cumque,wr'
iam confixus eífet, ei rurfum minifter ait: Refipifcc,
atque fententiam muta,6¿:aufcientur claui. Ac ille re-
fpondit : Eos incíTe fenfi.Et cúm paullifper cogitabun-
dus manfiííetj Idcircb , inquir,^ dormite fertinOjVt • •
celeriús furgamjfignificans é m o r t u i s r é f u r r e d i o n e m . p
Eum igitur ligno fuííixum erexerunt. Deinde etiam
Metrodorum quemdam prcsbyterum ex b feólá Mar-
cioniftarum. Erat autem Pionius ádextris, & M e t r o -
dotus á finiftris collocatus : vterque tamen onentetn
versús fpedabati Cumque materiae lignorumque cu-
mulus vndique congeftus eftet, & Pionius oculos
claufiíTet, turba illum animam egiílefufpicabatur;fed
ipfefectetó precabatur. Cumque precandi finem fe- i n i g m
ciflet, oculos aperuit. íarnqueflammafublimis afeen- oraf i
debat , cúm liilari vultu poftremum Amen pronun-
cians,aedicens;Domine , fufeipe animam mcam;
ramquám crudans, quieté & fincdoloreexp¡rauit.-&:
Patri, qui omnem íanguinem iniqué effufum , atque^/j mgr¡,
omnem animam iniulté damnatam fe pollicitus eft i«r;
feruaturum, fpiritum tradidit,
i i Tali dignus efFedus eft exitu B.Pionius, qui v i -
tam fuam ab omni crimine ac reprchcnfioncliberam
integramqueferuauít; atque animum fuum in Deum
omnipotcntem, & mediatorem Dei atque hominum
lefum Chriftum, femper propenfum &: eredum ha-
buit. Et magno in cerramine v i d o r exiftens, per an-
guftamportam in amplum magnumque lumen per-
uenir. Ac corona quidem ipfiusin corpore etiam eft F
comprobara. Etenim cúm ignis extindus eííet, nos "useorpus
qui pra?fenccs eramus, talem ipfum vidimus, quale vi- í n t e r f i a -
gcntisornatique pugilis corpus exiftit. Siquidem & ^ m
aurcserantmolles , & capilli in cute capitis inhsre-
bant, & batba, vt iuuenibus primúm pubefeentibus,
decoré florebat, & fagies eius gratiá fplendebal admi-
rabili, vt &; Chriftiani rrtagis confirmarentur in fide,
& qui erant á fide alieni, confeienris ftimulis verbera^-
ti contcrritique difeederent.
13 Haec ada funt, c lulio Afíae Proconfuie, Proclo c
6 i Quintiíiano magiftratum gerentibus, C o n í u l c t e r - quando
tiúm Meffio Q u i n t o Traiano, & Deltio Grato fecun-
dúm, Traiano Decio Augufto , ante i v Idus M a r t i a s ^ W Í ,
more Romanorum, Afiae autem more feptimi menfis
vndecimo,die fabbathi, hora decima : vt nos autem
loquimur regnante Domino noftro lefii Chrifto,cu¡
gloria in íecula fceulorum, Amen.
a Saron. D o m i o c .
b E » d u o Jiatuebatprincipia, v t ait PrAdtftinutUi cap.xi Ima 4
ingtniteu fubfiantias, vtTheodorettu jeribit lib.i c a p . í ^
c Barowíííí.-lulio Proculo Q ^ i u c i ü a n o Piocos.magiftrarum
gereote, Cof. terciura Melfio Q u i n e t o T r a i a n o Decio,&r
Grato f e c u n d ü t n .
D E

DE S A N C T I S
VICTORE, LVCIANO, APOLLINARE,
HILARIO, AMMONE, ZOTÍCO, CY-
RIACO, EVGENIO.
I.FEBR. Ettu MS-Martj/Tohgittm Romamm fine S Wtertny.
mil ita hosHítrtyres recenfer, Et alibi V i d o n s , L u -
ciani, Apollinaris, Hiiai-i, Ammonis , Z o t i c i ,
Cyriaci. Vetus m t n MS. Martyrol. Rtchewuienfe, fiut A u -
gM-Dwitts ita habet: Et alibi ViÓtoris, Luciani,Hel.irij,
Cyriaci, Eugenij. Memorantur quiciem iH Martj/rol.Roma-
D E S. E V B E R T O EPISCOPO
INSVLIS ET SECLINIÍ I N FLANDRIA.
1 FEBR? ¡ ¡ v § i ' h w r Officio dupltci, Kalendis FebruarijS.
B K ^ f / í j ^ ^ E u b e r t u s Epifcopuí. De quo Molamu in ad-
S.'Euher- ^ S & L - ^ S j Á ^ 1 * ' ^ vfUAr^- IníulisS.Euberti Confef-
tmedehrk **<,l5^!u^,s^Mbris, qui, licet vita Deo fu nota, & ho-
minibusignota, crediturtamen eíTe raeriti prsclari.
rologtk, Q ú f á corpns requieícit in S.Pctro.Hww4M«f« Greutn:
Enberti Epifcopi ík ConfcíT. Canifius: Infulis S Euber-
ti Confeíl! cuius corpas in S. Petro quiefeir. Ferrarm:
Infula: m Belgio S.EubertiEp. Balduinm VVilíotim:Se-
clinij oppido Infulis vicino, depoíítio S. Eubcrti Epifc.
& ConfeíTons , quideinde Infulas ad collegiatam S.
Petri ecelefiam tranílatus, ibidem hoc díe colitur. Me-
minertmt quoc^ ú l m hoc díe Andreas Boetus noñer, Ghin'tm
in Natal. SS. Canonicor. Mirdus in Fafiü\Belgicíí & alij. &
fufius Saujfaius: Eodem die Infulis in Flandná , S. Eu-
berti Epifc. & ConfcíT. alias Eugenij, qui ex vrbe R o -
ma, furente Diocletiano, inGaliiasad prardicandum
Euangelium cum S,Qu¡ntino,Lucio,Crifpino & C r i -
fpiniano,Piatone, alufque proficifcenSjDei regnum in
Belgio plurimum prouexit: magnifque exantlantatis
pro fide laboribus, multis nobiliratus tropseis.demum
feliciter obdormiuit in Domino. (Vucfcit Infulis in
collegiatá S. Petri eceleíiá. quam condidit Balduinus
cognomento Infulanus, Flandria? Comes: illiccjuc,&
(^Seclinij, celebri Flandriae municipio, magna v?nera-
tione colitur.
i Afta S. Euherti vel tradita non funt litttrU, velinter-
ciderunt, in Normannorum vañ.¿tionefortaflü,vtifujpi.
f&erus S catur Molanui. LeftiomsBreuiar'tj infulenfis <t« M D X X X / I I '
Tiati, excufi, fumpt£ fufit ex communi. Famatenet comltem fiúfte
& adiutorem S.lyiatitfeu Piatonis, Tornacenfium Apojioli,
cuius Vitam dabimus i Oftobrü. Hic Beneuenti natm, litte-
rtfÍj & Pteta(e tmbutm, cum D m j f i o Fañfiorum Epifcopo,
Ouitnfttno, Chryfolio, Crilpino, Crt¡piniano altífa, mijftu a
Tontifice Romano in Gaütas, adpr&dicandam Chrijli fidem-,
Tornaei áein ab eodem Dionyfio Epifcopus ordinatus. Tornad pr'inm
& alibi Cbnjiireligionenhac locis v'tcinU nuntiauit: tándem % coro-
frtdicat:
natas martyrio,Seclmj fepultus e/I; vbi treceníis & qumqua-
g i n t a p o í i annis corpuieius, tnflruwemai^martyrij a S. E l i -
gió Tornacenfi Epifcopo reperta. Huic i g i m f o a j tam prdcla-
rA expeditionü Chryfoliusáí^eEuberrus/tterí.Dí' Chry-
¡olio agemus v u Februanj. Eubcrripatriam aegenus ah nul-
h p r o d i , t e ñ a t u r loannes Buz.eltmu nojier Annal. Gallofland.
h b . i . e x i f í i m a r i P o n ü ñ a o decore príeditum fuiíle.
5 Ceterum de rebus ab vtroque gejlii ita feribit: C h r y -
folius Eubcrrufque nunc Tornaci animis hominum
excolend¡s,rcbufcjue ad pontificium munus fpedan-
tibus peragendis, Piatoni operam commodare: nunc
extra muros cius vrbis laborera fuum latiús porrigere,
4 7
M A R T Y R I B V S
I . B.
no, x x i lunij, Cyriacns & Apollinaris: verum ah hls d i -
uer/i. Nam tn eodem S- Hteronymi Martirologio alij üs iun-
guntur eiufdem laurea confortes, Siturmniis, Üellicus,Per-
leus, Chryíinus, Prima,lannarins. Q t t o m A m dit t n U S .
Rickenomenfi c'ttato, Cyriacus, Bclhcus, Chriíimus, m
A f n c i p a j i t memorantur.
piurimis ad Cíirifti fidem perducendis mortalibus.
Deinmemorata Piatonis <tc Cbrjfolijude, de Euberíofubdit: £
A b veronihii difcrepnt, Eubertum, Eugeniumquc ía- W/,n«x
tellirum mannsferrumque vitaíTe, vt Chriftiams la- ptr/ecuto-
borantibus opem ferrent, ac plerifquc hominum ad """/«¿«n
Chriíli facra perducendis poftmodúm operam darent:
quandoquidem Eubertum íiccá morte confumptum
fuiíTé, ab ó m n i b u s ferme crediturj ac de Eugenij ago-
ne nihil vfpiam vetera pra:bent monumenta. Siclinij
per moi bum ad cacles Eubertum euolaíTc/unt q u i e x i - - ^ ^ ^
ítiment; quódillic quondam eius olla, priufquám In-
fulam deportarentur, quiéuerint, cultumque mcrue-
rint eo in templo parochiali, quod eius nomine olim
claruíf,nunc folisruderibusfamam rctmet.An i s T o r -
naci, vel alibi, Neruiis Pontifex prsefuerir, poftquám ánT.plfco-
é terrisad CÉEIOSDIUUS Piaron euolauir» non cftrfiihi/Hj Tet-
facilc arbitran', quod é nullis id liceat m o n u m e n t í s ^ « " / Í ?
eruere, H<cc Buzelinus.
4 C u r E u g e n i w n Piatoni atqueEuberto iungant, haud
reperimus caujfam : ñeque enim autreltquitt «tus inBdgio
vjpiam, templumve.aut aliudmonumentum. loannes Cogna-¡^emne
tus biflor.Tornacenfisltb.i cap.2^ ac Mir*us in Fa/iis Belgicts, ^ Sugt-
vnumeumdemq3ejfe Eubertum c r Eugcnium cenfent.Tra- niusi
ditur quidem ínter S. D'ionyfij fados fuijft S. Eugenius, Tole-
tanus in Hijpaniá Epifcoptts, fed inGallta poñ Dionyfutm
Viartyrio coronatus; cuius reliquiaram pars e S. Dionyjij coe-
nobio in Belgitim adBronienfe monajlerium adata.vt x v Na- ^
uembris dicemus :at non fuit illeapud Tornacenfes notus.
5 jQ«o loco Buz,eltnus tradit olim S. Euberri extittjfe ec-
elefiam mxta egrejfum Seclinij oppidi, viá Atrebatcnfi, mgen- ^
íem nunc tiltamfíate tefiatur Cognatus, & vulgo Arborem Euberd
S. Euberti appeüafi. Quotidie illim in ojficio Diuino recoli Secli#i¡t
wemoriam a Canonids Seclimenfibus,i(lem ajferit , & quidem
in Laudibm illmn recitad verficulam ; Ecce veré Uraelita, & yent~
in quo dolus non efL Scribit Ghmiusy non folum fefta rat"'t
eius celebrare Iníulenfes Canónicos & Siclinienfes,
fed Se quotidie eiuídem liabcre commemorationem.
Cuotidiana f u Infulis commemoratio S. Petri, vt Patroni, an
etiam S. Eubert 'h ex Breuiario non liquet. Antonius Sanderus
in Hagiologw F l a n d m S. Eubertum enm SS. Plato &
Chryfolio martynnm paflum eíTe feribit, quod cum üs
quA alij referunt, non covgruit. Ñeque quod fupra Saujfaius,
Diocletiano imperante w Galliam veniffe: cum batidpauüo
ame, nimirúm Decio & Grato CoíT. an.Cbr, C C L venijfe
o¡)orteat,fi S. Dtonyfij ¿ r alioriim v i r o n m Apoftolicorum a
pomifiie tunc in eam vmeam imjfoium focius fuit ' . a u t a l i '
quot pofl annis • ft m fupplutnentum eim prima ApofloHcA co • an non
hortts fubwijjus :nifi, quod fupra infwuauimus, i n BelgicaGa^'iSl
{ortafnaut Céltica ¡e Piatoni focium addidtt-.nequevero Eu-
bsni nomen Romanmiejl. Nec L u á u s vllus SS.Quint'tni,
CTifpini,
 4S DE S. EVBERTO
AvcTO- Cr'tfpini, CüfpiniAm coma mmorAtar , pr£terquam ah eo-
RE l . H . dem SauJfaio(upra,& M i r t o m F a t l ü Belguts. Recltús db a-
I m n m g t m S.Luciznus Bdlouacorum Apoftolusje quo egi-
mm v u i U n u á r i j .
6 Quo tempore, popuUnúhm GaSias Nermannií, S.
J1H» U- Euberti Afta imerádifle fujpícatur Molanus, etiam corpus
tent:
enisaueélum faiíle Boloniam, inquít,aut inSithiu.a-
licubilegiíTc me memini. Imo Audomaropoiim deporta-
ttim fujpicamur t intra cmus vrbís wuros nondum inchfum
Sithtenfe S. Bertint ccenobiam erat. Ingeílts Normamorum
ante RoUotíem apudchefrt£am, ad ann. DCCcxLv.cúm á
monaílerio q u o d á m , n o m i n e Sithiu, ducpto inccnfo-
que, oneratis nanibus repedarentj ira Dluino iudicio
etus & tt-
liorum SS vel tenebriscaecati, velinfaniá perculfí dicunturfuijfe,
Audomtt- vt vix perpauci euaderent, qui Dei omnipotcncis iram
rum deU' cetens nuntiarenc. Anno Domini D C C C X L V I Pirat^
Danonim Frefiáadeunces, prouincias de ecclefías va-
ftauerút>& populum in eís occidernnt.Quod audien*
tesFJandrenícs , vicinarumque vrbium Pontífices &
Abbates cum Sadorum fuorum rcliqniis ad Sanótam
venernnt Audomarum, quia muro valido & turribus
atrium eius, Diuiná prouidentia, munirum erar, Ifti
func San¿li, qui propter perfecutionem illa conuene-
runt; S, Wandregiíilus)& SS. WlframnnssAusbertus,
BauOj^afnulfuSiPiatus, Barcius.Winnocus , & S.
Auftraberra.&xL annis ibi fuerunr. At Ucobus M e k m
corpora SS.Bauonis & Pharahildis, ex caftroDiui A u -
domari,terrore Noimannorum,rt«wo D C C C L I I I Lau-
dunum tranjlata fcr'tbit. Eeliqua Diuorum corpora v d ifthic
vel alñs munitis locü,domc tile barbaragent'ts furor demuif-
fttsjferuata funt. Quis Ule porro S. Baccius efl ? N i f i fallí-
mur, Eubertus «o/?ír. Familiare eíi nojlratibus diuidere ac
dtmidiare nomina propria i pufértim compofita, vt funt pie-
(ae tune rafa Teutónica or'tginis: qua rañone qui Éubertus, Bercus
forteBut- dictpotuit,aut\$eu\us,acl&inmsquoque,quta a & e i n -
tius) uicem pemutari & fubfiitui folent, praferúm ante r litte-
r a m \ quodprifeü quoque vfurpatum docet Arnoldus Boecop
nofler i n Difceptatione de nomine S. Huberti, & htc A n -
tuerpia atque apud Batauos vulgatifiimum efl. Fauet conie-
¿ l u u noflrayquhdcüm Piato collocetur, cüm amborum in eo-
dem oppido tune corpora quieuerint» vt certum videatur,
ttiamfi id bifioricusfileret, ad emndem locum fimul delata.
7 Eadem Diuorum^ al'mum corpora ad tempii Hafno-
HaJnoniS
nienfís dedicat'mem amo MLXX deportara hü verbis memo-
dedica-
tionem ec' rat Meierus lib.3 Annal. Fland. Collegium C a n o n í c o r ú
cleftA apud Hafnonium in Oftrouandiá conuertít Baldui-
IO70 nus in Benediítinum m o n a ñ e r i u m . Vetus reparauit
templura, idqueabEpifcopis Lietbcrto Cameracenfi,
Ratbodone Nouiomagenfi, Raynerio Aurelianenfi
curauit dcdicatum 111 N o n . lunias. Eá ¡n dedicatione
interfuifle reperio corpora SS, Marcclli,Piaton¡s, Sal-
uij, Amati, Donatiani, Vedafti, Amandi, Audomari,
I. B. D E S. C A R I O N E M A R T Y R E .
I TIEBR. D E hoc fanfto M i r t j r e n ú alibi legmus,prater breue hoc
elogium-,quod Gracorum Menaa exbibent; Eodem dic
S.Cartaftt fan&us Martyr Carionjexcisá linguá,vitam finir.
txflcia. Voce priuabcrisjlinguá mutilatus,Carion;
D E S A N C T I
». T H E I O N E E T D V O B V S PVERIS.
I IEBR.
SS. Theio
& focij
C Elebrant tres hofee Martyres, alibi ignotos, Menaa, hoc
elogio: Eodem die, fandus Martyr Theion, cum
duobus pueris,gladio occifus.
gletdio per
trnpti. Fueros pcomptlfíimé gladio oceumbentes,
EPISC.
Giflem, Vincentij, Bertinú \Vinnoci(,Wandrcgiíili, D
Bauonis.Eucrardi, Euberti, Landclini, Hugoms, A y -
chatdi, Eufebia;, Ri¿triid¡s>Aldegandis, Rageníiedis,
Reginx,&: \Faldetr11dis. M e m n i í buiusdedicationisBu-
Zttlinm Ub. 4 Annal. Miraus in Origm. Benediftm. Belgic.
ex Melero & Iperio , Terreólas Locnus tn Chronico Belg. qui
tamenfaclam fcrtbttiJi Nonas Marcias Situmefi Haftw-
nium Hannoma ad Scarpumfiumen in tpfis V l a n á m I m i -
tibus, Amandopolm ínter & Marchianas.
8 Eodem anno ídem Baldumm Monten/is, cúm Alde- Aldenar~
nard^segrotaretjí^wií tbtdem Míw«í5Sacerdotescum ^ m i n m
Sandorum reliquus , Piimatefque Flandiiir & Han- i u n d r u
noniaeadfe connocauir vitáque execífit xvi Ca- &grum eo-
íend.Augufti.ac condirus eft Hafnonij^maximum fui demanno:
relinquens deíiderium. Tuijfe eadem, qu&ñafnorimm
paulío an!e,AÜAta Aldenardam Sanftorum corpora, vertfimi-
le eji\ ac praferúm qua haud longe d t f na.vn Viatonis^uber-
tijBauoñis & c .
5? Torri Infulam S. Euberti tranflatum eficorpui, aut
beilorum tempore ¿«Í/«Í/MÍ?/(«»«Í, aut}vt alij purant.in
ecdeíicE dedicatione. Baldainus Pm>Baldutm Montenfis tnJulas
paremjnfulamfofsa ac muro cwxeratrftque ecclefm S^Pem ™etu ¿**
alttjfy adiflcfís ornaratijub annum MLV,VUprobat Locrtus tn
Chron. ex illtus Bcclefu tabulü, in qutbus Fulcardusprimut ^
iüius Ecchjía Prapofitus o'Síijfe tradttur pridie N o n . A p i i - '
lis an.MLXxx,conftitutionis hüius Eccleíias & fuae dif-
penfationis an. xxv. Quacumque vero rationeaut tempo-
re eo allatum S. Euberti corpm fuerit, cúm repetercrur, necre(m,
tnquit Molanus, Infuleníes maluerunt Clero Siclinien- U :
íi daré celebres decimas pagifandlae Crucis , q u á m
fandbo corporecarere.
10 A n n o u c c x x i x cüm Infulam veniíTetTor--ÜÍ/ÍMÍ/
nacenímm Pontifex "Waiterus.in templo D, Petri, vt a n . i x i ^ .
feribit Buz,elinus,eam capíam.voientibus Canonicis, re-
ferauit, in quá D . Euberti Epiícopi corpus contineba-
tur.Aderant inter alios eius reí teftes "Wjjelmus Ab-^
bas Laudenfís, Guilelmus D.Pctn Decanus, Pcrrus
Cantor eiufdem Ecclefíae.Wiielmus ibidem Thefau-
r a r i u s A Prsepofitus Caíletenfis.Ac tum eius Diui of-
fa integra funt reperra m Idus Februarij. RWMÍ M o -
lanus eius rei teflimonium (fed non integrum) quod tune ca~
pfa infertum,ante annos e x u c á m ea reparanda ejfety exferi-
ptum tradtt.Eius rei memoria ab Infulenfibus repetitur , ío-
dem tefte Molano > oftauo diepoft Diui natalem , hü verbis\
Eodem dierepofítio reliquiarum S. Euberti Epifc. &
ConfeíToris , á venerabili Parre Waltero Tornacen-
íi Epifcopoin praefentieccleíiá) &:odaua depoíitío-
nis eiufdem.
l\ Circumferuntur porro , W í t o á / í , relíquiae ^
fingulis annis.ipfo die PurificationisB.Maria:,& in al- exPonun'
tan primario per Octauam relinquutur. ídem tn biflor, annít.
BcciBelgijteflatar Guilielmus G a z m .
Faliacium linguarum inaní abftinebis íocutíonc.
Alius x x i v Nouembris S. Cario oceurrit; fed,quantum ex
fubtefto difliebo coüigere licet, anachoreta,non Martyr*
S M A R T Y R I B V S
S u m m á Theion fequitur aladritate.
EmrintneijTbéionis l i b e r i j t vertit Radem,ex Menais haud
liquen nam k ú S c o ; foliim appellant^qua vote liberhfamu-
l i , aut quiuii ptteri appellari folent.
DE

DE i EPHK^M
E D E S S ^ I N M E
Comrnentarias prxuius.
$ 1 S. Ephrám <uita a qnofíriptat
ANUO Yms üle Ephr^m Mngnus, v t i S.
CCCL-
Cbryfojiomus in oratione aducrsus i m -
XXV111.
1 FíBR. píos heréticos &c de ccmíurntuano-
ne fcculi, (quam ¡pfepoflremamfibifu-
turam, diumtas edoftus, pr£dixit ) E-
p h r x m ioitur ú l e MagnuSiVtieum btc vete M a x m m p r á -
S.EphrAm. iiíAti obcorpefcenmim excicator, afllicborum confo-
vinpTA- lator, itiuenumdlícíplina.inftfudor, arque exhorta-
¡lAnjtfimi, tQrj nionachorum fpccnlum, Dux pcenitencium, íi'a-
raeaac rpiculum adueisús hxreticos, virtucum rece-
ptaculum,& Spiritus í a n d i h a b i t a c u l u m arque diuer-
foiiunv, Ule, inquaw, celíberrimus EpbrAnhEcckfiam vtrtu-
t'tbíts &lcr'tpt'tst¡luJÍTauít, m'ifenimis temponbus(ub Con-
jlAiuioy InlUno, Valcnu Áiigu¡hs\ in Mejopotamia natusac
perpetuo coímerfatust extrema, 'mper'tj Romani proumeta,
m á x i m e ^ expofuli Perfarum Gentilium incurfimbus; in qua
tune p l u n m degebtnt imwtfii cmbollcU b m t i c i , non moda
g A m n i tnipiorum C&furumac Prs¡idum auólorttatefreth ve-
terefaBAtdefamtit.Manichxí^oíiatilijí, &recentmes Apol-
Unanjia ,[ed quidaMab ipfo eüam erudüi adpietatem, eaque
abiectáaduerfarij veritatis effectiiquomu antefignani Pauló-
nos atque Anarad,no}¡ vulgari wjlriift'idoftr'wa, telo pe f i m o
íiim manum non bonam armautt.
aplutimii 2 Nafius eft Epbrtm non foliimproumiales fuos Syros
pp.iauaa- a h i i r a t o r e s f i d Gixcoru etiam doctifímos > & Latinos quof-
u* danhimitatoms ac Uudatores. Bajilms certe viuentem e u m y t
feribit Sozomenus uifra y erudicioniscaufsáinprimisad-
miraruseílXummeque h n d a a U ; a l f í vroivruv if&oytpo-
-KfjW, omniuni pra:ílantiflimum prtdtcauerut. Vitáfun-
ñ u m 'Bafil'tj frater Gregoñus Epifcopus Nyjftuus luctdenta
Dratione celebrauit: plures ems <tui firiptores, tlims laudes elu-
ctibratis afe monumenns intexuére. tierno tamen vbenüsqua
ipfeEpbram.cüm }}¡ax'me Utere cuperet, vetarett^fe^ etiam
£ ¿ftipfo, mortuum, laudatione ornari, virtutes fuas proprtü in fetiptis
prtter mé- prodidlc.diuii vel negligemiam aecufans ftíajn, Dei interim i n
tem, i n fatu commemorat \ vel excitare adfidei conflantiam, Jia-
ffriptü, fol{m paUper¡aíiSi a l í a f a virtutesJifcipulosfuas volens,fafta
ipfe fuá úlii propomi imitanda. Ñique vero de virtutibus ita
r práichné¡cribere potuiffet, (pt nemg illius nunc[cripta legens
poftt non animo commoueri ac vebementer accendi) niji t a -
rum ipfe offiíiajm lánguida (peculatione, fedvfu atque exer-
á t a ú o n e comperla probatac^ babuiffet: quod cum in plnribus
valeat feriptoribus > quorum q t u fuerit vit£ fanchmonia, ex
fpiútu.quem [cripta declarant, facimm coniefturam; in boc
lamen pr&ápue df!£flt,
5 Si quis ignur perftclam vit£ ettis imaginem velit ex-
primere, ei [cripta eim omma fedulo funt & penficulate euol-
tx hU vita tienda: vt non carpti7}¡ mella apis inflar Itbct efioribus, quod
(cnemna- [e fecijfe S. Grugorius Nyjfentuprofitetur, [ed íntegros cor.ge-
¿*- ratac conflipetfatios. P r ^ t i t i t boc quadantenus anteamos
aliquot Micbd'él Hoyerus AuguliinianusMcganti edito de eim
vita ac virtutibus libello: videtur tamen pleniusfieri id pojfe,
ft quU omnia EpbrMiít ¡cripta euoluat & sxpendat. Parüm id.
ñeque in(¡itiiti ¡ríe nofln ef},neque otij. Ea igitur fola, qua de
eius rebuigejli), vel ab ipfó,velab alus funtpalhn & ex pro-
ftffo tradita litterü-.proponenm.
4 prinium ent bfiw S. P. N . Ephríem Narratio ad
i i Í H t hic n m o n a c h o s d e í b a c o n n c i l i o n e : quanh ex amiquipmo
nodeúm í0^ce^t')^0^m<t monaílerij Cryptií-fenat<z iuxta Tíir
conuttfio- feulum deferiptam, Latine reddidit Gerarduf Vopius Belgaj
nt, edidltj, tomo i Operum Epbri£m\qutprobabili conietlurá¡¡A-
Tebrtiarij Tcín. 1. •
49 *
SYRO
S O P O T A M I A ,
I.B.
tuit, vel compofuam ejfe banc Narrationem ab illius difiipulü,
quieam tamen ex ipjius telatione didteerant i vel ab ipfomet
coufiriptamfid prima tila verba, Saótus Abbas Ephrsm,
accedentibus ad ipíum Fratribus, de íeipfo vtiliratis rlMJ ^ ¿ j , ,
caufsa enarrauir, dicens, poíi eiusobitumjlH prsfixa effe tur.
Narrationi.ab e'niSyVel difcipulis,velfludiofís. Verum tUud no-
bis magii probatur,aluT 'm eam effe narrationem,qui q t u an-
tea ab Epbr£m,eiuftíe difcipulu)audierat}ea ipfe.lapfusfortaf-
fis mnnumquam mentor ta, ¡criptis mandar i t , ¡ub ipfm[mcí
perfonai vtipAfim inVttis PP. yarkeorum narratmes &
apopbíbegmata reftmitur veluti propriis eorum verbis, Vt ita
[entiamus, alia prxcipue ipfius EpbufUt lucubrattofacit, qu£
Confeffio Se lui ipíius reprchéíio infcnbituriextat^ to.$ . .
Operum eius:cuiuspr'mampartem, quáfuAttmütffiiiwvua- fofa*/?'
fiomm eommemoratidabimus; & qu<s. demde de genere fuá>
parentum conditione, adolefcerit'mviíits>¡ubdit.Nam q i u p i n -
rima defuis peccatis, (iue negligentia in r eligió ft vttx funfiio-
mbusiintenicit, magis ex animi [iibmijuone.ad ahorum i n f i i -
tutionem,proferre,quam ex veril ate ^cenfet Voiüus.Probi ete-
nim ac religiojí bomines,etiam vbi culpa non e¡l>culpam agno'
feuntj non taw errore confeienti^quam quod minimé[ponta- g
neos animi ínter preiandum euagatioms, motus paponumi
primofefo Ímpetus peccatorum, atc^ alia id genus, non[emper
aperte intelligant culpa omni vacare, aut certe vel boc negli-
gent'u[u£ imputent, quod nodum eorum radices malorum ex'
jürparint.Et f i n é non delibérala illa futjfe delifia, ipfemet fub
finem illius Cofefionis dechrat, ita fcribens: Vcrüm ea m i -
hi (ola tantis in malis reliqua eíl excufatio atque de-
fenficquod netnini oífendiculum aur Icadalum príe-
bueri'm.... Mcndacio aterahebar quidem cerré, ve-
rum non o b l c d a b a r . . . . In pfalmodia negligenrer
megellj.fed non aliis mundanis rebus diftrahebar, 5 i -
miltade fequeritur »«4/?rfRi;prchení]onefuiip(ius/íiw;.
i . Sedfatetur tamen externa opera bonafuiffe, intentionetn
fortafis non itapuram: Hei mihi,rfif,quód in me non eíl
id quod later.vri id quod apparct ¡
5 Hanc igitur feamdam'Sarrationem contier/ionü E - } , T e j i a .
phr£m, apriore aitqttamulum difcrepantem.dabimus btc quo- mentum
que. Eifubimgemus Tejlamentum ipjius, prdtclaris exemplis
wonitifcjj confertum,antea iam a Lipomano^Surio^ii'.fc^ edi-
tum-fa nobts cum Gnco MS.exemplari coltatum. p
ó Tumorationem S. Gregori] Üyjfem, anniuerfirio i l - 4 . O r a t h
lius obitus die babitam , praferemus, ah eodem Vofio Latine S.Gre¿.
reddnam, [ed m Partfina Operum Ujfftni edutone} ad Gra-
cum exemplar tafttgatam, tteptfy a nobü obittr, & i n capita
partitam. Ouinto loco breuem Vttam ponemus^ab incerto att-
ftore G r u o feriptam, verfam^ a, Vofsio.ex MSS- Vaticanis ^ / , / ^ ;
& aliis: cui in códice Crjpt<e- ftrratA hancpr&fixamftüffein-
fetiptionem teftatur : n¿e¿ $ K v f i S E ' ^ ^ Í Í / A . t&. i A'^u.-
(ptAo^/s EViTcniO/Tü. de Domino Ephra:m. forré,Am-
philochij Epiícopi. Verum i d & ipft Vo[sio, & , qui eam
quoque in Vttis PP. edídit>Ko[vveydo mfiro batid vfquequa-
que probatur. Aliam prolixiorem[cnpfit Mctapbrafles, quam
Latinea Gentiano Herueto verfam edidu Lipomamsi& tom.
2 Operum Epbrdim Vpfúus. Sed cum btc in Surioextet, n i -
hilq.j íonnneat, quod non copiofitts a S. Gregorio Xyjfeno de-
fcrtptum,nos eam btc omiuetnus,
7 Sexto igitur loco partem recitabimus Vit& $. Bafilij 6-Pars vi~
M a g n i , quhn vulgo autumam a S. Ampínlochio firiptam; ** s ^afi'.
quod Eellarmino & Baronía, aiquc ante eos Micbi'ehGlyctSi
Grtiío bonúnlprobatHm non eft', nos fao tempere difcuiiemus-,
cum integra Bafilij Acta dabunus. Ampbilocbij opus babitam
eam Vitamanteannoscirciter Seo patet ex Vrfi interpretU
pr&fationceditA p ú m i m a RojvyfjdQ in VIÍH Patrum. Et / i -
E • ' cet i n
 | JO D E S. E P H R E M
AVCTO- cetin multüinterpolatam fateri mcejfefít , mhiíefl tamen
REI.IÍ. quamobreui Ámplnloílno pémim abmduare eam cogawur.
A Aicjueeam quidem p<irtem> q c j de S. Epbr<tm agitur, fuh 110-
qu&-vulgo mine Amphilochij reperiJfe jeVoptisteílufur. tik ua num
tnbuttur eam tamen proferewítí , vt libtrumfit cu'iqnh ac nobü ipfis
íétlio pojlea, deanhore t n a l t e m r a m partem pronumtare. Habe-
n m auteiH eam Vita7n , anliquo & rudi fijlo Lnúne olim
ex w t e r i - fcriptam,ex vetuftú codicibus MSS mona¡ieriorum M t n h ' u -
bu* MSS. nenfis, 5. Gijlént, S> Maxinum, atque Ecclefu S. Audomati-,
quam S u r m t t r [ m e ftylo exprefiim vulgautt : eatndem ab
Vrfo, vt tum dixwitu, S. R. £. SHbdiacono, verfam e Gr&co ;
Gr£cam quoque M.S. é bibliotheca C h n j t u n i f m ú GHUM K¿-
g ú , quam Latiné reddtdtt , rogante Rofvvtjdo , G n ü k l n m
Gratiusnoñer; quamj^afeverfam, Gracolatme édidtt Eran-
cifcus Combefis Ordmis Pndtcatorum.^osp&'nam illatn ver-
Jtone,qudt quam Vrfi antiquior v'tdetur, et/i mimwé illi cogni •
ta, hicnuncproferemui^ex eáyinquam, capita id.qua
de S Ephrtm agunt, apud Vofútim & Rofpveydum i h é " 10.
in ediiione Combefis 1$ & 16.
j . a l i a ex 8 Séptima ent Sozomeni narrado ex hiflor'tJt Ecckfiufii'
Sozome- calibo cap.i$. cui congrtút Nicepfmiu ltb.s> cap. 16. Partem
no:
verotllm pojlremam referí Palladius in b'tfl. Laufiaca cap.
101, & yínceutim Tidlouac. lib.i-; cap. 87.
9 Altaneprdterea apud Grdcos de S. Epbr<tm rehmgeflii
j3 fcrtptio exiett qiurendt anfam pr&bet Ntcepborm Caüi[lm lib.
y c a p . í ó bu verbü : Trofixd $e ^ t j »fi\oi 7rA«s?6 ^ t j Aoy«
ptvoigtáo-KetTioi ¿ v w ^ V - P i t i n m a fané & alia m e m o -
. r a t u digna, & q u i de eo confciiptiis eft l i b e i , & p r o -
ttn alia uinciales e i u s » R o r a a n i í i m u l & Syri de e ó r e f e r t i n t ,
ijrtce qnae cuique cognofccte eft procliue.5¿/Mf hic líber de S.
fcriptai Ephritm fcriptus, aitquodé commentanü iam cttatü, an om-
n 'u hdic aut pleraque reprdfentam colleftio, an peculiarealtud
opta, batid eíl in promptu definiré. M i r u m fané eíl difertifii-
mum Metapbraflen q i u plura in anttqúü extant, non omniaj
Vt folet, congepjfe. Mvlanus Annotat.^ tn M a r t j r o l . Vfuar.
'ííafirtbittSed & Gennadius (tí C a t a l o g o atreftatur,Pe-
etutapi trum]l¿s({enxEcc\eCiz Presbycerum in m o r t e m fan-
ti0> ¿ t i D i a c o m plalmos c o m p o l m í l e . Verumaut mendojo
códice vfus eji Molanus, aut ipfe negligenter defcr 'tpfu : Nam
G e m a d m babet.moíQ S.Ephra3m D i a c o n i pfainios me-
tro coinpoíuifle.
10 Agit de S. Epbrdm ex Latinü Vinctntm Bellouac.lib.
14 cap. S 6 e x A m p h i l o c h i o in Vita S. Bafílíj : & c a p . 87
ex S. Hieronymo & c . & lib- 17 cap. 87 ex Heracltde. S A n -
toninm par. 1 t u . 10 cap. 4 § 5 6. Petrus de Natal. U b j
cap.jo qui EíFron appeüatjat lib,z cap. 28 m Vita S . Bafi-
Q lij EíFrem,
j f 11S. Étibram natalís, atas.
• ir Elebratar natalis S. Epbr&m a L a t i n U i Tehuarij,
eolitur 1 x x v 111 lanuarija G r t c ü . De eo ad 1 Pebr. i ñ a ba •
Teb.apui bent Vfuardus, Beda vulgatus, Ado.Notkerus aliij^ i E o d e m
Látinoi; die B. E p h r í e m EdeíTeníE EccleííaE D i a c o n i : addtt mo¿
dernum Martyrol. Romanum : q u i poft m u i r o s labores
pro í i d e C h n í l i fufeeptos, fub Valenre í m p . f a n í t i t a -
te 8c d o ó l r i n a confpicuus q u i e u i t in D o m i n o . Plura
alijquídam. MS. Adonis exempíar coenobij S. Laurentij Leo-
</í/;Eodem die B. EíFren EdiíTeníe Ecclefíae Diacorit,<\m
l i b r u m d u l c i u m e x h o r t a t i o n u m edidir j q u i q u e á B.
Baíilio m á x i m a v e n e r a t í o n e excolebatur. C u i u s B a í i -
lij o b i t u m ipfe B . Eífren d í u i n i r u s pracuidit , d u m ab
ipfo ad fe miíTam m u l i e r e m , quas p e c c a t u m i n charra
conferiprerar, ad i l l u m feftinanter r e m i í i r , m o n e n s ac-
celerare, a m e q u á m S. Bafilius tranfiret. Q n x reuerfa,
S.Bafilium deferri confpicir ad r u m u l u m ; 6<:ex hoc
c r e d i d i t Bearum EfFren veracirer p r o p h e r a í r e . Eadem
feré M S . I l o r a r i u m , a d d i t ^ : C h r u k a n n o Íaluri.s369.
Maurolycm: E o d e m die B. E p h r e m EdiíTcnas Ecclefiae
D i a c o n i , lirreris & f o l k u d i n e p r í c l a r i , qui Baíilium
Casfarienfem E p i f c o p u m m figura ig,nea2 c o l u m n a : v i -
S Y I Í O
dir. Canif¡us:hem h n á i & celebh's E p h r e m > q i i i Edef- { )
fenae Ecclefis D i a c o n u S j a u í l e i a m i n í'píítudine virarti
e g i t : fed c ü m fames p o p ü l u m prcmerer, celia r e l i f t a ,
concionarus apud l o c l i p l e t i o i e í , pecuniam ad paupe-
r u m fuftenrandam ncceíí:farern c o r r o g a m t . S . Baíilij
( i n 2 e í / i í . B l a { i i , » í í í W ) p r e c i b u s , á Deo Graecé l o q n e r i -
di graciam i m p e c i n u i r : e u m d c m Antiftitem globi i g -
n i t i fpecie c o n í p e x i c : r a n d e m f a n ó l i m o n i á clarus d c -
ceílit, i n margine adnotatus ejl annus 374. Aft Pbi illud de
tghitoglobo legit Canijius ? Conjiantms Peltcius : E p h r e m
Syrus, Diaconus EdelFcnus , natus parentibus C h r í -
ftianis, fíoruir temporibus Magni Baíilij, appriméei
carus, q u e m in igneae c o l u m n a fpecie v i d i t ; vir fmc
faníftiííimuSj v e r u m q u e h u m i l i r a r i s Se panpertaris ex-
e m p l a ^ c u e r f o r c u n d t a r u m haereliií> ó m n i b u s p r o p r i á
i p f o r u m l i n g u á loquens, etfi folam Syriacam cailbrer;
hoc die deceílir, c í l q u e inrer C h r i f t i a n o s percelebris.
Ñeque vnde htc, dono iüo lingms vartis lóquendi ornatum fuif-
fe S. Epbrdmacceperit>fcimus.
11 Grtci eum colunt, vt diximuSi xíc v n 1 lanuarij. quo *PUíl
die iía babet Menohgium a Canifio edittnn: Naralis í a n f H coi l 8 . ^ "
P a r r i s r e u e r e n d i l l i m i Ephreir. S y r i , ex patria E d c f s á , n'lliri1'
i n cuius l a u d e m exrar f e r m o S.Gregorij N y í l é n i . Plu-
ra extant de eo in Mentis . atque í u c qutdem de eius rebusge-
¡lis, qu¿ & in Anthologio Antonij Arcud'tj babentur : H i c
i n Orientenarusefl:,gente Syrus, pietarem á m a i o r i - ^
b u s e d o d u s » temporibus T h e o d o í í j Magni floruir,
c o m p l e x u í q u e eft a d m o d ú m adolefcens v i t a m m o n a -
fticam : cui f e r t u r infufa d i u i n i t u s graria , q u á l i b r o s
p l u r i m o s ad a n i m i c o m p u n d i o n e m a c c o m m o d a r o s
e d i d i t , mulrofque morrales ad v i r t u r e m aclduxir;atque
inftiruendíe deinceps afceticas v i t x e x e m p l u m faóbus
eft. Peragirur vero eius celebritas i n asde S. A q u i l i n a : ,
in loco q u i P h i l o x e n u s d i c i r u r , i u x r a f o r u m . S, Aquili~
na^cuius in templo, Jiue ¡Aoc^ni^Jlui, S. EpbritmcoU Confian-
tinopoliconfusuít,xiii iunij a mbis referetur. Petrus Gale-
[m'ius Grmcos fecutus,xxv 111 lanuarij itafertbit: E d e í H t i n
S y r i á , S. E p h r x m C o n f e í í b n s . H'.c maximiN v i r t u r í *
bus praeftans, C o n f t a n r i n d M a g n o I m p e r a t o r e , r e m
C h n f t i a n a m , & pié . i g e n d o , & vtilirer d o c e n d o f e r i -
b e n d o q u e , v a l d é adiuuir. d e m u m m u l t i s meritis c u -
m u l a t u s , e x r r e m á fcnedlure q u i e u i t in D o m i n o . M é -
nologtum Gr&cum , quoda Ba filio Imp. cotteftum Baronius
crebro citat, eodem die ifla babet, citante & vérteme V o f io :
Ephrazm Edcfía: i n S y r i á , C o n í l a n t i n o M a g n o Impe-
r a t o r e , C h i i f t i a n i s parennbus narus, vixir ad V a l e n t i s
vfque rempora : ex cuius infanris ore v i d c i ür a ' i q u a a -
d o in fomnis parentes p r o d i r e virem,qua: q u a q u a u e r -
fus difhifa, & r a m o s fuosad é x r t e m a m rerram p r o - ,
tendens.rerram ipfam i m p l c r e v i d e b a t u r . d e cuius í r u - F
¿ t u alerentur v o l u c r e s ; i n r e l l e x e f u n t q u e cam fomnij
fíguram , vberrimam rerum oranium cognirionem,
quíE i n filio furura eííer, p o r t e n d e r e . N e c d e f u í t c o n -
i e í l u r a e euentusrerenim ó m n i b u s v i r r u n s numeris ex-
plerus, m a g n o fuir C h r i í l i a n a e R e i p . v í u r í k c o m m o -
d o . A r q u e v t magis e n a m m o r t a l i b u s p r o d e í í e poílef,
c u m Caefarcam veniflet, á Bafilio M a g n o creatus
Prcsbyter, repenré linguam Graícam ( cuius crat, ve
h o m o media S y r i á narus, prorfus rudis & c x p e r s j c a l -
icre ccepir; q u i portea c ú m praeclaré m u i r á f e n b e n d o
& d o c e n d o & f a c i e n d o , o p t i m é de rep. merirus ef-
fet, e x t r e m a f e n e d u r e ex h o m i n u m vita migrauit.
HÍC tbi.
13 At ñeque x x v 111 lanuarij¡neque 1 Pebruarij obiijfe v i - muiro
detur. Namcum Palladius, ei coAtaneusferihat i n b ü h r i í i mortuud
Laufiaca ca.101.cüm anno integro ¿gris & pauperibus curan-
dis Edejfe vacajfet, i a m q j r u g u m copia fuccefiijfet, adcellam
reuerfum, & pofi menfm mortuum ejfe, poúús dfiate, velin- Afia'
eunte autumm, mortuus videri debet, quam media hyeme: te, v e l d * .
tumno.
ñeque enim illafrugum copia, aefertilitas, fubfinem Decem-
bris (vt dicendum foret) ccepit, cüm velin herbá, remota ad-
hnc & incerta, ¡pes ejfet mefits; vel conditum a quinqué aut
fex mnfihus f r u m e m t m j fed q u m primmn id mst't commodé
pottiit,
 I F E B R V A R I I .
^ p o í u i t , aut ctim (jxs proptnqua mtfsis fait, & prolata vilifa
preño dmendua. quapremebutur, amona. Cur tamen ha
diebtts cwfignata fit eius memoria , haud compenmiu,
14 Sediteniter vniuerfa ¡lliusatai, quatenus ajftqu't pof-
fimiiSyproponenda.M(nologiu7n Etfüijlmp. vt iam vidtmus,
jo C o n í h m t n o Mugue rerumpotienre t u i u m fcñhitifuh ipfa i g i -
mtmi tur Imperij eim ¿xordia; qutppe qui extrema feneftute, anuo
¡amen Cbrifii c e C L X X V n i d e i t j f t n t , atqueanno C b n í i i
CCCXXXVIÍ! Cotiflaniij i,non¡>arua tam tum habuerit no-
miuts íclebriíatem , vt wox dicemus. Quare brtuior Vita,
q t u m quinto loco djitürifunms, (elumbabet vixiíTe tempo-
nbus Coadannni M i g m Regís , t k a l i o r u m qui poli
ipfum regnarunc. Certius efl, temporibus Con(iantim wo-
fiapcam vitam arnpuijfe: quo ii¡ loco , quóve magijlro, f u -
peruacamum eíl dniinare. Monumenttm fecundum antiqui-
tatisexMSS. adiecium k Vofsio adcalcem tomi tertij.babiU
excrcirationem egiíle in diebus M^gni C o n í l a n n n i
fíoruiííe autem v í q u e a d impenum V^lcncisjub
quo &: deceffic.
15 Pojlquamautem Imperaror quidem íüe magnus
& admirabiiis, vt tn Philotbeo cap. 1 fcribtt Tbeodoretusy
exceílir é vita cum coronis pictaiis ; ilims autem filij
fuere heredes imperij oibisteriie ; tune Rex Perfa-
B rum cui nomen erat SiporeSjContemptis fi!iis,vt q u o -
rum potcntia non eífet patrisqualis , bellum mouic
jSijihioh- aduorsüs N i h b i m , magnis & equitum & peditum co-
fe/saan. vj^ Q^-^ c0rij}aminus an. Cbr. c c c x x x v i í , x x n
^8 Maij. Anno vero fequenti fiue Conjiantij i,Sapor Rex Per-
fatum, vt babet S. Hieronjmmin Cforomco, Mc;íbpotamiá
vaftata,duobus fermé menfibus N i l i b i m o b f e d i t . . . . .
lacobus N.hbcnus Epifcopus agnofeitur: ad cuius
preces (¿epé vrbs diícrimine liberara eft. i d q u m a d m o -
dum tontigent, ad eiufdem fanfti AntiflitU Vitam dicenm
x v lulij, ex cítalo tam Tbeodoreto, qui biji. Ecclef. l i b . i cap,
30 vrbcmnarrai LXX diebus , ommbm macbmis oppugna-
tam; ac murum, Mygdom] amnii, primüm oppofuií aggenbns
reprejü , demde ¡ubuo emtfu Ímpetu labcfaciatum , lacobi
precibus nofte vna diutnitus refiauratum.Dein vero, quodbuc
f a c i t i i t a feribit: Eodem tempore Epliraem, v i r f a n é a d -
mirabilis, & fenptor inter Syf os facüé excellentiffi-
MdtflSJa- mus, orat lacobum, ve confeendat mosnia, barbaros
tohtp. jntneatur,&execrationisineos coniiciattela. Cuius
poftuiarioni obfecurus vir fandtus in quamdam tur-
n m afeendir; ac cúm viderct ingentem eorum m u l t i -
tudinem,non aliud efl: illis imprecatus,quám v t c y n i -
phes ac culices in eos immirterentur, vt vel per minu-
ta haec animalgula, ipfis íubuenientis potentia agno-
^* fceretur. Eadem referí hifloria tripartita Ubq cap. 45.
16 Ojiando Edeffam profefius fit Epbram;quando, quave
in vrbe ad Epifcopatum pojiulatus, nos latet. Probabtle eft
longo tempore eum iuxta Edéjfam babitaffe, cüm Sozomenus
hb. 6 cap. 34 eum ac S. l u l u m m recenfeat veluti corypbaos
fittuttm tnonachorum prope Edeffam & vteinas vrbes degentium;tpfe-
exattit ¿fein TiflamentOi Edeffeuos vntuerf¡m,veluti fuosin¡ludio pie-
t a t ú difcipulosac filtoL^alloquattir : vt non mirum videatur
lulianumapoflatam celeriter pratergreffum tjfe Edeffam, vt
fertbit ídem Sozomenus ub. 6 íí<p.i,odio fortallls mcola-
rum, inquit, cúm lude á principio ea ciuitas Chriília-
nam religioncm profefíd iit-, & tunepr&fertim tanto a t -
inrit tem- dore animoium eum colereí, vt cümpojlea Valens Imp. eccle-
fonbtu: fia ijibu Catholuií ademiffetjpfo jpectante-.w campo ante v r -
bem tonuenttu agerent, contemptü etiam Prs-feüi minis.fnut
ibidem cap.ij narratur. Arque ideo ipfe quoque fortafsis ab
eodem implo Váleme, a quo SS. Burfes Ep. Eulogm & Pro-
togenes Presbyteri, eteflt tn exihu funí»'.xagttattts efi Epbram,
17 Tándem extremo, vt remur, eiufdem imperatoru an-
anno 378 no, ceitefoh Valente Principe, deceílu, vt ¡ubet S. Hie-
mortuM. ronjrmu. lib.deilluíi.Eccl.fcriptor.cap.v^Numvero ante eum
S.Bafiitus ohierit, v t i ea babet Vita qua S Aniphilocbio t r i -
btii[ur,fíi'.7}i anno infequenti.quwto poft Valentü obitum men-
fe, alibi difcutiemus. S.Hteronymus Ub. cit. cap. 116 (cnbit S.
Bafiliam w;orf«w»í imperante Gratiano, p/? ^ / e ^ r í i / í i -
hcet interitum \ namquod Baroniusadan<}-/8 m r i u i , fcnbtt
Eíbruarij Tom. I ,
tnaluiffe S.Hieronymum reftrre obitum S Baftlij ad tempus AvCT04
pij Imperatoris, qui eo ipfo anno , extindto Valcntc, RE I.B.
Oncntis quoque adminiftrandum impciium fuícepu; D
m'dius efl mementi: tur non emm & Epbraw obitum ad ídem
retulit impermn Gratiam: Keque v e ü S. B i f i l i j fíriptum ab
S Epbrarn eniorntum, nec(Jf*rio butu Hit fupejjiitem demon-
j l r a t , Ltnn m b ú i n eo fit,quod non de vmente aicipi pefítt, U(tt
vidiautr tnterpres ahud (eufiffe Potiüs ergo S llmonymo tune
tn Syriá agently quam Mentís aut Antbologto nuper edito, de
ínoriu tempore affenümur , ciim prafettm apud G/ACOS ante
annosferi DCCC Bafilijlmp. tempore, eadem vtguent opimo.
jf 111 S . E p h / ' í e m f a t r i a . gradus Ecclc-
JíclfilCHi,
18 Va poirh magnum tüttm t i r j i m orbi dederit ciuiuSi
in ambiguo ejl. Sozomenus. proxiuius iílius tempori-
bus, Vt qui [ub Tbeodofio litmore fcnpfent lib l cap.is t¡la ha- Kifihenm
bet:¿K N/tn'/S^f ^ w ^ í j í e yjjO£j,m TO ^ y Q * ¿"fá. N i -
fibi natus , genus ex illius ciuitatis regione duccb.ir.
Ita ipfe de progenitoribus futs S. Epbrmn in Confefsione,maio-
res fuos fcribtt opere manuum vtttitajfe ; auos agrtcoUs fmffe,
fed fecundií rebus vfos, párenles fuos qui bmmli boc genere or-
t i i f f m / i n i u d u i o Cbrifíumconfeffos. Verüm C\m¡lopborfo- É
ñus pro ftooe/w , legit im-ftcdeJwvex indigems illius vr-
bis. Sozomenum in tota fue de Ephramo narratione fequitur
Kuepborus'lib. 9 cap. 16 o f N/cn/3<v pey e r e TítclgJaM, i n -
íjtt/f,qui Niíibin habmt patriim.Fnií u qmdem Nifibhiüm
a Perfis obfideretur an C/;/,.cccxxxviii> vt dlxtmus, Haud
ideo lamen certo affenpoteft.eam tlli patriamfuijfe. Eofefor-
tafsts, monaflerlo a Perfts Mefopotamtam vaflitnubus eutrfo,
receperat.Baronlusin Not.adMartyro!. N i l i b i nacum «j/e-
rit, lacobi Ep. fuiííe alumnumjCiuditionis difcipulum>
&: fanótiraris hacredem.
19 Edefim lilipatriamfuijfe tradit citatum Baftlij Imp.
Menologium, alterumc^ab Htnr, Canifto vulgatum , vit &
infra breutor Vita fcripteris anonjmi. Metapbrafies quoque
apud Surium cap.iait: Natus hnc m Syná, in ciuitate E- an Edefle*
dcfsi. & cap. ^,venir in p uriam fuam Edeífam. ^ ¿ / a i - nti*' 'f*
bit Hoierus. Fauet S.Gregorius Nyffenusjuxt/í interpretatio- fertum'
nem,quam infra cap.4 nu.is dabmus. Ita emm babet : E \ -
TtvQiv ry¡v ¿víyKccuivw. cog ¡ ¿Kéiv^-' x.íAeyoS-wV A ' j S ^ -
oii¿ rwv E ' S t w u v KXTÍKOÍ^Í TJVAIV, Inde, v t i iuírusdi-
mnus lile Abraam, Edeíícnorum vrbem, qu.-e eum t u -
lerat.petiit. Vofsius verttt: Vnde patriam, íicut magnus
ille Abraham, relmquere míliis» Edeílenorum vrbein
petiit, Videtur legtjp tai o gK«v(^* A'ft^otúiu,, oint-
Xeívniv y.iÁivc&tlg vel, ú g a VANV^ aeAífcr3-«V
A'/3¡f^i<¿(t>t: dTroktrrcüv. Verüm etft patriam repetebat, pote- p
rat tamen Patrtarclu illt comparan, qui Deo iubente damici-
Itum, m a m extra patriam in eadem ipsa Mefopotamiá, loca-
tum, illico mutauit. De patria igitur non Uquet,
20 Maior controutrfia ejUnum facer do lio fuerit initiatus,
S llleronymus^alladtus^liffy folian Diaconum appellant. itemej¡}y att
Sozowenus Ub. 3 cap.ij. KOHÍ' o'Kíyuiv yutguív í-m&KÓaKg, Diaconta
íTíKíwncrí y ¿ioLKovloiA wéy ;£A>)e/x.« T D Í y p í x l ^ folitmfaí-
tí^wam'lí TtohCleÁot ocya^S /3/if ^ t j ' TTca^vari ^x-jfxoi-
^OUÍVMV. E t c ü m paucis diebus (uperuixiíTet, vitam fi-'
niiiit. vfque ad Diaconatum quidem in ordine clcn-
cali euedus, ob virtutem tamen celebratus, non m i -
nús quám qui ob ficerdorium & bonae vira: inftiru-
tionem, acdodrinam in admirarione funr.Mi«Míf//4;«
el ttlbuere'Nicepborus Calliílusvidetiirhb.9 cap.i6.KMeA-
y.S ¿ÍCCKOVÍOX i v TÍjí r/.KKY, ñOÍ d^icú^eig. Clcricali m i m -
fteno in Ecclefiá dignatus. Negat quoque Baromustom.4
ad an.177 nu 14 Sacerdotem fulffe\ cúm prafter alia quíE
repugnanti inquit, haud eíTct Baíilij inris , Syrum ho-
mincm ordmare.
21 Si foret omnlno exploratmn, Vitam illam S. Bafiíij, an r**úy-
qua de fupra egmus. 4 S. Amphiloibio fcrlptam effe, haud ^ r ^ '
magnam S. Hteronymi, Palladij y SozAmm in contranum cr¡MMifi
E 1 vim
 DE S. EPHR/EM
AVCTO- vim verba haherent. Viderant lül opufculae'maliqua Gracé
RÉ I.B. verfa,D\zconi EdeiVeni titulo,ñeque de facerdtHiolegerant:
A quare Diaconum appellarunt. Nobüipfís euenit non raro, vt
quonon vulimuífub Dociorum cmufpiam academia nomini-
bus, alióve titulo editas lucubrattones, etfi fint dítnde ad epi-
fcopatumeuech ( quod facúius m bac luce litterarum nojfe
poJfuiHus, quam tlli Epbramum tn Cappadocia Presbyterum
fatlum) citenm tamen fub priori illo titulo dtgnitatis. Me-
nologium Bafilij Imp.diferte habet, a S. Buflio creatum Pre-
sbyterum: atque vt Bellonacenfem omittam lib.14 cap.SóyS.
Antomnum par. i t i t , 10 cap, 455, Micba'élem Hoierum,
aliofq3 tdajferentes; auftor anonjnm de bareftbus j qui ante
annosucc vixit, eduuf^eft nupera lacobo Sirmondonojiro
fub Prasdeítmnti nomine, b&refttfi qum e/i Mejfiltanorum,
diferté fcnbtt: Egic concra hos Ephrem Presbyter Sy-
ronim.
11 Prancifcus Combefis vir d o f t i f m u s Ñ o t . i w m Ampbi-
lochíum, argumentum, in quo robur p m i p u u m tnejfe Baro-
quod tune n m exifttmat, egregie refellit: antiquo enim ture neutiquam
vetuum prgiúfjimmfuijf^M m aliena natum dmcefiMfacros or-
nan era , ¿ i m p r g m o m e t . ^ e ^ m ^ ¿ y i obHriclum Ecclejia , ad fuam
attraberet, itaveeiordiñes conferret, vteo deinde titulo iusfi-
l i in eum arrogaret. atque eam e p fententiam canonis llkid
^ quoqne. ¿ ^ ^ « . S i quis A / í . y i . quiex Sardicenfi Nicanofo
concilio fump ti,ignorar i a Bafüio non potuerunt.Proferí Com-
befisexempla altquot eorumqu'tab alienis Epifcopis olim ita
ordinati Presbyteri funt: plura Pramifcm Hallerius de deítio-
nibus &ordinat'tonibus parte z.feftj cap.} art.i § 4.
vtpatetin 2^ Celebre eft boc in genere ipfo, SMieronymi exemplum,
s Hiero- quod cum a Baronio quoque referatur a n ^ j S m m ó ^ m i r u m
nymo eji cur Bafüio in Eplnam nolit licuijfe, quod in Hieronymum
Paulino Anúocbem Epifcopo. Ita de fuá ordinatione fcnbifs.
Hteronymus Ep. G \ ad Pammachium aduersüs errores loan-
nis Hiero folymitani,quem cap.iGita a l l o q u t t u r . P o t í b quod
dicís te pctiíle vt fubiieerentur ^ccleíiíe D e i , 8c non
feinderenceam, ñeque proprium ííbi facerenr princi-
patum;dequibus dicas, non facis intelligo. Si de me,
& dePresbytero Vincentio ; fatis multo dormifti
tempore, qui poft annos tredecim nunc excitatus ha;c
loqueris. O b id enim 8c ego Antiochiam, 8c ille C o n -
ftantinopolim, vrbes celebérrimas, deferuimus;non
vt tein populis prasdicanrem laudaremus: íed vtin a-
gris , & i n folitudine adolcfccntis peccata deflentes,
Chrifti in nos mifericordiam defleóteremus. Sinau-
tem de Paulínianocibi í e r m o eft; vides eum Epifcopo
fuo eííe fubie<íí:um, verían' Cypri, ad viíkationem no-
ftram í n t e r d u m venire, non vt tuum, fed vt alienum,
^ , eius vídelicet,á quo ordinatus cft. Q u o d fibíc etiam
eíTe voluerit, 8c in exilio n o í l r o quietus in íolitudine
% viuere; quid tibí debet, niíi honorem.quem ó m n i b u s
ptuUao a ^e^emLls Epi^cop15 ?Fac a ^ ordinatum .-idem abeo
Ep.Antip- allcíies3 quod á me mifello hominc, fanótae memoriíe
cheno. Epifcopus Paulinus audiuit: N u m rogaui te, vt o r d i -
narer? Sí fie presbyterium tribuis, vt monachum no-
bis non auferas ; tu videris de indicio t u o ; fin aurem
fub nomine Presbyteri tollis mihi, propter quod fecu-
lum dereliqui;ego babeo quod femper habui: nullura
difpendium in ordinatione paíTus es.
24 EademfanequaHieronymus Paulino y dicere Bafilio
Jíphrámpotuit, & tpfemonachus, in eremo degens, nuüis ob-
firtelúi-in ecelefia Edejfena facrü minijieriis j babendis dum-
taxat interdum conciontbus, f e p ' m p r i u a t ü colloquiis, popu-
lumerudiens adpietatem. loannes Tritbemm lib. de feripto-
r i b . E c c l . i f t a b a b e f . E ñ t e m monachus eremiejue cultor
iníignis , 8c Diaconus EdiíTenae EccIeíicE, á B. Baíilio
Presbyter ordinatus, propter humilitatem ad Diuina
myfteria conficienda n u m q u á m acceííir, quamuisa-
pud Deum 8c homines dignus haberetur. Non efl qui-
dem i d a S.Epbmni bumilttate alienum, prafertim cum an-
nüperpaucüfuperuixeritEpbr<tm j mérito tamen auciorem
antiquiorem Tritbemio poftulat Combefis. A t f i veré ab offe-
rendo facrificio abftinuit, ne innotuit quidem fortafiis Edcjfe-
nií,{umPresbyterum ordinatum.
SYRO.
D
$ I V S, S p h r i z m d o c l r i n a , / c r i p t a y GráCig
ImgUíe p e r k i a .
25 E r ¡ d e m tempes,inquitTheodorettu bifíor.Ecclef,
J Ú M-4 cap.í-/ Edeífae quidem Ephra:m ille admi-
rabilis, Alexandriae vero Didymus , cum laude vixe-
r u n t , contraria veritati dogmata Iibris editis confu-
tantes. Atq^ue Ephrasm quidem Syriacá vfus lingua,
fpiritualis gratis radios efiudit. Nam tametíi Genti- Híreticoi
l i u m eruditionem nedeguílauerac quidem, multípli- confutai.
ces tamen eorum errores rcfutauit.atque omms hajre-
tica: fraudis imbeciilitatem omnino d e n a d i u í t . # ^ i ¿ -
cit, q t u nos infra ex Soz.omeno, qua ratione, dulce venenum
ab Harmonio propinatum popularium aurtbus animi[q3, elife-
ritypiis cantilenis ad eius módulos aptatus, ifacfc medicinám
audientibus tum iucundilfimam fura vcihílimam ad-
hibuerit. O u p d & i n T r i p a T t i t a n a r r a t u r l t b . S c a p . 6 v b i
tamen non refté dicttur tune Harmonim cántica compofivjfe,
qui multo antiquiorfuit, cum eius parens Bar defames M . V e i i
tempore fcripferit, v t a j f r i t Tbeodoretus lib.i har.fab.cap.iz.
16 PbilofopbU quoque, ac praferttm facrarmn Ittterarum, E
fumma in eo pentiafuit, ipfi puero, aut eius parentibus, my- feientia
fiieo vifo pnoftenfa, tnfufa^ diuimtus', v t i infra ex S. Grego- dminitm
rio Nyjfeno & a l i i s Itquebtt: vt minimé mirum videri debeatt infusa:
eum ob eximiam erudttionem a S. Bafiho a l i i f ^ mirificé lau-
datum. Gíorgius Cedrenusait, multa eum vtilicercon- multa
feribit.
fenpta rehquiííe. Multa, inquit S.Hieronymus lib.de tUaft.
Eccl.Scriptor. Syro fermone compofuit opufeula, & ad
tantara venit claritatem , vt poft leólionem feriprura-
qut mee-
rura publicé in quibufdam Ecclefiis eius feripta reci- clefiu le-
tcntur. Eavero,Nyjfenotefte, in Gracumverftfermonem, Siai.
eamdem v m elegantiam^ retinent. Subferibit S. Eierony- quídam
v m : Legi,inqutt, eius de Spiritu fanótoGraccum volu- Grtee
verfa:
men,quod quidam de Syriacá lingua verterat,& acu-
men fublimis ingemj, etiam in tranílatione, c o g n o u í .
27 l n Latinam quoque linguam nonnulla eius tranjlata
funt feripta. Vineent'm Beüonacenfis,qui ante c D annos feri-
pjit, Specult biflor, lib.i^cap. 87 ifla habet; Huius Epbram quídam
feptem Opufeula extant apud nos,fciiicct de poeniecn- Latine,
tiá, de luílarninibus feculi, de compumfbione cordis,
de beatitudine anímas.de refurredlionc, de die iudicij.
Eademex vincentio recital S. Antoninuspar.i t i t . i o cap.1) §,
G.fed & tpfe fex folum recenfet, cum feptem dicat extare.Trit- & varik
íbemius de Scnpt. Eccl. eadem , aliaque infuper feptem ena- tempori-
btu edita;
merat, qua apud latinos inueniri ait, de Spiritu fan¿to,de
F
contntione cordis, de cogitationibus, de praedicatio-
nedura,decelebratione m y f t e r i o r u m , P l a n ó t n m fu-
per EdeíTenara vrbem.Honw; opufetdorum quadam, a l U
item ab Ambrofio Camaldulenji Latiné verfa é Gr&co, edidií
Colonia an. MDXLVII Melebior Nouejianüs, dicauitj3 G u i -
Itelmo Hittorpio Veteris-montis Abbati, a Caribufianoquo-
piam recenjita, vt coniieimus exS. Brunonis elegía & epita-
pbio ad caleem adieclis. Epbrami opuftQÍa aliquot ( v t notat.$
ad Vfuardi Martyrol. 1 Febr. fcnbtt Molanus) edita funt D t-
linga ¿«.MDLXII.
28 Tándem Gerardus Voflius Belga, Boreblonij,primario
Comitatus Lojfenfis oppido j n d m e f i Leodienji natus,Prapo-
fitus Tungrenfis, quacumque Sanfti Ephram opera in inftgnio- plenths 4
Gerardo
ribus Italia bíblioibecis, praeipué Romams,inueniripotuerunt.
Vojfio:
Latinttate a fe donata, fcboli'tf^ illuflrata,atque in tomos tres
di¡}ributa,Romaedidit;primum tomuman,h\DLxxxi\,fecun-
dum MDXCIII, tertium MDXCVII , atatis fuá L vrbicae
maníionis xxv, vt ipfe feribit. Quaomma an. MDCIII Co-
lonia ab Amoldo Ouentelio recufa funt. Ipfe demum lauda-
ttflimus Interpres & Scboltaftes ann. UDCXX XXV M a r t i j ,
Leodij mortuus efl, vt feribit Valerius Andreas in Bibliotheca
Bdgica. Dúo tamen in hoc praelariflimo opere optaremrn a
Voflio obferuata w . v t qua antea Latiné extabant 5. Ephram
opera, fuieab Ambrofio Camaldulenfi, ftuepriüsab anonymo
verfa, addidijfet, adealcem faltem vel operis totius, vel tomi
i l l m in quo fingula extant ex ipflus interpretat 'me. Secan-
dtim,
 I F E B R V A R Í I . J5
. dum, vt Griscolttinepothh, qusd ilü f i ó l e erat, omniA edi- iimtts. Vnde confiálur > quod Combefis a n m a u i t , g r a t ' u m Avc.ro-
dijfet. hancineoperdurajfet ñeque fclúm ad illud cum S BaJilio sol- KE i B.
29 Hon omnU tamen illtus opera ajfecutus eft Vofiuu* loquium fuijfe collatam. Eleuat etusreifidem BArontus to. 4 E)
a t n m l i - Nam quem legijfe fe G r t i é verfum hbrum de Sptrttu fan- ad a n . t f o nu.jú.duabus potífstmiim ranontbus: quarnm
herde spi- fi0 tel¡atHr s . H i m n j n m , hic defideratur. Vtt & commen- W4 f/f(quoniam nihil de his ip(c Ephi«em. i.quta b u i c -
rj^f*"' tary tn facram ¿Cripiuram, de quibus S, Gregottm Nyjjenus ftatur, hbi Bafilium per interpretém elle locuturnt
infra H«.IO. OiXjav 7V¡XK
. <M<X)I n i{g\y.on\rtv ¿x,u<Ae- Principio e t n é interprete opusfuit. Quid verh mirum, fi om-
nes bumihandi fui occafiones follutte aucupans, illud reticuit
quod videbat in fuamglonamplufculüm cederé*. Alia quoque
commen- ^ 75 T'''; ^ocruo^vdcoi. 'ÜÁÍU- filentio prefsit, quAillocum Bafilio con^rtjju aíeidijfe Nyjft;-
iarij 1» raicxAriií X(*,&ír&' /3//3Ax> ra f t á ^ r a v x.íK^vpcpíimv ms tefiatur.
ScripturA, ¿¡g -jvvpQoívlg dycov úicú^pioircü)/, AÚ^va) xí%l(>y]¡¿tv&' 31 Congrejfum illum ita ipfe EphrAm defaibit Encomio
r u TWivpoLlt. N . i m omnein 3c antiquam t\: nouam in S. Bafiltum : Vbi ergo Dommus miíercndi occalionc
Scnpturam euoluens, & , vt nemo alius, ineiiis con- fe oíFerente, in quadam cinitate, mifericordiá motos
te.raplatiünetn incumbens, totam accuraté ad verbum eft fuper me, illic voeemad medicentem audiui: Sur-
interprcrauiscll.-uqueab ipsá mundi creatione vfque ge, 6 Ephrarm, 8c comede cogitationes atque fentcn-
ad vlcinnim gratiaf jibrum , quíe abdica & rccondica cias. Cui refpondens dixi.in magna anxietate : Vnde ¿ 4 ^ , ^
erant commcncariis illuílrauit, Spiritus lamine vfus. ego, Domine,comedam ? Et ait ad me: Eccc in domo iufíu v i -
At ñeque interpretatio illa, ñeque commentarij vfquam com- meá vas fplcndidum eft ac magnificum5qiiod tibi fup- utnomif-
Hymñi p'írent. Souommni quoquelib. 3 cap. 15 KkytTt^ d£ TKÍ TTOÍ- peditabit cibum. Super diflis autem multum admira-/Wí>
tus, exurgens perueni ad templum Alcíílimi j 8: cum
Dicuur vetó vmuerlim cucuer tricics centena millia fcnfim ad veftibulum afcendillem, 6¿:pix deíiderio in
carminum confcripíiífe. In bis nimirüm erant hymm ad inrroirum profpexiííem, vidi in fandlis í ñ n d o r n m vas
Hamontj númerosftftt, dé qutbm Theodoretus Itb. 4 cap. 17 eleótionis coram armento ouium prieclaré exrenfum, _
^ T K v m y j q vvv TK ¿CCT^ÓÍTCÍ (poySgOTigjps rwv vrAy¡ Q í ^ u v verbiíque maiertate plenis exornarum arque diftin-
^,CÍO¡V^UV ivis 7rcc\Y¡yv(>a$ vaoiéi. lilac óc nunc cantilenáe ¿tum, omniumque oculos in illud defixos. Vidi rem- ^tu
íplendidioies i'cddunt inuiólorum Maccycum folen- plum Spiritu vegetatum ab eo,eiufquein viduas ac or- rttaüege-
nirares. Atque luc quoque vel delitefcttnt > vel omnino perie- phanos potinimum commiferationcm. Vidi ibi apud rtceexpo-
ttint [cripta : v t i & alta quamplunma; nam PhotiusTmem. eum, fluminis inftar lacrymarum fluenta, 8c vellus vi- Ȇi
196 vbi Pamnefes 49 ahaq^enumeratút, f u b d i t ' . Q u i m - t x c u n d í s quafi áureos radios diífundens; ipfum au-
qnámalia q u o q u e q u á m plurimafanóli v i r i i n Gra:- tem Paftorem pennis Spiritus (uríum pro nobis pre-
cam conuería linguam opufeula circumferuntut, d i - ces fuftoijenrcm, filumque orationis deducenrem.Vi-
mulu ccndi vi ac venuftate referta. Syd vetó aífirmant ora- d i ab ipfo ecciefiam ornatam , ¿^dileótam aptinimé
ertthnes. nones fupra mille fciipíiííc.-quibuseciam teílimonium compoficam.Proípexi ctb ipfo manare dodtrinam Pau-
reddit (cuius grauis eft in hiftoriá , non icem m do- li, legem Euangelioium , & timorem my iteriorum;
gmatibus fides) Eufcbius ille Pamphili c ó g n o m e n t o . Proípexi i b i vtilem ac íalutarem í e r m o n e m , ad ipíum
A t qut potuit feriptorum E p h r m i memimffe Eufebitu ? N i f i , vfque ^aMum fideütcr íc attollentem : atque , vr rem
quod fupra § 2 nu.i^ iam clarus erat trudmonis fama & l u - paucis compledat) vniuerfum illum cosrum íplendo-
cubratiombus Ephrdtm fub initium imperij Confíantijf Q u a m - ribus graciae renidéntem. His vero cundis irareligio-
quam in its Ubrü Eufebij^qui in manibus funt, nulla eius men- sé ex ciedlo vafe regni cfi]orefcenribus,lriudaui fapicn-
tioeji. Fortafiü Ecclefiajlicam hiftoriam Soz,omeni lúe pro tem 8c benignum Dommumjqui fíc ipfum glorifican-
tuftbiana accepit, aut aiiter memoria lapfus Photius. tes glorificat. Peradlo autem audirorio, Spiritu fando
30 De ¡iylo Ephrdimi, pufertim in Exhortationibus, (tue teuclante, me adeíTe cognouit. Q u i meam viliratcm
mioctiyi<rt<n, quA babentur to.z. ita ídem cenfet Photms: In accerfendam curans,pcr interpretem interrogabat me>
quádam hisadmonitoriisfantfti viri fermonibus, iurequisad- dicens : Tune es Ephram, qui prajclaré collum íncli- ab coagni-
c'rAce miietur, quam alté penecret perfuadendi visjouan- aatum iugo íaluraris verbi fubiecífti ? Er refpondens, tus, érbe-
tntít rum^aea'3 h,s n ^ m a m c m í U ' S j quam deniqueaftc- dixi : Ego fum Ephrarm, qui me ipfum á caclefti curfu »'S"c'x-
Q étuum copia referci íint. Oiario tamen eius ac figuras fequeftraui. Cumque me apprehendi/Tcr , fandlo fuo íe^Wí:
nihil mirum, fi ad confuetnm homiliarnm vfum, 8c ofeuloconfalutauit inftruxitquc menfam cpulis ía- -
inelaboratum dicendi genus verganr. N o n enim in pientis ac findlaj 8c fidelis animíe ipíius, non quidem
auólorem íenfuum.fed in horum intcrpretem,ea con- corruptibiübus condiram ferculis, fed immortalibus
ferenda culpa. Q u i namque Syriacae funt lingua: bené referram fenrenciis.
periti, verbis adeó ac tropis excellere norunt, vt am- 33 En vt allegoricii ambagibus inuoluit, quA alij fplendi-
bíguum fit.ab hifne an á fenfü recóndito , tanta eius d i ú s n a r r a n t , ab ipfo vifaacgefia ? Illud vero de Itngua GrA- ^
dicendi vis atque elegancia pioficifcatur. Q u i m o - cá vel omnino texit filemio , vel alias aperuit-, ñeque enim tn velreticet,
brem non tam dictionis humilitas admiranda, quam vno eo fermone omma explananda iudicauit. Nam & d e XL
illud fufpiciendum » quomodo per tantam verborum Martynbus alta oratione, quA a S. Bafilio didicerat, expofmt:
vilitatcm > tanta falus atque veilicas in legentes velut fortafsis & boc ipfum de linguA GrACA dono,alibi fcnptü man- vel alibi,
cffundatur. De OÍ opufeulü quA <i». MDX Lvu edita Colo- dauit. An eh non videntur (peñare illa in eodem Bafilij C«Í;O-
tUA diximus, pronuntiat Bellarminus Hb.de fcriptorib. Ecclef m o t u l l o ante médium ? SuhtiaUzntope mihi virídita- aut obfeu-
qfiiddnon magis piaquám doótaeíle. Ntmirüm faauis Ule & b e m ~ teni ac immaturitatem ícrmonis, EEmulatione me ce- te indictt:
tam doüa, gmsDei Spiritus, vt fe ipfe in libro Sapiem'iA defertbit, non pit, demerfitque me in pocula do6lrin£E fuae. I m o q u o i
quampt* (^et a ¿ emollienda bommum corda vel reconditA fcienÚA vel cap.io in illud. Arrende t i b i , Vitam S. Antonij per Atba-
f'irim (ItboratAfacundiA macbinis, quai tamen,fi adfmt, alúici m i - nafiumfcriptam citet,fu¡picatur VofsitiStGrAcefcriptamlepjfe.
nimé iubet. Sed ñeque EphrAino , diuinitus conceffd fapient'tA 34 Petrus de Natal. ltb.$ c a p . j o i t a f c r i b i t t E x t z t h b e i
latices defuijfe, ñeque re fié órnate j¿ dicendi arúfícium, eiuf- de Spiriru fando, quem de Syrá lingua vertir in Gras-
dem Diumi Spiritus magifteno hauftum, tejlatur S.Gregorius cam, Hunc B.Hicronymus Icgiííc fe dicit, & acumen verth
Wjjftnus, & attj infra. ingemj illiusetiam in t r a n í l u i o n e noraíTe. NanaitS- ipfe G r u d
51 Hac ergo prAditus eruditione, omnes , qui ad eum Jiieronymus eum übrum ab ipfo EphrAm, fed a qmdanh ver- M r * m dt
G n u l t n - videndum veniebant, vtfcribit Vtncentius lib. 17 cap. 87 (um de S j m c a linguá^ vtt nu.iG diftuw. SptritH
^ á o í t l n é t Per annos phirimos docens, vel aedificans , vt loquitur
fncibus Palladius', vt plunbus prodeffet, GrdCA UngUA peritiam S.Ba-
i.B*[ili¡. filiipmibus obtinuit, vt fupra ex Menologio Bafilij i m p j e t u -
* febntarijTomA,
 J4 DE S. EPHR/EM
$ V S. E p h r ¿ e m c u m a l i i s S a n S í i s a m i *
CltlCt.
T7Tyí in quouis genere hominum allicidt atque atirahat
l i t a d anncttiam morum f i m ú n u d o , multo tamen ctttüs
Multas SS.
fal arcltuffe fancii vtrt amplecluntur fui f m i h u m amicitias.Spi-
btr. " t u fanfto.quifons efl boneíi¿ heneuolent'u, inutcem celeriter
conaltame. Ea quoque ratione inñituit S.Ephramamicitiai.
Pr&ter iam commemoratum S.Bafiltum, qut infra in Te-
fiamento nominantur, dtfitpulos Magtflro ftmillimos,Abban,
AbraamMuran^tmonem^Zenobtum^duos hic referemusfan.
clitatetlluflres.ipfiveroflabili necefsitudm coniunftos.
exhUS. pr'museft SAultanus, cuius vttam ÍX lufiij dabi-
hiltanum, m¡fs ^ ^ ty\ntim fcnptam.vti Sozomenus Ub, 3 eap. 13 /JÍÍ
verbis tejlatur:\)er idsm tempus clrca Edcííam lulianus
accuratiííimumgenus diíciplins monafticac exercuit:
qui velut corporis expers,talem vita; iníticutionem ac
modum íecutus eft, vt carne carere, atque ex otfibus
folum Sz cute conftare videretur.Qtiare Ephrsm fcri*-
[cmusVi- peor Sy rus tractatum de eius vita contexuit. ClarimA"
tam feri- Hquantl Nuephorus líb>9 cap.iy T u m etiam apud Edef-
ffo) ^ iam aecuratiore & Angelorum íimilí viuendimore,
lulianus illc Magnusefl:philoíbphatusxuius tanta fuic
continentia, vt oílacarnibus carentiacuri conftrióla
habere videretur. Vitam eius Ephraem etiam Syrus
conferibendam fibi eííe duxit.
J7 Edita eft ea Vita Latine k Gerardo Vofw tom. 5 O-
perum S.Ephr&m, in qua quA vtriufque amicitiam declarant,
tíia habentur : BearusVero lulianus mortificans in fe
mundanas concupifeentias , quantum monafticavi-
uendi exigebat ratio3in fuá refidebat celia: prope au-
tem eiufdem cellam^tiam mea celia fita erar; nam e-
fipevifa, iufdem'eramuscongregationisambo. Accedebat igi-
tur is ad cellam meam.&r ego viciíTim ibam ad ipfum:
etu/ft ^ proficjebarn cnim ex colloqmoac conuerfarione v i -
¡Uit'-0^0' r , i m i r a b a r q u e c ú m videremeanram in homine bár-
baro cogninonem , quippe expartibusOccidentalí-
b u s o n u n d o ; glorificabamque Deura, q u i n o n v u l t
quemquam perire , fed ó m n i b u s per poenitentiam
ignofeere.
38 Ef quibufdam interietlú: Quando vero pulfus ad
Synaxim audiebarurj ante omnes alios Fratres oceur-
rere conrendebat. Sic veroin Synaxi coníiftebat abf-
que vllá oculorum diftradíone , quaíi ipíi tribunali
D o m i n i noftti IESV Chrifti aííifteret. Quodam aucem
die ad ipfum dixi: Qiiisjobfecrojhofce libros corrum-
pití quippe in quibus vbi feriptum crat DEvs,aut D o -
tummo MiNvs,aut IESVS CHRISTVS, vel SALVATQR, litte-
net,nela
Trymisfa- tarum elementa deleta reperiuntur. Beatus vero ad
crosltbros me, Nihil.inquii» á te penitúsabfcondamjFornicatrix
eorrüpat: rnulier ad Saluatorem acccdensjacrymis pedes ipíius
C rigauitj&capillis capitis fuiabfteríir: & e g o vbicum-
que nomen Dei mei feriptum compeno , lacrymis
m e i s r i g o ; vt (Sccgo remiflionem ab eo peccatorum
accipiam.Ego vero gratiosé ad cum dixi;Deus,qui be-
nignus efl: 6 í mifericors , bonum illud tuum fufeipiat
propofítumjverumtamen libris parcas,obfecro.AtilIe
d i x i t ; N o n irngatur cor meum,nifí plorcm cora D o -
mino Deo meo. Ardenter porro in Rcligione fe gcf-
íítjatqueexercuir, vltra vigind quinqué anuos: & i n -
tereá moritur in Domino,in obedientiá,& perfecutio-
ne,quam paíTus eft,dignus aíterná fadus beatitudine.
Beati enim,inquit Chnftus in Euágclio, pauperes fpi-
$dol(t-0rU r ' t u ' c!uon'arn ipforum eft regnum caelorum.Beati qui
perfecutionem patiuntur propter iuftitiam , quoniam
ipforum eft regnum caelorum. Meis fané oculis exci-
dunt lacrymae, fuper d i í i u n d i o n e ac feparatione v i -
ri iftius. .
39 F u i t p r t t m a S.Ephrmo coniunftifs'musS.Ahta.-
h z m Eremita^ui x v i M a r t i j colitur, & S.Maria fratris
HIMS filiAiquorum idem Vitam fcripfit, qumprn, 3 operum
SYRO
t ' m extat, edita^ eft a Rofvveydo noftn lih. 1 de VUU PP. D
A l i u m h u n c a r b i í r a m u r effeabeo Abraam}qui tnter Ephrami S.Ahaht
dtfcipuloi numeratur in e m Teftamento; ü enim Eprhamo
(diuerfí ab
fuperftts fuit, alter vero ante ipfum annis pluribus decejferat,
Abraam
cum eius & M a m , q t u quinquennio patruo fupervixit, obi- dijtipulo )
íumde{cnbat,atque ijla(ubiungat:HQ\ mtBij dilediífrmi,
quoniam hi quidem dotmierunt, & ad Dominum cú
omni fiduciáperrexerunt ; quorum mens in nüllo
prorfus múdanis negotiis colligau eft, fed in folá D o -
mini caritate. Ego vero impromptus atque impara-
rus meá volúntate p e r m a n í i , ~& ecce comprehendic
me hiems,i?c infinita tempeftas nudum me atque fpo-
liatum abfqueperfeÓtione bonorum opérú inueniet.
40 Emjfe porro vtrumque Ephrtmo atmeifsimum, ex
tadem Vita bquetiVbt M a r i a i n fornicatíonemlapfa, ita l o -
quitur: Vbi eft magifterium fanóbiílirni parrui meif vbi
mónita coliegas eius Ephrjem ? qui me docebant in collega,
mea virginitate perdurare , exhortantes, vt impoilu-
tam animam immortali fponfo feruárcm.Sponíus ece- eifif nepte
nim tuuSídiccbant.fanólus & zelans eft. Ipfe quoque A- adeuram
cafiitatu
hraham.cüm ad eamdem neptemfuamjn diuerforto quodam hortatur.
meretricié viuentem, veniffet, m i l i t a n habitu, ne eo agnito i n
fugam fefe ilía pr& pudore coniieeret; pofita tándem perfona,
ita eam alloquitur: Filia mea Maria, non me agnofeis?
Vifcera mea, nonne ego fum qui te nurriui/1 Q u i d tíbi
f a d u m eft, o filia mea? Quis te interfeciti» Vbi eft ille
habitus AngelicuSjqucm habebas,fiiia meaívbi eft c ó -
tinentiapvbi fletus? vbi vigiliír?vbi chamcunia;?A cel-
fítudinecadi in hanc foueam q u o m o d ó dcuoluta es
filia mea? Cur,quando peccafti.non mihiindicaftifnó
mihi illud retulifti ? Et ego certe pro te poenírentiam
agerem cum diledliílimo meo Ephraím. Et poft pauca,
vt eanuad fpem e^<ií,Super me, inquit, finniquitas tua,
ó filia mea.Ex manibus meispeccatum hocDeus re-
q u i r a t , S o l u m m o d ó audi me,& veni, camus in locum lapsa orat:
noftrum. Ecce enim & cariffimus Ephrsm pro te n i -
m i ü m dolet , tuique caufsá fedulé Dominum de-
precatur.
41 Non omnes tamen, quihufeum iüe amicitiam confti-
& quibuf-
tuerat, eam coníianter coluerunt. De quibus ipfemet in fuo
dam fuorU
Teftamento cap.i n u m . i ait: C e t e r ü m vos, Frarres.noli- dt/trlui;
te mirari fuper aliquibus, qui obedientia: difciplmam
complexi,á me reccíferunc. Etcap. 5,««. i z & 25 male-
dicit Paulóntapoflata & Arouandran,qui reliólopietatüftu-
dioy hmfes profeminabant.
42. Abhoc vero PauleHa,qui ^ Magriftro fuo viuente re* PaulinHm,
cefferat, diuerfm fuiffe videtur Paulinus, de quo Gennadtus de acri &
illufl. Eccl. Scriptor. cap.) ita fcrib'tf. Paulinus P t e í b y t e r , ambttiof»
ingenio.
difcipulusB.EfFréDiaconi,homoacris valdé ingenij,
& inDiuinisdodusScripturis.Sed viuente Magiftro
clarusin Dodoribus Ecclefiafticis fuit,&-máxime ex
tempore declamaror: poft illius autem obirum,amore
primatus&nominis, feparans fe ab Ecclefiá, fcripfic
cótraria fidei muIta.Huic obiturus B. Ephr(jm añanti
nbidixifteferturcVide.Paulincnetefubmittascogita-
lionibus tuis,& eleueris. Sed cum re ad purum com-
lapfurum
prehendiíTeputaueris Deum, crede, necinteílexiííe. prAfentit.
Pr^fenferat enim illum ex ftudiis vel fermonibus no-
ua inueftigare, & i n immenfum inrelledlum hazrefeon
tendere:vnde & frequenter Bardefanem nouellu vo-
cabat.Hwwí tamen Honorius Auguftodun. Paulonam vocat,
vt & MSS.a Sufrido Petri citata.
jf y i S. E p h r a m c o m p u n f á i o n i s f o n t e s .
43IV y f rff luculentos fontes compunftionk, in fe a l i i f .
^^•q^exc'ttandd^S.EphrAm aperit.Duos folum htc com~
monñrabimus, Frimus ex rerum humanarum confideram-
nepromanat, ac Dei interna allocutione. l i a ipfe De T i m o -
re animi, ío»;.r.Ego Ephraem peccaror, ignauusac pi-
ger in certamine ípiritali.in quo afíidué ob ncgligen-
ciam meam animique rorporerri vincor.vobis, ftrenui
 I. F E B R
pngilcs.Deiqne amantifíimi Fraírcs, ingcntem animí
mei timorem arque tremorcmj quiqnodam dieme
mundi va- miferum atque diftraítum.tardumqiie acdefidem i n -
tníatem, iiaficjcecenfcre voló. Solus fedebam in loco quodam
quieto arque fubiimi) 6c inanes huíus vitíe curas, t u -
mukus,ac perturbationes menre reuoluebam. Ecilla-
crymans dicebam : Q u o m o d ó vita h x c noftra veluc
v m b r a f u g i r , & inftar velociííimi curforisperrranfir,
& c a m q u á m flos matunnus marcefcic! Rurfurquecu
dolore ac gemitu, Quomodo, inquam, feculum hoc
praecerear, dum intcrim ignauiá, rebuíque ac cogica-
tionibus inutilibus diftrahimur, nefcimus. H s c dum
ajpicirns, mecum expendo, repente oculos in cadum íulUili, 8c
de mglige-
tiá aD¿o pa;néá fcnfíbus alienatus , magno nmore perculfus,
monttun oculis cordis D o m i n u m meum fummá in gloria fe-
denrem profpexi,(5¿ fíe animam meam compellantem
audiui ; Q u a m o b i e m , ó anima, esleftem tuum thala-
mum lumuie glorias plenum coatemnis ? Cur, ó ani-
ma, íponfa mea, me immaculamm & immortalem
fponfum ruum odifti? C u r , ó anima,(pernis illa bona,
qux ego ¡n lummc v n x pracparaui tibi?
44 Et poíipauca: His ego, Fratres cariííimi, in illa
horacoram Dominoconftiturus.vehemenrcrcontre-
perterrttus m u i & e x p a u i : príerertim dum formidabilia illa D o -
lumentx- mim verba, maximamque animi mei confuíionem at-
iur: que curbationcm animaduerrerem.Vnde deíecit príe
B timore atque confuíione anima mea: cogitabamque
vbi me a b í c o n d e r e m . q u ó d tantam ignominiam ferré
nequiremi dicebamque apud me: Yenite montes ¿k
me peccatorem impmm opente. Et demiíTo capire
confufus , alta voce meipfum defiere larnenrabiliter
coepijdicens-.Cur ego ex vtero matris prodij, vt D o m i -
num meum fanólumóc bonum atque milericordem
cxacerbarem?Cur conceptionem in vtero matris, &
corporis incrementum, donaque cíeleftia , ac Tanda
gratia:tua2 i-emedia,qua: dedifti, Domine, contempíi?
Flens tamen procidi, & cum planóhi ac dolore cordis
mei illacryraans, rogaui & exclamaui:Exaudi,Domi-
nc.fletum meum, Se íufcípe verba deprecationis meac,
qua: ego peccaror timore perterritus , coram te i o -
quor, Clementiflime, m k i í l i m e , & mifericordillimc
Domine.
45 Rurfumfy paucü interieftis: Quoties in menrem
huiM me- mihi venit iliius dieí ac horae.m quá me repente timor
meriá co-
hic inuaíit, totus horreo,lacrymor,ac ingemifeo. Ite-
hcrrefciu
rum mox omnium íimul obiiuifcor, & precum 8c la-
crymarum 6<:timoris, &c fpatij poenitentiar mihi lar-
ariditates gitate Díuinae gratis conceíli. Sed vnde mihiiftadu-
patitun ritia & negligentia? vnde tanta obliuio? vndeita fubi-
to fio impudens & timoris expers, elatus, & i r a c u n -
dusi adeo vt plañe nec timor Dei nec ludicium futu-
rum mihi verfetur ob oculos ? N u m q u i d iniuftus efl:
Deus? Numquid diííimuiat aut non intuetur opera
mea? Abfit. Gmnes vos rogo obteftorque, amici Dei,
& Fratres mei cariííimi, vtpro me hominc peccatore
& : m i n i m o , apud Deum mifericordem & benignií-
fimum intercederé velítis. Quae mihiacciderunt, vel
ideó patefeci vobis , vt per vos raifericordiam á Deo
obtineam.
46 Scripfit porro hdc E p h r m grandU U m m t u . v t con-
Vt ftnex t i á t Vofsius ex hífee eius verbü: Gratia tua,qu£E delidta i u -
Mtsefi:
uentutis meaetulit, & feneítutis nuncerrataperferar.
Q u á n i o tamen illaípfiv'tJio,fiue,vt idem cenfet,comemplatio
accider'ít,non exporiu: verijimile eft multo a m é euenijfe. ídem
(emone de compunft'me,alium huiasfontem aperit,C£liafpe-
fiumjudiciifa D i u m recordaüonem, ita fcribemi
47 Edeífená ex vrbe benedi(5lá,quodam die dilu-
e&lumftf-
culo furgens.cum duobus Fratribus egreíTus fumsfub-
latifque in c^lum oculis, fimile illud lpeculo,niridum,
aftrifque ornatum, ac fupec terram cum gloria fulges,
adfpiciebam.Ego vero cum admirationetacitus mecú
ifta reuoluens,Si hscc, inquam, tanto cum decore re-
fplendcnt; ¡ufti& farMÍli Diuiníe obtemperantes v o -
V A R I I . 55
iuntati.in hora illa, quando ad iudícandum Dominus AvGTO-
venerir, quanto magis in gloria Saluatoris, incffjbili RS l.B.
luce ftilsebunr? Súbito auccm in memoriam mihi ve- D
nit rcrnbilis ille Chrilh aduentus. Vnde ronrremue- memer Í'M-
runt omnia oíTa mea, corporeque fímul 8c anima t o - dttt'u
tus exhorrui. Atque í k conculliis & perturbanis ma-
gno cum dolore cordis flerecoepi, & ingcmifiédo d i -
xi;Q'iomodó ego peccaror in illa hora rerribili ac for- tur.
midandá inuemar ? Q u o m o d o ego coram tribunali
tune trcmendi ludtcis adftabo? Quomodo ego elatus
8c íuperbus cum milis atqueperf-c¿lis conliftam?
48 Po/? plura in hanc fententiam prolata, ftibdit:Tune
d ú o illi FraticSiqui mecum crant, ¿ : ipíi illacryman-
tes,his me verbis mtcrpcllabanr.-QMid ttá acerbé plan -
ptrit fleim
gis 6 Patei? Et ego ad íplos Meam.inquam, focordiá, fui cau¡-
ó filij cariílim^defleo. C u m enim cognitionis nobis
lumen tribueiit Deus teroptimus, ego quondie illud
repeliere atque extinguere conor.Namji D i u m x v o -
luntatis mandata perfeciíTcm, beatus íané til hoiá illa
forem; & non folum ego, fed 8c omnes qui obediunt
volunrati eius. Iccirco, Fratres, nullam penitüs ibi ex-
cufationem habituri fumus, quoniam feientesac fpó-
te peccamus cun¿ti. Diuinam itaque prouidcnnam
8c in nos munificentiam , quantaque nobis qnoridie
pro fuá bonitatelargiatur Deus, feduló confideremus
vniueríi.
S. P. N . E P H R ^ M
N A R R A T I O AD M O N A C H O S
D E S V A C O N V E R S I O N E .
I n t e r p r e t e Se í c h o l i a f t e Gerardo
C A P V T I.
Bphrúm duo c o n t a f t m t , falfo enmme
áccujati^ etfidterms u e r e reí,
Anftus AbbasEphrsm , accedenribn»
ad ipfum Fratribus, de feipíb vtilitatis
cau(7n cnarrauir, dicens;
í Q ^ m d o adhuc puer eíTem, i n - ^¿ritOT
compoíms moribusexriti. Quodam i - Var(am
gicur cite patentes mei in fuburbana extra ciuitatem infecundo
mifcruntme; quo dum abirem , 4 repeii per viamin occiditi
medio fíluíE iunencam vnam , ferentem vterum , pa- 4
fcentem; eratautem pauperis cuiufdain iuuenca. Ac-
ceptisergo lapidibus perfequi coepi inuencam per fil-
uam. T a n t o p e r é aurcm eam infecutus fum Lapidibus,
ad profundam vfque vcfperam, (erat enim vicina par-
tui) quouíque in rerram caderct, in interiores partes
íilua:, 8c poílremum pedum b crepitum ederet; relióla ¿
igítur illa mortuá feceíli, n o ó t u q u e fera; deuorarunt
eam. Obuiam autem in eadem íilua habui pauperem,
cuiuserat iquenca,quaErentem illam.' qui meinterro- fttit eam
gabat.-Fili, nonne íaepé occtirifti muencae praígnanti, quArenti
in filuá iftá ?'Ego vero non folúm non reípondi ¡pfi, f"**^s
fedeciam c contumeliis illumper í u m m a m iniuriam e
oneraui,
i Accidit autem poft menfém dierum, vt me ite- pernoQ,ni
rum patentes mei ad fuburbana mitterent: Cum igi- eum paflú-
tur iré, adueíperalcere mihi coepit, dú adhuc eíTem in «'tofc
via.ínucnerunt aurem me paítores ouium m filuá, &
dixerunt ad me; Fratcr,quó pergis hora ifta? Ad quos
cgo;Pnreníes mei vfque ad fuburbana me miferúc, 8c
eb proficifcor.At illi.'lnclinata iam eft dies,&: aduefpe-
rafcitjquare hucad nosdiuette, 8c apud nos quiefee;
E 4 ma»
 N A R R A T I O D E C O N V E R S I O N E
Avcro- mané rcIiqLiú ví^ pctficies. V t c r g o feceíHac manfia-
RF ANO- pud eos,no(5te illa in caulam ferae irruerunt,quae gregé
NYMO. per filüá dírperíerunr. Apprehenderunt autcin me do-
EX OPE- mini gregis, obiíciétes q u ó d ego Tures induxiíTemjqui
RIBVS S. gregem ouium inuafilí'cnt, difperíiíTcnrqLic.Mihi vero
EPHR^M
neganci, &: iuranti nullamin me culpam rchdercnoa
A
grege a l u - crediderunr, fed peíftitcrunt d i c e r c q n ó d ego íuffiua-
f u Uttper- rus eílem, difperíiíTcmqueilIorum oues. Deraumer-
Jo~ -vi furü go me cubito ligatum tradiderunt Praetori , qui me
duftor detrudendum mandauic in carccrcs: vbi dúos viros
viñetas reperi, quorumalterfalso míimulabatur ho-
micidij, alter vero adalcerij.
comtcttUY 3 Pcregi autem m carcere díes quadraginta ; poíl
incarcere: quos, mihi dormienci adltint adolcícentuius quidam,
afpedlu rerribilis,ad me placidá vocc diccns.-Ephracm,
quid in lílo agis carcere ? Ad quem ego : Do.nine, a-
ípcdiu tuo ira íüm perciilfus, vt omnes me vires defi-
cianc, Ad me autem adolcícentuius; N o l i timcre, fed
dic mihi cauílam tuam. Sumptá igítur maiori ex man-
fuetisillins verbís fiducia, cum multis lacryaus dixi ad
ex Angelo ilkim : Domine, Domine , miíTus fum á parentibus
intelligit meis ad fuburbana, & m e vefpcra oppreffit in viá^in-
fe ob pritts
ueneruncautem me paftores ouium , quimeapudfe
crimen i d
pctti: decinuerunt :eadcmque node ouile inuaferunt feras,
quae vniueríum gregem difperferunt. Tenuetunt au-
B tem me domini ouium, o b n c i e n t é s , q u ó d fures ego
adduxiíTem.qui gregem ouium fuarum inuaíiííent d i -
íperíiíTentque: quare vindura me tradiderunt Praeto-
r i . Ego autem infons fum, Domine, & illi iniufté me
calumnian funt. Atque ille vulta í u b n d e n s ; Et ego,
inqnit, te culpá vacantcm noui, quod ad hoc attinet,
illamque mere calumniam cíTe. Scio tamen,quid pau-
cisanté diebus egeris, q u o m o d ó lapidibus infecutus
íis iuuencam pauperis viri, eamque occidens. Intelli-
ge ergo non efle miuftitiam apud Deum : fcdiudicia
Pfaljj.?. D o m i n i abyíTus multa. Etvt cognofeas viros qnoque
iftos, qui tecum detinentur in carcere , extra culpam
eoneapti-
m r ü a l t e r eíTe in eo fuper quo aecufati funtj & in vincula conie-
falfo ho- ¿li. V e r ú m interroga illos, & intelliges illos non m -
mictdt'jt tempeftiué vinculis iflis detineri: vt íciasquód iuílus
íit Dommus, & iuftitias dilexit. Et hoc referens, qui
Pfal.io.8.
mihi apparuit adolefeens» euanuit.
4 Mané autem faíto, vocatis ad me viris, qui me-
cum in carcere erant, dixi ad illos ; Fratres, ob quam
cauílam inclufieftis carceribusiftis? Refpondit autem
vnus ex illís; Ego homicidij crimine implicor,verúm
huius culpa vaco. Et alter, Detineor, inquit, caufsá
crimine adulterij, & h u i u s quidem fum enminis expers. Ac
ego ad ipfos plañe : Verúm qusnam funt á vobis gra-
uia commiíTa peccata, ob quas permiílí eftts á P r o u i -
dentiá hifee ctiminibus & á e c u í a t i o m b u s implican?
Cui altet ille, qui ob homicidium detinebatur: Veré
ego vobis peccatum meum enuntiabo. Ante paucos
hos dies pertranfibam pontem fluuij extra ciuitatemj
alij autem d ú o viripoft me veniebant, inter quos fub-
orta eft contentio, atque adeó ad manus ventura eft,
cumquealter malteruminualuiíTet, deiecitillum ex
anteh per- ponte defuper in fluuium, & abiit. Cumque ego per-
tunti no- tranfírem, potuiíTem illi manum prasbere, & extrahe-
liierM¡UC* re cum ex fluuio, ne moreretur;at illo vociferante,&
cúrrete: opem meamcum multis lacrymís implorante, v t i l l i
manus porrigerem, ego nolui, fed illo reliólo, ab;j. Ve
autem m u l t ú m diuque luftatus eíTct, nec aquá exire
poílet, fuftulitillum vndafluuij, & p e r i i t , meadftante
& infpedante.Iftud meum cft peccatum,& certó fcio,
q u ó d illius caufsá permifít rae Deus calumniis premi,
& in carcerera ifturn d e t r u d i : non enim cft iniuílitia
apud Deum.
7-
5 Dixit vero & alter > qui aecufabatur adulterij:
Coramemorabo & ego peccatum raeura ? Ante dúos
hos annos res contigit eiufmodi.-Erant d ú o fratres m i -
litcs.quibus magna obuenerat á parentibus haereditas,
quam cum nondum inter fe diuiíiíTcnt, illorum foros
S. E P H R ^ M S Y R I
vidua eam partera requirebat, quae ad fe pertineret. D
Fratresautera , cúm nollent ei quidquam daré, cauf
fara quaerebant. quá illam poílent de patrimonij pof- dul{er^
feffione deiiccre:ac proinde calumniis ambo fororem fa**"1**
propriara obruere ftudebant, quód in fornicatione " '
vixiíTet, aderen'es íe iftms rci teítes habere. At puella anteain
iureiurando affirmabar, fe illius confeiam n o n eftc infontem
quod obiieiebatur. Iftisveró adfeucranribus fe rem ndulter^
cara probaturos j conuenit inter illos ih pisefentiá te-
ftium , fi eam de fornicatione conuicennr, protinus
eam haereditate aepattimoniopaternorum bonoruni
cxcludendam.Venerunt ergo ad me fratres ambo.ro-
gantes vt meante faciera fororis fifterem,eamque re-
ftimonio meo fimul cum ipfís prcmerera atque con-
uincercm de fornicatione reucrá per ipfara commif-
sá, & q u ó d illius confeius cíTem, vt poífent exhsre-
dem illara paternorum fuorum bonorum & patrimo-
nij facercj& Dabimus, inquiebanr, tibi quinquagm*
ta numifmata. Ego autem accepta conditionc, me an-
te faciera pucllae conftitui.raihique veré de fació illius
confiare, q u ó d feortata cílet, aíleueraui, iicet veruna
non eflet: & fíe eam bonis paternis eieciraus , & cx-
hasredem patnraonij fui declarauiraus. Atque hoc
meum eft peccatum quod commifi. De adulterio au-
tem, cuius nuper aecufacus fura, & cur hoc in carcere E
detineor, non habeo culpam,
6 Dixerunt autem arabo ad me.-At tu,frater,quam ¿'Í
ob cauíTam in idos conic¿lus es carccrcs ? Atque egoP^tAmer^'
ad illos: Ante dúos hos raenfes miferunt rae párenles ^f!*/*1*9
meiad foburbana extra ciuitattm , & q u i a a d v e f p e - ^ ^ " '
rum inclinabat iara dies cura adhuc eífera in v i á . d e -
nnebant me paftores ouium , vrgentcs vt manerem
apud eos. No¿fce vera illa lupi oues adorti, vniuerfum
gregem diííiparunt. Domini antera, allegantes q u ó d
ego fures fubornaííem , qui raperentatque difpcrge-
renr oues gregis , me apprehenfum, ac vinculis con-
ftriólura, tradiderunt l u d i c i : atque hasc eft cauíía, cuc
ifto carcere detinear. At viri ad me : N u m q u i d a l i -
quando deliólum aliquod ipfe comraififti , propter
quodDmina prouidentia te permiferit in eiufmodí
deuenire periculura , & in iflum derrudi carcerera 2
Ad quos ego ; Ipfara rei veritatem vobis aperiam, d i -
camque quid egerim ; M u l t ú m cúm eífera inftabilis & verum
ac dilfolutus per peccata mea,miílus fum quodam die aliudtnar-
in fuburbana noftra á parentibus raéis; quo pergens,rat'
o ñ e n d i quamdam iuuencam piícgnantem in pafcuis
í l i u £ , arreptiíque lapidibus infequi cara ccepi per ííl-
uam , & tamdiu quidem eam lapidibus fura infeíla-
tus vfquead vefperara, quoad illara in interiores re- p
ctíTus fíluae comeci: erat autem partui p r ó x i m a , qua-
re cecidit ex c u r f u ^ animara fupplodendo pedibus
cfflmit. Erat autem iuuenca pauperis cuiuídam viri,
quam vr iara vidi raortuara , reuerfus o c e u r r i i n v i á
pauperi illi, cuius erat iuuenca, flenti, eamque qua:-
renti. Acque ego interrogatus ab illo, numquid i u -
uencam fuam vterum gerentem alicubi vidiflem;
non folúm non refpondi, verúm etiam contnmeliis i l -
l u m q u á m plunmis oneraui: & iftud peccatum eft
quod commifí.
a dliter h/Lcnarrat ipfe Ephrtm in fuá Confejfioneinfri.
b De hac in animantibus pedum extenfione (¡perepitujuh mor-
fem, agit Vofftus fchalio j .
c Gluomodb ergo inTefi amento eap.x fli/,In toca vita mea
ücmmi pvorfus m z h d i x i l Pofi conuerjionem , inquit Voffiut,
Ipfe quoquein Conuerfionefateturjepuerum concumcliofam
fuiírc,percuflbrem,íeditiorum ¿«c.
CAPVT
 I F E B R V A R Í I .
C A P Y T ir.
Sociis p o f i q t í t í f i í o n e m a b f i l u t á 3 gphrcem
ampliatur.
7 "T^OÍlridie antem Indice pro tribunali fedente,
iorquetur i conílicuenint coram illo a tripaííalum, & quas-
focij: cnmque alia tormentorum genera: iiiflitque nos fub-
a iici quaeítionibus. Ingreffi íiinc igicur carcerem anpa-
b ritores,(Sr nos ferréis ¿ eculeis coriftniítos,& coto cor-
pore alligatos obnilerunt ludici.Prxtore autem man-
dante vinótos adduci, primum illnm , qm homicidij
aecufatns fuerat,veftibus nudacnm addnxerunc in m é -
dium confpedlus omnium, carena férrea ligacum. Ac
Praítore interrogante illnmjVt veritatem confiteretnr,
a n t e q n á m tormentis fubiieeretur , ac q u o m o d ó ho-
tnicidiúm ilkidcommifíííetí conftanter dixit feculpá
vacare, & plañe innocentem in eo cnius aecufatus e-
rat. Vnde iuffit illnm tormentis fnbiici. C ú m antem
dintins in tortiuá fuiíí'et.apparuiíTctque eius innocen-
cia, mandaim Pretor ipfum hberari. Deinde impera-
uic adduci fecnndum,qni delatus erat ob crimen adul-
B b Multade eculeohabet Baronius Notar. #d MíinyroLíi lanut*-
tenjiquem etiam veftibus cxutum,mutato habitu pro-
duxerunt in rftedium. Quo faóto ingens timor ac tre-
mor inuaíít mcpraefertim cum certum tenerem5qnód
¿¿ego prorfus in medium^roducendus forem, íicuc
& ceteri. Vnde demum piorabam atque tremebam,ac
Ephr&m praí nimio timore animum deiieiebam. Adftantes ve-
Jlet Qc ere- ro populi atque apparirores, me tremebundum fímul
ac lacrymabundum conípicientes,irridebant, cum d i -
cerent: Q u i d ploras puer f quando feelus admittebas,
non metuebas ; iam flere vis, quando nihil proficis ?
N o l i timere. lam iam de tu >n m é d i u m proditurns es.
D n m vero verba ifta audirem, ampliús liquefad:a ell
in me anima mea.
8 Altero autem iam qusflionibustortoac innoxio
reperro,Pr£Etorcenfuit eum abfoluendnmjme interim
iüudimij' vinculis ferréis conftrióto , cinfque iuífn in canceres
Jts, in car- detruío; vbi folus alios quadraginra peregi dies:& ad-
círem re- ducunt apparitores in euradem carcerem tres alios vi-,
ducitur:
ros vinétos, quos compedibus cum obftrinxiírenr,re-
ceíIerunt.Egi autem cum viris illis i ti carcere dies alios
triginta. Contigitqne rurfus aílifterc eum mihi feenn-
d ú m quietem, qui antea adhuc apparuerat, & dicebac
ad me: Q u i d ell Ephraemílnterrogafti viros iljos.quos
reperifti in carcerctAtque egoad illunr.Imó vero D o -
mine, retulique ei cunóla , quae á viris illis mihi dióta
injlruitur eranc. Et ipfe ad me: Cernís iurtum iudicium Dei. V t
denuo ab autem cognofcas,qni tres illi fínt, qui tecum hodie i n -
Andelo: clufi funt carceribns; d ú o ex illis funt, qui falso fo-
rorem propriam fornicaíionis accufauerant, eamqne
fie paterna íuá haereditate fpoliauerantjfícnt & tibi re-
cenfuerunt. Alius vero eft, qui hominem praecipitauit
in flumen,vb¡ etiam interiit, vti abeodem tibi relatum
eft: & híec dicens, á me receífir.
9 Mane autem iam faóbo, vocatis ad me tribus i l -
lis viris, qui eodem mecum detinebantur carcere,ro-
gaui eos, vt reuerá mihi cauíTam ediccrent, ob quam
in carcerem iftum conieófci elTent. Et d ú o fratres ad
me : Crede Domine Frater, nos ob noftra detineri
peccata; & aiter quaíi caedem fecerit.alter quaíi adul-
teriura commiferit, verum innocentes ambo fnmns.
Tert:iusautem;Et ego,inquit,caufsa peccatorum meo-
rum ob caedem patratam híc detineor. Atque ego ad
iilos: Veréne homicidiorum rei eftis, aut falso aecu-
Irts-ctlij famini? Et illiad me .-Omnino , Domine Frater, ob
'Veterajua noftra peccata : fed in eo reperimurinnocentes, cuius
crimina ei
aecufatí fumus. Ego vero cupiens certior fieri, num
vera eíTent, quaE dixerac ille,qui in fomriis apparuerat)
dixi : Fratres, num alia qnaepiam á vobis priüs com-
miíla erant crimina, ve iufto wdicio ad extremumin
granes haíceaccunuionesincidcriris^ D ú o autem ha-
AVCTO-
tres dixernnt: Crede frater, (bror nobis vnica eft vi- Rt ANO-
dua, pía admodum ac Denm timens , qnam cum pa- NYMO.EX
terna cuperemus ba'iediCate ípoliárc^ íalsó adultci ij ÓTERt-
ctiminis eam aceníauimus; fabornauciaams autetn 13VS S.E-
THRitM.
& faífum teftem adnersus fororem nofti am, <5v' lie íp-
D
íam hxreditareprinauimus. Alius veio Et cgOjinqiur, & pfiori
cum alio quodam Humen pr^tcribam ; & dum pon- tnfelleflo
tcm traníircinuSjContentione inter nos obortá, é (ub indicio.
limi pontis eum praccipiraui in flumen, penir. Ego Den laa~
dunt.
aiiteín cuneta ípfis, q n ^ ipihi acciderant, cnarrabam;
& quae de dnobns viris in carcere repertis c o g n o ü é -
ram , quorum alter quidem aducibüs í b t o r c m faisó
depofuerat; alter autem manumilh non prébuerar,
qnem in Humen pra:cipitauerac , ne morcretur, c ú m
faluare eum potui/Ter ex aqua. O u ^ vn i iHi audientes,
magno timore cor f itl fínt, iullu;rqne Dei iudioum
fuípexerunt,&coüaudaruntjdicentci; Vnuscft Deus, Pfal. 71.
quifacit mirabiüa folus. Cererum Here co^pimus, ma- 18.
gná cum anxietate fínem expedlances.
a Tg/íTróVozíAey [vocem haudalibi a nobii notAtam) conlicit Vof-
fiHS/cholio f ttifatCAtam pertieain , vel palum frícipicea), TripníT»-
aut fimile aliquoi tarmeníigenus, Sjyruproprittm, fttijfe.
rtj, quibuíhic locus v t x congrnit. A i fartíijfu tnterpres eculci
vocem non apicinferjit,
C A P V T I I I
oAlns tribus d a m n a t ü > iterum amfliútuY:
tandemabjoUitus, fit rnonachus.
io T ) Oftridie ergo Indice pro tribunali publicé co-
ram populo fedente, omnibufque iterum tor-
mentis ante eum conftitutis, iuílít nos in qn^ftionem
adduci. Intrantibus antem tortoribns in carccrem.ca- tertiofi/li.
tenirque ferréis eolio noftro impofiris, traxerunt nos
per médium cinitatis, vt nos ludici íifterenr. Tota a u - " '
tem cinitas eó conHnxit ad d fpeólacnli neceHifarcm. i
Vnde Index mandanit dúos illoí fratres nudatos ad-
duci in médium : at líólorcs. cúm eos exuiílenr, Se
compofu¡flent,in qikxftionem addnxcrnnt; vtrnmqne
noftrum coram illis, qui iam rorruia: fubiiciebantur,
ftatuenres. Ego vero eiufmodi cernens liorrorem5i]e- /tífí«m*.
bam. Et miniíirí ad me ; Crede pner.diccbanr.qnam- mina, in
uis iftud alia viceenaíetis illíefiiSjmódó non íiceuade- $"*fi'ons
re poteris; fed tormenta ifta, qnac vides, hodie expen- * '
t i cogeris. Atque ego hajeandiens cerneníqnejanimo &datn*
vehementer conftetnatus f u m , & expani. Inílu autem
ludicis , ad gyrnm rotíe appeníi fucrnnt d ú o fratres; ^
quibus per complures horas excrnciatisjtandem etiam
fraudem atque ininriam,quam proprix íorori intnle-
rant, confefli funt, ícque ambos adnlterij ac homici-
dij reos eíTe. Index aurem íententiam aduersús costu-
lit, vt amputatá manu eorum dexterá,adhnc in furcam
adigerentur. Atque ab his acceptá fententiá, manda-
uit Index & alium qna'ftionibus fnbiici; quonudoad-
d n í t o , eum ad rotam appendi & torqueri inflit.coqne
aliquamdiu ficappcníb, acriterqueextorto, etiam ho-
micidium eftconfeííúsíquod recenspatrárar, ac q u o -
m o d ó a l i u m hominem in Humen príecipitaílet, vbi
periit. A t Index aduersús eum fententiam pronuntja-
uit, vtambabus amputaris illi manibus, poneretuc
infurca.
n Q u i dum fententiam accepifTet,dixit ludex.-Ex-
uentes iuuenem, produciré & eum in m é d i u m . M i n U
ftri antem detradtis mihi veftibus, laceiis me pannis
induemnr, & fie me nudum ad Indicem adduxeiunt.
Egoanrem amaré flebam & Deum muocabam , di- ipfttor- '
cens: Domine omniporens, filua me ex iftá neceílira- q»end»st
te, vt digné fieri queam monachus, & tibi inferuiam. 'V0(4etfe
P i x t o r autem maiuiauit miniftris, vt mequatuor ty.futuru™
parti-
 58 N A R R A T Í O D E C O N V E R S I O N E
AVCTO- partfbns íKnc rliítentiirp
rlift^nrnm loris,
Inri?, boum
hnnm neruis
nernis cxderenr.
CíEaerenr. VVnn- -
RK ANO- de Aílcílor Prxtons.ad ipfum.-Domine.refernetur irte,
NYMOJEXfiplacer.in aliad iijdic¡um;c]uoniam & i a m t c m p u s e í l
OI EKI prandij. Pretor autem me ferréis confl:ri(5tum vincu-
BVS S.E- Ns redticendum cnrauit ad carccres,vbi folus egialios
^ viginn qninqne dies.
iz Exhibuirauterr) fe rurftistertio.qui mihi in fom-
nis vifus crac adolefcens, & dixil m i h i : Q u i d eft, 6 E-
phraem ? certnfne iam es, q u ó d iuíto uidicio Deus
mundum giibernet,& iniuítitia apud ipfnm non eft?
Ar ego ad ipíum : Imó Domine , certior fum Eidtus,
q u ó d mirabiíiafanc opera D o m i n i , & imperueftiga-
biles via: eiiis.Cocpi autem multis cum lacrymis o b í e -
crare eumj dicens: Fecifti Domine magnam hanc iü-
ftiriam cum íeruo tuo , & in viííone tuá coníolatus es
infinnitarem meam : miferere raei famuli t u i , & edüc
me de carcere iíto, ve mercar fieii monachus, & i n -
feruirc Domino Chnfto, Ipfe autém vultu fubridens,
dixit mihi : Adhucfemelexamíni rubiicieris)&:dimit-
tens, At ego rurfus ad ipfum; Domine pertimefeo m i -
nas ludicis, ac plagas reformido. Ipfeque iterum fub-
ridens vultu, ad me ; Oportebac, inquit, te quidem
modeftum efíe, ñeque detrudi in iftum carcerem : fed
¡3 quando ob ¡mmodeftiam ruam huc intraílijquid pof-
nh Angelo íum tibi praeílare i" Verumtamen ne timeas, non m u l -
intelhgit, ns rubiicieris. Venietaliusludex, quite liberabit.Ec
/«liberan- dicenSjreccílit.
dum: ^ jnfefirn multúm anxius hxrebam , expe-
¿ t a n s q u e m n a m tándem fortiturae finem eífent res
meae. Poft quinqué itaquedies aduenit alius ludex,
qui eral familiariter verfatus in domo meorum paretv-
t u m ; alter vero, cúm fncceíTorem acccpiíTet, me fo-
lum vindlum reliquit in carcere. Peregit autem, qui
aduenerat, ludex inciuitate dies feptem , & interro-
gauit cuílodiíE publicas Pr^fedum, num v i n d i d e t i -
nerenturin carcere í l l l o q u e refpondentd quemdam
adolefeentem certa decaufsá v i n d u m dctincri.Oóira-
uo die iullít comparari procellum : eoque pro tribu-
nalifedente, mandauit in quaíftionem me produci.
Apparitores autem in carcerem veniente*, impofue-
runt eolio meo catenas férreas, & publicé me in i u -
dicium abripuerunt. ludice vero mandante, me de-
nouoludi' nudarunt, & íaceris pannis contexerunt. Sicque me in
cififtitur: médium ftatuerunt > ac ludici prsfentarunr. Videns
autem me ludex, agnouit: verumtamen ex legum r i -
. * gore vlterius inquiíiuir. Et iam cognofeens, q u ó d fal-
»»»oííw^sóaccufatusdetirierer, íuflitme d i m i t t i . Tune m i n i -
Uberatur: ftri íolutis vínculis, quibus ligabar, redditifquc vefti-
C mentís, atque iis indutum dimiferunt me. Ego autem
praeter expeítationcm faluatus, é veftigio acíine vllá
fit mona- raoráin montem afcendi, ad magnum venerandum-
chw. que fenem :ad cuius ego pedes procidens , enarra-
tifque ei cun¿lis,quae acciderant, aflumpfit rae in m o -
nachum. Porro iftavobis vtilitatisergo recenfui,Fra-
tres:vt & vos eiufmodi audicntes, vnanimiter mecum
glorificetis Deum, qui omnes homines vult faluosfie-
r i , &adagnitionem veritatisperuenire. Ipfi honor &
gloria, in fécula feculorum, A m e n .
a G^uíLritVoJfttuSchol 6 anttnerentur, pro more regionis, eiuf-
modi fpeBacults intertjfey vtpropterekdicataríyecyK.}) -niféi-
a&tocí.fedhjpaUageeJiproÉtai&íxiylídveíyKK, contemplatio
tormencorum ««/qua-ílioms: hicenim etretyxiidicitur,ejl-
ftdiérijfima necejfim.
S. E P H R / E M SYPvI
.
S . P . N . E P H R ^ M S Y R I
C O N F E S S I O
ET SVI IPSIVS R E P R E H E N S I O ,
f i u e c o n u e r f i o n i s eius o c c a f i o ,
interprete Cjerardo Vofsioto, 3 Open
Vm in multis , Fratres dilediflimi,
prodeílc vobis vídear,animaE quoque cauff*
propria; vtilíter confulere debeo. A h - ¡ctipüonü,
furdum quippe eft, fame Ulum confi- propritu
ci, q u i c i b u m aliis impernturjturpe ^r^í¿?w"
queeft, fui penre me, qui reliquis potum fubminiftro:
q u o d f a n é fiet.nifi meam ipfe confcientiam reprehen-
dero; noui enim quantum mihi illud feci/Te, in futu-
ro profuturum fitiudicio.
1 N a m quando adhuc in ícenlo veríabar.inimicus
oppugnauit me in iuuentute, qui mihi feré perfuafc-
rat, illa quíE in hac accidunc vita, fortuito caíuque fie- ^
r i : contigirque m i h i , quod naui alicuf gubernaculis
deftituts, gubernatore m prora conliftente; quippe ^^y-^
quac vel retrocedit, vel non procedit, v d etiam eucr- malefen-
titur, nifialiquá velper Angelum , vel per hommem t i t d e D i -
viíitationevelprouidentiáfublcuetur. Q u o d i p f u m W í ^ ^ "
& in rae accidit, qui procellarura errdre agicabar.nec 1 e
pericula imminentia prjefentiebam : quando Diuina
benignitasme, in rfinterioris Mefopotamiae regione
peragrantem, fecit in paftorem quemdam ouium i n -
cidere : qui cúm ex me.quonam tenderem , percon-
¿baretur;egoquc,qu6mepe'desferrent, reíponderemj
ad me ille ; Si me, inquit, audiens, adolefcens, huc ad
nos diuerte, quoniam ad vefperura inclinat iam dies.
Quibus ego permotus verbis, remanfi apud eum.Me-
dia autem no¿te lupi gregem adorti, cues diftiparunt:
c ú m i n t e r i m paftorgraui fomnopropter ebrietatera
correpras bcerer. At domini íuperuenienres,me quo-
que ramquám reum in iudicium'abripuerunr. C o n - e r ^ _
ftitutus autem ante iudicium , me defendebam, 3c mine cotí'
rem, vti acciderat, enarrabam. Intcreá vero poft m e j i c i t u r i n
addu¿his eft quidam in adulterio (vr aiebant) depre- c*rcerem>
henfus; fed mulier profugerat. ludex autem re dilata ™ &
vtrumque nóftrum in eumdcm detrudi iulíit carce-
rem .-inquo agricolam quemdam propter homici-
dium detentum reperimus:fed ñeque qui mecum du- p
cebatur, adulter cratj ñ e q u e h i c agrícola, homicida;
í k u t neqüe ego ouium fur atque a b a í l o r fueram : ca-
dauer autem propter agricolam,& paftor propter me,
& maritus propter adultcrum in alia feruabantur d o -
mo arque cuftodiá.
5 Pcradis igitur b feptem illic diebus, afpexi o¿la- ¿
uo die quemdam fecundüm quietem, fie me compel-
lantem; Pietatem colé, & Diuinam prouidentiam in- ex ¿„gti0
telliges. Expende tecum, quae cogitaucris, ac feceris; difeit,
& ex te ipíb cognofees, nihil vos iniufté pati: fed ne- errorem^
que ipfi fcelerum audtores impune euadent. Somno ,tju'"fuií\
i ? . V . • r r •* phñh
igitur (olutus,qu£B m viíioneaípcxeram memoria me-
cum repetebam;perueftigatoquclapfu Sí errorc meo,
competí me in agro regionis illius, vbt captus fueram,
pauperis cuiufdam peregrini iuuencam quadam ma-
litia concítatum, media node é fuo loco atque cubili ^ ant¡_
cxegiífe: quam frigore languentem, atque vterum ge- quu alind
rentera, bellua illucaduentans dilacerauit, Cura igi-«ri>ne»:
rur fomniura meum, eiuíque cauíTara, iis qui mecum
crant recenfuiíTemjipfi quoq; permoti atque adraoni-
l i , narrare coeperunt quaefibi.acciderant; & agricola
quidem ante alios incipiens, Ego, inquit, dura quera- tiim^e
dara in flumine fufFocati conípicerera, cui auxilio eííe CJNC^T,M
r fatentMr
poccram,
 t F E B R . V A R . I I .
^ póteram, manus auxiliatríces prsbere neglexi. Ciuis
ancem mulierem, quac per calumniam accuíabaturjte-
ílimonio fuo falso infímulauir. Viciua enim, inquir,
h x c erat, Se fratres eius hoc illi crimen inferentes,
paterna eam h^reditate fpolíarunt:& mihi mercedem,
de quá conuenerat, perfoluerunr.
4 Quibus ego diótis atque relationibus.coepi com-
pungí arque relipifcerc:& nos méritopebnas luere, i n -
telligerc. Q;iód íí folus fuiflem, cenfuiílem fortaííe
id caíu fortuitoque accidiíle ; at tres eramus parilec
decenti. Acccdcbat & quartus quidam iniuftus , qui
hecgenere cum illis qui iniuriá aífcdbi fuerant, con-
íunóluserat- ñeque confeius quidem corum extiterat;
c ú m nec mihi, nec fociis, quibus ípeciem ac formam
eius defcripfcram , antea vnquam vifus eíl'et. Rurfus
( áutem fomno captus, eumdem afpicio fie dicentem :
iudicij ^'ras confpicietis 3t illos, c quf á vobis iniuriá affcdti
craftini f u n t ; ^ calumnias falfscjueaccufafionis v e í i i x remu-
eurntum nerationem. Experre6tas,cogitabundus hícrebam.So-
injomnii cjj ver(3 aci me, Q m d , inquiunt^ ita triftis es ? Quibus
edoceiur. c a u ^ m q.^jem exponebam, fed exitum reí me-
tuebam , & lam illas de cafu & fortuna cogitatiqnes
obliuioni tradideram. Illi autem magna raecum fol-
P licitudine angebantür.
5 Traníaólá igitur nocte illa, fiftimur ludici, & fu-
biró addacuntur quinqué vinóli coram eo. Itaquc
qui mecum erant, multis excepti verberibus, iterum
in cuftodiam retrufi funt; me M í reliólo. Deinde d ú o
inprimis in ludicium adduóli funt j atque illi , fratres
illius erant viduae, quae per calumniam ab iis paterna
haíceditare fuerat fpoiiata; vnus autem eorum in ho-
micidio,alrer in adulterio dcpiehenfus erat.Qua: dum
ipíi crimina confeíli eííent, per tormenta coa¿li funt
homicida. Se alia, qua? patrarant, fcelcra confiteri. Homicida er-
adulteriü, go confeílus eíl, fe quodam tempore dum negotiare-
^ ' ^ ' " " ' t u r inciuitate, cum mullere quadam confuetudinem
ri ^ / ^ ^ i ^ - j ^ ^ j ^ . (i-,,^ Ver¿ jj¡a erat cjins caufsá vnus ex illis,
tmputatu, , • , • n . A r , gccet, taraquámilliüsau¿lorcomprehenfuseft:&:hic qutinno-
inquAjlio-^1 mecum dennebanrur, m cuítodia íeruabaturj irt-
nefaentc, terrogatuíque, qtío pa¿lo eíFugiííct; Accidit, inquir,
vt, dum obferuaremur, vicinus quidam adulteras, alia
ad eam accederet viá, quafialiquid ab ipsa vtendum
p o í l u l a t u r u s : quod cúm dediíTet illa, me iam per fe-
neftram deitiina,rogauit illum,vt fe quoque per eam-
dem feneííram demitteret, praetexens foeneratores ad
fe capiendam aduentare : quod cúm ille iam nitere-
tur faceré, mox á marito eiufce mulieris comprehen-
C fus eftmobis intereá aiifugientibus. Ad haecautem l ü -
áduhero Y¡3j) inquit,eft mulier ? ille autem cúm locum i n -
" ^ " ^ d i c a f l e c , i u í T u s edad muliens vfqué aduentum cuílo-
rwy-^/Kr}diri. Alter vero prstei? adultenum , cüius damnatus
fuerat,etiam fe homincm interfeciíTe confeífus eíl,il-
lum feilicer, quem agricola, qui mecum detirlebatur,
occidiíte aecufabatur. Aiebat autem maritum mor-
tuum illiuscíl'e fxminae, quae ipfíus amore capta fue-
rat. Nam c ü m , i n q u i t , pomeridiano tempote agrum
^ fuum inuiferer, fid^ falutationis pr^rextu propiús ac-
cedens, confeílim illum occidi, & aüfugi, Affines au-
tem cúm ad clamorem occiíi eílent egreííiinullum iri-
ü e n e t u n t a u t viderunt , praster honlinem quemdarrt
agreílenl.quem magno labore felíum, fomnoque cór-
reptum, tamquam homicidam comprclienderunr, 6c
d in vincula coniecerunt. Q u i á cúm ille retuliíTct, lo-
cumque pánterac nomen mulieris indicaífet, mox i n
Carcerem abdudlus eft.
6 Adduóii autem funt & tres rcliqui,quorum vnüs
q u ó d fegeres cómbuílídet aecufabatur: alij vetó d ú o ,
quódconfcij & focij caedis fuiííent: fed paucis excepti
Verberibus, quia nihil confiteb'antur, in carcerem per-
m caríerg^.^j ^ln|.; ail(;|jgratenim i^^gx flUim aduentare fuc-
cellbrem : & ego nuHá de me faólá quaéftione , cum
tributa- 'P^s receílí. Éramus igitur in eádem, omnes cuftodiá
liii: detenti. Index vero, q'iíi aduentébat & fuccedebat, é
noftra erar patria ;fcd multo egó tempore,quiS(S¿ vn-
j9
deeífer, ignorabam. Interea autem 4 " ^ plufeulum iPS0MET
nobis temporis arque opportunitatis ínrerquiefcendi AVTOE.K.
tribueretur, amicitiam contraximus. Cumque priores D
iam fa^li alacrioreseífcnt, & rcliquis quae acciderant
reccnfuilícnt; in me omnes, tamquam in homincm
pium atque religiofum, intendebanr. Fratres autem hos falfo
vidua: illiaé, cogmto homine qui contra eam patroci- crw)tTie
natus erat, admirati íunt. C u n í l í vero rogabant ime, caPior>
vt li quá ratione polfcm, aliquid faufti ac boni adnun-
tiarem ipfis.Ccterúm multis diebus commoratus ibi,
non ampliús eum,qui in (omnis mihi app3ruerat,vidi.
C^uem in fine tamen dierum iterum conípexi, me fie tx Angelo
compellaíitem : Ecce hi tresaliorum etiam fcelerum
rei:nunc mftas pcenas lucnt.Q^iod ipfis cúm dixiífcm, ^ " ¡ ^ ^
confefli funt d ú o ex eisíe riagitij cuiufdam furiscon-
feios fuiííe : qui c ú m quemdam interfeciíTet propter ¿uod ipjt
vineam adiacentem fuá? poíTelUoni , ei nos teftimo fatentur:
nium dedimnsjhanc ipíiüs fmííe vincamjcumque non
ab illo necatum.fed é rupe prarcipitem corruiííe mor-
tuum. Alius autem tettius retulit, fe irá concitatum, é
te¿lo quemdam príetér voluntatcm dcturbaííe , quo
ex cafu ille intcniííct,
7 Pofteá ruríus confpexi in fomnis híéc mihi re-
«ferentcm.-Tu eras liberabctis,reliqui autem ia ftum fu- '""Migit
bituri íunt iudicium: fidelis igitur cfto , & Diuinam f ' f o n r , i ' *
Al ° i i j • ¿tberandti.
prouidentiam enarrato.Altera ergo dic Index pro t r l - £
bunaü fedens, quaftionem de ómnibus nobis habuit,
& exploratís qusé iam afta fuetant, ac fsemims , quse
paratas aderant, interrogatis, asquifque teftibus adhi-
bitis; ludex innocentes abfoluit, agricolam, inquam,
& cum qui falso adulterij aecufatus fuerat: faeminas
autem torturaí fubiecit, vtconftaret an aliis etiam fa-
cinoribus reperirétur obnoxias: comperit igitur vnam
c a i ü m , odio illius qui fuum adulterum prodiderat i n -
citatárri, bona ipfíus incendiífe: ex quo quidem incen- ^ ^ ¿ ^ ¿ ^
dio, agri^ue depopulatione, cúm quidam propiús fu- eriminH,
nobiícum erat j quem etiam ludex quaéftione habi'á, cenubia
quia innoxium reperít,ábfoluit atque dimiíít. Altera t^>0KC'
vero adultera , c ü m in eodem eíTct vico , vbiduOilli '
compreheníí fueranr, qui in homicidio perpetrando
diecbantur cxtitiíTeíoeij, rem omnem vti cohtigerat
aperré confeíTa eft.-Q^i necatuseft, inquit, c^m d o m i
meae ab altero viduae illiusfratre ( qui meus eratama-
tor) mecum feortari deprehenfüs elíer, occifus ab illo
eft, & i n biuium p r o i e í l u s ; concuríiiquc hommum
f a d o , cúm d ú o viri quemdam períequerenrur, á quo
fibi hoedus furreptusérarjeos alij confpícari,arbitrán-
tefque ideó fugere, q u ó d cáedem patraíTenr, compre-
hendetunt, ac carceri tradiderunt.Iudex vero cum d i -
jigenter de nomen e o r ú m , & gemís, & quina ac qua- F
lies eftcrit, exploraífet, & rem omnem apertiús cogrto- ijahfolutt,
uiltet, illos innoxios liberauit. Erant autem hi quin-
qué, agricola nimirúm , & qui falso adulterij fuerat
aecufatus, & tres poftreini. P o r r ó dúos fratres,& fce- fffc" ^ "
leftas illas cum ipfis mulierculas, á feris dilaniari iuííít. A"0^*-,
8 Tune vero & me ludéJtiri m é d i u m adducendum
curabat, qui licet beneuolentiá coniunólus mihi eflet,
feire tameri ex me ordine voíuit, quo padlo res illa o- ^
Uiunifuccefliflet: c u i d u m e g o i d , quod veré gcftüm Ephr¿m
ctat.rctuliílemi meque ex voce & nomihe ille cogno- ab[olHÍ~
\ uiííet ( familiaritas enim ipíi cum meis intercelferat tHr:
parentibus) quarftione de paftore habita, eoqiíe flagris
except©,ae verirate eompertá , poíi dies plús m m ú s
feptuaginta » abacCufatione A crimine obie<5lo me
dbfoluit éc liberauit. N o ó l c deinde fcquentiin fomnis
confpcxi virum mihi dicentem : R e u é r t e r e ad locuní ¿¿ An e^
tuum, éz de iniquitate tuá age poenitentiain, certoqué* iufíHSt
feias vrium cíTe ocíilum' cunóla perluftfaintem: fk grá- mtemtam
uiter ille mihi c o m m i h á t u s receílit, quem ad hunc aZ'tx
vfque diem non ampliús vidi. Anxius igitur, Se multis
lacrymis perfufus, inde abij, ignoraos vtrúm Deo fa-
tísfecenm. Quopiopter omnium me precibus adiu-
tíatl
 6o C O N V E R S I O
IPSOMET nari depofco ; nam vulnus mihi grauiílimum accidit
ro- -¿tqueincurabile. Vifíonibusegonon efFeror.fed i m -
RE. piis cogitationibus raéis diuexor Se angor. Apparuic
<?<: Pharaoni Angelus futuia pramuntians: fed men-
preces im tem atque fententiam eiusjprophetia non mutauit.Di-
plorar, c i t & C h n f t u s ill¡s3qui nomine fuo prophetauerant:
N o n noui vos, operarij iniquitatis. Scio me vera v i -
Luc.15.
l7 difle,^: re ipsá expertus fura: fed excrucilf rae fupra
modum ingens mea in Deum iniuria; nam qui dicic
omnia cafii fortuitoque fíeri, is dininitatem é medio
tollit. lílud cogitauijnon inficior.reíipuijfed an Deura
mihi placauerim,nercio,De ipfo praedicaui: fed vtrúm
verba mea ipíigrata fuerint atque accepta , me later.
D e p r o u i d e n t i á ícrípíí: fed an Deo placuerint mea
feripta, ignoro, rfí multis inteructü.
9 Vndique igitur, Frítres, anguíliis premor, ^
ad meara ipíius confcientiam, euertor. Si implé
rurfus cgero,va: mihi.-fí impudentem atque arrogan-
tera rae geífero,ne calígine me opprimat vercor. Scio
&Nabuchodonofor poíl a<5hm poenitentiam fufee-
ptum eíTc : fed eum defendít atque excufauit tura ig-
noratio, tura potentia; vtraque autem hac ego excu-
fidone careo. Erara iam gratiae particeps fadbus .-erara
2 de Chrifto á patnbus inftitutus;qui me fecundüm car-
Etus pa-^ nem genuerant, timoreraDomini tradiderunt m i h i ;
rentes Co- confpCxeram yicinos pietatis íludioíos : audieram
fejjores, multos varia pro Chrifto _ . _r perpeflbs_ : parentes mei in
cegnati iudicio Chriftum profeífi fuerant :Martyribus fan-
Martyrcs: gU¡ne fum coniundus. N o n habeo defcníionem v l -
lam, quae mihi patrocinari poffit. Si comraunecarnis
tnatores genus d i x e r o , nihil iis quos B. lob commemorauit,
guales l
praeftabo, Maiores mei peregrini erant, arte & manu
vidura quaerentes, & ex collationibus viótitantes: aui
mei fecundis rebus vtentes, in vita agricolae erant: &
parentes mei, cúm in his verfarentur humili conditio-
ne erant ac genere.Qiia igitur iadantiá rae Nabucho-
donofor efle fimilem putabo ?quáue rerura copia at-
que raagnificentiá ? nuraquid vires giganteas habeo?
numquid naturam pulcheitudinegaudentem? nollcm
h í c e o m m e m o r a r e , quaein puentiá geíTenm, vt ne
me abominandura vobis proponam. Quoniam cura
adhuciuuenis eííem, me Ghriftianum profeífus fura :
puerttm
tius. v e r u m t í m c n paucis iliis annis contumeliofus fui, &
percuífor, atque íeditíofus, Se cum vicinis contentio-
fus, ac inuidus,inadueñas ¿^peregrinos inhumanus,
in amicos durus, in pauperes acerbus, ob res viles ac
leucs oceurrentes pugnax, <&: iramodeftus; improbis
quoquecogitationibusvacans, atque lafciuis , ctiam
pr^ter terapus t incitamenti. At de his ó m n i b u s fcio me
f
C veniam confecutura efle in/*tnbunali; fed non ira de
iis, quae pofteá geíli, quaeque poft veritatis cognítio-
né admifí.Ideó auxilio veftro:6amici, valdé indigeo.
a Ergo non hic'EcíeJfA)etfffvepoma:rioge¡iaicítmeaadipfumfere
occiduum limitem MefopotAmitiaceat, Cappadociam versíts,
b Alias 40, inquit Vojfim, iuxta nimirhmprácedentem Conuer-
fionii eim hifioriam.
c Videturpotiuslegendam, propter quos mmñíi affeñi cftis.
Itamox calumnias vertríe, ideíí, qu*. vobUirrogatur*
d NotatVoJftM, ita alibi legi: Qijis vero hxc indicauit? mu-
lier, inquit. Ac illc.-Vbi hxcílpfc vero & nomen & locum
oftendir, inaliá regione non proculab altera,
e Gnce efÍ7f¡{ y.tvmas, commoúoms.nimirum ante competen-
tem Atatem.
f Legit Vojftus, vthicnotat, ÍTR fáparoí. Sed quod illud tribu-
nal, in quofe veniam confecutum certo feire potuerit r Confef-
fionis ? Numquid & cetera per eam expiarepotuit, & parem dt
vtrifque certitudinem confequi iMinime nobu dubium vide-
tur^quin Grtce feriptum fuerit i-m fiTrfieírss , contraje pro
PdTTTÍíuei'rBs, quodaliquantoproueBiorfortajftsfufcepit, Ideo
foüiciiuseftprtcipHedeíM pefcatii, quajpofti veritatis cogni-
rionemadnúlit.
S. E P H R - ^ M S Y R I
E I V S D E M S. P. E P H K A L M
T E S T A M E N T V M
interprete Gerardo Vofíío,
cum AÍS, Crac o collatum,
c A p v T 1.
Timor mdícij. manfietudo. retía fieles.
Go Ephraem morior. Notura igitur
cunclisíit, ó viri Edeíleni.Teftamen-
tum quippe vobis relinquo3<< fymbo- 4
lum monumemi á o G c ú n x veritatis3cx
l i a , qtías mihi conceíla fuir, gratiá Se
d o n o : v t í n ían£larum orationum commemoratio-
nibus mei memoriara faciatis , ac vos praefercim qui
feitis & cognofeitis me. Hci mihi 1 quoniam laquei E
mortis príEueneruntme. Hei m i h i ! quoniam dies v i - s.Ephrtm
ta: mes defecerunt me , 6c veftimentum corporis éorUmus
detritum eft , ac telapetfeda iam eft Se omnino fub- horret Dt~
lata. Defecitoleum tcrreítns lucernae: & qui demer- ^ v ^ . '
furi funtfcapham.rnodoappropinquarunt.Nam mer-
cenarius cum eííem , meas impícui anuos : & íncola
fuper terram , c ú m iam tempus meum petfecerim,
hinc abeo ae migro.Vtrimque circumdederunt rae l i -
cores atque fatellitcs , feueri exadiores; ad fubiieicn-
dumecruices m e a s j t a m q u á m hominis malefaóloris,
gratiiílímo fupplicio. Quid igitur ? plorémne? At non
eft, qui attendat. elamemne ? at vbi eft, qui me exau-
diatíHei mihi í ab increpationc iudicij expeóbtio m i -
hi grauis.Nam quando adftitero ante horrendum D o -
mini tribunal, & i b i diiudicabuntme vtrimque c i i -
cumdantcs, qui nouerunt me; valdcconfundíinci-
pianij cúm Se reuerá horribilis ibi futura fit confuíío.
Se v x tune ibi confufo. Domine lefu Ghr¡fte,ne inrres
in iudicium cum feruo tuo , Se ne des altcri iudicium
meum: fed ante gloriofum tuum tribunaliac vt digné
aftare poflim.Nam quera Dóminos iudicat,mifericor-
diamprcmiereturrcúm Se h o c , i n q u a m , á f a p i e n t i b i i s
atque intclügcntibus, fandlifque Apoftolis audierim;
q u ó d feilicet quicumque Regcm confpexerit, quara-
uis ctiam peccator fuerit, tahs venia dignus cenfebi- p
tur, &r non morietur. Vac autem mihi, Fratres, abeo
quod conftnnxit Se coardlauit me. Plorare Se vlulate
fuper contfitione mea.-appropinquarunt enim iamcu-
ílodiis atque excubiis, qui ex fpeluncá rae eiieiant. Se
in regione quae homines á mortali hoc fecuio ad fe
recipit,conftituant. Ofee Propheta vehementer me Ofee 7.9
fonora fuá voce terret, dum obiurgans inclamar, Se
dicit mihi;6 Canicies cftloruit Ephra;m,& ipfe non eft &¿0,11
rcueritus. Ac rurfus : c Ephrarm vitula furore agitata,
doóla dilígere contentionem. Et iterum : Ephrarra c
& <?. i t
taraquám auisauolauit. Q u ó d fi quis de Ephríem.qui
fuit filius lofeph, dicat Prophetam ifta dicere, at c e n é
ita ego fentio, quod, quando eo raodo lamentabatur
Propheta, non diftinxitalterum Ephríem ab altero.
f
Quin Ar Dauid denuó viciííím me admonet, dicens: ^ ^
Ephracm fortitudo capitis mei. Et iterum ;Í/Corara Scj^.f
Ephrsm, Beníamin, & Manafle. A t non arroganná d
aliquáclatus ifta dico, ñeque ea ad me accedet :etc-
nim teftis raearura cogitatíonum atque verborum eft
Dominus. Et nunc voló, Fratres mei, commoneface-
re & adhortan vos, firmiterque conftabííire , vt poft rogat/un
meum exitura ac tranfitum aílidué memoriam mei 'vtProít
e inveftris precibus faciatis. Accedente* aurora nunc rer'('
cUudíte mihi oculos, Se manus veftras fuper eos i m -
ponite. Dcfccitenimin racípiritus, iam me deficien-
te; &
 I F E B R V
j ^ t a 8c ea q n £ ací me pcrtltient, modo finem habenr^
& verus terminus aduenit.Vellram enim v:tam in me
ponatis licet, & meam in vobi5;ex hoc leótulo, quo
deccntusínm.non ampliüs defeendam: nam omm ex
parte langneo atque dilloiuor, & ferré nequeojdolo-
reíque me graues conficiunt; Memoriam porro vobis
ó m n i b u s relinquam , ac fpeculum immaculatum ; ve
impigré femper in illud infpicientes, omneque ftudm
adhibentcs, perpetuó eam imitari atque exprimere
veftris moribus diligenter conemiqi.
r 2 l n tota vita m e a / nemini prorfus maledixi, &
tumnuüo cum nullo fideli vnquam contendi. Siquidem cum a-
Catholtco poftatis ó m n i b u s , d o c e n s , eofque obiurgás ac admo-
vnquam nens,cundis diebus meis non obtorpui m Sandlorum
contenditi fententiisarque confiliis. N o í l i s c n i m & i p í i , Fratres,
q u ó d fí quis paterfamilias canem habeat, qui ouile ac
gregem ouium negligat; vel iupum adfpiciat ín ouiu
fepta irruentem, pecoraque dirperdcntcm,ac m i n i m é
adlatret, aut ipfum etiam inícquatutj omnino hunc fiquidem m a g i í h u m in facris Euangeliis d í c e n t t m ad
t a m q u á m inutilcm cxdir,(Sc procúl á domo fuá repel-
lit.Scitis igitur fratres, virum fapientem odio nemi-
ftmptr 4-
e*r$n h i - ncm perfcquufi quem tamen oderitjiníipientem odit.
rttieci: Infipiens vero neminem diltgit j & fi quem djlcxeriti
B fui limilem diligit. G e t e r ú m voSjFratreSjnolite mirari
fuper aliquibus,qui obedienti^difciplinam complcxi,
á me reccíferunt ; nam & inter duodecim Aportólos
vnus erat proditor ludas Ifcariotcs. Noftis veró.quód
etiam in vineá rubus ptícter imperium g germinare
confueuir; &interrofas fpinaequoquenalcuntur, ac
decerpuntur.
prflfitetur ^ Firmamentum porto fidei in vobis eortobari
^ / l " /f"^ 0Prarem>ramqu^m 'n ver,s ac legitimis,concordibuí-
(ulcet fide
' que fratribus meisj certiores vos per iufiurandum de
ctm^qu* immutabili acfirmá;fidemeá reddens. Cupio enim
ftmptr te- vos optimé in fententiáconfirman de incomprehen-
fifi te fibili & vnica principe fidelium fide. luroque vobis
per eum, qui in natura ígnis in montem Sína defeen-
d i t i & per eum,qui in aquas efFufíone de petrá duriíli-
má locutus eft; Se per os i l l u d ^ u o d ad excmplú no-
ftrum dixit in CruqerEIoijEloi, lamma Sabadhani/' &
omnes finium terrae renes t r e m ó t e correpti ac coar-
¿tati funt;& per illum, qui á proditore luda in Iuda:á
venditus f u i t , & flagellatus, ac pallus in medio Hieru-
rufalcm; & per maieftatem eius qui ab impiis fe con-
fputari íequo animo tuiit; & per potentiam eius, qui
manu hominis impij ac fcclerati alapis fecardi permi-
fir \ Se per ignem illum trinonymum fanótiílimacglo-
riíei^: per infinitam illam ac folara vnamque Dei po-
Q tennam ; & per tres intelligibilis ignis fubfiftentias,
quae funt altitudo,& voluntas vna, Se vnum atque i -
dempn nulia vnquam re ab vniuerfali fide , ñeque á
Catholicá & Apoftolícá Dei Ecclefia feparatus fui,
ñ e q u e vnquam de Dei potentiá dubitaui. Si porro i n
niente mea Deum Patrcm ampllús quám ipfius F i -
lium magmficauerim , ne conferuetut in me mifera-
tio pietatis. Et l i ex Deo Spiritum fan¿lum imminui,
longé ab eius afpcdlu tenebrofus reddar. Et nifí,qué-
a d m o d ú m confíteor á principio, ita & nunc dico at-
que ptofiteor, in tenebras exteriores femperque cali-
ginofas mirtar. Et fi fide ac fímulaté hazc loquor, in
igne gehennaemea portio cum impiis computetur*
Sin vero & aífenratoric iflra oceulté fubfeminoj non
mei in iudiciomifcrcatut Dominus.
. a tfoiai Vojfifts, aliíer IJAC effetripoffe , éxaliii fortaffe MSS.
GrAcü : Symbola monumenti documenta, ex illa qua: mi-
hi dono cooccíTa fuit graria.
b Vulgata editio habet : ücd & cani cfFuíi funt in eo , & ipfe
ignorauir Lxxhabent: t^TnXtxilr.^aa-evccvTa, yj/!¡ dvíct
'tytco. Et canitics vt eíHoruit ei, & ipfc non coguouic.
C XXX E tp&ifí dúficiXií d'íJiein'Yptiyr, ccptTr&v vatys. Ephraim
vitula dodadili^erecontcnttonem. Vulgata, tricutam.
¿ Deefi hoc in MS. Grtco.
c Congertt Vojfmsfcholio j , plura teftimonia Patrum antiqud-
, rum > quibu* rtftllantur h&rétici afferentet non ejfe orandut»
Februanj Tom. U
A R I I . 61
pro mtrtuu. Cettthm notar tfiíer verBa h i t ejferripoffe: lio- Q
rum memoriam faciaris. &mei aíliducin veítiis oratio-
nibus recordemini. Grtcum noftrum MS. habtt : a » f*$
CTORt.
ExMSS.
¥pft conuerfíonem nimiritm^vt/uprá dtktmus,
Grice : -z^fef «11 if^íV, quafi lainlít.
C A P V T 11.
Taupertas. b t m i h t a ¿ in fepulturá
& exeqmü.
P Er veftram autem vitam, qui veté mecum per-
leueraftis, difcipuli, & per veram ipíius vitam vsrutÁ-
immutabilem Filij D e i ; maríupium Eplirsem num- mator
q u á m habuitmon baculuscifuit.non pera, ñ e q u e a r - p*t*p*ría~
gentum velaurum , aut aliam aliquam poíTcflíonem
fuper terram aliquando acqui/iui.vcl políedí. Bonum
faos difcipulos audiui: N i h i l fuper rerram poflideatis. M z n . i o . f
Ñ e q u e enim inordinatoaffcílu aliquid eiufmodi vn-
quam habui.Accedentes igitutjFrarres mei, pacem in E
filie pr^bete mihi,&: dimittite me: quoniam deficicns voledicit
zheo, aríjue é vita recedo. Reminifcamim autem m&\Ju>hittí'"m
vi(¡g & abiefli, infandis vcftris precibus.cundifque ^r^fl*
deprecationibus ; nam in vamtatc & peccatis vitam
meam compieuit atque tranfegi.
^ C u m timore autem ac rcuerentia adiuro vos, 6
virtían(^i,&:íncola: ciuitatisEdeíT£B,lS<:per immutabi-
lem immottalts Dei fidem;nc obliuifcamini prsjcepto-
tum & cxhortationum atque confiliorum paruitatis
meae.-neque refpuatis, t a m q u á m parui facientes ac c ó - iuhet f* no
temnentes,verba meajnam ex Diuiná hace profeda ac fui> fltarif
Hidafunt grariá:& nc finatis me 4 in domo D e i p o n i , "^J"''!"*
aut TiiK
fub oltari
altan. 5íi
Si nnis
quis vprn
veró fallariKnc raririntUíic alivie
fallacibus ratiombus aufus » *
fuerit fub altari mecollocare ; fupernum ac coeleftc
altare talis numquam videatmon enim decet vermem
putredine fcatentem , in templo Se fanduario D o m i
ní repom. Sed ñeque alio in loco temph Dei permit-
tatis me poni:non enim dignus cenfendus eíl templo
gloria: regni carlorom, qui contumaciter aeperuica-
cirer lílud egerit, Se in templo D o m i n i me depofuerif.
Ñ e q u e enim homini peccatori atque indigno prodeft
vanagloria, & cui praífcrtim ea non congruít. N u d i
quippe cundli mortales nati íumusjA: íimilitcr reíúr-
gentes, nudi quoque apparebimus : omncfqueanrc
Chnfti tribunal aftanrcs3rar»oncm ibi c u n f t o r u m ^ u ^
in vira geíTerimus^eddemus.Qüorfum igirur honorc
meafficitis, qui meipfum adVionum appcllatione non p
honoraui? Nam qui feipfum bonis operibus.probarif-
queadionibusnon honorauerit, qua:libet h o m i n u m
vitataliadhibita exiftimationi , quam reipsá non eft
cófecutus,nihil ptodefle ipfi poterit.Omne veró cor-
pus fub c^lo creatum,etiam clfe corruptibile, Fratres,
fecundum illud quod ícriprum habetur, a Deo audi*
ftis.Ptoprercá Se flens dico,Frarrcs,quoniam ficut au-
diui, & vos cognouiftis, diíToluitur & corrumpitut
hoctemplum manufadum;& fufeitatur téplum fpiri-
talcnon corporale ac tranfuorium, quod fecundúni
defideriacarnis corrumpitur;fcd ipfum corporale,fpi*
rítale atque incorruptibile fufeitatur, v t a m p j i ú s a d
corruptionem non reucrtatur:qu.indo nimirum tuba
illa Chrifli refonans, á fomno excitabit cundes á fc-
culo dormicntcs. N o n enim propterlapidea templa
iudicium crit, ñeque lapides Deus iudicabir;fed tem-
pla, quae funt in corpore, quarque naturam humanam
in templis iam didis c o n t i n é t . V n u m q u e m q u c autem
dico homincm,fecundum proprias adiones}iudicabiC
Deus; Se í c e u n d ú m cuiufque certamen atque labore,
etiam praemium pro mcritis reddet.
6 AtrenditcFratrcs mei cari(]im¡,6«: vifeera deíí- w w j i "
deratamepannos meos.velut Reliquias, raonumcnu^*,.
grada toliatis. Nam memoria: pra:ccptum SaUiatorisy^J"/^
 61 TESTAMENTVM
Irso Av- noftri Dei haberis , quod ab ipfómetacceptam "didi-
CTORE, ciílis.vt eius ledirum exfpedetis.Cur cnim praeter ce-
Ex MSS. rera, laborem & onus graue aüque intolerandum m i -
GR^ÍCÓ. hi imponítisjne q n a n d ó in mquiíitionís iudicium ve-
A niam.^non chim fum meiior hominibus á fecnlofan-
¿lis ) & poens atque fupplicio propter vos fubijeiar?
reprehendenfquc nfeam detiientiam Dommus.ad me
dicat:0 Ephrajnijplus in tc.quám in me.homines cre-
diderunt: nam fí á te monumenta ñbi fumere velint,
fortaíTe in mandatorum obreruationes,quas ipíis tra-
d i d í m o n crediderunt; & i d e ó t u á magis, quam mea
memoria deleólantur. Prasirercá vosadhortor obte-
ftorque, 6 vifecra mea deíiderata, íi qüidem Chrifti
doóbrinam retinetis; ne me cum Sanób's ponatis: narrt
aut fe cum
peccator ego fum>& minimus;& propter infípientiam
SS .lo car i i
ac ftultitiam meam ipíis appropinquare metuo. Si e-
nim lignum farmentitium atque aridum admouea-
tur igni,totum combuftum ab ipfoconfumetur. N o n
autem ifta dico , quod focietatem &:coniun¿tionem
illorum refpuam; fedinfinitam atque immenfam pec-
catorum meorum multitudincm inípiciens, txhorre-
feo, & c o n t r e m i í c o . Prophetam enim dicentem au-
B d i o , quod quidem Noe ¿c lob & Daniel fi fteterint,
Ezech.i4' n e q u á q u a m iiberabunt filios fuos ac filias.#Et rur-
i+ fus : Frater fratrem non redimir, numquid liberabic
Plal.48. 8 homo hominem? Sic quoque Gieíi, non hberabitur á
fuá lepra.
7 Ne qnis ex vobis folenni pompa ad oftentatio-
necíplen-
nem me c í r c u m f e r a t : fed humeris tollentes me , &
dide effer-
curíimcomitantes, funuíque curantes,fepelite m e t á -
ri,
q u á m opprobcium defpesítum atque abieóbum: quo-
niam in doloribus dies vit^ meae praeterierunt.Ne quis
etiam veftrúm, Fratresjpréeconiis mecclcbret, ac lau-
det: vihs enim & abieótus fum coram Deo , meifque
operibus plañe confufus, & valdé contremifeo , qui
coram Domino fum inftar illorum , qui pra: pudoré
l o q u i n o n audent.Quis enim veftrúm oftendet debi-
ta mea.nifi cunóli meam imperitiara ftultitiáque con-
fpnatis? Et quae communicatio vitij cum vircute? aut
quid peccatori,vt appropinquct iuftoíQija: autem c ó -
municatio luci ad tenebras? Nam íi aótionum rnearu
odorem renferitis,omnes profe&ó fuga capietís, me-
que inhumatum relinquet/s , nonferentcs fcetorem
C peccatorum meorum.Qui vero me veftimento fplen-
ornayi, t ° ' dido a m i d u m depofuerit,in tenebras exteriores pro-
diri ; Jed iicietur. Si quisautem m y r r h á mecondierit, huius
tunidá fuá pars in ardentem fornacem & in gehenna; igné erir,
& palito V e r ú m i n mea me túnica & pallio deponite, quibus
tnuolui;
quotidie vtebar atque induebar.Síquidem peccatori b
b
vermibus de putredine pleno, cultus minimé conue-
nit: fed ñeque la;titiá aíficit, ñeque exornat peccato-
res,qui funt fuperterram^iuentium gloria. Peccator
me lauda- enim ego fum , fícut dixi. N e quis ergo beatum me
ti: praedicet: nam Deo meo cunólas aóliones mea^notse
funt, omnefquencquitiaeac prauitates, quas in iníi-
pientiá m e á g e í S . Etenim inquinatus fum o b i n i q u i -
tates meas,& abieólus fum propter federa mea.Quse
enim á me non eft admiíTa iniquitas ? aut quod in me
non refidet peccatumíquoniam cunóhe iniquitates &
peccata aflidué in meo mortali regnarunt corpore.
a Multa hic fibi pofl tnortem txhiberi offieta vetat v i r faníítís,
tx humilitate, non quodea damnet: imovel hincdifeimuí^ea
tune vfurpata a ChnflUniifuijfe, acfaltem fan ftu homini-
btu impendífolita,cum quibusfe nu é.poni vetat.
b h a teflituimtu ex Gnco > a' 98 ú ^ l ^ e t xti&uTnTpoí ¿fteep-
TUK
' W (múXiK¿íTe ncuéfiets (AÍTS. Habebat Vojftm : Siqui-
dem peccatori & vermi putredine pleno caltuí minimé
conuenir.
S. - E P R / E M SYRÍ
C A P V T I I I
iPauperum cura. Edejfe benediBio. Sepul-
tura modus d e n m prafiriptus,
8 / ^ " E t e r ú m quicumquepatrum, & f i I i o r u m , ac
• V--/Fratrum, difcipulorumquc o í í c i o fúngimini,
« viri qui inhabitatis EdeíTam, ferte fruótus luílitia: 4
Veftráe, quicumque mecum quodlibet pro indelebili mandat
veftrá memoria ftatjjiftis p ó n e t e ; vt ego ipfe pretio
his conftituto, ac pretiüfo ex ÜS vafe aliquo compara -
to.dignos opifices fruóhiofi veftri propoíiti condiícá; ^ j - " / ^ '
dico autem pauperes & orphanos & viduas&: ege- ac monu-
nos & peregrinos & nudos & famélicos , & cunótos mentum
labore aeruronáqueconfeóbos : vt veftrúm falutis mo- expenderé
numentum reddatur perfeólum in regione v i u e n t i ú , ^ " ^ " ' ' '
Vobis enim continget in falutem, & mihi voluntaria
merces computabitur propter confíliú. Alia qüippc
eft merces,quaj operibus,&aliajquse verbistribuitur.
Maior autem eftjFratres,qui dar.quám qui accipitj fí- Adt.10.3f
cut & a b i p f o D o m i n o per Spiritum fanctum audiftis. E
Q ü e m a d m o d ú m igitur quilibet veftrúm pro fuá: v o -
luntatisinftituto voiuerit, ira & expleatis. Recepi ho-
norum gratiam,Fratres,&r abundo. Adiuro porro vos,
perDominum noftrum lefum Chriftum, cariffimi, vt
cunóia pauperibus diftnbuantur: fatis enim fuperque
mihi veftra éft caritas; quoniam ó m n i b u s viribus ác
modis me honoraftis: & quamuis ego indignus íiirl,
attamen qui honoratus eft Deus, ipfefuperabundan-
tem vobis mcrcedem retribuar. Et ficut fapientem
Príceeptorem dicentem audiftis: Q u i recipit Prophe- - > 1^ ^
tamin nomine Prophetae.Vnercedem Prophcta:acci-4Ic
piet.Ipfecnim Chriftus munus veftrúm perfeólum ac-
cipiet: quoniam in fpe^ropter noraen ipfíus)meeiuf-
modi honoreaíFeciftis.
9 Sufcipiatur igitur munus v e f t r ú m , q ü e m a d m o -
d ú m illud iufti Noe, & illud antiquiParris noftri A -
braham fufeeptum eft. Et benedióia veftra íit ciuitas, ¿ewíí/,CJ-f
in qná habitatis. Ipíá enim fapicntú eft emitas & ma- vrbi Edef-
ter EdeíTa: quae quidem etiam palám atqué manifeftéyi»
ex ore Chnfti D o m i n i benedióla eft per fuos difeipu-
los,noftros vero Apoftolos.Nam quando Rex ¿ A b a - b
garus, cqui hanc ciuitatem exftruxit, rogabat, vt íibi í
liceretexcipere eum,quiperegrinui in terris apparue-
rat, Saluatorcm,inquam, vniuerforum & D o m i n u m F
Chriftum, dicebat ;Omnia audiui,qua:á tefaóla funt,
& quascumque á reprobis & afpernantibus te ludaeis
paíTuses. Veni igitur huc,& nobifeum habita.-habeo
enim mihi ciuitatem hanc exiguam , quae tibi 5c m i h i
fuftkiet. Cuius etiam fidem admiratus D o m i n u s , ¿ d
mittens e ó p e r nuntios, perpetuó ciuitati illi benedi- ^ Chrifta
xit)íirmans ipfius fundamenta: bencdiólíoquc i l l a i n - bef)eíita*'
habitans, c in eá permanebir, d o ñ e e Sanólus é cxlo
apparebit lefus Chriftus filius D e i , & Deus ex Deo. e
Nemo igitur veftrúm á propofito deficics, infruóluo-
fus recedat.Nam qui aliquid afterre decreuerit,&: illud
deferuerit, iniufti Ananije mortem patiatur; qui q u i -
dem fanóliílimum Dei Spiritum tentare voluit, Apo-
rtólos vcrolatere j 8c reprehenfus ceeidit ante pedes
ipforum.
10 Haec porro me adhuc !oquentc,vir quidam ^eogitantetri
illic adftantibusjvaldéilluftrísjab immundo c o r r e p r u s í w moni-
ípiritu, é veftigioad leólum ceeidit;& vociferans, vo- Hs nonpa-
lutabatur.Ipfe autem d i x i ad i l l u m : O h o m o , quid á " ^ ;
te faólumfít,edicito. Et in verbi pra?ccpto mox f i i r - ^ ' 0 ^
gens ille.refpondit: Attuleramjinquit.hoc nefeio q t t o d ^ ^ ^
pretiofum indumentum , vt tecum deponeretur: ztfandt:
nos damnafti,vetans ornatiorete culíu fepeliri.quare
coepi mecum ipfe ita reputare:Si nullo modo hifee ve-
ftibus indui velit, quid neccíTe eft omnino vefté hanc
proferrejaeprodere? q u ó d f í dariegentibusimperer,-
cútn
 I F E B R . V A R I I .
^ aliís rebus arque pecuniís abundemus , indigentibus
diftribuertius quantum opuseric.Refpondens autem,
dixi ad eum: Vade, & q u o d decreui(tÍ5perfice.Cum-
que pro eo oraíTem, ac manus fuper ipíum impoíuif-
ícm; fanatus cíl, &: ab immundo (pinhi liberatus.
11 E l demió dixí: Admoneo & intcrdicojne quif-
g q u a g cereum mihi in cxítii meo accédac ne ita ¡Eterno
vetAtct- jgne confumamini» Quidenim homini proderit glo-
noifibt na corroptibilis ígnisjquiáproprio igne comburetur ?
ncctn h nam qUancj0 formidabililíímus ilie ignis apparcbit,
i n e o ^ u i o b n o x i u s i l l i c r i t , confumetur. Satis ergO
mihi fie mei ipfius dolor: ñeque alia á vobis mihi poe-
nafüperinducatur. Definac ac ceflet in me, Fratres,
quoniam defeccruntin dolore diesmei-, & ille me
circumdedit laqueus,qucm non praenideram; venit-
qiíe inquifitor rneusj & iaqueis tiuculenter me diue-
I, xantcs, abducunt feftinanter farellitcs ; trahuntque
me in terram mortuorum,& in regionem, quam non
noui. Rogo atque obfecro te, Saluator, DÜX,(5¿ Grea-
tor meus, ne me aííligcns, miferum reddas & contc-
fens me condemnes, Si emm digné, ea quas á me ge-
fta fun^perferuratusfueris vndtqueruinamecircum-
dabit. N a m quando hice omnia mea opera comme-
raoro.intoicrabiiistimorac tremor fuper mecadens
g conteric me: & graui quodam horrore conficicr,pro-
pterretributionum atque poenarum cxpedlationem,
quas millo cernuntur ícenlo; tremoreque corripiorjSc
ferré nequeo. Et palám'dentes mei concutiunt ac per-
turbant me>illic propter horribiiera iudicij fententiam
fttidentes atque dolentes»
11 Oro vos quoquc,dile¿liííím¡, ne cum aromati-
í$iy«j^/«f bus mefepeliatis. N o n e n i m infipientiac ftultocon-
infunere ueniUnt delicié; fed ñeque gloria decet ingloriüm, ne^
adolmi aj-us j30nj ocjor|sfumus eurnj qujputredoeft, &
puluisterrs. A t date vaporationem fumi boniodoris
in domo D o m i n i j & me orati^nibus potiús veftris co-
m i t a m i n i , & aromata Deo offerte: me vero fletibus
íepelite, in doloribus conceptum : & pro fuaui odore»
acomatibufquepellucentibus, veñris me orationibus
acque deprecationibus adiuuate, obfecro, femper cnei
in ipfis memoriam fac¡entes,Qw'd enim mortuo pro-
deric fuauisodor, iam fenfu c a r e n t i í Veftra porro i n -
cenfa adolcte in domo Dei, ad gloriam & laudem ip*
íiusj quoniam & i p f e i b i inhabirat.
15 Cur porro corpus corruprioni obnoXíum, illu-
ftri & inufitará vefte inuoluiSíqua: quldcm iflud haud-
q u a q u á m incorruptum retinebit i Qij^re potíi\s ter-
teílrecorpus matri ipfius térra; relinquuo , quoniam
^ ex eá fine ípititu ipfum íumptum eft, & nOn confenta-
nea eft ipfi vana gloria* Virum autem inclytum ac glo-
riofum decent diuitiíe, at paupen humiütas conuenit:
> & gencrofos quidem decet regnum,/ infimis vero m i -
licias conuenit confolatio , denuntians confolationis
gratiam. Ñ e q u e in veftris monumenris me. vfquam
depofueritis : non enim loculi veftrorum monumen-
torumex captiuitatibus meis me rediment. Cauílam
vero ac rationem habeo , vt cum Deo meo habitem,
ínter peregrinos &: adueñas , quandoquidem & e g o
adueña fum & peregrinus, ficut & illi. Cumiis ergo
coniicite me Í quoniam omnis caro , Fratres mei, ei
adbaeret.cuius eft particeps;& quiíibct homo fuo gau-
'itibetfein det fimili atque conforte* In ccEmetério igitur , vbi
cxmmrto contl-¡t¡ ¡ncent coidc, ibi me deponite ac cumúlate; vc-
Jereirt' quandoFilius D e i venerit, & refurgere illos fecetir,
atque reformátit cum eis me fanet, refufeitetque.
GrAct eji : avfy-s éiyí* d i h r r ñ * O^SVT?; viri E(Ieírá.'arii ter-
ram habitantes, ¡terum inftanu. 9 ujha-crtclegitttr, apttd
^defla.
Ttolem&timiStephcfnum Byzmtiut»>Suidam,¿(>aUos"E^eT&cc
Cnce efí*A:yykps «/"«^ Eufib. "Ay/Sapas, errare {vt opinar) l i -
hrarijpro'/Apyx.p<>í.plerum<juealtbi Abgarus , Agabavus.
TStfloU Üitti ad lefum Saluatorern, & IeIu adipfüm epifiólas e* lin-
Chrijli ad guá Syriacáin Grtcatn verfa* rteitat Eufebita ítb 1 hifior. Ec-
(léf-capní atqueexipfo Éaronifíito. i ad^n, Chr, j i rtU.$Z &
februarij Tom, h
61
feq¿¡. vbi & dtlefu'imagtneno'nmanu faS*, ex antiijaUPP. IPSO. Av-
&htftoricu. De vtrifqm ftpt aíibt mentionem fteiemui, Sunt CTO.RE,
tile, quidemcfiftolia S. Geiafio P*J>á apocryphr dtcUrntá, EXMS,
<juaíi non hagiogiaphje, intjuit Baromuti oon camen vt eas GR.SCO.
ab Eccieliá omnino profcnb.U) ficut uecComplurcsalios £)
libros, quos prosimerecenfuit. &¡tr,sgo
c G n c e e í l : «TO't/T^»¿»sy«g«í/S«!r<>irt'í(t.',qu¡hocregnúexcita- non fn»ni
ust Diciíur Abgariu apud EuJebíurn, Tuí>v7¡if'Bvip^ÍTf;v iSwv fofl^
Í7nrr!f.i(>7z¿Tzt JWfíJftiy populis vltra Euphratem piccclaulli-
iv é impcritans.
d Grtce: TTÍII^CCS ¿; ciyytAwv etjtnttft, ívXoyftüTy TV WPAÍ» mittens ^
per Aügcíosaítcrnosjbencdisitvrbi.^i^ verbu-intetli - Edi¡¡eno'
gi videtur Thaddius,^M< anno a Nttiuitate Chrifii^^et tHPr"r'*
tnijfni, Abagarfin: ab tnüeteratomorbo, manu impo¡itácHra- cortltct'Jltl-
uit, eum % ¿reines Chnfio adtunxtt.Al Vofílui hgíjJevidtlMr,
dv'/ÍÁ'vv, citxviví tvXÓyyr; per nuntios, a'teinum beaedi-
x;r vibi, ¿¡uodfurtajfisíídChrijli cpijloiam retutit> quam mif-
famannotaait Chnjiophcrjopui »¡ Avewíis'm%vcf¿fcx peí A-
nauiam curforcm.
C Hnc sueñan: qttz Euagriwsjcrihit hb. 4 cap. 16: quo paílo
Cofroes Edcííam obliJere conftitueiit, latas ea íc falta ef-
fecbnuidurutri, qii¿ de cá ciuiute omnium fijelidm ore
acfermoíiecelebrautur , nempe Edeífám numquamab Edejfaajo^
boílibds fubiugatum iii. Qux- resin epiítola á Chníto e^ chrifli
Deonoftro ab.AbgariKTi itriptá nao ponitur illa quiJcm ^rí/wjjfj^
Cvtíltudioíi exbiltoii.i Euftbij cognomento Pamphiü, ¡¿fchU,
apudquem ha;c epiítola ad vetbum citata eít, intelligcrc gnaliUrf
poílmitjf^d camen enm exitum coulecutaelVe, a fidclibils £
nondfccantaturfolLim, fedetiam creditur, ratulqueeius
euentus pia:di¿lioncm illam yerarp cífe connrmac. Bein
comtntmerat quo miraculo coaftm Jst eitu vrbii obftdionem
abrumpere.ldem ex Euagrio referí Buromas to.j 4«;; 4 j ?ÍH.I i .
f G n c j : TUvTuyscivrS^ípvnts Hsc autem eo loqueóte. ,E<
WPX: OTZ^^OÍ<¿V%\). pro quo Voffitis hic: Ipfe autem dixíad
" illum. ce dcinde, quodhic ejfitt: Refpondcns autem dixi ad
cum, Grife ¿fcir«K.-í£7raxg^á«s Ot íin? irfo$ duth á [¿ZKXQAOÍ,
Rcfpondens autem dixit ad eam beatus. Congritunt alta,
& nu.ii KrjTZÚMV iTmv. Et rmíus dixit. Vnde coniieere lictt,
hec Teflamentum a S. EphréLtn anteh catáriptitm, pofieá ab
ftliqko intetpolatum, adieélií tú qtis. dunffiludmoriturui reci-
taretgefta eranti quá ipfa dtindealita, velut a SanSioomniít
feripta ejfeni,prima per/omaptauit.
g Vfum eereorum in exitu &funerib$u non damnat, vfitatum
iam olim, v t ex variit PP, ofiendit Vojftus, fedpr* humilitatt
adhiberi fibi vetat.
h Gr^fí a/?, wK^AijVTapísfuíccptorcs, ¡itie\i£toics.Jtcnu.16
i Ita ¿oeum hunc exponit Vojjitli: fufficere ignobilibuS, ¡t Del in
numeriim militamadUgantur) quodhononficum apudGrACOs
& Romanos.
C A P V T IV
Treces & oblaüones pro mortuü*
14 O Efpice) Domine, ad humilitatem fupplicatíonis F
J ^ m e a e j & rogo te,vt miferearis mci,dignumqimc
facias, vnigenite Fili Dei> neqüe pro rebus á me in v i -
ta geftis, retribuas mihi, Namfiiniquitates obferua-
ueris, Domine , Dbmine quis fuftinebit í Et fi fecün-
dum maieftatem tuam reddideris nobis,quis in i n d i -
cio túo mifencordiá dignus cenfebitur 1 Omne enim Rom.j.
os, inquit Scriptura, obturabitur , & totus rnundus '9
fubditus fietDeo. N o n autem ha;c adfcro, t a m q u á m
gtatiarfi fpetnensj nam ea loquor.qua? feripta íunt,cle-
mentifiime Chriíle. Qiiaíenim vtilitas in íanguine ;
meo , fiin ignem ardentem miíTus fuero/Age igitur ^ j 0 ^
iugiter mecum fecundüm confuetudincm miferatio- ^ ^ ¿ ¿ ^
num tuarum; & in eo gratia tna? cognofeetur pietátis
arque clementia?, á A t licét ludicium vniuerfe térras ^
feceris, ficut gratia tna declarat ac poftulat, non faina- cumtam
bitur vnus ex millibüs, & eii dctfcm millibus non re- pAHeifoL
dimenturduo. mntur;
15 Qrnd igitur ?Ego enim humilis atque abicdlns
Epluarm. praí dolore deficiens loquor. Si ergoaliquís
perfuadefe volensj dicat mortalium iudícium non íie-
ri, Sed aequabuntur, inquicns, iniufti & peccatores i u -
ftis & probis & veridicis & humiles ac boni improbis
& impiis ? N o n poíluncifta fie inter fe adaequari: n a r t í . . • -
impoílibiie eft lucera confami,atque oíFufcari átene-^rú ** ÍH'*
. iv c - n - n «1 1 tHrUmtH-
bns. Q ^ m o d o enim heripoceít;vciuitus Abel h a - ^ p ^ /
F i cricidaí
 ¿4 T E S T A M E N T V M
IPSO AV- rricídas «-VíniníloCaiQ adaeqimur f Aut quá ratione
CTORE, id facilc fieri potefl, vr in eodem iufti &í ininfti com-
EX MS. | morenrnr loco r Vociferantes eniít)3 dirás arque into-
GR.SCO. lerabiles edent voces miferi &: infelicesreprobi. ¿ R o -
A go te,Saluátor, nón vcadseques peccatores iuftis.te in iudicio iftud mihiobiiciet,dicens O Eplirxm, ho-
h
obfccro, Fili tocius bonitatis; fcd vt miferationes tuas
extendere digneris fuper rae , & fuper hurrtiles con-
fortes ra eos.
16 Qaod igitnr priüs k me d i d u m cft , iterum d i -
cam, & abeo non recedam,mi Dommej quoniam niíl
raiferationes tuas preclaras fuper nos extenderis, ne-
mo noftrüm adfpiciet virara. Vnum enim Denra eííe
bonum teftantur oranes mortales. N o n autem quia
peccator ego fum , haec dico: vfitatHm quippe eft fá-
crae ScripturÉE, ea quae á me nunc diéta funr, paffim rc-
& multot ferre. Qiuefce ac define, ó Ephrsm, dícit mihi Ange-
ehonu Cet- lus apprehenfor meus, Se redargutor: non enim con-
tholicis
tinua taa fufpiria tibi proderunt;qiiandoquidem acer-
faluari:
bi fatellites, qui ad te miííi fimt, non raitígantur do-
nis. Et duriter reípondens, ad me dixit: Os tuura ob-
ílrue deinceps; non enim c confortes tai perditi funt
ínter hominum generationes: peccator quippe cun-
dos arbirratnr íibieíTefimiles; & qui cazcus eft, íimi-
B liter fibi ipíi íimiles exiftimat fuos propinquos atque
vicinos.
17 Accedite ad me igitur, 6 Fratres mei, &? exten-
dentes componite me : nam fpiritus meus penitus de-
tterum ro- fecit. Et comitaraini rae in pfalrais , atque órationi-
g*t,vt pro bus veftrisj&affidué pro rael paruitite, oblationes
(torenti faceré dignemini: & quando diera trigeíimum cora-
pleuero, mei memonam faciatis. Mortui en¡m5in píe-
cationibus atque oblationibus , commemorationis
S i n d o r u m viue^tium beneficio afficiuntur. Et Videte
preces in rebus etiam creatis fingulis aliquid fimile ; veluti
enim & germen vitis, racemuíque acerbus in agro, vinum
oblationes expreíTum in doÜis eft, Quando igitur racemus in vi-
prodejfe
te maturuerit, tune vinum agitabitur, ac de fuá quo-
mortuii
probdt: d a m r a o d ó natura recedet, quamuis immotum domi
eííe videaíiir. Similiter etiam de cepa intelligite : cura
enim in domo fuerit aliqua árida, & aliqua in agro ía-
ta eodem tempore , quo hasc fuám viriditatem expü-
cat, etiam illa domi anda germinar. Si igitur crcatura-
rura fectus fie ínter fefe confentiunt , quantó magis
mortui ínviuentium commemorationibus atque o-
blatíonibus recreabuntur? Q u ó d fi mihi fcité rcfpon-
deas, hice naturam rerum creatarum íequi, intelüges
teeííe primitiasquafdam creaturarura De¡. Q u o d íi
adhuc non te fimile conuincit, mfi teftimonium que-
que adduxero , audi patienter quae feripta f u n t & , fi
volueris prudenter etiam intelliges quae dicuntur.Ser-
uus Dei Moyfes^n benedidionibus, nonne R u b é n
A ad tertiara vfque generationem benedixit? Si ergo
non redirauntur mortui, quá de caufsá R u b é n vfque
ad tertiara generationem benedixit Moyfes? Et fi non
eft refurredionis memoria,audi quidclamet Apofto-
lus Paulus, dicens: Si omnino mortui non refurgunt,
t9 enr & baptizantur pro mortuis?Qui enimerantfub
lege, ad expedationem refurredionis in myfterio de-
tinebantur conclufi, in cara fidem , quae reuelanda
érar;ficut legiftis, quod in oblationibus facriíiciorum,
Sacerdotes in lege raundabant etiam eos, qui fuis i n i -
quitatibus in bello vulneran' erant 1 pleni enim operi-
bus iniqüitatis, debitores eorum qua?curaque feripta
funt.Quantó autem magis Sacerdotes noui reftamenti
Chcifti delere mérito poterunt debita eorum, qui de-
cedunt, in íandis oblationibus & precatiombus l i n -
guarum fuarum?
18 Cura vero ad memoriara mei faciendam accef-
monet v t feritis, videre, Fratres , ne quifquam in fanda peccet;
Jancla sa-
fed attenré &: reuerenter atque humiliter & f a n d é ac
ñetrncltty
puré inuigilate. N o n quod grauiorem áaranationem
promereatur peccatum ex lubricitate carnis commif-
funi^ fupra cetexa ipfi infita: funt enim alia pectata
S. E P H R / E M S Y R I .
longé illograuiora atque deteriora. Mifcrabile tamen j j
hoc mihi impenderé videtur,quód forte occaíione ho-
noris atque meraorís}ob inordmaras veftras adiones,
rationem pro vobis reddam Deo meo. Fortafsé eniia
rum omnium tú caufla fuifti & a u d o r ; q u i p p e q u í ,
huiuímodi horaines lafciuos congrecmieris. Scriptum
eft enim : Fornicatoi;es, &c adufteros iudicabit Deus. Hcb.ij.4
Et quid dicemus ad hoc. Fratres mei cariííimi ? Q2pd
paulló ante dixi timore correptus, etiam nunc dieam, neftbi eo-
q u ó d ícilicer, quera Deus iudicabit, remifsé atque i n - ritm t>ec'
dulgenter cüm illo agi cenfendum eft.Dum iudicamur cata¿™~
enim,inquít Apoftolus,á Domino corripimur, necura j Cot.11.
hoc mundo iudicemur. Nam íicut modicum fermen-
tum totam maíTam corrurhpir, ita otíum cogitationis
malorum diííufum, totum corpus corabunr. Et ficuc
ferri rubigo ipfum confumit, ita quoque ab homini-
bus coramillüm peccatum repugnat honeftioribus i -
pforum membns 6c moribus; 8c iam ab eis perpetrá-
tum, c o n í u m i t a t q u e c o r r u m p i t eos, qui viara ipfius
adimpleuerunt. At qui e eius volüntatera non fecit,eíl e
tamquam (olius diei vistor permanens i n a l i q u o d i -
üeríoriojvnde póft abit, Sic breui tempore commora-
tus tandera fefe in fugara ptoripier. Prasterit cnicn
mortale hoc corpus, 8c induit iraraottale atque ccele- E
fte : &: cura intenerit, tuncefficacitcr incorruptibilc
refurger, oranísco.rruprionisexpersi Ecce etíaracla-
nílima & iucundilUma Ecclefiae lucerna Paulus ante
voces has noftrae imbecilütatis vfurpat, aut etiam con- i.Cbr. i ; i
firmar, cura ait: Quod feminatur in cortuptióncj fttr- 4».
get inincorruptione.
^ NotatVofliiis, (tliamleSlwúem ita habere-.lízWctt vniuerfatn
rerram exgratiá& mifericoicliá iudicaueris ; vix tamet»
vnus ex millé faluabitur. 6J«/"Í/)I <¿««r ex/¿laiufiitiáiudi-
cium fiat ?
b Ita MS. Gra,c. & ali»le¿0ntpud Vofllum.
c €¡utnam hi,' an monachi, v t nu. prAred. txponere videtur Vof-
. jius ? an vniuerfim CathoUci, qui. Jipar alaJibigratiá v t i vo-
lunta nonperibunt ?
¿ Solum habetvulgatit edif. Deuteron. $1. 6. Viuat Rubén &
non moriatur,& íítparuüsin numero.Far/^j Syr'taca ver-
fio, quáv/us eflS. Ephr&m,itahabuit. Chaldatcaitaexponiti
Vuiat Rijben in vitáa;terná & non moriatur morte fecun-
da , & accipiant fiüj eius haueditatem fuam iuxta nume-
mm eoi um.
c Ita ex Gnco rejiituimus.
C A P V T V
Benediffiiones d í f c i p u l o r u m . h m ü c o r u r r í
execratio.
15) Q E d e n i m huc agite difeipuli mei,quod reliqunm F
k 3 eft, fitis benedidi in fortitudihe boni paftoris, Bemdicii
fandique Magiftri. lefu Chnfti Domini noftri, qui eft diftipúlk
Deus ex Deo. Et quamuis non fim ego ficut N o é , v o s ^ '
tamen benedidi fitis, vt Sera 8c laphet. Et licct non
fim vt Melchifedech, vos tamen efficiaraini vt Abra- •
ham. Etfi non fim ego veluti Ifaac, vos tarnen acce-
dentes fitis benedidi vt lacob. Ettaraetfinon fimvt
Moyfes vos fitis vt lefus films Ñaue.Etfi non fim ego,
vt Elias,fufeipite duplicera fpiritumjficut Eiifarus Pro-
phetapetiit. Incipiam amera & apud vos,mei difeipu-
l i , vobis bené ptecan. a Araba, yir admirabilis, C h i i - 4
ftus magnifiret monuraentum tuura fuper rerram;
fiatque perfona rúa prope Angelos raaieítatis D e i ^
firailis reddaris magno Moyfi; vt oranes adfpicientes ^ J f ' ^ ' '
Uraanf,
te, intelligant te feruum efic Dei eledum. E r t u ¿ A -
b
braara, quia veniens adhíeíifti raihi, exaudiat te Deus
Abraham i n oratiombus 8c deprecationibus tuíá • 8c
priuíquám os tuura apenas, irapleat illud fapientiá 8c
intelledu, q u e m a d m o d ú m alibi ait Propheta; Dilata Píal.Scí.
os tuura, & implebo illud. ÍI
20 Simeón, tibi dico 3 exaudiat te É)eus, quando
Simétni,
rogatieris
 I F E B R V A R i r .
& rogaucris eum ín oratiónibus t u i s ^ ^ in fup.ernam cir
uicarem ingrediaris. Impleatur iplius Ecclefía , ficut
pocultim mifturíe populorum, non credcnrium in fal-
uationem. Veniant fponfíE in confpeílum tiium,^*: i n -
clnr-e in d o d r i n a tuá. Quaruin quidem ípon&.func
matrcs; reclufx aucem, camquám fub iugo aduerfarij
c detinebaritur; c venieris autem Chriííus has liberauit,
audientes á te parábolas piudentíx , vt per te d o ¿ i r i -
m m vicaé ex 5piritu fandto perciperenr, & faliitem á te
ammarum coníequerentur. Ec ÍJCIU fapiens medicus
, á ¿ in parábola indigentium , ita in poírcííione percür-
i/lari» ratanditus tuus. Maras vif Galilaeus , manfuetus, &
fimplex, hurnüis & r e d í u s ; manfuecns, inquam, non
natura, fed libera voiuntate, t a m q u á m iri ípe Dei de-
ceitans , in meis adiuuiítí me pailionibus. Ipfe igitur
tíeus mercedem tuamiritet [JÍÓS tibí reddat, quarn
cum Sandis ó m n i b u s accipies.
Zsnohlo: i i Zenobias, e vir G i í d r a z a e u s ^ u o d interpretatur
í venatorius, & exercitatus ac potens, validufque bel-
lator, fíat Termo tuus inflar ignis, & iniquorum coh-
fumat multitudinem. Et íicüt Hamma filuas condena-
fas pertranfíéris, ita tua ípíbs delingat difciplina ; é c
crudiaris omni cognitíonc Del. Etficuc Dauid,illt|-
ftris, vincendo rceleratum Goliath, deciaratiis eft, ica
B & tu per contemplationis exceíTum atque cxtafim.er-
rantium animas vinces. í n d u e r é armaturam San<5to-
riim,&galcam fpem falutis,firmamentum fanótorum
Apoíldlorum: quac quidem Sanóíorum armatura, &
SpiritusipfeTandus ; & galea ipíorurá fortitudinis,
eftdigitus Dei.Sit tibi comes & auxilíator femper ipfe
pius & mifericors Dominus , qui n u m q u á m in vlia
re deficiet.
y l i Va: tibi/PaiilIona , cuius mater ex rnuüeribus
fn*Udieit malediíía. Va? ventri qui te peperit, quoniamperdi-
FauBottA tjonis omnium hárefum particeps fadtus es , & prae-
afofiau, ¿Jonum íanuá i n g f ^ e r i s : opera enim tua, dmhi ne-
quitiá atque flagitio plena fiint.Denudatus, p r o i e í t u s
es á gratiá, 6c t a m q u á m ludas Ifcariores proditor fa-
¿tus, & ex c u n á i s tuis ftudiis confufus. Columna é-
nim huiusjfedeseíí:, q u a m t u dereliquifti. Horribile
Vero prodigium ipfe in tuo pftendet corpore, qui e x -
l u m fuftinet, & in quo omriis creaturá natura confti-
tuta eíl:atque fírmáta, qnoniam quslibct in ipfo crea-
tura fundara e í l , mare & plenitudo ciué. Confifus
quippe es inatundine fra¿iá , derelínqUens Ciucis
baculum atque armaturam, quae infirmes confolidar,
& o m n ¿ m paflionerhacmorbum íutíi animi tum
C corporis curat fanatqué.
g 25 ¿ Aróuandranvir eíFríénis arque rebellis^ quia
¿» Aro- voluifti congregatiohes Chrifti Ecclcíiarum á Spiríta
aandraa, fanóto congregarás demoliri atque exterminare i ex
ca q u i fub c¿lo eft deleátur memoria tua ; & non i n -
ueniatur in libro viuentiumj qüoniam dereliquifti vf-
nura vitae.Chriííi nimirüm fanguinem,^ panem CÍE-
leftem, hoc eíl, corpus Cbrifti ac Saluatons noftri, &c
comediíli cibum v'idimarum c o n t a m i n a t a r u m , & b í -
bifti vinuip peccatoíum, fel t d r b í d u m . Verbum Dei,
Filius Parris.in querh os tuum impium malediíta con-
iecit ac blafphemauit.acutá atque fubtiíi inquifitione
Á* ñíiU C5¿clu'rat^ te exprobratíontm arque contúmeliam in
kíreticii ^ fa(^am : fiffliíítejf^üeéx ómnibus haereticis, Aria-
¡jl niSj iríquam, & Minicháfis,/?Catharis, & j Ophitis,
ftj.m ÍL-Marcioniftis, 6¿ / Éunomianis, & Euchitis, atque
h o p a » C a u c h i n s , » P a u l l i a n i s , & p Valentinianis, Vitaliá-
f nis, 5¿ impuris y Borborianis , reliquifque ó m n i b u s
nefariis, qui ligna veneüantur & lapides, Splem irem
ac Lunam.cuiufmodi etiam funt augures, & aftrono-
m i , quidiuérfímodé feparati funt áduerslis fanótam
Maicftatem pursé 6¿ immaéulatae'í'rinitatis, larris &
Filij & findiarque viuifici Spirirus'. ..
14 Benediétus , qui Catholicam ipfíus elegir É c -
cleíiam, veluri íanélam agnam, qu^mlupus corruptor
noncontriuit;&: immacuiatamcolumbam,q'uam non
6y
eíl a/Iecurusquí eamper/éqticfrarur, vteíiderct atqne jpso Av.
deierer, aílurusaccaJlídus vchatoraccipitcr. Nam po" CTORK
culum in manu Domini eft, yini f s c u l e n t i : & c x co EX.MS.
bibuht c u n d i apoftat^ C h r i f t i , diuiíbrcs f a n d ^ & ^R^CQ'
omni principio catentis Trinicatis; & veritatis hoftes, u
l u d ^ o r u m , inquam, genusjcüm bibiílcnt, euomuc-
t u n t , crudelirerqueimperum aduersús Saluatorem
noílrum lefum Chnftum fecerunt, Ec nihil mirum :
nam rabidus canis furore atque infaniá percitus,ctiam
proprium mordet dominum. Eodem modo i l u d a n
feccrunt, &c adhuc faciunt, ac quafí rabie t^uadam agi-
tati.fuum diffamant & blafphemaric Dominum. Nos
vero glorificemus fupcrexaltatum Deum vniueríb-
rum, cui appropinquaré nequeunt apoílatarum pofte-
ri. Si enim ipíis fuiííct aliqua opinandi ratio, quod cr-
iam peccatores In caflum afecridere poíTenr, omnino
diííentientes etiam ibi difeordiam feminaíícnt, in do-
mo, inquam, pietatis, in caelcftibus tabcrnaculisjquo-
m o d ó anciquis terhponbus , horum maiores in térra
Chaldíeá per tunis asdificationem omni ftudio in ca:-
lum afcendere cohtendebant, & delapíi ceciderunt, a
gratiarepulí!,inaniter acfruftrá iniqué pgentesjatque
ideó etiam confufa:, & difiundiílimá feparatíone d í -
uife funt omnium ipforum lingiiíB. Si igitur illos, qui cíhexclu-
¡flud mali conati funt, adeó vehemens muaíit calami- dendu,
tas, cúm vcllent afcendere in locum atque regionem ^
fupercxleílium Sandorum , ac vigilantium diuerfo-
rium ^ & merces eorum ita aperté in ipforum capica
recidirj quomodo non magis condemnabuntur, &
fupplicio digni cenfebuntur, qui apoftafia: feparario-
nem diíTeminare cogitant in cordibus mortalium, adr
uersüs Deum Patrénii & vnigenicum ipíius Filium, Se
Spirirum tandum f
a M 5 . GrAC háhetj'A/i^ietfi, qunfíidemfit,qui mox fecundo lo-
co benedicitHr. Voflitií alibi legiait: Ambanerj al. Amba,/joc
taménidem ejfe atque Abba. Non efthicS. AbbasydeqHoMc^
n & a x í Nouemb. & Theodorettn in Philotheg cap, 4. 6^«*r«
fptiíis queaí, an nonhic (tt Ñifibentp iBe anachoreta , quem
Sozomentti Üb*6 cap.}) JA/3/3*5 appellat. quamqukm idem Ubi
$ cap. 1$ vbiquinqué hos Ephr&mi dtfcipulos rece»feí,'A¡¡¡2cci
vocat. , ,
b Velhic Abraham alitueft ab e« qui a Latinii 16 Martij coli-
tur, a Grtcif 19 0¿?. cuitu Vitam idem S. EphrAm fcñpfit, &
jftb.ifamiliaremoflendit ftíijfe ; "jelaliqua ad. eam Vitam ab
alto poñ adi'efla , cHm ibi mors Abraht coMmemoretur, qui
. ipfiEphrAmprnorienti hícadeft.
c K&c ad Gr&cum exemplar modice correximw.
d h.\.'\Qcz&ús, inquitVoJfiuí.
e GrAce, c¿n¡iyy¡<r^í, vir Gefdiás. Áltf, tejle Vójjto, legunt Gi-
zaranis, & Zigara:us. •
f Hunc Sozomenus c. IJ ^» Nicephorus l . p cap. 16 IlxvXumt
appeüant. . . , *.. . .
g GrAc. MS.'Apomrfuv. Sozomenus, & Nicephorus'Áfjy.md'.Vof-'
fius alibi ait'Áfovxv^t¿v,Qavdhif, Anaradappellari.
h Minits nota hAreticojum nomina exponemus. KciSoi¡i¿ífe,idtfty ¿at}iaí£
thundos, appellarünt Npuatiani negantes pánitentiarnQr fe- ¡jArefiCf
cundas nuptiai, v t habet PrAdeflinatus Sirmondi h&refi4 6,¿p
Barón, to.x an.ii4.nu.io6 . H i t j c v i r q u i d a m eruditusTeu-
c'onicamvocemKcttci i que. n o b n ^ í S i t ú c n m fignificat,du-
Bam conieñat, . • •
i Ophitx ferpentetricolebant vfDeifapíentiam, quiineantan- Ophita:0
te facerdote, ecauernáegrefíus, altare afcendebat , oildtospa-
nes lambebattfecfr cir cum eos volutbfit » ac deindt ad cauernam
Xedibat, Atque¡ucerat eori¿EuchariJliatquamdempopulodi-
uidebant. Agit dehis BaroniustQy.i an.i^^nu.ii. &feqq. qui
plutes PP. cttat, quibus adde PrÁdeflinatum h A r . i y . Aufior
hArefis futí Euphtzíés quídam.
k De Marcionnhireji ac motibus/use Baronius exantiquií ad
. Hn.i4e6.breuius¡PrAdíflinatu$ h A r . x i .
1 DeE\\j$omj blajphentíu aduersus filíum Dei ac Spiritum
fanílum, & intolcrabili¡uperbiA, fuse ex SS. Bajílio, Hyjfeno,
Iheodoretqagít Éaronius an.^eo n u . ^ ^>feqq.
m Miñ^Uini Ep/phaníodidí,T}ieodoreio lib.^ hitet. f^bul éah, er y -
11, & almlAz[Xú'\zn\,quodnómeninGrAcamlinguam tran- • ^
JlMum E\ichit¿s,fiqe precatores, fignificat, •nivpanKiiífefi, p í"6 |
ideft, fpiiituales appeüabant, propfena quod nitiíloperis exttr UC
Cfrent: fedybi orationí vacarñnt,die.i maxítnampartem dor-
miebant. Horum deliría defcrtbít Theodoretus, cb quA Euthu»
f u í í x apfellatí. Egit contra hos , inquit Prtdefiínatushir,
57. Ephrem Presbyter.Syrorum.^^S. Amphilochius, ac
FUutanus Anúechsnus. t- . , ,
 66 TEST AMEN TVM
IPSO AV- a Cauchiríe quifuerint, haud nuncoccurrit.
CTO;;E, o Paultani aPaüloSamofateno, Epifcopo AntiochenOidiBi, qat
MS. Artemonemfae Artemam.fecutuiiChrtftum ¡olum hominem
aj[ereb(it,Sede ideo deieclu^.Aursltani Imf. temportbm.Theo-
dorei.lib.t h&ret.Tih.ciip.i . I-rídiftinctetu hír. 44. er'go
A
Aitemoaiani>i¡ deinde Pauliani dicii, poftek Photiniani.
Pauli Sa- p Valemiaus tetnpore Anton'mi ¡t»p. ineptas fabulcude JEont-
busprotruftt.Theodoret.itb 1 cap.j.Abeo Valenciniani per
refis: Oneutem difperfi, grauicer Dei Ecclefiam VL¡laeraruiu>
inqnit PrAdeñimtuihAr. n . de ijs multa habet BarontHS totn*
z Annxl.
Valenciui:
q Vicalis Preshyter Antiochenus fubS. M/le/io, dein Apolitnit-
Vicalis. riíJarum Epifcopus, vnde Viralum. ha VÍ>¡¡. & Prnteol. ex
ÑicephoroltbM cap.ií & ¿ í b . i í cap.^. de, A.^olliaa.íCÍnfra
ftgem'AS.
Bacbelio- r Barbeliocaí.'üí fcribit Theodoret. lib.i cap.i^.adValentinide-
tXt fine liria, alta addtderM»t : obfcedtjftmaó añiones Borboriani ap'
Raiboria- pellati, ^jraJ/Ssp/Sspsí, ¿ coeno acJordt¿M$. Agitde h 'ts Vojftus
oí. quoque & fraeeolus.
f GrAc, MS. piovcí^üT^lcíS'a;. quam lect'tenemeúam Vójfiusnot»-
tanittvertitq¡: c^ixíoiz imperar & rcgnacac dominatur.
C A P V T Vi.
Vides ac p í a opera i n c u l c a t a , detejiatio
hxreticorum.
B 25 I V / f E i s igitar praeceptis arque doótrina» fedulo
fnos ad fi- peram dances,
i-VAoperam Jantes, ve meicíií"cipuli>
meí diícipuli, á Catholica
Cat
dei conflá- ne defeifeatis fide , quam Se ipfe á teneris annis acce-
ttamhor- pcamjimmobilem atqueinconcuílamferimii; ñeque
tatur.fuo ab illa in aliquo dubio ac fchirmate defledlacis. Si
exemplo)
qais vero dubitaueric, auteontra Deum faQ^tamque
eins Ecclefiam impingens ac diffluens, feparatus í u e -
ric; fpirans adlmc &c viuus in infernum detrudatur,
8c particeps híereditatis malediótionis Caín íedda-
tur.gemenfqae ac tremens íit fnper terram.Et quicú-
que Patee Filium minorem fecefit,inliumatus & abf-
qae fepultura ipfe ctiam viuus in terram pariter de-
fcendat.Si quisveró adneisus Spiritum íanétum dif-
fenferic, talis in iudicio miferlcordiam non obtinear*
Et íi quis adnersiis Catholicam Ecclefiam fefe extule-
rir, leprofus hatjinílar dementi.sac ftalti Giezi. Q n i -
cumque potro reítam inrelligéntias fídem derelique-
r i c , conftringatur iniquitatis funículo proditoris l u -
daí.Qnam enim ego accepi fídeaijhancá fanólisrdidi-
ci Apoílolisjipfíque cüm eá d Deo percepiíTenr, o m -
ni creaturae pfc-cdicarunrjutolerabilis ergo,& euitan-
da fummoperéiniquitas eftjin Deum blafphemiajcu-
ius vos efeam arque illecebras fugite aperté,6 mei dí-
fcipuli. Siquidem in Deum vniuerforum apoftafíam
is praedicat qui blafphemat, & f u n d a m e n t ü m verbi
fidei emouct.Nofquegraui/eruitute oppreífi á moro-
-sá carne erigere nos facilé nequimus.Ne ergo pecca-
nspeccata cumulemus.
atque ad z6 Expe(3:arionem autem habeofpei in hoc» 8c
Huminii confülationem diledionis coram D o m i n o , q u ó d nul-
r eneren'
latenús Dominum in tora vira mea maledictis incef-
tiam,
f e r i m ^ fermo ftultus non prodiit ex labiis meis.Eos
enim, qui oderunt te, Domine, perfeótéodio habui;
opera afee- 8c mímicos ruos protfus abominatus fum.Verborum
tica', rtieorura memoriam, Fratres mei, veftrís infeulpite
cordibus; nam & eorum ab initio auólor mihi extitit
Deus. Ec hasc vobis in Deum fir excrcitatio;vt feilicet
vigilias aííiduas, pfalmodiafque,ac4eiunia, & fidem
diligaris; 8c femper Dominum omnium, 8c Saluaroté
noílrüm lefum Chriftum (perens atque cxfpeíletís.
Hnbere nos praererea cum carirare oporret enam ho-
fpirum ac peregrinorum fuíctpiendorum curam. Ha
qui peregrinum fufeipit, plañe is Deum ipíum fufei-
tatem, pir. Videre ergo, ne quis peregrinum ralem dicat; íed
quilibet porius veftrúm eum vt proprium appellet
membrnm.
27 Et circa fidem máxime eflote conftantes, ca-
llentes vobis ab aduerfariiSjiniquítatis, inquanijOpe-
S. EPHR^M SYRÍ.
ratoribuss& vaniloquis>& feduótoribus.Quod quidé j )
etiam Apoftolus dicere atque docere non neglexír.v- maxttr.t
bi fie loquitur; Scitotcquod poft difceílionem meam fugamhs.-
intrabun'tad vos lupi grauesjnon parcentesgregí, ¡o- ^ ^ o m m ,
quentes peruerfa,'vt auellant difeipuios poíl (e,Et alibi At-t'10-
in Euangilio dicit Dominus : Q i i i véniunt ad vos in Mhtt>7i
veftimentis ouium, intrínfecus autem ipfi funt lupim- I j .
paces;verba quidenijinquit, dulcía habentes.cor auté
plenum felle &r amaritudinc. Et verte quidem induti
funt lugubii, cúm fintipíí difcipuliab initio inuiden-
tís nobis diabolijquaproprer & illius a reporranr ziza- <s
nía. O m n i igirur iludió atque diligenriá vobis cauen-
teSjfugire iftorum confuerudiuem.Clarum aurem vo-
bis huius do exemplum, cariílími: fi paganus quis ac
rufticus confiftens inuefiiatur in loco regio.licet etiatn
níkil malí arq; abfurdi vifus fuerit perpecraííc , nihilo-
minús velut remerátius dedecore afficierur, 8c in i u -
dicium addudtusexaminabirur fecundúm leges , tam -
q u á m peregrinüs nimirüm ralis loci,
28. Ne ÍP i t u r f i m u l c u m illis fedearjs ín concilio ^f4f pe¡¿r¿i
vanitatís e o r u m , & ne inueftigetís femitam cogitario- d&mone
nis ipforum, Parum enim inteieft, an cura daemone
quis habirer.an cum viro aportará 8c defertore iniquo:
adíuratus enim daemon,pr^ rimore aufugierj cúm ibi
permanere nequear.vbi Chiiftus aduersüs ipíum no- E
minatur.Tu porro, ó homo, cum foris in Chrirti cor-
porc fís, fi mtus quoque in fpíriru ipfiu's es,perfectus
homo Chrifti es. Qooniam vir qui non accepit ba-
ptifma, limiliseftdomuicuidam prepararas R e g í , q u á
nullatenus Rex inhabirauir. Ar fi iniquum 8c infidelé
adiuraucris; dupliciter hic fuá maliríá vretur, ñ e q u e
quidquam de fuá infama remitret. Adiurari auté ma-
gis poííunr impuri da2mones,quám perfuaderi iniqui-
tatis filij. Siquidem daemones Filium Dei confitentes,
LUC.4.4Í
dicunf.Tu es Chriftus Filius Dei.At principes 8c prae-
dicarores apoftalKT.Iudíeijinquam^Paulíam^impíj 8c
Chriftum oppugnantes, pertinaciter contendunt i p -
fum non eíTe Filiurn Dei. Et vide eífraenatos arque a-
cerbos eorum mores.Auólorac princeps apoftafie ip- Lúes 8.
rorumiexclamar,& dicir: Q>]id nobís,&: tibí, lefu Fili xg.
Deí?Et ipfi afiidué negant.
29 Si ergo fieriporeftjvtfterilisfalixin loco árido *
& ficcogerminer, fieri quoque poreríc, vtaliquando 'jPet ime
aportara erudiarur. Nam eiaríe menns confilia & len- tur.
fus humiliabuntur^icur Prophetse viderur Efaias, prae- Era.40.4
dicanri: Omnis mons 8c collis humiliabitur,& erunc
praua indireda, 8c aípera in vías planas. Si igirur falix
fterilisin afprero quandoquegerminabit, etiam pto¿
pheticus nobis fermo confírmabitur , &:plüra atque
maiora iis euenient; & accedent praedones & iniufti
ad difeendam veriratem. Sicut autem coruus nequit F
vnquam fieri albus, ¿ & fi hic inalbuerirj etiam malus h
efficietur bonus, 8c accedens, quod bonum eft addi-
fcer. Contingit vero inrerdum, vr hiberno rempore,
decidenre mué, goruus aliquandiu albus vifus fuerit,
licet alias fuá natura ¡sobfeurus ac niger eíTet.-fimulat-
queenim fefe ad volandum íncitauit, totamque á fe
niuem excuflit, eodem quo anteácolore videntibuá
apparuit.Similes qaoque huic funt peccatc)res:quippe
q u i , cúm ad breue tempus compumíli oftenderint
temporarios poenitentiaz fruólus, futuri iudicij verba
formidantes, eo quód in tempore atque propofiro
compundlionis eorum ftabíles non permaníerint,
paulló portea quafi omnium oblití, nerum ad príftinú
vitíorum locum abrípiuntur.
30 Audíte ínrticura arque praecepta mea, o difei-
puli mei, eaque femper memoria renere; ñeque á vía
veriraris recedariSíneque rradiriones 8c admoniriones
meas declíneris.Cam auré bella audíenris, ¿s: tucmil-
tits incréaturá, feitote, quod ín ianuis adfit finís ; 8c
fpem ideo veftram firmirer conftanterque retiñere*
Scriprum enim ert, fpre vt cunda fiant, quae ín Scrk
pruradid'afum.Nam celú,('inquir,}&térra pertranfi-
bunr«
 r F E B
^ bunr-jota aurem vnnrrt,aut vnus apex de lege praeteri-
rnnn i * - lc non Poterunt' quemadmodiim Dominus & magi-
ñañtisi*' ^er notter per femetipfum iurauit & dixir.Noftis auré
dici'ipropo- ipfum veracem eíre,& n u m q u á m mentiri.Vt ergo ad-
mti ftare queamus incorrupto & immutabili iuftillimx
fencentias Iudici,demus ferió operam, vr nofmetipfos
per bona opera perfedlos atque Íntegros in patientiá
aílidué reddamus,
a Grs.ce ejl : í<o ^ ^ riíy ixínv Tvy%eu>iS<riv Qtcwluv. VojftHS
vértií:guaproptet^ illius fanc zizanioium femina.
b Strnplictus&clari(ís MS. Sicut autem coruus nequitvn-
quam albus fieri, ñeque hi albi fxenc, aucmalus bouus e-
Uadcc.
i C A P V T VII.
Modeñia fiemi^te i n m l c a t a . obitus.
leculttm 51 TNtere^ ver<J ^UN:5'ft3 c"ni lacrymis fandus ac
fibi fieri -""beatus virprasciperet arque mandaret, & tocius
'permittit, ciuitatis multitudo cireumftatet ac flercti mulierqn?-
Jidnone dam,nomine Lamprotate.magni AriftidíE filia, femo-
mamore: t^ jncje v¡rocum ^ mnlierum t u r b ^ p r o c i d i t an-
te pedes eius,& dixit:Per Deum tuum,quem á iuuen-
t u t e t u á vfque ad fenedutem dilexífti, permitte m i h f
, ancillae tuaE,vr exiguui» locnlu, ficut praecipiendo ad-
iurafti nos,facere poílim, in quo venerabiies reliquias
tuas reconda. Ule autem fufeepto atque probato pro-
pofiti illius feruore, dixit ad illam: Mulier, vade, fac
q u e m a d m o d ú m tecum propofuifti, & alias hoc face-
re volentes ne impedieris. Ex marmore autem caue
m o n u m e n t ú mihi feceris; nihil enim mihi vana glo-
ria proderit.
fzmintne 3Z Mandatum porro hoc breuiííimum tibi í m -
leflicá ve. pono, quod vide vt ferues: Ne prorfus in iedicis fe-
haturfua- deas. Ñ e q u e enim pium eft ac fandum, ñeque licitú,
det: vt virad geftamen mulieris fuas ceruices reclinet; &
fatellites fuis humeris circumferanteam , quze nobis
interitus ac mortis cauflTa fuir: fiquidem Chriftumjad
cuius adorationem accedis, ipfum iugo fubiieis. A n
i.Cor.ii. non legifti.vel audifti,quod omnis yiri caput fit C h r i -
i' ftuspEt cúm quidpiam alicui rnetiris, memento refur-
redionis vniuerfalis, & a d i o n u m noftrarum retribu-
M a t y . i . l'onem ibi nobis futuram á Deo. N a m i n q u á q u i s
L u c x ó . men^uia emenfusfuerityeadem remetictur i l l i . Q u m
38. & ipfum forte Deum audifti dicentem: Vnumquem-
Ezcc.18. que fecundum vias veftras, & iuxta ftudia veftra, i u -
J0, dicabo vos,domusIfraeI; viuoegOjdicit Dominus*
33 Tune iurauit puella coram circumftante po-
. S* pulo,dicens:Per Deum,cuí conftanter á iuuentute tua •
^Iferua- v ^ u e feuedutem mferuiifti, in pofterum non i n -
turamy gtediar ledicam, & non fubibit homo ampliíis gefta-
turus ledicam meam. Quod fi mentita fuero, veniat
in eadem hora romphaea refolutionis atque euerfio-
nis in iuikritute mea: & in futuro igne , portio mea
cum ¡mpiis computabitur. Et fi mandata tua rranf-
greíla fuero , in exemplum proponar coram tota Dei
Ecclefiá. Beatus autem vir refpondens, ad illam dixit:
O filia, priufquám deficiam ac moriar , benedicam t i -
htntd'uit, j^j (ecunc|¿m pcopofícum arque defiderium tüú. N o n
deficiat exfeminetuo Sandorum dodrina vfque in
fécula.Cúm venerit Chiíftus ad mutandum caelum &
terram,ipfe memoriam tuam in libro vitas infcnbet in
regno Cíelorum. Et pax Dei, quae Sandos fertis coro-
nar immaculatiSjih vocatione prsemium tibi largiatur,
fecundum cor tuum. Quoniam Deo, &:Patri conue-
nit gloria, & vmgenito Filio adoratio, & Spiritui fan-
d o maieftas atque niagnificentia, ante omnia fécula,
& nlinc ( k femper: & mgenerationum generationes
per infinita fécula feculorum,Amen.
&p'tmo- 34 Et hxcac plura his alia dicens, aniraam Deo
ritur^ reddidir. Defundufque eft Beatus in Domino,in op-
Hmo vitae ftatu:(5c faótum eft ipfius e o r p o i i , ficut luis
R V A R I I . 67
ipfe mandaueratdifcipulis, a d g l o r í á m Dei ó m n i p o -
tentis, Amen,
D E V I T A
E I V S D E M S. E P H R ^ E M
O r a t i o S.GregorijNyíTeni Ep^
c A p v T 1.
Exordmm. Tropofifio. in Efhrarn
laudan da.
Econdira in diuinis Éuageliis fímili^
tudome adpropofitií dicendiargu-
m e n t ü ferió cohortatur, linguamque
filentij frsno conftridam foluit, ac
cogitationum femiras,velut fpatiofos
q u o í d a m campos , exarquat atque a d o r n á t , currum-
queorationis ad iter aggrediendum p t o m p t u m r e d -
dit & expedit um,dum ciará vocc hifee q u o d a m m o d ó
exclamat v e r b i s : Ñ e q u e accendunt lucernam, de po- ^
nunt eam fub modio, fed fuper candelabrum, ve l u - ^ " ^ • í ' 1
ceat ó m n i b u s qui in domo íunt. Q u i d veró ex iis in-
tclligendum fit,fubiungit dicens;Sicluceat lux vcftra ibid.i¿
coram hominibus,vt videant opera vcftra b o n a . N ú -
quid igitur reprehendendi meritó erimus,fi negligen-
tes atque ignaui filentio inuoluenmus íllúd , in quo
celebrando magnos fumere á n i m o s ipfe mandauit
D o m i n u s í C ú m enim fandi huius Patris vitam, tam- ' L ^ J Ü
q u á m illuftrem ac fóle fplendidiorem facé,orbi accen- ¿^í>
derit,cxponendamque nobis propofuerit3non ferr, vt
illam filentio prastereuntes fub raodio oceultemus;
verúm in fublimi potiús Ecdefias vértice reponamus,
vteunótis eluceat, qui in hac totius orbis terrarum
verfantur domo: & qui ex illa lumen acceperint, efé-
leftem Patrem glorificent atquecollaudent.
2 Quamobrem non fie parernum illius metuen-
dum eft vinculum ÍÍ , vt ipfius D o m i n i mandatum ^
fpernatur. Q u i n etiam.ipfius laudarionis initiurh inde
capiendum fuit; tametíi in extremam orafíonis parte
nos iftud reiecerimus.- Rem enim ijifam r e d é infpi- (licetipfi
cicnti, illud haud proríus videatur vinculum , quod vetuerit^
humanam gloriam auerfanrem vetet exornare laudi-
b u s : aut fané vinculum ad foluendum fac¡le,obliga-
tioque eiufmodi,qua; ad hoc ipfum potiús prasftandú
impellat amantes.Nam ex quibus ille laudes fe cuita- p
turum arbitratus eft, i n t e r d i d i vinculo noftros cona- -vel idel
cus fubuertens atque impediens, ea nobis ipfa lauda- laudedi-i
di occafionem fuppeditant. C ú m enim fingulae p r í E - ^ ^
claracammi ipfius elotes vberem ad laudandum ma-
teriam exhibe.ant, tum illud cumprimis, q u ó d laucü-
bus non afficiatur.Optabat quippe non videri,fed bo-
nus potiús eíTe.Ex quo quidem vel folojicet aliud n i -
hil laude dignum pr£Eftitiílet,coilaudari p r o f e d ó me-
r e r e t u r . A d e ó enim laudibus fedeledan aiebat.vt co
Vinculo vituperationem ex illis manantem obfígnare
maluerit atque euitare.Iftud vero primum noftrx ora-
tioni ftadium aperit, 8c claré metam oftendir, ad quá
dirigere curfum oporteat ne temeré progredienteS
feramur precipites, fedperviam incedentes regiara,
confideremus admirandum illum Dei virum, prohi-
biturum non fuiífenelaudaretur, nifi laudibus fe d i - ^ ^ " 7 ^
gnum cpgnouiflet; nam nullus, nifi valdé infignisat-*"
que fuípiciendus, cüm adhuc in vita maximis v i r t u t i -
bus pra:cellat,memoriam fui obliuíone apud porteros
deleri iubear. Et q u e m a d m o d ú m Paulus praedicatór
gratias.aufpex Ecclefiae, os Chrifti licet de fe ipfe dixe-
nc, N o n fum dignus vocari Apoftolus; non tamen i d - r.Cor.ij,
eo eftccit,_cur minús Apoftolus vocaretur:imó quan- $
F 4 toipís
 ¿8 O R A T I O I N S. E P H P V Í E M
AvcToREroiprefubmiífiasdefefeníir, tanto maiorem confe-
S.GR.EG. cutus e í l g l o n a m . Sicqne magnus nofter hic Pater,
NYSSE- Cjnoniarn pructenter ac cauté íeipínm laudibus indi-
^ gnum cenfuit, ideó deinccps iaudibtis celebran pro-
meretur.
3 C ú m ergo ca Eccleíi? noftis confnetudo Cn at-
" ^ ^ ^ que inftitutum, vt viitutis cultores, proptereá q u ó d
fi*' eius partes amplexí fint,coronentur; atque lili potiíli-
mdm qui ob humilem de feipíis exiílimationem fpiri-
tu rublifnes euaícnnt j cúm ipfum dicat Euaugeliumi
Luc. 14. Q¡¿i fe humiliat, cxaltabitur; haudquaquám fanévitü-
11 perandi,vel irridendi,aut reprchendcndi íunt,qui fan-
cti huius Patris virtutes atque encomia deferibentes,
ipljus nobis vitam, t a m q u á m fpirantem & á n i m a t a r n
aliqaam colúmnam erigunt.QjíE vero commemora-
uimüs,nequáquam faifa e/Te prudens auditor c o g n ó -
oh variai fcetj 5) ^ peroratum fuerit, varia ipfius virtutum ge*
Untutes, nera co||egerjr)ex quibus nos velut prerioíis ac diuer-
íisiapillis auroque diftíndam conrexentes coronam,
gratüm atque opratum Chrifti Ecclcfias donum oííe-
remus. Geftít quippe illa ac gaudeteiuf-nodi fe mune-
ribus decoran', quandocumque folenis memoria iuftí
h eclebranda oceurrír. 6 Quapropter cúm ira circulus
dieanni- ferat anni, vt hodie collaudandus ac celebrandus íít
mrjarto) $% Ephraem, fieri neqmt, quin ingenti cum gau-
dio monumentum iftud, pignufque amoris fufeipiác,
&ample¿tatur.
4 Ephraem igitür ¡lie mihi celebrandus eft, quí
v i r Unge pundis Chriftianis verfatur in ore.'Ephraím, inquam,
maximtts. SyruSj ñeque enim illius nos pudet generis.cuius illu-
ftramiit rhoribus. Ephraem,cuiiis vitae arque doítrinae
fplendór vniuerfo terrarum illuxit o r b i ; nam in omni
feté locó, qui illuftratur á Solé, cognofeitur; illirquc
tanttimraodó incognitus renwnet, qui magnum Ec-
clefiae lumen S. Bafiliúignorant. Ephrem, notus ille
reuerá Ecclefiae Euphrates, cuius aquis irngata C h r i -
ftianorura millntudo, centuplum fidei fruclum pro-
ducit. Ephraem, fertilis illa Dei vitis, quas dulcium i n -
flar racemorum.dofhinaé fruótus afferens.Ecclefiae íi-
lios diuiná caritate nutriens explenfque, reficit atquá
obledtat. Ephraem, bonus & fídclis Ecclefise difpenfa-
í o r , qui virtutum rationessqualiterconferuís diílri-
buens,Dei familiam prudentiííimé adminiftrat.
5 Cuuis quidem gerfus atque nobilitatem,tum ab
i p í b p a r t a m , r u m á m a i o r i b u s f u f c e p r a m , parentum-
Omijfts queg]oriam,acortum, <5<r educationem , ^ s e t a t i s í n -
fiuteríi, crementum, & corporis formam. Se conditionem. Se
k artes,& reliqua quae ab externis ícriptoribus t a m q u á m
pnmo míi:í\mi momenti in laudibus fecenferi folent, nos hic
Rhttores, m m é d i u m proferre fuperuacaneurh arbitramur: c ü m
Q ñ e q u e f a n í t o s h o m i n e s a b e i u f m o d i laudarerebus fta-
tutumfir. Et q u a m q u á m a d hunc collaudandum, i n -
de etiam abunde nobis argumenta fuppetantjnon aliis
tamen viis ac rationibus,c*uam quibus ipfe vitá Se do-
¿triná illuftrem fereddidir, Coronam orarionis con-
texemus. Verae quippe laudes in iís éonfiííunt, quae in
nobis ipfis funt pofitaj atque illis debentur praemia,
quaeexnoíírá proficifeunrur volunrate. Eaním aurem
rérum , quas commemorauimus, Se viruperationes
gentrt.pa- runtfaif^, Se laudes ineptae. Q u o enim pafto ex ge-
triá, edu-nete laudari volet, qui omnem mundi nobilirarem ac
cathm, pompam defpexit, Se per oprima opera, Dei filius fie-
arttbm rj (jpncupiuir J Qi-iomodo ob patriam fe pariarur cele-
brati , quirorum mundum ad fe perrinere non cen-
fuir; quique materialem crearuram, t a m q u á m ¡nimi-
cam,auerfatus eft.'proprer immorrálem, quae incúe-
íis repofíta eíí , beatiruáiriem r ant q u o n i o d ó maio-
rum p a r e n t u m ú í celebrirare deleóletur, qui corporis
afFcárionem, ipfamque animalem carnis tunículam,
t a m q u á m celérrimos ad virrurem curfus impédicn-
tem, prorfus pcílundedit í Quodenique pa¿to , aut
ex corporis incremento, aut educarione, aur ex arri-
feus aliifúecius gencris virar ítudiis adiedis , fe exor-
nar*! finar, qui iam inde á pneriríá in facrarum Scri- D
pturarum meditatíone educatus, Se excrefeens, atque
ex perennibusgratije fontibus bibens , ad menfuram
aetatis Chrifti , vt cum A p o d ó l o loquar , jperuenirc Eplief 4.
fluduit f n
6 C ú m ergo noüerimus magnum hunc noftruin
Patrem'cidicuhs lis laudibus, quibus homines fenfui
acc.otporidediticapiuntuc, cumulati nolle ; e x p r ó -
priis eum labonbus falcem mediocriter celebrare co-
h a b i m u r ñ e q u e enim oratio eam habet naturaro, vt
fupravires intendatur. Qiiamobrem adni[emur,vt
ñeque infantiá prepediti, que de eo dicenda funr, íi-
lentio inuoluamusj ñeque per íemiram aliqua'm á Pa-
trum inftiturisalienam incedenres, á viá defledamus
regia : v e r ú m inrer vtramque tranfeurrentes, conue-
hiens orationi nodre temperamenturn adhibeamus.
Cuiufmodi autem funr illa, quae ad contexendam eius
laudarionem nobis prdpofuimus arque fubiecimus ?
A í l i o nempe Se conremplarío, quas virtutum eXamen t**»
confequirur, fides, ípes, catiras, pietas erga Deutn,fa- ^
crarum Scripturarum meditatio,animi & corporispu-'1"^^"1'
ritas, lacrymarum aífiduitas, vitae fohtudo, é loco in
locum (eceffio, malorum fuga,dot5l:rina perpeíuajpre-
catio continua, ieiunium, & vigilias iramoderatae.hu- £
m i cubatio,& vitas auftentas paené incredibilis, volun-
taria paupertás cum humilitate ííngulan , mifericor-
dia humanarri conditionem fupérans , zelus diuinus
in eos qui rabie aduersús pietatem atque rcligionetn
inueherentur; cunóta denique, quibus ad Dei imagi-
nem homo mfignitur. Iftis nofter hic Pater decoratur
laudibus: quae commemoramus, agnofeit: praeroga-
tiuas has elle proprias , cum non latet: ac fermones
hofee, vt nobis,non fibi vtiíes, non etíntemnit, N a m
vel exigua de ipfo enarratio, ftudiofís cauíTa complc-
¿tendae exiftit virtutis. Atque ifta non aliundc, fed e i ¿xipfiHf-
iis quae in variis ipfe fuis diííeminauit feriptis, didíci- w t f e r i '
mus; ex quibus, inquam, fedulae ¡nííar apis, ex pluri- ttu*
mis fioribus vt.ilia co!ligentes,fauum hunc íjíiritualeni
confecimus. Nobis vero haec ipfa conantibus n e q u á -
quam fubirafcetur, quando feeleftum dxmonem, q u i
muiros vel in extremo agone fupplantareíólet, non
pertimefeit ampliús: iam enim ad tranquillurnperuc-
mt incorporeorum portum , vbinullas o m n i n o p r o -
cellas reformidat atque tempeftares. Age igitur, fín-
guhs eorum, quae enumerara funr, paullulúm i m m o -
rantes,qu ilis eximius ille vir euaferit,& in quem gra-
dum fpinrualis fan¿límonia: fcipfum prouexcrit, his F
qui conuenerunt oftendamus.
a 7/4 cauerut fe/lamento, ekp. i nü. 7 de quis ergojbcatam
me pvxáicti.Et pauilo <i»>e: Ne quis etiam veltmm.Fra-
ties, piíecomis me celebret.
b Gr&ce eJi:'E<P£ptf<,frtv'vv ÍH iuíptiutcui T r t ^ y t y i Tfi^íuv« %f»M5'.
Ephrsmum veróouQC ad eclebrationem adduxitcurrenV
tempus.
Ó A P V T ÍI j
S. E p h r a m i r v i r t u t e s Theologica.
7 \ D fídem ergo quod attinet,nu!lá ex parte pro-
x V cul á pictate defleófcens, a d m o d ú m recté íén'-
tiebat: quod cúm eius ex fenptis, tum ex Ecclefiae de
ipfo exiftimationeprobé cognouimus. Nara aequé Se
falfam Sabellij confufibnem, &infañam A r i j d i u i f i o -
nem abomiriabatur. Conftitit autem in fTnibus pictá- p , ^ ,
tis atque religionis.Sic quippe vnam, non conrufám,ttíoliéií,
facrofan(5famqaeTriniiatem, & numero perfonarum
diu'idebat, & vnitate fubftantie coniungebat, vt ñ e -
que diuinit^tis inopiam ludaícé contumelia afficerer,
ñ e q u e D e o r u m multitudine, more Gentilium ac pa-
ganorum , debaccharetur.-quod illis contingerede-
prchendimus , qui in incomprehenfibilem Trinira-
tcm petulatcc conturaeliofi íunt. Abfurdiílimam pbr-
 I F E B
^ ro <t Apollinarij opinionem tic ¿ereftabatur, v t o m n i
conatu arque lollicitudine eamdcm ex quorumuis
C h n í l i a n o r u m ammís euellere ftuderet. Q j j n & fu-
tiles effEasnaraíque b Ailomiorum Iinguas varns argu-
fcr'tpftsde- m e n t í s , Scnprurseq )c ceftimoniis, penitus repreífir,
finja con- fura meque vnliaac diuina nobis aduersum eos m o -
trahire- nümcnta reliqmt. Si quis vero in Sanéti EphrjBm d i -
ticos
fputatronum cum í Nouaro, confliólu , cupiat auda-
cillimi eiuscontuen ítragem, adueríarij caliim refpi-
ciat opotret. Ibi enim vfque adco (uper'orcs in ipíb
cerramiois congreíl'u noítri Dodloris vires inuenier,
vt hunc pancranaften atque certatorem i n m ó l u m , i l -
lum autem mollcm,ac t a m q u á m puerum nondum as-
íate firmatum , dixeric. Ñ e q u e vero illas dumtaxar»
quae vel tune, vel anreá zizaniorumihaErefes ex mati-
tise femine fuerant exortae, fidei re¿litudine propul-
fauic-, verúm & eas, qnae in futurum pernitiosé pullu-
lare porerant, prophcticis oculis prsuidens pra;cidir.
Quotquot enim ab eo conferipta funt volumma r de-
monlhatiombus íunt plena. N u m q u á m ergo veritatis
hic films ab ipsá deflexit ventate:
8 Spem vero omnem in folo Deo dcfixam habuit,
fien ' in quo qui fuas fpes conftiruunt, prasmia referunr.
^ Q^aproptcr & illud Pfalmi in cunólis fuis f a d i s d i ó l i l -
V ( Í7~7 yfurpare folebat; In ipfo fperauic cor meum , &c
& JI 10 adiutus fum. Quoniam fperantem i n D o m m u m , m i -
& i.t#i fericordia circumdabit.Ec fiducia in D o m i n u m , m o n -
ti Sion fimilem reddit: inque fummam beatitudinera
eum qui poflidet, conftituit, ficut ex ipfis addifeere l i -
f cet Propheris, cum dicat Dauid ; Beatus v i r , cuius eífc
nomen Domini fpes eius. leremias vero: Bened í l u s
lerem. y j ^ qUi Confidit in D o m i n o , Se erir D o m í n u s fiducia
,7*7 eius: & eritquafi lignum, quod tranfp!aniatur fuper
aquas, quod ad humorem m u t i t radices fuas; & non
I f a . j j . z i t i m e b i t c u m venenr aeftus. Efiias autem ; Dominus
R e x n o f t e r , D o m í n u s faluaror nofter, ipfe falúa bit
nos. Ecce Deus faluator meaSj fiducialiter agam, &
non limebo. Q u i n (5¿ Paulus nos admonet, dicens :
Heb.io. Teneamus fpei noftiae confeflioncm; fidelis enim eft»
qui repromifit.
9 Diuiná igitur hac , & repofirá fpe enutritus S,
EphrxnXjhumana ac tranfitoria quareumque fpernens,
fempiternam affidué glonam concupifcebat. /iroo-
•p^ fa rem vero m Deum & proximum adco feruauit ftu-
proximi <íios^. vtex hoedecedens íecuio haec inter^poftrema
referret; par emm eft ipfa verba fanóti illius Patris,
C t a m q u á m omm demonftratione potiora, in médium
p r o d ú c e t e : N u ü o modo in tota mea vita, inquit, ad-
uersús Dominum contumeliofus extiti , nec fermo
pUrt exi- ftu|tus é labj¡s meis
finta: egieíTbs eft. nemmem in o m n i
vita mea maledióhs oneraui;nec cum vilo plañe C h r i -
ftiano hominem conrentiofum me praebui.Ofclicem
linguam , quae confidenter eiufmodi vocem emifit,
quas folis potiílímiim Angelis, propter vitamab o m -
ni materia mutationeque remotam, congruit.-at no-
bis, carni feruientibus, haud ita conuenit, noftrarque
naturas vires magis exuperat,quám vt facilé exaíquari
fadis queat. Et vt plurimúm labores vitafque illorum
explores, qui vittutibus clari fuerunt; vix tamen v l -
lura huicfirnile purae fincerffq je caritatis indicium
reperias. Si emm inter cunólas vii tmcs máxime prje-
ccllit caritas , hanc ita nofter hic excoluit Ephrsem, vt
nullus alius magisex PatribuSé Sed quoniam digna
quifque propriis fadis acceprurus eft praemia, ne Pa-
ires Patnbus videamur conferre , ifta aliis conlidc-
randa potius relinquemus.Ñequeetiam h^c ipfa com-
parationis caufsá á nobis funt d i d a ; fed vt populo cla-
re coriftet, noftrum hunc, aut venus vniuerík Eccle-
íias, D o d o r e m S. Ephrsem ad fupremum gradum i n
fpintali virtutum fcalá peruemíTe.
Apollioa- a Duofuerunt Apo\liaat'\j-,píiter Frest'yter,grammaiicA ludt4rn
rius h i r t ' Beryti, deinLctodtces, apemtt.vbt et filius natus Apolimanus»
TÍHH, iheteric&deinprofejfor: $ u á ratione hí.feticl fmt fiifit narrut
R V A R i r . 69
Sócrates lib\ \ c»p. J <>. Nicephorits ¡ib. 9 ^.17 & íib. 11 ic^>.i t •
a a i b ucap. + Mliiejg. Negabant hofninem ptrfi^HmtnChri- ^ ^ T O
fto-.huic pro anima ejft diHmitatem&cMa Prtdeftinat.b*r.¡<¡. ' ] K t a '
b Ita Eunomiaaos appellat, quafiwftisf cxleges &fagitt0j0s Yssi"
pottus • quam ex nominefut anfiotu bVe^iWJefiantes./iue bo- NO*
nam legeni. De Eunomto quiagant, tmiicautrnu* adeap. $
Tefiaments Utt I .
c Nonatiani, ^«1 Cathari, Á Nouatiano Vresbytero Romano Nóuatii"
dicít, quem Theodoret. Iib j h&r.fabxap.s. Nouatum appellat. IM V'*de
Et verofuit u a Nouato Epifcopo Afro /»jcbijma impuljtti. difiñ
Devtroque plunmatomo i Baronius & ahjpajfimi acnés }
Feir. atiS.Celerini A d * .
C A P V T III
Compunffio, alixque ir tutes.
\ o T y letatem vero arque religioncm in verá fapicn-
L tiíe poftefijorte comparamt, fecundúm illud
l o b : Ecce cultus Dei eftfapientia. Per illam vt paulló ír»b 18.18
ante illius puntatem fidei d e í c n b e n t e s oftcndimus, relt¿t0'-
q u o m o d ó S. Paulus in tertium afcendit caslum,«tcr- « r ó r . i i
namque íibi nommis glonam in Ecclefiá parauit; (a-
crarum quoq^e Saipturaium hnic .ex Dauidicá l u -
cerna accénla eft mcditatio, fecmukini iftud : In me- pfal. 38.4
ditatione meáexardefcci ignis, Siquidem amor, cas-
leltis contemplationis igneipfnm acccnvicns, (ubii-
roium rerum ardorem exciiab^t. N . m omnem & an- E
tiquam 6c nouam Scnpruram euoluens , & vt nemo jtudium
alius, in eius contemplanonem (ncunibci toiam ac- j*crarum
curaré ad verbum interpretatus ert ;,itquc ab ipí>á ScrtPrtíTa'
mundicreatione vfqae ad vltunum gracia' l.lü um ^n? '^¿¿j¿.
abdita & recóndita eranr, commentariis üioftratntj n(S e¿p¿+
Spiritus, lumine vfus. Ñ e q u e vero dniDiaxar huius 0 t i
noftras diuinitus c o n e c í l i lapientiae Lticcs hauíit, & ;'
liifquc impettitus eft;(cd etiam eas, quas ad tcóté 01^ ^*<,^,4
nateque dicendi rationem, ac ad dó£tá«nac fubtihta- 1 ?
tem pertinent, artes atque difciplinas.quatenus diice-
bat vtiles , reieótis vams ftultifque rebus , requitatis
lance adionem contemplationemque ponderans,
cxercuit,
11 A n i m i porro corporifque nmhditia, pro homi- ea/li/tu,
nis natuiáiimu Se ruptacondirienem qu.iU huttianam,
cúm firgratiaf donum , cxcclluit. Ñ e q u e emm ani-
mum abea affeóbonc, quae eft fecundúm r c í t a m t á -
tioncm,aberrare paticbaturjreue'á autem animo q n i -
dem imperabar, corpore aurem reíplendebar. Qtjod
ex infidiis, quajei ("ficut memoria? eft prodirumj. ab
impúdica ftmólae funt muliere,fatis confirmatnr.N ni
cum eá t a m q u á m efeá q u á d a m malinas ad fallendnm
infignemac rarum hunc virum homicida Behal vfus p
eflet canrüm abfuit, vt quod fperarat confequeictnr, i„i¡j¡a.ntg
vt etiam aduersús ipfum infidiíitorem.eam ipfedcccr- merotnce
tanrem in conftiólu confticuerit: fi quidem cohorta- conuenái
tionibus, atque admonitionibus , diuinarumquc ta-
tionum quafi incantationibus, ipfam conuerlam ad
meliorem frugem perduxit",& ex impúdica pndicam,
ex lafciua grauem, ex inquinará puram caftamque
reddidir.
12 Iam vero diffluedtes ac perpetuas ipfius lacry-
mas referre volenti veré obcuriuntur lacrymas: cúm af}t¿"*lÁ'
vixabfqué lacrymis eius lactymarum pelagus liceat "J"1**
transfretare,Nam ficut c ú n d i s homimbus citra inter-
mifiionem ípiritum ducerc eft pcopn^m , ita Beato
Epluacmaífidué lacryraas p r o f ú n d e t e , n a t u r á q u o -
dammodo videbatur infitum. Nulla quippe dieSi m i l -
la nox, nulla diei nodifque pars, nullumque brcmíli-
mitemporis mdmentom fuit,in quo non vigiles ipfiu?
oculi lacrymis eonfpicerentur perfufi. N ^ n c enim
^communes, nunc pnuatas, vt aiebat, calamitates, ab-
furditatefquc deplorabat. fufpiíiis porto o c ü l o r u m &[»$*••
fíntnina prudenter inhibebat, aut potius óculorum r '
fíuminibus fufpina excitabat. Éiarque rei vtriufque
progreílus admirabilis, licet alioqmn Vrrumque alte*
rius videretur cauila iptüliutíbant quippe ipfi lacry-
 • O R A T Í O Í N
ÍVCLORÍ multirq'ic i n c o g n U i erat cauíTa. C ú m cnim tem-
S GRÉO. pus illas non auferret, fed mutuá qnadam viciíHcndi-
Nys4S" ne, Se iaciymáe fuípifía , 5c fufpicu lacrymas excipe-
NO' . rent, vtrorumque latebat caulía,
13 Illud vero cognofcetjqmTqais ipCms fcripraeuol-
. r . ucrir. Ñ e q u e enim cancummodó, vbi de poenitentiá,
vue'xcUM. de moribits, de r e d í s virae inítimeis agir, iplum plan-
d i compü- gentcm ac furpirantem inuenicr; verum Se in ipfislsu-
tftijnif, dationibus quas plerumque omnes multa aí'pergere
folent hilarirace. Hic vero euradem fe vbique prsbuir,
affidueque lugendi munus, vt diuitias, expetimt. vn-
de Se nunc ferc cundos ipíius fermonum auditores ad
veram ampledendara f itam reuocat: tantam ipíius
mixta lacrymis vim continet orado.Quis enim ita du-
ro & adamantino eft corde , quieius verba audicns,
non manfuefiar, morumque afpentateabiedá, fuis ip-
íius peccatis ex animo non doleat ? Quis adeó ferus
eft & immitis, qui falutarem eius d o d i inam auribus
pcrcipicnsjtempus nó deploretquod perperám tranf-
egit ?Quis adeó immanis atque crudclis^ui íimulac
verba eius quovis melle dulciora guftauerit j non fe
mox mitem amabilemque omnino cihibeat ? Quis
abhorrens á lacrymis ita fe tradidit voluptatibus,
quin ve! modicis illius verbis auditis, recributionem
B illam, quam pro vita anteada accepruri fumus» in me-
cnoriam reducehs, non lamentetur ac Ingeat?
14. In rebus qniefierí nequeunt, illtid paíHm vfur-
* patur prouerbium;4 Lapidi mifericordiam perfuades.
at iftud fien poííe,nos experimento c d o d i didicimos.
Sandus qui)>pe hic fenex,ánimos, quos ob malam ob-
fttnatamque duriciem lapides diceres, plañe cmolli-
ulixrtitnq. uitacfrcgit, flexitque vt voluit. Quis cnim eius de
MtrtHtiim. [jQt^jlitat-orationera legens, non omnem mox de fe
cxiftimationem,ftuItamquearrogantiam deponat,ac
feomnium abiediílimum confitcatnr ?Quis ca quac
de caritate confcripíit, leditans , non íic accendatur,
vt ad quoduis etiam fubeundum periculum paratns
íic <• Quis illa euoluens, quibus virginitatem laudar,
non fe Deo caftum corpore animoque offerre conten-
dat í Quis audíens, vel legens eius fermones, qinbns
iudicium extremum, íiue fecundum ilJum Chnrti ad-
uentunj deícribit, non itacorde Se animo aíficiaturj
quaíi ad illud iudicium iarfj iam fiftendus cííet,meni-
que repente lie exhorrefcat, ac íi aduersús ipfum fen-
tentia ludicis Feratur ? nam ita futurum Dei iudicium
aecuraté ac picnc expreííit, Se ob oculos omnium fta-
tuit praeclarus ac fandus hic vir; vt ad eius cognitio-
C nem aliud iiihil vidcatiír decílb, nifí vt res ipía agatur
ac corám fíat.
a Ai'ío» Í^HJ. lapidem aquá decoquis.
C A P V T 1^
S.Ep h r a m í commoratio, erudítto.
15 /""^ Vm ergoin talibusde indicio cogitationibus
\ j Beatus ipfe femper oceuparetur, mutidum Se
folitudo quaecumque in co func, eífugit; procui vero teceflif
txpttita-, fogicns, heut feriptum reperitur, & maníir in folitu-
í4'8 d i ñ e , Deo & íibi ipíi vacans, indeque virturum pras-
mia refeiens. R e d é enim iam nouerar, eos qui folira-
riam ampleduntur vitam,ex turbulentis huius feculi
perturbationfbus atque procellis liberari.iSi: ad quietis
tranqui'litatifque portum feheiter peruenue, vbi con-
fuetudineperfruanturAngelorum; menribufque fu-
blimes, quantum iicet, rapi ad contemplationem Deii
Deotule* Quando pono fpiritus illum commonefaciens ad
lí, reltfta: niultorum aedíficationem íic difponebat, vt loca mu-
taret, non re-íiftebat, fed humrliter obíequebatur: erat
enim iuílis mandatifque Dei, íi quis alius , obtempe-
<% rans. <* Inde, vti iuííus Dminus rile Abraham, vrbem,
quae eum tulcrat, petiít. Edeffenorum ñeque enim
cóueniebat, vt fub térra diütiusfol occuItaretur.Hifcc
S. E P H R / E M .
Vero de cauííis eó conceffir, vt loca i b i fanda inuiíe- ^
rer, ¿ t u m vt fapienrem aliquem conueniret virum,ac h
cognirionis ipfe f r u d u m vel capererjVcl aliis prsberer.
16 Ad eam igitur dum appuliífet e¡uitatém,& iam
portara íntroiret, loco fapientis v i r i , quem oprárae,
fcortumíibi obuiura h a b u i t : i n quod fpcdacukun
permoléftum cura prster expedatiortcm incidiíTet,
tamquám ípe íuadeiedus,£; oculos auertebat. At con- 6
trá , improba fatinina defixisin eum oculis infpicie-
bat. Cui Ephrícm, O mulier, mquit, dic mihi, clir me
vfque adeó intuciis í At illa prompré ; Quonianii i n -
qmt, ex te viro ego fum:rf tu autem me ne reípicis qui- 2
dem, fed in terram, ex quá fumptus es , oculos ruos
retorques. Q j a m quidem inexpedutam refpóííonem prcfeíJat
vehementer íibi^)rol:uiírc,v¡r í a n d u s ac prudenscon- 've¿exmc'
firebacur. Qnapropter infinitara Dei poíentiam lau- " ¿ " ^ 0 .
dauir,qui inrccdura.eajqua: fperamus, prá:ter fpem phtheg~
nobiselargitur. • maiet
17 Inde C^fateam Cappadocix Diuino dudus Spi-
ritu cum petiuiner, ipfum ibi os Eccleíias, auream fei-
iicet illam dodrinse lufeiniam, Bafiiium vidiratqjco-
gnouit: quera fenex intuitus, multis fauftisctíepic Ve-
neran vocibus. Siquidem perípicací mentis
confpexiterefulgentem colurnbam humero ipfitís iíi- rl'egtyw
íidentem dextero, verbaque íapientias fubminiflran- dkmdfn
tera, atque ipfum ca populo deproraentem.Ex cá qui- ¿
dem ardua ac veneranda columba inftrudus iile, fan- E *
d i huius P a t r í s c o g n o u e r a t p e r f g r i n a t i o n e m . c u m q u e
cíTe E p h r í r a illum Syrum. Per opporruné igi£ur,am^
bo mutua ínter fe ftuebantnr confuetudine; ita vt la- tmitu»
boriofa illa peregrinatio ipíi Ephraem inutilis non ex- "g****0*
ftiterir. .
18 N turalis portó vitaeinnocentía, malorumipíi
oílendebat fugara; nam ex eádifcebat & meliora pro-
fpicere, Se deteriora cuitare, atque illas fententias a¿
rationes eligere, quae pura cílent,qu2;que ad excolen-
dam honeftatem conferrenr, & docendí vfum nequá-
quam impedirent. Abundanter q'uippc fando feni "I™"/'™
conceílbm á Chnfto erat fermonis talcntum , quod
cura ad raenfas cordium plurimis impertiretur, ci ta-
men cumpnmis profuir. Fertur antera h x c ipfe de
fe dixiíJe;/libi, cum primúm é teñera illa excederet f
jétate pucntiae, arcana eiufmodi contigiíTe vifa: ipíi (ipfípuert
etcnim iuxta línguam a d m o d ú r a frudifeia enafci vi- vijione
debarur ^itis, quae quidem ita excrefcebat, vt vniuer- v w p r * -
fum rerrarura repleret orbera; cunda autem caMivo^ 0fte,lS**
Jatilia aduenrabant, Se de f r u d u eius coraedebant ;
ipfa autem v i l i s , quanróplures volucres decerpentes
f i u d u s excjpiebat, tantó ampliüs racemisabundabar. „
19 Illud piactcreá, quod ad ipfum pertineret, alius , . -
quídam homoperfpicaxfecompenííeteílatnseíl.-An- ^
gelorurn fcilicer copiara defeendentera ó cáelo, volu-
nsen intus ac fons confenptum detínere manibus.Sic
v e r ó f a n d a m illam colloqui vifam cíTe aciem:Qins,pu-
tas, volumen iftud in manus accipiet í E t h o s quidem eenfieth
hunc, alios illum, alios veró alium ex prazftantionbus Wro ab
eotsmpore hominibus, refpondiífe .-deinde autem ^n¿elis
poft omnium fubicf lile probationem:Iíli quidem fan- ^
d i ac mimftn Deifunt;íed hoc volumen in manusac- (
cipere nequeunt. Cumque iam varios ex tune viuen-
tibus noramaíTent, ñeque quifquam ex iis placuiíTer,
demura coramuni omnium confenfu in cara pariter
conuenerunt ff*ntcnriam,vt dicerent, á millo alio iftud
volumé ia manus poíTc fumi. praeterquám ab Ephrsm
Sy o.Tnncquccaeleftes Angelos idem confpexilíe fer-
tur, Ephraem volumen tradere; noduque furgens, ad
ecclcfiam, viíb illo eruditus,perrexiíre; audiroque ipfo
Ephraera, qui tune iníignem gratiaque plenam habe*
bar orationem, quid viíura illud deílgnarer, cogno-
niífe Deun)cj ie collaudaílc, Se tam précclarum dicen-
di donum vito fando datura admiratum fLiiftc-. T á r -
tara enim fapientiae abundantiam largirus illi Déos
fueras, vt quantumui» d perpexui quafí verbornm
fontc»
 1 F É B R V A R i r .
^ fontes fuppererentjrebus tamen explicandis pares ne-
vixttmtn qua<]uám cíTcnc. Illudque nontam linguae tarditatCi
(tleritaii quám cogirationis celeritate accidebac : linguaemm
cogttationñ cogifandi aliorum vim exaequabac,acramen tardior e-
tiia par. racquam vt ipfius fenrécias adfequi poíí'ct. Vndema-
gnus fenex.fingularc quoddam á Deo.eloquendi do-
num effl.igitabarshifce verbís: g Largire,Domipc,fla-
nv.na gracia; CUÍE ; íiqtiidem doólrin^ profunditas l i n -
guam ipíius abíorbebac, vt fcnfa animi cfFerre n c q u í -
ier,ciii-n muneri concionandi inftrumenca ad diíerté
dicendum opporruna deficerenr.
a ttaveriimus ex Gr&coyVt % j num.19 expofuimuf.VoJfius het-
¿«^/.••vnde patriara , ficucmagnus ille Abiaham , relia-
quere iuirus,Edeírcnoi:umvibempciíic. «/reliu(jueie<i¿-
eji a GrAco.
b AdJit Metaphr. v t facrat Reliquicti adorttret.
c Male ergo MetaphraCtes: couliiticin eam defíxis intuens o-
culis.S: quaíicmocx mentís, triíbifque & apud fe peí tur-
bato animo, quod non vt precatus fuerat, fed contiarium
potiüs enenidec eius quod peticrat. *
d Item Metaphr. Te vero non nos.fed terram potiüs opor-
tet afpicete, ex quá ipfc rnrfus fumptus es.
c yf/. albam, a'ttVojfms.
f Minor Vita habet.eam vijionempitrentibm eius oblatam, h i t -
.taphrajies.vti Nyffenm',ipfimet Ephr&mo.
g Metaphr, Remitte, ó Domine, vndas tnxgratiae. GrAce
eji: cíng, 'a ÍÉs-Tra-ro, TU TVÍ X14&/t'ní ""^ xoftet-m. §¡Hod ambi'
guam videri poteñ hahere (ententiam, quafi feilteet attt re-
jtringi velit nimii exundmtem gratiam, v í i Ule qui clama-
bat, Satis ell, Domine, fatis eftj a n t l a x t t r i & ejfmdijlH-
mina eloquentu.
C A P V T V C A
Condones, Vita aujieritas.
10 / ^ O n c i o n e s porro ipíius, aliud nihil nili preca-
Cocionan- V _ ^ t i o interpellabarrprecationemque ¡terum c ó -
diprtcan- ciones: has lacrymae,lacrymas rurfum preces excipíe-
dijj * f t - bant: cratqae Termo fermonis, aut, vt magis proprié
dicam, in fermoneaífidué in Diuinarum rerum con-
templatione ocenpatus. Nam .ipfum quidem corpus
ita confecerat.vt rationi quafi dorr)in£E obtemperans,
non magis, quám íi emortuum eíTet, vol^ptatis v l -
lum fcnTlim haberet.Cumque ad ea qnae non decent,
ahjltnetia, obeunda.inedíá atqueabftmentiá priiis domitum,im-
mobile lahguefceret, lilis ramen qua; animarum con-
ferút íaluti perficiendis,robore praeftabar. Q u i d . q u ó d
nenodles quidé, fomniorum fimuiachris arque ima-
ginibus fíepé decipientes,ei virtiuís ac pietatis curfum
jn vilo interrumpebanr? Na quem aggredienres exce-
peranc fobrium.eumdem recedentesrelinqnebanr v i -
c gilantem, illudque feduló curantem.ne manusprin-
cipis iftius tenebrarum i p í u r a f o m n o o p p r c í l u m d e -
prehenderer. Tantum verotéporis quieti tribuebat,
vigilit, quantum viraí degendae nece0arium ducebat: ne na-
turali penirus fublatá viciílitudine) caro violenta dif-
íolutionehi fuftineret. C ú m autem varia eíTent quae
ab ocitlis eius fomnum depellcbant, t u m illud inpri-
mis.quod afpeíam ac duram vitam agens, multisque
hurn} cu- modis corpus fuum affligcns^umi etiam cubaret.Na
batiox hifee potiííimúm rationibus íbmni afFedio excuti
folet.
ir Panpertatémporro tantam fcruabar.quantam
ptupertas: vel íanóbis ipíis audis fuiíle Apoftolis. Quapropter fi
quis eum paupertatem colcntium exemplar appeiiá-
nt, h a u d q u a q u a m á veníate aberrárir. Dtilciflimam
íané prorfuíque beatam illam nobis vocem,veiuc pau-
pertatis magiftram.hinc in coelum emigraturus, reli-
qnit-.quá aiebat: Nec crumena, neciucuius.necpera
Ephraémo vnquam fuit.Nunquám aurum,aut argen-
tum aut vllam remaliam in térra p o í f e d i . Ñ a m b o n ú
Regem ad fuos dicentem difcipulos audiui in Euan-
gelio; N i h i l in térra poífederitis. Quamobrem huJla
Mattlí.io
9 me rerum eiuímodi cepit cupiditas. Gloria igicur &
71
pecunia;contempeor cüm eíTcrr, ac prxílantiora ama- AvcxoRt
rct.ad ipíbs Apo(tolos m eo fuo curíu quám proxime S.GREG.
accederé nitebaüur. NYSSE-
11 Quid vero animi ipfius fiibmiílionem com- NO.
D
memorem arque humilitatemicüm ea ipía virrus paf-
humilitast
íim in cundlis eius ícrmonibus ac ícriptis fefefingu-
lariter ab eo fuiílc cxcultam quodammodo clamllctí,
O r a n d o enim vnquam ad arrogantiae elatiomíque la-
pidcm pes eius ofFcndit,qui lacrymas lacrymis prouo-
cabat, ac cmerem t a m q u á m panem manducabat, 8 i
afperá atque inamoená vira ( vt íacra illa perfonant
vcrb3)potum cum fletu mifcebar/'quiqueab omni va- PfaUor.
10
na atque mundana abhorrens gloria, cúm in hac ad- horror latt-
huc peregrinaretur vira, íi á quoquam íe laud.ui ani- dis.
maduerrebat,a;gro animo fcrens,aliumcine alias colo-
remeapiens, atqueoculos in terram demictens^tcnui
ac íubtili madebat (üdore,altoque lilentio, t a m q u á m
verecundia linguam prarpediente, corripiebatur. lam
autem hinc ad beatam c^leftemcjue ijtam emigratu-
rus vitam , graui quodam interdigo illud ipfum ve-
tans,dicebat: nulla Ephraem cecinentis carmina, nul ettam te-
l á q u c laudationem adhibueritis.Ne me cum prerioío jlamentó
vettit:
fepeliueritis veílimento: neuepriuarim corpori meo
conftitUentis t u m u l ü m : mihi enim cum Deo conue-
nic,vt Ínter perigrinoscoramorer. Adueña quippe fum
egoi&: peregrinus, í i c u t o m n e s parres mei. Sicur er-
go aliarfim virtutum , ita huius ctiam eximia arque
piíEclara habes indicia.
P V T VI
M i j e r i c o r d i a opera, l u c i a cum híereticis.
23 Tu O r u m enim quae ad eIccmorynamj& c o m m i -
•*--'rerationis afíc«5lum pertinent, hunc non efFe- mifericór-
¿lorcm dumtaxat, fed & dodlorem extitiíle, veritatis ^ in < '>
prazfcriptiolexqueipra confirmar.Nam cum experfe- afe£it4í*
¿tá,quam amplexus fucrat.paupertarc, reliquum nihil
haberetquod egenis impertiretur',frcquentibuS t a m é
cohortationibus alios ad mifencordí? opera commo-
u e n d o e l e e m o í y n a s erogabat. Erat quippe ipíius ora-
tio.licet vultusnon con(p¡ceretur,tamqLiám diuinitus 0Per*al,i*
fabrefaíta quardam clauis, diuirum thefaurosreclu- PerJt4'iJa'
dens,&: indigenribus neceílaiia fuppcditans: afpcdluí- ^
que eius angelicus fufficiens erar.qui per fe abíque v i - j0i0 vui(U:
la oranone intuentes,er¡am agredes & inhumanos,ad
commiferationem permoueret; tanta in eo corirpicie-
batur tum fimplicifas, tum manfuetudó, tum probi-
tas, nullurquc a d e ó reperiebatur impudens, q u i ñ ó n
ipfum iníjpiciens, rubore quodam perfunderetur at- F
que verecundia, ac feipfo melior non redderctur at-
que m o d e í l i o r .
14 Er cjuamuis ira multa in hoc viro perfeda ex-
ílircrmt, ne quis ob id exiftimet abfoluram ei rerum
Ecclcíiafticarum defuiíTe cognitionem.Q^id enim o-
tij fuppeteret ipíi, diceret tahs aliquis , ve ad tot virtü-
tum iludía diuideretur? Sané quidem non Icuiter re-
rum Diuinarum cognitione erat imbutus. Ñ e q u e e-
nim eatenús dumtaxat illam attigit, vt diceudo alios
erudire poííetjfed tam pietatis arque eruditionis infti-
tura.quám ea.quae illis repugnanr, omnino adfecutus ¿eltucoti'
e í l ; illa quidem ad inítruendum p o p u l u m , haec ad trahAréih
coarguendos h^recicos.Bono quippe zelo in illas pie- eos:
tatis inimicas beftias ferebatur. Siquidem fermone
quodam, quifamá ctiam potius quám fcriprlsad nos
deuenit, vnde ipfum veritatis lUuiioíifíimum eXtitiíTe
facilé intelligi poteratj Apollinarium leuem, i m ó de-.
mentem atque infanum nuncupabat, qul res nonas
molicns,multa impia,Scrip:ur£ecjue facríE aduerfanriá
duobuscomprehenfa libns, é íuo erudlans venrre,ad-
m o d ú m infulsé ac temeré proloqueretur. IlloSvero
libros cuidarn,quam in delitiis habuiíle ferebatur,fce-
mina&i
 7^ O R A T I O I N
AVCTORE minaeaH reruandoscornrniferat.Qnac cum magno i n -
S.GJIEG. notuiíTentEpliraem, ipfc eiufdé fe opinionis clfe con-
NYSSE- fingens, farminam^ua: idos libros profanos cuftodie-
N0, . bar,adiit: 3c de fc.quis íir;&: quám faníla ei ex ercmo
adferat, patefecic; nonnullaquc forte id gcnus alia
adiiciens,tandcra rogar,vt praeceptoris fibi fcripta pu-
jípoüina- ^ ' ^ ^ ^ ^ t * 1 " caufsá cxhibeatjVt nobis fcilicec, quos
füHhri, tnnc heréticos vocabat, repugnare c o m m o d i ú s pof-
áolobono, fet.CVnbus capta verbis Faemina, cumquc ex lilis vnu,
glutine co- qni Apollinarij fuftincrenrpartes^eputansjlibros prac-
***** buit,eos ramen fibi celeriter reftirui deprecans.Cete-
r ú m magnns hic lacob, dementem fupplantans Efau,
ac flagitioía illa primogénita rapicns, prudércr oppreí-
* íit: nam pifcis glatino 4 omnes illinens.ita folium fo-
lio cóncxuit, vt c ú m pars vna ab altera ob fírmam co-
iunftioncm plañe feiüngi nequiret, in vnam quafi,ta-
bulá linguli libri apparercnc redadli. Sicque eos rtm-
licrijá quá commodato acceperat.reddidit.Quae q u i -
demartificij emfmodi.vti roulier.ignara, c ú m forma
cornmdera cxteriorem faluam ccrneret,quid intrinfc-
cus cífcr.diligcntiús infpicere negiexir,
15 Dies veió hand ¡ta multi clapfí erant,cam O r -
thodoxis quibufdam defcrt fanílus fcnex.vt Apollina-
rium accireiK>& cum eo fcrmones conferrent.Is pro-
B uocationem acceptans,imp¡¡s illis libris fretiis,ad íla-
tum diem venit:ac diccre quidem pro fe, q u ó d graui
iam premeretur fenio, renuit; poftulauitque ideó fibi
proferri libros,vtexlllrs refpondere poífetjatque con-
tradicere.Cúm crgocius difciplinac confortes in m é -
dium libros produxiíTent, magnificé proptcr eos fu-
perbientes, inueteratus illc dicrum malorura, iudex
iniuftus vnum ex iis in manus fumens > apetire atqué
ipftqjeofA- CXplicare nitebatur. Sed qubd glutino vnéfcus non
tíodelufui, cejeret; adpartemeius mcdiam aperiendam eft ag-
greíTus, eamqne ipfarn eodem conglutmatam modo
inuenit. Quare fuá illá ex priore libro fruftratus fpci
ad alterum íc contulit.quem quidem totum ¡ta firmi-
ler connexum cernens, vt prorfus explican nequirer,
tanto rubore arque pudore futfufus eft,animoquc vf-
penurha- qUe,acJc¿ pcrturbatus.vt ex eo confeílu abiens, quafi
h l Z o n e - mentís atque confilij inops, Scexanimatusíin morbu
flus. prolapfusfít; illamque ignominias notam ita x g r é ac
molerte tulit,vt parúm admodiim abfucrit, quin tum
b mortem obirer.¿
26 Talis aurem picratis zelo extitít magnus no-
s.'Ephrí,- fter Pater & D o d o r S. Bphraem. nam alias rnanfuem
milaborts (c praebens ac mitem.cúm nulla decertandi neccífitas
profide. vrgeret,alias acerbum ac graucra, cúmfidcipcriculú
immineret, cunóla prudenter pro tempojis rat¡one
n modcrabatur.Et ex hoc quidem erga Dcum zelo.non
m i n ú s q u á m ob multa ¡eiun¡a,ac lacrymaSjContmuaf-
que preces, commendandus eftratquehaud icio, an
proptereá etiam magis, q u ó d ifta in eo vno concludc-
rentur,illead vtilitatem quoque communem pertinc-
bar. Quemadmodum enim verum infignis alicuius
venatons fpecimen exhibetur,cúm bellicofas infequi-
tur feras, bonique gubernatoris virtus fe prodit iri te-
peftate aducrsá.medici prudentis in grauioribus mor-
bis, militisftrenuiin ipfo pugna? diferimine; ¡ta quor
. que pietatisac religionis ftudioíum virum magna ac
diíficilia pericula ofl:endunt,cúm & fe & alios ex infi-
diís periculifque eximir.
a Siat iclnhyocollá, vthubtt Metaphr.
b Imo difertc Metaphrajlts: Et candem malcpcrit,íru£lum
faorum labornm & libforum mortem eolligens. U fi w -
rum efit'Vt notttuit Barón .ad an. m . nam.17 debeidefeniori
ApoÜinariointtütgi; qui, vtteflatur Sócrates lib.í c.14 fub
luliano Imp ndhucvixit & multa carminefcripfit FiUtti v e r i
poftS.Ephrtm, fubTheodofio Imp.obútiVthabetS.Hier0~
úymtti dt Scriptorib.cap.io^.
S. E P H R ^ E M .
D
C A P V T VII.
Imitatio fanciorum Vatmm.
27 Vllum fané vírtutis genus á veteribus excuítú
i - ^ e f t , in q u ó h i c etiam non excelluerit.Qu3rc&
animum ipíius vtilitate, dulccd¡ne, iucunditatefcaru-
rientemjfonti quacumque aquarúabundantiáfluenti
íímücm dieere poíTumus vel prato diuerfis frágran-
i¡bus flonbus refplendenti, vel cáelo variis ftellarum
luminibns diftindo, vel Paradifo, qué in Edén fuiífe imltnthnt
audis, innumerabili frudliferarum arborum copia de- f u l ^ t T T ^
cor<ito;(¡ta ramen vt ferpenti maligno, c o m m u m í q u e
exílij a u d o r i , nullusomnino in eum aditus detur)
aut í¡ quid aliud venuílum amoenumque multis va-
riiíquc bonis cohoneftauit natura;talem quoque bea-
t u m i l l u m magni Ephraem animum.plurimís vndique
virtutum genenBus exornatum puta, nam femper vir
illc adrniratione dignus, ineam incubuiteuram*, ve
perfcdum abfolutumque cuiufuis generis v¡rtutum
chorum poílideret; ac quibus reliqui fingulis antccel-
lucrunt,ca cunda folus ipfe adfequeretur.Siquidem vt £
Sacerdo$,eum qui ¡nter iuftos primus receníetur Abel exprtjf*.
imitatus, non ex ouium gregibus, ñeque ex adipc fa- virtvtet
enficia Domino obtulit; v e r ú m a b f q u e f a n g u i n c r a - Patri*r-
tionabile obrequium,vir^ puritate facrificauitieá dun- clí*rumi
taxat re Abel difíimilis, q u ó d á nefario homicida, vt
ille, peremptus non fueritj fed inimici daemonis e u ¡ -
tans laqueos, fuperatis infidüs, ad vitam omni fine
carentem,fícut ille,perucnerit. Enos porro fpcm fie Emt,
aemulatuseft, vt non f o l ú D o m i n i Dei íui n o m é inuo-
cauerit, vcrüm & alios,ví ídem illud implorarcnt,
docuer¡t. Enoch autem vt fimilis rcdderctur, operara
dcd¡t,noh quidem admirandam eius é térra in Para-
difum tranílationem atque feceííum, fed ex materia:
perturbatione j i n ípiritum traníitionem , azmulando.
N o e etiam fimilis extitítjnon quidem modicam in ar-
ca ligneá generis conferuationcm, at fuam p o t i ú s a - ^ *
n¡m¡ mcolumitatem procurans, vt vita: procellas t u -
tiús f u b t e r f u g i e n s n u l l u m virtutis naufragium pa-
teretur.
18 In plurimis quoque Abraha: aemulator fuit; ¿ ^ f o
atque vt fidem,manfuctud¡nem, &amorem¡nDeú '
taceamjin eo potillimiim.quód quemadmodum pro-
pr¡am terram atque cognationem ¡lie, ita quoque hic
nofter Ephracíi mundum cffugit, & in fuo corporc v-
nigeniti facrificium expreílir,Deo feipfum confecrans,
& membra,qua:fuper terram runt,.mOrtificans. Ifaac 7/44^
vero i m i t a t o r e x t i t ¡ t , p r o p t e r m o r t c m , q u a m prometo F
tranquilloque fubireparatus erar animo, non tamen
inferente patre:qu¡n, ¡ k quotidie inflar Apoftoli, cor-
pore quidem frudium , quod attinet ad propofítum,
percipiebat, fpiritu autem Deo^ ob c a í l u m e o r p o r i s
velut¡n ar¡ete facrificium,viuebar.lacob porro aemu- '
lator fuit, fupplantandoipfum Erau5hoceft,ha»refuiti
parentem, ac primogénita, id eft,redt.i Écclefiae decrc-
ta,accip¡endo; in eo praetereá,quód non fcalam á térra
ad caclum vfque pertingentem , fed oblongam ígnis
colnmnam, pulchriorcai myílcrij profundirafem i n -
dicantcm.confpexerit.-quodque hic difcipulis, quem-
admodum illc filüs,ex hac emigraturus vita, benedi-
¿tiones impertitus fit:quas qui pronusexcipiebar.ma-
gni illius lacob eíle,arbitrabatur.Verúm ipfius íofeph tojtph,
fim¡litudinem,vel máxime cxpreííit vita: ¡ntegrirate,&:
corporis caftitate; multó autem magis per hoc q u ó d
ficut ille triticum , ita hic verbum falutis c o m m u n í -
cauit.
19 I n non paucis quoque Moyfi fimUIimum íeíc Mojfis,
pracbuitrnam & ipfc Pharaoncm diabolum fugit, &
commoratuseft in folitudine.Deumque vidir, quatc-
n ú s c o n t e m p l a t i o n c videripoteft; rcfque admirandas
 I F E B R V A
^ peregicac doctrina fe ducem atque magiftrum popu-
ló exhibuirj^gyptiofque decepir, eorum diiutías fur-
ripiens , haerecicorum fcilícet libros » dequibusipfc
trinrnphaujt: falfum quoqne ac pociií m m i m é conue-
niensinfidclicaris mare diuifit, populumque fidsleiti
in maano n u m é r o rraiecicPharaonis veto exercitum,
impiam nimirum calumniarorum progenierti, pro-
ftrauic atque oppreílit & Amalee ( fi quem hxtecicó-
rirtn eo n o m i n é appellare velis) in fugam* verrit ac
proHigauit.Legem bené Chriftianeque vinendi á Deo
accepit & nobis vniuerlis eam ttadidit .-Tabetnaculi
cxemplar in monte contemplatus eít, non MoyíiSjícd
horrendi illius iudicij futuri; Sacerdotes confl:ituir,ac
de íacnhcio leges prascepraque cradidit: aquam é pc-
trá eduxic, dum corda lapidea ad lacrymas fundendas
c o m m o m t ; pane c£Eleft¡, ficut ille, abtuidé populurb
pauir, cariracis nobis fermones proponens,quibus ma-
s ximé corroborantur animi, & ad fumendum cum fi-
, duciá diuinum ac facrum hunc panem,qui pro noftrá
falute huc é finu Pacris venit, accenduntur. C o t u r n i -
ces qnoque fidelibus, ve ¡He, exhibu¡t,ofl:cndens quo-
ham paito per Dei recordationem in cíelum fefetol-
lant, ac quas ibi (une pulchra, concemplentur. Ec hoc
quidem modo atque ratione, fi quas Pater hic graui-
g t e r a c í l r e n u é geffit , pnfeorum adtionibus conferre
lubuerit, illis nullarenus inferiorem comperies.
ÍÓ/«Í, I p í e n a m q u e , vclefusNauejIordanemquoque
diuiíir, cum claufas diuirum manus benignitace ape-
ruirjac populo terram , non quidem abieótae huius
S/trnuolU, promiíllouis, verúm cjeleítis regni, dillribuit. A fuá
mfanu.á'jVt Samuel, confecratus cft Deo, Diuinamque
E//¿, vocem, vt ülcj audiuit. Sicuc Elias Sacerdotes turpicu-
diois coatguit, ignemque diuinum oracionis facriñ-
cio, non íeme!, fed faepius deduxit; igneoqne virtu-
tutrt currU> non inaechera, fed m ipfumcadum fubla-
tuscftl S'cutElifaeusduplicem Spiritus gratiam con-
"Tecutus eft.Sicut Propheca:, diuinae vifionis m u ñ e r e
ioannU ac gratj^ donatus cft. Q¿iin & ipfa me mouet racio,vc
S*pt'ji£> t u m ¿ Q m hunc, vel cum illo , quo ¡nter natos mulie-
rum nullus perhibetur exticiíTe maior, comparare au-
deam; cum iüo, inquam, qui inter legem &: gratiam
fuit rriedius. Siquidem hic, vt Príecurfor ¡lie, eremum
coluir; & a d eum quoque fadtum eíl verbum Dei:ag
prasconcm agenspcEnitentiaí.docuitconfiteri peccata
íaúli: accedentes adfei íicut Paulus autem vas eleótionisj
, Varias tribulaciones atque tentationes pertulit, poeni-
^ tentiaeque femina, vt ¡He fide¡, feduló CpazCi^
C A P V T VIII
T e H a m e n t w n . mors. miracula,
fed quid neceíTe efl: hunc cüm S a n á i s figillatirti
i 3 conferre, cúm eius tedté faólis rorus terrarum
tírbis íitplenus ? prolix¡or aUtem oratió fnperuacánea
íitjcúm ipfafatisappareantopera, ipfaque verborum
multitudo fidem infirmare videatur; quaíi non fatis
ex ipfis rebus declarentur virtures , fed fermonis ad-
faéfliuri huc auxilio indigcant.Quaproprcr operseprenum fue-
manclixtu, rit, tarnquám fuauiflimum quoddam condimentunl
de fumpt» hule orationi adiungere; perricelebrem nimirum,pro-
funeris
digioque íimilem ipfíus ex feac mortali vitaexitunu
dadopau-
ftribw: In caelum ergo lam perceítunís fanótus hic vir, lis qui
tune ibi aderant itíandab'at,ne pretiofo cum veftimen-
to corpus fiuim repelirent. & íí quis amantior Patris
tale quidpiam cogitaíTet auc praeparaíFecid ne exeque-
retur, fed confiho in melius commutato, hoc ipfum,
quod fepülctirít cohoneftandas dccfcüiííet, paupétí-
busirapeftiretar,
51 C ú m igitur Vnus eorum qui aderant,prsccipüíé
éogitdntU. hobilitatis v i r , magni fané pretij veftimentum paraif-
no obedire, fetjquo fanóti fenis corpus a m i í t u m fepultuias tra-
a dcretjrf increpatione illius auditá doluic, íic níelius
ithmrtjTm.u
R I I . 7j
eíTe animo reputans, Ti tantum íl/p/s, quanrum veftis
conftiterat, eius loco indjgennbus dár'et, paratum s.GkW..E
veftimentum paupenbus clargiri diftulir. Q ú a m o - Nvss't-
brem mox a maligno correptus deemone, q u ó d man- NO-
datis non paruiííer, grauilíimas poenas dabat ; fcque f-^
antelcdtulum, m quo vir (anchis decumbebat , ore ' ^ ^ ¿ " k "
feruentes agens ípumas, dilaniabat. A d quem vir Dei
clementifíimus calamitofum conuerfus, Q ü i d n a m ,
inquit,admiliftijó homo, v t i n hoc periculum conii-
cereris ? lile vero fenis mandato éx.ciracus, líccteius
menti tenebras cacodxmon oííudiiTct.fccrctum.qaod
apud fe conceperat, non obtemperandi milis iplius
coníilium patefecit. Quem confitcnterh benígnilli-
mus vir commiícrams , manuum fanítarum impoli-
tionc Se precibus hominem protinus ab illa aft'ddione
liberauit, & priftina: finirati reítituit , eumque fie cft
allocutus: Perfice, homo, quas dudum prOmililti.
35 Q u o quidem demonftiato rniraculo , c ú m iarh
vitae finís immincret, eos, qui cune aderantjmultis piis
commonicionibus ad virtucis ftudium atque amorein
cohorcatus, vt poftrema eius declarant verbajad rían- s.EphrA-
quillum asccrni regni portum fdiciter emigrauie, fan- m i obtsm:
¿taque ac Deo grata acceííione,numerum b e a t ó r u m ,
qui abimciofuerancfecuÜ.cumulauic, N im in cítle-
ftibus anima ipfuis confedit tabernaeulis, vb¡ Ange- E
lorum funtordines, vbi Patriarcharum populi, vbi
Prophetarum chori,vbi Apoftolorum íedes, vbi Mar-
tyrum gaudium, vbi piorum lacciciíe , vbi Doutorum mtmA
fplendor, vbi celebres primogerutorum coetus, vbi
puríe exultantium voces, vbi illa bona patenequee
Angeli profpiccre oprant. i n fanótum illum locum,
feiiciíllma beati clariqae Patris Ephrarm anima perue- v¡rtut¡,
nic.Arbicror vetó c ú m in caelum ipfc afcenderet, íín- büicomí-
gulas,quasin hac vicáexcoluerat viirtutes, prarccíliirc, i/tmibw,
ac res illas recónditas & fpeciofíííímas, q u * morcali-
bus cerní neqaeunc oculis.demonftiaíTe; omniumque
excellcntiirimam caritatem fíe ad cam accedenrem
dixiíTe .-Intuere,diledta anima, pulcricudincm, quam
tibi cdníparauii fimulque delicias oftendifle. Moxquc
aecurrentem Humilicatem, ita eam GompellaíTe: Aípi- cilum
ce, anima Deo cara, cumfmodi ego nbi locum quie- W'JJ***'
tisexornaui.Tum cereras omnes íigillarim recenfniílc
demonftraíléque prasmía, qua: iam inde, c ú m ab ipsá
adhucin corpore^xcolerentur arque exercerentur, i n
fucurumcomparabant.O decarttanda, «Sí imitatu d i -
gn¡ílima emigratioló mors lacrymis non indígens/ ó
lepavacio, optatam íocietatem concilíans! o traníitus,
cu'.us tranfeiintcm minimé pceniret I ó fnnus, omnis
doloris stque'moleftiée expers! D u m enim ipííns m o - .
res fufpicimus,confolacionem inde perc¡p¡mus.Alio- í3
tumquippe hominum m o r s , illis qui tehríquuntur,
lacrymandi príebet cauílanr, Sanótorum autem, la:ti-
liam nobis eclebricatemque conciliar. Qnare ifta non
dieenda mors, fed potiús tranficus, & ad vitam hinc
meliorem cmigrátio.
34 Haec funt, qua: tibi, Patrum optime,mundique
D o ó l o r clanílime, iaudum príeconia audax lingua, vt
vilia mnnufcula,ofFerc: non ca quidem pro dignitate, Cwr¿¡ce
ñeque ve indigenci iib¡,(qliam enim aíFerrequearglo- j-criptai
tiam oracio, quae laudad mencis plañe ftiperatur?) ve-
r ú m propter viuentium potiús vtilitatem : nam bono-
rum atque prícftanriorüm virorum encomia , maxí-
mam pierifque confolationem & cohortationcm ad
meliora adferunr. Hanc vero laudandi prouinciam a-
lacr¡ús fuíccpimuSjCÚm variis alüs adduóti rationibuf*
prarter vita: doiítriníeque tirae famam toto terrarüm
ofbeceleberrimam ; tum enrá ¡US, qpam in homine
h eiufdem nominis liberando adhibuifti. lile íiquidem: ¿
nos ad fubeundum hoconus impulic, qui á poftéris taptino
límaél íti bello capeus & longiús á patria din commo- eum t m é -
ratus, c ú m iam ad cam rediré defíderaret, viamque cmt*
commodam ignoraret, fingülan ope tua, aptam ad fa-
iLtcm ratiouem inuemt, Se quod diu concupiuerat,
6 adepcúá
 O R A T I O I N
74
AVCTORE adeprus efl. Cum ením in máximum vitae difcrimen
S GREG. addiidtusclíer, (quod omnes VISÉ barbaroram inrer-
NYSSE- tltjf^ copiis tenerenrur) re nomine dumtaxat inuoca-
NO A u't3 ^,ccnS:^in<^e^P^r£Ern ^1c^urre m'^,• ^'c^uetu"
. n v tó pcncnlorum laqueos euafir,ac mortis metum neff-
tnfptrato , r . r r \
reditM ad iexl[: 5 mopinntarnqae coníecutus íalutemj patriae,tuo
fuos con- munitus pr.TÍidio,pr2eter fpem eft reílitutus. Qaare
cefíu*. jfta cnarranda audacíús aggreífi , laudes taas impuris
attingere labiis non fumus vctiti. Qua quidem in re,
íi quid profecerimus, id tuo nos adíecutos auxilio fa-
tebinnir, tibique acceptum fcremus; fin vero tua d i -
gnitare mulró inferiores íint noftrae laüdariones , te
quoque (licet forré audacíús hoc didbum videatur) in
caufsá fuiíle dicemus, qui &c viuens &c defunótus^mo-
deftiá humilitariíque ftudio , te coliaudare cnpicnres
impedís, Verumtamen, fiue iftud fit fiue illud , nos
quantum tulerunt vires, pietatis officio íatisfecimus:
tequehoc ipfum minímé nobis fucceníurum , ñeque
tuiamantiílimos auerfurum, verúm acquo bencuolo-
que animo filíorum balbutieatíum iaüdes adraiííu-
rum, confidimus.
55 T u autcm diuino iam aílíftcns altar!, vítscque
Títmp*- Pnncipi , ac íanílillima; vná cum Angells facnficans
troamum r . ^ * ?
ab Autlo- i r>nitati, ommum noltrum memmens , veniamque
n impío- nobis peccatorum impetra; vt fempiterná cárleftis re-
tatum. gni beatitudine perfrut poílimus; in Chrifto lefu D o -
B mino noftco, cui gloria cum Patre principio carente,
& fandlo ac viuificante Spiricu, nunc & ícmpcr, & i n
fécula feculorum, Amen.
a ltaGréic*,&Met»phraJles.A¡lhteit(t verterAtVoJfitu.'jpoft-
pofuo ipfiusquodaudierat mandato, piumqae magisac
paupcribus prasferendmn honorcm, quem ipl'e excogita-
ucrat, arbitraos, veftimentum paupcribus elargiri diílulic.
b I d «/?, EphrtmyVt ex Grtco patet, qaod iifihábtt : ¿¡¿TPÍ'
hvl^uris ti«{ TOD aii yiytviíf*im tfiúivpoi.
V I T A S. EPHR^EM
AVCTORE ANONYMO,
interprete Gerardo Voííío*
A n d u s h í c Parer Nofter EphríBm,ex
Oriente oriundus, Syrus genere, piís
parcntibus natus in Edefsá.Vixit rem-
euidí ? poribus Conftantini Magni R e g í s , &
guando
aliorum qui poft ipfum regnarútj abf-
tinens á puero ab omni re malá, Cuius 4parcntes co
a
adhuc puero.per fomnium videiicet vifíonem confpe-
c xerunt, q u ó d ex orcipíius Ephréem vitis adfccnderet
quantttá
futurut valdé frugífera,quxexcreícebat, & replebat omnem
frAofien- fub cáelo regionpm ; veniebantque cunóla volatilia
fum: cxli, 6¿ comedebant de frudhi vitís>& p r í t e r quaí co-
medebant, adhuc fuperabat fru$:us. Híc ab á t a t e i u -
in eremo
degit:
uenili eremum incoíuit, compunftionis fibi abyíTum
vindícans, per quam & dminam Spiritus fandli gra-
tiam fufcepir. • *
1 De quojquidam diuino afflatus fpiritu,per fom-
nium viditvirum terribilem , tenentcm chartas volu-
men, & interrogabat ;Quis, putas, accipere & cufto-
díre illud potent Í f a í h q u e ti\ vox ad eum : Nullus
alias, niíi Ephr£Em feruus meus. Quo quidem adftan-
fclentiam
CilitUí te, & osaperiente.illudquc denotante, illicófons fer-
m o n u m á D é o proficifcentium fcaturiit,compun£lio-
ne & poenitentiá plenus> timorem commemorans i u -
dicij, & fecundi cum maieftate aduentus vmuerforum
R e g í s & Dominí leíu Chrifti, veri Dei n o f t r i , vt red-
dat vnicuíque fecundúm opera fuá, praetereá etiam
diuinornm dogmatum r c í b i t u d i n c m a c vericatemli-
bris mandauit.
[ 3 Aliusautem ¿ q u í d a m fanftorum fenum , rurfus
in vifione vidic Angelotum agmína ex cxlis diuino
S. E P H R y E M
iuíTu defcendentia, & in manibus caput, id eft, volu- £)
men íntus & exrrá confcriptum.tenentia. Etdicebant
Ínter fe;Gaidebcc líber ifte committi?Et alius q u i -
dem hunc, & alij alíos nomínabant. Ahj antem re-
fponderunt dicentcs: Vcre fanófci & ¡ufti funr lili ;ve-
rumramen neraini hoc volumen credi potent, niíi E- qUia m¡t'H
phraem mitióc humili corde. Viditque fenex, q u ó d &hi4mi~
Sanólo Ephraem tradidiífent caput. Et furgens m a n é , l U :
audiuitexore ipííus aptiífimos pro aliorum inftru-
¿tione ferraones.omniscompundtionis 6¿ timorisdi-
uini, velut ex fonte aliquo fcaturicntc, profluentes.Et
agnouit fenex, á Spiritü fanóbo illa fuggeri, quae ex i l -
lius ore manabant.
4 Gaptus eftautem defíderioSandtus hicPater
Nofter Ephraem vifendae Edeílcnorum vrbis, orauit- a
que Deum dicens; Domine leíu Chnfte, dignare me
vídcre cíuitatcm i l l a m , & c ü m i n g r e d i a r , o b m á m m i -
hi habere mercar hominem eiufmodi, qui mecum á
Scriprurá fermonem exordiatur. Et ingredicnti iam foftitutiv-
e i i n locum,&pertranfeuntiportam cmitatis, occur- niiIi>,rt-
ric mulier,,quaein cuutate erar meretrix : qUam adfpi- ^ J 6 ^
ciens feruus Dei Ephrsem, indoluit.íic fecum loqueos:
Domine leíu C h n f t e , defpcxifti preces feruitui E-
phraem :,quo paólo enim haec de Scriprurá mecum
diíTerat? Subftitit autem meretrix, intHcns illum. A d E
quam Sandlus: Dic mihi puella, quid fubfiftis, & ita
intentis in me intueris oculis t Cui refpondcns mero-
tnx ait adeum : Inhieor te, quia ego muliercx te v i -
ro fumpta f u m . T u a ü t e m n e m c i n t u e a n s j í e d t e r r a r a ) ahobuU
ex quá tu vir fumptus es. Q lae c ú m audirct feruus Dei meretria
Ephrasm, lufpexit, & gloi ificauic Deum , qui talem ei d0""*'
fapicntiam dederat, vt eiufmodi ab ipsárefponfum ac- ter1ra,n
ciperer. E( cogooUic l u a m a D e o n e q u á q u a m ruilíe
fpretam orationem: venieníque in vtbem, diuerfatus
cftibi.
5 tCafUaUtem iuxtaeius hofpítium alia meretrix í
habitabat: quae , cüm illeper complures diesm vi be
eommoraretur , dixit ad eum .-Bcnedic Domine A b - aliamad
baSiEcfixis oculis feneftram intuens, vidit illampro- fielusin-
fpicientem, aitquead eam: Deus benedicat tibi. A d Ul**nteff*»
quemilla : Q u d tuo d e e f t á f e p t o atque domicilio2 ^
CuiSandus: Tres lapides ^¿argüía m ó d i c a , vt fenc-
ftraobftruatur,per quam proípicis, Cui ipfa r e í p o n -
dit,dicens; C ü m primiim te alloquor,reiicis me;ego
dormiré tecum cupio, & tu vel á collocutione me cx-
cludis? Refpondcns autem lili feruus Dei Ephrajm,
a i t ; Si mecum dormiré velis, veni q u ó dixero tifei, vt
ibi fimul dormiamus. A d quem meretnx: Dic m i h i ,
inqmt, l o c u m , & veníam.Et Sandlusad illam; Si con- p
d o r m i r é mihi cupias, non potens alio in loco , niíi in
vrbe media. Refpondens autem illa, dixit ad illum .*Et
non erubefcimus confpeólum hominum 1 Et reípon*
dens magnus Ephraem, dixit e i ; Si homines erubeíci- ü t i m e u í -
mus, multó magis Deum erubefeere íimul & timere catápr*-
oportebit, qui nouit etiam oceulta hominum : quo-
niam ipfe eft, qui veniec iudícaturus mundum, & red-
ditutus vnicuíque fecundúm opera fuá. Haecaudiens conmrtit:
meretnx, c o m p u n ó h eft ex verbis illius : & accedens
procidit ante pedes eius, plorans, dicenfque ;Serue
Dei, deduc inein viam falutis,vtá multis meis malis,
openbufque improbis líbercr. Sanólus autem'ícnex
multis eam admonens ex facrá Scripturá, confirmanf-
queillius poenitentiam, miíit ipfam in monafterium,
é<. faluauit eius ammam ex coeno flagitiorum.
6 Et difeedens á ciuitate illá,ven»t Cafaream Cap- i t Ctpt-
padociz, vbi ingrcíTns templum , repentS.Bahlium re<,OT» >V,
Archíepifcopum concionantem ad populum : fiecce-
pit magna voce beatillimus Ephraem praedícare eum.
Dicebant autem quídam de turba : Q j i s eft ifte pere-
grinus, qui fie laudar Epifcopum: quippe adulatur ipíí
potius, vt aliquid ei largiatur. Peraóta autem iam con-
done, ait Bafilius; Accerííte ad me hominem,quiin-
fiftebat laudando me. Et acceríuo co, dicit ipfi : Q u i d
ira
 I F E B R V A R I f .
itíinftnnrcr vocifcrabans laudando rae, Domine E-
A
phfcein ? R e í p o n d e n s aurem íanólus fenex, dixir:lde6
perfcuerabam clamando, & laudando te ; quia afpi-
S.Bffiíio ciebam immaculatam colmnbam ftantem in humero
condonen) ruó dextero, & in aures tibi íuggerentem, quae popu-
fuggerta- lo concionabaris. M ¡gnus aurem BaíiHusSpinru í^n-
tem:
¿lo picnus, ipfum agoouit, & dixitad eum : Tune E-
p h t s m es Sytus ? Veré quemadmodum infellexi, íic
3c in tccompcri, quietis amator. Scnptum habetur in
Propherá Dauid ; Ephiíem tortitudo capitís mei.Nam
m. 19-
íuccudo tua arque clemencia & íimpücitas clara
acia/, Velut lumen apparens ómnibus.
7 « Alibixurfus tranfeunte Sandio Epliraem, frau-
i dulentec acceííic ad ipfum mererrix, qua: aífcntatoné
aheri ad eum ad rurpem pertrahere nirebatur commilliionem :
fornicatto- fin minús,íalrem vt ad indignationem ipfum commo-
nem vel ueret, quod nemo vnquam jílum vidillet i r a t u m . Q u í
iram vo-
dixir ad illam ; Sequete me. C ú m autem iam appro-
lenti exci-
tare, pinquaretad locura á magna cuiitans turba frequéta-
tumjdixit ad eam.-Ifto in loco,veni faciamus vti cupis.
At illa videns turbara, dicit ad eum : Q u o m o d ó po-
tcrimus i í l u d h i c a g e r c i n tanrá hominum praeíentiá;
DeiprísS- nónne nos pudet?E^ aic ad iliam:Si honlines erubefcís,
tíaincuL- quantó magis erubeícere oportet Deum 5 abícondita
eat:
tenebrarum r c d a r g u e n t e m í Ac illa confuía, re infe-
B
¿tá abiir, mhil perficere cum illo valens, 3c ne ad irara
quidem eum concitare.
8 Atque iíla func cercamina Magni Ephraem. Vir
enim erat clemens ac patiens,manruetus,purus,ac íim-
plex.in cognitione diuiná vclutomni fuco carens^e-
lobr. cundum quod fcríprumeft t demiífus atque mode-
ftus, humilis, & compunótione plenus, fupra íidem,vt
etiam ipfo tacente,vel ex folo aípedbu incuentes ipfum
docere videretur. Totus piecibus ad Deum futfden-
Etiam fob
dis intentus erat.Hic igitur Sanítus Parer Nofl:er,poft
ptlmn do- vitam bené beateque peraót-im, 3c cúm fe excmpíura
ttt. diuins virrutis exhíbulífct, plurimofque fanóba; do-
(ftrina; fermones cxpofuiíTer, príeícius fut obicus,cora-
leftamen* pofuu teftamenrum ad difcipulos,& quofcumque mo-
tiicondtt. nachos, de futuns eos commoneficiens: 3c íic m o d i -
c ú m íEgrotans, quieuit in Domino, á monachis eremi
fepulturas traditus.
9 Precibusigicur & inrerceíüone San¿ti Ephrjem,
¿uííor dignetut & nos peccatorcs Chriftus Deus nofter fa-
t i w preces ceré imitatorcs diuma: vitiE ipíuis : per quam confe-
mplorat. qui poílímus mirer¡cord¡amJ& remiílioncm peccato-
rum noftrorum,in quas collapíi fumus. Quoniam ipíi
Chrifto 3c Deo noftro conaenit omnis honor 3c ado-
ratio,cum Patre, 3c fanóto ac viuifico Spiritu, in fécu-
la feculorura. Amen.
a 5'. Gregor. Nyffentu fupxa. nu. 18 habet, ipfímet Ephrttno hanc
obteftamvijionem.vri & Metaphrañes, & i n VttuPP.lib. $
libel.iS nu.j. A t Hoierm banc Vitamfequimaluit.
b Idem plaribm narratur a Nyjfeao num. 19, & i n Vitü PP. loco
cit.nu.s.
C Metaphr. ait, hoc Edeffa contigiffe, aliquet diebtu pofiquam eo
vemjfet Ephr&m.
d Metaph, cuo ciboj tune enim Ephrtm cibum fibi parabat,
v t ait.
t IdemhabeturinVitU PP.lib. ¡lihel. io»«. i r . vbidiciturme-
retrix ex immiííionc cuiufdani cocptjfe Sanfto blandiri.
V e h m r t j Tom. í.
7j
DE S. P. N. E P H R ^ M
ex Vita S. Bafilij Magni
A u c l o r e { - v t ^uulgo creditur)S. A m p h d o c h i o .
ex vctcribtis Latinis MSS.
C A P V T J. inM^.xiV.
r¿cm congrclpis.
R.ures, enarrationem voló faceré de
B ililio memoiabili , 3c EíFrem Syro,
«íquae funtapud Dcum de Patre no-
ftro vifore, b quae etiam de famSto 3c
non mentienre eius ore audiui. Eft
autem 11c. hftiem memorabilis, cura eíTet in eremo
quadam, fplcndore fandti Spiritus illuftrante , videns
quemdam de amatoribus c eius, 3c interrogarione
diícens mirabilia opera beati Patris noftri Baíilij, fine S.EphrAm
intermillione poftulabat rcuelari libi qualis eílet Ma- vidtt in
gnus Bafilius. In extafi ergo fadtus, vídit columnam
igniSjCujus caputpertingebat caslum, & vocem defu- v ( CQium.
per dicentem audiuir;EftVem3Eftrem,quemadmodúm namfgnü:
vidífti coiumnam iftam ignis, calis eft magnus Baíi- E
lius. Et continuo accipiens interpiecem, eo quód ne-
fciebar loqui Giícca lingna , venir ad mpgnam Eccle-
íiam magni nominis Cacfareíe. Perucnieníque in ipsá (t C&f»'
fancláfcíliuitate fanítx d Theophaniae, & inrrans
clara , vidit procedenrem in ecclcíiam magnum Baíi-
liura, 3c dicit t íequenti fe; In vanura laborauimus vt -
fufpicor,Frater. Ifteenitrrin rali o r d i n e c ú m fit, non contyeiía
eft quemadmodum vidi. Viditenim cum indutum eitu infa-
ftolá candida,<3¿ qui circa eum erat, fácrum Clerum e n s i l e n '
candidiferum./Er praecedenre eo ftans in loco oceul- ^ore'
to eccleíiae, dsíperabat pro huiufmodi materia.dicens f
fecum : Nos quía porrauímus pondus diei 3c xftus,ni- duhitat de
hil confecuri fumus; 3c hic in ¡Cali cúm fie ftipatione, 3c Janftitate:
fao nore humano, columna ígnis cíUmiror.
2 Ifta igitur eo fie proioquenre, mitrir Sandtus Ar-
chidiaednem fuum, dicens; Vade circa porram Occi- ei diuini-
denralem,& in ángulo eccleíiaí muenies Abbatem ha- tM
be ntem cucullam, cum altero q ú o d a m , ^ cum paruá
barba, puhllum, 3c cerera de vulcu eius; 3c dices e i :
lube, intra in /; presbyrerium, vocar ce Pater cuus A r - h
chiepifcopus. Et difeens Beatus EfFrcm per interprc-
tem quse dicebantur , refpondit dicens: Errafti, Fra-
ter .-nos peregrinifumus; Et abiens Archidiaconusre- p
tulit Beato ifta. Magno autem Bafiliofacros libros le- videtUn-
gente, vidit Sandus Eftrem ¡inguam igneara loquen- guáigneA
lera peros eius. Ec dicicSanókus Archidiácono: Vade, íoqHetemt
&: dicei.-Domine Eftrem iube, intra i infamílura pre-
sbytenum.Obftupuitergo in iftis Sandus, glorificans
Deum, 3c ^.genu íieóbens, refpondit dicens: Veré raa-
gnus Baíilius, veré columna ignisBaíilius, veré Spiri-
tus fanólus loquitur per oseius.Poftulauit ergo A r c h i - '
diaconem excuíare (e, 3c vt magis poft / mimftetium l
in w íceretano (aluraret eum. m
5 Incrans itaque poft compI»tionera miniftetij Ba-
íilius magnus in íecrecanum,vocauit Sm<5tum Eftrem, henigne ah
6c in Domino falutationem reddidit ei dicens: Bené eo excipi-
venifti, ó Pater filiorura eremi; bené venifti, qui muí- tur:
tiplicafti difcipulos Chrifti in ipsá,& dsemones « emi- n
nafti in Chrifto. In quibus labor tuus o Pater ? Venifti 0
viderepeccatoiem hominem. DettibiDeus merce-
dem, fecundúm laborera cuum. Ec refpondensei ho-
norificentiftimus Effrem,& p prasdicens omnia quas in p
corde eius erant colenda,fimul curo coelícnce fuo A b -
bace communicauit q de fanótis manibus eius. Ec r fa-
cicnce co caritatcm,dixicSanólus Effcera; Pacer hono-
G 1 rífiecn-
 70 DE S. EPHR^EM
Ex VITA rifícenri/nme,vnampoílulo gratiam apud te; annue
S.EASILII cam dari mihi. Q u i aic ad eum : lube, dic quae videu*
PER S. tur tibí. Multa enim tibi debeo, máxime pro labore
AMI-HI- tuo ad meam pr^fentiam.Dicic ei honorificentiílimus
iOCHIVM
Eíírem : Scio, Pacer fandc-quia quantacumque po-
A de manibus, velpet manus.
ftulaueris á Deo , tnbuet tibi,&; voló ve depreceris
Deum, quatenús ioquar G r s c é . Q u i a i t : Supec vir-
tutera meam poftulaíli: fed quia fideliter petirti,veni,
Pacer honorifícentí/Iime, & eremi magifterjpoftulc-
mus Dpminum.Poteft enim faceré voluntatcm tuam.
pral.144 Scriptum efl: enim; Voluntatem timentium fe facier,
16. & deprecationem eorum exaudiet; & faluos faciec
eos. Et facientes orationem in multam horam.refur-
gentibus eis díxit magnus Baíilius: Cur Domine Ef-
frem non accipis ordinationem presbyrerij, quiade-
cet te? Dicit ei per interpretem Sanótus Effrem:Quia
peccator fum. Refpondit e i S a n í t u s : Vcinam peccata
nheo Sa* tua ego habuiíTem ! Et dicit ei: Fledtamus genua. Et
cerdos or- iacentibus eis in humojpofuic manum in Sanólum Ef-
dinatur:
frem magnus Sacerdos , d e f díxit quae func Diaco-
/ n i , & d i x i t e i : lube, íurgere nosfac. Apertá ergo
Gr*eelo- linguá eius, dicit Sandus EfFrem Graecá linguá:Sufci-
qugdtgra-
pe, falúa, miferere , & cuftodi nos Deus gratiá tuá»
ttam im-
ptfat. Tune impletum efl: quod feriptum e í l : Tuncfalicc íi-
lía. 3 j . 6 cut ceruus.claudus, & aperta erit Iingua mutorum. Et
loquente eo Gr^cé,in ipsá hora glorificauerunt Deum
B omnipotentem , & exaudientem poílulatíonem de-
precantium & timentium fe. Et fpiritualiter lastantes
per tres dies, atque ordinans fandlus Sacerdos inter-
pretem Diaconem, ipfum vero Presbyterum, dimiíít
eos in pace,glorificanres Deum in ómnibus quae au-
dierant, & viderant, ficutdióbum fuit ad eos.
a Dceft hoeinGrACo & Vrfíverfione. Surituita explan*t:y.ú
per vifum didicit, qualis eíTcc apud Deum Baíilius. MS.S.
Gtjleni ptouifore habet.
b Fr/«í: Et quazdam quidem ex Pairis noftrí, quxdam au-
tem ex noo mentientis ore fanfti & mirabilis Ephiaem au-
diui. GrAce efi : TU ¡¿h rS Tnílfof vitay B-íampt)t(&', TK
$t rS oíyiis >(sú Bte-Tnaiu hQ^iift, ix. TÍ? a-^to^Sf UVT¿ fífiXTot
eeWoKj. Et ea cjuidem , quae Patris noftri fuac, coaípexi;
illa vero qux ad íandlum & admirandum £phra:m fpc-
¿tant, ex veraci ipíius ore accepi. S i e x p u n ¿ i o , r e j l i t u a s
es ifficietur endem fententiaquA in Latinu MSS qu« qux Pa-
tris noftn funt confpexit.
c Id efi , Ba/ilif, v t reíie Surittt. Grtca, v t fere ettam Vrftn:
Quídam per illuftrationemfaníli Spirítus contemplatus,
qua'dam ex aíícílu & percuodlationc difeens.
•d MS. S. Maximini, Epiphaniíe. Combefis , Epiphaoiorum.
Gnce, íef>TY¡ruvQío<pa«(uv, EfiU 6 lanuarij, quo GfAci pr&.
cipueChriíii bapti/mum celebrant: adorationem Magortifn>
ipfo die Natimtatis.
c Fr/ííí .'fequentibusfe. £ A d 4 í t M S . G r . & V r f H i : S í d o h f c - peccata mea feripíi in lila charta, & iniquitates meas,
quentem.
g GrAce, r&mh.VrÍM&Cowbefc vertumitzrihaib'mm. S«-
ritu, »o» r «¿fé, ba t ba t u 1 u m, quod comptá barbá ornatumfonñt i
fahocEphrímifocio trtbuit.
h Gnce, ¡Í^TÍÍOV. Vrjtii & Combefis, facrarium. hie tamen ve-
terem leftionem probat; & meltor eji.jignificat enim locum Sa-
cerdotum in ecclejiá, aut Choro,
1 GrAce.iiíTo apov fiipa. vertit Vrfuíy iníánílum tribunal.
Combefis & Grattm, ad facrum altare. De ftgntficatione vo*
cu (i'n¡¿*' confule Rofvveydum in Onomajlico ad Vitcu PP.
k GrAcé,7nn)¡<nis fii-nívotccv. Vrfui, faciens metanocam. G r t -
tifia, pocoitudine quadam du¿lus. Combefis , reuerentiatA
faciensj exponttq¡ Notat. 107 quo ritu ftnúmot h&cfiat, gen*
fiexo, ofculoqj terrA imprejfo: ^» Rofvveydw t ü o t a t . ^ .
1 MS. March. miniítrationem Vrjut, Milfas. Combefis, p o í í
peraílam rem facram Grtci, [¿i-mryiv Xirgpyíw.
m GrAce, bruoKívoípuXxKtai GratitapreJ/iifi/idvimverbi, in
vaforum receptáculo aut conclaui.
n Ita MS. S. Max- at Gifi. eminatus. March eliminaíli. Aud.
fcminafti.c/^riwí Vrjui &Combef. expulifti.
o MSS. March. Gijl. Aud. patet; &conne¿lunt cttmprioribtu,
quafi dtcat prACtpue eum in expellendü dAmonibtu laborajfe.
GrAceeR.hííí oxó'r&'e-iSj-mí'jrgi Gratiut: Vtquidtantum
laborem íufcepiíli, Pater ? 5«ri«í.-Sed quorfum Abba
hunc tibi laborem fumpllíti >
p Expomt Sur. & cum didiciílet omnia, quíe in illiuscorde
íufcipiendaerant Vrfiu, & dicens omnia qua;in corde fuo
verfabantur, Gnce, K«/ t|«?»wy Tmurtt TU h TV¡ Kttfiltt avrS
SYRO
yiUQyiÚvTii, t(gj MXiypi'jot rS avñ'Pu ctvrS 'A/Í/SX. Gratita : íi-
gillatim omnia qua; mente cogitauerat, & cum comité
fuo Abbate cootulerar, narrault.
q Gr. f¿iTtXcc¡ií)> ii{TKS ¿íyiocs «'uTS^Hgcíí. Vertit Vrftüy commu-
nicauit in fandlas manus eius. Cow¿eyíi: Commuftionem
in facras manus fuas accepit. Maga arridttantiqua verfio,
r Gr. Tfsf/jWvTí^' ¿vrSct^úfi^y. Gratitu vertit: h ^ p z , feu la-
cro conuiuio abíoluto. Sur. cumque eos conuiuio exce-
piíTet. Combefis: Bafilioque, pro hoípitij religione, exci-
piente conuiuio.
f íwr. eumque Diaconum ordinauit. 6J««¿»ÍWI/i/^^w/flr/izto
Diaconi, tnqutt Combefis, nifiordtnatiua} Illa fortajfis-s. Ilc-
¿lamusgenua. C u i v t refj>onderet Ephrtm,prAeipiens,impo-
Jitá maau fimul Grtceloquendifacultatemimfetrauit.
C A P V T llinMSS.xvi
SS. B a f i l i j & E p h u m m e r i t ¿ s p e c c a t a CHÍ~
dam dmiffa*
4 TL y | Vlier quadam diuitíis & nobilitate ornata,
iVJL & ceteris vitae lílius vanis miniftrationibus
ó m n i b u s fupereleuata, quafi víduitatem compledens, Muiier
indecorosa vfa eílpoteílate, gallnmargiae & prodiga- luxuidt-
litati feipfam infetuiens, nihil placiti Deo pollidens, dita
fed porcorum more fe coeno voluptatis inuoluens.
Seró quandoque, fecundúm dilpenfationem Dei, ad
mentem rediens, imrnenfurabilitatem fuorum deli-
¿lorum illuminata íilenter fola cogitabat, & multitu-
dinem peccatorum fuorum flebiliter fuípirans , dice-
bac; Heu mihi peccatrici & prodigas! Q u o m o d ó me refipifch:
excufabo de adtis meis dcli&is ? Templum Spiritus
c o r r u p i , & a n i m a m ¡ n corpore habitantem pollui. £
Heu mihi abiediílimaei <í Putas,dicam me íicut me- 4
retíicem anteriorcm aut Publicanum í Sed nemo íi-
cut ego peccauic, máxime p o í l f a n í l u m baptifmum.
Q i i p m o d o ergo certa ero quia pcenitentem fufeipiet
meDeus?Ec hxc cogitante eá, qui omnes vuicfaiua- feribitto'
re, & ad agnuionem veritatis venire , in mentem ei t i m v i t *
roiíir,de muentute & vfque in feneólutem fuá peccata Peci:ata*
feriberein chartá.Quápraefcriptá,ncuiííimé omnium , ^
Ccv píir, quod ei erat máximum peccacum, 8c plumbo
íigillauit eam.
5 Confiderans autem rempus opportunum.quan-
do S. Baíilius ad confuetas orationes ibat in fan^lam
ecclefiamjcucurnt clám,& proiecir chartam íceus pe-
des eius, & fupet faciem iaótans feipfam clamabat d i -
cens: Miferere mihi SandeDei, fuper omnes pecca- ofertas,
trici.Stansautem beatus Chriílí famulus feifeitabatur Eafilto,
ab cá cauílam doloris. Q^je ait: Ecce Domine, omnia
& íigillaui eam. TuautemSande Dei,íigillum nea- v*/1*"
moneas, fed tantum per orationem tuam ea dele.Qiji ^ ¿ ¿ ¿ ¿ i .
enim dedit mihi talé cogitationem, ommnoexaudiet p
te pro me poílulantem.Magnus autem Baíilius tollens
chartam, & refpiciens in caelum ait:6 Domine, tibi i b - 5
Ii eft opus iílud. Q u i enim mundi peccatum tollis, &
vnius animac iílius faciliüs delere potes peccacum.
Omnia enim nollra delicia numerata funtapud tej
mifericordia autem tua innumerabilis & inueíligabi-
lis eft. Et haec d¡ccns}intrat ecclefiam tenens chartami
& proftcrnensfe¡pfum,&ponenschartam fecus alta-
re, manfit per omnem vigiliam orans,& craílino Í per
omnefandium minifteriumdeprecansDeum..Et poft qu0(jiu
complctionem fandorum myíleriorum, vocauiemu- orante de-
lierem fecreté,adílantibus paucis Clericis, 8c often- ¡enturom-
densei chartam, dix¡t;ad eam. Audiílí mulier > quia nÍHPr**tr
nemo poteíl.dimittere peccata niíi folus Deus ? Ouae vnMm s
dixit: Audiui, fenior, & pro hoc admoui te ad inter-
ceífionem mifericordiílimi Dei. Et h x c dicens, f o l u i t
chartam, & ínuenta eft tota inferipta. Maníic autetn
magni peccati fceleílum opus non deletum.
6 Videns autem mulier, pufillanimiscffcda cft.Et
percutienspedus manibus, cccidicad pides eius cla-
mans.
 I F E B
A niansí Mifcreremei, feruc Dei Alciíljmi. Ecquemad-
m o d ú r a p r b o m n i b u s meis miquitatibiiS cerrafti, &
exaudims es, fie & pro iílá pollula, omnino-delc-
^/TE- ^auv' Archrepifcopus autem lacrymatns e ( l ¿ propter
phnm: 'ndulgentiam, dicens : Surge muiier.quia & ego pee
¿ cator í'um, indigens indulgenria.Q.ii deícuie tua pec-
) cara qiunca-voluir, potens eft tollere & iftudá te, qui
tollir peccata mundi. Si cullodieris a m o d ó non pec-
carcíSí vias Domini ambulauens, non tancum indul-
gebit tibi,íed & gloria digna eris. Vade ergo ad ere-
mum>& inucmes virum r a n d u m ^ o m i n a r u m in ó m -
nibus, nomine t í í i e m : ifti da-chartam , & poftnlans
placabit Deum pro te. Mulicr autem concité á San-
¿to ad eremum cucurnt, &:tranfiens longitudinem
viac, ad praediólum fibi locum magni eremitas perue-
^tdocetu™ u n ' ^ Pl,^'ins oltium ciamabat dicens: Miíerere mei
cur ve- Sanóte Dei. Qui prazfciens propter quam cauííam ad-
niait ftuerat, dixitei.: V a d é a m e mulíer , quia homo íum
peccacor, indigens & ipfe auxilij. Illa autem proiecic
clurtam, dicens: Archiepiícopus Bafilius mific me ad
te, vt orans ad Deum deleas meam iniquitatem, quas
in tftáchartá conferipra iacet; ceteras enim ipíe San-
6lus orans delenit. T u autem pro vná noli pigntari
B deprecari Deum ; ad te enim miíía fum. Sanótus au-
fafradi- rem ¿ixit; Non,filia, non. Q u i enim pro multis príE-
cens Baft- ua[t]|t piacare Deum, de pro vná poterit plus me. Va-
adeurnte- ¿Qtx%0 ^ nofi ftare.vt comprchendas eum ante tran-
mittit: fit'Jm.
7 Mulier autem concité á Sanólo reuerfa eft Caefa-
e ream. Et intranre eá in ciuitatcm, c obuiauít corpus
porrantibus S. Balilij. Ec videns, ccEpit clamare, v o l -
iüa funeri uens fem humo, & cauíTabatur cum Sanólo dicens ;
Santit oc- Heu rnih! miferae [ nnhi.Sanóle Dei / Propter hoc
cuneas, ^ niififti ad eremum, vt immolellatus á me tranfi-
res f Ec ecce inaóla rcuería fum.in vanum pertranfiens
pclagus vise. VideatDeus, & iudicet inter me & t e :
tallo fere- clina P^ens placare Deum pro me.ad alterum me m i -
tro, pecca-
lifti. Ec h x c clamans^roiecic chartam fuper fcietrum
tumdele. fubtilicer enarrans de caufsá omni populo. Vnus au-
tumvtdet. tem de clero volens videre quale peccatum cíTet, tulit
chartam , ¿vr abíoiuens inuenit eam per totum inferi-
ptam , &• clainauit voce magna dicens ad muljerem :
Infcripta eft charca, ó inulier. Q^iid laboras, nefeiens
in te faólam clementiam ? Mukicudo,eigo populi v i -
dens a d m ü a b i l e mira cu lum , glonficauic Deum, qui
dedic poccftaccm fuper terram dimitcere peccata, dans
^ graciam etiam feruisfuis &:poftmortem fanare o m -
nem infirmitatem «Se omnem languorem , fed & pec-
» cata fíde accedentium dimitiere.
a ComhefisexGr&co.-"Nnm ficut meretrix illadíicam, Miíere-
re mei; aut íicut Publicanus.Pcccaui ?
b Ita etiam GrichKv^is^üf/Jvai^Toí^pvTSTo. Tuum, Do-
mine, folius eíl opus iftud. aliter V r f a : T i b i , Domine,
foli funt opera iftius manifeíta.
C Gr. <hc¿7n¿(n¡s T^J ¿.ytetí civatyo^s. V r f & Combef, per tota
Miílarum (olennia.
d Vr/wj^vx mifericordiá. Sur. pra: commiferatione.
c Suspeftahicerif narrado Os, qi4t S.Ephr&m ante Bafiliumvo-
luntobiiffe: nifiiíer moleflum (¿rfatú longum uno altetóve
menfe eam tenuit, tali labori infuetam.
' . ' ' ' . -. sv«;- : ' 'J - * ,•
V I T A S. E P H R A E M
exSoz^omeno hiJí.EccLlíb.^ cap.15
Ericierntempus, prícter cereros in ma-
gna laude vixiíTe, & Ecciefiani O f h o -
Ucam cumprimis ornaíle viíus tft E-
W $ ^ ^ ^ B k phrséro Syrus, qui Nifiba: natus,rf genus
h i B B Í B S S n w l ex illius vrbis mdigenis duxit.Hic difei-
S.fphnm puna monaltica vitam inftituens, cum ñeque á quo-
dm nitus Q ü i t b didiciííet, ñeque expeól.uer íe talem euafurum,
A f o t u a * lcPcnt^ ^ ^ r á m erndif.oncm in linguá Sytiacá aílccu-
^ FebrtiarijTom.l.
R V A R I 1. 77
tus eft, vt fummarum philofophia; p r ^ c e p t í o n u m i n - ¿vx.rORJ.
tclligentiam adeprus fit : & non folüm facilicate ac SOZOME-
íplcndorec orationis, íed cciam fententiarum crebri- NO.
tace arque fapientia Grecos fcr'ptoies facilé pra:íbn- D
tiílimos fuperanr. Nam iftorum (cripta fi quisin Sy- C
riacam velu, vel in aliam linguam conuerecre, & con- pfiC'ar*
dimenca (ve ira dicam}Gt£ecarum aigutiarum adime-
re, ftacim deprehenduntur pnorern venuftatem ami- et-tam
fiíle. Ac veroin libns Epluarm idem m i n i m é accidit. in aUm
Nam non modo cum vira ei íuppcdirarer, veriim hoc UnguM
tempore eti im,eius ícripra in Grarcum ¡ermonem ver-
tunrur: atque oratioms vis Se elegancia non multo m- ii}uePí{i'
ferior eft eá.in quá 01 imam edita (bnt: fed ctim Gi ae-
cus etiam illa Gradeé legar, perinde ca admirarur > ar-
que li Syrus clfct & Syriacé legetet.
z Quiti etiam Bafilius, qui Cxfireae, vi bis prima- ¡a!ijaf,u
riíE Cappadocia:, poflcá Epiícopus fuir, h u n c h o m i a S. Bafí'
nem erudirionis cauliá in primis admiratus tft fum- lio,
me laudauic. Quapropcer iure oprimo mihi videcur "
Ephiarm commum confeníu corum qui apud Grecos ^
eloquenciá excelluerunt , hoc ceflimonium letulifre, Gr<íííí*
Bafilij o r e p r o l a t u m , quód omnium prícftantiílimus
exciecnt. Dicitur porro tricies centenas myriadescar-
minum,íi omnia íimul numerare velis confcripliíIe,&:
difcipulos habmlíe muiros, qui iludióse illius d o ó l n - -
nam aemulari funt: quorum illuftriílimi fuerunrAb- ' f f - f
bas, Zenobius, Abraham, e Meras & Sy meon; de qui- ^cipuloi
b u s r u m S y r i , rum quot'quoc doólriine Syriaca:, d i l i - e
genter operam nauant, magnoperé glonancur. Pari
racione eriam P a u l o n a n i j í c Arañad propter cloquen-
tiam iaudant illi quidem;tamen c o s á p i á d o ó l r i n á p e r
errorem dcíciuifle memorant.
3 Ñ e q u e equidem ignoro , olim quoque fimiliter
apud OfroenbsfuiíTe v a o s e l o q u e n t i í l i m o S j / B a r d e - /
fanem , auólorem fcóloc cuiufdam ipíius nomine ap-
pcliata?,(í>¿ Harmonium eius filium,quem dicunc Grae-
corum diíciplinis educatum fuiííe,ac primum patnum
fermonem adftrmxiíí'e numeris, & modis muficis,
cantorumque ccetibus t r a d i d i í í e : ad quem m o d u m
cnam hoc cempore canunr Syri ; non quod carmini-
IDUS ab Harmonio feripris , fedqued eodem genere Harmm,f
concencus& numerorum vrantur. Nam cum Har- ,
, A . ^ . . moda mu-
momus ñeque a pacerna harreli, ñeque ab opimoni-y7fV>
bus, quas philofophi Gencilcs de anima , de orcu cor-
poris & inecricu, & de regeneracione cencnr,6mn¿no
vacuus eílet, cumque ea quíe (cripferat,ad lyram com-
poíuiíl'cc, & eaídem opiniones íuis ícripcis admifeuif-
fet i E p h n m videns Syros & verbovum elegantiá & F
numerofis modis concenrus miré delínitos , atque apudSyros
co paólo ad fimiliter cum Harmonio fenciendum af- "vf»^*^»
fuefaólos, quamuis G i x c x litceraturas eííet expers^a-
men in numens verfuum Harmonij comprchenden- pincarmi-
dis fe atrenté defixie, & ad modos carminum eius,alia maptat:
carmina doólrina; cleíiáfticse confenciencia compo-
fuit. Oualia abeo elaborara (unrin hymnis diuinis)6c
encomiis proborum virorum.Ex quo quidem rempo-
reSyri modos ab Ephrasm fufos, íuxta concenrum
Harmonij,obferuanecs camine.Q^ancú ígitur ingenio
excellueric, hinc facilé conieólura capí poceft.
4 Q u o d autem adinerad infticucionem vitíE , fe
bonisoperibus & exquificá viuendi difcipliná nobili-
tauit, quiecemqne vehementer amplexatus eft.Grauis **
prarcereá erat, & líbi vfque eó ab hominum calumniis I P 6 ^ ' * ^ '
1 , r n. • r 1 r J iv f " í ^ u m :
cauebac,vt etiam aípectum cuiuíque muliens (edulo
vuaret. Nam fama eft, mulierem quamdam vita diílo-
lucam, & monbus plané impudentem , feuvt h o m i -
nem cencaret ipfa, feu ab aliis mercede conduóla iftud
conarerurjquodam rempore deditá opera ei ex aduer-
í b o b u i á m i n angiportu prodiilFe , illumqnc intentis
oculis -afpexiflc : cum autem acriter obiurgaííc mulie- meretricU
rem, vcque cerram intueretur monuiíIe:mulicrem ve- ^pophthe-
ro refpondi(re;Qui poflum ipfa iftud faceré < quae non ^ ^ ^ ' ^
ex tena, fed ex te edita fum í eft enim sequius, vt tu a^>líer4:
G 3 terram
 78 V I T A S. E P H R - € M
terram arpicías,e^ qná orrum habes, ipfaaurcm v t t e
AV^CTO-
RE SOZO-intúear, vnde procreara fum. Iraque Ephrasm mnlie-
MEflO. rem valdé admiraras, quod inter eos accidcrat, libro
A quodam accuraté dcfciipíu :quem librum , qui íúnt
inter Syros di(erti,in nunierum librorum illorum qui
•Tunt accuraté ab eo elaborati, referunr.
5 Eíletiam memori^ proditum, illum, quamquára
antea irac modcrari non poccrar; tamen ex eo tempo-
rrí éíomi-
tor.
re, quo vitam monafticam cxcolere cceperar , n l i m -
q u á m v i f u m e!íle á quoquam irá incenfum. Itaque
cum multis diebus, vti folcbar.ieiuinaííer, minifter}qui
obfonium ei dcferebat, ollam Frcgir. Quem cum E-
phraem videretpudores metu pcrculfumi Quin bo-
ad olla,
no animo eílo,inquit;eamus nos ad obfonium,quo-
fragmenta
fedens coa- m a m i l l u d a d nos non venir. Q¿¿are circiter olí? fra-
nat: gmenta accumbens, cdenauir.
6 Porro autem quám ftrenué inahem gloriam rc-
preíferit.cx eo quod modo dicetur, fatis poteft intelli-
g i . Quodam rempore quidam eiad Epiícoparum ge-
rcndum futFragati, comprehendere hominem conan-
tur, vti ad locum in quo crearetur Epifcopus deduce-
rent. Q u o d fimul vt intellexit in forum curíítat,arque
Vt eptfco-
patum de- incompoíité incedendo veftem poft fe rrahens , g 8c
cline t,a- cibum palám capiendo, fe furere monftrar. Vbi vero
tnentiam
hi, qui eum cómprchenderancillum é mentis potcfta-
prnulat:
te exiuiíTe arbitrarentur,& appetitio,quá ad eum ccm-
g ftituendum Epifcopum ferebanrur, reftinfta eírct-, ille
B
idoneum tempus naduSjCÍám aufugir, & tantifper la-
titauit, dum altee eius loco creatus eílet Epifcopus.
7 Verúm ifta de Ephraem dmíFe contentus eró; de
q u o t a m e t í i eiufdem loci indigenae & norunt multo
plura, & c o m m e m o r a n t ; tamen vnum folum praere-
reá , quod ab eo non longé ante mortem geftum eft,
quoniam mihi quidem videtur a d m o d ú m memorabi-
le, hoc loco litteris mandabo. G ú m fames vrbem E-
dcíTenorum iam longo tempore ante occupaííet , E-
fatn'u t$-
phraem é casa, in quá monafticam degebar vitam, e-
pore Édef-
fenos mo- greíl'us, eos quibus fuppetcbanr facultares,grauirer m -
nettit ege- cufauit: q u ó d videlicet, c ú m minimé oporrerct, t r i -
tibu* fuc- bules inopia rerum neceíTariarum conferios negiige-
currant, rent, diuítias fuas iludióse feruarenr, idque ad fuum
ipforum damnum,& cruciatum animas íu^.quam non
modo dmitiis cuiufquegeneris, verúm eriam ipil cor-
p o r i , 8c alüs rebus ó m n i b u s prsponendam fapienter
demonftrabat: quam quidem illospro nihilo ducere,
reipsá plañe oftendit.Illi igitur hominem 8c eius ver-
ba reueriri, d i x é r e a d h u n c modum : Nobis quidem
opes minimé curie funt,fed cui eas diftribuendas.com-
mittamus, a d m o d ú m incerti fumus: praefcrtim c ú m
omnes feré lucri cupiditate ardeant, 8c hanc rem ve-
lut mercaturam ad quasftum faciant. T u m Ephrscm
feifeitatur ab illis : Qualis, quaefo, ipfe vobis videor i
Q u i cúm fidelem , í p e ó h t u m a d m o d ú m 8c bonum
cyirum, 8c talem eífe , qualem opinio de eo habita o-
fl:endebat,confitercntur; Veftiá, inquir, cauísá, hoc
rttm & quidquid cft negotij mihi mea fponte fumo. Atque
famelico-
rum cura
gerit:
D E S. i E M I
i I.B.
L Y C JE I U
I FEBRY- JEfar Trancioítm in biftoria facra Ltuenfi, agens de
S. Paulini baftltcá, teftatur exftaretfihic S Barbatie
C Virginü & Martyris aram , in c u m Uptdi h<ec i n -
S. JEmilij ^«/p^/^aWíMr.Hic eft corpus i£milíae dux.f x i . f . A n -
LwITín n' ^om'n'MCC Rf*1110 menfe Februarij fuit inuentus,
ueuxxoQ tabula vero ante l a p i d m eum coílocatA ifla babentur:
Conpus S a n d i i t m i l i j Ducis Temat.Superiortbus annis
apertum eft altare, reperta^tbeca , cui ciñeres inclufiioffa^
& thoraxferrtUó, ac vejiü (erica auno limbo pratexta.Saníii
S Y R I '
argento ab illis accepto circirer le^ulos rrecentos h in j )
publicispor'ticibus conftituit ; í & non eorum folúm, y
quos fames m morbum coniccerat, curam fufeepir, j
verúm etiam peregrinos, & eos qui egcftare rerum ad
vitam neceíTariarum coadii, ex agris eó veneranr, be-
n i g n é t r a £ U u ¡ t . V b i autem fames extinda eft, rediit
in domum in qua antea aztarem degerat. Paucis vero motitur i
póft inrerpofids diebus, obiit mortem. Qui quam-
q u á m in.Ordine clencali ad Diaconatum folúm ela-
tuserat, tamen non m i n ú s o m n i u m fermoneob vir--
ture celebratus eft , q u á m hi qui propter facerdotij
dígnitarem, bonaevitae inftitutionem, ¿¿excellentem
dodtrinam.in magna admiratione fuerunt.Quare fint
ifta quidem tarnquám indicia quíedam virturis illius,
quae in Ephraem elucebat. Nam de eo pro dignirste
dicere, a t q u e o m n i n ó quo pado ille, 8c alij íinguli qui
per ídem tempus monafticíe vicasfe dedebanc, vitam
& mores infticuerinr, & a p u d q ü o s ^ t a t e m degerint,
accuraté dilícrere, feriptorem fané requirat, qualis ille
ipfe fuit.
a itaChriJiophprfonM.Tuv T^Síim^tae^m TO^V^U^ÍI Alijhe~
gunt: miTyfox.u'e/uv. ex cá regione.x/í/agro./;* fupranuos
ftiosagrícolfu futffe feribit.
b ETH Tts-VTV» Tmjhíctí ÍQ TTjy Zv'^*y <P(i)vy,v tTrcJijKiv.verterat C h r i -
Jtophorfoniti.iaUagux Syti&cx pericia tancúm profecir.S/- •
gnificAt Auftor, doftum Jubito eva/tjfetfed lingua S y r i a c á ^ u í
ei vernácula erat. Ita & Nicephortu: -rni Zvgw (pmtív r t -
c Addit Ntceph.^f V¿ÍÍT5 xóya. & fuaukate órationis.
d PaulloclartmNicephyiiZüúsiút3.m certoteftimonio ma-
nifeftum fu, communiterqnoque a Gta:cis, qui tune cla-
rum in eloquentiá obtinuére nomen, pra:ftancülimum
omaiiim Ephraeni eíFe iudicatum.
t íiiceph.Moí^,
f BardefanesEiejI/iMarciVeritemporibui,multaferi-
pfit, 'üíió'Harmonius, quilinguam Gracam Athenu dtdi-
cit Ita Theedoretui hi,r.fab.L\ cap. z i . qui addit: Vtriufque
autem errorem Ephrajm Syrus,v¡i- celeberrimus, ftienué
coiifutauir. De Barde/dnitií agit Fradefiinaius Sirmondi
h&r. 3J.
g Addit Nicephoruí : wag^gW^» VE TUV dvim} qu£E venalia
erant funipiens.
h Sozomen. & Niceph. : h -mí hipomots ipficXoií. vertunt Chri~
fiophorjonuí&Ioan. Langtti :iaptíhhcispo!:cicibus. Palla-
dittotn Lau/iacá cap IOI. ¿ix^p^l^xtrSí t^tt/SoAiíj. vertti
Heruettu: & cüm iníuis vallis fepeum coníliiixifl'cc.Pfl/i«J.'
& cüm lepco pórticos cinxiílec. Reüe Vineemtus BeUouac,
/.17 c 87. Ccrcis panetibus porticus ciuitátis inteiclufit.
i VaUadtm : curabat eos qui iníirmioies erant, íu^pedita-
bat iis qui fameconficiebancur: eos qui deficiebaut fepe-
liens, eorum vero qui Ipem vitar habebaut curam f^erenS.*
&, vt femeldicam.hofpitium & minifterium propter fa-
memquotidie exhibens ex iis qux fuppeditabantur. Im- *nm init-
pleto ergo anuo cüm rucceirillet fertilicas, & omniaredlé íro tgfoi
fuccedereut, cüm nihi! haberec amplius quod ageret, in- curat.
grefluseft infuam cellam : & poíl menfem cft mortuus,
cüm Deus ei hanc occafionem prxbuifTet adipifeenda:
corona in excremis diebus. Vineentitu quoqne: Impleto
autem annoillo , poít quem frugum copia: grandes fue-
runt, ad cellam rediit, in qua poíl fpatium vnius meníís
obiit. Idem habet Petrm de íHatal. qui addit Caleudis Fe-
bruarij obuffe, quod nobu cur minus probetur, anteadiSlum.
L I O D V C E
E T R V R I A .
b u efte pignora argumento eíl , quod intra altare condiia,
quod tn archiuo eiufdem Ecchfía, vt att idem Franctotím, i n - eimaliÉi
ter altos Sanflos,quorumiftbic corpora funt, ALmúius cenfe- memoritt.
tur\ quod tterum tdem inferius ofiendit, dum ReUquias tpfas
enumerat. I n M S . quodam Carthufu Bruxeüenfis , atnon
antiquoi hac babentur:ln Lucá ciuirate, í a n d o r u m Mar-
tyrum Marciani, Valerij, Emilias. D i S. Valerio egimiu
xxix l a m a r i j . De Marciano nibildum aliudreperimus.
DE

D E S. S E V E R O
S. V I N C E N T I A E
S. I N N O G E N T J A V 1 R G .
Gommentarius prícüius.
$ 1 SS. Seueri, V i n c e n t U , Innotenúa
natalís.
Akndítí U m a r t a í S. Seuerus
CIRCITKR náí Martyr tlhftrat, í e b r u m a i S. Se-
ANNVM uerus ttidem Rauerwas Ant'tftes, fed
cccxc Confejfor: quamquam & hic i . lanu. a
I FEBR. mnnullU refertur,&tile i Febr. ab a l i -
quibtu. Vt clar'tora euadant qu& de aóiít
tim atqué Atate dtcentur, lubetbtc qu£ de eo variis diebus
S.Seum pudicant Martyrologia, promere. Vetus híitrtyroL Rofna-
memori» num>quod pafiim S.üteronymi nuncupamus: Rauenna Se-
in Marty. ueri Epifcopi. Beda,R4bamsy MSS. S . M a x ' m i m , & S.
rol. M a r t t t i i T o r n a d : In Rauenna S. Seueri Ep. Bellinus d i
Padua, & qttddam MSS. Rauennae, S. Seueri Ep. &
ConfeíToris.
B 2 Alta Uartyrologia nannlh'tl ex eius Aftü delibant.Mo-
tum elogio Unus 'maddtt. ad Vfuard. K a a e n n z , S. Seueri Ep. de
ex A ñ u t ConfcíTcjuem Dcus de lanificij arce ad Epiícopatum
fuftulu. Modernum M a r t y r o l o g . R o m . K m e n n z S.Seue-
r i Ep. qui ob prasclara raerita fígno columba: fuic ele-
d:\Jis.Uaurolycus: Rauennae S.Seueri Ep. qui Geminia-
num M u t i n e n í i u m Pontificem defunólum tumulaííe
fe dixit in extaíi poíicus, & Heraclianum Pifauriérem
Epiícopuni ordinauit. Conjlantius Felicius: Seuerus Ep,
viliífimo genere nacus.textor.gum vxoreín fandliííi-
má paupertace vitam agebar. Is c ú m ad ceclefíam vná
pnfertim
cum aliisadiiíTec, eleólionem Epifcopi ípedtaturus,
deeleftto- cumque in caput eius candida columba tertió deuo-
laíTet, vnanimi Patrum confenfu eledus fuic Rauen-
ns Archiepifcopus : in quá digmtace mulco tempofe
vixic.magna edens fandtuacis, ac d o f t r i n s íibi diuini-
tns infusae,argumenta:tandem monis hora prascogni-
tá, MUÍa celebracá, vniuerfo populo prasfence, facris
adhuc veílibus inducus , feipfum fepeliuic, ¡n t ú m u l o
m é d i u m collocans, coniugem inter ac filiam, iuíTas
fibi loco, quantum neceííe cíTet, decedere; atqae ita
mortt,
populo valediccns expirauit, louiniani Imp.temporei
multis deinde illuftiacus miraculis. H i c i n extaíi S*
Geminiano Mutineníi Epifcopo morienti adfuit : &
Heraclianum Pifaurienfem Epifcopum ordinauir.il»
fub louiano Imp. mortuus f i t , infra liquebit. úalefinius de
to ífía haber. Raucnnas S.Seueri Ep. &c ConfcíToris.Hic
homo plebcius, lanificio fibi familiaique fuae viólum
quaeritans,quotemporeeá in vrbe, Marcellmo mot-
tuo)de Epifcopo eiigendo agebatur, Epifcopus diui-
nitus declaratus efl:,columbá ad aures eius conuolan-
te;qux ab fe primó repulsa, iterum in illius capite co-
fedic. Sic igicur epifeopatum adeptus, é lanario mira-1
bilitet fummus faótus Theologus, in concilio Sardi-
gefiii in cenfi contra Acianos pro Athanaíio, fíngulari virtute
konctl. pugnauit; aliafque multas res admirabiliter Dei m u -
Sardic. riere geffir.Quarum rerum & vita: fandiífimae laude,
viitutumque epifeopalium mericis cumulatus , fenio
t á n d e m confe¿lus,cúm de cerro die,quo eflet ex cor-
porein c^lurti migracurus,diuin¡tus certior fadtnSef-
fec, peraftis de more facris, cOnuocatifque ó m n i b u s
Sacerdocibus5& vnfueríis Raucnnatibus, grauiílimé
de c^Ieíli gloria cOnc¡onatus,vbi finem fecit, veftibus
J facris adhuc indütus , ad fepulchrum profícifeítut:
vbi ñexisgenibüSi & manibus oculifque in eslum
79
E P . R A V E N R
1 V S C O N I V G E ,
E O R V M F I L I A ,
fubdu¿bis,ramquám preces fuppliclter fundens, ob-
dormiuit in Domino,
5 V'ÚÍA ac conmgñ natalem hoe d\e confignat U S . Vlo-
rarium: Apud Rauennam nataicS.Seueri, primó tex- SS.V'mclí.
toris, potteá eiufdem ciuitatis Epifcopi 6c Confcíío- tii. & I n -
ris.-Vmcentiac vxotis,& Innocentiae Virginis filis eiuf- nocentiA
dem, annofalutis c c c c x x , Hermatinus Greuen Cartbu- mtmoria*
Jianus 'tnaddit.adVfuardum: Rauenníe depoíitio S.Se-
ueri Epifcopi & Confedbris; qui ex lanificio v i d u m
quacricans, per columbam cáelitus mifíain defignatus
cft in Epifcopum aíTumenduSi Alij volant, q u ó d híc
fit memoria eius & Vincentia: vxons, filiacquc Inno-
centiíE; vndecimo vero Kalendas Nouemb. depoíitio.
Eadefnhabet Camfiusfidpopema itaegert: Quidam vo-
luntjhocdic vxoriseiusac filias memociam ag¡;acxxn
Oótobris ipíiufraet S. Seueri dcpoíicionem. Imo ifthic
Tranjlatio c e l é b r a m e poftea dtcemus.
4 Nanceos proferemits, qtú Kalendü U m a r i j S.Seue-
rum Epifcopum coüocant. Martyrol.Colon. ann.MXDXc ex' S. Settertit
Ep.i lan.
cufum, & MS. monafierij Albergenfis: R a u e n n í c S.Seueri
memora'
Epifcopi. M S . Ecclefu S.GudtU BrttACí//«:Rauenna£ S.Se- ÍHSt •
ueri) ConfeíToris. At MaurolycttírfelictusMS.Floramm}
M S . MartyroL domus proftjfí Societatú lefu Antuerpia.MS.
Ecclefu S.hamberú Uodij.vtrumque Beda nominepratttuU'
tum: RauenníE S.Seueri Epifcopi & Martyris. Marty-
rol. S.Hteronym'hfeu vetus Romanumjn quo refer tur i Feb.
S.Seuerus Rauennas Epifcopus, & Si Seuerus ConfeíTor;
1 lanu. í í < í ^ k í : Rauennae depoíitio S.Seueri Epifcopi
cum fracribus fuis. Qude,Pt i lanu. dixtmm, haudfátif
quid fibi velint, ajfequimur.Ctm de Martyre Rauennate Se-
ñ e r o , quem Hieronym. Rubeus ait i lanu. colt,alij i Eebr. an idem
referuntymhil coK/iet,mfifub Maximiano coronatummarty- qui Mai'-
rio. An non fu[picari fas fit) Epifcopum tllum futjfey fed, cúm
eius A ñ a laterentt poñeriorü Seueri Conftfforu cekbriorem
conferuatam metnoriam? At feueré pronunttat Vgheüm tom,
2 Italia facrA, mendacium eíTe aílercreplures Señeros.
No» ajferimus quidem ; fed quo argumento feuéram fuam
cenfuramfirmet vir dofitfiimus) non fatts perjptcimus. Eutjfe
certé celebrem iam elim opimonem de S.Seucro Ep.Rauenna-
te M4rtyre,patebit i n f e n h ex Vita per Luidolfurnt cui cap.2
num.$. ita Rauennas monachus rejpondet: Seuerus, cuius ta
Vitam feire defideras.non fuit Mattyr.fed Confcflou
Ergo de Epifcopo ita percunftatus erat Lutdolfus, v t „ M a r t y -
rem eum eXtjltmaret: ft quidem quadrat i n t e r r o g a t m ú n ~
fponfio.
jf I I S. Seueri V i t a , a t a s .
5 Q S e u t ü V i t a m S u r m e x v e t u j l i s codicibusjeda feex-
C3*pohtam, edidtt. NOÍ pnmogenio ñylo eam damas ex y,™***
MS. códice PP.Congregationu Oratorij Roma, collatam cum ¿«j
ea qua in Bontno Mombritio, mutila extat-, & Éreuiario an-
tiqtio Ecclefii Erfurtenfis.Auctorlm Vitahuius nwnachum
futjfe & feculo x ¿«í x i vixtjfe, argumtuo efi, quod cap. 2 * 1U0*
tta acriter tnaduerfarioi nionachoruin ifiuehitúr,ac 1 cap.in V4911^
Simomaiúi : naik eo tempore monachós magno ¡ludio ad JcriPta
eampeftem peniíüs exttrpandainiHCübuíjfepatebitvii Eebr,
ex Vita S Romualdi Abbatü, atqae v w i ex B. P c t r i í g n e i ;
depropterea tngens in tilos odmmexarfijfe eorum , qui Eccle~
fiaflicas áignitates vel iah¡ pretio c o m p a i m t M t , vel ad eds
© 4 ¿
 8 D E S. S E V E R O
AVCTO- ^ A l m n hahnijfs V'ttátn Ekronjmm Rúbeas vidctur-.eo-
RE I.B. dem quoqut tempore fcriptjm-.aut non multo pojlicum m i r á -
A culuth AUCIOT memoreiífuo tempore patratum,fub Henrico
alia vifft Injp, & Bonifacio Marchione: vixtt autem Bomfacius
Rli t0'' Marcbto Etrurt£ teínpore Conradt Sahct.cuius & g e m r fnit,
H e n r í c i n Imp. [ o r o m s . o b ú t q ^ a n n . MLI. lllud porto mt-
juimculum ex libr, % biflor. Rauen. eiufdem Rubet edenm
infra.
7 A l u m longe a m é a L m d o \ p h o > a u t L u h o l f o Pre-
alia ftcuh shyterofcripiam áamus, ex antiquo codtee wonafterij S.Pauli
9 /cripta Vltraí(ctt,& monáftertj Budicenfis Cmomcorum ngularium
¿ Lutdolfo ín d m e f i Paderborneuji. ALtatem fuam Aufior induat, dum
freíb.
l i b . i cap.i S. Seueri reliquias ex eimmonaflerío furreptoí a
Felice Presbytero Gallo, ab ecque Ticmenfi tn vrbe Otgario
Arcbiepifcopo Mogunúno traditaí > ab hoc in G e m a n w n de-
pórtalas narrat,ac de Telice illud teñatur mirner, 2. Qtieni
dum puer e/Tem me vídjíí'e memini. & cap.z numer.S.
itAp.nbit; defnnólo aurcm Orgario > &c fucceíTore i l -
Jms R á b a n o , Carolas P/pini Regís films, eiufdem E-
piícopatushonoreAiblimatur. Qinannuens precibus
fanótiraonialinm in Alto monafterio coníiftentium,
paicem quamdam de rcliquiis S.Innocentiae ad pr^di-
&.um ccenobium,íiciu ipfe vidiftutranftolic. Obijt O t -
%jr'm am:. DCCCXIVII^DCCCIVL Rabams, vt i v F e b r .
^ adeuuVitam dicemus.Carolm am¡. DCCCL-KII pridie Non.
luníj, vt hahent Amales Puldenfes. Meminit Molanus in ad-
á n , ad Vfuard.Vitd hu'm per Ludolphutfhqaem in prima edi-
t'ione Vreshyterum, in altera wonacbum appeüat: faüitur au-
t e m c ü m a ^ o l f a n g o Lazólo lib. 1 rerum Vienneníium
cap.14 hu'm St Seueri ait Vitam m a n . Citat Lazitis Itb.i
rer. Vtenn.cap.4. (non 14) Vitam S.Seuerini Noricorum A -
pottoli, quem tamenperperhn tradit fuiíTe Rauennacen-
fuim Epifcopum , q m d ante eum Otto Frifingenjis I t b r ^
cap.$o cr Gotfridtts Viterbien.parte 16.feripsere; v t i v m
Untt. ad S. Seuerim Vitam diximus. Exílat aliquanto brt-
uior S. Seueri Vita in 2 parte Legenda Louanij excusa ann.
MCCCCLXXXV exhac^tvideturjominnata.
8 Referunt prttterea S.Seueri res ge/las Petrm de N a t a l .
** l'ib.i.cap.6<i.Pinlippui Ferrariusin Catal. SS.lta!ü'y Zacha-
lili.
lias Lippeloíts, & Francifm Harteus, ex Surto; v t i & Gallicb
lacobus Tigioeus, lacobus DoubleÚHs>Guiííelnm Gaznzui H a -
bet B.Petrus Damiant de S.Seuero¡ermones dc.os,^ & 5 tomi
* 2. in quibus pleraque confnmat, qu& m pnore Vita narran •
tur,de e'm elefiione.Eptfcopt Mutinenlis exequiü, fepulturafi-
C li£ & t - a c ^traculum memorat, altis pr^termijfum, quod nos
infra ex eo dabimus. Mentio fit S. Seueri cap. Scatuimus.
d i f t ¿ i ' $ Econtra'B.Nicolaus.
\ 9 ALtatem S. Seueri controuerfam Hieronymi Rubei,
* Rauennat'mn hifloriarum feriptorü m n m r u á i ú , pr&iudiciu
facit : qu&alioqmnhmdmagmmgotio definm inbuncmo-
fdltíih ^ m potefl. CreatmLpifcopus eft, v t t n V t t á c a p i.numer 6.
^ " • ^ ^ X m t i t ^ r ^ o n f t a n t i o iv & C o n f t a n t e i u A A . C o í T . f i -
ad 390 Chrijlt CCCXLVI, confecratm Rom£a S. lulio Pa-
aut ctrei'
ís decimut eratannus. Anno fequenti ínterjuit conci-
ter;
cenfi, Rufino & Eufebio CoíT. v t i ex fubferip-
ttet.Demum adfuit funeri S.Getmniani Muttnenfis
Fptfcopumultü pojl annü,quandoqmdem tempore Siricij Pa-
pa.qui anuo CCCLXXXV adponuficatum eueftus eft, adbuc
fr in viuisfuit Gemimatm, vti 31 lanuar. ade'm Vitam d i x i -
mut. Rectemttur ca^teit Har&us, c i ñ a annum c c c x c de-
cepjfe Seuenmi : quem *M.S. Florarium fiatuit ad annum
Chrifti ccccxxyimtiponiificatm LXXIV peruenijfe. Mendo
forte typograpbi faftum, vt annm, c e e x x in tenia Surij
tdiúonetincfa Camfij vtraque CCCL f u adfcnptus,
10 Rubeus anno CCLXXXIV Marcellino fuffeclumtra-
dit-ióbiifíe c c c x L v m , recensreuerfum a concilio Sardicen-
fi,fractuni fenio atque incommodü ttinerts: fubrogatum ei
Agapitttm i i , q u i Cecilio R m a n o fub lulio Papa tmerfuit,
Atque luc, quia a Baronio in Notis ad Martyrol. refutata,
pluribus fulcire conatur argumentü, negatc^ vetad louiani
mpeúum-.nedum ad Siricij ponúfuatum peruemffe. Quod de
Atúkreprejfo S. Geminiani precibus furore traditur. Rúbeo
nosquoque a f f m ú m u r m m i i illud a S,Seueri, qusmc^fmfe-
E P I S C , R A V E N N .
pelijfe dicitur.S.Gemlmam Atate longé aheff^ficlumq^ Ptdeti
D
vel S. Genmianhtn edum lam recepu, fedfua {amen confu-
leníii vrbt, patrocinio apud Dium\vel fecundi Gmimarn pre-
cibus, v t i ad eius V t t a m . p lanuar. indicatum\ aut fortafiu
non v;que
m n Runnoi dnce A i t t U , fed barbaros alios nrumpentes, a di ad A t t i -
reptione vrbis reprejfos: erraffe ad poílerosfam¿m. Agapitttm
f t í ú t q m Romano concilio fub lulio Papa interfmt, exntiffe
Seueri fuccefforem, Rubeus mde confici putat, quod ex vctujiis
eccUfu Rauennatis pifturií atque hiflonu conítet, Síuttuttt
fuccepffe Marcellino: bunc igitur non Agapitum, tllicenctho,
ntfipojiea celebratumforet, mterfuturum fnijfe.ahh fatis din
vixent. Ñeque verh alten Sjmdo Romana Epifcoporum L
ante Sarduenfem h a b i u » aafuijfe Agupitum , fed ei inqua
neqae ab
cxx Epifcopi fuere, q u & q ^ \ n á \ d : . w i coacia efl. anno n m i -
t i i m c e c x L v i n , in quem e a m n in vllum antecedentem J+8.
l u l i j Pontificiá annum cadebat Indiñio. Dtmum mlnleoium
qu£ in illa L Epifcoporum Sjnodo afta, traclatum cffc tn i l -
la cuí intererat Agapitus. Venfimile autem vtden babitam
hanenouam Sjnodum ad Sardicen fis Afta confrmanda. Po-
(iremo Protaíium Mediolanenfem Epifcopumin Sardtcenfi
fuijfe}eiusfuccejforem ItiUüm m Romana cum Agapito. N a m
Gratum, qutm eptflola Patrum conciltj Sardicenfis ad A L -
gypti & Africa Eptfcopos, relata in Apología ?..S. Atbanafij,
cumaltii Afric£,qui ei dem concilio interfuer u n t , mminatur,
non Carthaginenfem Eptfcopum dict •, fed¡olum Epifcopum,
alterius videlicet ciuitatü; vt mirum non fu in Romana Syno-
áononfuiffe, fed R.u£úm,quo mortuo, adeumpnmatuma
priorifede eueftus lileyínForrun^tianum Aquiletenfem Sar-
dicenfi Synodo fubfcripfiJfe>Benex4ídLum Romana, huic a-
/í«>??/tíícf/i?]f<; Forcunatianum. Vult igitur S. Agapitum,
Septimij Seueri imperio , quod ille ineunte lulio ann.
e x e m ó c c u p a t u m v f q u e a d i y Febr. c c x i tenuiti Epifco-
pum creatum: ei fubrogatum S. Marcellinum ci/xiíÉr^j-
num c c x x x i huic S. Seuerum fub annum CCLXXXIV,
obnffe Kalendis Februarij c e e x t v i u ,
11 Verum ea tpfe nullafirmal certa chronologua no-
ta, aut anttqut Scriptoris t e ñ m o n i o . Synodum illam Roma-
nam fub lidio, ante Sarduenfem effe babitam, longe probabi- cum S. A -
I m efi licet exordium finifa Synodi diuerfum exbtbeant cba- gapitm Ep.
raftewn. Exordtum tía habet: In nomine Domini Dci & Rauen. i n -
Saluacoris noftn lefu C h r i f t i , imperantibus quoque terfuent
concil.
Conftanrio & Confiante Anguftis anno quai to, fub
Rom.an.
die xixKalendarum O ^ o b r ü u m J o c í i A . v i . pirefiden- i i l -
te fanóto ac beatiílimo lulio Papa Sedis Apoftoiicae
K o m x & c . Annus Conftantij & Coníiantü qnarti4s, fmt
CCCXL Cbnfihquo nonfexta , fed x n incipiebat Indtftio.
Fmü concilij ita babet: Data Kalendis Nouembris, Feli-
ciano 8c Maximiano yirisclanílimis CoíT. Atqui Feli-
cianus & Titianus Cojf.fueruni ipfo quo Confiintinusmor-
tuusefl anno, Cbnftt CCCXXXVII, lult] Papal Indtft. x. non J48
Conftantim mtnorü, Con(lamij,& Confiantis anno i.Hanc
Chronologiam pottus amplectttur Baromus, quodfaciltus fit
vt in números vel tmpertj Augu¡iorum,vel IndUtionum, error
irrepat,quam vt faifa Cojulum nomina infoibamur.Virum-
üii annum fumpferis, ante Sardicenjem Synodum erit,vt recle
collocatur tn tomis Conciliorum.ln annum cceXL vi 11 .píe-
ter v i lndiftionem,ml quadrat: nam Phúippus & Salta Co-
fuleserant, annus Auguflorum duodécimas.
11 Cetera Rubei argumenta vel effugia vim nullam ha-
hent. N a m qaod Gratum Sardicenfis conciltj tempore negat
Carthaginenfem Epifcopum fuiffé , quod^duosftatuij Aqui-
letenfes Fortunatianos, abfque auftore fácil, de lulio Mediola-
nenfi, idemnefuerit qut S. Maternus, an alius in Caialogis
Vulgartbw praterinijfns,quaremus alibi. Ouod fuccefiiffe Mar- VÍfine ra-
cellino dicitur Seueruc, non mde confequens efi Agapimm non tioneyui^
dam ajfe-
interfmffe Synodo Romana , aut ipfum debmffe intereffe Mar-
runt.
celítmm. vnde emmeonfiat Marcelhnum, quod feribit Ru-
beus, fatis diu vixiíle tn epifcopatulPotuit fanepofipr'vnam
iüdm fub lulio Romanam Synodum obnffe Agap'¡tus,aiqtie ip-
fe queque baud multo eius fuccejfor Marcellinw. Vnde verb
accepit Rubeus, neutmm ínterfuiffe alteri 1. Epifcoporum Sy-
nodo?aut quid i d a d rempeninet? Ñeque eficur velit in prio-
re illa traftan debmffe altqtúd eorum} qua inpoflmorifunt
afta.
 I F E B R V
^ acl*. At ñeque meniio SMiitenfii Synsdi f i e l * : quiergo v t -
rtfrndi ( i e m s f4nctetid£ Cdufsií i m t & 4 ^ t
15 i1; i]uú AnUi¡uionm fmjfe S. h U r c t l l t m m probárit,
(iífc fuccejíift Seucrum ¿liquem; iicat [¿we duo¡ fuifti Seue-
ros, iffonoH omntno np.ign.vue Btronio, fed polienoru cele-
w forte britítte prior ¿i obfeuratam t j f e f m . t m . Qiitd f i Epifcopus f m t
duo Seutri Seuerus ille M-trtjr,c¡ucm dtximiu Kalenda Unuafif colhfub
Epp. R*- ¿í^.v/?;;iíi«!7 ínterftítum? M u h t vt § (upenon, & ad ülum
*en. ¿tem diximiU: Evifcopum & h U r t j n m eo du ftatuunt. Ñ e -
que ex Afijé m.iriyrij.qiu m l U e x t a n t j r o b a r t poteji Epifco-
putn non fitíjfc. Vernm id afftrere.ad S.Seuert fanctendam £ -
tatem. necefi non e¡i. Cenfet quocjue Kaphaél Volaterranu*
Aníbropologu lib'. 19 5. Seuerum tempore louiam Vrmctpis
Vixiffe.Ex S tUrjcliam Ep. PtfuuTtenfis,ab eo ordtnati, tem-
pore,probar t mipoteft,(üm etus A c i a ^ t Fenarms ad ix. Ds-
aemb.ftnbit, nulU extent,
jf U I S. Seuerí TranflatiOsCultiís a p u d
Germanos.
B 14 \ Nno ctráter quadringente/imo quadrtgefímo, quam
Tranflatio utos tmgrarat S. Seuerus, tlltus ac S m í U r u m
S.Setteñ yincenttt & Inmcenti&corporA funt in Germanum ab O t -
defcrtpt» a ^ j ; ^ , ^ ^ Moguntino deportaía. i d quemadmodthn
Fresl a c c i d m t j i t t e r i í tra.iidtCqtti tam viuebtt, Lmdolfas Presby-
ter.Ab eoultj accepersjedmanno TranjUtmts d i p n t i u n t , &
f a t l * per inuteem, & pkrtque a vero.Obüt Otgarws (vthabent AnnA-
Otgctrtvm Ui EuLdemes, & rurfus nos iv Febr. ad fi. Rabmfutcejforis
Ep. Mo- ems V t t a m d u e m u s ) x i K a l . M a i j , D C C C X L V U . m epi~
gMt' ptfcopatu autem, Vi m tllius ep.ttaphto apud Serrarium hx-
betur,
Q j j i t u o r hic luftfa,binos compleuit & a n n o s .
Ouod omne tewpus iden\ Serums xx annis, menftbus 111,
diebus x x n u a u t x x i v d e f i n i t ; cüm Hai(iulphumetus decef-
forem obtijfe velttan. DCCCXXVI. V Kal. lanuarij. Non efl
necejfe otr.ma hic dtfcutere: fdtem non vtdetur ante a n . D c c -
cXKV Epifcopns ordmatusfmjfe Otganus.
15 Sigebertus tamen m Cbronuo ad an. 824 ita feribif.
Corpora SS. Setieri R a u e n n a t í u m Epiícopi, & v x o -
*onan. riscius Vincentias36¿: filiae Innocentiae,ab O t g i n o A r -
814 chiepifcopo Mogantiam tranílira funr. Rubeusquoquc
htjior. Ran.ltb.z. Circicer annum D o m m i oólingence-
íimura & vigeíimum quartum ab Orgario M o g u n t i -
no Anuftire, importara Mogantiam fuerunt, Ücnerii
Vincentix v x o n s ^ Innocenciaz filia!cadaiiera,collo-
cataque in Heifoidieníl templo: Et l i b r j dtfertéa'tt Ra-
nee íwwff- uemam v w p Otgarium, mdetfacorpora tila a¡portajfe. Ru-
dtati ex beum fecutus Btromus, qua occaftone Rauennam O t g a r m
•vrhe Ra- vemppotuertt,exponit. Nam cum,vt cttati habent Fuldenfes
utnna, Anuales, cetenq^ Franctcarum rerum Scriptores^othams a
V Piopareme anno Cbr. DCCCKXH mijfus in Italiam, anno
Dcccxxiii a Pafcbale Papácoronatusiiterum an-Dcccxniv,
parentis mandato, Romam ad Eugemum Papam t e r i t , hutus
illt iúnerü comitem Otgartam addit Barontus, an. 814 m n ¡ ,
16. ( V i o p a r í t e r anoo, inquit, Lotharij in viá comes
Otganus Epiícopus Moguntinus, corpora SS. Seue-
ri Epifcopi & vxons eius Vincentiae (Schliae Innocen-
ti^3Rauenná fublata in fuam ceclefíam Mogunciam
tranílulit. Vertm ñeque adhuc Epifcopus erat eo armo Otga-
ms.neque Hildumus Virdunenfisylegationis focius: & mtft
ij fuere pro pace & amicitns inter Ludoutcum Ptum &
Lotbartum reparandis, vtfcnbit Lutdolfus-junc autem m i -
h adhuc excítate inmíuttt&erant. Demque non n t f i T t á -
num iuere, quti reliquit iam antea a l l a u a Felice Presbíte-
ro erant.
16 ¡Herams aLudomco Germanu Fíege miffumOtga-
turn extfitmat. Licet enim baberet hic, vt fcrtbtt Nttbardus
M lib.2, Loduvvicum ad moicem víque c\ofun),cen(et ta-
"LUJOUUÍ" m* SerartUÍ rebLls compofiris,apud diftum Regem gra-
R.Gema- tía valnifle cumdem Pcsfnlem: cun^que ab illo dif-
nu>. fiderec chis filius alter Lotharius, faótum eíTe , vt pa-
ció i n m eos componenda caufsa Ticinum mtffus, S.Seuert reli-
A R I I» SÍ
quixi inde híogunti.im aditchaet. A! juu I-LÍJUÍCO Germa- AVCTO-
ntk Rcg¡ Lotbanum filiuru tnbuin aut quod tüt fjfc tus tn l - 1- B.
taudlH paterut, vt Ticint commoraieiur, cien Ualia Loiharto P
IwperaiOTtJcin Ludouuo 11 etusfilío,parereti
17 Certtus quo ijluanno euenenut L trubertus Schafn*»
burgenfiidcciarat,tiaJcribeus -.DCCCXWVI O garujo A r -
clucpilcopus craultülit S.Seucrum ad Franckfurr.Cír- re(iiuja
té ex Vtta Ludouict Pij lujuet, eum etum receptts tngruttam ¡{ÍCi
filiü , po(lfceleratam ¿rómnibus fecults deteji.tndam tpftus imp.%i6
abdiCAtionem indixi¡f¿an DCCCXXXV conuentum adTbco-
doms vill¿mpo(l Pajibajii eft,fub anni DC-CCXXXVI exor-
dium,ñiic,q:\c í'uo JLuduno inandallcvc nobiles quof-
que í ü ü r u m ad eumdem locum dirigerec, quacenús
reconciiiationis muciiae ínter le & illum ratio inuclb -
garecur. Demde plures ab eo ad eumdm fiitum ??¡ifit eodem
auno legttt memor t n t u r , prtmi qut eum luditbdt, Augutt* &
Carolo eius jilto couetharent, detnde qm ¿grum vifcrent, de-
v n m qut monerent ne ECLUfu¡iibditos vexaref.qm vtramque
pojlenorem legationem obiere> nommantur \ prima fortajiis
Otgurio ac focm comnuffa eji,aut alia qu¿piam.Memmit bu -
iiu Tranjl*ttoms Tmbemtus tn Cbronuo Htrfdügttttfi a i
annum S ^ j .
18 Conftgnata e(l in Mtrtyrologiis buius tranjludonis E
m e m o r u x w i Octobru; tn multts velutt nttaltí tllefoietdies,
nulla veltbi trajUttonts mentionefafta,vel Kulendts Februa- s- Seuer* •*
rijdepofttionts. Lta AppendtxadManyrol. Adonu , edita ab mí,^°r,a
Rofvvejdo: Eodem die, S. Seueri,Epilcopi Rauennac. rí,/ll oí?.
M a n y r o l Ord.S.Benediéli:S¿úc(i Ep. Se Confcfl^M^rr^- velutna-
rol. vetus Vltratectinum: Rauenos S.Ssucii Ep.iSc Conf. talis,
Marryrol.Colon. an.1490 e d t t u m : K ¿ n c n n x S.Seuen Ep.
& Confcír, Hic ex lanifico opere, per oftcníionem
columba:, in Epifcopum ab vmuetso Clero Se populo
alfumptus c l l . Q u o d videntes vxor eius Vincentia> &
filia eius Innocencia.monaíterium eius ingreírae, de-
dicauerunt (Si ipia: fe Domino. Ipíe vir landus prae-
nofeens obitum (uuin3fan¿tis myiteriis celebrans,
populis expulíis de eccleíiá.acceílitad f^nulz-hn
xoris Se filiae, Se lapide p.-r re ieuoli
Prícccpto D o m i n i vocorjduce mil"
dormiendi: ilhs autem íibi locum u a n c y . viu^s i n -
trauit moriturus. Monafierium tune Rauenn* an fuertt, ( i
quisamhigaty dicenm auftorem tlltus Martyiolog, hoefolum
velleras (anclimontalem vttam ¿ffe amplexas.
19 Alta Martj/rologta tndicant, alium i l l i facrum alibi
dtem ep. Hermamus Greuen tn addtt ad Vfuard, Ipfa die . .
{fecundumaltos vero Kalendis Febru.) Raucniiíc B.Seue- " f ^ r f
n Epífcopi Se G o n í d í o r i s , qui ex lanano , miraculo %t*t$i ' '
columbiE carlicus m i ' ü . i n Epifcopum aííumptusjcúm
i n i u n d u m officium ftrenué adminiftrafler, diemque
dormitionisfuíc pracfcirct, aperto fcpulchro vxpns & p
filiae.vt fibi locú fecú quieíccndi concedant imperar,
illifque locú dantibus, fepulchrü moriturus mtrauit.
Eadem habet Qanifiustnifi quod addat vixtffe louiani I m p ,
temponbus,perperam ad marginem adfcrtpto a n . ^ o . c ü m l o -
uunus an. C C C L X I I I XXVII l m . imperiumfufceperit, te-
nuerttj3 v i x v m menfes: fortaps volujt.vt Haraus, c c c x c
fenbere. I n 2 edit. iucaddtt : Sacrum^eius corpus poíteá
in Moguntinam dioeceíim tráílatum cíl. M S . M a r t y r o l .
UetropolttanéL Ecclefu Pragen. ita babet: Rauenna: S.Se-
ueri Epífcopi & Confeíf. qui ex arte textoria mecha-
nica per columbam Epifcopus loco illi cíl diuimtus
allignatus,virtutibusclarusi qui cúm vxorcm fuam in
proprio monumento fcpeliífcr3dcinde filiam I n n o c é -
tiam ibidem fepeliuit, cui ad iuflüm Epífcopi mater
locum dedit:inqaod portea ipfe v i u u s i n t r a u i t , & i n -
termediura fe locans quieuit in C h n í l o ix Kalcndas
Februar. fed hícdies eius recolicur,
10 Dtferte Tranflmonem eius bíc tndicat celebrari M o -
lanus in 2 edtt. auftarij ad Vfuardum: Eodcm die Tranf- fafuhno-
latió S-Scueri ConfcllorisjEpiícopi Rauennatis, cum mine
v x o r e & filia, ad dieccefim Moguntinam. F t U S . F l o - Tra/lath'
g r i f ó n : Eodem die corpora SS. Seueri Rauennatium f f t
Epifcopi,(Sc vxotis i ú x Vincencias.^ ÍÍÜÍE InnocentjiaE:
ab
 8i V I T A S. S E V E R I
ab Organo Archiepifcopo Moguntiam tranflata Tupt
AVCTO-
RE ANO- an. Talutis DCCCXXIV.
NYMO)£r 21 Eoautem diepiares GermanicA Ecclefia mtalem cele-
Mi. brant S. Seueri, vt ex ipfaruw propriü Breutariu patet. A t -
A qm Erpborditnfe quuUm himc prafert ú t u l u m : BieuiariaiTi
colitur eo dicendarum Canonicarum horarum j ad morem Se-
dte in Ger-
ueriani collcgij Erphordicníisj bíbett^infronte SS. Se-
tnantá.
uer't, VincentU , innocent'u ImAgims; m fecundapagitú de~
c a í l k h o n a d lectorenh in quo ift* ínter cetera.
Inde accepta reFer migno tua vota Seuero,
Q u i tenet vndofo próxima templa Gerha;.
CelebrttM euisritu dupltc't agenda conjignatur xxn O ü o b r ,
P^fÓiVrim& y i t £ ' quám ex Mombfitio& Romano códice ¿fo-
bimus, tn lecltones diflrtbuta confequentibm dtebus recitatur¡
áie verü ottauáhifloriaTriinJltttonii attfiore Luidolfo. Cele-
braíur quoque S.Scucn feftum eo dietn Ecclefia Mogimtina,
Vt p¿tet ex Breuiariií excufis an. 1495,1507,1570,1611. í»
VFormanenft edito an. 1576 habet officium 3 le¿lionum,item~
q3 in propnu ojfiáis Ecc kf. Herptpolenfu excufis an. 1625.
G /ntneworaito tius fiebat in Htldeshemienfi edito 4«. 1516.
infa veten Vltrateftmo: btc tamen tn officiu propriü Eccle-
f u yitruie¿tin£, q i u a n . i G i } & 1640 Philtppus Rouen'm,
Archttpfíoptii V'nhppenftSy edt enramt > onufia eíl, quam ob
caujfam, quave auóiortiate, haud qimimus,
B i i Verüm qutaS. Seueri dúplex fattaeflper Otgarium
H&c Tretf- Tranjlxtio, cum nimirüm Ticino Moguntiam, ac dtinde Mo-
l a í h dú- g u n t t á Erfordiam eius deportatartliquia f t t n t , vtra hoc dte
plex : íont'tgefit'j baudpoflumuí u n o pronuntiare\neque an harum
alia anti-
altera, an prior altqua in Martyrologiií referatur KV Eebrua-
r i j , vb't vetus Colomenfe, & H e m a m m Greuen ¡ta habení:
Item Rauenn^ Tranflatio S.Seueri Ep.&c ConfeíT. ex-
deniífaftre MS.Elorarium.At Camfm Eleuationé <t/)/?£/í(íf.
Ñeque vero tjfedttbiumpoteji, q u i n é p r m i túmulo in.alíud
aliquod conditorium aut capfam tranfpojitA [acra pignora
fuerint-, antequam ea auferret Eelix, qui refodere ex nemint
perctpiente haud potutfit. Eleuatio faftafortafiü ac Tranfix-
^0 illa prima X P e t r o l l l Rauennate EpifcopoAta enim fcnbit
¡tus cíl Seuerm in GlafTe oppidojhaud
£ÍA> , >yrBS Ttiam Salutarem vocabant: qao lo-
co á Petro 5cñiore Rauennatura Archiepifcopo infe-
quencibus temporibns eías nomini e r e í h i m templum
cíl,cum multa prodigiaad viri fandi tumulum aíliJué
fuccederent. Idem lib,•$fcnbit Petrum, cognomento,
atque etiam aetate, fed multó magis virtutum ac mo-
rum praeftantia Seniorem, virum grauilTimum, & vita
ínnocéter adiá máxime laudatum,///¿ annam DLXVIII
Rauennatitm Amiflitem effefaftum» Infra de eiftimortetji*
cttmei te- habet: Hic templum iníigne D . Seuero Rauennatum
plum i,di- Archiepifcopo sedificarcac potiüs maius nobiliulque
ficatum. faceré aggreíTuSj in ea Clallisoppidi regione , quam
c appellabant Vicum falutarem j in ipsá sdificationa
moctrur. Quod in M.S. Florario turfus x x x lumj adfcnbi-
tur TranfUcio S.Señen Ep.&; Conf. correóiionu eget; de-
hetenim de S,Seuer't Presbyteri Tranflatme accipi, iequo
xvEebruarij.
VITA AVCTORE ANONYiMO,
exMS.Cogregationis OratorijRomx,
collata cum vet, Bremar. E r f u r t . & Mombr.
C A P V T I
S. S e t í e r t p a t r i a y c o n m g m m j o p i f i c i u m .
Votiefcumque virorum gefta forriumi
ac laudabiíium prouecfbus Patrum in
Eccleíiis recitantur; qui defideno c x -
'eftium flagrantes prsmiotum « infir-
(nioribus proximis planiorem viam íi-
dci ccliquerunri ob id peoeul dubío aétitaci creditur,
%
E P I S C . R A V E N N .
quatenús ille Diuini amoris ardor3qui quotidie, abun- D
dante iniquitatc, etiam in fanícis viris flátu quodam
a Aquiloms tepefeere folec, ircrum quaíi Auftri gra-
tiílimo fpiraminereacccndatur.Vndc Ecclefia in Can-
ticis, Surge, inquit, Aquilo, & veni Aufter. Hmc eíl Canc. 4.
q u ó d nos pené idiotseaxque inertes, pretiofiílimi Nitj 16
Chrifti, B. Seueri Archipracíu!is,vitam, ordinationem, S. Seueri
n e c n o n & obitum facratilíímiim, qualicumque ftylo cur vita'
¿ palificare gefticnces,íi(npliciter ea qu^ de tanto v i - feribatur i
b
ro ad noftiae paruitatis notitíam peruolare potuerunt,
auribus fidelium intimarepropofuimus, plus profpi-
cientes illorum aídificationi & faiuri, quám curroíb-
rum pompacicae vrbanitati. Qui enim.iuxta c Salomo-
nem, fophifticé loquitur, Deo odibilis ¿nuenitur; quia Ecdi 37.»
&íemetipfum iaótantia; fpiculo percutit, &infuper
audítorum infírmitati minimé confulir.
1 Sed quia rei gefta fidei anchoram a d n e i í t e r e o -
pus eíljmore hiftonographisfolitOj tria in fronte nar-
rationis, inftrumenti grana, ponimus, quibus ad con-
texendum p r o p o í i t u m o p u s congruenter vtendum
eíl, id eíljpcrfonam.patnam atque conditionem .Na-m
iinonftne
vt de perfoná eius vera paucis perílringamus, non ííne
omine Se-
Diuino quodam aufpicio Seuerus eftáparentibus vo- uerus ¿i-
catus. íí Non enim íi propeníius infpicere etymolo-
giam volumus, íaeuitiam fonat.fed potáis virilcm gra- d
uitatcm , de quá in Pfalmo canitur; In pop'ilo graui E
laudabo te.Nec immerito, quiafuturus profedo erac
de vitiorura extirpator auílerrimus, de virtutum aui- 18
diílimusconrafor. Patria vero eius fatis ómnibus in
promptu habetur, quia ciuis Rauennas extitit: Rauenn»
cut de beato Papá Gregorio d i d u m eft, naiuh
Vnde genus duxit, fummum confeendit honorera.
3 Cuiusautcm conditionisfuerit, fandiííimaeeius
vitáe fumma comprobat: quia veré Chnftianus erat,&
vitam c^lumbinam in fimplicitate cordis agebat.Pau- Tob.4;
perem quidem vitam cum Tobia geffit, fed quia D i -
uinam praífenciam timuir, & circumfpedlionem O m -
nipotentis fempec cogitauir, omnia bona poífedir;
quia caritatem j quae Deus eft , omnimodis habuir.
Q u i n t u r a c n i m ad feculi luxum pertinet, paupeiem
vitam d u x i t : quiajVt á veraciííimis fertur relatoribus,
vná cum coniuge , quam íibí iam dudum caftiííimo
copulauerat matrimonio,non míi lanificij opere fum-
ptus quotidianos carpebat. Nam^ vtpote religiofus 6c tanijícif
orthodoxus Catholicus, de labore manuum cum A - opere v i -
poílolo viuebar, nullique hommum vim velfraudem Sitam,
inferebar. Ñ e q u e enim furd2 aurepraeterlit Pfalmiílá Pfal. 117.
inronantemrLabores manuum tuarum quia mandu-
cabis, beatus es, & bené tibi ent. In hoc loco íi quis vxoraius,
fuperciliofus aenigmaricá mente & iníulsáobieólione F
beato viro detirahat, q u ó d vxoratus ad e archifterium e
Rauennae acceíferit, audiat Apoílolum pro illo refpó-
d e n t e m . Q j í a omnia munda mundis.Sicut ergo cibo- Rom. 14,
rum eduho non polluitur homo , niíi iníidiatrix con-
cupifeentia praecedati fie quippe legali connubio non
inquinatur Chnftianus, qui íenullatenüs v d v i r g i n i -
tatis ve! contmentiíE voto alligauit ; niíi illum priüs
corrumpat obfeoeni amoris fomento ipfadeceptrix
libido.Ceterúm íi quis voto conftringitur,reddere co-
gatur;qua feriptum eftjVouete 8c reddite. Pial. 75.
IX
4 Sed quia tantifper pro afíertione veritatis qua-
fí per exceífum diximus, ad coepta redeamus. Igitur eleflrts, v t
poftquám praeeminentiílimus athleta veritatis/Apo!- alij x t
Iinans, ficuti ante fécula Diuina prasdeítinauit proui- Epp. Ra-
uennatfí,
dentia, ab Apoftolorum Principe ordinatus eíl Pon-
tifex ad pr^dicandum verbum D e i , & clanes regni c^- í
lorum i d o n e u s ^ per omnia piobatiffimus vicarias
accepifj Rauennam nobiliíliraam Italia ciuitatcm, 8c
ínultarum metropolim vrbium, ¿ ac íi fecundam R o -
mam.fibi in apoftolatum adíciuit. Hanc fíquidem vr-
bem meritispraecipuis eiufdem fui triumphatoris B.
Apolimaris,adeóclemens &pius Rex Chriftus, prje
cetens decorando iníigniuit, vtex quoiile miles fcllx
 I F E B R V A R I I .
laureatus corona martyrij' intrauit ¡n gaudiam D o m i -
ni faij inftar duodcm Apoílolorum apicis, b duode-
cim ilü rucceflbrcs per vana annorum curricula fup-
pleret, non humana cleros i n d u í t n á , fed potius d i -
indicio c» uiná vocatos prouidentiá)& fuper quorum capjta cé-
¡umht ca- licos miífa requicuic columba. Vnde &: hoc venera-
fitiinfid*- bile prouerbium iam dudum vulgacum eíl per v n i -
ia.
ueríum orbis circulum; Beata cimtas illa, vbi in ele-
¿tione Pontificis, Spintus fanólus defcendit in fimili-
tudmem columb^j de ordinatur ille/uper cuius capuc
rcquieícit.
5 Sed o mutatio temporis! ó nefas negotiationisl
Redemptor itaque noíler.vc oílenderet fidclibus fuls,
q u á m íicdamnabile officium negociacionis,)ingi elIus
non v t in templum omnes vendentes , & ementes m illo ve-
Auñorii hemens eiecit; & fa¿lo de reíliculis fljgello, eos
átate, potilfimúm,qui Columbas vendebant, de templo eli-
s¡uv.l-im minauit, Antiquus autem humani generis inimicus,
Epifcopi
qui iam iuxta Apoílolum inmembns fuis myfterium
fimcmac}
Icgehtntur, operatur iniquitatis , quiquefedet cum dmitibus in
x.Th.i.7. occültis, vt interficiat innocentem, iterum cum felle
amaritudinis, perSimonem fuum venalem facit co-
lumbá'.nec dcíinit per (uos trapezitas cumulare mam-
B monam iniquitatis, quo eos valcat profundiús mcr-
geieinputeum perditioms.Eccenemo modo Epifco-
pus víquam cligitur, quia nec Ecclefiis permittitur:
fed quod horribilius eft ó m n i b u s m o n í l r i i Se deter-
rima adulterij fpecies,qn2E primum locum obtinet in
poenis , adhuc viuente alicuius ciuitatis Epifcopo, ab
titiam v i '
pente de-
aliquo i n d o d o & deprauato honor eius concupifci*
cejfore. tur, petiturj promittitur, facramento fpes folidatur»
períona cxtollitur, fcieflha laudatur, p e c u n i a i m p u d é -
terdatur,vt p o í l m o d ú m i m p u d e n n ú s vendatur.quod
tam nefando aufu comparatur. Sed quia fe huius reí
ratioconfequenter per columbam ingeflit, Ecdeha-
llici v i g ó n s g r a t i á , venditores eíus malé méritos, vt
coepimus.perfcqnamur.Vidcfne vt Simoni primo has-
reharcha;, cuius inter ipfa laólehtis Eccleíiac cunabula
Apoílolico mucrone trifte caputamputatum eft , ac
dcinde,tot iuftitise fauentibus Patnbus apud cccleíia-
ílica concilia perpetuo anathematc fepultum, alia rur-
fum quaíi hydrae capita fuccrefeant ? Inde neceííe eft,
vt noftn nunc temporisEpifcopi apud omnipotentem
D o m i n u m aut valdé rari íint aut nulli. Hmc etenim
per Prophetam dicitur: Principes extiterunt, & non
Orec8.4 per me : tpíi rogaueruntj & ego non cognoui. Sed
haec haólenus.
a Mombr. Siniftro álgentc. Sreuiar. Erfurt agente.
b Aíowair. declarare. c Noneñ Salomonü^ed lefu Synt'
ctdt, Uber.
<3 H*c de etymologia dejunt Mombritio.
e Hanc vocempro monafterio vfurpari oflendimus 17 lanuar.
Adcap.\^. VitA S, Antonif. Htcproprincipatu, aut epijeopali
ftucathedrá,feupalatio, Jumitur. Simtleelí tllud 18 lanuar,
cap.i VitA S.Deicoli: Ñeque enim folummodó gloriantuf
fefortiri Dominici gregis dudlores in ciuitacibus mura-
tis & archiftcriisepifcopalibus, nec non caílellis turribus
yxxmnaiús.Agit de hac voce Rofvveydus noflerin Onomajli~
eo ad Vttai PP. & Gerardm loannes V'ojfius ltb.¡ devitiis ¡er-
tnontí cap. 1 vbi reíie explodit Glojfatij Camberonenfis etymO'
logtam, (juafinb archas, princeps, eji (terion ílatio dicatur;
cttm €-riQ¿oy Gricumnonfit.
í Colitur S.Apollinatis 13 7«/y.
g Kauennaftdes.fuit Regum Gothorum, de'm Exarchorum Ita~
ItAtVel eius partis cjtu Imperatoribus Confiantinopolttanis pa
rebat,cUm rtliquaferl Longobardt ttnertnt: Multa eiws deco-
ta recenjet Leander Albertus.
h Vadecim jolum enumera! Rubetu, & Leander, qui in Befcri-
pfione ItalU, de Cathedraii Rauennate bafilicá agens, ifla ha-
bet: In íiicelli maioris hafmifph^riodepiétt.fcu opere Gre-
cánico cfflgiati cernuntunlli faníti Anciílites,qui colum-
ba fupra capuc apparcnns indicio Rauenoates Archiepi-
fcopifuéiecreanjfuntque D.AderitnSjEleucadius, Calo-
cerus.Marcianus, Proculus,ProbuS)Datus, Liberms, A-
gapitus, Maicclliuus& Seuerus. Vnde fu¡picare Uceat, veí
omiffum aliquemejfe ( Seuerum Mtrtyremf-rtaffts, Agaptti
dtceJforem,v( quídam volunt) vel (htodenarium illum nume-
85
rumeonficit ipfo annumerato Apellinara Vghefltu inttr SS. Avcro-
Marcelltnum & Seuerum locat Agapitu/nU. Rf:
X HÍC contra St/nontacos dtgrejjto abeji a Breutario Erfurtenft: NYMJí
in Mombr .poni/ur po/l num^j BXI\Í$.
k Sequebatur hic in Mombritio qu* i n f r i habetur, inutíliua ^
contra ntonachorum hojiet.
C A P V T I I
S. S e u m ad Spifcofatum eletfio) or~
dmatto.
6 Z C T a t c iam ditfli femperque dicendi Scuerí,
-^--•^conrigit Rauennatem Ecclcíiam propiio Pa-
ftore viduari a MarccllinOjadhuc b C o n í l a m m o Ma-
gno imperante, orbique Romano lingulsnter pra'íi-
d e n t e , í quater Conftantio 8e terConllantc Coil.na-
ris eodem Principe»Cumqi)e multi Epiícoporum có- an. Chrifli
3+6, ccetH
uenirent finitimi atque remotiores,quatenús tantas ci-
ad Eptfeopi
uitati Pontificem more folito ordinarent; finitoque d eleíítontfíf
oramine,omnes in communc l^tabile openrcinr /pc- coaíio,
ólaculum, aliquem (cilicct per columbam caditus de- d
íignari; idem vir Domini B. Seuerus, forte open fuo
domi míiftens, vterat íimplex & columbae amicus,
his veibis fuam aíFdtur comugem : e Vadam, fi placer,
oeyus, Se videbo viííoncm mirabilcm, q u o m o d ó d i -
u i m t u s é cáelo columba vcniat, 8e fnpcr caputcle£li
confcdeat.Ad quem ilIa)Scdc,inquit,hic,& labora:no-
li otio vacare, quia non expedir nobis. Siuc enim per-
gas,fiuc in loco fubííftQS,te Pontificem populus m i n i -
m é ordinabir. Ad haec ille,Sine me,inquit, vt vadam.
At illa: Vjdé,íí placet;quia quacumque hora ¡ntrauc-
ris, ftatim Epifcopus oidmabens. Taita yxore ironi- Seuerus,
/
ces profequentc, illicó furrexit, & ad/'cecleíiara c ó -
citusadiit, vbi erar populus cum Saccrdotibus con- probante,
tccle/tam
gregatus,&ob veílimcntorum vilitatem,quia fqualli- adtt,
do ami¿tus erat indumento, oceultabat fe^ poft val-
úas templi. Et expletá orationc, confeftim deíccndit
$
& colum-
de cáelo columba niuc candidior, & Ccdit h fuper ca- ba capif»
put B.Seucn lanrarecupientis. Ule autem dum á fe co- tius in[i~
lumbam repelleret, & illa hac illacque per aércm vo- dentet
liraret, iterum iterumque reuiíit dile¿lum íihí caput b
ciufdem beati v i r i , ac íi Spintus fanólus fpecietenus,
q u ó d in re erat,proderet,dicens.'fuper quem requic- l í a . l f . »
fcam,nifi fuper humilem & quietum & tremetetn fer-
mones meosjEt iterum:Ego diligentes me diligo. Prou.ü.t7
7 StupefaClús fuper hoc omnis porcílatus 6e Cle- F
rus & omnes qui huic diuino fpedlaculo inrercrant»
omninm bonorum & dignitatum largitori Deo | m -
menfis gratias cgerunt.-i de de latibulo educentes, v- eltgitur E-
nícá volúntate elcólionem in eo pariter decreuernnt. pifeopus:
j^MiíTufque Romam ad lulium eiufdem vrbis Epifco-
pum,qui / tertius extitit á B.Silueftro M á x i m o , R a u 6 -
l
natum ordinatus eftPrsful ; reuetíufquc ad vrbcm a 5,. lulio
proprij h o n o r i s , cum omni venetationc cílhabitus. Papa ordi.
Niíi enim homo ifte humilis eííet & manfuetus ac natur.
Deum timens, tam euidentibus indiciis non eum Spi-
titus íandhis fuo teftiínonio dedaraíTet. Q¿ind tamen
poft Ap&ftolos in paiicis aóbim fuilfe legimus. Lcgi-
mus tamen m Flauiani vel Zephyrini Romani Aotí- m
ftitis eleílionem íímiliter declaratam. Tali namque
modo ordinatus cíl B. Seuerus Rauennatis Eccleíiac
Epifcopus,vnólufquc eft oleo exnltationis & vnguen-
to facri Chrifmatis iuxta morem Pontificis.Tunc ad-
impletum cíl In illo quod Do-vimus dixit in Euange-
lio:Apud homines hoc impollibilc eftjapud Deum au- Marc. io4
17.
tem omnia poífibilia íunt. Et iuxta Pauli vocem; Infir-
ma mundi elcgit Deus.vt confunderet fortia.Ecce eft, 1 Cor. r»
quod Petrus Apoílolus dixit ; Q u i a non eft perfonaiú
acceptor Dcns,fed in omr>i gente qui timct D e u m , & A¿l.io.j4
operatur iuftitiam.acceptus eft illi. /
8 Q u i d ad haec mtiílitant nouelli & í n d o é l i , qui
D o m i n u m quidem quoquo modo fciunt,fed m i n i m é
fapiunt?
 84 VITAS. SEVERI EPISCOP.
fapitinr? Monachi, inqniant , non habent licentiam
AVCTO- pradicandi, tametíi fint audoritate diuinapleniíTimi.
RE ANO- Sed non eíl: mirumi quiacaronefeít fpintum. Veritas
NY MOE
,X
MS. qiiippe amara qui cam docere nitunlur, amari-
A tudinc replentur. Ecce B.Seueius p r o p e m o d ú m idio-
4 nuifliua ta &abk)Ue litteris.Spiricu venratis imbucus, eíficitur
in t os c¡ui
D o d o r vberrimus , & monachus qui ab incunabulis
ncltint vt
rnonxchi didihislitterts infiftere ftuduit,raccre habetr Paulus
Aportolus hoc fpecialircr priuilegij prse ecteris naólus
frs.dtcent.
e l í , vt qui ad pedes Gimaíielis facras Heteras didicit,
Vas eledlionis &appelíari eíTe promeruerit: vnde
& Doólor totius orbis fpecialis dicitur, licer & ceteri
Apoftoli D o l o r e s habeantur.H^c contra illos paucis
di.¿ta íint,qui fecundüm faciem homines indicare fo-
leut: quiquefecundum p!acitum fauent iniquitati.de-
trahunt autem veritati, aíícrentes non oportere fieri
Epifcopum.piííaut natalibus fublimatum aut ftaturá
procerum*
a Cí/^wrS. Marcellínus f Odolir. Ali) v»lumimmedUtean-
te S.Seüciam (vtijupra reiulimus) jedtjfe S. Agapitum, dk
quoagemus \6 Martij. HAC autem de S.Seueri deceffore, &
Con¡u[urn>(\uí[equttntur,nominibuA) in folohabentur Mom-
britio,abjunt a MS.P f .Oratarif i
b Imo nonus iam attt decimus k Confiantini Magni ohitu an'
ntu erat.
c HiCojf, ponuntur annoanie Synodum Sardicenfefn . Chrifti
346, qui alibi poli confulatum Amantij & Albini inferibi-
tur.Cajfíodoruí &CuJj>inia»M Auguflos Confules, Conftari-
tium 1 v,Coníhntem 111 fiatuuntpofl Leóntium & Salu-
ftiumj/i»/í Amantium & Albinum^w.C^r.j+j. ,
d Mombr. oratione.
e ita quoqueB. Petrw DamianiferA. Vadam)&Videbo vi-1
fionem mirabilcm , videlicet quomodó columba decáelo
veLiuu)& fuper cle£li caput foluo moie coníideat.
f Rubeus aitfmffe S. Theodori ecclefiam, jedde ed haud/atis
conjequenter loquividetur. N a m l i b . i pag. de S Proculo
agens.de quo nosi Decembr.Qxíiin S.Theodori.íM^Mi'í.coQ-
uentum prodeligeado Atchiepifcopo haberi tiinc tecn-
poiisafleruat, in ("urhmá hiftoriarmii ignorationc veifaa-
tar,cúm illud terriplum ^dificatufn adhuc non eflet. A l i -
quorum tamen fenectia eíl, in domo Theodori ciuis Ra-
S.Thco- uennatis iocum publicumab Apollinari conftitutum, vbi
dori tem-
plum Ra-
ij Raueunatesiqui Chriílum lequebantur.quaí ad eiusrc-
liaio.nem aefidem pertinereht.edpcebacur, & faciarn Eu-
uennt,
chariftiarhoftiam fnmebant. Alij vero templum illud-S.
Theodori, id autem eft.íaodi Dci doni, Grscávocedi-
¿lum, perindcacfandti Spintusarbitrantur, ab eo admi-
rabili cxleftisac Diuiai Spiritusaduentu.Ñeque enim eo
tempore adhuc D. Theodorus Amafiae Marmaritanotum
erjt natus. nedum ob Chriílum trucidatusjid enim Maxi-
miam imperiocontigit. Atpag.tf. Sub id tempus(^«i>
fntjedebat Callt/lUi Pontifex, Heliogabalo imperante , annis
anteMaximianum 60 acfupra) Rauennas D. Theodoro
Martyri.Sí Maria; Virgiai in Cofmodim templa xdifi-
nunc Sp'u cd.\\i\xi.l.t pauciíinierie3ís:D.TMtoáoú templum. nunc
fittíi jan- Spiritus fauéti appellatur, quod in eo templo columba
ñt.
c^litus demifla, aliquot Archiepifcopos Rauennatibus
dederit. Nonejinounm, temples & nomina &pri¡ides Diuos
muíari, prajertim chmreflauraatur, ampltantur, miracultí
reliquiifúe ijiorum Diuorum ornantur, A b antiquiffttíin iüii
temporibas ídem eam S. Theodori effe appellatam, v i nuüo ar-
gumento probat Ruhus,itahonfacileperfuaferit.
rr K«¿Í»Í; in angulum ad dextram ponemurum fe coniecit.
Al'ter infra Lutdolfus.
h ídem Rubeus: Vix ibi coníliterat Seuerus,cum in feneflra
L*pii eui inuolans columba,paruaíqueiulapidefubiedlocoramo-
alumba rata ('quem nunc lapidem, ob rei memoriam arque reue-
facra infe- rcnciam.abConrado Graflo Bonoriieníí, eius templi Ab-
dn. bate,qui templum illud mirificc inrtaurauit.honeíto loco
poíítum videmus ) ad aures Seueri conuolauit... Proti-
DUS populus vniuerfus clamare ne illam eiicetet, ílneret
quod vellctefficete.Quodcüm petmiflífet,columba, im-
mifTo in aurem eius roítro, iudc fublimis abiit.
i Sequentia vfquead, Tali namque modo ordínatus eíl, de-
funt in códice PP.Oratori'/.habentur infolo Mombritio.
k Ceteradefunt tnBreuiarioErfurtenfi.Rubeus hic adlií'. Illc
S.Seuero confcllim in alium mutatus , & diuino miraculo fummá
diuinifm prxditus fapientiá, continuó íuggefto confeenfo concio-
infitln do- ne habuit,pietatis dodírinarque pleniílimamj in quá pra;-
¿li iaa. dixit.ne ampiiüs diuinitus columba miniftemim expedía-
rctur in creandis Rauennatibus Epifcopis.
1 S.Marco f4/'«/«ccí//</S.lulius, S.Süueftio.cí)/f/«r S.
RAVENR
luliia 11 AprilU. ,
m Dtximiu zo lanuarij, S.Fabianum Papam, aquibufdatñ D
Flauianum appellari, faquodin etm eleñionecontigu colum-
b t m eumdeuolantupsrtentum.a Rujfinoad S. Zephyriaum>
qut 16 Aug.colitur3referri.
C A P V T III
S, Q e m i m a n i f e p u l t u r a ^ o r d i n a t i o S . Herd-,
cttantyper S .SeuerHm,
$ Vmqne faníhis Domini Pontifex quotidie írt
V ^ d i u i n i opens procmóbu politusjanótam Eccle-
fiam libi cxlitus commiíram digno moderamine, vc-
pote vigilántiííimus Paftor, regeret,& voci fui com-
pos, íici in virtututn augmento, exiíleret'j <i quadarrí a
die Miílarum folcmnia riíu Epifcopali celebrans,hora s.Seuerus
illá quá Lcdtor pulpitum adícendit, vt beati Doótoris cehbfans
Gentium epiftolam more folito recitaret, fubitó vir Rauennit
Domini fuper airare in cxtaíin rapitur,ac íi fopore dc-
tineretur. Exifíimantes autem miniftri fan¿ti altaris
Sandtum Domini obdormiíle, prajeipiti pede acccííe- in esctafibt
raptuí,
runt excitantes eura ac dicentes: Q u i d eíi quod agisí
Ule autem concitus, quafi de fomno euigilans, erexit
re,& quafi commotoanimo dixiteis-.O filij,quidfc-
ciftis?quare inquiecaftis m e ? Q ü i m u i s v o b i í c u m v i - E
d e b a r h í c e í r e corporalíter, in fpirittltamé alibi eram.
At lili vehementiúsinllanres, difquirere ab eo ccepe-
runt vbinam intereá loci eflet. Quibiis ¡He refpondit
dicensiParcat vobis omnipotensDominus, Dileítilli-
mi Fratres, pro e o q u ó d ram improuidé expergefa-
élum me reddidiftiSjquia in fanótá eceleíiá Murineníi
eram,&r ibidem íanóliFratris & Coepifcopi mei Ge- ,nt'reflíe'
miniani, eiufdem videlicet Antiílitis Eccleíia^ anima Gemlniañi
ommpotenii Deo commendaui ; & ibidem tamdiu Mutin&:
moram feci, quotífque íacrum eius Corpus tumula-
rem dcuotiús.
10 Igitur ad indagandam fubtiliiistahtK vifionis
veritatem magna íilb feítinantiá cines Rauennates cu ^M0^R'*
Claííeníibus veredarids miferíír ad memoracam M u - uennates,
mijfis M t i -
rinenfem vrbcm , vt qualiter crga Sanótum Óomini
tinam
Gcminianum Epifcopum agerctur,omni annifu veló- /;/;,
citatis internofcerent.Qtii cum fummá agilicate ád fu-
pradiélam contingerent vrbem, iuxta quod illis i n d i -
¿lum erat.interrogareardentiüs coeperuht, quidnam
de Epifcopo ageretur? Quibus Mutirienfes cines re-
fponderuntjdicentesiQaid noui habeatis, Fratres, irí-
cognitum habemus. Hoc autem non ignorare, quiá
nuperrimé orphani fad:ifumus,decedente Patrefto-
ftro & Epifcopo Geminiano,qui inter Ecclefiae Sacer- ^
dotes non miuimus íiabebatur, Et quamuis eum pa-
tronum haberc credamus in cíelis, ramen non poífci-
mus de eius abfentiá non habere moerentta corda.
Nonne Dominus Seuerus Archiepifcop'us diecodem
afíuit, eiufqueanimam Domino omnipotenti com- JJ^^
mendauit? Nonne tamdiu Me infulatus íletit.quoad J^nt.
corpus eius íareophago ciauderetur? quoclaufo, ab
oculis noftris repente fublatus eft. ( V n r e u e r í i r e n ú -
fiauérunt ciuibus f u i s q u a l i t e r Sanótus D o m i n i Ge-
minianus migraííct ad Dominum , & qualiter beatus
Archimandrita Seuerus eius fepulturse diuinftusfuif-
fet deftinatus. His auditis, cines Rauennates diem 3c
horam ftudiofiús requirunt,&: plenam fidem ceperút,
ipfo articulo B.Seuerum fupef altare obdormifle, quo
S. Gcminianum conftat de hoc mundo migraífe : 3¿
exinde coeperunt íanókumeius b CÉelibatum amplias
venerari,
TI Fertur autem 8c á comp!uribus,quód idem au
riga D o m i n i B. Seuerus fanótum virum c Heraclía- «
> n r • r • • r r Cltanunt
num , d Pilauneníis ciuitatis bpilcopum nutrierit, & ordinat
omni Catholica: fidei regula pleniüs imbú'tum , me- ty'fcopu.
morara vrbi digniíltmum praefeceriÉ Epifcopum. ^
a Ittetn
 I F E B R V A R I I .
a l-Umnarratur Ji lanukrí] in Vita S Gsminiani cap. 4 nrf. i f .
Idem Petrui de Natalib. h*bet in utriufcfue Sanhi l'iiá, &
Bernardina lnjiinianm in Vttá B. Lamentij pktrui fui, S
lanuart], cap.Sni* 4.7. Idem commsmoratB.Petrtu DArntañi
ftr. %.
h CxUbatnmvidetttr An¿ior poneré pro/anflimonia, aatfa-
cerdotio'.vtiante Atch.im.iñdíit:im pro Archiepifcopo.
C Colitur S Hazcliznas 9 Decemb
á PiunTümvrbse/iin orá marü Adriatici, Ariminttm iriter
Pifmrum Anconam, vulgo P CQLIO , ad Pilimüm j9««;«OT, j«í nunc
Foglia dicitur.
C A P V T IV
S. S e m n o b i t í ¿ s > J e ¡ ) u l t k r a j m i r á c u l á .
p T 7 Se & aliud m e m o r a b ü e eius f i d i i m , quod rie-
\ Z é q u a q u á m patimur abrconíum iri, fed ff^lo quo
valemus profequi ceníemus. Tantx denique fanótita-
tis apud omnipotentem Dominum fuiíTe aííeritur, vt
eius defunóta ac fepulca coniux, ob imminéntem ne-
ceíííracem, pofl: multorum annorum defluxá témpora,
cuoluta íic in latus. Dum eirgo filia beatiflimi Confcf-
fonsChrilli Seueri vitalem emifince flarum, & diein
S.Innoce' clauíiíTet extremum, conuenerunt quamplurimi,qua-
tiam filia
tenús corpafeulum V n g nis in fepnlchrd pónérdr ge-
JÚam
nitiicis.Erat autem eadem Virgo Innocenria; iníígni-
ta vocabulo.Cumque appropihquaílct hora, vt depo-
B ni corpufculum debuiíTcc, (uperuenit beatus Epifco-
pus flendo, ve aiuiit, ipore n i m i r ú m humanitattó. Et
cum omnes qui funeri inrererant, viderentcumdem
fepultura: tocum minimé eífe duorum corporum ca-
pacemjmoerebundi fifis arque anxij vná voce Epifco-
po dixerunt: Heu, Patér, quid erit Í Vidcfne quia' vas
eu matre modicum eíl: ? Quibus vocibus beatus vir commotus,
pridem propriam dudum coniugem hoc modo aííatur dicens:
trioríuÁ
Jepelii, O mulier, cur mihi molefta e s í Q u a r e non prasbes lo-
cumfiliíé tuce? Sufcipequod portaítí, riolieííeper-
tinax locelli tui. Rcuérí'ate in partem, & da fpatiunl
iufsá lo- fepeliendisne forte corttingat me cóhtriftari. A d hanC
cum daré vocem, fub tantaéelei itare fui? dudum coniugis cor-
$li¿! pus in partem femocum efí:,& in larus voiutum,Vt a n ¡ -
m a t ó corpórc nullatcríús tam cito moueri potuiífet,
ííli* f u i fpatíum dedir fepeliendi copiofum.
15 Sed iam ordo ratiónis & feries digeftiC narra-
tionis fligitat, quatenús & (anéli viri obitum, quali-
ter ex hoc mundo migrauerit ad Dodimum, quate-
nús ex aritiquis eSemplaríbns eruere potuimuS, pau-
cis pandamus.Cam enim iarh prducdla: eíTet a:tatis,&
eyeneo capite prjEtenderet perfeótionis canitiem,Do-
ipfe fenex,
minica falcequafi Euangelicus manipulus in agro Ec-
pofl mul-
ios labores, cléíia: permaturus , pace vbique regnanre dcíecatur,
c & a d h o r r e a Diuini promptuanj Angelicis pirouehi-
tur vlnisj vbi omnes Domimcae fcgetis mánipuli zeter-
diemértis naliter fuo collítcantur fatori Hic denique c.tlituSele-
fiifrtfci- ¿hts Sacerdos dum quadam diepié Milíarum íolcn-
nia celebrafl'et, &c traníitum fuum, quem longé anté.
Mijsa ce-
praefciuít, Dominicicorpons & íhftgumis perceptió-
lebratá,
ne mUníflef, conuocáco totms vrbis C l e r o , necnon
habité populo, iuxta morem fiiiim,de integritate Catholicae
iéncione, fidei conferuandá. deque Vuanimitate atqué fraterna
caritate obtinendá , prolixiús, fetlíndum íibi datam
fapientiam, íermónem protuht. Qno finito, firmatá
pace atque benedióbone, fto'fa terat po'ntiticali rra-
beatus, propriam íibi tubet íepulchtum apenn.Quod
videlícet nimis rnultis adftintibus ingrelfus , 4inter
fhedium fe coniugem & fiham modo mirabili fe collocans, vocc
inter con~ ferená, vultüqae vigorabili,vale vlcimum dormiturtis
iugem in Domino dedit , íuauiterque feobcludi marmore
filia locat íuffit. Uii denique aliquamdiu orans, pretiofam D o -
tnjeml-
mino-inimam líttus r e d d í d i r , arque farci'ná Caírtis
chro,
' & orans exutus, ca:!efEis regni Ciipitolium eft indeptus. Tali
moruur: namque modo in pace Eceleíia: defun¿tus eíl plenas
diernm, fub die Kalendanum Fcbrúat'iarum.
14 Exeotempore víque hodic piu$ ac mifericors
85
Dominus C h n í l u s Redemptor nofter, ad oílendenda AVCTO-
príEclara Confclíbns liu menta , apud rumu.'um CHIS REANO-
innumcrabilia operatur cuiracula : vhi nunc c/1 in eius fXMói
lionorc bafilica mármorea tabul.ins fabricara in emi-
tate q u « dudurti vocabatur ¿ Clalfls, haud longc á re- ,
gione q'.iíe dicitur Sdatans vítiuc in pr.tfentem diem. .
0 J. r 1 r claret mi~
15 De innumens autem lignomm bcm^nciis, qua' tMtiitj: '
Dominus omnipotcns per dilcólum Confclíorcm
fuum B. Seuerum erga infirmos iiftcndcie dignatus scriptoris
eft, vnum, qtiod noftiá aerare tnonftrarum eft , fideli «Mfo)
rclatione dcpromimus , ve per hoc cerera commen-
dentur, quae á nobis vifa non íunr. iMulicr qua-dam
Rauennas, p.iruulum habens hlmai quotidianofe-
brmm cypo plus aeqno laborantem, qtiem dccreuitob
nimietatem continui doloris citiús otfcrre Deo ad
t ícpulchrum B. Seueri Archicpiícopi &L Confeífons. c
O u o d u m anucoium adminiculo comitara peruemí- p H e r [ ^ á .
fet cum filio, proftiancrunt fehumilirer Deo, Sanélo gium ad
quoque fuo Seuero, atrenríús pro falute paruuli oran- fuam tit-
tcs» Cumqne boná fpe conducb pcrnoóiarc in ecele- l"tm
fia deüberarent, parrtm prolixitate norftiSjpartim con- ium>
ftantiá orationis laxati omnes, arrepri fomno quieue-
runt. Intempefta autem hará , cunÓlis inerti (bmno
depielíis, folus ille puer infii mus e.xpauir, vocem fic-
bilem emtttcns, &" cundios excitagit. Q u i ciicumípi- £
cientes viderunt lampades, qua' antea extinól^erant, afcefis d i -
congruofulgons lumine corufeare, Et cúm cogno- úinitm
tTiífent miraculum cxlitnsemilTi Kmnnis,conllernari l*p**wm»
mente, dederunt gloriam Domino Si S. Scucro.Pucr
autem cúm in tiiedium dsduólus fuillcr, coepit mater
eius inrerrogare eum dicens: Q u i d tibí contigit, fili f
A t i l l e c o r a m ó m n i b u s d i x i t : Vidi ex hoc fcpulchio extumla
egtedicntem virum epiícopali habitu, canitie capitis e&reffM,
decorarum, Angelicum habentem vulrum.qui tengtr ía¿}ít fo,
me, Se expaui. Inlirmitas vero illa confeftim receílitá nat.
p u e r o , & v l r r á iam minimé febncitauit.Sed quorfum
furit lita i Quia dubitari nequit, quin ea quíe ab o m n i -
potente Domino pétete voluerit,dub¡o procul abfque
mora coníéquítur.
16 Ha'c interim de tanto Ecclefiae ariete diéta fuf-
ficiant; cilius fanólitatis hiftorine credimus quia nul-
lus íuftícit ftylus, etiamfi accedat Tullianus. Ecce, vt Scripttit
promifimus, nouorum vetbonur) ph.iler.is euítamus : fiyhfim-
q u a m q u á m & aliquarenúsfuppctcrc poíTenrjniíi ma- pi'cítatern
grs intenderc placuiílcr bencuoientiae quám iadlantííe. t):cuiat'
Paruuli qnippe paruuiis fcripíimiisdcgimus enim quia
paruum parna decenr. Cererúm docct nos Apoílülu,s, Rom. tx*
tíon aira faperej íed humilibus confentire deberé. Et 16
c e n é Lcx prolubet, ne quiscoram careo ofícndiculum F
ponat. N o n enim omnia poííumus omnes. Lcuir. 1^.
«4
a Huiuífepulturi S.Seueri."vxorü acfilti in eadem íumbd,men~
tiofitc. Vnaquarqiie.i j ^«.i $ Item S.Seuerus.
b S< { v t mbiiVtrofim 'úim viderur) pofi aueflai in Germaniarn
S. Seueri reliquia* [cripta hiceft Vita, hinc tamen centteere l i -
eet, aliquam earum partem itltitc témAnfijfe, fuiffej} propte'eü
fepulr.hrum in ventratione, ac mivñcnlu etiAin nnbtlttatum.
C C h ñ c n í i u m Jupta nu 10 fit mentto ; Q\.úV\b mfra ad Vitam
per LuiJolfum, & 31 lanuatijin Viiá S.Gtrminíani cap. ^ nrí.
i j . &f¿pifí'S 7 Febr.in VttáS Romualdi.
C A P V T V
V i z r é j j l o m y f i i c a d e c o n i u g i ó 0 * opifíció
S. S e u e n ,
l j (T? Edquia iam, fijnte Fauonio, hiftoriae ft.ignum,
v3faluis mcrcibus,cnatauimus5" libet paullifper i n -
ttiei^íf qua in eadeníS hilloná, quaíi in concha,lateat
preriola aüegoria: maiganrá. A'n p uandum eft colum-, spiriiui
bam facilc ¿!<: abfque magná aiKÍlontarc d'1 fupero ./awc?«4í>í
í a t d i n é ad terram víque d'elaplam ? N o n Vrique.Nuf- ¿ót&baii-r
quam enim legítur columba ..duenrus, nili ob teftiñ- 'ít*ieicen*
C.Mkoucm praílentu-síanóli Spiritus.Nullus quippe hae- s l a m / i ^
H reticis
 VITA S. SEVERI
AVCTO- rencis relfnqaírac locus obiurgationis, qui Sanílum
REANO- Domini Sc-ueriim ad dedecus Ecclclíe pucant elle cón-
NYMO.EX ingio ligatumjquiqne fuae obí^CEnitans faecibus obuo-
MÜ. ItíH, ignu-i fiint gratis Spirirus fandi, qui quod infc-
A Recedant longiüs ECCICÍÍÍE cálümniatores , q u i ñ ó n
meripíis mimme fentiunt, in aliis millo modo reco-
reftllit h i -
rericos ila- gnof.unt.Si quisigitur mclhs güftum numquám pro-
nunies co- bauerit, cuius faporis fit ómniuiodé ncfcic. Ac contrá
iug.um qui I b b abfinrhio , cctcns hcibis negleclis, vtuntur,
his nimirum dulce amarum videtur, & ceteras herbas
eiufdem putant eííc amaricudinis proptcr inexperien-
nam ciufden) íapons. De talibus namque fenpeum eft
< i . . . .Si cui ergo malum aliquid cíle videtur, iple fibi
a
aliiti teílis eft quia malus eft : & quod ipfc per priuanriam,
creatnroí. omnes indifícrenter putac habere per naturam. Q u i
autem omma íimpliciter intelligit,& incorruptis ocu-
lis omnem crearuram bonam e(íccredir,ipíé íibi teflis
eft, quia bonus cft. Bonus ergo gaudear, le á Domino
creatum : milus veru feiat íe íine Creatore eííc , 8z
ideó mhil eííc ; nihil quíppe, excepto Deo, non crea-
tum eít. Si ergo malus aliquid eííet, quid ergo ai'fi bo-
num eíTet ? Et vidit Deus, inquit Scnptuia.cunda qua:
fecit, & erant non íblum bona, fed etiam valdé bona.
Geu.r.ji
Hmc diífinire licet, ea quae func} bona cíTej ñeque eííc,
í i b o n a non funt. Omniaigitur bona nonetiam iufta?
18 Beatus itaque Seuerus columbinis oculis om-
nia infpiciens Domim opera , etiam inteilexit coniu-
B
gitrrtt valdé eíl'e bonum,{i quis eo legitimé ^taturjquia
qucihs non
'vicitntur li bonum non eíTet, nequáquam mulier in adiutorium
bnnti á Deo creata fuiíTet. Oculosquippc columba:habuit
Gen.i. 18 filius columb£E:per quam Spintus fanótus íignificatur.
N o n quod aliquis fidehum iüre dici poffit fihus Spiri-
tus fanóli, fed plañe Dei Patris & Matris EccleíhT, per
,adoptionis gratiam. Vnde íponfus in Ganticis Spon-
Cant. 1.
14.&c. 4. fam alloquitur, oculum inquirens columbarüm. Hos
1 quidem oculos protoplafti perdiderunt, quando exi-
gente prseuaricationc á Deo funt derelidli , & aperti
funt amborum ocuh.Poftquám autem oculos colum-
barüm perdiderunt, confdíim erubefcebant; quia i n -
trauit mórs per feneftras carnalium oculorum. Ecce
fimplicittr
& innoce- quamdiu puer innocentiíc Spiritu ducitur , columbas
ttreM in- oculos habere perhibetur: quia omnia, qua: in mun-
tuentibui: do verfantur,íimplic¡rer intuctur. Non emm membra
fuá erubefeit, nemíni inuidet, nulli irafeitur, nihil i m -
pudicum cogírat, nulla illicita concupifcir, quia inha-
birator Spirifus fanólus, qui illum incorrupta mente
cuftodir, nihil eorum nouit. Si autem per diuorría v i -
tiorumadconcupifcenriam carnis.vitae exul, prolabi-
tur, iurc iam erubefeit, quia ¡mplctiim cíl: in ¡lio quod
rfal.48. Pfalmiíla ait; H o m o cüm in honore cííer, non intcJ-
J j & 21
lexit, comparatus eíl iumentis iníípicntibus, fimi-
lis fa6lus efl. Spiritus traque adoptionis, quem B. Sc-
uei us in íacrá renafcenna fufeepir, quaíí columba in
c^uicrná macerÍ2e,íic virturum pullos in cordis eius ní-
dulo nutriuit: nec ab eo receílií, doneg in elediione
Pontificis, cuius eííct menti innotefeeret hominibus.
Ecce qualiter homines vitam obliuilcuntur carleftem,
poftquám ab alto innocentiae culmine incidunt cor-
rupta mente in terreílrem.
19 Habuit itaque B. Seuerus coniugem,habúit &
fil-am.fed ante Epifcopatum. Numquidnam proptereá
indignus Epifcopatu extitit, quia coiíiugem habuit f
vxore ((S- Abfir. Numquid Apoílolorum Princeps P c t r u í legali
fíjer},ví ó1 iurecomugem non habuit ? Habuit plané : ícd ante
Apoftoli, vocationem ApoltoIatus.Ecce eadem ratione B.Seue-
pojlordi- rus, Euangclij iam corufcaiitc gratia, coniugio copu-
nuttonem
latiis fuit, íicut Magifler Gentiúm Paulus docui't; quo
pro jorore
habuit S. B. Petrus fub Lege conflitutus víus perhibetur. Ecce
Seuerusi Pctn S ad Apoílolatum vocarus & eieí5lus,circumdu-
cit vxorem, fed non vtitur. Vxof quippe in forórem
vería eft; quia iam ordo tc-mporum muratus fuit. Ipfc
enim qui dudum per Lcgem damnauit eos, qui fine
feminc remanerent in populo Ifraeljnunc tenibilitcr
Luc.u.jy per Euangelium fuum iutonat: Sint vcílri lumbi pise-
EPISC. RAVENN.
cinóli. Bearus namque Seuerus, in Epiícopntum per
columbam elcdlus, vxorem ficut Pctrús circumduxit,
hliam fpiritualiter nutriuit: tamen vxorc iam non v t i -
tnr, quia Ecclcfii C h n í l i Paílor vicarmS coníbtuitur.
incelligunt ñeque qua: damñanr, ñeque dequibusaf-
firmant.
20 Quod autem vir Domini Seuerus de lanificij
opeíe vidlum Iibi qoíeritabat, fimpliciratcm eius fru-
¿lam commendat. Quia nimirum omnimodis dece- texebaí
bar, vt ouis^Dbmini rationalis Agni.vellere indura,qui paünos de
tollit peccata m u n d i , non aliuiidcquam deouium, ianuouuh
mundorum videlicet animalium, tegannefiam fuo-
rurtique tranfigeret vitam.Erat namque vna, nec qua-
lifcümque de his quas verus & a^ternus Paílor C h r i -
ílus !n Euangelio Hiávei bis commendat: Oues mea: loan.10.
vocem meam audiunt,& ego agnofeo eas, & fcquun- 2-7
tur me, &:ego vitam íeternam do eis. De quibus alibi
ait : Aliasodes habed qua: non íunt ex hoc OU1I15&: i l - ibid.té
las oportet me adduccrc,& vocem meam audicnt.Eft
quippe ouis, vt fcrtur,naturaliter p r ¿ ómnibus animal
mundíílimum &• manfuetum, nec non & fímplicitatí
deditum. Si enim eíl aliqua rationali & irrationali íi-
gnificaciua collatio, uire in talibus íimilia /imilibns
comparamus. N o n ergo vir rantus talem cafu fortui- E
to fortiri credendus cíl. Sed tuturieius dílicij.ceiti v i - qua* tny-,
detur éíTe cauíía indicij; quippe cui deleganda erat cu- jiiee pájhi-
ra pafloralis, qua & agnos cum Perro pafecre íluderet r-tn erati
& oues. loan.Li.
16 Se 17
21 Sic caim in Aébibus Apoílolorum legimus.quod
tonus Eccleíia: Magiíler Paülus de labore rtianuum fie S. Pau-
fnarum vixerir, vt nulli auditorum oneri eíTet;erat au Ita facie-
tem fcenofadloriíB artis. Numquidnam Paulus aliun- bttt tabet'
nacuh,
de viuere non porerar, qui omhibus artibus plenus Aa.iS.j
cr. t ; Potuit vtique. Scdccrti cauísá myílerij crcdimus
aditari, vt quia Prsedicacor egregius omina qua: íide-
libus pra:dicauit, ne ipfe reprobus eííicerccur, operi-
bus commcndauit, oporrebar valdé ve manuum
eius labores vita: & piaedicationi eius teílimonium
dárent. Erquia opuá ipfum , vnM-viuebat, commi-
grantibus & peregrinantibus neceííarium erat, hoc noyflici
quod ípfe.contemptum huius mitndi Hebraíis perfua- doces hiñe
densjícripturuserat dicens.-Non habemus hic manen- migrandui
tem ciuitatem, fed futuram inquirimus;iam tune qua- Hebr.ij.
14
dam prsfaga lingua oftícij foi íignificatiué loqueiccur.
Acíi humaná ratione ipía obumbracula aperté fe v-
rentibus dicerent: Videte , 6 nauta: ¿k viatores pere-
g i i n i , inílrumentum arque materiem tuguriorum ve-
ílrorum, & ratione noílrae vobis cognitíe natura: per-
pendíre celíltudinern digniratis veíticE , quam opifex
noítcr atque confertor Paulus fine ccílatione vos do-
cet. t Nos origincm de aquís íumpfimus & . i n ripis
ílagnorum nafcimur,&: tanta: leuitatis fumus,vt & fa- iacfr e itm-
cu natis
cile á couuiantibus portari poíTimus,& tamen per no-
adaquaí,
ílrum miniílerium optatum habeant obumbraculum.
Vos autem, qui rationales eílis, de aquá & de Spiritu per qua*
fanélo renati,noI¡te per terrena defidena & mundi i l - fidtles re-
lecebras vos prágrauare, quatenus liberi afqueexpe- generatur.
d i t i b r c u é m huius peregrinationis viam p é r c ú r r e r e , ^
ad aeternam parriam quanrocyús mereamini perueni-
re. Ecce qualiter opus Pauli loquitur , vnde vidlitare
legitur. Eademquippe licet'deopere manuum B. Se-
ueri fentire , quatcñíis per omnia vellera fuosadmo-
heat fequaces, habere manfueta & fimplicia corda.
a Videtur htc deeffe /7/«^7y¿/« y.10.ponentes ámarum in dulce,
& dulce in amaium.
b Vtdetur auftor innuere tabernáculo , que, factebait Paulut,c
tunen fuijfe, vtnon fcenofacítoria rfrí, fed íchoenufadoria
dicatur : n a m ^ á i i ^ i i i n c i i i , mwt vmbraculutn.
CAPVT
 I F E B
C A P V T VI
' D e S . Seuerí m i r a c u l í s , digrejjio altera.
22 I Am vero feries exp^dcionis exigit.vL & hoc qiio-
X ^ u e lynceis oculis penctiaie conemur; q u i d -
S. Seuerut nam he, quod in hora íacr^ nblationis m fpiritu rapi-
interefi tui j Se funeri B.Geminiam Epifcopi intereíie perhibe-
funeri S. tur. In hoc vero ípecialis doni miraculo aeílimare
GtminiA' noniminerito debemus San¿bani Domini Scuerum
ni, Archiepifcopum per omnia B, Ambrollo sequiparan-
a
dum : quia, vtillc bcatillimus Hierarcha a S. Marcini
v i i S.
Ambro- incomparabilis viri natalicio dcferimnc, fíc6cifteB.
ftut vidit Geminiani. Quod íi quis obtendere velit, ob hoc dií-
intyiriíu fimile aliquomodo mitaculum haberi,qü6d mcer M e -
mortem S, diolaneníium 6c Turonum ciuicaccs laxiora terrarum
Mminh fpatia habeantur; nouerit quod omnipotetis D o m i -
nus, qui in ómnibus locis fine loco cft, nec in maximis
dilatarur, nec in minimis anguftatur, quia centum c x -
li non eft regnum cius, qui difficilé inuenicur vbi fir,
difficilius vbi non íir. Et qnia ¿ certum Ecclefías cem-
pus in B. Señero non habemus,quiseomm fíe prior ae-
tate minimé nobis lucer; fed tamen vnum idemque
eííe Spintus fan¿ti donum , hominibus fano cerebro
B vtennbus patee. Sed obiieirur hoc modo ; Et quí ficri
poteft, ve aliquis de Sacerdotum numero coaequetuc
EcdeíiíKDoólori Ambrofio ¿ Qiiam vtíque calumnias
aníam citiús foluimus, íi Spintus fan£ti laudem fubti-
liús intueri curamus. Scriptum quippe de Spiritu fan-
d o legimus, quod íit multiplex & vnicus. Multiplex
ergo Spiritus inuenitur ob multiformcm feientiamin
Ambroíio ; fed non rainoris vircucis eft vnicus in S.
atque m Seuero. Vnius quippe eiufdemque meriti eífc glorio-
hoc fimi-
fos Parres Ambrofíum arque Seuerum teftatur inhoc
Uii
fa¿to fimile donum.
23 Sed intueri quoque libet.quíenam cauíTa íir tarn
mirae auótoritatis, quod vir Domini in filiae fuae fepul-
qut eontu- turá coadus l o n g e a n t é defundae coniugis corpuícii-
gu corput lo iuílir.quatenús le d i d u citiús in latus deglinaret, &
iujfif mo- filiae ípanum fepelicndi praeberet.Sicut ením raro ha?c
uitt
virtus oftenditur, ita non fine difficultate á nobis ex-
ponitur. Attamen quidquid illud eft, quod inteducet
intelleótibus noftris , nequáquam íilentio tegere as-
quum ludicamus. Videtur quoque noftrae imperitia:
potuiffet intelligendum per omnia fore , hunc fanétum vn um
fufcitare: nequáquam imparem ad refufeitandum eííe coniugis
Corpus, hoc quiaapud omnipotentem Dominum ob-
tinere potuic vt fe tam lubito verfaret in latus.
24 Eft & aliud quod intclligi vrile videtur, Supe-
riús namque fatís fupeique contra híereticos atque
Eccleliae ^Emulos limato enfe ccrtauimus,qu¡ ipsá quo-
que opinione coniugis ad nullam rem íanótum virum
deftinauerunt; ideoque neceíle fuit, ve drabolus cum
v t appan-
íuís mendacibus in propatulo confundererur, & Tan-
d a vbique Eccleíia in Sacerdote tantam gloriam diui-
ni praeconij confequeretur. Vt enim verum fateamur,
cuius caftitatis & continenrtaeante Epjfcopatum exti-
tione co-
lumhi cu- terir, ipfe cuidenter Spiritus íanóhis per columbara in
ii$tatem eledione monftrauit, quíe tot Presbyteros & Leuitas
ante eph
fuperuolitauit, & diledum fibi penetral aífignauir.Sed
fcopatum ¡
vt nihil ineuifeeratum ferupuli remaneat apud feruos
Domini,videtur facratillimus Pontifex Ecclefiée fuá:
larenter fatisfacere pro dudum coniugis opimone.
Q j j d emm priús eum feciffc dicitur.quám miraculum
perpertraret ? Recordari priús eum vita; priftinae credi-
tur, quando Chnftianá licentiá coniugio vindus le-
gitur. Q^uod autemtam imperiosa auóloritate iuílir,
fjc hocfa- vtdefundum coniugis corpus fe declinaret in latus,
ció conti- patenter oftendit, quámfecurus cííet á tadu ilhus,
nentitím
poftquám effedus eftEpifcopus.
in epifco
putu indi- 15 Nouiílimé rraníítum eins coníiderare eamus,
cauit: 3c quára plcnus eílet virtunbus,ac]uihnis(vt fie d i d u m
í t b r u a r t j Tom. I .
R V A R I I . 87
íit) oculis videamus. Defcendit: inquam, viuus in íe- Avcro-
pulchrum , in quo ron.iux fepulta rcquieuit cum filia, RF ANO-
ibique ie médium collocans , obdormiuit in pace. NYMO.
Quctnnam vir ifte, quem in obitu fug cft imitatus, m- tx M$,
fi Iplcndidiífimum radium loanncm Eüanqcliftam i k D
T h e o b g u m , qui vt Eccleíiaftica teftatur hiftorÍ3,íími- zftuustn-
trat fepnl-
h modo requieuit in vltimo ícnio r loaimi quippe ne- chrum,
minem praríumimus poft Coapoftolos fuos compara- v t S. lea-
re, quia totus mundus reclamare coinpéllicur: fed ta- nes Euan-
men in hac virtute alien mus virum Domini Seue- geltfia.
rum cum illo participium poílidcre. B. l o a n n e s c a í - C
fumptus cííc credkur. Vir autem Domini Seuerus d i
apud nos plenus habetur in proprio túmulo. Habetur
ergo in terris fynecdocbixwV , piarftolatur quietus
tempus ineuitabilis oevusoíatu?,
26 Q u á de re omm deuotiom's annifu ftudcamus Adhorta-
tantum actalem veneran Patronum, & quali adhuc ttoad t i m
in carne nobifcum degentem,ita intueamur ilium ab- CHltum.
fentem, quia (vt vetitas fefe habee ) veriús adftare no-
bis creditur, quám viuus in carne fuo tempore videre-
tur, Qnia vero lummo foíi, qui habitat lucem mac-
ceíTíbilem, iundus eft in CÍCIÍS, nihil in creaturis agituc
quod videre non poftit. O fi . . . tumulum eiys con-
cingere poíTent, quám vberrimis laciymarum vndulis
eum irrigare concenderent! H ibemus, in illo Patro-
num dulciííimum, Archiepifcopum clementiflimum,
qui vota noftra Domino omnipotcnti oíFerat, & vt
pius Aduocatus fe pro nobis fidedicendo mterponat.
lili modis ómnibus íecrera confeientiae noftrae per co-
feílionem pandamus; vt in illo die tremendi exammis
fub fuas defenhoms parionatum nos recognofcat.Laus
illi & gratiartim a d í o , q u i cum ante fécula in regnum
a:ternum prícdeftinauit , & per columbam Spintus
fandi animal m Epifcopatum eiegit.in pace aíTiimpíic,
& in jeterna lerufalem pafcua perpetuó gratulantetn
introduxit.
a D t indicatá diuinitus S. Amhrofío S. Mart'inimarte, dicemuf
11 tsouemb a i S.Martini V i t a m , & j Decembr.adS Ambro-
/íj.ObiittlleCxQLiio Se Auico Col!, a» WJ. hic fequeníi,
Honorio IV & Eiuychiauo Colf. vtidtitbatHm infertusad
Vitam S. Sigeberti§ 6.
b Hinc apparet, Scriptorefn.etfipium&iaScripturii'verfatUm,
non ndmoJum tamen peritutnfutffe hifioriarum Ecclejtafttca-
rum. Sénior aitqnanto Ambrofio S. Seuerut , coAtmeitamtn
fuerurit.
c De hoc, diípHtandi locm erit ad 17. Vecembr,
d Si cenflaret propne tocuium Auílorem, & Rauenns. fcripfiffe,
eonfequensefftt, v t h&c VtíaMnternortetn Ludouici Pijfcriptí*
«w/éfd/wr, ^ ¿ « c habebatuí iu piupno túmulo S. Sa-
uerus.
MIRACVLVM S. S E V E R I
ex H i e r o n . Kubet biflor, R a u e n . Itb.i .
Q V i h u i u s f i n d i Archiepifcopi vitam , q u a m é
D. Donati cenobio Senis allatam lcgi,andoc
mihi adhuc ignotus, fcripfit, is cúm miracula
cerera fummatim narret, vnum,quod fuo tempore te-
ftatur accidilfe, luculenter explicar. Henrico Impera-
torcBonifacium Tufciae Marchionem, cum exercitu,
circum diruta oppidi a Claflis moenia , caftra locaíle.
4
Milites,cum propé D.Seueri remplum coenobiumque Milites ho'
quod inde haud procul aberar, loca infefta rcdderent, na mona-
in hortumque monachorum, qui eranr Ciftercienfis fierij dijft.
ordinis, ingrcffi, olera, porrofque praefernm, abftu- puntes,
liífent; accidit, v t c ú m fubcinctibus codos comede-
prodigio
rent, crúor ora perfunderet, ex ipfifque ctilti is, quibns territi.
inciderant porros, í c m a n i b u s qutbus tradatierant,
ftillaret.ltaque tanto prodigio perturbati,ac plañe con-
fufi, Diuinam primó vltionem veten, mox falutariac-
cepto confilio.in tcmplum fandi Archiepifcopiaccur-
reie, opem, vemamque fupplices petere , munufeula veniam
offeitc. Quibus tándem exiccatus,abftcrfufque crúor, deprecan-'
tttr.
H 2 veniam
 88 V I T A S. S E V E R I EPISCOPI
/ VCTORE veniam impcrratam fígnificauir. Huios miraculijipfos
LVIDOL- monachos, & quampkircs populares, qm interfucre,
to. inratos tcíles, A u d o r ille adhibet.
EX MSS.
A a DeClitfleoppidodiximui ad Vit»m S. Geminiani- Mantthca
nomtncum monajlerio ^infigniS. Apolltnarti baftlicA.
b Erat id coennbtum Rauennam inter ac Clajfem (itum , huie
propinqtitm. Id Rubeta ¿ib. f fcrtbit circiter annum Chrifl 111 ^
Ctfienienfis Ordmii lege$-»ccepifje: *t nimirum taate refutat,
quodhic ícripferaí.quandoquidém viuinte Bonifacio Murchio-
ne necdttrn Cijlercienfis trat fundata familia, neduminS.Se-
uericaenobium mtroduíia. Yerdinmdm Vgheüut, &ipf* illiui
inflttuti Abbm, tomo i Italitfacri.fcrtbit, Cijlerttenjes poflek
coalas tlludmonafleriumdefertre , ol» Commcndatadorum
¡Dgluuiem ¿ r e
ALIVD M I R A C V L V M
ex B. Petri Damiani jer. i *
Ed cur ifta de antiquis B. Seueri mifaculis dici-
mus, ciim hodieque non pauca prodigiorum íi-
**** gna.in venerabiü fcpulturíE fuas baíilicá fi.erifre-
q u e n t e r a u d i a m u s í Nam , vtde ceteris íileam, illud
vm.jm quantis eft prxconiis dignum, quantáque latti-
fuhalíari tiá ád Diuinx omnipotenriae gioriam referendum,
S SeuerT^ q u ó d íub ipfo alrari íacrariílimi fui corporis clanllima
•mcinat»' feníim emanaraqua,diiieríis ianguentium valetudini-
bus profutura ? Nam fi ñdes bibenrium exigar.mox vt
cotra mor- eam pedlora aegrota percipiunt, prorinus de infirmi-
bos faluta-
ratc ad falutem pnílinam conualefcunr. Er, vt mírabi-
rii,
lem fem fieri mirabiliter audias,non in vernalis cle-
Aflate, m e n t i á t e m p o r i s , nonin autumnalis inundantiae p l u -
mis, non in imbriferae algoribus hiemis, quandoex
ex fieea diueríis faxorum molibus folet aqua tenuiter exuda-
calce & re; fed in ipíbferuidae aíftatis a r d e r é eam nouerisex
lapidtbus. árida calce & d u r i s lapidibus ebullirc. Ve videlicct
quando maior incumbir neceflitas aegritudinum, tune
potillimüm conferat miferatio Dmina remedium : &
humanae infirmitari, quae tune ex ignei caloris gigni-
tur vitio, medicorum more, vim curationis ex con-
trario obiieiac elemento.
V I T A A L I A
AVCTORE LVIDOLPHO PRESBYTERO. f
ex Vltraieéíenji & BudicenfiMSS.
PROLOGVS AVCTORIS*
EnerandoFratrij atquevlnis carita-
tis non fióts ampleólendo Erlario
Diácono rfLuidolphus Presbyter i n -
dignus. Si tibi fcripfero, cariílime,
quod adaliquam pertinet vtilitatem,
foríítan gratanter accipies; ñeque enim ingratus forc
poteris, cúm te ab aliquoerrorc c o r r e í t u m videris; fi
tamen fidem diítis meis accommodare volueris. I g i -
tur quíp in Italia pofitus didici, tibi legenda deftmauf,
obnixé poftulans, vtcarelegendo corrigas, & recita-
ra retranímittas. T i b i etenim foli meas nugasoften-
dere praEÍumo-, quoniam mea b rufticana, quafi alio-
rum diferta, legerc non fpernis. Vale dilecliífime, fa-
ciensvtipoftulo: & m e t i b i fidiííimura in ó m n i b u s
noueris amicum.
a -Mí.J?*^. Luidolfus. b /Í/ÍW, ruílica.
RAVENN.
C A P V T I.
^uomodo aAuÜor V í t a m S, S e u e r i fit
affecutus.
2 Vodam tempore in fecretiori loco poíítus,
V ^ c ú m plurima de exitu a n ¡ m a r u m , & de diuer-
sa retributione earumdem pro qualitate metitorum,
in Dialogis S. Grcgonj, aliorúque viíionibus iegerem, Luidolfus
timore mdicij, & formidinepoenarum perterntus,de- pro indul-
l i r a iuuentutis meaequae humanafragilitatecontraxi, ge''4 ¡>"-
non fine lacrymis^ad memoriam reuocaui. Sed cum catorum,
adtt limi-
mente confufus.anguftiáque vallatus.cogitaílem.qua-
nzApofte-
liter illa quibus Dcum ofFenderam abolere potuiílem, lorum;
oceurrit animo vt Apoftolorum limina aliorumque
San¿torum viíitarem , & eorum inrerceflionibus f u -
nes peccatorum meorum fummoftudio difrumpere
procurarem. Velamen e n i m , iuxta íententiam Beati
l o b , non habentes amplexantur lapides. Accepra i g i - lob 14.3
tur licentiá, iter laboríofum arripuij & variis incom-
m o d í t a t i b u s ^ a x i m é imbrium inundationibus, prae-
peditus > vix décima h e b d ó m a d a Romam perueni.
Ibiquc per oóto díes pofitus, modo íolus modo cum
aliiscomitibus, coram Apoftolorum memoria humi-
liter proftratus, D o m i n u m totis poftulaui praecordiis,
vt gratuita gratiá fuá, & Sádlorum precibus exoratus,
mihidepraeteritis criminibus veniam date, de príE-
fentibus continentiam largiri, nec non de futuns fub
illius tuitione immunem finetenus me coníeruare d ¡ -
gnaretur. Sed his paucis neceíTarió prslibatisjiam ad
4 narrationcm veniendum eft, quam t i b i , adiuuante
Domino, explicare difpofui.
5 Apud Rauennam Italias vrbcm pofitus, diligen-
ter inueftigare ftudui de vita Sandtorum.Scueri vide- tnqumt
lícet, Vincentia? atque Innocentia;, quorum corpora Rauenná
de S. Setit*
indefublata, in iftam verfis nominibus tranílata funt
TÍ v i t a :
parochiara Í de quorum tranflatione , Chrifto propi-
tio, alias difputabo. Cumque nihil inde certi á quo-
quam perciperepotuifiem.non modicüm,fateor,con-
triftatus fum. Sed Deus, mecrentium confolator,con-
folatuseftme per quemdam monachum, q u i d e m o -
nafterio corundem Saníborum in ciuitatem abierar,
(diftat enim hoc monafteriumab vrbe R a u e n á j quof-
damamicos fuos vifitandi gratiá. Quemego de emí-
tate ad monaftenúm rcuerrentera confpicicns conne-
n¡, atque inter cerera collocutionis noftras verba ali-
F
q u i d m i h i d e vita Sandlorum, fi quid noflet, referre
monaehí,
poftulaui. At ille Craftinav inquit, die veni ad mona- quem bii
fterium noftrum, & ibi fuper hac re voti compos cffí- Sanfítts
ciens. Ego enim dcmonftrabotibi virum.qui viua vo- feruáratt
ce indicare potent quod quacris. Erat namquede Gal- inuitantit
lias partibusXatino eloquio exprímete non vales quod
volu-i. Idem quoque retulit fe bis numero ab hoftibus
captum.vná q[uidem vice á b Danis in Galliá,altera ve- b
ro in eodem monafteno abe Agarenis comprehen- C
fum; fed per Dei gratiam ab vtrifque liberatum.
4 Sequenti itaque die illius pollicitationcm.vtrúm adit eius
vera eíTet nec ne, explorare volens, meoquedefíderio menafie-
íatisfacere cupicns, perrexiad raonaftcnum,non pau-
cos habens itinerisfocios. Fratresautem iljius loci nos
benigné fufeipientes, in príeíentiam Abbatis perduxe-
r u n t : á quo etiam caritariué fufeepti, omnes in mona-
fterio vná cum illo confedimus , confedentibns quo-
que nobifeú numerofiseiufdem loci monachis. Dein- eamqi eo-
de requiíitus vnde eííem, vel ob quid illó ven¡ííem,v- gnottH*
trumque coram ó m n i b u s e x p o í b i . T u n c vnusex m o -
nachis, qui nobifeum refidebarit, innuentc fibi Abba-
te,hanc mihi Latino ícrmonercddidit rationem , ira
incipiens.
a MS. Vltr. rationem.
b De Danorum in Géllitm incur(¡ombut f u l LudouicoPio , ac
fráfertim
 i F E B R V A R I I .
priferíim eius filiUt ftpe alibi diélum.
RitbeHí lib. $ híR.Ratien.pag.x^o jcrfbitpoft annum 846 v«-
fiatam a Saracenu oram Adriattct marUi díreptHmfyClaJfenfe
S. Apolltnartí templum.Tunc queque S .Seuen exptUturn vtde- •
páttm tur coenobium, reliqtuti eiw tam ta Germamam aueáiu. De
reptufít a aliorum SS. tranflatu Clajfe in vrbem R.iuennam corporibui,
Sítracenit. eorumdem Saracenorum meta, Agemrü a i Vitar» S. Caloctri
xiFebr. . •< '•j.i
C A P V T II
S. S e n e r i m i r a c t d o f a e l e t t i o a d epijcopatum.
5 Euenis, cuius tu vitam fcire defideias, non fuic
i 3 Martyr, ícd Confeííbr. Hicnempc longo tcin-
pore ¡n laicali habirü confticucus, vitam pauperem in
hac vrbc Rauenná fecundúm fcculum gcrebar,quam-
S. Seuertts dam foiíuusfaeminam in matrirrionium, Vmccntiam
lamficium
nomine, de quá gcnuic filiam, vocabulo Innocenciam:
exercei:
cumquibus opeia muliebna,vidtum quíeritanSjope-
rabaíur. Nam lanam nere , more faeminarum arque
4 texere folebac, vnde vulgo lanarius vocabarur.
6 Qualis autem merin idcmvir fuent apud ¿ i n -
ternum iudicem,euam hominibus. idem c arbitcr i n -
notefcei e curauit, ficut in fcquentibus demonílrabi-
tur. Nam cumPi-^fu! memorata: ciuicatis obiiílet,
iuííus ell populus a Principe ciuitatis triduanurn age-
B rc ieiunmm, vt Deus per aliquod fignum oílenderct,
quis in locum defunóti fuccederc dcbuilTct. Dum h z c
geruniur, dixitSeuerus Vincentiasconiugi fuá : Va-
dam ad eceleíiam videre quis hodie cligatur Epifcp-
pus.Cui illa cum indignationc refpondít.-Q^id cu pan-
nis obficus inter nobiles & purpuiatos viros cjtiaEris?
vel quid peninet ad te magnaiorum fupec Eplfcppi
eledlione coníifium? Vcjiius tibi eftTvc m o r e í o l i t o a l i -
inuitá v - cui (eruias.vndc mihi & ñíias rúas vicílui necella^ia m i -
xore it ad niftrare valeas. Ad hsc ille.Quid, mquit, nocetjfi var
eleSlionem
TEpifcopi:
dam? At illa: Et veinam illuc veniens, colaphizatus rer
cedas! Ule autem verba vxoris flloccipendens, ad ec-
eleíiam properauit , & ingreíTusí/paené iuxta Princi-
pem conftitir.
7 Orante autem popuío , ecce fubitó columba
quaedam defuper volitans, íuper caput ipfíus, c u n d í s
confidente
fapra eum
cernentibus, confedir. (Viod quidam pro íígno acci-
columba. pientes, eum facerdotio dignum indicabant: alij.veió
indigné ferentes, q u ó d tam vilibus veftimentis indur
tus ínter primos ciuitatisftareprsíumpíiílct, eum i n -
primo eii- honefté, ficut ei vxor euenire optauerat, de.^écclefia
citur ; exire compulerunt. Altera aurem diein eccleíiá lati-
ter repetho
tare volens,etiam per columbam proditus follicitabat
proditto,
corda intuentium. Tcrtiá vció die cüm in ecclefiá^o-
G
íiti aliquod fignum á Deo piaeííolarcntur, ¡lie qlíi ñon
infaciefedin corde videt &• mdicat, quaíidurítieni
illorum increpans, eum ficut prius per columbam fa-
cerdotio dignura palám ómnibus demonflrauit.Tunc
omnes vná voce dixerunt; Quem polfumiis elígete,
nifi quem Dpminus ecce lam terció elegic ? Etappre-
hendenres cum de t u r b i in eminentio&em locum ré-
títgiíur ludantem pertrahunr, & m.utato habifu Clencumfe-
tpijtopus. cerunt. Deinde iuxta morem Ecclcíuftieum Epiíco-
pum coníecrafunt.
vxor id 8 Currensatuem quidam dé affiftentibus nuntiay
" erederere- uit Vmcenria?, qiiód marinis' iliíuseíTet Epiícopns; At
nüif, illa íubridens, ha¿c nuntianci non crcdidir.íed n riden-
é do fubiunxit dicens: Scio quia Seneiuse Grammatica
ceterirque artibusimbutns benc poteftefie Epiícopus.
Nam Pater monafteriorum longocempore c-xtiut ^!u-
riraorum ; ideirco cxempla conuerfatioms illius cece-
'vertíate ri debent imicári. Ule Vero qui nnntiauerat, veínm fe
togniia, dixiííe affirmauit.At illa^iu.hadenus.inquit.per pla-
cum filta teas incedendo, fila de cofo tendere atque in fuínm
veltith ac- colligere folebat, in cathedrá Epifcopalr non i m m c r i -
cip'r.,&
tó íceiere perhibetur.Dum h x c loquereturjalter & tet-
Satievinit
tius vencrunr, priori nuntio íímilia teferentíes. T ü n c
fthfuarijTQm.U
89
illa admiratione duda furrexiMtque vna cum filiá/ad AVCTCRE
eceleíiam cucurrit; videníque vera q'na- arüdierarJÍ)eo LVICOL-
gratias cgit.Scatimcjue y traque illarum (aero velaminc f.0-
cooperta,vná quidc'm i n ^ viduifatis,alrefa vero in vir- 5*
gimtatis propclito'pié viuendü pctduraucrunr. " ^
a Deeft hoc MS.Budicenfi. b AÍS. F//r. a ternum. 5
c MS. VUT;Aih\ixo\i\orntjfoc\iíAvii.
d liiemhabet »¡ttrapars Legtnfii.altterprintWVitucuni Rúbeo,
c ^§)¿*o tempore htc [cripjtt LntdolfuStniAgnt-Jitbant Grammati-
ct, ¡iue poltliorum fetentiarum profesores , vtt x» lannAt. a i
S Váülini Aqtitleten.VttaM diximus .
f Ruheustradil, e regróne ecclcfu habitare .
g Ne qws puret viro dtinceps cobubititjfe, mi ¡acre vilo indutam
mflar vtaui vixijfe.
C A P V T III
SS. Seueri, V m c e n t i í e , h m o c e n t i a mors^
celehntas
9 C Andus vetó Seucrus qnoridie in Dei feruirío senerus
^ proficiens, .& miraculis comfeansariagnum po mtraculii
pulo de fe piícbuit fpedaculam. Nam omnes
illlUS dofiti-
temporis m fuá vicinitace viros vica; fanóbtate & d o - " ^ ^ " J ' *
d r i n a r u m iludió fandarum íuperabat, cantamque illi £
Dominus gratiam contulir, vt ómnibus,qui cum noí-
fc poruetunt, amon fuerit & honon, Ncc mirandum,
q u ó d homo plebeius & idiota fubitó magiller &' D o -
d o r Hcdéííá; fien potuit; nam Dotninus nofter lefus
(Dhn-ftcis non rl'.ctorcs, non pluloíophos, íed piícato-
rcseiegit,¿¿ per vniuerínm m u n d ú pra-dicare deítina-
uit.NuTIa cjuippe iii diícendo iiioia cfcvbi fandus Spi-
ritus D o d o r adefi:: & in quocumque habitare digna-
w'ji^ardcntem pariter ioqnentem facit.
10 .Contigit autem lam pra:faias mulieres viam i n - vxorlió*
gredi vniueds carnis .-quasille in fepulchiO)quod íibi fil'**"-
parauerat, íepeHri pr^ctpir. Succedcnre autem tcm- mti^HTn
pote cum vir Dominíiam" femó feífus diem vltimum
íibi imminere confpiceret, facerdotalibus veftimentis
indutus Míííara nonmillis altamibus celebranír. Qiiá
completa, vnumquemque in fuá rediré príecepir, ex-
cepto v n o S c h o l a í t i c o , quieius nntu omnes cecidia;
¡anuas claufir. Deindcaccedcnre beato viro ad locum, v¡:roflper~
vbi íanda; mulieres c o n d í n fnc-rant, ftatim tumulus
¡He vltro apertus eft. Tune tile. Sóror, inqu/t, & filia,
hoc-íépulchrum mihi preparani, vobiíque indigcnri-
busvtendum praeíliti: íed quia modelad faótorem
meum,illo vocantej proficifear, date mihi locum vo-
bj.feumder.iniendi; vt qui in hoc feculo commnniter p
v^xim^s, éy'am communi fepultmá vtamur, Quibus wtrat.é*
ifli^o locum dantibus, viuus tnmulum, ceú S.Ioannes mótitUn
fecdleiegitur, mtroiuit: atque ílgnaculo fands crucis
fe muniens, obdormiuit.
11 , Puer áutem, qui intus crat in ecelefia ^ videns
beatum virum ingredi fcpulchrum, lapidemque fupe- 'vltr0 rur'
riorem in locum pnftinum quaíi ab 'lom'ni^L,s volui, 1 " ^ ^ " "
cum claipbrc valido cucurrit,<Sc apprchendc.ns qnam-
dam particulam cafula; illius.qua: cafu de farcophago
foras pcpenditad fe trahe.re nitebatur. At hi qui pro
fonbus erant obftupefadi, irruci unt per oftia, feifei-
tanres pueriim,cur ira clamaíTet. Qui bus ait puer;Do-
minus tncus Epiícopus hoc fepu]chrum ingreífus eíl;
adimTatc quanroeyus ne intus íuífücetur, Viri autem
illi matu.tioris aítatis, caAlíTam Dei volúntate petadam
intelligrntes^cius animam iam ad eseleftia migraííe
cognolcén es , iir hymnis & laudibus benedixerunt clartt m i '
Doininiim, con lignum Coní'e(Fon illius obfequium
praebentes. Oinnra vero i'bi pofteá per merira fandi
r á 1 tv'- c r •
,.
colttur í.
CfmfeMpris-largiente Dom'mo mJhi morum íanitatum pÉ¿r
fada íint mírat nía, tibííoiigum eíl explicare. vti&s.
11 Poí): ha'C mrcriogaui. de ftftiuuatibus Sando- Vtnamiít
rnm, ín qui bus eílent celebrando Kalendis.S. Scueri, &S'
inq-uit^fciliiutas m Kalendis'fctrruarij cclebrarut',fan- l " ^ * * '
dátum
 9o VITA S. SEVER1
¿ t í r u m verófaeminarum , quoniam proptec infeíla-
AVCTO-
RE Lvir t i o n c a pag^ncr im lapfa eft de memoria,idcircó vná
DOLFO. fum illms íblemnirate in fupradidis colitur Kalendis.
EX MSÍT His audicis, Croefi opes habere nrc putabam. Deinde
non modícam illornm Fratrum expcrti íumus huma-
niratem ^ nam'pane & vino rcfe¿ii iternoílrum Isti
percgimus. ^ temporei
13 H^c, Frarer cariílíme,de viíá Se obitu Sando-
rum.íicut ab if)íi> monacho it3 praefentiá plurimorum
audiui, Httens tradidi, ruoque nomini dedicaui j ' ob
hoc thaximé, vt te fiipcr nominib'^s 8c feftiuicate Sá-
¿torumeercum redderem , & cum haec nefciencibus
errare non ílnerem. St antem adhuc de illis h£eíitans,
mihi non crcdideris,vade in Itaiiam, & qua;re locum
memoratum ínter Rauennam & nionafterium S.
Monaíle- pollinaris : ibi procul dubio huius narrationis toe te-
r.um S.Se-' íles innenies , quot monachos. Qj¿od íi etiam idem
v.eriiuxt*
monaehusin hniufcemodi narratione me Cquod ab-
Rauennd.
íir) fcfellitjmendacij fui poenas abfque dubio luirurus
eft,illo cogenre, qui nullum peccatum impunifum d i -
mirtir. Ego vero icio me milla niíi ab illo audita feri-
S.Vincen- 14 Igitur qnandoin eceleííam S. Albani oratnm
í ú reli- iré volucns.ad auftralcm plag.im eiufdem eccleíise vc-
quis, Mo. meiiSjibi oííafanftcE muliens Vincenas condita feias,
guntiéi: & de eadem eceleíiá S.Seuerum in Thuringiam,San-
b
ótamque Innocentiam b ex parce ad alterum monafté-
B
riumjnomine Paraciarenfe tranflatam noüeris. Q u o -
aliorum
alibi. rum meritis & incerceííionibus) nobis Omnipotehs
concederé dignecur,VL híc taliccr conuerfemurjquali-
ter in cremendiexaminis die á iuftiííimo ladice, cura
his qui á dexteis eius ftatuendi funt, remuneraii me-
rearaur.
a Herulorum, Gothorum, Longohardorum ére. ^>
b Ex parte deeft MS,Bf*íiicenJ¡,vti & mqnnñtri) notnen,
L I B E R IL
Tranílatio SS.Seuer^Vincend^,
Innocencia.
C A P V T I
Sacra Keliquiíe t r a n s f e r m t u r M o -
guntiam.
N priori libelIojCariíUme m i Erlati/cri-
pcuium me eííe pollicitus fum de traníX
latione Sandtorum j quorunVibi meticio
fadaeft: quod mine, donante & adíu-
uante illo qui dat ómnibus afílaenter, & non impro-
perat.quantum potero^dimplere non difteram.
2 4 Fuitquidam Clericus de GalliíEpartibuSjno-
mine Félix,(vtiúm faólis necne,non eft meum indica-
re) qnem dum puer eílem me vidiíTe memini. Huic
P ^ ^ ^ e r a t c o n f u e t L i d o , per diuetfas vagari prouincias, 6¿
do Reli- Sau¿tortim reliquias, vbicumque potuir, furari, quas-
quiarum, íiascauCsíí, H i c ad praediótum monafterium, quod
inter vrbem Rauennam & S. Apollinarem fitum eíTe
diueríit diximus,cum quibufdam fociisvenitjibiquereligionis
admona-, gratiájquafiperegrinus.rufceptus eft, t á t a m q a e illoru
Scueri ' Ftatrum expertus eft hmnanitatemjVtquotidianaini-
bi.quaíi vnus exipíis, accíperet ftipendia .-qui eriarn,
ne illi Fratres ahquid de eo furpicarentur ííniftrum,
facramento firmauit, fe n u m q u á m deeodemmona-
, fterio receíTurum. Cumque tam famiiiariter eo loci
aliquamdiu conuerfari cospiíTet, iunxit fe cuftodi ec-
cleíjas,eique fedulum exhibebac obfequium.
3 Tempus autem oppormnum ad id propter quod
Vtnerat naflus, oílá prasdidócumfuratus eft Sauólo-
EPISC. RAVENN.
r,um,&: cum fuis complicibus fugam inijt. Q u o d cúm ^
Frarres comperiíTent, miferunc nuntios ad Optimates g¡^f¿ ac
Icaliae,vc omnes exitus viarum de Icaliá praeoccnpaiér, ss.Vmcé-
auc ne vllatenus inde labi potuiíTer. At illecúm loca íi- íi&> . & l n -
bi effugiendi ¿) denegara cognoniíTet , perdenia no- " o " " " *
d u incedens Ticinum venir, ibiqne ahquanto latuit f ^ u l r !
¿
4 Intercá c Ludowicus Imperator Organnm
Magontieníem Archiepifcopum, & t i H i l d i W i r d m - ^
nenfem Anciftitem,duofque Comités, quorum alter at(iHe o t .
'Ví/'arinus, alter Adalgiíus vocabatur, ad Lotharium garioEp.
filiumfimm,quieotemporeTicinimorabatur, defti- ¿fogunti-
nauit.pro pace & amicitiis inter eos reparaxidis, quae
prauorum hominum machinatione ex ahquá parte e-
rant turbatíe. Q u ó cum peruenident, e praediólus Fé- e
lix jf cum Sanótorum rehquiis, quas faratusfuerat, ad
f
h o í p i t í u m ^ Organj fe contulit, & qualiter feciílec in-
dicaUic.Quas Oígarius cum gaudio (ufcipiés, fuis abí- eas trudlt:
s
Condit in fcnniis nealicuiad illas patefeeret adi-
lUSjproprio eas íignauic íigillo.
4 Mané autem faílo Hildí & praxlidi C o m i t é s
ad manfíonem O garij conuenerunt, quatenus inm- . y
' cem conferrent, qualicer legationem íibi inilinótam adearum
concotditer perágerent, Cumque introiiíTcnt ceí- prífemia
lam vbi fanót? inferiniis feruabantur r e l i q u i s . h o r r ó r horrare
de timor nimius itruit fuper eos,ita vt tremore agita- PtrCfilf"*
ti vix refiderent.Quos Orgarius pallenres fk trepidan-
tes videns, interrogauit quas cauífa eflet tanti timoris.
A t illi, Forfítan, inquiunt, in hac legatione finem hu-
ius vitée fumus habituri. Nam nec contra hoftes ira
bello pofitós talis tanruíque timor nos vnquam inua-
íit.Nolite,inquit Orgarius, timere.nullas enim in hoc
itiner!é,Deo nos protegente.patiemur ariguftias.Sed,íi
vulti¿^raranter accipere > ego vobis dicam cauííam
huius'timoris. Hefterná quilpe die aliara; funemihí
S a n d á r u r a reliquia:,quas penes me in iftis babeo ícri-
n ü s ; quibus quoniam huc ingredientes condignura
n ó praebuiftis honorcm,meritó incidiftís in timorem.
At illi haecaudientesgenua fíedunt, &fibiprorpera
euenit'c per fufFragia Sandorum poftulabanr.Quod &: .
faéiuip eft. N a m í e q u e n t i die á L o t h a r i o honorificé ÁCfter
íufcepti funt, & legatione perada voti compoics re- peraft*,
dieruüt ad Imperatorem, qui miferat eos. Prjedi- ¡j
¿tus autem Félix cum fociis fuis, acceptis ab Otgario
equis, & aiiis muneribus. inter homines illius lati-
tantes de Italia egrefíi funt) de Iralorum ptéeparatas
deuicárnnt iníidias,
5 íbtgatius vero perada legatione.de p'alatio I m - mdefert
peratoris Magontiacum veniens.Sandorum reliquias Mogmtia.
cum fumrhá veneratione fufeipi á Clero & populo é
prascepit. Q u o f a d o oíTaS. Seueri iuxta airare S.Atba- F
ni in lóculo pofmt,& k S . Vinccntiíe ad auftralem pía- ^.
gam, Sandaeque Innocentiae ad feptentrionalem ec-
clefiae eiufdem, vt in priore libello praefati fumus.ho-
neftiffimis in locis iuxra fíngula altaria collocauir,
conftruílis defuper ledulis, quos veftiuit auro & ar-
gento, íicuthucufque cernentibus liquet.
á &¡uA. hk habentur vfqueadnum.$.eadem extant w B r e u h r .
Erford. ad diem OCÍHUA.
h MStVltrai. deoioiaca. •
c Budic Lnátvvicüs* Eft hicLudouicus PÍM, Caroli Magni
filití4,'Vtfuprk ojlendtmu*: cuimorientt an 840 adfuit cum -
Hetti Ep.Treuirenfi & Drogone Metenft Otgariui.
d B«^/c. Hildivvinum, J S r í « í í i r . H i k i m . H«w E-
pijeopumordinatum an St^. feribit 'Wajfebufgius, adh&fifft
femperLudoHtco Fio, qui ideirco multa Ecdéfiéi Virdutten-
jt donauitj pofi eius mortem plurima a Lotharto filio perpef-
c Addit MS.Budic. & de negocio quod acceperauc, d'.li-
gentiírmié pertradareDC.
f Addit idem MS '. & fui cómplices,
g Breuiar. Erford. femper O t h o g a ú n m appelUt.
h, Huc vfque Breuiar. Erford.
i Inclytum pietate& doñrináextitit S. Albaniccenobium ifix-
ta Mogumium, e f.iodaña Spanheimih}»cohnia an, m ^ . v t
ifi
 I F E B R V A R I I.
in Chronic» Spanhe 'tw.J'erihit Trithemiu*. A t S.Alkani mu •
fAtum tncollegium Ctnontcorum., qut ante anms 40, ítirn
fcripfit Serariw, jacrain s.de fr&dtcatorumobtbant-.cli/n tp-
jorur/t ttmpli tantitmmodo parimms. jupereffent. S. Albanum
M.colit Ecclefia Moguntina 11 lunij.
k Semttm rer. Moguníin.lib.i cap, iy inter Reliiptiaf q u i 0-
lim in S. Albani bafilicaferHata futrnnt, recenjet SS. V:n-
iam euer- centts, & Innocentu corpora, v u h r n v b i ta nuncfint nonin-
fum* dtcat,
C A P V T II
S. Seuen Reliquia tranflata Srjurtum,
S.lnnocentttf alio.
6 "C Volnro autem aliquanto tempore, idemvene-
i—^r indas Archiprasiul O'garius , volens f a n í t i s
illas reliquias ad maiorern (acn cultus venerationem
peducere , cífa S. Seueri tranftulit in Thuringiam ad
deinde S.
locum regalem, qni vocatur Erphesfurt ,comitanti-
Seueri Er
furttim trns Prcíbyteris & Clericis dinerh ordinis, turbáque
tramfert, populi non módica. S e d a n t e q u á m íacratiflimi cine-
res illue peruenirent, in ítincre roultis, Deo operante,
non fine miraculis clarueriint. Quorum pauca de plunbus hic
mraculis, non pjg£,t infereie.Nanijiicuc illi retulerunt qui cidem
^ tranflitioni fe incerfuiílc teftati funt, (brotes quatuor
d e T h u r i n g i á cum ceterá multirudine obuiám fan-
dbs venerunt reliquiis; quarum vnam.quaE maior na-
a tu erat; a fpiritus malignus inuafit, Se coram ómnibus
qui aderam grauiter vexauit.Erat autem in eodem i t i -
ncrePresbyter quidam.nomine Reginhan'us, portea
^ vero b Epifcdpus^uem cu quoque fepiffimé vidifti;
cui Dominns tantam gratiam in eiiciendis daemoniis
contulit, vt nullus ei dsemon refíílere auderet, quin
ílacim ad nutum eius ab homíne inuafo exiret, Sule-
bat enim quando ad hominem á daemone p o l í d í u m
acceflifíet ,dicere: Non nobis Domine, non nobis,
ícd nomini tuo da gloriarr.Is cum libeilum exorciTmi
fuper dxmoniacam legere coepiílet, fpiritus nequam
per os mulieris dixit: En eiieis me hinc per vcibum
D o m i n i , & merita fui Confeflbris : fed antequám ad
Erfesfort peruenias,inuenies me non femel,ñeque bis
4 tnurgti- ^ b i a d u c r í a n t c m . Quibus didfs. vas poíícíHim dere-
mtnisltbe- linquens, fororem illius ingreírus cíl, & Hmili modo
tñtfs, vexauir. Inde per diuinam gratiam expulfus, tertiam
artipuir,& non minüs ceteris irifanire compulir. Q u á
etiam per Domini clementiam Se fanóti Confeílons
fui menta fanatá, quartamjid cfí:5vltimam earumdem
^ fororum inuafit, & fupra modum miferabiluer cru-
Ciauir.Tuncpraedido Presbytero libeilum exorcifmí
dtmone
legente, apoftata fpiritus d i x i t , audiente omni popu-
querentt
je'peü'iper ^r>c\ui aderat: Víe nobis miferis , qui hanc regionem
S.seuertlí: diutiífimé á nobis poíTefsá defeiere modo debemus,
D E S L E O N I O
PIC T A VIS
Olitur Viftauü magna cekbritatt, Kalen*
tIRCA dü Tebtídartj, S. Leonius Vreshyter , qui
P1 NHM altU Leo , Vine. BiüouAcenft Leonrius
IV SF.CVLI
1 f £BR appeüatíir, vulgo ^.L'cfne, vel Lienne.
í ' m ita tnemimt Hemantu Grtuen in ad-
dit. ad V[uard/mnit^ M a r t j r o l Colon. an.MXD exaifum,
S Leonius F/oráHww : Pi¿taüiS S.Leonis Confeíforis.Mo-
F e h " 1 ^ n m m a ^ l L a c í víuar¿- P'^11115 S.Leonij,compresby-
teri S.Hilanj, ab incunre aérate fanftiíTimi.
focius 5. 2 Andreat S a u p i m i n Martj/rol. Gallíc. breui elogio res
BtlarijEp. ah eo geftauta compleftttur: Pidauis S.Leonij ConfelTo-
PtSau. ris S. Hilanj compresbyteri, ab ineunte state íandtif-
finii ;qui proficiícentem in exilium fandtum ipfum
Pontifitem comitatus,vanas pro fide Catholicá pref-
91
prnptcr aduentutn S.Seueri.-nó enim deinceps talem AVCTOR.fi
in i l t i rcgione habcbimus poieftafeoi, íicun hacte- L V1D O L-
nüs habuiimis. £t hsc dicens ablctílit. Muiier ve- FO .
ro á dxmonis infcltatione liberara tererrum (andli EX MSS.
Confclloris vfque ad Erphestorr, Dco gíauas agens, D
íceuta eft.
7 Olla autem eiufdem Sancli in ecclellam in ho-
nore S.PauÜ Apoíloli dedicará rranílua funr.Vbi dum élté X r -
furtimirA-
adhuc in lóculo , licut allata erant, inhumara lacerent,
cuU.
tanta íignoruni tk prodigiorum multuudo claruit,
tanta virtucum vis in omni genere íanitacum per d i -
uinam gratiam enituit, ve á nullo mortalium eorum-
dem muaculorum aut numerus compichcndi, aut v.i-
rietas valear enai ran.
8 Defunóh) autem O g i r i o , ¿cfucceíTore illius
í R á b a n o , d Carolas Pipmi Regís filius eiuidcm Epi- C á
feopatus honore íublimatur. Q u i annuens precibus
fandtimonialium in e Alto monaiterio conlillentium,
partem quandam de reliquiis S. Innocentis ad piacdi- S.J onecen*
£tum coenobium, licúe ipíc vidilti, rranftulit. Vbi non t i t lieli-
qutAaCH'
paucas virtutes per eiufdcm finCtae Vnginis menta rolo Ep.
Dominus faceré .d'gnarus eft, quas fi ícn c volueris ab tranfl.UA,
his íanfbimoniahbus difeere poteris,
5» En habes,Fracer canlíime, meam pollicicatio-
nem, non vt volui, (ed vt potui, cffedui mancipatam.
Qu^eío igitur re, vt illum depreceris pro me , qui (uo
fiuiplo, noítro duplo fubucnir.quatcnús gratuita gia-
tiá fuá, & eorumdem San¿torum precibus exoiacus,
(altcm ih dieiudícij cum eiedí', fuis aliquam partení
habere me facial quoniam melius mihi erat non naíci
q u á m a b c i s in aeternum feparari.
a AdditMS. Budic. olim. b Idem Ai?. Chorcpifcopus.
c Obijt B Rabanus.vt A Febr. dicemut, an.8¡ 6.
d Carolus Vtptnt Regu Aqtutankfiiius, tqnepos, iunioris Pipi-
ntfrater. Is.vt ex Chronico FontantUenfi referí Duchefntfti
fúm.t FfAncic. an.%4.() menje Manió,dum nd auxilium fra- Carolus F.
irl fereodum Aquicaniam deítinabat , a Viuiano Comité Vipint R.
captuá, in vrbe CarnotenfiituQuCaroli Calta patrui (ui.ton- Aquitanií
fotatiu,& in monaftciio Coibeiá continuo dinguur.^íw F. aitonds-
no detnde >i)6 Rábano fiíccelfití magiscx volútace Regís & tur,
Confilianorum eius,quaiii ex cbnleM] & elcdtionc Cleii
& populij-ü/ habent Annales Fuldenfes ediíi a Frehero &
chcfnio,ac Serantds, alijq, A t MS Trudonenfeexemplar eo-
rumdem Annaltuw, itahabet: Cu\ ( R á b a n o ) KailusPi- ftg't»
pipi Regís films, qui de cuílodiá Coibcieníis mouaítenj
lapíus ;id Hludovvicum Regcm paciunm fuurn dcfccerac,
ín epiícopatuai fucceífic vi 11 Id.Mait. non íolúai ex vo- Fit EpifcO'
lúntate Rcgis, verum eciam ex confeufu & elcdVionc Cle- pus.
n&populi. Commendatur htc a prtidentiá&pietAte: per.
peram tamen a Wiene Diui tttulo ornatur, Rcgiíqiie A-
quitania;.
F
e MS Vltr. altero.TeflaturSerariuslib. i cap,]i monajlsritim
Vctens celia: a S. Bilhtlde idtficalHtn, vulgo nunc vetus A l t u m
m ó n a ñ c u u m appellari, c//>» Aitum monaílevium. De S. monaflé-
Btihilde, vel BtUhilde agerntu i y üouemb. rium Mo-
guniu.
P R E S B Y T E R O
1. B.
I N G A L L I A .
furas cum eodem perrulit;poftque reditum in Gallias,
expngnandae Arianacpetfidiaí , plurimo eidemadiu-
menro fuir. Cerenim fubueóto ad csleítem gloriani
B Hilario,G dliam tanti athlet* pra-íidio orbaram,fin-
gülari folatio rccrcauit , praedicationibus Apoílolicis
populum erudiens , íanólsque virae exemplis ad reli- fjri>Jliffs
gioms cultnm incitans,& miraculis confirmans.Qui- fidáprtco*
bus piis infiftens officiií, cum multa d i u m é cgilícc.le-
ni fomno confopiras, eo die , quem eidem praedixe-
ral S.Kilarius.exufa n'oitalirate, ad beata? immortali-
tatis gandía commigrauir.-prnpequc S.Hilarium fepul-
tus, magnis in túmulo emicuit fignorum diuinorum
virturibu's. .
3 Vf(¡u/imns sxumphmdeferipta f'm Aft4,noi)compe-
U 4 umat
 D E S. L E O N I O
91
AvcTO- rhntts. Ei u m m i n i t non v m loco loanmí Bouchetui parte l .
RE! h. Ann¿L Acjuitanu : & í a p . 9 quidem, adfuijfe Htlurio Leo-
nium, lultu i i , ^/íf/^ Presbíteros fcnbtt, cüm ab extlto re-
uertit. CAp.14, ait morienu aJJittijfe cum S' luflo eutndem S,
Lconium, Í/«Í ordinartus etus Sacerdos^utiiu nunc loquun-
tur, Cupellanuserat : mijfio»^ hunc fecundo, vt fpeculantur
aJefl $. num (irepttui conflaemis afíidué ad em ¿¡des, decfo, ttlnu ex-
Htlarto ceffu follicit£ multítudmú, conquteuijfct. Oitoi ne quü ex re-
monevti,
ceniwrt aliquo ¡crotore ¿tccepijfe Bouthetum fu^icetur, V w *
centim lib.14. Spechtflor. CJp.ji i t a n u r r a t : Poíl multa i g i -
tut & magna miracula S. Hilarius infirmacus , c ü m
obitum funnummínere cognolccret.fecit ad fe vcni-
re Lc-Ócium emfdem ciuitatis Presbyterurmquem má-
xime diligcbat. Dumqueimmineme noóle eum exi-
re,& fiquid forisaudiret nunriare iuliiíret;& ipíe vo-
ces tumulmantis populi ciuuatis fe audilfc reuertens
expofuit. Et cüm mxra eum vigilaret , finem eius ex-
f^edtans.mediá noéfcs iubetur exire , & quid audire
poííet iacenti referre: qui dum feaudilTe mi renuntiat,
mox nimia claritas , quam etiam Presbyter funcrre
non porerat,intrauit ad eum,& fie paullanm receden-
CAlefler»
od»rem re lumme migrauir ad D o m i n u m . Addit Bouchetus>te~
fercipit flatos ejfe Ltomum & lufluiti, exánime S. Hilarij corpttí fu¿-
uifltwum expirajfeodorem. De S,Inflo agemm xxvNouemb.
B 4 Idem Bouchetui Leonium tradtt ab adolefcentia, Hí-
t i ob vir- lar'tjdifciplina inflitutum, e i ^ canpmumfutjfe propter exi-
tutes cA-
}HumiqU£ in eorelucebitt^omtatem^fimphcttatemy achom-
flatem morum : eió^ i n exilio ac deinceps famulatum fideíem
impendijfe; & hac ratione magnos tn facrarum itíterarum
fehri mo- fetentiaprogrejfm fecijfe: cüm pojl etttí decejfam annis multis
ritur:
I.B. D E S. P A
EPISCOPO T R I C A S T I N O IN
I . f EBR. I^Ü^í*^ I Olitur Kalendü Februarij s. Paulus Epifco-
puíi Tricapmui an Tricafttnas, incertutíi)
an non etiam Sedts vtmfque,fed diuerfus,
Tricapnorum vrbs, quam Trecas altjdtxé-
re, ad Sequanam amnem fita , Campani£
prouinciiefaciíe princeps eft, cuius de nomine ac vetuñatebre-
uiter, federudtte, fcnbtt Petrus PithmU Aduerfar.[ubfeem.
hb.icap.i. Ou£, vrbi huic Paulum Eptfcopum tribnunt^Mar-
S.Faulum tjrologiaproferemus. V(uardi Martyrol.LubecAan. MCDXC
fuiffe Tre- cufum,tdem^ ediinm cu anclar 10 a loarme Molano, & ad va-
cenftmKp. r¡Qrum 0itm Beígicorum coenobiorum vfum manu exaratum
ofiendunt ^ ^ ^ i ^ p o U t u m ^ C o l o m e n f e q u o q u e a n . M C D x c vulgatu,
Martyro- ^ e w í j \ n oppido Trecaílino {Bellmusde Padua, T n -
0&ta> C caííino) S.Pauh Epifcopi, cuius ¿c vita viftutibus cla-
ruit, & morspretiofa miraculis commendatur. Paria
Galefmius& Maurolycus. Martyrol.Jiomanum'. Trecis S.
Pauli & c . Ado ac Beda vulgatt & Notkerus; Eodem die S.
Pauli Epifcopi ciuitatis Tricalíinx (Beda Treea/ílníe,
M S , Bauar. Trieartinas) cuius & vita & c . Petrusde N<Í-
tai.l1b-3eap.71. Paulus EpifcopusTrecalIinus fuit. cuius
vita vittutibus claruit, & mors. pretiofa miraculis ce-
leberrimiscommendatur. Q u i &c in Chfiíío D o m i -
no diem clauíit extremum Calen. Februarij, vt dicit
A d o . Eadem babet CAnifius. MartyroLOrd.Benediftini olim
cum Regula S . B m d i f t i excufum; fu oppido Trecaífino B.
Pauli Ep. virtutibus & miraculis glorioíí. Breuith M S .
Centulenfe: Trecas S. Pauli Ép. & Conf. Eloranum i In
oppido Trecafino S. Pauli Ep. Ambtgue MS. M a r t y r o l
Ecclef.S.G«diUBruxell. Item S. Pauli, ciuitatis Tncaíír-
n « , caftríveYppidoti^Epifcopi. cuius vita vututibus
claruit, & c .
Catal ' 1 R ^ ^ f ^ t eum in Cataloga Epifcopoyum t r e c e n f i u m ú e -
Bpp, mochares de diuino Mijfdífacrtfiíio cap. 19. loannes Chenu,
Petrus Pithms, qui Bedam, Notkerum, Vfturdum citat;Ni~
íolaus Camuzatus in Promptuano Antiquitat.'Tricafiiné
dicecef.Cl.Robertusm GaUiá Cbrifliana-y etfipofirmi dm,vt
P R E S B Y T .
populum docuiffet> Atate k m grauem-, fehri coneytum, ekqut
demam extincium ejfe 1 Februarij. quod it4 futurum diutni-
tus antea didicerat ; t n ^ S. Hilartj <tde tumulatum. Efi bac
abbatia nunc Ordmis S.Auguñirii^ulgó S.Hilaríj de Celia
appellata, vbt ipfe habitaffe S. Hilanus tradttur, ac fucellum
SS. loanni & Paulo M a n y n b m adtficaff^quibui dein maia-
r v n extra muros ddem locauit,in quá ipfe, v x o r , & S Apra fi-
lia fepulti; qudt. dem ampltata, eiufy dtcata normm efi, eodem
tefie Bouchtto.
illujlraíur
5 Honoratus eft c&leflibmp.rodigiU pojl imrtem S. Leo-
rfiiraculü:
nius, vti idem Au6torprodtt^etuf^corpw, argenten, thec&in-
dufum.Magnuá ad eam óidem fit piorum hotmnu?n comurfus,
multicfa em patrocinio podagr&acfebrium leuam'tn repenunt.
6 Meminit quoque S. Leonij Sebafiianm Roulltardiu in
biflor. Melodunenfi, dtalio agens S'.LéoñiS^'ui Meloduni co- diuerfu: a
S. Leonto
l t t u r \ i i Kouembrü , cuimetiam aduersüs febres auxiltum
Melodun*
imploratur i diuerfum tamen effe cenfeta Piftauenft illo s . H i -
l a n j Archipresbytero , tum quod non eodem die, ac ne ?nenfs
quidemi colantur ; tum quod vntus corpus credatur extare tn
fuburbio Melodunenfi quod ab eo S. Lconij appelUtur\vbi
adhuc terráconditum intra dtcatamenis nonúni eccléftamji-
cet aliqut em reliquia in Deipart VtrgtnU bafilicá, ali£ in S.
(cuius ali-
Petri. nonnuü& in S.A(pafij afferuentunalterm vero reliquias
bi rtli •
parttm Partbeniacum delatas, par tim Pi¿lauis ejfe,ac vuinis quo,)
in locis ftdem fcribit. l l l m tamen Melodunenfis penitüs igno- E
ta funt Afta, Atas, ordo, nifi quod facerdotü babitu cuiptam
apparuijfe m fomnü memoretur. Diuerfus ab vtroque ejl S. ttemfyít
Leomus Eptfcopus, qui circiter CM annum Chüflt iuxta Ba- Baioneh¡i.
ionam corónalas eft martjrio.
V L O
GALLlA.
infra dicemu!, addubuare videantur.
3 Validum tUud argumentum eft quod eius Tteliquk f r i ^
CU ajferuArt dicamur. tta C&í««;quiefc!t m Tricallina Ec-
Reíiquit}
cleíia. C<W«^<I/«Í : Eius corpus ín ligneá theca c o n d í -
t u m , Tricaílina Eccleíia fummá cum veneratione cit-
ftodít, & r a m q u á m facrum depoíitum pié religiofe-
que colit & tuetur.nulla tamen annua eiu$ nomini d i -
cata celebricas : forte quia eius hiftona non cxtat.Def-
Guerroiilib de SS.Trecenfibus,florutjfe feribit, exiremü C4-
rolt Magni, prmifyLudouici Ptj lemporibus. nempe&ple-
Tiqueante Eltam recenfent, quem conflatfub Ludauico Pío fe-
dijfe.Miratur porra Des Guenois nullam S.Pauli agtin Eccíe-
fia Trecenfi celebritatem. alibi tamen feribit, Dominica poft A- F
fcenfiomm celebranfeftum Reliqtttarum in ecelefia Cathedrali, ojpcium
Ecclefiíí'
atque tnquadam leéttone ] m recitari: Venercmur etiam
fticum*
pretiofas 8c inazílimabilcs margaritas corportr beato-
rum Epiícoporum Treceníium Vríí, Camelia ni, Pru-
détij & Pauli, in praeienri ecelefia integré quíefeentiu.
4 No» defunt tamen argumenta , qu£ eum Tricaftmü
vendteent, quorum vrbs, q i u apud Plimum Ub. 3 cap. 4 A u - Trieajlinti
fuiffecon-
guftá Tnoaftinorum m í / z / M r ^ í / / ^ , nunc S. Pauli in
firmant
Túcz&iMsdicituryVulgOinonyt PaullusMeruta Cofmogra- Martyro-
pbUparte 2. ltb.3 cap. 4.0 feribit, S. Antoni de Tricalíin; logra.
¿ted, Vt Franctfcus Ranchinus to.z Defcuptionisgeneralü Eu-
ro/'í, Sain£t-Pol-trois-chafteauxj aut, vt Cateliius lib. 2
hift.Languedoccap.io S a i n í t Paul-de Tricaftin.- Vrbseíi
eptfcopalu in Delpbtnatu,fub. Arcbiepifcopo Arelatenfi : eiufqj
ídem Epifcopus & Comes;fedpauci, in Ecclefm Cinonici, an-
guftaifedioecefis.llutcergociuitati Patronum fuum,auclorem-
^ n o m m i í ^ A n l i w w varia tribuunt Martjrohgia. Vfuardi
Parifns ati. MDXXX v i edttum & Colonu an. MDXXI cum
additiombus Hermanni Greuen, ttemcfo MSS.optim£not£t
atque inter ea quodolm Auguftini Humui fuit, ac nuncpenes:
nos efluta babent: In oppido Tticafttino S.Pauli Ep.cui-
ius vita ^ - í . MS.Ecclefu Metropoluan£ Pragenfis, Trica-
ñino.MS.Eccl.Taroanenfis^pemtujluwmwafterij S l a u -
rewij
 r F E B
/ i ftnttj Uddij: quod vtramque eft Adwié'.Eoócm die S.Pauli
Ep. ciuitacis T n c a í b n s , cuius vira frc. MS. awtquum
Domus p/offjjk Socktttis U(H A n t m p ' u , Bedx nominepr&tt-
/«/4í«/«,Trccafl:ina;. h i S . E c t l . £ . U * m Vlírateclt .-Eodem
dieS. Paqltciuitatis Caftrin^ Ep. & Conf. Uaquoque
Gdltcé vert 'tt Romanum Martjrol. Philippus Lubbe m¡Ur: A
Tficaí^m, ouTrcs-chalteaux liir le Rhoínír, S. Paul
&'..f¡non Rhodam proximé udtaceatjjtud longe certe di(i¿t>
Vt ex G¿lli£ accuraiá deltmattone apud Ranchtnum patet.
Sulditirm W i l l o t ' m nofter vertií: A Tnchatcau en Frail-
ee, S. Paul : & c .
5 ClaudítuRobertui inter Trece»fes recenfet ac T n c a f l i -
CAt»UgÍ nos\& horumquidcm vrbem S.VMÚI appellat jtafydeeo[cri-
bit t S. Paulus, Cal. Febr. licet Tricallini putent ibi agi
de fuo Paulo, ají tnTrecenfibus: XLIV S.Paulus, in Mar-
ryrol. Calend. Februarij .-vídetur ramen ibi agi de S.
Paulo Tricaftino. Camuzatus quoque poñ ea quit num. 5
ipf«b N<f. retuitmus^citatoBedaMartyrologto, fubdtt: Verúm memi-
Trecenfit n' rne ^e8eie ^"^dam chirographa Mirryrologiajqns
habent, Tricaftinae, non Tricaíliníc. Idem pojl dedícalo-
riam epiftolam exprefítusitaferibit: Confcdto éc abíoluto
hocPromptuario, venit in manusmeas codexcoeno-
bij Arremarenlis, fequentem Trecenfium Epifcopo-
U rum catajogum continens , quivulgatis fyllabis non
confentir, in quibus plnres Epifcopi comprehendun-
tur: fed quadam nomina in illos irrepíifle}mihi facüé
perfuaferim, vr Pauli, quem Tricaftinum Epifcopum
veriüs dixeris; Fredeberti (reótiús Frodeberti) &r O -
fulphi: qui mcoquidcm indicio , perperám inter d i -
dos Ptxfulcs recenfencur. Frodobertus enim iure ex-
D E S. T O
EPISCOPO T R I C A S T I N O ,
E T S. I O S S E R A N D O
C R V D A T I I N
IFEBR. Rimo Augujld Tricaftinorum Epifcopo, no-
u i ^ n o m w ü aufiort Paulo, altum eiufdem
Sedü Antiftitemjefy ta preciare mentum,
SS.Tor- S. Torquatum tungtt V. CL. Andrea*
quati & Saujfaius in Martyrol. Gaílicani fupplc-
loftrandi mento,fiue idem vtrique natalis obtigtt, fme hac die T o r -
nataliii
quati facía tranjlaüo , feu fortaftü vetuftis faftis ac tahulU
Caluiniftico tumuítu comulfis ac diftipatü verum ignorauit
eius natalem, cum S.Paulo retulit, & S. loííerandum mo-
nachum addidit > quia ftmul eorttm exuuu fceleratorum ho-
minum furort y vt plurium aliorum tota Gallta Sanftorum,
Atta igno- abfumptte incendio. Neutrtw adhuc in Martyrologiü aítü no~
ta»
men, nedum Ada, reperimw.tiiftfortafíii hic eft Torquatus,
de quo xxxi lanuarij Kermannus Greuen in addtt. ad Vfuard.
S.Torcacus Ep.& Confeífor.
i Htc de vtroque feribit Sauffaius: Anguilas Tricafti-
norum S. Torquati Epifcopi, á quo íi non illa ciuítas
Chrifto progenira,potiííímúm tamen proneda ad eius
cultum Se obfequium, fandae religionis tenax abhinc
femper extitit. Cuius felicis operae memor,beati huius
fui Antiftitisgloriofam memoriam facris deinceps an-
relifuia niuerfariis honorauit. Tranfueda cuius pretioía pi-
gnora ad Viuaricnfcm agrum, in monafterió S Mariae
Crudaeij Virginisde Crudacio diuin honore habita funt. A t
combujli Caluinianx fedxcmiíTarüs in ficraria Gallia: facrile-
» Calui- gis auíibus irrucnnbus, beari huius Epifcopi veneran-
KtflUy
da lipfana,cum S. loíTcrandi Confeíloris (illius quon-
dam coenobij alumni, iamque turelaris gloriofi) facro
corpo^c, nefando facinore, extra hieiothecas cruca,
R V A R I Í .
93
pungendus vídetur , quí cum Abbas Ccllenfis fueiir AVCTO.
8c nommaciílímus, á quibnídam elenchorum concin- RK LB.
natonbus, re non fatis e x a d é perpensa , in d i d o r u m D
PraífLilum ordine eft collocarns : (ictu 3c ipfc Paulus,
dum ex Tricnllino Epi/copo ipfum Tricaííinum cííe-
cerunt, nominis cognationc decepn (IV deluli ; quod
ía-pé accidit. H<ÍÍ Cainuzutui, & tpfeTncajíínus.
6 MiirtJroU MS Eiclefa S.LawbefH Leodtj n e u t r i p a r t í Alij duot
fauet;babet enim foláw: Euj'em dieS.Paoh Epiícopi./iw- factunt.
dreaí Sanffuius dúos Paulos faatjcpportuné quidem ad hiem
hanc dinmendam, f i vetertínu mtttur tejitmomü. ita habet:
Eadem die Trecis S.Pauli Ep. Se Confcíl". qui Bcrtul-
fo fuccedens.prccítanci d o d r m á , egregia pierate^diui-
naqne & admiranda virture.cúm aliquamdiu eam cc-
dcíiam gubernaíícc, vita demum íandiílimé a d á , ap-
termtans pracmia recepit, p r o p n á q u e in eceleíiá con-
ditus, fanditatis eximia; decus obtinuir. Qjiam eccle-
fiam proprtam vocat, tam non ipfi ded'uatam remur Paulo*
fed Cathedralem, q i u eíi S, Pem\fivera funt, quafupra ex
Des Guerroü retultmus. Subdit Saujfuius : E o d c m die m
prouinciá Arelareníi Sandi altenus Pauli Ep. Trícafti-
ni & Conf.qui ciuitaris illius primus in Clinfto /nfor-
mator ac Antiftes,facráerudiiione & v i t ^ epifcopa-
lis admirandis adibus , c o l l c d o á íe gregi rramitem ^
ícternitatis indicauit: ac poftquám gracia: diuioitus
accepfae fnenora copiofa accumulaflct, meritis'ocn-
plemtus egregíis, abiitad príemium (empiterniim.H<ff
Saujfaius. Anfortafiü htc eft Pauttts, qui cum a h ü fub¡írtpfit
Concilio Valentino I.Gratiano Aug. 111 &: Equino V . C .
CÜ1Í!<I«. C / ; r . c c c L x x i v í
R Q V A T O I . B.
M O N A C H O ,
G A L L I A.
raptata, arque in rogum conit da , indígnis flammís
confumpra funt; non tamen irr.punitá manrnte ho-
rum impiorum perfidia, quos Díiiina vicio extemplo
conftiinxic. Ferunt indigenae pei ícuerare ibidem ma-
mfcftum Diuin^ indignationis vcftigium.Locus enim,
Memofce-
in quo S. lolícrandi corpus integrum exuítum eft, etfi
lerisindi-
cirCurncircá herbefeens & vn elcens eniteac, herbas
aut germen vllum non producir, fed íiecus & atidus
femper permanet, in quo cam immane flagitium, CÍE-
lo ftupente, ab inferni fatellitibus patrarum eft.
j H<£C Sauffaiut. QuiTricajlinerum vrbs , dix'tmusin
Paulo. Haud ab ea longe fita eft Vinaria , jiue Viuarium, Viuntia
addextram Rhodani npam.Eam quidam c i w t a t e m Alben- njrbt.
íium in veten Notttia memoratam effe volunf.alijeo tranfla-
tam Sedem ajferunt Alba HeIuiorum,/u<f v r t í Albenfiumt Alba Hel-
per Germanoseuersa, quam nomulit putant juijfe A lbigam,
uiotum
vrbs.
proculinde adTarntm flumen tmperite\ Scaltger eam effe vr-
bem cenfet, q t u num Aubenas, fine Alhenas diatur, quafi
AI be na t i u m,í/?^ in Viuarienft dtoecefii Catellm hiftor.Lan-
guedoc'u lib.z cap.ij Albac Hcluiorum ^MÍ/ÉM ingentia fpe~
¿tari ait in vico h\b,fiue Alp, duabus a Vinaria leucii-Ran-
chtnui tn loco quem á Roche d'Abs appsüat, Vífttgia a n t i -
quá, Alba obferuari te(iatur,
4 Crudacium, ^«oá C/. Roberto í^ Crudacirm , &
C t u a d a t i u m , in veten ( í n p t u r a apud Catellium, Cru Cruas
darnm, vw/gi Cruas, vetw coenobtum eft ad Rbodanum, in monajl.
terVtuanam (¡rTurnomum oppidum. Quo f u m e hiéinlocit
grajfatifmt Calumtftiean.MDLXii & MDLX 111 ¿rfwitfri»-
üxcat T h i m i u m hijiona, Spondama tn atwaL & rf/ij.
D E
 94
I.B. D E S. T I
I FEBRV. I S S I ^ P " L m s ^ ü m no™1™ fa™ t A ^ t s i n f t ñ p '
W ^ j & ti- Q u u hic fuerit, non ejl vnde c e n í fla-
' j ^ ^ J tuamus. Ijia 4e eo prtedicant Menta: £ o -
^ d e m d i e S. Timothcus in pace qui-
ífcit. g eum vox.dícens: Timothce>ideó tibi hoc euenit,quia
S. Timo- Timotheusparticeps fir honorisfuperní,
ihei elogia. Q u i hic inferné nil Dei honori praetulit.
A l h i f i o e j i a i m m e n ^ u o d a n p v i 0g» honoreDei, deiti-
ftum.
i Timotheum hunc cenfet Raderus A h h z t e m fuif-
A n hic S. fccoenol^jjquod vocatur Monafterium S.Timothei,
StmeonU inquodSimeon.pofteáStylita, puer tredecennis pci-
SiylUA
m ú m receptus eft.Dí quo in S.Simeonü Vita ex MSS.La-
magifler,
tinü, v lanuar. cap. i num.4. vhi vir magnifícus appella'
tur Ahbaí úle Timothem. Veru in altera VitA per Metaphra-
ejui aliU
Heliodo- flencap.i num.j Heliodorus Wíiíwr.Píi &apíidTheodo~
ru¡l retum cap.26 quf IMC addit: Eum ego faepé v i d i , & fim-
pliciratem morumeiusfum admiratus , & e m s animi
purkatem fum mirum in modum amplexus. Q u ü f u -
fpican poteji, hallucinatttm in tanti viri nomine Theodore-
tuníi
3 A l i j d m n u m veniuntnohiéin m í n t m T \ m o ú i t \ t
an eremita
quorum alteruter videri poufl coü hoc die: alter eft & g y p '
JEgyptius,
B tuis anachoreta, qui, vt refertur libr.j de Vitis PP. cap, 16
negligentem quemdam Fratrem audienSjintetrogan-.
D E S. P E T R
1. B.
EREMITA PROPE ANTIOCHIAM
SECVLO
V.
C Blehratur S. Petri Calata, in Gucorum Menas, i
Vebruarij, memoria cum illujiri elogio. Vttam eiusfcri-
pfit Theodoretus in religiosa bifloria.ca.9.qui & WfWlU m e '
I.FEBR. mimt in Eccle/iajiica hiftorta libro 4 cap. 15. Q u m etiam
mons máximas vrbi (^««oc&wjvicinus.prati inflar re-
nidebat.In hocenituit Perrus Gaíata fac. Eadem habtt
Jtftcephoruslib.ii cap. 4 1 . Vitam ex Tbeodoreto h k damus,
ex verfwne Gentiani H&rueti,obiter emendatam ex lacobi Sir-
mondtnojlri, haud paullo aecuratiore, interpretatione. Aítus
C Pctrus & gente G a l a t a , ^ profefiione monacbus, cqíjtur ix
Oftobrü, fed c c c c annis pofierior\quippe qui [ub Theophi-
lo imp. v i x m t , atque ad Bafiíij peruenerit imferium. de eo
Úentá.
V I T A
AuBore Tbeodoreto Ep.
E Gallis qukíem audimus qui funt in
Europa adOccidentem.Scimusautem
eos quoque qui funt in Aíiá, ab illis
o r i u n d í , qui fedes fixerunt propter
P o n t u m Euxinum. 4 Ex iis germína-
á
uit B. Pctrus, atque adeó terque quaterque beatus.
S. Tetras
Seprem autem annisjvt aiunt, poftquám natus eft, á
Calata
parentibus educatus, confumpík totam reliquam v i -
tam in philofophi^ certaminibus.Dicírur autem obiíf-
fe.cum vixiíTet nonaginta & nouem annos.Eum ergo
i)i annu qui nonaginta & d ú o s a n n o s decertauit, & n o ¿ t u
certauiti diuque femper v i d o r euaíitjquis pro dignitate lauda-
ueritf QiiíEnam autem lingua fufFecentad eius nar-
randas res preciaré & ex virtute geftas,in pueritiá &
adolefcentia,in virili & in ingrauefeente xtate, & in
extrema fenedutei" Quis illum fudotem menfus fue-
M O T H E O .
l i A b b a d q u i d illi Fratri faccret, dedit confílium, vt
eum expcllcret. Cura ergo illeexpulfuseirer, tentatio . . >
« 0 ^ r titmií je-
venit Iuper Timotheum. Et cum imploraret. in con- Wgrííií
fpcétu D c i , & diceret: Peccaui, miferere meijvenit ad
Fratremtuum in temporc tentationis fuae deípexifti.
Idem narratur lib.ynum.140.
4 Timotheus íi/íerj cuius fortafüconfecrata btcme-
moria, fuit monachmStudita,de quo iv Febr.in V i t a S . ' N í -
c o l a i S t u d i t & v b í h M l e g u n t u r E i a i i g k m t a p s k i u m t c m - anmona-
poris omniumfchola virtutum , atque alter quidá va- ^ " f ^
riis diftrudus flonbusParadifus.Aderatnamcjucprae- ^Jg^gT9l'
tereá Patris noftri fapientiífimi confanguitteus lofeph,
qui aliquantó póft Theflalonicae vrbis celcberrimae
ac nobilillims Archiepífcopus eft renunnatus. N a m
quid ego hic Timothenm,quid Athanafium.Naucra-
iium,ceterofc|uecomplures> quosiam confultó prae-
termitto, terreftris huiuscaeli íncolasenumercm i l o -
feph, cuius h k mentiofit, colttur a G m ü xv l u i t j : obiit ¡ub
Theophilo Imp. q u i C / ; r . DCCCXXIX Michaéli Balbo fue-
cefit, amo ¿d» DCCCXLI Michaelt r i i impertum reliquit.
lofepho fu fe flus efi Leo Phtlofophus, huic, qubdfacras imagi- E
nesimpugnaffetiredafio inordtnem,S.Bafilius fuhrogam t ñ * .
de quo hoc ipfo die agemus.
O C A L A T A
IN SYRIA.
ritpQuis ludaSjqua; ín tanto tempore fafhc funt.enu-
mcrauerit? Quasnam autem oratio confequi potueric
velfemina ab eo deieda, ve! colledos manípulos?
Quis eft adeó magna & excelsa mente prasdítus , vt W*¿¿^j||*
poífit p e r f e d é intueri facultatcs & copias colledas ex fi^f^f'
prseclará mercaturá? Scio rerum illius geftarum vaftú
pelagus,3<: ideó vereor accederé ad narrandam hífto-
riamjneobruaturotatio. Q u a m o b r é ambulabo pro-
pter littuSj & raaris quae continenti próxima funtad-
mirabor & enarrabo , profundum autem relinquam F
ci quijvt diuinadicitScriptura/crutatur profunda, & iCor. x.
oceulta cognoícit. IO'
2 Hic ergo primo tempore certauit in Galatiá: i l - facra ioea
linc videndi gratiá venit in PalaeftinamjVt, cúm vídif- Paleftina
fet loca quac fufeeperunt falutares paíliones, in his vifiti
Deum qui feruauit adoraret;non v t q u i lococircum-
ícribatur, (feiebatertira eius naturam non pofle cir-
cumferibi ) fed vt pafceret oculos fpcdaculoeorum Chrijli
quae defíderantur;necfolaanimae vis, quá contempla- amrei
tur.abfque vifujpiritali alimento per fidem fruererur.
lis enim qui amore aíiquem profequuntur eft á natu-
ra infitum , vt non ex folo eius afpedu capiant volu-
ptatemjfcd 8c domum &veftes ¿ c a l c e o s cótemplé-
tur cum magnalastitiá.Tallin fponfumamorepraedi-
ta fponfa.quae defiderabat in C á n t i c o caticorum, cla-
mabatsdicens: Sicut malus in lignis fíluae, ira patruelis
meus in medio filiorum. In vmbrá eius defideraui &
f e d i . & f r u d u s eius dulcís in gurturemeo. N i h i ! ergo ^ANT*1'J
abfurdum & a l ¡ e n u m f e c i t hic homo diuinus, qui in
fponfum quidem eumdem accepitamorcm, iifdcm
autem verbis vfus eft quibus fponfa : Vulneratus fum
ego.clamabat.ab amore. C u m aurem dcíideraíTer c ó - 1'
templatí fponfi quamdam veluti vmbram, abiit vifu-
tus loca ex quibus fcaturicrüt fontes ómnibus h o m i -
nibus filutares.
 l F E B R
^ 5 C ú m ergoqna: deííderabar cí fruí ]icuiiIvrr,nro-
fcdus quidem c l \ Anciociiianh-cüm aurcm vidiilet c i -
jntitchia uftacis pictatem ac rcligionem , exreinam regioncm
veM p a r n é ÍUÍE praítulir, cines cxiílimans non contnbtiles
& cognatos, (ed eos qm erant eiufdera cum \ p h fen-
tentiarj&in fidefocij, & trahebant ídem ingiim pie-
% fepul- ut:'s ac re'!g'on's- Ciiai illic autem moran placuiííer,
'ehro v i - non extendictabernacu!um,nonhxictngurmm, non
uit, cxcicauit donuincalam;red rocuni tempus rranfegitin
h alieno fepuicro. b Hoc vero rabnlatnm habebat, (Sr fe-
prum prominens,cui coniui56líe fcalíeeos excipiebant
qoi voiebane aícenderc. In t o pcrmaníit incluíiis ion-
femper hi- gij'fimo rempore, aquam qnidem f fngidam bibens,
dúo teta lolo aucem pane velcens.idcjne non quotidie,fed vno
num:
quidem manens ieinnus poltridie aurém ea fumens.
C
4 C i i i n auren» quídam infaniens)&furore perci-
Jimonia- iils>& maligni d^monisplenos operatione.ad enm ve-
cumhbe- nilFer, eiui) cjuidcm mundauit.deprecaniSj & a b i l l o
mt, & { * - diabólico furore liberauir. C ú m vero nollet abire,fed
cum reti- obíccraíTer.vc pro illa curationc ei rependere minifte-
rium licerct, cum admiiit vt fecum habitarcr. Eum c-
go & noui,& memini m¡racul(,& vidi mercedem ca-
rationis,&audmi fermonem.quem de mchabuerunr.
Dicebat enim Paniel ('crat enim hoc illi nomen) me
quoque precian miniltenj huiusfuturum focium.Vir
B aurem lile diuinus non eít aílenfus vt hoc fieret,paré-
tum meorum in me amorem cófiderans; fepé aurem
Theodere- tne genibus impofítum vuá aluit & p.inc. Nam cum
tobeneii' mater feciíTet pcriculum fpiritaliseius gratiae, iuílic
ctt: me femel m h e b d ó m a d a decerpere ilhus bencdidlio-
nem.
5 Eius autem habuic notitiam hac de caufliliMor-
bus, quiei in alterum ex oculis incubucrat, vifuseft
medicinas íuperarefeientiam: nihil enim erataütfcri¿
ptum á vetenbus, aut inuentum ab iis qui fuere po-
í l e r i ú s ^ u o d no morbo fuerit adh.bitüm. Poftquám
&tu¡i vitití autem omnia probauitJ& oftendit nullam afFerrc v t i -
erucuftgao l¡tarem,venit quaedam ei familiaris, quaí diuinum v¡-
ckrat: rum oftendebats & ab eo fadtim docebat miracnlnm.
Dicebatenim, vxorem eius qui eo témpora tenehát
clauum Orientís adminiftrationis ( crat autem is Per-
gamus ) cti Tieain líunc morbum ineidiílet, eum ip-
lam curaíle , cum deprecatione eíFet vfus & Crucis fi-
gnaculo.
6 Audiuit mater , & ad d i u i m ^ ílatim accnnft
hominem: habebat autem inaures , catenas ) &: tor-
ques, & alia áurea qux fibi inducrat,&: veftem varia
¿x fericis filis contextam: nondum enim virtutem
guftárat perfediorem ; florenti autem erat aérate, 8c
^ mundum mulieb'rem gelbbat ve adoléícentuIa.Cum
diuinum ergo caput ha:c afpexiííet, mmij ornatus a-
moris primüm morbum curaúit , vfusverbis talibus;
Dic mihi.inquit,filia, (vtar enim eius voce, & nó mu-
tabo verbum fanéÜae ilhus linguaé) fi qms pidor irt ar-
te bené exercitatus , aliquam pinxiííetiinaginem * vt
praecipit lex artis, & eam propofuiílct videre volenti-
bus^eniret autem aliquis alius,artem non feiensper-
watris fefité & aecuraté, temereqoe & inconfulté, vt fibi v i -
Theodomi detur.vellet cOntrá pingere; dein'dc illam arcificioíam
reprehenden.<pii5tura:m, íupercilns quidem & c i l ; i s l i -
drnatum
ncasadderet longiorcs, faciem autem eíficeret albio-
arguit
rem)&genis rübrum adderét colorem-non tibf vide-
tur prionlle pi¿tor iure fuccrnfuíus, quod ars eius
apta fimt- prtíbro cíTet 6c contumelia afftrdta , & eorom quibú's
Utudwe; opns non crac additamentum á mannindoCÍá acce-
pillct: Ergo vniiferíorum quoque.inquit, opific¿'m;&
IWOLCX naturae eífidorem & prólorem íure uaíci ¿re-
dice,quod iliam.quae verbis explicari non potetl.natu-
ram & (apientiamaccufetis infeítia:. Non enim rubrtí
& álbum & nigrum eolorem vobis infunderctis. íi
ñon exiftimaretis cíTe vobis opus h a c í i d d i n o n e . His
aurem corpus cgere arbitra rites,imbécil litatis damna-
t'is C r c a t o i é m . Scielñdum c*ft autem eürn habere po-
V A R I I . 9S
trftarerj h \ x volunratí ínfta fyínmerria rerpondenrem. AVGTORE
O unia emm, vt a¡t D.und,qi)s vokm Dominus fccit- THEODO-
Eins autem quod cft ómnibus vnle fururum cursm RKTO HP.
gcrensjuon dat ca qua? damnun) arfcrur.t.Nolite ergo D
D n corrumpere itnaginem, ñeque tcntetii ea addcre' vf~,nJ'
qua? íapienrcr non dcdir.nequc hanc adulrcnnnm t x -
cogicate pulcnrudinem, c^,x ve! pcdicis :fRic cxinú,
videntibus míidians.
7 Hasc audiuir prarftanrifiíma & omni ex parte
óptima faErnina.& ftatim Petri reti fuit implicata, Cpi-
ícabatur enim hic quoque íimilitcr arque is qni i d t m
quod ipfe nomen habebat (pedcféjuc rangens,^ voci- •
tcransjoblecrauit vt curarct oculum. Is autem dicc-
baf,íc quidem cííc hominem, & eamdcm habere q u á
ipía natnram ; fe aurem peccatorum magnam gt ft iré
farcinam, & ideó pnuatum elle c5 quíe ad Deum ha-
betur fiduciá. Cum autem mater fleret & oraret, &
diceret fe non elíe eum relióluram, nifi fanitatem al-
íequeretur, dixit Dc-um cííe horum curatorcm , peti-
tionesautem femper daré iis qui credunt.Dabit ergo,
inquit,nunc quoque, non mihi donans gratiam , led
tuam fide.m contemplans. Si ta ergo habes línceram
& veram, pnramque & ab omm liberam dubitatione,
iubens & médicos valere & mediC3menta;á Dco da-
tum fume hoc medicamentum. Hace cum dixiflet, ^
manum impofuit oculo, & falutans Crucis fieno f^- e'uf'h octi'
cto,morbum expulir. Illinc domum reutrta, cum c¿ ¿rHÍ<a cu_
medicamentum ablinífer, 6 ¿ o m n e m extnnlccus i n - rfít:
duólorn abieciííetornatum,ex Itigibiis á medico iacis
vitam inftitucbat: ñeque van^ velte indura,ñeque au-
reis monilibus exornata, idque c ü m eílct árcate adhuc
a d m o d ú m iunenis;naca enim crac vigefimum tertium
annum, needum-macer f^óta fuerat:; úm enim íeptem
alios annos vixiííet, me pepericqui fui eius primus de
folus fcrcus.Tantúm f r u d u m cepit ex magni Petri do-
¿ b r i n á ^ duplicem accepic curationem; & cúm coc-
pori q n í r e r e t medicinam,bonam quoque animas fibi
parauit habitudinem.Talla dicendo ille operabatur,&
tam potenserat precando.
8 CLim éaauterii aliquando adduxiííet famulum
c o q n u m . q u i á malo diemone vexabaiur,rogauit vt ei
fuum non negaretauxilium. Cumprecatus autem ef-
fer v i r diuinus, iuíJjtdaenioni,vt diceret cauílam ciír ,
haberet poteftatem in Dei creaturam.Iile autem,tam-
quám homicida aliqnijí vel murornm peí folíor ac la- dímonii''
tro ílatíS anteiudicem, é l julíus dicérc qua? fecir, fie cumUhe-
omnia' efl: períeCntns.vt qui praéter cóíuctudinem co- f*1'
geretur vera d¡ceve:&dixir, Hcliopoli xgrotaííe qui- p
dem ferui dominumi Hominam autem Cüningi,vtpo-
teíEgrotanti, aííediííe; añedías autem domus, in q u á
mahebant, narralTe vitam monachorum, qui philofo-
ptiabantur Annochise, & quáras vires íiabeant aduer-
sús daemones: & has quidem,vrpote pue!las,lúdo de-
lcdlatas,dimoniacas & ¡ufanas egiíTc;illum ipfum au-
tem famulum monaííicá veíte ex caprina pelle confe-
¿lá indutum, illas monachorum riéu adiuraíTe. C ü m
haécihquitjfierent^gO ñans pro foribus, ruperbaque qtt't yidi*
illa & gloriofa, quíé demonachis diccbantur,non fe- culi ma~
reus,volcii faceré penculum de illa,quam illos habere nachsrum
iuuemliter ladlabát.poteftate.Eá de cauísá reliótis an- ^l0Ttserñt
cillis.m nunc me intruíi.yolcns (ene quemadmodum
expellerer á monachis. Nunc autem, inquit, didici,
ñec vllá alia egeo experientiá, mox aütem re iubente
exeo. haec dicens,aufiigit,fuitqLie liberatus famulus.
9 á lam vero alium quoque rufticum éum matris ¿v
quidem eius niater, mea vero nutrix, adduxiflet, ro-
gabat áduerfarium vitij', vt ci opem ferret. Is autem
rurfusrognuit.iSi: vndénam eííer1& á quonam accepif-
fetpoteftacem ib Dei creaturam. Ve autem íilens ille
non dedic refponíum; orauit Petrus flexis genibus,
Deumque eft precatus, vt execrando illi daemom fuc-
rum famulorum oftenderet potentiam. Deinde rur-
fus íutrexuVille í.utem ruríus icfiftensjtacebat: & hace
fadVa
 96 V I T A S. P E T R I
facta funt vfqn'e ad horam nonam. Poftquám autem
AVCTORt
THEO- maiorc rtuJio & magis vehementem D o m i n o o b t u -
DC RETO lu orationem, íurgens dixit fccler.ito d í m o n i : N o n
EP. tibí imperat Pctrus, íed Petci Dcits: relponde ergo,
A vt qui ab illius cogaris potentia. Rciivítitus cft, etíi fie
atitim It-
impudens, permciofns dsdr.on , Saníli lenicatem ac
herac,
mod^rarionem;^ - n g n i vfus voce,clamaurt:ln mon-
que c fnn- te qiiidcm Au«nno verlor. C ú m autem vidiíícm hunc
le bibente in vía ex aliquo fonte aquá hanrientem & bibentem,
dz/nw in contendí lioc mihi ínmere habitaculum. Sed egtcde-
ua/erafi rc, inqnit honío D e i , co, qui pro orbe terraiumeík
crucifixus, hoc tibi imperante. Audiuit ille,1& fugit;
& á fnrore líber nutrid redJituseft agrícola.
JO Ciun alia autem huiufrnodi innumerabília póf-
fiti) de beata illa narrare, anima , plurima príctermit-
tan^pertimefeens vulgi imbccj¡litatem:ad reipfosenim
altos item
relpicientcs , fidem non habenc dniinorum virorum
eurat:
miracnlis. Cum vnum autem vcl d ú o narrauerOj
tranfibo ad alium athletam.
I i Erat quídam vir libuiínofus , qui íuperioribus
Dtrgtnu temponbus fuerac Dux militií.Puella auterti quaedam
DeoJrtcra- ínnupta, (cd nubílis, quae cius íuberat dominio, reli-
fM, cta matre & fuis.fngit m quoddam gynd?ccum,in quó
B erat coetus athletarum. Decertant emm feminse quo-
que (imiliter atque viri, & defeendunt in ftadium vir-
tutis. Cdm huiiis fngam didiciílet DJX milítids, ma-
trem flagi is cecidir, & viniílam (ufpcndit, nec eam
pritis emiíice vinculis, qnám teligiofarum muiierum
oílendic habitaculum. Sua ¡taque vfus rabie, illinc ra-
puit puellam, & domum fuam reduxit; & fperaüit ¡n-
felix, íe fuam explctutum libidinem. S c d q u í m a g n i s
& malis tentationibus de Sara vxore Abrahx tentauit
Pharaonem, & pudieam mulierem conferuauic inta-
¿ l a m ; & qui Sodomitas perculllr esecitate, qui eos qui
erant íncorporei, aggreíli f u c r a n t . t a m q u á m hóípítes,
infecíari contumclns; is cúm huiusvidendi virtutem
i manihta
percuíIilFct excítate, efíecír vt pr^da euadereté maní-
raptorts
diuini/m bus : & ipfe quidem ingreífiis fucrat in thalamum; ¡Ha
autem, qus incus cuílodiabaturj mox cxiít & euanuic
ex oculis, & ad máxime expetendum peruenit habita-
c u l u m . e S í c c ú m didiciífet ftolídus , fe non eíl'c eam
fnperaturum) quas Deum fponfum ciegiíTct, c o a í l u s
eft quíefeere, eam qnff capta fuerat, &: diumá potefta-
te euaferacnon ampliús requirens.
iz Haec temporeprocedente íngrauem morbuin
ínciderat ; morbus autem erat cáncer Í cum mamiüa
c autem infíirá dolor quoqne creícebat. Sed magnnm
dein cañ- inuocabat Pctrum, cúm dolor eílet vchementifíímus:
ero laoo-
& dícebat facrá illa voce in aures fuasimmirsa, totum
ratk dolo-
res ¡ua illum fopiri dolorem, & nallum exhmc fenfum ícn-
pfAfenttá tírc moleftiae. Eá de caufsí; eum accerfens, frequen-
lenit. tiús accipiebat confolariociem. Dicebat ením roto illo
tempore illius príelentia: , dolores o m n í n o recedere.
Sed iilam quídam,cúm íic decertaííet, laudibus v¡<3:o-
tiam íignificañtíbusexhac vita excedentcm eftprofc-
cütus.
IB. D E S. C I N N I A ,
V I R G I N E IN
SECVLO
V.
1 FEBR. t &tóf p l u ñ n m , q u i S. r ¿ t r i c i j pradicatione excitan in
Wbirnta ftou ad virgmttatem Chrtfto (ponfo immorlali
dícanda Kinñiaj&fí fine C \ n n h \ nam cltttera vocaléns
e & tprdfjxdtapud Hibernes tdem fonat.quodapud nosk.apud
S iainnií ítalos Ch. Eam Kalendü Vebruartj cdejlthm coli folitam ho-
natalU, noribus tradn loannes Colganm>&Martyrologia c'ttat altjffa
fenptores. llluflr't arta erat genere,patre Eoibadio fine Rucha-
* ntiiy dio quem Origeütt Regem fuijfe. ac Clocbariam vrbem, qu<t
nuncintra Tironenfeni ejl Comitarum, tenmjfe, tdem feribit.
patria, Origell'iam b k d'ui arhitramur m s i i á ' m a l e m Vltonu t r a -
G A L A T y E E R E M
13 Rurfus autem matremmeam, cúm poftquam
me pepcnílct, eííet in ipfis morrís foríbus, á nutrice
rogatus, veniens enpuit á mortis mambus. lacebat
cmm, vt aiunt, medicis quidem defperantibus, fami-
líanbus autem deplorantibus , & fiiicm exfpedlantí-
bus, clauíis ocnhs, febre vehementi laborans, hullurti
eí? notis agnoíccns. Poftquám autem venir qui apo- morilúdt,
ílolico & ícrmone dignatus ÍLíerat & grana, Se Pax tí precibus
fiibuenir.
bi, díxit, filia, ( haecenim erat emsíalutatio j dicítuc
protiniist?¿ ciliaerexilfe, & eum fixisoculis aípexiíTe»
í k benediólionis fruclum pofttilaíFc.Poftqufim vlula^
útt autem chorus faemínarum, ( animi ením angor Se
lítitia ílmul eratit comnuxta, & cauda erant illius vo-
cifetationis)praecipic homo dmínus, vt ear omnes fint
focía' eius oratfonis.Sic ením dicebat etiam Tabitham Ado'r.^.
finílc falutem con(ccutam,vidu!S quidem deflentíbus, 40
magno autem Pctro ofrerentc Deo illotum lacrymaj.
Prccata: funt vt íullit, & acceperunt vt pr^díxit. nam
cúm finem accepiííct oratio j morbus quoque finerri
cepit : !k íudot repente flnxir ex toto corporc,&: igms
ílle eft extinólus, & (anítatis fígna apparuerunr. Talia
noftrís quoque temporibus per fuos feruos beneuolos
ÍDeus fccit míracula.
14 Huíus quoque yeftium fuperfícies operara eíl tt ta juna
íimiliter atque diuiniffimi Paulí.Hoc autem pofm'jnon eiüs morbi
vtens aliquá hyperbolejfed confentientem habensdi-
¿lo Veritatem. Nam cúm piopriam zonam duiiíiííet
in duas partes, (erat autem lata & longa, ex craflo lino
conrexta ) huíus quiderri d'imidio fuus lümbos, alte-
ro vero meos cinxit. Hanc cúm ( i p é quidem míhi & -
grotantí mater impofuiílet, fepé autem patri quoque,
morbum exegít.Quinetiam ip("a qtioque hoc medica-
mento fazpé vía eftad fanitatem. Multi autem ex no-
lis quoque cúm hoc didiciíTcnt, aílidué ad ferendurti
aegrotis auxilium, hanc zonam accipíebant; & vbique
illius gratis oftendebatoperationem.Gúm quidani fie
eam accfepillct, príuauit eos qui donauerant, in eos,
quiipíum beneficio aífecerant j fe ingratum oftfen-
dens. Hoc modo fuimus ¡lió dono nudati.
15 C ú m fie reíplenduíírct>& radiis Antiochiam i l -
tnofttitn
luftraííet, abduólus fuít á ccrtaminíbus3 expeéians co-
F
ronam, qu£E eft repofíta viítoríbus. Ego aurcm, cuius,
éum mt4ó'
dumadhuc efTet fuperftes, percepí benedi¿lionem,ea caí Theo-
vt nunc quoque früarprecatus, tinem imponam huí'c dorettii.
nsrrationi.
a Men&atTm^rcíXccTUisTv'íí 'TrflsTy 'Ayz^a;•TfaíJ'Ks.apud Ca-
latas, qui laxca Ancirram funr, cdncatus.
b Grt-ce : vTn^uby %i uxtty¿T(&'i ^ ^¿'¿f)«xT9y TIVÍS «rfO/SÍ/SAJJWÍ-
»«v. Veríií RaJerut: qui fupra tríplices cum prociUTcute fe-
pco cancellos habebat. Strmondm: cuius pars Tujierior pro-
rriinens habebat tabulatum.
C Herttetftí calidam ait bibijfs. Gríce ejl: vSav fth
á ha vertit Sirrrionditti Hír«eí«í: marris quidem mex ma-
ter, mea veró tnatertera. Gr«i;e:7Íjí (¿YiiiU (¿ty vfthmpí
c In Menií4tribuitur Sancío hAcipfaVirginis liberatio.
S I V £ K I N N I A
H I B E R N I A .
in quo L ú d a , f i u e Loutha CowitattifMiberni) etiam-
n u m U \ e i , f i í t e V í i d dicitur. Mullos alibi recenfet Sanclós
Colgamu, a Carbreo, feu Corhreci S. C t n n u ¡ t a i r e orlos: de
quo Carbreo, alieroq3 fratre Bríjfulto vtfionem S. Brigid* i n -
frahabes in métrica e m Vita cap. 10 na. 69. Qriod deipsa
tompertmn efi* traditumeft Ittterü a locettno de Vnrnefio.ve-
terifcriptore,cap. 7 9 & 80 Vií£ S. Paíricij ante Dcirciter
annos compoftt&.QuibHS fimúia babet Anclar operU t ú p a n i t i
de Vita S. Patriuj par. 3««. 7 8 vbi pacer fanftt Virginis
appellam Eíhadm,Eoíhaduis , Eucbadm. Vixijf:eam ait
o
 I F E B R V A R I I .
£ Co¡ganufCÍrcaAftnuChri¡Íi C C C C L X X X CCCCLXXXIr.
quod ex S- Patt'tcij ¿tace Humfeftum e j i , t u m a f n n lUi fu-
ferutxsrtt, & q m t a n n ü , haud conjUt. E i u metfcio fit, licet
non exprinutur nifi patrii mmen , m 3 Vita S. Putrtci] apud
CoIg4HuniriU.6$. Ctnjit ColganiuS. Hfnnam.yítíí H v i n -
m Vngitiem, cuf S. Brígida aurum, quoi ante refpueraty
per indastUHfmifip du'uur i n \ Vua, c. 17 nu.io<; & tn 4.
Vitálib.z cap.u nu.Gy. lunc t p ú m S . K m n i & m ejftiVtiaf-
fintsfuutfigura InterATum K & H .
V I T A E X I O C E L I N O .
Etuenit S.Patricius in regronem a N e y l l ,
in quá principabatns Kex , Echu nomine,
Jiabens hliam, nomine Cinniam,vnicé d i -
lecíiainjqnam in confequemi c o n g n u l d u -
xir nnptni cradere. b Puella pateihií propoíitum poft-
pofuicPatricío exhortanci, ad cemeíimum fruótú vir-
ginitatis j K o m e r é d u m , paruir,carnalcíq; nuptias nau-
(eansjcadefti fponfo fe illibaram ofFcrre,& conferuare
Spretú nu- corde ftatuit. Vídens parer in filia m e n t í s c o l u m n a m ,
ptiu^Chri- circa cuftodiam caftunoni? vngínalisjimmobilé ftare,
fio fe dicát; Sahumad fcacceríiens.ak ilÍi;DcIiberatii & ftatuiex
copore nataj, nepotú procreatione,proíapiam mcá ad
robur rcgm & folatuim meuni dilatarejfed fuccifa cft
B E
fucccffiojfi uftrata eíl fpes mea in hac parre per te. S i
crgopro tanr^ ftirpisamiíTionepromiferis mihi regnú
patri (ne CÉEICÍÍC, &c me inuitum no compellas bapciTmú fubire,
'ebflet) v i - fiJia me.i famuUbicur faótoi i íuo recundú formara ex-
tamMter- hortationis tuje. Alioq,nin no defraudabor á d e í i d e n o
dentt S.
nieojTedabefFcílu füftrabicur pr?dicatio tii;i.Sand:iis
íhlricio: in Domino cóftdés, cius difpoíitioni negotiú litad to-
ti'í c6!niíir,&: quod petcbacur.Regi fimpliterpromifir,
1 Pucila vero á Sanólo velara 6c cofecrata,ín virgi-
fít ménn- tare Se aliis virtutú exercitiis,Domino feriiiens,mulras
cha: exéplo fuó ad obíequiiá Dei deduxir, atqüe in hac v i -
tUret mi- i;íi,& pofl; mortem mijacolis cojnfcanit.Commenda-
tacnln: ueratSandtusillam cuftodi^fanftaE Virginis cCethu-
C gni Hibernia; Rcgis, CJC Coibtco filio, nepoci.
bcrisjqu^ prima omnium Hibernicarum á S. Patricio
d c ItLúyzmhvxzm Ql'bi vpcat ídern loctlmm citattn a nob 'u liot.c
velum accepit, cui eriam monafterio d Druimduchan
di¿to,magná multitodine Virginum Chnfto feruien-
lium repleto,pr£Epoíita:,epiftolan1 exhorratoriá S á d n s
iplc fcripíit.In hoc monafterio S. Cmnia viués degnír,
éc cum plui ibus Virginum turbis in Domino quieuir.
3 Elapfoaliquanto temporis ípatio incidit ílex E-
chu in lc¿tü doloris, ík cúm morbo imialefceme fen-
f » m m j t - fiífet fibi dié mórtis imminercdcftinauít n u n t i ú ob S.
Pacncium vocandum ad fe. Diftriótiüsjenáprohibuit,
fmo ebiijfe,
corpus í u ú á íuis (epeliri ante fanéli Pr^fulís a d u é t u m ,
c ó q u ó d i p f e promiferit íibi c^lcftc regnu,^: máxime
quoniam ab ipfo defiderabat falutare lauacrum fufei-
pere. H^c dicens cxpirauit.-eiufq; corpus3iuxta pr^ce-
D E S. V R S O
A V G Y S T JE
Vgufta Praítoria, Salajforumad Duriam
CIRCA
amntm, ínter Alptum tuga, vrbs e{l,aut po-
AN.D.
tiús Romana colonia'Salafits perdomitis ac
fub bufia venditis» Auguftt aujpicus dedu-
fe fia. ad eorum colendos agros, firmandaó¡3
illa ItaliA clauflra :ab Augujlo ei & Pr^ortams nnlitíbus,
TrAtiria, quorum tria 7nillia ifthuc mijfa, factum nomen. Htc Kalendis
colitur S.
Febr. S.Vrfus Vnsbyterloluur\ dequo Phtlip. Fcrrariusm
Vrfm i
?tb. gtnerah Catal. SS. A u g u l l ^ Praetons S.Vi fi Presbyteri.
M S . monaftmj S-Marttm Tornad & Utienfe: In Anguila
ciuirare S-Vrli Epifci &c ConfclT. Paría babet Gakfmus.
Molanusm2edit.1 Q u í t a t e Auguílá, S. V r l i Epifcopi c-
iufdem ciuitntis.
2 E(l tlladfrequem in Fiús fanñorum , qmprdfertm,
vctertbus abohtis Aftts, rudes pofteafcriprnes ex fam.i lacenf-
úe momwentts c o n f a n i n a n í m , r t piares á a f t e m nomwii)
Febrmtrij l o m . h
97
prum ftiú vnin . díei no(íb'q;fp5tio ob éitpeAatioñeai A v CT O •
Pacncij tnhiimarum iacoir. S. Parncius ín e S ibal!jhO RE IcCÍ-
Li No.
mon i l l g n o cóftinitus.quod á loco,vbi ipíc defundus
D
iaccb.u, dnabus dictis dill.ms, Rcgis obimm in ípitltll
g
agnomr, de antequam Regís nuntius deftinstns ad fe
diuintttu
aduenirct, ad íterversüs d o m ú dcfundi feprocinxit. túg'ipjctt
A í f j u / t a n d é Sancas D c i , ^ de Regís decelíu doluit, P,urtcíU4:
prasícrtim qma íinc b^ptifmi perceptione de corpore
migrauit, Orauit Sandlus ad D o m i n u m , ^ &: geminx
mortis vinculis abíoluir illú; quia cnim ab(q; regene-
taiionis facramento decdliccontinuo vn^ icflitutum tumprtet-
reguiis fidei inrtruxir)inftru(5tiiroque baprizauit:baptis bni rejuf-
zacoauté Rege, coram plebe ad einfdé íedificatiúné, ctttt.
ac c o m m c n d a t i o n é Cux pr^dicationis narrare prsce-
pir.quée de posnis reproború, ík gaudiis cledlorú ple-
niiis agnouir. Cumcj-, multa miranda de illis referret,
inrer caecera diccbnt.íc fiuim in c^ícítipatria á Patúpio
fibi promilíum vidillc locíí, <3<: quia baptizarus nodum baptizat.
fuerarfiiluc inrrarc non políe.íicq, ob piccem í).in¿tí,
ÍLIÍILI Diuino,corpus fuá reinduí/Ié.Sciícirabatur ab eo
San¿tiis>vcrúm mnllecin hocmiuido viuerc fcdiutiüs, h
an in inílanti ad locum libi prjepararum pergere, Re- mori p n -
optunttm
fpondens Rex refufeitacus, fe totius oibis d o m m i u m ,
diuiti.is, delicias inílar inamlllmi fuwi duccre aílcrmt
in compararionegaudiorum cíeleftium , quae ocnlatá
fide probauic.Sed rogo, inqaUjvr abfoluar á corpore Euchari-
morns lumis, 8c educar quanroeyus de carecre iílo, fita mu-
quia vehemenn'drmé cupio diíTolüi.&r cíTe cum Ch i - Hit.
fto.His di¿tis accepic Euchanftias viaticú , t k íic doc-
miensin Domino,abiit in immortalicatis locum.
a NeIlas,yiMí Ncalus, ¿«f<í Ncvl , Rex Hihemu fotentijftmm
fuijfe traditur: a qttogenu-i ductt nohi!t[ft/nít Onellorum,
O -NzxXotwm-tfitrnilta fidíi Catholics. propugnandí fludia cía»
rtffima. Negai Colgar/w fmffe dittonetn,cut Euchadim impe-
rttabat, O-Ncüotum, S.^atrictj tuo\fedcHm jertberet luetlir-
n t u . T i i ozn námfy, quodTcnam Eu^euijyó»/»/, O-Nello-
rumefli i» Clochaiia, Cloghar , 'VrLs'EpiJcop.tlHy
quam Euchadijfft Jfe ajferit Colganm.
b Coibmaco, inqítttauflor Triparlittpar. J f*j¡>. 7. NielliMa-
adcap.i} VttA 1 S.Brigidx, vbi a i t : Sandta c-tiam Ethembria
affuic, q>i«e piima omniimi (ánftimooiüluim in Hibciniá
fueracaS Patricio in virgiairate coníecrara. Colganui C t -
¿ t n m b i u m ait appíllandjtm. Cctamariam vocat atéHorTri-
partati citatus.
d Auftor Tríf>artiti,D:om ¿nhhaia.Colganus maunlt I>ruim-
dubhain , aitfy ecckfiam efl'eprope Clochariam inVlfoniá, i n
quápráter dnm IIIOÍ fanficti Vngines, feptem fanSit Epijcopi
quiefeere dtcnntur. Deduabui hijee Ancior Triputtitt: ln quo
loco ambaí Virgines lunc.
e Tripartit. Sabalii piope Dunum: qua de v r b i ¿td Vitnm S.
Bngidí,plunbus agemus.
{ Aiuexxi v hoiarum fpaciüm, vtdiciturin opere tripartito.
g CMW curairctalliítcntcs omnesexire, v i ibidemhabetur,
h Additidem : Scaáhnc zhms xv \CSHÍZÍC.
P R E S B Y T E R O ,
? K J E T O R I JE. I . B.
quantumuis inuicem longo [patio te¡nporis ¡oci^dí/lent^fepc
ettam conditiom ac í l a t u , in v m m conflentur, aut eorum res
ge(Í£confundantur. OnodinS. Vrío r¡uoque> vt mox pate- l n MSS.
bittvid€tur locum hjbmjfe. Extant in variis MSS. Att* S. A t l u s .
Thconeftr. aut Theogné(l!t, Eptfcopi, q u a x x x Ociob.aut Tbemtfti
x x i i tHouemb. (alibi emm boc,illo alibi die colttur) dabimtiSi
mfi alta natuifcawur fuicertora-.in ilhs memoratur S T h e o -
neftus Eptfcopuscum Albano, Viíb, Tabra, Tabrata
difcipulis fms-, ab Anana Sede pul(us, Romam vemj[e> indeefa
per Eiruuaw in L w u r w t i profeélus.íiim Alpts peruafijfetiAu-
giiftam peti:p ; hic Vrí'us ab twpits quod Catbolicaw docin- v r f u s i i m
m w magno ílud'O tuereiur, interfeclus; v t i & A l b a n u s M í - fociui
gunttá,: vnde cumreiiquis duobus h Ualtam reuerfus T h c o -
ncfUis, <¿npfetand¿m cum illií Altim lauream i t a r t y i t j eji
(tdepiv.
3 Vibíin porro in 7'/<í S. Vrfus ocafafertur, Vindeli-
\ mum
 98 DE S. V R S O P R E S B Y T .
AvcTO- corum Aurfujlam interpretantur plerique \ i t a ^ diferte habet
RE I B. Brcutanum Moguntinum an. MDCXI excufum : veteraau-
A dicur mattyrio coronatus. Paffio horum Martyrum
t e m a n . u c c c c x c v & UDV edita, cumTbeonefiumnar-
orcifus d i -
rant, Vrfo Augufts. relíelo , rentoque ab inhddibus, Se
citur A u
marryrio c o r ó n a t e , Alpes tranígredientem ad Sigemun-
dnm Regtm veriifte, ab eo a d T r m r t n f e m Anúflinm mtjfum,
tnde Moguntiam, haudobfeure Prttonam indicant. Ipfe A '
deo M. Vdferus Itb.H ter.Auguflanar.an. c c c c x x v fatetar
Vrílim m h ú adVindduos perttnere: A d iftud aeuum.i»-
^«i/, Theoneftam íociofquc Martyrcs Sigebertus re-
f c i r , cúm aliam alios remporis rarionem inirc íciens
fniT.Ex quibus Vrfum.MedioIano MiguntiaciKn p i o -
ficiícentem, Anguilas ab Arianis occiíum, vt vr CJUÍB-
tisn Vin dam in leliquá hiftoria vacjllenc, fatis connenir. Sed
deltcA, v e c c o r n o í l r o r n m aliquos nominis errore dudos de
Vindelicorum vi be perperám interpretari, quas ad
Pccecoriam Saiaílbrum pertineanr. P í o Pra:toná enim
ar^menca non obfeura fnncaliqnoc-ConfultsecabU'-
feJ Pnto- Ise EccleíiíE BuraniíE, quíE fub Torccllenfi Epifcopo
ru: prope Venetias efl;,& hos San¿í:os,quód pleraque eo-
rum corpora ibi condita/olenni culta veneracur, pla-
ñe habenc, ciuitarem A u g n í t a m , quaeíita eft ad radi-
cem montis,qui dicitur louis : dehinc locuples auóloc
Antoninns, in hinerario irer Mediolano Magontia-
B
cum deferibens, Augnílam Piíetoriam quinríE man-
íionis loco pofuit: tum antiquilUmnm ad eam mona-
fterium titulo S.Vríi fupereíísaudio: nobis contra ñe-
que itineris ratio fuffragatur,ñeque vlíam noftra Ec-
cleíia Vríi m e m o r i á r c t i n e t . Q u o c i r c á ( q u o d huc vfque
cauete curae fuit) ornamento peregrino abftinemus.
4 tiu ilíe, pan erudttione ac mgemitatew'erthn cjuod de
monafterio S. V i CiAugufiano fcribít,vereor vt ab Vrfo S-Theo-
nefiífocto mmen fu ¡ m t i t u m ; ac forte vt vllus S.Tbeoneftihu-
m focm Vrfus fuent. Nam qu<s in manibttí funt, S. Theone-
ftiy Sanfttq3 Albani Moguntini M . Afta, mullü & g r a u i b i u
verumA fcatent mendis-, qu£ nemo non perfpiciat. Relegati feruntur ab
¿Ja illa Himeneo VVandalorum Rege, qut, yt fcnbit Murcellinwi Co-
mtndofa. jues.orthodoxos Eptfcopos p r o f c n p f i t T h c o d o n c o Vena-
tio Coií. (¡uean. Cbr. c c c c L x x x i v , r ^ m fui v i , v t b a -
bet Notitia Africa a Sirmondo edita. Ab eo pulfiTbeorteJlm &
focij Romam venenwtad S. Uonem Magnum Papam , qut
obitt an. Cbr, c c c c i x i i n d e a d S . A w b r o f i u m Mediolanen-
fem, qui c s c x c v m :mox ad Sigifmundum RegemBur-
gundiomm Catboltcimhquiprimúmpo¡l D annum Chrifit ad
Catholicam fidem conuerfm eft: ab boc deinde ad S.Paulmum
Treutrenfem, qut, vt teftatur S. H i e r o n p m in Cbronico, i n
Pbrygiá exul mortuus eíi anno Conflantij x x r , qui Chnfli
erat CCCLVIII. Oud omnia quam non congruant, n i l a t ü -
net inculcare. Mijfa facimus h k alia eiufdemmodi cowplunti
v t q u h l i n Afiü S. Albani S. Ambrofius Sanftorurn tüorum
graúíiadüffezuguft.x memon^ Pnncipem T h e o d o í i u m
luniorem dteitur, qui quarto demum pojl Ambrofij mortem
anno natus eft.
5 Cevfet Pbilippus Terrarius in Catalogo SS. I t a l U , S.
Theoncftum Ep.inltaliamvenijfecum folü Tabra é r T a . -
Vrfus a- brata Diaconü, Theodofij feniorú Sanctió^ Amhrofijtempo-
lius occi- ribuá, omneffy Altinicoronatosmartyno: quoniam vero alnu
fustioo o- ^ { ^ Q n z f r u s ¿ iegtQm-ibehak miies t tnox Cbrifti praco ae
Martyr, Vercellii c o l i t u r x x Nouemb.cu'm commilitones at-
que in Cbriíli defendenda fide focij Vrfus rfc Viólor Solo-
dori apudHeluetios uftxxx. Sepiembris & A l b i n a s Mogun-
t k xxi lumj; inde Theonefto Epifcopo ac M a r t y r i additos
pererroremfocios , V r f u m , a í q u e A \ b 3 i m i m , q t í i f e n i o r ü
T h e Q n e f t i m i l i t ü fubD'tocletianooccift, foci]faerant. Pro-
habihoi funt i ñ a quideniiVrCi tamen a l i c u m d i m r f i a Solodo-
renfi tilo, M a n y r ü tamen, afferuari in Véneta dttione corpus
teftatur Pctrus Equilinus lib. 5 c a p . i t f ita fenbens: H o r u m
á u o t a m h U n y t u m { V r f i Auguftani & Albani Moguntini)
corpora ad prouinciam Venetiae cranflata, in loco qui
tlterttttv dicitur Buranum , iuxta mare fítum , Torcellancníís
B'irctni dioecc(is,türnulata feruantur : ibique & corpus iacec
ternj Marryns Dominici monachi , qui quamuis in
iftoruni palfione nonreperiatur fpscialiter nominatus,
CONF.
ab incolis tamen ipfíus loci, confocius Albani Si Vrfí q
fuiíTe dicitur, & cum iifdem pro Chriíli nomine crc-
ibidem agitur x 1 Cal.Iulij.H<fí; Petrus.
6 Siue ergo aliquii Augufltt Pr&toru Vrfus martyrium fe-
íit, cuim m p u i alio ajportatum ohlitterataq3 ifthic memori*
fit-y ftue Vrft apud Heluetios coronan , vtt jocij eitts Viftoris
Genuam, ita Buranum deaetts. reliquüfint , i f y í U i c q u i a
ignotiu, Auguflanm credituó, cuiiu celebre minen; faltem qui
ji(ígu(¡£ nunc colitur Vríus, non M a r t j r appellatur, fed Pre-
sbyterfmjfe traditur tll'tus " E c c l e f u ^ . G c M i ^ u e G c a á i Ep.di-
fctpulus. Colitur S.Gratus Ep.vn Septembrü Hunc e x ú i m a t
Carolas Ep.Nouanen.lib.i.de EcclefNouar.dlum fjfe, qui Eu- AHHSAU-
febij Ef.MedioUnenftsepiftoldí fynodtcdt ads.Leonem Papam g » ^ Cof.
(mter b u m Epiftolai) tta fubfcnpfit: Ego Gratus Presby- j.*3''*"
ter , direótus ab Epifcopo meo Euftaíio Eccleíiae A u - ^cl'"4 u "
guílansB, vice ipíius in omnia fupraícripta confenfi &
í ubfcripíi, anathema dicens his, qui de Incarnationis
Dominicx facramento impia ( c n í e i u n t . Euflafium ve-
ro, quem h k Epifcopum fuuw Gratus Presbjter diciti vnum ¿
duobus Euílafiti ejfe qui fubfcrtpferunt epiíioU fynodali S . A m - s.Gratus
broftj ad Siricium Papamtexiftiniat ulem Carolas Ep.Qm v i - ftc.] v t -
timo loco fubfcnpfit EliftaímsEp. qw antepenúltimo Euta- Xíí>
Cws appellatur to.i Conciliorum. Vltra fexagtnta annos fedif- ^
fe in epifcopata Enílafium neciffe efl,fi b u fohda eft Caroli £ -
p'tfcopi comeftiira. quam eo ftrmari argumentoputat.quod l o -
cúná\isEp.Augu¡{aniti , Grati dtfctpulus fuijfe perbibetur*
idemfyfynodo t e r t u RomanA fub Symmacbo , Ruffo Ma-
gno, Fauílo Auieno VV.CCL. Coir.íi».C/;y.oi,4f dein-
de fexts. fubfcripfíffelegitur»
7 Terrarius S. Grati M S . Vitam citat, in qua ü Lacedat-
mone natas duitur,atque a concilij cmujpiam PatribusadKa- non Caro-
rolum Magnum imp. nuffiu é Gracia, dein a Leone H l Papa M M*¿>íi
Auguftdt, Pr&toru Ep'ifcopus datas'ftdemq^ cum S.Theodulo *ti0>
Ep. Sedunenft Reliquias S. M a u r k t j & [ocionm inuentas bo-
norificentiüs locajfe,alia^ egtffe, qu£ fuo loco dtfcutiemas.Suf-
fragatur Ferrartj, aut potiüs i ü m MS.Vit&chromlogfu.qmi
Stmleras l i b . i de Heluetiorum rep. f c ñ b i t : Tradunt, inquit,
Vallefíanorum Anuales, Carolum M a g n ú Imp.Theo-
doio E p . S e d u n e n f í . q n ó d i s a b Angelo edodtus nefeio
cuiusfecreti d e l i d i r e m i l l í o n c m íibi indicaíTet, d o -
n a í l e C o m i t a t u m & prasfcdhiram Vallefiar ipíí aefuc-
ceiroribus¿rí.^y?rííwe«yu/í/«rcílequa'dam)qua, hanc ^
narrarionem fuípeólam reddant. Refatat eam quoque in s.Theodu-
Cofmograpbia Belforejlus. Gutüimannas de rebus Heluetior. lusSedu-
ltb.4 cap,] tradtt Sedunéfes Epiícopo fuo parere Se fub- nen «"«
ledos elfe : Ncfcio. cuius m u ñ e r e , ¿«^«if, nifi Caroii W t " »
Magni. A t moxde Theodub, fiue Tbeodoro: Concilio A- ^
quileicníi, Siagrio& Eucherio Coíí', interfuit T h e o -
dorus E p . O í l o d o r e n f í s fub Sigifmundo Burgun-
diáe Rege Theodorus, aut, vt alij fcnbunr, T h e o d o -
lus Epifcopus Seduneníisecclcíiam S.Mauricij Agau-
ni confecrauít dedicauitque. Non eft tamen y vtremur,
vnus ac i d e r n T h e o d o r u s , qui concilio Aquilecenfi, Siagno 'v,,uJnean
¿ r Eucherto Coff.anno Cbr. CCCLXXXI interfuit, & qut Tbe-
bdorum Martyrum baftíteam dedicauit, ft qmdem i d S. Sigi~
fmundt Regís temporibus dkatur contigiffe ,alioquin fatendum
ejfet. fedi(fe eum annis m m i m ü m c x x x . S e d boc alias.
8 Gratus, qui S.Leonü temporibus Presbjter erat, Lega-
tuffa Euftadij, is deindp Epifcopus faflus^ S. Innocentij e legio-
neTbebta Tranjlationi interfuit,vtiin btftoria martyrtjS,
Mturictjcap.u narratEucbems,feu quifquis tllius eft auftor:
Cuius tranflationem,i«</«íf,{aná;ae recordationis Do- s. innod-
mitiano Geneuen/i, & Grato A u g u í t e vrbis, vel Pro- tijM.cor-
taíio tune temporis loci illius Epifcopo eclebratam re- PU5^ue'
eolentes, quotidianá deuotione Se laudibus frequen- ^ ^
tamus.X^oá Protafium ait loci illius Epifcopum, Oótodo-
renfem intellige, cui ( vt t x veteribus prouinciarum catalogó
colligereeft)parebat etiam Sedunum,nunc Epifcopi Sedes,0¿io-
doro euerfo, aut déferto.Eadem mox pbrafteap. 12 Theodo-
rus (Protaftj deceffor, fi dúo fuer unt Tbeodori, aut fucceffor,.
fi vntcas) illius loci Epifcopus appellatur. cir'
9 Gratus ígtturfub exitúmfeculi Cbrfjliani quinti decef c*
fti.-J00'

í F E B R V A R I I.
f i t : qumdo & S, Vrfus, aut áUquanto pofi, fuh locando E-
pifcopo. Paucula hac de Vrío tradit ex vrbü eiufdem Chrom-
co U S . altiffy m o m m e m ü Ferrarius: Is S'.Grati Ep.Augu-
lius dilei fteníts difcipLilus fuír, & Pnor EccIeíiíE , quaenuncS.
Vrfi de (no nomine dicirur, eius Ordinis auc fodalita-
ns, quas in P e d e m o n t a n á legionc, S. Bernaidi n o m i -
narur. Miraculis claruít viuensjdarctque vfque in prx-
elaruf m i -
fcntem diem.Nam quotics ciuitas nimia aens íiccita-
rácula,
'• ittamnum te laboi2t,arcam , in quá corpus eius aíTeruatur, cir-
pluutam ctimferenres, opportunam folenc impetrare pluuiam.
jHtsimpe- Quoties etiam nimis abundant pluuiae, facro eodem
tTAt, corporc per vrbem delato, fereniras oprata fuccedit.
acfertni-
Illud quoque de S. Grato mirandum fcrunt, talpas rl-
Ilus caufsá nufquam in agro Augufteníi ad 111 M . P . re-
p e n n . i í á Ule,
10 Ecclefia illa S. Vríí^f fcribit Gabriel Pennottus in bifl.
Canonic.regular.hb.i cap^7, » « . 6 o b multa infignisert)(S¿
pcimapoft Cathedralcm in toto epifcopatu A u g u í l a -
Bojcuius Canonici numero xii,ftatutis diebus í b l e n -
nioribus, in Cathedrali cum illius Canonicis ad facra
facienda conueniunt, & in publicis^roceílionibus pa-
riter incedunt. Habet P r i o r e m , qui poft Epifcopum
primara dignitatem o b t i n e t , ^ infigniispontificaübus
vt¡tur:I¡cet iam multis abhinc annis non regularis pro-
B feíTus , fed feculans & benefícianus eííe confueuerit.
an Prior Prxfuerunt tamen eidem m o n a í l e r i o p l u r e s Canoni-
tccltfií, ci profelli, tum vita: fanólitate, tum dignitace iníignes
S. Vrftt & illuftrcsj ex quibus fuit ipfe B. Vrfus, p n r a ú m di¿li
D E S. V E N D I M I A N O
i ' N B I T
POSTAN. r vitos ad pietatem e r u d i i t i v i m dcfaminaSiS. A u -
PFKSR 1 X / l xent'us ana^Joreta'cum Vitam dabimus xi v Ve-
s. Vtnd'i- ^ hruarij. In hu fuit S. Vendmianm, qttem, Pañis
mianm s. l a t b t ü ignotum, G m i Kalendü Pebr.venerantur, vbi hac de
uíuxentij' eo M e n t a : E o d e m die commemoratio S.P. N . V c n d i -
difeipulus, mianií
Vendemianus, atbor virtutis magna,
Plantata in tcrrá, & in cjelum t r a n í l a t a .
Hic diTcipulus fuit S.Auxentij:coque mortuo^in abtu-
inrupide- ptam rupcm fcceílit , in quá exiguam íibi domuncu-
gü: lam conftruxit, in eáque dúos t k quadragínta anuos
vixit. A d Chriftum iam mígraturus, in genua procu-
D E S. B R
V I R G I N E S C O T A
KILDARI.'E ET DVNI
C o m m e n t a r i u s praeuius.
§ 7. S, B r í g i d a n a t a l ü y c e l e b n t a s .
t é eadem tempeftate Ecclefiam iHufirauére
AN.CH.
fanftipm& Virgmes Brigida in Hibernia,
I f2BR, in Galliü Genouefa: vt cúm fapientifimi
v i r i populosprtferoces, Scottorum tlltc, htc
áSfc Prancorum, eruditione ac vitd imegntate
aácapeffenda C h r t ñ i a m difciplinawftttuta informar entela
é ' f u o alterum fexumexemplo, & vir os quoque tpfosfapienti
S. Zrtgida innocentia.acmiraculorum ejficaci facundia faauiter ad dan-
v.tdtttv, dai veritati manus compellerent, P.t de Genowtfo qmdem
ñm» I I I iAnuafijegjww.Brigida vero KaUndis Pebruarijcelebra-
tur, íta confentiente populorum ptetate, vt non modo Scott &
ü i b t r m , quorum vtrique f u m effe genúlem comendunt, (ed
& Anglty Belg¿, Germani eximia omnino religione illam ve-
neuntur, DeScotú, Anglis.ñibemisfejiatur üeftor Bo'éih 'm
PebrítarijTom.l.
.1
99
raonaílcriij. quod antea S.Petro Apodólo nuncnpaba- AVCTO-
tur, portea ipíius ciuuatis Auguftanx Praeíui.in eodem REI. B.
m o n a í l c r i o , íiue in eius eccleíiá , cui poftcá nomen D
dedit, honorificé tumulatus; prope cuius fcpulchrum
iacer corpus B.Galii Epifcopi Anguíhni.Híf Pennotíia,
qu£ vtdentur de alto pofteriori Vrfo accipienda -.namlacobus
Pbtltppui BergomenftSy ab ipfo ettam Pittnotio citátttí, fctibu
Itb.i i tllud S. Vrft monafterium fundatum a Montisferratt
Meirchiontbttí> quorum pnmum (iatuit AÍarawum Ottonü U
generum. Haud m h ü a m h g w m tamen> fueritne t j i h u e i d e -
/í4. S.Vrfi túmulo nobihtatajejlaurata fortapu ab tüu P n n -
cipibus. addtto Canomcorum regulanum icenobio, tut deindt
pojiert prtfutjfe Vrfum, cuius tn eo viferetur monítmentum,
credidertnt.
11 Sedpojleriorem aliquem Vrfum alij quoque flatuére.
K a m Canontcor. regular. Cougr. S.Saluatotú Officia Roma
excufa a n . u D c x m , a d x v lunijtS.Bernardum aiunt feculo
remwtiantem , canonicum habitum ab Vrfo eius ciui-
tatis (Auguftx, non tamen Vindelica, vt ibi perperam dicitur, an alius
fed Pratoria) Epiícopo fuíccpide. Carolas quoque Noua- iun">r •
rien. eumdem Bernardum fcubit lib.i.Archidtacomm Augu- i*"1
ftafaftuman.cMLxvi cúm B.Vtfus^t quidam fcribunt, JÍ0'>tiS'
vrbis eílet Epifcopus. Fertaritu verb.inTabulú Ecclef.Tau-
rinenfisS. Vtíbm Epifcopum Kalendis Pebrua)ijadfcrtptum
tradit, dmbigittfa num fortéalim fit ab ¡lio veten Vrfo Augu-
ftano, quifolüm Presbyter fuit i de cuius á t a t e ttenim agemm E
ad Vitam S.Grati Eptfcopt, v n Septmhris.
E R E M I T A -
H Y N I A .
buit, Deoque fpiritum conimendnnir. Kihildumdeeo
alibi legimus. Quotemporee viuü migrant, ¡ l a t u i e x Auxen-
t i j £tate poteft. Hic mortum dicitur, i n l a t m a quidem Vita 1*?***
a ú p o m a n o & Surio edita , in imperio pij & Chrifti a- 6 ,tntt
mancis Zenonisj in Gr&ca vero, ¿v TÍJ /3*<nAeípt T» ¿piAo-
^g/#l< Agovirí-, imperante Chnfti-amantc Leone.ffoc
probabilm videninfra dtcemus. Cum autem L e o n ü a n . i v
Chrifti c c c c r x oburtt S.Simeón Sty'ites, vt v lanuar^di-
ximus, ac tune S. Auxentio adhuc fuperfttti apparuertt;confe'
quens efl, S. Vendnnianum, quiei x m annos fuperuixit, poft
annumDobtijfe, p o f l v x v i , fulleadZenonis vixit tmpenum,
q u o d a n . c D i x x i v capeftu'u.
I G I D A
T H A V M A T V R G A ,
IN HIBERNIA.
I . B.
h i í l o r k .Síoror./f&.í?. EfFcíla eíl,j«^«ií,eiufdem Virginis apud Seo-
ad pofteritatem, ob pietatcm iníignem, celebris adeo tos, Hiber'
temos,
memoria, vt Scoti, Pidli.Hibernici, qui illis genti-
jinglo u
bus vicinas habent fedes, Angli,eam inter faeminas>
quas Chnftiana Ecclefia in Sanótorum numerum rc-
tulitjfecundúm Deiparam VirginempraecipuS femper
habuennt vencratione. Templa Rrigidae nomim inter
hos popólos facra, quot vix alicuius Diuorum , huius
rci certa funt indicia. Exaggeraüüs etiam loan.Lefltus lib. plurimk
4 ÍH Conuallo XLVII Rege; Tanta veneiatione Scoti, P ¡ -templit íi
dicatk»
d í h Britanni, Angli & Hibernenfes D . Brigidam funt
vbique profecuti.vt plura templa Deo in illius memp-
n^m apud illos omnes ereóta videas, q u á m in vllius
cererorum Diuorum o m n i u m . Vtrumque fecutus Geor-
gitu Comus,V i & z w e m , t»^«íf,tam celebris huius V i r -
gmis ad poftcro's memoria eft, vt nullam fecundúrn
1 z Dcipa-
 IGO D E S. B R I G I D A V I R G .
A v c i o - Deparara pari deuotionc Scoti fint venersti. Joannes
RE l.B. Coígamu tn Append.4 ad Vltam S.Brtgidí cap.lS fexagtnta
A feré loca enumerat S . B á g i á x n o m i n e i n f i g m t a ^ a ^ é quin-
qué dutniaxat dtoecefean Hiberntcarum Catalogü, cum mulib
p-luresaltxfint, quarum catálogos naftits non erat, & i n lilis
ip/is alia tmpla,faciUa, altana et dtcata, etft e m nomine op-
pidaipfa locatíé haud nuncupentur.Fatettir tamcneorum,qu&
re'.infety locarum altqua ab altenus fortafís Brígida nommt
fortita appcllationem. tsam euifdem Appendtcü cap. 1 alias
complures enumerat Brígidas ¡¡anÜit ate vit A & publicar um
f a e m u m bonore tllitftres; quarum nos tnfra nonnullas Tefere-
mus. Sed pleraq3 tamen loca ab eo recenjita, huic Brigídae,
iongeante alias celebérrima , [ácrata fuijfe probabilius vide-
í u r . Quot tam in reliqua onim üiberma , Scotia vniuersa,
Anghá¡ ac circumiacenubus infulis extitijfe templa illius bono-
t i dicata mcejfe eft, priufquam h&reticorum rabies illa auit&
petatis monnmenta maxtmam partem fubuertijfzt ? Ouam-
quam non omnis ex ipforum etiam hireticorum animü erafus
eft fenfus auita pittatü, Soknt etiamnum in Scotia, non Ca-
tbolict folfim,fed & h¿cretici plerique, S. Brígidaperúigilio,
tn fwgulu domtbas conclaue vnum exquifito nttore adornare»
in eoq3 tbalamum quam pojfuntfmnptuofifune inftruere.Qui
td miht retulit virgrauis & certafidei,percanctatum fe a'ubat
ex i u i qutdtllud fibi vellet leéiiífernium, cúm iam cultum
B Sanülorum, ex nouitia faa fefta placitü.repudiajfent f refron-
dijfe tpfos eum tbalamum fponfe Cbrifíi Brigidapraparan, fe-
fyeumritum a maiortbus acceptum retinen, Vtinam reli~
quam omnem maiorum refumant aliquandopietateinl
apud Bel- 2. Quoniam verh in Bélgicas ac Germanice prouincias pltt-
gas, r ' m i ohm viri reltgtoft, parttm fidet dijfeminanda gratia, par-
íifh p m a t i í traníjnUlms apud ignotos totenda, immigrarunt é
Scotta & Hiberma^ atque Anglta quoqudfed Scoticis itiflita-
íis pierio^ erudmunde fanfta t l l m Virginis propagata huc ve-
m r a ú o ejttadpopulas tune, vtplurimum, pafcuarta & agra-
ria rei dadnos, ñeque tamen dtu vnquam ab vfu traftattone-
q ^ r m o r u m otiofos, fed e'tufmodi tamen, vt eorumfimplici-
tas illius emereri opem & ntteretur 3 & pojfet : quippe quA
plurima olim circa rufticanam anmnam, lac> butyrum, lar-
dum-.mel ctrca^ipfa amienta,aut alioquininagreíiium bo-
ininum leuamemum, miraculapatrauerit\ & profesa f m v ú
vita i.cap.io nu.6o refertur^roniorem feejfead benefacien-
dmnplebeiis ac tenuibm,<\uhip\ehe\](:un£k\ feruiunt Deo,
o m n e í q u e Patrem pofciinr^w/wpotentes, exceptís pau-
cis eledtis á Deo, ferpentes fine & fíhj fanguinum, fi-
liiqjmortis: nequeideo tameniufta bella auerfatafit-.aut ro-
Officiei Ee- gata deftituertt ope. Eo aufta in illam pietas muis identidem
dejiajlico, i n varios beneficiii;vtpleraque Bélgica Ecclefia illius fefíum of-
ficio Eccleftaftico celebrare confueuerint: v ú cerneré eji in v t -
teribus Canonicarum precum Breuiariis, Antuerpienfi an.
Q 1+96 excufo,Bruxellenfii)i6. Audomarenfii<y\S. Leodienfi
acBrugenfi i ^ i o . Monnenfi i ^ i , Vltraieólenfi,aliif^
vti&a- 3 Eadetnapud Germanos religio. Stephanus VitusSocie-
pud Ger- tatis naftia Saterdos apprime erudttus, qui Theologiam annos
manos-, plures in Germania docmt, in do fio & infigni opere, fed nec-
dum edtto.quod Vmdicias vereris Scotiacfiue Hiberniíe,
infcrip/it, h b r i ^ c a p . i i i f l a haber. Inter Sandos, qui Ger-
maniaefunt (peciales Patroni, Brigidam recenfet Pe-
trus Cratepolius, dicens in Germania illam eíTe cele-
berrimam : & veré. N a m , vt alia indicia non eíTent)
fatiseíTetjquód nulla (it hodie , ñeque fucrit á mille
feré annis, Ecclefia CathedraÜs aut dicecefis Catho-
licorum in eá regione ampliílimá & vaftiílimá, v b i
non quotannis ad 1 FebruariJ, publicé in C h o r o & al-
tari dicatur de Virgme Erigida oíficium , fiue preces
Canónicas, facrum MÍÍTÍE celebretur. Ñ e q u e mihi
in Germania licuit videre vllum ex Kalendariis , quae
vbique quotannis tam ab hsreticis, quam á Catholi-
cis noua pro varietate dioecefium Se prouinciarum cu-
duntur, vbi nomen Brígidas Virginis non videtim.íM
Ule, vircurioftu inpaucis.
4 Celebrem apud altos, quoque populas eius memoriam
fuijfe, patet ex ómnibus Martyrologiis qua eius boc ipfodte de-
fradicant nometi' Vetus Romanum, S. Hieronynn nomine i n
T H A V M A T V R G A
códice Treuirenfi, quo fumus vft p r t t i t ü l a t m i , a ü & u m tamen, j)
Cvt vel htnc manifeftum eft) f i a b S. Hitronjmo p n m i t ü s i n -
choatum > ita ilhus m e m i m t : In Scotiá S. Brígida V i i g . infeript»
Idem babent MS. M a r t y r v l Brugtnfe perantiquum, MS. S. Míinyro.
M a n a Vliraieftt, U S . Cemulenfe Bedapraferens ñamen-. & i:Fá*
MS.Tlorarium, fed in hoc aidttur : quas obüt anno falu-
lis 518. MS.moHafterij S. M a r t m i Treuirü, & ipfum perue-
íwr. In Hibetríiá Brígidas Virg. P/Í/^HÍ ; I n Scotiá S. cuminfi.
Bfigíds V i r g . cuius vita miraculis claruir. Bída vulga- gni elogio,
tus, Ado^ltaj^ MSS. Apud Scotiam S.Brígida Virginis,
cuius vita nmacuhs claruit. Quas cúm Jignum altaris
in teftimonium virginítatís fuas tetigiííet , viríde fa-
¿ t u m eft. Minüs boenobts probatur eloginm meque enim i n
teftimonium fuavirginitatis ligneum altaris pedtmtetigit^fed
oratmes recitante, qui ei velum impofuerat, fanfto Epifcopo,
ipfacapite fubmiílopedcm altaris ligneum manu te-
nuit,^: ab hac hora pes ílle virídis fine vllá purredine,
& fine defeótu, manet in « t e r n u m , vt in 1 V i t a , cap.j
nu.16 dicitur. Melius ergo Martyrol. Romanum , Bellmus de
PadaaiMolanusin Addit.ad Vfuard.&plurima Bélgica M a r -
tyrologta Vfttardi nomine inferipta: In Scotiá S. Brígidas
Virg.quascúm lignum altaris tetigiíí'er,in teftimonium
virginítatís fuaeftatim virkíe f a d u m eft. Eadem babet
Maurolycus,adíicit<fe i e m p o r e luftini l.VVándelbertus n w
nacbus Prumien. qut ante 800 annos fcnpfit: ^
Brígida Virgo potens Fcbrui fibi prima Kalendas
Scottorum íáncir miro celebrare fauore.
Ita MS. Cufanum. Molanusaliifa celébrala, fauore legunt.
Rabanus in MartyroU ita tlltus memintt'An Hibernia q u o -
que natiuitas Brígida Vírg. quas natiuítas magnorum
meritorum & fandtitatis eífe prasdícatur. meliüs MS.S.
M a x i m i n i : In Hiberniá S. Biígida; Virg. quas magno-
rum meritorum & fanótitatiseííe praBdicatur. Ñeque
enim apparet qua ratione natiuitas ipfa magnorum meri-
t o r u m & fanditatís dici ptftit > cum mater gentilis adbuc
effet, & mago famularetm. N i f i qms afferere voliierit, quod
Hieronymus de Villa-vitis Canonicus regularis, in libro quem
Panem quotidianum vocat, abfque vilo [olido fundamento
t r a d i d i t , in vtero materno fandhficatam fuifle : quafi
veri qua mox euenere mir acula praftntis [anfiitatrs, & non
poiiúsfutura argumenta extiterint* Eadem qua M S . S. M a -
x i m i n i , babet Ní/J^rwí, additfa : adeó vt cúm lignum al-
taris in teftimonium virginítatís fuas terigiílet, viride
íit efFeftum. Vettn MS. Latienft: In Scotiá natale S. Brí-
gidas Virg. quaeab íneunte íetateChrifto iunóta eíl
amore. H x c in cafto propofito fanéüílimé viuens,
multis corufeauit miracnlis. Erfí/£;;i/£r¿ babet antiquum i
MS.monafierij S.Martini Tornact.Denique nullumferé M a r -
tyrologimn non eius pradicat nomen. Sed q u a d a m x x x i l a -
m a r i j , anticipata nimirüm ob S. Ignatij Tbeophori feftum ^
folenmtate. In MartyroiColonien. an. 1490 excufo, ad x i v
i a l i j bac babentur: Item feria I I I próxima poíl feftum
S.Margareras Virg.eft commemoratio S.BrigidcC Virg»
Nempe tn eum dtem, i n ú , vt Gelenius feribit de Colonia m a -
gnitud. Itb.i) Syntag.29 § 3 in fenam i l l pojl Vincula S.Petri
transfertur fupplicatio & fertatio parocbia S. Brígida Co-
lonia.
$ 1 1 S. B r í g i d a oAoia.
5 Ec minorem a Vita feriptoribus conftctita eft B r i g l -
L \ da celebritatem. ita multi res ab ea ge/las tradtdére
litteris. Teflatur i d Cbilienus, [eu quifquis eft auftor métrica Vita eim
amuítit
Vtta,quam tertio loco datim[umus. tn Prologo:
[cripta;
Scnpferunt multi virtutes Virginis almas,
Vlranus D o d o r , atque Eleranus ouans,
Defcripfit multos Anímofus nomine libros
De vita & ftudiis Virginis. ac mentis.
E x t e n t n á n e horum o p e r ¿ , & títbernicis litteris an Latinis,
auguran temeré nolim. S. Vltanus Ardhrecanenfts in Media
Epifcopus,vt exveteri[criptore tradit loannes Colganus,com~
prehendit míraculaS,El igidas libro vno iquem librutn
eam vult Colganus Vitam ep, quam ipfe tertio loco, m s p r i -
mo damus. Quamftrmum ftt, quo ideomefiat^argumentum,
nvn
 I F E B
^ non (fi opera vtplurihru difjmr.*i}!. Oh'np idem Vitanum
ait ! v Siptembns.an. Chrijii D CLV i , Suntiárum imme-
turitrelatum. VffiruistUts obitum refett .id trmttm OCLVII,
ali] ad DCLXH, qui hj/ínnum in laudem Brígida ab eo
íompofuum pttM^í.ceiiiporeduoruivj Hlionun y£daí Sia-
ne -.nam ex veterum aHitalium pde Dernutius II & Blath-
m z c f i i i j &dcc II. cfifio D C L v i i ; reguuw Htberma capefi-
utrttttti temteruntq^ v.lj a u m .
6 S. A\eranusjiue A ú e i a n u s j n quibítfdam codicibus
S.Eleráno Aierranus, aliii Elcranus, & Híieranus^o^WíWewro Sa-
Stipienu. piens-eapeftilentia extiucím eft anno DCLXIV >aut DCLXV,
deqná x x Un-tarij ad Vitam SiTccbini Abbatis egimus, &
Befa hb.$ inft gemís Angl. t a p . z j . Colitur, Colg.oio t e f e . w
ÁUgufli. Cuius ingeni^ viiicum, inquit Vjferttií de Britan-
n ü a r . Ealef.primordtis. c a p . i j , aupe iilod pcrexiguuin,
nnonua-iencum habcmus teliquimi; Sedulij lumoiis
c o ü c c l a a c o in M-itchíEum iníci [u(n,aCqac ira p i c n o -
t a t u m : Incipit typicus ac tropologicns Genealogía;
Chnfti intclleótns, qaem S.Aileranus Scotcorum fa-
piennllimus expofLiit. Aileram memio fit in Vita S. Fe-
cbini cap.i mim.ü bis verbis: H x c vero m n a c u í a . n e cui-
quam in dnbirarionís fccnpuiani veniant, fapienci v i -
.ro Aüerano rcfcrence, & alus multis fidehbus idem
canceílancibuSjCOmpi-obata fnnr.
B 7 Nos quitm ommno S Brígida Vitas dabimus'Pfimam
* %ic e ex veter* Fcciefia S.Audomari i diligenter collatam cui
e ea^qtum ex antiquo códice montflerij Kwenfis>fi:ie am Hof,
dita:
S.M'tgnodicaiijnfuburbio Ratijjmenfi ad pedem pontis, fuá
i vndc} manu defcripferat o l m , miferat^ Het iberio Rofvveydo Ste-
phanus Vitiu.üu'm exemplum communicauimus cum Hugo-
ne VVurdao ordinis Minorunj.qnod Colgamu cum MS. Aire-
batenfi S. Autberti, & tiibcrnico monajiertj Infula Sánelo-
rum tn Conútatu Langfordia, aliojj Cartbufu Colonienfis
íoüatum edidit, teftatus almd exemplar extare in monaíierio
Dunen/iBrugis; quoan vfus tamen fttinon indieat. Extat eo-
dem principio f a n ñ a Virginü Vita m veteri Legendario Ca-
farts-infula. Auftor fuccwfté plurima complexus miracuU
efrdecurfum vita omnem batidfttü ordmaté-explícate^ pro-
fecutus. Quod vitium tneft in onmibwfere veterum Sanclo-
tum Hibérnicorum Vitü.quas adbucfiafti fumus : vt videan-
tarillarum Scriptoresea dumtaxat aceruatim & confusv ac-
cumulare voluijfe, qua pracipue mottere admirationem pof-
fent.exemplif virtutum pratermifis, quoa ea vel vulgo nota
plenaml- forent, velpopuUn fermone defcripta in reíigiofbrum bomi'
rtuitlist num ntanibus verfarentur. Pleraque tamen Brígida n ñ r a c u -
la ínftgne prabent velcantatU in Deumproximumq^ , velfi-
duciade üiuinaope, vel demif ionü fu^vel aliarmn viriatum
documentum.
v C 8 Secundam defcripferat Rofvvejdus e vetuflif m o có-
dice D . Preudbomij Canonici Atrebatenfis: quam contulimus
i a Cogi- cuín MSS.monafleriorum S.MaxwimiTreuirU>VViblingen~
tofo, fis in S i m i a , Bodecenfis in VVeftpbalia; cuinefe editionibiis
Henrict Caniftj é M S . Aiíiadiano, & loannis Colgani ex
MSS. S.Huberti ac S. Amandi. Auftorem Cogitofum vul-
go appellant, quod in Epilogo i t a f c n b a t : Orare pro me
Cogitofo, neporeculpabih. Sed defunt illa multü exem-
plaribus. Ñeque ex iis refte conficitur, vt quídam putant, S.
Brígida conftnguineum fuijfe- quta nepotem fe vocet^neque
íáwe» Inxariosé ei tranfaótam adolefeentiam , vt alij
volunt: fedfubmifsedefe,vt vtriptj folent-.fentientem, nepo-
tis culpabilis titulum ftbi fumpfijfe. Colganm fafis Sanfto-
rurn ad x v u i ApnlU adfcriptum refert. Infignis efi feriptor,
vt quigrauiter.& non audtta folüm.fed & vtfa narree. Nam
£ap.y itafcribit: Alias femper operari vntutes
innoccfcicquas non füiúrn auduiimus,(cd etiam ocu-
lis noftris vidirous.F«íí ipfemet fortafiü maximi Se cla-
riílimi monaílerij S . ü n g y d s aluninus^q^Kildanenfis Epi-
f o p i regulan' fcholá.w c.8.«.?7 loquitur.
9 Non fuit tamén S.Bngida aqualis, forte nec coata-
neus: nam c in Prologo num. i profuetur fe á maionbus
ditt foft
tradica , patefacere. & nUm. 1 oftendtt fe non exiguo pofl
¡cripta.
fuudatam Ktldarienfem Ecclefiam tempore, nedum paacü a
Bngida deceffu annis, fcnpfiffe, fed citm plures liuic Abbattffa,
FtbruArij Tom. I .
R V A R Í I . IOI
S.Conlao Epifcop'rfuccepjfent: Amborum meritis. inquit, AVCTOR.1
fuá Caíhcdra Epileopiiis ^ pucil ir;s,.iLii vltis fiudli l.B.
fera dilíuía vnJ que r.nniscreíccntibus, m t o t a H i -
ncn-i inílilá inoicuir, Quam icmper Ar^hiepilCüpus
H i b e r n e n í i u m Epf(copoium,& Abbatill.i,quam o m -
nes Abbatiila: Scotorum vencrantur, fclici íuccciiio-
nc 82 ritu perpetuo dominantnr. Oua ¡ H a ^ d u t m Ion-
gumpropágala Iclix iwcctiXxo, f i iüm¡cribcbat Andar ter-
ÍWÍ a S.Conleo, ftue Conlaíuo, fedebai Epijiopití^ertu a S,
Brigida Abbattffa'í O.uid. quodlaw rep.tr.tta erat iuií;¡¡jtvt
cap.S narraturi amdcredtbile, pauets pojl BnydxexnjfnH
annis fieri debmffe ? Demque quo arguincntit c&njici ommno
putat Colganus anttrmnum DUC conftripum ijf.bu::$ i$t- tum A**
-tam, es tpfo tnduLimur, vt ¡ertus multo id fattum txijhme* p '^¿'"f
mus. Erat, inquit, t u m Antijies KihUr/mjis, AubiepiuOptu t)lit ,cftrít
Lácenla : atqm e* (u<n!itits Eernmji Scdt ciua aunuvi Cbu- Kdkarui
ftt DIIC Brandutij Regii rogatiucollatayr.prius tgitur f r i p -
fit. qv.i enimalioqui idignorajfctstc Kildariajedae Ar^bupi-
feopum affsnajfttf
10 Verum S. Fiecum, fute Fecu.m , Dnptaibi iüiiur
qui in aula. Temorienfí* nequidquam velante Lotg.irio Rege,
S.Patricio primustfíurrexeratjtfctpulíim . fateiur tpfe Col-
gamu Appeud.^ad Vitam S.Pairicij, pari: j , A i c h i c p i L o -
ptidi LigeniiE^7;/7e, .vtxiffeq^adanrm n DXX aut oxxx.
Nomgttur S. Coulaidus, qut an. DXIX morttm dtcttuj.t E
Artbieptfcopue fuit. Sed de S. Fieci átate agemusad x n O-
clobrü quo cum filio fuoS. Fiachrío coliiiir< Anbupifcopa-
lem eius dtgnuutem confirmatauftor operif í n p . i r a t i de S* '
Panicij ^tta,pane 3 ««.11 apud Colganiim\mmirkm S.Pa-
tncio vifum ejfe dignum, non lolum qui piimus ex ó m -
nibus Lageuieníibus o i d i n a r e r n i m ^ p i í c o p u u i , led
«S: qm ton iíti prouincia: vt fupremu^ ptacficeierur Hi anft
Antiftes, Qui verh in b p r n u m üiber.mcurp e.iujdcm S ¥ie- l ' l ' p * "
(i>de~vitd & virtuttbui S. Patruij.Síbolia edtdif, &.tp(ej<.riri
ptor perantiquití,ifia babel: Et poíUá ab eodcin Pairuio
F/efWí confecratuseft Epifcopus , & tándem Lignuac
Archiepifcopus inftrrutus: quo ecií nusnei e eius C o -
morbani, ÍIUG fucccíloies abinde fungnntur. Ea Sedes
Slepti/tfíry/aeSleibhti Lefia, feu Conataiu Regina, ifix-
tdflumen Berbha, oltm Birgum^í^wí B a n o w , Vítexeo-
dem tripartito opere & VJfenOpafet.
11 Anno Cbrifti DXC VIIÍ Branus Níger, ¡tue Bran-
d ú b , R e x Auííralu L'{genia,v\i a í i o i i í l l m u ' , S: v a l d é p r o po/í annM
hns \n m ú \ t ú , vt tk Vita S.Aidani, fine Midoci, x.xxi la- ^ 8 Ftr-
nuarijcap.4 num. 2+ ^X'/»;ÍÜ, occiiiií Rcgcm HiberniíE n**
/ E i u m hiiuiTi AnumG(-h,/)7íe//o vift^m , Se maximam
c x d c m nobilium virorum totius H;bcrn;ar cum eo
fecir. Detnde accepro i r g n o totius Ligeniíe, Se non fo-
iúm > íed tota etiam H i b c r m á v í q u e a d Call.ichuarft
pofl: occiííóncm i £ d i , ñlij Anmirechi; graui morbo, S,
Moedocipreetbus, Uberatus, aiqueattrna damnationtspenctt'
lo creptus) magnas dedir oblationes Sando M o e d h o g ,
¿ k a g r u m i n q u o vir Dei conitrueret m o n a í l c r m m ,
quod dicitur Ferna - in quo S. Moedog fepultus
elti . . . . . Deinde íliótá Synodo magna in r e n á L a g í -
nenfmm, decreuit Rex Brandub, & tam laici q u á m
Glerici, vt Archiépifcopatus omnium L i g i n c n l u n t i
femper cllet in Sede & C a t h e d r á Sancti Maedhog.
Ec tune S. M a e d h o g á multis C^tbolicis confecratus
cll Archiepifcopus.
ii V t a Sleptenfi Sede ad EcrnenfemMa ab hac a d K i l -
darienjem efi Metropolitana digmtas traflata: at quo id tem de'm K i l -
pare faftutn fit,mcdumcompen. Auftor 4 Vita in dúos libros daria:
partita fcribtt l i b . i cap í ««w.j de Brígida loquens: i b i ma-
gnum monaftermm plunmarum couítruxit Virgintí;
ibiqne máxima quita9 poílea in honore beanffimae y
Brígida: creuit, quae eft hodie Metrópolis Lagineníiú.
Et Cogi'tofuscap.% m n i . w Máxima hí£c ciuitas, Sí Me-
tropolitana eft. Ef ÍM-pro/í7go, f¿Hí Prafulem Archiepifco-
pum Hibernenfium <i/?j&í//<i/í In Sylloge veterum epjfiola*
fum Hibernicarum, quam Dublwijan. MDCXXXII Vffettus
edidit, tpiflola xxxiv eft VVaterfordienftum ad S.Anfelmuní
CantuAmnfm Aubupifcopum i cuiinter altos ¡ubfcnlfuni
1 } Samucll
 102 D E S. B R I G I D A
AYTORS Snmuel DabÜn^nfis Epifcopusd'' FcrdomnachusLa-
l.B. gineníiú Epiícof .¿s. HttWí Kildartenfem fuijft alibt probat
A Vffinustx anuqnÍ6 AnnMibiujn qutbm ad annam MCI tft*
U g u n t m : Fcrdomnach Epifcopus Cil'cdara in once
quicuit.Dí Cogttoft igitui átate non liqntt. l l l u i queque ar-
gumento efi.non it« propé ab illiits <tuo abfuijfe, quoi, txolt-
fcimetam m a i o r u m f i w p l u i t a t e w á t r e feruá ortant d i f i m u -
lautt,cúm i d dtferté prima Vtt& Sífiptor tradat,Jiue i i S . V l -
í a t m , ( e u quts a l m fuit.
i ^ Quam temo loco damut Vitam, metro conferiptam,
tdidit Colgamu ex M S . Caftnenfi,eoliafam cum MSS.tnbtts,
j Métrica, yatlcaf¡(jt ¿ / ¿ / ^ ^ ^ • Antonij Barbertni Cardtnalü , Luca
W a d t n g t . E a m m ú x ú i m ejfeac h e c t á , rcedifque libra-
riornm a i e n á \ s fcAtzrc,prolixe quentur. Auftprem att i n
Cafinenjtsbtbhoibecí catalogo mdicari bis verbü : In códice
MS. Iittera F.num.132 fignaro, pinteo 8 ad lasuam fe-
rie fecunda , in ordme ij.Pnmus tradatus eíl , prafationem addidit,anonymus Scnptor ¿ompofitam a i t a S . allí* "t"**
Chtlteno Q^artus & vltimus, Vita Brígida: Kill-darienfis V i r -
ginis á C h i I i e n o monacho Inis Keltraheníis coenobij
veríibns edita. < / ? K e I t r a , I n i s Kcltra, tnfula in lacu
Sinanni, fiue Smaei a m n ü , Derg dtfto, fuprd Laonenfem
vrhtnhfiue Killa-loc, inTuomoma, feuMomoniá Septem-
trionalh Conac 'u admnctá l h ea ínfula menaflertum fuitiCU-
tus alumnum futjfe Auüorem hunc vel inde contteias, q u o i
cap'9 M-Ó5 tta pr<tter propofitum illius mentionent inducit:
tnonacho
Altera valdé mihi virtus miranda videtur,
kdtrenfh
B
QUÍB fmt in magna Sinanni Hnminis vndá;
Inrra qnam Keltra eíl, connentns rite virorum
P r n d e n t ú m , facro Bcnediéli dogmate florens.
Colganus Chilienum bunc efeconiieit S. C o c i a n u m , jiue
Coelennm monachum de I n ü - K e l t r a , qutm colt att xxix
Julijivixtjfe anteannum DCCL. Cuicomeflurtt nefubferiba-
musfacit,quodBrigid<t matrem Comitijfam vocat n u m e r . i ,
quafi eum puduerit feruilü o r i g i n ü : & u u m . j flores carpen-
t m deferibit, vt & alibi eius fodales^alta^ babet baudfcio
an fatis confentanea veterum San¿loratn Hibernicorum f i m -
plicitati. Dtltgenter tamen, vt ex prologo patet > qu£ Anua
mutila.
(cripta trant euoluit,vtwam tius 'mtegrum opus extaretl
14 HHÍC a l i m fubnefiimus Vitam.ab Hugone Wardao
4 libris oltm mbis communtcatam: quam & Colganus ex illius colle-
duebus. claneü edídit.Eamfrequenter citat VJfertus inopere de B r i t a -
nicarum Eccleftar. primordiit, dtciturq^ iflt eius fcrtptor
nunc anonymus, nunc rneditus, ««wcauólorvetnsqni
libris duobus A¿la Erigida: d c í c T i p G t . V i x i t a n t e a n n u m
Cbnftt MCL 11,quo Dubltnenfi Antt(ltti Gregorio, S.L^uren-
t i j decejforijtgnitas efi Arcbteptfcopal'ts collatamam, vti ante
indicatum, Ktldariamfcribit fuá átate Mctropoiim Lagi-
n e n ñ a m fwjfe. N i f i Cbiltenum métrica V i u fcriptorem fibi
^ perfuaderet Colganus S. Coelanum fuiffey quiante a m u m
DCCL decejferit, huitts4 Vita auftoretn, Animofum ejfe
fteulo 10 j t í f y l t a J t m y i w d t t u m . A n m c h z á i en'tm nomen, Jiue
h n z m c h o d h Í H t b e r n i s o l i m familiare,refie Animofum
l a t i n e n d d i a i t . T u i t c e r t é , vtidem referí, A n m c h z ó i ü s
EpifcopusKilldarieníis', qui anno CMLXXX fan¿lé tra-
duólam vitam in fencólnte boná finiuir. Ea fere Atate
fan ah A - feriptam ejfe banc Vitam veriftmillimum efl, pofl multo quam
n i m o f o E p . DunumeratS. Brigida corpus tranflatum, quam ideo ifibic
primitué fepultam auftor exijltmauit l i b . i cap. 12 namer.Xz.
anté tamtn quam Dublwium ejfet dtgnitas Metropolitana
tranjlata, quam foUicitiüsfortajUsfibt Kildarienfes vindica-
bant,quhnreuerentiüs alijagnofcerent. Sed quifquis hic fue-
r i t , aut quoquo feculo vtxerit fcrtptor, aecurategefla Brtgtdát
collegitiMultaífa de Hibernia RegibusfopuliswbtbHsrrfert,*-
Uis negle¿ia,velígnorata.
15 Quintam addtmus Vitam ex veteri códice Se minar ij
^ Uibernici SocietattslEsv Salmanticx qut penes nos eji: cuius
untioDu- t x m f i u m A M b " tcceptumvulgauit Colganus, ac firníauit
nelmtnft, noftram de audore coniecluram. Siripferam enim iam ante
t t vidt taurentium Dunelmenfem videri, qui ( vt ex telando tradit
tur BaUus ex hoc Pitjeus ac Vofltus)Vttam S.Brígida prosa feri-
p j i t ) & fe vehementem plañe rhetorem probauit,5«<í»l
ipfeatattm indicat, dttm tap.x (quod exordio mutilum)ita lo-
quitur : Sed poftquám Anglia d ó m i n o s coepu habere
V I R G . T H A V M A T V R G A
Normannos; quod anno MLXVJ Cbri(it, S.Eduardo Con- j )
fejfore )fíortuo,ivnttgtt. ac paullh pofl: Scotia autem Se H i -
bernia d ó m i n o s habens de gente fuá,nec omnino o-
niiíit.nec vt olim exercet hunc morcm fuum. Ante an- faiíem fe,
num igitur M.CI.\XI, quo, vt fcnbit Mattbaus Wejhnona- culo u,
fierienfis, Hcnricus 11 Rex Anglia transfretanit m H y - feríptat
berniam: vbi Archiepifcopi & Epifcopi ipfum in Re-
gem & dominum ceperunt, & ci fidehtatem iuraue-
rnnt. Etvero Dunelmenfem circa annum MCLX jloruijj'e
Vofiius ac Balaus fcribnnt; Pitfeus eo anno obiijfe: quídam loe-
m i ) WeílmonafterienJiiVolum prapojuum ab Hemico, re-
d a ñ o tn ordmem Geruafio Abbate, Regís ipjius confangui-
neo, quod nobiiijhmt illius coenobij bona tuueniütev dilapi'
dajftt.
16 Prater has S Brígida Vitas,aliam rbytbmo Hibem~
co confcrtptam, ac Latiné verfam, edídit Colganus, quam qui
Brogi no, cognomento Clocnjcmpore Lugadij liibernií. c , } í m ' t '
Regihfilij Loegarij^un^nqutt, S. Vltanusde Ard-bre-
cain S.Broganum rogauit vt virtlites & Adía S. í k i g i -
d x ftylo métrico deferiberet. Hic enim cft, qui A6la
S.Brigidae pro ipfo collegit. At fí,quod ex Vltonienfibus
Annahbustradit VffertuuLugadius.fiHeLugaidus, a n . v v m
inieriit,qui potuit rbythmus tile ipfo regnante conferibijn quo
Brigida, non nifi xv annis peji eum mortua, inuocatur cum
Sandis Killdarienfibus , velutauo beato iam fruensin ca-
lis? Omitto quhdS.Vltanus, vt antéfcripfímus^iwoDCLVH
vel potius DCLXi 1 obierit. Occupat banc obieftionem Colga- g
««í, <iif^ ejfe ex quorumdam Annalium fide, ad annu CLXXX
atatisperuemjfe Vltanum.Broganum vero idtm tradit x v m
Septembns apud Ojfor'tenfes colt.
17 Denique admirabilis buius Virginis res gejlaí a l i j
plurimi profecuti funt-, Capgrauius, Surius. Vtncenttus Bello- * piñrtl
ttacenfts l i b . i cap.29 & feqq. S.Antomnuspar.i ú t . i r c a p . j ¿¡/fa
$ 1. Haraus,lippelous, Ribadeneira,Rofvvej/dus, Siluanut
Razzms tom.x dejaminisfan¿litate i l l u í l r t b u s . a U i ^ q u a m '
plurimi,qi:orum aliqui a Colgano enumerantur Append.^ a i
eius Vitam cap.i. Nflí é Stluejiro Giraldo, Dunelmenftsferé
aquali, atque e veteribus Sanftorum quorumdam Aftis, non-
uulla fubiieiemus analefta, in quinqué itlts Vttis omijfa, aut
aluer relata.
§ 111 S. B r i g í d * p a t r i a ,
18 TyRognatam e Scottorumgenere Brigidam ac;u¿ moder- Brigida
JL m fenptores atque anttqui confemunt. Controuerfta orto, }Sco.
ejl,num in ea regione natafit,qua pars vtteris Bntannia.Sco *i¡t
torum frequentibus coloutis babttata, [ola nunc Scotia retinet F
nomen-, an in Hibernia qua & ipfa Scotia appellata tjltefte
S.lfdoro Htfpalenfi Ortgm.lib. 14 cap.6 qúhd.vt etiam l i b . i
hisi.fcribit Orofms, á Scotorum gentibus coleretur. Eí Cq u o r u m
pttris H i -
VedalibrA Eccleftaf, btti.gent. Anglor. cap í H<cc autem
berniat
( Htbernia ) p r o p n é patria Scottorum cft. De patria S,
Brígida ac loco natalt, mhil diferté exprejfére Scotorum bijio-
rici,loannes Maior,He¿ior Boéthiusjoannes Lepus, Georgias
Conaus. At Themas Dempjlerus, eume^ fecutus D a u t i Carne-
rarius.contendunt m b ú eam omnino ad Hiberniam pertinere,
Acriter eam fibi vindicant Hiberni: quihusfauent exteri com-
pluresi atque in bis nomtnatm lacobus Gretferus mjler Ub.i
de benedtftionibus í<f/).8.San<5la Brigida Virgo, inquit, ex
veteri Scotiá.hoc eft.Hibcrniá. Et hb $ cap.y.Dc S.Bri-
gidá V i r g i n c H i b c r n l & c . tache retrañans quod ante in
contramm fcripferat tn Dedicattone fictnAmS S á f a , jiue
C ó m e n t a r i j exegctici in lacobi Bntanniae Regís Pra-
fationem m o n i t o n a m .
19 Vt liquidas tamen perfpici res tota queat, cutas n i -
miritm ea fuertt,vbi nata,educata Diuino obfequto mancipa-
ta, mortua fepulta\ illud prtmúm anmaduertere oportet, H i -
berniam omnem tn quinqué oltm regnafuijfe iiuifam, Mo-
inplura
moniam 4Í/^«/?r«w, Lageniam ^áOrfttw.Conaciam,
regna &
írí/Conna¿liam4í/0«4fMW, Vltoniamarf Stptemtrio-
ms>& Mediam, ftue M i d i a m , in totius ftre Ínfula medio
fitam.
 I F E B
A fi1*™- fi-'í e'umnum ¿núfio ebt'wt nonunt: tuque btc
apnd Scotos Bátannos vjpiam vfurpatd. Ex hü tamen p r x -
(tpueerui Vímuídebet : qaontatn Scotucommune o h m m -
m v i f u i t , quod l04nnts M t i o r famur.BrigttUip Laginen-
ícm appeRat Antonius Pojfiumusnojier hi Apparttu. ü e etus
pan* £*• párente LAurmtius Sunus: FJÍC apud Hibcrnos vir q u i -
¿snitr.ft, ¿am.Diiptacus nommcgcncre L.igincnfis. E ^ t o l u -
bent Franctfus Hauns, Silnantií RtK.t.ius, a l ü ^ e v e t u ñ u
(tUS Aciti.
IO D m p í i e r u s H i / l . Ecclcfiatt. gm.ScotorJih.2 num,
144 Duhtuchum c o r r u p u Ligincníem pro Ladinehfí
ñe»/? V vocArtfcriHtJuip eniw, CaHimefid ? i o r e g m . & S A X o n u tr-
C*thent- m'Mpw*1* o r n ó s e arcuijfe. I n Parecbafi viro contra mmdt-
Jit Brore- cabula pagj ait,Otcadcs rexiííe, in Cathencíiá domici-
¿e, lium habuille,& fub Congallo Rege fcÜcicer Saxones
cum Hengifto, neÍnfulas occup.ircnt,arcuiírc, vt d i -
v t gratis fer(e Joannes Fordanns Bencdiótinus in hiftoná Sco-
fiñgttur, tjc¿ exeqiiirur.3í/rí»7« efi Vf[iuum,qtá Fordam Chronicon
MS. fepifiwe citat juifqttatn mewtntjfe Congallo Regí naua-
td a Dubtacbo Duce oper* in bello aduerm Saxonnes. Referí
(erte.ex B¿d£ Itb. 1 cap í ] Imto certamine cum hoftibns,-
qui ab Aqnilonead aciem venerant, vi(^oriam fum-
pfiíTe Saxones.- annotat^ in Indice Chromlogko ad annlí
B cccCL.bojiestlbs.qutab /¡quilone venerant,ab alúsfcripto •
ribm dtci Scotosfmjfe.ab aliü Piólos & Scoros,4 quibuf-
dam [oíos P i d o s , quod ex Seda fumptum videtur, ita. fcr't-
binte hb.í wp^.Conflucntibus cercanm in infulam g é -
rinm memoratarum cateruis, grádefecre populus CCE-
pit aduenarum j lea vt ipfis quoque,qii¡ eos aduocaue-
rant}indigenis cíTent t e r r ó n . T u m íubitó inito ad t é -
pns foedere cum Fi¿lis,qiios longiús ¡am bcllando pe-
pulerant, in focios arma verteré incipiunt. Verüm licet
{tltmtum scotos quoqtie fateremur vna cum Piftü bellum aduersüs Sa-
Latimos xones* vtt antea c o m a Britannos, gefjfet at Dubtachus [ a l -
w n , f i Ladenenjiserat, & Cathenefiam atque Orcades rege-
battPiftui dici debuit, non Scotut. U a m qui Gadcni Piole-
tnto j n quibufdam exempUrtbüsyt Cambdenm t e j l a í u r X z -
¿ e n \ , i j i n t e r Tvvedamamnem, atque Edtnburgenfe ¿ t i u a -
rum fedes habuére. Plures eo íraftu regiuncula: vna L o d o -
ncium,/jMÉ Lothien,<t«í Lauden; quotamen vnonomine
omnes apud medij aui feriptores comprebenfas fuijfe idem
& Cathe- Cambdenus referí, e a m ó f o P i & l a n d i a m , ftuePiftorum pa-
ntfiamPi- íriam, appelUtam, Catheneíia quoqtie ( q u a m C a t i n i í í -
fíitene- nutffe videntur, PtolettMOperperam Carini appellati) obie¿la
rent) jer¿ orcadtbtu infulis, i n extremü Britanma finibus regto»
Ptflormn í u m eraí. Nam Glott£x(luarij partcm Septem-
trionalem Scocti aduenien.tes, inquit Beda hb. 1 cap.i.
^ ( \ h \ \ o c i \ m y * n \ x h c e s u n x M f c i U c e t n o n n i f t a l i q u o t pbfi
^ feculis Orientales Pictorum regiones fubiugarant. Verum v n -
de accepu Dempfierus Dubtacbum Catbenefu Proregem fuif-
fei Ex Btigidd Vitajnquit, per Cogitofum (cripta, edttáque a
ptalá fiJe canifio : is quippe in vlteriori Briranniae parte nata pro-
citatoCo- £ t e t u r Noninde confeqaenseft , patremeius iüiprouinci*
t**"'0' prtfuiffe, ac ne in ta babitaffe quidem,ctím alteri hero vendi-
ía eim mater , peregréfiltam pepererit. Ñeque tamen tllud
fertbit Cogitofus^tfolüm in Scotia ertam. Eadem, opinar,
fide Ladenenfem dici vult^non {quodomnes libri MsS» &
excufi h a b m ^ L a g e n k n f c m . a u t Laginenfem.
21 Vafttdium afferam leftori, fi enumerare Uca omnia
velim vrbium ac regionum.quasBrigida prtfentia fuá ac m i -
raculis confecrajfe memoratur in quiñis, qua profermus. A '
¿lis. Vix capul $íi in sis vnum-, in quo non plura oceurrant. El
quarta qntdem lib.i cap.x mmer.2. regia patris eius profapta
¡pía Lagt- recenfitá.de Eocbadij Albipofteris itababer.Et ibi habitanc
nienfuha- nepotes ems víque huc ¡ iam ipil inter Lagcnienfcs
tiiéi numcrantur,& Lagcnienfcs vocantur. De quibus fuit
Dux quídam magnus & potens, nomine Dubtachus.
Deln cap.*) num.^t. Poíl HÍEC exiit Brigida cum fuis , v t
peregnnaretur in prouinciá Connachtorum , nolens
habitare in propriá terra, id eft, in regione Lagincn-
fium. El l i b . i cap.i.num.i Orta eft iam magna c o n n o -
ueríia apud Lagenienfes de abfentia S. Bngidac. Ipíi
c m m . . . . volebant vt canta Dci gracia in fui* regio*
R V A R I I . 105
neeirer; indeenim S. Brígida nata eft. Et Vit<s r. cap. ÍJ AVCTORE
««w.94. Orea eft magna qaa'ftio apud Lagtiicflics de B-
abfcruiá S í n d i r . v t ad luani gente ni redirei.Tunc Bn- P
gida venit cum cis.Cumqiiead Humen Saine veniréf,
inucnerunr ibi inxra Vadum Lúa duas plebes feden-
tesex vtraq-, parte ripas.id eft, N^pores N ^ i l !k Cona- fainla-
¿ t o t u m gentes.Frwy?M bac inmod:rr,ú Sconá qusfienr, p f i l p t M m r t -
&ceter4.qiupafit>n ¡rio bubes.regiones MiJi.Muininenfiú, UOCálta'
Vltorumjcampum Bre^ /ÍMí Bren*, Lifti.Tethfe, Ge- . ,. „•
I1II1. H -y-, Reges CarpraMim, Conallum.Ncilli jilios\ b n U h t i i
jiuuios L:fti,i»hannoi),/j«f S i n n c j / i d ^ . vtrjata;
11 Verum vniuerfa I m vno velut (pmtu difflure fe Demp-
fierus arbttratur tn Parecbafi ua fertbens i Videt xquus le-
ótor.quám ridicula /¡ni Lagcnin, KildariajLiffciis.Du-
num.CN: íexcenfa: atFaniae.NmíWíw rear na ocuUium.qu't
id videat.aut credibile exifinnet, txpenjis iis, qua tbicongerttt
argumentisi ac prafetttm tilo BnguU in vltettor^ Bntanina ( n i l r t f r a -
ortu.ex Cogttoji biftona fraudulento ajfetto. Ahquantb tffi fraganti.
cactus argumemum tlludé Vitis petitum e l e u a n t j i tüud v m l;usScot,t
prafcrtberety omnes ab Hiberms effe compofiííU. Verim hoc ¡;C*¿0U'
quoque arriptent Htbernr. St in Scotia Britam}ua,fiut Alba-
nia, nata ejl ¿r vetfata olim Brígida, ínter eos Scotos, qui
partem eius ínfula oceuparant, cur nemo ex bis Vttam lUiut
fcnpfin autift (cnpfit, cur non profettur in lucemíaut certe te-
fitmonium aliquodduo Htétons Leflátá^ antiquius'i Dabimus E
tnfra é Bremariom víum iníigms ¡Ectlcíiue Cathcdra- práfertim
lis Aberdonenfís.adeoque totius Eccleliae Scoticanae, ^ t i q i i i t )
impcníis Valteri Chcpman, Edinburgenfis mercato-
ris, typis mandato Kalend. Februariis anno á Chnfto
natoMDix. lacobi 1 v Scoiorum Regis XXII, Leftiofies
de S. Brigida, tn qttarum prima dtcitnr de boná ac prudc-
liftimá profapiá Scoucá o u v . a t ptatetea ne verbum vtide
vel in fpeciem confict pojfe videaturjn Hibernta natam, edu-
catam, mortuam non ejfe. ^
15 Ñeque arbitrar minus ad honorem nobilifómagentis men
Scotico.pertinere, f i quts fama v i m t i s celebratus, in P o l o n ú ,
Belgia¡líalta.fed Scotis parenttbus, gemtus f u , quamfi in ipfo nonHiber-
Scotiameditullio. Staiuimus cene, fatentibuseíiam Hiber na,
nú, Scotico natam ftnguine, non ex earum Briiannorum ge-
nere, qui ante Scaíorum aduentum Hiberniam infulam tenue-
re;mfifortafis bi continuo in vnamgentem, iunélts inuicem
viatnmoniis.coaluért: Vi quemadmodtim oceupatá a Francis
Gallia,promifcueomnes Gallt & Francifunt appellati , ítfi J ^ * ^ ^
ad plura fécula conftiterit apud nabiliores dtfcriwen origtnts, ^ '.t
qui nimitüm Romana, qui Franctu profapia effcnt;fic pajüm rigint¿Hi'
omnes Hiberni ac Scoti dici coeperint; eifi Scoiorum eral bo- btrni:
noríficentior,6b bellica virtutis commendationem, appelUiio.
ExcejfertntnepojleaScoitomnes, relicta Aboriginibus Britan- F
nis Ínfula non quaro- l l o n fuñí certe arrnis fulJi,be¡líCof¡fimi
homines: non t t i a m fuá fponteiVí arbitrar, ferttlífiimum f o -
lum reltquére. Fortifstmi tamen fuere, & digni qui vel foli
velpracipui Scatamm nomine deinceps nofcereniur, qui r e l i '
ftá liiberniÁftdes ftbi ñauas in Borealt Brilannis. traftuqua-
fiére\fiue id,vtfcrtbtt Giraldmjüello Magno Hibernia manar'
íhtam obtinente accidertt, duábus filiis ftx Murtdt Regís V l -
tonta/eu quod Scoti aiuní}mulíis antea feculis,
14 Haftenüs de S.Brigidi gente ac patria. Lacum n a t i -
uitatts indicaí quarta Vita aufiar Itb.i cap. 1 m . 8 bis ver- nat* tn
o v i l l a illa, i n q u á S . E r i g i d a nata eft , Fochart M u i r . F<'^r,
tnemne vocatur.qua: elt in prouinciá Vltorum,tcilicec
in regione quae dicitur Conaille Muirchemne. Ipfam
villam modo habet S.Brigida,in cuius honore mona*
í l e n u m Canomcorura in eá eft.Ibi illa eceleíia & cce-
mitermm eius eft, vbi fiut dorous 5c curia, in quibus
nata eft B.Brigida.Lapis veró.fuper quem naca eft fan-
¿tiffima Chnfti fponfa , pofttcrgum ipfius íanóluatij
conftat,& ab incolis iftms terrae cohtur h o n o n f i c é , có
quod multa figna fuper eum per merita S.Brigids pa- ^ Bír)74r
ixznmx. litis loci meminií S.Bernardus i n v i t a S. Malacbu ¿ m ¿ ¿ 9 9 '
írf/>.25 «Mw.já. Venerunt aliquandojn^ttiíjtres Epiíco-
pi in villam Fochart, quem dicunt locura natiuitatis
Brigidae Virginis,& quartuscrat Malachias. S. Monen-
nameidefiam Fochardx, in natiuitateS.Brigids, ¿difi-
I 4 c*jf<>
 D E S. E R I G I D A V I R . G .
íc4
AVCTO- cajfe, ihidevifyíentmn & qn'iHqujgiiita -Firgimbuí O i b \ -
KKJVB. l.un. (//'á ¿r S-'iUii,i, Abüuítp.iu p r t f t f p . tradit Vjferm
^ ex etufdem Monenfi£ Vuaper Coiubuhtanum fcnptá; y u m
vbibofléi nouvulimn) -. in Viiá qn* upiid Cup^rauium extut duitur
mcnaflt-
Vionajienum illud cu¡ Oibiíim prizfeut, coníls Liclum m
nu/n:
qpodatja nioncí:. Idem yftrtus tradit vúUm WibardtnttA
alterun, a,OimÁ*\k.\'ioppido mllumumfuam mLoaciano
Comiiatu, ac territorio ohm Conayl- M u ¡heinni, & Ca-
po M a themne (r« qtto C o n a l c o r u m ^ w í Huxtmé viget,
dt'qua C^S.Monehn.i procréala efi) hodie M ighery C o -
najtl diclo; appeHxriq^eiiumriamktoia Vicmia Fochardarn
B r i ^ i d * . Ineo tractu Gonaellc Muinemnc vendiítu olim
f u i p d u a í forores S.Pamciji Lupuitamjine Uipnam, c T i -
grtdem (criba Florentnu VVigormenfu ad annnni 388. Eani
villum VfftriM a h b i F ^ d M y t ú vocal.
25 Ullmergonau Brígida, /«Couaciam infans delata i f l .
in Coaa- Islam, vt ¡nana Vita cap. 1 ««.5 duilur, p o í t h s c illc ma-
ciam i n - gos, qm em matrew emerat, cum ancilla perrexic ad rc-
fans dela-
eionem C>jnna¿Hiorunj & habítauit ibijquia de Gon-
ta.
nathis erat iDater illms tnagi, piter vero de M u m i -
educiita in nenlibus. Eadem babemur m 4 Vita nu. 10. Dem, v i in 1
Momoniá. V i t a m . j . magus ciim fuis ó m n i b u s perrexit ad pa-
tríam fnnm, qiue eílin regionibiTs MuininenÍJUm, vbi
B habebac haetcdit.iteai parns íni.Cüm autem creuiíTcr,
Vi cap. 2 nu-9 duiiur> remrfa ejl in lagemarih
jf ¿ A quo, u b i njeUtcL ? E i t t í b a h i t M , '
RequU,
o tur magua eiuiras M igjjil íandli Epiícopi víque hodie»
ÍG \ J Biado'euit Brígida, Deo virgimiatem votút.ac fan-
fanum \ ft'ímomalembabituabEplfcopoaccep'tt.ldinMonl
velumac- 'tnfula.fiiieM.^nnú, (qu& ínter Cumbuam Angluprouinaai
'vtScoü ^ ytton*am Hitófuil? m man Hibermco Ucei ) contigijfe af~
futant, iní€rimt Scoit fcríptores Üeftor Boeibiiu ltb.9. H x c decimo-
Mona in- quarro anno vix íüperaro, ad Sodorenfcm Epifcopum
fula, in Monam míulara ( huías aiuem v i r i , íícm aliorum
compluiium, vemftare nomints memoria penit). pa-
ternis fortunis)quíÉ amplillimne eranc,contemptis au-
fugit; precibus non fine ¡acrymis petens vt peipetuas
virginirati.ponrihcí.i a u ¿ t o n ta te, addícereíiir. P o u n -
fex accepram rpifa benígnitare Brígidam , Virginem
Deo facrauir; deditque ve alba tnnicájrcoiCeá inrercm-
¿la zona, vteretur; regamento capins l í n o c a n d e n t i
quadraró.á ceruice ad humeros dciccto.tW¿w tradunt
Lcjlxus, Dempíiertu, CamerariiíS,Con<ins. Ñeque eoruM quif-
quam Epífcopt nomen profirt.
27 Mann(ami«/H/rfw primus rel'tgione Chrift'tanáim-
C btiijfe legitur S-Pairicius. ¡tahcelinití in eiítí Vita apud CoU
a S . P a í r i - ganumuu.92' Videns S. Patficius in Hiberniá meííem
cto con quidem mulcam, operarios autem paucos, rransfrera-
Uersá, u i t i n Britanniam, acquiímirus fibi eoaduirores in a-
grum D o m m i c u m c o o p e f a t o r e s . . . . Renauigans
eonfluuto 0 .... 1• r 1 ' • j J- •
Epiieopo ,n H i b e r n n m , ad inlulas marss conuerrendas dmertit:
S. Garma- ^ qnibus Euboniam, id eft, Manniam , tune quidem
no Bntanmae fubiedlam , (alutari príEdicationeac íigno-
rum exhibitione ad Chnftum £ o n u e r t i t . . . . Q u e m -
dam difcipulorum S.Patricij.virum'íanélum & lapien-
tem, Germanum nominatum, in Epifcopum promo-
. tum , ilhus gentis EcdeíLe nouellae regendae praepo-
fuit, & in quodam promonrório (quod adhnc Iníula .
P..tiicij vocatur , eó quod ipfe ibidem al'iquantnliim
dcmorabiturj Epifcopale'm Sedem pofuit. I d Vjferim
inlndke Chro/wlogico,anno C C C C X L V I I vnlt coniigip.H.a-
bet nunc Sedem Epifcopus Marima, qui Sodorenfis appellatuty
in exigua mfula,vi Cambdenmpag.^iy fcnbit mxta Kuílin,
fine Caille'toWne pppidum, m .•íuflralimfuU ora, ifihic ta-
menfedtrit S. Germatmsan in ocudmiali ¡ a l e n , e regione
Strangrordij portiu, baud fatü definió, tílc cené in Mannid
tabula apud Spedimi Kirck I i r m a n , 'fine eedefia Ger-
em un. m a n i vifttur , propePylt caftellum vndique mari cinftum :
CZntdriits mc m^e Proc,^a^ promontdriunh K i r c k Patrick, eceleíia
fuecejfit, VAtíiojsquemfortajfelocum loceünus indicai. Germani obi-
T H A V M A T V R . G A
ttim tonfignai Vjferim ad annum c c c cLX x 1 v jCo/i 111 túlij D
ait Colganus. Sanclis adícripluni ion¡lai ex eedem loielino hnicS Ra-
nu.i)2 tía feribente: Erant m M a n m á ¡nfuíá dúo Epifcopí
finóli, Connidfius SÍ Romuius vocaií, quos ip(c Pa-
tricias coníccrauctat, & illue dcdinauei at, ad popa- .
lum iníuice iüms regendum & erudiciiduní in fide
Gluiíti, p o í l o b i i u m S. Gcrmam, piin-i ciuídem Ínfu-
las EpiCzopi.Colgana* S.ConnJdriurr)3^«í Condcriumi
coliait y L V i i N o u e m b r i i i S . K o m ü l i í m , fita Romailum
pojiruiie.
28 Hií v i t a f u n ü i i ^ n n o c c c c x c v n i fue ce f i f i Machal- ^ • •
dum fcnbit Vjferim tn Indice Cbronoiguo.Utn Vl¡o¡f!£p¡o- . ^ V ^ L
uivciá, Mac- Gynnis, fiue, vt babel auclor operü tripsriítt
d: v'ua SiPatricijtib í WM.ío.Mag-ims, nunc Down diófa, aníckia-
latronum princeps fiar a t : eüm¡¿L S.Patriíij (anctttaii illudere tro,
r o l u i p l , Carbano, aut Caruano , focwtujfo agrum fefe aut x
mortuam (¡muUre> ihiereaq^ ven extinílo-ypercu'fus, veniam ac¡0fifpííJ
p e t i i h u baptifminufifcepit.Dem ro/r.'jr roí m a m pneniten- za[US¡
tialis vitas Tibí prarícribi a Patricio: qití iíiw infín fuá laf-
g i r i omma paupertbíis, dem pedes ferreü compedibus vinctHWi
ílauein maré abieciájenibuni cono Uuum confcí'nder¿,abf(¡ue
clauo a c r e m ü , f i c ^ Deifefe proutdeniu commineres Ouod
Ule magno a r i m i feruore exequens,fecundo perito in Manniam
diiatus>a SS.Corukrio & Romulo ptetate & i t l t e r i í eruditus, É
claue in pifee reperta ¡oltilus compedibus, tándem, vt ídem au»
flor operü trtpartití f c n b t i , p : x d \ c í \ s Epiícopis defunÓlís
in pomificatu eiuídcm iníula íucccííit , 8c in viruni
celebra cillims fjii^i.taHs ca^CiíiAítdit feriptór íert'u- VUÁ
S. Patruij apud ColganÜ n . j ^ E t in lilis regiónibus habe-
Ea locelini dtioiam deftrufta erat,fortafiÍ4 Norvvegicú "kéüm
fed murorum adhuc cernebantur rcíidua, ex cius no-
mine cognotpmata. Eofortafit Í /?CO vti Maghhauief-
heade in Spedt tbeatro Bntannu ponitur, id efl, S. Mac-
haldi, promontorium, e regione VVirkinioni m a r i t i m i i n
Cumbriaoppidi. Sed de S. Machaldo plura a d x x v Aprilis*
29 Cum ejfet h u m Mathaldi celebre, etiam apud Seo tos * <íuov*lii
Bntanntamincolentes, nomen , conftaretq^exS Erigida A ñ ü eJ¡Ji
eam a Maceadle Epífcopo velo facro indutam-Júnc opinio na- naioerror¿
tfa vt yjferius coniectat, a Sodorenji td acceptjfc, fiue ( v i tn e x f mili-
opere tripartito appellatur) Ard-cbnanenli, tdefl, collis ^«^'"^
E ü b o m x . f t t i e Minnut:^«<€, Cambdeno tefle> in medio Wí,,níí'
montibus deníiús actollicur, é quibus cditiííjmus
Sceafcil^vnde fud^o cxjo Scotia , Angüa , &:Hibernía
profpici poílit. Neqtítts longe a S.Maíbaldi, quod diximm,
promoniorio difial. Std cüw pnus longéfajff veíala videatnr
Brigtda.quam ü Eptfcoptu ejf.t propierea f o r t u f ií confulio no-
men EpifopiBGé'ibiusdtftmuíauít : a u i veré,quodfcribit,no- p
mentliius obhteratim obliuione apud Scotos erat.
30 Vbi & a quo veluiH acceperil i Vita prima o[lendit
cap.$nu.i6 bis verbü .-Sanóla ergo Brígida, acceptis (e-
cum tribus puellis,perrexít ad finesNepoturr, Ncill,ad c t í i n M i .
dúos Epifcopos Mel & Melchu, qui diícipnh S, Patri- d U ucee.
cij rueri]nt1& in oppidis Medi illi habitauerum;6¿ ha- PerttaP^
bebant quenidam diícípulum, nomine Maccalle, qui ^ J f j f
dixitad MehEcce Virgines fanáka? fons funt.tjuas vo- cpjumt
lunt velamen virginitatis de mana tuá accjpcre.Tunc
introduxit casante Epifcopum-, intuenfque illas Epi-
ícopus M c l , fubitó apparnit columna igms de capite
BrigidíE. Sedem Epifcopalem habúH S M i l , v t v i lebruarij
ex S. Patricij Vtta dicemus, tn Aujlrah Teffiái in loto Arda'-
cbadb, in Longfordenfi Comuatujnter Annetum ac Senanum
fluuios. Locum verc^bt folenm Eptfcopí benetMione Deocon-
fecraia Brígida tfl, mdicat Vffínus ex Tirenacbo, V t u S. Pa-
tricij inedttit feriptore: qui S.Patricium notat Ecclefum ¿difi-
caffe in capite Carmelli in campoTeloch; m quíi Brí-
gida pailium cepít fub manibus ftlij Caille in H u i -
fniuch M i d i . v
31 Porro non ipfum Mtlutfhftue Melem Epifcopum ei ve- f ^ / j ^ ^ "
lum impofuijfe,vt prima Vita videtur inrmere, fed Maccatlle
(quem Ttrenachus iam citatus Filium Caille vocal, qttia
Mac Htbernü filium ftgmftcai) iradtt Cogitofus cap. 1 ««.5.
& Dunelmenfts c a p . j ' f m . n & { ' Idem h d e t Brogani r l y -
timas:
 I F E B R
A tbmtis: Poíuit S. Mnccaileus ve'um foper caput S. B r i -
gidas. ColgAnm ex veteri Calendario CaffeUnfi ifta recitut:
SrMaccáiJqós, qui coücur in Cruachan Br.íghele in
r e g i ó l e de Iftalgia, ípfe dedir veítim S. Brígida. Con-
fonanf qua ex alU) U<irijro¡on¡is depi omit.,Ou¡e regio f u íf-
f^igra, v d ifalgiá>«í Hifaigia ¡ndicat atttlor opera m¡>ar-
ttnlih. 5 uafcnbens: Po!l baecprpiiigia vakdixit
yir íandlas, 6í ireiac© benedixit Mnmonios : & con-
tulic íc m regionem Lagenisr, q u s Hi-fai!ge appella-
t t í n ipft emm Media ftpe LagenÍ£ acceufeíur, q u a d n f a ñ h n
félim difirtbitta Hibernia VHMtrsaMzccaUsum ( q i ú Surto
Machi!iu?, Dunelmenfi M\ch\lenus^Hen.Caiiilío Macea,
altü M iccaile, Machiilc,M.ickcl!e, Macolle appellatitr)
an Colgamu coit x x v Apnlií, qiio mm'trüm etiam Machal-
(U Manntenfts Eptfcopi natalis celehratur.
31 Oiurunt nonnulli.quodnam potifimtim vií£ m o n a í l i -
t& 'uiñiíutum complexa Brígida [it. Cogitofuf cap.1»«.) feri-
albo haha ¿iíjpaliium aibnm &c veítem candidam fuperipfius ve-
tuinduta. nerable capuc impofuum a Mack¿tlleEpífcopo. Inde quí-
dam Canontcaaifmjfe concludmi,mbecillo plañe argumm-
to. Nam melotejiue túnica pelluea alba vti folitos JEgypúo*
monacíws o f l e n d i m u i x v u latmarij a d V t t a m S. Antonij§
15. Horum viuendi rat'to in Uaítatn, Africam, Galliam t r a -
dufta; an & veflíum color, alibi viderimm. De monachatu
B S.Patricij agenm x v u M a r t i j . Probabile eft, quod ipfcfeu
Turombus apud S.Martinum, feu Rom^aat i n T j r r l n m m a -
r i i wfulü,fufceperat, tdScotii in Hibernia tradidijfe. V a r i j
detn vin fanétt propria condidére flatuta. Qtto Uibermenfium
Sanftorum Regulas recenfet Benedtftus H.ilftenm Difqinf.niO'
naft.lib.\.tr.6 difqu.^.videhcet S.Patrictj,S.Brandani S Kie-
ram Cluanenjis, S.Columbix. Híienfis, S. Congellt. S.Adom-
fíam,S. Brígidas.Molaft. Has ait enumeran in Vita S-Kte-
ram Hiber meé [cripta, quam & Colganus citat Append. 3 ad
Vtt.S Brig. cap.i. In Latina perbreui, nec fatis idóneo indicio
compilatá.nullamentiofit reguk,qaamtamen ab eoferíptam
ex veteribus monumentií tradit Vjfer 'm pag.10^0. Regulam
"B'IHS R e aliquam
- ftue a Brígida concinnatam,[me a S.Patricio altóve
gula,
Anufttte e\ praferiptam, vigutjfe in Hiberna, erui é Cogttofi
prologo petefí.lta bic fcrtbit:Et prndentt dirpenfatione de
animabus eorum ( qui, vt antédixerat, ad eam de ó m -
nibus prouinciis rocius H i b e r n í s ínnumerabiles de
vtroque fexu confinebant, &: vota fuá vouebant vo-
m pforh lnntarié) de eorum í^iíwy animabus regularirer in ó m -
b ü i m o n n - nibus procurans, & de Ecclefiís multarum proumcia-
fter.u jer-
tum fibi adha;rentibus follicitans & c . ac paullopo(l: Et
ttata.
AbbatiíTa.quam omnes AbbatiíTae Scottorum venei á-
rur, felici fucceíííone & ritu perpetuo dominatur. Ní«
quü venerationem illam Abbatijjk Kildartenfi a ceteru dela-
^ tamftnjfe exiñimet, folitts virtutis opinione, non quod ei(ub-
ie¿i<e ejfent, aut ex eo velutfeminario propágate, ante fcnpfe-
rat ídem Cogttofus: Etamborum (Brigtd£ & Conlatdi)
mentis fuá Cathedra cpifcopalis & puellaris, ac íi v i -
tis fruólifera difftiía vndique ramis crefeentibus , in
iota Hiberneníi ínfula ¡noleuir.^Míe verbacommttneplu~
ñ b m coenobiis vit<t inftitutum ac regulam videntur fignifica-
re.Clarmsetiam idprobant qu& in 4 Vita, cap.12 nu.Si ha-
í>í«/«r ; Et praenofeens Spintn prophetico locum re-
furrcíSlionis fnae, conftituir fuam ciuitarcm Se tnona-
fterium , & loca quíe erant fub cura eins per Hiber-
niam. Rcgulae S.Bi sgidas compendium Hibernica l i n -
gUil, conícriptum elíe penes PPj Minoncas Hibernes
Louantj./critií Hafrenus loco antea a nobü citato. Colga-
nus trta S Brigid(topu(cula penes fe in Lsuamenji canobio ejfe
tejiatur, de qmbus infra § 1 1 . At Regulam inter ea non re-
tenfet.
§ y Ktldarien/e, ¿IMS Brígida
monajíeria,
t i t a mo- ^2 |3 R t á p u u m S. Brigidét n'.onaflermv l í s k f a u z f i ú t , aut
nafienutn ¿ }i\\¿Ara, qua demdetn vrbem a w p l w } excreitit^ab
fnll"* Ari$Ju RegÚM, voflquani I h b t m u r.egno pottú funt, título
niá?g ' Comitatus ornatam. l'atet autem Comitatus hicfat late, m -
V A R IL 10J
terBoinum a m n e m ^ á 1 Comitatum DubUmenfcm. Kildaria AVCTORE
vrbicirciter x x nallibuspjffuum Dnb!imod:l}a!:Cui heno- ?'
n evat,:nquic Cambdeans, in pritnis Eccicl:;v Hibermcaí
incun.ibuiis Brígida Virgo,í'ui¿lifarc <S¿ virginitate ve-
ncrab lis ante anuos nulic, S, Patcicij diícipula,
per Hibcrmam. Angliam,¿^ Sootiam nominatií]in)a.
IUÍC de Kddanenji monaíleno & vtbeagil Cegitofus- Ds (tus
funáaiione ac nomine i¡U habentur m 4 l'ttaJib.zcap.i n u .
3.Diia-) aticem vcnillet gioriofilBina Virgo Bi igida ad
parriani íuam (quod & breutus memoratur in 1 r<M )cum
magno ;:onorc & cotius proumeia: gaud;o (uícepta
ert. & celia aííjgnata elÜilicoei, in quá ipía Dei San-
dia mirabilcm vitam deinde duxit. Ibi magnum mo-
nafterium piurimaium conftruxu V u g i n u m : ibique
máxima ciuitas in honorcm B.Bi igidx crenir, qux eft
hodie Metrópolis L.igenienhum.Iíla iam celia Scoticé
clicitu: KILLDARA, Latiné vero íonat CELLA-QVER- ¿ i f a ¿
c v s . C^ucrcus enim alnllima ibi erar, quam muitum quercu,
amabat S.Brígida, & benedixit eam : cuilis ftipes ad-
huemanet, & nemo ferro abfcmdcie audet, & pro
magno muñere habet qni potcíl frangere mambus ali- [pojl rns-
quid inde, fperans per iliud Dei auxilium; quia multa ^ " j "
patrata funt miracula-per illud Iignum.per bcnediélio- £
nem B. Brígida. Ec quo nomine celia diecbacur, eo
& ciuitas vocatur.
35 Uíncrefellai quod üempjlerus hiji. Fccle/íají gentis
Scotor.lib.^nu.y'') de JCiidarix nomine(cribit; a. S. Dana; n<na S.
Vidíts.>matris S. O/á/á: reliqums in Hiberniam importa- ^ ^ ' a - v i -
tisjComitatum ilíms gentis p r i m u m . & Lagenias caput *14a>
KUDARIAM vocari. Hermannus Crombacínu! nojier to,2
M a r t y n j S. VrfuUhb.^cap. ^.perperam Demplhrum citat,
velut dermantem Kildaria: appellattonem ab alterius S- Da-
r u Vtrginis nomine, ex S.VrfuU fodalitto, cuius reliquiarttm
pars tenia Glaílonienfi m Angha toenobio donata ab Henruo
l Abbate Glajionicnft, ac VVimonienfi Epifcopo.quian.MCL-
xxi obiit,quadr age fimo adiú pontifuij anno,vti Vjferiustra-
dit p a g . i i o . . q u i tamenpag. GiG eamdem exijiimat V i r g i -
nem diciin Glajlonienfmm rehqutarumtndtculo, quá, S . V r -
fuU maierfntt. At Crombacbius, Alij, áif,nomen id vrbi
á quercu proteclum elíe ceníent. Nec tamen impro-
babiiiicr nonnulli ponus á Daria matre S.Vf fula: vo-
cem deducunt, quos fequitur Fctrarius, & p r o í e Ca-
Icndannm ac Breuiarium H í b e r n i c u m laudat, quíe
natales eius Hibernis etiam atcribuuHr. Scio qnoídatn
Kildaríx condinicem faceré S Brí^idam.fed quid ve-
tat originem primamoppidi Daría: tribncre , licctaf-
fliótum & pené cuerínm íir v;iriis barbarorum incur-
íibus, tandetn nata ibidcm S. Bngida coeperít iterum
inclarcícere, breui fpaciis & mqdiiinis mirabilirer au- F
¿ l a m ? Sed nolo d\u\í)Arí\ O idoneamclaufuUm, ea excu-
funtem, i n q n é u s eum memoria aut ratio ftfellerai i Sane
enim prxtcr Dcmpfttrum > e ú a m Ferranum perperam citar,
Eerrarij verba funt in generad Catal. ad xxi Oclob. In Seo-
tíá S. DfCiae matris S. Vríiila; Vii giiiis.<i¿/í/// in Notis-.Ex.
K j l c n . Scotias acB.euiar. Ab eá Kildaria vrbs H i b e r -
maí nomen haberc puratur. Scotuum cttat, non Hiberni'
cuw Kalendarium, ac Breuiarium : quítmquam in Aberdo-
ne»(i Bremario Dnrix exprejfa méntio non fiat. Ñeque Da-
riar natales Hibemts a t m b u i Fet r a ñ a s tefiatur, Nec Ktldariái
nata Brígida ejl. Qu't demde B a r b a n p o ñ D a r u V r f u U ^ e x -
cejfum-. ((i inde ona) Ihberniam populan fint-.non legtmusji-
cét ipfiHtberni > jeu Scoti, ajíiduacum futs gentihlus bella
gfmnt.
3 4 Milu fane vldctnr , S. Brigidú monaflerinm in campo
a i quercum, non in velen oppido conjíruclum. Pojlea vero &
fupetflite adhuc Brígida. & pojl eius decejfum, (onjiuentibus
ifihuc innnuicrii monal:biíS,£diftcia,vt f t , conftrtitta, vel pe-
regrmis exciptcndis, vel meretbus venum expontndis , annons,
p'dtlenun Itaplutnna Beigij oppida videmuy.ona ¿iioenobiis, invrhem
qma vel fltpem large tnbucrent egentibus, vel fama mnaculo- excreuit,
rum celebrarsntur. S.G'jíini,S.Amandi, S.Maurontioppida,
Malbodtum, N u ^ a , Stabulaas, Mabnundarium. Epterna- al,it
pufftm)
cunhVVinocibrrga-, Gladiiácum, vt cetera omitíamus, mona
ftem
 IOÍJ DE S. BRIGIDA
TORE fleria tótt'u fuerunt, & q u í d a m loc'u defertis; nunc oppida,
A V
1, ü. non infrequentia. Ktldartam practpué pojl obitum S. Bngtd*
A v t b m f í t í U m j n d t c a n t verba tam e Vita 4 r e á t a l a : ibique
maxtma ciuicas in honorcm B.Brígida: creuit. acdetn-
etiamvi ¿ / g E t quo nomine celia dicebatur, viuente n m m ü m
uente B r i - Ungida, eo & ciuicas vocatur. Coepit t amen, et tam eavi~
s,íia: uente, íiuitMejfe. Ita eadem Vttalib.i.cap.S num.^7: P o í l
liaec iccc arnpuir venire ad ciuitatem fuam in rerrá
Lagcnieníium. & numer. 49 Poftquám S Brigida ad
fuam ciuitatem perucnit.c?' cap.f num.i^ Q u c m B.Brí-
gida primum Epifcopnm clegit in cíuitate fuá Kilda-
ú . C a u f f a m v t ú cur ad vrbem Kildariam.murti carentem,fed
afylt pmilegio cum fuü fuburbtü ornatam , tanta hommum
multitudo concurreret,expomt Cogttoftisnu.^. Ecquis di-
tnaximtu numerare poílit diuerías turbas & innumcrabilcs po-
eoconcur- pulos de ó m n i b u s prouincíis Hibcrniae conflucnccsf
í^' Alij enim propter epularum abundant¡am,alij ád fpe-
¿baculum turbarum, alij propter íanítates de íuis lan-
guoribus» alij cum magnisdonis muncribus con-
F<¿r uenientes ad foíennitatcm natiuicatis S. Bngidas.quac
1 ' in die Calendarum Februarij mcnfísdormicns.fecura
farcínam deiccit carnis > & Agnum Dei in cícleftibus
3 maníionibus íecuta eft.
35 lllufirantur qu& de K i l d a m ttjmo retulimui.ex V i '
Kildaru t a i c a p . 6 n u m . t f vbí tfla habentur: Ante diem cuiufdam
ttymon: folennitatis venitad S Brigidam in Celia Roboris v-
na difcipularum eius.E^ enim eft Kiidaría, fiue Cellda-
ra, £^,Gella quercus ve/roboris. N a m D e a t J i n g H á
veten Scotorumjiue Hibernicá, vtipag. 627 tradit Vjfenus,
q a e x c u m ftgmficat.Colganusin refio DAÍC fetibt aittgem-
ttuo Dara.Tex eadem Bedé vfurpata l é . $ Eccleftaft btft.gtn-
tis Angl. cap.df vhi de S. Columba Huenfiagens, ita feribit:
Fecerat autem.priufquánl Britanniam veniretjraona-
fterium nobile in Hiberniá , q u o d á copia toborUm
^ « e <JÍÍ¿ÍDearmach l.inguá Scottorum.hoceft, Campusro-
nomen. borum cognominatur. De hoc monafterio S. Adamnanm
i n V h a S. Columba cap. 3. VirBeatusm mcditerraneá
IbcrniiE parte monafterium, quod Scoticé dicituc
Dair-mag, Diuinofundans nutu, ó ' l t b . z c a p . ¡ y R o -
boren campum vocat: Pergcns, inquit, per campum
Breg.ad monafterium d e u e m t R o b o r e t í campi. Erat
i l l u d m Medta, vbi & camptu Breg. Hac de nomine K ú d a -
rÍ3e, quiz & D a r a , « t t ^ Anttftites Darenfes appeüantur a-
pud lacobum VVareumin libro de Prafitlibus Lagenid.
j . Br. . $6 A l i a erefta a Brígida, aut certe eius nutu admini-
Vs*moaíí- ftt(tta nionaftenafunt. Primum in Media vbifacrum velum
fteria. acceperat, v t i i n 1 Viiarefertur cap.^numer. 16. habebat-
inMedia, ^ ¿//«á wonaíferium.vt mm.22habetur,QCckCiim & h o -
ípítale. Deeopluribus agit Dunelmenfis cap.6. Idemfortaf-
f u eft. in quo,ex Vltonia veniens, i i a b i t a u i t M i n 4 Vita Itb*
2cap.6 num.i.9 refertttr: Ec venitad campum Breagh
in regione Midiae: & cúm ibi habitaret in quadam
celia & c . In eadem Vita hb.i cap.y n u m e r a l tfla habentur:
Poft IIÍEC exiit S Brigida cum fuis vt peregnnaretur i n
Conaciá. ^ Q ^ C Ú Conachtorum, nolens habitare in propriá
térra,id eftjn regione Lagenieníium: & habitauit ibi
in campo Hay, aedificans celias & monaftena per cir-
cuitum. Tune acceptauit parochiam, quam prophe-
tauit in fuá infantiá dícens; Meum erit hoc, meum c-
rit hoc. Refertur eaprophetiacap.i eiufdem Vit<t numer.14.
& 1 Vitdtcap.i num.y. Inde in Lageniam reuerfa Ktldaram
adijicauit. InVltoniampofimodumprofefta , haud exiguo
tempore tfthic videtur fubftitijfe: rurfufó in Media multa fe~
cijfemiraculajcúm ibi habitaret ín quadam cclláyVtiam
• ' retulimus. I« Mowow/^í/aoaae maníit cum »puellis fuis
Momoma. *. * .
longo tempore.prope mare, v t l t b . i cap.j num.40 dict-
tur.Et num. 43 cum fuis in campum Cliach, in M o m o -
niá po(ituni,exit}iCi & habirauír illicin quodam loco
ad tempus. Tum cap.S. num. 47 Multa alia B.Brigida in
regionibus Momonienfium fecir,& plura loca & m o -
nafteria ibi íignauit.áew«w cap.1znum.S1. Sciens quod
tempus &dies remuneratioms fuae inftabat, & prae-
nofeens fpiríru propheticolocum refurreólionis fuae.
VIRG. THAVMATVRGA
conftituit fuam ciuitatem , & monafterium, & íoca Q «
quac crant fub cura cius per Hibcrniam. i%
§ W A n (jíaJionU habkarít S.Brigida*
57 \ Tdubiumeft, an GlafionU in Britannia, & Aber- ) .
¿ ^ n e t b t m S c o t i á a l i q t i a n d o h a b i t á r t t . E/2 Glaftonia, G!Woni*
aut, Vt multi jeríbunt, Glalconia, amnica Ínfula tn Somer-
fetenfi C o m i t a t u M m Auallon Britannice, a p o n m u m co~
pia^ppeüata-jpoñea I n i f w i t n m , aut Inif-guctim, id eft.
Ínfula vitrea: Saxones eadem fignificatione Glaften-ey, d i -
x e r u n t i g h s e n i m v i t r u m , ey infulamfigmficat. At vetuftif-
fimum in ea ínfula monafterium, vbi p n m i Euangelij p r ¿ i o -
nes cum S-lofepho Arimathenfi habitaj[eferuníur} Glaften-
biuyftue Glaíbbcria, id eft vitrea cianasyappellatum. i n
quOyVt Cambdenus, ex omnium fere veterum feriptorum fi-
de'fatetur, vírifandiflimi DeoinuigiIarur3& p r s c í p u é m u l t i f a » '
Hibernici,qui ftipendiis regiis a l e b a n t u r ^ adolefeé- ^ 'l/"ce-
tespietatcartibufqueingenuis ¡nftruebant. Solitaria fwn/}
enim vitam amplexi íuntjVt maiore cum tranquillfta-
te facrís litteris vacarét,& fecreto vitae genere ad cru-
cem ferendam fe exercerenr. £
38 s. Patriciumferunt ifthic diem obiijfe. ideofa vt an-
tiquifúmus Scriptor V i U S.DunftMni apud Vjferiumpag.S^ ^ ^
fertbit: H i b e r n c n í i u m peregrini pradidlum locum quisS.l'a-
Glaftonia?,íícut& ceteras fidelium turbac, magno co- trki$us
lebantafFe¿lu}& m á x i m e ob B.PATIUCII SENIORIS
honorem, qui fauftus ibidem ín D o m i n o quíeuiílc
memoratur. Qu<t alibi dtfquiremm, an de Magno Patricit
accipienda f w t , ande Seniore, vulgo Sen-Patrick difto,
quem idem Vjferius ex Connacienftbus Annalibus tradit a n -
«OCCCCLIV obiijfe \ an de iumore, quem locelinm Magni
Patrictj fHhlumappellat, t r a d i t ^ poft deceíTum patrui
fui Britanniam rcmeantem infata conceíIiíTe, in Gla-
fconcnficcclefiáfepultum honorificé. AtMagnum P4-
tricium ifthic fepultumcontendum Glafionienfes. Et V V i l h e l '
mus Malmesbmienfis apud Spelmannum in Apparatu a i
Concilia Britannica, ínter alia fie feribit: Requiefcit i n
dextero latere altans vetuftae eccleíiae, in pyrami-
de faxea, quam argento veftiuit pofterorum diligen-
tia. Hinc Hibernen/ibus mos inolitus, ad exofculan-
das Patroni reliquias, locum frequentare.-vndc ¿S¿ S, ^¡^^a
Indraftura & B . B r i g í d a m ( HibcrníaEnonobfeuros qUiMVffo
incolasjhucohm c o m m e a í f c c e l e b e r r í m u s f e r m o eft. Brígida,
Brigida reliólis quibufdam fuis infignibus (monilí v i -
delicet)perá,& textiilibus armis, q u z adhuc pro fan-
ditatís memoria oftentatur, Se morbis variis meden-
tur) vtrúm domum reuerfa, an ibíacceperit pauíam,
incertum. Alterum iuxta Glafconiam martyrizatum F
C^c. Dabimtu S.lndrafti Vitam v Februarij.
39 De S.Brigidá in Glaftonienfem infulam aduentu f e r i '
bit anonymm quídam Glaftonienfium Chronographm.citatut
ab Vjferto pag.yoo. A n . ab Incarnatíone CCCCLXXXVIU
S.Bngida vemt Glaftoniam .-qusein ínfula iuxta Gla-
fton¡am,quaeparuaHíbern¡a,&in Anglorumiinguá Bc/|^
Bryde hay nomínatur, multo tempore vfque ad feni- c^tnJU
lem aetatem manfit. Sed vtrúm ibi obierít,vel inde re-
patriauit, pro cerro non habemus. A l m itidem Glafto-
menfisferiptorapud Vjferiüm, HÍEC S.Brígida, i^wií, i n
quadam ínfula iuxta Glaftoniam, vbi erat oratorium
in honoreS.Mariae Magdalenas confecratum,Bekeiyt
fiue Paruá Hiberníá di&á, alíquantnlam moram per
nonnullos annos rraxit.Et relidtis ibidem quibufdam
fuis iníígnibus.perá, m o n i l i , noIá,<5«: rextnlibusarmís
(quae pro eius fanéHtatis memoria ibi oftenduntur Se
a d o r a n t u r ) H í b e r n i a m rediit.ibique non multo poft in
D o m i n o quieuít.fepulfaque eft ín vrbe Dunenfi. Infu-
lam illam,in quá S. Brigida babitajfe dicitur, vt habet prior
iüefcrtptor,Angli Bríde-ay.pe/potiiis Bride-cye.iiey?,Bri'
gidae inCúhm^appellabantiHiberni Bek ery,vel Beg-ere,
ií/íí?,Paruam Hiberniam. Alia erat B e g - t t y vel Beg-
crin;^Me Parua Hibernia, ínfula Comitatm VVexforditn-
fisjh
 r F E B R V A R Í I .
^ ¡li.in q i d S.tílAriís/iae Uihtnis habiuuit, Vi ex Vita S. A!>-
bAHirefírt Vfcniispug 7 9 + ¿r IOÓZ;
40 Bfigidamautem Gtajíoni£, & piares quidem an-
nonLq*' no;¡habitiijfít'indifltínuUjfiHt Vitd iUius fcriptores, qui non
nienfu. modo longiHijuaem uinera^tn Vltonum, ConnAium, M o -
v i o n u m , fedadpropinqutoraer¡¿m U g e n u , Medixfy loca,
tum (ollicue executifuHf! An nojort ¡pié ea apud Gljjionten-
fcs opvuoM Bi ígidú penes fe lonjotutione, inde tnoleuit. quod
enu ifthic ex¡iarent reiiquiá. ¿liqua ? Anpoiiüs de pofunore
alia Brinda aaiptdebiti quodíinperité adtllam anuquam,
c u m celebrtus nomen erat, pojiert iranfiulerunt f Fuu certe
Brígida alta tu Britanmá fed & ipfa Hibemuarfe qua in V i -
. ,. . ta S.Cutberti Lindisfarnenfis Epifcopi,?* hiíloriis H í b e r -
J nieuluim iranüaca, ijta rejert Vjjcnus pag. y o ^ . í).v_.o-
lumba.pnmus Epifcopus m D u n k c í d , Cuthbercum
pueruaiTufccpir; vnaqiie caai pnelJá quadamsnofnj-
nc Brígida,ex H i b e r n i á o r i i ] n d i . r e r i n u i t , & aliqu i m -
eum S. áiucdixcaim.AltiishiceJIColamhAabAbbateHuenfha-
CuUbeMo Ha, a Kildarienfi Brigida; cum hacpoflannumDCXL edúcala
educata ^ Duni>eldenji Antijiite memaretur, annis XL, quodexcur-
pojl ann. ^ ^ ¡.¡lunJls Columba obitum, poft BrigiddB centumfere
<*40' ac vigimu Conflat enim ex Btdx epitome htjloridt gentu A n -
g'.or.S.Aidanum Ep. lindufarnenfem anno DCLI obujfe.mm
¡J annnam ab Angelis in Cdtlum deduci vidit Cuthbertm adhuc
adolefcens, remocis i n montibus c o m m j i r o r u m íibi
pecorum agens cuftodiam.
tiein difci- 4l ^ m BrigidA videtur effe.qutS. Modvvenn*. fiue
pula s. Monennit, difctpula e x t i t i t , & ip(a nmaculii clara. Vita t a -
Monem*, men MoHemu, quam v lulij ex Capgrauto dabimus, corre-
citone haud lem mdiget. Cui enim vertfimtle ndeatur, M o -
nennam S.Patricij difapulam, aliquot monajicriorum eo W-
uenteeondimcem,acptoinde circa a n m m CCCCLX, vt m i -
n i m ¡ ) m , n a í a m , S Ofnhz magtjham exituffedum hátc Sighe-
ro Orientalitm Saxonim Rtgt qui c i ñ a a n m m DCLXIV re-
gnurn capeftuitydeJponfafuenP. Vult quidem VttA i l l m com-
püator .Monennam vixijfe cxxx annos. A l ñeque fie vltra an-
n u m D x c proregant v i t a m j m o ñ e q u e ad DLXV./Í edeftini
Papa temporibus nata , vt tn antiquiore e'm Vita tradere
Conchubramm tefiatur Vjferm pag. 705. Ditt- memorantur
nonS. P«- Moncnnae, S.Patricijauovixijfe-.prior tp/iufnietforerDa-
tncijcoA- r e r c a , ^ & Momnnz.S.Mniliydequo v i F e b r u a r i j . & a -
tanui I m a m Sanctorum^mater^alterm mentiofit m Vita S Endei
Abb. xxi M a n i j his verbü: Hoc in tempore c ú m S. Da-
rerca Virgo3quae alio nomine Monynni dicebatur, in
monafterio fuo,quod Bclflcbhr diciturjCommorare»
tur, & c . Videtur hoc effe monafterium, quodin Vita s.Mo-
nennitapid Capgrautum, á cellis.qua: conftruebanrnr in
cliuo nioivtisjCelhfclinium appellatum dicirnr. Tefla-
^ tur Vjferiuó eitu monaflerij Ecileftam, in Armacano Comita-
tufiianhetiamnum Kii-ílcoe,yíí/e Cheüc-fleue.i^íy? CeN
lulam montis appellan. V t r a ^ h a c Monennalonge pojie-
t i o r e a f u i t , cui tradita fuit O l i t h a b o n í s informanda
fedquAS. moribuSjVí/«/wiw Vita v u Oflúbrü r e f e r t u r , q u ^ w n -
Ofuham ta Hluam quae Arderna dicitur d ú o conftrtixcrac mo-
énjittutt nofteria. vnum in loco qui Potlefworrhdicitur.aliud
in manfionequas Screnelhal nnncupamr.l.ííef Ardcr-
nafihia ( vt eam vocat Vita Ofiths & Vjfenuá, Arden
Cambdemus ) in Bortali traclu Comifatus VVarvviienlis:
fW^iodr Pollcfworth^bi facns Virginibus, inquit ide
• CííwWemw.Modwcna Virgo Hibernica iníigni (at}¿li-
tatis opinione ccenobium conftruxir.
42 Quando h u f t o r m i t Monenna, ex Oftthdí átate col-
Iridie ligi debet. Erat h&c tilia Fntheuuaidi Regís 6c Wilce-
vvaUi buigíE filise Pend^Rcgis Mcrciorum, Pendaquwqua-
Subrtguli genarms anno C h n f t i D C w v i apud Mercios Regís no-
men piaelumpíu, vr loquttur Malmesbunenfis degeftií Reg.
Anglor.l. 1 cAp ^ . interut anno DCLv. VVulferus éws f i l m ,
poft Peadamfratrem, 4««o DCLVII regntgubermcuta fufee-
tircM an». p i t l geftttife adanmimDCL\%v. Hutusergo f o r o r W i k e -
6 7 o.fi0 b u rga Fr i r h wa i d o nupta O fu ham eipepent.HuiusYnthc-
* w o l d i Subreguli adminiculo,vf |f?¿í;lríí^ít«. 675 V V i -
gormenfis, S. Erconvvaldus. qui eo anno Epifcopus Londmnfis
({i'faftuswonaftertttm Certefeta,quodante eptfccpalum fun-
I07
darat, opuientiá rerum Se monachis impíeuir. De eo- AVCTO-
dem S Enouvvald'i,liut Etkjnvvaldo (dequs nos xxx A p n - RE l.B.
hs) MiUmiburunfis ¡ib. 1 dcgtftu Ponitf.Anglc'. Fccit d ú o O
moo-iftcria, vnunTlibí.ahcruai r o r o n , ^ . Elbelburgx, de
qua \ i Ocio'oris. Suum C c t t e d ^ dicitur, quod per ad-
mimcuium cuiufdam Fruwaldi.qui ("ubW.ferio Sub-
rcgulum agebat, opulcnna rernm & monachis m : -
pknnt. Hit iguur Ertthvvaldus Ofuh& parens , VVlfcno re-
gnantcvixit. Eodem tempore, iníjutt,Bed4 Itb. $ cap. $0
promncia: Ofient^lmin Saxonuin , poli Sunhdmum, SigeroRegi
p r a e ^ é í e Reges Sighcre i k Sehbi 5quamuisipli Re^i Onent.Sa-
Mc;rc^rum Vulfcrc fubied:i. Hic Sighere, Sigerus, xonHm>
Malmesbtmcnfi Sighccws, Stvebertt Parutñlius, Sevvardi
nepos, anno DCLXIV, cum premneu mortaluatis clade ^
piemeretur , cum fuá parre popnh, reliflis Chriftia- ^a/a>
UÍE hdci íacramenris, ad a p o l h í w m conucríuseft, i n -
quit ibidem Beda. Q u o d vbi Rex Wifere compcrir,li-
dem videhcct prouinciíe ex parte profanatam, m \ l n fed mox
ad corrigendum c n o r e m , rcuocandamque ad hdem fonuerjo,
veritatis prouinciam larumannum Epiícopum
qui muirá agens folertiá . . . longé fatecpie omnia per-
uagatus, (!k p o p u l u m & Rcgem pra:famm ad viani
iuftuiie reduxit. Malmesbttrietifts Epifcopum hunc leru- g
manum vocat. Deccjfor is fuit S. Cead* Epifcopt Lubfel-
denfis.
45 Poft deceíTum autem S. ModWv-nnae, B. O l i -
rha ( v t i n h i i m s Vitahabetur) z á p A i c n i z s , V r i i h e v v a l d i i m . „
. V , • . . . ,r • r arca ann.
SubregulunhO' VVtlteburgam VVlfenj R e g i i j o r ú t u n ^ c d n ' b-j^dttyi-
éia , virture &c monbus quotidte prohciebat:cumqiie /«,*«,
ad nubiles pcrueniííet annos,Rex Oiicnralium Saxo-
num Sigerus, parentcs puellae follicicans, Virgmcm
íibi petut in coniugem dari. Quót quamuis remtens &c
inulta.nuptiis regati apparatu inltruélis , Regí i'lü tra-
dita eft. Ef ea/» mulcis diebuslaudabili quadam falla-
ciá , & multarum oceaíionum oppnrcuno praecexru,
Rcgisdefiderium rcpreiriííet; tándem ab Eccá ac Be- ^em Deo ,
d w m o Ortentalium Anghrum Epifiopii rehgionü habttum M*!*"**
velum j3 accepit. Malwesb. Baldwmc & Hcia eos appellat;
Beda lib.4. c.$ ALcc\ c^Bj.dwinc. VVigorntenfis hos anno
D C L x x m ordmatos feribit, Vnde corrigas quod i n V i t a S,
O f i t l u babetur, eam anno DCLÍII a piratu DanU interfe-
¿lam:cüin vix nata ante eum annumfuijfe videatur.
44 Ex hispatet S. Modvvennarn, Ofitha magiftram,
poft annum Cbrifti DCLX decefifft, cum needum ad mihiUs
annos O/ith&peruemjfet; & adbuc mviuisejft Colíimk¿llus,
fiue Columba Úxnkeidenfts Epifcopus: qaioriam de etusfepul-
tura controiierjiam diremit. íiutus Mvncnna difcipaU f n i t p
h t i g í d i . v t dixiirii(S',ea vertfinnliter^juá ab eodttn Columba '
educata. ÍUc magtftramwonaftena fuá reiufentenhiomitata
legttur-fipfaqj coenobio conftruólo mulrarum Vuginíí
M u e r efFeóta, qmbusveftts diuinitus Uonenna impetrauit, íia,mona-
í«;nfiante Borcá nimiofngore artrirasin orationibus fierioprs,-
deuotis peruigilarent. Hac ¡gitur videnpeteft ad Glafto- f<aí*'>
niam aliquamdia commoratafiue dum iuxta Ardernamftl-
uam , i n VVarvvicenfi Comitatu, Monenna degebatyVtfti-
pra num.41 dtciunrjiue dum ni Trema infutá morabatur,aut
indttione erat Occidenialium Saxonum tn qua & Glajhuia.
Ñeque illudcaffum obferuationequod i h m plurimi Hibernen-
fes vrbem Glaltomam orationis ac deuotionis gratiá
peregrini crebró vilirare folerent, SS.lndrattum & B r i - a^1uan^''
gidam Malmeibunenfii fupra num. retulit; qttafiiunélim f o ^ " ' ^ .
annotatos m antiquts fchtdu reperijft, qm codem f a e tnnpo. ta,
re illnc venijfnn: utqut Indracius. vt fuo loto dtcemus.eb ve-
nit tempore B.lna Regís qui, Cedvvallá Romamprofeth a i
Occidentaltum Saxonum principatum vocaius ejhunno anui
DCLXXXIX.P/ÍÍW tgnur aquales Bngtdf tita & Indraftus.
jf Klí <iA?i A b e r n e t h t a p u d ' P í e l o s habí-
t a n t Si B r í g i d a * .
4^ V T r n c í / e Aherneto qutrendum. Srrarh-Erna eft Sco-
X - ^ t u prí¡umciatab Erno amnemmen adepta'- ^riíán-
nonm
 io8 D E S. B R I G I D A V I R G .
AVCTO- normi tmm veteri l'wgua vt auftor eft Camhdenus> Straith-
RE l . B En^Coniuilein ad Ernum Jigmjicat.Orttur brnus é l a -
A cu eiufdütt nomtnis, ac T a o j m Tauo, aquas admi(cet,-ftumi.
S.Brigida m m totias SCOUA maxiwo. Vbi tam (pattojior n r m mare
Abtrncihi
deuotuttur T w s , mdextrar'tpá. Aberneth,/;«g Aberne-
iabitaty
'vrbt regia iby f u f f i d t , P i c l o m m o!ia) regiam, 6c quitacem fre-
qotnrem, vtt idem hahet Cambdenui. H u habitaffe Brigi-
dam traÁunt rerum scoúcarum Scripiores,(ed ambiguts ver-
bis, qHd fidihHrreftremu^ vt perfptcuum fiat, m Smwrem
Bngtdam tila, vt voluiit,mmmé cmenire.Nam quod Demp-
fierus tn Pareibaft & Camerarws fentorem Brigtdam f a i b u t
tíllnc obitjfejton probant. LepUs^uem citant, Jolum babet,
Scotos corpus eius in Canomcorum collcgio Abrcnethi
r e d é fecolere hadenus putaííe. Hedor Boethtus ltb.9
de ftí/Vríy¿/:DefungKur tándem vita polt plurima mirac
fandlitatis opera, duodenicefimo Conrani Regís an-
no. Cuius coipds ab Hebridibns in Dunum ('oppido
eft nomen in Hiberniá)ferunt delacnm.-ac eodem loco
cum Patricio Hibermcorum Apoftolo íepuitura.No-
ftcates Cnam & hi eumdem honorem libi vendicant^
DÍIIÍE BrigidíE funus Abirnctho ( aliudtum loco no-
pulía; men fuit) in templum ornatiííimum Canonicis &
Prcíbyteris ad Diurna exequenda inftitutisi eius no-
mini dicatumsclatiim conftanter aílcuerant.Ffrttw P«-
de actep'tt Héctor,aliud tune Abernetho nomen fotffe:
B 46 loatmes Maior Ub.i cap.i^. t t a f c r i b u : A d Britan-
niam S.Columba v^nit Brudeo potentiílimo Rege á-
G.wardo pud P i d o s regnante. Brudeo Garnard , films D o m -
Kige exce-
pnach, fucceífmqui ecclefiam collcgiatáde Abirue-
pta, -
tbya extruxit;poftquám S.Btigidam B.Patricius in lo-
cum tntroduxit.Hic RcxBeafae Virgini, & B.BngidíB
cum tíouem Virguiibus, quae cum cá venerant)poíreí-
íiones o b t u h t , quas PfíCpoíicus & Canonici habenr.
In illa tempeftate Abirueth)2E Epifcopalis Sedes fuir,
6c P i d o r u m regia. Aliqui eam ante Dunkeldenfera
Ecclefiam xxvi annis, & n ó u c m meníibus, conftru-
d a m referunt; aliqui CCXLIV annis. Sed ne incertum
pro certo ponam.illic dubitatiué procedo. HÍC Maior
ex Scottchonico Fordani, cuius verba reettat Vfferius pag.
•J12' Sed perperam a S. Patricio indudam Abernethum B r i -
gtdam voluntfub Btudet h g ü fuueftore. Vehtt emm in B r i -
tanniam S.Columba,vt fcnbtt Beda l í b . y c a p . ^ a n n o Incar-
nationis Dommicaé DLXv.regnante P i d i s Bridio (fiue
Brudeo}filio M e i l o c h ó . R e ^ c potentiílimo, nono au-
no regm ems. Atqut iam LXX annt fluxeram a S- Patridj
obitu, aBrigtdtiXt. Altatgitur inducía Abernethum Brígida
efl,a quocumque demum Anttfltte. Nec tlludexcufabile men-
dttm, quodcorrigere Maior aufus non efitnecprobare volutt,
de Dunkeldettft Ecclefia CCXLIV annií poft Abernethenjem
condttá.'Nam fi h u m mttiumflatuamuscirciterannum D C ,
poft BrudeiRegü obitum, confequens effet Dunkeldenfemcon-
ftrufiam effe circiterDCcc\Liv,quarido iam Pifiorum euer-
fum erat regnutn. Quidfiergo m n m f i c i r c a annum DGC
{nameo tempore Ganardiu regnautt) condtta tila efiecelefiaf
Atqut iam ante dommus, paultvpbft annum DCXL Dunk¿l-
denftEcdefídiprdfuiffeEpifcopum S.Columbam.fiue Colum-
ktlluHU Eft autem Dunkelde ScotiÁ vrbs Eptfcopalis adTaum
amnem tn Pertbiaproumciá.qttam C z f o u m Cahdomae 0-
lim dtftam Heétor afferit.
47 Quas nouem Virgines S. Brigtdát, fociai f u p ú ex
arca a m Maiore reiultmus, eos Fordanus apud Vffemm p a g . y n . ait,
Too, infrá q u i n q u é annos deceffille, & ex parte Boreali d i -
daseccIeíiaeeíTefepultas. Eos fubfinem fept'mii Cbriftiani
fecult ac principium oótaui, Scotis tn Britannia mpentame
Eugenio viuGarnardo Piftis,floruiffe B o é t h m l í b . y f o l . 180
i t a n a r r a t : Viuenre autem Eugenio v n valuir pluri-
m ú m a d commouendosadpietatem homines Done-
cum 9 Vir
ginibtíf. ualdi Scotici fanguinis viri fanditas, qui in folicudine
Owgilluy , fex propé paííuum millibus ab A l e d o op-
pidojinter Pidos vitae f a n d i m o n i á infignis vixit. Huic
nouem erant filiar.Mazotae maiori nomen,Fincanac al-
ten: ceterarum nomina vetuftasaboleuit. His a r d i í l i -
má vita degentibas pañis ordeageus cibus f u i t , & a-
T H A V M A T V R G A
quaporus: femelque dumtaxatin dieexiguo r e í í c í e - D
banturcibo, perpetua fere orationi, autreí rufticx, ^«Í ab
quo tenucmvitam fuftentarenr, deditas Poft ex- erem(>
ftmdum patrem-, Virgines (nam mater multó ante fa-
tali morte deccíícrat ) haud tutum ratas íolirudinem
fine caftitatis cuftode inhabitare, Garnardum P i d o r i í f ^ J ^ '
Regen-» adeuntes, habitandi locum quaerunt, vt Chri- m ™ ¿ ¡ * '
fto.cuiteñera abatate virgmitatemfacrauerant, á v i -
rorum femotae coníoriioJlibcriús feruirent. Rex piis
Virgmum poftulatis r.unuens, ftrudas Aberntthi ar-
des cum oratorio, reditufque ex proximis agris ad
fumptus eifdcm liberé erogauit: vbi poft religiofam
Deoquegratiftimam vitam exadam beato fine quie-
fectes, ad immenfse quercus radicem funt fepultae.O- '
ftenditur locus etiam hac noftrá xtate.Chriftiano po-
pulo illue religionis caufsáconfluenti in multa habi-
tus veneratione. Erat id teitipons Abbernethi P i d o -
rum oppidum.nomine OtholiniíE, numerofiflimum,
primaria illius gentis Epifcopi Sede hóneftatum : fed
dirutum inceníumquc pofteá, pr^ter Diuorum tem-
pla ac Sacerdotüm íedeSjScotorumjCiim Pióticam g é -
tcm exitio darent,armis & flammis;vfque adeó vt n ú -
quám ad priftinum decus redient & ornamentum;
Prsfatas in eo oppido nouem Virgines non fub Re-
gís Conrani regno cum Diuá Brigidafvti vulgaris eft
opinio)fed Eugenij vn temporeclaruiíTcfcnbunt no- E
ílrarura rerum prxftantes audores;
48 Hafienús Boeibius: e quo patet Garnardum non
proxime Brudeo fuccefiiffe, fed centitm poft annis. deinde vul- áiuerfa *
garem optmonemfmffejümHeüorferiberet ante c x x n a n - ^ J Z " " ^
mssmem tilas S.Doneualdifiliai eo regnante Abernetbt ba-
bitajfe cuín S.Brígida; non lagentenfi tila, fed longe iuniore,
licet eai tmpñittfortaffecúnfundtrent. I n Breuiarto Aberdo- Ganardi
nenft anno MDIX excufo,addtem x x m Decembrü Vita ba- confanghi*
betur S. M a z o u barum forotum natu m á x i m u m qua dici-
/«r^Pidorum Rexinclytus Grancrdus filius Domath,
B.Brtgidíe confanguineá, fuá precibus vifioriamde boíiibus re- . > .. .
tulijfe.eamq, Abernetbum euocaffe ex Hiberniá {qubfortaftü ^ [ ^ J ' f
poft S.Moneh\£ deceffum abitrat) & Aberncthy, qus non nu¡t
longé á Tagi fluuio,ciuídem parte Auftrali íiía, o m n i -
potcntis Dei h o n o r i , & intemeratae Virginis Mariac,
bafilicam conftruxiíTe; in quá, prítdicationc B.Brigid^
&c fuarum Virginum, ad Ghrifti fidem prsfatus K t \ p t r ¡ t t a f i ^
cum omni fuá familia baptizan funr. j^wx hiperbolicé
Videntur dtfta , qma Rex, earum fortaffe fuafu, Romanum
PafíhA celebrandt lanonem, a quo antea Pifit & Scotorum
pleriqueablmrebant,fufceperit\ quem NaitanUs, fiue Nefta~
nm,em fucc(ffor,per vniuerfas Piftorum prouinctas obferuari
curautt, vtt Beda i t b r j cap 21 tefiatur. In eodem Bremario
mortua dteitur Mazota anno Cbrtfli DCCXVÍ. ^ÍÍ XV l u l i j
ibidem tftahabentur : Sandarum ix Virginum filiarum
S Donaldi inScotiájfub Rege Eugenio v n . an.Dccxu
vel DCCXVÍ.
49 De iifdem Virginibus agit Lefltw in Eugenio v 11,que
Abunethi mottuum yírítíí, x v n i regni fui anno, qui .
noftiae falutis DCCXVÍ f u i t : («/«/CÍ/IÍCÍ, regnante Gar-
n a r d o ^ v t fcribtt Boéih'm) quicum tantifper duro viue-
ret faedus habuu & focietatem, f a n d i l í i m u m V i r g i -
.numecetum i n u i f e n s ^ p i m i s d ó n a r i i s d o n a u i t . G r f W á r - ^ ^ ^
di fuccefjor Neftamis, vt in antiquofragmeto legiffe fe Camb- Rex Aber^
denus tefiatur p^.yoj.Aberneth Deo &c Brigidae dedit netham ei
vfquc ad diem ludieij, cum fuis finibus, qui pofiti funt donat,
á lapide in Abertrentjad lapidem iuxta Carful, id eft,
Loghfol, & inde vfque ad Ethan. At ficui Scotorum IMC
noflra mtnus probabitur de iuniore Brígida, conieólurat dtet-
mus,qu<e memorati Reges donarunttea fenioris confecrata ;»<-
mona effe, allata m a m fortaftü eb rehquiarttm illius par-
te altqua.
§ VU1
 1 F E B R V A R í l . i 09
Sed de S. Patftcioi quempiares a l V p r i o p a g S S i citati anno
$ ¡ 7 1 1 1 J z h i m d o o b í e r i t S. Brígida?c c c c x c m éb'ñfii volunt, agenm x v n M a r t t j . RE 1 B.
Si Alter Brígida obiium tndtcanscharafier refertur a Col- D

H Aftenüs de S. Br'tgidji domiciltü,nunc vbi & quun-

do obterit) ínquirendum. De antis obitusplurei ¡n-
túcem átfi-repanusfcTiptorum fentenÍLU recenfet Vjfenus.ex
gano apiyfnd.^ ad etus Vitam cap.y. quodmmirum ipfa quo- $ BrigtJa
quem Rofcreenjibus, quoscttat,Annalibus,tnq Hibtrniiefcri' í^J-1 ? * *
pta Vi:k . dtcatur feria quarta Velo facro amifia , eademfa feTt*
Srig.'ilA eo4i Sunt autem trespr&cipui: abj enim anno ALra obujfe. At Kaltnddí Februarij , quo ait eitu obitum & Vita
femar o- vidgans D x v i n . lujlifft fcniorü l volunt decefijf i ita Vua 4 Sci ¡plores cg. Manjrologia omma ¡ i a t u u n t , tuque D x v í n
biijfe diei- ¿ u f í o r ^ t infra ofiendemas, Sigebertus Gemblucenjts tn Cbro- ñeque D>:XÍ Cbnfti anno in quartam feriam t m i d i r u n t , (ei
mco,Con(tantm FeUcius. Ahjanno DXXI, Mananus Scotus^ D n i i i . i ú m l t t t e r a Dominicalü A ejfet. Ñeque tile charafter,
w í11 FlorentiusVVigornienfis, ticrtctmioreicoinplutes. Alij deni- (i vena f/' j ÍÍ alium propmquum annum quadratyrttcrquam
^ íl3> ^Ue DXX11 r' yJferíUS> GotgMMi atqut ab his Ch*tr. QHA- DXVII oxxxi v qui a ceteris ab anclote qufrtA Vita relatis
iuor afferuntur ab its cbaraCieres Cbronologui :primtis> quod n m t u m rcsedunt. Colganus wale calculum pomt , cum
anmsxxx S. Patncto fnperuixerit. Ita 4. Vita Ub. 2, cap.ii N D xx v 111 KaUnd.íó FebrttAI 1 a¡ m f ¿ n a m quartam putat inci-
p annií ««iSi.^Etatis íux anno LXXXjanno vero x x x póft ob»- dtjf?, qu£ tn tertiam mudtrum. Qnaríiis cbaractvr obnus 5.
pofis. Pn- tum S.Patrici) Aichicpífcopi.. . . felicillímé a h m . & BrtguU (iatuttur a qutbafdam , quodquadnenmo pofiquam
íríciitm. w«f8i, Irer faciens, bencdicebat totam Hibermaiu ex natus erat S.Columba, illa decijfertt. Confirmat eum chara-
omni parte, licuc prascépit Si Patricias Epiícopus m o - ftertm Colganus, nfeÜtt V j p r m : nosad etus Vttam ix lunij
r¡ens,(?c dicens:Pcr trigmta annos B. Erigida poíl mor- expendtmus.
teiii meam bcncdic Hiberniá.CíMf Fj^rmí/j/tg. 885 Te- 54 Probab'tlius igitur e(l anno DXXUÍ, Kahndis Fehrut-
jiamentam S.Patrutjfín quoeidemBrtgidx Sanftuspráduit ri] feria quarta. xxx poft S-Patmij obitum a n n ü , decejUffe
pmip'ttífa- Atqae bancetiam Notam f t q u u n m quotqtwt S. Brigidam. At quo fui ttiaiu anno ? LXWiínquit q u a t u tllms
BrigidA obitum confignant anno D x x i / j l a t u m t enim S.Pa- Vít-tauótor. Vjfertui pag. 884 antiqua fecutiu Cbromca, Vil ^
^ mctumanno c c c c x c i deceftjfe, primo Anaftafij Impera- Martyrologia vetujliftima Colganus, putant non m j i i . x x * n \ ' l O Á '
tora. Probare eortim cahulian videnturplurimi, qui S.Pam- fmffeannorum^ vt pomdeanno C D L U I nata fuiffe videatur- '
tiumfcribunt annos LX natum venijfe in Hiberntam, eam^
tottdem amis excoluijfe. Cumautem a S. Cdtlefiim Papú.qui %IXS. rBfigtdíG J e p u l t ú r a . TranflatiQ.
átcefit vi A p r ü i s c c c c x x x i i , í l l u i f t t miffus> necejfeejitd
anno C D X X X I conttgtjfe. 55 r<£ Glafton'u afferukri S. Brígida TeliquÍ£ blimfere-
51 Q u i quartam Vttam S.Brigidt fcripfit> eamdem fecu- hantur,qu£que Abernethi, dtximus § 6 ^ 7 altcr'm
tus eft computatmem, ttfi in nonnuttts fiue tpfe, f m qut exeiH' Brígida, annü propé dacemu pofhrioris, Ganardí Piótorum ¿..
piiry quo nos vfi fumus, quo<fa Vjfirtus, iranfcnpfit, haüucihe- R¿gís (onfanguine£,vidcrt fuijfe:aut ft bu'm noíltA Lagtmen jf9JÍ4 j-e_
tur.lta emm habet: Poft breue ípatiurn temporis, ínter fu fuerunt, eb poftea deportatas ex Htbernia.é qua pedem ex~ pulía,
multirudmem San<5bornm, a;tacis fus anno L X x i , a n • tultffe Vit£ fcriptores eam non mcmorent y. ncdum aftbi mor- v
Auáor^. no vero x x x poft obitum S.Patricij Archiepiícopij tuam. Namquadab Hehridibus {quafttbtmontiA ftt)Dunum
rif* s. í c g n a n t e in T h c m o n á rcgnum Hibcrniíe Mnrchiar- tranjlatam Boéibius, fupra § 7 nu. 45 citatus, refert, nullo
hmSdttus tac^ ^ac"E'rc * cui fuccellít in regno Tnatal MoeU anttquíorts ¡crtpttris teftimonto probat*
garbh.primo. autem anno regni lultiniaoi Imperato- 56 K t l d a r u mortuam tnnuit Cogito fus cap.% nu.^y.ífthi'c
lis, fcdentein Sede Apoftolica Papá Hormifdá, a n n ó terte fuá átate Corpus eius religiósecufioditum tradit: In qi'á,yít¿ j(;í/»;<4-
quoqueab Incarnatione D o m i n i D X L V U I , virttanti- tnqutt, (Kildarienfiecclefta) g l o í i o h amborum, hoccft, m.-
bus eam ÁngcÜs Dei, fcliciflimé obiit. P r m u m itt an- Archiepifcopi Conlei 6c huius Vifginis florentidimac
nis Chrtfti mamfejlum eft mendum : ñeque emm ad annum Brigidac, corpora á dcxtris & á íiniftris altans deco
b x L v n i p e r u e m t S.Hormifda Pap4, qui, vthabeturtn Itbro rati, in monumentis poíita , ornatis vario cultuauri
de Romanü Pontifictbus, fepultus eít in bafilicá B. Pet.ri 6 í argenti &: gemmarum pretioí? lapidis, atque coro-
Apoftoii V I I I Idus Augdfti, confulatu M iXÍmi,yírtC nis aur&is & argentéis defupcr pendentibus, ac dmer-
Cbrisli anno D X X U I . ^.eflituendum igitur D X V I I I , ftcfy lls imaginibus, cum cxlaturís vanis & coloribus^c-
tongruet cum Stgeberto, Anno porth DXVIII Cbrtftt, i x lulij quíeícunr.
Imperiumfufcepit Iuftinus,«í>H luílirrianus, qui annode- 57 Póftea Dunum deportat£ S.'Brigid£ reliquU funt.vnoj^
mum DXXVII avúnculo fuccefu. Idem a m m DXVIII,quar* cum SS.Patricij cr Columba corporibuscondit£ túmulo, fftiF
tus erat Hormifdit,Scnatoíe Coi.ideft, anno Chriftt DXIV hoc infcr'tptum futjfe dtJiiLhon teftatur Silueíier Gnaldus To P"0*1 trltití'
^ eUftiifextfis vero Muirchcartaci, ftue Murchcrtaci , fdij pogr. Híbern díftinñ.) cap. 18. lAtíi
E r u , Regü Htberniteim anno DXXXIV Tuathal Melgarb In burgo Duno, tumalo tnmulantiir in vno
fucceftit, v t i ex annaltbus Hibernienfibiu tradit Vfftrm pag. Brígida, Patricius, arque Columba pius.
947. De Tuatalo Rege^ cum bic mentiofit, agttur m Vita Cambdenusimtfum ita effert: H i tres in Duno é-c.Eflau-
S.EinaniEp.]*. Septembrü. tem Dunum, vt ídem a i t , vetultar fane memoriae oppi-
51 C u r i i í q u i S.Patfictum anno c c c c x c i ob'tijfe fcri- dum, Sede Epifcopalí injtgne, in Orientali Vltonia. Memor*-
g pxffi, htmti mintmé aftipuletur Vjftrius, ramnem affert, quod fe- tum Ptolomto ASvovinter mediterránea Htbernu opptda/,
éifü obíit riaquarta natM, baptizatus, monuw vulgo credatur S.Pa- hoc ipfum fortaffe, Jitu nonfuo. I d alio olim nomine appella -
*» 493 tvicm : tn quam feriam dtes x v n Marttjeo anno noninci- tum,dein S.Patricij¿uoty m á d e t h g i n s . In S. FtectEp.hy-
fi'***- d t u f t d anno c c c c x a i i , cum littera Domintcalts trat C. tuno de Vttá S.Patricij ftropba i r . & in Vita etufdtm tenia
Verúm ea r a ú o contra quartJt Vtt£ fcriptorem non pugnat, apud Colganum cap. 88 & 91 Diinlctbglaille. In 4 Vita {DundA*
í ú m ü obn(fe S.Brigidam tradat anno DXVIIJ^ XXX poft S. apud eumdtm cap. 91 G i í l r u m Lerhglaíl'e. In Vttá S. Có- Uthglcu
r a t r t a u m , quem protndeanno CCCCLXXXVIU decefijfe h m b £ p e r Magnum O Donellum Ub. i cap. vlttmo Dunda "l'™ * h
ftatnet, quo anno littera Dominicalis cfutt,dies x v n M a r i t j íéarhglas. In pnwÁ Vita S.Brigid£ nu. 56 Lethglaf f™**1**?.
feria j v . Nullum borum cbaraélerum obfcruajft Sigebertus fe, é Ladglaiííc; tnj^aliis MSS. vt tbi duemus, Lcdchla-
vtdetur, cum anno c c c c x c i obujfe Patrtcium velit, Bugi- d v & & Lerbiadus. NojmnJs originem indicat locelinus i n
áam ü x v m . x x v i i dumtaxatpoft eum annii. Alij eoáem Vtia S.Patncij cap. 58. Cüm enim LosgaTius Hiberna Rex,
anno DXVI 11 Brigidá obitum referentes > alta ducttntur r a - ohjides D í c b u t v i r i p m c i p i s , quod (um audiffet Cbrifiiftdefrt
ttune: volunt enim LX amis Patritio fuperíittem f u f f i ; nam fulcepijfi/tujíijfet fifi enecari\ orante Patricio , Angelus
quodin Hibernicüannalibuí legitur.an. CCCCLVI 11 Senem aducniens, de domo carceris 3c de manu fní míe icos
V.-Uíicium quieu>jfe,idtpftde Magno Patruio perperam irt- liberamt. De loco namqíie, in quo carcerati teneban- , • j4
terpretati, quodtnter vtrtufque dectjfum ftatuttur xxx anno- tur, á Duneníl ciuitate dirtante diera ptaegrandi , per g j j 0 t u t ^
tum tmemallum, vitiatum extjiimarunt, rejUitmtuntfy LX. aciis vaílajíicut olim Habacuc Prophctá illos tían.fpor- JU^
$ebrímijIom.l. H tans,
 n o D E Sí B R I G I D A V I R G .
tans, v n n m i l l o r u m in l o c o , v b i n u n c D u n aedificata
AVCTORE
I.B. e í l e c d c í i a S . P a í r i c i j ; 3 k e r u m íh m o n t í c u l o v i c i n O j C i r -
A C ^ c l u í o p.iiude p c l a g i , d i m i r i t : & c a t c n a - s ^ u i b n s v i n -
culaci e r a n : , í c p a r a t i m c o n f r c g i r : v r e r q u e v e r o locus
vfque m p r a s í c n s á c a r e n i s c o n h a ó t i s v o c a b u l u m . í c i -
](cct D . i n - d a - l c a t h glas , eft í o r t i r u s . Sigfnficant voces
Hthernitdi, inquit Colganus, D n n arcem, d a dúo, Icth m i -
dium, glus cateuam, ftram , cowpedem. D u n d a l c t h g l a s
igitur e j l , arx d u a r u m mediarum c a t h c n a r u m , fiu4
compcdum.
. 58 Auclor S.BrigicUhb.zcap.iinu. S i v u l t e a m
iftbicprmttus fepuitam juijfr. E c v e n i c n s , wquit, S a n d i í -
íim.i m Aq;iilonalcm píagam HibcrnisE , vidclicetin
p r o u i n c i a m V l t o r u m , B r í g i d a , illico doloribus c o r r e -
pta eft , & poft b r e u e í p a t i u m t e m p o r i s , . . . . fcliciíli-
m é o b n t ; & fepulta e í l in g l o r i a & h o n o r e , í n v u o fe-
p u l c h r o c u m B e a t í í í i m o P a r r í c i o A r c h i e p i l c o p o , (e-
c u n d ü m v o l u n t a t e m e o r u m , in ciuitace p p í i t á in r e -
gione V l t o r u m prope m a r e , n o m i n e Dun-da-lethglas:
qaxprifcis temponbus Aras K e a l t u i r , fil.j Cuithea-
c h y r , C o m i t i s R e g í s V l t o r u m C o n c h u b h a i r , ril.-j N e f *
/ a , v o c a b a t u r , Colganns in Indice legit , Aras-Kelchuírj
in Vita K e a l t u i r . yjfenuspag.ÜSS. A r a í c e a l r a i r . Probabt-
Ittts efi, Ktldart& fepultam fwjfti ibiq3 feculis aliquot ajfírua'
B tas reliquiMyDunum pofleawumMm vrbem, ajfortatai.Ukjn
euenit S. Colíimb*. Abbatü reltquiis, quai fub ¡nttíum n'ont a
Cbnftí exortu fecuh, tn lona ínfula adlMcfuijfcpatejjx- Vita
S.Blattbmaci, quatna VVaUfndo fcnptam x v í l a n a a t i j
dedtwusi'tn qua ifta babentur:
Iníiila P i d o r u m q i i í c d a m m o n í l r a t u r in orisr
F l u c t m a g o f u r p e n í a falo, c o g n o m i n i s E o ,
Q u d S a n ó l a s D o m i n í requicfcit carne C o l u m b a .
H i n c petiit v o t o p a t i e n d i l l t g m . u a Chnílí:
Illic n a m ó u e fiequcns pagana\caterua D a n o r ó i m ,
A d u e n t a i e folet, f u n i s agitaca m a l i g m s .
Ac po¡í multa :
E t r e l i q u i s r á b i d a fociis fcritate p e r e m p t i s ,
A d f a n ó l u m venere Patrem,prctiofa mctalla
R e d d e r e c o g e n t c s , q u e i s S a n ¿ l i fanCta Coiumbae
O l í a iacent, q u a m qmppe íuis de fedibusarcam
Tolientes t ú m u l o térra p o í u é r e canato,
C e í p i r e f u b d e n í b , g n a r i i a m peltis iniqua?.
59 Ea Danorum tn Hiberniam vtcinafy ínfulas muptio
ante annttm Cbnjli BCce ejicapta, vti VJferius teflamr ex
Cámbrico quodam cbrontco, tnquo ad annum DGCXCV d i -
fopulxnti- cuntnr n i a x i : r . a m H i b e r m ^ p a r t e m p o p u l a t i . R e c h r c y n
bm Hther- q u o q u e v a l l a í í e . £/? hite vna ex Uebndibus , ftueEbudis,
má Nort-
exigua & Hibernidt propinqua ínfula , qu& vulgo R a c i m e ,
mannu, .
tejie Cambdeno, Ptolemao P'tyJva., R ' h i c i n a , Pltuto, lib.4.
cap'i6 R.\cfíea;S Adamnano hb.z vita S, Columbd cap.^i
R e i h i ea, <Í///Í <///tf , nomine appellatur. Qtineab bis Genttlt-
bus per armes centum ac qmnquaginta perpeflt fint Scoti ac
Hibernt, recenfet ex vanu annahbití Aftifcjj Dtttorum ídem
in Indue Cbronologico Vfferuu. Vrbis coenobtt^ Kildarien/is
clades enumerat in Cbromco Kildanenji, Cotgantts- append.
5 ad t'it.S.Bngídii. cap 1, Pauca dehbabo, ^ « D C G C X x x v .
fecuh K i l d . u i a per N u r t h m a n n o s de I n b h e r - d e g a ( p o l i a t a ,
Chrtfíi & e c c ! e f i a m e d i a ex pnrre H a m m i s a b í u m p t a . An.
nono-y DCCCXXXVI. C ' a í T e s N o r r h m a n n i c a ? , altera t r í g m t a
n a u i u m ad L i í í e u m a m n e m . a l t e r a per B o i n n i u m flu-
i m i r h appulfa, c a m p u m L d í e & c a m p u m Biegli;om-
n e í q u e per e o s t r a ó t u s E c c l e í í a s 3c c o n n e n t u s , ma-
g n a t e s 18? m e d i o c r e s , a b a ó l i s g r e g i b u s Se a r m e n r i s ,
defpobariinr. DCCCL>rxxin. Killdana á North-
m a n n i s c x p i l a t a . An D C C C L x x x v n K i l l d a r i a á N v ) n l i -
m a n n í s v a í l a t a . DCCC\'CV K i i l d a r i a ab e i f d e m expila-
r n r . C M X X i v K i l d a r i a p n m ú m a M e n a p i e n f i , feu W a -
terKirdienfiideindcá Dublinieníi Nbnhmannorum
c o l o n i a e x p ü a t a . Piares eiufmodí & vrbu & prouim'uex*
pilationes, incolü ad lutiora loca confugiendt, fecumq^ San-
ñorum exuiiiai affortandi anfam p r t b u e r u n í s
60 Porro cum tneodem Cbrontco adanyiumDCCCLxwi
dicatur S . K e M a c u s , Alillae filius, A b b a s K d d a n e n f i s &
T H A V M A T V R G A
H i e n í i s , o b n í T e í n r e g n o C r u t h n í o r u m , fea P i ó l o - ¡ 3
r u r n , kaudleui ducor comeciura, ab eo, aut cerré eius tem-
pore, ab alto quopiam, & S. Brigid£ Ktldarta, & S- Colum-
ba ex lonajiue B i j monafiena, Dunum delatas tjf~- reltquiaíy
ibiífe m S. Patricij túmulo condttM 1 quod a S. Brtgtda oltm
p M d i é h m fuijfc ídem quartt, tlltm Vita ¡Iriptor tettatur Hb 2.
tap.^ «H.25. E t d i x i t a d S ' . P a r n c u i m Btigtda: D e v n o fe- v t ipfa
p u l c h i o ego & t u . P a t e r , & d i l c ¿ 1 u s D e i S . C o l u m b a ií"'á«''^-
(qi)i natus n o n í u i t ) r c í u r r e ó l u r i f u m u s . El S. Colum- ríií'
bdi ipddem longo pojl tempere iíihuc allatas reliquias, ibidem
f a t e t m . h d a r c e m L e a t i i g l a l í e , wquit, ( v b i í ' e p u i t u s eft
ipfe S . P a m c i u s , ¿k B . B r í g i d a , & reliquia' beaCjína.i
Abbatis C o l u m b í E poíl mulms annos c'oliocafíe ín
vno lepulciuo) exiít. Auclor, quvd Duni condti,im audi*-
reí. ac nnraculorum f o r t x f u fuma celebranjegeret^ viuenti
d m n i m o l i m innotuijfe, tjihic S. l'atrutum ¡ i ^ t u m u l a n d o s ,
id euemjfe ftmul atque é vita exce(feruni, putuutt: prafemm
cum Ktldaria abjumptaflammis veten eccüf¡a,mdUim fepul-
íhri em vejligtum extaret, babiiationu [ola fupercjfa inemo-
rta, & annofa quercus {adquam priwüm cellam fundarat)
vietmiam tnmem. De S. Patricij prima fepaltura ( nam ea
queque in controuerfia verfatur ) a d x v i t M.ariij\ de S. Co- ^
tumbee Abbatü ad ix lunij agemus.
$ X S Brígidainuenttofícmdci Tranflatio:
u r t i a quetrtaque capttfj.
61 A N « « dein labentibtti in hoc f a e m u m corportm ihe-
± \ ( a u r o venerandoptetaí accolarúm , tpforutn^ Du- 'HÍMÍM &
nenfium iiutum , vtdetur refrtxijfe: ignórala cené fepuliura $s Patri-
fuii\tandemí^ non fine calefii prodigio patefaüa anno MC- acCo-
LXXXV. Inuentionu b u m tempiu modutn^mdicat Siluefterltiml'&cojt'
GiraldmTypvgrapb. ¡íibern.diji.3 cap.iS itafcribetis: F u z - ^ e m a '
rant a u t e m c o n t e m p o r a n c i P a t r i c i o S . C o l u m b a Se S.
B i i g i d a : & a p u d V i t o n i a m in e a d e m ciuitate, D u n e n í i
fcilicet, i p í o r u m t r i u m c o r p o r a funt r e c ó n d i t a . V b i Se
lus n o í l n s temponbus , a n n o fcilicet q u o D o m i n u S
C o m e s l o h a n n e s p r i m o in H i b c r n í a m v e m t , quafi i n
f p e l u n c á t r i p l i c i , P a t r i c i o m m e d i o i a c e n r e , alus d u o -
b u s hifj.c i n d e ; l o a n n e vero de C u r c i tune ibidem
p r a e í í d ^ n t e , Se h o . p r o c u r a n t e , tres n o b i l e s thcfauri>
D m í n á reaelatione inuenta íunt & t r a n í l a r a .
62. Occupaueram Anglmon itapndem H¿bcrniam.par-
ttm Dermuij Lagenu Regís refiituendi pratextu. partirá ( pt HiherniA
ad Adnanum Papam tamantea H t n n m 11 fcripferat) \\á aniea, ab,
í u b d e n d n m p o p u í u m legibus C h n ( l i a n i s ) ( ¿ v i t i o m n ) ^ 't
. , . . P cupata,
i n d e p l a n t a n a e x t i r p a n d a . / í c Dunenfem quidem ctuitarem, p
vtcinumcfa Vltonmtractum anno MCLXXVÍJ loannes Curcim
(ubiugurat, Rege Rodertco Dunleuio acte victo. Henncus Rex
AnglU' qui Ociobrt menfe a n n i u c L % \ i Hibermant tpfemet
adierat, eratq^ab Arntftibití ac Pnnciptbttí u i K c g c m ac
D o m í n u m r e c e p t u s , loanneni Moretón-j Comitenit filtum
fuum,adfiabiUendam infuU pojfcfiioném eo mifit, anno MC-
¿XXXV. l i a Rogenus Houedenus: D c m d e D o m i n a s R e x
v e m t vfque " W i n d e s h o u e r e s , Se ibi in D o m i n i c a quá
c a n r a t u r L I T A R E IERVSALEM, q a x ¡lio a n n o p n d í e aJquam
K d e n d a s Aprilis euenit, fecit l o h a n n c m filium Cuom re¿eyilía'rt
M d i r e m , Se ( l a t í m m i í i t e u m in H i b e r n i a m , Se m d e ^ ' j f a an-
c u m R e g e m c o n í l i c u i t . Incidn eo anno Pafiba i n x x i í A ^ ^ ^ j
prilis, eratcfelittera Dommicalü F . qua omma cum cbaratte. cilifiluMi
ribus Cbronologicü ab Houedeno indicatu congruunt, cumq^
eo quod ídem f u b d i f . C o n u g i t t e r r i e m o t u s in c t a f l i n o d i e i
D o m i n i c a e í n R a m i s palmarum, videlícet xvi 1 K d e n -
das M a ; j . Breuiter expeditionem tllam loannis expontt M a t -
tbdtüs P a r ü : E o d c m a n n o , inqutt, l o m n e s films R e g í s ,
á patre m i i i r a n b n s a c c i n ó t u s a r m i s , a p u d V V y n d e s í i o -
r a m , pridie K d e n d a s A p r i l í s , in H i b c r n í a m t r a n s f r e -
tauit, Fufiiís qui loannem, velutt adolefcemi£ cius moderator,
co'jmtatus eíi} S-tlucJier Giraldus Hibern. expugnáis l i b . 2
Cap. 31.
Ó3 Eo tgitur a w d SS. Patricij, B'igidie, Colunihdí reper-
ta corpora jant. Deus Ranulpbus Ceftrenfislib. 5 cap, 4 X 0 -
íus

I F E B R V A RII.
ÍÚS (PÁtridj) conremporariei rueníht Abbas Columba
qui & Golumkilius, & S. Brígida, qnam Patncius ve-
lauit, c¡u£E 5c fiipernixireiim Lxannis.Hi eres apud V l -
roniam ra eadem vrbe Diincníí, quali i ti (pelunca t r i -
piici íunt íepalci; qiíoruiVi corpora primo anno aduen-
rus Domini lohannis, filij Regís Hcnrici II, in Hiber-
n¡á fiiaí reperta. In quorum rumba lili verCus func i n -
corpor*. í c n p t i : H i eres in Duno (ye. ^Í/OÍ/LX annü poji Paincij
decejfum fupermxijfe Brinidam a i t , td f u p r k d i x i m u s a b i ú
tradnunt, quícúm S PAtricy Setiions mortem ad unnum CD -
Lviiiíon/ignatafíilegerem , id de Magno Patricio accepére.
Ojiamquam in Ranulpbi exempUn } perfriciwm eji LX pro
x x x incuria Itbrarij fenptum f n i p ; cümlib.^ cap.4. dectpjfe
P a t r i c i u m ¡ m b a t a n n o p r i m o Ana¡Uft] I?np. cjui futt C h n ¡ ü
c c c c x c i . De Erigida verofcnbat cap .y ad amurn D X X I .
Hoc anno íandta Virgo Brigid i obiir m Hibcruiá.
ü e q u e refieab Gtraldo ac Ranulpho concemporaneus S. Co~
lumbúJiatuitur S.Patric'm, q u i x x v i anmsprtus, quam tile
nafecretur. vitáfunctus eji, cxx natus annos,
64 Htftoriam I n u e n t i m ü , ex veten ojficio EcclefiafUco
illtus diepi Liitetu an. MDCXX cum alm excufo.recitant Vjfe-
tius & Colganui\quam & Incvifum eji d a r é : Glorioforum
Hibernix Pa'ronorum.Parricij Archiepifcopi.Hiber-
nias Primafis & Apoítoli, arque S. Columbae Abbatis,
g & h n & x Virginis BrigidacTranílacionem dignis lau-
dibus recenfenteSjpis mentis eclebremus affeólu.Fcr-
tuir enihn q n ó d rémpore conqníeflus Hibernig per A n -
glicós, fuit quídam Malachias, vir magni meriti 6c
Malachu h n & x vitae ac Cónnerfarioms.Duneníis Epircopus,vbi
Ep.litce corpora praedidlorum tune íepulta fuetúnr. Epifco-
etlefti pus iftefeduló orationibus inííftens.Deum quafi quo-
ofitnfa, j j j j g deprecatus eft, vt oftendere fíbi dignarecur, vbi
tampreciofüs theíaurus.Reliquiarum videlicec didlo- ,
rum Sandorum, abfeondítus eífer, & vt fuo tempore
manifeftaretur. Et cúm n o í l e quadam inftantiffimé
in eceleíiá Dunenfí fie oraret, vidit qaáfí radium folis
per ecclefiam, d¡C vfque ad lócum fepulturaí diótorum
fanotorum corporum perluftrantem.
65 Deviíione praedidá Epifcopus mulrum exul-
tans,inrenfíúsorabat ne radias ille difcederet.qnouf-
t¡ue Reliquias abfeonditas inuenirct. Er tune inde ex-
furgens,adepciíq|ue neceíTariis.terram irradiatam adiit;
ibique eftodit.doñee oíTa rrium corporum predidlorú
inuenirer.Ec fuper quas radius íl!e írradiabat, illa in ia-
bulis feparati^p infeiebat, &r illa fie tabulata ibidem
flíb terrá reponebat. In iilo tempore praífidebae ín V I -
toniá Miles magn^ probitatisjoannes de Courci.con-
quaeftor illrus patnae , qui muicüm Dco Se eius ferui-
e(¡¡*iiVa- no deditus fuit :cui diftus Malachias per fingula v ¡ -
Atnrela- fionem & fa¿la fuá narrauit. Ex cuius alícníu & ma-
ta. gno adiutorio, mifla fuií Romam Summo Pontifiei
C deuora (upplicatio pro tranílatione didarura faníla-
rum Reli\]uíaium habendá.
66 Ipfe vero Papa (npplieationi prardida: aures i n -
clinans, loannem tit.S.Scephani in Cíelio monte Pre-
sbyterum Cardinalem & Apoftolic^ Sedis Legatum
i n H i b é r n i a m mifit, Q u i in ecelefiá S.Patrio] in D u -
no, v Idus lunij.debins reuerentiis & feruitiis prasmif-
fis, tranftulit prasnominatas Reliquias ex loco vbi fc-
puhae, & per Malachiam repofu^ fuerunt, vfqucin
honorabilem locum in ecelefiá ibidem ad hoc prarpa-
randum. Tempore vero cranílationis eorum i a d i f t á
Ecelefiá praefídebant eum di¿to Legato quindecim E-
¡óhnmteí'
pifcopicum Abbatibus.Prjepoficis , Decanis, Archi-
diaconibus,Prioribus,aliiíque viris otthodoxis quam-
plürimis^atuentes diem Tranflationis didlorum San-
élorurti ab vniuerfisClinfti fidelibus pee Hibermam
anriiuer-
Janofeslo conftirutis, 1V Idus lunij per fingulos annos celebrari;
MdiÜci & tramferentcs feftum S. Columbas in eraftmam O -
élauarum Rehquiarum iftarum.
Cui rite languentes; Duno pifeina monetur,
Corpora vel mentes a?grotas ipfa medetur.
67 Videtur tewpotis neta, quod Vjfmm obfertmit, m r ' h
fskuarijioih.U
*
m
v. getida. Ñeque etiimiv idus fine x d i e l t m j a g t S - Columl'* AVCTO^E
Abbatis fejiiuttaá íoUl,fed ix. fine v Idus, Vt patet ex ovintbus I . B.
M.utjrologus. Ouamquam tn Canh'ifu Colón, uddtttonibus D
ad Vjuardum ante annos cxxx, ó- quoi excurrtt. publtcatis,
tnáfj Cantfjj Martjrologto ac Ferranj, x ¡unij S.Patni tj con-
ftgn¿ia Tranjlatiaeft. In Catalogo SS. Hibern. ab Hcniico
F¡íz.'wO)ie edno.x /««»/ S.Columba xiS.Pdtncij Elcna-
110 adfcrtpta. Cúm \n oficio iam citato dicatur S> Columba
fefiutn, Anuflttuw decreto jranjlatum,ne [oUnmtAs Eleuatto-
nu Rcliqmarum eiufve Oclau<t impedtrentur, ptobabtle eji iJc
lunij, qti¡t Dowintca eo annofuit contigijfe. Oitatemu autem
d y r e u m tllud de¡nccps in alm Utbernix Ecclijiis ob¡i}uaíuin
fit. ex fingularum rttualibiu Itbris, f i quidtm extatu, q t u -
tendum.
68 Oui híc weworatur Malachias. non e(i Sanflus d k
MaUchtus, cum Vitam S-Bernardus Albas Clatauallenjis
confcripfit; qm Epifcopus p r i w ü w Conneren/is, dan Prinias 9 r ^ j ^ ,
Armachanitiy poíiea ¡ufecto ftbi B. Gela/io, Dunenfem eptjco-
patum, qitem cum Connerenfi ambioo, vr ait S. Bernardus*
conflárat in vnum, admwiftrandum fufeeptt, Connerenfi.
.Síí/e.qua? videretur paratioc & pi mcipalior habererur,
alteri Epifcopo reltfta i Is enim anrío MCXLVIII e vita excef-
ferat. V e r ü m a l m htcfutt Malacbias,qut Malcthias T h u c -
nenfis ab Houedeno apptllatur, memoraturcfa cum iam difto
Primate fuo Gelajio, Nccmia Chondcrcnii, & alm Ept- E
feopts, Prtnctptbuiy Abbatibus/tn conuemu Waterfordunfi curanit
an. MCLXXI Henricum 11 Regem Anglta tn Dominum Hiber- 'Jf6-^'
n u recepijft. Idem Rodena Rtgis Vltonu cajira comitatus, in 'p^ *^'
prasho, quo tum loannes Curctus d'ebellauit, caprus elb, vt
ídem aufioreft Houedenus,fed moxhberatus.togatu V i m a ú
Cardmalis. Huius Malacbia memtnit ettam locelinusin pro-
logo ad Vuam S. Patncjj : Reucrcntillimi T h ó n f x m q u t t t
Ardmachani Acchicpiícopi, t o t m í q u e Hibcrnix P i i -
matis, & MalachiíE Duneníis Epiícopi , adhocopus
aggrediendum príeceptis p e r í l n n g i m n r : Illaftnílimi
nihilominüs loannis de Curfi, Vlidiae Prin&ipiSjíupec
hác repetitio adiungitur , qm S. Pamcij fpcraaiiífi-
rtms dilc¿tor & veneraror eííe dígnoícitur.cui obtem-
perare digmfiimum arbitramur.Df Curjio plura dtcetíHir
ad Vitam S. Patricij x v i i M a r t i j .
69 Ab iis qu£ iam a nobis de tempore Tranjlationis funt
dicta, dijfentit Vjfcrius in Indice chrom'ogico adannum MC-
h y i x x w i itafcnbens-.há V r b a n u m l i l Pontificem á Ma-
anA^^
lachiá Dtineníi Epifcopo & loanne Curcio mifsá lega- non u8<S
tionej per Vmianum Cardmalem, Nuntium Pontili^-
cium, v Idus lunij , dieS. Columbíe memoria: lacro,
rcliquiarum Patricij , Brigids, & Columbas fadfca cíl
Tranflario. Citat bdc, & probaty Colganus annot.$ a d V t -
tam S.Patriaj per loceltnum-.qui tamen annot.i muliúm f u l -
litur, cum Ttanjlationem banc contigijfe f m b i t auno primo
aduentus loannis de Curci in Hibermam; a d d t t j ^ a V
Mattluo Flonlego tradt, eum veni¡fein Hiberniam an.M.c-
L X X X V . At Mattb£us non de Curcio agit, fed l o a n n e ^ n -
more filio Regís'HenncijCíi u/iWtfin Hiberniam imflo.
Curctus iam ante in Vlidta , fme Vlton 'ú, rerum poíitbatury
qut, tefle Houedeno, an. MCLXXVII, quo x 1 Kalend. lunij
erat Dominica-, httera Domimcalis B. dbíédit & cepit c i -
uiratem de Dun, qnas cíl caput Vluertre.
70 Reliquias porro SS. Patricij, Columba, Brigid£,fcri-
bit Gtraldus qui inHtbernta tune erat, inuentas ac tranfla-
tas annoqua loannes filius Regís venit in Hiberniam : atqut
vemt, vt ojiendtmus, an. MCLXXXV. ergoeodem inuentA &
tranjiat£\ & quidem díe i x lunij , qu<£ eo anno Dominica
etat. Solent enim etufmodi folennitates Domimcis peragi, vt
plebs maiorifrequenttá & pietate interejfe pojut. Tutu veril
Luctus I I I Pontifex erat, qm fub exitum annt, rf/e x x v Na-
uemhrii obi¡t,fuccedete Vrbano U l H u i u s autem ele¿ttoni cüin
fcrtbat Ciacomus ínterfutjfe Vibianum Thomafium Fre- pgr p-}í{{^
sbyterum Cardmalem t i t . S.Sccphani ín Coelio mon- nümCat-
tc^probdbilts fit Vfftnj conieftuta, pro lonnne eiufdem t i - dmiilem:
tult Cardinale, fupra nu,66 repónendum effe V i b ^ i n u m i q u i
anno M C L X X I I I menfe Septembn^m facrum coUegiumadle-
ÜUS] anno u c i x x y i m Scatiam nuffus, fuitdte natalis
K 1 Domini,
 D E S. B R I G I D A V I R G . T H A V M ATVRGA
AVCTORE ^ o n ú n ' i . v t Houtienui fcr'ib'it , in í n f u l a M a n c u m G t i - ttonis fanclA CrtuisflS.Vrfuk, S Gregorij Tbaumaturgt. D
1 B. thrcdo Kcgc:&: poli Epiphaniam t r . m s í r c t a u i t in H i - 75 Colcnii A^nppwa, vt § 1««. 4 áiximin, patocbialem Re'úquU
A b c r n í a n i , & applicuit a p u d D n n in V l u e f t r e , & c ú m eccltfiambabet S. B n g i d a , Afi i n a l t ü etclefiu qudtdam etus " ^ " ¿ C o -
a m b u l a t e t v e r s u s D m c l i n c fccus m á r e , o b u i a u u "cxcr- ajferuart reliquia feruntur^tn S: Gereonü, vti tíftxtur JEgt-
c i t u i l o a n m s de C p r c i , q u i ¡ n n c i c n f c s in e u m ntannm diui Gelerítusde Colon.magmtud.lib.^ Syntag.i § i p a g . z ú ^
tenucrraiu : (ed l o a n n e s de C u r c i l i b é r a m e e u m . idio hierotlHcá 14- Itemfa tn S. Maride ad Gradas, vt idem ¡tribit
fortafíis denito }ni-ffns ¡n Hibernt4fn e í l , qU'od Cutcíó etuf^ líb.$ Syntq § 4 bierofb.ii. Alibi de alia agit Bngtda F . A l . ¿
fomro MUHiit Ke^t mtus lum erai;ef[eceratfo vt hiC legiumum S Vr¡ul& comitatu.
mairiiríümum i m r e t í u m VhmgolkMurk^riAíi Regts Htber-
nií, mpie, é quk illi fufeepta tam prolts erat. § X I S. Ungidíe ferennia q^kdam m i m -
71 lUuddeinde irtum horum SUncloruin m o n ú m e n t u m ,
corum mo Vt hubet tn Hibernu defcrtpttone CambHenus, L c o n a r d u n i xitU.
numtnti G i e y l^ioregem í u b H c n r i c o V I H d c m o l i c ü m finiré
uiotator 'y6 T ih'et ad S.Bri£id£ boríbrem attexereperpetua qudiddm
f a m a o b c i n e t : c e t t u n i q u c e í t , c u m lile proumeiae m a -
puaitm.
l é h a b i r a e a g c i c c u r . & capitis d a m n a r c t u r , interalia l ^ m i r a c u l a , {¡iitafaí efiappellhe)¡lupenda certé^fu- MhíttiUh
o b i c ó l m n fuiíle lioc P a r n c i j t e m p l n m p r o f a n a í í c . F d - praife leges natura, qua K ü d a r u fuá átate, multtfcfa antea fe- KildarU;
cat P á t r i c i j t e m p i u m , quia, cüm antea S a ñ d s T i i n i t a t i s ctilu, vtguiffe fcnbit Siluefícr Giraldas Topograpbu üiberíiik
diuretuTiCurcuts S Patnctd facrám haberi voluitjollocatá th d i í l . z u p 3 & fequenttbus.
principe ara tffigte tiuf, facello Sanfi* Trirntatí pofito, v n in Apud Kildanam Lagcniae, q n a m gloriofa B r / g i d a
Annalibus Hibtrnuapudemndem Cambdenum adan.MCC- r e d d i c i l l u f t r e m , d i g n a m e m o r a c u funt m i r a c u l a mul-
ivrefirttir. Securi percujfuseft Leonardus Graius Dorfetttdi ta. I n t e r q u ü e p r i m u m o c . c u r r i t I g n i s B r í g i d a : , quem
Sí Brig'idét
M * n b w , x x . v lunij, MDXLI,?» babent rer.Angbc.annaUs. incxtíngoibilem dicunt1, n o n t j u ó d e x t i n g u í n o n p o í - ignü p i t -
71 Quid tamenfaerti tune reltquiis fit factum, iewperi- f u , fed q u i a t a m ( m l i c i r e > t a m a e c u r á f é m o n i a l c s & ennü.
S. Brigt re needutn potimHus- S. Bngidd caput Nco¡{adiuTn,Jiue N ¿ á - fanólae m u l l e r e s i g n e m , í n p p c t e n t e m a t e r i a , fouenc
caput polim AuftriA tranjlatutn -.fed multo ante, vt remur; etfiqui 5c n u t r i u n t ; vt á t e m p o r e V i r g i n i s , per t o t a n n o r u m
tráflatum potipimum tempejiate, quovemodo idcontigent, ignonmus. curricula , femper m a n f í t i n e x t i n d u s i Se c u m tanta
beott* CQn(¡t(a ¿jl y^eapobs Jiue Noua ciuitaí, a Leopoldo v n eius i i g n o r u m ftrues t a n t o in t e m p o i e í i t h í c c o n f u m p t a , cmert non
n u m q u á m t a m e n cinis e x c r c u i t i excrejcétti
appellationts, Aultri* Duce quartó, qui Fredencofratrianno
M c x c v i i i (uccejferat, o b n t q j a n . u c c x v i , Eiusextruenda 77 C u m tempere Brigid^ viginti moriiales h í c Do-
caujfani extuijfe fcribtt Culpmanus, ne c o n t i n u ó H u n g a - m i n o m i l i t a l f e n t , i p s á VigefimS exiftente; p o f t g l o r i o -
l i per fluuium L c y r á m in A u í h i a m i r r u m p e r e n r ; « 0 - íurri feius t r a n f i t u m , t a r i t u m v n d e v i g i n t i í e m p e r e x t l -
fiien yero etfactum^quod p r o p t e r c o n t i n u a incendia.om- tetunt, & numerurn n o n a u x e r u n t . C u m vero fingu- ab ipiá
vrbe A u - ni p e n é a n n o i n n o u e c t i r , & ex n o u i s aedificiis n o n a & lis n o ó t i b u s f i n g u l ^ per o r d i n e m i g n e m c u f t o d i a n r , SaSía ctit-
fin*, tpi- r e n a t a appareat : v n d e & a r m a g e n t i l i t i a , a l b a mce- n o d t c v i c e í í m a m o n i a l i s v l t i m a l i g n i s a p p o í i t i s . i n q u i t : fiodttws
fcopalemi n i a c u m t u r n n o u á i n r ú b e o campo.f<tt<j(/4/í/)pf//4//o- B r í g i d a , c u í t o d i i g n e m iftnm t u u m . T c e n i m n o x i f t a vigefimo
qUOif} d t é ;
ms haud fetmus an probabtlis vi.deri ¡ola Cufpintam auftori - c o n t i g i t , E t fie i g n e re'iáfco, mané matéiíá more fo-
tate debeat'y cum a principio iia dicta videatur, quia veré ejftt lito c o n f u m p t a i n e x t i n ó t u s reperitur.
recenter confiructa, non poftquam iteratis incendm defórma- 78 V i r g e o q u o d a m & o r b i c u l a r i í e p e i g n i s iftc c í f -
la j dáníepscfj innoiuta. EadempofimodüiHt Fredertct l l l vo- cuitur, intra q u e m mas non i n f r a t : & fí f o r t e i n t r a t e
Virutnat-
lúntate folio efl Epifcopab ornata. Htic ergo S. Brígidas F i > - p r ^ r u m p í e r i t , ( q u o d á t e m c r a r í í s q u i b u f d a m n o n n i i m - ctjfm,
gims allatitm caput y tnj3 facello arcis tmperialis intra arcam q u á m attentatum)diuinam vitionem non euadit.Ircm
terms clauibus obferatam, conditum f u i t , m u l i e n b u s f o l ú m , & h i s n o n o r i s flacu , fed f o l ü b u s nec f l x t t l
t a n r ü m & v e n t i l a b r i s , i g n e m licer e i í u f í l a i e . fauendw.
75 At Rudolpbus I I Imperator illud loann't BorgU , B.
Trancifci Borgu filio, Pbilippi ¡1 Hifpanu Regís adfe.at prith 79 Itera per i m p r e c a t i o n e m Viigmís caprarum
nuütis
ad Maxmilianum 11 parentem fuum, Legato, donauit. loan- fcetus h í c n o n p r o u e n i u n t . S u n t & h i c c a m p e a r í a p u l -
ifthic fc¿ •
nes td, nlia% plurima Dtuorum pignora, in Hijpaniam auno c h e r n m a qua: BRIGIDAPASCVA v o c . i r i t u r ; i n q u s n u l - tu* capra~
MDLXXXVJI deportauit, atque Vlyjüpponenfi Societatii íefu lus a r a t r u m a u í u s e í t m í r t e r e : de q u i b u s p r o m i r a c u - mí?}:

C domut, perpetuum fu<t in Ordinem nofirum beneuolentumo- l o d u c i t u r , q u ó d iicet proumeiae t o t í u s a n í m a l i a fo.'o- F

inde t'lyf nmwntum , attnbuit. Earutn omnium reltquiarum facía teiuis vefpen h e r b a m c o r r o f e r í n t . m a n é f a ¿ l o non m i - pafcH* V-
Jtpponem, Trafifl'ttioejianuo tnfequenti ÍMDLXXXVIII, dte x x v l a - n ú s h e r b o í i t a s a p p a r e b i t , t i m q u á m de pafcuis lilis d i - berrhnai
m a r ij.vti adillum diem dixtmussecenfttis Sanftorum, q i w Ü ¿lum fucrir,
t i , erantmmimbus. Perperam autem ts qui Societatis noñra E t q u a n t u m longis carpenr armenta diebus,
Virg. t
anmiiti prouweiarum Inter OÍ tune vulgauit, eam [olennttatem Exigua t a n t ü m g e l í d u s r o s n o d í e reponer.
Georj».
S KodvfenisíontigtffefcTipfit, indefortafíis natotrfore, 80 A c e m p o r e B i i g í d í E f a i c o q u í d a m egj-egius l o -
Y.IOI
quod S.Rocbo profefforum templutn ac domus dicata fint. Futí c u m i f t o m f r e q u e n t a b a t , qui e c c l c í i a f t í c a e furris í u m -
vero huius tranjlanomspompa eiufmodt, vt quiillam,Alberti mitati i n í i d c r e conlucueratv: vnde & a p o p u l o A v i s falco lon-
Auílnaci, tum Lufitamam pro Phihppo Rege admimflrantis, BR IGIDA v o c a b a t u r 3 & in v e n e r a t i o n e q u a d a m a c u n - g í u m ó *
iupitConfcnpfit Manuel de Campos, fateaiur,poft eam folen- á i s h a b e b a t u r . H i c a d n u t ü m c i u i u m , í c u m i l i t u m c a - tiettr.
infignt nttatem, quaallatdt ohm V'j/fipponem fum S.Vmcentij Mar- ftrenfium, t a m q u á r a auis m a n í u e t a & a d t i o c d o m e -
pompa. fticíianates 8c alias aues t a m c a m p e a r e s , q u á m fluuiá-
tyris relujut£, nihtl boc in genere geíium tllic pari magntficm'
tia.popultífa frequentiaac ptetate. L:bru»i de eaaManuele les c i r c a planiciem Kyldarias, cum mtuentiura non'
fenptum tn altum diem confulto reiicimus, cum de S. Erigida m ó d i c a d e l e ó t a t i o n e , p e r f e q u i í o l e b a t , Se a d ferram
tta multa babeamuí, vt iujiumfné cofici de ea volumenpofstt. ab aere innata velocitate c o i í r c c r e . Qtris enim locus
74 Duodecim omninoferculafuere, quibus [acra illa cir- rmferis a u í c u l i s r e l i n q u e b a t u r , c u n i h o m i n e s t e r r a m
ctimgeflata pignora funt, ac decimum quidtmbina ornabant & aquas, auis immica5grauifque tyrannus a c r é m o b í i - ,
capita argentéis thecis condita, S. Vedafii altefum, alterum debat? M i r u m d c h o c a l i t e , q u ó d circa t e m p i u m , q u o d
Virgims vnius é S.VrfuU [ffdalitio. tum capfa alta ex argenté frequentabat^arem non a d m i t t e b a f . í c d a m o r í s tem-

tn argén ajfabré fafta, gemnnfy & auro illuftrata, x x x 1 v Sanólo-
tea her- j u m reliquias cominens. Eminebat vero herma , feu médium
co'rpus, ex argento ttidem ejformatum, auró, vario^ calamine
decoratum: intra quod caput erat S.Brígida Vtrgwts.Stxíus
V Pontifex Maximus tubiUum perpetuum in eá adeconceftt
quaternisper anmun diebus; fejlonifnirüm S.Brigid^, í n u m *
p o r e p r o c u l i n d e f e c e d e n s , & a p u d m o n t a n a de G i i n - honeflátis
d e l a c h a n , ex c o n f u e t n d i n e p a r e m i n u e n í e n s , n a t u r a fyrnbolum.
i n d u l g e b a t . Q u o c o m p l e t o , i t e r u m ad e t c l e í l a m foius
reuertebaturjviris E c c l e í i a í l i c i s , & tune p i í e t i p u é c ü m
i n t r a e c d c í í a r u m fíuus Se fepta D i u m i s d c p u r ; i n t u f of-
ficiis,fignum praeferens h o n e í l a t ü . í n ijpfo dilCeífti p r i -
niiáf'
 I F E B R V A íl I L ^3
m o D o m í n i C o r a í í í s loannis a b H i b e r n i a j a u e r n , qua: D m n . i v i r t u t e a d S a í l i cimfyiTtprices^erat tlicittUiVt tn AVCTO-
•fanaer» peí- tor d n r a a e r a r r - c u l a , t k d e í c d t a b i l i t q r B'.igidvr !o- ta\S.Ccémgem vidcre tft Atterutra excauffa ruietm Ule Vir~ RE I. B.
occij'M: c u m ilfuftrauerat, d e n n i m p r i E d t í : , q u a n i c e p c r a r , m i - g w ü Kddurenfií n t m iiunixj[¿.'Eo i t r í e tmpote,quo [vt jupru D
n n s c a u r é i n í i d e n c e r h j & h m u a nos a c c e í í i i s p . u u m e- d;xim.ns)Kúd(irui Barban expil.uuvt ac- (OíiemdfuntUlám &
u i t a n t e m , b á c u l o , q u e m gefta)bat,rufticus.quidam p e - ¡pfuw BrigiíU corpus alio auc'luuh faclujj aboltta manoria,
tijr.Ex quo p u e r c a í u m in í e c u n d i s f e r é mecuenduiT!, non exttrdluih cjje bnne igntm, ntglfííümq. n u m l h u h ¡huitu,
&c v i t ó d á i t ü r d a e d c l e ó b a b i h & d i l c d i c p a r ú m eílccó- dijjicile eji vt etédaram. ^7t^wi^ttw pey¡iijdcn Gtraldo po~
fidéncki m. t M p t i * tiwporibiis S.BTÍOMU perfeiier¡ijfeimiod (• uújhme du-
Uher *d 81 lorcr vniuerfa K y l d a r i ^ miraculajni! m i h i m i - r h S u á í i k \ q u A comwtmxtut portcrtt'u conjecratüm,
pitraculii
Jtiblilittr rácúlpííüs occuriir,qu3m líber ille m i r a n d a s , ccmpo- 86 O n t m o n t a n a de G l i n d e l a c h a n adire fuh Vene-
re V i g m i s C v t a i u n t ) A n g e l o d i d a n c e c . o n í c r i p r u s . C ó - ris tewpm cotifueuijfe long<euum ÍIIÍIW fjhonem (ci tbit, i \ i ar~
ter con] cri- rjnet h i c l i b e r q a a c u o r E l i a n g e l i í l a r u m i u x t a H i c r o - bitramur effe, ¿fyú Curubdenm weworat in Auftrali p.>rte
p t a > fi**- n y r h ú m c o n c o r d a n t i a m : v b i q u o t p a g i n a : tere í u n t ' Comitaitis Dubhniehjist qntbm valles, G l y n n e s appeliafif,
tisjz orna- GlindtU-
cor ñ g ú i í e d i u e r f e v a r i i f q u e c o l o r i b u s d i l l i n d i f l í a n c . fubíident, caua: & a r b o n b u s opaca*. In (¡úatum vnn S*
tus, cha wbs
HÍG ínaicftatis vulcum videas diumitus i m p r c i r u m : Coemgemu, vt tn eius Vita ad n i lumj dicewiujyabitauít, epij'copalu
h i n c í n y í l i c a s ' E a a n g c l i f t a r o m f o r m a s , n u n c fenaSjnúc quA í n t e r c o n c a u a m o n t i u m a l t i í l i m a r u m pofira, i r r i - inter mon-
q t i a í - e r n a s . n u n ' c b i n a s alas habentes.-hinc a q m l a m , i n - gacaque p u l c r í s a q m s : d ú o e n i m ftagna ^ c l a n rilíuli tes.
devitulam, hinc h o m i m s faciem , inde leonis, aliaí- h i n c & i n d e cónfluü'ttt i l i a q u e vallis q u o n d a m
q u e figuras p e n é i n f i n i t a s ; quas í¡ f i i p e r f i c i a l í c e r & v- S c o t i c é vocabatnr G l c a n - D e ; m o d o antem dictedC
fuali m o r e m i n ú s a c u t é c o n í p e x e r i s . l u u r a p o c i ú s v i d e - G i e a n n - d a - l o c h , i d eii3va!!is d u o r u m ftagnorum
bitur q u a m l i g a t u r a . - n e c v l l a m a t c e n d e s pi'orfus í u b - E t in i p í o l o c o clara & religiola cinitas m h o n o r e S .
tilitarcrn, v b i nihil c a m e n praecer f u b t i l i t a t e m . Sm au- C o e m g e n i c r e u i c q u a e n o m i n e p r x d i ¿ b c vallis, m q u á
cem a d peiTpicaciLis i n c u e n d u m o c u l o r u m a c i e m i n - ipfa ert.id eft, G l e a n n - d a - l a c h v o c a t u r . M p f a á u e c i u i t a s
üitáueris, ¿alongépenitiusadartis arcanatranfpcne- eft in O r i e n t e L a g i n c n l n i m , in r e g i o n e qua? d i c i t u r
traueirisjtam d e h e a t a s & f u b n i e s , cam a ó l a s & a r ó t a s , F o r c n a t h a . Eaciuitaf EpifcopaUí fuit > fed aríbtepifeopatui
B
tam n o d o í a s & v i n c a l a t i m c o l l i g a t a s , c a m q ú e r e c e n - Dnbíinenfiadiiíncla, tam defolata ejl, Cambdmo tejle, qui
tibus a d h u c c o i o r i b u s illiiltratas n o t a r e poceris i n t r i - G l a n d t l a u g h vocat.
caiiiras;vt v e r é h a ^ c o m n i a A n g e l i r a p o t i ú s q u á m h t i - 87 R i i . h a r d u s , cuius e f a m i l i a facrilegum illum m'tl't-
Richard ta
m a n á diligéntiá iam aííeaeraucris cílc c o m p o í i c a . H ^ c - tem extitijfe Giraldus fcrwit,Penbrotbiii Comes jütt,qtii cum Expugna-
equidem qnanto frcquentiLi§ & d i l i g e n t i ú s i n c u c o r , lecta nobilmm Anglorum ac VVallorutH mamt, Dermittj in tor Hiber-
femper q u a í i nouis obftupeo, f e m p e r q ; m a g i s a e m a - tageriu regnum reftuuendi pr&textu, m Hibvrmamvcmt « « -
gis a d m i r a n d a c o n i p i c i o . «0 MCLXIX prtdte S.Banbolomduyt hubmt Anuales Hiber-
82 N o d e p r i m a , c a i u s m a n é iibrnm feriprorin- m<e, parteniq.} etus non txiguam fubiugtuit, obiií vero D u b l i -
Angelo eos c h o a t u r u s f i i e r a r , a d í t i t i c ei A n g e l u s i n f n m n i s , figa- mj anm MCLXXVI. loannes vero Regís fi'ñtis eodem quo m
piíioriprét- rarn q u a m d a m c a b u l a , q u a m m a n u praeferebar, i m - Btherniam appulerat anno M C L X x x v d f / c í / i i í , vt ijdeniha-
tnonjhdte. bent Hibernui apud Cambdenum anuales s atque eo tempore
p r c í í a m ei o f t e n d e n s , 6t d i c e n s : P u t a f n e h a n c f i g u -
r a m in p t i m S ü b r i , q n e m í c r i p t u r u s es; p a g i n a p o l l i s occifus Kildaneníis dle eíi falco.
i m p r i m e r e ? C u i feriptor de tantas fubtilitatis arce, de 88 NugaturmorefuoBaUus, ita de Brígida hac ícri*
t a m ignocae & í n u í í t a t a e rei d i í í d e n s n o c í t i á , relpon- benscenturiaiq Scriptorum Britan. n u m . n . A n g e l o q u o -
dit; N e q u á q u a m , C m A n g e l u s ; I n c r a í b n o die d i c dam didanre cdidiíle illam-ferúnc í u a r u m r c u e l a r í o - Rcuelatio-
Briglia O'
faiiíe: D o m i n a e tuae, vt i p í a p r o te o r a t i o n e s f u n d a r a d D o - num librum vnum.Angelo d i ñ a n t e , B r í g i d a o r a n t e , num Ubri
. m i n u n i , q u a c e n n s a d a c u t i ü s m t u e n d u m , & fiibcilius & f e n p r o r e n o t a n t e , l í b e r e í t c o m p o f i c u s , i n q u i t G e - perperam
huic B r i -
i n r e i l i g e n d u m , cibi t a m m e n t í s q u á m c o r p o r i s o c u l o s r a l d u s C a m b r e n í í s i n i h b , de m u a b i l i b u s H i b e r n i a e
gidA ad-
aperiac? &adie¿lé p r o t r a h e n d u m , manus dirigar, cap.50. íXedimus num.Si ipfa Giraldi verba, quorum excol- jeripti k '
Q ü o f a ¿ t o , n o ¿ l c í e q u e n r e i t e r u m affim A n g e l u s , e á - latwriefidew BaUi per¡piciet Lefter,qui R e u e l a t i o n u m l i - BaliOt
dem figoram, aliaTqne m u l t a s ei p i a e í e n t á s . Q u a s o m - b r u m vocat, qinm alter q n a t n o r Etiangelift'arütt) Con-
n e s , D i o i n á opitulante gratiájílati'm a d n e r r e n s , ^ nie- cordantiam. S e d [íUÍdít Biikus) tanta c í l i n v e r b i s o b -
morias fidciiter commendans, l i b r o i u o locis com- f c u r í t a s . v t m u l i t r c u l a t itm í c h o h i s . a u t a m l í u m t a b u l a -
petcntibus ad vngnem feriptor imprelTir. S i c igicur nWn i n t e i p r e t i b u s . a d ea e m í c l e a n d a o p u s fit. ac paullh
Angelo p r ^ f e n t a n r e . B n g i d á orante, (criptore i m i t a n - máiusinappendice-.H'iius Díanecenebroía fomniadeu,
tejlibet ert dle c o n f c n p t n s . vt iph v o c a n t , R e u e l a t i o n e s , in fcholis O x o p . i e n í i b u s >
83 \dem Giraldttí cap.4$ e'mfdem i dijlinciionü ifta ha- 3c in c a t h e d r i s p n b l i c i s . m a g i f l r a l i t e r e s p o f u e r u n t m a -
t ¿ í : A p u d K ü d a r i a m í a g i t r a r i n s q u i d a m de f a m i l i a R i - g n i fuá aetate D o c t o r e s , T h o m a s S t u b b c s D o m i n i c a -
c h a r d i C o m i t i s , fepem tranfiliens, I g n e m B n g i d a ; ore nus, Ricardus L a u y n h a m Carmelica , & a d h u c ah)
facri tgn'u
•violatio fiiftlauitiqui í t a t i m r c í i i i c r n s , d e m e n s e í í e c á s | j f t , 8 ¿ c m - eius g e n e r i s multi circa a n n u m D o m í n i MCCCLXX,VC
tnoriepH- c u m q u e obuiabat.inlafflans in eius o s , d i c c b a c ; V i d c n ? talibus muliercnlarum d e l i i a t i o m b u s fole c l a r i o r e m
nttm S i c i g n é Brigidae fufflaui. S i c q n o q ; per d o m o s t o r i u s D e i v e r i t a t c m f ó p h i f t ^ o b n u b i l a r e n t . Itapetulumisca-
villas d i f e u r r e n s , v b i c u m q u e i g o c m i n u e n i t , cadem l a m b m o ln prior 1 edttione, ( quam non vidtwus^itat Col-
verbaingeminans, e u m exufflauit. T á n d e m v e t o c a - ganus) doodecim R e u e l a t i o n u m h b i o s feribit poflerís
ptus á f o c i i s , & l í g a t u s , r o g a u ¡ t vt a d a q u a m p r o x i m a m reUqiup. BaUo temeré credidit G:fmrus, buic Pojj'emnus m -
i d u c e r e t n r ; ad q u a m d u ¿ h i s , o r e d c h c r a t o , t a n t ü m t x - Jicr: fítibij v¡erque,Brtgidaw b.tvc ScGtam'.&tvelatfonüm
h a u í i f j q y o d inter e o r u m m a n u s m e d u i s c i e p u e r i c j a t - i u u u m libros x i i obícurííIíiTié c o m p o f u i í í e ,
Ouos vero crediitjj ^
qne espirauent. Doíhres Reuelationes S. Brígida in fcholü expofuijfe att Ea- virts doéif*
84 AÜus vero .vtad ignem í n t r a r c t , c u m tibiam Uus, ipfi'Httt alibi S BngntA vidua Sueciu reuelationes aut expojiti,
a l t e r a m trans fepem i a m p o í u i í T r t ,
& a lociis t a m e n d¡fcrtplí¡[eaut expíanajfe ofiendit. Nrfm centur. 7 cap.i R i -
alias clau-
r e r r a é l u s c í f e t Se r e t e n m s ; ' ñ t é c u m ernre í l a n m c a r d i L a u y n h a m i ¡cripta enumeransAUter alia f u babel: I n
dicñtione:
e x a r u i t . V n d e 8c p o í i m o d ú m q u a m d i u vixit, c l a u d u s reucluiones Biigicra; l i b r o s v n . S r u p o r & m i r a b i ü a
& i m b e c ü l i s permanfic. a u d i t a í u n í . l o j m i e i Pufeusitaiíludopns í«ií/c<í/:Determi-
; 85 Hafiemh Gnaldus. Otiá reUgióhetone tHum S.Brigiddt n a t i o n e s n o t a b i l e s ü x o n i a ; & L o n d t n i p u b l i c é ledtas
firti/ifje fanfitmoniales i l k narratur fdpiús k g m m v i Saciur.i pro libro reuelationum S.Bngittie,libros v n . S c u p o r &
tgnu ion- llibtrmíorum Vitü tgnem coufecratu nocte Fafibata^ab Epi- cum
m i r a b i l i a a u d i t a i u n t . Atquibií verbií> S ( u p o í &mira-
Jeruandi BrigittA
fcopopraferíim,jiudíose confutM'flt toto (tm¡o cuftodiri.vtt ad b i l i a , & ( . hkchoatur Prologm in libros reutlutiamm S . B r i - 'vidas fue-
tiíM apud
H'.bvrmi. Vitam S.Keram Scígtnnfis v M.MUj á i c m i u r ^ u t f i d i o i i m gitfáÉffiíitó, Inter [ciipia T h n m c e S t u b b c s , qiá Phfeo rint:
tibruarij Tom. í . K Srubs
 114 DE S. B R I G I D A
AVCTO- Stubs, Leandro Alberto Stolbez appelltttur ) tecenfefítTSít-
RF. I B. Ituí ac Piiftw , In rciielationcs B n g i d * librum vnum.
A Be-ara c<¿ vcnerabilis Domina. Sed adSu(ciC4m quoqut
BngittiVin,Stubhíi Atate floretenijerttnere arbttrawifr. ?r&-
i1 iré Lejlm Ub.^ dereb.gejlu Scotor. Impcritc hanc no-
ílram cum Bngirrá Sucncá, cníus nomine renehtio-
ncs innlrae inícnbátur,qiiid.im confundunr. Q u o n m -
gii w t r a w u r Thowam Dempflernw non niodobu auctoribiu
frmfert expofinonew reuelationimt S Brígida Virginú, fed &
q M i índices in rcndaciones S. Bi iguta?, & m prophc-
íi*s etufdeín compofuijft Alanm de Ljnna circtter annum
MCCCCXX memorattir apudBauum ac Pttfeum,ípfum ad
S. Bngtdaw Scotam referre.
89 Ceterúm bum[cripta (prtter RegnUm,(k qua egt-
f^Brigidi ginnu § ^ . n u m . y ) fnnmerat terna Cfilganus append.y cap.
v.Jctfpta. i qu£ penes fe extare teflatur Hibernico ferníone, videluet
Poema de virrntibns S.Parricij; Pharetram Diuima-
moris.pia defidena continente?», Epiflolam rhjthmicam a i
S. Aidamfilium Degi'h , qtiá peregnnationem ei dijfuadet.
Mewintt httius epifioU idira Colganus Not. 4 9 tn partem 1
B Operis trtpartiti de Vita S.Patncij.
§ X I I S. Erigida Sancíormn doms
n o r a t a . n o n n u l l a d e S. G d d a q u x j i t a .
90
E X aliorttm Sanclorum Vitis n o n m ü a de S. Brigtdi
geñts b k annettendá vtdentur, qtu fütít ab ettis Afto-
rum fcnptortbus prdttermijfa. Primum dona ei q u í d a m v d
SSidata S
Brígida:
collata a Sanciü, vel obtenta dmmttts, wipenjofy honores
ipforummet Aclts dabirntu.
91 S.Albazus, fine Helueus, Imalecenfis, fute I m k x -
cenfiSy aut Ewelicenfts in Momoma Epifcoptis,(que'rn tradunt
cvm aliis qtúbufdam ante S. Patnaum Chrifti reltgwiem
a S. A l t e o Hibernispr£dicajfe,ac longipmam £tate?n vtxtjje, v f n n Se-
ptembrü dicetttr) ü aliquando,vt in etut Vtta {quam exMS.
100. Imfenjinobti tíugo W a r d a m íoinimcAuh)refertur, perue-
nitad campum LyfFe nomine,vbí S.Brígida , in cc-
cle/iá cjuas Cílid^ria dícirnr.manebacctimquc fe mu-
tuo in cántate non fidá faluraílent > dixit Brígida ad
S.Hclueuir!: EccecgOjó Parer,oues, quibus veítirérur
precihtu
anciiloE Chriíii.non habeo. Cui Helueus aic:Efto fecu-
ibíentA, ra,ó Brigida,'nam oues habebis.Tunc pius Pare^pro-
milíionem complcre cupíens, orauitad Dominum,(Si:
exaudirus eft pro fuá reuefencia.Dcdcrat enim ei Do-
nec pajlore minus centum oues albas.quas ipfe S.Brígida concu-
egentes:
lic.Et ha; paítore non indigebant, fed per fead piafcua
ibanCíSc íimiliter redibant ad ouiie.
91 Alio quoque cempore,cum S.Helnens & Brí-
gida apud Currach Liphe eíTenr, dixit ei Brígida: V i -
item va- num non habeo pro facrificio altaris. Cui Helueus
fculum ait; Affcr mihi vaículnm.vt vinum accipias.Rcfpondic
Vti/Í, Brígida: Vas tibi.vbi ülud reponere valeam^nan ha-
beo. Tune vas virreum vino plenum de eslo miíTum
eft ¡0 S.HcIuei íinum:hoc vas cum vinodedit ipfe Brí-
gida;. í« MS.códice Kilhenmenfi tta pojiiriushocmraculum
«.írMíí^.-Peircxit S.Albcus ad viíicandam S.Br/gidaní,
cjuxfuit in campo Lyphy, & maníit apud cam ali-
quanrisdiebus, vacantes myítcnjs Dei, 5 c ioquenres
Diuina verba ijnt.er fe quotídíc.Cum autem inoratio-
orantt e
edodemif- nceíTeftt in vnoloco, aliquo díe vas vitreum decáelo,
jftm; plenum vino, la ¿tatú ra eít inrer eos/ed propiuqnius
fuit S.Albeo.Accepicantera S.Albeus illud, ^ d e d i t ,
S.Brigidae: runcgrafías egernnt Doo. Et venit ii)ue S.
Albeusnd fines Mumenicníium , acceprá l i c e n n á á S .
Brígida. Locus qut bk Currach Liphe, tn MS. Salmanti-
tenfi Currech Liphí appellatur.
9? Bwndum dúo apud Htbtrnos feculo Chr'iji'um fexto
floruijfe mentor antur>alter Vmlogá. films, de c u m [eptennali
nafiigattone nnr* fcnbuntur^vti adeim Vttam x v i Muij'di-
cemus: alter fentor alicuanto , Neinñ aut Nein't ftlnu , illius
monaftciíj Tundator, quod Scoticé Btrra nuncupatur,
vt fcnbit S.Adafmanus m VítáS-Colutoba ltb $ c.3 & in t i -
VIRG. THAVMATVRGA
tulo cap.u.Efi autem B\i:ra,vt ferthit Vjfemu.in Regís Conit- ^
t a t ú . HtcBrandanus, vt mems Vtta. qu-am dabwius xxix ¿ S Br(ln,
'Souembrü j i a r r a í u r , S.Brígida mirabih modo Euchan^iam a'Ar¡0 Bir-
tranfmifet. Erat apud Brandanum laicus quídam \ n ñ - renfi mijfi
de:is, qui non credebae quod verum Corpus & ían-
guis Dominí ellet panjs &: vi num.qu.'E (uper altan of- ^j^'^g.
feruntur. Noólc vero Paíc^a-.cúm Brandanus corpus
Chnfti oíFet rcr.venit ipfe lficus,vt faenfieij partem de
menfá accipercr,vidit manusfupra &ca!iccm plenum
ranguine}& {venerritusnoluit accipere. Sá£lus autem
Biandanus illud fanólam íacríficiuui miíit per Auge-
l ú m D e i ad S.Brigidam.Ipfa enim deuouít,quód m i l - Angéi
Ja noóte Palchae (acnficium ab aliquonon accípercr, mtntjieriot
nífi á SvBrandano. í m t votum illudfinóU Virginii vebe-
mens defidertum, fiera myñeria perctptendi a Brandano,cu-
m audterat fam.zm fanclitattf, cum is ejfet mul'o quam tila
iunior átate.
94 Brandani btritís áqualis fuit S-Gildas cegnowento
Sapiens^ut tamafiorutt exifiimatme viriutíf,vt Rex Hiber-
«ííe Ammencus.yiMc'Ainmireus.d^r Ainmireach» (qui
annoDLxvi monunhiam fufeepit a c t n e n n i o a d n ú m f l r a u t t )
ettm tn üiberniam etmarit.ad difupltnam Ealeftafiicam, qu£
nonnihil lapfafiuxerat) refittuendam. Huim quqque, norrad- E
ho~
modtm átate proueétt (qutppe qui amo Cbrtfti CCCCXCÍH
riatus vtiex ipftufmet fcrtptii xxix lanuar.ofiendimtsytx t r i -
cejimum explerat atatis ctm Brígida deceftt) hutus ergo cum
illafamam fapiem'u vtrtiitify percepijfet,etus prAclaris imtijs
gratulata^liquod ftbi ab eo munufeuium nntú> velútipignus
fanctttatü eius pacice^fecum amicít'u,petijt. Ouodtta tn S.
Gild¿ F t t á c a p . z n u m . i o rejertur: Audiens autem B , B ^ -
gida, quae ipfo temporc míígnis crat in Hibernenfí
manens iníulíü, & monafterio Vnginum praierat A b -
batiíía.Virgo preclara,famara B.Gildae ; mifit ad cura
numjtjrh cum verbis deprccatorijs.dicens: Gaude Pa-
rcr Sandle, ac femper in Domino polle ¡ obleero te, ve
aliquod indicium trice lanótitatis mihi nanfraifterc d i -
gnens, vt femper apud nos tua vigeat perenniter me- ^ " ¡ ^ ^
m o r í a . T u n e S. Gildas, percepcá fanótíE Virg.nis lega- ( j f ^
tione.propriis manibus formulara fccitfuíili opere, 5 c abipfomet
tintinnabulum compofuit fecundüm petitioncm ip- fufum*
íiusj&r per nuntium,quera rniferá^ci tranfmifít.Oiíod
illa gauden.s fufcepit,ac velut cxlefte munus ab eo íibi
tranfíruírum,libenrer accepir,
95 Po/lrema IMCIH Vita M S . S. Gilddftj, quam Roto-
7/iago m!jfa?n iitatttmu¿ § 4 adetus natalem xxix lanuarij,
luet ttueqram tune dan haud duxerinm oper<£ prettumfm ea
ergo bxc poftiema de trúnfmijfo per ntmtimn tintinniéulo i u
(fferutnur: Tune S.Giidalius fanólíe Virgmis perceptá
legytione, proprns raambus formulara fecit opere fu- p
íílr5& tmtinnabulum paruiílimum eius petitioni com-
p o f u í t ^ perfeólum.ad littus maris accefiir, 5 c in v n -
dasproiccit, dícens : In nomine Dommi noftn leíu
C h n í l i hoc fretum raans pertraníí, vt citíus ad vefti-
gia bearac Virginís Brígidas vndis & vento proúeha-
ris.C^uod ítntim adnutum B.GilJaííj faélüm repettií
eft:&'in eodem loco.vbiVirgo facrata íuper littus nía- qU0d ptr
ris adftabat. traus mare continuó repertum eft.Quod toareadeM
ilíagaudens íuícepitj&á B.Gildaíio miíTura agnouit, *dnatci(ft
5 c velut caelitus in pignore falutis ab eo líbenteC acce- finZltHr-
pír.Inter ha?c B.Bngida.ad monafteriura redi|t,<?¿: hoc
miraculura puellis ac Vírginibus fuis patratum á D o -
mino nuntiauit:& v n á c u m ijídera Virgimbus orato-
n u r a i n g r e í l a , pro magnitudine S.Gildaíi{, fimulque
perceptione fui pignoris, Domino gratías rctulír. Ita
rudis Scriptor , a u t . a n ü q u á Vita ínterpolator, quod trans
•ware miffum ad Bngtdam a Gtlda legerat audierattiejn ma-
re conuótum, ac per vndas illtí o tn ütberntam Dtutna vtrtute
áelatv.m-.efl interpretatus.
96 Porro quod S-JBrigidaGildar,¡l?í\trcmappcllet4n- vnicus
de liquido confia cenfet Idannes Colganus append. ad Vttam G i l d a s fuit
S Gildá¡ cap.i. grandmum eum tuncfutffe, acprotnde dtuer- an-
fum ab eo Gtldá,qui de excidio Britannu (crtpftt: bunc enim natm:
n a t u m e ó a r i n o * quo cladcs Saxonibui ilUta in obíidione.
Bado-
 I F E B R V A R I I.
^ Badonici mont'\s,qn4V¡ ipfe cum Vfferi$ & VVe(imonufti~
m n f i , Gdlfridum fecuits, Lonngiffe anno DXX putAt; nos CD-
XCIII, i d t f l , a n n o x L i v alí aduentu Saxonum in Bntan-
niam, vtt dtfmti verbü Bedx, mullo Céterü qut ab Vjfetio c i -
tantur anttqutorMjhiur ¡tb.i Eccihifl.gwttí Anglor.cap.i6*
ícrttw Caradocus Lancaruaitenjis Fttam ¡Lnpjijfifeniorts ait-
cuius Gildó, quem A l b a n n u n vocat, muhoq3 antiqumem
fiaffe commditeo qaem iam retuiinms x x x atmis ante S.Bri-
gtdte mortem natum.At qut buius Vitam centumferé & q u a -
dragtnta ante Caradocum annis campo futt monaibus Rut-
tteñfisivnuum agnotnt Gtldam. Cuinos quoquefubfcrtpfimus,
doñee hbrum Caradoctvtdere contingat ; fen:tmtam mgenué
m u t a t t i ú , f i ronfiuern daos exttttffe Gtldas Bntanmcos: quod
quidem congefta a Colgano argumenta, pleraque ex Vffeno,
non emneunt. Sunt vero ifta : Gildam appeUart a recentim-
q m fenú- has qutbuf/hm fcnptonbus, S-Patricij dijcipítluniiqued tn no-
mm alium ftrum quadrare non pofitt, natum ipfo anno quo deccjüt P a t n -
Albamií cías, aut etiam ftriüs, fecundo siatuiab Alberto Magno de
Morlaix, tn btttona Sanclorum Britanntie Armorics, aequa-
-jua et ar- ^ s.VVinvvaloeiXiue VVinvvaloci,qui ctrea annum ^ÜLX
gumenía, „ \ , ,, • • •
ñoruerit. 3 vemjje m Galúas regnante GbildencOy qut anno
CDLXXX decefsit. 4. Pacrem reuerentta g r a í t á appellan a
Brígida.) Ttntinnabulum a fe fufum detulijfead Anaítafium
J5 Papam, quian.cDxcvuidecejsit-cum vix qumquennif cjfet
Gildas alter. 6 S. Cadoci aqualemfuiffe, ac fub eo fcbolai re-
xiffe anno C D L x n i . 7. Veniffeex Hibtrma cumfraterews
Euelus-ab Arturo Rege effet occifus anno DVI 11. n$c de iumore
tilo Gilda accipt id poffe. 8. Rexijfe fcbolas Amacha tn H i -
b e r t m , & quidem anno CD%CV\II. 9. Prdtdixiffe S. DaitidU
Eptfcopi Mmeuenfis fanditatem, priufquam is ederetur m / « -
cem : atquijioTuijfe Dautdem viuente ettamnum Patricio. 10
Ei in VFallía operam dediffe S Ftntanum Cluainerardenfem
Epifcopum, qut annos xxx extra Hiberniam peregrinatus, ce-
lebernmam deinde¡Ibolam aperuit > quam plunmi Sanclo-
rum Hibermcorumfrequentarunt. i i . Ada vtriufquediferí-
pare, i i . d t c i vnum mxta Glafioniam obujfe, in Gallia a l -
terum. - -
97 Non vjl animus, fingula curatius expenderé ac refa~
táre-.neque tnterefi, vtrius donum fuent ñola illa ad Brigidam
nnjfa. Tamen quod alibi videri nobis dtximus, vmeumfuijfe
refellan- Gildam, qui iftü Albanius quij3 Badomcus , cetern Sa-
tur: p\ens appeílatur, adeonon apparet cur mutare opimonem
debeamus, vt etiam non parüm ea confirmetttr. Dtcatur e-
nim fane S. Patricij dijcipuluí, * á in Iré, fiue Hibernia, D i -
uinás litteras didicitjraditamq, a Patricio uiftttutiorte hau/it.
Nonne SS. Augujlini ac Thoma Difcipuli vocantur^ut fe eo-
rum feñari tuerifa doürinam profirentur , prtferttm fiidem
quoque ceperint vita i n p t u t m n ? Nam quod Albertm femo-
C rem Gúdam velit, eumqs gente Hibernum, Ruiúenfe monafle-
rium condidtffe anno c c c x c i x , dein e c c ^ v Grailonü Re-
gís exequiis mteifuiffe cum S-VVtnvvaloeOiiam Abbatem an-
tea Regís Cancellanum; ñeque fatis probatur,& Gildam f a -
teri oporteret CLX mínimum annos vixijfe.De S. VVinvvalo-
e o a d m M a r t i j quitremus. Ñeque incuria monacbi Ruitien-
fiSyfenbentü fub C h ú á t ú c o M c t o ü x x filio veniffe Gildam
in Gañías, Colgano fujfragatur.fi,vt Albertus audor e ñ ^ ú a m
feniúris Theodo(i] Mate apud Conamm ArmoncdL Regem age-
bat. Vnde verh aeupit Colganus Anaflaftoll Papa tmtinna-
hulum a Gilda donatum ? Alexandro babet S. Cadoci Vita
x x i v lanuarij, & S. Gilda apud Capgrauium. Cum ergo
niillus altqttot ante ac pofl Gildam feculü Alexander Roma
federitjpfeájmendoseexpreffum effe nowen Pontificu fateatur
Colganus; eíftfortafíspnmamfoliíínlitteram ef, nnatam
fuiffeconcedamus, vnde Hbrarius Alexandrnm fecentyVn-
áe tamen coníiat'3 Anaftafium potitis refiitiiendum , quam
Aí^apetum , qut Gildanoflri vixit átate ? Cadocum anno
DLXX decefffe fcnbit Harpsfeldm, ipfej^id fibt m->g\s per-
íuaucri att Colganus, quam quodalij tradidére, CDXCI vel
I). fupparem igttur Gilda neflrofatetur.
98 Om ab Arturo interfeclus Huelus Rex, non Ule fenióris
alicuius fuit Gildafrater; vt ex tpftfmet Caradoct verbü, ab
Vffeno relatis, perfpuué eolltgi potefl. Uaergo fcnUit: C o n -
icmporaneus Gildas vít íanólifíimus fuic A í t u n j Re-
gis tocins rhaioris Brifnnnia;, qnem diligeridum dili- Avoio-
gebar.cui femper cupíebac obedirc.Confiarres Caaitn RE
XXIII refiftcbaiu Regí rebelli p i s d i ó l o , nolenres pa- ^
ti Dominum : fed crebro fugabaní & expcücbant af- ff*teretut
r\ o i i ' 11 1 i n -r-i r. Hor-veluí
lalcu & bello. Huel maior nstu, bclligcr a í l i d u u s , & „(, Artttr0
miles íimolifiímus, nulii Regí obcdiuit.nec ctiám Ar- R.otcifMti
curio. Affligcbar enmdem.commouenar i n t e r v t r a m -
que máximum furoiem .-áScotiá veniebat ia-piílir.KS
incendia poncbat.piedas duccbat enm viótona ac lau-
de.Vnde Rcx vniucrfalis Briranniícaudiens maenani-
m u m iuucnem talla íecifie, & aíquaha faceré,peifecu-
tus eft vicioriofiflimum iuuenem, & optimiim(vc aie-
baiit & rperabant indigenxjfLirnrum Rrgem. lo per-
fecutione autem h o i l i h , & ih conucinu bellico, írt
iníulá Myn-m mterficit inimicum prardatorem. P<>íl
«¡Iam interfeCtioné A t t u r u ^ v i d o r remcauit,gaudcns
máxime quod (uperauerar fnum fortiílimum lioílem.
Hic babemus Huelum, fiue Hoelem, aut Hovvelum.fmjf: G i l -
da feniorem, & adhuc iuuenem occtfum ab Arturó. Iam fine
anno DX VI regnum capefiiuit Arturus,f¡ueDviii, qutcogita-
npotelfquod illi volunt,natum Gildam anno c c c c x x v i i y
& f r a t r e m eius natumatorem, oftogtnta annispoft iuuenem
a d b u c , & optimum fucurum (vtfperabatui) R e g e m ^ t E
Arturo interfeftunii
99 Qmma iyGddam m^rumapte conueniunt. Natus
anno CDXCII 1, iit teros in Bntannia dtdtcit : c t i m x u i aut
x i v effet annorum, tn Galliam profeftus efi : vnde[eptemuo vbiflu-
pofl reuerfm, docuit annü altquot tn Britannia : detn Htber- *c
ntampetiit,ac vartorum Dotlorum feholas obiuit: atqueipfo ^¿/j^»
tempore, quo cum Arturo bellum Hovvelusgerebat,(quafGr~
tafits Hit é Brttannia excedendi occafio f u i t ) tn metrópoli A r -
macana docendt munus cum laude fufimebat, Tefiatur ipfe
Caradocus apud Vjfertum.Gúdas Bnttonum hiftonogra-
phus tune (cúm Hovvelus interfeélus efi)i:tmancns i n H i -
berniá>ftud!um regens & prasdicans in ciuitate A l m a -
d i a , audiuit fratrem fuum ab Artuxo Rege inrerfe-
¿ t u m . Reuerfusin Britanniam, Regit^conciliatus, annovno
apud S Cadocum docuit; ae facerdotut¡iue iflbic, fiue anteh
tn Hiberniá, imtiatus, Euangeltúm late per Britanniampra-
dicauit, tngenti a m m t r t m fruétu. Hoc autem tempore mifijfe
ad eumjam x w n a u t xxvi 1-1 natutn annos Brígida videtur,
100 Audiuit eum in Britanniá docentem fiue pofl rcdhum
c (S.ilíia, ciretter annum Cbrtfi, D t i v,feu potius cúmpofi Ho- ¿'us
vveliudem r é m f t t p t ex Hiberma. S-Etntanus^ui xxx natus tc
ntan^ts.
annos t x Hibermá dtfcefsit, acxxx aliis peregre exaftis, ad
fitos rediu,feholamq:í Cluainerarda in Media aperuit: ac tan-
ta extitit eruditionis eius f a m a , vt Vndique ad eum audien- p
dummonacbi,Sacerdotes, Epifcopi confluerent. Viuebat adbuc
S.Einianus anno VLW,cum ex Hiberna S.Columba, fiue Co-
lnm',j¿l!us difcefsit, vt rede ammaduertit Colganus: quarem-
htl necefié eñ a n ú q u m e m aliqusm Gildam commmifci, cúm
eius,qui anno C D x c m natus efi, ipfe auditor effepotuerit. A -
ftademum Gilda vtriufque non ita diuerfa funt , quinvn't
comunire,vt iamofienfum e ñ , o m n i a pofmt. Nam q u h d i u x - .
ta Glafioniam diettur fenior obujfe, id propter reliquias eo a l -
íalas fortaffe ereditum, vt de S.Brigida antea dixtmus. An S.
Dauidis needum nati fanciitatem pradixerit Gildas, difquire-
mus ad r Martij.vbi tllius Vitam dabimus\ in qua folúm dtei-
tur vates Ule fuijfevit lanctus, verbumDci populo pro-
ponens. Sed & de ipfius átate Dauidis iflb'lc agendum, qui
S. Cadoci confobnnus fmffe memoraturtac BmbmaéliSi vttnt
annum DC adbuc fuper fluís.
101 Haélenús de S-Gilda, miffo^ ad S.Brigidam íintin-
nabulo. Alto obfequij genere buius memoriam, iam calo rece-
S. Finta-
pta, bonorauit S Fintanus .monacbus Rheinomenfis, vt ín eius * ^ r T V
A 1 • r 1 r n , ' ntiSfrito b.
Vita xv Nüuembris refertur.ln reltmitate S.Brigida? Vir- B,rigid&
gnus non modicam pauperum turbam , vt (ibi moris enmem
erat, coílegit rcarnemtotam,quam habuir, mxta nií. ¿iftribt"*
merum aggrfgatorum in partículas incidi prsécepit. ^e,,*í*
Hoc autem fááfco, ecce tanti pauperes, vt edefent, i m -
prouifi venerunt,Vir autem beatus in aduentu eorum
Deo gratias egit ¡ & particulas, quasad numerum ag-
gicgatorum piius parari iuíTit, in Dei largitate confi-
K 4 fus.
 nó DE S. BRIGIDA VIRG, THAVMATVRGA
f u s qi" q u i n q u é p a n i b u s q u i ^ j u e m ; l l Í 3 - v i r o r u m ex- mt. V e n i e n s a u t e m ad eum C a s y n filias N a i m a n , & £j
AVCTO- fstiirtiUñííítflbui fccit: (ccHicct m i m c r u s getnmarctuc feipluaT á g e o s í u o s F i n i a n o J e u o t i o n c dedit: & de
RE l . b.
cgcnoruni, ¡k niKií de c a r n í b u s vel ab jilo vel á quo- R e g e ex c o v n c i a r n a u n e x i g e n t e c o n q u c í l u s eft c o -
A
q t j a m alio a U d c r e t a r ; vnicuiquc t a t ú e n íua putticuia r a m S . F m i a n o . A n n u l u s i g i t u r praedicliis, v n c i a m p ó -
diitimtui
muliipít- ex e á d e . n c a r u n c u l á inucniebacur. derans ¿Equam, R e g í d a t u s eft p r o t é r r a : Sí fie tut.i
CHIA»). ten a illa l i b e r é S F i u i a n o r e m a n í i c . Oui h k C - ^ y p fi-
hub N . i i m a n , t n M S . Salmanticenji G a f l a o u s , ñ l i u s N c -
/ X I U S. 'DnguU m ^varios SanBos bi-
m a i n , appellatur: tej{aturq3 Colganus Sandis adfcnht m
n e fie l a . Manjrologijs ad 1 Marti] , quo tamen dííeum enujit. Om
porro ¡m nnmorantur, gejía t j f mdentur, pnufquhn i»

nmr
D ^inceps qus fpft S uncí tí aliis beneficia impendtt
i}rígídA,ab Aciorum eius ¡cnptonbus onnjfu exeque-
Acprnnüm S. Ttgernuco piocuratum bapnlma ita m
Britanmam abiret Fmianm ; vnde non mfyppñ BnnidA mor-
tem reuerttt,itixta eaqutjupsnon § dicta fian.
quodtn 1 Vuácap.i-j num.io^ & tn ^ Itl/.x.num.Gc) tranf-
Nijifortufu,

huius V í t a n j e n u r : Ctrwocus, vtrnobdis, e Lagemaormti- nuffuni fumh mvdo S. Hinna Vtrgmi aurttm duttur, ad Fin-
dns, ex filia E.badt Regís -, cui WíliUÍMífltptU fufeeperat: manum perperam tranjluum , autad ¡ílaui quod btuccon-
quera raox pacer in h u m e r o IÜO f e r e n s ad pátnawi íigerat.
S.Br'tgidi*
S.Ttgcr- íuam v e l o c i t e r i n t e n d i r a d i r e . C u r a q u e c i u i t a t c m B . 106 Alium falubri confilig adiutuw a S.Brígida nar-
B u g díe patee cum i n f a n c o U ) i u g r e d c i e t u r . a n r e q u i m rat ex Cataldi ttmfdam Bagiotogic Colganus append. 2.
abfentem ad c i u s a í p c e h i m a c c i n g c r e n c , m o x e o s beata V i r g o , w«»í.46. E r a t q u í d a m monachtii Fermorenlis, B . B r i -
enita
•
»
agno/ctt, c \ . . . , , abjentí*
S p i n t u reuel inre,intc'llexir, famlliae íuae i n t i m a i u t , gidae r a m u i a n s i q u i h o l p i t i j car.íla a l i q u a n a o a d rao- p ^ t f iurn
d i c e n s : M o d o a-d nos hofpites a d u e n i u n t h o n o r a b i - naftenum íandtai.Viiginis declinauit.Ad illum autem «jr^íi/e '
lesJquos h i i a r i t e r fulcipere d e b e r n u s . Ipfa v e r o Vi'go tune m e n í a : a e c u m b e n t e r a pulfato oftio B r í g i d a i n - cognojcut
dein per S. í a n ó t a eis o b u i a n s , in í i n u m ( u u m p u e r u r a ampie- greíla,aic: H ibeíhejFrater.íynedrú.llue Cófefiarram?
ConULlü ¿ t é n s . S t C o l l a i d u m E p i f c o p u r a baptizare fecir. Gui E r CLim ille r c í p o n d i í i c t ie habere'jilia f u b i u n x i t : N u n c
babtizari V i r g o beata n o i n m ¡ m p o n e n s . d i x i t ; M u l t o r u m R e - e r g o o r a p r o eo. Q u a r c h o c ; i n q a i t F r a t e r . l n t e n i t ^ n -
cttrat, g a ñ í nepos e i l , T y g e r n a c u s v o c e t u r . Q u o p c r a d t o ad quit B r í g i d a ; & ciAn tu a d d i r a i d i a r a c i r c i t e r r e f e -
B p a t t i a m pater c u m p u e r o p e r r e x i t , i o i q u e e u r a n u -
ó b o n i s partera p e r u e n i r e s , ego aduerti ipfum o c c u - ^
t r i e n d o diligenter c d u c a u i t . b u t l I e . Q u o r a o d ó hoc? inquit m o n a c h u s . Refpondic
103 Paulio deinde i n f e n ú s i V u n d a t o igitnt mon.'ifte- Brigida:Qaando mediara refechonem abfolueras.vi-
r i o . t c l i ó t i í q u e 111 eo F r a i n b u s , ad M a t r e r a í p i r i r u a l c m , di te t a r a q u á r a a c e p h i l u m . í u m p t u m q u e c i b ñ per t u í í
q u í e e u m pUrn de f o n t c b a p c i t m a n s I c u a u i t , videjicet tamquára decollan h o m a n s g u t t u r in v e n t r e r a d e -
pojl V.pifco-
p u m con •
B t i g í d ' a , ' K i 1 d a r e n f i m o n a f t e r i o iara cune c o m m o t á - f c e n d i i r e r q u i a á p u n d o horaesciuo C o n f e í í a r i u s o c c u - r , „
, 1 1 . fttadetelt-
fterart: tera,prole¿uís e í L Q u i m y r t i c i s c o m m o n i t a figniSjac buit , c o r p u s t u u r a u n e capitc t a m q u g m t r u n c u s ap- gen.¡U}n
S a i r i t u ei r e u e l a n t e , q i i 6 d t i h u s e i n s í p u i t u a h s p a f t o r a - paruic. Vndevnon pergas q u i d q u a m a m p i i ú s d e g a f t a - Coafejfm
li l U g n ü s elfec h o n o r e ; c o n u o c a c i s £ p i ( c o p i s e u m a*d r e . a n t e q u á m nouumaflumas íynedrura.-qina cadauer mmt
p o f ^ t i ñ c a t u s o r d i n e m p r o u e h i fecir. Tantumque á abíciliocapiteeílhorao abíqueCoufeíIacio,reu Parre
Clero Hiberníeníis E c c l e í i c E & á populo, pra'fatse ípincuah.
V a g i n i condonatum priuilcgium , vt quemcumque 107 S. Aid^ino, fue M e d o c o , cuius Vifam dedjmas
jpla a d o i d i n a n d u r a e i i g e r e c ^ o m n i b u s v n a n i m i t c r e- x x x i lanuari], fuccefn armo Chnfii DCXXXH, vt VVa-
ligeretnr. reas & Vffenus fcribunt, S. M o l i n g u s . Eius Vttamdabmus s- Molingo
10 4 Ex bis corrigas licet quod Colganus append 5 tap* x v u lumj, w qua narratur a Reatbus Nepottim Neyl vana ini"fulí*.
2 [crtbtt, S.Conlaulum prtmüm anuo ) 00 Epijcopum Ktlda- ¡utígentiltbus Lugenienjibus tmpetrujfe.ac multa adufe d t f n
nenfem íffefitlum. Nam fits.iam Epijcopus, ¿iTtgernaíim mina, qutbus t j i mirubiliter ereptus. Huc ¡peciat f o r t a f i i ,
baati&autt, mee f e cjl id ante annum CCCCLXSX co>itigi¡f¡, quod ex alia e m V i t a n f e r i Colganus append. 2. numer.2t
qUAildo
fitrumque
CÜm an. n v i obient S Ktnennusfíue Aíac kjrtinas, Clocbo- bife verbis: E l h o c ICICUÍÍ í a n d l u s femor M o l i i í g m d i -
renfts tn Tnoema proumeta Eptfcopus\ cut S. Tigernacui ¡uc- cauit l o c n s . v t v e i o c i ú s v i a m i r e n t o r a n t e s D o m m u m .
cmngeriP
ee fu,Sedcm^ in Clunenfi opptdo pofiit. Ñeque entm^opiuor, E t iplc iucepit í a n c l u m c a r m e n S c o t i c á l i n g u a , ir. qnio
mmorem xx v 1 auna Epifcopalt dtgnnate ornatum futffe con - raukos S u i d o s orando & laudando nominauir. inci-
cedet Colgamu : m u ígitur poji annum demutñ D haptifmo piensávuginitate, & fimens in e a d c m , i d eft, faciens
iuHtatm eji imam., quem tamen iam pontificto maugutatum in p r i m o m e m o n a m b e a t i l l i m í e V i r g i n i s B r i g i d s , 5c
vifffe légttur S.Diiacbiii/iue Dubtatbus, Armacanus Archts- memoriam Dei gcnitncis Mana: invpoftremü:& cúui
pifopus.quem Colganus auno D x n ; Vjjfrtus, ex veterum An- fin iret S a n d u s c a n t i c u m í u u m , f e r é i p í e c u r a fuis í o -
naltuwfiíít.DY.iv valí decefiífe. Vt nodum bunc folueret Col- c u s captus c l l á p e r f e q u e n t i b u s . D e f p e r a n t e s iara c o -
ganus.dum qu& de S. Tigernaco narrauimus, ex noflro Sal- raitcs, S M o l i n g i de i n c o l ú m i t a t e c o r p o r u r a f u o r i l n í i
manticenficódice recitat,confulto S. Conlaidinomen dtftmu-
i p l e v e r o c o n f i d e n s 111 C h n í t o , l u c i d a n é b u l a a Deo
l a i á t ; ab t y i i c o p o M í q u t e n s . o i p U z i n c u m fecit. ai M S .
de cáelo í n t e r i n i r a i c o s & S a h d u m c e e i d i í ; & : a m p l i ü s
h.tbet:&b E p i í c o p o C o n l a i h e o b a p t i z a n e u m f e c i i . N o i
m i l l o p o r u c r u n t m o d o v u l e i e vel p e r í c q u i S a n d u r a
alio vfi exemplati fumusiin quo C o l l a i d u s , / ^ t ? C o n i a i d o
D e i : 6c ñ c í a n d u s A n n f t e s M o l i n g . u s c u m (beijs d e s.Molingi
fctiptum erat.
regionc N e p o t u m Neill euaíit. Illud fcilicetcanticum canticum
105 In Vita S Finiani Cluanerardenfis,quam dabwms S M o i i n g i Femper h o n o n f í c é m H i b e r m a h a b e t u r , P ^ t ^ f t o
x x i r i Februarij. tfia h.ibentur de Brígida: P o í l h x c an;era q u o d c a m a n t b o n i h o m i n e s iter a c n e d i e n f e s : &:per tttntre'
a u i u m of- venit S . r i n i a n u s ad K y l d a r e ad S . B n g i d a m ; vbiaii- gratiam S . M o l i n g i x e t c r o r u m q a e ^.indorumiquoru
ferí, q u o fpano l e g e n d o i k í ^ r m o e m a n d o laborauir.Acce- m i l l o ¡ m e m o r i a c a n i t u r , á diuerfis pencuiisomnipo*
prá a u t e m d i l c e d e n d i l i c e n t i á , S . B f i g i d a a n n u l u m a u - tcns D c u s l i b e r a l i l l o s .
r e u m fíbi obtuftt ; fed q u i a o m n i a d c l p i c i e b a t t e m p o - ntS /Í/ÍH¿ S . B r i g i d a j f w w S.Aidano.tí/íryfóMW cdt-
pr/idicens
r a l i a , a i ) n u l u m r e í p u i t . T u n e S . B i i g i d a dixit: Pauiló tustnfrmo cutdam contulit.quod ita i n t n a t a S. Atdani Vita
fere v t C-
gent: p ó í l erit tibí bpns a u t o . S , F i n i a ñ u s r c ' { p o n d i t , & dixit:. 7iarraiur:¥ün q u í d a m h o m o i n f i r m a s a n u í s tnginta in
D e u s m e u S j C u m vpltieriE,¿>f q u a n d o o p u s f u e n t , a u - finibus A q m i o n a l í u m Ln'genieniium , nomine F i n a -
tune r u u - r u m de í u o t h e í a u r o m i l i ! d a b i r . B c n e d i d t i o n e rece- ñ u s : hic ¡n v'iiione in f e l t i v i r a t e S . M a e d o c v i d i t c u t '
fatum
pta S'.Fmianus i n d e t c c e í í i c . p o l t h s c S. F m i a n u s v e n i r rum mirabilcra de ccelo d e f e e n d e m e m ad c i u i c á r e r a l'fal^lii
ad l o c u r a , a t i í d i c i t m F f o r t h n ; c h a A i b t c c h t ; & cura S . M o e d o c F e a r n a ; ! n q u o erat fenex (anchas p u k h e r - s j i d a j o
poftea egeti
ibi iñ q u o d a a i fonre m a n a s i a u i í l e t , a n n u l u m . q u e m n r a u s f a c i e r a cjerieali h a b i r u , ^ clafiffiraa V i r g o pal- &mortem
éilitM
datar: ei S . B n g i d a a p q d K i í d a r c o b t u l i i / a p e r p a l m a r a mue- h a t a c u m e o j & ipíi l i b i i n v i c c r a d a b á t h o n o r e m , q u a h P ^ d i c u n t .
 I F E B R V A R I I.
A fcrnus Domino. IHevir inrerrogam't eos, qui eífent ?
Rcípondit Clencus ci; Illa cíl bcatiílima Virgo Hrigi-
da, Domina Hiberniaí: ego autem fum feruus C h r i -
fti Mjedoc. F d h i m lam mcum crartiná die celebratur,
& feltum huius Virginis beatiííimaí poft eras colitur.
lam vero venimuSjVt bcncdicamus loca n o ñ r a , & eos
qui fuis donis & obiariotubus hononficant diem exi-
ras noftci. T u veto lascu-s, & patatús eílo^quia craílina
dic migrabis ad caeium. Surgens lile homo de extali,
aíeeñdit currum, Se exiuic ad ciuiratem beat^e Virginis
Bngidíe, nommeKiildara , pofitam in campo Liffe in
rerrá Laíi'neníium, narrans ó m n i b u s viíionem fuam.
Et íicut praidiólam eft ei.die tertio fcliciter poft viólo-
riam infirmitatis ad cíelum migrauit, HímcS.Fmanum,
fp^f/owíw/í Lobhar, Leprofum , fcrthit Colgatm^
'ñon i aut n Febriurij, quo obtit> fed x v i die M a r t i j coli.
§ X i y M t r a c t d a fuípeoice fidet, S. B n g i -
d& adfcnpta.
109 X T OnnulU quoque S.Brígida adfcribunturi qua non
l S fatiícum tüius átate congruere v i d e n t u r . S . h x á u s ,
g Bricci^/w. memoratur eifamiiiarü}ac tamen tumor exti-
S. Áidm " j f t S. Canico, qui Bngidam numquam v t d i t , quadriennio
iunior s. poji em mortem natm.Aidiu emm, vt in e m Vita dicitur, in
Canico, domo matris fuae a|itus m térra M u m u n e n í i u m pue-
nato an rulus-, denique adhuc iuuems faótus , gtegem porco-
rum in liluis quseiens, S. Brandanum Birne inucnit i n
aliquoloco fcribentem Eu3ngelium,& S.Kennechum
fuperuenientem. Loqucntes autem & filutantes San-
d:i inuicem,viderunt puerum pioximantem. Qiicm vt
vidit Brandanus, íurrexit obuiám e¡, & cum gaudio
magno íuícepit eum. Kennechus autem accuíabat
Sanótum Dci,in aduentu parui refurgere & c . E t clartás
in Vita S. A i d i excodke KtlkennienjiColganus x x v m FÍ-
bruarij: Q^iodam die ambulans beatus puer yEdus i d -
lusin eremo, inuemt in quadam ccllulá fecretá & re-
mota Ínfula dúos fanítos feniores Abbates, S. Bran-
danum Birra; & Cainnicum legentes Euangelium. áí
áei/j¿fi;San6tus autem Cainnicus increpauic B. Bran-
danum, eó quod in aduentum pueri ignoti furrexir.
II o Fiftea tamer^quafi iam Épifíopmfuijfet viuente B r j -
•jíngiiur s. Hjd** lfta narrantur : Et ideó, vt penti dicunt, quicum-
Bngiiiam quedolore capitis vexatur, inuocato nomine S. Aidi
dolareca- (anatiu. Níarn S. Brígida cutí) geauilíímo dolore capi-
p tu libe- tls laborarets inuocans nomen S. Aidi Epifcopi, ftatim
C ^inattl c^ ^ Colore capitis vfqüe in diem mortís fuíE.íi-
cut illa dícere folebaf. Inuocatio nominis S, Aidi á g r a -
uiffimiscapitis meí dolonbus íananit me. Idem recital
Cólganui ex códice Imfenji, fine Infula Sariclorum: quod ta-
menad t x v n i Februarijfatetur plus examinationis po-
ftulare. In ea autem Vita-, quani tjlhic edtdit ex codtee K i l -
t>ttimenfi> folüm dicitur: Qj-afdám famfta Virgo, habens
nimiu'm dolorem in capitc , inuocauit nomen S. Aidi
pofita longé ab eo,' Se illicó fana fadla eft á dolore ca-
pitis vfque ad mortem fuam.
III i n eadem, qua penesnos efl, MS. Vitaifld habentur:
Alioautem tempore S Aidus perrexit ad S.Bngidam,
itéEuan. & dixic ad eam : Ego non habeó Euangelium, num-
geltumab quid potes illud ptcertareK^Uíe refpondic: Non eít hoc
eÁaccepif facile mihi. Tune S. Brígida furgens extendit manus
fe.cAhtm ^ u s j n oratione; & orantes limul vnammiter, dimif-
¿btenttim. ^ e{l Euange|lum ¡n finum S> Bngida:-& dedit illud
ín íiiuím S. Aidi Epifcopi, grafías agentes Deo, & íau-
dantes &c bciVedicéntcsDominum. Aliafortafuiumor
Brígida fuertt.
n i Nec maiorem dpud nos obtinót fidem'quod ex S. Bran-
Jani Cluanferteníís Vttanarrat Colganus, mirabtle fané,
áeportentis qua tn feptenni nauigationevidijfe memoratur%
haud disimile. Erat U S.Brandano Birrano Je quo antea egi~
n w ^ l i wus'a,'líluamSo ,ur"or>vt ex lmus V u ¿ Patet> vbi t f * b*ben-
"oZtr 'itT 0 W : Tune iunior Brandanus dixit ad'fenicfténV dé Bir-
' '7
ra. Vjfmus fcnbit Birranum anno D Lxx J ob'uffe , alterum AVCTO-
DLXXVII, vel ¡ummum DLXXXIM. Ad bunc cettéqutdem RE 1. B.
annum pertigijfe debutt, f i , quod in eius nauigationu bijloru ^
refertur. m o t u í b u m tn remo/a ínfula repente qut ifibuc a S.
Patnctj decejfu profeftus,x c ibidem annos exegerat . Sed quod
ait l'jferius Brandanum x c m annorumtuncfuijfe>vnde i o n -
fequens effet anno CDXC in lucem produffe, haud fatts nobis
probatur. Islam tn quana S. Patnci] Vita apud Colganum
tfta habentur cap.y 9. R c n u s ¿ u t e m Apotlolus Pacncius
ínter cetera dona plenus Spintu prophethitE erat: &
prophcrauit de S a n á i s , q u i in illis regionibus poft eius tlatU4Pi'ft _
obitum forent; Se nomina eorum. Se témpora in qui- n ^ ^ l l ^
bus naícituri eííent, reuelauit; íicut de S.Scnano, qui
poftxL annosnatus eft, Se de S. Brendano , qui c x x
anno poft beatí viri obitum, oriundus fuit; &c.ldem de
Brendano refertur in opere tripartito, par.$ cap. 47. Sed ma-
mfejlum ejl, mendum irrep/ijfetn numeros;altoqutn natus de- fottl
mumfuijfet anno D c x m . Colganus rejlttuendum putat x n
anno ante beatí viri obitum , id eji CDLWXI. Atdiferíé
fcribttur, qui poft eius obitum forent. S.Senanus qui-
dem tn Vita 1 S. Brígida dicitur ea fuperfüte fanftitatis opi-
nmefloruijfeiquod haud vfquequaque certum tfi.vt adcap.17
Vita illtusnotabimus; quodemm ijibic a i eum mfiffe mumis
dicitur Erigida, id in Srnani Vita alten Brígida ¿it familia
MaC'Tatltdarum irtbuttíir. At S. Brandanus jorfj/í'/i x x x ^
anno poji S. Patricij obitum, tpfo nempe quo & Brígida decef-
fit, natus efl:facile enim x in c defármatur. Oittd ¡i c ú l u i
tncúrta librar i j addttum, ¡olumtfa anteaxx f m p i u m f u i t í In
Vita cené qutdem S. C o l u m k i l l i , vemjfe adeum dicuntur
quatuor monaíteiiorum Samfti fundatotes d e S c o n á
Congellus, Cannecus, Brcndanus,Cotmacus : atqui
Cannecus,(iue Canicus, anuo DXXVIX, Congallus DXVI na- Alttaf^
tus]dtatur,vttad'eorum V i t a i x i Octobr.& x Matj referemus: '
fueruntjj ambo S. Calumba aquales & amici. Cum ergo
Brandanus cum its connúmeretur , & qutdem tertio loco, an
venfimile efl tanto proueüiorcm vtroque exútiffrt
113 Vtcumque tamen illa fe bubeant, ta promamus quá
de Brígida narrantur tn S-Brandant Vita apud'Colganum
append.i adS.Brígida « « . 1 8 . Q u o d a m die cum ef-
í e t S a n d u s - fcniorfupcr mare, vidltduas belluas dicitur
quatido bellanres,aliquando vero vcloci c u r í u n a t a n - audtffe
tes. Sed vna bello mirabilí pcifequebatur alteram ; Se y*"****?
bellua quéE erat fugifiua , ciim elíet pene capta Se fu- ^
perata, é regione S. Brendano humana voce d™*1 -piorantem
C o m i e n d o me in defenfionetn S. Patricij Archicpi- s.Bngtdt
fcopi Scotoi um. Alteraiimiliter humana voce d i w . MXÍUMM,
Dcfcnlio eiusin nullo te luuibit modo. Fngitiua d i -
xít eiiCommendo me in defenfionem S.Brendani pr^-
fcntismodü. PerfeCtítrix dixit: Dcfeníio veré Bren- p
dani níh'il tibi proderit. herum fugitíua dixít ; C o m - aliamtú
mendo me in defcníionem íaníbillimae Vuginis Bri- acquíejce-
gidae. Tune peifccutrix illicó reuerfa eft, dicens:Am-/f''7',^
pliüs nonaudeo te perfequi, quia te commendafti in
defenfionem S.Brígidse, Pofteá illa miíeracuafit inco-
lümis. Sanótus autem Brendanus laudem S. Brigidac
fecit, dansgíoriam Deo.Et perucniens ad Hibermam,
exiuit ad S. Btígrdam ; narranfque ei de fuprá di¿l¡s
belluis, intetrogauic illdm , Se dixit: CVnd timent te,
Virgo Deí, belluae marinae, plufquám ;ilios Sanólos í
Vugo Dei refpondit ilh t Quomodo eft frequentia i n -
tentioms tune ad Dciiíní Au S.Brendanus : Infeptimd
greíTu meo, quando minus íitjcogiro Dcumraliquan-
do vero longo interuallo nihil aliud cogito mil Deum.
Dixitei S.Bi ig'da.-Ergo aliquando terrena cogitas, a l l - S a n a
quando Deum. Egoaurem veréá quo die pofui in a* femper
Deum mentem meam, numquam retlexi eam in itr-de Deoco-
rena. Quamo iam homo inrenditin Deum, Se amatS"^"^
eum, tanto timenthominem añimalia. Et asdificatus
S Brendanus in hác fententiá beatiíTimse Virgmis B r i -
g \ ¿ x , benediítionequc data ad inuicem, íiíii in viam
íuam.
114 Veruni quale tllud ejl, belluat non folum humana ro-
¿e íocluijedipfum agnofesre BrÁndanum, abfemmc^ Brtgt~
dm
 ii8 DE S. B R I G I D A VIRG. THAVMATVRGA
dam, & prldem vi(afunclu>n Patticiíwr:Sed demiu^eifitan- I I I A p p r o p i n q u a n t e d i e P a f e h a s d i x i t B r í g i d a ptiel-
Avcio- D
Rfi I . B . t i mlracuh caujfa appareal ntiüa, Deum tamen, qui a¡in& lo- lis (uis ; Q^iae l a u a b i t i n f i r m a s noftras forores ? C u m - infirma,
quelíiolm B.tlaamum commonmt, eadem ratione voln>jJe btc cpie illae, vepote iuuenculae, omnes recuíarent; Brígi- Uuandj
quntenus Brundanum erudire-, aut cené per fommum vtfumüe imagi- d a i n t r a u i r , m a n u illas l a u a n s , & a b i n h r m i r a t e f i n a - f u ñ a : A:
t d proba- t u r i u w aliqitod, tlli ijiud efle obiectu>n\at qiápotuít S a n C t u s m t , q u a r u m v n a p a r a l y t i c a erar, alia d i c m o n i a c a , a l i a
bilt\ S é n i o r appdlart, qm Brígida moriente, v e l x x n d i m t a x a t i leprofa,
vt vero propitu remur , VÍ/ x x x n r, veldemum ex Colgam IV Indomoquadam a l i e n a S. B r i g i d á manente,
mente x u i e r a t annorum ? Attotaea narrattoex e a r u m e í l c a í u contigic vt o m n e s e x i r e n t : & v e n e r u n t q u í d a m parafytt-
genere, qu& p l n u n u in Sanclorum líihernuorum Aclu, truer- p e t e n t e s p.incm, & B r í g i d a c i r c u m í p í c i c n s dixit p u c - ctn a c m u -
t a f a m a p o f i e n t a t i í , abmmiuin credulii rudtbufífefcripioribM, r o p r o p é c u b a n t i p a r a l y t i c o & m u t o , q n o d t a i r . é ipfa t i u c U r a -
tsa:
in monumenta htierarum relatu, habernur. AuAierat quuA'el i g n o r a b a t : P u e r , í c i s v b i lit c l a u i s í E t r c í p o n d i t : S:u>.
feraí Brigid<t imperio manfutfactaí: ad eamcfa velut¡upplues l 3 i x i t e i B r i g i d a ; S u r g e , & m i n i f t r a i l h s . & f a d u m cft
confngiffe, velbdluindt. [ m t t u homines opemillm implora- ira; In d o m o v n á d u o d e e i m infirmos curauir.
tam fenfijfe; qu* certum efi euemjfe: wde íommentm eji, ve- V I n c o n c i l i o m a g n o m n l i e r quaedarn v m Epifco-
raibelluas e m a u x i l i u m verbtí expetiijfe, e ^ e p Jeruatai. po c r i m e n í u i p a r r u s i m p o l i i i t - c u i c u m B . B r í g i d a os
calumnia
Ouod tamen additur , propterea eietiam belluaí fuiffe [ubie- í i g n o C r u c i s í i g n a í l é t , illa i n t u m u i t á v é r t i c e c a p i í i s ab innoeS'
I h u , qma afidue mentem habuertt in ¡)ei contemplatione 4- vfque ad p l a n t a m p e d í s , n e c t a m e n verifrttem confef- te depulfn:
moréque dejixam\ & ipfm pietait, & wfimi£ Dei erga S á n - ía eft. D i x i t B r i g i d a : D i c i n f a n t u l e . q m s eft p a r c r t u u s ?
elos (iw cantan m m a f i c e n t i ^ confentaneum ejí. EtilicrefponditiEpiícopíis pater m e u s n o n eft , fed
q u i d a m in e x t r e m a parte C o n c i l i j . v l r i m u s & r u r p i s &
§ X V L e o i i o n e s de S. B r í g i d a , ex r-ueten v i l i s . I n d i e b u s lilis v e n i t a d S . B n g i d a m quaedam V i r - cingulo

T l r e m m o oAberdonenfis an. JV:DIX ex~

g o q u s r e n s e l e e m o í y n a m a b illáj c m B r í g i d a : A c c i p e e i t u f a é í a
v a c e a m , & a b d u c . C u i illa r c í p o n d i t : V a c c a m i h i n i - m i r a c u l a :
cafo. hil prodeftj venícnc Jarrones & a u f c i e n t cam mihi.
B I Q E r i g i d a , q u a m D e n s prífefciuit ad f u a m i m a g i - Brígida dixit: Accipe c i n g u l u m , &eoaquá intindo
5. B r i g i d i n e m & p r a s d e r t i n a u i c , de b o n á ac p r u d e n t i d i - fpargens fanabis i n f i r m o s . Q u o a c c e p t o abiit, & a b
furentes: infirmis íanatis lucra multa concraxit, & pauperibus
níaptoíapiá S.cocicáorra.patrc D ü b t h a c o , «S¿ m a c r e
B r o c e a g e n i t a ; á p u c r i t i á fui bonarum rcrum ftudiis Chnfti diftnbuit.
moletnr. E l e d a e n m i á D e o p u e l l a j r n o r i b u s í o b r i e t a - VI I n tempore famis B r i g i d a perrexit ad E p i f c o -
t i s ac p r u d e n t i í e plena , i n t n e l i o r a fcrtiper crcíccbar. pumlborum, v t a b e o p e t e r e t fruges. Ule t e m p o r e i n o l e d i e n -
T r a n í m i l T a á m a t t e , vt de l a d e v a c c a r u m , lícutahíE Q n a d i a g e i i m < ^ c ú m alium non haberet panfcm.durum tia diuini'
farminXjbiuyram congregarer.tdtnm paupenbns ero- lapidem c u m lardo p r o p ú f u i t ; & illa c u m E p i f c o p o ttu cafli-
gata.
gatiic j & c u m cereras f r u d u m v a c c a r u m c o l l e d u m c o m e d i r . Duas a u t e m illius puellae n o l e n r e s c a r n e s c o -
eleernofy- reddidiirenr5ipía flammá D e i a c c e n í ^ a d D o m i n u m fe m e d e r e , a b í c o n d e r u n t * S e d ¡(Jx vei fe Iunt in í e r p e n -
na. d'm'tni-
c o n i í e n u : D a i s a u t e m p r o fuá V ' r g i n e b u c y r u m r e f t i - tes d ú o s . V n d e g r a u i t e r á B r i g i d á c o r a m Epifcopo,iií-
tws com-
tuK affluenter. D e m q u e c u m parentes eius e a m de- c r e p a t x funt. T u n e cis p o e n i t c n t i b u s , ilhs o r a n t i b t i s ,
ptnjata :
fponfare v o l e b a n t , ipfa c a f t i t a í e m e l e g i r i & c o r a m f a n - í c r p e n c e s funt m u t a t i in p a n e r n . P o f t m u l t a taha a d m i -
d i í l i m o Epifcopo vocum emittens, fundamen Jigneu, r a n d a B r í g i d a m i g r a u i t ad D o m i n u m . .

ca/lifa.) q u o altare f u l c i c b a t u r , m a n u t e t i g i r ; q u o d lignumad

frondente
lignoafido
commemorationcm pnítinaí Vngmis vfquead prx-
V I T A I S. B R I G I D A
fens r e m p u s v i r i d e , a c íi n o n e í l e t r e c i f u m & d e e p r t i -
tejiaíai
c a t a m . f e d in r a d i c i b u s fixtim , virefeit, & lánguidos
A Y C T O R E A N O N Y M O,
c u r a r v f q u e in h o d i e r n u m d i e m .
II S . B r j g i d a V i r g o r e l í g i o f a j V i d e n s n b í inflare r e m -
pus d e f p c f n í á t i o n i s , D o m i n u m r o g a u i c y t a l í q u a í n de- e x M S . Ecclefía S. A u d o m a n , 0$ alus.

formiratem í i b i i m m i t t e r e c , & vcíalcem hoc moda

(ftuli in •
C A P v t i.
¿iurá fer'- p r o c o r u m inftantiam vitarer. T u n e v n u s o c u l u s eius
Mata : c r e p u i r , &: l i q u e f a d u s e í l i n capire fuo. A c c e p c o e r g o

c f a e i o v é l a m i n e , B r i g i d a c u m al¡,5 v i r g i m b u s faeris v e - S. Brigid<e g é n t á > n a t i m t a s , mfaritia^rá-

latis & D e o d e u o t i s , m o p p i d o M e d í cxtitit; v b i D o -
figia/avoiitatü.
m i n u s e i u s o r a t i o n e p l u r i m a d i g n a t u s eft f a c e r é m i r a -
a. H o í p i t e m q u e m d a m , M a r c u m n o m i n e , í a n a u i r .
D e c e m & o d o E c c l e h i s de v n o m o d i o c e r e u i í i i m á V i t q u i d a m vir n o b i l i s , L a g ! n e n í i s g e -
miracula G o e n á D o m i n i v f q u e ad finem Pafcbas f u í í í c i e n t e r m i - nere, D n b t a c h u s , qui emitancillaui
plurima: niftrauir. L e p r o f e c u i d a m petenti l a c , c u m n o n h a b e - n o m i n e a B r o c t f e c h . H a r c erat f o r m o -
ret, aquam f n g i d a m p o r r e x i t j fed in lac a q u a c o n u c r - sa f o r m á , & monbus bonís, & boná
fa e l l .-eaque haufta p u e l l a fanata e f t . D e i n d c leprofum f^fcferuitute.Concupiuifautem i l l a m d o - S. B r i g i d a
c u r a n i c j d u o s caicos i l l u m i n a u i r . C o n t i g i c vt cauí'sá c o - m i n u s l u u s D L m t a c h u s , ^ - d o r m i u u c u m eá'.quae c o n - / e r a d m H -
g e n t e u e r f a c i e n s , in v a d u r n l a b e r e t u r ; &: f i a d o c a p i - c e p i t ab eo i n v t e r o . H o c autem fciens p r o p r i a v x o r tre,
re f m g u i s e m a n 3 u i r 3 q i ] o m u l l e r e s duae m u t ^ linitae v o - D u b t a c h i . c o n t r i f t a t a eft v a l d é ; «ÍV dixit v i r o í u o : E í i c c
h t r u exo-
c e m r e c e p e r u n t . P o l i h o c vas p r e t i o í u m i ^ e g i s á raa-. &; v e n d e a n c i l l a m iftam ; nc p r o g e n i e s ipíius meam sái
nu ruftici l a p f i í m d i í l j l u i c : & , n e rufticus d a m n a r e í u r , p r o g e n i e m fuperec. S e d vir nolebac venderé ancil-
á B r i g i d á i n r e g r u m reftitutum e f t . C u m q u e m n l i e r le- l a m , v a l d é a m a n s c a m : í n o m n i b u s c n i m moribus per-
p r o f i q u í d a m p o m a negaret , Brigidse p r e c i b u s po- f e d a erar.
m a r i u m funditusexaruit, & p o m a n o u u e r intus reli- z Q u á d a m a u t e m diefederi*nt a m b o i n c u r r u , v i r
d a p e m r u s e i i a n u e r u n c . H i n c iter f a c i e n s in c u r r u , v i - ille & a n c i l l a , exierunr í e c ü s domum cuiufdam
dic p a u p e r e m q u e m d a m c u í n f a m i l i a f u á m u l t o fudo- m a g i í A u d i e n s a u t e m m a g u s f o n i t u m curr.us.dixit fer-
re l i g n a f e r e n t e m ; & miferta d e d i r illi e q u o s fuos, u i s í u i s . - V i d e t e . q u i s fedeat i n c u n u : c u r r u s e n i m fub
illa c u m puellis fuis i u x t a v i a m confcdit-, ait.'Fodi- R e g e í o n a t . T u n c ferui d i x e r u n t . - N e m i n c m c e r n i m u s ( f ' i n f l i t a -
te fub celpite p r o p i n q u o , vt a q u a p r o r u m p a t p r o p r e r mfi D u b t a c h u m i n c u r r u . M a g u s d i x i r : V o c a t e i l l u m te eittí
peregrinantes.Mox c e í p i t e c i e d o fons p r o í i l i c n s e m a - prtdiSíá £
fins el'tci- a d nie* - V o c a t o q u e eo , m a g u s a i t : M u l i e r , q u í E p o f t
mago,
ittí: nauir, H o c f a d o D u x i n d e É r a n f i c n s B r i g i d í E d ú o s c - t e r g u m r u u m f e d e r i n c u r r u , an haber c o n c e p t u m in
quosdedic v í e i o ? D u b r a c h u s r c f p o n d c n s a i t : H a b e r . M a g u s dixit;
O oía*
 I F E B R V A R I I. 119
O m u l i e r , de q u o v i r o c o n c e p / T n ? l i l a r e f p o n d i r ; D e 7 Q n a d a m autem d í e a u d í t a c f t vox infantis o r a n - AVCTO-
d o m i n o raco D ü b t a c h o . Q u i a i r : H i n c crgo mulie- tisDcum, á: expandencis manus ad c í d n m i íalutauit- RE ANO-
rem valdé c u í l o d i ; m i r a b i l i s c m m c r í t c o n c e p t n s tl- que eam vir vnus , & illa r e í p o n d i t : M e u m c r i t h o c ; NYMO,
lius. D u b c a c h u s refpondic : C o m p e l i i t mevxormea, m e u m ene h o c . A u d i c n s ille d i x i t ; V e r é p r o p h e t i a eft, EX M S S .
vt h a n c f a m u l a r a v c n d a m ; t n n c t ófiíth íemcn üiius. q u d r c f p o n d i t i n í a n s , q u i a ha:c l o c a i l l i u s c r u n c in x - D
M a g u s d i x i c : V x o r i s cuse í e m c n fcmini fámula; ícr- t e r n u m . Q ' i o d poftea c o n i p l c t u m c ( t ; n a m i p a r o c h i a i h f a n s
u i c c v í q u c in finem fecuii. A d ancillam vero magns m . i g n a c l l h o d i c S . B n g i d a : i n illis r e g i o m b u s . H o c a u - o r a r . &
prephetat:
d i x i c : C d n l t a n s efto a n i m o j q n i a n u l l u s tibí potcnt t c n i audien.ccs h a b i c a t o r e s r e g i o n i s i l i i u s . c o n g r c g a u e -
t
nocer'e ; g r a c i a e m m i n r a n c u l í E l i b e r a b i t te. Claram r u n c í c a d m a g u m i l i u m , d i c c n t e s lili ; T u m a n e n o -
ideo p e l l i -
n a m q u c h l i a m p a r i e s , q u s í i c u t foi in v é r t i c e cieli, l u - b i í c u m , puella v e r ó j q u a í p r o p h e r a c q u ó d r e g i o n e s n o - t u r e C o -
ccbiun mundo. D u b t a c h u s dixit <
, Deo gratiasago, ftiíe i i l i u s e r u n c . r e c e d a c á n o b i s . M a g u s r c ( p o n d i c . « A n - naQid:
q u i a h u c v f q u e filiam n o n h a b u i , fed filios tantúm. c i l l a m m c a m c u m filia n o n r e h n q u a m , fed p o t i q s r e r -
Keueríí íunt ergo Dubcachus & ancilla eius in d o - r a m v e f t r a m d e í c r a m . T u n e m a g u s c u m j^íuis ó m n i -
mum íuam. D u b c a c h u s v e r o plus dilcxic ancillam b u s p e r r e x i t ad p a r n a m f u a m , quar r í l ití r e g i o m b u s
í u a m p o í l f c r m o n e s m a g i . T u n c v x o r iraca c u m f r a c r i - M a m m e n l i u m , v b i h a b e b a c h c t r c d i t a f e m p a t n s fui.
b a s l u i s , v r g c b a t v a í d é D u b c a c h u m , vt v e n d c r c t a n - 8 S a n ó t a a u r e m p u e l l a c i b o s h f t i d i e b a c m a g i , a r - cihos m a g i
cillam m regione íonginqua. q i í e v o m e b a r q u o t i d i c . Hace m a g u s c o n l i d e r a n s í c r u - f j j i i d i e n s .
3 I n lilis a i u e m d i e b u s , D c o i n í b ' g a n t e , d ú o f a n d i tabatur c a u í í a m nauícx', e a m q u c i n u e n i e n s d í x i t : Icn-
E p i i b o p i , ex B r i t a n n i á venientes, í n t r a u e r u n c in d o - m u n d u s e g o í u m , p u e l l a a u t e m lita p l e n a eft S p i r i t u
&S. Melé
Ép. m u m D u b t a c h i , q u o r u m alter v o c a b a t u r b M e l & a l - f a n ó l o ; c i b u m a u c c m m e u m n o n capir. D e i n d c e l e g i r
I b tcr M e l c h u . D i x i r q u e M e l a d v x o r e m D i i b c a c h i : Q i i a - v a c c a m a l b a m , & deftinauit e a m puellas; q u a m m u l -
re t r i l t i s e s ? f á m u l a : t u x p a r t u s praccellet te & femen g e b a t a l i q u a faemina C h n í t i a n a , Virgo valdé religio-
t u u m . S e d t a m e n i l l a m a n c i l l a m í i c u c filios t u o s a m a , ía, & b i b e b a t p a e l l a lac illius v a c c a e , í a i n o q u e venere h p i A V i r -
quia progenies illius tuoíemini multúm proficiet. non vomcbatillud:¿k;iliafa:mina Chriftiana n u t n c - gtnet v a c -
C ü m crgo v x o r p e r d u r a r e t in f u r o r e j venir q u í d a m bac puellam. CA l a ñ e
B nuttüur.
c magus d de nepotibus N e i l , D e o ini'piratus, (k emie
a n c i l l a m D u b c a c i i n l e d c a r n é lile n o n v é d i d i t p a r t u m , a M S A u d o i n A r ü \ o [ \ z c \ \ R a t 'tfl).?.<íokc\\ C í f a r U - i n f u l Btcxe-
l e c c h , alij B i o t o a c h j B i o t í c a c l i , B r o c í e a ^ h : Ó > h o c Colgano
q u e m h a b e b u t illa i n v c e r o . P e r r e k i t e r g o m a g u s c u m
N o t . S a d 4 V i t a m m c t g v í p r o b a í n r . : idemejf A p p e n d . \ cap. i de
a n c i l i á a d í u a m r e g i o n e m : & i n illa n o ó b e in q u á i n -
a c globo eitto f a m t l i á agit.
í g n e o prA- trauicin d o m u m í u a m , v e n i t q u i d a m hoípes íandus b D e v t r o q u e h o c f a n f t o A n t i f t c e a g e m m 6 Tebr.
cjíema) vir,orans Deurapertotam n o é t e m , videbatque í s p é c Idem h i c ^ m a l m M S S Pütica appclLatur.
in nóc'cc g l o b u m ¡ g n e u m in l o c o in q u o a n c i l l a d o r - d C o l g a n t H Not.$ ex H i b e r n i c á V t t á a t t , m a g u m h u n c 'veniffe
de t e g i o n e H i - m a c - c u a i s m M c d i á . l o c o q u i T o c h a r m a i -
m i e b a r j 6c h o c m a n é P o e r a s n a r r a u i c .
ú c d i c i t a v : a b e o a u t e m v e n d i t a m B r o t j e c a m mago a l t e r i V l -
4 Quídam autem dic maous illeíReaem fuum tonienji,
& K . e g i n a m inuitauitad cosnam, f e d R t g m a illaerac e R e g e m C o u a l l i í e M u r t h e m u e i n V l t o n i á , fuiffe a i t i d e m C o l '
v i e m a p a r t u i : T u n c a i m c i & (erui R e g í s i n t e r r o g a b a n c ga?iiti.
f M S . Rxtity. C o n n a & o r n m , .
cumdem magum , q u a n d o oporterec R e g i n a m p r o -
g I t a M S . R a t i s } . at C o l g - M a n m a i z a C i h u s . M S . A u d . M u g i -
l e m p a r c r e . M a g u s d i x i t : S i die c r a í b n o , o r t o Tole n a -
ueníibus.
í c e r c t u r , n e m i n e m in t e r n s haberec asqualem. Sed
h I n V i t Á e M S . V V a r d & i d i f e r ü d i c u n t u r fuijfe A n g e l í , bfegat
R e g i n a ante h o r a m g e n u i t filium. M a n é a u i c m f a d o , a b i u b a p t t z . a t a m C o l g a n u i , fedbaptifmttm f o l u m tn ¡omnio
& orto í o l c v e n i t ancilla m a g i a d d o m u r a , pottans pT&ojlenjum, nomenfy, quod itnponi et deberet, i n d i c a t u m .
vas p l e n u m l a ó l e n u p e r e m u l í o : & c u m pofuiííet v- i C o l g a n t e N o t . 8 f e r i b i t tndiaece/t A l f i n n e n í i , i n á o n n a f i t d , o l i m
hnfciútr,
a w p l u m ¿ f opulentum m o n a f i e r t u m o r d m a S . B r i g i d i f u i f f e .
fuprst l i m e a u m p c d e m t r a n s l i m e n d o m u s , & alterum pedera
k M S . R u t i f p . c u m fiiiis ó m n i b u s .
domtti: f o n s , c e c i d i t í u p e r l i m e n fedens, & g e n u i t filíam. Sic
e m m pta;dixic,propheta, q u ó d n e c m d o m o nec extra C A P V T I I
domum ifta a n c i l l a p a r c r e t : & de l a d e illo c a í i d o ,
q u o d porcabat, c o r p u s i n f a n t i s m u n d a t u m eft.
S. E r i g i d a mirifica m pauperes liberalit,tí.
5 P o í l h s c a u c c m ille maíTiis c u m a n c i l l a p e r r e x i t
obtenta m a t n libertas.
/ a d r e g i o n e m ^ C o n n a d h o r u m & habitauit ib i,quia de
C o n n a ó t h i s erat m a t e r rllius m a g i , p a c e r v e r o d e ^ M u -

c mineníibus. Q r i a d a m autem die e x i i r a n c i l l a iltaad tj V m autem c r e u i í l e t puella f a n í l a , miniftrabat

F
futura, m u l g e n d a s v a c c a s p r o c u l , & : r e l i q u i t filíam í u a m f o l a m i n d o m o , & q u o d e u m q u e m a n u s e i u s tecigif- hero m a -
eiui m a - d o r m i e n t e m i n d o m o . T u n e d o r m í s illa a c c e n f a i g n e rec,vel o c u l u s vidilFet de c i b i s , a m p i n i s c r e f c e b r . c . P o í l í r i í f á m u -
gmtudtnió a p p a r e b a t : & c u c u r r e r u n t o m n e s , vt e x t i n g u e r e n t haec i n t r a u i t in c o r eius c o g i t a t i o , vt r e d i r c t . H o c a u - l a t u r , c u m
pr&fagiti,
ignem) & c ú m appropinquaíTcut d o m u i , ignis n o n tem f e í c n s magus,mific nuncios ad p a t i e m illius,vt d i - eiui quA-
fíu:
a p p a r u i t ; & v i d e r u n t p u e l l a m laetaíiCem m d o m o , p u l - c e r e n t c i : A c c i p c filiam t u a m h b e r a m . T u n e ille g a -
i j i f a arde- redtt a d
c h r á facie & g e n i s r u b i c u n d i s ; & d i x e r u n r omnes: uifus e í l v a l d é , & v e n i C a d d o m u mmagi, & duxit i n - patrem:
rtdomuiy
HÜC p u e l l a p l e n a efl: S p i r u u f a n ó i o . Die autem q u a - d e filiam r u a m , & fecuta e í l e a m n u t i i x í u a C h r i f t i a n a .

& tegmen d a m , m i g n s & a n c ü l a &: c e t e r i c u m eis í e d e r u n t in ¡o N u c r i x auccm eius d o l e n s m i í i t S. B r i g i d a m

tapttu: l o c o q u o d a m , & f.ibiro v i d e r u n t p a n n u m c o n t i n g e n - a l i a m p u e l l a m c u m e á ad d o m u m cuiufdam viri, ve
c e m capuc p u e l l í e d a m m í E i ü c c n d i o a r d e r e , & porri- p o f t u l a r e n r p n c u m c e r e u i f í c e segrotanti ; & íiíjtil i n d e
g e n t i b u s lilis m a n u s fuas v e l o c i c e r , ignem non vide- í u m e n c e s , ad p r o p r i a m d o m u m r c u e t í a : funt. T u n e S . n u t r t c e m
lutir. B r í g i d a dcclmauit ad p u c e u » » , & implcuit v a í c * l u m a q u á i n
cereuífiam
6 Die quoque q u a d a m I d e m tnagus d o r m i e n s v i - í u u m a q u S , & f a c í a e í l c e r e u i í i a ó p t i m a : tk c t i m g u -
•versÁía-
dit d ú o s h C l e r i c o s , veftibus a l b i s i n d u t o s , eííundere í t a í i c t n u f r i x f u á , furrexie Tana. nat:
o l e u m Iuper caput puellae.ordmem baptilmi c o m p l e n - II N o n m u l t o p o í l t e m p o r e q u í d a m hofpes v e n e -
haptifmtM fes c o n í u c t o m o r e . V n u s a u t e m ex lilis d i x i t r H i n c r a b i h s venic ad d o m u m parris í u i ; c u i pacer difpofuit c a r n u p a r -
Añonan virgtnem vocace B r i g i d a m . N o d e q u a d a m hic m a g u s c a r n e m c o q u e r e , & d e d i t filia: fuá: q u i n q u é p a r t í c u l a s ticitloi daA
in vijione
erat v i g i l a n s í h o m o r e , aftraque CÍCIÍ c o n f i d e r a n s , 6c a d c o q u e n d a s eas. Ule a u c e m e g r c í r u s e l l f o r a s , & h o - c a n i .
imiicatíi;
p e r o m n e m n o ó b e m vidit c o l u m n a m ignis a r d e n r e m , fpes i n t u s d o r m i e b a t . T u n e v e n i t a u i d ú s ganis i n d o -
columna c o n í u r g e n C c m ex d o m u n c u ! á > in q u a a n c í l l á c u m filia m u m , tk B r í g i d a d e d i t e i p a r c i c u l a m v n a m , & i c e r u m
tgnii fuprn fna d ó r m i e b a c j & v o c a u i t a d fe a l i q u e m v i r u m i qm v e n i e n s d c d i c ei a l t c r a m . E c h o c hofpes vjdebat,fed
domum: t a c e b a t i Illa v e r o p u t a b a t i l l u m d o r m i r é . P o í l e á v e n i c
ipfe fimilicer vidic4
patee
 1X0 VITA I S.
AVCTO- patar eiusfn domuiti, & quinqué partículas integras
RH ANO- inuenit. "Horpes autem narrauit ci qiix vidit. Et dixe-
NYMO, runtadinuiccm; Indigiii fumus.vt hunc cibum maíti-
EX MÜS. t]ucemus,fe(] melius cít vt dcturpaupcribus.
12 Religiofa quaedam vidua.in próximo vico ha-
'waneLe bitans^oílulauit á patre eíus, vr S. Brígida íecum eki-
numtro: rec ad íynodum, a quae colleda fuerac in Campo Lif-
a fí; & á parre permittinu. At \\\x egreíls íunt vrá.Tunc
íiditfyao- vir quídam b (andus in fyuodo, dormiens vidit vr-fio-
dnm> nem,& furgens ait: Vidi M i r i a m quemdam virum
^ ilanrem cum eá, qui ait m i h i : Haec tft Sanóta Maria,
vbifancio jlabitat Ínter vos. Ec cúm haec Vir fandus narraf-
f a i n v i f o íccinfynodo.ltatim fuperucmtviduacumí). brigida.
viS.Ma- Tune Sandus dixít: HÍEC cftMaria5quam vidi; quia
ria: formam illitts manifcfté cognofeo. Tune omnes glo-
rificaucrunt eam quaíi in typo Maria?.
13 PolUiaec exijt S. Brígida, vt viííraret matrém
tnatrem fuaa), quam reliquit (npradido mago. Sed mater eius
V'y*'' jn illo remporc feparata procul á domo mngi erat, &
duodecim vacc^cum illáad colligendum butyrum.Et
M poíl^juám venit S.Brígida ad mairem fuam.diftrjbuit
dat butyru ^ ^ ^ ^ qnotidie pauperibus Sí hofpitibus, & diui-
¿ui velut deb^t butyrum m XII parres,quali x i i Apoítolis;& v-
C h n f l o & na fiebat maior pars, quarh Chriflo illa dedir, dicens:
jípoílolu: Omnis hofpes Chiiftus e'ft. Aliodie venic magus, &
vxoreius, habenres vas magnumjVtimpIcretur buiy-
ro. Vidcns autem S. Brigida vas mngnum,confura eft
^ verecundiíE rubore facíes eius.Non enim habebat bu-
tyrum.nifi men(uram dici vnius)& meníura2 fcmisal-
,•• • • terius.Quibus domum ingreíTis IíÉto animo minlftra-
¡irnt: bat Virgo,& pedes eorum lauabar, cibumque appo-
nens largitet reFecit eos. Poft h±c IngreíFa in penus
modicohu- (ü¿h)}^doraüítl>6m|hiímJ& protulit indemodicum
tyn m*- fo^yú qnod habuit.Videns hoc vxor magi, fpreuit i l -
í^nlit- lud^c fubnfitjdicens:Parum eíl hoc, quod protulifti.
r * Vugo refpondens ait:ln>plete vas,butyrum habebitis.
Tune per potenriam Dei de hoc módico butyro vas
magnum impletum eft. Cu autem viderer magus hoc
niitíiculumjad S.Bngidam dixiu Hoc vas plcnum i g -
noro buryro tuum fiar,& x n vaccíe.quas mulfiftijtaae
/fcqjmago finr, S^Biigida dixit; Tuae vaccae tecum íinti matrem
conuerjo, mcam mih, l i b c ^ m reíinque^ Magasait;Ecce oíTero
bertatem t'bi bucyrumj&: vaccas;o¿ matrem tuam. 1 une magus
imMtráíi credidic D o m i n o , & baptizatus eft. Sandía vero B i i -
C gida omnia oblata íibi á mago dedit pauperibus, d i
reiieríaeíl cum matread patrem fuum.
14 Pofthaec cogitabat Dnbtachus filiam fuam
quidquid veridercquia multa hirta-taciebar: ominia enim qns
poteft dat yidebat, pauperibus oceulté dabat. Quadam autem
paupert- j j e adij^pfjfeam fec^in ctimij vtifentadcRegem.
*l</>* Gumque venifíent ad aulam Regis, reliquit Dubta-
chuscurrum iuxta eam, & cxiit ad Regem: venirque
etiamgla- pauper ad S.Bi fgidam, & dedit illi gladium regaiem
diurrtpa- patns fui.qucm dedit ci Rex. Tune Dubtachus dixit
ad Rc2em:Eme filiam meam.vt feruiat tibi¿ Rex re-
, . 0 fpondit: Q u á caufsá vendiseam? Dubtachus dixit:
Venderé- Q^'dqutd inuenerint manus eius.rurantur.Dixitque
Rex; illa veniat ad nos. Exijt autem Dubtachus ad
cam,dicenS;Vbi eft gladins meusíllla fefpondens d i -
xit:Ego dedi illum Chnfto.Iratus eft auterh pater vo-
lens interficcre Virginem. Rex vetó ait ad eam: Cur
Rex tnirl ^ec'1^:' gladium mcum & patris tui pauperibus? Re-
fico eius á- Fpondit illa: Si teipíum & illum Deus meus á mepo-
f phtheg- ftulaííet.íi potuiíTemjVos.cum omnibusquae habetis,
mate dele- darem üli.Tune Rex aif;Illa filia,vt video,Dubrache,
¿iatus, ¿ magna ed ad emendum mihi, & maior cft ad ven-
a . dendum tibi. Tune Rex tnbuit Vugini alium gladiú,
" Vt ^areteuin l33^' ^uo' Reuerfus ell ergo Dubtachus
ad domuvn íuam laetus cum fiíiá fuáv
a M S . A u d . q u i c o l l c d u s . S i c & a l i j r u d i o r i i ¿ n i Scrtptorts,
h C o l g a n u i Not.t) a i r f u i j f e S A b a r u m f i u e H \ h m n m Ep,
r t i J u l á B e g - E i y n , i d eji, p a r i i á H i b e r n t d , h a b i i A n i t ,
BRIGIDA VIRG.
% n April, .
D
c D u n l a n g i u m Regem L a g e n Í A , f u i f l e d i t Colganu*.
d M S . R a t t j p . & Colg. m a i o r elL
C A P V T III
' V i r g i m t d s D e o d e n o t a , ^ v e l ó accepto. y á r t á
n m m metamorfhofis.
Í5 V T O n longo póft rempore venir quídam '4 vir , ^
honorabilis ad Dubtachum, vt peteret filiam
fuam in coniugem; & hoc placuít patri & frarribus; ^ C^/M^
Brígida vero rcfpucbat eum.Cumqtie gtauíter com- hubere,»*-
pellcrcntcam,vt vil o uingeretur, logauit Dominum rAt i f t d e -
vt aliquam deformitátem íuper corpus fúum daret;/t"'w«/'í<'
vt ceílarent homines eam q u s r e r é . T u n c vims óculus
lilius crepuit,á: líquefaótus eft in capite fuo. lila au-
tem magiselegítoeulum perderé corporalem, quám j .
a n i m i , & plusamaüit pulchritudinem ahimíe.quám ocu!utn,
corporis.Hoc autetii videns pater eius, pcrmiíitsam
velatam cíle: & oculo refticucó íarsata eíl acceptó vc-
lamine.
16 Saníta ergo Erigida accéptis fecúm 6 tribuí ^
puellis,petrcxit ad fines N-potum Neil, ad diids Epi-
(coposíMel & Melchiijqui difcipuli S.Patricíj fucrúr, ^
& in oppidis c Medí illi habitaucrunt : 6c habebant ^
quemdam difcipulum,nomine d Maccállc, qui dixit ^
ad Mcl: Eece Virgines fandae foris funt, q u ^ volunt
velamen virgínitatis de manu t u á a c c i p t r c . T u n c i n - ^ ¿ ^ J
troduxiteas ante Epifcopumjintueníquc illas Epiíco- ignii fUpe¿
pus Me! , fubító apparuít columna ignis de vértice c«/>«f««*
Bngidae.Ledís ergo orationíbus, Brígida eapitc fub- «ppartntn
miíío pedem altaris ligneum manu fuá tenuitj & ab
hac hora pes ille víridis fine vllá p u t r e d i n e ^ fine de- *aíiunZn*
fcclu,manet in íeteinum: oculuíque eius fanatus eft, j . ^ / , . ^ ^
dum velamen acciperet. AIIÍB vero octo Virginesac-
ceperunt velamen íimul cum S Brrg!dá;& jila Virgi- ^¿/«^
nes cum fuis parentíbus ad Brigidam díxerunc: N o l i cifttabEp,
nos relinquere, fed mane nobiícum; & locum habi-
tandi in his reoionibus accípe. Tune manfit curá illiá oculumr^
S.Brigida. ^
17 Quadam autem díe venerunt ad Brigidam cu
pucllis fuis tres viri religiofi & peregrrni, & illa refecit
eos cibo 5c c o d o lardo. lili autem vi^omedentcsi
cíbum,abrconderunt tres paites)nolcntes lardum co-
edere. Craílino autem díe falutans eos Brígida dixit btcülta té*
illis.-Videte qualemcibum habetis temanentem, Q u i gnofeut
cum adl'pexiircnt3vidcrunt has tres partes lardi, quod
tres panes eflenr. Altero autem die d ú o ex hisvins ^rduni
exícrunt ad opus t neceííarium, tcrtiüs vero iunior in tn
mutai:
domo remaníit. Q^iem cúm vidinTet S Bi igida dixit
ei: Cur cum fratnbus tuis non exifti ad operandum?
lile reípondíf: Quia vnam manum non habeo. V i - ma)tíU/j¿
dens autem Brígida manum eius, quia mancas erat, fknaií
fanauit cum: & ftatrm exijt poíl eoaiites fuos ad O-
perandurm
18 C ú m autem dies Pafchaeapproprnquarct, v o -
kiít S. Brígida coenam faceré ó m n i b u s Ecclefíis, quac
circafe iucircuitu oppidorum Mcdifuerant. ¡Ha ta-
men materíam ccenx non habuit.niíi vnum modium•
/ t a n t ú m , quia penuria pañis ííiís temporibus in ¡ilá /
regionc erat. Fccit autem cercuifiam de illo modió in M q u ' t f ¿ ~
duabus pcluibiís: alia enim vafa non habebat. Ditiifa f£W'>u
cft ergo illa cercuiíia per modios, & pottata eftá Btí- ********
gida decem & o d o Eccleíiis, quae in circuitueius e- ^uc¿ p¡((m
raut; Se de his in Coena Domini & in P a í c h a , & in r i m ú ¡ u f l i -
fcptimaná vfque ad claufuiam Pafehíe fuíficientec o- t i t :
mnibus abundauít.
19 In eodem Pafcha ad S. Brigidam quídam le-y^,,'*í ^ '
profus venítjpoftulans ab cá quamdam vaccam. Illa f "/?™'*'
¡jui in autem vaccam non habens, dixit e i : Vis vt rogemus 'J?'
coLítuf-
Dcum} veá Icpráruá fanus fiastlllererpondit; Hoc fterftmi
tñihi
 1 F E B R V A R I í. n i

^ mihi ó m n i b u s donis melius éíl. T u n e S.Brigída be- ad e a m . vt v e n i r e t a d f c , q u a t e n i i s 3 m b o ad quarren- AVCTO-

n e d i x w a q a a a i , &c a í p e c í k c o r p a s í e p r o f i ; & fanatus d u m m e d e u m petgerent. qui curarec e a m . CuiBrí- RE ANO-
cft.gracias a g e n s D c o . t J c m a n í i c a p u d B t i g i d a m v í q i i c gida dixit : Corporalcm medicinam quarrere nolo; NYMO •
ad mortcm íbam. (ed c a m e n q u o d tu Vis f a c i t : i T i u s . F A ¿ l u m c í l a u r c m ^ i ú ^
20 A l i a a u t e m die v n a de puellis S - B r ' g i d i E do- E p i í c o p u s M c l & B n g l d a iter a g s r e n t a d q u a e r e n d u m ¿gaiYr.t
ttem ^ r a . . ¡ o r e ^ ^ . Q ^ i ^ ó r a u i c e r a a e d o l e n s p t i í i i l u m c a l i d i l a - m e d i c u m , c e c i d t t S . B r i g í d a d e c u n u fuo i n v a d o c u - c a , { g m ' / ¿ _
THHtíith p o í t u l a u i r j í e a n n l l a v a c c a a p u d eos e r a t . H o c a u - i u í d a m f í u m i a i s , & v u l n e r a t u m efteapue e i u s l a p i d e , ditur.
d i e n s S . B r i g i d a , a d a l c e r a m p u e l L u n dixir.- I m p i e p h i a - Se í a n g u i s v e h e m a u e r flucb.icidc quo, mixto c u m a-
l a m a q u a f r í g i d a , & d a aegrotanti b i b e r e . E r e d m h o c q u á , íanatse í u m d u x mulieres m u t í e , & í b l a t t f funt
feciílet.faólú eíl vaículuni plcnum h € t t calido, quaíi l i n ^ u í B c a r u m , A c c i d i c a u t é poft h e c . vt iile 4 m c d i c u s , SH'"e'/,.
i m i í á h o r a e m u l f u m fuilíerk C u ni e r g o b i b i í í e c i n f t r - q u e m q L i a : i c b a n t , o c c u r r c r e t cis i n v i a . Q u i c u m m a - r 4 / 4 .
m a ñ a n a r a eft. nu tecigiíftít caput V i i g i n i S j d i x i c : O V i r g o , raedicus 4
'dutupur*' ir D u a V i r g i n e s de genere S.Brígidae) qufcpara- c a p u t i'uum í a n a u i c , q u i m u l t o m e l i o r m e eft. Nul-

ytkfUt a- l y r j c ^ e r a n c & i n p r ó x i m o habicabanc loco, raiíecunt lum l o c u m inucnit,ex qno cíFunderer í a n g u i n e m . II- dimmíus

hnediít- a ^ cal,n'vt v e n ' e n S c u r a r e r eas. E x i í r e r g o a d eas, &: l u m m e d i c u m lemper quiere, q u i p o t c í l m o r b u m ex I*na:Hri

benedixie falcm & aquam ; quae í u m e n t c s fanata: te r e p e l i e r e . T u n e E p i í c o p u s ad e a m dixit : N c q u a -

funt. q u á m i t e r u m ego h o t t a b o r t e , m e d í c u m q i i í e r c r e c o r -

i i D ú o denique Brittonesc^cí cum miniftrole- poralem.

Uprofum, p r o f o . q u i eis d u c a t u m p r a s b e b a r . v e n e r u n t a d S a n ó t a 26 Poft ha*c a u t e m E p i f c o p j f a n d i M e l Se M c l -

¿ r d u o i c t - (.j-gbc^ n o m i n a i a r a B r i g i d a n i » & ftererüntad ianuas chu c u m $. Brígida perrexcrunt in c a m p u m b T e h c - ^

VentdiTa: e c e l e í i a : , i n q u á illa erar, quasrences a b e á f a n i t a t e m . f e j q u i a illi E p i í c o p i c m o n a f t e r i u m g r a n d e i b í h a b u e - ^

Qux dixiteis.- E x p e d í a t e pauliirper,intratcque hofpi- runt.Cumq; S a n ó t a c u m fuis í b i d e m m o r a r e t u r i q u a - .

tate, 6c c o m e d i t e , ¿ ¿ n o s p r e c a b i m u r p r o í a l u t e ve- d a m die R e x T c h t f c h a u d p r o c u l ab c i s fuit i n c o n - ^

ftrá.Iili autem indignati dixerunt ; l o í i r m o s generis u i u i o , & r u f t i c u s q u í d a m acceffir, vt r o l l e i e r d e m e n -

¡3 tui faifas, n o s a u t e m q u a í i a d u e ñ a s n e g l i g i s proChri- s a R e g í s vas q u o d d a m p r e t i o í u m f a d u r a s t n i r a b i l í s , frafilt

fto c u r a r e . T u n c i l l a a c c e p c o o p p r o b r i o e x i i c a d eos d é & materiae ptetiofae: 5c h o c vas a p u d v e t e r e s v o c a b a - J/J'^,

e c e l e f i á p o r r a n s f e c u m benedi(5tam a q u a m : d e q u á ve t u r S r p t i f o r m i s c a l i s . I l l u d a u t e m vas c e c i d í t d e m a . gr(tt:

eos a f p e r í i t , c o n t i n u ó m u n d a t u s eft: i q D r o f u s , & i l - n u r u í t i c i , & c o n f r * ( S : u i n eft. T u n e irat'us R c x ¡uffit

l ü m i n a t i fúnt caíci , laudantes D e u m &c g r a n a s a- e ü m a l l i g a r i , vt o c c i d e r e t u r , H o c aiídicns Epífcopus

gentcs. M d . p e r r e x l t vt r o g a r e t p r o m í f e r o . Sed R c x non d i -

13 Q u a d a m v e r ó d i c venir q n x d a m mulier,vác- mifit e u m . T u n c M c l p o r t a n s f r a g m e n t a vafis c o n f r a -

ahfensi*- c a m portans in o b l a r i o n e n l BrigidíE: fed v i c u l u s c i ú s d i j v c n í t a d S . B t í g i d a m ; 8c i l l a r o g a u i t D e u m , Se r e -

H o c a n t e í fe e r r a n s [ n fá¡fa d e n í i d i m á r e m a n í i t ; v n d e n o o p o r c r a n c ftauratum eft v a s , & r e d i n t e g r a t u m eft, Se m í f e r l i b e -

vaccam minare íine eo. T u n e vná voce clamaneruíit ratus eft.Fama vero S. B r í g i d a : totam r e g i o n c m illanv

dícentes; O Brígida adiuua n « s . E c ftarim f a d a cft: impleuit.

v a c c a m i t i s , & faná m e n t e , r e d o q u e itinere pergebat i j E r a t a u t e m in i l l a r e g í o n e q u í d a m V i r g o fan-

v f q u e a d B r i g i d a m . T u n e d i x i t illis.-Nohte f o l l í c i t i e í í ¿ d a , íí B r í g i d a n o m í n e , q u £ E m i í i t a d S . B r i g í d a m . v t a d ^
de vitulojadueniet c n i m p o í t matrera fuam, fequens d o m u m eius v c n i r e t . T u o c B r í g i d a perrexit ad d o m ú q'*a^ua
vefttgia i l l i u s . i l l í u s ) & illa fufeepit e a m c u m g a u d í o m a g n o , 8c l a u i t ^ / ^ j ' 8 '
24 A l i a autem die , p o f t q u á r a c t í n f u m m a t a eft pedes e i u s j Se d e i l l o l a u a c r o p e d u m e i u s fanata e í l y^Jf™
ajuamin f e p t i m a n a Pafcba?, d i x i t S . B r i g í d a p u e l l i s fuis; S i d e f i - q u a e d a m V í r g o . q i i a : i n d o m o i a c e b a t aígrotás,(S<: fta-
eptimum cit c c r e U i í i a , quam parauimüs fólemnitati Pafchae? rim furrexit>&miniftrabat c u m ceteris.Et c u m appo-
ctreuifmm s0llicjta e n i m í u m de E p i f c o p o n o f t r o M e l , & d e h o - fitus e í í e t c í b u s , coepit S . B r í g i d a d i l í g e n r c r m e n f a r a
eomertít: f p j t i b u s G h r i f t i . R c f p o n d e r u n t puella? d í c e n t e s : D e u s intueri. T u n e V i r g o f a n d a B r í g i d a ad B r i g i d a m di- videtdá-
m i t t e t . E c c ú m base d i x i í T e n t j v e n e r u n c i n d o m í í p u e l - xit: D a r m o n e m fedenrem in mensa t veftrá a í p i c i o . f»onerpt
lafvas a q u á p l e n u m i n h u m e r i s p o r t a n t e s , & dede- D i x í t q t i e B r í g i d a : S t p o i U b i l c eft, v o l ó vídere illum. *
t u n t i l l u d B r f g i d s c v t b e n e d i c e t c c folito m o r e . At v e - RcfpondítS.Bfigída ; Non i l l u d cft i m p o í l i b í l e , fed
ro B r í g i d a p u c a n s q u o d c e r e u i í i a e í l c t in v a f e , a í t : D e o p n ú s í i g n e n t u r o c u l i t u i . v t p o í l i s f u f t i n e r e , ac f a c i e m F
gratias a g i m u s , q u i d e d i t c e r e u i f i a m iftam E p i f c o p o ciusafpicere. S í g n a t i f q u e o c u i í s . v í d i t i n i m í c u m tetra atquealte-
C n o f t r o . & fie c o n u e r f a efl: a q u a illa i n c c t c u i í i a m , ad & nigrá figurá.capite ingenti, & per o m n e s fores eius ¿ - ^ ^ ^
inftar vini o p t i m i f a d a fuit ftatim. i]amnia(3c f u m u s exhalabat. T u n e S - B r í g i d a dixit a d 0jiendiíi
c u m : L o q u e r e n o b í s d ^ m o n . A t ilte r d p o n d i t dicens:
a HuneqHidam.tefte Colguno^oluntfuijfe Dubtachum t u g a r i j
O í a n d a V i r g O j / n o n p o í l l i m t i b í l o q u i j i i e c rúa p r í t * y
fiUumyCelebrem pcetam,qHÍjolt{4 c u m \ S . E i c o i n a n U Leogarij
k e g i i S . P a t r i c i o a f f u r r e x i t , & b a p t i j m u m petijt. idfiverum cepta c o t l t c m n e r e , q u i a t u prsecepra D e i n o n c o n t e -
efl, debuit a d m o d u m á t a t e fuijfe p r o u e í i m citm B r i g t d a m in m n i s ¿ & p a u p e n b u s e i u s Se m m i m i s affabilis e s . D i x i t -
í m i u g e m expetijt; curit t a m e n C h i l t e n u í c a p . l n u . y h u t t a p r o - q u e B r í g i d a : Q ú á c a u f T á h u c vemfti? D i t m o n refpon- itetn<f3 a!~
eum i n n e a c m fuijfedicat, qui iure parencum vnica cura
d i t ; A p u d , V i r g i n e m h i c h a b i t O j & caufsa p i g r i t u d i n i s j«á
fuit.
e i u s l o c u m i n e á b a b e o : g v e n í e n t e q u e V i r g i n e h u c vt P e r p f S r , t , J ¿
Chilientli num.ii. dicit k p i t t n f u i j f e .
C MS. Aud. Midi. b e n e d í c e t e t u r . r e m a n f i h í c . T u n c v o c a t a eft a d eas illa " f01***"*'
d M S . A u d . l A í c c z . ' i J i d e iiiot.9 a d e.x ViuperÓogitofúm. VirgOj& fignauit B r í g i d a oculos eius, &vidithoiTÍ-
é C o l g . manuum. d u m m o n f t r u m ; & illa t i m u i t Se t r e m u i t , D ¡ x í t q u e a d
f A d d i t C a p g r . h i z . b . ] - E f i bvuCwim, h o r d e u m v t l t r i t i c u m , a u t eam Bngida.'Vide q u e m nutriré foUbas multisannis.
Jpelta, a q u á p r i m t t m m a c e r a t A , detn e x f i c c a t a , t u m e o m m o -
E t ex i i i o d i e l i b e r a t a eft illa V i r g o á d x m o n e .
l i t a ; v n d e c t r e u i f m co^rntur. V i d » Vojftum de iJitijs J t r r h o -
hit l i b . t cap ) . 28 Q u í d a m autem die in c a m p o T e b t f e qn^dairl
mulier m u n u f e u l n m p o m o r u m attuht S . B n g i d a e ; ^ in

C A P V t Í V c a d e m - h o r á , p r i u f q u á m m u l i e r de d o m o e x i r e t , v e n e - *r&orí'i
r u n t leprofi poftiilautes ea.' T u n e B r í g i d a d í j í i t : D i u i - $
d í t e lilis hasc p o m a . H o c a u d i e n s i l l a ) r a p u i t a d fe f u á
S. 71rigíd<e rftiraculofá cutatio, & altorum p o m a j d i c e n s : T i b í Se tuis V í r g i m b u s h z c poma attu-
per edm, l i j n d n l e p r o f i s . H o c d i f p l i c u i t S. B r i g i d í E , & : d i x i t : M a l e
agís prohibens e l e e m o í y n a m d a r é : i d c i i c ó ligua tua

hhovñtc- M T?Odem tempore S.Brigída ddlore ó c u l o r u m f r u d u m n o n h a b e b u n t in a l t e r n u m . T u n e illa foraá

mln: Xlcruciabatur.Hoc audícns Epiícopus Mel, ttíxñt c g i e í f a c o n f p e x i c h o r t u m f u u m , Se n u l í u m pomumi

l á m a r 1} Tom. U L muenií^
 I t t VITA S. BRIGIDyE
AVCTO- ínucnít, qnem ineadem hora plenum pomis rel:quc-
Kf. ANO- rat,6c ftcrilis m asternum permaníír.
N/MO, ¿ y Alioautem tempore S. Brígida iter per cam-
EX M S S . pllm a g g ^ Tcthbe, fedens in curru. Tune illa vidit
qucmdam maritum cum fuá vxorc&r tota familia, &
'gelnda-' c^m mulcis pcconbus, laborantes & portantesonera
nat: graaia; qui in ardore íolis lafli fuerunt. Tune miíerta
illorum dedit eis equos currus fui ad onera portanda.
Illa autem remaníit iuxta viam fedés cum pucüis fuisj
dixitque illis Brigida.Fodice fub cefpite propinquo, ve
crumpat aquaforas^veniunt enim alij, q u i h á b e n t e-
ahfenti* Cc&SySc fine potu íitiunt.Tunc foderunt, 6 c crupit flu-
cognojett: ljiUSi P o í l paullulum autem per camdem viam venit
alius Dux cum multa turba peditum & cquitum : &
ri««w«fí- ,||e all£j¡ens> qU5dS. Brígida de equis fecir, obtulit
dúos equos ei indomiros:íed ftatim domiti f a ^ i funr,
quaíi fempereíTent fub curru. P o í l hoc vcneruntper
. j camdem viam difcipulí & familia S. Patncij Epiíco-
rnitos ftbi pijdixeruntque ad Bngidam: Nos in vía iaboramus,
d a t o s . t í l i c o cibum habemus.fcd potus nobis dceft. Tune c o m i t é s
eicures Brigidacdixerunt : Nos vobispracparauimus potum,
rediitt: fluminis aquam. Príedixít enimS* Brígida vos cíTc
venturos. Tune omnes comederune & biberunt, in
commune gratias Deo agentes , & Brigidaraglori-
g ficantes^
50 D ú o leprofí viri feeuti funt S. Brigidam cun-
manus, tem cum t u { ^ niultá:quos illa.vc folita erat, benigné
q u A r i x u n - fufcepit.Rixabantur vetó mifeii,& femuieem percu-
ttbus o b r i - tiebant.ManusilIius,quipriúspercuticbarproximum,
guerant> incuruata non potuit iterum erigi. Altcrius quoque
fumt: dextera ad percutiendum furfum creóla, rceuruan in
finum no potuit. Rigucrunt igitur manus miferorura
manentcs immobilcs.donee S Brigida aduenit. Tune
ilh leproíi poenitentiam egerunt, fanauitque Brigida
^ manus corum»
eurru'% fuo ^l Alio quoque tempore eurrus S.Brigida: fccdü-
i g r u m i m - ¿tuseft,vt in eo vir infirmus veheretur, qui in extre-
pomt> é » mo vita* confinio anhelabat.Cumque in curru S. Bri-
fanat: g \ A x portarecur, venerunt vefpere ad locum vbi San-
óla fuít. Et in illa noólc melíüs habuitinfirmus, 5c m
eurrf*™& craftinodie benedicensDeum.ambuIauít.Succurren-
equos a venerunt íeproíijpoftuíantes iilum currum. Et da-
tus eít eis eum equis luis.
32 S. Brigida rogata ad alíam Eceleíiam in regio-
neTethbe e x i / t , v t i b i celebrarec diem Paícha:.At ve»
ró Domina Ecclefíae ¡Ilíuspuellis fu ¡ s i n dicCoenac
D o m i n i d ¡ x i t : Q u a : e x vobis lauacrum hodie facict íe-
p t r ñ l y t i e X nibus & ¡nfirmis noftrisfEt omnes iuueneülaí nolen-
U t t a n s f a - tes excufauerunt. Tune S.Brigida dixit: Voló vt ego
nat: miferas & infirmas abluam.Erant autem in vná domo
^ quatuor egrotas, vna paralitica qua: iaecbat i m m o b i -
lis, alia vero energumena daemone plena, tertia caeca,
quarta leprofa. Tune Brigida priús coepit lauare para-
lyticam. Se illa a i t : O Brígida, toga C h r i í l u m vt fa-
nct me: & orauit Brigida, & ftatim ¡Ha íanata eft.
33 Alia quoque Eeclefia in cadem regioncroga-
uit S. Brigidam,vt ibi maneretaliquibus diebus. Sed
caíu aecidit, vt omnes familias exirent, remanfitque
7aralvticü ^r,g'^a cum ^0'0 Pl,ero nuito & paralytico. Nefcie-
eurat: bzt vero B r i g i d a ^ u ó d mutus ¡He & paralyticus cíTet.
Et in cadem horá venerunt laici quaerentes cibum:di-
xirque Brigida ad puerum iacentcm:Nofti vbi eft cla-
uis coquinae?ílle dixit.-Scio. Brigida dixit: SurgcSc da
m i h i e a m . Tune furr£xit,& dedit c¡ elauem , & i l l e
miniftrabat eum cá cibum hofpitibus ¡llis. Aduenit
familia & mirabatur puerum loquentem & ambula-
tem: & narrauit quomodo fanatus eft. T u n e omnes
gratias Deo egefunt.
a Duntlmenfis cap.1t.num.74.ait Epifcopum f u t p , oomínc
E t h , q u i g e n e u m o r b o r u r n , & remedia c u r a t i o n u m , d o -
ñ t i o í í í m u l & e x c r c i t a t i o n e callebat. Superius oftendimu4t
non fttiffe S. A i d u m , fiue ^ E d u m , B r i c c i filinm-, etji i s a d do-
lorem cftpitupillendHtn inHocetnr.
VIRG.
b C o l g . ex M S . R a e . T h e b c , netatifieantregionem, quAolim q
TheíFa,»M»c A n g a l i a m ^ / c i ^ » L o n g f o r d i a m , confinem M e -
dia, o c c i d e n t a l i a d A r f t u m . S i n a n n o a m n e i r r i g u a m .
c Hoc m o n a f t e r i u m ctac A r d a c h a d h , q u o d p o f t c a i a S e -
dem epifcopalem e u e d u m eft» t í a Colgan.
d M S . R a t . B r i g . Colg. Kriga, fadubiíat nttm t a / í / B r i g a Ma-
ter a n c i l l a r u m C l u i f t i i n p r o u i n c i á L a g e n i á ^ « « 9 Martif
i n campo Lijfe h a u d procul K d d a r i á colitur; un Brigida
de K i l b r i g e tn dioecefi L i f m o r e n f i , c u i u t e t i a m extet prope
Kddariameeclefia: hanc a i t í i l a n a a r i j i n Calendario Cajfe-
lenfi m e m o r a r i , A t n e u t r o d i e Brigse B n g i d a ú e ipfe tomo i
tneminit. Notat a l t b i B r i g v t r t u t e m H t b e r n i c é f i g n i f i c a r e , v n ~
de & B r i g i d á v t d e t u r d u c l u m n o m e n . \
e Colg.exMS.Rat. noftrá»
f Colg. N o n poflum non tibiloqui.
C C o l g . & M S ^ R a t . S e d te h u c venienre,ve bcnediccrecur.
n AÍS. Audotn. condudtus.
C A P V T V
Itw ad S. rPatricmm:ibíinnocens defenjlíéy
comerjiu (jentilisyaiiut'talij.
3 4 , ^ p V n c f a n « 5 l i EpifcopiMel & M e l c h u a d S. B r i -
JL gidam dixerunt : Vis vt nobifeum pergas in
campum 4 Breg,ad S.Patricium falutanduml, Brigida ^
refpondit: Ego voló ipfum alloqui, vt benedicat me. ** a(* s\
Tnneperrexcrunt ¡n viam fanóli Epifcopi & Brigida. ^*tr,c,*:
Sübrogauit eos quídam Ciericus, habensmultam fa-
miliam,& vaccas,&: eurrus}& onera multa,cúm irent
i n carapum Breg s fed nolebant Epifcopi, ne tardarct
itercorum de multitudine pecorum corum & one-
rum.D¡x¡tque ad eos Brigida.-Ire ante n o s . N a m & e- ^
go rcmancbo,& compatiar iftis.Tuheremanfitilla,& " ¿ j i " ^ co*
dixit famil¡ae:Gur non ponitis onera in carras? lili aiút; t n n e m j e
Q^iafrater nofter paralyticus & foror cacea i n earris i u n g i f l
iacent aegroti. N o ¿ t c itaque veniente eomederunt &
dormierunt ; fola vero Brigida ieiunauit & vigilauir.
M a n é autem faélo, cfFudit illa rorcm matutinum fu- í f i « ¿ w l
per pedes paralytíei, & ftatim ille.fanus furr^xit, & ¿ $ l i u t p r t * i *
c«ca faemina ¡Iluminara eft. Tune onera imponunt b u í / a n a t :
i n c a r r i s , & itercoeptura agebant, gratias Deo a -
gentes.
35 Cumque ambularent in v í a , viderunt q u e m «
dam plebeium, qui nimio labore folus mulgebat vac-
easj dixiíque Brigida; Interrógate eum,cur folus labo-
rar fine adiutoi e ; lile d i x i t : Quia tota famüia mea in
dolorceftiln v n á c n i m d o m o x n aegroti iacent. Tune
dixit Brigida p u e l l i S ) vt eum eo mulgerent vaccas. %itm*etít'
Tune p l c b e m s rogauit vt prandium' pro labore acei- ™ ¿ % e n t i
perent. Anllac acceperuntJ& eomederunt iuxta ripam d i f i á , i *
cuiufdamflummis, praeter folam Brigidam ieiunan- t g w .
tem. Tune S.Brigida benedix¡t aquamjSc afperíit do- F
mum plebeij, & fanauú omnes aegrotos qu¡ ¡n ea ia-
cucrunt.
$6 Inde viá reda venerunt ad locum, qui voca- .
tur ¿ C u l t u ¡ ) v b ¡ fandus Epifcopus cum multorum E-
pifeoporum conuentu fedcbar;& in ¡lio coneiÜo m á -
xima quaeftio fiebar. Quacdam autem, quae i n pecca-
tum cecidit,dicebai ¡nfantera, quem genuit, cífe cu-
lufdam Ep¡rcop¡ de difcipulis S. P a r t r ¡ c i j , nomine
í B r o o n ; i l l e autem negabat.Tune omnes in concilio
audientes mirabilia & operaS.Brigidae,dixerunt quod
hace quaeftio per ¡llam d fanan poílet. A d d u d a ¡taque ^
eft muÜcr cum f u o ¡ufante in finu ad Brigidam extra . . .
•i- i^.- • « • • 1 1.11 multerem
concilium.Dixit autem Brígida ad illanr.Dc quo con- c r i m e n S .
cepifti infantem huncíllla refpondit: De Epifcopo B r o n o E p .
Broon; Brígida dixit: N o n fieexiftimo. Tune Brigida imponen*
ad S.Patricium humilians dixit; Pater, ttium efthane ttmt
qu«ftioncm rolucre.Patrie¡us refpondcns a¡t;Mea fil¡a
car¡ífima Biigida, tu reuelaredigneris. Sandia ¡taque **********
Brigida fignans osillius faeminae fígno Crucis Chnftii mbtnt''
ftatim intumuit torum caput cius eum linguáj fed nec a r g n i t ,
illa poenituit. Tune Brígida linguam infantisbenedi-
xít,d¡ccns c¡;Quis eft pater tuusíillc refpondit ambu-
bns;
 I F E B R V A R I I.
A l a s : N o n eft E p i f c o p u s B r o o n p a t e r m e y s , f e d quídam o u c m , q u a m c o x i m u s i n e f e a r n t i b i 5¿ t u i s . D i x í r q u e ^yf,,.,,,
i n f a n t e , » b h o m o , q u i fedet i n p a r t e c o n c i l i j v l t i m u s , a c r u r p i s v i - B r í g i d a : S u f f i c í e n t e r h x c n o b i s p l u r i m í s erunt-. R e c i - RE ANO-
J i fignate, l í l q u e . T u n e o m n e s gratias e g e r u n t D e o ; , d e B r i g i d a t a b u n t u r e n i m n o b i s fandbe S c r í p t u r a ; , p e r q u a s car- NYMO,
m e r u m f * - m a g n i f i c a r a e f t ; & m u l i e r poenitentiam egic. n a l e s efeas o b l i u i f c e m u r . T u n c e r g o ex í l l o m ó d i c o e i - E x M S S .
trempro- ^ Q j e j i . ^ vcfperafcenre a b i c r u n t o m n e s h u e t l - bo eomederunt d ú o populi í i m u l , i d eft, P a t r i c i j & ^
l u c q u e i n v i l l a s i B r i g i d a v e r o c u m fuis a d a q u a m p e r - Btigid2e,& fatiati f u n t : & d i m i f c r u n t m a í o r e s r e l i q u i a s ^ " ^ V
, rexíc. T u n e q u í d a m p!ebeiu#fnuitauit e a m , dicens: q u á m a n t e f u e r u n t materias, q u a : S X a f r e a o b t u l i t . E t m o s f a t i a t i
inuiiaia, Habeo domura nouam; v o l ó vt c u m tíiis p r i m a i n - pofteá obtulit Lafrea S a n ¿ t a & (uum loeum S . B n g i - i t a v t m i i i -
t r o e a s i n e a m a d e o n f e c r a n d a m . E x í í t S. B r i g i d a c u m á x in í E t e r n u m . t a Jupertf-
e o , & miniftrabat ei c u m m á x i m o gaudio, (ipíe enim 41 Ibidem quoque c ú m S. Brígida hoípitaretur,^''
v i d i c v i r t u c e m j q u a m illa d i e B r i g i d a i n c o n c i l i o fecir)- venit q u í d a m marítus, r o g a n s vt S . B r i g i d a b c n e d i c e -
& appofuic c i b u m . T u n e S . B r í g i d a p u e l l i s í u í s d i x i t : r e t e i a q u a m , q u á c o n f p e r g c r e t u r v x o r l ú a : í p f a c n í m ^ ^ t yg
¿tuiniius O f t e n d i t m i h i D o m i n u s , q u ó d ifte v i r g e n t i l í s e f t . R e - vxor o d i u í t í l l u m m a r i t u m . T u n e B r í g i d a benedixir ^JJ^'j,
^ n ^ / e / i fponditqae v n a d e c o m i t í b u s f u i s d i c e n s : V e r u m eft a q u a m , & afperfa eft d o m u s i l l i u s , &c c i b u s & p o t u s , iUges n c S -
f e G e n t i l e , q u o d d i c i s . N a m ille pre c u n ó l i s S . P a t r i c i o & fuis d i - & l e d M u s d e a q u á . v x o r e a b í e n t e , & e x illa d i e d i l c - e$¡i$i;
fcipulis v a l d é r c f í r t i c J & b a p t í z a r i r e n u i t . T u n c B r i g i d a xit m a r i t u m n i m i o a m o r c . q u a m d i u yjxit,
t u m b e a n - dixic a d e u m . - N o n p o í í u m u s c i b o s t u o s c o m c d e r e , n i - 42 I n illis d i e b u s v e n i t a d S . B r i g i d a q u a ' d a m V i r g o
Uerttt: pn¿s baptizatus f u e r í s . T u n e á D e o c o m p u n ó l u s D e i de nepotibus í í G a i s j q u í e r e n s e l c e m o f y n a m a b o - ^
c r e d i d i r c u m d o m o f u á ^ baptizatus e f t a b E p i f c o p o mnidomo. D i ^ i t q u e ad eam Brígida: Sagum m e u m ^
Broon diícipulo S.Pattícij. portabis vel v a c e a m a b a ü q u o mihi c ó m o d a t a m . llla^0"^ 0'
e i m entri- 3^ S e q u e n t í autem die dixit Patricius a d Brígida: d i x i f . N o n p r o d e l l m i h i uta r c c i p e r e ; v e n i e n t e n i m l a - ^ , ^
ga a S.Va- Ex hac^ 0 0 0 licet a m b u l a r e fine S a c e r d o t e ; a u - trones in viá3& aufcrenteaex me. D i x u q u e Brígida:
t r i c i o o r d i - r í g a tuus femper t u u s S a e e r d o s fiat. O r d i n a u i t a u t e m Z o n a m m e a m portabis. Dixífti enim m i h i , mullos
n a t u r S o - S a c e r d o t e m , n o m i n e e N a t f r o h i c ; & ipfe i n tota v i t a m o r b o s h a b e r e i n r e g i o n e v e f t i á > & per z o n a m m e a o i
eirdoit fuá auriga S. Brígidas fuit. I n illis d i e b u s v e n i t a d S . i n t i n ó t á i n a q u á , i n n o m i n e lefu C h n f t í f a n a b í s e o s ,
Brigidam q u í d a m Ia¡eus,portans m a t r e m fuam para- & d a b u n t tibi v i d u m & v e f t i m e m u m . T u l i t e r g o z o - quailla
* l y t i c a m i n h u m e n s fuis : & c ú m ille p e r u e n i í T e t a d l o - n a m , & p r i m ú m e x i j t ad a l i u m p u e r u m aegrum, q u e m morbos c u -
e u m , v b ¡ erat B r í g i d a i n c u r r u f u o , d e p o f u i t m a t r e m d i l e x e r u n t p a r c n t e s e i u s , & f a n a u i t e u m . E t data [ ü m r a t ' &
h í l f u A p A - ^Uai:n m tei:,:ara ^ v m b r á S . B r í g i d a s E t c ú m illa t e t i - c i v e f t i m e n t a b o n a . E t fie f a c i e b a t per o m n e s a n u o s
r a l y t i c m g'ííct v m b r a m , furrexítjdicens: Gratias ago D e c q u í a vita: fua^ S a n a u í t e n í m o m n e s l a n g u o r e s , & a c c i p í e -
{m*ti q u á d o tetigi v n i b r a m t u a m } 0 S a n d t a D c i , f a n a c a í u m bat m u l t a l u c r a , & d e i l l i s l u c r i s e m i t a g r o s , & d i u e s
ftatim,nihil dolens. cffedla fuit, & p a u p e r i b u s t r i b u i t a
39 G u i u s temporis intetuallo venerunt ad S . B r i - 45 A n t e d i e m cuiufdam folennitatis venit a d S .
g i d a m q u í d a m viri, deducentes h o m i n e m daemonia- Brigidam in c C e l i a R o b o r r s vna difcipularum eius, ^
cuinvinculisalligatum. Q u i c ú m cognouiflet quod q u a m B r í g i d a n u t r i u i t ; p o r t a n s illi e l e c m o í y n a m . C u -
ad Brigidam duceretur,eecid¡t in terram,díeens: N o n que aílignaílet d o n u m , dixit: Reuertar ad d o m u m
neportabitis ad Brigidam.Dixeruntque ei:Numquid meam, vt v e n í a n t p a t e n t e s o r a r e t e c u m p e r n o ó t e m
feis l o c u m j n q u o B r i g i d a fedet?Ille r e f p o n d i t : S c i o , & iftamj ego autem r e m a n c b o a d cuftodiendam ^ o m ^
ftatim n o u i , & a d i l l a m n ó i b o ; d í x i t q u e illis p r o p r i u m &c p é c o r a . B r i g i d a d i x i t : N o n fiCjfed t u m a n e h í c , & bon*jpon.
ínergime. NOMEN'OC'J »ti q u o B r i g i d a f u e r a t j & n o n p o t u e r u n t parentcs veniant h u c : f u b f t a n t í a m autem veftram ÜCdet ¿ D e t
n u m a d - i^tim mouere de terrá. Tuncconfilio faóloperrexe- d o m u m D o m i n u s f e r u a b í t . V c n e r u n t q u e p a r e n t e s . í i - eujloditufí»
ieni.emi- t u n t alij ex i p f i s a d B r ¡ g i d a m , & r o g a u e r ú c ' e a m v t v e - c u t illa d i x i t , & fimul o m n e s c e l c b r a u e r u n t feftum a - i " *
n h i d t m o - niret a d i l l u m . V e n i t q u e B r i g i d a c u m e i s . E t c ú m v i - pud S . B r í g i d a m . M e d i á vero n o ó l e fures venerunt a d
n m f n g n t : ¿ [ f a d ^ m o n B r i g i d a m a d fe d e j o n g é v e n i e n t e m , a b d o m u m c o r u m , feicntes h a b i t a t o r e s cxí/Tc a d S . B r i -
h o m í n e fugit:(daEmones enim q u a n d o S . B r í g i d a m a d g i d a m , A: f u r a t i f u n t b o u c s . C u m q u e v e n i í f e n t a d a -
loca e o r u m venire aliunde v í d e b a n t , timebant & f u - m n é Lifli, i n u e n c r u n t f í u m c n rcpletum a b u n d a t í á a - " f % m i r é '
g i e b a n t ) & f a n u s f a d l u s eft ille h o m o j & g r a t i a s e- auz, & n o n p o t u e r u n t m i n a r e b o u e s i r a n s flumen. l " l t t e ' ' J ¿ r -
CgitDeo. C u m q u e laborarenr per m a x i m a m partem no¿cis,yMffJ¿_#-
eonfilio f a ó t o a l l i g a u e r u n t o m n i a veftimenta f u á Ca- i r a t g
a Jocetiniti i n V i t a S . F a t r i e i j 17 M a r t i j , c á t t i p i l m B r c a g h a p - per c a p í t a b o u m . í i m i l i t e r & a r m a fua.'& d e m e d i o flu- F
^e//<jMpeciofum atque fpatiofum. Hi^eraf'cc.Mag-breagh.
m i n e r e t r o reuerfi f u n t , p o r t a n t e s f p o l í a i n i m í c o r u m
ttberatisnonlongé k T e m o r i á r e g i ó - v r b e i c i r c a B o a n d u m , fi-
u e B o i n u M a m n e m , q u i infraDroghedam}fiue Pontatoamur'
f u o r u m fuper c a p i i a f u á , c u r r e n t e í q n e per c a m p u m
bem i n m a r e i n f l u i t . I n 4 V i t á mentio fit e a m p i B r e g h i o r e - L í f f i , ¿ ¿ v i r i n u d i poft e o s . N o n e r g o a d p r o p r i á d o -
gioneMidiaí: j«irVí«?,»i/«üori m u m r e u e r f i funt, fed r e d o c u r f u a a c i u i t a t e m B r i g i tmfufisfus.
b Colgan. t u i l t e a v o c a t ^ í u m f y a i t i n Borealt t r s t f u M s d i £ t d ^ p r i m o d i l u c u l o v e n e r u n t i & e o g n o u c r u n t m u l t i il-p^lia;
c l i m publicit regni conuentibus celebrem.
los b o u e s ^ fures. T u n e futes d e d e r u n t l a u d e m D e o »
e Cc/Z/wr S.Rronus E p . B I í i n i ¡ , C o l g a n o tejlé.
¿ Colg. finiri. & poenitentiam egerunt a p u d S.Brigidarrí in fuá c i u í -
e A l i j N a t f r o i c h . Colg. Nacfraich, M t j j i n S M f t o t rtJatutu cate. Plebeius vero exultans c u m bobusfuis ad d o -
cslt 11 Decembi m u m f u a m e x i i t , & : D e o g r a t i a s egir.
44 A l i a q u o q u e p u e l l a a n t e c u i u f d a m fcfti d i e m ,
parí c ú m e l e e m o f y n á a d S. B r i g i d a m v e n i t , & aeee- a h e r i i ü
C A P V T V I
p k ) m u ñ e r e e i u s d i x i t ; V a d a m a d d o m u m meam,quia'''(W,'vw ^ *
n o n r c l i q u i i n c á nifí n u t r í t ó r e m n o f t r u m á q u i eft fe- 'U*CCIU ^
Viducia in Dei e r a r i o euentuprohata* n e x valde & p a r a l y t i c u s , o c n o n c í t q u i m u l g c a t v a c - e t e f l ú t i r i
cas v e l d o m u m c u r t o d i a t ^ B r i g í d a d i x i t : Manebíce^íW.
40 T P O d e m t e m p o r e hofpitabatur S . B r i g i d a in e c - h a c n q ó t c ; D c u s c u f t o d i a t d o m u m t t t t i m , & vaccae i n -
X L c l e f i á S.<í L a f r a ; : q u a d a m a u t e m d i e a d v e f p c - m u l f í e fianr. T u í i e illa m a n f í t , & c r a f t i n á di,e,fumptá
í u m venit S . P a t r i c i u s e u m t u r b á m a g n a vt h o f p i l a r e - EuchanftiirediitjvaGcafquc & v í t u l o s feparatim in a -
t u r íri illa E c c l c í i á . T u n e f a m i l i a l o c i illins c o m m o t a g r i s c o m e d e n t e s f a n á m e n t e & fine taedio i n u e n i t i f c -
eft, d í x c r u n t q u c a d Brigidam.-Qiííd faeiemus, quia n e m q u e vidit fine f o m n o , q u i h u c u f q u e n o n v i d i t n o -
n o n habemus cibos ad rantam turbam? D i x í r q u e a d ¿lem, nec dotm¡uit,nec interuallum t e m p o r i s í c n í i t ,
e o s S. B r i g i d a ; Q u a n t u m h a b e t j s l Q u i d i x e r u n t : N o n a c fi m illa h o r a a b e o p u e l l a e x i í l e t .
K a b c m u s n i f i x u panes, & m o d i c u m l a é t í s , & v ñ a t a 45 I m l l o c e m p o r c S.Brigida ca;naiii m a g n a m f c -
lebruar'ij Tont. | ,
 VITA
cíe in honorem folcmnitaris Domínijfed hanc canam
AVCTO-
B.E ANO- dminr pauperibus. De hoc vero familia ipfius concri-
N y MO j ftara eít: plebfque.vt confueuerar,ad dicmfcftum ve-
EX MSS. nic.Tune Brígida orauic Dominum.Eccc in eadem re-
A gione quídam plebeius homo, diucs valdc> coenatn
cihos/HH Regi fuo vehebac in plauftro ad diem feílum. llleque
paratas
errauic in vijs fuis, & nébula texit eum , & viam ante
dat taufe-
rtbwt\ cognicamnon agnou'Cj donce r e d o curfu ad unuam
a l i ) inopi- S.biigid? pcruenic.Hoc feiens S.Brígida exijt obuiám
nato fub- ilii,(S<: intcrrogauit viam eius. Ule aucem admomcus á
tnittütur:
Deo, obculic hscomniaS.Brigidacdicens: Ob hanc
cauííam fecit me Dominus errare in propria mea pa-
tria, aliam vero Rcgi faciam. Hoc Rex cúm audiílet,
illum plebeium cum fuis ó m n i b u s obtuhe, vcTeruirelt
S.BrigidíEin acternum. Plauíltum quoque alefrum
plenum ciborum ad fupplementum fandae folcnni-
taci ídem Rex ad S.Brigidam mific, quibus ingens co-
ucncus tocius plebis facuracus eíl valdé.
4<5 Reginaquíedam ad S.Brigidam cumaonis
boni^ venir; in quibus erat argéntea cacenafabrefada,
quae habebac in fummitate formam hominis. Hanc
aucem catenam puellas rapueru-nc)& abfeonderunt i n
thefauris fuis. Brígida vero omnia pauperibus diuifit.
s./tnam Quadam die venit ad Brigídam pauper; &" illa nihii
¿•.rgenuam habcns,exijc ad thefaurum puellarum,& inuenit cate-
datpatipe-
nam prasdidam , & eam dedit pauperi, Hoc autem
tibus i
p n e l l a E a g n o f c e n t e s , veneruntad Brigídam dicentes:
B
Pctdidimus per tcquae Deus mific nobis; omnia enim
das pauperibus,& nos inopes relinquis. Tune Brígida
dixit illis: Qusrice ftatim catenamjvbi ego iugiter oto
q u t foflin in ecclefiá^orfitan ibi inuenietis. Cumque quaerctet
templo i n - eam.innenerunt catenam eiufdem forme.oíléderunt-
uer.ta.in
que Biigidx.Tunc Brígida dixit eis: Nonne d i x i v o -
memoria
fermta:
biSjQuaeiite illamíEt puelhe hanc gatenam femper fe-
cum íeruauerunt in teílimonium v¡rtutis)& non ven-
diderunt vnquam.
a I t a M S S . R a t . & A u d . AJIinfraeadem M S S . L a Q e z m v o c a n t
c u m Colgano, < j « / ^ » L a i r a r a c n ¡ aitq¡plureseHunominüfan-
¿ieu Virgines coli a b H t b e r n U .
b Colg. G a ¿ \ s . & N o t . i t ait r e £ l i U s M ¿ c - h u a i s dicisjfejf M e d i t
d i R r i B u m H i - M a c - h u a i s , q u e m tenutjfe a t t p o J l e r o s C o l l x .
Huafíj Regu, vnde&nomen.
C I d e / l , t i l d a r t a , de c u i t a etymo & ( ¡ g n i f i c a t i o n e e g i m t a 5 j .
C A P V T VII
Itineris pericula prepulfata. annona, C&IÚHÍ
muitipUcatai
47 a Oalianus Epifcopus & Prophcta Deí, qui
V ^ h a b i t a b a t in dexterá parte Liííi campi, ve-
d nit in curru ad S.Brigidam, & moratus eft apud cam
njifitur a. aliquantis dicbus.Quadam autem die volens rediré ad
S . C o a l i a - locum fuum dixit ad Bcig¡dam;Benedic diligéter eur-
no :
rum noílrum: &:illa benedixit. Auriga vero illius E-
abeuntií
piícopi iungens currum, ¿ rofetos oblitus eíl poneré
eurrum
benedicit, contra rotas.Tune currns ipfe velox pertranfiuitcam-
h pum. Cumque poíl magnnm fpatium diei Epifcopus
q u i m i r a - confpexiíTet currum > vidit illum rofetos non habere.
c u l o s é f e r - Tune ille exiliuit de curru.Er corruens in terram gra-
uatur:
tias egit Deo,& benedixit S.Br¡gidam,comraenioraní
benedidionem eius.
48 Q ü a d a m autem die venit S.Brigida per cam-
pum Liííi, & alia í á n d a Virgo fimul fecum fedens in
vno curru.Auriga autem praedicabat illis verbum Deí,
tuhet a u -
Dixitque illi Brígida: N o l i verfo vultu á nob/s praedi-
riga prt,-
care,habenas tuas poíl cergum tuum pone. Equi no-
dicare,
cunum ílri redo itinere ibunt ad domum noftrara. Et ¡ta fa-
Deo cura d u m eft.Exierunt enim equi redam vían per campú.
fore; Cuque auriga dilígenter praedicaret Virginibus,& i l l ^
&> hicpro-
greditur,
incentis auribus,& animo curiofo aud/rent; vnus c-
tquoiugu quusabftulit caput fuum,& collutn á i u g o , & ambu-
t x c u ú e t e , iauit líber poíl gurrura illis nefeientibusj Tune Rex,
I 5. BPv I G I D / E VÍRG.
qui fedebat fecús viam in fublimi loco,dixit omnibns
circúm fedentibus & mirancibus:Brigida fedet in ido
curru, equorum oblita, Dominumque folum animo
intendit. Tune equus audiens claroorem turbs ad- d e i n v l t r »
mirantisjvemt ad c u r r u m ) & i m p o í u i t colíumfub i u - refumete:
go eius folus. Tune clamor Regis & plebis actollitnr,
& miranda virtus per tocam regionem diuulgata eft,
& glonficauerant Deum & S. Brigídam.
49 Leprofus quidam c de nepotibus Neil venic c
ad S.Bngidam.qUcErens ab eá vaccam. Dixitque illa
armentario;Da illi vaccá.dixitquearmenrarius: Qua- v a c c a m
lem vaccam illi d a b o í T u n c clegerunt optimum vicu- d a t p a u p t -
l u m ^ dimittentes illum, oceurric ei cum gemitu raa- ^/J^;V,*
gno óptima vaccarum, & intantúm fe inuicem dile-
xerunt,vt pené nulluspoíícc feparare eos. Vacca etiam ^uem ^
illa,cuius vítulus portatus eft, alterius vacca; vitnium v t f u u m
düexít viciffira vt fuum.' Dixit ad Brigídam ille lepro- a m a t ,
fus:Non poílum folus vaccam minare ad prouinciam
meam.Dixitque Brígida ad aurigam fuum: Vade cum
leprofo: erat autem in illa hora auriga coquens carnes
in cacabo.dixit auriga : Q u í s coquee carnes iílasíBri- pü-
gida dixit.-Tu ipfe ad eas velociter vení.Et ita compie- ^ 0 t * ™ ? 9 *
tum eft.ficut illa dixit.Exijt autem auriga cum lepro- ^ f ^ ' "
foicer dierum duorum in vno p u n d o remporis,& in deduei^
codem p u n d o confeftim reuerfus eft, & i n u c n i t c a r - £
nes ipfas in cacabo needum codas effe.Sc omnes mt-
rati í u n t , q u ó d auriga potuic ¡ter duorum dierum in
vnius horae p u n d o teanfeurrere. Sed Deus hoc dona-
uit voluntati S.Brigidae.
50 Erat inopia pañis in campo Liffi in alio tempo-
re : Brígida aucem rogara eft á familia fuá granum, &
adeampum ííGefilli pergere adS. « Y b o r u m Epifco- d t
pum , vtpeterctab eo fruges. Brígida vero obcdiuit "dit s .
voluntati rogantium, & exiuit in viam.Sandus autem E^
Yborus gauifus eft gaudio magno in aduentu S.BrígU
d£E;fedtamenillenonhabebatcibos in aduentu ho-
fpitum,nifi/panem fiecum, ¡Se carnem fuiliam. Tune f
panem & lardum Yborus Epifcopus & S.Brigida i» a b e o a p p o .
témpora QuadrageíimíE ante Pafcha manducauerunt. fitum l a r -
Duse Virgines de comitibus S. Brígidas partes fuas de dtim t(iit
lardo non manducauerunt; & ¡He partes verfe funtin
dúos ferpentes.Hoc quando nuntiarum eftS.Br¡g¡das, m i
illas Virgines grauiter coram Yboro Epíícopo incre- q u o d v e r -
pauir, & íuílít eas foras manere , & ieiunare cúm la- f u m i n o b t -
crymis;díx¡cqueBrígida: leiunemus &: nos cum illis, ¿'«í'«¿««
& oremus Dominum; & ¡ta fecerunr. Ec verfí funt ifti inítrP*tei-
d ú o ferpences in duasj Euchariftias i n P a f c h á & i n „ í
I^calítiis Dominí. Díxicque Yborus Epifcopus S.Bri-
g \ á x , Q u á caufsá huevenifti in tempore Quadrageíi-
mas? Rcfpondíc Brígida: Vt qusram á teannonam
pañis. Tune Yborus Epifcopus fubridens dixíc:0 Brí-
gida,fi tu videres & feires quantum de frugibus habe-
remus, modícum donum granorum tecum non por-
tares, Dixitque Br¡gída:NQn puto fíe; fed x x i v p l a u - i h o r i h e r -
ílra in hórreo veftro confiftunt.Et ¡ta nuru De¡ creuit. r e u m f r u -
M i n i m u m Yborus habuit, & ¡uuenta f u n t i b i x x i v m e m o r e -
plauftra, íicut Brígida d¡x¡t. Et diuiferunt inter fexu t l e t > D e i
plauftra Y b o r o ; & Erigida cumxiiplauftris reuerfacft 't"r/w/í$
ad domum fuam.
a ItaMSS. Vita^.lib.i cap.jnum.r^Conlknumvoeat:Colg.
C o c l i a n u m j a u í p o t i i t s C o n k i d u m , v e l G o n l a e t l j u m . alij,
C o ü \ e n m , v t d s c e m u s a d Vrolog. V i u p e r C e g i t o / u m , l i t t . c . D t
eo p l e n i u s i M a i j .
h Colg. roletas, & i n t e r p r e t a t u r p a x i ü o s f e r r e o s , f i u e embolia,
a u t óbices, q u i a x U s x t r e m i t a t i i n f i g u n t u r , ne rota excidat,
confentit V i t a m é t r i c a cap. 7 » « . 4 8 . Neglexerat ó b i c e cur-
rum adfirmare.
c D e M e d i a interpretatur C o l g a n t e , q u a m tune A u f l r a l e s O
N e ü o s po(fedtj¡e a i t . A q u i l o n a r e s V l t o n i a m .
d C a m p u m hunc, M a g gefille v o c a t u m , a i t C o l g a n t u e(Je i » r t *
gione H i f a l g i - e , non longe a campo L i f e . ' E R a l i o q u i n a p u d
l o a n n e m Spedum i n t o p o g r a p h i c á deferiptione L a g e n u . G e í e l l
/<7C«Í/» Regis C o m i t a t u , i t a d i B o a H i l t p p o Rege, aquofr
p r i m a r i u m oppidum P h i l i p e t o v v n e , n u n c KinffeftoTvnc.
Q l i m regio ipja OfTalia dtfta> í t í i e C a m b d e n o -
e Dt
 I F E B R V A I í.
c DtS.lbzTo!velH'íhiio,ituiYu.xi:o¡/ííieYhoTo,agtt»(Uíi m i n e f i n d e . N .m ¡n hac hora f o m n i u m v i d í . E t dixit
" A p r i i . I n V t t l Jr l i b . i. a p . ^ . n n . i ' i dtcttar ^ í x á \ c Á i o i & . ¿ ú P a t r í c i u s ; N a r r a nobii illud. D i x u Brígida : E g o au-
AVCTO-
naultis i n locis i n H i b e r n i á i u i í l e aare B c a t i l l i m u m P a c i i - RE ANO»
c i l l a rúa v i d i a i n v í a a r a t r a a r a m i a h a n c i n í u l a m , «ís: í e -
ciuirs. NYMO,
f I n Bre^/*»-. ^ ¿ É r ^ o a . í / í V i / w í - d u r u m l a p i d e m c u m l a r d o p r o - m m a t o r e s í e m i n a u e r u n t l a n ^ l u m , Se ftatim ü l u d c r c - EX M S S .
p o í u i í l c ; hyherbolice' uír, Se m a t u r e f e c r e coepit, Se r u i i ¡ a d í s n o u i i m p l e u e - D
g M S S , Rat. & A u d o m . k a b e b a m , E u c h a r i f t i x . altj, tejleCol- r u u t l u l c o s : & f e m i n a t o r e s illi i n d u t i e r a n t v e í l i b u s A
g.'.no. Hnchias. Cutat tpfe locum cvrruptum. Vidutur i n d i c a r i ,
albis. P o l l h s c vidi alia a r a n a , & ararores nigros, qui prtuidet
ajfsruatos hospanesy v t ad m i r a c u h rnemoriam, & euchari- hlrejesin
bonam ü l a m mellcm eucrterunt, & ícíderunt vome-
f u a m . j i u e g r a t i n r u m a c l i o n e m , oftnitdereHtur i n t » j c h a t e & Hiberntd,
NatAlttits* te. Se z i z a n i a m f c m m a u e i u n t j d k H u m i n a a q u a r u m r e - f u t u r a s
p l e u c r u n t f u l c o s . ' D í x i t q u c P a t r í c i u s ; O V i r g o , v e r a m juO finen»

C A P V T V I I I Sí m i n l i c a m v i l i o n e m v i d . í l i . N o s fumus b o n i a r a t o - mundt,
r e s , q u i q u a t u o r E u a n g c l í o r u m a r a t r i s c o r d a h u m a n a njtfipnem
expontntt
L e p r o f í s alttfque £ q r i s f a m t a s ac n j a r i a be- f c i n d i m u s , Se f e m m a m u s v e r b u m D e i Se l a c r u d i s d o -
S. t a t r t -
d r i n s . I n fine v e r o i e c u l i v e n i e n r m a l i d o d o r e s , m a - ció.
neficia collata,
lis h o m i n i b u s confentientcs, q u i noftram d o d r í n a m
51 T ) E x q u í d a m v e n i t ad B r i g i d a m a d folennira- fubuertent, & p e n é o m n e s h o m i n e s íeducenr.
LVcem c e l c b r a n d a m P e n r c c o í t e n . E c c ú r a ibi c e - 54 A l i o q u o q u e die q u í d a m leprofus venit ad S ^ E r i -
l e b r a r e t n o d t c m i i l a m , l u n - c x i t v a l d é d i l u c u l o , v c irec g i d a m , r o g a n s vt c u m c á f u á v e f t i m e n t a l a u a r e n t u r
Rege: inobedien-
ad d o m u m í u a m . Currebant velocitenn curnbus, t k a q u á ; d i x í t q u e ei B r í g i d a ; F a c i a m q u o d p e t i s . a i t q u e
tem lepra
iri c q u i t i b u s . S a n ó l a v e r o B r í g i d a , p o í l expleca d i e i f o - l e p r o í u s : N o n b a b e o alia v e l l í m c n t a , m i l p r o p r i a m e a a d h o r a m
lennia, vemcad m e n f a m , & largus cibus apponítuc lauentur. D i x i r q u e B r í g i d a ad v n a m p u e l ' a r u m fua- punir i i m -
c u n d í s . l a m vero leprofus f u p e r b i í í i m u s , d í a b o h m a - r u m ; D a v c l l e m m a m l e p r o f o , d o ñ e e veftes e i u s m u n - p e t r a t :
aiium U -
fttperhi le- g i í t e n c S . B r í g i d a c i b u m . v c f o l c b a t , r e f p u i t , m í i B r í - d e n t u r . S e d illa p u c l l a i n o b e d i e n s , fectore n i m i o Se l e -
prpjHm
profi -tío- gida íibi darec h a f t a m R e g i s f u p r a d i d i , q u í p r i m o m a - p r a p e r c u i r a cft fpatio v n i u s h o r í e . A i i a v e r o p u c l l a d e - J a n a t :
luntati n é reuerfus e í l ad d o m u m fuam. T u n e o m n e s leprofo dit b f e g n u m f u u m l e p r o f o . T u n e l e p r o f u s p o f t q u á m
faret:
dixerunt: Vidifti h a í l a m heri.cur non poftulaíli llatim e x u í t fe v e f t i m e n t i s í u i s , m u n d a t u s cft á l e p r a f u á .
tibí d a r i ; Ule dixit: (Vua hodíe coepi concupífeere.
B
T u n c S . B r í g i d a & o m n e s rogauerunt illumjVt c o m e - a Deeft hoc M S . R a t . ¿ r C c l g . A t locelirtus i n V i t á S . P a t r i c i j . a i t
deret non impetrauerunt. Brígida quoque abnuit h a n c vtfionem contigiffe t m l l á t r i d u a n a concione, q u & J t q u e n t i
c i b u m fu m e r e , d o ñ e e l e p r o f u s proccruus comederet. cap. n u f 9 refertur; & q m d e m tn ¡/JCC F i o n a b h a i r , t d e f i , albo
campo. A i t v e r o c h m adfiantes v e l l c n t e a m e x c i t a r e , v e t u t j f t
T u n e mifu B r í g i d a equites poli R e g c m , vt r o g a r e n :
i d F a t r i c i t t m . D e i n d e plentits vtfionem expontt, vidtjfe S a n -
a b e o haftam fuam.lili c u r t e b a n t , & tranfeuntes v n u m
fiam homines c z a á i d u o s , aratra, boues , í e g e c e s , c u n d í a
montcm, m u e n c r u n t R e g e r a in v a d o c u i u f d a m fíu- c a n d i d a : deinde o m n i a illa maculofa, p u f t m o d ú m o m n i a G^uadru-
n j i n í s , & i n d i c a u e r u u t f u a m q u é e f t í o r . é . T u n c laetatus n i g t a : ad v l t i m u m o n t s , & fucs, canes & hipos d i f c o r d a n - plex'fiatut
c í l R e x , & d e d i t c i s h a í l a m f u a m , d i c e n s : S i S. B r i g i - tesad i i i u i c e n V & c o n f l i g e n t c s . S a n d u s a u t e m P a t r í c i u s Hiberma
ster q u s - v i f i o n e m e x p o o e b a t , t o t u m q u e c a n d o r e m p i x f a t u m ad aS.Brigi-
da o m n í a arma mea p o í t u l a l l c t , ftatim impcíraíier.
fumdam m u n d i ftatum tune t e m p o t i s prasfentem , p e r t i n e r c d i c e - ddprAhi-
T u n e equiresilli milii á B n g í d á interrogauerunt, vbi
fuutneri- bat. O m n e s e m m i n eo Prx'lati & f a b d i t i , e r a n f i n f i d e a c
(lii mora- m o r a t u s e í í e t R e x a b i n i t i o diei v f q u e a b h a n c h o r a m . b o n i s o p e r i b u s , f e c u n d ü m E u a n ^ d i c a m d o d t n n a m & A-
Ithr: D i x i c q u c illi v n u s é fuis c o m i t i b u s : N o n m o r a t i f u m u s p o f t o l i c a m , f é r t i l e s & f e r u i d i . M a c u l ó l a q u o q u e ad t e m -
fed f e m p e r v c l o c í t e r iter c u c u r r í m u s . Scimus enim pus fequeutis generationisfpcdtar-e, i n q u o fide q u i d e m
c a n d e r e o t , Hrd eam prauis o p e r i b u s d e n i g r a r e n t . N i g r e -
q u o d S . B r i g í d a n u t u D e i r e t í n u i t n o s , vt c i t o f o l u e r e -
d i n é fubfcqucntemaflercjbat t e m p o r i g e n e r a t i o n i s f e c u t u -
t u r i m m i n e n s quaeftio l e p r o f i . T u n e omnes laudaue-
rac c o n g r u c r e , i n q u o v i t a m fuam h o m i n e s n o n f u l ú c n i a i -
r u n t D o m i n u m & B r i g i d a m ; &: R c x v c l o c í t e r exiit i n qu>s o p e r i b u s p i o f a n a r e n t , led c t i a m fidei C h n f t i a n a :
v í a m f u a m , n o n v t a n t é . E t m i l í i c o n f e f t i m r e u e r l i funt a b r e n u n t i a t i o n c . D i f c o r d i a m o u u i m , fuum , c a n u m & l u -
a d B r i g i d a m c u m h a l l a R e g í s , & illa g r a t i a s e g u Deo. p o r u m , prouunciabat contronerfiam iunoccnturn & i m -
m u n d o r u m Pra^latorum, b o n o r u m & p r a u o r u m , a f í t t u -
C ú m cíTet S . B r i g í d a i n e c e l e f i á q u a d a m , & fe-
r a m in diebus p o í t e i a : g e n e r a t i o n i s , p o f t a n n o i u m íciliccc
d i í í e t iuxta i a n u a m loci illius, v í d i t a d t í p a m fluminís c u r r i c u l a p i u r i m o i u m . HÍC loceltmos. E a d e m p a u l l o b r e u t h s
ambulantem hominem valdé incuruum íub onere¡ h a b e n t u r i n V i t ú S . P a t r i c i j t r i p a r t i t a . d t c u n t u r q ¡ conttgiffeia,

nufenaqueillius, dixit puellis : E a m u s a d h o m i n e m , q u o d a m c o l l e F i n n - a b h u i r üicfto, i n reg'.one Lcmauia?: qus.

regio, v t att C o l g a n u i t c a m p e j l r u e f i } i n T i r o n i á p r o a t n a J i ,
& c u m eo onus portemus. E u n t í b u s a u t e m , d i x i t illi
dioecefi G l o c h a r e n f i .
B r í g i d a ; D a n o b i s o n u s , q u o d te g r a u a t , & v a l d é te
b I t a M S . A u d o m . at R a t . C o l g . & 4 Vit. fagum habtnt.
ineuruar. R c f p o n d i t i l l e Se d i x i t : N o n o n u s i n c u c -
u a t m e , fed d o l o r a n t i q u u s á í u u e n t u t e m e á . Ule au-
C A P V T I X
tem homo interrogauit n o m e n V i r g i n í s . Etdidum
ietunio &
precibí44 eft i l l i , q u o d S . B r í g i d a e l í c t . U l e d i x í l : D c o g r a t i a s a g o ,
q u i a q u a e í i t a m i n u e n í . E t ait l i l i : V o l ó , vt d i e a c n o -
C e f í a a p u d S. c ' P a t r i c m m . eius p r t e m j a f e ~
euruum
fanat> dle i c i u n e s ^ roges D e u m , v t e r í g a t u r corpus m e u m . pultura,
D i x í t q u e B r í g i d a ; V e n i a d h o f p i t i u m , Se r e q u í e f e e i n
e o h a c n o ó l e ; Sí f a c i a m q u o d v i s . T u n e S . B r í g i d a i n 55 T N illo t e m p o r e c e p i r S. B r í g i d a c u m p u e l l i s fuis
i u f s ü pritts
i l l á n o d e ieinnauit, & orauit D o m i n u m p r o c o . M a - X l o c u m ecclcliEe, a c d e i n d e Q u a d r a g e f í m í E a p e - *
in Jlumine
n é a u t e m f a d o , illa e x i i t a d h o f p i t i u m , Sí d i x i t i n c u r - nuría pañis imnunebat. Q u a d a m autem n o d e odo
lauari:
uato h o m i n i : V a d e ad a q u a m fluminís , Sí lauatein v i r i fures v e n e r u n t , vt f u r a r e n t u r q u a t u o r c q u o S j q u o s
n o m i n e S a l u a t o r i s , Sí r o g a D e u m , erigefque c e r u i - B r í g i d a c u m fuis h a b e b a t . T u n e V i r g i n u u i v n a , quae f[mtec}»ot
c e m ; & n c d e f e e n d a s d o ñ e e d i e a m t i b í . E t ficut illa d i - erai í m e f o m n o , dixit ad B r i p i d a m ; E q u i nofti i f u r t o '*/"r,^'*,
x i t , i t a f e c i t i l l e , Sí fanatus eft, Se gratias egit D e o . q u i tollentur. D i x i t B r í g i d a : i m e , egci í e n t i o ; p l u r e s &
í c e r e x i r i n c u r u a t u m a n n i s d e c e m Se odo. f o r t i o r e s n o b i s funt q u i a u f e r a n t e o s . T u n e f u r e s a b l a -
53 Poft haec a u t e m exiit S. B r í g i d a c u m S . P a t r i c i o t i s q u a t u o r equis exierunt ad d o m u m c u i u f d a m viri
E p i f c o p o ad A q u i l o n a l é parlé Y b e r n í í e . Q u a d a m au- h vbitantis in p r ó x i m o l o c o i n p l e b e , Sí i n t r o i e r u n t i n
t é d i e S. P a t r í c i u s v e r b ú D e i p r a e d í c a b a r luis homíni- h o r r e u m > & l u u e n e r u n t in eo q u a d r a g í n t a m o d i o s fe-
b u s ; f e d illá h o r a S . B r í g i d a o b d o r m í u í t , Se p o f t q u á m m i n í s v e n t i l a r o s , Se f u r a t í funt t o t u m h u n c n u m e r u m
e u i g í l a i r e t , d i x i t illi P a t r í c i u s : O B r í g i d a , c u r obdor- m o d i o r u n ^ p o r t a n t c s in q u a m o r e q u i s , & propriis h u -
m i l l i i n v e r b o C h r í f t i ? H x c vt a u d i u i t , v e m a m p e t e n s meris fuis, &: v e n e r u n t a d h n b i t a c u l u m Virginum:
genua flexir,dicens; Parce mihi,Pacer,paicc m í h í i D o - putanics e n i m í c a d propi iam d o m u m venííTc, intra-
íáiUArijTouuU L 5 ueiuuc
 126 VITA I S. BRIGIDA
Ave ro- uerunt in parunm tugurium , alligantes cquos in án-
R£ ANO- gulo recreto>& fomnongraui d o r m i e r u n t p o í l vigilias.
,N YMO. Fado autem mané, ecce viri venerunt, á quibus gra-
£x m s .
na rapta funt, ad habitaculum Virginum,dixeruntquc
A od Btigidam : Fures furati funt grana noñra, & duxi-
q u o í ij/fi-
mus veftigia furutn & equorum vfque ad lanuam ve-
mee r e d a -
cunt, i n -
ílri, Oramus ne celetis eos. Tune exiit Brigida adfu*
j c i j , i ü f r u - res, & fufeitauit eos, dicens: Cur futtum attuliftis ad
mento a - nos?lili autem dixerunt:Quia putabamus ad noftram
Uti/ide
domum venire.Tunc S.Brigida raiíit ad S.Patricium
fui ato;
jtd libera'
Epiícopumin próximo manentem. Venitque ad eos
tur íp¡i * ftatim Patricius, de fures liberan f u n t ^ pcenitentiam
S. P a t r i - cgerunr, t k alij obtulerunt fuá grana Brigid^ cum fuis
cio; Virginibus. Scicbant enim q u o d á Deo donata"cílent
VuginibuS.
56 S.Patricius quadam die prxdicabat verbum Dei
turbis & S.Brigidae.Tunc viderunt nubem magnae cla-
ritatis defeendentem de caslo in terram , caliginofam
diepluuiali, & corufeantem fulgure immenfo, & fte-
tit módico fpatio cemporis in loco propinquo iuxta
b turbamillam. Er poft haec exiír ad arcem b Lcchglaífe>
, w t u fe * vbi fepultus eft Patricius, & diutius ibi morara, ilhc
juLturun euanuit. Er non audebant turba: interrogare Patri-
portento
cium Epiícopum, quid fignifícaret ifta viíio mirabilisj
íUjigna'a,
("ed S, Brigidam mterrogauerunt, Dixitqnc Brigida:
mtt lurerrog ire Patncium. Audiens Patricius d i x i t ; T u &
B ego aequales fumus, reuela eishoc myfterium. Dixit-
que Brígida : Nubes, vt putamus, t ípirituseft Patris
noftri S. Pátricij, qui venir ad viíitanda loca, vbi cor-
pus eius requiefcet poít exitum & fepelietur. Nam in
loca propinquo modicé corpus eius requiefcet, &
poft haec portabitur, vt fepeliatur in arce Ladglaiííe, &
^ lintea- ibi vfque ad diem iudieij corpus eius permanebit. T ú c
men ad eeí dixit Patricius ad Brigidam , vt fuis manibus faceret
patat:
lintcamen, quo corpus eius poíl exitum tegeretur, o-
ptans vt ex illo linteamine ad vitam aeternam refur-
gerer. & fíe Brigida feeit Iinteamen, & in eo S.Patri-
cíj corpus inuolutum eíl, & in loco conílat.
57 Erat quidam homo nobilis & diues atque bo-
nus in campo d Merhac, qui habebat dolorem grauif-
íímum & peftem, & non potuit curari á mediéis: m i -
íirque ad S. Brigidam, vt veniretadfe, & illa venit.
Cum ergo domum illius vidiííet á longé, íletit & d i -
v i Jet que- xit; A quacumque parre ventus venerit ad domum
d a m Agro-
iílam infert fecum maledidionem & morbum ad v i -
t a r e oh
rum iílum,Hoc audiens ille dixit .-Nulli hominum fe-
maledtáíat
ci malum, nec Clericis, nec fabris. Tune armentanus
eius d i x i t : Audiui omnes in eircuitu tuo quaíi vno
ore te maledicentes, eo quod agrícola tuos agros íe-
pibus mumens commutauit omnes vías, planas & re-
t n t u m co das, ineolis in afperas & inplanas & fpínofas, Hoc
g e j i a ob
audiens S.Brigida ait; Hace eíl cauíTa dolorum. Tune
v i as com-
piUtatOá; omnes vis conuerfas funt in vías planas, & omnes via-
quibuA re- tores benedíeebánt illi. Ethomo fanatus eíl, Deoque
fittutii ¡ a - Se Brigidse gratias egit,
natur: 58 Q u í d a m autem die S. Brigida fedebat in laterc
oppidis Maecni cum puellis fuis, & vidit dúos viros
plenum vas aquae fecum portantes. Cumque appro-
aquam
pinquaífent, poílulauerunt á Brígida aquam benedicit
benedicit,
& illa benedixit aquam & viros. Euntibus autem illís,
quA. v a j e contigit vt vas eaderer iti terram fuper Iatus fuum, &
lapfo, nec nonfradum eíl illud vas,ñeque efFufa eíl aqua, quam
fraftot non S.Brigida prius benedixit. luílit autem S. Patricius a-
tffluit,
quam íllam feruari & Eccleíiis ómnibus illius regio-
ftrtéatu
nís diuidi.vt ad Euchaníliam fanguinis Chriíli mitte-
morbosfa- retur , & vt afpergerentur sEgri de illa aquá in faníta-
nat: t e m . E t i t a f a d u m e í l : & laudaucrunt Dominum &
Brigidam.
59 M i í i t q u o q u e S . Brigida ad S. Patricium, vt íibi
3 dtes con-
prxdicaret verbum Dei. D u m ille cum dífeipulís fuis,
tinuos a u
d i t coacto-
& illa cum pucllís fuis in vnum conuenírent,Patricius
n a n t e m S . per tres dies & nodes non ceíTauit loqui, nec fot oc-
fatrtciü: cidit eis,fed omnes putauerunt vnara eíTe horam.Qui-
VIRG.
dam autem ignarusrerum aliunde fuperiien!t,&: S.Pa" £)
tricío d i x i t : Q n i d tanto tempore híc fedetis i» Patricias
rcfpondít: Quae eíl hora d i e i nuneí Ule refpondít; Per
tres dies hic maníiílis. Dixit Patricius; Per quadragín-
ladics & nodes híc fuiíícmus,nifialíquisextrinfccus
veniílet: nullam laflítudínem vel efuriem fentiremus,
Diuína donante gratiá. Tune ad fuá reuerfi íunt,
a Colg. repet'il t e m p o r e ; deeft in v t r o q u e M S .
h M S . A u d o m . L e d c h h d a s . & m f r a , LadglaiíTc. R a / i / ^ X c á -
chtadus, ó ' W o x L e d g l a i í T e . ^ V i t . L e & K h g h j ñ ' c , & L e a c h -
l a i d h i . E « D u n u m tfi, v r b s V l t o n u , v b i S S . B r i g i d í , P a t r i -
Dunum
eijt C o l u m b A f e p u k h r u m , v t a n t e d i x i m w . o h m diña'D\xn-
op.
dalethglas.
c V i t a 4 habet A n g e l a s , loeelinttiin V i t a S. P a t r t c i f f e r i b i t c o n -
cionem i l l a m h a b i t a m i n \ o c o n o n l o n g é d i í l a n c e a D u n e n -
íis c i u i t a t i s matrice ecclefia: differuijft vero S a n é i u m d e
g l o r i a Saniflornm, & m a n í i o n i b u s lucifluaí patriíe : l u c c m
a u t e m c o p i o f a m caslitus e m i í l a m . p e r f u d i í r e q u e m d a m l o -
c u m in ceemiterij O i i c n c a l i parre. V i r g o v e r o , Sanftoius-
bente, p a l á m i n auribus o m n i u m aíTcruit i l l a m c l a m a t e t n S. Pátricij
d e f i g ñ a f l e , atque f a n f l i f i aíl'e l o c u m fepultura: c u i u f d a m fepultur»
c l a r i í l i m i D e o q u e c a n f f i m i Sandli, i b i d e m i n p r ó x i m o f u - c t l i t u i de*
nerandi. Sanfta c t i a m h t h c m b n a afFuit, q u a p r i m a o m - moftrata.
ü i u m f a n d i m o n i a l i u m i n H i b e r m á f u e r a t a S. P a t r i c i p i n
v i r g i n i t a t e confecrata; & quis eíTet Ule S a o d u s , fecre- ^ ^ ¿ ^
t i ü s i n q u i f i u i t á E r i g i d a . I l l a vero refpondit i l l u m e í l e P a - ^s /
trem & A p o í l o l u m Hibcruia: S Patricium.illo in loco nu- £
per c u m u l a n d u m , f c d p r o c c l f u t e m p o r i s e x h i n c transfe- r¿ÍOT¿r^
r c n d u m . - f e e t i a m f e l i c e m f o r e p r o n u n t i a u i c , íí eius facra- , „
t i í í i m u m corpus o b u o l u e r e t u r l i n t e a m i n e , q u q d p r o p n i s ^
manibus n e n d o & t e x e n d o a d i d e m o b f e q u i u m ipía pra;-
parauerat. Ha:c V i r g o i n a u r e c o n u i r g i n a l i fuá: p r o t u l i t ,
tiec v e r b u m i l l u d a b í c o n d i t u m a l i q u e m audifle putauir W7W í ' A r a '
S.Patricius c d o é t u s d i u i n i t u s , d e f i d e r i u m cordis B r i g i d x ,
o r i f q u e a l l o q u i u m , & praeparationem v e í l i s a g n o u i c - i l l i -
que v t d o m u m r e u e r t e r e t u r , a c v e í l e m deferret, corpuf- ¿¡u¡„¡ÍUl3
q u e f u u m , o b fpirituale i n d i c i u m mutuae d i l e d l i o a i s , i n s p a t r i c ¡ a
C h r i f t o o b u o l u e r e t , imperauit. Quarationeipfa demdeve- indicaia.
Jlem attulerit,ita referturin i . V i t á S . P á t r i c i j a p u d C o l g a n u t n
» « , 9 j . (jjfinapptnd x a d V i t . S , B r i g i d í c a p . i . P c r m u l t o r u m
fpatiaann-1 im B . B r i g i d a i n c e l l u l á f u á c u m i n g e n t i cura
& d i l i g e n t i á l m t e a m i n a contexuit.Confummatoque ope-
re i l l o . fuis puellis d i x i t : V o l ó n u n c i t e r ageread c a m p u m
Bfegeufem , cuiufdam n c c e í l i t a t i s g r a t i á . V e n i t e r g o B .
Brígida q u i n q u é virginibus comitantibus vfquead lapi-
dem A i l b c , i b i q u e l a f l a t x f e d e r u n t , leuanteique oculos
v i d e i u n t q u i n q u é currus , qttos íoli auriga» prascedebanr,
q u a í i onera v c Á u r i . Q u o n i a m S.Patricius propc m o r i t u -
rus, d i x c r a t a d f u o s : Q u i n q u é currus t o r i d e m q u e aurigas
m i h i p á r a t e , q u i vfque a d l a p i d c m A i l b c redto calle per^
g a n t , & q u i d illic i n u e n e r i n t , n o b i s a í F e r a n t . N a m de a d -
uentu. S.Brigida:, beato v i r o e í l r e u e l a t u m .
¿ M S . R a t i / p . M a n c h í e . V i t a 4. M z c h x . Colganus ait Mag¿
macha H i b e r n i c e nuncupari, ejfefycircuArmachamvrbem.
c Itidem hic R a t . l A a u z h x . alij M.ac.\ix.
C A P V T X
Regina proles, Conaldo Duci Jécurita^s &
njtoiona. obtenta.
P
60 w Oft ha:c omnia venit S.Brigida ad campum
Breg : cumque ibi habitaret in Gcclcfiá, vemtad
eam vxor filij 4 Conalli Regís, vt rogaret pro fe, quia
ílerilís erat, fecumque pottauit phulam argenteanii ¿ .
ns. jí-
Sed tamen Brigida non cxiítad falutandam illam ex- tíuipai
tra cccleíiam,íed pucllam mííít. Tune pucllaad Brigi- t r a t . j e d
dam dixit; Cur Dominum non rogas pro Regina , vt p r & d i d t
filium habeat, c ú m fepéroges provXoribus plcbeio-^íw^í"',',•
rum ? Brígida dixit. Quia plebeij c u n d í feruiunt Deo, r " i m fore
omnefque Patrem pofeunr. Fílij vero Regum ferpen-
tes funt, & filij fanguinum, filiiquc mortis , exceptis
paucis eled s á Deo.Sed tamen quia adiurauit nos Re- •
gina, vade, & d i c c i , quoniam femen habebit, ícd ta-
men fanguineura, Se maledida: ílirpis crir, & b m u í - ^
tos Regum tencbit. Et fie feeit.
61 Quadam antem die oceurrit S.Brígidae quidam
infanus de loco in locum tranfeurrens furore agita.
tus, qui affligebat omnes ambulantes per loca illa. d i .
xitque'
 I F E B
xitque ad enm S. Brígida: Predica mihi vecbum D o -
infanum mim icfu Chriíli. I n í a n u s d i x u ; OBrigida Virgo, tua
iubei fihi iuíTa implebo. Aa^a Deum, & amabunc re omnes;ho-
prádicare.
nora Dcum, de honorabunr (e omnes; time Dcum, &
ctmebum te omnes. Ec cum haec dixilFer, cum c l a m ó -
te fugft.
62. In illo tempore, venir ad Brigid.im ¡n v i l am-
bulancem c Conaldus Siius Ncil Í 6C dixit ad eam : O
S.inóla Brígida Virgo, bcnedic me díligenrer, ne me
d occiduc trater mens d Corpreus, CJUI me odit. Dixit-
duosfr»- que Brígida Benedicamtlbi. Tua familia praícedac,
tres hofli- & íeqaemur eos. N o n emm decer nos ambul.ue cum
Itter difli-
cis. Tune ilii prasceirerunr* Ec cúm omnespcf collem
dtntet be-
afcenderenc,dixit vna ex Virginibus ad Bngidam.-Heu
nedieit,
Brígida, quid faciemus j" Ecce Corpreus poft nosve-
n K j & ifti duofratres nunc mutuo íe iugulabunt. Aic
Brigida:Non licfaciet nobis Deus nofter. Et c ú m ve-
mflet Corpreus d i x i t : ó Brígida S.inda benedieme,
quia in his loéis timeo fratrem meum C o n a l d ü m .
Tune limul omnes craníierum, nec fe inuicem agno-
nec tnuice uerunr. Excaecauít ocuios eorum Dcus, ne fe agnofee-
renc propter S.Bi ígidam, Et benedixít illís Brigida,&
»¿nofcüt:
pfeulabantur fe inuicem Conaldus & Corpreus, non
agnoícenccs fe. Ecabiit vnufquiíqne in viam fuam, (Se
B m.igmficaucrunc omnes nomen Dei tk Brígida».
63 Itcrum alio tempore venir ad S. Brigidam fu-
pradi¿tus Conaldus fuis íarel'inbus circumdatus, fub
ftigmacibus maligms, & dixit ad Brigidam : T u á be-
nedi<5tione indigemus; nam volumus iré in regiones
i & d t m §>t longmqaas.vt & lita vincula noftra foluantur; eíí enini
runtet, ^
folucio,mímicos íugularc & inrerficere. Dixhque Brí-
n d hoc
Jiigmatis
gida: Rogo Deum meum omnipotcntenijvt iíta ílgna
fuperflitio- diaboli deponatis, yt vultis, & in nullo Isedamini, &
fis in/tgni- nuilum oíFcndatis. Ec Chnftus veiociter hanc volun-
tos, bene- tatem compleuit. Exíerunt enim in regionem e C r u -
diút; thiniorum.ilk expugnauerunt ibi quoddam caftellum,
C
& incenderuntillud, íícut vifum eft eís ; & putabanr
multos hominum fe interfeciíl'e & decollaííé, & vc-
nerunc ad patnam fuam cum íonitu & iubilationc
q u i p r o ho- grandi &capitibus inimicorum.Et cum ¡lluxifTet dies,
capita & fanguinem non viderunt;nequc in veftimen-
hrtu C i d ü t : ris, ñeque in armis vllus crúor apparuit ¡ dixerunrque
ad inuicem cum ftupore:f^uid nobís contigit í vbi
funt quae ccrnebamusl, Tune miferunr legatos .id ca-
ftellum quod fuccenderant, vt interrog.irent, Ci quid
illis accidilfet. Legati vero interrogaucrunt habicaro-
íes illius caílelli dietnres : Vtrúm aliquid vobis noui
accidtr? At lili dixerunt; N o n , niíiftipulas incenfas
c hodie mané inueuimus. d c í h u ó t u m q u e caftellum,ar-
que lapides cxvndis vndique comportaros reperimus,
neminem aurem vidimus, ñeque fcníimus, quís hoc
fecerit..Legati aucem reuertentes,hxc Conaldo anun-
tiaucrunt.
64 Tune Conaldus cum fuis fttgmata fuá depo-
fuerunt, nec contra Deum ¿k Brigidam venerunt. Ec
JtigmMtu
depofitu, Brígida? placuit hoc , dixitque ad C o n a l d ü m : Quia
ftigmata tua pro me depofuifti, inquocumque p é n -
enlo innocaueris me, defendam re; & fanus euades.Et
i'u v i f l o - hoc promiííum implecum eft.N.im in capitc anni exiit
riam im- Conaldus cum exercitu multo in regiones mimico-
fetraf.
rum, & ibi caedem maximam fecíc, & cum magno
triumpho reueríus eft in patriam. Cumque fatigatus
eíl'et, in aliud caftellum intrauir. Tune focij eius dixe-
n í n t ei; Si in hoc loco manferimus, veníent inimici
noftri & interficient nos. Dixitque Conaldus: LaíTus
funijiinc exire non poíTum. S.Brigida promifít mihi,
& i n peri q u ó d me defenderet in omni perículo. Credo, quia
culo ttit- quod illa promiíit,verum eft:in manus illius me com-
sur mitco cum meis comiribus in hac no¿be. Scatimque in
illa nodle inimici poft eos venerunt;&: edm veuiíl'cnt
prope ac! illud caftellum, vbi erat Conaldus, tres viros
ad coníiderandum caftellum m i í c r u n r , & lili caftel-
lum ímraueriinc, & ib» viderunt magnum populum
R V A R I I . 117
íedentem in h.ibitu Clerical/, Se ígnem ín medio eo- AVCTO-
rum , & libros apertos comm e i i ; ííccnim poíuerat RE ANO-
cxcrcitus capita occiíorum, vr vnuíqmfque caput po N : MO,
RX MSS.
firum ante fe haberer.Ideoque viíi (uní va i quali libros
D
apertos ferurantes. Et reucr/i funt cxplorarores illi ta- d i u i n i t u s
ba rcnuntiantes. Et iterum tres alios viros íogaciorcs d e l k f i s ' v a -
miferunt,& ipíi viderunt limilucr Cícricos cum líbris n k í p e c i e
apertis, licut priores viderant. Tune exercirus inimi- explorate-
nbui :
corum reucrli funt in regionem íuam, (Se Icg.iti ad rc-
por:anda capita retro, qui hsc Conaldo nuntiarunr.
a M u l t a htc a j f i r t Colgeinits de N \ t : \ \ i M i g n i H i b e r n i t RegU f í -
/ÍM Conallo,//«s Conalcio Gulbanio, [ aquo T i r conallia
Vltom&proutmta^vnlgo Tir-concll) & Conallo Cnmthan-
nio, q m i n M e d i á t y B r e g e n f m m (intbtti late d o t n i n a t t u . Htt-
i«5 n u m m fuijfe h a n c R e g t n a m cenjet Colgatius > Feigullij
t'xorem, tjuApreeibmS B r í g i d a Dieimitium / i l t u m , Regem
Htberm&celtberrimum, o b t i n u i t ; cuitti i t i d e m film pofierojQf
nonnullos recenfet.
b C o l g . & 4. V i t a , m u h o s annos regnum tencbít.
C H u n c quoque C o n a l d ü m C í i m t h ¿ n n \ u m fuijfe cenfet C o l g a -
n u i , q u t » G u l b a n t u m a i t occifum, c h i n S . B r í g i d a v t x ejfet d ú o -
dennu.
d R e f i t l i t h i c o l i m S . P a t r i c i o , e i u f j j jacios c A d i f l a g e l l u c u r a u i t ,
q u a r e m a l e d i í i i o n e e u m p t r e u l t t S u n c J u á i V t t tn hui$*i V i t á f u ~
fiusnarratur. Pofteatamen, v t i & L e o g a t n x s eÍM¿ f r a t e r ,
T e m o r in R e x , v i d e t u r fidem amplextu : c u r t n t m alioqutbene-
dicifibiaS. Brigtdáptteref «/;^/Catbieas ^ Coibieus^-
pellatur.
c Co/^. Crutheuioium. a d d t f u r i n 4. V i T á : < \ u x eft Aquilo-
natis fjais B r i c a n n i í E . Ptéii'i e n i m B r t t a n n i s , populas a i t C o l g a -
nui o l i m a b H i b e r n t i C n v z h a c vocatos : & N o t . 14 a d + Vit*
e i í a t e x A t n a l t b m q u t b u f d a m hí.c t p f a v e r b a : Obiitin regio-
ne Ciuchuiiorum, id d i , Pidlomm. Sed qui m u e r e i ü t nofte
. u n á e B r i t a n n i á i n H t b e r n t a m r e n a u i g a r e , eodemjjdte legatu*
i p f a r u m tn B r t t a t t n i a m appellere ? Potius gens K i b e m i c a f u e r e
h t C r u t h e n i j : n i j i f o r t e i n o r a A n t r t r n e n f i s p r o u i n c i & tune e r a t
ConalluA , q u t nunc ferie Mac-concllis S c o t u p a r e t , nefeio
a » ab hoc C o n a l l o repetenttbpu onginem.
C A P V T XI
C<edes impedita. faperjlitio damnata. aím
m iracula.
^5 A L i o tempore rogata eft S.Bngida,vrexirerad
J j \ * Regem qui erar in campo Breg, & liberarct
aüum virum qui vinélus fuerat cum Rege. Dixirque
Brígida ad Rcgcm: Dimitte mihi virum v i n é t n n j , & a^¡f ^0
dabo tibí pretium pro 1II0, Rex rcípondít: Si mihi de- re0} pHm
diífcs totum campum Breg, non dimitrerem illunijíed í l r a i
ftatim iugnlarem eum.Vixquc obtinuit Brígida, vt vi- F
ta vnius noítis concedererur ei. Tune Brígida in illa
node m próximo loco fedic cum cognatis & amicis i l -
lius vin6ti, crarque fine fomno. Dixerunrque íocij íui
ad Regem : N i h m hac no¿le vinóbus occidatur, non
poteft eras occidi, quia Brígida eum liberabit. Statui-
mus ei"go confiÜum, vr per vim rapiamus eum de ma-
mbus tuis, & fine confilio tuo occidamns eum ; & t u
eris inculpnbílís. Sed iftum dolum cognouit Brígida, mox, i n
ideoc^in principio noétis vííío spparuit vin(5to, vidit-
queBngidam eiaftanrem, qn£E dixit ei;Ecce malí ho- monttf4m*
mines coguant te occidere in hac noílre : & c ú m tra-
h e r i s a b é i s ad iugulandum , vocabis nomen meum
fepiílimé, & c ú m catena de eolio ruó ablara fucrit, ve
m^ulcris, deelinaro nd nos in dexteram parrem,& i n -
ucnies nos ftatim. Et vigilauit homo, & ftuim y<¿nc-
runt illi, & rnpueruni vinólum de mambus Regís,fol-
ucrumque catenam,vt iugularetur. Ipfc autem ablolu-
tusexut ad Bngidain : ipli vero, vt putabanr, intcifc- m ¡ r / , l i i ¡ .
ccrunt virum, t k amputauerunc caput eius. Craftino ter Ube-
autem die caput & crúor non apparuir. Tune omnes
admírabantnr rtnpidi. O r t o autem folc miíít Brígida
ad Reíiem , vt dimicceretur ei vinctus. Rex vero au-
diens haec , pceniccntiam egit, & dimiíit v i n í l u m l i -
berum.
66 Quadam die vencrnnt, ad Brigidam a q u í d a m ^
L 4 viri
 ii8 VITA I S.
AVCTO- v i r i otiofi & vani, habentes íligmata diabólica in capí-
R.E ANO- tibus íuis, & quacrentes aliquem iugulare, Se poftuJa-
NYMO, ueruru benediciá Brígida : & ilia rogauit eos viciHim»
ÜX MS. vtomisgraue cúm ¿ o p e n b u s leuarenc. At illi dixe-
A runt; Nun poíTamus dimittere ftigmata noftra , niíi
fuperflitio-
aliquís fuíferat ea, ne cadant interram. Et accepir> 6¿
J a íligimt-
mulrúín mirabatur íignorum formas, 3c fignauit ca
ta Cruce
fgaat, íignaculo Chrifti. l i l i autem abierunc i n viam íuam.
b Q isrenres aucem fanguincm effandere , repererunc
& p o J l i n - qucmdam plebeium, 8c ¡ugulauerunt eum 6c decolla-
a n e m ez-
uerunt.Plcbeius vero ille cxiit fanus ad domum fuaro,
dis fpecie,
& illi qua'rcbát caput eius vei c o r p u s a u t í a n g n i n e m ,
5c non inucnernnt; diccbanrqne a d inuícera ; S. Brigi-
dae canfsá inrerficimus, 3c non intcrfícmuis virutn. £ t
pe ir ai: diuulgatum efl; hoc faólum per omnem regionem. Ec
rcliqucrunt iliifua rtigmara,glorificantes D e u r a j & S ,
Brigidam magnificantes.
67 Rex quídam cuín muiíeribus in campo Liffi ad
S.Bngidam venir, vt benedíceretur ab illa, 3c illa be-
R e g e m / < - nedixir eum diJigenter. Rexcum reuerfus fuiffct in
rmitat, viam fuamiiioóte póíl fequenti laíTus in itinerc dormi-
uit cuui fuis ómnibus comitibus ¿fccurtodibus. Venit
ergo quídam vir, qui inimicus Regís crac, & íncrauíc
i n caltelluni, 3 c i n d o m u m , Se tcnens candelamde
B candelabro , quse fiuit Rcgem , 3c inuenic cum dor-
& überat mientenii 3c gladíum eius íuper ceruical iuxta fe arri-
a marte,
piens, gladíum in cor iWhis tribus vicibus fíxit, 3 i fta-
tim in fugam peirexit. Tuncomnes fentíéntes efFu-
íjonem (anguínis furrexerunt, 3c fecerunt plandum
magnum, putantcs Regem eíTe mortuum. Rex vero
dotmicbat íomno graui, Scpoftea cuigilansconfola-
tus eíl ens, 3c puíillüm vulneratus fanus remanfit, d i -
cens : S.Brígida: benedi¿lio,quíE hodie me benedixit,
illa cuítodmit me. Craftino quoque die cum multís
a c m í m i c o muneribus ad S.Brigidam venit» 3c illa fecit pacem ín-
reconci-
ter Regem & immicum qui eum lugulauít, & Inter
¿iat:
genera eotumin fempiternum.Deo donante per me-
nta S.Brigidaj.
68 Poft haec voluitS. Brígida exire in regiones
c Mummínenfium ad peregrínandura fímul cum E-
0
piícopo d Erco,difcipuloS. Patricij, quia genusErci
d
de Mummineníibus erar. Cumque íntraíícnt in viam»
'videt pr&-
liumina-
díxit Brígida ad Epíícopum Ercum; Demonftra mihi,
l i á p r o u i n - venerabilís Pater, f u b q u á p a r t e CÍBIÍ gens tua coníi-
c i á c o m i t ' ftat. Et cúm ille demonftraílct, díxit ei Brígida: Nunc
ti; ibi bellum gerítur ínter vnam gentcm 3c aliam gen-
tem. díxitqueErcus : Credo, quod dicís, verum eíle.
N;im quando ab eis huc vení,dimííi eos difcordes.Di'
xitque Brigida:Gens tua nunc in fugara vertitur.Tunc
v n u s de familia Ercí increpauíteam, d í c e n s t Q u o m o -
dó potes videre bellum per magna ípatia terrarum ?
Argaitqueillum Ercus Epifcopus, n e blafphemáret
Spirítum fanótum.dixírque Ercus ad Brigidam: O r o
ejficitcjj v t
& d u o a l i j tej figna oculos m e o s ^ puerí iftíus,vt videamus quas
vitieunt: vides. Tune fignauit oculos eorum, & víderunt bel-
lum oculis fuis propriis.Tunc puer Epifcopo voce la-
crymabilí díxit: Heu, heu! Domine m i , c e c e modo,
videntíbus oculis meis, dúo fratres meí decollantur.
69 Vía pofteá optará perrexerunt ad e montera,
ibique Brígida cum Epifcopo in medio itinerefame
f u u e f u r i e - & íiti laborauernnt, nimia laífirudine fatígatí, dixitq;
t i b t u cibos
vnus puerorum : Magnam mííerícordiam faceret.qui
tmpetrat-'
nobis folatíum dcdilTet. Reípondít Brígida: Ego cor-
de auido voló vobis folatium praeílare. Si ergovultis
cibo 3c potu fatíari, expedíate híc adiutonum Salua-
torís; video domum, in qná eleemofyna paratur cui-
d a r a Ecclefiae ofíerenda i n Dei domo; huc itaqueve-
niet hac hora. Ecce ením prandíum ín faremís modo
c í l p a r a t u m . Adhuc iliá loquente, venerunt quielee-
mofynara portabant. Ec illí cognofeentes. quod Ercus
Epifcopus & S.Brígida fedííTenc illíe, 8c famelaboraf-
fent, lastatl funt valdé,& obculerunt eis fuam clecmo-
fynam) dicentes: Accipite eleemofynam, quam vobis
BRlGÍDyE VIRG.
mifitDeus. N o n e n i m habemus meliorem Eccleííam D
quára vos.Tune gratías Deo egerunr,comederuntque fonttm e í i -
illíe: fed jamen potum non habebant. Díxitque Brí- c i t i
gida ; Fodite in próximo terram. Etfodientes íouene-
runt fontera lucidura , &: ipfe fons raanec illic vfque
hodie fub noraíne/Brigidas. Tuncomnes Deum 3c
S.Brigidam glonficabanr.
70 Deinde venerunt ad Campura g Femini,& ibi
inuenerunt magnam íynodum , 8c aliquantisdiebus multos i n -
detenti funt ín fynodo.Narrauit ergo Epifcopus fyno- firmas f a ^
ñau
do multas vírtutes Brígid^.Tunc peílilentia grauis va-
ílabat plebera.oranefque rogauerunt Brigidam,vt v i -
fitaret ínfirmos. Dmtque Epifcopus.-Loca peftilentiíe
non ingredietur Sanda D e í / e d veftrossgros ducíte
adeam. Tune adduxerunt ad eara claudos & lepro-
f o s ^ daemoníacos, 3¿ omnes ínfirmos, & in nomine
lefu Chtiftí Brígida iilos omnes íimauit.
a Nouem viri nefariis voris & i u r a m c a -
D e h'u C a p g r a u i u s :
tis in Kaleudis lulij h o m i n e m imerficere quemdam fe ad-
ftriDgentes, prardicarione S. Brigidae ab errorefuo reuo-,
c a n n u l l o m o d o potueruuc. B r i g i d á tameo pro o b c í e c a -
tione coidis eorum Deum rogaoce, concemplantur ima-
g i n e m i n d a r viri quem d i f p o í u e r a n t iugulare. Q j j a m c o n -
t i n u ó fuis l a n c é i s & g l a d i j s coufodientcs, quaíi p o l i t r i u -
phum fui aduerfanj, cum armis ciueutatis ad B r i g i d a m
i n g r e í í i j vericate c o g n i t á a d pecnitenciam conuertumuró
b Colg o p i h ü s , putatqspotitis l e g e n d u t n c u m apicibus, X'Í/ ca-
pitibus.
c AIS. i U f . M o m i n e n f i u m . C c / j . M u m a n c n f i u m j &p(>fieJi
Mumincníium.
d Hicejiille Ercus,yí«eHercus, q u i S . Fatricioad Leogarium S . E r c M
v e n i e n t i j p r i m u i ajfurrexit, c o n t r a R e g u t n a n d a t u m i a c deinde E p .
lapttx.atMs,pQjiea Epijcoptu Slatien/ti e j i f a ó i t u , ^ c o l i d ú i t u r
i Oftob. a l i b i Í Nottemb. E f i i¡ha\a.vrbs,plimepifvopaltí, a d
Bomum,fiue BoandumJlumen,fupra F o n t a n a m .
e I» 4 V i t a v o c a t u r m o a s Ere^
f T r e s e n u m e r a t Colganusfontes S . Brigids. nomine appellatos.ad Fons S.
quos e t i a m n u m m i r a c u l a p i i t r a n t H r , v t p r o p t e r e a ipfiettam hs.- E r i g i dA
r e t i d a d eos c o n j l u a n t . mira cu»
g Mag- F c m h i n , i n r e g i o n e D e f i o r u m i n M o m o n i á . v t a i t C o l g . lefut*
C A P V T XM
Pemicaces reprejjl: altjfericulü ereptí,
71 p O f t haccexijtSi Brígida ad alium horamera,qui
L erar propinquus raarí,haud procul ab illoloco
vbi Epíícopus Ercus habítabat. E t r a a n í í t c u r a fuis
puellis aliquot annís.vt narratur.Non longé autem ab
eis quídam anachorita habitabat,quí facies mulíerum
deuitabat,totus Deo deuotus 3c peifeótus. Pofteá ille
anachorita voluit iré ad quamdara infulara, 3c ingre-
diensviara inuenitfecús locura Brigidara. C o m i t é s
itaque illius anachoritae dixerunt; Eamus ad S. Brigi- Eremiu
dara,vt nos benedicat. R e í p o n d í t anachorita: Scitis n o l e n s f t -
minamvi'
votum raeura, quod nullara voló videre faerainam?
dere^on
Tune furrexerunt de fuis fedibus, in quibus interira finit fuos
federunthaíc loquentes, & o b l í t í f u n t oraniaonera B r i g i d a m
fuá fuper v¡ara,& venerunt íter totius diei. Fado au- a d i r e :
tera vefpere federunt ín quodara hofpítío, 3c tune re-
cordati funt fuorum oneruro,&: dicebant:Ideó onera ideo f a r c i '
nos a m i t -
noftra pcrdidiraus, quia non declínauiraus ad Brigi-
tunt.
dam,vtbenediceret nos;&prohac culpa in hac n o d e
ieíunabíraus.Mané autem fadto reuerli funt ad Brigi-
d a m ^ inuenerunt in domo eius onera fua.Suis nam- q t i ñ í B r í -
que puellis iuííit Brígida dícensrltc, &adducite onera g i d a c o l l i -
feruorum Dei.qua: funt ín viá nobis p r ó x i m a , n e per- g i t , é ' p o -
eant. Reuerfis itaque ilhs ad Brigidam , tranfierunc firidie i t d -
di(%
tres dies 8c nodes in Dei laudibus,& ín ptaEdícatione
verbi Dei.Deinde anachorita & fui exierunt in viam,
3c exijt Brígida cum eis.Videns autem S.Brígida ene-
ijfíjj v e h g -
ra gtauía , miferta cfteis. Tune ín illa hora víderunt dis equos
dúos equos de monte defeendentes ad fe,& impofue- p r o c u r a s :
runt onera fuá fuper eos. Et ciim venírent pené vfque
adfinem itinctis,dixit illis Brígida : Dímittítc equos,
quos
 I F E B R V
^ quos tenuiftis. Tancequi fugerunr, & ncmo corura
nouit vnde eííent.vcl ciiuisfuilfent.
72 Bngida reueiía eft ad domam fuam ; ana-
chonta aucem adiníuíam (uam exut. icd laicus quí-
dam intrauit in illam infuiam cum vxore fuá & hius
& Hliabus ÍLi¡s.Ana«horita aucem deuicás videre n u i -
lierem rogauic laicum, vcexuecde iníulá.íed non i m -
pecrauic. Dicebac enun laicusjquód habcrec agrum in
illa ínfula ex paterna hasrcditace. Tune miíic anacho-
fiokntí/Ho n t í i a ^ Brigidam,vt venirecad fe.Acilla venit, S e ieiu-
ccnfiUoac- uans c o g a u i t i a i c u m , & i m p é t r a t e non potuit. Crafti-
(¡utefeere, na aucem die venit ingens aquila & rapuic infantem
vxoris illius laici.Ac illa vxor piorans& Hens venitad
Bngidam; dixitque illi Brígida. N o l i flere.quia viuit
infans j dimiíu emm cum aquila in littore quodam
iuper certam. Tune exije vxor,& fíe inuenit infantem,
venuque ad Bngidam,&: posnituic. Laicus vero durus
petmaníir, & mxta liteus habitauic.Craítiná aucem die
gttnmo íubitó venit vencus3&ilium trans mare in proximum
m i r a c u l ^ p0rcurn leuitcr vexit. Tune lile laicus c o m p ú d u s cor-
tumcogtt ^ poenitentiam egit, & deuouit fe Deo &: Btigidae,
non incracutum itcrum mfulam, niíí permiíiíFec ana-
g chonta ei intrare.
73 Alio quoque die hofpites rcligiofi venerunt ad
liteus maris. Tune dixic Brígida cuidam viro de fami-
lia fuá,qui erat pifcator,& (olebat iugulare tauros ma-
rinos: Vade ad mare, (1 forte pollis afierre aliquid ho-
f i f e a t o r e m fpitibus. Tune Ule exijt, ¿JcaíTumpíic fecumhaftam
proculab- marinam.Statim vero oceurrit taurus marinus,&: m i -
reptttm, ^ ^ f a m uculatam, & infixiteam in raurum. Funis
Jeruat & en'ni pendcbat, & hafta fixa in eapite,funcs vero cir-
/(ibitore- ca manus viti erant obnixae. Taurus antera grauiter
u e h i t , c u m vuineratus traxit fecum virum in fuá n^iui per marej&:
p r & d a e l * - non cellauic taurus doñee protinus perueniret <t ad
fft" Bntanmae littora-, tune funis fciíTus eft contra faxa l i t -
toris,5c vir remaníit in fuá naui in lictore.Taurus vero
reuecfus eft cum haftá in mare, & venit rcólo itinere
ad liteus loci illius, in quo erat S.Brigida, & i b ¡ mor-
enas eft. Vir aucem ille profperá nauigatione in fuam
nauim p e r u e n i t h o r á f e x c á , & inuenit taurum roor-
tuum cum haftá in litcore , & regreífus domum i n d i -
cauit illicfuam nauigationem. Tune omnes gratias
Deo egerunt,<S¿ Brigids.
7 4 Pofthaee venit S. Brígida cum pueilis in cam-
pum b Clioeh, & habitauit i b i in quodam loco. Tune
b
venit ad Brigidam quaedam ancilla fugiens dorainam
fuam. Domina autem illius fecuta eft cam, volens fe-
cum reduccrc illam. Brigid-t vero rogauit dominara
* ¡ l l a m f t b i vt diraitteret ancillam;fed domina noluit.ancillaenira
r t l i n q u t r t , multas veftes texebat. Tune domina illa t e n u i t m a n ú
mantisa- ancilla; fuas,& traxit violentet á latere Brigidae eam, S e
refeiti hoc BtigidíB difplicuit.Et cura perrexiífcnt paullulura
^ á S . Brígida, manus dextera dominíe aruit, cúm quá
tenuit raanura ancillas. Videns autem domina, quia
nonpotuit raouere raanum fuamjfleuit, & pceniten-
tiara egit, & dimiíit ancillam liberara Brigidae, & fa-
nataeft.
75 S. Brígida rogata eft vt ¡retad quemdam Re-
g g e m i n campocBlioch, ad liberandura virum qui e-
rat in vincuhseura Rege: &ex¡jt Brígida, & intrauit
in domura R e g í s , & non inuenit Regera in domo
fuá, fedamici eius erantin eá.íd eft, vir qui nutriuit
Regera.cura fuá vxore & filijs;&: vidit Brígidacitha-
ras in domo, & d i x i c : Citharízate nobis citharis ve-
ftris. Refponderuntamici Regís: N o n funt nune c i -
h m t d t a t o - t[lar¡ftag jn cjomo.fed exietunt ra viara.Tunc alíus
"damperi- v>r>qu'erat: curn coraitíbus S.Btígidas, ioculari terbo
t i a m i l l i u s araícis dixit; Voímetipíi eitharizate nobís;&: be-
d i e i t h a r á nedicat S.Brigida manus veftras, vt poílitís complete
tmfert: qll0c|
príecipit vobis, & obcdite voci eius. Dixe-
runtque araici Regís: Faciamus, benedicat nos Brígi-
da. T u n c a t r í p i u n t c i r h a r a s , & modulantur rudes c i -
thanftae. Tune venit Rexad domara fu<ira,(5caudiu¡t
A R I I . 119
vocera carmínis A'dix¡c:Quis facit hoc carmen? Re- A v c r o -
fpondicei vnus: Nturítius tuus «Si nutrixtuacum filijs RE ANO-
íius,iubcncc lilis Brígida.Iiuratiitque Rex in d o m u m , N YMO,
&poftu]auit bcncdici á Brígida ; dixitque ei Brígida: EX Mb'S.
T u viciflim dimitte mihi virum v i n d u m . Tune Rex ^
gratis donauu ei v i n d u m . Amici vero R e e í s f u c r u n t v t n f l o l t -
citnaníta: vlqucad diera mortis fu£E,<3¿ í e m e n eorum ^ ^ ^ j
per multa témpora Rcgibus vencrabilcs fuerunt,
76 D o o leproli venerunt ad S.Bi igidam, rogan-
tes vtfalui ficcent. Tune orauit S.Brigida, & benedi- f a n a t l e -
Xit aquam.Óc dixic cis, vt alterutrura fe lauarent in a- p r o j u m ,
qná Ian¿tá,6¿: fie faólum cft.Et ftatira fanacus eft vnus,
i k fms veftibus lotis induitur.Dixítque illí Bngido.-La-
ua & t u (ocium tuum.lile autem videns quia munda-
tus eft, veftimenta hiiberet Iota, noluit tangere le-
pram alcenus.íed de fuá fahuegloríabatur. DIXH^UQ
ci Brígida; Q;iod ru voluifti, vt ille tibí faceretjte de-
cet íimilicer ei faceré.Ule vero negauítJ& contradixit.
Tune Brígida furrexit)& mundauit leprofum, & de- i ' f m a l i u ,
dit ei veftimenta munda. Q u i vero priús innatas eft> eH*bl"e"¡)*
a i t : Modo fentio fcintillas igniseílc fuper humeros y^ry¿¿^Wj
meos. Et ftatira totum corpus eius lepra percuflura U p r d a r -
cftpcopter fuperbiam , altervero fanatus eft propter mpro:
humilitatem íiiara.Et graiulatus gratias egit Deo, q u i b
íe per menta S. Brígidas fanauit.
77 QuadamdicS. Brígida cura fuis Virginibus
ambulabat in loco campeftu & vidit quemdam ¿ iu- d
uenera ícholaftícum currentera veIociter,& au i l l i ; 0
iuuenis, q u ó tu curris rara cito? Il'.e refpondit dicens; Pro 1 U 0 ^
A d reenum Del curro. Dixít ei Brioida ; Vrinara me- 0r*n$y a
o 1 " • tV • rellgionem
rear currerc tecum ad regnu n Dei: ora pro me, vt 1- jw¿wf^..
ftud valcam. Rcfpondit Scholafticus: T u roga D e u m ,
vt curfus racus non impediatur, & ego pro te viciílira
rogabo,vt tu & raillecomues tecum vadantadre-
gnura Dci.Tunc S.Brigida pro iuuene rogauit Deurn,
& in illis diebus ípfe poenitentiam egit,&: fuit rcligio-
íus vfquead raortem fuam.
78 D ú o ígitur lepi ofi ad Brigidam venerunt qu?-
renres elcemolynam. Illa autem mi habebat quod cis
darer,vnam vaccara quara habebat dedit cis. CV|oríí ie:
vnus gratias egit Deo, altcr vero fuperbus & ingratus profis d a t
excitit.dícens; Nifí mihi foli detur vacca, dimidium JÍ/M^M/**
illius non portabo. Tune Brígida díxít ad humilera v a c c ^ i
leprofum:Tu híc mecum paolliíper experma hoc quod
Dominas nobis mitrar j & lile fuperbus vaccam ha-
beat. Tune exije Ule cura vacca, íed folusnon pocuit
eam minare.Tandem labore farígatus,rcuerfus eft ad
B:igidam>5¿ mulos conuteijs calumniabatur S. Brigi-
dam,dicens-.Q^ia non ex corde donafti vaccam tuam,
ideó folus non potui eam minare: dura es nimiüm p
iramicis.Sed S.Brigida confolabatureum, &nonpo-y"eí/ a l t e r
tuit eum lenice, & hoc difplícuit S.Brigida;, & ait ad i n g r a t m
eum:Filiuspcrditionis es,vaccam minabis, fedtamen & / u f e ' "
tibi non prodetit. Eadem die vir quidam venitad S. l'u,iCU^n
Brigidam cum vacca in oblatione, & tune duoleproíi
minauerunt duas vaccas, 6c exierunr ad quamdam a-
quam,& illud Humen rapuít fuperbura cum fuá vacca
in profi]ndum,&abforptus eft j ñeque vnquam i n -
ucntum eft corpus eius: humilis veló eu dit cura fuá
vacca.
79 Pofthazc venit S.Brigida in campo f Clioeh ^
in fines LagmeníiuiT'jVt iliie pauperes íeminis (uí ad-
iuuaret. Cumque venilíet in curru fuo per campum / j
Fcmini.inueneiunt quemdam virum fcpiemem agíú,
dixítqueauriga Brigidae:Concede nobis, vt S.Brigida
tranfeat in cutru per agrura tuum, Se pofteá circum-
dabis fepcm agio ruó.Rcfpondit UI? vir; N o n , fed iré
per círcuitum agfi.Túc dixit Brígida. Faciamus quod
Ule dixif,ne aliquid oftenííonis concingat, cauílá illius
viri.Tuncauriga cogebat equos ttanfire lepem.Vides *'s
autem hoc vir ille furibundas, caedebat equorum na- ™ ,c
* c u r r t i Za-
res : equiíque calcitrantibus S.Brigida & auriga ceci- ¿ftf{(rj
deruntdecurru, S í I x ü funt, & ftcterunt.equi in vno
loco.
 VITA
AVCTO-
RE ANO» l o c o . T u n c aítB rig id aiN o n n c dixi libijVt hunc virum
NYMO, vitarcmus, quia vidi virum pcftilenciáe eíTe & mortisf
Tune virillecoeptum opus aggreduuc, paruipendens
A
fcelusquodíccic, S>c ftacitn cocruit in terram & m o t -
40 q u i l a p .
ftu cauff» tuus eíl.
fmrat,
a Vita^. ad lictuscuiufclatn Í n f u l a ; i n m a t i
j u b i t o ex-
tinQe: b Colg> C l i a c h . / i / y C l i a t h . V t i m C l i a c h in M o m o u i á
íicum.
c MS.R»t. C\ioh.Co!¿. Cliach.
d Iserat S . N c a n i á i u S i f i u e N c n m ú S i d e qao p l u r a r e j i r / i u t u f
»» 4 Ó* f V i i á t & a C o l g a n o t o . t ad 18 l A / t u a r i f .
c M S . R a t . Clich Cí/g.Chach.
f ItmMS.Rat.&Colg, afiAadom l c m i a .
C A P V T XIII
vAnnona, egentibu-s obtenía» m vid errm-
tes admti»
8o T TEnic ergo S. Brígida ad extremos fines Lagi-
i V n e n f i u m ^ mrrauit in prouinciam a. Labrati,
teprofam & ibi habitauit in quodam loco. Tune vetjit ad cam
ttqtm l e n e - q u í d a m faemina cum filia íua leprósá.vt fanaretur ab
diítá *- illa. Tune Brígida orans ieiunauit, & aquam benedi-
Jfrcrfam
xit,<?<: iuíTn: filiam leprofam afpergi de aquá, 6c ftatim
m u n d a t a e í l á lepra fuái & g r a t i a s e g i t Deo & B r ¡ ^
gidx.
8i Rcligioíi quídam viri ad Brígidam venctunti
& prícdicauerunt verbnmDei. Poft hite dicit Brígi-
da adeoeam fuami Praiparaprandium optimum ho-
fpitibus. Refpondu coca dicens; Qijale prandium da-
bo eisfdixit Brigida.Da eis panem & butyrum & ce-
0fáns,cihís pas & fercula multa.Refpondir coca: Dabo ficjfed t u
hofyitibw priüsexi adecelefiam. Nihil enim eorum qus dixit
impeirat, habuit coca. Dixitque Brígida ad cocam: Scopa paui-
Ad 7 d i t a
menrumcoquinaE,&claude eam,& vadead domum
tuam, & ora in c á : & ego ibo ad ecclefiam.Horá au-
tem íextá vocauit Brígida plaufu, & dixit i l l i : Adeft
tcmpus.vtreficiantur hoípitcs: vade adeoquinam, 5¿
c|Uodcumque inueneris, in eá , da eis lárgitej". Tune
illa aperienscoquinam, inuenitomnes eígasquas d i -
xit Brígida, 8c non defecerunt illae cfcae per feptem
dies ; & erant íufficien tes ram hofpicibus qúam o m -
ni famili<e Brigidaí: & nemo nouir, vnde cranriíhE
efea:, aut quis cas attulir, praíter Brígidam & cocam
fiiam.
8z Alio tempore Virginum choms venir ad Brí-
i f m e l e r a gidam habentcs quasftioncm, & dixerunt ad eam:
Cur in hoc loco olera aquatica non funt, quibus fan-
fíd fucs
fníes:
d i homines vti cohíuefcuntí' Pro hac cauísá fequenti
c node S.Brígida Dominum rogauir.Mané autem {ur-
gentes puellae viderunt fontes Aipra modum menfu-
i x his olenbus abundantes; &: tranfeantes per longa
fpatia locorum,fnucnerunt in illis locis ntmiam multi-
t u d i n e m o l e r u m i f t o r u m j q u í e a n t é ínuifa erant i n i l -
lis locis:& donauit ei Deus ficut rogauif.
83 Fama S. Brígida crefeente per multas regio-
nes,quídam homines venenunt ad eam de longinquo,
& illi muñera portabantad eam in eurribus & in e-
quis, fed cafu venerunt in ííluas condenfas: venit nox
fuper illos}& ignorantes víam errauerunt in íiluis, ñe-
alfentia
que poterant currus portare in filuá. Tune S.Brigida
tognofcit:
laborem illorum cognouit, & pro eis Dominum r o -
gau¡tJ& dixit puellis fuis: Aceendite ignem, de calcfa-
noBe i n cite aquam hoípitibus". N o x vero illa erat tenebrofa.
filuá erra Tune princeps virorum illorum ambulantium vidit
tibtu l u c i ingentem lampadem, quíeantecedebat eos in viáíVÍ-
dminitut quedum peruenerunt ad domum.Tune Brígida exijt
ftiftrri
obuiám rllis, Deoque communes gradas egerunt, &
impetrar.
manferuntibt tribus diebus, Dominum laudantes.
Pofthacc reuerfi funt illi per eamdem viam,qHá vene-
runt illa node íupradida, & viderunt locaafpera &
implana, & non potuciuot cumis portare inhumetis
I S. BRroí D M VIRG.
fuis, & máximo labore euaferunt; quia nerao nouit
peritorum eíTe viam in illis locis, fed Chriftus in no-
d e rupradidá illa loca fecit plana & ludda propter S.
Brígidam rogantem»
84 Simih modoquidáEpifcopus, n o m i n e B r o o n »
quem fuprá diximus, venit cura mülienbus ad S.Bri-
poíitaílongé.
gidamjác cum eurribus & equis,& cum multo popu-
po-
lo comitantium. Venerunt & ipfi in íiluas conden-
f a s ^ errabant ignorantes viam, ficut (cripfimus ac-
cidííle. Tune nox hiemalis eccídit fuper eos. Sanda
vero Brígida hoc fciens,dixit puellis fuis:Oremus pro pfoaU'uerm
hofpitibus Dominumjquilaborant venientes ad nos, r a n t i b t a
vr roifereatur Deus laborum eorum. Mira valdé d i - orat,
durusfum. Tune hofpites illi in media viá protinus
'viderunt locum Brigidaz,ficutputabant, videruntque
k t a m Brígidam cum fuis puellisjin occuríum eorum
cum pace. Q u x fubitó duxit eos in magnam domum
cum eurribus & equis , & d e t r a d i s calceamentisab- q u i f i b i i t i -
luit pedes eorum,abundantiáque ciborum refecit eos: denrttr a b
ed rnagni-
ftratis quoq; ledis hofpites collocauit,& omnia q n § ficé exeipii
rjecefiaria funt hofpitibus, fecit eis Brígida cum puel-
lis fuis, ficuc fenferunt. Mané autem fado.dixit Brígi-
da puellis fuis: Properemus in obuiám hofpitibus er-
rantibus iuxta nos, qui hac node in filuá manferunr.
Tune feftinauerunt, & inuenerunt hofpites in filuá
fedeníes,& cum ingenti laetitiá deduxerunt eos in do- q u o d p ó ~
mum fuam,& compleueruntomniaiura hofpitij.quas J i r i d i e f A *
bftenía funt hofpitibus i n n o d e , & fimulgratias Deo citirm
egerunt.
85 Sandus Epifcopus Broon reuerfus eft ad fuam
regionem,& portauit fceum chrifmaá S.Brigida. Ule
autem habitabat iuxta mare i quadam autem die Epi-
pifeopus laborabat i n littore maris, & Vnus puer fe- é i u t c h r i *
cum, & pofitum eft chrifma fuper faxum in littore, 8c f t n a a b a r
venit marc ad plenitudinem fuam. Tune puer recor- J l » m a r i t
datus eft chrifmatis,& flcuit.Dixitque Epifcopus:No- i n t * ¿ Í u t m
ii flere , credo enim quia chrifma S.Brigidae non peri-
bit.Et completum eft fie. Chrifma enim fiecum fuper
íaxumfuit,&: non mutatum eft fludibus marisj&dc-
crefecnte mari inuenerunt illudjficut pofitum eft,
Z M S . Rat, Labrathí. 4. f i t a . Labraithi. C o l g . tíot. yo La-
bra i de, & (ontjcit H i - k e n f c l a c h n u t t e d i c i , a b E n d a c o g n o -
mento K i n f í l a c h , filioLabratij,ve¡ Lauradij, F.BreJfalij JSs-
iach, LagenuRegtí.
c A P v t x i v
tAngeli cufiodis tutelatéfamiliaritas. V i *
cionz Kegi benéfico promi/Ja.
S é f ) Oft haec venit S. Brígida ad domum patris fui
Jl Dubtaehi, volenspoft longa témpora vifitaro
parenres.'& patcr eiusgauifus eft valdé in aduentuip-
Utah A n -
fius, Se rogauit cam, vt in domo fuá maneret illa no- gelo e x c t -
d e , 8c illa manfit. I n hac autem node venit Angelus t a t a .
D o m i n i , &fufeitauit Brigidam , 8c iterum veniens
fufeitauiteam: terfiá autem vicepaulló grauius exci-
tauit eam, dicens : Surge citó, & fufeita patrem t u u m ,
8c fuam familiam, 8c tuas puellas; nam hoftes a p p r ó -
pinquant, & voluntoecidere patrem tuum cum fuá
patrem
faraíliá, fed propter te non vult Deus hoc. Exite n u n q
f u u ab ho*
nam ftatim domus ifta comburetur. Et cura omnes ftt l i b t r a í ,
exirenr, hoftes ftatim venerunt, 8c fuccenderunt d o -
mum. Tune pater ipfius dixit: O Sanda Brígida,tua
benedidio nos cuftodiuit in hac n o d e á morteprae-
fenti. Dixitque illi Brígida .-Nonfolura inhac node, q u o d a m
fed vfquc ad fenedutem íanguis non effundetur in v i m i n f e .
habitáculo vcftro. Nam cum quídam voluilTet percu- r e n t e p u n i '
tere quamdara Virginem.riguit manus cius ouam ex-
tes
tenderat, «Se non potuit raamim rctraherc , doñee ü -
lam Virginem diraifir.
87 Craftiná aatem die dixit vna puelíarum faarum
 I F E B R V A R I I .
^ adS.Brígidam: Vtinam Angelus adiuuarcr refemper,
ítmper ope ¿cúc fecit in no(5b tranfada. Ait Brígida; N o n iftá no-
A n g t l i f o - ¿ie t a n t ú m , fed per omnem astatcm raeam auxilinm
u*tur, eius habeo in ó m n i b u s . Nam quondie Istinam pra:-
«¡uotidtt ^at mxfo j ¿ u n , per ipfuni cacleftium fonos carminum
Titítudit. & fpiritualescanrus organornm quocidieaudio. San-
frMijJaf ciofUm quoquc MifliS, quae Domino procui in tena
S S . a b f e n - celebranrur,quafi prope per ipfum eíTcra.quocidieau-
tittmt d i r e p o í T i m ; &meas orationes node ac die oíFcit
Deo, & in praefcntia Se m abfentiá femper audir me.
^heobene- Qll0(i duobus exempÜs m m e t i b i dcmonftrabo.Ouo-
>' damauiem tempore rogauit me mulier quasd i m le-
ltpro¡*j profi & infirma, vtci aquam deferrem , ¿c in ceteriá
neccíTiriis mifericorditer minilharem. Vas itaque
cum aqua benedixi, & dedi ei, dicens; Pone illud ín-
ter te & pariecem,ne aiiquis prxter te tangat illudjdo-
omnemfa- nec reuertar. Angelus vero meus benedixie illam a-
poremprA- ^juam in praefcntiá mea, & conuerfa eft in omnem íá-
ktnttm: porem, quemenmque leproíá volebat. Nam quando
vo.'cbat vel concopifccbatmcl, íaporcm mellis habe-
bat aqua; quando viniim, liueccrcuifiam , vel lac, aut
alios IiquoreSieadem aqua infapores eorum per m u -
furnitU lieris infirmac voluntatcm vicilfim vertebatur, Item
abeoaditt- cúm ego parua puclla efiem,fcci altare lapideum ludo
tM,etfam puellan, vermque Angelus D o m i n i , 8c perforauit la-
iudens: p i d d n i n quatuor angulis, & fubpofuit quatuor pedes
^ ligúeos. H?c d ú o de Angelo meo, ó puella, tibf mori-
ftraui, vt D o m i n u m ooftrum glonfices.
88 Eodem tempore S.Brigidam pater fuus rogauit,
vt iret ad Regerti Laginenfium, vtgladiuro, qucmillo
Rex patri fuo pro tempore donauerat, inperpetuum
^ ' e p a t r i ' d * * * 1 ' ^xnt 't3^116 S. Brígida ad Regem in campum
¿«ri g l a - Liífi. Cumq.ie illa fediílet ad portam ciuitatis ipfius,
dium, venir ad eam vnus leruorum Regis, dicens: Si me ab-
folueris ex iugo Regís iftíus, ícruus tuus ero in perpe-
tuumcum ó m n i b u s meis,&ego & c o g n a t i mei C h r i -
ííiani eiimus.Dixitqne illi Brigida.-Pctam pro te.Tune
Brígida vocata eft ad Rpgem, dixitque ei Rex: O Bri-
gida,quid vis á me ? ait illa: Ve detur gladítis tuus pa-
J i b i f t r H u : tri meo, vt vnnm de feruis tuis mihi dimittas. Dixit ei
R e x ; Q u i d mihi dabispro his duabus magnis peticio-
nibusí Ait Brígida: Si vis,viramacrernam d a b o t i b i ^
fromittit Temen tuum Regeserunt per íccula.Dixitque Rex:Vi-
eilong*m^ tam, quara non video, non quaero: de filiis, quipoft
"vttam & me erunt, non percuro. alia vero d ú o da m i h i , v t l o n -
WferMi gae^us fiaminpraEfenti v i t á q u a m d i h g o , & i n o m n i
loco & bello vidorcxiftam. lugem enim pugnam ha-
C bemus contra nepotes Neil. Dixitque ei Brígida; Haec
d ú o cibi dabuntur, longa vita 8c vidoria in omni bel-
lo. Ncc multópóftexnt lile cum paucis hominibusin
campum Breg.-cumquc vidiirct multitudinem hoftiú,
dixit ad fuos: Vocate Brigidam in auxilium, vt Sanda
Jieutufa implcat fuá promiíTa.Et clamaueruntad c^lum. Tune
tuiníust ^atim j ^ g j vjjjij ¿ Brigidam praireantc fe cum bacu-
frodigiot '0 ^uo 'n nlanu dextrá , & columna ignis ardebat de
capitecius vfquc ad cíelum. Tune hoftes in í u g a m
verfi funt. Rex vero cum fuá fam liá gratias Deo &
Brigidae egerunt.Poft haec ille Rex triginta bellagcífir,
& vicit omnia.nouemquc certamma in Britanniá pro-
f p c r é c g i r , & á m u l r i s Regibus merceseidabatur, vt
t t i é m p o f i cum ipfispugnarer, quia erat inuidus. Fadumeftau-
m o r t t m . m t z m poft morremipfius, v e n e r u n t L a g i n e n í é s , & i n i c -
exangui r^nt confilium, dicentes; Ponamus corpus mortuum
«¡rpore: [^cgis noftri inter nos in curru, 8c pugnemus circa ca-
dauer contra hoftes: & ita fecerunt. Tune nepotes
Neil in fugam verfi funt. Donum enim dminum per
¿í.Brigidam in Regepermanfit.
AVCTO-
C A P V T RE ANO-XV
N V M O,
Raptw. occultoruwcognttto. fluminummí- ExM:¿s'
raculof: traieUio,
89 A L i o quoque die q u í d a m vir fandus venit ad
d o m u m , in q u á íoia Brígida orabar, & inuc-
nit e a m ftamem , & manus in orationc tendentem in
ca:lum;<í?£ mhi! aliud videbat,nc»:aüdicbat. Eidem ho- t , t e x t a J ' n
rá clamor mngnus habitatorum loci illius i n í o n u i t ; r 4
ñ a m a d vaccas vuuli ipsá hora irruernnr; fed híec San-
d a non audiuit, in mentís exccíTu Deo intenta. Tune
vir il!c reliquit eam in hac hora, ne conturbaret ora-
tionem cius. Alta vero horá reuerfus eft ad eam,& d i -
xit :6 Sanda Dei cur non cucurriftiad elamorem plc-
bis ? Ait illarClamorem iftum non audiui. Dixit ei vir
ille .-Quid aliud í Refpondit Brígida ; In v r b c R o m a -
na iuxta Petri & P.iuli corpora audiui MiíTas, & n i - M t l J * m
mis defidero, vt ad me irtius ordo & vninerfa reízula . .
• r > r> » , • wdeordf-
dereratur a Roma.Tune miht Brígida viros (apientes, nerT) M¡^A
8c dctulerunt inde Millas & a regulam. Item poft ali- pttit*
quantulum tempus dixit Brígida ad ilios viros : Ego 4
fentio, quod q u í d a m commurauerunt in Roma M i l - ^
fas, poftqnám vemftis a b e5; exite iicrum. At illi exie- m**tat*m
runt, 8c detulerunt vt inuenerunt. diutnttus
90 Q u í d a m autem die pluuiali venit Brígida ad
domum íuam. Et cum ccíTiretpluuia, radius íolis ve- £
nit in domum per parictem , & pofuit Erigida vefti*
mentum fuum fuper illum radium, putans quod f u -
nis eíTet. Tune alius pracdicauit verbum Dei in domo
illa, & Brígida inrendebat verbo Dei, 8c vfque ad ve- f u j p i n d i t
fperam, & a d magnam partem nodis inebriara eft'ÜÉ^fOT*^<
mens eius verbo Dei, & oblita eft praefenria. Radius
vero ilie/uper quem pofuit Brígida veAimenlum fuú, ^ ' . . .
yíque ad dimidium nodis permanfir. Tune vnus eo uggetn
rum. qui erant in domo illa, dixit ad Brigidam: T o l - d u r u n t t ,
le vcftimentnm de radio folis. A t illa d i x i t : Putabam
quod funis cíTct non radius. Alij quoque venerunt
eadem node ad campum Lifií , & dixerunt fe vídiflc ^ / J r w
radium iftum illuftrantem campum, d o ñ e e venerunt p * r t , t t t :
ad S.Brigidam media n o d e . Tupe omnes gratias Deo
cgerunr, 8c S;Brigidam laudaucrunr,
91 Poft h^c exií: S. Brígida , vr peregrínarerur in
regione quadam cum lí nii! fecum comitantíbus, &;
habitauerunt in campo b A u , Q u í d a m ergo die accef- ¿
íitad airare, vt Euchanftiam fumerer de manu Epifco- f
p¡ & caheem defuper intuens, vtdit in codem c formsE c
prodigium, ideft, vmbram hirci vidit in calicem. y - f u r t ü p u t *
ñus quippe de pueris Epiícopi calicem tencbat. T u n e ' " ' ^ i r a í i . .
Brígida noluit ex hoc cálice b i b e r e . Dixitque ei E p í - ' , r " ' Cí,¿"
fcopus ;Cnr non bibis ex hoc cálice ? Brígida autem noictu
manifeftauit ei q u o d in cálice vidir. Tune Epiícopus
puero d i x i t : Q u i d feciftí t D.i gloriam Deo. Puer au-
tem confeílus elt fe feciííc furtum in caprario,& vnum
occidifle hircorum fuorun^&cx parte comedifle.Di-
xitque ei Epifcopus : Poenitentiam age,^: funde lacry-
mas cum fletu. Et iuífis obediuitJ& pcEnitentiam egir.
Item vocata Brígida venit ad calicem, & n i h i l i n c á -
lice vidir hirci illius. Lacryms enim illius culpam fol-
uerunr.
91 Alio tempore in eadem regione quaedam rfde- ^
crcpirana infirmabatur ad mortem , veneruntquead a d t f t m o -
cam omnes Virginesloci illius, vt vigilarent, & ora- t i b u n d « , z
rent cum e á in d o m o , & S.Brigida venit cum eis.Tunc
queedamex Virginibus a i t : Tollantur veftimenta de
cá, ne fub iplis mortua fíat , & ne laboremus lauanres
cain tempore n u m & frigoris. Hoc S. Brígida prohi- ¿ & ¿ r & h ¿
b u i t , dicens : Faruo tempore nobifeum e r i t , facite b o r t m i n
mifericordiam a d paruam horaro. Egrediente vero m u n d ñ d k
anima illius vetulae d e corpore , vifa funt veftimenta lm"''M*
extra domum , 8c nemo vidit quis ea feras portarct.
Caritas
 VITA I S. BRIGID/E
AvCTO- Carirasenim cordis Brigidae vtrumq; voluit, ve in
*.£ ANo- ma illa verdla non nudaielur veftibus in magno í n g o -
RYMO, re, & nc laborarcnc lañantes eas : vtrafqnc enim libe-
EXMSS. ramt á frígórc. Tune omnes Deum & S. Bngidám
íaudanefunr.
93 Cimiqne S. Brigida ibíde/n habiraret in qua-
dam ecelefiá, ftagnum aqus frequenrabat. Q j i i d a m
aurcm node, in qua efat &c gbeics, ómnibus doir-
in ¿elido mientib^s venit Brrgida ¿d ftagnum cum quadam
j l a g n o no- puem, &c ecat in illá n o í l e m í b g n o orans,& H e n s ^
9 H ortt j
quod íemcl feert id illa nodle , huc (empei ó m n i b u s
nodibus volitit faceré, & in couíucrudínem verrere.
Sed Chtilli miíencordia hoc ficti diutius non paíía
h u i po- eíl. Alia autem no¿tc ftagnum inuenerunt íiecum f i -
fiea n o é í u ne aquá, ISÍ non inuenerunt nili arenam t a n t ú m . Pri-
e^nrejcit, ma vero hora dut venientes ad ílagnum., inuenerunt
diepltnü: aquá plenum, vt femper erat: íimiliter fecunda n o d é
kenun aruit ítagnuu);diebus veio plenum fiebat,ita
vt Deus manifelíaict ómnibus magnam virtutem V i r -
gmis Brigidíe.
94 Oita cíl igitur magna quícftio apud Laginenfes
de abfentiá Sandas, vt ad íuam gentem rediret. Tune
Brígida venit cum eis.Cnmquc ad Humen e Smne ve-
nírent, inuenerunt ibi iuxta/Vadum Lúa duas plebes
B fedentes ex vtraque parte fipae, id eft,nepotes Neil' de
Conaótorum gentes. Tune pucllíe S. Brígida poftula-
uerunt ab ómnibus, vt rrans flumen poi tarentur, &
non impetrauerunr. (Quídam vero pellímus homo d i -
xit ad illas : Date mihi vnum fagorum veftrorum, 5c
i n m e á n a u i trans flumen portabo vos ; dixeruntque
puella: \ Non.fed nos nunc ibimus in flumen , 3c ba-
nediílio S. Brigids.cuftodict nqs. Eadem hora dixe-
jlumutn runt puellx S.Brígida:: Signa iiftud flumen in nomi-
cruce fig- ne leíu Chrifti, vt mitior Ik, humiliot eíliciatur nobis.
n a c m n , c ü Tune S.Brigida flumen benedixit; & duobus popuhs
f u ü t r a n f - adftantibus, vt diximus,cum pucllisíuis Humen intra-
U ¡ine nx-
uif, 3c vfque ad genua Virginum non peruenit al-
ui:
ueus ingentis flilminis, íjnod etiam fortiílimi yirifine
nauinon poterant traníire. Omneá itaque Deum 3c
S.Brigidam laudauerunr. Et piiufquám S. Brigida i n -
traret flumen cum puellis fuis , ingreílifunt in paruá
rari alij Clerici,^ qui fe confirebantur in impentiá na-
nigandi, & dixerunt ad Brigidam : Poteríc ratis iíla
portare vnam puellarum tuarum nobifeum.; Tnng
Brigida iiillíc vm puellarum íuarum, vt ame fe pranret
cum eis trans Humen. Dixitquc puella ; Bcnedic me
diligenter, quia timeo á tc íeparari .in flumine. Díxit
ei Brígida : Vadein pace^Dominus cuftodiat te. Tone
C nauigauerunt,& in medio fluminís metfaeíl naüis f.ib
p a e l l a he- aquá c u n d í s videntíbus. Puella vero ín periculo poíi-
nedicens ta, clamauit nomen 5. Brigidíe in auxilium , 3c bene-
periculo dixít cam Brígida j & orauit pro illa fedente íuper a-
fobmerfio
quas. Et portauít eam aqua i n fuá fedead portum»
nu eripic
cumíiccis veftimenns. Tune omnes confeíliíunt m i - .
rabilem Deum omnipotenteiíi perSandam Brigidam
Virginem,
95 Dum ergoS. Brigida venifFet ad patríam fuam,
cum magno honore & gandío torius plebis fufeepta
cíl. Q u í d a m autem tempore erat pañis inopia Vírgi-
nibus Brígidaj in loco ín quo habitabant. Tune q u í -
dam homo , qui hibitabat ín Onenralí plaga campt
p ñ t t i í fu(U Liílí, venit ad Brigidam , vir bonus 3c largas, 3c díxit
vtfrume
ad eam : Veniant mecum puellaj t'uae, vt afFerant tibí
tumferat,
aliquantos modios farínae. Tune perrexerunt puellae
cum co, 3c poíleá ab íllp cum oneríbus reuerfa: funt.
Cumque ad amnem Liífi veníílént, inuenerunt illum
plenum vltra rípas; abundantía magna aquarum erat,
3 í non poterant á crine tranlirc vndis tumefeentíbus.
Tune Virgines quid agerent ílupidá mente ignora-
ea íjj m i -
rabitt mo-
banr.Ergo proílraüerunt fe in terram iuxta ripam Hu-
do trans m í m s , & ínuocabant vna voceS. Brigidam ín auxi-
j i u / n e n de- lium. Contiimoqne íimul ab eo loco, in quo crant.in
ferí i tm- alteram ripam huíus fluminis tranílatíe funt cum one-
petrat:
VIRG.
ribus fuis: fed q u o m o d ó , auc qualiter tranílats fiiiir,
ignorabant. Tune venerunt puellae ad S. Brigidam, 3c
narrauerunt miraculum quod fadum eíl de ipíis; &
ipfa praecépit eis ve nemini dicerent hoc ífed ramen
celan non potuit.
a Ó r d i n e m ac ritas f a t r o r u m . D e l e g a t i s a S . E r i g i d a R o m a m
m i j p s , m i r i f i c a obliuione c a p t a , a c csco a morte liberato, a g i t
tx nefeiocuius J E u g u j f í j f e / í o l o g i o C o i g a n u i jíp¡>ettd. i cap.
Nefcio q u a m illa ftdetn m e r e a a f H r .
b Vuai.Hiy.'Cvlg. AiT,notat%oltm Mag-ai,»««cMag-r.ir,
i / e / M a c h a i r c C o n n á c h t dict. E J i e n i m i n C o n n a c t á ampia
p U n i t t e s , i n C a r n i t a t u R i f c o m a » , q u e m d u o / l u u i j Succu* &
Sineu* t n c l n d u n t . f l u r e s tbt e í c l e f i t , indtaecefi AlfinneKfi.S*
Erigid», dicatl.
c l i a M S S . a t 'Colg.deforme.' C a p g r á u i u i i t a h o t p r o d i g i u m n a r -
r a t : C u m E u c l i a r i í l i a m de rfiaou Epifcopi fumeret, vidic
in c a l l e e , quem puer Epifcopi tcnebac , deforme prodi-
gium, hirci vidclicet vmbram renuens de c á l i c e bibe-
re, v i í i o n e m Epifcopodixic. T ü u c Epifcopus pueroaic-
Q u f d f e c i í l i ? D a gloriam D e o . Puei aucem c o u f e í f u s e í l ,
feturcum f c c i í f e , St v n u m h i r c o r u m fuorum o c c i d i í f e , 8c
partem c o m e d i í f e : & c ú m pccmceiuiam cum l a c r y m i s c -
giílec , v o c a c á B i i g i d á nihil de hirco iü c á l i c e v i d i c H&e
C a p g r a u i w : q u i t o p r o t u l i , v t appar'eat B a l & i h i r e í i c i f e u r r i - B a U i a p ó i '
l e m e n d a c i u m , Script. B r i t . c e n t u r . 1 i n append.adcap. 41 ( v b i
HatA i m ~
de F t f i i d i o E p i j e c p o a g i t ) t t a j e r i b e n t i s : M.iraculiSj his diebus
pudens
Cinquic Capgrauus j l á b o r a b á c hypocrifis: n o ü t a m e r t p o -
mendaciSi
tuic'adulcenum occukare, quod cuúc p r o f u m m á f i n d i r a -
tecoluerac. Nam dum facra litaiec Epifcopus c-clcbs i a
M o n a Ínfula, Bionus v e l B t . m o n o m i n e , Brígida mulicr
f a n í l a in eius c á l i c e { ) hirci vnibracici deforme p r o -
digium vidir. Q u o d ex eius f o r n i c a c i o ü e ac matrirnonij
facerdotalis concemptu.circa anrium yib p r o u e n i í l c d i í t u s
C a p g r a u u s i n c e r p r c t a c u r . H í e < ü ¿ , homo i m p u r i j j í m t t í . q u e h i
tamen Guiltelmm Xylamier fenem do(ftLÍná& piecate p o l -
lencem, C o c l i m S e c n n d u i C u r t o bonum & d o é t i í l í m u m fe-
nem p r é i d i c a n t ; quafibonitatts, docÍTÍns,,pietatü nomine fot ¡ t i
impudenttam, m a L d i c e n t i a m , mendaciuto hoñefiare.
d h a M S S . & Colg.
e i t a M S . A u d i a t R a t . Sinna. C<J/¿. Sinann. PtolemAo, Senus. Sedus/ío
ttliu Sena, Sionna, Sinaunus, «cca/íí Sbannon: m b i l i j f i m u i
HibernUflumm, MediamaNellt filtishabitatam, aConacid
diuidens.
£ Alij, L a a i a . H t c n u n c o p p i d u m eft, S i m t n j l u m i n i appofitum,
Athlon
v u l g o A i h l o n , 0 - K e U i o r u m baronia A t h l o n a , a c t o t i m C o r t i i -
tattM R f l / c o m a n e n / i s p r i m a r i u m , quod & c a f i r u m h a b e t p r i -
fidto m u r n t u m , & p o n t e m p u l c h e r r i m H m v i u o e f a x o .
g Colgan. in fe coufidebant in pericia uauigandi.
C A P V ' T XVI
Tentationüfitperata fruElús. uaria inopé
mijerüferenda mir acula.
9(jQBrígida habebat quamdam alumnam , nomine
á Datkigdacham, quse quadam die non bené
cuílodíens oculos fuos vidit vírüm , 3c conenpinit
eum,& ípfe fimilíteramauíteám.Poíl h^c vero Virgo
quadam node conduxit illum viri"!.-^ ipsá node erat
Virgo haec i n i e d u l o cum S.Brígida.Cúm autem pauU S . D a r l u £ ~
duche.qUA
lifper doemiret S.Brigida, furrexit Vifgo;& cúm exif- ob m a l e
fctdededulo; irruit in eam mira perturbatio cogita- c u ñ o d i t o s
tionum , & magnum certamen habebat in corde, t i - oculos t e n -
moris 3c amotís.Timebat enim Deum 3L S.Brigidam, t a t a .
3c vehementi igue amorís viri vrebatur, Oramt ergo
D o m í n u m , vt adíuuaret illam in tali anguilla. Tune
inuenit á Deo bonum coníilium,& ímpleuit dúos & fi-
ce nes fuos carbonibus ígnís, 3 i intínxít pedes fuos irt
pedes f i b i
eos, Sicque fadtum eíl, vt ignís ígnem extingnerct, 3c
vjferati
dolor dolorem vinecrer. Deinde vero ad ledulum re-
uerfa eíl. Haec autem omnía fenfít B. Brigtdaí fed ta-
men tacuit, vt puella paut'ifpcr teraperaretnr 3c pro-
baretur. Craílmo autem die puella confeíía e d í n n m
peccatum.Dixítque ei Brígida: t^uía vinliter dimica- t o s f a n a t ,
ílí in hac node, & pedes tuos in pra:fcnt¡ combuííiíli, & conti*
n e n t i t do-
ignís fomícationís iterum in príelenti non nocebit t i -
n u m Jpoa-
bí, Se ignís gehennae in futuro non combnret te.Tune det:
B.Brígida fanauit pedes eius, ita vt nec íignum com-
buftíonisapparerct incis.
97 Alia
 I F E B R V A R I I .
^ 97 Alia dic S. Brígida íncílbres íiios i n meííem
fneflares ^laa5 vocau,t: ^ 'n 'P5^ ^,e P'uu'a magna erat,& per
(Hosapla- totam prouinciam íllain pluuíis abandancer effníis,
n i a f i r u a t fuá meílís Tola anda fine plnuiarum impedimcnio
immunts: fuifa £c ciini omnes m¿(lores regionis ¡ilías á fuo ope-
re propter phiuiam prohibiti eííent, fui mcflores, Iine
viíá vmbrá caliginis , tota die ab ortti folisvlquead
occaíiim per Dei porentiam ppus cxercebant mccíla-
biiírer cum fercnirate.
9^ Alio autem die Í tribus adnenientibus Epifco-
tdhojpi- pis & cum eáiiofpitantibuSj dum non haberet S. Bri-
gida vndc eos cibarct, adíuta multiplici virtute Dei,
l a f l u c o p é a vaccam vnaai contra confuerudinem in vná dic t r i -
aDeotm- ^ s vieibus muUif: & quod foler deoptimis tribus
tetr*t; vaccis exprimi3mirabi¡iter de vná vaccá cxprclfit.Hanc
^ aucem vaccam fciens quídam á p u e r , rogauit S.Brigi-
dam, ve donaret illi eam ; & ira fecit. Et poílquám Mi-
de minauit ^am, fimtlis aliis vaccis cíícóta c í l ; íicut
t aliíe vaccíe fueruntitalis fuit vacca illa, e
99 Q u í d a m autem die venit quaidam mulierad
cu'tddoctt- 5 3; ígjdani, dieens ei: Qiv'd faciam de filio meojquia
l o s é f v i s u p^ter eiusillum prop:er cscitatem quam patitur. vulc
fonftyv, occidere/i»A natiuirate enim cscus eft, ^tabulatam
faciem íiabens. Tune Brígida miferta mulieri , iuílit
^ faciein pueri in aqua propinquá lauari. Et ftatim fanus
^ faíhis eft puer, qui vocabatur/J Cretanus; quem d i -
ecbant homines loci illius víquead mortem dolorem
oculorum habuiíl'c; fed tamen (anos oculos femper
habebar.
100 Alio autem die quidam alacer in forma pau-
'7VÉ'Í¡ÍC* pens venitad S. Bfigidam, fciens illam mifencordem
'pauplri, e^e ln paí)p«res' ^ locularibus verbis poftulauitab eá
veruecem de grege; & illa donauit ei. E t i l l e i t e r u m
vemens feprem v i e i b u s ^ feptem verueces in nomine
D o m m i poftulans per aftutiarn in formá pauperis ab
me mi- eá, vi voluit, impetrauit. Vefpcre autem faólo, dinu-
nuitur mer itoqne grege, certus numerus inuentus eft: ire-
&re*: . rum additis feptem veruecibusgregi , n o n a m p l i ü s
quám certus numerus inueniebatur. Quodam nam-
que rempore leprofi á B. Brigidá cereuiham poftula-
a uMbe ucrunt' vel'0 videns quia non haberet cereuifiam»
n t d i f t h n t a,:lL,am ad balneum portatam benediccnsjin optimam
i n c e r e u i - ct-rcuiham conuertit, & abundanter fitientibus por-
fiatn rexir. Alio autem tempore S. Brígida, per potcnrilli-
eonuertit i mam Dei.virtutem, cimifdam mulieris tumefeentem
1 vuluam benedixít:&euanefcentei conceptUjfine par-
tu & dolore eam fanam ad poenitentiam rcftituic. lila
^ vero fanata eft, & Deo granas egit. Q u í d a m autem
petratn i n c ¿ m quinan) B.Brígidam veniret, fal perens,illa
falm. non {1;l[;)ens in promptu fal, accepit lapídem, & bene-
dixit, Se fecit fal de eo, & pofcenti largita eft; & fecit
cum domum cum gandío rediré,
. r o í Alio vero tempore S. Brígida j^grandem par-
- ~ i remlardi cum alia carne perdidit, Et edm país illa cf-
eane i n t á - inquiíita, non alicubi, ted in loco vbi cams lolebat
3ampo¡} e ñ e y menfe tranfadlo inra¿li & integra repertaeft.
menfet» j>jon enim canís aufus eft comedere depofitum B.Bri-
reetpitj gidae: fed cuftos parcens lardo / idoncus contra
fuumfolitum morem, Díuiná refraenarus virrure.edo-
mitus exritir. Alio quoque dte cum pauper cibo indi-
geos eam rogaret, illa ad virum qui carnem coxerat
c a r n i c r u - perrrexit, vt pauperi aliquid quaereret. Sed ille ftultif-
d a m g e r i t íimus famulus, qui carnes coxerat, partem carnis non-
vefie non dum coótam in linum domina fuíe proiecir. Et lie illa,
m a c u l a t á : n o n f L } ( c a i 0 colore candida: veftis, fed manenie in fuo
naturali colore, pergens pauperi tribuir.
IOZ Alio vero rempore cum aperferus, finguiaris
& filueftris & fugitiuus eífet, ad gregem porcorum
, B, BriPidíE maníuetillíiné peruenir. Quem ¡pía ínter
nediftiont mas fues cernens , bcnedixic, ac dcindc impauidus ac
t n a n f H e t ü familiaris permanfitin grege porcorum eius: quia &
reddit: bruta animalia & beftiae fcrmonibus & voluntati eius
reíiftere non poteranr^ed domirafSc íubieda placidá
VthruatijTom.U
'5?
fibi feruimee , vt v o l u i t , fámulabanrur. Alio autem Avcro-
tempore S-Brígida fortiifimum virum , nomine L u - RE ANO-
gmdum , nimia cíione lanauit: quem aílcrunt invno WVMO.
prandio boucm manducare & porenm cum pane fnf- ^ MSSi
ficienre: quanrá emm virtute eminebat tanta efíone
praecdiebat. Hanc limilem alus hominibus cíione cf- VBrilciÍA¡¿
fecit, nulla virtute priuará. eurat:
105 Q u í d a m veto noóte fuit w quidam vir cum m
fuá vxorc in hofpitiocum S. Brígida ; 8c ille rogauit m u ' i e r e m
eam.vt fignaret vuluam vxons, vtfilium haberet: &
benedtSis~
ita fecit. Et ftatim vxor eius dormiente illo cum eá
ne c u r a r :
concepit: 6c mde natus eft w Echcnus prscipuus San- tt
¿lus. In illa nodle, lunulam argenteam muliens illius
qitíedam ancilla furaraeft, óc fngit. I n craftino vero
die multis hominibus fequentibus eam , lunulam i l -
lam in amnem magnum proiccit. Tune piícis mirre a w i j f a e i -
magnícudmis cam ftatim deglutiuir. Piícacores quo- d e m m i t a -
que m illa hora ipfiim pifeem retibus íuis ceperunt, Mt****
& illico S. Brigídae dlum in domo obrulerunt; pifee fiituit:
vero aperto, S. Brígida mulieri fuam liHuilam reddi-
dit. Tune vir fupradidtus, cum vxorc fuá pi a:gnanre,
gratias Deo & B. Brígidas e g ! t : & Brigidam viam
íuam perrexic.
104 Alio vero rempore venir S. Brígida ad Vírgi- E
ncm relígiofam. Illaaurcmnon habensaliud,parauít p i t hotpiti
ci coenam de vítulo vuíus vacca: fuá: , & ligua tela: a('/t4mPí*
fuá: incidít, & coxit viculum, Audicns autem h:Ec S. rJ,' '
Brígida mane reftiruitei vitulum, & ligna telae reno-
uata inuenta funt, vt antea fucrunr. Alio quoque tem-
pore miíFalia veftimenta o Conlaidi Epifcopi pauperi- *
bus dedit, quiaaliud quod daret non habebat. Ec fta-
r i m i n horá facrific.ij Conlaidus veftimentum fuum ^ ^ m - ,
quíBÍiuít, dicens: Corpus Se fanguinem Chrífti non fimilesdi-
immolabo fine meis veftimentis. Tune B. Brígidá o- m n i i t a r e '
rantcfimilia veftimenta Deus prícparauit. Omnes ve- f ' & i ;
ró videntes glonficabant Deum.
a D e h a c f a n f i á V i r g i n e a g e m m hoc ipfo die} quo ab H i b e r n i t eo-
luur.
b V i i e t M r gernts a l i q n o d c a l c e n m e n t i ( ¡ g n i f i c a r i .
c C o l g a n t e ex q u o d a m Teflologio m i r a c t i l i i m hoc hyperbolice e x -
aggeratum r e c e n í e t : veriíjfeoSloEpifeofas, B r i g t d a m comperío
ex c o q u á j u á ñ l j u h n a ú m h t í c i b i poiionif'vejuppelere, a d n o -
t a p T í f i d i a o r a t i o n i i eonfugtjfet i ¡ í j p ¡ m ^ ¡ib A n g e l o , v a e c a s de-
n u o m u l g e n ¡ i a . s c u r a r e : t a n t a m h i n c manafle l a ñ u copiam,
*vt non v a f a fnodo o m n i a , f e d & locum e i i a m q u e m d a m depref.
f t t m i m p l t u e r i t , q u i i n d e Loch-Iamnac hta, ideft, h e m laftis, S , U h t h n ,
appellatut eft. B h t h n u a i r i y t r g i n e m , c o q u a m S . B n g i d t j S a n . fine F l o r a ,
¿ i u aecenjet C o l g a n m , a t t q j R V i Ú M m quoque v o c a r í , L a t i n e
Floram, & in quibufdam Marryrologtü i y l a n u a r i j referri,
d Co/¿. pauper. {/t>¿t 4 . auaius.
e A d d i í M S - R a t . E t qtiaecu mqnc vacca fiebae apud B r i g i -
dam, calis fiebat qualis Tuptadidla fuerac.
f ^í^dfiV A Í S . R/?í. nam p e n i t i i s a b o r c i u u s eft.
g t l a n a m ni/ntrum tabu't,in/iartnull(íprúminentib(Mpartibtíá,
n í» 1 V i t á C t i m i U ^ a u s v o c a t u r .
i Hsicde repleniitsadcap.z V i t A i n u l í .
k A d d i t M S . R a d t y f u a m m c n t c m d c terreftribusad c x l u m .
elcuans.
1 I t a M S S . at Colg.'íeiunus.
m M S . R a t . C h a r u s . C c / ^ . Iccfus. ^ N o í á Icafus, w / E c c -
fbs, a u t Ecceas. V o c a b a i u r t n i m , i n q u i t , Mauius cognomento
E c c e a s , / ¿ e/?, poeta.
n De S E c h e n o . j í w e E t c b e n i o , o;?/Eciano, agemus u F e b r .
o S. C o n l a i d u s , Conleus, Conliadus, Epifcopuscrat
K i i d u t i e n f i s , v t f u p r a d i c i u m , & pleniits i n f r a i n 1 V t t d .
C A P V T XVII
Varij generts miracula; pleraque m mijero-
rum leuarnen.mors Si,Brigid¿e>
105 A Lio quoque tempere S.Brigida veftimenta h
a
- ^ f e r i n i o fuper mare m i f i t , vtdeuenirent per vejiLet i n
longiftimum maris fpatium z á a Senanum Epifcopum j e r i n h per
in alia iníulá in mati h^bitantem.Et i¡!e,reuelante Spi- mir-
r i t u í a n d o , Frati;bus dixit í Itequantocyus ad mare; t i f S .Si»**
M Se quid- noi
 134 VITA I S. B R I G I D / E VIRG.
& q u i d q u i d illic i n u e n e f i r j s ^ u c - v o b i f c u m ducite. l i l i 110 A l i o t e m p o r e c u m ruftícus q u í d a m , nulla ^
AVCTO-
fuff.iltus fcientiá,pcr R e g í s p a l a t i u m vidercr v u l p e m , ^^¡pg R s
Rt A NO- autem íibeunces m u e n e r u n t f c i i n i u m eum. veftimen-.
NYMO,. tis. Senatuis ergo videns v e í t i m e n t a , granas egit D e p p u t a n s q u ó d non m a n í u c c a tS^familiaris e í l e t , & q u ó d ^ s IccisA
EX MSS. & S Brígidas.C>uó e m m h o m í n e s iré non porerant.fi- vanjs a m b u s d o d a Re.gi & íuis c o m i n b u s f p e d a c u - p e r t c i i t a a -
ne magno labore , i b i fcrinium folo Deo gubernante l u m praeftaretjVÍdcnte m u l n t u d i n c oecidir eam. T u n e *eM> ' '
pcrrexir. Alia quoq.uc d i e S . B r í g i d a m a í í a m argenti alligatus eft, & «d R e g e m p e r d u d u s ; & iuíjit i l l u m
proiccit in Hiimcn , vt per illud veniret ad V i r g t n e m , o c c i d i ^ m f i alia vulpes ei íimilis in ó m n i b u s caliidita-
argtntum
nomine b H m n a , q i 7 x paullo antea r e í p u i t ipfam maf- tibus rcft;tuta eífet)&: vxorem. & filios, & o r a n i a . q n í e
fam portare; & íjc p o l t c á , D o m i n o affciente, m a í í a m h a b e b a t i n í e r u i t u t e m r e d i g i . C ú m autem S. B r í g i d a
b
accepit. - • rera g e í t a m . d i d i c i í l e r , . m i í e r i c o r d i á permota, c u t r u m
106 Q u a d a m die reus q u í d a m p e r d u d u s efl: ad fibi l u n g i prascipicns., &: p r o mifero precibus ad D o - \A
argmtum i i i g u b n d u m á. Rege, c M o r a a i r e m í u g u l a t i o n ' s . S. m i n u m p i o f u f i s , perrexit in viam quac; d u c i t a d pala-
dminitus B r í g i d a orans.argentum á Deo in fínu accepit, & R e - t i u m R e g í s . T u n e D o m m u s eius m i f e r t u s h aliam ^
a c c i p u ^ u o g, p r o c o d e d i t , & reus de morte l í b c r a t u s eft. D i e v u l p e m ei cranímific. & ipfa i n c u r r u m ad eam iutra-
t e u m ¿(be
quoque alio vnam t.unicam paupenbus d u i i h t d u o - u i t , & : luxta eam fe c o n f t í c ú e n s , m a n f u e t é i n curru c u ^ j ! ^ ^
rat: ntttió ob-
bus, v t r i q u e d i m i d i a r a t u n i c a m : & vtrinfque pars i n - ea f e d i t . C u m ergo ad R e g e m v e m í í e t ; precabatur e ú
tentá»
dat vefles tegra túnica e ñ e ó l a eft, ¿ N o n ergo hoc fílendum eft, vtreus á vincuhs foluerecur. Ule autem refpondit ei.íe
medidi 1 q u ó d e p.uellam q u a m d a m a paterno ftnpro l i b e r a u i u n u m q u á m e i u s mifereri, nifialiam.vulpem priori íi-
qtti ínte- N a m c u m illa v u g i n í r a t e m fuam D e o v o u i í l e t , &C pa- m i l e m in ó m n i b u s calliditatibus r e d d i d d f c c . T u n c i p -
g r a fiunt:
ter eius CDegiftet eam,vt fumeret in coniugem,Ho6te fa v u l p e m , q u a m ei Deus tranfmifit, p r o t u l i c ; & ipía
d maiorescalliditates agensjvarijs a m b u s c o r a m o m n i - »
nuptiarum praeparatis epulis, relinquens parrera , &
e bus lufit.Rex v e t ó placatus reum d i m i f i t l i b e r u m a b i -
parentes, ad S. B r i g i d a m c o n f t i g i t . Q n a m m a n é patei
Dirginem
rc.Sanda v e r o B n g i d a . r e o a b í o l u t o 3 a d d o m u m fuam U b e r a ú 1
a coxclo co i n í c c u t u s eft. Sed videns S . B r í g i d a e q u i t a t u m eius
iugio libe- p r o c u l , fignum f^ndae C r u c i s eleuauic contra i l l u m :
r e d i i r ; & vulpes d o l o í a in turbas fe c a l ü d é mouens, a d
raí. & omnes cerra; .fixi funt. Q u o d vt ipfe v i d í t . m o x p o e - loca deferta, & ad í u u m a n t r u m r e f u e i t . i
B nitentiam egit, & c u m fuis (olutus e f t : & fie puella l i -
m A l i o t e m p o r e q u í d a m vir ad eam venir, & d i -
^rediUslm bei:%ca3. 9arna'l^pon^0>. d e í p o n f a t a eft.Chcifto, íicut x i t e i ; N u n t i ] t u i m e c u m ad meam villam veniant; vt*
v o u i t i n corde f u o . u b i a l i q u o s d e meis porcis adducant. Villa vero, v b i £
tnebtles:
107. Q u í d a m yero R e x refpuit P i i n c i p e m . q u c r a v i r manchar, i t i n e r e j ^ q u a t u o r d i c r u m á manfione S. ^ j / ^ J * ¿
a Rege volebat S.Brioída in alia ciuitate fien : & R e x ftatim B r í g i d a s a b e r a t . T u n c . v c r o g a u i r j n u n t i o s c u m eomifir. qu0dam
jpreíet v i n - ,. o '- ^ , . . . . Sed t r a n f a ó l o vnius diei icinere in m o n t e confinali J u e s j u p i s
dicatur:-'. de enrru cecidit, capite ad terrani collifo m o r t u u s porcos.quos in l o n g m q u o o p í n a b a t u r eífe, o b u i o s ad ^ d u c e n t i -
eft. Q ^ o d a m . v e r o tempore patiente B . B r í g i d a p a u - le v e n i r e , & á lupis.coados>& a d fe d i r e d o s per viam ^ ÍÍCCt'
tnuíaí v r -
tifas i m pertatcmLS: a d u e n í c n t i b u s hofpicibus ad cam}vrticas confpexir. Et c ú m iritellexiftet poicos, quos lupi á c á -
batyrum, cranfmutauit i n b i H y r u m , & cornees a r b o r u m in lar- po F e m i n i m i n a b a n t u r de filuis maximisjfuos e n e , &
cor tices i n d ú . A l i o q u o q u e tempere promifit mago, qui ei íuanv pro r e u e r e n t i á S. Brígidas á lupis illsfos conferuatos,
Lurdum:
hasreduarem d c d i c m hora m o r t i s fute obuiare : q u o d d e d i t g l o r i a m D e o . T u n e vero l^tus fufcipiens porcos,
ira vt p r o m i f i t fecit.Nam c u m ille i n l e d o fuo p r o x i - d e d i t illos nunnis Si. B r í g i d a . E t fie altero die h i q u i
mago [ v t
promtfe- mus morci lacuiííet.dixit-familiae fuá;: C i r o ergo dif- miífi fueranc á S. B r í g i d a , cum porcis ad d o m i n a n i
ponite omnia quasad m o r t e m mcam neceíí'ina funr. fuam reucrfi í u n t , ei f a d u m q u o d concigit narranteSj
rat) mori- V i d e o enim S. B r i g i d a m in vefte candida ad me c u m Deura ín ó m n i b u s glorificantes.
hundo ap- m [ i \ i \ s venientem.Sicque veré b 2 p t i z a t u s e í l , & C h r i - 112 A l i o aurem t c m p o r e B . B r í g i d a , quadam ne-
[mlmtr fto c r e d e n s ^ e f u n d u s eft. • ceílítate cogente,mel á D o m i n o poftuIauir:<5¿ ín paui-
Q 108 • O j i a d a m n o ó l e B. B r í g i d a , & alia quaedam m e n t ó domus fuae abundanter, q u o d petijt j inuenir, melditti-

r S a n 6 l a , n o m i n e / D ^ r í a , d e C h r i í t o inuicem cofloque- nitui acci;

l o q u e n s d * banri-U'' & non í e n f e r u n t nociera j quia vbi C h n f t u s
C h r i j h , . •>bi ¿oílinajprrL'fcns f u i t , i b i n i h i l tenebrofum elle p o -
t i o ñ e í n n o n tuir. T u n e Dana dixic ad B r i g i d a m ; Benedic oculos
mcos, vt valeam m u n d u m vidcre, fícut de.lidero; illa
ftntir.
e n i m oculis orbata fuit. T u n e b e n e d i x í t oculos íuos,'
S.Daru
benediñio - & ftatim aperti í u n t . S a n d a vero Daria d i x i t ei.-lcer^rri
ne v i f u m reelude oculos meos; q a a n t o e n í m quis m u n d o a b »
conferty
fentior.fucrir, tanto Deo praefentior erir. TuncBea-
tofl v e l e t i ta ^ l ' g ^ a ^ e r u ^ recluíit oculos fuos , ficut t o -
Adimil: gauic-
109 Q ^ f ^ar>i n o d e l i g n u m q u o d d a m miraerria-
iwtnaneli- gnitudinis (ola á fuo loco t r a n f m o u i r , q u o d p r i ü s p i u -
gnu tranj- n m i h o m í n e s mouere n o p o t e r a n t . A n g e l o e n i m D o -
fert
m i n i ei auxiliante, vfque ad ! o c u m , q u ó volebat,iHud
perduxif. Q i j o d a m vero t e m p o r e quasdam m u l i e r c ú
filia muta ad ecelefiam, v b i S.Brígida manebar,perrc-
inuts, v o -
cem impe
xic5& vocauit.ad fe V j r g i n é , n o m i n e D . i r l n g d í i c h a m ,
trat: dicens er.Adiuua me, vr filia mea g ab infirmirare fuá
fanetur.Tunc illa d u x i t puellam ad B . B n g i d a m . Et d i -
xic Brígida puella^.-Vis v i r g o permanere? Ncfciebat e-
m m , , q u ó d routa eílcr. S t a t í m q u e vefpond r. puelia:
fllueflres Q u o d c u m q u e m i h i praEceperis^ego faciam. Et íic p o -
anales a d ftcá in v i r g í n i t a r e permanens, vfque ad m o r t e m fuam
Je euocat:
e l o q n e n n í f i m a f u i t . Q n a d a m die v i d i t B . B r í g i d a a-
naces i n a q u á natantes , & i n r e r d u m per aera v o l a n -
t e s , & eas a c c e r í i u i t ad fe, Q u a í obedientes v o c í eius,
fine vlla f o r m i d i n e a d e a m v o l i t á b a n t e qu?.s m a n u
Q u o d d a m flnmen de loco fuo ad alterum l o c u m m u -
pit:
tauit:/ q u o d vfque nunc, ficut ipfr difpofuít, c u r r i t .
P l u n m a vero D o m i n u s per fuam f a n d a m f a m n l a m flamen ab
fecit miracula, quae n o n í u n t í n t e r haec, propter fafti- alueo a b -
dium ledoriSjícripta. ducti: '
113 C ú m autem eius e x i t u s d e hocfaeeuloappro- F
pinquaflet, a l u m n a m fuarb, n o m i n e D a r l u g d a c h a m ,
vocauir, & ei d i e m o b i t u s fui praedixit. Q u o d v r ipfa
audiuit.prae t n f t i n á c u m magiftrs fuá m o r i voluit.Bea-
ta vero B r í g i d a d i x i t ei ; m P o f t o b i t u m m e u m v n o r m . ^
a n n o f e l i c i t e r v i u e s : & anno t r a n f a d o i n die obitus p & d i c ' u S ,
mei m o r i e r i s : vt nobis, quae fímul i n h o c f e c u l o v i x i - ' I > ' » » , % ^ -
raus,fimul recolatur diesanniuerfarius. Q u o d p o f t e á , t h * * ' " 1 ? ™
mortu
vt príE.dixK5euenit.
eius:
114 S a n d a vero B r í g i d a , - b o n o certamine c e t t a -
t o , & curfu felici c o n f u m m a r o , d e hac luce m i g r a u i t ad ipfA
r e g n u m o c l o r u m : quae A n g e l o r u m atque A r c h a n g e - t u t .
l o r u m illue a g m i n i b u s d u d a , & í n t e r choros Patriar- .
charum & Prophetarum & Apóftolorum, & M a r t y -
r u m , & C o n f e í T o r u m ac V i r g i n u m , collocata, nunc
g a n d í a cum C h r í f t o p o í l i d e c fempiterna.-cm c u m D e o •
Parre I k í a n d o Spíricu manet h o n o r & laus & g l o r i a
per c u n d a f e c u l o r ü m fécula, A m e n .
a C o l i t u r S.Senanns 8 M a r t i j . i n eitu Vitó, ab a l i á q u a d a m V i r -
g i n e . E r i g i d a quoque d i B á ) h*. f a c r t , v e í l e s a d e u m >vijf&, f e d
d i u e r s á n o n n i h i l r a t t o n e , m e m o r a n t u r : effifc i d p e r q u a m p r o b a -

rergens, &c a m p l e d e n s per a l i q ú o d tempus r e d i r é bile.ve/proptetea quedS.SenanusáqualvsfuiffedicaturS.Me*

doci F e r n e n f í s , q u t p u e r A m n i r t o Regi obfe_s d n t u s p o f í a n n u m
pennifit.- < • • . •
DLXVI, n t i m p r o i n d e h m f u i t t h m S. D n g i d / í K t i d a r i e r / f i s d e -
cefsif.
 I F E B R V A R I I . i i 9
cefsit: q u i tataen i n 4 V i í A h h 1 e*p, 11 n u m . 69 fcoex, »%pe¡- gens, vt Eccleíiim in Epifcopali digninre cum eá gu- AVCTO
A Utur. bcinircc , at^ue vt uihildc otdinc í.icetdotali in íuis RE Co-
b £xi7?i>w>»/C^^w íjfí S.Kinnam.yJaeKinniam, a u t dceílcc Eccicu s, arccíliuir. Et lie pollcá vndlum ca GITOSO
C¡Dniara> q u t h o c i p j o d t e p r i m o F e b r . colttur. S i m i l e de S.
par, & pniKipale omnuin) Epifccporum, & beati/Ti- EX MSS.
Finniano f u p e r i u s r e U t u m : a » Alterutro loco forfifan m t n -
dum ejl?
ma pucilaiumpnncipaiis, tciiti coiDicatu intcí l c & D
C Colg. In hora. gubcrnacuiis üinnium vntutum, (ua rexcrunt priiici-
, d In alia dieS. Brígida di-
A d d i t M S . R a t i j p . ( j u x h t c defunt: palcnj Ecclcíiam : amborum mciitis fuá Carhcdra
gicisfuispetum
giHS luis pcciam duníTimampcrforauit:
auiuumam pcrtorauit : neceffit^em
necciucacem c- c- EpiÍcopaiis& puellans , acfi Vítis fruaiícra diffufa
lapidem
d i g i t u per
mm maxímam habuic, quam nunc cacemus cauíiS brcui- vudic]uc ramis cicíccntibus, in tota Hipernenfi ínfu-
catis.
forat.
e AÍ5. Ra;, filiam cuiufdam Principis. Ñ e q u e i n c e j l t u m e m i - la inuicuit. Q j n m íemper d Aichicpiícopus Hiberné- d
nittadquemapatrefitfoUicitataiJedfolum vtfponjo nuberet, íuun Epiícopoiiia),^: Abbatiíla, cjuam comnes A b - olim
adaflam. batilj^bcoítoium vcnerantur^cliciíuccelíjone, & t i - 4^c¿'<;/,*-
f Plures Darías p u b l i c a religione celebres e n u m e r a t Ctlganus,
tu perpetuo dominaatui, Exindc ergo, ve fuprá dixi.a ^ • , / " -
tres a ü t u H e r m a n n h s C r o m b j c h i u s nofter i n h t í i o r i á Vrjuli»-
n ¿ ; o m t i e s a b hac cAcásfed inrebus B i u i n ü perquam a c u í h m
Fiarnbus coaólus, Beata: iunus Brígida: virtuteS; tam *
v i d e n t e Virgine,diuerffU. cas quas anee principatum, qnám alias,quas in pnnei-
g Addtt M S . Ratisp. alumna tua. patugcílit, iludió bteuitacis, lictt pra-poílcro oidina
h Pulchre M S ^ R a t . vnam de fuis vulpibus feris. vircucum , compendióse explicare conabor.
i A d d i t i d t m M S . & equitibus cambufque infequentibus
incolumis cuafic. Ec omues videntes admiraci fuat vir;u-
a P r A j l a n d / s i m a m ecclefiam i n t e ü i g i t , non q u d r e t e r u ó m n i b u s
tem Dei perBrigidam. prieQet: nt¡s d e ¡ o l u f á m m a r H m m o n a ñ e r t u Hcciptatur, a u : d »
k Ita M S S . atColg. q ü z z n o i d c c i t n . q u o d t a m e n i n Notis m i -
L i g e n u Eccltjits, v i moxdicemus.
nusprobat.
Í Mü.Rat.& prima veftigia illius vfque in hodiernum diem b Magl fo.idejhcampus L t f f í . v e l L ' f e i . t a m n ú , /e/e i n m a r e a d
D u b u n t u m metropoltm exonerantts)plaaieies eji a m p U & f * r '
hominibas apparenc. ttLu,tnqHÁ &tldarunje canobtum.
m M S . R n t . Succeffiix mea cris anno vno, & indic obitus
c A d d t t M S . VVtbltng. Conleum nomine. C o l g a n u s N o t . tf.'
mei moriciis, ve vna nobis folennicas fíat. Conlaidum, ^ Cocltanum. l a -
C o a h c i h n m v o c a t , alibi
cobus V y a r w s i n Catalogo Epp.Darer.ftttm Conla;chum.-5í¿
B q u o d a : : L o n m m , 6> hiorum p e r h i b e n ante e u m t l l t E c c l e f U
V I T A II p r d f u i j f ^ e x h u c S . B n g t d A V i i a v i d e e u r r e f u t a n . D e eo a t i u / n
i n prAcedenti V i t a cap. 7 47
d L a g e n i t f o U u A A r c h t e f j f c o p u i fittt K i í d a r i e n f t s A n t i f l e s , cum
A V C T O R E , V T C R E D I T V R , COG1TOSO,
t c t i M H i b e r n t A Metropolita efíet A r m a c a n t u .
C D u ' o i t a í C o í g a n o s , a n cmnes A b b a t i f f é i . a c J a n t i m o n i a l e s H i -

£ x MSS» Cameracen. VVthlmg- bernicd ac SÍOÍICA a m p l e x & f i n t S. BrtgidA R e g u U m .

Tremr. (S'c. C A P V T i

PROLOGVS AVCTORIS.
S Brígida adoleftentis íemgmtas in fatt-
EcogirisJratres, vt fandae ac beatas \ peres <-virgtmtas Deo denota: ytmm-
memoriíe Brígida: Virgmis vimites
• que miraculis comprohatum.
& opera3niore d o í l o r u m , m e m o r i a :
AuSlor,
excufuta litreriíque rradere íiggrediar. Quod
imperitiÁ, opus impofirum, & dclicarje materiíE 3 C Anda itaque Brígida , qnam Deus praífciuítad
arduamjparuitari &: ignorantia? mea: & lingua mini- ^ í u a m imaginem pra:dcrtinauir, a de boná ac ^
m é conuenit: fed potens efl: Deus de minimis magna prudétiirima b proíapiá, in Sconá 01 ta, patre c Dubta - s ^ ¡
faceré,vt de exiguo olei & fariñas pugil'o domum i m - cho&:matred Trorícch gemt); a fuá pucruia, bona- C i a ¡ o g e _
jReg.T7 plemtpaupcrcuTac viduaE.Itaque iuílionibus veflris co- rum rerum Ihidijs inolcuu.Elcóla enmi á Deopuciía, n t r e o r t a ,
& 4 . Reg, a¿Vus , fatis babeo meam non dcfuiííe obedienriam. moribus e íobnetntis ac pudicuiíe plena , in meliora d
4- Et ideó pauca de pluribus, á maionbus ac pecitiílímis femper crefcebaf. Er quis fuá opera ac virtutes, quas g
traditajíine vllá ambignitatis caliginc,ne inobedienti^ etiam in hac asraccgeflit, plcné enarrarc va.'cat i» Sed a p u e r i t i a
crimen incurram.patefacere ceníeo: ex quibus quan- hzc pauca de innumerabilibus,cxempli cauísá poíita, íol'ria &
f o j l alies>
ta qualiíque Virgo virtutum bonarum floi idajcúóto- demonftrabimus. pttdica.

rum oculis innotefcat; non quód memoria d i medio- 4 Exmde haec,cura tempus maturum aduenit, in
opus conguli, vt de turbato vaccarum latte butyrum p
c critas, & rufticus Termo ingenioli mei, tanti mnneris
V i t a m S . oííícium explicare valererjíed fidei veftr^ beatitudo)&:
congregaiet,á matre tranfmiífa eft: vt íicut alix íaemi-
Brigidt orarionnm veftrarum diuturnitas meretur accipere, naz hoc opus exercere folebant, ipía quoque «quali
feribit. quod non valct ingenium ferré didantis. modo peragerct; & cum ecteris in tempore plácito lac fa
2 Hasc crgo egregiis crefeens virtunbus & fama vaccarum frudum ac pondus menfuratum b u i y i i f o - t y r u p i d a t
t n i u * cele'
bonarum rerum,ad eam de ómnibus prouinciis totius litum pleniíli i .cinvfum reddercr. Sed haec moribus p a u p e v i -
bre m o n a -
Hiberniae innumcrabüespopuli de vtroque fexu con- pulcherrima&: liofpitalis Virgo,obedire magis volens ^ m
JleriuKil'
darieí fluentes,& vota íübivouentes voluntarle,fuum mona- Dt?o qnám homimbus, paupcnbus <Sí hofpiubus lac / *
a ftenum (¿t capur pené omnium Hiberneníium Ecclc- larguer & b Jtyi um didnbuit. Et cúm íceundúm m o -
i i a r u m , ^ culmen przecellensomnia monafteria Scot- rem opportunum aduenit tempus, vt omnes redde-
torum, cuius parochia per roram Hiberncnfem térra r e n t f r u d u m vaccarum ; ad eam peruentum eft. Et
diftufa.á mari vfque ad mare extenfi eít.)in campeftri- cúm cooperatrices eius monllrabant íua opera com-
fed mm*s
bns tcamp'. Liffi fupra fundamentíí fidei firmnm con- pleta;qua:fiturn eft á beata fupradida Viigine, vt & ^poff^z
íhuxit: & prudentidifpenfationede animabuseorum ipl'a limilitcr aflignaree fuum opus. Ec ipía matns t i - *
regnlariter in ómnibus procurans^ de ecelefiis mul- more pamda,cum non haberct quod monftraretjquia
tarum prouinciarum íibi adhxrentibus follicitans, & totum paupcnbuserogauerat, cralhnum non procu-
fecum reuoluensquód fine fummo Saccrdntc,qui ec- rans tero pus; & inextinguibili flamma fidei accenía ac
clcíias confecraret, & Eccleíiafticos in eis gradus fub- firma.ad Dominum fe conuertcns, orauit. Nec mora:
togaret , efle non poíl'et; illuftrem virum & folita- Doro mus vocem Virginis audicns aepreges, largitate P'*wút
rinm í , & ómnibus moribus bonis ornatum, per qué Diuini müneiis, (icut eft adiutor in opportunitatjbus, p " ^ ^ ' ^
v h i & Se-
Deus vittutes operatns cft plunmas , conuocans eum adfuit: ^ p r o fna in fe Virginc confidente, affluenter impgtr(,t.
des eptfco-
palis,
de ctemo & de fuá vita folitaciá, Si ipfi obuiára per- butyrum refticuu. M i m m m modum illa hota poft o-
VebruarijTom.L M 2. raiio-
 3^ VITA II S. B R I G I D A VIRG.
rationem'Virgo f a n ^ i í í i m a nihil de fuo operecieefle c o n u a l í e s & rimas terrarum currentibus, fuá meffis _
AVCTO- oftendens, fed fuper omnes cooperarriecs abundans^ fola árida fine pluuiarum impedimento & perturba- me(j-re¡ v
RE C o - '
G.TOSO, ff monílrauit complcíl'c fuum officiú Ec c ú m pleniíli- tioneperlbtit.Et cum omnes m e í í o r e s ipíius vndiquc pi^iÁpro.
ExMSí. m é muemum in oculis omnmm tanti muneris mira- r e g i o n i s p l u u i a i i e í l e n t d i e prohibiti, f u i h n e v l l á v m - tegiti
A culum innoruit , laudantes D o m i n n m , qui hoc fecit, b i á c a l i g i n r s vel plunis illa die tota ab ortu vfquead
tanram fidei virtuccm in v i r g Í 3 a l i peólore conftitiíTe o c c a í u m folis m c í í ü r s o p u s , Deipotcntiá, exerce-i
admirati í u n t . banc. -
j E t ecce non m u l t ó p ó f t , c ú m eam fui parentes, 8 E c c c Inter cereras virtutes i p í i u s , hoc opns d i -
more humano,viro deíponfare vellcntj illa cxlitus i n - gnum adrairatione videtui eíTe. Aduenicntibus enim
í'pirata fe Virginem caftam exhibere D c o volens, ad Epifcopis & cum cá h o í p i t a n t i b u s , c ú m non haberet copia

z Epifcopum í a n d i d í m u m b e a t í e m e m o r i a s ^ Mackalie vndeeoscibarct, a d i m a D e i mulriplici virtute, foli- dtuimtíM

p e r r e x i t . Q u i caelsfte intuens dcíiderium & pudici- to more abundanter, v í f u a p o f c e b a t n e c c í í i t a s , vac- impetrat,
velum *b in cihum
t i a m , & tantum caftitatisamorem in rali Virgine,pal- cam vnam eamdemque tribus contra confuetudinem
Eptfcepo hojfriium:
lium á l b u m & veftem candidam fuper ipfius v e n e r a - . in v n á die vicibus m u l l i r ; &: quod folet de optimis
accipit:
bile caput impofuit. Qua? coram D c o 5c Epifcopo ac tribus vaccis expnmi, ipra.mírabili euentu, de v n á fuá
altari genua humiliter fleótens, & fuam virginalem expreffit vaceá.
Ignütan- coronam D e o omnipotcnti ofFerens» fundamentum 9 E c c c & hancvirtutembentitudini veftríE iníi-
gent.facit ligneum, quo altare fulcicbatur,manu tetigic.quod l i - n u a r e c e n í e o ; m q u á mens pura virginalis manus
v t perpe- gnum in c o m m e m o r a t í o n e m priílinx virrutis vfque cooperatrix Diutna in vno apparent conuenirc. N a m
tua v t r s -
ad praefens tempus v i r i d e , ac íi non clfec excifum & haíc cum fuas opere paftorali pafcerct oucsjin campe-
fcAt: cues p a f e i n
decortícatumjfed in radicibus fixum.virefcit.íík vfque ftii & herbofo loco.largitate nimia pluuiarum perfu-
h o d i é languores 8c morbos de ó m n i b u s expelíit fi- fa, h u m é d l i s vtftibus domum redíit; <S¿cúm v m b r á
delibus, folans per foramma domusintrinfecusintrarct, illa E ,
B
vmbram obtusa oculorum acie, arborem fuiííc tranf- ve/lem i n
a A d d » n t Canifim & C d g m t u .-á Chriftianife nobilíoribur-
uerfam & fixam purans.defuper fuam compluram ve- r a d i o folit
que parentibus. A t q u e ex hijee v e r b t s c o n c l u d i t S í e p h a n t n
V i t u i J e r u d tnatre n a t a m non ejfe¡ quod a¡if t r a d u n t . E x a d u l - ftem pofuit. E t ramquam in arborc grandi & firmáíin fu&tndm
terio q u i d e m n a t a m nemo p r t h s c o n f i c i e t , q u á m p o l y g s t m t a m a ~ ipfo tenuilolari vmbraculo veftis f5ependit.Etcum ip-
p u d Scotos, a n t e f i d e m f u f c e p t a m , nenvigutfjedocutrit, D u - í i u s o m n e s habitatores & v i c i n i hoc ingenti fui0cnt
nelmenfts i n f r a ptllscem appellat cap.6 n u m . } } q u i a y V t ex cap.
miraculo perculfi.hanc incomparabilem dignis laudi-
i n u m . s hquet) C h r t f i t a n a m fuijfe credidit.
bus extoilebant.
Jb A d d u n t ijdem, Echech. teftatur C a i g a n . Not. 9 i n a l i i s M S S .
legt Ecthec i m a u t i l t ipft t-.thnch v e l Echchach , a refto 10 E t hoc filentio opus non eft prajtereundum*
Eochaidh, quod L a t i n e EucKadius e j f e r u n t , a l i j Euchc- C u m enim haec S a n d a Erigida in agro iuxta gregem verueees 7
dius > v e l E n i c h ' w i s . G e n e a l o g i a m D u b t x c h i , ( ¡ u e D u b t a c h i j ,
ouium pafcendum, cura partorali effet follicita; alms datfifa
patrts S . B r t g i d i , deductt tdem A p p e n d . ^ cap.4. per v n d e c i t n
gentrattones v / q u e a d E e d l e m i d i u m Regernt de quo i n V i t á +
nequam adolefcens c a l l i d é i u b n p i é s , & ipíius largita- /",«íer'»
ex M S . V V a r d t t c a p . i , tem in pauperes probans, & mulato fempec habita
c C a n i s . Dubtocho. ad eam fepties veniens, í e p t e m ab eá verueces in v n á
d i t a M.S.VVtbltng,&(tlijfupraadcap.\ V t í i , i , l i t . a . M S . ? r e u d - d e t u l í t d i e , & infecreto abfeondif, E t cum grex ad nec m t n u t '
h o m t j t & C a n t f i u i Brocea. M S . S. M a x i m i n i , Bioeca. C a p -
v e í p e r u m de m o r c a d caulas fuiííct dirigendus, dua- tur grex»
g r a u : Broifegh. M o m b r i t . C r o c h a . C o l g a n . B i o c e í l a j j e d
bus vel tribus vicibus diligentiflimé adnumeratus, ú -
m a u u l t , Btotleach.
c C a m s . fobria, aicatis ac. nedamno fui, mirum in modum totus integerreper-
i ItaMSS.S. Maximtm,&Freudhom.Alij.hTgitm. tus eft numerus. E t admirantes qui confeij f a d i fue-
, g Sur.] Machilium. M S . V V t b l i n g . Machiliem. Vtneenítui rant, virrutem Dei m a m f e f t é fadtam per Virginem,
B e ü o u . S. A n t o n i n . M S . S. M a x i m i n i , Machiilam. D u n e l m .
feptem qnos abfeonderunt verueces ad fuum d i m i -
Machilenum.C/i»«. Macea.Cí/^. Maccallc/i/^rteí» Notat.
feiunrgregem.Etillegregis numerus n e e p l ú s nec m i -
ex altts M S S . Mackelle, ^ Macciile, £,áff/»í Maecalleum
n ú s , fed vr ante inreget 1 epertus eft. H i s ¡ k tahbus in- neetti re-
v o c a f i t r a d i t j j c o l í x $ A p r i l . & d i u e r f u m ejfea Maechilla,/Í-
¡litutií a U '
ue Machaldo, Epifcopo M a n n i i , fiue S o d o r e n / i , q u i longo pojl n u m e r a b i l i b ü s virtutibus f a m o í i í l i m a h?c fámula Dei
geturi
tempore q u a m B r í g i d a v e l u m atceperat^k S. P a t r i c i o conuer- i n o r e o m m u m íuper omnes non i m m e r u ó , fed d i -
fus>tn M a n m a m m i j f m e j l , v b i p o f l d i u t u r n a m poenitenfiam,
gms laudibus, cxcellentiíTima vifa eft.
Epijcepus eji f a ñ u s . M o n e i t a m e n C o l g a n u s , d i c i a n o n n u l l ú
v e l u m B r i g i d & i m p o f i t u m a S B a t r i c i o , a u t S, M e l ó E p . q u o d It Mirabili quoque euentuab hac vencrabili B r i - p
c u m V i t Á n o n congrutt. g i d á leproíi cereuiíiam flagitantes, c ú m n ó haberet il-
la, videns aquam ad balnca paratam, & cum virtute
fidei benedicens, inoptimam conuettit c e r e u i í i a m , ^ : benedi-
G A P V T I I
abundanter fítientibus exhauíit.Ille enim, qui in C a - ^ ' f » ^ *-
na GalilaííB aquam c o n ú e r t i t in vinum.pcr huiusquo- T 4 a m i n
Z J a r i a mortalthus collata dittimtiís, B r í g i - n /-r r J • • r 1 cereutham
que üeatJiiKhae hdem aquam mutauitin cereuiíiam.& co„uer(ft.

d a frecibuS) O * benedicitone, D u m autem de hac virtute didumeftjde alia admira- ¿

bilem c o m m e m o r a t í o n e m faceré aptum videtur,
C ^ T E c prsetereundum mihi videtur.commcmora- 11 PotentiíHmá enim & inéffabili fidei fortitudi-
re de illá virtute , quam haec famofiílima f á - ne,quamdam fa2minam,pofl: v o t ü m integritatis.fragi- virginerr»

mula D e l ac diuino inceííanter famulatui tradita, o- litate humana in iuuemli voluptatis d e í i d e r i o lapfam, lapfamab.
a perataeft. N a m c ü m i l l a aliquando in 4 caldariá lar- & h a b e n t e m iam pr^gnantcmac tumefeentem vte- »»/«WÍ4//-
U r d i par- t u m , fideliter benedixit; & euanefeente in vuluá con- ^trati
dum aduenientibns hofpitibus coxerat, caniadulanti
tem d a t
ac fl igitanti mifericorditcr illud tradidit: & c ü m lar- ceptu , fine partu & íine dolore eam fanam ad pcem-
eam,
dum de caldariá tradtum , ac poftcá hofpitibus eíTec tentiam reftituit. Ec f e c u n d ú m q u ó d omnia pollibilia
diLiifum^cfi non effet d e m p t u m , p l e n i l l i m é repertum funteredentibus, fine vlláimpovífibilitatc i n n ú m e r a
qnídiui-
n i t m ft*p- eft: & váldé qui hoc viderunt admirantes.puellam i n - quotidie miracula operabatur,
pletur; comparabil'em virtute fideí, & m é r i t o bonarum vir- 13 Q u a d a m enim die c ú m q u í d a m ad c a m / a l e m
tutura dignis laudibus diuu'garunr. petcns,vcniret,ficur ceteri pauperes Se egeni innume- lapidem i n

7 Eteadem m e í í o r e s ac operarios conuocauit in rabiles venire folebant pro fuis n e c e í f i t a t i b u s ; i p í ¿ Ialem mu''

nieíTem fuam ; & fa<5t:á illa mcllorum conuentione, beatiííima Brígida in illa hora filcm fidlum de lapi-
ncbulofa ac pluuialis dies illa accidit c o n u e n t i o n Í 5 , & : de, quem benedixit, in opus pofeentis fufficientec
pluuiis largiter ex nubibus cftufis, per totam illam in largita eft. E t f i c a b e á falcm pottans la'tus propnam
eircuitu ptouinciam,ac riuulis guttarum affluentiá per d o m u m rcdiic.

a Ceh.
 I F E B R V A R I I .
C c l g . t a n i f i t i i , M S . S . M a x i m i n i , caldario.
b See^Hentia v f ^ H e a i , E c f e c u n d ú m q u o d orania p o í f i b i l i a
& c . omifit C a n i f i m .
c C e n f e t C o l g a n t n v e í foetum m i m a t u m n o n f u i f f e , v e l n o n t i t u
e x i n a n i t i o n e m p e u i f í s B r i g i d . t m , f e d J o t i t m v t p u e l l * tnfamiA
periculo e n p e r e t u r : n d f e r t j j f i m i l i i t e x e m p l a . C t r t e B e r n a r d i n i
R e a l i n i , e SocietMe l e j u v i n f a p i e n t t i a c j a n f t i , p r e c i b j a , m e -
m o r a l Vttá, i l l i w a u é i o r c a p . 8. p i i e l l a , longe inde d e g m t u , J e p t i -
mo i a m menfe tumefcentem v t e r u m repente j a h f t r i c i u m , j j u l l o
dolore, n u ü á e i e S i i o n e ^ f i m u l j j - v b e r a e x í t r u i f l e ; V i i p J a , c o » f o r f -
fyflxg'ty fraíer)infarnupericulumeMitderent.
, v keeMenerit.noHtt q u i f i t m u l o p r e c a n t i i d t r i b u t t D e t u .
C A-P V T III
oAltaaDeo coüata ipfí beneficia,) feripfam
altis.
14T7 T hoc potentiflimum opus eiufdem Diuinum
JLJ lungendam cíTe raihi videtur inter cetera, quo
4 Saluacoris inftar, imicatrix diuini Numinis, a excelíií-
fimam operara cft virtutem. Nam í c c u n d u m exem-
plum D o m i n i , & hsc ocuios CÍECÍ nati aperuit. Sua
enim nomina & opera membris Dominus largicus efl:
loao.SJ.ii f u i s : q u i a c ü m de femeripfo loqaicur, Ego futn lux
Macth.;. mundi, nihilominus fuis dicir Apoftolis: Vos eftis lux
}4 mundi. Ec de iifdem intuiit, dicens: Opera cjuae ego
^oaa.14. ^ facjcnt) ^ maiora horum facient. Inter-
in dum enim, quem naturalis partus excum proculit na-
etco v i s u tum,fides eiuídem Brígida:, grano comparara íinapis
eonferti &confimilis eidem, oculos íimplices & lucidos i n -
genti miraculo aperuir. H ¿ c itaque tancis virtutibus
illuílíis, humilitace cordis Apuntare mentís, & mo-
rum remperantiájaQ rpintaügracia plena, tantam au-
¿toritatem ¡n diuino culcu & celebre nomen prae ó m -
nibus coacraneis Virginíbus habere meruic.
15 Et quadara die c ú m vna ex adhaírentibus fibi
extrinfecus faeminajeum filiá a n n o r ú duodecim gratis,
ex nacurali procreacione muca.ad eam venirct viíican-
dam,cum d i g n a r e u e r e n t i á , veomnes folebancjfein-
ciinans , & h u m i l i eolio ad eius pacificum ofeulum
m u u lo* procedensjipfa ó m n i b u s affabilis Brígida ac felix con-
q»elam: ditis falc diuino fetmonibus eam falubricer allocuca
M a r c . ro. cft , ac Saluacoris exemplo^ubentis paruulos ad fe ve-
nire, filias manum retinens m a n u f u á , neícíence illa
q u ó d eífet muca, 8 c voluncacem ipfius incerrogans.v-
t r ú m velato capice permanere Virgo , an nuptiiscra-
denda eíTe vellec; matre ipíius admonente q u ó d fibi
filia milla darec reíponfa ; refpondens macri dixic, (e
non dimifluram manum filiae,nifípriús fibirerponfum
Q redderer. E t c ú m filiam íecundá viceintecrogarccde
re eadem, refpondic filia íibi, dicens : N o n aliud, niíi
quod tu volucris, agere voló. Ac íic poíleá aperro ore,
finelingua; impedimento, S i íbluto ipíius viuculoj Ta-
na loquebatur.
j 1 6 Etquibus hoc eiufdem opus ¿ n u l l i s m u l t o r u m
auribus antea inaudicum fcrupulum non moueret i»
C u m e n i m hace animo eííet intenta caeleftium medita-
l i o m , ve femper folebac, fuam de terreftribus ad c^le-
ftia eleuansconuerfationemj quamdamnon paruam,
fedgrandem,lardi partemcum cañe dimifit. E t c ú m
reliaumy eíTet mquifita, non alicubi, fed in loco vbi canis fole-
rnenfe pofl ^ eíTe,menfe cranfaólo intadta & integra repei ta eft.
tntegtum c m m canis aufus eft comedere depofítum beatac
' Virginis, fed curtos patiens lardi & idoneus, contra
íuum folitum morcm » Diuiná reftíenatus vircute&
domitus, extitic.
17 Excrefcence quotidie miraculorum numero,
quae vix enumerari poíTunt, quantum mifericordiae &
J pietatis, & in pauperes eleemofynarum, opportuné Se
c a r n t e r u . i m p o r t u n é poílulantes.operata eft! Nam c ú m a l i q u i s
d a m g e r i t indigens cibo pauperum eam rogarct, illa ad eos qui
veneno? carnescoxerant, ve ab illisaliquid pauperi defcrret,fe-
fnfiCHktá: ft¡naujtí A r i l l o r u m vnus ftolidiílimus famulus, qui
. lebruartjTom.l.
'37
carnes coxerat, ínílpienter partem nondum carhís co- A V C T O -
¿tam in albatotn ipiius íínuata: vellis receptaculum RE Co-
tranliecit: & he illa nwn í fufFufcaío mannh, fed in íuo
. . . . ' J-XM^.
candido colore manence, porcans pauocri cribuit. Q
18 Ncc non í k hoc de eius geftis fclicibus admira-
ri deber. ConBuentibus enim ad eam vndique pau-
penbus 6¿; peregrinis , ingenti fama virtucum & n i -
mia: largiratis traítis, accedens intercos ingtatus q u i -
idratio- dam leproíusoptimam de armento vactam cum ópti-
mo vitulo omnium vitulorum fimul libidari poíce-
bac. Nec ipía eius audiens preces diftulu : fed mox i l -
lam quam opnmam didicitde ó m n i b u s vuccam , & d a t -vaccM
alicuius vaccae vitulum elegantem & optimum.rogan- lePr0/0} &
ti infirmo voluntarle donauir, & mifencorditer íuum alle'iui .
cum illo tranfmittens currum , per iter longum &:la- fu¡um>
tillimum campum,ne moleftiam in vaccá m m a n d á i n -
firmas longo feílus itinere fuftentaret, viculumpoft q u e m v t
tergum eius in curru poni praecepir. Ec fie eum vacca J»'*'nJ¿'
linguá á l a m b e n s , &: t a m q u á m proprium diiigens,ne. ^ J 6 ^ '
mine eam engente, víque ad loca deftinata confecuca ^
eíl. Videtis, cariííími Fratrcs, quod & bruta concia £
confuctudinem ei famulabantur animalia,
19 Etquodam interuallo tempoiisalij nequiflimi
fures, qui necDeum nec homines verebantur, de alia
prouinciá ob lairocinium venientes, & per amnem f,otíes
rect-
grandem facili meatu pedum tgredientes, boues ip*-
fius furati funt. Sed eos eadem reucrtentes viá, Ímpe-
tus ingentisflaminis inundatione aquarum fubitó fa-
¿tá concurbauit. N o n enim Humen inftar m u r i e t e -
¿lum rcclcítiífimam boum fraudem B. Brígidas per n í i g e U
fe tranfire p e r m i í ñ i k d eos fures demergens & fecum / u O m e r / i s :
trahcnSjboues de eorum mambus liberan,loris in cot-
nibus pendentibus,^ ad proprium armentum ac boc-
k i um reueríí funt,
1 0 Ecce & híc Diuina virtus apparpr. C u m qua-
dam die ipfa fanótillima Brígida , cogentc aliquá nc-
ceíficate vtilitatis, conuerítioncm plcbis vifitarct,in
curru fedens binis vehebacur equis. Ec cúm in fuo ve-
hículo medicatione theorica, cacleftem agens in cercis
vicam.fuum, ve folebac, dominacorem orarct;de aleo
procídens loco alrer bruto animo equus faliensfub
curru & írrefr^natus / habenis forriter f e g extor- f g
quens, & de lugo femecipfum abíoluens , cquo alrcro
folo fub fuo icmancntc iuffo.cxtciritusjpcr campefteia 6 ' i t t o t u $
cucurrir.-Sc íic manus Diurna uigum pendens íinepras- ^ cttm
cipitio fuftentans , ¡ k vidente curbá ob teftimonium c u r r u i n
victutis Diurnas, fecura in fuo orans vehículo , cum p r t d p i t i o
vno equo fub curru p o í i c o , ad plebis conuenrionem fauMHr:
difeurfu placabili ¡nlseía peruenir.-óc íígnis &: virtuti- ^
bus fuam confirmans doófcrinam, fermombus faluca-
tibus & fale Diuino conditis plebem hortata eft.
a M S . VVibling. & Mothbr. execinífima.
h A l t ' ^ a o x i a n W i s . abe[i a V V t b l t n g . $ Canii. ^pVViblSaí'-
focato. ^
d l i a C a n i i . a t M S S . VV'tbl. & P r e u d h . tangens.
e C a n ü . ad proprium a n n c n t o r u m a d b u b u l u m . a c boe-
k m m deefi V V i b l . & M o m b .
£ M S S . S. M a x . & l'reudh.kviás. g MS.S- Max. (¿'Can.
excUtíeos.
C A P V T IV
Fera acures ad eíw objequium.
21 T 7 T hoc vircutibus ipíius videtur nobis eííe depa-
X _ i candum. C ú m apee ferus, ííngulatis & íilue-
ftris, territus &: fnoitiuus eíTet, ad gtcpem porcorum ¿P'**™ * " -
Brígidas fclicilíims concitus curíu prsecipiti peruenit: f<cwm/i
quem ipfa 4 ventum ínter fuos cernens fucs benedi- r e d d i t - ,
xit. Demde ímpauidus, acfi familiaris, cum ipfius per- 4
m a n í u grege porcorum. Eccevidetis, pratres, quod
& bruta animalia beftiíE fermonibus & voluntaci
eius refiftere non poterant,fed domita & fubieóla fibi
famulabantut.
M 3 ^1 Nam
 1$ VITA íí S.
AVCTO- 2 2 Nam c ü m aliquandoaliquis inter cetercs offc-
RE C o - rentes ei muñera, de longá veniens prouinciá ofíerret
GITOSO faes pingues, & alios fecum miíTos iread fuam villam
E x M S S . quojapn longo terrarum internalio poíitam rogaret,
^ vt ab eo lúes accipciet; per longum itinerrs fpatium
futsaquo- ^ m trjum vei q u a t u o r a m p l i ú s p r o l i x u m : cumeo
pltt (nos miííos tranímilit comités 3 & traníacto vniusdiei
itinere, in monte confinali regionum, qui proprio vo-
¡j cabalo nuncupatur b Cabor.fucs fuas, quas inlongin-
quis opinabatur eíTe regiombus, obuias contra fe ve-
c ñ i r e , a lupisc diredas per viam &: coaftas, conrem-
m l u p ' n t r i - platifunt. Etcum illi viciniiis erant, & intellexiííec
d u i ittnere fuas cffe) cognofeens fues propcias, & videns agredes
dedutios: iUp0S)qUi maximam B. Brigidsreuerentiam de íil-
uis maximis & campo Liíí latiílimo s idonei paftores
in coadis & minandis fuibus laborabant; aduenien-
" tibus miffis relinquenteseasinlasfasimirabilique¿hoc
euentu incelledo3&: confueto more difceíTerunt.Et íic
altero die ij qui miíH erant cum fuibusjfaótum mira-
bile narrantes, domum reuerfi funt.
_ 23 Irem deeiufdem mirabilrbus geftis hoc f a d u m
videturnobis minimé príEtereúndum enarrare.'Qua-
dam enim d i e c ú m aliquis nullá fníFultus feientiá, vul-
B pem per Regis palatium ambulantem videret, putans
illam obca;catis fenfibns fuis feram eííe beftiam ; Se
q u ó d i n a u l á Regis familiaris &: manfuetaeíret, va-
l l i r d t en r''s af^- ^ ^ o ^ 3 ' agüitare corporís & fubtilitate ani-
piteperi- mae' Rcgi & fuis Comitibus grande praeftans fpeda-
clttanterh culum, ignoraret; vidente muftitudine , occiditeam ;
o b e i c u r e m & tune ab his qui viderunt faótum alligatus & defa-
R e g u v t t l ' matus ad Rcgem perdudus eft. Et Rex iratns rem
pem o c a - ¿jfj-gps geftam, nifi fibi vulpes íimilis in ó m n i b u s cal-
liditatibus , quas fuá vulpes operabatur, reftitutaef-
fetjillum iuílit occidi; Se vxorem & filios fuos & o m -
nia quae habuit in feruitutem xedigi prascepit. Et cum
rem geftam faníla ac venerabilis Brígida didiciííer,
tanto mifericordiarnm & pietatis aftedlu permota,
currum fuum íibi iungi pra?cipiens, & ex intimo cor-
de dolens pro ipfo ínfciici , qui iniufté íudicatus eft,
precibus ad Dominum profufis,& per plamtiem cam-
pi equitans, perrexit in viam quae ad Regis ducebac
palatium, Nec mora ;Dominusexaudiensipfam füaS
fundentem affiduas preces, vnam de fuis vulpibus fe-
¡¡mili di- ris a(J eam venire tranfmífi^qua? cum velociffimo cur-
umtiM fu per campeílria veniret, & beatiífimx Brígidas cur-
obtenta, ^ appropinquaret ^ leuiter fe eleuans in currum i n -
trauit,(5¿ ííib receptáculo vertís Brigidae feconftituens,
C fobrié cum eá in curru fedebar.Et cúm ipfaad Regem
veniret, vt ille mifer improuidus, qui reatu fuze igno-
rantias tenebatur, líber &abfolutus devinculis egre-
deretur.coepit precari.Et cúm Rex eius precibus con-
fentire noluiíTet, obteftans fe nonillum dimiíTucum,
nifi talem vulpem , tantas raanfuetudinis & callidica-
tis, qualis vulpes fuá fuerat, reftituta fibi eíTet ; ipfa
*e R e g i fuam protulit in m é d i u m vulpem , quae coram Rege
datá, & omni multitudine rotos mores &fubtilitatem do-
cibilem altenus agens vulpis, in eadem forma prioris
palara ómnibus variis Juíit artibus. Tune Rex hace v i -
dens placatus , 6<:eius optimates cum ¡ngenti plaufu
roultitudinis admirantes mirabilefaóhim, illum folui
& liberum abire, qui fuerar antea reus delidti, iuffit.
Nec multó poft cúm S. Brígida, folutione & libértate
faótá, ad fuam remearet domum ; hasc vulpes ínter
q u t pojlea turbas dolóse fe torquens,& calhdé mouens, q u x al-
attfugtt: teri videbatur fímilis, fugítiua ad loca deferta & íílue-
ftria ad fuum antrum, multis equitibus & c a n í b u s f e
perfequentibus illudens, ac per patentes campos f u -
giens, incolumis euafít. Et omnes admirantes hoc
q u o d f a ó l u m Fuerat,priuilegio fanditatis & prseroga-
n u á virtutum multarum femper pollentem maionbus
geftis venerati funt.
e 2 4 Et c ú m e in alia die anates pedore carnali in aqua
natantesi &.per aecainterdum volitantes, Beata vidif-
BRIGIDA VIRG.
fet Erigida, easad fe venire accerfíuit. Quas pennige- j )
ro volatu;& tanto ardore obedientíaE,eius vocibus3tá-
q u á m fub humana cura eftent confuetae, fine vllá for-
midine multitudinis ad eam volitabant. Quasmanu i;¡utjirís
tangens & ampledens, & per aliquantulum temporis anates a d
hoc ídem faciens, rediré ac volare fuis in aera alis per- f e a d u o c a t :
miíit,eollaudans creatorem omnium rerum inuiíibi-
lem per creaturas viíibilesjcui omnia fubiedta funt ani-
mantia, & cui omnia viuunt, v t q u i d a m a i t , officio
gerendi.Et e x o m n í b u s manifefté intelligi poteft,qu6d
omnis natura beftiarum & pecoruip 8c volucrumfu-
bieda eius fuit imperio.
a M ? . S . M a x . venientcm V V i h l . euentu.
b l í a M S . Preudh. & C a n u . at M S VViblmg. & Mombrit.Cz-
bor. M S . S . M a x . Tabor. Colgan.Giaboi:.
c I t a M S S . S . M a x . & P r e u d h . A l i j direptas,
d KiAomb. h o c agentes i n c e l l e d u , & manfueto m o x z . C o l g A n ,
h o c agentes i n t e i l e d u & inconfueco m o t e ,
e ¿víSS. 5. M a x . & P r e u d h . i l l a .
C A P V T V
Caedes impedita, Ángeb ff^Jens auxiltum.
T h o c eiufdem miraculum ó m n i b u s feculis ce- £
25 E lebrandum, auribus fidelium infinuandum eft.
Nam cúm femina faluberrima verbi Dominici ex mo-
re fuas confuetudinis ó m n i b u s feminaret, vidit no-
uemviros in forma quadam fpeciali vans & diabolí-
cíe fuperftitionis, & plaufum habentes vocis ridiculas
ad infaniam mentís maximam. In quorum viis con- A ( ¡ e m / j , ¡ ,
tritio erat & infelicitas , quiantiquo hofti, qui in lilis r/,„(es
regnabat, votis fceleftiflimis & mramentis íitientes/rí/yírá
eftufionem fanguinis,antequám Ca!end^<í illius men- tnohef,
íis fuperuenirent venturi, aliorum iugulátionem & *
homicidia faceré difpofuerunt. Qiiibus rcuerentiflima
&afíabil¡s Brígida meüifluá verborum copia prasdi-
c a ü i t , vt mórtiferis erroribus rclióíis fuá crimina per
cordís compunólíonem & veram delerent poeniten-
tiam. Q u i hebetudine mentís fus, nifi priús vana fuá
complcííent vota,illud Faceré refíftentesiin viam fuam
perrexerunt:&: pro hac re Fuíis ad Dominum precibus
aíliduisj decoratae Virginis, volentís , Dominiexera-
plo , omnes fainos fíeri 8c ad agnítioncm venire veri-
tatis; egredíentes lili nefanj , imagínem inftarvirij e f f i c i t t a -
quem debuiílent iugulare,contemplantes, continuó m e . v t v i »
Fuis iugulanteslancéis, & gladiis decollantes, quafi ^ ,'W'*SÍ"
poft tnumphum de fuo aduerfario t k inimico , c t m v i r ' H m ^
armis íanguíneis & cruentis reuerfi , multis apparue- f u m , d e '
runt. M i r u m in modum, cúm neminem occiderent, coae/^f
illis vifam eft fuá compleíTe vota , atque cúm nemo F
deerat de illa p r o u i n c i á ^ e quo illi triumpharent;nulla
dubictas pro hac re aheui perfíftens , largitas mune-
ris diuini per San¿fcam Brígidam Fada ó m n i b u s inno-
tuit. Etfíeilli, qui antea erant homicidas, per pceni-
tentiam ad Dominum conuerfí funt.
26 Et in hoc opere per decoratam Brígidam culta
inenarrabili facrae relígionis , Diuina manifeftata eft
potentia. Illam enim b Lugidus quídam,valdé vaiidus y
& virorum Fortiffimusjduodecim virorum opera per t n o r m e m
Fcmetípfum tanta Fortitudine fui corporís in v n á , c ú m v o r a c i t a -
vellet, laborans die, & cíbaria quibus duodecim fuífi- iim tollit*
cienter viri vefci p o í í e n t , fímiliter comedens-, ( ficut
enim illorum opera folus faceré , ííc 8c cibaria asquali
modo vnus contra plures comedere poterar)depreca-
tus eft , vt pro fe D o m i n u m oraret omnipotentem, ve
eiusingluuiem , q u á fuperflua deuorabat, tempera-
ret,nec antiquam virtutem íui corporís per hanc ami-
FiíTet cauíTam. Etfíeipfa Brígida illum benedicens, 8c
pro illo D o m i n u m orans; ipfe pofteá viólu vnius viri tnnnenpi-
fatis contentus,ac,vt antea folebat.laborans fícut d ú o - bu* v i r i -
decim operanj opeiabatiir,in eadem antiqua perman- ^/,,••
fie vircuce.
27 Item
 I F E B R . V A R . i r .
^ 17 Iteai intereius opera p r e c l a r a , hoc ítem
gregium opas & excelfara compercumqae ómnibus
explicare á e b e m u s . A t b o r quardam grandis de m á x i -
m a , a d a l i q u e m parata vfum ab ns, qui artificia exer-
cere folebant in íiluá lignari, fecunbus excifa eft.
irrjmefam tjaam conueutio virorum foitium propter eius mole-
a'irít'r'anf- ft'^6¿: mgentem m o l e m , & l o c a d i í h c i i l i m a , in qui-
ferf bus r a m o t u m c u m fragore íuorum r u i t , vt depone-
tent. Se tiaherent cum inulta bobus & artificum ma-
chinís ad locum deftinatum , vt necclíitas reí poíce-
bat, congregara eft. Et cum nec multitudo virorum»
nec vires bouen & varis c artificuni artes, mouere
veltrahere eam arborcm nuilo modo poterantj recc-
dentilpus c u n d í s ab eá, per fortiffimam fidem B. Brí-
M a r c . n . gidas grano ímapis fímilem, (per quam fidem, vt M a -
»3 & 9.zi gí/ter cadcftis orgáno Euangelicíe vocis docet,montes
•¿ngd* mouentur, Se poífibilia funt omnia credentibus) eam
gtauiflimam arborem ¿ A n g é l i c a virtute per Diuina
e myftena aullo mortalium auxilio leñantes, fine vllá
difticultatead locum, quem voluit S.Brígida, deftina-
tum detulerunt , ac per omnes prouincias tanta D i u i -
rue victucis hums exccllcntia diuulgata eft.
a Canti.Colg. BelloHaclüUj, S Antomn.laaiy
b Colg. Luguid.C<»»<í.Li]guiciina[Ti.Be//o»Xugiii(iina.Mí»3¿.
L u g d e m a i s . M S . S. M a x . t n d í c a t adolejcentemfuijfe.
c Ms.yy*bhng.magoiüm,
d C a a . & M S . frewí/A. E u a n g e l i c x viteutis.
e Cplg.&Mombr.miaúicúi..
C A P V T VI
Res rvarta eius frecibits reflituta.
28 117 T noftro oceurrit animo non excludere &
X-< hanc virtutem filentio noftro, quam inter i n -
numetabiles vittutes eadem operata eft Brígida vene-
rabilis. Q u í d a m enim vw fecularis, 8c gente nobilis,&
fíminam
dolofis monbus, exatdefcens in aheums fsminse con-
Jeruitutts
cupiícentiam,& q u o m o d ó eius concubitu frui poílet
& adulte-
rij pericit- calhdé cogitans, ac fuam a fentem argenteam ptetio-
loeripit, lamque in dcpoíitum fibi commendans, quam dolóse
d retraxit, illa ignorante , & iecit in mare, vt c u n t í pía
non poííet rcddere, fibi cíFet ancilla, & eius pofteá v-
teretur,vt vellet,amplexibus. Machínatus eft hoc per-
ficere malum nullá alia re ac redemptione placatus fie-
ri poíTe dicens,nifi aut p r o p n á fibi fente argéntea red-
tnonili t
quod i n d í t á , a u t i p s á Faeminá m Feruitutem ei redada , pro
tnareabie- caufsá culpabili Fragihs concupiFcentiíE vteretur. Et
hasc timens púdica Fíemina t a m q u á m ad ciuitatem re-
c Fugíj tutiífimam,ad Sandam conFugit Brígidam.Quae
c ú m talem compeníFet cauílam , vel quid pro hac re
agere debuerit cogitaret, cúm needum verba com-
fafyito in
pleíret,íuperuenit ad eam quídam cum pifcibus de flu-
i / e n t r e pi.
f e i i reper- mine t r a d i s : 8c cum illorum ilia piFcium illicó Fuif-
ÍOi Fentexcifa, fentis illa argéntea, quam ille crudelis ie-
cit in mare ob caulíam Fuprá d i d a m , in medio vnius
ex pifcibus reperta eft. Et fie pofteá fecurá mente eam
Fentem fecum portans, 8c ad conuentum multitudinis
pro hac culpa cum tyranno infami progredíení , 8c
monftrans fibi fuam propriam fentem , multis teftan-
ribus, qui eam agnofeere poterant,non alia eíFe íed ip-
fam , de quátalis fermo Ferebatur; adhaerentem fibi
Faeminam pudicam de mambus tyranni crudeliílimi
iiberauit. Etfic illepofteá confitens fuamculpam,S,
Brigidae humilíter fuá fubdidit colla. Et illa ab ó m n i -
bus g l o r i ó s e , perado hoc ingenti míraculo, gratias
agens Deo, 8c omnia in eius gloriam Faciens, domum
rediit propriam.
19 Et his miraculis gloriofum eius & c l a r i l l i m u m
cum aliquá h fideli Feminá hofpitium iungi debet:quo
profperum iter Faciens S. Brígida in Dei volúntate, in
ampliílimo campo Breg, cúm declinaííetad vefperam
dies, ad habitacnlum eius venicns cum eá pernoda-
e- uír. Q j s obuiis manibus & gratuíanter eam fufei- A V C T O -
piens, Cí¿ gratias omnipotenti Dco agens de Fcl/ci a d - R E C O -
uentu rcuerendifiima; B r i g i d í E c t a m q u á m Chriftij GITOSO,
cúm non haberet propter luam inopiam, vnde igncm E x M í i S .
Ad nutriret ¿c cibú coquerct, vnde tales hofpitcs cibaretj ^
incidcns lígna telaría, in quibus texturam telarum o- c
perabatur, in pattum ígnis : vitulum {\\x vaccíe quem a;,fwí*/,,
occiait, íuper Itrucm iltorum ponens ''gnorum^gne ^ , ^ji^
aííauít, cum boná volúntate; Et ccená in Dei laudi bus c o m b u f i a ,
Fadá, 8c noóte adíuetis t r a n í a d á vígiliis, expergifcens />/* hofcitA
poft illam de m a n é n o d c m , v t nullum dereceptione',J/^r*
8c refeólione S. Brígida vllius reí íüftineret damnum P0fir"*,t
ipfa hoípitalis, quée vitulum fuse amiícrat vaccae, alte-
rum in eadem Forma vitulum cum fuá inuenit vaccá,
quem vt priorem ipfa dilexerat: 8c telaría lígna íimili-
ter fibi pra: ceteris reparata , in ta tí forma in quantita-
te, in quá priora Fuerant, conternplata eft. Et lie S.Bri-
gida, Felici progreíFu, 8c mirabili Fadá virtute, d o m u i
Se habitatoribiis valedicens,pacificé in viam Fuam per-
rexit proíperam.
30 Et ecce in tanta miraculorum multitudinc hoc
eiuídem opus praeclarum admirari folet. Tribus enim v t p a u p e -
leprofis Se infirmitatibus oppreííis, poftulantibus mu- r t b w t r i -
nus aliquodcumque ab eá accipcre , vas largita eft ar- bus f u e -
genteum. Er ne illis eíTet cauíla diícordiae Se conten- a'rr*',
tionis, li illi inter fe diuidcrent, Í/cuídam in p o n d e r i - ^
bus auri Se argenti comperto, dixit, vt ínter illos ttes
hoc vas ponderaret tribus aequalibus partibus. Et c ú m
excufare fe ccepilíe^dicens ponderari íe asqualiter non
pofie, ípfaFelicilIima Faeminarum Brígida, apprehenFo ^ a r -
vafe argénteo, ipfum alhdit contra lapidem , 8c con- g e n t e u m '
Fregít mtres, vt voluit, aequalcs Se coníimiles partes. ^ } Parte*
M i r u m i n modum cúm portea ipCx tres partes ipfius e^u^les. _
vafis argentei in pondere eíícnt emenfae, nulla pars c o n i , t n ^ t t '
allá minor vel maior , quasaham tuperaret, licet vno
ó b o l o , de his inuenta eft tribus partibus. Et íic ipfi i n -
firmi pauperes, íi.ie vllá iniuriae aut inuidiae caufsá, in*
terfelasti cum fuis receíTerunt domum.
31 S e c u n d ú m enim lob bcatillimi exemplum
n u m q u á m inopes á fe recedere finu vacuo paíía eft.
Namveftimenta tranfmarma Se peregrina Epifcopi
eConlasi decorati culmínis, quibus in íolemnitatibus ^
D o m í n i , Se in vígiliis Apoftolorum, facra in altaribus
Se in f a n d u a r í o ofFerens myftena, vtebatur, pauperi-
bus largita eft. Et c ú m t e m p u s folemnitatis aduenit x,py?wy^.
í e c u n d ú m confuetudinem , vt ipfe Fummus PontiFcx d*t
populorum, Fuis indutus eífet mutatoriis veftibus, S-c¿r^í'';i,
Brígida, quas priora veftimenta illius Epifcopi Chriílo^'77''*
in Forma pauperis pofito donauerat , alia íimilia p e r ^ ^ ^ '
omnia veftimentís prioribus, tam texturisquám c o l ó - j ¡ m f t e s etm
ribus, q u á in illa hora á Chnfto, quem per pauperem iittM r e c i -
induebat, perlata fibi in curru duarum acceperat rota-
rum, tradidit pro alíis. Voluntarié autem alia paupe-
tibns veftimenta obtulit.ík hoc pro eis o p p o r t u n é re-
cepit.Nam cúm ípía eíTet viuum Se Felicíílimnm Fum-
mi capitís membrnm, potenter omnia quae defidera-
bat operabatur.
3 2 / N a m & hoc eiufdem opus egregium non eft f . .
praetereundum enarrari. Q u í d a m enim compulfus
quadam necefiitate, indigens mellis fextanumeam
precatus eft. E t c ú m ípía Brígida mente dolcret, dum mel, v t t -
non haberet paratum mel, quod illi roganti donaret, ¿ « ^ ' / « í -
murmur apum íub pauimento domus,in quá tune ipfa currat' *
Fuerat, exauditum eft. Et cúm ille locus, in quo luis ^H™^*'
apes voeibus fonabant, perfoííus Se ícrutatus FuiíTet,
repertum eft in eo quantum fufficiebat in o p u s p o f e é -
tis. Et fie ille ab eá recepto mellis m u ñ e r e , quantum
fibi neceílitas polccbat, adfua gaudens teuciFus eft
habitacula.
a MíOTfr.fibulam.^/>o/lí¿, gemmam.
b M S . S . M á x . a i t nobilem f u i j f e . q u * c í t m a u d i f f e t q ü o d B r i g i d í í
i n campo m a n e r e t , e a m a d d o m u m f u a m i n m t a m t . D e hoc a u -
tem campo a c l u m eji i n p r A c é d e n t e V i t a ,
M 4 c ita
 140 VITA II S.
AVCTO- C t u M S S . Preudh. & V V t b l i n g , at C a n i s . & C e l g , V i r g i n i s
RECO- CJuiíH.
CjTPSO d M S . S . Max.snitoxuvn.
EX M S S c C a n u . é r M o m b t . C o ' c A t z ú i . M S . S . M a x . C o ü t i . C t l g Coti''
W n h i f a t e t u r j j tn M S S . qHibufdam haberiCoalQadv.jedma-
««//Conlaidh , |TWCoDlaedh.
f DiBjihicpxrAgraphua C a n i p o .
C A P V T VII
lluuíj mutatus aheut» Upü molarü frodi-
gm clartís.
3} " I T e m & hoc Sandtafulfit Brígida miraculo.Cúm
I R e g i s ülius patrias, in quá ipfafuír, edióturapec
plebes &: pronincias , quas fub eius erant ditionc &
iugo, inualefceret, vede ó m n i b u s eius regioníbus &
prouinciis omnes populi & plebes conuenírent,atque
4 aedificarent^ viam latam ík. firmam ramis arborumi
he ¿ &" munitionibus quibufdam firmiííímis i n í g r u r i -
ná profunda t k pené intranfmeabili & in locis hu-
. mentibus arque in p a l u d i b u S j in quibus grandis cur-
rebat fluuius; qnse c o n í h u d a quacirígas & equites &
curras & plauftrorum rotas & i m p e t u m populorum
atque concurfum vndique hoftium fuftentare poííerj
conuementibus multis populis per cognátiones & fa-
müias, diuiferunt viam íllam,quam asdificare debue-
rant, iri parres propnas , vt vnaquasque cognatio &
familia f u a m ííbi creduam conftcuxiílec p a r r e m . Ec
cnmillapars flumims diííícillima & laboriofa in for-
tcm aheuius ex ipíís nationibus cedeiec euentu j ipfa
natío dutiflimum deuitans labocem, per fuam f o r t i -
v t efuof- tudinem S. Brigidae infirmiorem coegic natíonem,vt
d¡*m i n i u - hanc operaretur difficiiem partem in ftruóburam vías,
fto U h o r e & f u a m quam faciliorem euentu habebant partem e-
grauatos ¡^Q^ ipfa crudclis & iniufta natio asdificaret fine v l -
' eret> la Huminis perturbatione. Arque cúm ad S. Brigidam
. fui fecundúm carnem cognaci ¿venifienc querelofi,
proftracíqueá forcioribusfine vilo iuredifpenfationis;
ipfa illis probabiliter díxiííefercur; Í Abite; voluntas
Deí eft & poteftas, ve ille fluuius craníeat de loco quo
eft, & vbi vos dura opprimunc opera , in illam quam
f u m ? a l i o ipfi elegerunt partem.Et cúm de mané ipfius diei o m -
t r a n s f e r t , nes furrexi/Icnt ad opera populi , fluuius ille quem
querebantur, vifus eft reliquífle fuum antíquum lo-
cum & conuallem.vbi ínter ambas currere folebac r i -
p a s , i ¡ k cranfmucafie de parte vbi S.Brígidas natio com-
pulfa operabacur, in illorum forcium 6c fuperborum
partem , qui alíos pauciores & infirmiores fe imufté
friere a l & duriflimé operari compcllebanc. Ec in teftimo-
ueofteco niam vírtutis veftigia flummis & vallis vacua, vbi v n -
r e m a n e t e \ d a n s & emanansanciquo currebac fluuius tempore;
ipfoque adalcerum ilumine recedente Iocum,ipfe l o -
cas ficcatus fine vllís apparet fluitantibus aquis.
34 N o n folúm autem haec in fuá vita carnali, an-
t e q u á m farcinamdeponeret carnis, virtutes operata
eftplurimas, fed & iargitate Diuini munerisinfuo
monafterio, vbi eius venerabile requiefeit corpus, a-
l i a s femper operari vircuces innocefeíc; quas non fo-
lúm audiuimus , fed eciam oculis noftris vidimus,
Nam Praspoficus maximi 3c clanííimi raonafteríj S,
Brígidas, de quo in huius opuículi principio breuem
fecímus mentionem , operarios & lapidum casfores
quasrere lapidem & incidere molarem per loca quas-
L a p U wo-cumque, vbi poíícc inueniri, rranfmific. Ecillífineví-
larii in Já prouidenriá viarum diíficilíum arduam afcenden-
^rl/L tes viam, ad cacumem pecrofi montis perrexerunt: 8c
1 eligentes lapidem grandem in ipfo montís altiflimi
cacumine, 8c casdences eum de omni parte in rotun-
dum 8c perforatura molarem lapidem formauerunc.
Et c ú m Praspoficus de monafterio inuitatus ab cis ve-
niííét cum bobus ad illum montem, in quo lapis mo-
lans formacusfuit, arque cúm boues fecum propcer
BRIGIDJE VIRG.
arduam montis aícenfionem trahere 8c cogeré non Q
pofíec, duriflimum iter cum paucis illum fequentíbus
vixafcenderepotuit. Exíndeille cum fuiscomitibus
8c operariis dum cogitaret, q u o m o d ó illum molarem.
deportarec lapidem de iugo altiflimi m o n t i s , c ú m bo-
ues in illo praerupro moncis fub oncribus 8c iugiseíTe
nullo modo potuerint; cum f a d á defperatione, aliis
ex eis dicentibus illum deferere lapidem, 8c eos irt va-
num laboraífe qui iilum formaueruntj ille Praspoficus
prudenti difpenfatione & confilio fuis operariis fide-
liter dixit.-Nequaquám hoc itafiatifed hunc leuate la-
pidem molarem vinliter & fubmíttíte in praccipícium
de alto ífto montís cacumine, in nomine 8c virtute S. p t r p r * c i '
Brígidas, quia nos nullis arcíficiis 8c viríbus per ifta lo- p t t t u m m -
ca pecrofa & difíicillima hunc grandem lapidem mo- ^ J ^ "
larem poíTumusportare.nifi ipía Brígida, cui nihil i m - ^ s *
pofíibilccft , í e c u n d ú m i l l u d q u ó d omnia poflibilía B r i g i d * i
funt credentí, illum portaucrit vfquead locum^x quo M a i c . ^ .
vires boum trahere ipfum poflinc. Ec fie fide firma í-1
príEcipitantes illum ac folum relinquentcs in vallemj
paullatim de monte defeendens, aliquando perras de-
uitans, aliquandoftranfiliens, & in locis currens hu- '
midls in radicc montís pofitis,in quibus nec homines,
nec boues Itarc potuerant, pro illorum profunditate,
mirabili comuacu vfquc ad loca plana, fincvllá fra- ^
d i o n c ^ , vbi illorum boues eranc.progrcfllis eft. 6c fíe i
inde ex bobus vfque ad molinum veótus actificiosé
cum alcero iunctus eft lapide»
35 Ec vt plus ifte molaris lapis, qni in nomine Bea-
tas diredtus eft B; ígidas, ó m n i b u s adhuc innocefeeret,
addidit 8c hoc inaudicum antea & prasclarum miracu-
lum. Nam cúm quídam paganus & gentilis de molino
vicino íno habitáculo dolosé per aliura limplicemvi-
rum, ignorante molínacio, qui opus moIitura;exerce-
bac, fuum granum ad hoc miíííTet molinum, cura i n -
ter huius molares tranfiedú & fufum fuiflec lapides,
illum fupradiótum lapidem molarem nullus impecus
fortis fluminis 8c direótus, 8c nulla aquarum vis vio-
lenta, & nulla artíficum conamina mouere ac trude-
re in circuitum volubílem 8c folitum ambitum porue-
runr. Et dum illí qui hoc viderunt, dehacre QOMÚ- fid^dpta-
ftarentur , nimio perculfi ftupore; tune granum illud Sranum
magi efle comperientes, m m í m é dubítabant, q u ó d i l - ^ / " ^ / l
le lapís molaris, in quo Brígida virtutem operata eft ¿¿
D i i r n a m , granum gencilis hominis infarínam com-
pnmerereípuiííec. Et in illa hora tollentes forasgra-
num ipfius pagani, & íuum granum monafteriale fub-
ter molarem illum lapidem ponentes, curíus folicus
8c quotidíanus íínevllis impedimencis repentino re-
paratus eft molas,
36 Et poft interuallum temporis accidit vtftiftud b
molinum igne combureretur.Nec 8c hoc paruum fuit F
miraculum, cúm í g n i s d o m u m toram confumeret, & a b t n c e d i t
alcerum lapidem , qui i u n d u s fupradido lapidifuir; ^ f a f " '
hunc canrúm fpecialem B.Bngida lapidem nullo mo- *
do tángete 8c comburere aufus eft:fed fine vllius ígnis
moleftiá, magno molini incendio, permanfit folus i n -
columis. Et pofteá hoc vífo miraculo i veótibus ad 8
monafterium perduótus eft, 8c iuxta portara interio-
ris ornati caftelli, quo ecelefia ambitur.vbi mulri con- m,raeulÍ4
ueniunt populi ob venerationem S.BrigidíE vírtutura,
inipsá porcá honorificé pofituseft. Et de fidelibus
hunc Brígidas lapidem tangentibus, per quem ipfa fu-
pradiélas vircuces fecic, morbos cxpellic & languores.
a M S . V F i b l . H i t v i z m . forte ñ c a t i m .
h A d d i t C a n ü . petrisin fundameirro poílcis. /
c C e l g a n t a f c r i l i t g í n n a z s effe loca b i t u m i n o f a & v l i g i n t f a . ' m G r u n n *
quibtti cejpites a d f l r u e n d u m ignem , u t i n deprefftoribttf q i é i -
b u f d a m Belgij locu, e r u u n t u r , C a n i / í t M gronnam v o c a t .
¿ C<J?ÍÍÍ. fuiíTent r e l i g i o s c proftrati,
c MS.VVibling.liahete ñduciam.
f M S S . Preudh. & s . M a x . traheas ac faliens» C o l g . fuper fas
faliecs.
g Addit
 I. F E B R V A R I I.
A g J Í d J i t M S . T r e u d h . etsmicis.
h AíS. ^re*^. l i l e m o l i n u j ó» aw^.adhunc raolinum.
i ^/¡^.vediusad monafterium íuprAdidus,
C A P V T VIII
Kildárfa rvrís. S. Brígida: ecclefia, > fepul- horainura in íc mulrorum nomen accepit, máxima
chrurn.
37 V T ^c ^ de miraculo in reparatione eccleíia: fa-
i . ^ cto tacendum eft, in q n a gloriofa amborum,
hoc eft.Archiepifcopi Conlei & huius Virginis floren -
%ccle¡ii* tiftima: BrigidíE corpora, á dextris & á íiniftns ahans.
decorati,in m o n u m e n t i s p o l K a , ornatis vano culta
fisiinqu* a u r i & a r g e n t i & geramarum pretioíi |apidis,atque
fepftlchr* Coronis aureis & argentéis defuper pendentibus , ac
S S . Conlet , r . . .. » i • • o i i
. D . . . diucrus i m a o i n i b u s 4 rum CÍE atuns varns oc colon- lum turbarum,alij propter fanicares de fuis langnori- p u l o r u m
bus, requieícunt, Et in veten noua res nafeitur actu ; bus, alij cum magois donis & muneribus cahuenicn- concurjtts.
a hoc eft, Eccleíia crefeente numero fidelium de vtro-
innouata que fcxu, Tolo fpatioía, & i n altum minaciprocenta-
&am. re porreóla ac decorara piólis tabulis, tria intrinfecus
pliata: habens oratoria ampia & diuiía parietibus b tabulatis
fubvno culmine maíoris domus. In qua vnus palies
^ decoratus, & imaginibus depidns, ac linteaminibus cmendancibus, qui cauísá obedíentias coadus , nullá
. ^ te<5tusper latitudincm in Orientah ecclefiíE parte, á
'creta loca Pariete ací a'teri,m parietcm ecelefííE Xe tendit. Q u i
in fuis extremitatibus d ú o haber in fe óftia , 8c per v-
num oftmm in dextrá parte pofitum intratur ad ían- de maximis 8¿ innumcrabilibus paruulú in re cucurri.
t
¿tuarium ad altare, vbi c fummus Pontifex cum fuá Orate pro me, /; Cogicofo,neporeculp\b!li,& vt 01a-
de d regulari e fcholá, di: his qui facris deputati funt my- tione veftrá pió Domino me commendetis exoro: 8c
1 Epifcopi íterns, facra ac Dominica immolat facrificia. Et per nl-
Cleri, terum oftium , in íiniftrá parte parietis fupradidi 8c
x Abba- tranfueríi pofitum , Abbatiíla cura fuis puellis & v i -
tijf& &
duis fidelibus tantum intrat, vt conuiuio corporis &
fanfltmo-
Htaliumt
fanguinis fruantur lefu Ghrifti. Atque alius panes
pauimentum domus in duas ¿equales diuidens partes
ápariete Occidentali vfquead tranfuerfum in latitu-
dinem panetera exrentus eft. Ec hace tenet ecclcfia in
fe multas feneftras, 8c vnara in lacere dextro ornatara
j U i c o r ü ' portara » per quam Sacerdotes 8c populifidelesma-
v i r o r u m , feulinigenerisintrant in eceleííam; ¿¿alterara portara
r . in fimftro latere , per quam Virgines & faeminarura
tum fidelium congregado intrare folct. Etficu i vná baíi-
Ucá tnaxímá populus grandis in ordine &gradibus 8c.
fexu 8c locis d i u e r í i s , interiedlis inter fe parietibus,
dinerfo ordine 8c vno animo omnipotentcm orant
Dominatorem.
38 Et cúm valúa antiqua portac fini,ftralis,per quam
Sanda folebat Brígida in eceleíiam intrare, ab artifi-
parta ni- cibus (uis eflet cardinibus fita,totara concludere por-
t n U b r e u u , tam inftauratam & nouam nonpotuit, quarta enitn
portas parsfine concluíione, & patefada apparebat;
Etfiaddita 8c iundaad valúas altitudinera quarta pars
fuiífet^unc tocara concludere portara poflet altara 8c
inftauratam. Ec cúm aitifices alterara raaiorera no-
uara faceré valuara deliberarent, quas totam concla-
derct portam'j aut tabulara facete nindam in vetere
valúa, vt pofteá fuíficere poíret; pra:didus dodor 6c
omnium praeuius artificum Hibernenfiura prudenti
locutusefteonfílio: In hac fnperuentuiá node orare
Dominum iuxta S.Brigidam fideliter debcraus,vc ipfa
nobis de mané quid in hoc opere aduri firaus praeuí-
»pe S. B r i - deac.Ecfieorans iuxta raonumentura Brigids glorio-
gtdtab ( x nodera tranfegit : & m a n é furgens, oratipne praí-
archttecío^ m { ( ' s ^ ) valuara antiquara trudens ac ponens in fuo car-
t m p l o r a t a , (jjne) janilam conc|u(jt tocarr,# aliquid defait de
cius plenitudine , nec vlla m eius magnicudine fu-
e x í e d i t ü r Per^iu Pars rePerta ^ ^c l^am Brígida excendit
inaltitudine valuara , vt tota porta illa ab eáfitcon-
cluía, nec in eá vllus locús patefadus videatur , nifi
c ú m valúa retro retruditut, vt in ecelefiara intretur.
Et hoc virtutis Dominicas rairaculum omnmm oculis
141
videntium illara ianaam & va fuam manifefte patet. A V C T O -
59 Et quis fermone explicarepoterft máximum de- RE C O -
cotem huius ecclefia',& innúmera ciuitaris, quan, di- GITÓLO,
cimus, miracula ? li fas eft dici ciuitas.dnm millo mu- EX MSJí.
rorumambicu circumdatui; conuiuentibus (amen in D
eá populis innumcrabilibus, dumciuitasde conuenta
ha!c ciuitas 8c metropolitana eft; in cuius faburbanis, K i I d a r i a
quas Sanda certo limite deíignauit Brigida.nullus car- v r b s r e f u -
nalis aduerfanus, nec concurfus ttraetur hoftium: fed g i j , CÜjUU
juiujbtu:
ciuitas eft refugij tutiflima cum fuis ómnibus deforis
íuburbaim in totS Scotorum térra ómnibus fugitiuis.
In quá theíaun feruanrur Regara , decorati cul-
minis exccllentifiim-i eífe vidcntur. Et quis dinume-
rare pollic diuerfas turbas 8c innumerabiles po'pulos
de ómnibus proumciis Hibernia: confluentes ? alij e-
magr.M
nim propter epularura abundantiam,alij ad ípcdafiu- a d eampo-
res ad folemnitatem naduitatis S.Brigidas; q u s in die
Calendarum Februarij menfis dormiens , íecura íar-
cinam deiecir c a r n i s ^ Agnum Dei in c^leftibus man-
fionibus fecuta eft.
40 / Veniam peto á Fratribus hasc legentibus, i m ó
f
E
pra:roga(iuá feicntia^ íuífulcus , pelagus immcnfura E p i l o g u s
virtatura B. Brígidas, 8c viris pentiílimis formidan- A u í i o r u .
dum, in his paucis ruftico fermone d i d i s , virtucibus g
Deas vos pacera Euangelicara fedantes exaudiat.
a MS. Preudh.czncdhth. h M S . V V i b t . interponit, & .
c Metropolita L a g e n u , d M S . S M a x . feculaii.
e A Í S S . P r e u d h . & mW.Uolá. f C e t e r a d e f u n t i n M S . V V i b l l
g C a n i f . íiiíflacus.
h C e t e r a d e f ü n t i i p f u m f y C o g k o C i nomen , i n M S . P r e n d h o m i j .
i n S M a x i m i n i v e r o i t a e f f e r ' M r i t t i r [ e q u e n t i a . - S í z n á x ú x mese
i u d ü l g e c e , p r o me i r . i l c r u D o m i n u m deprecantes, A m e n ,
V I T A JII
Aucítore Chilieno rnonacho,
edita a loán. Coljano ex MSS. Italicü.
P R O L O G V S A V C T O R I S .
Inibus occiduis deferibitut óptima A
tcllus, S. B r i g i d a
Nomine 8c anriquis Scotia feripta t , ( l t r í a S c o -
libris. '¡ffj**
ilnfula diues opurn, geramarum, ve- *
ftis, 8c auri :
Comraoda corporibus, aere, Tole, folo.
M^lle fluir, pulchris 8c ladeis Scotia campis,
Veftibus, atque armis, frugibus, arce, viris.
Vrforum rabies nulla eft íbi : íasua leonum
Semina nec vnquam Scotica térra t u l i t .
Nulla venena nocent, nec ferpens ferpic in herbá,
Necconquefta canit gárrula rana lacu.
I n q u á Scocorura gences habitare raerentur:
• Inclyta gens hominum, milite, pace, fide.
De quá nata fuit quondara fandifiima V i r g o
Brígida,Scotoruragloria,nomen, honor,
Turris ad ignifcri pertingens culmina caeli,
Lumen mexhauítum, celia corona D e i .
Fons benedidus ouans, Scotorum corda reformans»
Recrear ipfa ipfos, curar, alit¡ vegetat.
Scala parata viris, pueris excelfa, puellis.
Matribus 8c í a n d i s , tendit ad aftra poli.
Dubtacu*
 141 VITA
Dubtacus eius erar genitor cogntminc didus,
AVCTO-
RE C H I Clarnshomo raeritis, claras & á proauis;
HENO. Nobilis. arque humilis, miris: piccate repletas;
^ Nobiiior propná coniuge prole piá.
g e m u no
Scripfcrunt multji virtutes Virginis almae,
b Vltanusdodtotjatque c Elcranus ouans.
be
Vita a
Dcícnplit multos Animofus nomine libros,
multU De vita & ftudiis Virginis, ac meritis.
/criptt*. O d i a r á minimis; nec non maiora fequentur:
Sed p r a t o pleno floribus apta legam.
Ordine fi caeli fuigentia fidera cernens,
Alriuago curfu feire quis illa queat;
Littore quis minimas numero difeernat arenas,
Túrbida quas terris fparferat vnda marisj
Hic numerare poteft virtutes ricé puelías,
In quá perpecuus manferat ipfe Deus.
a I n Vtiá S D o n a t i E p . F i f u l a n i t t OBcb. p r i m a 6 dijlicha h a -
ÍIM Prolop', ipft S . D o n a t o t r i b u u n t H r . l í a enimloquitur itlita
V i t í A u f t o r , d e H i b e r n i á a g e n s : Quatua? autem foitunae
ve! dignitatis fie, feu eriam quam amica fie pacis, bieuieer
B Douatus v e r f i ñ e a n d o collaudans fonaado: Finibus oc-
c i d u i s ^ c . V t t r ab altero m u t u a í t u f n A u B o r , n o n q u t r i m t n .
b H u n c A u B o r e m i . VttA f a c i t C o l g a n i u , a i t j j c o l i ^Stptemb*
quodte, t ü t M m e m i n e r u n t a l i a q u í d a m Kíctrtyrologia.
c A l e i a u u m , ^ * Aieraaum , ««Í Eleianum , i d e m c o l i a i t i i
Aug.
C A P V T I
Brígida fknSiitatü práfagia : ^virtutes &*
miracuUiin adolefeentta : ífiretü nuptiüy
ac 'velo acceptoj dicata Deo y i r g i n i t O s S .
1 / ^ \ V a d a m namque die genitrix dum forte fedebat
Sanñitas
V ^ I n curru prasgnans, nec tune enixa pucllam,
a vate
pridícia;
Dumque freraentis equi fpumantiacolla tenebatj
Pulucrulenta quidem veftigia longa íonabant.
Audierat fonitum vates ftndere rotarum,
Dixerat: Ecce venir, Rcx eft qui praeíidet axí;
Sed Comitifta tamen carpentum folaregebar,
3 Venerar & tempus pariendi, venerar hora,
Vrmater í á n d a m genuiíTee viíccre prolem.
Le6tus erar prasfens, quo ha;c alma puérpera,....
Decubudlc thoro fertur: quam a blartea flamma
* ju Texerat emiíío radio flagrante fuperno.
^ J r J p n - Mi,i:er ^ 'P'"3 m0ííl,rn reruni feruabat, &: horam ;
eQenfa, Et tacuule tamen fertur, nefeíre quid ígnis
C Significaret opus, vel qnxprasíagia veri
fiptm: Oitendiflct i b i : tácito fedcorde volutat.
Saepe etiam rutilis t e í t o r u m fubdere flammis
Cernebant fabricam, paru^ & cunabula Brigdas.
4 T é p o r e in hoc nutrix recubans cum febribusaígra,
Illius ac teneros vaftabat peftiferignis
Artus, perturbar vitalia'vifcera morbus.
Faucibus ex íiccis dixit; ('vix-verba íbnabatj
Quaerite ceruiíiam : mihi medo magna voluptas.
a q u a v e r - Erigida tune fuerat ihuenis & pulchra puella,
t i t m e e r e - Mittiturad vicos;quserendo quippc liquorem,
uifam, Virgo Dei properans vná comitante forore.
Quidam ceruiíiam, quamuis celabar, habebat,
Virginibus lacris ftultus donare negabat.
Cum repedare domum cceperunt, Erigida fontem
Confpexir, líquidis caiicem compleuerat vndis.
Namquia farpé Deus prxfens eft numineSandis
& Q u i latices gélidos b cxWx conuenit in vndas;
quápulfA Virginis ob meritum fpecies mutatur aquarum;
ftbres-, In ficeram vería eft. Porrexit Virgo dolenti.
Infcia mirifici biberat cúm faemina fa£ti
P o t u m , tune penitús difceflit frígida febris.
a l i h in Saepe etiam pueris infirmis atque puellis,
Uc> v i n t í , Hauftum quiladis quaerebant, illa petenti
eereuijld: prigida donabat de fontis pocula rore :
Sed Deus ipíe fuum naturam vertit aquarum
I I I S. BRIGIDA VIRG.
In ladis guftum, fíceram vel forte Lyasura. D
5 Ccruifíam fi forte fuis cernebat ocellís, l a c , bufy-
rttm, cere'
Aut laótis modicum tctigiíTet, fine butyrum,
utjtam t a -
Crefcebat nimium, turbse fuperare nequibant. ñ u multi-
Qualis erat pueris, famulis, haec ipfa puellis, plicat:
Talis amore pío cundis puicherriraa Virgo
Pauperíbus fuerat, miferis & larga pupillis ;
Omnibus illa viris dignos praebebat honores, vtnfactS
Nec tamen ipfa virum in faciem confpexcrat vllum, n*fa¿*Tn
6 Paftor oues patris aliquas, vel forré fuillas
Perdebat; pedibus cecidit fed Virginis almae.
Illa rogare pió patrem c u m p u n ó b dolore, opilhnu
Curabat^ue piis pueros defenderé verbis, &/ubulci
Q u i malétradcbant filuisanimalia patris culpas
Furibus atque lupis. Tune Erigida fanda puclla depreca-
Inte grum pecudum numerum (mirabile diclu) faamijfa
C o n í i g n a b a t o ü a n s : raptum nil íenferat vllus. rejiituit:
7 Ouadam forte die fucrat pra?dida puella
Pratis, dum rútilos flores carpebat, amoenis,
Lilia cum rofulis portabat mixta caniftro,
Turbidusirrueratcolledis imbribus aether, madidam
Algida vírgíneam confperíit guttula pallam, vefiem in
Et veftis tcnero pendebat frígida eolio. radio/olis
Illa domnm repedans, fragrantés fparferat herbas, futyendit
Solradiofque fnosdetexit lumíne claro, %
Rcfpcxitque oculis, difcefíit turbidus imber
D u m rutilante polo, radiofque iramiferar, intus
Inftar funis erat, t e d u m penetrauit opacum.
Vcftcm Virgo Dei radio famulante reponit:
Et tadius madidam geftabat vértice pallam,
Padum cum Chriftopcpigit fandifljma Virgo,
V t radius folis veftem portarct inanis.
8 C i i m fuerat Sanda in media teftitudinc templí,
Orans ad Patrem denoto pedore Virgo,
Paupenbuscuram pietatis dogmate feruans;
Venei'untgrauibus multi clamotibusorbi, ^
Virgineas aures pulfantes vocibus.efcam
Quajrebant pariter; defeendit fobria Virgo,
A ü o q u i t u r p u e r u m c o n t r a d o poplite claudum, chudumi
Auribus & furdupi, qui tune commercia vocis, mutum»
Gutturis, 3c linguac perdebat perpete morbo. furdüfa-
ínfeia Virgo malí deprompíit pedore verba: B/" infeta:
Concite curre puer,fer nunc alimenta petenti.
Talibus alloquitur verbis tune Sanda fedentem,
Et manifefta Dei virtus comitata loquelam
Virginis: & claudus,furdus, contradus abibat
Sanus,iampropriisporraturgreííibus í d e m : p
Et triplex morbus puerum dimiflt euntem.
Plebsomnis Chnftum laudar per Virginis adura,
Quas tantos vanis fanatvirtutibus aegros.
9 Proximus huic fuerat iuuenis,qui iureparentum
Vnicacura fuit .-pulfabat Virginis aures
Per fe, perqué patrem, per fratres arque fotores.
Muñera muneribus promittens addere plura,
Aurum, purpureas, argenti pondera, veftes,
Diuitiafque domus^, millenos, prjpdia, feruos.
Omnia fanda Dei defpexit muñera Virgo,
Sórdida ceu terrae calcantur ftercora nigras. nuptiaá
Illa .- Habeo fponfum folum de Virginc natum, reipuir,
Faemmeumque thorum nefeit pater illius vnquam,
Pulchrior aftnferis, excclfior ordine caelis, Chrifti
amore:
Mentibus Angelicis formofior, altior aftris:
Cuius odore pió foluuntur vincula mortis.
Ule mihi lapides pretiofos clauferac auro:
Obtulit ipfe meo pulchra & monialia eolio.•
Auribus atque meis gemmatum tradidit aurum,
Contextam cycladem, thalamum commifcuit auro,
T h e í a u r u m q u e íuum mihimet monftrauit opirnum,
Marga-meis-ritas aptauit auribus iftas,
A n n u l o & i p í c fuo memer flgnauitabomni
Amplexu fibimec caftum femare cubile.
10 Dixerat, & trifti deteríit lumina vultu.
Ecce fui fratres verbis aíFantur iniqiris,
Cbmpel-
 I F E B R ' V A K I I.
^ CompeiKinrque patrem tndem rp.onfare puellain.
f a t r i i m ' DiccrcV.irjg,o p^rjfM; vcrbis íandlillima contrá,
ponune ^ C h n í l i ihalamis caftum feruare pudorcm. ,
«i< vrgeti Talibus auduis coepetunt ludcre verbis :
tnaledues, pfaíribus ex ipiis íurrexerat impuis vnus,
oculutn Et C h r ü b famuiam deupto pedoic ftantem •
\utnerui PefC"'^ ; ' p ^ oculum perueil'us perdidit vnuru :-
procurat: c E capice cxíilicns lumen CI>ÍII fangniiie mixtura .
C Fluxeratm terram ;pcicuílerat An.;e¡us ipfum.
Sanóta dehinc fcauem miferum maiedixerar ipfum,
Progememque fuam dixte íeruire futurara.
Dixcrac, & mceftamiraaes rogitare (ororera
P í o pereunte oculo}pro fratns caíibus a?gri
tefliiuit: Coepeiunc. Pancer c o m p u n í l a eft peclore Virgo,
Rcftituitque oculam, colleóto fragmine, vullum.
Define vnda loco: mcritis (mirabile diítu j
foniem Vuginis & venam terrarum cefpite vulfam
elteií: Chnftus aqu^ dederar, Inmencjiie refqrmat amicuoié
Abluir illa capar, geminis geftabac in vlnis. ..
O memotanda din, rouitos veneranda per annos
Sanóla Del I Populi Chriilo prasconia laudis
Períbluunc omnes ; uuienis tremefaólus abibat.
procoalia 11 Sed tune Sanóla DQI depromens peótore voces^
defignat Alloquitur iuuencm, íponfalia multa ferentem:
íponfam: Afpice nunc, iuuenis, prscelfo in culmine caftrum
^. Temponbus prifeis viciná gente locatum;
' In quo rilé manet vir prudens atqne íuperbo
Sanguine progenitus, cuí pollec magna poteftas:
Vnica naca fibi de caftá coniuge proles,
Delitiseque patris praertanti corpore virgo.
Illa parata tibi, iuucnis, formofa puella.•
Hascdbi dida,taissíTumens auribus andí,
H x c tibi carta domus,generis quoq;pulchra propago,
Crede, recede modo , . . . íictuafata manebunt*
Perrexit iuuenis, verbis tune VirginisalmíE
Confidens animo: rerum prsfagia cernit
Propheticá mente prardicens ornnia Virgo.
n T e m p u s & hora volar, Virgo crefcehat in annisr
^Plurima figna dabat Chnfto d i ñ a n t e per annos.
Et quoniam hoc patris verbum peruenit adaures,
Q t i ó d fuá fponte Deo feruiret filia Chrifto,
Noxia quod fragilis contempfit gaudia m u n d í ;
PríEÍulis hinc proprios difponic m i t t e r e miííbs
Adcellam, panterfanóta comitantepueliá.
velumeü Ulis íbrté viris venientibus, vnus in agris .
y a l t ú a c - Occurrit mediis ollis; Benedícitc, d i x i t ,
ttptt, Q u i d vos,quid cupitispquam in partem p e r g e r e vu(tis?
V t c o n f e c r e t u L denoto peólore Virgo,
Nubatvtipfa Deo, faero velamine fumpto, .
Q Dubchacus ipfe pacer tranfmific Virginis almae
' PiaEfulis vfque domum, dixerunt finguli in vnum.
Taha dióla dabant. Refpondens lile viator:
Ipfe ego duólor ero verter: nunc cerniré templum.
c intrantes pariter , fteterac tune Praeful ad arara.
Virgmibus feptem ílipatur Virgo b e a r a
^£qualis voti.numerum aíllgnara figuris
Brígida Sanóla Dei pedibus voluebar, 8c o r a t : •
Ponuficem precibus, lacrymis & voce precatur:
O Pacer alme, tuis cernis cúm íirtimus aris,
Nunc benedic fámulas denoto peólore ftantes.
Etíanólo nortras íignabis chriímate frontes.
Tempore quo Prícíul fundebat chriímatis vndas,
Virgineafque íimul benedixit pollice pallas;
fiamma, Et c ú m Sanóla caput eurnabat poplite Hexo',
futappa Ampleólendo pedem retinens a l t a n s & o r a t ; :
tente'. (Mira locjuor I ) , . . . de íanélo vértice flammx
Afcendéi e polo : íignum dixére parentes
Vireinis. Antiftes miracur talia MeK hon,
o
O BenediólaDeo lacro velamine V i r g o , '
pedem a l Sanóla m e i memorans, dixit, lis Erigida velo*
tarvi t a í i u Talibus alloc]uituí verbis, dimiíit euntenr,
^¡btlem' '^^era namquefuze viifittis figna reliquit,-
reddit: '5 • • • • • • • • • •
Flaramisconfumpcum, cinerem fie vfque redaólum: RE CHI-
Sed bené pes quartus, manibus quem Virgo tenebat> L I E N O .
Manferat altans. retigit non ímpetus ígnis : D
Magna Dei virtus íeruabat fiíliic lignum
Ignibus illsfum : nec foluitlonga vetuftas.
Alraris quartus feruatur pes'tnbus vrtis.
a Blaiteum^r<?purpureo a u t r u t i l o . ' v f u r p a u e r s a l i j f c r i p í o r e s y a t t -
n u t r e c e n t i t t e o j j a m p í i h s hocFoerd vetujiiores.
h I t a h^bebant M ' i S . v t f a t e t n r C c l g a n u i ; i p f e , q n o d de aijuÁ tioi-
t u r ¡ o ' v i n u m a C h r t j i o c o n t f e r s Á . L y c c i reppjuit.Nolim t i t h t r e
i d mibt licere.
c t t i t a t i d s m h i c a l i q u a defiderari. N o b u n o n vidttur.
C A ' P V T U
Hoffiitalitas, ettam ahfenúhus erranti-
hm exhihita. cwrdttones ammomm O*
corpomm.
Vadám forte die vifendum illa Sórores
14
Venerar & lañólas,cellam diuerrit ad vnam,
In qua cune lañólas vernabant flore puellíe.
Sufcipiunt Sanólani,paritcr feruirc parabanr.
Voluebat pedibus, manibus fie ofeula figunr,
Dulcía formofis fpeólabant prandia menfis.
Sed tamen intereá prsefens apparuit ipfi E
Spiricus immundus, flammantia lumina torquens,
Dentibus infrendens;flammas cana guttura l u l c a n t ^ i t n o n e t n
Nigris irifultans ac tortis crunbus aílat.
Brígida Sanóla Dei rogitáns hornbile monftrum:
Cur, maledióle, ruis perüertis artibus illos,
Quos Chnftus proprio mercatur fanguine feruos?
Cur loca fanóla Dei perturbas ? cur populotum
Liuidus antiquis ferpis peí corda venenis ?
Cur, maledióle, domos intrafti peftis iniftasf
Inflammare cupis ? dixit clarilUma Virgo.
Vnica Virgo meis confentit fsepius aólis.
Hazc eft qus calidum praeftat mihi veípere leóluro,
Virgineoque thoro totaclám noóle recumbo,
Tartarcus rápido dixit tune ángelus ore.
C o n t i c u é r e omnes, fuerat quod non p o t u é r e -
C e r n e r é , fed vocis fonitus peruenic ad aures
Sanólarum pariter. Dixit tune prima Sororum:
Heu m!hi,quis loquitur ? vcllem videre loquentcm.
Vuginis obtufos benedixit Erigida vifus.
Viderat ac timuit, v n l t u m latitare volebat.
Venerar illa tiniens, quam diximus ante, pnellá, ^ *****
Quae in leólo calido nigrnm rcfouebnt amicum, 'J^ *
Nuliis temporibus Sanólorum vílere templa, f
Nec malefuafa chotis conftartter liare vo-lcbat, ac v i r g i n i
Sanóla dehinc miferam caftigans valdé puellam: ftpe e » m
Cur tu fpiritibus praellas loca fola malignis ? fouenti:
Aípice nunc iHum,qui te cognofeit amicam.
Cur te non pudeat nigns f e r a i r e figuris í
Illa tremens panidum diuertit ab hoípite vultum : hac corre-
fía.
H e u m i h i , time, m i f e r í E ! faciam qatd nefeio, dixit.
Et pedibus fupplex cecidit tune Virginis almar*
Illa manus trépidae porrexir, íuftulit ipfam,
Imperat vt filgiat prudenter Virgo draconem, itlumfa
Ule fugit,putridum teóliíque rehquit odorem : Z**1
Virgineuíqac chorus foluitpro m u ñ e r e grates.
Virginis ob menturajChrirtOjlaudeíque frequentaht,
15 Tempore tranfaólo Prasful venerabilis illnc
Venerar ad Sanólam.properans per longa viarum,
Solé fubobfeuro : filuis led fémica fallir.
Vcfpere l a m faólo tentant confinia n o ó l i s :
Nox ruit, & grauidae voluuntur montibus v m b r s ,
Spesfugit & leóli, in filuis habitare facultas,
Aut repedare domiim;nec quid fperaret, habebat;
Omnibus illeíuis deprompfit peólore voces:
Heu malé & vmbrifeii défeendunt aethere nimbi,
. Q u i d faciemus, ait ? Sanólarti rogitate puellam.
Ecce fub obfeuris filuaiara frondibus ignis
Emicuk.
 144 VITA IIÍ
AVCTO- Emíciiít, liquidas p a l c h r o qui lampade flammas
RE Crti- Sparícrar; ¿ n í t i d a s niueá cum veílc puellas
LIENO.
Viucrat ad d e x t r a m íiluis cum iumine claro:
A Nunc daré ladantcm, dignetur veftra voluntas;
Lampadas iguifcras portantes digmüs ibanr.
n i f i e i n fil-
Virgíneas ícnior Tubiro per dcuia turmas
u i errates
Admirans, ioquirur D o & o t cicmentiüsjinquit:
b i. quiete Qua,' vos i g n i f c r í E , qusefertis lumina n o d l e ,
r 2 ere n ú Er mánibüs trémulas gcflantes ordine flammas f
diuinttiM
Q u i d vos ? q u i d ú e velit hxc lux ?quij lampadas iílas
impetrat:
Tratirmiíú ? Tcneríe, teftor, dictare puells.
Refpondcreomnes : Biigidá diótante magiftrá
Nosad vosvenimus: nanc v o b i s , ite.paramus
T c d h repleta epulis, v e í l i i s &c fruge cabalhs.
O manifeíla I } c i virtus / monftrantur in ipfo
Templa parara loco fubiró, & triclinia teda
Surgunr ifta eremo, nec non & prandia pulchra.
Fcrcula liEta leuanr, meníafque & vina parabant,
Lignea tap^tibus fternuntfedilia p i d i s :
Candida nunc rranílris pendent mantilia pulchris ;
L e ¿ l o r u m numerum confignanc ordine primo,
Vr proprium dominum quifque vnum ieólus haberet;
Duiciaformoíisornant conuiuiatedlis.
Ec magnos mediisponunr tuncaedibus ignes.
B ^ o í l dataiam requies pueris quám, noóte Sórores
Difceísere : oleum le¿ÍisJ&: lumina linquunr.
16 Altera namque dieiPhaebus dum illuminatorbc
Bis-fems radiis, luftrat pclaguíque polumque,
Ac terríe pariter trémulas difperferat vmbrasj s
M a n é (iibarboreis cernunt fe frondibus eííéj
Cefpice gramíneo fíhe redo noóte manerc.
Surrcxére o m n e s , nec tune ibi te(5ta videbant :
Sermones geminanr,pulíabanc vocibus auras.
Nec dnbium fuerat.Chnftum per Virginisalmae
Tune mcrita, hos magnos eremo miíiíl'c paratus»
AngeÜcis manibus, flammafquc dediííe mimíltas.
Pandit iter pueris Praeful per deuia filnis,
Virginís ad cellam : Domino príceonia laudis
Períoluunt pariter, Chrifto-pro muñere grates.
holpites Confcia Virgíjfuit virtutis; dodta laborís,
henigrú Horpitium pueris dignum tune Virgo parabat,
excípit,ii/- Poftquam rite c i b o S a n í l o r u m mtmbra refecit,
íf} pedes ¿a-
Praeíujis &c pedibus tepidas aíperferat vndas,
uat :
I!Ja íuim propter póftScotíca poculaponit,
San¿tadchinc verbis cxleítia dogmata dixít:
Tune Dominum cídi laudabant vocibus omnes,
Plurima qui Sanólis femper miracula prasftat.
17 Er póíl íbl rutilum diuerrens vértice currum,
C Alteriufque caputeum luftrans inchoat anni,
Bis fex confeótis tranfaóto tempore íignís;
'Sanda dehinc proprios difponit viferefines.
e.gram fo- V i r mediis vnus currebatpcrcitus agris,
lavmbrA Quj matrem eolio portabat cruribus segram;
fan/tt :
Q n z manibus propnís efeam deducere labris
Nec poterat: pútridas vexabat corpore morbus.
Sol onenfque dabat fplendentia lumina terris;
Brígida íaníta Dei vehítur per compita curru :
Virginís inque vmbram matrem ¡adauerataegrárn.
Mira loquor! vetulam firmatisgreflibus illam
Viderunt propriisconfeftim currere plantis.
Nec mora, nec requies; per campos fsemina currit,
D o ñ e e & haec pedibus proftrata eft corpore toto
Virginís, arque darct magnas pro muñere grates.
18 Altera magna íua; virtutisfulfít imago.
Horridus ad Sandam leproí'us venerar vnus.
fcetUift Algida pernigro confperíus vulnere membra:
w u m le Scabrofa & fanies pútrida de carne fluebat,
profum,
Vlcerecalcctenus turntum vértice corpus,
Atque venenofis torquentur vifeera fibris,
Sórdida & annofo fulcantur phlegmate labra :
C u i caput horrenda fcabie fub caíííde cander,
Ecpedus pariter rufpiria longa fatiganr.
Ciim tamen illefuo oppreííusíicperpete morbo>
Arder a u a n t i á , m a g n á q u e cupidinc rerum,
BRÍGID/E VIRG.
Et dolor interiús íerpit prajeordia mentís. D
Dixeratad Sandam: ProChrifti nomine vaccam fed a u / t r ú ,
Sempcr habere voló : poteris fi í a n d a puclla
Vt mihi póílmifero (ecuetur ladisin víüm :
Et tibi muita dabit pro paruo muñere Chriftus.
lila piis cupido verbis bianditur egenti ;
Frater amice, mei fpedemus muñera Chrifti.
Nam mihi nulla modo feruatur <t boftare vacca.
Sed quia faepé Deus largitur multa petenti,
Suftine paullifper, vementem fufeipe vaccam,
Vbera candidulo fpumantia lade ferentem.
Tnnc aitille .-Voló, (1 veftra eft, iré, voluntas ;
N o n fpedare modo potero. Tune Tanda puella
Dixerat ad miferum lepra 8c malé tabe fluentem»
Etplenum pupulis & rugis corpus habentem ;
C ú m fis fcamofus, pienifque intercute membris, famt:
Vifccra valdé cibi torpefeunr nigra venenis;
Si tamen alma fide credis fuffragia Chrifti,
Foríitan vtveftras mundet contagia carnis;
Sed priüs hasc precibus denota mente rogemus h..
í9 In qno turba fuic í a n d a r u m iure Sororum,
líluc aduehitur cum multis Virgo puellis
Curru : nam precibus rogitabant femper vt illas
Viferet, & vetbis dextrá & benediceret omnes.
Tune humilis populus dextras tendebat ad aftra. q u d eipe-
des loti
Dulcibus & Tandas cantabat vocibus odas,
Agua,
ObTequium calido praeftabat rite lauacro.
Fcbribus infeftis vexatur valdé Sororum
Vna domij rrepidis ardebat lánguida membris :
Afíer árnica mihi, teftor te, protinus vndam,
In qua quippe pedes loti Tunt Virginis altníe :
Nunc Talus vt veniat membris de rore Talubrij
En voló de Tandis tota vi petfundiar vndis.
Dixerat aegra Tuis, cíTet dum próxima morti
Anxía, íicca íitis labris vix verba Tonabar.
Faemina duxit aqüara, fparíít, dedit, atque fouebat,
Frígida nam calidam potuit conuincere peftem
Guttula;cúm tetigit corpus benedida, leuauir. ágrafa-
Surrexir pedibus, confeftim Virgo cucurrit. natur:
Nec mora nec requies fuerat; veneranda puella
D o ñ e e ad obfequium Sandarum edoda venírer.
Arque parata Tuis Tcruiret mixta puellis:
Debita cumqueaiiís perToluit iulfa mmiftris.
Vociferare loco caepitque ignobile vulgus,
Magnis&trepidisrepleuit vocibus auras.
20 Illa rogata fuis venit cum Virgo puellis
Adcellam quondam facratas Virginis vnam, .
Tempore Pafchaliad eclebrandum Brígida fefta.
PróximaCoenafuit Domini, qua Sanda Tolebat
Mandatum Chrifti calido complcre lauacro,
Erpropriis manibus miTerorum membra fouere.
Quattuor, heu, miTerae magno languore Sórores die Cccm
ObTeíTae fucrant diuecTo 8c perpete morbo : D o m i n i 4-
gra-í / « -
Vna leproTa fuit, perfuTa & corpore t o r o :
Uítt,
Alterius miTerae paralyíim membra tcnebant ;
Tettia exea fuit, poterat nec lumen habere:
Spiritus immundus peruafít publicé qnartam.
Hisdomus vna fuit: nullicum tahbus aegiis
Conucríare líber, nec Te vult iungere quifqnam.
Virgo volebat aquis miTerarum membra fouere
Ipfarum calidis, 8c corpus Torde lauare :
Nec tamen hoc potuit, perfiftit dura voluntas:
Síngula quaeque íibi quaerebat vaTa parart,
Altera in alterius nolebat quippe lauacro
Perfundi. Ecce Tolent faftídia ftultaleprofi
Semper habere malí. Dixít Tandiílima Virgo :
Omnia perfoluam, qux vultis quaerere vobis,
T a n t ú m permaneat vcftrae concordia pacis.
Dixerat illa, piis confortans Brígida verbis
Infirmas, validísproftratas corpore morbis.
Ducitur é ledo paralytíca prima lauanda :
Iliadolorenimisclamabat vocibus akis :
Heu

A Heu míhí quís recUet dignam lánguorc falurem,
lauado
Ncruorum & l a t c r i j i n membrís comopage folucis,
pirittyíica Praíftabirquc meis fandtam illud viíere tcmplum
Ve poílim pedibusltribaacclementia Chriíli,
famt;
Talia didta dedif; calidis inflindítur vndis.
Vago dchinc mifcram dextiá parcedre lauabaf,
Ec geininfs corpus faftenrat blandiüs vlnisi
Éc aianibus fauótis torperitia membra Fricabat,
FK virrus: aíacrem (ubno concradfca vigorcm
Scnííc habere fuuin : pedeterteim feníiie corpuS
Cepic gracmtani membroium valdé nihitem:
Sjrgens & propriis firnlatis greíílbus ibar,
Et dignas Domino pcrfoluit Faemina grates.
i i Tresaliae rnifera: poftquam videre mifcllani
Vírginis ante oculos fanatam, fcqne mouentem,
Glamabant pariter : Nobis, fanítiílíma Virgd,
Si taa fanóta manuspercurrát membra lauacro,
Corporis atque anima: poteris conferre íalutcrtl.
Vocibus his omnes puifabant Virginis aures.
Illa repleca Deo tres iftas abhiit vndis,
Vnam poft vnam, quartam quoque : fíe in eodem
Vafe peregit opus, piétatis muriere Virgo.
tum uca,
Pax fine infirmis, & virtos magna faliuis.
B Morbornm rabies cundis excuíla puellis.
Uproftm, Orba lauaCnr á q n i s : ocillis dícefiít apertiSé
Hórrida lepra fugic, cremulis dum fpargicur vndis.
tnergumi Spiritns immundus candem dimifít habentem.
Mira loqüor í miferá: confeftim qnatcnor asgrje
Vnius ex mérito edrancur Virginis omnes.
a Boñ¿t,boumftal>ulurh, aútloaávbiflant
Bolhri loannee V o f i t u U b . i de v i t i u [ t r m o n i i c a p . i . f l ú r e i c h a t
tes h a c voce vfos.
b Vtdentttr a l i q u A bmtffá.
C A P V
Animomm alfieritas benigne reprejjd,
12T Lliscempdribnsqnidám praecepca fecucus,
•*• Dulcía cutii domibns dinerfís cura reíiquir:
lile nmore Dei compunClus, perqué locdrum
Alperacum pueril pergebat Doctor onuftns,
Dcfertümquc lociim, ác eremi fecreta peteb'ac.
H i (ubicó ad cellam diuerturir Virginis vnanié
Illa manebat ibi cum íanííiis Sanóla puellis,
Tempore, quo venit praediólus quippe Sacerdos.
C Mos eratantiquisjqnocumqueefl; fsmina, Sahctiá,'
Tranfíientqne locum, tune nemo videre volcbac
. Vultus faemmeos: haecfecum verba loquuntur.
Hanc tune ob cauflam haud voluére videre Beatamo ,
Dcpoíucrc loco péndencia pondera eolio:
Conliliurri capiunt paullifper membra fouere.
t.r emita, Póft (dataiam requiesj pergébanc luce disi,
iimijfds Doñee fol oculos nigrovelamíne claros
farcinos, AbfcondiCjtremula: ¿fe defeendune moncibus vmbra:;
í ) e i ope,
Deferuére domosfanóíatum hi ergo Sororum
prual.
Hoc propter ftudium: terigitque obliuio mentes;
Sunt onerum Fratresobliti namque fiiorum.
Confuíi penttús iterum poft damria reuéríí,
Immemores focij, q n í r e b a n t figna fuorumj
Nec tamen illáfuí. Tandemque ad Virginis alníiat
Cellam venerunc Criftes.-fed gaudia corda
Implebant; (ubifó demonftrat nam omnia Virgo
Perdita quaéfueranc. Chriftus (mirabile di&u)
Virginis ob merítum feruabat cunóta virorum
ÍHH: Pondera. Tune p'iriter Ixrarites Bíigida, FratreSi
Dulcía perperiice rradíabar.t muñera vifx.
2^ ínfula nam fuerat medns in fl'iKft.bus vna,
Adquam, fí vellet, potuifíet lile Sacerdosf
Pergere, ad víque diem mortiíque habitaré valéret.
Tercia iam nigras difperíitcollibus vmbras
Lux, ait ipfe Pater: Nobis mine, í'anóta puella,
februanj Tom. i .
í F E B R V A R I I,
Auxilium pecicnus, nos omnes vaíde rogamns,
AVCTO
Q ü ó peregrmus ego rendam ? quo verteré poíTum ? RE C H I
HENO.
D i pieratis open), noftei miferere laboris.
Si potes^ cííec opus nobis praeítarc caballos, D
equos a d
Sarcinaíic liamerisgrauis vr íbluacur onuftis, $(ts porla-
Littora ad vfquc maris dedue nos próxima laluos. da* di uini-
Illa repleta Deo refpondit ían¿la puella : ttuimpe-
En c o m i t a b o r e g ó vobifeum : prolpera Chriftus trat.
Pra'íbbic, puctospergendofoluct onuftos.
t e r r e x é r e íimul; virtus manifeíla vidcdir.
Ecce per O b í c u r a s agrefti t r a m i c e /iluas
Cerniturex eremo confeftim curfus equorum,
Brig'da San(5la Dcidepromílt peótore voces:
Credue m i , puens Chriftus mifcrebitur ollis ;
Sarcina vcftra modo, quíe vos hic valdé fangar,
Apponacur equis: leuiús cune iré poteftis.
Ibanc hinc fpatitim; dixit benedi¿la puella
Litcora proppc videns; Vcftrarum pondera rerum
Soluitejfas cric haud viera retiñere caballos; q u i dimifli
Vos propter Chriftus mihimet donauit ad koram : d t í p u r u s -
Ante videbac eos nullulquc in fimbus illis, re-:
Poftcá (mira loquor) haud vilo tempore viíi,
24 Venir ad víque maris poi tum pius lile Sacerdos,,
Traníiuit naüirplacuir cune ínfula vifa, [
Vtquc habicaret ib? voluiC Tamcn ipfe colonus
Rcíticic in faciern • H x c func mea ruta, rccede«
Dixerat hsc verbis durato peólore ftulms. ruííico.ne
Sanfta rdgirevirura verbis iam coeperat illum. Etemitam
ab infulA
Ve parceni minimam Chrifto concederer agi i .
arceat.
Virginis ille malus ceintempíit verba colonos, frujlrk
boues. Gerardo Aunbus obftruíis, non hace audire volebat, /»adet f
ááñ»'
Túrgida valdé tenens durato peótorc cotia.
Nullarh nam hic potero (dixi cibi) tradere partem ;
Ite, tenece viam; nec plus modo fpargere verba
T ÍIÍ Eft opus, ( Se doríum dctoifít) dixerar i Ite.
Virgo Dei crifti detorfit lumina vultu.
Hace fecum cacito paullifper corde volutans.
Eccefub axepoli confradio carecreventi
Magno Neptuni curbabanc flamme regnum. vento t r í s
, Aeolus ille maluS patuit, hec ftnnxit habenas; mure de'
J i m impe-
Per mare, per cerras fáltum dedit impigec Eurus:
tras, Í U A -
Implicar ecce horriincm, totum rajpítí altíus illum,
Jtt7ni
Nubila ceu Zcphyrus raptim cüm ípargir ab aitoj
Non alircr laxis falco eft dimiíTus habcnis,
Vidcrat cxaltispraedim dum r U p i b u s i d e m ,
Illefug-t, liqilidum penníspóft verberac aéthra,
VixoculiS capitut, pr^dam capit vnguibus ídem;
Sic leuac,& miferum Verirusfícabncitaltus
Aere; rfaníque fretum aduerfum maris cxpulit iHum,
Liccorá poft pofuir, fummilquein moncibus vltra.
Corpore confrado, flatus vix corde remanfic,
Vifccre turbato pulfant íuípiria peólus.
Heu mihi nunc mifero I dixif: (vix Verba fo'nabac)
Quis furor lile fule ? vel quaé deínéntia mentis?
Virginis haud potero verbilque reíiftcre faníiis.
Z) Altera riamejuc fuit niagni íibi caufta doloris.
Vmcacura fuit nacus, querii rure parentes
Dilexerc nimis; fuerat cum folus in agro,
Solé (ub arderiti dormiuit parunlns ille. filioltíni
Heu malé íómnusícrat;percuílcrat vicio patrerñ, ab vitltH-
Vifcera nec liquic: vultur malus ille mannus 9», tfideni
innoxie i
Videtatextemplo, tocíícque haftiliaparüo,
Vnguibusíacauidiscransfixit; vefte pependie ¿
Littoreis miferum porcabat rupibus lílum.
Q u i d moror ? ipfe Deus praefens eft nitmirie S a n í l i s ,
Reftituit puerum patri bené corpore fmum :
Infula tota datur: líétacur Valdé Sacerdos,
Splendida per cotam diíperíit gaudia terram:
Erigida Virgo Dei clamar príéconia vocis,
Vt Chrifto referant roilíehas publjcé grates^
16 Vénditor vniis erac quo'nda, quem vana voluntas*
Torferát, vt lapidem donaret vcftc vólucum
Sanóte : namque falis prxfens mencita figuram
N Petraj
 14(5 VITA III
AVCTO- Perra: íecl ipfe Deus, qui culpam fraudis itjiquac
fLÍ C H I - N )ucrat, illc falis nataram vertir in ipfam.
tlENO. Omne qtiod ille malas lucrum íperabat habere
A
Venciendo populis, perdit tune perra repena,
lapidem t n
lile dedic lapidem duraco pedorc ñulcus
Jalem m u -
tat, filem
Vnginibus: Chnftus falis efFormauit in vfum.
Sal modo perra fuit pro poená crimiois olli.
Brígida Sanda Dci cundan) (mirabile didi'./)
Duiitiem lapidis, mordentis vertir in vfum
Tune falis, & guílum; pratbebat perra faporcm :
Vndc Sacerdotes, marres, feu turba virorura
Laudanr innúmeras virtutes iure puellae,
Er Domino pariter perfoluunt vota Tonanti.
C A P V T IV
Brentíum 5 reomm, agrorímfolatia.
^ Concilium habuit quondam Patncius almus>
i y p Auperad v í q u c d o m u n i d i u e r t é s Virginisalmac
1 Venerar,hancinopem refouens & téporc ritara;
Oam;bus ille fuis rebus, q u o q H c veftibus orbuiSj
Alloquirur fandam,clamans hac voce,pueilami
Brígida Sanóla Del, mihi ü fuecurrere fas eft.
Pota, vefte,cibo, miferando membra reforma.
S m ó l a virum plácidis clamanrem Erigida verbis
Solarur miferum, pietatis vifeere d i x i t :
En ego rite tibi deuoro pedore veílem
L-ireior: eece vnam íi vis educere vaccara
Oprima vaccarum tibi nunc donabitur vna :
pauperi Inluper atque meum fagum portabis habendum.
fiipem po- Dixcrathaec Virgo. Reipondittalia pauper:
fcenli Muñera veílra modo mecum non dücerc poflum:
A d pamam propero nudushinc inde penda»
Eft via diííicilis, circumftantquaque latrones;
T u miferere; potes, pro Chnfti nomine, teftor.
Dixit 6c illa ; Volo.-compunda e f t p c d o r e Virgo:
Corpore viigineo detraxit Sanda, folebat
Cingere quo ñlum lateralia vifeera Virgo .'
Manera parua m o d o , z o n a quá cingimur ipsá,
Nos tibi magna damusjpríeftablt gandía Chriftuí.
Sufcipe, nunc noftri, Fratcr. fer pignus amorís:
Per me magna Deus virtutum figna colonis
Feccrat in n o f t n s Killdarae finibus iftá,
t f u a n n r a - Omnegenus morbi, fragilis quo valdé tenetur
cula antea Gcns humana modo, vel quo perferpic otigo,
f*a*i Oainisimago malíjmillenas p c l l c r e curas
Hace poterit;porerir non vila reíiftere t a b e s :
Corporibus lerpant hominum contagia millc,
Profternet paííim: perdant íi membra vigorcm,
Pncftabit, necopus mcdicam viliquacrere curan),
Praeftitit ille meus, qui me dilexit, amicus :
Tangere íi manibus dignabar membra dolentís,
Auxilium mifens Chnftus ptacftabat opimumj
0 ¡ n n e malum fugit, regnabant iura falutis.
Hoc modo (crede roihi) íi tu viralibus vndis
Ha5C mea fila lauasi dedens, cui languor inhxrcr;
Credo, fauente Deo, morborum rixa recedet,
InuidacauíTa.mali, prsfens dolor omnis abibit.
Hace ait Sanda Del lacrymans pietatis amore
Virginis ac Chnfti, praecordia rore timons
Intima inardebant, intus cor vulnere amorís.
28 Ergo Dei fponfe portans nec pama mifellus
Muñera, perrexir, patriamquead víquetetendit
Pauper itergaudens; muiros póft vixeratannos;
u en a q u í
Plurima runc populis prxftabar dona falutis:
Nulla nocere mali potuit vis afpera m o r b í .
plurim» N o n oculis Capitis vitium, non auribus vllum,
quoquefit' Dcntibus, aut linguis, gingiuis, faucibus ardis,
eitt Impcdiunr cholera aut fcbiis, feu vulnera ferro»
Vlcera nigra calent, membris foetentijaus humor,
Phlegmata, vel íanguis fradurus oda malignusj
N o n poterar languor, vis nulla refiftere morbi
Vadis praedidis fiiorum Vitginis alrnx^
S. BRIGIDA VIRG.
Q y i d moror f omne malum dcteríít paupere fílum D
Portante adpatnam, vincit medicamine cundios :
Pauper & ülefuit n u m q u á m temponbus ilhs,
Maiores natu fuperabar diuite gaza,
Diuitias cumulat multorum fpolia, feruos;
Diues & aeris erar, dum vixit plunbus annis;
Virgmis hinc rerram difperla efl: fama per illam.
15) Tempore quo pulchris ornarur veftibus annuss
Omnis ager nindasgignir cum flonbus herbas.
Frugífera & vindis veftitur frondíbus arbos,
Altis néc rapidi cribrantur nubibus imbres,
T ú r b i d a nec ficcas perrumpunt flumina npasj
Sed noua vernabant aeftatis tempere cun€]^,
Aéris ex liquido defeendunt vbere mella,
Candida cum rofulis nafcantur lilía pratis;
Tempere in hocfandbis Virgo comitata puelliS)
Afcendit currum, vehitur poftrergora eqüórura»
A d qaod Pontífices ex multis vrbibus ibant;
Cum quibüs illa fuis perrexir Sanda puellis;
Tempore quo rurilus torrentia fol Gerainorum
Sidera perluftrat, ardent confima Cancri,
Fit calor in terns, feruet fol igneus aftns;
Dum peragebat itcr, miferos cernebat euntes,
E
Orbos, centrados; mediis tune íeftibusilli
fteum, &
Carrucis clamant defeífis vocibus emnesj ílmdum >
O pia Virgo Dei nóftn miferere doleris.
Auribus vtfonúu íandaevox yirginis illa,
Audierat, fteterat,miíerando manferat illic,
N o d e m perduxit vigilando, mülta precando : fofl v'tgi-
Et b e n é m a n é nouo, nodarno vt nedare folis iim&prt*
Impleuit palmas^ cázcorum lauitocellos, cest
Membra fouebat aquis claudorum lurida puris,
Ecce íalus manibus diftillans, muida merbis, rore h m
Virginis :inde eculiscaecorum iumina clauíis, fanat:
ClaudorumgreíTusreparantur lege falutis:
Difliüere, viam carris tenuére rehólis,
Dcferuére pares, quos prarcurfare parabant :
Caecüs & ipfe vidc't, claudus fuit oeyor Euro.
Gaudebant pariter: dignas perfoiuere grates
Curabant; ocules, dextras cum vece icuabalir,
Iliapiis monins his dixit verba falutis;
30 Hinc iterinceptum fandis comitata püellis
Pcrgir, pacificum curfam direxit eqaerum:
Sel ocuíos vertit,nigrnm penctrale cubile
N ^ d i s ingreditur, poft tergum claufit a p e t t ü m . F
Ule caput nitidnm t m d i s abfcondit amidis ;
Dulcís & inde qnies: póft fomnus valdé Sórores in prato
Suauíoroppreífir, teñeras cum floribus herbas dirmieti-
Cellegére fíbi: nittdis blandiré pupillis
Ut:
Coepcrant pariter ; vigilar fed Brígida pern®X.
Dimisére quidem, doñee fol a u r c u s o r t ü s
Bis fenisradiis perluftrat luminecsium,
Omnibus & rutilum demonftrat cardine vultum.
Sargebant omnes pariter per aperta viarum*
Hmc iterum rcdis properandogreílibus ibant
Flamimsadripamcuiufdam,nomine a Banns
Vnum forte virum non longé á fluminis vndá
Inptato folum viridi vidiíTe puellae
Dicuntur trepidas; quem iuxta armenra locabant,
Parcerct vt populo, mifecbant gaudia fletu.
Tune ireir arreptum fandis de mere puellis.
6 .
Il|a repleta Deo multis cemitantibus ibaf.
31 Omnlcolor fuerat vas queddam Regís in aula:
Mirabaíur opus, v e t e r u m q u e i n í i ^ ñ e virorum :
Pocula riiultaíimul feptem compada metallis,
Auricoíór vitrum fociato fuíget eledro:
Cemmixtura laret calieum, fed dudilis illa Reg'u t/i-
Spargebat nitidis crifpantia lumina gemmisj trea p h i A '
Verberar arque ocules fpeculañtis flamma nitoris: lam f m -
Prifcae fadurae fucrunt nam pocula quaedam.
Talibus antiquipateris conuiuia Reges
Dulcía
 I F E B R V A R I I .
Dulcía per populos ornabant, more vetuílo.
Delicioí'a quidem, fragihsíed valdé figura.
Q u í d a m forte dic, ciim Rex recubabat in oftro,
Diicurrunc famuli, dum ponunt fercula meníis,
Omne genuspotus puen dum rifé reponunr,
Adpoíuere íimul vas mira: valdé figurs.
Venerar ad prasfens ftuitus tune plebius vnusi
Admiratus opus, caliccm tune forte tenebat :
Labitur in meníam fubuó, delapfus ab alto
(Hcu) cecidit, pulchris difperíb fragmme gemmis
Frangitur, & mmimis lucent mantilla cruílis:
Mcnía fuit rutilis calieum eonfperfa merallisj
T a l i a f a d i diu mulcum ftupuére miniftn ^
Rex bené líetus erat, calicis íed fia¿lio torfit:
luíferat (heu) miferum dmis per colla catcnis
Turpiterjac manibus ftnóhm poft terga reHexis,
Garcéiís obftridum tenebroíi in ima rctrudi»
Doñee ftauraret vas tale 6c fuíile fadlum;
Venerar ad Regem Prxful venerabilis vnuSj
c h m pro e» Cauflis proqac fuis dicendis, íiue rogandis:
Audierat calicis fraóti tune publicé damnum,
r a t ' f r u i i r a Et ruuenem milerum pro culpa in carcerc v i n d u m :
depreca.'uí,
Tune voluit Regem.motus pietate rogare,
tjfet E p i -
¡COpitíy
Vtque fibihanenoxami quam ftuitus fecerar,almo
13 Pcótore donatct pro Chnfti nomine gratis.
Rex ait: Haud parcam,teftor hane, eredite, dextram;
Ipfe qui calicem pretiofum fregerat illunij
Hunc ego tormentis variisaftligere dícam,
Aut eánibusrabidis rodendum, aut figerefarcis,
pjftum fiueferis, tradetur furcifer ille
Ignibus arfurus calidis, aut fubdere flammis,
Aut capitc auulfo, corpufque volucribus efea
Seructur : calicem aut rcddct, feu perderé vitam
Kunc fciat,haud djibiúinecplus raihi verba refotmcSi
Prscíblad haec itcrum refpondens, Sit tuusi inquitj
T u mihi fi calieis faltem fragmenta relinquis
Portare ad cclíaraj facris referenda puellis;
Hoc voloi Cumque cupit, Rex ceflít fragmina vafís:
lile doiore tamen cordis confligitur indci
A d cellam Sanche properans diuertít habenas ,
Oítihia, qua: fuerant, referens ex ordine Prsfu!
V i r g i n i b u s C h n f t i : fufpiria longa parabar,
Brígida San ¿ta Dci lacry mas
HOÍC aití (heu) miíero magna eft perpeífio carnis
Quse infertur: penitús matris pietate dolebat*
i p l * pule Prxful & hsec iterum, repetens ex ordine rerum,
redinte-
Dixerat, & ealicis memorati frufta reíbluic
grat,
Virginisanteoculos : haíc fparferat atque reliquiti
Iliapiis manibus compledcns fragmina millc
ÍIliuscalicís,quem demens foluit ab alto;
(Alterius parrem nam traxit fra&io partís)
Fixeiatvt fuerant, ponebatj cunda locabati
Singula quaeque tenens, vnum coniunXitad vnum*
Quid moror í h i s fruftfs calicem formauit acutisi
Pontificis manibus vas pulchrum iure volutum
Gaufape purpureo tradebat dignius ille* • Quacdam: nam propnj eulrrix erat vtilis hotti.
Praeful adir Regcm, manibus dum pócula portar,
Vníus & ealicis feptem funt vafeula d i d a .
Septem namquepede furgebant pocula ab vho*
& num Rex bené millenas gelTitpro muñere grates:
líbtrut: Soluitunlle mifer, poft culpam gratía plena
Rcddif ur, inde magis Ghriftufque in Vnginc pra'fens
Creditur, & fecit qui talia figna, fuiller
Vox flmül vna fonat, plebifquead fidera fcanditj
O pia virgo Dei, clamaba nt; gratía Chriftil
Virginis extollit virtutes regio tota*
a Banoaj fiue Batín, tgrig'tm & lírhpidué d m n i i , toifr f a l m ó -
n u m f $ r a c i ¡ f i m t u ; i n C o m i t a t u D u n e n f i o r í t u , i n i a c u m Eaugh
f t f t tffundit, ac pofl }0 f e r e m i ü i a r i a .{ ea longitudo t ñ l * c u ¿ )
inde effluens, fuferbo *lneo v e n u s O r e a n n m ' B o r e a k m tendtt;
' v t i C a m b d t n k q t r t d i t in Dijcripf. C t m i t A t m
b D e f u n t h i c alifMMi
tíhruarijTom.í.
'47
AVCTO-
C A P V T RE CHt-
in feras arborefque imperium. Sigm Crucü
€0uaeik.
33 "[7 ¿£mina cara Deo, Chnfti fandiííima fponCi
^ Brígida, q u i populis virrurum figna rtliquir,
Omne genus rapidum, íiluis quodeumque feraium acfi.
Nafciuir obfeuris, vel quod volar omne volucrura, rus a d f é
Aera per liquidum penms rapit Eurus m altum; tduocin:
lllius ad voccm vel nutum cunda venibant:
Illa piis manibus tradabat quando volebarj
Obfcquiúmque íibi praMhbant frupe libenter.
Morborum rabiesfacili lérmonefugabar.
34 Vna doloregraui conquefta elt fasmina ventíís^
(Lánguida pofléditprxcordia frigidus hydrops)
Viíceraplena ferens: creícebat íordidus humor:
lllius Cheuj tálcmpartum malé vemee habebat;
Liuida nam nigro vitilia valdé veneno
Turgebant mileraejvox tancüm faucefonabat:
Heu mihi quid faciam t nil poillim próxima m o i t i í
Nunc venireceedies, quid prodeft viuere pcenis í
Hascait, & pedibusSandaeruit.aíIciit ore: E
O benedida prius quám marer te genuilfet,
O pía Virgo Dei3 miícrae nunc veibá precantis
Auribus exaudí, torpentia membra foueto.
Credo equidem,piecibus m e m b r o r ú namcj*, mcoruiii U d r o p i c a
Accipiam veftnsptrfcdam valdé íalutem fígnoCru-
Corporis atqueanima?, Chriftum ingé fi rogitetis. iufáhap
Dixcrat,&: palmas lacrymans vtrafquc tetendit,
Virginis antcoculos voiucbat corpore toro.
Virgo dchinc milcram vohicntem puluere membra,
Porrcdamquc loco, tranfucrío corpore flenrem,
Turgentes pápulas, «Sí morbum ventris habenrem,
Arque illam tnftcm Chriftum íibi fíepé vocanremi
Et caput in pedibus Sanda: veftemq'ie tenentem
Afpexítj doluit, tetigit, dextráqu« leuauit,
Erígit,& fignum íafídaé Grucis indidittllí
Pollice íacrato, verbis bencdixft, Se vnxi^
Mira loquor! íubitó membrornm quippe (uonirtl
Faemína coníequitur perfedam valdé Ialutem :
H u i d (ecus vmbra dien) folis cum coeperit ortus
Mane nono rutilum d e m o n f t r a t cardine vulcum»
Nigra fugit t r e p i d í E nodísfcéu diximns) vmbraj
F u g e t a t o m n é malum, ditfifo fonré íalutiS.
Virginisex manibus ftillabar gratía C h n f t i .
35 Plurima de minimis fecit miracula cauflis F
Brígida Virgo D e i : didis hzc geííit, 8c adis.
A i boreumfrudum ÍÍIUK quo tempore portant,
Autumno grauido fruges dum parturít annus,
Floretagei ípicis, & v i t i s dulcíbus vuís,
Arbons in ramis cernuntur péndula poma;
Malos pomifetas, (S(: prunos faemina habebat
Holentem
Illa icpcnté íua dektra pendente caniftro, q t i í ip(i
Venerar ad cellam, porrabar mttia poma, tulerat pa-
Virginibulque Dei frudum dedit illa laboris* m a ddri
pauperi-
Brígida Sanda Dei confeftim poma recepta
buiyfnul-
Tradi pauperíbus dixit, q u ó d fepé íolebat. tat arborü
Vt vetilla audierat, tune talia verba fonarei fierilítam
Qune priús attulerat pomonlm muñera gratis,
Condoluit nimio cordis confufa dolorc :
D c í p c d a m ficri (c Sandis nam illa putabat*
Impaticns igirur magnas exarfit in iras,
Irrita dona tulir, violenrcr traxit abillís
pauperíbus CHnfti. Rem turpem gelíit auara,
Et dixiti tumidís iadans coniiicia verbis i
Cum tibi, Virgd Dci, portabam dona fajuris,
Cur altis properé hsec d c í p e d á danre dcdifti ?
Coltdninfis,
Alrera magna dab^ai cum prunis ffemina poma :
Tune haec pauperíbus largita eftfinda puella;
N z Ec
 VITA III
AVCTO- Et benedixit ei, ptomifit praemia fadi.
RE C H I - Tempore przíenti floren s, & veré futuro
LIENO. Hoc tibi pomifcrunv porcabit plurima lignum
Po na,crit & n ü m q u á m ftsnlis, fcd fertilis arbos.
alumfun- <5tcajr) g¿ vetulam dimifit pedore laetam.
rn./¡ fie
Illa maligDa ftetit duraro ín crimine eolio
cunduaíe
Improba^^uae miferis abftraxit pomapupillis.
murtera-
tur : Dixerat ad ítukam, quae tune tulit ante recepta
Manera pauperibus, triftelqae reliquir egenos :
Stpica recede modo, nec te pudet eílc fupcrbamj
Pomarioque tuo, quod plenum cernis in horro,
Inuenies nuiium dependens arborc pomum.
Nec ent, vt fuerat, frudus tibi dignus inaruum.
Accidicambabus,quod dixit confcia veri.
36 Tempore non longo poft: hice per compita curra
Plunbus híEc iterum ícu campos Brígida turbis,
Vndique cum magno circurnftipata paratu,
Publicc tranlibar, fanótis comitata puellis.
Duni peragebat iter redum fandiilima Virgo;
Obuia tune lilis veniebae turba pedeílris,
M itres cum pueris, iuuenes cum matribus aegris,
F' lliscum patnbus,poterant nec ponerégceílus:
Nam miferisgrauior pendebat farcina coliis,
B Arque calore nimis corpus fudabát onuftum.
Cumque auriga loco deterfit cautus habenas,
Lasderer, aut miferos caicaret nulius equorum;
Vtque dehinc iterum ñeólendo rectiús iret,
Impíger vríjt equos. Currum cum crgo viderent
Defcíli miferi, fteterant, & voce fonabant;
mu O nimium feiix, qui dotío fertur equorum,
Pergetc & auxilio cantum nunc poíTct equino /
Dixére hxc pariter : compunja eíl fanóta puella;
Vnde repleta Deo, lacrymans cum murmure vocis,
luilit equos properé cum curru in calle reíifti,
Pauperibuíque dari portandisatque vehendis.
Nec fatis aurigae acceílit tune prona voluntas;
Vincitur ille tamen magna pietate puellae,
Accipiunt homines onerati quippe caballos
Virginis, aurigam, currum, vcltcfque; Sórores
Turbam diuedam, populi Fratreíque feqüuntur.
37 Tempore íicca litis aeftiuo ftriaxerat aruis .*
Brígida (nec fuerat potandi fluminis vnda)
Solé fub ardenti procedit turba Sororum.
Venerar ad Sanóbm reíiquis prudentior vna,
Murmurar:Eccefames; ni! potus, nuila ciborum
Frngmina turba tenet :.campis quid poííet habere ?
Qnid ficjemus ? ait, vel vos quid dicere vultis í
fomem 1
t e r r á e/i- Fuítibus illa loco veíliis nunc, dixit, eodcni
Ite, cauate, viri, terram, iadtate parumper:
C Fons erit ille meus. Sponfus meus audor aquarura:
Ftuminadura íilex Domino mundante refundet.
Praecifa eft numquid quondam de cufpidc virgac/»
Panibus hic quiñis fatiauit millia multa.
Lcgerat hac eremo fontem nunc Chriftus habendura;
lile erit & rapidis (dixit) fons frigidus vndis.
Defluit ecce liquor, fubitó prorumpit in amnem :
It populus, cupidé claro de fonte bibebat.
38 Publica ftrata fuit via; iuxta hanc Sanda fedebat:
Protinus ecce Comes multa comitante caterua.
Ac peditum acequitum, ícu multo milite vulgi,
Cutribus, ac domitis laíciuis cumque caballis,
Venerar, & turbam rogitat tune rure fedentem.
Atque ybi cognouit fanóbm fediífe puellam;
Applicuit currum, properans defeendit ad illam :
Alloquitur blandé, iungitque hxc verba falutans;
Opia Virgo Dei,quid nunc in finibus iftis,
Aduenrus vefter praefert ? quo petgere vultis?
Híc currum video : veftri qua parte cabajli f
tqHosin- Aut viduis gcauibus donafti, aut forte leproíísí
domitos fi- Accipe í a n d a meos meliores Virgo caballos,-
!¿« f c" H'c hábeo iuuenes, quos nullus fubdere curru
c u r t í red- I n d ó m i t o s p o t u n , fortes & valdé^^uperbos.
dtt: Si tibi nunc fuerint mites, hos femper babeio;
S. B R Í G I D / E VIRG.
Sic autem domiti, veftris tune víibus aptl
D
Donantur penitús. Hsc dixit verba fedentí.
Gratulor ecce Deo, refpondit fanóla puella,
Muñere gratuito. Aurigam tune iuffic equorum
Fraena tenere manu, modicumque oftendere tantum.
Cumque auriga illas dextris geftabat habenas,
Ecce dedéie leucs faltum (mirabile diótu/j
Gaudendo, & rapidi pariter de rure cabaíli.
Doñee eos iuuenis dextrá paréente renerct,
Mitia colla iugis portandis, arque ferendis
Poneret, & poíiti fub curru lentiús irent,
Agnij fiue vt oues humiles, nec membra moucrento
P r s t e r e á fontem currentem cefpitc vulfo
Miratur populus : liquido de rore bibebat:
Fercula detulerat fecum diuería ciborum,
Prandet turba fimul: remanent fragmenta ciborum.
Vox confufa fonat, vulgus pulfauerat auras
Laudibus populus populum cum pace reliquir.
y) Solis in alterius íignis confinia currunt,.
Cundis tranfadis momentis arque minutis,
Limite czelefti faltat fol, inchoat horam ;
Erigida cum folis íleterat tune Saníta pueliis»
vñectopi-
Orabanr pariter, Chriftum íibi voce precantes,
m i ti de*
Infirmus fuerat vir quídam nobslis,vnus; JllTiM&y
Corpore nam calida feruebant vifeera febn. E
Diues habebatopes aeger, quod p e r d e r e t , auri
Copiam & argenti, multarum pondera reruráj
Centones, ftimulos , pécora, ac ingentia ruta.
Omnia praefentis illís hasc gaudia mundi
Q^jd profunt miferis, poíitis in limine monis í
Ule falutisamans propns, crefeénte dolore
Dixerat ad fámulos 5 Talem tranfmittite vaccani
Virginibus Chrifti meliorem, femper habendam.
Sed tamen hanc miferi nolebant perderé ferui.
Altera quae fuerat peiorjabfentc patrono,
feilaféiritp
Mittitur, & fraudis lucent figmenta m a l i g n í B .
N o d e fequente etenim Chrifti fit máxima virtus: rnuiat&t
S'gnum peruerfís, magnumque apparuit illis.
Eccé repente malí feptem pro crimine fraudis
Occidére lupi vaccam, quatii diximusanté,
(Mira loquor, trepidus dum haec miracnla nartof)
M a n é n o u o , rutilis dum fol refpexit ocellis
Concaua terrarum, montes, & prasdia, íiluas;
Vmbra fugax latitat, fuperantur luce tenebrae,
Clara exorta dies; paftorque armenta reuiíit,
inttrftUo'-
Inuenit medio, feptemque ingentia campo
res lupoi 7
Corpora tune rapidúrn lubitó percuíía luporum:
emerifá'
Mané repente fimul vaccam confpexit e a m d e m cit:
Exanimemqueferis : crudelia vulnera cernir, F
QUÍEfixeremali t a n t ú m , n e c fumerc c a r n e m
Prsfumpséreiupi; circumdanr vndique praedam,
Liuida pendebarit exettis dentibus o r a . ;
Hace memoranda diu virtus in fimbus.illis :
Virginis vna bouis mors feptem fada luporum.
C A P V T VI
Tietatt yacantiam fermtd res, dtjfidéntes
conaliati.
4 0 T 7 Irgmis alterius dum quafdam próxima celia,
V Nobilís.vt fertuf, praeclaro & nomine d i d a ,
Adforet, & propnis conftruda ex more vetuftoj
Infilinnt, capiunt intrantes node latrones,
Exagitare boues inuentos fxpius, illí
Ruptis feu muns, & praedam quippe c o l o n ú m
lili humeris portare fuis, fe fubdere íiluis;
Q u x potuére malifeccrunt omnia fures,
Furantcs pariter tcnebrofo tempore n o d i s :
abatios
noíiuh-
Fluminis ad ripam diuertunr, nomine LifFe, uet
Gurgitis exiguique vadum traníire volebant.
Sed tune proceras crefecbat flumen ad alnos»
Yirg'nis
 I F E B R V A R I I .
* Virginis ob meritum. Stabant, Se farcína eolio
Pendebác mifero : mordebar corda virorum
Anxia cura boum : fed nec pocuére pedeftri
Ordine vada viri traníire ; ad íluminis vltra
Litcora no¿burnis fpatiantur longiüs horis.
T á n d e m confíiium ceperuntrardms : illis
Corpora nuda patcnr; decraótis veftibus omnesj
Colledique íimul, ftridto cum Funeligatam
Impoíuérc boum ptíedam (quam diximus ante)
Cormbus expanfam.ac vrícrunt amnis in vndas,
v i arca- Erigida Sanéta Dei, memorans promiíía puellis,
ná,ír*i$- Seníitdamna domus, prazfens in lictorc ílabat.
ü u fiuui'h Flumina bella parant aduersüm armenta bouina :
ipíaviri, c ü m funt poft terga fcquuti,
ncet * Fluítib115 medüs, exteníis nempe lacerus,
Nada humeros, per doria comasjtunc ipfa per vndas>
Vellera barbarum natantia multa videres:
Tcrgora c^fa mali nigris íignantia nodis,
Cornibus ac pedibus portabant penfa bouinis»
Vt íolet vnda maris fummis cúm fluótibus altura
Erigit ad caslos, fplendentia fidera lambit,
Tocatremit tellus j íubitis cafura ruinis,
Cum ruit, & rapto in fpumantia flumina vento,
Littora laca tegit, fpargit loca, marmora, lignaj
^ Nonfecus illa armenta ruunt fuperipfa jarrones,
Lictoraprimapetuntjlinquunt poft terga rebelles,
Veftesillorum portanc, éc cominús ibanc :
T á n d e m hinc inde boues nudato pedtore fures
Per montes, valles, filuas, ac arua fatigant.
Haud fecus arcitcnens venator faltibus alcís
Cum canibus rabidis íequicur veftigia ceruij
fequenti- Labituc ille, leues curfu praíucrtic & auras:
huieosnu- Necmora, nec requies, doñee fe faltibusaltis
du fiiri- Abícondic, canibus capitur nec retibus vllis.
btts: |vjon feCLjS crg0 boues poft fe pofuérc latrones,
Veftibus aciarmis fpoliatos,Ceá:a petentes,
Quopopulus multus, fteterarque ignobile vulgus^
Virginis ad cellam folennia facra colcntes.
Venerar alma dics, iam nodlis terferat vmbras
PhcEbus,ab axepoli conípexir talia, riíit
Currere.mané boues, nudoíque videre latrones,
C o m i n ú s Scpraedam cotam rediiííc colonis.
41 Altera cúm fuerat vicinis partibus vna,
Venerar ad Sandtam íimili rarione puella :
Dulcía namque fus voluit pia verba imgiftrs
Aunbus incenns, panli quoque corde tenere.
C lila puella nimis dilexit quippe Sórores.
puéUtfecñ Dixerat híec; Vtinam vobifeum hac nbete manereml
' v l " c ^ % LiclueranIlafuamnu,llscuftodibllS£Ede^
domum Vaccas & vitulos fparfos errare per agros,
feruat, Excepto mifero.quem morbus quippe vecuftus
Flexerac in ledum, grauiorque ac longa feneótus,
Nilquc cuendo domi fas huic, nec cura peculí.
San¿ta, Tuente Deo, dixit, hac no&e puella
Rite manere potes; rerum nunc vlla tuarum
Perderé non timeas : Chriftus rúa teda tuetur.
Manfit. Cras iterum perrexit vifcre tedta.
O memorandi Dei vircus ! O magna poteftas 1
t;í»f>í<* N o x i b i milla f u i t ; femper praefenna folis,
tiretui- Longa dies fuerac bis denis quatruor horis.
lila puella fenem folum tuncasde íedentera
Inuenitj vitulos cum vaccis rure libentcr
Pafccntespariter .-necdum íuxére vitelli,
Obliti ladis matrum funt quaereie guítum,
Temporis in magno fpatio. mirabile di¿hi /
Nox oJofcura fuit, quo maníit qüippe puella,
Clara dies vituhs fentituc fole corufeo
41 Q.jadam forte die cauíTis pofecntibos ibat
Erigida Sánela Deimultís comitata puellis;
\ * Turba íequuta fuit diueríi máxima fcxus,
Leprofique íimul comitantur valdé (uperbi,
Quos omnes propriá matris pietatc fouebat.
Mouerat ira dúos peruersá mente le^iofos,
Fíbruarij Tom. I .
14?
Rixabantur irem ton's ex viribus ílli, AVCTO-
Extendére manus, proprios traxérecapillos ; RE Cm-
Extulit víque prior dextram, percuílit cuntera: HENO.
Reddidit hoc meliús conuerrens íc impigsr alter; P
Fortiter exercis cercant venmque lacertis, 'PrefcrH
1 r • x mantu,
Duns alternas tacies concidcic pugms. ?w4
Vidit vtilla, piis verbis compefcuit illos. ftreutien-
Mira loquor I primus qui franem percuirerat ante, dum ele-
N o n icerum potut't curuatam tendere dextram. nau.cbri-
Elcuat ad cíelum dextram non fegniús alter, guerant,
Reddcrec vt talem, íi polfet, fortiter ichim :
Non ramen, vt voluit, potuit íic carderc fratrem;
Daruit illa manus porreóla ad íidera rurfum,
Suípeníam potuit nulláartc refledere dextram.
Diriguére manus lepioíis, nilpotuere,
Doñee Vir^o Dei fuecurric (anda duobus.
H x c air: O mifcri, fratres vos3íanguine Chrifti,
Mcrce empn preciosa eftis, dcponite rixam,
Poenitearquemalum, geíliftis quod modo : Chrifttim
OfFcndic nimiúm ; fandamque refumirepacem. fwat i
Promisére íimul, ni! plus commictere culpa::
Soluuntur dextras, redeunt fuá membra íaluti;
Pacificati icerum, Sanclamque fcquuntur eunrem,
Et magnas Chrifto reddunt pro muñere grates. £
43 Próxima celia fuit conftrudh in fimbus illis
Sacns Virginibus, fuerant qua: carnepropinqus,
Moribus ornatae dignis, & cotpoie callas;
Venerunr pariter deuotá mente Sórores, fnperbiste-
Sóbnixis preci-bus Sanóbam tune val de precantes, Profls ^
Dignetur venire, fuam benediccre & a:dem, currum ^
Iplarum fuerant quaecumqne & in íedibus lilis.
C'ementec Chrifti confenííc Virgo pueüü.;
Afcendit currum, vehitur per compita lata.
Venerat vnus homo feftinans obuius illis;
D i x i t : H.ibete modo pacem, falucte puelía: :
Nantius ipfeego fum, vobis annunno verumi
Q u o d lacer infirmus vefter nunc patruus, i n q u í t í
T é m p o r a nunc penitús venerunt vltima vitae;
Mitcite voscurrüm, (veniet namque j atque caballos.
Excufanr, dicuntnullum fe habiiiuc paratum.
Tollite,ferte meum, refpondit Brígida, currum.
Mitntur inde viro currus, cúm dixit, egenti.
Ducitur ad prarfens. fuerac qui ad fuá pararusj
Ceípite gramíneo déponítur lemus arger.
Venerunt grauidi capra; tune pelie leproíí,
Voce íimul reproba &pul(abant Virginis aures,
Currum pofeentes queiulí, cuiru/quc caballos. F
Virginibus fuerat fermo contranus lilis :
Si vobis detur currus; quo poíTumus .-egrum
Ferré domum nofttum f tnftcs d.'xci e puellar.
Refpondere íimul magno clamorelepcofi:
Ibimus ingrates, mí veftri quípnmus vnquam.
O pietatisopus/tam magna & mira voluntas I
Virginis ardebac cor Chrifti ¿5¿ pe£his amore;
Leprolis cupidis currum concellit habendum,
Largicurqtic ipfis denota mente caballos. tgrum f a -
Mira loquor: prasftó, quem iam prsediximus, aeger nat:
Sanatur, morbi nil fentit, nilque doloris :
Laudibus eximiis clamat prasconia Chrifti:
O Deusexcelfus, Rex regum,fumma poteftas
Conditor altithronus terrar.maris^erisjignis,
Angelicus populus, hommum aequé ac turba ferarum
Te laudenr, canimustibi laudes, te veneramur.
Sic ait, & pedibus fcquitur tune ipfe puellas.
44 lilis temponbus quídam, fuá quem oderat vxot,
Venerat ad Saní5lam,facramque penucrat vndam ;
Quam pia Virgo aquutam largitur fan¿tificatam.
Fxinína ftultafuum conrempíit fxua maritum,
Oderat atque nimis, negar & conforria t e ¿ t i : ' tHulietem
Noxia nam mifera: turbant faftidia mentcm. amarito
Inde Saccrdotem, liquidas qui fphrgcrec vndas, auerjam,
Qjas pía Virgo priús piopno benedíxcrat ore,
Tranímifu properé ;tunc has praeíente manto
N 3 iEdibus
 VITA III S.
AVCTO- ^Edibus atque thoris, valuis, mcnfifque ciborum
RECHI- Sparfit: &. inde domum venir póft ipfe Sacerdos.
L;rNo.
Faemma quippe virum nimio dilcxir amore
A
Poílh.tcitla (uum, nulhs temporibusilium
a q t i á be-
nadiftA i n
Liquerar. Ante diem furrexit forte mantus,
aríicrem Tranlíeratque fretum vicinum nauibus.adlus
reductí, Solus amore fali, falíífque laborat in vndis.
Vxor at illa domi, fomno depreíTa, remanfít;
Nefciuit quonam difceífít, quando marirus ;
Sürrexit fubitó : fedhim, loca próxima, vicos,
Compita lata fitis, circúm qnoque fasmina currit,
Lutora ad vfque maris veñigia ctcuit cuntís,
confiante, Cum capur atque oculos toilir, confpexerat vltra
F^emina ftulta virum, folumquc in Iittore ftantem,
immode- Feruida vada maris ventis fufflantibus Auftris
Fluminis vndarumfludtus,& montibusaltis,
Erexcre íimulcrifpantia verbera fpumis ;
Inlidunt ripas fuperas, & marmora mergunt.
Aera confundunt, fplendentia íidera tangunr.
Ignis amoriserat vehcmens, pedufcuia carpit
Illius vxcwi^jtorfítque amentia menrcm :
Ec magis atque magis glifcit per vifcera virus»
Si non continuó penturasproximus vnus
Nauibus eílet homo, qui raptam tolleret vndis,
B Et miferam manibus mergentem prendcrct alto^
Protenúsin mediis peritura haec pergcrct vndis,
Talis amor fortis fucrat cum pace duorum :
Coningis atque viri dulcis diledio maníír
Semper ad vfque diem morris: mirabile diótu 1
Plunbus híec populis virtiis comperca refertur :
Virginis ob meritum Chriftus firmauitamotcm.
C A P V T VII
Effli/im egenos líberahtets, diumitus rema-
nerata', curras a lapfa imtmerefermtm,
45 T Llis temporibus magna & cum murmure turba
1 Acceflit, cupiens celebrare folennia facra
Sandorumfefti. Ettuncdandarum indiga rerum
Brígida Sanóta Dei vementem forte videbatj
Dixerarillafuis, miferans pietacis amore:
H is ego, íi poílcm, vellem nunc pafcere turbas;
Finibus ex longis vencrunt queerere viólum.
Vos igitur pueri noftn, vos inde pueila;,
multas
exigua d a -
Ice párate cibos : pafcamus panibus iftos.
pe f a t i a t : Copia farris erat prouifio tota puellis.
C Ceteraquid referam ? diuerfis fercula turbis
Appofuérc íatis denota mente miniftri.
Omnes appofííis faturati, ignobilc vulgus;
Matres cum puens, iuuenes cum patribus aegris,
Laudibuseximiis palmas ad hdera tendunt.
46 Virginis hoc fa¿tum famuh coepérc maligni
Blafphemare magis, trifteíqne fuere pucllae.
Fugcratad folitum confeílim Brigida templum,
IlücipfaDeum denoto corde rogabat.
fuii mur-
Nobilis ad Regem cum plauílris plebeus vnus
muranti'
b u * , ex- Venerar: ille viam per reclam lentus, onuftus»
h/tutlo Cumqne iter arreptum peragebat pracfcius ante.
penu,
Arque vehebat opes cúm multas Regis ad aulam,
Sanólorum feftis ccenam portabac habendam;
Errabat propriis cum plauftro plebeus agns.
Ecce fubaftriferi colleótis culmine CÍEIÍ
N o x ruir, & terram contexit nubibus; ambit
Nébula fpiíla bolles, defeendens montibus altis,
mlhnent* Inuoluitque vitos pariter per rura viantes.
imp etrat, Cognira namque fuit (eruis via lata per ama.
Regipara- Sed tenebroía viros offendir nébula caceos,
t*, Doñee ad ipfamaedem vemunt, qua Sanóta maneba't.
Obnia Virgo virisperrexit protmus illis:
Confcia namque fuit vututis: dulcia verba
Deptompíit pueris.Rcfpondens plebeus i n q u i t :
BRIGIDA V1RG.
Haecribi cundía Deustranfmifít muñera, V i r g o : f)
Accipc corde pió fumens munufeula noftra.
Nam (latui ad Regem cum plauílris pergere noftris,
Et coenam Domino dignam tranfmitterc noftro:
Sed Deus in mediis diuettit ruribus lilis
Ad tua clauílra boucs. Siceft modo noftra voluntas*
PoíTumus in duplo, fi q u á r a r , reddere Regi.
Omnia noftra fimul, fi vulc hxc tollcre, tollac.
HÍEC tua femper erunt : tantúm bcnedicite, dixit.
Miferat ille vitos ad Regem diccre cauífaS
Ordine príedido. Stupet & Rex taha figna.
Muñera confeílim tranfmifítmaximus Heros, ^ nhhoc
Villam magnificam, quá tune Rex ille mancbat, muñera:
EtqusECumquepriüs fuerant donaría, Rex tune
Virgimbus Chriíli femper conceííít habenda.
Plebeus ille bonus, quem nospr.a'diximusanté,
Traditus eft Sanólas cum tota gente parentunír;
Seruiuit fanólis poft h^c line fraude puellisw
\ 4 7 Tcmpore póft iterum non longo, é finíbus illis
Vencratad Brigidam q u í d a m Regina, rogatque
H x c gemibundafuis proculpis rite piandis ;
Obtulit acpulchram denota mente catenám,
Vérticecui fummo fuerat formara figura E
Humani capicis; fubtilis lucet imago eatenam
Filis argenti pretiofa, ac cexrilis h a m í s pretiojam
Sphxrula in alrernis fuluis prasfulgida gemmis. a Reginá.
Hoc decus eximium ártificis Regina puellis datam.
Obtulit. hanc rapiunt thefauris iure locantes,
Brigida pauperibus ne furtim traderet ipfaro r
Namque folebat opes,quas poílet, faepé mifellis
Spargere: & hoc famulí damnum timuere tenaces»
Quadam forte die cum rauca voce leprofi,
QiTasrentes pariter veftes, alimenta, cibofquc,
Qualibus hipoíTentinopem defenderé vitami
Venerunt, queruli pulíabant Virginis aures.
Sanóla tácete piis folatur Brigida verbis;
Sed magis atque magis clamabant vocíbus omnes.
Virgo dehinc miferos compefcuít alma fuperbos ;
Illicó nam lóculos, quos tune habuére puella?,
In queisferuabant loculis, quaecumque dabanturj dttlepté*
Scrutabatur: ibi prctiofanl valdé eatenam fn'.
Inuenit; manibus feílinans abílulit ipíam,
Pauperibus Ghnfti furtim porrexit habendam.
Póft data quám fucrar miíerís praedióla catena,
Nec fuit inuenra in thefauris; inde Sórores
Condoluére nimis, fanólse dixére Magifttae:
Quarc laboramus ? quid fie feruímus inanes f
fuis mx-
Nos propriis manibus valdé íudando fatigas,
rtnttbMi
Omnia noftra malis difpendis Virgdleprofis.
Pauperum an ergo tibi íbla eft cura ? vllane noftrí ?
Sanóla piis verbis folatur Virgo Sórores :
Linquíte ftulta m o d ó v e r b o r u m fpicula^acem
Semper habete bonam, nobispatientia regnet:
Ice, videte locum, quo nos orare folemus,
Fundere faepé pfeces Chrifto, Sanóliíqne frequenter
Ante altare Deijrecubans fortaíTc teliqur;
Quacrite forte iacet: ceíTcnt conuicia veftra* fimilem
Dixcrar illa. At quídam íe vidiííc puellam diuinittu
Tradentem míferis teftatur voce eatenam. impetrnt.
Máxima cúm fuerat quasrendi cura Sororuni,
D o ó l i o r v n a fuit rcliquiíjhíec Virgo puellis
Ocyor, inde prior templum penetrauit apertum.
O memoranda nimis virtns oftenfa rcfulíít!
Árgenti nitidam naóla eft altare eatenam
In térra & rutilam congaudens ante ¡acentcm,
Perfimilem forma , gemmis, ac arte priori.
48 Venerar ad Sanólam quídam de plebe propinquá
Sanólus,4Conlaidus proprio c o g n o m i n e d i ó l u s . ^
H i c voluit dignam íanólamque videre puellam; vifuur
In curra vehitur, puero comicanre. Pacronum aConiai'
Sufcepétc omnes denota mente Sórores. do:
His priús hofpicium calidumqueex more lauacrum,
TcAa paraca epulis/fcdes, flammafque miniftrant,
Poílquám
 1 F E B R V A R I I .
A Poftquám rite cibo refcuiebant corpora lauto,
Bfigida Sanda Dei, timidis deduóta puellis,
Holpicibus Chnfti pieratis debita foiuit:
Dulcía pacifico depromunt peclore verba.
Et poílqnám lile dies iaítus cum Virginc paucos
Manferat, & verbis docuit cxleftibus omnes,
Dignnque pcrpetiiíe planrauit femma vir£e,
Crcfcerec vt Chníto meífis póft multa futuraj
Ad ceilam propnam voluic repedare patronus:
. luílic habere íuum carpentum iure paratum,
lungere colla uigis puero mandauit equorum.
Sed puer (heu) ítulfus neglexerat óbice currum'
Adhrmare, rotam penituíque obiitus inaxein
Poneré cúm fuerat; neícitur caníTa pencii,
Procedunrque foras fenior fanóhecjile puellac:
theuntu Afcendit currum fenior: Bcnedicitc dixit,
eurrum ]SJLinc irer hoc noftrum,dextramquc extendite fan£ta.
benedtctt, gngIC]a Sanóla Dei pi.etatis vifecre plena
. c ^ m Tune bcnedixit eos, íienum
íAt eijinon o
Crucis addit & illts,
firmifu Axis folus erar,currnícjiic íinc obiceabibat,
ebicibus, Nec rota tune eecidit, Chnílo cuftodc» per arua,
nonexci- Q manifefta Dei virtus ! 6 magna poreítas /
dunt-, Q bcnedi^j manus,figmíqueftupendapucllae
g Talibusauditis animulqnc ardeícit amando,
Pafcitur interiüs cordifque intcntio noftri
Dulcibus iti verbis, tendic feré ad alta volando,
Effugit ad Superos, íordent terreftna VÍÍÉIÍ
Virginis hsec findbe dum nunc annuncio faóba.
49 Vuruti limili virtus hxc ipfa priori.
Non minüsedificar: íipoíTem dicere, dicam.
Tempere traníadto pietacis cura momorditj
v i f i t q u a - Vifere dirpofuit cuiufdam Virgmis ardem
d t m S a » ' Biigida Sandia Dei ;pancis comitata pucllís
84/»: Alcend/r cutrinn, dircólo tramite tendit :
Venit aduíque locura, quo quaedam Virgo maftebat
Sanéia, ac lartanter dignis fufeepta puellis:
Virginisaduentus fuit exultatio cunáis :
Plurima nam populis praeftabat gaudia multis.
Lilia formofis fparguntur candida teílisi
Mifcentur roíulae violis, & flonbusalbis,
Delicjafqueparant, & dulcia pocula ponunr.
Sed tamen illa prius Sandiorum dogmatadixit :
Arida rore fatis caelefti corda reformat.
Poftquám digna quies fuerat finita pueliis,
Paucorum fpatium traníaéhim dulce dierum,
lulllt habere íuum carpentum rite paratum^
Nam Sanóta ad ccllam propriam repedare volebat.
C Afcendére íimul currumcjueauriga, pucllae.
Cum per aperta loca ad cellam traníire volcbantj
Brígida Sanóta Dei, radio flammantc fuperno,
Dixerat aurigae; Verbum depromito fanólum,
Autibus &¡: noftrisDominirm nunc dicito Chnftum:
Ad nos inde tuum placeat conuertere vultum,
Port tergumque tuas (hielas firmabis habenas :
Hoc iter en noftri cognofeunt rite cabalh.
Ule obedire volens vultum conuertit ad illas,
Dulcía verba Dei, feu premia magna futura
iquovns Dixit habere bonos; quze funt mala, pcena peruret.
t u g u m ex Dumque iter arreptum earpebant inde per arua,
tHttentey pluminisad ripam venientes nomine t Beruae;
Protinus vnus equus.qui eurrum vexit earum,
Fluminis in medio, cúm laxas fenfít habenas,
Bigae fuppofitum detraxitab eííidc collum :
Reftitit alter equus, cum curru folus abibat,
•ythitur ^quali curfu.currumque per arua ferebat:
c u r r u non jsjec cecidit currus, nulluíque pericula fcníit:
emrfo, Aures intentas in verbo & corda tenebant.
Rex quídam fuerat fublimi in colle locatus,
Dcfuper hic multa cum turba forte fedebat:
Miranturque omnes, cúm taha- fa¿b viderent,
^ Clamabant pariter. Vulgi ftrepitumque fonofqac
Scníít equus pafcens, faltum dedít, ocyúsibat;
Ncc mora nec tequies, ventos praeucttic & ipfos:
X5X
Pofl eurrum fcqnitur, doñee fe fubderet ípfi. AVCTO-
Ncmo coégitequum tune bigce fubdere colla. RE Cut-
Dcx:era (umma Dei tcnuit per compira eurrum, HENO.
Nec currus eccidir; fertur quippe abfque caballo
Vuginis ob merítum : Chridbs fuper acre currum
JtrHAute:
Suftcntare manu dígnatus. magna poteftasl
a F a t e t u r C o I g a n w , i n M S . f u i J f e G A \ . i n a s . I n i V : t á cap. j n u .
47 Coalianus a p p t l l a t u r . Vide tjihtc notata.
b H i c e J f t B u g u S v t d e t u r , q y i v M Í g o B i t x o v v appelUtiir. ls i n
R e g i m . C o m t t t t H o r t t i í , a l i ü a u ñ u s finutU, i n m u t e V e r g i u i u m BctüaJI.
delabitur, i o f r a W a t e r f a J t a m , a d M o m o n i a a c L-igenia fines.
j i p t í d C o l g a n u m i n Notts ad V i t a m p r i m a r » 3 . l'atrtcij,dtcttnr
S. í i c c u s Spleptenfis, in luá emítate Sleilm, uixea flomen
Bcrbha in campo Albc.íu^ vita: larvdiííímum fiDiuiHe cur-
liim. (S^MX v e r b a e v e t e r i V i t a S . P a t r i c i j , needum t d j f a , c u a t i
a W a r d o t e f í a t u r C o l g a m u , additcfc U c a m t ü n m ejfe t n C o -
mttatu Keginí.
C A P V T VIII
Miferatio e g e n t m m . f u t u r a p r a f i i t a . cafliga-
t a mobedientta. a n n o n a d m m i t u s ob-
tenta.
50 Q I modo leprofos, variofqne in corpore morbos, £
^ Contraólos pedibus, oculis (inc lumme captos>
Quos pía Virgo Dei curauit, dicere vellem;
Excedunt numerum, tempus fugit, altera linguam.
Leproíus fuerat teólis in Vn ginis vnus, moyoft l e -
Mofibus infeftis, cup!dus,cum murmure vanus: ptejo d a :
Qua?quevídere malus poterat, ha'c habere volebat : v n c c a w , ,
Arder auariria, caecaque cupidine rerum :
Da mihi príeeipuam vaccarum, da vitulorum,
Da mihi dudorcm, qui nunc per compita vaccam
Ducat cum vítulo (folus nam agitare nequibo) cum d a -
Dixit, habere voló fetuandam ladis in vfum. 8oret
Brígida Sandia Dei refpcndit corde fereno :
Vultis &híc mecum veftitum, & corporis efeam ?
Ac donare v o l ó vaccam ; fi vc^ftia voluntas,
Tolle, recede modo, pax üt tibí, frater amice.
Coxerat vnus ibi carnis alimenta pupillis :
IníTcrat illa viro miferum iuuai eleprofun>;
Gumqueillis dederat vaccam melions inagro
Formae, nec vitulus fjerar cum refpuit ipíam.
Altcnus vacca: vitulum quaírcbai habendum:
Hanc mihi da, dixit, cúm aliis fit corpot e maior;
51 non.eccc boucs vcftn fiinr, femper habetc F
Virginis hice mérito, vr fertur, (mirabile didlu^ &altetim
Altcrius vacca; vitulum qusrebat, amabat,
lulo.
Cúm tune leprofus cum mííío Vírginis fcbat,
In curru pariter vitulum portabat c u n d o ; quemhic
Vacca parata fuit, fequitur velligia currus, <yí f n u m
Per montes, valles,filuas,&: flumina currir, ftquuur
Ardct amóte nimisvituli, ha?c oblita fuorum. é>amaf>
Nec potuére viri fpatium hoc iré diebus
Binis vel trinis .-potuit tune vacca lepiofi.
Inde teuerfus homo) qui carnes coxerat ante,
Nec carnes eodlas, quamuis tune ignibus illas & hora
Liqueratj inuenit: tune vnh haud tranfiit hora. v n á bidui
Altera vacca fuum penituíquc oblira vitcllum, itercvficit:
Cceptt amare illum, líquit q n e m vacca leprofi.
O memoranda diu cuníftís hsec magna poteftas!
Paruisín cauílis virtus quam magna videturl
51 Tcmporcquo Sanólus monens Patncius almus,
Q u i docuit fandlo Chriíli bené dogmate plcbem,
Atque fuae vitíE tranfadis pleniús anuís,
Curfum hmmt, caelorum regna petiuit;
Gcnti Scotorum qui quondam íemina vitse
Seuerat, aftrigeno mundans baptífmate cordaj
Nouit Sandia dicmDiuino Erigida nutu,
Quá Pater ipíc fuit moriturus.Virgo pucllis príjett »-
Dixerati Ecee d o l o r , ludlus, nunc tnftia quaeque ob.tumS.
Pedora noltta icnent, populi udlura falutis, íameij:
.N 4 Finibus
 if% V I T A ' I I I S. B R I G I D A
AVCTO- Finibns occiduis lux eft fuperata tenebris,
RE C H l - Praefulis inte-ritu S.otortim lumen obibic.
MEND. Nos igiturnoftri deflentesfuñera Parris,
A Vlcima portemus dcuocx muñera mentís:
p a r a l fin-
P.itns linrcolo corpns voló volucre mundo,
done e i M
eorpori i n -
Quod propnis mambus conrexi lindone fadá.
uoluendo: D xcrat harc lacrymans, currum mandatque parari,
Et pucris, famuhsj eicdlis atquc puelhs
luíícrat irr, pnús quae ílint íibi dida, parare.
51 Mil aiiud cum aderat, inífic pieratis amore
Q^adatn node fuis porcinas ínmere carnes.
cnmern Contemsere duaz ftuhé praecepta Magiítríe,
inobedien- Arb^ns in gremio carnes poíuére íuillas.
ttbtM i n
Erigida mané nouo culpans hinc Sanda pucllas,
angues
Vos male feciftis carnes abfeondere, dixir;
vtrfam,
diuinitui Ite, videte modo. Cum tune abicre puellae,
cogmfcil: Confpexére dnas magnas fub frondibus angues :
Pedora pida leuant linguís crifpantibns ora,
Lucida turgentes fcamoío pedore colla.
Hoctimucre,acfepedibus voluére puellae
Virginis,& precibus culpam concederet ipfa
Subnixis, c u r u í E . . . . cjamaííc feruntur.
Illa rogare fuum coepit fandiílima Virgo
Sponlum, mucaret íerpentum qtiippe figuram
In formam pañis, feu q u a m vclic ipfe ciborum.
Acpoft Virgo Deiíignauit fanda dracones.
i n funes Miraloquor! túmidos conuertit Sanda chelydroi
mutari
In formas panum, íímilefque colore duorum. ifj j
impeirat:
Angues oblatas fadtas tune mente viderunt,
Hinc magis& trepidas ftupuerunt valdé puell^;
M'.rantar pariter tundentes pedora palmis,
Hos igrtur manibus nitidos de robore panes
Detulerat fecum feruandos inde Sacerdos».
In Palcha Domini, ve! feftis muñera Chrifti ^
Hsec fumenda, Dei feruis, fandifque puellis.
53 Poft hanc virtutem properans per compitaíquinis
Virgo fanóta Dei furgens cum curribus ibar,
itditS.Pa
Doñeeadexcelíam, quátunc Patricius,vrbem
tricium,
Peruentum fuerat; quó ludus plebibus ingens,
i.immor'
ttmm. Praefulis ob mortem. Chriftus per Virginis almas
Rcddidirhoc lacrymasmagnum ac mirabilc íignum:
Surrexit Prasfui, irerum de morte reuixir.
gfHtreut- Hinc dolor, hinc luóhis ceííant, hinc gandía furgunt,
uifcensy Concurfus populi diuer/ís parnbus vrbis,
Virgincoquc choro fuitexultatio magna.
Brígida Sanda Dei prarceísit lentius, mfir;
O Pacer alme ruis nos omnes ínftrue verbis,
Arida rorc tuae á o C t í i n x corda reforma,
Prsfentis vira: fparge & documenta futura:.
En ego feruirij porraui muñera noftri,
eam t n -
Vobis quod mambus noílris conteximuffephod.
Jlruit,
Tu tnihii Sande Pater, dixiíli texere talem,
Ve veftrum mundá voluatur findone corpus.
Refpice paftof oues, venientes fufeipe feruos.
En ego cum puerís deuotís atque puellis
Venimus, Atque Pater reípondit ¡entiiis, inquit í
benedi- Pax tibí Virgo Dei. PoíHisc fccretíús ambo
cit: Nefcío quid íibimer, vcl qux funt verba locutí;
Scíc Dcusipfefuus: heu, Pamciuíque remígrar,
Regna fuperna petens: Sanóla memorara reuerfa elh
54 Virginis vfus erat pro Chrifti íemper amore
Tradcre pauperíbus vidum, vel quidquid haberet;
Omnibus hofpitibus plus ha?c feruire volebat,
Rerum quám fuerat donandí prona facultas,
í^uadam forté die cum fanclís San<5ta puellis
Laudibus in Chrifti fteterat, cúm ftarc folebat:
Ecce Sacerdotes venerunt tramite longo
Cum pueris míferís, lallis, nec non lutulentís 5
Hofpitij fibimet quasrebant debita foluí,
hojpitihfu Corpora feíT» cibo, potu, flammifque foueri.
efcfts ' a
Cum pia Virgo Dei Sandos vemíTc viderer,
Dio abü-
deimpi-
Iter párate cibos, tantus tradetur & hofpes,
trat. Dixerat. Vua Sóror refpondeas nrátiils inquit;
V I R G .
Quid daré, vcl quantum debemus3dicíto nobisí
Sed tamen in domibus noftrís pars nulla ciborum,
Quam darepoílit homo;dedimus,nil qnippe remáíit»
Ncc dubitarc Sóror poterisi namque o m n i a Chnftus
Dat, dedir, atque d a b i t ,fieomnes crederc d e b e n t :
Munderur fcopis,claudarur celia ciborum.
Hace ait: atque iterum poft paruam temporis horam,
Tu bené curre Sóror, da nunc alimenta petenti,
Dixit. Aperta domus;quxcumque inuenerisintus &paupe~
Traderé pauperíbus ne tardes, hofpite Chrifto, ribui.
Gaudent nunc pariter venientes atquc Sórores.
Quid moror in verbis r virtus manifcftarrcfulfir.
Copia tantorum fuerat ínuenta ciborum.
Fercula Virginíbus Chriftus deditac peregrinís:
Omnes vícini funt circumquaque vocati,
Atque infenfibilis puerorum turba locara,
Nobilis ac efes conuiuia magna parantur, ad phms
Septcm continuíis durauit <Sc cica diebus; dies:
Ncc tamen haecpbpulis, ied tantúm figna miníftrís
Cognitatunc fuerantjpoft hoc mamfefta per o m n e s
Virginis ac mérito manna hasc p l u i t : inderefettae
Turbaslaudantis Dominum vox vna fonauit.
55 Vítam Sandorum voluir pia Virgo priorum,
Montibus & ííluis c r e m i fecreta petendo,
./Equiparare íatis: fonresqu^rebataquarumi
Dum peragebat iter cum í a n d i s fandapuelliS) multas t ú "
Vcnit ad víque locum, quem plenum fontibus vnum firmasfa.
Dulcibus & herbis, quo tune habítabat, & aegros, nat
Orbos, ac claudos, Chrifti vírtute leproíos
Sanabat penitús: populorum turba frequentúm
Vencrat, abícondi poterat necflamma(ub vmbris,
Luxerat at cundís fub folis iumine claro,
Cumque habítabat íbí cum fandis Virgo puellis,
Nodibus in pfalmis, hymnis, rotiíque diebus
Inuiótá tcnerae durabant mente puellae.
Vefpcreflumíneasquxrebant fontibus hcrbaSi
Antiqui folití queís vitam ducerc Sandi,
Frígida cum cnfpís fumebant pocula & herbisi
Ncc tamen ín liquidís inuentum fontibus illís
Id genusherbarum. Hinc coepit turbatio mentís herbai in
Murmure non paruo tedis reíonarc Sororunn ciburn S O '
Brígida Sanda Dei, cúm talia verba fonare tórhm
Audicrat, precibus ínfomnem ducerc nodem
Curabat lacrymans, fponfus fibi Chriftus lefus
Terferaf ipíe oculos: fonrem (mirabile diótu/) a Chrifíí,
Mané nouo placítis ímpleuit protinus herbis : ipfi l a c r y ~
Tune habucre fatis hsrbas in fluminc criípas, mat deter-
Q ias pnús has querulasquíerebant fontepUellas. gente, i-fif
Virginis hace meritis virtus manifefta rcfulfit; pétrat:
Mirantur populi, laetae gaudentque SororeSi F
C A P V T IX
R a p i o s , cades t m f edita* t r a i e o i w f l u m i n u m
m i r a c u l o j a » t e n t ú t i o fopitct,,
$ 6 S ~ \ Vadam node fuis prascepit Sanda puellis,
V ^ F b t t i t c r in precibus denota fiftere mente.
Ipfa repleta Deo, fecreto intenta fuperno:
Cumque diu tacitis oculos ad íidera verbis,
Aunbus attonitis in templo Sanda leuabatj
Ecce, Tácete modo, dixic. Magnalia Chrifti
Cerneré quis poteritr' numquid non cernimusípííe? Chriííum
& a l e fies
Nunc video caslí, térras, maris, aerisalti
choros * v i '
Concaua lata loca & ípatium pcnetrabilc furfum del,
Eft plenum pueris índuris veftibus albis:
In medio Chriftus, Rex regum, fumma poteftas,
Et palmas manibus retínentes cántica dicuntj
Ofandus Dominus, fandus, fanduíque Sabaoth,
Sedibuá excelfis, Genirori, gloria Nato;
Organa dulcifonorefonant casleftiacantu.- cantanusi
Hocpueri panter cantantes, hoc fcnioies,
Angelici
 I. F E B E.
A Angeüci populi refpondent, Allelui'a.
Intima valdé meam deuuilcet viíio menrem :
Gaudec quo populas cariclbs, nefcio cancum.
57 Gura fol mané nouo croceam dcpcdore paliara
Suítulif, ¿¿lutilum nodis dcliinine vukum,
Videra: ac^ue oculis rerrarum concaua clnris,
vififtra Maníeiat in cerris nec nubila uoclis imago»
S.lbara: CUra d'.es fucratj PÍ¿EÍU1 venerabilis illam
Ibarusad cellanivVir laudas, venerar alma
Diccrc Mtííarum popuhs íoleania cundís,
4 a
58 Quídam no&e rtmfaerac cura Virgo puelüs,
In domious pacris raaníir, cogence parence, .
Virgimbus Ghnlli íemper contranus vpus ;
G.nnes namque anidé fugiunc ludibria vulgi.
Coníenlit camen, & complcmc iuíla patencum.
txcitttit Gura nodis medio foinruis grauis inruic artus,
abAnge- Angelus altiterac recubanci noóte puellae,
""i Piocmus ac tecigit, dixit bis tcrq ie.Leuatci
Turbj íuperba modo crudeli mente paraca,
Ni! piecacis habens, cum mulíis aduenit armis.
Suigite, naraejue tuum properanc occiderc pacre¡n,
Ec tjiioícumijue viros pocerunc conumcecc Marte :
Nam Deus iple tuus non vuU tibí ferré dolorem,
U Ice repente, venu hoftis: \ \ x c teda dabuncur
f a t n m é * Igmbus, aídebunt: tiil veftti tangitur igne:
dómenteos Vcllibus ^ veílnsli quis vulc lungerc veíles,
pericnlo Saluantur pariter, pótenme nec vceie flammae.
m o r t ü e r i ' Angelus haec uerum dixic; Heu íurge puella,
^ Exi, tolic moras,nullumque hic linquecuorura,
Patrem, nec fámulos, vel quos nuncconcinec «des.
Currite per liluas, vel quó vos protegee vrabta.
Surrcxit u ú h s memorans hxc verba puella,
Ac retulit patn lactymans: fit planótus in aula,
1c clamor cáelo, fugiunt & cunda relinquunt,
yixpotuérc viri muros trandre volantesj
Gen^ inimica priiis circúm loca quaeijue ruebat:
Intrantes, intus nullum cune quippe virorum
Inueniunt, íolúm vedes vidéic lacraras»
Omma teda íimul rutilís eoníumere flammis
Incepére malí, paciceiqne arderé leguncur.
lorumvt. qu'ia feruorum veltcs fimul acque parentum
f l i h u * xb Amé fuis facns íacrse lunxéie pueliae-,
i g n e . & d i - Nec furor his hoíiis pocuic, nec damma nocere:
repttom Cunda Sacerdocum cernences eífe pucábanc.
(rntómíf poftqjj^^ te^a viri flamniis comburta relinquunt,
In ceólis nullum potuerunc tradere morci.
Tune genitor natae reculit pro muñere grates.
C 59 lilis rcmponbusgentis Rex iltins vnum
Vinclis conftndura afflixic.iunc Virgims lile
Poltulataiixilium,quopoíléc líber abite.
Arca pupillorum, miíerotum fida pacrona,
Pro mifeio fupplex Regís perrexitad aulam
c a p t t u u m Brígida Sanda Dci. Cüm Rcx audiuerac illara
íibtrai» Aifbre prae foribus, iullir íub teda veniret.
Piotinus vr faeiem Regis confpexit in aula,
Pauperis hscraiferanscuraute diccre cauflara.
Kcx air, hunctibí ficoncedam mente fcrenS;
Quap mihi, Viigo Dci, prstbbis rounera j» Dixit
lila : Dei dono dabitur tibí vita futura, •
Et día progenies poft ce cua regna tenebit,
TalibusilleferuSjftultus Rex, atque íuperbus,
Indignus donis.dixic fenolle futura.
Credcre quis poceric poft mortem viuere quemquairf
Á e g i p t t L i - Vjuere per muirosop^aremftrenimsannos,
c i t a longd Hoflibus e0c meis terror, & plurima bella
•vtt*m & Vinccre, nec vinci peniciis congrt-(fibus vllis.
^ í i m a m ; Rcx aK ftulcus. Rerpondu Virgo loquenti;
Ifta minorapetis, quaz lunt bona valdé relinqnis:
Sed, mihi crede, Deus concedec cunda roganti:
Plurima bella nbilargimr Redor Olympi
Vmccrej vidor cris, vidus nec ab holbbus vliis
V A R I 1.
Terrenis; beílis gentes Tuperabís iniquas, ^
Ettua regna reges, pugnis elaruíque cnumphís. AVCTO-
60 Gcrmanus frater, cum ralia verba locjuentcm R E C H I -
Audicrac SanClamjdixittunc cordegementi; t;ENO.
O veinam mihimcr ptonnílio Virguns almx hmuífra-
Haecfisrret! ames pra:berem , ícruuluscífem tnáremd
Virginis, ¿k íacn vellem bapcirmatis vndá W i » ü n k
Perfundi, íi cllém dignas G e muñere Chníli, regnum
Brígida S ind.i Dci rclpondens lentius inquic: JfconÁsr.
H x c cibi credenti praeftabic magna poceftas.
Témpora longaprids, cúm lioc regno vita futura,
í» Ec cua progcuies poft ce rúa regna cenebir, h
Doñee ad excremum, venicr poft rermmus a:ui.
Oinnia Virgo Dei quae dixir;fada fuerunr.
61 Brígida Sanda Dei fuerarcum foja cubili,
Longuis nía fuis Romam corifpexirocellis; Mijfcm
Fercur Apoftolicum cune Se vidiííe fepulchrum; Rom*
Adftitic anee aram, Mi(larque audiuu ad illam :
Gorpore non fuerac, íéd mentís lumme cernir.
Ofticium íandum placnit íibi ("emper habendum. inde \ihro$
Vnde Sacerdotes Romam tranímiíit ad vrbem, é-caatm
Sacra adfcrre noua, & quodeumque audiuerat illic, f e l i t '
Vngmibus cupiens haec tradere legepcrenm. ^
Lib'os compofuos, cahtumque, & múñela multa
M (it Apoílolicus Brígtdae, concedit h.ibenda.
Tr-ididit illa fuis, diícend» vet titin víum. & /««
lilistemporisí bis íenos legimus elle frt/críbir.
Pontífices íummos Romae vmente puella. '
6 1 Magna Dei virtus, íes paiuula fada videtur.
Fxrnina pauper erac qiia;dam tune febribus vfta,
Et magis atque magis gliícebat cauífa doloris. morihudA
Doñee & excremi venit lam terminis a;u¡. pannosía-
Brigida Sanda Dei praedixic quippe pucllis : uari A n -
Ha:c morirura modo cft; pannolqne lauare Sórores. í ^ 1 0 w«-
Vcnrús tune fuerar, defcendit rurbidus imber. ntfitno
Excuíanr renerae (frigus nmuéce) puellae. mpetrau
Mira loquoi l verulaE pannos exue videbant
Omnes qui fueranr, nullus portauerat ipíos.
Arque irerum lymphis lauatos, arque redados
Ccrnebanc parirer. Sandíe timuére puella:.
Confcia Virgo fuit virtutis, fada videbat.
Ignotum populis íignum hoc mirabile.fadum
Angelicis manibus hrmamus, nec dubiramus*
65 Alrera valdé mihi víi tus miranda videtur,
Quas fait in magna á Sinanni Huminisvndá; ¿
Intra qanm Kílírra eft, conuenttis rite virorum
Pradcntíim, lacro Bcnedidi dogmarc florens;.
Venerar illa fuisilluceum Sand'.V pucllis, p
Vmca fpes miferis, infirmis cara íalutis.
Dam afforer illa, Huunt Fratres hinc, inde Sorotesj
Conucnére omnes tranlire ac nauibus amnem :
Heu male tune miferse venerunt tardé pnellae,
Fluminis ad npam clamabant vocibus viera. vtfuAvA-
Túrbida valdé fuirSinanni giirgiris vnda jiüflumtn
Imbribus afíiduis,finelintre impeiuia candis. fine n*ui
Cafa tune multis traníibac nauisonufta, tranfeant*
a Deoobíi-
Currebanc iuuenes, íalcabant, atque puellis net
Haec dixéie íimul: .Vos nos audice Sórores,
Toliice nunc veftras, nobis commictite pallas,
Ve nos in noftns porcemus nauibus omnes.
Derrsére íatis iuuenes de puppe paellas;
Verbis inlicicis pullanr, & hceore linquunr.
Brígida Sanda Dei adftanees tellure Sórores
Clamabae, Trepida? vires aííamire,dixir,
Indevemcc modo, me ftantem cerniceripa,
Nilquc cimete mali^ Chiiftus in flumine fpedaf;
Clinftus erat populis portas ac dador invadís.
6 4 Fluminis bíEC hominem cerncbat lictorc c u r u u t n
Sperabat pcnitiis quód cauíla hoc pondens elíct.
Vcnerat illa fuis cum fandis Sanda pucllis,
Ipía leñare onus voluit, (1 pondus haberet.
Dixcrat ad miferum curuatum corpas habentem i
Qux te cauíla-malí cutuauit dicito, frater ?
Sí
 V I T A
AvcTO- Si grane pondus habes, da nobis», rollimus ülud:
RE CHI- Corpore tune n)e¡iús poreris procederé rcílo.
L' ENü. Pondera nulla mees dcficólunt corporis arrus>
Sed dolor anciqnus humeros deprcílerat, intuir.
c íruum
Si lis carne miíer, dixit tune fandta pucila,
'fufninflu- Chnftusaquas dedit, qui purgat fonte falubri.
n>im ab- Nnnc dercende,precor,ac lymphis ablue corpns,
lltii Flumine in hoqDominus praeftat tibi quippe falutem.
Quid moror; intrepidus defeendicamnis in vndasi
Seque lauabat aquis, corpuíquej orante pucllá,
Protinus hínc alacrcm edepit renouarc vigorem
Illius, ante fuit gibbns qui plutibus anniSi
Virgo virum nouit: (anus iarn venit ad illan^
Snpplex cum preeibus Chriftum benedixit, abiuito
65 lilis temponbus fucrat penuria pañis,
Atque fames populos perftrinxit pcífima multes.
Erigida Saníta fuas tranímifit grana puelías
Quxrere frumcnti) vel qux Deus ipfe dediíTcr.
fucú im- Nobilis vfqne domum cuiufdam diuitis ibant l
'perceptihi- dedit pueris Taceos fimilaginc plenos,
ítter t r a m yn-gínjs ancillas dimiíu deniqU'e onuílas.
fiumtnde- Q ^ n m i e reuertentes ircrando forte veniflenti
fttrrt
e r r i tim
m- _ 1 A r , ,
pe t r a í Non potuere luis pedibus rraníire per amnem;
B Nulla ratis facrat, quá poííent irc per vndas:
Depofuerc loco triftes fuá pondera in ípfo,
In facies cecidécó fuas, Dominumque rogantes»
Virginis obmericum, clamabant vocibus omnesl
Brígida Sandia Deí, nobis fitccürrc mifcllis.
Miraloquor! fubitó portahtur longiús vltiá
Saccis cumque fuis: feníit hoc nulla Sororum.
Cúm caput atqac oculos de térra forte leuarentí
Tuncflumcn plenumpenitus poftdorfa viderunt.
6 6 Brigida cjuam quondam dilexit Sanóla pucllanii
Cundarum fucrat formofíor illa Sororum i
Corpore virgo, tamen mente corrupta mancbat :
Nam iuucnüm magno formofum carnis amore
Dilexit nimiúm, t<. fecretum corde referuans,
Virgine cum fan<5tá femper dormiré folebar,
Duxerai infomnem peníando faemina nodcmi
Surrexit tándem, íupcrabat praua volupras ;
Ignis amoregraui feruebat corde puella?.
pueU& n i Tune ait: O Genitor, Genitoris Filius alrtiu$j
t e n t a t m n e f u mea Giiníle falus, ritubanti porrige dextramj
W j t ^ r ñ Nanctua coníiüa infpira, mea deílruc llulta:
pedes fi'ot
vrsnft, Regnet vírgmítas, difeedat praua voluntas.
Audíerat Chriftus mifcramque in node precantcm^
Confilium dederar, firmatque in Virgme mentcm.
Tune tenefas plantas pofuit carbonibus ignis,
Et Chriftum rogitat tacitis in pedtore verbis.
Mox arsére pedes miferac fuper igne puellae ;
Improbus ibat amor, cordis dolor intima carpfit:
Ad leótum manibus corpus vix debile traxic.
Scnferatj obticuit permittens omnia San€ta.
Tuncaic ad miferamj confirmans ipfa puellam:
O benedi¿ta, malum fuperafti fortiter hoílemj
luferni Hammas extinguens ignibus iílis¿
fptndet Necent vlla tibi pofthoc tencatio carnis : ,
Ignibus vfta iaces, vidla eft iam praua voluptas,
Inferni pariter fuperafti fxmina pcenas^
Et dolor ipfe pedum difeeder, nulla manebunt
& pedes
Vulnera plantarum : mihimet, Virguncula credti
Jannt:
Indc fecuta falus membrorum plena puellíe;
Virginis ob meritum tetigit mcdicamine GííriftuSé t
a A l t q u a híe d e f i d t r a n í ü r .
Reges L a - ^ Reges, q u o r u m h í e m e n t i o f i t i a i t , C o l g a n u f f u i j f e l W i n i n m ¿1*
genií, Aliídum, /Í//OÍ Dunlongi. l ü a n d o f r a t r e m fucccjftffe.huiclon-
g a m nepotum J e r i e m , v i t r a q u i n q u é f é c u l a p r o p a g i t a m , q u o -
r u m omniríoquinquaginta enumerat.
ginU apprecatienifuit.
c Sanevfque ad HormifHarn, chíuí tempere m o r t u a
g i d a , i n d e a S i t t o l l l , Jüh q u o ,
S. Leone n a t a , non nift nouetn Pontífices f u e t u n t .
iajfe & n a t a m & m o r t u a m c r e d i d i t A u f t o r ;
m i f d a m v f q u e a d V f g i l t u m fex Jederunt, a n n o r k m loffratie.
III S, B R I G I D / E V I R G .
á A d V i t . i x a p A f n u . 9 4 not.e d i x i m ú á S i ü a ¿ m , S i n i ¡ h , S i Q a n Q )
Sionuatri, Senum. S h a n a o n dici.
c Cetsradttramin MS.CaJJnenJ!.
C A P V T A X
F u t u r a , d o r m i e n ú ofíenfí,
6-jf~\ Vadam forte die Sanólus Patticius almus,
V ¿ Gertima Saccrdotum, fynodah cardine fcdit:
Plunma verba Dei,Sandorum dogmata Patrum
Dixerat, & popuium firmabat Icgc falutis,
Yt mcífis Domini centena fruge recepta,
Crefccret in melius, rore afpcrgenda fuperno.
Brigida Virgo Dei cum feífis fandia pucllis,
Venerat ad lynodum Sandorum, iuré vocata
Soluere vota Deo, fandis obedire patronis. n t fap'téit
Cum reíidebat ibi, fomnus leuis atrigit artas:
Vix fuá paulliíper concluíit iumina Virgo,
Myftica, qus vidit, tune Sandis fomniá dixit:
Pratis fiorigeris me folam ftare putabam,
Reípexi populum venicntcm Solis ab ortu:
y
Candida turba fuit, florebat veftibus albis, E
Hanc aratris quatuor terram vertebat, & iftis vidttft-
Albis enm boüibus míttcbat femina fulcis: taturai
Candida tune fulcds implcbaht flumina laéb'Sí hérejest
Crefcere cerhebam fubitó de femine femen»
Taha cumque diu figna admitanda vidcrfcm¿
Confpexi populos Septcm-departc-trionis,
Nigris cum bouibus venientes, vultibusatn'Si
Campos obfeuris rurtipcbant femper anftls,
Spargere coeperunt, vertebant femina terram
Vomere tranfuerfo confundunt culta priorum
Semmibus nigris, implcbant íemiha terram.
Iam bené prima meam dcmülcet vifiomcnrem i
Heu.' malé pofterior conturbar cundbpriorai
Dixerat illa feni. Sanélus clementiüs ipíatn
Confultat^uc pi's pertradans omnia verbis :
Te modo, Virgo Dei, contríftat vifio rcrum
Ordine turbato, variiCque fatonbus ipíis,
Albis vel nigris bouibus, qui femina fulcís
Mifcrunti dubiá & quam íignant cuaima fígurav
Sed tanien in paucis quas funt ca íblucre verbis
Haecego íi porero, tibimet í)unc,filia)dicam;
vifiontri»
Témpora noftra modo dcíignat viíío prima; tuplicanth
Quód nos corda hominú colimus núc vomcrc Vcrbij s . P a t r i -
Semina mittentes dodtrina: Euangeliorum 1 cioi
Quattuor hincmeíTcs fanélarum fruge animarum F
Crefcere centena cernentur rure beato,
Angelicis populis implebunt horrea Chrifti.
Proh dolor! euenient poft nos mala témpora fcglíi
Cacica tune ouibus tollentur pocula verbi; •
Paftorcscupidii qui plus fuá lucra fequentuti
Nonfrumenta fatiá, (ed ¿lolia fubdere fulcis
Curabunt: nobis tune Chriftus gaudia vitae
Pratílabit. Dixit póft Prxíul, Pax tibí Virgo.
(39 lilis temporibus cum fanítopcrpetePatrc
Corpore, corde pió credens bené Virgomanebat i
Dogmata Sandorum diuini negare verbi,
Defuper ex c aftris venientia, fonte fuperno
Hauferat,atque bibit magna dulcedine rerum»
Brigida Sanda Dei: dormiuit, fomnia vidit:
Spititus lile, facit qui quae fecreta adaperta,
Lucidat obfeurum, folida & qui peruia reddir,
d Virginis ipfe fatis fundendo corda rcpleuit. i
Illa dúos lapides magnos in monte leuatos, in femn»
Atque ipfos pariter per vifum nodle videbar, videtUpi-
E a v u Janftijfitm. Vtr- Saníli Patriclj in confpeétü ftare putabat: d e m rar»
Ros leuis ex alto defeendit defuper illos, tnoliitum
crefcere,
eft S.Bri- Cumque diu trepidis fundebat pluuia guttis, alterum
i j t f u m m u m , a u t potius f u b
Vnde mngis lapidum perduruit alcer eorum^ duratum
Serius for-
n a m inter H o r -
Afpera. , . . . . . . . * . cSminuH
Et minor cxminimis decrefecus ipfe lapillis,
Doñee
 I F E B R V A R. I I.
A Doñee & a d nihilum paullacim inre redadas. tillas & corufeationes. Audicam aurem vííioncm vir De1
D
Sed lapis aker erat moliteus rore fuperno, fie iatciprecatus eft ; l i l i dúo lapides, func dúo filij E o c l u -
Crefcebat nimiúm, circúm loca laca cenebat, dij, filij Crnnchauni, Brelialius & Carbreus. Brclfalius e-
nim nacu maior praidicacam fibi falucis dodlrinam.qua: eft
Ec magis atque magis monees tranfeenderac akos : cailcltis granx imber, reCpuec; & huic malcdiíliou; íub-
Lampadas m lapjdis pisciaras vértice fummo icttus,cum íuo lemiue decrelccc.Carbreusautem,cogno-
Pietate
crefeunt
Confpcxit, fuperosquee lurtranc lamine Cccios. mento Damh-airffid. eius Frater, Diuinx errurix rore irri-
fiimUiéf
Viíio magna fuir, mentemque repencé videntem gatus, piopoiitam ndci veiit.iccni hne veliltcnciá ample-
impietate
Tarbabar rrepidam tune fandx Virginis ; illa ¿letur , & Dei bcnedidlione ditarus in (rentera crefccc
decrefcüt.
i n a g n a m . f ^ i omnia,vtveruatis Pi opheca prxdixit.cue-
OblUipuitlapidum diuerfum cerneré cafum. ncnint. Nam ipfe Sanchis pollea BreíTahuti) pta:di£lam,
70 Mane nouojtiigras cum foldiíperferat vmbras, Doleuccm viam lalutis amplcdti, lac.ulo malcdiítioms fe-
Nil fuu in cerrís abfconfum tegminc nodjs; . r i i t : emCque fratiem Carbicum, in Cbiiítam promptefic
Surrexére omnes cum ciará luce puellse: denote ciedentem , cum luá progenie, impcttuá benedr-
¿lione ditauit & muuiuit. H u t M C a r b r e t j o r o r f t t í t S. C t n -
Brígida Patricio feftinans vifa referre
n í a i d e q u a a n t e a a ñ u t n . Colganus pl.Hres ex eá f a / n d í á S ¿ a -
Somnia, prasteruá quas vidic node, Patrono. ¿ios rtcen/et. 1
q u i S . P a - Sendas ad híec dixic :Qu£ tu pia Virgo videbas t Cetera dejiderantnr.
tr'tcim de Mentís per vífum, preclara luce videbis ;
Regi4 con- Mamc^jue dúofratrcSjFegalí germine cretos
"/íf^Mí* Qaos ^c)no,: ant'cl!-iUS gtadibús fublimibus ornar, V I T A I V B I P A R T I T A
i n d u r a t i o - Sanguine nobiliura genitos & Hore parentum,
n e t x f c n U : Grasvenieut: ipfo príefenti rure vídebis : A V C T O R E A N O N Y M O ,
Queís nos verba Dei dieemus fanda fuperni,
Dulcía perpetuas mifecntes pocula vit£E. e x M S , H u g o n ü V y ardan O r d . M t n o r .
Sed tamen vnus crit durato pedore ftultns,
U Inftar fie lapidís, duroc|ue adamante maligno P R O L O G V S A V C T O R I S .
Dutior effedus, femper maledidus abibir.
Altet amore Dei conuertet corda fideli,
j^^ySggjg Ribas iam , Fcatrcs mei, mea mens E
Et benedidus erit, Chrifti praecepta fequendot
«^SilSJé ímpugnacur, vidclicetamamore» pudo-
Maguus erir, popuhs regnabic, regna tenebit,
Etíua progenies pofthac fuá regna teríebit, f ^ ^ l p ^ ^r6?^ tirtiótel Amor enim fcribehdi,
Doñee ad extremum veniet tune terminusasu!. Í Q B | S ^ me cogir commendare Vitam pite-
Sic ait ille Dei feruus.fic ada probariint, cíartÉimise Brigidsein chartis,ne ma-
Omnia fíe fuérant,quíE vídic Brigici^ cafta gna cbanímata vircurum, quse Dei gtatíaci contalit;
vcl plurima miracula,qn^eadcm per eam patrauit,abl-
71 QuaÜs erat virtus quam geílit fem pore in illo, condita vel inaudita elTent. Pudore autem prohi-
Quimuis parua quidem,magna eft.quiamira vídecur. beor; ne, vt reor, meus fermo valdé incultas, aut fen-
Ad Sandam ftultus leprofus veneiat vnus, tentia infubtilicatis mcae, fapiencibus legentibus feu
Eft conuerfatus. . . . i . . . aadientibusdifpliceret. Timore vero magis trador, ^«¿7^
Diccre prasfumpfít, veftem,quam corpus habebaft qaia periculum eft imbecilikati mese hoc opas dida- e x c u j a t a
Induuiaíque fuas miferans íi Virgo lauaret. re, quoniam obtredacorum iniquorumquc íugillatio- i r n p e n t i A ,
Sanda tamen ftulto pietatis vifeera flexir, nes timeo, ingcniolum meum tamquám dapes pro- .
Dixcrat illa: Tuas míhi nunc concede lauandas Bances^ Sed quia cúm Dominus iuiiit pauperíbus po- ^¡iC({U
Vcítes; hoc leucquid pro Chrifti- nomine ducam. pulí resofferre viles ad conftruendum tabernaculum,
Tune tamen haud alias veftes leprofus habebat: nonne nos debemus ad acdihcandam Eccle/iam ofler-
Subfidíum petiit quo poífet membra fouore. re ?Quid Ecclefia,niíi colledio iuíiorunií Quomodo
Illa rogare fatis vnam tune Sanóla puellam
vita prudentium sedificacur , mfi documentis &ex-
Coeperat, vt propriam prasftaret femina veftem*
cmplis prudencíumí Igitur, amon curíuni dimittam,
hpropitn Abnegar illa fuam tríftis virguncula pallam.
pudorem calcabo,& fufurronibus induígco.Sed te, le-
fánat: Scernas íi veftiis mea dorfa magiftra ílagellis,
dor prudcns,¿i: auditor intclligens , adnuo, vt non p
C Exuuias noftras nunquám prasftabo leprofo.
poíitionem vel textum veríbrum curans , miraculis ;
Dixerat, & duram torfit cum murmure frontem.
Dei&<« beatitudim famalac eius intendas. Ornnis e- ^
Mita loquor: refluens lepra, quam lepiofus habebat,
mmueró agrícola veíci debet frudibus íulcoium agti
inóhedten- lnUafir mérito peruerfam corde puellam :
fui.
t t m V t r g t - ^anus ^ jjje j g j j j . Ieproflls Corpore totO,
uemUpr* ... . / r íxv ,. , , a ¡ d S . h a h e b a t h z x ú x . w d m t . correxit Colganus, beaciífims.
fercuiit. Virgineamque cutem percuílit candida lepra..
Tune timuere omnes, qui talia figna videbañt, L I B E R P R I M V S
Laudabantque Deum, tundebant pedora palmis»
Virginis & pedibus lactantes ofeula figunr,
C A P V T I
7 1 Brígida Sanda Dei poli hasc cemporibus illis
Virginíbus fandiscellam conrtruxetat vnam;
In quá cúm fuerat, pfalmis vígilabat & hymnis^ S. B r í g i d a genuS) natirntas y educatioy TAÍ-

íeiuníís multis Chiíftum fibi corde colebat: •' r í a f a n t i i t a t í s prajagta.

lilis temporibus fuerat penuria pañis
e Multis (vtferturj vicinis, atque puellis. í
2 T7 Vírgloriofus Rex in Hiberniá,nomine 4 Feid- ^
a Secjnentiu edidit Colgantes e M S . códice E m . C a r d , A n t e r i i j Í T limidh, qui dicebatui Feidlimidh Reachtmar,
Barberini.
eo quod magnas in fuo regno in Hibcrniá leges fecit:
b I t a habuijfe M S . tefiatur idem; ediiiit tamenipfe l o d c z .
c Aultro, alíndente fortaffis
S$c idem correxit, q u o d i n M S . erat
Reachc enim Scoticc, Latiné fonat legem. Ipfe Rex
Veni Aafter , perfla hoitum
Poeta a d i l l u d C a n t i c . 1 6 habuit tres filios, quorum nomina dicunrar, ¿ Flacha b
mcum, & fluant aromara illius. Suíghe, Eochaid Fionn, Cond Keudchathach, qui in s , B r í g i d a
d C l a r t h s h a n c S . B r i g i d & v t f i o n e m n s r r a t anSior V i t í tripartí- fumm^ 8 c máxima fertilitatc Hiberniam in c T q - f ' a t e r r e ^
Enarrauit ctiam tune Virgo fánda
tM. S. P a t r i c i j hís'berbis:
moría regnauít. Defundo íi parre fuo, Flacha Suighc-^**"""
aliamfuam vifionem, qoá vidicdaos lapides, vnum ma-
gnum Scalccrií paruum;& vtrumque ílipeifufo imbre con-
habuit tresfilios-,feilicet e RoíTa, ^íngus, Eogan : qui
ípcríiun : maiore autem decreícente, minor incicmca- cxpulfi ab Arthuro prasdidi Connij filioá Temoriá,
tumimbiis coniadlurumebacjargenteafquereddebat fciQ- tegionem / magnani in confinio Lagcnienfium 3 c r
Momo- '
 l 5 á V I T A IV S. B R I G I D A
Momonienfium gladiis fuis apprehendernnt; fed- ipíi
AYCTO
RE ANO- Momonienfcs vocantur. Eochaid Fijnn autemper-
NVMO, rexit ad Lngenienrcs,& in multis locis Kcx Ligenien-
ExMS. lium dedit ei térras : & i b i habitarte nepotes eius ví-
cjue huc ; iam ipil ínter Lagenienfes nUmctantur, Se
Lagenicnlcs vocanrur.
5 Dcquibus fuit Dux quídam magnu's &:potens
nomine Dubtachus, qui emit anciliam, quae vocaba-
tur Drofeách: ipfá crat multum formóla 6e moribus
hónefta. Amanseam Dominus Dubtachus,feciteam
congubínam fuam, &c dormiuit cum eá , & concepit
illaabeo. Hoc fciens propriavxor Dubtachi, contrii-
ftataeít valdé,&dixit viroíuo: Vcndcancillam tuarh
m a t e r f e r - Brofcach,quam fcciíli concubmam tuam: timeo enim
íi progenies ipííus íuperauerit progeniem mcam;Sed
Dommus Dubtachus nolmc hoc faceré, valdé amans
eam : in ómnibus enim moribus illa fasmína erat per-
feda.
4 Quídam portea die fedentes incutru Dux Du-
btachus ci: fuá ancilla Broícach, ícquentefque eos co-
mités fui,perueneruut ptope ddmum cuiuídam niagi.
Audiens autem illc magus íonitum currus, dixit ícr-
B uis fuis: Videtc quis (edet in curru; íbnat enim currus
\ f i l U c U - fub Rege.Tune (érui dixerunt ei: Nullum virum ceí-
ritAtepr& nimus in curru.niíi Dominum Dubrachum,Magus di-
xit eis : Vofcate illurn ad me. voeatoque eo, ait illi ma-
m*got
gus ; Mulier, quas poít tergum tuum íedec in curru,an
e(l praegnans ? Dubtachus refpondens ait: Iam ira eft.
Magus dixit: O mulier, de quo viro concepiftí ? Illa
rcfpondit; de Domino meo Dubtacho. Magus dixit
ad Dubtachum : Hane mulierem valdé cullodij mira-
bihs enim crit conceptus eius. Dubtachus ait; Cofri-
peliic me vxor mea , vt hme vendam: timetenim fe-
men huius.Migus dixit: Vxoris tuce femen femim fa-
mulíe huius feruiet vfquein finem feculi. Ad anciliam
vetó ait : Conftaus eíto animo, quia nullus tibi noce-
te poterit; gratia enim infintulaz te liberabit: claram
namque filiam paries, quse íicuc fol in vértice ca;li, fíe
lucebitin mundo víque in finem feculi. Tune Dubta-
chus ait; Dco gratías ago, quia hucufque filiam non
habui, fed tantúm hlios. Dcinde reuei í¡ funt Dubta-
chus Se concubina fuá cum comítibus fuis in domum
íuam : Dubtachus vero muJtúm dilexit illam propter
fermones mngi.
5 In diebus iam illís, Deo inftiganre, dúo fan¿li E-
pífeopi ex Rntanniá in domum Dubtachi venientes,
g quorum alter vocabntur^ M i o l , ¿k alius Maolchuj
& a S. ipíi erant diícipuli S'. Patricij Archícpifcopi, qui tune
' '' ^ praedicabar verbum Dei in Hibermá. Videns Bpifco-
pus Maol vxorem Dubtachi tnftem eílc, ait ei .* Qua- Et ipfa mulgebat praedidlam vaccam , &dela¿leeius g»ce »«-
te tnftís es ? Se addidít fciens cauíTam eius prophetice: nutriuit S.Brigídam, quia beata infans líbenrer íftius t r i t p t :
Famulse veftra: partus ptaccellet te & omne femeín-
tuum.Sed tamen illam ficut filiam tuam arna,quia pro-
genies illiustuisproficiet multum. Sed tameíi illa ad-
huc in furore maníit.
6 Ipía iam irata cum fratribus fuis , qui erant viri
h e r * ¡ m i - fortes potentes, vigebant valdc Dubtachum, vt
dia venderet smulam fuam ¡n regionem longinquam.
Tunc quídam poeta de Aquilone Hiberníae,nutn Dei,
venir, &timens Dux Dubtachus iram vxoris fua2,quac
crac nobilis, & fratrum eius furorcm, confenfitven-
v e n d i m r : dere illam : & ipfe Dux inde erat multúm moeftus.Et
poeta pr^didlus emit illam faíminam in anciliam. Sed
Dubtachus non vendidit partum illius \ perhibens
quódrlla haberet filiam mirabilem in vtero, Perrexit
illepofteácum ancillá in regionem fuam. Venit qui-
f p f a B r í g i - dam hofpes fan£lus,qui orabat Deum per totam illam
da n e r u m
no<5lem)vídcbarq.ue in illa nodle ííepéglobum igneum
globo
igntOi
itr loco in quo ancilla mater S;. Brígidas dormiebat. Se
hoc mané poetse Domino eius narrauit, Se ille inde
gauifus eft.
7 Ipfo tempore ille poeta parauit ccenam magnam
Regí fuo; Se ipft; Rcx cum Rcgioá veniebat ad coe. nbusiliis manus íuas'velocitcr, illico igjicm non vide-
V I R G . L I B . i
nam. fed Regina crat partui próxima. Tune amíci & D
ferui Regís interrogabant quemdam h Prbphetam,
quando bona hora eílet, vt Regina pareret prolcm & v a t i c i -
íuam.Illeait: Sí diceraftino, orto fole naíceretur, ne- »io ptA-
mmem in terris haberet aequalem. Sed Regina ante n f * » ^ * * ,
illamhoram contra voluntatem fuam genuit filium»
Mané autem fado, & otro fole, venit ancilla illa, ma-
terS. Brigidx,deforisaddomum proííimi dornini (ui, ... in domtie
íi'omiíi
portans vas plcnum de lacre nuper mullo: oc cum po-
fuiílet vnum pedem trans limen clomus , & alter pes
forisftans,cecidit fuper limen , fedens, & repentiffi-
mé fine vi dolons parturiendí, Dei grana, filiam pn!-
chertimam facie genuit. Sicemm lile Prophcta dixíti
quód nec in domoj nec extra domum , ipíafieminá
prolem pareret. Et de lacle illo calido, quod portabat
illa, corpus bóná; infancúlá iotum eft.
8 S'gna iam máxima illicc) fecuta íimt, dono Dei
S. Brigídam, quorum hoc Vnum eft. Ipfo iam die na- r n o x ^ p u í -
tiuitatis fu*,quidam infantuliis pra'teruá noótenatus, ru™ mor~
fubita morte prasuentus eft. Etaliquo euentu c ú m eí ^ " ' T * ? '
fet Sanóla Dei prope illum, tetigit corpúscitis extín- ¿y/^.
¿lumj & fubitó fanólilíimas infantul* taólu ille infans £
víuus furrexit. Hoc omnes videntes dicebhnt, quód
mérito illa filia predicara eílet á Prophetis; Villa illa»
in quá S. Brígida nata eft, iFochart Muirthemne vo- i
catur, quaecftin prouinciá Vltorum, feilicet in regio- l o c m n a ú -
n e , quae dícitur Conáille Muirtemne. Ipfamvillam u ' * * * " ^ '
modo habet S. Brígida, in cuius honbre monaftetium reiigiong
Canonicorum lil eá cft.Ibi illa Eccleíía & ccemíterium
eius eft, vbi fuit domus & curia, in quibus nata eft B.
Erigida. Lapis vero , fuper qúem nara eft fandliftima
Chnfti fpohía, poft tergum ipfius faníluanj conftat,&
ab ineolis íftius terrae cohtur honorificé,e6 quód mul-
ta figna fuper eum per mcrita S, Erigida? patpantur.
9 Sanéla iam puella cibos communes Magi j d d -
mini matris fua?,refpucbat, atque vomebatquotidíe.
lile enim homo poeta & magus erat. HÍEC magus ip- M a g i e í -
fe confiderans, perferurabatur cauflam naufeje; eam- b o s f e / l ' -
que fciens, dixit;Immundusegofum ; puella autem d u n f »
illa eft plena gtatiá omnipotentis Deijidcoquc cíbum
mcum non ca.pit. lile enim tune crat gcntilis incrc-
dulus cum domo fuá , quia puper antea fides Ghrifti
peruenitad Hiberniam : Se ttibe ftatim ipíe non cre-
didít, íed poft tempus, fícuri audictis. Deínde magus
ipfe clegit vaccam albam fine macula , & deftinauit F
eam fanólae pucllae, vídens Dei gratiáalbedinem in
eá : contígitque vnam fa»minam Chnftianam ibieile, d i d A l * 8 é
quaeerat multúm religiofa, & fertur Virginem fuiífe c¿r<-
eamj quam fecit magus ille, vt nutritct S. Brigídam. p a n a V i r "
vaecap lac recepit. & diligenter anciliam Ghrifti nutri-
uit Ghríftiana faemina, valdé amans illam.
10 Poft haec iam ipfe magjuscum omní domo fuá d e f e r t u r i n
perrexit ad regionem Connaghtorum, quseeftpars C t n a e t á :
quinta Hiberma:, & habitauít ibi. Fuit enim matee
eius de Gonnachtís, pater vero de Momonieníibus,
Caufsá iam magicae artis fuae circuibat totam prouin-
ciam illam, ahaíqueprouiucias, Se habebat magnum
honorem in eis.
11 Quadam quoque die dimifTa eft beatiíHma Brí-
gida fola in domo dormíens ; tune domus illa accenfa
igne apparebat:& citeumuenerunt omnes, vt extin- i n p H f a -
guerent ignem, Sé cúm appropinqua/Tcñr domum, ig í i u m I*"-
nis non apparuít.fed domus incolumis inuenta eft.Vi- f J ^ ^ J ^
derunt, excitantes illam, puellam pulchrá facre, S e ge- ^ ¿ f m J f
rus rubícundís. S e dixerunt omnes: HÍEC puella veré i n q t i á i d
plena eft Spiritu fandlo. (ebat¡
12 Die autem alio magus & marer S. B'rigida;,cum
nutríce fuá Se ceterís, foris in quodam loco fedentes,
fubitó viderunt pannum contíngentem caput puella' & tegníen
iuxtá fedentís,flammaeincendio árdete : Se porrígen- cap tí t í :
 I F E
runt, Ceápanauh] i n t a d i M i , ^ccx lioc íigmíicatur
gratia Spiruus( a h & i ardens m Sandia Dei.
I j Quidaai dcmque die idcm magns dormiens
vidu d JOS Ciecicos, veftibus albis indutos, ctfundeie
per J » ¿ e - oleum íupcr caput püeüa: , ordinemquc bapnímatis
complentcs conlucto moie. Vnus autcm ex lilis dixit
tnenm v i -
ad m a g a m : Hanc Virgínea) voyate Br gidam, Ipía
Jlone m ñ
caium :
auremcrii plenagraná coram Deo & hominibus , 6c
nomen etas cclebcrrinium entper totum orbem. Hif-
quc diól.s difcelícrunt Angelí. Nocle iam quadatn
tolumna ídem m igus erat vigilans íuoque more aftra cxli cóíi-
ignu f u p r a
dcrans ; &pcr tótam illam no¿lem vidit columnam
dtrntvn:
ignis ardencem, coníurgcnremque alciús ca domun-
culá, in quá B. Brígida dormicbac, Se vocauit ad fea-
lium virum in reftimonium, qni & ipfe fímilitec vidit.
Hoc vero mané ómnibus narrabanr.
14 Quídam qtjoque die, cúm adhuc infantulate-
neenma B. Brígida eflet, orauit intenté ad Deumjex-
infantuU
erat, ac
pandens manus íuas ad caelum. Tune quidam vir ad
profhetafr
iliam venir, fálutauirqueeam. Ita ei beata puella rc-
fpondit. Níeum erir hoc. Mirans vir lile, inde narrauit
mago. Rcfpondcns magas dixit: Veré prophetia eíl,
quod refpondit infans j quia haec loca erunt illius in
xternum. Qu^d pofteácomplctum eft: nam parochia
B
magna eft hodie S.Bngids in lilis regiombus.Hoc au-
dienres habitatores regionis, congregaucrunt íe ad
maguan, diecntes ei: Tu mane cum domo tuá nobif-
cumjpúella veróhxc, qu£E prophetat quod regiones
ideo^fogi-
noftrae fus erunt, recedar á nobis. Magus ait: Non ica
tur e Co fi^r. Sed potiús terram vcftram deíeram propter eam.
ttactá emi- Ipla criiru magna in cáelo eíl, & quod ipfa prophetauit,
grare: poli tempus ita erit. Tune magus cum (uis ómnibus
defcruit proumciam Gonachrorú, & venit ad prouin-
ciam íüam , qiiíeeíl in regionibus Momonieníium,
vbi habebar haíreditatem patris fui. Cum iam creuif-
íet quidem corpore, fed plus fide, fpe, de caritate fan-
óla puella fideliter miniílrabat.
a V V a r d A t u i m e r p r e t a t u r : V e l i x L t g i E c r . H a n c C o l g u n M initio
fecundt a C h r t f t i ortu j e c u l i v i x i j f e j e r i b i t N o t . 5
b Fiatha, í.«rtMc/axrar/íí Fiachus , Fiacus, Fiecus , Fioclms
appellatur : Eochaidh ' v e r o , Eachadius, Euchadius, Eocha-
dms. Eutichius, & E q n i á ü < , , a voce E z c h v e l c c h q t t o d H i -
h e r n u cqi^um fignifi.at: C o a á a U í e m Couílans, Conílaa-
tinus, Couon. Cognomen Keudchatach v e r i e m t W a r d i u * ,
Ccacibelhs ; C o l g a n M , ^ cencum praeliis, inqatbtcs f e r t u r
v t e i o t extittjfe,,
c H u i t a r e g t i v r b u f&piui mentiofit i n V U i i S S . H c b t r n i c t r u m .
d Colg fiacrc.
e HtVVardAodicHnturjKoCCxas, J E n c a s , Eugeoius.
f Colgantes att e a m regtonem D e f i o r u m effe tn C o m i t a t u V V a t e r -
fordienfi; q»& t a m e n non eft a d m o d u m m a g n a .
g H i f a n c i t A n t t f i i i e s tn p r i m a V t t á Mcl ^ Melchu appelíantur,
q u t a , v i att C a i g a n , dtphthongi ao & a e , a p u d a m t q u o s co,
tdem j o n a n t H i b e r n i c e . F t U j f u e r e fororu S . P a t n c i j , v t 6 F e b r .
dietmm.
K P r o p h e t a m v o c a t e u m q u i f u t u r a p r á d t e i t , ftue D i u i n i S p i r i t u s
i n f i i n í i u , j e n q u á a l t a artediutnationvs, q u a l u h í c vtdetur
M e .
i É f t n u n c Focharc, Colgano t e j i e , ec'clefia p a r o e h i a l u , d i o i -
cefis A r m a e h a n A .
k M u l t a hic dtfidtrantur.
C A P V T IV
beneficia m i f e r ü m p e n f i , p l é r a q u e
ióse, gefla. a p u c í S . "V a t n c m m ,
defenjus.
37 A Lioautem temporc S.Brigida iter agebat per
t j u e s do-
campum a. Thcba fedens in curru. Tune illa
n a t , tu t n * Vidit quemdam virum cum fuá familia & vxore &"
dtgentt: cum multispeccíribus l a b D i a n t e s & portantes onera
a
gtaüia, qui in ardorc foüs lallí tune f u e r a n t , Chriili
Virgo tune miferta illorum.dedic cis cquos cutrus íui
ad oneraportanda. Sandlaautcm i n viá cumfuisco*
ItbruafijTom.U
B R. V A R I I.
mitibus íedens manllr; dixirque tr.iniíliís fu/s fanéla Avcro-
Virgo: Fodirc millo loco & crumpet inde fons^aqua RE ANO.
cniin ibi antea non fiierarjvenienr ením ciriiis ad nos, NVMO,
quibus neccire entpotum habere. Tune iiij foderunt, Ex
& iliico fous crupir. Poft paullulum venit per ülam ^
viam Dux cum turM muirá cquitum. Ipic audiens a J s n t t *
r e Ci'gnCjCtt;
quodS, Brígida de equis luis recit, obtulu ei dúos e- t q H t s é n -
quos indómitos, diceus; Sandlitas bona: Virginis fa- d e m i t a { i -
ciat fibi eos mites. & ftatim ita diurno nutu f.i¿ti funt ^" datos,
domiri, quaíi vnquam ilíent fub c ut ru. P o l i haec difci- t''ltc0e t e u -
res r e d d i í :
pulí S. Parncij Archicpifcopi rotius Hibernia: venc-
runt percamdem viam , & dixcruntad B. Biigidam :
N o s valdé fitientes lumus , ¿k comedere non pollu-
mus. Tune comités glonone Vngmis dixerunc cis:
Nos iubente Domina noftrá potum vobis pra^paraui-
m u s : ipía emm nobis prsdixit, vos elle vcntutos.Poll-
eá ornnes de viatico íub comedebant, gradas Doo
incommuni agentes, de fuam íanólam ancillam g ^ -
tificantes, bibebant.
58 Inde dúo leptoíi fecuri fum S.Brigidafn euntem
cum turbá muirá , quos fanda Vago benigné fufee-
pit. Contigit eis ante Sandlam Dei ruari; ¡ k nufen íc- f f c g f i f a
inuicem percutiebant.-fcd manus illius, qui pi ais per- a r e f a S a s
cutiebat íocium, incuruata femel, non potuuitcium m a n t v ,
erigereeam, altenus quoque déxréra ad pcrci-ticn JA>>at:
dum íurfum erc¿ba,recuruari nrcíacla non pocuit.Ri-
guerunt naque manus mifcrorum manentes immobi-
les , doñee S. Brígida vemens pacem fecit ínter eos. •
Tune illi leproíi poenirentiam agentes,Sandia Dei ma-
nus eorum pnftma: íanitati rcfticuit: pofted acepien-
tes eleemof^nam Isn redieiunt.
39 Alio quoque die cuims S. Erigidas condudlus
eft, vt in co quidam infirmus veherctur, qui in extre-
mo vitse conhnio anhelabat: c u m q u e politus cílet in } „ f i r m u m
curru, mcliús habmr, & vemens ad S. Bngidam hoc c u r r u i j n o
ei indicauit; & craftino die,benedicente eum Chrifti m p o f i t u m
Virgine, bené valens ambulauit. Hoc videntes qui-
dam leproíi poftulaucrunt currum illum, S i cis Chti- ¿ " j / ^ .
fti Virgo donauit eum cum equis fuis. fls;
4 0 BeatiHíma Brígida rógata, ad quoddam mona-
fterium fandlimonialium in rcgionc Theba exiuit, vt
celebrarct Pafcha. Et beata Abbatiíla illius loci in die
Ccena: Domini dixit ad omnes Virgines ; Q v X ex vo-
bis hoc die lauacrum faciet infirmis noftiis r Ceteris A g r a á i n
ómnibus nolentibas.S.Brígida dixit; Voló ego, vt mi- C c e n a D o -
íeras & infirmas Sórores abloam. Et hoc placuír lili ÍA
Abbatilíaí fcicnci fuiiíeáDeo. Erantautem ibi qua- F
tuor oegrota: in vná domo, vna paralytica, qusia-
cebat immobilisialia vero encrgumena, díemonio ple-
na; tertia caica, quarta leproía. Tune S. Brígida priús
cojpit lauare paralyricam, d^aic ei: O beata Materno- p a r a i j f ¡ c ¿
ga Chriftum pro me, vt me fancí , & orante Chrifti p r e c i b m
fponsá pro eá, ftatmi in iftá horá fanata eft» fanat:
41 Manens B, Brígida in eadem regione in qua-
dam ceilula aliqmbus diebus , cafu remanfit illa (ola
cum vnopuerom domo,(S¿ ille puer mutus & para-
lyticuserat: nefeiebat vero ancilla Dei, quód mutus
& paralyticus eílcir. Ineadem iam horá vencrunt via-
tores quaerentes comeftionem. Tune fanóla Virgo ad
puerum iacentem ait .-Nofti, vbi eftclauis cellariii lile ,"tiiu,n&
A 1 A,, s ^ r ^ n paraíyttcu
apena lingna illico ait; Bcne icio. Cui ait: Surge, & f a n a t i g -
miracuc- aífer mihi eam. Ad hanc vocem paralyticus furrexit n a r a :
fanus, & dedit ei clauem,& ipfe miniftrabat cum fan-
innocens
. ¿la Virgine cibos hoípkibus largirer, fecondiimmo-
rcm Scototum. Dcindc familiares venientes deforis
domum, videnteíque puerum loquentem & amba-
lantem, valdé mirnbantur. Tune ipfe narrauit eis.quo-
modo fanatus eft. Hoc illi ícicntcs.omncs fjratias Deo
egetunt, benediccntes ancillam cius.
4 1 Aliquando fanóli Epifcopi Maol & Maolchu
venientes ad S.Bngidam,dixerunt ei; Vis vt nóbifeum
pergas i n campum Biegh , ad viíitandnm Patronum
*/ * d S .
noílrutu S.Patticium ibi manentcm fQuae refpondit: p^,¿'g.
O Ego
 V I T A IV S. B R I G 1 D / E
AVCTO- Ego multúm voloipfum alloqni , vt me benedicat.
RtANO- Tune perrexerunt in v¡nm (ancli Epifcopi & beaca
NYMO,
Vngocum fuis.comuibus. Subrogauit eos quídam
EX MSS. Clciicus.qui habebac mulíam familiam ¿^pécora 6 c
A ad locum Agonis icgalis, qui dicuui Tailcm, ad alcerum.
dúos currus, volens iré cu:n Sanclis.ne quid pateren*
rogintibiu
r u j l i c u cjz
tur in vía. Sed nolebant Epiícopi, nc iter eorum pro-
m-temfe p eí niulncudinem pecormn ouerum eiustardum
tunnit: tííec. Dixitque ad eos íanóla Virgo : Praecedicc ante
nos, ego iam mauebo, & companar cum iftis. Tune
euncibus Epilcopis SandaDci remaníit cum lilis, &
ait illis: Cur non pomtis omnia veílra in curribusílilí
p a r a l y í i c i t aíunt .-Q^ua vnus pacaiyticns, & farminacsca in cur-
nbns iacent aegroci. Nodeillá veniente comederunt
'vigtliUite-
8 c dormierunt; íbla Virgo íamíta Brígida iemnanit
iunio,prt
cibtu, a - Se vígilauit. Mané autem fado, Cbriíh íponfa bene-
q u á bene- dicens aquam eífudit íuper paralyticum, & ftatimip/e
dtélá,/*- furrexic íanus, 8 c íimilircr exea fsemina illuminata eft.
nat:
Tuncíanóla Virginelubente, onera ímponunt in cac-
ris, & cosptum itcr agcbant,gratias Dco agentes.De-
jnde íanóti Virgo, acceptá licentiá 8c benedidione ab
lilis, cum fuis in viam íuam exiuir.
43 Et videntes qucmdam plebeium íuxta doraum
fuam circa pécora íua valdé tnftem , B. Brígida díxit
fuis; Interrógate eum, cur cam triftis íit.llle dixit.-Quia
tora familia mea in dojore eftj 8c nulla muliennulge-
re vaccas poteft. In illms enim domo duodecim in m-
iteieiumo
firmirare iacebant. Tune dixit gloriofa Virgo puellis
í'uis , vt mulgcrent vaccas illius. Cüm mulgcrencur
bemdtcia
12. tnfir- vaces IIIÍE, ille homo rogauir, vr poft laborcm pran-
mos: dium acciper'cnr i b i comedebant comires fandae
yirginis, ipfa autem leiunabar. Pranfís illis ómnibus
Sanda Dei aquam benedixir,&: afperfir domum illius.
Se omnes qui in ihfirmirate iacebant illic:& illicó prac-
fente Chnfti Tpons^ omnes valentes furrexerunt, &
gratias Deoegerunt benedicenres aneillam fuam.
4 4 Pofteá S. Brígida cum fuis viá profpeiá vene-
runt ad locum, qui dicirur b Tailten>vbi erat S. Patri-
cius Archiépifcopus cum fandorum Epircopórum&
aliorum Sandorum conuentu : Se cum. honore debi-
to B. Brígida ab lilis íufeepra eft.Beara iam Brígida ac-
S Paíriciti
cepir S-Patrícium praídicarbrem Hibernix in Parrem,
in Fattem
accifit: Se iple accepit eam in Í.I iam. Inuenírur enim, f quód
C ibi pi IÚS viderunt íe ínuicem. Ab illo ícilicet die ma-
ior Sanólorum Hibcrníae mirabílis Virgo poft S-Pa-
ri icmm omnium íudicio habernr.
45 In illo quoque Concilio m á x i m a quíEftio orta
C eft: quídam enim mulíer,q!}a£ in fornicationem inci-
mulitrem
dir, dicebat infanrem, queni genuir,cuiufdam Epifco-
crirrten S .
pj nomine Bron, fuffe, qui fuit alumnus S. Parricij;
Brono E p -
i ^ponente, illeuurem negabat coram ómnibus. Tune omnes in
concilio audienres mirabiha & opera q u z Deus per
S. Bngídam oftendit, dixerunr.quód hajcquaeílio f o l -
üi per eam poílít.Tune rogara S.Brígida ab ómnibus,
illamulier exrpa concílium cum fuo mfanre adduda
eft ad eam. Gui air Chnftí Virgo: De quo viro conce-
pifti hunc infanrem? Illa refpondit: De Epifcopo Bron.
iuffu S .
Ad hoc, fuaíione diabólica , illáfalfum teftimonium
perhibenre, B.Brigida humilis ad S.Patricium veniens
dixir: Parer m i > ruum eft hanc quaeftionem foluere.
Rcifpondens S. Parrícius ait ei: Mea Filia canflima, ru
reuelare dignare. Hoc audiens S.Brígida, illius femi-
c o n f a n d i t , r.x os ÍJgfio íandíE Crucis íignauít. Et ftatim illa no-
figno C r u . lens verum dicere, torum caput eíus cum lingua intu-
cu tume-
muir. IllícoS. Brígida conuerfa linguam infintis be-
fíiBálin-
g u á & ca-
nedixít, dícens ei ;Qiiis eftpater tuus ? Ule infantu-
fi>e, lus ante tempus loqucndi, ait ciará voce : Non eft vn-
i n f a n t e a b que Epifcopus Bron pater meus , fed vilis lile, qui fe-
eá Jignato, det vltimus concilij huíus.eft pater meus.Tunc omnes
verum pa-
iüucn hominem cognofeentes , gratias cgeruntDeo,
i t e rn pro-
pro liberatione innocehtis Epifcopi : Se B. Brigida d i -
dente:
gné magnificara eft , & illa muher panitentiam egit
coram ómnibus.
V I R G . x i B. i
a C o l g a n t u a i t regionem effeptcpe M c d j a m i n H t l e r r . i á . D
b Locua e f í , v t u i e m w q u t t , t n Borealt p a r t e A l e d a , olin: p n l l i c i i
conuentibm & l u d a i j i h i c agt foiitu í e l e b r a . ItaAuclorVi-
Tune S. Patricias perrexie
t&i. S . Fairtcij apud Colgannm:
filium Neilie Corpie.
c N e n .ergo a n t e a v e l u m a S . P a t r i c i o a c c e p e r a t , vt quidxm
•voiunt.
G A P V T V
O c c u l t o r u m cogmtio, heneficentia. aufleri-
t a s n j i t a . t t e r m Cotiaoiiam.
4 $ T f \ le illo vefperafcen.re j quídam homo, videns
virtutes quas fecit S. Brígida ipío die, rogauit
eam,diccñs: Habeo domum nouam, voló vt tu cum
ruis prímaíntroeas in eam confecrandam. Exiit ergo
Sandia Deicumco, & ipíe mimftrabar cum gandío
rpagnojpfo cibum largiter apponence.S.Brígida pro- d i u i n u u s
phecicé diX!tfuis:Gftendit mihi Dominus modójquód cognojeit
¡He homo gentihs fit; Se nondebemus cibum eius fu- q u e m d a m
ejfe G e a t í -
ñiere, cúai n o n vult ipfe baptizari, Refpondit ei vna l e m ,
de puellis fuis dicens.-Verumeft, quod dicís. Nam au- E
diui,quód illepra: cundis S. Patricio refiftebat valdé,
& baptizan rcnuit. Tune B, Brígida dixit adillum : eumtfr
Non pQÍrumus cibostuos comedere, niíi prids bapti- domefitcos
zatus fuens.. Tune á Deo ille compnndus, credidít.to- conu'érttt:
to corde, cum omm.domo fuá , & ab Epifcopo.Bron
baptizatuseft, difcipuloS. Patricij} qui tune erat eum
S.Brigidá.
47 .Seqnenti autem die audiens S..Parric¡us dixit
ad beatam Virgínem ; Ex hac die non licebir ribi fine
Sacerdote ambulare. Sit ribi Sacerdos.femper in cb- deineepi
m.itatu ruó. Ordinauir tune S.Patricius Sacerdotem femper S a -
nomine a Nafrohic, qui in tora vita fuá feliciter in co- cerdotem
mitatu S. Brígida? vixir. Deinde acceptá licentiáá S.
Patricio, B. Brígida cum luis remeauit.
48 In diebus illis veniebat ad S. Brigidain quídam
homoportans matrem fuam paralyticam in fuis hu-
v m b r á (0-
meris: & cúm ille ad locum, vbi fanda Virgo erat,ve- l á p a r á l y -
niílcr, depoluir marrem fuam in térra in vmbra fan- t i c a m f a -
d s Virginis; Se cúm illa tetígílfer vmbram Sandae,
furrexir dícens; Gratias ago Dco, quod quando v m -
bram m a m , ó Sanda, tengi, ftatim fanata lum , mhil
dolens.Tune clamor omniú in laudem Dei ortuseíb
48 Deinde rranlado remporís interuallo, quídam
viri hominem dannomacum, fornbus vinculis allíga-
tum,ad S. Bngídam deduxerunt : qui cúm cognouií-
fet quód ad S-indam Dei deduceretur, ceeidit in ter>
ram, íemper dícens: Non me ducetis ad Brigidam. l i l i
dixerunrei: N imquid feis^uó duceris,aut locum)in
quo S.Brígida eft; Ule refpondit: Scio, & Bené noui, energume"
& ad illam non ibo. Dixitque illis nomen Ioci,inquo n u adiens
eminits
erat S. Brígida; Se nullo modo potuerunt mouere i l - d í m o n e m t
lum de rerrá : coníilioque fado miferum ad S. Brigi- f a g a t :
dam, rogantes eam, vr pro Chrifti nomine dignetuc
vemread illum. Chnftí iam fponfa humiliter cum eis
exiuir. Et cúm vidiílcr S. Brigidam dtemon ad fe ve-
nientem, longé antcquám ipía veniret, effugit ab ho-
mine, (daemones enim, quando S* Brigidam ad loca
eorum aliunde vemre lenticbant, rimebanr & fugie-
banr) Se fanus fadus eft ille homo illa hora, Se granas
Deo egir.
49 Pofteá S Brígida peruenir ad monafterium fan-
d x Virginis Lafra:, Se manebar ibi aliqaíbus diebus.
Quadamaurem diead vefperam venir S'.Patticius cum
magno populo, praedicans in illa regione , adidem
monafterium, vr holpitarerur ibi illa node. Tune fa-
milia iftius loci commota dixir ad S. Brigidam : Pií|
cihos bene-
marer.quid faciemus f quia non eft in promptu nobis dtcens a n -
tanram reficere multirudinem. Dixir eis fanóla Vir- g E t , v t p l u ~
go : Qivmrum haberis ? lilis dicenribus, quantum ha- r i m ú fitf-
bebant-, ait S, Brígida: Suíficiencer habens iam nobis ficiant:
¡plurimis:
 I F E B R
^ piurimísrgratía enim De¡hscaugebír. Paftcá benc-
dicence S, Brigidá, illa abaría adruiniftrara íunt dao-
bus populis, id eft, Patricij & S. Brígida:; Se ipíi facu-
rati íiiút» & dimiícfunt maíores rdkjuias , quam qua;
fuerant ante in ¡lio apparaca, quem S. Lafra $ati&ís
prxparauir; S z fuum locum Deo S. Brígida m ae-
cernum obtulir.
50 Ibidcm qnoque quídam vir.quem vxor fuá val-
fi¿¡H¿ he- dé odio habuit, verijt ad S. Brigidam , rogans in Dci
n t d i S á e f - amore eani, vt inuocato Chriíb nomine vxor fuá eum
ficit v t amaret< Tune Ghdfti Virgo beiiedtxir aquam; & iuf-
Ttím amet fit domum iüius afpergi cá in Chrifti nomine:&: aíper-
ante exo- & domus illius ert, & cibus, & potus, & leeftus, vxorc
fmn: ablente, illa aqna. Venicnsilia mulier domumi & v i -
dens maritum fuum, illicó nimio amore dilexit eum,
& quamdiu vixit in eodem amore maníir.
j 51 Quaedara faemina de nepocibus ¿ Gayílíj per re-
gionem elcemofynam qusrens, venic ad S. Brigidam;
cui ait Sanffca D c i ; Do tibi íagum meum, vcl vaccam
x . o n * m d ó - quae mihi nuperdata cft. Illa dixit; Non profunc mihi
nAtmen- hace accipcic; venicnc cmm latrones in vía, quí aufa-
¿lct-> rene ea á me. Dixít Tanda Virgo: ViTne zonam mcam?
Dixifti enim mihi mullos dolores eíTe in regionc vc-
^ ftrá, & per zonam meamint¡n€bm in aquam, in no-
• mine Filij fui,Deus fanabit eos; & dabunt tibi homi-
nes vidum & veftitum. Tulit ergo illa faemina fanóbe
Virgims zonam fecum, & ptimiim abiitad qucmdam
puerum segrum, quem multúm patentes eiusdihge-
bant: & Itacim eum fanauit, Dei gratiá, per zonam
quaitl* fandae Virgims. Etíicilla faciebatper omnesannos
' " " ^ T v'ta: ^U^E, ^anans ^uítos languores, he accipiens multa
f(p/£i/• ^ucra : ^ ^e ^l:,cr's era'c agros» & diues fuir: qua:
cuftodiens caftitatem fuam puram, 5c tribuens omma
fuá Chníti paupcribus,San¿ta cfFcóta eft.
51 Poft h x c cxiit S. Brígida cum ibis, vr peregri-
fnigratin naretur in prouinciá Conachtorum , nolens habitare
C o m í l i a : in propná térra, id eíl, in regione Lagenieníium1 j 6c
habitault íbi in campo Hay, a:dificans celias &c mo-
nafteria per circuitum. Tune acceptatiit parochiam,
quam piophetauit in fuá infantiá, dicens ; Meum cric
hoc, meum erit hoc.
53 Acceffit ad ipfnm B. Brígida, vt Enchariftinm
fumeret de manu cuiuídam Epifcophóc caliccmde-
fuper intnens, vidit prodígium , id eft, formam hirci.
v i d e t h i r c i Vnustunc de miniftris Chnfti renebat calicem. Tune
ípeciem i n S. Brígida noluicex 1II0 bibere. Dixirquc ci Epifco-
caltce, pos;Cur notibibíscx hoc cálice p Brígidaautem ma-
C nifeftauit Epifcopo quod vidit. Tune Epiícopus illi
eh occultu miniftro dixit: Quid tu fecifti ídagloriam Dco,con-
f n t n i f i n fitendo peccatum tuum. Ule iam confcíílis eft, fe co-
p e c c a t u m . m t ^ l i [ c c a t n e s hirci furtiui. Dixirque ci Epifcopus ;
Posnitentiam age, & fundelacrymasj & ¡lie milis obe-
diens poenitentiam egit. Deinde B. Brígida venir ad
calicem, & non vidit in eo monftrum: lacrymas cmm
illius hominis culpam íoluerunc. Pofteá coepore &
fanguine Chrifti refedi fandus Epifcopus &gloriofa
Virgo Brígida, I x t i de ecelefiá redierunt.
54 Alio temporc qusdam vetula ibi mfirmabarur
vfque ad mortem: veneruntquead illam omnes Sóro-
res loci illius, vt vigiiarent, & orarent apud camj &
Tanda Matet Brigida-venit cum iihs. Et cum illa elfet
in agone mortiSjVolcbant Virginesmeliora v e f t i m e n -
tafuadeeá tollere, nc íub ipíis morcrerur. Hoc 6 .
v*t*t a Brígida p r o h i b u i t , dicens ;Paruo temporc v o b i í c u m
m e r i b u J * critjfacire crgo m i f e r i c o r d i a m , ne v i d c a m i n i rapinam
v t j i e i n t i - ^jcgye^ C3ntas 6¿ luimanirasB. Brígida: nolebat vefti-
menta tolli de cá, rimens íi ipfa frigus pateretur.Om-
nes videntes tantam beacicudinem rcligionis, Deum
glorificabant.
55 Cum gloriofa Virgo B. Brígida ibidem adlmc
babitaret, ftagnnm aqiisgelids, quoderat luxtarno-
íií¡fter¡um, frequentabar. Quadam autem node, m
q^ai crat nix 5c frigus multum omnibus,venit ipía Ma-
lebruanj Tom. í.
V A I I.
^9
ter ad íbgnumcum vnápuclla, 5: erat illa node /ni/- A(
lo ft-igno vfque ad gaJforum cantas orans & Híns : n i A N Q ,
& quod in illa fecic node , hoc (empvr ómnibus no- NYMO,
dibus ftatuit faceré,^ m cpuíuvcucjiném habcrc.Sed " H S S ,
Chrifti pieras >S . c miícricordia hoc fieri diurius non cft ^
paífa, ícicii!» hoc clíe fupra vires Brigidae Virgims.No- n o a u f ' * *
de enim ícuucnti cantes íimíii modo S. Bne'da cum T
r •^ J i • Jttigno:
(ocia ad Itagnum , non inucncrunc meo nili arenam p r c h ¡ b e i u r
ficcam fine vllá aquS, &: mirantes rcuertie runr.Prima i d c o n t i -
veró hora dici ftagnum impletum eft adúis fuis. Simi n H u r c j l a -
litcr Se in tettiá node aruit ftagnum in aduami S.Bri- Í n o n o a H
gidác,& in craftmo díercplccum eft eadem hoiá.ldcm ex'ncat0'
hoc fecit Deus, vt manifeftaiet, qoalem aífcdioncm
habüit circa (ponfam fuam S- Brigidam ; licuti circa
íoanncm Euangdiftam , diledorem fuum ceccris l i -
berans piagis poenarum & dolorc corpoiis. Omncs il-
lud feicntes magplncabanc viteutem De^in Virginc
fuá : roganubulque eam ne hac re plus tílet contra
voíuntatem Dci,& ipfa feiens illud fuiílc faduin cauf-
sá fui, celfauit ab hoc voto íemper.
a'Ctf/g. Nacfroic. b /^ÍÍW, Guaílij.
L I B E R S E C V N D V S .
C A P V T I
K e d i t u s m L a g e n i a m . Kildarie ínitia, T i e -
t a t i y a c í i h t i u m bono, d i u t m t H s defenja.
Rta eft iam magna controuerfia apud Lage-
menfes de ablenriá S. Brígida:. Ipfi enim
feientes curfum totius Hibcrmae cífc ad B, Brigidam,
& plures virtutes & máxima miracula, quae Dcus peí"
ipfamagebat, vólebant vt tanta Deí gratia infuáre-
gione cííet: inde euim S. Brígida nata cft. Iniro iam v t d i t i n
confilio , miíerunt honorabiles perfonas, & fidcles ¿-ag*»^
nuntios, quos ipía negare non poftit, rogantes eam vt
dignarctur rediré ad regíonem fuam. Glorioíiííima
aiucm Virgo feiens hoc cfte á Deo , ordína'tis locis in
quibus tune habítabatjvenit cum illis.CuiDque ad Hu-
mcn<íSyonna S. Brígida &:fui comitcs venírene, ibi ^
dúos populos Icdcnccs ex vtraque parte vadi Luain,
id cft,nepotes Neill,&: Connachtorurn gentes lijüebe-
runt. Fiumen enim Syonnan , quod cft egregins flu-
uius Hiberma:, diuidic regiones nepotúN^il! & Con-
nachtorurn. Tune comitci S.BngidíE ab ómnibus na-
uigatonbus poftularunr, & non imperrarunt, vt trans p
flamen porraremur: ipli enim poftulabant naulnm
fuper fliiuium.Comités aarem gloriofce Vuginisdixe- figmCru-
rant :Non, fed nos nunc ibimus per Humen pedibus c u f a t t o ,
noftris ; & bencdidioS. Brígida: dominar noftra: nos p r o f u n d a
cuftodiet. per gratiam Dci, qut marc rubrum & flu- " r " ™ ^ ™
men lordanis, feruis fuis diuiíir. Pofteá dixerunt ad S. " -
tranftt.
Brigidam : Signa fíuuium, Matcr, m nomine Domini
noftn lefu Chnfti, vr mitior & mmor cfticiarur nobis.
Tune Tanda Virgo flamen íigno fíiida: Crucis bene-
dixit: de duobus populis, vt diminuís, circa flumen
aftantibus, Chnfti íponfa cum pucllis fnis flumen in-
trauir, & fui omnes íceum; & vfque ad genua alueus
ingentis fluminis non peruenit; quod &c fortillimi mi-
lites fine ñaue non poteranr traníirc. Omncs itaque
videntes, S. Brigidam laudaucrunt.
i Et ptiulquám B.Brígida flamen intrareifeum faisj
alij Clcrici ementes paruam naucm!ingreí]i íant in cá.
qui dixerunt ad S. Brigidam ;Pótífft illa nauis vnam
puellarum tuarum nobifeum portare.Tune beata Ma-
ret vm tcnertimx pucllic , qua; muhum timcbata-
quam , prxcepit, vt ante fe iret m illa nauiculá trans
flamen ; dixitqae ci illa pacll.i, Benedic me diligentcr, " v n a m . b e -
Matcr mea, quia timco d re íeporari in flumme. Dixit ne({'ceni>
ei (anda Vir^o : Vade in pace, Dcus cuftodiat te.De- n*utfner~
0 v ia,jituaU
ü 2 mdc
 i6( V I T A I V S. B R I G I D A
Avcio- inde nauigmrcs in medio fluminis mcríñ eft nauis fub
RE ANO- aqiij, cunclt; vidciúibus; pnella vcrró ifta, in magno
NYMO, pníira pénenlo clamauit nomen S-Brígc.]^ in auxiÜum;
benedicenfqne cim d'e terrá Chnfti fponla/uper aquas
A íedens illa pnella dudta cft in (na í'cdc ad porrum , &
vcltimcnta fna eranc licca, qnali ab aqná inta(íta,Tnnc
omnes laudantes Dcnm mirabihrer confid funt in fan-
¿tiííimá Virginc Brígida.
3 Dnm auccm vemíler glonoíiííima Virgo Brígida
ad pÁtriam füám , enm msgno honore S e cotins pio-
unici^ guidio rnícepra t i l , & celia aílignara eft illic5
eii in Cjiiá ipfa Ü;i S-irn^a mirahilem vitam deinde d n -
xir. Ibi m.ignnm monaílenum plntímarum conftruxit
ccenobium
conflruit Virgíonm : ibiqne makima pofteá cinitas in honoiem
Kildaras, B. Bngidae crenir.qox fíl hodíe Metrópolis Lagenien-
f i n m . Illa lam ceila Scoticé dicirnr Killdara , Latiné
fiue Ad
vero íonat ^ella-qnercns. Q u ; r c n s enim altiílima í b i
querciim,
erar , qnam mnlrüm amabat S. Brígida, & benedixit
facram eam ; cuins ftipes idhnc manc-t, & nemo ferro abfein-
dcmdr, dere andet, & pro magno muñere haber, quiporeíl
fiangere manibns alíqnid, inicie", íperans per illud Dei
vbi & anxiltnm , qnia multa parrara fnnr miraaila per illnd
v r b s f l r u - lignnm, per bcnediótíonem B. BngídicEt quo nomi-
¿ia:
ne celia dicebatur, eo &c cinitas vocatur.
4 Ante diern cniufdam folemnitatis venitadS.
B
Brigidam, manentem in prazdidH celia j quídam ia-
üehcüla, portans Virgini clevmoíynam: cumque af-
(ignaiíer donnm,díx.it: Debeo citó reuerri ad domum
Uieam, qnia parentes mei voinnt venire & pernotare
tecnm per iftam ian¿la n noólem : ego vetó ad cufto-
oraitoni díendnm domnm &: pécora. Cui air Chriíli árnica:
vacítntiü Non fie erit, fed tu mane híc; & parentes rnivenienc
bonaaDeo
poft te huq : ínbltnnriam autem veíham & donmm
cuftoditu
i r t ípodet,
Dominus feruabit. Venernntque parentes,ficutSan-
óla dixit & firnul omnes celebrabant fcílnm iftud
apnd S. Btigidim. Media vero noóle fures.venernnc
ad domnm eoriim , (cientes habitarores exiiíTe ad S.
Brigidam , & fnrari (unt bones. Cnmque venillcnt
ad amnem LiFhJ, habnernnt flnuinm repletum abnn-
dantiá aquí, & non poterant minare bones rransflu-
men. Cumqne laborarent per partem maximam no-
tttiabaéios ntis, coníüio faóto ailigauerunt omnia veftimenta &
loues i m - arma ínper capira pecornm , volenres ipil natarc poit
¡etrat, ea : & de medio flnmíne retrouerfa ammalia illa por-
tanernnt fecnm (polia inimicomm rnorum fupéi capi-
ta íiia, curreritiaqne per campnmLi/Ej, virinudife-
qnebantnr ea : non qnidem ad propnam domnm bo-
nes renerli fnnt, fed reólo curíu ad monafterinmS.
Brigidaj. Primo igitür diluculo peruenientes illue bo-
confttfii nes enm períecntonbns , homines cognouernnt eos
abigeu: ambos. Tnnc fnres laudes Deo dcdernnt, ¿¿ confi-
tentes peccata, poenitentiam egerunt, feenndüm luí^-
fionem gloriofae Virginis Brigida?. lile vero homo cx-
fultans enm fnis ad domnm fnamexiit; & inneniens
omnia fuá integra fecundum vaticinium S. Brigidae,
gracias egit Domino.
5 Alia qnoque pnella ante alium diem feílnm parí
enm eleemofyná ad S Brigidam venit. Se accepto eins
alteritu
muñere dixit: Vadam ad domnm meam , D o m m a i
áomum é f
qnia non efl: íbi mecnm míi nnrritor mens, qni efl; fe-
vítccaí i t a
cujlodiri nex valdé S í paralyticns, Se non efl: qni múlgear vac-
cbíinet: ías, vel domum cnftodíat. Chnfti antem fponía dixit
ei; Mane híc hac noóle íanélá.Dens iam cuftodíet do-
mnm tnam, & vaccae ernne immnlfse. & non nocebit
eis. Tunílilla maníit i b i , S í craftmádic Inmpta Hu-
chariíliá rediit: vaccas & vítulos feparatim in agfis
comedentes (ana mente & íine rasdío innenit.Ét puel-
lá dicente,quód illa noíle maníít apnd S Brigid.im.fa-
fébatnrei renex,quia erant pécora hncníq; mpafcuis;
& q u ó d ¡píe non dormiuir, ñeque vllum internallum
lemporis íenfit; ni'fi acfí iila hora quá pnella ab eo ex-
iiílct. Myftcnura huius rei D c u s , qui fccícipfe feít.
V I R G . L I B . TÍ .
a Dfi S e n o , fiue S i a s o , a u t S i o a a a a m n e f u p r a a c í u m . a d i V i t .
f ^ . i j »H.94 ¿e^ Vado Luain,j?«e Athlon cpjiido. D
C A P V T IÍ
F ú t e r f e m u l o e r e p t m . ^Angelí p r x j e n s tute-
la, I l l a n d o R e g t p r o m i f l a yiolorta.
6 J^y Oíl base gloriofa Virgo Brígida ad domum pa-
1 rns íui Dubcachi exinit , vojens poft longorn
tempnS viiitáre parentes íhos, Et patet (uns S í omnes
cognati íniganifi fnnt valdé m aduentn ipíins : S í ro- ab Artgelo
oauit eam pater fuus,vc faltcm illa nodlein fuá domo
maneret, & impeirauit. In illa anteen noÓlc Angelus
Domini venit & íuícitanir B. Bi igidani dorimentem,
dicens : Surge citó, & fnfeíta patrem tuum dormien-
tcm, & fnam totam f a m i l i a m , & t L i a s puellas, Nam
hoftes appiopinquanc qui volunc occiderc patrem
tuum cum fnis: íed propter te hoc non Vulc Deus.
Exite hinc citiüs, nam dómum iftam iriimici venien-
patre c u m
tes ftatim comburenr. Et cum omnes de domo exi- [hu h o f l i U
rent, hoftes ftatim venientes fnecenderunt domnm: t r & f u b d u -
dolebanc enim quód iriimicus euaderec ab eis. Tune c i r ,
videntes rogum parer&alij, fanébe Virgini dixerunt:
Tua benediótio, SiBrigida, nbs in hac noílc cnllodí-
nit á morte praelenci: modo feimns omnia,qnae pra:-
didlafunt de. te. Dixitqne illt Brígida .-Non lolúm in
& dein- "
hacnodle, fedquamdiu vixeris, fangnis non eftnnde-
ceps a cs.de
tux ra habitáculo tuo. Q n o d ita portea prdbatnm eft : r e d d i í d e -
nam c ú m quídam qnamdam ibi faeminam perciucre m u m eitti
volebat, ngnit manus cius, quam extendérat, & non f e c u r a m :
potuit eam recrahere:donec faeminam libcram dimifít.
7 Craftiná autem die vna pueliarnrh fnarnmad
B. Brigidam dixit; Vtmam Angelus Domini re fem-
per adinuaret, íicuc fecit in noóle cranfaótá , libeians
te S í patrem tuum cum íuis l Cui ait fponía Chnfti:
Non in iftá noóle tantúm, fed iam per omnem aeta- f e m p e r á h
tem meam, anxilium Dei mei per Angelos habeo ín Á n g e l i s
ómnibus: nam quotidie la:titiam cordis mihi pra-ftar, f a u e t u r ,
dumperipínm (onos S í fpiritnalcs cantns carminnm
S í O r g a n o r n m eaelcftmm quotidie audid. Sanólas qtíotidie
q n o q n é MiíTis, qu^B Domino procul in rerris celfe- c a n t t u c i -
te fies ñ i i -
brancur^quaíí propé per ipfnm Domínum cílenr, q u o - d i t ,
tidie anduepoírnm : S í meas orariones noólcac die & M i j f c t í
oííerunc Angelí Domino : & m prsíentiá & in abíen- p r o c u l c e -
tiá ipfe íemper audit me.Qnr^d duobus excmplis nunc lebrateti:
nbioftendam. Q n o d a m autem temporc roganit me
quaedam mulier leprofa S e infirma, vr ei aqnam de- a q u a d a t
lepro¡&, a b
f e r r e m , Sí. vr in ceteris neceííariis mifericdrdirer mi-
Angelo be-
niftrarem. Vas iraque plennm aqná benedixi, & dedi n e d t f t í t m ,
ei dieens: Pone iftud ínter te S í panetero; ne aliquis F
praeter te folam tangatillud^donec reuertar. Angelus
vero mens benedixit ilíamaquam in praeíentiá mea,
&conuería eft in quemcnmqne faporem leprofa vo-
lebar. N i m quando volebat vel concupifcebat illa inde o m ñ e
mel,(aporem riiellis; quando iam vinum, íuie cereni- f a p o r e m
fiam, vel lac, vel alios liqnores, in eadem aqná habe- hdbemeth'.
bat : & per.eins voinntatcm viciílim vertebatur.Icem
cum ego pama pnella elíem , feci altare lapideum In-
do pneiiah, Domino; vcmtque Angelus Domini, me
pítruuU
praeíente , &peiforanit lapide»n in qnatuor angulis, ab eo a d i t i '
S í fuppofuit qnatuor pedes ligneos. HLEC dúo de An- t a , e t t a m
gelo meo tibi.d puella,dcmonítraui,vr Domínum no- i n l u d ó i
ftrum ¡elnm Chnftura glorifices.Et ita gracia eius fem-
per mecnm permanct.
£ Eodcm rempore Dnx Dnbrachus,pater S.Brigi-
dae, dixit ad eam, Rogóte, íanóla Virgo, vadead Ke-
gem noftrum, S í gladiumí quem ipíc ad rempus mihí
eonceílit, in perpetuum dorict: valdé enim pretioíum
munnseít. Obediuit &rgo Chnfti Virgo parri ,íuo, &:
éxiitadKegcm Lagenicnfinm m campnm Liíí¡| ma-
nentem. Cúmqne Virgo Dei cum fuisad portam ci-
uicatis Regís fediílet, vnus feruorum Regís venit.ad
éam,
 I. F E B R V A R Í I . 161
A eam, dicens:S¡ me abíolaeris, Domina, á iugo Domi- ¡lite f a n a t u r . E a d e m m e m o r a t locelinn-s i n S . P a t r i c i J V i t á , ^VCTO
f t ú t * R ' - n'me' Regís, fcruus tuus ero m perpetunm, cum om- v t q t R e x a d fidem tarn i n f i a m m a t o fiudto f u j c i p i e n d a m m o t u i RE ANO„
fuertt.idoliivltro aliquoííesprafiratii. ^YMO
g i f a t r i f a nibus meis, & Temen meum poft mciSc ego S e cogna-
d D e O V ú á o , fiue h \ \ \ á o p e r C r i m t h a n n u m filium E r d e i K e n n - Ex ^155
g l a d t u m , tl mei erimus Chrifti.ini.Dixitque ci Virgo:Pecam pro
Jelack> Regem L a g e n i i . , occifo , agir C o l g a n i a h i c Nof.8 & 9 Q
te. Tune beata Virgo vocaca cílad Regem. Dixuque E ¿ m a d e m q u í d a m a l i a T n b u u n t , q u i pr&lio t 7 , t t r f u e t u n í , a d
ei Rex : Virgo beata Brígida , quid vis á me ? Cui aic locum Ochei» tátdtá commiffo a n . 485 v t f c n b i t Vjferiui.
Jthifertiu; fandta Virgo ; Vt gladium tuum , quem patermeus e I d d e C r i m t h a n n o aectpitndumait C o l g a n t a . n o n de l l l a n d o .

haber, íibi dones in ¿eternum, ócillum feruum tuum

cum fuis mihi iiberura offeras. Dixirquc ei Rcx : O C A P V T III
Sanóla, pretiofi/Timus eíl gladius, quem petis : (ed ,
quid mihi pro his duabus pctitionibus magis dabis P V e r b í d m i n i téficrarum r e m m ftudmmydi-
Aít ei (anda Virgo: Si vis, vitam asternam inuemam
m n i t u s c o m p * o b a t t m . L í b e r a l i t a s m ege-
tibi,&de íemíne tno Reges erunt 'vfqueinfinemfc-
culi. Dixirque ei Rex: Vitam, quam non video, non nos prxjenti ja:?iore m m e r a t a .
qua'to: de hiu's etiam, qui poft me erunr, non procu-
ro. Alia vero dúo da mihijid eft, vt longasuus Ham in 11 \ Lío quoqupdiequidam vir fandus adlocum,
príEfcnri vita, quam diligo, & in omni bello vidór ve J l j L in quo S. Brigida ("ola orabat, venir, Sz inuc-
cxiftam : iugem enim nos Lagemeníes pugnam habe- nit eam ftantem, Se manus in oratione tendentem nd
pretnittit- mus contra Temen Cuind. Dixit crgo beatiffima Bri- eslum. Eadem hora clamor magnus mulierum Se iu-
% et loft¿* gida Regí: H x c dúo dibuntur tibi, id eft, longa vita, ucnum m illa villa fadus cít; nam ad vaccas illa hora
viforijt & vi<aoila in omni bcl10- ^einde giorioTa Chnfti vituli foras irrucrunt, & c ú m homines fepararcnr eos
TponTa benedicens viótonam Regis, cum Tuis donis ad d matribus, inde ortus eft clamor: fed haíc Sanda non B r i g i d a
Tua teúerTa eft. audiuic, in mentís exceíTu Deo inrenta.Vir (anótus vi- * n t x J : * f
B 9 Nec muícó poft ille Rex cum paucis militibusin dens Brigidam non audientem clamorem , reliquit ^ f ' J ^ ^ ]
^ terram inimicorum, id eft, nepotum a Cuind, Tcilicet eam, ne turbaret oranonei>i eius: & poft horam re- £
¡n campum Breagh, perrexit.Occurtitei ibi turba pa- uéríus ad eam,dixit: O S.Bi igidajuonne audmifti cla-
tata hoftium .-cumque Rex vidiííer multitudinem bo- morem magnum , qui fuit in villa j» At illa ait : Veré
ftium, dixit ad Tuos: Eftore fortes, 6 c vocate S. Bngi- clamorem iftum non audiui. Dixit ei ille Sandus; Vbi
v n J e iUe dam in auxilium : ipfa enim Tua promifla adimpiebit.
fuitaudirus tuus ? RcTpondit: Deo tefte, in vrbe PvO-
t n o x c u m Et clamantes in cadum clamauerunt nomen Tañóla
manaiuxta SS.Petrum & Paulum tune Millas audmij
S í nimis deíidero vrille ordo & vniuerTa regula Ro- r i t m ¿¿¡p.
fnuas Virginis. Et tuncillisinuicem irruentibus, Rex vidit
viiOf// <3lla^ % Brigidam praeirc anteíe ad bellum, cum bá- má ad medeferatur. Tune B. Brígida viros íapientes f t K o m á .
culo in dextiá,&: columna ignis ardebat de capite eius Romam mifir,vt ipíi inde Millas S í regulam Ecclefia- f 1
vTque ad caílum. Et illicó piures hoftes in fugam con- ílicam ferrent.
uerOTunt.Rex vero & fui perada vi6toria,gratias Deo 1 1 Quídam autem die pluuiali Virgo giorioTa Brí-
¿kB.Brigidse egerunr^ Pofthsc Rex triginta bella in gida ad ccllam fuam deviá v e n i t ^ cum poft pluuiam'
Hiberniá geftit; & vicitomnia: odoquecertamina in follucerct, radius folis domum per parietcm domus ^ ^ r t / j - _
¿f* h e ñ * BritanniáproTpcréegit. Et multi Reges ddnis datis a- intrauir, & pofuit S. Brígida veftimenta fuá húmida ^ ¿ f a t9
plurima micitiam eius rogabant, Tcientes eum inuidum cífe. fuper illum radium, putans quod funis eíPet. Tune in ra^lQ f o l ú ,
ftítcttit Ipfe Rex vocabaturtlolland Mac-Dunluing, id eft, d o m o illa quídam Sapiens verbum Dei praEdicabat;&
íffr'^ quifuit filius Dunluing ; quiquecEngufum fiiium B. Brigida multum diuinis verbis intendebar,& vfque
Naidfraich Regem Momonieníiumjquem baptizauit ad magnam panem nodis mens Virginis inebriara di-
PatriciusPra'dicator HiberniíE, occidir3 cum vxore uinádodriná, oblica eft Tccularia pr^efeiicw. Radius v f q u e ^ a d
fuá Echnc Huachach, filia Regis Cridnhfhaíti Rcgis vero ille, Tuper quem poíuit Virgo veftimenta TuajVÍ-
d Hikenfelach & Lagenieníium ; quique d Olill-Molt que ad med'am nodem pcrmauíir. Tune vnus ilio- ^ e m l e r -
Regem Hiberniae luxra Themoriam interfecit, & re- rum, qui in illa domo crant, dixit ad Virgmcm (an-
g gnauit poft eum : e & c ipfe moricns fepultus eft apud d a m ; Veftimenrum, O Domina, rolle de t e d i o Tolis. p
C S. Brigidam in fuo monafteno. Dei Virgo ait: Veré piuabam,qiiód funis cííct,& non
IG Fadum eft autem poft mortem lolland, qui vi- radius.Eodem diequidam venerunt per campum Lif- faforiiét-

xit cxx annis,congregantes Nepotes Neillexcrcitum fij ad S. Brigidam, S e nox cecidit luper eos in campo, t a m l u c e -
f u t í m a m fines deuaftare Lagenieníium ; inierunt Lagenienfcs fed radius ille folis illuftrabat illis viam : & ipfi tlixe- t e . a c v i a m
fhortuui confilium, dicentes : Ponamus Corpus mortuum Re- runt fc vidiíTc radium illum illuftrantem (ibi campum, W",A/Í,,,í;
^oril^'' no^r' antc nos 'n curru contra hoftes, & pugne- doñee media node ad S. Brigidam venirent. Tune
mus contra circa cadauer eiuSi Et illis ík facientibus, omnes.qui ibi erant, in Dei laudibus voces erexerunt.
illicó nepotes Neill in fugam verfi funt, S i esdes fada Se fuper S. Brigidam, per quam Deus talia egit, lau-
eftincis, donum enim vidorias per S. Brigidam ad- dauerunt.
huc ¡n corporc manfir. 13 Sandiílima Virgo Brigida coenam in honore
cuiufdam (olennitatis Domimcx egit : fed hanc ca;- t í c c i í [ u U
a G ^ a m p l a g a m H i b e r n i & t e n u e r i n t pofleri C o n i , vel Cuindi, nam antefeftum paupenbus aduenientibus diuiíit.De p a r a t a i ,
f e t i C o n f l a n t i n i C e d c h a t h a c h RegU Vl(onÍA> hinepatet; n i m i - hoc iam familia Virginis contriftata eft : multi enim d a t p a u p i *
r u m c a m p u m B í e z g , f í H e B v c g , q u e m a d cap. y Vft&\ d i x i m u s
vocati de plebe áS. Brigida ad dicm feftum illum ve- r,^ííí»
U r c a B o t n n u m a f o n e m fuijfe. E t v e r o C o l g a n u t ex H t b e r n i i
f c r i p t o n b U i t r a d i t Not- 6 9 a d V i t a m S . F a t r i c i j per l o c e l i n u m ,
nerunt, Hoc videns Sanóla Dei orauit ad Dominum
paíurffe Coni regnum a d L i f f i a m n i s o f l t u m , fiueDublinien- iüánode. Se eccein eadem tegione quídam villicus,
f e m p o r t u m i l a t m A u f t r a l e e t u f d e m per tus pojfidente Eügeoio homo diucs valdé, coenam Regivehcbat in plauftris
M a g n o M u m o n u Rege. ad diem feftum eumdem : crrauit ille in viisfuis no-
A l i j lllandum v o c a n t i p a t r e m b'tus Dunlangum, q u i htc
h
tiflimis , donoc redo curfu ad ianuam monafterij S.
Dunluing. obiifje l l l a n d u m anno C h r i j l i $ o 6 t r Á d i t C o l g a n t U .
Brígida peruenit Hocíciens Sáóla Dei diuinitus,cxiit
c C & f u m Engufsium idem t r a d t t anno 489 per Murcherra-
chum fiitutn E r a . pr&lto taifien interfutjfe lllandum R e g e m ,
obuiám \ \ \ \ , S e inrerrogauit viam eius.Ule autem á Deo » U a s t n .
f r a t f ( m q } e Í M 4 A \ \ \ ¿ \ \ v ¡ \ h q u i b u * p r o i n d e e a q u o q u e c&des ab a l i u admonirus, obculit totum fuum apparatum S. Brigi-
a d j c r i b t t u r . EDguítíus^orrs,//«f^ngulfias, q u $ i n V i t a $ S . dx, dicens : Ob hanc cauííam fecitme Deus errare in c^tt'
P a t r i c - j a p u d C o l g a n n » f , appéUatur O c n g u s , t r a d i t u r Caffelis. propriámeá regionetaham vero cíünaui Domino meo
h a p t i z a t m a S . P a t r i c i o . H i c e d p i t i i ille R e x , c u i c u m benedi-
Regi facíam. Hoc cúm audtuiílet Rcx, illum villicum
ceret S . P a t r i c i u s , pedemjciptone imprudens l a c é r a u i t i c u i t u
t e i j t n / u m u fortiter d i j f i m u l a u i t , mox a h t o d e m f a n c i e A n t i -
cum fuis ómnibus obtulit Deo S : S. Brígida;, vt fet-
IthnmijTom.l. O 3 uiiet
 i 6 i V I T A IV S. B R I G I D A
AVCTO- uirecloco eius in aetcrnum. Plauftra quoque altera
RE ANO- plena ad fupplcmencum fanílae foiennitaris. ídem Rex
NYMO> iterum ad S.Brigidam mifít. Tune S. Brígida Euangc-
KXMSS. licnm p r o m i í l u m inuenit, quo dicitur, Ccntuplum ac-
a Regí
cipier. Quibus conuentus apudS. Brigidam íblenni-
cumnlít- ter rcfcóhis cft.
14 Regina quaedam cum magnis donis ad B.Bri-
gidam venit, m quibus erat argéntea catcna, quae ha-
bebat iníummicatc f o r m a m hominis, Quibus afli-
gnatis Regina cum benediílione ad fuá remeauit.il-
eatenaar-
lam iam catenam puellas tollentes de manibus S. Bri-
genteam gidae, pofucrunt in thefauro ecclcíiíc. Beata veróMa-
dat p a a - ter cetera omnia paupenbus diuiíu ftatim. Quadam
peribtu, iarn die pauper ad S. Brigidam venit • & beata Virgo
mialiudhabens, tuneexiuie adthefaurum coramu-
nem, & príEdiófcam catenam tollens, dedit eam pau-
peri. Hoc amem agnofeentes puellae locuts íunt ad
B. Btigidam : Perdidimus)0 Mater, per te, quas Deus
per bonos Cbnftianos nobis mittit;omnia enim das
pauperibus, & nos inopes relinquis. Tune B. Brígida
"mtlem volens fedare eas, dixit illis : Ice.filia:, 5c quelite catc-
{itiinúut
nam, vbi egoeoin eceleíiái foiíitan ibi inuenietis.
Cumque exirent.inuenerunt illic catenam fimillimarai
per omnia illi catcnas, & obrulerunt eam S. Brígida^
B petentes veniam.Tunc fanóta Virgodixit:Terrenada-
te Deojterrena & caeleília dabit vobis Deus. de puel-
lae illam catenam femper íeruaueruut in teftimonmm
virtutis.
15 ConlianusEpifcopus fandbus & Propheta Del,
qm habebat cellam in Auítrali partecampi Liffijj ve-
n t in curru ad S. Brigidam, 8c móratus eft apud eam
aliquot diebus. Qucm B. Brígida primum Epifcopum
c u r r a be-
elegir in ciuitate luáKilldará. Dieautem quadam re-
nedicem
Jeruat,
diens Epifcopus ad locum fuum,dixit ad fandlam Vir-
abfcjjobi- ginem : Benedic, Domina, currum & noftrum iter.
cibmrota- At Sandta benedixit. Auriga vero Epifcopi iungens
rum: currum^ roíetos oblitus eft poneré cótra rotas.Poft-
cá currus ipfe velox pertranííit campum. Cumque
pofl magnum fpatium diei Epifcopus currum conípe-
xiflet, vidit ilium non habere rofetos. Tune ipfe dc-
fcendens de curru, gratias egit Deo, 8c benedixit S.
Brigidam.magnificans miraculum benedi¿tionis eius.
16 Quadam quoque die S. Brígida per campum
Liffij , 8c alia fanóta Virgo íimul fedens in curru vno
venir .-auriga iam Vírginis euentu /anótp Presbyter
erar, qui prasdicabat Virgimbus verbum Dei:plures
auriga nonerantjn viá, Dixitque illiS.Brígida:Noli verfo
pniitcate, vulru nobís predicare. H.ibenas tuaspoft tergum
currttm tuum pone. Equi noftri redto itinere ibunt, Deo du-
feru*t,
cente, ad monafterium noftrum. & ¡ta fadtum eft.
c Exierunt enim equi redtam viam per campum. Cum-
que fandtus Presbyter praedicaret Virginibus, & lilac
intentis auribus & curiofo animo audirent; vnus e-
equo v n o
quus abftulit caput fuum & collum á iugo, 8 c ambu-
i u g u m ex-
tHtientt,
iauit líber poft currum, lilis nefeientibus. Tune Rex
Lagenienfium, fedensprope Viam incoile fublimi,di-
xit ómnibus circumftantibus, 8c illud admirantibus :
Dico vobis veré, quia S. Brígida in ifto curru fedet,
non curans de equis, d u m de fola anima intendit.Al-
tnox v l t r o ter iam equus fortiter & apré currum trahebat. Sed l i -
réjamete: le equus audiens elamorem turbas admirantis 8c c u r -
renris, venit ad currum, & impofuit collum fub iugo
fuo folus. Tune voces Regís 8 c exercitus fui in cazlum
atcolluntur, 8c admiranda vírtus ab eis per totam re-
gionem diuulgata eft , 8 c glorificarunt Deum & B,
Brigidam.
17 Leprofus quídam deNepotibus Neíll venitad
S. Brigidam, quasrens ab eá vaccam. Dixit Sandta ar-
mentario fuo : Da illi vaccam. Ait armentarius.-Qua-
pauperi lem vaccam dabo ei ?San6ta ait ; Mihi placet, vt fit
dat o p t i m ü omnium optima.Tunc elegerunt vituluiii elegantem,
vitulum.
& dimittentes eum , ad armentum oceurrit magno
cum mugítu óptima vaccarum, 8c in tantúm fe inui-
V I R G . L I B . II
cemdilexeruntjVtnulluspoftet fepararc eos ; vitultís D
autem ipfe non crat illius vaccas, fedalteríus, tamen q u e m ópti-
dilexit cum magno amore vt fuum, propter volunta- m a v a c c a ,
tem S. Brigidae, quia ipfa voluit vt optimum pecorum >vt f u u m
fuorum pauper Chnfti tolleret. D<*inde ille leprofus a m a t &
jeqmttir.
dixit ad Sanétam Deí: Non poffum ego folus vaccam
cum vítulo minare ad proumeiam meam. Dixitque
pía Mater adquemdam miniftrum tune coquentem
carnes in cacabo: Vade,& pécora vfque ad terrá íuam
cum leprofo mina. lile ait; Quís coqüet carnes ? San-
dia inquít: Tu ipfe velociter ad cas veni. & ita comple-
tum eft,fícutSanótadixit. Exiit enim ille cum leprofo & h o r Á
iter duorum dierum in vná hora, 8c i n eadem confe- vn<i iter
ftím reuerfus eft,inuenitque carnes in cacabo needum btdui f u - J
coélas. Míratique funt omnes de hac re. .Sed Domi- c t t . f a m u l i
nus omnípotens donauit hoc voluntati fidelis anciliae iuffa cito
redtre:
fus.
a Colgan. v t f u p r a rofetas habet.
C A P V T IV
G e f t a a p u d S . l b a m m . m i r a b e n e f i c é n t i a ^
m m j u e t u d o .
18 \ LiotemporeB. Brígida á familia rogara eftjvt £
ad S. Hybarum Epifcopum in campo <t Gef- ^
fíll manenrem iret, &: peteret ab eo frumenta. Suis
obedíens B. Brígida 11er arripuit. Sanótus autem Hy-
barus, quifemmator fidcimultis in locis fuitante
Beatiflimum Patricium, gauifus eft gaudío magno in
aduentu glorioíae Vírginis Brígidas. C c e n a n t i b u s S . / ^ ^ ^
HybaroEpifcopo & S. Brígida cum íuís, & fumenti- tesinobe-
bus carnes, duae Virgínes de puellis B. Brígidas duas d i e n t i b u t
partes lardi, quae contíngebanr íibí, refpexcrunr, no- i n f e r P ^ e s
lentes carnem comedere; 8 c illae partes verfae funt in mumM'
dúos ferpentes. Hoc videns B. Brígida, illas Virgines
grauiter coram B. Hybaro Epifcopo increpauit,& íuf-
íit etiam eas manere foris, 8 c posnitentiam agere cum
lacrymis. Dixit Sandta ad fuas .-Oremus & nos Do-
mínum pro eis. Et data á Deo venía, verfi funt illi k i - i n p a n e *
pentes in duospanes,quosSan¿l:i confecracoscome- w * * * '
derunt.
15) Deinde fandtus Epifcopus ait ad fanílam Vir-
ginem : Quá cauísá, Mater, ad me veníftí ? Reípondit
Virgo : Mei dicunr, quód frumenta íibi defunt. Epi-
fcopus fubridens ait:0 beata Virgo,non multum mo- p
do nobis abundar. Sanóta Deí ait; Non fie eft fecun- s. I b a r i
dúm vaticinium , fed viginti quatuor plauftra ibi in h o r r e ü d i -
hórreo tuo confiftunt. Et ita nutu Dei cuenít, quód
erant in illo hórreo ; non enim moitum antea ibi erar. ^ 1 ^ - ^
lubentc Epifcopo id probarijinuenta funt viginti qua- p e t n m
tuor plauftra ibi fecundúm vaticinium S. Brigidae. &
gratias Deo agentes, diuiferunt id ínter fe, duodecim
iam plauftra dimiíla funt Epifcopo, 8 c B. Brígida cum
duodecim reuerfaeft ad fuá.
l o Rex quídam ad íolennitatem Pentecoftes ce-
lebrandam apud fandlam Virginem venit: & cum ce-
lebraret nodtem illam , mané poft MiíTarum folennía
cucurrit cum fuis in curríbus 8 c equis ad caftrum
fuum. Sanda Virgo poft expleta diei folennía, venic
ad menfam : fedentibus ante fe communíter diuitibus
8 c pauperibus,largus iam apparatus apponcbatur cun-
¿lis. Tune quídam leprofus fuperbiftimus , diaboli
magifterío , cibum refpuit comedere, nifi B. Brígida
íibi daret haftam fupradidti Regis. Dixerút omnes ro- ruí)ef.L ^
gantes eum comedere : Lcproíe, vid^fti haftam herí, prof0 ^
cur non poftulaftí tibi darípllle díxit;Qnia hodie con- ret,
cupiui illam. Tune S. Brígida, & omnes rogauerunt
eüm comcderej&r non impetrauerunt. Beata iam Brí-
gida abrenuit cibum fumere, paupere iam. ieiunanrc
ante fe. Illícó beata Virgo mífit equites poft Regem,
vtpeterent haftam fuam. lili currentes inuenerunc
Regcm
 F E B R V A R Í Í .
Rjgena t r a n f c u n t e m vadum c u i u f d a m fluuioli, &e¡
i n d i c a r u n t íuam qnasíitionem.EnndelíECarus c í l R e x ,
& dedit eis haítam, d i c e n s : Si d o m i n a n o i h a B n o i d a
o B r i g i d a i u v e m t , r o g a n s ^ t a p n d S B r i g i d a m veftimen- E
g r e i bufia
noftra arma o m n i a poll-ularet , ego ( b t i m darem ei»
Ruga obit-
T u n e n u n t i j S. B r i g i d a c i n t e r r o g a i u n t , vbi Rex m ó r a -
nit>
tus cíTet t a m d i u , qaod n o n peruemt l o n g i ü s ? D i x e -
r u n t iliis comités R e g i s : N o n íumus m o r a t i a i i c u b i ,
h u i H í iter ícd velociter e q a i t a u i m u s , fcimus tamen q u ó d p o t e -
V e o mo- lias D e i per B . B r i g i d a m nos r e t i n u i t , vt c i t ó foluere-
rante: t u r S a n d a D e i ab i m p r o b i t a t c leproíi. T u n e omnes
laudauerunt D e u m & S. B r i g i d a m , & R e x gaudens
citiús peruenit ad caftrum f u u m . N a n t i i s autem m o n -
fttantibus haftam Regis íanólae V i r g i n i , ipfa i u l l i t d a -
r i l e p r o f o . Et gratias agentes D e o omnes c u m eáiefe-
¿ti íunt f o l e n n i t e r .
z i C u m eíí'etaliquando Brígida i n m o n a j l e t i o , &
fcdiííet mxta lanuam loci illius, v i d i t ad r i p a m flumí-
nis p r o x i m i h o m i n e m a m b u l a n t e m valdé c u r u u m , &c
ipfe onus portabat. M i f e r t a illius Sanóta D e i d i x i t ; Ea-
raus ad h o m i n e m illtsm , &c onus eius p o r t e m u s . C u i
ait Sanóta v e m e n s a d e u m : D a nobis onus t u u m , te
e n i m valdé i n c u r u a t . Refpondens ille d i x i t : N o n onus
B me incuruat, fed d o l o r antíquus á i u u e n t u t e mea. I l l i
cttruum iam i n t e r r o g a n t i , quaí cílet V i r g o , di£tum eft, q u ó d S.
erigit, Brígida erat. Ipfe h o m o d i x i t : D e o gratias ago, quia
quíeíítam inueníj & a i t a d fanótam V i r g i n e m .-Rogo
te, fanda M a t e r , vt D e u m ores p r o me , v t e n g a t u r
iufsuprius
i r i f l u m i n e corpus meum, D i x i t q u e beata Virgo.-Intra h o f p i u u m ,
l a f t a r i ; . & requiefee i n eo hac n o d e , & faciam q u o d v i s . Et
illa nodle Sanóta orabat D o m m u m p r o e o . M a n é a u -
tem f a 6 t o , d i x i t a d eum h o m i n e m : V a d e adflumen,(3¿
iaua te i n n o m i n e Saluatoris i b i , & roga D e u m : &
díco t i b i , q u ó d eriges ceruicem , & ne difeedas i n d e ,
doñee ego dic-am t i b í , q u ó d eriges c e r u i c e m . Et agens
f e c u n d ú m í u l í i o n e m fandtae Vírginis , fanatus elt, &c
benediccns m e d i c a m f u a m , gratias egit D e o , q u i fe
i n c u r u a t u m anms o ó t o d e c i m erexit,
a E/2« (tefie Colgano ] i n dicecefi K i l d a r i e n p : q u a m fortaffis ob
c a u f f a m S , I b a r m a q u i b u j d d Eptfcopta K i l d a r i e n f i s appeUatur.
C A P V T V
A d i t a y l t o m a j c u m S . ^Patricio: hutí¿fpr¿~
m j a f e f u í t u r a y & fittm,¿e poft harejes;
a h a q u e .
1 1 T ) O f t haec cum P a t r i c i o A r c h i e p i f c o p o ad A q u i -
it i n Vito- J- l o n a r e m plagam Hiberniae exiuit. Quadam
kiam cum q u o q u e die S. Pacricius v e r b u m D e i praedicabat i b i
S. Patri*
p o p u l o : fed S. Brígida o b d o r m i u í t illa h o r a . Et poft
eiot
p r s d í c a t i o n e m dixit S'.Patricius ad B . B r i g i d a m : O S á -
éta VirgOjCur o b d o r m i u i f t í i n verbo D e i r H ^ c vt a u d i -
u i t V i r g o . v e n i a petens genua fle¿lit,dicens: Parce m i -
h i , Pater, parce mihi-, D o m i n e f a n ó l e . E g o i n illa hora
fomniUm vídí. A i t ci fanétus P o n t í f e x ; N a r r a nobís
i l l u d , filia, Sanóta V i r g o a i t : Ego ancilla tua v i d i qua-
tuor aratra arantia t o t a m H i b e r n i a m j & feminatores
f e m i n a r u n t f e m e n : & ftatim i l l u d creuit, & mature-
fcere coepitj & riui laótis nouí i m p l e u e r u n t íulcos, 6c
priuidet femínatores illi erant i h d u t í veftibus albis. Poft haec
htrefes f u - v i d i alia a r a t r a . & arantes erant nigrí, q u i b o n a m mef-
iuras in
fem euerterunt, & feiderunr v o m e r e , ^ r z i z a n i a femí-
Jíibemiá,
nauerunt, &aquae turbata: i m p l e u e r u n t íulcos. D i x i t
Epifcopus V i r g i n í : Beata V i r g o , veram & m i r i f i c a m
v i f i o n e m v i d i f t i . H a x e f t ínterpretatío eius: N o s f u -
vifloritm
explicante mus aratores b o n i , q u i quatuor Enangeliorum aratris
S. Patri- corda humana f c Í Q d i m u s ; & f e m i n a m u s v e r b u m D e i ;
cio: & laótis fidei Chríftianae r i u i á nobis fluunt. In fine
v e r ó f e c u l i , m a l i d o ó t o r e s malis h o m í n i b u s c o n í e n -
tientes v e n i c n t , qui noftram d o ó t n n a m euerrent, &
pené omnes horaines feduecnt. Deinde autem q u i i b i
16
eran1" c u m S. P a t u d o & S. Brígida , D e u m b e n e d i - Av C T O -
xeruut. R£/NO-
13 A l i o q u o q u e die q u í d a m pauper leprofus ad S. NYMO
ta íua h u a r e n t u r . D i x u q u e ei V i r g o : Fiet tibí q u o d D
inobeJiett'
vis, A i t leproíus; Neccílc eft m i h i nudas efte, q u a m -
ttm ad h í -
d i u veftimeuta mea h ú m i d a e r u n t . S. Brígida a i t a d r.,OT U p r A
v n a m pueüarum i u a r u m : Da veftimenta tua leprofo, p u n i t a m ,
quia alia h a b e s , doñee veftimenta eius m u n d e n t u r .
Sed illa puella renuit daré j & ftatim illa l u o b c d i c n s
lepra pcrcuíTa eft : (ed poft ípacium vníus hora? pueni-
t e n t i a m agens, & orante S. Brígida pro cá, m u n d a f a -
óta eft. Alia vero puella dedir a l e g n u m leprofo f u u m : a
omnes e n i m t i m o r accepit.Deinde leprofus p o f t q u á m & a l i u m
exuit fe vedi mentís luis anee S. B r i g i d a m , mundatus Itprofum ,
eft á lepra íuá. Ec omnes videntes taliajDco laudes d e - y * ^ -
derunr.
24. Illa i n regione rempore Quadrngefimíe, S. B r i -
g i d a c u m puellis fuis i n q u a d a m cellulá maníít. Q j ^ -
d a m autem noóle o ó l o fures, v í n fot tes, venerunt vt
tollerent quatuor equos, quos B. Brígida c u m fuis ha-
bebat. T u n c v n a , qua; erac fine f o m n o , dixit ad S.Bn- f i m t e V i 3 t
g i d a m : 0 M a t e r , equi n o f t r i f u r t o t o l l u n t n r . C u i S a n - ^ i ^ n o ' -
Cta a i t : Sme, filia, ego iam f e n t i o ; fed fortiores nobís ftuabdu*
funt, q u i a u f e r u n t e o s . T u n c l a t r o n e s ablíitis quatuor n ,
equis, e x i e r u n t a d d o m u m ctíiüfda'm pleheij, & f u r a - E
t i tunt inde X L m o d i o s f r u m e n t i . ponentes i n q u a -
t u o r equis & in humeris íuis , & putantes fe ad p r o *
p r i a m d o m u m ire , reduóti funt D e i n u t u ad cellam
V i r g i n u m , & deponentes onera de e q u i s , poft l a b o -
rea) grauí í o m n o d o t m i e r u n t í» 10 ángulo a t r o . Faóto h
autem mané, ecce v í n , quibus rapta (unr praecerir^ n o - qttos tpfi-
óte; v e n e r u n t ad cellam S. Brigidae, acceptis armis fe-
quentes v e f t i g i a f u r u m & e q u o r u m vfque ad cellam. ( u m ^ r i i ,
Ec veniente ad eos S. Brígida, dixerunt ád eam: Grana mentó
noftra rapta (unt pranentá n o ó l e , fed v e f t i g i a f u r u m a ü u n d »
& e q u o r u m vfque ad ianuam loci huius fecuti f u m u s . /"Mmo;
O r a m u s vos, ne q u i d huius reí celctís. T u n e reuería
V a g o beata v i d i t latrones d o r m í c n t e s , & fufeítauit
eos, dicens ; C u r atculirtis f u r t u m ad nos ? Illi iam e x -
pauefeentes & m i r a n t e s , d i x e r u n t : Q u ^ putabamus,
D o m i n a , n o s a d n o f t r a m d o m u m vcníííe. T u n c S .
Brígida m i l u ad S. Patricium i n p r ó x i m o m a n e n r e m ,
vt veniens liberaret lacrones. V c n i r q u e ftatim S. P a t n - fadlibet*-
c i u s a d lanótám V i r e m e m ; & fures iiberatí funt, & t'4r^Si
ií'-'irk r c Patrictai
pcenitcnciam e g e r u n t ; 6z lili n o m i n e s l u u m n u n i e n -
t u m B.BtíguliE c u m fuis V i r g i n i b u s obtulerunr, feicu-
tes q u ó d á D e o donarum eííec eis, Et per hsec n o m e n
S. BngídóE in iftis regiouibus d i u u l g a t u m eft. p
15 S. Patncius quadam die in terrá V l t o r u m ver-
b u m D e i prazdicabat curbis & B. Brígida?. T u n e v i d i t
populus n u b e m m ¡gna; cíaiitatis defeendentem de
cáelo in t e r r a m , & c o r u l c a m e m f u i g o r e i m m e n f o , &
ftecit m ó d i c o t e m p o n s (patio iuxra p o p u l u m i n p r o -
pinquo pofteá nubes illa furgens, ad a r c e c L e a t h - c
glafle (vbí fepultus eft ipfe S. Patricius & B. á B r í g i d a , &
& reliquias b c a t i f l i m i Abbacis Columbas poft m u i r o s
anuos collocarae i n v n o ícpulchro ) e x ¡ i t , & d i u t i u s i b i
m o r a r a , illic euanuit. Et n o n audebant turbae i n t e r r o - b u i u t J i ~
gare S. P a t r i c i u m quid l i s n i f i c a i e t illa vífio m i r a b i l i s ; Pult'*rít'n
Y 1 -XT n i - 1 portento
led m i t c m V i r g i n c m b r i g i d a m i n t c r r o g a u e r u n r . D i - „ „ í u d e -
x i c q u e e i s S i n ó l a : Interrógate Patrem n o f t r u m Parri- fignatamt
c i u m . Audiens hoc S. Patricius a i t : T u <5¿ ego asqua-
les fumus :reuela ergo eis h o c m y f t c n u m . T u n e d i x i t
fauóta V i r g o ad t u r b a s . ' I n illa Angelus Patris n o f t r i ¡ p j - ^ g ^
S. Patrierj erat, qui venit ad vifitanda loca, v b i corpus n i t :
ipfius requiefeeret, & íepeliretut poft o b i t u m eius.
N a m v b i f t e r i r nubes prius prope nos, i b i erit corpus
P a t r o m n o f t r i poft o b i t u m i n h u m a t u m per dies, í íed (
deinde d u e c t u r , & (cpelietur i n arce Leathghlaiílc, &
íbt manebtt vfque iri d i e m í u d i c í j . T u n c S.Patricius ad
S. B r i g i d a m d i x i t , vt ipla fuis manibus Imteamen facc- l'tnttamen
adeam
ret, q u o corpus eius poft o b i t u m tegeretur, oprans ve
parat*
O 4 in iilo
 V I T A IV
AVCTO inillo linteamfncad vitam ^rernam migrarct.E? íic fe-
RBANO- cit fanda Virgo. Et dixic ad S Patrícium : De vnofe-
EX'MS PLilc"rocg0 &ru. Pater. & dilcdus D e i f S. Coium-
A ba fqui natus non fuitjrcfnrreólüri fumus. Et inillo
r linrcatmne corpns bearidimi Pacris noílri Patricij in-
¿rpruh' tiolnrnm eft.Et bis didis turba: dedcrnnt Deo laudes.
citfe & $ • l ( í Fuit quidam homo nobilis & diues atqne bo-
C a l u m b a nns, in campo Mncha, qui patiebatur dolorem grauif-
a p u d e u m (jmutit)j& peftem, & non potuit curari á mediéis: mi-
j t p e l t i h s . ^t^lle atj ij Brigidam, vt dignaretur ipfa venire ad
fe. Cúm ergo Virgo Dei domum illius vidiífet á lon-
ggrotante ge, dixit: A quacumque iam parte ventus venerit ad
o b m a i e d i domum illam, infert fecum malcdiótíonem & mor-
R* bum addominum domus. Cúm hoc nunriatum cífet
homini illi, ait; Videtut mihi, quod nulli hominum
feci malnm. Tune ftans ante fe armentarius fuus,dixít
propter ei.-AudinijDomine, omnes viatores quaíi vnoorema-
v t i u com- lccJjcentes te , eó quod agrícola: tni agros tuos fepí-
mutatas, ^,^,5 n-u,n,entcS) ornnes vias planas & tedas commu-
tauerunt in afperas & fpinofas. Audiens hoc S. Brígi-
da, ait: Veté ha:c eft cauífa dolorum tuorum. Tune
illo inbente, torae vía: conuerfae funt in vcftigia pnfti-
i¿í rejlttH- n3) ^ omnes viatores benedicebant illi. 5 c illico ho-
tís,or»ni |i|e ^5 Bt igitjaorante pro eo) fanatus eftab omni
^ ' g dolore, & Deo & S. Bngidíegrarias egit.
17 Quadam queque die S. Brígida fedente cum
puellis fuisin latereoppidi Macha, veneruntduo vid
ad eam portantes vas ligneum apertum, plenum aquá:
aquahe- &c cum veniflent rogaueruntSandam Dei,- vt aquam
neUtcit, benedicerct. At illa benedixit aquam & virós, Euntí-
bus autemillis, contigit vt caderetin terram vas ab
quivafe eis, fuper latus fuum, &; non eíl fradum, nequeaqua
l o p f » , » * » effafaeftde eo, quamuis aperto,gratiá benedidionis
ejjlnit, ^ Brigidae cuftodiente illam. Audiens S. Patricius il-
lud miraculum , iuffitaquam illam Ecclcííis regionis
faferuata |jjjos Jinidi, vt ad Euchariftiam fanguinis Chnfti mit-
n a r " ^ ' t e r e t m > & vt afpergerentur xgri ipsá in fanitatem. &
fie í'adum eft : & qui fanabantur iftáaquá, laudabant
Deum, Se íuam famulam S. Brigidam.
28 Deinde cúm cóucnirent in vnum locum fandus
¡diebus Pater&S. Brígida eum fuis ; beatus Pontifex Patri-
& ñoñi- cius per tres dies & nodes non ceílauit pra:dicare
l u t a u d i i verbUm Dei populo , <& necfol occidir eis, fed omnes
^ pu(.a|;)ant e^e vnarB horanié Quídam autem homo,
f-' d i ' u i ^ íciens eos eíTe ibi tamdiu, fjperucnit, & dixit • Cur
tem, nec tanto rcmpore, ó Sandi, 'edctis híc ? Dixit ei Epifeo-
noftem pus: Qua: eft hora nunediei f lile refpondit; Veré per
Jtnüt: trcs ¿íes & nodes hic cftis.Tunc dixit Pater Patricius:
PerxLdies & nodes ita fuiíTemus, míi aliquis extnn-
^ fecus indtcaílet nobis, & nullam iaffitudmem vel efq-
riem íentiremus, Diuiná hace nobis donante gratiá.
Tune Sandi ad fuareuerfi funt.
a Colg1tn.vtiin1Vit.k5pm. b Colg.in
c Supradiximué, h a n c e j f e D u n n m VltonU v r b e m .
¿ Tranjlctt» e o f u i t , * n t e a j e p u l t a K i l d a r u ,
ximtti.
c A d d i t Caigan. z \ \ ( \ ü o t . ¡ c r i b i t locelintM,
S . P a t r i c i j corpta i n h u m a t u m manfiffe, quia Clero contro-
uerfiis y o y \ x \ o \ \3.r[\(Vltdi&& A r d m a c h t s . ) prarpedito, in lo-
co cx'licus defignato» illud fepelire non permitcebatur.
f A l i n d a . B r i g i d i d e S . Columba v a t i e m i u m refirt
a f p . i c.ifi e x V i t á S . Calumbeauólore O D o n e l l o l i b . i . c a p , 9.
Beata igitut Rrigida Columba' (anditatem pra:uidens,hu-
iufcemodi de eo vaticinium edidit.-Orietur, inquic,in hac
Aquilonari plaga virgulagratiarum omniumfloribus or-
nara, qua: Diuiná opciancc viituce, in maguam proceram-
que atborcm excrefect, ramos fuos viera omnem Hiber-
oiam, Albaniam, vltimunaquehuncoibis honzontem ex-
plicatura. Arbor autem, quam dico, Columba eriti quem
ex beata illa fasmioá Ethne, velut c radice feceundá egref-
fum, diuini verbi prjedicario, & vita: exempla per diuerlas
hasregionesceleberrimum efficient; cuiufque ego ('licec
needum nati) fanftimoniam & virtutum ftagrantiam, vc-
luti fi re ipsá corám apparerent, fubodoro. Alias etiam ea-
dem Virgo prai:dixit D. Patricium, fe ip(am, & Columbam
Puni ia vuo eodcmque túmulo condendos.
S. B R I G I D A V 1 R G . L I B . H
C A P V T VI
I n M t d i a obtenía 'Regina proles, ¿mpedítz
cades, Jignafifferflttwja dijjifata,
2 5 ) O f t ha:cacecpit beatiílima Brígida á S.Patricio
Ju1 Arcbicpifcopo licentiam veniendi adfuampa-
ttiam, & venit ad campum Breagh in regione Midiae:
&ciim ibi habitaret in quadam ccllá, venit ad eam
vxor filij Conalli, filij Neilli Regís Hibernia:,vt roga- v ¡ f r u r *
ret pro fe , quia ip(afterihserat: 6c habebat phialam Resi„¿t
argenteam in eleemoíynam S. Brígida:. Noiéhs iam
Sanda Dei exire ad eam, vnam de puellis fuis ad falu-
tandam illam fotis manentem miíit.Redíens illa Vir-
go ad S. Brigidam, dixit : Cur, Domina, non vis ve-
nire ad Regmam, vt ores pro eá Deum, & filium ba-
bear, eiim faepé roges pro vxoribus rufticorum ? Cui
refpondit Sanda Deí ¡Ideo , quia ruftici 6c pauperes
feruiunt Deo, (mfi pauci) 8c Deum pofeunt. Filij ve-
tó Regum ferpentes funr;& filij fanguinura, de for-
nieationum, exceptis paucíseledis á Deo. Sed tamen impetrat
quia ipfa adiurauit nos, vade ad eam,& die ei: Habe- e i f i l i S , &
bis femen, quod fanguineum & maledidae ftirpis erit, ?«^« f«-
fed tamen multos annosregnum tenebit, Etfit euen- t£rM Pr*~
tus probauit. ^1
30 Quada quoque die oecurrit S.Brigida: quídam
infanus, de loco in locum tranfeurrens, furoreagita-
tus, qui affligebat omnes oceurrentes per loca ifta. Vi- ¿ forhjz
dens eum fanda Virgo dixit ci: Pra:dica m i h i , ó bo- egregiad«~
mo, verbum Domini mei lefu Chrifti. Comitesau- c u m e n t *
temSandíE Dei valdé timentes eonfidebant in fan- » ^ i p t i
ditatc Dominae íuae. Infanus iam fadus mitis,ait Vir-
gini; O B. Ungida, tua uiíía implebo: Ama Deum, 6c
amabunc re omnes boni : honora Deum, 6c honora-
bunt te omnes : time Deum , 6c timebunt te omíies*,
Et cúm harc dixiíTet, cum clamóte fugit.
31 Eodem temporc Conallus Neilli filius ad S.Bri-
gidam in viá ambulantem venit, 6c diícit ad eam ; O
íímda Virgo, benedie me dilígenrer, ne me occidat
frater meus Carbra:üs, qui me multúm odit propter
regnum. Ait ad eum Sanda Dci.-Tui milites ante me
pr£Eeedanf36c benedicam tefequentem eosmonenim
oportet nos iré cum eis.Tunc illi prsceírerunt,6c cúm d u e i f r u -
accederent omnes per collém, vna ex Virginibus dixit t r e s c a f i -
ad S. Bngidam.Heu M iter, quid faciemus? EcceCar- ^ ' ^ d i f
brxus poft nos, frarcr iftius Dommi, aduenit: 5c ipfi ' ¿ ^ ^
fratres fe mutuo nunc interficicntíAit eisSanda:Non p *•
fie facicr nobís Dcus nofter. Et cúm adueniífet ille,di-
xit ad S. Brigidam : O fanda Virgo, benedie me,quia
in bis locis timeo fratrem meum Conallum.Tunc íi-
mul omncs cum Sandá Deíibant, 6c nec fe agnofee-
ángulo hotrei. bant: caecauit enim Deusoculos illorum, nefeagno- n t q U e i n z
fecrent propter S, Brigidam, 6c feparantes in diuerfis u i c ¿ a g n o ~
v t m Frolegom. d i -
viis Carbraeus 6c Conallus ofeulabantur fe inuicem, yc«»':
diebut c o n t i n u i i
alter alrerum qucmdam fuum amicum putas. Et poft-
eá hoc. feientes, multúm Dei nomen 6c S. Brígidas
magnificábante
51 Iterum alio temporc ídem Conallus cum fuis fa-
Colganus
tellitibus circumdatus fub ftigmatibus malígnis venit
ad S. Brigidam, dicens : Tuá benedidione, O Sanda
Deí, indigemus: nam volumus iread regiones lon-
gmquas terrarum deuaftare 6c interficere inimicos.
Refpondit Sanda : Deum meum omnipotenrem ro-
gabo, vt iftá vice á nullo laedamíni, & nullus fit l^fus
á vobis: 6c ifta figna diabólica deinde deponatis. Et
haee vota Virginis Chnftus veloeiter compleuir. Illi ^
enim hisauditis in regíonem 4 Cruthuniorum , quae ffj^f(f ^
eft Aquilonaris pars BritanniíE, nauigarunt, 6 c e x p u - diabolteU
gnauerunt quoddam caftrum , 6c viíum efteis quod ftigmatu
incenderunt illud, 6c purarunt multos ínimicorum fe
intcifecüre 6c decollaíTe: 5c reuerfi. funt ad patriam n u l l i m -
ctitntt
fuam
 I F E B R V Á R I I,
^fuam cum fónica & la;nc¡¿ grandi,portantes capita ini-
micorum Principum.Eccúm vemíTenc adporcum,ca-
pita vel fanguinem non viderunt; & nec in veftimen-
tis, nec in armis vlius crúor apparair. Ec ílupuerunr.iS:
dixerunt ad inuicem : Qitid nobis contigír ? Vbi fnnt,
qny cernimus i»Tune mico confilio remifcrunt lega-
tos ad caftrum, qnod fuccendeiant, vt ínterrogarent,
v m b r í u fi qnid eis accidiflet. Legaci vero mterrogauerunt ha-
ífrohomi- bitacores irtius loci, diecntes : Vfriim alíqnid nounm
'ntbtis c&- vobis aecidic J Acilli dixerunt .-Non, niíi ílipulas ho-
áentes: die mcenfas inuenimus, deílrnótofquc de capite lapi-
des vndiqne reperimus : neminem autem vidimus,
ñeque íenfimus, qnis hoc fecir. Legaci iam reuercen-
tcs.haec Conallo renunciauerunt. Tune Conallus raa-
gmficans nomen D e i , cum fnis cenditad patriam
fiigmatis fnam, vemenfqne, vbi erac S.Biigida, narranfque om-
iepofitUy nía hsecei, pofuit ipfe & fui íligmata fuá feenndum
•mhenedi- juífionem Virginis. Qux dixic ad Conallum.-Quia íii-
ett* gmata tua refpuifti propter me, in quocutríqne peri-
culo inuocabis me, defendec ce Deus per me, «Se incó-
lumis euades.
33 Et hoc promiíílifn aliquando fíe complecum eft:
nam poft cempus exiic ipfe Gonallus cum exercicu fuo
g multo in regionem inimicomm fuorum, & i b i ma-
gnam caedem fecie, & poft viótoriam glorióse reuer-
lus eft ad cerram (uam:eúm non longé vcniííent á ter-
rá illa , eadebacfuper eosnoxj & videns Conallus
i n peri- quoddam caftellura defettnm.intrauir iliud.Tune mi-
culutue- lites fui dixernnc ei: Si híc prope cerram irtimicorum
tur, manferimus, morci crademnr; inimici enimnoftnla-
tentér nos fequencur.^ irruences incerficienc nos dor-
mientes. Dixic eis dominus fuus ;Nox iam eadic,
Isílns ego fnm:fcitote, qnia beatiffima Erigida prómi^
íic mihi, quód me defenderet in omni periculo fe in-
uocantem; & credo, qnia qnod ipfa promiíir , verum
foret: in manus Del per eam me cum comitibus meis
in hac noóle commiendo.Stacimque inimici in illa no-
Oíq poft eosvenerünt, fequences eorum veftigia : de
delufís cum veniftene prope caftellum^vbi erac Conaidus.cresi
, t t * r f e' VÍroS a^ con^^erandum caftellum miferunc:6¿; illi ca-
Tus: ' ft6^1*"1'v'0'eraC Conaldus, íncrances , viderune ma-
gnnm populum fedencem iíi habituCiericali,& ignern
in medio eorum, 5 c libros apéreos coram eis;ííc enim
poínerunt milites capita inimicomm fuorum ante fe,
¿k vifa fnnt qnaíi libros apéreos fcrntantes.Renerhque
exploracorcs talia dominis fuis narrauerunt; 8 t icerum
alios tres viros fagaciores miferunr,& jpíi viderune íi-
militer Glencos cum ínis libris' apercis, fícuc priores
C viderune. Tuncexercicns inimicorum reuerfus eft ad
regionem fnam. Craftiná autem die ipfí legaros poft
Conaldum miferurír, ve peterenc ab eo capiea, ve cum
corponbus fepelirencur;qni legiri hoc Conaldo nun-
tianemne: & accepcis capieibus reuerfi funt, nuncian-
tes dominis fuisVqnódGonalduscum exercicu fuo il-
licerac. Vcriquctalíá feiences , Deum & S. Brigidam
glotificabant.
34 Alio cempore B. Brígida, rogara á quibnfdam,
ádiai.t Kegem in campo Breagh manentem,' ve libera-
ree quemdam virum.qui erac in vmculis apnd Regem:
¿¿promiííc fan£í;a Virgo precem pro illo daré Regí.
Sed Rex nnllo modo voluítdimiteereeumjpromittens
dgiipro quód ipfe illo die occidendus cftee. Ee vix obtinnie S.
cfipttuo, gri.gidafvt concederetnr i'lli fpatium iftius noóüis. De-
fntjira:
inde S. Brígida illa noóte perrexit eum cognatis Se a-
micis illius M i n G t l : ómnibus dormientibus ,, fola Brí-
gida vigilabat. Dixerunt fui ad Regem : Niíi in hac
noóieillccapcus occidatur , Domine Rex, nemo po-
tent eum eras occidere, qnia S. Brígida eum liberabit,
Sfatnimns ergo nos coníiüum vt per vim rapiamus
enm, & (inetuo confilio octidamus, & cu cris incul-
p.ibiiis. Ethnnc dolum Sanóta Dei diuinitus cogno-
nie, & in prima vigilia no¿lis vifio apparuit viro , qni
eratjil vinculis : víd'itiam ipfe S \ Bngidani ei adftan-
i6j
tem, & dicentem íibi: Ecce mali homines cogitant re AVCTO-
occiderein haenode.Sed cúm traheris ab eis ad iu- REANo-
gnlandum, vocabis nomen meum faípius: Se cúm ca- ^'«j
tena de eolio tuo ablata fuetit, vt occiderene te, deeli- j-)
naaddextram euam parcem , & incolumis cuades ad i n f o m n t 4
nos ab eis. Pofteá ipfo euigilante, venerune ilh,& ra- a d m o n t t i í
pnerUnt eum de palacio Regis,^ ducenecs eum toras periculo
foluerunt carenas de illo. Iple autem abíolutus, ftatim er'/,,í'
euaíir abéis, &: incolumis venit ad S. Brigidam. Ipfi fe
pntabant inrerficcre eum. Se amputaíiei capuc eius. . ,„
U n , r r tnterfetio-
Craítino autem die nec corpus , nec capuc apparuit, r¿¿WJ^^_
quippe quia phanrafma videbanc, eciam orones admi- t a ] m » t e
rabancur ftnpidi. Orco iam fole miíic B. Biigida nun- d e l u j h :
tium ad narrandnm Regí quae geftafucrant. Rex ve-
ro hace audiens poenicenciam egit, Se dimiíic Ü)i homi-
ni, ¡propter fmdiífimam Brigidam , omnem inimici-
tiamfnam.
35 Quídam die adB. Brigidam quídam víri faeui
venerune, habentes ftigmata diabólica in capitibus v
fuis, qui quaerebanc fanguinem funderc:& cúmpo-
ftularenr fe bcnedici áS.Brigidá, illa rogauic eos vicíf- f M t t r f t * :
íim, ve his vanis vei ceílarenc. At ilh dixerunr: Non " ^ V
poílnmus iíaftigmatanoítra dimieeere.Ee videns Vir- c r u c e f í -
gofignorum formas multúm mirabacur : & íignauic ^«a/,»*
ea fignaculo Ghrifti, non cauísá benedieendi, íed ne n o c e a n t ,
homines per ea perirenc. Ilii autem abierunr,qu£eren- ^
tesfangninem effnnderej & reperienecs in vía v i r u m
plebeium,vifum eft eis quód enm luguláuerunt Se de-
eoIlauerunc.Vir vero ¡He per médium iliornm incolu- & P 0 f l ' w t -
mis exiuic in domnm luam, apparens cis phantaíma. ^eí.jeWj
lili pofteá quaerentes capot eius , vel corpus aut fan-
guinem, nihil inuenerune, dicebantque ad muicem:
Miraculum nobis concigit, á Deo fadum S. Brigidae a b i i c i i m -
caufsá, putannbus occidiíTe virum, &non interfeci-/'í/'v";
mus. Et diunlgatum eft faóbum ab eis per omnem re-
gionem : ipfiquc pofteá fuá ftigmata , gloriHcantes
Deum,& S. lírigidam magnificantes, reliqucrunt.
$ 6 Dnx quídam in campo Liffij ad S.Brigidam ae-
eefiie.vt ab ea benediceretur.Ar Sanóla bénedixic eum r > u a m
dilieenrer.Dnx vero paudens reuerfus eft ad caftellum benedices 3
fuum. Quídam vir audax,qui inimicus Ducis erac, in-
trauic illa noóte caftellum bcculré,omnibns dormien-
tibus,& tenenseandelam de candelabro,quaefíuie Du-
cem dormíencem , S e inueniens eum vidir gladiuro t e r g h d j o
fnper cemicai ínxca fe,& accipiens ipfum gladiumDu- coní0í¡íim>
eis, in cor Ducis eribns vicibus forcicer fixie, S e ftaeim
infngam perrexit. Tnnc omnes fcientes effuíionem
fangninis, furrexerunt, & fecerunt pjanótum, putan- \
tes Ducem eíTe morcuum. Dnx vero de graui fomno w ™ " * ' " 1
euigilans, & puíillúm vulneratns , fofpes remanfit,& (trHñt>
confoiatns eft eos, dicens; Poníce planótnm veftrum,
qnia benediólioS. Brigidae, qnae hodie me benedixit
cnftodiuít me de hoc magno periculo. Craftiná quo-
que die cum magnis muneribus venit ipfe Dnx adS. ^, ^ n -
Brigidam, agens ei .gracias. Deinde gloriofa Brígida m i e i í i u i i
pacem ínter ipfumDucem Se immicum,qui eum ingu- '
lauit, &: ínter genera eorum in fempícernum feciepec
mericaeiuídem Virginis, Deo donante.
a C o k , Criuhenioium, -¿/i ^> i n i V i t á , v b i M S . A n d . hubet
Cmchiuioru'm.
C A P Y T VII
Iter i n M o m o n i a n t c u mS . E r c o &p. u a ñ e
a d m t i e g e n t e s >p u n t t i coúturhaces.
37 T ) Oft haee B, Brígida in proninciam Momonien-
1. íiam,volens loca finóla S e Sanólos qui ibi erant, p r o f i d f c i -
viíicafe,exínic, fímnl& Epifcopus Ercns, qni fuit di- t ^ i n M o -
fcipnlns S.Patncij Archíepifcopi,qníqiic natus de Mo- mom(im''
moniá erar. Cum qnodam die ambnlarent in vía, S.
Brígida dixit ad Epifcopum Ereum:Demonftra, vene-
rabilfs
 \ 6 6 V I T A IV S. B R I G I D A
AVCTO- tabihs Parerjfub qná parte caeÜ gens tua inMomo-
RE ANO- niá coníiftit. Ec cu n Epiícopus indicaíTet.íanóla Vir-
NY MOi go dixir ei : N u n c ibi bellum geritur inter tuamgen-,
ExMSS.
ccm & aliam. Dixirque ei Epiícopus: Credo,quod di-
A
cis, /andta Matcr, vcrum eííe, N i m quando ab eis ad
v i d a pn.
Iturn >nrt-
te veni, dimiíi eas diícordes. Dixirque ei Tanda Vir-
m'tapro- go ; Gens rúa, Pater,nunc in fugam conuertitur.Tunc
utnriá vnus dcdiícipulis frndi EpiTcopi , hoc non credens,
c o m m i t t i , prorerué dixit ad S Brigidam : Qijomodó potes vidc-
re bellum per magnum fpatium tcrrarnmí Arguirque
eum Epiícopus, nc blafphtmaret Spiritum fandum,
qui illuminabat fandam Virginem corpore & anima.
D xiique ad bcatam Virginem : Oro te, Sanda Dei,
figna oculos meos, & huius Fratris, vt vídeamus quae
effícitcfj v i vides. Tune íignauit oculos eorum Chriíti fponfa, 8 c
dúo alij viderunt bellum lucidé, & ait ille difcipnlus Erco Epi-
videant : feopo voce lacrymabili: Heu, heu. Domine mi, ecce
iam modo, vidcntibus oculis meis , dúo fratres mei
decollanrur. Et ita omnia euentus re: probauit.
38 Dcindeinquodam loco luxta montera fattdus
Epiícopus Ercus & beatiflíma Virgo Brígida cum fuis
comitibus, itinere fatigati, efurienres fcderunt.Tunc
vnuspuerorum dixit: Ule magnam mifericordiam fe-
ciírct,qui nobis modo comeítionem dediífet.Rcfpon-
B dit ei S. Brígida : Ego vobis praedico, fi vulcis cibo Se
pota fatiaii,expedafehíc parumper adiutonum Sal-
f f i U iftt-
uatoris. Video domum,in quá cleemoíyna hodie cui-
rienttbus dara Ecc!cíi« ofFer«nda parata eft , quae huc venit hac
eibos i m - hora:ecce modo in farcims eft. Adhuc Sanda lo-
fetrat, quentc , ecce venerunt qui elecmofynam porrabant.
Et illi cognofeentes, quód S. Brígida & B. Ercus Epi-
ícopus cum íuis efunentes fediíícnt illic , laetatiíunt
valdé, & obtuleruntcis fuam elcemofynam,dicentes:
Afpicite eleemofynam, quam vobis roifit Deus. Non
enim inuemmus Eccleíiam mehorera.quám vos.Tunc
gratias Deo agentes comedetunt illic. Sed taraen po-
tum non habebant3quia de cibis rantüm erat illa elee-
fovtem
mofyna. Dixit eis S.Brigida: Fodite ferrara illic: & il-
eltctí: lis fodientibus terram,fons lucidus illic erupit, qui vf-
que hodie manet, & Fons S Brígida? vocatur.
39 Deindecápura Femyn intrantes,inuencruntibi
magnam fynodum Sandorum, & detenri funtinfy-
nodo.Narrauit autem íandus Epifcopus Ercus íyno-
infirmas do vntutes, quas ipfe vidit fadas per S.Bngidam.Au-
piures c u -
dientes habitatores illius regionis S. Brigidam ibi elfe,
rar.
adduxerunt inultos mfirmosad eam , vteuraret eos,
ínter quos erant claudi, leprofí, dxmoniaci; & orante
Chnfti íponsá pro eis, ftaiim illos Diuinapoteítas lan-
guoribus fuisfanauit.
4 0 Poftcá cxiuit S. Brígida ad locú, qui erar prope
mare, haud procul á loco in quo tune fandus Epifco-
pus Ercus manebar,& maníit illic cum pucllis fuis lon-
go tempore. Non longéab eis quídam anachonta ha-
bitabat ;ipfe Deo deuotus & perfedus erat, & volens
vitare facies mulierum, deferuit locum fuum, & dire-
Uremitt xit iter ad quamdam infulara vallatam aquá. Et mgre-
noltntts ex dicns viam, venit prope cellam, in qui S.Brigida habi-
itineread tabat. Sui difeípuli dixerunt ei: Eamus, Domine.ad
fe diuent'
S.Bngidara, vt nos benedicat. Refponditanachorita :
re.
Scitis^lij.votum meum,quód nullam voló viderefac-
roinam. Pofteá furgentes obliti funt ahqua necelTaria
de rebus fuis. Fado autem vefpere fteterunt in quo-
dam hofpitio, & iterum recordad funt remm fuarum,
dicentes: Ideó res noftras perdidiraus, quia non decii-
ideo ¡ a r c i - nauiraus ad Sandara Dei, vt benedicat nobis: & pro
n i u dtui-
hac culpa orames Deura in hac node íeiunabimus.
nttuseo
gni'jcit, &
Mané autem fado, rcueríi (untad S. Brigidam, Sí m-
ueneruntapud eam res íuas. Cum enim obliuifceren-
coütgit.
lur Fratres res fuas, fanda Virgo fedens in celia, dixit
fuis: lee. Sí adducite res feruorum Dei, quse relida: in
a t rtddit, viá próxima funt.Sandus anachorita S í íui apud S.Bri-
gidam tres dics & nodes manferunt in Det laudibus,
& in praedicationc verbi Domini, Dcinde reuciíi funt
V I R G . LIB. U
illi: & B. Brigida volens fatisfaccre eis , iter ilííus dieí D
exiuit cum eis. Videos autem Sanda Dei,onera difei-
pulorum anachorita: grama fui íle,miíerta eft eis. Tune i i f % v e h e
viderunt dúos cquos de monte propinquo defeenden- dtí equos a
tes ad fe, & iubente S. Brígida impofucrunt íuper eos D e o o b t i '
net"'
onera. Se cúm venirent ad íinera itíncrís , dixit eis S.
Brigida;Dimittite equos ad fuá reucrti. Tune foluti
equi reuciíi funt; Sí nemo illorum nouit,vnde eílenr»
vel cuius fuiílent. Et ibi beata Virgo Brígida data be-
ncdidione ad inuicem, reuerfa eft ad cellam fuam.
41 Anachorita autem perueniens ad iníulam in-
trauit eam: (ed homo, cuius poíícftio erat ínfula illa,
cxiuit cum peconbus fuis Se horainibus in eam , vo-
lens pécora fuá per ceftatem ibi pafcere. Sandus autem
vir,deuítans videre mulleres,rogauit illum hominem,
vtexiret de ínfula, fed non irapctrauit. Dicebat enim
ille homo , quód habebat illam terram m hareditate
paterna. Tune miíic anachorita ad S. Bi igidam, vt ve- noientem
niret adiuuarc eum, At SanCta perueniens, rogauinl- fUo cofilio,
|um hominem, S e non potuit impetrare. Craftiná au- i n f a u o r g
tem die venit íngens aquila , S í rapuit filiolura illius f " ™ ™ * »
íurfuminaifre. At vxoreius, materínfantulí, plorans I)í?í' *c*
flens venir adS. Brigidam,petens adiurorium.Cui ^
ait Sanda: Noli flcre,quia vimt ínfaos:& dimiíit cum ggm¡no
aquila mlittore fuper térras, & fie infans inuenruseft m t r a c t t b
incolumis.Sed adhuc homo ille durus pcrmanfit,&' in eogit;
littore, nolens difeedere, habitauit. Craftino autem
dicfubitó, Diuinápotcntiá, ventus validíílímus venit,
Se illum cura íuis trans fretum in proximum portiim
leuíter vexit. Tune horao ille corapundus corde, pce-
nitcntiam egit, & deuouit fe Deo & S.Brígidas,
4 1 Alio quoque die hofpitcs religiofi venerunt ibi
«d S. Brigidam. Tune dixit Sanda Dei pifeaton fuo,
qui folebat tantos marinos, id eft, phocas, occidere ;
Vade ad mare,npoííisadfcrrealiquíd hofpitibus.Tunc
ille nauigansaílumíit hartara , quá lugulauit belluas
marinas, Et ftatim oceurrít ci phoca; Se elcuaus ille
haftam , infixiteam in taurum. Sed funis y t h á e b z t p i f e a m e m
circa manum vin innixus hafta', hafta vero in capite p r o c u l
phoesfíxa erat. Tautus autem grauiter vulneratus *l>reptum
traxit fecum virum ín fuá nauiculá in pclago , S e non f " u ( i t *
ceífauit, doñee peruenirad iittus cuiufdam infulae in
mari pofir? longé:&tunc funis fci/íus eft,vbi vir man-
íit in fuá nauicula in littore. Phoca vero pendente ha-
rta m fuo capite, reuerTnseft in mare. Se venit redo
curTu ad littus loci illius, ín quo S. Brigida erat, & ibi
mottuus eft. Vir antera ille confidens in Deo per Tan- & f u i h h
ditatem Dominae fuae tennuit nauigarc, & profpcrá r e u e h i t ,
nauigatíone, Dei nutu, venir fextá hora ad fuum por- * ' * n f P * A t *
tura,& ínuenit redo curfu ibi phocam mortuum cum t ^
hafta mlittore , & mgreílusdomum narrauit ómni-
bus illam fuam nauigationem.
43 Deínde S. Brígida cum fuis m campum Cliach,
in Momomá pofitum, exiuit,& habitauit illic in quo-
dam loco ad tempus. Ibi ad Sandam Dei quídam
ancilla venit, fugiens dominara fuam, quia non pote-
rat mores eius fuíFcrre. Domina autem eius fecuta eft
cara, volens reducere eam.Sanda veró Brígida volens
liberareraiferara,rogauit dominam fuara, vt dimitte-
ret ancillá Deo liberara. Sed illa mulicr noluít ;ancil- noltlti a n -
la enim prctiofas veftes texebat. Et tune illa domina foi
manura ancdlae fuae tenuit, S e traxit cara violenrer de r e l , n í H t -
latere S.Bngidae.Et hoc Sandae Det dffplicuit, Et cum w' ^¿/^i
pertranfiílet paullúm ancilla S. Brigidam, manus dex- tfficit:
tra dominaearuít, quá tenuit manum ancillíE. Videns q u a m d e i n
autem'lia, quia non poterat mouere manum luam,/*Mf:
Hcuít Se rediens egir poenirétiam. Se dimiíit ancillam
liberara S. Brígidas; Se illicó manus eius fanata eft.
4 4 Alio tempore B. Brígida rogara eft vtirctad
Regem illius regionis, qi^i tum erat in campo Cliach,
adliberandura virum qui erat in vinculis apud Re-
gem. Et perueniens Chnfti árnica ad domum Regís,
non inuenit Regem ibi ¡ fed rhuritor eius cum fuis
amicís.
 I F E B R V A R I I. 1 6 7

A aniicis erac in d o m o . Er videns b e a u V i r g o cunaras

AVCTO-
bsmJiftio- m d o m o , d i x i c : C i r h a n z a r e n o b i s . R e l p o n d e u i n t el C A P V T VIII Rfc ANO'
ne confert h o a i i n e s : ü o m i n a n o n íanc m o d o cithariftíE in d o - NYMO,
qmbufdd nio_ X n n c q u í d a m de c o m i t i b u s S. B n g i d á : i o c u i a t i
K e d i t u s tn L a ^ e : : ! a m . a n n o n ¿ i f e p t u s a T ^ e o r'K
fettit*¿* v.etbo illis dixic : B.*ncdica: íandra V i i g o . m a n u s v c -
ftras, ve poffiris c o m p l c r c qua; ipía puroipic v o b i s , &c t m p s t r a t a . (iiccarjum tn itincre e r r a n -

obedire voci ems. T ; i n c m i t r i f ó r Rcrgis c a m íuis fiiiis

d i x i t B ^ n c d i c a c nos S m í l . i D - i , ve cuharizeraüs ei.
Ec bencdicence eos Sa¡i¿la, acceperúc cuhar,i3,i!k m o -
dulanrcr rudes, quaíi pciici cithariílíc, & d u l c i t e r c i -
t h a r i z a b a n t . T u n e R e x venir a d d o m u m luam,¿íc: a n -
dicns f o n u m c a r m i n i s , dixic : Q u i s Facu hoc c a r m e n f
O c c a r c n í q n e vnas ci d i x i t : N u u icor cuas, D o m i n e ,
& filij rui.mbence i l l i s S . B r í g i d a . i n c r a u i t R c x d o r a u m ,
capüuo l i - mirans dc ^ac re' ^ poftuiauit ftatitn benediótioncm
bertatem fibi á fanótá V i r g i n e . D í x i r q u e Sandia : T u pro b e n e -
thtmec . diCtione v i r u m i l i u m , q n e m cenes in vincuhs, d i m i t t c
l i b e r u m m i h i . T i í c R e x benedrebone acceptá á Brí-
g i d a , gratis & benigné d o n a u i r e i c a p r u m . Nucntor
v e r o Regis & filij f u i , p r o b i c i c h a r i f t ^ vfque ad d i e m
morcis f u ^ f u e r u n r , & nepores e o r u m R e g i b u s vene-
rabiles cithanftae eranr.
45 A l i o vero die d ú o leproíi ad S. B r i g i d a m vene-
r u n t , rogantes vt falui ficrent. Tune Dcum orauic
B S a n d a , & benedixit a q u a m , & d i x i t eisjvc alceruti u m
hprofum fe iauarent in aquá fanótá. Ec c ú m a l t e r a l t e r u m laua-
a q i t a he- r¿fj vnus ft^tim m u n d a t u s eílj & veftibus lotis i n d t i i -
nedip.a lo- tUj., [ ) ¡ x j t ^ u e ü l , V i r g o : Laua & t u f o c i u m t u u m . Ule
l u m m u n - aut;em y j ^ p s quia m u n d a t u s e í l , & veíVcs -haberec l o -
cas, noluic lepra alterius tángete,fed de fuá falute g l o -
riabacur. A i t ei Sanffca: Q o o d v o l u i í l i vt ilie facerec t i -
i t e m aliii-, b i , te decet f i m i l i t e r el faccre.IIle vero negauit tk con-
t r a d i x i t . T u n e B, Brígida í u r r e x i r , & iauans l é p r o í u m ,
m u n d a t u s eft inter manus eiusjóc veílibus lotis i n d u i t
prioreol e u m . Q u i vero pricis fanatusfuerat, a i t ; M o d o fentio
juperbitm ícinci|[as ignis fuper h u m e r o s m^os. & l l a t i m t o t u m
infeSio Corpus eius lepra p e r e u l í b m eíl propter fuperbiam
f u a m . A l t e r vero h u m i l i s m u n d a t u s eft; í i c u t I c g i t u r :
liuc 14.11 Q u i arrogar, deiieictur; & q u i fe ¡nclinat,alcus hér. Ec
gr;irulabatur i l l e , giatías agens D e o , q u i fe per m c r i -
ta S. Brigidfe ranauir,
4 6 D ú o alij leproíi ad S . B r i g i d a m venerunt, quae-
renres elcemofynam.Sanóta autem n i h i l aiiud habens,
q u o d darer cis, vnam vaccam , q u a m habebat, d c d i t
eis. q u o r u m vnus gracias egit Deo.-alcer vero íüper-
büs ác íngracus cxcicit , d i c e n s : N1Í1 m i h i f o i i d e t n r
Vacea, m é d i u m eius n o n habebo. D i x i t tune Sanóla
C ad h u m i i e m I c p r o f u m : T i í ergo híc m e c u m expedía
duobu* U . paollifper, doñee nobis D o m i n u s a l i q u i d raicrat • ille
(inguluí a u t e m vaceam lolus habear, b x n r deinde c u m vacca
vaccat, ÍP^1 $ 4 '0'L1S n o n potuitearr, minare ; t á n d e m labore
; fatigatus, reucrílis eft ad S. B r i g i d a m , &: multis c o n -
47 a V i t a alia B. Brígida fn regionibus M o m o - 4
M m e n í i u m f e c i t , & piara loca ík monafteria redit i n
íbi íignauit. Poíl ha'c iccr a r r i p u i t venírc ad c i u i t a t e m LW'¿''
l u a m in t e n a L a g c n i e o í i n r o . C i u r . á u e vemllt-t i n c u r -
r u luo per c a m p u m b Fcamhn e, i n u c n c r n n t q u e m d a m
a g n e o l a m p a t p a r a n t e m agi u m í u u m . D i x i t e í atlfiga
í a u d l r V i i g i n i g : C o n c e d e nobis , v t S . Brígida c u n u
íuo tranícac a g u i m tuiM'i. A ' poílca cii\. uiulabis fispe
a g r u m t u u m . R e i p o n u i t \ \ \ v n : N o n d c d iré per c i r -
c u i t u m a g n . T u n c dixir (..ndl.i V i i g o ; F a c í a m T i s , q u o d
ipfe dicit, ne a i i q u i d ofteudac nos cauiiá iliius v i n . Sed lapfa i
l u m auriga cogebat e juoN craníire ag Hn.Videos lioc rurruU'
vir iHe-jíuribundcis csedfibat n.nes c q u o r u m , e q u i l q u c ^'tlir>
calcitrannbus B. Brígida de c i u r u c ^ c i d i t , ^ I s l a e í l j
& d e equisauciga Cadcns Lxíuscft; tfc ftererunt cquí
p o f t e á . T u n e ait Sandia • N o n n e d i x i VO'OÍS, vr vitare-
m u s hurte h o m i n e m , qnia eum v i r u m pcftiienna; S e
morcis t í í e v i d i i" Ec vir ille incepruí\) opus a g g r c d i -
t'ur, parUi pendéns (celus , q n o d Fccit coürra D e i f a -
í r . u l á m . Et vindicans Dcus i n i u r i a m anciila; tua;,i¡le vir ext1a™
n. oí n qiitcaujjj
í t a n m c o r r u i t in t e r r a m , & i p i m o i t u u s ettj erat ^
48 D c i n d ¿ S. Brígida vemens ÍUÍÍIOGS Engenien- pftM:
í i u m , iritiauic r e g i o n c m í Labiaxhy ; i b i q u e qua'dam c
temma ad eam c u m filia fuá leprosa v e n i ^ v r íanarctur
illa. T u n e (¿india V i r g o leiunans o r a u i t , & b e n e d i x i t oratione
aqtia^-), & i u í l k ieprofam afpergi c á : & l l a t i m aqwa i*%*¡»
benedidlá afpería inundara eft k lepra (uá 3 5c gracias ¡eprojarn
egit D e o c u m marre luá, &S'. Bngidac. fanat:
49 P o f t q u á m S. Brígida ad íuam cruirarem per-
ncnir, q u í d a m r e i i g j o i i Viri ad eam viíicandam vene-
r u n r , &• pi^rdicauefunt éi vei ba D i u i n a : P o l i h x c d i -
x i t S . Brígida ad C c ü a r i a m íuam ; p r e p a r a p r a n d i u r a
p r o (andlis h o í p i t í b u s . Keípondic cel¡aría;C^u i'e p r a n -
d i u m p A i t ei Sandla.-Muica fercula'dencur c i s , R c í ¡ ) o n -
d i t C c l l a r i a : Fice CicfCed t u , D o m i n a , iro priiis ad cc-
cleliani, Se ora i b i : n i h i l e n i m ?or:um, qua- SkiOla d i -
xir, h ibuir Celiaria t u n e . N i m i a ením lufgiras c a n t a -
tis B. B n g i d i : dmtdebat c i t i u s , q u i c q u i d d o n a u c r a t eí
D e a s . :Ec díxit Sandia ad C e ü ü i i i m , (cicns caullam
cías : Vade m o d o ad c c l l a r i u m tmí'A^M íígna i l l u d , & ^
claude ipfua}, & redicns ora ; arque ego ibo ad eccle-
í i a m . H o r a aútem íextá vocabar S.Bngida C e l l a r i a m orat'0^t
í u a m , & d i x i f e i : A d d i tempus , vr rchcianC'jr ícruí J oti*co'

uicíis iníulcabat in eam , d i c e n s : Ideo non porui eam I |v I ti f l ' U » OVtl-

m i n a r e , q u o m a m n o n ex corde donafti eam, d u r a n i - Dci. Vade m o d o ad c e l l a n u m , ¿5c q n a : c u m q u e i n n e - n e ^ faAfm

m i ú m S¿ immítis.Sandia aurem eoníolabatur e u m , 3c nerís i b i , da illis laigster. Apei icos iam illa c c l l a n u m , tibw é»

n o n pocuit eum ienire.Et hoe difpÜcerue bearas V i r g i - orones cicas, quas n o m i n a u i r S. l ' n g i d a M a t e r , i n u e - pwpni*

, n i , ait ad eum :Filius p e r d u i o n i s lam es. Vacca m o d o n i t i b i . Et n o n defecerunt eiefca: per repcem dics,
t a m d í u erant í u t i i c i e n n s ram hoípitíbus q u a m o m n i
t i b í m i t i s e n t , fed turo non tibí p r o d e r i t . T u n e vero
f a m i l i x & pauperibu1. N e m o tune nouerat hane t e m
v i r q u í d a m ad S. B r i g i d a m v e n i t , habens vaccam i n
prarter ipíam S. B r i g i d a m & p i a m C e i l a t i a m f i i a m .
jidvnuí o b l a t í o n e , quá Sandia D e l a i t e r i l e p r o f o dedir. D e i n -
Vndc il'ix t k x erant, aut quis illas ateulir, feiencia D c i
ingmtw de d ú o l e p r o í i m í n a u e r u n t duas Vaccas íuas: & c u m
nóuit.
& fuper- venirentad quoddam flumen,meríuseftib¡ proceruus
50 A l i o t e m p o r e c ú m eíTer B. Brígida in q u o d a m
buijiih- leprofus, & abforptus eft in p r o f a n d n m , ñeque v n -
l o c o , v b i erant r i u n l i line áquatilibus oleríbus , qux
mergaur: q n a m ,nl,enr)mi c(t C0,-pUS eius. H u m í l i s vero euaíic
n a f e u n c u r i n r i u u l i s f o n n u m íine i n i n í a n o labore.quí •
i n c o l u m i s c u m fuá vacca.
bus vefeuntur r n u k n n occiduis partibús S a n d l i , qui
c r u c i h g u n t fe in i c i u n i i s ; chorus illiiis ioc i V n g i n u m
venit ad eam,habentcs q u a d l i o n e m , S e d i > . c i u n t a d
e a m : C u r , D o m i n a Maccr,oleraaquacica in his aquis '^mvigi-
n o n naícuncur,quibus iandli h b m i n e s aíIuefcútiScicns &or't-
pia V i r g o , q u ó d v c l l e n t illa olera haberc, íequencí no- t'0"e'0[era
A- • •-'ir • ri 1* - r "<jtiai,lt*
ctevig-iians D o m m u m r o g a u i t . M a n e autem íurgen- adriaulos:
tes puci'ae.viderunt r i u u l o s í u p r a v n d a m illis olerdTuv
plenos, i d eft, ¿ brifiá, & f a m p f i a , & ceteiis o l e n b u s ^
a b u n d a n t e s ; Se ctanícunces per l o n g a fpatia l o c o r u m ,
inaeDcrum:
 V I T A IV S. B R I G I D A V í R G . L I B . n

Avcrn- imicneniiit ín íilrsiocM marriam nuilcitudinem olc- h C o l g . í c m l ú a . i n 1 V i t á cap. n t f . 7 < ) T z n ü a i appellatur.

c Vita 1. Labiaci.Co/g. Labiaich'./i</ií/ m aliis codicibus haba- D
RE ANO• rumana: anré ibí inu:fa erant) donata á DL-O , liciit ri, prouiDCiam nepotum Laboraíij.
NYMO, rogaoit fámula fuá. Ec ibi adhuc olera eiuídcm gene- d C o n t i c i t C o l g a n u s p e r bníiam » a f t u r t i n m a q u a t i c u T n intelligi :
EX MSS ris^Dci dono3S. Biígida: non dcficiLinr. per fampfiain v e r o , v e l a m a r a c u m , f i n e j a m p f y r h u m i v e l po-
A 51 Qu dam hotnines de longínquis locis vencrunt tiits h t r b a m , q u a m o/w/go acctoíám v c c ñ t , H i b e r n i Sauihadh.

ad Brigid.im, volentes fe cotmnendarc ei,& docóbanc

fíx iim muñera multa in plauftris &c equis: fed die quo C A P V T IX
ahfentla purabanr pfiruenue ad Sanólam Dci, nox in llluá den-
cognofc'tt: sa /'.¡per eos cecidir, & errantes non poterant plauítra S. ü ^ i n n t d w pradifíct. S . D a r l u g d a c b a U -
prac ccnebroíiratc ducere. Beata autem Brígida labo-
rfrm corum ípintu prophetico fcier.s , Deum rogauit
pro cis, & dixic fuis: Accendite ignera j & caleíacite
aqnarn , vtlaucntur pedes hofpifiim venienf um ad 54/~\ Vodam dic cum glon'ofa Brígidapaullulum
noBe e r - nos. Et mirabantur quód dixit homines ambulare in a monafterio> in campo LifBj , ad Onentcm
runtibta tcncbroíitace densa illius nodis. Tune apparuit illis plagam cííet- quídam iuuenis ícholaílicus per propin-
i n f ü m í l a - lampas ingens illuminans cis viam Incide, víque dum quam viam venit, & videns Ülc S. Bngidam, eleuauit
tnen p n -
vencrunt ad monaftenum S. Bngidse, & fandiflima veílimenta, & ccepit velociter & a feurriliter cúrrete.
f e r n diui-
Virgo obuiám exiuit, Deoque omnes gratias egerunt: Et ait S.Bngida v m de Virgimbus fuis; Voca illum ad
n i í M im
peirat, 5C íolucntcs íuavota , poít tres dies reueríi (untpet mc.Et vix ille deelinauit ad camj cumque veniret ille,
eamdem viam, & vix máximo cum labore in die va- ait ei fanóh Mater:Quó tu curtís tam cito? Ille rcfpon-
COplít- cua plauftra duxerunt pro aufteritate vi^; fed Cimftüs dit dicens: Hodie oportet me intrate regnum Dei,&
nnri viaf in noóle illa loca plana & lucida fecit cis propter S.Bri- ad illud curro, AitSanda .• Vtinam mcrerer currerc
ajperm:
gidam fe rogantcm. tecum hodie ad regnum Dei. Ora pro me, Frater, ve
52 Siró til modo fandlus Epifcopus Broon , cuius perueniam ad regnum Dei. Refpondit fcholafticus:Et
meniioneu» fecimus , cum curribus & equis & cum tu roga Deum Sanóla,vt curfus meus íitalliduus in re- E
multo populo ad S.Bngidam viíitaridam venit: & ac- gnum DeiitSi ego pro te viciiíim rogabo, vt tu & plu- S N i n n i '
cidit, ficut Tupia Jiximus,eis. Nox cnim híemalis lon- rimí tecuni ad regnum Dei vadant. Ht tune orante S. d i i í a d h u c
gé á monalterio S. Brigidae foris in densa üluá cecidit Brígida pro eo, rcpletus eílipíe gratiá Spiritus íanóti, iustenem
induett a d
íuper eos. Smdta Vugo vero hsc diuinitus feiens, di- & c o n u e r f u s e g i t p c E n i t e n t i a m , & faólus eft religio-
rtligionÍ\
pro fi- xit puellis: Oremus, filia:, pro hofpitibus fanólis, qui íiffimus vir vfque ad mortem fuam , qui vocabatur
rniU modo laborant venientes ad nos, vt miíereatur Deus labo- Nmnidius, filius b Eathach, de pattibus t Muli, & Ín- ht
erríintihm
rum eotum. Mira multúm, Fratres canílimi, didurus ter rnaiores Sanólos Hibernia: nominatur. Cui ait Si
o r a t curn
fum vobis. Tune Epifcopus Broon & í u i comiteSjpro- Brígida ; In die obitus mei de manu tuácommunio-
pe íe quafi monafterium S. Brígidas confpexerunt , S e nem corporis & fanguinis Domini noftri lefu Chtí-
S. Brigidam laetam cum fuis puellis in occnrfum vide- ftiaccipiam, Et ait S. Ninnidius: Vtinam tu viucres fyprádi'
runr. Quasfubitó in magnam aulam paratara eos de- doñee de manu mea Euchatiítiam acciperes. Ideó iam cit fe ab eé
accepturd
duxit, & detra¿tis calccamentis, abluir pedes eorum, dixit hoc, volens ipfe díu peregrinari, & non videre E u c h a r i -
q u'tfthi abundantiaque ciborum & potuum refecit eos : & iterum Sanólam Dei, vt ípía manerct ad finem mun- í i i a m i n
'Vffi f u ñ í currus eorum bené curauit : ftratiíque ledis col o- dii Sed Sanóla affirmauit, quód foret veré, & accípe- fint v i m i
abeain
cauit eos; & omnia quae neceíTaria fibi erant, prsbmt ret ab eo communionem in die obitus fui. Poílhaje be-
monafíerio
eis fandta Virgo cum filiabus fuis, ficut vifum cíleis. nedicentes fe faíutaribus diólís, 8>c commendantes fe
tnagnifice
Mané autem faólo S. Brígida in fuo monaftctlo dixic inuicem Deo, ad fuá fcparatím reccíícrunr.
exctpt
puellis fuis;Properemus obuiám Epifcopo Bioon cum 55 S. Ninnidius volens ab illa die.manum fuam
cornitibíis íuis , quí errabant praztentá nodre in íiluá. mundillímam feruarej de qtiá beatiííima Brígida pia:-
TuncSanda cum íuis Fcítinauit.'«Sí ¡nuencrunt hoípi- dixit vtín dieexitus fui Diuínum viaticum fumeretjfe-
q u o d po- tes m íiluá fedcntes.Et ícientes quód Dcus feot mira- cit circa eam sream arólam manicam , cum ferá &
flridie fa- culum m cis propter S. Brigidam , & narrantes qnx claui, ne illa corpus fuum tangeret , ñeque de aliquo
¿lum:
fucriint gella erga fe, quaíi nefeiret Virgo, glonfican- immundo tangeretur. Inchs agnomen ipfe habet; naril
rercjiic Deum cum ingenti Istitiá , illi vencrunt cuni vocatur Scoticé N i m d h d L a m g h l a n , quod fonat Latiné d
U i n i d ' m M a n u í - m u n d í t } deinde Sanóti Séniores contra F
Sanóla Dei ad monafterium fuum. Ideo iam S. Brígi-
da ad eos in íiluam exiuit, quia feiebat quód illi puu- fuam voluntatem ordmari eumcurarunt, vtpotetat quod, tpfa
bant fe eíTe in monafteno fuo. de eo dici quod fermo Diuinus ait: EcceSacerdos ma- l i c t t i n u i '
to o r d i n A -
55 Manenfque ibi per aliquot dies Epifcopus Broon, gnus. Demde tranfnauigauit ad Britonum regiones, to,
reucrlus eft cum íuis ad regionem fuam , &c donauic volens femper Hiberniam deferere , feiens ipíe quód
d n n a t j u » , ciS. Brígida vaículum chnfmatis, quod pro magno
verum eííet, quod ait S.Brigida, dicens fe non migra- a i q u e e x -
e í i a f/ncra, muñere Epifcopus accepit ab eá. San&a enim Dei fuas
turam de hoc feculo , doñee de manu eius commu- t r a H t b e t -
peregrinii* magnas res peregrinis & pauperibus Chrifti donabar. nionem aceiperet. Et intrans nauem, proiecit clauem n i a m p e r e -
Quodam quoque die ipíc Epifcopus traníicns per lit- manus fuaíin pelagus,ne femper aperiretur. Sed con- g r i n a n t e ,
S . Brono
tus mar!S,Frafer,qai habebat illud vafculum,oblitus eft tigit quod dixit Scriptura fanóla:Non eft fapientia,non
chrifma,
in littore & recordaos venit, & indicauit Epifcopo eít ptudentía, non eíl confilium contra Deum. Cúm Prou.tr.
flens. Cui ait fanótus Epifcopus: Noli flere, Frater, enim dies remunerationis fanóliíTimaE Virginis Brigi- j o
quia credo , quod donauit nobis beatiííima Brígida, dae poíl multum tempus appropinquarct, nauigans
non poterit diabolus perderé. Sed mare ad plcnitudi- tune S. Ninnidius in Britannico mari, nutu Dei, vis
nem ante fuam venerat; rediens autem Frater non ventorum ad Hibernicas partes eum compulit.,& col- i n e a m tf"
quodflu-
mutatum fludibus rimis, crefeente f k decrefeente latus eíl ei pifeís m3gnus,& inuenta eíl in eo, cum cf- p e f t a t e r t -
Slibta m u -
mati, á quo ibi dimiflum eíl, & ibi viatoribus tranf- fet partitus, clauís íera: manus S.Ninnidij:& B. Ninni- ieífo,
r u nocor-
euntibus, vafeulum inuenit , & gratias Deo eg t. Et dius haje omnia videns prícdemonftratione Diuina inuentaift
ruptum: c l a u i . quo,
edm oftenderat fandto Epifcopo, fímilitenpfe Deo 6¿ eüeniíre,compunóluscorde, ait; Non oporret me am- m a n u i r t
B. Brigidae gratias retulit* plíus mortalem eííc contra Dei viuentis ¿k, omnipo- t e B a o b f f
tentis nutum. Et audíens ipfe B. Brigidam infirmara r á r a í .
a E x i f t i m a t C o l g a n t u h l c i n i t i u m ejfe l i l r i t t r t i j . A í i V j f t r i u s ,
cífe, adíuit eam, 6 c i n hora dormitionis ÍUÍE corpus &
quif&pijfime h a n c V i t a m c i t a t , d i f e r ü ajferit, l i b r ü d u o b m a b fanguincm Domini noílri íeíi.) Chn'ílijFilij Dei víuíjde
auftorevetért dtfcriptam, v t i § 1 n H - i ^ r t í u l i m a s . mundiííimá S: Ninnidij manu , íkut ipra propheticé t á n d e m
(ontigiK.
pitsdijtií,
 h F E B R V A R I
^ prasdixitjaccepir, R e ü q a a antem feries v i t ^ S , N i n n i - AVCTO-
d i j i & m i r a c u l a , q a x D c i g r a d a per c u m egic, in V i t a C A P V T
íua h aben t u r . N Y M 01
56 A l i o t e m p o r e q u í d a m h o m o , q u i habirabar i n ExMS.
A n n o n a c A i t m ohtenta a d h o f p í t a l i t a t e m .
O n c n t a l i plaga campí L i i í j , q u i erac vir b o n n s ¿k l a r -
gas, venit ad B. B r i g i d a m , & d í x i t a d eam : V e m a n c m t r a l a r g t t a s . r u a n a m t r a c u U .

m c c u m n u n n j t u i , D o m i n a j & aífcrnnt v o b i s a l i q u a n -
tos m o d j o s f r u m e n t i . C u q u e r e d i l í c n t ab co c u m o - 58 ( ~ \ V a d a m die B. Brígida mcíTores fuos in m e f -
n c r i b u s , m u e n e r u n t a m u c m L u t í j viera npas e lúe p l e - V ^ ; c m milit. Sed i n c i p i c n i e h o i á tercia per t o - ' .
f ^tretns num» ^ n o n p o t u e r u n t craniire aquis t u m c f c c n t i b u s ; t a m j i r u a i n c i a m pluuia denla a p p a r n i t , & inde toca ciic p¡¿ul¿

fluminia- pons e n i m vei nauis n o n erat prope i n i o c i s i l l i s . V a - e f t l u x i t ; & c ú m omnes mcííorcs regíoms illius ita die ,mrhuntt

ftnfmliter d u m n i m i r ú m i l l i u s a m n i s . c ú m n o n fie lúes, t r a n í e u n t piuuiaii p r o h i b i c i cílent, (ola m d h s beacillimae B r i g i - Jemat:

transferri h o m i n e s & a n i m a l i a . T u n e federnne fuper n p a m , i n - á x fine m t e r m i l l i o n e j ó í : línc v m b r a caüginis,tora d i e ,

impetrar. uocantes B. B r i g i d a m í i b i i n a u x i l i u m . C o n t i n u o q u e
onanes í i m u l t r a n s a r a n e m inalcecam r i p a m , c u m ó m -
n i b u s fuis , D e i poteílas, gratia S. Brigídae, c o n d u x i t .
Quomodó aut qualirer t r a n í l a t i ellcnc i g n o r a b a n t .
D e i n d e venientes a d S . B n g i d a m narrauerunc e i m i -
r a c u l u m , q u o d f a d t u m e í t i n eis. Beata a u t e m pracce-
plt eis, ve n e m i n i d i e e r e n t .
57 Q u í d a m die v n a d e V í r g i n i b u s , q u ^ d í c e b a t u r
alumna i>. Brigidaej D a r l u g b d a c h a n o m i n e , n o n bené
cuftodíens o c u l o s fnos, v i d i t a l i q u e m m i l i r e m i 6 c i n
poteítaté Dei.r g c n t e gratia l a n d x V i r g i n i s , c u m ( e i c -
nitace mceíT-bilrccr iDccebacur.
59 A l i o die q u í d a m Epifcopus c u m turba multá
c o m i t u m viíítauic S.Brigid.im : & volens beata V i r g o
refi^erc eum , n o n habebar in p r o m p t u q u o d volebat
i l h m m i l t r a r e . Sed mulcipiex D e i v i r t u s , volens a d í a -
uare e a m , donauít eí repente vnde o m n e s f u f i k i e n t e r íít^tíi'cm
reheerec. S i m i l i t c r d n o b u s alus b p i í c o p i s ad Sanctam ^ ^ ^ / ^ j .
D e l i p f o die , n o n fiimil,adaenicmibus , refcélioin- nitw an-
ucnta eft. Q u a m d a m vaccam iam habebat fausta V i t - mnamat-

S.D^rlu' jfn-jore eius capta e f t j & ipfe í i m i l i r e r amauit e a m . Q u a - PO, qa¿c vaidé i n c r e d i b i l u e r copiani l a t t i s dabar. H o c ct?lt>
r i c 11 iterum:
gdnch*,^ c|arn no¿^c niapente S. Brígida in q u o d a m vico i n p i e - íciens q u í d a m aiiacus r o g a m t bancran^ D e i i l l a m p r o - ^
eupdifn be,erat ínter ecteras c u m eá illa V i r g o D a r l u g b d a c h a , x i m o í i b i d a r i . Et don.iuit ci carnatiua Maienllam . , „.
eculHten- & lile miles ad c a m d e m d o m u m . i n quá S.Bngida c u m vaccam. 5>ed p n u i q n a m ad íuam p o í i c t i i o n e m d u x i t , C(lpian,tx
tata, fuis erat, venir. Et laccbanc in v n o l l a t u (eparatim B. í i m i l i s aliis vaccis ctFc^ln eft. D e i n d e q u í d a m homo Dnanac-
^ Brígida & V i r g o D a r l u g b d a c h a , & f e c e r u n t ínter íe d o n a u í t aliam vaccam S. B r í g i d a , qu.-e m copia b t l i S ) c * *
conucncionem miles & V i r g o D a r l u g h d a c h a . Cúm D e i dono5talis f a d a eft, qunhs fnpradnaa fuerat. ^|f^
c r g o paullifper S. Brígida d o r m i r e t , f u r r e x i t illa V i r g o 60 Aiio quoque diequa:dtim m u h e r venir ad S.
i r é ad c o n u e n t i o n e m f u a m . Et procedens de l e 6 t o , i r - B r i g i d a m , dicens : D o m i n a deho'c filio m e o q u i d f a -
„ m i t i n eam m i r a p e r t u r b a t i o c o g i t a t i o n u m , &:ma- c i a m í n a m pene a b o n i u u s eft, & c a r c u s á n a t i u i t a t e ,
itKt™1* Snum ^ inenarrabile c e r t a m e n habebat i n c o r d e , í n - habens tabulatarti f a c i c m ; ¿V ideó pater eius volebat cui^ocu^
ter a m o r e m $ c t i m o r e m ; timebarenim Deum & nu- occidére e u m . T u n e B. Brígida m u l i e r i s m i f e r t a , i u í l i t i0ifavi.
t r i c e m S. B r i g i d a m , 8 c v e h e m e n t i í í i m o igne a m o f í s f a c i e m p n e r u h in aquá p t o p i n q u i lauari; & ftatim f a - Jum.a^ua
v i r i vrebatur, Et c o n u c r f a a d f e , o r a b a t D o m i n u m , v ^ ¿bis eft ( a n u s , D o m i n o d o n a n t e faiucem p r o p t e r S. ablut^- -
planta* fi- admuarec eam in m a g n a a n g u f t i á . Et infpirans i n eá l^rigidam. i l l c vocabatur C n m t h a n u s , q ü i v i x i t m u í - m t i e t r * t ' \
btadujje- gratia D e i , i m p l e u i t dúos ficonesfuos víuis c a r b o m b u s tuíutempus.
i g n i s , S e m t í n x i t dúos pedesfuos i n e o s ; & fiefadum 61 D u m eficr q u o d a m die S. B r í g i d a f o r i s in e n c e -
eft , v t ignis í g n e m extinguerer, & d o l o r d o l o r e m v i n - ro íuxta g r e g e m o u i u m m o n a f t e r i j íiii, quídam iocu-
ceret : atque ita in f u u m I c é t u l u m pedibus c o m b u í l i s lans h o m o ícicns eam m i f e r í c o r d i í l i m a m in pau- 7 vertteces
r e u e r f a e f t . Haec aurem euigilans B . Brígida v i d i t , íed peres, cauísá l u d í , 8c i o c u l a r i a l i o t u m fuaíionc, v e n i t dat filo
t a m e n t a c u i t , vt pueüa tenratione p r o b a r e t u r . C r a f t i - i n f o r m a paupeüs anjesroi , 6c veruecem p r o caritate íaf*Pert}
na autem die beata puelia f u u m peccatum confeíía p o f t u l a u i t : íffe Sanóla Deí i u l l í r veruecem i l l i darí. Ec
viHoriam eft. C u i fanóta M a t e r B r í g i d a a i t : E g o v í d i , filia, cer- ¡p(e eadem die mucaco h a b i t a fepcem vícibus venir; 8 c
tentationu u m e n t u u m . l e d q u i a v i n l i t e r d i m i c a f t i , & pedes tuos íeptem verueces i n n o m i n e D o m í m á S i n d á p o f t u -
^"ífn'o l n PraE^nt' c o n i b u l í i f t í j í g n í s c a r n a l i s i r e r u m n o n t c n - lans per aílaciam in f o r m a panperis, v i y o l u í t , i m p é -
Cructs tabit t c S : igms in f u t u r o gehenníe n o n tanget te. D e - trame,Sed f a d o veípere cerrus n u m e r u s g r e g í s í n u e n - 71
nuttur
pUnt/u i n d e accipicus B. B r í g i d a beata; V i r g i n i s pedes c o m - tus eft , a d d u i s fepcem veruecíbus á D e o a b f e o n d í t e grexi
/anat: buftos, &c íigoans eos íigno fanótae C r u c í s / a n a u i t eos, i n n o c e n t i g r e g i : quia q u a m u i s n o n pauperes p r i m o s p
j ' t a vt n e c v c f t í g i u r a q u i d e m c o m b u f t i o m s appareret verueces t u l e r u n t , l a m e n i n C h u f t i caritate q u a í i
C i n e i s , & q u a í i ignis n o n tetigiílet eos. mendico donari funt,
62 Q u o d a m die q u í d a m l e p r o f i ficientes de vía
a C o l g a n m a i t hoc v e r b u m i n alio códice non h a h e r i . D m e l m e n - cereuiíiá anxié á B.Brígida p o f t u l a u e r u n t . C h n f t i a u - a q u a m i v
fi¡ v u l t c o n t r a f l a m i n t t r B r i g i d a m a c N i n n i d i u m a m t c u m m ,
t e m ancilla, vídeos q m a tune i l l i c ó n o n poterat i n u e - certuifiam
\ c u m h i t i a m m a t u r a effet Atate.
b Caigan.&hicf¡¡r l i latiuarij(quodiecoliS.NiaaidlátríHiií)
ñire cereuiíiá,aquam ad baíncum p o r t a r a m b e n e d i x i t ; benedíSlio*

Ethac l e g i t t a i i j j Eochaclium,y;«a Kutichium ej/e, Aidtfi- 8 c m o p t i m a m c e r c u i í i a á c o o u e r f a eft á D e o , & a b u n "e eonuer'

l i u m , L a o g a r i j RegU nepotem danter l i t i e n t í b u s propinara eft.
t I d e m i n t e ü i g i h i c a i t i n f u l a t n , v n a m ex E b u d U , fiue H e h r i d i - 63 A l i o die c ú m aper f e r o x m u l t i s canibus 8 c v e -
buá, (¡ha F t a ' i m & c M x Á i c í , n í i c M . a h d t e i t u r : coniieit tn eá / » -
n a t o n b u s ^ u g a t u s e/Tec, ad g r e g e m p o r c o r u m f d i c i f -
f u l a p e r e g r i n a t u m t v e t e c e l e f i a m i b i idtfícajfe , wdecfr cogno-
xnen retultffe.
Cnv,x V i r g m i s iálTus venir.-queiv. Sanótu ínter fuosfues
d C o l g a n u t a d 18 l a n u a r i j hoc cognomen S . N i n n i d i j feribi a i t , c e r n e n s , praecepit ei manere d o m i r u s c u m c i s : ac d o - aprum iuz
nune Lamh-ghlan. n u n c L z m h i o á h u n , eademfigmficationSy inde f c i u s m g r e g e p o - c o r n m Sá^ótáe D e i i m p a u i d u s ¿ÍÍ/«/er
Lamh e m m m a n u m H i b e r n i c e figntficat, ghbn ^ l o d h a n 8c fám'ilians p c i i n a n h í . C^uia bruta animalía & beftiae [unparcos
w u n d u m . ' E u m d e m a i t alto celebrari cognomtne Laobh-dhe-
f e i m o n i b u s & voluncati eius o b e d i e b a n t , & f u b i c d á ctcutem
arc, i d t f i , t o t m i ú p c & n s : qtioddminatmanajfeatemerc con-
ac placida fibi í c r u i t u t e famulabancnr. mantttt
i t f i u inJpeciftfAm V i r g m e m oculis. A n forte culpa a g m t á . t o r -
t t » m d e i n c e p s f e u e r u m j j ajpeftum t m i m t ? 64 Q u o d a m t e m p o r e g l o r i ó l a C h r i f t i fponfa B r í -
c I d c j l , eiuutone a q u a r u m i v t txpoiút C o l g a n . gida v i r u m f c r o c i í í i m i i m 8c f o r c i í l i m u m , n o m i n e L u -
0 , , - n. n enormem
g a i d u m : a n i m i a c í t i o n e c u r a u i r : q u e m a í i e r u n t i n v n o vor/tcita~
p r a n d i o b o n e m ^ a n d t i c a l l e 8 c p o r c u m , c u m pane fnf- u m c u r a n
ficicnr 8c p o t u . Q u a n r ó e n i m v í r t u t e e m í n c b . u , t a n t o
c f t i ü u c p i x c c l i c b a t . HLÍUC ergo fimilem ccreris h o m i -
fgbrUMtj T o m . L P nibus
 V I T A I V S. B R I G I D A
17°
Avcl-o- n; )ns eftione gratia D c i per S. B n g i d a m eífecir, nullá
H.E ANO- v i r t u r e p r i u a t u m .
NYMO , 65 V i r q u í d a m enm fuá vxore q u a d a m n o C t e in v n o
Ex MSS. h o f p i t i o c u m S. Brígida p c r o o t í i a b a t : & i l l e r o g a ü i t
A S a n d a m D e i , v t fignaret í a n d o í i g n o valuar» vxoris
tnulierem
riiae. quaí n o n habebat fílium , v t f i l i u m haberet.
ffcrtíem
heneiitcíto- beata V i r g o l i g n o D e i benedixie vuluam líbus fsemi-
m cttrat: n x . I n i l i á i a m n o í t c v i r i l l e c u m f u á v x o r c d o t m i c n s ,
a conceptus elt <t Sanótus praecipuus. Iliá no<5tc l u n u l a m
argenceam tnulieris illius v i n q u í d a m ancilia f u r a t a
am'tjf^m
cft : & hoc difplicuic S. B r í g i d s j t i m e n s illa dixiíTeC,
rnonile ei
q u o d á fuis eíTet decepra. E c i n craltino illa a n c i l l a f a -
dem refli-
tuit, g i t , í k m u i t i íecuti funt eam : S e non potens euadere,
l u n u l a m illam i n a m n e m proíecit.Sed pifcis miraí m a -
inpifce i n - g n i t u d i m s eam í l a t i m d e g l u t i u i t . Piícatores q u o q u e
Uentum: i n illa hora pifccm i l i u m in rece a p p r e h e n d e r u n c , &
illicó ad S. B r i g i d a m i l l u n i i n o b l a t i o n e m porraue-
r u n t , 8 c l ú n u l a illa pifce infciíTo inuenta eft in ventre
e m s ; & luffic Sanóla dari dominse fuae. T u n e vir ille
c u m vxore prxgnanre-gratias egit D e o , benedicens
fanóbam V i r g i n c m .
6 6 A l i o d i e e r a c S . B r í g i d a verte candida i n d u r a ,
6 c venir q u í d a m niendicus petens a l i q u i d carnis ab eá:
titrnc c r u - & i l l i c ó Sanóla D e i ad c o q u u m c x i u i t ; 8 c ille ftulre
d a m ger 'tt c r u d a m partem carnis i n íinu íanólae Macris p r o i e c i t :
veftenon
& porrans ipfam i n í i n u íuo ñutís t r i b u i r m e n d i c o .
rnaculatá:
Sed in í i g n u m caritatis V i r g m i s , veftis grana D e i can-
B E
dida maníir, quaíi fuiíTet fangume i n t a d a , Q u o d a m
d i e B . Bi igida i n q u o d a m Iqco f r u f t u m carnis pofuic
c a r n e de-
volens conferuare pauperibus. Sed canis veniens a d
f o n i t , c j u a i l l u d f e d i c , n u l l o q u e m o d o t e ü g i t : n o n e n i m aufus
canu inia- c l t c a m s comedere d e p o f í t u m fandae V i r g i n i s ; f e d c u -
¿íam cit'
rtos parcens carni 8 c i d o n e u s , c o n t r a f u u m f o l i t u m
ftodtt:
m o r e m D u i i n a refraenatus v i r t u t e extitit e d o m i t u s .
67 A l i o t e m p o r e S. Brígida q u a m d a m V i r g i n e m
r e l i g i o f a m viíirauir, quae V i r g o v i t a m f o l i t a n a m c u m
paucis ducebar, habens v n a m vaccam c u m v i t u l o . l i l a
vero V i r g o volens parare cosnam B. Bt igid^E, 8 c n o n
abfufnpta potens aliter carnes m u e n i r e , f e c i t v i t u l u m vaccas íuse
reftituit
o c c i d i , 8 c inde p a r a n : &: c ú m n o n eííent ligua íatis a d
inttgtai
c o q u e n d u m , ligna telíE f u x fecíc c o m b u n . A u d i e n s
hcEc o m n i a B. Brígida, illa n o ó l e a d D o m i n u m o r a u i t :
8 c D o m i n u s per oracionem eius fuá magna potentiá
o m n i a mané r e n o u a b a t ; vitulus e i u í d c m m a g n i r u d i -
nis Se formas ludens 8 c mugien? ad m a r r e m fuam ve-
nir, 6 c ligna telíE inuenra íunc íntegra^ íicuci ante f u c -
ranr.
68 Venientes a l í q n a n d o pauperes ad S. B n g i d a m )
veftes y*4 petebant elecroorynam; 8 c Sanóla D e i t u n e n o n a l i u d
eras d a t habens, veftimenta M i í T i l i a C o n l a i d i E p i f c o p i , quas
paupéri- habebat i n c u f t o d i á , t r a d i d i t lilis. Venienfque fanólus
kta:
Epifcopus hora facrifici), qusefiuit fuá v e f t i m e n t a , d i -
cens: Corpus & fangumem C h r i f t i fine meis v e r t i -
eratione mentís conficere n o n valeo. T u n e orante ex c o r d e B.
J i m t les tm- B n g i d á . m a n i f e f t a u i t Deus «bi fuam c l e m e n t i a m p r o -
fetrat: pter cantatem fanóbe V i r g i n i s . E t c n i m ín e o d e m l o c o
fimillima veftimenta D e i d o n o a p p a r u e r u n t ; qua» f a n -
ólus Epifcopus accipicns omnes videntes g l o n f i c a -
bant D e u m .
a H i c e j i Ü.Echenus,^fi quo u F e h u . a g e m u i .
C A P V T XI
M a r ü t f l u m m u m y f e r a r u m , A n g e í o r u m obje-
q m u m etprom¡)ttim.rvAn<z m e r a m o r p h o *
Jes,
69 A L i o q u o q u e t e m p o r e B, B r í g i d a MiíTalia í n -
J T x . d u m e n t a parauit fanólo Epifcopo a S e n a n o :
& c ú m ab i n u i c e m longá viáValdé crtenr, manenfque
t u n e íuxta mare Sanóla D e i , 8 c dedit illa i u f e r i n i o , &
juíUc f e r i n i u m i n mare m i t t i , e o n í i í í e n s i n corde q u o d
V I R G . L I B . u
D e u s duccret i d ad S.Senanum. S.Senanus habirabat
D
in q u a d a m iníulá i n o f t i o pclagi policá, h e t o (eptá la-
•veftesmit-
t o , in occidentali plagá H i b e r m a í . Et D i u m á c o n d u - ttt a d S .
ó l i o n e ü l u d I c n n i u m p e r c i r c u i t u m H i b c m i a e a d príE- Sen<inurnt
diclaz inlulaí p o r t u m ad fanótum EpHcopum per m u l t a p r c c u l d i -
Ec m a n s fpatia nauigabat. Q ^ o iam per i n nautas i a m a - fiante, t »
j c r m t o í 'ó
gms nauibus íinc m á x i m o labore nauigare n o n poí-
adnatate t
íunt, i c n n i u m d u o r u m Sanólorum, folo Deo guber-
n a n t e , nauigauic. Er íanólus Pater Scnanus q u o d a m
d i e , reuelante ííbi Spiritu fanólo; F t a t n b u s (uis a i t : I t e
quantocyús ad m á r c , 8 c q u i c q u i d illic mueniens, h u c
v o b i f e u m d u c i t c . l l l i inuemences i b i f c r i m u m j a d f u u n i
íenem d u x e r u n t . Senanus autem Epifcopus enarrans
Fratribus d o n u m S. Bi igidaí t í f e , gratulacur D e o , & a r g e m u r r )
b e n e d i x i t C h n f t i V i r g i n e m . Sanóla iam Brígida m a í - S H y m n i .
f a m argenri d o n a u i t beatas V i r g i n i H y m n a : , fed n o n V t r g t n t ,
recepit V n g o r H o c videns fanóla M a t c r proiecir i l b m flumini
tnieftíitñx
i n q u o d d a m Humen : & vemens per Humen marta a d
cellam bears V i i g m i s Hymnas,fic poíle.i, D e o d u e c n -
te 8 c concedente, accepic.
7 0 H o m o q u í d a m ad o c c i d e n d u m reus p c r d u ó l u s
e f t , R e g e iubente ; m o r a m autem i u g u l a t i o n t s eius
piirtima V i r g o Brígida f a c i e b a t , petens vítam eius.
T u n e deíupcr p u r u m a r g e n t u m in finnm V i r g i n i s á drgefo d i '
D e o deieÓlum eft, &c R c g i p r o m i í e r o ipía r e d d i d í t : uintrttt
8 c fie reus á m o r t e per Sanclam D c í liberatus e f t . D i e oblato retí
liberat:
q u o q u e alia S.Brigida t u n i c a m f u a m vnarh d i u i f i t d u o -
bus pauperibus, 8 c v n u f q u i f q u e d i m i d i u m tunicíe ac-
m e d i a tu-
cepir, fed D e i g r a t i á cíficiente , f e c u n d ú m v e l l e c o r - n i c a dtto-
dis fanólas M u n s . illá h o r a plena t ú n i c a a p u d v n u m - btu d a t ,
q u e m q u e e o r u m faóla eft. qui vtrif.
71 I n alio d i e B. Brígida digitis fuis petram d u - quefiti n -
tegra:
r i f l i m a m p e r f o r a u i t , m a x i m a m necellitatem habens, p e t r d d i g i *
q u a m nunc tacemus, breuitatis caufsá. Q u i d a m Rex t ü perfo'-
q u e m d a m P r m c i p e m de c i u i t a t e f u á r e p u h t , q u i í u i t M i i
amicus B, Bngidíe.-rogauir^uc Sanóla D e i R e g e m p r o a Rege
c o , v t concederet ci Rex elle i n fuo principaru}&: R c x f p r e t a , d i *
uinitui
refpuir* 8 c n o n audiuic eam : 8 c ipfo dje< D i u i n o n ü t u , ' v i n d i c a "
de c u r r u fuo Rex cecidir, 8 c capíte c o l l i f o m o r t u u s c í l . t u r :
72 A l i o t e m p o r e c ú m m u l t i r u d o h o í p i t u m c o n u e -
n i r e t , & m i n í m u s a p p a í a t u s e r t e t , B, Brígida v r t i c a m m u t d t t j r *
i n b u t y r u m , & c o r t i c c m a r b o r u m ín l a r d u m p i n g u i f - ticen i t f
fimum 8 c d u l c i H I m u m c o m m u t a u i t , D e i gratiá coo-^ b u t y r u m ,
cortices i n
petante. C u í d a m mago S.Brigrda, q u i fuam hasredita- l a r d u m :
tem D e o o b t u l i t , o b u i a r e ei i n h o r a m o r t í s fuae pro- m a g o [ v t
m i f i t . q u o d ira f a ó l u m e f t , c ú m feílicet ille magus ia- p r o m i f e -
cuirtet i n Icólo expeólans m o r t e m , d i x i t f a m i l i a ü \ x : r a t ) m o r i -
D i í p o n i f e c i t ó o m n i a , quae neceííaria f u n t : n a m S ibundo a p -
paret, eiíjf
B n g i d a m i n vefte candida c u m m u l t i s o b u i a r e m i h i c o n u e r ü t :
v i d e o . Et tune d e m u m B a p t i z a t u s e f t i n C h n f t o , &
F
defunólus e f t c r e d u l u s i n D e o .
73 Q u o d a m die B. Brígida & alia V i r g o , n o m i n e
D a n a , colloquentes i n u i c e m de C h n f t o , íed n o n f e n - loquens de
ferunt n o ó l e m : v b i e n i m f o l inftírías p r x í e n s f u i t , n í h l l Chrtfto,
neBem n9
t e n e b r o ( u m erat. Sed S. D a r í a oculis á natiuitate o r -
¡entit:
bata erat; quae ait ad S. B r i g i d a m : D o m i n a , benedic benediHió-
o c u l o s m e o s , vt valeam m u n d u m v i d e r e , ficuedefi- ne v i / u m
d e r o . T u n e Sanóla oculoseius b e n e d i x i t , & ftatim confert
aperti f u n t : & refpexit m u n d u m , & ait S. Daria ad S. D á r i t ,
B r i g i d a m .-Reclude oculos meos: q u a m 6 e n i m m u n -
d o abfentiús fuerit h o m o , t a n t o prasfentiús D e o erit. p o f t p e t t n i i
aufert;
E t fignans S. Brígida oculos eius r e c l u f i f u n t , ficut
ipfa rogauir.
7 4 N o ó l e q u a d a m S. Brígida fola , D e í a d i u t o r i o immané
adiuta, i m m o b i l e pené I i g n u m ' mirae m a g n i t u d i n i S ex (ig»um
l o c o fuo C r a n f m u r a u i t , | q u o d i n d i e p l u r i m i h o m i n e s transferfi
m o u c r c n o n p o t e r a n t ; Angelus e n i m D o m í n i c u m B^
Brígida i l l u d I i g n u m ad locuen) ad q u e m Sanóla v o l e -
Angelí
bat, p e r d q x i t .
epe:
75 Quaedam m u l i e r a l i q u a n d o c u m filiS m u t a ad
ceclefiam S.Brígidae perrexít, »S<: veniens illuc vocauit
ad fe q u a m d a m V i r g i n e m D a r l u g h d a c h a m n o m i n e ,
c u i u s f u p r á m e n c i o n e m f e c i m u s , dicens e i ; D i f p o n e ,
 1 F E B R V A R 1 I.
^ bona Virgo.vt filia mea fanetur psr S.Bngidam.Tune quoddam rtumen in alterum locum aptiorem de lo- AVCTO-
fTtutt v o - dl,cens Virgo fiham rogancis fecum , ftatuic eam ante co fuo , Deo concedenre, mutauit, Se prima veftigia R E A NO-.
N VMO,
cem iMpe- conípeótum B. Brígidas, S e n o n indicauicei quod ica iftius fluminis vfque in hodicrnum diem ómnibus
tr»t eíí'sc mutA ; & videns eam Saníli M :Ccr, pucans quod ficca apparent. D
r-4-* ioquelam habuir, ait ei; Vrrüm vis, filia , permanere 79 Cúm iam bcatirtiina Chrifti Fámula Brígida fe- j i u u i u m .1
in virgmitate Deo, an nupriis c o p u l a n ?ftatimqueilla ncd'Jte venerabili premcretur.alumna fuá Virgo pro- prtort a l -
foluta refpondit: Qu »dcumqiTe dueris mih^ M.uer> bata Darlughdacha quadam die aic ei: Mea Macer Se neo a b d u -
hoc voló faceré.& poltea in virgimcatc; vfque ad mor- Domina, ad regnum Deiiecum ftanm migrare voló. c i t :
pr.idtctt S .
cempermanfit fubcuráS. Bngidae, Se cloquens mul- Cui refpondic fanda Mater, dicens : Non ira ficr: íed D - i r l u g -
hueflris ei:ar* ^ ' ' ^ vi^605 S.Brigida anaces in quodam fucccíTcris mihi vnoanno, fimeo eo ártno ín die d a t h i . t e -
¿nates a d amne naranres, S e aliquando per acra volantes, accer- tnci obitus morieris: & fub vná celebrationc folen- p m m u t t t i
fe e/toca:: f n ] { i eas ad fe. Colledá mulcicudine, añares, vocúfan- nitas tua (Se mea coletür. eius :

¿tifiims Virginis obedientes , fine vlla formidinc

a D e S.Senano «/'«/^ i n f u U f i t u a g e m m 8 M l r t i j : i n c u i u i V i -
manfucriííimé ad eam volando venerunt: quas pia
t á r v t f u p r a m o n m m w s , dicuntur h t c k S . Brigtdá alta, no»
M uer per aliquantulum temporis nunc rnanu íuá ter- K.iidarienfi, a d enm mijfa.
gebac, nuncampleólebacúr) deinde eas adfua rediré
permifít. C A P V T XII
7 6 Quodam die rufticus quidam magna ftul-
titiá de vico ad palatium Regís perrexit, Se vidít ibi E p i l o g u t J c r i f t o r ü , S . I S r i g i d x m o r J e p u l -
vülpera familiarem difcurrentem,^: putans quod non
t u ra .
rrianíueta ñeque familiaris eííct, vidente multitudi-
riijlicum ne occidit eam in palacio: S e illa vulpes dodta S e aftu- 80 f T Ic, Fratres cariílími, míraciilis Se virtucibus
v u l p s R e - tavanis arcibus ludendi erat, & ípedaculum ludifi- H beatirtimae M^tris Brígida ícribcndi vcl nar-
g U occisa QUm RCgi & fuis Comitíbus prasftabat. Tune ille alli- randi termínum ponimus;quia dignum aliquid poni E
pericluan- ^ ^ ^ ^ pórduótusad Regem. luíliteum Rex tra- in chu tis, quocidie nouum femper de ea fola iam m-
tem> B ^1 a^ cai:ccrcm' vt 'n temPolli aPí0 occidcrctur; Se V- uemííemus.Non enim modó-ccííant, ñeque ccííabunt psfi t n o r t S
xorem Se prolem eius, 6c omnia quac habebat ín fer- vfque adfincm feculi taha miracula per eam á Deo, c l a r e t m i -
uitütem Regi dari.Ec interpcHantibus quibufdam pro qualia audiftis per eam in vita fuá.Per hcecautem p a u - racults>et'
co, Rex iracus ait: Nifi vulpes alia in ómnibus callidi- ca, quae feripta íunt, leduri S¿ audirun qui fitis, q u a - y ^ , , ^ .
tatibus illius fimilis reítteuca fuerir, ua erit ficut ego lis óc quanti meriri apud Deum omnipocentem glo-
díxí.Cúm autem S. Brígida hasc audiuifiet, & proeo riofiílima Virgo fuecíc (cire poceftis.
miíero precibus ad Deum oc3rec,arripuic viam ad pa- 81 Ipfa iam íiquidem feiens, q u o d rentpus &dies
fímiliJi' lanum Regís. Ecfinemora Dominus eius vnam de fil- rcmunerationis íúae inftabat, & prasnofeens fpintu iV?/i»rtf
'rfTeatA ucftnbus manfuctam vulpem ad eam tranfmifit, quae prophecico locum refurredionrs ÍUÍC; ^ onlUcuit fuam morte,
illicó in currum afccndensmítiífimaadS.Brigidami ciuitatem Se monaí^erium Se loca quae erant fub curá
Se fub verte eius fe confticuens, fobrié in curru cum ea eius per Hiberniam,& dicebac fuis, quód vellct fepul- v ¡ j ¡ t a t f U A
fedebat.Cúm vero Sanda Dei ád Rcgem veniíTec.cae- ehrum & reliquias Patronifui S.Pacncij Archiepilco- m o n a f l e -
pit eum precari, vt mifer improuidus vinculis fojuc- pi viíicareantc mortem fuam. Ipfa autem fciebac íe r i a :
Hegiqj retur ad vitam. Sed Rex nolens, ait ei, quod non di- non reuerfuram quidem corpore , Se iter faciens be-
oblaiá,. milTurus eíTet illum, nifi vulpem fimillimani in ómni- ncdicebat totam Hiberniam ex omm parte, ficut prac-
bus callidiraribus alterius Sanda pro eo reftituirtet. cepíc S.Pacrieius Epifcopus monens, Se dicens:Per t r i -
Tune Virgo Dei vulpem fuam protuíit ín médium» gmta anuos B. Brígida poft mortem meam benedic
qnae omnes mores & callidirates alccrius agens^coram Hiberniam.
Rege Se populis artibus luíit variis: & placacus inde S i Et veniens fandillima in Aqnilonalem plagam
liherat: Rex di mific ei reum abire.Sed cúm Sanda Dei ad cel- Hibernias, videlicet ín prouinciam Vlcorum, Brígida, s g r o t a t m
lam fuaoi properarcr, vulpes illa dolofa in turbas cal- illicó doloribus conepta eft , &poft brcue I p a t i u m V i t o n t d i
lidé fe immifcens foras in placéis, ad loca deferca, & temporis ínter multícudinem Sanólorum, aetatis íúas
ad fuam (pelúcam fugic, &:cquitibus & canibus iníe- anuo <íLXXx,anno veróxxx poft obíruiii S- Patricij ^
quencibus illam longéí, incolumís euafit. Et omnes Archiepiícopi, regnante in Tbemoná regnum Hibcr- *nortn{r
( 2 videntes IIÍEC, mirati (une vinutem Dei per beatam nix Murchiartach Mac-Ere , cui fucccíH: in regno a.n n o A t a '
Virginem. Taathal Moclgubh primo autem anuo regm luíli--p
77 V i r diues aliunde veniens ad S.Brigidara, ait ei: niani Imperacorís, fetiente in Sede Apoftolicá Papá
Veníant mecum nuneij tui, Donunajad villam meani, Hocmiídá, auno quoque ab incarnatione Domíni
vttibi pingues fues perducant. V i r ille longé á ciuitate D X L V I U , viíitantibus eam Angclis Del, felíciííimé o-
S.Brígidae habirabat, fjjatio itineris viantibus quatuor biic; & fepulta eft in gloria & honorc , invnofepuU
ébUtos dierum, videlicet in Momomá, in ter á Naudeíi, in chro cum beaciflimo Patricio Archiepiícopo, fecun- fepelttur
f u e s a q u o - caillpo Femhiu, Sed eunces nunnj S. Brígida; cum illo, dúm voluntatem eorum , in ciniratc pufuá in regione D u n U
d a m acct- p0rcos In primo die ínuenerunt incólumes nutu Vltornmprope mare, nomine Dun-dale-thglas, quae
^patio"^ Del á lupis fugaros. Pro rcuerentiá enim beatas Vir- priícis temporibus Aras Kt-altaic , fili) Cuitheachyc
ittptídedu- ginis Brigídae , perfiluas máximas fues illasfasá lupis Comitis Regís Vlcorum Conchubh.ur, fiiij NcíTa, vo-
áfw; rapacibus fecit Deus mínari. Ec agnoícens vir ille fues cabatur.Tamen gracia Se honor Se fíÜcs S. Brigidae in
próprias cífc, miratus ert valdé cum Omnibus , Se af- ciuitate Kildarái in térra Lagenienfium , per íéculum
íigiiauic eas nunriis S. Brig.idae, dans glonaiñ Deo. Et manet. Igitur í'andirtima Se gloriofiflima Virgo Brígi-
fie craftiná die lili cum porcis oblatis ad S. Bngidam da migtauit de hac vita Galendis Febrüarij,poft viólo-
veniunt, & narrantes miraculum audicum , cotarti riam perfedam, ínter choros Patriarcharum, & Pro-
Dei fámula feiente, gratlas Deo cgerunt. phetarum.atque Apoftolorum)6<: Mart yrüm,Confcf-
78 Aüá quoque die cúm beata Virgo Erigida co- (orum, fandirumque VirginjLim,& int er Angelorum»
gerctur neccílitatc, vtquaereret ínel ^ adiilcoriurn Dei Se Archangclorum agmina.ad coronas aerernas Regiá
poftulaas , apparúit ei mel in pauimento do'mus fuae cceleftis, in lerufalem ca-lcftem, &ad tegnum fine fi-
mldiui' fnultúm purum & dülce. DeuS enitti, quem Virgo ne , vbi fibí prasftarentur eterna praemia á Domino
n i t t u a c c i - fempei in corde rcnebat.citiúsaudiuir eam. Hoc Vir- noftro Icfu Chnfto.qui cum Deo Parre Se Spiritu fan-
go Dei videns, pro viribus fuisgratias fuo Condicorj d o , viuícDominator, Se regnat Deus, per omnia fé-
icculit. Quídam die glotioía Chrifti fponfa Brígida cula fecuiorum.
í t b r u m j Tom. I P s a Egimtis
 17% V I T A
A a Z g i m t M [ u p e r i u A d e S . B r i g i d A t t a t e y & h i c exprefjosChronologi-
cos c h a r a f t e r u , correcitone i n q u i b u j i a m egentes,
rntu.
V I T A
au¿l:orc L a u r e n c i o D u n e l r n e n í l
ex M S . S a l m a n t i c e n j i ,
C A P V T I
S. H r í g i d a f e r u a m a t e r . f a n S i i t a t ü p r ^ e f i g i a .
Deerat principium,
i ¡ JC 1 t 'i h
Eibís in virum amaris innehiror : de
venditione puellas pertinaciter agit;
vnurti iurans fucurum ex duobüs,aiu
5. B r i g i d i
matrem puellas venditionem , aut füam ab eo
, grauiJa, feparanonem. Frangir deniqae viri-
'vxorü i n -
lem ammum pertinacia nuilierisaícenfoque curru
puellam ex fe gianidam fecum aílnmit, ¿k ipíam fe--
•vedere h e -
cundiim térras illms raorem venditurns iter faciuMo.s
r u f cogi-
tad enim ab antiqms temponbuSjAngiiSjHybernienhbus,
B & Scotis hic molenerat, vt, pluíquám ceterarum mer-
antiquo cium, nundmas hominnm frequcntarent ; magnam-
m o r e g e t u : ^ue penes eoserat laudem meruiíre, mnltos homines
ven-didifle-Et qaod ferárum immanitate crudclius eft,
mater in fiham, filias m patrem, frater in fororem, in
focrum gener.in vxoreui maiitus,& naturae (imulob-
liti & gratis , hanc plerumque noxam exercebant,
Sed poftquam Anglia Dóminos coepit habcrcNor-
mannos, numquam hoc Anglici paííi funt ab alienis,
quod faepé palli funt á fuis: 6c hac in parte fibi melio-
res inuenerunt extraneos.quám feipfos. Scotia autem
«Se Hybernia Dóminos habeos de gente fuáinec omni-
no amifit, nec vt ohm exetcet hunc motem fuum. ,
i Dubtachus igitutjVt eo vn:de digreífa eft otatio fe
referat, iuxta maníionem magni cuiufdam. viri tranf-
filu f a n - itum faciens , citatus ad eum intromictitur; illeque
a i t 0 4 pra pQ^njuifa Jc muliereiqii2nam ipfa fít, & á ü u o i i n -
^,a^t;/, praígnata perquint. Rcípondit Dubtachus , & hanc
to m a g n o , e/íeínamJ&: fccauíTim vterieius intumefeentis exti-
níTc. Tune tile, Fiham, inquit, ifta tibi pariet caftitate
quidem magnam, caritate vero prscípuamjqus pro-
f e s ó angultiores habebit términos patriae, quám fa-
^ mas.Sicut enim ftellas fuiclatitate folexuperat.íic Vir-
gules huius regionis íux mérito virtutis anteibit. Vn-
de conuenit vt te liberaiem. haec inueniat, qux publi-
cum in vtero gaudium portat.Contra Dubtachusjm-
pedimento , ait, mihi eft vxor mea, ne meliberajem,
&humanura mea repenat concubina;quia fi ifta n o n
venditur » jila amittetur. Tune ad prasgnantem ille
conuerfus, Bonojnquit, animo te eífe ratio bon£E fpei
monet:tradi fiquidem in captruitatem quandoque po-
teris, fed din captiua permanere n o n poteris. Filia
quippe, quam panes, íuas mérito virtutis matrem ab-
m a t r u per foluct vinculo captiuitatis. Q¿ibus Dubtachus.audi-
e a m líber- i l s corcje compunólus eft,<S<: domum rediit: multiíque
tl , fermombus vxori fuas pro umcnculá vix tandera íá-
tisfeicif. ; i.fr ... t a ú M h •••
3 Paucis vero poftmodüm diebus euolutis.Epifco-
pi dúo de Britanniá domum ipfius hofpitaturi vene-
runt; quos ille cura exultatione fufcípiens , hilantate
vultus luí acceptiorem reddidit humanitatcm holpitij
fui. Optimum enim cibi vel potus condimentum,vul-
tus bonus. Cumque dehinc mensa pofita,pueIla fupe-
fius memorata mimftrarer-,vnusEpifcoporum,Mel v o -
eabulo, tnftem eminus federe videns vxorem Dubta-
item a S . c^'5 percundatur, quare ceteris exultantibus, fola do-
M e U E p . mus Domina ttiftcm animum proftteretur, vultulu-
V S. B R I G I D A V I R G .
gubri, &: oreparúm liberah. Q u x ftatim exclamans, rt
exttminaiti-
Ego, ait, non íum domina, fed lila quas miniftiat vo-
bis. Cui tefpondit Epiícopus ; Vera quiderá iguora-n-
ter alTeueras dominara hanc vocans: dominara e n i m
V veré in vecero geftát, non tantum íobolis tuas, fed &
totius Hybermae. Vt autera aliud^uod-verura eft3an-
dias; tres quidem filios pepenfti, quarrus tibi reftac
in vtero patiendusjqui íicut nanuitate vltimus,fic m a -
litiá erit pnmus. Pofthunc autera fpe naícendas tibí
prolis nuliá trahans, quia deinceps ligabens i n f o r t u -
nio ftenlitatis.
4 H i s illaauditis, de ftuhá protinus efficitur infa-
na, 6c verecundiam nefeiens raarronalem, ñeque raa-
ntalera maguí faciens reuefentiam,inhoncftis íerrao-
mbus malignara mentem interprctatur. Deniquepoft zejr,typ¿
multa in virum iaculata conuicia, iurat Dubcachum
illo ipfo die vel anciiiam amiirurum vel vxorem. N o n o » ' * *
cnim, inquic, vlteriüs fub ancillae fpecie , dominanfis
locura ha^c obtinebit; &ego,folo nomine domina,
vilitate dehoneftaborancillan. Si vxorplacet , hodie
ancilla vendetur : íi ancilla placet, hodie vxor araitte-
tur. Cumque more furentis belluae fremeret,& citiús
cuomeretquod peiús excogítate poterat, fuperuenit
hofpitandi gratiá quídam de reraotis Hybcrní£e parti-
bus, qui puellíE raimftrantis adrairatus prudcntiam,
obnixé coepit deprecan, vt, fi venalis eííet, fibi potiús ^
quám alteri venderctur. Dubtachus autem, & vxons ^en({¡tu^
iraportuns perpeirusinfaniam(& hofpitis beneuolen- m a t e r :
tiara captaos, puellam, prout petebar, ipíi venuradan-
dara exp.ofuit. Quod cúm audirent Epiícopi,Hanc,
inquiunt, venderé potes, quia iuris tai eft : fed filiara,
quam in vtero geftat, non vendas, quia inris Dei eft.
Hoc ille libenter accípiens , fie quidern vendiditin
fecuitutem coneubinam (üam, quód feruitutis iramu-r
ñera eíFe voluit filiara fuam.
5 Et conuerfus ad vxotem iratam, vultum eam in- r u r f u s e i n »
duere laetiorem adraonuit, dicens luuencularn illmc l i b e r t m
femel abdudaniífecundó illue nuraquára reucríliram. p ^ d t e i -
C^iem vnus Epiícoporura ínctepans,ait; Stultura val- tur*
dé eft hoc loqui, quod nefcias ; 6 c de incertis cercara
definiré fententiara. Puella base, quam ta dixifti num-
quam hanc in cerrara reuerfurara,fcias.quód non tara
miíéra hiñe abducitür, quám fehx huc rcuertetur.
Claufum enim geftat in vtero, per quod vinculo fer-
uítutisabfoluctur. Poft haec itaque procul abducitür
iuuencula facpé memorata ; praeíidium quidem intct
ignotos nullum íperans, mfiDominij confolationem
nullam fibi promittens , nifi pietatem Dei: quoniara
ipfe eft, quí íbius laborera & dolorcm confiderat, 8 c F
in fe fperantera, diuitera vel egenutu » dommum vel
feruum, ciuera aut exulem, nullam deferic. Illa vero fili&fari-
noófcc, quam primara cxegit in noui domin' peregrina eo' ,
domo i interapeftae nodlris íilentio ígnea quasdara co- íi*r)it'¿nt^
lumna de ledlo eius vííii eft exurgere, 6c fe vfque ad p!*^"-
doraos culmen engere. Quod is qui vidcrat,mané fa-
d o domus domino nunciauit, & hinc ei pcrfuaíithu-
manitercííe traftandam, circa quam euidcnter ofteo-
fura eft gratiam operari Diuinam.
C A P V T II
S . Brigidae n a t i m t a * . a l i a figna f u t u r a fari*
S i i t a t ü .
6 í ' Onfequenti vero tempore Rex prouincia? i!-
V ^ J luis, & próxima partui Regina, ad eamdenfi
domum inuitatur. Regina autcm-in vicjniá commo-
rantera audiens quem(4ara pr^ícium futuiorura,eurrí
ad fe euoeatura interrogat, quo die, 6 c q u o dici tern-
pore^iooara maicera eamipt£euidccet futurara. Cui
ille, Ante o r c u m , inquit, folis ciaftinum,hac in d o m o
nafcentur infantes dúo." fed ille prior eft digrntace quí
poftenor
 I F E B R V A R I I .
poftcrior natiuítace.Tempiis sre/ó lutinicatis fátis con-
gruec naí'cirurís;nam poftoccaíuai folis hodiernu.n)
vnus, qui &r miíior, oncturj &c eras Autora apparen-
tealcer nacus apparebit.qui hilgore vircutum inligms,
í ¿ \ n x (uae radios v(qucquaquc difftindct. Vix atnum
doruus ilíe egt eílus Fuerar, & Regina fubitis arrepca
dolonbus, exclamar: Q^id íibi vult tanta partus mei
feílinatio f Quid infans in lucem prodire nititut ? Si
nafci properac, cur ira praeproperat ? An hoccongrue-
[frttjira i n
iUtidpítnu
re fara docent, vt hac noele Regina puerum edat de-
f u u m co- genercm, & aliqua ancillarum craftino prolem pariac
n a n t e p r o - generofam? Non ira ene: lictt emm pariendi tempus
trtthért immineat, licec mihi dolorem dolor augeat, licet fata
Regina) velint, vt ante ortum craftinx lucis mihi filius onatur
aut filia;ego tamen, nifi per larus exitum fecenr, ante-
quám Aurotam eras videro:puerpera non ero.Loque-
batur illa ficut volebat; led íicur volebat , noneuenit.
Nam ante noétls médium enixa eft. Et quidem ma-
gnum documentum paupenbus eílepotcft, quod non
quscumque volunt Reges,poílinr.
7 Igitur Ínter anguillas pariendi, puella memorara
minifterium obftetricis Reginaeexhibuit, & nafcen-
tcm infantulum ipfa excepit, natum fouu, & abluit,
B curamque íllius inter ceteras, imo pra: ceteris officio-
fius habuit.Cumque mitigatis doloribus, cibo recrea-
ri Regina debuillet , illa cibum paratqra egreditur.
Iam vero vicinus folis oitus ímminebat, cúm ipfa c-
nafcitur grediens filiam ante pepent quám ad Reginam per-
Erigida: uenírec: natamqne protinus infantulam ipla laífbe per-
fudic. Q ^ d audiens ille praefcius futurorum, multis
hoc efFcicoat laudibus puerpeiium, dicens nnper na-
tam Virginem magm meriti futuram ante Deiim,quas
relinqueret omnes feculi voluptates propter Deum.
tteruetut Dicebat etiam per hanc filiam caprina: totam Hyber-
fanSiitM
niam eíle liberandam á peccati captiuítate. Cuius ver-
pndici'
tur:
ba eífedum poftmodúm habitura,frequencía miracu-
lorum,inter ipfa mfantiac eius pnmitiua crepundia cae-
litus exhíbitorum , teftimomo fuit. Ex quibus pauca
fubnedtcre memoracis congruum videtur.
8 Quadam ígírur die, cúm in cunís infantili more
fafciata quieíceret , negotío quodam muitante mater
eius Sfreliqua domus familia egrediuntur, folam ibi
puelluiam relínquentcs, Et ecce poft paullulum do-
mus, in quá paruula quiefcebat, ípeciem ignis intuen-
tium oculis repraefentarcccEpit; ira quidem quod íi-
c mul Sí íimihtcr ex omni eius parre ignis fseuire . imó
i n q ¡ eiufde quod ipfa in ígnem conuern tota videbatur. Quod
teiprsfa-
cúm adípicerent & hi qui ad vnam partcm, & jlii qui
¿iüdomus,
in qua ia-
pperabantur ad alteram , rehnqucntes propter quod
cebaí, v t ' abierant, tamquám domum líberaturí, protinus aduo-
l u t igne lant. Verúmvbieó peruenerunt, fpeciem quidem
lucet,forUt ignis, fed nullum ígnem inuenerunt. Stupenribus au-
tem cun¿tisJ& fecum de re rali & tam inconfuetá muf-
fitantibus,pars adrelidum opus reuertitur,mater ve-
ro infantis quibufdam ex aliis eam comitantíbus, do-
atqustn-
mum ípfam ingreditur. Qualis vero appacuerat cx-
trinfecus, talis etiam íntriníecus apparet: &.(ÍGuti te-
íSlum, íie patietes & fundamenta , vnum colorem, v-
nam fpeciem, & vnum miraculum ipfis reprarfentant.
5> Auget dehinc eorum admirationcm resmirabi-
lior, facíes videlícet Virginis íncredibili claritate ocu-
los reuerberans intuentium:Deo nimirúm naente cir-
máxime ca nuper natam Virgínem , qualía quondam egerat
írigids,
circa legiílarorem Moyfcn : quemcúm in rubo, ignis
formam non tamen ignis fubftantiam exhibente, íua:
v t olint
miniftrum voluntatis elcgiífct; tanta poftmodúrn vnl-
Moyfti:
tum eius illuftrauit claritate,vt in faciem eius filij Ifraél
intendere, non nifi velamine interpofiro, pocuiífent.
10 Nec tamen vt eximio Prophctarum eam arqui-
paremus hoc dicimus/ed vt brerurer oftendamus mu-
neriseíTe Díuini,íd quod circa legiílatnrem adum eft,
& quod circa Virginem. Deusenim hanc elegitín fa-
iutem Hybernieníium, qui illum in faluationem He-
T e b n m i j Tom, U
bra'oru.u.Et qui ülum inftitnit quod ante Pharaonem Aveto-
loqncretur, iplc vt hx. ín inf^nrili iratc loquci ctur, fts LAV-
eius Imguam in verba laxauir. Nc enim parum clic' R EN T.O
quótl Vugo prxrcndebat in facic fplcndoicm inloli i ) NTLM.
tum, ipfa pra:ter (olirnm locura clt, pnufquám narura
hter venirer ei tempus loqucndi. V i m s autem ex bis, D
¿pquitur '
quos domuni ingrcíTos praíd.ximus, ad patremfami- a d l m c i n '
lias aecurrít, ciqne reí nouíratem mdicamr. Qxii It- fAfJS,
cet profeílione Gcntílis, acer tamen ingenio , multa-
rumqne retum perítus, cogitauit non íinc certi cau!sa
myftcnj.tale miraculum euenire.Vnde protinus eum,
diligennñs quid ipfa loqncretur inucíbgatnrum , re-
mictit. Q u i cúm aduenicns, quid locura fuiílct, per-
cun6laretur;ipía inquit •• Hoc meum cric. Er ítem hoc
ipfum ingcminnns, tacuit. Cumquc hoc cí, cuius Kifr & fuit f u -
íione illuc icrat, regrelíus nuntialíct. Non poteft,air, t u r u m lo-
non fien quod haec Virgo , imo per hanc Virgincm, c u m i l l u m
prophetat :
prsdixit Dei prseícientia.Locus ifte, in quo íumi)s,erit
eius: 5c quse nata videtur ex ancilla mea, fucurum eft,
vt quandoque íit Domina mea; nec cancúm mea, fed
8 c tocíus poftericatis meae. Nenio autem impofiibile
ducat hoc quod dicimus: poreft enim Dcus loqui
quidlibetper os mfantulíe , qui olim quod voluit per
os aliña: locutus eft.
C A P V T III
S . rBrigid£ baptijrniís, e d u c a t i o y f h f á a p u e -
n t i a ,
I I T ) Rocedenre nihilominús tempore memoraras
L illc paterfamilias noíle quadam , quiefeendi
grana, fefe le6lo collocauerat. Et ecce poft no¿bs mé- tres C l e r i -
dium íolus ex circumíaccnnbus intuctur tres viros in ci nocie
modum Clericorum atronfos, albis etiam indutos ve- claufo ojito
ingrefft, í d
ftibus, domum ipfam introue. Vidcbat ille, & mira- b a p t i z a n t :
batur, tales tam reuerendi vultus 8c habirus víros, rali
hora ingredi domum alicnam; eiíque claufo oftio pa-
tereaditum ; 8c quid quaererenr, quid agerenr, quidúe
dieerent, tacuus.actendebat. lili vero protinus acce-
dentes ad Vírgmcm , qux íecum attuleranr protulc-
runt, 8c ípfam aquá pcríundcntcSjrocum ordinem ba-
pcífmatisjíicnr Catholica conftienít Ecdeíia.fuper eam
peregerunr. Quo ira pcraclo vnus trium ad enm, qui
hsc íingnla conípiciebat, accedens, Virgincm, inquir, F
iftam Brigidam vocarc dcbes.Etjquoniani ante Deum p a t r i B r i -
prareleób, merici ent íingularis , príenomen habebit g i d a m * p ~
fuae meneo fanólitacis, San¿l,ique non folúm abhuius pella n d * m
indicant,
terrx incolis, fed 8c á diueríis nacionum populis, íure & j a n fia
prsdicabieur. Quo diólo íociis fiis eum comitantíbus fore:
egi cílus eíl. 0
t i Srupcfadlus ille talíbus& tam inauditis rerum
cuentibus, partem noólis, qua; reftabat, ducit infom-
ncm; diligcntioti mentís íncuitu,&qnae viderae & 3 U - b t n i g n i
dierat fecum recogitans : tantoque diligennús , quid h a b e t u r
humanitatis Virgmi faceret, excogitabit.quantó aper- a b m a t r i i
h ero, Ucee
tíús apud Virgmem Diuina fierí ipíe vidcbat. Vbi au- g s n t i l h
tem dies illuxit,vxorem fuam íingula. proutgefta fue-
rant.edocuit: qux íimiliter, quanluis implicaretur cr-
rorc Gentili, tamen naturalitcr mitis 8c moderatajbo-
num viri propofitum, quod habebat ad Virginem, in
melíus incitauir precibus aífiduis &, exhortationibus
boms.Inde mulicr vna nutriendae Virgipi idónea qus-
f irur: quírfua tándem inuenitur: inuenta Virginis ob-
fequío protinus adfcribíiur; vt vná cum matreeiusil- q u t e i n u -
lí al]ift.eret,& nutrícis loco curam illius ofíicíosá fedu- t i c e C h r i -
fliannm
licate peromnia haberct ;neceiraiia Virgini 8c Virgi- a ( f i g n a t ;
nis mam fmiul 8c nutríci fuilicienter ínucniuntur,do-
mus dominis paternum affcélum circa ir.fanrulam ha-
benríbus. Matremcamcn illius nondum reftituetunt
libertací, quia needum funt gentilieate liberati.
13 Creuic igitur Brígida, fed non eam aetaeequám
P3
 V I T A V S . E R
<74
AVCT»- gratia: Deus enim Cqui folus eíl, cui nemo dicere po-
RE LAV- tell :.Cur ita facis ?) ilind ci muneris conceílít, vr VÜI-
RENTIO tiim,c]iiari magnum aliquid íuturi boni praefagiétem,
DrfNfcLW-
EX MSS. infans repraeíentaret Angelicum. Hilaritarem afpedlus
A exhibee, membra decorem : quae praítereá circa ipíam
•vultu eífe videbantur,qiiotidianis incremenris augmentum
ylngtltco profirebantur. Vnde contigír íiepedicbe matris TUÍB do-
minum in breui plnrimum locupletari. Q^od Ócipíe,
efficiívt
fubtili íicut erar ingenio, mtelligens , cibis eam poft-
herus d i -
tefcnt: modüm abladlatam competeutibus educari praeccpif.
eius cibos, Sed cum hoc fisret quod ipfe prseceperat, acceptos ci-
quiagenti bos euomebat, Exiílimantibus autem matre íimul &
nutrice fuá cauíTam huius rei nullam eíTe, nifi caíum,
alimenta íimilia prioribus íibi prxparant &: apponunr,
bonum illis omen adeííe fupplicirer poftulantes. Ve-
rüm de iis hoc idem fir, quod faólum fuerat de prio*
rtbus: fumptas enim efeas ílatim omnes ipfa, ftoma-
cho velut indignante, reiecit.íicque magnum íuae ma-
tri dolorem intulit Se dcfperationem.Licét autem Vir-
f e tamen
crefeit,
go multo tempore íimilia facerer, corporis tamen in-
crementum & decorem ííc accipiebar, quafi cibus ci
per membra diífuíus.profufíús vtnlque multipIicareÉ.
14 Quód íi cuiuflibet auditoiis admirationcm res
B infrequens adducat in incredulitatem , audiat, &,íi
'VtialiA velir , videre pergat Virginem vnam in Auílralibus
Angliac partibus commorari, quas in paterna domo fi-
Angliáxo
ne perceptione alicuiuscibi vigefimum annumagit:
snntó/ine
cibovixt:.
hoc tamen excepto , quód diebus tantúm Domimcis
J o l a Em- communione Dominici corporis vegetatur , & quia
chartjiiá: gutturis arterias vix ctiam illüd tranfirc potcft.ad mca-
tum faciliorem eííiciendum,exiguura aquae bencdiól^
poíleá in potum accipit. Quinta nihilominüs feria pa*
rum aquae pracgnílat potius qnám bibit: & praeter íi-
milia iam por totannorum curricula, nihil aliud vel
comeditvel bibit, ñeque comedendi velbibcndi ap-
peticum habuit. Vnde licét vinbus deílitiitacorpbreis,
poíTibilitatem amifit incedendi, mente tamen integra
membriíque decora, facultatem loquendi non amiíír.
Et ciim hoc quod mirabilius eíl, plures veritatis pro-
ducat teíles, quam vicus ille, rn quo Virgo permanet,
hominesj illudin Brígida, quod minus eíl, quíE fine
cun¿lationc maior eíl, tamquám impoífibile difcredi
iufté non poteft.
15 Veruntamen in hac noftri remporís Virgine
quod Deus facít,folus ipfe nouítcauííam quarc ítafa-
cit. Brigidam vero probarum eft cíbum acceptum ob
hoc nequáquam poíle retiñere, quia cibüsGentiiis v¡-
c ri nequáquam conueniebat Virgini tam exccllentcr
VACCA la- Chnftíanas. Vbi enim ille hoc idem deBrigidS fubtili
flenutri- mentís intuituperuidir,vaccam vnamabarmento filó
t u r B r i g i ' feparauit, & feorfum mnlgendam ad opus eius eí de-
da,
dit, cibos ex la¿le illii^illi prazeipiens fieri fíngulares.
Quod & faótum eft , ipfaquc folitam alimenti iadu-
ramex tune ceííauit fuílincre.
16 Annis dehincinfantilibusemenfis, fícaetatcm
praerer ípuerilem, quód nullam intrárit pucnlitatem.
ett-im tn Tota íiquidem rebus infiftebat honcftioribus,non mi-
pueritiá nus añiles inepcias, quam ludospuellaresabhorrcbar,
matura, & m teñera faciematuritatem prastendebat matrona-
lem. Mirabantur quídam in eá mentís prudentiam,
prudens, alij vetborum temperantiam , nec minus rcrutn f i l -
giendarum odium,omnes vero faciendarum forticu-
dmem. Stupcbant quoque viri feculares íuum abeá
confoitium deferí. Lafciuíe quoque mulierés fe dole-
bai t ficut indignas defpíci. Virgines vero Deo dicatas,
fea boni propoíiti Virgine gratulabantur frequenrarú
17 Cumque comitem,imó cuftodem ommum vir-
verecúda, tutum addifeeret eíTe verecundiam, hane illa ficarh-
pleólebaturvotisindefinentibus, vtnonfofúm iliiu$
fermo , adfpedtus, vultus, opera, habitus & inceííus
feSlxsfttt-
publieé profiterentur dífciplinam,veriim & in fecre-
diosepuri-
tatem cor-
tum cordis , nullius admitteret maculam inhoneftas
du. cogitacíonis. Nihil enim docebat ínconaementiusi
I G I D A V I R G .
quámillud quodadfpedlibus homínum patet, hone- D
ftare; & fecrctum cordis, quod Dminum latere non
poteft i n t u i t u m , latibulum cfficere cogitationum i m -
mundarum. Ecvt multa breui concludam, ficut nihil
fugiebat appetendum, tía n i h i l appetebat fugiendum.
C A P V T IV
Koímyciz i n B r i g i d a m o d m m . N u t r i x m i r a -
culo c u r a t a .
18 Vmquepoftmodúm fama talis filis paternutn
audítum pulfaret,fimul & animum.ín voces
crupit exultationis & Dluinas laudis, Deurri corde &c
orpglorificans pro filia, quem in filia mirabiliter &
multípliciter audiebat operan. Ardet pater defiderío rettocatur
videndi filiam , iaóluram fibí reputat íllíus abfentiam, a d d o m u m
cuius prasfentiam virtutum multitudo comitabatur. p a t e r n a m i
Miílis itaque nuntiis reuocatur in venditioncm matris
eius olimfada conuentio : dolentibus dominis Vir-
go abducitur,& paternis tándem adípeólibus exhibe-
turj ipfam quidem nutrice fuá comitante, matre veto,
ficut ptiüs, in feruítute permanente.
19 Pater ergo venienrem filiam excípiens, ficut pa-
ter, tanto fe habuit ad Cam afFeduofiús, quantó vera-
ciüs hoc probat intuiru, quod paulló ante perceperac
auditu, Vcrüm quoniam omnes quos hic amar Deus,
quantum permittitur, impugnare folet vél per fe vel
per fuosdiabolusjnouercam Brigidaccanta contra Bri-
gidam inHammauit inuidía, vt ad eius laefionem ani-
m u m induerér nouercalem.Deníque fingula quac Vir-
g o vel dicebat vel operabacur, illa hsec in maium fini-
ftrá interpretatione detorquebar: &cam verbis quam v e f b e r a -
verbenbus faepé i n innocentem fasuiebaCé Nec íuiseft t u r apa-
contenta malitiis,fecrccis dclationibus inapercum fu-
trii vxorei
rorem percraxit virum fuumi& virrícum expatreper- f a í r i q t t O ^
fecutorem ex dileclore, malignum ex beneuolo, ma- que d u r i í
ium ex bono ipfumfacir. Quia tamen impetrare n o n e x p e r ü u r :
pocuit, ve ipfam in feruituté vcnderer,inftare coepie vt
feruilibus officiis manciparet. Quid multa ? fecic ci inf u t s i n h í "
turcujlo-*
domo fuá quód fieri nolebat in domo aliena; fubulci d i r é :
videlicet officium herilifihaefedudlus imponeos.
20 Sandia vero Brígida reduélís ad memoriam paf-
fionibus Chrifti, aduersüs pacernas iniunas, & i n - f e r t o m n ¡ 4
íidias nouercalcs, falubri cogiracíone armabacurjte- p a t i t n t t n
pucans n o n efle condignas pafiiones huius remporís,
ad fuperuenturam gloriam, quam i n Sandlis fuis
Chríftus reuelabic. Porcorum eciam fie curam habénsi
quód amórem Dei n o n negligens, foris agebat quod
domi faceré confueüerar, aucDcum orarc,aut aliquid
in vfusindígentium opetari.
i i Cumqucdie quadam grexporcorum hucilluc- . dueu f u t t
que vagando,paulluliim elongareturá Vírgirte, dúos f u r t o
malignae mencis hominesibi tranficum faceré conci- ¡ublatits,.
gic: qui vidences opportUnicacem, coneeperunt dolo-
rem, & perfecerunt iniquitatem,duas feilicet fnes fur-
to auferentes. Etcúm deindecoeptum iterprofequc-
rencur,videntprocul illis obuium venireDubtachum; a p a t r e r í -
quem vehemencer extimeícences , quid pedíbus pof- c u p e r a t a í
fene, fugam ineuntes,probauerunt. Dubtaehus a u t e m & abfeon-*
veniens, & relidlas á fugícncibus fues inueniens, fuas ditaft
recognouit: ipfiíque dilígencer abfeondítis , filiam
adiit , hilari vultu, & verbis pacificis animum celans
iratum. Tándem vero verba tenduntur illue, quó ten-
debat animo: Virgínemque pereun6lacur,fi numerus
fibí commifii gregis integer eífet aut imminucus. Illa e i ojiendls
autfem fidem mcegram inDeum habens^ogaiiit v t ipíc a g r e g e n'*'
videret, hoc quod feire volebat, qui cúm follieité nu- abejft:
mcraret numerum incegrum, illas ctiam fues quas
abfeonderat inuenic: ftupenfquc de f a d l o domum
rediít.
11 Beata Virgo Brígida ficut inter acíuerfa patien-
^ tiam.
 1 F E B íl V
ciam, ííc ínter mcritorum glorúni amplcctcbacur bu-
A miliracem.quiiiquid vircuns operabactu ücro tnbuens,
humilit*-
non íibíj ícieas nihil boni fieri, niíi per D-urn, nutlum
tecrtjeit
invirtu-
de bouis eífecendum mli Deum. £c qma non in va-
tibtu, cuum graciani Dei recipiebatjícd cidea7 m fe operan-
ti Iludióse cooperabacur, de bonis ad me!iora,de me-
lioribnsad óptima quocidie promonebarur. Quantó
vero Duiinx maicftacis adlpevílibus (efe repi a!(eiuabr\c
mira- humiliorcm , tanró cpíarn bominibus Diuina pictas
c u l i i cl¿t- etiam miraculorum gloria rcddebac excellentiorem.
refeit;
Vnde & ínter alia iphus'opera , iftnd eam egille mc-
moratnr, quod nos quoque memoratu dignum m-
dicam ns.
25 Nütricem eius vehementís ínfirmitatís dolor ¡n-
uaíit: qnem licet ex fnfiríttitate p.ucretur graucm, ta-
n u t r i a * • men abunde patiebatur multo grauiorem, quod Icili-
grottnti cet videbat Bngidam in paterna domo velutaiienam
feruilibus ofliciis dehoncli irí, quam viderat mdomo
aliena quafi íiliam paternís afFcctibus honorari. Ita c-
nim á naturacomparatum eft nutrícibus , vt quibus
pra^bent laccarnis , pra:ftent etiam íemper aífeótum
mentís. San¿la vero Brígida pié companens íuas nu-
tricis infirmitatibus , ei fe nütricem exhíbebat : le¿to
Imht,
enim ipííus diebus <5c nodlibus aíTidere, cibisetiam
0
& verbis falutanbus refouere, i k omnem ei pío virí-
bus hamanitatem exhibere íatagcbat.Tantumque po-
tuit apud infirmantem deuotio niiniflrantis & caricas,
vtpatrem, parentes , &patriam,qu¿e quondam eius
amorereliquerat, eifola Virgo ruppleret. Suíficícbac
enim haec vna plus illis ómnibus, quía vna prac óm-
nibus ipfam diligebat: fed fine commodo ípíi mini-
r i í t a b a l i t i ftrabat infirmanti, fed íine faílidío neceíTana íibi lar-
si curai t giebarur, fed iine fuorum adiutorio, quia quod adi-
pifci Virgo non potuit laboríbus fuis, largitionibus
accipiebat alienis>
1 4 Vbí vero neceífitaríbus Vírginís defuiflcc ho-
mo , cíemeos aderat audtor & amator virgmitatis
Deus, In fe enim adiutorem Deum habet, qui cordis
& corpons virginitatem habet i quod Se tune tempo-
ns in Brígida probatum eft.Nam cúm nucrix ipfius íi-
tis ardore fatigatá, cereuiílam in potum fibi dan po-
ílularet; S. Brígida duas puellas quemdam viemum
patris fui cereuiíiam rogaturas mííic: in hoc eum íefti-
mans nouerca fuá fibi futurum liberaliorem , quod í¡
libcnter cereuiíiam djre nollct, competenter negarer.
Quod & ita fecít. Cumque manu vacua pueilae rcdif-
eereuijid lent ad Virgmem, ípfa Deum tota mente concipicns,
conuertit, aquam protmus de vicinofonte prorraxit, attulíf, im-
c presione fígni falutaris benedixít, Se in optimam ce-
reuifiam, íicut poft bibentibus probatum eft , poren-
ter conuertit: deinde fuas nutrici parum ex eá propi-
quanu-
t f i x con-
nauit : nurnx infirma bibit, Se ftatim ab infimutatc
utUjcit: conualuít. Tantaque fuit vttíurque, potus videlicet Se
curatioms opiatas, conuenientia ,. vt de hac cereuííiá
bibiílc.fofpitatcm fit accepiíTc. Quod quidem obftu-
pefeentes qui adcrantjfidem Virginis,& virtutem hu-
ius operationis, vfquequaquc dignis laudum prasco-
niis extulcrunt.
C A P V T V
M a t t r libértate d o n a t a , beneficentia m i r a -
c u l ü comprobata.
'25 T 7 Erúm quia omnis vita íniqui peccatum eft, &
V malignas ex omni quod vel audit vcl videtjíi-
ÁnouercS W malirise commentatur materiam ; nouerca.Bi igidac
m a g u ef- auditam virtutis famam fibi reputat infamiam:&
fuum aeftimat dedecus. illius, quam perfequi vidcba-
rur, decus. Vndc bono Virgmis mulier iniqua labítur
indeterius; virtutibus illiusifta fir vitiofior, landibus
ptíuignac in deteftabiliora inuidens noucicajprouaxir^
A í l I í. 17J
A n d irociiii) & quod fons de f iratis fuíbus, Scquod A vero
domi de utuncr (oá mfi: maorc pr.uicncr .r,- eius inm- Rr. LAV-
día berovútaritccépit 'u oduim, totuniquc/ux (njiina' R^NTIO
virus adiicr^us muocenrem cuomuir. Ijn q.ic; i)cicxi- .. , '
guum rcpiu.it vnius orh^i) vcl dedecore vel laboic ^
Vi*ginem oociaie:^ ob hoc nnnecoci, nunc piftoriS) v t ¿ i ^ fi,
modo íubulci, nonnumquam opilionis» aiiquando-^J/JÍ^/^j.
mclf jns, ficpé textncis othcium , & alia atque alia his b o r i b m
víbora, tam domi quam fons, unponens, magnirudi- "pprtmi-
ne laboris. Si. oppcobno (ctüihtat$, ipfim molitur op- t'*r'
pnmerc.
2ó Sarxíla vero Brigid,! nulkmi opus feruile repu-
taos niíi peccatum.exercitia laborum pacicnter admit-
tebat, pruSentcr prolcquebatur, laudabilircr confum-
m ¡bar. Proinde tcmpoic qdodam virisaliquot bolpí- p a r a m h o -
tio recepns á patre fuo, Brígida cibiscorií pia:p.irandis tyi"l}Ms
accerlum; nec diftulir lubentis ímpenú hidlocomple- c'*">s'
re, Caldanam enim ignibus foperpoluir, & caldariae
aquaS) aquis vero frufta carnium quot opus eííe vidc-
batur, impoíuít. Et dum cceptis inftanter aíliftercr,
catulis fceca iacentibus canis vna venit ad Virgínem,
geftibus quibus poterat alimoniam petens. C^uid tuni
ageret Virgo milericors ? Numquid mdigenci bcfliíe
pr^beretalimoniamíSed carniumearumdem & quan- ^
titas Se numerus nonercam non latebar. Negarctigi-
turpScd conlolationem indigeiui negare, nihil alnui
cílét quam íibi coutraire. Scmpcr enim pía, (empec
elemens, femper mitis Se benigna , tanta icmper re-
dundauit mifencordiá, vr non íolüm m necellicatcs
hominum,verüm etiam compaffionem cxrcnderet in
indígentiam befturum. Vnde plurishabens íibimna- 4 , i ( u p a r .
tam miicncordiam , quam crndeluatem ahenam, Se t e s c u m u
magis efuncnti beltiíE compatiens , quam iníamam dett c a a i i
nouercalem tímeos , partes memoratarum carnium
(nequeenimahud babebatad manum J cfuríenti lar-
gita eft. Secundó qnoquedmilírer venit; & qualem
primo taiem nihilomnnís íceundo fibi Virgmcm in-
uenic. Qucmadmodum fiuus melle redundans facili
mocu liquorecn diftiliat dulciíTimuraiita Se haec Virgo
plena pietate nacuiali, faciilimé inopia fiedebatue
pietatis.
27 Cumque poftmodúm parer eius cum fuis ho-
fpitibus ad mtnlam refiderer: fccula carnium clíxa- q u t i n t i -
rum meía? infiit apponí.Fccit Virgo quod pater impe- g r u n l t '
rauerat:fideosenim Deo,carnes comedéribus cas ap-, beterept-
poruitjinnenra'q; funt Si. quanrirate Se numero excre- ttuníHr'
uiíTcqu'átúm pnus fueranr mifericorditer immínura?.
Tah deniq, hoípices íidé obftupcfaíli miraculo,Ynam p
carnes quas antea ípíi immirnu vidcrant ^ finealiquá
imminucione fibiapponi vidcbanr)Dubtachum prout
geftafucrant edocuernnt fingida, lile vero recogicans,
& quac prius audierat, Se qnaede Brígida tuncaiuiie-
bat, tándem fe memmit eíTípatrem , & nobilem h-
liam, fcruilibus oííiciis emancipatam , amori habuit
S e venerationi.Indecens enim fibi vifum eft.hominem honejltlis
vcl'e dehoneftáre, quam Deus videbamr honorare,& h a b e t u r 4
aíFcdu patrem á filia alicnari5 cu¡ paternum aíFcdum t"**^1
impendebant aliení.
18 Sentiens itaque beata Virgo fuum patrem ani-
nvum fibiindulgcrc paternum, coepit non tam dear-
ridentc fibi profpcritate gloriari, quam de íuas matris
ícruitnte dic noóluque follícitari.Scíebat enim fecun-
dúm Apoftolum, quod fi quis fuorum>&: máxime do.-
mefticorum, curam negligit, fidem abnegat, & elt in- 1' ^imor'
fideli deterior. Vnde ad matrem fuani inmfendam e i u s v e -
pium animum apponir : propofitum deinde patris au- n i á ,
ribus exponiti acceptáque lícentiá, fe Se fibi necefiaria
ad iter opratum comporm. Denique fuo defiderio fi m a t r e m
tisfecit , iun6tis fibi in itincre (bciis , fuá nutnce & ' " " ' ^
quodamfratre fuo. Quia enim quifquis talibus morí- c¿u an u t r t c e
ratre:
bus viuerepatatnr, quahbus fociis dele¿latur,prudens
h^c Virgo, prouidens bona non tantum coram Deo,
íedcciam coram honunibus.,ñeque domi ñeque foris
P 4 alicuius
 176 V I T A V S.
Av.CTO- alicuius aiimictcbnt íocietatcm,cjua: vel malis ahquam
RE LAV-
malí p r x b c r c t luípicionem.
R.Í.NTIO 29 Dcnique aci opritum locum beata Virgo per-
DVNF.I.?^
EX MSS.
uemens, adticncu (lio magtíani donuis domims, ma-
A sáaínfámtlíXs róaximarn íliac nutrid contulitcxulta-
h i l a r iíer tionca). Miícrrus cíl enim Deus iliius, & omnia eius
exti^itur opera dirigebar. V b i vero fecrcro fi'.a: matns eft potita
a d o m i n U colioíjmo, diligentius inucftigarc ca'pit.quid laboris,
maíru :
fnb quaiibnsdominis, &: qna mercede toleraret;au-
repetit e a
htneahhi
dmirque dóminos liberales ci multum amorcm pro
haban : paruü labore elementer impenderé ; laboreen enim
nuilum fuílinere cogebatnr. Vaccas duodecim ad
innlgendnm gratis acceperat, quarnm lacvelcoagu-
labar in cafeos, vel detorqnebat in bnryrum.
30 CVnbns andiris.Deo bonorum omnium auílo-
ri laudes & gratiarnm aóliones exíolaebat, S e hunc
pro marre filia jaborem íibi rngare coepit affignati.
e 'tM lahorc Cnmqne mater qmeíceret, & filia laboraret.multitu-
ipfa f u b i t ,
do bonitatis Se benignitatis euis multitudinem pau-
perum ad perendum ab eá alimoniam frequenter inui-
tabar. Illa vero nullmn abire volens incon(blatum,íin-
liberalis i n
pattperes:
gnlorum neceniratibns pro fuis viribus refpondebat,
Tob.4.9. diólum implensSapientis:Si mulnim tibi fuerit,abiin-
danrer cribue : fi antem exiguum, ctiara de exiguo li-
B benter impertiri ilude.
51 Sed quia nonnulli malé loquendo de boniSjnon-
numquám bené mcrentur dernalis, matremfamilias
adiit quídam aíTentator, Brigidam aííerens non hoc
faceré quod faceré fperabatur» Nam illud lac omne,
a e c u f a t u r quod in cafeos deducere debebat & butyrum , IpCa
protiigali- vanamente & manu prodiga in vfus profundebate-
tath:
genorum;ipre quidem exiftimans pro verbis huiufee-
modilargamercede munerari. Licetautem adulator
ifte, bona dicendo non bené ñeque fibi prodeíre> nec
obelfe Virgini potuerit; mulieris tamen animum ad
probandum quod audierat inclinauir. Quis cnim íuo
non moueatur incommodo?Intrat denique operariam
domum domina, íimul & maritus eius, vas quoddam
valdé magnum butyro iubences impleri. Sanóla vero
Erigida, licet multum peteretur, & parum haberet,
illud tamen quod habebat.fiducialiter in vafeulo quo-
dam protulit, iargam manum Diurna pietatis adeííe
rnodico
petens, faófcoqne fuper hoc íigno fanólaí crucis, ma-
iutyri.
C r u c e fi- gnum vas impletur ex módico» citiufquepotuit illud
g n a t o , m í t - impleri, quám illud po/ret euacuari.
gnnm vas
imple t:
32 Cumqiie iilud plcnum fufeipi poftularet.refpon-
dit paterfamilias, Hoc, inquiens, ille fufeipiat cuita
daré volueris. vas enim iftud & has vaccas duodecim
tibitnbuo, quodqueexiis ómnibus tibi fieri liber, ec-
ce faceré licet. Ec illa,Si mihi,inquit,hóc liccret quod
magis libctjtnea marer libertati reftitura mecum abi-
tnatri ¡i- ret.Guius petitioni libenter annuens, Tuam,ait, ma-
bertatem tremiugo feruitutis abfrflutam tibi trado : & eam ita
impetrat: daré placer, quodpriorem donationem dediíTe non
difplicer. Mater libera tecum abeat, & abducantur
animalia : feruos Se ancillas habe quot Tufficiant ani-
malibus, etiam qua: vobis incommune (átisfacianr,
Precer hoc Deus tuus erit fimilicec & Deas mcus,quo-
dominum
matris co- niam gsntilem abhorrens vanitatem, Chriftianam af-
uerttt: feílo veritatem;- Nec multó poíl fuá diílafaób'sexe*
quitur, & perlauacrum regencrationis S í renouatio-
nis lefu Chrifti.Chrifto Domino cum omni domo Íu5
*vacttu u meruit incorporari. Beata vero Brígida, ea quae fibi
fihi ab eo
data fucrant danscundía pauperibus,ad paternam do-
datas, dat
mum cum gaudio magno 6¿ multo ommum fauore,
pauptri^-
fuam matrem rcuocauit.
bus:
C A P V T VI
S . Brígidafertiittitü fericulo erepta,
33
Q Via vero nihil eft inuidiá, mulicbri facilius ad
incitandam, níhilctiamad fedandura diífici-
B R I G I D . ' E V I R G .
l:us; nouerca Brigidae fímpliciter intueri nonpotnit
D
fuam pellicem iam rediííe liberam, quam ipfa fine fpe a nouercA
reuerfionis venumdari fecerat rn ancillam. Cogitat m u t r i l i -
deinde faceré Virgini, quod faclum fuerat fuae matri, bértate i n -
eique reddere vicem maternas libertatis, graue iugum uidentCj
feruitutis.Qind multa ; Tcndit iníidias anciliares do-
mina nobihs , 8 i de Vngine boná non bené follicita,
diligenterinueíligat, quod inuenire non poteft, auc
verbum eius turpe, aut opus inhoneítum. Verúm vbí
resnon proceditad votum, fomnis enim vita Brígida:
virtuscrat) de bono ipfius maium faceré nititur, S e
vírtutem eius in vitium interpretatur* Calumniarur a c c u f u t u r
enim Brigidam nihil habenrem multa pauperibus da- a p u d p a -
re; Se cum nihil haberet fuum , eam furan diecbat a- t r e m , q u o d
lienum. Virum denique fuam aggrcditur beftia ve- fpecie tlee-
tnojynéí,
nenara, dicens, per íiliam fuam in folitudiném redigi eiu-í bona
do mum fuam.Ipfa enim,air.vniuersá fuppeliedlili fpo- díjfiptr.
lians paternam domum , locuplctat ahenam , fxua
quidem fub fpecie pietatis ; S e d e circa aüos exercens
mifericordiam, vt patrem inducat, mfi ptscaueatur,
in magnam miferiam, Vnde príecaueri malum hoc
oporte^antequám pcnicniat. Quia ftultum eíl nolle
tibi prouidere, nifi cum egere cosperis; ñeque cogitare
vclle de miferiá, nifi quando fueris mifer. Quid igitur
agendum eft? Vendatur hasc filia ruaj ne tecum percat
tibi innitens familia. Quod fi diftulcris eam feruitutis
iugo caftigare.ipfa te non differet in opprobrium egc-
ftatis precipitare. H x e Se iis fimilia viro mulier infu-
furrans, fraude femineá cffíeminat virilem animum,
cumque fuá crudelitate inficit, Se filiam feruire facit.
34 Sic, fie olím vir ille defideriorum Daniel cír-
Dan.^
cumuentus ab hoílibüs, cum non poílet aecufari de
opere bono , ille aecufatur quod contra Regis impe-
rium orabatDeum.H^c autem, quod contra falutera
patris eleemofynas facit propter Deum. Vnde & ille
traditur ad deuorandam íaeuis leonibusjifta autera du-
citurad vendendnm alienis hominibus. Sed quia fi-
delis vterquerepertus eft ante Deum,Deus vtruraque
liberauit, illum feilicet nedcuoraretur j & iftam ne
venderetur. Gúm enim Virginem ad vendendum du- d a c i t u r a d ,
ccretdeceptuspater eius , diuertit currura ad Regis R e g e m , e i
autnohili
curiam, quem in caftello quodam vicino perendinare a l i c u i v l ~
fama referente cognoueratjnulli volens nifi Regi, aut d e n d a :
alicuí nobilium venderé nobilem filiam fuam. Pcrue-
niens itaque pater, imo ex patreperfecutor, ad opta-
tum locum ; filia pro fonbus in curra relinquitur, &
ipfe ad Regem íalutandum ingreditur.
35 Cumque Rege falutato confideret,& multa au-
diens, multa etiam dieeret, ipfe fermo tándem inter
eos habitus.de magnis ad parua defeendit, de re mili-
tari ad exercitia rufticana, de affluentiá diuitum ad in-
opiam pauperum, de quiete liberorum ad feruorum
vexationem. Rege autem dicente, neutrum fine alte-
ro bené procederé : non enim térra excolitur, nifi pax
defendatuiineque paX bené defenditur,n¡fi terrae fru-
¿lus adminiftretur defendentibusj conftans etiam fít
Se feruos dominis, Se dóminos feruis indigere; fubie-
cit Dubtachus :Ego foris Virginem vnam venalem
habeo, quam fi Regí emere placer, credo quod non
vltimum inter ancillas Regis fibi locum parabit. Rex e i v e n a l U
aurem hoc audiens , & quaenam ca eííet inquirensi offertur»
refpondit Dubtachus, hanc cíTe filiam fuam. Et Rex
ait ;Si h x c filia tua eft, quare ipfam venderé diíponis ?
Otnnem, air,domus mcae fuppclleÓlílem furatur, S e
vr me pauperem faciat, de mea fubftantíá pauperes
ditat. Cúm hoc Regi aílidentes audifiTent, í3ona,i!^- m t r a n t t -
quiunt, famafiliaetuae,totam percurréns Hiberniam, bus nobils-
bus:
magna: eam xftimationis apud nos eífefecir. Et mi-
rum eft, quod tu folus vitij ream adftruís , quam ple-
nam virtutibus ceteri affirmant. Nec mora; fais eam
afpe(5libus Rex iubét exhiberi.
30 Sanóla vero Erigida , dum pater eius in palatio
moras facit, pauperi cuidam clccraofynatn petenti.
gladium
 í F E B R
A glidium dadit pacrís fui. Podmodum igitur ipTe ve-
gUltÜ'p*- nir» agnitoqire quod de eníc taólum fuerar, nimis in-
tris d»t doluic, & quia bonas erat , & quia aiemoratus Rex
pauperi Laginenliiim ipfum ei dederar. Pius enim plactc mu-
tletmofpa
OLIS Regis, licet exiguum ,. qd.im aliunde grandisac-
ifetentt
quiíita pecunia. Denique &c mendi^um pcrfcqoi. &
in filiam hbi faeuire pacer diucns iudecorum, eam in-
tróduxic ad Kegcm, kiarti ei iaótviram iníinuans. Rex
autem in vultu muenili reuerendam grauicatcrajino-
derantiam admicatus in habicu ñeque nimis nicido
ñeque immoderatc íordido; Quare, ait, eníem dedi-
rti pauperi, quem ego dederam ruó parri ? Ec illa, Ne
f a m Regi mireiis, ait, hoc me dediíFe quod pori'iiquia li poíTcni
j a p i e n t er
lirniliter in paupefibus meo fa¿lori , quidquid & ru
teddif,
Rex & pacer meus habetis, erogarcm. /£:ernales cre-
mm diuicias thefaunzar, quifquis pro Deo paupcribuis
erogar temporales.
57 Tune Rex conuerfus ad Dubtachum, Mabr
efl:5 alr, hasc Virgo & melior» quara ve vertundaii poí-
fit, vel emi. Ec cum omni vel auro vel argento fie prc-
tiohor, ego pretium,qi.io comparctur) nullum habeo;
qtiifutrt
' « l i u m g l í i - Pro liocautem bonogladio , quem ipía dedir inopi.
d i ü donnt '. oprimum dabo tibi. Tu autem íi credere velis cónfilio
meo, ipfam relmques arbitrio fuo. Cuius verbis in-
rueffici-
ftruárus, &; honoratus muneribus, ad fuá rediit, fi-
tur,
liamquc fuam, quó libuíi, libcram iré permiíic.
D
C A P V T VII
V i r g i m t í t s deformttate defenfai ^ e l o decepto
t ¿ m i r a m l ü ¡labtlita,
Ogitans autem B, Brigida nihil efle íéruüiüs,
qnám acceptá abuti libertare, feruitium eua-
Mu&erihs
dens humanum , totarh fe ttanftulit ad Diuinum : de
quaíi parum eíTcr quidquid pnús egerat, corpiisfuum
a-ttenUabar vigiliisfrequentiorjbus)& inedia grauioríj
mentem vero feruescius dilatabat in contemplatio-
nem,& amorem Dei. Apium etiam imitara folertiam,
quaeper hortorum vagantur amcenitates, & ex multis
floribus fuecum varium colligunt, qnem in vnum fa-
porem mixtura quadam ac proprietare fpírirus fui per-
mutant ; maníiones Virginum fanílarum hace Tanda
vitiutis Virgo circuibat ; & quidquid velin vná velmalrcrá
a l ten tu
videbac boni , transferebat hoc in vrilítatem fuam;
imitatur:
huiusenim humilitarem,parienriam íllius imitabatur;
ab vná paríiimoniam , mifericordiam addifecbar ab
altera : & vt muirá paucis includam , quidquid erat
ommuni , faciebat cíTe fuum. Tantúm vero caritate
tgrii mi- redundabat, 6¿: indefefsá pietate, vr vbi aliquam a'n-
hijlrut: eillarum Chnfti le¿to ¿egrirudinis derincri cognofee-
ret, vifítaret protinus infirmantem, nec ab eius mmí-
ft^rio ante fepararerur, quám ipfa aut vires reciperet,
aur viram termmaret.
39 £rcüm die quadam ad vnam tanto feftinaret
velocius, quantó eam infirman audieratv alidiíis, ob-
uios habuir in itinere frarres fuos. quorum vnus, vo-
d cabulo << Bacchenus, (cuius vr multa breui dicanrur)
\-
fratrurh .
matrí íimüis , dios inuirare coepir ad malitiam, Haec
¿vno válete eft, inquiens, foror noílra, quacdelocoad locum dif-
$ » m cogeré curíándo, nefeioquá fuperñitipsá vanitate.vinle con-
S d n i t p t i a s , forrium abominatur; illud refugit ad quod eam Deus
fecit, & mente peninaei íic viuit, & fie viuere dilpb-
hit, vtnecauum patrem fuum, nec auunculoselle ve-
ht frarres íiios. Inllicncis Dei vanitatem fuam antepóu
•nir, naturíe legibus praíferr leges proprias: & ad no-
íirum ram dedecus quám difpendium , filiorum nn-
fneroíitati praeponderat abominandím fterilítatisin-
fscunditatem. Sed, viri frattes, ftuiritiam hanc ma-
gnam compéícamus , & non fuae voluntati, fed no-
ftrs íímul & fuae confulenres vnlirati, quaeramus ali-
^•em nobilium, ( & certc repeteu faciliscrit ) ^ui fit
V A R I 1. «77
ei marirus, nollro patrigener, nobis autem omni- AVCTO-
bus propugnator &: amicus. RE Lav*
4 0 Qii^ai increpantes a!ij, Non cft, inquiunr, vi-
rile, ñeque fratres decet, (ieuirc in fororcm Vuginem; EX '
m á x i m e qu^pro rerrems ccclcftia, permanencia pro Q
tranlitoriis,pro homincíibi fponíum elegir Dcum.Ec a U i i t r i b U t
quoniam ei cundía poftpofuit, non impcdiamus hoc r e c U m a n -
propofitum, quod affediat Deum : nec inquictemus í,¿",>
Vlrgtnem, quie fc¿larur honellarcm : nec hocadona-
murjquod nobis curpe ílr aut peifcciíle, aur perficere
non poíle. Inhoncftum enim eít ab honefto propolito
fuam fororem fratres reuocate. Q¡¿pd ramen íi renra-
uerimus, & noltros conatus eius írultrctur conftan»
tia, nonne rurpiíliraum erir Virginem vnam non cef-
fi/Ic vins quaruor?Seruiat jgitur noftra íbror Dco, cui
fé'ruire propofuit; ciuíque bonum diligamus bonono-
ftro, quia íi aliter faceré renrauerimus , hoc ommno
faciemus malo nollro.Haec & hisfimilia.rres llii quar-
to inculcantes, in vencum verba laculari videbantur.
41 Cumque m h i l p r o f i c i e n t e s , in contenriones &
conuicía mutuo proíiiirent •, S. Brigida Deuni inuo-
cans a d i u t o r e m obnixp fupplicabat, ve t k diícordan-
tcs in frarernam paccm reuocarer, & luáprotedlionis
dexterá eam ab lilis propugnarct.Ntíc mora;vnus ocu- im-
iorum eius velut i d u erutus apparuir, fanguinis enam v*
non modicüm eius capice láíopoftmodum emana- ^ ^ ^ ^
uit;vt fratrem, quem ad qücBiendum íibi m a i itum pn- £
ftina forma prouocárat, haec nona dcformitas abm-
tentione:ram infulsá reuocaret.
4Z Videntes autem illitres, q u i contra frarrerá
pro forore eontendebant, in íorore faciera talirer 6c
tam celcriter immuratam, dolebant, &c diccbanr,illu4
ei nequáquam eueniíTe, íi de contrahendo maitimo-
nio.quodíuae aduerfabatur voluntat¡,inteipellatanon
fuiflet. Querebanrur etiam aquam fe non habere, vt/",'r,£',<
faltem fanguinc perfuíam faciera abluercntj & íi me- ' " ¿ " - ^
delam conferre nonpoíTent, quam volebant, huma-
nitarem coaferrent, quam valcbant. Scntiensitaquc
Virgo Chníli íibi Chriílum adeíTc dcfenforem,de luá
confolationc follicifOSj inconfolatps relmqucre noluic
fratres fuos : & n o n parum in omnipotentis magná
confídenscleraentiá>terram, vbi ílabant, vr fodeienc
imperauir. Omnibus iuífa complentibus, lile protinus fioWjitip
aquam ad petirionem ancilla; fuá: de árida putentiali- a h u á e l h
ter eduxit, qui ipííim ad percuílionem Prophetaz fui ei*t
quondam in deferro m i r a b i l i t c r de petrá produxit,
4} Tali igirui t.res illi frarres applaudenccs muacu-
lo, in fororis obíequium animo deuoto prasparantur,
& manu faris oílíciosá, ablutáque diligentiús fangui-
nolcntá facie, oculum Virginis, & vnum & altcium F
incolumem inuenerunt. Vndc protinus in gaudiura t o t M " * *
& gratiarum adlionem acceníijquarcum illum fratrem acu t*m
° . . ., - > A C,. • r teCHperat,
non mmus monbus quam nacura nlium matns l u x ,
ad congaudendum inuitant, dilfimulanrem increpant
& aecufanr. S. Brigida verborum correptionem nul-
lam videns afFerre llulto corre¿lionem,(ílulttrtn enim
non quodauditur, fed quod (enritur corngit j vnum ^ f r a t r ¡
illi maledicendo oculum eripuit . & íic iníipieme ^ - ' • o b f t i n a t o
gellato)iter quod inceperat5 & opus quod propoíue- m a l e d u e i ^ .
rarj nullo impedicnte pertgi;,i oculum
4 4 Non multo demeeps elapfotempore, f e p t e m ' ^ ' ^
bom propoíiti. Virgines iuníla: íunt ad memoratam g i i i i b u i i
Vnginemianimo íimili, & affeótu !alutarioptantcs,&:
per cara & cumea fpintualibus informan diíciplims.
Vnum ííquidem in ore multof um verbum erat, mul-
t i p i i c i r e r & : m i r a b i h r e r operari Spintum f a r i ó l u m per
Bngidam , per q u e m Brígida femper erat in cunClifi
p'roípéré agens. Illa vero lanflam earum ampleólens ^ « j ^
volunt&temfuíE voluntati conlentue, viiHíTunum tam c o e m b i a -
eis quám fibi uidicauit, vt facn velammis impofitionc I w v i t a r n
Chrillo confignatsE agerent vitam , 6¿ haberent ñor- ftiaferat>
mam coénobialem. Placer ómnibus q iod vni placue-
rat;5c dilationcm vel modicam magnam arbitrantes
iaélutarn3
 •78 V I T A V S. B R I G I D A
iadumm.nd bentae memoriís Ma^hilenuir, Epifcopum
RE L.KV fímul & fiitiih feíuore propcranr, iplius beneJióbonc
R f. N f l O
U . NtLÍÍ.
confccran Cli.'ifto &: lignan poíluUnres.
EX MSS. 45 Epifcopus aiitcm carum vitam néíciens , & eas
A impecu quodam aními tiiagis,c]uám inípiracione Spi-
aJit Epi- ncus fandi atTeutare crcdens vitam arduam Virg'nes
jcoputn, dclicacasi recuíauit hoc faceré , quod faceré peteba-
tur, feiens fecundum Apoftouim.nemini cito manum
foftu¡At :
imponendam, ñeque crcdeiídum omm (pintui i fed
quo iergi-
tterfurite, probandos cíTe (pintus fi ex Deo funt. Cumque vide-
i Timot. rct Tanda Virgo, cjnód Epifcopns tora timerct5rpe&
precc conuerfa cft ad orationnm not.i praeíidiaj conío-
i loan. latorem inuocans Spincam confolanoms, vt quem cis
41
Dtuorai:
ipfc infpirauerat jífcóhim , jpfc etiam perducerc di-
gnafetur ad optatum cífcdtim.
46 Q^uidroulca? Propé cft Dominus ómnibus in- & paratis ómnibus cibum fumere debuiífent, S. Bn- a d ccenam
jnoxcoíu- uocancibuseum,ómnibus inuocantibus eum in veri-
w n á ígnea cate. Ve emm feruor ipííus interior íignis exterioribus
app/irenie apparertt, ignea fuper caput eius columna reíplendmt
fuperca-
qnaE vfquead reób.im ecclcíia: excreícens, ( in eccle-
pHí eim,
íiam enini cum fuis oracura Vnginibus ipía ícceíferat)
inruentibus exuirationi fute & admirationi. Epifcopus
etiam hoc miraculum admiratuSjfuos inquiíitione d¡-
B ligentiori pereunólauir, quibus HÍEC Virgo parentibus beatitudine
JEpifcoptM > edita, quo vocabuio nuncupata , quibus monbusab
intelleíi» infantiá fuiííct conuerfata. Cui vnus ex Clericis, hanc
B r i g i d u m eífc Bngidam, fi!iam Dubtachi, mirabilium rerum o-
peratricem, expoíuit. Quod c 11 m audiret Epifcopus, vna virtus fie connexa S e quafi congacenata fir alteri,vt f i n g u l a s
& videret hanc ad fe vemíle, quam bona fjma multo
ante praeueneratjpetere ipíe iam ca?pit,vc faccret quod
faceré petebatur : & mox eam cum fuis Virginibus
imponit: facri velaminis impoíítione5Chriftoconíiguauit.Gau-
denter enim hoc homo poteft operan, ad quod caele-
ftibus fignis fclc videt inuitari.
47 Contigitautem ínter ipfa benedi(5l:onum fa-
cramenta,vt lignum quo faudlum altare fuftentabatur,
quod & nullis firmum radicibus, ñeque cottice vela-
ipfa lignti
ficen t a n -
tum, vetuftate confumi videbatur & carie.fmda Vir-
gens, v i r i - go manu tangerct* Ad cuius radium tántam acce-
de r t d d i t } piííe virtutem memoratur, vt Se mox virefeere vide-
rctur, & poftmodüm inter flammarum incendia, qui-
& p o j l Ín-
ter flamai
bus eadem ecclcíia confumpta eft , confumi nequá-
quam potuiííct. Sic, fie, omnípotens Dominus, qua-
lia priiis egerat in veten Teílamento . talia iam nunc
operatur in nouOj in vtroque íuosamans, & fuameis
piam potentiam & potentem pietafem adminiftrans.
Ipfe enim filíos Ifrael tendentes ad terram répromif.
innoucttu {ionis,in igne prxcedebat: ipfe etiam Bngidam fcfti-
m i r n c u l i s : nantem ad terram x i e n i x hasreditatis, m ignc furfura
c afeendente, de terrenis ad caeleília magis & magis ap-
pecenda prouocabat. Ñeque ligno memorato virorem
alius contulit, & alms ex virgá fummi quondam Sa-
cerdotis Aaron fruítum produxit. Vnus Deus vtrum-
que fecic; huiciigno contulit virorem, vt Brigidam
íignarereílc Virginem ; virga autem Aaron Se viruic
fímul & fruótum dedir, quia illa qua: per eamdem vir-
gam prasíígnabatur, Se Virgo fimul Se macer fuit, ^
a CÍ/JJ. Baulieaus.
C A P V T VIII
C o s n o b m m f a n o i i m o n i a l m m tnftitutum, m i -
J e n c o r d m egentibuj e x h i b i t a ,
4 8 T 7 P i í c o p u s igitur fidem Virginis admíratus &
JCi mentunij locum fuo propoíito, & prof.a(Iioni
lo t i a h competentem ei praeparauit: & quot habebat Tocias,
Bpifcopo tot fibi vaccas dedit. Ipfa vero locum fibi darum cum
fuis íngrefía fodalibus, fie viuerc & vigilare, fie ieiu-
niis & labonbus inTudare, fie orationibus & Dmi.tíá!
contemplationi ftuduit inhaírere, vt pnorem eius vi-
6am baec uoua vita fupetarec. Et licéc aliis dignicato
V I R G .
prceemincret & mérito j Tociam tameh humiliratem 0
profi[ebatur;diclum implens Sapientis :Pnncipem te Ecdi 31.1
conftituerunr, noli cxtollt, Ted eílo in illis quafí vna ex c m n f o d u .
illis. Exemplis autem ipfiüs&: exhortationíbus cete- M t v f f t n -
x x ad bonum prouocat^, iieet magna profeílasjdígna
faciebant rali prófefiione.
49 Qüarum cortuerfationi congaudens antedi-
¿tus Epiícüpus,& eiufdem prouincis populus vniuer-
minifird-
fus, quoeque corporalcm earum fpeótabant neceílita- te Epifcopá
tem, paratiores ad tnbuendum , quám ilL-c ad acci- &j>opiibi
piendum erant. Si quid vero fiiperfuiiret, hocin vTus
indigentium Erigida mifericorditer , prout cuiufquc ^«¿/'«/'«>•-
necelíitascxpoíccbat, erogare ftudebar. era/it das
50 Qqadam veró die facpedidlus Epifcopus, eam
cum Tuis ad coenam ¡nuitauit. Cnmque mensa pofitá)
gida ccepit Epifcopum deprecari, vt ante fpiritualibus i n u i t a t u r
alimentis ipfarum rnentem , quáfn carhalibus epulis c u m f u u ;
ventrem rehecrct. Quod libcnrer illeaccipiensjad in-
formationem earum linguam,protinus exercuit erudi-
tam,fermonem Domim in monte habitum, materiam c u m i p f e
aííumens fermonis fui. Et cúm multa de virtntibus, r o g a t M de
quibus beatitudo promerctur , multa etiam de ipsá % b e a t t t u -
dcTcruiífct, S. Brígida, Termone termina- d í m b u s
dtxíjfet,
toTuis ait: Ecce, dileCiíe mihiin Chrifto focix, virtu-
E
tcsodlo, quarum obTeruantia beatos facir, nobis pro-
ponuntur, & nos Virgmes o¿to íumus. Licét autem fogulA
multas neceífefit virtutcs habeat , quifquis perfefté v t r t u t e s
vnamhabuit; tamen ex iis ómnibus vnam quam vo- txerctndítt
luent, vnaquaeque noftrum Tpecialuis adimplendam
cligat. Quibus ifta fibi placeré rcfpondentibusj íi ta-
men ipfa , qux prima Inter eas cífe videbatur, priús
virtutem quam vellet eHgeretj ipfa nihil cunctaia, mi-
feiicordiam elegir. Et licét aliis etiam virtutibus fie
diebus ac noótibus infudaret, vt eam ex virtutibus Ttcor a'
compaÓbam indicares;fietamen ftuduit miTcticordiae;
quafi pra?ter miTencordiam virtutem vel omnino nul-
lam, vel exiguam repuraret. Sic Se ¿ U x quamcumque
propofitarum virrutum elegifient, feruentiüs Se fre-
quentiús eidem ínfiftebant.' nec ante defiftebant pro-
pofitam adimplere virtutem,quám virtutis acciperent
promiílam remunerationem.
51 lea igitur in anima fpiritualibus alimentis Tagl-
naraí, ad recreationcm corporis corporales poftmo-
dúm cibos, Epifcopo inuitante, perceperunt. Et hic in
omni vita mos Bngidae poftmodiim moleuit, vt nullá f e m p e m n -
die carni íuae corporales cibos indulgeret nifi priús u c i b u m
animas cibo, verbo videlicet Dei, paTceretur. verhutn
Deiaudit:
51 Miraculis deinde crebreTcentibus» famaBrigi-
F
ds f n vmuerfií Hyberniae finibus magis & magis in- t n u l t a i f i b i
notuirjquia lucerna pofita fuper candclabrum abícon- i u g i t V i t '
diuonpotuit. Confluunt itaque ad Virginem Virgi- gines &
nes innumerae, veniunt fimul S e viduae, ñeque vidua- v i d h M ,
tasVtrgini, ñeque veteranas tuueni , ñeque diuites,
imo ex diuitibus Tponte pauperes, paupen graue fuit
fubiugarr.Vnde contigit in breui ancillas Chtifti nml-
tiplicari numero: Ted hoc fingulare ftudium & folli-
citudo futcBrigids, vt multiplicarentur & mérito,Li- q u M p i i
cét enim roentum cíTe non poffit, vbi numerus non i n f i i t u i h
cft, in numero tamen vírtus non confiftit, fed in men-
tó: quia lauáabile non cft conuentuai eífc numero-
fum, fed religioíum; ñeque magni iudicarur fimul ha-
bitare multos, fed hoc omnino magnum eft fimul ha-
bitare bonos. Quocirca Se benc viuendo Se pitienter
docendo, bonas ad meliora prouocabat; errantes au-
tem aberrorc,arguendo,obTcciando, increpando re-
uocabar. Pauperum etiam fie curam habuic, (5<: ficin paupttes
eos liberalis fuit, vt Tul monaftenj res priuataj mopum J n b U » a t :
res publica cfticeretur. ;
55 Contigit autem die Tan¿toBaTchae ei de ecelefiá
egredienti,occurrere quemdain,& p;;uperem S e lepro, U p r o f c á b
fum ; cuiprotinus fuam exponere coepit miferiam, di. ÍAVñtÉam
ptunih
 I F
. ccns paupcrtaterti égritudine, & fuam sgritudmera
paupcaare piusgraiiari. Ec quoniam, ¡nquir, me na-
tuia paupeíem cceatnc, infirmiras autem mihi vires
ademic laborandi,maguí piccatts eft, & precor.vt bo-
uem vnamlaótAntem indigenti largians. Licet enim
Valdé lie miferum, vel nihii habera, vel leprofum elle;
tamen lepra quos inuadit, non ílatim perimít : quibus
aurem omnia deíunr ahmeca,dtó deerit & vita.Quod
cum audiret Chnfti Virgo, & nunc reuocaret ad me-
moriam gaudium illud lingulare, quod illo die reíur-
gens á mortuis, deruáíimul& noftri refurredione
nobis ómnibus contulit homo Deusj nunc etiam re-
cogicaret, iftum ab hoc duplici gaudiojduplici mocro-
re, inopias feilicet &: infirmitatis, retardan; vifccnbus
mifcncordiíé fuper miferum coepit commoueri.Quid
Varó faccret t fí tantúm eius indigentiam releuarecre-
ftabat faris ex mfirmitate quod doleret; fi autem, fo-
la fibi propulfaretur infirmicas egeftate remanente,
dimidius confol^ri vidctetut magis quám totus.Qua-
propter 3 c íubftantiam , quám pía Virgo petebatur, ci
pariter conferendam cogitabat.Tandenique beoignis
CrucUfi-
eum allocucafermonibns, Viíne,ait, fanus hen'Quod
%m cii^T feruenti deííderio fe (emper voluiífe refpondeiec;
q n a Une- beata Virgofecit afterri: & cura eam im-
.^<S«>»Í- ^ ^ j ^jnl.a|:i &inuocationc Saluatons,
fert, confecraret, fuper corpus infirmanus ipíam reípedir.
B moxque deformiras oncrofa fatis 8 c odiofa libi vifa
eftaufugere, optatuíqae decor in íanato cqrpore coe-
&vaec& pitappuerc. Deinde quod petierat ei praebens, gau-
demt: dentem S i gratias agentem , ipfam á íe íanda Virgo
dimifit.
C A P V T IX
Signó Crucis f r o d u S i í t a u o í a q u e
54 A Lio ítem tempore pauperum multitudo yenit
ad meraoratam Virginem^ cupiens & obnixé
petens potuceteuiíise recrcari. Ad eam enim velut ad
multU á d
communem penum pro diueríis necefíitatibus quoti-
eam con-
Jluentibut die pauperum caterua conHuebat j iíle panem expe-
egenis.
tens, ille potum, quidam lac, alij cafeos vel butyrum,
alij etiam velfarinam vel frumentum, nonnulli Imum
aut lanam, aurquodliberoperimentum , id petentes
íínguli, quo fingulariter indigere videbantur. Et quia
fe undum ventatis eloquíum , quaerentibus regnura
Dei & iuftitiam eius , cerera, quae corporalis expetit
mJlüi)»- neceífiras,adticiuntur;ita Virginem miferícordis (era-
cuutn d i ' per confolata eft Oranipotentis larga miíericordia, vt
mittit,
nullum egenorum á fe dimitteret aliquando inconío-
lacum. Nam cúm fibi vel omnino nihil, vel non fatis
eífctj quod indigentibus erogaret; clementia Diuína,
DeoiUisé-
f e r fuc- per fuae largitatis copiam , nunc vno,nuncalio modo
currente: fupplebat ipíius inopiam. Numquám enim Deus ali-
cui confueuic deeíTe, quifólius obtentu caritatis, pro-
ximorum neceflitati conatur adeííe,
55 Vnde & híc edm beata & veré mifericors Virgo
cereuiíiam peteretur á pauperibus, & nec haberet
quod petebatur, ñeque taraen inconfolatos emittere
§ereui¡tam
pauperes ipfos voluiííec j cogirauit quid faceret, quó
ifo¿atat
mitteret, quemúe cereuiíiam ad íitim pauperum.ex-
ftinguendam poftularet. ,Ec durti ipfa proadimplendo
pauperum defiderio, diuinirus fibi Se confilium adeífe
deliderar & auxilium,aquas ad balnea pra;paratas(nam
& tune &mod6 balneis tam Hybernenfium natio
quám Scotorum frequenter vti folent) non ptocul in-
fatamad tuetur. Ad quasprotinus accedens, Saluatorem om-
balnea, nium inuocare coepicadiutorem , vtipfejqui per fe-
Smii &
ipfum poteft quidquid fideliter poftulatur á fms^am-
Hthernu
faifitlta-
dem aquam permutaret in cereuifiam, ne pauperes il-
na. h fruftrati ípe & peritione fuá, triftiores abfgederent
quám vencrunt.Spes namque quae folain milcris con-
É B R V A R I 1. 1-9
folarí poteft, comicata fuerat veniénfes; qrfa fi cune ^ V C T O -
frulharentur, tanto gramora tolcrarent, quaiitome- RE LAV-
hora íperare ihuiu¡íicnr. D. ñique cum aquis nídem RENTIO
lignum í a n d e Grucis impreftiflet, S i eas inuocato no- ÍSví*
mine Saluatons benediceret, vifxíunc conteftim ali- ^ *
qusntulúmdcnfjti, & in alium colorem petmucan. or(ttionr^
Cum póft egennbuscxiude propinarte, optimam ori fignoCtu-
bibcntium cereuiíiam fip'icbar. Ule íiquidcm per Vir- c u i n c e r e *
g i n e m fuam aquas conucrcit in cereuiíiam , quí eas m f t a m
olim in Cana Gnlil^ie.inuitatus ad nuptias,per (ciplum (<>nuerntí
conuertit in vinum : Se qui nuptialia cclcbrantibus
gaúdium conruht, tnbuendo vinum quod defuit, ipfe
anciÜiE l u x ' vt fitientem pauperum raultitudincm líe-
tificarc poílet, cercuilum, prout petebatur, exaquá
dedir.
. 56 Ecce-autem dum cereuifiam ex aquáfa¿tam re-
fenmus, quá recrearctur fitiens multitudo pauperumj
referendum occurrit,ad beneduílioncm iplius cereui-
fiam roultiplicacam, quá Criticara eft conuiuans muí- 4
titudo Clcncorum. Quadamenim d i c 4 m c m o t a t u s r e c r e a t u f
Epiícopqs foiito more, fed iDiol/fáClencorunj Hipa- E w & t f
tus^muttiplicitate, venití^i Vugiacm; iiítamquc in ,i^ient,t*
aduentu fuo de aduentu fuo domum inuenit. O núes
cnim fimilium fui pra.íenná gaiident : nam & mali
quoties conuemunt, vnus fii dacrior ex ahero: D O - •
norum autem collegia mutua fibi bonitatis admim- ^
ftrant incrementa. Vnde quoniam omnis intentio
Virginisiftius ad virtutes feftinabar, non potuit 111 ad-
uentu vin fandí non gaudere, cuius verba, vultüs,ha-
eiuffy con-
-biruS) &omnis vita virtutum incitamenta f u é i e , Q.n d o n e a u -
c ú m Virgmem fandlai^ S e fuas falutanbus verbi Dci d t t á ,
teíeciííct alimentis, ad corporales ipfum epulas, S i
omnes Clerico-s ipfius , ipfa poftmodúm inuitauir.
Menfam denique beata Virgo refe(5tionis pofuif, ci- * " & Cíe-
cereuijía. bofque, quos &qualeshabcbat, gaudenter appofuic. r " 0 * " * * *
Cum vero praeter aqns potum, quem apponeiet non exc^[t.
haberet; exigua tándem m vno vaforum inuenra cere-
uifiá, lastior cíficitur, Sé de mifericordiá multum piae-
fumens Diuiná, ( nemo enim amicus de fuo tantum
praefumere poteft amico, quantum verus arr.ator Dei f t g m c r u -
prsEÍúmere poteft de bonitatc DeiJ inuenia? cereuiíiae cts v ' o ¿ j ( H
íalutarem fandtae Crucis mfixit benedíclioncm. NCÍ; cere*4!JiA
mora: liquor vfquead f u m m u m ererefeens, vndique crejcere
ccepitexundare : nec hoípitibus quoties quantum f a c i t i
volebant potaris, ilkrd vas euacuarepotuerunr. Muí eaq3 p l u r A
ta etiam vaíacxhoc vno tune ímpieta memorancur, v - t j t r e -
Doramo ninnrúm angente cereuiíiam per Vírginis P ¡ e n i H r :
meritum, q u i quondam oleum mulierí vídtia; nailri-
jílicauirpcr Prophetam Elifaeum. Epifcopus autem, «Se
qui cum eo venerant, cibo fimnl & potu recreati, dif-
ceduni:, magis exultantes de mentís Brigidae, & m i -
ráculo1 quod viderant, qüám de refct5lion<í quá con-
fólati erant.
57 Alius etiam Epifcopus, alio quodam rerapore,
deremotioribus Hybet mae finí'bus venir ad Virginem
quia vnguentum eftufum nomen eius', rehgioías hinc
ée inde perfonas ad colloquium eius inuitauit. Scrmo
autem inter Epifcopncn S i Virginem de fpirituali phi- .
lo fóp'h i á I a rg i or ex te ri d i t u r: 6¿; V; rg o p e r Ep 1 feopu ra, tongos
S e Epifcopus per Virginem coliationefálutan, in c o n - ^ D e o f e r -
temptum tranfeuntiúm, &appetittim jeternorum) in mones*
amorem proximi, & concemp'ationem Dei,magis &
magis infilammanrur, Ncminem cnim hoc audire tce-
der q ü o d anme líber. Numqtiám fatis eft etiam fíepé
de eo vel audire vel p t ' o f t r r e fermoném, cui íinecram
exhíbete ftudueris diledionem. Vnde-quoniam in
mente Brigidae perennírer hserebat pridúlcis a m o r
Dei, libenter Se fine faftidio lóqivebarur Se audicbac
laudes Dei.
58 Cum vero poft longam inter eam & Epifco-
pnm habitam de Deo c o l l a t i o h e m , ad iefe<íxionern
corporis eos Se hora vocaret S e tempus; vnam vac-
canr, quam ladantem habebat, fanóla Vugo feeit ad*
duci4
 • tSo V I T A
&VCTO- fJu :i, vbcnoos ipíios confoeram íán<íiíB Cnicisadhi-
XE L A V -
benS bcnedi¿l:ir)fierr..Moxqiie ad benedidionem eius,
REN.XIO
tanran) Dcui vaccas vniás vbenbuj conrulir laólis V-
ExMSS. bcrrnrcm , ve lac mu!c6 ampÜus cx vna mulgeretur,
A cjiiám ex muins mulgirri putaretur. Adulterinas efea-
fígno c r f t - r u m compoíjiiones, & condimenta peregrina popu-
c i i tn v a e - lus Hybernenfis parui facit .-humiles cibos pañis & la-
xe v h r i - étís &: leguminnm eonuiuantcs pro deliciis habuere.
htii hhcíh
Epijcope
Fidem vero ípfiusadmirantes,& exultantes demeri-
lítí, appo- to, fafnam eius fatis magnam, máiori mérito fuperari,
Tiit, dignis Inudibus extulerunt.
quodHi- 59 Sed illa regiam femper viam incedens, fícut
bernupro
numfjuám decliuauicad íiniftram.carnalibusfuccum-
d t U c t n elfe
folet :
bendo illecebris-, ira necad dexteram aliquando de-
l a u d e h t i ' uiabat, cxiollcndo fe vel de virtutibus fuis, vel delati-
manatn dibus &- fauonbus alienis. Vtrumque enim, Se carnis
cotemnit. videlicerillecebras, Se íaudum humanarura phanta-
fías, non opinione Vulgari/ed mérito fue pondera;bat:
S e ob hoc vtr'umque mentis prudencia Se vittute fidei
tjt v e r i
inanem:
facilé fuperabat, Carnis quippe voluptateí magnas fa-
né faiditates,& lapdem humanam aurium inflationem
magnam exiflimabar. Vnde in hoc tota crat, vtfan-
Matth z;. Gt.i clíer, magis quám vt fandta diceretur. Et quia om-
a? ni habenti dabitur Se abundabit,ab eo autem q u i n o n
B habet, Se quod videtur habere, aufereturabeo; Brígi-
da: bonam habenti voluntatem fupcrnz píetatis lar-
giras contulit fuae volumatis adimplend$ facultatem.
Nam & veré bona fuit ante Deum, Se tamen ne thé-
faurus bdnitatis eiusabfconderetur, proximorum vti-
litattbus. fignis fuprá raemoraris, Se híc infrá raemtí-
ran Jis, fatis innotuit, quanta vel qualís fuit,
a V i d e t u r h t c tjfe M a c - c a H e n u í , de.quofttpra eap, 7 ^» 3
C A P V T X
Fertf, e m s n u t u , m a n j u e f a f í a ,
l e m m e n .
60 Elebre cft in Hybenía, quod vír quídam ani-
V - > mo fimplex & natura, palatium aliquaodo
Regís Lagincnfium adiit,vel volúntate du$:us,veJ coa-
¿tus neceffitate. Cumque confifteret ídem inter Cu-
riales rufticus, S e a á eorum lepores, vrpote res íncon-
fuetas, ftupidus redderetvur; fubító videt vulpem vrrá
r u f l t c u et* palatium mgreífam huc illucque difeurfare : quam vel
eure v u l - ínfecucione.canum vclhominum violentíá credensil-
pe R e g u
luc cffc coaólam, magnum fperabat ínter palatinos
inierfeáiá,
honorem fibi prouenturum, fi cara ante rufticus o c c i -
c
deret, quám illorum aliquis iníequi fugícntem tenta-
ret. Quid multis morer f quod inconfultá mete coce-
perac, opere protínus adimpleuit ínconfulto. Videntes
autem officiales Regis,magna Regem hilaritatis cauf.
sápriuatümj (vulpes oadem vanis faltibus& diueríb
membrorum finuarnine raultis lufibus doda fuerat
quotidianam Regí excitare hilarítatCm) fperantí lau-
vinculíí
confirtftü.
dem, ftatim exhibent capcionem j cupicnti gloriara,
vincula Se afitóionem inflígfint íngloriam. Sic mere-
tur fímplex afFeclator aftu.ti£E; fie proficítrufticusjpro-
fíliensin facetiam :fic aííligitur,; palatinis honoribus
immiitare properans conditionem fuam. Regí deni-
que nuntiatur. Se ocQifara.eíTc vplpem fuam , & .vin'
xulis coerceri vulpis'occilorera. Ipfe autem indigne
ferensocciíara in domo fuá beftiolara fuam, vmculís
arítioribus rcum íubet coaréban , Deum conteftatus
& caput fuum, quod nifi vulpem in ómnibus ludcn-
xli modis 8 e motibus fuae fimilem fibi citó reftituerct,
merttjf diíkaótis diílipatifque faculcatibus fuis, fuccensá d o -
adiudicn- m o , Vxore etiam Se libens in fempíternam feruitu-
tum. tcm adduétis, grauem ipfe fententiara mortis excipe-
-ret.Et qüia verbum Regís vires habet,plus ipííus m e n -
tcm dolor & tot^us b o m defperatio 1 quám m e m b r a
V S. B R I G I D A V I R G .
eius compedes Se catenae coardtanü Se affligunt. Nec
D
tamen fuarum dcfcriptionem fácultatum, Se ia¿turara
vitz fuae tanti facit, quanti bonae coniugis & dulcium
liberorum indecentem íeruitutem. Vicá enim gladio
finiré, ferael morí eft, liberos autem capduari, nileft
aliud quám quotidie morí.
61 Factura itaque vin fimplícis) S e iudicium irati
Regis, confeftim multorum autibus ¡nfonuit: quia
quantó quiíque maior eft , tanto minús i l l u d etiam
quod ín fecretoloquitur, fectetum eíTe poteft. Licet
autemaliquos tíeóteret ad eompaflionem benignitas.
S e ab aliquibus etiam elíceret fiecum mifericordíajci-
tó tameh arefcitlacryma , príerertim in alienis malis.
Beata Virgo Brígida , quae verae compaílionis affedtu mifer'ata >
dicerepoterat cú Apoftoio : Quis ínfirmatur, S e egoí Cosa i.
non ínfirmor?Quis fcandalizatur, Se egononvror í
quia etiam aliorum afFeótus in fe trahens, ficut gpu-
derecum gaudentibus, flore cura fíentibus nouerar, D c ü o r a t ,
homínem pro beftiá fie traótari, nimisaegré tulit.
Móxque confurgens ad orationura confueta íubfidía,
Deum, in cuius manu corda funt Rcgum, innocat a<i-
iucorem, vt Regem ipfe mitjgaret,& duram illius fen-
tentiara eraolliret. Deinde cura afcenfo curru fertína-
ret ad curiara, rogatura pro miíero; dúo quxdam ani- ahit(f¡ a d
aulanií
mo follicité reuoluebat, magnam feilicet horainis
E
compedití miferiam, Se infinitara omnipotentis Dei
mífericordiam.Et licet inde laberetur in dolorem.lpe
tamen, quam habebat in Diuinápietate , crigebatuí
in confolationem.
6 l Nec defuíc ín fe íideliter fperantí Deus í volun-
tatem enim tiraentiüm fe faciet. Dura enim emínus
profpíccret, vulpem vnam filuís egredi. Se rápido cur*
fu per campeftria intuetur ad fe properate : quae cur- o l t i n e í f y &
rui appropínquans leuí faltu fe in eum recepit, man- Deo i n v i A
fuetudinem exhibens domeftici animalís. Proinde v u l p e m d -
multas Deo laudes exoluens Se gratiarum aóliones j u e t a m »
a d m i j e r o r u m
beata Virgo, peruenit ad Regem, Se á Regegaudjpn-
ter &:gloriosé fufeepta eft.Multara enira faepéglpriám
accípit ab hominibus , qui gloriara non requírit^u-
manam; Se hanc defpicíendo, quám expetendo, citius
promerctur.
^3 Verüm vbi Virgo reatum ígnorantiae captíuo
indulgeri petiit, Rex fixam aít ftare fententiara, occi-
dendum íuae vulpis occiforera , fí vulpem citiusnon
rcftitueret,qua:ín ómnibus ludendi modis illam coae-
quaret, Quibus auditis fandla Virgo Diuíno muñere q u a R e g i
fibi tranfmiííam beftiolara protulit.quae mira protínus offert, .
agilítate, varío membrorum finuarnine nunc íürfum,
nunc deorfura , modo huc, modo ílluc (ele contor-
quens , ín omní genere ludendi vulpem Regís adéE-
quare vífa eft. Rex autem hoc ípedlaculo plurímüra F
& reo I i '
deleébtus, illum, pro quo petebatur, non folúmvín- b e r t a t e m
culis & compedibus abfolutum, fed Se omní calum- o b t i n e n
nia hberum , petentí Brígidas tradidít; ípfaque protí-
nus inde recedens, vxori &liberís«ius, eum nil mi-
nús cupiemem quám curiara, reftituit. Ita illopraetcr
fpem reddito. Se Virginc domum reuersá, memorara
fedpoflri.]
befti-ola, ficut pndie ludebat in domo regia , multo- die v u l p e i
que genere ludendi Regís oculos alíquamdiu tenuit. i n ¡ i l u i u
Sed ibi ínter ludendum palatij foribus appropínqua- a u f u g i t z
bat, videns exitum patere hbetura , repente forasexi-
l i í t , Se filuarum latibula vícina curfu velociffimo pe-
tere coepit. Quam iubente Rege , palatínorum quí-
dam equis poft cara admiííis infecuticum canibus.
fruftrá diera illam venando confumpferunt, Cum-
que círca vcfpcram, fpcm praedae nullam fapereíTe fen-
tuentjconuocantes canes fuos.manu vacua redierunt.
C A P V T
 í F E B R V A R Í I .
C A P V T X I
Simpíícit&s miraculis iUuflrata;
^ran^ls ,niran"a ^'cccd<Jnt. Qundam enim
I Y J L tcmpore , cimi frugibus víquccjuaquc ma-
t i u i s cempus inílarcc mcrfiioniSiS. Brígida de hugibus
ÍLUS colligcndis operarios quofdam comienir , quos
pro mpiccde pararos ad laborandum ínucnic.Precmm
tperai mi deinde pro labore dignum pacíícitur, & diem ccrtam
mtffem quá venircnr noíTc volencibus , dies laborandi certa
condticit, coníHuiunr» Sed c u m die conftituta fummo maué,fi-
cut fuerar praelocurum, vemíícnr ; csltim nnbibus &
calígine coepir obduci, nebuláque denílori aér lile íic
o.bceuebrari , vr íol non ram onn, quám inoccaíum
decimaíle videretur. Dchinc inundantia pluuiarum
grandis & grauis erupir, nec ante noílis initium plu-
uialis immanirás terminum habere viía eít. Proinde
& copiosa
decidente
& per omnem Lagineníium prouincíam, quorquor fe
praeparauerant ad fruges fuas ipfo diecolligendas,coa-
d i funr, vndis vndique feuiennbus, domi reíiderc, &
inuifodiem illum o t i o feriari.Sanda vero Brígida Di-
ab eá t m .
muñes Jer-
uinae protedioni commendans (uam meírem & mef-
íores, íine contradu pluuiarum, á mané vfque ad ve-
B rperum-illos operari fecir oratiombus íuis.Er miiabilc
Íped;iculum,qu6d in pluuiis circumquaque fxuienti-
bus.folus ager Brígida: non foliim imbnbns inradus,
verúm etiam íine nubibus & nébula lucidus illic ap-
parebat. Sed quid mirum,fi multum per Deum potuír,
D tuina qua: Hdeliter in Deum credidir ? Sic enim ipfe refta-
cpe: rur in Etungelio: Ümma credenn poílibilia íunr.Irem
Marc.9.
eriam ipfe luis dignatus efl: pollicen , credit, in-
zi
íoaD,.i4. quiés,in me,opera quas ego fació & ipíc hicier,& ma-
iora horum facier.Q^od ergo veritas polliceri voluit,-
numquid hoc adimplcri vel noluit,vel nullo modopo-
tuit i Sed íi crebró perfidelestam viros quám mulle-
res hoc adimpleuir, numquid hoc per Brigidam no-
luit, qíiíEeum t o t o cotde, tota anima, rota virtutedi-
lexit? Quge ctim ab infantiá caftitatis & caritatis ardo-
re ílt liogulanter inflammata , nihilqacamanerar niíi
Deum,aut in D c o , aur propter Deumjambigi non d e -
ber, multis eam refulíiíl'c miraculis qua multis refulht
&meritis.
65 Tempore quodnm, exigente neccílitate, moras
fajens in agro fuo S. Brigida , vtilitatibus infiftebat
monarterij íui. Vbi eam inuennm aliquis magnae calli-
ditatis intuirás , iniquitatem mediratus ellincorde
fuo, vt paupertatc fcilicct íimulatá , aliquam ouium
fuarnm, quae iuxta palcebantur,abducerer;non rameh
vt fuae neccílitati coníuleret hoc agendum iudicauir,
fed vt eam quaíi prodigam, tk res fuas iníipicnrer pro-
paupertá- fundentcm nnderer.Quid plura : Veftem protinus &
le habiiu
vultum pauperis induit homo diues : fleque báculo
& verbií
fimulanti
fullentans artus,quaíi inedia & ¿egrttudine fati(centc$,
euem do- ñútante greííu peruenit ad Virginem. Deinde trahens
Hat; cordis alta fufpiria,anhelíru tándem vix refumpto.ver-
bis per intcrualla dimidiatis potius quam prolocutis,
ouem vnam flbi dari precabatur* Cumque magnam
egeftatem vultu pariter & habiífó, fimiliter & íermo-
ne profitereturj facile fibi fuit in pedore Virginis in-
uenirc pieratem. Accepit itaque quod pctierac,& vel-
ut ex I^titiá fufeepn munensfadus aliquantulum for-
tior (ípci enim gaudium vires piaéber j ouem fibi da-
tam abduxir*
66 Et cum eam abfcondiííer in loco quodam faris
npportunojítem in alreram formam & habitum tranf-
& 6 alim,
formatos Vcrjiti Laborabat itavecorsin fuam verc-
t a i tes t h u - cundiam : calliditatem ftultus exercebat m confuíio-
tato habi- nem propnam : fraudes mifer commentatus efl ad
i ü pftenti: ignominiam fuam fempirernam. Licet autem penes
jpfam habueric eflicacem inierceílbrem, illam.quam
pra'tendebac, &- rerum & íanitatís indigentiam, hu-
lebrUarij Tom, l .
181
mili tamen voceouem vnam íibí dar; portu/abar, af- •
r 1 1 - , ^ r c 1 AvCT0-
ícrens aliquamdiu mtirmitans , íemper vero (etuille Re LAV-
facigatum incommmodis grauiílíuia: cgellatis. Et quia RENTIO
beata Virgo viíceribusaffluebat indehcienns miferi- DVNELNÍ.
cordiíE , nimis impium iudicauir citó non re/pondere EX MSüi.
rali miíeri^:dedit igitur fibi ptotinus & alteram ouem. D
Quam ipíe cum grariarum aélione fufcipiens , íimili
diligcntiá quá pnorcm abíconderar, abfcondit & íe-
cundam. Nec timuit homo perhdus opus huiuímodi
fepties iterare: & pía Vugo, quod petebatur , tocicns
n o n dillulit erogare.
67 Videns autem Deus fux Virginis bonam vo- qux Pfhnes
lutitatcm, & (ubdoli iuucnis perucríam machinatio- teliquo
nem;noluit hanc non habere quod egenribus eroga- g r e g t r e j H -
rer, nec illum habere voluit, quo Virginem (andam tuttnttír'.
irnderer. Proinde cum ad vcíperum oucs Brigids co-
gerentur in caulam, quorquor mané cxíeranr, ingredi
vídeutur ad vefpcram. Miranrur intuentes integrum
cílc numerum, nec miran fatis poíluht illas íeptem o-
ues ibi íimulinueniri, quas amé videranr Erigida lar-
gienteabduci. luuetlis autem illc, vbi quod abfeon-
derat non inuenit, doluu magnam aílutiam fuam to-
ta die laboraíle in opprobrium & ignominiam íuam,
quia d u m illudere moiirurnlreri, matcriam aliis dedit
illudendi fibi. Siegue fuá fi nllratus volunratc, tnllis
abfceí1it,rriílior iam de acccpiis ouibus quám amiflis. E
68 Extitit ítem cauíía & exegie neceííicas, vt in a-
g r o fuo fanda Virgo moras faceict;vbi d^im hoc age-
rer quod agendum anté fufeeperarj fubn is pluuiarum
cfFuíionibus intercepta eíl. Et íicut multoties eueni- c h l a m y d i
re folcr,quantü profundebantor cfFuliüs, rantó citius a b i m b r e
defierunt. Nec mora rin priorem commuratur aer iíle m a d t d a m ^
ferenitatem , quia I o l , fine obiedu nubis & nébula:
feu pluuiarum , magnam emitrereccepit claritatem^
Claríras aurem hasc magna magnam Brígida obduxic
oeulorüm caligmem. Cumque veílibus complutis, &
caligantibus oculis, domum ipfa veniliet.viíiic íolis ra-
dium ipíam domum tranílucere per fcneílram, quem
purans lignum elle per rranfuerfum domus nuperab
aliquo poíiram;fquantó enim quifqnc foris (olem in-
tuecur claríorem, tanto domum quam ingreditur re- fofa"*1*
, r . 0 v \ . r , 0 . , i n radie
putar obícunorem : & quo magis m íolem mtendit, foj^
co minüs quod iuuenir atrendirj S.Brigida (olis radio
fuum pallium aquis infedum appcndit. Et quid multis
morer ? Seruir fol Virgini, imó creatura ra m lila tur fuo
Creatori. Munerisemm Dei eíl, quiquid virtutís tila
potcíl, & quod fuítinct foiis radius vcltimentum Vír-
ginis iíhus. O quám firmum & fidelepra'íidium, fir-
miter 6c fideliter amare DcumlEcce Virgo iíla íexa
quidem fragilis, fideliter diligendo Deum, quám im- p
poílibiha vins etiam fotnbus operatur per Dcum/Qua:
quia totam fe contulerat in amorem ipfius, pister ío-
htnmpararam inuemtin obfequium fuum faduram
ipíius. Nec mirum , íi íolem obfequi fecerit Virgini
fuas, qui in 4 expugnatione Gabaonitarum eum ílare 4
fecit ad imperium loíue; &r ter quiñis gradibus red or-
fumire compulic ad peritionem Regís Ezechiae.Vnuá
Deus &: hoc & illa fecit; íine quo nullus virorum nifi
frí)gilis)& per quem f^mmarum fcxus fortiííimus eííé
comprobatur.
65) Verum nohisfadum huius Virginis ¿onferen-
tibus cum iis q u i geíterunt Parres Teílameti veteris,
occurnr etiam vxor Loih índignatione Dei conuería
in falis lapidem, i k lapis vnus mérito Brigida conuef-
íusinfilcm, Quod qualiter adum íit, paucisexpe-
diam. Quadam die pauperum quídam venir ad Virgi-
nem, filis mopiam le habere conquerens. Sed cúm illa í s n e d i & i ó -
non haberet íaíem quo confolari poííct indígcnrcm, ^ ^ P ' ^ " *
lapidem vnum quantitate magnum , SuaI'tate vero ^ j * ^ , ^ .
candidum, propé vidit^quem ad íe protinus allarum
benedixit, 0^ deinde minutias ex eo abrafas pro íale,
in falem Dei vinute conuerías inopi dedit. Verurn
cum abfcedetet, ctepit aprehenderé fandam V'fgi-
Q nem,
 I8I V I T A
' Ave ro- ncrn, ^ k'pfo™3111"^ ^ * dederir, & ipfe fufeeperit
RE LAV- ícdliones lápidis pro confolat-ionc ralisjpraefertim cúm
RENTIO ei non faeritneceíTanum egredi pro iapidibus ianuara
DVNELM hofpicij fui. Cogitans tamen Virginem vifceribus mi-
EXMÜS. fericordiae íingularem , fub fpecie pictatis numquám
" ilhidcre defolatiSjpriús experiendum Virginis munus,
quam abiieiendum iudicauit: & parum indeori fuo
immittcnsjíjcut formam falis fuis repracícntabat obru-
tibus,ita palato faporem exhibebat. Qui teftes ipfíus
miraculi multos habere volens, pluribus mdeguftan-
dum dedit. Et ciim hoc ídem ccteris,quod ei vifum
fuerat, appareret, fecretum eíTe non potuit, quod ita
per vnumofpcrientix raultorum innotuic.
a MeliUs o p p u g n w o n c J i x i j f t t . O p p u g n a t * enim a q u i n q u é A '
m o r r h A o r u m R e g i b w G t b a o » , non l a m e n i x p u g n a t * , f e d t U U
a l o f u e c t j i i Liberata, v t t f u f t m n a r r a t u r lofue
C A P V T XIÍ
Cttrationes prodigio/k, eÍH¿, &
e a m .
7 0 T 7 Rat in praefatá Lagineníium proumeia Matee
M per vnius Virgims meritum c-urarje funt infii micátes
v i f i t St
JLj ancillarum Chrifti,nomine Briga, quam S.Brí-S.
B r i g A mO'
nafittii,
gida pro vitae fuae mérito faspiús inuífere confueuerat;
B de cúm ad cam tempore quodam venilíec haec beata
Virgo, ficut femper, fufeepta eft cum honore magno,
& non módica exultatione. Lotisaucem > pro more
hofpitum, pedibus ipíius, quaedam ex Virginibus ciuf-
vhiaquÁ dem loci, fuorum oííicio pedum, podagrac vitio, diu
q u á loti deftituta, pedes infirmantesaquá eadem j quá pedes
ipjittí e r a l Brigidae loti fuerant.lauit, & antequám poíTent ficcari,
pedes ¡ c u -
fanaripotuerunt,
ratapoda-
71 Sandia vero Brígida poftmodúm cum antedi-
¿ta Matre monafterij i k fandlimonialibus multa de
poft p i a carnalibus illecebns.dc tentationibus diabolicis.qua:-
eello q u i a , dam de tormentis infernalibus , non pauca de cáelo,
plunma de Deo, mutuS collationediíícrensjdum alias
afFedu caritatis informare ad meliora nititur , ípfa in
eadem magis 8c magis inHammatur. Hoc enim poíTcf-
íio fpiricualis habet, quod minuítur fi aliis inuidetur,
8 c tune máxime comprobatur augeri.quando máxime
videtur aliis aífeálu caritatis communicarí. Quia vero
m e » / * a f - neceflitas exigir naturalis, fpirituales etiá omninonon
omictere copaílionem corporis; multa íam diei parte
tnonem
videt,
peradta, ad menfamcorporalium epularií acccílcrunt,
72 Cnmque Briga & Brigida confediíTent, coe-
pit illa multúm admirari,quód Brígida oculis ¡rrcuer-
beratis ex obliquo videret, (videbat enim daemoncra
prope menfam refidere ) tandemque Vírgincm allo-
& ofted'n cuta , Qjud, inquitjita dilígenter intuens? Cui cum
B r i g t , yí- expoíuillet quod videbat. Et ego,ait}ipfum, fi fieri po-
g n a t ü t i m teft, opto vidcre.-ftatím S.Brígida fígnum falutis infixic
«culi*: oculis ipfius, ipfaque vidit hoftem, non hofpitem.íux-
ta meníam coníidcre, ingenti capite, facic nígrá,fíam-
mantíbus oculis, & ígneo anhelitu , groíTiíque geni-
bus, & prominentibus talis.Q^p vifo S.Brigidam eum
alloqui rogauit. Et cúm hoc illa facerer, daemon ait:
Non poíTum non reípondere tibí, quae fideliter adim-
ples prcEceptaDei , quem profesó quia perfedé ftu-
des diligere, ego te non poífum non timere. Tune il-
q u i r t t e u r la, Quare,inquit, tu & cetera turba daemonum odio
homines habctishumanumgcnusíEt díemon, Quia nullum,
infefiett inquit, glorias caelelli fuccedere volumus, quam nos
fine fpe reueríioms amifimus. Cui beata Virgo fie ait:
O quam procul eftab hac intentiona vcftrá voluntas
meal Nam etfi ípfa caelum adire non pofiem , portas
eius ómnibus optarem aperiri, quas mihi feirem obfe-
rari. Et tamen quae cauda fuit huc aduentns tai f Diu
eft, ait, ex quo hic habito cum Virgine quadam mihi
fj?cur
ijihicftt!
fatis familíari, quae ínter alias vna mihi placnit, qua;
íolameae voluntatí malé viuendo confenciensfuit.
V S. B R I G I D A V I R G .
75 Cúm nomen eius ad Brigidae iuflíoncm edice- Q
ret, eam protinus euocari iuflic. Deinde veníentem ad erUr
fe accederé praecipic, 8 c fuper oculos eius fignum fa- c u aperit
cicns fandae Crucis, rogat ve aperté íam aípiciat, qua- oculos
lis illc fit, cuius diu voluntati jíbenter obediííct. Vi-/'w*^,
dens autemilla formam daemoms, deformem nimis 'vt_ci&mont
i/tiieattCUt
& horrídam, feruítium tale 8c tam turpis domini diu- ^ ^re_
tiús feexcrcuiíTegrauíter indoluit, Etmox conuerfa ¿«xj
ad Bngidam, fltbilibus implorat vocibus eius patro- táq¿ e m ? -
cinium,contra cam horrendum inimicum ; vitae ptio- datiortem
ris omendationcm pollicetur:iurat fe ftudiofiús adhíe-
furam obferuantiae regulan', fi videret ipfius mentis ^ *'
iílum incitatotem malí 8c incentorem eftWari. Nam-
• o
quam enim adeó deleótat oceulcus, quantum horre-
10.
tur manifeftus, Et vtinam horreretur dum oceulté
mala fuggcrit / quia ab eis fine tímore poteft apertiüs
adípici, á quibus deípici, dum mala latcn^cr fuggerir,
comprobatur. Videos denique beata Virgo vírgincm ¿ / / ¿ ^ ^
illam poenitere de príEteritis nialis, & poliicen de fu-
a l i o r u m p e r
turis aílibus bonis, eius miferta eft ,• 8c poecntí vírtute
praecepit, vt díemon nequáquam reueríurus abfeede-
tet: qui di¿lo citiús ab oculis earum euanuic. Sicquc
duarum, multaíque Deogratias egetunt, illa quidem
debilítate corporis,& haec liberara á captiuitatc métis. £
7 4 Q¿fia vero fecundúm Sapientis teftimoniuui,
Quem diiigu Dominus, corripit; flagcllac autem om- p'rotf.j.r»
nem filium , quem recípit; dolóte capitis S» Brígida v e h e m é t i
ccepír poftmodúm vehementer affligi. Repuunsau- rdoloreca- ans,
tem hoc Bagcllum Dci eíTe indicium amons Dci,gau- Pf.Jj.lO t"ttílai'0'
debat & gracias agebat, illud Pfalmiftae fecum rcuol-
uens; Multae tnbulationes iuftorum, & de ómnibus
iis libérame eos Dominus.Scd cúm Brigidam infirma-
ricognofccrct fupramemoratusaEpiícopus, iiillicvt 4
fecum ad alium quemdam Epífcopum, nomine b Eth, b
irec: nam ille genera morborum, óc remedia curatío- d u c i t u r a d
num, dodrina fimul 8 c excrcitationc callebat. Sanóla Eptfcopum1
vero Brígida, licetinfirmitatem corporis non íolüm mtd":w*
patienter, verüm etiam libcnter toicrarer, ircr ad Epi- flr$ff4fn%
feopum cum ¡pío aggrcditur, iudicans íecundú^i Sa- , Rcg.i;,
muelis teftímonium,mel¡orcm eííe obedicntíá quam i t
ví^imam; pracfertim cúm hac íncaufsá, vt dídtum á
quodam Sapiente, N e defpicias medicum. Dominas Ecchjg.
enim & illum fecit.Quia vero multa detmebatur infir- 11
mitatc, parum itineris in die peragebat.
75 Contígit autem eos domum cuiufdam viriin-
troirc, qui duas ex vna vxore filias adeptus, tali foitu-
ná fibi videbatur infortunatus;nam vfum loquendi al-
tera numquám habuit, altera in ípfis infantíac tempo-
ribus amifit. Licet tamen neutra ipfarum loqui poíTct, ^
vtraque pro viribus infirmanti Virgini mmiftrabat,
Cumque mané faólo currum afcendere fandta Virgo cadera e a -
coepiílct.Deí difpcnfationc protiníis in terram corruic, p n t U d i t :
ficque mentís caput filex praeacutus excepif. Vena au-
tem vna capitisipfius acumine lapidis incisa,multum
fanguinis émanabat: quod altera muta confpiciens,
vultn dolorem profeífajvclociter aecurrit, & in obfe-
quío fande Víreínis tota fuit:ca¡us bencuolentiae con- r*'M
^ , .P . . . . r . filtHtt VSÜ
g3udens,& miícnae condolens.praecepit vt languinem ¿ ^ ^ ^
de capite laefoprofluentem aquisinfunderet>& íiceas
fuo eolio circumfunderet. Fecít infirma quod iuíTum
fuerat, & per infirmantem Vírgincm abínfirmitate
Virgo liberara eft. Nec vnius tanturn fanitate conten-
ta, Voca, ait, fororcm tuam , quia fimiliter asgrotatiti i t é a l t e r i t
fimilis adhibenda eft medicina. Quae vocata protinus
venit, 8c ficut illa,fieetiam ifta fanata eft.
76 Et cúm hísita geftis coeptum iter Epiícopus 8 c
Brígida cum (uís profequerentur, obuium habuerunt
Epífcopum, quem optabanc. Qui cúm adpctitionem 'vu^nm
.'_._» o • J JÍ- ., R capan a-
altenus Epilcopi caput tíngidfe diligcntius intueretur; p t T t á v e -
Quis cft,air, quivcnamiftam ita percuflit ? Qmfqms n4,y»r¿
ille eft,medicus fine dubio bonuseft.Epifcopus autem, m i n u t o
quem itineris & duccm 8 c focium Brígida habuerar l a n S u i n e '
* . 0 . ' cÜHalifcits.
• rcm J
 I F E B R V
^ e i r e m , p r o u t g e í b f u c r a t , enarrauif. E t i l I c N o n v o -
b i s , i n q u i t , neccíTe Fuit a l t e i a m poft venac h u i u s i n c i -
fioncm quaererc rnedicinam.Licec e n i m i n a n i t i o q u a e -
d a m r c m a n f e r i t ex príetcriti d o l o n s i m m e n r i t a t c , ab
i n f i r m i r a t e t a m e n a n t i q u a íanara cft ; f u t u r u m q u e c i -
t ó v i d c b i t ¡ s , q u ó d ficut aegricudinc liberara tft.wa l i b e -
r a b i t a r ab hac, q u a m aegncudine contraxir, debilítate»
H i s audicis ad fuá q u i q u e r e d i c r u n f . í i c q i i e puellis d u a -
bus peí i n f i r m a n t e m V i r g i n e m a b i n f i r m i t a t e curatisi.
ipía q u o q u e pleníE reftituca eft f o í p i t a t i .
a r i d t t u r S . l A i á x W c a n m indicure,de quefápitu antea egit.chm
tamen i n p r i t n a Vitácap.4. ««. 1 f tiicatur S. lAc\fui(fe.
b Colganm, licet Vitam hancedat ex noflro codtce.Edicaum v o -
c n t . V e r u m t o . í a d n ' B e b r . v b i tadem r e c i t t t , E c h e a m : a t t ^
eum «ffiy q u t m mater d i u f t e r t l u , a S . Erigida benediíla, f>ef>e-
r i t , v t i i n i . V i t á h a b e i u r c a p . : 6 n u 1 0 ^ tn ^.¡tb i c a p . i o n t t .
6 f . A t quomodo a d hunc i a m erttiitione c l a r u m , & Epifc»-
f u m , a S. Meló Epijcopo duci potuit Brígida, cUmS. Mcl anno
488 m o r t u t u d i c a t M n Eeheús./iiée E c h c a a s , a n n o ^ y ! f u -
perittstamen o f l í n d i m t u , Epifcopum hunc, meditint, p e r i t u m ,
nonfuijfs S. Aidum Ericct filium.
C A P Y T X I I I
T a r a l y t i c o collata <-uiresi i n f a n t i loquela,
a d m n o c e n t ü defenfionem,
T Ec v i d e t u r prsEtereundum, d í e q u a d a m v i r o s
a l i q u o t ad B r í g i d a m veniíTe, rogantes vr i t i -
neris & famis m a g n i t u d m e fatigaros c i b o r u m r e f e -
¿tione citiús recrearet. Famcs e n i m iaborantibus g r a -
uis focius, q u a m v n d e p r o p e l l c r e n t , v i a m aggreííi fi-
ne v i a t i c o , prorfus n o n h a b e b a n t . N i h i l auccm f a c i -
v t hojpitto
lius, q u a m i n p e ó l o r e Brígida: pietatis d u l c e d i n e m i n -
famelicoi
reficiat, u e n i r c . V n d e & i f t o r u m neceífitati p r o t i n u s í u b u e -
n i e n d u m l u d i c a u i t , q u o s a d fe venientes fpes bpna
c o m i t a t a fuerat. Sed c ú m f u o r u m n e m i n e m adeíle v i -
d e t e t , neo habetec c l á u e s , q u t b u s o f t i u m celíanj f u i
p o í l c t aperirc, n i m i s i n d o i u i c , v e l ad m o d i c u m >Ilis d i f -
ferri r e f e í l i o n e m ; quia illud m o d i c u m famem patien-
t i b u s i m m c n f u m crat. C u r a q a e ad eam p a r t e m , qua
c e l l a n u m e r a t , o c u l o s t n f t i s ipfa d i u e r t i f i e t , íi clanes
alicubi v i d e r e t ; v i d i t p u e i u m v n u m in illa parte d o -
mus aegritudine m á x i m a d e t e n t u m r e c u b a r e , cuius
v n i u e d u m corpus valetudo paralyfeos in ípfis infantise
temporibus ita petuaferat , vr p r a t e r oculos pené
n u l l u m i n ipíb m e m b r u m ex t o t o f u u m o f f i c i u m c x -
pleret.Manus e n i m fine fenfu tangendi m i í e r habebar;
fine efficaciá incedendi pedibus f r u e b a t u r j aures h a -
pueru pa- bebar, fed n i h i l penitús a u d i e b a t j i i n g u a m infupet ha-
ralyticum, bere, fed fine linguae m i n i f t e r i o v i d e b a t u r : q u e m ita in
quem do- n u l l o feré m e m b r o r u m f u o r u m fenfibilem m o t u m r e -
m i alebat,
tentantem, & í l a t u a m lapidis e x p r í m e n t e m pociús
q u a m ftatum h o m i n i s , S.Brigída cibis ei ingeftis e d u -
eari faciebat. H u n c i g i t u r i b i iacentem c ú m videret,
e u m a l l o q u i cospitj V b i f u n t , i n q a i e n s , elaues noftrap,
& clauis ? Ule autem ad í b n u m vocis ipfius, a u d í t u m
protinus e m e r u i t , & linguas v i n c u l o l í m u l a b f o l u t o ,
n e f e i r c r e r p o n d i t . V i d e n s i t a q u e pía V i r g o 4 D í u i n a m
mtr acúla- a d c í l c p i e t a t e m . p r o f e c u t a e f t , & a i t ; I n n o m i n e Sal-
te refluuit uatoris n o f t t i D e i furge v e l o c i t e r , & elaues v b i n a m fint
fmtati, d i l i g e n t i ú s perferutare: quas c u m inueneris, cibos de
cellerario noftris oífer h o f p i t i b u s , fame q u i d e m & la-
b o r e fatigatis. Q i ^ i d pofteá f Fecit pucr, q u o d f a n d a
v i elaues
V i r g o prseceperat. Sanus ergo de l e d o f u r r c x i t a - g n -
penuanj
qus.rat>ei- t u d i n i s , i n u e n t í f q u e cjauíbus, d i l i g e n t i a m m i n i f t r a n -
bofjjajfe- tis fufeepris hofpitibus exhibere ftuduír. Q u i p o í l m o -
raí: d u m g e m i n a t e f e ó t i o n e , g a u d i j videlicer, q u o d de v i -
f o m i r a c u l ó conceperanr, & c i b o r u m , quos ex fanati
manibus lubentiüs fufeeperant, pro voto recrcati,
D e u m q u i in S a n f l i s fuis íemper eft m i r a b i l í s , m u l t i s
l a n d u m príeconiis cfFcrcntes.ccEpcutn irer peregerunr.
78 Opera? p r e t m m eíl etiam addere m e m o r a t i s
Vébruitrij T o m . I .
A R I Í . - 183
q u o d i n c o e t u f a n d o r u m E p i f c o p o r i í h x c f a n d h V i t » AVCTO-
g o fccir. T e m p o r e q a o d a m in H y b e r n i a * pattibus res RK LAT-
aliqua grandis e n j e r g e o s , Epilcopos H y b e r n i c n í c s ^ENT!o
c u m mdena l i t r e r a t o r u m ¿k l a i c o r u m e c u m m u l n t u - . ,>
d i ñ e c o e g i : in v a u m . ht íicuc i n magnis herí c o n u e n -
tibus l o l c t , mulci íine.quibus íuteeptum n e g o n u m b e - concilium
né pocerat t e r m i n a r ! , ínter alios c o n f h j x e i u n t , quos Epifcopo-
n o n alia illuc caulla i n u i t a u i t , n i l i vt m u k i t u d i n c m v i - r u m ,
derene , i k ve d o m u m l e u e t l i d í c A c p o i r e n t : I b i f u i -
mus. C u m q u e S. Pauícuis, q u i ínter Epilcopos p r i -
mus videbarur, (ifrmonis habuiílct e x o r d i u m i 6c ce-
terí p o l l m o d u m Epiícopi , í e c u n d ú m inftituca C a n o -
n u m , p r o u t e o r u m cxpoíccbat necellicas, íententias
edícerene; F x m i n a q u í d a m m f a m i s (Ik i á i uniia fine
b o n o c o n f i l i o vemt in c o n c i l i u m 5 & i n t a n t u l u u ^ q u c m
enixa f u e r a t , ante pedes fauelí c u i u f d a m E p i k o p i ,
B r o n v o c a b u l o , p r o i e c i t , & a i t ; A c c i p e hunc i n f a n - f B r n ' t * * , e '
t e m , q u e m t u g c n u i l l i j c u i u s n o n c i u b u i f t i pater fien. ^ ¡ * < ^ "
T u r b a t u m c í t igitur huiuíccmodi vetbis i l l u d o m n e
c o l l c g i u m , E p i i c o p i s & bonis q u i b u í q u e d o l e n r í b u s , t u r b á t k m ,
& : í a n 6 l u m E p i í c o p u m d c f c n d c n c i b u s j alus a u t c m j h i s
fcilicet q u i in d c f e n l i o n e m mahtiae Iibcnter audiunc
de bonis b o m í n i b u s verba n o n büna , c i d e m i n f u U
lanribus.
79 C u m q u e t u r b a t u m a u d í r e t á quodam referen- E
te beata V i r g o c o n c i l i u m , cogitauit hoc q u o d v e r u m
erat, d s m o m s vídehect operatione dcfcnlores verira-
lis hoc c o n t u r b a r o s mendacío, ve d u m ptopcllere n í -
terenrur i n f a m i a m Epiícopí vei i n o b l i u i o n e m vcl m a d i t U r i *
d i l a t i o n c m poneré cogerenrur , proptet q u a m 1II6 S'^-*
c o n u e n e r a n t , D c i c a u í h i i i . D e n i q u e ad l o c u m c o n -
ciiij.quí n o n p r o c u l aberat, icer acccicrauit. Q u o c ú m
perueniíTet, m a g n a m b o n i s a d u e n t u U10 lartuiam, 3c
adueiíae partí p u d o r c m í n t u h t & c o n f u l i o n e m . Nam
h o c í d e m & b o n i fenciebant, & malí, B n g i d a m í c i l i -
c e t f i n e m m e n d a c í o celercm i m p o f i t u r a m . Promde ^¡.Vátri'
f a n d a m V i r g i n e m c ú m in c o n c i l i u m SanÓlus mero- ciointro-
d u x i l í c t Pamcíus, eam mxta fe c o n i i d e r e f e c i t , 6¿ p u - ¿«54*
d i c i s a u n b u s verba m u h e i i s impudicae rctexuit. V u l -
tusauccm o m n i u m in V i i g i n c m c o n u e r f i , cultriccm
ventatís vigilanribus oculis a í p f d j n t , & a r r e á i s a u r i -
bus o r a c u l u m veriratis exípedtant. l u b c t i g i t u r i m p u -
d i c a m aduocari m u l i e r c m . Ec c ú m a d c i l c t , íemel <S¿
f e c u n d o í t u d u i r i p f a m a d h o r r a r í , ne mendaciis o c a -
deret a n í m a m fuam , d u m f a m a m ladere molirctur lientnad
alienam. Sed illa d o ¿ h í n a m f i n a m infaná m e n t e c o n - paeniten-
remnens, exclamar, & a i t : P r o f i c e o f hoc v e r u m clíe. tiíimf
q u o d antea c o n f t í í i f u m , ¿k m hoc teftem i n u o c o
D e u m , q u o d i n f a n t e m i f t u m Epiícopus irte generauít. ^
Et enr palam a u d i r e r e f u g i t , q u o d m fecreto o p e t a n ^ ^ ^ ^
d c l e d a b i l c f u i t pSi turpe putat E p i f c o p u m filium g e - objlrtpsr*
nerafle , c u r n o n fimilírer turpe p u r a u i t Epifcopum
p r o l e m generare í Sic fatís m i h i q u o d filium eius i n
v t e r o meo portauí n o u e m m e n í i b n s , quod cum an-
g u i l l a p a n e n d i , q u o d c u r a m illius i a m per tres a u t
q u a t u o r menfes h a b u i . I a m rempus cft, v t huius i n f a n -
tulí pater ipfc íit & n u t r i t i u s , d e b e t e n i m pattiéeps clíe
l a b o r i s , q u i particeps f u i t etiam d e l e í l a c i o n i s .
80 V i x verba compleuerar, & m e n d a c e m l i n g u a m i d t o ^ i n ^
t u m o r fubitus innafK , q u i per capur & o m n e Corpus tumeJc^e
ipfius inualeícens, m o n f t r u m m a c i s q u a m h o m i n e m , ' " f " * í*i*
p r o d i g m m ponus q u a m m u l i e r e m , repraeíentabat.
S a n í t a vero Brígida l i n g u a m benedicens i n f a n t u l i j
Q u i s eft,ait, pater tuusí N o n n e Epifcopus ifte tibí pa- [infantU
ter c f t , cui hoc adfcnbíc tua mifera marer ? l i l e autem u n g 9 *
aperta voce, Se verbis r e f p o n d i t abfolutís: Parer meus neiii¿*¿>&
n o n eft Epifcopusjfed vilis q u í d a m rufticus 5 ñeque lo- ¿a're ^
c u m hic habet ínter C l e r i c o s , aüc e t i a m n o b i l c s lai- Tl>
eos, fed v u l g a n b u s t u r b i s a d m i x r u V , ínter í i b i c o n - aepomo
fímíles e m i n ú s íedet.Illa v e t ó p o m u m pracbens i n f a n - oblato)
t u í o , Surge, ait, & vadens h o c p o m u m defer parri.
81 Q u o d c ú m ille fecifict 5 acclamatur á C l e r i c i s .
c o n c l a m a t u r á íaicísj m u l i e r c m cííc r r a d e n d a m i g n i -
Q^jl bus,
 V I T A V S.
AvCTO» bus, quse m a g m m intentare f a n f t o v i r o n o n r i m u i f -
RE LAV- fet infamiam» Sed t u m u l t u m concifanttbus, E r i g i d a
RfiNTlO indióto íilentio, Oportet, inquir, fenuim mifericordis
DvNHL W. D o m í n i r n i f e r i c o r d i a m a m p l c d i : p i u m e n i m offcndic
EXMSS. D o m i n u m f u u m , qui impius eíTc ftndct in c o n í e r n u m
A fcopi bona v o l u n t a s , & fuá msgna neceílitas íic i m p l e -
f u u m . D o m i n u s & Dens nofter aíícric, fe nolle m o r -
c a l u m n t t , tem p e c c a t o r i s , fed vt c o n n e r t a t u r & v i u a t : & nos
peccatores hanc pcccatricem infequi debemus vt non
atitudica- viuat "i Procul íit ffasc crudelicas ab ó m n i b u s , q u i egent
m i í e r i c o r d i á D c i , quia i u d i c i u m fine m i í e r i c o r d i á lili
Ezcch j j .
fict, q u i n o n facit r n i f e r i c o r d i a m . V n d e c o n f i l i u m v i -
11
libcrat. d e t u r , n o n q u i d e m vt hanc peccatriccm o c c i d a m u s
peccatores,fed vt a u ó l o r c m vitae ei viram ad p a ; n i t e n -
t i a m i n d u l g e r e deprecemur. D e i n d e miferam i n t e n -
é'ftgno 'dens m u h e r e m , foliram íibi fanólae C r u c i s adhibuic
Crucis f a - m e d i c i n a m : a d cuius vircutem t u m o r o m n i s ab eá c o n -
natam, ad
f e f t i m euanuir, & . p r i í t i n a f i b i facics & f o r m a r e f t i t u -
paeniientia
hortatur: ta cft. C u i Í3¿: air. D i g n a m age & virse & v e r b o r u m
t u o r u m pcEnitentiam , vt í i c u t D e i m i f e r i c o r d i á l i b e -
rata es á t u m o r e c o r p o r i s , fíe e t i a m á p e c c a t o r u m n e -
xibus abfolui m e r e a n s . T e r m i n a t i s deinde cau(iis,pro-
p t e r q u a s i n v n u m conueneranr, ad v o l u n t a t e m f u a m ,
f o l u t u m eft tune o m n e c o l l e g i n m , ó m n i b u s in V i r g i -
B ne fuá D c u m m i r a b i h t e r o p e r a n t e m m u l t a laude prje-
dicánubus.
a I» i V i t . cap. 4 »«. 33 dicitur Erigida ignorajfe h u m pUerum
tnututn ac puralyticum futffe: gejtum enim i d tn ecdejiá q u a -
dum regionu Teihbe, a d y u a m f f a dtuerterat.
C A P V T X I V
A n n o n a d i m n i t m ohtenta: a u x a b f u m p t a
erat, repituta.
8 i T T e m o c c u l t o D e i i n d i c i o a e r i s intemperies & e-
f a m i í iem
•*• l e m e n t o r u t n inclemencia prseter f o l i t u m in H y -
pore,
berniá fa;uiens, t e r r a m f r u g i b u s ftciilem r c d d i d i t , fic-
que ex penuria f r u g u m f a m e s inualuit. Grane aütem
i l l u d erar, q u o d fames in praífend r o l e r a b a t u r , • & i n
f u t u r o f r u g u m abundátia nulla f p e r a b a t u r . Q u i d e n i m
m e f e t ; q u i n i h i l h a b e t q u o d feminet p C u m aurcm n o n
f o l ú m cellarium f u u m , fed p r o u i n c i a m fuam f r u g i b u s
egere S.Bngida cognofceret;Eprfcopum vnura-,4;Ebu-
n u m n o m i n e , c i r c a Q u i d r a g e f í m a m adit, perensab
co q u o d aliis p r s b e r e confueuerar, c i b o r u m vidclicec
alimoniam. S e d c ú m in horréis et-iam ipfius, praítec
f r u m é t i q u a t u o r a u t q u i n q u é m o d i o s , ipfe nullas f i n -
ges ¡ n u e n i r c t , carnes dedir,praEcipiens vt carnibus ipfa
Ep'ifeopi
i n l f * cum c u m fuis V i r g i n i b u s in ipfo Q u a d r a g e f i m a : tempore
f u u carnes vefeeretur, c ú m plañe n i h i l ahud illic a d e d e n d u m i n -
comedit i n u e n i r e t u r . Quse difererionis v i r t u t e p r e c i p u a , d o n u m
Quadra. Epifcopi c u m g r a t i a r u m fuícepit aólione , & f e c u n -
gefimá:
d ú m i p f í u s i m p e r i u m fuis V i r g i n i b u s carnes i n Q u a -
d r a g t f i m á a p p o n i praecepit.
85 V n d e ex ipfis duaí v i m diferetionis ignorantes,
8c p a r í i m o m a m plnns ÍE(limantes q u á m o b e d i e n t i a m ,
c a r n i b u s abfttnere , n o n fíne inani q u a d a m g l o r i a
dum par- ciecreuernnt v d i vtraque partem fíiam pauperibus-op-
tes, qua- ' porruno tempore tribuendam, abíconderunt. .Gura
rumiam p n í l m o d d m venirenc arbitrantes ex inobediencia fe
inobedíen'
faóhiras e l c e m o í y n a m , i n u e n i t vtraque f u a m paicem
í i u , infer-
c o n u e r f a m in ferpentem : q u o reperco p l u n m u m c x -
pentes
terntae, ad S . B n g í d a m velociccr a e c u r r e r u n e , quod
uerfcu, .
acciderac indicantes. Ipfa vero de permeie ptopriac
voluntacis, & v i r t u t e diferecionis mulca illis edif-
ferens; pofteá c u m illis ad i o c u m , q u o fruóluslacebat
inobedienriaí, acceíTir, & videns v e r u m cífe q u o d a u -
d i e r a t , beftiis h i a n t i b u s fígnum falucis appofuit:ficque
(i^mCrti-
cufor7ni, f o r m a r a illis exuens beftialem , in dúos illospanes
priori re- c o n n e r t i t , q u o r u m v n u m r e n n u i c , a h e r u m Epiícopo
fiituit: memoraro dedit.
84 E p i f c o p u s a u t e m audiens q u o d accideratjiuílit
B R I G I D A V I R G .
vt ad eum ipfa v e n i r e r f r u m e n t u m . q n o d habebat,vel
D
d i r a i d i u m acceptura ve! t o t u m . V e n i n g i t u r j
& h o r - precihtis
r e u m intrauic E p i f c o p i : fed recogkans n o n e í T c d i m i - m a l t i p l i .
d i a n d u m , q u o d ad f a m i l i a m E p i l c o p i n o n íufticeret caridiíti-
í i m u l t o t u m , D i u i n a m petic adeílc pieratem , ve Epi- n i t u í f r u -
mentum
impttratl
r e t u r , vt d u m í i b i i n d i g c n t i a m Epifcopus p r o p u l f a r e t ,
ipíe n o n pateretuc. Ec o r a t i o n e c o m p l e t a , p l a u f t r u m
vnum fecitapplicari, quoufquead f u m m u m impleto
alterum protinus admouererur. Ec fie de f e c u n d o
q u o d f a ó l u m fuerat de p r i m o . Sic eciam t e r t i n m poffc
f e c u n d u m , & v n u m poft a l t e r u m vfque ad plauftra v ¡ -
g i n t i quatuor implcta í u n t : c x quibus duodecim ab-
d u x i t , & t o t i d e m E p i f c o p o d i m i f i t . F a ó l u m eft vt E-
pifeopus p a r u m d a n d o , plus acciperet; & dura c o n f u -
íere nicerecur alreri, confulcum inuenirec í i b i .
8^ Q u i a vero eciam extra fu£E t é r m i n o s p r o u i n c i s
m e n t u m íuum & rnifericordiam frequensíama pro-
u e x e r a t , m u l t o s tara de r e m o t i s q u á m de vicinis ad t n u l t U a d
cam finibus.pro variis necelíítaribús.pauperes aduexit. eam con-
L i b e n t e r e n i m hoc expeticur vnde liberalicas íperacur. fiuentibut.
N e c cft inuicantis ctficacior vox p r x c o n i s , opinione
liberalitatis. S a n d a vero B r i g i d a v n o paupere difee-
dence.aduenientem n o n faftidiebat a l r e r u m , f c d v n a m
vmuerfís, fingulis fe exhibebac v n i u e r f a l e m . N a m I j -
cec in omnes excenderec a f f e d u m , camen f e c u n d ú m
neceílitaces i n d i g e n c i u m moderabacur m a n u m f u a m ,
p r í e b e n s a b u n d a n t e r p l u s egencibus&: moderaré m e -
d i o c r i b u s ; q u a m u i s p a r u u m m u n u s d i c i n o n debeat,
q u o d magnacancasadmimftrar.
86 A u d i c o igicur tres l e p r o f í , qualis & q u á m l i b e - t r i b u í U -
ralis E r i g i d a cííet i n pauperes, fimul& fímile c o n f i - profís v * Í
l i u m inierunc , q u o feilicee ipfam p r o eleemofyna ex- argeteum
petendá a d i e r n n t . Q u o ? videos & itincris & i n f i r m i - vno iSíu i n
tres partes
tacismagnícudme facigatos beata V i r g o , d e c o n f o l a -
tquaíésdi-
t i o n e e o r u m ftatim cogitare coepit, &c vas q u o d d a m u i f u m i d o -
proferens, q u o d habebat, a r g e n t e u m , ipfis dedit:pt£B- n a t :
cauenscamen ne d o n n m fuse liberalitatis eíTct eís
can/Ta difcordiíc & d i f c e p t a t i o n i s , vas i l l u d in l a p i d e m
fatis d u r a m i m p e g i c ; q u o d d i é l u m i r á b i l e eftj i n t r e s
íequi p o n d e r i s partes; v n o í p f n m í & u , ficut optauerar,
confregic ; quae íemel & fecundó d i l i g é r t t i o r i lance
crutinatse p o n d e n s vnins omnes i n u e n f u n t u r . Sicque
citiús hoc peregiííe p o t u i t m e r i t u m D e o dilcólae V i r -
ginis, q u á m penca manus c u i u f l i b e c a r t i h e i s . A c c e p t á
igicur q u i f q u e t r i u m parce fuá , gaudences Agracias
agentes ad propría rediernnc.
^.7 R u t f u s excitic in H y b e r n i á pauper v n u s , quera
n o x a q n a : d a m ica fecerac obnoxium5vc auc mellis íex-
t a r i u m dare,aut d e t r i m e n t u m fui corporis deberet fuf-
tinere. C o g i t a t itaque pauper q u i d agar, q u o fuae v o -
luntacis etFedlum peragat , & m neceííicate magna
m u l t a nieditacur c o n f i l i a , T á n d e m vero neíjue v o t í s
deíidibnSj ñeque petiroribus m u t i s , r e r u m affluentia.ra
cogitans p r o u e n i r e , in hoc fuá: m e d i t a t i o n i s f u m m a m
p o n i t , ve pauperum r e m p u b l i c a r a , peótus videlic^c
Brigidae, íidencer adeac; & c i , qua: p a u p e r u m caulñs
& a u r e m & a n i m u m libenter apponefé cónfueuerat,
fuae neceííícatis cauílam exponat. P r o i h d e ¿ornes i t i -
pauper*
neris aííumicur fpes b o n a , frudtus veróperuencionis
meltii J t » -
inbenicur res defiderata. V e n i r ad V i r g m t ó m , & c i tariurn
q u e m a d m o d i i m resfecum agebatur i n t n n a u i r .-rogat psfeente,
p r o fe^ vt liberaliratem eius experiatur in fe, quae n u l l i mltoquin
d e e í l e c i i m p e t e r e t u r j m u l t i s adcíTe confucücrac, etiam grauittr
frLetímdo,
c u m n o n péteretur.
88 V i d e n s i g i t u r pía V i r g o pauperis necícfiitatem
m a g n a m , &c recogitans q u o d d c í u á liberalitate c o n -
c e p i f i e t í p c m b o n a m ; f a c i l é q u i d e m ad c o m p a í l j o n c r a
fleólicurj fed i n o p i a aiellis á c o n í o l a t i o n e pauperis r e -
cardatur: & d u m x f t u a r e t peétus i l l u d m e l l i f i u u m p r o a p e i é f
meíhs fextario, m u r m u r a p i u m a u d i t i i r fub p a ú i m c n - m t l f u b
t o d o m u s , in quá E r i g i d a pauper inuenerat, & de fuá pauiment»
neccífitate, fícut eft p r í E d i d u m , conucnerat.-quofi fta- domus f n »
rtptrit:
tim
 I F E B R V A R I I,
t i m percufum c f t a d i u i l í o n e m V u g i n i s ; i n n e n r á q u e ,
q u a n t u m paiiperi fuífiocbac, mcliis p o r n o n c , p a u -
pec q u o d ^ é c i c r a c accepic, ficque IÍECUS abfctlJic.
85? H i s a c c c d i r , a l i q u a n d o cauílam extitiíTe, q u o d
B r i g i d a m á íuá m a n f i o n e foiiro longiús elongarct
g r a n d i s vía, & grauis l a b o r . S¿d ei n u l l u m a r d u u m
n ü i í ú m u e opus i a b o r i o f u m , q u o aut l u u a n p r o x i -
tter a g w m u i n auc piacari fpciac D e u m . C u m q u e iteragerec,
ditiertttad
diuertic dic q u a d a m , h o í p i t a n d i grnt á 3 i n d o m u m
fattpercH'
c u i u í d a m paupercui¿E m u l i e r i s , melius d u c c n s a p u d
inopem cuni quiete, quám in d o m u m cuiuílibet d i -
tiicis h o í p i c a n , q u s q u a n t ó d i i o r , co t u i i i i i l c u ü f i o r
a quá bt- inuenirccur. A n u s autern illa c c n l u m e x i l e m vulcu
nigneex- \xío & íiberah d i í f i m u l a n s , Iigna telis conficiendis^
etyitur: i d ó n e a ( t c x t r i c i s e n i m opus exercere c o n f u e u e r a r )
ipfa ftaciin i n c i d i t , fuis h o l p i t i b u s i g í i e m a c c e n d e n s ,
l a n t ó magis c o m m o d u m , q u a n t ó m i n ú s furoigan-
t c m : v i c u l u m e t i a m , q u e m habebae v n i c u m , occi-
d i t j & i n opus h o í p í t u n ) í u o r u m c i b n m inde p r s p a -
rauir. Inde m e n f a m p o í u i t , q u a l e m h a b u i t , & q u a -
les habeie p o c u u c i b o s a p p o f u i t . V u l t u s autem h i l a -
ns, & ammus e i u s l i b e r a l i s p r o vams condimencisj
officioía feduheas p í o c i b o r u m c o p i i s , benigna d e -
u o t i o p r o delicus ajccipicbantur á c o m e d e n r i b u s .
B t r i a m , ad q u a m tendebac, perueniret. lila v e r o , cuius peflp'recn
9 0 C u m q u e a b o q u a l i c ú q u e & p o t a recrean D c o
gracias, &íuaE h o f p i t i r e t u i i í í e n t •, S. E r i g i d a fecretis
precibus D e u m coepit deprecari , vt ipfa cauíía n o n
fieret, quá pené vacua bonis d o m u s penitüs euacua-
r e t u r , quáue p a u p é r r i m a m u l í e r paupercula r e m a -
eccifttm
nerec. E t q u i d poftcá ? I n u e n i t u r mané fadto v i t u l u s
pojiridie
i b i p n o r i l i m i i i s : & ne f o l u m hoc apud D e u m poíTe
v i h u m re-
fiitttit, v i d e r e t u r o r a d o fupplicantis & m e n t u m , i n u e n i u n -
t u r e t i a m i n cadem d o m o ligua telaria, quas m a g n i -
& H g n * t u d i n c m p r í o r u m 8>c f o r m a m e x p r i m e r e n t , m a g n a m -
t e x t o r i a , qne fpcíftantibus a d m i í a t i o n e m e x h i b e r e n t . Q u o d
tembttfia :
l i res f o l u m attendacur q u s f a d t a e í l , v i d e t u r i n c r c -
d i b i l i s ; u vero í i m u l potencia Faóloris a t t e n d i t u r j n o n -
n e h o c e i peifacile eft, q u i o m n i a poteft ? l i l e e n i m a d
peticionem fuae V i r g i n i s hoc f e c i t , de q u o verá fide
c a n i t u r : Q u i a o m n i a quascumque v o l u i t , f e c i t . V i -
dens r g i t u r , vt coepta p r o í e q u a r , beata V i r g o Fa¿to-
r e m í u u m f u a m a d i m p l e í l e v o i u n t a t e m , in h y m n i s &
c o n f e í l i o n i b u s benedicebat e u m , h o f p i t i q u e f u s vale
d i £ l o & iter q u o d p r o p o f u e r a t , proíperé peregic 6c
opus.
a H i c i n 1 Vit. cap-' 7 n u joYborus appelUtur> a l i b t l h z i n s
i i x b n v í S i ' v t i f u p r a monuimas.
C A P V T 95 H i s lile verbis i n fpem m a g n a m f o l i d a t u S i R o - ¿Í k o m a m
X V
M o r s d i n m t e f r ^ J c i t a ^ p e obíta,
H
5)i Is i g i t u r & h u i u f m o d i v i r t u t i b u s cfFulgens
hasc beata Virgo,reuelante D e o . d i d i c i t q u a r -
t u m p o f t h u n c a n n u m f u t u r u m íibi vitae temporalis
intelliglt
e x t r e m u m ; q u e m ipfa c u m g a u d i o 6c deííderiis f p i -
fe tjuarto
pojl anno ritualibus exfpeótans, vigiliis & o r a t i o n i b u s , ienmiís
t n o r i t u r a ; a r í l i o r i b u s , & l a r g i o r i b u s elecmofynis , ad fuperna
prseparabatur, L i c e t e n i m ab tnfantiae cunabulis, p r o
v i r i b u s Se v i r t u t e fibi d i u i n i t u s collatá, bonis o p e n b u s
f e f t i n a u e r i t ad e x i t u m b o n u m ; í l c t a m e n cÉeleílibus
i a m nunc i n t e n t a m , i m ó magis c o n f e ó t a m , dcíideriis
exitus vit£B vicinus e x h i b u i t , v t e i u s hcEc vita p u í i l l a -
diligtntir n i m e m fuperct ceílimationera. D i l i g e n t e r e n i m i n
Jead mor-
m e n t e m 6¿ m e m o r i a m r e u o c a b a t , q n o d m o r t c m vel
temprtpa-
rati b o n a m v e l r a a l a m n i h i l e f f i c i c , n i í i q u o d pra?cedit
mortem. V n d e fie viuere & ; vigilare f t u d u i t in h u i u s
vitaz v i á , vt n o n c o n f u n d e r e t u t c ú m i o q u e r e t u r i n i -
t e h r u a r i j Tom. I
m i c i s f u i s i n p o r t a . N e c fuam circafe t a n t u m c o n í i - AVCTO-
itere v o l u i t f o l l i c i c u d í n e m : nam & fuaru n falutí d i - RELAV-
iigenter i n l l i g i l a b a r , i l l u d annitens magna ( b l l i c i t u d i - RENT'o
n c , q u a m h a b c b a t d e t i s , ^ crebris e x h o r t a t i o n i b u s , g j ^ ' j j
q m b u s agebat c u m eis, mulcis etiam p r e c i b u s , quibus
íupp!icabat p r o eisj vt quíe r e t r o ob!it2E , i n anteriora ju¿riiTn
íc (etnper e x t e n d e r e n t , &: i n carne n o n ca quse carnis j a l u t e m
í u n t , fed quar S p i n t u s , aíícclarcnr. curat:
5?i Ita i g i t u r ¿k í u i c u r a m haberes 6c f u a r u m , die
q u a d a m neccllicate perurgente, fores egreíla e l l m a n -
í i o n i s fuaí. V i d c n s autem v i r q u i d a m ab o l i m altaris
f u ñ ó l o s o f f i c i o , n o m i n e N u n n e o d , cogitare cospit S^cfr./cíí
quantíE pictatis i n p r o x i m u m , 6c q u a n t i m e r i t i eífet Prtce$ et'M
h x c beata V i r g o ant¿ D e u m , c u r r e n í q u e v c l o c i t c r t m r o r * n '
beatam V i r g i n e m p c r t r a n í í b a t . A t illa rcuocans v o l U *
t a n t c m r o g a u i t , vt q u ó , quare fie f t f t i n a r c t , edicercr.
Magna?, i n q u i t , cuiuíc a m c i u i t a is tadtus d e f i d e n o . a d
i p f a m lie p r o p e r o , S c i i á i i i j p . o m i f c n s , q u o d ruis
adiutus o r a t i o n i b u s ipíam i n c i a b o , iuílis tuis o b t e m -
p e r a n s , r e m tibí reíérabo. V a g o a u t e m D e o fidens, 1
poftulata p r o m i l i t : 6c Sacerdos r c í l i t i t , 6c c i u i r a t e m ,
q u ó tendebat, caelum clTefatebatur. CauíFaiiique c U t -
fus t a m volucris hanc cíFc i n t u l i t , vt hac arte o r a t i o -
n u m e i u s cfiicacitcr fufFragium acciperet, q u ó ad pa- E
vifceribus inhéerebat indeficiencis vena m i f e r i c o t d i a ; , reclíitt ^e
audiens talem eius p e t i t i o n c m . a d c o m p a f l i o n e m p r o ce*'
tinus i n c l i n a t u r : i b i q u e poft o r a t i o n e m e c m p l c t a m
f u r r e x i t , 6 c h i s e u r a allocuca í e r m o n i b u s , a i t ; Ecce,
v i r b o n e , q u o d dihgenter c x p e t i i t t u a bona v o l u n t a s ,
ad p e t i t i o n e m ancillsefuae t i b í m i f c r i c o r d i t e r indulfic
clémentia D i u i n a . Félix e n i m q u a n d o q u e peruenics
ad D e u m : fed coniícnic vt a l i q u i d anté patiaris p r ó -
pter D e u m . N a m fine labore ptasmium affectare n c -
m o probusfolet. Vnde moneo, hortor;6c iogo,vt pe-y¿^¿«^,
r e g n n a t u r u s profteifearis i n ccrram a l i e n a m , 6c gratis t i e t t A m n -
e x u l , adueña patienter, l i b e n t e r peregrinus , v o l u n r a - /e'•'^/w',-
rié pauper, v b i Deus p r o u i d e n t , effici p a t i a r i s ; c e r t u m d t t , l l ' v ° '
, r, F .r 11 1 lunturtu
h o c habens, m u per magnos labores, ad magna pra:- »c¿i/<¿f» :
m i a n o n poíTe p e r u e n i r i . P r s c m o n i t u m e t i a m 6c pra;- ^
m u n i t u m eííetc v e l o , q u o d a n t e q u á m t e m p o r a l i s v i -
tas d i e m elaufero f u p i e m t í m , A n g c l i c u n ) de reucr- pr&dtcit f t
t e n d o percipics o r a c u l u m . V í a m e n i m vniuerfaí carnis wor-
i n g r e d u r a , t u i s é m a n i b u s vitalia D o m i n i c i c o r p o r i s ' ^ " ^ ' ^
6c fangumis percipiam S a c r a m e n t a ; íicque expeditius " ' ^ ' t " * * ,
t r a n í i b o i n l o c u m tabernacuii admirabilis , v f q u c a d cáturami
&
d o m u m D o m i n i . C u m q u e meis obíequiis o b í e q u i u m p
ínter alios e x h i b u e r i s . felix 6c ipfe f u b f e q u e r i s .
m a m petiit, 6c ad l l m i n a f a n ó t o r u m A p o í l o l o r u m mprofiBw,
magna c i b o r u m , i n m á x i m a v i t i o r u m c o n t i n e n t i a . v i -
tam duxit peregrínam, Et c u m tertius p e r e g r i n a t i o -
n i s e i u s a n n u s t r a n f i r e t i n q n á r c u m , Angelus D o m i n i , p0j¡e¿
í i c u t p r a e d i í l u m fuerar, apparuit, 6c vt citó repatnaret geli moni*
i m p e r a u i t . Q u i eius iuffis o b t e m p e r a n s , H y b e r n i a r f l redit,
venic, 6c beatam V i r g i n e m á terrenis ad carleftia i a m -
iám m i g r a t n r a m inuenit. C u i u s é manibus poftmo-^f"^-
d u m 4 p { a a c c c p t o ü l o faiutari 6c fingalari v i a t i c o , v i a m cramtn^it
v n i u e r f s carnis i n g r e d i t u r , t e t r a q u i d e m p a r a d i f u m , ^ T ^ ' / *
t r a n f i t o t iis x t e t n a , felici c o m m e r c i o p e r m u t a n s . N e c tua>
m u l t ó p ó í l i d e m Sacerdos, farcinam d e p o n e n s , appo- ipje panllh
firus efl ad patres fuos.Deceílit autem V e n c r a b i l í s B r i - moti-
gida p r i m a die menfis F e b r ü a r i j , fuac benignitaris 6c t u r .
m i f e n c o r d i a i u m r e m u n e r a r ó r c m i n perpecuum p o f -
íidens D e u m : q u i i n v n i t a t e ' r r r n u s , 6c vnus i q T r i n i -
t a t e v m i c , & g a u d e t , 6c gloriaCur , ipfe q u i d e m v i t a ,
g a u d i u m , 6¿ g l o r i a S á n ó t ó r u m o m n i u m > per o m n i a
fécula f e c u l o r u m . A m e n .
9 : ' ' ^ - ' y ' '"^ ^ ^ » o í ) t n t'ri^o r.on s t h OU-ÍM...;.,
• • - r. : t a .. A %ittü 3 ) ^ w y & i s a '• irte • •
Q i 0 É
 D E S . D A R L
« f m e D A R D
IB- V I R G I N E S C O T A , K I L D A R I ^ E
Rigidamfecutá D a t d u h c h z , f t u e ( v í h a -
/, r;. n
bent plerique códices M 5 5 . ) D a r l u g d a c h a >
XXIV
i FEBRT difctpuU j u a & a l u m n 4 , eodem p r i m o Fe-
S.Darlug b r u a r i j die, v t i hdc o p t á r a t , i l l a euenturum
ducha n * -
( p o p o n d e r a t , ¡ed non eodem anno. De ta.
H e m t c u s F i t z i m o n noíler i n Catalogo pr<tctpuorum SS. H i -
fom* a n . M D C x i x excufo, «<i f i r t b i t .-Dardulacha V i r -
g o . B r c n i a r i u m Fnííngíe / Febr. A n D e r l u d a c h a ?Í»
M S Bodec. D u d u g d z c a appellatur, i n M S . Uugonis V V a r -
d d u é q u o q u a r t a m S . B r i g i d & V i t a m (íí¿íOT«í,Darlugacha,
Darluagdacha,
z T h o m a i Dewpflerus i n bijlor'ta Ecckfiafiicagentis Sec-
tor, q u a m ofto poft C a t a l o g u m t l l u m v u l g a t u m annis ediditt
p haud f a t i s f e l t c i vfus c o n i e f t u r á , i t a f c r t p f i t U b . ^ cap. 391. S.
anea i n Dardulacha V i r g o Scota 8c peregrina in G e r m a n i á c x -
Cermaniá ceífit; f o r o r , vt e x i f t i m o , SS. G u n i f o r t i s & G u n i b a l d i ,
occifa, vl; ex c o r u m h i f t o r i á c o l i i g o . q u a m habet S a n d l u a r i u m
fororSS.
Papiae. V t c u m q a c í i t , haec m á x i m o d e u o t i o n i s afFeólu
Gumforti
c o h t u r Friíingae, v t ex B r e n i a r i o F n í i n g e n í i c o n f t a t .
& Guini-
boldtJ F r u f t r á hic ftipcm captat H i r l a n d u s . Sconá exceífit
c u m f r a t n b u s d n o b u s 8c vná f o r o r c a n . c c c c x x . C o -
Ütnr die 1 F e b r u a r i j , e x auétoribus laudatis. H t c ille^qtú
áemde hb. 7 n u . 575 & 576 agens de S S . G u m f o r t i & Guni-
b a l d o ^ e o s a i t , duabus foronbus m G e r m a n i á coronatis m a r -
tyrio> in U a l i a m venijfe, & htinc Com't, i l l u m P a p U m a r t j -
m m f e á j f e a n . C D X v n . A n triennio p r i ü s , q u a m foluerent %
S c o t i a t D e S S G u m f o r c o & GLiiniboldo,íitt(í¿«f^ eorum
forortbus>équibusDa.tda\uch&nonfuit 5 agenm x x n Au-
gujli.
5 Dempfterum f e q u i t u r , a h o f o r t a f ú s q u o p i a m eius com~
m e n t a r l o perlefio Verrarius ; c t t a t c e r t e t n g e n e r a d S S . C a -
talogo , biennio ante i l l a m h t f t o r t a m edito , t t a ^ f a n é l a m t l -
l a m Vtrginem p ^ á / c ^ í c F r i í i n g a f i n B a u a n á i . D a r d u l a -
an Frifin» c h x V i r g i n i s . Colganus q u o q u e F a ñ n g x i n B a i i a t i a . c e \ e - -
gí-culiai k r a r j y j - ^ ^ i n m o d e r n o Breatarto Frtftngenfi n u l l a eius e x t a t
piernona, i n veteri leftio erat v n a de S B r t g i d a j n qua iflh<tc
habebantur: P o f t ha;c aliaque míracula m u l t a , c ú m de
hoc feculo B. Brigidse exitus a p p r o p i n q u a í í e t , r o g a u i t
eam a i u m n a fuá D a l u d a r c h a , vt f e c u m d e h a c v i t S e -
r gredi mereretnr. C u i S . Brígida refpondit :Sequcris
m e in v n o a n n o , 8c in die exitus m e i m o n e r i s , vt vna
folennitas nobis fit. Et fíe f a f t u m eft. N/foi/ hic de D a r -
dtíUí\uapudBauarosvemratione\mque eiusmemimt m B a -
u a r l a [ancla Raderus: Leclienem ú l a m vel a Stephano V i t o
noftro, a quo & nos, F t t z i m o n acceperat vel ipfe l e g t r a t : a ' i j
non r e f t é , quod erat, ajjecuti. Longiüs aberrat Cameramst
í Díí;e?H¿. ií4/crt¿'íWí : S. D a r d u l a c h a . V i d e tabulas F r i -
fingenfes 8c alies.
4 M d i u s Francifcus l a h i e r ' m s n o f t e r k o c d i e : l n H i h c r -
i n H i b e r . niá vel Scotiá S. D a r d u l a c h a V i r g o . Plura Martyrolo-
n i á mor- g m nobis adhuc i n c ó g n i t a , & altos Hibernicos Scnptores c i t a t
tH(t: Colganus, e quibusegregium illias c o m i n n a t e l o g i u m .
5 No» f u n t i l l w s res ge^A peculiariter commmdatdí l i t t e -
ris, quod quidem adhuc compererimus. Memorabtle tllud,quo
pafto a pritcipiti f l * W / L dehberato i n incejlum l a p f a ,
d m i n i t u s concuna r o b o r a t a ^ r e t r a x e r i t pedem. h a i l l u d i n S.
B r i g i d d 1. V i t a refertur cap. 9 6 S . B r i g i d a habebat
tnale eu
q u a m d a m a l u m n a m , n o m i n e D a r l u g d a c h a m : quae
íiodiens
sculos, q n a d a m die n o n bené cuftodiens o c u l o s f u o s , vidit
v i r u m > & c o n c n p i u i t e u m ; & ipfe fimiliter a m a ü i t e a m .
Pofthasc vero V i r g o q u a d a m nodte c o n d u x i t illum
v i r u m ; 8c ipsá noóte erar V i r g o haec i n l e d h i l o c u m
f p t r t r u l u - g B f j p i c ) ^ C ú m a n t e m panllifper d o e m i r e t S . B r i g i d a ,
tatur; f u r r e x i t V i r g o : & c ú m exiflet de I c ó l u l o j i r r u i t i n c a m
V G D A C H A ,
V L A C H A ,
I N H I B E R N I A .
mira perturbatio cogitationum , & m a g n u m certa-
m e n habebat in c o r d e , t i m o r i s 8c a m o r i s : timebac
c n i m D e u m & S. B r i g i d a m , 8c v e h e m e n t i igne a m o -
ris v i r i vrebatur. O r a u i t ergo D o m i n u m , v t a d i u u a -
ret i l l a m in tali angnftiá. T u n e i n u e n i t á D e o b o n u m v i n c i t t t '
c o n f í l i u m : & i m p i c u i t d ú o s ficones fuos c a r b o n i b u s tationem,
pedes fibi
i g n i s , 8c i n t i n x i t pedes fuos in eos. Sicque f a é t u m cft>
adnrent.
vr ignis i g n e m e x t i n g n e r c t , 8c d o l o r d o l o r c m v i n c e -
r e t . D e i n d c vero ad l e ó l u l u m reucrfa cft. Hasc a u t e m
o m n i a fenfít B . B n g i d a i f e d t a m e n t ^ c u i f j v t puella t a n -
tifper * temperaretur & p r o b a r e t u r . C r a f t i n o aurcm
die puella confeíTa cft í u u m p e c c a t u m . D i x i t q u e ei B r í - técaiccur.
gida : Q u i a v i r i l i t e r d i m i c a f t i in h a c n o ó t e , & pedes
tuos inprasfenti c o m b u í l í f t i , ignis f o r n i c a t i o n i s i t e - E
r u m i n príeíenti n o n n o c e b i t t i b í , 8c ignis gehennae i n quos f a n a t
f u t u r o n o n c o m b u r e t t e . T u n e B. B r í g i d a íananit p e - S.Erigida
des eius , í t a v t nec fígnum c o m b u f t i o n i s apparerec
ineis.
6 DÍ«ÍW4 p a u ü u m p b r a j i hoc D a r l u g d a c h & certamen
n a r r a t u r i n 4 . S. Brígida V i t a I t b . i cap 10 ««.58. vht v i r i l -
Uycuius t t e x i t i a l i i f m t conjpeftM, m i l e s f u i j f e d t e i t u r , cumq^
q u a d a m n o 6 l e m a n c r c t S. E r i g i d a i n q u o d a m v i c o i u
plebe, a d e a m d t m venijfe d o m u m , perpetrandi f c i l i c e t f a á n p -
fis occafioni i n t e n t m : D a r l u g d a c b a i n v n o ft'rato c u m S .
Br^í^/edrcparatim decubuijfe: hac a u t e m euigilajfe, &
generofam a i u m n a p u g n a m Jpefiajfe; p o f l n d i e autem pedes
figno Crfi~
adu(ios íignaíTe fígno fandae C t a a s j t a f a f a n a j f e . Epipho-
cu.
nema eft C o l g a n i : L i c e t c a l i i d i h o f t i s i n l i d i i s v i o l e n t a m
n i m i s paila f i i e r ¡ t r e n t a t i o n c m , i n u i o l a t a e l a m e n p u d i -
c n i x c a n d o r e m f e r u a u i t , 8c g l o r i o f o agone defendité
£ u o d de pudteitia corporü,non mentís, v i d e t u r i m e l l i g i opor~
tere. Reñías M S . ccenobíj Bodecenfis C a n o n i c o r u m r e g u l a -
r t u m , v n a m de pedi/Tequis B r í g i d a i u u e n c u l a m , n o m i -
ne D a r l u g d a g a m , a m o r e c u i u f d a m i u u e n i s , íc n i h i l o
m m ú s a r d e n t i s , accenfam, eiufdem B r í g i d a m e r i t ü , D i -
uimtatis i n f p e é h i , l a q u e u m f o r n i c a t i o n i s , i a m licet i r -
r 'tifam,tranffiliiíre:<f p e ñ u n ú e m agonisS.Brigidam
per S p i r i r u m n o n i g n a r a m f u i f l e . Métrica Brígida Vita
cap.9 n u . 6 6 . t t a p r o n u n t i a t :
C u n & a r u m fuerat f o r m o f í o r ¡llaSororum:
C o r p o r e v i r g o , tamen mente corrupta manebat.
JQWOÍ vero B. D a r l u g d a c h a p r u n ü i m p l e u i t ficones, v i d e n -
t u r r u d t a f u i j f e c a l c e a m e n t a / f o r f a n e ligno excauato> v t p a t i -
p e r u m apud nos..
7 C a u t i o r deinceps atque i n ¡ l u d i o v i r t u t i s feruentior D a r -
l u g d i c h a ^ f í t S.Brigida cara f u i t , v t p e r e a m f t b i h u i w o p e m
i n f i r m i depofeerent. I t a 1. V i t a cap. 17 n u . 1 0 9 . Qiiacdam
m u i i e r c u m filia m u t a ad eceleíiam, v b i S.Brigida m a -
n e b a t , p e r r e x i t , 8c v o c a u i t ad fe V i r g i n e m , nomine
D a r l u g d a c h a m , dicens ei .-Adíuua m e , vt filia mea a b
i n f i r m i t a t e fuá fanetur. T u n e illa d u x i t p u e l l a m a d B .
B r i g i d a m . ¿ r e . V i t a ^ cap. 11 n u . y ^ h a b e t : D i C p o n C t b o -
na V i r g o , vt filia mea fanetur per S. B r i g i d a m . Tune
dücens V i r g o fíliam rogantis f e c u m , ftatuit eam ante
Confpeótum B. B r í g i d a : , & n o n i n d i c a u i t ei> q u o d ita
cílet m u t a .
8 D e m u m i t a B r í g i d a adhaftt D a r l u g d a c h a , v t ne m o r t e
q u i d e m ab ea vellet f e m n g i , ¿ u o d t u i n S. B r i g t d a i . V i t U
n a r r a t u r c a p . v l n m o n u . n ^ '.Cum a a t e m eius e x i t u s d e
hoc (eculo appropinquaíTct, a l u m n a m f u a m , n o m i n e
D a r l u g d a c h a m > v o e a u í t , & ei d i e m o b i t u s fui praedixif.
Q n o d vt ipfa a u d i n i r , prae t n f t i t i á c u m m a g i f t r á fuá cu ea mor*
m o r í v o l u i t . Beata vero Brígida d i x i t e i ; P o f t o b i t u m cupüns*
r o e u m v n o a n n o feheiter vnicsj & a n n o t r a n f a ó l o i n
die
 I F E B R V A R I I . 177
A cíieobitus m e i m o r i e r i s : vt n o b i s , q u ^ í i m u l í n h o c d í u i d u a m fuíc f i n d / r a t i s a í u m n a m , a d u o c a t ; e i q t i c , AVCTO.
inttUigit feculo v i x i r a u s , f i m u l tecoíacur díes a n n í u e r f a r i u s . iicer íecum n u g r a r e , m u l t i s í i b i l a c r y m i s i n u n d a n r i - B-
ftpojlm- Q u o d pofteá, v t p r a e d í x i r , e u e n i r . r / / < 4 . / i ¿ . 2 c a p . n n u . bus, m a l c n t í , ccetum S o r o r u m , í u d / c i d i f t r i d h ' l l m o , . .
num/ecH- . vt vna nobl-s f0|cnn,tas fou ahudMS. Et •J ' * /» n • r i Utí§'
mnm, f u b v n ^ celebratione f o l e n m t a s tua & mea coletur. eidemnue paítorum paíton , reconí'enandum com- ..1
U S . B u d u e n f e : P o f t b x c carnis i n c o m m o d o , t e m p o r e m e n d a t r N o l i , i n q u i r , fiíia d u l c i u i m a , n o l i de mea b w K t l d * .
p r s c o g n i t o , t a n g i t u r : f p i r i r u t a m e n , & hoc plus í b h - abíentiá t r i f t a r i . Breue a d h u c tempns, S o r o r u m e x c u - r i e n j i p n -
t o , v i g e n s , de g r e g e , q u e m C h r i f t o p a u e r a r . p l u f q u á m biis í n u i g i l a n s , C h n l l o milítabts. A n u o v é r t e m e , hac eífe'
de fe f o l l i c i t a t u r . E r g o p r s d i d a m D a r l u g d a g a m , i n - eadem d i c m i h i in Paradifi gaudus a d i u n g e r i s .

D E S . C A R T E R I O P R E S B Y T E R O

I.B.
A P V D B í T V R I G E S I N G A L L I A .

I FBBR. H d u a s Chefnem i n A n ú q u i t . G a l l U , agens de p r o - terea deeo comperimití. A l i u m dedimtu S . C a r t e r i u m Fre- Curterius

u i m i a B f t u n c e n f i , cap. $ ínter o p p i d d q u x E x o l d t t -
A nenji m h u n a l i f u b f u n t j t t e n f e t S.Chartier,
Taullus M e r u l a Cofmograph'iA p a r . i U b j c a p . i ^ . l d a S . C z r -
t e ñ o habet m m e n > c u m i t a m t m i n l t Ph'thppus L^hbe m j l e r
g i n H a g i o l o g t o F r a n c o - G a l l i t i Vthr. B i t u r i c a s , v i c o L u c a -
n i a c o , S- C a r t e r i j P r e s b y t e n & C o n f e í T o r i s . N i h i l p r t -
s b p e r u C£[areit Cappadocu nobtli m a r t y r i o c o r o n a t u m v m Prtsb.
vti& l a n u a n j . A h u m d a b w m n N o u e m b . q u t Sebafta ftib L i c i m o , Conf-
c u m plunbus a l t ü , m a r t y r t j p a l m a m t u l t t . Sed hic m i e s e r a t , dtuerfus
M a r t y r v t e r q u e ; ne q u u a l t e r m a l l a t a i f o r t a f s i i t n G a l l t a m 8 I a „ ^
ex Afta reliquias, venerationem ijfhic o b u n u t j f t , ¿c n o m m l o - i n o u .
co feajfe a r b t t r e t u r . £

D E S . S E V E R O

E P I S C O P O A B R I N C E N S I I N G A L L I A .

i . B.
C o m m e n t a r i u s praeuius.

SKCVtO V ' m i n M e t r o p o l i t a n a Rotomagenfibafilica m i m fedijfe ftrtafsü i n t e r Nepum,<i«/Nepotem,</wi C o n -

VI. afferuantur S , S e u e t i Epifcopi r e l t q u u , * - cilio A m e l t a n . 1 f u b f c n p f i t ^ P c r p e t u i i ^ w A u r e l i a n e n f i n ,
I FKBR. gtturtfa K a l e n d ü F e b r u a n j folennitas; e u m a n . ^ . q u o fere tempore e r e m m e a m i n Os p a m b u s v i t a m e g e -
S. Senerui
t U m vrbis A m i j i t t e m futjfe extfttmarunt h SS. Paternus ¿'•Scupilio, cúm adorne G e n t i l i u m vigerent
eolitur Ro-
n o n m l l u nullo certo l e f l t m o m o . N a m De-? f u p e r f t i t i o n e s , v t p a t e t e x S. P a t e r m V i t a x v i A p r i l i s .
tomagu
r m c hares c a p . i o de d m i n o f a c r i f . quarto eum loco recenfet h i t 4 V i t a m S. S c u e n acceptmus a Frederico Eloueto nof{ro\
rÉr¿«:Seuerus f u b r o g a t u s w - A r n t i a n o m m i m q u i conci- ex v e t e n códice monafterij S. Seueri,^«É>¿fuum efi indioecefi v i t a v n *
l i o A r e l a t e n f i , V o \ a C u n o & A n i a n o COÍLÍW.C/H' c c c x i v Conflantienft, non p r o c u l a V i ñ a a m n e . A u f t o r quo tempore det
f u b f c n p f i t . P l u r a p a u l l o , a t non magis teflata, N a t a l i s T a i l l e - v i x e n t , h a u d f a t i s l i q u e t : n a m cap. 1 n u . 5 de quercu loquens,
pedius O r d . M i n o r . i n Compendio a t i t t q m t . R o t o m a g c a p , i 6 , qtiA w S . S e u e r i báculo excreutrat, f c n b i f . H o d i c q u e c ú m Í ^ ' P ^
S. A u i d i a n o i n a r c h i e p i f e o p a t u m fucceífit S. Scuerus (enio defedla c o r r u e r i r , t r u n c u í q ie i n reirá iaceat&
an. c c c x x v . Sanóle m u n u s i l l u d , ad q u o d d i u i n i t u s putrefear, n e m o eam fecuri m c i d e r e , nemoveleius
erat vocacus,adminiftrauitk Extaceius n o m i n e p a r o - c o r t í c e m m a n u praefumit derraheie.Er cap.i m i d e H i -
chialis ecelefía i n f u b u r b i i s vltra p o n t e m . a r q u e i n m a - ce, Corbeceniprofanü f a c r i f i c i i s f r e q u e n t a t a . Q u x Iicer m u í - p
l ó n Beatae V i r g i n i s bafihcá corpus eius r e u e i e n t e r af- t o t e m p o r i s (patio confeóla v e n t o r u m rabie c o i r u e r i t ,
f e r u a t u r , i n f i g n i capias i m p o í i t u m . Poft hunc loannes a d h u c t a m e n f u p e r f u n t p l u r i m i , q u i e a m fe v i d d l o
C&m/B«Mm;:Seuerusfubrogatur c c c x x v . x v annis, p r o f i r e a n t u r , ac e a m , q u a f u p e r c l l a d h u c , i l i c e m ex
t e m p o r e C o n í l a n t i n i & C o n í l a n t i j , f u b M a r c o Papá eius radicc proccíliíTe. A l cap. 6 n u . z í . D i c s a u t e m r e -
&Iulio floruit, Deniqae C l a u d m Robertus: i v S, Seue- folucioniseiusetfi minús i n noticia habeatur, quippe
rus c c c x x v , a l i u s á R a u e n n a t e , & Abrinceníi. H a - c ú m ¿''f. r e c o l i t u r camen p n d i e N o n a s l u l i j , ícilicec
bet cecleíiam fui n o m i n i s f u b u r b a n a m . die q u a reliquiae R o t o m a g o i n h u n c l o c u m dclarje
2 Reclamat EccleftaRototoagenfis, v t i n f r a oftendemus, f u n t . Hoc vero fub Guilielmo a c c t d í t i q u i d n . M i x x i x ex A b -
non eitu ñeque quem v e n t r a t u r S e a e t u m , f u t { m f w j f e P t d f u l e m a g n o - bate Cadoinenfi ArchiepifíOpus Rotomagenfis creatus.obitt a n .
<vrbii Epi- f e i t . A t que o l i m quidem , v t exBreu'tarto 4». M D L X X X V I I MCX. Ergo arborem v t r a m q u e oportet circtter dc annts fte-
excufopatet, Rauennatem ejfe, quem coleret, exiftimabat^ t t j f t : n i f i quis p o f l r m a hxc dtcat pojiea adtetta a d V i t a m quA Mi ai¡0
deifo eius V i t a leftionesofto recüabat, quippe c u m i n o m m - ante D a n o r u m i r r u p ú o n e m ¡cripta erat N o n Ídem t a m e n V i - T r a / l u t i o .
bui M.artjrologiis nomen extaret. A t mmc fecundi n o f t u r n i tA ilhus interpolator & fcnptorTranJlattoms, c u m tile p n -
M i a ñ e s f u n t de S. Semro Ahrincenftt retenta veten oratione* d i e N o n a s l u l i j alUta-s Rotomago reliquias f c n b a t ; b;c 1 v
fedAhrin-
qua v t r i q u t q u a d r a t , Rauennati magis. ea i t a habet : Deus N o n a s F e b r u a r i j . P r i o r t a m t n alunmus m o n a f í e r i j S. S e -
q u i B. Seuerum ad facerdoralis oííícij d i g n i t á t e m m i - u e ñ v i d e t u r fuiffe y ( « w i n h u n c l o c u m delacas f c n b a t :
r a b i l i t e r f u b l i m a í l i ; fac nos, q u í e f u m u s , ipfo i n t e r c e - fortafsís e t i a m a l t e r .
d e n t c . a d ( u m m a v i r t u r u m g r a d t b u s proficerc , & a d 5 N a t a l t n g i t u r ^ v t cap,6 n u . n d i c i t u r f i g n o t m . Agitur
f o c i c t a t e m eius c e l f i t u d i n i s peruenire. Rotomagt ojfiito d u p l u i i E e h r u a n j ; quo fortafsís die f u b R i - natalis
5 f u i t i g i t u r hic Seuerus Abrincát, i n eadem Rotomagenji c h a r d o i Duce. & Roberto Archiepifcopo, ifthuc eiusreiiqatA e i t u i F e b *
p r o u i n c i a , a d B r i t a n n i A A m o r i c A confinia ¡íía, Eptfcopus. allatA funt.Succefstt V V i l l e l m o . a E l a n d r i s i m e r f e f t o , R u h a r -
Andáis Q w tempore v i x e r i t ^ u t b u f v e (ub Regibus, V i t a n o n p r o d i t : dus i <IM.CMXLII x v n D e c e m b . o b i i t a n C M X C V I . Robertus
vtxeriti
f o l u m i n d t c a t , f i 4 i f f e adhuc eo tempore i n C o n j i a n t i e n f i d i j i r i - etus filius Anhiepífcepus Roiomagenfts obnt a n . M X X X V I I . a U b i j l n l .
6tu Gentiles, sofq^ C h n f i i a n ü i n f t j l o s , Itcet m dios morte ac Abrmcenfis vero Ect/e/wS. S c u e n n a t a l e m cehhrat Officio
f u p p l u i i í non ammaduerterent. Vnde comicimus circa C l o - duplici fectindA daff. v n I«ÍJJ. atque eo die Sanjfuiits infigne
douai, * e i u f r e f i l t o r u m u m p o r a v i x i j f e , a t q n e a n u S.Patec- tífim elogium habet>qtio v i t a m eim o m n t m h r e m u tomplexus
Q 4 'P-V 1
 88 D E S. S E V E R O
Avcro- e[i. A t i VchruArtj h i c d e e o hahent C a r t b u f i a m C o l o m t n . i n
REÍ.B. A d d t t . ad Vfuard. í t e m B. Scucnj Epifc. & Confeíí'. c u -
A ius corpus i n baíílicá M e t r o p o l i t a n a B. Maride R o t o -
nomen i n
mageníi populis hac d i c reuerentcr o f t c n d i t n r . Eadem
M a r í y ro-
f i r é hahet MolanuSt C a m f i u s p l u n b m verbü i d m S a u j f a i -
logiis.
m¿, tjití l a m e n r e ¿ t é S e ü e u . u i i appellat. Breuius Gahfimus :
R o r h o m a g i S. Seuen Ep. & C o n f c í l b r i s . Idem t a w e n ,
v t i & F e r r a r t u i , m N o t ü cenfet Rotomagenfem P r t f u l e m f u i f -
fe. vtt & Ginmus, tta fcnbens: R o r h o m a g i S. Seucn E p .
6¿ Confeíí'. q u i an. D o m i n i c e e x x v quartus E p i f c o -
pus i b i d e m o r d i n a t u s j fedit anuos fcxdecim j cuius
corpus in M e t r ó p o l i baíilicá B. Mariae in capsávene-
r a b i l i c o n d i t u r , ^ populis hac dic reuerencer o f t e u -
ditur.
6 A l i q u £ S. Scueri rel'tqu'M, ac S. Sinerij , Epifcopi i t i -
ííeUquiá
dem Ahnncenfis, q u i x v n i Sepíembris colttur, mtjfdi ab A r -
m t j f í Pá- chiepifeopo Rotomagenfi & Canonicis, Parijiosad L u d o u i -
rifios. cüm xmpnfstmum Regem,an. M D C X X X I X . Exewplum
publici w / l r u m e n t i ea de re confetti, ab eodem Fredenco F l o -
ueto accepimus.
7 B.yEgidij, altemfífaanonymiSantti, in eadewS.Se-
B. ^ g i - ueri eceleftá f e p u l t i , ntifqua?n m M a r t y r o l o g i i s reperimtts n o -
dij, ei«í men. I n S a n f t o r u m numero w n o h m hábitos, colligereefi e x
dífcipuli, h i f l o r i á T r a n j l a t i o n i s c a p . i n u . 6 v b i tfta h a h e n t u r . D ú o t u m
&alterius
autem v t n m q u e S a n í l o r u m íepulchra i a c c b a n t ; v n u m
Sanfli.na-
B. i t g i d i j q u o n d a m d i f c i p u l i . a t q u e i n D e i opere c o o -
t a l u igno-
tU4. peratoris, a l i u d vero alcerius Sanóti, cuius n o m e n etíi
B nefeiturj m e r i t u m tamen per N u m e n manifeftatur. i n
V i t a autem c a p . 4 n u . 1 4 . v b i de S. Seueri dtfcipulis eft fermO)
áe / E g i d i o tjia leguntur'. I m t i quos q u í d a m , ¿ g i d i u s
n o m i n e , vencrabilis vir enicuit,qui beati v i r i i n f a n d t o
p r o p o f i t o focius arque cooperator prascipuus e x t i t i t ;
íuicjue D o d o r i s veíligia fequens per o m n i a csleftis
difciplinae fubeííe m a g i f t e r i o fatagebat. Dubttare f o r -
tajfe quis pofsit, a n non tile A L g i d i u s f i t , q u i Epifcopus E c -
clefiae Abrincacinae f u b f c r i p f i t concilio A u r e l i a n e n j i v ,
VITA A V C T O R E A N O N Y M O
e x u e t e n M S . monaflerij S. Seueri.
C A P V T I
S. Seueri o r t m . eqmmmcuflodía,.
Ir * i g i t u r Seuerus venerabiiis , l o c o
b Conftantieníis,paremibus ingenuis,
n o n autem d i u i t i b u s , o r i u n d u s fuit-.
Ñ e q u e vero p u n t a t i i l l o r u m praeiudi-
5. Seuerii-i
tenuibM cabat fuga d i u i c i a r u m ; c ú m veré d i -
parentibiM uitesnonterrcnaediuitiae, fed a m o r casleílisfaciatpa-
tnae. Suíficiens t a m e n n o n deerat eis huius vitae f u r o -
pttrs, ex q u o p a n c a f i b i 5 p l u r a v e r ó darenc paupeiibus
C h n f t i ; t a n t a q u e circa eos C h n f t i feruebat cantas, v t
fedpiU &
liberaltbtM femper f b n s adeílet largitas, nec etiam v o l u n t a r i a d e -
inpaupe- cííet paupertas. F i l i u m a u t e m , n o m i n e Seuerum, g e - '
res: nuerunts q u e m i n D e i t i m o r e e d u c a u e r u n t , e u m q u e
e d u c a t u m c u i d a m patrifamilias, c C o r b e c e n o n o m i -
ne, a d h u c G e n t i l i , a d f e r u i e n d u m t r a d i d e r u n t .
2 Ule vero p u e r u m í i b i t r a d i t u m e q u a r u m c u f t o -
dise t r a d i d i t f u a t u m : q u i fideliter d e p o í i t u m feruauir,
equcti cu-
fidelicerque íeruando ex p a r u o & pene n u l l o m u i t í -
ítodit v i r i
diuitiSifed plex r e d d i d i t . H a b e b a t autem i d e m G e n t i l i s i n d e c l i -
Geníilu, uo m o n t i s í í m a n f u m q u o d d a m c o n t i g u u m ^ u o d h o -
d die V e t u s - c a f t r u m d i c i t u r , fuper fluuium B e u r o n i a m
f i t u m j v b i frequenter c o n u e n i e b a t , q u o n i a m &c ne-
m o r u m vicinitate, & p o m o r u m amernitate, & cerno -
r u m c a p r a r u m q u e venatione a d m o d ú m deleótaba-
l u r ; i b i q u e g r e g u m illius alebatur m u l t i t u d o : q n x l o -
ca v n d e q u a q u e vafta ambiebat f o l i t u d o . A r q u e i b i
cum fuis e q u i t i b u s 3 & f a m i l i a m u l t a n i m i s . c c r t o t e m -
pore a n n i morabaturjprascipué venationis & h i e m i s .
EP. A B R I N C .
Eius quippe d i t i o n i c i r c u m i a c e n s parebat r e g i o . C o n - £)
ílannenfis videlicet, e Baíocenfís, 6c f vallis fluuij q u i 6£
V i r i a d i c i t u r : alias autem ad alia loca feftinabat. E t
q u i a Gentilis G e n t i l i u m adhuc etiam r m b u s a g e b a t u r ,
h i b c o a t i n viciniá d o m u s fu£e ilicem pra?grandem,ri-
t u i d s m o n u m d e p u t a t a m ; f u b quá v i t u i o r u m capra- adilicem
r u m q u e , d i i s f u i s i m m o l a t o r u m , f u n d e b a t e r u o r e m : dits f a c r i ^
quae licec m u l t o t e m p o r i s fpatio confeóta v e n t o r u m ficantui
rabie c o r r u e r i t , adhuc tamen íüperfunt p l u r i m i , q u i
eam íe vidilTe p r o f i i e a n t u r , ac eam, quae íupereft a d -
h u c , ilicem ex eius radice proceíTiíTe.
3 H a b e b a t u r a u t e m f e r m e ad d ú o m i l i a r i a ecclé-
fiola quaedaro B. M a r t i n i , qu£E A d - f e p t e m fratres h o -
die nuncupatur .-altera q u o q u e é regione , i n h o n o r e
B. Q u i n t t n i c o n í l r u d a : ad quas pauci C h n í l i a n i eo .
^ r /->' •1• 1 ra - arca ei-
t e m p o r e , n o n une G e n t i l i u m m e t u , in reítmis, praeci- g ^ c ^
pueque D o m i n i c i s , diebus conueniebanr. Gentiles c h r i j i i a -
e n i m licet C h r i í l i a n o s eaténús^ m o n i n o n traderenr, norum p H '
tamen i l l u d c b a n t e i s ^ , vt fieri aílolet ab m e r t i o r i b u s j í c , t :
q u a n d o f o l i i n u e n i e b a n t u r , afficiebantur v e r b e r i b u s . 5
l i l u e itaque B. Señero m o r i s erat fepius c o n u e n i r e ,
quaíi fub o b t e n t u f e r t i l i o r i s herbae; q u o n i a m g r e g u m
f u o r u m cuftodiíE d e p u t a t u s . D c i q u e f e r u i t i o , p r o t e m -
pore &poíre, intentus, & f u o t e m p o r a l i d o m i n o , ac
aeterno veroque R e g i , paceré fatagebati V b i f r e q u e n - E
ter i n tirata publica reíidens, praetereuntibus necefii- nj/tlde ^ mi-
fericorS,
tatem p a t i e n n b u s , cundía , quae habebat vel h a b e r e
p o t e r a t , ncceíTaria erogabat»
4 Accicjit autem d i c q u a d a m , vt'p£Ené ó m n i b u s ,
quae habebat, paupenbus d i í l r i b u t i s , n e c i a m haberec
q u o d vlceriús daretjpraeter f e m o r a l i a t a n t ú m j accidir,
inquam4 vt anus quaedam tranfiens eleemofynam p e -
tetec. C u i u s inopiae v i r fanólus c o m p a t i e n s , fed q u o d
i m p e n d e r e t n o a h a b e n S j C o e p i t a n i m o a n g i , quia n o n
habebat q u i d q u a m f u u m , q u o d p c t e n t i pauperculae
poíTct l a r g i r i . C u m ^ u e i l l a a t t e n t i ü s , v t i d g e n u s h o - p t W f ^
m i n u m folet, vt f u i m i f e r e r e t u r i n í i f t e r c t , D e i f a m u - l l ^ * * " ^
lus ad e q u a r u m g r e g e m oculos f o r t e dcfíexit, v n a m - ^
que de iis, q u a m m e l i o r e m cííc p i u a u i r , eligens, quae-
r e n t i pauperi c u m p u l l o tradidic, eamque cítiüs rcCe- p
dere praíc j p i t . Q u á recedente, r e l a t u m eft R e g ' . R ¿ x
iratus r e d u c i v i d u a m c u m equá praecepic, penes í e ' v -
t r a m q u e feruari. D e h i n c a r m e n t a r i u m euocat per
n u n t i u m , iubet v t r e d d a t ad n u m e r u m , q u e m í i b i
c o m m i f e r a t g r e g e m e q u a r u m , I t u r ad a i m e n t u m , i n
partes d i u i d i t u r , partes n u m e r a n t u r , nulla deeíTe i n -
uenitur .-fecitque o m n i p o t e n r i s D e i larga b e n i g n i t a s , -
vt omnes c ú m a d e í l e n t , vna deeftet. N e c e n i m fuic
D e o difficile , v n u m p r o altero f u p p l e r e ; c ú m q u o d
priús fuerat, m a n e r e t , 8c q u o d d e e r a t , n o u u m fieret.
Viduae i g i t u r e q u a c u m p u l l o r e d d i t u t i p a f t o r i f a n ó l o
c r e d e n d i maior fides a d h i b e m r . V n d e f a £ l u m eft, v t f t ¿ i d i u i n i -
8c in d o m i n u m de c o m m e n d a t o fidei fanóto v i r o m a - t w f u p p k -
nerct incegritas, & i n í i d e m dati m u n e r i s feruaretur t u m u m g -
veritas.
i H i » c coniieere foftajfts licet, fuijfe huic V i i í pr&fixum Trologü.
h E j i Coafí.anti&cÍMÍta* G a l l i t , olim Caftra Conftautia:
ito, vrb'u t r i b u n a l i fubieHa , Pagus Conftantinus paffirn
dpud Hifloticos appillatur.
c Hunc verifimile t f i nobilem Francum fuijfe, i l l i p r o H i n c i t prA-
f e t t u m . i n f r a K e x appellatur.
¿ A l i b i d i ^ u m f i p i u s , manfum v i l l a m tffe, fine domum r u f i i e i
hah'ttationiidoneam, addtto agello, quem colat.
c E^tBaiocafsium regiovulgo H c k i n G a l l i i d i c i t u r , v r b j i p f a
Baiocs.
f M a j f o n u i d e f i u m i n i b . G a l l . V ' u o n a s , feu Viria, regiafedes
Pia;torij Cadomeníls, eodem nomine, quo vrbs, fluuium ^ ' ^ f l - &
habec, qui in mare labitur apud Vadnm S. Clementis. De CPP'
circumieflaregiont, qut, Vallis-Virias, Gaüice Vau de Vire
dicitur, agit ChefnAUí i n A n t i q u i t . G a l U i l i b . 7 cap.14.
g F u t i e a F r a n c o r u m , c h m p r i m t i m Galliaí inuaferunt, modera-
HO, v t indigenu liberam confiare religionem v e l l e n t : quá r a -
tione eosfibi faciliusconciliarunt. Immitiores a l i j hoc i n g e n i r i
b a r b a r i , VVandali, Gothi, & c , ac moderni b A r s t i d .
C A P V T
 í. F-E B R
C A P V T II
S. Seueri líber a ü t a s i n p a u p e re s . m i r a c u l a .
5 A L i o q u o q u e t e m p o r e vir D o r n i n i Senerus n i -
;nio iaboris & s í t u a n t i s íolís aíFeólus t x d i o ,
d u m m cefpite v i r e n t i paulli/per rcquicícere vcllec,
d e f i x i t b ü m i á parce capitis v i r g a m q u c r n a m , q u a m
haculum p r o d e d u c e n d i s a n i m a h b u s m a n u fcrebac. C u m paul-
humidefi- l u m o b d o r m i í í c r , (ollicitus de gregc í u o cicó furgens,
g'^ , v i r g a m , q u a m ad caput f u u m h u m i defixerar, r a d i c a -
uifií^im tíim ,nuen,c:clUíE'n a r b o r e m m a x i m a m crefcens p a u l -
as arboré laciuijad o l t e n d e u d a m beaci v i r i , q u a m á D c o p r o m e -
erefctt, ruerac, g r a t i a m , muico cemporc i n o m n i u m oculis
maníic. V i r iraque fanólus cerncns erga íe D e i m i f e -
• r i c o r d i a m , proítracus h u m i , p r o f u f i í q u e l a c r y m i s , p r o
fuis beneíiciis gratias ei rcddidic. A r b o r vero i n r a n -
t a m ab incolis habica eft reuerenriam, vt omnes e a m ,
ac í¡ in fe n u m e n a l i q u o d haberer, venerarencur, & ad
eam ,in diebus feftis v n a n i m i r e r gaudcntes c o n u e n i -
renc.Nec i m m e c i t ó : ve e n i m Deus o í l e n d e r e c , q u a -
nuÜiim- l e m in confpeóhi fuO i a m cune B. Seuerum haberec,
punevio- q u i c u m q u e r a m o s a r b o r j s illius d i f r u m p e r e atcenca-
iatam, bac,auc p r o t i n u s í e n f u m fundicus amiccebat, a u e p r o -
^ cinus d e o r f u m r u e b a r . ' Auis q u o q u e , quas in e i u s r a -
mis pernoctabac, mané iuxtá inueníebatur mórcua.
Q u o d íi forcé bosaur caper de hederá, q u á c o l l i g a b a -
nebejliu tül.j ai¡(jtj,cj continge[3a(;j i||,c¿ corarn aftancibus e x p i -
rabac. H o d i e q u e c ú m íenici defecla corrueric, c r u n -
cufque in cerra laeeat & pucrefcat, n e m o e a m fecuri
incidere, n e m p vel eius corcicem m a n u prasfumic d e -
nec i n trahere. Q u o d ideó Deus fecic, ve & ipfenn f u o S a n -
trunco: ¿lo g l o r i f i c a r c t u r , & v i n m i l i laus &: m e m o r i a f r e -
queucior baberecur.
6 Pacris v e r o ac macris fuae cancus erga e u m e r a t
a í f e í l u s , vt r e l i d o f o i o p a t ^ i O j , d o m o , p r o p i n q u i s , l o -
parentibití c u m , ad q u e m fihus couueniebat f r e q u e n í i ú s , i n c o l e -
renr* Erant autem a m b o granesxcace, r e b u f q u e fuis
tibits. i n vfus p a u p e r u m pené o m t u b u s d i f t r i b u t i s viduaci,
pauperem ípofUe ducebant vicam ; adeó ve humana:
vita; f r u ó l i b u s . c i b q videhcet & vefte carerent.. Q u o s
i n d i g e r e B.Senerus x q u a n u n i t e r n o n f e r e n s , veftibus,
quas pro fui í e r u i t i j mercede 3 fuo t e m p o r a l i d o m i n o
cecipiebat)eQ.sinduebat}raalen.s^udus A b r a h x í i n u m
a d i p i f c i c u m Lázaro , q u a m ín t n í c r a o c o u i b u r i c u m
diuite ptupurato. • . ; q a i aderant, rcfpondífnríbns, A m e n ; H. Seucrus D e i
. 7 Procurator autem doalu^a-egirK^huiufmodi bea-
* t i v i n videos UKcnnotíem , zelo d u d u s domrnum
C adiic, v i r u m Dei.diíFamaciuus5 t u m . q u i a f e d a m g e n -
t i l e m penicúsabhorrerec ^ NyAim conrubernia (edu-
jo f u g e r e r , r u m quia veíles ab.eOLfibi datas C h n l l i a -
nis egeijtibus, vfque ad femocalia^íargiiefur.. Rex ica-
. q u e C o r b e c e n u s irá permocu:s, h o c a u d u o . D c i íeruum
_ „ . o b f e r u a r i précepic, ve íi forteMeítes.qüas l i b i i t e r a t ó
¿"M™: d a r i i u b e b a t , , c u i q u a m vüatenúsrradercr , n e m o fibi
d e 1 n c e ^ v e ite ni, d a r e t, ni^i^ o QUOI ,«n d o ra ¿uní r e c i p t -
ret, fed nudus ,in fudo rem?necee.Beaco icaque Seucro
veftiBus .libi .dat-fs , p r o u n u s i n pauperum vfus f o l i t o
d i í t r i b u t i s , de a g r o n u d o redeunci , oceurrit puer
ideodomo f a m i l i a r i s i d explorare fejigluSy prcecurreníque , D e i
henltex- f ^ ^ ^ n i K | l l m aducncaííe domum nuntiauir.
mofrigore, ' ^ 1 1 ^ 1 ftfilj crudelis D e i . feruo fores regias c l a u d i ,
_cumque co l o c i , q u o vena-at, c u m i n i u r i á repelli. I n -
h o r r u c r a t autem aípeno.f (olito hiemis interaperiess
0 l t a l q ; u e ^ ^ . ¿ 4 ^ íupci íicicm ocGupaucrat.
8 Del autem t i m m p o f c n t i s f a i i n i l u s , c u m fe v i d c -
• ret ab ó m n i b u s vndequaqae depeÜi) o m n e í q n e m (e
f r e m e r e n i o i e bcftiali , lamque fui n u l l o m o d o velle
niiíercri>7;,,b^niano íolatioideftifuros, fpem in íemper
miíeranei C h n f t o habens, adiic fibi c o m m e n d a t a r u m
g r e g e n v q q u a m m , ftaníque é regione cospic nudus
(ub.aere D o m i n u m d e p r e c a n , ( ^ u e m m u l t u n ü d a m i -
V A R I 1. 189
f e r i c o r d i s D e i c e r n e n s p / e f a s , aíru/tatiXfíiOjíuu/rbe- AVCTO-
neficio. G r c x q u í p p e e q u a r u m , D e i i m p e r i o , de l o c o RBANO-
q u o l o n g i ú s l l ibac .'emotus, paftorem I u u m adue.hinc g ^ ^ c
i n d e veriis ad c u m VLi!tibus circuir, ííatibuíque in c u m Q
emidis fngus'fencire n o n p e r m i i n c . N i x qmppe nucu e^ultrum
D e i l o c u m , q u o vir D e i c u m l i b i fíde'iter mimllran- hulttufa-
tibus degebat equabus, dcuitans, f o r i n l e c u s prarten- uetnr.
dens Urtoris f o r m a m , i n t r i n i e c u s l o c u m d i í i ' u l u m r e -
linquebar. Q u o d v b i n u n t i a t u m cft Regí, f e l t i n u s a c -
CurríCi vidie, u u r a r i cerpit, m i r a r u s c f t , D e u m o m n i -
potente'm i n í u o r u m operibus SHiiClorum collauda-
uit, m o x q ie v i r u m D e i nouis & m e l i o n b u s i n d u -
m e n t i s v é l t i n príecepit.
C A P V T III
C o r b e c e n m Princeps c u m j u i s conuerfus per 1
S . S e u e r u m .
honoratur
9 Q l c i t a q u e f u r o r e & i n u i d i a in a m o r e m & reue- "bhtro,
k3rentiam veríis, cccpic q u e m prius abiccerac v e -
n e r a n , c u m q u e i a m n o n in p a f t o n s , íed in p a r n s l o c o
coepic ample¿li;eociul'que íuac d o m u s c u f t o d i a m , f i v e I - : '
lee, ei delegare peropcabac. SedSané|us D e i , q u i iam £
ad (Viuam D o m i n i c i aratri femel m a n u m appofuerac,
i n d i g n u m repucans port: cergum rcfpicere , videlicct
vcccmporalem h o n o r c m D i u r n o j n ^ f e r r e t o p e r i j q u o d
íibi offerebacur h u m i l i t e r r c l p u i t ; vicamque de cetc-
r o f o l i t a r i a m ducere íe velle dicens, recedendi l u c n -
t i a m té'porali d o m i n o péttit, vt poílc't vacare D e o ( o l i .
10 Rex itaque C o r b e c c n u s , c ú m beati m e n t e m
v i r i in a m o r e m fuperni Regís exardefcerepenitús ger-
neret, cunólaque terrena p o f t p o n e r c , ve medieetur
cíelcftia, e u m deuoté peeiic, vt C h n f t i a i i i E r e l i g i o n i s V " ™ M *
fibi íacramenta manifeftarec, dicens fe velle D e u m i l - tm H,Hm
l u m f e q u i , q u i caics f a m u l o s haberer, per q u o s & i p í i s
elementis i m p e r a r c t . V i r i g i t u r íanótus a u d i t o e o . p r o
q u o D o m i n u m frequencer exoraucrac, ve íui.noti iam
patefacerer, q u e m d a m b o n i t e f t i m o n i j Piesbyternrn
n o n i o n g e m a n e n t e m expeeíie , cique Regís pecitio-
n e m iníinuauic, fecuraque v e n i r c m o n ú i r , lile v e t ó
figno C r u c i s claro , ennv l i b r o Euangei'ij,feqüentc fe
niultitudme fidelíum, R t g e m adiic , c u m q u e h u m i l i
cuín deuoeione, d i c u m deuora huniiíirate í a l u t a u í r ;
m o x q u e daiá b e n e d i í l i o n e , C h r i í l i a n i í q u e ó m n i b u s ,
repieensgi'ariá, R e g e m e m í q u e pucros & í n c a r n a n o -
nis C h r i l U n i y i l e t u i í n &: fidei C h n í l i a n a : ficrarr.en- F
r u m luculenter c d o c u i t . Taneam a u t e m g r a t i a m fa- cumfuit
m u l o fuo t n b u i t omnipocens Deus, vr omnes c o n t i - bapttz,.tri
nuo ncu geneilicaeis d e i e l i c l o , de graciam t k n o r n t h ? * 0 ™ * * * '
appecerenc C h r i l l i a n i c a t i s . Q u o P r e ^ b y í c r b q u a d r a -
g i n r a d i e r u m i n d i c i o i e l i t n i o , q u a d r a g e í i m o die, in
melius adunará Eccleíiá,Rex p n m u s acceííit, n o m e n - pofitein.
que C h r i í l i pubiicé conf-cííus, reguíque v c l l i b u s e x u - n m m 4a
tus, c u m lacrymis bapeizari-peciic, & promeruit.-cicjné d i e r u m ,
i n baptifmatc B, Seucrus pater eft efFechis q u i ei ad ^ I s M " '
hoc dux & m o n i t o r fuerac praeuius; cuius c x e m p l u m P ^ ^ f a * "
q u á m plures p r o í e e u t i , r e l i g i o n i s noítríE d i g n i t a s . . . ;
& i d o l o i u m manís íuperftirio penicús defpiciebaeur. •
11 Gaudeb.it.itaque B.Scuerus de tanta íuae faeio-
nis íegete,- eraique c i a d c u m u l u m bearitudinis, q u o d
p r i m u s ih eadem r e g i o n e fixerat a r a t r u m p r x d i c a e i ü -
nis Doiusnicaei v n d e f r u ó l u s vberes cseielti h ó r r e o v i - neophytos
deb ie excreuille. LsecabaCur q u o d ei cauíía f d u t i s f u í í infirnu-
rae ac r c m e d i u m , á q u o frequenter viras p r s f e n t i s fer-
mri) receperar ftipcndmm : traíflabaiquc coram Regé ^
de fidei incegnc-íte , vitsequc m u n d i e i á , acque cordrs txemplh
fincericaee •, p a u l U t i m q u e e o r u m á n i m o s ab e n o r m i
^ l { > t a o r ) « fuperftitionc ad m o r e m i n f d r m a b a t f o p e r -
nas p a t r i a - V q u o n d u n í inliftens p r a e d k a c i o n i ; a l h d u í E -
q u e d u m vacaict o r a i i o n ^ (eiplum aliis 8¿ f o r m a m d e
cxgfnpkun
 190 V I T A S. S E V E R I
AVÍCTO e x e m p l u m p r x b c b a t imitandae r c l i g i o n i s : e r a í q u c m i -
RE ANO- f t j m v i d e r c , n o m e n i l l i c C h r i f l i m o d o prardicari p u -
txNlS ^ l ' c é , v b i nuper erat t i m o r vel aadirc.Fiebatque in dies
^ partis diabolicac d c r r i m c n t u m j q u a t e n ü s eá decrcrceu-
tc, fidclispopuh r e d d e r c t u r augmentum»
C A P V T IV
5 . SeuertruitafolltanA^ d t j c t f u l i .
r l a r c g a u d e n t e s , pauperem c u m eo v i t a m duceie c l c -
IÍ V t n i g i t u r D e i o m n i p o t e n t i s f a m u l u s , in e o -
V ^ ; r u m i a m c o i d i b u s propenfuis fidei g e r m i n a
p u l i i i l a r e , fcucfcumáue iam ccntupÜcatum i n bonis
o p e r i b n s reddere , i d o l o r u m támpla pcnitüs dcftrui»
cccleíias C h n f t i v b i q u c viderct c o n f t r u i ; r e m o t i o r i s
d t eorum
frofeÜH virae ex m u l t o t e m p e r e deíidcriis acceníbs.conuocatis
quos C h r i f t o iucratus fuerat, d e f i d c r i u m f u u m cis p a -
tefecit , talique fermone e o r u m corda dolentia c o n -
gratiu fórtame : Gratias ago D e o o m n i p o t c n t i , q u o m a m vos
D t e aftU; per prauiaricationem p r i m i parentis , ac per Jgnoran-
tiam ipíius veftriE a ó l i o n i s , fadti filij d i a b o l i fucratis :
m i n e vero f i f t i per a d o p t i o n c m filij D e i , q u o d i n v o -
bis v i t i a t u m fuerat , B a p t i f m a t i s lauacro reparartis,
B vofque h o f t i a m í a n í l a m & i m m a c u l a t a m c x h i b u i f t i s ;
c r a t i s c n i m a l i q u a n d o tenebra: , n u n c a u t e m lux i n
eofq} hor- Domino. V n d e , fratres & filij, fidem q u a m in b a p t i -
tatuí fmate fuíccpiftiSj q u a m ^ u e c o r a m Sacerdote c o n f e l l i
confian-
eílis, m o n b u s teneatis , & opere períeueranter exer-
tiam.
ceatis. I n c i p i e n t i b u s e n i m r e g n u m p r o m i t t i t u r , fed
perfeueraatibus r e d d i t u r . R e c o l i t c q u a m miferá &
fragilicarnecircumdemur. R c c o l i t e q u á m breui vita
Pfal.ioi. i n hoc l a b i l i t e m p o r e f r u a m u r , vt ait Prophcta : Dies
m e i íicut v m b r a d e c l i n a u c r u b t , tk ego íicut focnum
a r u i . P o n i t e prae ocuhs e x t r e m u m m d i c i j d i e m , v t a i t
4
a. S a l o m ó n : M e m o r a r e n o m í l i m a tua, & i n acternum
Eccli. 7. n o n peccabis.Et e g o , C a t i f f i m i fratres, a l i q u a n d o v o -
40 b i f e u m r e m o r a t u s f u m , veftrifqac p r o f e í H b u s m u l t o
t e m p o r e , per D e i g r a t i a m i n t e n t u s . V i d e n s iam ad pie-
tfattdt iré n u m c o r d a vcftra C h r i í h caritate feruefecre, p r o m e i s
in/olitu- peccatis & ipfe follicitus,metuens trucisgchenníE f u p -
dintm. p l i c i u m , vt D e o attentiüs valcam inhaererc, f e c r e t i o -
r e m l o c u m d e l i b e r a u i expeterc. C o m m e n d o a u t e m
vosDeo, q u i v o s a d a g n i t i o n e m fui n o m i n í s venire
f e c i t ; quatenús per a d o p t i o n c m filij eius conformes
f a ó l o s , ipíius C h n í l i faciat vos c o h e r e d e s .
15 Q u o d c ú m a u d i í T c n t q u i aderant, o m n e s p a r i -
emnihM ter c u m iacrymis rogare ccepcrtlnt, vt íc.quos C h r i f t o
dolitibui* per p r ^ d i c a t i o n e m nuper g e n u c r a t , n o n defereret.
c C u i R c x C o r b e c c n u s , V i d e s , a i t , P a t c r , i n te f o l o f u m -
m a m f a l u t i s noftras c o n f i f t c r c . - q u o n i a m n o f t r á í i m i -
l i u m q u c infaniá & perfecutione, C h r i f t i a n i ex finibus
noftris c f t u g a t i , vix pauci h i m i s , nec ipíi capaces cae-
leítis dodrinae, r e m a n f e r u n t . V n u s eras, q u e m D i u i n a
nobis referuauit pietas, q u i aptus cáelo n o n o s p r o c r e a -
htro rogM- re filios, r e l i g i c n i s caftimoniseque t e i p f u m nobis f o r -
U ne Ion- m a m pracberes. V n d e n o n m u l t ú m credo p r o d e í l e , fí
gius abeat,
te v n u m d u m velis íaluarc, plures videas.imó p a t i a r i s ,
deperire;quos p o f l i s , (1. velis, a d m o n e n d o ad r e í h m
perducerc v i a m . N u p e r c n i m idolis d e d i t i s d i í f i c i l e
cft víitati m o r e m facrificij n o n repetere, n o u o q u e D e i
f e r u i t i o l i b e r a colla fubigere. V n d e & e g o , q u i praeci-
p u é m d i g e o caeleftis ritus d o é l o r c . t u a m b e n i g n i t a t e m
o b n i x i u s e x o r o , vt fí t u i h u i u f m o d i n o n poceft m u t a r i
i n t e n t i o , vel vicina nobis t i b i placeat h a b i t a t i o , q u a -
tenús fí q u i d a u t . . . . vel operis in nos o r t u m f u e r i t , a d
te v e l u t a d foncem í u i b u n d i recurramus. Habemus
a u t e m loca varia v o l u n t a t i b u s h o m i n u m congrua;
t u n m c f t e l i g e r e , n o f t r u m a u t e m » cleéla t u o n o m i n i
aílignarc. s membrorum
14 A u d i c n s D e i f a m u l u s , m a g n o p r o eius f u o r u m -
q u e d c u o t i o n c rcpletus g a n d í o , p r i u a t o afíenfum prae-
b u i t , fibique de p r ó x i m o l o c u m elegit , eumquefuo
n o m i n i a d f c r i b i fccit.Erac a u t e m i b i d e m locus m i l l i a -
E P I S C . A B R I N G .
l i o á R e g i s c a f t r o , in fílueftris m o r í t u . . . . fítus, q u e m
D
vafta folicudo a m b i e b a t , Vicinus q ü e r c ü i q u o n d a m de
i n ptopin-
eiusSan¿li virgá paftorah procrearse: ad q u e m D e i f a - quo loco
m u l u s p e r u e n i e n s ) p r i m ú m in h o n o r e beatse D e i Ge- ecelefiam
nítricis Mariae c o n f t r u x i t ecelefiam. I n q u á c o m m o - confiruir.
rans, caelefti iugiter i n t e n t u s t h e o n a e , aflidué v i g i l i i s ,
ieiuniis, o r a t i o n i b ú s vacabat. Cuius cxemplo multi
& nobiles v i r i íceularia r e l i n q u e n t e s , caeleftia t o t o d e -
í i d e r i o fcquentes, poft D o m i n u m cracem fuam b a i u -
g e r u n t . I n t e r quos q u i d a m , i £ g i d i u s n o m i n e , vencra-
tjctpmo'
bilis v i r e n i t u i t - , q u i beati v i r i in fanélo propofito-íb--
Admitfit,
eius atquecooperacor praecipuus e x t i c i t ; fni-que d o - & i n h i i
¿loris veftigia lequcns per o m n i a cáeleftis d i í c i p l i n s n ' j E g i -
fubeíTc m a g i f t c r i o (atagebat. Crcíctbac intereá m u l t i - dtum :
m o d a conuerfationis c o r u m o p i n i o , q u i c ú m n i h i l h a -
berent, n i h i l tamen appetebant, q u o t i d i a n o l a b o r i i n -
feruientcs, vt haberent, n u l l i o b n o x i j , i l l u d p a r u m v n -
de viuerent, eratque fatis inde locuplcs, pañis ícilicec
ócaqua, q u o t i d i a n a ad vefpcram refedrio : i n d u m e n -
t u m ncceílitati t a n t ú m d e f e r u i e n s , nihil terrenum
concupifccre , i n u i c e m ad v o c e m iubentis o b e d i r e ,
alienes fe ab hoc feculo faceré, m a l o t u m i n i u r i a s pa-
tienter tolerare.
a Refiihs fctipfijjeti Sapiens, t&on enimejl Salomonis.ftd E:ele~
fiafiicii
C A P V T V
S. Seuert eptjcopaíuj. e m ahdicatw*
15 T ) Eatus autem Seucrus, a í i i s h u m i n s c néceflariis
13 vitaí'ftudiis intentis , i n f r a cccicfiac fuá: a m b i -
t u m í ' e c o n t i n c b a t , nec n i f i v i f c n d o r u m gratiá i n f i r -
m o t u m v f p i a m p r o g r e d i e b a t u t i A d e p t o a u t e m , Fra- fitSatet-
t t u m t o t i u f ^ u e p o p u l i r o g a t u , f a c e r d o t i o , d i g n é , p r o u t dos,'
poterat, n o l t r a : falutis h o f t i a m faepiús í m m o l a r e D e o
p r o c u r a b a t ; feque parit.er per c o m p u n ó l i o n e m lacry-
m a r u m in h o l o c a u f t u m D e o i m m o l a b a t . I n q u o D o -
m i n i c i g r a d u offieij f u p c r n u m & h u m a n u m f a u o r c m
& gratiam m u l t i m o d é p r o m c r u i t , & p r o m e r e n d o d í -
u i n i t u s ad celfíerem g r a d u m hoc o r d i n e p c r u e n i t . E r a t
in vicinociuitasquae hodie nuncupatur Abrinca , in
dein É p i -
f u p e r c i l í o m o n t i s versús O c c i d c n t c m pofita , q u s fui fcaptti A -
Paftoris m o r t e v i d u a t a , f u e c c ^ b r e m á D e o ieiuniis & brincenjíff
o r a t i o n i b ú s quaerebat. Ha:c, vt f a m a r e f e r í , c u m f a n - insütttí i
d i t a t i s beati v i r i celebre n o m e n audiífet , D i u i n á i n -
ípiratione c o m m o m t a , omnes Vnanimifauorc, c o n -
c o r d i q u e ele¿í:ione,eumdem D e i f a m u l u m , vtpraeef-
fet, i n u i t u m p l u r i m u m q u e rcliftenrefn cocfgeiunt, At
¡He c ú m v o l u n t a t i , i r a o D e i o r d i n a t i o n i obíifterc n u i -
latenús v a l e r e t , i n u i t u s e p i f c o p a t u m fufcepit.
16 Sed t a l c m fe, qualis antea fuerat, e x h i b u i t : v a -
cabat o r a n o n i , l e é l i o n i , i e i u n i o , vigiliis',plcnus audko-
n t a t e , plenus & caritate : fie p r x f u l a t u s ínter p o p u l o s magno ^ -
v t e b a t u r d i g n i t a t e , ne f o l i t u d m i s o b l i u i f c c r c t u r c o n - lo & h u -
m: l:late i d
tinentiae. Erat peruicax in h a b i t a t i o n e , blandus in a l -
m u n t u ge-
loqnio, f e u e r u s i n c o t r e p t i o n e , b o n o s v t i n melius r i t .
p r o f i c e r e n t m o n e b a t . p r a u o s vt á m a l o defifterent ter-
r e b a t : i n c r é d u l o s vt ad fidem C h n f t i conuerterentue
í u a d e n d o m e u e b a t : c r c d c r c vero nolentes penitús a
t o t a regione e l i m i n a b a t . Q u a n t i a u t e m fallentis raun-
di gloriam habuerit, quantumque feculatium honores
v i l i p e n d e r i t , i n d i c i o eífe p o t e r a n t 8c habitus vilitas,6£
, f e r m e n i s v u l t u f q u c d e i e d i o : q u i ctfí v i l i tegebatur i n -
d u m e n t o , f o r m a tamen q u o d d a m gencrofítatis fpeci--
m e n praetendebat.Pallcbat vultus i e i u n i o , corpus af-
ficiebatur f q u a l l o n b u s , in c o r p o r e t a m e n fquallida
praeeminebant hncamenta : adeo v t fi
h o m i n e m fanólum ignorares, f o r m « rtucrentia i n -
dicaret.
17 Fecit a u t e m p l u r i m a in cpiTcopatn miraculi,
q u x ad n o f t r a m m i n i i r é p c f i i e n c r u n t n o i i t i a m r q n a n -
rum
 I F E B
^ rutn e n i m in ípfo Fuít, omnes eius víra l a t u i r : quippe
ti»rei m i - Sul ^c ^ b a s á ícgeflis, nec laude d o n a r i , ncc m e r c e -
WHH
I: de temporalirer remunerari deíiderabar. E c q u o n i a m
4 a d h u c c o t c m p o r e i n 4 cpifcopío p l u r i m i v a n i l l i m o rc-
nebautur j d o l o r u m crrore , erat ei iugis contra hanc
vamtaccm diabolicam dj(ccptatiojC]iiatcnús ad reólam
íiderii conuectcrct. quos vana daemonum i l l u h o e u c r -
i d o h t w r - t i l í c c : adeó ve í i c u b i i d o l u r n aut t c m p l u m idolis c o n -
ÍJÍ' íceratum t e p c n l l e t , fcílinus a c c o r r c r c t , ac fine reípe-
¿ l u aut f u n d i t u s i l l u d c u e r t e r e i auc D e i o m n i p o t c n -
ns n o m i n e , expulfo dasmone , confecrarer: n u l l u í q u e
tantis t a n c o r u m , cpias fiebane ab c o , í í g n o r u m F u l g o r i -
& Getilei bus audebat reíiftere. Sicque f a d t u m eft, vt intfa b r é -
conHertit: ue cempons í p a t m m l u m e n veríE fidei ó m n i b u s (lii
praífularus illucefceret per eunij adeó vt omnes C h t i -
fti n o m e n p r o f i t e r e n t u r publicé & f u b t a l i Paftore f u i
erroris tenebras gauderenc fe poneré,
18 C ú m his & aliis d m i n i s rebus operam daret
attentms, timens ne paftoralis curie graui p o n d e r e , f i -
bi i n o p i n a t ó ruinae pararecur occafio, fucceíTorcm í i b i
iimi¡¡o á populo dari cxpetiit. C u i u s p e t i t i o n i c ú m facilicer
tpifeopatM, populus n o n veliec acquiefcerejquippequos eius prae-
ientia foucbat, abfentia c o n t r i í l a b a r ; cüi íubeíí'cgau-
debant, quem fibi n o n praícfle dolebant ; proccílatus
^ cft,ad p n o r e m vicam & l o c u m o m n m o fe velle r e d -
iré , idemque velle n u l l o ' m o d o m u r a r i poílejeofquej
q u o r u m verbo & exemplo i n f t r u e r e n t u r , p l u r i m o s
habere: p n o n s gregis d e c r i m e n t n m f u i abfencia Heri:
e o r u m , q u i aderant, fidem Ecclcíiafticam.íi abcíTerjin
redit » d nullo violari. C u i c ú m reiirtere nollcnr, i n u i t i aíTen-
monaíie- í ú m d e d e r u n t . Acceptá ¡taque l i c e n t i á r e c c í l i t , l u i q u e
riumi cordis amicamadiic f o i i t u d i n e m .
19 Fratres autemjquafi Patre recepto, gratias D e o
r e d d i d e r u n t , eiuíque praefentiá r o b o r a n certatim i n
vacateon- [50no opere feipíos praeuenire íatagebant. V i r a u t e m
^ianí*' D o m i n i , v e k u ab humeris m a g n o r e i e í l o p o n d e r e ,
coepit D i ú i n o operi exped¡tiúsintendere,ar¿t¡oriíque
v i t a t r a m i t i i n f i f t e r e , t o r u m p o f t f e , retentisneceíTa-
Luc. r í . r"s> reiecit fcculura. Et D i u r n a tefte Scripturá » Q u i
14 fehumiliat.exaltabjtur,coepit intercá magnis m i r a c a -
l o r u m íígnis d e c l a r a r i ; adcró vt e u n t i u m & r e d e u n -
tiura a g m i n a f a n ó t u m v i r u m v i f í t a n t i a ^ u t faitem pe-
t e n t i a , v e l u t a p u m examina frequentare videres Fra-
t r u m habitacula. A d u e « i e n t i u m autem circa c o r p o -
infirmos rura fanitatcm á Deo t a n t a m promeruerat gratiam,vc
f*n*t, c u i u f e u m q u e g r a u e d i n e i n c o m m o d i deprcífus acce-
d e r e t , eius precibus pnftinas fanitati redditus hilarís
redirer.Caecis v i f u m . c l a u d i s g r c í í u m , mutis l o q u e l a m ,
futdis a u d i t u m t e d d c b a t . I n fugandos q u e q u e a b o b -
^ íeflis c o r p o r i b u s da:mones ei DiuiníE virtutis aderat
praefens operatio. M u l t i q u o q u e antequám beati v i r i
attingerent l i m e n , f u g a t o dacmone r c d d c b a n t u r i n c ó -
lumes. A n i m a r u m quoque m o r b i s & Diuinae d o c u -
. . . m e n t ó S c r i p t u r a e , & o r a t i o n n m grana fubuemcbat;
tatemeru- adeo vt q u i q u e aduementes, eius vetbis mente c o m -
4H. p u n d i , m u l t u m q u e m e l i o r a t i , & p r e t é r i t a deflerent
& i t c i u m Hcndacommitcere nollent, *
a E p i k o y i n m p r o íiíoeceJi j ) 0 ¡ i t u m , v f i & mox p t z C ü h m s .
C A P V T VI
5 . Seueñ ^ u l t t m a mónita, o b i t m .
10/^^ V m igitur his m u l t i f q u e aliis vir beatus í a n d i s
XJI operam daret operibus, praeíciret, confeótus
iam fenio, D i u i n a reuelatione d i e m fuíE vocationiS) vt
vbitrim á D o m i n o f u i l a b o n s reciperet mercedem , c o r o n a r a
fuumdi- videlicet «ternaeglonae ¡ r a m a r c e f o b i l e m , ne i m p a r a -
umkw tus á i u f t o Indice i n u e n i r e t u r , quem femper t i m u e r a t
prtftíjcity 0ffCIlfií;rc> nc oíFcnfum aliquando rimerec, í u g i m e d i -
^ I M Í - ' " t a r ' o n e ^ a ^ ( ; í l ^ o r a t ' o n e ' e i l i s facicm íatagebarpra:-
R V A R I I .
191
cratns fuerat, a g m i n e , ScCni ex/tus d i e f í i p t a z d i x i t , Se AVCTO-
vt pro fe D o n u n o preces f u n d e r e n t m o n u í r , eoíque RE ANO-
p r o íuá iamentanres r e í o l u t i o n e j i i i f t i compeícuit cor- NVMO,
reptionc, d i c e n s ; B e n c f i c i o r u m D e i v i d e m u r eíle i n - EX
g r a n , c ú m et, q u b d eius per d i f p e n f a t i o n e m fierino- P
u i m u s , v o l u n t a n q u e r d i f t i m u s . Seruus c n i m , q n i ícit " ' ¡ " " ^
v o l u n t a r e m D o m m i f u i & n o n facit, vapulabit plagis doUnnt,
m u l t i s . V n d e c ú m Sanólos D c i certa pro faólis poft
m o r t e m gloria manear, pro eis d u m m o r i u n t u r l a -
roenrari, íua; n o n e o r u m v t i l i t a t i potert n o n i m m e t i t o
a d f c r i b i . In C h n f t o e n i m m o r i m u l t ó melius e(t,quám
i n carne v i u e r e . Et quia m i h i viucre C h r i f t u s f u i t , ¿c
m o r i l u c r u m , ideó gaudens & gratias reddcns, m o r -
tis e x p e l o d i e m , p j u r i m ú m in m i í e n c o r d i s D e i b o -
nitate c o n f i d e n s , vt q u i i m m e n t o s & n o n ciedentes
roorte fuá redimere v o l u i r , credentcs & í u x militue
eméritos milites ab a n t i q u i hoftis inuaíionc d i g n e t u r
vendieare. C o m m e n d o autem vos D e o , q u i luos f u - , . .... y
per vos aduertat o c u i o s , quatcnus innerc reCto vna jw
p e r d u c a t a d patríam, q u a m per p r i m i parentis perdi fiudiovir-
dimus incontinentiamjvt eiusreddatgrana.quod no- tutu,
ítra amifit negligentia ; nevé nos, quos vt íúos filios
vocauit ad r e g n u m , quafi íemper inútiles d e p e l l a t i n
fupplicium.Precor autem v o s > v t & A p q l t o l i c i m e m o - E
res prajeepn, q u o d dicit, Orate pro i n u i c e m vt falue- ^ c o b i y .
m i n i , p r o me D e o preces fundans,ne m i h i manus i n i - 16
m i c o r u m mlfericordiíE nefcia o c e u n a t , nevé fuo i m - & p r o f g
petu d e t e r r e a t , quae licct in q u o h b o t S a n ó t o r u m pa- o r t n t .
r u m a l i q u i d de fuo r e p e r i a t , ipfa tarr.en íuá efterata
crudelitate & f u a i m m a n i t c r v i o l a t & aliena violare
etfí n o n valeat,tamen praefumit f u r i o í a ; t a n t o q u e m a -
gis c f t t i m e n d a , q u a n t ó m i n ú s eft e x o r a n d a ; cui c ú m
per nos m i n i m é reíiftere yaleamus > exorandus eft
C h i i f t u s , cui refiftere n o n v a l c t j v t p e r c u m eius faeui-
t \ x Se crudelitatis manus effugcre valeamus ; q u e m
C h t i f t u m f i a l i q u a n d o placatum h a b u e r i m u s , m i l l o s
i r r u e n n u m furores t i m e b i m u s .
21 H i s ita finitis, d a t o c u n d i s pacis o f c u l c a d p r o -
pna dolentes m u l t u m q u e gementes r c m i í i t ; ¡ p ( e vero
totus i a m i n r e r i o n s h o m i n i s a g e b a t u r e x e r c i t i i s , ar-
que i n raagná pofitus c o n t r i n o n e carnis & fpirituSi
cupiebat d i l í b l u i & e í f e c u m C h n f t o . N o n m u l l ó p ó f t
denique vir beatus g r a u i febre c o r n p i t u r , quas i n dics
í l n g u l o s magis ac magis e i u s . . . . depafcens, q u a n t ó .
magis c o r p o n s n g o r e m m i n u e b a t , t a n t o magis ani- ^ ¡ ^ ^
m £ v í g o r e m fuppeditabar., In i n f i r m i t a t e ramen p o f i -
tus, n o n m i n ú s á D e i ceííabat l a u d i b u s , o m n e m q u e á
fe m u n d a n i adlus remouebat í t r e p i t u m , vt foli f u p r e -
p r e m o l u d i c i intenrus, in eius manus redderet f p i r i -
t u m , cuius folá p r o p i t i a t i o n e & a u x i l i o fe ab i n i q u o - p
r u m m a m b u s poífe defenfari c r e d e b a t ; r o g a b a t q u e
c u m g e m i t u & l a c r y m i s , ve eum abfque t i m o r e f e m -
per i n v i t é recordatus fuerat. P o f t i e m o autem d i e , s u c r a m t -
D o m i n i c i s p r a : m u n ¡ t u s facramentis.Franibus a d f t a n - t i t m » n i ~
tibus vniuerfis & flentibus, inter p í a l m o r u m o r a t i o - t m m o r i -
n u m q u e verba,fine d o l o r e m á x i m o , v t v i f u m eft,qua- t m '
íi i n f o m n u m r e f o l u e r c t u r , f p i n t u m exhalauit. Dies « ^ 1 / ^
a u t e m r e f o l u t i o n i s e i u s e t í i m i n ú s in n o t i t i á babea- ^ n o d i u
t u r , qnippe c ú m i r r u e n t i u m t u r b i n e b a r b a r o r u m poft
eius m o r t e m Fratres omnes ftigerunt, ica v t i l l i c n e m o
r e m a n e r e t i m u l t o q u e t e m p o r e locus í d e m h u m a n o
deftitueretur f o l a t i o : r e c o l i t u r ramen pridie N o -
nas l u l i j , feilicet die qua Reliquiíe R o t o m a g o in h u n e
l o c u m delarae f u n t . Fecerat autem fibi fien i n ecclcfiá
beatée genitricis M a n a e , q u a m ipfe c o n f t r u x e r a t , fe- fepttltM
p n l t u r a m , i n quá poíitus fuerat á m a i o r i b u s , q u a f i v i - c l t r e t m i .
ueret m i r a c u l o r u m íignis fe viuere m a n i f c f t a u i t , q u a n - rneulió.
n q u e eíTetin c x \ o m e r i t i , virtus fanitaxum de f c p u l t i
puluere exhibirá , v i u e n n b u s o f t e n d i t . P e r o m n i a
b e n e d i í h i s Deus , q u i v i u i l & regnat i n fécula f e c u -
lorum> A m e n .
C A P V T
 V I T A S. S E V E I U
AVCTO-
REAN6- C A P V T VII
NYMO,
ExMSS,
A l m d S , Seuenmiraculum m ^ v i t a ,
íi4 T 7 T q a o n i a m d o n u m ac D e i n o f t r i potentia
X-J nee n i m o r c í l \n ulagnis , nec m a i o t in m i -
n i m i s , íeii v b i q n e & ¡tí coto & in parte o m n i p o c e n s ,
cui d u m fideliter feruicur, p o t i o r a q u á m petancur lar-
g i t n r , q u i m.ui t é r m i n o s p o í m t quos n o n t r a n s g r e d i -
t u r . q a o iubentc vires ignis hebeícuntjipfc íi.Seuerurn
i n i g n e c o m b n r e n t i i n c o m b u í l u m f e r u a u i t : quatends
per hoc tribus pueris i n ardenti c a m i n o Regis íuperbi
D c n m l a u d a n t i b u s , vt x t a t e , íic & m e n t ó coarquati
n o n i n c o n g r u é videretur, Q u o d a m emm tempere
anas queedam paupercula, ardenti f u r n o panes ad c o -
q n e n d u m inferebae: quos d u m m i t t e i e t , m i í í b r i u m ,
q u o d pala d i c i t u r , p a n i f n p p o f i t u m in f n r n o remanfit>
atqtie c o m b u f t u m eft. A n u s vero d u m f u u m fe m i í í b -
r i u m videret a m i í i í l e , n e c a l i u d , q u o d pro eo fuppic-
B ret, in p r o m p t u habere, p l u r i m o s vero panes ílipcref-
Olim f u r - fe, coepit, vt rlli 6c aetati Üc fexui m o r i s eft,gemebunda
num cale- c o n q u e r i , dúo in d a m n o pertimeíccns, q u o d n o n ha-
íem, v i
beret v n d e panes codlos retraheret , vel coquendos
vidu&fuc-
Curreiétt
i m m i t t e r e t . C u i u s vocem l a c r y m o f a m B.Seuerusdum
intrarat p r x t e r g r e d i e n s audifTet, aduolans de itinere) r e q u i -
n t o 5c c o g n i t o vnde doleret.motuspietate, plenufque
fide, protinus accellit) ardenremque Furnumjíui íecu-
rus) i r r u p i t , panefqne relidlos á foris fufeepit, & per
f u r n u m ad c o q u e n d u m dirporuit,quos paulló poft e o -
l i o s , cum aliis quos n o n m i f e r a t , viduae n o n m i n i m é
gaudenti r e d d i d i r , illzefufque de f u r n o , ádeo vt nec
i h carne nec in verte laeíura q u s l i b e t d e n o t a r i poíT'cr,
exiuit : q u i e x i e n s , q u o d feccrat m i r a t u s , t i m u i t , &
t i m e n d o D e u m , in q u o poterat, q u o d per fe n o n pof-
fet, laudauit-, eique fidelius de cerero í e r u i u i t , & fer-
u i e n d o ad m a i o r a p r o e i u s a m o r e toleranda reipfum
c o n t r a fe erexit. - ,
a Videtur hoc miraculum cumee quod nu. 1 n a t t á t ü r , iungett-
d u m . & forte plura i d g e n M k ltbr»rio omijft.
T R A N S L A T I O I E T
a u t t o n a n o n y m o , e x e o d e m M S *
c A p v T i
S. Seueri templum a D a n ü combuflum, re~
jíauratum.
Valiter i d e m venerabile beati v i r i c o r -
AN.CÍÍ.
MLXXXIX. pus de loco prioris fepulturae R o t o -
mago f u e r i t delatum , i b i q u e deceri-
ter in argénteo l ó c u l o fit l o e a t u m . v t i
á m a i o n b u s accepi, pofteris f e n b e r e
2 Poft obitum itaque beati ConfeíToris Seuerij
C h r i f t i a n á r e l i g i o n e m u l t o m a g i s a c D i u m i c u l t u s ar-
d e r é r e f r i g e f c e n t C j d i l e é t i o n e q u e n u p e r v n a n i m i ftu-
d i o mentís peruerfae in o d i u m fimultatcm^uc recí-
d e h t e , elegit peccantium enormitas , Vt d i g n o huius
terrae mcolae m u l t a r e n t u r f u p p l i c i o , q u i fe á D e i f p o n -
te, vt nequiter viuerenr, retrahebant í e r u i t i o . I n d e vt
Banií h a n c v e l u t á radice vitiatam n a t j o n e m totam Dei d i -
gna extirparet v l t i o , g e n t e m q u a m d a i n mifericordiae
•vaíianti
& pietaris nefeiam . . . . a gens c u m d a í í i b u s m a g n o -
iw,
a que belli apparatu mare tranfiens, hüius Íncolas térra:
i n l u x u v i t a m quieté ducere offendens, i n o p i n a t o eos
aggrelli b e l l o , q u o s caperepoterant,alios igmbus.alios
fluminibus, alios praecipitiis tradentes, m o t t i dabant»
EP. A B R I N C .
Q u o t c r r o r e natio tora perrerrita.fha o m n i a recnm de-
ferentes, f u g a m n o n r e d i t u m i n i c t u n t ; adeó vt loca
pnús delcdlabilia, fuifque popuhs plena , f e r i s ' t a n t ü m
& auibus permicterentur habitando. Q u i b u s fuga;
praefidium petentibus , tantus h o f t i u m t i n i ó r i n c i d i r ,
vt ipíimet ecclcíias c u m d o m i b u s , & d o m o s -cum r e - .
mulía cof-
bus n o n difterendis igni traderentjab'atis f e c u m . q u o -
poraSS,
r u m patrociniis g a u d e b a n t , S a n ó t o r u m c o r p o r i b u s . alto déla*
V n d e fit vt térra haec S a n ó t o r u m r u o m m viduata cor-
p o r u m prasíentiá.minLis in e o r u m p a t r o c i n i o gaudeat,
qu£E Í p í o r u m vt c o r p o r i b u s íic ammabus parem f a -
d : o r u m cfficaciam i a i p u t a t . Q u p f d a m etiam tanta h o -
l l i u m f u b i t o inuafit i r r u p t i o , v t ítti v o r i m i n i m é c o m -
potes, ñeque fuperuenienribus rcfiftcflS v a l e n t c s , f o -
lurn m o r t i s eualiííe p e n c u l u m r e r u m & l o c o r u m n o n
vltra v i d e n d o r u m cis fieret grande p r e t i u m . Et q u o -
n i a m Danis adhuc i d o l a p r o D e o c o l e n t i b u s , D e i q u e
o m n i p o r c n t i s c u l t o n b u s i n i m i c i s , ChnftianíE r c l i g i o -
nis n o r m a n o n d u m fucrat propalara , milla eis San-
templa
d t o r u m a?dium aderar reuerentia , nullus in d e f t r u e n - euer/a',
dis S a n ó t o r u m c o r p o r u m reliquiis n m o r & p ¡ e t a s i
V n d e fanóta loca in eremi vaftitatem reda6i:a,per m u l -
t u m temporis & cultu D i u i n o & h u m a n o caruerunt
o b f e q u i o . Inter q u s B. Seueri ConfcíToris C h r i f t i c- S. Seueri
gregij locus & loculus ab infandis h o í l i b u s igni t r a d i - combujitt'.
t u s , a t q u e á f o l o f u n d i t u s e f t e u e r í u s j a d e ó vt n e e p r o -
teótionis loci potentia, c i i m quos proregerer n o h h a -
beret, haberetur in m e m o r i a ; nec locus m veneratio-
ne eíTer, c u m q u i venerarencur n o n adeííent.
3 T e r r a m naque t o t a m indigenis vacuam efferara
crudelitate oceupauerunt, eamque d m íuae impietatis
graui ditioneoppreíTerunt. D o ñ e e tándem & ipfí c o -
g n i t ^ veritate O m n i p o t e n t i fera fpontanea fubigerent
i t i tMdemt
c o r d a , eiqne. cui haólenús detraxerant, r c l i g i o n i ap- ágre licett
ponerent d i l i g e n t i a m : & quia a parte S e p t e m t r i o n a l i conuerfis.
eos veniíl'e, D a n o f q u e vocari d i x i m u s , deinceps di6H
funt N o r m a n i i M a n quippe h o m o d i c i t u r ; N o r t h v e n -
t i eft n o m e n . N o r m a n i itaque á N o r t h venienres, vel
f u b N o r t h degentes d i c u n t u r . Q u i fide fufeeptá, vri
barbarse mentís erant, & c f t r a e n a t a c o n d i r i o n i s , non
citó nec leuiter ad D i u i n u m c u l t u m inflcdti poterant;
donce tándem miíerantis D e i gratia , fígnorum aíli-
duiíate, & f r e q u e n t i prardicatione d u l c o r a r i i paulla-
I I
t i m illa belluiná feritate fepofita.coeperunt habere v e -
n e r a t i o n i quam prius addixerant vanitati;ecclefíaeque
D e i a b i p í i s q u o n d a m d e f t r u d t o n b u s coeperunt rea:-
dificari.CcBpir q u e q u e Deus inrerea in S a h d i s íuis ad eápta r u r -
fm fieri
c o r r o b o r a n d a m v i u e n t i u m fidem m i r a í a c c r c , e o r u m -
njíraculai
que fepalchra íignis e u i d c n t i b u s manifeftare.
a De D a n o r u m i » Q¡tlli/im ifrHptionibut f m e i n Franciek &
H o r m a m i c t í agit C h e / m u i .
G A P V T II
S. Seueri corpus Kotomagum t r a n f l a t u m .
4 \ C c i d i t autem ipfo eodem r e m p o r e , d n o s R o -
. Z ^ k t o m a g i Clérigos o r a t i o n u m g r a t i a B. M i ^
chaelis m o n t e m expetere, eofque prope B. Seueri ec- CÍeriéi
duoad S.
clefiam i t u m & r c d i t u m f t e q u e n t e ' r habere,ibique eos
Seueri ec-
a l i q u a m d i u fub o b r e n t u d'euotionís pernodtare : quae elejiam,
V!delicetecclefia,tum q u i d e m vili tc¿la ftramine, vi- tenuiter
m m e i í q u e parietihus c o n t e x t a , í i g n o r u m tamen f i e - rejlaterx-
q u e n r i á , quíe i b i fui Patroni fiebanr m c r i t i s , f r e q u e n - t a m , di~
uertujit.
tabatur á populis. N u p e r d n i m ab infidelibus difrupra,
fed ab eiídem-íaótis fidclibus a dapfiliter reftaurata,
inter filuarum frutera, f e r a r u m q u e l a t i b u l a ^ T i u l í o r u m
ramen í i g n o r u m i n í i g n i a , habebatur. Illic ergo c u m corptu enes
C l e n c i d ú o illi f r e q u e n t e r pernoótairent.huc illucque auferte
jisitHíint,
p e r a m b u l a r e n t l o c u m q u e fine habitatore , excepto
P r e s b y t e r o q u o d a m , v i d i í l e n t , cupiditate rapiendi
eorporis i l l e é t i , céepcruut cempus ¿c h o r a m quíErere
quibus,
 I F E B R
^ quibusarl finemqna' menrc conceperant.po/Tcnr per-
duccre. Q u ) r u m ¿ íiínultatcs IVcsbyccr aíiucus príe-
faLjian- üidens, m u u á ^ u e foiertiá & íibf & l o c o p r x c a u e n s ,
tuT prs cathedram íibi fien p r ^ c e p i t j i n cjua'clauos I c m i p e d a -
¡hytnri dt- Jes v n d í q u e i n f u i f c c i c , vr í i f o r t e a l i q u a n d o í u a i u m
hltntm: ternp0re excubiaruitj f o m n o giauaretijr>íicqae p e r m -
g i ! in profpeótLi fanClcim habeos corpuSj c t i a m li n o l -
let, aílíílere c o g e r c u i r .
5 Q i i i b a s cxploratores vifis, a n i m o t u r b a t i , & Giá
fpe f r u l t r a t i , R o r o m a g u m t e d e u n t , & quae per B. Se-
Retoma- u e r u m D e i f a m u i u m ligna fien viderant, A r c h epiíco-
genfe.i,re p0 Q l c r o q u e per o r d i n c m t a n g u n t ; q u i d i f i i n i t o c o n -
cogmta, ^||0> p r l n c l p i rerC£E R i d u r d o G u i l i e l m i filio Legatos
raiteunr, fupplíciTer p e t i c u n , q u a r e n ü s í u i ducarus m a -
r r e m EccleliítTi B. Seneri c o r p o r e i n l i g n i i e r j q u o d i n *
cer v a í l x í o l i t u d i m s feuxeta p o i i f i u n j c t í i miraculis c o -
ruícare & d i g n o m i n i í l e r i o i u m í c r u i t i o andieranc ca-
annuente rere. Q u i b u s C o m e s R i c h a r d i i s auditis, m u l t u m q a e
Kuhxrdo fnper hac re d n b i u s , c i l f n & h u i n r m o d i p e t i t i o n i v c l -
i Buce \ t i acquieícere nec v o i u n t a t i S m é t i vellet c o n t r a i r e ;
N'jrmm- ¡n vn0 qUippe f o r m i d a b a t p e r i c u l u m j i n altero vero
" diligebac a f F e d u m ; ftatnit c o m m u n i f u o r u m P r i m o -
r u m i u d i c i o d e c e m e n d u m , Se q u i d q u i d vtilius decre-
£ uiflcnt, id f a c i e n d u m . Staturt autem c o n c i l i u m , i n l ó -
cum adirent p r s c e p e u m , & ne a l i q u i h o m i n n m r e í i -
fterent, l i c i t u m vt l i loci p r o m í o r i placerct, í a n ó t u a i
-rnittunt, corpus deferrenr. V n d e L e g a t i m a g n o g a u d i o c x h i -
q u i ¿dan- larati d o m u m r e d e n n t ; q u o d audicrant cdn5bün1 n u n -
ferunt: tiant: c l i g u n t u r de ó m n i b u s d ú o b o n i t e í l i m o m j C l e -
r i c i , c i i m quibus & alij m u l t i , i u l l í o n e P r i n c i p i s . m -
genti c u m f e f t i n a t i o n e ^ ' g a u d i o ¿k í l i c p i t u a d l o c u m
veniunr.
6 P o r r o indigeníE, p r o q u o L e g a t i venerant c o m -
p e r t o , néc q u o reíifterent c o n í i l i o reperto , in l a c r y -
mas verfií dolebant (ibí a u f e r r i ^ u i u s oraríone íc c o n -
¿ • ) r ^ r e ^ fidebant p r o t e g í . R o g a u e r u n t a u t e m , vt i b i d e m a l i -
accolu, <\ú\<i d e - f a n í t o c o r p o r e r e l i n q u e r e n r . v t & i p f i c o r u m -
q ie p o í l e n , . . . . . cui poft D c u m f u a r u m vora p r c c i i m
c o m i n u t e r e n t . Legati vero c o n u i c i i s eos infequentes,
& q u o f d a m refiftere praífumenres verbenbus p e r c e l -
l e n t e s , extra eccleíiíE a m b i t i m i c u m i n i u r i á agentes
cxpulerunt. Q u i b u s expulfis v n a n i m i t e r cum l a c r y -
mis i n c u m b u n t o r a t i o n i ; q u a c o m p l e t a , c u m m a g n o
t r e n i o r e & reuerentiá accedunt ad Sanóli f e p u l c h r u m ,
q u o d ante altare p o í i t u m , rerraíque i n f o í r u m . í u m m i -
t a t e m t a n t ú m ÍUÍE pr^rendebac c r e p i d m i s : i b i c n i m á
ñdelibus m e t u p a g a n o r u m , in l ó c u l o f a x e o p o í i t u s ,
^, rerrac viíi m u l t i térra pretij c o m m u n i s habebatur.
fttulchm O a c i r i t m ailtem v t r i m q u e S a n d o r u m repulchia iace-
inter duó bantj v n u m B, i £ g i d i j q u o n d a m d i í c i p u l i , atquein
d t a San- D c í opere cooperaroris; aliud vero alterius Sandli, c u -
¿íorumfi- ius n o m e n etfi n e f c i t u r j m e r i t u m tamen per figna m a -
tum m f c l l a t u r : a d q u o r u m m é d i u m , v b i B. Seucruili iace-
re í i g n i s c u i d e n t i b u s fuerat a p p r o b a t u m , accedentes,
refidittati a l i j p í a l l e b a n f , abj t e r r a m f o d i e b a n t , alij f ü í í a m t e r -
r a m foras p r o i i e i e b a n t : d e n u d a t o q u e í c p u l c h r o lapi-
d e m f u p e i p o f K u m raftris & fuftibus impcliebant.-quo
á dextrá parte leuato, tancus tamque fuauis de eodem
fepulchro o d o r emanauir, vt o m n e s , q u i aderant, eo
equofita- V c p l e r c n t u r , & replcti fuis i n h r m i t a t i b u s fanarentur.
N c c t a n t u m o d o r ille mera eceleíiam , v e r u m etiam
*groi j a - extra p o n t o s omnes r e p l e u e r a t . & á quibus (eníus e o -
nat: r u m c o n t i n u o ¿egritudmibus . . . . . r e d d e b a t u r .
•f A p e r t o denique l ó c u l o vident velut h o m m i s d o r -
•mienris corpus extenfumi, pannis m a n d i í l í m H i o b u o -
l u t U i n , vnguentis prctiofis d e l i b u t u m i q u o d ifí íuper-
totftuih- ficie c u n d i d u m j iam in carnis demutat¿E parte piíe-
deetter''- ',&NA^AR J q u o d pofl:m reíurredlione t o t u m f u r u r u m
uolutnm, crat* P'^^toque f é r e t r o (eticis hinc inde veíbbus a d -
ó r n a l o , perfuíi l a c r y m i s , m a n i b u í q u e c o r p o r í fanólo
a p p l i c i t i s , leuauerunt i l l u d , i t a n g i d u m acíicodíe
fuiííct h u m a t u m . Et q u o n i a m f e t e t r u m t a n t u m o l l i -
b u s p a r a r u m , exrenfo c o r p o r i e r a c ¡ n c o n g r u u m , h a b i -
Fehruarij Tom. I
V A R I I, m
ta dehberaríone i l l u d per m é d i u m c u l r r o i n c i d u n t , A v c r o .
n o n i í q u e ac m c l i o n b u s pannis r e i n d u t u m i n l ó c u l o REANO-
g d i i r o n o p o n u n t j f t a t i m q u e c u m m a g n o vocis í k cor- NVMO,^
dis t r i p u d i o , i l l u d luis h u m e n s i m p o l u c r u n r . ^
8 Exeunnbus a u t e m lilis de ecclcliá, affuit h i r e n s
t u r b a r u l t i c o r u m . i n d c fereiuibus í a n c t u m corpus a u -
fetre v o l c n u u m . Sed visa a n ^ i a t o r u m l ü u ^ i t u d i u e , m
f u g a m verli.opus coepeum d i m i s c f e . A t lili c i t a t o g r a -
d u vía publica t o t a dic gradientes , íole i:iiu.ad occa-
f u m vergente venerunc in v i c u m , q u i m i l l i a n o dillac
ab c E u r e c e y o , v b i h o í p i t i u m f u b u u n , in ecclcíia l u - c
m m a i ibus a^ccníis c u m c u í l o d i á ( a n í l u m dcpoíucic
feretrum. Delude cibo a c c i i m i ú s refedli, notleque v U n e n »
p a r t i m v i g i l i i s , p a r n m dará í o p o i i , mané p r ^ i u t l i l s qnieuerat.
h y m n i s accedentes, f m d u m q ü e corpus n t q u i d q u a m tí>llt n<>n
Icuaregeftienccs, i n ipío conatu fuD deficientes, m e o - fotefi'
l a r u m conuocatá m u l t i r u d i n e , m u l t ó attentiüs m a -
ñus appafueie; ñeque m o u e r e , q u e m fan¿ti Spmtus
fuaque iplms voluntas fixerat, p o t u c r e . V n d e a n i m o
c o n l t e r n a t i , <3c i n q u a m partem íc v e i t e i e n t , penitñs
ignorantes, t á n d e m id ¡ n i t u m c o n f i ' i j , v t p r o m i í f i s
placare tentarent, q u s p r o m i l f a n o n fallerent. P r o m i - »ifivoto
í c r u n t i g i t u r , vnde attulerant fe eífc reláturos; p r o m i - n»n^**p«to
(crunt illic reli¿turos; ñeque m o u c r i p o t u i t . P i o m i f e - , J ' Í 0 f . i ' .
• r i • /- n a ficandt;
r u n t in íüi n o m i n e eceleíiam i b i le c o n l t r u c t u r o s j oc £
l a n t á leuitate m o t u m «ft , aelí pondas expers p o n d e - i¿¿ptrí0m
ris eífet. I d q t i c faótum per t o t u m ví'que R o t o m a g u m t m p v t j S :
itineris í p a t i u m , v t nullá v i , nnllá ratione poílct de h -
c o q u o n o í t u deponebatur , m o u e r u d o n e c ci i u r a -
.mento fírmarctur, illic fuo n o m i m eceleíiam deberé
fabrican.
9 Q u a : vero miracnla in eius t r a n í l a t i o n e , in o m -
n i u m oculis D o m i n u s feccrir, n o n c f t noftiíE c u o l u c -
re facultaos.Infinita q m p p e m u k i t u d o vti i u l q u e íexus
de agris & vicis aducniens oceurrebat, al' j f i n i t a t u m
grat!á,alij d e u o t i o n i s aíFe¿tu:(!<c q u i í q u i s fidehter San- p l u r i m a
d i pecebat p a n o c i n i u m , outantis v o t u m velox prae-^''w/,'7,,"
. J #^ • < r ii rácula'.
uemebat r e m e d i u m . Q u i vero per le n o n valebanc ac-
cederé, a l i o r u m m a m b u s dclati, t a í t o íanClo f é r e t r o ,
per fe r e d i b a n t f a n i t a t i r e d d i t i .
i c T á n d e m ventun-) c l l invvicum tribus ab v r b e
- d i f t a n t e m m i l i i b u s , v b i d c p o í i t ó f é r e t r o felix reí gcíhe oceunit
euentus í u o P t a e l b l i m a n d a t u r per n u n t i u m . ú\c A r c ^ i e P ' -
gaudens n o n m o d i c é , aceito C l e r o 6 í p o p Q [ o i d \ & o - f c , 0 l > u * c u m
que ó m n i b u s , v u d e a g e b a t u r , n e g o n o ^ u m n y m n i s Se tions.
laudibus, c r u c i b u s & t h u r i b u l i s , o b u i á m pergu : ve-
meníquc.fdáká o r a t i o n e , m a n u m a p p o f u i t , vt l a n í t u m
leuaret f e r e t r u m , nec p o t u i t ^ h o r t a r u í q u e íuos, manus F
vt a p p o n e r e n t ; nec c u e n t a p r o í p e n o r e la:tati funt
m u l t i , q u á m vnus. V n d e t u r b a t i , n o n d u m qine Lega- tleuart
tíseucnerant c o g n i t i s . h x í u a b a n t p r i u s . q u i d Facercnt: C0,Ptii non
doñee tándem per ipfos v o l ú n t a t e Sancti c o e o i t a , f a - v ^
r> - r • i \ r • ' > »yi -voto
a a m prarlenti d o n a t i o n e , eceleíiam in cius n o m i n e le ^
obligauerunt conftruere.
íi I n d e f é r e t r o m a n i b u s v i x ' ¡ p p o f i t i s , tanta f a c i l í -
tate m o t u m cít , quatenús q u o d p o r t a b a t u r vix p o r -
tan purarctur. Portantibus autem illis, l a m q u e . c u i i -
tarem a p p r o p i n q u a n t i b u s , tota o b u i á m r u i t eiuitas,
collaudans D o m i n u m , q u i fibi talem a c c o m m o d a r e t
P a t r o n u m , cuius praífenna r o b o r a r e t u r , & orationi- 'necchfi^
.bus f u l c i r e t u r , Sicque in exceiíum voce l u b i l u i o n i s f^L ¡g'
e l a t á i n marrem ccciefiam B, M a n a s , líetantium h u - d y e c o n d i -
n¡ens d e f e r t u r ; i l l i c q u e (ericis, atque in l ó c u l o decen- t u r .
.ter auro &r argento c o n t e x t o r e p o h r u n i , pUirimum
veré petenobus praeílat beneficiuní. F a í l u m q u e eft, vt
D e l fernus í d e m q u i m u n d o t e m p o r a i i t c r vilemíciSá:
a b i r d h i m pro D e l a m o r c e x h i b u e r a t , q u i q u e i n í l r a -
m i n e o t u g u r i o , vili t e t l u s veftitus t e g m i n e , c u m p a n -
penbns pauper iSc ipfe latuetat , n u n c i a m & in c x l i s
ante D e i c o n f p e c t u m exalratus, & in terris p e n n a s i u
m e t r ó p o l i eccleliá (ublimatus h a b u e r i t . e x e m p l u m q u e
v i u e n o b u s . ícipfos t e m p o r a l i t e r h u m ü i a n d í , vt aeter-
nalitecexaltentur, piaíbuit.
R -(v. a OHÍN
 S i
T R A N S L A T I O S. S E V E R I EP. A B R 1 N C .
Av.CTO- a GUicmodo ñ.xpdUtex,¡ivimine conttxti parietei* fice, chm ei i n i f i eum confanguineá coniugij v e n i a m faceret í Q
REANO- h bnnuUiizciupofuíípto confytrattons, xgttatojj fimulconfilio. VnumVirginHtn f u i t t altertim'Vírorum; hmcpr&futtprtmtu
N Y WO, c ^ « Ebtoiccijlcin , E b r o i c a c c n l e m pa^xm in/eüigít t A b b í u LaDfraacus; cuiadCantuartenfem Cítthedrdm eMt8ot
ExMSS. vrhem il'fnm, /¡us, Galla Euieux d u i t u r i A/f Guilidinus j u j f e f t M .
A
C A P V T III C A P V T I V

t A l i q m S. Seuen r e l i q m x a d ews m o n a f t t - BptlogHs hortatorius.

rmm reUt£,
14 P T q u o n i a m n o n í i b i , fed n o b i s , eius folenniá
c o l n u u s , videamus quales í l m u s , q u i tanti Pa- H o r t á t k r
12
E T q u o n i a m l o c n m h a n c , i n <|no D e o fpeciali-
ter (erm'eratj nequáquam f u i i m m u n c m r c l m -
qnere voluic, hoc m o d o q u a f d a m de fiio coi pore r e l i -
tris í o l e n n i a f r e q u e t i t a m u s . N o n e m m , v t a i t S c n p t u - A u f t o r ,
rajfpeciofa laus cít i n o r e p e c c a t o r i s . Si e n i m , v t v e r u m Eccli.i/.
c í l j f u p r a n u m e r u m peccauimus, eius laudes atcreóla- 9
quias iliuc r e f e r r i . . . . . T c m p o r e i g i t u r D o m i r u G u i -
re curpracíumimus "f D e n í q u e fi, q u o d dicicur, rcólos Pfaí.51.1
l i e l m i j r f priüs A b b a t i s Cadomi,portea v c i o R o t o m a -
decet c o l l a u d a t i o , qua: peccatorum cric g l o n a t i o f ' V c -
geníis ArclupríElulis , Fratres m o n a í l e r i j S . S e u e r i ,
t ü m ne peccacorcs d e í p e r a r e n t , i n eo Jein Tubditut
Fratret q u o d in Valle Vinse ficum eft , d e u o t i o n i s gracia R o -
monaflerij p í a l m o : M i í e n e o r d i á D o m i n i plena c í l cerra. Terríe
t o m a g i m adeuntjquatenus e m f d e m fui Patroni & l o -
S.Seueri, quippe n o m i n e cenícntur peccantes, q u i terrenis m -
c u l u m viderenc,&: fe i l l i q u a f i p i ^ r c n r i prasíentescom-
eitu corpas hiantes, d u m m e n t e a d c ^ l e f t i a i r e d e b e r e n t j f ó l l i c i c u -
•vifuni: mitcere poílenc. Q^UTrum aíFcdlum c ú m i d e m Pra^fui
d i m mundanas cupiditatis propenfiús i n h a í r e n u q u o -
agnouiíFer, h o n o n t i c é eos íuícepit, fuígcptis p l c n a m v t etiam
r u m vita vcl rano adhuc í l u d c t & fudatjvc habeat v n - peccatorfk
caricitis g r a t i a m i m p e n d i c , impendendi maiora
de venerabilior fiar; ad hoc laborar, vt p l u n b u s pra:- miferieor-
p r o m i t t e n d o í i b i , íi peterent, ípem t n b u i t . C u i u s p r o -
í k , &c d i u i i i i s gaudcar. Sed & iftis m i í e n c o r d i í e p i e - d i a m D e i
B m i l l í o u e benigna p r o u o c a c i , m e i d i t h o r u m a n i m i í i
nam p o r r i g i c . . . . fi q u o d f u e r i n t , n o n cíTc v o l u e n n t : i m p l o r t n t i
quarenús a l i q u i d r e t i q u i a r u m corporis pretiofi ab c o -
n u l l i e n i m , íi v c l i c , pietatis fuae viíccra Dcus n o n i m - E
d e m Pontífice perérent: fed ab eo q u e m t a n t u m h o -
pendic, & v t velic i m p e l l i t , & c o m p u l f o quafi fempci:
n o r a n , c o l i , amari audieranc Se videraíK, n o n f e f a c l -
volenci m e r c e d e m r c m u n c r a t i o n i s femper l a r g i c u r :
aUquas lé p o l l e , q u o d optabant, aíícqui percimercebanr, Et
etu» reli- nolenci v e r o , i m ó contradicenci, q u a n t u m ex l i b é r t a -
q u o n i a m n n l l u m in repulfione d a m n u m , n o n n u l l u m
q u i i u pe* le proueme a t b i c r i j . a ü f e r t g r a t i a m , & a u f e r e n d o c o r -
f o r e credebant in peticione p r o f c ó l n m , c u m fiduciá
tunt: d i p e r m i t t i t illabi d u t i t i a m , vt n o n velit nec p o í l i t ,
D o m m u t n Archipraelulem a d c u n t : f u a m pecitionecn
q u o d vellc & poílc potuiíTct, fi fidei g r a t i a m agnoíce»
fupplicicer p a n d u n t . Ac ille capice d e o r f u m i n c l i n a t o ,
re p o t u i f l e t . C u i u s e m m vulc Deus j ait A p o f t o l u s , m i -
q u i d n a m r e l p o n d e r c t d i u deliberaco > talia fe v e l t e n - Rorh] 9.
íerecur, & q u e m v u l t i n d u r a r . Er a l i b i : Ñ e q u e v o l c n - 18
tare t e f p o n d i t n e q u á q u a m audere; c ú m i n m u l t i s c o -
tisj ñeque c u r r e n t i s , f e d raifercntiscft D e l . V n d e , F r a - & 16
dicibus legerit, p l u r i m i s n o c u i f l c . S a n d t o r u m reliquias
tres, falutis noftríE f o l l i c i t i fimüs , q u o n i a m peccatis
tergmer- tetigiíTe; q u i b u f d a m cciam, vidiíTe. Prsccndunc i l l i ,
fantepri-
refiftentibus n o f t r i s , an c l c ó l i fimus nefeimus. V c r ú t n
D e l S m ó t u m m i m m e f u u m p t i o r c m odiíTe l o c u m ,
mUm A r - m a n d a t o r u m D c i obediendoprajeeptis, idagamus.vc
quippc q u e m viuens c o n d l d e r a t , q u e m í i b i p r o p n u m
chtepifco- veraciter íciamus, n e i n d i g n i g r a t i í e D e i i n fine i n u c -
dedicaucrac, q u e m ú c figriis tantis tamque f r c q u e n t i -
m a m u r , & aeterniscradamur ineendiis. R e c u r r a m u í
bus illuftrabat, m o r c u u m abdicare j 'ficamacum n o n
ad mifericordiac foncem , i n ablucionem raenftruacsc
amare, videbacur i n c r e d i b i l c . Pofcunc deníque íibi i i -
patent.em. M u n d e m u s lacrymis , q u o d f c e d a u i m u í
centiam d a r i , per íe f a n d i u m corpus adire, fi p o í f i n t de
peccatis.
eo a l i q u i d auferrei íi vero n o n p o í f i n t , at poííunc c i
15 Si vero malis noftris o b t e n e b r a t i , ad i p f u m v e -
t a n c ü m , Epifcopo ícilicec, gracias d e b e r e c ú m fide v i -
ritatis l u m e n per nos accederé n e q u i m u s , i n r c r c e í l b -
na accenfus annuar. Peticioni e o r u m f p o n d c t p a r e r e ,
res quaeramus, per quos vemam m c r c a m u r : inrcrpel- & SanSíó-
fi n o n nefcirec Sanólo D c i f u a m fpoiníionem n e q u á - r u m pa-
l e m u s c o s , q u i d u m v i x e r u n t , D e o atíenriús feruie-
q u a m diípliccre. trotiniurfií
r u n t , vt nobis i n praeícnti f c c u l o d i g n e n t u r patrocina-
15 M a n e igitur fequentis d i e i , paucis f u o r n m a d fe
r i , quos in f u t u r o iudices fumus h a b i c u r i , q u i Se i p í i
vocacis,cum p r í c d i d i s F r a c n b u s , p r a e m i f l j s o r a t i o n i -
f o n t e mifencordiíE i n e b r i a t i , n o n negabunt praeíenti-
bus MiíTarumq^ íblenniis.ranélarum thecara r c l i q u i a -
bus, q u o d v o l u e r u n t habere c o m m u n e c u m peení-
m m d e p o n i fecic, ípfeque c u m m a g n o t i m o r e p n m u s
t e n t i b u s . Magis e n i m conforres q u á m d i f t r i d i v o l u n t
accellic, l a c r y m i f q u c perfufus patcíecit, c o r p u í q u e f c -
eíí'e i u d i c e s ; c u m q u i b u s Se hunc Pacrem n o f t r u m B .
n c i s i n u o l u c u m cuoluic. C u i u s caro ecfi i n p u l u c r e m
tándem S e u e r u m p r o nobis intercederet p o í c a m u s , &r per p r t c i p u i
obunent, fuerar redadla, cutis t a m e ñ adhuc r e m a n c b a t mcegia. é.Seúerh
i p í i i m ad C h r i f t u f i i legatione f u n g a m u r , ve n o b i s eíTc
Sumpíic igicur A r c h i e p i í c o p u s os q u o d v u l g o C a u i l a
fuis precibus faciat p a c a t u m , q u e m itialc v i u e n d o Fc-
colli d i c i t u r , c a m parte pcllis , p o í l q u e q u e m c d i j d i -
cimus i r a t u m . R o g e m u s vt f u o gregi fibi d e u o t é f a -
g i t i , q u o d r a t i manus adhaerer, í i m u l q u e cunóla pallio
m u l a n t i fubueniar, q u i f u o t e m p o r a l i d o m i n o c q u a -
i n u o l u t a , F i a t r i b u s praediólis t r a d i d i t deferenda, Fra-
r u m g r e g e m fiddicer c u í l o d i u i t , & c u f t o d i c n d o r n c -
tres v e r o c u m m á x i m o g a u d i o & h o n o r e , cali Tulce-
ritis augmentare p r o m e r u i t ; & q u i pietatisafFcÓlu, v t
pro p i g n o r e , laerabundi redeunt, donaque a u r o & a r -
n u d o s v e í l i r e t , n u d i t a t e m n o n a b h o r r u i t , véftem i u -
g e n t o pretioíic^ra Fratribus f u i s d e t u l e r u n t : q m Sí i p í i
j^» ad fuos fticiae i m p a t r e t p o f c e n t i f a m i l i E B . P o r r o q u i viduae c l a -
n o n m í n i m ú n l laftatijíanólis reliquiis n o n vilis thecam
dfirunt, m a n t i e q u a m c u m pullo miferatus tradidic, d i p r o c s t
p r e t i j parauerunr j in q u á eas c u m m u l t i s aliis d e p o -
alceram diuinicus í u p p l e r i p r o m e r u i t , ipíe nobis o b t i -
coh n fox f u e r u n t , d i e m q u e fufcepcionis earum i v N o n a s Fc-
near, v t Deus i n nobis b o n u m , q u o d decft, fuppIeacjSc
lebr. b r u a t t | celebrem agi i n í t i t u e r u n t ; coque d i e tora c i r -
m a l u m q u o d a d e í l , miferatus a u f e r a t ; excinguat v e -
Cumquaque regio, o b p e t e n d u m tanti Patris p a c r o c i -
t o i n nobis v i t i o r u m f e n t i n a m . q u i f u r n i ardentisnoñ1
m u u , lascabunda c o n f l u i r , e m í q u e í o l e n n i t a t i g a u d e t
fenfit incendia* A m c r t ,
interelTc: cuius precibus ab o m n i adueríitate e r i p i ,
é h o r i f q u c caelcílium í p i r i t u u m , n o n fuo f e d cius m é -
r i t o , conhdit aícnbi.

a VVillelmus I I DHX N o r m a n U , poflek Rex A n g l u , d u o C * -

domi monajtena t A i j i c m t t , t n m n l £ i * m $d m a n d w i Pontí-

TRANSÍA.
 í F E B K V A R I í .
T R A N S L A T I O I I I S. S E V E R I
R O T O M A G O P A R I S X O S .
AN.CHR HRISTIANISSIMO & iiniidillíiiio D o m i -
no n o í l r o , D o m i n o LVDOVICO Dei g r a -
cia F t a n c o r n a i & N i u a r r i R c g i , h n m i l -
limi Oiacoicis C a n o n i c j & C^ituítíiij
Cxudíx Mctropolican.T Ecclcíia: K o c o m a -
creníis,S.u b i e ó l i o n e m & pi o m p t i í I i m K d c u o u o m s o b -
k q u i u m . Ve p r i m i i m ex lliu(1:rií]imi ¿k R e u e r é d i l l i m i
itidoitico D o m i n i A r c h i e p i f c o p i n o f t n iicteris i n t e l l c x i m n s , a u -
x u i R e g h g u f t i í f i m a m M a i e f t a r e m cnam erga d o m e f t i e a m h u i u s
petenli EcclcriEE f a n d i m o n i a m piecacis zelo íaceenfam, ex
í.ccLKoto
t h c f a i i r o j q u e m habemus in vaíis fidillbns , partcni
m»g- reii
aliqaam r c l i g i o f o a f f c d u concnpifcere* pro tam fala-
lilU'tAii
b n d e í i d e n o gracias D e o agences. i l l a d ekiilcantibas
animis í l u d u i n u i s á d i m p l e i c . C u i n s rei gracia, m a t u -
r i s i n c e r n o s delibecacíonibus habicis , ex vanis San-
¿torum R e l i q u i i s in e i u í d c m E c c l c f i x fecrecario q u i -
efeentibus , in d ú o p o t i í r i n l u m corpora beatorum
C H R I S T I C o n f e i r o r u m & P d n t i f i c u m SEVER'I & S I -
^ N E R i i ocnlos coniecimus^vnde (acra p i g i i o r d i n h u n c
finem excerpecennis.Itaque infrá fenpeá d i e a d i d c o n -
í l i t u t á , peraótis quocidianis M i l l a r u m íbienniíSj c o n -
uenientes in p i í e d i c h u n l e c r e c a r i u m , v b i d i ü e r f i g e -
neriscapfe, immorCalibus opibus plena:, e x a r m a m s ,
i n quibus religiosé a l l e r u a n t ú r , p n ü s edudae, & d e -
ccnccr difpülkaefucranc, f-ciices vcriuíque S a n d i e x u -
uias per c a r i í l i m u m C o n c a n o n í c u m n o í t r u m loan-
n e m l e Preuoíl Piesbycerum^unc Elebdomadarium,
planeta aliifque íacris v e í l i b i u i n d u c u m , c o m i t a n t i b u s
& adiuuantibus c a n í í i m i s e t i a m collegis Nicolao
T h r o f n e l & D i o n y í i o le Feure Presbyteris, D i a c o m i l i
& Subdiaconalí c ü l t u paratis , é propriis c o n d i t o n i s
fucceíüué d e p r o m i , & fuper m e n f a m in m o d u m alca-
ris velis 6 ¿ l u m i n i b u s a d o r n a t a m , c u m t h u r i f i c a t i o n e
precibus fanclae aóbioni c o n g r u e n t i b u s , reuerencer
e x p o m Fccimus hoc o r d i n e ; P r i m u m é peruetuíto r a -
bernaculo variis métalliseleganter obceóto, g e m m i f -
miffk f u n t que & caelaturis decoraco,B. SEVEEI n o m e n in i n f e r i -
ofa s. Se- prionibus Gochico charaólere per g y r u m exaratis ex-
ueriEp. teriús pra^Fcrente, d e p r o m p t u m eft c o r i u m q u o d d a m
ingens, a n t i q u u m , fahum tamen , m u n d u m , & Fali-
d u n i j p o t i í í i m a m e o r p o r i s e i u f d e m Sanóti p a r t e m c u m
cute firma, adhuc 8c m t e g t á complectens. Q u o fuper
C m e n f a m p r x d i d a m rcuerenter e x p l í c i t o , íupphces
c u m t r e m o r e 6c g a u d i o i n t u i t i , m i r a t i , & venerati f t i -
raus p r e t i o f u m i l l u d beát^ im'mortalitatís f e m i n a r i u m ,
i n q u o D i u i n a benignitas futurae R e f u r r e ó t i o n i s g l o -
riara d i u t i í l i m á t o t f e c u l o t u m incorruptione pnéfi-
g n a t : í l a t i i n q u e p r i m a colli vertebra v n a n i m i o m n i u t r i
c o n í i l i o decraótá 6c fepofitá, ftudiosé, vt prius, o b u o -
lucum r e c o n d i c u r a u i m u s . D e i n d e S . S i N E R Í i corpuá
ex alio veteri t a b e r n á c u l o , ex asre f u í i l i claborato,
( q u o d o b m u l t i p l i c e m R e l i q u i a r u m i b i d e m ínclufa-
r u m e o p i a m O m n i u m San&orura feretrum nuncu-
p a t u r ) v b i feparatim i n fericis & v e r í i c o l o t i b u s peran-
tiqua; cbxturíE pannis,cum variis i n f c r i p t i o n i b u s . c o m -
p o í i t u m , d i e m r e t r i b u t i o i í i s expedíat; pari c u m reue-
rentia e d u ó l u m , dete¿í:um,perfpe6tum f u i t ; excerpto-
q u e i n d e q u o d a m olíe calcanei fíguram exhibente, i n
eodem Omnium Sanóborum tabernáculo r e c o n d i
tum. Q u í e q u i d e m veneranda d ú o pignora {¿orfím
p u r p u r e o fenco i n u o l t i t a , fchedulifque í í g n a t a . i n hac
arcula, ferá claueque m u n i t á , c o l l o c a u i m u s , auguftif-
C\mx M a i e f t a t i tuae (eduló c r a n f m i t t e n d a . A d q u o r u m
v e n e r a t i o n e m vcai!guftiffima Maieftas tua éx a m p l i o -
rieorumdem Sandorum notitia fiducialius amme-
t u r ; v ' e r a c i r e r & íynceré t e f t a m u r in D o m i n o , dúos
j i l o s m i f e r i c o r d i a : vitos, in generatioñibus gentis Cux
tsbrparijtórn.i*
g l o r i a m adeptos, in diebus filis haberi in l a u d i b u s : 6 : EX I N -
BcaH q u i d e m SJNERJI D e p o l i t i o u e m i n D i p c y c l u n o - S T R V -
ftra ad x i v . K.il. O c t o b n s á mulcis (jeculis c l í c r e l a - MENTO
CA1UTV-
tam r l k a r i v e r ó S L V E R i f c l t i u i t a t c m q u o t a n n i s K a -
LI R o -
l e h d i s F c b r u a n j apud nos c e l e b r a n . Q u o d i c g l o n o í i TOMAG.
Poncihcis m e n t a c o r a m facriseius l i p l a n i s , q u a ; t u m D
hdeh p o p u l o in variis thecis reuerenter o f t e n d i (blent, V t r t l i ' q u t
ex airibonc f u b C r u c i s t i r u l o , per d í u i n i v e r b i p r a r c o - nataUs:
nesd C a n o n i c i s v i c i l l i m ad id f e l e d o s , f o l e n m n t u
e x p l i c a n t u i . P r ^ t c r e a l i d c m f i c i m u s , v t n u i q u e gcíta
in q u i b u f d a m Eccleliarum exrarc c o d i c i b u s , & i n
c ó m p e n d i u m r e d a d a Diteceíano Bieuiario c o n t i n e i i: S. Seueri
q u o r u m ex f e r i e c o n f t a r , par i l l u d eximia: ( a n d i t a t i s , A B o r u m
campen*
v t e i l e f t i s m o d o g l o r i x 6c fcpulturíe c o n f o r t i o , ita
dinm :
q u o n d a m naralis (olí vicíniá , p r o f e í i i o n i s genere, ía-
cerdor;j ( u c c e í l i o n c / u i í í c c o n i u n ó l u m . S t q u i d c m a m -
bo C o n f t a n t f e n f e m huius P r o u m c i i c a g i u m c u n a b u -
l i s . m o n a f t i c a viram e x e m p l i s , A b r i n c c n í c m Ecclefíam
infulis i l l u f t t a r u n t . S E V E R vs, h u m i l i l o c o natus>ex v i -
h a r r h e n t o r u m cuftode p r i m ü m Euangelij p i ^ d i c a r o r ,
d o m i n i q u e fui ( q u e m m f i d e l e m adhuc c u m tora f a -
m i l i a m í r a c u l o r ú m a g n i t u d i n e C h n f t o péperir^infti-.
t u t o r ac m ; i g i f t e r , d c m d e reliólo ía:cuio anachorctaj
& m o n a c h o L u m Pater, t u m l i n g u l a n cius p r o u i d e n >
tiá, q u i D a u i d feruum f u u m de p o í l fosranres accepit
i n R e g e m , ad paftoralis offieij c u l m e n e u e d u s . c ü m
gregé h b i c r e d i t u m in i n t c l l e d i b u s m a n u u m d e d u x i f -
íec, 6c gencilitatis reliquias é dioecefi f u í t u l i f l c t , i n p r i -
ftinam d e m u m folicudinem reucrlus, inpo^rjiptaE; cac-
nis íarcinam moriens i n o t a r o r i o a fe i n h o n o r e a ) í a n -
d i í l i m a e D e i genitricis e x t r u d o d e p o f u i t , S I N E R I V S ,
S Patetni ( q u i a C h i l d c b e r t o p r i m o Rege A b r i n c e n í i
a
Sedi pra-fuir) h o n o r e m e r i t i f q u e fuccciíor, c i i m m u l -
acS. Sine'
t i s & ipfe v i r t u t i b u s claruilTet, poít f c l i c e m e x i t u r a a d
rij:
e i u f d c m Patcrni 6c b B. S c u b i l i o n i s eius íoeij c o r p o r a
b
fepultus e f t i n m o n a í í e r i o q u o d Siíiacum appellabant.
VcriLiíque v é i ü eorporis certam i n d u b i a n i q u e p u í r e f -
í i o n e m nobis t u m d i u r u r n á t r a d i t i o , t u m d o m e f t i c a
d o c u m e n t a c o n f i r m á n t . Ac SEVERI q u i d e m T r a n f l a -
t i o n e m ex agro C o f t a n t í e n d R o t o m a g u m ante anuos
fexcétos & q u a d r a g i n t a , R i c a r d i p n m i N o r m a n n o i f t v t r i u f q u e
corpuí
D u c i s o p e r a , f a d a m , 'illuftria m i r a c u l a c o m m e n d a -
tranflatu
r u n r , C o r p u s e n i m , q u o d antea b e l l o r u m m e t u h u m i Rotoma-
d c f o í l u m d i u t i u s i a c u e r a r , i n t e g r u m r e p e r t u m e f t : 6c g u m .
quoties in itinere p e r n d d a n d i caufsá d c p o n c b a r u r , i t a
firrauín c o n í i f t c b a t i V t í i u l í á vi de l o c o dimouenpof-
f e t , q u i n prius f i c r i v e d o r e s oneris ad nouac i b i d e m
eccieíis c o n f t r u ó c i o n e m v o t o íc adegiífent. I n ctiius p
rei a r g u m e n t u m extant e t u m n u m templa eius n o m i -
ne lis in locis aedificatn. SVSCIPIAT i g i t u r a u g u l i i O i m a
Maieftas cuaex inopias noftrae,.promptuar)is a p o p h o -
reta plena grada; 6c f a n ó F i t a t i s , ^ in m ó d i c a R e l i q u i a -
r u m patte integra S a n d o r u n i c o r p o r a fe p o f l i d e r e
g l o r i c t u r , e o r u m q u e m u n i t a p r a i f i d u s , cíeleftium b e -
n e d i d i o n u m c o n t i n u a fentiat i n c r e m e n t a . N e vero
r e i , velut á nobis gefta eft, fupehus deferipta; vlla a m -
b i g u k a t i s obtepat o c c a í i o , , p i á f e n t i s f c n p t i p a g i n a m
noftris o m n i u m , q u i i n t e r f u i m u s , ac N o t a t i j n o f t r i
f u b f c r i p t i o n i b u s , a n n u l i q u e SANCTVE M A I U ^ i m p r c l -
ílone d u x i m u s r ü b o r a n d a m . A C T V M in piíEdiólo f e -
crecario fub c o r p o r a l i p i s f c n t i á 6c t e f t i m o n i o S a n d i o -
r u m , A h n o Rcgis R e g u m D o m i n i n o f t r i ÍESV C H R r-
S T Í m i l l e f i m o fexcentefimo t r i g e í i m o n o n o , quarto
Idus l a n u a n j .
E g o N i c o l a u s le R o y e r C a n t o r & C a n o n i c u s i n t e r - V o n a t i o n i ;
;', í & Í , . k ftl bíC n p í i . f reUquiar*
Égo íoannes Bapciíla G o d a r t T h e f a u r a r i u s 6c C a n o - ^ I n o n u i
nicus i n t e r f u i & f u b f c r i p f i . t
Égo Ioannes C a r e f m e l A r c h i d i a c o n u s 6c C a n o n i c u s
inrerfui& fubfcripíi.f
E g o L u d o u i c u s S a u í l b n C a n o n i c u s i n t e r f u i 6c f u b f e r i -
R ^ Ego'
 Í<)6 T R A N S L A T I O
TNS- E'i;> I-iánes Seqnirt C a n o n i c u s i n r e i f u i & í i i b f c r i p f i . f
T K V M - N - Ego Anfelmus Macetee C ^ n o n i c u s i n t e r f u i &c f u b -
TO MS. feripíi. f
^ E g o Nicolaus Barbey C a n o n i c u s i n t e r f u i & f u b f e r i -
m -
Ego loannes le Vendangs Canonicus i n t e r f u i 8c
fubfcnpli f
Ego loannes le M e r c y e r Canonicus i n t e r f u i & f u b -
(cripíi. f
Ego loannes B n H a u l t C a n o n i c u s i n t e r f u i 5c f u b f e r i -
E'¿olacobus le Chcualier Canonicus i n t e r f u i & f u b -
fjnpíi. f
Ego C i c o l u s Brafdefer C a n o n i c u s i n t e r f u i & f u b f e r i -
pli.t
E g o I.icobus Mallet C a n o n i c u s i n t e r f u i & f u b f c r i p f i . f
Ego loannes le P r e u o l l Canonicus gionofas Sando-
r u m Reliquias i m m e r i t i s meis manibus d e p r o m -
píi, & f u b f c r i p l l . t
Ego P e c r u / d c l a M a t e C a n o n i c u s i n t e r f u i & f u b f c r U
Ego Bartholomaeus le R o u x C a n o n i c u s i n t e r f u i S i
fubícnpíi. +
B Ego loannes A u b o u r g C a n o n i c u s i n t e r f u i Se f u b f e r i -
píi.f
Ego Nicolaus T h r o f n e l Canonicus interfui & f u b -
fcnpfi. f
E g o D i o n y í i u s le Feure C a n o n i c u s i n t e r f u i Se f u b -
í c n p í i , "i"
E g o Pccrus Picor Canonicus i n t e r f u i Se f u b f c r i p í i . f
D E S. P R J E C O R D I O
I.B. C O R E E I S E T V A L L I A C I
SECVLO Oibeia m b t U f s p n m GallU Belgia
VI. S o m o n a m a m n e m , riuunicfc C o r b e i a m ,
1 FEBR.
monafterium e f i , de quo i \ l a n u a n j a d S.
A d e i a r d i A b . V i t a w , & x x v í á^S.Ba-
hildis llegindt., a c i u m p l u n b u s . Dedit t l l u d
mullos calo S A r i d o s , m u l t o r u m abunde alUtas reliquias pié
a j f e r u a t : i n bis, S. P r x c o r d i j Scoti Presbjien, q m V a l l i a c i ,
fine V a f l i a c i , a d A x o n a m flamen v t x t t , ibiq^ C D per a n m s
túmulo conditiu iacmt miraculis clarus.Ferrams i n g e n e r . C a -
c t a l . S S . p r o V a l l i a c o V i g l i a c u m / c n ¿ í / ; f a t e t u r l a m e n ab
S. Vrtcor- á/i^ V a í l i a c u m a p p e l l a r t : fed f a l l i t u r d u m f c n b i t p a g u m
dtjjepul- cíTe , c u m coenobio B e n e d i ó l i n o r u m , i n Burgundiae
í u r a Vdf- C o m i t a t u . Oppidum enim efjt á'mefis Suefsmenfis m x -
liaci,
ta A x o n a m ; V e l i a videtur a Papino Majjono appellart
i n Defcript. G a l l u per fluniina , v b i de A x o n á lúctra-
dif.ldcm Humus decurrens per a g r u m R e r e l i o r u m ,
Regiteltc i p f u m o p p i d u m alluit3deinde C a f t r u m - P o r -
c i a n r p o f t r e m ó VclLam properans, prasclaram Siieílio-
ecelefía,
n u m v r b e m alluit. Extat e t t a m n u m , v t tejiatur loannes
Colganus, i n f u b u r b a n i s o p p í d i Vailiaccníis, iníignis
natalii e c d e f i a S . Prae.cordij dicata n o m i n i .
i Febr. i N a t a l i s S . V x x c o t c h '] Kalend. Februarij confinnatus
ejl a Moluno i n A d d i t . ad V f u a r d . bis verbts: I n V a l l i a c o
natalis S. Praicordij C o n f e í l o r i s . Eademhabet Camftus:
eadem Terrarius; nift quod pro V a p a c o Vigltacum f c n b a t , v t i
monuimus. Breutüs M S - M a r t y r o l Ecclefu S. G u d i U B r u x e l -
Atcu, l i s : Et Praecordij P r e s b y i c r i . ytxijfe eumfextofeculo.in-
deconjlut^quod S. R e m i g i o Ep. Rernenfi, q m ( v t a l i b i d i -
Tranjlsttio cemus) a n . D X X X I I decefsit) ftmthctrts e x i t t e r t t . Reliquia,
j l n n . a r - Vt mox dtcetur, Corbeiam t r a n j l a t a [ u m fub Berengario Ab~
ca «».f)40 bate, q u i , v t f c n b i t Clauduts Robertus. W . t l b e r t o , a d N o -
momen(cm Cathedram a n . DCCCCXXXM euecio^fuffectus,
a n . D - C C C C X L I i- X I I I N o u e w b . dtcefsn.Fafta eft ea T r a n f -
U t i o v l u n i j ; quo die m quodam M S . M a r t y r o l . b&c k g u n t u r :
M o n a f t e n o Coibeise Exceptio c o r p o r i s S. Praecordij
Confcílbris.
S. S E V E R I E P . A B R Í N C .
E g o loannes Pacry Presbyrer, N o t a r i u s venerabilis ^
C a p i t u l i , i n t e r f u i , relegi, Se f u b f c n p l i .
I. P A T R Y . LocustSigilli.
E G o F R A N G Í S c v s miferatiotie D i u i n á Sancas R o -
tomageníis Eccleíiae Archiepiícopus, Normanniae Yhteptfcó'
P r i m a s , C o n f r a t r u m n o f t r o r u m A d a í y n o d i c é atque
& Ar-
^
hierarchicé fa<5ta , fidcliter fenpta, religiosé o b l a t a ,
fandiífimo D o m i n o noftro Regi L V D O V I C O D e c i -
m o t e r t i o . p e r venerabilem T h e f a u r a n u m E c c l c l l s n o -
ítrae , & ex fuprá feriptis C a n o n i c i s dúos, M a g i f t r o s
Brafdefer & le P r e u o f t , íanclé ofFerenda approbauú
í i g i l l o q u e ac íubferipcione c o m m u n i u i , S i Epifcopale
f a c r a r u m R e l i q u i a r u m d e p o f i r u m claue inclusa o b f i -
gnaui, noftnfque nominatis digniílimis deputatisre-
uerenter d e f e r e n d u m t r a d i d i , poft confnetas folen-
neíque T r a n í l a t i o n i s c s r i m o n i a s , G a i l i o n i in A r c e
n o f t r á , A n n o cadeílis gloria: S a n d o r u m , ac Regís c x -
li incarnati m i l l e í i m o fcxcenCeíimo trigcfimononOi
Regís n o f t r i C h n f t i a n i í l i m i v i g c í í m o n o n o , d e d i c a -
t i o n i s R e g n i Regina? S a n ó l o r u m o m n i u m , ab A u g u -
fto menfe í e c u n d o , die decimafeptimá menfis l a n u a -
r i j . Scríptum ac f u b f e r i p t u m m a n u n o l t r á i ^
FR. Archiepifcopus RotomageníiSí
D e m a n d a t o l l l u f t n i l i m i ac R e u e r e n d i í l í m i D o -
mihi Domini mei. ESPRIT. f
C u m í i g i l l o é laqueis pergamenis p e n d e n t e ,
a Chiláebertus z. Clodone't l . f i í i t u f u i t , regnaHttjj aban. C h r .
b Colttur S. ScubiliofWwS. Paterno 16-«í/ir;/.
P R E S B Y T E R O
I N G A L L I A.
ad 3 H t ( l o r i m breuem V i u & TratiJlatienisS. Praecofdij y u ¡ M ^ ¡ ,
ex ttianu exaraús cudicibus defcnpferat Nicolaus Belfort'tus floria.
Canonicus reguUus ccenobij S. l o u m i s V i n e a r u m apud Suef-
fiones, a quo eam hic damus. E x t a t eadem apud Colganum i n
Attts S S . H t b e r m a , ex eiufdem B c l f o r t t j exemplart defiriptat
fed minüs aecurate, v t perlptciet qut v t r a m q u e c o n t u l e n t .
V I T A E T T R A N S L A T I O
A V C T O R E A N O N Y M O ,
ex A 1 S S , e r u t a a N i c . H e l f o r ü o .
M n i s decor C o r b c i a í t u m d i u i n á tisna
h u m a n a creuit p r o u i í i o n e . H m c ei
f u i t a a m p l i t u d o illa t e r r a r u m i quse a
m ó d i c o i n c r e m e n t o potuiíTct pené CorbelÁ
f u í í i c e r e i n r e g n u m , & eaquaeadhuc clitn epes*
eccleli2e (upcrell praefens venerado r e l i q u i a r u m , de
q u i b u s luis locis c o n t i n e t u r r e l a t i o : nunc f u b i u n g e n -
da eft S. P r s c o r d i j adinodúm mirabilis Tranílatio,
q u a m ita fuiíTe conftat ex anciquicace,
i Incer villas Eccleíia Corbeieníis.Valliacus habe-
t u r , i n pago Sueííionico , ita glcbis & vineis f e r t i l i í l í -
m a , vt aburulantiá c i u i u m , n o n vicus, f e d d i c i poííic
cinitas p l e n i í í i m a . Axonae e n i m contigua Huuio, a q u i s
& p r a t i s fuperba eft. A d hanc i g i t u r q u o n d a m cafut
aduenic q u í d a m ex b S c o t o r u m genere,vn tureque cla-
S. Vr&cot-
rus, & p e r o m n i a venerabilis virae : i b i q u e h a b i t a n d o
dius Seo-
m a n l l o n e m adamauir, Se t a m d i u m a n í u doñee ex t o -
ro remaníir, ac felicirer i b i d e f u n í h i s eft. P o n o tama
tU4y
VaRiaci
claruit perfeulione & honeftr.t - m o r u m , VÍ efficeretnr degtt,
B. R e m i g i o f a m i l i a r i s , q u i time ían¿biraceTu-lgens E- S. Remigio
famílturit.
pifeopuserat metropoleos R e m e n ü s : f cuiquc profe-
C i ó crac
 I' F E B R
Oto erat c a t i í l i m u m , v b i c u m q u e erat, D e i f a c r i f í c i u m .
N c c f c f c l l i t : quia quantus f u i t in v i t a , m o r s pretiofa
amortt
c}»r»s m i - p r o b a u i t . C u m q u e l o n g o confeótus f e m ó , viram f c l i -
citer claiiíilfct in C h n f t o , i b i d e m h o n o n f i c é (cpultus
eft i n vná eccleíiarum : c r e b n í q u e bcncficns & leua-
m c n t i s , p o p u i o r u m f a u o r e m fibi c o n c i h a u i t , ad (epul-
t u r a m íuam c o n c u r r c n t i u m .
3 Huius veneranonis f r e q u e n t a t i o n e Presbycer
q u í d a m , n o m i n e T i h a r d u s , cemens eccleííaftica a u -
j^eri & crefccre, o m n i i n f t i t i r arte , mercede 3c i n g e -
nio, quatenús i p f i ecclefiaftica fuis víibus d e u c n i r c n n
Et adeptus v o t u m , paullo poft, vt alienis affluens d i u i -
tiis, coepit n o n ferré f e i p í u m : led mercede c o n d u x i t
fibi Presby t e r u m q u e m d a m , & offieij ac t a n n t h e í a u -
ri c o m m i í i t ei c u f t o d i a m . I s e r g o d e n o t é a d i m p l e b a t
titu rtli-
c u f t o d i a m J & fupplcbat o f f i c i i i m , Sí iam q u a d a m í i -
qui f S t '
m u l a t i o n e b e n i g m t a t i s conciliabat í i b i a m i c i t i a m ¡ n -
ctUanm
cujlodit, c o l a r u m : d o n e c t a n d e m . l i c e t f e r ó , c o g n i t u s eft ex m a -
loo. f.6 lis f r u d l i b u s f u i s . Q u a m q u á m perhibenre S c n p t u r á n i -
hil in térra fieri íine caufsá, m i m f t e r f c g i i t , licet ne-
fcius,dfupeina: difpofirionis. Q u i d eigo f^cirpCuiuf-
dam no¿tis c r e p u f e u l o , eccleliam,cuius curtos c r a t . i n -
trauit; d i í l i m u l a t i o n i s caufsá l u c e r n a m , vt folitus erat,
ante corpus f a n d u m accefidit &c o b f e r a t o o l l i o difecf-
B
fit, venir d o m u r a , expeólauit h o r a m . Cumque nox
islam i n
A nglm m tenebras diíFunderet, p r i m o c o n t i c i n i o i t e r u m e c c l c -
dtftrt. fiam intrauir, l u c e r n a m , q u a m p n ú s a c c c n d c r a t . e x t i n -
x i t , & f u r t o audenti amplcxus fanóli c o r p o r i s l o c u -
i u m , quem quiñis alius Sacerdos tangere vix audebat,
c u m f u m m á diligentiá f u g a m a r r i p i i i t , Se properans
ad l u t u s marisacceíik. T u n e m a l é í i b i f c c u r u s 3 & p l e -
bis infecuriones timens á t e r g o , nautas co'égit fperare
d í c m t r a n q u i l l u m , Se quas h o r r i d i fluótus m i n a i e n t u r
perturbationes ípernere. C u m a u t e m profperc a p p u -
«hit i n
mediter- IiíTenr o m n e s a d p o r t u m A n g l o r u m , praeteriens Pre-
tanea. sbyter m a r i t i m a s mandones,vt q u i n e e d u m íatis fecu-
r u m fe c r e d e r e t , t á n d e m m q u o d a m v i c o f o r t i t u r ha-
b i t a t i o n e m , & i n c o l a r u m f a m í l i a i i t a t e m breui o b t i -
n u i t ; ficque etiam R e l i q u i a s in eceleíiam pcrmiíTus eft
i n f e r r e , Se in fuá c u f t o d i á habere.
4 C ú m autem mané furrexiíTet T i h a r d u s , & : eccle-
fíam de m o r e adiíTet, i n u e n i t , & m i r a t u r vacuam &
patenrem : Se introgreíFus d i n e x p e d a b a t c u m p ó p a -
l o P r e s b y t e r u m euncem &: n o n r e d e u n t e m . D e n i q u e
d o m i ille r e q u i r i t u r , Se quia n o n e r a t , nec i n u c n i t u r ,
Tihurdtu
¿cabelle r e n u m i a r u r . C c r p i t T i h a r d u s a n i m a d u e r r e -
írtshyter.
r c , & i n l p e í t o Patroni fui l ó c u l o , nnferanda p e r c e l l i -
tur c o n f u í i o n e , q n o d talem t h e f u i r u m amiíiííer. T a -
m e n adftitit, Se m i l i s o ñ í c i u m celcbrauit,non t a n t ú n i
C de e d a m n o q u a n t u m metuens de p e h c u l o . S t a t i m v e -
tumul- r o vt a u d i t u m eft, q u o d celar i n o n p o t e r a t . o m n i s p o -
tuante po- pulus c o n u o l a t ad eceleíiam , Se T i h a r d u m fccleris
pulo,
c o n f e i u m c l a m i t a t , excufantem infidelitans & maise
cuftodiaí accufat:nec ante p o t u i t t u m u l t u s fedari,
q u a m pacifcerecur íe P r e s b y t e r u m f u b f e q u i , & r e l i -
quias r c f e r r c , í i q u o u i s m o d o polTet a í í c q u i .
cum infe'
5 S u m p t o itaque viatico , veftigia Presbyreri n o n
quttur,
t u m pedir q u a m lingná f c q u i t u r : Se f o r r é eadem h o -
fpitia, quíE Se ¡lie, víque ad littus maris f o r t i t u r . Quó
vbi dcuenit, naulum dedit,ttansfretauit,eumdem por-
t u m : q u e m Se i l l e , A n g l o r u m a t t i g i c : nefeius q u o irer,
v o l ú n t a t e D e i Se San6li,quó ille deuenetat, Se ¡píe de-
wperi/,
uenit. R e q u i r c n s i l l u m inuenit / m u e n t o i g n o u i t : Se
f Deus tali m i r a c u l o m i n f i c a u i t .
m o n i t u s ab eo , quia íi ea de canísá a d u e m í f e t , a l i -
q u a m d i u c o n í c n í i t habítate c u m eo ; t e m t a m e n can-
té d i í l i m u l a n s a r t c m arte deludere volebat, Se o p p o r -
.lunitatem c x p c ó l j r e . S e d fruftra : q m a lile ex Cito faóto
alrerins m e n t c m ponderabat. Qn^id m u l t i s : Q u a d a m
die d u m P r e s b y t c r balneis lauarctur, Se T i h a r d u s f á -
m u l o vt f a m u l u j ; o b f c q n c r e t u r ; c ! a u e m c u m c i n ó l o r i o
clám r a p u i t , & h g u r a m talém h i b e r e cupiens , cene
teliquifu
d i l i g e n t c r i m p r c í l i t . C ú m hnbciet ( i m i l e t h , explotará
clamau-
Jest, o p p o r t u n i r a t c refer^t capfcllam , Se vacuat fuípiratp
líbruarij Tvm. I
V A R I I . 197
í i b i d í u t i u s t h e í a u r o . f e f t i n u f q u c ííttus maris repetir; AVCTO.
q u i a clauem r e l í q u i a r u m fecum habebatiá talibus n o n RE ANO-
cauentc Iibi P r e s b y t c r o . T u m ille repertis q u i b u f d a m £^.^5
vins in Hrtore n e q u i c q u a m congiuum nauigatiom
v e n t u m prceílolantibus, coepit eos ad cratisíretandum
h o r t a r i , íibi n o t a m eíle vidciicct D c i m i f c n c o r d i a m , feltctíer
Se ex eius fiduciá (pondere lilis proíperam n a u i g a t i o - r e u c h i t i n
nem. Q j j i b u s vcrbis l i l i fidem a c c o m m o d a n r e s , arte- Gul!i*m}
m o n e m /; c r s x e r u n c : Se á l i n o i e A m í l i c o ftatim c i t i ú s h
q n á m íperaucrant, reccpti íunr in G i i h c o .
6 I n g i d l i p o r t u m gratias P r e s b y t c r o r e f e r e b a n t ,
q u a í i eitis m e n t í s t a n t u m euaiiílcnt p e r i c u l u m . Ipfe
q u o q u e Prcsbyrer lactatur S. Praecoidij reliquias fe r e -
f e r r e , cuius prarclans merins tam ¡aitoi habuiííct í n c -
ccíTus. V n d e etiam m o d u m egteílús laetinaí, f e f t i n a -
bat illos t a n t o n u n t i o h r t i f i c a t c , quos o l i m d i m i í c r a t
n o n m ó d i c o affcdlos mosrore. Q u i a vero plus i u f t o Folliaci
feftinare a l i q u a n d o magis i m p c d i t , q u a m í u b u e n i a t , ¿'P™'*'
o r» • r n L i J r arcaclan-
Se Deus, q u i cospic, r e m i p r a m , n o n Presbyter, d i í p o - ^ ,
n e b a t , errore d i u i n i t u s i m m i í T o , coepit d e u i a r e , d o ñ e e
F o l l i a c u m d e u e n i r c t praedium C o i beieníis Ecclclias.
í ^ u o d r c c o g n o f c c n s , v t p o t c q u i íctpé illue venirct,
ingreííus eft d o m u m a m i c i fui c u i u í d a i n , n o m i n e Se-
r a n i . C u m q u e poft árnicas falurationes paritei f u i l l e n t f
conuiuati, T i h a r d u s i n c r a í t i n u m diícederc v o l c n s ,
rogair.t h o f p i t e m í u u m , vt arcatii praeftaict in quá lar-
cinnlac f t i x d e p o n e r e n t u r , doñee parencesfuos reui-
feret, poftcá ad i p í u m r e d i t u r u s . I m p e t r a u i r , reliquias
d e p o f u i t , d a u e m u n i n i c , clauem l e c u m t u l i t , a d í u o s
venic, trilles i n u e n i t , r e d i t u fuo líEtificauit. P c r c o n t a -
tus ab cis,an San¿li reliquias r c t u l i í f c t , aut á q u o q u a m
r c t i n e r i feuct, Seto, i n q u i c , v b i h a b e n t u r , fed n o n n i í i
grandi pretio abftrahentur. l i l i v e r o , N o n deetit, i n -
q u i u n t , p r e t i u m : t a n r ú m n c a m i t t a m u s Pattis n o f t r i
praííidium.
7 Intereá d u m Presbyter fpes fuas pafcendo i n a n i -
ter f e c u n t a t e r e l í q u i a r u m , nec m i n ú s f p o n í i o n e p e c u -
n i a r i u m . . . ; v o I u i [ Deus m a n i f c í h r e , cuius m e r u i ille
eílcr, q u e m r u í l i c a i^í vilis arca c l a u í u m Folliaco t e ñ e -
rer. C u i u f d a m q u ppe nodlis t e n e b r o f o í i l e n t i o d u m " ^ ^ z
Seranus infeius ranti hofpiris, f o m n o i n d u l g e r c r ; c u m fajifáturt
m a g n o ftrepitu diííilíir arca v b i erant r e l i q u i a , Se i n -
ftai f u l g u r i s , v i f a e f t d o m u s perícucranrer corufearc.
S u r g u n t í S : aecurrunt domeftíci ; p e r o r a percu-
tientes,á longé ílant n e c a n d e n t accederé. Seranus ipie
f u i g c n s eadem hora C o r b e i a m pen't , qu<x Folliaco ' " ' - 0 ^ ^ * -
h.ibctur conriginnc?,: pulíans ad canieram D o m i n i A b - t,0-db.r'ü-
batis B e r e n g r . r j , n u l l o d u b u a n t e q u i n nona n u n t i a r c t , t™'a'
íine mora a d i i i i m t i u . R c q u i í i t u s q u i d íic horíi ipsa ac-
c u r n í í e t , r e m o m n e m p a n d i t ex o r d i n e . A b b a s a u d i -
tis qure d i c e b a n t u r , m o n a c h o r u m Se C l c n c o r u m fa-
p i c n t i o r c s , ac l a i c o r u m n o b i l i o r e s adcííc mandar:
q u o r u m vna f u i t íententia , deberé a d n v i c u m , f m -
¿lalque r e l i q u i a s ad m o n a f t e n u m deferri cum digna
reuerentiá.
8 I t u r ergo ad l o c u m , & , Hcut rufticus d i x e r a t . i n - , j
1 J r 11 1 deferutur
n e n i u n t ( p l e n d o r e m m a g m h c u m . I n d e p r o n i acceden- corbeta
t e s , & n o n íine t i m o r e reliquias tanta: Virrutis leuantes,
i m p o n u n t ferendas c u i d a m venerabili C l c n c o , & ipíi
c u m laudibus f u b í c q u u n t u r r e t r o . Q j j c u m q u e í i t , r c -
ligiosé d e f e r t u r : quis e n i m fir, adhuc tune i g n o r a t u r .
Sed l i n o m e n l a c u i t ; cuius m e n t í , c i t ó p a t u i t , q u e m
D e n i q u e c ú m fpatio p l u u i a m
nium m e n h u m pluuiíe p e n u n á arefeerec tota térra exoptatam
A m b i a n e n l i u m , m o x vt reliquiíe S a n f l i de cfollriO funt *mp«tr4í:
cxpofiraccíclum o b d n e i t u r tenebrosa nube ; nec p n ú s
p o r n t o r e s p c r u e n c r u l i t ad eceleíiam, q u á m v i d e r u n t
Se (enícrunt p r o f l u e n r e m p l u u i a m , N o n i s itaque l u -
m j iltatus tn eceleíiam 1 S. loannis Euangeliílac , ¡bi j
A^nonfine í i g n i s a l i q u a n t o t e m p o r e r c q u i c n i r . A d h u c ^
e n l á i apud tranílatores f.ios i g n o t u s n o m i n e . n o n m e -
r i n s , in p n n c i p a l i l o c o n o n eft c o m p o f i n i s , d i l a n o n e
r c q u i r e n d i no;winis. Poftea anrem fabricata a m o &
R 3 argento
 198 V I T A E T T R A N S I .
AVCTO- argento :hecá repoíltionis i \ \ x , ad ccciefiam S. Petri
J« E ANO- tranílatn^vík ínter cereros locatus cít c u m digna reue-
NYMO,
rentiá & h o n o r e , n o m i n e etiam.cmus ¡gnor-mna r n o -
nacln t n í b b a n t u r , n o t i f i c a t o , l u u u l m o d i D i u m á d i f -
A
poíinone.
9 p r e s b y t e r namejuc pracdidus, d u m á p a r o . l í i a -
nis (uis o n u l t u s pecunia illuc r e d i i t , v b t a n t u m g u i -
d m m d i m i í c r a t , m l n l i n u e n i t , praster d o l o r e m lk g e -
m i t u m . Q u m i e m m íiijs lugentibus mftab'.t vende-
ré, audit C o r b c e n í i b u s graiis á C b r i í t o d a t u m eííe.
C u m a l i q u a m d i u inops c ó l i l i j m a n l i í l c t , n i h i l o m í n u s
Abb.-.rem adire vult, & reliquias repofeit. Abbas vc-
r ó , C n i u s , í n q u i t , reliquias requins ? A i n l l e , S. Pra:-
c o r d i ] C o n f c l l o r i s , qnas de d o m o hofpitis mei Seraní
tu litis. Abbas cxulrans de ándito S a n í l i n o m i n e , N o n
e ^ o , ait, tulí á te ; fed m i h i Deus c u m m i í i t gratiá d i -
guationis fuaE.Tum Presbyrer, H e u , i n q u i r , q u á m c i -
f r u ¡ l r a eeu
t ó a m i í i , pro q u o maris p e n c u l o me c o m m i l i , M ' f e r
rupetit T i
h a r d m fi- q u i d f a c i a m ^ C u r tanti Patroni ainifi gratiam ? N o n
es, ait A b b a s , priuandus m e r c e d e : reddet e m m t i b í
q u i t e y o l u i t eíTc m i n i í h u m tranílationis ÍLIÍE : m o d o
q u o q u e á nobis n o n i m m u n e r a t u s abibis. k a donatus
ab A b b a t e c o m p e t e n t i pecunia, t n f t i s & lugens r e d i i t
ad fuá, iureÍLirando o b t e l l a n s , q u o d fícut ab A n g l i c á
terrá eum rapuit i ita raperet á C o r b e i á , fi auno i n t e -
g r o a d u i u e r c t : fed D e o p e r m ú t e n t e , e o d e m anno d e -
f u n d u s e f t . Ita Corbcíeníes de PríECordio fuo adhüc
morttar:
exultant : cuius p r x c o r d i a l i s amor conciliet eos D e o
deorum, qui viuit regnat in fécula f e c u l o r u m .
10 P o l l q u á m igitur S- Praecordius , q u o d fibíde-
legerat, fufeepit C o r b e i e n í i s eceleíiae h o f p i t í u m , 6c
c u m fanóto m a r t y r e / G e n t i a n o f o r t i t u s e l l l o c u m j c q e -
l
pit florere C o r b e i a multis m i r a c u l o r u m fignis;& m á -
m x i m e p o f t q n á m ad ftatuendam pacem m fa¿ta eíl c o l -
latío fanótarum r e l i q n i a r u m A m b i a n i s . Ibi cnim no-
eos m i r a - t u m fecit Deus , q u á m mirabilis íít in Sanílis fuis, &
cula: quantís S a n c l o r u m mericis praeemineret Coibeiae
locus.
n D e n i q u e n o n m u l t u m temporis proceílit fpa-
t i u m , & in o m n e m terram exeunte, C o r b c i a m v n d e -
quaque confluunt q u i b u f e u m q u e erat c u r a c o r p o r i s
fiji aut anima:. Inter quos A m b i a n c n f i s quídam a d d u -
citur, ligatus fuper c u r r u m f u n i b ú s & vinculis, &: a n -
te m o n a l l e r i u m S. loannis Euangeliílíe ligatus ex car-
r o d e p o n i t u r , atque in m o n a f t e n u m i n g r e d i á v i g i n t i
f o r t i í l i m i s viris i m p e l l i t u r . Sed-vanus erat labor e o -
r u m : m u l t i e m m erant c u m i l l o ^ í e í l i m a ícilicet l e g i o
c d a s n i o n u m , quibus i n corpore íuo parauerat h o í p i -
enertume- t i u m . I m p e l l i t u r , & o b í l a t 1 t r a h i t u r , & paííum pedís
nwi "Vi ad n o n amplíat: ó m n i b u s manat f u d o r , & ipfe folus n o n
eo) intro- laborar. M i f e r a f o r t i t u d o , quae nec c i b u m , nec p o t u m
f u m p f e r a t ' m e n f e í n t e g r o . Solemmtas S. Praecordij
D E S. T V Í A
I, B. I t i B R I T A N N I
O r e f o p i t e n f i s Eíf/f/wí» B r i t a m i a A r m o r u a a n -
I FEBR.
t i q u u m B r e u t a n i t m tjpis e x c u f u m , 1 Febr. poít tres
Leftíones de S. I g n a t i o , & nouem de SéBrigidá //?4
ftibdtt : E o d e m die d e S . T u i a n o A b b a t e , de c o m m u n i
vnms C o n f e í í b n s , n o n E p i f c o p i . N//;// de eo a l i b i a no-
D E S. F I C T O E
I.B.
1 FEBR. ídum M a r t y r e m ex p l u r i u m M a r t j / r o l o g i o r u m vete-
r u m fide r e t u l t m u s i x U n n a n j . D t h o c , v n i c u m vetus
s Ptóiii» Romununu [me S. Hieronjm't , 1 Fe¿y. Et d e p o f i t i o
f^'^"' V \ d : \ E p \ C c o p ' \ . Ignotusis nobts. O r n m e m m Baronius ta 9
A n n a U d a n . 7 1 1 nu.$ a i t J u b f c r i p / i p f j n o d o R o w a n d ? i & ü m
S. P R / E C O R D I I P R E S B .
erat ipsá no¿le , vcfperae celcbrabantur debita vene- Q
r a t i o n e . Intererat Cafteilanus, & c u m eo ahqua m u l -
t i t u d o m o n a c h o r u m f u o r u m . Q u i ve v i d i t , S u c c u r r i t c
lilis, (clamat ad fuos m i h t e s j n.irum cnim video, v-
n u m vincere pluies. T a l i t c r obieótis v i n b n s m u l t o -
r u m , obílanten) & t e n i t c n t e m d u c u n t , i m ó t r a h u n r ,
cá fcilicct hora qná C h o r u s cantabat S. Piaecordij
r e f p o n f o r i u m . C ú m peruemíTcnt anre altare,velit n o -
l i t , c o g u n t e u m i n t e r r á p r o c u m b e r e , & pedibus f u -
perpolitis quaíi dasmoncm, n o n h o m i n e m , c o n c u l c a -
rent, m i l e r u m m o n e b a n t , D e u m & S a n d o s orare»
C t i m a l i q u a m d i u fie íacuiílet í u b pedibus virorum,
antequám finníTet C h o r u s r e f p o n í o r i u m , n o n i m - u i e r a t t t r .
m u m s ab ipsá orationc p í a l l e n [ i u m , v t candela ííbi d a -
retur, obfecrabat f r a t r e m f u u m . S r a n m á viris e n g i t u r ,
candela ipfi d e f e r t u r , ad f e r e t r u m S. Prascordij d u c i -
t u r , d i candela fuperpoíicá ex m a n u e i u s , í u b t e r f e r e -
t r u m collocatur. Ipíc poft p a u l l u l u m o b d o r m i n i t , ac
polteá euigilans, c i b u m , q u e m á menfe n o n f u m p f e -
rat, r e q u i f i u i t . C u r r i t u r m r e f e í t o n u m , defertur ei p a -
ñis & v i n u m . M a n d ú c a m e & b i b i t , & aliquantulum
c i b o releuatus í t e r u m o b d o r m i u i t . Félix f o m n u s , i n
q u o d o r m i e n t e i l l o , v i g i l a u i t per C h r í f t u m S.Prascor-
diu's. T o t a d e n i q u e ipíius ce-iebritatis no¿te c u m d o r - ^
m i i í l e t fubtus f e r e t r u m , i n c r a f t i n o t á n d e m á fomnoi
corporís & mentís íeexcutiens , ante omnes fanus Se
ían£E mentís a d f t i t i t , «Scgratias referens D e o , S. Praé-
c o r d i o & relíquis Sandtis, vt f o l u e r c t u r , r o g a u í t . S o l -
u i t u r c o r p o r e , q u e m Deus foluerat m e n t e , & teítis a d
omnes aílabac errorís & i n f i r m i t a t í s fuas,etiam l i n g u a
n o n filens laudes dinínas. C ú m rediiífet A m b i a n u m ,
difFunditur fama t a n t a v í r t u t i s : ad r e q m r e n d u m S»
Ptascordium f u n d í t u r máxima pars p b p u l i totius c i u í -
tatis, laudatur Deus i n opere t a n t o , m i r a b i l i s i n S a n -
d o íuo.
a Co/^a». ampliando illaterrarum tanta prouiíio.
b Hunct v t altos SS. Scotos, Htbernum fiíijfe pronuneiat Colgá*
nwi, nonprobat.
c AÍS. ¿«¿Í^/.-cui etiam cuiqueprofedó eíl cariííimus,vbi- •
cumque erat Dei faenficium. Colg. qui etiam cuique pro-
f e s ó erat cari/Iimus, vbicumque erat Dei facrifíemm.
d A n n o t a t hic ifia Belforí.Nuac p \ a n c i l \ . n á a p $ M e t : nam Sa-
cramentarij noítro iíto temporc Valliiacum poííederuut,
qui haud dubic S. Prscordij coipori miaime pepercillcut.
c C o t g . D o m \ n o , n o n r e f i e . f /'^e/wnnuentiim agnouic.
g Idemperperam, vicis. h Idem, exciccm.-nanplacet.
1 I n p * t f ad miracula S. A d e l a r d i 1 l a n u a r . n u . 1.' Tres cnim
in ca principales habentur ecclefia;, in quibus corda fide- <
lium faníta; Tnnitatis confeífio bené poífit vnire : prima P
Pctrum prsefcrt pifeatorem, fecunda piícatis Euangcldbm
loannem, tertia cuágeli2atis Stephanum Protomartyrcm.
k Co/^««. nonfegnis. I DÍS Gentiano 11 Deí>
m De loo/: r i t u p l u r a habes i n M i r a c u l i s S. Adelardi 1 l a n u a r .
cap.i n u . l f & J e q q .
N O A B B A T E
A A R M O R I C A .
lis obferuatum. Inciderat dubitare n u m fortdfsis S é T u d u
ñus, S, W i n w a l o e i fodalts, S. C o r e n t i n i dtfctpulus tsfó-
r e í : v e r ü m htc i n eodem Bremarto ta V i t a S. C o r e n t i n i dtfer-
/ e T u d i n u s , non T u i a n u s appellatur.
P I S C O P O .
E p i f c o p u m Scotiae, is to.$ C o n c i l i t r , a p p e l l a i m FergufHis
Epifcopus Scotias Pi¿tus ; t t a v t V i f t u * ¿entile fit> non
p r o p r i i m v m n o m e n . Et Hcentior e f l i q u h n v t tíieronymiano
Martyrologto videatur a S. V V ü l t b r o r d o a d f c n b i pottujfe.
DempJierushifi.Ecclef. S c o t o r . l . ó n u . 553 conftare a t t E p i ,
ícopum
 i F E B
^ fcopum P i d o r u m f a i l í c . A n ú q u i o r m í l e r hic; cuiusra-
D E S / S O R O
A P V D P E T R O G O R I O S
SF.CVLO A t a l e m S. S o r i i r a i n M a r t y r o l . Gallicano K a l e n -
VI- átílebruar. l o n f i g t i a u u Andreas S a u j f t w s ; I p f o
IFEBR. N d i c , L c m o n i c i s c o m m e m o r a c i o S. S o n C o n -
5. Sor* na f c í l o n s , a d m i r a n d a h u m i l i t a t e , c o n t i n e n t i á , alníqne
praeclans í a n d t s conueríatíonis d o t i b u s i l l ú f t r i s . I n
B r e u t a n o L m o u t c e n f i p r a f c r t b i í u r hóc dte f t j i u m S. I g n n n j ,
peragetidum, v t m R o m a n o , r t t u f m n d u p l u i , c u m c o m m e m ó -
ratione S. S o r i .
i Huius V i t a m nobis L u t e t i a t r a n f m ' i f u Andreas C h e f -
Vit*.
n&íis,Rents C l m l i i a n i f s t m t Cofmographus, defcriptam e v t -
tujlo Bibliothecít Tbuandi códice, cut t i t u l a s H i l t o n a E c -
clefiaftica. adfcriptus ante P r a f a t i o n e m erat bic ver fus:
A r u e r n i s g e n u i c . q u c m p r ^ f c n s pagina p a n d i t ;
qiiandó A i i ü o r d i u p o j t ems obttum v t x i t , v t p a t e t e x p r r f i t . Satins
{cripta ? tamen d u c i m u s dicere vel exiliccr,qii£enouimus,qiiáiTi
c u m his q u i per toe t é m p o r a , i a m i a m q a e t r a n l a ó l a ,
beati v i n d e f t i t e r u n t adfcribere gefta & c . ac n u . i 6 c t t a t
^ Gefla F r a m o r u m . n u . 9 fe m a i o r u m relacu d i d i c i l í e , qu&
n a r r a t , f c r t b i l . a t n u . 1 2 v i d e t u r a l i q u a a l i a emsgejia hlíbutf-
fe^auemm, Vcex ipfuis pareegeflis; q u o d d e S . G z m -
t i a m n \ g e f l t s n o n p o t e j l a c c i p i . i n qmbus i l l u d n o n h a b t t m , n i f i
a l i q u a f m t f t r i p t a , qnóí n o n d u m l u c m afpexerunt,
3 Q u o w n p o r e v t x e n t j t c e t ex S G u n t i a m n i í f i r í í ^ S a n -
Aten i d l i q u c A r e d i j colligere. H i c anno C h r i j i i D X C I decefsit, v t
patet e S. Gregorio T u r ó n . Itb. 10 cap. 2 9 - G u n c r a m n u s
b i e n m o p o í i , D X C I H , X X V I I I M a r n j . Q i t o anno é viuts m i ~
g r a r i t S. Sorus, n u f q u a m m d t e a t a m legimus.
V I T A A V C T O R E A N O N Y M O
ex hihíiothec& T h u a n ú
e r t i t a a b A n d r e a C h e f n a o .
V K M F A T I O A V C T O R I S .
v e t e r u m fuiífe m o r e m , vt f u i
tempoíis vitos per f e r i p t u r a r u m íua-
r u m m o n u m e n t a poftericati e o m m e n -
datcnt, e o t u m q u e dióla m e m o t a t u d i -
gna vel faóta, aut litcns t r a d e r e n t , a u t
piótuiíE c o m m i t t e t e n r j aut certé aere fetl m a t m o t e la-
b o r i o f o , ípeólabili opere, e f f i g i a r e n t ; id ftudij haben-'
tes,vt q u a s q u e a d f u i n o t i t i a m vel v t i h u m c o n d i t u d i -
gna, vel aeftimatentur imitanda , ea ad fuccelTotUm
í u o t u m producerentur notitiam ; quatenüsnec fuo
t e m p o t i i n d e u o t i , nec poftericati appaterent i n o f f i c i o -
fi. En m i t o t , c u r t a n t ú m adrendamus p r i o t ü m incaf-
f u m f u n ó l u m l a b o t e m . N o b i s q u i d e m á Saluacore p r o -
m i t e i t u r , nec calicem aquas frigidae f r a t r i p ó r r e ó t u m
p e r d e n d u m . F o r t i u m C h n f t i m i l i t u m faóta c u t filentij
Matth.
10.41 catcere ptemenda c o m m i t t i m u s p Ea vetó pta'fenti ac
Ü^A ss. damus, fuccedentiíecati p r o f u t u t a fchedulis faltem v i l i b u s t r a -
ac m e d i o c t i ftylo chartulis p t o poífe m a n d e -
fcribtnda.
n u i s . A c c e d i t ad h o c q u ó & a n i m o i n c i t a m u r ^ e c u m
r o r p e n t i feruo damna padamur d i f p e n d i j p r o retenta
pecunia d o m i n i . V n u m e n i m é p l u r i b u s C h n f t i f o r -
t i í l i m i s bellatoribus D o m i n u s fuae Ecclefiae a d t r i b u i t ,
S Ó R V M n o m i n e , cuius i n c l y t a m v i t a m m u l c o r u m v t i -
i i t a t i p r o f u t u r a m o r d i r i a d g r e d i m u r . Et q u a m q u á m
t a n t o o p e r i exiftamuS impares, vtpote quibus & per-
AuSiór té
tuitatem t e n n i s adeft f a c u n d i a , & i n g e n i j perangufta copia; fa-
Juam ex- tius t a m e n d u c i m u s dicere vel exiliter qoae n o i l i m u S i
tufat.
q u á m c u m his q u i per t o t t é m p o r a , i a m i a m q u e t r a n f -
R V A R I I .
99
f n t n f t d t s , a u t et 'umgenüsJneTh Épifcopus, h a u d f á m m . Q
E R E M I T A
I N G A L L I A, IB.
ad:a, beati v i r i d e f t i t e r u n t adfcribere gefta, tenacitatc
m u t i í i l e n t i j íoluete q u o q u o m o d o poenas.Et h o c ve
fiat, dat c t i a m D o m i n u s a n í u m l o q n e n d i , q u i i n b e e
apetite o r a , & ne elinguia remaneant Spintus fm g r a -
n d p r o m i r n c i m p l c n d a . Iple ergo nobis orandus e l t ^ c
q u i ferni f u ! a d i u t o t e x t i n t ad bona per;igenda , quse
piéecepit, lie n o b i s i n a d i u t o t i u m ad ca nattanda quae
per ( e t u u m f u u m m i í e t i c o r d i t e r geílír. Ha;c i g i t u r e x -
cuíabilibus verbis did:a fuíficianr. N u n c ad narraeio-
n e m v e m e n d u m eft, q u i a <k vaidé i l u l t u m eft i n p r í -
t a t i o n c cffluere, in ipsa vero h i f t o n á f u c c i n g i .
C A P V T I
S. Sori ortuSyjecult f u g a .
1 T T i c i g i t u r fandtus vir Sorus t e r r i t o r i o brrus A t -
XTJLnerniccpatencibus íecundlim feculi dignira-
r c m n o n i n f i m i s . D i u m i s tamen ! e g i b i i s , & orthodosae
Hdei dedieis, altus eft. Q u i b u s D o m i n u s tantae gcatiíe
m u n u s c o n f e i t e dignatus e f t , vt cis intet ptsecipiios
f u o t u m adfines í o b o l e m D c o dicatam , tVabvbere
omnipoteiiei D e o conícetatam gignerent. N a t u s i t a -
que B. S o r u s , C h n í t i a n á lege e d o ó h i s , n u t n t t i s ir. fide
Sortá p i ü t
Catholicá.aeuum Infantiae gerebat c u m m d u f t r i a . E x i n ^ / ^ « j
adolefeentía: annos i n g t e í l u s j t o t u f q u e m i r u m in m o -
d u m i n D e i opere c o n u e r f u s , m e d i t a b á r u r i a m i n éeta-
te l u u e n i l i , q u o d pofteá deuotus i m p l e u i t . N u l l i s i t a -
n u e násuis poólus hiícai i c o n t e n d e n s , iam n o n t a i d u s ,
n o n q u e f u r d u s a u d i t o t Euangehj , Diuini execütor
i n a n d a t i , Si quis v u l t p o f t me venire, abneget íemet- M a t t h .
i p í u m , & tollat c t u c e m íuam , & íequatur m e ; v t 16.14 &
c u m P c t r o D o m i n o dicere poííec A p o l l ó l o : Ecce nos I9-17
r e l i q u i m u s o m n i a , tk. íecuei í n m i i s t e ; c o n f x f t í m ' ve l i -
bera víus eft aeeare , d i d h i c i n ú s p e d e m cxtulie, t u m -
penfque m o r a s , i i l n ó l i s í i b i d u o b u s c o m i r i l i t o m b u S
e i u f d e m vise, emíciemque a m o r i s / o c i i s , 4 A m a n d o **
atque b CyprianoTtclúftá partía p a i e n t i b t i í q n e . A r u e r - ^
n i c u m excedens f o l u m . D o m i n i c i exíécutot c d i ó l i . D i - ^
míete, i n q u i e , o m n i a qua: habes, &c habcbis eheíaurnm t u ™ x f 0 ' . ¿
in CÍEÍO : & v e n i , fequere m e ; P e t i o g o r i c u m i n g r c í l i t{e^ytmn :
p a g u m , vná menee p a n q u é c o n í c n l u e r e m i t i c a m a d - M a t e 10.
g i e f t i (uneduccre v i t a m . x\
5 A l i q u a m d i u i g i t u r patirer c o m r i i o r a t i j v e i fefe ea-
l i u m o p i n i o babee,ad f a m a m S a n d o r u m cóepeie c o n - t ' ^ f ^ l ^ '
fluere q u a m p l u r i m i , alij imitaeioms g r a t i á , a l i j a u d i e n - ^ f t r u u M i
d i , p a r i t e r q u e v i d c n d i , quas g e r e b a n t u r . A t hi nequá-
q u a m obhei p r i o r u m p t o p o í i e i , d u m a l i q u a m d i u f a t i -
gaeioncm p a t i u n t u r v n d i q u e c o n f l n e n t i u m , q u o d
denee difcreeionis interius r u m i n a b a n t , adinuicem
c o n q u e r u n t U r , f r u f t t á íc dcferuilíe íua , íí talibus i m -
p l i c a t e n t u t n e g o t i i s , &: tcetogtadis a t a t t o térra n i fu U
canees veftigiis í h f i g é r e m culta i u u e n c o r u m . C a f t i g a -
bane ieaque c o r p o n s fenfus á finiftiis a f f c d i b u s , 6c
ftudebant venuftare m e n t c m f a c r o r ú a d t u u m , exhibr-
tionibus. S t u d i o q u c illis erat & opete féfe reddere fan!iíi 'v,%
conípicuos & fermombus falfos. Eratque i n c o r u m MÍ<?í/,
o p e n b u s i n t u e n t i u m a d m i r a t t o , arque i n c o r u m fer-
r ñ o n e a u d i e n t i u m oblcólaeio. R c d d c b a t n a r i i q u e e o s
caftieas floridos, íídes m u i d l o s , m e n n s purieas í í m p l i -
ces, f p l e n d o r vitae laudabiles. É r a t q u e illis h u m i l i t a s ,
h o n i n m o d o ( o l ú m v e t b o r u m , vel h a b i t u , fed o m n i á
é o r u m aétns ira erat c ó d i t u s , vt q u i f q u i s eos afpicercc
q u a í i penná fpiricali eos v i i t u t e D i u m á p i d o s p u t a t e t .
R 4' 4 Intctcáí
 2 OO V I T A S. S O R I
AVCTO- 4 Inrereá d e u o t i í l í m i C i i n í l i f a m u i i n i m i o in D o -
RE ANO- m u u granrcs a m o r e , ncc íatís fie fuo fien ccrncnces
^MSS d e í i J c r i o , r e m o t i u s fibi h a b i r a c u l u m i n q u i r é d u m i u -
\ dicariint:ad q u o d n o n eos fludliuaga incitabac leuitas,
f e d D o m i n i larga voluntas>&: mexplcbilis C h n l t o pla-
vl/erihi cen<^, F,,a cupiditas.Ifd(j;cernens beatus vir Sorus c o n -
Jeceúunt, fluennum m i b i anx ctatcm,rciens quia in l u m u l t u h o -
m i n u m fíepé decíTo c o n t i n g i r c o n u e n t u m A n g e l o r u m ,
i n g e n t i q ic d c l i d c n o anachorcíis ñ i m n l a t u s , euocat
q u á m CICILÍS (ocios, allocurufque eos, mdicac defide-
n u m mente c o n c e p t u m , íimuicjne horcatur í i n g u l o s
feorftm figillacím deinceps degere deberé anachorcras. N c c
vift*ri¡ m o r a » d i ó t u citins a m m a t i beati v i n A m a n d n s , & Sorus d i f c e í l c r a t , & i t e r a d a n t t u m p a u l l ó ante reper- tttColtihrH'>
Cyprianiis,ran(5larquc SoniSs iter arripuinr, q n ó D o -
m i n i eos plecas & veile diixerir4
^ D u m q u c íanótis (ernionibus pia refouent c o r d a ,
inrereup.dum deucninnrad quenJam locnm , voca-
foeiU dor- b u l o , vt ita d u e n m , quia ita neceíle eft, p a r u m L a t i -
totetibm, n o v t a m n r v e r b o , Petras-ereólas; ib;que greíTum ft-
gentcs, paullirper f u b i i l h i n r . C o n c i t e q a c tam l a l l i r u -
d i n e cogcnre,quamcjue D c o d i í p o n e n t e . f b c i j p r o f u n -
do fomno obdormiunr. A t beatas vir Sorus v b i e o s
o b d o r m i l f e confpexit, percitus g r a d u m extulic, atque
J3 huc illucque p e r a g r . i n s , l i c u b i a p t u m íibi repetiílec
l o c u m , ( o l l i c i t é perícrutari coepir. Et í u b i t ó d u m c u -
riofus loca quaeque pererrat ínter opaca n e m o r u m , &
luftrans a b d i t i f l i m a f e r a r u m , o b u i u m fe cius c o n f p e -
t u i a m r u - ólibus aptiflimus tulic locusj q n i q u e t a m f e c r e t u s t a m -
femjpecu- qne habilis fanóto (efe c o n t u l i t v i r o , vt n e m o m o r t a -
latur S9- j l u m habitandi gratiá, feu d i u e r t e n d i cau(sá,priLis i b i -
d e m accelleriti Q u i , licut perfpicué patet, D e l n u t ú
¡lli erat dellmatus. R u p i s n a m q u e dcíuper emmens
p r x b c b a t o b f c q u i u m . p r o p t e r q u a m fons viuaci vena
r i u u l u m euomens , amoenaloci iliius p a r t i m i n n g a -
, bar, ceteram planicicm c Viícra fluuius ab v n d o f o íatis
reclnfcrat l i n u . C^uibus vir beatus confpedtis, inasfti-
m a b i l i fuffafus g a n d í o , in t e r r a m fe p r o t i n u s dedir, &
mifericordiae D o m i n i , t a n q u a m q u i h x c fibi prcepara-
u e r i t , gratias r e d d i d i t , totis fupplicans m l i b u s , v t q u i
l o c u m praeparaucrat , f r u d h i s q u o q u e opens cíeleítis
í i b i i b i d e m agere fineret.Moxque pede p e r c i t o ad fo*
í i o s regrcííus,ita eos foporc r e p e i i t t e ñ o s , vt n e m o íl -
l o r u m nec quando vir Dei a b f c e í í c n t , nec q u á d o q u i -
d e m regreíl'us f u e r i t , o m n í m o d o c o g n o u e r i r . T u n c -
^ u e f m n m j dii'Iimulatione eos latere volcnS, é latere
fe c o n t u l i t , ac pauiliíper q u i e u i t .
6 Tranfi<5lo iraque feré d u a r u m h o r a r u m fpatioj
Q abfeedente pigritiar f o m n o , excuííis palpebris concité
expergefiunt. I n i t o q u e c o n f i l i o inter dulcía patrias c x -
leftis c o l l o q u i a femet horrantes, d i u m u l t u m q u c í n t e r
dulceslacrymas amaraque f u f p i n a , c i i m d i u Iu¿lati ab
inuícenijCaritatc & n i m i i s a m o r i s amplexibns i n t e r -
d i ¿««iVé neuicntibus diuellí non poíTent,^quippe vnus erar f p i -
duielltndii ritus & cor v n u m in D o m i n o ) t á n d e m vir beatus a l -
t i o n s i n g c n i j , verens n e í n i p f i s a m o r i s vinculis fraus
i n i m i c a q u i d d a m operaretur f u i ; fcilicet ne íi d i u t i u s
panter m o r a r e n t u r , c o n c e p t a d u d u m c o n a m i n a ¡ m -
p c d i r e n t u r . f i m u l q u e qnía l a m ardebat animus vifa r c -
p e t c r e , & ccepta n o n defcrere,aít F r a t n b u s : O ^ n q u i t ,
c a n l l i m i s t k cundlis m o r t a l i b u s m i h i praȒerendi,olim
quas mente c o n c e p i m u s , ccleriüs, quaríb. e x e q u a m u r ,
nc d u m (ímul d c g i m u s . A p o í t o l i d i ó t u m í n c u r r a m u s :
I m p e d i m e n t a , i n q u i t , m u n d í f e c e r u n t eos m i f e r o s ,
fed potius iaboris atque f u d o r i s i a m bené edoííli f r a -
terna ex acie iter a r r i p i a m u s , & folá m a n u v c l b r a -
d c h i o contra poteftates aeris huius.ceu pal^ftncí d a g o -
n o t h e t a í , o l c o p e r u n ó l i paternae t r a d i t i o n i s , i a m í a m -
q.ie i n t r c p i d i a d g r c d i a m u r . Et quia quos caritas í u n -
g i r , emenfio t e r r a r u m n o n feparar, ve cantas d i l e d t i o -
Hcbr.'5.i nis, iuxta A p o f t o l u m , femper maneat in nobis , p r o
e c i u f d e m cantatis dulcedine a l i q n i d e e u l o g i a r u m pa-
!?*í , * t ' ricer f u m a m u s . A t c u m ncc pañis in p r o m p t u , n e c a -
^uTuHr* ^^M^' yn^c ^er^ P0^'ct» r e q u i f í t u m i n u e n í r e t u r .
E R E M I T A
c o n f p e f t o e m i n ú s beatus vir Sorus, p a r t i c u i a m adipis D
f u i l I i , q u o d v u l g o l a r d u m d i c í t u r , improuísé r e p e n t .
Quitrt p a r t i c u l a t i m p a r t i e n s , fingulas íingulis í'acris
pro benedi¿tione partículas recliific iñ pugnis.
7 Dies erant f i n d a s Q u i d r a g d i m a í . H o c p e r a f l o ,
c o n t i n u ó ab i n u i c e m diíceíFum eft, & vnus ex pcdif-
(equis, q u i t u m ínibí conHuxcrant,quafi p r o reucren ^ cuMatn
tía f a c r o r u m d i c r u m , d u m inuidlae carítatis indiícreté "iereob,t'
perpendit vim^ p o r t i o n c m , q u a m a SanCto acceperat j p r e l ¿ ( a ,
f u m e n d a m i latenter in finu p r x n p u i t , qiiíE (latim i n rítate, re-
c o l u b r u m vería e f l : , t o t u m q u e eius Corpus gyris fuo- cujanti
rum circumdedit anfracluum. S a n d u s f o r t u i t u iam v e n i t u r ^
t u m pedetentim regreíTurus, fociis a b f c e d e n t i b u ^ , p e -
d e m extulerat.Et cece m i f e r p a u i t á s , p o í l t e r g u m S a n -
d i aecurrens, clamar fe dignis inobedientiaí ¿^ carita- '
t i s n o n h a b i t í poenis affici. Q u c m beatus vir i m f c r a -
tns, p a u l l u l d m greíTum H g i t , m i f e r u m q u c p r a s f t o I a t u r .
A t i l i e p r o n u s t o t u m fe m t e r r a m dedit , c o n f i t c n s
impudencia: (bar n e g l i g e n t i a m h i b i r a m , m u l t u m q u c
deplorans veniam & v i t a m c o n l e q u í i CUi mors é v t e i -
n o erat incurfans. S a n d u s autem p r o t i n u s e d i t o c r ú -
cis figno, m i m i c u m h u m a n i genens, aipicam fibi b c -
ftiam m g r c í l u m per fratris i n o b c d i c n t i a m , ecu q u ó n - £
d a m in p i i n o p a r e n t e , D o m í n i Saiuatons vfus e x e m - f e d i n p r i ó -
p l o , c o n f e r t i m expulit,6c ib b e n e d i ó l i o n c m pi i f t i n a m , r e m f o r m a
fugatá m a l e d i d i o n c c o n u e r t í t ; f r a t r e m q u e monuir,
caritatem femper h a b e n d a m , femperque f e t u a n d a m , 5<'r',,•
quia haec cft q u s o p e t i t m u l t i t u d m e m peccatorum.
F u g a t o itaque ferpentc , in ftatum p r i o r e m o b l a t i o -
n c m r e f o r m a t a m ían¿tus vir b c n e d i x i t , eique í u m e t i -
daro t r a d i d i t . Q u á f u m p t á & grates innúmeras r c d d l -
tas, is q u i venerar frater reccllir*
a H i c e p v i ' i e t u r S . A m i a d a s , v e l A m a ü ú u s , cúittí tn V i t Á S .
luaiani, eitu difci¡¡»li, 16 Ociob mentiofit.
b Ctí/x/wr S. Cypnanus 9 Decgmbr. M e m i n i t titM S.Greg.
Turonen. de M i r a c u l u Confeff. c a p . i o o . Quatuor i l l t m n o m i -
n 'u Sanfit to tretfttt c o l u n i u r : S. Cypriaous Ef>. Cartkagin. M .
t u t u * reliqute Motjftacum a l l a U , quávrbs Cadurcorum efi tn 4 SS. Cy~ •
ip¡o LnniuedocU l i m i t e , a d Tarnem fiuuium , haudlonge ab p r i a n i i n
eoloco v b i h i c G a r M m n t m i f c e t M r . A l t e r e J i S . C y p i i a a a s N i c o - A q u i t » ,
medi&fnm m a r t i r i o cor o n a i t n : a quo f u b u r b t u m m á .
Toíofanum nomen V Cypnaiii,yj«í S. Subrani accepir; quod
ijíhtceiuá a t S l ü f a n x reliqutt aliqui. iv S . N i c o U i ideajfer-
u a n t u r . T e r t i t i í i t i a e m M a u y r cum S.Sauino coliturprope ? i .
¿iauos tn mona/leriofut nomtnii. 6 ¡ » a r t f í i e f i h i c [ a n f i m A b *
haA-, a quofortájfis nomen acceptt^, Cypriani oppidum addex-
t r a m DordontUj/iue D u r a n t j , aut D u r a n o n t amnis r i p a m . i a
Sarlaíenfi dtaecefijfiue i n f t r t o r i Petrocoriorttm tegione.
t A l t í * Veleta faVcicasdictiur: oritur i n Lemouicibm, a t q u i F
ad L i m o l t u m í'etroíortorttm oppidum Duránio excipitUr.
d Agontftéi v s l u i t dtctrt,fiue púgiles. N a m A g o a o t h z t x J u n t
munerartj, ¡iueinfirufiorescertaminu*
c SimtleferefaflUmmemoratur 6 l a n u . i n Vttá S. M e l a n i j cap.
4 »« i \ & í í . v b i A n n o t . g d i x i m u i eulogianon/emper/igni-
ficareEuch¡irtJliam,fedctbartarejáe aliaf, tn fignum commit-
nionií & caritatu d a n aut m i t t t f o l t m , pr&itrttrn abEptfcopis
alttjiíejacrishominibttí. I t a 4 l a n . t n Vita S, Rigobertt cap. & Eulofua.
»«; 7 Piíemiíicque fuasci culogias. & paullb pofl deitfdem
tulogiii agens: Hpifcopi bcncdi¿Honem gratilfirac (uící-
piens. j . tn V i t A i . S . Genouefs, cap.y n u . 1 1 . Ecceculo-
gias illi á S. Germano direétas. t x j l a ú . i n RegitU 5. C i / a r U
§ 4 a « . i í Siaiiquam tranfinictere voiuetiteulogiartipaais.
H¿c l a r i d u m daturpro eulógiá.
C A P V T II
5 . S o n j o l i t a r i a ^ i t a ^ fidttCia i n D e u m ,
8 C A n d u s vero D e i interiiis vafté patentes f o l i t u d i -
^ nes a d i i t , atque i n eo , vt praediólum eft, l o c o ,
a r ó t i í í i m o fe ípecu t r a d i d i r : i b i q u e diebus ac nodtibus PH 101.8
perpetuans , v r c u m P f a l m i f t á dicere p o í f e t , Fadtus
f u n i l i c u t paíTer folitarius in r e d o , pené per XL^annos n s
m i r a b i l i afque i m i t a b i l i vita v i x i t , cui m h i l aliud q u a m v,uit
C h r i f t u s viuerc erat , & m o r í l u c r u m . Pallcbant ora
ieiuniis, & mens acrius casleftia m c d i w b a t u r , feiens
quia o
 I F E B R
q u i a b o n a e n : o r a d o c u m i e i u n i o . Fiebatque vita eius
ípeculum i m i t a n volentibus , ik. cunótis audhentibiis
a u i d u s ; & q u o d diíÜcile eft, & facilé l o q u e b a t u r , &
p u r é . C i b u s autem c i u s , pañis atólus & aqua brcnís
« a t , vt Vox eius Píalmillse c o n c i n c i e t d i c e n c i : Pociini
m c u m c u m flctu tempcrab>im. Et c u m Ezcchiei, P a -
Ezech. n e m j i n q u i t , iVieum m f c l t i n a t i o n e c o m e d e b a m , Se
i r 18 aquam meain t ú concurbanone b i b e b a m . O p e r a b a t n r
cperaní tancum vnde a f d u u m haberet vi¿l:um, feiens quia ¿mj
n o n o p e r a t u r n o n manducer. Et c u m opere o r a t i o n i
vacabat.vt S^tipturas vita eius c o n g r u e r e t d i c e n t i . L e .
Thre.} uate corda v e f t r a c u m manibus ad D e u m : E t c u m l o b ,
0
Ego, m q u i í , deprecabor D o m i n u m , Se ad D e u m p o -
lobj.S
nam e l o q u i u m m e ú , q u i facit magna & i n f c r u t a b ^ a ,
& m i r a b i l i a abfque n u m e r o . I n p n m i s ccllulam fibi
lento vimine c o n f t r u x i t , ne incnríus o b u i a n t i u m f e .
r a r u m , q i i £ e i b i ( a t i s a b u n d e q u e confluebant, incuire_
ret, vt de ipfo dici p o f l e t : Q u o n i a m beítiae agí i p a c , | i .
& 15
cae erunt t i b i . Pofteá vero c u m lam d i u delitclcere n e -
q a i r e t , & fama eius c i r c u m q u a q u e íerretur , Verens
h o m i n t i m c o n f l u e n t i u m c o n u e n t u m , arólios fibi i n -
jpecu, tenus ínter rimulas tupis in m o d u m f o r n i c i s exigoíe
a 4 fpecu c o n t h u x i t j i n quá m í i i n c u r u u s ílarenonpof-
^ í e t ; in qná etiam í e d i l e i n f t a r íubíellij c o m p o f u i t , acé
regione capitis i n c i r c u i t u cíanos i n f i x i t , v i íi q u a n d o
fomnden- laiíitndine cogente inrer f e d e n d u m f o m n u m o b r i p e -
tiamapte ret, dcHuenti q u a q u a u e r s n m capiti inlifojCitius f o m -
vimefís: n o e x c i t u s . a d nota c o n f u g e r e t prasíidia o r a t i o n i s , ne
aliquibus i n i m i c i fallerctur i n f i d n s . Fecerat etiam
o f t i o l u m ante fpecu,quod n u m q u á m , n i í i q u a n d o o r a -
tionis gracia noóbbus cgi ediebatur, c u i q u a m p u e b a t .
l u x t a q u o d f o r a m e n p e r e x i g n u m in m o d u m f e n e f t r s
obliqué compofuit.
9 l a m vero curaque p l u r i m i ad eius m a g i f t e r i u m
tnrhai i n - f e f t m a r e n t , cauens, & fecum m u l t a v o l u e n s , v t r u m -
ííruit: n a m mclms eíTet f o l i t a m f o l u m m o d ó vitacn ducere3an
v e r b i p a b u l u m v n d i q u e c o n B u e n t i b u s ,prsebere , vt
q a o d i a m d i u folus exercuerat m u l t o r u m profeót.bus
m i l i t a r e t ; ante ipfam cellularn altare í u h p o f u i t , i b i q u e
f a c n O r d i n i s S a c e r d o t e m d c l e g i t , quatcnüs conue-
n i e n t i b u s , Se facri fci^mone vetbijcSí d i u i n j officio m y -
ftenj populis percepro)quafi d u p l i c a t u m de negorio
beatus vir l u c r u m referret. V t i autem m a i o i u m relata
d i d i c i m u s , ipfeper j n f e r t a m quam diximuSjCellulíE f e -
n e d r a m Sacerdoti f a c r a m y f l e r i a c e l c b r a n t i . q u o d í i b i
i n muñere á q u i b u f q u e largicum eílet , p r o f e r r e f o l i -
difeipubs m s erat- Y n d e ' ^ u i a ita neceíle erat, fandtus vir m i n i -
admutiU ftros in vílls c o n g r u o s habebar. ex quibus vnus d i c e -
C batur P n n c i p i u s , alter vero B o n i t u s ; q u i , f i c u t c u n á i s
eft viuentibus c o n f u e t u d i n i s ^ v i d l u m abundé r e q u u e -
/ bant & veftitum.
h 10 A c c i d i t ergo vt dies inftarec D o m i n i c u s h f a n -
ftaeQuuIragefimae , c u m , / i c u t ó m n i b u s ¡pía dies m
cibo poruque eft infeftior diebus, f l i m u l i v i r i D e l g r a -
uirer fecum c o n q u e r i cosperunr, n o n fupereíTe q u i c -
yuosdect. qUam v n d e e a d e m d i c i u c u n d i ú s a c falubriús t r a n í i -
bofoüict- g g j e n ^ c a n d i s i n c i r c u i t u parantibus efui quae eífent
congrua. Eos a u t e m v i r beatus leniter compefeuir, ac,
fícutfemperjCaritaiis & fidei m o n i t i s i n f t r u x i t , &: v t
fpe firma coníifterent f o l l i c i t é a d m o n u i t : Potens eft,
i n q u i c , filioli, manus D o m i n i etiam in hac, quá d e g i -
mus. eremo. feruis fuis príebere c i b u m , q u i q u i n q u é
m i l i a viros in deferti regione paucis refere é panibus.
N a m q u i d non recordamini, q u i d Píalmifta de m a r -
m u r e p o p u l i in deferto mullitanris p r o penuria carnis
, PC 77.30 dicit ? A d í i u c , i n q u i t , efea e o r u m erat i n ore i p r o r u m ,
& ira D e i afdendit fupereos* Et A p o f t o l u s , Ñeque
1 Cor. to. m u r m u r a u e r i t i s , i n q u i t , fícut q u i d a m e o r u m m u r m u -
io
r a u c r u n t j t k á ícrpentibus perierunt. H i s & talibus
fiduciam
¿úcet, falubribus eos reficiens verbis , ipfe o r a t i o n i incumA
Matth. b i t , de D e i fifus larga pictatc d i c e n t i s ; Si habueritiá
fidem ficutgranum linapis, dicetis huic m o n t i , T r a n í i
h i n c , & fiet. E t cece c x t e m p l o San¿to o r a t i o n i i n t e n -
V A R I I. \ o \
t o , ccruus m i r £ msgnífijcfm/s fa/tiim'egrcíTits, arque
AVCTO-
ex f u p e r c i l i o m o n n s / a l t u m e m i r t e n s , ante Bcaii cel- RF. ANO-
lularn f r a d i s t o r o l i s ceruicibns c o r r u i r , atque exani- NY MO,
miscff.cVus , nec vocis m u g i t u m dedít. C o n f c f t i m EX MSS.
itaquc pucr SanCti curfu c o n c i t o nuntiat P a t n m u n u s D
á D c o c o l l a t u m , atque q u i d exmde fieri i u b e r e t e d i - ceruopre-
ctbuó obie-
ceret. T u m v e r ó S a n í t u s tora ad D o m i n u m m e n t e
to;
conuerlus, i n g e m i n a t laudes, q u i n n m q u á m d c r c l i n -
q m t íperantes in íc : fimulque f á m u l o s mcrepitans, ft-
dei demeeps i n n i t c n d ú m , &: m profpei ís m aduer-
fis praelentem íemper de íe p r x f u m e n n b u S adcíTe
D e u m . V o c a t o itaque v n o é cparcfitis, iuhet d i l i g c n -
ter á bcítiá pcllem detrahere , í i b i q u e in v d i m i n d u - c u i m p t l l t
m c n t i prseparan, i n m o n u m e n t o ponés.Vt i l ' ipíe fide- V i f i t t u r ,
I c m r e t n b u r o r e m laudibtis a t t o l l c i c t , &r intuent.uim
á n i m o s hde plcniília)a r o b o r a r e t , vr n u m q u á m d e i n -
feps c o r d i b u s e o r u m rorpor d i f f i d c n f i í t m l i f t c r e t .
Q u o i n d u m e n t o , q u o n í q n e iri corpore manfit.víus eft; f u h t t u cH-
tená:
íub q u o etiam catcnam eolio á peólore ita i n d i d i t j V t
nec o b t u t i b n s pateret i n i u e n r i u m , & maneret i n t r i n -
fecus fandlá confcieniiá o c e u l t u m . E x i n carnes f u p r a -
didae bclluae orphanis & viduis partiendo d i í l n b u i t ,
fuis q u a n t u m neceíle eílet ad v i ó t u m d u u n u m recéco.
a Specu pro fpecns pofitum,
b A n Dominio* tamfi)itt& fanRa, QHadrtgefifVA , fine Pafch*
indtcníur • t í a m tpfis monachu tn GalUa, t u x t a Ctnonem 17
Concilij Turonenfis 11, anno Chariberti, & G u n t h r ^ m n i , 6,
C h r i f l t ¿6 6, autjeqaenie hahtit, a Pilcha víque Quiuqna»'
gelimam, tdeji,Feniecoften.excepus Rooationibtis, n u l l u m
t r a t i e i u m u m . A n vero Dowtmca h í c erat inftanttó j a n ü i t
<S)uadrageftmíi cjus. nunc Quincjuagcíima diettm ? Í'IUÍ
emm
t u m indulgen poterat,cum alioqutnah Epiphamá ad Qiva-
diagcfimam ter iufeptímaHáá; monachu iciuoai ctur, v t i n
pr&dtHo Canone pr&jo ibttur. A n dent^clim t u x t a Canonem 11
Coiíctlij Aureltanenfis i v anno ^4.1 habiti,foíucteturDomtni~
' { « diebus per Quadrage/tmam ietunium> q u i enamnum mei
obttnet.im l i c i t u m f u t t c á r n t i u í v e j e t ?
c l'zíi¿Cniispro Izntone, hHud aíibi,quod¡ciamui, v f u r p a t u m .
C A P V T III
S. G u n t r a m n u s R e x a lepra mundatu-s per
S. Sorum.
n T T a q u e fandlo v i r o magis mngiTqiie i n ' v i r r u r i b u s
* íuccrefeente, coepit l a t r á u c ffama
crpit l o n g é latcque a m eius r e -
f p e r g i . Coepit namque m a x i m i s ciutere l i g n i s , C¿CQÍS elarefeit
v i f u m reddcre, (urdís audicum piícftare, m u t i s vocera TniracHlii.
r e f o r m a r e , cun¿li(q'ie l a n g u i d i s a d ( e c o n c u r r c n t i b u s
medicinae remedia p r x f t a r e . Ec quía tempus n o n fi-
n i t , & f a f t i d i u m j c Ó l o r u m panterque a u d i t o r u m c a -
ñemos,pauca de p l u r i m i s p c r f t n n g a m u s . I n t c r e á d u m
f a n d u s vir o r a t i o n i b u s , ieiuniis v i g i l i i f q u e períbuerar,
pergic D o m i n u s g l o r i f i c a r i in S a n ó l u m ( u u m , nec p a -
ticur a b d i t o celari m o d i o tantam claritatis accenlam
l u c e r n a m , q u a m fupra fanda: Eccleíiaí c a n d e l a b r u m
decreuerat praeponendami
12 I g i t u r , vt ex ipfiüs p a t e r a geftis.hic Beatus t c m - a
p o n b u s e x t i t i t ¿ G o n t r a n n i q u o n d a m p o t c n t i l l i m i ac ¿
f a n d i í l i m i Regís j q u i f a n d i s deditus o p e n b u s , vt i n
fine c l a r u i t , etli a l i q n o i n f e d u s n s u o , p u r g a n m e r u i t
íelephantiacopercuíTus m o i b o i D e n i q u c h o c , vt d i - c
x i m u s , d u m d i u laborarct cabo, m o n e t ir per A n g e - Guntrá-
l u m i n fopore n o d i s , Bearum experere S o r u m m o r a n - R Ur
rem t e r r i t o r i o A q u i r a n o r u m , de P e t r o g o r i c o pago, í"""/^»
i p r u m q u e f n x íalutis f o r e audoren-i:ill)qiic á D e o c o l ^ " Z * ^
l a t u m , p n í t m a m Regí c o n f e r e n d a m mentís ac cor- ^ m ^ i
poris foípitatem : fibique nihri íalutis íupercííe, n i f i a d
D e i h o m i n e m quantocvús piopcrare't. Q ¿ : á R e x a m -
m o n i t i o n e follicitus m m i u m q u e recupcrandíE fanita-
t i s c u p i d u s , l u b c t o c y ü s piíeparari qualiter negotium
expleret concitus. E t , v t i d i g n u m erat Regia: cliente-
líe, parantur quae tanto eranc icmeti c o n g r u a , q u a t e n u s
spparatus copiofus & RegiaE f u f t i c i c n c i x n o n deeííet,
Se q u o d
 óz V I T A S . S O R I
AVCTO- Se cuiod viro D c ¡ i n m u ñ e r e efeferret o m n i m o d i s a -
BE ANQ- biindarcr. Itaque emenfo tanto tercarum fpatiojdeuc-
NYMO, n i t u r a d l o c u m , vocabulo V r i a c u m , duobus feré m i -
EX MSS. libus á beari v i n cellulá f e m o t n m . T u i t i í u b r e é l i s p a l -
A pebris, rcdu^tifciuc; c m i n ü s o c u l i s , totus prae g a u d i o
per i m i l
cxulcans, i u b i l a m mentís excnlit. Nam' dcípumanti,
l i a pajfüii
éarepítt vt ita d i x e r i m , a u r a i o percitus dcíiiiens equo, terrae
promis decubat, palmiíque ac gembus reptans,ad fpe-
civn víqne beati v i r i , n o n cam declims,quám deuotus
t k ípc n i m i a credulus deuenir. T u a íunt h x c , C h n í l e ,
miracula j tua magnibcentiae opera , cui fapit o m n e
q u o d bctrtü.m efi:, cui micc eft o m n e q u o d íamit. Ecce
erenim Kex príEporcns, ac d u d u m tremendus, cuius
Duces i n c l y t i , T y r a n m enam fuperbo fanguine c r c t i j
velligia lamberé erant cum gandió t i m o n s í o l i t i , Pau«
pens t u i , cui c u m beftiis feris cornmune crac tam d e -
gendi grauitas quamque & vidlus vui-tas , a cunóiiá
longiús r e m o t o mortalibus , prarpofteráto o r d i n c , ia-
nuis humilis recubar , Se benedici ab eo e x p o f t u l a t , ,
qucin h.iólcnüs i n t o t á fuá vita nec ipío n o m i n e n o -
uerat. T i b í latís, t i b i gtaciarum a d i ó , q u i pónis h u m i -
IcS in f u b h m i , ^ moerences erigís fofpitate. Q m f u f e i -
tas de pu'uerc; e g e n u m , & de ítercore eleuas pauperé.
B 15 I g i t u r , v t dicereccEperam^Rex folo decubat, ac
PÍIIS. 2 ; totis niíibus c u m collcgá D a u i d p r o c l a m a t ; A d h a í i t
p a u ' m e n t o anima m e a ^ m í f i c a me fecunduin v e r b u m
t u u m . Ibbet v t i q u e fanólus vir R c g e m fingere c o n c i -
téjac cauíl'am tanti itineris r a n t i q u e íudoris, licec be-
né fciólus, percundtatur, & quis íe in illa h u m i i i ípecu
indicaueric, i n q u i r i t . R e í p o n í u m referí , A n g e h c a m
a m m o n i t i o n e í m i n d i c a t : fecum n o n leuiter a d n m j . v c
ipíe veniret, t a n t i m o r b i feííum grauedine i n profpe-
¿ln haberi, nec neceíle t e q u i r i q u i d quaíreret, q u i u ú e
p o f l u i a r e t . C o n f c í l i m itaque fanótus vir, cui l o l i d i f l i -
aqna be- m u m íupra petram erat fidei f u n d a m e n t u m j aquam
nedtcia
inbet afTerri.Quá exorcizatá, Regera i u b e t p e r f u n d i .
perfufwiy
Et ( o m i r a v i r t u s j alter q u o d a m m o d ó Helifeus N a a -
fanatur.
m a n S y r u m l o r d a n i s vndá r e í p c r f u m , R e g e m F r a n -
c o r u m exremplo r e d d i d i t f a n u m . Afpiciens itaque
R e x ad omnes maculas corporis fui , ica eas Tanas re-
píerit, vt nuilius cicatricis v e f t i g i u m pemtüs remaníiA
íet, &c feptennis q u o d a m m o d ó p t i e n gratia in e n n d i s
membriseiusapparerer. Exín igirur d i u m u i t u m q u e
i n laudibus omnipotencis D e i , eiuíque famulí Sori ora
ÍÉ)luére,ac largítoris & remunerarorís f u i m u n u s piíe-
coniis cxmíere.
• 14 T u m vir D e í v ó c a t d ad f e f u a r u m r e r u m CECO-
C n o m o , iubet citius R e g i u m preparar] c o n u i u i u m .
T e m p u s erát, q u o príecoquse vuaé vefci folenr. D e n e -
gar m m i f t e r m e r i q u i c q u a m repefiri poíTe, fed ñeque
i n vincis circumquaque q u i c q u a m vOarnm , vnde i d
l i q u o r i s q u i d d a m e x p r i m e r e t u r , i n u e n i r i valere. T u m
ille, ve totus femper afflaebat in D o m i n o , fuppUces
oculos caelorum afpeólui dirigens, Eia.inquir, e i a j n u n -
q n i d manus D o m í n i inualida cít ? Vade ocyús , & in
illa, q u a m n o f t i , paruá vite tria, quaí reperens de pal-
m í t e penderé, turgencia grana p r o t i n u s defer. O b f e -
q u i t u r m i m í í e r m a g i f t r i edidlis , & excuíTo p e d e d e -
f e r t q u s faerat iuíTus, traditque P a t r i tria rila g.emmcd
S Sena ex gt'^ua. A t Sanólus tota Spincum f a n d i u m mente c o n -
Sgranui d p i e n s , Eia, eia, i n q u i t , n u m manus D o m í n i inualida
v a / a vino eíi f Vade i g í t u r , o e c o n o m e , & p e n u o m n e f e o p á t e -
tmplendt- fgns c|il¡genter e m u n d a , ac tfes illas apothecas, quas
utntttu
r u f l i c i ¿ítonnas vocanr, d i l í g e n t i d i m c c o m p o n e . FeciC
impetrat ve fnerac iiiíliis, c o n c i t e q u e a d P a i r e m r e g t e í í u s , i n -
dicat c u n d a ftudiosé p e r f e d a . Accipe , i n q u i t San-
d u s , haec tria, quaí clementia D o m í n i c o n t u l i t in vite
grana, & ea i n quas praeparafh apothecas exprime d i -
cica. A d e n t e m m , credo, ille, q u i i n Cana óalilseas a-
q u a m fundere limpidifTimam iuffic in vina. S t a t i m q u e
vt iufiis S a n d i minifter obtemperans peregit quar p r ¿ -
ceperat, exuberans vnda f u b i t o repleuit cellaria. R e -
Huntiac minifter opus p a t r a t u m : fie c o n t i n u ó e x i m i u m
E H E M I T / E
g a u d i u m : actollicur fauor S a n d i c u m laudibus D e i .
D
15 T u n e dihgentcr c o n i u u i o e d i t o , a l i q u a m d i u i n -
i b i Rex c o m m o r a t u S i luftratis c i r c u m q u a q u e l o c i i i -
hus finibus, orac íupplicuer S a n ó t u m , q u o , íi fieripof-
f e t . í e r u o r u m D e i i m b i conílruccetur x e n o d o c b u i m .
A d q u o d í a n d u s vir l i b e n t i l l i m é aílenfum pr£Kbuic,ac xénodo-
Rege impenías conferente copiofas, cum f e í i i n a t i o n e ch'.ü. Regií
S a n d u s Sorus opus arripuir, &: c u m diligencia c o n - fumptit
conjiruit i
í u m m a u i c a c D o m i n i o Scholam aíTidué m i l i r a t u r a m
t
coadúname, & i n h o n o r e í a n d i M a n y n s / l u l i a n i ec-
cleliam confecrauit. S u p r a d i d u s icaque R c x ; r e d i t i b u s f
tcriíE abundé ad f u p p l e m e n t u m í e r u o r u m D e i delc-
gatis, Se á leruo D e i b e n c d i d i o n i b n s formacus, cum
m u l t o gandío ad propria cft regreííus. Muleis itaque
Regís beatus vir a l t n d u s prccibus, quatemis ipíe e t i -
d e m l o c o per í e m c t i p f u m príceíler, c u m ab amicá n u l -
laccnds e x t r u d i poílec celia, verbis ad v l t i m u m Regís
vidus, perpendens in his rebus m u l t ó magis augeri eiifc prsejlt
c u m u l u m m c r c e d i s , maximeque D o m i n i íeruo p r o Macth.
a u g m e n t o l u c r o intendens, d i c e n t i s ; Euge ferüe bone
& lidelis, quia íliper ^auca f u i f t i íidclis, (upra m u l t a Ce
conftíeuatn:inCra in g a u d i u m D o m i n i Cui; alacri m e n -
ee eius precibus adtentus ceílic. G u m s corporalis príe-
fentia, q u a m p l u r i m o s lecum traxit i n D e i viá.
16 Prsefatusautem Rex Goncrannus, v e e x ^ F r a n -
c o r u m Geltis p e r í p i c u n m patee, e x i m i a m agens d e m -
ceps v i t a m , animabus C h n Ü u m deíiderantibus íemec
e x p e d a b i l e m reddidic,atque inter b o n o r u m a d u u m
iníignia,reperto Dei nutu copiofo/nhefauro , (quod h
qualifer f a d u m íie, n o n e l l n o í l r i t e m p o r i s euoluérc Í S.Marcét'
beato v i r o P a u l i n o ea narranda c o m m i t t i m u s ^ I n vr- l i Al.eos-
be C a b i l l o n i c á í a n d i M a r t y n s t M a r c e l h m a u f o l e u m nobttim k
Guntrajri'
opere p o l y m i e o , auro gcmmiícjue m i r o c o n f t r u x i r
noídtficá'
e m b l e m a t e . Q^ip in l o c o ipíe p o f t m o d ú m magnis t u m .
cluens m e n t í s lepultus cft : aeque, ve ex eius reeexicur f
geftis, Rex foctis felix vernac in g l o r i a .
a Alio, igitur S. %ox\.ge¡la. extabant, cum (cripta eft hs,c Vita.
b XJí S Goonamao Regeagemm i b M a r i i j . N o n v n o n&up v i t *
eiu¿ i n q u i n a t i t f t i i t : i n hu expelltce filtw, vxorerepudtatá.jed ^ Qun,
adhuc fuperjiite, alia duela; f a d e r a cum f r a t r u m altero i n a l - ireimn^
tefitaperntetem i n i t a , rupia, denuo repettta ; Recaredi Regií ptccíit(t
pacempetentu ípreta lipiHS legatto, rhtjjuí itéralo t n e i u í d t -
tionem exercitus &c,Sedr,iaioribu4 h&c jceléra compenjata v i r -
t u t i b t n , retterentiá erga Sacerdotes, mumficentia erga Eccle-
jias, largnate in pauperes. ábrogatione imptarum íegum h f r a - VirtHtes*
ieChilpertco U í a r u m , neEcdefis. h&redes tnjiituerentur & c .
t Dehoc pij Regit morbo n t h i l i n hijioriu Francorum t e g i m u i . A í
non omnta j e r i b u n t u r afíngulis. p
d E t i a m n u m Belgii ac G e r m a n i i i o t m e v M aqu&t v i n i , tereui- 'j'onná
fiA, a u t r e i f m i l U . A l i u e t i a m f c r i p r o r i b w s v j i t a t a v o x couna>
aut cunna, v t videre efi apud Vojfium l i b . i . de v t t m f e r m o a i s
cap- 18.
e A U u d i í a d S c h o h s militares, ¡iueordmes & contuhérn'td m i -
l i t a n t i u m ; áeqUibm S. Ambrefitu iti epifi 1 a d C o r . c a p . i t f u b
<»///«w:Schola: enim func, q u x poíitis ín fe daat dignuá- Schola
tem, ve loci honor hominem faciargloiiofum , non pro- railicansv
piialaus. Teríullianu* i n Apolog. ad befíífu amphitheatrali
pugna deliinaídí tranftulií cap tf.Tcíbscñ T i b e i i s , & fcho-
la bcítiamm. N/co/. Rigaltitisexponittrietaphoram, quodfers.
i n circum i CaueA emittantur a munerariü vetut ludtrnagiftru.
Adlegendamfortajfis beftiariorum q u i pugnatun ad bejltcu
<vetut erudiuntur, continentur certe mferalt funeJloq3collegia.
V t t g i t u r Theodorettu religioja htñór .cap 16 coenobtum ¿9-y.fí-
mvív 7rríA«/?£^v, exercicacoiiam pala:íUam appellauit , i t d
htc AuSior Deo miütacuram Scholam.
f Celebrií hictotá Gaütá M a r t y r , de q u o i i A u g .
g De hoccoenbbio Chrbnicon Fredegarij : Auno igirar X x i v i é -
gni fui [idefi , v t i n f r a adS. Sigeberti Regu Vttamdicemtüi,
C h r i í l i t f ^ ) Diuino amoretadlus, Eccleíiam B.MaicclIi,
vbi ipfe pfetiofus retfuiefcít ín coipore, qus in íubuibano
duidem Cabilloacnfcfcdramcnin Segomímcíí: cerrico-
rio, miriíicé &'folevtersdifi'carc iuítir: ibiqne monacliosJ
congregajiS monafterium condidic, ipíamque Ecclerum
rebus pliurmis dicauic.
h Uiftinteüigat A u ñ o r ingentes Mnmmoli opes^quai G u n t r a m -
n t u panperum & Eccléfiarum occclficatibus tribuir, tefie
Turonenfi lib.?, c a p ) , haudnunc oceur nt, quis ¡lie fitinuen-
t m abeo thefauru*. Refert ídem Turón. Ub. 5- cap.xoinnentem'
a T t b s r i o u l m p , reperíum Nurfetii (he/durum, i n mercedem
ixm'u
 í F E B R V
exi/tfit erg* pnuperei m u n i f i c t K í i i . A n i d d u t l q r , futiente me-
n i * r i a , d t Guntramno acceptt , ¿e quo pr».ceii(ntt & f t q u e n t i
catitte agitur ?
i 'CoíiturS, Marcellüs M . CahUoaenfi} 4 Sepiemb,
C A P V T IV • .
A l i a 5. S o n m i r a c u l a , obitiis.
y f O A n ó t u s a*iitemvir D e i Sorus p r o p o í i r u m b e a t s
^ mencís augcre ghíccns, d u m q u a d a m die ora-
n o n i m c m n b e n s f o r t u i c u forinfecus oculos extuiiílér,
profpexit m u l i e r e m v l t r o fe in fluuio Viíerá abfque
v i l o r u b o r e l a u a n t e r a , nec nudicarem fui e r u b e f c e n -
p minaru t e m , V n d e v i r f'aníhis facis f u p c r q u e e r u b u i t , r.tque
conjpeflií a n i m o p r o p o í u i t , f e d e i n c e p s i n hoc fec.ulo m u l i e r e m
jUgit s . n o n v i f u r u m . N i m i r ú m é ftudio cauens i l l u d p r o p h e -
SorMi t i c u m : Incrauic, i n q u i t , m o r s per fcneftras n o l t r a s ,
Icrem. ingreíla eft d o m o s noftras , incetfccic p a r u u l o s n o - 1
9 tí' ftrós. N a m fcneftrae n o f t r i c o r p o r i s , o c u l i autefque
conftanc, per quae vifu & a u d u u q u s c o n c u p i f c i m u s
actrahimus. N o s vero ad n a r r a t í o n e r a cedeamus.
compendio hoc t a n t ú m d i c t u m , nc quis f o r t a i r e IIÍEC
g Icgensj i n c a u t u m a d i e d l u m e x e m p l u m putcci
18 Igitur vir fanctus i n v o t o ponens continentiíé
p r o p o í i t u m n o n deferuit. Q u a de re a é i u m eft , pía
Ibllicitucíinc m a t r e m beati v i r i c u m i n u i f e r e c u p i e n -
tem cotis niíibus repugnare, ficque v i d e n d i f e g r a t i a m
e t U m m » ' ó m n i b u s d e n t g a t e . C u i mater l a m i a m q u e d i f c e i r u r a ,
trü: mcerens nitnis & eialansjqusli p r o p h e t i e u m vfurpans
V e r b u m , ait : H í c t e , fili, viderc n o n p o t u i , v i d e b o ce
p r o c u l d u b i o in illa m i í c r a u o n e , q u a n d o recum rece-
ptura í i i m p r o iuftisftudiis ptíemia repromiíí'a.Sicquc
e d i t o b r c u i e l o g i o , dilecílic. N e c d n b i u m , q u i n cius
v e r b u m d i g n u m fidei o b e m u e r i t cfFeótum. D i x i t &
abiie. N o s t a m e n credere decet, t a n t u i n fidei d i ó l u n v
nonexcclliíTe in caíTum.
19 Itaque beato v i r o magis m a g i í q u e virtutibus
elarefeente, audiens B. A r c d i u s tune cemporis A b b a s ,
&lverae fophiíE operam dans , cateruiíque monaciio^-
é r u m in a Accníi c o e n o t i o , á fe in fui inris f u n d o c o n -
ftruóto, facrae regula: o b f e r u a n t i a m prsebens , quod
fnmtrk keatus vir Sorus m o n a f t e r i o e o n f t r u d t o c u m fuis D e o
accipiti omnipoecnci vacaret, verbis e o n f o l a t o n i s eprftolam
S. Atedio p e r f t f i n g e n s , S . Soro d i r e x i t , atque i n a d i u t o t i u m ae-
¿íb- d t f i c i j o f t i u m ei opete c o r n i í i c i o a p t a t u m m i f í t , p u l -
l o f q u e c o l u m b á r u m c o n f o l a t i o n i s gratiá, aliaíquc d o -
Q racllicas aues,quas v u l g o corniculas d i e i m u s , t r a n f m i -
ficjmulta m ó n e n s , D i u m i s i n f í f t e n d u m rebus, falla-
cifque i n i m i c i p t s e a u e n d u m i n f i d i i s . A t B, Sorus h x c
•tum gaudío excepir, ac p r o m U n e r u m l a r g i t a c e p l u r i -
itias graciarum a t l i o n e s r e d d i d i t .
10 I n t e r h£Bc,quia exiguitatis nofttíe f e r m o fefíiis
fínem poftulac.ad meitandos ánimos l e g e n t i u m ^ u a n -
i a m v i m etiam i n rebus í c u i o r i b u s íauólus vir obeme-
b a t , v n o t a n t u m m o d ó p r o p a i a n d u m exempio ceníe-
mus, M u h e r q u í d a m é v i c l n o degens: ante o f t i o l u m
b Samíli pótciculam ¿feopare confueuerat : c u i vir D e i
Onulitrem o b opetis m e t c e d e m faspé d e n a t i u m c o n f e r r e folicus
w t a t » n t e e t í ^ A t c ú m , v t iam d i d u m eft, votis Sanóti ineílct
%tmrr í ? m ' n a n i n o n vicíenc:íam' q u a d a m die cúrn c a d e m ,
q u a m d i x i m u s . m u h e r opus conluecum per3gerer,me-
tuens fcruus D e i ne aut egredienci e cellulá áuc i n g r e -
d i e n t i improuisé m u l i t r obmarec, c o m m i n a n s pvaece-
ípit nc lilue vltcriiis rediré tentarer; etíi paruí pendéns
v e r b u m l í t u d excedciet , digna vt i u f t t i m erat pCeira
nv.)ltarctur.-Quod illa v e r b u m cnfte excepic, moerenf-
ique d-omnm r c d i k , a t , vt p ü f t p a t u i t , p l n s q m a f r a u d a -
b.itur ceníu p e c u n i a , q-iám amore íoüta: obedientiac.
Kegreílía i g i t u r d o m u m , poft r n d u u m m h i l i pendens
i u l í u m SancVí , rcgicrlla eft, D e i q u e h o m i n i fe i m p o r -
t u n a i n g e i e b . u , ánreáue fotes cius n i m u s clamoribiiá
inuálcícebat, repecens ab c o q u o d rolicacrat rccipcrc
A R I I . 20^
i n l ü c r o . T u m vir D o r o i n i grauirer fetens, í l m u l q u e ^ V C T O -
repuranS, nullis eam m i n i ^ poflc ab ftuírifia r c u o c a i c , RE AHO-
rpucum ex fanólo ore e g c r í n s , e c u l o m u l i e n s i m m e r - wt?'
íit. QijaE ftatim D i u r n o n u t u c i c a cftpéfca.domumquc ^NM^S.
r c ^ i c i l a : cunólos IUSE d o m u s municines, ex v n j p..r;c
* o • /- 1- r 1 • conttmne-
capiciSjqua & ipla esar,tepei it excos. Ec,vt í c t c u c r a m tem ^H<_
bcfttae q u a m q u e voluctcs m ¡lia d o m o manentes h u - nttH«vno
¡ u l m o d i c a u t i o n e víque m h o d i c r n u m mtilratic í u n t : oculocum
ve quye v i r i D e i exedrerae v e r b u m , eam illa q u á m dvmffttcti
o m n i s d o m u s cius arque c o a n a t i o , c u n d a a u c fupel- m"ítart
\ r . . 1 o * 1 obtmtt:
lex (entiret e x i t i u m i m n i m e n s . •
•21 Beacusaucem vir Sorus o m n i u m o d o n b u s v i r -
t u c u m refercus, vernabae C h r i f t o d e u o t u s . Robora-
t u r n a m q u e i n eo paturolis mfirmieas carnis a r d o r e
i n t i m o earieaeis; i m b c c i l l i f a t e m q u c corporalium v i -
r i u m íolabatur'copia ípincalium c h a r i í m a c u m , fimul-
q u e l i l u d A p o f t o h c u m h o r t a m e n e u m : N o n funr, i n - Rom. i .
quie, c o n d i g n a : huius feculi palliones ad fuperuencu- 18
t a m g l o n a m , quap rcuclabicur in n o b i s . I t e m q u e quia ^ ^
per multas eribulaciones oporeee nos i n e r o i t c in re*
g n u m D e i . & q u 6 d o c u l u s n o n v i d i r , n e c a u n s a u d i - L QQV 1^
uic, nec in cor h o m m i s a í c e n d i ^ q u x praeparauit Deus
diligexiCibus fe. Haec arque alia facrae Scnpeuiic d o c u -
menca, t a m q u á m íal ípiriraie , flnxa m u n d i g a u d i ^ ab £
co exhecabane, & ad femper maníura.cor illius i g n i -
banc. H¿ee illius excrcitacio, hasc c o n t i n u a contra día- f o U i u r
b o l u m e x t i t i t decerratio , doñee tándem poft labons fuosUbo-
c u r í u m , opens peraéli á D o m i n o rcpraef.nrata eft re-
m u n c r a t i o . D u m his aíque h u i u f m o d i agonibus de- ScrlPtliT*-
cercai'ft, a g m i o i b u í t ] u e m o n a l l í c i s v n d e q u a q u e a d í e
• c o n á i i e n t i b u s , aemulainVéa íuarum v | r t u c u m i n u i ¿ t i í -
fima rehnquerec. h n i s c u n é l i s m o r r a l i b u s ineuitabilis
o f t i u m c o r p u f c u l i ems ceepit pulfare,vt anima D e o d i -
lema, d i u n f í í m i s reuinóta catems , carceralibus t á n -
d e m libera f e t u m i s r u m p e r c t v i n c u l a carnis, 6¿ R e g í
f u o o c e u r r e t e l , In g a u d i u m cius íuícipienda lícea.
iz C o n u o c a t i s icaque Frarribus q u a d a m d i e , i n d i -
car d i l í o l u t i o n c i n f u i c o r p o r i s i m m i n e r e , íeque velle
i a m diíToIui, & elle c u m C h r i f t o . E x i n i g i t u r , nec m o - f e t r i c o r -
ra i aeri f e b r i c o r p o r e p r a ' r e p t o , medullae eius igne *''t>ttftr'
g e n u i n o pcM u r e b a n t u r , i k f a n g u i n i s v n d a per m e m -
bra fingulaiiccabatur , fpirirus tamen carnis in m f i r -
mitate vigote D i u i n o f o r t i o t reddcbatur, &r ad D o -
m m i faciem deprecandam, q u ó c e l c n i m é íolucoear-
nis vafeulo l i b e r a r c t u r , m igis ac m i g i s accendeba-
tur. Deniquc diífolutioneiam vicma, cohortibus mo- olitum
nachprm-n c i r c ú m fe a d í h n t f b u s , &: euer.tum rci práe- /««'w p**-
ftolantffeusipaulló poft f i u u r a m eis (uam praedixit d i ( -
f o l u í i o n e m j & vt p o l í i b i l i t a s p e t m i l i c , v t fui m e m o -
res cíTcnc a m m o n m t .
Intcreá ad haec cundtis a t t o n i r i s , & finem rei
p r x í t o l a n t i b u s , eccc fubi(6 O n c n r i s tramice f p l e n d o r
ninaius aduentens, t o t u m i l l u d rcpleuit c u . b i c u l u m , ac (.A/Íyj/7ÍÍ_
eximij odoris nidor c u n d t o m m r e p l c u i t c o r d a , pa- tnine &
t u i t q u e in calce, qualis vir f m ó h i s excicit in ftjdio v i - odoreper-
taetSicque v a l e d i x i t F r a t n b u s , & c x l i c u m cáelo f p i r i - f u f w ™ 0 -
t q m eollocandum tradidic. A d cuius o b i c u m a d f u c - TUMr*
re praefentcs í a n í t i v i r i A m a n d u s Cyprianus: vt
q u i b u s v n u m f u c r a t vitíE ftudium , par fierec r e c o m -
peníatio &• praemium. I a m vero eo m i g r a t o . q u i s eX-
plicet quantus f a e t i r c i r c u m a d l l a n t i u m luctus , quiS
p c c l o r i s anxij (Ingultus ? q u a l i t e r loqui volentibus,
atque orare n i t e n n b u s , m e d i a i n t e r r u m p e n s verba l o -
cutionem intetdixerir doloris mngnitudo ? T á n d e m ú p j f l ü l %
a u t e m ínter dirá fufpiria &: amaras lat r ) mas d o l o r i s s s . c y -
m ó d u m n o n ponentes, c o t p o r i f a c r o f u n e b n a i m p e n - ^ M » O e3»
dentes o b í e q u i a , l o c u l u n i parnuei une c u m m a g n a d i - ^ ' " a n d í f :
l i g c n t i í , & i n baíilica q i i a m ipíc d u d u m in h o n o r e
f a n d i M a r t y i is luh'ani c o l i f t r u x e r a t , .tense m a n d a r e
ítuduerunt denoté.
14 C j u c m l o c u m D o m i n u s n o f l e r lefus C h r i f t u s
f i p i f i i m é , ad d e m o n f t r a h d u m q u e m citca f u u m í a -
i n u l u m habuerit fauorem, m i r a u d o r u m operam ex-
hibition.JDüS
 2 0 4 V I T A S.
AVCTO- h i b i t í o n i b u s c o n r u c u i r n o b i l i r a r e . N o q u c c n i m vel h u -
J E A N O * uis opens í i n i t brejiuras, vcl f t y l o f u p p e t i t facilitas
N MO, e n a r r a n d i , q u o t carci p o f t o b i t u a i ad iliius f e p u l c r u m
E ivl S3¡. recepennt v i f u m , vel débiles,(cu cjuacumquc i n f i r m i -
A a Attanum vocat C l . Rohertw. Situm i d f u t t , v b i n u n e S. Are-
tatc d e r e n n , fanitan f m t priftinae r c d d i t i , & d s m o n e s
rrttrnculti
ex o b í d l i v c o r p o n b u s p u l í i , t k alia q u a m p l u r i m a p e -
nUujtra-
tur. tennbvis (¡nc collata b e n e f i c i a . H ^ c o m n i a tuáe p o t e n -
nas príEconia, tu D o m i n e Pater i n feruis ruis m i r a b i l i s ,
mrrabihter o p e i a r i s , ad g l o n a m n o m i n i s t u i &
D E S A N C T I S
A G R 1 P P A N O E P I S Q
1 B.
P O D I I I
POST AÑ, 1 Ellaua vrbs Aqu'ttaméi prim<£ , Gregorio
CH DCL. % T u r D m n f i ¡ i b . i Q h i í i . F r a m . c a p . i ^ memo-
1 l'LBR. / a t a y e l a u n o r u m dttionü quam G a ü t m n c
le pays de Velay appeliant, t a p u t \ aliis
B
A n i c i u m d i f t a a cltuoaut colle Antcio, i n
S.Agrip.
quo j ú a t j } ; Puptrío M j j f o n o A u i c m m ^ v u l g h , a p l u n b i u r í -
punt, v r
bu A n ' r i j tro(icnltsA:>in.\\úni,qttod collem f o t i a t , a u t montetn. NrfW
fltíB todtf. vr multa, o l m e x t r u ü a m colltbus a p p i i a G a l l o r u m , i n d u -
n u m definebant, quodafcenfum v e t m ipforum Unguá f i q n i -
ficabat \ i t a dameps eadem feré nottone P o d i j v o x v r b i u m
mmmibus addita, quam f r a m V u y , Tolofates P e í h effe-
runt-.vt Podium-Laurennj, Puii-Laurcns.Pech Lau-
rens. Objeruauit i j l a G m l t e h n m C a t e l l i m h i j l m s . Langue-
áoÚA lib 2-
% E j i aiitem Anicium,j?MePodium S.Marise.owwiw&i
tanguedocidi v r b i u m poft Tolofam m á x i m a , v t i idem C a t e l -
Mfttd Ve- I m 0 F r a n c t f m Kancinmts tradunt.Sedem Bpifcopalem b a -
Uunot i n het ab a n t í q u i f s m i s retro temporibus, fine ijihic locatam, c u m
Aqutttt- p n m á m f i d e m b u t i f u n t Velaum, fiue., quodplures f e n t i u n t ,
ntd a S . Euodto Uluc t r a n j l a t a m , ex oppido S. P a u í i a n i , quod
V'vuriov, R u e í i u m , ptolernto ¡ i b . z c a p . 7 i n tabula 3 E a -
r o p s c d e b r a t u m . p u t a n t ejf¿.. Etus p o r r h vrbts Eptfcopus, etfi
i n f o t u t a c t u i t a t u m f u b B t t u r 'tcenfi Arcbuptfcopo c o n f i i t u a -
í u r , ab eius tamen exemptus t u n f d i ó i i o n e , v m paret Romano
Poviifict.
3 Decimufquiritus eiusvrbisÉpifcopus f u i t S. A g r j p p a -
Epifcopi nus, Vtt aucioresfunt C a t e l l m , Claudius Roberíw , loannes
XV Chenuy O do Gijfaus n o j i t r . C o h t u r u K a l e n d ü Februanj-,
( quodie ifta habet Phütppiu P e r r a r m : P o d i j i n G a l l i á , S.
nutnlii; A g n p p a n i E p i f c o p i e i u f d e m vrbis & M . u t y n s . S a u ( -
f a t u i p r o i i x i o n elogio tllius a f t a complexiu e j i , v t i ¿r Gijfeius
hb i . h i f i o r u Amcienfiscap.^2, v b i t r a d i t , G a l l u e S . A g g t e -
u t n u n c u p a r i . Duphcia e i t u a f t a A n i d o a d nos m i f t t loannes
S a p t i í l a Bellm n o f t e r , v t r a q u e n i m i í q u a m f u c í i n f t a : p r i o -
AflM
r a , i n ¡wuem perbreues lettwnes p a r t i t a , f u m p f i t e collegij So-
cietatis nofltd i n i A vrbe códice M S . i t a p r & t ' n u l a t o : H í c i n -
c i p i t u i feríale f e c u n d u m . . . . eccleíias 6 . M a n . T j A n i -
cieníis dioecefis. Po[leriiira A f t a exfcripta, f u n t Ex Ü f -
fício S a n ó l o r u m p e c u l i a r i u m f a n d í E , a u g u f t x 8c i l l u -
ftns Eccleliae Cathedralís B. Mariae A n í c i c n í i s , i m m e -
diaté Romanae fubditíe, ad f o r m a m B r e u i a n j R o m a -
r ) \ r e á ¿ & n - l s t i t u l u s hbrt a n n o i ó i ^ . editt. S u m a u t e í n l e -
¿tionestres fecundt, v t vocant, Ñ o f t u r n i .
4 Vtraque b u Acta, S. A g r i p p a n i Atatem i n d i c a n t j u m
AtfUi i i v f f u m ad Velatmos Epifcopum t r a d u n t d S. M a r t i n o Papa,
qut v t a d e ' m V t t a m x n Noitemb. d i c e n m , p o n t i f i c a t u m
a d n t anno C h r i f t i D C X L v n . i w e x i l i o ¡ n o r t u m eji a n . D C L v .
O i i a n i d i i i federit A g n p p a n u s ^ u f q u a m i n d i c a t u r . I n t e r f e -
ftm efl, cum Roma reuerteretur, tti Vmarienft diocce/i a d fines
martyrtu, Vdaumrum. ab idolorum cultonbus : quos f o r t a f i ü m i r e t u r
a h q u i s t n media Gaüia tune extutjfe, & conuftet potiüs, ab
á l m m p r o b ü homtmbus, q u o r u m [celera reprebendebat, u -
a n a Gen-
[ u m-,pofteros vero ratos t a m i m m a n e flugttium i n C b r i f t t a -
ttlibtM i l
nos non ctdere, paganis i d t r i b u i p : q u a w q u a m , v t n a r r a t
latumi
S O R I E R E M I T / E
laudcm v n i g e n i t i Filij tui Redemptoris n o í l r i ; c u m D
q u o , & c u m Sp.ritu ían¿to viuis & regnasper íecula
immortalia, Amen.
ái)oppid*m. vulgo S. Ynet la Pcicke. de quo A n d . C h e f n í U *
in A n t i q u i t a t . G a l l u , & Franctfctu Ranchtnuíto. z Dejcri S.Arcd'-j
oppidura.
ptionuEuropt,. S. foo.á^Vttsirn dabímtti i<¡ A u g .
b F l u r a h u i t u v e r b i exempla reperies apud Vojputn lih, 4 de v i t i u
ad fermonü ctip 14.
M A R T Y R I B V S
E T V R S I C I N O
N G A L L I A .
Turonenfis l i b . 10 cap. i j . f u i t S. A i i r e l i j x m VeUunorutn
A n t i j l t ú s tempore, i x f e r é annisante A g r i p p a n i c t d e m , m a -
g t u q u í d a m B t t u n x , qut fe v t C b n f i u m a d o r a n t u b e b a t i i n u -
herefn q u a m d a m a r c u m d a c e m ^ quam Maríam vocitari
fecit:4ríj«í ambobus occifis, t a m e n h o m i n e s ilii}iwg«jí T « - g
romnfis, quos ad íe c r e d e n d u m d i a b ó l i c a círcumuen-
tionc turbauerat, n u m q u á m ad f e n f u m integrum
f u n t r c g r c í l ] ; fed hunc femper q u a f i Chriftum,Ma-
t i a m autem i l l a m p a r t e m Dcíratís haberc p r o f i t e b a n -
t u r . P l u r e f f a V t ibidem [abdit.per G a l l i a í f a n a t t e i homines,
fimilifurore a g i t a t t , emer(erunt. Hacpefte f o r t a p s i j a j j i a -
t i fuere, q u i f a n f t o A n t i f t i i n t u l e r u n t m a n u s , taque r a t i o n t
magis a d e m necem i r n t a t i , quod ab illis ipforum pfeudo-
ebnjius occifus erat i n Velau& vrbts territorio , quos a d e u m
coercendum A u r e l i u s , Agrippani dtcej[9r>miferat. P o t u U a l Í 4
i m p t o m n ifthic exiftere c o l l u u t o , magicis & idololatricis de»
utnftaprdittigiis.-
5 Locum m a r t y r i j biftoria Tranflationis C h i n a c u n i a p -
pe/Záí, C b i u i a c u m SaujfaiusiGijfetus o l i m C h i n i a c u m , ¡ocusmar"
n u n c S . A g r i p p a n i o p p i d u m vocari f e r i b i t •> v u l g o S . A g - tyrij,
greue-.extitijje vero i n mgo v i c i n i monús t e m p l u m huic S a n -
ólo d t c a t u m , quod, v t innúmera a l i a , p a t r u m n o f l r o r u m m e -
m o r i a CaluimJÍ£ euerterunt. Paullo i n f r a arcem, i n eiufdem
( v t a r b i t r o r ) montts cliuo, locus v i f t t u r , vbiplexus c a p i t e f u i t ,
appellaturcfo a d S . V d i c i n u m , q u i focius i l l t g l o r i o f i m a r nuncadS.
t y n j f m t , m e n t ó hoc die relatus d nobis, etfi nomen eius i n Vificinúi
nullo manyr ologio adbuc repererimus. Probabúe eJi,abeo
f a c i u m ejfe loco nomen, quod altqu¡t eius tbi relíela adaccola-
r u m v e n e r a t i o m m ac m u n i m e n , r e l i q u i * fini.cüm S. A g r i p - F
pañi A n i c i u m transferrentur.
6 T r a n j l a i o n i s h i f l o n a m ex eodem Anic'unfi Officio nohis
Bellus t r a n f m t f i t . Collocatum eft p r i m o f a c r u m i l l u d p i g n u s i n
S- Stepbam P r o t o m a r t y n s ^ i d i c u l a qu<s. nunc fubterranea eft, t r a n j l a -
f u p e u d i f i c a t o S , Georgij t e m p l o ^ n d e Saujfuiusait i n cryptá /W}
S. G e o r g i j d e p o l i t u m eííe. Inde a d Cathedralem Deipara
V t r g i m s bafihcam d t p o r t a t u m e f t , ac demum a d t e m p l u m i n
ipfius honor em, ab eodem D u l c i d i o , v t feribit Giffetus,€X-
t r u f t u m : i n emusprincipe a r a , v n a c m n S. V t í i c i r i i círporí
afleruatur. .
6 Anno c b n s l i M D X X I I die v i A p r i l i s , Antoni.us de
C h a b a n i s , L x x i v Antcienfis Antiíies> per Suffraganeum
f n u m Stephanum de PreííuriseA; Ordine M i n o r u m , T r o a - ketiquiii
denfem Epifcopum. a p e n r i capfam, ac v i f i t a r i S. A g r i p p a n i vifitaiii
reliquias c u r a u i t . Is ergo faerts a d tllius a r a m foíenmter p e r a -
clis, habitaqne ad populum elévame de ems v i r t u t i b u s o r a t i o -
t V i e monumento lapídeo, quod m eodem maiore a l t a r i a p t i f t -
mé claufum e x t a b a t , thecam Ugneam proferí, cui incluf*. ré~
liquis. erant, i p f a ^ adeo m b ú f u i m t o n s vetuñate a m i f e r a t , v t
plañe nona vtderetur. Caput m i r a r o t u n d a m e p l u m b o p y x i -
dem conditum erat, i n u o l u t u m p a n n o b y f i n o teldque linea,ií<t
mundts a t q u e f t eo p r i m ü m die i ñ h i c pofita efftnt, O m n i a hac
a d dies aliquot expofua p a l a m fuere, v t p i e t a t i p o p u l i f t e r e t [ a -
t i s : fttntcjj eo tempore complures variis íiberati morbts. I n eo-
. dem lapídeo conditono aliA r e p a t a eñ lignea á r e n l a , t n q u d
,. ' reliquM
 I F E B R V A R I I. i 9 j

A rWiqut££$¿itu e r x n t S . S a í i i r n i n i 3 S . ¡ G e r t r u d i s , S . F u í c i , v l t e r i u s p r o g r e d i e n d u m e l l i Ñ i h i l t a i í i c n definas v e - EXMS^,

S. G c n r d i A u r i l u c e n f i s a p n . i A r u e r m C o m ú n , S . M ^ v z ' m i , l i m barbam p i l o í ^ u e decurtare. H i s p c r c u l í i i s t o n í o r , D
S.MigJjlcn^, & a l t o r n m i ac v'in'ific£ C m c i i p a r ú c H U . ícelere ' i b i temperar, ac d *toníain A g r i p p i m b.irbam
TrWjl*- S x n x i t p t j h n j í i w t x v Ociol/ris eiujdem a n n i A n t o n i a s E p i - religiosé fibi a l i j r u a c ; q u ^ p o l i m J J I M I Eeclelias G r a -
újnisan- fc)ptis, vi S.Agrippani T r a i j l i t i o , q u * á n u h * c x x v Ocio- tianopolican.'E tradica p r o i i g i i s elaruie, i n e x p j l l e n d i s barht eipfi
clS'V^T b r i i i g r j a t u r , deinceps v i N M s n ú r ü celebfkreúir : q u á m ~ prceGrtim m o r b i s c i r c i f i c u n e n a í c j n r i b u s . R o m a m pills f a i a
miracnlaí
q : u m n é n t í v die i n vilo, q n o i q.'iidem v ' u h ' i m ts M irtyrolo- prof;Ctiisad Poncificem A g r i p p m u í , c u m mdeíu-i-n
g i o , eius r c i confignata m e i K o r h e f i . G i t a t Ani'&éife G j f e m . a d ouile íe recipercc,i¡i i d o l o r u m cultores incidic v i g c -
Recóndita f i m t f a c f a Hit pignora h u r a H c m f a x e u m m o n u - í i m o f e r e a b A n i c i a n a ciuicace milliario.-concra e o r u m
m e n t u m . C a p n t f o l t m , attjne a l t e r u m b r a c l ú u m f i o r f í n /w- ritus íacnlegos i n u e h i t u r . V n d e i n vincula d ¿ c r u d i t u r ,
h u a , v t tbicis argentéis inclHdercñtur. tertiotjue p o f t d i e j i o r c a n r e l o c i d o m i n a gencili, capí-
te t r u n c a t u r , c u m V r f i c i n o f á m u l o . A g n p p a n í autem a¡>
^ imptü
capite i n í u b i e ó t a m vailem d e i a p í o , fons e x i l i i t ex v e - eccíditur
V I T A
ftigio, i n q u o íubflitit,- q u i pofteá íanandis a i g r i c u d i n i - cum S. P f -
bus, d p l u r i m u m c j u e b i p t i í i n o í n í e r ü i i t . Ad~eius íacros fiemo:
i
e x M S . cúllett] T o d k n S o c , J e f a áreas íepultüras c o m m e n d a t o s , f r e q u e n t e r egére e x c u -
CApUt pTA'
bias C a t h o l i c i , v b i esleftibus íolaciis íiinc i r r i g a c i .
cifum f o n -
V m í g í t u r B . A g r i p p a n u s ex n o h i l i í l í - M a r t y r i o fublatus f e r t u r K a l . F e b r u a r i j . WnmirA'-
S.Agripp* •
mis p a r c n t i b u s d u x i í l e t origint'm.tScdc talofam
a IsS. Eeixignnsfíiit) ctíitíi n a t a l e m i z UoÁerAbris fiafuit •Sauf- d i r á .
JUíS,lÍOcÍ(tíy lípaniá oriundus fuifletjtameh libcrali- fitius. - ,
bus arcibus imbutusefTet. C u m aütém b N o n m i r t t m Heluidianám. hs.re¡im cum Aria/i.í g r á j f a r i : »s~
i n a d o l c í c e n t i á aetatis peruemíTet, trio ferein DeifiUum blajphemtu eft cu/ñ j i n ^ q u i no» 'vnafit i?
r e n t i b u s / c o q u o d v n i g c n i t u s elFct, v t i q u e n l a t i i m ü - i n Aíatrem impiuscum Heluidio Auxentij Mediolansnps. E p . A -
B rianidifeipub, ajftrente C h r i f i i Matrem, poft eius ortmn, plures
nio c o m p c l l e b a t u r . E t c ü m a d ciüs n o t i t i a m p c r u e n i í -
fyéptias v i - exlofephofihospsperiffe-y & nuptiat vjrgimtati ¿quante.
taos. Rom* í¿t, inconíúltis patentibus R o m a i n p c r r e x i t 3 & i n fer* c A d d i t Cj/^¿«<SabcÍlianam,^.'<A perfonarum i n T r i n i t a t e d i j f i -
petu:_fit Ep. u i t i o D j i taliter fe o c c i i p a u i t , q u ü i in a m ó t e P a p ^ r a - rentiam toüebat. Nec m i r u m eitts héiréfii i n Gallüs ftiperfuiftege^-
Velaunen. p i t u L - . B t í í c B . A g r i p p a n u s g r a d u m i 3 c d i g n i t a t e m P r ^ - m i n a , q:iamRex Chilpericus, Clotarij fiiiiu, feripto inoculo co-- Sabettiátik
/ülacus o b t i n u i t , d i . a S u i n m o P o n t i f i c c i n V a l l a u c n - HatOi eratEpifcopis Galliarum perfuadere, v t i t r a d i t S . Grego-
r i u i Turón lib.<¡ hift.Frañc.cap. 44-.
íem H p i r c o p u m i b i d e i n confecratus t u i t . Accepto
d Scribit Saujjaim, iliius finía [v¿.nl\a xgros morborum leua-*
nempe canco d g n i t a d s : o f i c i o , t o t o polTe p r a u i t a t c m men in líos vfquc dies peicipcre. Idemtradit Gijpius.
h ^ r e c i c a m a ftirpare íatagebat. Ec c ü m gentibus & :
A
profanis d i u d e c e r t a i r e t , quaedam nobilis m u l i e r ad fi-
errores pro- T R A N S L A T Í O S. A G I U P P A N l
pgat:
m u l a c r a d e o r u m p o p u l u m conuocabat. D u m autem
v i d e r e t fe effe í e d u C l a m , p e t f u a l i t g e n t i l i b u s & p r o -
fanis, v t c r u d e l i morce p u m r e t u r . D e i n d e c u m c o d e m e x e o d e m O f i c i o P o d t e n f l s

C l i u i l l i M a r t y r e in mulcis dcccrcairent, nec prece ncc

úcc'tditur. preciocUiii vincere p o í l e n t j c a p i t a l i í e n t e n t i á i u d i c a t u s B i roanyrio fublatus eft B . A g r i p p a n u s , a i cotpus
c í l . H i c v i r D c i m a r t y r i u m f u u m c o n f u m m a u i t , & ca- ciufque Corpus íepulcurae d a t u m , m o r : e*™ f a f a
pricifum p u t eius i n p l a n u m p r o l i l i c n v n fonceai c e c i d i t , c x q u á bis f r e q u e n t i b u s medicinara fecit , t o t miracHli*>
caputfon- q u i d e m aquá i u í H baprízati func. e n i m m a i e habtíntes Í110 praeíidio r e -
tem elicit. 1
c r e a u i t , v t a d m o n u r a c n t u m eius ere-
a Stirparc eft f t i r p i t u i eueüere. Tro purgare Tjfttrpittum S. A m ~ brae excubiíe fierent, ac p e r e g r i n a t i o n c í m u l t x : v n d e
Stirparc, brofMÍib.y. inL¡irítm,jeci.4. Stirpaic agramrolÍTOS,íSj«/f) O p p i d u m i n q u o m e m b r a quieícebant,antiquo n o m i -
nc rauibus gemma Ixdatur, ne luxuricc vmbra foliorum.
ne repudiaco, q u o d C b i n a c u m e r a t , á S . A g r i p p a n o l i - cláudui
bi n o m e n f e c i t . C r u r e f i a ó t u m a d u e n a m q u e m d a m •
A L I A V I T A p e r h i b e n t a d e i u s t u m u l u m labore m u l t o p c r r c x i í í e i
atque e v e f t i g í o v t i l l u m a t t i g i t , i n c o l u m e r a fteciíTe,
f i r m o q u e ac m h i l claudicante g r e í f u , ad íua l i m i n a íc F
e x Officio E cele f u F o d i e n f s ,
f e t ü l i l l e . í b i d e m diutius q u í d a m febre ia¿latus}vix h e -
rebat o f i i b u s , íed b e a t i M a r t y r i s m é r i t o o m n i s f e b n i i s atiusfebri-
S.Agr!pp.t^ QrippanLis ex Anicieníibus E p í í c o p i s , s f t u s eft propuliacus5ac valetudiní p r i f t i n x rcítitucus
n t l i pietati M a r t y r vnicus, i n Hiípania natus, puer íeger. Scabatiam íacellum íuper A g r i p p a n i t u m u l u m i
¿puero de- ícholas f r e q u e n t a u i t , eá ingcnij felicí- cüm D u l c i d i u s , p r o x i m e poft S. A g r i p p a n u n f A n i -
ditus, ntt tate , v t condiícipulos facilé l u p e r a r e t .
p i a i fugit: cienlis A n t i f t e s ^ a n t i p i g n o r i s aüidus, á V i u a r i e n f i
A d c i b u m á m a g i í t r o quo^lícus, i n t e m - p i í c o p o p o p o f e i t ( i n V i u a r i e n í i e n i m d i r i o n c C h i n a - transfemr
JítEpifeo-
JHU: plo (¿piusgenibus flexis precabundus reperiebaturé c u m eft, v b i c o n d i t a B . A g r i p p a n i m e m b r a crancjfas í i - ¿ M i u M
E u m m a t r i m o n i o d u m patentes, q u i b u s í o l a proles e- b i elfet, e f e p u l c r o íubíacum beaci M.artyris corpus A -
rat, implicare t e n t a n t j R o m a m c l a n c u l ó petit. Romas n i c i u m transferre, c ü m A n i c i a n s S c d i s P r ^ í u l q u o n -
v i r eruditus latere n o n p o t u i t , q u i n v i d u a t a P a f t o r e d a m e x t i t e r i t . A n n u i t V i i i a r i c n í i s PoncifeX : e ñ e r t u r
a A n i c i e n í i E c c l c f i á ab ipfo í u m m o P o n t í f i c e M a r t i - C h i n a c o A n i c i u m A g r i p p a n i f a c r u m c o r p u s ; A n i c ü - cídrtáii
l l o p r i m o ad eam paftor m i t t e r e t u r , a b e o d e m P o n t i - ^ u c i n íübterraneá S t e p h a n o P r o c o m a r t y r i n u n c u p a - mimculU*
rice V e l a u n o r u m P o n t i f c x c o n f e e r a t u s . l l d temporis ta aediculá r c c a n d i c u r , v b ¡ priíca repeciie m i r a c u l a . I n -
g e n t i l i c i o r i c u adhuc V e l a u n i a f o r d e b a t , Arrianaquc ter alia m e m o r á n d u m c í t i f t u d . Ante m e m b r o r ü m ca- ferrg ¡n^ar
be hasreíis & h H e l u i d i a n a c e a m d c m contaminabant. p í a m cerca ardebat candela f e r r o infixa.-igneo l u m i n e cerei arde-
sbUincn- A d u e r s u s h x c tria m o n f t r a prasliaturus A g r i p p a n u s abíumptácandelaé c e r á , q u o d f u b f t a b a t f c r r u m , p e r i n - te. oleóla-
tiamcoli!: abílinenti^B praeíldiofe c o m m u n i t , carne & v i n o fibi d e atque ipía cándela ardebat. í n e o d e m l o c o , q u o d P * d " m ^
mores i m - i n t e r d i c i t , verbi D c i concionc crebrá Cacholicos a r , lücentibüs Idrapadibusolcura i n f u n d e b a t u r , l a m p a - s'tciem€:
Pu2nilt' m a t , hasrefim lace/líe, p a g a n i f m u m ímpu^nac. H i s A - dumflammisnonabíumebatur. ExS.Stephaniccdicu-
grippjni ftudiis a d i i é r l a r i i fracíti í a n d o P i í e r u l i m ó - \ k A g r i p p a n i corpus p o f t e á a d B . V i r g i n i s altare p r i -
ienfirem Jiuntur i n l i d i a s : t o n í o r e m p r c t i o comparant, q u i d u t n m a r i u m f u i t l a t u m : m d e p o f t varias ad i p f u m vigi-
necemfibt de m o r e c r i n é m barbamque r a d c r c t , iugulum putet liasjvariaquc c u l t u u r a & precationura genera,ad t e m -
^«üiiitui ^ccneccl:* A d e l l t o n í o r lícarius: N o n p o c e r i s , i n q u i t , p l u m n o r a i n i A g r i p p a n i recens e x t r u d u m aedica- ¿rf1******
agnofeií: A g r i p p a n u s h o d i e prasftare q u o d a n í m o a g i t a s ^ m i h i t u r o , d e p o r t a t u r a f u i t j i b i e t i a m n u m c o l i t « r Sc i n u o - &femPróJ
TebruartiTom, U friam.
catur»
 i o 6 T R A N S L A T I O S. A G R I P P A N í E P . M .

iv{MSS. catur.Cclcbrabatur olimciusgloiiofi Martyris Tranf- commodojpropalám proftitincntperdicsaliquot3An- £j

A l a t i ó O c i o b . v i g e f i m á q u i n t a , annis íingulis rcucr- toniustunc Anicfeníis Epiícopus edicto íanciuit, in

t c n t e d i c : t a m c n , d u n a n n o m:Úcliino q u i n g e n t e f i - p o f t e r u m luce í c x t á N o u c m b r i s T r a n ñ a t i o n c m c o r p o -
m o v í g e í i m o f c c u i w l o , A p n l i s d i c Texto,capia M a r t y - ris S". A g r i p p a n i f o r e ¿eftiuaio annis íingulis j quod
<{untw ris rcícrata patuiíTct , f c i i q u i a ; q u c n o n fine asgrorum p o f t c á íeríiatura c í h

D E S. S I G E B E R T O

R E G E F R A N C O R V M A V S T R A S I O R V M

M E T I S I N B E L G I C A I
•« #

G . ñ . C o m m e n t a r i u s pracuius.

AN.CHR. Aftcntism onün.mdis temporibits, (¡UÍIJIU manorum cap.'yj. S c H i c e t p v x t e K c h z m ü i ' j t tradit ¿ t p y &
DCLXIH 3B G¿lliaTUin ac G é r f t t m i a r U m S.incli v ' i x : - d i c i l l i b . 4 H i j l o r u , ab eifdem G c r m a n i s /pecioía libcrca-
IFEBRV. p | r t m t j r . i f e r t i i í i f i h Herouingis Uruino i a n tis n o m i n a ; v t non m i r e m a r ab eo tempore piares isiic po~
Caujfa P & J U animis a r n ü f a contra Kemp R o m a n a n conjfiraníes, a
' Rcgibm-Jcctiü ¡ e n f u n m i $ & d ¡ [ Uttcberij,
htiius Ion-
l a c d í S i r u m i d i , D ' w m l i j Peluuij ebrono- libértate nomen j i b i F r a n c o r u m f u m p f i j j e : F r a n c k quippe
giorx corrt-
~nn'¥—in iiniiiin- , .1 Bílgis F r a n ( i f j , l \ h c m m f o n a t . Vires dein e o r u m adeé p a n i l a - E
fȒn(arii.
l o " i a 7 n : q n a i u p r x u t e n ; accur.it,i¡n:et 'um retment C i n t j t o . t i m accreuere, v t feculo C h r i j l i m /;iFranci,J;;i/>í^ R W i a - potemet
B phoYus B r o m r m i n A n m l l b m T r t u i r e n f i b i u , AutbertUiMl- n i hofles, G o t h i s ^ S a r m a t i s , P e r í i s , {eu P a r t h i s , x q u i p a - Romcmcrü
r £ m in Chronko Bclgko, Audrtis Chifiixiu i n Scriptoribiu r a r e n t n r . N a m Gallienus I m p e r a t o r ¿tpnd Trebelímm P o l - ^ { í " / " * '
fiiftorix FrJticortífH a Je i l l u f r a t i s , Scxüola L n d o u i m San* i ' m e m Ulufurm populo Romano de G o t h i s , Sannatis, F r a n - ;' ^
t m r t h m i n t e r t ' u e d i t ' m e h i f l m x gcneMgicx. Regían V r ¿ n -
cis, P e r í i s , t a m q t t a m f o n i f i i m í s hoflibus fiibaftis,jpeciosa f i *
c o r n m , a l i ü i J m temporc d i t c l r h u fácnti/uy.ic h ' j l o ñ d t l l n -
v i f t U t h n e t r i u m p h a u i t . A i A í . A u r e l i o P r o b o /w I m p e r a -
¡ I r i o r e s . YA ¡iobii c e r t t m q u e n c c e p r i m i i c r u t , m j u e omu'mo
t e r e m eletto,populm Romamts apud F l a u i u m V o p i j l u m f o l e m . i
o p p o Y t u t m m , v t o m i e m t e m p o r u m r m i o n e m a n t e excutere»
voto acúamatát,.eüm F r a n c i c u m , G o t h i c u m , S a r m a t i -
vm-> q u h n V h a m vlLim p r o f e m m m i n l u c e m . N o n neglexi-
c u m , P a r t h i c u m ejfe, ob vires illorum ab eo a l i q u a n t u l t m
mus t a u w h f i q u x f e o b t t d m t m p c r ^ c i u notx temporuw.fed
represas. Sunt a u t e m Podio & Vopifais p r i m i auctores,in q u o -
illas ¡ p f u , (jaatcniis f t s f n i t , coiuiti f a m m fule o p t i u ú ad iílo-
rnHi h i j l o r i a m i n e n F r a n c o r f i m legitur expreffum*
n i m { I m u o t a x i n rmocarc. V c m m m í a a m m . i d i t e n i m m eos
3 Ñ a ^ a r i t i s hifee c o x i m , i n [ n o Vanegyrico C o n f l a n t i n o
baud páticos characleres veternm f c r i p t U dcwcre,aut corrige-
AUgno r e c i t a t o , vocat fect. i j , F r a n c o s praster ceteros
r e deberé, v t q u a m (ibi p r s f l i t u c i e t e m p o m n rationcm J i a b i -
truecs, q u o r u m vis c u m a d bella c f T c r u e í c e r c t , vkra
Uant-jieqnc t a m e n i d f e m p e r alfequi p o p ¡ [ a t i ¡ i s fo'i-e dtlximns^
i p í u m O c c a n u m ajftu f u r o r i s c ñ ¿ d a , F I i í p a n i a r u m c t -
f f d H i g e n t c r expenfisveteribm G M l i c a r u m r e r i i m f r i p t o r i b i i s ,
i a m orasarmisinfeftas h a b e b a t : ¿///OÍ/ Gallieno i m p e r a n - infejiani-
R e g t m o n m i t m h q n i ab exordio i r a ' , ; i ' n u m imperium-Jiuc ( o -
te f á f t u m m e m o r a t A n r e l m V i f t o r , nobilis f u b Conjiantio & mareme.
Üdum,Jine b i f a r i a m , t r i f i r u w , a u t ct'i.im q u a d r i f a r i a m d i -
Itíliano f e r i p t o r . T u m i ¡ a m q v v t i f e r i b i t libro de Cxfaribus, diterra-
H Í f n m í e i m e m i t , anuos r e g i m i h u cer-u íhaYaüeriblis firmu-
F r a n c o r u m g e n t e s , d i r e p r a G a l l i á , F l i í p a n i a m p o í í i - ní!U/">
tos, & reteptx n u ) i c £ r £ , q t u f u ^ o i ^ a f r m p r i m j c ¡lliiisftirpii
debanr, v a f t a t o a c pene d i r e p t o T a r r a c o n e n í i u m o p -
i i m a l i d t , accommodatos covjiirHeremiis. Q¿iod hac i n renos
p i d o ; n a d i / q u e i n t e m p o r e nauigiis, pars i n v l q u e A *
f p e w m i s confetntos, brem Inc damas t r a c r a t n a d V i t a m S>
Fricam permeabat. P r o x i m i Aurelio fcriptor'es, S.. H i c m t ) -
S ' m h e r ú Regís l ' r a u c o r n m } eamcj,prima/n allcititts ex rcgi.l
f f m m Cbronho Fufebij, Orofms Hifpanus Lib. y H i f t o r i a m m
M e r v n w g o r u t u j t i r p e oriündt.a nobis i l l u j l r u t a m : i n q u á alias
& E u t r o p i m l i b . 9 Breu'iarij H i f l o r i x R o m a n x , T a r r a c o n e d i
cogeremnr p l u r i m i i m a b a ü o n i m c b r o n d o g i i difíedere, q u x ,
a Germani.s, & q u i d e m v l t e r i o r i b u s , quos F r a n c o s d i x i - p
' r e l i q m p m e d e n t i u m fubfecutommq:l Regum temporibm non
m m , expngnatam íub Gallieno t e f l a n t u n l t c m m Franci
e x a m i n a t ü , apparuijfet v i m e t i a m e r u d i t i s , m e d u m ómnibus
a ' i q u i apud Z o f i m u m C o m í t e m , ( q u i témpora Theodof.j i u -
extrkataermi'jus. Eamdem [xpius hoc wevfe a d V i t a i SS.
niorisattigh) lib i Uisiorix, magna nauium copia i n í t r u -
Vedajlí,Amamd> Ansberti a ü o r u m j . f l a b i H e m i i s . Prxponi-
w t a a u t e m p r i m a m g r i i i l s orighiem , e x p l u r i u m f i m d p o p u - d i , íub P r o b o í m p e r a t o r e t o t a m G r x c i a m c o n t u r b a -

l o r u m a d f t u m t u e n d a m l i ! > t t t ¿ : m con'mrañone c o n j U u y l e - r u n t ! . i n S i c i l i a m d c l a t i , Syracuías í p o l í a r u n r : vaftatis

itide A i i j h a f i o r u m ' reoni ¡ídem se fines explica;fms> vnde chro~ denique Atricas l i t t o r i b u s 3 n u l I u m i p í i d e t r i m e n t u m p a í -

p.ologixvniHerfe expediüor deinceps.ratio e r i t . • fij ( q u o d S o i p r o r m i r a t u r ) d o m u m rediucrunt. Idem

F r a n c o r u m p í / w m ia?» a n t e i n Panegyrico C c n j i a n í i o Cx^-

orto0j fieles mizrationes. fari, M j g n i Conjlmt'uúp.irenti, dtelo, depinxerat Etimenitü

§ J Francortm
P n m t S. ¡Smtiertí maiores.
i d í > E r m a n i , m.xriOceam p r o p i n q n m t s ^
1 -w- niores Bciga?, it/go Romanorum a u t exciíjfo, a u t
-júdica. certe n n m q u a m adnújfo , t a m q t i a m libertatis,
d¿ liberta- ¿nidi deferibtintar a C o r n t l i o T a c i t o , p e r i t i f n n o b a -
te nomen ? u m regionum f u b T r / u m I m p r r a t o r e , c i t i a i n i r i u m fecnli a
adfpíi>
CJjrifii o r t n f Vundi, f e r i p t o r e : apudqnerti l¡b.~\ Hi(türix,cap*
iT^iuilisóc Biinio Batauorum Canincfatuirquc D u -
CüSjparta de Ro7}ums r/cTor;'.;.,magna per Gallias & G e r -
nnanias f a m a , l i b c r t a t i s a u d o r c s c e l c b i a t i , e a m v i c i n U
/ / / « l i b e ^ a t e m , natura c t i a m m u t i s animalibus d a t a m ,
oblatü ¿r R o m a n o r u m ípoliis, & h o n o r a t i s m i l i t i i s i n -
culcaruntt hnhRomanis eam G c t m n n o t u m
r c ^ n o Paicíiícoacriorem/«/jí/c docetlib* d c M o r & t í G e r -
cap. 18. Denique apud f u p r a d i e t n m E u t r o p i u m Ub, 9 . iidem
F r a n c i Se Saxoncs per t r a d u m Í 3 c l g i c . T & A r m o r í c a í , -
m a r e : i n t c í h r u n t : q u o r u m e : u m auxilUs f n t í i í C a r a u - & 0ce*»&
iif^vici-, ü u s , [buic p r x j c f t u r a clalíu R o m u i i x i n l ú l o r e Gefloriaco t r a - Bf¿K/L. &
*\ L ' ? r ' ^ . Armones,
d i t a erar j p m ^ i f a m p i a j d t h o n o m a m f ^ / í , ^ B n t a n - viciwtm.
n i a m t n t u f i t ; e i u f j . p r i u c i p a i u i n renu'n a n n i i p l u r i b u s .
4 E.v; h i í F r a n c o r u m m u r i t i n i n incuffionilms aecurate
dednetii, c o i f l a t . n o m c n t u m t r a n c o n u n apud Romanos l a -
t í f i m e f u m p t u m , e o q j n p r i m i s populas ¡tíos omnes, q u i i n f r a
Bonotfiam,littufq3 M o r i n o r u m G e j f o r i a c u m , vietnas Océano
regiones t u m Gallicas t u m Germánicas i n c o l c b a n t , compre- refidentin
h e n f o s : aníiquos feilicet i n hodierna F l a n d r i a Menapios, q u i hodierna
inde o ü m c u m vicinis Morinis c o n t r a l u l i u m C x f a r e m , v t hic F l m d r i d i
l i b . 3 d'e bello Galüco t e j i a t u r , Ven'etís A r m o r i c x púpulis m a r i
libertatem
fitppetias t u l e r u n f . q u o r u m ciuemftiijfe m e m o r a t u m a n t e C a *
r a u f i u m f e r i b i t Aurelius V i ü o r :dein A m b i u a r i t o i , ac C a n i -
nefatcs
 í F E B í l V A R I I. 207

^ u&f¿tis a d S i M i m j l u t t m r ! M o - A i r q , quos Zdandi<e, ricinu- a nomspo¡JeJpnb!íí, ableg-tto A h m a n v . o r u m now ine , Fran- AVCTO-
Ze'andiá, ¥ ' a n d r i £ : B r ¿ b j n : i i e , a t q u t H uiUndut parttíOn populas, cin.uc lamdt-m l:i:,-\ncon¡z a p p d h r a t f l . h l . ! g \ u i n h ' ¡ m p a r - H.
HoUadtd. GJIIHÍÍ ditiotübiu a t i n b u i o s contra C l u i m i t i m A'.IO'Í^ rtctn- tem. f t n o n t n t t g r a m . Ludomciií Ptus I m p e r a t o r , t n P r u c p t o ^
ttcres a l i b i v i n d u a b m u i s . V t r ü u i { vt t a lite htc ¡ i i p i t ( c d ¿ ¿ - de diuijio-'.e regm f u i ' t n u r filios f a u e u d a . n d e t u r Ribr.-inas
rr ¡T ' ^ r\ » , « ufana h n -
WH}: d¡cf¿ uu)\nn¡i£. ngtoyus ab Imperio R o w j n o e x i l u d u n - r o L a J f \ a i c e n ¡ i ! ! j j t ^ p a r t c m Ci(rbe>¡an.tm qua Co.efua ver- i i t \ r U f í , t
'\ t u r w Unierario A n i o n i n i I m p a u i o r i s & T a b u l u Pmtmge- sus Arduennam c r M o ¡ t i l . í ! n eíi i t c r . v b i . i n d i u i j l m e regm L o - Htpuarti
r i a n i í ; tn quibiu linvcs l i ñ p e n j á h r c o i c X » ; í l o r i a c o , leu t b a n j a n n o D C . C C L X X ínter C a í o l u m C a ' n n m c r L u d o u i - UiSiy
Bononia, ducitur, T c r o j u a m 5 Virouiacam , To»na- c u m f r a t r e m Regem G t r n i a n i a p i L i , C ü i n i t a u i s q n m q u c
c u m , B a u a c u m , G e n u r n a c i i i i ) , T n n g r o s : atqueindeper ih K i b i u r i i s Uguntur. HXÍ p.trs G j l ' i a r u m p r o p i t i q u a oi>íñ*f»r.
r i p a Mofa-, ad V a b a l i m & R h u u apud Bátanos o p a q i u ^ l t - Rhcno, q n a m o l i m Franci p o / í i d e n d a m oceupane- feC,^hc'
qaando Romartii f u b d u a f u e r a n t . Accedtí, i » exílu/a ab hoC rant, A e t i j C o m i t i s f t i T o i s , Felice(8c T a u r o C ^ n í o h nM*'
I m i t e prouiíiciifyvfum t d i o m a t u Teutonrci i n l u c )io¡lra t t m - bus, <Í»/¿Í> C D X x v m icccpra d n i t u r t n Projpen C b r o n u o
pora [ernaritCHm q u A i r i t r a p r a f í r i p í n m l i m u t m verjm me- vulgato . f e d i n a í t h a Profpen Cbi0*1:0 d P n l u o edtton-
r u h e r n t a c e n t , i n t ü rigeat hngua moderna Gallica e x a t i t i - dem Franci m pace íli.'cepti t i í t u ^ i r i j i f / i Rbenum a p i g u a -
qud R o w a n o r u m L a u n a depranata. D e w u í i i Bononui C a - tts. I n l e g i Ripuariá.de q u a t n f r d a g a n u * , ttt.^fy §. 4, v t i i m
raufio t j r a n n o ereptá , dtctam F r a n c o i u m rcgioncm, defcribuntur. Si qms í i ' p u a n i n a d u c u a n i A l c m a n m u n , R'g'á fide

q u a m penitLis p i l u í h e m , a q u i í q u c imbutaiu.obliquis (en F i i í i o n e m , vel B a i u u a i m m , anr Síxo.ncnvínteiFe- Col'n"1

AíiScal- meatibus.Scaldis i n r c r f l u i c , d m o i t i o q u e íui R h c n u s cent & £ . S e d e m demde regiavi C o l o n i a - A g r i p p i n c r f í / w a w t o n i l l t H i a :
dim ampleditur, e x p e d i r i o n i b u s C ó n f t a m i j Casferis v i n - R i p n a n a : m c t r o p o l i m d ' x u Egmlhirdus m b i ¡ h r ú i r a n j l a -

dicatam atque p u r g i r a m declamat Eumemm i n P a n e g j . tionis r e t t q m m t m SS. P e t n cv M a r c e l l u n 11 l u m j ) babue-

r u ñ t p o f t e n o r e s t í i o r u m I t i a n c o n i m ad R h c n n m R e g e s ,
faRhevlt, rico Conjiantio d i f t o , n u m . S . Mulcis fuhcet Francorum
q u o r u m p/í/wo Sigeberto C i a n d o / » &ucnt»niá í i l v Á p r o -
ivBatei' j n i l l i b u s , q u i BataLiiam , aliaíque eis K h e n n m tenas
pe Moenum fluumm tntetempto, dein 6 - f i h o e i u s C h i l d c r i regno
inuaferant , intcife<3:is, d c p u i í i s , cnpns, abdnóliSj vf
B co, C i i i o d o u c n s 1, [cuius dolo vterqueoecubuerat) rennum Chlodeu&i
Auftor Panegynci v M ^ x i m i a n o & C o n j i a n ú n o d u l u m m .
i ü u d f m s ditiombits adfciuit : v t t r a d i t Gregorms Turorunfis »
4 , ü buc C o n ^ a n ú j expedit 'tone p r o n u n t i a t . I t a ante apud
I t b . i Hijlor. Tramorum c a p . ^ o . £
Vopifcum t e í l e s v i r l u t ü Probt ¡ m p e r a t o r i i a d d u c i m t u r V í a n '
ci i n fuis ftrati p a l u d i b u s , f i u e e& eü R h t m m , fine apud 8 I n t e r i m Salios , p r i m o s o m n í n m r i a n c o * ; , quos e
Vnfioi a h o f a T r a n f r h w A n o s populos c o n U i t i t a n t u r . p t i w á f u a ad l l i i l a m ftdepulfos, i n Baüuiíam migrajfe do': S a l t j F r a -
. 5 Verúm S a x o w s n o n t a m m i i n G e r m a n i á n i a r i t i í i i á . f e d c m m u S j t t e r u m / « t C o n í t a n t i o I m p e r á t o i c y i / i o Cotisiau- c i v a g r a t
inBelvica quoque & vlieriofe Gall-á. ¡ m o r a íibi CGmmodto- tuít M a g m , expulerunt S a x o n c s a l t q u i , quos KHd$x<; u o l - t n B i , t í i -
níiminetbi ó ¡ i . . /*<> ,/• .
adsaxonef r a eccuparunt, n o m t m inde F r a n c o r u m ¡ere depulfo. Ambos £p
ívZ
' C<
,Í;OVCÚV n o m m a t Zofimus. KXV-^XÍ n o n n u i i i mallent " ' ^ ' ^
tranjltto, a d R h e n u m & maTe o c c i d m i m CTTÍ? p | OV ^ t m bgere, notam i j i i c A n u j i a m ínter & V i f u r g i m ad O i e a n u m g^,aí/íí(
k f T n & x v (¡cÍKoí'flcu/ íoílocat l u l i a n i i i Imperator Orat. i.itt gentem. Forte eofdem Piocopiushb.q. de bello Gotb. O v á o x g Caachis,
laudcm C o n J i a n i i j , f i l i j m a g m C o n í i a i u t m . D i f l m f t i m f i c u m jeu Oi/ápvxf d t x e r i t , V a m o s feit Varino.S > ^ Francis ( v t
Francivl-^ }ndicat S.Hieronjmtis m V i t a S . H t l a n o n ü x x i O f i o b ) ¡ í : l n ~ a i t ) K hcnoyo/«w flimio r e n i ñ ó l o s : ¿jí/oj W a r n o s C h i l - atit Var''
i r a Rhenii d e b e n n s Rex Aurtraíion>m t k B m g n n d i o n n m apud nt5l:nífh
tcr Saxones,/«^«ifj &c A i e m a n n o s gens extac n o n cam
degunt. Fredegarium cap. 15 rebeilantes v i a t anño C b D X C V (5c
l a t í , q u á m v a l i d a , apud H i f t o r i c o s G e r m a n i a , m i n e
vero Francia vocatur. Hornw Francornm r-eionem t i u c i d a n i t , vt panel ex ipíis r e m a n í l r i n r . V e r ú m Salij
Rheno t r a n f m i í í b peinaíit lulianus apud Ámmidnüm t x a l t e r á / e d e B . i { a u Í £ p i i l j i , 2 n i n i a d ú e í s & InÜani Csefaris
M a t c e ü t m m l i b . x o , v b i A n h ú a t i j appelUntur,quos A n f i - erga íe h n m a n i t a t e , p a r t i m ex infniá cnmRegefno 1
jítthuct-
uaiios Tácito l t b . i $ A t m a l i u m cap. 55, d i a o p m a m u r , eof- R o m a n n m i n í o u i m t r a n í n c i e b a n t ; p a r t i m ad limites i n R o m a -
ry, fei*
C h a m a u i , dcmcjucí/ííc agros p c c u p i f l ? , q u i f u e r a n t C l i a m a t i o - i n i r a f u g a íe c o n f c r c b . n i t : onuies C a r i a n íupphccs fa- num Jolu,
a p p d a n t i . r u m T r i b a n t u m &: póft V í i p i o r n m \ i m o apud l u l i u m ¿li , (ponte fná íe e n m rebíis fms eins fidei p e r m i t r e -
quos S i - bant. ll.ee Zofunus. Addtt A m m i a n u s lib. 17 /w; Salios a t i -
C í f t r e m S i c z m h u j i u i u á qnibus refert l i b . 4 de bello G á -
cambros.
lico fect.¡6, Víipcros T c n c h í h e r o i q n e mera fines íuos fos i 0 R ó n r a i r o l o l o a p u d T o x i a n d e i a m l o c u m habi-
receptos. Intíliá ergo fedihus degentcs G h a m a n i i n T a b u l a racnla l í b i hgc-icprafíicenter. Q u o r u m legaiio , c u m ^ r ^ e T o l
"- . r j - . 1 1. _ • xiand'ieí
Q .itineraria Peuúngeri d u u m u r Franci ejfe, ineáque l i t t e r u T unfzros veniücf InlMnns, ei o c c n r n t , o p i n a n r m m re- . ^ .
m a t o ñ b i u legitur F R A N C I A • f u p r a fluumn Rbenum i n u - p e n n I m p e r a t o r c m c n a m r u m in n i b e r n i s , paccm íub ^
detit antfqtiaruiu Si cam b r o r u tti fede. h a c i t g c pfástcndetoSj vt quitTcentes eos t a m q u a m i n
6 O m n i u m autem p r i m o s Francos e x i f i m a t A m n ú a - fuis nec laceííerer q u i í q u a h i nec VL-xaiet: quos d e d e n -
nus M a r c e l l m m l i b . i j S a l i o s . Z o p w o C o m l t i l¡b.$ r o S^A/^V •tes fe c u m opibns libenícpic (nícepir, tíanc Saliorum
Í ( ) v ( & ' Q ^ y K M v dxspioigov, S i i i o r t i m natío , F r a ñ c o - d e d i t i o m m conftrnuu ipfe l u l i a n u s m épiílolÁ a d AtbemenfeSi
•rum eft p o r t i o , q u i , n ídem a t e , á Saxonibas é p r o p r i i s & indtcat Ltbamus i n Oratione f u n e b n : vbi dteitur agros
cxpnlli íedibus, in Ínfula Batauiñ c o n f e d e r n n r . H m c p e t c n t i b u s d c d i í í e , & b a r b a i i s adneiiUs b a r b a r o s a u -
m e d i j Bátanos inter & S a x o n c s , {qui a VVefjtpbal a m o - xiliaribus vfus.
derna v l t r a A m i f i a m V t f u r g i m & A l b i m extendebantur, d o - 9 Lotío'iííiíeMJ S i l i i s in R o m a n o f o l o tojjífj^^, píj/ip
i n w a t u e ú a m m a r í t i m o apud Vnfios & *« Itítore Bélgica Ar~ f i w ü m ab i n k f t o r s B r a b a n t i d > & confnibus C o m i t a l u t m i ¡„fer j)e_
morHfjfa p o t i t i ) con(lui{endi Salij, Francis reliquis aut m i x - I l a n n o n i á & JÑamurcenJis, D e m e r a m ínter & S a b i m jluuios, mcram &
xdijÉtUm t l ' m c o m g ( n - H o r n m vejliginm remanet a d .feulia.- 1 C u r b o n a r i a m J i l u a m , ( a l t e m ftibfecuto tempore^cxtenfiis. Ibi S*bimflu-
Uni:m. ^am pwi'-1'11) * quo moderncc Bélgica promneia T r a níi fu la- necprocul T u n g n s , & prope T o x i a n d r i a m - l o c u m , fine M,í'í,
nía ^ppf/irfí.i ; emus a l i q u a d i t i u n c u í a S a l l a n d i a i q u a f i S A - T c f l c n d e i l o o , a d D e m e r a m p l u r i w a Salíornm vejiigia e x -
l i o r u m térra, & o p p i d u m Oiueíalia , (jH^//antiqnorum tant, v i ingenióse a d u e r t ü Godefridiv Vendelinusad Legem
. S a l i o r u m ftdcs, nomen retment, i n confinio W e r t p h a l o - S a l i c a w c a p . j r i & i ) . F.t!í[modi f u n t t r e s p a g i lege Sálica
r u n ) Saxonuni f i t a . ¡flic l a t a Lelebres,S¿lh?\\-n q!!od S a l i o r u m d o m i c i l i u m [ o - ^ ¿ , ^
7 H i f ergo p r i m a F r a n c o r n m t a m S a l í o m m j quam nat, Bodersheim W i o d e i shonen í t u m prope D i í l b e - cr^„MW
Ti-AHalen- a i t o r u m (edes, p r a c i p u a f u a p a r t e p o j l e d a Saxonibits oceupa- Silicus v i d i s , Sclf k-, & p n t a Sálica , Seclbcm- i f i i c r e U -
tibuíSa- t a e j l , h o i u m imperio ad Rbenum d i l á t a l o : a quibtn ckinde á c nec non ó 1 ágrt inter ü i t ^ t h & H a l a m ó p p i d a y V r z n c h - tVa,
xontbtu, r í l c k \ 'td f / i , F r a n c o r n m r e g n i n n <i/¿h. I m o q u o d G r e -
l i p p j a f l u i í i o Francos diremptos fmjfe docemur i n Cbronico
l'redcguri] c a p . i o c ) . I p f i autem I c u m c i , a m i f i u ab \ f a l a a d gortmTurovin¡islib.2.tíap 9, caílrum Difjiárgumi Ai-cwft'""1*
Chamaui
L i p p i u m v¡que ditionibus^non minores ab A k m a n n u j i b i p.tul- woimts Itb. 1 , cap. 4. c a i t e l l n m D i f p a i g n m , fedi Re-fL':,'cre"':t
Fruncí a
Lippiri U i t m ¡ n r r i p u e r u n t . v t quorum n g i o V l t r a d e x u r a m Moeni r i - o n m P r a n c o r w n añionant \ D i f l l i e n i t u m (¡fe oppidum. cuius D ! 5 ^ ' ^ [ ] ,
¿,, a ,• ^ 0 ' . / r • r tde'f,Di(t-
f-H UtO ¡ p a m ad Hujfos v f q u e & Lonam j l n u ' m m a m é extendebaíur, uUerum c a j í r u m e n u m n e m Disburgum appeHaiur . p n m i ¡ o r
íéhjbM ¡id N e c c a n m vfque j l u u u m p u l j i s , ccjferU Francis-. q i u té couiUiíi'.uiíius a l i q t u n d o • quod U t u r u i m l u a t u m tjfaftnés
Icbruarij Tom. U S 2 Ucobus
 zo8 D E S, S I G E B E R T O . R E G E F R A N C . A V S T R A S.

AVCTO- htcohus Clnffiiííus V . C L . t t a p r o b A u i t . v t t d i n t w u ü L u m m - catoS. Cblotlnldú vxorti DeOidomiti. Reltqua cbronologia

D
Rt G . H . b m n i ViminKU Hifpamcaí r e c u f u v u l g a r i t , & p r t w u s q u t - t n [ r a demonsirabttur.
A d e n ^ v í i d o c v p l u r i b t i f a e x p t t c a t VmdeUnus (ap. i ^ . T n t h e -
v n m d i Onguie F r u m o r u m j n í f o Compendio .ínnuhutn.cz- I I Aujlraporum, & ü^eufiraflorítm ort-
ftrum Diíparcum nuncupai j t u i u t t f y n o n l o n g ^ á M o s a
go. Ditiones S. Sigebent m Helgicü té
tuxtuTo ^ . n p m e , m regsonc T o n g r o r n m , quos optnamur apiid
rtngns. Jeté pfOCOplim /f¿ , j c r u m Gotbicurum d í a T o r m g o s batba- Germanicé prouinctü.
^ ros. pcrmiTIu A n g ' i f t i Cacíaris has ícdcs obtuniiíTe.pí»-
p u l u i n lulio Cxfart prorfus i g n o t i m . ALgidim a d H a r i g e r a m 13 H \ o á o u e o i v i t a funftoivmuerfum Francorum Franeorií
deGijltí Poníifitum Tungtorum & Trnteótenfutrn cap.i} K ^ J r e g m m , etus a u j p u w longé ¡ateq^ p r o l a t u m , q u a - 'egn* v a -
Tangios votaí m c t r o p o l i m Tunogiottim. Congrutt tuor mier j e p l i ] d m [ e r i m : quod v t r ü m exfententta G r t g o r i j rie ^ " ' í *
prorfus tn e u m f t n f i m locm Gregortj T u r o n t n f u , D i l p a r g a m Turomnfis, x<\\.úidncc[t4erttfactum,in[rdinqutremus. Ex
jiaií4eruts \ n t e r m i n o T o t i n g o r u m . / í M , v t Badtusexcudit bis[iliti T h e o d c n c u s jenior, r e g n i ¡ e d t m apud Metas h a -
Ríimanii atvio i j 11, T o n g r o r u m , <iíj S e p t e m i n o m m . A d f n e r i d i o - b u u : C h l o d o m i r u s apud A u r e l i a n o s . C h ü d e b e r t u s L u -
vieínós. nalera vero pl.igam habicalíc R o m a n o s víqne L i g c r i m retiar P a r i l i o r u m , ¿r t n Sucílionibns C h l o i h a r i n s , q u i
ñ u i l i u r n j i » q i ' á N o t t t i a Híghitatum Unperij t u m f c r t p t a , R O ' f r a t n b u s , tmb & T h c o d e r i c i filio T l i c o d c b e r t o , ac nepo-
m a n ü a t t n b i t i t Lacros L igenfes prope T u n g r o s in G e r - t t T h c o d e b a l d o / j / p f r / i f í , F r a n c o r u m r e g m m [olus o b t i -
m a m á ii,L£Etos Aótos Epi]í¡,//«¿ l u o d i j , m Bélgica 1, nuit. Cuius tterum ab o b t t u , q u a t u o r filij totidem i n partes
L i e o s N c m i o s Fanomai tis in Bélgica n & c . d t [ l r i b u t a m [ o r t m Franciam p c j f i d e r u n t ; & , quod Injce r e -
10 I n buc iSaiiorum Francia apud D i j p a r g u m t t a d i t g n i s p r o p r i a b a c t e n u s n o n f u i í f i n t tndtta n o m m a , a [ u i s Regi- partes hti*
Re¿esFrá- projper i n Cbronico a Pubxo edito , anno ab obttu Vulentis bus, a u t [ e d e regia fitguu appellabantur. D e á n f o t s , i n q u i t tioaRegi.
a tria- l u i p e r a t o r i s i v . C b n f l t C C C L X X X I , q u a n t u m alrius c o l - Turonenfis l i b . q , í ^ . z z X h a n b c r t o r e g n u m C h i l d e b e r - t""'*"1/'-
ligerc potuiüj rcgnaííe P r i a m u m ; q u i nomine [no fabulii-, n , f e d e m q u e habere Paníius •, G u n t h r a m n o vero re- ^^f)'*
P F r a n c o r u m originem a TfOíanisaccerfer¡tibus,occaJ¡onem g n u m C h l o d o m e r i S j a c t f nere íedem A u r c l i a n c n í e m ; níilA
dedit. Q u a r e P n a m o c ü m btfíe figmentispraterito,pmmus C h ú p e r i c o vero r e g n u m C h j o t h a r i j patns eius3cathc- £
Faramii- j« Regum ( e n e j i a t u i t u r F a r a m u n d u s , cuius regmnn incboat d r a m q u e Suellionas habere ; Sigeberto q u o q u e r e -
dtu un. projper anno ante obitum H o n o r t j I w p e r a t o n s v i , q m conue- g n u m T h e o d e r i c i , íedemque habere M a t e n í e m . Sigc-
cíídius nitinannum Chnjii CDXVH. V n d e a m o p o f l anno dtcttur b e r t o d ú n mortuo[uccefiitfilms C l v . l d e b e m i s j u b q u o f t a m
an 4 1 8 , C l o d i u s regnaíl'e , poftemfdem H o n o r t j o b i t u m annov* fimuit b i f t o r u m Gregortus Turonenfis^qaí r e g n u m h o c M e -
ChrifliCDXXvm. D e t n a b obttu H o n o n j ( n a m 'xndeTbeo- tenfe lib.^cap.<) r e g n u m Sigeberci n o m i n a r : etus vero Í n -
áofijutnioris h n p e n u m exord'ttur P r o ( p t f ) a m w x x v . Cbr'tfli colas eodem l i b . ^ c a p . i ^ & 1 9 , Auftraíios v o c a t : quod ñ a -
Meroueui Q D X L V I H in Francia regnat M c r o u e u s ^ g«o o?««eípri- men an ab a n t i q u m e m d t e a t u m f c r i p h r e f u , baud fetmus.
e m&túrt- F r a n c o r u m ñ i r p ' u progemtt Reges, Merouiadae, & C o m m e n t u m a r b i t r a m u r recenttorun.'iqm cum Georgia . i l -
bm' í eS.r t iSi
l a M e r o u i n g i appellati. Parenttbm b t f u i s i n regnum.velut / K - berico cap. 1 V i t a S. StgeberttGallue edita, abfque a n t i q u o -
Ze r e d i t a r i u m ^ f u c c t j f e n n t , nec ne, i n c e r t u m . r u m aHcloritate volunt nomen fub Romanis i n d t t u m ab A u -
448, firaf), b a r u m regtonum confiituto P r r f e f t o .
11 i n t e r i m c u m b i f c e l ' t a n c i s v i c i n o s v s r s ú s O c e a n u m p o -
p u h i , Menaptos, i n q u a m , & Erábanlos, (quos Baídricm l i b . 14 Chanberto n m t u o , rel:qua regna fuis coepta[unt
3 C b r o n u i Cameracenps cap.Gi Brachatcnfes & f o r t e Bra- nomtnibus a p p e l l a r i : regnum S. G u n t h r a m m , de quo age- deinSur-
chatos N o t i t t a l i n p e r t j a p p e l l a t ) quod n u m q t i a m f u b a f t i l e - m u s x x v i u M a r t t j . B m g m u h a f e r e d i c i a e¡¡,quodeiusim- g»»^»»
g a n t u r , m v n a w gentem credtmus c o a l u i j [ e , & f a n c i t a m c m - p e n o [ t m u l [ u b i e c t u m ej^í B u r g u n d i o n u m regnum,«í«/e 4
m u n i cum Romanis [cederé a m i c i t t a m [ e r u a f f e : doñee ReX decej[ortbusoccupatum. A l t a a f t t u l o c i [ o r t i t a n o m e n , O t \ c n - Qjietrjjc¡Jt
C l o d i u s , Gregorio Turonenfi C l o g i o , regnifines e x t e n [ a - tale VÍ/ O c c i d e n t a l e F r a n c o r u m r e g n u m ^ e / / < í f ! 4 « - favve-
rus, miííis vltra C o i b o n a r i a m i i l n a m e x p l o r a t o n b u s , t u r , quod O o f t e r - r i j c h , Wcl\ez-i\jchTeutonicoidio- ñerrijeh.
perluftratiíqiie o m m b n s a d v r b e m C a m e r a c u m fecu- mate efferebatur. I t a regna Gothorum ab O f t . t o o o t \ \ \ s <&
orcupatu
Can.ern- tus eít, R o m a n i f c í n c p r o t r i t i s cíuífatem a d p r c h e n d i t : ' W c f t r o g o t h i s , (eu W i í e g o t h i s , po(itdebaf)tur : Saxones
enm, i n qná c;úm p á u c ü m cení pus reíediíícc, ádSuminam ¿ « O f t p h a l o s d r W c l l p h a l o s , fine O f t c r h n g o s We-
flumum a l i a loca occupauir. l i ^ - Gregor'm abfque vllá <*l- fterlingos d m d e b a n t u r ; & confima Prtfonum , tn V i t a S,
C ¡ e n m interpojitte vrbis a u t f l t i u i f , r e m o r a m obftaculuwfy a d ' Bom[actj v l u m y . a S . V V i l l i b a l d o O l h t & Wefteríljcww-
f e r e m ü , m e n t i o n e ; q u & m c aliqua reperitur apud t i l o s a u f i o - t u r . Engilfcalcus quídam i n Annalibus Futdenfibus a d a n n u m
rts. q u i ex S i c a m b n á apud Mceotídas paludes e x t r u f i a * 895^ Arnulpho imperatore M . n c h t n l i s in O r i e n t e f^e- ^
Francos rfd e x t r e m a s R h e n i p a r t e s f i n x e r t m t demigraj[e: ¿lus eft, vbt deinde M a r c h i o n e s , poftea A r c h i d u c e s , A u - ^ " ¿ " ^
h i vero cum Cameraco volunt ettam T o r n a c u m expugnatuw ftriae,v«(gí) O o i \ c n - t ] ] : h , d o m i n a t u m tenuerunt. Q u a m ¿ÍM/W>
f([e. A m b i a n i s S o m o n a m H n u i u m fedem j i b i r e g i a m e t i a m a d M o e n u m , eieftts Alemannis, F r a n c o m a m dtximus
& tomo-
nstfiuH. C h l o d i o n e m elegiJftMuffafitcceffores M e r o n e u m é C l u l - a p p e l l a i a m , i n V ¡ t á S. B o m f a c i j , & Car olí M a g n i J c a n d a . aiia aíi
p e r i c n m [ e r u a j f e j r a d t t Rsrtco m o n a t h m Ub.i de Geftíi F r a n - O n e n t a l i s . i » Mariyrologtts Bed* & Rabunt a d v i n l u l t ] Mxnüfl.
corum : [ilent antiqutores. Auftna d t í t a e f t . I t a celebre o l i m [ u i t W e f t e r - n j c h a d S a -
12 D t f i i t t w n u r etiam,quo ante v f i f u h n u s Proftieri C b r o - ram flimumt o m n i u m p r o u t n c t a r u m , i n qmbus v[us ltngu<£ ^ f ' J ^
meo, defíneme a m o v M a r c i a n i I m p e r a t o r U , C b r t f t t C D L V , Germantuviget, m á x i m e tftic occtdentalts: emus vefttgtum Saramjii4,
quo Petronittí M a x i m u s re[ertur, u f o V a l e n t t a n o i u , i n u a - e t t a m n u m manet t n Dttcatu B i p o n t i n o , C o m t t a t u B t f i h i o iftic
Jij[e I m p e n u m x v 1 Kalend. Aprúes.mox pridie idus l u n i a i oc- a d fines A l f a t u [ n o , aliifc^ contermints loas. Q u t a autem ta.
cifitsiquo anno a u t pofl h u m i m p e r i u m udemefo p r ó x i m o c u m regio A u ¡ l r a ¡ i o r u m regno apud Francos, v t i m o x con[labtt,at-
Childeri Sigeberto r e [ m m i u M s r o u c i o b t t u n ^ f i l n q ^ C h i l d c n c i R e - t r i b u t a f u t t ; v i r i altas non medtocriter erudttt, \ V e l t e r - r 1 j c I 1
cusenta- [nccefíionew :cuius anmts p r t n m cum C h r t f t i C D L V i ex L a t i n e A u ñ r a f t a m , q u & v o x Ooílen-njch/<J«4f «o« 4pf¿

MUS an.gebertt, c ü m per a n n o r u m x x 1 v

Cilculo i a m [ a c l o eft au[picandns. C h i l d c n c o t r i t a u o S. S t -
curricula, iuxta Aimoi-
tranfiulerunt.

15 Unms f m ú i f ú e V V e f t e r - r i c b u r e [ p e f t u , T t * n c h O c - ^
456
faChlo- n u m i t b . i , cap.12, F r a n c o r u m r e g n u m adminiítralíer, c i d e n t a l i s tn fupra dtóta dtutfione n o u a ^ c l t n a appeltata p i a ¿ ¿ . ^
doxeus 1 f u b f i n e m a n m CDLXXIX v i t a f u n f t o y fuccefittfilius C h \ o - /Í/ÍÍ, ¿«de N e u l l n a c o n t r a c t a . I t a Amuiles Metenjes a d nounVVe-
ataum s . doiicus 1, a t a u m S. Sigebertt, c u m p r t m u m a n n u m nume~ d»/«H»i ó88 Francos occidentales N u m f t t i o s ¿/HM d i c i , _/2n«.
sigeherti riimuí chrtflt COLXXX, quo modo a m m regni ettfá quintus Orientales v e r i Francos O f t e r l i u d e vocari tejhin'.ur. tp'^^a-
• n . 480!. (otlcl(rrit i n a n t i u m C D L X X X I V , decimuítn C D L X X X i x , L u y d e n , L i n d e n , / é « L e u d e t i j T í M f o M / í i / í « ^ « i p o p u l u m cw*
d u t m u s qumttts tn C D X C I V ; qutbus Stagrius, qut pro R o m a - fignificat. H i n c a d a n n u m j y S Annales Francorum Loifeliani
n ü apud Suefliones n g t b a t , vteins & occtfus: T o r m g t [ e u N o r d l i u d o s vocant p o p u l o s trans A l b i m , quos N o r d -
T o n g n e i u s dittonibus ¡ubactt : ac t a m d m Alemanm.tnuo- m a n n o s ibidem appellat Eginhardus'. & Fredegarius cap.^G

tradit
 I F E B R V A R I l 109

^ r r í i r í D a g o b e r t n m vníueríTs L e u d i b u s , q n o s r e g e b i c C h i i d c b c r t u m . f . v i / w m u l f t a t u s efi- ineius h e u m R o m u l - A v c r o -

ía A u f t c r , i u f l í l l e c u n i cxercitLi p r o m o u e r e . M i í f o s i n t o filio L u p i Ducis C i npanÍ£E/«¿íí),(j4ío : ¿r £ i m e n f - r e " RE G . H ,
B u r g - i n d i a m & A u f t e r (lege W c f t e r (ut N e o l l c r ) d i - dus apud Fredegartum ex t í e u j l r t á & r t g n o Chlodouei f u g i D
&Anfler, r e x m e , v t í u t i m d e b e r c n t r c g i m c n e í e g z r e . Ouemud/fio- ítuusy m A u i i ' i f u b S. Stgibeno R c m i S 111 Oaíilicá S. R t " Catalau-
dum V&TQ f e r m o n t G a n u n u o CO
I OÜQX f o r n u t u r , q u o d L a - m c d i j relcdit* C a t a i a u m s ^ ^ M u t r o n a m f l u u t u m r r O e E p r "'"J"»
tinis c l a u í t r u m e j i ; i t 4 q u o d f u p r A O o í t c r - n j c h d i x t n u t f , /to^d/í T h e o d e n c u s Frattcu R i p u u n u , A l e n u n n u , ó B a -
' A u í l e i ' & A u í l e r - r e g n u m efl. Fredegartus cap. 38 c o t u m i o a n u legts d t c t u u i t : & C h i K i c o e r t i rogatu Bcttondus,
A n H e t , & c a p . 4 0 v n i u e i íam A u f t e r v a n o genere & c a - ¡¿u B c r t r c n d u s E p i l c o p u s , Sy>uulto Abbatt Deruenfi con-
f a d i x i r . S e d Anfiores V i t a r u m S. L t o d e g u n j 11 O c i o h r u , & cejüt p r m l e g t u m , i n P r o m p t u a n o Tricajhno N t c o l u i C a m u -
S. B a t h U d u R í g / » w x x v i l a n t i a r i j p z í i á i A u l k i , & ^c- z,.ít¡ r e U t u m . A t t t h n w i vero, fine Areola, L a u d u n e n í i s ¿foj-^
g e m A u i h i n o u í t n a n c q u i omncsjeculo v n f t n p f e r u n t . A w - Epiícopus t n f r a tn diplómate S. Sigeberti i n t i m u s euu C o n - nenfes,
l í r i a m detnde a p p c l U r u n t C o r i t t n u a i o r F n d e g a n j ¡ u b Piptno f i l i n r i m b a b t t u r . I n bmus dioeiefiad A i f i a m , feu I f a r a m f l u -
feit A « Rige, Monachtts S . D i o n y ¡ i j t n Gejlis D a g o b e r t i , & Amoi- m u m f u n t oppida F a r a , Ripamonúum, Guijla , v i x i t i m r e
tjHS> licet a ü q u o t feculu t u m o r . A u l l r a l i a m dmiqtte dtxe- diei Canter acó i i j U t a . Huius E p i í c o p u m S. G a u g e r i c u m Camera-
r u m pefteriores q u í d a m v t n dotit. l i a Roigertu tn V i t a S, t u m Clerus t u m populus á Childeberto Rege A u -
Remaclt 111 Septemb.att Chlodouei a h i l o s regnaííc, ftraíiorum í i b i o r d i n a n p o f t u i a u i t , ^«orww voris c o n -
C h l o c h i r i u m in Occidente> C h i l d c r i c n m in m i f t r a - f c f t i m vokuc R c x n u i s f i e n , m i í ] i s a d > £ g i ( i i u m E p i í c o -
fia.iw Geflií V r a n c o r u m c a p . 41 d i c u m u r A u í l r a í i j Franci p u m R e m e n í c m l i t t e r i s ; v t tn etus V i t a i r a d i t u r x i A t t -
íliperiores, cap. v j í u p e t i o t e s Franci i n A u f t e r . fíw g u f l t . Suberant ibidem A u f i t a f i ü c u m Epifcopo Cameracenft, ^ " ' ^
Aulirafiís fub Hff»/i»e F r a n c o r u m opponunt Neuftrafios A u - Neruijeorumq^clientes, H a t n a u f a u t i u n n o n u , & Bracbantt
ftor Vitdí S. A u d o e m x x w A u g u j i i , & V r f t n m i n V i t a S . a n t i q m p o p u l u s . d e B r t c b a n t o agemus x x 1 Februarij a d V i -
Leodegarij, a l m f q ^ t n V i t a S- D e j i d e r i j Eptjcopt Cudurcenfts t a m S- Pipint i n i l i n p a r t i b m D u c ü f u b Dagoberto & S. Sige-
x v Nouemb.graues o m m s & coaui fenptores. Recenttor a a - berto, Ceterum v t t Aifia i n C a m p a m a A u l l r a f i o r u m t e r m i - v / q n e a d
ñ o r b i í l a n a conuerftonu S. H u b e r n Epifcopt m Nouefub.tra- m u f u i t , i t a ab e m fonte non procul e x o r t i u Scaldú eumdem Otfíam &
B ¿ííe«>« ÍA: F r a n c i a S e c p a n o r u m ¡ e m A u f t t i a m c o n c a - í e r m i n u m c o n t i n u a u i t , & Atrebates,Morinos, Menapios [bos ^¿""fi-
Uile. i a m F l a n d r o s d i e t m m ) ab Anjiraftis d i r e m i t , remouitq3: t b i
16 H a r u m d i t i o m m var'tj fub d'iutrfis Regibm l i w i t e i Scaldtm ínter & Scarpum ditto A u f t c i bantia efl , quafi
priifcriptt. I n C b r o m c o T u r o n e n f i Matorts m o n a j i e n j apud A i i ¡ l r a f i o r u m lunes difta^de qua A u f t e r b j n t i a & Scarpo f i n -
Vtriufque H o t o m a n n u m líb. 1 a n t i q u i turis regn't G a í l u cap. 4 , Nea- mo agtmits 11 & V i F e b r u a r i j a d VttOí SS. A d A h a l d i D u c ü ,
¿"M ílriaeft, quidquid á Paníiis & Aurcliamsintenacet & A m a n d i Ep/fcopi, vbi Ehionenfe m o n a j l e r i u m S. Sigeberto
firtae ¡nter Ligenm & Sequanam i n f c n ú s ad O c e a n u m : fubtettumfutjfeinrmtur. .
' quA F r a n c u p a n m á x i m e Ocadeníalis efi. Cut oppofita 18 Bélgica 1 t e t a , p r o p r i a A i í f t r a í i o r u m regio dici p o -
pama Bélgicas 11, Bélgica » ¿r G e r m a n i a 1, diétd F r a n - t e í l i ob vrbem M i d i o m a t r i c t m fedem regiam , de qitá i r i f t a ornne,¡ ¡ n
c u p a r s O r t e n t a l u c í i , A u i h i ^ L y ftue A u í h a h a p o t i p i i H Ü m agemus. I b i pr&terea dicscefes V i r d u n e n í i s & T u l l e r i l i s , B t l g t c n t ,
appellata. A f l t n d u u f i o m r e g i o m m S. Sigeberci & Chlo- q u a r u m E p i f c o p i G i í l o c a r d u s . c ^ Theofredus,yfM T e u -
d o a c i f r a t r u m fub paire D a g o b e r t o / ^ c í i , omnis extra í í c á u s / m d i p l ó m a t e S . Sigeberti conceffo M a l m u n d a n e n f i -
iatilís ac- B u r g u n d i a m G a l l t a A u f t r i a . ' ¿ r N e u f t n £ E / e « N.pcnciHff- bus & Stabulenfibus recénfentur. H u m denique Bélgica: 1
cepta, mine comprehenfa í r a d í t u r a Fredegario cap. 7 6 h i s v e r b i i : Metrópolis íy] A u g u f t a T r e u i r o r u m , tnqua D-igobertí
C u m a u n o x u regoi D a g o b e r t o C h l o d o u e u s de N a n - i u f l u , c u m folts. AuJIrafusimperaret, C h r o d o a l d u s mter-
t h i l d e R e g i n a natus f u i l f c t , confilio Nenftrafiorurn fcólusí/?, tefle Fredegario cap. 5 1 . Bélgica í contigua a d O -
e o r u r n q u e a d m o n i c i o n e , per padtionis v i n c u l u m c u m rientalemplagamGcíWíaniz i , metropolm Mogontiam Germania
«/.Prima Sigeberto filium í u u m firmare d i g n o r c i c u r : . & A u f t r a - habetcuius p o p n l u m M i g u n c e n f e m i n prarlio T u r i n g i 1»
fij
f i o r u m o m n e s P r i m a t i ^ . P o n t í f i c e s cercrique L e u d e s co n o n f u i l T e S . S i g e b e r t o fidelem^ni// ¡demFredega-
Sigeberci, manus e o r u m ponentes, i n f u p e r f a c r a m e n - riuscap.Sj. Ouem ante d i x i m u s Archiepíícopum Rc-
tis firmaueruntvt N e p t r i c u m & Burgundia folidato m e n f e m exilio fub Q W ú d c h e x t o c o n d e m n a t u m , a d A r g e n -
o r d i n e ad r e g n u m C h l o d o u e i p o í t D a g o b e r t i d i f c e f - t o r a t e n f e m v r b e m , q u a m S t r a t e b u r g u m vocanr, d e -
. f u m afpiceret. A u f t e r v e r o , i d e m q u e o r d i n e f o l i d a t o , d u é t u m f m b i t citatus f u p r a Turonen/is. A n ab S. Arboga/Jo,
(2 eo & q u ó d de p o p u l o & de í p a t i o cerras eíFet coas- huius fedis Epifcopo recle dtcatur a d v i t a m reuocatus S.Sigc- p
i n diuifiú- q u a n s , ad r e g n u m S i g e b e r t i , i d e m q u e i n i n t e g n t a t e b e r t u s , t n f r a i n q u i r e t u r . Sunt i j i i c p r a e r e a diwcefts Sptren-
ne regnorñ d e b e i e t adfpicere; & q u i d q u i d ad r e g n u m A u f t r a í í o - f i s a p u d Remetes, & apud Vangiones V V a r m a t t a , d e q u a r u ñ i
s.Stgeber- r u m i a m o l i m p e r t i n e r e t , hoc Sigebercus fuas d i t i o n i Ssdiumjplendore imiouato, a ^ u n u s v í F e b r u a r i j a d V i t a m S.
^dweffra r e 8 e n ^ u m reciperer, & perpetuó d o m i n a n d u m h a b e - A m a n d t . í n G c n v í u v a . 11 Ciuitas Agrippinenfíum metropo- &Gif-
trutn. i'etj excepto D u c a t u D e n t e l e n i , q u i ab A u f t r a í i i s i n i - lis C o l o n i a e r a t , a Turonenfi I t b . 6 , cap. 24 S i g e b e r t o 1 manta n ,
quiter abftultusfusrat, i t e r u m a d Ncuftraííos fubiLin- Au ftraíiorum R e g í a t t r i b u t a . H u m vrbis Archiepifcopum
g e r e t u r , & C h l o d o u e i r e g i m i n i f u b i i e c r e t u r . Sed has S. C u n i b c r t u m i n a d o l e f c e n t i a S . S \ g c b e n ] , c u m alus P r o -
p a c i o n e s A u f t r a f i j , t e r r o r c D a g o b e r t i coaóti, vellent ceribusregmm A u f t r a f i o r u m adminiflrajfe, tnfra dicemm.
n o l l e n t , f i r m a r e v í í i f u n c : q u o d portea t e u i p o r i b u s S i - Suberat buic dioecefis Trateclenfts , c u i m f a n f t t Epifcopi A -
g e b e r t i 3c C h l o d o u e i c o n f e r u a t u m fuiíTe conftat. H<tc mandus, Remaclus, Theodar.dus.,(/fli regnante S,S'\~
Fredegarius,qtwndefcripfertmt M o n a c i m D m y f i a n m i n D a - g e h e n o i j t t c f e d e r u n t , faptús i n f r a & i i e r u m v i F e b r u a r i j
goberto c a p . $ u & A i n m n M l i b . ^ c a p . 1 7 : h i c p r o p n á p h r a - referentur.
f i , i l l e f e r u a t ü f c r é FredegarijverbU, qut t a m e n , q u o d ex N e u - 19 A l U t r a n s Rhenum regiones fubnciebantur dtftis A u - .
J l r i n oriundus, ignoraret L e u d e s indicare t e n m m ex populo ( I r a f t o r u m Regibus;in q u a t u o r p o t i f m u m difiributs.populos, t r á s R h e -
m e m b n i m collecium, e'm loco Duces fuppofuit}cum ante l a - quibus ¡ingults proprias ab bis Regibus praferiptas fmjfe leges, n u m
men Primates,/í<¿ quibus hí continentur, expreflijfet. i n f r a o j i m d e m u s . H o r u n i p r t m i a C h l o d o u e o 1 f u b a t l t . f u n t 'Franci
17 l a m f t n g u l a A u f t r a f i o r u m loca S. S i g e b e r t o fubie- Franci T r a n í r h e n a n i , quos ante Ínter fiuuios L t p p t a m & *ntiqui,
f u b At4- ¿ia i n m f a n m : qit£ cum l o t h a r i n g i a confufa f u m a Georgio N e c c a r i m . f e u S a x o n e s & Aiemannos,cum S i U i e r o n j m o c o n -
ílrufiis, Alberico c a p . i & i V i t a S. Stgeberti, lodoco Coccto i n D a g o - fiituifnus\his fereboc tempore prouinciis d i f i m f t o s ; Marca,
berto cap.$, & Autberto M i r a o de Stemmaíts P r i n c i p u m B e l - Berga. VValdeca. H t f i á , V V e j i e r v v a l d i a , V V e t t e r a n i a , &
i n Belgicá. ¡L1} caPA> ^ f j í ' ^ c p r n i ó , quod ab m f ü e n t i o p m e n t u m e j i , F r a n c o m a t q u a m A u j l r a j i t s antiquis a d f c r i b u n t Armales F u l -
11 Campamam , qu<&]ie\g\cx 11 o l i m a d n u m e r a h a t u r , denfesad a n n u m D C C X I X : v b i dtcttur S. B o n i f a c i u s A r -
f e m p e r p e r t m u i j f e <<á A u f t r a í i o s , certum. I n cá R e m o r u m chiepiícopus M o g o ; i n u s praedicarione íuá m u i r o s p o -
Rcmenfes, n n t r o p n l u v i f i t u r , c u ' m A r c h i e p i f c o p u s ^Egidius apud pules, T h u r i n g o r u m v i d e l i c e t , H e f i i o r u m j 8c A u l i r a - ^ exte •
Turonenfem l i b - w - c ^ p 1 9 , 0 b conjpiraíionem i n Rtgem f u u m í i o r u m a á ' í i d s m reófcam c o n u e n i í r e . S u n t a u t e m T h u . TL'
FebruarijTom.L S 3 lingi
 n o D E S. S 1 G E B E R T O R E G E F R A N C . A V S T R AS.
AVCTO- t i n g i aá Onejirudem fluuiutnyqui ek regione i r r i g a t á *d l i b . z H t f t o r . cap. 37. H o r u m regiones, c u m aliis i n interiore
D
K t G H. X a u m b u r g u m Albt i f l a b i t u r , a T h e o d e n c o i ( á f i , regnofy G a l l i á prouinciis > regno /«o M c d i o m a t r i c o r u m a d t u n x i t
A ALiftraíioriim//<Mt. EáWíífW T h u r í n g i a m , oMuppe- memoratus T h e o d e n c u s , I d p n m h d e A r u e r n i s c o n f i r m a t
tias Saxonibns ¿ d Wiferam fliiuíum lacas, á C b l o t h a - Gregorm lib.}cap.c>)iiy2.$¡& i ^ & l i b . 4 . c a p . 6 ) j , & y . q u i -
i\o i , obtenía¿nmte Theodebald't Auftrafia, deuaílatas buslocii tndtcatur A r u e r n o s imperio T h e o d e r i c i , T h c o - Aruerni,
ftajfe r e f e r m t Tnronenfis i i b . ^ . c a p . i o , & C o m i n u a t o r C h r o - d e b e r t i & T h e o d c b a l d i contmeter obtemperajfe.Tum iujfu
mt M a r c e l l t m Comitis. Hutc T h u n n g i a e <* D a g o b e r t o T h e o d e n c i S. Q u i n t i a n u m , cui x m dtes Nouembris
D u x prdpofiíus Radulftts, a m i c i t i á c ú w W i n i d u firmal a , facer efly A r n c t n í s d a t u m ejfe E p i f c o p u m , idem G r e -
contra S. S i g e b e r t u m rebellauity caftro i n monte fuper V n e - g o r m de V i t a P a t r u m cap.4. S y n o d u s apud bos A r u e r n o s
¡ i r o i e p m o tniin 'uo, v t t r a d u n t Fredegarius cap. 87 & mfra celébrala eji a folis f u b d t t ü T h e o d e b e r t i . M o m o Chlo-
i n V i t a Gmblacenfis.contra qnos egregiam S.Sigeberto «4- ú i z ú o i 'tn a l t e r a monarcbiit diuifione, eidem A r u e r n i / w -
u a u i t operam JEio\.v¿\zus C o m e s S \ i ¿ \ o n i e n í \ s , f o r t e p r o - nwttawwí <íá S i g e b e r t u m 1 a p u d e u m d e m Gregorium l i b . 4
peSig\m flurmm, vb'tettamnumSigcm & Sigcburgum c a p . ^ o . ^ , p , & ^ l y & a d e m f i l i t m i Childebcrtum,/Í&.5,
oppida Pijuntur, p r o u m u prafecitu. fííp 34, lib.6> c a p . i 6 J i b . i o , c a p . j ) & 8 & p a f i m a l i b i . D e -
20 A1 c m a n n 1, terttus v l t r a R b e m m populas ¿eñe T u r o - ttique, quodbuc p r o x i m e j p e c t a t y S . B o n i c u s , cuius V i t a m
AlemÜni,
n e n f i h b . i c a p . i o C h l o d o u e í fe d i t i o n i b u s fabiecerunt, dedimus x v l a n u a n j , ex A r u e r n o r u m v r b e o n u n d u s »
c ü m R e g e m í u u m cernerent í n t e r e m p t n m . H a c C h l o - i n a n i a S. Sigeberti ¿g/í P r i n c i p e m p m c e r n a r u m , t u m
doueusvtfiompotittií,fidem Chriftifufceptt, v t w f r a d t c e t a r a n n u l o e x m a n u R e g i s accepto R e f e i e n d a r i u m , / f i « , pí a l i j
v & v i Vtbruarijad FitasSS. Atúti, & Vedajli. Q m t r a m appellanty C a n c e l l a r i u m ; ipfis A i u e r n i s tándem E p i f c o -
D a n u b ' u m verfus Alpes t u m degebam A l e m a n n i tnbutarij pus c r e a m , Pofi S.Sigeberti o b i t u m A u e r n i s f u n u l c u m A u -
Eegi O f i r o g o t h o r u m Theoderico, eos a Gotbis, v t g r a ú a m fi- ftrafiis R e g e m prafutjfe C h i l d e r i c u m , d o c e m u r i n V i t a S.
bt F r a m o r u m ac beneuolentiam conctliareni, altquot pofl a n - V r a i e ñ i A r u e r n o r u m Eptfcopi x x v l a n u a r i j .
tas dirmjfos, i n f u a m redtgit poteftatem Tbeodebertus i , & 23 E a d e m c u m A r u e r n i s A l b i g e n í i u m R u t e n o - Albigenfei
detnde Tbeodebaldusfilms cum rehqtús populis r e x i t : v t p l u r i - r u m ratto e j i , & i l l o r u m vrbem ab Auflrajiis a u u l j a m G u n -
B bus profequ'ttur Agath'taí h b . i , r e r u m l u f t i n i a m Imperatoris. t h r a m n u m Regem nepoti fuo C h i l d c b e r t b reddidif- E
H ec a u t e m t u m Auflrafus f u b i e f t a A l e m a n n o r u m regio , has fe t r a d i t idem Turonenjis lib.S c a p . 4 ^ . Epifcopus Albtgenftum
feré h o r u m temporum conúnet p r o u i r u i a s , VVirtenbergtum regnante S. Sigeberto erat C o n f t a n t i u s , q u i ab a u l a eius
D u c a t u m , Bada M a r c b t o n a t u m , B r i f g o i a m , S u e m a m v t r a m - redux, epijiolam a d S . D e f i d e r i u m C a d u r c e n f e m f c r i p f i t t
que, cuiuspars fupenor e t i a m n u m A l e m a n n i a a p p e l l a t u r . a hoc e x o r d i o : G o g n o f c i t e , D o m i n e , nos o r a t i o n i b u s v e -
fiuuio Lecco a d A c r o m a m m feu B n g a n t t n u m lacum extenfa. ftris i n c ó l u m e s de P a l a t i o remeaíTe, 8c. R e g e m m o d o
A d d i debent qua a G e r m a n ' d p r i m a a m é m e m o r i t a ad hunc M a g o n t i a s eíle & c . E x t a t Ínter epiflolas Defidertj L X X v n .
l a c u m interiacent ditiones Eptfcopatusolim Rauracenfis, nunc Relata a m é Synodo Aruernenft f u b tbeodeberto m t e r f u e r u n t
Bafileenfis, & V'wdomjfenfis o l t m vrbis a d confluentes A r o l a m Rutenorum & G a b a l o r u m E p i f c o p i SS. D a l m a t i u s É u t e n i i
& R u f a m , qut inde m R b e m m d e u o l m n t u r . Ü u ' m Vinda- & H Ú A t m s , q u o r u m i l l e x m Nouembris* bic x x v Oftebris Gmbali)
ntjfenfis Ecclefu Ep'tfcopus G r a m a t i u s , aliqúibus C h r o m a - coittur* A l i a m f u b Cbildeberte in c o n f i n i o t e r m i m A r u e r -
ú u s j u h f c r i p f i t Synod'ts A u r e l i a n e n f t i n & i v , nec n o n ^ u o d n i , G a b a l i t a n i arque R u t e n i fadtá E p i f c o p o r u m f y n -
h i c p o ú f t m ü m ¡ p e f t a m u s , A r u e r n e n f i f u b Tbeodeberto 1 , Rege o d u m , fertbit fepius memoratus Gregorius l i b . 10, cap. S*
A n f t r a f i o r u m , a b ómnibus iftic congregatis Epifcopisagnitofu- A t l i b . 6 , cap. 38 t r a d t t o p i t u l a n t e B r u n e c h i l d e R e g i n a ,
premo f e d i u m f u a r u m D o m i n o , G r a m a n o Max i m i ñus I n n o c e n t i u m ex C o m i t é G a b a l i t a n o R u t e n o r u m ele-
fubrogatus Sedem Vindonifsa C o f l a n ú a m t r a n f t u l i t fub C b l o - ó t u m E p i í c o p u m . His tempore S . Sigeberti p r m a t V c r u s
t b a n o 1 m o n a r c b t a m totius GalliA adepto. H u i u s ConflantiA Epifcopus, cuius dud, epiftoU a d S. D e í i d e r i u m C a d u r c e n -
dicecefts a d m o d ú m a m p i a m a g n a m c o n t i m t A l e m a n k p o r t i o - fem e x t a n t y S & 81 ínter huius eptííolas. Sed Gabalos A u -
n e m , His ergo iun¿li A l e m a n n i Burgundos T r a n f i u r a n e s , i n ftrafiorum regno fubieftos fuijfe c o n f i r m a t praterea t u m C ú -
pago Autnticenfi & Laufanenfu irruptione bellica a g g r e f i f u b m i t a t u s eius a Sígebetto 1 F a l h d i o c o n c e j f u s apud Grego»
Tbeodeberto w , f u p e r a r u n t : quibus i n i u r i i s f r a t e r hmus Theo- r i u m l t b . 4 , c a p . ^ i . t u m L u p e n t i u s Abbas ¿«rfc4Brune-
d e r i c u s n B u r g u n d i o n u m Rex lacefsitus, bello fufeepto, c r u e n - c h i l d e e m e a m l i b . 6 , cap. 37, H o r u m f i l i u s C h i l d e b e r t u s
to e u m p r d t o deuicit, Q u a apud Fredegarium cap,$7 38 R e x l i b . 8, cap. 18 N i c e t i u m D u c e m coníiituit in vrbe
C k g u n t u r . De origine A l e m a n n o r u m agimus a d V i t a m S. V e - A c u e r n a , R u t h e n á a t q u e V c e t i c á . E j i a u t e m Vcecia v i - Vcecij,
dafti v i F e b r u a r t j , cap í . cinaijiicvrbsEpifcopaliíyOlim Gallix Narbonenfi adfcri- F
z 1 V i c i n i Alemannis f u m Baioar¡j,/¿« B a u a r i ^ w w A u - p t a . E m loci E p i r c o p u í / í / v á « r « y S S . F i r m i n u s Fer-
ftrafiis vendicant leges i U i s a T h e o d e r i c o 1 p u f e r i p t a : a i - t e o l u s , q u o r u m tile habetur Ansberti Senatoris , & Aigulfi
Eaióítrif,
m'tfnetamen fuba¿it f u e r i n t , a n vero , v t c o n t r a S d a u o r u m y Eptfcopi Metenfts f r a t e r ; bic eiufdem Ansberti & Bltthtldíí
H u n n o r u m , a l m u m q ^ b a r b a r o r u m incurfiones tut't protege- films.patruus S . A r n u l p b i Epifcopi Metenf u Abidem f u b C h i l -
r e n t u r , (ponte f u á A u f t r a f i i s f e fubiecerint, i n filtntio a n t i q u o - d e n c o j w c c ^ y e S . S i g e b e r t i pr&erat E p i f c o p u s M u m -
r u m scriptorum incertumeft. D a g o h e t t \ i s apudFredega- m u l u s , acerrimus S . A m d n d i a d u e r f a r m , cüm bic m o n a í i e -
r i u n i c a p . f i tanta p r o f p e t i t a t e regale r é g i m e n i n A u f t e r t i u m N a n t o , de quo v i F e b r u a r i j a g e m u s m n p r o c u l inde a u -
regebat, vt eciam gentes , quae circa l i m i t e m A u a r o - ¿lorüate c b t l d e r i c i extrueret.
r u m Se S c l a u o r u m c o n f í f t e b a n t , e u m p r o m p t e expe- 2 4 E(i tbidem vicus A r i f i t e n í i s apud Rutenos c o n t e r m i ' A r i f i t e / e j ,
terent. Éf S. A m a n d u s , t r a n s f r é t a l o D a n u b i o , Euan- ñus P r o u i n c i a N a r b o n e n / i , S i g e b e r t i 1 d o n o a t t r i b u t u s E c -
g e l i u m C h r i f t i Sclauis préedicauit. g a o tempore A l e m a n - cleíiae Metenííi S. S t e p h a n i : q u a m donationem fuá pras-
ni & B a i o a r i j needum coeperant Aufirafús r e b e l l a r e : quod cepuoneconfirmarunt Ghlotharius 11, Dagobertus,
f u b Ebroino M a i o r e domus a morte S. Sigeberti f a t t u m a r b i - ac deinde S . Sigebertus. I n eo v i c o A r i f i d i o A i g u l f u s E-
t r a m u r . H&c deregno Auftrafiorurp i n Germdnicis & B e l g i - pifeopus Metenfis g e r m a n u m f u u m D e o t a r i u m E p i f c o -
( ü proutnciü ftabiltto. p u m c o n f t i t u i t : po/í ^«ew nepos i p l i u s D o m n u s Ma-
dericus eft o r d i n a t u s Epiícopus per o r d i n a t i o n e m E*
p i f e o p i M e t e n í i s : v t bis verbis refertur i n a n t i q u a Genea-
§ I Í I Ditiones S. Sigeberti i n interiore
logía S . A r m l p b t a D o m i n i c i o edita. D e S S . M o d e n c o &
G c t U ii d . Y e t t c o l o f r a t r i b u s Ansberti egimus n v l á m a r , a d V i t a m S .
TarJitÍ£ Vtrgtnis,eorumdem fororis. M e m i n i t A r i f i r e n í i s v i *
InGaüia 2.1 T N rÉ/íg«rf Gáüw , populos meridionales Aquitanúti ci G r e g o r m h b 5, cap.^-, q u i l t b . 9 , cap.<), & 11 C h i l d e b e r *
interiore A m e m o s , Albigenfes & R u t h e n o s , Cdfo A l a r i c o t i r e g n o adfcrtbit C a l t r u m V a b r e n f e & v i c u m V a b r e n -
Vabrefes,
R e g e G o t h o r u m , a T h e o d e r i c o i , iujfu C h l o d o u e i p a - fem i n M a r c h t a fuperiore Rutenorum f u u m , & feculo x 1 v i »
tris, mijfo exercitu deuiftosfuijfe t r a d t t G r e g o r m Turonenps Epifcopatum e r e f i u m , i n cuius d m e f i {(t m o n a f i e m m N a n t o ,

quod
 í F E B R
A quod iftic aucloritate Regis c b i l á e r i á A S.Aviándo e x t r u f t u m
tjfe d i x i m u s .
25 CadutcoStCelebres e t i a m n u m A q u i t a n u populos>cum
v'icinis i a m memoratis c m t a n b u s fuijfe regno Aujlrafmum
Cadurci, tempore S- Sigeberu(ubteftos, demonsUant & A t i a S . Defi-
d e n j t u m tfhc Epifcopi, danda die eius n a i a ü x v Nouembris,
¿ r eptftoU eiufdem a Chefn&o editd,, ex quibus m f r a ínter A -
n j U c l - f referemus, quaí lile Regí fuo S. Stgeberto f c n p j i t , & deberto, & hoc Rege largicnte P o n t i f i c a l e m poibftarcni]
qtias ab eodeni fibt ' u m regiis m a n d a t u mijfas acceptt. Q u o b i
C t d u n t tempore Auftrajits i u n c l i f v u , non aqué c e r t u m . A t -
m o t n u s l t b . i H i f l o r u F r a m o r u m c a p . i z , eumc^fecutus V a l e -
fiui h b . 6 r e r u m F r a n c i c a r u m r t f e r u n t eos cum Aruernis R u -
ihentffa f i b i connguü a Theoderico i f u b a ñ o s ejfe, regnoefo A i t -
j i r a f w r u m ¿dtunftos. N u l l u s t n t e r t m i n d e Epifcopus a d f u i t
Concilio Aruerno Epifcoporum Tbeodeberto i f u b t e f t o r u m :
adfuerunt quinqué Conciliis Aurelianenftbus, fed cum Eptfco-
pií ex ómnibus regnú congregatis. Vrbem C a d u r c o r u m K e -
gem Sucllíonum C h i l p e r i c n m aliquando obtinuijfecer-
t u m e í i , f o r t e pofi m o r t e m C b a r i b e n t Regis V a r i f i o r u m a d
i t g n u r n Sueflionum d e l a t a m . H i c ergo C h i l p e r i c u s C a d u r -
c u m cum ahis ciuitattbus i n á o t e m f e u m o r g a n g e b a m 5 i d
eft^natiutnale d o u i \ i n { v t l e q u i t u r Gregorius l i b . 9 cap 1 0 ,
&Lofonatlinguá TeutoniC£)donaiui Gdielmndqvxorifut:
q u á v i t á f u n c l a f o r o r buius B r u n e c h i l d a , t u m nupta Sfge-
beno 1 Regi A u ¡ l r a J i o r u m , C a d u i C ú m c i u i r a t e m c u m t e r -
g m i m s Se cundto p o p u l o fuo in fuá proprietate perce-
pir. Hinc eofdem Cadurcos Brunecbtldi poftea vidudiadfcr't-
bit Auctor V t u S. M a x i m i M a r t y n s relata die 11 l a n u a r i j .
T r a n q u i l l a m Childebertt f i l i j pojfefitonem, vrbe bac t l l i ere-
pía , G u n t h r a m n u m p a t r u u m aliquando interrupijfe c o l l t g i -
w u s ex Matifconenli 11 Concilio , cui Pappolus Cadurcmus
f u b j c r t p f t i j e d v t d e t u r refttiuta futjfeante a n n u m D L X X X V I I I ,
quo pacto foedere plures nepoti Cínldeberto t r a d t d i t vrbes é r e -
gno P a n f i o r u m C b a r t b e r t i .
26 A d Rbodanum v i j i t u r ciuitas Albenfium V i u a r i u m *
forte etid 0 ^ m Burgundionibus a d t u n ó i u m , quorum regno i n b i a n t e
Alhmjes Chlodomere Rege Aurelianenfi , A u f t r a j i j v i c i n a m banejibi
vrbem oceuparunt. Hinc Venantius f u b Burgundiombus
j u b f c r i p f i t Concilio Epaonenfi, & tranjlatus a d Auftrafios A r -
uernenfi. Nec vüus eorum Epifcopus í n t e r f u i t a l i c u i Concilio
f u b G u n t b r a m n o habito quod f i g n u m videtur, continenter f u b
& Velan- A u f t r a f w permanfijfe. Quo f o r t e argumento V e l a u n i u m , c u -
ni. tus pracipua vrbs P o d t u m , antea A n i c i u m , A u í l r a / i t s f u b i e -
ftum diceretur, m á x i m e q u h d T u r o n e n f i s l t b . 4 c a p . 4 1 , & l i b .
GutAhrü ^ caP-9' A r u e r n i s coniungat V e l a n u m t e r r i t o r i u m . Fue-
i » m pro- r u n t ^ 2 . ° xftlc f u b A u í i r a f i o r u m dominio haprouincia coniun -
uindí ? ü a , v t hoc tempore appeüantur, A l u e r n i a inferior & fupeúor*
cum L t m a n i a m t e r i e f t a , C a d t i r c i u m fuperius & inferius, C o -
m i t a t u s Rutenenfis, & M a r c h i a eius inferior ac f u p e r i o r . A u -
ractenfis ager, Albigenfis t r a f t u s , G a b a l t u m fuperius ac i n f e -
C ñ u s , & e x N a r b o n e n f i p r i m a a b j l r a ñ m Vceticenfts Epifcopa-
tus, nec non, v t probabiltüs a r b i t r a m u r t V e l a u n i u m cum t r a -
ftu V i u a n e n f i .
27 P o f t q u a m regio Rbodanum ínter & Alpes, R o m a n o -
r u m o l i m Prouincia d i f t a , a Tbeodato G o t h o r u m Rege p r o -
m i f f a , ab huius fucceffore Vitige circa a n n u m D X X X V donata
f u i t Regibus F r a n c o r u m Chiídeberto Parifienftumi Tbeodeber-
Uafftlit t 0 1 •Auftrafiorum,& Cblothario 1 Suefionum,vti tradit P r o -
froumeia copius U b . i de bello G o t h o r u m , accefit A u f t r a f i o r u m regno
fub A u - prater purtem A l a m a n n i a f u p r a defcripiam, Maflilienfis vrbs,
firafiu: emffaaliqua p r o u i n í i a . Certé a m o n c C h l o i h z t i ] 1 Hecca
ex p r i m o n b u s Palarij Sigeberti r, vt p r o u i n c i a m M a f -
íiliae diíponerer, mijfuá d i c i t u r i n V i t a S.Confortia V t r g i n i i
x v i Nouemb. & apud Gregorium l i b . 4 . cap.$S m regno S i -
g e b e r t i R e g i s , r e m o t o ab h o n o r e I o u i n o R e ¿ t o i e P r o -
uincias M a í í i l i e n í u i m , A l b i n u s «n l o c o eius f n b r o g a -
t u r : é r c a p . 41 Lupus D u x ex iuííii Sigeberti R e g i s a d
v r b e m M a f f i l i e n í c m accefíit, Poft Sigeberti o b i t u m
eius Chiídeberto c u m patruo G u n t b r a m n o p l u n m a oh M a f i -
í t a m d i f i c ú l t a l e s f u e r u n t ^ r e l a u l t b . 6 , cap. ¡ i . Outbin f o p i -
tis a p u d e u m d e m G r e g o r i u m h b . 8 cap.49., á C h i i H t o e c t o ,
a n n o r e g n i eius x u , CO/ÍJÍÍ D L X X X v n , ordinatnseft
Nicetius A r u e r n u s R e c t o r M a í l i í i e n í i s promnGiac&c
V A R í í. % u
rc/zejuarum v r b í n m , qu<T/n ¡ÍÜs a d e u m p e r t / n e b a n t . A V C T O !
S. Bonitus, quem S.Sigeberti Rtferendarium f m j f e r e t u l i m u s , R H G . H .
fub huius fuueffore Cbildenco dtcttur t n V i t a n u m . 4 fa¿lus D
l u d e x in p i a í c í i n r á M a i l i l i s p n m x ProumciíE j q u a
t u m Jpefiártt a d Aitftrafios: f e d q n ^ w l a t a e a f u e r u P r e f e c t u -
r a , nonlegimus. T r a d t t quulem Gregorius Auenionem.yFttí
A i i e n m c a m c \ i u t a ( e n ^ , f u t j f e j u b Stgeberto i f i u f q j i h o C h i í -
vrbis V i n c i c n í i s íuícepillc F r o n i m i n m . Le^antur caput
30 l i b r i 4 , capita 24 & 26 l i b r i 6, caput 1 4 U b r i 9. V e -
i f í m nonpermanjijfepenes Aujirafios eos vrbes colligtwus.quod
Aureltanus Epifcopus Ventunfis a d f u e n t f u b Chlodotiee 11
Concilio Cabtlonenfi, e o ^ r t g n a m e S Agricolus f a f i u s f u A u e -
monenfts Epifcopus, v i dicttur i n eius V i t a apud V i n c e m i u m
B a r r a l u m t n C b r o n t í o Ler tn enfi danda 11 Septembrü dte etus
n a t a l i . C u m l u x t a Fiedegarium cap. 53 C h l o t h a i ius n fi-
lio fuo D d g o b e r t o , t r a n í a d i s c u m G a m a d r n d e n u p t i i s ,
r e d d e r c t l o h d a t u m r e g n u m A u f t r a í l o r u m , fuá: d i t i o -
n i r e t i n u i t partes P r o u i n c i a , aliafq^ citra L ' g e r i m , v / i n -
f r a dicemus,quaí Dagobertus filio fuo Stgeberto comefitt.qusr
n a m autem f u e r i n t ha partes Prouincia. n o n a d d t t u r .
28 Alias fapeobtinuernnt A u f i r a f t j vrbes ob m o r t e m a l i o - Á l ' u a l ¡ -
r u m f r a t r u m oceupatas. I t a v t t a f u n c l o Cblodomere Rege A u - q u f l m d i *
reltanenfi ad Aujirafios delata f u m ditiones B n u n g u m , L e - ¿ " f i ^ f i * *
m o u i c u m , & L i n g o m m , quorum Eptfcopi i n t e r f u e r u m C o n - ,# ' *
cilio Aruernenft, t u m f u b d i t i Tbeodeberto p r i m o , ¡ t e r u m poft
fecundam regnorum d i u t f t o m m , Churtberto Rege P a n f i o r u m
m o r t u o , aliquot ciuitates Stgeberto 1 obttgerunt, quas Grego-
rius h b . 9 cap. i o recenfet, quando i n t e r f u i t p a f t i o n i foederis
Ínter G u n t h r a m n u m & Chitdeberium f a f t a anno huius x : i i
C b r t f i í D L X X X v n i - E r a n t autem h i p o p u l i . Turones, P i f i o -
nes, Abrtncatut, M e l d a , Stluanefies, C o n f o r a n i , V i c o - l u l i e n - p i j i A t u -
fes & Lapurdenfes. Q u i a u i rediuerunt a d regnum Parijienfe f i r i u r t d -
fub Chlodoueo 11, a u t a Vafcontbus t u m detmehantur v t
f u b i u g a t i . Nec f u i t ínter Proceres vtriufque r e g n i p r a f t f i o s v l l a
de ditionibus hafteniis memoratis controuerfta, Ea f o l ü m m o -
t a de D u c a t u D e n t e l i n i a r e q n o Suefitonum a d A t i f i r a f i o t
t r a n f l a t o . Q m d i t a f a f i u m n a r r a t i n Chronico Fredegarius ^ ¡ ¿ ^ ^
c a p . i o , & exeo A t m o t n u s h b . ^ c a p . S S . C h l o i h a n u s j w - catfti.
q m t tüe de fecundo ifiius n o m t n u , acceptaclade oppreíTus,
vcllet n o l l e t p e r paótionis v i n c u l u n ) finnauit , vt per
S i g o n a m 8¿ l í a r a m ( AÍmoinus inter Seqnanam $c I f c -
r a m j D u c a t u m m t e g r u m D c n f e l c n i vfque Oceanum
marc Tbeodebertus u R e x Auíirajiorum reciperer.Dtio-
d e c i m t a n t u m pagi ínter I f e r a m & S/gonam & m a r e
l i t t o i i s O c e a n i C h l o t h a r i o r e m a n í c r u n r , Regionem i j l i c
í n plures d t f t t n c i a m pagos f u i j f e legimus i n Precepto L u d o m c i
P i j I m p t r a t o r u , de dtutfione regnt f u i ínter filtos, m quoadl
dexter um l a t u \ Sequana x x v m pagt a f l t g n a n t u r .
29 Htc ergo Ducatus D e n t e l i n i , quod pratenderetur i n i -
que adtun'ftus regno A u í i r a j i o r u m , iterüm Neuftrajiü reddi- p
tus & Chlodoueo u c e f s i t . E t vmca huius Ducatus t x c e p ú o f i r - H a h t t i t
m a t r e g u l a m tnternofcendt limites vtriufque regni & S. Stge- Chlodo-
bertí ¿ r f r a t r i s Chlodouei n . HMÍC ergo cefferunt regna P a r í - ueUi " »
fienfe, Suefsionenfe, & Aurelianenfe t r i u m o l i m f r a t r u m & reS"a?a-
a m o r t e Chlodouei i , & i t e r u m p o j l o b i t u m Chlotharij L E síejftoñs-
qutbuitum vnicum regnum N e u f t r a f i o r u m conflatum fuijfe fe A u r e -
d i x i m u s . B u r g u n d t a m Aurelianenji regno coniun fiam a m o r - Itmenfe >
te G u n t r a m n i obtinutt A u f t r a f i o r u m Rex Childebertus, f e d eo
v i t a funcio filmum alter Theodencus 11 B u r g u n d i o n u m Rex & B u r ~
f a f i u s , alter Tbeodebertus u f o l t m A u í i r a f i o r u m . H a c f o r t e ¿Hníitam'
de caufsa Cocctus & M t r a u s fupra r e í a n B u r g u n d i a m A u f t r a -
fiü poflea m n f i a m credtderunt. I n butus vrbe C a b i b n e , euo-
cante Cb'odoueo 11, Synodus habita eft, cui ex B u r g u n d i á &
plures fubfcripferunt Eptfcopi & prafuerunt Candericus L u g »
dunenfis, & Landalenus Vtennenjis.
filia
 I U DE S. SIGEBERTO REGE FRANC. AVSTRAS.
AVCTO» gat£tatqueanna A\ax\Q\ K e g i s K x i i t p r o h u i m i n A q u i r a - £)
KtG. H. § I F Azqualitas diutforumregnoYtímmter niá N a r b o n e n í i q u e G a l l i á f u b d i t i s , a C a n c c i h v i o e t u s p^mij^
A n i a n o A d u m s Í« NouempopulaniápKMíVíííe.Alarico Astuta-
S St'iehertum té Chíodoumm f r a t r e s .
anno fequenti d m ñ o . leges l u T h e o d o í i j Romana;^
' Leges eorumJubditü pr/efcnota. C h l o d o u e o í f í a í / ^ j Francis permtjf* f u n t A q u i t a n i s , ^ / RJT^tt^
i d c i r c o K o m a n \ f t p e cognominatt. Aguihias l i b . i d e rebus
5c T ) Aruyúo a d a n n u m 658 n u m . 5 vifas efi: S. Sígeber- l u ü i n t a n i t r a d i t Francos vt p l u r i m ú m v t i p o l i t i á R o -
X J 1 :'i.s ¡olus p r o rniraculo f r s n u m i m e c ü l e n i d o - maná & legibus c i f d e m ; qmbus a l i b i i n defectu k g t i Saltc£
JEqunh
regnuhit- mira; d o m i n a n d i c u p i d i t a r i , c u m paterni r e g n i ipfe vfes fuijfe non d u b i t a m u s . H a r u m l e g u m R o m a n a r u m i n -
hutt S. Si- m a i o r n a t u m i n o r e m í i b i f u m p í c r i t parcem, m a i o r e m dagationi ftuduit itt j««í«raíe í u b T h e o d e b e r t o u S.
gtbertui'. vero m i n o r i ceíTcrir f r a r n C h l o d o u e o . Veritm a h u r D e í i d e r i u s Epifcopus C a d u r c e n í i s , x v N o u e m b r i i ^ l e -
iudicauit Urediganus auctor o v y - ^ o v Q ^ verbii f u p r a relatis, g e m R o m a n a m allegat S.Praiedrus Epiícopus A r u e r -
regnum Sigcberti de p o p u l o & de fpatio terrae f u i l í e . n o r u m x x v l a n u a r i j : cuius pofi S . A i m u m f r a t r e m fuccef-
cocequans regno C h l o d o u e i j V á r r « . C o n t r a V a l e f t u s i t b . j f o r S. B o n i t u s d t á t u r x v í a n u a n ] i n V i t a , A r u e r n i s é Se-
R e r u m F r a n c t c a r u m a r b i t r a t u r Gregorium T u r o n c n f u n I t b . ^ natu R o m a n o natus, 6c T h e o d o í i j edodlus legibus;
cap.t Falso c r a d i d i l f e r e g n u m p a t e r n u m Chlodoueii eadcmde caufsa Ansbertus, gener C b l o t h a n j 1 , V i ó l o r i u s
q u á [anee, i k ó p t i m a H d e , inter fratres clíe d i u i f u n i ; A q u i r a n u s . S. Eligius a l f t ^ a p p e l l a n t u r K o m a n i : q u i i i -
/¿Í/(ÍWÍ praspolitos d i u i í i o n i íaciendae, a T h e o d e r i c o demKoman\ U g a i m ínter & v x b s m Bitunceníem 4
pecunia c o r r u p f o s ^ w / a l i o d o l o & f r a u d e f t a t r e s a d - C a r l o m a n n o & P i p m o p r o t r i t i Í/ICMWÍW i n Chronico F r e -
a-^^iá lá
ce m i e r f i m o d i i m a d o l e k e n r c s , ¿k r e r u m i m p e r i t o s , fuiíTe d e - degarijpofi c a p . n o .
Itos Chic- c e p t o s . V e r ú m tn perpetuo hutus decepttonií apud omnes S c r i - 35 P r o Germanicií populis T h e o d e r i c u s i . c ü m eífet Leges h
dnuei 1 d i - ptoresfüentio. vnde Valefto ea aduerms T h e o d e n c u m f u - C a t a l a u n i s , u i í l i t c o n l c n b i legem F r a n c o r u m Ripua l^^dert-
utfum. ^ jpt£¡g 5 Q [ m f u m j i i u ¿e cbtldeberto Rege P a r i j i e r u m , cui v n i fwrftWj A l e m a n n o t u m , & B a i u u a n o r u m . v m c u i q u c _
n r J^ r Francií
m u l ¡ b plures dittones obtigerunty quam¡imul& Cblodomeri g e n t i , quas in eius poteltate erat l e c u n d u m m a m c o n - RipUiiri(ii
2 Regí Aiirelianenfium, & C b l o t b a r t o Suefstonum ? I n C b r o - íuetudincm. Et q u i d q u i d T h e o d e r i c u s p r o p t e r vetu- A h m a n -
ntto Mi)t(siacenfidicitur c e g n a m x q u o ordine diuiíiim. ftiílimam Paganorum confuerudinem emendare n o n n t i i B a -
Q u i d n t C h l o d o u e u s parens filio fuo f e n i o r i , viro m i l t t a r t , p o t u i t , p o f t h x c C h i l d e b e r t u s , films Sigtbertt i» C h l o - toiittii>
Vlt'O donartt Itmittbus regni contiguas próuimtas,contra h o - iharius u , D . g o b e r t u s , Reges A u f i r a f i o r u m , perfece- ^
( l t n m p l u n m o r u m i m u r f i o n e m defendendas, v t f r a t r e s a d o * r u n r . v t PrologusBaioariorum l e g t p n f i x u s tndtcat. Caroltts
lefcentes & r e r u m i m p e n t t , ab eoproteé'íh i n t e r i o r a regnt t u - Magrms t n diplómate Aquifgranenfibus dato apud M i r M i m
to pofsiderent ? I t a T h e o f l e n c u s pr&rogaúua patris concef- i n Códice D o n a t i ó n u m c a p . n , m e m i n i t l e g u m Francis R i -
(ione acceperit finítimos Belgicarum Gcrmanicarumque puanis &: Saiicis dacarum, v t n u f q u e detnde Franciae
tegionum populos. aut Friíiis, S a x o n i b u s ^ / i i ^ bofttbus e x - t a m O n e n t a l i s q u á m O c c i d e n t a h s , v t nos fingulisfuam
pojicos, aut wgo F r a n c o r u m , m a x h n é trans Rt}enumf nec- legem a f i g n a u i m u s . I n t t r leges antiquas extat alta hoc t í t u -
d u m ajjuefaótos.Prdterea obttnuertt a fe fubtugatas A q u i c a - lo : Lex A n g l i o r u m & W e r i n o r u m , hoc eft, T h u r i n -
wxdttiones) G o t h o t u m oppugnattontbui continuo obno- g o r u m . ^ « r ^ « í T h u r i n g i , / f « D e u i i n g i , 4 d m a n Sueui-
ajrfí. Francos wdWíjij ante á C ircalFona: obfidionede- cum A n g l i s & V a r i n i s , ( v b i Varnuífluuto adtacet R o f i o - .forte eiia
pulíos fuijfe 3 a u t t o r efi Procopius Itb. 1 de bello G o t b o r u n u c h i u m ) a d i u n g t m t u r a Tácito de mortbtis G e r m a n o r u m cap. T h u r i n -
A d d i t lornandes t r i g m t a F r a n c o r u m m i l l i a cíefa/M/jf/é: 4 0 , vbt c o r r u p t e K e u d i n g i d i c t w t u r . Sedes a b h i s a d O n e - ^
q u a m de i u v U l o r i a m reportaffe T h e o d e n c u m Regem ftrudé & Sdhmfluuiosfixa, ( V a r i n i s i u x t a Procoptum.vt
O l h o g o c h o r u m t r a d i t t n Chronico Cafitodorus, C o n í u l i - f u p r a d i x i m u s ^ a d Bátanos d t i n p r o f e c i ü , A n g l i í q u c i n t e r
bus Célere & V e n a n t i o , anno C h r i f i i D v i i h altero ante Saxones c o m m o r a n ú b u s ) Thuríngi.n appeUata e f i , cui k
o b i t u m Chlodouet. Denique t n q u a d r i p a r t i t a regni intertoris T h e o d e r i c o 1 debellata d i f t a lex a u t prdfcripta f u e r i t , a u t
dtuifione fortitus f u e r i t C a m p a n i a m Bélgica i i j B c í g i - G e n ú l i u m erroñbus correciis permiffa. Hutus T h e o d e r i c i
cam 1, G e r m a n i a m i ^ v i c m a f ó ^ d t t i o n e s f u p r a deferiptof. «tt/>/i/«^«w/Principibus Varnorum^f^mw
31 HM de regno A u r t r a í i o r u m S.Sigeberri late dtfper- r a a n t é Regí A n g \ l o t u m d e j p o n f a f u e r a t , v t l t b . 4 G o t h u o -
LexSaltea fQ' v a r i l f Í i ^ g 1 ^ ¿ d m i n i p a t o . E a r u m a n t i q u i f i i m a cenfe- r u m t r a d i t Procopms,
t u r Sálica w c?' loco & tempore p r h n ü m l a t a , quo Francis
S A w s l i n g u a L a t i n a f u e n t f a m t l i a r i í t c u m vefltgium a d Sa-
§ K M e t á Jedes regia s A u f í r a p o m m . S,
C b i m f l u u i u m , vicináque tUt m B r a b a n t i a e t t a m n u m a p p a r e t ,
confiripta v b i i n c o k i quamui¿ a G e r m a m s o r i m d i , Francico fermoné, Smberti natalü & '-veneratio..
prope .. ex imgUá L a t i n a corrupto, l o q u u n t u r . N e c p r o c u l inde tres

M
Detmta, 5e,^oJeishcim & VVindershouen, inqu't- E d i o m a r r i c i , Ptolemdo M e d i o m a r r i c e s , a n t i -
34
bui fub Pharamundo¿/í/¿Rege íataperhtbetur, hodiefy f u - quus Gallias Bélgicas populas, R h t n u m inter &
penfft ante d i x i m u s . E x t a t ea m a x i m é g e m i n a ex C ó d i c e a n - M o f a m f i u u i o s , l a t a m wcoluerunt regionem , Mofella ettam
tíqutftmo M S . e m o b i j Fuldenfts a. Bafilio l ó a m e Heraldo interfluente t r r i g a t a m . Genti hute caput quondam f u t t D i u o - ü i u o i u -
v u l g a t a : apud altos vartts t t t u l ü , dmifionibus & nono p r o l o - d u r u m , / ¿ H D u u o d u r u m \ quo detnde nomine o b l i t t e r a t o , r u m ,
a Ligeri go aucta atque i n t e r p o l d t a . E a m C h l o d o u e u s p o f t receptum ciuitas x V I e d i o m a t r i c o i u m mNoíírí^áWf^Míí P r o m n c i a - c™tt£< A
v f q u e a d baptifmnm f a n t t m s e?nendatam , fuis f u b d t t i f pr&fcnpfit, 4
r u m & C i u i t a t u m G a l i U appeUata efl: A m m i a n o Marcellino e ,om
Rhenam ... ri^ \i J fT- íncortimt
L i g e x \ f l u u i o ( feu A q u i t a n i s , ^«i A l a r i c o R e g í G o c h o - t t h . i ^ e t i a m j e l u m M e d i o m a t r i c i ; quo fcihcet modo T u n -
obferuata
x u m adbuc fuberant, & L i n o o n \ b ü s r e l i q u í f q 1 B u r g u n d i s g r i , T r e u i n , A m b i a n i , R e m i , P a r i l ¡ j , L i n g o n e s , Seno-^
p r o p r i o f u b R e g e degentibus) d i R h e n u m vfque>feu F c i - nes, alMífa voces, o l i m p o p u l u m , i a m vrbes defignant. Qiwd
fíos, Saxones, & R i p u a n o s , t u m needum C h l o d o u e o autem M c d i o m a t n c o r u m nomen e x c u r r e r e t , compendto-
ab AH- fubieftos.EamibtdemFcancoSytam AuftraíiosquamNea- fum exprimiifyllabúfaclum, Metis, q u a f i M e d í s dici feu MétUt
firftfiu t¿ & . r a { \ o s , a u t t n p l u r a e t i a m regna d t f i r a c l o s , aliterc^apud coeptum, quod M c t t i s ettam & Meras altis f e r t b i t u r . Extat
Neufira pofieros L u d o u i c i P i j Imperatori$í//tt?/íí3 obferuajfe aecu- ea e t t a m n u m a m p i a , opulenta v a l i d e ^ fitu ac opere munitay
fin. r a t e p r o b a n t C b t j f l e t m i n V t n d i c i ü H i ( p a n t c ü , i'dtfy oppofttus q u a m S a l t a f l u u i u s praterlapfus,Mofella a d eius jncenia mifee-
D o m t m c ' m i n Ajfertore G a ü k o . v t e r q u e c a p . y j l l e pro Á u f t r a - t u r . Sedemijiic r e g i a m , regno C h l o d o u e i Í/ÍMÍ/O , confiitutt Sedes re-
fiis p o f t e r i f y r e g n t L o t h a r i j decertans, hic w Ncuftraíio- Theodericus, feruaruntcfe films T h e o d e b e r t u s & nepos i ' a A u '
r u m & Franciae occiduas propugnans. rYbtodcba\di\s:cui¡uperfies Chlotharius ifrater T h e o - firílfmil»
Lex Ro ^2 y ^ a n t e o t e t n p o r e l e g e s K o m a n x , olim a T h e o - d e r i c i , abauus S. Sigeberti i n t e g r a m o b t i n u i t Francorum
mana d o l i ó i u n i o r e a n n o x v ab obüu H o n o r t j , ü efi annvu C b r i - monarebiam.
Theodofij, ¡ l i C D x x x v i i i t i u x t a ProJperi Chronicon Pttboeanum, v u l - 35 I « p a r t i t i o n e regni C h h t h a r i j 1 volunt B m m u s a n . ^
fe^ 6
 I F E B
^ fecl.6 & Pettuius l i b . 7 R a t i o n a r i j temporum cap. 6 Sige
b e r t u m 1 íedem r e g m R c m i s h.ibmílc , f e n é vmosÁ
e t i t m St-
oebtrti i i Gregonj Turonenfis edmotie decepti. Porro ¡tpud eum, tomo 1
Scrtptorum H i ñ o r t * P r a m o r u m a Chefnao ex quinqué a n t t -
q i i u Codutbus M S S . e d t t u m , n a U g i t u r l i b , 4,-cap. 1 . Sigt:-
b c t í o q u o q u e (ors dedic regnufn T h e o d o n c i , ícdcm-
que habcie M e t t e n í e m : qu<t tottdcm verbts Predegartus m
H j f t ó t i A Ep'itomatá cap.y) de¡¿ripjit, & claré e x p l u a t A t m o t -
tua l i b . $ , c a p . i , Sigcberco-íWíyH/r, M e d i o m a t r i c D m . q u a e
&• Mectis, celíic, T h c o d c r i c i parrui q u o n d a m (ubie-
¿ta d o m i n a t u i . Childcbcrtnm,Sigeberto p a t n juo
f u b j l i t u t u m , regiam íedem A r g e n t o r a t i habuille opinan-
Chilae
t u r C o c á u s i n Dagoberto c a p r v & Mirdtus de S t e m m a t ü P n n -
ierti.
cipum Belgij c a p . i : aut i x p é tíéíedilíc t r a d t t W a j f t n b e r g t u s
l i b . i A n u q u t t a i í t Gailidí B e l g U £ t n H e r m e n f r e d o x i i Epifco-
po V n d u n e n f i . V e r ü m , qma T h e o d c b c r t u s , m o r t u o C h i l -
d e b e r t o patre^ íbrticuselt A u f t e r , íedem habens M e t -
t e n f e m , apud Fredegartam cap.16 Chromc'u & qutdem{vti
addtt Aimomus líb.3 c a p . S j . ) vbi priores Reges eam con-
fticueranr, a r b i t r a m u r ¿qué C h i l d c b c r t u m atque reliquos
Reges M c u s b u b i t a j f e . P o t m t tamen A i g e n t o r a t i i V / t e J i
bt fubiefta,.fubinde f u b f t i t i f f e .
56 Interempto T h c o d c b e n o . f r a t e r eius T h e o d c r i c n s
t i m o x poftfufceptum r e g n u m , M c n s f l u x u v e n t r ü extinctus,
luredem rehqutt S \ g c b c n a m n , quem necdum Regcm
B Chlotharios I I , ^ / Í « Í C h i l p e r i c i , S. Sigeberci
captum,occidit.ita tntegram denuo F r a n c o r u m m o n a r c h i a m
adeptus; q u i p o j i e a f i l i u m f u u m D a g n b e r t n m i n r e g m c o n -
f o r t t u m a d f c i t u m , Aufiraftis p r t f e c t t . H t c ab Q b i t u p a r e n t u - &
f r a t r t s Churiberíi* f o l u s r e x t t , m o x S . S i g e b e r t n m , q u t h u -
ius n o m m i i terttus habetur,Regem A u f t r a f i o r u m creautt H u n c
Chnjlophorus B r o v v e r u s l t b . - j A n n a l i u m T r e m r e n f i u m t r a -
& S . S i o e - Í/IÍ A q u i í g r a m degiílc , ob diploma iftic S. Modoaldo A r -
herth chieptfcopo Treuirenfi conceffum, quod t n f r a ofiendemus p l t t -
n m ü m t n t e r p o l a t u m . JEgidtus Gelentus tn Faflis C o l o m e n f i -
biu t r a d t t d i c i e u m A n d e r n a c i in d i f t n ó l u C o l o n i e n í i s
L o t h a n n g i c i r e r r i t o r i j regiam h i b u i í í e . Idem Gtlenius
l i b . 1 de M a g n i t u d t n e C o l o n u Agrippinenfis , f y n t a g m a t e $
coní£?;ííir C o l o m a m A g r i p p m a m c a p u c & m c c r o p o h m
r e g n i AuftrafiaByM¿j[|,í; fub ómnibus Regibm á T h e o d e n c o
1 ad S. S i g e b e r t u m : &> N e dubices, a d d t t , de mecro-
poleos i n Auftrafia dignicate & ptíErogamiá, aduerti-
to D a g o b e r t i filium S i g e b c r t n m , regmque a d m i n i -
ftrarionem in S . C u m b c r t i V b i o r u m Prarfulis a r b i t r a -
f u & m a n u f u i (Te. ü x c t i l e : quA i t a prafcribtt Fredegartus
i n Chronicocap. 55, pí C u n i b c r t u m Colomae vrbis P o n -
t i f i c e m , & A d a l g i f e l u m D u c e m palarij ad r e g n u m g u -
b e r n a n d u m inftitutoscoHCííiííi R c g e m Í^WÍCW Sigeber-
t u n i afferatCedent M e t t i s ciuitatc habuiílé , gt/o C o l o -
nia feptm S. C u n i b e r t u s i t a r i t , d t u t i u f y moratus f u e r i t .
C Exemplar e t i a m t e f t a m e n t i f u i D a g o b e r t u s Rcx , ab
vtroque f i l i o S. S i g e b e r t o ¿r C h l o d o u e o fubfcripturrri
M e t t i s c o n í t i t u e n d u m d i r i g í p í í c e p i f , a d v r b e m fciltcet
tegiam,non Coloniam,«í?« Andernacum,«on A q u a f g r a -
n i , a u t ad a l t u m t ú u f t r t m A u f l r a f t o r u m locum. De hoc t e f l a -
mento legendus A i m o i n m Itb. 4 cap.^o. Eadem S.Stgeberti r e -
g i a i n v r b e M e t e n f t f l a t u i t u r t n V i t a S. H a d e l t n i a Notgero
íbtdemfe- confcrtpta n i February, & t n f r a t n propriis eius A ü i i . t n q u i
fulti: ¿MáÉnrfWí/íC/íttnn S. M a r t i n i m o n a f t e r i o ad M o í d l a m
ab eo e x t r u f t o fepultus.
57 Obitus diem a f t g n a n t eadem ¿ f i a Kalendas F e b r u a -
ñzsyadqtiasnomen e m a d f c n p t u m A u f i a n o V f u a r d t a b C a r -
thufianiá Colomenfibus & Molano. llli> M e i h i s , a i u n t , Sí-
m m nome
tn facru g e b e r t i C o n f c l í o r i s . H t c vero, Metis emítate, Sigcber-
t i Regis & C o n f c í f o r i s , q u i ínter alias virtutes v i g m t i
m o n a f t e r i a e x r r u x i t . Idem Molanus plurtbus deeodem agtt
tn Nataltbus S j n c i o r u m Belgtj fub hoc t i t u l o : De S. Sige-
b e r t o C o n f e í í o r e , Rege A u f t r a l i x ; f«w M c t n s c i u i t a -
t c , d t p o f i t i o S, Sigebcrti Regís , C o n f c í l o r i s C h r i f t i
&£. P r o l a t a dein V i t a epitome continenter S a n & u m
p e l l t ú J P e t r t u Galefm'm in fuo M.<irijrologto, Metis, inquit*
S. Sigcberti Regís 8¿ ConifeÍl[5hsí q u i r i i m áliis muitis
admirandas pictatis oífi^iis j t u m hoc i l i u f t n s extitit.
R V A R I 1.
q u o d monafteria v i g í n t i c x x d i ñ c a u n . C e h h r j n t et.vi- A V C T O -
dem M i r t H í m Fafit* B c l g t c t ) , GetétíñÜ tn Faflis Colonieh/I- RE G . H .
bus.CMiifius i n M i n j / r c l o g i o G e r v u n u o , Ghimus tn N ¿ t a - D
libia S u f i c h t u m C ¿ n o n t i o m m t Ferrartus tn C a t a l o g o g f n e -
r u h S A f U t o t u m , & v a ñ j tn AUCM
ÍO
I ad M u n y r o l o g t u m Ro-
t n a n u m , Se g u o ¿r G M l u o fermone. Suuffatiu tu h l u r t y r o l o -
gio G u ü u a w eum pojhidte , f e u w Sonas F t l r t u n j , referí
hoc elogio ; M e r i s S. Sigebeiti R e g ü Aullralia- t<c-Con-
f c l í o r i s , q u i D c i c u l t u i í l u d i o h i s antpliiicator, v i g m t i
m o n a l l e u a c o n f t i u x i t , i n q u e cecidias & pauperes
p i o f u l a s clceipoíynas erog uut ; o b qua: menta,príe-
ceiíaquc a l n pictatis opérá, pro t e r r e n o regno c x l c f t e
aírcctitus cft. C u i u s Corpus m ecclcíia S. M a r n m a b
ipfo f i i n d a t á c o n d i t u m . m i r a c u l i s mox a t u n n i l a i i o n e
r é f u l í i t , poftquc nnrios i n d e q u i n g e n t o s r e p e n u m cft,
n o n fine o m n i i i m I p c ó l a n t i u m a d m i r a t i o n c , incor-
tiíptum. HIÍC Sauffatus.
3S De e x i r u c i u ab eo monafteriü t n f r a agemus. Poft d i '
¿tum Metenfe S. M a r t i n t ennnent apud Ardutnnates S t a b u -
lenfc & M a l m u n d a r i e n , e . i n quorum templis a l i a r ta v t f u n t u r
S. Sigeberto dtcata-,qHem regio more l o t o n a t u m , & p a l u - altariaei
damento l i l i ü tntexto decorum, duai mambusgejiantem ecele- dicata:
f i a s , repr<c]eníant imagines cum colonbus t u m f c a l p i o deltnea-
t<t: coluur autem tbidem hifce Kalendu Februarij fub precipuo tra"J2i>tH
r i t i f & c a m p a n a r u m m a x t m a r u m p u l j u . Feílum T?anJlaíto- '¿f**
tioms corpons. fub a n n u m C h n í i i M L X I I 1 f a t l z , raoltiur
prtdte Kalendas l u l t j apud M o U n u m t n Nataítbus S u n f t o r u m
B e l g : j : Caríhufiauos Colomenfes tn A a t l u r t o V f u a r d t & Ca-
n i j i u m m M a n j t o l o g i o Germánico : M e i h i s T r a n l l a t i o S,
Sigcbern C p n K í i o r i s , d e q u o 1 F e b r u a r i j a ¿ l u m . C u l - „omen¡n
tum anttqnum c o n f i r m a n t t u m miracuTáfüm ad eius fepul Litamu,
c h r i t m o l m perpetratorum hi(¡oria, t u m ^ v t tn t a r e f e r t u r t o -
rnen eius faerts L t t a m t s i f t f e r t u m , Baromus a d a n n u m 6)S
5 a d n n t t a n d u m propomt S i g c b e r t u m , l a A d a t i f l i - *
m u m P í i n c i p e m , ax|ui amann/fiinum, & r c l i g i o n i s
o b f e r u a n t i í l i m u n i j ^HJ pace benc vfus, c ú m a b e x t e r -
nis & c i u i h b u s bellis qmeíceretj feíe t o t u r n monafte-
riis e n g e n d i s alulque pietatis operibus mancipauit.
De ecclejia ü l i Nanceij d i c a t L & f a c n s a d e a m reltquiis t r a n f -
latts, feorftm pofl V t t a m eius r e l a t a r » agemus.
§ ?! F i t a confcrtpta, de Fredegario> Gejlís
Kegum F r a n c o r u m j alnfque h t j i o n c ü m -
dictum.
59 Q Igebertus monacbus Gemblacenfts l i b r o de S t r i p t o r i h m
^ Ecclefi.tfliLts cap. 1 7 1 , fine v l u m o , a t t fe M z u s p o ú - p-¡(aS s/_
t u m m p r i m a ascatc in ecclchá S . V i n c e n u j ad m f t r u e n - gebertik
dos p u e r o s , (cripíiííe V i r a m Sigeberti R e g í ' , c o n d i t o - Sigeberto
ris eceleíiae ^ Abbatiae S. M a r t m i extra c i u i t a t e m M e - Gembla-
tenfem pofirae. Eum autem M e t i s docuiíFe t e m p o r e cenfiícrt'
Mafuhelini, íiue T i e t m a r i A b b a t i s Gfwt/díÉ«yij, d i n p"' .
que c o n u e t í a t u m c u m F u l c u i n o ccenobij S. V i n c e n t i j
A b b a t e , p o f t m u l t u m t e m p o r i s vix impetrará l i c c n t i á ,
rediifte ad m o n a f t e r i u m Gemblacenfe teflatur d i f c i p u -
lusetusin libro de Geflts A b b a t u m GembUcenfium apud M i -
r m m tn P r a f a t i o n e ante etufdem Stgebertt C h r o n i c o n . D t f t u s
Abbas M a l c h e l i n u s , qui i n hoc Chronico My'íac d t e i t u r ,
O l b e r r o dectffore anno M X L V \ i \ é viuis ¡ublato, ele¿lus, f a -
pertítxit ad a n n u m M L X X \ [ , q u o e t f u b f l i t u t u s e í l Tietma-
rus. Ü l a m autem S. Sigeberci V i t a m , q u a m t u m G e m b l a -
cenfis tnculcat in p u m a aetate a f e f u i j f e ( c r i p t a m , eamdem
a r b i t r a m u r , q u a m ex Cod. M S . bibltoíhecá A l e x a n d r i Peta- ^ ^ ¡ ^ ^
u i j Senatorts Partfienfis edtdtt, fed m u t i l a m , Andreas du Che- ¿ndrea
fríe tomo 1 S c r t p t o r u m h i í i o r u F r a n c o r u m ^ q u a m á ^ t n t e g r a m du Che-
exiubet codex M S . bibltoíbeca monaflerij Stabuletijis hoc v t r o - fo')
btqueexordio. Q u i a de V i t a Sigebern F r a n c o r u m Re-
gís qnarritis, qna'qae de co, vel de o r d i n a t i o n e regni
ap-
i n h i f t o r i i s , vel de íantítac r e l i g m n i s p r o p a g a t i o n e m
S u u ' i o r u m legimus geftis , i n d e colicóla expedtam
páucis. Et q u i a t r e s huius n o m m i s Reges F r a n c o r u m ,
f u i i r c f c i m u s , n o b i l u a t i s eius antiquitacem r e p e t a m
altius,
 ÍIÁ D E S. S I G E B E I I T O
AVCTO- a h i i i s , v t , quis fucric priuuis K c x Sigebertus, quisfe-
i'.tG.H. cundusjquisiltc. dequo ouncagitur, t c t t i u s , vobis
A patchac i.lariús.¿!c cunél:is palam tiat, v i i d c gcns F t a n -
c o r ü i n n o í u c n vcl o n g i n c i n t r a h a t , ¿k vnde & q u a n -
d o G tilias imiaícnc, quas per anuos 1.1111 f e r m é fejfCCO-
tos t c n u Í L & adlmc teneos p o t e n t e r regit &: f.-hcitcr.
" hUc tbt. D i c l i autem i c x c c n u z n n i , fia G u l í i a r u m d o m i t o *
re Chlodoueo i , cuius regnum anno C D L X X X ccep[Ufnej[e f u -
p r a probauintus, a d p r a f é f t u r a m ^ t G t m Á í j GcmblactMiiis
anno M L X X I I t m t a m numercntur, i a m f e t m é i v t p r t j i r i -
b n u r , a p p a n b u n t complttb
40 Eamdem S. Sigeberti V i t a m , r í i f f % f u p o f l u i s de
pofJeaU F r a n c o t u m origine,<ic p r i m o f c c u n d o q u c Rege S¡ge-
matA & b c i t o , i n e a w perfeftionem, qua i n f r a danniSyforwautt a u t
auñ*> ftcundiz partís m i r u c u l a r u m de qua, m o x a g m u s ,
auctor, a u t ídem deinde Sigebertus, q u e m , Ch;orneo f u o ad
annum u c x u deducioyiu Nonas O f t o b r i s eiujdeman-
n t i iongá c o n f e ó t u m fcnc-^lute o b i i í í e , t r a d u difctpuhis
e i u s i n m e n i o r a í o libro,de Ge/lis A b b a t u m Gemblacenfium,
tuwadhicfuperííue Lwhiído Abbare , annoproxmó
M c x m , 11 N o n a s F e b r u a i i j w r ^ / v H ^ o , v t A n f d m u s
Gcmblacenfs i n A i d t a i t o a d Chromcon Sigeberti docet. Cfi-
t e t i i m p r o p n a S. Sigeberti eiufc^ parentis Dagoberti gefia eo-
dem verborum contextu ex prtore V i t a tn fecundam k g u n t u r
t r a n j l a t a ; interpofitis aliunde m n n u l l i s , qua a u f t o r v t p r i o r i -
B bus mierfererentur digna i n d i c a r i t . S i autem Sigebertus eam
l i m a j f t ortiajfetfy ab alio ante v u l g a t a m , i l l u d prefecto, d u m
f u á ipfe opufeula m u m e r a t , non filmjfeí. N a m , J i c u i i ibidem
f a t e t u r f e Y n z s SS. h i i c l o m & Theodardi vrbaniori
t a n t u m i \ y l o melioraííc.iírie indicajjet fe V i t a m Sigeber-
t i Ivcgisa/? alio 10mpofuam amplificujfe: q u a m mode fe f e t i -
yixíicpíofueiur Prá.iereaeifdem verbis ídem Sigebertus & i n
p r l o r e y u a & i n Prooemio f u i Chronici f a b u l o f a m Franco-
r u m onginem deductt per t r o i a n o s . A n t t n o n d M * Sicambros,
eif% ^ g ^ p r a f i c n Prtamttnf, M a r c o m i n t m , Paramundum,
C i o d i u m , Meroueum, de quibus v t i p r i m o & fecundo Stgeber-
t o , alitfífo Merouingis Regibus certtora dtfputamus.
4 1 V h t c a m ergo damas V t t a m i a m ante fub nomine S i -
hic datur ge¡)Críi Gemblacenfis e d i t a m a lacobo M o f a n d i o inappendue
. a d S u r i u m , feu tomo 7 deprobatis Sanclorum H i j l o n i s ,
detnde i n t e r t i a editione S u r i a n a ad Kalendas Februartas
ordtne debito i n f e r t a m . Molanus eamdem babu 'u ex códice
MS. bihltoibeca mona/terij M a l m u n d a r i e n f i s deferiptam;
1 q u a m iliic extare e t i a w tesiatur Cbapeauillus tomo 1 de Ge-
flis Epifcoporum Tungren/ium & Trateétenfium annotaúone
, ^ a d c a p . 4 4 H a r i g e r t ApbatfS. Molanus m N a t a ü b u s S a n -
¿torum Belgij boc 1 F e b r u a n ] , S c n p í i t , t n q u i t , Sigebertus
Gemblaceníis l i b e l l u m de vita & genealogía h u i u s S .
cum h'tjlo Sigeberti R e g i s , q u i tertius f u i t eius n o m i n i s . D e i n d e
rjÁmirá' a k e r u m fcripíic l i b e l l u m de m i r a c u l i s , q u x ipfíus t e m -
culornm, pote Metis concigerunt ad fcpulchrum glorioíi
C ConfelToris.Hic M o U n t t s , p o ¡ l quem eamdem m i r a c u l o r u m
h i ¡ l o r i a m Sigeberro adfcnbunt Baronius anno 657 n u m . 4 6 .
M i r a t u i n Faftií Belgicis , Cbapeauilliis a d cap. 50 H a r t g e r i
& p a f i m a'ij. I n eduionibm S n r t j d i c u n t u r h x c miracula
ab c ó d e m Sigeberto conícripca, fed i n c o m p e n d i u m
c o n i w d c t . q u x f t j l o p r t m o g e n i o integra damtts excodice M S .
bibltothecdi monajlerij Stabulenjis a D o m i n o Benedicto del
Riue, religiófo ijlic Sacerdote deferipta, n o b i f y ab Reuerendo
a d m o d u m Domino lacobo L a n / i u a l eiufdem m o n a t i e r i j P r i o -
re t r a n í m t j f a .
4 1 Ea tn duas partes d t j l n b u i m u s , q u a r u m vnaqusque a
d'iuerfo auctore conferipta, propria epilogo concluditur. Occa-
^eodemSi f10 Prior'í P a r { ^ confcribenda data eji, quando corpus S. Sige-
gebmo, ftff/i ¡>osl quinqué fécula incorruptum,calefli m o n i i o auno M-
L x i i i t r a n j l a t u m , nouu claruit m i r a c u l u , q u t non d t u p o í i -
ea a Sigeberto Gemblacenfi v n a cum A c i u f a n f t t Regis cre-
duntur conferipta. C e r t e a u ¿ i o r i n prologo p r a j a t u r fe n o n
aliena aut i n c x p e r t a / í ^ i ^ r í , fed ea, qu£E , aut r e c e n t i
t e m p o r e f a í t a c o m p r o b a n r u r , a u t quaeá fideíibusho-
n i i n i b u s , qui íe eifdem i n t e r f u i í l e m i r a b i l i b u s tune
c t i a m pioren:abantur,compererit.Mi/feK/«r leporepocti-
co aliquot verfus, q u o d e t i a m m Y i u T h e o d e r i c i E p i f c o p i
R E G E F R A N C . A V S T R AS.
c ó d i t o r i s ecclefía: & a b b a t i s S.Vincentíj/í/ff.-jf/í ÍÍ/?4- ^
tur idem Sigebernis, nec o m i f u verfus V t r g i l t j de Antenore i n
pitare V i t a S. Sigeberti p r o j e r r e : A quo j i y i o dtuerjus auclor p g , . ^
feiundá, partió m i i u c u l o r u m , nullos ommno verjus ps'encos t n - p e f t e i f e r i
terfertt, t u m integro fere feculo Gcmblacenfi i n m o r . pojlquam p'<*-
t t t r u m f u b a n n u m M C L X X aut etiam fertüs i n i o r r u p t u m cor-
pus S. S i g t H i t i r e p e r t u m e j l , a j f i r t t je h x c ¡ k alia m u l t a
m i r a c u l a v i d i l l c , qua: íuis t c m p o n b u s facía f u e r u n r .
Ab eoiem f o r t e auctore, q u a m damus S.S'.gcbeni F i f a m p o -
Ititus U m a t a m ejfe f u p r a infinuainmus. Eitnidcm V i t a n i f u o
f l j l o coniractam eáiderunt Z a i b a r M í Lippeloi!s,& Ff ancí, LUS
Haraus, & Galltcé t r a n j l i t a m Dubletius, alttCL, e x q u t b m
Ltppelous a n n u m obuus hic obferuatum o m t j i i , U a r a u s a d .
f u u m c a k u l u m correxit, Dubleíius e u m d m j i á t l w r t n t t r p r e s
i r u a f t u m defcnpfit.
45 E x h i í l o r i i s , alúfq^ S a n d o r u m geftis, v n d e c o l i e -
d e z m S.Sigeberti V i t a m fe t x y c á m i l c p r t f a t u r Gembla- Fredeg*-
cenfts, i m i n e t C h r o n k o u Frcdeganj S c h o l a f t i c i , attfto ñus
rts co<iui,qui fe Acta R c g u m & beila g e r e n t i n m , qua; COAHtiA S.
erto.
Jcgendojtk audicndo v i d c n d o etiam c o g n o u i t , í c r i - j c n p f i t
pliííe i n prologo a j f r m a t . I n hoc Chronico defcnbuntur S. Chroniifr,
Sigeberti «(íí/í/ifíW, regnum A u f i r a f i o r u m ült c o l l a t u m , A u -
jirafios inter & Neufirtos p a í t u m de regni mier f r a i r e s d t u i -
jione, thefaurusab obttu p a t r i i Dagobern recepíus, & bcllum
cum Thurtngis i n p r i m a adole¡centiágejium. Qu<e eo aecura- v / q u e a d
t t o r a f u n t - ^ u o d ^ í c d e ^ r i u s t u m temporis vtxerit.fuo C h r o - caPlit 9Q>
meo non v l t r a Caput LXXXX produelo -.reliquis q t u demde ^
fuhnexluntur, ab non vnico auctore.neque eodtm tempore c o n -
f e n p t i s . A d b a n c d e F i e d e g a n o opintonem p l u r t m a n o s m a -
u e m . Primo,qí{£foUusfunc F r e d e g a n j , ^ t a n t u m exbtben-
t u r in v e c u í l i l í i n i o C ó d i c e l a c o b i S i r m o n d i Societatis
le fu vncialibus litteris e x a r i i o . v t ame boc Chromcon p r a -
f a t u r Andreas Cheftmis. Secundo, i n todem Chronico typis
V V t c h e l i a n i s i n Corpore b i j í o r h t F r a n c i c a anno MDCX. 111 c u -
fo, ea poji prxfationem t a m ú m capitula recenfemur qua nos
f o l ü m a Fredegario í o n f c r i p t a a r b i t r a m u r . T e r t i o Atwoinus^
quamuis b i j i o r i a m f u a m F r a n c o r u m , v t tn p r a f a t t o n e f a t e t u r ,
ad id t e m p o r i s , q u o P i p i n u s pater C a r o l i M a g n i r e -
gnare ceepit, decreuiííet deducerceam lamen cum C h r o -
. n i c o Fredegarij a nobis l i m í t a l o f i m t , f o r t e ranisfe v e r i o r i -
&
bth b i j i o r i c i ' t quos fequeretur, deflttut.
44 Quauo Fredegarium slylus & modtis ferihendi a
C o n t i n u a i o r i b u s p l u r i m ü m d i í f i n a m t feparaicu; Ule v t monet ^ h ' - 0
. , . • „ _ / „ continua-
i n prologo, tmttatus Gregorium Turonenfem per anuos Regum
resgeftas d i g e i i t ; t l l i , anríis illts o n n f i s , m á x i m e d i f f a r a t a hoc
f i m t l i á e m o d o loquendi connsetum , i g i t u r , q u o q u e . hiícc
d i e b u s j c q d e m t e m p o r e 6 r c . Ule p r o c n l a Gullns, resab
Imperatoribus, Longobardis, Hijpanis a l t t f y g i j i a s tníerfent',
¡n f o l ü m a Francormn Regibus per acias n a r r a n t . D e n i q u e v b i
Fredegarius d i í l o c a p n e 9 0 dejinit, rerum a S. Sigeberto,
eiufque f r a t r e Chlodoueo i i , & huiusfiltis C b l o i b a t g o i u & F
C h i l d e r i c o g e l l a r u m biatus eft , abfq:j v l l a memione r e l i q i u [pojl h i a i ñ
vita & m o r t t s S . S i p e b e r t i J i l t j eius Duaobertt a i t ó n f i tn Cíe-
n c u m , c C b t l d t b e r t i t n t r u f i etediq^: t u m paucis a t t i n g u m u r "
regna a l i o r u m , ñeque abfqueplttrtbus m a g n i f a mendts, qua
m f r a fuis locis corrigtmus. H i c autem htatus ex Gtjiis Regum
F r a n c o r u m , a l ú f ^ minüs fohdis hijlornsfuppletus e j i , ad con-
t i n u a n d u m Chromcon u j f n Cbildebrandt C o m t t i s f u b Pipino i u f f u C h i l -
Rege conlcrtptunu quod a C a p i t e x c v i n morte C b i l d e T U i & debrandt
regno Theodenci cceptum, aecurate fequemium Regum hijio- f * N.'ba'
n a m proponir.deinde auclontate N i b e l u n g i j i c l i C h ü d e b r a n -
d i j i l i j , a d a n n u m C b n j i i D Q C L x v a i productum.
45 Fredegario p r o x i m é fubflituenda f o n n t Geíla R e - jiHffor
gum F r a n c o r u m a M a r q u a r d o F n h e r o p r i m i m i n l u c e m Gejlomm
edita , detn ab Andrea Chefnao tomo 1 Scriptorum h'tfloria Regum ^
F r a m o r u m i n f e r í a , f i e a n ^ q u a m vulgo l u b e n t - . m c r e r e n t u r f i - Fríí^co,nh
d e m . C o m i n u a t o r A u n o i n i hxc R e g u m geíla a capite X L I I I
d e f e r i p t a i m e r f e n t l i b r o w . B a r o m u s anno é y i f e c t . ^ i , h u i c
prce ceteris i n b a r e n d u m p n t a t , c u m res fui t e m p o r i s
fcripliífe n o í c a t u r : e t e n i m y b i agit de T h e o d e r i c o fi-
l i o D a g o b e r r i 11 in R e g e m a í í u m p t o , ita de ipfo air,
cap. 51. Q u i nunc íexto a n n o in regno fubíiftic, eo íe
a n n o f c r i p í j í f e d e m o n f t r a n s . ¡ U c Baronius. Annus is f e x -
tus
 I F E B
ÍHÍ t í j e a d e r u i 11 c o m i m h m J m m m C b r t f ú üccxxv^quo
e.tdem Ahnoinih'ijlor't.t c o n t m c u t i metbodo continuata e f l a d
a n n u m v f i u e C / ; r / / ? / M C L X V , t a m y ú m auctor idem feculis
prope qit'tnqttt v i x i j f a . U h m . v i t é hifíe Gcftts R c g u m F r á -
c o v u i n f i c i ñ a i a r b i t r > i m u r \ q i t t m.ign.l i n c n r i . i ex v a r m col-
l e c t j n m i f c a m i u d i c a b i t r f u i f j u í í e j c i m a l í i i f c r r p t o r i b m cox-
u n contídeut) a f t t i n f r a paite A A nobh colUta a n e n t i m relege*
rh.EoTftm c o m p t l a t o r s j t i o c u m q n z v i x e r i t tempére,AÍ>noi)io (jr
tigeberto fenior J i j t u e n d u s c f t . Vnicum ¡icuit ¡jaftenus videre
codkemm.inu exArHíum, fed adikodwn a n t i q m m , a q n l n -
gentlsfAcile ¿nñtí f c r i p m u , q u i p e r t l m h adMelchtorem Góf-
d . i j i i m , v i r n m 'm GeriH uíhi j p u d Uttheranos e r u d i t t i m . l n h o c
eodem Códice M S . e x t a t C h r o n k o n Fredegarij f e u c a p i t * f ú n m
X G , q i u g e n t i i n u m i p f m s Frc leg.ir^fcetumdixhmis, a d d t t a f u b
f m e m l u c folemiicLtufuli iixplicic; q m d itidem verbumpojl
• ' nados títulos f i é i n i t i u m hid'textos IcgitiiYy indició certa n i h i l
ampíi/ís r e q t f i r i ab eo anctore f e r i p t u m .
4 6 A l i a e x t a t tomo i Hijlor.Vrancorum á n o n y m i m o n x c h i S,
rnMAchtu Dionjfij Geíta D o m n i Dagoberti RegisFrancoruiri ad
S. Dianyfi o b i t í i m ChbdoUeiJiüj dediíci.txChefnxti'S a u ¿ t o r e i n t e m p o -
I)GÉem v a n c u m V M ^ ' y " ™ 1 ^ C h l o d o u c o nfcripfijfe ptitat Pe-
r * tras de M a r c a l i b . i h i f i o r n B e a r n k c j p . 1 6 § t Vcrum p l u r A
i n h'ifce Geíiis r e p e r i í t n i u r , q u x anctorem hunc aliqtiot feculU
B iuniorem fuiffe imiunnt.SuJficiatit h i c p a u c t i U e x capite 43
c i t a t . t : Ñ u n c a d übitumj/>/í/«/>,ipluis Dagoberti d e í c r i -
b e n d u m vertens a r t i c u l u m , q u i d i n ipsá p o l i t u s i n f i f -
mitate gcíla,it5& vnum,c|uod in qüadam vetuftiílialá
í c p é r i charca, q u a m , v t t e r e b a t u r , B . A u d o c ' n u s í c r i -
p f e i a c , quüdcjue m e m o r a t o R e g i cius p o f t m o r t e m
c o n t í g i t , b r c m t c r narrabo m i r a c u l ü i r u
47 H x c D . t g o b m i Geft.tquufi ¿t p'Uribits[cripta c i t a t A i -
m i n u s lib.ár cap. 17. C u i u s D a g o b e r t i j / w i j r t / r j a d ü s l¡cet;
á n o n n u l l i s í c p a r a c i m d i g e f t i h a b c a n t u r , t a m e n ne eos
f a c í a cius Iatear.t,apud q u o s p r ^ t a t a n o n i n u e n i t u r f e r i -
. p t ü r a , ca nos h b u i r p e r f t r i n g e r e J í í w í ; ^«cíort'?;/ Á i m o i n i
m t i q u i o r e m f u i j f e licet conie&are. Prxcipuam a t i t e m b i f i o r ' u
f i i £ a a c i o r i t a t e m M H t H á t u r A irredegário, a quo p U r a q t u de~
f r i b i t . K e l i q u i s cins f e r i p t h non t a m f e c u r a v b i q u e fides cji a d "
hibenda. Ipfe a n t c m Aimoinus, q u i hofee aucíores f e q u i t ¡ t r , f l o -
JUmoims r u i t f i i b ¿ n n u m c h r i f l i c i i j u a m c j j h i f l o r i a m ipfe monachm
fhtiacejis. Ftoriacenfis i n f i r i p f i t S. Abboni A b b a t i f u e , eámfy CU>H t r a n [ -
U t ' m e reliqniafít?» S. Benedicii ex monte C a f t w ad [ u u m
t n o n a i h m m .Floriacenfc concludit v
jf F U Á n m %egiim F r d n c o r u m a h xtate,
S. M a r t t m m m e r a ú . A n n t i s óbitus Theo-
dojip M a g n i & S. A m b r ó f i j .
C 4 8 \ yf Agnum rcnun Francorum difpendiumfutü-
J V J L r n m monet Baronins a d a n n t i m 391 K « w . 2 2 , í i er-
r o r C h r o n o g r a p h i c u s contingac i n aseare S . M a r m l i , a
cuius o b i t u i ü l c r c n t o l i m t é m p o r a n u m e r a n . I t a n u -
i n c r a u l t S. Gregorim E p i f opiis Turonónfis e faccejjoribus 5*
M a r t ' m i , q u i témpora huiiis f a n c l i Prjefdu & r d i q u o r a m £ -
pifeoporum T m m í s ^ i W m accuratifcniÉ d í f c r i p f t t . Gregorium
••tmitAti Fredí'garius,Aim7¡!nis,a!iitjJ a n t i q u i Chronólogixab o b -
írA S . M a r t i i u témpora l ^ g u / n d i g e j f e r u n n v t i & i n f r a i n A f t i í
SSigeberñ ¡ m m i i j a t r a n f i t u S . M a r t i n i i l l i m o b i t u m quafi
catiove charúcif-rc confignat Sigebertus Gemblacenfis. A t modo
fom G r e p r h i s T u f i m i á t i g t ü f í c ad C h r i f t ü a j f e r i t S . M a r -
tin-am o c l ü g ^ f v m o & p r i m ^ áetatis Cux a n u o , E p i í c o -
pacus v e r o vi<^<:i]mo í h x t O i d e I n s a m ¡ ü p r h n u i n q u i r e n d u m .
N a t u m a u i m elíc S i M a r t i n ü m a p u d Sabariam P a n -
' t i o n i ^ c i m t a t e m , pace poítcxceíTura D i o c l e t i a n i E c -
cleííisrcddita , a n n o l m p c r i j Conftantini vndecimtí,
f e r i b i r i d e m Turonenfts l i b . t H i f t o t . cap.34, A n n i l t t í halietur
s. M a r t i - J g f x vttlgaris c c c x v i , quo Sabino & R u f i n o C o i f . 1 í 1
nmmtHf N o n a s D C c e m b . D i o c l e t i a n u m d i e m f u i í d u m fr^W/f
ar.no 116, l ( i a t i i ( ; 'in £ ^ ¡ s confularibns.Cotifirmat hunc annurH Setíerm
S i t l p i t m S . M / r t m i difeiputus Dialogo 1 cap.'] ¿ r 83c^ i n Vita
mis c a p . 2 3 , v b i S . M a r t i n u s íepcuagenarius conuenit M a -
xiaiumImpcratorem./)rx/3«r¿ Conííile E u o d i o , quiea
digniutemgefitanr.o c c c L X K : i \ r i > m e r q u e & cccxvi,
R V A R I f . U S
a n n i a m a i n o t x x continentHr*t>ece{fores habnit S M a r t i n u s ^VCTt>.
i n E p i f o p s t u S S . G a ú a n u m , f e u G r a t i a n u m ó " L i d o n u ERG, 1 ^
apud G r c g o ú u m ¡ H r . i o c a p . ^ i . q u o r u m i l l e R o m a r r t i l l u s a n - D
n o I m p e r i j D e c i j p r i m o , C h r : l i i c x : L , c o m m o r a t u í q u e poff ss.
ahnos q u i n q u a g i n t a i n v r b e T u r o n e n f i o b i i t i h pace Girtlt,Ml*^
x v i i i Decembr. anno c t c , ceiíauirquc Epiícopatus ó ' L t - ^ r ! ' ^
x x x v 11 annisKquibus completur anmn c x ; c x x x v u , quo
C o n í t a m i n o M a g n o ipfo die PtntVí ojL i vira f u n d o . J i i i j t r t s
i m p e r í u m capefiiueruijt. A n n o a u t e m C o n f t a n r i s p r i m o árdinjunt
p r d i n a r u s L i d o n u í s fedic annos x x x n i y a b anno f e i l i - ^ P ' J ^ P ^
c-et c c c x x x v m a d a n n u m c c c L x x 1, quo, v t i i b i d u n ^^"'Ü'^
Áfferit G r e g o r i u i , l t n p e v ' \ ) V a l c n t i m a n i a n n o v i l i S . M a r - ' ''
n n u s o r d i n a t u r E|D¡ícopus.cír quideM i v N o n a s l u l i a s :
q u e m d i e m hi'iic a r d i n a t i a n i [ a e r t m a f i g n a t i d e m G r e g o r m
líb.zcap.14..
4 9 Hts pofitii a d o b i t u m S . M a r t i n i tranftmu¡,(aÍHs a n n u m
plüribus c h a r a ñ e i i b m infignem reddit idem Gregomis, & ltb.i
h i f l o r ' u c a p . ^ ^ hosindicat: Arcadij,;ní/«ií, & H o n o r i j fe-
cundo Imperij ahno,S.Martinus T u r o n o r ü m Epiíco-
puSjplenus v i r t u t i b u s & íandicate, praebens i n f i r m i s
m u l t a b e n e f i c i a , o ¿ t o g e í i m o & |3rimo íetatis íiias a n n o ,
fepiícopatusautcm v i g c í i r a o Textójapud C o r i d a t c í e m
dioecefis /UÍÉ v i c u m e x c e d e o s á íéculo;feliciücr t u i g r a - .
u i t a d C h r i f t ü . T r a n f i i t á ü t c m m e d i a no¿l;e3qu.x D o - E
rainica h a b e b a t u r j A t t i c o CáJiariocjue C o n í u l i b u s . í í x í
G r e g o r m , q u j t o m n i a & ftngttla q u a d r a n t i n a n n f t c c c x c v i l , morimr
ac p r i m o C o n f ú k s e o anno f u i t a a t A t t i c u s & C « í á r i u s , f"™0 ) ) !
i t e r u m a Gtegoria l i b . 1 M i r a c u l a r u n i S . M a r t i n i cap.$ h p v ~ ^ " r ™ ^
t ' t t i : q u o s t x antiquis E c c l e f u T u r o n e n f i s n m u i m n t i s t r a n j e r i -
ptos veitdeo cerúus concludimui,quod i n t o t a f u á h i t t aria a l i i f .
f i c l i b r i í ntillam a l i o r u m C o n f u l u m m e n t i o n c m f a c i a t , & hos
p r x t e r f u a m confñetudinem bit allegar i t . D e i n confentiunt a n -
n i £ t a t i s & Epifcopatus a d m i n f l r a t i , quos t a m e n G r e g o r m
more f u o , v t i i n f r a c o n f i a b i t , annis lulianis a p t a t ü s , incipit a
p r o x i m e fequente l a n u a r i o . M ó r i t u r ergo S ' . M a r t i n u s o d o - Atatit ár,
g e í i m o & p r i m o x t a t i s í u a ; a n n o , W/ c o n f i r m a t ide G r e -
g o r i m l i b . i M i r a c u l o r u m cap.3. I s a u t i m ab c e e x v i a n m
abfoluto a u t p r a x i m i c c c x V n i ñ í t i o cceptm m m e r a ú a d
hunc a n n u m c c c x c v n e x p l e t u n M a r i t u r e t i a m a n n o E - Eptfifp*-
pifeopatus v i g e f i m o / c x t o , < 7 / i / í W í / » modo a b anno e c c - l6*.
t X x 1 finito a u t fequente G C C L X X I I i n i t o a d hunc a n n u m
c c c x c v n p e r d u c i t u r . H x c i t a abferuat Gregórius, v b i f e -
q u i t u r & í ü p p u t a t u r annus C h r o n i c a l i s , v t i a d calceni
H / J l o r u t r a d i t : a l i u m ab e) a i t f e m o d u m n u m e r a n d i confeeró
i n i f a t t a t u de ÉpifcopisTuronenfibiu f n b f m e m W f t o r i x a d i u h -
ü o , q U o p r x t e r dies nonnuilos,de quibus m o f a g e m í i i , a p t g n a t
annos E p i í c o p a t u s eíus x x v i & meníes i v . E x h i í C o H i -
g u n t u r anni a C C C L X X I cccxcvn, m e n f s vero a
dic i v Nonas lulias 4 Í / i v Nonas Nouembris;
jo Alius f u p r a indicatus characler eji^quod a u n o í e c u n - f
d o í m p e r i j A r c a d ij & H o n o r i j d i c a t u r n i l g r a j f e . V e r ü m i t
chara fter non caret difficultate , éx a n n u I m p e r i j Theodofij Theodejtui
M a g n i h o r u m parentuexplicandus. D e e'm exordio isia habet M a g n u *
l l ü i n s ' m FaftisConfulaUbus A u f c n i o & O l y b r i o C o í f . cft*tur
leuatus e í t T h c o d d í l u s A u g u f t u s a b A u g u f t o G r a t i a - ^ ^ « T
n o d i e x i v K a l c n d . F e b r u a r . i n emítate b i r m i o . A n n m } 7 y t
ü t f l A r x vulgarií c c C L x x i x . R u f j i n u s , q u i t u m fofebat,
h i t t o r i a m f u a m Ecciefujiicam c u m a b i t u Theodojij i t a conclú-
í//í;Ipíe Tlkodofim R o m a n o I m p e r i o p e r annos d e c e m aniríiperÁ-
& í e p t e m k l i c i c c r g u b e r n a t o . a d m e l i o r a migrauitjCÜ r i t l 7 * Á r
P r i n c i p i b u s p i i í f i m i s p e r c e p t u r u s praemia m e r i t o r u m .
Eófdem annos iniperij e'm x v n e x p r e p t M a r c e l i h u s Comes
i n Chroñho h i t v e r b U : T h e o d o l i u s M . i g n u S a p u d A l e -
d i o b n ü m vita deceffiti Imperatiit annos í c p t c m d e -
c i m í C o r p u s cius e o d e m a n n o C o n f t a n t i n o p o l i m a l i a - *
t u m atque í c p u l t u m . H o s x f l í I m p e r i j annos n u m e r a u i t
Oroftits l i b q ^ , 3 4 & 3Ó ab a n n o V . C . m i l l e í i m o c e n t e -
tcíimo trigefimo íccundo,ad anniim m i l l c í i m u m c e n -
teíimüm quadrageíimum nonuln : quarído A r c a d i u s
A u g u f t u s 3 c u i u s n m c j i n q u i t , íilius T h c o d ü f i u s O r i e n -
t e m r e g i r á H o n o r i u s frater ciuSjCui n u n c R e í p u b l i c a
innititur, X L I I loco commune Imperiumdiuiíis tan-
t ú t n r e d i b u s t e n e r e ceeperunt: v i x i t q u e A r c a d i u s p o f t
patrié
 itá D E S. S I G E B E R T O
' -To- patris c x c c í f u m annis d u o d e c i m . I r a p c r i i q u c í u m m a m
ifé G . H . ^ i ¡ 0 fuíj paruo a d i n o d ü m moriens t r a d i d i t . H'taUtein
& X V I I Htipcrijantii c a p t i x i x die l a n u a r i j , anno vul-
nuru c c C L X x i x , n e c c p r i o protrahendi f u t í t a d f i n e m a m i
c c c x c v a u t i i i i i i u m f c q u e n t u . líosaucloresfccutus Grego-
ftítí Turoncnfn , ¿ m a m c c c x c v i ¡ h t u i t p r i m u m Imperij
j i l l o m m Arcad/j & U m o r q , q u o r u m anuo f e c u n d o obittim
s M u r t m i a b e o r e f e r r i A r t i c o Casfanocjuc C o n f u l i b u s
U m monu'mus. Sócrates i e a n n i i I m p e n j I l m i o f i j MajjpUi
e i u f y f i l ' j A r c u d j pUne diuerf.i t r a '.k , c f ' f u qmdem l¡b.$
mmtur cjp.2$ M * t i L vita úfrít Theodofius O l y b r i o & P r o -
MedioUtú b i n o C o l l d c c i m a í e p ü m á l a n u a n j . Annusiseracpri-
a n m } 9 í - mus d u c c n t c l i m í E nonagcíimae q u . v t a ; O l y m p i a d i s .
V i x i t l i n p e r a t o r T h c o d o l l u s anuos íexaginta , r e g n a -
u i t annos í e d c c i m , f e d nondtnn completos d u o r u m d i e r u m
d e f e c t u , a i m c a p . i eiufdem l i h r i f aperut x i x lanuarij
T h e o d o í i ü m S i r r a i j á Gratiano dcclaratum I m p e r a -
t o r c m A u f o n i o & O l y b r i o Coíí'.rri e a d e m f ' p r a ex í d a -
t i j ¥aflis d i ñ a f u n t .
51 loatwes Grothaupius n r f i e r Jj'ijiorh & chronolog'xan-
t ' t q i a callenti(íimus,cofdem iuhto & f i m I m p e r i j a f t g m t ó s Co-
ftdesmonntt f m u n d o s , & nihilominus c m i a n t e i n d i c a t ü a n -
t i q u i i aufi:oril>i4S>Rufino,mqnam,Marcell'mOyOrofwaliiffaafi-
A n mntu nos f e p t e m d c t i m ejfe Imperio Theodofij t r i h e n d o s j n f e r t o anno
interpone- ante Confiílatum Aufonij & O l j b r i i , b a f t e n h s a b aiiclortbtis
¿tu plerifque magno c u m detrimento v e r i t a t i s Irftor'icjí negletto:
B q n e m t a m e n Acta p r o c o n f a l i r i a Africji>apud S* AUguft 'tnum
t i l * 3 contra Crefconmm cap. ^ 6 relataycUre indicant bis v e r -
¿ÍÍ:POST COIÍSVLATVM D o m i n o r u m Archadij m
H o n o r i j iterum A u ^ u f t o r u m , íexto Nonas M a r t i j
C a r t h a g i n e i n íecretario P r ^ t o r i j Ticianusdixit & c .
Q t u f u i i verbii ipfe A U g u f t i n u s l i b . 4 c o n t r a C r e f c o n i u m c a p . 3 9
itacorifimat : D i c s c o n c i l i ) Bagaienfiseft Coníulatu
A u g u í t o r u m A r c h a d i j 111 Se H o n o r i j i t e r u m o d t a u o
K a l e n d a r u m Maijs<iies autem dilationis h i n c v í q u e a d
" o d h u u m Kalendarum lanuañj. Poftulatio veroifta
T i c i a n i d i d a cft r o s T i l l u m C O N S V L A T V M die í e x -
t o Nonas M a r t i j . Pojlulabant Legad Concilíj Bagaienfis
1 ' jhperiore anno celebrati, v t M a x i m i a n i s t x e fuis ecclefiii pelle-
r e n t u r . H o c a u t e m anno, q u o i i m p e r h m ejfet bello Eugeniano
í u r b a t u ? n , & abfens Itnperator Tbeodofius nonpojfet c'milia of-
ficut ord:nare,Confnles i i d e m f e r d u r a j j e n t y f c r i p t u m j j i n Aftis
pnblicis p o f t C o n í u l a t u m A r c h a d i j 111 & H o n o r i j M .
Ouo e t i a m modo annus x v I m p e r i j Conflan t i j i n f e r í b i t u r p o f t
C o n í u l a t t i m Scrgij & N(griani;¿r4«««í i x I m p e r i j G r a -
íww/.poftConíulatumGratiani Augufti m &Equitij.
QHpd poflerioribus temporibus fepius c r per p l i m s continen-
t e r annosfaetnm e f t . H m c a u t e m annttm p o f t C o n í u l a t u m
trioribta -Arcadij 111 & H o n o r i j i i plurimis probare conauir argii~
annii+00 mentis idem Grotbattjiins nofler . , eNmqtie a n n u m a d f l r u i t
accelemiñ c C C x C l v , d quo ¿Eram C b r i f l i quaí Mor pene f e culis un t e -
C rioribus-aliter ordinat^Epocbamque a m i o i u m C h r i j i i , quos a d
h x e n o j i r a témpora ferHa7ims\non fiatuit a d C o n í u l a t u m C .
Caeíaris & L . / E m i l i j P a u l l i , v t i nos b a c t e n u s c u m D e t k e -
riOiPetauioiBHcherio f e c i m u s j e d p r ' u u i p i m n ducit ab aliisfe~
quentibus Confn ibttsiquodbocloco monuiffe J ' u f f i c i t : v t m i r u m
non v i d e a t u r , f i n u g n u m interauttores d i f r i m e n appareat a n -
noríim,qu!busTheodofws Magrmsjeiuffyfilijimfierarmt.
52 Pofl annos I m p e r i j x v i a u r pothis X V 1 1 > i n o r t a u m
Theodofmm effe x v i 1 l a n u a r i j O l y b r i o & P r o b i n o C o l T .
anno c c c x C v { n a m inde a d b x c témpora recle e j ^ u e r e a n -
nos n o b i f a m f e n t i t G r o t b a u f i u s ) Arcadius Augíúius confir-
W/.ÍÍ,Í/«/» 111 I d u s A í a r t i ) O i y b r i o ^ P a u l i n o CO1Í./;Í
Códice Tbeodofiano a d Ruffinum P r x f c c l u m P r x t o r i o L. 25 de
Hxreticis i(la refcripfit: O m n c s p o e n a s , c u n d a íuppJicia,
C\u£ ían¿tionibus dinas r e c o r d a t i o n i s g e n i t o r i s n o f t r i
aduersüs haereticorum í u n t pertinaces fpintusconfti-
Corpm t u t a j n o f t r o etiam decreto reparantes d c c c r n i m u s . ^ t t í -
Theodofi) bus verbis conftat Tbeodofmm p a t r e m i a m t u m v i t a f u n c l i m ,
Conflanti- Corpus ^ o¿<í« q u a d r a g i n t a diebus M c d i o l a n i í o n -
c e n t i a & maria transfretanda C o n f t a n t i n o p o l i r a í/eí/c-
üum f u i j f e indicat S* A m b r o f t m o r a t i o m de Theodopo*
R E C E F R A N C . A V S T R A S .
B t i j f e a u t e m corpus h o n o d f í c o f u n e r e die v m N o u é - £>
bris C o n f t a n t i n o p o i i ab A r c a d i o f i l i o d e p o f i t u m r e -
f e r í Sócrates lib.6 cap. i . f e d ipfitis c o n f u l a t i m i m u i t . ov
¿ w S C7mTifci,qttjfi a n n o , x : c c x c V 1 eaáepofvioconúgijfety
non prxcedenti, v t M a r c e l l i n m & alij t r a d u n t .
53 Ab a n n i i & marte Tbeodofij M a g n i . a d a m u t n obims
S.Ambrofij Epifcopi Mediolanenfts i r a n f e u n d n m esUquia D o - s.
minus A m b r o í i o M e d i o l a n j í e l l a D o m i n i c i d i e i ce- AmbrcfiH
lebranti oftendere dignatus e f t , S . M a r t i n u m de cor- nímmitó
p o r c c g r e í í i i m f u i l l e , v t i i l l a refe^t Gregorius T u r o n . l i b , 1 a""<> } ^
híiraCulorum Cap. y e u m q , p catín a u t i o r V i t x S. Seueri E p i -
fcopi R a u c n n a t i s f u p r a p d g - S y n u . 1 2 . A t S . A m b r o í i u s apud
P a u l i n u m Presbyterum tu eius V i t L q i u m b o r t a t u S.Augnftini
f ripftt, p o f t o b i t u m T h e o d ú í i j feré t r i e n n i u m í u p e r u i -
x i t . Paulini optimus interpres Marcellimis i n Cbronico t r a d i t
I n d i d i o n c x i H o n O r i o i v & E u t y c h i a n o CoíT. A n a -
ñ a C i o a n t e x i v d i e h í a r t i j R o m a n a Ecclefiae E p i f c o p d
ordinato, Ambrofiumad Chriítum raigraíTc. Annusis
eft C b r i f l i c c c x c v m , q u e m a n t e memora'usGregorius
Confirmat, Reliqua copiofuts fuo tempore stabilientur. ¡
C4 Denique t r a n í i i t m e d i a nodc^-ciuíB D o m i n i c a h a - ^ '
htbdXntyautiVtlegitur Ub.i Mirac. cáp-l^die Dominica,
fllá h o r á ñ o ñ i s , q a a m a t u t i n i h y m n i a b f o l u t i e r a n t . Hunc
diem pofleriores t u m tranjlatione c o r p o r i s , & f e p d t u r a c o n i u n -
xe'runt, melius a Gregorio l i b . 2 H i ñ . cap. 1 4 d i f t i n c t a m . H l c
i t i d i c a t a a d s , M a r t h i i honorem e x t r u í t a ecclefia: f u b d i t : S o -
lennitas ipíius baíilicae t r i p l i c i v i r t u t e pollet3id e f t , d e - £
. dicatione t e m p l i , tranílatione corporis Sanóti, vel o r -
& d i n a t i o n e eius E p i í c o p a t u s . H a n c e n i m i v N o n a s l u -
l i a s o b í c r u a b i s , d e p o í i t i o n e m v e r o eius 111 I d u s N o -
uembriseíTe cognoícas. H x c G r e g o r i u s , a p g n a t o eidem f o -
/ewmwí/'Í//É tranílationis d?' d e p o í i t i o n i s , quo corpuse
Condatenfi v i c o t r a n í l a t u n i j i n f u á apud Turones p r e p a r a r a
yí'/w/í/wí d e p o f i t u m e f t .
D o m i n i c a p r o x i m e á>iff x i N o u e m b r i s elapsa, q u a
ad C h r i f t u m m i g r a u i t S . M a r t i n u s , anno cccxcvu
incidit i n v u i N o u e m b r i í . A l t e r c a t i o m o x e f l Piclones inter
( y Turones e x o r t a , q u a dies 1 x Nouembris p r ó x i m a poft D o -
m i n i c a m , confumpta f u i t . Pictonibus no fie fequente d o r m i e n - g Nouem-
tibMs, Turones Corpus f u b l a t u m , x Nouembris per Vingennam b r ü .
& Ligerhn a d f u a m a u e x e r m t v r b e m , & x i N o t w n b r i í , m o -
íiachis a d d ú o m i l l i a c o n c u r r e n t i b u s ( v f i n epiflóla S i i i e r i
a d BeffuUm l e g i i u r ) f o l e n n i a p p a r a t u d e p o f u c r u n t . Hic dies fipefour
obfelicemaltercatioitii e x i t u m , & q u a f i i / i f t o r i a m de P i f t o n i - colttur í1
bus r e p o r t a t a m , pubuce e x t r u c t u igmbus qnotannts renouatus
efly & pr o die obitíisJjabitus.His p o f t t ü j p r x t e r x x v i annos
¿c menCcs i v relatos3rexit M a r t i n u s Epifcopatum dies y t r i ,
a i v N o n a s N o u c m b . ¿rf v i I d u s , í j / w v n d i e s a b a l i ' S
legendos airen', docet Malebrancus t o m o 1 de M o r í m s , t r a t t ,
2 Chronol.cap.z. A l i j dies x a u t x v i 1 , plures x x v i i j e g t m t .
Hinc Malebrancus obitum reiieit i n x x i x Nouembris, t u m
D o m i n i c a m , V e r u m f u i f f e t anno fequente Corpus adTuronefcm
f e p H l t u r a t r a n j h t u m . q u o d nu'do modo d i f t x H i í l o r ' u congruir,
¿6 Abiecí.t bac Gregorij a u c i o r i t a t e , a j f u m i t u r v e r b u m
S e u e r i í i b . l D i a l o g . c a p . i ^ . l b i S . M a r t i n u s rf¿ A n g e l o r f -
^ r í ^ f n ^ í j i i u l l a m poflea a d i i t Synodum,//Ver í e d e c i m a d - p0^synodií
/jttcvixerit annos. H a b i t a efi ea Sjnodus Treuiris E u o d \ o Treufréfem
Q o n C u l c , anno C C C L X X X V I , quando íeptuagenarius
erat Maitinus5í/«/,yí f e d e c i m p o f t e á v i x i t annos^j?/ a n - no''n6
n u m C D n , v t B a r o n i u s cenfet,zita-mprotraxit, fed t u m x i
N o u e m b r i s i n diem M a r i i s i n c i d i t . & o l f i a n t annixtath &
Epifcopatus. , *
5-7 Q u a m p a r h n Setter o f i d e n d u m f u , d o c e t Baronius anno ^ t i o i d r a '
3 5 1 , « « . i 8 , a f f e r e n s S e u c r u m d e f o r m i t e r í i b i c o n t r a r i u m . norii ferfr
V i t a m S . M a r n n i l i b r a r i o r u m v i t i o d e p r a u a r a m , inefle
i l l i p r o r f t i s i n d i g n a j i p í u m adeo c o n t r a r i a inter ícJitre-
ris h a u d v i d e r i r o m m c n d a í í e , & t a m curpiter h a l l u c i -
n a t u m eíTeJiis pra^ícrtim i n r e b u s , d e q u i b u s á pluribua
t u m viucntibus mendacij redargui taciIépotuiííct.D^n
«.15" & x o i n S e u e r u m m é d a i l l a p í a i n a n n i s S . M a r t i n i ,
e u m annos q u i n d e c i m n a t u m f r i b i m i l i t a r e c o a d u m ,
q u i t u m egit a n n u m íetatis x v n . E f ««.22 a i t abíurda &
p l a n e p o r t e n t o í a a p u d Seuerü i n a n n o r ú n ú m e r o s i l l a .
pía
 I F E B R v A k i l i Í 7
^ pfamencfa, d u m M i r t l n u s d i c i t u r anrc b a p t i f m u m & Vigenna fiuuius i n t u m u e n t m u h ^ a t h f t í aqttarUm} & AVCTÓ-
b i e n n i o m i l i t a í T c . b i e n n i o vero poft b a p t i í m u í n ^ u e m Chlodoueus apud Burdtgalenfem vrbem h i e m e m e g i t , 2«í/f R E G . H .
l i c p c t a n t c baptiTrnum annos v i g i n t i m i ! i t a í r e , & q u a - anno f e q u e n t e D v m , a v i f i o n a G o t h u Á p r o x t m o , C h l o d o - D
cuorpoílbapCiímumexpleíTcc^í- Quidmeadem rdtiont ueus T u r ó n o s r t g r e l í u s , ab AnaltaMo I m p e r a t o r c c o - ChloJc-
triit' adíung4t t m p e r i t a m i l l u m d e f c r i p i t n m annos f c d e c i m v i - d i c i l l o s d c C o n í u l a t u accepit , ¿fcab ea die , quÁ ideo C"»-
tas 4 congrejfu M a x t m t t f f i n x i f f t , Itcet v n d c c i m t a m t c m r e - i j h t t r t u m p b a u t t , t a m c [ [ i i m C o n f u í 8¿ A u g u f t u s e l t v o ^^f'4*'
per i j f a f qua. genutna Settert lecltofuertt, cám Turonenjis f u a m cicatns. Hac G r e g o r m cap.^S. I p í c a u t c m \ \ e x t v t addtt Ma%ÍQ\
Htjionamfcrtberett i n q u a l í l / . i o . c t p i * , aitfccic M a r t m i • Sigebertus t n Cbronico ( q u t anno D i x A l a r i c u m c.afumfiTh
V i t a tres á Seuero S u i p i t i o libros c ó f c r i p t o s legiíTc./ii- bit) mifit RomamS.Pctro c o r o n a m aurcam c u m
^ cjuafi h u t w auctortiaíe roboratut t r a d t t M . u c i n u m o b i i í - g e m m i s , qii£E R c g m m i a p p c l U r i C o k t . H i n c m a t m ettam cormam
le a n n o L x x x i x t n i s , IcdtíCc inEptjcopatu annos x x v i , tn V n a S Renufcij í o n t u n g t t v t f i o r t a m G o t b u a m , codutlloi m i t f i t Ro-
menfes i v & c . altbt e x t r e m u m a m u m , q u e m n o n a t t t g t t Se- dé Confulatuacctptos & coronam l u n c Romam tfiijfuin : fed ma)n»
tteriu, a m p U f i i m a n o u a n m u I m p c n j H o n o n j & A r c a - a m b o f a l l ' . j h t u r , r a t i t u m Romana Ecclejia:prafutjfc iiormif-
d i j , C o n t n l a t u s A t n c i & C x í a n j , reueUttonU S. A m - daiD V i p a i r i i q u e m anno integro ante v i f t o n a m Goibtcam
h í o ü o adhuc v i u e m i f a c t ¿ , c o n f i r m i i t . I w o v t n q u e & Seue- creatum f c n b i t Sigebertiu, inueterato t u m errare, a Buídertco
10 & Gregorio M u r n r m eodem prorjus tempore íeptungcna- U b . i CbtoHict Cameracenfis cap.G ettam dtfcnpto P n e r a t Symma-
l i u s ertity quod verbum minüs e r r a n c o r r e f i o m n f u b i e f i u m [ u m m m P<?«f//eAr S . S y m i n a c h n s , ( f t i í í « « o D X i v , x i v K a - cko
fmt. lend. A u g u f t . rnprtuo, fucceflit H o n n i l d a s v i l K a l e n d . A u non Hgr_
58 OuítBaromitífibi contraria circaS. M a r í i n i atatem g u í i t creattu, a m é Romana E u l t j u Diaconui ¡ q u i P u t r t b m m i j j 4 t
proferta hgt pojfum a n n o ^ 7 ) , n u m . 2 t & ^ & armo 4 0 1 WMW. t n Sjnodo Romana 1 v , vulgo PalnAtri d t f t á , a n m D I I e x a -
qgwbinuin.)0pr&tercacenfet adillum a n m m v i x i l l e M a r - n n n a n d a pralegtt, f a c u f c n n i ] Romana EcdeJU N u i u n u j . c u -
t i n u m , ^KOÍÍ Franci vercres fcripcores , q u i numerare m m m e n i n locam Symmac h i , ob litteraí b t t m a ¡e f u b "
c o n f ü c u c r u n t annos ab o b i t u S. M a r t m i , h u i u s f e n - fenptas , v i t i a I t b r a r i o r t i m f u e r i t ( t ó j i t i u t u m . Hoc precipuo
B Centiae adítipularorcs cíí'e c o n u m c z m i n : quos ideo per fundamento m x m Barontus obuttm Cbtodoueivjquead Pon- E
Epocha fécula feré quatuor ab annit S. M a r t m i a d témpora C a r o l i í i f i í a t u m H o r m i j d a fe retecijjc a j f a t t ad a n n u m 514 n u m . 2 \ ,
• htcinRe- M a r t e l l i a u u r a t é d e d u c i m u i , doñee a r m ó n c c x i v tándem & a d a n m m 402) n u m 5 0 , vbi ideo ad i l l u m vjque a n n m n
gibut V ' t i - ( u m ftatomo conuememus. Contendn S u h g e r l i b . 6 , de En.en- Vtxiffe S. M a r t m u m f i a t u t t : e a ^ demum de caul'sá a d tres
M d l n ^ i ' 6 dationeteitiporum, M a r t i m m a n m c c c x c v obiijfe. A t Pe- quatuorue annos dijfert ¿tatem filtorum a l i o r u m ^ u L i t f f o r u t n
fialuiinr. t a u m U b . w de D o f t n n á t e m p o r u m cap. B u t b e r m de C b l o d o i u u v l t r a ipfa etiam S. Sigebeni témpora) v t i ex d t -
Chronologia Regum Francorttm M e r o u e a d a r u i n , Deikenus íendü conjiabtt.
tomo i d í j f e r t a t i o n i t m T l K o l o g k a f u m i n C h n f t t N a t a l e w j t b . 61 Eg! cJlus antem C h l o d o u e u s ( verba funt Grego-
3 dtfput. v l t m a , q u t j i . j . & a l i j , m o r t i e m a p g n a n t a n n u m r/y fflrfíWi í4/).38J á T u r o n i s Pailíuis VCIÍÜ , i b i q u c C a - interfeftu
q H u d w i g e n t e l i m u m ; q u o r u m rattones ex d í f i t i t n f r a ü a funt> t h e d r a m i t g m c o n f t i t u i t . Inde, Rege- S'gcberto C l a u - v a r t u R t -
¡uo tempore magU r e f u t a n d a . do, filioqac Chloderico,^**»^ i n t c r f e ó l i s , C o i o - gibta,
n i a m profeftiiít regnum F r a n c o r u m R i p u a r t o t u m a c c e p u . l n -
t e t f e ó t i s deinde Charanco., R a g n a c h a n o , a l m q ie R e -
§ Vlll Chronoíogia flabilita m Jucceffori-
gtbus per tocas Galüas t e g n u a i firmauit. El his t r a n í a -
hus Sé M a r t m i & R e g t b m Francorum ótis a d d i t Gregorim cap. 43 o b i i í í e apud p a n í u i s C b l o -
*vjque a d o b t t u m Chlotarij i ábítm S . SÍ- d o u e u m . A t quo anno, loco mendis t n t n c a t a , aecuraté m -
q u i r e n d i m . P r i m o á t r a n í i t u S. M a i n m v l q u c a d t r a n l i motitur
geberti, t u m C h l o d o u í E i í u p p u t a n t u r a n m e x 11. »c abobttuS,
59 O Vccejfores S- M a r t i n i , e q u o r u m tempore j l a t u t a c h r o - r u m referuntur l i b . 4 , cap. 4 6 , defcnbuntur a f n d e g u u o Matiini
Sutcedunt ' ^ nologta confirmatur-, referuntur a Gregorio l i b - i o . c a p . tn b t j l o n a Francorum epttamatá t a p . 2 9 i ( y 73 & ab Aoi'Ot *nno
S.Marti $ i . U x h u S.Bnccuis ordin^cns efl a n n o A r c a d i j & H o - no h b . i h i j l o n a Franc, Cap. z ^ t n C b r o n n o M u i f l u n e n j i &
no SS. n o n i ( e c u n d o . c ú m pancer regnarenr.Fneruntque o m - p a f í m a h i í . A t S . M i r r i o u m fupra demonfirauimu* v t t a j u n
nes a n m fcpilcopacus eius x L v n , v / í < í j u n t h a n n o C D - ctutn effe anno c c c x c v i r , menfe N o i i e m b r t : a quo, ¡ t a n m chrifíi
%LIV, cuíttí'N.italem Vfuardiu, Beda alutfa t r a d u n t x i n c x w diílts l a t u r e q m j i t i i n t e r p o n a t n u r , reperietur a n n m s o 9
E«/f9- Ü o u e m b . Poft bunc S . E a í i o c h i ü s , í'edic annos x v n r/^ D I x , ip(o t u m menje N o u e m b n b o s e x u annos ( b m p U t u r u i : 17 ^6ueb*
ehiM> a d a n m m C D L X I , cohtur x i x Septembrü. Q u o m o x a n m S, c u m t i o t a m b r i i d t e x x v u e vitadi(C(Jbjfe Cblodoueum, i n -
C Perpetuus E p i l c o p u s ^ c í ^ í , i n t e i f u i c , lublcriplitcjue nuunt anmuerfariáí preces proeo i h templo S.Genouefa vbt ^
C o n c i l l o T u r o n i c o 1, S c n e r i n o V . C . C o n f u l c ínb die fepultui efl f o l u a buctemu vecitart. Secundo e u k m Gregorio

ferpe- x i v Kalcnd.Decemb.Gy^orií*( l i b . i . M i r a c u l o r u m S . M a r - lib.i> cap. 43, Fredeganocap. 29, Aimoim lib. i , c u p . i ^

tutu, j i n i , cap.6, ajferit B, P c r p e t i u i m poft t r a n f u u m g l o n o f i fnerunc o m n e s dics rt-gni C h l o d o u e i triginta anni : r ^ w ^ 0 ,

D o m i n i M a r t i n i anno fexageíimo quarto Turomcac ab e x i t u a n m C h n f i t CDLXXIX, cuca quem , deduftis R e -

Sedis cathedram í b r t i t u m d i g n i t a t i s . Q u o d tempusab g u m prácedtntium tempartbús, exordium regni eius ftatutrnus,

anno c c c x c v n a d C D L X I t e m t n a t u r , egregio f e n t e m t á m - cum boc anno D\X fimendi: quamuis t n ¡ilentio anttcjuorum

f l r & f i r m a m e n t o . Sedic anrem S Perpetuus annos t r i g i n - accuratamenftum ratto nequeat i n t r i . Tertto a n n u m Cbnfii
D X , r e g n i ( i l i o r i m Cblodouet p r t m u m c t n f t r i ex h o r u m epo~
Vátuínt te>í*kwt ad a m u m c D L X X w ^ o l i t u r w n Aprilis, S ubr o-
cbk i n f r a probabimus.
nm3 gatur S . V o l i i í u n u s , a n n o Epiícopatus fui v n c i r f í í ^
C h n f i t C D L X X X X V I a G o t h t s , quod Chlodotteo videretur 6i V e r ü m r e q m r u n t u r apudeumdem Gregorium di f i o
j a u e r e , versus Htjpanias abduftus, v t d i x i m m dte e m N a t a l i c a p . + l h b n i t & annus q n i n t u s p o f t V o g l a d e n f e b e l -
x v i n linuarij. I n e m /<»c«wordinatus Verus fcdit a n - l u m ¿í'annus v n d e c i m u s E p i ( c o p a t u s L i c i n i j . J/?/f <ÍW-
^icmm n 0 S X I ' ^ ' c s V I l l ' r / í t t £ ad a m k i m v v i h q u o L i c i n m f u e - t m C h r i j i i D X U , h i c v x v i i indicatur. Idem Licinms/ife z
cefn. cap.$9 ¿/íiíí/r.migrante E u f t o c h i o T u r o n o r u m E p i í c o -
60 Ab hoc V e r o m i j f i u L e o D i a c o n n s fubfcripjit C o n - p o , oólauus port S. M i r t i n u m ó r d i n a t u s , cum tamen
c i l i o A g a t h e n f i , 111 Idus S c p r e m b . MelTala V . C . C o n - fepnmus á S, M u t i n o EpifcopuSjHo»» 5. E u f t a c h i o o h m

Gothi e t f i Tule, a n n o r e g n i A l a r i c i x x i i , Cbri^í D V i . A n n o f e q u e n - v i t a f u n f t o fed V ^ r o fucceffait Omnes boc ordtne e n t m > r a n quoioanm

*nno¡oj t e D v i h d f t m L n i n i u s Epifcopus Turonenjis e j f e t , A h r \ c ü S , a p u d t u r a d c a l c e m i t b . i o , a Gregorio. M a r r i n u s , B4 ÍL CIUS,EU- EptfcopA-

i f d o r u m m Cbronico G o t h o r u m , a n n o regni fut x x m , A - ftochius, Perpetuus, V o l u í i a n u s , V e n í s & L i c i m u s . ináLtemijt

naftaíij I m p e r a t o r i s x : v i i , i £ i a : Htfpanicac D X L V . p r o - Q u o r u m ttmponbus ante expofms.ofiendtmus V c r u m a n n o

D V i pfr/Htím D i a c o n u m Agathcníi Concilio fubícn-
uocatus á Francis, Rege Chlodoueo , i n r e g i o n e p i d a -
píiíl'c, Q u t a tamen ídem Gregortusaddtt, L i c i n i j t e m p o r e
u e n í i s v r b i s praelio i n u o e x t i n g u í t u r . I n d t n a j f e a n n u m
bjellum G o t h í e u m f a á u m , ^ ' C h i o d o u c u m Regecn
i n f e r a m aftatem m u i t u r apud Gregorium l i b . i , c a p . t f ^ u U
í e b r u a r i j . Tom l X viétoiem
 iiS DE S. SIGEBERTO
AVCTO- v i d o r e m T a r ó n o s redüííc , m d w A t u m c o U t g i n m árcA
Raü.H. jw^lft,?MMW< o v i i j r r cxdcs G o t h o r u m anno Epifcopatus
A primo, o b u u s vero C h l o d o u e i t e r t í O > r t o n v n d c c i m o ,
quotopon n m t r i t ¡ t a etiani annus p j m u s a v i f l o r t á Gothicá, f u p p u -
¿LlancH/* t ^ t o n e Gregori] CbromcAÍi.ionutmt w annutn C b r i j i t D v m ,
fecundui <«D i x , qutmus Í« D X I I , & fipümus WDXIV A
Baromo t ' e f t u m .
63 A l t i w i f c r u p u l i m i f i ' í i c i t f u b Chloioueo habita S y m -
dus A u r e l i a f i o i f t s p r w i a , a B a r o n n ) i & Btmo relata a d a n n u m
& qucto DVI . victoria G o t h u á i n f i g m m . Stgebertus adfecundutn ab
poflSyno- t¡i¿ victoria. expeclat a m u t t h ex calculo noftro D i x . q u t m -
dumAu- ^ eji a n m s T e g n i c b l o d o u e t X x x í & v l t t m u s , cjuem ettam
reítanen-
x x x appontt Sirnwndushuic Sjnodo,fed a n n u m C h r i í l t re-
q u i r t t D x i t q t i o d M I M W F e l i c e C o n f u l e reperertt n o t a r i .
non Felice I t a A u r e l t a m n f i n adfcriptus legituf annus l u f t i n i a n i I m -
Confule pcracoris d c c i m u s , quem Snmondus reiic'tt t a m q u a m i n -
habitam. írU)ruw ab üs.qui cum Stgebertt Chromco Chlodoueum a d a n -
n u m DX > v fupervixijfe crediderunt-.quhdabeifdeminCon-
fulatu F c U c i s f a f l u m f u i f f e m a g i s c e n u t n efl/fed nec Códices
v l t i M S S . n o m w a n m , v t a l i b i a Sirmondo a c c u r a t t f i m e ob-
[eruatur. Dee(l autem hic C o n f u l a t n s Felicis i n ómnibus
alus Concilioruw coduibus> quof l u ftenüsvidere comigtt. V't-
dimus cene a íacobo M e r l i n o colleíta & Partfiis a n n o i ^ z t
excufa. C o l o n u a Petro Crabbe Ordmis M w o r u m a m o 1538
B & i t e r u m auétwra rurfus l a u r e m i j S u r i j i n d u f l r i a
anno 1567 vulgata. A l t a aufpictu S t x t t V . Venettis anno 1585
edita. Denify bocfeculo a Seuertno Bmio collefta, & primüm
anno 1 6 0 6 excufa, dein recogniía, & Frenton'ts Ducáivariis
e ñ a m ad hanc Synodum lefttombus, & nono Epifcoporum.qui
fubfcripferunt, prolato ordine, auéla, Colonia 1618, & Pari-
fús 162,6 recufa. N « m i n m . Confulatus enimperpetui hono-
rem Cblodoueusab AnaÜafio Imperatore acceperat. Ñ o n f o l i -
tos ettam p r a n c o r u m ¡ i a t u t i s , priuilegiis, & dtplomatibus a p -
¡>ont a m o s I m p e r a t o r u m , Confulum R o m a n o r u m , a u t i n d i -
¿ l i o n u m , i n [ r a deduetmus. I t a ettam eo tempere Prancosex
Gallicanis metallis áureos [ o l i d o s , n o n , v t cum Perfis cetera
gentesfaciebam.Roman'tImperatoris effigte,fed fuapte fignajfe
obferuat Procopius de bello Gotb.ltb.$ & e x e o P e t a u i u s p a r t . i
R a t ' m a r i j temporum I t b . j , cap.6. & Sirmondus allatis G r & -
(üeiusverbis,in^otationibusadeptJiolat?i-jSAlcími Auiti,
de quo agimus i n f r a v Februarij,
6 4 Chlodoueo ergo x x v u Noaembris a n n i C h r i j l i D I X
E x fililí v i t a f u n c l o , filij regnum p a r t i t ' h fuccejferunt: q u o r u m annis
poftert,jj M M U r a m lucem conferí i n Cbrontco M a r i u s hoc v i fteulo
Ck/loduuei
apud Burgundiones, Epifcopus Auenticenfis, feu Laufanenfis.
1obeunt
l u x t a b u n c l u f o n o 11 & O p i l i o n c C o í í . I n d i ó l i o n e 11,
Reges,
AHre'lia- auno C h t t f t t D X X I V j á G o d e m a r o Rege B u r g u n d i o n u m
nenfium i n t e r f e í t u s eft C h l o d o m e r e s Rex A u r c l i a n e n f i s , d (
Chlodo- q t t o a g e m u s i M a t j & v i } Septembrts a d V i t a t S S . S i g i f m u n -
meresan- ¿ ¡ ^ g i s ay e0 occtfu & C h \ o d o u a \ á i i l l i u s f i l i j . Proximus
n 0 5 1 * ' Q e x f r a t r t b u s Regibus m o r t u u s e f t T h e o ¿ e n c u s i,Chronolog9
Auftrafio Motfltacenfi & Fredegario cap. 4 0 h i j i o m e p i t o m a u a n n o
r u m T h e o - regni x x i v , & A i m a i n o l i b . 2 . cap. 14, c u m i a m v i g i n t i
deriem 1 q u a t u o r annis r e g n u m t e m v ñ ' e u q u o s annos apud Grego-
amow, r m m ieger'mt} v b i i a m x x i u e x p r i m u n t u r l i b . $ . cap.23. A n -
nus C b r t ñ i intelligttur D X X X 11 Jlatutam tnmorte Chlo-
Jer^mi ^omtc^rono^i¿im confirmat.Theoáencofubftttutustum
an. ; 4 8 , / / í « í T h e o d e b c r r u s , c « w / J 4 / r « i í C h i l d e b e r t o & C h l o -
t h a n o B u r g u n d i a m , anno feqnente D X X X I V , paulino
l u n i o r c C o n f u l e , Indi¿b'one XII,<i^ttá M a r i u m , obti-
n ! . i i t , f i i g a t o q u e G o d o m a r o R e g e , r e g n u m ipfius diuiv
í i t . H o c i u x t a eumdem Al4rtMWí a n n o v n p o í l C o n f u l a -
tnm Baíílij, I n d i £ l i o n e x i < i « « o C&r. D X L V I I I wor/tto,
TheeÁt' f ^ d i t i n r e g n o eius T h e u d e b a l d u s filius eius,^«í»í d e i n -
I t l d M a n - d e a n n o x i v poft C o n f u l a r u m B a f i l i j , C h r i f t í D i v Indi-
""Jíí» ¿ t i o n e m idem M a r i u s obiiíTe t r a d t t , r e g n u m q u e eius
o b t i n u i í í e C h l o t h a c a r i u m p a t r u u m patris c i u s . T m i « í
Tarifioru Cblodouetfiltus P a r i í i o r u m R e x C h i l d e b e r r u s i n eodem
Childe- M a r i j Cbrontco traníiic i n d i ó t i o n c v i , a n n o poft C o n -
*er"íí " " " f u l a t u m B í f i l i j x v n , C / m / ? / D L V U I , CMÍWÍ d i p l o m a p r o
b a í i l i c á S . V i n c e n t i j M a r t y r i s , ¿/«d!feorfíí5. G e r m a n i d i -
í i t u r i n fuburbio Parificnft, d a t u m a n n o regni X L V U I , d i o
v i D e c e m b r i s , arguit p r i m u m regni a n n u m f a l í e m a d & s
REGÉ FRANC. AVSTRAS.
refefendum e j p . l n f e r t u m efl i l l u d diploma A i m o i n o l í h . 2 , c a p ' 13
2,0 inedtiione P a r i / i e n f i a íacobo Breulio i l l u j i r a t a . Demum
C h l o t h a c a r i u s \ , a b a u m S . S í g e b e r t i , apud eumdem M a -
r t u m m o r t u u s e f t j c i u f q u e r e g n u m filij ipfius d i u i f e r u n t c ^ ^
I n d i é l i o n e i x , a n n o p o f t C o n f u l a t u m Bafiiij x x . .d» . 0 '
ntu y erat C h r t j í i D L x i ^ a P r e d e g a m ettam prtmus regni fi- u u s s . s i .
i i o r u m n u m e r a t u s , q u i a Gregorio a d a n n u m f e q u e m e m n - geberti
LXU d t j f e r t u r } v t e x f e q u e n t i b u s c l a n confiabit. D u o s a u t e m a y i n o j e i t
C h l o t b a r t j vltimos a n n o s v i t i ú l i b r a r i o r u m apud G r e g o r t u m
i n v n u m conflatos effe & r a t i o t e w p o r ü deducti e x i g i t - , & v e r -
ba Gregvri] ltb.4. cap. i t oftendunt. Rex Chlothanus, m-
^«ií, anno q u i n q u a g e í i m o p r i m o r e g n i fui c u m m u l -
tis m u n e n b u s l i m i n a B. M a r c i n i expetiir ¿re. & poflea
pergit. R e g r e f í u s , q u i n q u a g e í i m o p r i m o ( i m o fecundo)
r e g n i fui anno á febre c o r r i p i t u r , & t a m d e f n f p i r i r u m
exhalauit : i t a G r e g o r m , q t ú ñ u f q u a m f o l i t u i eji eofdem an~
nos repetere • . é ' f i c t o t a C b r o m l o g i a praclare Jlab'tlttur,
§ I X J É tas Kegum Vrancofum a fíltü Chló-
t h a r i j 1 yjque a d o b i t u m Dagobertt. S.Si-
geberti n a t m i t a s : regnum»
T 7 X quatuor Chlothdr'tj 1 filiü » q u i regno é'm i t e r u m
diuifo i m p e r a r u n t , p r t n m apud Gregorium l i b . ^ c a p . £
l ó d e c e í l i c C h a r i b e r t u s R e x Pariíiorum,/¿rf^Mofo regni m o r t u i
anno a u f l o r non a d d i t : d e c i m u m aftgnat Sigeberm i n R w * * ? * *
C b r o n i c o m i n o b i í e(l DLW.Alter f r a t e r Siíjebertus 1 R e x r i f t o r u " i
CrfonTth^T
A u f t r a í i o r u m apud eumdem Gregorium l i b . ^ c a p . 4 6 inte- t t M t i r c i l '
rewpíHiobiic a n n o regni f u i x i v , c b r i j l í DIZ-ZV. etufife an.^o,
^/ÍHÍ C h i i d e b c r t u s 5 írfp.i vix l u f t r o s t a t i s v n o per- A u f t r t j i a -
a¿to die D o m i n i c i N a t a l i s regnarc coepit, A q u a folen- r u m ^ ' g 6 '
n i t a t e , quia Burgundiones ali'tifa f u u m a n n u m a u j p i c a b a m a r , í'erttti I .
apud M a r i u m > S i g e h e t t o per f r a u d e m i n t e t f e ó t o . C h i U a>ino Í 7 Í '
debertus fufeipit r e g n u m I n d i ó l i o n e i x , a n n o C o n f u -
latus l u f t i n i i u n i o r i s A u g u f t i x, C h r i f t t DLXXVI, qui
C h i l d e b e r t i p r i m u s , í«í¿¿Ér G u n t h r a m n i & C h i l p e r i - ,
ci p a t r u o r u m v o l u i t u r decimus q u i n t u s apud G r e g o r i u m . ^ T ^ - r
H i n c l i b . 6 cap. 1 6 h o r u m anntu x v n c u m iUius t e r t i o c o m - f a \ n n * r %
p o n m r \ & cap.iS M i u s q u a t t u s cum h o r u m x v i i i . l m ) lib. Regutnin-
6 c a p . I 4 m e n f i s lanuarius a n n i v t i C h i l d c b e r t i inpa- terfe,
t r u o r u m x x i i n c i d t t , & líb.9 dics, i v K a l e n d . D e c e m b r .
e f t a n n i x i i Childeberti xxvi Gunthramní.
66 A t confenfum cum annis C b r t í l i c o n f i r m a t p r i m l l i b .
6 cap.lidies D o m i n i c u s pndie Kalend. Februarij an-
n o C h i l d e b e r t i v m , C b r i f t t D L X X X I I I , eyelo Soits i v j ' t t ' nuf:hriJii
tera D o m i n i c a l i C. Secundo l i b . i o capitibus 10 21 colla- ¿*¿¿^.
tis, dies hebdomadae quartus,/íM M e r c u r i j , x v i n K a l e n - d t ,
das menfis q u i n t i , feu l u l i j , a n n o C h i l d e b e r t i x v
G u n t h r a m n i x x i x , C h r i j l i D\c,cjclo Solis x i A i t t e r a D o -
m i n i e a l i A , q u o t e r r a m o t u s f a ^ u s eji.Tertto l i b . i o c a p . i Pe- F
l a g i o Papá d c f u n d l o , S. G r e g o r i u s e l i g i t u r a n n o C h i l -
deberti x v , C h r i j l i D X C : e i u f d e m q ^ G r c g o í l ] annus v , a d
calcem Hiftoridt, efl C h i l d e b e r t i x i x , c / j r í / ? i D x c i v . 0«<ir-
to S. R a d e g u n d i s R e g i n a ( v t fertbit i n eius V i t a B a n d o '
m i n a , qua m o r i e n t i a d f l t t e r a t ) o b u t q u a r t á feria mané
I d i b u s A u g u f t i ; a d d i t Gregorius, q u i eius fepultura p r a f u i t ,
lib.S cap.4$, & ltb.9 c a p . z ^ m m m tumfuiffeCh'údebet'
t i R e g i s x n , m e n f e m v i & x m d i e m m e n f í s : qua a n -
n u m Cfen/?í D L X X X V I I requirunttcyclo S o l i s v n h l i t t e r a D o -
m i n i c a l i E, Q u i n t o eidem Gregorio l i b . ^ cap. i j a n n o 11
Chúdcbettii chrip DLXXVUjcyclo Soüs 2 6 , Ititera Do-
m i n i c a l i c , apud T u r o n e s m u l t a f q u e G a l l i a r u m c i u i t a - ey^0
tes Pafcha c e l e b r a t u m / « i f , i u x t a V i f i o r i j canonem, x i v
Kalendas M a l a s , L « « ^ x v i , í y j o I « « i c x v i i i : ( a p u d H i -
fpanos v e r o : i u x t a a n t i q u o r u n i L a t i n o r u m C a n o n e m , \ i \ K. -*
leudas A p r i l i s , ipfo M q u t n o c l i j dte, L u n a x v n . Sed apud
I t a l o S y i u x t a cyclum L u n a A l e x a n d r i n u m , eo anno Pafcha
f u i t v i i Kalendas Maias , L u n a x x i : concurrentibusdiélo
anno i n D o m i n ' í c a m ^ x x i M a r t t j . x v i u & x x v Aprilü.Sex-^
to l i b . 10 cap. 25 a n n o C h i l d e b e r t i x v , & Gunihramni
x x i x X h r i f i i D x c T u r o n e n í e s Pafcha c e l c b r a r u n t x x i i ,
a i i j xv L u n a , ht v n Kaleridai* ¡fÚiiv Nonas A p r i l ü . q u i dtes
cyílo
 I F E B
A tydb Sote X I Í fot*?* D o m h ú c a l t Ay i n Dominicas contienie-
edipfi bus b a n t . Séptimo l i h . S cap.21 a n n o C h i l d e b e r t i v í i , C h ¡ I p c -
JLUW& rici & G u n t h r a m n i X x i , C / ? / ^ ? / D L X X X I I , L u n a ec-
Seüi, Jip(in paíFa eft : & l i b , 10 cap. 23 a n n o C h i l d e b e r t i x v
G u n d u a m m x x i x , Chr'tjii D X C , í o l e c l i p í i n p e r t u l i c
m e n í c o d : a u o , / i a í O c i o b r i . Vtramquc íUftü a n n ü conthijfe
accur.ito calctdo demonfir.it Petauius dú cDoftnna tcmponuñ
lit'.S,&lil>.iicap.4%. . p t m z n n o v t n u f q i regni x v n , Cbrijit D C X I I T h e u d c -
6 7 Predegarim, qttod h a B í n a s non 'ohferuaui ab a l f i l a n t -
j)ifcrim:n m a d u e r f u m ^ a f i g n a t u m calculum G r e g m j T u r o n e n f i s v r u a n -
vmuan- m p r s u i e r ú t , d n m , q u e m h k p r i u i u x i a n n u m regnorum G u n -
m ínter t l n a m n i , Chilperici ¿ r f i a t r u m feparat a b v l ú m o p a t r U C h l o -
Turone/Tsé t i } a r ¡ j d u o f y conftituít, eofdem con'mn'git Fredegarius, atqüe
& Frsde- vr¡aim fait^vltimum C h l o t h a r i j & p r i m u m filiomm Regnm:
¿ adeo v t , qtíi calculum F r e d e g a r j i n hifee Regibiu f u p p u t a t i o n i
Gregorij adaptare c u p i a t , a n n u m Fredegario demat, neceffefit:
quod f e q u e n t i b m cxemplh demonflratury d u m a m ú Gnnthr.liít
& Chilperici f e c m d u m v t r i u f q u e c a h u í n accommodatur annis
C¡)ildeberti,ÍH cuius regni exordio^quod cu i n i t i o a n n i i n C h r i f i i
Chiíptrko m t k U t U s incepiij v t e r q u e confemit. H i n c C h i l p e r i c u m , p f o -
\anno ^ 4 a u u m S. Sigcberti^tradunt ambo Gregorius & Fredegarius¡in-
vmtub t e r f e d u m eíFe a n n o C h i l d e b e r t i i x , q u i C h n f t i eft ü ~
ZXKXIV G h ^ o ' i t i s l ib.6 c a p . ^ á y q u o d c u m prxcedentibiis
c.iohmtíconfcréndumeji, d i t i u m i x annum Childeberti
_ ftantit conuenirc i n a n n u m Chilperici & Gunthratp.ni
- í x x n u q u e x x i v Fredegariusfcribit c a . i & 3 C h r o n i c i e u m -
chb- demq.j{i.ituit a n n u m 1 Cblotharíj 1 1 , a u i S. Sigeberthqui tune
iharhtí u . pMr¿ C h i l p c r k o f u c c e f í t . Anno feqnente, C h r i j l i D L X X X V ,
a u m s. s i - G u n t h r a m n i apud Fredegarium x x v j m i m i u j j u M u m m u -
geberti: jus i n t e r f e d u s e&,CHÍm u d e m Gregorius l l P s j cap. 39 referí
anno Childeberti x & G u n t h r a m n i x x i v - . q u e m annum
deindelib S u d b t i c n u m e r a i . l t a q u i aUttore Gregoriolib-10 caí
10r/iarwr C h i l d e b e r t i xvc?4 G u n t h r a m n i xxix.d^^»
2 ^ Childeberti ixVi & G u n t h r a m n i x x x , apudFrede-
g a r i t t m funt G u n t h r a m n i x x x & ± x t . i ' . a p u d q u e m e a . 1 3
á n n o k x x n G u n t h r a m n i ita á m a n é v í q u e ad m e d i a
d i e m íol minoratuseft, v t t e r t i a p a r s e x ipío vix adpa-
r e r e t . Quxfolió defeftioaccidit x i x M a r t i j a n n i DXC 1 1 , q u i
a d Gregorij calculum f o n t annus Childeberti x v i &
Gunthramni xXXi.
eleunt Re- ^ 3 Annoproxitho ab hac folis écHpfi apud Fredegarium c a p .
ges,s. -.i- j ^ m o n t u r G u n t h r a m n u ^ n n o r e g n i X X X I I I , C/w/íí
Bwñdio. D x c 111, v Halendas A p n l i s , die ems v e n e r a t m n d e i n f a ~
n u m anno crato : quem r e g n i a n n u m x x x n i e í i a m í r a d i t C b r a n k o n
S9}y Moifíacenfe tomo 3 f e r i p í o r u m hiflori'x F r a m o r u m . E o a u t e m
anno x x x m fecundum calculum Gregorij Turonenfisperpe~
f a m ob[eruato,obitum eius a d a n n u m fequentem D x ' c i v r e -
t u l e r u n t Bucherhis, M i r x u s , M a l e b r a n c u s , & p o t i p m u m P e í a -
u i u s , q u i i n Rationario t e m p o r u m ob d i c t a m Solis defeciionem
C v u l t p a r . i j i b . j i C a p . M , eííwobiiíTe a n n o C h r i f t i D k c u i
íiut D X C i v ; a t p a r . 2 , l i b . 4 . , cap* 1 6 , í r a d i t e u m deccííiíle
v e l a n n o D X C I U , aut D X C V , neutra a u t e m r a t i o n e
a n n o regni x x x i i i , r e d p r i o r i , a n n o x x x n ¡neunte»
p o f t e r i o r i anno X x x i v . Qtu¿ex diftis c o r r u i m t , m u l t o v e -
r h magis [ententia Sigcberti & B a r o n i j , q u o r u m Ule affertí
m o r t u u m ejfe a m o D * C V I I, ble D X C v i 1 1 .
6 9 Idem a m e m annus C h r i j l i D k C111 apud Fredegarium
& vltimus f i i i í S.Gunthramni Regis, ¿'primus C h i l -
Childeher- 'm regno i ¡ ¡ i m a d f u m p í o , cui cap.16 a n n o 1 v hiiíuS
faumé'' rc8n' Cbrisflt)XCVhácíiind:o,fucceffcrunt Theudeber-
Burgudio- tus i n A u f t e r , de T h e u d e r i c u s i n B u r g u n d i á , quorum
'num anno p r i m n m r e g n i a n n u m j l d t u i t Fredegarhís, C h r i j l i D X < : v i , q u o
'$'96, vempe eifdem Regibust 'epijlolá x i v I n d i £ t i o n c f e r i p i a , S.
Gregorius Papa commendauit S. A u g u f i i n u m i n A n g l i a m p r o -
ficifientem. Eft ea epiñola 58 l i b . $ Regijlri,cums í u m m e n í e
l u W ó f c r i p t A m e m i n i t Baronius & anno Hlo <fc}6 n U A O & a n -
no j g S n t s . i l ' V b i relato G u n t h r a m n i o b i t u a d d i t ^ u m v e *
1 6 a i u m ( F r e d e g a r i u s , Aimo'musaliiq3 f m p í o r e s v e í e r r i m i )
G u n t h r a m n u m C h i l d e b e r t o reliqüiííe r e g n u m , n o n
v i d e o , q u o m o d ó i d fieri p o t u e r i t , c u m h a b i t a r a t i o n e
a n n o r u m G u n t h r a m n i , i p f u m C h i l d e b e r t u m ante e ü
ex hac v i t a m i g r a í l e o p o r t u c r i t anno D o m i n i D X C V i ,
v t ex litreris S . G r e g o r i j Papas l u o ü f t r a u i m u s é r t . H á C
FebruarijTomiU
R V A R Í I . 219
Baronius. Verum f e c u n d u m C h m o t a x i m n c f l r a m o v v ú a l i - A V C T O -
quida f i m t ae perjpicua. Rh
70 Regnideinde T h e u d e r i c i & T h e u d e b e r t i v i l ^
Fredegarium cap. 23 M a u r i t i j á fe i n t c r t e C i i I m p e r i u m
a d í ü m p í i t F o c a s . Attnus is ex calculo tiojlro r j l D C n , quo
U t t e r á D o m i n i c a l i G d k x x v n N o u e m b . f í ' / / . í 111 bebdo- T b c < ^ * h ^
i n a d £ , c a p i t e e m n p l e x u m r e f e r í Chronicon A l e x a n d r i n u m . D e - ¡f* 5 A t i '
bertus p r M / o a j r a í r e viñus,regnum p r i m u m J e i n v i t a m a -
m i f i t . T h e ü d e r i c u s t ' í ^ a n h ó regni x v n i , C h r i j l i D C -
3:111,^.39. M e t c i s p r o f l u u i o ventris w o n t n r , i u i u . < ¡ i l i i i
Sigeberío 11 alüfij^ & a u u B r u n e c h i l d e o c c i f i i , C h \ o t h ^ ' m s .
l i , a n n o r e g n i p a t e r n i x x x , a p u d Fredegarium ^ . 4 3 ^ J ^ ^ Z '
Burgundiá 6 c A u f t n á regnum a m p u i t p r i w u s an- sfráttm
ntis c u m diélo anno D C x m computatur. ftuius C h l o t h a r i j nanno
a n n o x L r e g n i ^ ^ I m p e r i j fícraclij k i v , C b r i f l i h c x x i n , . f i i -
f i n i t u r Appendix a d Chronicon M a r i ) : m . m i a q u e poiiti caliUÜ Ch'orí'a -
emummm C l i l o i h a n u s felicitar r c l i ^ i o l e q u c g u b e r - ' f a ^ J ^
nans n u n c v i t a m d u c e r e d i c i t u r a t u m f u p e i j l i t e f e r i p t o r e . datregnü '
7 1 Interea C h l ó r h a r i u s D a g o b e r t ü m H l i u m í u p e r A u j l r a f o *
Auíh-afíos R e g e m i n í r i t u i t , r e t i n c n s í i b i q u o d A r d e n - r n m P * \
na & V o % u s versus Ñ c u í l e r & B u r g u n d i a m e x c l u - ^ f ^ f f
d c h a m . i r a Fredegarius c a p . 4 7 . A n n u s ille r e g n i C h l o - ' ^ ¿ f Jf*~
tharij x x x v i n fuijfe (üciíur apud Cbefneum & i n códice (yXU a M
MS.Goldajlino,&conueniíin ñnnum Cbriíii D c x x i , a l i j c h n ¿it»
códice M S . S i r m o n d i a n n u m f e q u e n t e m t r a d u n t . N i c o l a u s Z i l - E
lejius p a r . 3 defenfionis Abbar'u S. M a x i m i n i p a g . y v u l g a u i t
d i p l o m a D a g o b e r t i d a t u m A l o g u n t i ^ pridíe Nonas
A p n l i s a n n o regni xn^í/^HenricusCancellariusad
vice R e c o l f i A r c h i c a p c l l a n i r e c o g n o u i t . Annus hic x n
regni f e c u n d u m £ r a m apud Aufirafios ccepiam efiannus Cbriftt
D c x x x i i a u t fequens. Hoc ergo p r i m u m Dagoberto e x o r d i u m
regni,conjllio S . A r n u l p h i Epifcopi Metenfis a d m i n i f t r a t i . Hüfo
C h l o t h a r i u s a n n o r e g n i fui XLU¡Chrijli D C x x v , t r a n í -
a d i s c u m G o m a d r u d e nuptiis, reddidit í b l i d a t u m r e -
g n u m A u f t r a f í o r ü m , hoe t a n t u m exinde, q u o d t n d e *
^ r i o ^ . 5 3 citra L í g e r e m , vel Prouincias; partes f i t u n i
erat,ÍLi£e d i t i o n i r e t í n e n s ; - ^ « ^ / í i Campania B é l g i c a a l i i f j j
v i c m ü l o c ü f u p r a defcriptM. P r x c i p u u m vero regni exordium
coepií a n n o r e g n i í ü i v i i . C h r i / l i D C x x v n i ^ m C h l o t h a - , ./,
t \ o p a í r í , z n n o r e g n i h m u s p a t e m X L V , A ü í t r a h o r u m be m m
B u r g u n d i o n u m x v i , m o r r u o f i t e c e f i i t , m á x i m a parte
regnorumaírumptá,Chariberto tamerScdm regendum
conceílic p a g u m T h o l o í á n u m 3 C a t u r c i r m m , A g c n n e n -
fem, Pctrocoreum & S a n d o n i c u m , vel q-Jod ab his
versus montes Pyreníeos e x c l u d i t u r .
72 l U c o m n i a l e g u n t u r apud Fredegarium £-4.42, <¡¡ ^ , ^ 6 ,
¿r 5 8 , ruonacbum S . D i o n j j i j i n G e í t ú Dagobertt cap.
A h n o i n u m lib. 4 , c a p . i 6 : q u i a p u d Burgundiones & N s u f i r a - hinc a n n i
pos { n a m illis conuixit Fredegarius, bis monacbus S. D i o n y f i j "S™ Va"
& Aimoinus) ab hoc anno V C X x v i n , n e ( > l e f t o a p u d A u ñ r a - Soberít ní*-
r ^ * n_ , . . . ¿ . r, -' mcrantKV
j t o s a n t e peracto I m p e r i o , regnum ems tncepíum i n f u a a c c ü r a - p
te tempfira digeftum p r o j e q u u m ú r : quorum imprudentiá
D a g o b e r t i p r i m o r d i a c o n f u f a elle non r e ü e a r g u i t P e t a -
. uius p a r . 2 R a t i o n a r i j t e m p o r u m lib.4. cap. 1 7 . Dijiinftifiime
quippe proponit Fredegarius a c a p . t y a d 55, q u ¿ & C h l o t h a - * . Treátg**
r i u s & Dagnbertminconfortem regni ajjumptMs e g e r u n t i a rtóy
q u i l ü s cxacltfsime f e c e r n i t a cap. ^ a d 7 9 , q u x a morte Chlo-
t h a r i jfecit D a i o b e r í u s . I d c m p r x f t a t monacbus S. D i o n y f i j i n mondeha
Gcftx Dagoberti, cuius cum p a t r e régimen referí a c a p , 12 a d s- Dlónyflf'
Í \ indeab o b i t u p a t r u a d cap.4.3 eius a f t a d e f c r i b i t . V t r u m -
q ü e f e q u i t u r Aimoinus,qui lib 4 c a p S focietatem regni Dago-
b e r t i c u m patre í r a d i t , & poft huius o b i í u m a cap. 16 profe- ^ • i m a t ^
qükurgesfa Dagoberti.
7 3 A n t e n a t i Í M a t e m S.Sigeberíi r e q u i r u n t f e l a t i a u f t o *
res, S. A r n u l p b u m , relicto Epifcopatu M é t e n j i , aulicdque D a -
g o b e r t i inftitutione, f e t i i j f e e r e m u m : q u o d f i í t u m ejfe anno r . -
g n i Dagoberti l i i , C b r i J l i D C X X X a u t f e q u e n t i ^ í i b i a e c u r a -
tc ojlendimus. I m o p o í l d i í c e l l ü m B . A r n u l í i , D a g o b e r -
t u s , a p u d Fredegarium cap.^S a l i o f f a a á h u c c o h l i l i o P i p - I n eremü
p i n i M a i o r i s D o m u s & C h u n i b e r t i v r b i s C o l o n i ^ P ó - difeedits.
tificis v t e n s , m a g n á p r o í p e r i t a t e ac i u f t i t í s a m o r e g e n -
tes fibifubditas r e g e b a t : ^ ^ Gomadrude Regina w am0 6 } l '
T 2 pudiatat
 no DE S. SIGEBER.TO
AVCTO- p u d u t á , N a n t h i l d c m de m i n i f t e r i o m vxorem a c d p t r e t ,
G . 11. o m n i s i u f t i n a s o b l i t u s . l u x u r i a s íupra modumjJC-
A m dcd.tus. T u m anno regni íui v n i , Chr¡¡l't D C X X X V ,
"s " i ^ b e r D a g o b c r t u s , c u m A u f t e r r e g i o c u l t u circuirec, q u a m -
t t u a n m ' dam puellam, nomine R a g n c t r u d e m , ftratuHuo
íjj, f c i u i t , d e q u á c o a n n o habuic í i l i u m . n o m i n e S i g e b c r -
tum'. I t a Fredegurtus Cap. <tf,:Aonachm S. D i w y f i j cap.14
Aimo'mm B . 4 c a p . i o . C o t ' f i m a t S . S i g e b e n i Oaptifmtu a 5*
Amando Ep/fcopo co'duius. U t i h u e n i m £ t a t e ¿ecurate digefla
ViFcbruar^ojlendimus eum r e l i f t a v i t a f o l i t a r i á , quam
annos apud Bit/tricen fes egerat, a n m C h r i j t i D C X X V U RO-
n t a m abiiffe: inde i n Galjjas regrejfum, a t q t u : Epifcopum c o n -
( e c Y a t t i m , v e r b u m D e l Gentdibiu prátdicajfe, pueros t r a n f m d -
rinos infide C h r i f t ' u n á educandos emijfe-.altero^'rtinere R o m a -
no p e r a d a , 'mipetraú¡átper S. A i c h a r i u m Epifcaptim T o r n a -
cenfem l i t t e r ü D a g o l m t i , Gandenfcs adiijfe, derelictum a [ o -
ciis, a l i m e n t u m p r o p r i h m a n i b m conquijiurjfe, n i o r t u w n T o r -
n a d r t f i f c a a f f e : varias eceleftas & 'mon^pria coepijfe e x t m e -
re,ad Scíauos conuertendos v l t r a D a m b i u m p r o f t e t u m ej[e:n~
u c r f t m a d a u l a m , c b D . t g o b m i Regü i n c o n t i m n t i a m culpa,-'
t a m , m exilittm m i l f u m i n Vafconlam abujfe- tbique S . R i c t r u *
laptizatur dem inpUxiJJe : dénique c u m Chatibcrta Rege A q u i t a n l t i n
a s. A m ( í - Franciam rediuíjfe, & A u r e l i a n i i b a p t i c e S. Sigebertum, a
^ Chariberto de [ a n c l o lauacro f u f e e p t u m . Qux omnia U l t r a
^ biennium peragi debuiífent[1 anno apud Aujtr.ijios ccepto D a -
<roberti v 111, C h r i j l i D c x x 1 x natusforut S.Sigebertm: quod
n m o itineribía f o l u m confideratis f a c i l e concedet. SwgulU
v 1 Febrnarij i n fuos annos d i j h i b u t i s , d m o n í t r a m u s S. Sige-
b e r t u m anno C h r i f d D C x x x v n a t u m , atque a'S» Amanda
baptiz.atumejfe.B.ironius f o l i t o g r c j j u t a r d i o r n a d u i t a t e m eius
referí i n annum D C x x x 1 x .
clitchctn 7 4 Verum C h a n b e r t o , e i t i f y filio C h i l p e r i c o d e f u n -
ribertta á:is)Dagobertusanno regm i K , C h r j i i D C x x x v i 3 o m n e
Kexdnm rcgnLim e i u s v n á c u m \ V Á z o ñ i a . ab tilo f u b i u g a t a i u &
6*6: d i t i o n i r e d e g i t , i n t e g r a m F r a n c o r u m m o n a r c h i a m adeptm:
h a Fredegarm cap. 6 7 , Monachus S. Díanyfij Cap. 2 $ , & A i -
m m t t s l ¡ b . i \ c a p . z j y p u c l a r o vbique c a n f e r i f u . D i g o b c n u S y
fit-RexAu- ¡¡dude a n n o regni x i , C b r i f t i D c x x x v i l i , fílium íuum
sirafiomm <Ji2C[3ertum i n r c g n o Auítrias íublimauit5íedeinque i n
R.Riatther. ~ P r- . . P , -r. . ... . '• J . . . . . .
S.Sheber- . „r ciuitate habere p j r m i í i t , v t t r a d t m t iidem A u
tusanno
• ^ Mecenli
tus armo • r- J i n clade f u o r t m l a c r y m a t u s ,
clores) Fredegarmscap. 7^ Monachus S. Dtonypj cap. 3 1 , C?
A i m o i n t u c a p . 2 6 apudquoscapitibus mox fiquentibuí,Chlo-
d o u e o nato a n n u D n g o b e r t i x n a C h r i f l i DCXKXIXJÜ-
tegrum r e g n u m A u ñ r a h o r u m , f u p r a § 11, 6" n i defiri-
p t u m , S. Sigeberti dominio f t i b i e t t u m eft. A n n o x i v
goberrij Chrifti DCXLÍ, bellum W d c o m h u s i i l a t u m , iiffa
(2 a n n o x v ciernentiá D a g o b e r t i v i t a i n i n d u l t a m ^ / m m í
Fredegañtis c a p . ' / S , Monachus S. D i o n y f i j cap. 3 6 & 4 2 ,
A i i n o h m l i b . 6 cap. 38 & 4 1 . O f t i mox'capiribus fequentibus
addunt, D j g o b e f t u m p r o f i u u í o ventris i n S ' p i n o g c l á
v i l l a íuper Sequaná fíuuio laborare ccepiíle, e x i n d e a d
b a í i l i c a m S . D i o n y í i j á fuis d e l a t u m a n n o regni í u i
x v i exeuntc, f u b finem a n n i Chrifti D C X L I I I . N a m regno
N e u f t r a f m u m & B u r g u n d i o n u m p i t o Chlodoueo tradito>eog3
o tt Dago- . jkMfitf stantbUde M a i o r i dormís S i r a t í i cammendatiíj i n -
bertus a n - ^ & . 1 1 n r/
^544, grawfcente « w ^ j l i u m a n i s r c b u s e x c m p t u s elt x i v K a -
19 Xanuar. l e n d Februarias.vf t r a d u n t i n GejlU eius monachus S . D i o -
ñyfú c a p . 4 3 , ó ' A m o i ñ m cap. 4 3 . A m m t u m caperat
X L I V , / j a ; p r i m u s Chlodauei i i n u m c r a t u r *
7 y A n a n y n m f a b u U t o r i n Cbronico, q u o d Gejia Regum
t érkin francorum iuferibitur, omnemluxüaarn & incontinentiam
Gefiis Re- ^ DvígobeiTo i n C h l o d o u e u m f d i u m , m a r i t u m S . B a t h i i -
guntTran- dis, transferías. S i g e b e r t u m ' & C h l o d o u e u m paires f a -
ctrum, f i i vterinos ex eadem i V a n t h i l d c n a t o s : D a g o b e r t u m i p
Spinogela villa m o r t u u m elle, ¿T* rcgnaire annos
x x x i v , ó " quide'm,ví anrc W j ' i w / i ^ M o n a r c h a m i n t o -
t i s tribus regnis. Legamur capiía 4 2 , 4 3 , & 4 4 . Verum l i -
eet concedamus Inc annos D a g o b e n i ab m i t o regno At'ftrafio-
r u m m i m e r a r i j a n h n ínortem dus cogemur differre ad a n n u m
C h r i ñ i D C L V . U10 Carnotcnfis annos r e q n i i l l i u i feribit X L I V ,
menfi, v t n e c e j f a m ad annum D C L X V aut D C L X X I I t u m vixe-
f t U Priorem a n m m DCLXV elegit T r i í b e m i m i n H i j l o r i a Re-
g u m F r a n c o r u m , I n fragmento Hiftorico, q u o d Cbronico A l -
REGE FRANC. AVSTRAS.
b e v t i Argenttnenfis a C h r i f i o p h o r o V i f t ' u h p r ¿ í i x u m f f l , & t n - D
ter f . r i r t o r e s Francuas cum Cefiu Regum F r a n c o r u m recu~ Chronie*
f u m , italeghur: A n n o D o m i n i D C L X X I v Dagobertus ^ g ^ i "
R e x o b i n , & filij eius.duo r e g n o í ü b l H t u u n t u r . Re-71™'*'
ad- g i n o o b h u m ciufdem Dagcber t i referí f u l Imperaíore l u j i ' m i a -
m 11. Rh'motmcto d i í t o , q u i p a t r i f m C o v J l a n t i n o f u c c c p t a n *
& uoDCLXXxv.Nonergo m i r a n d u t n [ i p l tires anni p o f t e r o r t m ^ R ^
r e g n u e ú p í a n t u r , v t tándem i n Carolo M a r t c l l o , P i p p i n o & n()ne%
Carolo Magno debhus a m i a m n c a l c u í m reducatur.
xv
$ X z A n n í r e g n o r m i Chlodouei. w & S $í*
g e b e r t i f r a t r u m , & Chddeberti t n t r u f i ,
76 j N i t u m Chlodouei 11 r e g n u m anno C h r t f l l DCXLJV,
kfolidifliitie confirmat S. Audoemis Dagoberú Regís o l i m ,
Referendarius. H i c i n d i c a t u r u s , q u e m o p t i m h f c j r e p o t e r a t . a n -
mim&diem, quo Epifcopi confecraú f n e r a n t ipfe R o í o m a - c í ? l o ^ " f }
genfts, & S. Etigim N o u i o m e n p , i n h u ' m a f e edita V i t a i r a - n'
d i t , ambos f e A p o í t o l i c a m b e n e d i d i o n e m meruiíTe eo confeqran-
t e m p o r e , q u o a p u d GaJlias á c u n d o p o p u l o R o g a t i c n t u r Epifio.
nes celebrabantur. T ^ w , i n q u i t , conuenientcs í í m u l i n f i s s . E ü -
ciuitate R o t o m a g e n í i d é c i m o q u a r t o d i e m t n í i s ter- ^ " ^ &
tij, anno tertio Chlodoueijiuucnculi adhuc Rcgis,die
D o m i n i c o ante Litanías, inter cateruaspopuli, ínter
a g m i n a C l e r i c o r u m , inter choros p í a l l e n t i u m . coníc-
c r a t i í u m u s gratis ab E p i í c o p i s p a r i t e r E p i í t o p i , e g o
R o t o m a g o , ille v e r o N o u i o m o . H x c Audoémts. Annus
ab eoindicatur Chlodouei 111, ChriftiDCXLVI¡quo, ejelo fo-
lis x i j i t í e r a Dominicalí A, eyelo L m u i t V a f c h a c e k b r a í u m
f u i í Luna X V I I I jd/e i x Aprilis, & folennitas C h r i U i i n edes
adfcendeníü x v n i M a i j , q u a m antecepit Dominica Rogado-
n u m p i e ante L i t u n i t i , x i v M a i j .
7 7 l u u e n c u l u s t u m e r a t R ex C h l o d o u e u s rfwwwfvíH- fuccedunt
t u m v n n a t m ; cuiuseo anno M a i o r d o m u s , defundlo Mames
M g m e , f a c l m eft Erchenoaidus,ví»/i/er<íí e t i a m S.Sige- ^omtu E r -
bertus f u u m M a ¡ o r e m Donaus S . P i p p i n u m , cuita V i - che7l0/il(l*í's*
i z m i l l u f t r a m u s a d x x i Februavij. U u i c f u u e p t f t l i m Gri-
moalduSj^-árír SS.Begghasc^ G t r n u á i s i q u a c u m S . S i -
geberítu anno regni v i i ] , adolefens bello T k u m g t c o i n t e r f u i t , Grimoal-
v t pluribus deferibit Fredcgarius dus.
c a p . S j , q u i f u t m m o x Chronictmfmit cap.$o}apudcuius C o n -
t'mttaíorem, v i f u p r a m o n u i m u s , v f q u e a d t é m p o r a Tbeode-
r i c i magmtsrerum g e f t a r u m hiattis e l i , m i n u s p r u d e n t e r f u p ~
p l e í u s . l n e o l e g i m u s cap.92., quod e t i a m i n fabulofts G e f l ü R e -
Da-
gumFrancortimhabeturcap.4<;, E r c h e n o a l d u r a Praefe-
d u m paiatíj R c g i j p o f t m o r t e m C h l o d o u e i 11 v i x i f f e , F
quo d e t u n d o F r a n c o s vacillantes i n i n c e r t u m , prasfi-
&
m t o c o n í í l i o E b r u i n u m i ñ h u i u s h o n o r i s c u r a m ac d i -
g n i t a t e m ftatuilTe. V e r u m a l i q u a t rf«feRegem Chlodo-
u e u m ^«HÜ E r c h e n o a l d u s repente e x t r e m u m eíílauic
anhclítura,<:«i«í/«y£'//V£,;«4 S . E i i g ¡ o / ? ^ / / V í « w olntum^n
huius V i t a , dc f e r i b i t S. Audoénus. Succeffor eius R a d o b e r t u s
f u b f c r i p f i t M a i o r d o m u s Prasccpto C h l o d o u e i d e l í b e r - ^ r'
tare m o n a f t e r i j S. D i o n y í i j x K a l e n d a s l u l i j anno TC-
g n i illius XVI, C b r i f t i DCLIX,quo a u t brettidefuncla , a u t
• f e u n d u m prjediftam y a c i l l a t i m e m f u b m o í o , f u b f t i í u t U s eft E -
broinus , a quo M a i o r e D o m u s & C h l o d o u e o R e g e ^ h r c i n ^
DC- p i m i t i f u n t iníerfeftores S . A i g u l í i A b b a t i s L i r i n e n í i s , v t
h t ñ i s A c l a a n t i q u a apud Vincentium B a r r d l e m i n Cbronalogia
Urinenfulocení, proferenda 111 Scpt^mb.die eius n a í a l i . E u m - '
d e m E b r o u i u m f u b m o r t e m C h l o d o u e i , & i n i d u m regni
C h l o t h a r i j i i i . f ^ P r a í e d u m p a l a t i j docet Auctor c o x -
uus i n Vita S. Baíbildis Rcginx verbis m o x promendis.
78 Annoregni Chlodouei XVIII,C/JÍ'//?;DCLXI,
Leodebodum Abbatem S. A n i a n i , & F u n d a r o r e n i ;
m o n a f t e r i j F l o n a c e n í i s , laudabijis v i r s e c u r í i i m í a n d o Regnat
fine c o n c l u f i í l e referunt a n t i q u a m o n u m e n t a , c u m huius chlodo-
teftamento edita a Carolo Sauffeyo l i b . 4 AnnaU Ecclefu A u r f - uefií ^ ,
U a n e n p i C a p . i n H m . 1 4 . V l t e r i o r e m x t a t e m r e q u i r i t M o n a " Jm l8>
chus S. D i o n y f i j , q u i i n t e r ¡ t u Chlodouei n a r r a t o , Gefta Dago~
b e r t i c o n c l u d i t , l i i c relatOyffmachisDionyfianis, x x n lunifr
anno regni x v i dato d i p l ó m a t e , t a n d m cap, & vltimo
feribit}
 I F E B
^ f c r l b l t , R e g e m reliquias S . Í ) i o n y í i j rainus religiosé^if-
í r e f t a n t e m , i n amentiam decidilfe i j e d quantum temporú
•poft d a t u m d'ploma ante hanc a m e n t i a m c o n t r a t t a m í n t e r '
f u e r i t , non exponit. P o i l h & c a d d i t , v t í é n f u m R e x r e c u -
perarst, villas q u a f d a m i l l i l o c o traditas eíTe, ¿r r e l i -
quias auro g e m m i í q u e m i r o opere veftitas.Sed í e n í u m
e x a l i q u a n t u l á parte recuperantem , n o n a u t e m i n t e -
g r é r e c i p i e n t e r a j p o f t dúos annos v i t a m c u m r e g n o f í -
n i u i í í e . í » Fredegarij Cbronico fnppleto c a p . y i C h l o d o u e u s
i n e x t r e m i s vitseannis amens efFedus v i t a caruit, c h m
r e g n a í f e t a n n o s X V i i i , quibmprorfus completis, x x i v v i -
t x f u x a n n u m a t t i g t t , nec m o r t e m obiit ahte a n n u m C b r i j U
ohit anno Í D C L X I i , quetn p r i m u m regni C h l o t h a r i j filij n u m e r a r i infra.
Ch.66t, ex A f t i i S . W a n d r e g i f i l i p r o b a m m . H u n c a u t e m f i l h i m > a c dúos
fi-atres i n m o r t e C h l ó d o u e i p z m u l o s f u i j f e t c j i a t ü r i n F i t a
5. E l i g i j S. Audoénus,
S Sveher 9 1 Eo ailí:em ti;mPore a ^ m c v ' w i j f t S.Sigebertum i n f i -
tu^Chlo' m a t Auctor coxum i n V i t a S. B a t h i i d i s Reginas , xxvi
Jomo / « - u n u a r l f d u m C h i l d e r i c u m a l t e r u m filium poft m o r t e m p a -
ferjles, tri¿ cblodoueiin Regem A u f t r a f t o r u m a j f u m p t u m t r a d i t . Ver-
ba eius h^c f u n t : D c o iubente R e x C h l o d o u e u s v i r eius
" migrauit ácorpore , relidáque.Tobóle.íiliorum c ü m
-matre, fufeepit i l l i c o í i l i u s eius C h l o t i i a r i u s q u o n d a m
Francorum regnum. Tune etenim prascellentibus
^ írincipibus Chrodoberto Epifcopo Pariíiaco, & l i j bxredes regni fuijfe quos Auclores a n t i q u i i n V i t a S. Remacli
D o m n o A ^ d o e n o , íeu & Ebroino Maiore domus,
c u m reliquis f e n i o r i b u s , v e l & ceterís q u á m p l u r i m i s ,
& r e g n o q u i d e m F r a n c o r u m i n pace c o n í i f t e n t i . T ü n c
e n i m nuper ( c u m feilicet r e c e n t i f m a m e m o r i a i n n u i t u r )
* a l í e r a v i - & A u f t r a í i j pacifico ordine * ordinante D o m n á B a -
Mfaciece; ^ [ ¿ ^ per c o n f i l i u m quidem Seniorum receperunt
Childericum filium eius R e g e m A u f t r i . I n Cbronico
Fredegarij fuppleto cap: c f t , poft r e l a t u m r e g m t n C b l o t h a r i y
^VttriTheodericus, { p e r p e r a m , corrige C h i l d e r i c u s }
f r a t e r i n A u f t r a í i á á Francis i n r e g n u m eleuatus e f t a-
pud Vulfoaldum Dacem.Mendo c a p . y ^ / J ^ f o C h i l d e -
ricus c t m V u l f o a l d o e m e a t u r i n N e u f t r i a m . í f x í : de C h i l -
dericofuccejfore S. s i g e b e r t i injraftabilientur3quibm confenta-
úhit anno nea referunt A c i a S. Sigeberti, hunc obiiííe K a l e n d i s F e -
^^i> bruarij anno ab Incarnatione D o m i n i íexcentefimo
jfexageíimo f e c u n d o i v ú tempore Sigeberti Gemblacenfis
- n u m e r a b a n t : q a e i n n o b i i } á n n u m a I a n u a r i o incboantibuiyejfe
fequenteni D C L x i u faviiis d e m n f t r a t u m eft. H u n c a u t e m
a n n u m certifi?num effe, & ex ¿ m i q u i s m o n u m e n t ü , f o r t e e t -
- t a m fcpulcbralibus, t a m'mpalatio Regio, q u a m i n ccenobio S*
M a r t i n i repertum Metis a r b t t r a m u r , q u e m Sigebertm t u m 'm~
C umiiifidelis b i f t o r k i f u n ñ ü m muñere, intaclumdefcripfit,
non aufmfuopte ingenio (quo d i n Cbronico, permrfo a n m r m n
compütu abreptus, f e c i t ) a publicis tabulis fe'cedere,
8o Prxtereaftatutum monis e m tempmrequirunt t u m
Epifcopatus S. Remacli, t u m n m a f t e r i a Stabulenfe & M a l -
iUadtepuí mundarienfe e x t r u f t a a b e o & d o t a t a i Ac p r i m o , v t f u p r a f m ~
Yequirmt d a m e n t u m v i Februarijad V i t a m S. Amandi p ó f i t u m , & n i
Epifcopa- -pebruarij a d V i t a m S. H a d e l i n i f i r m a t u , fuperftruamus,S • Re-
maci^ílu mac^us f u f c e P t í m c i r c a - a m u m C b r i f l i D C L Epifcopatum
d i a S . T r u - T r a i e f t e n f e m decem annos. a d m i n t j i r a u i t : hos e x p r i m i t Chro-
donii, nicon MS, ccenobij T r u d o n e n j i s , exigmtcfo A f t a S i Trudonis
x x 111 N o u e m b . a Tbeoderico Abbate monafterij Trtidonenfis
(onferipta i i n quibus S. Trudo a Remado t u m Epifcopo M e t a i
a d S. C l o d u l p h t m iftic Epifcopum mijfus, o m n i a f u á boña r a r o
cxemplo legauit Ecclefa S^ Stephani. SapientU dein a c q u i r e n -
dxftudio accenfus, a G r a m m a t i c a per r e l i q u a liberales artes
a d PbilofophiamprGgrelfus,anno v i Epifcopatus S.Remaclifa~
c r x Scripturjeftudium a r r i p n i t , i n quo o p t a t u m affecutuspro*
f e f t u m , i n Clerum a f f a m i t u r , & pergradus Ecclefiafticos p r o -
m o t r n , o r d i n a t u r Sacerdos, m o x a d S. R e m a c l t m anno Epifco-
patus eius x remifftis, i n d i m e f i i l l i u s v e r b u m D e i euangelizjt-
uit. Annihi Epifcopatus i n d i c a n t u r i n CbronicoTrudonenfi
c a p . 6 , & S:reUqua pluribusdeferibuntur i n Aftis S. Trudonü»
Eodemanno V i Epifcopatus S. Remacli, C b r i f l i D C L V f e c u n -
d u m d i f t u m C b r o n i c o n c a p . j , ccepta e x t r u i i m n a f t e r i a S i z -
bulenfe & M a l m u n d a r i e n í e , ¿ r t r i e n n i o p o f t a S . R e m a ,
c l g ^ a c E p i í c o p o dedicata}qui c i r c a a n m m D Q L X j r e ü f t Q
febmrijTmd*
R V A R 1 I . 221
Epifcopatn, m Os longo adhac tempore v i x i t j t f t l f y monafte- Avcra*
r i i s m o x fequentibus annis p r o c t t r a u i t dúo diplómala i n f r a R E G . H .
danda, quibus S.Slgebertus v t r u m q u e monafterium regia m t - D
gnifiecntia dotauic i iniis dicitttr v i r venerabilis Reraaclus ^'^fieriA
E p i í c o p u s , C h r i f t o auípice, A b b a p r ^ e l l e , v t'velinde
a n n u m obitus S. sigeberti i n Aclis in(íicatumncce(fario requiri j g ^ a
refte concluda?nus. Q u i n & s . Sigeberttts, d u m i n fecundo d i - extrui
plomare reuocat donation es a fe f a c i a s , a n t e q ü a m ü á i e g i t i - & d o t a í x i
m a m peruenerat astatem, e a f y f o l u m ratus ceufet,quas a b
a n n o r e g n i / u i d é c i m o q u a r t o ^ « ^ ¿ n í í , prótitct.un A t -
q u a m t u m fe obtinU/Jfe ¿ t a t e m i n n n i t .
8i Saronius n a t u m eum anno D C x x x i x é " Kalendis Fe-
b r u a r i j á n n i b C L V i i d e f u n t t u m M m i n g r e f i effent a n n u m x - A t ™ c h i l - ¡
tatis S. Sigebertus d e c i m u m o c t a u u m , & Chlodoueus t r i e m i o J™*
tumor decimum q u i n t u m . S i m i l c m error em i n c m r u n t B u c h e - " t i 0 ™ *
r i u s a d Gefta Epifcoporum T u n g r e n j i u m , M i r x u s i n Chrúnico
Bélgico, Fifen i n Hiftoria Ecclejix Leadienfis > Malebrancus i n
M o r i n i s ^ l i i ' ^ q u i b u s natus cft S. Sigebertus anno DC x x x V i ,
v h a f u n f t u s D C L I V , cum Ule decimum o c t a u u m , chodouens
decimum q u i n t u m x t a t ü attigijfet a n n u í n : quo tempore huic
non p o t u i l fuiffefilias fecundo loco genitus Cbildericus, q u i m
Regem Auftrafiorum a f f t t m e Y e t u r , & n u f q u a m infans a u t t a n -
t u m natus indicatur. Defunfto a u t e m S. Sigeberto f e c u n d u m \
n ó f t r u m calculum anno x t a t i s x x v m potuerunt proprijñ-
E
Ü I Septemb. & s . B o n i t i x v l a n u a r i j e i a t t ú b u u n t . I m o p o - & D-7<:J\
t t ú t Dagúbertus, euim vniusnomen & resgeftx e x t a n t , ocio bern 1 1 ' f i '
a t í t decefn annos a t t i g i j f e : quem f i c l i o n e G r m o a l d i Maioris- ^
D o m u s i n C ! e r i c u m a t t o n f u m f n i j J ' e , & i n Scotiam* ¡ine l i t b e r -
n i a m , d e p o r t a t u m , f e d dein p o í l aíiquot exilij annos u d i u i j j e t ,
atque e t i a m i n p a t e r n u m Auftraftx regnum r e f t i t u t u m , i n f r a
i n Analeffif a d V i t a m S. S i g e b m i p r o b a m u s . Quibus h k omifts
J i a t u t a m Cbronqlogiam per annos C h l o t h a r i j i u J n i ! u f q 3 J f a -
t r u r f i Childerici & Tbeodérici,nepotum S.Sigeberti deducimus*
8i Dagoberto ablegato f u b f t i l u t u s e í l Childebertus G r i -
m a l d i f i l i u s , a q a o S . N i u a r d u m Archiepifcopum Remenfem
Eccleftx f a x a telonets a l i i f y tributis i m m u n i t a t e m i m p e t r a j f e childetet¿
docent Flodoardus lib.2. Hift.Remenfu c a p q , & A h f t o r Vitx S. tusintrit-
i i m a r d i Kalendis Scptcmbris. H u i c Cbildeberto i n b r e u i f i m o fi**»
Cbronico Regum A u f t r a f i o r u m tomo 1 S cr iptor um H i f t o r u
F r a n c o r u m p a g . j S i a t t r i b u u n t u r v n a n n i bis verbis: C h i l -
d e b e r t u s a d o p t í u u s , l i l i u s G r i m o a I d i , annos V n . F u i t
a u t e m potius adoptiuus R e x a Proceribus aliquot & ajfedis
G r i m o a l d i iri r e g n u m ajfumptus, q u a m a Rege Sigeberto a d ó -
p t a l a s , c u m apud coxuos feriptores n u l l u m extat v r j l i g i u m i ,
Veruin q u i d q u i d ele illa adoptione f u e r i t , nullo modo regnauit
annos V n C h i l d e b e r t u s , fed nec a l i o m n Regum a n n i i n i f t o ^
Cbronico exaéle obferuantur. A n n u m illi i n t e g r u m a u t f e f q u i a - P e ^ t í t i r ^ ' '
n u m c u m Cbronico Sigeberti relinquimus, r e g n u m ^ C h i l d e r i - m 6 6 * *
ciincboamuslabenteannoDCLXIV , c u m i a m Cblotharius
hiennium i n N e u f t r i a regnaffei.
§ X I A m i C h l o t h a r i j \ i \ & Chtldericiy )
S. Sigeberti e x f r a t r e nepotum.
T^E/««¿?í?ChIodoueo n a n n o n c L x u , i l l i c ó í ú ^ chUtiíki
JL^cepiíTe regnum Chlotharium f i l i u m natu r i u s m
m a i o r e m , f u b t u t e l a S . B a t h i i d i s matris, t r a d i t i n huius reZnat ^
VttiÁ A t i f t o r a n t i q u i f m u s . Annos regno eius I V t a n t u m p a f - ^ 4 ^ ;
fim, ajígnant pofleriores omnes chronologix atqUe bijtorix
Francorum f e r i p t o r e s : contra quos a n t i q u o r u m & coxuorum
t e f t i u m auftoritas c U r i f t i m a g r a u i f i m a ^ p r x u a l e t , AcprU-
mo q u i n t u m regiminis a n n u m p r o f e r t concejfum m o n a f t e ^
r i o C o r b e i e n í i diploma r e g i u m , f c u , v t iftic a p p e l l a t u r , V t & -
c e p t u m de huius monafterij ab ómnibus teloneis i m m u n i t a t e k
I n t e g r u m l e g i t u r tomo 1 C o n c i l i o r u m Gallix ex códice V i r d u - ohferüa»^
n e n f i a U c o b o S i r m o n d o n o ñ r o d e f e r i p t u m . Eius c l a u f u l á i t a * * r
^ í ? f « r : V t hsec praeceptio í i r m i o r h a b e a t u r , & per re¿nH
t é m p o r a c o n í e r u e t u r , nos & prascelía g e n i t r i x n o f t r a
D o m n a B a l d e c h i l d i s , R e g i n a m á x i m a , n o f t n s íigna-»
culis í u b t e r eam decernimus a d f i r m a r e . S í g n u m g l o «
r i o f i G h l o t h a r i j R e g í s , í i g n u m praecclí» B a l d e c h i l d i s
T | Regia»;
 122 D E S. S Í G E B E R T O
[itero- K e g i n x . D a t a f u b dic x x m meníísDeceQibrisanno
R t G. H . y regni n o f t r i . Is eft annm C h r i f i i D C L X V I .
A 84 Dip'.omataatiaanmmrcgni e i m í c K t u m exprlmunt;
quinqué. a i t e r n m conftát S . A u d o m a r u s Epiícopus T e r u a -
neníís, bafilicam S. Marías S'uhiucníis t r a á i d i t S .
B c r t i n o A b b a t i , í u b d i e x v m M a i j , v i regni Domni
C h l o t h o c a r i ) R e g i s . I n t e g r u m exhibet lacobvA M a í e b r a n -
m in S i m é ad U b . q d e M o r i n ü , c a p . 3 . Emfdem m e m i m t i n
ChronicoBertiniam loannes Iperius capitulo 1 parte 1 0 , t i t u l o .
íeX* D e F u n d a t i o n e eceleíice S. M a r i o s : v b i titulo D e c o n -
cambio q u a r u m d a m t e r r a r u m i n t e r S S . B e r r i n u m
M o m m o l e n u m , tune E p i f c o p u m Nouiomeníem,^////^
diploma allcgatur, I m exordio i D u m & nos D o m i n u s i n
f o l i o Pacrum & c . hac verhclaufula. A á u m íüb die K a -
l e n d . F e b r u a r . anno v i regm n o f t r i . Iperius, qübd regno
C h l o t h a n j anni quatuor t a n t i m a b a l i t i p u p r n a t t r i b u e r e n -
t u r , a d d i t , h x c á u o priuilcgia data f u i í l e a n n o v i r e g n i
C h i o t h o c a r i j ríigilJum ením r e g i u m nec fallere , nec
f a l l i . Vbi clare i n n u i t f e p r i m i g e n i a d i p b m a t a , acfigillum r e -
¡ f i u m coram injpexijfe, & d i l i g e n t e r e x a m i n a r e .
8^ S c p t i m u m regno a n n u m alij afiignant. I t a B e r t e -
f r i d u s Epiícopus A m b i a n e n í i s , tofno 1 Conclliorum G a l -
//¿C^wí-^/f m o n a f t e r i ó C o r b e i e n f i p r i u i l e g i u m liber-
B taris a p l u r i m i i E p i f c o p i s f u b f c r i p t u m j u b d i c v n i I d u s Se-
ptembris anno v n regnante C h l o t h a r i o R e g e . E t S .
feptem, W ' a n d r e g i í i l u s Abbas F o n t a n e l l e n f i s anno r e g i m i n i s
íüi x v a d i i t C h l o t h a r i u m a n n o regni eius V I I 5 & ; p r i -
u i l e g i u m regias c o n f í r m a t i o n i s íuper aréá coenobij f u i
l i b e r a l i í f i ' i v á d a t i o n e a c c e p i t , v t bifceverbü t e ñ a t u r a u -
ü e r l ítje eiuSjinfcriptxS. L a n t b e r t o eius fuccejftriy t u m A r -
c h i e p i í c o p o L u g d u n e n í i , ad banc d i g n i t a t e m promoto
poft ¿ a l e n d a s N o u e m b r i s ^wm D C L X X X I V , quibus ex
hac v i t a m i g r a r a t d e c e j f o r eius S.Geneíius,5«ointer Angelos
obuiante a n i m a m S . B a t h i l d i s Reginas i n e d u m eleuatam
f u i j f e , huius A f t a t e f t a n t u r , vnaifa requirunt S . B a t h i l d e m
S . G c n c ü o f u p e r f u i J f e . De S S . W a n d r e g i í i l o , Lantber-
t o , & G e n e í í o p l u r i b u s agemus i x Eebruarij ad V i t a m S .
A n s b e r t i m Abbatis F o n c a n c l l e n í i s ^ m ^ ^ amosregt»
minis, hicfepius interponendos, aecurate fiabiliemus. • ádminiftrajfe : ajfumptáque deinde maiore v i u e n d i licentiá,
8ó statutos haftenus C h l o t h a r i j annos p m l a r e promo~
u e t V r f i n u s in V i t a S . L e o d e g a r i j E p i í c o p i A u g u f t o d u -
neníis, q u a m / m b e n t e A n t o ú á o P i d a u o r u m Epifcopo,
& vrgénte A u d o l p h o A b b a t e S. M a x e n t i j , q u i ambo v i -
uenteadhuc S . L e o d e g a r i o , eum d i g n i t a t ü g r a d u m o b t i -
m e r a n t , ipfe e r u d i t i p m o v i r i u d i c i o confcripjit. V i t a m i l l a m
elimato nonnihilílflo, v t p r x f a t u r , ediSt S u r i u s u Oftobrii,
atque ex illo Andreas Chcfnjius^tomo 1 H i j i o r u F r a n c o r u m *
C Nos eamdem primigeniojlylo ex q u a t u o r optimjí fidei € o d i -
cibus M S S . n a f t i , huc paucula conferimus. I t a ergo f e r i b i t :
G u m q u i d S m Pater ex m o n a f t e r i o , q u o d eft f i t u m i n
h o n o r e B . M a x e n t i » , o b i í f l e t , i u í í u P o n t i f i c i s Pittauo-
r u m Didonis, a m n e u l i f u i / i d c m f u í c e p i t L e o d e g a r i u s r e -
g e n d u m , q u o d per íex feré annos ftrenué r e x i t 3 i l l u d -
i^uemagnis opibus dilatauic. Sed c u m i u x t a í u u m
P o n t i f i c e m i d o n e u m íe prasparaíiet, &clarusiiabe-
returproe o m n i b u s , o d o r e i u í d e m fuauitatis i n t a n t ü r a
p r o c e í í í t , v t v f q u e a d p a l a t i u m Regis redoleret. E t a t
c n i m eodem t e m p o r e m i n o r C h l o t h a r i u s c u m B a l d -
h i l d e matre R e x , F r a n c o r u m regens r e g n u m , q u i ,
agnitá eius p r u d e n t i á , cupientcs e u m í e c u m habere i n
aula regia, p e t i e r u n t P o n t i f i c e m , v t habita ipíius l i -
c e n t i á c u m ipíis elíet in p a l a t i o . Q u i ftatimiuíia com-
p l e n s , magnis r e b u s d i t a t u m , & í a p i e n t Í 3 e f l o r i b u s a d -
o r n a t u m , obtemperans e o r u m v o i u n t a t i , deftinauit
ad p a l a t i u m ; q u e m R e x atque R e g i n a v i d e n t e s h o -
n o n f i c é Íuíceperunt. Q u i in paucis diebus t a m d u l c i a
- í u a verba, & bonitatem o f t e n d i t i n t a n t ü m , v t R e x
fimul atque R e g i n a & p l e r i q u e Pontiíicesac Proce-
res íupraomnes e u m i n a m o r e m í u í c i p e r e n t . E t q u i a
e u m v i d e b a n t d i g n u m ad í u í c i p i e n d u m honorem,
c - u n d o r u m coníeníu, prascipué F r a n c o r u m , a d h o n o -
r e m P o n t i í i c a l e m eum efle i d o n e u m p r o c l a m a r u n t .
Q u e m ad h o c e l e é i u m omnes A u g u f t i d u n o , quse, c f t
R E G E F R A N C . A V S T R A S .
y E d u o r u m ciuitas, fecerunt P o n t i f i c e m . Q u a m c ú m ] 3
per annos decem ftrenué g u b e r n a r e t , e o d e m t e m p o - decem¡
re R e x C h l o t h a r i u s , q u i e u m E p i í c o p u m c o n f t i t u e -
rar, d e f u n d l u s cft. H x c Vrfinus ex q u a t u o r , v t d i x i m u s , p r £ '
claris Codici'bu! MSS.cum f u m m o affenfu i n d e c e m z n m s a f -
fignatity quos Surius i t a e x p r e f i t , Q u o m u ñ e r e d e c e m a n -
nis ftrenué c u m f u n d u s e í l e t , Chlotharius R e x , qui-
e u m p r o m o u e r a t , exceffit é v i u i s : i a m p r i d e m a n t e hos
Epifcopatus i l í m decem annos, Rex conjiitutus, cumS» Leo-
degarius & Abbasejfet S . M a x e n t i j & deindein aulam regiam plurest
& euocatus degeret. Hoc indicat odor boni nominis ex A q u i t a n i a
vfque a d p a l a t i u m regium redolentis. Hoc e t i a m e x i g i t p e r -
fecta e'm i n aula viuendi r a t i e , qua ipfe ex A q u i t a n i a euo-
c a t u s } P m e r u m Francorum ánimos f i b i adeh benignos con*
ciliárat.
87 Q u x f i m d c u m Chlothario Rege i n a u l a m a d f e 5",
Leodegaúum euocarat S. Bithildií m a t e f j , eadem i n t e r r e g n i
adminiftrationem anno regni illim w n v n a contulit p r i u i l e ~
g i u m , quod a Bertefrido Epifcopo conceffum fuiffe m o n a l i e r i »
Corbeienft fupra m o n u i m m ; Cette, v t i n e ' m V i t a l e g i t : t r , V v { -
mores & Proceres F r a n c o r u m , v t coenobialem v i t a m
i n m o n a f t e r i o duceret, dinferebant, quia eius í a p i e n -
íiá p a l a t i u m regebatur , & p r o fuá í a n d a c o n u e r í a - E
tione ab ó m n i b u s amabatur. N a m , v t A f t a MSS, S* B e r -
t i U A b b a t i j f e , datoda i v N o u e m b . t r a d u n t , m o n a f t e r i u m legitimam
K a l e n í e p u e l l a r u m c o n f t r u x e r a t , quateniF% c u m ad ^ x n a E U u
l e g i t i m a m íetatem filius ííius D o m n u s C h l o t h a r i u s L
TÍLLTEM* I
perueniíí'et,' & r e g n u m í i b i c o m m i í T u m per í e m e t -
ipfumregere potuiífct, tune i p í a , reliftácurárega-
l i , f u b religionis o r d i n e in p r a d i ó t u m ingrederetur
monafterium. Quod p r ^ J l i t i t C h l o t h a r i o f i l i o a d u l t o , adubm*
c u m coníeníu o p t i m a t u m í ú o r u i i i ; & in monafte-
r i o í u p r a d i d o í ü b obedientiáBertilaeíe a b d i d i t A b -
batiílas. I a m vero f e ad l e g i t i m a m astatem p e r u e n i 0 e ,
a n n o regni í u i x i v rww annos x v i natum,agnofcit S . S i -
g e b e r t u s R e x infecundo diplómate Stabulenfibus & M a l -
mundar'tenftbus d a t o : v t v e l f m i l i J í t a t e C h l o t h a r i u s a d u l -
t u s ^ a t r e i n monafterium p r o f e f t a , regnum v i d e a t u r folus
i h o r i f o c i a m , f e u illicito c o n c u b i t u , feupotius legitimo c o n i u -
gio}acceptarit,Nam a m o r t e e m y f r a t r i f f a Cbilderici, E b r o i - ^>«r
nuseiufífc ajfecU acceperunt q u e m d a m p a r u u l u m , q u é generajfi.
C h l o t h a r i j fuiíTe c o n f í n x e r u n t f i l i u m : h u n c i n p a r t i - filium»
busAuftriíecum leuantin regnumt Quáderemul-
t u m collegerunthoftiliter p o p u l u m , c o q u ó d veriíi-
m i l e cunótiseíTe v i d e r e t u r . E t e n i m c ú m d e p o p u l a n -
d o patriam f u b i u g a r e ^ i t , etiam i n n o m i n e f u i R e g i s ,
q u e m falso fecerant , prascepta l u d i c i b u s d a b a n t . p
Q u a n t i autem per h o c calliditatis figmentum , Chlo- e
d o u e u m e í f e f i l i u m C h l o t h a r i j c r e d i d e r u n t ? ¿TÍ. v t
pluribus r e f e r t u r i n Vita S. Leodegarij ErmenarÍQ}eius i n E p i -
feopatu Auguflodunenfi fuccejfori, i n f e r i p t a , editaque tomo 1
Scriptorum H i f l o r i x F r a n c o r u m .
88 A d u l t a hjee C h l o t h a r i j jetas p m l a r e f t a b i l i t u r i n A f t i s
S.Wandregtfili, in quibus hic t r a d i t u r , ccepiííe m o n a f t e -
r i u m Fontanelleníe í u b d i e K a l e n d . M a r t i a r u m anno
C h l b d o u e i R e g i s x 1 , S. M a r t i n i Papas v i l , Chrifli
D C L I V , & ab eo tempore expleuiííe d e c e m sSc n o u e m
annos,meníes q u a t u o r , dies q u o q u e v i g i n t i & v n u m ,
q u i menfes & dies intercedünt a K a l e n d i s M a r t i i s v f q u e a d
x x i i l u ! i j / í « XJ Kalcndas A u g u f t i , ^ « o v i t a hac m o r t a l i
exutus e ñ . Annus is necejfario eji D C L X X I I I , q u i x n fuit
r e g n i C h l o t h a r i j , v t A fta MSS. exhibent a d plenam C h r o -
n o l o g U n o s l r £ confirmationem. I n i i f d e m A f t i s C h l o t h a r i u s
faftigi u m regni p o f t p a t r e m C h l o d o u e u m a d e p t u s , regnatv-
r e x i t p o p u l u m O c c i d e n t a l i u m F r a n c o r u m annis q u a - nmerfim
t u o r d e c i m . ibidem i n expofxtione eorum , q u x S. Bathildi antJ0S H .
pudaxerat S.VVandrcgifúüs, a d d i t u r : Chlotharius ma-
i o r n a t u q u a r t u m d e c i m u m r e g n i agens a n n u m , c o n -
íortiisíubitócaruithumanis. Childericus temeréab
i n f i d i a t o r i b u s interemptus , á prasíenti íiiblatus eft v i -
t á . T e r t i u s T h e o d e r i c u s m a m íuperftes, r e g n i í u í c e -
p i t g u b e r n a c u i a . Quo regnante A u f t o r h w f c r i p f i t , Annos
ho$
 I F E B R V A R I I . i z j

A X Í V regm C h h t h a r l j anno C h r i f l i D C L X I i c t e p m > finí" pfijfeXheodmcm e t l t m , qtioitnmmtajlerío CJIJ f u e ñ t enu- AVOTO-

. m t u c u m a m o DCLxxv3t/í f i é i n i t i u m feqtientis D C L X X V I e i tritus.Calenfiscogmmmatnseñ.DeImumRegum fuCiíftone,' G.H,
p r i m o T h e o d e r l c m j u m hoc pulfo C b ' ú d e r i m f u c c e j f e r i n t : a m ~ & gejlis a i i b i commodlor occafto d i f y u u n d i e ú t , A d C i M o - D
faecedit bo a d u l t a m s t a t s m adepti, Childericm e t i a m ducta i n v x o r e m u e u m 11 eiujffa Uveros r e u e r t a m u r .
Theoderi- r>ilíCbüde m a t r i m o n t Q C Q m u n f t m . ' Ñ m d i p l o m a t i a Childer¡0t 9 1 P o s l w n o i n f i i c i a n t u r effigies Regum F r a n c U y q u i a Ejf¿*et
tusmm stdulenfibus & M d m n d a r i e f i b m a n m ngrít e m v i u , C h r i ~ Ucobo de Bie Chalcographo Regio.ex monumentió f t p u l c h r d i -
*T6 fti D C L X X 11, d.itffifubfcYípfermt & Bilichildis e'm v x o r , & b m a l i i f ú e Regiis dmeltisfcnlptx p m l i e r m t , & veras e o m m
ImncchildU v'idua S.Sigeberti,vt i n f r a p r é a b i t u r , c h m ipfe / ; « - per fonos p r ¿¡enture i u d i c a n t u r . Ex i ü plena f u t e & vtcumq^
iuí fuccejforAuftraftii p r & e f f e t j u i m regni a n m x 11 fihrifli D C - a d u l t a m £tate77i referente, f e d imberbes v i f t m t u r Chlodoueus cl3'0do!ifi
LxXvivnaimpemNeuJimobtirmit^uoditadeíndJira.ar. 11 t r i u m Regum pateT>& Chlotlhirius 111 printogctñtus. A t
8 9 B d d e n c m í i b . U C h r o n i c i Cameracenfis cap.2y .exbibet f u á barba h i r f u t i apparent dúo a l i j f i . i j , C b i l d e r i m facie fere m / -
diplomjtídonatmii monafteno Maricoleníi ad Helpram i n mieniH,Tbeoder'tcm fen'úi r u g i f ó ¿ c o n t r a f t a , Succedit h u i m f i - chiMerict,
H a r í n o n i a f l u a i a m k S . H u m b e r t o Abbate/<í¿í.e, a l i q u a n t a Um chlodoueus 111 J o m o s á facie adolefcens^quiparuuluspa- Theodeü-
correftius r e l a t u m a M l r x o i n Códice D o n a t i o n u m p i a r u m t r i (uffecius, q u a t u o r t a n t u m annos r e g t i a u i c , de quibm **'
Sano t U h cap.^.quodpos ex autographo, i p f m H u m b e r t i figillo m m t ó > mox a g e m u s ^ ftatutam C l m m l o g t a m v d m á x i m e ex regno
'tterictii defcriptum habeMim hoc exordio: A n n o d u o d é c i m o r e g n i Theodericifiabiliemus*
ppudAti- D o m n i n o f t r i H i l d r i c i g l o r i o í i R e g i s , ego i n D e i n o - 9 2 H x c a c c u r a t e o p o r t u i t d e d a c l q m d o m n h m peneChrú*
forf0*'' m i n e H u m b e r t u s & c . i n t e r p o n i t u r apud B a l d e r i c u m & n i c a . J n m l e s & H i ñ o r U Francorum p u d i f t a tepora confim-
l ü r m m x v K a í e n d a s Aprilis,</«o die fuiffe d a t u m aliunde 0 f f i C h l o t h a r i u m v e l i n t f o l h n q u a t u o r annos rcgnaffe: Anís Chía-
p o t u i t B a l d e r i c m f c i u i f f e . A n m m i l l u m X I I regni i n D C L X X V I p u e r u m v i t a f u n d i d Q u o r u m opiaio e u i d e n t m i n f ñ n g i t u r thortut &
comenire c o n f i r m a t i n claufula diplomatts f u b n i x a a d f t i p u - Cliilderico,í/ttí;« a n m i u n i o r e m C h I o r h a r i o / ^ í r t ? / ) r / - Wpríaa
latió i d o n e o r u m t e f t i u m } D o m n i videlicet V í n d e n t i a - mogenitoneceffar'ib a g n o f u n t m e c tamen v l t r a t r i e n n i u m ¿ ^ / « ^ « k »
• n i Epircop{5& F u l b e r t i fratris Humberti.Ná?» ( v i ex t a - ftatuimt f u p e r f u i f f e : & t a m e n a d m i t t u n t duéta vxore i n c o n - . .
b ü l i i fibi a Claudio Dejpretz. communicatis probat Coluenerim , ftgü v i x í f f e M e r o f ^ p m r e a j f e : q u o d xque potuijfet annos v 111 J*™*'
i n Natis a d caput 19 B ^ a r i ^ S . A u c b e r t o E p i í c o p o C a - m í u s c h l o t h a m s , q u a m decem Ghilderims. Kis p r é u l t F a - g * '
B meracenfi x n i D e c e m b r i s anno D C L X X V defundo b u l a t o r i n G e f i u R e g t m F r a n c o r u m , coactas, qula regno D a - E
y « ^ í V i n d e n t i a n u s / í « Vindicianus,í/¿g«^É> a m o n e - gobertiannosKXXIV a t t r i b u e r a t , x v i n d e p c r d i t o s recupera--
x x x v i . t e m p o r i b u s Theoderici Regisjqui poft C h l o - reiduos proinde Chlodoueo fili^dccan Cblothario nepoti e r i -
t h a r i u m f r a t r e m í ü m m a m r e g n i ruícepicyrenitentibus p u i t M t c G e ñ a d e f c r i p f t t t f u i h i a t u m Fredegarijfuppleuh, &
plurimis ex Francorum Principibus3maxim^propter sigebertus GembUcenfis hos i v regni anms 3 a p g n a t C h l o t h a -
- E b r o i n u m , q u i M a i o r d o m u s regias i l l i s permolefl:us rio ab anno ChriftiDCLXI 1 a d a n n i á n D C L X V I , q u i deinde
e v a t , v t t r a d i t idem Baldericus cap. z o , v b i v t r i u f q t i e & fingularii i n f u á opinione, x m annos fequentes attribtiit
T h e o d e r i c i & E b c o i n i f u b i u n g i t eieftionem. Eratautem childerico i n regno N e u j i r ' u , v ( q m a d a n m m C h r i j i i D C -
Ebroinus3(ví monet i n F i t a S.Leodegarij V r f i n m ) Francis z x x i x i q u o d juprafttis refutatum,
o d i o í i i S j q u i a q u o d per e u m d e m í i i b R e g e C h l o t h a r i o
f u f t i n u e r a n t p o n d e r i s i u g u n v m w » m e t u e b a n t ; poí//"- ^ X / J K e r m m D a ? o b e m fíliÁ S S m b e r -
Jimum
u i p r o p e r a b a n t o c e u r f u m ^ b r o i n o m a n d a n t e , itineris t í , & h u m ex j m r e nepottf Theodena
accipere r e p u d i u m / w r d f coaita : v t i ex altera Leodegarij t t i m C h l o d o m i 1 1 1 , O * ChlldebeHí fra-
dericore- d e n c u m c u m Ebroino , q u ó d n o n eíTet iispraefentibus t m m , í üeoaemtpuomm. UUgovenl
gmt chil- f o l e n n i t e r , v t i mos e f t , r u b l i m a t u s 3 p e r í e q u u n t u r : t a r a - 1 j 1 Chtldebertifillj.
¿ericas, c a p t u m 3 & v i o l e n t e r iniuriis aíFed:um,íub m o n a -
chali h a b i t u m o n a f t e r i o i n c l u d u n t : & fratrem í ü u m 93 t ^ l o n y f i u s P e t a u i u s p a r . z . R a t i o n a r i j temporum lib.4,
C h i l d e r i c u m f u b r o g a n t i n r e g n u m s v t yeferunt A c t a Chlotharij & Chílderici tempo-
M S S : S . A m a t i Epifcopi Senonenfis x m S e p t e m b M n d a . E n ra e x T b e o d e r i c i e x o r d i o firmanda eííe. Etnobis q u a - Theoderici
r e g n u m T h c o d e r í c \ , q u a m u ü b r c u i t e m p o r e definitum : qua u i s i l l o r u m r e g n i témpora t a m folidisopinemur % . p m e d e n t i regnum
S. V i n d i c i a n u s a m o D C L X X V I Epifcopusfafius, donationi S , flabiliri f u n d a m e n t i s , v t exordium regni Theoderici iis f u p e r - anno 619
Humberti fubfcripfitxvm Martij , anno x n regni p u i p o f t t 3 m u a tamen e a ^ e u i d e n t i f m a non deerunt a r g u - r e c ^ t m *
Q Childerici. menta,qHÍbus coeptamChronologiamfirmemus. A c p r i m o A * p
90 Üic d e i n d e i n N e u f a i s e r e g n o c o n f i r m a t u s , í u p c r - f i a S W i l f r i d i Epifcopi Eboracenfis clare euincunt Theodericit •
omnemdomumfuam S, Leodegarium Pontiíicem regnum.anno D C L T í X i x r e c u p e r a J f e y e i u f ^ p a l a t i o p r x f u i j f e
íiibliraauit, & M a i o r e m d o m u s i n ómnibusfecit, v t i miorem'DomítíEbromumWilfridt^tepBedalib.^cap.iz, ^Ul, s^
inhuiusVitá profequitur Vrfintu : qui a d d i t t r i b u s p e n é ab E p i f c o p a t u a n n o DCLXKVII expulfm e f t : p o j i c u m abf-vvilfridm
annis Regetn f c l i c i t e r f u b e ' m direftione wiperajfe; fedpoftea ceffum Ethelredus Rex M e r c i o r u m beltu m t u l i t Egfrido N o r t - aTheode-
e x c i t a t a m m u l o r u m flatibus i n u i d u f c i n t i l l a m , p a u l l a t i m h u m b r o r u m R e g i J q u o V F i l f r i d u s . f u e r a t aSede Epifcopali e - rico^ege
a m m u m r e g i u m m c e n d i j f e contra S . L e o d e g a r i u m , quiin ieftm. Confertoigitur g r a u i p r á i o i u x t a flmium Trentam, &zbroína;
Vafchate a n n o C h r i ñ i DCLXXIX , i r a m Regis declinatu- o c c i f m f u i t A l f m n m f r a t e r Regis E g f r i d i . C o n ú g x t q u e j n q u i t J a j f L
Keidimr 7m L u x o a m n [ e c e f l t * N e c d i u f u p e r f u h Rex Optimatibus Malmesburienfis de Geflis P o n t i f i c u m Anglorum l i b . j , v t a n -
0000679. Palatinis minusgratustaquodam B o d \ l ó n e , a l i i f ^ infídia- n o r e u o l i i t O j e o d e m d i e j q u o ille {VV'dfridm ) p r ^ i u d i c i i j
t o r i b u s implas,cura R e g i n a praegnante i n t e r f e d u s , & i n E b o r a c o paíTusfuerat, cadauer r e g i j adoleícentis
Cum fiiiá R o t o m a g i i n bafílicá S. P e t r i á S . A u d o e n o illatum v r b i l o n g u m indiceret i u f t i t i u m . I t a E t h e l r e -
fepultuSjVf Coüigimus ex v i t a SS. Audoeni, Leodegarij, Lam~ dus t r i u m p h o f u n d u S j i n t e g r i t a t e r e g n i recepta, W i n -
b e r t i , VVandregifiü. Childerici Regis Cbilpericus f i l m s f u i t , & . f r i d u m E p i f c o p u m j q u i Ceddae a p u d L i c e f e l d f u e -
f o r t e e t i a m Theodericus, q u i ambo deinde f u b Carolo Martello ceíTerat q u ó d E g f r i d i p a r t i u m f u e r a t , e x p u l i t . Is Galli-*
Reges f u e r u n t : t j f u b S.Bathilde auiá i n monafterio Calenfipoji co l i t t o r i f o r t e a p p u l f u s , i n T h e o d o r i c u m R e g e m &
necem patris d e l i t u e r m t ^ t u t e l a m j j & defenfionemfecurifi- E b r o i n u m D u c e m Francorum i n c i d i r : quibus á Bri-
mam apudillam^d a n m m vfqueDCLXXXVfuperftitem}ac t a n n i á m a n d a t u m erat, v t W i l f r i d u m E p i í c o p u m c a -
poft hüius o b i t u m apud S . B e r t i U m e i u f d e m m o m f l e r i j A b b a - p e r e n t & fpoliarent. Q u e m i l l i errore nominisadi,
tijfam^liaffa (antimonialesobtinuerunt.Quarum conftlio^t fociis occifis & rebus ablacis,abíre í i u e r u n t . A t W i l f r i -
omnis pMCideretur i n u i d k contentioniffa occafio apud Regem d u s & e i n manus Theoderici Regis & Ebroini i n c i d e r e t , - eodem
Theodericum patruufíiieiuftfe liberas & pofteros,videtur C h i l - a m o D C L X X I X i n Friíiam ad A d a l g i f u m R e g e m na- ^ ¡ ^ ^
p r i e m i n Clericum attonfus ejfe, & n o m m DanUlU a j f u m * u í g a u i t . H u n c a d necem v e l e x p u l í i o n e r a v i r i D e i E - ^ ^ 0 ^
T 4 broinus
 M D E S. S I G E B E R T O R - E G E
AVCTO- broinusepiftolis cum tentaíre^aurumímmcníum p o í -
«.E G. H . liciius,irritus f u i t . H i e m e ibidera e x a d á anno D C L X X X
A 'VV'ilfridus ad D a g o b c r t u m , ^ / Í M w 5 . S / ^ r n , Regem
¿ramo Xranfrhcnanonmi Francorum vcnit. Jsnonimme-
680 T ' f i i mor' c n m q11011^3111 ^ ¿ t i o n e M a ^ n a r u m p u l -
í ^ l S f u m , & de H i b e r n i á ad íe v e n i e n t e m h o í p i t i o recepc-
s . sigeber- r i t , & equisíociiíque a d i u t u m patrraE: r c m i í e n t , b e m -
ti, gnc c x c e p i t , m u l t i í q u c prccibus f a t i g a u i t , v t p r o u i n -
ciam r c m a n e n t i á í u á d i g n a r e t u r , E p i í c o p a t u m S t r a t c -
b u r g e n f e m a c c i p i c n s . F m ^ U RotHato p r o f c ñ m e(l,vbi ab
A g a t h o n e P a p á ( v e r ^ ( m u BedJLltb.^ c a p . 2 0 ) F p i í c o p a -
& Roma- t u ¿jgftus inUentus e l l , & ad S y n o d u m c e n t u m
f u b s ^ A g J - v i g i n t i q u i n q u é l i p i f c o p o m m , aduersüseos q u i v n a m
thone i n - í n D o m i n o Saluatore v o l u n t a t e m a t q u e o p e r a t i o n e m
terfuit. d o g m a t i z a b a n t , v o c a t u s , inter E p i í c o p o s c o n f e d i t & fUs,in v i l l a regia Cljpiacoprope Pafifios,} viuis except n o n a -
C t m i i i f u b f c r i p f i t epiftok ex bac S j m d o a d C o n f t a n t i n u m I m -
f>eratorem,[-Ieracliam & T i b e r i u m A u g u p i . m i j f r . q t u refer-
t u r actione quarta f e x t i Goncilq O e c m i e n k i , C o n f t a n t ' m 6 p o l i
eodem anno 10 C L X X X , lYienfc N o m n h r i , m b o a t i . Sed a d
Theodcricum.qnem bine confluí anno D C L X X I X Regem f u i f -
fe>redeanmi:ciúm , regnt refumptiepocbatncboandaeft ab eo-
d e m anno DCLXXLX,faltcm labente:nam ferius reconciiiato
E b r o t n o , v i d e t u r i n R e g c m ab O p c i m a t i b u s follenniter
íublimatus.
t?4 T h e o d e r i c o ^ í / ^ poft Cbilderici f r a t r i s cjídem Re*
S ge c o n f l i t u t o , A u f t r a f i j factlone Ebro'mi Cblodoueum Cblotha-
r i j 111 c r e d i t u m f i l i u m p i Regetn a j f t m p f e m n t , aíferentcs
S.Leodega- c u m {acramento T n e o d e r i c u m m o r t u u r a eííe.T««í: S .
rtits a m o L e 0 ¿ e g a r i u s , quodfmkChíodoueonollet fidem promittere,
t m ^ 'tttíí11 Ebroini captm^atque emdfs oculis abduftuf e j l , & inedia
a l í q u a m d i u c r u c k t u s , ac p í i e a i n M i b m V V a y m e r i , Ducü c u -
t u f i a m C a m p a n i l , q u i a d h o c fcelusperpetrandum, c u m B i -
done altero Bbroini Confiliario, é íinibus A u & ú , f i u e A n f t r a -
famijfHsfueratidetentus.lnterim E b r o i n m , reielíto Cblodoueo
illo f u b o r n a t o , i n g r a t i a m Theoderki Regis r e j l i t u t u s , d i g n i t a -
t e m Maioris Domus a d h m a n n o D C L X X I X recepit. A t D a ~
gobertoS.S'geberti filio, anno fequente D C L X X X a d regnum
M f t r a f i x enefto VVaymerus cum S. Leodcgario i n N e u f t r i a m
a d Ebroinnm f u g i t , ac per h u i u s f r a u d e m i n E p i í i : o p u m
,promotus,in eius i n d i g n a t i o n c ^ ¿ • ¿ i n c u r r i t , ^ m u l t i s
flagellis caerás, turpi/Timeque. v t decebat p r o d i t o r e m ,
condemnatusjaqueo íüípenfuseft.^í S.Leodegarium
ín quoddam perduxerant monafterium , in quo eum
peíannos circiterdúos latuille tradit in ciusVitaVrfwus
a d a m m m fcilicet D C L X X X I I , quando i u j f u Ébroini oblatas
Eegi,opprobriü contumeliiffa affetlrusjinguá e t } a m e x e f t a , t r a -
mnt> <>84 ^TM ¿JJ. ' V ^ a n i n g o , i n cuius m o n a í t e r i o F i f c a n o p e r
ccciditur. k i e n n i u f H f e r é i n D e i l a u d i b u s refedit a d a m m m vfque
DCLXXXIV. Q m tempore e i a d Concil iumab EpifcopU i n
Villa regia h a b i t u m eiioCato ingredi non licuit,[ed feorfim a R e -
ge i n jpeciem examinatus, e m atque Ebroini fententia capite
plexuseft die fecundo O f t o b r i s , v t i g e m i n a v i t a eim h i ñ o r i a
exafte t r a d i t , a l t e r a Epifcopo AtignHadunenfi Ermenario eius
fuccejfori d!cata,altera auciore Vrfmo inferipta Anfoaldo F i c t a -
m r u m Epifcopojn D i d o m eius p a t r u i l o c u m f i t b f i i t u t o .
^5 Armodein D C i . x x x V n mortuo A t i f t r a f u Maiore
Domus Valfoaldo D í u e j i p p i n u s Herj¡allius,pater C a r o l i M a t -
teUi,menfe lunio Imius d i g n i t a t e m accepit, r e x i r q u e , v t A n -
udes M e t e n f e s h a b e n t , a i m o s x X V Í ^ ¿ r meníes v i , m o n m i s
anno D C C x i v menfe D c c e m b r i . N e c d i u fuperfuijfe Dagober-
t u m Regem colligtmus ex b/Jioria C b r o n k o Eredegarij a n n e -
x a j n q u a cap.9*] relato poft o b i t u m Vulfoaldi dominatu M a r -
Vulfoalde t¡nt¿ítqne p i p p i n í , a d d ¡ : u r : D c f u n d i s , fine decedentibus
an. 687 ] ^ e a i b u s , c o m m i í l i s inuicé P r i n c i p i b u s 3 E b r o i n o , M a r -
mortuo 5 ' . > j •• r>
fuccedit t i n o atque F i p p i n o a d u c i s u m 1 h e o d e n c u m R e g e m
pippinus, e x c i t a n t u r ad b e l l u m . . . D c u i d i c u m Tociis M a r t i n u s
atque P i p p i n u s i n f u g a m h p í i / u n t , períecutuíqaeeos
E b r o i n u s m a x i m a m p a r t e m d e illa r e g i o n e v a f t a u i t .
tnterficitur ^ M a r t i n a s D u x contra fidem d a t a m ab Ebroino i n t e r f e -
£,bromm: n i,- A , , I b c x c u . D e e f t menfisqua fjnodus h a b i t a eft. Anno dein DC-
¿tus ejt.Sed h i c e a v i i v o n a i n f o l e n t e r elatus,drm Francoscru~
delius o p p r i m i t , a qaodam Hermenfrido confojfus eft eodem a n -
no a d f i n e m vergente.aut certeinitio f e q u e n t ü , t r 3 i n í k d : o p o f i
n e c m S,Leode¿arij t r i u m a n n o r u i n f p a t i o , v t i n v t r a q u e
•
F R Á N C . A V S T R Á S .
huius Vita. l e g i t u r . D c m pofl fodém Ebro'mi corpus S.leodegarij
Vicíanos delatu?n es},ér i n v k i n o monajierio S . M a x e n t i j m e - corpúí 5."
d i o M a r t i o meníe depofitum anno D C L X X X V I I I . Leodegarij
96 Ehroino[üccefit V V a r a d o , f e u V V a r a t t o , M a i o r - D o - an- 6 i g
mus,ac mox d a t u obfidibus inter hunc & P i p p h m m p a x f i r m a - ^ ^ t u r
ta.Sed VVaradone afilio Gijlemaro [ u p p l a n t a t o bellUm ciuile s.Audoe-
recradmt, q u a m p l u r i m i s n o b i l i b u s viris" P i p p i n i D u e i s nus « ¿
f r a u d u l c n t e r ad c a f t r u m l s / í m \ i c u P C i , q n o d ' N a m m c u m i n - 689. j
t e r p r e t a n t u r , occifis. Q ¿ a d i c l o a n n o D C L X x x v i i l p e r a c l a
a r b i t r a m u r . N o n d i u pofl G i j l e m a r n s ^ p i u s a S.Audóém E p i -
fcopo Rotomagenfifrujlra monitíts,mor:e peru¡cdciam l u i t , &
VVarado pater p a í a t i j p r x f e f t u r a m r c c e p i f . i n t e r quem é ' P i p ' í
p i n u m v t concordia c o n f t i t ü e r e t n r , Coloniam eftprofc¿lus S.
A u d o m u s , & p a c e J l a b i l i r a a d Regem ac Waradonemregref-
genarias, cum rexiíTet E c c l e í i a m R o t ó m a g e n í e r a a n -
nos x L i n , meníes n i , d i e s d e c e m , ^ x i v M < í f | 4Kn¿ -l
D C X L V i , a d x x i v Auoufil a n n i D C í x x x i x , v t nihilac-
curatius dicipojfe v i d e a u i r . l n A c l i i a d i ü n g i t u r annus ab I n °
cafnatione C h r i f t i IDCLXXVII, ^ refto R o t o m a -
genfmm ante quingentos autfexcentos anuos ajfumpto calculo
infertus. I n Cbronico Sigeberti a Roberto de M o n t e interpolato
&continuato,adamum DCXXXÍVifla l e g u n t u r : Dcfun-
¿ l o S. R o m a n o o r d i n a t u r S. A u d o e n u s x x n Roto-
rriageníts A r c h i e p i f c o p u s . Qu'rerror dttodecim a n n o r u n i
ilíic ca'ptusySc í ü p r a r e i e d u s , i n o b i t u riecejfatio c o n t i n ú a n - g
d'ds,veritate non d i f e u f a , v i d e b a t u r , & varios baftenus ajfe-
¿t atores habuit.
97 S.Audoéno fucceftt S.Ansbertus e x x i i A b b a t c E o n -
tánellenfi Archiepifcopus Roto'magenfis}ad cuius V i t a m i x Fe-
b m a r i j órdinamUs témpora' £. VVandregifü't Fundatorís &
p r i m i A b b a t i i Fontanellenfis,oftendimafcfa illi x x 11 l u l i j a n n i
D C L X X I I I v i t á f u n f t o f t r j f e f t t m fuiffe Abbatem n S . L a t - AmUi
b e r t u m , cuius régimen egregie amos Théoderici Regis propu- Theoderki
g n a t . N a m Aigradus anclar c o w u s i n f ó t a MS.S.Condedi A b - chrifti
batu,xxi O t l o b r ü danda, / t T i ^ f n n í u I a m Belcinriacam ^ ^ ¡ " - ^
adSequanam fidmenillia T h e o d e r i c o R e g e per p r i u i -
l e g i ü m íuas a u d o r i t a t i s t r a d i t a m perpetualiter p o f i d e -
d a m i c u i e t i a m Condedó prífediuesac n ó b i l i s S c h i w a r d u s
poffe/liünculas aliquas d o n o p e r e n n i c o n t u l i t v i Idus
O d o b r i s í ú b a n n o 111 praefati R e g i s T h e o d e r i c i , q u i
erat L a n t b e r t i annus n o n u s . E r g o a n n u s C h r i f t i D C L X X X
i n que}n,faltem dicto menfe O c l o b n , c o n u e n i u n t & annus 1 1 1
Theoderici & i x latbert'r.quo Archiepifcopo Lugdünenfi o r d i -
n a t a f u b finem a n n i D C L X X X I V ( n a m deceffor S. Geneftus
Kalendis NoUembris e viuis decefferat)datus 111 Abbas F ó n t a -
nellenftbus S.nnsbertus,cuius anno 1 1 , T h e o d e r i c i R e g i s j ^ ^ y
v i i j eidem monafterio i n f u U B e l c i n n a c x a m e m o r a t o v i r a 7 c h r i f t i ^
Sch'nvardovaria caHatafuiffe bona t f a d u n t p r x d i f t a A f t a S, 685-, a u f
Condedi,níillo tamen donationis menfe i n d i c a t o , v t ea potuerit ^8 6,
f a f t a effeaut f u b finem a n n i D C L X X X V , a m cene f e q u e n t i F
D C L X x x v r , cuim magnam partem ad d i f t m n v n a n n u m
Theoderici Regis efife referendam f u p r a d i x i m u s , a t q u e infray
m á x i m e i n anno obitus,confirmamos,
q8 Eodem a n n o í e p t i m o r e g n i T h e o d e r i c i , ^ V i 11 Theodene*
I d u s M a i j d a t u m eft p r i u i l e g i u m l o a n n i s v Papas, quo
res A t r e b a t e n f i s Ecclefice c o n f i r m a n t u r S . V i n d i c i a n o
E p . a p u d B a l d e r i c u m l i b , i Chronici Cameracenfts c a p . i f . E -
lectuseft loannes Papa die x x n l u l i ] a n n i D C L X X X I V , v i t f a
( m i ftiu anno fequente die 11 A u g u f t i , ¿//«í¿ p r i u i l e g i u m
v i u Idus M a i j & anno V Í I T h e o d e r i c i ^ í « w , p r ^ i ; / < í -
re n o f t r u m calculum c o n f i r m a t .
9 9 Sedem S. Ansberti ( q u e m S.Audoéna x x i v Augufti
a n n i D C L X X X i x fnortuo fticceftfie d i x i m m ) celebrem f a c i t
f j n o d u s Rotomagenfis ab ea h a b i t a , & quidem anno g l o r i o í í
Regis Theoderici x m , v t i e t i m e x p r i m u n t Acta excufa Theoderici
<& MSS.Rotomagenfta & F o n t a n e l l c n f i a , quibus m á x i m e fi- I J c h ñ s l i
dendum esi.Annus is eft C h r i f t i D c x c x , a u t c e r t e p r o x i m u s ¿naut
691
X C I I I i n ipfo Afiefianii C h r i f t ifesto,coYpus S Audo'éniin e d i -
t i a r e m l o c ü t r a n f t u l i t S*Ansbertus:qni pulfus pottea i n exilm,
defunctus e f t i n A l t o-monte monafterio H a n n o n k i x F e b r u a "
ñ j anni D c x c v.Alijpaftim ¡ m e f y m d u m refemnt ad annum
DCLXXXII,
 I F E B
^ D C L X X X i i j que adhuc vluentibus SS.Genefw & Audóén*
Archkpifcop'.s, i l l o l u g d i m e u f i , boc Rotomdgeafi^ f u h l a n t b e r t o
A b h a i e Font.rnellcnfi priuatus degcbat S,Ansbertus.Sirmor.dus
tomo i C m d l t o m m SjnodumhAncRotomagenfem difto atino
D e L x x x 11 hab'ttam etia»j c e n f u i t , & quidem annoxvi
Theodenci,queHtcx A I S . c ó d i c e S » M i c h a e { i s i n i n a r i , a p -
j o f u i t . V e r u m t o t enmannos m n regnajfe m o x p t o b a b ' m m . H o c
a r n t m e n t o n m p l u r i m i , f c r t p f e r t m Theodericwn auno D C -
L X V I I ccepijfe regnaré': quodabunde r e f u t a t t a n . Cumamo
C h r i f t i i n t r u f a e r a t I m i i t t í o x t f u o d v t i a m monu'ijfe faffich.
ico Htíinterpfffitüredeoadanmm DCLXXXIKÍ quo
S.Audoénum x x i v A i ^ u f i i v i t a f t i n f t u m oítendimus i e n m
o b i t u relatOyadditur i n I p f l o r i a iuj¡ti C h i l d e b r a n d i f t r i p t á cap*
Theoderi- 99 » m tá^111 tempore Waradonera M a i o r e r a -
cas regnai D o m u s obiiílé;f«//« e t i a m morsipAnnalibusMetenfibus a d
ñvtm I4J eum íem a n n u m r e f e r t u r . W a r a d o n i [ a c c e f t t B e r t h a r m , de
roDtkur quo & T l m d e r k o Rege Pi ppinum T e x t r k i j i n Veromandm
vlfioriam reportaje anuo D C X C t r a d u n t iidem A n n d e s M e -
tenfes-JUtuuntáj a d a m m m p c x c m obitumTheoderici Ke-
g i s , cuttt v i é l u s á P i p p i n o í u b c o d e r a annis regnaílec
t r i b u s . Secundhn H i j l o r i a m iajfn C h i l d e b m i d i firiptam cap,
•o l o i j T h e o d c r i c u s r e g n a u i t annos x i v j abxftateami
Chlods- DCLXXIX ad annum D C X C I I U Dein ifta adduntur:
úcíurer C h l o d o u e u i n f i l i u m e i u s p a r u u l u m elegerunt i n r e -
¡ n a t v l t r a g n u m . N o n p o f t m u l t o s v e r o annos príedidtus R e x
**nnos C h l o ^ o u c u s s g r o t a n s r a o r t u u s eft. R e g n a u i t autem
vfqtte a d annDS j Vi Armales Meteníes habent, e ü t n , d u m q u a r t u m
a n n u m i n r e g n o c o m p l e u i i l c ^ i n n o c e n c e m vitara h n i -
uiOTe.íw Chronico b r e t ú f m o Codicq. T i l i a n i a p u i C h e f n x u m
temo i U ' f l o r U l ' r a n c o r u m p a g . 7 8 1 , C h l o d o u e u s r e g n a -
u i t annos i v , o b i i t i n q u i n t o , a b a n n o D C X C I I I labente
« a d m u i u m c i r á t e r a n n i D C X C V I I I , q u i primus Childeberú
'Regís a n n m e j i c u m m a g n a h a f t e n u s J l a t u t x Chronologu a p -
prpbatione.ln epitaphioTheoderici, q u o d l i m b o f u p e r i o ú m a u ~
( ú l e i j n monaflerio Vedaflino, i n f e r i p t u m legítur,amns obitus
illius a p g n a t u r D c x c i v , q u e m nos a l i b i e t i a m indicauimus»
V e r h n c w n tempits epitapbij tllius c o n d i t i ignoretur, malumiis
C u m a u t t ó r i b u s i a m chatis a n n u m prxcedentem retinere.Oppo-
n u n t a l i j f c r i p t u m i j a o d d a m , q u o d pene{ Bongarfium f u i t , f é d
i d alibi aecutate a nobis r e f u t a t u m , h k o m i t t i m m
101 A n n o s C h i l d e b e r t u r a t r e d e c i m r e g n a í l e legi~
Chiltk' t u r i n H i f i o r i a i u j f u C h i l d e b r a n d i [ c r i p t a , i n Chronicis Regum
htrtpure- F r a n c o r u m b r e n i t e r d i g e f t i s p a g . j g S tomo 1 C b e f n e i , & , f e -
gnat annos q u i t u r Ado i n Chronico. Hos tredecim anuos numeramus a b
moritur a m o I ) C X C V l l l a ^ DCC:x-1 y Childebertum e vitiis e x -
711 cef!ííe r e f c r m t Anuales Meten fes, ali}<fe Amales breuestomo 2
ebefuci p a g . ' } , & 6 , & confentinnt baftenus difidentes a u -
Q ctorei)Stícberm}Petauimaliic¡.r Q m t a m o s C h i l d e b e r m n a -
tus v i t a m finieritineedum l e g i n m . Cblodoueus u 1 paruulus
R e x f a d u s t r a d i i u r > & p u e r m o r t u u s . Hoc Rege C h i l d e -
itertus f r a t e r i u n l o r , x 111 f o l u m annos r e g n a u i t , f e d d u f t a v ~
fuccedit x o r e , & reliólo filio Dagobetta i i i , q u e m <?/í/adhuc p u e r u m ,
Dagobcr- alij i u u c n c u l u m R e g e m , (¿r pafitm omnes i u n i o r e m D a -
tt0 n i . g o b e r t u m a/>/>^»f.¿\nnosquinqué eum rcgnaíTe, t r a *
d m t Amules hietenfes.&.H'ijioria iujfu Cbildebradi f c r i p t a . l n
Chronico breuifiimo tomo 1 C h e f r u i p a g . y S i /ígíftt?" regnaffe
annos q u a t u o r 3 o b i i í l e i n q u i n t o . Annus obitus I D C C X V
a f i g n a i u r i n A n n a l i b m Fuldenftbus aUifcfa brenibtts tomo z
Chcfnei, & c o n f i r m a t u r i n Chronico M S . Fontayiellénji, v b i
D . i g o b e r t u s R e x i u n i o f B e n i g n o A b b a t i largitus eft
qiíárta'ai partera de A r l a u n o f j r e f t e á n n o q u i n t o r e -
g n i í u i . . . E d i t a eft autera h c e c d o n a t i o , í i u e c o n f i r -
rnacio á prasfato Rege D a g o b e r t o , a n n o D o m i n i c a s
mortuus Incarnationis i D c c x v , I n d i d i o n e x m , V Iduura l u -
tnno j i s niarum3die D o m i n i c a . Eodcra annoipfe Dagobertus
R e x m o r t u u s eft. H x c i b v & c o n g r u u n t c h a r a d e r e s } c o n '
cúrrente i n d i ü u m a n n u m cyclo Solis x x i v , l i t t e r á D o m i n i '
c a l i F . C e t e r u m Pippino H e r j i a l l i o , quem f u p r a diximus, p ' f l
adm'mifiratam x x V i 1 anuosprxfefturam, a n n o D C e x i v e
viuis e x i u i f i e j u c c e f t t initio Theobaldus e'm nepos, G r i m o a l d i e
Tleftmdelegitima vxore npti film, A t Carolus M a r t e l l m ex
Alpaide concubinagenitus, m a n f i t f u b m u e r c á i c u ñ a d í a v f q u e
a d a n n u m j } C C x v } < j u o l i b e r a t i i s , a filis A u p a f i i f a j f u m p m
R V A R i r *
$ , c u m i a m t u m apad Dagobertum t i l ejfet M a i o r - D o m u s ^ V C T O i .
Ragenfrcdus. KZ G . H .
I02, M o r t í t o i n i u i í t n i l i t t a t c Dagoberto n i , é"adhuc^T>
quod vewfwúáus nobis videtnr , cxlibt & f o r f a n impubcrei
, F r a n c i D a u i e l e m q u o n d a m C I c r i c u r a , casíarie capius f H c c v h n l
creícente e l e g e r ü n t 3 a t q u e C h i l p e r i c u r a n o r a i n a n t . I M chilpeñ-
H i p r u t i t j f t t C h i l d e b r a n d i f r i p t a c a p . 1 0 6 . & confentitwr re» S t S ^ f
l i q u i auftores^ Monachits Egolifmenjis i n V i t a Carolt h U g n i . ' *
^««c C h i l p e t i c u m f e r i b i t e j f ; f r a t r e m D a g o b c r t i i u n i o -
ris,illiuíque coníánguincum T h e o d c r i c u m íucceflb-
rem. Verum o r d o i m m u u m f o r f a n itacmendandus e j i , z t
Chilpericus///f<*f«r coníanguineus D a g o b e c t i R e g i s
TheodericusfraterCbilperici, q u i C a l c n í i s c o g n o m i n a t u r ,
^«orf/ér^fí/yin raonafterioCalenfi enutritus,/^///! fub
S.Bathüde^wrfW a u i a m [ u a m v ü ¿r C h i l d e n c u m gc-
n i t o r e m a g m f c i t C h i l p e r k t s i n diplómate Corbeienftbus c o n *
fignato^at D a g o b c r c u r a i n c o n í o b i i n u m appellat i n a l ~
tero diplómate monachis S. M a u r i a d L i g e r i m d a t o . Fuerunt
a u t e m f r a t r e s Childericus p a t e r Chilperici , & Tbeodericm
aurn Dagoberti l u m o r u i h i n c prorudis HliusMii.infcientia c ó -
í b b r i n i appellati, ¿r a monacho Egolifmenfi c o n í a n g u i n e i ,
v t i legendtm ejfe m o n u i m m , Fuit a u t e m Rex Cbilpericm anno -
DC c x v n clie Dominica i n Q u a d r a g e f m a x 11 Kalcndas A~
prilis deuiét'.isa Carolo Martello Vinciaci i n pago Camcracenfi,
Ór a n n ñ t e r u m D C C X I X c u m Eudot?? Duce Aquitanijtin
Suefionenfi dit!one,aquo Regem Chilpericum fibi t r a d i t u m ,
Carolus anno DCCXX N o u i o m u m abduxttiquo panllopofi v i t a ^ anM
f u n f t o T h e o d e r i c u m ' m fedem H g n i c o n f t i t u i t , q u i annos f e - • j i o t h e o -
p t m d e c i m regnauit,ab anpo feilicet D C Q X x } a d D : C X X X V 1 1 , dtricuí
qao e u m v i t a f m f t u m ejfe a l i b i p r o b a m u s M o r t u o Theoderko firjantlliiu
Carolus Martellus per r e l i q u u m v i ( £ tempus abfque alio Rege fra'ter'
i m p e r a u i t v f q u e a d a m i u m D Z C K L i , q t i o Parifiis menfe O f t o - aepojí i n -
b r i e viuis e x c e f i i t , f e p u l t u s i n m o n a f l e r i o S . bionyftj.de c u ' m tenegnHm
damnatione f a b u l a m c o n f i f t a m refutamos x x Februartjad
V i t a m S'Eucherij Epifcopi Aurelianenfis.
101 E diuifione C a r o l i P r i n c i p a t u m r e g m filij e'm K a r l o *
mannus & P i p p i n w a l i q u a m d i í i , e t i a m abfque vilo R e g e ^ d m i -
m j l r a n m t . E x t a t diploma P i p p i n i , quo Ecclefu Matifconenfts
i m m u n i t a t e s c o n f i r m a n t u r c u m hac c i a u f u l a i S i g n u m P i p p i -
n i M a i o r í s - D o r a u s . E g o R o d a l g u s iuílus f c r i p r i . A d : u
Kalendislanuari; anno fecundo Pnncipatus eiufdem
P i p p i n i i n ciuitate M c t i s i n P a l a t i o r e g i o . Is e r a t a n n m Childen-
D C C X L I U , f u b cuius adlmc i n i t i u m a f f u m p t u m ejfe CfMcíe- cttí ann9
r i c u m v l t i m u m i n Regem colligimus ex Concilio Suefionenfi
t u n e b a b i t o i a d q u o d i t a p r x f u t u r Pippinus: I n n o r a i n e D c í
& T n n i t a t i s . A n n o D C C X L I V ab I n c a r n á t i o n e C h r i f t i
í u b die v i N o n a s M a r t í j 6c L u n a x i v i n a n n o f e c u n -
d o C h i l d e r i c i Regis F r a n c o r u m , ego P i p p i n u s D u x F
& Princeps Francorura.H'««í:C/;i/r/í/'/í:tí;«^í«/r«w p a t r e
t h e o d e r k o Rege t r a d u n t Genealogia Regum F r a n c o r u m a p u d
Chefneum tomo 1 p a g . f ^ & Chronicon M S . Fontanellenfeún
quodicitur annoDccL depoíitus, toníuíque, a c i n m o - i p n i o m -
n a f t e r i o S . A u d o r a ^ r i 3 q u o d d i c i t u r S i t h i u , t r u í u s - C u - chum
ius filius,noraine TheoderícuSjin hoc Fontanellenfijno- " r f ™ * * 1 -
n a f t e r i o a n n o í ¿ q u c n t i C l e r i c u s efíTcdus , collocatus n01*9
c ñ . H x c i b i . Obiiífe Regera Childericura raonachura
a n n o D C C L I V t e m p o r e íecundíe c o r o n a t i o n i s P i p p i n i
t r a d i t I p e r ' m i n ChronicoBertiniano M S . F u i t l u c f e c u n d a Pip~ res?í6a(í
p i n i cor onatio per a f t a * Stephano Pontífice Romano i n F r a n ^ pippmunt
ciam peregrinato.Fuerat a u t e m a u f t o r i t a t e Z a c h a r U a S*Bo~ detato¿
nifacio Arcbiepifcopo Mogunt'mo anno D C C L , depofito C h i l d e *
rico3coronatm.Quem a n n m a l i b i exafte p r a b a m u s ,
jf X U I A n n i Chrifii, Vontificumi Impera*
t o r u m ^ C o n f u l u m ^ I n d i f t w n u m f u h m *
d e i p o f l e r ü mtrufi.
1 0 4 / ^ T Í É ob »O«»«/¿OÍ C h r i í í : i , I c n p e r a t a í a r f t 3 P o n t i í í *
V ^ c u r a j C o n f u l u r a R o m a n o r u r a , 4«f í n d i d i o -
' n u r a annos negleftoi c o n t r a datara haüenus Chronologiam
opporúpojjenty v l t r o i n h t m locum f e r u a u i m u s , o j i e n f u r i v n ~
dc f i r m i ^ i m u m fibi f u l c i m e n t u m ftatumt alijfmde p r t c í p u u m
g r m u m f u n d m e n t u m m m m p a m m i deberé, Ac p r i m b
(ertum,
 i i & D E S. S I G E B E R T O R E G E F R Á N C . A V S T R A S .

AVCTO- c e r t u m , atque apud eruditoi i n d u b i t a t t m e ( i , nuttampr'mis nis -DCX;II f u m m a t n i n d u x i t r c r u m o m n i u m c c n f u f i o m m ,

AEG.H. quinquéfeculis c o n f u e t u d i m m fuifftTíh I n c a r n a t i o n c 4 / ( í
A N a t i u i t a t e C h r í f t i fingidos a m m enumerandi-.citm i n j l h t i -
Anni t i £ ) ¡ 0 n y í i u í ; cognomento Exi^uus37«/ l u f t i n U n o I m p e r a t o -
Chrifttnon r ^ ^ ' ^ ^ ^ ^ j ^ ^ ^ j ^ j ^ p ^ t u f ' j ciúm t a -
objeruetti
men epocham ab hodierno calculo pauto d m t r ' f i m ejfc a l i b i d i -
ante 6 f e -
cP.Um. x h n m . Uinc a n n i C h r i f l i mel'ms defunt i n codicibnsnonnullis
MSS.Cbronicorum Eufebif Hieronymi,Proferí,(¿r a l i o r t m a n -
tiquornm, quiapojtertfniarginiadfcripti, alijleguntur apud
Scaligeyum^alij apud P o n t a c u m , M i r £ i i m , a l i o [ j r E t ldatiu$y
d m n e o r u m Chronicon c o n t ' m u a t , t m n e t , n c ¿ n m O l y m p i a -
dum turbcntur,/íannumeumí]cmyír^íTí? 5' T h c o d o -
íij M a g n i vltimum , & f i I i o i , u m Arcadij & Honorij
p r i m u m ^ f ^ a n n i s C l i r i f t í ^ H ^ ¿que t u r b a j f t t . V r x t e r -
c a epocham C h r i s t i J l a t u i j f e n t Eufcbiiu, H/eronymus, Profier,
M a r c c l í t n m Comes, a l i i j j i C h i i l t i b a p t i í m o ac praedica-
tione54«f .paffione./í/í-'roíurrcdíonei v t eorum Chronica
demonslr^ntiquxepochacm/i a m m a Natiuitatc C h r i f t i a -
f u d Viftorem Tunenenfem i n j i n t ' C h r o n k i . & C o m i m i a t o r e n h
Tredegarij c a p . i o ^ confufa.clare i f i n u i t , necdum eo tempore1
viguijfe confuetudinem annós á C h r i f t i i n c á r n a t i o n e a t a
natiuitate n u m e r a n d i .
10? Buchcrins T r a c t a m de C h r o m l o r í a Kenum E r a n -
B wm^cT.i^/í^ííadíuppiitationemá Chrittonato
apndFr ^ n o n p o l l e c o n f u g ^ q u o d ca i n antiquis h i f t o r i i s a n -
eos f e a d o ^ te D ¿ c L C Í r c i t e r C h r i f t i a n n u m n o n v í m p e t u r . Abeo
cceptt v * a u t m ¡üwpoYe f u b P i p p i m Rege, e i u f y filio Carolo Magno r a -
furpari.
t i o i l U á C h r i f t o incarnatOrt«í n a t o f u p p u t a n d i p a ü l l a -
t i m adeo m m l u i t , vf ipfa Chronica per fmiles'annos CbfúVt
i m x f u e m t c o n f c r i p t a A I u i n f n o d t Armales plures exlúbet A n -
ílreas Chefnxm tomo n ¡liftorijeFrancurtmi:<]NÍ finiuntur
A n n u m C h r i í l i , n H j D e e x e ¡ alij D C c e , alij fuperaddunt
V I , V I I I atit x n
e o r M i : a t i f t o m viden
r e n t , fuos Amales a H j p i c a t i f u n t ab v l t i m U annis Pippini Her
s l a ü i e i n f q u e f i l i j C a r o í t U a n e l l i : circa q u o r u m témpora m a -
xor o m n i u m a u ü o r u m ideo confenfus reperitur. Monachus
S . D i o n j f i j i n Geftii D a g o b e r t i , A i m o i n n s m H i f t o r t á Eranco~
r u m antiquorum , Ucet pofl fupputationem a Chrifto n a t o
i a m longo t e m p o r e v f i c a t a m , v i x e r i n t ; Y t o m n e m t a m e n aher-
r a n d i occafwnem euitarent^ eos f o l u m a d l n h e r u m t e m p o r u m
charadéresenos a vetuftifimis & coxitis feriptoribus f c i u m i i i t
admotos.
106 Begino Abhas T r u m i e n f i s , q u i f u b i ü i t í i f m feculi
dccíini ftoruit,ffflum pofteriorem Chronicorum l i b r u m á m o r -
te C a r o l i M a r t e l l i , per í n c a r n a t i o n i s D o m i n i c a e a n -
noSjtcmpora P r i n c i p u m 8 c g & z d e d u c i r , priorc v e r o l i -
( i r o , o m i f i i annis C ¿ m r / i , p n i h i l o m i n u s q u o t e m p o r e , q u o
loco , vel q u i d fub vnoquoque Principe a d u m í i t ,
c
jfummatim oftendere , f i é finemlibri p r i m i mmict. Eos
intrufiin
librum i a u t e m annos C h r i f i i . l i b r o p r ' x m decjfe, inconcinnum alias r a -
Hegino- tus,'mtrufit adeo inordinatos, v t w t e g r i [ e r e f e c u l i hiatus repe-
r i a t u r admijfm. N a m f u b f m e m l i b r i p r i m i propofito a n n o
D o f n i n i c a s Íncarnationis n c i . v i t a f n b d i t u r : Carolus
Princeps x a n n o re<>ni í u i c ü m Baioariis pugnauic,
x v contra L a n t f n d u m d i r a i c a n i t , xVi Éudonem
D u c e m Aquicaniaeprotriuit, xvn Saracenos e x p u
g n a u i t & c . A t B e r f e c u n d t t s j m x inchoatur i n obitu eiuf-
dem C a r c l i M a r t e l l i his verbis i A n n o D o m i n i c o ? I n c a r *
nationisDCCXLi Carolusfilius P i p p i n i M a i o r d o m u s
& b c l l i c o f i í l i m u s D u x F r a n c o r u m d e f u n d u s eft. E n
hiatus t x x x d r amplius a n n o r u m i n eodem Caroto,qfiodad~
m o d u m a b f u r d u m w n putamus i n Reginonem cadete potutf-
fe.Quxre toto l i b r o p r i m o annis D o m i n i c a s Íncarnationis
deletts, fingidos paragraphos ab Imperatoribus inchoandos
a r b i t r a m u f , hac ratione : M a u r i t i u s r e g n a u i t annos x x .
iPhocas regnauit annos v i 11. Heraclius r e g n a u i t a n *
nos x x v i c^c. quo témpora per I m p e r a t o r u m f u c c e p o n e m
índicato,quod t u n t dluerfu b c ü p e r a t t u m c r e d i d i t , f u b ¡ u n x i t ,
f e d nonfemper abfqüe m e n d ü . I t a Dagoberti 1 Regü o b i t u m
rfrflmperiumluftiniani Rhinotmeti, DCLXXXV
i n c h o a t m , f t t p r a m o n u i m m ab eo dilatume(fe:cmus t a m e n
t m p e r i o p r a p e f i t m a pojierii annus Doraínicae l u c a r n a t i o -
Jilos autem annos C h r i f t i o i i m ab a l ' t q m t f culis appofitos
firtjfe í n n u u n t a n t i q u i códices M S S . i n q u i o m e t i a m iegur.-
ttir.
icj No« t n i d f u m ab t a QhronoUgja d f i e d u r . t a t h l o r
C b r o n i c i Gandenfis, Theodericus AUM S. Tyudontf,Ph¡Íippm
Abbaí B o n £ ' $ c i , a l i i q J v j l o r i c i , q u i f e c u l o C h r i f l i x n i n fíe!-
g i o f l o r u e r u n r . I t a i n C h r o n k o G a n d e i j i annus í n c a r n a t i o -
n h D o m i n k x "DQ H c o n i m g i t u r c h n anno D;-!^obcrti
Regis x i v . c ^ S . A m a n d u m , ! / / / / a n n o T h e ó d c r i c r R % -
gis ii,C/;r.¿//í D C L X X X I m e n f i Apnlifuum confecittcjl.i-
m e n t u m , [ c r i b u n t Philippns Abbas, M m u e v i t á f m t t u m cjfc
anno C h n f t i D C L X I . Verhm ü l i c a v . i q u u m R c g u m D a -
g o h c r t i & T h e ü d x ; r i c i charaCterL'm.ex'füiciti a n n i i C h r i -
Jii.feruMidumeJftJocebiiñus V I Ecbruarijaic KaraliS. Ainñ- ^ ^ a r i ^
d i Q u e x t a t V i t a S . Vedajli codem v i F c h u a r i j a nobis illn- JÜ* saA~
flrata,profert añinos E p i í c o p a t ü s qüadraginta, rett- fiorurp.
cet a n n i t m m ó r t i i , q u m D L X X C h r i f t i r e f e r í eadem Vita i n
Breuiario A t r e b a t e n f i i n lectioues Matutinales dftúlmta, j
Eumdem a n n u m DLXK i r a d n m Sigebertus i n Chronico, B a -
roniusmNotationibus a d M a t t j r o l o g i u m R o m a m m a l h q , ÍU
Injlres ScriptoresyCumtamen S.VedaJium c i r c a a m i u m ÜXL
v i t J í f u n c i u m ejfe c e r t t conítet e x dicendts v i Eebritarij. Eo-
d e m p r o r f u s i m d o i n t f u f o s annos C h r i f t i Aclis S S . W a n d r e g i ^ E
^ Audieni, Ansberti, e x p u n g e n d o f l cjfe oftendemus i x ^
b t ü a r ü ad V i t a m S. Ansberti. Sunt a u t m cu A c i a ab atteiori
bus contemporaneis fcripta>chm zfus aÉfcftbmdi Anuos C b r f t i
apud Erarnos afíumptus necdum ejfet.
loS M h w r dijficultasindnms ? o n t i ñ c u m Romano-
r u m appofitü apparet, c u m & ea c o n f u m d o n o f . i c i l e p r o b é -
ad
t u r ab antiqttioribm Scriptoribns v f i t a t a , & m e h d a c n c r m h í
riWvtuo:imo Chronicon Gandenfe a n n ü m x i V D a g o b e r t i ,
& v M a r t i n i Papae i n a n n u m C h r i f t i D C x coniecii. A l i -
qnicharaderes I m p c r a t o r u m , & G o n í u l u m R o m a n o - imperato.
r u m , a t q u e l n d \ Q : \ o n u m , a n t i q u í s C h r o n o g r a p l n s magis r f i - r u m . c o n -
tatos & t r i t o s M e o p e r t u r b a n t , q u a í i o m n i & l o c o & t e m -
pore adhibitifuijfent.Gregorius T a r o n e n f i d u m libro pri?no, & ,c l o m m *
i n i t i o l i b r i fecundi E l i s t o r k y t m p o r a ea d e f e r i b i t , quibtts I m -
p e r a t o r e s R o m a n i r e m m adhuc i n Galúa p o t i e b a n t u r , res
geftas a d eorumdcm í m p e r a t o r u m epocham o r d i n a t a s , p e r
fuá t é m p o r a d i s l r i b u i f , adductis e t i a m C o n í u l i b u s R o m a -
n \ s , q t i o s a d a n n u m ¿ b i t u s S . M a r t i n i aectiratius obferuatos re~
pererat.Deinde vero, p o f t q t ú m I m p e r i o Romano e 'Galliis e l i -
m i n a t o s e g n u m ibidém Erancorum í t a b i l i t u m eft, f o í ü m f u o - o l i m F r a n -
r u m R e g u m annos o b f e r u a r u n t antiquiores E r a n c u Scripto- c U n o n v f i -
res,Gregorius Tumjenfis,Fredegari¡is, EortunatuSi Audosnus,
Vrfinus,aliiq3 V i t a r u m Sanclorum Scripíores cojeui, eof(j3 i m i -
t a t i monachus S. D i o n j f t ] i n Gcftis Dagoberti & Aimoinusfn-
pra memorati.
109 A t Erancorum Regjlms w R o m a n o s I m p e r a t o r e s
a f f u m p h í , Franci c u m nomine I m p e r a t o r u m z'Jum Indi-
Ó i ' \ o n u m , q u i b u s R o m a n i ajfneuerant.ctiam acceperunt^quaf
diplomata Ludouici P i j & f e q u e n t i u m I m p e r a t o r u m p a f i m ^ poUcrii
exhiber.t. Pofteri ergo c u m viderent hijlorias f u o r u m n u i o - [ u p p k t i ;
r u m tempoúbus conscriptas, h'fte í m p e r a t o r u m & I n d i -
¿ l i o n u r a «of^ quaft fingulari ornamento á r e t e , ipfi he illud
(intiqmoribushijlorhs dcejjet.fuo calculo f u p p k ' b a n t . Trithe-
witts quaft appofuis I n d i d i o n i b u s anni Regum a n t i q u o - no}}j¡ns
y u m t u t i f i m c c o ü f i r m a r e n t u r , eas f u o ca culo a d a p t a u i t . I t a mendis.
c i i n H i f i o r i á E r a n c o r u m e v i t a exceffermt anno Chrifti
D C L X V Indict'.onc v i u Dagobertus 1 , & anno D C -
L X X X I I n d i d i o n e i x C h l o d o u e u s n , errorc c i r c i i e r x x
a n n o r u m commifjo'iquo i n compendio l i b r i 1 A u n a ' i n feie eme-
d a t o m o r t u i ^V««r«r D a g o b e r t u s a n n o D C X L V í n d i d i o -
n e 111,Chlodoueus 11 a n n o D C L X I Í I n d i d i o n e v , c?*
i t a de a l i i s . l d e C h l o d p u Q u s i n Chronico M o i f i a c e n f i poít
D a g o b e r t i deceíTum r e g n u m patrís a d f c i u i r a n n o a b
Incárnatione C h r i f t i D C X L I I n d i d i o n e i v : moritur
v e r o , regnauitque filius eius C h l o t l i a r i u s p r o e o , a n n o
ab I n c á r n a t i o n e C h r i f t i D C L V I n , I n d i d i o n e i i . Qu.¿
 t F E B
^ o m n i a Uctt I n d i ñ i o n l h u s v t i u n t t t r ccrtifsimá r e d d i t a ,
nfutautmus.
n o i n t r i c a t u m m a g i s negotium exhlbent Conc'tlU Eccle-
a n reüe fitftu* f u b p r t m i í F r a n c o r u m Regtbushabita, ob nonnulia. I n -
tppofttt i n d i d i o n u m j l i n p e r a t o r u m «WOÍ 4«f C o n f u l u m R o m a -
Conctliu n o r u m mentionem: i n qmbus Qrdmandu m u U u m d e f u d t r a n t
fubpnmH s i n n o n d u s m n o t f s a d t o m u m i C o n c ü m u m Gallt£,?etamus
Regtbtn 11, de D o f t n n a t m p o r u m cap. 4 8 , altiifa. Nos c a n d i d é f a -
habiik. tmur valdé fujpeélam e f t h o r u m c h a r a f t e r u m v a r i e t a t e m ,
eoftfanobu v i d e r t a p o f t e r t í j k p t ü s m t r u f o s . C ó f u l a t u r n F c l i c i s
a Strmondoprimüm appofeíÜConciUo 1 AüteiianenChnullo
ceno códice M S . a l k g a t o , f u p r a reiecimus. A u r e l i a n e n í c 11
h a b t t u m legitur a n n o x x n C l u l d e b e i n Regis P u n f i o r u m ,
ergo C h r t j i t D\X\I ¿r-laftiniani I m p c r a t o n s anno w q u e m
I m p e r a t o r i í characterem expungimas cum S t n n o n d o ^ a t t ab
t ú i n t r u f a m , q u i cu?n Stgeberú Cbronico o b i t u m Cblodouei
dtjlulerant a d a n n u m DXIV. A u r c l i a n e n í i 111 p a f i i m a d -
[ c r i b m r annus eiufdem C h i l d e b c r t i xx.vi a u t x x v i í ^ q n o
d m o C l m f t t D \ \ \ v > a u t fequenti h a b i t u m a r b i t r a m u r : a l i j
annum xx Regii r e q u i r u n t , ob a d i u n f t u m i n altis codtcibus
Goafulatum Paulini l u n i o r i s , cui ideo contra F a j i o r u m
fidem alterum C o n f u l a t u m adfcripfit B a r o n i u s a d a n n u m D-
x L . A d d i t u r i n codtce h l S X u g d m e n f t apud S t r m o n d u m o m i f -
fo Rígeannus i v p o l t C o n f u i a c n m Paulini l u n i o r i s . I n -
d i d i o n e II, i« qua tamen m a n i f e f t u m m e n d u m ejfe f c r i -
B btt Sirmondus-.quod t a m de C o n í u l a t u , q n a m I n d i ¿ l i o n e
dicendum.De A u r e l i a n e n í i i v o b a n n u m C h i l d e b e r t i R e -
gis onujfum m b i l certi ftatuipoteft, a n ex vnico P t t i m códice ~ c l a n c u d m i n o m i n i s fui foedam infamias n p t a m c o n -
M S . t n d i d l i o i v B a f í l i o V . C . C o n f u l e refié legatur ex t r a x e r a t , & ( q u o d giauius e r a t ) Regis R t g u i n i r a m
Fptfcoporum fubfctiptioaibus d i f c u t i pojfet. A u r e l i a n e n f ? v contra Ce acccpdcrac. i Reginas enun (uas t i d i s ex
h a b t t u m legttur íub die v K a l e n d . N o u é b . anno xxx v u i
Childebent, ü efiannus C b r t f t i DXLVU. Scaliger I t b . ú d e E-
niendatione temporum addit circa t é m p o r a f clagij Papáe
p r i m i h a b i t u m I n d i d i o n e x m poft ConfulatuiT) P a u -
l i n i anno x 11. Qudt, non c o h m n t : eleflusefi i n P o m i f i c e m
Pelagiusanno C h r i f t i DLV;aíiin D X L V I cadit annus xi 1 poft
C o n f u l a t u m P a u l i n i . Petauius I n d i ó t i o n e m x 1 cenfet f u b -
ftituendam , qit£ cum G o n f u l a t u Paulini & pontifícacu
Pelagij meliüs abeft. Arelatenfe v h a b i t u m efi a n n o C h i l -
d e b e r t i X L i i i . c u t a d d i t a m I n d i ó l i o n e m i u , f u b f t i í u t a 11,
corrigit Sirmondus, v t a n n u m DLIV conficiat, quodanno D-
t n , h a b i t u m f u i t . L u g d u n e n f c 11 celebratum a n n o G u n -
thramni Regis v i ergo C h r i f t i D L X V I , non I n d i d i o n e
í í í j q t u p a f i i m legttur,fed x i v . Eodem C h r i f t i anno h a b i t u m
T u r o n e n f e n f o l ü m refert znnncci v i C h - u i b e r t i R e g i s .
V & á ü z n k i v f u b f c r i p t u m h a b e t m N o n a s Septemb.anni
C h i l p e r i c i XII CttW I n d i d i o n e v i qna anno ChriftiD-
I X X I I a k a l e n d . Septemhrii inceperat. M a t i f c o n c n f e 1 t e l t -
¿r4f«>« K a l e n d . N o u e m b . a n n o G u n t h r a m m x x i I n d i -
d i o n e a v , q u i . conueniunt i n a n n u m C h r i f t i D L X X X I . C o n *
C c i l i u m V a l e n t i n ú u r É / e r í t t y a n n o G u n t h r a m n i x x i v í/j-
dtftione 11, x K a l e n d . l u n i j . Annus ü eft DLXXXIV, I n quibus
ómnibus J E r a m Fredegartj fecuti f u m u s , Sirmondus a n n u m
G u n t h r a m n i x x m ^ & a n t e x x c o r r e x i t > v t Gregorij T u r o -
n m f u calculo accommodareu
V I T A
A V C T O R E 4 S I G E B E R T O
4 m o m c h o (^emblacénfi*
C A P V T I
5 . Stgeberú mdiorés, ü ^ 4 t i m t a s r
N n o D o m i n i c a incarnationis
gentefimo o d o g c í i m o &fexto f L o -
diarius fecundas, C h i l p e r i c i Regis &:
F r e d i g u n d i s filius, in Francia a d m o -
d u m d puerregnarecoepit.Qui poft-
q u á m a d i n t d i / g i b i l e r a astatem v e n i d h o n e f t a t i m o -
R V A R I I. i i 7
frprá r u m f t u d e r c ccepit. V n d e á D c o e x a í t a t u s , eo v f ^ u e AVCTO-
procedit, ve m o n a r c h i a m r e g n i F r a n c o r u m merere- r E SIÜE-
t u r accipere í o i u s . H i c anno regni íin c r i c c í í m o n o - ^íRTO
n o D - i g o b e r t u m filium f u u m i n c o n r o c t i ü m r e g n i a d - cl^^A'
fciuit : & nc regia:poceftatis l i c c n t i á , & i u u e n i i i s s t a - Q
tis incemperanciá c x o r b i t a r c t a vía r e d i t u d i n i s , ei v i -
ros potentiá & ( a n d i t a t e claros f u b f t i c u i t , S a n d u m bxgoher-
fcilicet e A r n u l p h u m , «x M a i o t e d o a n i s M c t c n f c m t t u m J o -
E p i ( " c o p u r a , & / P i p i n u m M a i o r c m domus, cunctem- *Uf»ttíñ
poris c a n d i s aulicis prseeminentem p d t e m i a S c p r u - r e í n , ^ * f
dentiá. Ilhs Dagobcrtas vtens r a t o r i b u s r e g n u m ' ^ . f '
F r a n c o r a d i propagaaiclatiu.s)&: m á x i m e ad d e b c l l a n - "fi
dos S i x o n c s laborauít i n r e n t i ü s , q u i fines regni f u i y
crebns fatigabant c x c a r í i b u s . Q u o s auxilio patris fui saxona
L o t h a i i j ita d c u i c i t . v t & R e g e m c o r u m B c r t h o a l d u m domatz
perimerec, & omnes Sax^ones, m e n f u r a m g l a d i j f u i
excedentes, gladio t r u c i d a r c r . ^ g
x T a m b o n i s ' D igobercus R c x vfus p r i n c i p i í s , p o f t • v U * m i n
m o r t e m h patns fuicoepit paullatim rcíilire á p r o p o í i - Pt,U4 mH'.
t o í e q u i t a n s , & c o l i l i i s P i p i n i P r i n c i p i s , & / C u n i b c r r i Mr* ^
Archíepiícopi C o l o n i e n l i s , q u é ídem Pipinus poft d e -
ceíram S. A r ñ n l p h i v n a n i i n e m l i b i atT)icum,& i n t i m ú
fuis elcgcrat c o n í i l i i s . N í . q a a m u i s i^D igobertus R e x Jt
cftet egregias b e l l a t o r , Sacerdocum D c i & E c d c í i a -
r u m p i u s a m a t o r , p a u p e r u m C h r i f t i largas fubleuator
& m a l t a r u m b o n a r u m a r t i u m e x e c u t q t ; t a m e n car- E
nalis incontinenrias m o r b o nimis laborabítt > vnde &
*
cauíis alias p r o aliis repudiabac, iphs q u o q u e d e l p o n -
fatis p e l i i c u m amores faperducebat. Ec quamuis ade6
deditus elTetcarnali c o m m e r c i o , n u l l a m tamen f p e m
propagandas poftetitatis habebatjcx nullá toe v x o r u m
filio fiifcepto.
3 P c r m a x i m é ergo R e x dolebat, quia fe D e i oíFetv y ; ^ ^ t(í.
fam i n c u r n í r c fentiebat : praeíertim q u o d ex regio p a - u t :
t r u m f u o r u m femine n u l l u m feiebat fupereíle, praeter
fe&frairem fuum C h a r i b e i t u m : qui Chanbertus
propter íirapiieitatem n i m i a m m i n u s idoncus erac a d
r e g n i g u b e r n a c u l u m . Sed q u a m u i s de prohs p r o f p e -
ritate? n o n tamen defperans de D e i m i f e r a t i o n e , prse-
cordialiter e u m deprccabatur.vt í i b i ex e m s n u t u filius
d a r c t u r , q u i fibi i n r e g i m i n e regni f u b r o g a r e t u r . l u - p r o i U D e Ü
ftus & pius D o m i n u S j t p i i h o m i n m n e n a t i b u s ad i r a m depreca-
a t t r a h i t u r , precibus etiam h u m i l i u m ad i n i f e r i c o r - ' " ^
d i a m re4acicar. R e x ( i q u i d c m D a g o b e r t u s , d u m c i r -
cuiret A u f t r a f i a r n m n o n o anno regni f u i , puellam m
q u a n d a m « Ragen.tiudem n o m i n e , vultus eieganriá n
l a u d a b i l e m , genere etiam ínter Auftraííos n o n i g n o - ^ t « ' »
b i l e m , c u m r e g i j cultas h o n o t e f i b i v x o r e m i u n x i t :
qúae D c o v o l e n t e , e o d e m a n n o ei g e n u i t filium.
a A n h í e A B a p o f i o b i t u m Sigeberti Gemhlaeenfis reiecJii fuper-
J l u u & fabulofis i n hunc otUinetn reduela f u e r i n t , f t i p r a i n q u i -
fitumefi.
b ÍWÍO quarto $ yprobatUm, non f e p t i m o . w Baronius c u m
Chromco Stvehertt.
C AntiquioribHs C l ú o i h z ú n s , Francorum m o n a r c h a f a f t u i a n - •
no 61}
d JEtatUmenCc q u z v t o . Ú r e g . T u r ó n , lib.-j cap.7
C C o l i t u n S Inlify pronepos ChLoirharij i , ftcut DagoberÍMs,fedeK
filiá^itis Blithtlde. Í£
f Colitar LI Februarijypxier S.Begght n ú p u A n f i g i f o f i l i o S . A r -
nulphi.
g E.ipluribus deferibit MonacBus S. Dionyfi] i n GeftU Dagobert
t i cap. 14.
h Obiit Chlotharius anno á i 8 i non 6 } i , v t u o l u n t Sigeber tus»
Baronius, alij.
i C o t i t u r \ z Nouemb.
quin- k Poft nionachum S. Dienyft), rtuper de v i r t u t i b u s eius f c r i p j i i
lodocus Cóccius Mj'ter, Jed non optatam v b i q u e ajfecutui a n t i -
Quorum mentefn.
\ I i e p u d í a t . i l f g i : i m á v x o r e , u e s á(fumpfitz¿ inflar Reginas &:
plurimas concubinas apud Fredegartumcap. f 8.
m T m o o £ t m o a p u d F r e d e * a r i u m cap. ¿9 al(ojj¡. Is erdt a n n u i
C h r i ñ i ó j f , non 6}paBaroniopofitus.
n {iliii
 rx8 V I T A S. S I G E B E R T I REGÍS F R A N C . A V S T R A S .
AVCTO- Q -¿bu Ragnctrudem, quetm ipttlicumgrtge f r u f l r ü a m t n d a r t
BESIGE- íonaturCotcinscspAí.
BERTO
GEMELA- G A P V T II
CENSI.
Haptt/mtts. Educatio.
g 4 < f " 0 Ex hoclíEtifícatus n u n r i o , voluerc cocpit nni-
* ^ m o , cui f a n é l o r u m v i r o r u m potius hunc pnc-
r u m tradcrct,qni e u m íacro bapnímate regenerare d e -
bcrct. Erant co t e m p o r e in F r a n c o r u m regno m u l t i
apud D e u m & hommes fanólitatc prjcdicabiles 6c vir-
t u t i b u s . Inrer quos S. A m a n d u s Elnonenfis clarebat
g l o r i o í i ü s : q u i ex A q u i r a m á o r i n n d u s , C l i r i l l a m re-
l i d i s ó m n i b u s fcquebatur, & labores voluntarias per-
egrinationis inftantiá Duiinas p r x d i c a t i o n i s confola-
b a t u r , & e i u s cultu íeges v b e r r i m a per Franciam i n
S. A m * n - horrea C h n í l i congregabatur. A d hune p e r q u i r e n -
d m ncctr- d u m per diuerfa d i í c u r r u n t n u n n j , ad feftinantis R e -
Jitm gis e d i ¿ t u m . Is A m a n d u s iam d u d u m , quia íolus o m -
n i u m Sacerdotum n o n t i m u c r a t R e g e m redarguerc
procapiralibus c r i m i n i b u s , iubente e o , c u m i n i u n á de
r e g n o eius fuerat expuirus,& in r e m o n o r i b n s F r a n c i x
B l o c i s v e r b u m D e i prasdicabat Gencibus. T á n d e m r c -
p e r i t u r , 3c vt R e g e m adeat q u a m o c y ü s a d m o n c t u r ,
lile memorans piaeccptum A p o r t o ü i q u o d o m n i s ani-
R o m . i j . i ma poreftatibus f u b l i m i o n b u s debeat í u b i i c i , venir ad
b R e g e m , i n villa b C l f p i a c o m o r a n t e m , V i f o R e x bea-
t i f l i m o A m a n d o j m a g n o repletus eft g a u d i o , p r o f t r a -
t u f q u c p e d i b u s c i u s , deprecabarur, vt tanto f c c l c r i ,
q u o d i n c u m p e r p e t r a u e r a t , v e m a m largiri diguare-
r m u t t tnt t u r . A t illc, v t erat m i t i í l l m u s , citius eum eleuaiiit a
tio eum terra>atque c l e m e n t i f l i m é i n d u l í i r . T u n e Rex a d S a n -
baptizare, ^ . l i m ; ¡ n . Poenitct m e , q u o d ftulté aduersúm te ege-
r i m . Prccor e r g o , Vt ne m e m m e t i s iniunas, q u a m t i b í
írrogaui.atque precem m e a m , q u a m á te poflrulo, h o n
dedigneris annnere. D e d i t Deus m i h i filium, n o n
meisprascedentibus m e n t i s , p r c c o í q u e v t c u m íacro
digneris abluere baptifmate, arque in filium tibí í p i r i -
tualem acciperc. Q u o d vír D o m i n i vehemenrer r e -
n u i t , feilicet (ciens f e r i p t u m cíTc, m i i i t a n t e m D e o n o n
x T ¡ m . S.
o p o r t e r c i m p l i c a n fceularibus n e g o t i i s : & q u i e t u m
4
átque r c m o r u m j j o n deberé regia frequentarc palatia,
& é confpedlu Regís abfceíJit. R u r f u m Rex m i l i t ad
e u m viros illuftres,tiinc in laicaii habitu palatio defer-
uienres, c A u d o e n u m fcil>cet,p6ft R o t h o m a g i E p i f c o -
intercedé- P^m.^c E l í g i u m póft N o u í o m i E p i í c o p u m . H i h u m i -
t i k t u S S . í i t e r v i r u m D e i p e r i c r u n r , v t p r c c i b u s Regis darct af-
jiudo'éno f e n f u m , atque filium ipfius facro dignarctur diluere
& Eligió f o n t d & v t eum e n u t n r e , atque lege i m b u e r e D i u i n á
affentit. quantoeyus aíTcntirct; diecntes, q u o d l i h o c vir D o -
c m i n i n o n r e n u e r c t , per hanc f a m i l i a n t a t e m libentius
i n regno illiusjvel v b i c u m q u c e l t g e r e t . l i c e n t i a m prac-
d l c a n d i h a b e r e t , feu nationes quamplures per hanc
gratiam fe poíTe eonquircre fatebantur. T á n d e m e r -
g o farigatus precibus a m b o r u m , f a í l u r u m íc cíTc p r o -
mifit.
5 A u d i e n s a u t e m R e x , q u o d vir fanáiusprecibus
i e i u s a n n u e r a t , p u e r u m a d d u c i prarcipit: á i p í c v e r o
Aurelianis c o n t e n d i t : v b i ci fraten fuus C h a n b e r t u s
ad hoc i p f u m , v t filium eius de facro lauacro fufeipe-
f r e t . o c c u r r i t . I b i puer aiíertur,qui n o n p l u í q u a m t q u a -
haptizat dragiuta dies ab o r t u í u o haberc ferebatur. Q u e m ac-
cipiens vir f a n d n s facris myfteriis i n i t i a n d u i i ) , cura
benediólione f o l e n n i e u m fecit catechumenum,
C u m q u e finita benedidlione n e m o ex c i r c u m f t a n t i -
bus relpondiíTet, A m e n ; aperuit Deus os i n f a n t i s , a t -
que c u n d í s audicntibus ciará voce r e í p o n d i t , A m e n .
S c a t i m q u e e u m regenerans íacro baptifmatejSigebcr-
t u m c u m n o m i n a u i t , e u m q u e ipfe c u m C h a r i b e r t o
f r a t r e Regis de facro f o n i e fufeepit. S u p c r h o c R e x
c i m o m n i exercitu m a g n o t r i p u d i a n s g a u d i o , dchinc
f a n d u m v i r u m h a b i t u m i n magnae v c n e r a t i o n i s l o -
c o , f n o n m u l t o póft m t h r o n i z a u i t e u m in T r a i c d c n - •
fís Ecclefia; f o l i o . O m i r a m D e i g r a t i a m l 6 praedica-
bilem eius p o t e m i a m ! Q y i s n o n i n eius laudem ex-
c l a m c t ? quis n o n fuper diuitiis bonitatis eius exultet?
Q u i o l i m l e r c m i a m Prophccam i n vtero matris f a n -
¿lificanirj cuius f p i r i t u afflatus c u m matre fuá , pluf-
qüám Propheca i o a n n e s e x u l t a u i t , dc n o n d u m natus
prasto nafciturum R e g e m prasuidens g r a t u l a n d o f a -
lutauir; ipfe etiam m o d o recens nato puero per os f a n -
6 l i Praífnlis charifma ípiiitualis b c n e d i d i o m s i n f u d i t i
& q u o d l i b i vas e l c í t i o n i s eílet f u t u r u s , per eiufdem
oftendit m i r a c u l u m : q u e m m o x vt oríginalis peccati
ablutos eft m a c u l a , Spiritus f a n d i p e r f u d i t g r a t i á .
Veré b e n e d i d u s per o m n i a , per q u e m n o m e n D o *
m i n i adhuc bcnedicitur i n E c c l e í i á , & bcncdicctur i n
ícenla.
6 g A u t v i x , aut n u m q u í l m i n u i d i a m eífugit g l o -
ria, Pipinus M a i o r d o m u s , q u i canté & p r u d e m e r fe
agebatin c u n ó l i s r e g n i vclpalatíj n e g o t i i s , bonUs i n
coníiliis, fortitudme t e r n b i l i s , cuitu iuftitix & ñdei
propofíto per o m n i a laudabihs , q u o magis o m n e s
g l o r i a anteibat,e6 m a i o r e m o m n i u m pené A u f t r a f i o -
r u m contra fe i n u i d i a m conflaucrat, obíeruantibus SE-
mul¡s,vt amouerent eum á laterc R e g i s : v t a u c d i f i u u -
g e r e n t e u m á Regis c o r d e , aut faectent e u m p l c d i
m o r t e . Sed illecallcns m o d e r a r i a n i m o fuo , n o l u i t
vinci á maloj ícd vicit malura in b o n o . N a m vt fe &
a S. PiptHó
o m n e r e g n u m abfolueret difcordiae fcandaloj arrepto enutritur.
ad n u t r í e n d u m Sigeberto Regis filio, i n u i d o r u l n f a -
Cbioni celTit, & ad C h a r i b e r t u m Regis fratrem m A -
quiramá m o r a n t e m c o n t e n d i t . N o n m u l t ó p ó í l
ttanfeuntc nubécula huius t c m p c í l a i i s , I s t i o r r e d i i t
per c o n c o r d i a m aura ferenitatis.
a Defunt huc de buptifmo i n p r i o r t Vita apud 4H Chefnt, defúm-
ptAfere ex V i t a S. A m a n d i per Snudemundum explicanda 6
Februarif, H u i t u toco h i c verbajolitm l e g u n t u r , quem facro
fonre regenerarum Sigcbertum nominauit.
b C\\^\\\znm v i l l a r e g a l u n o n procul Parifiut i n qu/í Dugober-
t u i Gomadrudem m coniugem acceperat apud Frtdegarium
eap.fi.
c Baudtmundtfi D a d o n e m . c o l i e u r u A u g u M i : atS.Eligiu-íí
Decemb. cuitu tile Vitamfcrip/it.
d HAC de urbe Aurelianenfi & Rege Cíariberto eX Predfgario
cap. 61 ,i»lerta. Charibcrcus, inquit, Amclianis venicus $\~
gebertum de fandro lauacroexcepit.-<í<iwoi»«<í//¿¿4 cap.íQ
addit D a g o b c i t u m etiam t d f u t j j i .
e Aimoinuizuginta. Rei.quadebaptifmojiUtTredegaritu.Ex
Baudemondoverodefcttpjerunt moñachus S. D i o n y p j , A i r n o i -
ñus & Sigebertus i n Chronico.
f Itrjo diu pofí, mortuo etiam Dagoberto, tempore S. Sigeberti
faUHmfuiJJeTraieSienJem Epifcopumprobabimus 6 Februarij. ]
Baudemundus His itageílis, q u á p h r a f i etiam m á x i m e d t j f i '
ta connefttt.
g H*c Jequtntia defumpta t x cap. 6 i Fredegarij.
C A P V T t U ,
Regnum Aujírajlomm. Obttus Dagoberti,
7 4 Q A m m o n quídam,Francus genere, negotiator
L 3 arte, c u m ad genren) b V u i n i d o r u m (c c o n t u -
l i í f e t , & per f o r t i t u d i n e n x & i n d u f t r i a m fuam ab eis
ín £ R e g e m p r o m o t u s f u i f l e t , inter fe d i D c g o b e r t u m
R e g e m o r t á l i m u l t a t e , íaepé r e g n i fui tranígreíío á l i -
m i t e , T h u n n g i a m dc rciiquos fibi vicinos Franco-
r u m pagos vaftabat a c e r n m é . H a c de caufsá Rex D a - Rex Até-
gobertus a n n o regni fui t v n d e c i m o M c t i s a d i i t , ibí- JlrafiorS
que P r o c e r u m & P o n t i f i c u m c o n u e n t u m adeífe iuT- confíitui-
tur.
íit, e o t u m q u e c o n f i l i o & confenfu filium f u u m Sige-
b e r t u m ^ m regnum Auftraíiorum fublimauit,fcdem-
que Regís M c t i s v r b e m habere p e r m i h t : partera e t -
iam i h e f a u r o r u m f u f t l c i e n t c m tradidir, & b o c t o t u m
c d i d o regali & P r o c e r u m attcílatione a u t h o r i z a u i t .
g T u r e l a m vet ó R e g i s , cuius pucritiae t r m e b a t , e o m -
í
mifit C u m b e t t o Arcbiepifcopo Colonienfi, & A d e l -
g i f o D u c i : c u r a m VCIQ regm A u f t r a í i o r u m & p r o u i -
den tiara
 I FEBRVARII.
^ d e n t i a m o m n i u m i m p o f u i t P.píno P r i n c í p i . Ex ¡lió
die reprclla cft mfolencia V t u m d o r u m , obuianre eis
forcitcc &c felicicer f o r c i t u d m e A u f t t a l i o r u m , 8 í f r e -
q u e n t i b u s praeliis reprimentc excurfus i l l o r u m .
y 8 P o f t fe a n n u m nafcitur Regí D.igobérto f i l i u s ,
frísterClo- q u i C l o d o u e ü s eft n o m i n a t u s . Q u i K c r u m c u n d í s
daueM primacibus AuftraíiíE & NeurtriíE ijp genetali c o n u e n -
n a f i i t a r ; r a congregaris, i t e r u m d m ü i o n e m regni ¡ntcr duos fi-
lios o r ü i n a u i t c o r a m eis e o m m aíFenlu & c o n f i l i o , &
c o n f i n u a u i t datis & acceptis muic-em p a d i s ^ íacra-
m e n t í s , vt fcilicec d e t e r m i n a t o vrriuíque regni c e r t o
l i m i t e , S'gebertus regnaret íuper A n í t r a l i a m , C l o d o -
RsxlÜeH- ueus v e i o l ' c g c r c t N c n í l r i a m . Eam p a r t c m F r a n c i a ,
flrtAde- quac fpedac ad í i t i e n d i e m & 0 ¡ i t n t e m , vóqábanc
eernitur: A u f t r a í i a m : eam q u x vargit ad A q i í i l o n e m & O c c i -
i d c n c e m , vocabant N c u í t n a t r . . Rex Dagobertus tam
íuííé & p r u d e n t c r regno vcroqnc o r d i n a c o , ne a l i -
q u a n d ó a l i q u o m o d o vel fratres i m e r íe paterno d i l i i -
derent o d i o , vei r e g n u m in feiplo d j u i f u m cimlis b c l -
l i defoiáretur fcandalo ; a n n o regni f u i ^_decimo f e -
moritur primo m o r t u u s j & Pariíhs in baülicá S. D i o n y í ] j fe-
Bxgóber- pultus, r e g n u m d i m i í i c , ab exteris pacatum g e n t i b u s ,
tus. & in n u l i o d i m i n u t u m á fuis íimbus*
9 Poft cuius o b i t u m d ú o Reges & f r a t r e s , Sige-
p bertus 6c C l o d o u e u s , fe quifque i n regno f u o agebat
p. pi-adencer>& ínter fuos valcbant poecnter, / f u b i c d i s
¿tgeberttu íe exhibendo placabiles, aduerfantibus terribiles. Ec
thefauti c ú m in ó m n i b u s inter le D e o placita vigeret c o n c o r -
regijparte d í a , pro v n o tamen n e g o t i o pené v o l u i c i n t r o i e p e r e
f b i v i n d í ' dií'eordia, Sigeberto c m m Rege repetente fibi d e b i -
t a m p a i t e m paterni t h e f a n n , nitebantur ei c o n t r a i r e
P r o c e r e s , q u i e i a n t ex parte C í o d o u c i . Sed P i p m o
Principe i & C u n i b e r t o A r c h i e p i f c o p o f o r t i t e r & r a -
t i o n a b i l i t e r inftantibüs , p r o f u i potentiá ab innitis
N e u l t r i s p r i m a t i b u s e x t o r f c r n n t , m e d i a n t e i u f t i t i á , vt
ex c o n d i ó l d ad v i l l a m C o m p e n d i u m v e n i r e t u r , i b i -
q u e theíaurus Regis s q u á lance d i u i d e r e t u r , fuaque
c a i q u e m pars c o m p e t c n t e r daretur. V e n t u m eft i l l o :
thclaurus d i u i d i t u r ex x q u o , pará debita repradenta-
t u r M e t i s Regí Sigeberto.
a Sequtnüá leguñtur apud Fredegarium cap. j ¿ , tnonachuth
Dionyfijcap } t frAimouiutn hb.^.c.x} & t 6 quibu*fere Sa-
m o dicit ur de pago S t ú o a a g o , dequo ágamm ¿ Februanj i n
V i t a B. Domitiant § 4.
Sclaüi h Sclartds cogaomeuto Wirtidos apptü/tnt c i t a t i atiéiores,
VFinidi. Gens ortgine SarmAtica, VVandalos & W i n i t l o s Germanik
anüquos populas (¡bi ¡ubtugaun j vnde hoc tempere Germanos
irans A l b i m , Sclauicogenere oriundos dicWendcu appellari
í r a d i t Cluuericíi ex tila regtone oriundtts lib GirmantA a n t i -
Q qH&'cap.44. Ftdefn Sdaui ^ W m i d i f u o de nominemoder-
n a m Scláuonian/ & VVtndijmarchiAm , vicinas H u n g a r i t
dittonesfucíre : & p r o x i m a m tjticprouinciam C t t r i n t h i a m ob-
ttnutffe Samonetn dtcemus, i n Vttá B. D o m i t í a n i .
c Ob vicíortam & lihertattm deHunts protutatAm Rex faSluti
regnauitanhos J J , e^e* 11 vxóribttí procreaüit i x jfilios & i f
filtM. Apud Fredegar.xap. 48.
d Saláfluuio diremptt'Wi(iidi,SóTa.hldi¿ii ab E g i n h a r d o i n V i -
t á Caroli M a g n i i 8 laauar.fefil. 15. q u ife VVinedis Sclauií
contunxerint.
e C h r i f i i 638. tíincprior Vita eddÉm h f e r i ,
f F r í ^ a í - í w Adalgiíclum Ducem pálatij vocait
f Dejiderantur 1»priore V i t á .
AnnoDagobertux Chrifit 6}$. Eadeinfriore Vttahahentui.
t Imo vcríuá Septencridnem & Oncotem.necüo.v Auíhia f u
AufazCia. ab A u j i r o nenio meridionalt deriuata e j i ^ j e d a v o c t
Germamcá O o l l e a i d e f i Oricute v t Jupra dócuimtu. & con-
t r a Neuftria eft veifus meiidiem ^ Occideniem: & dedu-
x i m u s j u p r a a m e v v W e f t c n i ¿nouis Occidcntalibiís i ü -
colis.
k Fotius anno 16, amortefeilicét C h l d t h a r i f , v i ex FtedegHrioi
monachoS. Dtonifij & Atmoinojupradoctíimus- Obitt autem
anno C h r i f i t 644. dte 19 l a n u a r t j . Si hoc i n t t i ü r n anmfeorfim
computétur, pc jfet a n n w 17 altquo fenfu obirudi.
1 Rehijua huttu capitvs defunt in priore Vttá.
m Compendium c z f a . ñ t n V t t á S M a r c H l p h i & t y d z ú ü m i n Á -
Compen-
fíu S. Medardt. villa vero Gregor. Turón. Itb. 4 c a p . i i & l i b .
dium
6. cap Fredegariotap.ftS- A i m o w o lib.4 cap. \ 6 .extat et-
i a m n u m opptdum muntturn apudSutJftonestnfintbm N e u f i r U
* d confluentes Axont. & At[ÍAf u e Ijaru j i u m i n h t t i ,
ftbruartj Tom.l,
22p
AVCTOI
C A P V T RE Í I G E -
BERTO
GEMELA-
SiT'ípivíoíitw. M a i o r domiíj G r i m o a l d n s . CENSI.
Bcllum Tburmgicum.
l O í i S ^ E q u e n s annus l o d u m m á x i m u m inrulit R e g í 4
^> Sigeberto c i n l q u e regno , Pipíoo M a i o r e d o - S, Tiptnu?
mus ex hac luce í u b : r a d o > q u i i p f n m S i g e b c r t u m pa- M v t o r
terne n u r n e r a t á p u e r o , & i m b c c i l l i t a t e m p u c r i t i x & D°m'ts
adolefcentia: ems vaiidi f u i auxilij íultcntaucrat bra« '
c h i o . H i c o m n i m o d i s regno vtilis, genere j p o t e n t i á ,
pii\denná f o r t i t u d m e fuper omnes n o m i n a b i l i s !
G r i n i o a l d u m filium f u u m r e r u m fgarjum ha:reden) f e -
cit : duas q u o q u e filias, b G e r t r u d e m & B c g g b a m , a d ¿
laudem & g l o n a m genens íni poft fe r e h q u i t . Q u a -
r u m vna Gertrudis C b n f t o , q u a m (ponfo carnah, n i a -
Icns ntibere, Tanda: r e l i g i o n i s p r o p o í i r o inícruiens i n
c N i u e l í e n í i ccenobio, á f u á f a n d a r o matre, í p i r i t u a - de
letn p r o l c m adhuc n o n defínic D e o g i g n e r c . S ó r o r
cius Beggha nupta A n f í g i í o S A r n u l p h i Meceníis E p i - caput f a -
fcopi filio, regiae dignitatis decns, q u o d penitús depe- r"ll"íS-t'
tierat per R e g u m F r a n c o r u m i n a u d i t a m defidiam.per
fuam reparauit p r o í a p i a m . Ip(a ( i q i u d e m genuit P i -
p i n u m , Pipinus C a t o i u n i , q u i e Tuderes, i d t ft5 M t r - ¿
tellus eft a g n o m m a t u s : Caroius P i p i n n m R e g e n i : P i "
pinus C a r o l u m , c o g n o m e n t o M > i g n u a i , Fi a n c o r u m
R e g e m 8c I m p e r a t o r e m R o m a n o r u m : q u i c o h o n o -
ns 6c porentiac pioccffir, vt millus de R e g i b u s F r a n -
c o r u m , vel ante e n m , vel poft e u m , ei comparari p o -
luenr. Quiaaliquantulum excuinmus, c i t o v i i d é d i -
g r e í l i f u m u s redeamus.
11 G i i m o a l d u s p r o parre f u o P i p i n o c o h f t i t u t u s y ^ f c ^
M a i o r d o m u s , potcnter i n a n i a Sigeberr. "Regis p n u - G r i m o a l -
c i p a b a t u r , 6c d o m i militiaeque v i n l i t e r tutabatur. ^«J^'«í^-
/ O m n i a i n t u t o cíTe p u t a b a n t u r , & c o m p r e l l i s v i c i - ílus'
narum gentium motibus, nihil metuebatur. Inuenit *
t a m e n nouerca b o n o r u m i n u i d i a , q u o m o d ó i n ipfis
t e g n i vifeeribus fererct dilcordias z i z a n i a , O c h o ^ V - g
ronis d o m e f t i c i filius , q u i S/geberti Regis ab a d o l e -
fcentia fuerat baiúitis» zeio m u i d i a : ducebatnr c o n t r a
G i i m o a l d m n M i i o r e m d o m u s 1 & t r a d u d i s ad íc P c o -
c e r u m aliquibus,arrcpebat i n f p c m i n u a d e n d i p r i n c i -
pa tus cius*
iz Radulphus quoique D u x T h u r i n g i í E , vir beliz- ^
cofus, profpens intuniefcens euentibus , c ú m V u i n i - Thuringos
dos crebris viciífet conoreHibus, contra S'aebertum '^¡irto e'4e'
r» 1 • /• 1 0 . tttopptl-
d o m i ü t l i n íuurii 6c R e g e m agebat in(üleniius,eiu(que gnat.
deípiciensadolefeentiam, magnam i n t u l i t i f g n o m o - p
l e f t i a m : & eó vecordias proccliít, vt exercitu Sigebcrti
i n f i d i i s e x c e p t o , n o n i m i n i m a m de Fruncís ftragem (
faceré prasíumpfei it. C ) u o d i n f o r t u n i u r n n i m i u i ) ; S i -
g e b e r t o Regí i n t u l i t i ^ l u c l u m , t u n e agenti á n n u m r e -
g n i / nonum,íEtatis vero d u o d e c i m u m . Sed quia c u m l
a-tate ei r o b u r & i n d u f t i i a accreuit, n o n antea a b m i -
m i c o r u m i n f e c u t i o n e d e f t i t i t ^ u á m fuperbiam e o m m
doment, & w T l i n r i n g o s , q u i i n f t i n d u R a d u l p h i r e - m
bellc.5 e r a n t , f u b i n g o d o m i n i j fui v j d o s 6c c o n í u l c s domat.
r e f l e x i t : n O t h o etiárbi q n i p o t e n t i a m G r i m o a l d i o b " n
l i q u o o c u l o limans , eam ad (e trahere nitebatur , f a -
d i o n e Grimoaldi á oLeutherio Alamannorum Duce ^
¡n gratiam ipíius t r u c i d a t u r , atque ita G r i m o a l d t i s i n •
Principem cortoboratür,
á FredegaritU cap.üfidefcriptábonorüm tiagoherti diui}ione,ad-
dit : Poftatitii cuínculum Pipinus moritar. De eoagemus
i i Febr.
tí Colitur Gertrudis 17 M a r t i j . Beggha vero 17 tíetemb.
c Prior Fie» Niualeu'Ü. efi opptdum Brabaritti,: t n difcctfinunc
Ñamürcénfi,
d S i d u b e r g a f i u e U t a , tolitur?, M a i j .
é Adreualdu-i ltb.\ de miracultí S, Benedifli c a p . i i C a r o l a m Átt Endites
Tudiccm </íf7«W) ^«o¿aduci(anis nulbteuíis cederé fciicc ,
tmllique parcele. TUditoS entm m a l h i dicuntur f a b r o r u m , ^ r ^ ^ w í
Y quorum
 17,0 V I T A S-. S I G E B E R T I R E G I S F R A N C . A V S T R A S .
quorum ifttbtu cunBa iatteritur darities. Fcfltv a t u n d e a d o
Ávció-
nomen d e n u a t . l í a M u i d l a s ¡ i u e , Marcellus, p a r u m m a l -
RE Si G E -
lemefi.
BF.RTO
f Hinc reliqua defunt i n a l i t r á V i t ú .
GEMBLA-
g Treiiegariocap 86 Reronis, filtu, v t ifiic notat du Chefne, V i -
CENSI.
ronis, Eronis, Aronis.
A
h Bellum hoc ftiS¿ de/cribit Fredegariut c a p . S j .
i Fredeg. fci tur ibidem plurima millia hominum faiíTe glá-
diottucidata.
k /<i<w3.Sigebcrtus cum fuis fidelibus graui amaritudinis do-
lor^ adreptus , fuper equum fedeus lacrymas oculis ^ ró-
nimpens, plangebat quos perdiderac.
1. Frerfe?. ic<rni v m .
rm Fredeg. In verbis Radulphus Sigeberto régimen non dene-
gubnt: in faílis foititer eiufdem refiítebat dominationi-
bus. Sed hac de próxima adolefcenttA annií intelligenda:
n Fredeg. cap. 8%. Occoadueifus Grimoaldum inunicitiá per
fupci biam tumebnt. notaíur autem anaus regui Sigeberti X.
o WewLeuchano , apud quem n t h t l v l t r a de S. Stgeheríoit'
gitur.
C A P V T V
Mo?uJlena dotata. Bleemojyntc. M o r s . Je~
pultura.
B '3 T ) ^ x a't:i ^ ^l1!es el:at 111 cun<^:,*s * A i l í t r a f i o r u n l
A JL t e r m i n i s , fedatis v n d i q n e exteris & domefticis
aduerfarhs.virtiite D e i p r o m o u e n t e v i t t u t e m Sigeber-
ti R e g i s , q u e m íibi p l a c i t u r u m m o n f t r á u i t á p r i m o r u -
d i m e n t o aecatis. Q u i e n í m S a l o m o n i in teñera aetare
dedit f a p i e n t i a m j duntias, &C p o t e n t i a m , dedit etiam
L u c i r , jx huic fapientíam, d i u i t i a s , & p o t e n t i a m . Ego q u i d e m ,
Singulart [¡ yerbis D o m i n i v t i audeamjfidenter dicam,quia pluf-
japtentta ( ^ m m S a l o m o n hic. S a l o m ó n e n i m f a p i e n t i a m . q u a m
tatepr&di- xn n o ^ 6 & f o m n i u m accepit, t r a n f g r c d i e n d o D e i
tus, c u l t u m perdidit-, diuitias & potentiam.quas p l u s c u n -
6tis h a b u i t . i n p e r n i c i e m animas fuae v e r t i t , & , v t in p o -
fteris filis m i n u e r e t u r , peccando meruir. H ¡ c veró pa-
cificus n o f t e r S a l o m o n , q u i c q u i d ínpUit, q u í c q u i d h a -
b u i t , q u i c q u i d p o t u i t , a d anima: f n a s c o m m o d u m c o n -
n e r t i r , & , v t i n pofteris fuis fpiritualiter m u l t i p h c a r e -
tnr, benéagendo m e r u i t . Soler enim fíeri i n pacatis
regnis , vt per o r i u m & defidiam m o n b n s c or r upt is ,
a b u t a n t u r fecuritate pacis. H i c c o n t r a gaudens d i u -
turnifate temporalis-pacisjaborabat o b u i á m iré aeréis
c a t e r m ; : & : coliuólaturus contra ípiritualia n e q u i t i í
i n caeleílibiis,conducere fibi ípirituales,qui íecum b e l -
larent, exercítus.
b
i t mona- 14 b D n o d e c i m e n i m m onafteria in diueríis r e g n i
Jferia ex fui partibus íedificauit, eifque ex fuisj r e d d i t i b u s regiá
firutt. & t i s e u m acerba m o r t e rapuit de prasfenti feculo n e -
hbcralitate neceíFaria fuppeditauit, vt illic f u b A p o f t o -
redditil'Ms
licae vira' viuentes regula, d u m fuá m e t e r e n t carnalia,
donat;
fuá h b i íeminarent ípiritualia. I n t e r quae e r a i n e n t i n
n o f t i a vicinia c Stabulaus & M a l m u n d a r i u m cceno-
bia, infra íiluam A r d e n n a m fita : quae i d e m R e x , c o o -
peranre fibi M a i o r e d o m u s G r i m o a l d o , conftruóíia,
S. R e m a d o T u n g r e n f i Epifcopo t r a d i d i t o r d i n a n d a .
d Uliusenira & C u n i b e r t i C o l o n i e n f i s Eprfcopi prje-
cipué innitebaüur c o n f i l i o , & adtalia facienda f a n d t o -
r u m v i r o r u m a n i m a b a t u r cxeniplo- Et v t a b v n o p l u -
ra diícamus, quanta p i j Regís liberalitas fuerit in San-
í l o r u m locis d i t a n d i s , ex his d u o b u s colligamus. A u -
¡ihern'U diens m l o c i s S. R e m a d o delegatis , feruere c u l t u m
n a e r ^ ' ^an!^íE ^''S10'1'5'PríÉ^ert'rn q ^ ó d i d e m P n c f u l , abie-
d á E p i f c o p a l i farciná, íe i b i m a n c i p a u e r a t a t c l i o n v i -
ra?, t r a d i d i t eí ex ipsá forefta d u o d e c i m lencas i n lati-
t u d i n e , & t o t i d e m in l o n g i t u d i n c ; in q u o (patio n u l -
lus ei vel íibi íuccedentibus c o n t r a d i c e r e t : affirmaue-
r u n t q u e i l l u d teftamento c u m a d f t i p u l a t i o n e i m p e -
riali,
15 Rex Sigebertus, reuerá Regis n o m i n e d i g n u s ,
quia íeipfmn bené regere n o r a t , magnopere terrena
bona m i n i m i s C h r i f t i d i f t r i b u e r e curabat, vt ad f u m -
m u m b o n n m tándem pertingere poíTet, q u o d n o n
c o n l l a r e n i f i i n áster na b c a t i t u d i n e c l a r e t . Expertusc-
n i m e r a t , quia terrena felicitas i n a l i q u o femper cu'r- j )
tatur, ne ad p e r f e d i o n e r a b o n i perueniat. C u m e n i m
fibi opes, h o n o r e s , potentia , g l o r i a affatim p r o regia
affluerent m a g n i f i c e n t i á , m u h ú m t a m e n fclicitati fiicB
dceíí'e dolebat, p r o eo q u o d e l i b e r o r u m dulcí affcólu ^
carebat. Et ideó in aídiñcandis ad ásdificationem a n i - Grimoal-
m a t u m coenobis inftabat l i b e n ú s , & fuá C h r i f t o d i - dt filium
ftnbucbat liberaliiis : quia praíter C h n í l u m , cui haec hiredém
cederent, n o n erat ei hseres l e g i t i m u s . / Q i i i a vero G r i - a^0P'atl
moaldum Maiorem domfis íibi i n ómnibus fidelcm, '
m o r i g e r u m t k c o o p e r a t o r e m eatenus expertus e r a t , f i -
l i u m eius C h i l d e b e r t u m r e g n i Auftraíiorum¿7 hsere- ^
d e m delegar: hoc t a m e n p i o p o f i t o c o n d i r i o m s t e n o -
re, fi i p f u m contingeret fine liberis o b i r e . R e x q u i d e m ,
vtpote f u t u r o r u m nefeius, q i i o d tune fibi v i d e b a t u r ,
ex temporis conuehientiá f e c i t : poftea veró f i l i u m g e - nat()
n u i t , q u e m n o m i n e patris íui D a g o b e r t u m vocauit : ftyifiíio
& p r i o r i teftamento ad i r r i t u m reda¿lo,hunc n u t r i e n - remtttit:
d u m c o m m i í i t M a i o r i d o m u s G r i m o a l d o , vt eius p o -
tentia contra omnes tutus f u b l i m a r c t u r i n A u f t r a í i o -
r u m regno.
16 /; Talis erat Sigeberti Regis vita 1 q u a m a p u d b
h o m m e s 6c temporalis magnificabat potentia, 6c g r a -
ta D e o in ó m n i b u s c o m m e n d a b a t iuftitia:apud D e u m
vero eam acceptabilem faciebat c o l u m b i r m í i m p l i c i -
tas ; c u m tamen ei adeííet etiam fcrpentina calliditas.
Q u i a veró d i c i t fapientia ex ore Salomonis, A u f e r r u - Plou-1;.
b i g m e m de argento , & e g r e d i e t u r vas p u r i l l i m u m , ^ & í
i aufer i n i q u i t a t e h i de vultu Regis , 6c firmabitur i u -
ftitiá t h r o n u s eius; R e x ille, in cuiuS m a n u funt c o r d a
R e g u m , de f á m u l o fuo S i g e b e r t o , q u i per vitas p u r i -
tatem 6c fapienti^ venuftatcm fplendcbat vt a r g e n t u m ,
a b f t u ü t i n príEÍenti feculo r u b i g i n e t t i p e c c a t o r u m , 6c
fecit fibi vas m i f e t i c o r d i a í p u r i í l i m u m . E t c ú m D e a s peccatá
dicat nobis, D a t c e l e e m o f y n a m , & ecce o m n i a m u n - e^ft»0íy'
da funt v o b i s ; quis difcredatpeccata huius R e g i s , ex "
mtt:
terrena c o n t a g i o n e 6c regni oceupatione ei adhasren-
Luc.il.4í
tia v i c e p u l u e r Í 5 , D c u m cluiíTetot c l e e m o í y n i s , quas ad
laudem & g l o r i a m n o m i n i s C h r i f t i expenfcefunt per
e u m , & adhuc q u o t i d i e e x p e n d u n t u r i n t o t ab eo ftru-í
¿lis cc&nobiis ? A b f t u l i t n i m i r í i m i n i q u i t a t e m dc v u U
tu R e g í s , vt firmaretur iurtitiá t l u o n u s e i u s : v t q u í á
i u í l u s ex fíde viuens, v i l i penderat terreni regm faftus,
coronatus corona iuftitias, & ornatus palma vi(5torͣC>
conregnaret C h n f t o i n cídeftibus. ^
17 Rex ergo t e n i b i l i s apud o m n e s Reges térras,
q u i aufert f p i r i t u m P r i n c i p u m , ne m a l i n a mundi moritu^
m u t a r e t militis f u i i n t e l l e ó l u m , i n flore iuuenüis ieta-
q u a m , 6¿:incíElefti curia ei c o m u l i t v e r s d i g n i t á t i s
g l o r i a m . O b i i t a u t e m Calcndis Fcbruar;;,/¿ctatisfuac /
anno feré rricefirao p r i m o , regni v i c e í i m o o d l a u o , ab
incarnátione D o m i n i anno fexcentefimo fexagefimo f ' p e l i t u r
f e c u n d o ; á t r a n f i t u Sanóli M a r t i n i anno d u c e n t e h m o •*;ff/íí•
fexagefimo t e t t i o . Et q u i i n m u l t i s locis i n í i g m a f u i
t n o m m e n t a r c l i q u e r a t , fepeliri eligit m m vrbe M e t i s , m
quae regni fui fedes fuerat, i n baíiiicá , ^ q u a m ad g l o -
í i a m 6c l a u d e m D e i i n h o n o r e S . M i r t í n i g l o r i o f i C o n -
f e í l o r i s regiá iiberalitate'conftruxerar.
a S. Sigebertus i n f i a i n epiftola a d S Defideri/im Epifcopum C a -
durcenfemteñatur gentes patrias paciíicé obedii"e& gen-
tes barbaras pacanllimccohabitare.
b Htíctnpriore u i t A e t i a m hzbentur, Jedaliapojlpojita, Legurit
alij viginti. ftlent numerum a n t i q t i i .
c De i n moxpluributt agemut.
á H&c tterum defunt tn priore V i t á .
e Silent antiquioresferiptores.Imoplures eíííliosfuijfe t r a d i t a t í '
Bor Vits. S. BomttcoAtanem, ' v t j u p r a d i f t t i m eji.
£ H A c i n prtoreVitahabentur.
o A d o p c m i i m a p p e l l a r i i n q u o d a m M S . Tilidnofüpra dixirñwí,
féd potitis ab ajfeclií Grtmoaldi peñ obitam Stgeberti fiffnm~
pturn.
h íterum defunt inpriore V i t a .
Vulgata edit 10 aufer impietatem.
k Reliquafedmutateordinefunt inpriore V i t á .
I ímt
 i F E É
^ t Ir77b&tattsílYegnti.í,i)fpóttnjim f u h finemánm 6 ^ , mor-
t u m i Febr. 6 6 j , q u i Gemblucenfi k n n u m a Fafchtte mchoanti
f u i t 661,4 íranJitH S . M a r t i n i 1 6 6 .
ixiPotíusia coufiiUo Mccenfí>vt ifífia i n Trarfatione, non a u -
i e m y i o f e l ) z ü { \ o s , i } t S * n m a r t h ¿ m fcribant,
DE S. SIGEBERTI REGIS
RE&VS GESTIS * J i o r i x Gaiealogici Reguiñ F r a t i f o r u m l i b \ c a p . 8 . Q u £ o m - ^
Analeéla ex variis Audoribus.
^ Z S Sígeherú Vxor Jmnechildts¡films D a *
gobertus H e x A u f i r ú f i o r u m : neptts S. I r -
m i n a i ahnefhsS. G r é g d r u i s V i t r a t s B m i i s ^
•alhqüé a S.SigebertOyfrognatt.
Xor S.S'igekrtt f u k I m n e c h i l d i s , n o n i M i
E m n e c h i l d í s , E u m e c h i l d í s ¿r C h í n e -
childis appeüata, e q u á Í 3 a g ü b e r t u s
Sigeherti
f o r f a n plures líberi p r o g n a t i f u n ú M o r t n o S>
Hjxorlmne-
Sigeberto D a g o b e i t u s ocio a u t d e c c m a n -
B n a t m , cui iure hx.feditarlo r e g n t m debebattir , fadíonc
t)agoherto M a ^ n a t ü m , 0 p o t i p ' m u m Grimoaldi Maiüris DomuS,
f l i o i n Seo- pulfii's c ^ a t c j f K i n C l c n c u m , D i d o n i s P i d i a u e n í i s E -
t i a ™ * P r 0 ' pilcop'x c o n f i l i o . a t t d n f u S j i n ^ c ü t i a i n , /iwe H i b e r n i a m
r¿" a * " infulam d i r e d ü s , p r o s e o in r e g n u m Auftraííorurh
' trufas C h i l d c b c r t u s íilius G r i m o a l d i : quem a S . S i g e -
b e r t o m yegni hjeredem f n i j f e a d o p t a t u m , DtgobeYtum
deffíñctum,ejfefalfus r u m o r ] p a r f e r a t } v t i a l i b i ex a n t i q U i s a u -
ñoríbus p r o b a n J u s . l m n c d i ú d i s Vxor S.Stgebcfti, a b d u f t o i n
H i b e r n i a m ftóo videtar Párifiós fágrjj¿,ópem i m p l o r a t u r a con~
cúm C h i l - t r a r e g n i i n i u f o r e i H - . H ó c n a m q j ü ' . f o y i p f t c u m Cbilderico adv-
iericó Rege lefeente Auñrafios r c x i t , m u s regni armo u t a m C h i l d e r i a t í
jiuftrajiis R t x t f t á t i t I m n e c h i l d ü Regina B a r i f i a c u m m o n a j l e f i u m i n a~
gSd Laüdunenft S. Amando condoñarúnt. Etufdem e t i a M Regi~
tiJi imnech'ddis confüio t r d d i t u r C h i l d t r i m i n A l f a t i a f u p e r i e -
re m o n a j i e r i u m i n váfle S.Gregorij fandajfe.
2 Viuebat eo tempore i n A n g l u S . V ^ i l j r i d u s , a m o b C L -
X I V Eptfcopüs confetratús , & c i r c a a n n u m Í ) C L X I X t e t i
NorthunibruprtpófitMi-.Hic D a g o b e r t u m , e x Hiberniá,
a d íc veniencem , h o í p i t i o e k c e p i t , & equis í b c i i í q u e
a d i ü t u m ift patriara r e m i f i t : cui Imnechildif m a t e r i n locit
t u s a r edita
magis rewotif p a r t e m regni procutamt & inter v t r u m q u e
emjiauiiut
l a t i n A L - Regem pacem concordianí^jfouit. Dagobertus Kexcónjíirutus
fatia, & S . W i l f r i d u t n adfe venientem isenigne e x c e p i c , muItiC-
C q u e precibus f a t i g a u i t v t p r o p i n c i a m r c m a n e n t i á í ú á
dignaretur3Epircopatum Strateburgeníem accipiens.
dieufúbm QuA a l i b i ex A ü i í S.Wilfridídedtic'wmk Dagoberto h ü i c v x o -
Tyanfrhe- r e m f a i j f e M e c h t i l d e r a S a x o n u r a D u c i l l a m colligimus ex
Brttfchio i n Epifcopii Argentinenfibm i n S. A r b o g a f t a Inib
D a g o b e r t ü m r e g n o p u l f ü m curtí c o n i u g e í i i á a p u d
T h ü r i n g o s habitaífe t u d i t e Cbronicu M5¿\ Matthjtus
Merianus i n Topographia Arcbiepifcopatus M o g u n t i n i , agens
de Heiligenftadio Eichsfeldix v r b e p r i m a r i a , quem locum f u á
p i m o r d i a Dagoberto deberé a i u n t . Q u * etiafít i n a d d i t i o n i b m
ü d L a m b e r t U m Scbafnabmgenfem d Pijiorio editum p a g i i é ^
de mónaflerio E r p b ü r t i e x t r a ñ o l e g w ¡ t u r , a d eumdem D a g o -
b e r t u m referenda Videntur, & tempus Kygiberti f e a Ricbberti
fyifcopi Moguntini probat,fedproannorjofj fubftituenduseíi
amius 6 7 j a u t huic v i c i n u s . Ipfe a u t e m Dagobertusappella-
m e(l Rex G e r m a n o r u m j F ' r a n c o r u r a G c r m a n i c o r u m ,
Francorum Tranfihenanorum , a c p r i t e r ditiones
trans Rbenum fitat obtmUit e t i a m A l f a t i a m c u m v r b e A r -
gentar a t e n f u l n bac A l f a t i á P a l a t i u m f t m m K i r c b e m i f i m a l i a j e
loca moñaflerio Hafelacérifi a t t r i b u l t , c u m S í F l a r e n t i m , dein
í 1 • & EpifcopUs Argentar aten f u fili* emsvifum a c l o q u e l a m r e d d i -
¿s^fb" d $ ? f f ó i W * t y * DagobertoEccleftx A r g e n t a r a t e n f i - é r m o *
l a j i o r e f u l najleriii Scbut terano & Saraburgo,donatafunt,cum filius ei'm
titatum,J d S.Arbogaflo Epifcopo A r g e n t o r a t t n f i fuijfet d d v i t a m reuo~
catusiVidetur bic Dagobertifiüus i n arce regia Senburgo, f u l e
I f e n b u r g ó j n luceto edítus, de f a c r o b a p t i f m a t i s f o n t e renatus^
d e a u i f u i nomine Sigeberttis appelldtus. Hinc temporibus non
difiinctUiipfe S.sigebertus f u j e i t a t a s a t n o r t e p e r p e i a t r a d i t u r
¿ B r u f c l m é r G u i l l m a n n o de EpifcopU A t g e n t i n c n f t b t U i n • fartiinteüigendamejfeprobamus.
februarijTom.L
V A R i ir.
A r b o g a ñ o y a t q u e * Coccio m D a g o h e r t o f r m o CAp.l*;. A t r e - ^ V c r ¿ ,
fufcitaticne o m i f u ^ b a p r o i n venacionc a d i n í u l a r a R h e - ER G . H .
n i N o u i c r c n í i s occiíus d i c i t u r a loanne i f t c i o Pantano l i b * i D
H i j l ó r i x Gelricx : e x t i n d u s veneno p e r Ü r i r a o a l d ü r a } &pyí>s,
M i r j t b inEafiis Betgtcis x x i Febrúarij i n elogio t'.Pipp'tni D U ' Sigebtrt»
cii.Veñeni f a j p i c i o n m mcuent etiam S a m m a r t h a f l i t o m o i b i -
*"
n ia temporum ac p e r f o n a r u m f á ñ a difiinctíone c o i y u u n t . R e -
l i q u a t x A f t i s SS.ATbog¿J!i& F l o m r i j Epifcoporkm A r g e n t o *
ratenfium .dibi f m a m i i s .
^ Imnecbildü v x o r S.Sige$€rti,dc huius Úagoberti w . í -
f e r c o m m o r a b a t m a p ú d C b i l d m c u m Regem, m a m poJlquatH
hic E i l k b i l d e m v x o r e é duxerat» Doñationes fnonachis Sfa~ Imneehil-
lidenfibús & Malmhnddfénftbus a • S. Sigeberto f a f t a s fñ tres d u h i re^H9
jÍHÍtrííjio-
¿ b n f i r n í a n t . l p f i t m diploma h i f r a d a n d u m f u i n c i p i f . C h i l d c - ^
Hcus R e x F r a n c o r u m , E m n c c h i l d i ^ & Bilcchildis ^ ^ - ^
g r a t i á D c i Regina^, v i r i s i l l u f t n b u s Gundoino Duci, •
& ¿C O d o n i I > o m e f t i c o . £ f h x c eius c l a u f u l a : V t Haec prae-
c e p t i o h o f t r a irt m e m b r a n i s c o n í c r i p t a , firma &iti- E
^üiolabilis p e r í e ü e r e c m a n u n o f t r á íübter cam decrcúi-*
mus a d f i r m a r e . Signum glorioli D j m l i i CHildehcí
R e ^ i s . S'ignüm E m n e d h i l d i s R e g i n a : , S i g n u m B i i i -
chiidis grada D c i Reginaj.Sigttum GündoiniDuc¡$s. í/t
D a t a q u a n d o fecit m e n í í s S c p t c m b c r dics V I , annó
V I H regni D o m n i Childerici Rcgis. T r a i e d o fclici-
ter.Antiusüeít tícLXxn. Dein auno D C L X X V I m o r t u o
Cblothario m N e u f t r u & B u r g u n d i x Rege Cbilderkusfuc-
c e p t , & vna regnum A u j l r a f t o r u m r e t i n u i t ; in q ü j l i m e -
Vbiídem Regmam aliquá adhuc c u m pottjlate vixijfe i n n u i t u r
i n V i t a SiPrxiecti Epifcopi A r u e r n ó r u m X JCv la>':á*rijex M5^ '
V l t r a i d l i n o edita, v b i n u m . u italegitur : CümvirDcl
Pr£EÍe(3;us, i n i u s a b Heftore C o m i t t vocatí4s,.Ce v n d i q u e
á r d a t u m c o g n o u i í T e t , necesítate c o m f h i l í u s , i t a r e -
r p o n d i t j f c cauíías E c c l e f i » I m n i c h i l d s e Rcginse d i t i o -
ni coilimendatashabere. Cümquehanc alícrtigneni
c o g n o U i l T e n t , i m p e r f e d u m opus p c r m l n f i c . B e a t u s i g i -
t u r P r a s i c d u s operis f u i l a b o r e r a , & q u o m o d ^ p e r ri-
deiuííbres veniifet exhibitus, tandera déprorait. Rei
V e r o de R e g i n a B i U c I M i s ( i t a nomen i n ditera V i t a e x p r í ~
;rt//ttr)timore p c r c u l í i v e n i a m c ó r a m ó m n i b u s á prac- ^.í7j
di<3:o E p i / c o p o e x p e t ú n t . C o n t i g e r u n t é a a n m D C L X X I X ,
i n í b l e n n i b u s vigiliisPaíchce.Now d i n f t i p e t f u i t C h i l d c -
ricüs,ab i n í i d i a t o r i b u s impiis cura R e g i n a p r í B ^ n a n t c
intcrFedusJ& R o t o m a g i in bafilicáS. Petn/cpultufé p
4 Occifo CbildeAco Thcodeticus a N e u j í r t i i BurgUftdífjg
a d tegutim reuocatus efi: ab Aufirafiis veré Chlodotieus q u i d a ,
quod C h l a t h a r i j 111 m d e r e t u r filirn, Rex confiitmus e j l , f e d j y . . ^ ,
to d e i i i r e k t t o , legitimus regni bxres Dagobertus S , Sigeberti tmJttRejt
filius ab O p t i m a t i b u s iíiocatns,videtiirpatfisregnum,cuiu$ A- A u f t r r f t *
i i q u á parte i a m p r i d e f l i p o t i é b a t u r M t r o oblatum p o t i m acCC' r u m t
pijft> q u a m a r m i s ac v i bellica ftbegijfe.Hocnoüi belli Auflrá~
jios i n t é r & ' N e u f t r m fomes f u i t . Q j / o d b e l l u m e x V h a S . S a *
labergx Abbatijfx a b auctore coxuo f e r i p t a a l i b i dedeimus.
5 Tntet illuflriora m o n a j l e r i a a 5. Sigeberto e x t m f t a , donattomí
tnox dicemai emitiere É t a b u l a u m ¿r MalmUndarium-.quibus s . Sigeberti
doaationem a patre f u o faftam c o n f i r m a n i t Dagobertus i a m patrU r a t a i
Rex apud A u f t r a f w f o n j t i t u t u s Q w d diploma i t a i n c i p i t : D a -
gobertus R e x F r a n c h o r u m l i l u f t r i s vir. ílludnobis
ad ftabilitatem regni in D e i nomine proüenire c o n f i -
d i m u s , íi f a d a D ü m n i & gcnitorisnofín Sigeberti
q u o n d a m 4Regis p r o n d f t r i s oraculis i n D e i n o m i n e
firmare deliberamus. A t q u e i d e t í v i r v e n c r a b i l i s G d -
duinus,Abba demonafterioScabulaü & Aíalmunda-
rio" cleincntiae r e g n i n o f t r i í u g g c í f i t , e ó q u o d D o m í -
r i ü s . . . & g e n i t o r n o í t e r S i g e b c r c u s R e x . . . períuan.1
p r í e c e p t i o n e m concelIilíct.í«rí^7'tt/« diploma a l i b i d a m u s i .
& aliis I m p e r a t ó n m tabUlis ac canftitútiúne SíLeonisix
Papx t o n f i r m a n m . Frifwrunf a d f i d e m conuerfionem a Dago- * r f o y u m ¿
b t r t o Rege cammendatamfñtjfe Epifcopó Colonienfi. t r a d i t S. ^^MT
Bonifacius ArcbiepifcapUs i n epiflola bac de re a d S i é p h d n u m '
P a p a m mifia , atque. i n t e r illius epiflolas apud S e r r a r i u m
tiuni . 9 7 e d i t a i q u a m alibi damus & de Dagoberto filio S.Sige-
.
V i 6 Fmeí
 en DE S. S I G E B E R T O
A.vcTo- g V f x t e r f ü ' m m pretibas S* A r b e g a f l i a m o r t c f u f c i t a -
n E C. K . i t l m piUf,es f t t e r m t o a g o / j c r t o f i l i * : i n t c r q t m pncipua. eft S.
& I r m m a Virgo imnjífter'tj H m a apud Treuiros p r i m a Abba-
s7rí>ha ^ P - e t ' ' a m t t f ó * M-amrblogij Romañi a d x x i t í Decembrii
A b b a t i j p t , adfcripta.Sepukaea eft i n monafierio VViJfenbttrgeiifimunifi-
m í t i á D.igoberttp¿rentii dotatoia quo p l u r a n o n j í t u t i . i f u n -
d.ita attt d o t a t a f ú i j f e alibi ó f i e n i t m i t u A l t e r a D a g o b e r r i f i l i a ,
A d e U m a - & S . S i g e b e r t i m p t ú eft Aác\a.fqtt£ pnjl m a r i t i o b i t u m , l r m i ~
rito mo*- fí£jorjrii exemph i t i j l a m m a t a , monajiieo item c u l t ü a j f u m -
tuo Ahbur- p t o , v i t a m f ¿ t i a i p m e t r i í d u k i t , ac monafierio Palatiolo ad
M o f e l U f l u m i n u r i p a m e x t r u c l o Abbatijf.t p r i f a i t , e'mffa Ec-
clcfiam b o n o r u m f m r t m luredenz f r i p / u ,tcftamento jignat'o
Kalenclis A p r i l i s a n n o X I Í T h c o d e r i c i R e g í s , feilicet
vhim'hs.nno C h r i f t t ] 3 c c x x x i • l a eo tejí Amento m e n ú o f i t
Kef/iradíj f 9 r o r " R ^ g c n c r u d i s ^ / M o w / j i i , ^ R a t h i l d c m , [euKo-
liAthildu:' tlsllclem, t c r i u i m f i l f a m DagobenijJ.itmmt,volmtqut » « -
' p t a m fu:¡fe Ludcrico Bucano, C a j í r i Infulenjis in G d l o j i a n d r l a
f í i n d í t t o ñ . Sed id n e c d t m ariWjUU monmnentü p r o b a t u m r e -
A d s U ne- p e r i m u s . l d c e n u m eft , A l b e r i c i w i d i í t j : AdeU filium plures
pos S.Gre- -procrejjfe libero^ex quibns S.Gregoms i n d h á d u m S.Bonifacij
gonM F/- a d o b j t u m v f q n e [ o c i m > p o í t e a V U r a i e c t i i u S e d i v i c e E p i f i o p i
t m e c i m t i ^ p y ^ j i - p ^ ^ y f ^ . Cl/}!(s y u t n t f á i p f i t S. Ludgerus e i m d i f c i -
a » s Alhe- P u ^ - ^ n cx aliquo f r a t r u m S^Gyegor'j prognatns f í t S . A l b e r i -
tictaabnc- cus,dcin Epifcopus V l t r d i c c t i n u s , c ? ab a u i nomine i t a a p p c l -
pos! latns,aHbi i n q u i r i m u s . C o l u n t t i i S.Grcgorim x x v A u g u f l i &
S. Alberiüís X I v N o U z m k i í . A n qtá S. Da^obertus h U r t y r co~
"Davoher- l l t H r aPud S¿th.tii¿cerifes t n L o t l u r t n g i a , f u m t Erancoru,
uuMar- & f i í i t i s S.Sigeberti, l u f i e n h indicio noHro definiré non a u *
tjn úemus.
jf l í EpiftoUS.Sigeberto/criptíZ, etufque
reífonjk. I m n m m t a s Ecclejlafiica d e -
7, "¡I? -X" EpifloUs, quasab aliis ¡eripias acceplt S. Sigebertm,
j L - ^ c x t a n t d i u SÍ Defiderij Epifcopi Cadurcenfis, cut t o t i -
S. Ttefide-
dem Rex r e m i f i t * P r h r ejl qmnqHage¡ima S.Deftderij ad Re-
ges & E p i f o p o s , i n qua m c u l a t S . Sigeberto p f x f c n t i a m D e i ,
c r t n e m o r i a m n o t ú f t m o r n m . A l t e r a eiufdem epijiola eft L i , a d
q u a m n f p o n d i t S. SigebertU5}eftqrie eiufmodi.
8 D o m i n o g l o r i o í i / I i m o atque p i i í f i m o v b i q u e
p r s c e l f e íandlas Éccleíiae S i g e b e r t o R e g í , D e h d e r i u s
f e r u u s / e r u o r u m D e i , arque per gratiam eius Cadur-
cas vrbis E p i í c o p u s ,
Q u ó d v o s p i á íü'llícitüdine d i g n a t i eftis Htteris c o n -
c ío]are,iníiifficiens e í l mens n o f t r a , gratiarura iura per-
perit f a m i - í b l u e f e . Q u a de re l í n g u l a r i p o í t u l a r i o n e c r e d i d i d e -
Itxrem af- ' p ' o í c e n d u m , v t e a me d i g n a t i o n e iubeatis p e c u l a r i u s
c o n f o u e r e , q u á D o m i m genicons v e f t r i circa m e a a i
p u í i l l u l a m e x i g u a m q u e p e r í o n a m habita e í i gratia f a -
m i l i a n t a t i s . V ü l u i q u i d e u i íic o b t e m p e r a r e , v t n ó priüs
ad v r b e m r e d i r e m , d o n c e , í i p o t u i f í e t Heri, v e f t r i c u l -
minispraeclaram C e l í i c u d i n e m v i d i í r c m . S c d , q u i a h o c
difficile f u i t , ideó n m i c l a t o r e m prreícntium c o m m e n -
de f í a t í i dare p r e i u m o , per q u e m officia í a l u t a t i o n u m d i g n o
regni i n c u l m i n i veírro h o n o r e pcrfoliiens,quíeío, v t pecitiones
formar i. i p í i u s i n c í f e d u poíltas, medeveftras Excellentias i n -
Golumitaie digneris faceré c e r t i o r e m .
9 Re litteris S.Sígebcrti adS.DeJideriíimprior eft LXXIy
q u á p r x c e d e n t i reípondetur.
Sanífto, atque A p o f t o l i c á Sede d i g n i f f i m o , h o n o r i s
titulispracFerer.do, D o m n o , & in C h n f t o P a t r i , D e ü -
d e r i o PapíE, Sigcberius R e x .
C u l m i n i s v e í h i pnginarn deferente venerabili v i r o
l&fcnbit
B e t t o r s A b b a t e , v n a c u m ícinólis eulogiis veftris, m e
Cümíummo_gaudiocomperiteíuícepiííe. D e id vero
r c r i p l i r t i s , Vt q u á m p r o f p e r e nos D i u i n a pietas degere
p e r m i t t e b a t , vobis iníinuare deberemus. Cognoícite,
veftrá intercedenteoratione, profpcrélia¿tenüs,Chri-
fto P r s í u l e , c o n í i f t i m n s . E t gentes p a t r i x nobis D e o
conccííae, pacifico o r d i n e nobis o b e d i u n t : gentes e t -
i a m b a r b a r » pacatiíiimé nobis c o h a b i t a n t . D e c o n d i -
REGE FRANC. AVSTRAS.
tiónes vero veílras, v n d e i n i u n x i í l i s , taliter , C h r i f t t ) £)
adiuuanre, ad c f f e d u m p r o d u x i m u s , v t v c f t r a f u i t i n -
iunCiio.Pfoinde cum íaiutationedeuotiííimápetimus,
v t p r o nos D o m i n i n o f t r i l e í u C h r i í l i m¡ÍLjricordiam, ^ dmen-
vbiiugitcríedulasfunditisprecesjexoraredignetis: v t datfe eius
fuá largiente elementiá & híc pacificc viuere, & : a d x - Precibw.
t e m a r a vitara nos iubeat p e r u e n i r e .
10 Altera e'mfdem Sigebertiepijiola a d eumdem Defide-
riumeft L X X I X .
D o m n o S ' a n d o ^ Apoílolico in Chrifto Patri D e -
íiderio, SyggibeitusRex.
D u m f í b u l a cúrrente á pluribus5<: fidelibus n o f t r i s
cognouimuS5quaíi vocati,ab eodemque Patre n o í l r p
interdicii-'
V u U o l e u d o E p i í c o p o , S y n o d a l i c o n l i l i o K a l c n d . Se-
Concilium
p t e m b . in r e g n o n o í l r o ] i g n o r a m u s in q u o l o c o vná t ^ f " *orit
c u m reliquos Frátres- & C o m p r o u i n c i a l c s veílros d e - ahfquefut^¿^V
beatis coniungere. L i c e t n o s f t a t u t a C a n o n u m & E e - confenftu
cleííafticas regulas, f i c u t patentes n o f t r i in D e i n o m e n
c o n í e r u a r u n t , ita & nos coníeruarc optamus ; tamen
d u m ad n ó í i r a m antea notitiara n o n f u i t perlatum5fíc
nobis cura noftris P r o c e r i b u s c o n u e n i t , v t í i n e n o f t r a
ícientiá Synodale c o n í i l i u m i n r e g n o n o í t r o n o n a g a - E
t u r r n e c a d didlas K g l . Septembris nulla c o n i u n d t i o
Sacerdoturajex h i s q u i a d noftram ditionem pertine-
re n o í c u n t u i y i o n fiatur. P o f t e á vero o p p o r t u n o t e r a -
p o r e , í i nobis antea d e n u n t i a t u r , v t r ü m p r o ftatuEc-
clcíiaftiGO,an p r o r e g n i v t i l i t a t e , íiue ctiain p r o q u a l i -
bet r a t i o n a b i l i c o n d i t i o n e , c o n u e n t i o e í í e d e c r e ü e r i t ,
n o n abnuiraus.Sic tanicn^vt diximus5vt in n o f t r i priús
deferatur c o g n i t i o n e m . P r o i n d e p r x í e n t i a feripta S a n -
é l i t a t i veftras d e f t i n a r e c u r a u i m u s , per quaepetimus,
v t p r o nos orare d i g n e t i s , & ad i f t a m c o n i u n d i o n e r a ,
p r i u í q u á m n o f t r a m cognoícatis v o l u n t a t e m , penitüs
accederé n o n debeatis. E t v t c e r t i ü s c r e d a t i s , h u n c i n -
d i c u l u m m a n u p r o p r i á íubter í u b í c r i p f i m u s . S y g g i -
bertus R e x fubíc. i t ú t f u p r a d i c t m V u l f o l e u d u s A r c h i -
e p i í c o p u ^ B i t u r i c e n f í s y ^ f c ? / » , q u i a i n ditione Chlodouei
f r a t r ü e r a t j u b quo f a b f c r i p j i t Concilio Cabilonenji, & Eriui-
legio Hbertatis moñ.fterio S. Dionyftj a Landerico Epifcopo P a -
riftenfi conceffo, anuo Chlodouei x v ; i n hoc f e r i b i t u r V u l f o -
Jeñus, i n Concilio Vu]foledus,C/<í«í//o Roberto e t i a m V u l - 5
folendus V u l f e o d u s , y/vaí/T/fS. S u l p i t i o P i ó , c u m
Vitam illuftrau'wm x v i i l a m a r i j . Ceterumfimili diftiont
barbara e x t a t p r h f ü e g l i m D a g o b e r t i r\egis apud Mirtumlib*
2 , D i p l o m a t m n Belgicorum c a p . i .
11 S. M a r t i n u s Papa-in epiftola a d S. A m a n d u m Epífco»
p u m T r a i e ñ e t i f e m f m de hoc Rege i n t e r f e r i t ,
S i g e b e r t u m p r ^ c e l l e n t i í l ^ m u m H l i u m n o f t r u m , R e - S. M a r n -
gera F i a n c o r u m , p r o í u a e C h r i f t i a n í t a t i s r e m e d i o c o n - "MP^P*
í ü l t i f f i m é a d m o n e atque precare , d i r i e e r c n o b i s e x ^eopette
corpore rratrum noítrorura d i l e a i í i i m o s L p i l c o p o s , j-copgf ^
q u i Sedis A p o f t o l i c a e l c g a t i o n c , D i u i n a concedente mam*
p r o p i t i a t i o n e , f u n g i debeant,- & q u » in noftro C o n - F
í i l i o p e r a d a í u n t , c u m bis S y n o d a l i b u s apicibus v e -
ftris ad c l e m e n t i f f i m u m P r i n c i p e m n o f t r u m fine d u -
b i o a í p o r t a r e : v t n o f t r u m l-íborum p a r t i c e p s e f F e d u s ,
mercedis curaulura adipifci valeat, & í u i r e g n i P r o t e -
d o r e m inueniat e u m , cuius cauífa fíagitan d i g n o f e i -
t u r . H o c n a m q u e éc i n eius e p i f t o U e x h o r t a n e u m c o -
g n o u i m u s . I n t e g r a m E p i j l d a m r e j e r t i n A t t i í S- A m a n d i v i
Februarij Philippus A l ú a s , v b i p l u r a d i c e n t u r de Aclis Synodi
RonuiriJí, q u £ m i t t e b a n t u r a d Epifcopos G a l l i x .
12 Chrislophorm Brouvpems ü b . y A n n a í i u m Treuiren- Rogatus.*
fimn, t r a d i t Ecclefiara T r e u i r e n í e m p e r b i b e r i a n n o á ff^li*
C h n f t o DCLii3ab Hattone q u o d a m , o b f c u r i nominis //^J^
homine, d a m n u m accepilTe; q u i p p e q u e m p e r d i t o - 2 ? ^ Err/á-
r u m m a n u ftipatum, celias D i u o r u m M a x i m i n i atque ftarn Tre- '
Euchatij hoftiliter peruadentem , aiunt ea í i b i loca uimiíe?^ ''-
c o n t r a i u s & x q u u m DÜ v e r i t u m v í i i r p a r e . Q u a i n -
i u i i á p e r m o t u m S . M o d o a l d u m Epifcoptim T r e u i r e n f e m
A q u a s , v b i S i g e b e r t u s t u m degebat, adiiífc, quereíaf-
q u e a p u d R e g e m de illatá í i b i íuaeque E c c l e f í x i n i u r i á
expofiiiíTe; o b t i n u i í f e q u e patcns diplonQa,quo veteres
pofleífidnes.
 I F E B
A poíícílíones ad Eccleííam m o r e m a i o r u m n o n o p r i u i -
¡egio l i n t r e u o c a r x . A d d i t B t o u v v e r t u d i p l o m a , fed m u -
t i l u m , ex l i b r o S t m m a t u m L o i l u m g u a c B a r r t D t m m d e .
fertptum, m c u ' m priore parte ex archmTis c e l l a r u m híc
n o m i n a t a r u m Framtfcus de Rofures i n t e g r u m i í a p r o f e r í :
15 I n n o m i n f D o i D i n i , A m e n . Sigisbcrtus D i u i n a
fe dato fanente gracia F r n n c o r u t n R c x . Q u o m a m a d o p r i o -
diplómate nem filiotum D c i p i í c f t o i a m u r , ad quam per p a c e m
a t t i n g i t n r , teneamus pacem i n u i c e m , & in o m n e s .
Mate f 9
Beaci e n i m paciíici > q u o n i a m fílij D c i v o c a b u n r u r .
V b i e n i m aitercarionis i n u i c e m d i í p e n d i u m i n c u r r i r ,
¡bi pacis rcíidet d i í í i d i u m , quae Ecclcfiarum g t á t i o í a m
f o n e t Se incrementac q u i e t e m . I g i t i u n o u e n t o m n i n t n
fidelium n o f t r o r u m príerencium & f a t u r o r u m n o t i r i n ,
qnaliter de ceilis B e a r o r u m H i t a r i j , quíe m o d o celia
S . M a x i m i n i d i c i t u r , ac B,Eiicharij,qníE m i n e v o c a t u r
celia S. M a c t h i ^ , i n p r e d i o S. Pecri Treuericaí v r b i s
x d i f i c a r a , q u a s D o m i n u s g e n i t o r noftet D a g o b e r r u s ,
ClTrifttaniflimus R e x , praedecellbrum f a o r u m mores
lequens, ad Eccicliam S. Peen T r e u e r i c a : v r b i s , regia:
poteílatis inre cradiderar, ac perpetué (labilitate fic-
m a n e r a t ; M o d o a l d u s eiufdem Ecclefíae venerabilis
Archiepiícopus, in generali Palatio n o f t r o , qnerclolís
fe precibus proclamauir, plangcns eas abs malis graf-
Í3 faronbns, q u o r u m D u x q u i d a m , nonnine Hattusjéft,
contra l i b i t u m f u u m f u o r u m q n e fidelium, vfurpatas,
coercuijfe ac de fupradidtá Ecclefiá violenter a b f t r a c h s . A t nos
uiohntia
per omUia o m n e m p r ^ f a t i H a t i i ac f u o r u m per o r d i -
Harti
nem recolenres f a l l a c i a m , iam calliditatibus detectis,
¿rájpttortí.
q u e r i m o n i a m illius veram elíe a g n o u í m u s . P e r p e n -
dentes ergo ac vcrentes,ne Forré, q u o d abíic, de elee-
m o f y n a genitoris n o f t r i ac praedeceiTorum n o f t r o r u m
R e g u m , d e r r i m e n r u m animíE n o f t r x faceremus, p r o
conferuandá e o r u m pietatis munificentia5ipfas celias,
c ú m c o n f i l i o 8c i n d i c i o E p i f c o p o m m , D u c u m , & C o -
m i t u m n o f t r o r u m , m á x i m e dileóli c o n f a n g u i n e i n o -
rtriDomini M n r t i n i filij C l o d u l p h i , filij A r n u l p h i ,
D u c i s Auftriae M o f e l l a n i c a ; ac M o í e l a n t , q u e m p r s f a -
t z B. iPetri Ecclefiá:, ac F r a t r u m ac a n t e d i ó t a r u m c e l -
l a r u m , A d u o c a t u m , R e c t o r e m j P r o t e ó b o r e m per príE-
fens prajeeptum c o n f t i c n i m u s , m e m ó r a t e Ecclefiíe
T r e u i r e n f i r e d d i d i m u s . Ve aurem pr^efens n o f t r ^ r e -
f o r m a t i o n i s f c r i p t u m . i n u i o l a b i l e p e r fuccedenria t e m -
• p o r a , i n D c i n o m i n e o b t i n e a t ftabilitarem , p r o p r i á
m a n u c u m Duce M a r t i n o , a c C u m b e r r o A r c h i e p i f c o -
O po G o l o n i e n í i , a c R a m a c l o Epiícopo T r a i e d e n í i ^ í i i b -
t e r e a m firmauimus, & í j g i i l l o r u m n o f t r o r u m i m p r e f -
fíonibus i u í l í m u s i n f i g n i r i i Data A q u i f g r a n i ^ I d i b u s
M i i j , anuo D o m i n i c a I n c a r n a t i o n i s D C L i i r . Sigisber-
rus F r a n c o r u m R e x j - Cunibercus Archiepiícopus
C o l o n i e n í i s f Ramaclus Epifcopus Traiedrenfis t
M a r t i n u s D u x Auftriae Mofellanica? ac M o f e l a n t f .
14 H a f t e n u s d i p l o m a , fub nomine S. Sigeberti e d t t u m a
íÜuk d i * I r a m i f c o de Rofieres, quodNicolaiís Z y ü e f m i n libro pro d e -
ploma J u f fenfione Abbat 'u I m p e r t a l ü S. M a x i m t n i cum p l u r i m ü a l i U a,
nadunt^ R fiere5 l ^ e m Productií c o n f i t t n m aflerit, e i u f a negaí o r i g i -
ZyllefMy n a ^ ofiendt poffe. I p f u m e t u m Rofieres m a m f e f i ü c w n m i b u s
conuíClum,fraudulen(er> & malitiose p l u r i m a a fe excogítala
f m j f e ^ o n f í j f u m effecoramHenrico 111 F r a n c o r u m R e g e , x x v i
A p r ú i i a n m M D L X X X I I I , t r a d n , edifto de hac e'm confefiio-
érChan- n t adfcripto , l u d o u i e m Chanterellus Taber a m e f u a i C o n f i -
urelÍM; derationes Genealogicaí domus L o t h a m g i u . Male a t m m
Z j l l e f m par.2-cap.j>feft.}, § , i , h o c diploma r e i i c i t j q u o d S i -
g e b e r t u s , q m f o l t A t t j i r a f u i m p e r a r e t , dicatur R e x F r a n -
c o r u m , tía fupr a a M a r t i n a Papá appellatus , cui confonant
d i p l o m a t a m o x danda-.quod (ub¡trip(erit S . K t m z á u s E p i -
feopus T r a i e d t e n f i s , i n cuius locum perperam credidit t u m
fiúceftjfe T h e o d a r d u m : dejint I n d i d i o n e s , q u & m n [ o l e -
bant apponi j H a t t i g r a d a t o j i s altbi non f í a t mentio, fed tiec
v n u s o m n i a f c r i p f i t . ídem Zjllefíus negat f e f t . t . § . t , m o n a -
fterium S . h U x i m i n i inprtdio, fundo, autterntorio S.Pe-
t r t f u i j f e , & f e f i . z , § . 5 nomen celia: S. H i l a n j etdem m o -
n a f l e n o a p t a r i p o f f e : 4 á á « ^ S . M a x i m i n u m <«««í C C C L I ,
íebruarij Tom. I
R V A R Í I .
233
a u t f e q u e n t c x v ante S . H i l a r / u m a n n ü , m t t e m olmjfe de AVCTO-
pofitumq^ i n ecclefiá S J o a o q i dtcata, quae tocx o b p l u n m a a d RK
etm f e p u t c b r u w p a t r a t a m i r a c n l a , nomine S, M a x i r a i n i cce- ^
pent a p p d l u r i . S . H i l a r i u m anno é C C t v u m o r t a u m tffe do~
cuimus x 111 l a n u a r i j a d eitu V t t a m § 4 , Di 5. M a x i m i m
agemusxxix M*ij.
15 D i f p l i c e f U p r t t e r e a a n m n C h n d i D C L i n , qno p o - d i j h l i c e n t
t u e r i t contigijfe, contra iftorufH t e w p o r u m confuetuáwou a d - * » n m é»
( c r i p t u í : v r b s A q u i ' g r a n u m , v b i Reges A u j i t a j i o T u m p a loe**** w
l a t i n m n u l l u m b a b u e r u n t : Ducatus A u l l n a Molcllamcas ft4^crt~
ac M o f e l a n d r , ctiius excogttatidi f u n d a m e n t u m c o n j l i t u i t ^ í t c n t '
Refieres lib.^ h i f l o n a capitaíi 4 8 , 4 9 , 50 i n boc Sigeberti, tl!ur.{í
a h i f y a d t u n c t i í d i p l o m a t i b u s : D a c c í q u e j&rtí/ít/; SS. A r - DucuAa-
nulphum, Clodulpluim filium.Epilcopos M e r e n - y ? ' / * Mo-
fes, ^ " M a r t i n u m , q u e n i d i í l t C l o d u l p h i n e r u m h l i u m / ' ^ f j ^ f
f á c i l ' , non abfquepluribus mendií, tiarn diplómate i & 2 , k
Dagoberto auno D C X X U I d a t o , [ubjeribunt A r n u l p h u s
D u x A n f t r i s Mofcliánicae & Acto Epiícopus M e t c n -
íis, quo lamen a m o A r n u l p h u s erat Epifcopus, eic¡3 i n ere-
n n m abeunti a n n o D c x x x i fnccefit S . G o é i K u s , q m &
A b b o , híc c o r r u p ü A r t o , cognominaius. Iterum in dipló-
mate 5 Dagoberti f u b f m b i l C l o d u l p h u s <i««o DCX^XII ,
q u a f i tHi A t n u l p h u s p a t e r f u c c e f i f f e t i j é d efto,amáis D O L I I
legaturobannum DCSLIV dtplamati fequenli a d j c r t p t n m y
quomodo probatur ex a n n q u á ík nobih francorum £
T r o i a n o r u m q u e ftirpe natus, líber OÍ genuiffe M a r c i n u m ,
Baíinumi Pipinum, A r n o i d u m , Gouzaíu, Ircam,Ger-
t r u d e m ? M e l i u s a l i ü ccelebs táxit, fanciitaiem p a i t u Ac-
n ü l p h i t;/;iMí«í. Ex f r a t r e eitís A a k h ú o natus d t Pi^i»
nos H c i ftallius.^woCKWJ M a m - d o m u s h U x u n n s a p u d A u -
JJrafios anno D C L X X X V I I f a c t u s e f l , nec d i u p o j h a E b i o t n i
dolo i n t e r f t t ' A i . P o t u t t h i c M n t t n u s D u x populum ad M o -
f e l l a m & dexteram r i p a m M o f t p i o Rtgtbus A u j i t a j i o r u m r e -
x t f f i , cuiusditiones f t i b n o m m e C o m i t d t u u m M u l l e n í i s &
M 'fau r e f e r u n t u r i n diuifioneregni L o t h a r i j , a n n o DCCCLX
ÍI .
faefa. Hinc posien f o r m a r t n t D u c a t u s A u l h tas M o í c l l a -
nicíe & M o í d a n d t ; ficut S . Pipinus, i n 1 & 2 diplómate
m e m ó r a l o , appellutur D u x Brabanriae 6c Hasbanias, q u i
popfdum i n i e r C a r b o n a r i a m J ü u a m , f i m j h a m M o f a r i p a m ,
& f nes'FfiJiorumgubernauii, w xxi Februanj adtius V i -
l a m dicemus. Den'tque a d d a t u m d i p l o m a ¡ubmucfaJigilla d t f -
p l t c e n i , t u m Epifcoporum & M a r n m Ducis, qu£ hic o m i t a - & f g ' ^
mus referre, t u m ipftus S. Sigeberti, quod m r e U p i e x b i b m p t a ¡ p j u á .
f e u t u m h l i t í infeulptü r e f e r t u m : cuius o n g i n r m a Ludouuo
C r a j f o , a u t Odone e Comité Parifienfi Rege, q u a m a C b l o d o -
ueo v a l ú f m pnoribus Regibus n u l u n t dedúcete S a n - M ^ r l b a - ^
n i h b . i biHoriágenealogtcá F r a n c o r u m cap.c). Hifcefimilia,
f e d f a b u l i s potius q u a m ¡ n í l o r i & a d f c n b e n d a , de S. Sigeberto
leqimtur tomo 2. A n n a h u m H a n n o n i t e l i b . 1 0 e x l i b n s l a i o b i
G u i f i j Gallico idiomate edita, qu& h i í o f n i t t i m u s .
$ , I I I M o n a ñ c n a e x t m t t a , dotata.
16 ^ J O n a f t e r i a duodecim e x t r t t t t a referí i n A f t i s S. Sige-
¿y^-bertiauctor: cjuae f o l i Ardemi£ a t t r i b m i G e k n w s ,
V n i u e r f t m v i g i n t i e x t r u c i a c u m Gelenio v o l u n l Molanus i n mona-
a u t t a r i o V f u a r d i } Galefinius & S a u j f t i u s , q u o r u m verba [ t i ¡ l e n u a
pradedimus. Brouvvcrusde u s i n f u á M e t r ó p o l i necdumedi,- Stgtherto
t a i t a f e r i b i l : A n n o D C L I Sigcbcrcus A u f t r a í i o r u m
R c x M e t i s in fuá regia, eximia v i r s innocencia aepras-
í t a i u i , i n o m n e R d i g i o í o r u m genus liberalitate flore-
bat , v i g i n t i a m p l i t u d i ne n o n v u l g a r i condicís e x t r u -
¿tifque Se v e d i g a h b u s perpetuis auólis padinr monar-
fteriis, i n quibus M a l m u n d a r i u m & ScabLilenfé i n A r -
dennar finibus, S. M a r t i n i vero i n M e t e n í i f u b u r b a n o
fuere. H u Brouvverus fed réliqttd mouafieria nec ipfe, nec
á l i j n o w ¡ n a n i . De Metenfi cóndilo & d e f i n i d o w f r a agemus,
A d v t t a m S . A m a n d i v i Februanjreferemus, apud Aujirafios,
d u m Os pr&tffet Rex S.Sigebertus, m u l t a i n Belgicú & G e r -
m a m c U prouinciii extruéta effe m o n A j h r i a ^ q u d hic o m i t i i m t i s
recenfere. Ante Stabulenfe & M a l m t w d a n e n f e , a l i u d ere- f^"
ü u m e ñ C a f í c c o n g u d u n i , i n D u c a t u Luxemburveiift a d contMi{(t'
r r • • ' 1\ r " nenjt,
m n m Se¡tiWt4M,jeu S e j o m i n n i , vulgo Sefmop aut Semoy*
V 3 imtr
 254 DE S. SIGEBERTO REGE FRANC. -AVSTRAS.
A VCTO ínter Ch'anum & B H l b i m w o p p i d a : í u ' m poñerioríbiu f e - bus comraanerent relígiofí m o n a c h i , q n i í p i t i t u a l i t e r £)
R E G . H . m l i i ex'.iíK P n o r a í t v m p a g o Cougnon. De eopluribus a g t - i n i b i C b n f t o f a m u l a r e n t u r j & pro í l a t u t o r i u s r e g n i ,
A mus i l i V e b r u a n j ¿d V t t A m S H a d e ü m . H t c d a m t u dípiema 6c Regís ra^ute vel filiorum , íiuc curam regni exer-
íV» ditione c e n t i u m , o m n i p o t e n t e m D o m i n u m exorarent. T u n e
S. S'igebtrú nabu ak b u m a m j h n í o v i r o loanne Antonio G o u r -
Luxim
nefio Cengregaiionü O r a i o r i j P r t s b y t e r a c o n i w u n t c a t u m , tx ccepeiunt aedificare attentiusj & , v t aííblet i n rali o p e -
Lurgenfi:
quo conjlut S . R c n i a c l u m A h h z t c m i o n j i i t u t U M ejfe, d t m t e , virtus D i u i n a fubíecuta efl:, p r o f p e r o q u c fucceílü
m t d u m cjjet Eptfcopw Tratectenfts , fuper{Ute<idhuc Eptfcopo velociter a d i m p l e t a funr. C u m q u e adeííet tempus ^
Metenfi G o d o n e , aiiií D o ¿ o n c , f t u G o d c o , cuifucceflit ve eceleíjx n o u á materia ornatac d e d i c a r e n t u r , m i t -
S.Ciodalphus film S.Arnulphi, adcfuew Epifíopum Re- tens prsefatus Rex ad B. R c m a c l u m E p i f c o p u m , q u i a
maclus p r i m o ¿nno ¡ u t E p t f w p J t t u S. T í u d o n c m tnifit» alter c o r u m , i d eft, Stabulaus, ad eius pertinebac dioe-
H i n c o p w n e refellitar Boacheíiu, q u i p a r . i O r i g ' w u m f a m i - c c í i n j a l t e n i m vero, i d eft, M a l m u n d a r i u r a , quia m e -
l i a regióL V r i t n c o r u m cap. 6 , tempm epifcopatm G o d o m WM- t r o p o l i m refpiciebat, cum coníeníu Chunibetri, q u i
tnerat ab armo t>CLrx a d u c i x v i i , e'tq^fujftétumS. C l o - erat M e t r o p o l i t a n u s A g n p p i n í t > cuocauit enm , v t i
dulphum vtxijfead ammm occvlt arbitrttur, Quaple- ficut conueniebat eius * m i n i f t e r i o , eas dedicarcr. ^ a l . m ' f .
niüs v n i l u n i ] deducentur. Q m tn diplómatepr&ter Scfo- Q u o d f a n d i f l i m u s v i r illicó o b a u d i c n s , c u m magna fteuo,
nMíimtioitítrutHr All'túafluniHS , f u p r a L u x t m b u r g u m tx- diligencia expleuit opus íibi i n m n d t u m , q u o d eius
o r t u u vrbem a l l m i , & A t a r l o w i x t t u ^ q u a m í n S u r a m exo- d i f p o í i t i o n e d u d u m fuerat a d u m : q u i a , c u m e í F c t R e - $ A e m a c h
n e r a t , acdetn tn Mofellam d e l a b i m r . S\\\i¿ a u t m Vnacuife g i ac Primis palatij propter m a x i m a m fanólitacem v i - c o m m i f l a ,
a d v i c u m V t e s i n f r a B u l l o n i u w pertigerit, a u t p o t r n N n a . - cinus ac amatus , n i h i l prascipuum abfque eius c o n -
c'Jile legendum, & t u m referreturad vicwttm Viram a m - fuicu fiebat. V n d e f a ¿ t u m e f t , quia t a m carus eis h a -
mm. tiií ante expofitu d i p l o m a f a c t l m melltgetur > quod b e b a t u r , v t M i í í a r u m peradlis íolenniis , t r a d e r c t ei
v a habet : praedióta loca iam diifhis M a í o r d o m u s G r i m o a l d u s ,
dieodiple- 17 SigibertnsRcxFranchornm. Ad augmentam f u á * d i t i o n e cundía o r d i n a r i , Se m o n a f t i c í e v i t a í ^ i f t i - # ^ - c i i -
tnaí.síge- credimnspeccinere, l i larga m u ñ e r a í u m m i D e i o m - tuta iftic feruari. Poft n o n m u l c u m vero t e m p o r i s i m - ^ l ° a ^ ^
berti. nipotentis denota mcnre o í í e i r c n o n d u b i t c t i s . Q u i a petrauit t á n d e m á R e g e , quateniis relinquens í u c c e ^ jiiftioac"
t u n e regia poteftas f u u m culcum c o r r o b o r a r e v i d e - f o r e m poft fe i n Sede P o n t i f i c a l i , vt d i n d e f í d e r a b a t , £
t u r , c ú m ex p r o p n á v o l u n t ó t e c o m p e n d i a feruornra h u n c e r e m i l o c u m adiret, &r i b i a b h o m i m b u s r e m o -
D e i d e í t i n a r e n o n d u b i t a r . I d e o q n e fub d e u o t i o n e tus íoli D e o v a c a r e t . . . . M a n c n s itaque peruigilí c u -
animae noíhíE, c u m c o n í i l i o m a g n i h e o r u m A p o l l o l i - ra, abfque vllá reprehenfione , i n monafticis d o c u -
' c o r u m , G u n i b c r t i , G o d o n i s , vel i l l u f t t i n m v i i o r u m » m e n t i s , m u l t o s n o b i h u m v i r o r u m ánimos conuertiCi
Grimoaldi, Boboms, Adalgifili > monafterium R e g u - v t ¡mitatores fierenc illius vitac, cuius erat d o d t r i n a
lare i n h o n o r e p a t r o n i n o f t r i . P e t n , P a u l i , I o a n n i s , v c l p e r f e d a : quia, q u o d ore docebar, prius opere a d i m -
' c e t e r o r u m M a r c y r u m , i n t é r r a n o l h á , fyluá A t d u e n - plere curabat. V n d e f a d l u m eft, ve crefeence t e l i g i o -
t i e n f c , i n loco q u i d i c i t u r G a f e g o n g u i d i n u s , quera ne, crefeeret etiam cenfus eiuídem ecclcíia;, i n vfus
Sefomitis fluuius c i n g e r e v i d e t u r , & ex n o f t r x largira- i b i d e m f e r u o r u m D e i f a m u l a n t i u m . N a m audientes
tis m u ñ e r e , i u x t a P a t r u m t r a d i t i o n c m . c c E n o b i u m v o - cultura h u i u f m o d i religionis iam di<5li p i i í f i m i P r i n c i -
l u m u s c o n f t r u e r e , & i b i d e m , C h r i f t o auípice, R e m a - pes, cuneantes b e a t u m v i r u m , tradiderunc el ex ipsa
c l u m A b b a t e m c o n l l i t u i m u s ; qualiter i b i d e m f e c u n - foreftc d u o d e c i m leucas i n l o n g i t u d i n e , í i m i l i t e r & i n
d u m o r d m e m & monira antiquorum Patrum c o n - laticudine, in q u o fpatio nulius c o n t r a d i é t o r exifterec
uerfari debeanc:íic tamen v t de ipsá Cartiá,i5<: ripá flu- fuaí d i t i o n í vel f u c c e d e n t i u m ei.vt quieté D e o m i l i t a -
i n i n i s in d i r e d h i m l e u u a s t r e s , de n o f t i á fyliiá V n a - renr. N c c n o n a í f i r m a r u n t t e f t a m e n t o c u m fígnacu dl¡>íom»tt~
cuife, c u m ipsá V e n n á Dominica,qua» d í c i t u r A r n u l - l i s l m p e r i a l i b u s , v t ftabile i l l u d o m n i t e m p e r e d u r a - ^ f i a b i l i -
fi, c u m P i o b a r d o , Babone, vel m i n o n b n s e o r n m , q u i r e t : q u o d Pater fanóliffimus fufeepit l i b e n t e r , ac te-
i b i d e m feruire v i d e n t u r , die p r x í c n t c c o n c e d i m u s a d n u i t reuerenter. V e r ú m n o n m u l t ó p o f t ipfura f p a -
p o í T i d e n d u m . S i m i l i t e r d e f u o i p í o caílro e x a h á f y i ' . t i u m adbreuiare ftuduit, v t fine i m p e d i m e n t o fíerct
uá D o m i n i c a , alias tres leuuas, & in d i r c ó l u m ¡ r e r u m f e q u a c i b u s , &: fine vilo o b f t a c u l o R e d o r e s l o c i p o f .
tres alias leuuas,necnon & a l u m n o u e l l a m in fluminc fent femare , q u o d ad n o f t r u m víque tempus i n c o n -
nuncupante A l f m á , v b i illa petra quadrata eft. Hasc u u l f u m durare videtur o m n i n o , H&c tb'uSunt v e r h n a -
o m n i a ad víus e o r u m f e r u o r u m D e i i m m u n i t a t e n o - najlena Stabuletum & Malmundarium d i f t t a Leodto ofto p

^ ftrá v i í i f m í l e condonaííe, vt habeant, p o f l i d e a n t . í u i í - f e r e leuás h o r a r i i i , q u a venus O r i e n t e m & T r e u i r o s a b i t a r .

que poíleris fpiritualibus d e r c l i n q u a n t : v t p o t i ú s c i s De Stabúlete e g m m a d V i t a m S . Popponis A b b a t i s x x v l a -

d e l e ó t o r u m a t t e n t m s p i o D o m i n o preces incelTabili- n u a r i j . E x t m vtrumquecoepmn m e a a n m m ChrifliDCLV,

ter f u n d e r c . Et v t praeceptio firma atque i n u i o l a t a q u i erat Epifcopatus S . R e m t t c l i f e x t u s ; d i p l o m a t a vero c o n -

permaneat,manus noftrae fübícripcionibiis fubcer eam cejfa f u n t f u b f i n e m v i t £ eiujdem Regís Sigeberíi. H o r u m p a r ~

roboran' d e c r e u i m u s . t e m proferí tsotgerus i n V i t a S.Remaclt. I n t e g r a dúo d a m u s

18 Notgerm Epifcopus Leod'tenfis, i n V i t a S. Remacli E p i - ex S t a b u l e n f i a r c h i u o , q u o r u m prius ¡ t a h a b e t :

fcopiTraiectenfis m Septembris, mmimt alterim Vit&ab 19 Sigibertus Rex F r a n c o r u m , Veftra c o m p e r i a t ^ « « ^ r i -

a u f t o r e antiqttiore & f e r e O
ÍÓMO confmptá,, de quo i n P r o l o -
go a d V V e r e n f r t d u m Abbatem Irse f c r i b i t : Obtuliíhs libeí-
l u m d e V i t a tam n o l l n , q u á m v e l l r i fpecialis p a t r o n i ,
D o m i n i fcilicet R e m a c l i , conqueftus propter i n c u -
r i a m tamen praedeceíTorum v e f t r o r u m breu¡us,qiiám
vt res poftularet, p r o m a g n i t u d i n e g e f t o r u m eius cííe
e r u d i t a m : fímulque vifus es, vt ne d i c a m precari, f e d
p o t i ú s e x h o r t a r i , vt cara n o n m o d o e x e m p l a r i , v e r ú r a
aliquantó lepidiús m a n d a r e m p o l i r i . I n h o c e r g o p r i o r i
libello,feu V i t a S.Remacli, d e e x t r u f t i s m o n a f l e r i t s Stabulen-
fi & M a l m u n d a n e n f i i t a l e g i t u r : C o n t i g i t , D e o fauente,
i u b e r i á piis Pnncipibus regni F r a n c o r u m , S i g i b e r t o
S t a h u l t i u R e g e , & G r i m o a l d o D u c e , ex v o l ú n t a t e D e i , & c o n -
Cí'M*1'.^ filio O p t i m a t u m f u o r u m i vt c o n í l t u e r e n t u r i n f r a f o -
condtta- reftem monafteria, fita i n pago q u i A r d o e n n a dicicur,
c o g n o m i n a t a Stabulaus, fiue M a l m u n d a r t u r a , i n q u i -
l a r g i t a s , qualiter p r o d e u o t i o n e animze noftrae,(eruo- ^ ' ^ d i -
r u m Dei c o m p e n d j i s , opitulante D o m i n o , i n f o r e f t e ^ ^ 5 ; . 3
n o f t r á , nuncupatá A r d u e n n á , in locis vafta? í b l i t u d i - '
nis, i n q u i b u s caterua beftiarum g e r m i n a r , confulere
c u p i e n t e s , quarenús e o r u m meritis aeternac r e r r i b u -
t i o n i s copiara adipifci m e r e r e m u r , q u o P a r r o n o r u m
n o f t r o r u m P e t n & Pauli , l o a n n i s Bapriftac, M a r t i n i ,
vel a l i o r u m Sanótorura pignora venerari n o f e u n t u r ,
conceffimus eis, vt i b i raonafteria iuxta regulara cos-
n o b i o r u m , vel t r a d i t i o n e m P a t r u m , cognominata
Stabulaus, feu M a l m u n d a r i u m , c o n f t r u e i e n t u r : v b i ,
C b n f t o a u í p i c e , R e m a c l u s venerandus Epifcopus
praseíle d i g n o f e i t u r : & eis tale benefícium pracftinííe
c o m p e r t u r a fít,vt i b i d e m f a m i l i a D e i , v e l cuftodcs c c -
clcfiae , quieto o r d i n e c o n t e m p l a t i u a m vitara agere
debcrU)iuxta a d m o n i t i o n e r a D i u i n a m ; Q u i reliquci ít M u t h . i ^
domum ^
 í F É B
^ c í o m u m , p a t r e m , aut m a t r e m , aut agros & c . c e n t u -
p l u m accipier, & v i t a m asternam p o í l j d e b i f . Q q a p r o -
ptcr ex co n fe nfu fidelium n o f t r o r u m , vidclicet D o -
m i n i C u m b e r c i C o l o n i e n f í s A r c h i e p i T c o p i , nec n o n
A c t c l a n i j T h e o d e f r i d i , G i í l o c a r d i E p i f c o p o r u m , vei
illuftrium virorú Glimoaldí, Folciardi, Bobonis.Ade-
^griíili, í t e m B o b o m s , n e c n o n & Domcfticorum.Flo-
d u í f i , A n í i g i í i , Bcríclani, G a r i p c r t i , c o n c r l l i m u s fuprá
d i d o Pacri, o b caucnda pcncula a n i m a r u m m h a b i t a n -
t i u m , & ad e n i t a n d a c o n f o r t i a m u i i e r u m , vtgytum
g y r a n d o , & i n v t r o r u m q u e parcibus m o n a f t e r j o r u m
m e n r u r a r e n t u r fpatia d c x t r o r í l i m íalt¡busrj n o n plus
d u o d e c i m m i i l i a r i b u s , vt abíquc i m p r c l f i o n e p o p u l i ,
vel t u m u k u a c i a n e fecuiari, D e o f o l i vacarctur. I n re-
l i q u o vero raliter nofter p r o m u l g a u i t e d i d u s , vt n u l l o
v n q u a m cemporc viras fuá:, quaeliber perfona í l i a m f o -
reftem audeat i r r u m p e r e , auc maníiones , aut d o m o s
jedificace, n i f i t a n t u m m o d ó illi ferui D e i , q u i h í e c t u -
g u r i o l a c u m t e m p o r e , a o f t r o c o n c e l í u , excolere v i -
dentur. Ec ve haje praecepcio circa ipíam f a m i l i a m D e i ,
Vel p o f t e r k a t e m i l l o r u m , q u i b u s p r o D i u i n o i n t u i t u
hace parua m u n u í c u l a c o n c c í l i m u s > pleniús o b r i n c a t
v i g o r e m , m a n u s noftrae í u b í c r i p t i o n i b u s f u b t e r c a m
decreuimus r o b o r a r i . H u c v f q n e p r i m u m d i p l o m a . SHM
B a u t m i n eoEpifcopi A t t e h n u s , aliis A n o l i , fiue A t t i l a ,
LaudunenfiSy T h e o d e f r i d u s , T e u f r c d u s , Ttilenfis\
& Giflocardus,d/»f G i í l o a l d u s , V i r d u n e n f i i . Alieruma
S.Sigtherto h t f c e m o n a í i e r i i i d a t u m d i p l o m a i t a h a b e t :
r J 20 Sieibertus R e x F r a n c o r u m , v i r i n l u f t e r , &c.
íeeunaum 7 ^ . .. n • n 1 1 r o f t e n d i t r e l c g e n d u m de e o r u m m a i o n fpatio:Dc ipsá
diplom* s. I g i t u r t a n d a ac venerabuia m o n a í t e n a , ScabuIaiiSjliue
Sigeberti: M d m u n d a r i u . B c o g n o m i n a t a , v b i vir venerabilis R e -
maclus Epifcopus A b b a , C h r i f t o aufpice, p r x e f l c v i -
d e t u r , quac vir l l l u f t c r G r i m o a l d u s M a i o r - d o m u S j i n
h o n o r c m Dei G c n i t r i c i s M a r i s , f a n d o r u m q u e A p o -
ftolorum P e t n cSc P a u l i , S a n d i q u e loannis Baprjíta:,
vel S . M a r t i n i , feu c e t e r o r u m S a n d o r u m , f u o opere i n
vaftá eremi Arduenneníis folitudinc conftruxit;
q u e m a d m o d u m nos loca i p í a , ad ipía m o n a f t e r i a x -
d i f i c a n d a , p r o noftrá p r s c e p t i o n e ex foreftá n o f t r á
c o n c e f f i m u s , q u s licet gracia C h r i f t i í i n t ditata prae-
fata monafteria, mundanae t a m e n íbbftantias c e r n u n -
t u r parumper haberc. I d e ó D i u i n a i n f p i r a t i o n c c o m -
m o n i c i , d e c r e u i m u s a l i q u a n t u l u m de fifeo n o f t r o ad
ipfa monafteria conípicere & coníblari. Telonium
i g t t u r , q u o d ad p o r t u m Vetraria fuperfluuiQs T a n -
n u c o , I t r a q u e , & : p o r t u m i l l u m ) q u i d i c i t u r SclliSjimo-
q u e & V o g a t i u m ad fluuium L i g c r i s . q u o d Indices ve!
Agentes n o f t r i a d p o r t u s ipfos,tam q u o d naualis cue-
d i o conferebat, quám vndiquc negotiantium cora-
mercia in t e l o n i o , auc quolibec ripacico ex ipfis p o r -
tubus fupeciús nominar i s , i n fifeo n o f t r o folebant re-
cipereparicer h o m i n e s , q u i in ipíis p o r t u b u s c o m m a -
n e n t , vel ipíos porcus c u f t o d i u n t , auc i b i afpiccre v i -
dencur, p r o ftabilitace r e g n i n o f t r i ad monafteria n o -
ftrá fuperiüs n o m i n a r a > vel monacbis i b i d e m c o n f í -
ftencibus, n o f t r i muneris largicateconcedimus. Q u a -
propcer prasfenci ex hac ¡uílimus p c o m u l g a r i p r s c e -
pcione, ve ñeque vos, ñeque iuniores , feu íucceílores
v e f t r i , auc q u i í l i b e c , quaead pareeni i p f o r u m m o n a -
fteriorum ex h o c pereince, n u m q u á m praefumant e x i -
fteie c o n t r a t i j , fed magis celonios ipíos de p o r t u b u s
fuperiüs n o m i n a e i s , q u o d c u m q u c exinde fifeus nofter
pocerac fperarc, m l u m i n a r i b u s iam d i d i s bafilicis,vel
ftipendiis rnonachorum, qui ibidem cutíum regulati-
ter quocidianis horis implenc, a n n u i m u s p o í l i d e n d o s ,
ve o m n i cempore proficiant in a u g m e n t o . Et fi f o r t é
a l i q u i poreus ipfos praenominacos p r o eerns e o r u m
p r o p r i i s e r a n f t u l e r i n c , q u o faciliús i p f u m e c l o n i u m ,
q u e m a d m o d u m ad fiícum n o f t r u m debuerar perue-
tirre, fubcraxeric, l u b e m u s , ve n a u i g i a a d poreus ipfos,
v b i per t é m p o r a praecedentium R e g u m i pareneum
n o r t r o r u m . i r e c o n f u e t u d i n e m habuerant, d i f e u r r a n t ,
& a l i b i celonfus.neque a vobts ñeque á i u n i o n b u s / c u
R. V A R I ! . x y y
fucccííoribus v c f t r í s , exigatur. Q u o d fiar, ve, ü anee ^VCT0<
íupenores annos j d u m adhuc fub ecneiá v j d e b a m u r Re G t i .
a t a r e f u b í i f t c r e , aliquis q u o d l i b e t ex huius cellionis D
inftrumcneis accepie, nulius mancipeeur e í f e d u s , fed
v a c u u m & inane permaíieat. D u m & alicer c o m p l u -
n b u s f i d e l i b u i nortris n o í c i t u r elle c o n u e n t u m , v t »
d u m auxiliante D o m i n o in r e g n u m ad I c g i t i m a n l
p e r u e n i m u s aetatcm, c r l l i o n e s illius, quse ex o r i g i n a -
r i o h l c o n o f t r o aliquando Serenitas noftra concelfe-
rac, deinceps i n antea, hoc eft, de a u n o d é c i m o quar-
ro regni n o f t r i debeane in D e i n o m i n e cífc ftabiles*
H.mc q u o q u e a u d o r i c a e c m , ve i n ó m n i b u s valieura,in
n o f t n s & fueuris cemporibus incada va!eat d u r a r e ,
manus noftra: f u b f c n p t i o n i b u s r o b o r a u i m u s . H u c v f -
que diploma f a u n d t i m . OUA loca a d ü g e n m <? i n A q u t t a -
titá poffederint Reges A u f t r a / i o r u m , f u p r a m d u a m m u s , H<£C
confirmauit fuccejforS. Sigekgrfi C h i l d e r n u s R e x , cuius d i -
p l o m a tsiis etiam tungmms.
21 C h i l d e r i c u s Rex F r a n c h o r u m , E u m e c h i l d i s & ttrititmdi*
B lechildisgratia D e i Reginze^iris i l l u f t n b u s G o n d o - ^ ^ W m V i
i n o D u c i & O d o n i D o m e f t i c o . A d aecernáenim mer^ Kegtí.
cedem p r o c u l d u b i o crediraus pertinere; íi p e t i r i o n i -
bus Sacerdocura, v e l q u o r u m l i b e t d e u o c o r u m , iufta
peceneium, p e c d u c i m u s a d e f F c d u m . ( g i t u r D o m n u *
& Pacer nofter Remaclus Epifcopus C l e m c n t i a m re- £
g n i n o f t r i petiit p r o monafteriis (uis Scabulau í k M a l -
m u n d a r i o : quae bonas r e c o r d a t i o n i s pacruus nofter
S i g i b e r t u s , q u o m d a m R e x , fuo conftrux;e opere. V n -
de & ipíius Piincipis r e g i m i n i s cale piaeccptum n o b i s
forefte D o m i n i c a veriíque pareibus de ipíis m o n a f t e -
r i i s , cam in lo-ngum q u á m in eranfueríum, duodecim
m i l l i a d e x c r o r í n m f a í t i b u s ; q u o d & adhuc p r o cotius
fírmitate taliter i n ipsá praeceptione habetur i n f c r -
t u m : veper c o n í i ü u m Poneificum ipfíus c e m p o n s . i d
eft,Hunebeiti, Mcmoriani, Giíloaldi Epifcopi, cum
i í l u f t r i b u s viris G r i m d a l d O í F u l c o a l d o , A d r e g i ( i l o , B o -
b o n o D u c i b u s , C l o d u l f o , A n g e l i f i n o , Garepcrco D o -
mefticis, calieer a d u m f u k j q u ó d veraeillime c o g n o -
n i m u s , q u o d illí ferui D e i , q u i b u s daeum f u i t , a b í q u e
i m p r c í í i o n e p o p u l i i b i d e m in ipía loca reíidcre d e b e -
r e n r . Q u i p r o p t e r ipfe Epifcopus A b b a e o r u m vná c u m
ipfis monachis nobis exinde c o n f i r m a t i o n e audon-
taris noftrae pecierunx a f f i r m a r i . Q u a m pcciriGnera nos
p r o D e i intuicu eis m i n i m é denegare p o t u i m u s . Eá t a -
m e n c o n d i t i o n e fie petferunt ipíi f c a n D e i , vtverscis
cuites noftras, id c f t j A m b l a u a m , C h a r a n c h o , L c t h e r -
nacho, de ipfis m e n f u r i s , d u o d e c i m m i l l i b u s d e x t r o r - F
f u m faltibus fex m i l l i a fubtrahere deber em us , p r o fta-
bilitate operis, q u o d a d m o d u m per n o f t r u m o r d i n a -
t i o n c m fie f a d u m eft. V n d e i u í l i m u s pro hac re D o -
m i n o & P a t r i n o f t r o T h e o d a r d o E p i f c o p o , vel i l l u f t r i
v i r o H o d o n i D o m e f t i c o , c u m foreftariis n o f t r i s ,
aeternale e n m paribus fuis, ipfa loca m e n f u r a r e & de-
fignare pet l o c a d e n o m i n a t a j q u o r u m vocabula f u n t :
D e M n n a f t c r í o M a l m u n d a r i o vfquc Sicco-campo D e
S i c c o - c a m p o per v i a m M a n f u e r i f c a a i vfque W a r c i n -
na tranfuerfat. D e ipfa " W a r c i n n á vfquc v b i Stagner
bachus c o n f u r g i c : deinde per i p f u m Scagnebachum
v f q u c i n A m b l a u a m ; d e i n d e per A m b k u a m verfus
aquam per i l l a m f o r e f t e m , de V u l f e b e r t o vfquc R a -
robacca vbi ipfe coníiirgic. D e i n d e D i d d í l o n i r i u u s
c o n f u r g i j ; ; d e i n d e per i p í u m r i u u m víque in R e f t a m ,
& d e Reftá per i l l a m f o r e f t e m , quae íeparat H c l m i n i
R o u o r i c u m & Andarte villarc. Per ipíam m e d i a m f o -
r e f t e m vfque l o c u n d a - f a n i a ; de l o c u n d á - f a n i a per i l -
lam A l f e n a m , quae p r o p i n q u a eft m o n a f t e r i o . D e i n -
de per i l l a m A l f e n a m vfquc v b i ¡n G l a n e m ingredi-
r u r ; deinde tranfuerfa Glane vfque A l b a m f o n t a n a m .
D c i p s a A l b a f o n t a n a in A m b l a u a m . S u m m a S i g g i n o , '
A u i a c o j v b i G a r e L a i c u s v e n n a m habuic. I n d c p c r i p -
íam A m b l a u a m , v b i D u l n o f u s i n i p f a m m g r e d i t u r j
deinde pee D u l n o f u m víque i n Fanias.Deinde per m e -
V 4 ^Kan»
 HISTORIA TRANSLAT. ET MIRACVL. S. SIGEBERTI
AVCTO- ¿ i a m f o r e f t e m de i p f i s f a n i i s v f q u e viam T r a n f u e r i -
RS CJ.H. fC3m.in J E per ipíam v i a m vfque Sicco- c a m p o . V t hoc
^ t o c u m , S i ad i n t e g r u m , c u m ü s i gratiá Se n o í t i á t e -
ncanr atque poílideant^cum immuuicate n o m i n i s cius
t c m p o r i b i i s ; v c a b f q u e vllíus i m p u g n a t i o n e F o r e f t a r i o -
r u m j V c l t u i u í l i b e t perfonac,!iceat ipíam f a m i l i a m D e i
q u i e t o o r d i n e i c í i d e i c : Se p r o vita noílra> vel ( l a b i l i -
tate regm F r á c h o r u m dic n o é l u q u e D o m i n o f a m u i a -
ri. Ve h x c praeceptio n o f t r a i n m e m b r a n i s c o n f e r i p t a ,
f i r m a & i u u i o l a b i l i s perfeuerec, m a n u noftrá fubrec
cam decreuimus a f i r m a r e . S i g n u m D o m i n i C h i l d e -
n c i Regís g l o n o f i . S í g n u m E u m e c h i l d i s Regina:. S i -
g n u m Bilichildis Regina:-.
Q u i inter Epifcopos M e m o ñ a n u s eft>in alteró d i p l ú m d -
ie A t t e l a n u s d t c i t u n q u i e Domeflicú C l o d u l p h u s An-
g e f i l i n u s ; fupra f u n t Flodulpbuá & Ánfegifus: ab hoc dtuer-
fás D u x f i n t A d í ü g i C i l u s y fupra A d e g i i f i l u s , ^«t F m / ^ y / d
videtur Dux Palatij A d a l g i í i l u s , i« V i t a A d e l g i f u s . Oí
- Eumechilde vxore S. Sigeberti ante a c l u m .
HISTORIA TRANSLATÍONíS 1
M I R A C V L O R V M S . S I G E B E R T I ,
auóloreSigeberto monacho-,
E x M S . m o n a ñ e r t j S t a b u l e n j l s .
P R O L O G V S .
Emini prudentium viáeri arbitramui:
i n c o n g r u u m , íi v i r t u t e s S a n í l o r u m ,
quas D o m i n u s per eos operari d i g n a -
tur, memoria: commendentur au¿to-
ritate l i t t e r a r u m , ad i n í l r u í t i o n e m v i -
deltcet t i d c l i u m tam prsefentium q u á m etiam f u c u r o -
r u m . Q u i a ^ c u t ex verbis A n g e l í ad T o b i a m l o q u e n -
a f u m Sígebertus , q u o n d a m R e x , q u i prardió'tum r r i o -
T o b . n . y tis d i d j c i m u s , 4 f e c r e t n m Regís celare b o n u m , opera
a u t e m D e i reuelare & c o n f i t e n o m n i m o d i s exiftic
m a g n i f i c u m . Q u a p r o p t c r & nos ea v i r c u t u m i n f i g n i a ,
qu£E i d e m c u n ¿ l o r u m D o m i n u s , ícilicet r e m u n e r a t o r
b o n o r u m , meritis g l o r í o f i l l i m i Se r e ü g i o f i / I i m i R e g í s
Sigeberti , noftris t e m p o r i b u s eft operari d i g n a t u s j
q u a m u i s i n d o ¿ l i & ad hoc m i n í m é í d o n e i , v i l i b u s fal-
t e m fcedulis c o m m i c t e r c d i g n u m d u x i m u s . S i q u i s a u -
t e m f o r t e ftudiofiús m q u i r e r e v o l u e r í t , quis iíte S i g e -
b e r t u s , de q u o l o q u i c u p i m u s , f u e r i t , a u t q u o t e m p o -
r e r e g n a u e r i r , ¿ad I r b e r á d u m q u e m d i c i t u r vero ipfius
oceutrat & intenté perlegat, quia manifefté r e p e r i r e
vel difecre poteric, quanta: fanótitatis aut r c l i g i o í i t a t i s
cxcellentia vir ifle venerandus pra:ditus e x t i t e r i t , q u e m
Deusinterris fígnis illuñratapertis. V e r u m ex his,
quae f e r i b i m u s , n u l l o m o d o quiípiam ambigerevel
d i f f i d e r c d e b e r , q u i a & D o m i n u s fuis fidelibuspro-
m i t t e r e d i g n a t u s e í l , dicens : Q u i credir i n me, opera
loan 14.
11 quae ego f a c i ó , Se ipfe facietjSc maiora h o r u m faciet.
jíiiflor fi- Ec nos n o n aliena aut inexperta p r . x f u m p t i u é m e d i t a r i
lie digna tentamus, fed ea, quae auc recenti r e m p o r e f a £ h c o m -
Jcribitfuo p r o b a n t u r , aut qua: á fidelibus certifquc hominum
iempore
perfonis c o m p e r i m u s ; q u i fe e i f d e m inrerfuiíTe m i r a -
facía.
bilibus nunc etiam p r o t e f t a n t u r , fide veracique reia-
t i o n e a d poíteritatis m e m o r i a m f e r i p t o tranfmittere
c u r a u i m u s , A l i o q u i n n i f i veritatis a f t i p u l a t i o n e nos
o m n i m o d i s r o b o r a r i crederemus , d e t a l i b u s penitús
filete, q u á m fidta l o q u e n d o falíitatis c r i m e n i n c u r r e -
r e , rc¿tius fore i u d i c a r e m u s . Sed iam ad n a r r a t i o n i s
o r d i n e m b r e u i t a t e q u á poíTumus accedamus.
Pandere p r o m i í í a ftyli v e r t i g i n e d i d l a .
a LeBio v u l g a t a : Sacramentum Rcgis abfeondere booum
cíl,-opera aucem Dei reuelarc &confitei-i bonorifícum.
b H^e verba intricata forte hoc aut fimili modo enodanda, v t le-
gaturizd librum, idem ^uem fcripíi de vita ipfius, aceurrat.
C A P V T 1
T r a n f l a t í o corports S. Sigeberti.
2. Q l q u i d e m a n n o D o m i n i c s I n c a r n a t i o n i s M L X I I I , s.sigcber-
w^dumhuius veherabilis virí Sigeberti corpus i n / w curpu*
m o n a í l c r i o S . M a r t i n i , q l i o d ipfe ínter cetera b o n o - i " 5 ' ' " OT<7-
r u m o p e r u m exerciria i n M e t e n f i c o n f i n i o fuper r i p a m ^^Jfr-'.!.J5*
Mofellse flumifiis á f u n d a mentís s d i f i c a u e r a t , iacerct r e ^ i t ú m
h u m a t u m , & propter antiquitatcm prcsbyterium, a
q u o d f u p e r ^ r y p t a m ; in quá ipfe iacebat , fucrat c o n -
í í r u d u m ^ f u i q u o t i d i e minarerur cafum : Se ideírcó á
monachisillic commorantibus c u m m á x i m o ner.ore
D i u i n u m repederctur O f f i c i u m j n p p a r u i t ipfe S a n d u s
manifefta,oftenfione c u i d a m v i t o , n o m i n e W'ylant,/«-u/y^Bg
i n f u p r a d i d a : ciuitatis í u b u r b i o m a n e n t i , c i u i b u í q u e 'cutUnap.
c u n d í s pené n o t i í l i m o . Q u i c ú m ad a í p e d u m t a n t i i"1*"'"5»
v i r i , prae m a g n i t u d i n e i r t f o l i t i fplendoris, ftupidus m i -
r á r c t u r , nec v i l o m o d o q u i d q u a m eí dicere p r s f u m é -
ret, ¡He biandá a l l o c u t i o n e e u m , n e t i m e a t , h o r t a t u r :
fed, q u x c u m q u e ííbi pra:cipiar) c u m o m n i f e f t i n a t i ó -
n e i m p l e r e n o n m o r e t u r . C u m q u e ille fe ad o m n i a i
qusc pra:cipere dignaretur,parati1[nmum o b e d í r e f a t e -
rfetur, ad h x c vir í a n d u s - S c i s ^ n q u i ^ q u i s ille fit3quem
t i b i a í l i f t e r e cernís,íftir q u i talía i n i u n g i t , vel cui tepa- g
rere p r o m i t t i s ? Ipfe vero p r o t i h ü s ad ifta r e f p o n d e n s ,
Ha:c,ait, i g n o r o , pfer te fcilicct difeere quaero. T u n e v i r
venerandus taiibus i n t e r r o g a t i o n u m affatibus q u a í i
i n f t r u e n d o e u m p e r c u n ó l a n eft aggreíTus, N u m q u i d »
i n q u i e n s , a l i q u a n d o c o g n o u i f t i , a u t ab a l i q u o n o n a ú -
d i f t i , quis lile a u d o r f u e n t , q u i c o e n o b i u m S . M a r t i n i ,
q u o d i n p r ó x i m o f i t u m v i d e t u r , c o n í l r u x e r i c , vel b ó -
nis t e m p o r a l i b u s , íicut m pijefenti c e r n i t u r , í l u d u e r i í
ditareíllle a u t e m iam á p l u n b u s a u d i í l é , fed tune á fuá
t a m q u á m amehtis m e m o r i a fnnditusexcídiíTeYe d i x i t ;
A d haec vir fandlüs Sígebertus íubet i l l u m expergifeij
verbnque dicentis a m m o retiñere valenti: E g O j i n q u i t ,
naíleríum conftruxi, monachorumque Deo f i m u l a n -
t i n m t u r b a m inibí c o a d u n a u i , p r o p r i u m q u e i n e o d e m
l o c o fepeliri m a n d a u i c o r p u f e u l u m . N u n c vero q u o -
n i a m ipfius ftrudluríE ficut c e r n i t u r caíuaíe i m m i n e e
c x c i d i u m , fub quanta prícualcs celeritate, feftína F r a -
t r i b u s coneregationis ipfius d e n u n t i a r c , vtfiDeum,
„ r, / w • • ,-1-1 1 monet MUÍ
Sanctumque M a r t i n u m c u p i u n t í i b i placaros e x i l i e - i r a ñ s f t -
re, l o c u l u m corporis m e i exínde , v b i nunc c o n í i f t i t , rendum.
auferre, Se i n l o c o t u t i f f i m o ftudeant reponereme ca-
fus fabricíB p o l l i t mea m e m b r a nocere. C u i u s rei iuf- p
fionem p o f t q u á m fidelis n u n t i u s f u p r a d i d i s Fratn-
bus m a t u r a u i t i n d i c a r e , i l l i m é r i t o c o n f i f i d e d i l e d i
Patroni veriííimá fanditate, q u o d i u í í u m fuerat, d e -
uotiííimé deliberauerunt ímplere.
3 D e i n d e p o f t q u á m p e r u e n t u m eft, v t , q u o d eos- T V ^ ^
perant, competenter perficerent ; m o x vt farcopha- m i r a cele-
g u m , facn c o r p o r i s m e m b r a g e f t a n t e m , ex p r i o r i l o c o fitate u r ~
auferentes !euauerunt3 tanta velocitate ad prarparata:/""'^
m a n f i o n i s l o c u m p e r d u x e r u n t ; vt e u m n o n ab h o m i -
nibus, fed ab Angelis h a u d i m m e r i t ó d e f e r r i c r e d e -
r e n t . L o c a t o ergo c u m fuperno a u x i l i o venerabilis v i -
r i faepé m e m o r a t i , & fa,pé m e m o t a n d i l o c e l l o , o m n e s
v n a n i m e s c u m fpiriruali í u b i l o máximas laudes retUt
l e r u n t D e o m i r a b i ü t e r i n Sanétis fuis g l o r i o f o . Quae
omnia nixta D i u i n a m fLiiífe c o m p l e t a v o l u n t a t c m ,
p l u r i m a deinceps p e r e u m d e m Sanótum in i p f o l o c o
p r o d u n t m i r a c u l o r u m i n f i g n i a ; ex q u i b u s , vt fupra
p r o m i f i m u s , p o f t e r o r u m vtilitatis g r a n a , d i g n u m d u -
x i m u s (cripto p e r f t r i n g e r e aliqua,
A d l a u d e m D o m i n i , r e t i n e t q u i c u l m i n a coelf,
R e d d c r e q u i Sanólos v u l t per miracula claros J
C u i u s v i r t u r e valuerunt viucre i u f t é .
Igitur p o f t q u á m venerandi c o r p o r i s f e p n l c h r u m v t
d i g n u m f u e r a t , i n l o c o decenter p r ^ p a i a t o d e u o t i m o -
nachi
 I F E B
& PAchA k onorabiliter í p c á á c i r ü n t ^ n o n m u l t o t e m p e r é
eortttunt i n t e r i e c l o ea, q u x cafura erant eiuíiJem m o n a f t e n j L^-
f r i o r a &di- d i í i c i a , c e : ! d c r u n c ; í e d p r o t e g e n t i b u s t a m b e a t i í l i m i
fici*, w 9 i v í a r t i n i q u á m huius S a n d i , de q u o l o q u i m u r , S i g e -
vttm Ujo. ksrJ.j a-ieritis, etiam c u m m u k i prxíentes v i d e r e n t u r ,
p e m i n e m l-Écícrc valuerunt. Ñ e q u i s a u t e m a r b i t i c t u r
h h o c cafu fuilíe A p a r a t u m , & n o n potius v i r t u t e S a n -
d o r u m - r c l i q u a quasícquuntur m i r a c u l a o m n c m d u -
bitationisoccaíionera ab i n l i d e l i u m cordibus auferre
poteruiit.
4 S e d q u i d m i f a c ü l i in p r ó x i m o t e m p o r e n o í c i t u r
c o n t i g i í í e , v n d e o m n i p o t c n s D o m i n U s mentes, f u o -
r u m í i d v l i u n d í g n a t u s e f t lascilicafe , n e q u a q u á m v i -
nofietraf ¿ s t ü r rpre c o n g r u u m reticere deberé* S i q u y e m i n
lations ipsá nod-e,cui íubíequens i m m i n e b a t diesen q p á príe-
pAuia d i d i Fratres ea qü^e cupiebant d í c r e u e r a n t peragerej
c u m omnes. p o í t d i u r n u m O f f i c i u m quieti m e m b r a
dcdilTenc5aliqúi v e r o e x illis.quibus c u f t o d i a loci erat
deputata,in o r a t o r i o quiefcerent;ecce fere n o d e m e -
d i a tantam í o n i t ü s d u l c e d i n e m t o t u m m o n a f t e r i u m
compleuiííé v i d e r u n t , v t prae n i m i o pauorc pené exá-
nimes efFedi, huc i l l u c q u e d f f f u g e r e n t , & q u a e v i d e -
mffó* rant: ^ au$er¿l,flt v^x a^"s nuntiare prasualerent. Q u i
*ffíiítí<r> poft a l i q u a n t i i l u i n t e m p o r i s c u m m á x i m o t i m o r e i n -
B g r c í f i . d u l c i í l i m i fonitus c a n t u m 5 & v t ipíis v i d e b a t u r ,
quajíah quali pku'ima examina c o n c r e p a r e n t a p u m , í u a u i f f i -
apibuafot- m a m m c l o d i a m a ü d i e r u n t . Q u o d m i r a c u l u m p o f t *
ma*a* q u á m ad n o t i t i a m h o m i n u m peruenit5quícümque ía-
piens v e l credulus i l l u 4 a u d i u i t , v i í t t a t i o n e m S a n d o -
r u m d e e o , q u o d ex c o n í b r t e f u o fieri oporteré p r ^ u i -
debant, adinuicemgratulantiumíideliveracique i n -
honoptÁ- terpretatione plcné i n t c l l i g e n d o í i g n i f i c a u i t . Q u o d 8 c
fiígio. nobis, ücec exiguis & o m n i n o imperitís , v e r i t a t i í ü b -
n i x u m , r a t i o n e c o n í i d ¿ r a t á j V Í d e t u r , q u ó d i l l u d animal
6c íine alicuiús rei d i f p e n d i o viuere dinofeítur , & t a m
diuinis q u a m humanis officiis neceíTárise claritudinis
í b l a t i u m í ü í s .innocuis laboribus f u b m i n i f t r a r e c e r n i -
, t u r . S e d & i n p l e r i í q u e fácrarum S c r í p t u r a r u m í e n -
t e n t i i s o f t e n í i o a p u m virtutis & íapientiaeincremen-'
t u m Ggniíícare d e m o n f t r a t u r , ficut de A m b r o í i o , &
d e aliis nonrtullis , q u i p o f t e á . íapicntes & f a n d i v i r i
f u e r u n t , I e g i t u r , ' q u i a d u m i n cunabulis i a c e r e n t , apes
á íuperis defeendentés circumuolabantfacies i l l o r u m ,
& pofteá ad aera referebant v o l a t u m .
a MS* Stpluténfe tírcsbyterium. Q u i d áuiem i n ecclefiu ordinií
BenediBini'vócetur prcsbytenum, i n m t i q t t o Ordinarionigro-
i r u m rnonachorum congregationis Bursfeldenjts indicatur. i b i •
fttsfyte- ' énim ¿ib. i de diuinis officiii cap. $i i t a legitur : Vcfpere diei
tium pra^cedentis diem Giueium.criiGes &: imagines cooperia-
C t u r , ^ cortina ante presbytciium tcádatur. ^ c ^ . 5 8
bathoipyidie Fafchatk: Q w £&dco&ÁÚm ^ d u s ifte v i u e r e t g l o r i f i c a t u s . q u i d a m F i a t r u m i n í a c r i s repehtur
Dalmática cultiori in codemloCo, feilicee antegradus
prcsbyteriijcerenm benedicat. ^ c ^ . ^ j : Igiturpoítquáni
Sacerdos & miniftriad Milfamconuentualem príeparati
r i t u & ordinq pi£eta¿bis in fuperioribus afeenderutít in
presbytenum,VcnLcntcs ante altare reuerenter inelinent.
I/no hícinfranuni.$.tüniu\usS. Sigeberti/yoíc principalem
íiram S.Martini confíittíiiur. E/i ergópieshytcúnmpmrpars
chori.cm altare incladitur.
b Legendnm -videtur patratum.
C A P V T 11
V a n a detrahentium e i m f a n o i i t a t í . Corpus
mcormftum.
S T ) A r u m p e r ergo ad íuperiora p v n d e d i g r c í í i f u -
JL m u s , r e u e r t e n t e s , eaquse o m i f i m u s r e p e t a m u s ,
8c b í c a l i q u o d c x e m p l u m , v n d e íimplicibus & d e D e i
beneficiis h u i c í a n d i l l i m o v i r o , ficut 8c ecteris ab i p í ó
collacis m i n i m é dubitantibus^fidei^pcióG caritatis a u -
g m e n t u m t r i b u a t u r ; incredulis antera & duris c o r d i -
bus flagelli ÍLIÍE v i n d i d a s - m e t u s i n c u t i a t u r » Denique
cura venerabilis RegisS'igeberti corpus a d h u c i n p r i o -
R V A R I t .
r i l o c o , v b i í n p r i m o r d i o tranilatura r i i e r a t , i n pace ^ ^ f ^
quieícens d c t i n e r e t u r , & á fidelihus F i a t r i b u s , q u i d e RE S'IGEÍ
e i u s f m d i t a t i s p l e n i t u d i n e m é r i t o c o i ^ ' d e r a b a n t , de- B*RTO
bitus ci h o n o r & reuerentia famulaius i m n c n c l c r c t u r , monA-
ita ve i n L c t a n i i s , íiue D i u i n a : í e m i t u t i s Officiis, m e - Ex ^
m o r i a n a n i i n i s c i u s celebraretur • q u í d a m Frater5que Y )
etiam i i o s i p í i vidimus> H u g ü n o r r . i n e vocatus, natío- o b e r a f u r i
nibus l u d í e o r u m íigna q u a : r c n i i b u s , q u i inllpicntes nomen i
d i x e r u n t i n corde f u o , N o n eft D e u s 3 & quia l i g u a n o - P*******
í k a n o n v i d i m u s , iam n o n eft P r o p h e t a , & nos n o n ^ a í - r * * *
cognoícetamplÍLis,omnes dies feftos D e i á térra q u i -
eícere taciamusjparili f a d o ( q u o d d i d u nefas e f t ) a i l i -
miJandus, huius S a n d i noraen de l i b r o L c t a n i a i u m )
i n q u o ab aliis quocidie n o m i n a b a i ur, delcre p r x í u m -
p í i t i m p a u i d u s ^ Q u o perpetrato facinore,coni:igit n o n
p o f t multos dics, v t , q ü o n i a r a íolemnisdics videbatur
imminere3vefpertino t e m p o r e p e r íacra alcana(erat e-
n i m í a c e r d o t a l i s officri) m o t e í o l i t o i n G c n í u m d e b u i í - incenrum
íet deferre.-cumque íuper p n n c i p a l e r a arara, q u a m i n obUturiu >
honore S.Martini diximus conftrudara , illud o b t u -
liíret,& ad h u i u s í á n d i viri t u m u l u m íecundüm c o n -
f u e t u d i n e m accederé v o l u i í f e t i tanta f u b i t ó i n u a l e t u - rigóretm-
mobilU
d i n e o r a n e corpus eius v i í u m eft: diriguiííe j v e n e q u a - ^ d d i m n
quára de l o c o , i n q u o ftabat,vltra pedera mouerc a l i -
quatenüs potuififet. T u n e omnes pariter , t a m ipíc E
q u á m r e l i q u i Fratres r e a t u m i p í i u s c o g n o í c c n t e s , a n -
te S a n d u m D e i poenitentiam e g e m n t : & vt c u l p á m ,
quam iníc ftultécommiíerat,parcere íibi dignaretur,
h u m i l i b u s precibus p o p o í c e r u n t . D e i n d e delato l i -
b r o j p o f t q u á m n o m e n í á n d u m , q u o d p i i d c m incauté
deleuerat, d e u o t é p r o p r i á m a n u r c f c n p í i t , & cadera'
n o d e matutinalibus officiis í b l i t u m t a m u l a t u r a abí- refcrip^
que v i l o c u i u í p i a m i m p e d i m e n t i o b f t a c u l o , S a n d o j V t nomineft'
v o l e b a t , p e r í o l u i t , í i c d ü c i n eo Salomonis i l l u d p r o - natur,
u e r b i u m m a n i f e f t u r a eít a d i m p l e r i , P e f t i l c n t e f l a g e l -
l a t o p a r u u l u s íapientior e r i t j q ü i a & i p í e a b i n c r e d u l í - P r o u . ^ . .
tate íuá correólus e r u b u í t , eraendatuíque p e r m a n l i t ; Zí"
& ceteri erga obíequiura S a n d i deuotiores ftudue-
r u n t fieri; ( & q u i / p o n t e íuá renuebac credere i u f t a ,
taliter eft d o d u s á S a n d o viuere cautus. H o c autera
m i r a c u l u r a , á nobis íüperius praeterraiffura , i d e i r c ó
ftuduimus r e p e t e r e , v t p e r h o c q u i / q u e f i d e l i s valeat
intelligere, e u m i n antiquis t e m p o r i b u s p l u r i m a p e r -
egiíre,qug í c r í p t o r u m i n e u n á v e l n e g l í g e n t i á , h o m i n i j i
m e m o r i a : f u n d i t u s c o n t i g i t deperííTe.
6 T r a n í l a t o . ergo íacri c o r p o n s í a r c o p h a g o , 8c l o -
cato i n I o c o , v t diximus,decenter p r a p a r a t o , v i d e l i c e t
íecus aram beatiílimi. M a r t i n i 3 a d d e x t r a m partera a i -
t a r i s , v t o m n i p o t e n s D o r a i n u s oftenderet í u i s f i d e l i - f
b u s , quantá d i g n i t a t i s g r a t i á i n í u o c o n í p e d u S a n - Córpuselut
i n f t i t u t i o n i b u s d e u Q t í , & a m o r i s i l l i u s igne í u c c e n í i , tncorrt*-
quera D o m i n u s n o f t e r I E S V S C h r i f t u s m i í i t l n t e r - ' L ^ I r '
r a r a , & v o l u i t yeheraenter accendí^Sc de q u o a l i b i d i - 4Í>
citur.-Nuraquára eft a m o r D e i otioíus: o p e r a t u r e n i m S.Grcgo-'
m a g n a í i e f t , í i autera o p e r a n r e n u e r i t , a m o r n o n eft^ " u s
Goníidentcr íacrura t u m u l u m aperuerunt , & ecce j10"1^0-
i a n d u r a corpus t a m q u á m d o r m i e n s , n o n q u a í i raor- i n Eu*HS"
t u u m , i n t e g r u m & abíque v l l á macula quicícere i n -
f p e x e r u n t . Q u o v i f o laudantes b e n e d i x e r u n t D o m i -
n u m o m n i p o t e n t e m , q u i n o n d e d i t S a n d u r a íuuna
videre c o r r u p t i o n e r a : q u o d licct de D o m i n o n o f t r o
I E S V C h r i f t o ípecialiter d i d u r a i n t e l l i g a t u r , i n p l e n f .
que tamen S a n d o r u m , í i c u t & i n i f t o , i m p l e t u m f u i í í e
coraprobatur. Q u i poftquára t a m ioeunda Diuinas
gratis meruerunt videre myftena , completi í i m u l
a m r a i r a t i o n e c u r a l s e t i t i á , omnes pariter ouantesre**
g r e f i i f u n t ad p r o p r i a ,
Patris h o n o r a n d i v o t o vel amore i o c u n d i ,
Gredentes illura retiñere fuperna polorura-i
7 l i í d e m q u o q u e diebus erat q u í d a m i n eodení
monafterio, iuuenis nionachus, & , q u o d pace omniurat
didíUQQÍit, n i n j i u m l e u i b u s & l u b n c i s m o ^ b u s , q u o d -
«fue ¿
 4j8 HISTORIA TRANSLAT. E T
Ávcr5- 4UC frequcnter á taiibus fícri vidcmus,magis ad io:u-
,SIGE- laria quám ad ípiritualia intcliigcnda & dicenda pa-
BHRTO ratus. Kie dum quadam dierum ab aliquibus fécula* ftolaretur, Sandorum meritis patrocinantibus á Vin- ^ / / W -
MONA- 'riarn hominum intcrrogáretur , quid libi ex iis quae
Cx MS ?nuPer Sc^a ^r3Lní viderctur , aut quid boni hue m
ÍX '^'rcaclationibus/cuin virtucibusapudipfüsS. Sigibcr-
Contem- tiís opcrarcturí lllc ad li^c(quoniam, íicut ait Apo-
p m sancli ftolus, animalis homo non percipit quae funt Domini
rCor.2.14 Spiritúsrípiritualis autem omnia, etiam íceretaventris»
inueftigare dígnoícitur) rclpondit non fine irrihoni-
bus^jüSd ídem fandus vir ita iacerct in tumulü,íicut
inortaüs,aperto ore & nudatis dentibusjefcíjuc igno-
rare penitós/fi aliquando quidquam virtutisfuiflet o*
funliur pcratús.Q^ipüftquám talia íiniuitjineptus cadem pe-
amentix, né horá velüt ex ícníu effedus coepit huc illucque
per terram3;per petras, feíc volutando proftemere, & i
cum magnis clamonbus íakus daré , atque iterum in
terram (cíe profternendo volutarc.Cumque hoc diu-
tíus agerctur, tándem aliquando á Fratribus ciu§.do-
loricompatientibusvix elcuatus, & ante íandum íe-
cntpam pulchmm addudus, poftquám reatum íuum Sando
faffUsy/a- ipfifque Fratrfeus veré íuit confeflus, poenitemiam-
natur; ^ue agere coepit dcuotus, ftatim priftinae íanitati eft
reftitutus,
g AgnoícensDomini verba confíftere vera r
Namqui vosfpcrn¡t,paricermeípernerequ^rit.
C A P V T III
í ú n i t a t e s cottatá. y i n c u U foenitentü dif*
c c-
Y u p d y Ope¿* b l g e ü e m *
8 / ^ V i d a m F r a t c r excede coenobiodiutinorlioN
¿ V ^ f bo, qui a fici appellatur , adeó intolcrabiliter
iittSht laborabat, vtnonnullis diebuscibi velpotus alimen-
éperímenfi t u m faftidirct, &aliquibus momentis etiam pené ad
tumult exitum appropinquaret. Hic cum diutius tanto dolo-
fanatm re contabcfcensfatigarctur, quadam die tadus íalubri
e-ger. confíÜOj&jVt credimuS;hoc in/pirante Patrono, ad c-
íus tumulum acccíllt,& fusáoratione expallá3quá íá-
cra oífa tegebantur, pedus, ventrem, 8c ceteta mem-
bra fidclíter tetigit, ftatimque íibi pofteá omnis dolor
& infirmitas íic funditus ab eo receílit, vt nunquára
cam íibi pofteá dominan' períéníerit.
Vnde Dco^ iubil¿eum ftuduit mox reddere 7otu,
Qui Sandi meritis dederat íibi dona íalutis. . (
9 Subeiídem ferédiebus quídam mulier de vil*
lá,qun2 Cafcllis dicitur , valida infirmitate detineba-
tur. Namineius gutture natum fuerat vlcus, quod
% í acerignisappcllatur:& ita quotidie creícendo auge-
e l m ah batur3vt de vita ipíius á nonnullisdefperaretur, ma-
ignefacr»
ximé quiaplurimorummedicamina , íibi frequenter
impenfi3nil remedij operari videbantur. Haec itaque
á parentibusad íáepé didum deduda coenobiu3 poft-
quám de palla íandi íepulchri credens attigit locum,
quo morbi inícderat detrimentum , protinus dcpulíb
languore adepta eft íanitatis beneficium.Tunc itaque
foipes & laeta rediit ad propria,quíE pridem ad íá- ' eum Dominus exinde íineret íemeate, loco huic t k
crum tumulum triftis venerat & infirma,
Collaudans Dominuai tanto pro muñere fum« . vitas fuae libcntiííiméftuderet deíeruire,
mum,
Qui decorare íuum voluit per talia Sandum.
d io Annoablncarnatione D o m i n i < / M L X V I I I , ex- , in futuris temporibus plurima poífe pairare, qui in t f i l ^ u í
F r a t r i c i d a ftitítquidam homo3qui propterenormitatcm ícclerisj
poenitmst ^|fj¿¿f ¿ fratris interfeótionem , ferréis vinculis aftri,
vincula dus,plurima Sandorum loca, vbi virtutes eorum fio- tres,hunc tantorum bonorum operatorcm hümiiiimis
fenea, rere compererat, f frequenter circuiré íolitus erat,
e quatinus ipíis interuenicntibus íolitam íuae pietatis
f clementiam impenderé íibi dignaretur omnipotens
Deus. Inter hosergo íálutiferos difcuríus peruenit
tandem Pariíius ad locum, in quo cura íuis íbeiis ve*
g nerabiliccr rcquiefcic prctioíus athlcta Domini g Sé
MIRACVL. S. SIGEBERTI
bioiiyíru^ Vbi cum áJiqüamdíií in iciuniis& orátio" p
hibus pcríiftíns, miícricordiam Domini deuotc prs- ¿ s j f a & L
culo Vniu^ brachíj reddituS eft abíolutus. C i i m ^ / e w t u r i n m a ó
pro Hberatione alterius adhüc inftantiüs & deuotiüs ^ c ^ .
Dominum cum fuis MartyhbuS píecaretúr , qúo-
niam, fícut Apoftolus , V'nicuique Sandoíúm data Ephcí:^
eft gratia íécundüm menfuram donationis Chrifti, 7
Diuiná iu/íione per Bk Dionyfiurii íibi patefadá in
íomnis,cftammonitus, vt has partes adiens, monafte- " b e o o p -
riUra in honore Si Martini conftrudum inquircretj Parente>
quia ibi praáftante DominOimeritis S.Sigiberti in eodc ^ á s ^ :
1QCO quieícentis,íanitatcin,qüám dcíiderabatjCertiíIi- ^ r í t m i
me reciperet. Illeaütcm dum de ignórantiá viaí vel
patria ^feercretur,certatotiüs itinerisipiíu^ue regio»
nis indicia didicit ab eo , qui íibi taha praecipiens lo-
quebatu^nomen videlicet Mctcnfis ciuitatis, magni-
tudinem turrium}fiue murorumjpulchritudíncm mul-
torum intra vel extra vrbera monafteríorum.ceteramr
que locorum qualitatein in monafterij confiniola-
tentium»
Ardua terrarum curfuícjué docetuf aqüarüra.
Quid amplius?Aggreííb itaque itincre , tanto íolamí-
netantáque proíperitatcaddeíígnatumperuenitcoe- B
nobium, vt mérito crederet Diuiná íc miícratione Tu-
per his fuiífc admonitum. Cumque eó, vtcupíérat,
perueniílét3&aliquahto tempore íiibfidía Sandorürti
&praec¡pué ipíiusSandiíibi nominadhurailiterim-
plorans, Diuinam clementiara expedaret; quadam
die, vefpere propinquante, cuftos loci praecepit eum
extracccleíiam ircjeoquod vcllct, propter variosfu¿-
cedentisnodistimorcs,oftia monafterij obferarc. Ipfe orat.
vero magnis vocibus obteftans, coepit eum precari, vt
vel ante fores oratorij permitteretur ipsánode remo-
rari, quia credebat promiíTam íibi diuinitus miíeri-
cordiam in próximo poííc experiri. Quod cum Fra- l i h e m u r
ter miíerationc vidus tandera concefliíTct j ille confi- vinculis
/usdeDeiraiíericordiá, tanto dcuotius aíliduis ora* d"*»itus
tionibusincumbebat3.quantdpropinquiüsS.Sigiberti ^ " í ^ *
auxilium íibi imminere ícnticbat; cúm íubitó, eo in
orationeproftratoj tanta celeritate ferrum eide bra-
chio in duas partes confradum díffiluit, vt vna pars il-
l¡uS tanto íragore valúas monafterij percuíferit, quod
fonuseius multo longiüs audiretur, altera teto pars
longé alió excuteretun
O Deus almcjtüo tribuís quí talia Sando,
Ipíiusoratü te poícimusatque precatü,
Diífue noftrorum duriflima viticla malorüfti*
Vtraeque ergo partes ipíius ferri ad teftimonitim fadi,
&venerationem Sandíj ante íacrum altare oratorij á
deuotis fuípeníce funt raonachis, laudantibus Deum deinaníe
pro tam manifeftá dilediffimi Patris glorificatione alt(l"
vocibus cxcelíis&mentibus amplifieatis* Homoau-
tem ille,qui íánus fuerat cffedus, ánnuali cenfu Libe-
ratori íiio promiíTo, licentiáque á Fratribus perceptá,
quia id mente diípoíiierat,HieroíüIy mitanum iter ag-
greííuseft3gratias Deo deacceptá precaminum índul-
gentiá redditurusj eá videlicet fadi conditionc, vt, íi
Sando,per quem íoípitatem receperat,omní tempore
11 Hascergoretulimus pauca de muítís, mínima .
<le magnis, veré efedentes eum íiue in príeteritis, íiuc
paucisdiebus , hoc eft , in íeprem tantum annorum Z 1 " ^
curricülis,tantá dmofeítur peregifle. Nos itaque, Fra*.
frequentibu^uc precibus imploremus apud Deum
nobisficri ínterceíforem, vt íicut ipíius meritis in hoo
tempore íanitatcs debilium á Saluatore collatae íunt
corporum,ita eodem interuenientenobisin futuro ü -
lusproueniat aniraarum, Auicn,
zVaüig
 FEBRVARII.
^ a F-cus rnorhtu caphur pro v k e r s a d f i c i fimititHdinem; de eo agit
Celjui l t b . 6 , Cip.}.
b Forte w h ú z a s Legendum.
c Vtdetur facer ignis f c r i p t u m :de eo egimus 17 I t n u a r i j § 1 a i
míracula S. A n t o n t j .
¿ I i a S u n t a . I n M S . StabuUnfí i o + qitod exRomano numero
o r t u m churzcieribui infcite tranjpofuis.
c D e f i m i l t b i u v t n c u l u ferretíithponipoenitentibiu f o l i t u egimtu
. 28 ¡anuar. ad íranjlíittonem 1 ¿)> 1 S.Ioannti A b b a t u Reo-
mjenfis c a p . i . l i t t . a . M u l t a ettam dtjputatde eá con/ueiudtne
Petrut Rotieriuí adHiPloriam Reomaenfem Rotattone 7.
f ¡ta come ctmm deberé ejfe, M S t a n t k m habebatííQ.
g colttur 9 Oücb.
H I S T O R I A T R A N S L A T I O N I S I I ,
z A u c í o r e A n o n y m o e x A I S ,
C A P V T I
Secunda relte^marum eleuatio. Contumacia,
f u m t a .
^ 1 Mnípotenti Deo cundta gubernante ac m d -
I I Jcrante, qui Sandios fuos in omni loco do-
^— minationis fuaí glonficat, volens fan¿li fui
Regís Sigibeni merita mnltorum notitias propalare,
accitiic vr quídam Burgeníium Meteníis ciukatis/cai-
palo cogitationis íuas c o m m o t i , híeíitarenc, vtrúni
coipus landtiflimi Sigeberti in monumento habe-
Corpm retuc necne. Anno crgo Dominica: Incarnationis
i t e r u m r e - M C L X X conuementibus in vnum Abbacibus&: Clcio,
f e r i t u r i n - cum copiosa fidelium multitudine , in ecciefiá, vbi
cotrupn* fofrOi^Xi corpus iacebat, fadá oratione, lapidcm íu-
perpoílcum rcmouenteSjfaiKÍliíliniam glebam corpo-
nsilliusita mtegiam inuenerunr, ac íi dormicns ibi
iacerer. Videntes auremj qui adcranc, tanta Dei ma-
gnalia>&corpus fanótcim quodferé perDLxxn annos
in fepulchro iacuerat, íic incorruptum, íic ab O m n i -
potente conferuatum, gauiíi funt gandió magnojau-
dantes Se glorificantes Dcum.qui in Sandtis íuis fem-
per cft mirabilis. Venerabilis vero Abbas Letandus
nomine, qui tune temporis eidem coenobio praerar,
& Frárrcs ciuídem ecclcíí^quam ipíe Rex Sigebertui
ihfctar. (anólillimus qnondarn in honore S. M a n i n i azdifica-
gentu úerat, ¿k: in quá fe íepeliri mandaueratjboniíquc tem-
poralibus ditauerat, volentes e¡ ampliorem deferre
G honorem.íédificauerunt cum multo apparatu thecam
argenteam, in quá fandUffimum Corpus illins recon-
dere poflent. Eiat autem in ipfo cóenobio Frater qui-
dam, nomine Hugo, Picepofitusmonaílerij, vir boni
teftimomj & vitas laüdabilis,qui circa Sanóbum valdé
dcuotus etat, & cum toto edrde diligebat,& máxima
deuotione fanólum illins íepulchrum aílídué frequen-
labat. N o d c e r g d qaadara vir Dei Sigebertus, ei in
vífu apparens, ait illi : Vcni.iace mecum. lile vero tre-
meniej& diccnte.non poírefepurchrumambobusíüf-
fícere,ait Sanólas : Veni fecuré, quia fufficiet vtriíqüé.
f a S i a a S , lile vero exiftimabar fe viíüm videre , & pras timore
Stgeberto CXpCrpeffl^;Lls viíioncm, quam viderac, nobis enarra-
tpparitto- .r fl r n j »• r pientcs. luuenis vero non priítinarum virium v i i r u -
M mt. Habitante autem uld de tali vmone > iterum vir
beatus Sigebcttus ci apparuit dicens : Pruebe manuni
tuám , ve ofculer éam. lile verd tanto viro non aiií-
dens deprecanti porrigere, pauore pcíterritus faóto
rn'ané ad tumbam Súnóli cclenter aecurrít, &r dexte-
tam íilius cum multa deudtione & cordis compiin-
¿iidne ofeulari coépit. His itaque patratis vcnerabihs
i Abbas 4 Letandus conuocatá religiofoium Ab'batum
IndiidL cáterua de Sanóli ttanOatione tradafe coepit : quo-
' m o d 6 & quá die fanélillímuni corpus eleUaretur 6¿
populo ollenderetur-, & ín manfoled argénteo récon-
dererur.
b 1 Fuitquaedam matrona íñ fubutbio i» S. luliani
39
iuxta Metim fito, dpibus quidem larga, fed virtutibus A V C T O -
non íatis referta : quae quadam dic, cum m medio ci- RE ANO-
uium (S; vicinorum íederet, audiuit quoídam mira- NVMO,
cula , qna: Dominus per venerabilem virum iam di- EX
clam Patronnm nolbum opetabatur, narrantes , & ^
Deum in Sanótis luis gloiihcantcs. lila vero audita InSaní1'1
r 1 « 1 1 • v 1 contuwax
non íolum credere noluit j verum etiam qua?dam
piobroia & contumclioía verba & íram Dei prouo-
cantia proferre non cxpauit. lile vero qui dixit: M i - Rom.u.
hi irindidami ego rctnbuam , hanc eius vefaniam fe- 19
rire non diftulir. Nenipe, vt verba ex ore citis proru- PHn,tur
perunt, ¡pfiim osblaíphcmum vfque ad aures retor- 0Ter,t0,t0'
t u m , tali hiatu cunólis videntibus mifcrabilc pr^buic
fpcdlaculum. Illa vero ad íc reuería & commilFum
fuum deHcns parenres & amicos fuos ícdulé rogauit,
vt ad ccclcíiam B. Martini iuxta muros iam di^ht ci-
uitatis ritam,vbi corpus iam di(íli Regís & Confcflb- f ^ n a t u r
ris humatum honorabilirer requiefeit) deferretur. 0Jculoreít~
Q u o perueniens , & fefe in pauimentum volutans , I1*1****™'
Cuilodem loci illius rogar , vt reliquias iam dióli
Confeííbris ofeulari mcrcretur. Er dum hxc ficrenr,
viíum f m t e i , quód fandtus Confeííor manum appo-
neret, & priítinK (anitati os eius reftitueret. A u d o r e
ergo illo,á quo bona cuneta procedunt,ad propria re» £
uerttrns.ficut amicis & cognatis de mfirmitate luólum
intulcrat<3í planélum, íic de recuperatá fanitate g u i -
dium reportauitimmenfum.
a Error fubrepjit i n hoc m t ante memorato numero. Si anno 66%
quo 5. SigebertM obiit, adiieiantur a n m f 07 > emerget dtciiid
* annuó i \ j o y quA nobu correéíio factlior appáret S i v e r o a d i u n -
g a n t u r h i < ¡ - ¡ í , j u p r a reponendu* erit annu4 n ^ . Ex artnií
AbbatU Letandii [ i h i / c i r i altquanUo poffifit, hocmendum cor-
rigipoterit.
b S l u l t a ü i etclejtaetiamnum inmappii Geugraphicif n o t a t a v i -
fititr t n j u b u r b w , quod ad o r t u t / t v u r g u .
C A P V T II
Dámoniacu-s té amentes f a n a ú . C a p t i m It •
berati,
3 Onrigit etiam in eodem fuburbio B.Iuliani Me-
^ - > t c n í i s , vtquidam iunenis vcí|)ertir)0 tempore»
cúmiam fol occubuiílcr, & nox fuis tenebrismun-
dum infeeiflet, vincas iam maturis vuisgramdas cu-
ítodicns, vidi.r quamplurimos prope íe, quosSathanas
mimílros fuiíFc non ambigimus , inter íc facibus ar- p
dentibns dimicantcs. Ule vero temeritatisaudaciáfrc-
tns, appropmquauitad eos; vt videret quidnam elíct.
Sed & noftiae íalntis (emper muidus diabolus, quan-
tum potuit, eidem fuae maligoitatis inB'gens j tpfum
tanto timore concuílitj vt amens in terram corruerót
quafi mortuus. Cuius moram edgnati amici adr ^¿^jf^ ^
mirantes, ad vincas difeeirerunt, feientes quiailló di- dAmonefa
üertiíTet; quem cúm repeníícht á tena engentes,non faibüdfti
folum eum amentem inuencrunt: verüm etiam ita á
diabolo poílcífum, vt quaíi quadam canina rabie f u -
íier.Sj circumílantcs attraólare morííbus appetebat:
qui tcnentes eum, inítitis ligarunt illum , deferre cu-
tevahdus, (éd diabolo agente, á quo totus poíl'eíliis
detincbatLir, qmbus ligatus fucrat, funes diíiupit; Se
in tenentes ipfum apertó ore irrupiti Tune illum ite-
rum ténentes multo arítius ligouetuní, ifa quód nec
capu't nec pedes aliquatenus mouefe poííet: impo-
nenterque in grabato per multas ciuitatis Meteníis
ecetefias dctulerunt: &: fufis ínper íepu'lthra Sandto-
runi lacrymis cum prccibus, non cft redditus fanitati,'
íicut Dmínae placuit Maicftati. Tune recórdati pa-
rénteí & amici miiaenlorum innumcrabilium , quae
Dominus meritis fanóbífimi Confelíoris íui Sigibettí
ftequenter opecabatür, ad eiuí fepulchíum deporta-
üei'unc
 240 HISTORIA I I TRANSLAT. ET MIRACVL. S. SIGéBERTÍ
AVCTO u e r u n t e u m , Se deponentes ante f e p u l c h r u m l i g a t u m ,
RE ANO- clenientiam i m p l o r a b a n t Saluatons : v t e u m d i g n a -
^MS* recur liberare meriris í a n í t i í f i m i C o n í c í r o r i s . C u m -
X ' qae i b i d e m per aliqnos dies f m í í e n t perfeuerantes i n
liherntur o r a t i o n i b u s , iunenis fanitaci reítitutns e f t : & a p e r t i s
adjepul- ocv.Us circumftanres refpiciens, d i x i t : Soluite roe;
chrum S. quia mentís íandliííimi C o n f c í í b r i s S i g e b e i t i c u r a t u s
Sigeberti: fll(T1# A t illi IcXtiílimi efFeóli foluerunt e u m , D e o &
beatiífimo C o n f e í f o i i eius laudes referentes. T u n e
iuuenis M i í l ' i r u m facra myfteria celebran í i b i p o í l u -
l a u i t : & o b l a t i o n c m ad m e n f a m D o m í n i fupplex h u -
militer &r denoté obculit. F i n i t o veto D i u i n o OfficiO
corpus D o r n i n i d e u o t i n i m e recepit, ve i b i eíTecprae-
fentia Saluatoris, i n q u o latuerac poceílas tentaioris-.
lile vero i n m e m o n a m /uas liberatíonis per a n n u i i r n
tjotosnii- cenfnm quatuor n u m m o r u m íe b e a t í s i m o C o n f e í í o -
mosnegli- t \ Sigeberto obliganit: quem per b i e n n i u m facis com*.
gensoffir- petenter certis t e m p o r i b u s f o l u i t , in a n n o vero tercio
re' negligens, q u o d v o u e r a t , n o n perfoluir. Q u i ftarim
tterumob- jn0piriat0 m o r b o , q u ó prius detentus fuerac, c o r r e -
¡ i etnr} ptL,sefl:) f u b ditioneSathanse c o n f t i t u t u s . ParenteS
e u m tenentes ad raedicum p r i í l i n n m recurrerunt :
enroque fecum deferentes, deprecari cceperunt b o n i -
tatero Saluatoris f u b n o m i n e Sigiberti p n í l i m i C o n -
f e í í o r i s . O ineíícibilis clementia D i u i n a ; boniratis, qnaj
•n preces iuílas te e x o r a n t i u m n u m q u a m d e f p i c i s ! l a -
r r > ucnis e m m ftatim fanitati l e f t i t i u u s f u r r e x i c . laudans
yurjiult- * r • r • r rr • i
beramr. Deuro de benehcio tut C o n r e í i o n s , q u i ad p r o p r i a
cura gandío r e m e a n i t ; nec vlreriüs i n cenfus íui f o l u -
t i o n c j quera antea vouerat negligens inuencus eft; fed
a n n u a t i m fideliter p e r f o l u i r , vfqne i n diera m o r t i s
fuac, n o n i m m e m o r beneficiorura D e i , & f u i f a n f t i f f i -
n i i ConfeíToris.
4 H i s Se h u i u f i n o d i pollente S. Sigeberti f i n í ^ i t a -
te m i r a c n Ü s , ad ( e p u l c h r u m eius m u l t i confluebant
i n f i r r a i , q u i m e r i n s i p f í u s curabantur. A c c i d i t a u t e m ,
vt d ú o v i r i conrempóranei n o f t r i j q u o r u m vnus C o n »
^ ftantius , rcliquus vero lozelinus vocabacur, vefanae
Vuo a- • re n • • ^ • i J-
mentes & mentís e r t e c t i , tara rationis q u a m c o r p o n s v a l e t u d i -
Agri nc carebant. H i adduóts ad íepulchrum S. Sígeberti,
piecarem eius íentire me-rucrunt, & t a m mentís quára
corporis íanitatem integralíter receperunr. Q u i cura
g a n d i ó ad propria reraeanres, magnificabant D e u i t i
atque b o n i t a t t m íbi Confe/Torisjper quera receperanc
fubíidíurn p i i f t m s fanitatis. A n n i s V e r o í i n g a h s . m e -
adelmfe- mores fui fideiismedicí, ad cecleíiam S. M a r t i n i , v b ¡
puiehram eft eius f e p u l c h r u m , veniebanr d e u o t i , & cenfu a n -
fanantur: n u o h o n o r a b a n t C o n f c d o r e m C h n f t i . HÍEC 8C alia
^ m u l t a roiracula v i d i m u s y q u x fa¿la f u e r u n t noftris
t e m p o n b u s : E quibus v n u m San¿lo D e i auxiliante
hic annotare curabimus.
5 Q u o d a m cempore vefpillones q u í d a m & prae-
dones iri noftrcxs í u b i t o 6 t inopinacé fines i r r u p e r u n t :
q u i doraos d i u i t u m firaul Se pauperura feftinancer
. p e r c u r r e n t e s , d e f p o l i a u e r u n c ; n o n enira d i u t u r n a m
ex t r i d o - r r i w •
ndwi n i o r a m tacere praelumebant. Venientes antera m
^ vallera Gorgienfera , m u l t a damna h o m i n i b u s i b i -
d e m degennbüs i n t u l e r u n t , quae nobis l o n g u m eíTet
enarrare. E n o r m i r a t i s autera huius r u m o r v n d i q u e
per emirates & oppida adiacentia p e r u o l a n s , M e t e n -
íiura percuht aures, q u i c o l l e d á máxima a r m a t o r u m
m u h i t u d i n e , ciuttate exeuntes, m e m o r a t o s perfeque-
ctfis banenr príedones, Et c o n g r c f f i contra eos, expugna-
uerunc dios, q u o r u m pars m á x i m a armis i b i d e m i n -
t e r n e , pars vero caprina du¿ta e f t , a l i q u i tamen bine
duocapü- ' n ^ e f ^ g ^ n t e s euaferunr. P o f t a l i q u a n t u l u m vero
ui temporis vnus ex illís praedonibus j q u i diuriná c a p t i -
uitate, curo folo c ó m p l i c e fui fceleris , carceris etga-
ftnlo detentus fuerar, i n ipsá captiuitatis añguftiá m e -
m o r a t u s eft , quia D o m i n u s Deus nofter per merira
S . S i g i b e r t i ContcíTuris fui q u a m p l u t i r a a feciííec m i -
r a c u l a : hic fiquidcm praedo, R o d u l p h n s n o m i n e , á
í i o f t f i s f i u i b u s e x t i t e r a c o i i u n d u s , ideó frequenter de
fignis Se v i r t i t u t i b u s beati C o n f e í l o r í s audierat. O £)
quantam fidera eius b o n i t a t i a d h i b u i r , q u i iam íuis imocato*
daronatus roeritis, eum p r o libeirationeinrerpellare S.Stgtber-
a u f j s í u i t , dicens coroplici f u o : Acquiefce c o n i l l i o
meo, & a m b o pariter m o r a t i o n e p r o f t e r n a m u r , i m -
plorantes c l e m e n t i a m f a n ó l i í í i m i S'igibertijCuius c o r -
pus reqaíefcit in ecclcíiá S. M a r t i n i extra m u r o s c i u i -
tatis M c t c n í i S , v t n o n quanticatem fcelerum n o f t r o -
rura artendens, nobis íubueniat ipfius m e r i t i s , q m l a -
t r o n i fubuenit íam iudicato ad diípendia m o r t i s . T u n c
a m b o ptoftraci in o r a t i o n e . q u o d fideliter poftulaue-
r u n t , íine m o r a o b t i n c r e m e r u e r u n t . O iníEÍtimabilis
bonitas Saluatoris , q u i étiam peccatorum p e t i t i o n i -
bus aures a c c o r a m o d a t pietacis! M o x auten) vt o r a -
t i o n e m c o m p l e u e r u n r j e i u s a u x i l i u m fenrire m e r u e -
r u n t , q u e m mente m e m o r i t e n u e r u n t . N a m vincula c a h n k ffi
Férrea & compedes, quibus ftridi t e n e b a n t u r , laxari troabfol-
c c e p e r u n t , ita vt l i b e r i a b o m n i i u g o férreo f u r r e x e - úur.tiiK
t u n r , í i c q n e l i b e r a n e u a f e r u n t , íscum compedes &:
carenas férreas deferentes,vt nuilus ambiguitatis f e r a -
pulus i n eis r e m a n e r e t , quibus hoc g r a n d e rairacii-
lura p e r e o r u r a reuelationera innotefeercr. V e n i e n -
tes itaque ad ecclefíam, v b i eft corpus S.Sigibei t i , c u m
careros ferréis, q u i b u s ligati f u e r a n r , gracias egerunt
D e o c u n d t i p o r e n t u Se beatiffirao eius G o n f e í l o r i , ^
narrantes nobis aftantibus , q u o m o d o ad m e r h o r i a m
S.SiCTeberti ConfeíToris f u l cura eisegiílec m i f e r i c o r s
Se miíerator D o m i n u s .
6 C o n t i g i t Se huic í i m i l e a l i u d m i r á c u l u m , quia
miles q u i d a m d e M a y í i c r s . c a p t u s á f u i s h o f t i b u s , car-
ceris h o r r o r i fuerat mancipatus; Q ü i c ú m ftriótus
fecreis renererur catenis, recoluit i n menee beneficia
S a l u a t o r i s , quae D o m i n u s largiebatur ó m n i b u s t a m
captiuis quára asgrorantibusíe í u b n o m i n e S S i g i b e t -
t¡ fideliter inuocantibus. S t a t i m q u e ad oracionera i ( e m ¿ i i ^
proftratus, coepit deprecari f a n ó h i m C o n f e í í b r e m , v i miles.'
fui mifereretur i n h o c Cux neceflitatis a r t i c u l o , cuius
a u x i l i u m p l u r i m i fenferanr, i l l u d i m p l o r a n t e s c o r d e
d e n o t o . M o x laxatis vinculis ferréis líber e u a f i t , Se
ad ecelefiara, v b i corpus S, Sígeberti requíefeir, deue-
n i c : O qnantas laudes Saluatori r e d d i d i t & fimiliter
fuo C o n f c í í o r i , in cuius obfequio nos animabat per-
fetierare, l a u d a n d o e u r o , q u i v i u i t & r e g n a r p e r i m -
m o r t a l i a fécula f e c u l o r u m , A m e n .
a VallUfea ¡erra Gorgienfis aut Gorzien/íS a h i í l u f l r i tnonafierio '
Gor&táeiiSltt, adiacetfinijlrA ripídefluentíí AíofelU Metetiin~
ter & Mujfipontuin.'Deeáagemus 6 M c t r í i j a d V í t a m S.Gode- p
' g r a n d i Bpifcopi Alaenfís dicÍA AbbatiAfundatorís.
D £ T R A N S L A T I O N E líí & IV
x o r p o r i s S. Sígeberti.
i " f ^ N ^ r a l t a monafterta, qu& f u p r a a S. Sigeberto e x t r u f t a
i ejfe d o c u i m u s p r a ceterü emmet S M z c ú n o d i c a t a m
- * * - m m . 2 in EiftoriamttaculoTumi i n Meteníi confinio Ahbatia
•fuper ripam M o f e l l x fluminis á f u n d a m e n t i s asdifica- b . M a r t i n i
tura. E i t t ó m e m i o f i t i n díit'tftom regni L a t h a r i j inter h u m
patruosanno C h t i ñ i D C C C L w p e r a f t a . q a a n d a Carolus C a l -
u m Rex F r a m o r u m Occ'íduonm cefíit f r a t r i f u o Ludouico
Regí G e t m a m t ciuitatem M e t t i s cura A b b a t i á S.Petri Se
S . M i r c m i . A a u l f a pojiea a n m f d i c i i o n e v r b ü i f u b clientela
D l i c u m l o t l u n n g u f m t h<tc S. M a r t i n i A b b a t i a ; qua t a m - d e p u t l a i
dem d e f l r u f t a . eim t e r r i t o r i u m , f a c í a bonorum perínutatione,
a d i u n c l t m ejlagro Metenfi, quod hodiei^ i n d n i 'fquafere'mü
f o t m i l a p e r / i f i e n s , vulgo b a n n u m S , M a r t i n i rfid oÍj/írHílMí
ductores. D e T r a n J l a t w u e r e l i q m r u m S.Sigeberúfacía, cuín
ea Abhatta dejlrueretur, agtt Sauffayus i n M a r t j r o l o g i o G . d -
licano i v Non.ts f e b r u a r t j : C o r p u s S.Sígeberti i n d e [ e x c o r p a s
t c c l c f ú S. M a r t m i ) Metas o b b e l l o r u m rurbínes i n - sigeberti
gruentes t r a n l a r u m , pofteá N a n c e i u m Locharingise N m c e i u m
Ducatus m e t r o p o l i r a a d u e ó l u m , d e m i i m illic quicVcic delat(imt
in p i i -
 I F E B
A in p r i m i t i a l i bafslica» q ' . n m n o n ita dio f u n d a m r C a -
r o l u s i i l Lotharingiae P.inccps. H£c Saajf-iyits. M t r t t i u
quoque i n F a j i u Beígicu ac Burgundtasjnfce K^lendú F i b r t t a -
i t j f i n b i t , BahiiciE h m i s Nanceianée tundamenca pnlna
fanma eíTc a n n o M D C i i i á C a r o l o n i D u c e , eiiiíque tilio C a -
ixtítíicd roloíancítas R o m a n a Eccledíe C a r d i n a l c : corpas au-
t e m i b i d e m quiefccre capte argéntese iiiclufun-) : S.
M a r t i n i deniqne Abbaciam a C t e m e n r e v m
í n p p r e l l a m eííc ; ciuíqae p r s d i a n o u o i f t i c o l l c ^ i o
N a n c e i a n o p r o dote elíc aíügtiata , quae íajuicntibus
bellis a n n o M D L I I fuetat d u u r a . Addit lodocus C o c á m
i n Dagobertoprteuio c a p . n , corpas S. Sigeberti l u b d l u m
a n n u m M D L H ad v r b c m N a n c c i a n a i n i n c r c d i b j l i ac
veré p r i n c i p a l i apparato n a n í l a t u m j b i d e m m a i o r e
folitur. r e l i g i o n e coli , t e m p l o iili dicato , cuius m e m o n a m
f e l l o Kaiendis Februanj ¡acto incolae pia:cipuá vene-
ratfone agitane.
1 De beüo iüo M e t e n f i a g t m t p a f t m S c r i p t o r e s m u m n e -
fiarum i j l o r u m t e m p o r u m , ac p o í t f i i m ü m Francifcus Belca-
ñus Epifcopus M e m f u i i b . i 6 C o m m e m a r i o r u m r e r u m G a l l i -
Hiprin carum. Ouod hucjpeciat p o t t f i m u m , eít i n m a n i b u s , Í « .
ttanjlnúo- qU¡t i f a f n cocc'ms, líber virse S.Sigcbem per V . C . G¿or-
na
gium A l b e n c u m SeremíTunis Lotharingiae D u c i b u s á
íecietis, vernáculo i d i o m a t e eleganter conferiprus.
B HÍ'ÍC L a t i n é d a m u s h i í t o r i a m t r a n j l a t i o n ü r e l i q u i a r t i m S . S i -
geberti, q m t e n i a & q u a r t a c e n f e n poteft. Q u i i n bac Albe-
rici htftorta D n x Carolus n i b a b e t u r , ú C b t f f l m o i n L o i l u -
ringia M a f c u l i n a cap. 5 & 8 Carolus 11 dtcitur anno M D C -
V I I I e x t t n f t u s , cui t u m f u c c e f n H e n r i c m filius n a t u maiory
qtto mortuo proletfa mafcnla n o n r e l i ü a . tnauguratus efianno
• M D C X X I V e m f r a t e r F r a m t f c m V a u d a m m o n t u Comes,qui
demde D m a t u s L o t b a r i n g M & B a r r i dedtt Carolo 111 n a t u
w a i o n f i l t o moderno D u c t , ex c u t u s f r a t t e Nicolao Francifco
n a t i funt Ferdmandus Fhilippus* & Carolus Nicolaus. O u o d
autem idem Albericus f e r e n t p m a m hanc D u c u m f a n n í i a m
veltt ex S. Stgebeniflirpe p r o g n a t a m , dtfputent a l q . \
H I S T O R I A I I I E T
T R A N S L A T I O N I S
C a l l i c é ( c r i p t a a G e o r g i o A Ibérico,
Anifeftnm efl: in h o d i e r n u m
d i c m competeré D u c i L o t h a r i n g i ^ m s
laici patronarus m ccenobium Sk lJetri
D o i r J n a t u m intrafepta vrbis M c t e n -
US, eiufdemque loci AbbatiíTam i n
ri-indorum poíTeffionem beneficianam perenmmit-
t¡,ac fe i n eins f a t u r a m fide & clientela p r o f i t e n : i l l u d
quippe coenobinm ab regia; Lotharingicse
Ahhatia Principe o l i m f u n d a t u m . Q u o d q u e m a g i s ad p r o p o -
údetenfis fícnm m e u m pertinet, pagns, b a n n u m , & abbatia'S.
S. M a r t i n i M a r t i n i , i n f u b u r b i o M e t e n f i , é cuius eceleíiá ad nos
f u b clien-
S. S'geberti Regis aliacum eíl corpus, eiufdem Dneis
ielá Ducü
Lotkarin- i u t i l d i c i i o n i j clientelad titulOj o b n o x i a fuere: ipíaque
gi*, ecelefia & abbaria ab D u c i s pependie patronatu.'ad á n -
n u m circiter MDCIV. q n a n d o M a g n u s Carolus 1 i r ,
glonoías lougumque deíiderabilis memonae D u x ,
<:ufn ciuitare M e t e n f i de vanis poíTeílionibus tianíegtr.
N o n for<et h í c a l i e n u m i n f t i t u t o m e o p l e n i o r e m n o :
•biJrííim^ illiiis ciuítatis cexere l a u d a t i o n e m .
©nim vfpiAm g e n t i u m vrbs eíl, qnae íe Sanótorum g c -
n i r r i c e m m r e queat appellare , huic p r o f e d o i l l u d d e -
b i t u m e í l decus: ve alia mictam honeítamenta, v e t u -
ftatem, m u n i t i o n c m , n i t o r e m , d i g n i r a t e m ; quae o m -
hia fortaflis alias peculiari c o m m e n r a r i o pertraótabo.
Ac me nunc alió vocat S. Sigeberti , q u e m illa o i i m
Regem habuit, T r a n í l a t i o ,
2 F m t vrbs illa anno M D L i i á C a r o l o V . ('quo I m -
peratore haud faeilé p r s r t a n t i o r e m v n q u a m í i b i G e r -
Februarij Tom. l
R V A Pv I f. 241
mania o l e g i t j obíl-íla : v e r u m i Francifco L o t l i u i n g o £ r G A L -
Duce G u l i x , Francia: Regís Vicario Generali, í i n g u - treo
l a r i c u r a , prudenriá. f o i n t u d i n e dcfcnla. H i c ne q u a m « « p R o i l
h o l t i b u s r c l i n q u c r e t (edi&ciortHn t c d l o r u n i q u e c o m - ^iI'l?EXI"
moditatcT», aut l o c u m a t o r m e n t i s vrbis t u c u f p . c o a -
druseft fuburbia , ac templa c i r c u m v r b e n i ab anti-0¿ vr¿^
quiííimis remporibus extru¿ta dc-molin, n i m i r ü n . S. o h j U h n í
Papá A r n u i p h i , S. C!e ncntis , S. Perri C a m p t i h i s , S . l u - cumttlits
l i a n i , S . M a r t i n i : q u i b u s in templis c ú m p l u n m a aílcr- f " 0 » * ^ * -
uarenrur corpora S i n d o r u m . e a ü u x ídem inde c t í c i - ritsdfjlrU'
3*:
ri c u r a u i t , ( o l c n n i m l l i t u t á (upphcatione , cni iptc
c i n u mulris viris p r i n c i p : b u s , & frcquentiiJima n o b i -
htare intei t u i t , m i d o capirc, hiccm manu gcít.íiis: de
poljta fuere in íede P t í £ d i c a t o r u i n M c t i s , donce Cnú
que p r o p n a a r d i h c u e r u r eccleiiajVti nunc faófctim cer-
neré e í l . Tranílata^ eodem die e a d c m q u c fupplicatio- t u m l i s i l -
m's celebntate t u m b a : íunt, qnibus m S. A r n n i i hi arde b t j l ñ m *
c o u d i r i cranc, H t l d e g a i d i s vxor C a r o l i M i g m I m p e - ^ i»vr-
r a t o n s R c g i í q n e F r á c i í e ^ A u ( h a í i a : ; L u d o u i c u s Pius b e m * t t o r '
eorumdem Caroli Hildcgardis filius, ¡ndemqne
R e x ¡ k I m p c r a t o i j H i l d c g a r d i s irem & Aleidis íoro-
reseiuldero L u d o u i c i ; duae quoc¡ue C a r o h f o r m e s
Rocaídis & A l e i d i s ; D i o g o Epiícopns Meteníis, f r a -
ter eiuíde;-n L u d o u i c i j V i n o Gabernator L u t h a t u i g i a : ,
parcos S. G i o t f i n d i s , arque alrj. £
5 Q u o d ad S. Sigeberti Regis corpus attiner, t u -
m u l a t u m i d erat in ecclcüa abbana: S. i M a r t m i , q u a m
i p í e m e t o l i m in p r o p n o praedio aediheárat, fibicjiií; rn
eá t u m u i u n v í e g e r a r . Proptcreá vei ó q u ó d , AV\Í^ corpm S.
f c r i p t ü m , ídem b a n n u m , vicos, abbana, adhuc erant Stgeberti
L o i h a r i n g i c a : ditionis , (acia: eins exumas r e h c l x i u r i Na/jceium
funr, i n q t i e manus confignaise L o t h a r i n g i DLKÍS, ex '
e i u l d o m D i u i ílirpe prognaci, ac ha;redis n o n c x i g n í e
porcioriis illius d i n o n u m : i d e o q u e N a n c e i u m a f p o r -
t , n x \ n x d t m Pnoratus S. Manae , q u i a b antiquá illa
S. M a r t i n i abbatiá pendebat.
4 Q u m r ó e a vrbi M"tenfi totique Mediomatn'co-
n m i r e g i o n i acetbior accidic aueól.'o fandli corpovis,
I V cuiusgratiá m u l t a d i u m i r u s beneficia pere-perant;
t a n t o N a n c e i a n i ciues pietate , reuereuná, alaciicate magnjj¡c¿
m a i ó w i d excepere , Druumcjne i p f u m peculiarem exceptum
deínceps apud D e u m íuae vrbis P a r r o n u m adopiaué-
re. Ñ e q u e eos lua ípes fefeiliit:magnis e n i m á D e o b e -
ncficiis í i p c n u m e r d c n m u l a r i , e a m e n t ó íáncl: Regis
f a u o i i accepfa f e r u n r . Q u i m o b r c m ex eo t e m p o r e ,
víque íingularis e i d e m íacro c o i p o i i cercis cemporibus ex-
h i b e r i veocratio confueuir. Fieqnenri e n i m experien- . ,.
tiá c o m p r o b a c u m e í l , iínbrcs caílirns clici íu'bque i l - ciArer
lius p a t r o c i n i o , per publicas ínpphcanones, v b i neceí p
íuas poíeerer, e x o r a t o , eiuíquc R e l i q n i i s pie ac f o l c n -
niter c i r c u m g c í l a t i s i v t o m u c a m innurncrabiles m o r -
b o r u m em añone.'., qna; illhie cuenerunt e u e n i u n t q u e
dotíius q u o n d r e i m i í e n s montalibus placará p e t e u m N u m i n i s
maieftare.
5 M u l t i t u d o v e r ó h o m i n u m aditlué N a n c e i u m ad
venerandas R e l i q u i a s c o n f i n e n t i u m , n o n o b f e u m m
perhibet tefliPoonium.antiquicatis fanólae illius Ccere^
monia: ac d e u o n o n i s , p l u r i m o r u m q u e b e n e f i c i o r u r n
quas varus t e m p o n b u s l o c i f q u e , fan¿li R e g i s g r a t i á ,
i m p e r t i t u s eft Deus. N e q i i e i l l u d exigui m o m e n d e l l ,
•quod per cot iam lecula, abbatia S. M a r n n i , á S.Sige-
b e i r o fundara,beneficio c o n f e r t u r Sereniffimi L o t h a - depofuujp
n n g i a e Ducis; m a n i f e í l o a r g u m e n t o , flirpis ac d i r i o n i s »» l>a¡ili^Á
Si q^a f a n ó l i l í i m i Rfrgis híEredem cíl'c. P o l l q u á m vero i n f i - f ^ ^ W *
gnis bafilica p r i m t i a l i s N a n c e i j eicéla e í l , fíiqire & S.
M?.rtin! a b b a n a , & fupradiólus S.Mana: P r i o r a t u s a n -
nexa (nnt , in e a m d c m p r i m a t i a i e m baíilicam f a c r u m
t r a n f l a r u m eft corpus, vt d>c 1II1 o r n a m e n t u m eíTcr, eius
m - g n i u i d m i c o u í e n t a n e u m ; &r i p f u m ab l o c i , i n q u o
aílet u a r e n u , d i g m t a t e , hbi congruens acciperet o r n a -
m e h t U m -J '
6 Q^na e n i m vercrum D u c u m Regumque Lo-
channgue t e m p o n b u s , cinitares T u i l u m , Vudunum,
X Metas
 24i HISTORIA III ET IV TRANSLATIONIS S. SIGEKERTI
Ex (VAL- Mctaeiis patcbant, hinc popuíns omnís L o t h a r i n g i a í
LICO adhuc fub A n t ! Í l i r i i i r í , q u i tres illas rcgcbant ciuitates,
CEURGH
m n f d i d i o n c m a n í u : ñeque o b t i n e n á P o n t í f i c e M á -
ALBEKÍ-
x i m o p o c i i i t , vt v e t u f t i f l i m a r u r a dícrreíeon i l l a n u n
CI.
A lura ac fines m u t a r e t . V t tamen &c Lothanngiae v n i -
ereclá a ueffim & pra:cipuc N.inceianíe vrbis d i g n i t a t i c o n í ü -
Carolo leretur, i n f t i t u t á bafilicá&r (acra a p n d e a m potcftatCi
Duce, quae vtriuícjLie m a g n i t u d i n i refpondcret j C a r o l i n i
apprnban Ducis ciuíquc filij C a r d i n a l i s C a r o l i L o t b a r i n g i m o -
ti' Cíeme-
t u s r o g a t i i C l c m e n s V I I I Pontifex, p r o Epifcopo P r i .
te v n u
m a t e m lisconceífit , f a f t á EccicníE pnmatialis, N a n -
ceij. Lochanngiíe m e t r ó p o l i , erigendse potcítate." c u i
deinde quatuor c o n t ú l i l dignira(es,vt vocant. P r i m a -
tis, D e c a m , C a n r o r i s , Scholaílici , t r c d c c i m a d i u n -
¿lis C a n o n i c i s , otilo Vicaríis, ac r e l i q n o , vt í n p r i m a -
n i i Eccleííis Carhedralibus folet, f a c r o r u m m m i f l r o -
r u m o f l i c i o . V r q n c ü l o r u m P n n c i p u m , íibi p e r q n á m
accepta: pietati ídem Ponrifcx o b í e c u n d a r c r , P r i m a -
áottta tia'is iilius Ecclefiae í i i f t c n t a t i o n i has a t t i í b u i t a n n c -
prouetibtu x t i i f q n c Eccleíias ac prouentus j abbatiam S. M a r t i n i ,
AbbattA I k n c d i ó t m i o r d m i s , in f i i b n r b i o M c t c n f i , o l i m á S.Si-
S. M a r t í -
geberto fundatíE, é quá eins eft corpus Ñ a n c e i u m , v t
cliximns, r r a n í l u n m : cuius coenobij c u m ampliílimae
f n e r i n t poílcfliones , P n m a n a l i noftra: Ecclcfiae a t t r i -
Vi btitaccenfeii m é r i t o v o c a r i q u e i d c m f a n d i f l i m u s R c x
poteft Pnmatiaíis hnuis p n m a r i u s f u n d a t o r . Anncxa
prastereá ei f n n t , P o n t i f i c i a anóVontate , pronentus
menfae abbatialis C l a r i l o c ' i q n o d CGEnobium cft i n l l i -
t i u i Ciftercieníls.Iencá diílans N a n c c i o : trcspraebcn-
á x (vt vocant) Canonicales iníígnis E c c l e f i ^ S . D c o -
d a t i : Ecclefia C u f t o d i a í D e i , v u l g o D i e n le ward.quae
dnabns conftabat d i g n i t a t \ b u s , Decani n i m i r ú m ac
THefaurarij, & fcx C a n o n i c a t i b u s : P n o r a t u s S * N i -
colai de Porta, V a r a n g e v i l l a c S a l o n i j , S.Dagoberti Sa-
t h e n . i c e n i i s . S . G o r g o n ' j i f u n t antem hac Ecclefia? á L o -
tháfíngiae D u c i b u s m a x i m a m partcm fandatíe.Earum,
v e t ó r e d i t u s , c u m iis qnos é fuo azrario D u x C a r o l u s
adiecit.ad fuftentationem diólarum D i g m r a t u m j C a -
n o n i c o r n m , V i c a r i o r u m , c a n t o r u m , P h o n a f c i , cctc-
r o r u m q n e m i n i f t i o r u m j ac f'arrorum t e d l o r u m prae-
í l a t i o n e m , abundé íiilííciunt. Separata tamen c l V P r i -
matis menfa á collegij Ecclefiarque p r o u e n t i b u s .
7 I d e m dcinde Ponrifex i n f i g n e m hanc Eccleíiam,
eioícjue P r i m n t c m , D e c a n u m j C a n t o r e m , S c l i o i a f t i -
& a i n r i f - c n m . Canónicos,Sacellanos.ceterofque oíficiales eius
diciione V.- & m i n i f t r o s , arque vniuería* beneficia , p o í l c l í i o n e s ,
ptfcnpali ^ f u n d o s , i u r í f d i ó l i o n e m , ceteraque b o n a , c o m m u n í a
exemptá:
D E S. B A S I L I O
I. B. EPISC. C R E T E N S E D E í N T H E S S A L O N I C E N .
Elebram G r m r u m Men&41 F ^ r . m c m o -
CIRCA
AN.CH r i a m íanóli Patns N o í l r i C o n f e í í b i i s
DCCCLXX Baíilij A r c h i e p i f c o p i T h e í l a l o n i c c n -
1 FEBR. íis > A t h e n i s o r i u n d i : m e p l u r a de eo
n a r r a n t . F u i t is { v t t r a d i t tUicetaí^ogno-
Atheniea
m t m o ü a u i d . m V i t a S. I g n a t i j P a t r t u r t b * C o n j i a n t m p o l i '
ÍJHI, q u a m a Raderonoftro L a t i n e v e r f a m , p r t d e m j ^ e d í t a m
cum C o u c i l i j v m acumemú A t t i i , d a b m m x x m O¿tob.)
in Crttá antea in Creta Epifcopur, v e r i m Agarenu eam m f u l a m t n u a -
EptjCoptu dentibus, T b t f f a l o m c a w tranjlatus t i l . O c t u p a r u n t C r e t a m
Agarem Hifpamenfes^vtt fcrtbunt Z o n a r a i Ub. 3. Cedrenus,
loan.Caropalates & a l i j , p r i w ü M t i h a e l u Balbt tewportbus,
cum huius copia pleraq^ aduersus T h o m a m , Leonü A r w e n i
vlctfcendA necu p r a t e x t u rebellanttm , d i í i i n e r e n t u r . Inuaftt
m p m u m Balbus a n . C b r D C C C X X ipsa n o f i e ' N a t t u i t a t i í
Cjjrtfth tenuttj3annüviii,nienfbt4i i x . Quo temporei
eáa Sara
tnquit Cedrenus, nouas res m o l i n T h o m a s ccEpit, fama
cenu oc-
cupatd, reí in omnes partes dmulgará , B a r b a r i Apocbapfo Duce
profugif. p n w i i m n t f l m f i á clajfe v a r i a i O r i e n t ü infulaí p o p u U n m t a c
ac priuara.ab o m n i l u n T d i d i o n c , c o r r e í l i o n e , fubíe- D
¿iione, viíitatione, dominatu, audiontate, potcftate,
tam E p i f c o p o r u m M c t e n l i s , T u l l e n í l s , V i r d u n e n f i s ,
q u a m a Ü o i o m ü i d m a r i o r u m , ac M e t r o p o l i t a r u m , tk.
q u o r u m m s l u d i c u m , prajíentinm ac f u r u r o r u m , t u m
f p i r i t t i a l i t i m t u m t c m p o r a h u m , in p e r p t t u u m e x e m i t i
foliqne Aibiecit potcftati &: a u ó t o r i t a t i Sandia? A p o -
ftolicíE Sedis, ac p r o t e d i o n i f a n ó t o r u m A p o f t o l o r u n i
F e r n & P a u I i : vti patet ex eius BLillá data pridie Idus
M a t i j an. M D C I I .
8 Sola h a d e n u s magnificas huius baíilica: locata
funt f u n d a m e n t a , ñeque alnús á f o l o e d u f t a , fed t a m i a t f U f u H -
i l l u f t r i ideá,vt quae pct fcdla opera fpedlabit poftcntas, d*'™™**
i n g e n i u m íit a r c h i t e ó l o r u m a d m i r a t u r a : í i n g u l a r u m ^ *
c n i m p a r t i u m f o r m a eft feoríim delinea ta, & ad pra?-
ftantiílimorum o p e r u m totius E u r o p a exadla ípeciem.
Intereá in f u b i t a i i j operis acde D i u r n a p e r a g u n t i u - o f -
ficia fané q u á m m a g m f i c é , digna cuiufuis C a t h e d r a -
lisEccieíiae folenmtate.
9 H i c S - S i g c b e r t i v i f i t u r f e r e t r u m , ex e b e ñ o a f t a -
bré f á 6 t u m , o p e r t u m figurisargenteis encauftopoli-
tis, p l a n i f o r m i baíi nixa, c o l u m n i s m a r m o r c i s prasaltis yí<'/*r,"
fuftentata, addinsex argento inaurato T e r m i m s r f u - s t g t b t r t i
perné c o n o p e u m i m m i n c t j ín q u o varia c i u f d e m D i - p
ui elegantcr figurata miracula f u n t . Quae cunóla A n - f t r t g r i n a -
t o m j L e n o n c u r t i j , fecundi P r i m a t i s , m u n i f i e c n t i á c u - tio fitfefte
rata. H u c , fefto prasfertim Afcenfionis C h r i í l i , \ n n \ i ' ^ f c t n f í 0 '
mera c o n f i m t h o m i n u m m u l t i t u d o , q u i t r a d i t o á m a - n i í C h r i f i ^
¡oribus r i r u , D e u m i b i religiosé venerantur, íandliquc
Regís ei o í f e r u n t m c r i t a d i benefaólaj piá f i c t i fiducia
f o r e vt per e t D m i n a m íibi elementiam c o n c i l i e n t , o -
p e m q u e & f o l a t i u m i n aduerfis rebus o b t m e a n t : f a -
t e n t u i q u e p l u r i m t , e i i m hmc reeeduntj frudkufefe fuac
dcuotioniSjDiuinapque bonitatis e x p e r i m e n t o p o t i t o s .
ID Dedicaba eft illiüs ecelefias arca Deiparae V i r g i -
nis h o n o r i , I d i b u s S e p r e m b n s an. M D C U I folenni b c -
nedi¿lione,ab eodem A n t o n i o L e n o n c u r t i o , t u n c D e -
cano & Cardinalis L o t h n n n g i , p r i m i P r i m a t i s Vica« tnferipth
r i o geneiali .* p n m u í q u e in f u n d a m e n t a lapís m i í r u s , l*Piciu
c u i haec erant inciía : C A R O L V S i n LOTHARINGI^-^^^
ET BARRÍ D v x , ET C A R O L V S EIVS F I L I V S , C A R -
D I N A L I S E T SANCTyE S E D I S A P O S T O L I C A A L A T E -
R E LEGATVS M h T . E T A R G E N T . E P S . D. O . M . E T
DE 1 P A R A , V . M A R Í A T E M P L V M H O C V O V E R V N T , P O -
S V E R V N T , D O T A R V N T AN NO SAL VT- H V M . C í O C U l
x v i n C A L E N D . Ü C T Ü B C L E M . v a i P. R .
C O N F E S S O R E
l u c u l e n t a m p w d a m d m u m reuebunt: delnde ómnibus f r o b t
exploratts, C r e t a m prafidio d e f i t t u t a m , fub annttm D C C C -
x x m oceupant, a t late v a f i a n t , v n t i k dempta vrbe, b a b i t a -
íortbus p a r t i m cafts- p a r t m i n fermtutem redaétü : dem D u -
cibus I m p e r a t o r u a l t q u o t ¡ u p e r a t t i , ingenua t o n O r i e n t i m u l -
tas per anuos mala m t u l e r u n t .
i Tune igttur é Creta eum m u l t ü f o r t a j f e f u o r u m , p r o -
f u g i t Üufiltus Eptfcopus. 'Non continuo tamen a d T b e f a l o m -
cenfem t b r o n u m eueftus, nec ante annutn C h n f l i D C C c x L X .
t ü a m U o Pbdofopbus, M i c b a é l u PfeBt femorti a u d i t o r , a p 0 ^ Leon^
Tbeopbtlp I m p . ( q m Balboparentt 4 » . D C C C X X I X , irnnfe philojophii
O c l o b n fuccefitt tmpertj b i i n s atque i m p t e t a t u ) comperta t n - iconoma-
fignieiuserudtttone, benc-ficns affcólus, p u b l i c é d o c e r e c^,tm
IUÍTJS cft ; póft etiam ThelTalomcíe Pontifcx defígna-
tus, v t Zonaras f c r i b i t . Addtt Cedrenus, td f a f t u m opera t m -
p i j l o a n n u P a t r t a n b i t y q u e m vulgo l a n n e m vocabant, cu't
l e o erat fangume tunótus Tbeopbtlo autem <Í« D C C C X L I
mortuoy cum céterü Iconomacbu eá dignttate pnuatus eji Leo^
cuwc¡3 i n otio degeret Conflaminopolt, a B a r d a M u b a ' é l t i 111
Imtt.
 I F E B R V A R i i.
A I w p - xuiinculo, S. TÍieodord A u g u j l i f r a t r e , a d p b i l o f e p b u m
j i t tpifco • docendam adhibitus. Ei ergo[ubrogutus Bafilms v í d í t u r , m n k
Thsf- S . l g i u m P a n t a n b d , v t m M S S . annotatiombus a d M ¿ t U 4
jalúmcef.í: Qri¿CQr¡ btbeí Raderus-, f e d a S . Metbodio Confrlfore, q u i ,
lOAnm ob \ u r e j h n & ¡ c d e r * [ u b m o t o , C o n j i a m m o p o l i t a n a m
E c c l e f w n quadnenmo r e x u , a t d e m u m S . I g n t t i u m ¡ u c c e j f o -
rem babutt.
3 M i c b u é l a Tbeodora matre a d $mneni boneflatem e d u -
jdiihaelú c a m ¡ glm afpernari t o n f i l u i , B¿rd¿ C t f u r ü a ¡ h , m p i t ,
t i l depra- voluptattbus, l u d a tncondttts, r e r u m f a c r a r u m contem -
f//^ Ptut fefe t T A ^ i t ; M A t r p n i p f t m ac forores paft annos x i v i n
ccenobíitw detru(i(tne b a r u m exemplisMius e t i a m o b i u r g a t i o -
mbus, ipfius profana amentia deinceps caftigaretur. I n e x i i m m
queque Ignatius P a t r i a r c b a e'tectus efl,qui Barda ob t m e t t a m
cum n u r u confuecudmem, facrís i n t e r d ¡ x e r a t . H u i c Pbocms
fuffeftas, doctrina quidem Ule, at non pietatis v ü a laude con-
fpttuus. H t c contra Ecclefin ¡eges, c u m alterius adbuc f u p e r / ü '
íis t h r o n u m , ac veluti t b o r u m l e g i t i m u m , occupajfct, non e j i :
aufus M u h a ' é l i i ac Barda flagitia ( de quibus x i Feb. a d S.
Tbeodora V í t a m , & f u f i ú s x x n i O c l o b . a d S l g n a t i j , age~
mus) arguere, q u o r u m fauore a d eam erat dignitateift
mftus.
4 At non 'Thejfalomcen/is P r a f u l BJJÍHUS ftlere a d b&c p 9 -
t u i t . Eius p r u l a r u m f a á n u í 'ua c o m n u m o r a t 'Nicetas: A g e - >
B batur n o n m u l t ó poft facer C h r i l l o caelum a f c e n d e n -
t i d i e s a n m u e r í á r i u s , c u m f u b vefperam t e t r a t a n t o
m o t u , cjuanto n u m q u a m ante crepit contremifeere,
prodigiii ñeque tota i n í e q u e n t i n o ó l e c o n í l i t i f i E t v o x quae-
iamrepre- fubobfeura , & m u g i t u s é tetra m a r i q u e ingens
henjos, ecjjCUSj h o m i n u m peólora ita m e t u f r e g i t , v i pasné c o l -
D E S. B R I G I D A
F ^ S V L I S
C o m m e n t a r i u s
jf í S. B r í g i d a natales y Á t i a , Ortui,
Ecunda hac ejl Brígida, q u a m , v t p r i o r e m ,
SVB f l -
Kf.M IX Scottortiw ínfula p r o t u l . i t , excepit b o f p i '
ttn¡,í£loc¡3 t r á n f m t f i t E t r u r i a , t i f d e m { q u o d
1 FEBR.
t m r u m eji) V e b r a m j K d e n d i s , quibus a l -
terius , quadringentis fere annis p n t h v i t a
f u n c t a , celeoraiur m e m o r i a . Et v i t a m i n I t a l ú tertninandi
s. Brígida htcoccafio f u t í , qua m o x pleniús exponetur. Germanus i l l i
v. Scota't f m ( l ^ Andreas nomine, quem f u u s i n v m u t u m ac l i t t e r a r u m
Jiudits inagifter Donatus é p a t r i a deduxerat, a d loca S a n f t o -
r u i n vel certamtmbns o h m confecrata, veí celébrala m i r a c u -
Us, peregrinatum. Euérat dein ídem Donatus, feufonoré N u -
itiinis calefiiifó oflertfo, feu Er ancor u m Regum f u f f r a g i o M Eoc-
f u l a n a Ecchjia foliurneuectm,atque Andream Archidiaconum
S. Andrés, c r e a r a t . E i c a d M e n f u l a m a m n e m , q u i Fafulánorum collium
Archr- f a d t c e s r i g a t , v e t u j l a m adem S. M a r t i n a quondam d i c a t a m ,
dMcTéLfa- f d hofitli prtdemtncurfitíneeuerfamUrttiftitis f u i a u é l o r i t a t e ,
l a n i foror, ( o r ^ g n ú s p w r u m b o m i n u m liberaltiate mpenfis.'reftauramt,
adiecítá3 habttacula m o n a t b o r t m , Cum q u i b u s f a n ñ i f i m e a -
tatis reltqnum exegit, lat(! m i r a c u l o r u n r g l o r ú clar.us. C u m
f t n i o & laboribus fraftus>exitum Pita prafiolaretur^efcio quo
motus arcam fptritus i n j l i n ñ u , opta(fefertur> v t f i b t fororemy
antequam emigraret > Videre & a l l o q u i liceret. Isec mora i
f u h i t b a d f u i t f o r o r , fine eodem ipfa qutrque¡piritu a d n w m t a i
máxima CJ
M
Í adlnbert poterat vfa f e f t i n a t i o n e , feu D i u i n i t
ejuadam v i r t u t e per t a n t a oceant ac t e r r d r u m (patia tfibuc
i n ítaliá d e p o r t a t i . Decept baud m u l t o phft Andreas. Brígida tn autos
mortua, denfoffe faltus fecefiit, tbifa q t i o d r e l i q u u m v i t a f l u t a d m i r a -
bilí f u n f i i m o n i J í decurrit. i U n f i t eius obitus aptid pófteros
eolitúr m e m o r i a , f o l e n m r e l i g w n e confecrata, Kalendü Eebruailj. A d
\¥eb.
quem dtem t t a i l l m m e m i n i t Philtppu¿ E e r r a r m i n g t n e r a l i
S S , C a t a l e g o : In territorioFaefulanoS.BiigittdE V i r g i -
Eebruarij Tom. I
l i q u e f c e r e n t . l u i l í n i q u o q u e c o l u m n a a g e n i b u s c o n " AVCTO-
uul/a c o n c i d i t . T u m Balilius > Creteníis anré E'víco REÍ-^-
pus,. A g u e n i s autem C r e t a m m u a d c n t i b u s T h c í í a l o - ^
n i c a m t r a n l h r u s , n o n íine P h o t i j , tune C a i h e d r a m
C o n í l a n t i f í o p o l i t a n a m oct npanns, inhsnia.auíiis ipíc
i c h a e l c m a c c c d i t , e u m q u e p a r t i m a d m o n e n f i s au-
ctoritate, partim docentis , a tam i m p í a & íacrilega ^
r e r u m (a erara a i m t m i c á i m i t a t i o n e & inilionc dc-
h o r t a r u r ; i n d e c n i m N u m i n í s i r a m aeccodi a f f i r m a -
bat. Q u á r e p r e h e n l i o n e M i c h n e l g r a m í l i m é p í f e n l a s
a e p r o p e a t t o m t u s , colaphis a t r o c i í l i m i s venerandof^'*'*
feni dentes ftirpitus ehílt, tercrumque flirts lia lania- • T
u i t . v t n i h ü propius taCtum í u . q u ñ ' m vt m t e r t o r m é n t¡4r.
ta a n i m a m ederet. D e q u o n i h i l í'oilicitus erat m e r -
cenarius o p i l i o ; q u i n ipíe p a u l l a t i m facrilcgiis lilis
panter o b l e d l a b - m i r , Si, vná c u m i m p u n s h i l l r i o n i -
bus p u e r o q u e c o n í u e í c e b a t , ^ c o m e i l a b a t u r . S e d ha?c
illis l o d i b r i a i o c a ^ u e Se vita h a u d d i u t u r n a fuere. Hac
Nicetas. Oua ex eo quoque reettat Baronius a d á n . 8Ó1HM.4.
5 T a n t a verh f í a t apud N i c o l a u m P a p a m auñoritatis
Bafilias, v t epiftola 8 eum, & quinqué altos Eptfcopos.tres Ue euocatur
g u m e n o s , f t u e A b b a t e s , ac monacbum v n u m u n t t t a d (e ex " X™
' 1**
parte I g n a t i j Legatos v o l u e n t ; nennnem a l t a r u m p a r t i u m e*jf*' ^
a d i m j f u r u s , ntft m t f i b i ejfent. H i n i m i r i i m fuere, de qmbus ¿¿^¿r/.
itaCedrenus: P o í l multam vexationem tándem Igna- £
t i u m M y t i l c n a m Barda relegat. M u l t i q u o q u e t n m
alij E p i l c o p i eodem m o d o íime traélati , q u ó d aóta
n o n p r o b a r e n t ; ñeque v l l u m a l i u r o » q u n c u m q i i c m o -
d o res c a d e r c t , Patnarcham íc admiíTuros a l l e u c r a -
r e n t . P a r i a babent Z o n a r a i , & Caropalates.
V I R G 1 N E
í N E T R V R I A, 1. B.
hííloricQs.
nis. Tufius de ea i n Catalogo S S . I t a l U Agit tpfe, i*tt% Mox:
citandi. D a u i d C a m e r a r h u h b . 3 de Scotor(im p i e t a t e , a d
x x x i Decembrií eius reuocat n a t a l e m , n u l l u m fo ea re fecu- n^iX
tus auftorem-, n a m Diacettus, quem c i t a t , de Brígida f f i i u i -
tate ne verbam qutdem f c r i b t t . Henricus E i t i , f m o n nosUr t u
Catalogo pracípuorum SS. Hiberma eam qutdem recenfet,
f e d vtdetur n a t a l e m ignorajfe.
t V i t a buius f a n í t a Virginis t r a d i t a n e l i t t e r ü , eo,quo v i -
x'tt, r u d i f e c u l o t a n f i m á f o l i a n t r a n f m t j f a adpofleiosJit.baud
l i q u e t . TeJIatur Pbihppus V t l U n m i n f r a . n o n n u l l a de Vita &
m o r t e illius íandtos viros iirteris commendaíTc. Coata F
net i j f u e r i n t , an f o l a m fecün f a m a m , nún indicat i ñeque a n
eorum v f p i a m ( c r i p u extent. A g i t de ea Tbowas D e m p f i e r m
b i f i o r i a Ecclejiajlicagentü Scotcrum l i b 2 , q u i & Siluanum
R a z z i n m c i t a t ; fed i n hoc ne nomen quidem buius B r í g i d a
repenmus] Prancifcuí Cattantus Diaccetus i n Prafatíone Ubri
deSS. E á f u l a n ú a d Francifcum M e d i c a t m E t r u r i a D u c e m , ¿ ^ j ^ / ^ - .
cuius verba inferius r e c i t a b ü n u s ; Francífcus Labterius nosicr f e r i p t o r i -
i n M a g n o Menologio V í r g i n u m . Diacettus ac Siluanus Raz.- b m iblé-
£ i m m V i t a S . D o n a t i b o m r í f i c a m S . A n d r t a m e n t i o n e m f a - br**1*»
cmnt f B r í g i d a n u l l a m . T e f i a t u r Diacettus i n P w f a t . i a m c i -
tat A, a d m t r a b i l t a Andrea Acta bifloricé digejia a M . Pbilippd
V i l l a n o , confpicuo v i r t u t i b u s v i r e . E a m nos b i f i o r i a m n o n -
d u m vtdimus. Parr.em illius [ q u a n í m i r u m a d S. BTÍgida77i
proprie p e r t i n e t ) L a t i n e f e d d i ú w , recitat ad bunc diem i n
Aclis SS-Hibernia loannes Colganus O r d M i n o r u m , ¿i quo bic
eam dahimus. P n u s qua de Brígida p a t r i a , á t a t e , ordínet
lotocfo obtttis q u i r ' i pcjfimt, explicanda,
3 V i t a S. Andrea ex M S . (odíce S. M a r t i n i a d j l u w e n
M e n f u l a m accepta, deeitis aenere ac p a t r i a tftd babet : H i c n * 1 * " 0 ^ '
c '-w LI r • „ •L 1 liScotoru
S c o r o r u m gentis n o b i l i proíapia o r t u s , & n i n i l o m t -
niis C h r i f t i portea excitit difcipulus» Scotia , quse & Hibérnt*.
H i b e t n i a eíl a p p e l l a t a , p r ó x i m a eíl: Bticanniaí Í n f u l a ,
í|5atio t e r r a r u m a n g n f i i o r . fed f i t a f x c u n d l o r
X altA
 M4 DE S. B R I G I D A
AVCTO- áliít addit ex S.lftdoro H ' t f p a i h b , ! ^ Or'ínin.ca[>.6 & V i t a S .
KE.I.IÍ. D o t i a t i , 4C demde f u b d u ; In hac e r g o p r o o m c i á Sánelas
" D e l , vr d i x i m u s . A n d i c a s . n o n de inrtmis.fed n o b i l i b u s
o n u n d u s e x t i t i t parencibus. Ac pan l l i i n f e r i a s : Erar i n
praefitá S c o t r o r n m prouincra f u m m u s q u í d a m p h i l o -
íophus 8c C h n í l i fide C a r h o i i c n s , n o m i n e D o n a r u s ,
B. A n d r é s D o d o r ac (ocius. E l pauc'ü tnterieótu: Exiens
d c n i q u e Bearus C b n í t i D o i n r u s , d i í c i p u l u í ^ u e eius
Andreas, de íaepc lam dtólá S c o r t o r u m p r o u m c i á . P a -
n a h a b e n t u n n V i t a S . D v n a t i Epifcopi V A f u l a m ^ u a m 21 O -
ftobru d a b t m i u . A t S. A n d r e t V t t a per V i l l a n u m : Fait h o -
m o D c i A n d r e a s o r i u n d u s ex ifiluia H i b e r n i a ( quae
a l i o magis v u l g a r i n o i i i i n e Scoria appcilatur ) ínain
o c c i d e n t a l i plaga. Celera t n f e i i u s d a b u n t a r & expenden-
t u r . N a t a eft i g t t u r B r t p d a , Andrés, germana^nobüt ScotO-
, r i m g e n t r c , t n Hiberntá ínfula. • P r i m ipam Lochanj Magni & Ladouici Boni,qai fan- fed i u d i -
4 í ' ^ H o w a s Dewpfierttí b i f l o r i * Ecckftaftic&gentis Scoto-
m i t m i h b . m u . 166. de B r í g i d a ( c n b i t : Saníttcaíe
cía: u i r a n n o D C C G I 1: coque , m i r a e u l o delaca in I r a -
yíninlta l i a u i : q u a n d o o b i e r i t n o n reperi. A t l i b . i cap. 31 f e r i b i t
t i a v e n e r u ((lin Fufólas appuliííc a n n o D C C C , vtBaronius, & ptaretur L o t h a r m ; f e d ctir p a t n ídem L o t b a r m p r t f e r t u r ?
T^/SOJ. R a z z i u s , arqiie ipía h i í l o r i . i de vira illms l o q u u n t u r .
v t tradit V b i n a m de t a B a r o n m & R a ^ z t u s a g m n f a u t q u a m eius
DepfterM, V i t u m legit Dempflenu? Sed ne ¡euiter fecu>n ipfe pttgnet.mox
fecum ipfe / j w ^ ^ f H / i c ^ t t i í m o u a í l c i i u m c o n d i d i í í c , monachoí-
pugnam f ^ c B e n e d i ó l m o s i n eo collocaííe anrio D C C C I I . A t q u i
prtus m u l t o m o n a f l e r m m Ú l u d c o n d i d u Andreas, q u a m E a f u -
Us ventt B n g t d a , v t non pofítt e m aduentus ftatui anno
v L L C v e l DCCCII , f t DCCCII CQndnum monaflerium e í i .
NrfW Cañólas D c i f á m u l a s A n d r e a s , v t i n eius V i t a ante
c i t a t á bubetur , p o í l q u á m faepc i'am d i ó l a m eecieliam
r e f o r m a u i r , in quá l o n g o r e m p o r e m i l i t a u i t , de l o n g o
c o n f e ó l u s femó , & f e b n b a s c o r p o r i s d i a t i í l í m é f a r i -
g a t u s ^ r . u r e s conuocaair.eiTque per o r d i n e m o b i r u m
íilum demonílraair: ac t u m demum appulfa eft , a u t i n
eius confpecíum fubito depórtala B r í g i d a . Idem Dempñerus
h b . 4 . n n 3 6 7 . D t a c e i t u m fecutus, S . D o n a t u m a i t i n a u g u r a -
r u m P i i t í u l e m annn D C C C I I . I d / i i t a efi q u í potuit t g i t u r
eius difcipulus Andreas anno D C C C I I ecclejiam i l i a m r e a d t f i -
cajfe, monacboffa ijlbtc tn/Iituijfe, cum ab eodem Donato t a m
Epifcopo nec f o r t a f i u flatim ip[o¡lijcepii m u n e r u exordio, m i -
nonbus OrdiHÍbus, quos vocant) tmtiutus f v i l e g i t i m u foria¡fe
tnterualliS) ex f a c r o r u m Canonum pnefcripto, obferuatis: I n -
n m t boc eius V i t a : V i d e n s autem bearus Epilcopus D o -
Bafujs d i f c i p u í u r n f u a m fulgere m e n t i í q a e elarefeere»
coepit e u m valdé d i l i g e r e , & líe vfque ad D i a c o n a t u s
o f t í c i u m per o r d i n e m p r o m o u e r c . Deinde variis Andre<t
i n eo muñere virtuttbus (ommemoratis, f u b d t t V i u i l l t u s a u -
Q ftor: Beatus Epifcopus D o n a t a s á n d i t o eius t i a d u l a -
boris, o m n i p o t e n t i D e o grarias egic, & B. A n d r e a m
ad A r c h i d i a c o n a t u s o f f i c i u m í u b l i m a u i t , e u m q a e i n
palatio íuo p o í l íe p r i m u m c o n í t i t u i t . Ac demum t m -
pofita ei adts Ulius refiaiirandd cura eft a Donato : quod ante
a n n u m D C C C X d a r D c c c x n non v i d e t m eff" f a t t u w j t hic
an 810 anno D C C C I I Epífcopus eft ordinatus. Phdtppus F e r r a n u s
vel fyp i n Catalogo S S . l t a l t s . a d 1 F e b r u a n j B r i g t d a m a t t C a r o l i
mottuiñ ^ l a g n i c e m p o n b u s vixiíre. Idem, a d x x n Aug. de S. A n -
drea illius f r a t r e f c r i b t t : a d x x n Octob. S.Donatum-, v u l t
anno D c c c i i , q i 4 i e r a t C a r o l i M a g n n m p e r i t m regnixxxv,
Epifcopum cffefactum. Erancifcus Lahtenusnofier i n Meno'o-
gto V V . S- B n g i d a m t r a d i t obnffe aretter a n n u m D C C C X
Conftantinus Caietanusan D C C C L X X .
^ Nullas b'f o m n e s p r o f e r u n t , qttibus chronologiam f u a m
firment, notas. Aliquas fuggerit V i t a S- Andreit, certiores S.
D o n a n V i t a & Epitapbium. V i t a S. Andrea , f o r t a f i s v't-
CliS.no- tiosé defenpta , ftc b a b e l : T e m p o r e i g t t u r T h e o d o r i c i
n a t i u Ep. Regís & L u d o u i c i B o n i , q u i apud A u g u í l a n i p a h u i j
F£ji4l. fio- [Ugepotius, Aqui^granenfe p<ilatium., aut i u x t a v e t e r e m
r»tr¡t, ^ i a m fcrjiendt forinítm , apud A q u i f g r a n i palatium )
DCCCX v i Dorninicae k i c a r n a t i o n i s a n n o , C a n o n i c a m
VIRG. F.€SVL.
i n í l i t u e r u n t n o r m a m , erat in p r ^ f i t a Scnrrorurn p r o - D
uinciá í a m m u s q u í d a m p h i l o í o p h u s & C h n í l i hda
C a t h o l i c u s n o m i n e D o n a t a s , B. A n d r e a : D o ó l o r &
í o u u s . H a b i t u i n e f t Conctlitim Aquifgranenfi anuo D C C C -
XVI Ludourct n i ) íweo^cdica c(l f o r m a inílitunonis
Canomcorum & íanólnnonialium. Ve'rtmnnllm arca »"»/«^
ea tempoia Rex Theodoruus. Fuit quídem ibeodoricus C a - Tht'"Jor'í-
rolt M a g m ex Adellutda concubira film-, quem v n a cum D r o - co
g o n e & Hugone j i l m eiufdem C a r o l i , ex alta concubina « 0 -
nitne Regina n a i t í , L u d o u i c m Pías I m p . t p f o r u m f r a t e r a n -
n o D C C c x v i u t o n l u r a n m í l i t , rr/jít^ff T h e g a m u , & 11-
beralibus d i f c i p l m i s i n í í i t i n í t r u i ; quos p o i l m o d ú n i
hononfi. é conílituir,
6 V i t a S . D o n a n a l i q u a m ú aecuratius Regum b o r u m n o -
m i n a exprefiit bis verbu: T e m p e r e i g i r u r C h n í l i a n o r u m
¿lam e o r u m c o a d u n a t i o n e r n apud A q u i í g r a n i paiatij utcoy
C a n o n i c a m i n d i t u é r e R e g u l a m í u b a n n o Don-inicae
Incarnationis D C C C X V I . A t v e r e o r m b t t Aucior t n L u d o -
u m nomine b a l l u c i m t m eum perperam p r m n m , fiue P t u m ,
l . o t b a n j p a t r e m fecefit, q u i fecundas eius nominU I m p e r a t o r
fuertt. E í i qmdem fub l u d o u u o Pío b a b t t u m Aqutfgranenfe
conctUum , anno v m prtüs q u a m a paire imperij confors a d o -
Fiel tdfortaffe magis p e r j p u u u m ex epttapbio S. D o n á t i , quod
ita habet: £
H i c ego D o n a t u s , S c o t o r u m f i r i g i l i n e c r e t a s , tniantee.
Solus in hoc t ú m u l o , p a l u e r e , v e r m e v o r ó r . pifeopatii
R e g i b u s Italicis f e r u i u i p l u n b u s annis, feruitíerjá
Regí I t á -
Lothario Magno, Ludouicoque Bono.
lico
O ó l o n i s l u í l r i s , (eptenis infuper annis
PoílFaefulaná P i ¿ l u í in vrbe f u i . & c .
Q u i i rion videat Ludouicum Bonum appeüan L o t h a r i j filium, er£0 L i '
1 r * 1 1 r íharif
q m Rex Italix-.pue l o n g o b a r d e r u m j i n t , a t q u e a n n ó D C c c - j^jj//^
LV yatre monafticu m f l i t u t u m aniplexo Imperator e f t f ^ í t u s }
7 C u r enim a l w q u i n Ludotúcus P i m Rex Itálicas appel-
l a t u r , q m l t a l t a m n u m q u a m peculiari t i t u l o pojfedtt ? A t L o -
t b a r i t u a patre a d rtgendam I t a l t a m mijfus eam deinde &
Belgtcam t n diutftone regni c u m f r a m b m t n t t a rettnutt, e a m -
cp, cum t i t u l o impetij L u d ú u i c o f i l i o r m n m á x i m o f t l i q m t . ü m c
Ludoutco f a m i l u r e m fmffe D o n a t u m conftat ex hmus V i t a ,
vbi ifia b a b e n t u r : A d i i t c r g o p r x f a t u s Epiícopus L u d o - quem &
u i c u m m a g n u m P i i n c i p c n ^ q u i b e n i g n o i l l u m a n i m o conuenit
excipiens, p r o d e a o t i o n c f a n ó l i f l i m i v u i o m n i a p o f t u - B-ptjcopus
lata n o n deaegaiiir A ¿ l a m eíi apud Capuanam
v r b e m . Ludoutcui Plus Capuam n u m q u a m a d i m t , cum I t a - atU(¡Cjim
l u m viuentepatre Carolo Ptpmus r e x e n t , wde Bernardut-.hoc puam,
oculü v'uáfy orbato,mij['.u i n I t a l t a m eft L o t b a r m , c u i t a m e n
Principes Beneuentant, q u i & C j p u a m tenebant, f u b i e f t i non F
e r a n t , Hcet t n b u t u m , quod auo ac p a t r í p a f t t erant, fortaffe numqua,
perfoluerent.Poíl Ludouut Pjj m o r t e m m i r u m i n niodum f u n t AUoetlt1
Longobardorum resin C a m p a m a c e t e n f ^ tra¿lus i l l m p r o - ^ ' ¿wT*
uincits perturbatd \ v t a d eos componendas f&piM l í l h u c c u m
exerettu profntfct Ludouicum P i j nepotemoportuern.Et t e n i a -
qmdem expedmone, anno D C C C L X v i fufceptd,vt habet Leo
Ojltenfis lib. 1 C h r o n . Cafin. cap.$S menfeJuniopertienit a d
m o n a f l e r i u m Cafinenfe. v b t a S Bertario A b b a t e m a x t m o c u m
honore exceptm eft. P o í l hgec m d e d i g r e í í u s , C a p u a m pe- f e d a h i p f i
tnt : q u a m t r i b u s obíciTiim m e n í i b u s c e p i t , e a m q a e cttptam-
m a x i m á e x parte d c l e u i t . E o i g i t u r tempore probabüeefi an. %66,
D o n a t u m ab e o q u x i n V t t a r e f e r u n t u r impetraffe apud C a -
p u a n a m vrbeiD a n , D CCCLX VI.
8 S e d c u m x L v i i annü Fafulanam Sedem tennerit D o -
natus, n o m l u m q m anno eam adeptus f i t , quo obierit, c o n f U t ,
v t de Andrea ac B r í g i d a f h t u t cerú a h q u l d p o f i t . Anno
D C c c x L i v , c u m R a m a m vemt idem Lndamtus t a m Epifeo-
pus erat Donatus, a d f u n j ^ & coronationi ipfius Ludoutci, c r
concilio m a l i í i n a n t i u m Epifioporum , q m , v t Anaftafuis B i - CHIU4 &
1,1 r i- ' . \ -r • coranatid-
bhothecariusw Sergio 11 ¡ c n b i t ^ c u m Drogone Arcbiepijcopo •^ •v
Me/e«//, c o n t r a hanc v n i u e r f i l e m & caput c i ^ c t t f r í i r t H f u e r a t R ¿ »
Eccle.'iaram D e i , ímc M e t r o p o Ü t a n i c o n c e í í í o n e , a t - m * 84.+.
que v o e n r m n e , c o n u e n c r a n t . Q u t t a m e n , v t deinde n a r -
r a t n r , D i m n a g u t i á inípirance, nec fermones ipíius a l -
 I F E B R V A R I í.
^ m i P o n t i f i c í s , nec prncíenriam fuperare v a l u e r u n r . I n c h o a t a e j l U U congregatio anno MCDXJI i n w o n a f i c t i o AVCTO-
T a n t a q n c ei íupcrna adcrac v i r t u s , ve nüllus í e n n o n e l l t c e t t i f m e d t S t l u á Ucus.per Stepf.wtum Cionturu S i ñ e n / i h i , RE I. Q.
e u m c o n c l u d e r e vei c o n í t n n g e r e potuiíTet. Ecab co Vtt n a n a t Vcnnottus lib ctt.cap 51 Thowas Herrera m A l - D
fuperati pudorc & operti coftfnlione difceírciunt. pbabeto Augufttntano. Sed qtm t n j i u u t x anno M C D V I I I í o n -
Quod víden.cs, omnem iram arque ferociuccm, g r t g a t w n i donata eft eccUfia ea non debmt d i n ante e c c a ñ -
q u a m mencibus ó b í e r u a b a n c , o m m m o d o depornc- nos ttít cepiffe, v t f u p r a [ i a t u i t D e m p / h / u s , citm a M C D v i U
u i n t . N o » p o t e í í , quod a l i q u i (inpscre U m c u a t i , fianno a d e u m quo ipfe ( c n b e b a t y M D c x x v n C b n S i i a n n u m , non
DCCCLXVI Ludouteum u Aug. c o n u m t f i u e m c a i h u a i ñ i f i c c x i x w t e r c t d a n t , a q u o tamen n u f n í t o a d b u í dttode'
non inulto C a p u a u h f i u t m ipsa tain capta vrbeyjnuo D C C C i u n e c D C C C - c i m ¡ubtr.ilh.mlt f u n t .
ame Ept- x v l qmde,n f u i j f a n a i i g u r a t u s , c u m i o l t h n X L V u anuos f e - . 11 V e r i a n Scopeti t a m u l a t a s necne Donatus f i t , non q t i a -

'¡¡¡'¡T ^ m t ' l n concino' vt!- co^0í¡llíó Romano, quando ludoat- riwus. Andrea* m M e n f u l a n a S. K í a r t t n t - q u a m a d i f u ' a r a t ,

cus a Sergto Papa coronatus eft, p o j l r a n u s o m t m m Epifcopo- ecelefia íepalttts t j i , v t t f c n b i t Diacettus a l i i q r E errar tus i h t -

rumrecetifetur Donatas; c ü w Fracelliis5yz«e Franíclias,á«£ d e m l e p u l t u m S . D o n a n i m p u t a t . A t non f u i t ea Stopetaifis

Ff o n t e l i u s , Epifcopus Camennenfis.qui quinto ante eum loio ecclejia, quod v i d e t u r D e m p í h r u s exijhm.tjfc. d u m Scopeti v -

jedtffe m e w o r a t i i r , non unte a n n u m DC c c x L f a t t u s Epifco- trumque t u m u l a l u m f c r t p / i i . S i l u a n u s R u ^ t u s io- 1. de SS.

pus f i t , quo anno,d¡e x m M a r t i j S. Anfouinus eius dectffor Etrur¡it,ín V i t a Stepbam S t n e i t f i s ^ i o p e t t n o r u m p a r e n t í s ^ c r t - i M t u t r f i .

d u i t u r v i t a f u n c i u s . Vnde confequens e f l j i o r d i n e a n i i q u i t a - bit s i ó p i i t n f k h í S . D o n a n ¿edem i a m e u e r f i m . A b g r a u i a u r o -

tn luxta vlhatum m o r a n confederint ¡ D o n a t u m non m f i re didictmusi m i l i e a Florentia paftbus e x t r a p o r t a m G a t t o -

^ C C C X L I , a u t D C C C X L I I Epifcopum e j f e f a f t u m , poflquAin h n a m extare ealefiam Deipar£ V i r g i m f a c r a m > d t S c o p e r o

plunbusannií L o t b a n o I m p . ^ Ludoutco P r i n c i p i f e r m a f f e t . dtetam : an eadem f i t qus. S. D o n a t t , nobu non Itquet. M e n f u -

arque ¡ta í l u f i ^ J annos, quibus Ecclefíam i l i a m a d m i n i j i r a u i t , a d d i - lana i l l a S. M a r t i n i etfi non femel dteatur futjfe dirntaya E l o -

tnortuui fai^ feejuetur non día ante 8 9 0 C h n f l t a n n u m decefijfe.lam rentmis t a m i n o r d i n ú S.Benedicti m o n a i h u denuo e x t r u c t a ,

CtrCtt^z<) fi An^Tta¡ eius d i f a p u l u s ^ t t certum Videtnr.fuit illo a l i q u a n - & confentaneo cenfu d o í a t a , etiamnnrn ab ¡is p o f u l e t u r , f a m a

Q 10 adolefeenim tamen non n i f i l o n g o c o n f e ó h i s feríio rtitraculofiim celebrts : videtur aliquando ¡ancfimOni.iliuin É

Erigida d e c e f i t i f a t c n d u m erit f e r é a d 9 0 0 a n m m i C h n f t i peruemf- p u e l l a r u m fmjfe, v t ex o f f i á u a l u f ^ ['{gnu colUgne eft.

¡ultra 890 f e . I g u u r de f o r o n s m s B r t g i d i , q í u tHt f u p e r u i x i í , Jiatu'í 11 M o n a j i e r i j a S. B r í g i d a tondttt nulla v f j u a m wertt'to. s. B r j g U i

vixtt. 'Atate poteji. Pbiltppus E errar tus i n generah Catalogo S S . f n b n eam \ n a p u d o p a -
l o c o , q u i Opacus d i c i t u r , c o n d i r a m . I / i Catalogo SS I t a - c t i m '
h a i f t a habet • . T á n d e m aílíduis vigilns, i c i u n i i s , a l n f q u e
§ I I I S. U n g i d a monachifinii-s d i j c u f p M . fi- ccJrporis m a c e r a t i o n i b u s 6c ánms g r a u a t a j K a l . F c b r u a -

p d t u r a . ríj m i g r a m t ad S p o n í u m , ac m i r a c u l i s ctaruit. Cui in

P T J K'»«CÍ/Í«Í Lahierius nofier S. B r i g i d d m f e r i b i t f a n c t t -
1 m o m á l e m i n fecalo v t t a m apud gentiles fuos egiffe>¡i-
ue Ü e u o t a m fiuffe \ m I t a l i a p o j i f r a t r i i excejfum f o l i t a r i a m
i n f i l u a p u t a n v a c a f f e . Confianúnus Caietanus m Á n n ó t a t i o -
futjfs non mbus a d V n a m S.At¡dre£, att non i p f u m modo-, fed & D o n a -
ienfiat: t u m q u o q u e - M l i r i g i d a m 3 z n e d \ 0 : i n i s inftitucis a d d i ó l o s
( i n í l h c ? B r i g i d a m qmdem pifias e t i a m q u a m i n I t a l i a m ú u í
Veniretaat d e p o n á r e t u r , f u b m o n i a i i n r n habitu', i n d o -
m o paterna, vel in a l i q u o m c i n a l l c r i o Hibernisé, f a n -
¿ t i l f i m a m egüíe v i r a m . Q u o d Colgano videtur haudfatts
probabile.Lahierio faaet p r ú f u m p t i o , cum nuüa monachici i n -
J i i t u t i argumenta p r o f e r u n t a r .
io Miníts etiam i l l u d f i m i l e veri eU , quod f e r i b i t D e m -
nedumO' pfterus - V t S. A n d t c z s frater viris m o n a f t e n u n ^ c o n -
nafiertum d i d i t S c o p e r n m i ita harc a l i u d m u l i e r i b n s Sconis í h ü -
condtdijfs, ¿cam r é l i q u i t : v e r d í n illud (janonicisS.Saluatoris
qtiodfcri- .
ante c c ' c annos ccíFit.vnde i l l i S c ó p c t i n i a u d i u n r j i f t u d
bitDtm-
ité exoleuir, vr p o í l íaeítilasá F l o r e n t i n o dirutas m i l -
pflerus,
la m e m o r i a e x t i r e r i t . Scripta perierunr. I t a ille.Sed quo
c pacto reperturutn fe fidem Jperát, f i & f c r i p t a perierunt,
m e m o r i a monaflerij tilias a Brígida c o n f i r u f i t penitüs exolemti
cümnulltm tpfeteftem citet ? Q u i d q u o d r u r f ü s ipfe f e c u m
qui & pugnaí ? N a m de S. Dünato agens i t a f e r i b i t : C u i m a g n i l í -
fnuítaper- c e n t i í f i m a ecelefia eredta Scopeto , vt v o c a n t , p r o p é
t é r a m de F l o r e n c i a m , q u ± pofteá i n P r i o r a t u m e r e d a c f t a n r t ó
Scopeti coc-
hobio.
M c c c c v n i , v t feribit loannes Baptifta Signius B o n o -
nieníis, co f c i l i c c t a n n o , q u o S c o p c t i n o r u m brdóper
S t e p h a n u m Senénfem A u g u l l i n i a n u m i n f t i t u i c u r , & á
G r e g o r i o X u c o n f i r m a c u r . Gabriel Pénnottus i h h i j l o t d
C á f m i c regular.hb z c a p . ^ i . v b i m o n a f i e i ' i a e m m e r a t C o n -
g r e g a t i o m s f a n d i Saluatoris de B o n o n i á , tiu. 1 ifia l í a -
bet . Q u a r t u m m ó n a f t e t i u m f u i t S. D o n a t i de Scope-
t o propc F l o r e n t i a m , q u o d obeínuerunt ab e o d e m
M a i t i n o v per fuas datas $ C a l e n d . I u l i j anno MÍTDXX:,
c i i m antea eftet ecelefia dependens ex abbatiá S. S a l -
íiatoris de S é p t i m o O i d i m s C i f t e r c i c n f i s . A b hoc l o -
t o cceperunt apud vulgus Scopetini c í e n o m i h a r i , ficut
alij ab aliis l o c i s . A n veré anno M C D V I I I Scopeti Priórdtus
f u i n f l i t n t u s a Cijiercienfíbus, x i 1 annis poft adScopetinorum
t o n g r e g a t i o n m t r a n j l a t u s . m n babemus di(put are meque l o a n -
fin Bapiíftji Signij¡crip(os de t a cóngrégatidne l í b h s vidíinus.
E e b r u a r i j Tofo, h
é o d e m l o c o apud O p a c u m t e m p i u m c o n f t r u ó t n m &
d x a c u m eft. Utnc C o l g a n m E c d e G x Opaceníis apud
Fcfúlas i n Italia P a t r o n a m appellat. Deekdocoq^ e x e n i t a -
í i ú n ü eius & mortis i t a f e r i b i t antea c i t a t m Dtacettus Epijco-
pus Edftulanus i n pr&fat. a d V i t a m S. R o m a l i á¡iorum¿¡¿ S a n -
¿iorum Prafiduin eiufdem Ecelefia: S. B r í g i d a V u \ o Sco-
ta,S. A n d r e i f o c o r g e r m a n a , p r o d i g i o í o q u o d a m m o -
d o ad eius deceífuri) p e r d u r a , ifthic r c h q u u m vitac
cxegit inrra d e n í u m & afpei u m f a l t u m , íupra Fastulas,
n o n l o n g é á S. M a r c i h o i n L u b a c o ; q i i o l o c o , f i l u e f t r i aHtT.uhá-
ac h ó r r i d o > f o l l í q u e tune feris habiraro, r e l i q u a r n i n cum,
f u m i n á auftcritate v i t a m e g i r : doñee e x t r e m o i a m fe-
m o e o n f e d a , á í u p c r c é l e f t i fuo Sponfo ad l a b o r u m ^ ^""^
f u o r u m pi;a?minm eft cudcaca. í f t h i e d c i n d e o b m i r a - erA
. , R4 • . "• A • - dtficaía.
cula ab ca in vira ac morce pcrpírrrata.cuis n o n u n i t e m -
p i u m asdihcatmn, q u o d e r i . u n n u m v í í í t u r . H¿f D i a c e t -
tus. Vtllanus f e p u l t a m f n b i t m n pr'ocul áb ecclefm S- M a r t i n i
i n Baco. v
13 Porro F j í f u U , quod a l i b i d i x i m u s , Vrbs E t r u r 'u q a o n -
d a m celebrtí, fed m m i ü m v i a n a Elorehtice, (tribus f o l ü m p a f - F
&
f u u i h n n l h b u s d t f l u t ) a ctáus imolis pofl ínter neetna feculorum F i J u U v h i
aliqaot odia & b e i i a j a n d e m e x c i f a ^ i u i b i a E l o r e n t i a m i r a n f iUS"
latió :perjlat~¿aíiieh epifcopale m i n e n ac t e m p l u r l i ,
V I T A
audore Philip. Villano
i n V i t a I t a l i c l S, ^ A n d r e a D i a c .
^PívtpP* ^ o m o D e i A n d r e a s ó r i u n d u s ex
i n i u l á H i b c r n i ü (quae alio magis v u l -
^ gari n o m i n e « S c o r i a a p p e ü . i t u i j f u á i n ^
occidentaíi plu^á ad iittus O c e a n i ; s Brigida
mítilíé B r i c a n n i X j q i u t A n g l i a d r c i t u r , nobilti
¡ta c o n f c r m i u a , vt a m b s eadem ínfula v i d e a n t u r , v t - Scota.
p o t e quac v n o pardo 6 f r e t o ' , f í a m i n i s ípeciem praefe- °
r e n t c , á m a r í v l q u c ad mate pi o t e n f o , d i f t e r m i n a n t u r .
N a t u s f u i c ex parentibus n o b i l i í l i m i s & m u i t u m o p u -
lentis j h a b u i t q u e l o r o r c m V i r g i n e m n o m i n e B n g i -
d á r t i , i u h ¡ o r c m a : t a c e , fed m a g n i m e r i i i c o r a m D e o *.
X 5 quam'
 VITA S. B R I G I D A
A q . u m vnicc d i l i g e b a r , magis c o n t é m p l a t i o n e Í caftze
A V C T O - cius vita:, & o p e r u m i u r t i t i s quas exercebat.quám na-
RE P H I L . tm-aiis confanguinitatis o b t e n t u Narratis Att-
VILLA- ¿rei££rií(Ylsperegrinattone, mtractdis, morbo extremo, m o t u -
chorum cohuocatnne, defiderto vtdendifororem > [ u b d i t f e -
qutntii*:
2 Fratribus Andreá; práscepta c n m l a c r y m i s e x c i -
p i c n t i b i i S j D i u i n á d i f p ó í l t i o n e í u b i i t beati v i r i a n i m u m
ingens d e í i d c r i u m v i d c n d i j p n u f q u á m vita excederct,
fororeii) fuam B r i g i d a m : ad cuius praefennarn tacité
ítilpiraus, q u o fcctetuc d e h d e r i ó c i r c u m f t a u t i b u s n o n
S.Ahdrt» aPcri,ic> t a m q u á m q n o d ob l o c o r u m d i í l a n t i a m c c n -
f r a t r e mo ícbat humanis viribus expleri n o n poílc. V c r ü m ea
ribundo td (uípiria trahéntem D o n i i n u s Deus o m n i p o t e n s j q u i
opítinte, ( a n ó t o r u m f e r u o r u m f u o r u m lufta defideria á l o n g c
c o g n o í c i t & m t u e t u r , eius votis c o n d e í c e u d e n d o , re-
ab Anmlo ípcxit. N a m B r i g i d í c e o temporis m o m e n t o apud H i -
traifenur b c r u i a m in f o l i t a r i o loco mcnfae a c c u m b c n t i , & acc-
i n imltñ.: c.jrídm paruoíque pifciculos c o m e d e n t i . a d l l i t i c A n g e -
^ lus D o m í n í , c a m q u e , & menfam cui aílidebat, á m -
i n l l a n t i c o r a m v i r o D e i A n d r e á eiufque Fratribus m i -
raculosc locauir. O u o d c u i d e n t i í l i m u m miraculüm
conípicati q u i r u m praefentes a d e r a n t , in obfequiis
C íanóli v i r i o c c u p a t i , rei nouitate ftupore p e r c u i í i , cer-
t a t i m conuocabant m u l t i t u d i n e m ad cantum fpeóla-
culum íuípiciendum.
5 Brígida autem t o t a a t t o n i t a & a n i m o furpenfai
putabat l e p o t i ü s v i f u m v i d e r e . q u á m fa¿ti v e r i t a t e m ,
&r buc illuc volutatis in g y r u m oculis circumípiciens,
c ú m videret r e g i o n e m iS: l o c u m i n c o g n i t u m , v c n e -
r a n d u m fenem in le¿lo iuxtá d e c u m b e n t e m , homines ,
eómtraeu- „ .
loturbata, ' f ' ^ l u c f i & p e r e g n n i cultus & habitus , velut a n i m o
conílernatajrotaque pauefaóta.hserebat m e n t e fufpen-
l a . Q u o d i n f p i n t u cognofcens D e i f a m u l u s Andreas,
placido í e r m o n e f o r o r e m compellans j B r í g i d a , i n f i r ,
í o r o r c a n f l i m a , a n i m a d u e r t e n t e m me f i n e m inflare
vitce meaí ingens d e í i d e r i u m inceflic, te c o r a m i n t u e n -
d i . Et fons m i f c r i c o r d i a ; & caritas i m m e n f a Deus d i -
gnatus cíl5íicut t u vides, annuere votis meis, & i n d u l -
- gerc m i h i peccatori q u o d maonoperc o p t a b a m . N i h i l
confirma- o r • i > r< • i
t u r k f r u - ' g ' t u t vereare j n a m icaplacuic Diuinae v o l u n t a n , v t
tte, f r a t r e m t u u m carnalem A n d r e a m , q u e m d u d u m vita
cxccíliííe p u t a í l i j i n hoc v l t i m o agoue verfatum i n t u c -
reris , fpcranrem per tua praefenns meríra Creatorera
o u i n i u m h a b i t u r u m me p r o p i t i u m . In l o c o hoc á pa-
m a terrá n o í l r á procul d i / í i t o , ego imbecillus p u g n a -
tor & miles dies meos c o n f u m m a u i ; & t u fimiliter
C tuos c o n í u m m a b i s , r e i i q u u m miluias meaeaíperitate
eitufepre- vita: & penurige angnílils íiipplctura. I a m vero Diuinae
ctbu* com j n o ^ a mifericordiie pauorcm omnem pamcumde-
e e' pone, a n i m o q u e fis t r a n q u i l l o , fecura n i h i l te i a m , ü i í i
qua; v e r i f l i m é a g u n t u r , viderc vel fentirej & pro me»
q u í e í o , cuius d i l í o l u t i o n i s i n í l a t h o r a , c u m t i m ó t e
D e i & fpiritus f e t u o r e , c o m m u n c m D o m i n u m d e -
precare.
4 A d harc B r í g i d a , quaíi ex alto euigilans f o m n o ,
in fe rcuería , magna iam d e u o t i o n e & mentís t e n c r i -
t u d i n e i n lacrymas refoluta, fratris manus ar¿lé c o m -
pleótítur, t e n e r r i m é e x o í c u l a t u r m i m i o i n t e n m lacry-
marum imbre íingulnbus permixto fermonem inter-
dicente. C u m q u e v l t r a h o r a m h u i u f m o d i fletum &:
fufpiria ttaxiíTet, i n g e n t i a f f l i d i moetore, t á n d e m He-
Deo grti- xis in t e r r a m genibus, in ha:c verba p r o r u p i t : O m n i -
tias agía potens Deus , q u i folus facis m i r a b i l i a , cui caelorum
f e r u i u n t poteílates, elementa o b e d i u n t , & omnis
creatura fubie<5l i e í l , t i b i laus íít & benediílio,honor
Se g l o r i a , q u i dignatus es ancillae tuae adeó i n ^ g n i m i -
raculo concédete f r a t r e m f u u m praefentem i n t u e r i . A d
fratrem fubinde conuerfa; Piiílime, inquir, germane,
fidelis pridem & optime moderator & cuítosiuuen-
t u t i s m e a e , adgratulor í o r t i tuas, tecumque lactor &
Isetabor, durante hoc breuiiTimo fpatio, q u o rrnhi m -
d . i l t u m eíl te v i d c r e : q u a m q u á m m a g n o p e i é l a n g u o -
VIRG. F.-fiSVL.
r i b u s tuis c o m p a t i a r j t a n t o q u e vehertientiüs, q u a n t ó ^
l i q u i d i ú s videam deceífu m o me p r i u a t u m i n in hac
miíera vira, fanólá c o n u e r í a t i o n e tua , qná d e í l i t u t a
deiñeeps afilióla & defolata d e g a m . Nihilominus
g u i d i u m m i h i in D o m i n o a c c u m u l a n t , de f e í l u m
d i e m e x h i b e n t á m p r e í l a á re l a u d a b i l i u m o p e r u m fan-
¿larumque a ó l i o n u m v e í l i g i a , r c i i d a q u e m'onumen- j r a t r e m
ta,; q u o r u m i u t u i t u , d u b i o p r o c u l , in C h r i í l o Feliciter fifáurr.
o b d o r m i f e e s . D e quS cgO re n i h i l a m b i g u a , q u i n irao
máxime fecura, n o n p i í E t e r m i i t a m in hiíce l o c i s , a d
quae Angélica me virtus i n u e x i t , q u a m d i u lucís huiüs
vfurá d o n a b o r , veíligiis tuis in exercenda pecnicenna
infiítcre, q u a n t u m i n h r m i t a s vitiatíE qarnis meíE f u í l i -
nere p o r e r i r , & íuperna gratia larg;eturj aduna t a m e n ,
germane d i l c ó l i l l i m e , ían¿lis precibus tuis, q u i f c e m i -
ne£e f r a g i l i t a t i v i i i l e r o b u r , q u o h r m c t u r , a d i i c i e s . T ú
vero ma¿lc iam a n i m o 1 & in íanóla cruce ac crucis h o -
ília C h r i í l o c o n f o r t a r e , & , q u i b u s haólenús a í r u c u i í t i ,
i n u i ó l u m fpiritus v i g o r e m , m c o u c u l í a m q u e f o r t i t u -
d m e n ^ i n hoc v l t i m o , q u o v e t f a n s , a g o n e ' m a i o n b u s
árgumentis e x p n m i t o ,
5 H i s aliifque f i m i l i b u s f o r o r i s íanólaí c o l l o q u i í s
& e x h o r t a t i o n i b u s , D e l f a m u l u s Andreas h a u d m e - £
d i o c r i t e r coníblatus , flexis i l l d u n i l i m o q u o lacebat
g r a b a t o g e n i b u s , leuatis mambus , fixifqi.ie in c x l u m
ocülis, f o r o r i & Fratribus f u p r e m u m valed x i t ; d e i n -
de ad C h r i í l u m c o n u e r f u s , D o m i n e : i n q u i t , I c f u C h r i -
íle, I l e d e m p t o r meus, fufeipe f p í r i t u m íerui t u i : & his
diólis í l a t i m e k p i t a u i t . Sóror autem & Fratres , q u i eownfme
t u m piaefenres eius t r a n í i n i m p r a ' d o l a b a n c u r , v i d e - mtr/teulu,
r u n t circa Dei f a m u l u m clariííimum f p l e n d o r e m , mortuo',
q u e m i n c o n u i u e n t i b u s oculis i n t u e r i n o n p o t e r a n t ,
e x t e m p l o o í F u í u m , fuauiíli r a i n f o l i t i o d o r i s f r a g r a h -
tiá, quae t o t a m m o x d o m u m i m p l c u i t a í l o c i a t u m , q u i
paulló p o l i vná c u m f a n í l i v i r i a n i m a in caHum, v n d e
dilapfus erar, fe recepir agit h k Atiélor d e t e n i -
pore quo v i x i t A n d r e a i . t a m i j l a f u b d t t .
6 Fuit Se alia Brígida ínter Scotos , íingularis f a n -
¿litans & vitas i l l u í l n s , Se m u l t o r u m grana m i r a c u l o -
r u m c e l e b r i s , É anno granaí D V , & x x l o a n n i s Papá; s
p r i m i , imperante l u í l i n o C o n í l a n c i n o p o l i , Se R o m a
T h e o d o r i c i A r i a n i i m p e r i o miíerabiliter aílliólá. Ea
autem Brígida in H i b e r n i á o b i i t , in cuius rcuei e n t i a m
plures c x i í l i m o decurfu temporis f u i l f c , pra^cipuein
cá.quá iacer,Ínfula vocaras Brígidas: q u a r u m vna f u i t
baec A n d r é s í o r o r , de qua antea f c c i , Se dcinccps f a -
¿turus f u m í e r m o n e m . I g i t u r i u n i o r ha:c Brígida S . A n i F
dicae í o r o r , fratre vita p e r f u n d l o , r i g i d i o n s p o e m t e n -
riae I l u d i ó , f u g i e n d i q u e d l o r u m c o n l o r t i a , q u i f e c u n -
d ú m l e c u l u m v i u u n t , íeccílit i n f r a Fsíulas in e r e m i
c u i u f d a m , íitaE* ad radices A l p i u m , a l p e r n m a praeru- faeditfo
ptaque tefqua, á feris t a n t u m habitara: i b i q u e fru(5li- eremumy
bus c o n r e n t a a g r e í l i b u s , h e r b a r u m q u e r a d i c i b u s , v i -
t a m in magna auíleritate ad decrepitam víque aeta-
t e m t r a d u x i t , p o s n e o m n i u m intereá m o r t a h u m f u b - ,
du¿la c o n f p e d l u i , & c o g n i t i o n i . G u i c ú m adiacentis '¡¡¡¡¿fajip
arui cultores íi q u a n d o venandi caufsá e o l d e m i m p e r - ^ ViHit:
uios f i l t n s peruaganres i n e i u s fpeluncam inciderent>
q u i d p i a m ex iis quae venaru p r c h e n d i í r e n t , o í í e r r e n t ,
illa c o n t i n u o velut f u p e r f i u u m recufabat.
7 A p p r o p i n q u a n t e t á n d e m cius vitae t e r m i n o , D e i
i n í l i n d u multae matronae Se v i r i íandlaé: vitae eam f r e -
q u e n t a b a n r , eiq ie f e r u i e b a n r , doñee femó d e m u m ,
&- m u l t a aírate c o n f e í l a , felicis virse c u r f u m a b í o l u i f .
I n cuius h o n o r e m v i c i n i , q n i b u s in magna r e u e r e n t i ^ úortuÁ
Se veneratione fuerar,eccleliam fub cius n o m i n e ere- / ^ / ^
xerunr in praerupto q u o d a m illius m o n t i s l o c o , h a u d treflut» i
p r o c u l d i í l a n t e ab eo q u e m Piauc S. M a r t i n i in Baco
appcllant; i b i q t i e ad hunc vfque d i e m natalis eius a n -
nuá feíliuirate r e c o l í t u r . Erant per id tempus loca ¡ 1 ,
la afpera, h ó r r i d a & i n c u l t a ; fed p o í l m o d u m coli ede-
í a á c i r c u m i a c e n t i u m l o c o r u m colonis,bella & p o p u . ereniUé //•
íofa miraculosé cuaferunt. Q u i volee plcntús ícire g r a - ^ d'mcepi
Ctilt*.
lias
 i F E B R V A R I I . w
tnore v i t t m egijfe, [ v t q u s . ntcdum v i r g i n i t a t í m perpetuam ^ v i r T 0 _
A n'as 5c v i r t u t e s , qnas per hanc a n c i l l a m fuam feu v i t á
colereftatu:jfet)ftmpcr t A m e n i n t r * hcneti¿(ís limites:pofita RE 1 3
f u n ó t a m feu d e f u n d t . i m operacus e í \ D e n s , legat q n s
a u t e m , omnt v e j h u m ¿uxu Mbdicafo, modefio detnaps cUiru f \
de vita & m o r t e i l l i u s , ían¿ti v í r i l i t t e n s c o m m e n d a -
v f a m i A r u m r t t u V i r g i n n m , qué fanSiimont&¡eje infeculo de-
tunr. uoueruntiVotejjCaflttatU nuncuptto, i n pietatü v t r t u t u m p rrii'
ctterarumftudtumJednlo tncubtuffe. Sunt iüá quidem v e r i j i - ^ ^ $ " ^
a í t » S. l/idorttí Itb r 4 Ori'ginumcxp. 6. Scotia, eadem & Iber-
m i l t a ; f e d a quo prodtta auéiore f
nia, próxima Britannia; ínfula, fpatio terrarum anguílior,
d t r o h a b i l t t u e/l fortajfe, quod tdem traUit L a h i c r i w s , d i u i n i t M
Scotorum^ fed ficu foccundior.-hic ab Africo in Boream porrigitur,
edoíti*m,fratremprjpedtem m i g r n t u r u m e vit.iyilhch t i l t í v i -
pairi* i l i - cuius parces priores Iberiam & Caiitabricum Oceanum
fendi fludioprofeciam e p a t r i a , J u m m á q m v / J t n celtrit£ite,F¿-
iernta. imendunr. Viide & Ibecnia di¿la : Scotia autem,qu6d á
fulas tempon appulijje, v t mortentiadejfet.
Scotorum gentibus colitur.appeliata. Sic ^pBedahtjtor.Ec-
cleJ.gentti Anglor. lib. i c a f . 1 de H i b e r n i á loquens : H x c au-
c De S.Brigidt.ienioriií.tatefuprhegimui. S¡UÍ
hic dicuntur,
imlicemnoncongruunt. N t m ¡ o ^ Chriftt anrio nequeimpera-
tem proprié patria ücotoruiii cít.
bat luítiuus, ne^«e loannes Eccle¡t.im regebit: v e r h m hic a n .
b HAllMcinutur auftor. Freturn iU»d, q » o d B r i t a a n i a m inter ac
513 Ponttfexcreatui,jí(>>mortnui R j u e n t u i i carcore, v f p t r -
Hiberniamiacet, U i t t m e f l a c t u r b i d u m . Si Scotiam intelligit
perperqm 2.0 i l l i t n anntM configneti*y. Brígida vero fiih H o r -
BrttanntA regionem, qu& nuncfoU SCAtH rettntt nomen, efíft
mifds.pontificatumortuneñ, luiV)tiusÍ4njt>«VfMi^ capijjiuit a » .
pars Brttannis, Sepiemtrtonilii, ¡'(¿iu ólt//j pojfejft; a u f q H t m
Ji8 9 l u l i j , t e n u t t j j a d 1 A u g . ¡17. TheodartCM regnaHtttn
tExfteto a Britunniáplane feiungitttr.
I t a l i d ab anno 493 v f q m a d L Septemb- j 1 ó.
c L n h t e r f f n n o j l e r f c t i b t t , ante f r a t r u é Scofiá difceffíim, f e c u U r i

D E S A N C T O E P I S C O P O B E L G A
A N O N Y M O ,

C H A M I I N H E L V E T I A. IB.

Vgienftseft H e U m i o r u m pagus , fiue C u n - t a m e n abolitaobliuione fine oppidanormn n e g l i g f m u í , f i t a

CIRCA
AN. M. t a n , Lucernates tmer & T m m n o s , v b i &
I fEBRV. lacm eiufdem nommts ; quod f a f t u m v t r i -
que a T u g i o , vulgo Z n g , oppido m eiuf-
Chamiin
detn luctií ora f i t o . A d eumdetn iacet , ac
Heluetta
Tugio fiibeit, C i í U m ú m v u u s , q u o n d a m , S. A n d r e t vocabulo
t n f i g i í i í u m , opptdum. l u huius p a r o i h i a l i templo f e p u k b r u m
fvpult'ts
fanñm v t j i t u r e q u a d r a t o lapide, fuprag^ i d Ep'tfcopi effigies^ í u m p e -
Epifcopiu ¿0t l i a r á facrotfe n l t q u o c u ! t u .
i H e m k u s M u r e r m Caríbufianus i n Heluetia
vbt de Sanftis agtt dioecefís Cofiílantienfis cap. 9 i l l u d fe a n .
M D C X X X V vtjitajfe fepulchrum f c n b t t , ac S a n c l i p a t r o c i -
mum flugiiap , t í i a f a ab íoci Curione de eo Sanfio accepijfe:
Circtter u n n u m ( o r t a p u M C ñeque e m m certam temporii m -
i t é r a l o templt o p p i d i ^ w c e n d i o , quo f c n p t a , a i i/itracula, a -
teraq3 m o n u m e m a a n t i q u i t a t u perterint,
5 Ceterüm quia anímaduerterant populares,pium ac f a n -
¿ l u m v i r u m f m l f e , & b e c t u a i x t i n c i u m , cceperunt t n f u n (no-
tumq3 m o r b ü , b d l i c á p r & f e r t i m f e b n a c p b i l n f i > & m á x i m e u contra
p u e r o r u m , S a n f t i illtus inuocare opem, fepulcbram v ' t f e r t j o heéitca &
phthifim
narúftfa & a n a t b e m a t a b o n o r a r e ; m u l t i j ^ f a n t t a t e m e m a u -
inuocutur
Xtlio recuperarunt, & recuperant.etiamnum i n dtes. Concur
a peregri'
funda, r u n t námque a d S a n f i i f e p u k b r u m , t r a d t t o a m a t o r i b m r i t u , n ü ,
q u a w p l u r t m i : ñeque Catboltci f o l ü m , f e d & qut Ediangelki etta hete-
d i c u n t u r ^ d e p o r t a n t e eo liberas fuostabe laborantes, ac d m i - rodoxts,
n a m epem per f a n f t i A n t i f l i t i s m e n t a t m p l o r a n t j m p e t r a n t ^ .
Seque feré per t o t u m a n n u m dtes eft v l i a , q u a non a l i q m ex

Belga, t a m extare) venijfe eo e Belgicií oris Eptfcopum.vn'uo c o m l t a -
t u m f á m u l o aut Preíbytero, R o m a m a d f a c r a loca v e n e r a n d i
hefticá tendentem. S e d h e f t u á , q u á l a b o r a b a t , & labore m a k l l t per
mortuHS montuofa tila loca t t i m r i i , d e b i l i t a t u m , C h a m i f u b j i t t i j f e ,
d u m vires m o d u a quiete reficeret. Die quodam t e m p l u m p e -
tnjfe, v t f a c r ü operaretur. H ü peraétú, d u m populo i m p e r l i r i
f o f t f a c n i i y e m ( l i f i w n e m p a r a t , é r l u f i r a l e m a q u a m demore ajpergere,
ante altare b u m i p r o l a p f u m , f a c r ü adbuc veflibus^vtt M i j f a m
f ¿ í e r a t , a m t ñ u m exptrajfe\ i n ^ eo templo bonorificé t u m u l a -
t u m . M i m m é qutdem dubtum ejfe^Hin ?reibjter>feti quifquis
^ eiuíitineriicomeseraty priufquamindeabfcederet, i n d i c a r i t ,
p r o p t n q u i i ac r e m a t ü lacü eo ventttent, d g r o f é p u e r o s appor- quotidir.
t e n t , ¿r f a n f t i Epifiopi t ú m u l o i m p o n a n t ; q m b i u Curto hanc
CArentoniiím adlnbet. Afferuantur adbuc facra e<£ vejles, q u i -
btu f a m a efi S a n f t u m i n d u t u m v l t i n ú M i f f a m celcbrujfe, ac eitti reli-
quia.
v w r t u u m ejfe, fed alio nunc t e d d panno. EA ¿ g r i s f i e t t t n t i b m
genua, a u t , j i p a r u u l t f u n t , v t i d t f i u m efl^fupra t u m u l u m c o l -
locatis, i m p ó n u n t a r : tntereaq^ fuper eos r e c i t a l Sácenlos p i t á
q u a f i a m precationes atque E u a n g d i u m .
4 RAC porro o m n i a , altquet retro f e c u l o r u m vfti e u e n t i f ^
mirabúibus p t o b a t a , non Clumenfes f o l ü m , fed omnes v i c i n o -
r u m o p p i d o n m ac pagorum tncoU , Ecclefiafttct ac feculares, t n t r a c u l

tgnottno-
a u t e t i a m fcripto t r a d i d e r i t , defunóti nomen, p a t r i a m , E p i -
}. \ y f • /r •
v n a n p n t calculo t r f l a n t u r , a d S a n f i i m m i r ú m ÍUIUÍ
tumbam, iejiata.
mmu- fcopatuniiVlrtutes, & qu& a l t a f c t n opera p r e t t u m effet\ o m m ¿ afft,vefles,innumera q u o t i d t e f i e n m t r a c u l a . H & c f e r e M u r c r m . F

D E B. T O L F H O L D O PRESBYTERO,

H O H E N V V A R T I . I N B A V A R I A . IB,

V m m o n r o r i n m , vel A l t a - f p e c u l a , I n - mnm, c o n u e r f n m eft a R a p o t h o n e C o m i t é de T a n -

POST AN q u t t Brufcbtus i n Cbronologta m o n a f l e r i o - ris,eiuí^ne c o n i n g e H e m m á . Eadem ferehabet h í a t t b m i
rum Germanu, Germanicé Hohen- Radetuf. notter t a . 1 B a u a r i a f a n f i a w B Ricbildis V i t a : ek~
1 FEBR
wart, celebris o l i m arx Comunm dem VViguleuó H i w d i u t t O i i . Metrópolis y i« H o h e n w a r r ;
T a u r e n í í u r n , ( q u i ínter H a l a m & O e - & Chnfiofibonis G i vvoldttí. Andreas quoque Brunnerus n o -
nipontem a n r i q n ' t u s habitantes, ab hac arce C o m i - j i e r A n u a l . B o h o r . to 5 ltb.11 §. 6 n a r r a t Rapotonem , ca- ^ ^ ^ ¡ ^
tés q u o q u e de A l t á - f p c c u l á , vel H o h e n w . i r r c n ( e s d i - ( h n m g e n i i l i t u i r t i , q u o d tamihá; nomen dedit , & summorí-
Gt\, arcera e t i a m S c h r o b e n h u f i a n a m c o n d i d i l l e p c r h i - h a u d d u b i é i n ' e r v c c u f l i i f i n j a c l t , cju.t o f t e n t a r e p o i c a t o t i u r t i ,
tiohen p o í í i t , i n p a r r h e n o n e m Vetftinl ftudiis (anílioiibus
bentur") nunc v e r o m o n i a l i u m BenediítiníE: p r o f c l í i o -
vvartiin
BaHaríá, n i s , & A n g n f t a n ^ diOecefeos, clegans , i n a m o e m l l i - confccraíTe. A d d i t , ftctiiTe i l l u d R o m a n i s ctiamnum

m o q n e m o n t e a d P a r r i u m f l i i u i o l n m ) f n n d a t i i m l & ex i n Vindelicia rernm potientibus, clarum S n m m o n -

arce i n o r a t o r i u m , ex d o m o v e n a t i o n n m & volupta- t o r ' j n o m i n e . i4Mení<«M¿ S u m u n t o r i u m , ¿r M o c h o i í a r -

t u m in precationum & henefterum ftudiorum do- t u m v o í d t l i b . 1 AmiAÍ. Boior. aitq2 v i c u m íjfg & coeno-
X 4 bimn
 248 D E B . V V O L F H O L D O P R E S B .
AVCTO- b i u m Fírminaram, o l i m arcem munitiiljmaTrr. annis iam grairis , & natu grandis erat) admotúros, ¡ 3
REi.B. 1 multa híc Diuorum o'íla condlra
Idem t e j l u i u r , nill fe aeger pro morris victima olíerret, & íibi mors
eíTe , qtM B r u j c h m & f l i t n d m t r a d u n t , certis tcmpori- eius non fraudi forct. Anxius hac denunrianone Ste-
bus nmgna veneratione oftendi íolcre. P r t u r ¿IM, f i o - phanus, tameri vi doioris adaólus, íe in eorum potefta-
bis ¡¿nota, corptu í í i h i C B Ruhildís Vtrgims ¿{feruatur, qua de te foic promiíír, quidquid Numen de fe decreílec.
ageimu 1 1 Aug- t n ^ e o d e m ínfnulo oj[¿ nonntdl-i S. í u l t a n a Éigoillí in alteruni diem bené mané aííuturospro-
V n g . ac M s r t . é S - V r f u U fod.dttio : corput p r m n h B . V V o l f - mittunr, pro ipíius falurc 5¿ íuá facúltate vlrjma nenu-
colitur B.
VVclfhol-
holdi Presbyteri, ÍUÍHÍ
V i t u m e x c h a n ü Surnmotitarianió & turi. i t g e r metu propé exanimatus per nodem m
Schircnfibiis defcftbtt R u d e m . ALtatem eim non e x p r i m i t ; [ o - fomnisíertuabat, &imminentis dieipcnculum íem-
d m Preib.
l ü m v i x i j f i poft (in. M C J í n b i t : qttippe q u i ud eam í d e m l u - per velutob Oculos Veríabar. Tándem & dolorc cx-
b i t a n t , anuo ( v t t r a d i t u r ) M L X X I V dedtcatayn, cuttu p r a c i - hauftns, & metu pauens Dcum infimis precibus adir,
puta f u n d a t o r O r t b o l p h m Comes, Rapotonis film, i n S j r i u t H votumqae fufcipitjíe, ü ex taíitis malis cruciatibuíéjue,
cum Godcfudo HuUonio d/í. M X C V I BOUOÍ a l t q i m cóptas & vitimo vitít pénenlo libcretur,nndis poplitibns peí'
diiXtt. montem adeaenobium adreprnrum , Dco Diuiíqne,
quorum f'acri ciñeres mibi colcrentnr, gratiais, quah-
V I T A tas animus pollit capere, dióturum. H x c máxime mc- i n f o m n l i
ditanrem, fub intempeítam noólem lomnns, non tam apparet
ab naíurá quá'm c & l o immilKis, opprimir, in quo h x c cum SS.
A ú c t o r e M a t t h - l ^ a d e r ó Soc. IESV» RichiUe
aegro fpecies obieíla. Veneranda hicie Prcfbytciümi
Ó" iHÍtíi-
duabus comitatum V^irginlbus-, adíe ingrcdientcm

quot no-
B
I Ni aede StiTímóntonj magrta rcligióne colitüt
Kil.Febr. W o l f h o l d u s , íacris maióiibns initiá-
CLÍS. Proprer B. Richildis facellnm ad latus, íe-
pulchralc faxum extat ala? tcmpli alfikum, inttacjUod
fpedlat.VirgineS mitns, tamqüám regiis coronis, ot-
ilaras credebát: quarum altera religioío cultu appa-
rebat. Sacerdos compellarc vifus decumbentem, ro- £
gareque an curari velit ? Ule, Enimueró, venerandb
ftibui te- conditus cft B.WolfhoIdiis.qni ad a:dem hanc facram Patcr: viden'immanei cruciñtus & tornientum m-
plum ttdit, olim coluir, m ignáque cum virtuté vi^ifj ídlicus nul- fcilcis í Si quid potes, ádiuta, qu&fo : benefieij nle-
'vMuis v l - lá non noóle furgere, limina templi pererc, per apei- moriaiii, dum vixero, ponam numcjuám. Sed qni fis»
tro etperíis:
tas diuimtus portas intrare, regiedíque poft vota, ederenegraueris. Ego, inquit, íum Wolfholdus,hoc
valuis fpontc poft dmini viri cgtcííum cotuntibusi lúci olim Gurio, quem Hcbdomadarium dicunrjüí in
Q Ü D nomine , codemcum Richilde cultu popuiiini latere templi quieíco llumatus j c cáelo ad te curah-
ad tumbam fupplicem habuit: quacrtuis necille» neC dum miílus, vti mei quoque mottalcS, ínter Duios
ifta folenni ritu in cenfum Beatorum vencrit, priuata álios, quorum reliqUiae híc tüllodiuntur, fint memo-
finguli gcntis (uae vencratione contenti. Excat hic de íes , meque inter illos iuxta veneréncur. Virginutii
illo petuetusepitaphios: quas corám fpeótas altera cft S.Richildis, altera lulia-
Hic cft defundas Wolfholdus in ordine fun£his. na, quae vno túmulo claudunrur. His deinde VVoLfi
Laus pacet exempli, quam prodnnt oftia templi, holdus prxcipit, vti Stephanum rantífper rcuinóhim faca[culo
Vera Sacerdotis dans concordantia voris, téneañr, dani ipfe íáxum é Vifceribiisargrieximat, exemfio.
Crebró firmará prece Petri fnnr referata. eicemptum tradit Ste^hario in marius , admonito, vt f a n t t a t e m
mortuttt 1 Medclaí corpofum ab D. W"olfhoido variis poft voti reus fe promiílís exoluat ;|& cum Vlrginibus dif- refittHÍ**
c'.aret m i - mortcm annis pallim f.idtae ad me perícríptá; funr, ex parct. Stephanus cxcníTo fomno exonpíum calcii-
racula: quibusvnum dumtaxat exempli cauísá, nam id mei lum bené magnum indextrá reperit, vxorem vocar,
inítituti non eíl , exponam. Anno c o c c c c x c u beneficium Diuinum cum mgenti giatulatione príé-
v i Idus Sepfembr» in oppido Summontoriano , ve- dicat, ipfefanus, attonitis poftndie chirurgis, ad
íliura concintiator, é vico Seibolftorf oriundas, Ste- nlontem, habitu quO receperat, adrepit, votum exo-
phahuSi cui opifícium cognomen dedit, inrra veíicam luit,& ^ o l f o ' l d i íacrarurílque Virginum landem glo-
graui calculo tortus ¡mmcnfum cruciabatur, vtinuí- riamquehaud parúm , afliduá pra:dicatidnc illuftrar. F
cuid¿m quam conquiefeeret. Cum iam extremé décumbe- Plura id gemís p r i t e r m i t t o . Hoc dd memoriam D .
calculóla- rer,adeoque vitam defperarec, tocati adeurationem W o l f o l d i renouandarfi in pracfciis íatis, vt aígri mc¿
boranti, chirurgi, negarunc femanus homini idíEtatis (nam dícum,ad quera recuírant> non ignorenr.

V I T A S . I O A N N I S D E C R A T I C V L A

E P I S C O P I M A C L O V I E N S I S I N G A L L I A,

I.B. E X V A R I I S C O L L E C T A .
ve! do Gril. E u m vtpubUcts factis honorari J a i e][ett etft puhlhecó-
C A P . I S. l o c t n n U n A t d ü . *vit<z m ñ i t u - n o n d u m [ o k n m t e r m S u n ñ o r u m tabulas r e l a t u m , a L e o n e x litar
Pont. M a x . o b t i n u i t D i o n y f m B r i p n e t t m Macloaienfts E p i -
tum. feopus, Vtr ( a n f t i j i m u s , Franctfci 1 Gallt£ Regtí L e g a t i u ; q u i
Vt í o h e t i a m publtce quoquomodo B. Verónica de Binafcd
L t ' m u í Eechfm A k i h e n p s i n B r i t a n n i a A r - Medioíani i n ccenobio S - M a r t h * pojfet, a p u d eumdem P o n t i -
ANNO tnorica A n t i f t e s , p r i m u f y Madoutenfts, ficem peregtt, v t i ex hutus B u l l a üquet, q u a m 15 t d n u a t . ante<
CHRISTI
loannesde C r a t i c u l á f u t t . Hunc, Pí/íri- eiufdem D/flí V t t a m edtdtmus.
MCLXIII
I FEBRV. btt lacobm Strmondus nofter i n N o t ü a d i C o h t u r S. loannes ab Ecckjia hlaclomenfi o f i c i o d t t p í i -
S.Ioannes P e t r i Cellenftsep'rfl.i^lih'.l. Maclouien- c i , v t v o t a n t , cuius Leftiones m f r a r e c i t a b i m u s , 1 Eebf,
cur de fesvtSanftum vencrátur, inditoque á clathris ferréis, non 3, v t i [cripfít Oafpar longeiinus Itb. 1 N o t t t í £ Abbatiar.
Giaticula qui tumulum eius ambiunt, cognomine, S. loannem
O r á . Ci(leTc. A l b e r t u m M a g n u m du M o r l a i x per per a m citans^ 1 r*
de Craticulá vocant. loannt Chenu m catalúgo Bpp. M a - cum b u 1 Eebr. r e f e r a t , v t t & Andreas Saujf.nusin Supple-
elouienfium, S.Ioannes du Gnl ^pí/Z^/Mr; CiRobertoin mento M a n y r o l o g i j GaUicani, v b i h o c eum prádicat ekgant't
Gallia C b r i ñ ' t i t n á , B. loanne* de Gtaticulá, de la Grille, elvgio: Maclomopoli in ArmoricáS.Ioannis ñ p v ( e é p i ¿
COgflO-
 ! F E B R
^ cognomento a Crarícn'a : qni D . d m i s Cifterci-eníi$
dign ; proles, S incciqut Bemdrdi merinflimus diíci-
puius, cúai mundi gioi iam iuílantius fugerct, larere
magis cupcrec, eiuaipcntrbiis mnltiphcis grariae, qna
illuítratus erar, lümimbns, á vidua A i d h c n ^ Eccleliá
cxpedcusert in í p o n í l m & pallótem ; lubenteqüe
Caelclimo 11 S a m m o Pontihi e, intunis liccr, eam ad
Carhedrairi eucóliis, MS illam (plemioribus fandiimo-
Eptfcopaíi- ñi.T, zeii Apollolici, doótrinas, Se omms virtutis P o n -
btuvirtu- tificias irradiauir. qmbus pcrpctiium í,in¿li (ni nouii-
ttbmpr& nis decus indidit. H m e liquideni beacom Pricínlem
ditM> P.-crus Ceiienüs lile; Abbas,. qm Annítes poftea excnit
ED I; lib Carnntenfís, iitceratorum piorumque décíisfb'á áeraté
non ininimum, dircdlis ad eum apieibus.lcr'ó d c p i x -
I.
dicat, fuiííé alterum fui tempoiis Heliain: Epiícopum
aufem extuiíTe commemorat, inftantiá laborum, fol-
licitudme Ecclefiaram , compaílione affliótoruni, t e-
concihatione diílídentium , perpetuó aeftuántiertí.
Q u e m & religionis augendíE, deítruenda- impicratís,
pvofligandíE iniuftiriae , ai vero aííerenda; (aers diíci-
tpfeinlit- plmae Fuilfe enixé íollicitutn , proptiaz cius indicanc
terupto- [urerar, plenum pieratis animnni (piraníes, quas miíic
dit; ad Eagenium n i Papam pro S.Gétipuefae Pariíieníis
Eccleíiée conlcruanda feliciter initá rcf-oi manone.
Q m 6c ftadio, vt ipla cni prajlidebat Ecclcíía A l e -
g fhéliiíis, incommodo liru conftitüta.meliúscompone-
retuc, & feciuius in íincejo D c i tamulatu infiílcier;
lunc ex ipsá Aleihá, cxili parüm tina cinicate j ad
Sedem
transferí iníulani Aaron trandulir: vbi nunc Epifcopalis ell fe-
Madouto- f j ^ j 8¿ iitíplaGÍiiifas S. Maclouij nomine iníigmca»
polirt: ff-án eft facile (antl; Imius Pontihtís menta recenlere,
qmbns Dci gloriam , & Chrillianae reip. c o m m o d a
promouere mítuduic. In memoria a;tcrná habetur
nomeneius , quod diuinis íplendoribns ciarihcatilm,
M aiouienfis ipía É¿clefíá explórate ían¿litatis hono-
ribas profeqmtur. N u n hac díe ferturn él os íolcnni
oHlcio celebran íub titulo Pontificis ConfclTons ;
quem ideó cognominaait á Cratícula , quód erurh-
pennbus ex eius túmulo íignis Tupernae virtutis, apj.írt
íita íit venerationis crgo fepulchro eius craticula , cti-
ius adminiculo a íordibus incedentium, tanta; íanóti-
tatisloculus feruaretur immums.
3 ¡Uc Sutiffuiiu. Sed qu&dam tnucleatius iünjlranda.
Ciflérete»fan uíonachum fmjfe Snniondns queque trt citaram
Pet.Celitnfis epijlolanh & OJficia Maclautenfit leftantur, v t i
nnCiflir- & Aibertiu aclongelinus. M i r u m e j i , ñeque Hugonem Me-
cíenfis Or- riArduni, MCurAium fcnptortm, tn Martyroi Benediftmo, in
d'ni* * qU0 & ofteutenfes mentó recenfet, Sancti huius m e m m p ;
^ ñeque Chryfojiotnum Hennquez, in luculenio juo Menologto
ÓJieríietiJi, ñeque Arnoldum V V w u m m Lignú vit£, prtfer-
ú m fibhcdP.pi vbi ex Alaimifibus Ep¡ftopü folum S.Mucla-
tiitm, [me Machntum. Ordmi Bmedíftíno vendtcat; quo itt-
re,al'éi vtdebimus. Ñeque djiercienfem puffe lonnem ex Pe-
t n Cellcnjis ep. 16 lib. i ¡atu ptoban potej} , vbt íjia h é e t :
M i r o r v o s fcripíiirc dtrlbtutnm patioeinio (anótilíimi
I>atris noftri Bernardi. Now enim maox irtde fequitur ,
loannem Ctftetcieufemfíujfe, quam ipfum Petrtnn, qm Bene-
diclmus erat. Ñeque id NIÍOUUS cUr^aallenfts ( qui extat
i o . n parte i BibliotbeuPP.) viloJigno mnmt, fute m epifio-
^ 1 3 Hentict monacht nomine(irtpta pro loanne a d s . Ber-
iurduni,fiue in 41 ¡ubpeffona Kvalem Priorií. Otad, quod
if,fe lo¿nnes, ihideni ep. i \ contrartum videtur nonobfetirefi-
gmficare? Scrtbit emmadtpfum S. B n n a r d u m : H i n c e í l ,
' quód Ínter veftros CUraruallcníes poíicns exípedo
coníítmm vertrumjtamquam conlilinm Deí. Non hU
fuos fratres vocaret ? non fuamilUm títthlehem, qu&ei vita
f a n t l m i i p r d u i p t cunabi la uliter induaret ?
4 N t i n q u o d Attertuífiribit, atqueexeo longeliritu^Be-
MhBegarij '^aUm í1(te B ^ d o monaftertOi in dtcecejiTrccorenfi, <»« i\i c -
¿bbíu ? x x x mumficentiá Stepham Comitü Pombenurenfis, étofife'
con'wgü Udribifiü , fúndalo , Abbatem fi-ij¡'eprl¡ijeftum huno
m í l r u m loantmn; h m d fatü id nebü per(uadetur. Ett Re-
cTirdum, fme Pútrida íilua , Pt fcttbu longelim , filia
V A R I ! . H 9
EleemoíyníE, de linea O f t é r c i ) , vt loa/tuntur: quomedv AVCTO-
ig:turillt Abhasdjttu* e CUrauaHe , pbi iMttptto tiróchiiuM RE*,*ír'
7eUgiofAVit£fub S. Bcr/undo pofioffc fiiibtt A i b a i i u ? H:nc
detnde euocatum ¿d regenitm Bufuviui ¡iue B6z.ttüttr,qk£ f i ^" ,1
Itaeli Clartualiu, jdim íradit. PufuUutt faccanobium Ca Á ^ i i ' ,
n a n i u i u Dz/.v, Toguumatiu fux írmengAráu, autbxc ipfk
f o r í a f ü , filto imnuente. Futt ea uUgiojijuw.i fsvan.t. Xtque
tn Phodonenfi parthenone rnotuttiiu n (jxtque hábitílh
fufeeptt. EXtant ad eum du* S. Bcrnardi cpi(ioUy 1 > 6 c?" n 7;
itatnfcript£: Dilc¿la' 111 C I U Í Í I O ti! .T lu|e Ei u i c g u dij
qiiondam cximííe Comuiíra", nnne luiuuii C l u uti :iii-
cillaí, Bcrn^rdus Abbas Ciara'uaLhs,pinm fand.u dile^
A i o nis affcóliim. Petras Baudus hiíiorix B i r v i ' i t c t c u p . i )
[tribit ex Claraualleaccer/itos tnorucho* vifnfie Nunneies¡fi
permgúio SS.Petri & Pauh. t b i ^ b o w u j i i e exUptbi: hóntm
prttjifkmfuijfe Ntuardu?)] ( quem rtikrdútn ¿ppiíty , mendo
forte hbranj) S. Brrnardtgnnianum , CLirxitalUnfew tune
Pnorem: buic nbbutihn eam totlatum a Conanoac ffiÁfrt,
Hauddiu tamen eam videttu Nmardm u !--umi¡'{r.tfJe , qui
oftauopoft anno in Hífpantam nuffiu, SpWtt í&ripbiUM (ondi-
dtjfe íradttur , (tvnpnm pmbente S¿ncia Álfonfi Vnperatorts ab aüo
f0)ore,ad quam fcrtptaa S Bernardo eptfoU ; o i . Bufaio ve- hanne/id*
ro loannes prtfectué, qut deinde illim n g t m i ú >eli¿¡o /«/o/i- m«*Jtr4-
tudtnem abtit > vnde eum Bernarda ep. z-.i nUitar réuócirt. u '
loannem tlluni, nefirum hutufuijfe, B i g m o . u l-mtnrjrdc
euocatum > f m b i t Albertm.non probat \ eo mttti¡í¡ quodin E
Cbtonologtá fcedé vel ipfe b a l l u i i i u í u r , ve! íibr.frtu¿ ; áiirn
fundatum ait Bufuium x v 1 lun. M ex>> x \' 1 cí" quatuorde-
cim ipfos anuos a. loarme admtmjhatwm , qui lanun anuo
M C X L Aletbenfis Eptícopw ( i t f i c t t u .
5 i'ugufltnus Paztití, Cl.Robertw, BttudtuJtadantÍOJÚ*
nem,cú>nad Catbedram Aletbenfem vdcttíusefi fii\fft Guen-
gempi , fiue Gnincampi, Abbatém teenobij ¡uncid CtUiú Ca.- Abha*
nonuorutn regulanum. Vnde confequt vidatut» Oflerciehjem Guengéib*
fion fuiffe: ñeque m i m borum rehilo injlituto , tn ípfn pi spe P CAUOT-ÍI
fatictijümti Congregationií incunabultí ^ ad altanachgtoKcm ^ ' í ^ '
Vidctiir virgr.tutf ac¡anüus temeré tranfitunis f'itffe. Albir- l l r ' ! " ' t '
tusfaietur ccenobij tlltusfancU Gructi loannem Abbarem ex-
titijfe , fed cüm tam É'ptfcopUs effet, éiufm pauílo pbücuram
in Mnyfem tranftuhjfe. At Stepbanum. m Eudonu a n . u - anteepífié-
i.xx ix mortui fjhumytradunt Puztus & Bertrandus Argén pttum>
t r a u s . a n . M C x x x v i i i d e c c f r j f e B a t í d a s M C x x x v u , aut
imtio fortuffe fequintis, qnod tuxta ijiorum tempornni epo-
ebum qua anninn Erarui a [Uiíbatewíbvabam, deputfftt ad
pr£iedíntem refort. Qui laltcm poiutt Stephanui fund tiiont
illms monajierij <*dfmffe • cthn tam Epifcopus ijfej hanvísi ed
digmtate an. MCXL ornatus, j i btennio ante obmrui f líeint-
cum Stepbain filmm fcnbunt Baudus ac Paz'.iis adbuc pite-
rum fuiffe, cüm etus coenobij ia¿la fmit fund.tme/ita , alque in
ea primum lapidem > purenttini bortam fuü bnmerii tuliffe.
Nbn erat certepuer, cüm loannes ñpíüóp'átam adnt- rt ex ti*
patei, qux. u d m anclares commemerant, ¿r nos tnfra verba
attingemus. Outd ergo ? an fortafiü a CaHonicis ad d j i c r -
cienfh tranfnt loannes, & ciim annii ahquot [ancla Crucis
ccenobioprífittjfit, id M'ojficammifit, ac Begañerffe tpfeádifi-*
cauit acrexit ? Eam qnuífíionem libenter peritieiibus relin-
quirnus,
C A p- H S. l a a m ü epí/cópatus, Sedes
tranjlata.
G T Dem in S Íoav:¡ñ expáncndÁ tétate fecuUi ipfe pugnat AU
* bertus, fenhn entm o'ouffe amo Cbrtíh M C L X X , cüm
Ecclefiám (uama'nnü x x x údtmmflrafjet, vtxiffct i . x v m .
Vnde cottfjctaí an u c u ijfe natum. Aiqui idem antea retu- Quandá
Itratan. M X C V I I \ natum fmffe: mfi aliter tamen fenbere
vólnit, cüm dddut natum ¡tib Pafibale i 1 Papá, qu¡ non mfi
ánMXQ 'X Jtignfte menfecreatuí eíl. Sed mox eathdem fuani
Chronc'ooum coujirmat, dum affent anno intatii x x w i t
Cbníit M C X X I morutcbtm (ff¿ facinm. Baudus quoque b i -
f l o r . B n t a n . cap.i. fcnbitex veterum Ghromcorum fide, ctr-
ítter annum M C L X X U Sedem cfje AÍeiho a loarme tran(lá~
tam :
 ijo V I T A S. I O A N N I S EPISG.
AVCTO- t'im i cap. 16 buud fatú eorum, qua. ante fcripferat, memor>
R¿ I.B. Mi loaunedecepjfe an.MCLxm.Eodew atino M C L X I I I loan-
)um P a v i u affirmat obúffe. Vrimcuié tranjUtam Sedem,ex
m (¡tu ¡nfra dicentur patebít, cüm ad S. Betnurduw, qu\an.
M C L U I obt'tt, de iu qu&íüam ob canjfum a Maiork-mona-
(lírij moHjLbii perptjfHé eji, epiflolam dtdérU loarwes.
7 Tradit ídem A l b e n m , l o a m ú parsnabus mcdiocris
qnogene-
rt? fmjfi: facúltales: ipfí prtmptum wgemum capaxj^ dtfaulí-
narun¡\ quamobnm exiguo tempore egiegios eum mlttteris
egregté uo- progrejfiufeáffe. Baudus cap.i6 fcnbít, admirabili ícientiá
praditurn futjfe. Petrus Celleiifu deeo, ep.i^ l i b . i . Eít ei Ut-
tetaíiim pericia multa. Mox tradit Albertus, amos n a -
/MW;XXIII Ciñerc'wifmnhabitu tn ClaraualUindutum, ac
monajiicif difciplinü tnñttututñ ab tpfo S- Bernardo: ab boc
ntijfum 4>J.MCXXX in Britannum ad Stepbanum Comitemt
Be^anum in Trecorenfi diosced, tribus a. Guencampo w i l l t a r i -
b'Ssfundajfe; dein B'.ifaium a n . u c x x x v i tn dioecefi Nanne*
tenft. O HA tam breutter difcufimus; dtfcutient plcntüs Ci[ler-
ctenfes, atque eum vel fibi certtonbus tejitmomis vcndicabtmd
veí Canóniás regulanbus reltnquent, m i alieni decoris egen -
tes, qm propriotta wultipiuiter niteant. Probabiluis e j i , vt
iam oflendtinus, antequam tpifcopatum loanms fufeiperet,
condnum a Stepbano Pontbeuuren/i Comité, & Hadeui/ia,
fiue Haimfia,aiit Hauiftá, eius coniuge, monajleriuw Canoni-
B corum regulirnm Guenguempi. [me Minguempt, aut Guen-
•fit Guen- kampi. Lapidem primum tn bmus fundamenta iactendunji
gempi A b - Henricm ipforunt films, (non t¿menpmiogenitus>vt vult A l -
bertus) admodím adhuc adolefeens, humens fuis, piorum pa-
rentum bort<xtu,gejlajfe tradttur. Rute Abbas prtifecias loan-
nei: detnea ad eptfcopatum eueclo, ¡úoj¡es, Hauoifu Comi-
ttjf£Capellantis,vtB.t'{dus& Pazius¡cnbítnt.
S Cthi Bmedictus 111 Epifcopus Akibtnfis, quem C i Ro-
htrttts teflatur ex quopiam injfrumento S. Nicolat Andega-
del» A l e - uenfisy adbuctnviuisfuijfean. M C X L deceftjfetyfitbrogatus
thenfis E - e¡l reltfafifiimus Abbas nojhr loannes, vt¡ babent Robertus,
& Paz-ns. .ilberíiísan. 1140 att contigijfe: Sau[faíns fupra,
fuh Cdeflino u . qm fedtta i)Sept, 1143 <IÍ/8 M<ír/i/ i n f i -
quentü. Isdemde. quod Aletba vrbs antiqua, indi a Romano-
rum temporibíis, vt ex Notitia imperijpatet, celebrata, fupe-
rionbus belltsj'ortajfdabefafiata, m n f a t ü admrsiisnouos mo-
tus, quos Stepbam Pontbetinrenftsfilij altifo identidem excita-
bant, fecura videretur , mtnuscene iam frequens cjfcty tnde
pontificijfn Sedan, probante Conano Duce, tn vietnam v r -
Sede n
t ansfert btm,fitu loa munitiorem.acplurimo populo iam tum bahtta-
in I ifald tam, tranjlulit. E/iea tn pemnfula vtciná,qu<s, oltm Infula
Anron dicebatur , propterea quod S. Aaron Britannus exile
quoddam monajlermm tñlnc inbabnauit , vt x x u l u n i j a i
eius Vttam dtceimis, & x v Nouemb. a i S.Maclonij ftueMa-
lírtt'ua quo nunc Maclouíopolis,y/í<É S. Maclouij ciuitas,
vulgo S. M i \ o appellatur. Extant m vico G u i e - A l c t h , f i u e
corrupte í^ídalethjVí/íf» Aleiba ve/iigia, v t i x m lanuar.
ad S. EnogatiEp. Vttam. dtximus. Agunt de hactranjlatme
plerique Britanntcarum rerum feriptores.
9 Erat in ta infulk tune ecc'efta, S. Vincentio dicata,
ÍhU0tt{vt auclorejl AlbtrtmjBenedtclus 11 Epifcoprn Aletben-
quo & (is G'.tüielmo Mítiorü-Monaftertj apud Turones Abbati an.
Canónicos MCVin donaratiratam^eam ejf¿ donattonem fanxerat Va-
rtgulares fíhalíi 11 Papa. C Í m bunc igttur eccle/iam Cathedralem fibi
mdticit: dd-gijfit loannes, vt fancitur in ea ejfet w o n m acpietatis d i -
faplina , Canónicos regulares in eam induxtt, e m injütuíi,
quodtn S. Vtttorü coenobio Panfienfitunc vigebat.
C A ?. 11 í. 5. l o a n n ü m a d u e r f i s p a t i e n t i a .
10 Va ratione ea oceupata a loanne ecclejta f u ; quaque
aufioritatCye'm poffejitone deieclt Maiorii-monafie-
n eunten* r ij monacbi, an Romam Ponttficis, legitime de ture partió v-
j . txtAipft tnufque edoett. confenfus accejferit, nobú hauiiUqttet. Gra-
lite, uifiinu certe bine lites exort£, egregie loannif pdtient'tam ex-
ercuerunt, proiractát a i annos complures, vario, vt ex Ñico-
¡ai Clartenallenjis litterii apparet, euentu.Rts tommijfa a Pon-
tijice Eptfcopii Gallü. Ab borum fentevttá ad Pontificem, S.
Bermrdi con/tito, preuocauit loannes. Non aliud ¡ancitus in
M A C L O V Í E N S .
orbe tribunal, certihfífa innocentkperfugiun}, Conúngereta-
unen mnnumquam potefty vt,feu fubdolu aduerfartarum fer-
membus, mollitis fuper oleum, fea nonnuHontm mintílrarum
cupiduate altqua aut tntudia > vel non f l a t t m audtantur qui
¿quum poftulant, vel d i u t m quam vellenty differantur. Ipfa
etiam exactifi m a i a j l i t u ratto & ordo, rtrume^ agendarum
niultUiido, moram affert,quam cea iniquamgrauantur quan-
doque, etiam z,do diuino pr&dui bommes. I d quod loanm
jiro euenit, cuius etftpatiens erat cantoí, non omni tamen t a -
dio ac moleftiá ¡emper t a r m t .
i í Qu£geftafint, quofa animo ab ipfo teleratadicet exip^
fius ad S- Bernardum epijiolá coliigere, apud NtcoUum C l a -
r t u a l l . e p . i l . quanababet: P i i t n í u a , ^ . Patn omnmiri
bonorum, Bernardo ClaríEuallenfi Abbati; Frater l o -
annes Aletenfis Epilcopus, & híc honeftari in labori-
bus fuis, & illic honorari cum Angelis. Vtinam vide- vtiftfk
rem vos,non feriberem vobis: doloreni m e u m l i moerem
nircr & leniret veflras ^uauicacisa^pe€l:us.Gonrn^^:atus•/"£:r^fí•
fum enim in exercicacione m e a , quamuis iuxta Sa-
pienrem ipfa tribulatio íit milii pro (olariq, non con-
fcientiá/ed pro flrigello. Scio enim, quia fcliciter íunc
mifen^quos conftat non mcruiííequíE perferunt.Pro-
pterea ex me, quae circa me íüntjfcribo vobis, breui-
tec tamen, ne quos mundo debetis ocuios, detmeam g
pagina longiori.
11 Poít datam in me fententiam , iuxta veftrurn
coníilium perrexiad D o m i n u m m e u m , q u e m c o n í t i -
t u i t D o m i n u s D o m i n u m domus fuas, & Piincipcra £pifc¿fot£
omnis poíTeíTioms fuá:. A d q u e m ingreífus, plus i r i - ¿ « ^ ^
ueni iudicis, quam patris; minus mifericordiae, quam danatuii
cenfuríE» Prasucnerunt enim me homines Monafterij- " Romam
maions, & maiores f a d i fünt me , facienres voci íiiae ^ " f ^ ^ .
vocem victutis. Dixeuint me fubreífngifle Epifcopo-
rum audientiam, in quorum manibusipíeme pofuierat
audiendum. N o n folüm autem h^e, fed quascumque
vndecumque colligere pntuerunr, propofaeruntad-
uersum me, &: cum multa paceauditi funt. Cumquc
paratus eííem repeliere vel refellerc, quae dicebantur,
noluit me audire vniuerfitatis ludex. N o n illi impiue-
tur. Sed &c íuper dolorem vnlnerum meotum addidir, nonandi-
remiitcns me ad illos, ad quos ante me miíerat,quos t M i
ex parte fufpcíílos habebam: & adhuc manus eius ex-
tenta, qnia fuípenfus acceíH ad illumj Si riirpenrusí.b ^ / H ^ í ; í '
illoreccífi.
13 Ét quamuis nihi! hotum confeius fum, qnac illi
málitiosé compofucrunt aducrsüm mej porto tamen
iudicium patienter, etíi non libenter. Scio e n i m a i e ^ a l ¡ e m ^
roeruiíte grauiora, quam patior, tamquám feruus ma- fimta,
le óperans, & dignus omni indignatione. V c r u m t a - F
men duram prouinciam na¿tus fum homo m i n i m i
c c n í u s ^ fenfus minoris.illos aggredi,& cum illis i n -
gredi caufiTam, qui confidunt in virtute f u á ^ in m u l -
titudinediuitiarum fuarum g'oriantur. H m c c í l . q u ó d
¡nter veftros ClaríEiiallenfes politus expefto c o n f i - ^ ¿ ^ c / ^ .
lium veílrum , tamquám coníilium D c i : quia neme ramualU,
poteriteriperepauperem Epifcopum de manu f o r t i o -
rnm eius, mí] vcftra manus tota obuiauerit infeftanti-
b u s & díripientibus eum.Domine Pater, paratusfum,
6c non íum turbatus , vt cuílodiam mandata tua. Ec
vtinam voluntas t u a f f i D o m i n i voluntas eftjcum mea
voluntare difcordet.Beneplacitum veftrae dígnationis, paratm
íi dignum iudicatis, renuntiate puero vcftro: quia n o n f t * ™ indi-
cíí coníilium & a u x i l ¡ u m , mfi ad vos, & ex vobis, a- " " S - B ñ -
mantiílime iJater.
14 lUc illeujui ideo cauffum no expomt,qma coram antea
cam S.Bernardo egerat. Ipfemet detndead S-Bernardumpro»
ftclusefi, cum commendatitiií Clar&uallenfium luterti, Rua-
ient Pnorii, Henrict , f r a t r ü Ludouici v i l Regú G a l l u , &
Üicolai tttdem monacbi: quiomnes eximiam loannis virtu ;y¿W£. ^
tem diprdídicantt Rualentts ep.41 ad S. Bernardum ita fertbit: p ñ o r g &
lile vitj Epifcopus pauper, pauperum amicusjí^, quod méndatur
maius eft, paupertatis amator, veniens ab Vrbe,venit vt lim(,tor
ad nos,Se per nos, fperas vos inuenue nobifeum.Reri. fauP6TÍ*'.
nuimu*
 I F E B R V
^ nnnimus enm commnm" coníílío, tam pro famiiiari-
tate, quá nobis deiiindlus e í k , cjuám pro ncceHítatei
quia non habebat vbj rec'inaretcaput ítium. Omnes
amici, inimici; omncs nectííarij, aducríanj faftifue-
rant: & aggraaauerat mannm íuam fiipercum manas
potentis, films excuííorum. Q u á m benígné intramc
& eximt nobiTcum,quantuiDquc commcrcinm cum
panpercate habeat, vidcrunt oculi noftri. N o n eft con-
lilmm, non ell anxilinm, íed nec rcfngmm.niíi ad vos,
& in vobis. Vemt ipfe ad vos, & nos cum eo, & pro
eo, etíi non corpore, (piritu tamen. Aperíte ílli illum
veftrae pietatis latifiimum íinum : quia ( nili m u l t ú m
fallimur) negotium Deí eft ¡ & (i Dci, & noftrum, 6c
aíiifjjvir- veftrum. Complacuit m illo vniuerfitati noftiae pro-
tuiihus pter veriratcm & manfuetudmem & i u r t i t i a m , quíe
ormtHSi cciam inimicis c o m m é d a b i l e m reddere poílimt.
Sed íi hac vice ad velhos Clarajuallenfes redieritis.rc-
ducitccum vobifcum, & tune videbirís quantam fol-
licitudinem &teneritatem íuper eius tnbulationibus
habcamiis.
15 Henricuivero Lf4dotiici Craft RegU Gítllufilius, l u -
{íoutciiumorüfraterjunc tnonacbus ClarAuallenfisipoftea an.
MCXLIX faftas Eptfcopus Bellouacenfis, vt Sannnarthani
B tradjffit, apud eumdem Htcolaum Clar&ual ep. 13 ita inter
ittm^ab aii<t) ads* Bernardumdeloannefmbtf.Z^us, fAlcor, vrit
Hennco íin¡nlarn mcam pro pauperc iílo Epiícopo ; qui, quia
'u^lt:'am coluir, voluit aequitatem, plaga inimici per.
nachói cuííus eíl, caftigatione, crudeli.. Qnia voluir federe in
Sede fuá , &: Epifcopo epifcopaha reíígnare , hocefi:
máximum & primum peccatum. En íangnis irte de
manu eius exquiritur.Si quid ergo ego polfum in ocu-
lis Patrís, i m ó quia m u l t ü m poííum, facite negotium
eius,ficut illi nouentis expediré. ¿^í,
16 Ipfe denique Wicolaus ep.^t ita eum commndal Gaa~
ÁHicolao frido, S. Bernardi Notarto : T o t u m ergo illud famijiari-
quoejne, tarisarcanum , quod mihi feruas in pedióte tuo, ex-
Gaufndo. periatur Dominus Aleteníis Epifcopus in negotio íuo.
^íeertta Totuscnim Epifcopum v i u i t , nihil habens in veíli-
^ bus & moribus de fupercilio P h a n í ^ o r u m admixtum.
Pauper eíl, & paoperum amicus, & , quod maius eíl,
paupertatís amator. Ilifurrexerunt in eum viri abfque
miíencordiá , aniiqui fratres m e i . . . . . Traditus eíl
pauper Epifcopus in animam inimicorum fuorum, &
quos íufpeólos habebat, iudices accepit; vbi veraciter
diccre poílit, Et inimici noílri funt iudices. Vnum ta-
men ei mexpugnabile refngium remaníit, Patcr tiius,
qman- i ^ o & meus. ?lura de S. Bernardi ftnceritate, & loannU
te Utteras á d u e r f a m fubiieit; indttatq^ commendantias eum habuifle,
babuerat) cúm Romam proficifceretur, a Gaufrido feriptáí, Bernardi
^ nimiTÜm nomine; fed qud nihil ei profuerini.
17 Dentque & Rtuallú Prior Hugoni 11 Anhiepifcopo
turotienfi, qui eius Metropolita; vnus f o n a f i i trat ex iudici-
& Hugo- biu, ita loannem tommendat ep.i^ apud eumdem Nicolaum:
niAr- DominUm Aletenfem veflraí (anólitati commendo :
chiep.Tu- quia quidquid lili feceiitis,fadlum eíl nobis, Gloria
f$*. veílra hace eíl, pauperem,& veílrüm, & talem Epifco1-
pum protegeré & hoñorare.
CAP. IV S. l o a n n i s ^élíü.
18 On efi (imile vero, S. Üernardum, quem antea con-
f¡ltoínñruxerat,patrocimumilli fuum negafíe Pa-
pa igitur Eugenius i u , apud quem futm in Clarautillc difü-
pulum, plurtmiim gratia valebat Bernardiu, cognita caufsa,
Tmúficis ac íúannü fanftttate perfecta huic pojfefítomm EalefuMa-
Hotn. fe»- clouienfts adiudtcat, inditto, vt fcnbit Allertus, nionaclw T u -
imuatus r0ng„Jibus filentio iquos tamen ait, cum Eugcniiu an.MQLiw
P '' decefiJfet,nouam loanni litem memajfe, vt propterea rurfum
oportuerit eum Romam proficifci: verüm ah Anaftafio 1 v co.n-
firmatam Eugentj fententiam e([e, ac mox, cúmadhuc U Ro-
ttMejfet.ab Adriano l y t f u t a n . MCLIV ]iiDecemh, AnaJla-
fíojuccejfcrac. ; pi; (¡ai-utjfe, Macloiiienfem ver.o bafihcaw egregio o r n a i n t ^ , - 1 ^ ,
- ampltaun, Choro., qui t t u w m m vifiiur, addtto, & fuis qui on/at
19 vbi ferMel Eugenio Pontifici loannis virtm imwtint,
A R I I. t f i
continuo iHt a r f t á f a i m l u r i u t e f a n f i t u feudo, comuncliis t f i . AVCTO-
XZÚiu Paiifití w e n l t f u m S.Gtnoueft Canonuos regularesé RE I . B,
(cenobio S. Viclotüactitosmduxijfetan M c x i v n Eugemuf, D
Vitplentinad S Guüulmi Rolíbildenjis Vttam v i A p n i d i -
cewus\ vanif deinde funt.a Donnuílfi ( t u t u Prafulibus, Ode ^ ¿ J ' 7 " *
Abi/Af & i fitqiu Canonut appttitiíalumnti* , dequibusnos ini(iems.1
alibi, vt vererentur bom íemplures, neeesinde Rex exturba Gsnoutf*
retí c r fetulares praut vitií Canónicos, qtneam pnus tenue- /Wwtft»
rant, ujli(ueret\dtdit loannes ad Eugemum (titerm pro regu- ^ eo c*-
lanbiu , iiuas reutat tn Gjlliá ChtilhanÁ Cl. R.obertus.teUes nor"cot
i&fpbmjkaniá eius & z,e!i ; v^u>s t-go , ifiquit, vel cums
m o m e m i , quitantae n-taicltans ocnlos v d in pundlo
gudeam dctinere ? Ignoíce mihi, Pater S m é l e , igno-
fec, quar o .-ñequecuín) de fupercilip lila pra'lnmptio
emanat. Silere non polltin^ quanrá bile inuehatm (pi-
ritus meus in viros mendaces, vitos efirontcs & j er-
d n o s , qui ían¿lam íemcntem veflram excreícentem
in centuplnnij opus hndahle mannum veílrarnm,ín-
ter magníficos adns Sindlratis Vcllnr non modicé ahimulu
yxxz\Axum,(c\\\ct{Ecc\c[\si S.Genoncla; Pan'íieníisá calun-hiá
D e o p e r V o s , t a m q u á m p e r compLu itnm libi Vica
r i u m , fidlam mntarionem, filij hominum , quorum
dentes arma & lagtttíe , quorum lingna gladins acu-
tus.non funtventi iníimiilaie, concionem (aníflam, £
Abbatem praídidi loci loqnor, &r Frattcs. Sed ( Dco comendati
gratias) dete¿la eíl malignannum fallió: te inÜan-
te, in eos DominiinRa decernentis cenfnra patebit:
cum filiorum deS. Genonefa ram Dco quatu h o m i -
nibus grata conuerfatio, non íolúm propé, íed & lon-
gcpolitorum nares óptima íuauiqne friigianna per-
fundere non defillat. Hac tile.
20 Idem coüapfam in S. Meuenni ccenobio difciplinam e-
gregte reftaurauit, Pontificts P\on¡am auctontati'ifiue eiufdem
fortafts Eugentj, feu decejforU eius lueij n . v t habent ojficta s-
Macloutenfia. Appellatur illud (anobtum tn (harta Alam 111 ^ ;
Ducü apud Argentram lib. 3 cap. Eccielia S. M a r i s 6c
S. Mcncnni & Indicaeli de Gadc!. y/«í, Vt vulgo. G -eL
Condidit illud S. Meuennm. de quo x x i lumj, réji-turaun S.
Judtcael Rex , ibidew^monachus vulgo S. Gicquel, r í / S .
Gignel , qui cohtur x v i Decembrii, readijicauit deinde a
Normannú euerfam Alanus i'ii Dttxcirca annum Cbr.\OGO.
difciplinam denique in eoreflituit S, loannes Eptfopus ctrei-
ter annum MCL.
21 Dtmicandum Prdfuli tioftio non magu cum wonachií
pro Ecclefu fus vfufíit-, quam cum profants bomimbus, qui
eiufdem ac Aletenjis Ecclefu pojfefswnes inwjlé Vjurpabant.
Oud res magnos ei labores ac plunmorum odia peperit, Verüm Henrfiurh
cuHÍta incredibi't coiijianttá fuperautt. Ommum graui-sima Comitem^
dimtcatto cum Hennco Stepbani 111 PontheuurenJU ComnU ^ " ^ ' ^
filiofutt. Hic fub paírii di-fítplma opume aftá adoUfcerntaJi- ^0 fett0_
inul tile excefsit e viuü, in omnem effufus efl nwrum improbt- catt
tatenhat prxferttm l u x u r i a w l í u i c vi liberiús vacar et fe Guen- F
campenfi Sanfti, Crucis (cenobio Canónicos regulares ac Moy •
fem Abbatem, loarwis finc'.jforem, virum fanciifsimum. ex-
turbauit: tdfy in tus ac pojfefsionem Abbatijfa 5. Georgij in
yrbe Rbedonenji tranfcnpjicbab'uandum interimfcmniiá t r a -
didit, í n t e r e o s p e l l u e m fuam, nobili ortam genere, colloca-
uit.m quid fuií cupidttatibus obfijleret. Pupugit earesfanfttf-
fmum Antifiitem,qui ne quid mtentatum relinqneret ipfuw oltenihab
appeUauit Romanum Pontificew Eugemum. Datitabboc ad E!lgem°
Hunicum litter<z\ quihustlleAmaj^ Antiñitü noflri opportu- 111 ttterti-
tiis momtis tndufius, Mojfem & Canónicos rejiituit, refctfsa
donattone, acpeliice PratoriTrecorenfi nuptrníi tradtta. Ittt
Jeré memorant Baudus, Argentraus, Paztus, Albertus.
z i Con(ircrauití/el«^ loannes, vt fcnbunt Robertm
ac Paz.ius, maius aliare abbatia^ S.lactjbi Montcforten- altare
íis recens extruóla- MCLVI. Jift Moas fortu, r t TrAmlfcus ^¿¡f***1
Ramhvnuto. 2 Deícrtpt. Europa tradtt, oppidum Britannu,
quatnor ab vrbe Rtdonenfi leucis diffans, dioecefis Macíouten- ,
fu. Albertus fcrtbit ipfum. &,monaJ¡erium illud vt conftrue-
retur procuraffe, & regulares tftbtc Canónicos, v t i Guencam-yj^^
ce-
dm
 i ¡ t V I T A S. I O A N N I S
A y e r o-dem famptibus, v t i loanms chenu trad'tt.
RE l.H. 2^ Tándem ¿tute ac laboribus fejfuse mrtal't hac vita
^ cefut a n . u c L x m , ineodem ecelefu f u i choro tumulatm.
moritHr. Mu,[ÍS ciarUffj miraculis Leo x Pont. Max. C d n u m ho-
r.onhui decorandum fanxit, vt antéferiptum.
CAP. V S . I o a m ü Fita exOjf.Bccl.Ma-
rión.
14 TOannes, de Craricnla nnncnpatnsja crateférrea,
X qnas tiimulum eius a m b i t , omilTis mundideli-
c ü s , ab ineunte iuuentiKe , Ciftercieníium ordinera
eíl amplexatus, prascepcore Diuo Bernardo. V n d e ,
diíciplinis Immanarnm ac dininarum feientiarum per-
Ex Reli- cmCis, in Epifcopum Alethenfcm aííumptus.á rcgulari
gwfo E¡>t- profefl]one non diíceílit j fed confeílím ad folatium
feopus, ^gce^ofjtus püs ordinem Canonicum/ecun-
Canonicos ^ x m ^* ^ugll^,n, Regulan"i, & obferuanriam reiigio-
reouUres í»rum Fratrum S.Vi¿toris, in ecelefiá S.Maclouij fcli-
in ecelefid cíter ¡níticuir. Tanta porro fliit in eo í a n í h t a s , vt et-
(um) m- jam ipínm in hnmanis agentem Petrus Abbas de Cel-
<il*citi la, Epifcopum fandtum, & Dei famnlum j virum for-
tem, paupertatis amatorem,plenurn caiitatc, & lucerri
B oppofíris obílaculis minimé obumbratam, vocitaue-
n r : eidemque Lucius Papa fecundus anno Domini
millefimo cenrefimo quadragefimoquarto commife-
rit coenobij S.Meuenni reformationem.
25 C ú m autem eceleííam S. Maclomj nuper inua-
fiflent Maioris- monafterij monachi; illos B. loannes
(cuius negorium Nicolaus Claraeuallenfis'teftatnr efTe
negotium D c i ) ad Apoftolicx Sedis iudicium euoca-
uit. Tam vero ipfo quám illis in auditorio Sedis Apo-
ftolifas ronrtitutis , caufsá ipsá diligenter auditá , &
vtiiufqiie partís rationibusex plenariá inucftigationc
D E B . R A
A B B A T E F í T E R 11
F V N D A T O R E O R D I N 1 S
Commentarius
C A p v T 1
"S, K a i m m d / ¿ s A b b a s F i t e r i j y i n ü i a m r r a
an CafleÜa *
AN.CHR. I Onfecrata f m die in Cifiercienfibta Meno-
MCLXIII. logttí Raimundi memoria eft, e m qui no-
1 FEBRV. • bilem militiam Calatrauas primustnfii-
tait. Solum tdferé traditum litteris, cetera
tn obfeuro funt. Barcinone natum Alfonfus
Villegas to. x Floris SS. & Francifcus Carm torriüs tn hifto-
ria Ordtnum militarium, feripsére: Cbryfofiomiu Henriquez
Raimudus Fafcic. SS. Ord. Cifterc. liblidíft. 17 Tarracone, addtt^ hic,
exeremt- ¡ltterarum feientiá vteumque imbutum, in folitudinem abtif~
fe, quo Diuina liberiüs,procul amundi JlrepitUi contemplaré-
t u r : dein cüm Ciñercienfnm pietatit fama laté vulgaretur,
illud complexum ejfe inflttutum , in Scala-Dei celebri apud
Vafcones coenobio, dioecefís Tarbenfts; ^«OÍÍ MCXXXVII anno
Chnfti fundatum auftor éft Gafiar longelinus N o t i t u abba-
velCano. t i a r . l i h . i m . 7 4 , Antontm Tepesto.j Chron. Üenediftin-ad
meo) an-1140 cap. $ feribit dici CanonicumTarraconenfem futffe,
priufquam fe Ciftercienftbuí iungeret. Angelus Manrique Tu -
riafonerifent Canonicum aitfmffe. Trienmo pofiquhn Ordmi
Oftercienfi dederat nomen, ex Scala - Dei, cum Durando pro-
bata virtutis monacho mtffum fcnbtt Henriquez, inpropin-
E P I S C . M A C L O V I E N .
cognitis, Engenius n i , qui Lucio fucctdit, ipfam Ca-
thedraiem eceleííam S. Maclouij , fub B. P t t i i & fuá ^ res
protedione fufeepit, & de ipsá cum vniuet fis poílef- probuta»!,
fionibus , quas illotempore poffidcbat, ipfumloan- Bugenh
nem inueftuüt; perpetuum in hac caufsá íiientium llu
monachis imponens. C ü m vero decifamcontrouer-
fiam rurfus innouarent, perpetuum iterum litis impo- 1 t
fuit filencium Anaftafius i v , omnemque facu'tatem
eis & e o r u m íucccííonbusabftulir, eumdem loannem & alih
vel fucceíTores fuos recidiuo fuper hoc litigio fatigan- ?ont?fa*.'
d i . Quae quidem omnia confirmarunt & priuilegiis ^tts'
roborarunt Adrianus i v , & Alexander 111. quorum
etiam temporibuSi vexare denuotentarunt hominem
diuinum , qui proptereá terque quarerque Romam quaterRo-
proficifei coaéius füit: prout fciibit ipfemet ad D i - mam pro-
uum Bernardum, cuius & ftylum imitatur & zelum.
26 Sedatá itaque tempeftate, quae decem & o ¿ l o
fremuerat anuos, chorurri á \ d i x ÍVÍadouienfís eccle-
íiíe, in quo corpus eius honoriñeé reconditum exiftif,
aedificauit. T ú m veto rerum ecclcfiafticarum inua- ecclefiam
fores ad reftitutionem abiatorum coegit , eceleííam ornar.
iofam opibus adotnans, & falutaribus dioecefanorum fubditos
ahimasinílitutis&excmpliserudiens. Deniqueanno tnfl™**'-
Domini millefimo centefimo feptuageíimo ad tran-
quillum aeterni regm portum emigrauit, & fe p o í h ^
modiim viuere cum Chrifto , magnis virtutibus ma-
nifeílauit. T á n d e m Leo Papa x anno Domini m i l - Xiftórté
leíímo quingenteíimo décimo íeptimo, certior fadlus clarm mí-
de multis, quibus Beatus ipfe loannes ciaruit, miracu- ttcuHs.eó*
lisjpropter qua? magna Chnfti fidélium.ilhus intercef- ltPermitt
íioneíuaspreces ad Deum fufas exaudiricognofeen-
t i u m , ad ipfam ecclefiam Maclouienfem conflueret
multitndo ad feílum & Oííicium eiufdem, necdtim
canonizati, íolemniter celebrandí facultatem con-
ceííit & indulfit.
I M V N D O
, O R D . C I S T E R C
C A L A T R A V . / E ,
hiíloricus.
q u u m ' S a u a r r á í r e g m m i & coloniamiflhuc fui Ordtnisiuf^
fum ducere: ibieos in altiftmo'terga montis cacumme hurntl-
lima adtficaffe tuguria. Ex eo,loco, afperonimif & inaccejfo, F
in plamora defcendijfe, tectjfe^ monafterij fundamenta, tuxta mona chut
vrbis Ntenzaua, a Mauris olim euerfe, rmnas. Durando Ab- Cifiercic-
bate vita fundo, pr&fecium coenobio Raimundum: mox co- h
aftum penuria, altum petuffe locum, qut Caftegonm,aliii Ca- mox Ab*
b(U ,
jlelli¿>, d u t t u r : hinc rurfus a Petro Ttzonio, viro nobili, fub
annum MC'L euocdtum, firmas fedes in eius fundo, qut Fite- Fiterium
rium dtcebatur,locaffe,eodem ad&dificia materiam fumptum^ adificat
omnem fuppeditante. Superejfe tamen in Tergt vértice primx
in eo traftu'hibitaúonii vepgta ; duof^thi é Fiterio mona-
chosdegere, cufio des celebris (latuá Virginis Détpara,ad quam
frtquem céncürnt multitudo.
z H m Fiterij initia memorat tiemtquez. S i t t t m i d í r a n s ad Alha-
Iberum ad Alhamam flumen', 4 leucis ab Tutela, fiue Tudela mamJim
vrhcitribtts ab Alfaro, duabusíi Ceruera, media a límite mo-
derno CafielU; Hitero,<í«r Firero dittum. Huius enim
Fiierij Abhatemfuiffe Raimundum,etiam ante Chrj/foftomum
fcripfit Hieronymus Zurita Anual. Araron, lib. icap. i t . &
po[l Framifcus Carus, & longelinus lsótit.abbatiarMb.6. A t
Mariana nofleriib.u de reb.Hifpan.cápú. Raimundus,!»- non Pije*
quit,Yuen\ad Pifoncá Abbas.Errant,qiii hanc laudem ricum.
ad Fitenj cosnobiü ableg.mt, quod in Vafconibus non
p r o c u l T u d e l á , íitum efl:, cumconftet Confequcnti
tempore fuiíTe extruótum. Subfcúbunt Autbertus Miratu
 I F E B
^ in Chronico Ciñere. l u d o u i c u s N o m t s H i ! p 4 n Í £ c a p . 6 i . S i e -
phanus Gxrtbitius Compeni.hífi. hb.i^ cap.n. Francifeus Pt
fa hiflor.Toíet.ltb.+ cap.c). Flumen, cut ¿dfuum Fittrum boc,
ftui FtterMrHyfiujfe d u í t u r , M i r t m ( t n c i m á fortafti ItbrA-
íij) S ú o n c z m vocal: PH/¿'O Pizuerga ffí, PiíurgaNo»/^,
acqne ex veten, qttam recitat, ínfctiptienetPiCoíica ts ad
Sipttmancaí Durto mijcetur. Verüm contendtt Hemtquez
F t t e t p n Cajiella nuüum extittjfe monaftemm, ait^conjiarc
aitertm tllud m Nauarra anms multtsante Ordtnts Calatra--
H£ mílitutiomm tjfe ¡ t m d a t u m ; tejlmomum tamen certá fi-
det nulUim proferí, vtt nec longelmus.qut máxime halluci-
naci M a m n n m affmt. Ganbatui Fttertj Nauarrenfts mond-
chosatt non folüm B.Raimundo Abb ate gloriar i , v t r i m & U~
bellos fupplues Regt Catholico & Congregationi Ord. Cala-
trauA obtultjfe, quibus refttitit fe tn veterts patrimonij poffef-
fionemflagnarent: at vidtjfe fe monumenta quddam funda-
ítonts mona¡ieriormh regm Nauarra, tn quibus Ftterium fun
d¿j[e dteitur Sanfitus Fortis) Oftauus eo nomme Ñ a u a n *
Bex, qui amo dtmum Mexc 1 v regnmn capefliutt. longeli-
trn cenfere quofdam feribit, opus tllud effc Samij v r 1 cogna-
mtnto Sapmitis, qui a b a n n o u c h ad m c x c a v regnaiút,
VerúmTepesbfo iam cttato , i x certis ( v t v i d e t u r ) Fnerij
tmntwtcntis, illud olim m d i t m e Regís CafielUfuijfe, v t i &
alta árcüm loca, ipfam^etiammim Xergam montemeffe af-
fetit. HucveniffeexScala-Dci, aceita A l f o n f i v n , qut I m -
g peralor Htlpanurum ejl diítus, autfororis eius S anciitJ eligió-
ülim in ' lipniáVtrgims. Poji longam Cafiellanos Ínter ac Nauarros
Caflellá, difceptationem de finibus, a m o MCCCXXXIV a Ponttficis
nanc in Maximi Legato adiudicatum ejfe Nauarra Fiterium. Hac fi
Kauarrá. ita funt, iam omnis illa de Filero Ínter Scriptores controuer'
fufoptta e r i t , prafertim cüm nullum aliud Fiterenfe Cifier-
cienfiam coenobiam in ipforum Cataíogis extet. Eadem ton-
firmat i l l u j i r a t ^ Angelus Manrique tn Annahbus Cifiercun-
ftbus: fed pridem qu£ bic damus, eramtts a n t ú commentat'ty
quam eos Annales viderelicuerit.
C A P V T 11 '
C a l a t r a m defenjA. Ordo ¿¿i m i l i t a r ü c o n -
flitutus.
3 S ^ A l a t r a t i a n o n o h f c u m n l í i l p a n ' t í t o p p i d a m y inOreta-
nis ad Anamflumen, idem ejfe exiflimatur a nonnttl-
quod Ptolenuo lib.z geograph. cap. 6 Qffnlov Tifpcwáv
CAlatraua Qietum G s t m a n o t u m dtcttur ; cutas nominis ridtculam
nonefto- Qrigwem tradu Francifeus Tarapha in Valeriano: Genna-
clrmani- ni ^ü?eilol[.cs> inquit, his temporibus abrasa potiuntur
C[imi .v Hifpaniáiá quibus Germani, qui Otetani, & Oretum
Germanicum, Eftiemadurae oppidum ( hodie Cala-
trauavocant) conditum, Quipotuii Valeriano imperan-
t e pojl annum Cbrifti CCLIX conditum fuijfe opptdum,cuita
tnemtnit Piolemos í quem fub M. Aurelio, centum fere ante
Valer iam impeúumannisifcripfiffe atiéloreft Suidail Quid,
quod tpfe Pltnius fentor fub Vefpajiano itafcnbitltb.i cap.3 de
Hi¡pani£ citeripris fopulis loquens: Oierani qui & Gec-
mani cpgnominantur ? Aitoquin loannes Vafeas, & altj,
Ot etum Calatrauam inurpretantur. ha tile Chromc.Hifp.
cap,10. Oretani in conhnio funt Tarraconcníis, B x u -
c x , & Luíitaniae, vulgo Calatraua. Nunc Epifcopum
non habent, fed conuencum Equitum militis O r d i -
nis Ciftercieníis, qui c o g n o m m a t u r á Calatraua.
4 Ambroíius Morales a Nonio citattu C4p. 61 Htfp,
fei eo euer- Calatrauam negat Oretum Germanorum fuiíle ; fed
non procul ab vrbe sediculam eíTc,quam Íncola; N o c -
ftra; Señora d^ Oreto vocant, atque híc antiquum O-
retum fuilfc. Nam & templum illud Roma-namar*
chiteduram piaefeferc, ponremque habet vicinum
i» propin-, ciufdem operis. Verifimile eji ergo Orelo euerfo , adtfica-
quo Aciifi- íam, aut certe conmunitam a l U u r i i Calatrauam.- H u eam
cata ¡i
eripuit Alfonfus v u Caflefa Rex, vtt Rodertcus Toletanus
Maurü;
lib.7 dereb.Hifp.cap.4. t r a d t t : Calacrauam , wquit^ q u K
regnum Toleci grauiter infcíUbat, dju obícílam pu-
Februañj Tom.l.
R V A R í I . 2;3
- gnísA'machinísoccupauíf, &ecc,'í.'/Tarn, cum multis Av
CTO-
polII-íJIonibus & dccimií.rtgalium redicuum, D.Rai- RE I.B.
mundo Tolerano Pcimati c o n c t S í t , tk ciufdcm vill.e D
iurifdt^ttonis manicipujCjuie munitiDmbus prxmine- iUcrepta
banr.quxdam rctimm, quaidam foío dirupt.i ada'qiu- tbAtfinfy
uic, fcilicct Alacuris, Caracoi, Pctrochium, S. Enphe- v11
miam, Mcílantiam, Alcud:am, Almodouar. E^w;;//«;
vrbem tum, vt Mariana hb. i o cap. 14 fcnbtt, Templarns Tim,
militibus, quorum eíle coeperac vi!ruris opinio íingu- hisriki
laris, dedit; vi {quodhb.n cap.óaddtt ) arcis inllar cf-
fet, ad barbarorum incuríus arcendos,
5 Ea poftmodHm,Alfonfo,mortuo ac regtuntibus eius filits,
Sacio in Caflellájn Legione& Gallicia FerditiadoyCajitlU- iu red-
no reddita a Tewplartu, qui quod venturos eo vulidú cum 10- dit.i San*
piis Mauros fama erattbaud fatü ftbi virium c(f -d eam tuen- cio 111 •R,
dam fentitbant. ' Data tum dnobiu Ciftercietijibus monucbis,
Raimando Ftterij Abhatt, & Ditgo Velafquto , vltto depo-
fcenttbm. Atque bine o n g o e x ú t t t Ordims Calatraiict. Ea
quemadwodüm gejía fmt ídem Rodeúcus Xmeniuf, tlltstem-
peribusproximus, vt qui borum alterum/ibi vijum teflxur,
ita narrat lib.7 cap.i^.
6 Rcx Sincius venit T o l e t u m , & rumor incre-
b u i t , quod Arabes veniebanc cum magno exercitu
Calatrauam. Fratrcs autem miluíie T e m p l i , qui ar-
cem Calarrause tenebant, t i m e n t e s q u ó d nonpoíTent
Arabum 'violentia; obuiarc , ad Regcm Sancium ac*
b
ceíTerunifupplicantes, vt 8c aicem villam Caiatra- wttuSa-
uae reciperet) quia non erat eis facultas Arabibus reíi-
ftendi: nec inuenrus fuit aliquis de potentioribus, t t i m
quivellet dcfenílonisperieulum cxpcíSlare. Erat .ui-
tem rime temporis in vrbe regia Raanundas , homo
rcligionis, Abbas Fiterijy & cum co monachus qui-
dam, qui Didacus Velaíqui dicebatur, homo nobilis,
& quondam ílrenuus in officio militan , dcBuro-
nae partibus orinndus, (k a iuuentucecum Rege San-
cio enutrixus. Q u i videns Regem follicitum pro dif-
crímine Calatrauae, fuaíu Abbati, vt á Rege peteret £ ^ ^ ¡ j
C dattauaw: & licet Abbas fe á principio fccraxiíTct, ^ ^ ¿ ¿ ^
demum corefcníit monacho, olim miluijfuppltcanti •, ^¡ttrij da-
& accedensad Regem,pctiit Calatrauam. Etltcetali- t a :
qm fatuum reputarentj tamen, tigut Domino placuit,
Rex confenfít.
7 Et Ab|)as cum moracho incontinenti venerunt
ad Prioiatem loanncm.^ui tune piíeerat Ecclcíis T o -
lccan.x\ C^ui aqdieos í a n d n m propofünm focoptAr-
egit Deo ; & ftacim rerum íuarum dedif auxilian), & chitpifeoti
fecitpubhcé p i ^ d i c j i . i , vt omnes cuntei ia auxilinm toletani
Calatraua; omhmm peccatprum veniam mere.remur.
Ec faóta eíl ranta commotio in ciuitacc, Vt vix elíetiqui p
aut in;propriá períona non iret, aut equos, aut arma, ^c¡ti¡Hmt
aut pecunias in (ubhdium, largiretur. Et Rex Sancius
inconcinenti dedu Abbati, & S. Marías de Fiterio in
poirellionem perpcniain,,. villam &pr¿E(ídiani Cala-
trau-x. Ec Abbas cum Didaco Velaíqui monacho ve-
Uit, duce Domino, Calatrauam,Et fie cft fadum, dif- Sanctnos
pofitione Altiffimi ordinante , quod Agarenorum reprimit:
exercitus, de quo rumpnncreuerat, non aduenit. Et
tune m.ujti .quüs dcuotio incirauir, remperato habicu>
vt nvJitar.is agilitas expoícebar, eorum ordinem recc-
perunt, &. incontinenti cceperunt contra Atabes CÍE- ordinem
des & piiElia exercere : & Domino adiuuance pro- miluarem
(peratum pijt opus inmambas monachorum. Tune Culatrattg,
Abba^ rcueríus ad monaftenum , ai menta & greges, '
ik. ceccia mobilia , quibus tune temporis Fitenum
abundabat, rKcuon & multitudinem bellatornm,
quibus íbpendié & viatica miniftiaim , dnxít (ecum
venicus.Galaciauam , excepcis debilibus & ^grotis^
quosad rnioiaciiuai monaftciij dereliquit: vtau- aliunde
dun ab his qui vidcrant, feré viginti mülia.hominum copiai •aí-
fecum duxit. Et hic.fuit in Fiterio primus Abbas. « f ^ -
Mortuus autem fepultus eft in villa quar Girólos dici-
tur, piopc Tolctum ;, vbi Deus per eum ( ve fertur) ¿
tiiiracula operatur. Didacus autem Velaíqui pofteá cUretmi-
Y o m riiCt4lis-
 D E B. R A I M V N D O
AVCTO- día vixír, qnem enam mcmini me vidiííe » Se obiit in
RE i B- monafteno S. Petn de Gomeleo.
^ 8 Hat Rodencw. M a ñ a n a , í ü quos Raimundm tx vicinit
Fiteno opptdu adduxerat, f c n b t t , agros diuifos» oppida-
cine Ca! itraoac vicina , qnoniam incolis vacua erant,
Sraui tita domicilio defignara, Diegum Velafquium Francifctu Ca-
D t t m i'e. r u í j o r r m & Antonitu Tepes B.<reu£ circa Burgos natum
uJiU U4' fenhunt. Diu ¡He fuperfiesfutt, fi verum t 8 quod longelinus
firtbu, monjfíenum S. Petn de Gumiel conditum efie ctreiter
annum m c c . fitum illud eft in dioecefi Oxatmnft. Gumic-
lam appellat Mariana , Rodericw Gomellum. Arnoldm
VVion Ligm vitalib. i cap. 47 B. Diegum VeUrquium,
Ordinis milirias Calatraueníís praecipuum quafi au*
(St.orera cenfet.
C A P V T 111
Ordmü Calatraua laudes»
5? j V J 0 " n o b i s hic propofttum Ordinit mbilifíimt fts
g^*4 velbellt fortiter vel dom't reltgwsé profequi.
Sunt de tu multa a Scriptonbm Htjpanis íradita htterü. P r i -
utlegia a vanis Pontifiithus data huic aluf^ mihtaribus
Congiegattombus. qua Ctftercienfe iníiitutum obferuant, ea"
Equitum rumcfa Regulas & Conftuuttones collegtt & »« ordinem rede-
Ca.atrauA gti Clnyfoíiomus Henrtquezj. Breutter vntuerfa eius decora
ReguU, ¡[a ¡ ¿ ¿ n a n a n í a ^ Ó complexas efl • Ab his initiis fa-
cram Caiarrauae militiam , in hunc quem ccrnifnus
TrtHtlegtn, fp|cni;jorem3 perdudam, Alexander u r fuo diplóma-
te confirmauic, Garíía eius Ordinis primo Magiftro
anno MCLXIV. Girfía: fucccllit Martinus Fercnus,
Marrmo N innius Perefius,Quignonius,his alij. D o -
micilium, quod Calatrauae primo collocatum cft,Cir-
pojfejftontsi uelos deinde, Buxedam mox', Corcolem deinceps>&
Siluaterram migrauit: Conos ad extremum, Nunnio
Fernando duodécimo eius milicia: Mígiftiro, Sunt
quidem minora alia eius Ocdmis domicilia aliis locis
coníliMta , illud prascipuum. copis, au¿loritas, mul-
torumque oppidorum imperium eximia Regum libc-r
ralirareaccedic. QUJC oppida emérita? olim militise
tradendst eiusOrdinis homimbus commendabantur, v t i i s r e -
ditibus vitam honeílé fuftentarent, ñeque tamen po-
ftens hereditaria rclinquebant, I t a i l l e , Vtmamnum-
quam, vt eiufdemphrafi vtar , rebus abantiquo inuta-
tis > aulicorum dclicus, Regum ex libídine manci-
pencur1
10 Duorum vtterum Scrtpterum honor'tfica de hoc Or~
dineteftimonia adiungam. Prtmus eft, Rodericus Ximemus
A iam cuatus, Archieptfcopus Toletanus, ts lib. 7 cap. 17 ita
fcnbtt: Sancius pater eius dedit Fiterio Calatrauam:
Aldephonfus nobilis confummator eorum. Sufccpic
militiam contemplatio, & egreflus Fratrum á F i t e r i o .
Rex Aldephonfus educauiccos^poíTeíTionibuspIu-
ribus ditauic eos: Z ' i r i t a m | & Almochariam, Ma-
chedam, Acecham, & Cuculutum obtuliteis, & fuf-
tulit farcinam paupertatis , & fuperaddidit diuitias
competentes. Mulciplicatio eorum corona Principis,
quilaudabant in pfalm!s,accin¿í:i funt enfe,&quige-
tsrumfanm mebant orantes ad defeníionem patrias: vidlus te-
ftttM» nuispaftuscorum, &: afperítaslanas tegumentum eo-
rum : difciplma aííidua probat eos, &rcultus íilentij
comitatur eos, frequens genuflexio humiliat eos , &
noólurna vigilia macerar eos, deuota oratio crudit i l -
los, & continuus labor excrect eos: alter alterius ob-
fetuat femitas, & frater fratrem ad difcipliham.
11 Idem lib.8 cap.^ enumerans copias, quas varij Princi-
pes & Anttñttes ad Alfonft v 111, Sanctj F. auxilia adduxé-
rc 4«.M ccx 11, ita ínter cetera feribit: Fuerunt etiam Fra«
n es Calatrauae fub vno militiae íuae Magiftto Roderi-
co Didaci; grata Deo Sí hominibus fraterna focietas.
b$!litt ea Inter vrbes tune de Mauris receptas fuit ipfa Calatraua^quam,
ptdtttvntí, pojicladem Alfonroad Alarcumanm MCXCV tllatam,occa-
parant: ea, vt Itb.S cap. 6 tdem [cr'tbií, ftathn á Frattibus,
A B B , F I T E R I I
quidudum ibidem refederanr, fuirmnníta, &- Chri- D
í í u n o nomini redonata. Paullo po(¡ tn pntlio ad Ñauas
Tolofa-. vbi nobtliftma relata viftonaeft, mediam aciem cum
aliis habuere üdem Fraires Calatraua, vt cap. 9 ídem referí,
12 lacobusde Vitriaco Cardinalis^oderico baudmulth
tumor,hiftona Occident. cap.ij ita fcnbtt: In partibusHi-
fpaniac , quídam deuoti 8c humiles viri , quiFratres
* Calatrauae nominantur,pr£edid:i Otdmis Regulam
5¿ obferuationesprofeflj, addiderunt infuper manus eft Cala-
fuas Domino confecrare, auótoritatc Summi Pontifi- tiapix.
cis, & confenfu totius Ordinis, contra Saracenos pu-
gnantes , & ad defeníionem Chnftianorum contra
impios <5í infideles homines voto falubriter obligatr,
Vtautem femper adpugnam fint expediti & parati,
femoralibus vtuntur. Sed & Dominus Papa Inno-
Centius labores eorum miferatus, tempore expeditio-
nis & bcili cis carmbus vti conceflit. Quando veró
in locis defertis vel nemoribus habitant, de venatio-
ne fuá licet cispenuriam fuam edendo rcleuare. I t 4
tile. Perro Innocentius Papa eft tertius eius nemims , qui ab
initio annt MCXCVm fedtt vfque a d x i n l u l i j MCCXVI.
Memoria inflituti hutas Ordinis confecrata efi m Kalendario
Ctftercienfi a d x v lanaar, his verbis: Inftitutio facr« m i -
litiae Calatrauae» fub S. Raimundo Abbate Fuen) an. nuanni-
MCLIX, V e r a m a n . M C L v i i i a u t f u b f i n e m u C L V i i t tnfti* uer/ariM
tutus eft Ordo, ñeque emm Sancius Rex vfque ad an. MCLIX
v i x i t . H a m . v t Lucas Tudenfis feribit, JSLra m c x c v p a t r i £
faccefit, regnauuifa anno vno & d i e b u s x u . Obut au-
tem, vt habet Rodericus, pridte Kalend. Septemb. a u t , v t
altjlegum}Nouemb.
C A P V T IV
^ B . K a í m u n d i obitus i tranfiatio, miracula,
13 Vm quinqué aut fexamisnouum Ordinem Raimun-
das rexiffet, multaj^ opptda (/»Chry¡oftomo ü e n r i '
quezalnf^recentioribus fides eft) deMaurts recepiffet; m u -
wjfetcerteopertbus. iommedtu> milite Calatrauam^ac vicina
B.Rai*
mnnulla loca; é vita mi^rautt tn oppido- quúd Rodericus C i - mundm
rolos, 4/9 Ciruelosappellant. Chryfojiomus tllumaitftnio mortíHfi
fraéium , eo quietisgrattafeceftijfe. In NotattonibusVerh ad
Menologmm t Febr ht. M ita fcnbtt: Porro B. R a y m u n -
dum Sandorum numero fuiífe adfcripcuro, multi au-
r o r e s aíTcrunr, ínter quos loannes Mariana, Auber»
tus Mira:us, 8c alij. Miraos in Chron. Ciñere, agens d i
Ordine Equitum Calatraua, tpfarecitat verba Mariana, &
i» Wrfr^mem<i< B.Raimundum. Mariana tfla funt l i b . n
cap. 6. Abbati Ray mundo poft aliquot anuos defun* p
dto, ad oppídura Ciruelos, vbi fcpultus etiam eft, pro
opera náuatá honores á populo habiti: vfque ade6, s a n í í t a
vt miracuhs fulllíTc creditus íír, & in caelcíbum nume- haketun
roreponatur. Fama miraculorum iam tum Rodenci X i -
menij auo (parfa. De legitima apotheoft nufquam legimus,
Arnoldm VVion Ltgni vita Itb 1 cap.47 & longelinus S.Rai-
mundum appellant, v t i & Manrique in Anmlibm Ord,
Cifterc.
14 Mlracula e'tas nonnuüa rttitat Henriquez.\ nam i n
tempeftam
N o t a t . a d i Febr. tn Menologto ita habet: Víque in ho- pellín
diernum diem , quacumque imminente tempeftate,
pulfatiscampanis,quarum funes fepulchrum,vbi olim
fandli vífi corpus hononficc tumulatum iacuit, per-
tingunt, fubito, magno quidem miraculo, ferenitas
a'énsredit, Pluraeius mtracula recenferi ait a Barnabadi
Montalbo in Chromcis, atque fequentia ipfe fed lacmtosa ae
fluente,vtpkrumque alibi ftylo commemorat.
15 Magna in veneratione apud Ciruelos facra txaaia fuc-
re, ñeque easab oppidanis vel Calatraua Équites velmonachi
Ctftercienfes obünere v ü a r a t t o n e p o m r u n t . Eos tándem Lu- tittsReli*
douicus N«ni«í, Canonicm Toletanus ac Madritenfts Arcbi^ t****
diáconos, 4«.MCDLX VIII,P4«/Í 11 Pont. Max. atiftorttate, ^ ^ J 1 ^ ^
adMontem Sion , Ordinit Ctftenienfis nonprOculToleto coe-
mbium, t r a n ñ u l i t i i n ^ Detpara facello) a fe extruéto, adla-
uam-
 I F E B ' R V A
A M i n altArü, coüocAuit. A Hud poftu exiguum faceQum ei po-
fitum 4c dtCAtum: <tc multa deinaps f anata e m ope nuracú-
pmrhope la. N m vrajfante Tolei't epi d e m ú , p l u n m u aqtu tntincla.
HUmcu- RuiMtíndtrelííjuiarum particulá confecrata faluttfuit, Cut-
***** dam m eodem coenohio ¡uperflíu carnií tumor tn captte excre-
fcens, ingentem í u m deformitate c r u á a t u m afferebat; tllaut
tumor ac eum oko e lampads, qua ante Duu (epulchrum pendebat,
dolor e*p- fomptg^ afqyg y¡g# fefíj¡t refedip. dolorem^ depulfum. Sdpe-
numero vel v n u prmcipthiisoftmf& reltquu , v e í a l t á caufíá e
túmulo proiatt , d m n u m quimfain vife ¡unt odonm ex-
(pnare.
16 Garda Lopeatus Padilla JLquitum Calatraa& Mugí-
j l e r , q u i a m l l i í precibits amona.htt Montü Slon impetraré
ñattati f u r u m corpus, Calatrauam ajpartandum, valuit \ forme em,
foftta: wfigm opere, eim fepulchro aptaun, & (iatuam tllius mura
pedofa infignem, vtrimque vero S S . B w d i f t i & Éernardi, col~
hcauit. Medio fornitU t¡í¡m tnarata epigiaphe: Forniceni
huncerigere curauic M.ignificus acinroiJum ac I l h i -
ftrisDominus Fra.terG.irtia L o p e z í u s d e Padilla, M a -
giíler Oidinis ac Miliriae Calatraua:, anno Domint
MCCGCLXXXV.
17 Marcus Villalua Fiterij Abbaí. ac Congrtgat'mii Ci-
theu ar- atnitnrls m Caftella GeneralU , vir fanftus, nouum B- Rai -
clufARsli- mundo, mpresbyterto Montü Ston, a d l a t u í EpiltoU, monu-
yát: mentum erexit, vbi theca argenten incltífum etus corpus hono-
B rtfiié ajftruatur, hac addtta infcrtptione: H í c i a c e r R a y -
n)Lindos monachus huius Ordinis , primus Abbas Fi-'
teri , cuius mefitis plura miracuia Dcus operari d i -
gnatus cft: qui authoritare & facúltate Regis D o -
miniSand:!!, cognomine Defiderati, C^latrauam
ab incurfu Maiirorum defendit; íbidemqLie infti-
nut Ordincm militarem C a í a t r a n ^ . Obiic anuo
D o m í n i MCLxnr. Tranílitits eft autem ad hoc fc-
D E S. V E R D I A
C A S T E L L I - F L O R E N T I N I
C o m m e n t a r i u s
§ I S. y e r d i a n a a t a s } f r o f e f i i o . Acta.
Aílclium-Florentinú E t m U oppidumeíl
CHRISTI ad Elfamflumen,Leandro AlbertOyPetroj^A-
MCCXLU utio to 3 Defcrtptionif Europae, memoratum,
X i-EBRV.
ú k ( non Florentiá, vt habet in Menologto
c
yirginumFramifíus L a h i e m s n o ¡ i e r ) nata
S,Ver di a-
HéCUIOi} tflihkdicatam fuo mmini&dem , [olennefqjferiai habet S.
V e í d i i n a Virgo,quaLuc* VVadmgo aliife^ Viridianaí^,
Arturo a Monafttrio Vindiana & Veridiana, Hugoni Me-
nardo Verdinaj pluribus Verdiana.
2 Eamanno C h r i f i t u c c x x n , Kalendis Fehraarijwór-
Mamortua tuam» Vita illius fcriptor,Ferrarius tn Catal. S S - l t a l i t i A-
snno brahamus Bzoums in Annal. ad eumdem annum^nu.ij. La-
m í ? bterius, Stluanus Razzms in Vitts fcminarum fanttitate i l l u -
ftrium to.i & i n Vita SS. Etrufcorum, tradiderunt. At l u -
cas VVadingusto.i Annal.Minor.an. MCCVIII cellainclufam
feribit, M c c x L i i i n c i t l i i m a b u j f e ; v n & poíl eum Artunu
in Martyrol. Franctfc.& multo ante Eudoxius Locaktllusin
Vitü Gtncralium Vallü-vmbrofa lib.2 cap. 29. atque Arnol-
duf VVion Ub.-} l i g n i vit£. Et certé cthn conflet ex Viia cap.
5. n a . n Ardingum Eptfíopum Florentinum adeam ventitare
folttuntyjf U , vtfcnbit Archangelus Giamus in Annal. Ord.
Settmum Centar.i Ub.icap.x.an. m c c x x x i , aut, vt Fer-
dwandus Vgheüus to.3 ItalU f a c r A ^ u c c x x x , a Gregorio i x
Pont. Max. Floreminn Ecclefu Pr<tful eñ datus; non poteñ
Verdiana multo ante MCCXLII Chrijliannujiivideriobuffe,
quam is nonfemeldumtaxat tnutferit, fed, quoadvixtt quot-
annü. Vghellus non ab Ardtngo, fed loanne Ardwgi decejfo-
re vifttatam cenfet. Verüm faítlms irreptre tn numeres m m -
Februanj Jom. U
R I I .
pulchrum anno D o m i n í MDXC. AVCTO-
18 H£C f t u C b n oñomus in Yafcicu'.o Cifierc ditl. 17 RBI.Ü.
cap. i : & Manrique: breutüslongdinusUb. G vbi de Fueno P
agtt. Aljoníus Vülegai (crtbu magn^m obtir.erevenerattonem
tn iixnobio Monta Ston, quo truKjUtum ait a u . u c o i x x i ,
ac teji.m mo>uihas, m i r a m U t/lhic eius mentís a Deofuéla.
M í m i n t t e t m Framtfcus Ptfu biil.Tolet. Ub. 4 cap. 9 & lan-
¿tum A b h a r e m apptllat.
" 19 EiuS Isiatahstn Kalendario Cijíerc. Diuwne an 1617 titunata-
eáito, con/ignAtnr Kx'endts Febr. bis verbts: R-\yniundus
Abbas Fitcnj, Milicia? Calarr.vnaí primus auihor. Pro-
itxwr 't elogio eum adeumdem dtem ornaí Henriquez., & V
Martij^fia babet: Vn Hiípamá Tranll .tío B. Ravman- Tranfl*-
di Abbaíis O r d . Ciltercieníis , quaiulo ex oppido
Ciruelos m monalleriurti Moncis Sion, P o n n h c i á au-
¿ t o n t a c e , corpus eíns magno cuín honore híic ifcla-
tum. At Cifteraenfe Kalendarium Tratijlation'em tllam pri~
mam tefert x v Marti] , bu vlíhú i T r a n í l a t i o S. R ^ y -
mundi Abb. ad Montein Sion prope Tolerum an.
MDXC. Sed fallitur huius Kalendarij auétor in nota tempo-
ris, vt ex diñispatet.Atnec x v die M a r t i j videtur conttgijfe,
cümlitterit P a t i t n i , q'ubui ea TranJUno vt fieret faníieOat,
data dtcatitur d i e x v M u r t i j an. MCDL¿VIII. Ntque emm
priüs quam dat& e<t lutem ijfent fien potutt, ñeque vei tfwuU
eji ad annum mtegrum m accepiú dilatam. Hugo Menar~
dus,qu'tanataltmB. Raimundi ignorabat, euw x v M'artij, E
vt fatetur propterea Ve/w/» 1 q ú o i eo die dtLretum tllnd de
Tranjlatme latum a pontífice ejfet. Ua porro f u i b i t : I n
territorio Toletano, S R i y u i u n d i Abbatis , Infticu-
toris tnilitiae Calarrauar, Ordinis Ciftercieníís. Aífwi-
nit B.Raymundi Rodirkm Mendius Silua in Defcnpt, Cufld-
U cap.jiy & quuumque de Ordmtbus mihunbus, aul nbus
Htfpamcüfcripsérc.
N A V 1 R G I N E
I.B.
I N E T R V R I A ,
p r x u i u s .
d u m p o t u i t , v t x p r o h ponerefur , profa MCCXLII , anntit
u c c x x í i fignaretur ; quam vt Ardingus pro loanne fen*
beretur.
} Non liquet autem, fuerúne vütus religioft Ord'mk i n j i i -
tutaac Uges Jeétata. L^hunus tradit duciu a^ptjtieptionibui p
Camaldulenfium monatbornm vitam exegijfe. At netd qui- an mona-
dem (cnbit Razk,iús Cnmaídulenfis •, [ed VaHié-vmbrofett" chaVallií-
mijfe di(iiplinam\ quod VVion qiioque, Menardus Ferranus^ Vfn^'r0JAr
Bzouius, Corneltus Curtius paullo tnfenüs citandus, t r a d i '
dere. Locatellus & monacham ^c<ií, & babtfumaita
Plebano CallcllO'Florentinenfi accepijfe Vaüu vmbrofa, pro-
pterea quod tllius o t d t n u , qui in Eíturia eximia: fanftitatis
laudeflorebat, ejfet prtdem jiudiojipma. Arturus m N o t ü ad
1 Febr. § 11 feribit, á Seraphico Patre S Franciíco fiiííí¿
receptam ad ílacum tenij Ofdinis3 m qno fandlilfi-
me vixit ac mortua eft. VVadtngus to.1 a d a n . i i ^ i n u . 1 1 un Tertía-
itubabet: Incluía cíl an. MCCVIII; in coníueto igitm rtaFran-
folitana: vitae excrcifio perícucrans, t á n d e m p o l i ah- ctJc{inai
quotnnnos á B. P. Franciíco, dum ibidem locum ha-
bitationi Fraitnm reciperet, 8c abosad ftatumpoeni-
tcntiae ex praeferipto tettias regulae í d m í t t e r e t , haec
velnt adhuc rudior in viá D o m i n i , ab codem pleniús
infinida Se illumiríaia, aílumpíu tertij Ordinis habi-
i u m , c ü m alias nullácettá regula dnótum Spiritusfe-
qtifebatur i n ftatil anacliorctico. Húc ¡íl¿ , qui detnde
commemorato mtritculoy quod tn Vttacap. 7 nu. 31 refertur,
[ubdit: Inter alia autem dona, qnce m gratiarum a6lio-
nem obtnlit , curauic depingi Sandum in ea fo-ma,
qua nunc in ccclcíia ccrnitur, habitn tertij Ordinis, 8c
chorda pra:cin¿bm. Nonpotuit, q t u , v t i a p . t nu. 8 &
cap. 6 nu. 25 vesie vniiá lanea. rudt & ajpn.t e Vilísimo
Y 1 pannot
 ^ 6 D E S. V E R D IA N A
Avcro- panno, vtebatur, nonadMmorum habiium propéaccederé:
REI-B- eatrt ve¡limfi^oná adjlnngebat, vti decort t t t i o fonafiupo~
¿ A fubat, non m r u n h f u n m udlnbuijfe. N¿que turnen certumt
^ r i r ' T n0n Vf0S Conf'iet* l l c m t ^ Pf&t'th ^ l h l 1 AUUm efltneiUS H '
r •• " ta^jumobrem Rdtgtofcm futffecogamur f t t e n .
4 Vit¿m S.l'erdianitu B.Aítone Epifiopo Piflorienfi,eiut
p lunne ícnptíim nit B.4z>kíuí, ex eo^Ferrams. Sed
v cúm fateatnr vterque, v t i & Vgheüus, B. Attommctrc* an-
l tía ana i \ • rf * nn ' : ' r ' riC
i'..Attone num MCL: n £ vit* nngrafftt qut poteft tíltus Vitamjírtpjtjje,
Ep/cripta} q t u a n . j A C c x x u aut MCCXLII obut ? Eam P'ttam m a m
e x a r a t a m a í í e p m u s , h . Auonispraferentem m m e n A t a l i d
verfam a R. P. F. Hieronywo Settno: quam, qutaprmtge-
nüm,J¡jloipfius Atioms, (qukuwque demum is Attofuerít)
fine altenus, quipojl MC DVII anmvn Chrtfti fcripfit, affeqtti
non potuintus, ex Itálico rurfusLanm tranflulimtii* De B.
j í t m e a g e m u s x x i t M a i j , de quoad eum diem Ferrartuu
Razz.ius in Vttis SS Etrufcorum, & Locatellus i i b . i c a p . i ^
al'uttba- 5 Scnpscre queque S.Verid'ían£Vitant altj, ítalicé Ra*j-
Üií, zaus de Vil tí fcwinarum fanfiitate illuftriutth eatndemq^ ha-
bít in Vitií SS.Etrufcorum; pauüo bremorem Eudox'm Loca-
íellus i Gallicé Francifcus Lahierm tn Menologio Vtrgmum;
Latine Philtppus Ferrarim tn Catdogo S S . Í t a l u , Lncas
VVadingui toA Annal, Minor.ad an.124inu.z2* Abraba-
mus B z o u m to.ifuorum Annal. a d á n , 1222 ««.27.
§.77 S. y e r d i m a f r i r n t a f u b l t c a q t i e nse-
neratio.
G T Ngentem popalorum concurfum ad eius venerandas Reit-
vifitatur Iquasfierifolitumyfufpendtanathemata, aita^edtfin-
eitM ^pnl- gulam erga gam pietaíts argumenta, patet ex tu qu& narran-
chrum, tur ^B yJt^ ) qU(i^ x U n . r e t u l m m in Vita B. Oringa, ftut
ChúflianA Virg. q u i t a n m c c e x obiit. í i a m cap.^nu.17 i t s
aB Oriti- h4betiir: Difcellit é S . Francifci aedeaeque v r b e C h r i -
¿á: ftiana,venirqae Caftellum Florentinum B.Viridianam
honoratura. Quod in altera Oringt Vitaperperamexpref-
fum a Cornelia Curtio.cap.^. ««.21. G e t e r ú m , inquitiAlTi-
íio egreíTuca, locum in valle Elfs non obfeurutn, Ca-
fttuai-Florentinum perere inftiruit, B. Vcrdianas falu-
landaeergó, quae Vallis-vmbrofiam Ordinis fandrio-
nibus conformiter v/uere profefla, illic ab hominura
afpedu reclufa habirabat. O b i t t S . V e r d i a n a x v i n annii
antenatam 0 r i n g a m , f i a n . i í c c x x i r t finpotiusMccxLM,
certe cüm ea bmula ejjet: qut ergo cúm venit adeam O r i n '
ga , diíttitr reclufa lubitajfe t q t u pridem erat túmulo con-
dita f
tewplum 7 A u x í t e a m P0Pa^ r ^ t í t o n m Pontificis M a x i m i &
cmaíur Cardtnalitm fauor»conceda indulgenúa poen'ttentiarum i i t
indulgen- q u t a d s . Verdian£ ddem qutbufdamfériií) precationis érgó,
lil*> conuentrent. Cu'm Indulgentia a lulio 11 ( v t ferihit) concejfa
C memimt R a ^ n t s . Extabat in MS. códice, qui Ualicatn San-
R a Vitam conúnebat, de hac r e l u l t j 11. aut Cardtnalium,
diploma, quod híc dawus*
1 v L 1 v s P P . 11.
Oftienfis, Georgias Portuen.Hteronymus Sa-
binenfis, Antonius Praeneftinus, loan. Antonius . . . .
a Cardi- ^oan• Srephanus tt. S. Vitalis, Dominicus tt. S. Marci,
nalíbuí ac Adrianas tt. S. ChryfogonijPresbyreri.Ioanncstt.
fHbl'h 11. S. Priícar, lacobus rr. S. Clementis, Inlianus S. Ange-
lí, nec non Amaneus S. Nicolai in carccrc Tulhanen-
íi Diaconus, miferationc Diuiná fanftae Romanae Ec-
clefiae Cardinales, vninerfis & fingulis Chriíli fideli-
bus prsefentes litteras iufpeóturis íalutem in Domino
fempirernam. Q u a n t ó frequentiús fidelinm mentes
ad opera caritatis inducitmis , tanto falubriús anima-
ram fuarum faluticonfulimus. Cnpicntes igitur, vt
y ccclefia S. Verdianap & íilialis parochialis ccclefiae ple-
bis nnncnpatae S. Hippolyti de Caftro-FIorentino,
dicecef..... (ad quam, íícuc accepimus, dileíli nobis
in Domino Mag. Fiancifcas de Attauantis Camera:
Apoftolicíe Notarius, ¿?¿ Hieronymus ctiam de Atta-
uantis eius films, áitXx parochialis ecelefiae R e ^ o r ,
V I R G I N E
plcbanus nuncupatus, fingularem gerunt deuotio- Q
nem) congruis frequentetur honoribus, & á C h n í l i
fidelibus iugiter ornetur, vtque Chrifti fideles i^fi eo
libentiúsjdcuotioniscaufsá, confluant ad eamdenil&
ad reparationem , conferuationem, manutentionem»
de munitionem huiufmodi;quo ex hoc ibidem, dono
caelcílis gratiae, vberiús confpexerint . , . Nos Cardi-
nales príefati, videheet quilibet noftfüm per fe, fuppli-
cationibus Francifci & Hieronymi p i s d i d l o r u m n o -
bis fuper hoc humilupT p o r r e á i s inclínati, de omni-
potentis Dei, vná ac BB. Petri & Pauti Apoftoloriim
eius, audotitate confili, ómnibus 8c fingulis Chrifti
íidclibus vtriufque Lexus,veré prenitentibus 8¿ confefi
lis, di(5kam filialemecclefíam S. Verdianaí,in fingulis
AíTumptionisB. Marias Virginis, S, loannis Baptiíta:,. cw^y#.
S. Barnabae Apoftoli, SiVerdi^nae,ipí)uíque íilialis ec- fía,
clefiae dedicatiombusj feftiuitanbus, & diebus,dpri-
mis vcfperis vfque ad fecundas vefpcras inciuíiué, de-
noté viíitaucrint annuatinijpro fiag.üjÁfcftiuitatibus
fiuediebus prsediólis, quibus id fcceiinc, centum dies IDO
dciniunetiscispcEnitentiis,innixiin Domino,relaxa-
musjprsfentibilsperpetuis futuris temporibus dura-
turis. In quorum fidem litteras noílras huiufmodi fie-
rijnoftrorumque fígillorum fecimus appenílone com-
muniri. Datum Romas in domibus noílris, fubanno
áNatiuitate D o m i n i millefimo quingentefimo quar-
ro, dic vero primo menfis Decembns, pontificatus g
SanóliíTimi in Chnfto Patris & Domini noftei D . I v -
LI 1 Diuiná prouidentiá PP, 11 anno fecundo.
8 Clemens v 11 publtcam adiecit venerat'mem i n m > n
habet Ferrarm, vita & miraculis examinatis . . . vt offi-
cio Ecclefiaftico iilam venerarentur conceífit. ídem
traduntRazA.m i B z o u i u i f Lahiems, Arturus. Dabimut
ipfiufmet Ponttficis Breue, exeodem M S . códice.
CLEMENS P P . v i i Dileólis filiis falutem & A p ó -
ftolícam benedidlionem. Exponi nobis feciftis> quod
in ifto veftro oppido quoddam eíl oratorium, i n q u o
C* Verdiana, olim conciuis veftra, virginitatis laudetn Cleminih
duxit3& poft eiusobitum miráculisclaruit, &:indics vii^wflo-
clarct : proprereaque ad diólum oratorium frequens *******
vndique Chrifti fidelium concurfus Se deuotio exiftit.
Quare nobis humihter fupplicari feciftis, quod vobiSj
vt in die obitusciuídem B. Verdianacqui primus dies
Februanj f u i t , ¿k in quo eadeni B. Verdiana, vt pie
creditur, ca:Ium commutauit cum terris, Horas canó-
nicas & MiíTas de communi Virgínum , fecundiim
morcm Romanse Curiae, ad Dei laudem, & ciufdem
Vcrdianae venerationem , pié recitari faceré poflitis, -
concederé dignaremur , ad vcftram & eorumdem
Chrifti fidelium pietatem conferuandam. Nos qui P
cundorum Chrifti fidelium deuotionem paterno
confouemusafFeflu, huiufmodi fupplicationibusin-
clinati, vobis, vtdeinceps fingulis annis perpetuó, in
d i d o oratorio dumtaxat,ineodem primo dieFebrua-
r i j , Horas canónicas , & fuper altari portatili MiíTas, feflum
de communi Virginura, fecundum eumdemmorem ' t y Q M ' b
Romanas curia?, ad Dei laudem , & in eiufdem Ver- ^ " ' J ' ? * ' .
dtanae venerationem, celebran faceré libere & licite eo[ituri
poflitisjaudontate Apoftolicá , tcnore ptíefentium,
Conftitutionibus & Ordinationibus Apoftolicis, ce-
teníque contrariis q u i b u f e u m q u e . . . . . . Datum in
oppido praediíto.fub annulo pifcatoris,dic xx Scptcm-
bris, MDXxxiii,pon[ificatus n o f t r i a n n o x .
9 Infcnptum eíl illius nomen Martirologio B e n t i i f t i m
Arnoldi V V t o n ü J m v e r b i s : In Caftro-FIorentino S. VoiC- nomenirs-
dianae reclufaí, Ordinis Vallis-Vmbrofae3miraculorum fcriPtum
gloria, & prophetico S p i t i t a chtx.Eadem habet Menar- Mtrtyr?-
dus, mfi quod Vcrdinam vocet. Benedictas Dorganim: S. •'
Verdianac reclufae, prophetico Spiritu & miraculorum
gloria clarae. ferrarim in gtnerali Catal. 5S.ApudCa-
ftrum-Florentinum in Hetruriá B. Virdianíe Virginis
Reclufae O r d . Valhs-Vmbrofe. Arturus a Monafierio:
Apud Caftrum-Florétinum in Hcthruriá, B.Veridia-
iKeTef-
 I F E B
R v a R r 1. i r
na? T e r í l i r i í . fcücílíbLJS pcenitentis dignis,& miracu- Sir Parri fummo Geníroqüc virrus, d
lot um gioná ípectabilis. Flamioi & lanóto.- Deus vnus auctor,
10 Inrecmn quodam MS. Carthufií BruxdienJis.xiiL Cutida qui nutu regís & gubccnaSj
lunij tflahabintur: Tranilatio Vcrridianje Virg. Ou£ k£C Sécula vmecns.
fitTranJljíiOi h a u d í o w p e n m u s . S . V c t d i ^ n ^ m arbitrar ac-
tio:
cipi opottere apud Gon^igam par.2 prouin. Tuf(,t£ Conu.^it ; V I T A
vbí tta f c n h i t : Eius loci ( Moutaoms, vt ex Arturo & xiiu
íAontuone" diumus 1 M s i j a d B . Viualdi Vitam) í n c o l a , laceüum.íciJ
coütnr'vt ponus ercnntorium, ibidca) in ems hanorcm erigcn- ab A t r o n é Ep. Latine feripta,
rwena. tes, ipfum Patribus huius prouincia: Obícruancibus,
an. MCCCCXCIX in habitanonem contulé»e:ea tamen h/c v n f a - ex Itálico Hier. Settnu
icge. vt imagines Üiuorum Laurencij , Leonardi, &c
Verdianuquos ipíi tamquám peculiares Patronos ve-
C A P v T 1
nerantur, in eceleíiá depmgi curarent. D / ^ f «o« procul
a Montaone Cafteííum Florentiumi, ve non mtrum fu-, ¡jllm
quoque ínter tutelares baben S. ^erdtanam* Vercli&nái- f a u c i n adole/centhi. feregnnatio
11 In M S . códice vnde Vitam S. Verdtam accepmus, ex- adS. Idcobum.
jlabat m m i laudem bymnus^uem hu dahmiis.
Eliginíillíma Virgo Vcrdiana, Cafíe!-
$ I I I H Y M N V S D E S. V E R D Í A N A . i Fiorcnnnijqiiod oppiducn cílin rer-
rirorio ac <í dia-ceii Florentina , pan- a

G Aiuicac cíeli pía turba, dígnis

Laudibus n u m q u á n i resonare ceíTcr,
Hoc d¡e poftquám mentís beata
penbus qnidt nr, fed Catholicis, nara Vetdianá
¡arentibus tft. Ea auh'ac paruula.alia-
uTaTpüTT^i . . i . ; , etiam ajqnalium, virabar confortia.in- &^*tcf:in'
Virgo trjumphat. tenra folirudini,precarionijabílincntia-. Inccficbatin- ¿ .
g Aftra miratur, y a n o í q u c motus tuentes admirano , cuín dhimadne; :errnr nihil ab ea
Sidetunii nubes pedibus fub imis aditan pucvile, maiora a-tate omnia. Oppidam ergo
Cernir, secernos referens honores vin mxtá ac farininx, peí íptíta tam infigm prudenciá
. V i n diana» ac fa'nétis aólionibns , cins mores & co.nueríationem
Sprcuit indignos pía Virgo faftus, í fedulü obíeiuabant, & quibus ei ad vitam fuftenran-
Seculi pompas íugiens caduci: dam bpus erat3 vino íuppeditabant. Nonduai duode- fc^/te,
Anguibus íolúm íbeiata vixie cim anuoi mea, valtu ípeciofa, habitu hnmilis,ftudio-
Paupere teóto. fa paupcnatis paucis ac vilibus rtbus conrenta, i u m -
Plurimis corpus domuit flageliis, bos vinculo férreo ítringebatíquod in illms sede adhuc
Comprimcns motus animi fuperboSí feruatur, oftendiiurque intcrdum (ilmniá cum venc-
Monbus dignis peragrans púdica rarione. ATpernmo praetereá operta cilicio, fuprá Lee aJperApae-
Omne per ceuum. quám pan humana imbecilliras p^íFcr , dcditaaíTidué niretm
Aft vbi pacis iubet ¡píe fila erat vigihis,precibus, ieitm is. Q u o d ad fui cuítodiam
Rqmpereaetcrnus Pater.orbís audlor, artinebat, ita diuinirns erar enuiica , nihil vr vnquam
Spontc lam nulio retegunt mouente verbo, opere, rtu'tuúc aut geftu deíígnaret, quod exi-
Cymbala funus: mias ems lanít'tati omniuo repugnarer,
Regís aererni veneranda Virgo 2 FLEC cum di'igenrer coníidcraííer quídam illitis
Fercur iq íinum, humeros amiéta confanguineus, vir opulentus ac nobilis.cx illuftfi A t - v¡r¡j¡tí¡fis
Solc candentes, vbi le¿la Sponíb tauantorum ortus fimiha/eam in donvJi fuam accepit,
Sponía potitur. futuram comitem, cuftodem, & adint/ i^em fux con- gabemat:
Refpice ó Virgo íoliis Olympi, iugis: ctíiüs ctiam rogatu , vniucría; do mus curanda;
Quas tuas laudes celebrar, cateruanij ei onus nvipofuit. Haud multo póít tempore ingens
EtpiisMater precibus tucre» populum inopia ac farocs oppréffir. Erat in henli do-
Noxia pellens. mo vasligneum bené magnum j leguhiihibusr'efcr-
C Obuiám nobis venias, precamur, tum. Cum igitur glonofa hsc Virgo, cuius inrima v i - p
Dexteram rendas famulis benignam 5 fcera pietasarque inopnm cornmiferatio peruaíerat, famUísm-
Limen aeterni refera Tonantis plurimos cerneret vtnufque fexus mortales dirum in porehg»--
Candida Mater, modum fame vexari.Dmini Spirirus inftinóbu ea om- miníiilat
Bellicos motus actnis retunde: nía legumina in pauperes diíli ibuit. Interim ea herus ^^nX
Hoftibus ía:uis patriam tuen cuipiam vendidit, acceproqne pretio.donuim deduxit
lam tibí pulchro iibeat beatas emptorem. Hic ciim vas vacuum rcpeníTet, vocifera- p}tro 'trAt0í
Muñere pacis. ri, & conuicia vomere capir, magno domefticorum
Exitus nobis petimus íecundos, acvicinornm fcandalo.
Annuas Virgo mentis precamur: 3 Euenére cunóla haec peculiari Del prouidentia,
Proíit, in noltris laribus fuiíle vt lucerna adhuc fub modio abfeonfa bumilitaris, vel-
Te Dea quondam. ut candelabro impofita, late vera tama eximias famfti-
Robora Virgo frágiles caducos, ratis (plendt/cerer-, & quanti apnd Deum eíTet meriti>
Dexterá micis rclcua iacentcs, líieret etian> hominibus manífcíhim, C ú m igitur tur-
Semper & noftros pía Mater adtus bat. 'elíent in aedibus omnia , plenaque tumultu,ob
Dirige furfum. herilem iracundnm, bumili Dei anciila: res innoruit:
T u refers Virgo precibus benigna, q\isE lilicó magna fiduciá precationi fe:dedit,rotamque preciímea
Qmdqmd á í u m m o petis alma Rege s inea noólcm excgit.Poítndie arenm, Vt p n ú s , plenam rtflétMiJii
T u granes morbos veceníque fanas fabis inuenit; he. um aduocat, ac moner, vt querelis umttU4
Vulnens lóhis. dcinceps abdmear^Chnftum enim, quifabas accepe- tff)feíriit/
Votanunc felix populi ruenris raí, eas illi rcíVituiííc. Ac veré I k res erar, lile miraculo
Sufcipe ó Mater: prece re fatigat a t inuns, rcueritus deinceps Verdianam e í l , nec mi*-
Tetra, quá ducis genus, vnde diiium ñu s piít gandío tune , arque antea ptae doloreexcla-
' Lumen adiíti4 mauit. Late per prouinciam ceiebrata Vérdianaí f i n -
Februarijlom.U Y j ¿ticas,
 258 V I T A S. V E R D Í A N / E V I R G I N I S
Ave ro- óticas, cum eo eaentu conílitiírct,qnanra apud Deum gratiam comparauit, vteam in patriam reuerti non D
RE AT- in gratia eífet, quae veterum Sandlorum, h Hieremtae, paterentur. Triennium ifthic dicitur commorata,non ibi trien-
TONE EP. í ElifsEi, d Bencdióli, e Forrunaci, aliorumque admira- fine popularium fuorum admiratione ac dolore, me- nto hiret:
EX ITÁ-
bilia opera imitaretur. Verum B. Verdiana, íponíi fui tuentinm vt ea reuerteretur, ac taleipíis reftitueretur
LICO.
Cbtifti léfií excmplo, odifTeac fugere Konorem.abo- praeíüdium. T á n d e m Diuino nutu, furtim quodam-
A
mmari mundanani gloriam, fi qná fas eílet, fogam modo Vrbe egreíía, in patnam reuercic, publica fuo-
*
rum exultarione exrepta.
c d e é patria follicité meditari.Quod ve fensereciues, per-
vult alio molcílé tulcrunt. ' , . ó Perfecta lam, quam incolere optaban ceIlá,con*
fugere, ne 4 Euenit Dei nntu, v t f matrona qnasdam in Gal- ftituto die adoppidi ecclefiam venir, vbi faólá pecca-
honoretur: ixciam ad S. I.icobi Apoíloli fepulchrum peregrina- torum confeffione , fumptáque Euchariftiá , coram
f, tionem fufciperent.Iis fe comitem dedít Verdiana.Híc Plebano b vouic Deo ipfique Plebano obedientiam: is
pr^fictfci- eam per Deum obceftari cines fui, vt qnamprimúm ad habirum velumque benedixir, quibus eam deinde in- [aero veU
tur adS. d u i t , & Canónico cuidam ciafclem Eccleíix , á toto donar*,
ipfos rcnerteretur.Quod lis pollicita Virgo, peccatis
Izcobum,
p n ú s confeílionc expiatis , perceptoque in viaticnm Canonicorumcollcgio ad id eleóto , eam tradidit ad
Chnfti corpore, arque eins nuinita benedidlione, iter praeparatnm habiracnlum deducendam. E ó i p í a t e -
ingreditnr. Per omnem viam (qnod permirum ) nihil tendit, Crucem brachiisgeftans , Clero vniüerfoac
daffjjcari- de afluecis vigiliis^recationibns, ieinniis fernihr.Sum- populo comitante. c IngreíTura rogar adftanres,vt DeO
C
tath.hu- mo mané furgebac cum comitibus, & qnia eximia ai> pro fe ofFerant preces : lili viciííim , vtpro ipíis oret, celU in-
militatu debat caritate, viluabar, vbi fe dabat occafio,infirmes obreftantur. C ú m ingreíía cílcr, obftrudlus adirus eft cluditurt
& janSli- muro exxdificaro, exigua fclum relióla fc.neftellá JEx-
in noíocomiispiiíquealiis locis,ac blandis eos íer-
tatú txem-
monibns folata, exemphs qnoqne & obfequiis , non ftat eaetiamnum celia, íediníacellum mutata:ipfe
plit:
verbis folüm, ad patientiam horrabatun Hilarem ac eam puer meis oculis vidi. Quanto ftudio antiquum
&fan¿Íe
comem fodalibus aliifqae fefe in hoípitiis oílendebat, illum Patrum ¿£gypnorum feruorem innouárit, íatius in ea v i -
atque indefefíam : ómnibus pedes abluebat ^ ac fum- erit non explanare dicendo, ne me incredul» quidam •Hit,
roá fobmiflione tergebat: ó m n i b u s in rebus qc locis horaines nimiáe crcduliCalis aecufent : cum ipfí Apo-
B Chrifti hunnlem ancíllam fe exhibebar.Ferunrnr é po- dólo Paulo asmuli fui non pepercerint, arbirrati dilci-
pularibus eins coraplures , eciam pnmarij, iter illius, pulum eífe Anamas.á quoerat baptifmo lufl:ratus,non
pietatis ergo, profecuci, qni omma eius aóla íeduló Gbrifl:i)a quo vocatus, ac caeleftium rhefaurorum par-
obfctuaruiít, caque reduces fuis ciuibus narrarunt. ticepsefFc&us; de quibus ipíc pronunriat-, animalem i.Cor.»,
hominem non percipere qua; func Spiricus Dei.Nemo- i4i
a J« AÍS. itddítum erut, eo tehipore ; quaji tune cum Aufior tamen ambigat, qum arapliflima de hac Virgine dici
fertbereí, in ta dioecefi non ejfet. á nobis venlíimé poííint.
b Videenr Eli jeJcribt debwjfe, & indicar i miractilum Surephtfc
num 3 B.eg.ij. 7 In eam cellam inclufa Verdiana, florenti adhuc
c Cuiu*fide & precibwfa.Siwn efi 4 Reg. 4 v t lecytho <(¡ei vaf» aetate, ac venufto afpeólu, vt liberius Deo vacaretac femper v i *
plura tmpterenttér. rerum facrarum conremplationi, in perpetuum vino noabíJi'
d Non vnnm S.Bcncd'iíí'ihoc in genere mitaculum , v t vide- abftinuit, fatifquegnara naturam paucis contentam,
reeji meituVitá n Mart. prifertimcap.n (¡jr 19. Maftenus
admenfum cíbum non nifí íemel in diem fumebat,íub
in Commentar. adeap. 19 plurafuggertt aliorttm SS. txempla. paifco e i h
C Veremurnehtc Auciorem memoria fefellent. Nihtl fimile de occafum folis, magis fuftenrandas naturae, q u á m e a - vtem:
S.IoYíuna.toEp.Tudertinolígfmtií, dequoagit S. Gregorito ptandae delcólarioni. In nuda humo cubabar, hiberno
Ub.iDial. cap 9 ó» 10, &nos 14. Oéi. Nonnofi/í'r/a^x'o- tempere tabulam fubfternens: ceruical ilíi rudis t r u n -
luit¡crtbire;C[4iM/imili*aliquot miracula referíidemS.Gre- cus. Vinculo férreo, vri anré feriptum, nudum Corpus
gorimlib.i cap.j.
conítringebat, cui aíperrimum cilícium fuperindue-
f Addtt Locatel. hoaovatx. LdhierittsaitmtndientoviHitdjfe
eo in itmtre Verdiamm. bat : vigiliis, ieiuniis, orarioni femper intenta. C u m
Míííam audiret, aur Diuinum oíficmm ipfa recitarer,
C A P V T mens lili aílidué m Deum rapiebatur. Diligenter o- fa.p\ rapi-
tium vitabat, ne ferpens anriquus, qui faemma: calca-
neo inde á prima origine infidiarur,in eius vita ac con-
V e r d i m a i t e r K o m a n u m y i n c t u j t o , i;tt¿e au~
uerfatione vel momencum temporis íibi vindicaret.SI
fteritas. quid comnutteret, aut anrcácommifiíTec leuium dcli-
¿torum.aílignaro libi Saccrdori cum lacrymis quáquo
Vm domum reuertiííét, íiimma omnium IEE- h e b d ó m a d a confirebatur , & v e l u r i grauium c r i m i -
5
C tiá excepta eft , non fecüs ac thefáiKUS anteá n u m r e a , iniunótam ab eo pcenitentiam eiulans &
rogAntibtís
futi, ne deperditus ac denuó inuentus. Geftire omnes alacrK-fjasswplangens explebar.
althéati tace.eamque obfecrare, ne quoquam deinceps á parria 8 Narrant qui eam noueruntj peculian Dei fano- fneditans
abiier. Illa foli Chrifto cupiens , non hominibns pla- reobnnuiífe copiara lacrymarum, fine Chrifti Paílip- lacryma*
petitfibi ceré, vnum eos rogauir, vtpublicis expenfisfibi ere- nem attenté meditaretur ^ feu fibi regni caeleftis d e i - tur:
cellam miticam domunculam fabricarentur > in quápoílet que fruirionera difterri cogitaret, feu denique cerne-
conRmi:
folitaria viucre, ab omni horainura feiunóla gonfor- rct raiíerorura aerumnas, quibus intimé compatieba-
Phil tio ac rebus mundanis, vt peregrina in térra, cum A - tur. Maximopcré paupertarera amabat, (eque non colitpatt-
poftolo conuerfationem haberct in caelis. Quod,pro* modo rebus fupcrfluisípoliabar, verum quantum na- ptrtatem»
pitia Numirtis volunrate,ex voto Virginis faCtum,ei- turae ferre irabecilliras poterat, etiam ncceílanis, vt
* que celia aídificata trans Elfam flumen,<tin ccclefiáS. perfeclillíimé fponfo fuo fimiiis euaderet. N i h i l ora-
Antonio olim dicata.Dum illud ipíi conftruitur habí- nino pollidcre voluic, aut fibi retiñere praerer parciífi*.
taculum , nihil confuerarum precum intermircens, mura cibura:fi quid ex eleemofyms ipfi coliaris fuper-
it Romam: conft¡tuir,priufquám celias includerctur.Komam pro- erat, id oranepauperibus eó aduentanribus erogabat.
ficifei, ibique Qaadragefimam exigere. Iter ergo cura N i h i l de veftitucius exreriore l o q u o r ; eratenirais é cilicio &
honorato piarum matronarum comiratu fufeepit, ca- víliííimo, qui tune reperíri poterar, panno. Omnino v i l i ve/le
dera aókitans quae in priori ad S. lacobum peregrina- in craftinura, inxta Euangehcnm pr2Eceptum,folIicira teéia:
tione. Romam vt actigit, loca facra pié obit, 6c San- non erat j oranis enira emsanimi afFetbo in eselis erar, Match.
J4.
¿torum meritis fefe toto animiaífcótu coramendat: non in terrá. t
praícipué baíílicas SS. Petri & Pauli frequentabat.in- 9 Eá ratione triginta quatuor annos vixit, foii Deo
que iis dintiílimé orationi aliiíque fanótis aótionibus nota.-nulli vnquam facics eius viro confpedla,nec'ipíi
vacabat. Tantam fibi in alma Vrbe piorura hominum vití vllius. Raro ipfa horainibus loquebatur, ne á íoli-
t x COU'
 I F E B
A t x conrempíationís du'cedine animus auocaretur. Si
raro, me qui camen ad eam adibant, ípintualis fructus atque
ni fide aídiíicationis grana , minficc in eius verbis reluecbat
J)e3,l0B[HÍ-
jtar,
gracia Spiritus íanóti, quá animus eius afflijebar, vci
@>v:f»ce-
ex abundancia cordis os loquicur. Si quis maettus, aut
Jiosfols- aliquá preíTus neccílkate, auc alia ratione pcitutbitus
tur: adeam venerar, abfcedebat canco pcrhilus íohicio, vt
ipíemer admirarctur. Q u m d o q u c biduo tridiioque
naili ipíam inrerpellantt icipondcbar5oa)nibiis illa eius
cert'utem- paciencia atronitis. Cieditur cotempore Diumorum
poribui co- concemplacione , fandiq ic Spiricus dulccdine fLiiíre
tinenter
abforpta. Per Qujdcageiimam.Aduencum, ab Aílen-
(¡leí.
fione Domini ad O i l i u a m vfquc Pcncecoftes, dic Af-
fumpeionis Deipara; ¿k per O Í t a u a m , ranllimt; cui-
quam reípondebat.
a Extra oppidum, v t notat Locatel.
b Locaiel. ait futjfe virum verérinítíE vitJE.
c Addtt Locatel. hymnoi & pjalmos magna cumjpirituali ala-
crttate Ínter eundum cantatosi ac dte Dominica idcontigtffe.
C A P V T III
Verdiana téJerpentmm comiffiuj.
10 V m Sacerdos quidam ad populum diceret in
V - ^ S.Antonij sdcac narrarec S. Antoniura á dae-
monibus vanas brucorum ammantium formas indu-
tis multa fuiíFe perpeíTum, hominum quoque impor-
:S. Antónij ^'n^'^e vexatum, Verdiana fandi Spiricus gracia inci-
«xemplo tata, muhis precibus Diumam pietatem obíecrat, íibi
•orat,vt Vt confortium eiufmodi tribuat, q u ó & menta auge-
patipojftt: r e , & ahqua perpeílü aípera ipíumqueadeó marty-
rium ín(l:incre,adgloriae Diurna: amplificationem.ac
pleniorem íiue panenticE coronam poílit.Non íiuit eas
inanes Dmina prouidentia preces cíTe.
n Bienmo ferépóft quám erat ilii cellae inclufa,
cum eius deprecado Diurno eílet confpeóhii oblata
probat?q ie, ecce hornbiles d ú o fcrpcntes,acquali am-
bo mngtntudine , in cellam eius per fenefteilam i n -
. ' . greífi lunr. Cohorruic Verdiana, anceps confilij,qnip-
tesetcoha- Pe gnara fa^'l131"6 daemoni animal eífe ícrpentem. At
hitant. Cruce fefe confignans, DiuinjE acqmeuit voluntan, ac
fe precationi dcdit. H í c D m i n a m agnofeens viíitatio-
nem , nihil humani praeíidij procurauit aut expetut.
Mansére illic ferpenres per longum temporis fpanum
die ac noóle : ac fi quando egrcdiebancur, breuirur-
& eonut. fus redibant: ñeque vnquam aberant eo tempore quo
feuntur, cibum caperc Virgo folebat, cum eá exeadem patina
C edendo, in quá illa panem aquá maceratum, laólu-
ca(úe aut legnmina habebac, abfqüe vilo olei faliííie
eaptqjver cóndimcnro.Si quid vero feris holpitibus deerat,cau-
berant:
da eam verberabanr, ica crudeliter, vt fe Dei fámula
n o n n u m q u á m o¿to dierum fpatio erigere á terrá non
valeret. a Sed cuín i n memoriam reuocaret varios
Martyrum cruciatus , fentiebac patientiam fuam in
Domino corroborari.quantoque imbecilhor corpore,
tanto fpiritu fortior erat.
iz Intereá fama ¿ fanótitatis eius ad Atdingi Epi-
fcopi Floreiitini, TheologiíE Do6toris,aures peruenití
is illam inuiíit, & , vt erat vir pius, mulcos dies cum eá
de rebus fpiritualibus collocucus eft, magna cum ani-
mi fui Voluptate.Vefúm vt trifte illud ferpencum con-
tubernium cognouic,vel quia exeuntes ingrcdienteíúe
Epifcopum
orat,neeos viderat , vel quia mnocentiílima Vi'go adadb illius
fugari cu- praecepco, omnem faóti feriem, quantoque fecum ef-
tet: fent tempore commorati, aperuerat, reí nouitate ílu-
pefadus, pellereeos rufticorum opérá conftttuit.Id vt
feníit Verdiana, fecretó eum per Dei nomen obtefta-
tur, ne fibi fruótuofam illam focietatem adimeret.
CeíTít eius precibus pius Príeful, eá Virginem caritate
profecutus, vcquotannis eam,qnoad vixit, vilitárir.
Cerncbanc quidem fubinde vicini eoídem ferpente
R V A R í I . 2J9
at ncghgebant qusrere vnde iftfitic veniíícnt, q u o ú r AVCTO-
tenderentj ñeque cnim ho/pires c/Tc V c r d u n * íülpi- R E AT-
ca ba ntui". TON£, ÍX
15 Tianíeunre ifthac ( ñ a m a d viam publicam lira ITÁLICO.
erat ecciclia)Lcgato Pontificis cum ingenti hominum D
miiincudine, quidam exilims comi'ibus occidcrc fer- Ufa [»-
pemes illos cunan (unr, arque vrnque caudas partcm. nat:
benc magnam ablcidcrunc. lili fubifó in cellam relióla
in publico parte prarcisá , ad muriccu-i (uam refuge-
runc, c eiuíqoc arradlu non modo curan, (ed & r e d i n -
tegrati íunr: at deinceps, pro more Icrpcntium, mul-
tó cnuielius in eam quám anrcá '¿eu'erunt,omnia ma-
iori quám antea patientiá peifctcntem.
14 Poíl: .mnos mgmta, cr qae amplius, innotefee-
re accolis ccepit, inuitá iicet V n g m e , cohabitare illi
ferpentes, quos, dum conuenienda; illius occalionem
praeftolantur, excumes é celia ac redeuntes viderant:
q u a m q u á m id illa quihuldam magis familianbus in- Uno abac*
dicárat. Metuentcs igitur accolée, ne quid Vug'ni m- colu Cafo,
altero f : i -
commodarenr,obferuatá quá mgredi lolebant hora, gatOjAolet'.
cúm denuó egrederenrur, alterum occiderunt inicia
Verdiana,altcium Kigarunt, vt deinceps ampiáis v ¡ -
f is nulli fie Diíplicuit ea res Virgini5orbafíE tanti me-
riti materia, & diuinitus conceO'o contubernio. Nec moriturn
longo póft tempore peculian ían¿fci Spiriius inllindln indtcat,
immineie ílbi obitum {enfit:ac multoi um rogaru,prLt- quid ab iis
íernm C o n M í a i i j fui, indicauit,quanto remporeeo- perpejfa Jit.
rum v(a eífet c o n u i ó l u , ^ quid abiis paila. Quia veró £
nihil fides eius ex fama accipiebat dctnmenn, Diuiná
prouidenciá faílum eft.vc vircutes eius per omnem la-
té regionem ceiebrarentur. Ccepit etiam Virgo, Dei
muriere, pku imis elarefecre miraculis.
a Addit Locatetla*: moxdchant quoque, fed, Dei uutu, ní-
hiiilli nocebac venenum.
b Verperhn LahieritM ad eamvcnilp! Ardingum feribit motum
fam iprodigij tohabrtantium iüt jerpentum. Ardingi fitjipias
honorifica mentioin Annahb, Serusrum Gittntj hb, i & i . d i ~
citur/fc circa an.Chr.ii + Z obujfe. FlurtbUideeo agxt VgheUw
in [taiid facrá.
C Signo Crucii curatos ait Lahier.
C A P V T 1V
S. V e r d i a n a m i r a c u l a i n y i t a ,
15 / , Vm cííet ^íliuo tempore iuuems quídam íía-
V ^ t u r a ; ^ ¿crans mediae in S. Antonij e. cleíifi j
hunc rogat Verdiana, fibi ve vas fiótile é puteo,qui cx-
ftar etiamnum viae publicar propinquus,aqi á implear. p
Paree ille, ad a puteum properar, aquam haunt 1 V a - .
gini piseber. Illicó ea in vinum mutatur:quod cernens e¿
Verdiana, rata pié fibi illum voIuiíFc illudere;Ignofcat vetja i n
tibí Deus, fili, air. Aquá mihiopr.s erat, non vino. Ule vinum,
attomcus; Carilfima Domina Mater5inqmt( uaeam
vulgo compellabant) cercó icio , aquam me é puteo
haulilTc. non vinum. Afpice, ait illa,aquá.ne fit, an v i -
num; cique ídem illud vas per fenefteilam tradit. C o -
lorem isjodorem.faporem explorar^eperitcjue aquam
in opnmum vinum conueríam. Vas illa repetir: negat
is fe reddirurum, limulque é remplo fe proripit, omni-
buíque miraculum narrar, concurrentibus etiam ex
vico Timiniano, qui íub eodem eft oppido, ad infoli-
tae rci fpe¿taculum.
16 T á n d e m t Magiftratus Reip.Florenrinae, Plcba- ^ ^
ni & aliorum coníilio, vas illud in oppidum eftdcpor-
tatum, deque rei veritate inquiütum.Conftanter aíTe-
ueranteinuene, aquam íe é puteo hauftarn, n o n v i -
num.ad Sancbm attuliííe , mirabantur c u n d i infoli-
tam vim vim odoremque; ac beatum iefe exiftimabat,
qui vel guttulam poterat obtinere. Ea deuotiofidei in quo tgyi
quibuídam extttic, vt infirmi complures fanati dican- curaih
tur, cíim pauxillurn illius vim guftaílcnr, Magnam ea
res Verdianse, honorem omnem ac laudem humanam
Y 4 tefpuenti
 l6o m V I T A S. V E R D I A N . E
Avr.TO- crfpiienri. moleftinm attnür, & rato deinceps ac diffi-
RE fJÍP» cii!tct rcrponC) confulcntibns dabat, In)it3ri eamar-
TONl, EX brtror vo!u ííc fadhim ílhus (sft^i anachorcfae;qui bis
l l ^LICO.
t r n í c , vr fnmniúm, conípici ab hommibos potuit, i n -
A
dignos indicans Angehcae c o n u c r í a t i o m s , qui fre-
re vm 'ga-
ta, ranics qucnná hotpioum delegaren tur.
tcjpon.itt: 17 Excun^e ad rufticum opus colono quodam.cor-
r it imnentum, onuíque exculíir, & infidentem colo-
m tiiiuni grauit-r afilixit, confi ado braLlno.ac c ge-
iiu. Ad huius íubitum clamorem & ciulatam,ac-
c j r r u m n;oefl¡ parentes, quibus lam filius haud diu in
viuis futurús credebatnr. Snperuenienres alij» v i fir,
nonnulli, fuadent vt fiiium fiftanr S. V e r d i a n ^ eani-
Cj'ie rogent, vt Deum pro eo preccrur. Continuo ad
puerurn
gramter Virgincm properanr: pulíant celias de more feneftram:
Jt/um ta- fed cúm dm.nullum audirenr reíponfum dolore gra-
uillimo afflníli, ac rxdio v i d l i , dubij híercbant, abi-
rentne opis exortes, an adhuc oppecirentur. Demum
marcr filíolum ei per feneftram porrigit: quem vt teti-
gicSmóla, is fubitó planótu in nfum mutato, ac gcftu
áíiifcjué indiciis laetitiam ceílifícai i cospit, & , Sanns
ÍOm,iníjüif. Attomti párentes dihgenter infpiciunt,
fannm penitús & incolumem repenunt, aóliíque Deo
orariis.ad fuá reuertuncur.
B 18 Alia mulier diu oculís doluerat primum » dein
cacea eftcóta, audirá Verdianas fama, ad eam adit, ca-
larniratem fuam exponit, per amorem D e i , vt opem
ferat, obteftatur. At Virgo multis ac f i n á i s argnmen-
n's eam id ferendum illud incommodum hortata, de-
ctcam i l . mum pahose ramum illi t r a d i t , quam ad eam C o n -
luminnt fclfanus fuus die Palmarum attnleratj En canlTima^n-
palm/i he- qmt, quod largiri n u n c p o í r u m ; n e q u e e n i m aliud ba-
nedtclí. rn- beo quidquam. Eum hasc ran.um magna animi ala-
T)iO:
critate ac pietate ofculatur , admouetque oculis : qui
/'mirum d i d u ) primó illius artaftu fubito recipiunt
lumen.Gratiis igitur Deo Sanól^que adis domum re-
d i t , illud identidem ingerainans; Mira.bilis Deus in
Sanílis fuis.
a TLxtett ü nunequnque, Razzia te/le.
h Videtur Vr&feBwoppidtCañetli Fhrentini'mteUigi, quifor-
tujfis a rep. Florentina conftituehatttr.
c MS. habet occhio, oculumi Razzitaginocchio,gentt,puero
fraftum: hoc verifírntlint.
C A P V T V
S. V e r d i m a o b i t a j m i r a c u l i s l U u s í r a t u s .
Q 19 " T ^ Andem fuae peregrinarionis metae appropin-
A quans , folitoferuentms ac frcquertnus vaca-
bar orationi, & vim magnam profúndeos lacryma-
rum, Diuinis operibus intendebar. C ú m enim trigm-
ta a quatuor annos in anguftá illa celia exegiíTcr.tandé
a
caelitus edo6ta eft,quo die migratura eíTet é vitá^Nul-
diem mnr-
t 'u diuint- los deinde cum quoquam mortalium amplins mifee-
fuscogao- re fermones voluit;fed aceito ad fe tempeftiué C o n -
fcit: fcííario)eo animi dolotC) eá cum copia lacrymarum,
toftJfkfH- o unes animae n^uos per confeffionem eluir,ac fi enor-
mit Ett-
mes nnxas admiíiífet. Peralta confeílione, facratiíJi-
charijlia:
mum Chnfti corpus fibi impertiri flagitauit: p n ú s ve-
ro quam id fumerer,prolixiores folito preces fndir co-
ram Sacerdore, quod ille miratus , quserir cur praster
morem longiori orationi indulferit j» Illa acceptá Eu-
chanfti^fenertram claudir, genuafíeótir, apertoque
p(alterio feptem pfalmos posnitentiales pié decantar:
legcs Vfui-
mos totni- perueneratque ad pfalmum MISERERE MEI DEVSJ
tentiales an eum abíoluerit, haud conftac : ad eum pfalmum
trtoriiur apercus inu^nrus eíl liber; ipfa fublatis in caslum ocu-
lis ac manibus , itavterat, poplitibus nixa, animara
Deo reddidit.
20 Euenit feliciífimus eius traníítus anno a C h r i -
i Tehr.
fti natiuitate MCCXXII, ipfís KalcndisFebruarijiis cúm
V I R G .
adhuc mortaübus eífet igootus; quantís illa virtutum ^
men'tis polleret, quo tnumpho & exultatione anima
eius in casieftem deporrata Hierufalem eííet, mamfe-
ftis indiciis, vfifaníque Ecclefiae militann publiere ío-
lennitatis argnmenns, declaratum cft. Suntenimin
aede S. Hippolyti Marryris campanas tres, quas íimul vltto fi.
pulfaras íuauifllmam edunt harmoniam.Stupenda res: nantcam*
ipfo momemo, quó deceffit Vetdianá, nemine impel- fans',
lente) vlrro, mirabili modo j fonuerunt. Oollupuérc
illicó omnes,quoniam eiufmodi fonitum ñeque ea diei
hora,ñeque occafio vlla, vulgo nota,poftul.tbat.-cócur-
runt iguur ad léplum viri ac fasminse, & pulíum eum
á neuiine cieri conípicitinc. Scabantomnes miraculo
attoniti Muuenes quidam curiosa dudli audacia, fiíte-
recampanas conantur. At fruílrá contra Diumam vo-
luntatem minifteriumque Angelicum niruntur vires
human£E:videbantur enim iis lúa diuelli á corporibus necfifii
brachia, impulfu campanarum violenré proftratis.So- qt*eunt:
ñus vero earum erat, non qualis adhiberi in funeri-
bus, aut cereroquin operariis diebus, fed vt in publicis
cclebritatibus, confuenit.Dnralíe is ferrnr, doñee fan-
¿la- Virginis repertum cft corpus, aut ( quod á pluri-
busrraditum reperio, eftque ílmilius veri} toro quo
nu'graüir die, ac noóle infequenti.
21 Dei pofteá mftindtu,qui Sanólos fuos Ínter per- £
egrinantes adhuc in térra mortales hohorare con-
fucuit, aliquanto temporis fpatio poíl prasbitam Ver-
dianae Euchaníliam, fübir Confeííáno memoria eius, hineeo*
quod poftremá illa vice pra^rer morem egerat, idque grito «««
plinibus narrar. Inhanccundli vocem prorumpunt: c^t,*>
V e r é , veré id propterea editum á Deo eíl fignum,
quod ad fe glonoíam Matrera noílram euocárit.Gra-
nes q u a m p r i m ú m ad S. Antonij asdem conueniunt,
in cuius ángulo Verdianae celia erar. Fertur prastereá atque ex
infantulns, needum loquelae capax, adhuc marernis
vlnis gcílatus claré ifthaec pronuntiaíTc verba ; Famu- voce'
la Dei Verdiana mortua eíl. Creuit coeptus iam ílrepi-
tus popularis famae, plurefque exciuit. Vr ad cellam
venerunr, de more feneílram pulíanr. C ú m nulium, per^¡t({r
quod antea folebar, daretur rcfponfum , murusper-^//^
foííhs, & patefaclus aditus eft. Pnmus lacrymans i n -
greditur illius Confeííarius , tura vSacerdotes cereri,
ahique religioíi homines, oranes metu perculíi : con-
fpicati eredlum in genua corpus, abi eptam eam in cx-
ftaíim exiílimarunt.Sed cúm ñeque confueta fuípiria*
ñeque aliud vitas indicium animaduerterenr, inrelle-
xerunr demum vira fundlam.
22 Srabar nixa genibus, oculis manibufque in al- F
tum fublaris , orantis r i t u : & quoex geftu coniecere
nonnulli, íandlos Angelo.s ei in ipfo exiru animas ap- quo fittt
parmíTe , qui eam in cáelos deducerent. Argumento mortua,
itidem is fitus fuit , nulláeam oppreííam sgritudme "w#í/7«
fuiíTej ob quam lacere opus eííet. Sanólos legimus
Martinumj Bafilium, Gregorium, Auguílinum, Ara- ab^prA*
broíium,mulrofque alioseximiae virtutis, aliquáta- ¡tiá ¿gri*
men correptos asgritudine, priufquám migrarent é vi- ¡udine.
ta: i m ó vix paucos, ac fortaffis ne vnum quidem re-
penemus, praerer Mattyres, qui non aliquá infirmira*
te corporis ac doíorefinirusíit.-niíí fi quibus eximiac
omnino fanótitans hominibus íingulari quodam pri-
nüegio indulrum , vromnís expertes moleíliíe dece-
derent; quod datura dminirus Deiparae Virgini.eíljac
SS- c Señero Rauennatium Antiftiti, d Pctromllas Pe-
tri Apoíloli filias, e loanni Euangelifta£,atquc aliis non-
nulhs.
a VerrarÍMfoIumtx\o\n\:a.hahet,
b Arturtti.hiiud/ctmM an re¿?e,/i/> cancellaris brachüs oí/fj^.
c d e De S. Seucro fupra retulirntu hoc ipfo die; de S. Pecro-
aillá referemu4} \ Maij, de S. Icjannc 17 Decemb*
CAPVT
 I F E B R
G A P V T VI
S. V e r d i a n a f m m curatum > nonfine rnirá-
calis,
13 T T B i palám innotuic, obiiíTc Verdianam, omncs
V jmmcnfo cjuodam ^.nidio limul ac mostore
períuíi funt: ñeque cnim poceianc non íüm me moeie-
re.cúm tanto fe priuatos cetnerent fpintuali foíaticac
magifterio illius, qua: perpetuó ea quae ad Dei glo-
riam,íuarumque íalutem animarum agenda nsellear,
cdocebat. At geftiebant la:Utiá, cúm nouum íibi pa-
ratum apud fupremum ludicem patrocjmum recor-
darentur. Dein veto pnmariorum conlilio, vitiá cel-
ia abfeederchoneftiores matrona ingredi, ac facrum
Corpusgloriofáe Viiginis eomponerc itrííae lunt. Id
Compofi-
dum peragunc, vinculum ferteiim nudo corpori ap-
tum a rna*
ironk cor- pteííum, interulse modo> cilicium , quae perpetuó
geftárar; tum vnícam iancam veítem Kis indu¿bam,ru-
d e m a d m o d ú m & afpcram. Erat celia omni prorfus
ornatu deftitnra : vt vel inde coniieere fas eíl'et, quan-
toperé Virgo Diuinis rebus contemplandisfuillct af-
fixa,qu2e mhil retum cerrenarum vel habuiíTet vel ap-
petiiíFct.
24 Cam igitur harum raanibus matronarum lo-
tum factura corpus eííet, ac compofítum , decenter-
in templo
Idcatum, cjue, p i o l o c i ac temporis m o d o , inuolutum, foras
fuauem produólum, inqueeccleíiá collocatum ell. T u m veio,
odorem ex- non vt cetetonun cadañera fectorem expirare, fed.mi-
fpirat, ditt nficae fuamtatis odorem , quem omnes percepére ad
incortH-
a decem & o d o dies ; tanto enim fpatio temporis i n -
tum:
h u m a t ü m íílhic permaníit. C^uis copiara luminum ?
quisconfluentem eo h o m i n ú m multitudinctji explí-
cet? Ulicó didita eft per omnem proumeiam Ibcaque
eoncutrunt finítima tantae rci fama : eá exciti,omnem fecum fa-
flurimi, milíam trahunt, ipfos adeó paruulos liberos iumemis
i m p o í i t o s , cundfci velut immemor«s rei farailiaris,
id% vene- agriculturas, pegorum.opificij. N i h i l vero irthic aélí-
ttmnr: taie, nifi exoículari facrum corpus, pié illud circum-
ñ a r e , accenía tenere raanibus lumina. Ñ e q u e foli
conuenérc Elfse ámnis vtrímque accolae j verüra fe-
runtur ¿Florentia, Pifis, Sena, Volaterris, aliiíqueex
vrbibus, etiam reraotionbus, plurimiadueniílc,
25 Multa mcritis íunt íanótashuius Virginis pa-
trata miracula ; fed maiorura neghgentiá non omnia
tacula: - licceris tradita. Paucula memorabo, quae vel gratitu-
dineeorum, quibus bono commodoquefuerant, vel
quia genere iplo illulhiora, ad nos víque peruene..
runt.
z6 Matrona nobilis, cui Berta nomenjlepra multo
tempore laborárar.neque prs verecundia ac mali hor-
leprofa/it- rore, quoquam efFerebat pedem ex aídibus. Verúm vt
nafa:
infolitura campanarum fonum audiuit, ftrepitumque
concurrentis multitudinis, & horum cauíTara cogno-
uif, tenere fe non potuit j quin fepoíito pudore, glo-
rióte illius Virginis viferet corpus; cuiusreuerenter
opera iraplorauit,ac raagná fide & pietate corpus eius
exofeulata, illicó lepra orani caruit: gratias DcO, cura
adílantibusj magnas egit, ac domum reuerfa, num-
quara fuae liberatricis oblita eft ; fed quibus potuit
modis, illius amplificare honoreradeincepseonatai
27 Alia mulf'er prodigiis, qusE fiebant, auduis, piá
dudla curiofitate,Virginis corpus vifitatü veneratum-
«que aceurrit, relidio) qué domi accenderat, luculenco
igne. Cumque aliquamdiu in templo, rairaculorums
quíE allidué fiebanr, nouitate attonita, haefíííet, venit
in rnemoriam & focifucccníi & ñholi in sdibus reli-
«íli.ac follicita neeueniíTetjquod.rcuerá euenerat,nec
minüs filioli pcriculum, quam manti iram verita, fan-
pnet in élae Matris Verdianae auxiiium pié implorauic. D o -
igne íSa •
mum celeritct reuerfa, puerulum rcpciit in mediis
V A m L 161
flammiVimaílum, adcoqtie exultantem. lila non mi- AVCTO-
nas lacrymarum pra» ingenti, quá lubitó oorrepta fuit, RS AT-
laeciciá prohidit, quam pra: dolore , fi quid (ecus filio TONE E?.
eííet f a t l u m , profudtííct, ccepitque alté vociferari. EX ITÁ-
LICO.
Exciti CIUÜ clamonbus complurcs in domutn aduo-
D
lant, fpciílant ipil tniraculum, Deumqucin S s n d i í u i
eollaudantds, puerulum illasfum mediis é fiammis ex-
trahunc. Dicitur illud miraculum eucniirc in oppido
Timiniano. a •
28 Iniere landem primores populi de fepehendo
Virginis corporeconíilium j cíffadtáquc, quam inha-
biráratj celia, nouum ríMíic (accllum crexerunt,aram- Vi r.Ua-
ná, ftpul.
que llatueruot, templo ad illud latus dilatato. lilic tu-
mulatum Verdians corpus, íuauiirimum odorem af-
fidué cxhalans. Quamms autem ampliará poftmo-
dura asde, deíli uófcum illud fuent (accllum,ara tamen
codera eciamnum ftat loco, quod eo obnílc Virgo
memoretm . ^desipfa d^'incepsS. Verdiana eftfap- templum:
pellata, quaepriüs S.Anronio erat dicata j ei nimiriim
6
qui poft S. Paúlum primum Eiemitara, mérito ana-
choreticas viras piimipiíus habetur. Is in Thebaide ce-
lebérrima /Egypn áciuitace cellis eremiticis conftru
¿tis , illud vitas genus infticuit: hasc noftra Virgo m
Italia, ctfi non eremura incoluit, vitam tamen íolira-
riam Ererauarura moreduxit, miraculis á Deo com-
probaram.
29 Sepulto hunc in modum intra illnd facellura
Virginis corpore ,: pia quaedara faemina , vt ad illud
lampas perpetuó arderer, cenfura de fuo contulit- At Urítpoi U -
piu nec
non omiíit Sathanas íolitasartcs, quibus quae ad Dei fraéía, nee
S á n d o r u m q u e honorem fiunt, turbare confucuit. cuerfu:
Decidir igitur quadam vice ea lampas: verúm ad ma-
iorem peíiími daemonis ignorainiamacdedecus,con-
tra figuras íuae rationera, creóla conftitit, ñeque con-
fradaeft, cúm vitrea eíTet, ñeque effufum oleum , ac
ne lumen quidem extindum, cúm ex fatis edito loco
dccidiiíet. Vniuerfus popiilus miraculi teílis fultj per-
maníit'cniríi longo tempeue creda h u i n i , vtcecide-
rat, lampas.
30 Audíuiá viris.fide d/gnis , qui femaíorum re-
latione id alrerebant didiciíI^coníueuiíTe fefto S.Vcr-
alitdinüf'
díané1, quod K ilendis FebLuanj celóbratur, ante eius
jtrne fine
altare ¡árapádes accenías defern, qux ñeque nono in- nouo oleo
ftííp oleo, neqaealiolychno appolito, diutiífimé ar- ihctntes:
debanr.
a R a z t - & VPaMñg. íhpttmáecim. forrar B¿ou. LahierCe-
deeiiii.
b AnttqHt. omnes h í , ac celebres, Etruri&vrhes. „
c Ferr^riwí: Eccklia eius nomine conftrufta.
d "fiiebais tegio JEgypttdsfcriptaJt nobai-j lun. adVitamS,
Antonij§ 1. Alia (aperior, tn quá Syene t¿f> Tabennejiotarum
loca: alia infertor, ta qua natm l'aulu* 1 Eremita, v t exetm
Vitápalitio Tan.
C A P V T VII
I n S. V e r d i a n a t e m p l o m i r a c u l a .
31 \ /(Ies Roraanus armorura tra¿tandorura perí*
^J^T celcbris, in quodam conflidlu grane in fe-
more vulnus accepit, ita alcé infixá ofli cufpide,vt nul-
lá medicorum arte anno toto euelli potuent. C ú r a
iraramere fibi mortem fentiret, audiííet vetó Verdia-
nae famam, quantaque diuinitus conferrentur benefi-
cia iis, qui eius fepulchrum viíicarent, vouit eó fe quo-
queiturum, & muñera Dmas oblaturum. Vix votum
nuncupárati, cúm íeníít fibi meliús elTe, iteique mox vtilnüi
ingreílus eft. Eó vt venit, ac S. Verdianae altari appro- fubitoctt"
pinquauit, (resmita! quodarsluiraana non poteft, ratum,
Diuina eiíicit virtus) fubitó abftitit ferrum á vulnere, ferro "vio-
lente eie-
tantoque Ímpetu refiliit in eceleíiae murum , quicce- 5io,ac pa-
miterium ac Scptemttioñes refpicit, vt ad miraculi fi- ne/i infi •
dem din poíl eidem muro m n x ú m hasfenr. Rccupe- xo:
rata
 ZÓ1 V I T A S. V E R D I A N A
AVCTO rata funitate , gratiifque Deo d i Sandae a í l i s , <do-
RE AT- niTcjuc compluribus oblatis, JaEtusrediit in patriara
•UJUf. EP. miles, qui mosfttis exierat. Saepiüs refeeri audiui, cft-
EX. ITÁ- q ic ea peruuígata lílhic fama , illius milicis fumptu
LICO.
A dcpiciam 19 tíibuiá, quae enamnum vifítur, de aeri i n -
S.Verdi* ículpram^S. Verdiaiiae iiiiagincm.
nt. tmago 32 Fuit m eo diítrichi vidua, quaecura nullam ira-
ptfi* & cundia? refraenandis motibus daret operara, eó deue-
jcul^tu:
nit pcííimae coníuctudinis, vt quadam vice filio ad-
m o d ü m adoiefecnti irata , inter alias truculentas &
putr^m»- b afphemas voces, in haec prorupent veiba: Diabolus
terná m- nat 1111 hunc meum ad uiferos abripiat, nc eum dein-
jre alione,
ceps hifi e oculis videam. Vix ea erat cffata, cúm fub-
dtmone. latus eft é conípeótu puer, audilufque eft ciulare : q u ó
tamen íit deportatus, haud fcitur. infelix mater, hor-
rore, metn, dolore amens, terribiles edere clamores
cccpit. Concurrunc ad fpcdtaculum vicini, atque alij
quamplurimi,& poíl Ingubrcnn, vt tali in reac tempo-
re, tumulcum.vnanimi coníiiioadfepulchrum B.Ver-
dianacproperanr, cura doloreplanduque , príercrtim
miíerae matris. Huic omnes veniam piaculi dari caí-
litus, filiumquedasmoni ereptum reftitui comprecan-
inrolumli tur. Eorum vero haud multópóft cura maior conflu».
reflitui- xiíTet populi turba, o m n c í q n e in oratione períiftercnt,
tur, placato Verdianse precibus Deo , ante iram Virginis
B puerum cernunt omnino illaerum. Cundii gratias Deo
faníla^que Verdiana egerunt. Retulit eadem muiier,
fe no¿le infequenti (dotmientem an vigilanterajhaud
a S. Ver- poílc aífererc) vifam fíbi cerneré, á daemonc per fcalas
d aná, fi- filium pedibus prehenfum trahi, inde á S. Verdiana
fi nó Crur , rermen : cumque vtnmquc magno conatu traherent,
ere tm d i - t.md m Sanct^am puero Crucis fígnum imprefllíIe,eo-
munt t qac fugacum dacmonem, puerum vcrpfaluum& in*
columem maníiire. ^ C
33 Genuae venerabilis q u í d a m matrona in gra-
uem mcidic a»gritudinem,quá diu conflióbtac í t a c o n -
t r a t a funt membra, vt ns vti iam non valerct. In co
ftatu longo tempore perdurans, aíjidué Dcum preca-
infirm») batur vt íibi opera ferret. I n B. Verdíanac peruigilio
CíURi mo- vocera viía eft i n fomnis audire b x c edicentem : Si
mtu, S. fanari vis, abi & corpus S. Verdiana inuife. Quibus
VerdtanA
prolatisconticuit ea vox. Illa expcrgefaéla, vniucrfam
fepulchrü
irt/it, familiam aduocat, rei feíiem exponit, A t nemo ci,
qux aut vbi S. Verdiana cíícr.cxponercpotuit. Vbi i l -
Juxit, inquirí per vrbcm curatlit, nara cui nota Ver-
diana eílcr. Rcperti tandera negotiatores Florentiní,
qui quo loco Dinas illius corpus quiefccrct indica-
runr. Illa Ipe certa recuperandas íanitatis, maritimo
itinere eo tendit: appulfa primiim ad 4 Portum Pifa-
4
num,inde veda Caftellum Florentinum; vbi ante S,
Vcrdianx aram aliquaradiu precata, integrara adepta
famtnr.
efl: fanitatem. Illa confideraiá beneficij magnitudinc,
magnam vim praeclarae lanea: veftis, arque aliaadcx-
donatia ornandam Diuae aram donauir, & lasta ra patriara re-
largttur'. diit. Ncc dubium eft, quin deinceps fuae memor libe-
ratncis, cam magna íemper coluerit vencrationc.
34 JFlorentiae hortulanus quídam 1 longo feíTus
opere, fubarhprc quietera, foranumque capiebat
aperto ore: inTloc ferpens irrepir. Ule fentiens íibi i n -
anguu oí teftma commoueri, cuigilar, & horribilirer vocifera-
dormttntu tur, prídertim poftquám deinde corpus inflari coepir.
Varia excogitata á mediéis remedia , fruftrá fuere.
T á n d e m multis fuadcntibus,coBpit cura iis S. Verdia-
narn inuocarc , illius opera in hac fuá neceífitatc i m -
plorare : poft plurima votaac preces, vifura eft, eum
deportare ad aedem S. Verdiana", atque anteeius aram
collocarc. Concurrebant plurimi ad fpedaculum,
moti commiferatione. Vt templum ingrelTus eft,íubi-
t ó vocferationeatque inconditá doloris fignificatio-
neabftinuit: vbi ante Diuae arara aftitir, ícíe inclinans
an'eViu*
os aperuit, é quo ferpens prorupit fanguine fanicque
arnm ttio
mitur: confperfus: homini fanitas rediit, vt vix mehoti per
omnem retro vitara vfus videretur.
V I R G I N I S
35 Imbres raaximi peroranem Ethruriam decide- D
rant, eífuíiquc.extra alueum amnes omnia late inun-
dabant: Elf¿ praffertimjqui haud ionge ab íede S.Vcr-
dianae fluit, mirum in modum auótus pluuiis , ío'uni
omne illius oppidi aquis texerat.ipfamque adeo íedem
S. Verdianae circumdederat , imó illius iam ianuas ettti tem-
apertae limen pedum ahquot altitudine aqua fupera- plum in-
bat: ne vnica tamen gutta in templum (cíe infudir j undante
finu 10 non
etfi«dem Fratrum M norum éregione litam,aqua fa- intrant
tisalté peruafent. Voluit Dcus amiqua renouare mi-
racula,'& patefacere mortalibus,haud minoriscoram
Diuiná fuá Maieftace eam meriti eífc, atque olim S.
Zcno Veroncnfis Epifcopus fuit. in cuius baíilicái fi- h
milc oiim fadlum miraculum commemorat S. Gre- j.Dial.c.
gorius.
3^ Similc prodigium aniraaduerfura aiunt in i n -
gcnti aquarum eluuione, quae haud mulró poft ma-
guara illara mortalitatem anni MCCCXLIII euenit>cu- ittmji
ius mcraincrat parer meus, 8c pluresalij fenes , qui altÁt.
quod eo tempore oculis ipfí fuis viderant, pofteá rc-
ferebant. Euerfa tune S. lacobi aedes, quar fita erat
iuxta pontera ciufdcra oppidi ad dextrara. Ita enirrt
tune flumen exundarat, vt t e d u m molac S. V^rdianas
ad foíías vfque oppidi delatumJbiquccuerfumjVti 8c
alia paílim aedificia m Comitatu Florentino, inVcr* £
ginienfi t r a d u > Pilis, Florentiaj: ñeque tamen in
ante didam ecclcíiam multó alus depceilius íicara,
aquae quidquara inftuxic.
a A d A r n i f i ofiium.
b Referemui hoc rntracttlum i í Apr, in S. Zeaonis Vtromnfii
Vita.
A P V T VIII
P a r i í S c u r a t i o n e s ) ope S> P e r d i a n x .
37 T J Vngaro cuidara annonac Praefciílo, cui loan-
-* nes noraen, inter dimicandura lacfa tibia eft,
ñeque multis admotis medicaraentis ita curari po-
tuif,quin &claudicarcr ipfe, & inhaererct vulnen fér-
rea íagitrar eufpis, vnde copiofa íánicsaffidué ema-
nabat. Durauir illud incomraodura, vti cerró pro^
batum eft, quinqué annis. Fadlus deinde Florentino- Ferrum
rura annona; curaror, cura multa audirct praedara $, nulneri a i
Verdiana? miracuia commeraorari, cius faepenumeró \)*n™*tn'
opcm piiífimé implorauit,aedera viíitau¡t,donariá ob- f¿e^w^
tulit. Quodam die domum rcuertcns perfenfit ali- p
quera iplo plagae loco pruritum,redu(íHque caligá &
fafciis, leutrer nbiam fricar; ac fubitó, non (¡ne ipííus
& comitura admirationc , vltro egrcííura é vulnere
eft ferrura, abfque eius vilo dolore, 8c ( q u o d fané í*c4frM:
m i r u m ) ne cicarrix quidem vulneris in eius tibia ap- jublatat
paruit. Quuegratns Dmae a d i s , domfque oblatis,
domum íuara reucrfus eft.
38 Muiierquaedam, Landina n o m i n e , graui 8c
diutináopprelía infirmirate , itaque fcedé c o n t r a t a ,
Vt ñeque niti pedibus, ñeque brachiis aut raanibus ei)ntraS/i
vti, nec incedere,ac ne cibum quidera ipfa capere pof- Janatai
fet, raultain raedicos & raedicaraenta expenderat;
ñeque rcraedij qmdquara erat experta. Nimirura eius
curationera Sandae fuae referuárat Deus. Deraum
fpera omnera in Deo f a n d á q u e Verdiana iocans, ad
eius fe turaulum deuchi curat: ibi cura lacryrais au-
xilium a Deo eiufque fámula depoícit. Q u i precatio-
nis, idera 8c doloris finís fuit, ac contradtionis mera-
brorura. Nara cura ra ómnibus feré oílibus nefeio
quera ftrepitura motumque fenfifl'ct, fubitó aíTurgit
fana & expedita , vt vires fibi multó quám anteá
maiores firmiorcíque adepta deinceps videretur. E«
git Deo ac fanétae Virgim grates, domumque rcuer-
fa eft.
59 Ciuis quídam Florcntinus, cura Caftelli-Flo-
reqtini
 I F E B
A rentíni magiftrafam gereret, grauiíliíiiá hernia laba-
httniií ch- rabac,vc omnia deíiusre inteílma viderencur.Sed cum
rata : cernerec quae in dics mericis S.Vcrdí.iníe diuimtiis fie-
bant miracula , vüit facrum illius corpus ; voris con-
ccptis integrara recuperauic fanitatem ; Deoqttcgra-
tias & Verdianae egit.
40 Q^ae ciiis vircns extiteritad expeilendos ex hu-
manis corponbns peffimos d¿EmoncSj qtios tude vul-
tnergume-
gus animas á corponbus íciunótas eílc; exirtímat, toe
ni liberad. probari ceíltmoniis poreíl, quoc fucrunt funCque in
eáproninciá homines. Vnicum proferam exemplum.
41 Energumenus uunenco veclus , fed ei piopcer
ínconditos motns alligacus, ad Diuaí fepüíchrum ve-
nir. Ibi ab Sacerdote ( Anroniura Balneolenfeni. nHi
me fallir memoria, vocabant) facris verbis, cum Ver-
dianae meritorum obteílatione , adadfci-is malé iníeíío
é corpore faccílere, poft multa randera exceíTarum íe
nulsáin
fgnum & promilit; argumento futuram, reuulfam á teóbo, pro-
commim- culque iaóVatam regulara. Nec fcfellit tune mendaeij
parens; abiit enini, atque eodcai momento temporis
ingens ifthic commorio ac ftrepitus extitit, vt cunótos
rnetus ¡nceíleret,nc fortaffis terrae motu tcmplum cor-
tuerct; regula vetó vna fepulchro cuipiam in ccemite-
tio, tanta vi., impaga eft, vt in minutiífimas partícu-
B
las quaquaucrsüm diííilíenr, non paucis de populo
fpeílannbus. ka vir iile, S. VerdianíB raeritis,libera-
cus ed:.
41 Glifcentibus, vt f i t , inteftinis odiis inter illius
regionis homines>adarma vtrimque fa¿tiones dcue-
nere: quidam grauc in capite vulnus accepit,vt gladij
ctiam fragmentum cranio infixum ha?reret, & iam-
kthale iam expiraturus crederetur. Domeílici eum S. Verdia-
•mlnm n x , cui perquám addidtierant, fedulis precibuscom-
fubiiofu-
mendarunt. Isnoóle foranum ínter ac vigiliamjgraui
mthm x
preíílis mosrore , honeftam matronam albis indurara
videt cubiculum circuiré, ac ledlum pnEÍertim,in quo
ipfe iacebat, & nunchuc nunc illue iré orantem? at-
que infirroum fixisoculis i n t u e r í , videbaturque fibi
ipfcdiccnrem audire : Ecce me. Ac íubito fentitfer-
rum capiti infixum moueri, non fine magno etuciatu.
T u m vero plené experreólus, clamore fuo domefticos
omnes excirar, ac viíum narrar: ij admirabundi fafeias
capitis íoluunt, ferrura vident é vulnere reic<5tiim:ipíe
intrapaucos dies conualuir» ac piares poíleá vixic
anhos.
C A P V T IX
M i r a c u l a S. V e r d t a n x , q m m m AuSior te-
p ü oculattis*
43 Z*""1 V m cfTem a d m o d ú m adolefeens, parentem
V - ^ meumgrauis íeílo afílixerat íegritudo, vt ñ e -
que cibí quidquara fumere poiret. Multis ¡ara laben-
libus hebdomadis tendere ad mortern videbatur.moe-
Auiforis rebatmater fe cum copiosa & a d h u c teñera prole re-
pater ptri- linquü rationibus mercium ac pecuniarum, quae fibí
eulof» deberentur, quaíque ipíadeberet, intricatam.Ea cura
morbo H-
audiíTem , ipfe m e á f p o n t e , aut Dei potiús imptilfu,
ieratm:
adeoad arara S. Verdianas; memini ctiamnum, emif-
fe me, accendiíTe candelas, preces fudiííe , com-
mendaffc Sanólas parentem npeum. D o m u m reuerfus
repcriinlcóloconíidcntcra , accibum fumentem: &
breuiplenamadeptns fanitatem, quinqué &: (riginta
fuperuíxit anms. ¡i
4 4 i£grotantem,germanum roeum,poftquám v o -
i t m f r t * ta crant S.Vcrdianac nuncnpata.cenfuerunt noux hau-
ttr: ricndseaura?grana, Caftellum Florcntinum vehen-
R V A R I I .
dura. Sed c ú m a d diuerforium, quod Paruaí-queri.us AVCTO-
appellantjqni.'Kjiij; nullitwis pallíiura Fiorenfiqi diit.ins, Rs AT-
pciucnilfet, píáe nimia ¡rabcciliicarc rubliílcre co.idt-.is
eft. Depoiracns in cubiculum c l l , vbi cúm lani exlu- ^ '
latnriis animara viderctur, dcliqnmm vitium paíí'us,
laplis iam oculis, ¡nacer mea , quiEtum aderar, laciy-
mans afta voce inclamac: S. Vcidiana luecurre ilh.Sú-
bito a d í e rednt, ac vucs rccepir.
45 Sub ídem feré reíTipus, cura in ofíicin^ noftrae
fonbus ftarem, mulier qusdam in codera nata d i í k i -
ótu, ín peccacorum fuorura pcenatt) inícíla eratádaz-
raone, iumenro impoliraper cara placeara duecba-
tur á íuis ad ardem S.Verdiana?, vocifctans identídem
per oranera viam:Hei mihi/HerrnihilLudebant in pla-
tea nonnulli.é qmbusvnus, luniperus nomine, hater
Hippoiyti Bartülini.iterum ac temo rcípondit : Hcus
tn.trade te Deo.at daeraon : H.ibeo cainjbabeo.Cum
ad remplura S. Verdiame peruemlíet, vellcntquecam emrgume-
fni comités é m m c n t o i n terrara deponere , vtante na •vene^-
arara Sanóbe deducerentj quiaanreá, vt faraafuit, ad ^ ^ " ^
venéfica; cuiufpiara pradligias recurrerat, fubitó fuit ¿j^Jáe
á d i a b o l o fuíFocata. Perculíi omnes infohto euentu. fnfocata:
Adfuí ego, meitque oranía oculis vidi, atqi.:e alii cora- E
plurcs;quod í d c ó a d a l i o r u m terrorem Commemo-
tandura hic duxí.
46 Cura auno MCDVH4 Faní in Piceno conciones «s
in Cathedralí baíilica habercrajtogatus vt pro hono-
racá quadam raatroni, Petra nomine, Siraonís Ber- infirm*
tij coniuge, difficili raorbo detenta , i a m q u e á r a e d i - 0P*s'Ver'
cis depoiitá,preces ad Deumfnnderem , eamquein-
uifcrcm, vtrumque lubens praeltiti: ei vero & adítan-
tibus fuali, vt S. Verdiana; opera imploratent, licct ia
iispartibus runc ignorac. Haud frnftrá preces fuere»
Illicó reftituta ei fanitas eít, ac S. Verdianae d e p i l a r a
in tabella effigiera in S. Dorainíci asde fufpendir.
47 Albertus de Francisin territorio Florcnrinoad
Se.nenfiura confinia degens, aecuíatus eft reí capita-
lís , & Rcip. Florcntinae ed¡$;o in cuftodiam datus;
fed cura conuinci intentarí ctíminis non p o l l c t , ad-
hibita tormenta, quorura atrocitate faíTus eft , quod
tamen non perpecrárat crimen, mortcque damnatus.
Adduóli ad carcerem monachi d ú o 3 qui eum ad ob» fitlfo erii
eundam Chnftiané mortem hoitarentur. I s p r i m ú r a mineda-
opem S. VerdianíE puffime í m p l o r a n i t : dein panllum natí*i'
quietis cepit, interque foranum ac vigíliam ei Diua
apparuir, honefto, vti pingi folec, habitu, itaque eum
allocuci eft : Alberte quid mcrois? quid d u b í t a s í C o n -
fide Diuinac miíericordix. Quibus dn51:is.erepta oculis ^
eft. Vifum mOnachiá retulit. l-'oftridic ad populum da
more producicur: aóla publicé perleguntur: id dura opeS Ver-
fit, Deí ínuocat nomen, eiuíqne fe miíericordÍEE cora- ¿'«'«Me-
mendat. Tura vero, cura ax^teá máxime ferenum & ríitur'
tranquíllum caelum e í í c t , íiibitp máxima planequc
infolita exoritur tempeftas ac viplentus turbo j quí é
tabellionis manibus chartam in quá tota cius crat cauf-
f» & íentenfia defenpta, abripit; ñeque ea,plurirais
licet aííequi & coraprehendere nitencibus,, vnquara
recuperarí potuit. Conclamant vniucríi, Mitaculum,
Miraculum. Priraí liótores cura reo abfccdunr, ac m i -
raculum praedieant. Reus crimen í* falso confeífuni
ait, tormentis v i d u m : atque ita Del nuraincSanítaB-
que Verdianae patrocinio libcratus , huic prascer alia
dona imaginera fuani cum cippo ac lidtorís machara
obtulit, quse dtu fuere ad miraculi raemoríam fufpen-
fa, ad S. Verdiana? honorem, quae in cáelo víuil ac t t i -
umphat perinBmta fécula. Amcu.
a Vrbsneiujla.elllamm^Me Panum Forcunae, i r i l i t t o n A -
driatici maru.
D E
 2Ó4 . - . '
D E B . A N T O
P A T A V I
CelinuB a t m i f n n t u tyramm Patauio
AN.CH,
ac vtctnii vrbibm non tam wipúfittis a Fre-
MCC
dtnco ñ liHperatore PrAfeftm , qu¿m a i
LXvn.
I FEBR ^ f L © vlcifcenád popuU flagut* a Deo mwtjfiíSj
"Ecelino ty ^ ^ ^ L ( qutnudinodúm vito [anclo u l t t m de-
ranm /«• monjiraium tradit Bermrdiniís Corim htfl. Medtol. par-2 a i
tfiente
an. n o y ) eifi innumerai howimm udts a l i a ^ infinita f u -
lera perpecrautt; qutbufdam tamenanfam pr/tbuit velglorio-
fam wortem pro iuHuia fubtundt, Vel vitum pie m/lituendi.
Referemm x Ft:br. B. Arnaldum Abbatem püdore carcerii,
t m w j f u , exttncium. E m vt fotorem decltnaret, é patria
jíntonim profugit Antonios, nobúi Uan^iorum familiaorttU) patre
Nobilu Murjilio, L)ulcinamatre,aí colutt pcrec/é ptetatem, ceiebritt
Pataui- mirucidii ac reltgtone loca lujhando i demum tyranno exnn-
ntu fugit : ¿torednt tu patnam, t b t ^ ignotm , etiamfuii , anncn a'.i-
B
qnot infumma paupertate exegtt. i n brem Chrontco rer. Pa-
tauinar. ab an. MCLXXXIX ad MCCCXXV edito poft
Chronkon Rolar¡dini,*ad an. MCCLXVII íjla habentur : B.
Anronius Peregiinus obiic hoc anno. Gutlielmus &
Albricetm Contifij 5 qui arca an. MCCCLXIV hi¡ioriam
f c v p i h t , itb. i cap. 8 itá habent • In eodem anno ( MCC-
LXVI) obiic B. Antomus Percgnnus. Quorum tejima-
h p tíqúttí uini a c c c annií Ü e . i w m vulgo appeüatum.
i Vitam eius brem epitome complexm t f l Bernardlmu
S m r d m i m autiqmt. Patán. Itb. i clajfe 6 § de B. Antonio
j annapt- Manzone peregrino. Agit de eo quoqtie Angelus Pertena-
reprioa- rus de Patatt. f d u i t . lib. 9 cap. 40, traditq^, etiam pr 'm
tur: q u h n e patria profijgeretyfuijfeintegerriníu tfioribus, itacu
in pauperes líberalem, vtfuaomma m eos profunderet :pere-
g r m á u m tffe annu v, ác poft Ecelini monem , qudtcomtgit
an. MCCLIX, tedijfe in patriam, ac íftpe mendicatá deincepi
tnortuut
fepelitur viditajfe-nec alio vfum hojpitio, quam porticu ecchfu asno-
in templo btj S. M a r ú de Porciiia extra muros. Dirutum eji hoc f a n t t í -
S. Mar 'u monulium Loenobium a n . M D i x 7nohente vrbii obfidionem
de Porci- Maximiliano Cafare, vtialierum Camaldulenftum, illi pro-
liá:
pmquum. Santtimomalesád S. Benediéli monajlerium in v r -
Reliquis.
invrbe de bnnfe H í e p a u n t , eoq^corpus B,Anfonijé,, B.Compagni,
¿n(£> quodin v H w á e a l c f i a a Camaldulenftbm reliftum, r t idem
Portenartts fcribit,atque a mditibui ipfts ad lüarum erat Hdefti
ddauim.afjiortarunt.
5 Anno MDLXX v e&dem monachí aliudádijicarunt coe~
mhium,patrocinio & opera Dault Docli, idq^ B. Antonij
pecegrini appellattm : ecclefia an. m d l x x x i dedícalaeft.
dein eim
nomine <e- Extat ad nimemoriam ijlbxc infóulptd-iapidt ihfcrtptio:
di/icato Daul'o Dofto , Bernardini F. áDaulis-oriundo, q u ó d
coenobio, D . Antonij Peregrini crenobium , tempknnque cüm
ce:eris inxta rncema sdíficiis V.S. C . nc vrbis nnini-
11 mi oíÜcercnt.dirutaj publico decreto Proreólor de-
fi-rnatus, (limmo iludió hoc intta vrbem.loco refti-
tuenda edrattic; Lucrettá Opinaccia Antiíies , c^te-
rísque Virgines hdci ac diligentiíe ergo poínenint. Fa-
nuai Mivnae Vnginis bc;it-irtitr>ae anno á Chrifti n'araíi
MDLXXxi XVÍIK, lunij Federicns Cornelias Pontifex
Pacauinns coníccraniF. Eodem anuo, d s e x x v MArtij, fo-
*d id
lemú totius Cien fuppltcatwne, vmuerfo conntame populo, ad
nouam banc ddettíyB. Antonij Ptngrtnt deportattü. funt reli-
qa.uí, vti & B. Compagm, dique amiquü juu c marmorefe-
piilchrü, (upra cüluweilaí eleuatü, impofitA. Addit& ingenii-
nu tabulu injaiptiones, quarum vna efleiufwedi : Hic la-
ce B. Ancomus Percgí'inus. I'atauinus , Manziorncn
familia natns, qui omr.ia loca ían£U viírtauir. Obiit
anno Domini MCCLXVI die x x x lanuanj. Alteram da-
banusYV 1 OttohrUyquo die B. Compagni agitur memoria.
4 Q u o á bíc dicatur obiijfc <t«. MCCLXVI, re-
N I O P E R E G R I N O
I I N I T A L I A .
mur iCÜm alij iam cttaúi i p f % S c a r d e o r i m ^ Portenartts ohiit an.
queque, centrarium tradant: ntfi tftbic quoque, vt in Gaüia, m i 30
menfes ante Pafha ad pr<tcedentem annum pertinebant. Ideh lan'
vero Kalendii Eebruarij eum retuitmítí, hcet x x x lanuarij
obterti t quia wferiptio relata a Scardeonio eum dtemexprt"
m i t : vnde coniecimuó eo die tumulatum, coli^ folitum con-
curfu populi, á o n a r i ú , aliify priuat£ pietatis argumentis\
at nondum publuis facrü, cüm needum Jit ab Ecclefta in San-
ü o r n m tabula relatiu.
5 Nomen eiiu eodem d i e x x x lan. itaretulit Molamts
in Addit.ad Vfuardum i Eodem die beatas memorias An-
tomj Peregrini Patauini, ex Manziorum familia nati, *¿wA(íflr^.
qui omnia loca Tañóla vi(icauic>& defunfbus eftMCC- rol.io
L X v i l . Eadem hitbet Can'tlifií, niji q u o d F a p i e n k m vel i*»»-
Paphienfem/ufitíf^pro Paranino. Molañuf in i edif. aliii E
Verbis eum referí eodem die; quo & Eerrar'm in generali Ca-
írf/. SS» Patauij B. Antonij cognomento Peregrini.
6 ídem rurfus Verrar'm 1 Febr, Paranij B. Antonij,
cognomento Peregrini, Ord. Camaldulenfiurti. A f ' & l ^ t ^ t
noldus VVion eodem die: Patauij in cesnobio S. Benedi-
óli, depofirio S. Auíonij (j»d«ttCf. / w k í Antonij) co-
gnomento Peregrini, Ord. Camaldulcníis, qui exem-
plo S. Alexij, duabns fororibus ibis, moniaíibus, fer-
uiens, incógnitos ad mortem vfque p e r m a n í i t 3 & t á n -
dem bonis operibus plcnus, quieuit in pace. Eadem ba-
bel Menardm. V e m n Úrdmii eum tamáldulenfisfuijfe ñeque
citati rerum Patauinatum fcriptons tradtwtp ñequefit veri-
f m ú e 1 nam fi erat e'm Ordtnis monachus, cur in porticu ec-
clcfuS. Mar'udegebat, & nón in propinquo Calnalduknfium
ccenobio ? Occafio fortafiis id fujpicandi inde nata , quoá B.
Compagnusíx Ordtne videaturftujfe, quiineadetn ade,
in qua Antonius, qttiefcit. Ñeque feruíijfefuis fororibus t r a d i -
t u r : ñeque in S. Bc>iedt¿li cecnobio vel o b i i t , vel nunc affer-
uantur eius reliqu'u , licetLxx per annosiflbicdeppjiíafue*
rint. Breuius de eo Benedicius Dorganim 1 Fehr. S. A n t o -
nij diéb Peregrini» qui bonis opetibus plenus in paca
quieuit.
V I T A
A u d o r e B e r ñ a r d i n o Scardeonio*
Odcm fcrmé¿í feculo vixit «ScB. A n - d
tonios, cognomento Peregrinos: qui B Anto~
eum ab ineurite aérate mundi illece- ni ta men-
dicui
bras coépifl'et abominari, Se ample(5li
pereginA"
eseleftia , fluiente interim vltra mo- tur:
dom b Acciolíni tyrannide, non, vt pierique alij,v¡ ali- b
' q u l c o a d o s , fed fponte prófugos, reinita patria, pené
totum orbem peragrauit mendicus , ex alieno v i í h -
tans , qui domi p n ü s mendicos álebat de fuo. Adiit
iraqtie primúm Hierofolymam, Compoftellam, R o -
mam, Laoretoni, &: alia loca feré omnia, qus vel re- /acra loca
lig!o,vel alicoios'Apoíloli aot prascipui cuiofpiam San
fti reliqoiaedecorabant. Atque ita quod reliquom ar-
tatis íibi fupererat, ferme t o t o m in itinerc peregrinan-
do confompíir; viólom qooridianum metrdicando
qoíerirans, non fine immeníis corporis labdrlbus, ar-
que intcrdunvcü'm máxima animi moleília.
z Denique reucrfus in patriam, ignotos aliquam- in patrtAm
diu m fummá inopia & calamitate duxit vitam, num- redit ignt"
q o á m ante vlrinuim vitac l ú x d i c m á quoquam cogni- tus:
ins.
 I F E B
A rus. Poftremó laíucncívo, inedia, & f i i g u s intolerabile,
pojímorre eum ¡a sgnruduicm graáiiümnih deduxenintl quá
agnrjcttur aliquatudiu langusos inceriit. E)c t-hirogi.ipho autcm
ex ckiro- p0({- mortem tándem cognítüs cft , & qms fuerjr, &
quá raiione á lais agnoíc» nolacrir.Erat enun ex Man-
ziá nobili familia Patamna, fub parocliiá D. Petri tiá-
tas. Obiir autem íalutis anno MCCLXVH 111K1I. Fe-
brnarij.
5 Claruit poíl mortem multis & magnis miracu-
tUrtt mi c§lis, licet ab Eccic-ííá Romana in Sanccorum cataió-
rucuhi: , gum nonfudritreceptus. Habirns eft tamen eó tcm-
facsílm
áicntum; P012 PaCau'j'n fumma veneiarione , dicatumque ei-
dem faceilum fatis pulchrum , extra portam c Porci-
C
d liam : & d municipali decreto ftatumrb, Vt folcnmtcr
adidfup- ftató die in eius memoriam fíeret folennis fupplica-
flicntio: cío, obferatis in tora vrbe tabernis, indiétá^ue ó m n i -
bus in vrbeá quouis opere fcruili ceíTitione , non fe-
giisqilám íiá Summo Pontífice mándatiim fuiirec.
4 Verúra cúm in diesraagis ac magis beatus vir
pofiulata miraculis clarefceret > Patauini á Sumrrio Pontífice
canoni^- popofeerant per legatos , vt eius nomen in catalogo
*io: adícriberetur Sanótorum. Q¿ij rerpondit fufficerc ía-
tispoflePatauinisj habere vnum Antoninm fanátifi-
g catum. Ñ e c proptereá tamen minús deinceps hon'ori
habitus efi;>(]uáiTÍpriüs> ñeque dcíitum cfti quin h d ¿
tehrumjTom.l
R V A R I r;
noratillimé codem die Pretor & aííj cíucs foienn' AV-TO-
pónipa cum vcxiilis artifiCum, cum vniuetfopopu
-Id, ccrciscandelisreligiosc procederenti ad íalutandas M
facras Reliquias , tam in templo monialium vbi ipíc íra/:j¡itA
iacebat , quám i n pro-xijmo templo monachorum. rehqHti:
N ine-áutem ccenobio vtroque dimto, moniaies i n -
tia vrbem cum bis Cmdiis Reliquiis íe receperuntimo-
ñachi vero ad alia fui ordinis monafteria Venetias
t r a n í m i g r a r u n t , anno Domini MDIX. De co auteni
legituf ibi hoc epitaphium :
HiC íACET CORPVS BEATI ANTONII PEREGRINl epitaphm.
PATA»/INI 5 EX MANZIORVM FAMILIA NATI : I
OMNI A LOCA S ANOTA VISITA VIT , ET DEFVNCTVS
EST M. CC. LXVlI. KAL. FEBKVARII,
a E¡rer»t§ pr&cedsníi¿eS. lacoboMzrzyre Pataüiao ex Ord.
Minorum , cuiití ac trium fociorum an. n t i interfeHorHtn
mentiofit 14 lun. in Vita B Odor ici 1. cap. %.
b Huim Acciolini de Romano, ¡iue h.Q:io\\ú\,vulgo Eceliní,
g^Ecceliui, alque etianfEzzúai, horrenda /celera referuntur
fuse aMonacho Baduano atque alia cum Albertino Muffaio
edttií. Patauiopotituí eft a n . n n .inftltcifimeperiitan. 1159.
c Ea nunc objlrufia, v t tradit Portenartu : vifuntur pontií ve- r
¡ligia. ^
d FaftHmíliiiddeíretfim}VíidemPortenatfM mtrat, f i n , i i 6 ^ .
U FEBRVA-
i66

I I F E B R V A R I I

S A N C T I Q V Í I V N O N . F E B R V A R . C O L V N T y R .

S. A p r o n i a n u s > C o m m e t a r i e n í i s , M a r -
YPAPANTE DOMINT, fiue
PvRuiCATio B. M A - tyr Romas.

RI V. S. R h o d i p p u s E p . L e o n t i n i s i n S i c i l i a .

S. G o m e l i u s C e n t u r i o , d e i t i S. F l o í c u l u s E p . A u r e l i a n i s i n G a l l i a .

Fpifc. C x C a v e x ta PaUft. S. S i c h a r i a V i r g o i b i d e m .

S. A g a t h o d o r u s M . T y ü n x inGappa- Si L a u r e n t i u s Archiep. Gantuarienfis

dociá. in Anglia.

S. Formnatus, S. A d a l b a l d u s D u x , D u a c i i n B e l g i o .

S. F e l i c i a n u s , S. H a d e l o g a V i r g o , K i t z i n g i i n Fran-^

S. F i r m u s > coniá,

S. Candidu^ ÍS.Theodéricas Ep^ M i n - '

S.Caítula, denfis,

S. S e c ú n d a l a , S. Marquardus Ep. H i l -

S. R o g a t i a n ü s , desheiménfis,

S. C a i t i s , S. Brúno D u x Saxoniae,

S. Gregorius, S. Wigmannus,

S. G a p p a , S. B a r d o ,

S. F e l i c i t a s , S. B a r d o a l t e r ,
S. Placidus, i S. B a r d o t e r t i u s ,
S. V i ó l o r , , tMaítyres Romáí. S. T h i o t h e r i c u s ^
S. F é l i x , S. G e r r i c u s , Comités,

Martialis, S.Liutolfus%

S. Gornelianus, S. F o l c w a r t u s , ^

Sé S a l u f t i u s , S. Auanus, Martyrés ¿

S. M a u r i c i u s , S. T h i o t r i c u s , EbbekeP-

S. Papyrius, S. L i u t h a f i u s , dorpij i n

S. S e c u n d i a n u s , S. Aderamus, Saxoniá

S. I n g e n u a s , S. Alfuinüs, inferioreá
!>
S. Muftula, S. A d d a f t a ,
S. V i c t o r i a , S.Aida,
S. B o n o í i a , S. A i d á a l t e r ,
S. V i é t o r i a alia, S. D u d o , Nobilcs,
vel Satél-
S. H i l a r u s , S. B o d o ^
i t e s Rc-
S, Rogatus, S.Walus, gii
I
S. Saturninus, S.Halilfus,
S. L a u r e n t i u s , 7 M a r t y r e s ^ Forofem- S. H u n i l d i u r i u s ,
S. H i p p o l y t u s , S pronij in Vmbriá. S. A d a l w i n u S j
S. V i d o r , I S. Werinhartus,
S.Marinus, I S. T h i o t r i c h u s ,

S. P e r p e t u a , ^Martyresin Africl S. H i l w a r t u S j

S.Iulia, * & alij p l u r i m i j J

&alijLXXiv j S. E r l u l f u s E p . F e r d e n f i s , ~|

S. H o n o r a t a s , 1 S. Gosbertus Ep. Ofna- ^Martyres*

S.Vrbanns, | brugenfis, j
S. H i l a r u s ^ ^.Martyres i n Africa.
S. P r i a a t u k , |
& a l i j x x x i v j P R ^ -
 11 F E B R V A
P R ^ T E R M I S S I E T I N A L I O S
Andns Pionias, Marryr Smyrnx, M S .
vetus tnonaflerij S.Martim Treutris. Nos
áeeoegmus i Fcbr.
S.Soris ConfeíTor, referturin M S . Mar*
tyrol.Carwelit.Colonien. & m Ctrthufía-
fior. Colon, addit.ad Vfuardum, c<rM¿Ttyrol. Colon, an.
1490 excufo. ac Do¿irmalt Cktuorum Lubect todem au-
no. Soius ejitiutus Vitam dedmius iFcbr.
S. SigebertusFrancornm Auftiafiorum Rex, bocdte a
Saujfuío infcriptus Gullkano Martyrol. De eo egimus
1 Fcbntarij.
Heracütns.T priíci Scríptores Ecclefi.iftici ( quorum
diligencias monumenta laudut Eufebms biflor. Ec-
(Uf.cap.i6. ílltus in Apujíolum, buius de famosa quíftione
fiMeticórum, Vnde lit malum ? c ^ Q u o d materia a
Deo fíe h & z ) S a n ü Í 6 amumerantur in Manyrologid Ri-
(hardi VVytfordi an. 1526 excufo. Vixére fub Cominodi
Sweriife imperio, v t i fertbit idem Eufebtus & S. Uierony-
musde tllfiftr.EccI. Scriptmbuscap.46 & 47. Nufquam
B alibi Sanftorumtabulü tnfcrtptos legimus.
x x x millia, Romae feocí/je, fub Dtoilettano, martyrium
fubiijfe fcrihit Galifinius, eum^fecutus Canifius. Infra
oflendmusycum de SS. Fortunato, Feliciano, & focns
agemus, non videii toí f m u l imeremptos > tódem faltem
loco.
Erlulphus quidam meworatur % Dempflero itb. 5 hifl. Eccl.
g i n t i i Storor. «a.485 ex lona Arügrvm fldeyin Ijlandiam
Chnflt reltgionem intulijfe. Hunc Erlulphum , fine Er-
nulphum, [diuerfumab Ofnabrugenfi Eptfcopo Erlulfo,
dequo bocdte agemus tntraftatu de Ebbecktftorpienflbus
Martynbus cap.^citatis A r n g n w i verbts, qut Irlandum
facit, Hibernu fuá vindtcat Colganus, ac Üeatum indi-
getat, referrfy ad bunc diem. Certtora defiderarnus.
Dudo Paderborncnfis, l Epp. memorantur bol d'iea
Aufridus Vltraieftinus, > a Pbiltppo Ferrario.Ebbec-
Albertus Hambnrgeníís, J ktfdorpij martyi 'to perfun-
¿ti: quodwfra in Ebbeckefdorpíenfium Manyrum btfto-
rta refellimus.
Bomfacms. Conuerfus Claraualienfis, moribundmvi-
dit Angelos ad fe venientes, itatfa latuí exctfit • vti ex libro
de exordio Ord. Ofterc. commemoratur a Cbryfoflomo
Henrtquez qui ü e a ú titulo eumornato Saujfambe&tx
memoníE vocat.
Víncentius Ep.Cracouieníis, dein monachus O r d . C i -
ftercieníis faíhis, Meuobgto Ciflercienfi infcriptm efl a
Chryfoftomo Henriquez ac Bcaii tttulo mfigmtus; qm el,
aut veteri populorum ptetate, aut Sedu Apoftolua iudicto,
atmbutus fu necne, non quarinm. Huc emm non permet:
quippe qui ( v t Mattbtas de Mubotua fcnbit Chron.Polon.
lib.$ cap. $2. ) ¿n.MCCXXin die v u i Martij obkrit.
Vnde manifeñnm efi, non femper foltdos cbaratieres in fuü
átgerendii Eajiufecutum ejfe Cbryfojlonwm.
SabbatinuSj vnus é x n i S. Franciíci fociis, referturhoc
die ab Arturoin Martyrol.Erancifcam, & Beatas appel-
latur-, v t i & a Gonzaga par.i hiíi.Serapb. in Beatts Or-
d i n i í ; a Rodnlphio quoque Itb. 1 ac VVadingo tum alibi
tum práiferúm t o . i a d a n . 1251 § 57 vbi dce'm corpore in
bafilica Ara cali condito agit. Anab immtmorabilttem-
pore, aut cene ex Pontifictí Maximi decreto , ü illi titulus
tnbuatur, nondmn compermius^ideo^bicomitiinuts.
fi.Sirnon ConfeíTor, Offiuo femiduphci m Hijpama ab O r .
diñe Pramonflratenficali diettur m Kalendarioyjme o r d i -
nerecitandi officium D m i n u m , Madrtti an. MDC-
x x x v excufo. Cuita fit auftorttatts tllud Ka'.endarium,
vidertmalq. S i m ó n btc ejfe illevidetur, Beatum
prádtcat Chryfoflowtu vander Sterren in Natal.SS- Ord.
Pramon/lr. hoc die, <¿r primum Abbatetn futffe ait (osnobij
S.Mari* in Nemore in Lotbaringia. Eius Afta &pubitca
FebruarijTom.L
R i 20/
D I E S R E I E C T I .
venerattonif certitudinem waiorem defiderarnus.
Sinjon de Calliá, v«/C:illianus, ftue Corlnlanus, aut
Caríiil inus, cognomento (vt quídam fcrtbunt) Fida-
tus, Oí d.Eremicarum S.Atigultini, obitt n Eebruarij,
an. MCCCXLvm , non minüs ían¿titarc conucrí'a-
i i ó M s qnam fcienná venerandus, vt att Trtthewius
de Scrtpt. Eidef. prophetiaj ípiritu illuítiatus, tefitbus
Sixto Senenji & Pojfeuino: Fccicque aliquot muacula,
vr tradu loannes N¿uíi¡sin Erewo Augufitmana. Thomas
Herrera in Alphabeto Augufltntano Madrtti edito an. M-
DCXLIV Bcatum appellat, fribuq^ a c u n d í s tere au-
ótocibus Bcatum nuncupan ; & eius icones Bcato-
rura (plendoribus irradiari, olla vero eius Caíllx
(opptdum td eji V m b r u , non Hernuorum, vt putauit Stx-
tus Senenfis)in capfutá cuftodin. Eadtmfeie deeo feri*
bit Ludouicus lacohiüus to.i de SS Vmbria. Neídum l a -
men nobü compertum, an legitime Bcat is adfcnpíus f u *
Scnpta eius egregtam ¡pirafit ptttatem; e quibusde ipfius
Auftoru conuerfione & nbusgeíiu collegit, qui ea Ca'.ontA
\n offiíwa Euchmj Ceruicorman.MDXL edtcurauit.
Cathai ina Riccia Florentina Ord. Piaedicar, obiit \ t E
febr. a n M D L X x x ) X feria fexta, magna opinione f t n c l i -
tatii, multifcfa pofi mortem tlluftrata miratuli) dtcttur: v t i
videreejl ineius Vitaduobuslibris fermone Itálico fcrtpta
a Pinhppo Gutdto ex eodem Ordtne. Aliqutdne de eius cul-
tu a Sede Apoftoltca (onjhmtum ¡u baudcomptrimus.
S.Telennus Confcirot. M S . Carthitfu VUtatectina. V i *
detur Celeunus ejf¡: de quoagemus inFebr.
S.Blafius Ep. Sebaltenus M i t ( y r . MS.S Ricbarijfub Be-
denomine. Nos m Fcbr.
v n S a n ó t s mulleres enm S. Bl ifío martyr j coror.am
adeptas, btc referuntur a Camfio & Hermanm Greuen
, in addit. ad Vfuardum. Agemus de bis 1 n Febr.
S.Columbanus, Abbas HibermiSi bocdte, in coemeierio
coenobij Gande»¡is,celU wciufus memoratur a MolanotAnt.
Sandero. Balduino VVillotto, altis : obujfe traditur { a d
quem diem de tilo agemus) x v Fcbr.
S.M icanus, / Eremitas apud Scethim in iíigypro. Ita
S Marcus, J Ferrartus, qui Camjij Martjrologmm ct-
tat, inquo S . M ucas E r c m u * memoratur v 11 Oclob.
nonbocdie. Micanus hic efl qui A \ c x a n c \ í \ n u s diiitur:
quod indtcat Ferrarius, dum vtrumque fimulrtfert, cttato
Heraclidii Paradtjo.tn quo cap 10 vtriuique wenuo fit De
S M ' c a n o Alcxandnno egtmus cum Martyrol. Rom.
l i Lmuar.
De S.Mzrco agemus cum MetMií vMartij. F
S Apollornj M j n y n s Eleuatio confignatur adbunc dtem
in MS Elorario. Plures repertuntur huius nomiuis M a r -
tyrés: quis ¡nefit, baud dmnamus \ nifi quod ídem Plora-
num etusnatalem refert v u Apn!.
S, Aurelia mu , [ y t Gahfwins f u i h i t ) Laorc-lianus
Martyr, Romas fub,DCCJO. Ferrar. Galefm. Pelu'tus,
.Vfuardieditio Parijien. an.MDXXxv 1. Agemus de eo i n -
fra. cum de Manynbus RomanU ; & plenm, quo dte Tí-
cintcolitury xxuMaij.
S.Aurelms M a r t y r , a Galefmio & Canifio fanftü Marty-
ritwi ROWÍZ'ÍKFortunato , F^ íno, C a n d i d o ¿ « ^ í í í i r ;
jorio/í/íd/ía.n/jíyirS. Amelianus, dequo iam diximus
nos ácimos xxiiMaij.
S.Th odoncus, monachus Lobienfis, hoc die inaugu-
ratus efl Abhas Andaini ad S H iberrum in Arduen-
t ú , v t t e x V i t a patet. Eiusreitnquíbnfdam MSS. M a r -
tyro'ogtii hoc die confecrata tfl memoria. Vuam dabimus
x x i v Augnft.
S. Simeón Hierofolymis. Martyrol. S. Hieronymi > &
MSS Martyrologta Ecclefiarum Aqutfgranenfis & S.Gu-
diU Bruxellu, atque Menol. Gr&cor. ab Henr. Cantfto edi-
tum. Nos v i l i 0¿tobr0
N i f i Martyrol. S. Hieronymi agat de S. Simconc Ep. de
2. 1 quo
 2Ó8 DE H Y P A P Á N T E D O M I N I
qiionoi 'mftr'ius xvm
S. BurchardusEp. Herbipoleníls í?¿¡if btfíd;í > quo &
M<triyrologío táfcriptui a G alefinioJeluio* Canijlo, V V ú -
¡ona m i & ^ edittom M a n j r e l . A n g ü u i ú . Etus Vítam
dahimusy quodie Herbtpolt celttur x iv O d o b r .
S. Finndianus Ep. CaerTreaeCappadociít. G^íe^tt. Fer-
rar. Ghtmus. Nos cum Gracü x x v m Oílobr.
S. Tryphon Martyr I m die refertur a ConJIanuv Feltch.
Acta dahimus x Noucmb.
S.Laurcmius Epifcopus in Hiberniá. MS. Florarium.
líiceft, vtremur, S. Laurcntms Dublinicníis, de quo
agewus x i v Noucmb.
T h c o d o r i c u s á Monafterio, Ord. Minorum, vircele-
berrimae in muandis pcfte laborantibus cariratis,
D E H Y P A P A
E T P V R I F I C A
G, H .
Commentarius
jf 1 z A n t i q u a huius dtei ceíebritas m V a U -
ñintí) té Phcemad,
II IEURV, Rima chriflt RedemptorU nofiri myíleria in
variii PaUJlinee, ftue Terr&fanfttt locü per-
afta funt; Annuntiati» Angélica ad [an-
fttpmam Vtrgimm M a m m , & Verbi
Dmint incarnatio , trt oppido Gahk* N<«-
z.areího ; folenmtaf eiufdem Vtrgmit cognatam Ehfabetham
vifitantü, in Montanü ludea; at fanfttpma C h n í i i tn tenis
Hypapate Natiuitaí, atque octauo die fafta Cir cumafio,nec non in Ma -
Domini gorum fute Regum adttentu iüutirü Chnftt Epiphania /iue
¡iierofoly-
muper-
Apparitio, in Bdhlebemo. SUpererat vrbs regia Hierofolj/ma,
afía, altqu*ndo pafiione C b n ü i , morte ac rejurreftione mbtlttan-
da. In hac butus folenmtatü mjftma 11 Februanj, quadrage-
ihidem, & f m a ab Cbrifío nato dte, & pnmitus e decreto Diuinofafta
in Oriente funt, & deinde ab tmtio Ecclefu tam in ea vrbe, quam m v i -
•viciño, ah cinii regiombuí Orientalibus, facra memoria quot annü celé-
initio Ec-
cleíiA cele- brala. Nomen feflo buicdiei impofitum, i o n r f a Cttocv-í^,
trata: fiuevTraTrvivxñí, aut C7rvi\Tl\<n<&' > ab Occuríu ftueOb-
uiatione, tune faftaa fene Smieone & A n m v i d u a , & de-
inde, vt infra patehtt, quotannu ab Ecclefiá[aero r t t u inno-
uata.
i Anúquior Scriptoribtu HiercfolymUanís ejl S. Meiho-
c d m , p i m o Oljmpt ac Patara, nuiritimarum Lycit vrbtum,
v t S. Me- a c p o { k a T j n i n Pboentcia prima Epifopus, qmtefte S.Hiero-
thodius nymo de Scriptoubits Ecclejiaíiicü írfp.83, multa upera,quac
Efifcopui
Tyri ¿f
tutu vulgo le¿licabantur,confecit)c^i«í«?'íií<íSympo-
íiiKm decem V n g i n u m , cuius memimt ipfe S.Methodiiu in
Martyr
Komtlia hac die habita, atque a Pttro Pantmo latine versa,
typU Anmrpienfibus anno MDXCVIU edita: quam nuper
cum nouafua interpretatione Parifiü recudit Franctfcus Com-
befis Ordtnií Pr£dtcatorum,vna cum reltquü openbm eiufdtm
in Homi- S.Meihodtj, & SS.Amphüocbij & Andrea Cretenfis. Tttulus
UA eo dte htiic Homilía prafixus eji hmufmodi: M í ^ o b l s ImimÓTris
hahitá
IliJiTK.pwv MÚfTVpoe , «V TOv 'Ziy.í'Svoc elí i h u •
cjiendtt,
©eoTOJtoy. Mcthodij Epifcópi PatarenlisiSc M<iríyris,
de Simeone & Anná, quo die Domino in templo oc-
currerunt, & de fanótá Deipara. Ex ea Hotniltánon-
m U i iuxta aecuratam Francifci Combefiftj verfionem, ex-
cerpimm, confirmaturt annuam em dtei folennitatem pnmis
Chrijli feculü habitam ejfs Ínter perfecuttones, in quarum no-
li (lima, Chalcidc, Graeciée marryrioíww coronatum
elfe fcrtbit S.Hteronymus, & nos cum Martjrologto Roma-
no itferemusxv m i Septembrií. Itaergo tnctpit.
3 Cum olim , quantum quidem brcuiter licuit,
quae de virginitatc dicenda crant in Sympoíiacis de
E T P V R I F I C A T I O N E B. M .
Febr. refertur bocdie in Martyrol. Francifcano Arturu & Bea - D
tus appelUíur: qui tttulus ñeque in Vita Monaílerij
VVeftphalta a n . M ü c x x x v i excusa, ñeque in imagine
fculpta mper Amuerpu, üli tribuitur: ítcet Reliquia e m ,
vt m Vtta refertur , liccntiá Superiorum exhumatae
fint, & in ornato fcrinio pofita: in facello infirma-
riaj Louanienfis an. MDCXVIII XII Septembns.
Ñeque cur eum boc die confignet Arturus indicat j ñeque
cur Petrum á Villanoua , an. MDXL fefto S. Francifci
wortuum, vti tradit (quem ipfemet citat) Gonz.aga , fed
itidem abfque Beati titulo. Hoc eíl velut forte Faíios ar-
dinare. Certe Theodoriíusdeceftt j( non anno MDXVI, vt
au)feduDxv xiDccemb.
N T E D O M I N I ,
T I O N E B. M A R I JE,
hiftoricus.
caíliratc ecu iadtis fundamentís abundé explicucri- exquáhse
mus; hodierna die totam ipfam & á radice virgini- eXílerPta>
tatis cloriam coronamque immarcefcibilem, alumnis fo"9""?'
T .. , tem dtet
Eccleliae oblectandis, tempus eccein médium produ- ^ f ^ . .
x i t . Hodie fíquidem Diuinorum oraculorum conci-
lium palám aperirurjgloiiofique huius diei íigna prae-
figurata, eorumqueexitusatque eíFeÓhisá facrispraK-
dicatoribus Ecclcíiaftico coctui rcle,guntur. Hodie fi-
nís antiquo illí veroque concilio impoíitus, prsclaré
ipsá rerum exhibitione, mundo manifeftatur. H o d i e
citra tegumentum aliquod D o m i n i gloriam, diuinae-
que ipfius ArcíB maieftatem , ceu in ípeculo reuclatá
facie contemplamur. Hodie calcftem illam, Genti-
buíque anxié exfpeólatam Ixtitiam, humeris fuis fan-
diílima ceíebritas baiulans, mortalium generiimper-
titur Q^jd vero mente concipiam , quidúc !o-
quar hac dignum die, enitens ad inconceíía ? Vincit
enim ac longé fuperar omnem fermonem, Tañóte hu-
ius Virginis memoria. Q u o c i r c á . . . nos ipfi i m m o -
bilíter vidlos gloriantes,vná cum fefti ftudioío Chnfti
grege, tripudio faliamus... Fcftum agimus,.. quod
iraportabilisgloria;, eius qui eft fuper omnia Dcus,
humilcm ad nos demiílionem edoccat... Lege fupe-
rior Mater fe Legi fubmittir: fanólaque illumunda-
que tempus quadragmta dierum , in polluras coníli-
tutum» obferuat: ac qui abroluit á Lcge, Legi fubie-
d u s e í í c i t u r : ofFerrurquepro eo, qui nos fandifica- p
uit, par auium mundarum.in eornm teftimonium,qui
mundi inculpatique accedebant.... Soluens igitur
Dei Arca ex Bcrhlemitico dmerforio, illic enim foluit
Legi quadraginra dierum, non iuftitiae, fed gratiae dc-
b i t u m , requieuit in montibus Sion. . . Afcendit i n
templum facra Matcr, templo celfíor.duplicem indu-
ra gloriara; intemerataeJinc]uam,virginitatis,& ineíFa-
bilis fcccunditatis: Legis benedidlionem & Gratis
fanótihcationem . . . Si quis folener ad feftum, quod
nunc ceiebramus, oculos mentis i n t e n d e r i t . . . qui»
qualifue venerationis cultus á nobis minimis tibi veré
Regina: fuerit exhibendus... fenex Simeón , iu-
cundae eclebritatis congruos fermones cántico depro-
m i t . . . Lastetur mecum hodie carlum, quomam m i -
feratus eft Dominus populum f u u m . . » H í ñ e n o s de-
inceps Ada? fobolesfefta p l a u f u a g i m u s ^ u ó d pnmus
ille Adae fiftor, fuá ipfe fponte nouus Adam e í í c d u s
fit, fplendorque Domini Dei noftri nobifeum vería-
t u s . . . . Sicut benc atque appofité ac valdé egregié 5c
fefto huic cumprimis congrua ab vtroque d i ¿ t a , c o n -
ferípta funt. Oportebat enim, ac plañe neceífum erat,
vt Scnex quidem . . . pacificara a Icgalipoftmodiim
infticucione diraiffionem quaereret,,. Sed &" V i -
duam,
 II F E B R
^ duara, quas donis fupcrantibus rationem auóla clfec,
feftis canticis Dco gracias agere par erar... cum pro-
pheticas informationes & figura; ad eximias halce fe-
ftiuitates congruam quamdam relationcm habcrcnr.
Ceterúm híc t a m q u á m in portum Crucis íignaculo
infignitam nauem appeliemesj orationis vela contra-
hamus, íi priús ciuitatcm mngni illius Regís, vná cum
Ecclcfiftico populo tSmquám (piriru ptaeicnres.ac vná
cum pofiris ilhc honorabilibus Patnbus acFrarnbus
fcftum diem Se conuentum agentes, \ x ü s vocibus ía-
lutaucrimns... Salueíis ciuitas Tanda atque elcíta
D o m i n o : age in laetitiá dies feftos tuos . . . Saluc in
aeternum indehnens noílra laetina, Genitrix Virgo, ad
te enim rurfus aecurro. T u nobis feftas lucís initium,
cu médium , tu finís & c . Huc vfque ex S. Methodio ex-
Ctrpta huitisfefti antiquant venerationem commpnjlrant,
4 Sed ex Pbcenicia in vicinam PaUfttnam , & Tyro ad
Hietofolynñtanam vrbem reuertamur, m cjua nnúqutfúmm
Scripíor feculo Chrifilquartofioruit S. Cyi-úlúseim Sedu £-
&S,Cy-
mf(0¡>us> quieodem tefte Hieronymo de Scr'tptonbus Ealef.
rillttt E-
pifc.Hie- cap.m, faepé pulfus Ecclcfiá,& receptus,ad extremam
rofilymi- fub T h e o d o í i o Príncipe odto annis inconcuílum Epí-
tantts feopatum tenuit, vfque ad annum Chrifti CCCLXXXVI.
B quo XVIII Martijevitadecefit. ü u t u s e x t a t in hacfolenni-
tate habita oratioy interprete Lamentto Stfano, ó ' pojl edi-
• ^ t'mem Cotonieníem a n m y i D L x v i i i , r c c u [ a Parifiii tomo 11
nede Oe- Gmo-Latino Bibltothect vetemn Patrum, & nuper ex t r t -
turju Do- bus MSS.recogmta editac^ a Combefifto in Amafio Biblio-
mtnr. t h e u Patrum hoc titulo: Ta ¿y ¿yloig Ylot-rflg 'ñpMv Ku-
g/'?^» X^^iTnffHOTTÜ l'ípOOVXvUCú]/ i h ) VTIViTTVIVTha TX
KvqJIís ypcSv j{c^ Zuriifos l^crS Xpi^S ^oj gijf TOV SÍ-
fAtuvot rov Qiobóxov. SanótiPatris noílri Cyrilli Ar-
chiepifcophHieroíolymorum de Occurfu Domini no-
ñ r i ac Saíuatoris l e f u C h n f t i , deque Simeone , qui'
Dcum fufeepit. Ex hutusOrationií exordio ac peroraúone
nonnulla tranferibimus, quibus S. C y n ü u s / m a g n m Vmum
Ecclefiéi myfta, etiam cemrum CAÚmomam tn iioc fefto tune
Hdbibitam proponit. Ita ergo incipit:
5 Gaude impensé filia Sion , prasdica gnudium fi-
tu'tui hic lia lerufalem, choros duc popule cíuhatís Dei, gcflite
datur tx-
portíB &: muri Sion o m n i í q u e térra : clámate mon-
svdium,
tes, collcfque magna gaudij fígnificatione exultatei
fluraina plaudite manibus, ac turbas amplexaminí
Sion5quae Deum in eá pra:fentem videatis.Confpirent
ac confentiant hodie cum terrenis cécleftia, fiiperna-
que lerufalem cum eá quae inferné ac in rerris eíhpro-
pter Chriflum, in illa céelcftem atque terreftrem Can-
ticis celebret.Círcúm caeleílem fpiriralcs Virtutes cho-
ros ducít.e : terreftri, terrxincolx vná cum Argclis
laudes ac cántica promite. Hodie namque ViTus eft
Deus Deorum in Sion.Hodie gloriofa didfca íunt de te,
ciuitas Dei Hierufalem, ciuitas Regís magni:aperi
portas ei, qui vniuerfis caelotum aperuit portas, quí-
Lque ¡n Cruce fcpulchrorum portas aperuit . . . Hodie
.1.11. ; quíolim Moyíi in monte Sina Deo congrua rátioñc
refponfa edíderat, feruilem ¡n modum Legeni implct.
Hodie Deus á Theman in Sion venit. Hodie cadeftis
fponfuscuro Dei Genitrice,Tuo illo thalamo,templum'
petit. Fihas'Hieruíalcm enn oecurfum exite. Lseti's
gaudiis, vero lumine lampades accendamus i animo-
rura túnicas rponfoChriftoaptemus.PopáUGentium,
vná cum Sion , manibus praíferentes faces obuiám
procedamus, in templum vná cum templo, Deoque
ac Chrifto pariter ingrediamur ¿TÍ. Ac fubfiném oratto-
é-ptrera* nió ¡ m habentur : Y e n n c vos, qb\ Chnftiac Dei ftudioíi
fte. & amici eftis : vniueríi álacres ac parí obuiám Do mi.
no ac hecoprodeamus . . . S i c modo laeto fcftuioqae
habitu lampades ornemus, -Vt filij lucis céreos lumini
vero Chrifto ofFeramus : ííquidem lumen ad reuela-
tionem gentium mundo i l l u x i t ; . . Hodie, dilefti.per-
perno diei.fcftí curfum peragamus,cúm Angelis exul-
temus,&,tripudiemus . . . cum Sione obuiám proce-
4amus,cum templo fandificemur, cum Vírgine dicm
Vebruarij Tom. I
V A R I I . 69
ícftum celebremus,cum lo/epho offeramus, cum Si- AVCTO-
mcone Chnllum in vinis accipiamus: vrcriam íceer- ^£
na C h n í t i bona conícquamur grariá , mifeiatione ar-
que bcnignicate Domini noftn Jcfu C b n f t i , cui glo-
ria & impcuum ík nunc & íemper & m leeula leculo-
rum, Anico.
ó Extat etfdim Colomenfihus & Pitriftenfibiti typü. at-
que ab eodem Sífuno veTf* , honnlu G^tioLittnu Tiutothei Eadtm,
Pnsbyteri üttroyo:ymu.im m hocftfto hubaa qmt ^ i . t m cum vtialu
ditla ante orattone S. Cjrtlli, vtt (¡noque honnlu SS. Cbrjf~
foftomi, Njjfeni, & Aniphilothij, di quibus mox ageniia, re-
íais, funt ínter Sanciorum Vitai ad 11 Februarij, cum opetibus
Simtonu MetaphrajU, a Gennano Htruetü Lalinnatt dona
t<t, aiqueab Aloyfio Lipomano, & Laurenno Suno ad bunc
l i d i t m Februanj cditx : fed accuratiore pcflmodüm diligen-
ttá a vanit expolit* fepiiísrecufc funtlid):og3 a nobii tfí omtt-
tendói. Earum ommum loco damm Romüuim S.Sopbronij ^¡cf0ia
Arihiepifcopt üierofoljmuam, baélems o t v U h v i v , tx MS. datur S.
G r m Ueduao R e g u m í r a m u o l i m o b t e n t a m , quain, vinos So¡>hron¡j
eo labore leuaret, Latine tnterpietatw eft lounnes Siapdtngtti f ^ ^ ' '
nojier , al rehqttií dtjimüiombm atque annotattombítí eam fe
ipfullujlraiiimm. Flormt S. Sophronm ftculo CbnjU ((pu- edit»,
mo fub imperio H.traclijxquuvt Anaftafius tn Hijiona Eule- E
fiufttcaex ihéopbane defiriptáad ntinum ü t i a c h ] x x v i te-
flatur, verbo & a¿t.i Hicrofolymitanam adomdUK Ec-
cleíiam , &: contra Heradíj & fautorum cius Mono-
chclitaruinj S¿igij ícilicet de Pyn hi , decertauif et ro-
rem : vt plunbm díducnur x 1 Mjrúj.die em natali. Extant
eitu Oratioms quatuor mBibímbeca Pitriim.de Ar.ge ü . m
Exaltanonm fanct£,,Crucíí.. eiuf^ Adorationem, & de N4-
tali Cbnjlu cut vlttW£ tn fua. dtcticne confonnü eft b a quxm
repenmttí [ub boc titulo: xaéy oiylois natías? Xw-
A'^>c<27nff?ic/r« Í'S^JBAÚWWV A o ' y ^ í ^ THCV A'TTOÍV-
TÍ Kyp/x jj^wy líjrí Xpiíy. In quá orattone totam
httteriam Eiungelicam tíluílrtfiaraplnafiexponit, atqueom-
ms illius dtei ceremonias Ecdefiafttcas dtducit, Extat apud
Conibefifum tn Auftam btbliotbeía, Patrum homilía $ A
thana/ij Epifiopi in Chnftt Domini oceurfum , tn qua jub fi-
m m aliqtia ead?m leguntur qu£ híc de Anua Piopbetifta, re-,
unftoiie Dcipara Virgwü , actn epilogo repetumur. Cenfet
Combcfifu^ eam boindianiginmmm fjft S.Aihanafiffcetum, .anexea
U i t t u r umen necíjfjnoa pofterü auciam > ob mferca Eutj - aHa^ S.
ebetti & Neslor/j tmencorum nomina: de quibus S. Soplna- f*13™*^
rim piunmum fgit-: vt v t l nliqtia pofttnt v 'tdm ex bac ora 9CCUrfH
tione adiefia, duw more Graíorum w Eulefü pralegeretur: ¿ m i n i t
potiutetiam S. Sophrontitípancula illa ex S. Aibanajio de-
fcrip¡í([e,cuiiis feruorem tnper¡iringmdis lureticn unitatui eji, p
Pturimt mea hutas diei venerationem indica.nt,vt h u m ex-
ordio verba diei pra;íenn,s íolennia períonet Eu-
angeiica tuba : nobifque ómnibus Lucas . . . fefta; lu-
cís indicia dicac, eaque,nobis fefti amannbus clarius
oftendar.
ms&'&ftb Pf^r-jtí ! \ñ /niuW' • 1
jfi.JjT Eiufdem f e ñ i rveneratío apudSyros,
Cypnos, Afiaticos.
) AUfiindac Phtxmcu vicina ejlSjr'ia , adeoc^ Hiero-
. foljmts acTyro tranfimus Anttocbtam, ad tuiuspo- De eadem
pulum arbitramur babitam a S. loanne Cbryfojiomo bomi- folennua-
Itam de buius dui folenmtaie, poft alia* cdittones cum MSS. ^ ^ ¿ ^
reconntum ab Hennco Sauilto, ac tomo v operum, O r a t . \ y / s chryfo-
Gr&ce editam :iierior,j3 a FroMtone Ducdo, addita m u * ver- fiomus
fiorie Lctwia romo v i operum recufam.bac titulo : E l g Tr)v -Antio-
TWCOI ^flt| ei's TOV Xiu-cüvoí Koy(&,t De occuiíu D o m i -
m nolln tém Chnftideque Deipará vVSimeone ora-
rfó. Murgini adfcnptum apud Sauihum u i w ? $ifí(>isoí%,
j3, meníis Februarij ¿iie (teundá. Sjr't*contigua eít Cap-
padocia , m quáfloruit S. Bafihj Magnifrater S. Gregortus Sp Gngo-
Epifcopus Nyjjems i cuius Vuam dabtmus ix Martij. ü t c eo- rmsNjffft-
dem[eré cum Cbryfoílowo titulo edidit orationenhamemo- ntl> tn
rato a m é Stfano Latine r e d d i t a m , é ' ftpius cum ctíerh m s
Z 3 openhtu
 2.-o DE H Y P A P A N T E D O M I N I
f ' . - - . A. .
Avcro- opmhui recufam ¡ De O c c u r í u Domini)de Deipará V i r -
RE G H. gine , & de iufto Simeone: ac mox in exordio meminit
P tUs irupúw? aíyíotí ^ í ^ t u t i - ^ kofiHs, hutus praelen-
tis ía/jóti ac Domini diei fc&.\ \ t k ^ Truvnyvfiv aytc&ty
W u í o o v , folcnnem hodie agi cceruhi atque couucn-
rnm :ac deinde ^OÍVÍ Tnxv^yufi^nv ovv w~s íTriyetai; rcl
Í/^'V/ÚÉ, Caslcftes ^piritus communiter vná cum ter-
rems dies fcllos concelebrare. & m o x j«^tt¿nrprimiti-
mim & origínale tempus praeíentis diei fefti inftkuti,
Chnfto infante quadraginta dies nato , acrefol-
mt , fefto cultu celebrarí hodie mcmnnam niyftctij
cxplcta; conftitutionís legalis httcrx. ac repetit, huius
facn diei fefti nos hodie memoriam celebrare , hanc
myftenj exphcationem fpírítualcm cogeré prxfentem
fanclum atque folennem conuentuni cW.
8 D<;;«HW S. Amphilochius , vt de eo traditur ex S.
S.Amplú Hieronymo tn Martyrologio Romano x x m Nouemb. SS. Ba-
lochítu filtj Magni & Gregori] Nazianzeni focius, Iconij in L j -
icontjtn^ íaunta iuxta Cappodociam Epifcopus, fcripfit Orationem
^ í í í mw v7rví7rvc]ilY¡v t í s K v f i a r ^ u v lo-» Xp*?-»» «f
T>ÍV biOTOKUv ntfJi Tíjv kvvccv qju el? rov "LifMavoi. De
0 , c u t l i i Domini noftri lefu C h n f t i , deque Deipará,
6<: de Anná &:Simeone. Extat ea Oratio Graco-Lattna
tomo t i Bibliotbeu Patrum fupracitats. interpretetodem Si~
Rfano & ¿ códice magis cfnendato inter opefa Amphihíbij a
Conibefijio edita, cum nona huius wtérpretattone Latina: qui
««a/^r ^ ai(eram ¿(Mu s\ Ampbilochij orationem ba¿lem}s inedt-
ehiui Stdí,tlXm exaP0grapho lacobi Sirmondi nojlri, é i ; áyíccv h o r ó -
inPam KOV e<f TOV 'Zifxicavx. de San¿lálDeipara & Símeo-
phjfltx ? lie. at dubitat obpugnam eius íoritra Neftorium , numforte
fit-alterius Amphílocbij Epifcopi Sida mhropolis Pamphylisi
prope Lycaoniam & Cappadociam.qmínterfint Conciliisge-
neraltbus Epbefmo & Cbalcedonenfi.
9 Á(id admngitur Cjprus Ínfula (ub Patrtarchatu Antio-
ebeno, mqua feculo Cbrifiifepttinofto'ruit teontius Epifcopus
Neapoleos, a quofcnptam V i t a k S-'toanriis 'Eleemofynarij
Leomius dedimus x x m lahuanj, antequam^. i ««;;/. y dtxímus m
tn Cypro. synodo N i u v a Ú afttúne ^. t r a d i , multa praeconía & fe-
ftiuoseius fermones haben. Éx bis efiin Occurfu Domini
habitus y & dt Stmeone quando is etim in vinas fuas acceptt.
Auttor hunc ditm ú'etcwncq ÍífáHítH/íffl$. t b f f i v j Diuinum
¿k Dominicum f c í l ü m appellat: & mox prouocatud \ x -
tíciam ac exultationem Cíelos paríter ac terr'am , quia
caílefti Deo ac Rege veniente, naruram o m n é m ab eó'
cond»ram,tum qnaeoculís fubiedb'cftitfim qníe men-
te aípcólabilis, laetari oporteat ac exultare , ofnniqlie
gandío ac veneratíone Occurfum ímplere, Orationem
rehquam exbibet Combefifius in nouo Auftario Biblióthecá
q Griteo^ Latina Patrum.
10 Eí/, tefie Baronio in Ñotatiohíbus ad ñ Fehruárij,quí
aífirmet homilíam S. Gregoiíj Nazianzcni tam cele-
B.ironif brem, inferípram AD SANCT A LYMINA, ín huíuíivio-
cenjura de di fefto die oceurfus D o m i n i elfe habitam : afi opponit
oratwnes. Baromus tum ijlict í u m a d v i lanuarij, habitam eflecam
^ . ^ ^ M K H T i i l i a m die Epiphaníae, quo etiam Gr^cicelebrare.
coníueuetunt Chriftí baptifmura. Frfíí//«íí«í4'rci«J/í«-
timur Baronio, quam dumadiungit, nullum Patrum, qui
ante luftiníanum Imperatorem (de quomoxagemusX-
fralioru vixerunt , ferrñonem in fefto die Oceurfus Dom.ini
Vatrum. feriptum reliquiíle : feilicet aliud prorfus eííe Ghrifti,
D o m i n i faóta laudibus predicare," aliud eorum cauf-
sá feftos dies índicere & c e l e b r a r e : ^ » ; Baronij cen-
furam Combefis, ad Orationem S. Amphílocbij indicatam,
ajferit pra;cipitantiorem. Nos vefbts Patrum prolatis, antt-
quam huius diei venerationé'm oflendimusin Pakflina, Pbce-
nicía, Sytiá atque Afia reliqua, p n m s ChrifitfecuHs, viguif-
fe : ñeque eius inftitutionem v(piam réperimus. 'ln Calendario
Syrorum, quod eji m Breutarw Maronitarum , vocatur I n .
gceífus Domini noftri in templum.
E T P V R Í F I C A T I O N E B. M .
§ Jíí Sacra eiufdem J o l e n n i t a t ü memoria
tn Bccleíia Grxcoium Confiantmvpolt-
t a n á , ¿7* ¿ E g y p t t o r u m Copticd.
n / 1 Onftant'mpolü , fedes Patriarcbarum , fub quibm
numtraninrprouinc'u,Lycia,Pampbylia, Lycaonia C m H * " -
¿ r Cappadocia, in quibm SS. Methodm,Gregorm Nyjfemiii " " ^ q , - ^
& vttrque Ampbúocb'm , tlluflres feflt Hypapantes JiueOc- ^
curfuí Dommi, pracones, Epifcopi Vixerunt. Conjiantinopolü
vrbi regia Imperatorutn Orientalium , in quorum dominio
fuerunt Sedes Patriar chales Antiocbena & Hierofolynntana,
vhifupra relatas Homilías fcripferunt SS. Cynllus, Sophro-
nius a h í j a m e memorati. Conjiantinopoli. Arcbiepifcopus
florutt SAoannes Cbryfojíomus, licet orationem e'mcitatam
opinemur ante ab eo Antiochia habitam. Demum Conftanti-
nopolu fingulan ergo c h n / l u m & Dsiparam cultu tnclyta.
vigutt. ibt vifitur, tefie Nicephoro lib.14. Htíio.r.Ecclef.cap.2,
opus Pulchens Auguftae, facrum Dei Gcnicricis tem- addiBa
p í u m , q u o d Blachernae.dicitur , dignnm illáipsáDei DeiParA
Matre, quod inliAbuaret^iudicatum domíciluim3íicuc v,r¿tnt*
filio eius quod Sapientis, G r a c ú r r í í Hó^tW, vocatur.
I^í í ^ o Puicheria praster multa alia templa , praecipué
Ecclefiam in Blachemis c o n d i d i t , ac Dei: Genitrici E
confecrauit, cúm nuper Marcianus imperiura' iniuif-
Ceí.lta.Cedrenus in Marciano anno c o i in Imperatorem af-
fumpto a S. Pulchena , de cuius tllufiribus AÜis agemm x
Sepumbris.
12. Ex quibus ómnibus, in vnum quafi concumnúbus,fd~
tis certa infenmus, confiare boc fefium Hypapantes, fiue Oc-
eurfus Cbrijlh.etufífa. Mtíris María, pracipuá quadam folen*
nitate eo tempore Confiaminopolt celebran confueutjfe: imo fefiurnt{j-
Imperatoresfobfecutos,cum in nonnullis locis i n bot fefiocQ- papantes
lendo mghgeñtta irreperet,decreto fuo cultum iüum fiabiliuif oUmcele.
fe, & m u á fanftme confirmare. C e n é cúm x x i x die Matj, brauin
feria v i , valtdus térra motus ccepijfet, quo omnis pene eucrfa
eji Antiochia, anno lufiinifenmis v i n . C h n j l i v x x y i J u n c , pn/crihuí
inquit Cidren^us, ¿TVTrccúv i o p t ú f a ) / ^ ¿ ¿ 5 y{cf\-ryy l o p r m idiufirntu
rtjí v7ívi7íu,vnyig, ry,g ¡xé^pi TO'TÍ ^vj io¡iTDí^oy,éviii. npr- ImP'
ma daca eft celebrandi feftum Hypapantes , in illud
tempus n o n c e l c b t z i u m j a l i fctluet auftoriiatepublica*
AnaHafmBtbliothecariusex T h ( M p b a n e f c r i h i t r z n n o l o ñ i -
niani x v , e/;n/?í DXLi,menfe O ó t o b r i o faólameííe ^ u *"
tí I n i ty * ntantist
Byzantij mortaheatem , & eodemanno Hypapantl
D o m i n i fumpíiílc i n i i i u m , vt celcbrarttiir apud By-
zantium die fecunda meníis Fcbruarij. Qua i t a e x p m t
Nicephonu Ub.iy cap.2% le ^ TVJV } ^ SWT^^»
vTnZTrcty]y¡v (C^n '7rtMrü>g <¿7¡uvTCi%S fíís . yñe éogroíat- F
Inftituitveró lufiintanus tuni p r i m i i m ;toto ;tejrarum
orbe, fefto d|e ceiebrari Hypapanten,id eft,Occurfum
Domini,ficut luftinus de fanótá Ghrifti Natiuítate fe- vtifefium
cit. At Baromus, qui borum Scriptorum auB.or.itateSnb lQh^atiui!Mt
ftiniano Impetatore folennitatem hanc. Gonftantino- ítiC^rt(ih
poli celebrari ca-ptam cíic contendtt,numqum admiffu- ™ej?seper
rus eft fefium Nattuitatu C h n ñ t fub luftwo ¡mperátore pri-> celebratu.
müm coepturii etiam effe celebran: vnde eos aurores m n l l i g m -
dos effe de feuertore altqua fanctione, decreta m tlbs, qut non
debita veneratiane ea feíla celebrarent, coliigimus. Qua ver-
ba ex Sigebeni Chrmico a Baronía c t t a n t a r d e f t m p t a funt
ex A n a ñ a f i o , & defunt m exemplaribus emendatifaibus.
13 TheopbyUftus Simocatta hb. 8 Hifiorrarum cap. 4,
agens de Mauntio, Imperatqrefafio anno D t . x x , x i i , hoc fe-
fium Oceurfus Domini voeant n m r t r r K & K c ' w v yuípaiv Quicíra-'
al H ' M ú ~ T' - ^ treíimum
v % xT v . / I/A P ' R. , r diem w -
Xg/^CK r a s q m v vKispiivnv t ü w . y t y t H f x n - X ^ m a r a g e l i - catsimor
mum appeUat diem á celebntate natalium magni Dei catta:
lefu Ghrifti, quem gentes vniuerfas per orbem terra-
rum venerantur. Codinus Curopalata de Officiis Ecchfia'
c r .Curia Conflantinopolttana cap. 15, recenfet > hanc folenni-
tatem inter ftfta, quibus imperator procederé folenfi Confian-
tinopoli verfetur, quod tía narrat m m . S d n fefto Oceurfus,
1 ; . . . . feu
 m f e á
A feuPaciSc^tionii^recipit fe Imperacorad Blachetna-
foknniap- rum templum^-omitancibus Barangrs; cjai (emper l a i -
'paratu ce- peratotcm eqaicantenl comicanrur, porcances hume-
Ubrat Im - r.s fuis fecures fuas , deducumque víque ad excelíbs
peratores •
gradas; ac in hoc fefto eciam ad cemplum comitancur;
vbi tamen non manent vfque ad Imperatoris redicum,
fed praeftolantur, ve coníuecum ell, ad portam Excel-
forum gcadiium, vbi Imperatorcm excipiunt,& víqüe
ad ("ancti Spiricus dedneunr. I t i conflitutlone Manuelis
Commm Imperttons, x n c b n t t i fuuio U t a , apud Édífa-
renouat monem m fcholm ad caput i thuli 7 Nomocamms Phouj,
cultttm enumeratur d\cs 11 Fcbruaiij propcei: Seruacons Occur-
Comne- fum ínter ¡líos, quos more antiquorum Imperatorum ab ó m -
nw: nibus negotns & adhonibns immunes fanciutt.Ita Cow-
íl^ntinuó Magnití íege praceplt veneraúonem diei D o m i m u ,
o l m tewpore Apojiolorum inflitutam, vt tradtt Eufebtus Itb.
4 friMeiUscap i S .
14 G r m w ómnibus fuis Mítrtyrologiis^Horologiis.Meno-
logits celebrant 11 Februarij, Hypapancen Domini nolUi
cekhrant lefuCluiíli, qi-io tempere {additúrm Menologio C.imfij)
G'Aciin B. Simeón Chiiftnm Donunnm ín vinas accepu . at-
Mr-tolo
texitnrvcro in Menats & Anthologto hocelogitim :
& M e n w : Quadraginca diebus elaphs polt falutarcm a D o m i n o
B allumpcam humamtacem, & íemper Virgims partum
abfque viro conceprum , hoc ipíb fandliíUmo die in
* templo Dominus noíter leíus Chriftns á fandtiílimá
eius Macre & íofepho iufto, ex coníuetud!ne¿k Lege,
quíe fuit vmbra nouseLegis, addudus 6¿ oblatuseft,
qtiando S¿ S:meon vencrandus fenex C qui á Deo re-
rpóíam acceperat non vikirnm fe moiTem.pruifqnám
vidiíTet Chiiltum Dominum } accepic in vinas, Deo-
qnc gracias agens viciílimconfcílus exclamanit:Nanc
dunittis feruum tuum Domine & c . Er gandió p!enus
vira cxceííír. Celebritas áiuem in veneranda imroacu-
latx Domina: n o í h x DcipaiíE femper Vügims ^de,
qníB eft in Blachernis, peragitur. G^CÍ rf/í/f//r Siuieon
Twv tvnyveííüv o¿vrm'^ci^ai¡uivi^' tvL v ^ v í u , ^CÍ o i n K i v -
>it¡ru,, pro terrems cíeleftia & imaiutabilia obrinuiíle ;
phrafi communl, hcet m ítmbum Patrum delatas, expeclárit
dum Cbrtftuscalummorte, & adfcenfu fuo aperuijfet. Pre-
ciaré Simconem apud inferos C h n í i i nunttum tradtt Leo A u -
gujius oratione bac die habita m Do?mmcam Pr<tfentatiomm
a Combefijio edita.
15 Añtiqüíli JEgyptiortmi cultus innuitur in M¿rtj> ologio
érCopeiin Coptico, in quo die VIIÍ Mechir, qui m n íebruarij coauentt,
JEgypto. ¡MCtraduntur: IngrcíTus Domini in tcmplnm poft q^a-
draginta dies á Nati ni tace.Féfl:iimPuriíicacionis.£.</«-
^ dem folmnitatem babet etiam Valendamm Rutbenorum.
§ Í F v A n t t q u a euifdem diei c
Latinos • m mtroducia ahrogatü facri-
ficíü ^IntofifS) aatLiifercalib^s ¡ nentalibus accéptam , maiore eium ptetate amniorumq^ á r -
l 6 ^ \ V a i n ceperatmthodumcelehrandt bocfeflum>GMca
fíec fe/iu ac r^l(¡l{a Orientíilii Ecclejia, eamdtm íllim exem-
Liitinice- phfibíprafpftp/it Ecclefia Occidentalií-ymcmm anuqumibus
lebratfub M^rtyrologiü Gr£cnm xjxrxTrpiúvg vocabulum retentum^
mmtne abunde eim rei fidem facit. ¡ta autiqumn Martyjo'ogium Ro-
Hypapa manum a Rofvvejdo eXuum, Vfuardus, Ado, Bdimus, ¿ Í S S .
tes Do-
Leodienfe S. Lambertt, & Aqmfgranenfe: iv Nonas t c-
mini.
bruanj HYPAPANTE DOAUNI. Addttur in MS. Treui-
renfh Feílmn í u m a u u n minus, id eít utxtarHum víoder-
m m Eedefa Romanií Dúplex fecunda clafiu. M S . C m t u U n -
feS.Ruharij, Bed£ praferefisnomen : Hypapann Dommi,
quod cffc ampiexio í m e fufeepuo Domini S.ilnatons,
At MS- nofirum fub etiifdem Bcda mmtne, vti MSS. Treiú-
renfia SS.Maxtmmt & M-irtim, VUraieítinum S AUtí*, &
Colomenfe ad Gradiu S. M a r n . & Galefwm , tta fcnbuntx
turifica
PunficarioS. Mana-, addítur íemper Viignns/H M5.
tionis S.
Man^j
monafietijS. Cynaci. Alia MartjroiQgta vMumque tungunt.
ItaMS.Bruxeltenfe S.GudiU, UX-FloranuíJLutniquum Co-
lomenfe, & plunma MSS. ad v j m Ecdefíarüm Belgicarmn
r 11. 271
fuh nomine Vfuardi: P;jr/fícafio B. Miríar VíV^ínís, A ' AVCTO-
Hypapant; u p n i í ñ í úoftr^ M i r t n o oguim R o w a m m R H G.H.
Piirtticatío B.Manae VnginiS. q .1 GIM-'CÍS Hjpapan- D
te Domini appeiutur. Btdaexíujm : Purihcatio S. Ma- aut y -
riae, quando cum infante tepraeícnt^ta cft in tenipio : tr'"JÍ'4e»
addii Rabamií, v b ü p í u m Dominum Icfum fenex Si-
meón m vinas íuas accepit & b e n e d i x i t . N ^ í n t ^ H y p -
apance Domini , vcl Purificario B. Mariíc , quando
Dominum lefnm cum hoftns iceundum Legem pras-
fentamt in templo, & ipfum elle C h n í l u m Simeón Se
Anna in Spintu ianóto cognouetunt, & expeCbnti-
bus redeir.prioncm Hieruíaiem prírdicaucrunt. Bre-
utús MS.Ricbenauienfe: Solennitas S Mai iíLM,]liando Do-
minum nollrum in templo prafentaiiu. MS. Latienfe ; fine etiam
Feftiuiras Purificationis bfcatíffim^ Genirncis Dci Ma. Pr^wnca-
riíe, <Sc Pr^íentatip Domini ¡n templo. Simihaleguntur tionis
in MSS.Tornacenfi S.Mai itm, & Colonienfi Carínclttarum, onilui:
Cr apud Mauroljcum. V^andeíbertm hos verfiu proponit:
Quartum Nonarum templo inlatus dicat rtgnas,
Q u o luílrante Dcum vimim plebs crcdula tem-
pla m
Mente piá locar acceptum ftcrnirqne tribunal.
.17 Auctor Martyrologíj,qnod l'iola Suncíortiwiufcribi- E
tur, tradtt hoc fc(\um tribus no.rambns appeilari, Pa- alijdeno*
rificatioms, Hypapantes;& Candelaria;. VeuhnbocvU minunt h
timum in pruedenn includitur: acceptu quippc cdndsíu feu lunnml:n"
cereis aut luwpadihus oceurrendum Chrijio eje monent infuis fr&i'iíh>
Homúiii SS- Cjnílus & Sophrouuts Archupifcopi liíeroíoly-
m n a m , a quo occurj'u fiuebypapante pafiimplenque tn fuis
vernaculu hnguu hocfe[ium appelUm , quad nos BclgA é r
Germani Licht-Millc, qnaji Miííanj Luininum noumu-
mus, va Angh Candlc-M dlc, idefi ÍVÍiíFim Candela-
rum. In libro Sacramemorum S- Gregorij Paps legitur , adquorS.
iv Nonas Februarij, Punhcatia S.^1aris Viigmis, ctm colleciam
pruna oratione Collcdlam, id efi, ad fynaxin, feu con-
uentum ad comntune' preces fandendai & dunnum ojficíum
peragendum, Ita S líieronymus m Vita S.Éatfft i " . d u £ x x v i
lanuanj n u m , } ! att: Polt A'ielüia cantatumjq-.io íigno
vocabantar ad Golledam , nujli rt.íidef e ¡i. icam erat.
Ita ab eodem Eieronymo Colledlam m ^ r ; in regula s. Pa-
cbomij a fe Latiné versa, ibidem monmmus. Htc autem con-
uentum ad ptocejhonem cum cereü ardemibus faciendam i n -
niiit O r a ú o a d ColkcUmpr£jLrtpí.iei;'.finodi:ErúA\,v\ux- ^ ^ .
íü!nus3Domine,plebem ruarn, & q u x cxtnníecus an- ¡cgcbAtnr
nuil tribuís deuotione veneran 5 mrenus aíTeqnigiM-
tia'tua: luce concede. Per pomjnum & i . Inordine '¿g
M i f t l t Romanu..e¿dei}i í/zt^í^Ex uidi, qiixíiinms, w/;f^/tf
folúm primo verbo. Baromus in v.otaiwne ad Martyrologium P
tatelUgh h u colíectionrm eleemofynarum, quam etjiadmife-
rmus fd'pe factam ejfe, lúe tamen mtr.tis pltueí.
1S lllujirarunt ergo eum diem fuera lumina acesndi foli-
ta ; quam folenmtatem Lattm cum fejto Hypapantes ub O -
date celebrarunti vt fuperjlitio EihniLorum > qua Roniam iñ
bonorcm Februt Dci> id e¡U Plutonü.cum cereu ardentibus ht- t i n t a s.
firahant Vrbenhpenitüs aholeretur. Agu ea dereS. lídephon- tUephon^
jus EptfcopusToietanus, anuo ChnJiiDCLXV 11 vitafunctus* f 1 " " *
vcadíius V i t a m x x n i lattuartj diximus. Htc Sermonei in
PunficAtione S.M¿ri£, b<t( rtfert: Non abs re efl:, ú ali-
q.md de íolennicatis vocabulo compendiolius dica-
mus. Vocatm itaque Grsco vocabulo xszrcwlr,, qnod
Lariné obuiatio dic¡ poteft: VJÍC-^VT^V enim Graecé
obiiiare dicitm, Proindc híEc íeitmicas ta|i vocabulo
nqtarur, quia, cúm Dommus.hodierna diein l e m -
plum á parennbus fuiílet delatus, á S mítis; quos plu-
rimos tune tempotis Hierofolymrs fuiíle non dnbium .
eft, ei obaian credimus. Agitar autem haec fellmitas
meníc Febru ino, quem, Romani adhuc pagani a Fe-
br.uo, id eíl, Plnione, fie vocauerunt: quem porentif- iocum
íimum pargatioms.credebant. Februate enim purga- lufiraiio-
re dicimuS'. Quo-aienfe luftrabatuc cimtas. C u m nuVrbu
enim Romani omnes gentes fi.bi fubiugaíknt, tribu- &íacrtfi-
r Clotü Ptid •
cum eis impoíuerunt co cenote, vt quinto qooqne an tontt.
no ídem
 i 7 i D E H Y P A P Á N T E D O M Í N I
Avcro- no idcm tnbutum folueretur. O u o explcto & ccnfu
REG. H . p^rfoluto, abomni populo, ytdivtuiri cft, ciuitas l u -
A ftrabatur, Sí diis mambus factificia offciebant, quo-
rum auxilio & virtuts rocum orbcm íc fubiugaíTc pu-
i t tbanr. Q u i m lullrandi confaetudincm congrué &
, rclig'osc Chnftiana rautauit rtligio , cúm eoodcm
dieitur in- meni^hoc eít,hodierna die m honore fan^ae Dci gc-
t r o d u í u n nicricis, & perperuae Virgmis Mariae, non íolum Cle-
hocfejiu: ros, fed & omnis plcbs cccleíi u u m loca cum cereis &
dincríishymnis lurtrantibus citcumeunc, noniain in
memoriam terrem imperij qninquenncm, fcdob rc-
cordationem cíeleftis regni perennem, quandoiuxta
Maccli.iy. £uangClicarn parabolam omnes Saníti cum bono-
rum operum lampadibus in fine mundi Tponíb Chci-
ílo obuianccs , abeo in thalamum aetcrnae fclickatis
funr intromirrcndi.
19 H h S. lldephonfus cum xsaroíTmvl^ vocahulo , f t j l i
origine ex Orientaltum Ecclejiaaícerftia. Dum tamen addit
a Chrijiiana nltgtom confuetudtnem Romanorunt in Vrbü
luítrAÚont nititatam tjfe ftue abohtam, to modo deberé imeilt-
v t 'mlo' gi arbitramur, quo idololatriam louis Cupttohm ac ceterO'
cum td lo- ruin deorum etiam mutaun Chnjltana reltgio , fubftüuto
l a t r i i , ve vero cuitu cbrijlt Sentatorü n e j i r i , qui tamen cultuserat
rutChrt- ¡ntr0({utendui etumfi numqukm lupiter ceterij^ dijfuijfent
Jlie dttto. ex(0g¡tal^ pr¡iterea,quodva!de b k obferuandumeft, ea / « -
jlratio Rom£ folüm telebrabatur, non autem apud Grecos a-
p liofífapopuloi Orientales, qutbusafta erant menfmm nomina,
etfy p l w YlieJiTi(&' primii Cbrijlt feculü fere appellabatur,
qui CoptU JEgypüis Mechir erat, & Latinif Februartus, r f
praclare detnonjirat Petauius nofter Itb. i dé Dofirtna tempo-
rumcap.iy. Demum ta Vrbü hiflrationon fecunda Vtbrua-
njperagebatur, fed, vt annus illeexpiatus finiretur* Febiua
celebrabantur p e r x n dies continuos, & menfis parte extre-
ma mgente versiis Kalendai Marttas, v t i S Eltgius, creatus
amo DCXL v i Eptfcopm Nouiomenfis in Gallhi, ac vitafun-
¿lusanno DCLXV, ' f r ^ y ^ í h u í f a f t a a d h a n c l u t i r a i í o n e i n
comparatione, exponit Homilía n , in die Punficarionis
S.Mariae de Euangelio & de víü lummarium, m<í«/«í
prtfefert, habita:
Eadtmre- z q Quia, í«<j«/f, confuetudo eft Ecclcfiaftica , vt
ferunt s. j j g gCrtanrcs manibus lumina, Mtífarum folennia
EligiM, ceie[3remUs, brcniter quoque dicendum,qucC íint hu-
ius rei exordia. Cum Romani totius mundi potircn-
tur dominio , á fubiedo íibi orbe triparritó per tria
quinquennia íblutionem cenfus indixerút ficri,& hoc
modo, vt autum vno, argentum altero, x s vero terrio
perfolueretur qninquennio. Ynumquodque autcra
quinquennium vocabatur luílrum , có quód ipfo ex-
píelo , ccnfiique folutojin vnum conuenicnte populo
C Romano, facrificium ceiebraretur, & cum cereis &
lampadibus vrbs Roma luftraretur, obhonotem i n -
fernalium deorum , & praecipué Februt, id eft Piuto-
nis.qui Dominus inferni dicebatur, á quo & menfis
Februanus vocabulum fortitur, in cuius parte extre-
ma, id cft in Kalendis, hoc agebatur. Ideó vero tune
infernalibusdiis facrificabant, quia eorum prazfiíüo
n itiones orbis fe fiibiugaíTecredebant. N u n c i g i t u r
vans fuperftitionis errorem pulchré Chriftiana dc-
uotio ad veram conuertir fidei reÜgionem , cúm iamj
non poft quinquenninm , nec, vt olim, circa finem
menfis Februarij.vna luítratur ciuitas Romana ob ho-
norem Februi, qui falso luftrationum, id cft , purga-
tionnm, poteus putabatur 8c Deus infernorum, & ob
dignitatem eius, quáe iam ceííauit, rerreni Romano-
fum imperij ; fed per fingulos annos circa inirium
ciuídem menfis, vniuerfa Dei ciuitas. Tanda vidclicct
Ecclefia, illuflratur: fidei lumen, quod filiorum fuo-
rum fulget in cordibus , defignans ceteorum luminc,
quod eorumdem geítatur manibus ob honorem D o -
mini noftri lefu C h r i f t i , qui eft vnus & verus Deus
caeli Se terrae & inferni: quique verus homo pro nobis
fadus,hodierna die in templo prc'Ercntari,& cúm eflec
finó fórde peccati,legalcm purgationem cum hoftia-
E T P y R I F I C A T I O N E B. M .
j:um oblarionibus pro fe heri, fandique Tenis Simeo-
nis manibus fufcipi, atejue ab eo & a B. Anna ceterif-
que iuftíSi qui ems cxpctfbbant aduentum , Te voluic
confiten. Nos ergo, carjffimi, hodie Tolenniter reco-
lentes huius rei memoriam , & cúm Domina noftrá,
gloriosa genitrice CJUS Mariá eum oblacun , vel cum
B.Simeoneeum (uTcepturi, cum cereis Se hymnis;pu-
ritare mentís atque lucidis openbus Iplendidi) ¡n con-
fpcóbu cius adftare debemus deuoti, feduió recordan-
tes dignitatem nobis repromifli perennes & felicis
imperij, cacleftis ícilicet regni, quod tune omnes cIe¿U
funt accepturi quando iuxta iparabolam Euangelij, Maith.i;."
cúm bonorum operum lampadibus oceurrentes
Sponfo immortali, ípfifponía eiuseftcdi, amantiífí-
mum thalamum intrabunt gre,
i i H£C S.Eltgius prorfus a v y ^ a v ^ S.lldephonfo, cuius
verhií ante prolatü ita i n \ m e t , vt eadem videatur adhtbtta
amplificattone exornajfe, nifi alttim antiquiorem auftorem
ambo defcrtbant, quod nobü verofimtlius apparet, cum ea-
dem etiam proferat S. Bedu tomo i operum traftata de Ra- S.Btda,
t'tone temporumeap. IO, vbib&cfcribit: Sccundum men-
fem dicauit Numa Fcbruo, id eft, Pluconi, qui luftra*
tionum potens credebatur: lulharique co menfe c i -
uitatem neceíleerat: quo ftamir,vt facrificia diis ma-
nibus Toluerentur. Sed hanc luftrandi conTuetudi-
nem bené mutauit Chnftiana religio , cúm in meníe
codem,die S.Maria'.plebs vniucría cum Sacerdotibus ^
acminiítris, hymnos modulando, deuota per eccle-
fias,perquccongrua Vrbis locaprocedit, datofque á
Pontífice céreos in manibus geftant ardentes , Si au-
geTcente boná coníuetudine idipfum in ceteris quo-
que eiufdem B. María» & perpetua; Virginis feftiuita-
tibus agere didicit; non vtique in luftratíonem tetre-
ftns Imperij quinquennem , fed in perennem catleíiis
regni memoriam, quando iuxta parabolam Virgituim Mattli.ij*
prudenruim , omnes e l e í l i , lucentibus bonorum
adtuum lampadibus, obuiám Sponfo ac Regí fuo ve-
nientes, mox cum eo ad nuptias fupernas ciuitatis i n -
trabunt. Eadem , citatoBeda , referunt Akuinus Elaccui
lib. de Dunnis ojficiü cap, 7, & Amalarius Fortunatus |
lib.$ de Ecdefiaííicu offic'tUcap. 43 ; ajiomijfo Beda nomine *
RabmusMaurustomo 6 operum Ub.i deInjlitumne Cleri(o~
rum cap.tf, vbt eadem de Gracü verbü xscruvry & vlwotv-
TOW dtjferit-, qua fupra ex S. lldephonfp retulwius. Ouibus e¡u^em
aecurate collatu, invnius Scrtptorü ingemofam tnnemionem scriptorU
I m t o t a ranocomparandi hanc cereorum ac lum'tnum infe- fenfumft-
jio Hjpapantes gejiationem cum lujlrattone antiquorum Ro- cut*:
manorum vtdetür refoluipojfe.
22 Aliam profen occaftonem huius folennitatis inJlituU
Baronius in Notattonihus ad Martyrologium : C o n f t a t , / » - p
quttt Gclafinm Romanum Ponnficem , qui anniá tri-
ginta ante lullinianí témpora RomanasEcdcfis prae-
fuit,huius dieicelebrandae in occidentali Ecclefia apc-'
ruiílc viam, dñm Lupercalia menfe Februario agí íb-
líta (vt Tcnbit Vairo lib.5 de lioguá Latina) Romaead nonttiam
ea témpora permánentia, legibus Eccleíiafticís abro- induñurn
gauií. Extat emTdem Pontificis ea de re eruditiííi- ^ W J *
mus commentarms aduersús Andromachum Sena- a
Lupercali-
torcm ac ceteros Romanorum, íludioíos Lupercn-
lium. Habcmus illum MS. in noftra Bibliothecá ,
quem &excrípfimus integtum in Annalibus Ec.cle-
fiafticiá: eft eius exordium; Sedent quídam in domi-
busfuis, nefcientes quas loquantur Scc. lure itaque
opinamur, abrogatis Lupercalibus, Rorase, fícutin
multis accidit, eiuímodi fuilTe folennitatem introdu-
d a m , quam paulló póft luftiniani temporibus j vt v i -
dimus, Orientalis Ecclefia eáoccafione recepir. H<tc
Baronius. Verüm hocfefium Hjpapantes, etiam cum lumina-
ribus, apud Orientales ante témpora luftiniani aliquot feculís
celebratum futjfe fupra probatum eft, atque ab Onentaíi Ec-
clefia in Occtdentalem tntroduclum. Scimüs S. Augufthmm
Itb.iS contra Faujlum cap. 5 ¡cribere Februarium nominarí
á facris Februis Lupcrcorum. legmius etiam commen-
tarium
 I I F E B R
A tarlum mtmorAtum S.GiUfij Pupd tomo 6 Annd'tum x i an~
num Cb, 496 * num. $0 ad 45. Sed abfque vlla meatione
Uypapantes, aut nomínu beatifímu M a r u Detpart. Vnde er-
gs tnfermus tum banc folennttmm Hypapantes i n ñ i t u t d m ?
fed Apofio. Qutdiíí potmshanc S. AugusitnireguUm lib. 4 de Bupttfmo
licápotifu contra Donattfias cap.14. hicpropommm, quaidquod v n i -
tradnetm uerfa nnet ^ ¿ ¡ g j j ^ mc Conctltu míittutum, fed femper reten-
auñont»- t u m e ^ non nift auftórttate Apofiolica tradttum reftifime
creditur 1 Ita a twtportbtis Apoftolorum Üattuttatem Cbrtftt
celebratam fuíjje oñendeiur x x v Decetnbrü, quam tamen ita.
a l u í i i n o imperatore ínjlitutam fmffe atque a lujlmiano fe-
Jiam Hypapantes a Ñtcephoro[(rtbijupra retultmus.
$ T?articulara nseneratio Turificatmiü
m n j a n ü Scclefiü.
25 Q o l i n m t a ú h u m diei mérito acceftt procepo, quiahac
die multa vwerabtles perfona in Euangeho leguntur
Trecefllo proceftjfe. Oifcrunt, tefte S.Bernardoferm.i de Purtficatio-
eiuidtei, nc, lofeph Se María facrifteium laudis, facrificium ma-
t u t i n u m i S i m e ó n & Anna ílifcipiunt. A b his quatuor
celebrata proceílio eft, quaspci quacuor orbis clirna-
ta folennibns hodiegandiis ad memoriam reuocatur,
ílures altos vtmfque fexiu obutam procejitjfe innuunt S.llde-
phonfm ali'tfa Paires. De eadem procejítone tnfra agtt S.So-
pbronm. Quem autem modum prxfcnpferit Romanü S. Ser -
a Sergio gitu Papa,qutprtfutt Ecclefiit ab anno d c l x x x v 11 adannu
Papáor- d c c i , indicattir in libro, ^MÍ Ordo Roma ñus m/mtirfír,
dinata g^gdj^ patrum inter Scriptores feculi oftatú tdnus,
quem tempere Ptpini Regü & Stephani Pupa, conferiptum ejfe
ajfirmat M u h a é l Htttorptus in Prafalione ante anttquos
Auftoresde Dtuinü ojficw a fe editos. I¿Í de Purificacione
S.M iría? hac t r a d m t u r : De hac feftiuitate, ¡d t f t . i \ j & c i V '
tn Domini, & aliisfcftiuitatibus S. Mariíe in Geftis
Pontificalibuslegicur, q u ó d Sergius Papa prasceperit
Liranias ficri in die Praefentacioms D o m i n i in t e m -
plo. Ira cnim fcriptnm eft , vt in diebus Annuntiatio-
nisDomini, Dormitionis ac Natiuiratis fandiae Dei
alicclejtá Genitricis Mariae, & S.Simconis, quod \isráti'T>j Gra-
S.Adrtant c¿ Jjcitur , eum Litanüs exeant á S. Adriano , & cad
*ds.M.a~ 5,, M ^ i a m populas occmrrar. I p s á e r g o d i e , aurorS
afeendente» procedac vniuerrus Clerus & populas
cum Litamá Se anriphonis sd eceleílam S. Adrianijex-
fpedantcs Pontificcm.Ingreirus Pontifexin facrarium
induit fe veftibiís mgris. Eadem habet Alcuinmfupra a t a -
tas, additjj: Poft hoc accipiunt omnes íingulos de ma-
nu Pontificis céreos é r c . Pauciseadem attmgit ante me-
tnoratm A m a l a t m Vortunatw.
14 Gractmenfem Febtuartumab hac fotennitate in futí
• Menais aujptcantur bü verbu: E I s t I u j TT^MTÍU/. -sr^gopTifli
Trcfefium, I^o-y Xg/^s. P t i m á d i c , Profcftum Hypapantcs íiue
obui.uioms D o m i n i Se Dci &Saluatoris noftn lefu
C h i i í t i . Agitur de eodem profefto tn Horologio Gracorum,
& apui M o l a m m in Addmombm ad Vfuardum. Saujfam
in M ntyrologio Galluano tta habet: P i s f c í l u m Hypapán-
fauVieilia tcs, ^ue 0biii.Hionis, D o m i n i , alias Vigilia Prasfenta-
* tiomsChnfti Se P u n í i c a t i o n i s fanótiílimce Virginis.
Vigtltam emm Purtficationii apud Panftenfes obferuan no-
tat Locrim in Calendario F e í l o n m B Murta. Sed & m Ht~
jpama hanc Vígthamcum teiunioob¡'eruariioler0te{iü (¡i Ber-
nardina Gomefuu hb.i de Vttá lacobt 1 Aragonam Regu. In
AgendaBcch'fiúMoguntinenfis exitta anno m d l i , titulo de
obferuattane ieiumoruni, pr&fcributitur omnes Vigthdí B M a -
eumieiu- r ^ Virgtnís, [ola qutdem Ajfumptionu ex pr£cepto,rehquu ex
nio ex dt* conjuetudifie ¡eruanda. Recenfentut autem ftfía B M.tri£ifta
notme, fiptem. Purtficattontí, Annuntiati'jntí. Vijitattoms , Ajfiin-
ptioms, N a t m t a t i s , Prafentauoms & Co»ctpmms. Soten?
auttm b¿ vtP'üa , /Í« ie'ttmia , t x p u cvnfuuu Une ffirtfiitd tn
Polonia, Gcrmanía, ac B'.h'ij multti dioet efi1'''' Hmc in S f t a í
do Stlua Ducai/i a n n o M D e x n cetfhraiá iittiífai ¿an. \ o
i í a f l a i u i l u r : VcPiiftonbus ¿ic animai;j u curdioubus
V A R I I .
a{utí|(ie no/Jr/s Cubditis angendr píetatís demus oc- D
caíioncm, mandamus i^mningimus, ve in iifdem lilis AYCTO-
logis illam íaudabilcm conluccudincm iciunandi pri- «f-^-H
die teftorum Dciparíe Virgims Minse folcnnítcr cele-
bran indidlorum recepram feruent, populo pubii-
cent, vtpiam confuetudincm feruenc. AbbattaTünger-'
Ic'c'nfh Ordtnís Prsmoníiratenfis, m eadem dioecefijita, mter
antiqua diplómala fundationis a Mirao m Nottíia Eciltfia-
rum Belgij edita, exbibet cap. 217 aUquod datum anno M-
CCLXXVII m Vigilia Punficationis B. M.UÍÍE, Sokbat
m vicina Gelrik atque Hollandta, antequam jides Cutbolííd
per Caluíntjlai tliic opprimeretur,pta confuetudo ictunandim
profeftts B. Marta VirgtmsÁ P aro ibis demnitatt, atqueapo-
pulo ohferuart. Htnc Hejjelius i n Expluatione Decalogi cap.
106 de teiunto agens, itafertbit: In Vigiliis Peniecoftcs,
Afcenlionib D o m i n i , Punficatíonis, Annuiuianonis,
Natiuitaris, Se Conceptionis B.Mana: mos r e g i o n i ^ l i -
uc ciuitaris, fequendus eft. H e u r i c u m n AngltaRegem
ftnguUs Sabbatísab hora i x in diem Luna proximam-&(¡nm
gulis Vtrginis María VigUiis t u ñ t m m Anghs mpcrajfe docet
Rogérus de Houedenpartepofiertore Annaltum Angltajitaius
a Locrio l i b . i . M a n a Augujia cap.^x & a Colueneno tn Ca-
lendario Mariano ad Kalendas Eebruanj > qui plurtbus boc
argumentum profsquttur, B. VValterusdeBtrbeke {vt duitur ttiamin
cap.z yua.. quam d e d m u i - x x u lanuarij) folttm erat i n v i /',»e ó ,
giltis omnium folenmtatum beata Det Ginitricts ieiunare in " I 1 * * '
yane & aqua, qua etdem tn vinnm ettam mutata eft. B M a r - c
garita Hungaricam Vigilus folennitatum B. Marta Virgtnis
pane taniüm cum aquapotu vefcebatur > vt tradn Ranz.x-
nus in eius Vita cap. 1 m m . 8 , quam dedmus x x v i n 14-
nuartj.
25 Vejlum hoc cum O ftaua celebrant Eraires Ordmts Ser-
uorumB.Mana Vírgtnis, Ordtms fanftifíima Trtnttatts, O r -
dtnts B M a n a de Menede, & Ordtnís Carmeliiarum.adi't-
t u proprñs Lefitumbus, ttem Clutitacenfes* Cifterctenfes, V'tt fUnnita»
gtnes Deo dicataFontifebraldi, & Ordo B.Marta AnnumtA- ^'^'P'9
tarum. Eamdem notat Curftts B. María advfum O r d m u S . oaíiH*,n
• r r continua-
Benediélt,1 & Bremanum Donomsnje conferiptum anno u - ^ .
c c L v i i u v i t rtfert Colttemnusad 111 Pebruaríj, antiqu*
BreUiaria Ambiunenfe, Lmgonenfe,TtillenfeinGallía,B(4r-
genfe & Segunttnum in H;(paniA,Antuerpíenfe & Bruxellen-
fe tn Belgto > Hüdesbeimenfe m Germania, Canaritnfe i n
Océano, & ü e r m a n n u s Greuen tn .iuftario Vfuardi ad i x
Eebruari] : quoeuam die ita feribit Sauffam ; In Santo-
ncníiPontificali EccIe/rá'Oclaua Purificarionis S.Ma-
rite propter miraculum , qtiod illic íic cont/giíTe pro-
dunt (acra fllius ECCICÍIÍE monumenta. Eft in illa prae-
cipuá a-de airare Dei Genitricis anriquá rdigione
facrum, ftacua antiquioi , quam ob mira fiequcntis p
opitolationis iníignia, B. M A R I A M D E M I R A - vtSetnfto-
c v L 1 s iam prkiem cines appellitant, Accidit vero nibttsob
d u d u n í medio imempcftíE nodtis filcntio , cuni alta mirac$t-
quics totam vrbem oceuparet, repente, neminemo- ^Hmi
uente, cerca maions aedis cymbala mira concenrus
fiiauirate refonarunt. Q u o i n í o l u o rinniru expergefa-
¿ti facri ardicni, mox é ftrato furgentcSjtcmplum vnde-
quaque Ivimimbus corufeum confpiciunt, nnmero-
ínajque hominnm conuentum auguftá luftrationeac
prscc.fuauiniiinfquc hymnis Virgincm fuppiicitcr ve-
nerantem. Ad quem t í m i d o greíFu p r o p i ü s a c c e d e n -
tes > cum qui tam celebris pompse poftrcmum duce»
b^tordinem, rognrunt , vt cerei ardcntis rciiquum ,
quod pi.s gelhbac man'buSjtantae rci teftimonium da-
ret, Q u ni ille lubens prceftitit. Curnque ea res primo
dilucuio Eccleíia; pnmonbus, non r.inrúm per culto-
des, íed etiam per multos ciucs , qui camrempec
oftiorum tranílucentes rimas videmnt , i n n o t u i í í c t ,
cciciim inter (acras reliquias reügiosé feruandum
mandarunt, atque ob tam nouum prodigium , hunc
diem ton poftci itati m e m o r á n d u m indixerunt. I«-
fuper dtet Ociauarum Punficaitonts memínit loannes Gerfon
parte'4. Operum.tnepijlo'a de EeJioS. Ijfepht tnjlmendo da-
í á ¿ m o MCDXVI m Comiho Conftanütnft ad Dommum
Parui
 Í74 O R A T I O D E H Y P A P A N T E
Párwí CMlorem C x r n o m f v n & f a c u TbeologU Profcf-
RE G.H. f o r m .
A 26 Ecclefia rragenfu finguUnm cultum hodte exh'ibet ob
r e m n n ú a m cluarumparttttmcingubrum B. M a r t a , dequi-
Pragt ob bus ímc traduntur in MS. Manjrologío Pragenfi Purifica-
cinguli B. rlo B.Manae Virginis 8c Hypapann Donrni.Quje non
AI ti, ideó purificata dicitur, q u ó d vllam ex fno partu con-
¡>.iríPS
icúxcrit macula-m cum Virgo íit, fed quod ipfe D o m i -
celeirior
nus & glonofa Macer eius, cum mhil legi deberent,
Uní -vene-
ratto : dccteris iegahbns fe fpontc fubdere volueiinr. Hypa-
panti etiamdiciuir, id eft , luílracionum : nam Chri-
ííiani cultum jllam luflri.qui in principio Fcbrui Plu-
toni ficbac, in meljuscortímutantes, in honore veri
Luminis & Agni, quem Mater Virgo in templo prae-
fenrauit, hodie cercos ardences in manibus pottanr.
Domino praífcntato in templum occurrenres. De cu-
ins Cingnlis glorioíis duobus duas peciasgloriofus
PrincepsCarokis i v R o m a n o r u m Imperator femper
Auguíius, 8c Bohemorum Rex,in eccleíiá Augurtcn-
l'i obtinuitjtSc decoratas in monílranciá ciyftalimá £ c -
cicCix Pragenfi donauit.
27 Peregi'tnus Merula m Sanfluítrio Cremgnenji tradift
Stephanum Borfellum Ecdefu maioris Canonicum anno M-
tepla ere-
CDLXXII Cremoiuextruxtjfe Eccteftam, vulgó Incorona-
fía fub t í -
tulo Puri- tam diftam,fub titulo Purificationis B . M.m<t Virginia Ro-
ficntionu m& etiam celebre eft templum S. M j t u Purificat'toms in Ex-
B. M d r i i . quúúscum monajlerio ftnftimomahum S. Francifci anno M-
B DC fundato. Altud eft R m & templum nationis hothanngia,,
qfiocí S. Maria Punficationis dkitur,fitum in ea vrbispar*
te, qua vulgo m Banchi appeüatur.Agit de Im Romanis tem-
plis Antontusde Balinghem nofter in Calendario Mariano ad
11 Eebnurij , vht plures ulejies vijiones vartacfa miracula re-
cenfet ad huimfejU cereorum^ commendat'tonem patrata v t i
& pafim receniiores Auftores. Extafes B.Verónica de Btnafco
dedimus x n 1 l a n u m j cap. 5 V i u . v t i etiam xxv lanuartj
pias meditationes B, Hunrici Sufonis cap. 12., q u u hi infejio
Purilicationis habuerunt* Sinúlia exercitia miracula^ boc
toto opere daturi, qua, in vnum colligere adbonorem cuhum-
faDeipara Virginis MarU, quamuis animus foret , injittuti
nojirt ratio, & temporum anguflia non permittunt.
O R A T I O
D E H Y P A P A N T
S I V E O C C V R S V D O M I N I ,
AucloreS.Sophronio Archiep.
H i e r o f o l y m o r u m .
E x M S . Grceco M e d i e v o R e g í s Francia,
C A P V T I
M y f l e r i a Chrtfli celebranda. H u t m f e f i i f o -
lenmtas.
Liud Chriíli eft hoc my (lerinm , alia
hsec eft Chrifti De¡ noftn magnificen-
Myjler'tO' tia.Magna enim íemper funt illms m i -
rü Chriñi rácula , vt qus orationum aditus ac-
eminentict ceíTürquc vincant o m n i u m , o m n i í q u e
imffabilii,
excedanc virtutem fapienti^, non humanas m o d ó j e d
etiam Angelicarum , earumque quae fub afpecítum
non cadunt, Virtutum.Sermo namque &c lingua quae-
dam,quasab nobis hominibus comprehendi neqtieat,
caeleftibus Angelis féorfum data eft. Quipropter &
i.Cor.i.
10. magna voce cüm magno Paulo exclamabo : Vbi fa-
piens i» Vbi feriba ? Vbi conquifitor huius íeculi í V b i
rhetorum ornamenta i Vbi philoíbphorum problc-
D O M I N I
mata? Vbigrammaticornm facetae artespCerté ftuh £>
tam fecit Deus fapientiam huius m u n d i , ócTuperua- ibid.
caneam vanamque & inutilem ve! ideó m a g i s d e m ó -
ftrauir.-quia h^c íapientia donum etiam ac munus gra-
tiae erat, ad obfenutionem inquiíuionemque Dei, va-
noqueex errore refipiícendum , increduíis gentibus
data. Verúm quia per mundi lapicntiam non cogno- 1. Cor/t.
uit mundos Deum; placuit Deo per ftultitiam prardi
cationis fainos faceré credentes. Et hace iure cum Pau-
lo ciarao.ipfcqueetiam nuncadmirabundus exclama-
bo.O altitudo diuitiarum 8c fapicntix 8c ícientiae Dei/ j^om ^
Quam íncomprehenfibilia funtíudicia cius, & inuc- ^
ucíbgcibiles via: eius f Nullus enim cognouit íenfura
Domini, ñeque quiíquam Coníilíarms eius fuit.Nam
quo modo res creara mentem videat Condítoris, vel
ingenium íntelleótumque illius poífit comprehende-
re ? Vel quo modo figmenrum det coníilium ei , qui
ipfum j[inxerit,quaíi commitrenti fe figmenti confiiio,
indigentique impetfedio ad perfeélioncm í l d e o a p u d 4eflruif
iníípientes, quod prsedicatur^ultitia eft : quia fapien- fapienttJi
tia hominum infatuata eft.Ideó Academia obdormiir, mundi,
A Stoa conucuit, vacat Penpatus , dormir b Lyceum,
Athenas proculcatas funt: vt ne,reliólo D e o o m n i u m
Conditore,Deosfaciant res ab ipfo crearas.Haec enim
contra Deum Deique militant fapientiam,quae ea quae
videntur, Deo eííe maiora iudicant, ñeque Deum eo-
rumdem Gondítorem videre cupiunt. Proptercá tra-
ditaea filcntio funt, atque in profundum ubliuionis g
proiedla.
z Hinc potiús Nazarethprapdicatur, inquaEuan-
gehaDci recitara funtipraenunnatur hinc Bethlehem, iQufltat
vbi Dcus in carne nafeiturt vbi Deus miracula/oca»»
patrans vitam degit. Prxíígnatur hinc Golgotha> vbi q»^»*
Deus cruccm fufeipir. hinc canitur Refurrcaio, in P*'*1**
quá é fepulchro Deus rurfum exurgit.'príedicacur hinc •'Mn *£
c
Sion, ac latera Aquilonis pra?íígnihcantur, vbi Chri-
ftus, cum á mortuis refurrexilfct.apparet: hinc gloria
mons Oliuarom afficitur, é quo cum humana natura
incarlum Dcus reuertitur. Abiara funt priora, arque
alia introducía : infatuara illa , h x c demonftrara
funt: illa in cinerem redada, h x c illuftrata : illa iufté,
quia Deum non honorauére, contempta funr-, conuc- delicit G i -
nienter ha*c, quia Deo, vt oporrebac,dedére gloriam, tiles,
viciííim glorias commendata íiint. Illa enim homini-
E bus cranr offenfioni, trahebnnt ad intentum, in infer-
ni barathrum deferebant; aft hace hominibus S í faluti
íunt, coíque é morre ad vitam reducunr, 8c é térra in
caslum reuehunt. lilis in obliuioncm adlis, haccfcílo
iam colimus :haec hodierna die vniueríí concelebra-
mus: his, vr par eft, initiamur.Dei enim feftafunr, at- perfie¡f
que myfteriaíquas^úm iuxta hominüm conditionem cultorti
apté perficiuntur , tum myfticé fcíeperficientcm ipfa
perficiunr.
3 A t q u o d nunc etiam hoc myfterium fít ( huius
enim eft praefens haec eclebntas) vel quae haec Chrifti
magnificentia (huius enim eft hsec pompa arque pro- ^ myíjg,
gceííus) continuo nos roget quifpiam , vel infidelitate r t * mpro-
detenrus , vel etiam ignorannam religionis s^e-friUfefiti
¿tans.Egcleííae namque fiins, initiati f q u e á fandoSpi-
n t u , omnia.quae Chnftum attment, manifeña íunt at--^",í*
quecognita, nihilque eft eorum , quae peraguntur,
ignotum. Ego vero & clamabo,arquecloquar, piae-
dicaboqne, quae fefti huius funt propria. N o n enim
erubefeo Euangelium Chnfti.quod clamauit ante nos
Paulus , fed extraneorum fapienmm per ipfum faftus 3¿ Rom.'
pudore fuffundo. Virtusenim Dei, qus comprehendi \ . i 6 .
nequit, eft in falurem omm credenn. Et vero quí pof-
fit fieri, vtpotentiam Numinis meffabilem proferre
erubefeam ? myftcria noftra fruftrá nc incufentá A r i -
ftagora:. Anaxagorae, Anaximandri, PythagoríB,Ari- d
ftoreles,Platones, fipiennae iam corruprae fapientifli- ebfirepetf"
mi defenforeSjqui quaedicunt ncfciunr.caque quae af- ^U4/rU-
ícrunc intelligerc nequeunt: quos meríró 18c piíca
torius' a
 I I F E B R
torius nota perítrinxir calarmís , Se artis futoris fcal-
pcllum demeíTuitjmortuaquc &infcníilia oftcnditef-
fe terrae rctrimenta: verúm his é íapiente nottrá cclc-
britatc dimiflis,(quippc quiDei fapientiam & ex le ipfí
expulerunt, Se mani fe vanáque ftulntiá rcpleuerunt)
nos ore cundbi Theologico miranda arque á Deo re-
¿té fadta accinamus, puriíque mentibus celebremus.
Hoc enim & diuinis Dei feltis conducir maximé> ar-
que hic eos.quifeftaruaconcelcbrcn^rcquint.
fefiftíia 4 Natus eft aeternus ille Chriftus in carne, ac mo-
Chrifti re noftro íibi matrem fumpíit, quíE ipfum indubitaté
n/tti. & mcffabiliter genuit: atque hanc nos, qui falutem ex
ipsá dcccrpíimus , myfticé nuper fefto die coluimus.
¿ r eircü- Poft quem rite odlauus dies expedatam carniscir-
cumciíionem eXcepit: tum vero tamquám Myftaz c l i -
tifu
enrefque Dei,quique Diuina Dei dona accepenmus,
ruríum myfticé hanc peregimus. Aliudautcm nuric
íuccedit iliis myfterium^lioque morralibusdono gra-
tiñeacur. N i h i i enim ab Deo naro proñciícitur, quin
ad hominum vnlitatem omnino referatur.-prae deíide-
rio cerré humilcs abieélofque exroílendi, noftra ho-
teearrtt minum cauísá natus cft.Quodnam autem nunc etiam
fafía Be- illud eft, quod vt Deum decef,celcbramus myfterium?
thhismo
ProgreíTus Chrifti perquám admirabilis, aduentus
Hierofoly-
mampro- Chrifti felicítate plenifti nus, Chrifti perdifficilis cx-
tejfm plicatu oblatio, Chrifti é diuiniííimo quidem Bethe-
B hemo excedentisj aduemantis aurem / hanc in vrbem
Hierofolymam, de loco in locum ttanígrellio.
5 Ecquispoteft hanc Dei ex alio in alium locum
rnijnationem cfFari f Quapropter, ó v i r i , eadem no-
biícum íapientiá rcpleti, incftabilia funt IESV Chrifti
myftena , atque eiufmodi vt nequeat ea flumen ora-
sxpheaitir rionis compleóli. Q u o m o d o enim Dei non circum-
vertM pro- feripti progreíTum, eiufdcrhque ex aliis in alia loca
gtejfu¿ Dei tranfgrclliohem audiens, non continuo ridébit dicen-
ínedrnéti.
rcm, t a m q u á m incredibilia in hominum mentes nul-
loquepadbo recipienda inducenrem ? Prodit tameri
íncircumícriprus Creprehendanr licet Gentiles hoc
praeconium.iníipientiá eius norata) prodit qui natura-
lem ambitum, ( quippe Deus) non fuftiner, i m ó , qui
•naturá porenriáque infinirus eft, (finita enim h x c na-
tura eft finir^que vÍrtutis)noftro hominum morepro-
dit;rumparur licet, qui um aireíTb alium, qúi prú-
icéíTerir, in alioque delirar, qui non proceííerit, atque
kotra Ne- italiliorum Chriftorumque par nobis fomniat mifer
fiorium. ille Neftoiius. Ule verci potiús & ex fe íibi perfuadet
impié , & Chrifti myfterium nefando aufu dilacerar.
Vdluit enim procederé dumtaxat natum ex Virginej
non aurem natum ex patre filium, verbum illud (em*
piternum. At veram raanifeftumqiie Dcus fecit pro*
greííum. Veré eniiü erar caro faótus & Corpus, comj
sheum,
prehcrifufque fueratcircumfcriptionc corpórea: exaf-
peretur licet is, qüi naturarh carnis in Verbo negatj
quod cató fadkum feft,progreiIíonemque mcrum fpe-
¿iriim fuifle fomniat, mifer Eutychés. Si enim Verbi^
quod cárofaóium eft narilra maníiííet í'nica , fuilíet
fpe¿trurti,qudd apparcbat, & nuda vmbrá hoc C h r i -
fti cílet myfteriüm, nec veré vérbiim inCárnatüm. Ere-
n i m quomodfí VerBüm, Cí no aííumpíir natúram car-
íiis, immurabíliter cafo faélum eft ? At Verbum reuc-
tá caro faflum eft, tonutríiónefn^ue in catnem nul-
ío mddd fuftinuirjinuiolatáque ex Virgine accepit ríá-
íurarti carnis, fectindúm quárriex e á c m m c f t proge-
hitum. Idem & diíídliítidnem nonadmittit natura-
í u m , & in náturis innotefcir duabúsi nequé ob difíe-
tentiam earüm diüifum, q u e m á d r n o d u m mfahus fu-
rebat Neftorius;^ ñeque cófundehs fubftantiaiTijqub-
rum m hypoftah faéia eft conitíndiio. !ta vnus idem-
qnc & in eoderh exiftens, Deus innotefcií & h o m ó ,
cxhibet perfonam vmcam, conftítutam , ex ambabus
conftantem naturis; attamen , quierant ambarurii
propria, non confundentem; ex quibus enim í m m u -
iabiliter cortiponcbatur^ndiúisé in iifdem ápparet,ncc
V A R I I . Z7J
myfterium confunderis fuura, ñeque fuam perfonam AVCTO-
diuidcns. s ^o-
¡PHRO-
a ScholaSfoiesrum Ptripiiteticorum. NI o, EX
b Gymnaftum Aíhenn, in quo docttit AriRoteUt.
c Dejunt nonnuliíitpotijjtinhm dí-vrbe liierofolymitan.i. GR.£CO.
d Debió Phibfophu agtt Lu'ertitu mltbru de Vuu ihilofopho- £j
rum, fafaflim antiqut.
C Apofloloi Petrum & Paulum intelligit : itn eoJÚtm S. Chry~
¡oftomtu aliijj Paires dejeribunt.
f Gr*.cé iwVnjv Tjy TroÁm, vbi Je degere huiicatA
g Grdcé , OW ' tvua-Di [pOtiUsvaicu/^Tui t% tn TÍ
' TT ai/y^;é*y T^V
C A P V T II
bccurftsChrt[ii. L u m n a collata. DieSpur-
gationts,
6 I Ta caelcftis ille Bethlchcmita procedit: íta appa-
A rer afpeítabihs , qui fugitaciem oculorum; ita
expers ille corpons in carne monftratur: íta venir cir- Occufus
cumícriptus, qui circumfcribi non poteft. A t i n o c - *tí'filf*e'*'
curíum curramus eius vhiucrh , qui tam pié illius co- ^
limas veneramurque myfterium,propenfo cuncli ani-
mo eamus.Quis illiprimusoccurrctiQuis Deum ocü-
lis c e r n c t p n m u s í q u i s Dcú primus cxc!p;et: Quis pri-
mus vlms portabit D c u m í N c m i n c m pigcat curlus ac-
celerati, nemoadgrtíífum concitatutn elaudicet, ne- £
mo pium abrumpat exitum, nenio ad Diumttmoc-
curfum tarder: nemo celebritatis deguftat* fpeóietuc
expers, nemo myfteriorum exors apparear, nemolu- i
ciferá hilantate pnuetur: nemoad curlum Simeoms cum Si-
fenis vetociflímum fiar laguidior. nemo anu illa Anná
pede tardior ludicetur.vt nc quo modo fenes verequé &Jír>>*A''
grandazui illum, quem deficientem videnní pedibus,
citoque curfu deftirui, nonfolúm inoufent.fed remif-
fum etiam animum, fortaíTe & infidelém, cidem pjo-
pheticis verbis exprobrent, Nemo igitur fir d c c m í u s
non particeps, ncmo4 ab luce ferendá aiienus. ^
7 Cercorum eriam íplcndorcm addimus, tum oí-
t é n d e n d o íplendorem accedentis Diumum , á quo
cundra íplendeícunt, peílimiíque dcpulfis tcnebnsil- lume w á -
luftranrur abundaría lucís .Tternae; tum ve/ maximé htbwpré~
manifeftando fplendorem anima?, quicum nos oceur- foendum*
rere Chnfto neccíTc fír, Vt enim Dei Maccr Virgoquc
integetrima,veram vlms tulrt lucem, liíqucadfijit,qu¡
iacebant in t e n e b n s í ira Se illuftratioriibus illius nos
illuftratí, ac lumen ómnibus apparens tcnentcs mani-
bus, ei qui veré lux eft, obuiám iré feftinemus. Nam lóan.j,
profeóbó, quia lux venit in muridum, eumque rene-15,
briscircumfufum illuftrauir, & quia vifiiauit nos (D-
riens exalto, atque hisquiin tenebris fedebanr,:.íful- tuc.i.yS.
fít; hoc noftrum eft myfterium ; idcircó lampades F
tenenres incedimus, ideircó lumina ferentes aecur-
rimus, tum ita dcfignantes, quod üluxit nobisjumenj
tnm fplendorem, ab co nobis adfaturum, innuentcs.
Quapropter curramus vná, Deo cúnóti oceunamusi
nc, fí faceré id pigucrit, veldeanimo ab eóingratai
aliquarído aecufemur, vel de meníendo ipfius ctín-
tempti crimine: audiamuíque, quod etiam dicenteoi
eumpriuá audierant rcncbrisillis inuoluri, nec illu-
ftrahdi ludaei: Quia Lux venir in mundum.tSi cíilexe-joan •
funt homines magis tcnebras, quám lucem ;erant e-,9
hirtí éorum mala opera (femper ením animum obfcU- chriflo i l ~
rat malitia, nec eunni íinit videre lucem ) vel etiam illa lummato-
(qudd fácrumait Euar.gelinm) lux iñ tehebrislucét,& J1'
tenebrae cam non cdmprehcnderunt.Lux ergo illa,'ve- ioay j y^'
r a , quíE illuminat o'mnem hdmiocm venicntemin
hunc mundum venit, Omnes ergd, ófratres, illumi-
ñennirj omnes illuftremur,' Nemo no'ftiúm máncac
hdc non initiatus fplendore , nemo dppíctus illuñí
nodte perfiftát; fed prodeamus omnes fplen'didi: illu- • , , ,
ftrati eamus obuiám íimul v n i u e d i , lucem^ue itUm ueem,
clárám• acfempiternamcxcipiamus cum fencSimeone: cam g '
exultan-
 O R A T I O - D E H Y P A P A N T E
AVCTO- exaltamefqf-ie eum eo animis, Genirqri.Patnque lucís,
*E S. So- quí imdr luccm veram; catígincmquc dcpulu , ac nos
J HRO omnes eíFccit íplendidos, cum grarurum adione hy-
£K roña concinamus. Deíenim falutarejq iod parauitan-
Ck&co tc ^c^-"111 omnium popu.'orum acq; ad n o í l r a m n o u i
^ Ifraclis gloríam manifeftauu,etiam nos per ipfum vr-
gr.v'ua- dimus, hnmufque veterí ülo obfcuioque crimine, vti
gendi. vitsprtErentis vínculís vífo Chrifto S i m e ó n , confe-
Luc.i.jM. (tim abíoluti. Nos etiam Chriftum é Bethlthcmo ad
nos proíeótum compiexi fide, Faóti íumus ex Genri-
bus, Dci popuius^iplcenim DciPatriíque falutare ertj
oculu'quc Deum carnem fadum conípeximus, ac visa
Dci pislenttá vlmíque mentís admiísá , nouus Ifrael
DLÍcupamurjcamqncfeílisanníuer(áriís,ín obliuíonem
cius n u m q u á m ventun, celebramus,
8 Veiiim Chníhiíne b vbique prxfens a'ccedít; Art
Trecedít lux iipplcns omnía piocedit in médium í N i h i l emm
Chrijlu-f illius, cúm uarurá non círcumfcriptá fit, nulláque abs
iuxtalegé re arceri vnleat, veiitque legem implcre pnícam. va-
Moyfh cuum eíl clantate. Imó vero accedit, ortumque íuum
o m n í n o f u m m u m pr^íigníficahs,de íe Mofaico vatici-
Exod.ij. narus eft ore. At qu:.le hoc vaticinium? Omne maícu-
2. linum adapcriens vuluam, i n q u i t , (anólum D o m i n ó
Luc.i.zj' vjacábicurii Q u o d quidem príeceptum, magístameri
deniinciationcm propheticam , etiam íblus implenit^
g c ú m eX vtero Virginis íolus ipfe proípexít, eamque ta-
men vugmuate non pnuauit fuá , eiuídemque , cúm
piocedcreti vincuium non diíloluit: quod de Tolo ípfó
nmiu aperté prxdítílum erat. Nam & ipfe íblus é folá natus
T)?uie eft VKgines,& a ícminis experte vulua folus eftgeni-
virgme tus, tk lolus é Virgines vtero progreirus, ípfam V i r g i -
nem coníeiuauit- non corrupta eius gratiá nafcens, i l -
lius non minuto fplcndore in lucem veniens, vinculó
illius non íoiuco progrediens: qus & Deum often-
•vereDti- duut eum eífc , qui nafeitur, & Deiparam dcclarant
pará, proprié cam eíTe qua: parir.-Vbi íceleftus iterum vide-
tur ejíc Ncltotíus, qui ñeque Deum dícere vult eum
qui nafeiturj nec Deipatam eam fuftinet vocare quas
peperi:: vbí execrandus quoque Eutyches fpeólatur,
qui cartiem negat Domino eiuídem, atque nobis, eíle
naturae. Quo emm modo Verbum3qiiod caro noftrá
^fav'erbP ^er* cau^a ^ftinuír, Caro fáóhim cft, íi natura carms
•verui ho ab eo ex nobis ñeque veré a/fumptajUeque ira ipfi íun-
n¡0t ¿ta erat, vt oftenderct líquido, eamdem , quam nos,
naturam V c r b u m a n t é corporis expers fuícepííle, át-
q te ita veré hominem faólum eiíe nobifeum, íi ñeque
habeat corpus eiufdem ciím corponbus noftns genc-
ris, ñeque animam eiufdemj quá noftise conftant, na-
tutíe? Ac veré Verbum Caro faótum, nos feruare cu-
C pit exíftens in ipfo Deus veré fadtus h o m o / n i h i l
falfi prasfefefe, ñeque hommes nos decepitifed noftrá
natura fufeeptá gratificatus eft nobis fuam.
9 Etenim, íi hoc ira non erat vt ciedímus , qno-
L i t c . i . i i . modo , qui hsec ícribit, ait Euangelifta : Ec poft-
Diespur- quam impleti í'unt dies purgationis eorum f Q u i l i s
getítonii pono p u r g u i a n í s , ó abominande Eutychcs , íi
caro in Chnfto non erat vera i» íi natura humana
eurindi adunara non erat Verbo ? nam Diuina expets corpo-
catta: risqualieget purgatione ?qu£E contnminatio ín cx-
perte carms Duiinítate confpicitur ? Q u imquám vt
hominum c o n d i t i o e x í g e b a t , humiJius hoc conferi-
puim eft, vel máxime ob te amemiamque mam ima-
ginariam,atqueinftar Manichaeorum attoníturn ftu-
eá ambo porem tuum. Nam n,eque, qui omnium eft expiator
non ege- Chfíftus, vl!á expurgatione índígebat,accepta práfer-
^íl"t' t i m carne illa (oía immaculara .• neque,quae pcperit.in-
Lac i 2.1 ll'olata tila impollutaque veté Virgo , quas omnium
' g^nait expiamentum, expiatione per Legem prsGfcri-
peá eguit. Q n a m q u á m hoc, fecundúm Jegem, adfcri-
ptum fu, vt ne Chriftus diftolucor eíle legis exiftima-
retur,
a GriceQa7ttyi>e/,(>iíit>&orr$i<&) aUu/ione ad ceños quiferebantur,
D O M I N I
b Intelligi folam Chrifti Deit ^zminfra patetvhih&reticsdeeá.
mate fentiehtes f efftfth¿Hhtiir.
C A P V T III
Ad oceurtfv/m a d m i t i u n t u r o r t h o d ó x i y r e p e l -
lunturharetici.
Vid autem vel ipfa inuíolatis geftauit vlnis,vel
10
quid Simeón excepit í u í s , piíEÍet Deum car-
nem t o r p u í q u e faóíium r1 Et Deum aífeítu religioíb Óccurrk
Prophcta íuícipiebar, ac Patii Deoque illum deferebat, Simeon*
& legem implebat fpintu.Nanc, gtatis inquiens labiis, LUC Í L9
dimittis fcruum tuum, Domine , , k c u n d ü m verbum
tuum, in pace. Quod ei ex Spuitu diólum erat, non l u c t . x g f
vifurum ícmortis aditum, niH priús viderec Chriftum
Dómmijegiíqtie vmculum íolucrctur, Senex enim ille
obtinebat períonam legís. Quia, inquif,víderunc ocu- Luc.i. j o
li mei Salutarc tuum. Non enim erat Salutare lex illa
Mofiíca.. Lex autem vecus& íenex & infirma , vifó
Chrifto, hoc eft Salutari Deijóc ab mfirmicacead falu- [enio Le-
tem reduecbatut; & vetuftate, quas lili aderar, conue- g w Mo-
nienter nouitati renouatá , exímebatur: lumen cnira ¿ ^ ¿ ¿ • f ^
veterem líracl omni vetuftate }iberans,ad cumque
Gentes adduccnSjOcuÜs ceinebatur. IdcircÓ damat,
clamanfque cnuntiat: Nuiic dimittis feruüm tuum, E
Domine,fecúndúm verbum tuumíinpace: quia vidc-
runt ocuii mci Salutare tuuai,quod patafti ante facienl i
omnium populorum ; lumen ad reuelationem gen-1 Lucii.íi.
tium & gloriam plcbis tuap Ifrael.Exiftcns nouus é ve-
teti C & Galilsea gencium ílluftratur , & n o u u s i í r a e l
demónftratur) Chriftum, lumenjafpexit.
í i Quid autem vidit etiam.oculis, nifi cognaturn
nobis corpus acque conípicaum,conmncen{que infei- .
tiam Eutychens é Maníchaíca femente produdamí» -¿bhocoe-
Ex.natuiá enim iuá fagit aípeCí um Deitas, nec homí- pe[ienc{¿
num oculis cerní poteft. Exccdant ergo hac noftrá ce- hAretid,
lebritate limul.Eutyches ac Neftonus eiufdem hoftes Eutycheii
(Scaduerlarij, ílhuíque lastitiam violare cerrantes : hic ^ f i o r i u i t
quidem Chriftum diuidens índuuduum,il¡e vero i m -
pié ea , qua' confundí non poííunr, confundens : nec
enim vmquam á talibus noftra íe patitur adornarice-
k-bnras. Idcircó purgamini, idcircb niceícite, ideircó
Chrifti myftena, velut Ghríllo amíci , colíce :etenim
alicer iibi abuiám accmrentcs ñeque admittir, ñeque
ocuhs vídere íuftinec: verúin ab celebrítate íiiá eos ,
exules eíTe iubet, profanofq ie conftícuir, & occorfus Emprnus
ad fe exorres.Abeant vná cum his^Eunomij S ¿ b E u - Eudoxiut,
doxij & c Afteiij , &c cum ípíis Mamchai & d A p o l - ^ P ^ *
linanj.e Seueri a c / D i ü f c o i i j O m n i í q u e ^ ^ c e p h a l o r u m
núíera illa ac veré capíte carens gangraena. lili qui- .
demqnia ob carnem Chrifti conlpicuam , ; & inafpe- €f¿
dabilem pcifeulamqíie Deitatem imminuereÓcab- p
rogare conati íunt , eamque alterius eíficere natuicE,
fubftanriaíque ab natura, qua eft m patte, qui genuit,
concendérc diuerfae.in-creatí.s eam rebus audaóter nu-
merantes ,. ac decernentes C h n í i u m Deum creacum
eíle, & , fecundúm vtramque nacuram, Diuinam, i r i -
quam ,. 6¿ hurnanam adorandunfefic. H i v e r ó o b i l -
lam Chrifti, qua£,non videtur, Dcitatem , etiam car-
nem eius eludere ementifiquc voiunt; qui ea qua v-
nitisíolúm natura propria íunt,arcipientcs, conmn-
clarum confudonem fubftantíarum imagfnantur
alíferas Apoiiinarji h Polemonirque praftigias libentí ¿
animoaccipiunr. Quibufcum EbíonesacSamofatenj,
Pauh S¿ Bardefana collocentur, noítroque é fefto hoc Samofatt-
exígantur. H i quí.dcm,quia Chriftum folummodó nu- »f.
dum hominem ac nobis parem arbitran funt, iifquc»
qua Deitatis funt propria, .carentem,ac ne Deum qui-
dem vilo modo nominauerunt, lili vetó, quod C h t í -
ftumnonaternum eíle Deum Patr ¡que a.'ermtate pa-
rem,'fed e r M a r í á a f f i r m a b a n t , folúm ex ipsáineft'a-
bili Incarnacíone Deu.m exftitííTe rati.
Vt. Et fi quidem vniueiíi, quorquot vel impié fa,
eui
 11 F E B R
A cundum ípfós jníahfemnf, vel íecnndum eofijem cua-
Ccatrrat íerutit iníane impij, ab Diuino Chnfti occurfu repcU
trthodoxi lancur, vt nos, qui redré íentimus , c u n d í luinc Fclto
'Chriftá colentes die , h^refeos mulnfanae noliá labe fufceptá
t)i,
Chrifto Deo camus obuiám , eumque cum (ene Si-
meone ¡k cum anu ac vate Anna cxcipiamus. Ambo
enim antiquabantur , & lex videlicet, & fecutiillam
Prophetacdimdrionem exprótabant. Nam vfque ad
repletam lummibus Chrifti oftenfionem & obtinuic
lex, & Prophetae vaticinantes, a Deo erga Chriftum
fapicnrer pera¿ta myfteria , admirandaquc de Chiifto
eGentihus oracula ptícdixerunt. Nosab Echnicorum mul;ifudi-
affumpti, ne in nouum tranfliti Ifrael, nouufqne Dci populus
appellati, conficeamnr viciftím , ac Pfalmos accinen-
Pfaln. tes J cantemus Domino canticum nouum. Nos pul-
97.1. cbré renouati Chriftique pr^fendá in altum íublati,
cantetDeo abiedo fplendore vetuftatcque Gentili fimul ac legali
laudes. vniuersá, omnique eá, quas carnem Tapiar, clarillimá-
que hac Chrifti celebritate indigna, cantemus D o m i -
no canticum nouum.Renouan etenim fumus, noui-
que faótié veteribus, iuífique canticum nouum cañe-
te Deo ac Patri, qui Chrifti nos pra^fentia & innoua-
nit vniuerfos & populum illius nouum cíle demon-
ftrauit. Cantemus Domino canticum nouum :quia
Pfalm.
mirabilia fecir, atque per Chrifti quidem prasfentiam
^7.1
B mirabilius, per quam ornnia innouantur, recuperan-
tur perdita verera, nouaconfpiciuntur.arque in Deum
íublata in primam iuuentutem rransferunrur,
15 Qualia autem h^c í í n t , euidenter tradit íyra
Pfalm. Spiritus; Saluauitiprum dextera eius, inquiens,& bra-
97.t.^ c h t u m f a n í t a m eius. Et quajnam ha;c, quasfo.dexrera
faluati
Dei acgenitoris, & brachium fandlum extitit, hiíi fo-
dextera
Chrifti, llis ille, pér quem omnia fecit, filius ? per quem,qu£E
ante non eranr, condidic, & é non exiftennbus ad
exiftendum perduxit; quse portea ad interitnm ac ve-
tuftarem repentiaCveterafcens enim res vnaquaeque &:
confenefcens ex naturíe fuae habitu femper ad interi-
t ü m vergit) omnipotente quoque dcxtcrá & excelfo
omnimodeque fanóto brachio feruar. Confitentur
eniiti fplendore cognitionis Diuinae locuplerari , praír
ciareque &corpore & animo , & intelleólu illuftrati
folura Chriftum eífe cognofcique ,s qui per carnis íi-
militudinem obrerum omnium condirarum rccupe-
rationem ad nos venir; per quem 8c manifefté fcrua-
m u r , & : anriquá noftrá veruftare cximimur, redimi-
murque ac Deo efficimur nona confperíio, apparen-
t.Cor.y.7.
tes non iam vercris acidique fermenri.
14 Nos eremm veré (umus dicimurc]ue Dei dexrc-
rá inexpeólato modo conferuatae creatuiíc, ac potenti
eius brachio renouata?: de quibus Dauid vaticinando
moduians teneré canrabat:Saluauit ipfum dextera eius
¿« teno- & brachium faudlum eius.falute fcilicet iudigebamus,
uati bra- ac receftum rcdempfionemque ab exitiali veruftare
chio eius. petebamus: quibus Pfahes fecum aduenrn Chrifti ad
falutem indigentibus, addicic dexterae ac brachij Pa-
tris corroborarionem ad renouandum gtoriofam , vt,
in cántico hoc diuimrus tnfpirato exponirur: N o t u m
Pfalm.
fecir Dominus falurare fuum : in confpedu Geurium
97h
reuelauir iuftitiam fuam:Quod & Simeón (id cft.Lex)
fufcipiens, ciamitabat ad Deum,fibi concedo falutari>
L u c t . 19 id eft , Chrifto gratificantem : Nunc dimittis feruum
tuum, Domincfecundum verbum tuum in pace. Pax
enim cadeftibus ac rerreftnbus veré Chriftus íignifi-
carur. Quia viderunt oculi mci Salurare tuum, quod
luc.ijo.
parafti anee facicm omnium populorum , lumen ad
reueiationem genrium , & gloi iam plebis ruae Ifrael.
Complerum eft varicinium : petfedta promiftio: illu-
ftrarum eft, quod errabat .-afFcdum eft gloria , quod
erar inglonum : arque ego ( & i n me Lex ) abij á ve-
tnftate,neque ranrüm euafi nouus.verúm etiam ruum,
D o m i n e , confpicarus Salurare , oculirque fenilibus
gloriam mam inruitus,vigorem proiTus expertem r u -
gxiuuenilf mque recepi.Etenim Cbtiftuslumen Gen-
Februarij t o m . i
V A R I I . 277
nbus fadus eft , «Sr lífaelcm nouum genirum voca-AVCTO-
tumque nounmjexcellenn m i . i h c á q u e aftecir gloria, Rt So-
dilperritus illi gforiara veré expertem ícnij. luce r n a o -
numquam conícncfccntc , nequeex lege agente tu- £X
gas illufttans. . Guaco.
a S. Ephritn Syrttf fuprh 1 Fiíruarij in Tsflamentofuo cap. f txo- D
cratur h i r í n o s , attjue mter altos ««//;. i } Euuomucos ¿J»
Mauich.a;os.x'¿i nos adlüterum t de Euaomio Í^/WÍÍÍ.
b Eudoxius Ari*nm Conf?í*ntinopolit.in* inuafor Sed» btpti-
zanit Valtntem Imperatorem, cus je ndtt: ¡xtt A'ézwa jnagiiltr
Eunomij, ¿ezn ab tudoxio cot/jiuuti EptfcopiCy^icent. quem
expuljutn. apud Je Conjlantinopcli detinutt. Ita Sócrates ítb. +
cap. 1 C?1 7, Ó» S. Epiphanhu h&reji7 } num. ,<jui htretteis
AnoméLU annumerat,quorumprtncíps BuQómia's habebatnr.
c Attcnus Soplulla id pcríecutionc Maxiimani ChníhaQam
fidem eiatauic. S. Epiphaniw hdre/i 76 nam. 3. Aguntde ti>
homtne Cnfp *doce & Artano, etujfy libru Sócrates Itb. 1 cap.í^.
Sox.omenttí itHki.cttp.jl. S. Athanafitu de Synodo ahtfy.
á ApoliuiansZ./iwí6cfi«/ hártfes dejertbit Eptphamti) btrefiy?
num.zi. fetitett Chri¡tttm corptti e c&io detnitjje. antmam non
ajjump/ijf-, cirpui diutntíati confubjianttxíe fmjfe. Agtt d i
eo Sozomenus Ub. 6 cap. Ó1 '• -S. Damajtn Papa Ro-
mt-tn Sjnadodnmnautt anno
c Stucius Sedem Antiochenam expulfo S. Flamano per v i m in~
uafit anno ^i],exjt¿íd Acephalorttm^ppugnator Cociitj Chal-
cedonenjls. Coluntur SS. Fhmnaws,^ E i m tune quoque per
ipjum e Sede Hierojolymitana pulfiM,^. lulif.
f Diolcoius Eptjcoptto Alexandrinus patronm Ettiychetii, cum
eo in Conctli* Chalcedonenfi damnatm. De eo agemus 18 Ee-
bruarif ad Vitam S. FUuiáni Epijcopt Conjtanttnopoiitani ab
eiut facitonis homtnibus in extltumpttlji.
g C»/«Pecrus Moggus injedem Atexand^inam anno ^ S l re-
ccpius, Henottco Ztnonu Imperatort* admtjf), Catholicos ¡ittiul
& b&reticps ojftndijjet, Eutychianiplures ab tnrtjque deficien-
tes, Acephah, tdejijinc Cipite.juntappellatt: tn vanas mox
feflaí diutji.
h Voiemiumex feriptú Apollinarij anfam naflum , dixijfe in
Chrtjio jubfianttarum conf(íjt«nem faílam, t¿> commtxtionem
Dtumttatu i&corporii tradií Thcoaoretus Ub. 4 tiiret.fabul.
cap. 9.
i Ebionprinceps hirefts, quA Chriftum nudum hominsm appet-
lauit y contra quem & Cea nthuin S loannes fuum Euange*
iium fcripjit. Agunt deeoTheodoretus in compendio hirettea-
rurn fubularum, earumfy itb. z cap. 1. S. Epiphamus furefi
yi alttcfr.
k dePanio Sa'mofateno 5. Ephrím Syrus in (eftamentox.
Febr.num. i j , a qno Baidclanem iirenue confutatum ejfe t r » '
dtt Theodorttuslib. 1 Hir.fab. cap. 11; de hoc enarn *git S. E-
ftbhanius h&reji 2.1.
C A P V T I V
S m e o n i s x3 A n n £ p r o p h e t i a e x p l í c a t e ,
T ille qnidem grandíeuus Simeón, vifo Dei f i -
^> íurari,grarjs hasc cum ipío verbis fermocinaba- p
turj illucl Dei ac Patris Saituare vínis gerens, quo is
falurcm itanfmifit ó m n i b u s eximiamquededit redem-
ptionem. Conucríus autem & ad Vuginem, quae Sa-
lutare Dei in carne genuir pepenrque,& ad loíephum,
qui purabarur patci: huiulcc lumiuis, innotuit rametí
á carnali partu lucis omnino alienus, Ecce, inquit, po- Luc.i.j4r
íítus eft hic in ruinam & m r e í u r r e d i o n e m multorum Pofitut
Chrtftus
in líraél: in ruinam feruotum litter« , in rcfurredlio-
in ruinam
nem hhorum gratix; in ruinamjegalem adhuc colen- legu & re-
tium vetuílatem, in reíurreólionem amantium Euam Jurreciio-
gelicam nouitatcm; in ruinam gloriantium paternita- mm Eu4-
cc carnali Abrahas, in reíurreftionem fadotum Abra- Zelt^
has íiliorum per fidem;in ruinam indutorum pruden-
tiam Adae vetens, in rcíurreótionem fipicntmm i n -
dumentum A d x n o u i ; ih ruinam fapientium pulue- oppofitút
rea ac terrena, in re(uire¿lioncm cupienrium excelfa -veteriA-
arque caele(\ia. Pnmus enim Adam é térra faéhis, pul- damot
uercus, rerrenum habuit affedum. Hicaurem íecun-
dus A d a m ^ u i & in carne meis portatur manibus, ik.
ipfe me ferenrem diuiné ferr , peregré venir ad nos é
caelo,omnibu(que aduentum fuum hdclirer adminea-
nbus, ac primi quidem h á x . veftem refpuentibus, no-
ui veró natiuitatem dcfuieranribus,carleftcm largitut
leníum. Qiiotquot cnim eumcumfide recepehnt, iis loaQ. I.XJ,
A a adoprionem
 178 O R A T I O D E
AVCTO- adoptionem immortaleixj filioram apud Deam ac Pa-
RE So- trem confert.qai ñeque ex volúntate carnis gignun-
PHRO-
tur, ñeque ex voluntare viri conftituuntur,(edex Deo
N! O EX
MS. fecunuiim gratiam nafeuntur: nec enim é fubftanná
GR.«CO. eius natuiáque proueniunt.
A 16 Soius euim hiCjó Vugo Mater inuiolatajex Deo
fecundúm naturam genitus eft ac Deo Patri confub-
ftantialis; íblus ex Deo natus genitore , filiufque eius
vmcus agnofeítur, & certé ex te Virgine incarnatus,
L u c í . JJ. generationem humanam ex re (ufeepit. Ac tuam ip-
íius,quae Se magna Dei confpexifti myfteria, Se the-
faurum gratiae nobis hunc peperiftiianimam pertraní-
ibir anceps gladius , ac mentem ftupore percuftám
enfis percurretjquando cum oculis confpexeris fpon-
eutus m
morte ani-
tc clauis Ccuci aíhxum atqaeintcrlatrones médium
m á m a t r u fublatum, incerimere ipfam mortcm, á quá occideba-
per tranji- rnuf; nobis vero, qui iufté moriebamur, donare vi-
uit g U . tantjajciigatis legiouibus dc-smonumXoluere peccato*
dius,
rum viqculis hommem , anriquitusá daemone alliga-
rum. Ac non períiftet, ñeque omnino in te permane-
bit gladius ille pertraníjcns ; n u i n q u á m enim, 6 Dei-
M ' t e r , in Dmim ex te conceptus, míraeque extepro-
gencrationis obliuioncm adduóla fueris. Corripieris
ctreé quoda n humano ftupore e x i i s , quae infandas
B Ccucifixioms rempore euentura funt-,quomod6 Deus
qui per naturam ñeque mori , ac ne pan quidem po-
teft, in crucem ngi íuftineat, quomodo» qui ab Ange-
lis fempiferná eíferturgloria, idem latronum medius
comumcliis aíficiatur, quomodo , qui efeam praebet
ó m n i b u s efuricntibus quique potum dar ómnibus íi-
tientibus, fel bibat Se a c e t u r r / ^ u o m o d ó vita illa,quae
dat viram ómnibus ea carentibus.fubeat necem ! quo-
modo latus ilh haftá confodiarur, qui lancea fenfum
o nnem oculorum fugiente mortem confodentiquo-
m o d ó , qui mortem corruptioncmque fepelit, qui fe-
pultos tumulis eximir, qui fortitis ex Adornocorpora
eademque mortua ob cótraftam eiufdeni Adami pri-
mi parentis labem circumferencibus, vitátti reddir á
morte excitatis,ferar tridui fepulturam ¡ perceliéris e-
n i m n o n n i h i l , haec vidcns omnia j at non diuparebis
ambigens; animam quippe tuam ac mentem pertraní-
ibit perculfionum tantarum tamque rerribilium gla-
dius. At non períifter: nec maníionís ftationifúc lo-
cum oceupabit, ocyffimé quippe depulfus abs tuo iilo
feminís cxpcrteconccptu j atque abs tuo illo femper
virgíneo partu.
17 His omnino nihil eft vel horribilius, vel,iis qui
C non intelligunt, vifu incredibiíius. Idcirco rcuelantur
Luc. z j f . ex multis cordibuscogirationes , quae confpicerc rie-
reueld qúeunt Diuina tua ac mira myfteria,quae nec cadorum
tur ex
mullís co' ~
virtutcs quidem videre potuerunt. Idcirco cadir, qui
dihus cogi- non credit, prasconio: refurgu autem atque ad viram
tat iones: immoitalitatemque illuftratur , q u i p r o l i tuae credir,
ipfumque ore Deum predicar, reque , quíB genneris,
Lnc.i J4. fenritcííc Dciparam. Idcirco Chriftus ita ex tenatus,
pofnus fi ignaris myfteriorum eius veré ponctur m fignum, cui
gnum cui conrradicetur,patienturque illi lapfum,á quo erigí non
contradi- porerunt3participcs redditi infidclitatisjexcitationem-
citur.
qne á mortuis, vitamque, quae in cxlis eft, proptereá
quod vitaeaeterns non ciedidennt, n u i n q u á m c o n -
templabuntur. H x c locutus deíiftit, dominationcm-
que legis,ipfum legiílatorem iam aduenientem fuae-
que ipíius legis coníilio perfeóté ftantem confpicatus,
fimul fiftic. Procellic enim Chriftus, complemcntum
Legis ; Pauliquc fententiae qui contradicat eft nemo.
Rom.i. Vnde in falutem quidem credenti eft,at infidelém ha-
16. bentianimum in interitum ac ruinam.
18 AdftatAnna etiam huic o p e r i , anilibus inec-
Pfalm. dens greftíbus. Nam Se illam aduocabat myfterium
97.1. impleturam prophctiíe gratiam,dum prophetico fpiri-
Ann*re- tu teftatur quod nocum fecit Dominus íálutare fuum,
demptione ac quod m confpeólugentiú reuclauir iuftitiam fuam;
IfraelprA-
Se quod non fu lex, quae in vmbrá figuráque príeua-
dicnt:
H Y P A P A N T E D O M I N I
luerit, hominibus imponens onera importabilííljreue- D
lacá iam cunótis grat'á, (uaue habentc iugum Se onus Match.
leue facíleque portatu. Et quod non íír lex vaticinan- i j 4
tur de Chnfto Prophetír,vbí,qui iifdem infpirauir va- Macrh.'
ncinia, vaticinatumque eos milit, ipfe iam a d u e n t á n t , 11.30.
O u x quidem Anna cum pmphetiae clareret gratiá.di- LÜC.I.J8.
ceretque ad eos , qui expeftabant redempcionem lí-
raéí, confolarioncm ingencrabat iis vndique diuinam,
veniííe omnium Redemptorem, apparuiííe Saluato-
rem vniueríí, qui velit imaginem redimere fuam, cu-
piatqiic homini á íc creato faluiem conferre. N a m
ideó Chnfto eft nomen IESVS : qu-ppe Se IESVS Sal*
uator exponirur,
19 Hsec autem omnia c ú m & re ipsá fierent, Se
propalarentur verbis, ftupebat MARÍA Dei Mater, admiran*
admirabatur vná cu ipsá pr^fens lofephus. Poftquám tur Dei-
para & Si
tamen, quíe ab lege iniunóta crant, confummaírentj
Ictfephuii
(omnia namque quae legis crant,Chriftus venerar i m -
plere Se legalibus finem prseceptis imponere) reucrtú-
tut in Nazarcth , vbi ab Gabnele Archangelo fuerat
falurata, quae mundo genuit Saluatorem, Se defemi-
nís-experre conceptu grauida , Si Virgo á partu ma-
nensjvidentibufque declarans vniueríis,notum f a í t u m
e ñ e Salucare Dei, lumen Gentibns illuxiííe , ómnibus
rerrarum fimbus iuftitiam redemptionemque Dei ap- E
^paruifle: aediumam glüriam claritatemque asternam
omnis inreritus , corruptionifque nefeiam induiíTe
eos, qui illum expeílabant.
C A P V T V
MyPeñum mrturum & columbamm obla-
tarum. Epilogas.
20
Q V i d autem volunt Se rurtures,aüt enr pulli co-
lumbamm accepti funr,quae Chnftusadicns
Hierofolymam ad fiftendum fe Genitori Deo in facri- turttites
ficium deferebat} aut quam ob rem par vnum ex al fáipuílicO'
terutro genere o b t u l i r , fi, quae hunc genuit. Virgo lumbarü
manfenr ? oíFerebar pro fe Patri haec ar¡malia , quas
pura deprehenduntur , interque volucres eximia ;ac,
praíterquám quod ambo munda íint nec profana, ho-
rum genus vtrumque fimul,propriam quamdam vir-
tutem continer;oftenduntque aues illas, exiraium eíTcs
aliquid atque feledum, praster cerera, innarum fibi,
quod fpiricaliter conremplantibus adfcrat vtiíitatis
haud parum.Prajceptum namque feruandae legis non myfliceiít*
intra folam confiftit litteram : abditum etiam quid- dtcant
dam connnet, &: eminen« magis eo , quodapparer, F
atque incomparabili pretio excedens. Ideó Littera me i.Cor.j,
occidit, folamfequentem litteram;Spiritusautem v i - 6.
uificat fpintui bené obtemperanrem : & dum litrera á
velaminedehifcir q u o d a m m o d ó . f p i r i t u s fubeuntem
fundum.ac denudantem thefaurum illic abditunijat-
queitaopes illas infiniras adeptum perficit. Puras e- c ont men-
rant aues tnrtures Se columba;ficuti didtum eft.ac tur- tí am.
tures quidem fummá temperantiá.quam adeó ample-
¿luntur, vtjfi coniugi mors contigerit, nec fuperftes
cum alioconuenire íuftiriear.viram reliquam agar cae-
libcm, viduitatemque colarpotiús , q u á m vrconnu-
bialem cum ahornare contadtum fufferat. Columbas
purttate,
vero funt puriflimaeá malitiá, omnifque noxiaeexper- Matrh.
tes, quas ideó ob fimplicitatem fuam vacuitatcmque 10.10,
maliti^ Chriftus fímplices vocar,quaEque adfuosquo-
que pcrfecurorcs.táquám mali nil pafíar, mox redeant:
quod fummae fignumeft mnoecntia;, multsque vt fíe
dicam, fímplicuaris indicium. Et quidem cafti rurtu-
res, degunt priuati ac folitanj; at infontes columbas
non modo cicures, domorumqne incolae, fed etiam
hominum peramantes. Id perfuadeatilla peramabilis
mtfericef'
columba, ad Noc in arcam: rediens, oleae ramuro ore diamDei
aíferens, Se mifericordiam declarans D o m i n i diluuii- in Ncemo 1
que
 Í I F E
A que finemjmyftice vero, vt Patri Spirituique videba-
& Chnfto tur, benignum Chnfti adnentum , qucm cxtrcmis
datam : temporibus pcrarooicm mifcricordiíe veré plenum,
cxhibuic, Eratquippe tune quoque vefpera , cumad
Noe, (ecundum ab auólore generis Adamo vitaíge-
nitorem, frondífera illa prophecicé reuolauit ; arque
adfurnram nobis inclinante ícenlo Chrifti Deímtícri-
cordiani'príEiuintiauitk
z i Vultergo Chriílns manifeíliílimé ^ ad fe acce-
dentes temperancias comprimís hibcrc puriratcm, i n -
nocentia:quc fplcndorem lapere, arque his m.igis illu-
ftrarii iplumque Chnrtum , qui eos condidit, & ea
Usa Chri- quá erga homines fine miíericordiá, eofdem feruatu-
flianii ex- rus defcendir, cxhilararc; vt is & videar & larrecur, l u -
beníque illos íimu! occurrecites excipiar. Ncc enim a-
liá re vllá íic Deus colicur, arque remperanrice, & ca-
ftimonix omniíque innocennx pcrfedione.Ell autem
honeftum.fuauc acquietum, negonorumque xftu l i -
b e r u m , & Deo.quoad fieri id quidcm potell,adhiére-
te , & milla ab re implicari ftudioíias , diftraCtum
feilicet atque oceupatiombus m u n d a n i s a « u l í u m ; q u i -
bus eriam íllnd canricum vidctur dicere; Vacare & v¡-
dere, quoniam ego fum Dcus , t a m q u á m in folitaná
fíbi vita vacatuns fempei amans commonftrare fan-
¿limoniam fuam illuminantem. Honcftate ffFuIgcnt
eriam íímilirer tum manfuttudo, rum commnmo
amorque mutuus.quo quis agere rcdte porent , tnm
quá conue-nienter erga proximum afficiatnr miferi-
cordia, cum caque natnralicer coniumfta humanitas,
in quibus fie ipío cum Deo prapgrandis aííimilatio.
hini. volu- 12. Cur autem volucres binas attulir ? fie enim lex
cres dupli- afFcrre imperabat: quia vnus idemque Cbrirtus natu-
te in Chri* ns dúplex cernicur, é duabus quidem natmis aduna-
Jlo natura
deftgnantt
D E S. C O R N E L
E P I S C * C ^ E S A R E ^ E ,
' Comnicncarius
§ I S. C o r n e l i j p a t r i a *
ISÍCVLO ^Efarea vrbs PaUfiin* > ol'tm Srratonis
currís, tefit PUmo ib. 5 idp. 13, ab Herede
ad honoreni Oólauiarii Pnncipis exs-
dificara, vt habet Animtanttí Marcelltttus
_ ¡ib i ^ v n i e &appcllationem fotuta : pofl
S.Cortié- Colonia 1 Flauia, á Vcfp tíiano Imp. dcdu¿ta , att P/i-
lita con- n'm.Retmuit tamen C x i a r e x adpúfierúsrwmeti: ?iolm<x.o
Uerftíé tab.4. Afia Kc^mí'fíioe, q ^ í l u v ^ Cíelarea Stratoms Í/Í-
Ctfaret, ¿ 4 . Eft ea mbthtata plurtworum M a r t y n m trúpdii, Anttfti-
tum eruditioneM pr&fertun p w n ü m ijihti Gentthbtu, patef/t-
ftoimmeáiato m Ecclefiam mgríjfn,Cort)tUo C e n t u n ó n c
per Apoftolorum Prtmipem bapn'sntte tmtiato.
2 Erat ü, vt fcribtt S. Luíoí Aft.iOy Ccnrurio cohor-
teniurh tis quae dicicur Iralica. Quibuí ex vetbü colligit É a r o n m
cchortií t o . i A n n a l a n . Cbnfti ^ i m . i . tumgtntre Romamm fu j p ,
Italia, milites Italos; & quidem ex lesione fexta, Férrea, vel Fcr-
in lesione
fext 'í°Fer- ra ^ diüá.nam ^ ^ c r t i m ^ o v i ü Zibr^Sv legionem ferteam
taU, in l u á t a collocatam tnde k temponbut Auguflt , fcrtbtt Dtú
Caflm hb.tf.TacUM plura ab eageflam Surta Armemáque
(fedpoftComelijconuerfmem) narrat. Cbrúmcum
nienfe' quod flauto Dextro adfmbunt auftores moderm , ad
annttm Chnfti 40 CorneliumhzHcenfe™ fací tUaluanem-
pe onunduw, B & t t u vrbe, vnde & p o ( i Traianw, atque A -
driamu Iwp. cuius vrbü ritinai ad B m m Jlumeiu lenca vná
ab Hijpah, etiamnum ¡peftan, ac Hiípahm antiquam dnt,
fcribtt Litdoutcué NOMÍMÍ Htlpamacap. 17. Multü argurtten-
t ü Corneltum Itálica venduare mtitur Franafctu, Bmartui in
fuü ad illud Cbromcon C o m m e m m i i M an. C h r . ^ Comm.
Februartj TomJ.
B R V A R I l 279
tus, arque in duabus fine diuifione confufioneque in AVCTO.
notefeens, ram dminá quám hiimahá,ex quibus cnam RE
eft compoíitus. Vcrúm nos ipfi etiam, confiantes am- NI0EX
mo atque corpore, coníbtuti íumus duplices , appa- MS
rentelquc & in animo & in corpore, vt ambobus cr- GR.tco.
iam, quod honellum crt,faciamusj ñeque altciá i-jui- D
dem parte cxplcamns vircutem; claudicemus autem & vtríH~
alccra, virtutumque Iplendorc carcamus. Atque boc tum om-
i. r t>k * . r 9 ... j ntum per-
iplc Uommus.qui virtutis vmucría: bontis dator aguo A f f ^ ^
fcitur.cúm doceret,aiebat; FJtotc perfcfti , ficut & Match.;.
Patcr verter carlcltis perfecftus c l l . Impcifcdldim enim 4S.
inexplctiiu>que íi quid cft, Deo cnam nonacceptum
c o n n n u ó elíe ludicarur.
23 Hoc iraque fcienres etiam nos, dcfideratiílími,
Chrilio Deo ita fimu! eamus obuiáui : temperancum
adterentcs, apportantes caftimoniam.ferentes mno-
centiam, iniunarum obliuionem ofendentes , íepa-
rantes nos ip(i á cuns fcculanbus , Deoque liftentes Ptrorathi
puros.confercnres morum leniratcm, beneuolcnnam,
amorcmque habeures in omnes muruum , addiccn-
t e í q u e a d haec omina miíerentcm ommum amtmim,
prodeuncique ex animo ico m mi (erante mifencordia
abundantes, ira Chnftum accipiamus accedenrem, ita
fpedemus Chrifl.ara.ua Clirilium diuiná q u í d a m ra-
cione ftringamus vlniS) vcibiíquc corám confiteamnr E
propheticis, illms ad nos adueutum laudantes, eam-
que) quam erga nos exercuir, mifcncoidiam ore ma-
gniíque vocibus pra:d¡ccmus, ve & regnum caeloium
adipiícamur,& ;eternis fruamur bonis in ipfo Chnfto
Redemptore ac Siluarore noftio Deo, cum quo opri-
mo Deo Patri fanótillimnciae Spintui gloria,honor,&
adoratio yndique fit & nunc & femper Se la íecula fe-
cnloium. Amen»
I O C E N T V R Í O N E
E T S C E P S I ,
1. B.
pr^uius*
l - Sextamenim legionem ltid¿£ mpcfitam ad prsjtdium Utt-
//c<<;;;/H/jí/e,Sexcam appellutaM: quod apud Liumm v¡piam>
ptouinctartiftt Sexta ¿/c<trwr Hiípama vltcnor, vbtvrbs
Itálica: quáfi Vero legiú terna Galilea, tertia Cyrenaica,
quatta Scythiea, quinta Mat edonica , nuncup-itai fint, p
qma Gullia ac Cyrenejertta proumctafuerint, Síjth'ta quar-
ta, quinta Macedonia. Quam deindeilltidridtculé ab eo fcr 't-
! Micuiil'e vetó mitum ib modum Italicam ínter
celeras Romanas legiones multis teftatur Dio hb.j
hiíl.Roma-n. qui etiam a u í l o r e f l ^ b Ai'.gurto Cíelarc
cam in ludáeam d c d u í l a m . Volmt Dionii 55 h b r u m e í t a -
rei nam 34 priores libri eim non extant. At hb. $5 ¡Jiu habet:
Sextx DUÍE {legiónts) vna in infenori B(icanniá,Vi¿b ix;
altera in ludíea F e r r e í vocabulo inlignis.Eí qmbujdam
tflterteciu .-Ñero legionem primam.Iuilicaii) nuncupa-
tam, inrtituit, in inferióte Myfiá hyemanrem . „onj(ai¡.
Traianus fecundam yEgyptiam , tngefimam Germa- ca.qua.
tucam;quibus á fuo noninc nomen impoíuit M . An- iuncnuU
roninus: itetn fecundam in Nonco , teiriam in Rha:- ^'
tiá, q u á eriam Itálicas vocantur. jin/J/C mirum in mo-
dum/f^íowew; Italieam itirer cereras micuiííe Dio/f/?4-
tur ? An m UuUam deduttam ab Augujlo quA mfittuia mn~
duin era&Atfi Itálica erat, quá. ludtum tutabatur Itgio quid
tieccjfe erat peculiarem vnam illim cohortem Italieam appel~
lari? Verum Üiuaruu QcMótiem ac legionem confundit\
¡cnlútenim :Ín Iuda:ávna eademque crac cohors m i l i -
tnm R o m a n o r u r l i . . . . . Tola enim cohors fcxra , quae
eft Itálica, &: Ferrara, 111 Palxftmá, Dione tefte, dege-
bat. Diónii tam verba protulmiut. An tam honortficum cen~
fetBiuarm, Ckrtfl9 trmihntAs manm imtiltfa, vt id quoqut
Aa i ámi
 29o D E S. C O R N E L I O
AVCTO- dcctu fuiigenúlibíisajfertum velu?An quando Matth.27 con-
RE í.jB, arenatael} v m u e í l a c o h o í t , t t i a m a í c u i f u t n Cizftreáoin-
ñ nes Cornelij m'tlttti > fi vmca erat m ludsa loIjois ? Non w f i -
c w n u r umen ícxcam alt.juam kgtontm legt, verfattm tn
H ' j p a n i á . f i d a h h u Ferrara diuerjum.
5 Vuhdius ejl alujiunio, quod ex S- Hieronjmo Binarius
ajfcrt argiimcntum. Ihcepji. 18 ad Luciniuui lia-ticuui,
ínter a i u j i c ( c n h t t : Veré nunc m ce Termo Dominicus
Murii 8. inipietus c í t : Mulci ab Oriente & Occidente vcnient,
& rcffumbent in íinu Abr .hae. Cornelms , Cenrurio
an Hiíp.t- cohortis Itálica: . iam tune Lucinij mei praehgurabac
nwytncer-
fidem. Apoílolns Paulus faibens nci R o m a n o S j C ú m ,
tnm:
iiK]uir, 111 Hifpaniam proficifei coepero , (pero quod
1+ priteriens videam vos, & á vobis dddacSt llluc. T a n -
tis Hudibus approbauit, quid de illa prouincu qnsre-
rec. Cur cnimuerb [trihem adlmmnem H¡(pamw Hieronjr
mus, referenfifo Pauli Ihjpamdt adsundóí dejidermm, Corne-
lij inemimt t nifi quod meo ni[pamctgeritü veluti confecra-
u p r i w t i k f í ' n t ? Orna tamen rtjponden poteji, tn Cormlto
apertam Gifiijbus, ettamremotü-, vt erant Htfpam , fidet ta-
m a m ejfe, eoq^ tlliiu ah llieronjmo ad Hijpanum fmbente re-
Utam conuerjionem^nos (vt cum Rndertco Caro, in Nora ad
locum tam cuatum D e x t r i , loquamur) veritati praeíudi-
cium afierre nolumus: deq^ S. Cornelij patria tllnd folüm
^ pronuntiamus, N o n liquere. Nam q t u loannes Tamatús de
Salazar tn Martyrol. Hijpan.congept argumentAieadem¡eré
funt qud Bittar'tj. St S. Lucas cohortem Italicenfcm vocaret,
mllidubtum \ureret. quin ex Itálica vrbe Ht[pani<e ejfet :fed
Italicam vocat.Addit tdem Tama'm ejfe tn Hiframá nob'tlem
domum del G a l l i l l o , qu£ ab l m ¡ a n d o Centurme[efe or-
wnglonemr.
§ J í S. C o r n e l i j e p i j e t i p a t m ,
4 / ^ V Vacumque ergo onus p a t r i a , ceru C£ri ciuis> t t q u t
^ 4 , e x f e c u l t Centuuone miles Chrtjli, tufó noiu fub eo
Epifcopru legtonis prtnnpilits eJlfattus.iS j m Eptfcopum CafartA ordtna-
faftui, tum tejlantur Martyrologta.lta Vfuardus boc die.Apud Q x -
íaream bcatiflimi Cornelij Centunonis, quem 13. Pc-
trus baprizauit. Hicapud pr.xfaram vrbem Epifcopalí
honore fuDlimatus quicuir. E4^;;//;</¿£/ Btda vulgattis,
Ada, MSS. pleraque, & recentiores verbk mnnibil mutatU,
Martyrol. Romanum, ab tpftrS.Petro Epifcopum confecratum
indicat. Noikerttíproitxum e'm elogium its coheludit : Q u }
Cornelms, relióla milicia,npud pra;hitatn vrbem Epi-
fcopi honore fublimatus qu!euir.Pí^«í Natalih. lib.$
miltiia, cap.j} narrata eius connerfione.fubdit^ D e i n d e Cornetius
militia; abrenuntians, difcipulus Apoftolorum effici-
q tur3 & a b e i í d e m Epiícopus Cafares ordinatur. Q u i
apud eamdem vrbem o f i c i o príedicationis fidelitcr
peralto, fanditate conípicnus ad Chriftum migrauit:
ibique fcrpultus quieuit i v Nonas Fcbruanj.
5 Ex bu refell't poteñ quod hb.10 Recognitionum Ciernen-
t ü n a r r a t u r , simone Mago Antiocb'u S. Petrum abfentem
• » s „ criminante, atqtie Ecclefia7n conturbante , fupcrueniíre
vftnad Cornelium Centunonem, miiium a C s í a t e ad Frae-
fugandum fidem CasfarciE, publici negoeij gracia ; & qtíA ageren-
Simonet» tur edoctum, jpargi rumoran curare, ^«w CacHir in vrbe
Magtimj j^Qj-na, cS¿ per prouincias maléficos inquirí luflerit a<;
perimij/e.vc i l l u m Magum caperec, veniííe, & o b h o w
midum á Casia re. Oui dolus feltciter euenerit, ac Simonem
eafama contemtum tndefugarit. An tamen continuo vt ba-
ptizatuseft Cornelius,nuntium mtlitt£remtfertt\an idoneam
eius reí opportunitatem expectartt,inobfcuro efl. Etufdem d e -
wentii Apojlolicarum Conjiúut.ltb. 7 cap. 47 babetur, Za-
chíEum, qui anceá fuerac publicanus, primum Epifco-
pum Caeíareae Palasftmar/íí/j^; huic íuccefl)ílc Corne-
lium, & huic rurfus rercium Epifcopum Theophilum.
Ver tan, vt alibi dixtmus, qu& eo capite referuntur, haud fatü
remate videntur nixa, vt a Clemente [cripta credantur; nifi
. ab atiquo interpólala fateamur.Ac S.Tbeopbilus qmdem C a -
fareenfis Epifcopiu fub Sebero Principe jloruit, vt v M a r t i j di~
cemus ex libro S. Hieronynn de ilhift. Eccltf. (cript. Vt ñeque
C E N T V R I O N E , P O S T E P Í S C .
Cornelío íaccefújfe,n'ífi longo ex intertiallo, potuerit, ñeque ah Q
S.Clemente ¡qui 111 Traiant annomortuus eji,emfiert metió.
6 Alia S.Cornelij (quAcx vccuílionbiis monumen-
tis defcnplillc Siweonem Metapbraften fatetur Barontus¡
nos ab Aloyfio Lipomano, dein a Surto, edita, cum M S . GrA-
co biblioihtCA Chnftianijíimi Regü collata btc damus) ea,m-
yuaw, ActaEpifcopatus Cafareenfu nonnuminerunt. Solhm
Puro aliquamdtu adbApJf: comitem peregrtnatiom's referunt,
ab eofa ad S c e p l x o t a m ciuitatem mijfum, acmultaper- scepji,
pejfim mommoda, mulús darum miraculis, Demetrio Prtn~
ctpi ac populo fere vniuerfofidet fufcipiendA auctorem extitijfe,
In eá vero oratione, qu-á S. Pttrt cerlamina, labores, petegrt- vHtíifr
nationes cowplexus tdem eft Metapbraftes, feu quts alius au-
ttor apud l i p o m a m m & Surium x x i x Itmij, dtcttur Petrus
pofiquam e carcere, in quem illum Herodes ceniecerat, edu-
ctusab AngeloeJi,vcn\íVc Canucam Scratoms, vbtantea
Cornelium bapti^arat, & e x lis, qui ipfum fequebantur,
Presbyccris Epifcopum ibi confticuilíc: poji anuos dein-
de ali^uoi, mullís lusiratis vrlnbus, venijfe l l i u m , giuicarem c*fare¿,
Hcllcfponci, c^m/ffeo Cornelium Ccnturionem £-
pijcepum confittuiffe.
7 lude fortajítsreuocatusejl C&[aream, Z a c l m , fetd quo
•alio eius vrbis Antiflite, decedente. Scribtt Baronms in N o t .
ad Martyrol. Sedem Cteíanenfem, eá o. caíione, q u ó d £
ex conucríione Cornelij fDeo monente)iHic pnmum ^ Me-
apertum eftoftium fidei Gentibus, meruifle lingulan tropotU
prícrogatiuá exaltan, vt non lerofolymitana, fed ipfa P*!***'»**
ncrct Metrópolis Palteftina:. Futí fané C&farea o l m me-
trópolis PaUftmA, eityfubiefta Hterofolyma, vt patet exea-
noney Conctltj N i c t m , qui l l a babet :Quia confuetudo
obtinmt, & antiqua tradicio.vc i£lia: Epifcopus hono-
iccur, habeac honoris confequentiam.faluá Mecropoli
p r o p n á dignitacc. Tbeodorus Balfamon, in feboliü in bunc
ac prAcedentem canonem^ recle monet y£l¡am diftam vrbem
Hierofolyworum>quod ab ^£lio Hadriano injlaurata ejjet.
A l fadé lhillucinatur,cüm feribit eo canone dtcerni vt M e -
trópoli Qe/drc* fuá iura íeruencur, etiamíi abeáyElia
abftra^a íit, «S¿ honoratus eius Parr¡archa,propcer ía-
lutiferam Chrifti P í l í i o n e m . Meltüs Canonem NicArtum
intellexil propinquior illis temporibus Hieronynm. Is ep.61 ad
Pammaibium aduersüs errores loannü Hierofolymitani cap.
15 iírf/mtfí: T u qui regulas qua?ns Eccleliallicas,
Nicasni concilij canonibus vteris, & alíenos Clericos,
& cum fuis Epifcopis commorantes, nireris vfurparej
r c í p o n d c m i h i : Ad Alexandrinum Epifcopum Palas-
ftinaquid pertinet ? N i fliilor, hóc ibi decernitur, ve
Palícftinx metrópolis Csfirea fij.. Q i m & S. Leo l Pa-
pa epifl.62 ad Máximum Antiocbenum Eptfc. data Opilione
V.CL.Cofrf«.C/7r. C D L i u d a u c n n l e m Epifcopum Hiero- p
folymitanum reprtbendtt^d obtinendum Pal^ftinae pr'in-
cipatum afptrantem, Se infolcntes aufus per commen-
ticia feripea firmancem. Poflea lamen, aumente Romano & quart*
Ponttjice, Patriar chati título & a u ¿ t o r i t a t e órnala eft Sedes
Hierofdlyiuitana. A l non ob fólam conuerft iflbic Cornelij me-
mortam, antea, metrópolis PaUJiinA erat CAfarea ; fed quia,
i p f a l n d x x máxima v t b s e r a t , vtifcrtbit lofeplmde bello
ludaic.ltb.} cap. 14 fub jinem, a ñ in Baftleenft ÜrAca edit. an.
1544 initiocapttis lüy.licet Ammtani Marcellwi AuoegregiA
quoque altAeJfent vrbes, Eleucheropolis, N c a p o ü s , Afea-
Ion, Gaza,
8 GrAci Cornelium folenniter venerantur x r 11 Septem-
brü, vt patet ex Menologio & Menais, vbi lamen CAfareenfis
CathedrAmentionulla. UenAa poílquam retulére, S. Petrum
ei catecheft tmbuto baptifmx impertiiffe, fubdunt t -nív i r t o í * -
<noiM Iy,*; XKíK'nwt TnMcag s y x ^ e ) ^ ' pra;fe¿luratn ' ^
SLcpfeos vrbis illi c o n ) m m \ t . q u o d cum A¿tü a Metaphra-
íie deferiptú confentit. Radniu vertit i illique ( Csfarea;) Sc^fe0J
vrbis curam & praefvóturam (tn rebus fidei j c o m m u cumPrt-
fic: quam Cornelius cum totam idolis addiótam in-/ecToro»-
ueniíTer, per Chrifti gratiam conuerfam totam,adeo- « ^ " :
que ipíum vrbis PríEtorem Demetnum cum tota do-
mo in Chriftum credentem facro fonre luftrauir.Cor-
nelias demum vita Apoftolico more peracftáad D o -
niinum
 ÍI F E
_A minum emígrauir. A l Scepfin ei c o m w i j f m ajfirunt A f t j .
fiíUeavrbsEpifcopítlii m üdieíponio, m Troas, & l l i u m .
jf 111 S . C o r n e l i j l a b o r e s , m t r a c u l a , Inuen-
tw.
5> P Adem Menaa non Oefarea fuhflit'tjfe, fed varia ptr- '
curnjfe loca tradunt, & quidem cum S. Petro Ape-
ftrvwa P0-0 M iximá) I«<J«ÍM«(, dignatus celebntate nominis»
dt/eurrit,Corndi.cum Apoftolorurn Principe ac plüribus alus,
difcurrifti, vbiquc Duiinmn peragcns prxconiuni JK-T
quod Se ad lumen perducti , ab ignoianriae tenebris
infanU e r m i (urnas, b m l i á ode •: Accept5 Spiritus gracia, vclu-
En*ngelij tj fplét^idtts quídam Sóí;i terram illurtralli Corncli,
prACo, jjcptilsa idolomama: caligine. Aliá : Quaii ÍILUIÍUS i n -
gens egreílus es, iirigans cseleíti doótnná vniuerfam
térra: beiem, multiphcis dcorum cultura zizania fuf-
focans, Cornelia A h á í T o ú mundo mortuus, eius qui
pro nobis mortuus elt, refurreótionemj ó m n i b u s , qui
per a ni (ti i paíliones mortui eranr, annuntiafti, beatif-
íime Corneh. Alia: Spitica illuftratus, ílella efFeótus es
luciflua, fplendidiííimo Fulgore fines térra: colluíhans,
hieromyfta Corncli. Aítuplura idgenus deeo pr&dicant;
C h n l h pTXconeix) appellam, &San¿l:oruni Difcipulo-
^ rum ÉB^jualem, qui fan6tiim Spiritumvt dli acceperit;
Q i ñ n & alia celebrante q i u ab eo Scepfigeíia cjfe in Attií d i -
toiramlU (uncur- Etujmodt hxcfunt : Tocus Deo omnipotenti de-
fUrm. dicus, furdis íímulacliris cultum non cxhibuifti,cóm-
pellennbus íanguinaiiis iiominibus. Altiííímum inui-
íibilem Deum, Corncli, feruenter inuocarti, & abo-
minandorum ido'orum tempium funditus euerciíli,
Vehemcnti honimum admiratione. Omnipotentis fer-
uans mandata, 8c ¡pfe feruatus es : vincula íbftinuifti,
& iníipientes homines vinculis fupetftitionum foluifti,
6 Theufophe.
10 Sepulchrum quoqtieillitutelebrant, & p a t r a t a ad d-
iudmiracula. Domm em extittt C<tfare£, S. Hiéronymi d í a -
te , fed in tempium conuerfa: fepukhri ac rdtquiarrm nulla
apudeum memoria, l i a fcnhiiep\ft. xy, jiuem Vita S. Pau-
é í m do- l * - qu*m x x v i lanuanj dedtmuí, cap.i m . S vbiloca m a ú -
mmCufa tima P a U ñ i t u e m m e r a t t qtu Piula Hierofolymam tendem
reAy inec- lufiraun : E i v t t s a vice ("WÍ^U e/ifj Srratonis turrím, ab
clefiatheo- Herode Rege ludada: in honorem Csfiris Aimuíti
uerfa: ^ ' .- a , 1• j
J LiiElarcam nuncupatam , in qua Cornelij domum,
Cliníti vidic ccclefiam. Curnon & fepulcbrum ? Atqai
fepuhhrtí ^oc> vt ^ináíit h.tbent, veluc íons profundit jargé cura-
miraciiiís tiones fidelibus, abigic nequam fpíruus, illuminatque
celebre, omnium oculos, q u i i n fide e^m laudanr. Iré?;/: Scm-
per ícaturis torrentibus curarionum, humanas a'gritu-
C diñes detergens, Dein: Exaltatus virtucibuscs,pr£Ecel-
ías cedri in modum,& (uaueolentcs nobis fruchis pro-
tulifti, dodtrinii: nimirüm largitionem, gratiam mira-
culorum,curarionum eñicaciam.beate hicrarcha Cor-
neü. ac deinde: Narurá quidem mortuus, vfu vetó bea-
tum íepulchrum inhabitans, illud multorum miratu-
lorum fontcm cfficis, ó (apiens Corneli , aegrotos fa-
nans, ípiritus malignos abigens m Spiritu fando.
a S.Silua- 11 Ignotuni din id ftptílchrum f u i t , vt in Aftií traditur;
noinuen- doñee td S. Sduani\s>TroatienJ¡í Epi(copus, imentl) Tluodo-
tum-. f i j iumortí temporibus. Guod L a i í m , v i dixiwtu-.n Vebrua-
folennitu Graci x u i Septembns eum venerantur\alterafortaJüsce-
k b r i u i eius gloriofi dccijfus t j l , altera Inuenmms ac Tranjla-
tionts.
11 tsec illud omiliendum , M m y r e m eurn in M w / i s
apptl!ari,feu veré pro Chnjlt fide imerfectus e¡l , fett (olitm
Mttrtyr quajitofii, qu£ m Afiti memoratur,itd}nbiitis. lia bahan Me-
appellatus. r ú a m iitulo d t e i x m Septernb. Et Sandi M i n y m Cor-
nelij Centurionis. El tn Cántico quodam : Vngueiuo fa-
cerdouj perfuruSjdifcurriíli, pra-conium íaium facicns
in GenMbus, errons ("pinas extirpans , dmina íiipichs,
& d o 6 l n n a m nuüi obnoxiam eirori mcnCibus míe-
rens. Ideó benediclmus te, ve Pouuficcm Dco afrla-
¥ebruarij l u m . 1
B R V A R Í I . 291
tum, &c Marryrem inuidlum, C o x n t M . H u c f a ó t quod 'm AVCTO-
Miraculis S. Ansfía/ij ferfét babetur x x n l á m a r , miracu- Rs ^ B-
lo J o Citfarea p ¿ t r a t o : Receptor quídam temph íandh S
& giorioíi Marryns Cornelij,loa unes nomine. Ouam-
q i ú m & m Afta cap.} Uu.tz Matcyr appellalur.
A C T A E X M E T A P H R A S T E ,
c u m Grdco A4S. coílata.
C A P V T I
S. C w n e l i j c o n u e r j í o , haoupntM,
O í l b l u r a r c m Verbi in terram aduen-
¡fum, Crucemcjue & mortcm pro no-
bis fuá Ipdnte ab eo fuíceprarn , & in Amos$;
cavíos aíccuíionem , vnde deícenderat n.
ada:dificandum Dauidis tabernaculum Ci>rnetiin
(vt cum Prophetis dicam ) quodceciderar-, vnoscrat J ' J ^ ' 0 '
ex cohorte It.ilicá Ccnturio Cotnclius.ex iis qm ipíum
quíErebanr,(!k faciebant qnx ¡lli placebanr¡(5<: qui mul-
ta bona facTebat opera (ctiamli nondum diuiná Chri-
íli gratiá,ñeque vocationc ad iplum eíTct dignatus hic £
vir pius) vt qui Deum timerct ¡píe, <Sc toca eius fami-
lia, & iis, qua: habebar, impertiret cgences: rutíuíque
Deum precaiecur aílidué. Adcum agencem CiEÍareíE
(vt dunnus Lucas de iplo reFcrt apertiíiimc) venit A n -
gelus cifea nonamhoram Jiei, & dixit ei; Corncli,o- 10.
rationes & clecmoíyn:3E cuas alcenderunt in memo- Angelí
riaCn in conípeótu D c i ; Se nunc mitíe viros a loppcn, rnorntu,
ik. acccrfc Simüncm,quí appcllacur Pctrus : is cum ve- *
ncrir, loquecur tibí verba vuar. HÍCC cum illequidem
mandaílcr, non ampíiiis appaicbat. Cornelias aucem
ñacim duobus vocatis fauiults , 6c pío quodam m i -
lu?, í> ex iis qui lili perpetuo adciant, lilis aperit, qii2E ¿
viderat.& eos mittit loppcn. Ultc enim vetíari Petrum
dixit Angelus,apuel qucmdam Simóncm Coriarium»
Pctrus auccm;qui omnem terran) & mare obibarpra;-
dicando, & veritatem vbiaue annuniiabací'Erac enim
rcuetá policus in lucem gentium ¿k íaluccm multo-
rum ) ingrelfus ad Sanólos, qoi habitabanc c Lyddrim» c
0
cum qucmdam /Encaln, qui o¿to aonis iaccbat para- s. Petrum
lyticus, fecilía (.¡igcrc, loppen deinde veñiíícr, & in Apofl.iop-
¿ T a b u h á , qua; vocacur ü o r c a s , fqdlTcx magnum ií- peaceerpt
lud miraculum;hic degebarapud Conatium. ^
1 Sed nec eum quoque dimiíic Deus ignarum my-
fterij, quo erarinit;andus COÍnclius; aur pociús Cor- p
nchj luiíuiam preces non dcípe'xir. Sed qnoniam
ij qúi crant ex circm i.ciíionejdiflidebant ab ns, qui lia-
bebant praeputiurnj nc Pctrus eos , qui miííi eranr á
Cornelio, vr qui haberent príeputium, incaílum rur-
fus remiccerct, propcereá (]uód nefas fi-bi pucaretcon-
gredi cuín alienigená; aut ad cüm accederé j cúm lili
Cafarea profedli. non procul eHencab loppe, ofteridic
ci Deas Cornelij viitutem & agnitioncm. C ú m ita-
que afccndilíec e in (uperiorcm domus pattem , vt ^
qna; horá fc-xtá fíunr, preces redderct, fe cibo reficere
opus habuit, ¿k eíuriit. Inrerim autem duni Perro pa-
rabacur cibus, videt calum apcrcum,& vas quoddam»
tamquám magnum linteum, quatuor'initiis in terram
demitti, & ad ipíum venue. Vas autem continebat
bedias, cá ó m n s s cerras quadrupedes, ík reptiles,quám
volucrcs cxlt. Voxquecx illo viiacílad eum exiftere, antea
dieens: Surge Pccre,ma¿la tk comede. Deinde cúm &i¿Á v i -
is dixifíec,Nequáquam Dominej& deinde etiam cauf- fionee^-
nim adiccilTec, fNumquárn enim, inquic, comedí om- ^'*m,Vi*^
he communeaut immundam ) vox ei rurlus relpon-
dic: Q u x Dcus Eíiundatnt , tune dixeric communia.
G u m á u c hoc cer faótam cííet, vas ruríus aílumptum
cil in cjelüíü. Hoc aatcm fignificabat conuerfíonem
Aa 5 Coincíij,
 zpz. A C T A S. C O R N E L I I
EX ME- Cornelij, & eorum qui erant cum ipfo. Nam efuries
TAPHRX. quidem, qua iaborabat Pecrus , íígnificábat illius in
$ T F E T piecacem propoíiriim & rtudÍLimj&: qnód is nihii adeo
MS.GR.
efuricbat & defiderabar, arque infidelium agnitio-
nem,& eís omnino daré verum Dei culrnm & práedi-
cationcni E iangclij. Qaadrupedes aucem & ferpentes
ac volucres, erani: íigiuim multitudinis eorum qui e-
rant conucrtendí cum Cornelío. Vas autem é cáelo tec
dcmiílum, íignificabat ternam in Baprifmo demerfío-
ncm. Mundatas atírem cas eíTe á Deo , íignificabac
Cornelij jnftitiam & mifericordiam cum vniuersa do-
mo, S^quod ijquoque Deo acccpti euafcrunc.
3 Cogicanre aurem Petro, & non valente viííoneni
coniicere , qui míííi fuerancá CorneliOjiam ad fores
veneranr.Et piotinus incidcns Spirí'tus, 8c illorum ad-
nentum fignificat, & iubet Pétrum eos conucnire m i -
nimé haffítañpcm. Arque ei quidem, cúm ad eos de-
fcendiííer, quje vidiííct Cornclius, & q u a : ab Angeló
audimfíet , omnia renuntiant. íraque díe fequcnti íi-
abeo ha- mul veniUnrC^rneam. Cum eis aurem obuiám pro-
ptizatur celIííTcr Cornehus, & procidiíí'et ad eius pedes,erigic
CHT» ftW. cum Perrus, dicens: Ego quoque fum homo. Deindc
cúm in eofeminaíTet verbum pietabis,& in animis eo-
turn qui conucnerant,po(l:quám ViditSpirirus gratiam
in eos illapfam, & bapnfmum prscipicntem , eos ad
veritatem deducit, & bapcifmo initiac.
a loppe, xríí Epijcopulti PaUflini i . fugictítis portuslóna;,
loppc inquit S. Hierón, in VitáS. I'auU cap. i ntí. 8. & (" vt aliquid
petílriogam de fabulis poecarum ) religara: adfaium Ao-
dtomedes fpeftatrix. Ita & Pltniiu hb.^ cap.i^. loppe Phoe-
nicum, antiquior terrarum inundatioDcvc fciunt: iníidec
collem, pra;iacente faxo,inquo vinculorum Andróme-
da: veftigiaoftendunt. Atcap. i^loppKAmrecgttfei topur-
ch'.am, vnam e decem, in quat dmifa ludá».
b GrACfi) t S i 'TrfoíKxfligiiymi útirS.
c H í c quoque toparchucaput, Epifcopali & ipfuthronoovnatcit
Lydda
vrbs.
Üiofpolis diftt*.
d S. Hieronymum fefellit memoria , fcribentemloco aniecitato:
Ec LyJdam veifam in Diofpolim, Dorcadis arque iEne¿
refurrcdlioncac fantrate inclyram. cap. ? AflkV.i6patet
in loppefitjcitcttum ijfe Tabirham,y;«a Dorcadem. Colitur htc
a Grtcii xx y Odobr. vil ex Menmpatet.
e GrAce í7n ro Jioftánov. Üetat Baronitu adán. 4inu. f. zati-
quum plancHebrsorum morcm fuiíTc, vr Deum preca-
turi, loca íuperiora confeenderenr. & confirmat txemplk.
Lipomanuihabebatiia domunculam.
C A P V T II
S. C o r n e l i j l a b o r e s , p a f e r i m Scepft.
4 V m difperíis autem ab Hierofolymis Apofto-
V^Jlis,poft vexarionem q a z a a Stephani morte
accidit, fímul aderac cciam Cornclius, & v c n i t v f q u e
in Phoeniciam, & Cyprum, & ipfam Anriochiam; &
ruríus profadus eftvná cum Petro & b T i m o t h c o ;
h
S. Petrum & nec Epheíi quidem ab eis abfuit.Cüm autem aecc-
tomit» pilfcníjíSccpraeorum emuatem eíTe fubiedam cuitui
turt íímulacrorum, confultabant, quifnam eo irct; & rem
C permiferunt fortibus. C ú m fors aurem vcniíTet ad
ab eo.forte Cornelium.ille quidem reda vaditad ciuiratem.Eius
leBuéy
aurem Ptasfeflus erar quidam Demetnus , qui erat
mittitur
Scepfimf Philofophus, & c d i n Grxcisdifcfplinis eruditus , hor-
d r e n d ú m í'pirans aduersús piam fidein Chriftianorum;
& alios gentiam colens déos, máxime autem Apoíii-
nem & louem. Is cúm acccpiííet de aduentu Corne-
lij, cum ftatim acccrfiit: & cur vefiiíFet, de vnde, &
quodnam eíTet eius ftudium, interrogauir. Ule autem,
Jijiitur Sum, quidem, inquit/cruus Dei viui. Veni antem huc
í n f e f t o : m i í r u s , v t t e r e u o c e m á profundiílimis tenebris igno-
rantiae, deducamque adlucem veriracis, Scpurum ra-
dium agnitionís immitcam in tuam ammam. H o r u m
ille ne pauca quidem inrelligens, iráillico fuitreplc-
tus, faeueque repente loquitur & ferociter; Alia te ro-
gaui, tu autem aíiamihi reípondesv Per deoíomiycí»
C E N T V R I O N l S , POST EPISC.
fi non fingula dicis ad propoíítum, fí non modérate £)
& diiigenter refpondes.noriparcam tua? fenedlutijuon
ignofeam tuae áetati, non rcuerebor canuiem. Sed dic,
ü c c ú i milites, &quanam de caufsá accefleris.
5 Cornclius autem; Si velis, inquit, rcire,qua:nam
fit mea militia, íum quidem Centurio. Ecruríúsaper-
t'iús euoluit & explicauitea,qua2priúsdi(5tarunt.Nam
c ú m , inquit.accepilTemjquód ipfe 8c vxor i:uaJ& quic-
quid eft in tuá ditione, in magnum errorem incideri-
tis, venio vos liberaturus á deceprione, 8c vos dedu-
¿lurus ad viam veritaris, &Toii viuenti Deo reconci-
liaturus, qui fecie coelum 8c rerram, 8c á quo produ-
c á funt, quaecnmque funt in ipfis, 8c cuius nutu du-
cuntur. Ad haec Demetrius; Video te, inquic, iam fe-
nlo e ñ e c o n í e ¿ t u m , & metui miferet propter ¿Etatcm.
Prolixas ergo nugas iúbens valere, ( paucis enim te-
cum agam ) accede & diis íacnfica. G ú m ille autem
rogaííctjquibufnam diisíQuibuínam aliiSjinquitPrs- Üeosridec
f e f t ú s , niíi loui & Apollini /• ¡Sin autem recuíaucris,
fcia's forc, vtgranibus fuppliciis 8c tormentistradaris:
ñeque vllus praster eos crit Deus adeó potens , qui te
íit á meis erepturus mambus. Ule aúrem , Poteft, i n -
quit, Deus meus me non folúm á malis coníeruarc ¡I-
laefum, & cíficcrc vtíim hominum i n i u r i i s & infulti-
tibus íuperior, fed eos etiá deftrucre, qubs tu debs no- £
minas, cuertereque 8c confringere illorum fimuiacra,
caque in puluerem redigere 8c id cinerem, & re vaná>
quam de illis concepifl;i,ípe p r i n a r c ^ peragnitioneni
ad fe traducerei
6 Hasc cúm refpóndiíretCorneliusilamiurauipei:
omnesdeos, inquit Demetrius , q u ó d n i í i modérate
reípondeas, 8c mfi diis obtuleris facrificiüm, te grauia
fupplicia accipient & cruciatus;& nondum mihi cre-
dis ? Rurfus ergo dixit praeclarc Cornclius : Me r e d é
dicentem audi, ó ludex. Daímonibus, & íurdis acin-
animis fimulacris ego numquám facrifícauerim. Scrí- Dcut;i»:
ptum eft enim : D/j, qui ccelum 8c terram non fece- ÍO-
runt, pereant. Et rurfus : Adorabis Dominum Dfcum duei',*rai
tuum & ei foli feruics. E g o í g i t u r veni, vtdct vobis ^ ¿ ¡ 1 ^ *
quoque Deus poenitentiam ad agnitionem veritatisi
8c rcíipifcans ádiaboli laqueo ad illius volüntatem.
Sin autem tibi vidctur, eos, quos dicis déos, oftende
m i h i . Hoc cúm illeaudiiíTef, valdé Isratus eft cuhi lis
qui cum ipfo erant, & bona ípe fnnt rcplcti, putantcs
ftulti.fe raox ciTc vifuros Cornclium facrificahtcm.Eis
itaque mox fuitaperrum tcmplum louis, v t q u i puta-
rent Cornelium ítatim eíTe deo facrificaturum. C ú m Dan.4."
itaque veniííet in tcmplum Cornclius,omnes illue ce- quó.polf
leriter confluxerunt, non íblúrt) Demetrius, 8c i j , q u i eMipreceti
cum aíledabantur, fed eius etiam coniux Euanthia, ^
& filius Demetrius ; nam ipfe quoque fíe vocabatur,
C ú m itaque ad Orientcm genu flexiílet, dixit ex ani-
mo Cornclius: Deus,qui conturbas rerram, A m o n -
tes transfers in cor marísjqui teiTJpore Danielis Famu-
li tui Belum euertiíli , & draconem fuftulilti, & ora
obftruxifti leonibus , vt tuum feruares famulum; tu
quoque nunc euertehaec fimuiacra, ram fuíilia, q u á m
feulptilia: & agnitionem praebetuo populo, 8c í'ciant
tnum eíTe brachium cum potentiá.Tu es noftrae pote-
ftatis gloriatio.
7 C ú m haecelTetprecatus, cgreditur é templo ; í ¡ -
muJ autem cum eo egreditur eriam Demetrius, &
quaecumque alia gennum conuenerat multrtüdo. Eu-
anthia aurem & filius Demetrius adhuc manebant
intus. Repente vero m á x i m o quidem terrae mota
Deus concuÉitciuitatem: templum autem moxdetur- ierrtrtjé~
batum, fimuiacra confringit, 8c in cinerem commi- tueuerfin
nuit & in puluercmiDcmctrium^uefilium &:matrcm
Euanthiam intus inrercipit. C ú m p a t c r ergo Deme-
trius templi adípcxiíTct euerfíoncm , nondum autem
accepiíTet vxorem & filium fuíflé intus interceptos,
ducitur quidem in icídicium diuínus Cornclius, co-
gcndusvtiquc diecre caulTam eueríionis. Ule aurem
Istus
 I I F E B R V A R I I .
A líEtus ingreditnr, Deum aüoqucns, q ú i ei dabat vires,
& magis cxnlcans propccr hoc miraculurn incredibí-
le,quám propter thronnm Demetrius}& propterillud
excelfúm & fubhme tribunal. Praeueniens autéinter-
rogationé:Vbi nunc funt.inquitjó DertTetri,magni tui
dij ? Ule autem continuó, Q u i b u í n a m , inquit, magicís
artibus & prazftigiis templum euertiíliJ& ílatuas con-
fregifti ? Sed te grauiilimis (fcíant omnes d i ] ) fubii-
toniicítür ciam fuppliciis. Et ftatim confultabat,quidnam agens,
incarcere: e ü m acerbiííimo aíficcrct íupplicio. C á m iam autem
aduentaíFct vefpera, iubec Sanóbum ligatis íimul pcdi-
bus 8c manibus fufpendi in cuftodiá, 8c ita totam no-
¿tem manere rufpenfum. Hace dixit, & ftatim Sahdhis
íuirconicétus incarcerem.
á Imo, v t ex A í i u patet, Stephani etaiesants Cornelij conutrfio-
nem contigit. Meltus inorat. de S. PetrictrtamibibtufuprÁci-
t a t á n u . 6 tradit idem AÍetaphraíles y Cormlium cum Petro
peregrinatum, pofiquam hic ex Hiero/olymitano carcere eri-
pttu fuit.
b De S.Timotheo Ep. E p h e / i n o e g i m t ü n l a n u a r .
Scepfis c ScepCisiegioeJl apudPlin.iib.f cap.}o.Éiu4 foriajfiiprima-
¡ór. reg. fiavrbsScep(\s,qnam^>c,vi^^vocat PtoletüitutabA ÁJiéi,lo-
eatfyin Myfia minori, qua; eft ad Hellefponcúm,
d Grtce, h m í T * Ü>&mr-»- malim verteré: GtnúMwKífapzt'
JJ ftitiombus miric deditus.yé^«/V«r eni/w, Ec alios Gentium
coleosDcos, v b i m Gr.eftE'?&r,vu*.
C A P V T 111
S c é p f i o m m c o m e r f í o . S. C o r n e l i j ó b i t o s -
8 T)R.otinus autem venir properé quidam ex dome-
JL (beis, nomine Telcphonjdicens: Domine,domi-
na mea & hliustuus vmgena penerunt, cárti terra:-
motu concuftum fuit tcmplum. Demetrius autem
c u m p r i m ú m hocaudiuilFct, feidit veftem, & niagno
fuit luólu opprcíTus. Interim autem iuílit íuis pulue-
rem q u a m p n m ú m exportare ; Doñee meae bonae, i n -
quit, 8c fidelis coniugiS, 8c fuauiftimi vnigenac filij of-
fa inuenta, in meas manus portaueritis. W x c íimul eis
dicebat, 8 t cum voce cffluebant lacrymae, 8c grauiffi-
m é ingemifecbat 8c lugebat, 8c déos fuos aecufabat,
q u ó d viuus ad hoc vfque tempus eílet coníeruatus.vt
Prífeííi audirettam acerburh nuntium. C ú m ei autem afle-
toxorSér diíTent primates ciuitatis, & partim quidem fímul la-
filiü ruina
mentarentur, partim autem ctiam cotifolarentur , &
templi op-
frelfoi quoad eius ficri poíTetídólorcm ftudetent extinguere,
& i á m de morte Cornelio inferendá agerent; eííet-
que perfc¿lum m ó n i m e n t u m , in quo fepclienda crac
coniunx cum filió; Póntifex quidam deorumgen-
tium, nomine Barbatus , cui commifta fuerat templi
repuírgatio, properé venir ad fámulos Demetrij, (non
enini permittebatur ad cum accederé propter l u í t u m )
renuntians, ex ruderum cumulo fuiífe auditam vocera
Euanrhiae 8c filij, voccm ante hxc fignificare;Magnus
t)eus Chriftianorum, qui nos eripuit ex hoc periculo
per famulum fuum Corneliüm5& non nos dedit o m -
iHeolumei nino exitio. Feftiha ergo tu quoque Demetri, 8c v i -
fimaí. rum hunc fandiim edue é cuftodiá, & adora eum
cum ommbus.qui funt in domo noftrá,& iis,qui func
nobis propinqui: 8c roga ipfum, vt veniens in hoc ha-
bitaculum, nos reruer,&educar ex his ruinis,& é p t o ^
fundo, ne pereamus p e n i t ú s : magna enim Dei hic v i -
demus miracula, 8c videmur audire Angelos claman-
iantuAn tés, Gloria in excelfís Deo, 8c in térra pax, in homini-
getorum bus bona voluntas.
ficrea/os: 9 C ú m haec audiuiífent miniftri, currunt protiriiis
cum Bárbaro Pontifice ad Demctriurn > & ei fingula
diligenter renuntiant. Ule autem, cúm accepiíTet cite
adhuc fuperftitém vxorem 8t filium, cor plenum ha-
buit lícriria fímul & perturbatione: 8c curfim veniens
in cuftodiam,oíFendit diuimlm Cornelium ambulan-
tcm, & librüm in manu t e n é n t e m , 8c fie Deum laü-
dantem: Angelus enim ad eum accedens^píum folue-
293
rata vínculis: cum fnu/citud/nc,qUffi fímul concur- 3K
rerar, cadensad eius pedes, exc/amauir: Magnuscft TAPHRA
Deus Corneli), qui meam coniugem Euanthiam & STE HT
filium Demetrium liberauit á templi eucríione: «íc íi GR.
muí Sandlam orauir, dicens: Seruc Dei altiííími, ere- ^ .
dimus in Crucihxum, queao tu predicas, 8c ipíe , 8c *f,/w/<^'2' *
omnes qui íúnt mecum,li veucris, & vxorem viuam, v i n c u i ^ j
& filium illinceduxeris. lile autem; Accipite, inquit,
priús Chrifti fígnaculum, 8c tune veniam vobifcum,
8c dabitur vobis cordis veftri dclideriutn. Protinus TrtfeBum
itaque Demetrius cum ómnibus qui cum ipíb erant, cttm/uts
cúm rurfusdixifícnt, Magnuscft Deus Chriftiano- baptizan
r ü m , baptifmum fufcipiunt.
10 D e i n d e c ú m eosaíTumpfiíret Cornclius, ftetic
fuper habitaculum, 8c ad Orientcm oculos tollens id
cíelum, i n q u i t : Domine Deus virtutum, qui rclpicis orat'meí
füper terram, 8c faciseam tremeré;qui adipeótutuo ruinueri^
montes liquefacis, 8c vilitatione tuá exiccas a
ipfe es» Domine: ipfe exaudi gemitum vinótorum, 8c ^ '
e d u c é r e r r á Euanthiam, & ne auertas faciem tuam á
filio eius: íed attende anima: eorum,& libera eos pro-
pter nomen tuum. H a x c ú m precatus cífet Cornc-
lius, 8c qui circumftabant, dixillent, Amen, c o n t i n u ó
térra diuifa, incolumem matrem emittitcum filio. Et E
illicó clamarunr cum circumftantibus : Magnus es
Deus Chriftianorum^ qui nos á deceptione,&: ab hac
acerba morte líberafti per tuum famulum Corne-
lium , 8c tuam porentiam 8c brachium nobis notum
teddidifti. Simultjue ducenti 8c feptem Chtifto ac-
ccircrunt. Exhinc autemad Cornelium fedentem in pUmmos
quodam loco, qui vocaturStadium,&docentcm eos conuertit:
qui accedebanr, Demetrius & Euanrhia ventitabant
cüm filio. Sed & reliqui quoque Gentiles non larri
ampliús Gentiles, quippe fpinis increduhtatis á corde
fuoexpurgatis, vt térra bona, fuíceperunt femen pie-
tátis, 8c baptiímofuerunt obfignati.
íi Atque ille quidem, poftquám Chtifto vniuér-
fam obtuliííet ciuitatem , & errorem expuliífct, 8c
verbum pietatis in eá (eminaífet, eíFc¿tus plenus die-
i:um,<i4feruentiús vacabat orationi,& totus in e5 ver- ^
fabatur,ad nihii ex iis, quibus in prasfenti vita ftude-
tur,fuosattoIlcns oculos, Dcinceps autem ei quoque
fuüs rcuelaturexceíTus , ad quem roto animac oculo
fpeétabat, 8c erat paratus : 8c de fuperis voccm audic
dicentem: Corncli,veni ad me. Eccc enim eft tibi pa-
rata corona iuftiria:. Q u i d d e i n d e í C ú m oraneSjquos Deova-
obtulcrat, Chnftianos conuocaífet, 8c eos p e i f e & i ú s cat *
pietatem docuiífet , 8c firmiter dodtrinae adhaercre
praecepiíler, 8c fepoftrcmo totum ad precandum col- euocatur:
¡cgiílet, fleditgenu, 8c, Domine Deus norter, inquit, p
qui me dignum fecifti, vt fidem conferuarem, 8c ve
certamen peragercm,& vincerem aduerfarium , a g ó
tibi gratias : fed ad tuos (eruos é cáelo adfpice, 8c eos
fufeipe á fan¿tá tuá altitudine, 8c eos tuá confeílione
8c nomine ftabili & confirma , vt fine intermiílione
fandliflimum tuum nomen glorificenr, nunc & in te-
cnia feculorum. Et cúm omnes. Amen, c o n t i n u ó ac- .x
clamaífcnt, fpiritum lubens ei qui vocabat, tradidit. tUK
í i Arque Demetrius quidem & ¿ Euanthia, cum ¿
filio 8c Chriftianis ómnibus congregatis,& Prcíbyte-
ro Eunomio, cúm Magiftri cXceífum, vt par erat, de- chriflia-
ploraircnt,& deinde cercos accendiíTent, 8c hymnos, nomore
qui dici folent in exccíTu, ccciniíícnt, 8c quaecnmquc leptl*"***
de more Chriftiani faciunt, pcregiíTent; apud ipfum
euerfum louis templum eum irt nouo lóculo d e p ó -
fuerunt,qu¡ priús á Demetrio fuerat conftrudtus con-
íiigi. RulSum aurem máximum térra continuó edidit, fepulchrii
8c in orbem texit loculumjadeó vt nullus feiret de ce- rubo fubi-
tero q u ó d intus cíTct loculus, pteeter eos (oíos, quit0 teSttur»
cum Demetrio tdnc mferuicrunr ad fepulturam. Q u i
. . . ... r r Tr* tur, ettatn
quidem ad ruburti quondic ventitantes , lacra cañe- ,/íiyAfW/w.
b a n t c á n t i c a , fufiiribufc|ue& bonoodorereplebant,
qui fuper ipfum erat, aerem. Atque miracula quidem
Aa 4 illinc
 294 A C T A S. C O R N E L U
EX ME- illinc freqi'enter fcatebanr, adco vt multis videretur,
TAPHRA- qni neí'ciebanc inrus iacere Martyrem, nuncquoque
diuinam aÜquod rubus íigni-ficarcíicat temporcMo
MS. GR.
íis priiis faólum fuerat.
In Gr. addiuir, w rS ^ivi^£r^>, fpiritualium.
S. Eu;inthia cfl/«Mr¿ Gr^cts i Septembr. vt videre eftin Me-
mi. & M e n m . H&cttnaUzfit, non eji vnde colltgamUi.
C A P V T IV
S. Comelij muentio, Trauflatio, imagó.
13 " V T O n multó pofl autem é vira eriam exceffit De-
id m fom- - L ^ m e t r i u s ) & muid ex iis,qui á Comeliofuerant
nu indicat diuino inician baptiímo , ípíi quoque pactim c viuis
S. Silunno
deceíTerunt, partim autem profeóti íunt iq alias regio-
nes. Itaqtte cuidam a Siluano, vito pío, & qui vucu-
tem ampleótebatur, c^erat Epifcopus Troatiis, edm
vcniílct aliquandoiñ ciuitarem ScepOeotunij diuinus
in íomnis apparens Cotnelius, Longo, dixirj cempore
híchabito, ¿k nulius me viíicauit,piíetet eos folos.qui
á me fuerunt baptizan.Cúm iraque interdiu híEC men-
¡3 teconíidei-arecEpifcópus>(S<:quidribivellec fommum,
non poíret coniicete ; no¿te fequentiad eum rurfus
veniens San¿lus, Ego íiim, inquit, Gotncliüs C e n t ú -
r i o : eít aurem mihi domus prope templum loúis in t u -
bo. Sed cu a:difica alterum óracotium ptope locum
Demecnj b (erui Del. Vocatut autem locus c Pando-
be
chium: quo in loco fita íunc multa corpoca fanólorum
fratrum iam c o n í u m m a t o r u m .
14 Mane ergo Epifcopus quidemjproptcreáqnód
in Pandochio elséc omr.icx parte infofía multa fcpul-
chra , in animo habuit íemplum alibi asdificate ; fed
qui rubo Sandusnon penmlit. Ciim ergo C l c í u m , quifub eo
fucile ex. erat, congregaííet; Filíj. inquic, mihi magnus teucla-
cisdy tus cftthelaurus: fed adefte, cum tollarnus. H o c c ú m
illiaudiiíTcnr, prompeo Se alacri animo omnes ptocef-
fetuntA' Epifcopum lubcnter funt fecuti.Cúm autem
pcrueniílcut ad rubum,fl:3tiin dixeruntGlerici Epifco-
po : Gracia qiiíedamj huc aduolat diuina , ó Domine,
i k multos feimushue confluxiíle, Se fuiífe iibcracds á
morbis, & malis díEmonibus,iSc alícripíiííc rubo fana-
tionem. Sed fiue íic in rubo^leu (ub tubo rhefaurus,
quis eum porerirexcidere, & t o i l e r e , cúm fieri non
poííit, vt fecetur propter magnirudinem,& alioqui nec
íír artreótatu facilis, vt qui íit mulris cerríbilis propter
q miraculornm operationem ? G ü m autem precatus cf-
fecEpifcopus, & Ciucem fixiílecin cerram, & manum
idreperit rubo iniccilfcc, ipíasexcidic radices. Animo itaque
O» hono- confirman C l c r i c i , ópus continuó func aggreíli: &
rat: conuellebarur rubus* ramquám herba quaedam m o l -
lis, ñeque erar ampliús rubus, í e d & capfa continuó
apparebat, &c ádhuc valdé mftatat Epifcopus, vrgens
foííionem. C ú m a u c e m iam aduencaííec vefpeca, pre-
cacus Epifcopus rurfus iubec Clero nocSturnam canea-
re Pfalmodiam, hymnifque, iampadibus, 8c fuíHnbus
honorabantcapíam.
15 C ú m vero fumptuum quoque inopia ad xdifí-
candum templum, folhcitum & animo perplexum te-
Cornelio neret Epifcopumjeam quoquefoluicSanítus dubita-
monete tionem ! & cuidam ex diuinbus viro pío apparens, cuí
dan.ei- nomen erat Eugenius, mandat eitempli a:dificatio-
deam, te- ncm , &: defcnbit ci aedificij fíguram &c magnicudí-
plum üdi- nem. Mané ergo Eugenius veniens ad Epifcopun"i,cí
ficatttr:
renuntiat vifionem, & open ftatim prseficit xdificato*
res, cúmeis priús defcnpíiílet & íignifícaííet templi
altitudinem & longitudinem,&aditum altaris eis iuf-
fiíTet latitudine fien capííe asqualem : ei enim vifum
fucrat deponere capíam inrra aram.
16 Pollquám autem templum fuíc cicó perfedum,
hoc quoque Deo facientc miraculum, in locum, <í qui
dicicur Trigoni, venienres sdificatores , ( H í c enim
Süuanus Epifcopus peragebat feítum B. Andreas Apo-
C E N T V R I O N I S , P O S T EPISC.
l l o l i j ei fignificant perfedbum eíTe ¿Edificium :&> Iam j)
tempus eft, aiunc, tranferri capíam,pnufquám ingref-
fui iraponacur fuperliminare. Sic enim faciliús incro-
ducetur.Continuó ergo Epifcopus,cúm fimid cum pío
Eugenio facrum fumpíilíec Euangelium , fufis priús
precibus, íimul eTnfagium cospic canece, ó*: cum t
co omnes fimul eumdem hymnum concmebant : & capfa ad
egreífi func fupplicances.Deinde eriam capfa (ó magna '^J^
ctia, Domine, miracula!) íecura eíl t a m q u á m anima- j - ^ ^
ta, netnine omnino cam mouente, nec támbente. Et
omnes quidem primó propter íummam admiracio-
nem, nec miraculo quidem3quod ccrnebanr.volebant
credere : deinde quafi eflent adducli in ecltaíim , ex-
clamaucrunr.-Sanólus.fandlus, fandus Dominus Deus
Sabaoth, qui per famulum tuum Cotnelium miracu-
la tua Se virtuces nobis aperuifti. Hinc fadtum eft, vt
qui rcmanferant ex gentibus, crederent.
17 Ec rurfus in remplum proccfíir fupplicario, &
Capfa fcquebacur. P o í i q u á m aucem venerunc in rem- é^cerio
plum, üli quidem hinc & illinc coilftiteiunt^identesj locíconfi-
íjuonam elíet capfa próceílura, & vbinam flacura, illa
áucem per ipfos medios 6c latetalem po'rcam veniens,
quae erat á dexcerá,ft"etit ptope aram: cui ómnibus ád- £
hibins machinis, Vt ea cransfetreturad aram, illa ma-
nee immobilis vfque in hodicrnum diem, miraculo' flurimii
rum theíaurus non deíicíens,ex quo peicipicur magna fnimculU
ípiritalis vtilitás & gratia. celebré
18 C ú m autem Siluanus d e c e í M e t Epifcopus,
Troadenfium quidem EpifcopatuiyAthanafius, Phi- ^
loftorgius autem Sccpfa;otum , ptíeficiuntur. Poíi-
quám veró priús quoque ille Eugenius excellit é vita,
quemdam pidlotem hortatur Philoflorgius, v t & t o -
tum cemplum depingac j & Cotnelij effigíem in co
diligenterexprimat,^ quám fieri poíí'et áccutatiílimé
otnetjnempe vt ¡s etiam fenex pingeretur, ¿5cilliipí»
omnino fimi'is. Rogabat ergo Sandlum Encranus, Éncraih
(hoc cmm erat nomen piflori} vtei fuam rcuelet fpe- piüort,
ciem, quo eain apeé &c aecuraté dcpingeccc: & íimul
asgté ferebat mandacum E p i f c o p i ^ quaídam non n i -
mis honorificas voces emiccebac in Sandum , animo ghineptá
exomni parte perplcxus, & valdé triftis, & propcercá contrae*
quód nefeirec dlius fpeciem,&quod non poílcccon- verba
ícqui charaóleres &í figuras vulcus. C ú m itaque ali-
quando cecidilTccé fcalis,quas afccnderatjiacebac non
fpirans : & vermes alij quidem per os prorepcabanr,
alij aucem rurfus ingredicbantur.Vifa funt autem haec
cííc fruélus illorum verborum maIedicorum,quae do- p
lore afredlus pi¿lor dixerat.Sed ipfc es omnino-,0 Cor- grauitet
ncli , qui Demetrio grauitet in ce priús ípiranti vxo-/>«mw,
rem & filium donafti; qnapropter non fuftinuiíli, vt
huic p i d o r i ampliús producerecur fupplicium. C ú m
enim die fequenti ei apparuiííet, & manum cius dex-
teram apprehcndilTct, cum furgerefecic, veluc dor-
mientcm : & hxc dúo fecit máxima; nam &: intempe- apparet.é*
rantcm cius linguam caíligauic, & curauit dolorem (anitatem
ac 2Egritudinem,quam acceperat, proptereá quód ne- reddit:
feiret, q u o m o d ó pingeret; non in figura, imagine &
íimuicudme , fed Veré cum eo congrellus. & forma
quali eííet oftendens. Q u m etiam ipfc p i d o r vifus efl ^ eoa{i -
rurfus íánus & faluus , & omnino liberatus á vetmi- viunm
bus, & rurfus artem fuam aggreílus. Hinc fadum eíl, finpmr*
vt cum talem pingerer, qualem viderat, ipfam plañe
vericarem cum arre iniieiens in piduram, precibusip-
íius Sandi, gratia aurem & clementiá Domini noftri
leíu Chrifl:i,cum quo Pacri íimul cum fando Spirini,
gloría, potencia , honor & adorado in fécula feculo-
rum, Amen.
a S. SiliMni Up. Philippnpalú in Thraeiá.deinde Troadti, Vitam,
exhtll. Eecl. Socratultb. 7 cap. 16 dahimtu 1 Decembru , ad S. Sil/ta*
quem dtem Romano Manyrologit infcripíw ejt, Cumfueritts nttí Ep.
ad Philippopolu cathedram a S. Atttco eueflm, & ab eodem
ad Troadenfem tranJlAttu, qui, v t 8 lanuar. diximtu, der.ef-
yj/Thcodoíio íuniorc xi & Valenciniano Coíí. idefíanno
Chrtjli 41J. hinc patet q-.tando híc í : Coinelij Inuemio
& Traafla^
 I I F E B R V A R I I .
Ó» TrariJl*tto ctntingtre potuerh. naííus Epiícopus cíoitat/s Sccp/íorunj, indejj Traadem ^yZrQ^
b Hincjtdeíurcolligipofíe, :t>jum quoque Demetrium/» San- trñfl.Ktti.tdeoq; cnm PhilvJiorgÍ0,¡Ho m Se¡ief» Srepjénet.ijUc- KE 1 B
£ih numeratum : ají in nullí adhttc Mareyro'ogio etimre/e- ceffore, bU agir Je S. Cornelij Scef j i o t u m Putrom pmgenda £j
rtrnut. tmagtm. A i quijljuufuertt Trontien/ishic Aih<xn¿úu$, obnt
c V\a^h,^¿it¡idicltur vulgo diuerjo) tum, quad omnes capiat. cer te ante Concdiuru Chulcedonenit^nam huic fubfcripfit Pío- ^
¿ Gr.iy'¿u&ia) T^i^voif nius Epiícopus ciuitacis Tioadis.
c Lipom. tci laiKÍlam hyinnum. non reñe. ejl enim i^ttm^ev, Conrilij ChAÍcednne>t¡is Afiiom 16 üioo;encs Epiícopus Cy-
chm ter í*^<(g>-, Sanílus canitur, fitfySanciijjhni. Tnntta- ZICI Metrópolis rictiaieus lublLTiplu, &: pío ubleutibus. ..
tu confejfio. Pliihltoigio Sccplij. . .. xr/» & Afiiont byvbt Eufcorguis
f Htc eji fortajfts quifefioni 6 conciltj Ephefim fubfcripfit Acha - a/pell-itur.

D E S A G A T H O D O R O M A R T Y R E

T Y A N ^ I N C A P P A D O C I A .

I I FEBRV
SS.dga-
thodori
tres:
D Vosnohis A g i t h o d o t o s facrú MartjrologijtahttU
íxhibem\vnum Epifcopum in Ch¿rfone¡o coronatum
martyno cum Balilio, Eugenio , Elpidio, alitfq3,
die i v Martij :aherum x m AprilU, Sardibus in Lydiá cum
Hic admodum adolefícns ad Pra^f-cchim Tyanxo-
rum percradtus, propcer Chrilli confclllonem vncinis Ty.imi
carpitür, &c candemi craticnlas nnponitur : tu ni ferro <,¿7',•
illi lingua praeciditar, foi,cipe eaclrónfuc denres, pcllis
S. C z í p o T h i a í t r e n o r u m Epifcopo>& Papylo Diácono,quo- faciei noLiactiláabraditur, ernra ac cibií Go.nfrinéim-
rum famulus erat, pro fidet defenfwne necatum Ab hit dtuer- tur, traiiciuntur contó'late ra, Ígnita veiuculA per cere-
fum)Tyan& in Cappadociau multufuppltcm glortosedefun- bn tnrrmbranas immittuntur ; íicque Dco reddidu ^
$ clum.celcbrant G r u i 11 Februarij: cum Acta u<t breaiter ípintu i n .
defcrtbuntur in Menais.

D E S A N C T I S M A R T Y R I R V S R O M A N IS

F O R T V N A T O , F E L I C I A N O , F I R M O ,

C A N D I D O , C A S T V L A S E C V N D V L A ,

R O G A T I A N O , C A I O , G R E G O R I O , C A P -

P A , F E L I C I T A T E , P L A C I D O , V 1 C T O -

R E , F E L I C E , M A R T I A L E , C O R N E L I A -

N O , S A L V S T I O , M A V R I C I O , P A P Y R I O ,

S E C V N D I A N O , I N G E N V O , M V S T V L A ,

V I C T O R I A , B O N O S I A , a l i a V I C T O R I A , H I -

I . B.
L A R O , R O G A T O , S A T V R N I N O .

I l FEBR. Orum Mitrtyrum priores dumtaxat qua- Martyñbm iungendi Laurentius & Hippolytus 'e Etqui-
tuor in plenfque Martyrologiü recenfentur. demfaietur Ferranuí tn Catalogo SS. ¡ f a l u , vt mox dice-
Horum ¡ta Vfuardus i v Nonas Febr. Item R o - mus, horum n o n m a - é ' diem quá memoria ip[ornni anniuer-
Martyrü ma» fanótorum Martyrum Fortunati, faria r t í o l n u r , acceptffe fe ab EcdcjU Fotofempromenfi: an
natalui Feliciani, F'irmi, Candidi. Confenttunt autem in eá vrbe, vcl alibi,& in cjuanam períecutione
Martyrol. Romanum, Belimus de Padua, Fhrarium, & p l u - martyrium paííi fuennt, incertum eíle. Táwew Í/MÍÍÍ^ •
rtma MSS. At M S . S. M a r u Vltraiefii: Item Romas S. plurtbui Foro-Sempronij tribuuntur.,fic viderentur reftituen-
Fortunati 8c aliorum x x x n . Totidem fere enumerat ve- da veteris Martyrologij verba : Romae natalis H i l a r i j R o - cgrre^a.
m Martyrol. Romanum, quod S. Hieronymi vocatur\vitio- gati, Siturnmi. Forofemproni), Laurentij, Flippolyti.
nminaex se tamen, vt coniicere licet, deferiptum. ita entm babet: R o - Item Roma:, Fortunati, Feliciani, FirmwCandidijCa-
utteri mae Foroíini Pruni Laurenti Ippolyti; Icem Roma: ñ u \ x & c . Viótona', Bonoh.r. Item Foroíempronij,
Martyrol. Fortunati FeÜciani Firmi Candidi Caílola: SecundolíE V i d l o r i i . Sed quia non e¡i nobis certa \ m conieclura-M\iko-
Rogntiani Cai Gregori Cappa: Fe-liciratis Placidi V i - riam hanc fecundam Romanis iunginnu. Alioquin infra Cthn
Cloris Felicis Marcialis Corniüani Saluíti Maurici V - de Forofempronitnfibui agemus. ex alus quoque Mariyrologiis
rici Papiris Secundiani Ingenui Mnílulas Vidtoriac meridt vejltoium altud patefeet, dum ea ¡htbetif.Kofmt- Fo-
Bonoíiae Forofi Pruni Item Vidloiia: Item H i l a n R o - ro.'empronij ¿re. In Beda vulgato, & Mariyiologtis Raba-
gad Saturnini. tn ac t s o i k t r i , oníifiis alus, folum natiuitas S. Fortunati
2 Verum, nifi nos conieclurafallit, menda hic ad(perfa memoratur.ln quodam breuiori M a r t y r n i monasienj S.Ma-
nonnulla, imperttia velefcitantiá librarij. Nam p r m u m v r i - xtmini , (olüm Feliciani: in matón M a u y r o l . eiujdem trío*
ci, videntur poRrenid íittéra ejfe nominu pr<tcedenrii M a i u i - najlerij, S. S.munini.
ci, a. feriptore, opta tntermtjfum repetente aut difiratto , ne- 5 C a n i ¡ m in vtraque edttiom Martyrologij ^envanici ita
CHim m(' 2jl&enter U***^-®*1*1^ q ^ d filn illa VO/HWT, Forolini Pru- babet • l'.em Rom;c SS Fortunati, FclicisJ-'irmi & Can-
4n ni, dein Forofi Pruni ?<IH Santtiftint Forofnm,s,Prunus, didi.í» alteiá editione,paucis tnterpofuuAfla adúcit, ex Ga-
4í<íPrimus, Foroíiius, & d.\t^íViim\xsffiíq3RQmanis lefiiño defirtp'ta -Aiomx p t x í c í z a fanctotum Martyrum ^ aliorü.
Fiíitunati,
 $$6 D E SS. F O R T V N
AVCTO- Fortunan, Firmi, Candidi &: Aurelij. Eodcmdie. cá
8.£l.h. ipsá ¡n vrbe fandtortim rriginta millium M a n y r u m ,
A qui in pcrríccutione Dfoclctinná coronati íunr. At
Galefwitu vnicum ^Í/VÍÍ Fort uñar um, r«/í?<w Firmum^c
Ca.id d'.im, Í7MO> Cawfuugeminat. Conflantm Feltáns:
Forfunati, VelicUtih Firmi, Candidi, Aurelíam ik Fur-
coli Epífcopl, R(?,tnae mattyiio coronatorum. Deteptus
cuiii^pum coduis walu 'tnterpunciione, in quo pofl qualuor
Rum iaos MATíjres *dd;tum ¡torftm erat: Aurcriiams S.Fu-
ÍCÜII Epiícopi, QnAmquAm 'tdemferéerratuni eft i>¡ Vfuar-
S Aure di edttione PanfitHliamii l y ^ j . Item Komaí SS. Fv)iliina-
t h n u i t l i o n, Fciki.in^Fumi, Canduii, Aard-am. & S. Ft.fcoli
1 hpilcopi. í t n a r t u s t n g e n e r . SS. Catal. Aurc;iianiiin (/«o-
(juerecenfet, dlefintum ¡ecuíus,quí Lanrclianum vocat. Is
• eft'qutfub Deuo ptlmam adeptus m a t t j n j , pofísA Ttcinum
eji tranjUttU; cohtürÓL x x 11 M./t/.
4 Videtur codex.quem [ecutm efl Gdefin'm ^ hdhuijfe
Nefyfimul x x x i w M i n y r e s ; quomodú feré MS. Vltrutectenfe fupra
O iOO nu 0pftcjL hgijft XXXM & trigihtá miliia ejfc interpreta-
M M . afi.
ttis. I n N o t u a i t , Anuo Domim c c c v Diocltttano v i l
& Maximiano v i l Cofí. interemutos^citut^ Ecclejiafiicos
amales. Oiiüs ? aut a qutbm (crtptosrCerté mxta / E r a m val-
garem Chnjiiante annum c c c w depofiterat Imperiun: Dio-
cletianus, iÜadéL teuebant Conjluntim Cblorus Maxunu-
B ñus Gulerius. Ñeque congruum confulatus M ixuniam Hcr-
c u l e i v i i & v n Dioclettant.Hic enun anuo Cbrifii c c x c i x
fepcmum conftilttuwgefitt, quo fextum MiXtimanus. Vo-
lutt fortapu Galefinius f c r t b e i e > z n . c c c n . D w c \ e L v m 8c
M a x i m i a n o v u C o l f . A t nufquam a d x x x Miüia csfos le-
gimus; nift plutium fiwul menfium aut m a m annoram M a r -
tyres ille Auñor compleftatur.
A T O E T S O C Í I S M M .
5 Conftam'musGbinius qtíatuor Oíos priores inter Sánelos D
Canónicos.íonnumerat\ Petrum de Natalibusforiafití fecutus, A n horum
ita firibentem l t b . \ i cap.i$o m . 46. Fortunatas, Felicia- quidam
nas, Presbyteri; Firmas & Candidus Romee p a l l i i v Presbyte-
Nonas Februanj. fit
6 Tres ex hac M a n y r u m turnia , aut ctrte ¡iwilibusin-
figninnominibus, Roma alio ajportati, Fortunatos Antuer SS.Fortu-
Candidus Volaterras,Ve\ic\zn{isin Hilpaniam. A i natas &
de Fortunato & Candido Í 11 Februanj agemus, quon'tam Candidus
tranf-
j o Hiecúíuntar. S-Vdleíanj Reliquias tradit loatines Tamai-
latt :
usde SuUzar tfl Martyrol. íltfpan. inq} cennntntarw de S.
Epitacio, Placentium ejft tranjhtas. ÉJi Placentta in Caf.elU
r e g n o j r o u i n í u , qua Extremadura dicitur, ohm Vettombus item S.Fe-
licianus
habitat a. vrhs, non admodum quidem antiqua, quippe qua D
í'lacentia
annos neednm Jieterit, clara lamen ac nobi'.ü, & aihcemfmo in H/Jpa-
fita loco, vnde & adepta nomen • & funt qui veterü oppidi, a nia/n,
Mauris ex'cifisuwis wxdificatam velint Rae ergo tranjlutum
R o m á S . Fehciani Martjris corpus, vtt ferihu antea citatus
auftor commentartjde S. Epitacio Cap.ó.Ckin ¿utemjnquttt
dúo folúm reperiantur Romd martyrium fiibnjfi Fclicianij
quorum alter S. Primi focius alibi ajferuetur, coufiquens efti
Vt ille fu Placentium allatus qui 11 Februarijiu Romano M a r -
tyrologio memoratur. Ouafivero omnium Martyrum, etiam
Ronianorum,fint Martyrolo^ii tabuhs inferipta nomina.
7 Idem in Martyrol. Etfpan. fertbit an. MDCXXIII e E
vetuíio coemiterio, impetrante helio Fréderico ZolleranOy S. anno
R. E. 'Cardmalé, Epifcopo bfnúbrugenfi.extraclum, donatum 162.3.,
Ferdinando de Montemayor Ecdeíiae Placcntinae Y)e~
cano, nunc in eiu[de)n Ecclcíiae íacrario honorificé coli
& afleruari, Afta donat'wm ac tranjlitionii iri priori opere
citat.

D E S A N C T I S M A R T Y R 1 B V S F O R O S E M P R O N I E N S I B V S

I . B.
L A V R E N T I O E T H I P P O L Y T O .

I I FEBR. ^ ^ ^ [ ^ ^ Orum Sempronij vrhs eft V m b m ad
Metaltrt ft'iWtri^ Im**™ p * > Strabont cfo-
Torofem- (>ov SgwTtfamof , Forom Sempionium
pronij co • appillata, vulgo «««t FolFumbrunum ;
luntur quamquam veterem vrbem barbamum i n -
2 Tebr.
curfiombus exci[am,nouam^ hanenon iifdempUné ve(hgiú,
fedfermé D mdepafiibus readijicatam.traduni Phihppm Cla-
uerus.Leander Albertus, Ferdinandus Vghellus. Htc i v N o n . '
SS.Lau- Februarij coluntur (anfti Manyres Laurentius & Hippo-
rentiw & ¡ytús.Vghellus tamen to. 2 ¡tal.[acra col. 910 cüm Sanftos
H'ppoly- -porofempromenfes recenfet > eorum non memimt. Meminere
tUi' r Martyrologia: ac Bed* quidem vulgatum ifta haber. In Foro
Scmptonij SS Laurentij, Hippo!yci. Eadem Galefinius,
& Ferranus ingener, C a t a l At Rabanus, Kotkerus, MS- S.
M a x i m ' m i : Romae, Foro Symphronij ,.viá Flaminiá,
milliatio ab Vrbe CLXX 1 v , Laurencij & Hippolyti,
Quibus in verbts mendum tntjfe perfpicuum eft. Q t n i erítm
illud l i o m x fibi vnlt,fi mühanbus c l x x í v ab vrbe Roma
martyrittnt fubierunt ? Quamquam Notlierus (olüm CLXIÍI
habet-, & pnitiores quidam non mfi c x x v agnofeunt.
2 In veten Martyrol. Rom. ¡iue S. Hieronymi, t ñ a haben-
tur {qua tam retulimus cum de fanetts Martyribus Romanis
F o t t u n a t o & focüs ageremus ) Romse Forofíni Pruni
Laurentij Hippolyci CTÍ. B o n o í i s Foroíi P r u n i i t e m
V i t o r i a s : Vt dubiumfu, num Forofinus,Prunus, ^//ar-
te Primus, F o r o í i u s , Pi unuíq.ie alter Martyres fint;an
potius legendum, RomiE, Hilan, Rogan, Saturnini. Fo-
rofempronij, Laurentij, Hippolyti. Romac, Foitunaci, p
Feliciamc^c. Item Forofempronij, Vidoria?; p / i / í / p r ^ / o r / ^ Í .
mt 2 indicauimus.Fatetur Ferrarius in Catal.SS.ltaltít,pr<e- visoria i
ter nomina, & diem quocoluntur, mbil Forofempronij de iU ^ < * f g n ó '
confiare. In chato Maityrol. S. Hteronymi t t e n m fequenti ta'
dte ifiahabentut : \ n ¥ o r o l i m f c o n i , Laurenti , Hippoly-
ti. Ñeque longe difcrepant MSS. Aqu'tfgranenfe & S- Cjriaci
Roma -.quorum v e r b a a d m Feb, dabimus, (üm Í/Í. Felice
Felicítate agemus.

D E S A N C T I S M A R T Y R I B V S A F R I S

V I C T O R E , M A R I N O , P E R P E T V A , Í V -

L I A , & a l i i s L X X I V . i t e m q u e H O N O R A T O ,

V R B A N O , H I L A R O ¡ P R I V A T V L A &

I . B. a l i i s x x x i v .

I I FEBRV, \ Loriofos hos púgiles in duasclajfes difíribti- In Africa Honorati, Orbnm^Hüari, Priuatulas 8c alio-
tos ita recenfet vetus Romanum MS.fiue S. rum x x x i v , Cum eorum Aftis defiituamur, éafolümpro-
HiMarty- • Hieronymt Martyrol.\n Africa Viótoris, fertmuh qudt in ahis extant Martyrologiis. M S . Martyrol.Ec-
res in i
Mnrini, Perpctuae, IÜÜÍE, & aliorum clefuS. Mar'iA Vltratefti: In Africa V i d o r í s , 8í aliorum
clafíes dif-
iributi: LXXIV. Et Hierofolymis S. Simeonis4 LXXX. Carthufiam Cohnien. tnaddit. ad Vfuardum, duas
quoque
 I I F E
A qitoque chffs confiitimHt, fed alittr atque vetus iÜud M j t t y -
rgl. In Africa fandlormn Marryrjin ViCtons & alio-
rum LXXX. Item SS. Marinij Perpctuíe, IUIIÍE, Priua-
tulíT.
2 Conftat in vnum cuneum, vmmnofy permifcet No'.ke-
rus : In Africa, V i ^ o n s , Maunm, Hoiioraci, Vrbam,
Hilarij, Peipecui, Iuli,ini,l:>rKiariilae,&aliorum LXXIV.
El MS. Pragenfe, neinitcato qutdem loco certamwií : Mau-
<onfnfi: riiií, Hanorati, Vrbsni, Pcrpccuíe, lulianae, Piiuatniae,
& aÜoram x x m . M5. S. M m a adGradus, ColonU-Aa
Africa S. Honoraci, Pronmni, Se ahornm x x i v . Ve~
rúm Pronianus, Apronianus sil) vta Salaria U/MÍ, de qao
D E S. A P R O N I A N
M A R T Y R E R
STB DIO Vo tempore Utiximiánm Hercukití,Oum-
CLET. quegentanü naúontbm dcbellatú, patata-
I I FEBR. que Africa , Thermai Diocletianas Romái
fabrican cmauit* atque ad earum opus m't-
^ htei Chriftiarsos ferutlem in morem da-
í m c ^ U n 1 M ^ V l Í J f a ¡ o n ' vtr lotuphs & Cbrijlianus,viftum iisper
á'amnatu Cynacum Sifinnium Diáconos,rfí Smaragdam &
ad opera Lai gnm coepit ftíbmttten. Ouo ab imptü ammadnerfo, capá
feruiret. Sifínnius & Cyriacus, coafti ipfiqmqne arenam fodere, &
humerii funge fiare '-ctimó^ id hilartter exequerentur, ac Sa-
turninum quoque fenio frattum, laboris parte fubleuarent'y
pertracluseft ad M a x m i a m t r i b u n a l Siñnnius,¡prettftfaty-
conieBo in
ranni minu, Laoduio Prafefio tradituá> & ab hoc in Mamer-
«Hrcerem ;
tint retrufas cufíodiam. Qud¡ omma fufiüs enarrantur in A -
ftii S Marcelli Pap£, x v i l a m a n j cap. r.
2 Pofi dtes decem & feptem iuíHt Laodicius Praefc£tiis
afpedlibns íuis Siíínnium prasfentari.Qui cüm praefen-
Aptonia- tatus fuiílet ab Aproniano Commentaricnfi , fubito
nm Com- |ux caei0 t ^ vox j e ¡ucc ex¡jr) Jicens: Ve-
'fo^edefti n*1163^ rnejbenedidi Patris mei ; percipite regnam,
luce & q^od vobisparatnm cita conftitucione mundi. Tnnc
<voetcon- Apronianus cremefaítuscecidicad pedes Sifinni) Dia-
«trútitr, coni, dicens: Adulto te per Chriftum , quem confi-
teris, ne tardes me baptizare, & facias me recum per-
tingereadeoronam. Eadem hora allata cft aqua, &
catechizanit eum, & benedixit fontem , ^ depofait
cum nndum in pfeluim, & dixit ei; Crcdis in Deum
Patrem omnipocem, & in Fihum, eius vnicum Domi-
nnm nofttnm lefum Chriftum , & in Spiritum fan-
etum } Et lile refpondit: Credo. Et Sifinnius Diaco-
bapti^' nns dixit e i : Illuminet te Chrilhis.Et cleuamt eum de
tur:
„ p e l u i A dLixitcumadS.MarceliiimEpifcopum,quem
chnfmatc confirmauit, & altare confecrauit: & fie
participati func omnes corpiis& fanguinem D o m i n i
D E S. R H O D
L E O N T I
ClRCt- Eonrinorum w Orientali Sicilia fra vrbs
TER AN. eR, & ipfa Leontim appellata , paucu a
CCCX1V. mari nullibm pajfuam fita, o l m Eptfcopali
I I FEBR. Cathedra ornata, mne Epifcopo Syracufa-
nofubiefta. Primus (cuius quidem repere-
S.Neophy. ttm usnomen) Epifcopw Leontinortm fuit S. N e n p h y u i s ,
tiíLeón- tfwreá Alcxander dictui, q u n Sept. colitur. Etus water S.
imor.Ep. Neophyra, ¿r matertera S. Kidora x v n Aprúu martyno
corónala funt , priufquam ipfe Chnfit fidem ejfet amplexus.
Vüorveroeius S. Epiphane & ipfa U a r t j r x n Mai] «fliíur.
Aliquotab huiusude annüycotmxeiiu A l e x i n ó e í . a b S. A -
gathone Ep. Liparitano in baptifwo Neophytns ttuncupá-
tusypatmfua Epifcopui ordmatus ejl, eo.fe muñere x x x v n
B R V A R I I . 187
Ptix. MS. MtrtyroL H a k f u S.Mari* Aquiferani: N.ualis AVCTO-
V¡¿to:¡s. Mann), PerperuzJuhae. £r d c p o í i n o S . Lau- REI-B.
rentij Ep. Pnniiarnlar.MS. Rubemutenfe: Africa, Alan- M
ni, Pcipeuta;, PíioaruliC, Honorati.
3 Na plur* di tü reperimm. tsotanda vtro etiam r.omi-
num vartetoó eil. TSam qui cettrt» Mannus, Martjfrologw nomina
fritgtn. & Noiliero Mauriiuu eft: Perpetua, eidem Not- v t n e t x -
kero Pcrpecuivs: ¡alia,eideMhiUAXitiS,MS*Ptjtg. luhana: írf./fc-
V í b a n u s , MS.S.Hieton. Orbanus: Hilarus3 Nfl;%ro H i -
iarius, m f í d a b Hctir. Canifiofit-, qm Hotlterum edidn: P i i -
demqut) HiMS* Aqutfgran. Pnmiatula efl.
O C O M M E N T A R I E N S I
O M ^ V I A S A L A R I A . IB.
noftri lefu Chrifti.
3 Eodem die poíl meridiem iníllc fibi Laodicius
Pixfe¿lns praeíentaii Sdinnium Diacotuin.. Vemens v i ( r e ^
autem ¿'uiíiSiíinnio Diácono Apronianus Coi uncu- íHaieiS-
tariendsiam bapnzatus, coepit clamans diccrc: O^jid Jim
vos coar¿tar dlabolus in Dei feruos tanta mala excr- £
c e r c í T u n c Pra^^e¿ll]s dixit ad Apronianum C o m -
mentaneníem ; Quomodo te video, & tu Chnftianas
es effeclus. Reípondit Apronianus: VÍE m i h n n f d i c i ,
quia perdidi dies meos, Kclpondit PraEfeftus : Veré
modo pcides dies tuos. & mflit eum capitalem fubire
fenrentiam dieens ;Si hic cxtindtus non fuerit m u ^ 1 ti^¡fUr
peteunt. Eodem tempore duAus in viá Salaria, mil- Cíip¡íe:
liario fecundo , capite truncatus eft fub die quarto
Nonarum Februanarum.
4 ÍÍ4, vt in aliií S Marcelli Aciiifcribit Vrfio Abbaí cap.
2 ««.10 D^ólores fu os ad coronam prarcclín SAproma- colitur x
nm. Coluntur SS Sifínnius D¿4Í;O««Í Saturnmus x x i x P<¡bf'
No«¿w¿. Cyriacus Diaconus, Largus, Smaragdus, v m
Aug-At S. Aprcniani natalis 11 Februanj in Miartyrohgtis,
Romano^ Vfuardi, Rabani, BeíU, AdonU , N o i k í n , Btllini,
Maurolyc't, Galefimj , Feluij, Camjij, & ahu confignatus
eft) cum infigni elogio ex iifdtm S. Marcelli A ftü hauflo. t)e
eodem agunt Petrui de Natahb. lih. 3 cap. 74. & F e r r a r m
in Catal. SS. Italia. Piomanum mendose vocat Martyiol.
S. Marid ad Gradtu Colonia vt (upra retultmtUy ¿Üm de A -
fñs M.irtynbusagenmifs^ntm. i . Gulefinius x x i x lanuanj
pofl recenfttam SS. Vapu & M a u n Mihtum ládem, fubdit :
Eodem die, Roma: ítem, SS. C y n a c i , Aproniani, 6c n o n i ^ U -
fociorum Mai ryrum : qm iiio(D/oí/fíÍ4«£;) Imperatoic, nuar.
o h fidem Cbníti datisceruicibus,coronati íunt.Jw No V
t ü e i t a t Vincemiumhb.iicap. 99 q t ú t a m e n diferte feribit
ií^o«w»«?»decollatuin i v Nonas Februanj.
I P P O E P I S C O P O
N I S I N S I C I L I A . I.B:
annos geflo, circaannum chrtflí c c x c v i , vticenfet Rocchus
P m us ni Notttia Ecclefiarum Sicilia, vita excejüt oftogena-
no m a m .
2 Snffíclns ift S. Rhodippus, S. Epiphants vxorü eiut
frater. De hot i ñ a habentur tn Attu SS. Alphí],Philadelpbi,
Cynm , qua x M a i j dabimus: Poli hsec aífumpíit Neo- fttece[fors.
phytus áfiquor piÓS'i/irps , quos norar aptos ad facer- Rhodip-
dormm, Rhodippum fratrem Epiphancs vxoris ÍUÍE,/(«i,
Ci ifpum, Palumbum,Phileernonem,Ifidorum quem-
dam ex vico cui Trolla n o m - n , Aquilarn prstcreá 8c
Andronicimi, & fámulos fuos ac N^tarios.-'exierunt-
qisc íimul c Leontinorum Mefopoli circa hordei mef-
ícm, oc íi:auim;ícrunt in L.patim mfulam j indeque
Romarti
 i88 D E S. R H O D i r P O
AVCTO- Romam pcrucnerimíxvuiluÜj.Eíp.íH/tó/w/?; Ordina-
RE I. B. uit autem Papa & Pauimbum Presbycerurí-),& Theo-
A doíiam, R h o d í p p u m , Se Cnfpnm D i iconos.
5 D e m m commemoratá S Xeopbjtt morte,'t(la fubiidun-
Dtaconui
íí/y; Ordinatus cft poíl eum Epiícopus Khodippusj
crdtnaiM:
quxndo frater Epiphanes,&: epiícopatum pié gnbernauit^nnis
obient ? x v n . Poít illiim vero Crií'pns. ¡nde confequens e j i ^ i t m -
medute Neophyto fuccefitt, arca annum Chnsii c c r x 111
<í«rcccxiv obujft. Pirrm f c n b i t M Fcbruanj publicé co-
colifur i
li. Adqmm diem Octaunis C Ú H u n m nofterin idea operú de
Ftbr.
SS. Sictl. ifl* /j4/;¿f;Leontinis S. Rhodippi Ep. & C o n -
fcílorisi Impp. Diocletiano 3c Maximiano. F e r r a r m i l -
D E S. F L O S C V L O ,
I. B. E P I S C O P O A V R E L I A N E N S I
ciRcr- 1 j ^ S ^ É ^ ' Vrelianos GaIIü v r h m ( q u m Aurelia-
TER AN. Scriptores appel-
• í f ^ / í & í ^ ' ñus o m í i cafu, nnd'ij ¿ni Scripti
CHR. B.
ft^^^fi lau^e>vtPatet ex 1 'Vit* s- Gwwefc S
II FEBRV. ' " z X x w S K Í ^ ^ miarijcap. 8 nu. 34 é ' Aurelianis, vt tu
S.FloJeuli
T.p. Ante- V n á S . M a t t r i A b . í ) l á m a r , cap. 6 n u . w
lian. ASlii ¿r{«M.36. Gcnahun) fuijfi: veter'ibus pltrique eruditonm
dt^erdita, confentttmt) multi illuftrauere Sanftt: binihoc S Fiofcu-
B lus, vel Fufcolus, Ep'ifcopUi)& S. Sichana Vngo.Vtmfque
celebre in Uanjrologiií nomen, Acia deperd'tta, aut e ü a m -
numabdita. De S. Sicbariá mox feorjim aaemus.
2 DÉ S. Flofculo ijla babet vetus Ronunum Martyrolo-
g i u m ^ . H m o n j m i nomine p r m t t t l a t i i m : Aurelianis de-
naialú í
poíino B.Flofcnli Ep.Nfí/we plura Vfuardus, Ado,ac MSS.
Tebr.
qHampíarimt. Addnnt Bellims, Vlorariutn, Gakftnim-.aiúq^
6c ConfeíToris Nííipf¿ de eoaliud comper 'tt Andreas Sauf-
fatus in Martjrol. Galltc. qui 111 Vebru. ¡flud de eo texit elo-
gmn.quod monmem quadrare Epifcopum Confijforem p e
tefl: Aureliis, S. Floículi Ep. & Conf. qui eximio fan-
¿lé viuendi excmplo , gregi commi/Fo praelucens, fe-
lici exitu ad bears virae g.iudia peruenir. Coníianttnus
G b ' m m i j h Z;^^/; Aurelianis S.FIofcuIi EpiTc. qui S.
Profiero fuccedens, tertiufdecimus fuír eiufdem Se-
dis Epifcopusj & ramquam veré Hosdedíc bonorum
operum odorem fuaijícaris. Quíeuit in Domino i v
Nonas Februirij circa annum Domini CDL. Eamox
dtfcutiemus. Conftantlus Felicius Rom* cum Forcunato,Fe-
liciano, Anreliano & c . m a n j ú a coronatum fcnbit; vttio-
focódice vlusyinquopro A n r c l u m i s vrbe, Aureliani velut
Martyrú exprejfim nomen fuit.
5 Ouem Flolculum Martyrol. Román, vetus ac moder-
nomevet'
m m , Ado, Notkerus, rnaltaq^ MSS. nuncupant\Fnfcolum
rie expnf-
fum, voca: Vfuardttí MS.CentulenfeBeddLadfcTtptumyMS.S.Lau-
rendj leodij, quod efl Adonii, hiartjrol. abbatU S. Laurentij
Bitunc. a Phüippo Labheo noftro vulgatum, ac MSS. plitri-
ma. Flofcolum Canifius, & in prima edttione Vfuardi Mo-
lama. Fulcolum Beliinus de Padua in edü. Véneta, Man-
rolycus, Florarium, & MSS. alia: Floftolum Bellmus edtt.
D E S. S I C H A R I A
A V R E L I A N I S
T.B.
II PE3R. Eleherrimam fu'tjfe S. Sichariam Virgi-
nem inde conflat, quodplerifque adfcripta
ftt Martyroiogí¿}\ antiquü ac nouü, S. Hie-
SSicharii yronymi, fett potiüs veten Romano, ¡tabani,
Atla Adonü.Bedd^otkeTi.Belliniedit. Partfien.
ignota)
((in i j i i . Gakfinij. Canifij, Ferranj , Saujfaij, & aliorum.
Videntur Acia interctdijfe\latent certt etiamnnm. Breuiter ita
illius mentio agttur in veteri Romano, quod S. Htermymi ap-
natalit, peltaturjioc dte: Aurelian. depoí! Flofculi Epi.& depof.
Signarííe Virginis. Notkerusiia babet; Et Sicharis V i r g .
E P I S C . L E O N T I N O
k m eodem die ¡n g e m r d i Catal. SS. confígnat; fedfallitur 9
cümin'Notiá fcnbit, praefiiille Ecdeíias Leontmornm,
qao temporc p<tffi funt fandi Marryres Alphius,Phi-
ladc!phus& Cyriruis. iwo ex horum Añii üquet, Nco-
phytHm tucadbuc Gent'tleni fuiff^Tertylli Prdtfviií Ajfijf'jrem.
4 ídem Terrartus a d v n Üouemb. ifta b¿be{ : L c o n u -
tíis m Sicilia beacornnn Epiícoporum Rhodippi & L n -
ciani. Di S. Luciano enimmMi Unitarij : (jiiaiucjnam h o ' ' f e j b & f
Vidmtut fuij[t xíl'ius nommU U o n t w o r i m Amiflites \ fedv- Nouemb.
trumque adeuwdem d i m 111 Unuarij refert Pinus. A n a l -
terius eortim,fimulj3 S. Rhodippi ordtnatio, v d T r a n j l t m
a ü q u a , v n Nouembru com'tgent, haud¡dmus.
V E L F V S C O L O ,
I N G A L L I A .
Var'tfien. MS. S. Lamherti leodij, Gakfinius & c . Efflofcn-
lum M S . Martyrol. Pragenfe. Fruílolum Rubardus V V j t -
fordus.Felicuis Furcolum.
4 ^ « i in Vita S. Aniani E p . x v i t Houemh. memora-
tur infans, S. Euurtij Ep. iuffu, altari applicitús, vt membra-
nam, (iue breuem , wde tolleret, vtj3 manum iniecit altari
éttOf,
ácbffuem i t ú g M , exclamare; Anianus, Anianus,Ania-
E
nusiftius ciuicatis á Deo eít Pontifex inftirurus,nequt
deinceps quidquam protultjfe vfque ad legnimum loqueU per
Atatem tempus; U ( vt fcnbis Carolus Saujftius itb. 1 Anual.
Aurehan. ) dicittnS. FloCculus fuijfe: quod an veriíimile
fu, mérito poíFe dubitan ajfmt; cum S. Anianus fede-
ric circirer LXV annos, S. Profper ad miniis decem^c
praetereá ínter ipfosfcdiíre oporteat qqatuor Epífco-
pos.MiignumjFebatum, Gratianum, & S.Monitoremi
De bortm Atate &gejlis aübi S. Profperi x x i x l u l i j , S ,
Euurtij VII Septemb. S. M o n i t o r i s x Nouembr. Cumau-
tein obierit S. Anianus, vt in eiiif Vita dhítur, bienniopo¡l~
quam Attilam acie vicerat Aétius, quod Marciano & Adel-
pbio Cojf. Cbnjli c c c c LI contigijfe conflat; & quinqué po(l temptii
eumfederint anteS. Floículum Epifcopi, nonrefiea Gbtmo
fupra citato dtcittir obtip circa an. CCCCL. Refiiús circa D
dixij[et; cümeiusfuccejfor Euícbius concilio Aureliamnfeu
extremié Clodctiei temporibus, interfutjfe legatur.
5 Scribit Carolus Saujfeyus, propter [olennitatem Fartfi-
cattonií jeftum eius Aurelianu transfern in diem 111 Februa- fejlu A u -
r//. Huius nomine íedificatam in Í<I^W ciuitate bafi- reltanti }
!icam,quas alias S. Maria dcaurata, alias S Maria regu- Febr.
laris, hodie Conceptionis vocatur; eftque Pnoratus ecciejia.
Ordinis S Augu(tini,& parosciaüseceleíia. Eiuscorpusy
vnactüft corportbusSS. Aniani, EuípicijjMonitoris.Bau-
" dchj, Scubilij, Ag'\xmatris S. Lupijranjlatum e({ in eccle-
F
jiam S. Aniani a Roberto Rege &dificatam , MXXIX.V» tranjlath.
ad Vitam S. Antam ex Vita etufdem Regü per Helgaldum Flo-
riac.monacbufcripia.plenmsnarrabitur. Cofignata ejl facris
FafiUeius TranjUñanií anniucrfuria memoria x i v I m t j M
Vídereejl apud Molanum & Saujfatum.quos alibi referemas*
V I R G I N E
I N G A L L I A .
Beda vulgatus,Ado,Molanus in addit. ad Vfuard, alitifa'.
reliams depoíitio Sicharia: Virginis F^eo facraue. E<í-
dem[eré babet P.abanus, & q u £ d a 7 n MSS. ac Bellmus. Ffr-
rarius in Notis ferihit •, a B e d a , x v i Ftbruarij r r f e r n : m s i n
nullo edito códice aut fub Bedd nomine exarato, id illo dte le-
gtmus. Addit idem Ferrarius,quta Deo [ácrata fuijfe dicaturt
monialem íxrií/j/e. Idctrco eam Mar (y rologio Benedictino v i U g g .
VVion ac Menardusinfcripferunt.Sauffaimin Martyrol.Gal-
ntu.
Itcano tjla babet '.Eodem die Aurejus S. Sichanae Virgi-
nis Deo facrarae, humilitate, innocencia & fantflitare
confpicuaí, 1 Vanl
 I I F E B R
A 2 Vdrie eius exprtfum a feriptoribus n é m e n : plures Si-
notnta chariam appelUnt, íodex S. M ixtmtm & Rabaui Marrjro-
vané ¡figiuni Sicazmai; Bedi vulgutus S i c c a n a m ; CamftusSi-
fcripium, ganamj U S . FUrartum Syganam; M S . MaTtyrol. S- Hie-
ronjmi Signatiam. DubUauimm aliquundd an m n (orta^ú
1 Siígria./ew Syagria nancupata priwituí ejfii t cuiusnowt-
nü plures in GaIIia v i n ¡ ¿ n w u q ^ illuftresivc illa hoc tpfo tem-
poret a B. Ennodto tn Vita S. Epipbantj Ep. Ticmenfis, u l á -
mar, cap. u n a 55 Thefaurus Ecclclia: appellata : etufa
propéd,qnalii Sisgriiis Romamrum in Galha Rex , Aígidij-
Romam Francorum Regu filtus, apud Gregortum Turón. & '
«ttji etiam fanflitate con[ptcut. QjiAmqiúm & Sichanj/wc-
D E S. L A
A R C H I E P I S C O P O C A N T V A R I E N S I
Comrtlentarius
% l S. Lmrentij c u l t m ftcer, V i H con~
ferma.
ANNO A n t i o m m , cekbr'u apud Britannos pro-
CHRISTI utmia.tn hepiarchia Anglo-Saxonica Re-
DCXIX \^ g m fanclifimum Echclbcrtum, ¿ S . A ü -
gnftjno mlcfafoctü adfidem Chnjit con-
uerfum.idebranm'x. x 1 v Februar^tbidem-
Cantiont
nomulU de Canriomfn anuqmtate, & Saxonum apud
eosfiabiltto vegno dtjfertmus. S. Anguílim foctusprdupuus
vrbe Dt4- fmt S. Laurentms, etufa in Archieptfcopatu Durouernenfi
rouei no, fuccejfor. Erat atttem Durouernum, Pteleimo Daiuer-
num, BerfíeDoroueinia, aliü Dorobernia, regm Cantij
ftu Can-
tuarta. Capui &fedes regia ; dtfta mox Saxonibtu Caiu-vvar.vby-
ng, Gantiorum popuh vrbs, Anglis deinde Cantciburij,
IÍIÍIWÉ Cantnana. De Sede ijitc Arcbiepifcopalt coníittuta
agemus x x v i Matj ad Vttam S. Aoguítmi primi Archte-
pifcopt, vbi multa referemur , cum S. Laurencio Jidtlijitmo
iiinerum laborumq^eiiu focio communicanda.
2 ÜAta'em S. L a u i e n n j ce'.ebrat n Februarij U a r t j -
rologww M S . bafüiu S. Mana Aquilgranenfu fub nomine
colítur s. Bed£: Dcpóíitio S.Laurciitij Epiícopi. Katendamm MS.
Laurenw Bencdt¿t¡mim S. Saluatorü Antuerpia : S. Lauientij A r -
x Februa- chiepiícopi Cancuancníis fecundijmonachi S.Grcgo-
rij Roniae. G<i/f/i«iítf : Cantuariíe in Britanniá, S-Lau-
rentij Archiepifcopi, qni B. Augoftmo ciufdcm vibis
Pr^fuli fuccdlic. Stmilta referunt Cartbufiam Colontenfes
¿ r Molanuá in Auftarto Vfuardí & C a w f m i n Martyrologto
Germánico. In Ron¡ano.&Benedictino Menardi I m tradun-
ítty.-Cancuariae m Angli^ nacalis S. Lanrentij Epifco-
C p i , qm poftS. Aogiiítinuin eam Ecclcfiamguberna-
uit, Ik Rcgem ipíum ad fidem conuertir. Dorgarim i n
[uo Calendario Btnedifiwo :S. Laurentij Epiícopi, loda-
!i$ S. Augiiftim ad praedicandum C b r i i l i Euangcliuni
in AngUá.Pluribui VVionin Martyrologto m o n a f t u o . C i í t -
njar¡2E)í//^M»/J in Angliá natalis S. Laurcntij Epilcopi,
. . qui poft S. Augnftiouin cam Eccleliam gubecnauir,
quam Rcgis timore deferens, á S. Petro correptus,
rediré corapiilíns, Regem ipfiim ad fidem conuertir,
\ . r e d d i t á q u e paceEccleíiae» obdormiuic in D o m i n o .
cum hoe , * \ r . . • 1
apudTrit- Etdem fererejert Fettctuí. Hoc eum elogio exornatTrttthe-
m m lib.$ de Virü illufiribus ordmü S.Benedtfii; Laurentms
elogio, monachus ccenobij S. Grcgonj Roma;, miíllis ab co
in Angliam pro conuerlione illms genris totisvinbus
{aboranit ; q u i , defunólo B. Auguftino, in eius locum
Dornernenfis Archicpifcopus fnit ordin«tns , quem
ipfctídhuc viuens ordmaucrat , ne íe defun^o llatns
EccIcíliE tam rudis vcl ad horam Paltore deílitutns va-
cillare incipcref. Ci-irm't anuo D o m m i D c x x . cnms
feftum i v Nonas Ftíbjuanj agitur. Idem Trnijuriiius lib.
4^.49. Laurentms,ÍW/ÍÍJÍ, Archicpiícopus Dgcn-
Februarij Tam. I
V A R I I . 289
rt, vtiUeapudTurónes losnnis ñ l i u s j e q u o ídem Gregorius A r c r q -
Ub.j hift. Fran. & Itb. 9. Et Sícharius Dagobírtt Regís ad 1B-
Samonem Sílauortrn] VV>>itdoTum Regem Legatus.de quo Ge- ^
fia Dtgobertiíap. i j & Fredegari» Cbroniton c<tp.6S.
5 ALtaiem S Sicharic-e. (ttfn Afta lateant, cetto definiré
non poffumus.Quedin Martyrologiufere S FIofculo fubtun- *tai'
gatur, coniiit fortajfe potejlei fupparem finj[e\ non multo cer-
te iuniorem, cthn tn vetufiijíimo Romano M a r t y r o l m t m o r t -
tur Ouare non vtderur ad ea témpora peruemjfe, qmhusS.
Benedifttmíluutuni m Galltof ejipropagattttH , qnod l'í'ion
ac Menardus fenferunt.
V R E N T I O
I N A N G L I A , G.H.
hiitoricus.
uernenfis poli Augnftinum cxmonaclio B. Gr-gorij
Papae ordinatns, cum docendo tnm exhortando, ma- F
g n u m f i u ó t u m fidei in gente Anglorum conquiíiuit.
Eracemm vir bonus & crudims,ab infantu mon:)fti-
cis difciplinis nobilitcr inftrutítus. Vnde adhuc vmen-
le Auguftino ineiLisiocum ab eodem Paftor confti-
t u i t u í . Clarmt anno D o m i n i DCXX. HrfC Triubemius*
É,Ví/Hff S Lanrcntmm clarmírc anno d c x x ¡ c r i b u m B a -
romusinNotií ad Martyrologium Romanum , VPton adBe*
nedictmum. & Coiifíantmm Gbtnius, qmeum Canonuu ad-
fcrtbti. longotfaexornat encomio Veriim ad tllum annum in~
fradtcemtii tum non peruentjfe. Apud Molantm in Hotií ad
Vfuardum jertbitur clarmílc anno MCX, enormi mendo ty-
pograpbtco, pro que Ugendum arbitramur d c x . In Florarto & t t N o -
Sanétorum MS. pr'ulie idiu Nouemb. refertur: Apud Can- WÍW *
tuanam in Angliá S. Laurenrij Epiícopi i k C o n f d í b - .
ris anno falutis DCXIX. ^«CHÍ Oratiocum Antiphonáex
antiquo MS. Breuiarto Sartibunenfidefumpta eft*Aníipbona,
In traníiru inclyti Patns Laurcntij , ca:li nobilitantur Anti^ho-
g a u d i i s ^ nos proícquanuir laudibns; Aue Del anüce,
concilla nobts Rcgcni n o í l r u m . q u i te nobis prouidit
Parrem pmm. Verf. Eccc Sacerdos magnus. Oratio,
Deusqui B. Laurentiun) Pontiñcem populo fiiopiíe- &o>atio
dicatorem (alutis íercrnx n^íidi, mbtic quarfumus, vt propria.
quicius commemoranoncm colimus , ipíms mcritis
& precibus á peccatornm n o í t r o r u m ncxibtis abíolui
mcreamur. Per Dominun) noftrum & c .
} Agunt pr<£terea de S. Laurtnúó S. Gregorius Papa hh.
9 Regífirt epijiola •)! tf& $6. Vcnerabilis J B e d a 1 ¿r 1
Hiflortí, Ecclejiajiicdí gentü Anglorum, quam anno Cbrifli
DCCXXXI abfoluit, ex qtiá hic plura daturi fumiu. Clarutt v ' t * e x
deinde feculo fequente, tcponbw Imperatorum Ludouici tunio- ^4^^."
rü & Caroli Calui loannes Diaconus.íjfHi lib.2 Vita S Gre- Tn,Ami
gorij Pap£ plurtbm de hac ad Anghs injlttuta mtfione agit,cr £
nonnnatim S Lanrentij Romam r e v i i p memimt. Floren-
tius Branomus W i g o r m c n í i s mona(bits¡£brontcon dedu~
xit vfquead annum ^ e x v 111,anno fequente Vitáfnnftiis}íoc
Cbromcon in quo de S. laurentio agitur vel ideoplurü &jii-
mandum, quod ei wferantur antiqui Anglofaxonum annula:
qui extant Latine & Saxonue nuper cum HiHoria Bedaedi'
ttub Abrulumo VVbeloío. confcnpti fub S.Eduardo Rí^edW-
WOCMLXXVIU oictfo, detn ad anníí C h r i l } f M i > \ x dedueli:
C¡ Latine ad annum u x q u i conúnuati; mqmbmeitam S.
Laurenttj wentto eji Cum dicto Floientie fub initium feculi
x i íjflpmt Golcelmus, feu Gotzclinus, ad D.Bertim apud lll"ta G'>'
Audoniaropolim Artefuvrbem monacbui BenedUiinus,quem> Í ' A " ^
tefle MoUno in Nataltbttí Sanclorum Btigij v i | i lultj in S.
Gmnojldo. S. Anfelwus Artbtepifíopus Cautuarienfis aliiq3
muíti in Angliam euocarum* vb¡ primüm habitatní Ramefu,
dandi Camuartdi ad S. Aiigii(fimim: qmbus in locis vjrias
defíupfii Santiorum Vuaijntercfoaliaí bu'nn S Laurentij qu£
inciptf. p o i n m i s c a t i í T í m i s & paternce & c . v t i MoUnm
B b . ad r f i w r *
 D E S. L A V R E N T I O
A*:CTO- *4. yfudrdmn 11 l:ebyuarij>ér Valerias Andreaíin Bibüothe-
KÜG.H. cá Bt'oicá obferuaHt. Hic GofccUnus V^tlulftio Malmef-
A burien/i lib. 4 //í G^?« Regum Auglorum cap.ifub finem, i n -
lignis litrcramm &: cantuum pentiá habttur . ^ « i m a l -
to Epifcopatus & Abbíuias rempore pcrluftrans, praí-
c'arar ícicntiae mulris ióíís nionumenta detiir, m lau-
dibns Sarii5toi'urD Anglise poít Bcdam fecunchis: qmcfo
innumems Sancfloruin recentium Vitas ftylo extulic,
vcfcruni vcl hoftiluate amiíías, vclmformiter editas,
compciris renouatnr. 1. dz Gcjlis Pwtificum Angla-'
non tea deS. L turemio ' & Gofceimo feribit : H m c S. Augit-
íltno fue c^nit L^urcntius anms qiliñque, cuius virtutes
¿k cetcroi um, (de q ai bus Bcda narraos breuiter per-
fti ingit omni.i, i x d i ¡ ícilicet oífenfam veiitus) G o í c e -
linns tjuid^m, quantum veterum relacione addiícerc
potuit, fcripíit, miras prorfus ík prardicandas,adiiciens
quas ocu!,u,i fide perípexerat nonas. HÍC M a l m t í b u -
ttcnts^qui Gofcelim al'tqitanto múor,fuuin de Regtbus Chro-
fiicon, m <]uo nerum S. Lauremtj mennntt, a d a n u u m u -
ntciurn CXLU dcduxu,í¡uo & vixit cum Hcnnco Huntindonien-
reperta, íí Archi^iacono.^a¿//^0 1 n llifloriarum nomtulU S.Lau*
rentij afta interfertt. Vúnam c t m horum biJ¡ortü,aliquü ope-
ra Gofcelim ettam vhhtati p u b l i u edidiJfet>(]U£ m m vjpiam
^ a btattis defenfa reperiuntur MSS. bucvfque n a í U t e t . loan-
nes C ipgrauius, Í^M/dá annum MCCCCLXIV fuperuixit,
tn Legenda San¿lorum Anglu Vitam S. Laurentij adórnauit
ana Cap- partim ex Beda, parttin almnde, forte vtfolet ex Gofcelmo,
gramo mtrai ^ÍMí virtutes admnxit,qu£ eamdem cüm hiíiorta Beda
non fíierenturfidem, vt leclor faale mdtcabtt. Integrofere fe-
culo Capgrauio amiqu'tores híatíh£us FVeftnionafterienfis &
Ranulpbus Ceflrenfis virtutes S- Laurenttj commemorant, tile
m Flonbus hijiortaríim, bic in Polyibronico. Longum ejfct re-
céntiores enumerare, ínter quos eminent Poljdorus Virgilius
//6.4 bislorii A n g l i u , Nuolaus Harpsfeldius fécula 7 biflorta
ttclejUflií£ Anglican£ cap. 7, B i r o r i m in Annahbm a d á n -
num 604. & 614. Eduardui Matbevv in Trop£Ü S'anclorum
Congtegattonii AngUcan£ordmii S. Benedicli, líieronjmiu
Portertu i n Flonbus Sanclorum AngH£> Framtfcm Har£us,
Zacbari.a Lippelous, a l i i ^ 11 Februarij , qito apud Surium
Vita e m ex Beda collefia etiam refertur. '
Jf t í S. L a u r e n t l j ^ U l t a p m a t a : d l f c e í f l t S
• , y / j u
m britanñUtm..
S. La urc
tim Ko- L Aiuenrius patria R o m a n m VVeftmonafterienfi
adannum,6o$i&b w i iiu'ú Tnttbemfo ante me-
morato, monafticis difciplinis nobdirer inftrüólus.iwo
^ & monachus coenobij S. Gregonj Romae '.dequa re-
filent antiquiores. S Gregorius Papalib.y Regiflrilndicl. 1,
monachtií, epiftoü 30 Eulogio Epifcopo Alexandrino miflá S. A u g u d i '
num monalicnj íui monachum, epiíiola vero 114 Indtcii
n ad Siagrium Epifcopum Atigufiodunenfem eumdem A \ u
g irtinmi)rf/?/)e//4fmoniftciij fui Prírpofítum
aliis epi(lolii ad Reges & Epifcopos Francorum cógnammat
' - leruum Del,cuius zelus & lludiumyíit benc cognitum.
cratieiiu autem comités it'ñierii vbique alios feruos Dei vo-
¿atjquos monachos fuijfe feribit Bedu moxproferendm. Ottia
tamen S.Gregorim lib.) epijiolá 59 Brunecbild£ Regin£ Fran-
conim)&epi(lo!á 5S Tbeodertco & Tbeodeberto Regibm Vran-
Prestyter: corum feripta, ajferit bifce fenus D c i (c iniunxiííc, vt ali-
qtiQs é viciuo debeant Presbyteros duccre, cum qui-
Bus eorum Anglorum poííint mentes agnofeére, & gorijpro fectfmendatitiM porrexerint^ a c P í e f t s y t e á s f e u i t i -
vohintates admonitione fuá, quantum Deus donauc-
nt,adiuuaie./orr¿ Laurentiii'jijj/f & S. Gregorio & Be-
¿c.Preíbyrer femper appellatur, e vicino Francorum regtw
cenferi pojfet ajfumptus. Veriim áum Beda tradit hos ptaeci-
píente beato l'apá Grcgórió acceptos cíJc de gente
Francorum interpretes, (atii i m u i t interahos Tocios S,
Auguftini , (/«oífermé vitos quadraginta f u i p f e r i b i t ,
m m e r a n d u m e j f e ' L a u x e n ú ú m . IhmErancifctu Godvvinm
in Arcbieptfcopii Cantuar'u cen¡et Presbyterum Cardi-
nalcm í / e , qui apud Cmconium de Vitis Pentificum
AR.CHIEPISC. C A N T Y A R I E N S I
inter Cardinales fub S. Gregorio Magno anno d c viuentd Q
primui nommatur, Laurentuis Piesbyccr Caídinalis m an c a r d i .
titulo S. Stlueílri in Exquiliis ticulo S. R. E. Archipre- nulu ?
fbyter, Quad mfüemio antiquorum non continué prohamus. •
Cene qucinadmodüm S. Gregorius hunc Lani entuim Pre-
íbYteruin,ftt>« Melhto Abbate d ' i i / ^ Mo«iíf/;«/>í)í7fd/« "
Angham remifftim ftpms nominal, ita ab tmtto in primo t t i -
nere fub aliis (cruis Üei mcogmtum non permififfei delitefce-
rc Cardmalem , ntfikgatum anno DCad eam dignitatem
euexerít-
5 Difcejfum omnium Roma ita defirtbit Bedajib i cap.iy
Gregorius, vir doctrina Se adlione pise, ipuus, PontJ- Dtfcedunt
ficatum Romanse & A p o í l o l i c s Sedis forticus, D i u i - Roma
no admonirus inílinótu , anno x i v M i u n t i i Impera- At4íli^t'
xons, (isejí Cbrijti ü t c v i j miíjc íeruum Dei Angiuti- re„íittii
num, & alios piures cum eo monachos, rimentcs Do- alü^,
minum, predicare verbum Dei,genti Anglorura. Q u i anuo 596:
enm iuílls Pontificalibus obtemperantes memoratum
opus aggredj coepillent; iamqne aliquancnm itineris
confcciílent , perculíi cimore merti rediré d o m u m ,
p o t i u s q u á m barbaram, feram, incredulamquegen-
tem, cuius nec linguam quidem iiOÍlent,aduc cogita-
bant, & hoc cíTc tutius communi coníilio decerne- E
banc. Nec mora. Auguílinum domum rcmittunt, qui
aB, Gregorio humtli fupplicatu obtinerec.nc tam pe-
riculofam, tam laborioíam, ram inc?rtam pecegnna-
tionem adire deberent.Quibus ille exhortatorias m i t -
teiis !itteras, in opus eos verbi, Diuino confiíos auxi-
lio , profícifei iubet. hUc Gregorius qui piures ad varios ¡nuifunt
Gallu Eptfcopos mtfu epifiolas, qtitbiu cownmdat HttsS.Aa- Epijcopot
g n l h n u w i eiufífa foctos, quorumiter ex tlliieptjiolisvtcum- Gnüu,
que inuefiigartpotefi. Horum primus eíl Maílilienfis S.Sc-
renus, cui t i AuguíJi facer e{l. Proximus Archiepifcopuá
Aquenlis Protalius, cuius CF' bonítacem & m a n í u c t u -
dinem quia referente Auguftino compeferat S. Gre-
gorius , td(o eum bine a focíu Romam opinamur rcmiffum.
Vicinu buic fuit Virgilíus creatus Archic-pifcopus A r é -
latenos anno Chiideberti Regü Auflrafiorumx\i\,Chri*
j l i d l x x x VI n ; vtt de eo teflatur Gregorius Turonenfis ttb.y.
hiflor. £ccl. iap 1$. Ouartus in eiufdem litterü efi S. D e í i d c -
rius Aichiepifcopus Vicnneníis & M A n y i , de quo infra
^ F.ebruarij. M e Lugdunum profetlt fuennt a i
Etherium Archiepifcopum; Í/«¿ i n n o Gunrhramni xxx
c b n ü i DX c i cum S. Suigno apud Turonenfem hb. 10 cap.
i 8 interfutt baptiftno C b l ú i b a r i j m , vt mirum fitÁ B e d a &
loanne Diácono bttnc Etheruim rf/ígw.m Sedi Arel<ftenfi,cui
m n pndem pr£fmffe Virgilium ojlendtwus, Lugdunum et-
iam A n ú h m ob Aranm ijlic Rbodano tnjhiehtem di¿lum ef-
fct,monet ex Sauaronein Stdonium Claudtus Roberíus\vf vox
Ararieñfis in Arelatenfem facilé potuerit defieéii.Scribit etiam
S- Gregorius in epijiolá ad Eulogium Alexandrinnm.daídi z
fe licentia Auguílinum á Germaniaiuni Epiícopis E- .
pifcopúm faótum ; quod huic Éthctio attrtbuit Beda. ¡ t a *
Lügdunenfem Gcrmaniam appeltat Sidonius ApoUmarü
hb.) eptflo'.a y, quod inearegione Burgundiones origine Ger-
mani dominarentur.Proximus imer Epifcoposfuit S.Syagrius
A uguftodunenfis, cui Gregorius obearttatm S. Atigujima
ímpirnfam fecundü l i t t e r ü g r a t i á í egit. Colttur S. Syagrias
x x v u Augu/it. mde falutautrtnt Reges T h e o á c t i c ú m & Reces^
Burgundionum Aurcliams, & MetisTheodebcnum Fra!1c*rU'
Auftraííorum,!//» anno Childeberto parenti vitafuriftofttf-
fettos,qu'tbusvti eorum a u u Brunichild.-e epijlolas S. Gre-
t i t p i e u b u s aiceptisiter c a p u m profecutt. Dubium vero efi,
an eadem epiflola ideo plurtbus tnferipta fuérit , vt j i occafio
tale iter exigtret, tum vltro tradereíur. Talii fortéfuit ad
Pclagium Archiepiícopum T u r o n c n í c m S. Gregorij
feriptoru futcefforem, & S. Palladium iam pridtm ab annó
Gunibramm x x 1 v Cbrijli DLXXXv Epifcopum Santo-
nenfem, vt tegiturapud Gregonum Turonenfem lib.Scap.i.
Continentur ¡u epijloUlibro 5 Regiflrinum. j o & fequeriú-
bus. Vnam adftribim'ts Palladlo, Pelagio & Sereno apud G r t -
gorium cap.^ i & Eibüio apud B i d m Ub. 1 cap. 24 n u f f m .
Liccr,
 I I F E B R
Ifac. cancaccm rchgioh vin nulluis commcndatioiiis mdt
nsS. Gre geant; ijaia camen ap:am fcnbcndi rcmpus fe ingef-
g.irti com (ifjfracermcaci v c l h ^ noílra tnittcre (cripta curauimus,
tneUiít: joíinuanres lacorem pr;«ícnrHim Augulhnum íeruum
^ D . i , de com/icerti Í'UUUJS ítudiQ , eum alus feruis Dei
iliuc uos pro vtilicare anün.uum auxiliante Domino
duexdíe, Q i i j m ncccirecll, ve íacerdocaii Ttadio ólfi-
¿iitas veíttn .iduuiare, Su íua ei íoiatia pra:bere feilmet.
Cui etiam vr prompnores ad íuíFiag indum poífins
cxilrcre, cauílam vobis miunximus t'ubtiliter indicare,
ícicntes quod t:a cognitá tofá vos propter Deum de-
aationead ípUttándutn , q ua res exigit, commode-
- v ns éfi>
6 Htc Gregorius adillos Epifcopos, quorum caritate [uf-
fulti e GMÍik natngarum in Brttanmam, atque Beda tejle cap.
Jscuigant 1^ acl Üriencalem Cancij plagam in Taneto míulá ap-
in Bnta- plicueront Anguítiuus lei aus Domtni & íoeij eius v i -
mxm: f i fetmé quadraginta ; iuíiique á Rege Ethelberto in
cainfuiá neceílariis íubmimrtratis manere, dum poft
dies Rex ad iníulam venir, reíídenfque fub diuo iuf-
íic Augullinnm cum íociis ad íuum aduenire cnllo-
ÍLeyim al- quium ; qui diuiná viríute praediti veniebanc, C r u -
ioquütMr: cem pro vexillo ferentes argenteam , & i m a g i n e m
B Domini Saiuatoris in tabula depiótam ; Leraniaíque
canentcs)pro (uá íimul & eorinri, propter quos vene-
tant, íalurc .tterná, Domino fupplicabant. Cumque
ad uiílionem Rijgis reíidentes , verbum ci vita: cum
oumibus, qui aderant , eius comitibus príEdicaircnt,
dediteisRcx manííoneni in ciuirate Dorouernenfi;
c¡íque cum adminiíhatioue vi<5lus temporalis, licen-
s . tiarn quoque príedicandi pírwi/iV. At vbi llbi, ( ^ ^ i f
uuni: cap.i6) dacam maníionem intcauerunt, coeperunt A -
poílolicam primitiuaj Eccleíiae vitam i m i t a r i : oratio-
nibus vidciicet affiduis, vigiliis, ac ieiuniis feruiendo,
yerbum vitx predicando , cunóta huius mundi veluc
aliena í p e r n e n d o , tantum viótui necelíária accipien-
doj (ecundúm ea quae docebant.ipfi per omnia viuen-
do; & paratum ad patiendumaduerfa quaeque, vel et-
iam admonendum p r o e á q u a m prasdicabant verita-
te, animum habendo. In eceleíiá ad honorem S.Mar^-.
tini aníiquitus prope ciuitatem ad Orientem f a d á ,
primó conuenire, pfallere,orare, Midas faceré, príe-
cenuertiít dicare & baptrzare coeperunt. Crediderunt nonnulli
muUos, & bapnzabantur mirantes fimplicitatem ínnocentis
vitas, ac dülcedmem dodtriníe eorum odeftis. Ar vbi
Rex etiam Ínter alros dele¿latus vita mundiffimá Sin
¿ t o r u m , Se promiílis eorum íuauiílimis, quas vera m i -
raculorum quoque multorum oftéfione firmauerunt,
C credens baptizatus eft, coepére piules quotidie ad au-
&Regem diendum verbum confluere, ac reliólo gentiíitatisrl-
mno 197. tu, vnitati fe (anóbe Chrifti Ecclefiaecredendo fociarc.
Tum maiorem praedicandi per omnia & eceleíias fa-
bncandi vel reftaurandi liecntiam acceperunr. Nec
diftulit Rex.quinipíisDoóloribus fuislocum fcdis eo-
rum gradui congruum in Doroucrnia Merropoli fuá
donaret, íimul & neceííarias in diueríis fpeciebus pof-
fc/Inncs conferret. Htc verkü Beds\fed fubmdecontrafta.
Regcm anno d x c v h coñuerfum adjidem c h n í i i fmj[e,ai
Vitam etus probabmm.
§ I I I L e g a t i o So L a u r e n t i ] K o m a m . Redi*
tus t n B n t a n n m m , JEtas.
7 T Nterea, vt pergit Bedacap.i6,cum vir Domini A u -
Miftitur Jl guftinus ab Echeno, Í/Í ^«o ante egmius , Archie-
S.Lau,¿ piícopus genti Auglorum orduiatus , Bntanniam re-
* uttÍDseJfet, mifit continuo Rnmam Laurentium Pre-
*»no
íbyrerum & Petrum monachumi qui bearo Pontifi-
ci Gregorio ge nrem Anglorum fidem Chrtl1;! acce-
piffe ac fe Epi(<:opum f^ólum elfe reterrent. Simnl Se
de variis quaertiombus eiusconíulta Hrigitans.Nec mo-
í e b r u a r i j Tom. 1
V A R I I . z9i
ra; congrua qureílionibus reíponf» recepít; qttJt pluri AVCTO-
biu Bedaprapontt. Ex S. Laurenrii nlattone S. Grcgoi lum Re G.H.
Eulogio Álcxaudfino fcnpfijfeoptuamnr, quomoM Au- Pf
gullmui Epilcopus fdChis,vct hi q^i cum eo tranlm.lk
funr, taiuis miraculis in gentr Ang'orum corulcant,
vt Apoftolorum virrutes in íignis.quiC cxhibeut,fmj-
tati vide*ntur. Id (olennitatc ÍÍ/^W Dominica: Nati^
nirans, quae prima Indtólione, quajlublt, trauíadl i d i ,
p l u í q u i m decen» millia Angli.ab cudem nuntiati íunC
frarre & Coepiícopo noftro, bapriz-in. lH<.t,üt autem e4
IndíSio i tnannum Chnjii pattim ú x c v \ i , p a r t t m j e q u e n -
tem d x c v u i , quo i m eptfiola [cripta, reqmnt anuoptiore,*
S- Augufitno tam EptlcopO) tn Natiuttate Chnjií tot millibus
bapttfmumfuiffe celbium.
Prá;tereá ídem Papa Grcgorius ^«Í/ Bedam cap. zy,
cimi prefaris leo nai iis Lamentio Preshytero & Perro mo-
vuiho, miíit Anguftino Epiícopo plures cooperatores, accipit »*.
in quibuj pnnu & pra:cipui erjnt Mcllitusduftus.Pau- " M O P * ™ '
linus.Riifinianus,^: per eosgeneraliter vnmería.qua: r't'í'
ad cultum erant ac minillenum Eccieíia: neccllana,
vafa videlícet (acra, & veftimenta altanutn. ornamen dona,
ta quoque ecclefiarum) & íacerdotaha, v d clcridlia
indumcnta,(an¿lorum quoque Apoftolorum ac M ir-
t y i u m reliquias: nec non & códices plunmos. M i i i t
etiam cum palho litteras, míinuans, quaiitcr Epifcopi E
in Brifanniá conftitui debeant. H^c Beda, Exhtfce foctts (,',IJ,t'm
dúo S. Laureniiofucceprunt in Aríbieptlcopatu Camuanen ^ ^ t ) i 0
fi. priorS. Mcilitus, demde S lultus '.coluntur t l l e x x i v A-
pTtlti, hic x Nouemb. S. Paulinuspríwwí Arclnepifiopiu E-
boracenfii x Qftobris,
8 Dimtjii eos variu injlrnclos epiflolü Roma S. Gíegor'm Bifcedit
Indictione IV anno M n u i t i j x i x Chiijh D c i i V t t p j A Ro-má an.
epiftoUtmpus exbtbent, Vna adpluris Gallta Epí(copoi da- » o ( , o \ ,
tattarefertur Itb.y. e p i j l . ^ i . U c a fraternitatem vcftram ^ " ' ^ / ^ ' ' '
fufcepti o i t i c j cura commouear, vtreligiofis vins, §c - . ^ com_
praecipué m cauísá ammarum labocontibus, omm de- '^¡titíitim
beat ídnifu concurrere, non ramen abre e l U l i f o l l i -
citudincm veftram epiftolarum noftrarum (ermo pul-
íauenr rquia íicut ignis aura f] inte ht gr-indioruta bo-
nas menns ftudia commendatjone proficiunt. Q i i i a
igitur Redemptoris noftn grana cooperante, ranta de
Anglorum gente ad Chr.fti.ana: fidei gratiam m u l t i -
tudo conuertitur, vt reueremli/Iímus communis h a -
ter & Coépifcopus nnfter Augnftmuseos, qui (ecuti
íunt ad hoc opus exequehdum,per diuería loca allerat
non poííc fuinccre^liquancos ad cum monachos cum
dilcóliííimis & communibus filiis Lamentio Picsf.y-
tero &: M d l i r o Abbate praeiiidmius rranímittendos.
Ec ideó fraternitas veftraeis caritaremt qunrn deceat,
exhibcat;atque «a illís,vbicumqne neccílc fuent aux.i- F
lian feftmet: quatenús dum vobiS opiru]antibi,> m i l -
las illic remorandi cuuílás habucrint, & ipíi v d t i á fe
relegatos confolatione oongaudeaut, Se vos folatio-
rum exhibitione, in cauísá , qua diredli funt, poífuis
participes inucniri. Hac Grtgorm Papa ad Epifiopos Gal ad Épifco*
iicí: quorum primus iter tila agentibw fi ad omnes accejfennt, pos Galla,
Qccurru wuifendui S. Serenus Mallllicníis , deinde forte,
fedepiñ 49 ad eum rfíif^Virgilius Archicpircopus Are-
hteniis-tpoftea Mennas Archiepifcopns Tholofanusjrfí
S. Lupus Cabilonenhs c u m Actadedtmusxxvu lanua-
rij, tándem IKo\\\y{s,aliu Aygnlí-us , jine Agiulfus M e -
teníis. Oblata interea occafione Brunechildas Reginae <I/7Í«
pottefla ejl epiílola qua^y eft (ib. y, qua ob beneficia S. Au -
g u i h r . o emfq, ¡octu quondam praílita g r a t í n tlli aftü h£C
addtt: Sed ve mercedts veftras magis magifque j j t f r u . Bruñe.
¿lus vbenor, pe timos» vt monachis prxfcncium api- chiláem
cum portitonbus,quos cum dilcíliftimis' fiiiisnoftris Rsp»amy
L'Turenno Fresbyrero & Mclltto Abbate ad prasdi-
¿fcjm reueiendidinlum fratrem Se Coepifcopum no-
ftrum, pro fo q u ó d lilos, qui (ecum (unt, furlkere fibi
dicit non noilc, nanífnitnmusjpatrocinij veftri íuftfív-
gia benigntus minilheris: arque ira fii ómnibus adcííe
dignemini, quatenüs dum bonis excellentisE veltras
Bb 2 inútil
 15* D E S. L A V R E N T I O A R C H Í E P I S C .
Avcro- i n i f is mcliora íncccircriiit , & nullas iliic r.'ioras vel
RH G.H t]if}j:iilc tres niiicuerint, tanió crga vos ac diílt iíHaios
4 nobis í)epores veíhos Dci noftn ir.iíericordí uii pro-
UOCCÍis.cjuarito pro'ems vos amore in huiiiíhiodi cauí-
íis miícncoi di; er exh:betis. lUc GrenortHi.iuma.liiX ibi-
& Chto- dem 55 etufdew argnmenn extat ad Chloihartum 11 tum Re-
tjj'anum ^cm $rj,Hortím Netipaiiorum eptj'loU: m qita tterum eodem
a Uegem. orjíne nom¡nat dilr¿ti(íj,nos hü )s Laurcntuim Presby-
r<;'(5m M^-Híi mr, Abbjrem. Ineim tum regnterant
'kftfcopt P-zr.-y/zj Siniplicuis , Rntonugi Mclantins, -ín-
é&jtík S Licinm-; (qnem ipfrñ x 111 Vebruarij celebramui)
Entines prioris epifiolt S. Gregonj infcriptiotie noti.
9 Regrejfiy tn Bütártmatri eum fapw S^Liuvcntius/am-
tna nmntum graniumne exceptas efi oh leganonem adSnm-
m".>n Púnuficent ex voto atfie expeclatione fingulorum ex-
Gr.i'ff4
peditam.Teftuhtntur ülud auxnlium cooperatorum addactuni,
lintannia ¡¡ItftrtA allata , palltum S. AagifiiW totius Britanma
redutu. f>rmAll Arcbiepifcopo confluuto m;¡fum , famltas varios
Bpifcopat-.u erinendiconcfjfi , demque S.Grcgorij epijloU ad
•Aug:iihn:i?}i. E'.helbertum Reotm, eitifj^comugem Reginam,
\n c¡;¡a vlanm honorífica S• Laurenttj mentio reperttnr. Re-
me.ultes igirnr, éw/wí S. Gregorius, dilcólillinius ñlius
noller Liiirenniis Presbytcr & PerrusMonachviSiqna-
-lis ergi renerendiílimuni fracrem & Cocpilcopum
¡5 noftrum A ijjaftinnm gioriaveftra exticcnt, quanca-
áuc iHts (olacia vel qnalem caritarem impendenr, re-
tnierunf-. D e í i Regina plunlnu agemus xxi-v Februar. De
S. Perro momcho,í/íí« Abbatepnwo monaíierij SS Pe-
t n & Pauli, egimm v i lanuanj: cum monafierii t e r t m Ab-
bai itnté ifwíffwrfi.faí Ruffinwnns fuit. Refampto mox prtfii-
t l m viuendi inílituto.Jlrenué l.tboratum efl , nonfolüm vt
Angla- S.ixoves aut ab idobrum anuo cultu ahflraherentur,
verd.^ C b n í i i religioni iungerentur, aut fápütyti facrofan-
ctu legibus doctnnatjue CdtfailuÁ imbuertntiir-y fed etiam vt
Citm Bri- antujui Bntones Scotifafraterna admomtione indneerentur,
tomhm & adpiccm C uholicam íecnm habendam, & commn-
ScotufH- ó'errt euaogeiizartdi Gentibuspro Domino laborem
flra ¡abo- fufe 1 píenducu : c/r/oí Anguftinus ad Sjnoámn conuocatos
ratm» tnnemt fuA peiutom aduerfanos, vt plunbusprofeqnitur Beda
Itb. z cap.z.
: 10 Qnarein AvgJ.U Suxon'ibíifjjexíolendls duplicandnm
fihi Uboremraii SS. Anguftin{is? Laurencms, alitc¡3 focijt
prouim tas ¡nter fe dtuiferunt.Tum n a m ^ . v t tradit Bcdacap.
htjCfipt
^ anno D..ii;nm,CíE Incarnanonis DCÍ v Afiguftinus Ar-
orátndtur chjepiicopiis ordinauir dúos Epiícopos, Mellitum v i -
delicet &c Inftjim; Meilirum ad prxdicandum prouin-
Millints,
cics Oi icíKa'm 11 S ixonum, Vbi vero HÍEC promncia
verbam vencatis accepit, fecit Rex Ethelbertus in ci-
C uuatc Lnndoni.l eceleíiam S Pauü Apoftoli, in q u á ' o -
cum Sedis EpiCcopaüs & ipíe & fuccéíTores eius habe-
rent. luftum vero in ipsá Canna ad Occidentem E-
pifeopum oi clmatiit in ciuirnte Roíecefti ej in qua Rex
ébcleíiarn B, Audrex Apoftoli fec¡r. Laurentium vero
prA reliqui* flreniit* faluti anwiarum vacantem S. Aüguflínus
hidicatút virum ídoneum , quíprimam illius E a U f u adole-
fctniiam adjUtum vtnlem tjfei perdniturm: quare tejh Beda
Lantén .- .fu/)^. ne, fe defunólo (latus EccieliíK tam rudis vel ad
ttM. horam Paílorc deftiíutus vaciliare inciperer,i^/¿ átlliiic
viuens Liurenriam Epiícopum o r d i n a u i r m Eccle-
J¡.t Doroucrnenft ftucejfurum. Sedem <Í«Í¿;;; Epircopalem,
Vt ítb. 1 irf/).35./¿^iíí4?', Augnftinus fecerac in eccleíia Ro-
manorum aruiquorum opere f3í5ta;^/9 in nomine (an-
d i Saluatoris Dei & - D j m i n i lefu Chnfti facrara. Fe-
cerar «f/áw monaftenum non longé á ciujjtate ad O -
rtenreui,in quo eius horracu Eíhelberrus á fundamen-
Confecrat ris conftruxit ecclefiam beacorum Apofto.'orum Petri
hiccccíe- & P.Uiii, quam tamen non ipíe Auguftinus, fed fuc-
fiarn SS. ceííbrems Laiircr?rius coní'ecrauit;<íí mox, vt l i b . i cap,
Pifri-ér ^ íí(¿/í«r,corpus S. Auguftini, quod iuxta eccleíinm po-
Fa'.tii:
íicunruerac, mrró illatum in porricu illius aquilonar!
. .. „- decenter fepeÜmt. Dchinclus eft rfttr£?/j S. AManllinus
fuccedit S. - V , ,, h ^
Augujii- fepf ttíti KUenoas lumas, atqtte, vt addit VVigo'menfis,
»o6ob: fená t c n \ ¿ : q u i í b a r a c t é r e s coniieniuntin aimum btjfexti-
C A N T V A R I E N S I
tilew DCVI 11 ¡itterá Dominical! G F. ad quem annum etiam D
ohuumem annotarunt VVelimonuihnevjii & Sigebertm.
Abexcejfu ergo S. Auguflwi, Dorouernenfi Ecclefu praftittS.
L.turcntm annos x. menfes v m , díes v n , v i r a funclus 11 Ffi-
bruarij anno Cbrifli DCX IX. quem annum cor.firmat tem- ^
pítí Meliiti fuccejforüiqutapud Bedam cápé7ipoftquám an-
nis quinqué rexit Eccieíiam Dorouernenrem, raigra-
rutad cslosannoab Incarnatione Domini iexcente-
íimo vigclirno quarto, dieodraua Kalendarum Maia-
rum, Oitaatiíem Archicpiícopus Laurentius W/w/ínoríi
peregitiitacap.^. 6 deferibit Beda.
§ I F VitaS. Laurentij mEpifcopatttyer--
h ü S. B e d a r e l a t a .
i i T Aurentius ArchiepifcopatusgradupotituSjftre-
•L-J.miliinié fundamenta Eccich^.qua: nobiliter ia- fubdites
da vidir, augmentaie, arque ad p e r í e d u m debiti ciú*- tUfffmi
minis, & crebra vocc-íandíE exhortationis, & conti-
nuis pi«operarionisexemplis prouelierecurauit. De-
nique non folñm nouífe , qus de Anglis erat collcda,
EcclehiE curam gerebar, íed Si veterurn Briranniff in-
colarum, necnon & Scotorum, quiíí Hyberniam, i n - ^
fulam Britanmar proximam incolunr.populis paftora-£
l e m impenderé íollicicudinem curabar. Siqmdem v ^ Britannos
Scororuin in praffará ipforum patria, q u o m o d ó ¿ k & H i b e r -
Butonum in ipsa Briranniá,vitam ac profcHionem mi- nos
.ñus Ecc^íiaflicam in multis cííe cognouic, máxime
quód Paíchse (olemnicarem non íuo tempore c e l e b r a - p ' a f c k a
renr, (cd, vr íiipi á docuimus , ¿ á decima quatta luna me re/e-
vfque ad vigeíimam Dominicse Refurredionis diem
obícruandiim elle purarent;ícnpfit cum Coepifcopis ¿
luis exhortatoriam ad eos cpirtolanr, obfecrans eos &
conteftans vmtatcm pacis , Carbólica obíeriiátío-
nis cum eS, quee toto orbe diffusá eft, Chiifti Eccleíia
í e n e r e , caías vídelicet epiftola? principium hoc eft;
Domims can/íiinis Fratnbus.Epifcopis vcl Abbatibus, tñfyqipi-*
per voiaerfam Scociam, Laurenrius, Mellitus & luftus ílolá
Epifcopi, ferm íeruorum Dei. Dum nos Sedes Apo-
ftolica more íuo , íicur in vniuerfo orbe rerrarum,in
his occiduts partibus ad prardicandum gencibus paga-
,riis du igererj arque in hanc íiifülam', quar Brifaiíjtíll
nuucupatiir, condgir introiííe, anrequaro coanofeere-
mus, credenres quod iuxta morem vniueiíaiis Eccle-
íiae ingredcrenrur,in magna reucrentiá fmcíirans tam
Bntones quámScotos venerati fumus.Std cognol'cen-
tes Bntones, Scotos. meltores putauimus. Scotos ve-
ro per £ D.^ganum Epifcopum in hanc, quam íuperiús e
memoríiuimus, iníulam,& d Coiumbanum Abbatem ^
in G illns venientem, nihd diferepare á Britombus in
eorum conuerfationé didicimus. Nam D-^ganus E-
pifeopus ad nos veniens,non foiüm cibum nobifeum,
fed nec m eodcni ho/pitio , quo veícebamur, fumere
voime. Mifitidem Laurentuis cum Coépifcopis fuis
etiam Britonum Saceidotibus lirreras fuo gradm con-
1 1 • ^ - , 1 1 - conattU
dignas, quibuscos in vnitate Catholicá conhrmare <?3í^cí/,í;;
nuegit. Sed quantum hace agendo profeccrit, adhuc
g pracíenria témpora declatant. g
\ i His temporiDus venit Mellitus Lundoniíe Epi-
feopusRomam, de neceílariis Eceleíiíe Anglorum
candis cum Aportolico Papa/"Bonifacio tradaturu'Si ' j
Ef cum idem Papa rcueiend ííimus cogeret rynodum profitla
Epi/coporum Italia: , de vira monachorum & quiete Ro^amS.
ordinaturus, & ipfe Mellitus inrer eos aííedit anno Aííi!'/í7,
odauo Impenj^Focatis Piincipis, Indiccione deci- -
materna, rertia die Calendarum Martiarum; vt quar- 6l0f
queerantvegularirer decreta, fuá quoque audoritate
fobfcribebs confirmaret, nc in Bntanniam rediens,fe- accipit a
cum Anglorum EccIclicT/J mandara arque obleruan- %»itacíei
da deíen et vná cum epirtolis,quas idem Pontifcx Peo : '
chlcdo Archiepifcopo Lauremio, &c Clero v ñ i u e r ^ ttr'!t4'
íimiliter áí Edilbeitho R e g i , atquegenti Anglorum
duexit,
«3 Anno
 U F E B R V A R í I .
13 Anno ab Incarnarione Dominica fexccnreíimo
décimo ílexco^qm cft annus vicclrmus primns^ex quo
í
¿loritur
Aagulbnus Epiícopus cum íbciis ad pra-dicandum
•Ethilbtr- gcuti Angiorum miílus e(t} ñdelberthus Rex Can-
ttn Rtx ui.iriorum poft regnum cempi/rajc,qiiod qumquagm-
anno 61 o: ca Se íex annis giociohllimé cenuerar, aecerna coelcltis
fue ce dan t
cegm g a u d u í u o i i r . A i vero pott mortcm Edclberchi,
$n C*ntto cum tiúúá eius Eadbaldus regni gubernacula íuícepd-
E*dí>al- lec, magno cencllis adhuc ibi Eccleíiae crcmentis de-
dfn Rex, trimento íuit^Sicjuidem non íolum Ghnfti fidem rc-
cipcrc noluerat, ícd & fornicacionc pollutus cíl tali,
qualcm nec intergsntcs auduam Apoltolus tcllatur,
ita ve vxorem patm haberct/^uoí vtroque (célere oc-
xCor.j.i
calioncm dedic ad pnorcm vom-icum rcucrtcndl lis,
qui lub imperio fui parcntis, veUauore vel timorc re-
gio, fidci tk callimoniiE lura (ulceperant. Ncc íuperna:
ri igeiia diftndtiüms pérfido Regí caíbgando vel cor-
rigendo defueie. Natu crebrá iiiouis vefamá,*^ ípi-
ntus immundi inuaíionc premebatur. Auxit autem
proccliam huiufmodi perturbationis etiam mors /^Sc- '
berthi Regís Orientalium Saxonum , qui vbircgna
xones O- perennia petens / eres Hhos íuos, qui pagani perdura-
rientales ueranc, regni cemporalis hxredcs rchquit ; coeperunc
filtj Se- iili mox idololatriíE , quam viuente co aliquantulum
berthi,
intcrmiíilíevidebantur, palám reruire> í u b i c d i í q u c
l
populis idola colendi hbcram daré liecntiam. C u m -
idoloiairA.
que vidcrcnt PontiHcem celebratis in eceleíiá Miíía-
B
í u m fo^emnus, Euchanlliam populo d a r é , diecbant
(vt vulgoferturjad eum.barbará influí ftultitiárQjja-
rc non ¡k nobis ponigis pancm, nitidum,quem & pa-
tri nolho Saba (lie namque cum appellarc confueuc-
r a n t ) dabas, &: populo adhuc in ecclcíiá daré non de-
fiftis. Quibus illercípondcbat; Si vultis abluí fonte i l -
lo (alutari, quo pater verter abkjtos eft, poceftis etiam
pañis ían¿li, cui lile parf icipabat, eíle participes : íin
autem iauacrum vicae contemnitis, nullatenús yaletis
panem vit« percipere. At illi) Nolumus^nquiunt/on-
cem ilíuftí intrare: quia nec illoopus nos habere nou»*-
muSjfed camen pane illo refici volumus. Cnmque d i -
lígentet ac íapé ab illo cílent admoniti , n e q u á q u a m
Ücn poire,vt abfque purgarione facroíandlá quis obla-
tioni facrofanóta: communicec, ad vltimum furore
comrooti aiebanc: Si non vis aílentire nobis in tam
facilicaufsá, quam petimus, non poterisiamin noftrá
prouinciá demorari. Et cxpulerunt e u m , acdefuo
regno cum fuisabite iuííerunr,,
14 Q u i expulfus inde venir Cantiam 3 tra^arurus
Synodo
cum Laurcntio & Iníto Coépifcopis, quid in hís eíícc
Eptfcopo- agendum. Dccrctumque eft communi cobfilio, quia
rii,di[cejftt fatiús eílet, vt omnesin patriam redeuntes, libera ibi
ax Britun - mente Domino deferuirent, quáiti inrer rébelles fídci
n i á con-
Barbaros tine fruótu reíider^nr. Difcefséréitaquepri-
tlufo,
m ó Mellitus ac luftus, atqnc ad partes1 Gallias íecefsé-
c r e , ibi rerum íinem expeólare diíponenfes. S e á non
multo tempore Reges,qui prsconcm á fe veritatisex-
puIerant,d£umonicis cultibqs impune feruicbanr^Nam
cgreííi contra genrem m Geuiíiorum in prailium, o m -
nes pariter cum fuá milicia cotrucrunt; nec íicf licct
auóloribus perditis) excitatum ad (celera v\(ilguspo-
luit c o i i i g i , atque ad íiiuplicitatem íidei & cantatis,
quse eft; in Chrilto, rcuocari.
15 C u m vero Laurentius Mellitum luftumque fc-
cuturus>ac Britanniam eíTet relidhirus, iuílit ipsá fibi
S.taureo node m eccleíia beatorum Apoftolorum Pctn & Pau-
ttui k S, li.dequa frequentei'iam diximus, ftratum paran : in
Xetro
q u o c ú m poft multas preces ac lacrymas ad Deum pro
ftatu Eccle(ia: fufas, ad quiefeendum membra po-
verbm. fuiíTet, atque obdprmiíTeCjapparuic ei bcaciííimus A*,
bm ex-
poftolorum Princeps, & multo illum íemporc fecre-
tae nodis flagcllis acrionbus afficiens, fcifcitabarur
Apoftolicu dift'riólione, quare gregem, quem íibi ipfe
crediderat,relinqueret, vel cui paltorurn oues Chnfti
in medio liíporum poíítas fugícris ipíe dimitteieti' A n
fibruarij Tom.l
mei, inquit, oblirus es exempíi,qui pro paruulis Chri- Ex V.
fti, quos mihí in indicium íua: dilcdíonis commen- BEOA,
dauerar, vincula, verbera. carccreSjafflidtioneSjipíam D
poftremó mortcm, morrem autem crucis > ab intide- , •
hbus & inimicis C h n f t i , ipíc cum'Chnfto coronan-
dus pertuh ? His B. Pecri H <gcllis íimul LS: exhortatio-
nibus animatus fiiiiuliis Chrifti Laurentius, mox ma-
né fadovenitad Rcgem.Oíc rectóto vefti'^cnto,qiJan- vibictbtM
lis elfet verbcnbus laceraros, ei oftendif:cuii multüm 0ft<'ni" .
0 . . /- /7' conutrttt
miratus, & inqmrens qms tanto vuo tales aulús clíct Rc^ern.
plagas niHigerc f Ve audiuit, quiacaulsá fuac (alutis
Epiícopus ab Aportólo Chnfti tanta cílec tormenta
plagaíqiiíjperpeííus, extimuit mulrum: atque anache-
roanzato omm idoloUtrix cuhu, abdícate connubio
non legitimo, fufeepít íidem Chnfti,(S< baprizatus.Ec-
cícíiae rebus , quantum valuit, in ómnibus confulere
ac fuierc curauir. Miíit etiam in Galliam, t\' reuoca-
uit Mellitum & luftum; eoíque ad fuas Ecclelias libe-
le inftituendas rediré prxcepit. O u i poft annum ex
quo abierant reuerfi funt, & luftus quidem ad emita-
tem Rhofis cui pr^fucrat.rediir. Mcllirum vero L o n - ^
donieníes Epiícopum rccipeie noluerunt, idololatns
Ponnficib^s magis feruire gaudentes. N o n cmrp tan-
ta crac ei, quanca patri ipfius.regni poteftas , vt etiam
nolcntibus ac contradicentibus paganis Antiftitem
fuae poííct Eccleíia: redderc.» Vcrumumen ipíceum B
ína gente, ex quo ad Dommum conueríus cft.Diuinis
fe ftuduit mancipare prajeeptis. Dcmque & in mona-
ílerio beatiííimi Apoftolotum Ptincipis, cccleliam
fanda; Dei Gcnitricisfecit,quam conícerauu A r d u e -
piícopus Mollicus.
16 Hoc cmm regnante Reges beatus Archiepifco- ^
pus Laurentius regnum caclcftc confcendit, atque in itlotiturt
ccclcfia & monafterio fandi Apoftoli Pcc*i, luxta
pra2de:ce(]brcm fuum Anguftinum (epulcus eft-, die
quarto Nonarum Februanarum. Poftqucm MellituSj
qui crac Londoniae Epifcopus, Sedem Doroucmenfis
Eccleíiae tertiusab Auguftmoi fu(ccpit.
a lohiu i n V i i á S . C o l u m h a n t . t l \ h c x n \ x rnralam gens Scoto- ScotiaHi-
rumincolic. Ita etium Ifidorw Hiípalenfis lib. 1^ Ongtmtrñ bernia,
cap, 6 , & alij pajfim. .
b VVilfrtdtíi contra Scotos a p » d B e a a m lib. j cap. % i ita loqnitur:
Pccius a qinatádeciriiá Lu'ná vfqac ad vigcíimam primam paícyngB_
diem Pafchx Domin.itt«cf lebrabac, quod vos non fjeitis, ieb',a((im
- . qüi a decimá quartá vlque ad viccíimapi' Lunam diem +
• Dominicmn Pafcha: obíciuacis.ica ve tcina dccimáLiiná ^
ad vefperam ticpius Paícha uicipiacis. ¡ta hanc tradiiionem '1
a,S. ?etro & Apoftoltí íucel'tam jcnbit a d M-.itahutn Regem
Viciortim Ceolfndm apud Bedim lib.j cap.11.. A t OalliJecuti
VfcioHj Canónem a Lftna x v i ad x x n fnns olim Votninicas
, Pafchaies celtbrauerant :.q(iA etiam ratto Pafchalis tn cych
l'rfijjyriQtía anrtorum 8 4 traditur apud Bucherium: Britannos
Autem, tu^ta Stilpitij Seperi regulamZ^. annorum eyeiumin F
Fafchhte dejignando obferitajje. tradtt AldhelmM epifiolá ad
G e r ü n ü u m tnter BonifÁciafrai num 44..
c Daganum hunc ínter Sanftos Hibernt&celtbrat Colgante 1%,
• • ' M M y h \ i *; k ; j f ^ ^ r m c n - i ' • ! r: l :<-i ú
d ColitHÍS,¡Ctili4rf)bant*) 11 Nouembr Degebat ü t u m i n Ltixo-
uienp ¿cenobio a fe exfrutio fub Sigtherto , asioTheoderict &
Theodeberti 'íub quibus In per GAlliam in S n í a n n i a m vene-
rdhf, .. • _ • _ ' ' • *•••,•*
c d r i a - a n n u m 7 ? 1, qnó hifloriam abfoluit Beda : tum Britanes
. infuorittt. l'afchaliperjeuerA.bant', quos in Boreah Cambriá ab perducir
j Eébadio<Ej>jfMpoVenedoti& ad Romanar» obferitandam Pafcha- ^.j j u ^ / j j
tii confuetudinem addrSíos fuijfe tradtt Hunfrediis Lhuyd ib le¿itimUtá
fragmento defcriptionuBrttanmAfolio 15. Huno autem Elbo- Britonei
dtum anni 809 obitffe tradtt ex Caradoci Lancaruitnenfis
Chromco Vfferttutn Britannicarum Eccleftarum antiqmtati- g ^ J
buteap. 6. A t Scoti tn H i b e m i á At'.jirah primo apud Bedam '
lib. ^cap.i, tum aitj Scoti in tiiberniá nonJubditi monafierio p¡fl¡
Hyenfi ltb.i¡ cap. i s d ' i n Pifltin Septemtrionalt Brnanntd eo-
dtm ltb,$ c a p . i i t denify monachi Hyenjts c a p . i i adCanonicum
I'afch& ritum perdu£li funt circa annum 716.
f BomfactMA iv ftdit ab anno 607 ad 614.
g Phecaí regnauit a x^Houemb.an. 6 o í ad 6\o} quo eim oBah»
&> vltimo hie Synodus RomA habita, .
h Alta M S S . m i u d a n á a .
l ItaSaxonice. at in Lurinii. codicibm annus 'XlU /eco Xyijfcír
erroremfcriptuifu it.
Bb j
 i94 D E S. L A V R E N T I O A R C H I E P I S C O P O C A N T V A R I E N S I
AVCTO- k y / / / ^ . Sabercthi.é1 Scbcrti. inftantet oranr, ne tranfgrediatut legem facrofancti D
RECJ.H. I Kíí4z?/«r ¿i Sexredus, Scwardus, & Sigebertus. inftituti, & offenfam incurrat ib¡ praeíidentis Pactoni.
A m Bedu Ub i cap.-j Occidentales Saxoncs antiquitus GcaiíTc
yocicostradireos adfiUtm Chrifticonuertit S.Btrinta'Epijco-
At illa refpondens fe potiús facrum locum honotarc
pu*, qnicol<tHr } Dtcemb. & exaltare velle, vrget propofitum. Vix atrium attige-
rat, cúm fubito diris totíus corporis ftimulata crucia-
tibus, exclamare ccepit .* Cito, inquit.me hinc auferte:
f V M i r a m U m nuitÁ $3 pofí mortem, ecce iam morior, Oiantibus pro ca Clericis, Regina
ex L e g e n d a J o a n . Capgrauij. falute recepta ecclefiam cruce argéntea cálice p r e -
cipuo aliiíque doms exornar, & S. Laurentium iugi
veneratione inuocat, quem adire corporc nequibar.
*
Jín bnUt
l7
P Ergcns B. Lanrentius in a Scorjam » venit in
quamdam regionem, vbi tranficum ílbi & í o -
jHpm mn. g ^ f a f o maris brachi'im negabat. C ü m q u a rehdcret
Anno autem Domini fexcentefímo d e c i m o n o n o s .
Laurentius/rertio Nonas Februarij relinquenshoe fe-
/

culum iuxta S. Auguftinum (epultus eft.

nauta. próximo coilc, nauem expedbnSjqui hodie Collis-
n Adueña Saxonicus.ínnatis tergo calcancis.poft
ftibmerfo: Laurcncij-vocatur; vifum candem nauram obfecrarjVt
innúmera Sandorum quíEllta patrocinia,venit in A n - innati
tranímitratnr. Sed h o m ó á D i u i n 5 & humana pietace
gliam , & apud Wcftmonafterium Diuinum accepit Wr¿í
aíienus,preces fupplicis dum refLUatjfuperná indigna*,
oraculum , falutem fibi qua:rcndam apud S. Auguíli-
lione, non folum hiatus maris, fed ectieftisflamma
num Anglorum Apoílolum. Q u o cúm p o í l t r i d u u m
moximpium cum fuá naui deuorauit. Q u o d videns
orationibus inílitiííet- tres Angelicítclarítatisperípe-
h vir Dei, plenus íide & Spiritti fanólojfc mare t a m q n á m
Xit vitos, fuperno fplendore radiantes , quorum me-1 g
campum ingreditur, &: vndofos montes ac fi fohdos
dius ftatutá procerus, cefariem habebat caelefti niue
pedibus calcans, in ahud littus ficcispedibus tcanfdu-
dealbatamjafpedlus eius dulcis fitsraabilis, vltra mot-
citur»
talem nitoremfualuminaexhibebat. Ctucis vetó í i -
B 18 In vico quodam Euangelium prsedicans, cum
g n u m ^ u o d i n dextráfetebat)ineífabili íplendote r u -
nullnm qni éum reciperet inueniret \ cum exprobra-
tilabat. Q u i á d e x t t i s eiusetat, mediocrem ftaturara
noclu í t á tione expulfus, fub quadam fepe no¿te illa requieuit;
praeferebát :fínifter autem latetalís Zachasum prsfe- ioÜuniHr
win* 'U»- & fpjencior folaris de caelis cffuíus,tcftem Domini cic-
jlratur, rebat ílaturá. Omnium vero indumenta fuper huma- aS^ A , i '
eumfuliit, & no<5lem iliam fibi in diem conuertit. ,IU
'vicocom num intelledum erant glonofa. Apprppinquantibus ^ u r e n t b
lum vetó malignum plebis vigum, qui nuntium falu-
illis aegro, qui in medio eorum erat,dixit; Ite, 8 ¿ folu- ^ Mtllit»
tis exrerminauk, ia£fcum de fuperís fulmen cum ó m n i -
tis natiuis neruorum nexibuseum in ftatum fuum cr¡- appannti*.
bus flus fubito conflagrauit, & in perpetuam folitudi-
gite. Ptotinus dexter á capite, finifter á pedibus inuo- ^
nem totum locum ipfum vt Sodomam peíTumdcdit.
luta membta extricauit.Cúm autem aeger exclamaret,
19 Prasdicante viro Dei vbiqueinScotiam. verbum
fanitate teceptáj fíngulos Sanélos túmulos fuos mira-
C Dei, & f a m á einslaté diíFusá,S. cTernanus Hiberniac
re confpicatur. Sanftus autem Auguftinus erat in me-
fuadtt Archiepifcopusadeum venit, vir tantas fanótitatis ve
Ternano dio, á dexttis S. Lautentius 1 & a íiniftris S. Mellitus
tres momios fufeitafle dicebatur.Qui audiens B.Lau-
Fafch& Epifcopus»
cbferua- rencium de Pafchae obferuatione aliiftíjue Apoítolicis
tiommle. inftitutionibus difputantem, dedit manus veritati, & a Aceejfnm S. Laurenti) ad Seotos tradunt eX Gtél.Spinade A b -
gitimam: fUam gentem in pofterum corrigere fatagebat, battbm, Hirpsftldttu & M a i h e w i m .
h H m v i d e r i m i u s S . L m r e a i i j yinates a Gofcelino de/criptas
zo RegreíTus tándem Sandus Dei, inuenitcuiufr
fupra diximtti, nec eamdem cum Bid& hiíloria. mererifidtm.
dam hofpitis fui filium defunótumj patremque & ma- c Harpsfeldio , Ternaus é> Teruanus. cí/i>«r Teruanusjyíd
trem luduofos valdé, qui voce magna clamantes d í - T e r a n n u s S p i f c o p f í i P i í i o r u m i z Iunif.fgdhoc/enior. A l i u s
mortuum xerunt; O Sancfte Laurcnti, refufeita filiura noftrum, Trenanus monachtu i j Marti} & Trienanus Abbas i x
rejHfciíat: y í fíjelius credamus in illum , quem praedicas lefum Marti] referuntur k Colgano. 4 F

Chriftum. Q u i faótá oratione, Surge, puero dixit:fta- d Por Jdum loctu Scotu, i » quo obiit S, Pallad!us, dicetur 6
lultj.
^ timque ille íurrcxit; qui teftabatur qbnixé fe á tetef- c S. Margareta, vxor Malcolmi ix\}obnt anno 109 j , apudRo-
nmis ípiritibus ad flammea tártara r3ptum;fed orante gerittm Houedenum, quo citatoobitum referí Baronius a d an"
S. Laurentio , á lucifluis Angelis Dei ad corpus redu- numiogy.deeáagemuíxlunij.
foniem é t u m . Q u o cum patre & matre & tota domo & C O ' f imo guaico Nouas.
froducit. gnatione baptizato , vir fandus regionem penetrans,
íigna & documenta falutaria vbique oftendit, & itixta § y i EfitaphiumJefulero adjeriptumy
quamdam.vrbcm in locis arentibus fontem aquac pro-
ex Harpsfeldío.
duxit, qui ha£tenus indeíicienti vbettate manare non
deíinit.
d i \ Invülá quadam nomine á F o r d u n á e c c l e í í a m i n
^írf/íw^/«honore ípíius pofi: eiusobitum incolae condiderunt,
H IC SACRAJLAVRENTIJSVNT SIGNATVI MONV-
MENTI.
T V QVOQV^E IOCVNPVS PATER> ANTÍSTESQVE SE-
j.r4«rc«-qU£rant0 fan&imonis candet priuilegio , vt nulla
i t ) n e g » ~ vn(jliam fa^minarumbanc intrate poffit. Deo autem
CVNDVS,
ftsflmi- amabilis Regina Scotiac S. e Margareta, pia rejigione PRO POPVLO C K R I S T I , SCAÍVIAS DORSVMQVEDE-
titd. cum cereis aliiíque facris obiationibus coepit hanc vel- DISTI ;
ARTVBVS (HVllJtACERIS MVLTA VlBlCE MEDERIS,
t le intrate. C u i ad portara attij occurrcmes Canonicí

DE
 D E S. A D A L B A
M A R I T O S.
I N B E L G I O E T
Commentarius
§ I S . Adalbaldi Vita, [cripta, Reliquiá
tranflate, mltits facer.
Lluflrií mhilitate & v l f m t effulfit feculo
AN.CHR.
Cbrtfii feptima fanfttfitmi A d a l b a l d i / á -
DCLIt.
m i l í a , c u m comux fanfta atque ex ea qua-
II FHBR.
S.Adal- tuorliberi fanfti.omnes Eccíefiaftuo cultu
haldivxor m honorantur : R i d r u d i s vxor x n Matj*
S.RiíirH- Mauroncus)í/í<« V M a i j : c ü m patrocinio mplorale vrbem
Duacenfem ab hcrfltbus Itberatam fuijfe retulimus v i l a n u n -
4 liberi
rij. Pr<ííiptt4jí/í4r«w S. Eufebia AbbatijfaHamatuenfis,
B colitur x v i S U m j : alia fant O o t C e n d i s Abbattff* M a r -
ch'wienfts, & Adalíendisj» iuuemute mortua : <Ü< facer eíl
*u¡a S. x x x luntj dies, huic x x i v Decembrü. Accedit horum p r o t -
Gertrudu. u i a , & S. A á z l b a l d í a u i a S . G c t t t u d i s M a m a t t c i ad Scar-
pum monafterij fundatrix ac prim* Abbattjfa, cuím natalis
t m i d í t i n v i Decembrü. loannes Píejpordm tn stemmate
prtmipum Hab(purgo~ Auftnacorum, alterum SS. Adalbal-
do & R i f a u d i adfcrtbtt filium S. V r C i n n m , ^ mundo
8c vxore valdé opulenta relidis, ¡n folitudine Deo (o-
li feruicns, viram cranfegeric : de quo alcipmum alto-
7umfcriptorumftlentium>vtmfraconñabit, ':.
2 P r m u á , quantum ajjequmur, S. Adalbaldi mem'imt
VitA epiío Hucbaldus monachus Élnonenfís i n A d i s S. R i ó l r u -
me i . dis vxoris , quA ü , t u m ex relatione ac tradittone feniorum,
tum ex monumentií nonnullú btfioricü, ab N o r d m a m u á po-
p u l a t m e feruatú y anno Chnftt c u v n a d Stephanum
Leodicnfem Epifcopum confcripfit. Altera eius mentio ejl
in Vita S- Eufcbiae filu, fiueauftor eiusfuerit idem Huc-
baldus, vtt cenfebat Rofvveydus,ftuealius potius, qut veftigi*
HucbaldtfecutuSihanc fuo ftylo peliuit. í n vtrtfque bis Aftis
culttu altquis adreltquias S. A d a l b a l d i ^ w á a Deo & m i -
raculis excítatus,profertur :in fecundis ettam par M a r r y r i -
bus Adalbaldus lj<i¿Éí«r. Vtriufque epitomen quamuisnon
mtltürn difcrepantem infra damus, quo certtor rerum Adal-
baldi notttta hauriatur. Vtraque detnde Vitacarnnne heroi-
nii
co defcnptafuit. Priorem, S.Rtftrudúedidít loannes mo-
nachus Elnoneñíis 4^ Stephanum monachum Gan-
denfero^ nobilem D o é t o r e m , pti appellat, & perfeótas
eruditionis doótriná adornatum, rogante imó pracci-
picnteEpifcopo Cameraceníís Eccleliae Etluino , qai
in ea dignitate v t x i l ab anno c MLXXX x v i , ad annum MXI
aut fequéntem.Htc Poéta Adalbaldum inuocat Patronum,
eoque interucnientc, íigna,virrutes & muñera praefta-
ri depingit. Alter Poeta in Vita S. Eulebias, Adalbaldum
primus M z t i y t e m appeüat.caputfyabfciffumdefcrtbit in ca-
vntatu Angelorum a d locum ¡epulturáí propriii manibiu de-
tulijfe. Auftor a Molano in Addttionibus Vfuardí ad x v i
Mártijhabetur (\y\\d2ivn profundioris Cacnux>quieiufdem
Euícbi<j a ^ i o n u m gefta & prosa &c carmine edideric.
At Raphael Beaufchampius traftatu de VVefiergothii.ad h i -
(ioriam Franco-Merouingicam Andrea Sduij adtuncio , fub
nomine loannis monachi Bcncdiólini allegat, a quopnm
p o m a de S. R i(5lrudc babemm ehboratum. Ex vtroqucepi-
tonien rerum ad S. Adalbaldum Jpeélantium damus.Subdt-
fíuu de'wdeparuum fragmentum exltb. i Synopfeos Franco-
Merotmgic<e memoran A n d r e x S i h v ) , ^MÍ Arcluprioc
monaítcrij Marchianenfis banc fuatn bilionam, adan-
n ú h u c K C i v dedu¿tam> infcripfit Petro Atrebateníi E-
piícopo confecratocirca amtum u c l x x x i v - vtta [anclo
annoMccui, A l U apud eoj'dsm MArcbianenfes, & n¡dein
L D O D V C E
R I C T R V D I S ,
A Q J I T A N I A .
prxuius. G.H.
f¿r¿ temporibus, edita Vita S. Riftrudis, plurimis m i r a c t í -
VI
lutllufirata quorum altquodfutt anno MCLXVIU patratunt:
qmn rehquu ttufdem Riólrudis an, MCLX i v, ab Archic-
piícopo R e m c n í i Hencico Magno, Rigu Ludouici v i feu
Crafitfilio, & Andrea Epiícopo Atrebatcnli, referuntur
tranjUt£. Demum Chronicon Ecclcl¡« M irchianenlis
/"«¿Simone Abbztevicefimo,qui ¡iatuttur anno regiminis E
m , CÍJíi/?/ M c c i i j f viuu decepjf:, aquopiam Marchtanenfi
confcnptum e(i. Buzeltnuá lib. i . Güito FUndrtce, cap 41, <«
Stmone Abbate,auctorem huius Chronut cenftt eumdem A n -
drcam S'iluium , cui nonnuüi ettam adfcrtbunt Vitam S.
Riótrudis ante induatam. Smgula wde eruomiaexcerp't-
mus, in quibus vunj fr^rreí S. Adalbaldi apgnantur, dtgni-
tas Ducti extollitur , & plura pojjejüonum loca mdicantur,
q u £ § § fequenttbus tllujlrabtmus.
$ Reliquias S. A d . ú b A d i ex agro Petragorico Flnonem,
quodmonajitrium S. Amandt duttur, tranjlttas fuijfe doce-
niur tnCbromco M.4rchunenfi :cut adfitpulatur Poematü Reliqul*
fragirientitm apud Beau[champtum, a p r o b ó , vt bic mquity JLlnonem
dtlatA:
luxtáatcjue erudito Elnoncnll aícctá e d i t ú m , ver-
fus hos proferí pagina 424.
Te tua M u c i a d i s priüs agüita, lonathe, virtns
Traxit ad Elnoms h a na rcgcnda domus:
Tempore, 'Wafconicis quo Dux Adabaldus in oris
Priedonum rígido csfus ab eníc cadit.
QUÍÍH lacrymis luífaía gcnas Elnone recondit
Ridlrudis, t ú m u l o claudit & oíTa breui.
F.lnonen¡e monafterium y viuo adhuc S. Adalbaldo, lo-
nacho/)«/t a S . Amando circa annum DCL commtffum
fuijf: dicemus adhuitis Vitam v i Februanj. Potuit etiam S.
Amandus, (namaliquot poji annis in Aquit'tniam profe-
fiuseft) c ^ H í S. Adalbaldi l á m a n t e oict/i ebtinmjfe tllud-
q^Elnonem i d f u u m monaftcnum retuttjfe, ibiífatn(epuhhro,
aut olim a S. Adalbaldo, aut tune a S. Ridíi tidc enfto,
condidiJfe.Molaniis m Isíutulibus Sanéiorum Belgij 11 Februa-
n j fcrthitm Catalogo quodam S indloium H uinoniae le- F
j í , caput S. Adalbaldi apnd Pctiagoricum haberi,li-
ect corpus ad S-Amandum m terrá IiC; í e d u m q u e cius.
folcnniter in Aqmtaniá fien. í ^ u o d CMW
/ h í o l a m \i\dc
certiús cognoíci velimus.
4 Caput S. Adalbaldi cmn brachio Duacum tranjlatum
fuijfe legitur m códice MS. Eccle/u Duacenfu S. A m a ú , q u i
vulgo líber argenteus tnfcttbttur , ex quo tradit hüc Beau-
febamptus, pagina 419.Anno gratiíEMCCxxxi, x v n K i - hrachium
lend. Maij,allatum t i \ per Robertum Praspoíitum Dliac^ ^
caput cum brachio B. Adalbaldi parns S. Mauronti, ifmfll4m.
& bracnium 5, Gertrudis proauiíe S. M iuronti,a mo-
nafterioS. Amandiab Abbate & monachis eiuídem
loci íufeepta : Si in eccledá S. Aman Duaci funt repo-
íira hononfice. H<ec ibi. Robertum de Gondelcort co~
gnominan praepoíitnm imtrpon'it Beaufcbampius. Arnol-
dus Ruijíius Duactin EccU/iá S. Petn Catiomcui,w fuo Hie~
TogAzjophjUcio Belguo, vtriufque foliim braibij memtmt>non
vero c a p u l í : S. Amati, inquit, iníigms cotlcgiata Ecde-
íia D i u c i , practer Sanftorum quatuor corpora, etiam
debito hunore in íacratio a d í e r n a t , Se m altari folen-
nionbus anm fclimifaribus venerandas exponit Tubfc-
quencinm SanCfcorum reliquias . . . Brachuim S. A-v
dalbaldi Ducis Duaccníis & Martyris,S. M u i r o n t i pa*
ti i s . . . Brachium S.Gertrudis próauiae S. M u n o n r i ,
f ü n d a m c ! s & prima: Abbatifla: H.unnticenfis cceno-
b j . D ú o hace brachiaallata uiht ad huius Hcdcfix fa-
Í3 b 4 cranum
 D E S. A D A L B A L D O
AVCTO- crarium per Robertnm Prarpofinim huius colle^iara:
R E G . H . e c c i e d í c a n n o D o m i n i M C C X X X i . x v i i Kilcndas Ma-
. ioisí Anno MDXLVIII nouis lipfatiorhecis condecorata
(mn. ¡{¿í Raiftius>qui tnter reliquia monAftertj Awandtm
tmllas hutas Adalbaidi rece>¡fet,vt vtdeatur non ampltüs ifi'tc
corpus n l t q t m n t x t a n : monajltrmm veré Manhtantnfe
fcribit tdem Ruifttís condecoran corponbus S. Ri$:rndi.s <¿r
trium filiarum, ac )neworat£ 4«/¿ Gertrudis , nidia S. A -
á d b z \ d i f o £ t a mentione > vt demceps cultus einfdem potip~
mum apud Dmcenos videatur coniinuatus.
5 In collegiatk tgitur S. Aman Ecclefiá Duacenfi awplum
Státua & peregrfg'ium facelltm eíl, cum ara S. Mauronto eiufq^ pa-
Duact m rcnttbtts facrá : i n qukfubhmes ah tmmemorabiit twipore es-
attiríi rum jlmu/t bonori cultia^publtío expofintfum : vbi pnmus
vtfitur S Ad.ilbaldns. liliü itijpersa vefte indatuí, ítbrum
dtxtera, fmiftrá gladium portans: tuni S. Maurontus inttr
vtrumqueparenttw medias habita illuflrüjextera fceptrum,
Uua &dem tarritam otflans i tertia demum S.Riótrndis h*-
bttu f a n í t m e Benedittino vtHerWbUmaHe facra Manbtttnenfi
mananmpofita.
6 Praterea tn interiore eiufdem S. Atnati ecclefu facrarm
nomin in- vbi facra^ iiltquicureponi dixtmus,[erHAtut Catalogus San-
ter Mar-^ ¿^orum peraetajlo íharactere eXaratus^n quo S.Adalbaldo
iyres: D ^ c i inter M.irtyrcs Chnfti locas & ordo congruas afíigna-
g tur. Imo in appensÁibidem panett prAcipaorum etus Ecclcfa
Patronoram tabeda, antiphonaná MS- maionbas Ittterü htc
Antipho- ^ « " ^ - " P f 0 Commemoratione S. Adalbaldi patrisS.
n(ti Mauronti, Anriphona. Iftecít, qtii proptcr fuum
martyrium faólus eft pcrfcólus amicus D t i . V e r , Glo-
& O r a t i o . na & honore & c , O r a t i o . A d c f l o , q u a e í b m u s , D o m i -
ne, populo tuo, vt Mart^yns m i Adalbaldi merita prae-
clara (ufeipiens^d impetrandam mifericordiam tuam
fcaiper eius patrociniis adiuuemnr. Per Dominum
noíirum frcQuí. eademretultt Beaufchampiuipagiua 413
an M a r - &feqaente. Porrb Mavtyv djcitu.r Ada\ba\dus , quhdvitét
tyr- w m e n t ú fyeftabilüt nefarié ab improbu homimbusfueritM-
ctfas. Idem v n v i l i lanaartjcontigijfe SS Canuto L a -
vvardo & Baldutno Archidiácono Laudunenjt dixmus. Po-
tuií ettam tajliti* ac finceriorii fidet tuend* (ludto prouocajfc
infe odia fceleratorum Vafconum, qut a Baudewoxdo aucto'
n c o d u o i n Vita S.Amandi dicuntur auguriis&otnniec-
r o n dediri, idola etiam pro Deo coluiíle.
7 D i m eias natalem ad i v Honai Februarij, feu tune
Memoria inierfeciasfuerU, Jiuein facris fms reliquús Elnonem delatas,
i» Marty- armotant pafim recentiores; Molanas in Natalibas Sanfio-
rologiu. ram Belgij, Ferrarías m nono Catalogo Sanétoram, M a r t j r o -
logia Gallico idtomate leodij & Montiba0 Hannonu edita,
• Sanderus lib. í de Sanftis Flandri£> Mirausin Indice adFa-
C fios BelgtcoStSaujfatusin fapplemenío Maríj/rologij Galltcani,
cu'm vnias elogium a p p o m m m t l n agro Petragorico, i n -
íjHíf, paffio S. Adalbaldi Ducis Duaceníis, qui fandtus
maritus fanítae coniugis,(3¿: fandae prolis quaternae pa-
tee (fuit enim S. Ridlrudis maritus , & ex ea genitor
S. M i u r o n t i Abbatis & Lcuitse & Sandlarum V i r g i -
num Clotfcndis, Eufcbiae & Adclfendis) nobtlitate
nonfolüm, atinfuper v i r t u t e & fapicntiáclarus, píc-
tateque máxime prascel.tens, c ú m in Vafcomam pro-
fcólus eííet, fincerus lultitiaccultor , ac eximius reli-
gtonis vindex , ámalignis. hominibus m i q u é i n t e r -
emptus eft.'fedDeus mftumfuum minficauit, editis
ad eius tumulum plerifquc prodigiis , quibus ipfum
apud fe beatnm viuerc voiuittcftiíican.
§ Jí S, Adalbaldi nobilü prójfáprd,
w
8 \ Dalbaldum W4//o«cFrancigenam , marre Gcr-
Gerbena, * * - b e r r a , S. Gertrudis in Hamatico monafterio
ama 5. quicTcentis jí//<2, vatum tradaut Hucbaldas,. & loannes v -
GettrudU: w q u e in Vita S. Rictrudis i confirmat auctor Vita, S.Eufebit,
H&c cert'ma funt. Stlent hi, ceteris antiquiores, nomina f r a -
trum, patriii & Víriufcfa aai Adalbaldi. Qaatuor i l l i f r a -
frafres tresadiungit Anduoi S»/HÍMí3Sigcfciduni,Erchenoaldum,
cruiumr, & Landonem. Ex his Sigcfcidus Comes
D V C E
Pontiuen/js, maritui S. Bertha?, detn Abbatiííse Blan- [)
g \ z c e n ü s : cui huiat Acta i v l u l i j f r a t r e m ftujfe tradant sigifri-
coniugem S. Rotruoiá^MíC Riótrudu ejl.Chromcon M a r - dw,
cbianenfe eum Sigebertum Comitem appeUat, & i u m Er-
chcnoaldo fracrem Adalbaldi fiatuit. Alter ergo Erche- •Erí¿í-
noa!dus,S//H/í) Herchcnaldus, Maior-Domus & Pa- no*l(ÍH!'
tricius C b l o d o u x i IÍ, monaiho Matchianenfi infra Epito-
mt 6 ex Vita S.Riftrudu Archenaldus fecundusá Re-
ge, trium conftruótor Ecclcfíarum, frater Adalbaldi.
Palatio Chlodouei 11 eam prrfeftum futjfe anno regni ¡ t i ,
ChrljlitJCXLVijdocutWHí ad Vttam S. Sigebertt Regu 1 Fe-
bruarij § io> vbi etia de anno infeluií eim mortis afium.Ter-
tiití Adalbaldi frater E m u l f u s , forte Fredtgario cap. 85, ^ Ernulfiu}
Aimoiho ltb.4. cap. $'7, A \ n ü \ f ú s C o m e s , ab Ermenfridg
genero /Egam dtcefforUiñ prafectuia patatijdifti Ercbenoal-
d4,anno eodem d c x l v i interewptus. Q u a r t u í frater h a n - &Landos
do, Rcmeníis/£¿//c£f Archiepifcopus, vt Siluiutnexpli-
cant Beaufcbamp 'm & ahj. Fuit autem Lando apudFlo-
doardum Ub.2 hi(iori£ Eccl.RánenJis cap.6 vir illuftnílimus
& muhorum poíTcííIor praidiorum, temptírre S'gcbcni
Regis. . , .
9 HÍÍC Í/Í ^Há/wdr Adalbaldo 4 ^/«ií) a $ i g n a t U f r a t ú -
hui, quibus ob ettifdem Siluij verba infra refennda alij tres k
Eeaüfcbampto adiangafítar: A i n o \ d ü s , fiue Arnoaldus, non itiarñ
pater S. Arnulfi Epiícopi Mccenfis;S.Fcrreoius Epifco- JÍrnoUtui
pus Vfeticeníís, & S . Modcricus Epiícopns Arcfitcn- ^ ' J ' 6 6 "
ñs,quosilleiiiepteTra]c£tcufem & Auíidienfem Epifco- ¿lrtc^0.'
pos/4cif, quorum etiam fbrorS.Taríitia indicatur,quam g
vult in Bntanniá Armorica apud R h e d o n c n í c s c/w necS.Tar-
VíXijfe é r e t l a m n u m coli. Ruthenis Aquitamaé i fitiaforurt
populo intelligenda x v lanuarif docutttm ad hu'm Tarfi-
tiéE Vitam. Verba Siluij pro bifcefratribus ex Itb. 1 Sjnopfeos
Franco Meroaingiu cap.16 hacproferuntur.S. Arnulphus, nH par$n*
fihtvs Arnoldi, pnmogcniti filij Ausbcrti Ducis & S?- ^ ^ " f '
natoris ex Blithilde filia.ptimi Lofhárij Regis; ex quá ^ ^ ¡ ^
etiam magni DMCCS, Herchenoaldus , Adalbaldus & thtldiis
fratres eorum progeniti habentur. Hinc Beaufchampm
hanc Chlothariffiliam binominemfacit, ¿r Blithildis/í
& Gerbei ga; Martinas Lhetmite nofíer i n Htjlorta Sanfto-
rum Gallo-Flandru huic binomim Gcrbergae-Blithildí
mar'uum z Regum filiis aut neporibusí£i»/«»gif, fiue it
Aufelberrus , fiue h ^ s h e n m ^ aut alio etiam nomine ap^
pelletar. Verüm quq au¿iore hanc maritum ex Regam filiis
aut nepotibus aiiquemprofert? S i e m vxor B l i t h i l d i s C h l o -
thanj 1 filia credatur, ü Ansbertus vir praeclarusarque
nobilis ex genere Sen'atorum Dux ejl: ctiius genos & f a -
miliam naper tlluflrarunt Boachetusde Ougme Regam Fran-
corumfecund£ fttrpü, Chifflettus traftatufwgulart de nuptití
Ansbertt & Blith:ldü) Dominicias de Ansbertt familia redi-
uitia: a quibus antiqua monumenta v n i t q m collefta congi-
runtur, nec vllt ab hü prognati liberi r e p e m n t ñ r , pr&ttrquhm
SS. Ferrcolus, Modencus ^ T a r f í t i a {quorum Vttam
cahbatu fanfté cafie^peratlaejl J ^ Arnoaldus,yj«e A r -
noldus, pater S. Arnulfi.
1o Sednectémporapaüuhturabeifdem S.Ad^Ibaldum
é r q a o s eius fratres volíim,prog}j4tos effeia qatbui S i g c í ñ -
á u s adregnumTheoderici fihj Chlodoueipo(l a n n u m v C - a u u s „ m
LXXX fuperuixit, cuias & altorum auas fingttur Chlotha- chbtha-
rius iipatrifuochlodotuo 1 anno DIX vita funóio cumfra- r t u s ¡ t
tribus fujfecius. Hmc infra epitome 7 auctor Cbronict M a r -
chianenfis, (fiueü nttmoratus Siluwsfaerit, fine aitus mona-
íhustqut fimulin eodem monafterio cam tllo v'ixerit ) hanc
pof/ttí Blnhildem C h l o t h a n j u ÍÍM/^OWÍW^M Beretrudíe n e c C ^
filiam, ^ Dagoberti Regís fororem/ácíf lecundúra t h a r i u s m
quofdam C l u o n o g r a p h o s : e qaibas fuerant A a í l o r m i -
raculorum S. Genulphi Epifcopi x v i 1 lanuarij cap.i. & f o r -
te monachus Egolifmenfts de Vita Caroli Magni, in querurn
cceno volatatum fatfft hunc Manhianenfem ceenobitam feri-
hit Chtffletius. Fandamentam errori datum credimus, q u i d
Erchenoaldus dicatur apud Fredegariumcap, 84 confan-
guineus degenere Dagoberti,jítte, vt altj legunt cum A i -
tmino lib.4 cap. 8, de genitrice Dagoberti. Fuit ea Bcr-
crudis^n;;;*! C h l o t h a r i j n c o m x . a m o regni eius x v í,
Cbrifii
 M F E B
A C h r i ñ i ü c x i X y móYttiA, qu tm drigiiie alij S'ixonican^ ai¡j
Burgutié&títtyjh} Gotbicamexftirpt Aíhinugildi RtguVVt-
fegothorum trudunt apud Sunimurtb4f¡osio})io 1 bijlonie Ge-
rieaíogiéé Rigum Francorum {¡b.^. m Chloihans ii^quidhjer-
i u m \htnc DwrctademJ Fo/7a?u?í> Riíichiidem d u i ^ u t r n
Bliihildeítí al¡j,acB¿rtr'udió filutii f a f r t n t . U á h u s Male-
.9' brancus nojttr !ib. 1. de Minríis cup. hunc Bertrudcin
Regi/um, qn<tm mauult ex Bdgias ditiombui oriiwdam &
bnpre- S. ¿>c;rtind, m añiam AdílbalcJi pajrueles conftitutt , ft
auusThe- duobttsfruiríbnsprogmtíU , tlltq3 pjirem Vig'">nem > ÍJ«/C
obaUm , Xheobaidum aptgnut:qu&opUremui Aniiqimum mann-
mentis cerúas comprob^n.
11 Verüm eú lne ¡epofua maneatS, Adalbaldi/7z<</ír,
fuo a prtwis [¿ripioribus tndtto nominé. G^rberra, Ucet cui
nuptui tróditu fk'eftt, mqneanm profirre. XicoUtis Gilbns
ln Annjltbus FrAficorum tn Chlodoueo rr, & TheodoTtcus
Fíefpordtus in Jiemwate Hablpuroico-An/Iriaio , fcrtbunt
nmpatey i £ g a n o Dagoberti Coníiliario, d?1 C h l o d o u ¿ i 11 M i -
jEganuy. Domus (iiccel]iíu; Ercheno.ildum;,(jr quidem parri
íilium:íj«o^ antiqHomm monuwsntts tjfttfiabtítendum.Con'
trAVredegams.relata Acganis tnorte c u p 8 $ & fequente.ta-
CitecAujfum traujluta pr<¿fcciutíe palauj ad a l t u m [ ¿ w i l i a n t
dtíturus addit: Eci^énFridnm AZg mis gcneram: 06 C o -
imrem AinnlFum a fe inccrfeótam Remos adregnum S*
^ S i m ] w t i $ ú 0 l e V & Erchenoaldom Maiorem Donuis
fjftum, qui con(ang;iínens faerat de genere, pít g^ni-
rrice, Dagobecti* Aequt Utentcumpatre amis vierque.Ée-
»u{cham/mí iket n u t u m ¡Utuertt Blithüdem filiam
Cblotharij i,non tamen bine auitm fed^fibi'contrmus K i -
korpercii? qucnidum lüxrá cernoreai Chrooologormn
M irchianeoliam hdem credit: d i quo ex lilis, titulo de
un Riko- Ecclcíia H ^ m ^ \ c t n { \ , \ u c defcnhit: A n u o DLXXXVII,
meres remnoribtis Clorarri Regís Ffancorum.Kilderici Rc-
auus, & pis Francoruni fthj, Gertrudis filia Theodebaldi D t i -
Gererudu'! a s * ni|ater Ausberti inclyn Ducis in Germania, qai
nupfit Büchildi íbrori Rrgis Dagoberri, coninx exti-
tit Rikomeris generofi Ducis, qui permultis.locnple-
tabatar poííeílionibas in pago FlandretTÍi.% Legienh,
Adacteníi, vbi crat illius nobilecaftram nomine B.ne-
rium, Vulgo Bayri, A t r c b a t e n í i , Oílrebarcnfi, vulgo
Oltreucnt, & Pabuleníi, HÍC anonynm tile Auétor, ctíi
non mugnam ab aniiqnitate deben auftoritatem loca nierno-
rata-, de qmbtts wfra.agcmm-, fatts indicant.Si praterea Ger-
betga,fx- Hucbtldt & a l m u m aíniquiorum f e n t e m ú ^ a d n ú t -
tutur 'nVv* S. Gertrudis, a l k ab eo conftttuenda Blirhildis,
qua filio eiafdem' Ausbenonupfertt. Hinc i g i i u r q u a m f r a -
C gtlt mtitnturfulcimentó Beaufthampius, Mulebrancus, L l u r -
tnite, alíiífo modernt, factle apptret. De alus confangutneis
fcbemagenealogicum Sanftorumé Bononienfibus deícenden-
tmm d i d a á t ídem Malebráncus 'mfcholús ad librum 3 de M o -
rimsmtap.G. ad a n n u m ú i o .
jf 7/Z S. Adalbaldi domimainBelgio.Dii-
cütttulm,
11
Q V¿¿ ante wemomwHus in fragmento Marchianenfi
adfcribi R i k o m c r i poileiTmnes, üfdem feré loca-
í>omin¡a pleíatum do>«¿«m S. Adalbaldum in pago Flandrcníi,
eius Legieníi, Adarteníí, Anftrebatenfi & PubolcnCi legiwfís
Mitrchia- epitome y ex Chronko Marchtanenfi, qu£ Íllt tum mónafle-
domta r ^ eX d0'1atío,ie R i í t n i d i s obttgtrunt, duobus poñ feculis.
confirmalaa Carolo Caluo amoregm F r a m o r i í \ x \ v n i ,
I m p e n j n , C b t i f l Í B C c c L X X . v i i , diplómate a p ü d B u z e l í -
m m hb. 2. Gallo- FlandrU cap'. 10, & M i r t u m th 'Ñotiua
Eccleftarum Btlgij cap.41 protato, in quo referumur dicto mú-
tiasJerio coucejfa in pago Cameracend villa de Lis: in pa-
go Atrebareníi villa Bariacum : in pago Oíli ebanno
villa Gaugiacum, manfus vnns cum molcndino in
. Lambras, & angnüla; 400 dé villa Rullagio : in p igo
.Pabuleníi villa Bebrogium i in pago Medinentenll v i l -
la Rumcininm > cum appendice villa Templomo ; in
pago Letico villa Haignas, cum appendice villa Nanc-
R V A R I I . 297
giaco ; íímüicer & in ¿pío Comiratn Lctíco de vílíá AVCTO^
Rinenga omnis décima. Haclenus d-plowa Curoli Calta. RBG H
Ont b u pigus Atrebatcnles, fupra Adarrcniis dhttur, D
V t t r q i t tn priorefragmento'.vt di/íinftus pagusproferlur-.alm tnpago A -
Adaruífus,/?» Adarteíus, /jjwt Adattclia, v(y Arte-
íi.í, moderna prouincia appdlattir. ibtprope mcHopolim A -
trebatum etiamniim vijitur Bariacum villa,4//W Baictium
& Boienum. vulgo Boyn Saínele Riftrude, vbi a tuce
S Adalbaldi in pisediotuo S. Rj&rudts opipuo ik. re-
gia condigno magmhccntiá conumio excepit cum
Opiimatibus R e g e m . í i í benediólnm ¡i S.Amando'vc-
lum capiti ílipcrpoíuir, vitam montjhcam aujpiiAtHra, r í
in etits Vita refert Hiubatdw.
15 w/rer pog.is Oafcbannus, O í b e b a n t u s , Aufter- ¿ u j t e t '
ban, Aufterbaruus , Auftrebatenlis;/e/< Aullrcbantia Utt&t
diticjliuiis Senfeto ,. Scárpo , & Scaldt^qua tllt m búfíí ad
Bncbamum &• Mortaignam dékiiiiniuf, tmltifa, nomen v i -
detnr aLtepiffe, quod ttifies fuerit Aufirafa, (Úiw ngno C.i-
weraceftum, Haimomu & Bracbantum . tutu conttgu*pro-
uinc!£ (líbiicubantur : b ¿ n t e t n m Belgu hmitern , confd'de-
ra'ioneniy nncülmnfonafy l n hoc Auitrcbanto eranl villae
Gaugiacum, Rullaginm , CT Lambr.t pope Dtucum ¡tí
buiits agro fus,. Qutn & Marchianenlc moaallenutn,
quoá infraw b i i m Cbronico, in allodio S. Adalbaidi ex-
j i r H t t u m d i c i t ü r , u \ ¿Hito ^p/o^^fc Auílrcbaicnh pago, E
ab aliis (criptonhiu Pibuleníi attnbnuur, vtriufqus dilionu
limes, ¡ndeautem a Scarpojliuio Pabulenlis p.igus, Fabhleji,
Pénele per Cafieüahiaíú^ vt vocant, vrbü Injulirum t x u n -
dunr. Capuc huius regiOnis t(¡ie B'izthno h h . i Gallo-
Fltndridt. ab biítihgeríHs annis fmt ü c hi-icum oppulum
Atrebatmm , Piolando Oí igiacum , po¡lerioribuíO<c\Ay
Orceia ¿r-villa Orcienfi^cíí/íM a w i f i w n m qtúa deplorant
monaclít M i n b u i u n f e s in Cbronuo fuo & FrÍ»4 S. RtCtrudi*
(horum verba Biaufcbampim pagina 452 prnfert) vtr.onohU
fvnile videtur aitquod S. \ d iibúdofinjfc Orehiaci domí-
nmm, per t e í b m e n t u m S. RiSírudís cum tehquu euubo-
nis ¿ÍÍ¿ Maríhianenfes trattjtutum.
14. OuarUtí in memorato diplómate efl pagus Mede- Medena-
nenrenlis, m dtuifione Ludotmi PÍ/Medenenti, Audoenoiu tefiJ1'
V u á s . Ehgi] M^denacends; nomen forte ab oppuio Mine-
ría ad Lifam fortitm; indeper Ferratuam & Meiauíhotfani
CaficllanÍ£ ínfuieiifís ditiones porreftus. I n Cbronico Gan~
denji S- Batíinü apud Sanderum hb. 4 rernm Gandaneufihm
cap.$ pagns Melanthcíius, & Medclentiíis, (ub Cotnitt-
biu Flandrorum appcllatus :at fupra in fragmento & Cbro-
nico Marcbtananfi [Ti^ns V\^in.\isn(i'i,qiibd tewponbm Bal-
átttffi Pij Comittí luc Infularum Ciflellama , vade tpfc /¿c p
pitis ijlic degens, Indilmus cognommattis eft, Flandriíe «0-
mine comprebenderetur. E/2 ifiii; Roncimum. inris etiam-
num ILircbianenjium, c n l i u ^ c j - reliquns S Ridrudis cele-
bré. Dewum p;igiis Lédclís contntet in rdtqua Gallo-Flan- Leticus.
dría VVeppefntm & Carentbaltinm^ifq^vicmos ad L x t i a m ,
Legiam,/é« L\Cnr) flítuimi agros vbiprope Bajfxam H i i n a
VÜmvifuar tn diplómate recenfitus, Ad fimjham vero li¡&
ripam Broylum ejl ob nwtajierium tjitc olim a S. M a u r o n -
to extrucl'umnnnc M - i u r o n n v i l l a , vulgo Mereuillc
pellatuw. lude late per Flandtiam Occidentalem wodernani
extenfus ComitatnsLccicus, contmet memoratam viUañl
Rinengam, qua Iprü Fnrnxs abittir. Cetertimea omnia l o -
ca antio tilo b c c c L X X v i i regno Caroli Calui adhnc fubii-
ctebantur, non Baldnino Férreo FlandttA Marihiom ilhus pe-
.0
ñero attnbuta. De V i a n á n x tune parui^ltmttibus & vani)
ijlic CowmlAu agimus 111 Februanj ad Vttaríi S. Anjcba-
H § 5-
i) Ilizc depoffrfionihus S. Adalbaldi, quantum cert'ton
comecluia tjleqHt 'potuimtfi : r¡mbiti anillnjlris alujuii Comi-
tisaut Duas ttatlus annexns fuent, h h pauets inqiiinndum.
Pruno ¡ji Cdnnres & Duces fub Francis Mcrouingis •, vtpote DucíSfi,
nudí temporan] Ojjiítaies. debebant ad nutum Regum W Comités
jltiui-,prú>nóiieri.,muían.dtpom. Ducesprs.erahí vmuerfispro- olimtem-
mnciiS: Com'uesjingiitis cmttattbus :vtroruwque eratturt di- PorartÍ''
cundo operam d a r é , vect aaltum exaclionem curare, m u m H
& tucri Prbes, prtrjfe r a tmlttarii Dnmm deheium twperate
ComítibiUt
 D E S. A D A L B A L D O
AVCTO- {¡btHitthui* & milites per paaos dimíos ad bdlum producere :
B,£0,ri. CoüiUumvtiQ iLtitcíum con¡ín\jtrc ¿ i mtlmbut¡ub Ducibus
^ pritjfe CoiHitum demqut votum í t a t Ducatus. tawq tdm dt~
gnnutum apex. SinnuU ex toituis fcnpioribuí erudué confir-
tn*t Aurontuí Dadtnasltb. ¡ de Ducibus a- Conntibus pío-
uinaalibm G¿Uu tap.q. & 5. Secum.b Jimiles Comités tn p m -
noinmuiu BclgiLis regiombus fmjje perjuadet eadtm tfitecon-
futía tum regendi ratio, lemporibas Caroli Caiut adbuc con»
Comitesin ttnii*iii : tn cuws diplómate relato legumur Comitatns A--
i/in nt treliareiifis & L z n c m : dein tn Capnults eiufdem anno
hw. privo, DC.C^LIU ad Siluacufn fa tu M iíi ad vanos Comitacus
mtnafíf, dejignamur. Ex híiftiUfí Torholcanum, lícretium, Leti-
cum , Teruancnkin b o n o n i c n i t m ^ a d q u o s tuntS.
Folijiunus Epi^opus T c u i a n e n l i s , mcuim dioeceft erant,
mitiebatur.ojiendimiis § j a d Vitaw S.Anfibari] m Februa-
rij, Ahj (nberant Epillopu v u m ü \ dequibiu h^ctftic Ugun-
t n r - A m m o Epi'copus Tornacenjis, Acialardus Abba,
' W a l r c m d u s , Oclclnaii M i i i i in N Huomifo, Vcr-
njcndifo, Adcrtifo. Curticiíb, Fi i n d r i , C o m i r a í i b a s
E'tgilr.Tmni & in Con)K.iCibiis Waltcaudi : qm fuennt
in Auíb cb^ntn Medenato & pago Pabuleníi, & apud
Gandenfes a c T o í n a c e n f c s \ v t akbt probabttur. Dotto-
nem fue Artonem T o r n a c c n ü u m C o o n t t ni fub Daga-
berto referuni Baudemondtu m Vita S. Amandi & Au-
g io'énwtn Vita S E/í^y.Auíbobanua: verh C o . m i i t m f t i i f '
[ e v m feculo Cbnjii 15. A \ ¿ c b c r z u m , marttum S. Regina,
t e l i u n t u r v i i i Oftobrü Acia S. Ragenfredu filu, primae ntO'
n¿(iertj Oonomenfis ad Scarptmfl lutum Abbunjf&.Huic A u -
ftrob^ntia: diploma Carolt Calut, v t a m é dtetum eflifubn-
cit Lambras, prope quas Ei v herioaldum puft mortem A -
pofleaf*-
d.ilbildi ui huías poíí-llione íedificaílí; cafteum Dua-
¿Ii héire
dtíarii. cunn auftorejl Andrtaí Stlum infra epitome 5. Sut deindt
D mceno 1 . ^ 0 vrbK^fueruniQoiv.'nzs, quorum nu pofl-
ta httreditanum faftam cefiit Cominbus pnmh Valen-
tiahai o ¡ v i d m Hannonix vniuerfa. Quapropter Baldui-
nns Comes H mnnniíEHicrornly nuanus dífttu apud
M i r t u m tn Nontia Ecíleftarum Bdgij cap. i t l i n diplómate
• Mctnbianenfibtdi anno m l x x x i x daio appelíatur Comes
H .in uienlMiu & Valencianeníuim, nec non & Dua-
CC'iíium & Aurtronantenfium Comes. Lmperabattum
H.tindru Robertu< F'//?'<•'> í«< Dnacuvi cefitjfe, eiuify fiito Ro-
berto lumon penujjo Mogunnuci [cederé, al? Imperatort Hen*
rito aanbhtmh ferufit,
16 H¡* po/itu fatiltor ad exponendum Adalbaldi dignl-
tatem vía ¡ihfmtur. Eum namc¡3 üiabaldus deprtdtcut in au-
s. A Jal
ja Regís carum valdé ¿k honorabilcm, auétor V i t t S,
aula Re- Eiifehide. ínter Palatinos Proceres potentillimum, ríwo»
tan tnter c i u n a t u m C o m i t é s quam prouincíarum D t i ^
ce videatur cenfendm. O u e m D ú c i s titulum et attr'ibuit
C Baldrumltb 1 Cbromct C a m e r a c e n j i s c a p . í í v b i S M z í n o n -
pofleris tum dteit líluim Adalbaidi DUCÍS atque Ridlrudis.
D *x *p Ouod deindefecernnt Andreai Stluius, aí'tijj M.arc\mnenfes\
pelltiiftí, quoutm altquü Poeta D aceníibus/;H«C Ducatum ÍÍJ^«-
gu m quodam de S Rtftrude rbybmo apud Beaufchamptum
pagDiatfÜjCUtusaltquotverfui hkdamus,
Hac in die pangar pié
N o í t e r chorus concanorus
Ridlriidis prsconia.
De V ifconum ftirpe clara
Piodit iíla Deo cara
Faótis, fama, mon.bus,
Annos Vngo Tortita nubiles,
Apud viros fit nota nobiles.
Forma, vi-á, laudibus.
Nu'ou Dnci D u w i c o r u m
V ' t o f m d o , viro morum,
Viro fummae indolis & c ,
Seaufcbampiusmox nullum ambigendi locum v«/í reli-
¿ t - m , cu n in ore dnorum vel rrium teftium ft.ite d i -
c-itur verbum. Sedbunc velvnkum q u m m u s d ú o S . A d z l -
baldi propinquum. Auflor b u m non ante a n n u m u c c Pi~
X i t , quando alij Marthtanenfes fcnpferunt caftrnm Dua-
ceníe port mortcm Adalbaldi e x t t u ó l u m . Colantfane
D V C E
D'Mcenícs S. Adaíbaidum , vhum 'úluñri neme ttatíi»), D
c f o r i e vnim aut p l m u m p r o m n a a n m D u u m .
§ I F L o c a comugtj & n e c ü tn Aquitaniay
£tafq¡4€ S. Adalbaldi,
17 A Itera QaÜu regio, comugio & nece S. Ad;i!b ¡tldj »/-
lusirata, Aquitama eft : cutus ea p a n , qu£ Gurum in ^ u i .
najluuw, ?yre>uismomibm.& Oieano coniwetur, lulto Ca- t a m á m ,
f t n fola fmt A q ú i í n n m , q u á v o u adtunclis el ab Augu(io¡
quatuordecim populu ad Ligertm fere extensa,/\qiutan\.i n i Ieu Ü c t ó -
tum a díflincítí in eá p o p u l í á N - y u c m p o p i ú z m ' i : demqne fub P0?? a '
Irantorum repmint a nouü íhihuaioribus maxiwa fui parte
' \<i[con\a apptlluta eft w duaí deinde diuifanationeStBilco-
niin". vulg<Hiafcos..& G d k o n i a m Vulgo Cifoos. Quam Vafcoms, l
difttnfitonem ctrea annum Cb. MCobftruaun Gutbertué No~
uigentmus i n Ge(iu Dei per Francos in Oriente, vbi in edttio-
ne lacobi Bongarfijpagina 55Ó de Gaftone viro iliuftri at-
c\nQ ditilTuno dubitat vtrnm de Gifconia "an Baíconia
forct, Continet autem b¿c Bafcoma, 4/ir/!/i¿«í Vafcitama,
Lapurdcnlem agrum, Nauarram ínferiorem^fti Gal-
licam, & Vicccomitamm Solenfem ^ a reliqua G a í c o -
n ú ^ a h t i Verá Vafcomá, tticolarwn monbiujtngua & v i '
t£tnflitutoplurimüm dmerfa. Quia autem A ^ u t c L o m vni a'ij h Gó-
uerfa fub imperio Vtfegotborum ohmfuerat, etiam V^icones thts>
hos CH;»Gochis cinfutidum Andreas Silmus cuw fuis M u r - ^
íhianenfúutyBeaufcbampius.Lbermue uluq^dum Hcrnal-
dum Vafconem, patrem S. R i d r u d i s ÍA; regia S. Her-
mcnigildi MartynsáWwWJ^Vi(egoihorur£)^?«í//¿íe»-
fent oritwdum: quod vt ftdem habeat t certiús tjfet proban-
dum. Alarico naniq^ R¿ge peri.mpto. Nouempopulania,
Chlodoueo 1 cum reliqua Aqaitaniá^Hno DVH cefiti apo-
fiertí continua ¡ojffiionedetenía: dum fcí Vafcones, anti-
quus Hifpanias poptdus, atque a G ^ i h i s dtuerfw, eam oc- rehiles
tupan coeperunt fub annum Cfcr;^/DLXXXVIII, Regibus Franciti
íí/w Auftraíiorum Ghiidcberto,Bi.irgundinnum Gun-
i h ^ m u o , ac reliquórum Francorum Chlorhario 11 <iá-
huepuero; quorum tum fucírfí depopulariones defcrtbit
Gregertus turonenfisltb 9 Hiji. Francorum cap. 7; vifafedt-
buó fuu prope Pyrenaos montes fixts ptlli púftnt. optattnpo¿'~
mate ad Galaftotium Comitem Fortunatm ¡ib. t o c a r m . 21. •
Eospotentiáquotanntí matore accrefeentes, d Theodeberto faifudó--
6c:Theoderico, film Cbtldebertt,anno t c g m v M C b r i f l t m u í .
D e n , deuI¿tos>í{>^tt«7^^e¿?»2¿»j1 dato lis Ducc Genia-
li,fubiecloseJfttradit Fredegarmm Cbronicocap. 2i,addtt~
^cap,^ Palladium ejuíque filium Senocnm Epifco-
pum,anno Chlotharij x x m ^ c h r t / i t D<"xxvi exilio re-
tru(os tamquam conftios rcbellioms Vaíconum tune
motA\ac tándem, vt dteitur l a p . t f , t C h z t f o e i t o e ' m f i l t o , F
a n n o r e g n m i Cbrifíi d c x x x reprejfe, ta tterum(ub e m
ditionem redaétis.íjf^we ab obitu eiu¿ ad regnum Dago-
h e r ú a n n o DCXXXVH tranjlatis ; cuius anno x i v C l m f t i
DCXLI cümrurfusht Vaícones fortiter rebcllallent, / ^
eodem Fredegano cap. yS^abem exercitu oppreíifi c^per-
domiri funtjmmifití (ub P i x f c & o Cbadomdo Referen-
dario decem Ducibus > qutbus ftngulis fui fuberant Ca-
nutes.
18 Q n i Inter hos Duces appelíatur Ariardus ,feu Cha-
riaardus, Dux ex genere Francorum, ybr/í S.Adalbal- §t Á f a i .
dus videretur quamuts aliam oh caujfam a Dagoberto Re- baldasdu-'
g« Í/J/Í inter Palatinos Proceres potentillimus & p ? Í 0 ' c u v x o r é
retempore quidem in Vafconiam mijfm, cum S. R i ó t r u d e S(f^art<'
watnmonio comunctui f u e r t t : cui illa tn Btlgtcam addufta *
^e/>fir/f S. M a u r o n t u m , per facrum bapttfmaaS Richa-
rio regenerattm , quod fub D-igoberto fañumfmjfe Afta
i l l m x x v i Aprilü requtrunt.Aderat ea tempeftate S. A ma n- S.
dusEinone tn vicinomonaftenoa fe á ^ a n n o regni Dago- M a u r o » '
h e i ú % i , C b r i p D C x x x v i n extrut tapio, qm ante man- tHm>
dato Dagoberti exulare ivjfus> circaannum - d z x x x w gc-
nuinam B. Ridlrudis aggrelTus patnam Vafconiam,
hanc pwlchram fibi ccelitus infafo irradiárat luminc
ílellam vt Hucbaldus in Imtut Vita tradtt. ídem Arpandus
diettur
 I I F E B
^ d u i t u r B J z t ü v o Ub. 2 AnntL Gaüo-FUndrU , /« l'ufíonia.
Virumque tminmomo iunxi¡[c: íjua/t ante annum DCXUC
Epifcoputum Traiecitnfem reliqutffj^qnm a n u o u m u m DC-
cjotfmds, XLVI finiente aut jequentc fuftyit, cum ante & S. Cloti'en-
dem alteram eorum piok>n de ¡aero fonte fufiepiffet^ & f u n -
dumad Manbianenle monajienu exiiruendtim ab eü dona-
Euftbiam, imnobtiniuffct. T e n u ^ p r o i e m EaicbicUn ex lanc^ ) lana-
cro íuíccpic Nánthíldis Kcgtna vxor Dagobcrci;/ítf,
v, epitomí ó reftrt, Re.x Digobcicus Se NanchiWis Re-
g\na. yuafunc'ti funt D,\gobci(us anno DCXLIV, Nan-
childis vero anno DCXLVII : vt veíhinc de á t a t e p a w n t m
coniiei queat. Gemta tándem pítima prt/les S. Adalfcmiis ;
quo tempore lonatus Manhunenfe monafterium iam prope
perfecerat, i n eoífe fanttimomales congregabat; abfente tune i n
fuo Traieclenfi Epijiopatu S. Ama«do,^Mí wonacbos tjlic ba-
ten voltut. Cumautembic renuimará cura Epiícopah l i -
mína Apoltolorum pro tertuvice pcccrc decreuiíícr,
prxdicb) lonato M uchianeníi Eínoneníe coeuobium
íimílircr duxic commendanduni; vt apudBttzelinum
bb. 1 G.illo-FlandtUcap. ^ i t r a d u u r verba Cbromct Eíno-
mnfis.
19 Sub huius lonati apud Elnonenferprefectura, S. A -
daibaldum & occtfum a Vafconibus, & relatum Einonem,
profeflus
tn Aqui- fepultumjj fupra verfibus Po'é;& Elnonenjis retulmus: vt v i -
tamam, deatttur circa annum d c l & lonatus Elnonenftbus prapofi-
B tus y & SS. Amandus & Adalbaldus é Belgiia profecti,ilte
occi(ii(nr\ Romauhhtcm Aqmtamam^vbitufidui circumuentus & oc-
ctfusfuit. í i e c m fanclifimi maritt luxit cüm familia, (ua S.
Ri ¿Irudis. Qu» t a m d m luctu foptto,fjlltcitata ejl ad fecun •
das nuptias,. injlante blanditw Rege-, vrgvite etiam minis, vt
cindam ex Opttmatibus fuu nuberet. Confilto interim vfa S.
Amandi, qui Roma redierat,vdum ab eo facratum, coram
Rege adconuiumm in villa B r o y l o i n u i t a t o , captti unpo-
f u i t : vitawfy monajlicam apud Marchtanenfes t m x aufpica-
t a , tres etiam filias fuas in átate adhuc teñera vni dtjpondit
Cbrijlo : (je Eulcbia qutdem apud S. Gc-rmidera proamam
in Hamaticó monafigrio educabatur, tanta fapientu cetera-
rumqj virtutum expeélatione cumulata^vt proauiA mortu£ in
monallcnj regtmine fucceíícric aetate duodennis.Gíi//;
autem ea viuo adímc Rege D igoberro videatur nata circa
annum D c x n u ^ i n Abbatiffam Hamaticenfem eleéta tffet
circa annum DCLV, quo tempore tribus mínimum annu e
ci-caan- vmisjublam fueratS. t\.¿¿.\h¿.\dús, vt annus eius cadi vt-
ntm deatur d c l u afignandus.Interemptus autem eft inter e u n -
dnm(/í« itineranduiii, cüm in Vafconiam abirec. w in
ina ro?e y * * * & Eufebi* legitur ; iníidiis iWtf c o o í a n -
w e m t f i ' . gl,,I1corum, cum per Aquitaniam irer perageret & ad
Perragoricum folum peruenilFct ; vt traditttr in Chro-
nico Murcbianenfi. Sunt autem Petraconjptpulus AquitantA
11, vndeproximum iter conficitur in Aquttama7niii,(eu Va-
Q feoniam. Rofvveidus in Hifioná Eccleftajiica Bélgica tradtt
Ablitonis in agiopetrocóricnli martyrmm fubiiíle. .
BuKditm fe comperiíTe a i t , tum haud procul Efnoldi
domo caefum fuiíTe , quodalibi non legimits, Ablaronj
vulgo Blaton pagus (Jl moderna HannonU prope oppiduM
Condatum: vt aliqua pofiit Conjufto fubeffe,
V I T A
Ex Variis anticjiiis Scnptoribus.
E P I T O M E I
ex A ¿ H s M S S . S.Ridrudrs,
auoiore H u c h d d o monacbo Elnonenfí.
Emporibus ergo prarfatis, cum crebró
Francis W a í c o n i a fícrec a permeabilis,
Ridlrudis puella bonac indolis, lam fa-
progn ItUi ¿ta nubihs, videtur, dcligitur atque.eli-
gentrt gitur á quodam Frandgcná, Adaibado
R V A R I I . 199
nomine, nacalibus orro prxclaris & ¡uftis. Matcr de- E k VITA
ñique cius G-rbcrta íuerat » filia S. Gertrudis m mo-
nalleno mine Hammatico didlo , a (c a:dificaco , rc- T-R. Vi) IS.
qmeíccncis.lprc etiara a pucro optur.is inllitutus dilcí- D
plinis, copioiis p o l l c b a t ^ fundís ^ diuitus ;atquean
aula R f g ü caius valdé crat Se hónprabilis. Dignus
plañe vtr}qui maritus exiftercr digox Kicti UUISÍU quo ducit v -
iuxea morem delponíacur, dotamr, atque in contu- xoteS Rft
bcinium matronalejicer quib'ildam noJcnfibus pucl-
iae confangiiineis, alliimnur. Canil.» ve; 6 vxoris du-
cenda* non tuit inconrinentiscícu cara: íobolis haben-
dae. Sed (S: ea comieniuntin víriíque,qiia: (pedían fo-
lent in cligcndo manto vel vxore. In viro eotflb v:r-
tns, genos, pulchiituJo, & (jpieiuia , qua* ex bis ad
amoiis aíFeítum potioi e(t, incrant : in vxote autem
pulclintudo, gemii, diuicia')& iv.ores,qui magisquam
ecteva quíeíenJa ÍUÍU, h ibebantur. Ec ne muitis nn-
moremur, íecundüm Apoíiolum erar lilis honorabile Hcbr. 1 j .
connubium ^ thorus immaculatus.... Igitur com- 4-
pagefidei & caritatis lie adlucrentes íibi, vt cíFent d ú o
in carne vna, &r n o n i a m d u o , qma vna caro, vnani-
mes vno ore ¿5¿ coucordi oper.anone hononficabant
D j u m . & Parrcm D>)mmi nolhi IESV C b n l t i , omni-
b ü s d i c b u s ínis (eruientes Domino m (andlirate tic \w-
ílitiá córam ip(o , qui habitare facic vnanimes in do- E
mo. N iti quoque funt eis hlij (ecundum benediclio- gignit S.
nem Domini, quam primo dedit homini,Crcicite,in- M.xuron-
ttim,
quiens. & n 1 Itiplicamini , fmrque cis piimogcnitus
Geu.i^i3.
« o m i n e M.uirontus , pofteá Abb.u & Lcuita lamílus,
Se tilia: tres facíae virginc-s; Cloiícudis poli obitum
macns cius monaftet j reélnx ; Euíebia bona Dei cul- & t t n j i
rrix íceunddm mterpietioncm (ui nominis .-poli has Um fin-
quoque Adalfcndis.Quos3<:üm cílent patentes eorum ¿iOÍ y
;iu(h, Se per feipfos, Se per familiares (ibi ícruos Dci,
educautrunt & crúdierunt in timore Domini, andlos
ab mfintiá benedidionecoelcíb. Mauronto fiqnsdém
vencrabihs Deoquedignus S.u:crdos¿ RichanusPa-
ter (pintualrs extifu,eun)quc per (acrum baptifmaDco
regenciauir. Clotfcndcm egregius P«^ntifcx í Aman-
das, quiaíacns dignilque maníbus é f o n t e laluían ex-
'ccpit, in ómnibus D^o digr)am reddidit.Eüícoiam ve-
r ó c x fando lauacro Nmthildis Regina vxor Dago-
berci fuícepit. O veré beata & Deo placita pi ogcnics !
De hac deniqne ciiGÍcar c e r t é : O ]uám pulchra cll ca- Sap.4.r.
rta generatio cum elatitatc . . . . Poft hace bon^ Se lau-
dabilis memoricr A.l.i!baldus, dcuoiaí Chnfti tamulíE
RiCb udis maritus, á pago Anítrobantiníe, vbi etiam
plunbus locuplerabatur poíídIíonibus,eundi W a í c o -
niara nimiúm triftc (uis iter arripit.Quem nobilis ma- redit in
rrona Riólrudis aliqUanrnUim ptoíequitur; fed quám VVaJco-
niawt
citids domiim, prout ei iuílum fuent, mtrrens rcuer-
F
titui1. Mens emm hituri q u o d a m m o d ó piíefaga dolo-
ris, iiimporrendebat quod adhuc ignorabat ; & quod
nondnm paticbatut, lam velntí lamentabatur. Q u i d
multa ? Inrercundum inlidns malignorum,&, vt ter-
OCciMíUTp
tur,eorum quibus tam fan¿lum diíplicñerat matrimo-
nium, vir inihis appccitur, vulneratur, penmitur, H o -
norífico deinde.vt decebaí , tumulatus obíequio, de-
fnnótus Reculo, viuit Deo : v i u i t , mquam, viuiteius
fchx anima lili cohasrens, qua? vera eft vita. Q u o d ac- cUret mi-
teftantur íigm , qu<r obillius declaranda mcrita3ad raculu.
eius mortua freqacnter oílendnnt ir olla.Ñeque m u l -
ta: fiunt morx in his nunfiandis Riclrudi, Del fámu-
la: : quae tam trilii perculla relatione, non m ó d i c o afli-
Citur ammi merrore : augcícitque (cnlim dolor dolo-
re Jolentium íobolnm : crclcit luólus lucbu lugv nnum
familiarum.
a Sub Dugoherfo Kegepofi obitum Charibírti.
h S Rícharius colttur 16 /Iprilu.
c EiHsVitam tlltiftrAmui 6 Februarij.
EPITOME
 3 oo VI T A S. ADALBALDI
E P I T O M E I I
Ex-Vicá M S . S. Eufebix Virginis
cius filian,
a u a o r e m o n a c h o E l m n e n f i .
S Vb e l tempcftate cum euentuum varia occaííonc
VV-irconia & Francis ^: patrieníibus fieret fub per-
meandi communitatc , quídam Francigena Adalbal-
dus non ex mediocnbus quiliber vnus, íed ínter pala-
tinos proceres porentiííimus, locnplctiílimus in fun-
S . R i B r H - dis & mancipiorum innnmeris) vísá ibi pueliá, norni-
d o n ditctt ne RKÍVrude.iam nubilibus contigua annis, quantum
vxoi em. ad gcnoitatein nobilísima: conditionis,animo ineam
coll pfus, nuprias petic á parentibus. Ec quia erat, vt
d/ót im eít, opmatiílimus diuitiis á profapiá (íiquidcrn
par illt no- mater eius Gcrberta S. Gertrudis nunc in H a m m a t í -
btUta/e: co monafteno á fe c o n í h u ó l o quieícentis extitit filia)
vifum eft parentibus mcmoratas vir^mis non contra-
riare petitionibus viri tam illuílns. Fitcrgo adhitum,
B quod Del pradcienna difpoíuerat forc ficndum , licct
abíqueconícnfu quorundam vjrginis corrfmguineo-
rum. £t iuxta morcm íponfalibus datis, dotibus enu-
meracis, in exempium Patriarcharum ííciantur, pro-
pagacuri femen, cuiab ómnibus gencrationibus vfque
in feculum bcnedicctur. Ncc ftcniis puérpera in con-
ceptione, peperit viro filium Mauronti nomine inli-
gnitum m baptilmate, qui p o í l m o d ü m pro mérito ca-
íiigatac virx, Diaconij eciarn donalus eíl gradu & ho-
4 nore. Tres quaque filias eX eodem coniogc fufcepirj
liberos, Clorfendem, quae portea in monaílerio eius Marchc-
dein jan- nentl prxfuit: Euíebiam quoque & Adallendeni, quas
Sos:
repudiatis carnalibus nuptns pretiofiorem hisample-
¿l^ntes virginitatem, meruerunt in terris vitam cxem-
plificare coeleftem. Hos crgo parentes ad altiora con-
tendere cupientes , & per (e & per Del feruos llbi fa-
miliares fhiducrunt in lege.Dnmíni effkere perfeótos
& probabiles. Mauronto denique fanílus Sicerdos
Riihanus- bonórum omnium praeconio digniílimus
Pater fpírítalis extitit. Clotfenfcm praí'u! Amandus
fama virtutum fuarum -quaquanersum notificatusex
facro fonte fufcepit.-Eufebiam Regina Nantildis con-
íunx D igoberti Regís. In fufeeptione autem fpiritua-
lium fiiiorum valuit oratio tantorum Patrum , quas
eos Deoreddidit commendabiles, & füi pro poííe
imit itores. Q u m t u s enim erga Dominum eorum fue-
nt afFc(5kus,indicium ell miraculorum & virtutum per
eos oftenfarum efíedlus. Vir igitur illuftris Adalbal-
dus felicillimae vututis marirus, cauílis quibufdam
rci familians cxigencibus, arripuit iter Wafconiam
itincrandum .-inlidiis appetitur eorum , quos fuprá
diximus non aíTenfiíIe in cius coningmm. Piaeualuit
occiditury
par M a r - ergo iniejuitas eorum aducrsüs innocentem v i r u m ;
íynbítí. fublatumcíuc ab hommum oculis fiftunt con(pe¿libus
Diuims, in coníummatione cerraminis parem fliótum
fuo faneuine decoratis/Affuit illico conniuentia obfe-
quij << famulorum Dei,á quibus fibi debitum accepit
honorificcE íepulturíE locum.qui vfque hodic meretur
experiti.cnius pignora retineat commendata fibi.Nec
potuit matri-familías eíTe celatum , quod ita futurum
antea erat praefcitum : quac certillima fadta , de viri
coníummatione, licet tnílarctur pro fuá viduitaieita-
men lastabatur inillius glorificatione: vtpote quém
feiebat ftolá immortalitatis candidatum , iam cum
Chriíto regnare. Celebratis igitur pro eo exequiali-
bus officiis, init confilmm cum Philochriftisjqui erant
ci á fecretis, de effeótu fuae falutis , inter quos beatus
Amandus coníilij perfpicaciá & falubritate erat prac-
cipuus. Cuius hortatu & admonitione aggrefl'a, quod
DVCIS
etiam adhuc viro viuente, fí humanum aliquid con- D
tingcrcr, dirpofuerat faceré, decreuic fe dmino famu-
latui mancipare fub fandá profcííione.
a Hoí infrk Pt'éta A.agdos ajferit.
E P I T O M E III
Ex poetñate Ms. de Vita S. Riólmdis,
aucíore l o a n n e m o m c h o E l n o n e n j u
E Rgo fuprá fatis tándem cúm peruia Francis
Ha?c eadem fieret W^afconia, qu£E vocirara,
rfVacceiaeft alio cognomine, cumque frequenter 4
Iam penetrarctur crebró properantibus illug l n Vafeo'
Militibus Regis, Riólrudis fanóla puella, niamprf*
Floreiuuenfae petfcótsquc cetate potita,
Cernitur, eligitur, blanditur, diliginuque
Francigena á quodam praedulce viro atque venuíio,
Nobihbusccu praeclans natalibus orto,
Nomine Adalbaldo, ex Gcrberta matre crcato. S.'Aial.
Filia quíE fuerat Chnfti famulae Geretrudis, baldus,
QuajfnfFulta piis v i t r meritis requiefcít nobtluy
Nunc tumulata monaftetio in Hamatico» ab ipsá E
Munenbus propriis & fnmptibus xdifieato.
Hic etiam á puero iugiter mnnitis perfedae
D o é l r i n x inftruólus, fundis opibufque vigebat diues,
Largifluis,carufque extabat Regis maula,
A¿libus inque fuis laudabilis &: pretiofus^
Diumae panter pietati iure placcbat:
& pius i
Vir reuerendus & illuftris, qui foedere cafti
Coniugij dignus íponfas fieret veneranda;,
Marronaeque pia;, Riólrudis feilicct alma?.
A quo ctenim iuxta morem haec ipfa decenrer
Defponfatur, fufeipitur, dotatur, & hasret S. Riílru-
Sponfali paólo feliciter aífociata, dem Attctt
Atque decore pudoris ionda thoro ¡mmaculato. t/xorem;
O fociale decus, pietas, diledio, virtus,
Sandtorum mentes quanto feruore fidei
Accenfas reddunt opera ad bona femper agenda,'
Nam fentcntia Apoftolica hortatur famulantes
Atque placeré Deo cupientes, lege ingali
In c u n d í s vt fint connubia femper honefta.
Q u o r u m membra vigore pudicitise decorata, fanfte am~
Glorificando Deum & portando in corporc cafto, bo'vtuunti
Membra eius redíe fidei mérito efficiantur. i Cor. 6.
to.
Prsefatos igitur Sandos diledio vera
F
Confociauit, Diuini feruoris amore
Flagrantes fimul, & pietatis honore vigentes;
Vt ficrent pariter d ú o in vná carne manenres;
R urfus & eíTcnt non gemim, íed r u é caro vna,
Q u i iugiter virtutum culmine proficientes,
Vnammes, vna & fociali mente ftudebant
Magnificas femper Domino perfoluere laudes,
Atque pij famulatus obfequio cupientes
yErerni arbitrio Infpedoris iure placeré,
Immaculata fuas ducebant témpora vitas.
Nempc fimul his connexiscompagcbonarum / -
Vírrutum, Domino tribuenre, exorta refulfir
eorum //-
Natorum proles veneranda & fanda propago ; bert SS.
Scilicetegregius vir, póft qui claruit almus Mauron-
A b b a s & Leuita, afTumptus forte benigna, tus,
Nomine Maurontus ;germana eiufquc íacrata:
Tres, quarum fuir vna monaílerij moderatnx
Pofl marris deceflum, Clothfendis vocitata.
Vera Dci cultrix : huic Eufebia inclyta virgo Clotsedis.
Ordinc nafccndi fuccefiir, q u x r é u e i e n t e r Eufebia,
Adibus impleuit, proprio quod nomine ílgnar,
Tertia Adalfendis poft has eft denique d i d a .
Adalftn-
O^uos ctenim diuiná imbutos lege párenles
Sandis dodrinam monicis docuere filubrem.
 lí
^ Hinc ígirur meliorafequenshoc ñ e m m a beatum,
Eximias exercebac opus pietacis ouanter,
inijtrís Alíiitendo inopum íimul & mifcrando laboresi
fttccttrrut, I^innis cnbuendo cibum, íitientibiis haiiftum,
Hoípitibus tedtum, nudis vciamina dando,
Carcere c o n í l n d i s iuge concedendo leuamen,
Infirmos nimio affedtu mentis rerouendo,
F'.mens obfequio defundtis fubueniendo.
Talibus inuigilans mandatis denique Chriíli,
Exemplum inftx prítbebat relligionis.
O quam pnlchra manee íemper miferacío cafta /
QUÍE fidei fuigore operuipqne decore refnlget,
PiíEcindos rctinens lumbosj manibufque lucernas
Ardentes geftans, diuiná luce corufeas;
Pfalmicani pfallendo facri íententia feribirk
omni v i r - H x c iugicer Dominum quxrcns generatio nempe eft,
tute eU- Cotde, manu prxftans, infons credendoj operando»
9tnU Dona pié: qu£E percipiat promida fajutis
Greílibus & fidei virturum fcandac adarcem,
Ve fibi proueniat tándem benediótio Chrifti.
S Adal- Mitis Adalboldus poft haec Wafconiam adirc.
balduire* Difponens, á pago vbi ditabátur honefté,
diturta in Munifi.cá & gazarum fercilitate vigebat^
Vafconia. Xnftefuis nimium fufeepit iter^properantem
^ Hi.mc pia proíequitur coniunx, & fponfa benigna
Inclyta Ridlrudis, praefaga mente dolorem
Portendens iam venturum) citiufque regreíTa,
OUE nondum patiebatur, nec experimento
Noucrat, hasc defiendo animi mosrore gerebat,
Cumquedchinc patriam ad praefatam venís abiret
lile D d cultor, hoftiles forte malorum
oeciditur Perper'tui: hominum iníidias, crudeliter atque
Casditur, afficicur, maótatur, percutiturque,
Volneribus diris laniatus, íicque peremprus
Exlmituc mundo, cx\'\ fed fede locatur.
Nec mora, rufpeótam perturbant nuntia mentem
Riótrudis Clirifti famulje, fama volitante,
Moeílitia atque grauis poftquám manifefta dolorís
tu&ttpto. Extitir, ingenti gemitu, lacrymante t ü m ü l t a
rurn: Seruorum, lu¿tus nimium augebátiir amarus
Lugentum fobolum, & deflentes prorfus alumni
Triftabantur. at illa Dei virtute tcpléra
Coelefti fidei folamine ceu bona mater
Hos refouebar, proponens non eífe dolendum
H ^ c fuper; at potiús maieftati referendum
Diuinaí grates, quoniam hic boniratis amator,
Vir quamuis fuerit humanis rebus adempíus,
Militiae tamen angelicae confortia adeptus
(3 Promeruic niuea, in mftorum adfcribicr albo.
Nam quantus qualifue fuit, patrata frequenter
patratriii- Signa (liumad tumulum oftendunt pietate benignái
faculA, Nec dubié in cáelo hic decoratui" luce perenni*
Mirificis ctiius virtutibus oíTa refulgent
In terris: vbi multa fideli digna petenti
Manera praeftantnr hoc facro interuenienre*
Inrereá, memoranda Pater.tua gefta decebat
Carmine dulcifono, & claris ornare CamceniSí
Sed quia nulia datar mifero mihi copia fandi,
Sappctit &; tennis tacitas vix fermo loquelaej
iñuoeáiut pauca tamen refero; cíim íint numerofa tuaruni
*íoeta, Virtutum raagnalia. Nanc precor, alme Patroné,
Ipfe tuum vt mercar femper fentire iuuamen,
Atque tuis precibus Diurno muñere dignus,
Regna beata polÍ5& patriam penetrare fupernamí
Qua Regem cernes íeliciter omnipotentem,
Er rernm audtoris Domini fpecie atque decote
Perpetuo intuitu fatiaberis, atque frueris,'
Premia terdenas furaens condigna coronae*
t s Ciuibus íEthereis iunólus per Icela. Valeto.
a fcroCiílírhi Vacccí
I t a S . A u á o e n o i n Vitá S. Eligij dicUritur
Vateetá ditioni Datrobertihollili gladio fubaéti. Baudemondíti i»
pro Vajeó- V i t á S . yíra««¿».-Vacceiam appcllauit anciquitas,quae nunc
v i ú g a vocatür^WaCconia.vbtplurtbuide hacreagetut.
februarij Tow.L
F E B R V A R I 1. jd|
E P I T O M E IV
Ex poemace de Vita S. Eufebia:.
J Erüm regnorum permixtio fada duorum,
\ W'afconiam impune Frapdfc praellabat adire
Inter difcurfus, quos crebros feccratauías,
M iólx virtaris quidam natalibus amplis Matrime'
Francas (Adalboldum fert astas prifea vocatum) mo itm-
guntur
lllic confpeóta g e n e r o í k ftirpis alumna
ss. Adal-
Nomine Riótrude, capitur pcltedhis amorc. boldtts
Indole preciará comis HEBC quippe paella & Ru-
Simplicitate fui fe commendabat amanti. ñrttdUf
Nec mora, conda¿tis fpondetur iegepropinquis í
N o n enim vifus illis vir r^íiciendus,
Q ü e m compleiílendum faciebat gloria rerum>
Diuitns m a l t i s & magnum nomen honoris.
Sponfatam dotat, quod feripto iurerefignat.
Sic d ú o felici felices omine i u n d i ,
Plus propagandas fobolis, qüam carnisamore.
Dilplicüit paótum tali celíiífc procoruni huim a -
His confangameis, qui faltu nobilitatis m i c ü ígr'h
ferSíibm:
Q u a í l i b e t illuftres ducebant inferiores.
Ind'gnum facinus cognatam hoc coniuge rentür, E
Vindidasque modo dignum contendere bfcllú.
Aufpiciis primis, fí vulgo creditur, illis
Filias eít natas, & (aero fonte renatus, gtgnunt
Notnine Maurontus, ab auito ftemmate duftusj SS.Maa*
rontum.
Ipfe Diaconij donatus honore potiri,
Virtutum plenam póft duxit profperé vitam.
Tres etiam natas, quas portea vii ginitate
Chrifto facratas, virtutibus enituére : .
Glotfendis maior natu, vitasqué probatu, cTbtfend?,
Arque monaílerij fufeepit iura tueri.
Altera feótatnx promptiffima virginitatis, tufehiam
Claruit Eufebia, per quae narrabimus adía.
Tertia quas fuerit t a n t u m m o d ó nomine pandit
Sermo vetuftatis, nihil amplius inde reliquit; & AdeU
Et cur nefeitur. Multorum pauca feruntur jindim
In libris.-quod non adeo res próxima voto,
Scribere quas mérito íint conferuanda figillo.
Aut fi funt feripta, fitus hasc a b í u m p f e n t : aut q u ó d
Suftulerit cafus. N a m fertur Gallica relias AtJaeorit
N o r t h m a n i c á ccede, populatu, perditionei turfr"*'
a Olim deleta, vici, caftella fabaóta, -
Ecclefia: facris incenfas defpoliatis: p
Harum thefaurus fie depernííe probatur,
Ornatns, Vitas Santflorum,plutimaquasque,
Supra quas prasfens jetas dolet his earuiíTe.
A quibus excepti, quibus inftrudbribus alti,
Hos ampledlentes, votis potiora, parentes.
Ingenuos natos Commendant erudiendos
Diainze legis fautoribus atque magiftris.
Sandtus Richariüs méritis vitaque probátilá Liberté
Maurontum facri fufeepit fonte lauacri. quibtií in
Prasful Amandetnis conceditur inclyta lucris, baptifrfjo
Glothfendis caftíE decus exeniplatio vitx, , fufcepüi
Eufebiam nitidis cotnpfit Regina Mathildís.
Martyr Adalboldus casleltia regna meretür.
Prxfcierat propriis confortem vis Deitatis s. A í a l -
Martyrem Adalboldum mérito fub honore vdcaíldu. $*ldü*
Id quí contigent, diólá ratione liquebit. MnNjir,
Tertatu patns, matris datione, coémptís
In fundo dominas erat, & hos auxerat eius '\ dluespof-
Donaras larga poíTeilio, prsedia multa. - fejfionibuii
Saspé virum late parentis ad ortmia terrae
Falta fatigabat, priuarim, publicc, cura.
Impulit haec etiam fatis erumpere cauíTani^ rediturut
O b q u a m W a f c o n i i fines tentabat adife. tnVafcd-
C c Captum
 ?02 VITA S. ADALBALDI
Ex VITA Cajitum conrilio coniunx dcturbat ab iilo,
$.EVSE- Vemuri praeíaga mali: nec proíait illi.
Vicie forruna,parcas fubtemina laxanr.
A Tune iter accelcrar, mora quamuis paruula vcxat,
Spernit condudlus, fubiít diferimina folus.
Adíimt infidiisprotedi more latronis,
eeeiditur Cognatae nupeus quibus apparebat inepras;
auulfo ca- Inuadunr, laccrant.gizas fibi fpargere certanf,
pte.
Dctruncant demufn caput á ceruice rcuulfurn.
Emicatad fuperos exulcans ípiritus; illos
Angic í o r m i d o : fugiunt; nec íiftere rurum.
Res admiranda, mira nouitate fecura.
Nec putet ideírcó creperum quis me: ñeque f i d o
Vti pro fado , poft famam plebis opinor.
Nifibus eredum propriis ftetit ecce cadaner
id mun'i-
buidcfirt, Martyris, ambabus manibus caput accipit, atque
Vlnis deuedat, non praedux vllus euntis.
AngelU Angelicus tantúm chorus hymnizans comitatur
comitan- Vfque locum tumuli. Mirantur nurainefadi,
Cementes meritum Sandi, venerantur & illum :
/epelitur.
Condigno tumulant lóculo cum fupplicc voto.
B
a Hinc patet aliquot feculis pofi Normannicas irruptiones hie
/cripta.
E P I T O M E V Scícntes enim membra fuá eíTe templum Spiritus fan-
ex l i b . i Synopfeos Franco-Mero-
uingic^
auttore A n d r e a Siíu 'to.
5. A d a l -
baldi Dtt
H JEc B. R i d r u d i s , in diebus adolefeentiae, nnpíit
Adalbaldo, magnifico D u c i , de genere Regis
Dagoberti, cuius fratres etiam fuerunt. Sigefridus,
cis
Comes Pontiuenfis, maritus a S. Bertas Blanziacenfis,
de Hercbenaldus, Maiou domiJs, & Patricius Clodo-
frñtres,
uei, filij Dagoberti Regis Francorumi & Ernulfus)ac
Lando Remeníis. Hic Hercbenaldus, poft mortem
Adalbaldi Ducis,fratris fui, in eius poíTeíííone peras-
dificauit Duacum caftrum; & infrá conftruxit eccle-
fíam beatas Dei genitricis Marias, q u ^ hodie dicitur
b S. Amati. Beata igitur Ridrudis, poft necem viri fui
h
(fratres enim cius, 8c cognati eum interfecerant, eo
obiittí.
quod Adalbaldus de genere eílet Francorum -, nam
C Gotthi Francos vilipendebant) accepto confílio á B.
Amando, cúm eamad fecundas cogeret nuptias Rex,
Marcianas venir, & tres filias fuas. Clofcendem, Eu-
febiam, & Adelfcendem, Virgines inihi Deo obtulit.
a ColiturS. Bertha vidua , fundatrix & p r i m a Abbatijfamo-
nafierij Blanchiacenfis 4 lulij. De Sigefrido & aliü fratribtis
X ~ ante aftum.
b 'Fuit S. A m a t m Epifcopui Senonenjis, colitur \ 3 Sept.
E P I T O M E V I
ex V i t a &: miraculis S. R i d r u d i s ,
a u é l o r e m o n a c h o Aíarchianenji-
Vafeooi'
bm Dago-
berto fub-
C Vm Dagobertus Rex Francorum pro fratre fuo
Haiberto,qui paulló ante defundus W^afconiam
rexerat, partes illas in poteftatem redegiííet; de arai-
di ta, cis fuis illic frequenter mittere confueuerat, prout nc-
ceííitas poftulalíet. a Erat tune temporis Archenaldus
a
quídam Francigena nepos Regis, & fecundus á Rege
frater E r -
chenoaldi in palatio eius, vir prudens & magnas gratis apud
Maior'u Deum Se homines.Oui ad asdificandas tres eceleíias
Domus, de fuo procurauit íumptus & expenfas : quarum vna
S. PetritLatiniaciconftruda eft; alia S.Furfciapud
DVCIS
i Perronam • tertia Duaci in h o n o r é fandas Virginis j )
Marías, quas nunc S. Amati nommatur ; iuxta illam, ^
turrem quoque m u n i t i í l i m a m , & miras altitudinis
conftruxit,quas in ius proprium B.Ridrudi.poft mor-
tem viri fui, hasreditariá fucceffione obuenir. Vnde
quiaFlandriarum C o m i t é s turrem illam poílident,
prout fibi inuicem fuccedunt, huius rei caufsá Mar-
chianenfiEcdefias conferre quinqué folidos annuatírn
coníucuerunt. Huius frater fuit Adalbaldus, qui pro Adalbal-*
quodam Regís negorío , in Wafconiam profedus dm
cft>. Et hícrcditibus aííluens innumeris , potentiá &
genere, quia regia ftirpe progenitus magnus erat,iuxta
nomen Magnorum qui funtin térra,optimis difcipli- ducit v x a -
n i s á puero mftitutus , & in domo Regía a d m o d ú m ^ J ^ . * '
ó m n i b u s per omnia gratíoíus , visa ibi pueilá nobili,
de quá intendimus, pro eá fibi defponfandá in vxo-
rem, parentes inquirir, precatur, & obtinet. Et ecce
viri potentes pucllas confanguinei, fruftrá refiftendo
contradícunt, indignantes quod tantas profapias puel-
la cuilibet Francígenas iungeretur. Conrendunt, &
omnia irrita faceré raoliuntur. Sed non datur vltrá; E
dotatá enim virgine, & nuptiis folennircr celcbtatis,
vir cum vxorein Franciam feliciter rcuertitur» Sed
quod folá fucceflionis caufsá matrimoniam inicrint,
ftatim in fuéB conuerfationis initio coepit apparere.
d i , fatagebant vt fibi eílet honorabíle connubium, &
thorus immaculatus. Debitum quoque fibi inuiccm f„cg¡Ug¡0
rcddendum non ignorantes, nifi forte ex confenfuad fanfle v i -
tempus, vt vacarent orationi j nouerat vterquevas uit»
fuum poílidere in fandificatione & honore n o n i n
paílione defiderij. Denique vir non ad vxorem ama-
rus, ficut fe ipfam diligebat: & illa timorem viro dc-
ferens, fubdita eratj ficut oportebar, in D o m i n o . Erat
ambobus veras diledionis indicium ídem velle i &
ídem nollc ; fed in ipfo ápice nobilitatis. multó n o b i -
liorem matri Ecclefias dcuotionem quotidié impen-
debant. Intereá natifunt cis filij , facer fcilicet M a u - gignitS,
rontus,pofteá monachus & rcligioíus Abbasjfilias tres, Mauron-
á primasua xtare in virginitatís propofito placentcs vir- t!!&t!e.í
• r r r O • TL r I- p l t a í dem
gmum íponío, quos per le , & per viros ubi tamilia- j - ^ ^ .
res & religiofos d o d r í n á & cxemplo, bonis moribus
informare ftuduerunt.Vnde bonum quod astas imma-
tura non dederat, hoc in cis multiplici virtutum de-
core, cooperante Dei gratiá, breui enituir. In qmbuf-r
cumque ctenim exceílibus & leuiílimistimcntesof-
fendere Diuinas maieftatis afpedum, b e n é i n t r a f e p
compofíti, carnis gloriam, &eius voluptates pro n i -
hilo habuerunt. Mauronto fiquidem facer Prasful R i -
charius, fpirítalis d o d o r , & patrinus extitit , & euqi
per baptifma falutare Deo regenerauit. d Clotfendcrn j
Pontifex AmanduSj^: cam vtpote filíam falubriter ín-
ftruxít. Eufebia vero e Dagoberti Regis, & Nanthil* t
dis Reginas manibus, de facro fonte fufeepta eft: qui
poíTelIionesdederunt, S i f reditus multos in Fran- j
ciá , quze omnia erant Ecclefias Marchiancnfi oc-
cultá Dei difpofitione profutura.,Poft hasc Adalbal-
dus vir ab ómnibus bonum habens tcftimonium.eun-
di V a f c o n i a m iter arripuít; fuis tamen contradicen- ^
tibus, cum ploratu & vlulatu multo; quem Ridrudis inVafco-
í)obilift¡ma matrona , quantum licuit, profecuta eft, »Í«»
quas ftatim domum moerens iuíTa reucrtitur, ciim am-
pliüs non vifum. Gaudium plandus excludit, & i a m
racnsquodammodo mali prasíaga , dolorem, quem
paíTura eft in próximo, reueretur. H o m í n e s igitur ne-
quam, quibus matrimonium diíplicnerat, c u m p r o -
pinquis & amicis confilium ínierant, q u o m o d ó virum
illius fandum dolo tenerent &occiderent. Et iam ad ¿ ¿ ¡ 4 ^
petficiendum fcclus,quod conceperant, nadi tempus daret m't-
opportunum, inter eundum, prasparatis infidi¡steum, racfélk»
qui nihilmotte egerat dignum, occiderunt. Offertur
pro eo íacrificium, & honorificé,vc decebat, fepclitur,
Sanitatum vero gratiá , quam vfque hodic ad fcpul-
chruRi
 II F E B R V A R I I.
A chrum cius qnsrenres i n n e n í u n r , teftisert, quod m
confortio Angeloruai recepcus , cum e¡s parí gloria
laetetur. Ncc mora. Malum, cjuod acciderar,B.Ri¿tru-
defitur. ^ amicjs cius nunciacum eft,qua: tam graui relacio-
ne perculfa, imprimís quid ageret , quid loqueretur,
j g n o r a b i t , í c d d u m Hliorum & rotius familia; dolor
in voces erumpcret lacry mofas, mater turbara grauiús
afíligcbatur. Sciebac modicúm plorandum eííefnncr
morcuum i cuius mors pretiofa cft m confpeólu D o -
m i n i , fed carnalis afFedus nacuraliter ab eá dolorem
exige bar.
a BeaHfchítmpíHf hñc ha refert p a g i n A w j . Erant tuuC tecn-
poriscres clariísiini fiatres, Eichcualdus fciliccc Maior
dotnus.atquc Francorum Patricias,Adalbaldus Üux üua-
f ceníis & Comes Sigefndus, coníangumci fupudidli Rc-
ois Dagoberti,viri prudentes & magna; gratis apud Deum
&; hommes.
b L t i i a i a c u m ad Matronamflituiummonaflerium &oppiditm
tw^o Lagny > dequo egímta 16 lanunr. ad Vttam S.Furfei
Ub.x c a p . í .
c Deeoibtdem atium cap.},
d BettufchampimhAcitalegit tagina fy^. Clotfcndem & A-
dalfcendem beacus Pontifcx Amaudus, &eas vtpotéfi^
B liólas falubriter iníhuxit. Seddt f o l i d o ú t a á s . a l t j e í i a m
agunt.
e SoUua Nanthildis meminerunt alij.
í Cr<¿/r«r Verniacum vtlla prope Siíejfionnm nrbem tum da-
tumivulgo Vcvony Eátejfit detnde Marchianenfimonafleriót
eicfr neceffíirium domefitcü vfibm vinnmfuppeditauity v t t r a -
dtt Buzdíniti Ub.i. Annalium G a l l o - F í a n d n i . Eiufdem Vet-
niaci mentiofit in liiplomate Caroli Calui, detquoJapra aftum.
E P I T O M E Vil
exChronico M a r c h i a n e n í í .
e leLotharius duxitvxorem Berctrudam quam-
<lam nobilem & elegantem puellamí.ex q u á g e -
nuit Dagoberrum Regem & Blithildem fororem ems
illufiri fecundüm quoídam chronographos. Aüj dicunt hanc
fii'p* filiam fuilíc primi Lotharij am iíHús. H¿ec nupíit A n -
4 sberro Ducinobili in<i Germaniá, vtide proceííic Ka-
exortuii rolida progenies regia. Ex h a c p r o g e n í e nati funt tres
dariííimi Principes, Adalbaldus Dux ,' &• fratres eius
Herchenoldus Maior domus occidencahs Francise.íSi:
q Sigebertus Comes. Huic Adalbaldo nupíit gloriofa
matrona RiÓtrudis, íicut fequens feriptura dcclarabic.
iiueipof- Hic vir generofus, multis locuplctabatur poíTcflioni-
fefioni- bus in pago. Flaudrenfi, Legieníi> Ádarteníi, Auftre-
itu, bateufi, & Pabulenfi. In huius pagi limite ad Auílra-
•lemplagam, íitus eít locus Marcianenfis fuper flu-
b uium Scarpi. ¿ Auno regni Lothanj Regis vigefimo
quarto, porro á natiuitate S. Amandi quadr3geíimo>
conftruxic Idem B.Amandus Ecclcliam S . P c t r i i n
Blandinio, & poft Marcianenfem in honore eiufdem
beati ApoíloÜ in prsfati Ducis Adalbaldi allodio.
Lotharius Rex Bcrctrude Regina m o n u á , fecun-
dam duxic vxorem nomine Sichildam j dé quá ge-
nuit Haibermm.Haiberro igicur & filio eius defunófco,
omnia quae acqaiíierat,fub Dagoberti rediguntur i m -
D E S. H A D E L O
K I T Z I N G I I N
§ j K i t z j n g e n í i s coenobij o r t m > i n t e r i t í a ,
Itzingum opptdum t j l Franconk ,
Secvté
Marcbionü Ambacenfu fute Otiolsbaceri-
vn 1,
II FEBR, fts, edowo Brandeburguá ditione.vti Se-
hafttanm Scroterus in Bifiorua defeript.
Kiízingü
orbü,Petrm Amiifts 'm Generaii defeript.
tppidxm,
Europa, Alá<fa t t f i m u r . IsohiU oHmfan-
februarijTom.l.
5°^
perío. Ex ilio rempore vfquc fn pr^íens W'afconu &: EXCHRO-
Francia, dúo fcilicct regna vnum íiintfaót.i. Dux igi NICO
tur Adalbaldus in Waiconiá profedus, B. RiChudcm M a r -
pucilam alto faoguine ortam vidir, dilcxit , L'girimam '
vxorem duxit, Cs: in his vltimis Giliue (inibus íceum ^
adduxit. i:oremr>ore Ada!b.»'da¿ Dux <S¿ Herchcnal- ¿ u c i t v x s -
dus fiatcr cms Ivhior Doums leardihcaucrunt Dua r e m S . R i -
cum caílrum, mfta caiti um íediheauerunt eccie Rrudtm.
íiam beatae Dci gcnimcis M.UÍÍC, qux mine dieitue
5. Amari. Beata igitur Riótiudis, vt diélum eft, ex ge-
nerosa Wafcpmim proíapia (Rcgium ílemmn, acSe-
natorum gemís oprimum) nobilitcr orea, Adalbaldo
Francorum Diici potcnciíllmo, íub Rege Dagoberto»
Clodouet viddicet patre, fr.iinfque ipiius Sigeberd
Auftraíiorum f^egis , qui ipíius erant cpnfanguineij
nobiliter nupcajgenuit ex ca hlium nomine Mauron- S'Snte*
tum, & tres filias virgines íanólillimas, Clofendem, "
Eufebiam, 6c Adalíendcm. Maurotuo S. Richarius ,
Ponuueníis.pater fpiritualis extitir,Cloíendi S Aman-
dus Eluoneníis.EufcbicE Regina Nanthildis vxoi Da-
goberti R e g í s . . .Inreguo Clodouei Princeps kS¿ Pa- COg„atus
triems fuit Ercheualdus frater Ducis Adalbaldi de ge- s ftptnit
nere D.igobcrti.in regno Sigeberti c Pipinus S ixo pa- (
ter S, Gertrudis virginis Niuialenliscognarus pia:fati E
Principis Dux igitur Adalbaldus , neceílitatc vr-
gente, á pago Aultrebatenfi, quem vulgan nomine
O í l r e u a n n u m vocant , in ' W a í c o n i a m proficiícirur,
Cumque per Aqmtaniam iter perageret, & ad Pe- in agro
tragoncum folum perueniíTct, iníldiis malignorum,
co occtiit-
6 , vxorisfua: confanguineorum, vir iuílus appccirur,
vulneratur, perimitur.Indigné emm ferebant tam hu-
tun
mili matrimonio vtpotc Francigeníe, quam gentem
¿/G^tho: vilipendcbanr, íororcm fuam fuiíFc coniun- d
¿lam. C i i m aucem ab impiis capire muldtacus finíTet,
vr qusdam r feriprura refert, ambabus manibus cá-
put íuum aííumens, ad ccclcíiam, ¡n quá tumulandus caputde-
erat, deuexit. Ad cuius fepulchrum multa illo tempo- f<rty
re miracula faóta funr. Corpus eius poftcá mdefubla- tre,n*i*r''
n „ . , r J . Í/-ITI JI
e
tur Etno*
tum eít. csrad ccclcíiam S. AAiandi/tielnonc déla- ntm^
tum : fed quo tempore,&: a quibus perfonis id fa¿tum ^
íit nobis eíl incognittim. Rex igitur, auditá nece tantí
viri, turbacus e í l , &c omnis cuna Francorum Ulgent
patriam tanto Princ/pe deíbjatam. p
a, Hic K o m a n u s o r í u p a l f i / n dicifur. In GenexlogiJí S.Tarfitit
lanuar, ex genere Seuatorum. DÍ hacre aciumfupra § . z .
h Hanc Chronologiarn plenihs corrigemm 6 Februar. a d V i c a m
S. Amzndi, aliqua fupra atrigifnu¿ 4.
C VitamS Ptptni damm 11 F2br. De hac cognaíione nihilalibi . ,
legttnM . F i l i a eitu S Begganupta futt 4nfigifo , cuiut frater
credit ur VVulgifu* pater S. Wnndregili, cuieX fnaternáo'igi-
ne confangainmn erat Erchenoaldtu , qnitUi ad Condendiim
FontanellenfemonajlsYtumfundum dedit. Erant ita nobiliffi-
tnéL h&& pitjfims,f(*mili&mt4tHU coniugití arele coniun¿ÍA.
d S. Ardo Smamgdw in Vita S.Benediflt Abbatii A n i a n i , q u a m
damtti i t Febr. ex Getarum genere, paitibus Gochia:
oriündum fertbit, 'vbiojlendemm Getasúpltiribit) confundí
eum GothiSj^Hoí hipro vicinii Vafconibtn aectpiunt.
e Forte poema fupra datum inteüigitur.
f Beaufchampitupagina 4 n S.Adalbaldum c^/i«ry««OT/«•
/(/p ab agro Pecracoriorum Hlaouemad Ikaediiítiaosafcc» •
tas, t^Hod hinc refellitur.
G A V I R G I N E
F R A N C O N I A.
I . B.
fitmonulmw Virginum i n p t u t i teenediftini ccenohium fuit:
cuius ongmem ai fuum na Gajpar Brufchius m Cbronologia
fub inenaíleriorum Germanu expomt :K\cz\not:nCc monia- olimnoli*
l)um,cclebri loco,ex Comitibusvidclicet, Baronibus, liumVir-
ac nobilibus parentibus, tantüm natarum, potcntiffi. ginumex-
mun) olim coenobium , Ordinis D. Bcnedidi, intra
eiufdem nominis pr^clarae apud Oftrofinncos vrbis
mcenia, adMaMium amnem í i í n m / u n d a t n m eft,non
Ce 2 áS. '
 304 D E S. H A D E
AVCTO- aS. Bonifacio, íciiVunefrido, primo Archiepifcopo
RBI.B. M o g u n t i n o , fed ad eius inftantiam &: preces, anno
^ Domini DCCXLV, á D . Adelheide, vel(vt Trithemius
appcllat) Adelogá.Pipini Francorum Regís filiájeius
vidcücecqui m fpatio x x x 11 annorum laxcumpon-
rem conftruxit, per quem hodieadhuc firmiííimum,
i m r c Kiczingo ad EppeshuíiLim, íuburbium é r e g i o -
T-pifcnpa ne vrbis in atcerá Moeni npá íitum, Eft ccenobium i d
Herhtpo- Herbipoleníis dioecefcos^ fabditum Eberhardo eius
lenfidona- ioc¡ ^ f e o p o , ab Imperatore Henrico Claudo, anno
Donnni viví 1. In eo diplómate regio dicitur coeno-
bium hoc, Abbatia Kiczingisn diiSa)in pago Gotsfcld
ílta : quod argumento efl:, nuHam etiam tune tempo-
ris iftic vrbetn fmííe , fed pagum t a n t ú m &:v¡llamj
vndf. ap ^kícíier; regio quodam paftore, íla didbam e ñ e ,
pellatun* á ciuiratis incolis hde dignis accepimus.- qui aíTerunt,
Piícatorum plaream íniciam fai^e ciuiratis vel vill«>
acmonafterió etiam ¡pío vetuíborem : vnde omn-es
eius platea domuncnlas monialibus loci vedtigaics &
mburanaz femper fuerunt5&: in hunc diem víque funt.
1 U u Brujchiiu, Cui fidem, quam altoqu'm non m u x i -
rnammeretur, CttbohM tpfe fidei defertor, abrogare h í c t 4 '
nun non pojfumití, cüm velera nobü t'mccenobij monumentA
non fuppetant. Ante tamen annum DCCXLV Cbriñt ddifica-
quando tum illud ejfe fatendum* ft verum e(i quod in ipfm S. Rade-
¿díficatu ? J0ÍTÍ£ traditm^, ante Garolt. Martelli, payentü e'm.obi-
^ tutn, qui anno DCCXLI comigit,illud ejfe conftruftum, atqtít
ab ipfo Carolo amplu psffefitonibiu dotAtum. Quamquant
potuitfub Carolomanno Duce,aut PipinoRege, CaroltfiUu,
atque tíadelog&f7atribm,a S.Bomfacto egregtü aliquibus ftt-
tatit, ac conílanti difcipltna ad fanclitatem conformarumo-
ruin etiam f o r t a f u m a g i ñ r a aliunde adflita.vt m x dicemus.
Quod Ptpim:fiue Regn , cognomento Breuü , fiue Herjialli
M a m i i DomuijfiliamfacitüadelogamBrufchuis, moxre-
felletur, cúm Carolo Marteüo natam oflendenm. Ñeque ta-
men qui pvtuerit hic annos x x x n in pontit conflruftmem
impenderé ab anno d c e x i v ad d c c x l i fuprema G a ü U -
rumpr&fefturáadmtniftrata> annis o m n i n o x x v i h f a t ü pet'
(ptámus. A t nec pluubtu annii rerum pútitut eft parens eius
Pit)inm. N//Í íi nuü docuerit, quod non eft a verifmilttudint
anttquo x'r' .. . N , , 1 ir i ir J >
fome ede- aliemm, íüos m eo tractu ampia altqua bona pojjedijje, ideocfc
bre> alterutrtm eorum p r t u a t ü f u ü , aut clientum fuorum impen-
fis, antequhn Reip. gubernaculafufciperet, eam exorfum ejfe
fubftrufttonem : aut quem Ole faciendum pontem locajfet, de-
rnum poft dúos ac triginta annos ejfe perfeftum, ipfo tam vtta
júnelo, vt¡olent eiufmodt publica opera.quorum abfolutionem
dominorum prafentia non accelerat, m longum í r a b i . N o n
enim alioqut ptobabfle videtur, tantum jpattum ad eiufmodt
jabrtcam necejfarium juijfe.Qiiodconiieit Brufihius, Kicz>in-
C gum S. Hennci Imp. átate vrbem nonjutjfe, ita fu ftné; at
non inde idfequitur quod in pago (itum futjje ccenobium d i -
citur :nam \)agns, non femper vicum a l í q u e m , v e l r u r e £ d i -
jicatoi domosplures , nullocirciim communi aggerevaüocfc
feptaí fignijicat\(ed latiüsfufaw homimm multitudinem, i t j -
dem monbus átque injlnutu viuentem.Cui Antitifli pojfefíto-
nem Kitzingi ab imperatore datam ait Brufchm,ü non Ebe-
rardus, ( j i non mendojus eft, quem idem edidit , Epifcoporutn
' Herbipolenfium catalogus) fed ñenricus agnomine Hezelinus
j u t t ; quem quo argumento S. HeriUerti Colomenjis Epifcopi
jratrem ajfirmarit, alibi difeutiemu/. Minus dtjpltcet quhd a
Ktczw regto pajlore traditurfaftum loco nomen , etji magis
idoneum dejiderare quü pojjet auciorem i quam imperitam
plebem, n i pr<t[ertimtam vetufla, v i x ^ alibi teflau. Tale a-
Itoquin Freckenhorfli canobij nomen ad x x x l a m a r i j retu-
Itmm in S.lhiathildis Vtrgtnü Vita aEricconéYubulco dedu-
ftum. Qut Brufchio Kiczius, ü feriptori V i u S. Hadeloga
Kuccingus efl.
3 Eloruit porro honejlatü ac f a n f t i t a t ü f a m a Kiczingum:
v t propterea iilujlres puelltt i(lbuc,pietate bomfj^ moribus eru~
. & egregia dtendd, mittenntur.lta de S Hedvvige ine'm V i t a x v Ofto-
puellarum brií dtcitur : Nam in astate puerili in clauftro Lufingo
inftttutio facras litceras didicit-, quarum ftudio & tempus m in-
ne* ucntute cxpendíl veiliter, acin earum intelleílura
LOGA VIRGINE
poftmoduin confolationis interna & deuotionis hau- £)
íit gratiam excellenter.Pro Lufingo,5Í^ÍMÍ Lutzingen- Inter quat
fi fcripfit. Verum nos ante annos complures monuit htteris s . H e -
N i f a , vrbe Silejtxydatü Andreas Stredonim no/íer, K i t z i n - ¿vv'g**»
genfi, velKwzingOjejfe legendum, Germanicé Kitzingen,
aut Kutzingen. Et MS.Cartbuj¡<£ ü r a n i h a b e t in claultro
Kiczmgo ; patetq, ex iü qu£ mox de emfdem S. Eedvvigis
forore (Mecbtbilde, opmor) d i c u n t u r t T e n h vero fuit A b - eiuf<k fi-
batida fandtimomalium OrdinisS. Bcnedidli in L u - Tor,dem
zingo Franconiae monafterio fiipradióto. Idem codtx dMatijfat
Ltranus, Kiczingo. Clariiisitd Hteronymus Dungershemius
Oxenfurtenfts x Februartj in S. SíboUjUu Encomio exprefit
cap. 5 nu. i 8 . In eodem etiam monafterio Kirzingcníi
poli lapío tempore, litteras do¿ba eft B. Hcdwigisj &
S. Elifabeth relida B. Ludouici Comitis prouincialis
T h u r i n g o r u n i , cum materterá fuá ibidem Abbatifsá
ad ceropus eft conucríata,prput in Sandtarum illaruin
hiftornseftexpreífum.In VttaS. Elifa^etbaxix Nouem-
i r u i ñ a feribit Tbeodorkus Thurtnguí lib.^ cap.i ineditMenr*
Canifij : Poft hice nobilis & reiigioía faemma Abbatif-
radeKirzingen, B. Elifabcrh fecundum carnem ma-
tetrera, miferata paupetatis eius defc(5turn nimium.ip-
fam allatam hononficé ad Dominum Bambergenfem
Epifcopum euexit. Q u i Dei famulae auunculus, ipfam
bemgné & reuerenter fufeepram, cum omni honefta-
te 6t caritatiue pertraclauir. £)U£ ita Cafarías in t'mfdem g
SanftA Vita exprefitt: Abbatiíía de Kitzingen Herbipo-
lenfís dicecefis , materterá B. Elifabeth, miferiiscius
& inopias companens, duxit illam ad auuuculum ip-
fius Epiícopum Baucnbergcnfem, qui fatis honefté te-
nuit eam.
4 O l t m l u c fuere Kitzingi decora janftitatii & lauda-
biliftmdí difc'tphn£. Sed poft Marcbioni Ansbacenfi ab Herbi Marchh-
polenfi nefeio quo Antiftite opptgneratum : ñeque recuperan ni Amba-
vnquam potuit, etji fcpim reprafentata afequentibus Epifco- cenfiop*
pis pecunü f u m m a f i t , pro qua pignori oppojita cum cambio fgnwh
vrbserat, v t i Petrus Auitiusteftatur. Inde ruina ac labes a n -
tiquifiimi monafterij-y quod per Ansbaccnfís Marchionis
Luchenrmum , alios in vfus ve! abufus nunc rranfla-
tum feribit Nicol. Serarius nofler Notat. 14 in Vitam S Bo-
mfaeij, rer. Moguntiac. lib. 3. Ouando id contigertt indicat
Brufílnusin Chronol. monafterior. citata \ Vltima, ¿n^ffíí,
huius coenobij gubernatrix obiic anno MDXLI v . Poíl-
eá á Brandenburgenfibus Marchionibus oceupatur
tocum monafterium, curaeque Praefedtorum traditui:.
§ 71 S . H a d e l o g a non e H eadem q m S*
Thecla.
5 Vnc quAfuerit Hadeloga, prima Kitz.ingen(¡í c a ñ ó -
hijvel auftor vel babitatrix,quo patre nata, q u m n - üadtloga
dum. Hadeloga pafstm a Trithemio & altis appellatur, & v a r i i a p -
tejle Serano in notationeiam citata Hadclonga ( v t i & in pellata.
Vita M S . ) ac Hadelioga; Brufchw Adeloga, & Adelhci-
dis.Dungershemio in Encomio S.ScholafltCdi Adaloia;Lá<,i(i
Adalagia; MS. Kalendario Haldclogoda. Thcclam quo*
que dtftam nonmlli extftimant. I t a Serams fupra citatus»
Tritbemium [ecutus in Compendio Annaltumfieferibentem :
Conftruxit^tiam S.Bomjacius plura momalium coeno-
bia: inter quae illud eminet monafterium inoppido
Kifzingcn iuxta MogonumjWirciburgenfis dicecefis, s.Thecla
cui praEfecitfanítam Virginem, nomine Hadelogani, Virgo,
quam Theciam nominauir,ex Afigliá oriundam. I t a
¿ r Hermannus Greuen in Addit. ad Vfuard. hoc dte: Hadc«
logas Virginis, cognatae S.Bonifacij Epifcopi.
6 Verum diuerfa ab Hadeloga j u i t Thecla. Huius memi-
nit Othtonus cap $o V t u S Bomjaiij, hu verbü : Praedicans ex
crgo & baptizans fandlus Prasful Bonifaciusin "thii- ^ ^ ¡ , 4
ringorum Se H e í í b r u m rcgionibns, pcifpcxit mefíem adaoeaia
quidem eííe multam ibi, íed operarios paucos ad co- « S. Bont-
piofam multitudinem credentium inftrucndam. V n - f * " 0
de in prouinciani patriamque fuam mittens, exinde
tam
 ÍI F E B R
A ram f^minas, quam viros rel'giofos, fcientiáque va-
na imbutos, piares vcmrefecic , fuiejue labons onus
¡nter eos diuiíit.Inter quos erant prascipiii quidem v i -
n , Biirchardns& Lullus, W i l l i b a l t , &Wannibald
fcater ems, W i t t a Gregoriusj femins vero religio-
HE, matercera fcilicctS- Lulli , nomine Chunih!lc>&
cumaHis fiüa eius Berathgit, C h u n i d r i u & Thecla , Lioba &
re!i¿tofis W^alpurgis íoror W i l l i b a l d i & Wunibaldi. Sed C h u -
fiininn: juj-jjlt, 5¿ h¡ja ejas Berathgit, valdc eruditíc in libetali
fcientiá , in Thuringorum regione conduruebancuc
Magiílrae. Chunitrud in Bdgnnariam dcllinaca cft, ve
verbi Diuini femina ibidem (pargerer. Tcclam vetó
iuxta Hatiiú M o i n , m locis Kihhingcn &c Ochínofruct
nuncupatis , collocauir. Liobam quoquead Biícofe-
feheim, ve illic mulcitudini Virginum p r x e í l e c , con-
ftituit.
7 Si qaemadwodüm extat WalhurgU c? liob<t> i t a r e -
liquarum quoejue í'itaexjidref, m m r e m wde b*urire lucem
liceret. In Vita S- Liob&, quam x x v m Sepiembrü dabtmust
tejlttur Rudolfití Fuldenjis mon<tcbui>R¿bam d t f c t p u l m ^ m -
ca qnae refert, á viris venerabilibtis ad fuam notitiam
pcrucmííc, qni ea quatuor difcipnlarmi) eins, Agaths
videlicet, & Teclas, Nanae tk Eolioba: fideli relacione
comperta , íinguü & pro capta ingenij fu i ; fie tu íibi
B tradira fünt, lictciis mandare, & ad exemplum pofte-
ris relinquere ftudnei unt.Ftr«/« annon d t i ü f u e m t Thé^
cU.vfix fenior (¡utí. tum Lioba euocatu ex Anglid nmnorA-
tur, etq^ pAr,fi non firpertor, viditur fuijje, pnüs enim quam
s Lig^A iü¿ndminattn:,alter4íumor, S. Liobit dífctpuU-ymerttb du-
á'qualny bttanpoteji. C e n é Ltoba ciim tn Gernumam vernt^viríute
etat/cnior, quhn dute videtur proueftwr Nam VVitíbrunuum.
emobum ab b u (unfitpimo Rege, de quo v i Februart] age-
mm, in'SS.Cutbíirg£ & Kineburgt forortm f u a r u m g r a t ü f f h
conditum efl, vt quídam vólurit^mw Cbrifti d c c x i u * v t
alijdccxx. Dewus etiam a l í q u a n i h p r m id facium, dim.
regnum, quod vltro a n . D C c x x v i depofuit, x x x v u annis
inatemertt. At yVtbrunno (cenobio poñ. nonnullas A b -
baciíías & fpiricales Marres pra;lata eft Virgo religio-
fa, nomine Tetta , cui Trbutgebam cognomento Liobuw,
adultam Virginem dininis ftadiis imbuendam tradi-
dic mater,vt in Liohd, Vita d'tcitur. A t f u i t fortajíii illa S.Bo-
mfacij adtutrix Tl)ecla,vna ex lis Virgtmbus q t u cum S.Cut-
burga, yr x x x i Augufri ad eius Vitant dicewns, é Barkjn-
antea genjicoenobio VVwbrunnum núgrarunt. Fuitemm S Cutbur-
Vvinbru- ga Berk¿ngi (quod coenobiton mfra Londtnum ad Tamefim fo-
" " t a B e ^ ' 70ri ^ S' Si Erk^f^vaidus Londmenfis Epifcopus
^x. ' ¿dificarat ) fub eiufdem Eíbelburgt Mugtftrá S. Htldtlitbá,
dtfcípiinió wonaíiici) infórmala: demde cum coenobium illi Ina
Rex tn Dorcefina ad Stourum amnem <tdific*ijfet, loco qui
^ Vindogladia dittiuputatur, vulgo n m c \ M ' \ n b \ . n ú ^
¿r* VV'inburnminfter; th cum alús Vtrgimbus commigra-
Utt- H a n m enumero Tbeclam extitijfeconticiat quifriam,
quhd & Berktngi fuerit pr£cipui nomniis fanfttmonialü H u -
ela , & paullo poñ e VVtnburnenfi coenobio in Germamam
Thecla aliquafit mijfa, fanftitate & religiofz inftitutionis
feientik contiena. Tbeclam Ber^ingsnfem recenfet cum aiiié,
qutbus librum fuum de laudibus virgimtatü dedtcauit, S, M -
delmus, qui ab anno b c c i v ad Q c c i x Scbireburnenfem
I,ccU¡Í4m adminiftrauitt ir^ í//e/íri¿¿f: Reucrendiliimis
tut&aUU Chrifti Virgín¡bus,omniqiie deuotae germanicatis af-
Burkinge. fe£lu Venerandis, & non foltim corporalis pudicitiae
ftbusltber pracconio celebrandis, quod plurimorum c í t ; verum
nítMtll ct*am'p,r,ta',s caft'mon'a£ gracia glorificandis, quod
t»ttua,s. paucorum ell-, Hyldilichae rcgularis difciplina: &: m o -
AldhtL naíticae conucríationis Magiltrae; íimulque luítina» ac
^i, Cutburg£E,,mihi contribuhbus neccllicudinum nexi-
bus conglutinatx Altgidae, ac Scholaílica: Hidburga:,
& Berngidie^uUiia? ac T e c l a í r u m o r e íanétitatis con-
corditer Eccleíiam " ornantibus, Aldiielmus íegnis
Chrillicolaí Grucis & fupplcx Eccleliaí vernaculus,
oprabilem perpetua? profpcriratis falutem. HaiÜerkin-
genfesfui(fi patet ex V.Vtllicímo Malmesburienft h b . i degeftis
Reg. Anglor. cap.i. Accellit íacn ca:libacus íludiok¿C l i -
FibruanjTom.l.
V A R I ! . Joj
brorum Aldelmi de vífgínirace lediojBerkingei^íium AVCTO-
quidem nomini dicara , fed ó m n i b u s camdcm pro-RE l.B.
fcllioncm anhciantibus valirura. ^
8 Diuerfum perro bancab Hadilogalbeclam idemqui
r t u m cjjc antea firipferat, Tntbeimus agnouit I t b . ; de vtrit
illu(ir. Ord. S. Bentdicli cap.iyide Tbeclatta f c n b e w . T h c -
cla íanétimoniahs fxmina, natione Anghca, quam S.
Bonitacius ob penunam mcirorum Ipunualis tririci,
de B n t a n n i á cuocatam in Alenuniam , Abbacillam/¿"«^ryijl
conllium iuxta M o g i n u m in loco qu\ dicitur Eizzin- S . H a d n h '
gen , vt ibi quali lucerna in calig no(o loco lucerct,
alioíquead monaftica: imitationcm vitaí fuoexcmplo
prouocarct. N . i m vfquc ad hsc témpora monafteria
in Aíemamá, máxime V i r g i n u m , pauca habebantur.
Sanóla autem íaimina multas m codem loco animas
Chi illo congregans, tándem in pace quienir. Claruic
anno.Domimci DCCXXX. De Hadeloga autemcap, zSo
etufdem librtijla /MÍW.-H Ideloga momahs üc Abbatilla
monafterij Kirickingenfis, Virgo fandíE & innoccn-
tis v[ix>Sc vircucehumilitatis íingularucr intignis.quá-
t¡ íic apud Deum mcriri, crebris atque clatiliimis m o -
numeacis indicauiC. Cuius f'cftum agituc i v Nonas
Fcbruarias. j
9 De Thecla iguur agemu ad x v Oftobri). Htc foliim
q u m poteji, quomodo ab Otblono veten fcrtptore , C? altu, E
dicatur Kiiz-ingenfi icenobio prtfmjfe, m u s parens ac prtfes
prima fiut Hudeloga. Vemt in enm locum, vt pofuos fibt con- q»omod'b
tugij cajfis deuttarec, Hadeloga : tbi proprio quodam mpuljn Jf^fl^
ptetatif^ acreligwft Presbytertdtiftu, ptocul aturbis ac ¡ i n -
pitu homtnum m á x i m e ^ tllecebrü Aul¿,fan¿tamagerevitam ^
¿oepic. Exemplum mox. vt femper lumme fe [uo vntus pTodit%
ali<efeciit<c, anull¿foríafif primo, dein uIia ex eo traCtuXum
iflbuí Bontfacim ven'u, exmiui vita nligiofz magtjier, ú om-
ne i l i n u f u m i l u infiitutim ordinamt, atque ad S. Benedifii
Regulanhqutin Anglicanis fanctimonialium ícenobiu vigt-
\>at, cunfta direxit.Outdfi vel ideo Tbeclam ¡lli cccnobio prd"
fccit> vltro cédeme Hadeloga ? Hutc quidem, qu<t lis orta na-
talibus eratyfety Cbrijit b m d i t a t e m m i t á n velleprofiteba-.
tur, multo erat bononficcntiüs, alten obtemperare, prafertim
qux religiofarum tnflitutionum eratperkior.lta nimniim qua
de paullo ante egimiut Etbelburga,quamuii et afratre Betk¿n-
genfe adificatum coenobium ejfet, magifiram tamen vel f r a t r i i
Volúntate accepit, vel vltro adoptauu S.Hildelttam, Apud po-
lleros lamen, quia monasienum tllud ipfa incboarat Hadelo-
ga, fuifcj? acpatrtifuctiUattbuó dotárut,prima Abbattfta, quU
veré mater & auttor tlliu¿.extiterac, babtta. Eífonajiu tllud
ipfa. ad vitdi vfque exltum rexit,Tbec!á,(¡u£ Oihjenfurti l u u d
procul Kttzingo degebat, tlluc quandoque ventilante, vt eam
piii fermombus wfonnaret ,ac monafierij ordmem & difctpli F
nam luftraret, ipsa id rogante H a d t b g á , Bonifacio probante.
Aut tándem pofiijuam vttáfuníla eft Hadeloga, eius canobio
pr£poftta eft Thecla,OLbfenfurti pr£fetturk a^teri data.Secun-
da Kitz,itigenfts Abbattffa apud Brufcbium Hcilga appella-
tur.qu£fieadem Tbeclc{futt,binommemfiiiff()vn& Liobam,
oportuiti aut boc i l l i a fanftitate inditum /jo«;f«; Heyligh
€minTeutonicéS¿i\£tam ftgntficaí.
§ I I / S. Hadeloga furentes> F i t a , feflum.
i o ^ J T Vncpatrem Hadelog*. quAramm. Brufcbim ita feri-
f í f á b i t : D . Adcloga, vel Adeiheidis, Pipini Fran-
corum Regis filia , fundacnx 8c AbbatijfTa prima fui s ríadelo-
ca*nob¡j tuit, nata & educatain Cygnseo monte,prae- ganon F i .
cl^iáarce, Regís Pipini olim (ede ac domicilio, qnas piniHer-
ab'eftá Kitzmgo vnum tantiiiTi miliate. Montem hunc (la^'>.
C j g m u m Brufíbins ídem Schwanberg interpretatur. Pipi-
num aibitramura Brufcbionon Caro'.i Magni patrem inteí-
ligi, qui veré Rexfuit,¡ed Her(lallum,fiue Craffnm, qui M á -
i o r - D o r n u n ú m ejfet, regnum Francorum vniuerfum Regeftfo
ipfos regebat,f£péideo in Sanftorum Vttts Rex appellatus}vtt
& ipfms f i l m Caroltu Martelltis.
i r Eum Piptno titulum Regu tribuit Scriptor Vit£ S . H ¿ -
deloga, & buiui mdiiifí paremes •.Eíiz[\iyi\ácm) m}(ttt,ñ-
CC3 lia
 l o 6 D E 5. H A D E L O G A V I R G I N E
ivc-.o- iíaKaroIi, íiiij Pipini Regís patiis S.Gertrudis Virgi- leíb Chrííle, cuíus amere terrenas nnptiis contempíT, ¡3
RE! b. njs matcreins Kunchildis vocabatur. CtimGertru- multoíque labores (?<: pailones fnftinui , concede, ve
, A dtnuudii Pipint fi'tam, ne Nmellcnfem fu¡p'ícare Pipwo Lan- cúm migraiiero,in choro Virginum á te recipi mercar.
{ q u i & t p . fayjn i f a forná, fiue m á , rutitm. Alia fuit Gertrudü, Pi-
Q u o d & ita fa¿him eíl'c íigna mox cá decedenie pa- f a n ñ i
je qu/Mae ' n
trata certum reddídcrunt. Dolnit autem pro tanta
queRex ptm HerjtalliJilu, qtucum Adulongo Prabyuto, m w u t t a
Matre vehementer pauperum, quam pauerat, rnulti-
typellattt'i HuptuiirjderetUTapatre.tn Fnncorntrn fugit.vb't tlliusad-
tudo : totaque regio ea ad eam, vt Patronam.pcr ora-
cütué filta kuc cernunm m calle tuxta Neoftadium m o n a j l m u m v e j i i '
tionesdenotas confugir.
S.Ginrihgfa Hauc lofephus *G¿ldo!phtis Ryc^elius, &anonymus q a i -
15 HÍC fuftüs recitare placuit, quodex Kintzingen(ibt&
dam non admodum amiqnus'NtueHam Gertrudü Vttífcri-
monumentiiy cüm adhuc ijih'tc reiigto vigeret-m vicmo oppi-
ptór, eam ipfamfuijje Pipint Laudenfh filiam vclunf.quodad
do natvu fenptoraccepenty qud. Vitam conjirmant,quam da E i m vhn
x v n M a r t i j o ñ e t u h m m dtci millo modo poffe, cum h¿cnon
mus ex vetuflis codictbus mouaíierij Bodecenfts Ord. Canont- vndt híe
nifiquatuordectm f u m t annerum , cfini Pipinus obut anm
corumreguLnum dmefis PaderbornenfisinVVefipbalta Mi-eíi,ÍA}
altan Nt- DcxLvr,í/í/¿ erga credibilevideri potefl, iam a m é ab'ttjfe in
rabitur fottajfe qutjpiam , cur ñeque Gertrudü butus, ñeque
* tam longe d i p t a i n regionem , bonentem adbuc idelolatria,
Hadelogá, in Ptpim ac Martelltgenealogía mentía fiat, At ñ e -
Ptipatet ex Vita S. K ú i a n i , q u i x L p o / l iílius Pipim obtium
que a l m u m plurimorum Ducum aut Kegum fi!i£ memoran-
xnHii martyrto coyonatm efl? Detnde Adalongo Presbítero re~
tur, pr&fertim qu& in remoto aliquo ccenobio vttamegerunt:
tieUtéí etufdem S Kiliam & fociorum reliquM, tempore S-Bo-
érfortaflis nvnnulU barum non erant legitimo tboro [ufeepta.
i'afi'ij: qnam ü ejji grandceutu debuit, ft venir at in Vranco-
Quamquam VFolfgangus La^nu ( cum tamm nonfewper Materj
mam ciniter annum Chnfit DCXLIV, iam Presbyter.nec
fumma auéloritai, quod qud proferí nonfirmet certis vetertm
érmmo luuenüiCuJlos adokfcentuUfilta a fapientefAmina d<t-
tettimonits) is tamen ltb,$ de Migrationibus gentttm, Caroli
tus i Et qui credifur Bonifacij tempore Kiltantím ignorajfe,
Murtelíirecenjítis liber'u> addit :Sunt qui tili & S.Adala-
quem vtdijft poierat, atque adto debebat, Eaangeltitm pradi-
gíam filiam tribuunr. An CunhildisS. Hadelogi niater.b-
c a n t e m ? S í d m m t r ü m venfmeeum ignorábate qttit pluribus
xorfuerit Martelli, Pipini & Carolomannigenitrix, Stiani-
poíi iüius mortem anni* m eai oras aduenerat. Ita de fecunda
chtldts Odilon'is Boij filia, an concubina, q u m poteíi. Hiero £
C illa Gtrtrudt ftnbit auclor Vita S. Kiliani, quam V m Udij
njmtti Henninges,qtt£ Martellicon'tux,Ptpint & Caroloman-
nenuhere ^¿//««Í : Vcnerabilis Virgo Gertrudis Pipini Regís
m mater fuerit, non indicat \ Gnphonem att Suinhilde, fita
tvgentttr, Francomm hlia, cüm virum aceipere noller, cuieam
Scbunda bilde, ant Nachilde Theodonis Boij filta, Martelli
pater fociare volebar, auxilio matriS) quamdiu potuit,
pelltce, na tam : fed probare ifia veterum teflimomis debutjfet.
paternis in regnis latuir. Sedcuai duuius latere non
S a m m ú r í b j n i V V . CCL. Suanichtldem Pipini, Carcoman-
polfef, venit in partes fupradiólse Orientalis FrancisB,
«i, Griffoms matrem, Odilonis Ducis B a u á m filiam, legiti-
in locnm, qui nunc corruptc Carleburg vocitatariibi-
mam Martelli coniugemfuijfe ajfirmat.bam Lazius Schvvyn-
qne de facnltatibus fuis in honorem beatiílimíe V i r -
h'tldem appellat.
infranca- gmis Mariac monaílerium conftruxit, quod vfque i n
mimfu- pr^fcnrem diem pecmanet vbi Atalongum Preíby- 14 A g i m p o r r h , vt fupraexTrithemio ntulimus, & ^¡f,^
terum &: Bernardum Diaconum, quos fecúm addnxe- Carthufianor. Addit. ad Vfaardum, fejium S. Hadelog<e vvfartafe-
rat, otdinanit. Ip(a dehinc ad propriam terram redíifj No«. Eebruarias. Q u é dk Benediflus Dorganitu m Kalenda" fiiuitas.
quí i pvocnm (uíconiugíj obiiíTe cognouit, quac vfque rioBenediñino : S. Hadclogce Abbatiflar, fandtitate cia-
ad viríEtetminum in virginitate perinanens,virginifa- rse. M5. Kalendarium SS. eiufdem orí/i«« / Ipfo die S.Hal-
tis fimnl & morum probitare Dco complacuir. Pra»- dclogods Virgims 8c A bbatillaí monaftenj Rynkjrn-
diótus autem Atalongus ignorabatKilianum, forfitan genGs. Hugo Menardus: In Germaniá S. Hadcingaj A b -
vr vix eius audíuerit famam, qu^ paullatím ignoran- batiíTaf, innocentíá & fanótitate confpiCuae. Eadem ha»
cia abfoleiierar, het VVton, monet^ in No^íiRinrkingeníis ccenobij A b - s
11 Mnmnft huius quoque Gertrudü Uleronymiu Dun- bariíTam yw/J^, Pbilippus Eerranus: Kttzingi in Germa-
gershemuu Ock¿enfurtenfis in Encomio S.Schola¡hc<&f quod x niá S. Adelogas Abbatilias. Sed quod in Ñor. Caniftumci-
Eebruarjj dabimas, diferteq^ Pipmi altcríus filiam appellat, tat, haud feimus vnde accepent, cum in neutra edittone Ca~
fed C a r d i ^ u í (•»**'(&more Gertrude eam detnde confundat. Idem Ada- mfij quam habemus, annórum 1573 '599, Hadeloga?
Martelli logam quoqueita pr&dicaf. HLIÍUS fandicE Virgints ex fra- men extet. Memorat eam quoque Luhterm nojler in magno p
filta, rre germano nepris fuit beata Virgo Adaloía, Abbatif- Menologio Virginum,
C ía prima monaftenj Kitzingcníis in Francia Orientali,
íimiliter \n diceceíi Hcrbipoleníi cis Moganum fitii
V I T A A V C T O R E A N O N Y M O
nupticu qm locus per eam in praediis & petfonis breui adeó
áeuitans, a t ^ u s eft, ve iftter prima Germaniae monaftena habe-
retur.Erat autem, vt de eá fcriptum eft, valdé fpecioía c MSS. Canon.regular. Bodecen*
S>c virtuoía nimis,Deo & hominibus multúm amabi-
lis; at pofthabitis Regibus ac Regum filiís.ex Britan-
deferipta a loan. G a m a n j i o S o c * \ t s V»
niá, Pannoiüá, Gra^ciaque, pro eá inftantibus, Chnfto
Kitzin i ^e tC)tam deuoueratjpatre ipfíus Carolo Rege Franco-
cetnobmm ruin, quamuis primo piurimum indignante , poft ta- c A p v T 1
fitndauity men per vifíonem commonito, eidem fatis cooperan-
te; magnum nedum Virginnm, vt tafttim eft, verum 5. H a d e l o g í S gentes> y i r g i n i t a s , fagá*
dt Clencorum Dmina iplis facientium.multitudinem
in monafterio prsfato inftituit'. Fuit hxc in pauperes
DIaudem & gloriam Domini noftri
largifíimas & multúm compaífiua, tanta per fe eifdem
lefu Chrifti.qm auclor & R e x eít Vir- Pr^
miniftrans pietate, vt M i t e r pauperum diceretur.Hcec
ginum, Virginis filius,quem Agnum
etiam praeter cereras virtutum dotes miraculis clara,
íine macula (equitur . . . rex ftolá cir-
de grege, quem (vt ipíius aflerit hiftoria ) rehgioni S.
SSS c u m a m i í t u s c a n d i t l á , . . . laudem hu-
Scholadicx dcdicauerat,atqiic verbo dodlriníE &: per-
ius Virgmis Virgo mater Ecclefía denoté fiifcipiat, 5c
fcclae virrutis exemplo pauerat, maximam in vita &
dignam eius memoriam faciat. Eft enim dígnum &
mortehabnit follicitudinem ; adeó vt & errantiferé
beatae memoriíE commendandum, vt quas Chriftus
cuida Sorori in fomnis apparuerit, eamquein melius
pro virginitatc coronauit,&'bonorum operum fruól:»
commonítione facrá refolmauerít.Tandem poli m u l -
ad fumma prouexir.etiam nos cum magna veneratio-
tos in viá Deí fudores, fan&o fine tranfiturajeiufmodi
neconcelebrcmus,&: celebrando virtutesearú imitc-
fidentet ad íponfum fuum fecit orationem : Domine
mur , quatenüs ad fumma cadorum faftigia eas fcqui
mereamur. z Beaw^
 I I F E B R
1 Bear§ igitnr Virgo í - h d c l o n g a , e.1? alto R c g ü m
& Imperatorum fanguine prognata , íacris virtutum
to¡* ortH morit3us nobiiitatis ÍUÍE naralcm condecoraLiir:(?c pro-
bi. aáibtfs iníígnuiit. Erar ÍKjnidcm filia Karoli, h -
lij Pippim Regis, patns S. Gertrudis Virginis; & ma-
ter eius Kunehildis vocabatin". C^iia: ciim eííet ípecio-
fa valdé & vlrtuoía nimis, &: tam Deo quam homini-
bus multum am3bilis,venerunt pro eá expetendá pro-
corum non parua mu!ntudü;Rcges videlicet Regum-
h que fiiii,de h Britanniájdc V n g a r i á , ^ de Grasciá ac de
cetens Regum proninctis & gentibus. Duccs etiara
$rn¡4, & Mjrchioues optabanteam in matrimonio íibi co-
pulari,propter elegantem f-ormam pulchntudinis i l -
lius, & propter miram fuauiratem vutütis & probita-
CiS eius. At illa.quia Domino noltro leíu Chnfto (e to-
tam dcuouerat, fpretis ómnibus mundi potentatibus,
jpfi foli Deo adhíerebarjCui puro corde mtra confcicn-
tiam placeré cupiebar, dixitque quotidie m orationi-
bus fuis .-Fiar, Domine leíu C h n í t e , cor meum i m -
maculatum, vt non confundar. Etitcrum orans dice-
bar: Domine Icfu Chiifte , fih Regís ( u m m i , íi tibi
placer mei corporis impolluta virginitas;mitte Ange-
liim tuum,qui cuftodiat me, vt tibí poírim conferuare
virginitatcm corporis mei; & immura patris mei cor,
ne me tradat huic feculo nequam,& filtis tenebrarum
polluendam : credo enim íi copulaca fuero concupi-
fcentiaí carnali propter amnrem fordium terrenaí pul-
cntudinis meae, obliuifcans m e i , & íit tradar aerernas
perditioni, H.ÍC dicens quotidie in orationibus fuis
'vonet ea- Virgo beata flebat nimis, & B. Manas femper Virgmis
ditigenter adhdeíit vcíVgiis; micteníque vocabat ami-
CAptllo vno
catií íuam fecreto, Se pr^cidens vnum de capillis ca-
frtcijo:
pitis fui,totam fe intenüs dcuouit caftitati, propter a-
morem c^leliis regni, Dei Genitricem frequenter i n -
D.Virgi- uocans, &c dicens: Sanóla Mana , Dei genicrix, V n g o
nti opem virginum, mater & Regina caftarurn mcntium.cufto-
innocuti di m e i n m e á , quam tibi deuoui, virginitf.te;adiuua
mene tradar Imic íeculo, & ne feparer á tuis VnginK
bus, quasre á mnndi huius corruptione fecutcEjaetcrni
fponfi C h n l h fihj tui merentu: amplexibus abíque o-
mni contagione fochm. His & his íimilibus futnma:
deuotiOnis aífcótibus Chnfti denota fámula in fecre-
to cordrs fui Spiritum íanótum Aduocatum & Prote*
¿borcm habere promeruit; qni corpus illiusabomni
forde pollutionis emundans,templum fibi piseparauu.
^ Deditergoei Deus hanc prcerogatiuam fuae do-
nationis gratiam, vt omnium oculis eíTeü gratioía : &
licet pater ipfius aduersiis eam nimio furore iracun-
dias repleretur, eo quod virum nolebat accipere, ta-
rnultaideo
juñtnet a men in Angélico illuis afpc<5lu conterntus 6¿ confter-
natuSjreuentus eíl eam ahquamdiu, nec in aliquo eam
patre •:
audebat contnftare. Sed diabolus,qui omnium bono-
rum eft inuidus, callidé ci fu£E fraudis opponebat i n -
íidias, volens eius extingucre caritatem , qui pudici»
tiam vincere non poterat; ita vt quam non poíTet vin-
cere illecebris carnis, fuperare tentaret in impatientia
furoris. Econtra Deus omnipotensj qui nihil reatus
impunitum relinquit, voluit puniré Rcgem propter
peccatum quondara in c fororc patrarum. Succédit ct-
cnimuero animum patris ad hoc diabolus,vc totus de-
feuiat in filiam nubere nolenrem.
4 Illa autem iram patris leniter fercns;impatientt£E
iaculum, quod e¡ diabolus fuggcílit, cumanimifui
manfuctudine deuicit.Tanram illiíiquidem Dommus
gratiam contulit, vt propter inclementiam patns, quá
cum C a - modelté fuílinuit.omnes miniftri cunae.ncíciente Re-
felUns ab
ge, dcuotiííimé fcruirenr ci'oern cafliííimíe puells. í n -
A u l a ex-
peüitur: ter quospraecipué C I c n c u s q u í d a m áCapellanus Re-
i gis, compaticns iniuriae, quam filia ínltmebat á patre,
miniftrabat ci, tamquám dominíc fus, & Chrifti Do-
minifui ípofa;. Q ü o d vbi Rex quibuídam inuidis pro-
dentibus agnouit, tam filiam quam Clenciim rh ríoa*
ximo odio habere ctrpit, & dixit: Eccc filia mea, quac
V A R í 1. 507
noluit Regibus, Ducibus, & Principíbus nubere, m o - Av CTOÍ
do in contumcliam m e i , quem íibi voluit accepit tn RE ANO-
amicuiu , ¿fe m cuna n ca publicé foi mcatur cum co. N Y WO,
Vocanlquc vnnm de militibus,qui adllabant ci, Va- EX MSS.
de, ait, &f dic Clcnco ilfi , vt vna cum fornicaria íiuc D
dilatione recedat a cuna meájalioqmn crallmá dic cu-
ciam eos vtrolqne cum contumelia íua.
5. Audicns h«c Clericusin^emuit, & : d i x i t : D e u s
cáeti »Sc rerrx, ícrutator cordium omnium cogita-
nonum, tu fcis quam mnocens íim huius rei; verum-
támen licct dominusmcus Rex inclementiam fuam eo ( e m í t a -
circa me cxcrccrc diíponat,non tamen deleram domi- te venti tn
Franeo-
nam meam; ícd pro Ghnfti amorc libentillimé defer-
niam.
u i a m e i , doñee vidcam quid Dommus de cá faceré
dignetur. Erat emm idem Capcllanus Clericus diues
valdé in auro & argento, eó quod Confeílor clIct to-
tius exercitus Regís ac Principum, qui omnes multas
oblationes contuleránt ci. Omnes igitur facultates
fuas accipiens, difecílit á cuna Regis vná c ú m domi-' ibi/fi fit
na íua:6<: vemensad quoddam nemus,extirpatá íiluá Aboaujfa^
acdificauit ibi monartcnumicoemptifcjue pra?diis cou-
gregauit in codem loco paucas fanót^moniales, inter
quas dominam fuam ordmans Abbatiílamjinílituit vt
regulam S. Benedi¿li & S. e Scholaílicae feruarent, &
caltam vitam in Dei laude ducerent. Ipfe quoque c ú m
Clencis aliis f quibus ibidem prarbendam couilituit,
Deo deuotillimé die nodaque mimftrauit, & V i r g i -
mbus Chriíb M íTas quotidie celebrauit. Locus lile
dum adíuic rudis & nouae plantatioms eílet, nec ad-
huc nominis vocabulo vulgariter intuulatus fuiflet;
quídam paftor, nomine Kuccmgus, dum palcerct ibi Kii^jngi
pécora & armenta nifticorum círcumqnaque. habi- Aiitpcato
tantium , capellam vnam de gt ege fuo ab ore lupi per cxnobto*
inuocationcm S. Manae,cuius ibidcm patrocmium co-
lebatur, eripuit, quam tS¿ ftatim illue ad altare S. M a -
ría: pro oíleníione miraculi derniit; & ob hoc p r i -
mum imbifadlum miracuium, nomeu loco illi Kuc-
cingen inditum eft.
a D e S. Haddoga: parentibtti , defyfecunda Gertrudc Pipini
Herflallt filia, aclum § j
b Facile qu& de Hadelogs. pTocisdicumur, veri/imilia vtdebun-
tur et qui merninerit mter Fiamos, Anglas, Longobardos,B»-
ioarios connubia mita, & c i r c a illa Mariellt témpora, acpojl
íll(i,ac 100, a d e o j i & i$o annh prihs,vt vtdere eji apud S a m -
marthanos & altos.
c Ntftforor pro filia , librarij vitio, pofita; coniieere liceat, Ger-
trudi quoque lororiyferuare virgtnttatem cuptentt, aduerfar-
titm cum patre Mariellum.
á DecapeWi Regum Francorum, Capellanis, Capclla-
nis C\txic\s, v t kíc nommantur, agemm alibi.
c Itafereloqnitur Hieran. DitugenhemiM, § } ciímtus,inEnC0'
mío S.SchoíaJlic*.,qiioUiniegrHm dabimiu 10 Febr. Nulla qtii-
dempeculi*rii S. Scholafitca. Regula futt •.'verum ita Auélor
Rcg:4am S. Benedtcii appellat, q u a t e n u s a f & m i n u J a n ñ i m o -
nialtbtu obferuan poteji, ac foleí.
C A P V T II
Mortafíermm ditatum, miracida*
6 T ) Oftaliquantum autem rempus audiens príefa-
A tusRex, quód m bonáconuerfationc eííet filia c/^^aj
fuá, beata videlicet Virgo Cluifti H.idelong3s com- recmctlia*
pundtns corde, có quod tantam malcuolcntiam exhi-
bnerat ei, ven t illuc, & multa donaria ac praedia con-
tulit raonafteno, cui pneí-uit ipía. In diebus illis vene-
rabilis CIcncus, qncnj prardiximus, Icrofolymam iens
in confellione Chnfti defunctus eft. Cumque adhuG
Rex efict in codern loco,app^ruit ci CIcncus in VÍÍIO/T
ne, dicens: Rex seternus, cuius imoenum eft fine fine, .r
roilit m e ^ t exculatlonem innocentiíe meaí fuícipias,de Capeüani
infamia mihi impníiráá te: quod íi non fecens, feias mortui
me ante tribunal Chníli paiatum eííe indicare de te. rnonitw,
Crede crgo mihi in ventare , quar Chriftus cft, auia
ego 6c domina mea filia tua fponfa D o m i m mei lefa
Chtiftij
 308 V I T A S. H A D E L O G / E
AVCTO- Chrifli, immnnes fumusab omni cali peccato.Et boc>
RK ANO- erit tibi fignum : In «anno hoc monens tu , & films
NIMO, tuus Píppmus regnabie pto te.Quod fi nou poenituií-
Jtx MSS, (cs malum, quod egifti contra nos, iam data eílet fen-
A tentia damnationis de te. Euigilans Rex vocauitad
a
fe filiam fuam, & dixit ei .-Filia & domina mea caníli-
multa do-
ma, ora pro me.vt non requírat Dcus á me peccatum,
nal.
quod feci contra te. Et itcrum obtuht ei donaría plu.
ra prionbus, recdUrque ab eá.ílla autem fine ccíratio-
ncorauit pro patre íuo, vt faluareteum Dominus.
7 Diebus illis crefcebat locus ille,& ditatus eft ni-
mis.ita vt multtj Virgincs Deo confecrat? cíTent in co-
dem monafteno ; ícd & congregatio religioforum
h C'cricorum non módica canonicé viucntiam dtfcr-
Sanclimo- uitet ibi Deo, & S. Maride, facrifque Virginibus cum
nialu pee-
illo conllitutis. Accidit autem per idem tempus, ve
cattpefi-
culo tre- quídam Clcricus iuuenís & dclicatus volens peccare
pa. cum monacha, illiccret eam , quatenus noólc exiret
"Sd ipíiim. Quod cum illa iaudaíícr, &: no¿teconfur-
gens per monafterium exire voluiíTet, adftitit in oftio
ecclelíac vencrabihs CiericusiHe, cuíus Hierofolymis
ícpalchrum fuit in ípfis baíilic<E fonbns , dixitquead
eede l're- eam; O^uo vis írc Domina Sóror ? Ad cuíus ínterroga-
ibyttroap- tionem cúm illa crubuídet, &c praí pudore refponde-
parente:
re non potuift'ct^ubiunxii; Clencus & ait: Redi>tedi
13
Sóror ad ordinem tuum, nam fores iftas commifit m i -
hi Chríllus cuftodiendas. V e i é d i c o tibi, quia cítiús
morietis, mil conuerfa fuens. Ule vero qui te illexitad
peccandum,iam veré moituus eft. Co.mpunóla in hu-
iufmodi verbis illa, rediit celeriús, &inc;denSgrauem
infirmítatem per multos dies aígrotabat, eiuícjue ex-
emplo ceterae S ó r o r e s , quibusipfa reatum fuum íin-
gnltuosé confitebatur, co:perunt in melius ptoficere,
& multó ardentiús m ptopofito caílitatis permanere.
8 Alio quoque tempore dum q u í d a m Sóror l u -
alia ah bricae intentioms viam arripuiííet,^ amore cuiufdam
H a délogi iuuenis illeóla monafterium exire diípoíuiííet, audiuic
in Jorfjnu infomniis dommam fuam AbbatiíTam Hadelongam
nionita.
dieentem fibi ; Sóror carifiima , ecce venit Chriftus,
prícpara te in oceurfum ipíius.Ecce fponfus venit.-exea-
mus obuiám ei. Euigilans itaque Sóror illa toto corde
compundla eft, &' ex eo tempore nullam tentationera
Carnís,ílcutipfi teftabatpr, paífa eft.
9 Fuit quídam minífteriahs eiufdem Ecclefia: fatis
diucs & bené natus, qui cúm cíTet iuuenis, deleólaba-
tur canibus, 8c equis bonis, & interdum venationi ií-
benrer i n í b b a t . Habebat denique canes muiros; ínter
tfobilii se- quos vnum paruulum máxime dilígebat. qui ita indi-
cifi tn uíduus comeseifuít vt ñeque d o r m í e n d o ñeque v i -
Jtluá gilando feparan potuiífct ab eo. Die vero quodam,
c cúm miles ifte folus in equo per íiluam iret, comitem-
que folum canem diledtum haberet, incidit inhoftes,
qui ftatim interfecerunt eum , tollentes praedam, c-
quum videlicet ac veftimenta, 8c quícquid aliud auel-
cadaner
abjeondi- iere poterant-ipíumque Corpus in denlitate nemons
tttm, obruentes, abierunr. Canís autem per tres dies cufto-
diebat corpus domini fui. Cumque iam famedefice-
ret, rediit, 8c venit ad Domínam fuam Abbatiflamjin
cuíus minifterium farpécum Domino f u o a n t é v e n c -
rat, quaíi qucrimoniam faóturus de crudeli nece D o -
mini fui. Quem vt confpexit, mirabatur fatis de v i -
duBu ca-
ro, quidnam faólum eííct de illo; feiens quia non fine
nti
caufsá folum canem 8c triftem cerneret. Vade, ait, in
nomine Domini, 8c mortuus fi eft Dominus tuus, duc
nuntios meos, vt quaerant 8c inueniant corpus eius,vc
fepeliatur.QLm ftatim praeeunte inuentum eft á famu-
inuentu,
fepeltt H a - lis monaftenj corpus prsefati occiíi M i l i t i s , 8c repor-
deloga: tatum in ciuitatem , venerabilitet fepulrum eft circa
monafteiium-jfaótuf^ue eft luólus & plan¿lus mugnus
fuper eum.
19 Porró Domina AbbatiíTa feire volens quís eííet
auótor huius fcelcris, conuocauit omnes feruosíúos,
fed & vicinos homines pauperes dmúes j íatisin
V i R G I N I S
hoc oftendens dolorem aními,quem habebat de amif-
D
fione Famuli fui. C ú m igitur aftarent omnes ante íp- bo?/7Ícidaf
fam, aftiterunt ínter alios 8c lili, qui fyaius fccletis au- incognitat
rores erant, fecuti quod nemo feiret malum , quod & obfti-
ipfi perpetrarant. Tune e^ponens ómnibus AbbatiíTa natos.
dolorem cordis fui, cúm multis verbis hortaretur eos,
vt fiquis íibi confeius eííct huius reijpoenireret in hoc facúltate
fcculo.ne periret in futuro.Sed cúm nec alíquís fe eiíl- ab e á f a -
pabilem profiteri vellet, in huiufmodi fadto; conuerfa
poftremó ad Dominum cum altis fufpiriis dixit: Deus
oceultorum cognitor3 qui omnia feís antequám fíanc,
oftende per indicium aliquod potentia; tua: culpaibi-
les illos, vt recognofeant femctípfos, vt íi hoc eft pla-
citum ante te, iudicio tuo difpereant, vt ceteri, quí
huiufmodi funt, fuper hoc metum habeant. Dixitque
ad canem , qui aftabat : Vade in nomine Domini, 8c dilacerare
prode reos huius crimínís,quia tu folus mterfuiftí eo- tañes.
rum nefandillimis fadlis. Q u o dídto, canís ftatim ir-
ruít in illos, 8c vnum quidem gutture permorío ftran-
gulauit, alium vero, qui pra'dam fecerae veftimento-
rum Domini fui, ita laniando difcerpíit, vt ñeque ve-
ftimentorum vel carmum aliquid íimul relinqueret in
eo. Euidenti denique ludicio Deí faécum eft,vtomnes
canes qui aderant, iftum canem fequerentur, & quos
ifte muafit, omne1» pariter inuaferunt. Huius reí tam
manifefta examínatio ita terruít omnes latrones,quo-
rum máxima m u l t i t u d o t u n c t e m p o n s e r a t í n nemore
illo , vt per multa témpora non fuiííet ín partibus illrs
aliquod latrocinium perpetratum. Multum eííct, fi o-
mnía gefta huius beata' Virginis perenrrere voluiíTem:
vnde quia brcuitate gaudet omnis Icóborj fuccinté de
tcanfitu eiufdem pauca dicamüs.
a bbiitCaroltti M a t t t U i u x i K a L Ñ o n e m h . a i i . j ^ i .
b Tale fereVVtnbrunnenfe monafterium dtfcribtt Rudolfwmfi'
n a c h u í i n V t l á S. Lioba z&Septembrti i l n quo , inquityloco
d ú o m o n a í t e r i a antiqüitus á Regibus gentis iílius con-
ñrvi.cSa funr, mnris aicis & firmis cucumdata, & omaifuf- Abbátité
ficientiá fumpcuum rationabili d i f p o í i t i o n e procuraca; v-
f&minarii
num fcilicec Clericorum & alcerum Ejeminarum : q u o r u m
abinitio fundationis fuá: v t r u m q n e e á lege difciplina: or-
dinatum eft, ve ncucrUm illorum d i í p a r l e x u s ingredere-
rur. N u m q u á m cnim viiorum congregatiouem £ r m i u a ,
auc Virgiuum conturbeiuium viroium quifquam intiarc iunfla v/-
pennitcebatur j excepcis í o l u m m o d ó Presbytcris, qui in rortiYn f u -
ecclcfias earum ad agenda M i í i a r u m ofticia tantüm ingre- era its CS4-
di folebaut, & c o n f u n i m a t á íoleunitcr oiationc, ftatim ad rentium,
fuá rediré. Etpoftpauca, de S . T e í t á A b b a t i j i á l c q u e n s ^ n x
verumque menafterium, IM^«Í/, magna dilcretionis arce eidem A b -
regebat. Tale fuit ColudenfsS Ebbt,monañerii4in, de quo Be- bltljfí. ;
da Itb. ^ E c c l . hiñor. gent. Anglor. c a p . i ¿ . Tale Streneasha- fubiefia»
lenfe, de qtto íi Febr. tn Vita S. Elfledt. Taita plura tn eadem
A n g l i á , que. non erant alicui fubiefta Abbatijed Abbatijjam
habebant pr&fidemt chí religtofi Presbyteri, qtit facra admtni-
firabant Virgmibui obtemperabant.
C A P V T m
S . H a d e l o g í e morbu-s^ obítm^fefultura.
11 V m beata Virgo Hadelonga corpus fuum ví-
V ^ g i l i i s , ieiunus <S¿ orationibus multis diebus
afFlixíílét, & muito labore cordis accorporis facrifip
cium Deo in Spiritu contnbulato prsparaííct, feiens
ex Diuina príKmonitionedíem fui tranfuus adeííejO- Hadelogn
rauit ad Donunum, 8c díxit -.Domine leíu Chnfte, diem obt-
pro cuius amore nuptias terrenas contempfi, & ínto- títí fui
lerabile odíum patris mei incurrí, multoíque labores prt/citjl
ac paífiones fuftinui, miferere mei, 8c concede, vt an-
te diem exitus mei, per yeram confcílionem, & p u -
ram compundionem, mercar purifican , vt cúm m i -
grauero ex hac luce, in chorum Virginum tuarum re-
cipí mcrear á te. Hace & hís fimilia quotidie cúm la^
crymís exorabar, & licet infirmitategrauilaborarct,
non tamen ab eleemofyms confuetis 8c paupetum cu-
ri? vilo modo ccííiuit, ¡ta ve propriis rnanibus paupe*
t i bus
 I I
A ribus miniftMret cibam, potum , ac veftimenra pr^-
tgrotat> bcrct,& intirmiracibas linguiorum candolerec. Vt au
tem audiuerunc pauperes, qui in vicino morabantur,
gno p**' sgrotationem eius, cum iacrymis aducnerunt, & fle-
ptrtém fin-
bili vocc lamentabantur, quod amiííuri eíTcnt domi-
nara & matremfuam. Quorum aliqui á diuerfis lan-
guoribus & debilítate mcmbrorum, largienre D o m i -
no, fanati (unt per merita beatse Virginis H idelong^.
Tehrf*. 12 No6te igrrur Dominica , cúm eííet Punficatio
S. Marias M itris Domini noftrileíu C h i i f t i , Reginas
Virgmum, quam ipfa Matrera &r Patronara (ibi elege-
rat, infirman incipiens, Sórores fíe omnes allocura eft:
En ego ad Ghriftum proticiícor : cauere, cariflima?, ne
diabolus lurnpiat aliquam de ouibus.quas cooperan-
te Domino,meo fudore in loco ifto congregaui.Efto-
te quoque íbllicirae, nepolluanu locus ifte á diaboh
fnwpti inftig-itione velaliqua carnali pollutione. Habete co-
Euchuri' rara oculis, quoraodo egobonis vos exemplis prae-
ílta,
ceffí, vt ita fubíequi, Chrifto luuante, poílitis. Ec acci-
piens cum óptima confeílione corpus Dominicum,
commendauit oues íuas Chiifto bono Paftori,dicens:
Jhu btrü Domine lefu Cbrifte. Paftorum oramum Paftoropti
pncata,^ vne.cuftodi oues iftasjquas pretiofo fanguine cuo re-
F E B R V A R I I . 309
dimifti, & n o n finas eas diaboíirá ínnafione /aceran-. AVCTO^
Sed & meara ammam commendo in raanus raiícri- RE ANO*
c o i d i l l i m í piet.uis t i i ^ q u i ruara in cruce pofirus ani- NYMO,
mara in mannsDei Patns omnipntentis commenda- EXMSS.
fti. Hcccdiccns emiíit Ipintum, cura S a n á i s ómnibus D
tnoritur:
fine fine maníurum.
15 Corpus autera facratiflimas Virginis ftudiofiííí-
mé conditum arcm^tibns , cum dcciotis arque con-
dsgnis exequns, ame altareS. Mana: lenipcr Virginis, ¡epeJituf.
in fanctuano, diligenri cura coliocatum eft. N o n eft
opus dicere quanríE lacryma-Fratrum , S o r o r u m j a i - magno
corura, fed &r pauperum innnmenbilium , quantus
Influí
luftus & voces audiias (unt, non íolúra in illo locOjfed
in tota prouincia illa, quorum ommum vna fenrentia
erat hac in precc : Oramus tc.ó fanóliílima afqne dul-
cimrjtia Mater, vt ficut m hac vira bonis exemplis & inttocMHt*
virturum operibus nos confouifti , ira apud Dcum in
íetei uá viráadiuuare dignens, & ficut tuá commemo-
rationc in terns gratulamur, fie etiam tuá mterccílio-
ne muniri mereauuir in cxlis, príeftante Domino no-
ftro Icfu Chirfto, qui eft ommum Sandtornm merces,
gloria, gaudiura) & corona, per omnia ícenla feculo-
rum,Amcn, 1

D E S A N C T I S M A R T Y R I B V S E B B E C K E S D O R P I E N S I B V S

T H E O D O R I C O EPISC. M I N D E N S I , M A R Q V A R D O EP. H I L -

D E S H E I M E N S Í , B R V N O N E D V C E SAXONI/E3

V V I G M A N N O , B A R D O N E , altei'O B A R D O N E , tertio
B A R D O M E , T H I O T H E R I C O , G E R R I C O . , L I V T O L F O , F O L -

C VV A R T O , A V A N O , T H I O T R I C O , L I V T A R I O , Comiti-
b u S - A D E R A M O , A L F V I N O , A D D A S T A , A I D A , altero
A I D A , D V D O N E , B O D O N E , V V A L O ^ H A L I L F O , H V N I L -

D Í V N O , A D A L V V I N O , V V E R I N H A R T O , T H I O T R I C H O , H I L -

V V A R T O , s a t e l l i t i b u s R e g ü s , a l i i í q u e f o c i i s &:famuI¡S5

i t e m q u e E R L V L F O EPISC. F E R D E N S I

G O S B E R T O EPISC. O S N A B R V G E N S I ,

C o m m e n t a r i u s hiftoricus. G. H ,

Nos e códice.collegij Paderhornenfis Societatii lefu nacli ea f u - ^ ^

§ I HommSanStorumpMMtca njeneratío.
mus hoc exordio : Alacriús fóLiíó magno Regí gentium ^ ^ f ^
M a r t y r i j genHsy t e m p u ^ l o c u s , Chrifto iubilando, concinat Sanóta Mater Ecclcfia de f a j a m
fandtorum Martyrum viÓtorioío triumpho,in quibus MSS.
Bbekftorpium; ¡ i m Ebbekeftorpiurit, Ínter cereras humange fclicitatis manfuetudines, tam-
aut Ebfdorpium, infigm Vtrgmiut ordi- qnára matutinum lidus irradiauit intcgiíe fidei fince-
LtXX. nü s. Bemdtfti ccenobum fuit, m ta Saxo- ntas. Q u o r u m glorióla merita,& exemplaris vitas de-
I I FEBRV. ni& ínfertoris parte, quam Luneburgkt B u - cor, in arcanis membranarura receprnculis , mcriró
ces poftdent, quaefa ab ipsa regioifis Metró- memoriis a;rernalibus referuantur. Infrafeft.i^. ojlendit
poli Luneburgo, versus mer'idmn & Bnwfutcenfem traftum Auftor fe anno M C X L U I miracula (peftaffe. Afta tila A l -
Ehheclie' itur,battd procul Vltzená ad ipfumferé regtonú meditullium berto Krantzius, vt antltum ajfima fabularum,explodit libro
florpium filo oppido. In hoc ccenobio celebérrima fuit memoria mulio- 1 Metrópolis, a capite 6 ad 1%. & quidem cap.16 tejiatur (e
tnomftt- rum Martyrum, qui feculo Cbrtíli nono, ante condttum iftic reí geftas hiftonam digclííííe facns Virginibus in Eb-
rtítm. \tHonalieriuin, aDan'is, feu N o t m a n n i s a i r c u m u e n t i funt, beckftorp degenribüs, ad perpetnam rei memonam,
&fidef Cbrtflian£ odio (rucidati. Afta eorum ab amnjmo & ádpraedicbam'fabularn elmiinanilam. Hac Krantz.ij
Auftere, partim ex obfeura & confusa matorum fuma, par- lucubratio, poft eamdem Metrapolun eXi.u[a. & tpfa nobis vt- & a p u d
i m ex fihedü ipfarum foitafts fanft'tmomalium nullo iudi- fa eft e'wfmodi.vt n m i n i probari erudito pofút. Nos e vetuPio K r t n w S i
uofcTtptú y feculo daimo tertio columnata , extant m MSS* nbus & qutbufdam tontanús Scriptorihiu w ttora. prafeit-
vm x
 3io D E .SANCT1S M A R T Y R I B V S
AVCTO- mus'. é códice et'wn ?adtrbor>mfi,qui Auclor patrar't fuo auo
KSG.H. vtditmiracula , eoq^fidemconmeriía: mque mgligenius,fi
" quid foltdum K r u m v u s dabit.
t Auílor coxuíis > qui Annalts Francorum Fiddenfes i d
moYlem vfque Ludotua íumoris Regís GermaniA^annuni vtde-
hcei C h n í h DCCCLXXXII produxit horum pugüum CifJem
eomm co- hts vetbts defcnbit: Anno DCC CLXXX. Hyems afpcra tk.
pndtuex folitó prolixíor, Nam Rhenus & Mcenusfluuij,gla-
füffljfá c,a'' r'gore conltridti,longo tempore fe calcabilcs pra:-
btu bnerunt. Rex HUidouicus Nacalc ü o m i n i celebranit
in Franconofurt : portea in Galliam profeótns , filios
H'i.idouici ad íe venientes fufcepir, rotumque regnum
Hiothanj fus ditioni fubiugauir. Inde ad expugnan-
dos Nordmannos, qui in Scaltá Huuio longo tempo-
re refederant, conuerticexercitum, initoque cettami-
Inepltlfquám quinqué millia ex eis proílrauit; in quo
pradio Hugohlius Regis occubuit. In Saxoniá cum
Nordmanms infeliciter dímicatitm eft. Nam N o r d -
manni fuperiores exiílentes, dúos Epifcopos, quorum
ifta fnnc nomina^ Thiotrih & MarcuuatC, & duode-
cim Comités, his nominibus appellatos, Brun Ducem
&: fracrem Reginae, VFigmannumj Bardoncm , alte-
rum Bardonetn, & rernum Bardonem, Thiothcriumt
Gerricum, Liutolfum.Fuleuuartum, Auan, T h i o r r i -
13 cum, Luitharium, cum ómnibus qui eos fequebantur,
ócciderunt. PiíEtereá x v m fatellices Regios,cum fuis
hominibus proftrauerunt,quorum iftafunt n o m i n a ;
Aderam, Alfuuini, Addaíla, Aida, Alcer, Aida, Da-
do, B o d o A ^ a l , Adaluami.Wcirnhardc , Thiotrieh,
Ailuuart; exceptis mniimerabilibus, quos in captiui-
tatem duxerunr. Rex vetó de Galliá rediens in Fran-
ciam, Pafcha celebrauit in Franconofurt. S.plau^qui
vocantur Dalmatij, & Behemi, atque Sorabi, csEteri-
q a é circiimcircá vicini, audientes ftragem Saxonum
á Nordmannis fadlani, paciter conglobati Thuringos
inuadcre.nituntur, & in Sclauis citca Salam Huuium,
Thuringis fidelibus>pra:das & incendia exercent.Qui-
bus Poppo Comes occurrit, & Diurno auxilio frccus
eos proítrauit.Karlmannus frater Hludouici & Caro-
l i , x i Kal. Aprilis obiir.
3 Euc vfque Anuales Francorum Fuldenfes a Chefmo edi-
t i tomo 2 Scriptorum H i f i o m Francorum. Confentiunt editi a
Vari] di- Marquardo Frehero tomo i Scriptorum rerum Germánica-
uerfi mo- qU^ Inter altees Hiflor'MS& Annales Francorum,pri-
doferipü. m^ vuigatí ex biblioíbecá Pein Ptthoei Parifttsifi'S. I n htfce
Piíhoeanis defunt nomina SatelÜtum Regiorum ; proj3
Líucolfo ¿r1 Liuthario, Luuttolfus & Luuttharius Q o -
mites nominantur. Recenfentur apud Freberum Satellucsj
C /2Í^«í7«/)r¿\^eirnhardt>ííW'ermhard ¿/cííttr.íw códi-
ce MS.ccenobij S,Trudonis>Comnes Thcotherius & Ger-
rícus, Thotencus & Gatichusappellatur. acmatoriet-
iam diuerfitate ha Satellttes referuntur: Aderam, A l f u u i -
nij Addaíla, Aída, alter Aida, Dudo, Bodo, W a l , Ha-
iüf, Hunildium, Adaluuini, X^crinhart , Thiotrieh,
Ailuuart. vbi duobus appofnis H i l i l f c ^ Huniidium.owií-
i i l u r A l c e r , & l e g i t u r z l t c t Aidz.quodmagisprobatur.funt-
tfavniuerfim exprefsi, non -Aviii,fed x i v , qui numeras f o r -
te in aitisexemplanbus reflituendus. Auentinus Itb. 4. A n -
naltum B o i o n w i , Satellites b o f c e V t x f e ü o s appellat t & $lordmannorum,a quibus innumerabiles in captitmatetn
duodeuigtnti cenfet fu¡ffe,acpluribus eiufdem nomimsgemin<t-
tis, eosomnes itaenumerat: Adera^mi, Airoumij Addaftac,
y£dones bini; Botho, Valo, Adcluini b i n i , Bernardi
d ú o , Theodencus, ¿Eluaritus, An'ouiítus, Ifenothus,
Dúo bi poflremi ab Auentino a d d i t i , ignoti ctteris; omifsi ab
eo Budo, Halilf, &• Hunildiun.-í/H^kdff Aderami, Afo-
uini, Addafta*, Adeluini, Bernardi; ^«i 4/iií (;«itt/^«e«o-
í«WíyiHjTM/í, Aderam, Alfuuini, Addaíla , Adaluuini,
Weirnhardr* IwCyriaci Spangebergij Chronico Manf-
feldico cap.108. Satellites bi Prasfeóli militiae appellantur,
ac recenfentur boc ordtne x v i i i , Latinis Auemmi fere nomi-
nibus in Germánica verfis: Bocho , W a l o , Dietherich,
Heilward, Erníl, Ifenot, dúo Afslcin , d ú o Aderam,
¿Lio A d h a í l e n j d u o H e t t e n > d ú o Adelwin.duoBer-
E B B E K E S D O R P I E N S I B V S
n«rden. Comités Auentino Ducesfunt>ita rf/á/i; Bruno f )
Regulus Saxomaí, pacíuus Henrfcci primi CapTaris Ger-
mania:, Bardo fratet Luifgards Regina,Vichomanus,
Sardones d ú o , Theoderici duojGericus, Luithulfusj
Folráarus, Auanus,Lotharius. Hite ibi. Brunonem
Ducem, «o« B^rdonem , fratrem Reginas Lutgardis
futffe infraduemus. Aliquis autem Bardo.íww Brunóne oi;-
c</ttí, habetiir patruus S. Conrardi Epifcopi C o n í l a n -
tieníis, & cum eo a Comitibus AJtdorfeníibus progna-
tus. Colttur S. Conrardus x x v i Nouemb. Liuthanusc^
Leutulfus C o m i t é s anno DCCCLX, vt refenmt Capitula
Caroli Calui, inbafilica S. Cafloru apud Confluentes, p a ú
Ínter Ludoutcum & Carolum Caluum fratres, & w r u m m ~
potem Lotbanum JiabiliendA adfuerunt'. quo etiam m o d o á l i -
g«« Theodencus Comes interfuit patlioni Áquifgranenfi
a n n o D c c c L X x inter Ludoutcum feniorem Regem GermantA
& Carolum Caluum fratres, in diuifione regm Lotharij, to-
mo i Scriptorum bijlor 'uFramerum. Sed num ttdem dein a
Kormannis cum aliü Uartyribm occifi f u e r i n t , inneutram
partem argumenta fuppetunt. De Epifcopis Theoderico &
Marquardo, ahtffe Pr&fuhbm, quipafim tune etiam oecifi
creduniur,feor¡im agemuí: vti captte próximo de Ducc Bru- '
nonei
' 4 Annu¿ in tribus ante citatis editionibus Annaliüm FuU
denfmm pr&figitur d c c c l x x x . a quo cedex MS.S. Trudo- E
nü eorumdem Annalmm dtfcedit, ¿r* ab anno DCCCLXX ad i n dadt
finem bifloriie.cuiufque annigefla adpracedentem nducit j t a - atinodSo»
fe bañe Saxonum cladem referí anno l x x i x . V e r u m reftms
ea omnia contmeri in excufis exemplanbus clartim atque eui-
dens eñ multis ex locis. Hicvnusin morte Ludouici Balbi
R e g i s F r a n c o r u m / i í e r i í . Annaki Bertiniam,quiadan-
m m vfque d c c c l x x x i i ab Aufivre co<tuo d e d u c u n í u r j r a -
/iHWcLudouicumi i v Idus Aprilisjdie Parafceues
lam vefpere obiiíTe, & in craílina , feilicet in vigilia
fandi.Pafchae, fepulcum anno vcLCLXxiXiquoPafchít
i n c i d i l i n x i i Apnlts. Huicconfentiun't Annales excujiFul-
denfes. ñeque poteji eius obitus.ad annum pr&cedentem referrit
quo Pafcba fuit celebrattim x x m M a r t i j . lidem Annales
Bertiniani u d e m Martyrum ínnuunt contigtjfeanno d c c c -
l x x x , q u o rí/m/«í Ludouicum in Saxoniá magnum
damnum de fidelibus fuis per Nordmannos fuftinuif-
fe. De Nordmannortim horum fede, Ducunt familia. & va-
ri'isincarfionibusyagemm 111 Februarij ad Vita SrAnfchalij.
5 Dtem, menfem,&modttm, quo Nordmanni fuperio-
res eífcóli, hos Epifcopos, Duces, C o m i t é s , ac Satelli-
tes Regios cum fuis inodiumfidei peremerunt.jradit Diet-
marus, qui Mersburgenfis in Mifma Epifcopus obiitanno M-
x v u i . H i c i i b . i Cbromci a i t , D i i c c m Brunonem, q u i á iFehrua*
Ludouico Rege-in expeditionem ad Danos milIusr,/>
fuerat,cum Epifcopis duobus Thiedrico 3c Marquar- ^
do,ca:cerirque militibus, i v N o n . Februarij, fluminis
initdatione inteniíTe.C/rfnwí VVit'uhindusmonacbus Cor-
heienfiS) Dietmaro antiqmor, in fuis Annalibm a d M a t h i l -
dam Reginam, banc imndationem exponit: Bruno, inquit
¡ib. 1 ,cüm Ducatum admimílraret totius Saxonias.du- circumu?-
xit exercirum contra Danos, & ínundatione repenti- ^ r i -
ña circumfufus, non habenslocum pugnandi, p e r i i t ' " " " ^
cum omm exercitu; coaOtus feilicet eum tradere volunMÜ
abdu£li dicuntur fupra in Annahbus Fuldenfibus, occifí E-
pifeopi & Duces,proílrati fatellites Regij cum í u i s h o -
minibus , 8c ó m n i b u s quí eos fequebantur. Aegidius
Ge'enim infacris Fajiis Agrippinenfibusjradit in glacie cir-
cumdatos á Nortmannis & Daris ídololatns proptet
fidei Chriflianae propugnarionem interfeólos eííe.
M . Adamm Bremenfis Canónicas, Dietmaro altquanto iuniot{
iib.i biftork Eccleftañicd cap. 34 Annalibtu Fuldenfibus ajfen-
fiíttr.-Tunc Saxonia)j«^«/r,á Danis vaílara eíl.vel N o r d -
mannis ; Brun Dux occifus, cUm aliis x n Comitibus;
Tiadericus & Marquardus Epiícopi obtruncati. Qua
eadem verba ex Adamo defcripfit Albertus Stadenfis in Cbro-
co ad annum d c c c l x x v i . Ericm Pemeranus Dan'uRexin
Hijioriagentií D a n o r u m ^ i t i E r i k B M i i Regem vaílaííc
Saxoaiam,
 II F E B R V A R I I .
A Saxoniam , Brun Ducem & x u Gomíres occidtíTe,.
eteipi* tum Epiícopos cunj grege truncaros c í r c p l u r e s vrbis
tdtifi¿*t: cumciuibus, eccle/iascum fídc/ibus incenías ciíc;
Theodoricum &í N j r w . i r d u m EpiTcopos truncaros.
Sebaftianus Mmfterus^ & eum fecutus Franctfcm BíUefo-
rtílas lib.$ Co¡mographt£ vmnerf«tlti^ngem4logtá S . W í d c -
k i n d i , d e q m e g m m v i í Ununrij, ajferunt Brunoncm, E-
piícopos, alioíquecx eius exerciru a Nordmannis re-
tigionis Chnftianae ho'tibus, pro fide Se nomine leía
Chrtfti tij.ifl'e occifos. H « Normannos/?^ propnts [uii
Regibusiw lutiarefedijfedocemus m Februanj.
6 Krantzius /4¿?<i£on<w i«/a/¿/í>Veram hiftoriam,de
fanólts Marcynbus in Ebbeckftorp m o n a í l e n o . í«
f n f a ú o n e m u m d m Añorum d d D c o dicacas & íacra-
tas Virgmes m eo wonajieríofub regula S.Benedióti m i -
licantes, 4íí/edediíTcoperam, ve cxplosá vanicate,res
Martyres geftae de Martynbus ibi tumulatis agnofeerentur, &
hnhiticul- populo deinceps,vc a¿lae runt3enuntiarentur: incttaifa
tuF.ccíe- vt agnitá veritate fabulam proiiciant,& fíncerá dcuo-
ftajlito, tjone M i r t y r c s Chrifti apud fe quiefeentes veneren-
tur : q u i ^ t in Afta á^/í.circumfuíi in corona hoftium,
innúmera mulcicudine c x ñ í u n t , quando piacuit Deo
ex terrigenis augere fanótorum agmina Coelicum,
^ defangíiinedomerticorum Martyrum dicare inopiam
Saxoniae. Et deinde: H x c eft illa fandorum in Ebbeck-
ftorf Martyrum ítragcs.Inde func Sandlorum.quís co-
luncur, Reliquias, non almnde adueólas j íed in loco
caedis & peraóti pro Chrirto marryrij l u m u h t x . E a d e m
habet lib.2. Saxoni* cap.31 & Itb.t.Metropolis cap,$ I n M i n -
dinfium Epifcoporum chrpnico tncerti Auciorü , a loanne
Ffftono inter (ex veteres Scriptores Rerum Germanuarum
tditOtdtcuntur Theodencus Epifcopus Mmdenlis, <xlú-
¿jfjEpifcopi, Comités, & fideles , iuxta Ebekcftorp m
aciepro hdei & patnae dcfenfione ftanres imperter-
riti, Domino p e r m ú t e n t e , occubuiíTe, cslofquepe-
a. Teh™. tjiffe fanguine laurean.in die Punfícationis Beats M a -
r i s Virginis. q m etiam die eofdem referí Geknim m facrís
fajifs Agrtpp'tnenfibm-, & ex Kalendarto Germánico Eerrarm
in Catalogogenerah Sanclorum, & iterum, Krantzium fe-
cutas, Kalendü Auguflt, acvtrobtque íanólos Martyres<íp-
pellat.Prtmo etiam Augufii refermtur in Aftü MSS.quofor-
tafíú die aliqua corporum eleuatio, aut tranfldtto contigtt, vt
ü natalií ac Miartjrij dtesfuertt creditm.
$ I I S . B r m o n ü g e n i i S j r e s gefta,
7 Runo Auftori Amíalium Euldenfum e m aquali,
c D Dux dicitur & frater Regmaej tune videlicet.cüm
Bruno feriberet, anno DCCCLXXX, in Germama cum marito L u -
BtixfrU-
doíiico luniore regnantü. Ea in Annahbm Metenfibus ad
ter vxorti
Ludouici
annum vfque DCCCLXXX f 11 <íí? auéiore itidem coauo produ-
11 Regu ¿?¿)Li<-irgardis4/)/»fW4r«rJ« Os ita legitur ad annum D C C C -
Gtrma- LXXXII. Habuic LudouicusRex Liutgardem Regi-
nam in mammonium copulatam, ex qua filmm v n i -
cum fufcepitjquem nomine íuoLudouicum nomina-
uit. Q u i puerulus de feneftrá cccidit,& confradtis cer-
uicibus ftatim cxpirauit.Dtí^ÉMí eamrfttwaDCCCLXIX,
regm Ludouici p a r e n t i s x x i x . Cumemm obtencá contra
Orientales Sclauos vidtoria, ad partes.Sixomse reuet-
teretur Luithgardam filiam Luuhdolpi Ducis Saxoniae
defponfauit, & in Ftanciá OÍ icntali in caftro Afchaf-
fenbnrg nuptias celebrauit; vti bif verbü teflatur Gobeli-
nm Perfona¡tiate6 Cofmodromijcap.qi, & Krantzius hb, 1
Metropolücap. 15 quiaddit, inde apparere DucesSaxo-
nif'iatn tum fuiííe in eá Regum a:ílimanonc,vt nuptiis
dignarentur filias eorum & thoro coniugait. Hinc re-
fellendus VVttichmduiAum fcubit Liudgnrdam ^ « c f o r o -
rem Brunonis , nuptam fuille Ludouico filio A r -
non Ludo- nulphi Imperatoris. W i t e k i n d u m fecuti funt Abbas
mici III Vrjpergenfis, Albertus Stadenfis, loannes Cufpimamj-s, Auen-
filif A r -
tinus, Peucerm, Reufnerui, Albifius, Sanmartham a h ! ^ , q u i -
Hulphi:
bus in Ncrw fuis ad VVttichindum opponit UmncmlAeibomim
diploma Ludouicipfww datumanno DCCCLXXVU, q m l
v <
ex Chronico MS. Gjndersheimtnfis ttetiéhij, auftore Henru* A vero-
Bodeneproferí, ¡n q u o L u t i g a r d x a c canlíima: prolis WÍ- REG. H .
mmit Ludouicus. ^
8 Eggehardus Fragiett/ts Abbaí in Chronico Hildeneshei-
menfvnn Eptfíoporum , edito a Chnjiopboro Brovvero noílro
peji Vititm S. Godcburdt, ínter Stdera Sanclorum Germtniitt
tta de ahu Brunfotiis fororibut ¡crtbit: Alth idus Epifcopus frater «tiX
anno Doiiíini DCCCLII cinii Ludolfo pumo Duce Sa-
xonise m Brunethcihuícn, ¿fe quarto poíl ha;c anno in
G.indersheim Virginum cocnobium inchoauitjqni ec-
ciefíam ibidero edificare ccrpic, & H-uhomudam,
ciuídem Ducis filiam Lindolphi, prunam Abbacillam
ordmauit: qui x v m poli A t i n ó H jthomuda dcfun¿ta
/ • - , , , thowuiii;
Gdrbergam (ororeíneius (ccmulam Abbatillam con- Gerberg*.,
fecrauit. Et anno DCCCLXxxm, lúa: ordmationis an- ^
no 1 v.Wigebertns eccleliam in Gandershéim edifica- Chrt¡hni:
uit, ^ Gcibergá Abbatilsa defunóbá fororem eius
Chnftin un ibidcm inílituit Abbatiílam. Htc Eggeb.tf-
dus. De Alifndo agemus i v Februarij ad Vttam B. R¿bani
Mauri. Harum Brunonis fotorum weminerunt etiam Geor- -
gtití Eabrtcm lib.2 Saxonk tllujiratie, & Gjfpar Brufcbiu* ui
Eptfcopis Hildtsbamtnfibus, & pottfimüm Kruiiíz,m Ub. 2
Saxonidí cap.ic).De paire earumijia babet V ^ u u h i r i d u i . H o -
rum pater erat Luidolfus, qui Rqmatn profeótus traf- E
tulit reliquias B, Innocentij V . i p x : quod factum anno
DCCCLIX tradtt Albericus monaihus Trmm-fontmm m filitu t u -
Cbronico MS.apud Chifflctium in Vmdum Hilpanitu cap. aolpht 1
l . íllicfo Innocentius pnmus efl , qui coittur x x v m lulij. D'iCtiSA'
Ludolíum huncBtunon\s patrem ait Fubruius propter i n -
tegrttatem ihorum^grauitatem fumwáfitijfc auétoritate. v i -
res Danotum ductu & virtute füa na obiriuijfe, vt ipfo v i -
uente nuílam Germanupromnciam ampltús attigertnt-.eáque
decaufsa é M u r c h i o n e Ducem Saxomae M ignum a w -
tum. Dein vttafundo Brunonem ttidem DUCCÍD fubroga-
tum, non ¡uo mmiis quam parentú (indio Cbriftiand rehgtonis
amplificanda 'íüordmannu tnm(um , vt m b ú magú exoptajft
videantur, quamvt hoc pr^lio fuperioresfucb, enmcum pra-
ctpuü Cominbus & Epiícopis tollerenté vtuis. Eerraruu
1 Augufttita eius conftgnat meworiam : A p u d Hambur- Manyr
gum in S.ixoniá, íanótorum Mairyrum Brunonis Da- colitur.
cis &- trium Epiícopoi 110)^17111 aliis iDultis NobilibuSi
á Nordmannis pro C h n í l i fide occiíotum.
9 Bruno Ducatum reliquit fratn natu qmdem mi- /« D«c<»-
nori.fed omm vjrture mulropoción, O t i o n i magno f ^ í ^ ^ ^ i t
V^cx-.vt deeo f c r i b i t W t t - u c h u i á u s . Is fub Arnulfo Iwpe- ^J**1**
ratore, bello Itálico fumma fide & fortitudim geflo melarmt. p
D á n Arnulfi filio Ludoufco tutor datus, p4U fide offi-
mmexecutus, inter celera Húngaros reprefitt.atque adpojtu-
landos inducios adegit. Poft pupilli obitum ad Impérium vo-
catus.fenmm excu¡amt, lomwendato Principibm Conrado ¿ x h o e n t -
Francorum Oiiencahum D u c c -.cut deinde ipfuis Ottonü posHenri-
filius Henricus Aaceps.p'ofierij3longa [ene Imperatoresfuc- cus A u -
cefsére. HwtcHemic© ^rrwi/«< Bi unonis adeo carafuit cfps R**»
memoria, vtcüm parentis nomen in filio O. tone 1 Impera-
tore renouajfet, alterum a fuo nomine vocajfet Hcnricum,
tertium ab boc patruo fuo Brunonem, vt aduertit D i t b m a '
fus appellarit. Nec vanum id fuiffe ornen fingulorum fortuna pater Ot*
virtufj3oflendhe. V t i e m m a Magno Ducc OcconcOcco t o n ü i
Magnus Imperatoi /JOWITJ accepit atque ab Henrico*?/- If»p. é 1 ^ '
tero filio q u e m B a u u i x D a c c m c o n j l i t u i t , nepos orbi datus BrMnont*
efi S. Henricus Imperatorj ita & afanfto patruo Bruno- ^ ^ ' P '
ne ilttc fanftifii?7Uisfort'tfimuf(foColou\cnüs Aichiepifeo-
pus Btunonomen fortttus. Eutus Vitam dabimusxi Oftob.
ex cuius imtio de familia illa illufirí prdícerpenda i m verba:
Atauorum eius araui vfque ad hominuin memonam
omnes nobihffimj.nullus in eorum Ibrpe igno!:us,nuI-
lusdegener facilé repericur. An inter bos atauos, feu ma-
iores cenfendusfit S. Widekindus.í/Mí tempore Caroh Magni
Dux Saxonu [ u i t , in vtramque partem aliqua, fed in neu~
tram certa fuppetunt argumenta. Aimm B. Brunonis D u -
c\s omnes Brunonem appellant,quemKrantzius p i o n e p o -
tem, ifabrutui fupra ac Bertiushb. irerunf Gemanicarum
cap» z, altifa fcniícmfacitint WTidekindi; c o n t r a M a t h ú -
dara
 3ii D E S A N C T I S M A R T Y R I B V S
AVCTO- dam coningem Henrici Aucupis fcnbit VViteckindus
KF. G .H Corbeienfii hb.i ex ftirpe magni Ducis Widechmdi pro-
cjuodhuíiddublé de ipfo A u c a p c f t &tndeprogna-
tum credídijfet, mutiquamfilentioprtterujfet.
10 Ediquum eft d e T a n g u a t d o , fine D a n g n i a t o , f r a -
trt Rninonis, vt íjutratur, num infce Martjnbus annume-
jílter f r a - randebeat. Fabncius lib. 2 Suxonta tlluftratdi, ita fcribit:
ter T a n - D ingmarns, vr ¿k Bruno frarer eius, vxorcm non ha-
bnir. praefio Ebbecfdorfio vná cum frarrc & exercita
fociut, non
reliquo pcrit, vt ex Ánnalibns Mmdeníinm.Hildeshe-
tnar/ynj,
miorum, H imburgeníium K r a n t z \ ü s annn[ax.Sed quo
in libro Krantzij td legerit, non tradit. l n Aclis hormn M a r -
tyrum ftiperfuijfe Tantjii.udnm áií Xr^w/^ittí: nec du-
btúm, tnqun , qum principes eius temporis Tanqnar-
dUS,arque Octo, casli Ducis Brnnonis frarres germa-
ni, íimilem m (uum qnoqne germanum piecatem i n -
tencarinr, cupientes exrraólum de congerie cseforumi
principali rirn cumulare; fed non erar quo internoíce-
rernr nobilis á plebeio.difpenfante Deoj vt qui in vna
ChrííH cauísa cecidere, vno in loco tumulati coleren-
tnr, expectantes nouiílimam tub^m.Sed ñeque in Saxo-
ma ñeque in Mmo/w/i Tanqnardam occifum, aut omninó
prdio interfmjfe tradit. Ab v t r o q u e , & p o t i f m u m h Bruno-
nc, extruclum Brnníuicum idew fcribtt h b . i Suxonu cap.
fedex-
trufltoppi- 51. Brdno, Tanqnardus, Otto, liberi fuere Lndolpho;
diBrunf- quorum Bruno iníigne nomen rcliquit vico, quem i l -
utct. le pnmus inchoauerat, qui ex i!lo diclus eft Brunonis
B vi cus,la m diu Brunfvvicum.infigne oppidum in media
Saxoniá, ad riuum Onacri, qui influit Vifurgum. C u -
ius oppidi parua primiim inicia multas per témpora
h i b n é r e aeceiI10n.es, vt per vices amplificatum, mine
in eas excreuent vires atque opes vt facilé Pnncipibus
fuístitulum indiderit, qui exinde vocantuc Duccs
Brunfwicenfes. Sed hoc longépofteá. Sinum excur-
rentis fluminiS) ftagni, aut mans , Saxones lingua (uá
Wy^ k appcllanr. lude Bruno excuríum fluminis altc-
r u m , alterum Tanqnardus non longo interuallo aedi-
ficiis honeftarunt. Inde BrunfvVyck & TanquardcT-
Wyck dm variará appellatione fecernebantur; obti-
nuit aurem Bruno,vt lolus oppido nomen relinqueret;
frater autem arcem communiuit vicino loco.quar de
eius nomineTanguerodcdiceretur : quo in loco ec-
cleíiaS. Blafío coníecrata nomen retinmt, vtinvrbe
diceretur, extamibus muris prioribus, qui iam moeni-
bus ciuitatis ambiuntur. Hác Krantzim,qui eadem in Me-
trópoli & borum Maríj/ruw Aftis repettt. Eadem habent F<f-
brtcm, Munflerui, alucfa pafnn recemiores, quod Georgius
Braun'm tomo primo ctuitatum orbú, ex Hermanno bijlortco
rerum Brun[viHcenfium, faclum fiubit <I>J«O DCCCLXXI 4
Brunonc f í ^ / í M í r e , ^Hewi Tlieodorum, / ¿ « T h e o m a -
rum wd/í appetlat. Bertius lib. 2. cap.u a BrunonedMO
extruftum [cnbit : at libro 5 huic Brunont & Tanquardo i l -
lamlaudem reddtt. CowfM S. Swibertus Epifcopus/wi
intttum feculivm cum luis Prefbyteris & Cleficismi-
graíle ad Saxoniam, perueniíTeque in grandem vicum,
di ¿tum BrunfWick, ibique diebus ahquot pr^dicaíTe
Chrirtum,& conuertilíe multos traditur in VICJ e'mfuh
Kowiwe Marcelimi P í e í b y t e ñ eiufcfadtfcipuU edita, fedplu-
rimüfH a po(¡erü imerpolatá) vt dicetur Kalendü Murttj.
§ 77/ Ept/copomm Theoderící & ¿Mar-
q u a r d i Sedes y gefta,
11 ' T X V o Epifcopi ¿« Annalibus Fuldenfibus f u p ú
X ^ J memoraniur occiíi, -Theottich & Marcwarr,
qui nitjnaro funt Thiedricus 8c Marquardus , Adamo
Bre nenfi Tiadencus & Marquardus, Alberto Stadenft
T i » d r i c u s ¿ r M a r q u a r d u s . w ^ « e ^ M d w a l i o r Ü Epifco-
pomm mmmerunt. Theodericus in Chronico Mindenfi
a ud Pifionum nominis primus, tertius Epifcopus M i n -
Theoderi-
cm Epifc. denfis, fundauitmonafterium in Wunftcrpe , in ho-
Mindéjit, norem Corma; & Damiani Martyrum. I n Atmalibiu £ -
E B B E C K E S D O R P I E N S I B V S
pifíoporum Mindenfium hoc eum elogio ernát Vetrtu M n f - D
[aus Cratepoiius'. 111 S. Theodoncus inde vir fincerus
gubernacula íufeepit ;hic bonus Antiftcs in illa tur-
bulenta incidir témpora, quando Nordmanni per tér-
ras graífabantur, & multa vbique damna dedere. Oc-
cubuit igitur hic glorioíus Pontifex cum aliis q u i -
bufdam viris, qui pro ecelefiá De¡ occiíi funt. Marty- Marfyf,
ris antem, huius ícilicet Antiftitis , corpus ob vulne-
rum deformitatem nonporuit agnofei, locus aurem
interfeílionis eft in Ebbeckftorp.E^rfew in libro de Affer-
tione M'Jf^repetit Craíepolms, & cum altis proreligione
occubuiíTc ííj^rwtíir. Eadem (ere habet Krantziiu Hb.z M e -
trópolis cap. l ó . Quamo tempere federit nufquam legiwus.
Ante ¿f.mium d c c c l x v Epifcopum creatum fnijfe confiat ex
Vitá S. Rembeiti Arcluepifcopi Hamburgcnfis, quam
damus iv Februarij. Cum enim htc ipfo die depoíitionis adfliiite%-
S. Anícharij/ttíjí|fií 4 Clero populo in Arcbiepifcopum ele- ^ ¡ £ ' ¿ 1 ™
¿tus, eum ad Regem Ludouicum adduxerunt Thia- ^ an
dricus Mmdenlls Eccleíiae Epifcopus & Adalgarius
Abbas monaftenj noux Corbeiae: cumque ille á Luit-
berto Moguntmo Archiepilcopo conlccrarerur , in
adiutorium confecrationis ajliterunt Lindwardus Ba-
derburneníis Epifcopus & praefatus Thiadricus. i'í i l -
lic dicitur numero 14. Hinc corrigt Mindenfe apud Pifiorium
Chronicon debet > quod fub fuccejfore eius exordium (latuit
Cotmtatus Flandrit, & quidem^ ( nifimendum typographi
incuria tn númerosirrepftt ) anno d c c c x l V i i . I n C h r o n i '
co Htldeníbemenji temo 5 feriptorum hiflori* Vrancerum au- ecchpi
no DCCCLXXIV Iridiótione, in Calendis N o u é b n s de- Hildeshei-
menfts An,
dicara eft Eccleíia S.Mari^ in Hildenesheim^ venera-
871.
bilibus Epifcopis Alfndo eiufdem Ecclcíis Épifcopo,
& Rimberto,atqueTheodtico, fed & Luithardo,cum
interuentione religioli Abbatis Adalgarij, monacho-
rum & Canonicorum. v t i 'íterupi explicamus ad Vitam
S. Remberti § 5.
12 De S. Marquardo ita feribitur in eodem Cbronico
Hildeneibeimenft, A n n o D c c c L X X v LudouicusRex o- Marquar-
du¿ Epifii.
biir anno Regni fui x x x v . Alfndus Epifcopus obiit,
Hildeshei-
Poft Alhidum Ludolfus monachus Chorcpifcopus menfis.
eligitur, fed fubitaneá morte aufcrtur.Poft huncMar-
Cuuardus fucceíílr, qui á Sclauis interfeótus , quarto
anno deceílit. Eggebardusin Cbromco Uildensbeimenfium
fereeadem babet: Alfndus, inquit, in die AíTumptioms
obiit, & Aínede in coenobio, quod fundauerat, eft íc-
pultus anno Domini DCCCLXXV. poft Alfndum L u -
dolfus quidam monachusCorbeienfíspoftulatur, fed
morbo prjeuentus aufertur. V Marquardus, Hic A b -
batias Saligenftad & Afnede negligenter a m i í i t : & :
quarto ordinationis íuae anno á Sclauis eft occifus. V I
Wigberrus b c c c L x x x Domini anno in Epifcopum £
efteleótus. H£C Eggebardus. Cum autem Ludouicus an- fmBuiam
n o D c c c L x x v i , V Calend. Septemb. Francofurti S76 aue
diem vltimum clauferir, eodem dicendiobiijfe anno A\- fe<luent'*
fridus & Ludolfus, ac tamdem fub finem eiufdemwt i n i -
tium[equentii eleóíus Marquardus, qui quarto anno or-
dinationis, Cfcn/?< DCCCLXXX, <t Nordmannis , non
Sclauis,/MÍÍ interfeftus boc 11 Februarij; quo eodem anno
Wigberrus eiusfuccfjfor in Epifcopum eft eleclus. Krantzius
plurimüm ftbi contradtctt Hb.i Metropolts.vbicap.ii ait A l -
fridum obiiííe anno DCCCLXXVII, quo tempore ftra-
ges illa fuit memorabilis íub duce Brunone in loco
Ebbeckftorp : potulífe autem hunc Sanólum agmini
inrercíTe Sanótorum , fed monachali profeffione &
«érate fenili iam feísá , armis eum intereíTecarnalibus
impeditum fmjfe. & c a p . i ^ . In Heldefemeníi, inquit,Ec-
clefiá poft Alfridum pra:fuit Marquardus, vír Deo 8c
crelo dignus , qui agmini Sanótorum interfuit ad an-
num Chrifti DCCCLXXV 1 in Ebbeckftorp pro Chrifto
cíefus. Brufchius irj catalogo Eptfcoporum Uildesbemenjiumt
erfortbus eius correfiis , «díí/í Wigebertum íucceflorem
eicdtum eífepoft martyno coronatum Marquardum
anno DCCCLXXX. Democbares lib. 2 de facrtficio MiJJkin
Epifcopií H i l d e s h e i m e n f i b u s ^ Y i M a i q i m á u s , w q u ¡ t , p í x -
 II F E B R V A R I I .
A fnit annis tribus. Trucidatur Hamburgi á Sclauisác
Danis inhdelibus, íepelitur ín monaflcno Eppleftor-
peníihononficé a n n o D C C C L X X X , ^ « i f a r Cratepolifu
de e'tfdem Epifcopii m ajfertione M;¡f£.
r 13 Deborum duorum Eptfíoporum facrü pigHoribus con-
quíjitiá Kranrzius m Actts pioducti icftcs Armales pin-
eorH)» num in círcuicu EccIeíiarmn.N.im, ¿«^/if, Miodcnfcs
agnofcl cum le pro íuo Poncifice Thcockrico , viro fanóticatis
ntqHiue- cximiae, ad ftragem cfefortiin •corporum.pro illo apud
rttnt.
Eccleíiani fuam honorificé mmulando , contuliílenr,
iam erar indiícreta corporom congeries, infíiíta vul-
nera & fec utas inde tumor mortuae & iam pun eícen-
tis carnis, diícrimen non reliquerunt. Idem paííj H I -
defemenfes pro fuo Pontífice Martjuardo , ordine
quinto, diligentiam facientcs.HM de duobui dtñií Epijco*
pü vuumque certa & expedita.
§ I F E p i / c o p o m m S r l u l p h i té G o s b e r t i S e -
des, obttuS) cultus.
14 "PX ifficuUas efl magna de aliis EpiTcopis , qui a plu-
nbus jocij Martyrum ajftruntur. Afta MSS. Pader-
Vari] ere- hornmjia, onítjfo Marquardo, altosenumerant Epiícopos
diti Epi- feptem,Theodiricum , /éwThidericum Myodenfem»
feopi mar
Dudonem Padetborneníem , Drogonem Ofnabru-
tyno affe»
genfem , Dodonem Mimigardeuordenfem , A u f r i -
B dumTraieóteníem, Reynbertum Haniburgenfem &
Erlorfum Verdenfem. lidem pr&termijfo Dodone M i -
ínigardeuordeníi referuntur tn Chromco Mwdenfi apud
Pi/^rww; Theodoncus Mindenfis, Dudo Padcrbor-
nenfis, Drago Ornaburgcníis, Anfredus T i a i e d e n í í s ,
Albertus Hancnbergeníis, Erlulfus Verdenfís. Ouosex
Calendario Germánico I m 11 Februarij ita retulit in Cata-
logum generalem 'Sanftorum Verraritu : Ebekeftorpij in
Vandalia faníli Martyres Thcodoricus Epifcopus
Mindeníis, Albertus Ep.HamburgenliSj Aufridus Ep.
Traieóteníis, Drogo Ep. Ofnaburgeníís , Dodo Ep,
Paderbornenfis, Eclulphus Ep. Wetdenfis, cum t r i -
bus pucibus, x v Comitibus ¿c aliis m x ú ú s . K r a n t t m
in horum htftor 'M Martyrum pro Bp\Ccopo Hamburgeníi
fub(htuit Halberftadienfem , bis verbü : Aderant fre-
quentes in circuitu armati quantis poterant viribus
Epifcopi.'Halbctftadenfis^qui tumSedem habebarin
Salmgftadio, Hiidefemeníis, Verdenfis, Padetbur-
nenfis, Mindenfis , Monafterieníis, qui tum Mime-
gardeuordenfis, & Oínaburgeníls. De fwgulisagitm
Metrópoli • plaofque eúam tnumerat Cyriacus Spangenber-
C g w in Cbronico Manfelduo cap. 108.
15 ldemKrantz.ws iib. i Saxonia cap. $1 eumife fecutus
Vbbo E m m m ltb.$ rerum Trificarum, Epifcopos tres ca:-
f o s / m ^ f í ^ M i n d e n f e n ^ H i l d c s h e m i u m , de qmbm egi~
Erlulfus
íerdenfis mns, c^'Verdenfem. Hic Erlulfus f/?, quemVenarm &
cum reftquis boc dte locat, & feorfm x x u lanuarij : Wer--
á x S. Erlulfi Epifcopi: i t e r u m ^ i Auguslt eum imer tres
Epifcopos ex Kranzio refert. Ctnfetur ab eodem Krantzio
lib. 1 Metrópolis cap. $í & a Democbare ac Brufchio in Ca-
talogis Epifcoporum decimus eius Sedis Antiftes, fuc-
fueceffor
ceílbr Heligandi, qui anno DCCCXXXI cum aliu Epifco-
Heligdiii:
p i s a d j l i t i t D t o g o n i M e t e n í i , S. Anfcharium Affchie-
piícppum Hamburgenfem confecrami, vt me'm Aftis
dteitur. cap.<). V e r í m exeifdem Aftücap.c) confiat, ciim á r -
ea annum DCCCXLV I I Brernenfis Sedes cum Haníburgenfi
vmrctur, prtfmjfe ,Sedi¥erdenfi Waldgarium, qmeodern
anno D CCCX LV II interfuit concilio Moguntino fub Rábano^
vt ad huitu Vitam dtcetur.Huic tum iterum cejferat pars an-
te Hamburgenfi Sedi in prima eim inftitutiune attnhutay
qua aitquot phjl annu nerum dtft<£ Sedt Hamburgenfi fubie*
fia aliaportio Waigario collata cjl. Statuendm igitur Er.
lulphus inter amos x x x i & XLVII em ¡ecuh , quem ta-
Men, q m nefcmim errare, Verdenfium Aúnales, tefit K r a n t -
Tsbruanj Tom, l
315
«jfl, depiuant coíícgio Sandlornm pro Chriflo ab Da- AVCTO-
nis inhdclibus cíEÍorum; eí/w^ Í;ÍÍW trucid^tum Eb- RBG.H»
beckftorpij Se martyrio coronarum agmfttt BrUjChin*:®
& ahu Eptfcepü commgunc Spangenbergtm , c? Dtfnocba-
tes, cutusfunt b n verfe4 : S. Erlulfus $COÍUS , M u c y r i n
loco Eppeckftorpauno DCCCLXXVI. Cameranus i n
Menologie Scotorum x Fibhtóty euüijicrefert : S. ErliilKis
Marcyr & Epiícopus Verdenlis. í w r / m /;MWC Anglum
aut Scotum, digmtate Abbatcm fuiíie.ex aliorurn opi-
nione tradit Kram^tus Ith.i Metrópolis cap. ^o, Verdeníis,
inqnit t Eccleliapoft ErlulFum MJI cyrem in Ebbctk- B r f i h U
ftorpeum agmine Chriítianorum pro Chril^o citíum, natt^ne
Anglus
habuit W'aUerum virnm coloco dignillimum , pri-
aut Seo'
raum, vtarbitraimir » ex huius natmnis hou^inibus tUSy
ortum. Nam prxdeccííóres feré omnes Scotfci aut
Anglicaiii genens fuere, quod titnli tclbinrnr Abba-
tiarum, á quibus funr tranflaci. Verim fo/c W a l t e r u s i »
Aclis S. Anfcbunj efl W^aldganus, ex Germanit o m n d u s :
qitem fecutus eft \Vrigbertuss ex (anguinc S. W i d e k i n -
di DUCISJCWÍ Ludouicus 11,fine iumor,Rex Germama:,
multa bona confítli(fe dtcitur pro Ecclefú Yerdenft, tllujlri (la-
tutanofirá, ChroHologia confirwunone.ThomAS D e m p í l e -
t a s l i b . j btfhrtdí Ecdefiítjh(<t gentis Scotorum cap. qS^Jla*
tmt S. Eiiulfum m mílilam Boiealem lílandiam abufai
é ' h<iYbarií t¡iic fidtmCbnñi anmmtiajfe. Mox occafionem
fib'iQhlatámgloruHibernistr'tbuená&ratus Colganus, boc z S
februarij dúos Edulfos celebrat, ambos Hibernas: quorum
alter m IJlandiam abierii > altér Martyr/í/eríf Epiícopus HioeTnHt-
Verdeníis, <Í«Í¿ Abbas Amarbaricenfis,/í«e Arrnacha-
nenfis,i» Hxbetm'i.Sed tota fidesfit penes bos AuétoresM-
nec antiquá proferant monumenta,
16 Alter horum Epifcoporum e ñ OfnabrugenGs, 0j-m^rU.
quocumque is nomine appelleittr. Hic fupra in Aclis M S S . genftsnon
Cbronm Mmdenfi & Catalogo Sanctor. Ferratij > dicitur Drogo,
D r o g o , (cu Drago , quo eúam nomine eum ínter Martyres
cenfet Krantztuslib. 1 Meiropolts cap. 16, qm mox cap, fe-
quentifui oblttus, tradtt Ofnaburgenfi tum Eccledae E- fedGoshtr"
pifeopum Gosbertum/írtef»;^, intcrfuiHeque agmirw m5*
Epifcoporum, qui vnácaede ma$:ati a Dan-is inhdeli-
bus, in loco Ebbeckítorp, pro C h n í t o occubuerunr.
Et cap. x6 Egbertnm vocatfuccefforem Gosberti, qui i n -
íigrii Cíede faólá á N o r m a n n i s inter aüos ítirur ctiam
occubuiííc.Et ltb.$ eíufdem Metropolii cap.x^ otílauus Ec-
clefía: Ofnaburgeníís Ponrifcx dicuur Drogo.lub O t -
tone lordinarus , qui anno CMLXIX n i Idus Apiilis
dicm claufit extremum. Confentiunt Catalogt Epifcopo-
rum Ofnabrugenfium K r a n i z i j a d calcem Metrópolis^ Demo-
cbariSiCrattpoltj, & qui pr&fixus eftfynodo maiori OfnabrU-
genfi anrió M h c x x v m mandato Francifci Guilielmt
eiufdem vrbii Epifcopiexcuft. in boc G o s h e n i f i n c t i t a i pra- p
dnatur hts verbis; S. Gosbehus, gente Súueo, íiue Sue-
cus, difcipulus S. Anícharij , pracítantillimi Apoftoli
Snediasj fedit odio annis, ab L X v r a d L X X i v fupra
DCCG. Cratepoltusplura addit :S. Gosbertus, inquit, ex
fcholá S. Anfchanj, príEÍlantiíllmi Apnftoli Suediae,
huic Eccleíias datus eft Antiftes. Fuit quidem fttenuus
verbi Dei concionator, verüm rebus in Ecclefiá t u r -
batis adfuum Magiílnim Anfgarium, qui tum tetn-
pons erat Sedis Apoftolicze Legatus, fefecontulit :&c
c ú m annis decem pra:fuií]ct,cum aliis piis viris in Da-
nia Mariyr occubuic. Idem in Ajfertione Mijfe eumdem
¿r Sanólum appellat, & Martytem <iií in Dama oceu-
builíe, • •
17 Mirarerum onmium confnfio. I n Aftis S. Anfcbarlf,
Altifa cocuis fcr'íptort¡}ris,nulla buius Gosberti oceurnt men- fea Gamb-
ito, uifi (quod o mamo 'ftt(ptcamur ) Gaudbctrus f i t , pro- beaus,
pinqunsEbbonis Archiepifcopi Rcmenfis, qutlegaíio-
nis S.Anfcharij admtor in Epifeopaü ordiríationecirca annum
D c c c x x x v n Simón, feu Simeón nÜíupaius ef{,prtmuf~
^ Epifcopus ad partes Stieoáum m i í l u s , honorificé á
Rege Se populo fuíceptns , cobpit cum ' beneiiolentia
&í vnammitace ommum Bcclefiam inibi fabricare, &
Dd publicó
 314 D E S A N C T I S M A R T Y R I B V S
AVCTO- püibjicé Euangclium fidei praedicare, vt in Attü S- A n -
RE G.H. ftfaffj d t c i m cap.6: lumcfe Sueontam u m altquut annü cum
^ copiofo fruclu excoltujfet, diabólico tnftmctu ab infidelibus ca-
ViteJam Pmír' lí¿,atur,'contum^1* & aPPro^r^ ajficftUT, nbiu omni-
wijfus bus fpoliatur, atque regno ettcüur •, non tamen, vt loarme*
Magnu¿ m Metrópoli Vpfxlenfi íib. i fcnbn , martyrio v i -
tam confummauit. N¿c potuit a S. Anfchano dewceps i n -
duct, vt regnum tÜud demto tentaret, f e d v i n u m . ^ f u f i m
/¿r/í'íí»»', Enmbertum Sacerdotem , nepotcm í u u m ,
iradidit fociam S. Anfchano, quiche* annum Chiifti
DCCCL Sueonumtterummgrefii, fidem C a i h o l i u m p l u r i -
m ü m promouerunt, facúltate a Rege populo concefia vt Ec-
clefa fabricarentur, & Sacerdotes m regno permanerent, Re-
greffo S. Anfcharia, Gautberti Epifcopi nepos Erimber-
cus D m n a myflena ibideni peregit; dontc cma annum
DCCCL v i rf«f po(l pauliot fubmtjfo Prcsbyrero Ansfndo
D*no,reuerfui efi. H t m ergo Gancbei-tuin eumdem effe
frlpicamurcamGosbtttoEpiícopó Ornabrngeníi, qui,
Vi propwquus eiití Ebbo ex Archieptfcopo Remenfifatiusfuerat
Eptfcopm Htldeiheimenjis, & S . Aníchario & Ludouico
K t g \ a d m o d ü m cartís ad Mart'mm vfque anni d c c c l n i
f u p e r u t » i t ; í t a & h i c ex Epiícopo Sueonías adepm f u e ú t
O í n a b r u g e n í e m Scdcm^pudeumdem Regcm L u d o u i -
Cümgratiofus3quem ¡nperprtdtfta vltimá Legationecum S,
Anfchario adterat, rogatufq3 ab eo> num tpft tn hac Volúntate
13 concordes effem, rejpondit in luc verba: In Dci ícruitio nos
femper concordes & f u í m u s & fumus; & i f t ü d v n a -
nimo conrení'n'it^ ficri cupimiis,v/Í^/). i j dkitur. A l m
extitit boc temporeGosbetnis, pro Adalgario Epifcopo Aii~
gtfítodunmjigubernatot c a ñ n Sine-muro dtftt m Burguti-
á u D u u t u , ope S. loannif Abbatü Reominfis f a n a m , vt m
tenia b u m D i u t i r a n j l a t m e d t c i t u r n u m . 6 x x v m Ianua~
rij. Vnie hquet Gautbercum Gosbcrtum vfurpatapro*-
mifcué Francii nomina fuijfe, v n Gauzelcnus eo tempott
Mptfcopus Partfienfis.Goñtnns ettam dictas.
j 8 H&c de Gosberti v i t i ac nomine p u t a n m m n impro-
Ambó di- bahiti nos coniefiurá ajfecutos, fed mortü genus magis dubtum;
uersáoc cüm fupra memorati Auctores Martyrem pr£dicent,mc ta-
eafione m n eum, vt ñeque E ú a l f ü m V c r d e n í e m i audeamw citfo-
martyrh f ( m agWifn apponere : (ingulos ftorfim a TÑormamis captas,
affe¿i,: atque odio fidei Chnfliarm occifos potiús opinamur. Potutl
Erlulphus Hcbngaudo fucceflijfepofi.annum D c c c x x x r
4««£) DCCCXLV, (quo tempore Hamburgum deuafiatum
frobamus ad Vitam S. A n f ( h a r ^ § t j autetiam c i t m g l m o -
fam pro Chrijio mortema Nofdmannii infltélam oppctnjfe,
cui W^althanus fucceffent, & d m e f i m , vt fupra dtéium,
ium S. Anfchano circa ammm DCCCXLVÍII ó r d w a n t :
quo modo Afta S- Anfcbartj, a S. Remberto fucceffore con-
g ¡cripta, cum ferie & ordme Epifcopotum Ferdenftum , abque
vllodifcrimine conciliantur. Potuit ettam Gautbertus/ííi
GosbectuS)in Damam profeólus.cww vtrupih Mar-
tyr occubuifle, vt ex Cratepotio dtximus. Potuit & in fub
dicecefi, a Nordmannú fápms vafiatá, odio religionü tmerfe-
ftusejfe. Democharesa Normannis anno i x x i v f e c u l i
i x incerfedum feribit. I n Annalibm Puldenfibus duitur
t Rudolphus, quem filmm fuiffe Herioldi Regís DJIUS
cflendinm ad Acta S. Anfcbartj § IX. pofl regnumCaroli
Calui incendiüpradtfifefcpe vaflatutfíy anno DCCCLXXHI
clajjem m regnum Ludouici induxiffe, & conferto cum F r i -
fiombuf Orientahbuspralio , cum oótingentU viris oaubuiffeé
AlidL pluthiu excurfmes fuere. quibm hic Gosbertus, quem
omnes Martyrem prádicant > eam palmam confequipotut-
t i t . Denique eumdem fub nomine etiam Henbcrti, ( quetii
prtmum in Sueciam miffum volunt, & i n tres quafi Viros dt-
flinftum)refert loannes Vañou'm in Vite Aqutlomade San*
¿lü Sueciá, & G o s b e m i m M a c t y t c m f i a t u i t . Cuius áu-
¿toritate nifm Raderus mfier eumdem Catalogo Sanótorum
alpbabetico U S . q ú penes nos ejlt in[cripfit. Demum tn libro,
qui Achenaeum Chriftianum , ob Academiam Caroli-
nam ofnabmgt auno w t c x K x rejiitutam, appellatur , hy~
pgtypoft^fcbemate^S, Gosbertus i v Ofnatírugenfís E-
pifeopus Martyr, nauiculam S. Pecri, id cft, O í n a b r u -
E B B E K E S D O R r i E N S I B V S
geníem Eccicíiam S. Perro dicaram, fludibus agirá- £y
tam, indiicitHuólus adueifos ridentem. Venerantur
eumdem quídam addiem x x v n Februaúj.
15) H£c de Gosbcrto & Erlulfo oceurrére: ampleftemur
f i q u ü certiora protuknt. Forum forte reliquia, alíqua Eb~'
becftorpium delata > octafionem pDÍierts dederunt easreliquit
Marljribus, quafi eademude maftatos, annumerAndi. Cer- s.RShe^
í? Rcmbcrcus Archiepifcopus Hamburgenfis, qui iif- ta5^u .
j r n a r r r, ° 1 . ' Martyrt-
dem accenjetur, ocio po[t eounnu [uperites w pace qmeuit, ¿,WJy^<r-
Vt ex dicendü i v Pebruartj conjlat: qui tamen tn aftU M.SS. mxiu
Paderbotnenftbus Reymbcrtus, Auclori Chronut Minden~
•fis, Terrario , altifydtftas Albertus Hambnrgenfis, aut
H a n e n b e r g e n í i s , rláífwr. Kratizius tn Saxonta, Metro'
poli & bijlona borum íAartyrum, ftpiüs & operóse abfuiíTe
S. Rembcrtum imuícat. Eius dem maxim<temtcutt can-
tia tn captiuü bac clade in Daniam abdufiif, a mtferáferui-
tute liberandii.impenftsbonii ómnibus f u t i , aefacratu ettam
EccleJÍ£Vafts, vt diettur cap.j Vita. Aheius aliqu£, vt cete-
r o r u m , Ebbeckjlorpij reiiquufuerint cuftvdtu , haud com-
penmus,
§ V Aliomm Epi/copomm y í $ HenediSii
V Vítpatihitm,
i o ^ ^ V ¿ d e c e t e r ü narrantuf Epifcopiiibidemcdfis, ve- H
remurne circa ea {yt Henncus Meibomm m anno-
tatiombmadltb.i VVntichtndi etiam fenftt) quijpiam homo Kdnnnüi
tmperttusófcitanterhatlucinatusfit, aut certé aliquorum m i - Martjrrtt
litum ifitc tune occtíorunj nomina Eptfcopü perperam a t t r i fer irror*
buertt. Nam qut jupra tmef Sarellites regios Humerantur cfe¿í(j.
tn AnnaltbíisFuldenftbus Dudo & Bodo.proclíui ob nomi-
mmfimiiitudmem errore, Epifcopi habiti, Dudo Pader-
bornenfís, Dodo,/¿tt B o d o , M i m i g a r d e u o r d e n í i s ,
feu M o n ¿ ñ e u c n ü s : q u i a h o r u m n o m í n u m Epifcopi vtroque
loco federinti Itcet integro feré pofl feculo. Nam Dudo admi- paderhot-
Hijirata arinis x x v Paierbornenft Ecclefia, fub Orrone Ma- »«»/«,
gnoanno c u l v decefítt: ctu Dodo M o n a ñ e r i c n ñ s . e t f i M<>nafi*'
haud longo tempóre federit, creditur fupetuixiffe> Vtriufque ritnín*
illtus Ecclefi* Epijcopum.non expreffo tamen nomine, recenfet
in Martyrum hi/lórta K r a n t z i u s : afi in Metrópoli Monafte-
nenfem Martyrem nullummemorat, v t i nec Demochares aut
Cratepoiius. Paderbornenfem L ü t h a t m m Krantztusltb. z
Metrdpolti cap, deferibit, apgnatis Sedi eius a n n i s u i &
Kx>nulla faftáccedismentione. Brufchiusxxv amos Epifco-
pumvtxiffe a i t , ordtnatum a n n o v c c c L i i ; & c u m Demo-
chare & Spangebergio a N o t d m a n n i s trucidarum anno
í x x v i i eius feculitradit. Hunc Krantuius c a p . i 6 D ü d o - p
nem CÍO/ÉÍ eíTe, vt fuerit binominis, aut Bifonemeius
fucceíTorem. Forte q ü i a L i u t b a m s , /Í« Liuttarius C o -
mes inter Martyreslegttur> ineumfuerunt e r r o r e m a ñ i . Ba-
duradus, /fttBatnratus deeef¡or i n t e 1 í f u t t C o n c \ \ \ o l A o -
g u n t i n o anno b c t c x i i i fub Archiepifcopo R á b a n o , vt a d '
¡mus Vitam diettur i v Februatij.ípfe autem Luitharius ad-
f l m t Luidberto Archiepifcopo M o g y m ú n O ) cüm ab et
anno DCCCLXV in Hamburgcnfem Archiepifcopuni
confecrdtus e¡l S. Rembermsr, vt i v F e b r . it¡ éius Vitálegi-
i u r . DeBifonc eius fuccejfore non vtdemus, quopotueút ar-
gumento impelli Kranztus, vt pro Dudone eum ínter Mat~
tyres cenfefet, e ü m c a p ^ i feribateum peruewjfead témpora
Arnulphi Imperatons. Brufehiusad annum c m i vitam
eius extendit.
i i Quem ideM in hijloriá Martyrum memorat Kranzius
anonymum Ep\Ccopum Halberftadienfem , videtur infi-
w«4jf<;Hildcgnnum. Per cuius rempora, m q u i t i n M e *
tropalilib. i , c a p . t i > f m t illa Danorum in vicinaspro- Halber-
uincias excurfío frequens, & i l l a infígnis ítrages in {itditnfth
qua Dux Saxoniae Bruno cecidit in loco Ebbeckftorp.
Brufehius obttnmeius refert ad annum d q c c l x x x v u , í k
fepukum tradit in ccenobio Verdeníi apud anreceíío-
í e s e o n f a n g u i n e o s fuos* Affemitur Dtmochares. Hunít
 ÍI F E B R V A R Í Í . 31J
A rfi M o n a f t e r i e n f e m , ntutrius mátente nomine, inter A í ^ r - rem m.igiscííe fenen»-him:fedDomínus bonítatisfua: AVCTO-
tjrei refert S p a n g e b e r g i u s . d inum non p a í í u s e r r o r c o b í b u r a n , abraíit d u b i u m , RPGH
n Demum A u f r i d u s , fine A n f n d i u V k r a i e d t i n n s ¡u d i c f c i l i c c t p a i l í o m s e o r u m , d i e m e d i a n t e in i p í o D
E p i f c o p u s , quem Afta MSS.itemg^ Chremcon Mindenfe, fl-ruorc í o i i s o i c u m ex olfibus f a n ó l i s fecit e x u r g e r e ,
Vltrnie-
terrartué., Spungebergius, ahic^ bifce MArtynbiu t m g u n t . m - p o p i i l o c o n c u i r e n t e <5c i n í p e c l a n t e : e á v i d e l i c e t ho-
tegro ampliüs(eculo poft Iwc tempera Baldmno Epijiopo[uc- r a , q n a r o i e m d c l c c n d c r c n o n cíll-t op n a b i l c . #
ieftu , ae poft armum Cbnfti mtlleftmum vuafunctus: vt m ¿5 E r a t q u o d a m t e m p o r e in die B . P c t r i p l u u i a v c -
hijloria VUraietUná loannes de B ¿ k t , & WiHelmus Heda h e m c u s .• & D o m i n u s m o i c loiito m i r i r i c a u i t S a n d i o s
tradunt. Ñeque aliquis Epifcoporum Albertuteft , quem ab fuos (aero o l e o m a n a n t e ex o i l i b u s eorum, ó m n i b u s tttrurx.
altii Sedi Hamburgenftperperam a í t r t b u t u m , Krant^tui V l - aftautibus & h o c m i r a c u l u m c e r n e o r i b u s . Affuit inter
traieftinis pofttt vindicare. A'ius ifticanté federat A i b u c u s , eosquidamex Oídme Mmorum F.iitrum, nomine
rmnullis A l f n c u s , ^ x i v Nouemb. colitur :fed ñeque bic E c h c h a r d u s , D e o valdc deuotus. Ecdum omnes híe-
potuit agmirú (¿forum interfmffe, mortuus cuca annum í l t a r e n t p r o p t e r i n u n d a t i o n e m piuuiíE quac d c í c c n d c -
d c c c x l v , frater decejfons fui S . F r e d e n c i M . i r t y n s . A - b a ^ , * l y c h n u s , q u o d tcnebat , iritinxit in l i q a o r e , & *forte\\a.-
liuseft A n f n d u s D a n u s P r e s b y t e t , qui e x p r i m í s SuediA r e t r a ó t u m i m p o T ú i t candclae, 8c a r í i t d o ñ e e t o t u m a b - ttum.
yl^o/loí»,po/? E r i m b e r t ü m , n e p o t e m G a u d b e r c i , eam í u m e r e r u r q u o d fuerat i n t i n d u m . P r a : p o í i c u s H e l r i -
tribus annu excoluit,fedTeuerfus, aggrauefieme dolore defun- cuseiufdeu) miraculi m m u s crcdulus, q u o d a m tem-
ftus dicitur in Aftis S. Anfchartj cap. 14. p o r e a c c e p t o t u r i b u l o i n f u d u ( a c r u m o l e u m , «Se a r l i t
13 Vnum fupereji MSS. Acterum mendum notatuma q u a í i l i q u o r OIIUÍE. E t fie fidcüs D o m i n u s c i r c a o p e r a
* Krant<.io altifq^ « / « M P o n t i f e x Romanus Benedjdtus í u a o r a n e folnit a m b i g u u m . B e n e d i d a g l o u a D o m i n i ,
leliquií Martynbus fumma infeitiaconiungatur. Eft lile B e - qui mirificamt fandos Martyres, quorum gloriam
XíS adfnit n e d i d u s Vy t¡uem ab Ottone M tgno Imperatoredepofitum, n o n a u d i u i m u s , fed v i d i m u s r 8c m a n u s noftiaecon-
Beneiiiñtis ví re^rt Adamus Bremenfis lib. i cap. 6, Adalgagus A r - t r e d a u e r u n t g r a t i a m quac d a t a eft n o b i s , L a e t e m u i 8c
\lJaj>a, chiepiícopus Hamburgeníis, reuerfus Ro?;/4 in p a - nos apud quos í a n d ¡ Marcyres veneranda pignora íua
g t c i a r n , d u x i c in c o m u a t u , & in c u f t o d i á , fed magno in gremio fouere elementer delcgerunt. Quorum fi
c u m h o n o i c , ad o b i t u m v f q u e detinuie, quhd v i r í a n - c o n c i u e s in p r a s í e n t i feliciter eft'cdi f u m u s , in h u u r ó
¿tus litteratuíque cíTet, & dignus Apoftolicá Sedea g a n d í o c u m u l a t i o r e confortes f c h c i ü s a í í u m c n d i , h c -
p o p u l o R o m a n o v i d c r e t u r j mfi q u o d per t u m u l c u m ut f p e r a m u s , ipfo d o n a n t e , q u i vocat ea quse n o n funC
c l e ó t u s e í r e c , e x p u l f o c o q u e m o r d i n a r i uiffit I m p e r a - t a m q u á m ca q u x funt.
tor. Igitur a p u d A d a l g . i g u m in f a n ó l á couuerfatione z 6 T e m p o r e D o m i n i M a n e g o l d i , q u i erat P r x p o -
ñmo^6s viuens.aliofque f a n d é v i u e r e d o c e n s , c ú m iam R o - fitus C a n o n i c o r u m in E b b c c k c f t o r p , E c c l c f i a M i n -
m a m s p o f c e u t i b u s á C a f a r e reftitui d e b e r e t , apud d e n í i s eft i n c e n f a . QUÍE reaedificata,fcp{ies p o f t e á i g n c
H a m m a b u r g i n pace q u i c u i t 1 v N o n a s l u l i j anno C M - confumpta eft. MmdenfeS igitur m i l l i s legatis a l i o - Mindenfet
LXV. quem B a r o m u s í t f « i < ? l o a d illumannum,num i,ex- q u n n t u r capita E c c l c f i x noftrac , petcntes vt a c c e p t o contra m -
plosabac fábula i a l i a r a t i o n e d i c e n d u m cenfet M a r t y - m a g n o p r e m i o t e d d e r e n t í i b i c o r p u s P o n t i f i c i s eo- ceníi,um
r c m . n e m p e q u o d á L e o n e Pfeudoponcifice tam dirá r u m , Beati v i d e l i c e t T h e o d c r i c i , vt in tanto p e t i c u l o ^1*^7.
c a m q u e c o n t u m e l i o f a íltpaíTus^ & e x u l ipfe l e g i t i m u s eis íit p r a e f i d i o . K e c l a m a n t o m n e s n u l l a t c n ü s a n n u e n - jheodtri-
Romanae Ecclefiíe P o n t i f e x - í i t d e f u n d u s ; vtfancti tes. O ^ u i a i n t e r tot m i l l i a v n u s d i g n o f c i n o n poterat: d,
Hamhuv- M a r t y r e s i i d c m q u e P o n t i f i c e s P o n t i a n u s a t q u e M a r - q u i n e t i a m íi n o t u s e í í c t fiicic & n o m i n e , n u l l o m o d o
^ " ' ' ^ ' " ' t i n u s i n exilio v u á f u n d i . Q u o d a u t e m vt M a r t y r c o - dimitterent thefaurum q u i c o n f i l i o D u i i n o apud eos
leretur Benedictus, nc o b id O t t o m s n o m i n i nota i n - e í f e t r e c o n d i t u s , 8c h o c eis ad l u e r n m m á x i m u m . I g i -
urerctur, fingendi aliam c a u í l a m martyrij occafio d a - tur q u i miífi f u e r a n r . i n f c d o negotio reuertentcs^ur-
ta. R e p m f « r i v l u l i j M a r t y r o l o g i o F e r r a n j ¿»jír/^Mí. batione non m o d i c á populum conuenerunt. E r g o i i - ,
Quidtti cum facrum eius corpus Romam referretur:altqu& re- qet c a í í a r e t u r deíiderium eorum , patronum ramen
l i q i m remanftrint in Saxoma , quarum partem adepta f a n - í u u m quamuis abfenccm h o n o r c magnifico fublima-
üimenialesEbbeckftorpwdst Ouod forte & aliquibusante re~ re v o l e n t e s , a r g e n t e u m f a c i u n r m o n a f t e r i u D i , a d mo-
latts Epifcopisfaftum futjfe aliqnts Saxomcartim antiquita- d u m lacerti p u l c h r o ftcmmate d c c o r a í u m . Sacerdo- p
^ tum curwfus tndagator altquando probabit. r e m ante altare p o n e n t e s , ex laterc t u r r i m a i g c n t e a m hunefta-
&facriftam ftantem 8c ñ o l a s quafi c o m p u l l a n t e m , tuis argé-
h o e m u n u s í i b i f o r e m u n i m e n fperantes , v t e i u s p a - tenhono-
$ F l M t r a c t i l a a d reliquia* h o m m M a r -
t r o c i n i u m h i n c eis r e f e r r e t f o l a t i u m &: fie per m e r i t a riint l
tyrum, f a n d i M a r t y r i s ceíTriuit plaga i n c e n d i j ab e i s .
27 S c r u d u r a , q U £ E erat c i r c a c o r p o r a S a n d o r u m ,
ex vetuftate collapfa f u e r a t , q u x ex n e g l i g e n t i á c i u i u m
ex M S . Paderbornenfi.
n o n reasdificabatur. T u n e i d e m p i s d i ó t u s Pontifex hicolnt-
a p p a r u i t c u i d a m m o n i a l i in c a f u l á v i o l a c e i coIoris> i n - ghfi**"*
14. \ Nno Dominicas Incarnationis millefimodu- fulatus ac m i r i f i c é d e c o r a t u s , v u l t u f e r e n i í l i m o , prae- f"/,"OT ,
. . , .' qittrttMr,
A^centcfimo quadragcíimo temo manauit o- cipiens,quatenus p r ó n u n t i a n h c e r c t p o p u l o , irain
Oteume» l e u m ex o l f i b u s fandtorum M a r t y r u m , i n d i e p a l í i o - D c i f u p e r e o s i n b r c u i f u t u r a m , p r o eo q u o d l o c u s , i n
facmojjt- n|s C o r u m , q u o d a b o r t u folis m a n a r e c c E p i t , & ad h o - q u o r e q u i e f e e r e n t , v a l d c h a h e r e t u r d e f p e d u s , 8c p o r -
busfiutt, f e r ¿ qUarcarn ftctit< A d e r a m u s & nos p í a l l e n t e s ci terram euellerent nullo p e n i t ú s prohibente. E r f u b -
in m u l t a g r a t i a r u m a d i o n e in l a c r y m i s efFusá,Sc ftil- i u n x i t : Q u i b u f c u r o q n e ha:c n a r r a u e r i s , d i c e s i n tefti-
l i c i d i o i l l o f u p e r c í e l c í l i q u o o m n e s fpiritahter p e r u n - m o n i ü , quod me corporalibus oculis videris, & q u o d
6li. A b b a s V i l l e í T e n í i s aderar c u m l u i s , teftis & ipfe quondie fumus memores omniom noftri memo-
fidel(s,qui t e p o r t a u i t Eccleiias fuac m e m o r i a l e ex o l e o riamagentium a p u d í u m m u m D e u m . Q u o d i d o vir
illo f a c r o , q u o d miniftrauir n o b i s R e x R c g u m , diues v e n e r a n d u s difparuit,
i n o m n e s n o n m e d i o c r i t e i ^ fed ex a b u n d a n t i praifen- 2S Q u o d a m tempore , d u m q u i d a m ruftlcus illic
t i b u s & f p i r i t a ü b u s & l a i c i s , q u i c o n n e n e r a n t ad d i e m g r a m e n meteret p e c o n b u s fuis in p a b u l u m , contigic
f c f h i m . v b i mifericordia D e i nullius fraudauit o c u l u m ve ipfe 8c v x o r f u a f e n f u p r i n a r e n t u r , c q u u s eius 8c AVtuspti-'
i m l l i u s o l e i facn manantis apena viíione. O^idam o m u i a p é c o r a m o r e r e n t u r . E t i n h o c apparuit, q u o d nitur*
l a m e n , vt m o r í s eft h u m a n a : rarditatis, n o n credentes D o m i n u s f u b l i m a u i t S a n d o s fuos d i g n i s in cado p r x -
liquorem f a n & u m diuinitus d a t u m , afiitmabant r o - m i i s & in m u n d o m i r a c u l i s r c n i e f t laus i n f e c u i o r u m
V t h r u m j Tom. I ' (ceula. D d 2 29 E o -
 5iá D E S A N C T I S M A R T Y R I B V S EBBECiTESDORPIENSÍBVS
AVCTO- 29 E o d e m t e m p o r e etat q u s c d a m pnella t o r o c o r - 31 P l e b a n u s q u í d a m d u m laboraret ín quartanis, D
RB G.H. p o r e c o n t r a d a , quae v e h í c u l o i m p o f i t a i l l u c á p a r e n r i - v o t o fe S a n d í s o h l í g a u i t , &qu6damicos Dei fide peüuntur
A febres,
b n s c r t a d d t K Í l a j & r e l e b r a r i s pro eá MiíTarum folen- h o n o r a í T e t , fanitate r e d d i t a oftendir.
coniracla
n i i s , pedes r c d i i t ad p r o p r i a , ftupenribus & I x t a n t i b u S Quaedam monialis, d u m p e n i t ü s obfurduiíTcr,
fanatur,
furditíut
ó m n i b u s q u i a d e r a n t . Hasc c e m p o n b u s G c r u a f i j V r x - gramen quod de r u m u l i s S a n ó l o r u m carpferat t u h r ,
poíici aóta funt,qui gauifusin D o m i n o f e r m o n c m fe- a u r i b u f q u e i m p o f u i r , 3c p r o t i n u s a u d i u i t .
c i t a d p o p u l u m , q u i a D e a s h o c de v i r t u t u m e o r u m 33 M a t r o n a q u í d a m vehementi dolore o c u l o r u m
teílimonio íignum dedif. grauabatur: oculos a r g é n t e o s Sandhs t r a n f m i í i c , & dolor ocU-
30 Q u a s d a m bonae n a t i o n i s faemina, d u m labo- dolor c o n t i n u ó conquieuit. lorunti
raret in p a r t u o ó t o d i c b u s , ad e x t r e m a d c u c n e r a t . i t a 54 O p p i d a n u s q u í d a m facrá v n d i o n e percepta,
v t d e f e p u l t u r á eius a g e r e c u t : quas i n t e r d o l o r i s a c ú - d u m p c r u e n i í T e t ad e x t r e m a , v o c a t v x o r e m j r o g a n s
leos f c p a r a t a . v i d i t fe a l í i d e r e f o n b u s ecclefias, v b i funt eam : vtad memoriam Martyrum enrreret, & pro
puérpera f a n d i M a r t y r e s t u m u l a t i . V i d i t e r g o íibi a í l i f t e r c v i - periculofui
e i u s fanitate f u p p l i c a r e t . H o r a q u á m u l i e r i l l u c a d u e -
Uber atttr. r u m aérate f e n e m in h a b i t a v e n e r a n d o , q u i dixit e i ; tnorbus.
niíle videbatur5vír i n c o l u m i s e f í i c i t u r , q u i die t e t t i á
S c i o q u ó d graui corporis m o l e í l i á es d e p r e í l a ; f i f c - ad agriculturam progreditur.
c e n s q u o d perfuafero, fanicatem r e c i p í e s . S i a d q u c m - 35 I n his & aliis m u l t i s m a g n i f i c a f t i D o m i n e p o -
libet l o c u m , vbi requiefcimus, v o u e r i s te o b l a t u r a m p u l u m t u u m , & p r o o f t e n d e n d á e o r u m vera gloria
q u a t u o r denarios , c o n t i n u ó íalua eris. A r b i t r i o tuo tua n o n d e í í n u n t m i r a c n l a . Iftos igicur D e i b c l l a t o - Auftor
r c l i n q u o j quid ad capellam offerre v o l u c r i s . Euigilans t c s v e n e r e m u r , q u i tanta D e i d o n a m i r o t e f t a n t u r i n ¡¡¿anfios
a u t e m ex v i í i o n e c e r t a r e d d i t a , m a t r e m & aftanres r o - a<5lu, vt n o s e o r u m g l o r i o f i s m e r i t i s Se i n r e r c e f f i o n i - colit.
g a b a t , vt quae ci d e m o n f t r a t a f u e t a n t , D o m i n o d e u o - b u s p a r t i c i p e s fieri m e t c a m u r i n p e r p e p u s c l a r i t a t i s
uerent, 8c í l a t i m peperic filium j & c u r a t a eftíicut regno. Amen,,
pcsuiderat.

^5

III FEBRVA-
 I I I F E B R V A R I I

S A N C T I Q V I IIIÑ O R FEBRVAR. COLVNTVR^

A n d u s Azarias, Propheta, S. P a u l u s 3 7 . ,
c c. Martyres.
in ludxá.
S. S i m ó n , ^ d
S. B l a í i u s , E p . O r e t a n u s M .
S. C l a u d i u s C o n f e f l o r .
Centiimfontibus i n H i -
S. S i m p l i c i a s , E p . V i e n n e n f i s i n G a l l i a .
ípanúi.
S. A n a c o l i u s , E p . S a l i n i s i n B u r g u n d i a .
S. C e l e r i ñ u s 5 Diaconus ^
S.Lupicinus, Ep^Lugdunenlisin Gal-
Confeííor,
lia.
S,Celerina,eius auia^ S.Tigrides, ?r t; • ^ N.A
^ o v cEpp. Vapinci i n Gallia.
S. L a u r e n t i n u s , p a - | S. R e m e d i a s , 3 I r r

trilUS, ^"Martyres ^"in Africa. S. O l i u e r i a ^ V i r g i n e s , C a l u o m o n t e la

S. L i b e r a t a , ^ Gallia.
S. l i n a r i a s , a u u n c u - ! I
S. L a u r e n t i u s l l l u m i n a t o r , E p . S p o l e -
i m J J
tinus i n Vmbriá.
S. F é l i x , ^
S.Philippus,Ep*Vienneníis i n Gallia.
S. F e l i c i t a s , ^ M a r t y r e s i n A f r i c a .
S. E n a n t i u s , f i u e E u e n t i u s , E p . i b i d e m .
Scalij J
S. H a d e l i n u s , P r e s b y t e r , V i f e t i 3 c C e l -
S. F o r t u n a t u s M . R o m a n u s , Antuer-
lis i n B e l g i o .
picein Belgio.
S. B e r l e n d i s , 1
S. C a n d i d u s , M . R o m a n u s , V o l a t e r r i s
S. N o n a , ^VV.MerbecaeiinBelgio.
in Etruriá.
S. C e l i a , J
S. l u l i a n u s ^ M . A u t i í i o d o r i i n G a l l i a .
S. W e r e b u r g a , V i r g o i n A n g l i á .
S. B l a f i u s E p . ^ Martyres , Seba-
S, N i t h a r d u s , P r e s b y t e r M . i n Suecia.
v n mulieres, i ftiae in Cappa-
ii puer locia. S. A n í c h a r i u s , E p . H a m b u r g e n f i s ^ D a -
S. B i a f m s a r m e n t a r i n s , M . C x í a r e a : i n n i x & Suecix Apoftolus.
Cappadociá.
S. L i a f d a g u s . E p . M . R i p a s i n D a n i á .

PR^TERMISSI ET IN ALIOS D1ES REIECTI.

AnéhisSaluator Ep.Bclunenfísin Mar- Gothorum & Sueonum:qui Herbertum natione Belgam, ^
chiá Tariiifiná, refertur hoc die a Phi- poil iaftaEpifcopatus Uncopienfis in Suecia fundamenta, •
lip. Perrario in C a t á i s S . Italia. Eginm fufpicatur fuijfe primum Mindenfemin Saxomá inferiort
de eo fupra t quo die recoli t ' m telebrita- Eptfcopüqui a l i ü H c r t m b c t t u $ & Erkambertus d i c i '
tem idem Perrariustejlatur m la miar. tur, & Szn&uspatratispalam miraculü habetur,feuur~
S. Gaudentms Ep, Nouanen.M<í«ro/. Canifitu, W i t f o r - £ y t i aut i x lumj ol/li/fu. Nos ab hoc Mwdenfi Epijlopo
duSiHerm.Greuen.Detoegimus x x n lanuar. tltumeffe Herbertum putamus, eumdem n í m i r ü m q u i
S.Ioannes Eleemon, Patnarcha Alexandrinus, ÍO«/Í- Gaudbertus, cognomento Simón, appellatur : de quo i n
gnatur hic ab úfdem Maurolyco, Canifio> VVitfordo,Gre' Aftis S. Anfchanj m . 2», déj^ vtroqke confufo in Prole-
uen. Vttam dedtmus x x m lanuar. gom. § 2- Eumdem nos,Vafiouto dtjfemiente, Gosbertum
S. Radegundis Virgo refertur hoc die ab Herm. Greuen effe remur^ tertium Ofnabrugenfem Ppifcopum, quem cum
in addit. ad Vfuardum. Pa ejfe videtur, qua a S.Bathilde Uartyribw Ebekejlorpienfibus celebrauinm 11 Februar.
Regina de facrofontefufeepta , cum ea obiit feptennü, v t S, Félix, M . in A f n c a , celebratur mfra boc die. Alter eiuf-
adreitu Vitam dtxtnm § 6 x x v i lanuar. dem nominif in Martyrol. S- Hieronymt addttur-.fortépro
S. Symphronius, '¡jmartyrium in Africa pafit memoran- Felicitatc, de qua infra quoque.
S. Hippolyrus, J tur m Martyrologio Romano Baro- S. Lucianus, ^ Martyres in Africa,rí/írHwr«r»M ^HÍ>-
nij. Verúm, vt infra duernuó-. cum de SS. Felice ¿ r Feli- S. Euphraxius, J? dam vetujlo Martyrol. vt infra dice-
citate age'mus, non altj ejfevidentur nift Hippolycus & muiyCum de SS. Felice (? FeHcitarc; baud adbuc f a t ü
h a m e n i i n s Porofempromenfes, de qutbuí aftum 11 Fc- nohU exploran.
bruar. S. Geminianus M . in Ah'\c2,memoratur in quodam M S .
S. Flofculus, Ep, Aurelianen. vií/ífMf íM hunc diemaliett- vt wfra dietmui, etm dtSS.Vchcc Felicítate. NÍC*
• bitransferriabfeftum Purtfiíatíonü :refertur certe hic a dum nobis htc notm.
Saujfaio. Nos de eo egimtu M Februar. S. Félix Ep, Lugduni, in M a r t y r o l Rom. Barpnij refertur*
Hcrberrus, & Gaudbertus, (Simon,<tMí Simeón cogno- No* ahus nobis videtur a Felice Afro Martyre, de quo hoc
nñnatus.) primi regni Sueciae Apoftoli cenfentur a l o - ipfo die.
anne Vaftouio in Vite Aqutlonm j feu libro de Vitü SS, S, Ccieri ruis M . in multis Martyrologi'u, ni ale imerpunftis,
Pebruarij Tom. I Dd 5 vtdew
 jx8 I I I F E
A v'idetur dtuerfítí Acelehriiüo Cottfijfore ftatui , ¿ r íribui
Luoduno. Vnus tdem^ nobts viietur.licet infcitia quorum-
daw bis n U t U i , Idem quoque Celer, qut m b U r t y r o l S.
Hteronymi & S. Maxtmtm minore MS. extat.
Fclix £p. BdiceníisíWír S z n & o s annumeramr hocdiek
Saujfjto, tungiturífoS. L u p i c m o Lugdunenft • exTbei)-
philt Ruinaudi nojin m Indtculo SS. Lugdunenfium conie-
¿turá, haud (atis firma, nec affeuermter proUtá, Vt ofien-
áemui cüm de SS. Felice > Fclicitace, Lupicino wfr¿
agemus, , . *
S. Hithelmtis Cantaarien.Ep. an. DCCCXL in Anglia,
hoc die de cefi (fe fcnbiturin MS. Florarlo. Atnullustius
nominisin Catal. Epp. Cantuanen. reperitur.SuJpicamur
Norhdrnum ejfe, fortafiü eítam Ndtheimum diftum,
qm Londomenfis Ecclefu Presbjter plur 'ima S. Beda mo-
naího monumenta adhi/loriam conferibendam fuppedtta-
uit,vt htc memorat m Praf.ad Ceolulphum Regtm.lspoji'
ea Cantttitrienfh Epifcopus faftus eji, ipfo quo Beda ohiit
anno, vt fcnbit Mslmesburtenfis] tenmt eam Sedem v an-
tris, mortuuffy efl anno d c c x l i x v n Oftobr.vt apud
VVigorriienfem habetur. Eius lamen nomen m millo alio
M a r t j r o l . adbucreperimus.
Heridacns Presbyter (qm Ecclefiam Hamburgenfem, Ca-
rolo Magno admíteme, primus rexit, eratcfc- ft vita Impe-
B r a t ó n diuturmor contigtjfet, iflbtc ordinandus Epifcopus)
Sanólus appellatiiT a Mermanno in Tbtatro conuerfionis
Gmtium , primas Danornm Apoftoliisy?4íHj/Mr,
Deeoagimus t n V i t a S.Anfcharij boc die, nu. 18 & i n
Proleg. ««.39. in Diplómate Ludouici Pij> nH. 57. Altbi i n
facris Faíits etus nomen non reperimus,
Wicmarus, ^ Beaúsadfcriptiftntnecne, nondum nobis liquet.
Enmbertus, 1 Presbyteri ac
H m g a r i u s Eremita, ^> vin Apoftolici, inprima Sue-
Ansfndus 1 | eorum conuerfme laborarunt.
Remberrus J D'ln,• J W i í m z t a s y p r i m u s S.Anfíha-
r i j a n . ü c c c x x i x focius,poJi eius obitum adhuc viuebat tn
Carbeia G a ü u a , vt tnfra in etus Aftis nu.16 dicitur: non
lamen Epifcopus fuit,quod in eius elogio feribit loannesVa-
floutus in Vite Aqutloma. In qua etiam Vite elogia habet
Harrgirij Eremir?,& E ú m b c n \ , c o g n a t i Gaudberti Ep.
qui comes [ u n S. Anfchario in fecunda ad Suecos profeftto-
necircaan. DCCCLIII, eo^ indeabeunte, Ecclefiam t(ibic
fundatam rexit, v i dicitur tn nfdem Aclis nu. 4 9 . Agitur
ibidem ««.55 de A nsfrido ¿r Rembcito Dan(s,quí eam-
dem dein rexerunt Ecclefiam. Quorum omnium m l l a m
aliis Fafiis mentto.
Hcrigarius, Birc* vrbit in -Suecia Prtfeñus, a S. Anfcbario
C ad fidem C b n í i i conuerfus, miraculis po(lea clarus exti-
ttt, quA commemorantur tn Aclis S. Anfcbanj cap. 7. I n -
ter Swftos & illuílres Suecos m e n t í reftrtur a loanm
- • Vi .orno.
The K-ioriciis 1 Eccleíiae Meteníis XLVII Epifcopus,
referíur boc die, & S.xn&as indigetatur a Conflanítno
Gbintoin Natalib. SS. Canomcorum ; a Sauffaio x v u i
l u l i j . Virfutt eximia pietatis & p r u d é n t u . M e u n p u s Ep.
Madattrenfis m Ivfl. Epp. Metenf. Itb, 3 pag. 319 tradtt,
quotannis v n Septemb, anmuerfariumproeo officium fie-
r i , in monaíierio S. Vmcentij, quod condidit, & preciaré
ornauit.
S, Fotadus Ep. Scotus re'fertur boc die a Dauide Carnera-
rio Ub. i de Scotorum pietate: acrurfusiv lunij , quo &
Tbilippus Ferrariuseum exbibet. Is Gnmum & Malcol-
mum 11 Scotu Reges narratur conciliajfe, appeüaturtfa ab
Jieclore Boétto lib. n maximns tune Scotorum Epi-
fcopus, vir fumma praeditus virtute & clementiá.
a Georgia Bucbanano tib. 6 magna rum apud omnes
ob íanótitacis opmionem audoritate. Lejleus quoque
¡ib.1) tn Grimoeius meminit. Horum nullus tn Diuosrela-
tum ajfirmat, nedum ad hunc diem cotí. Thomas Dempfte-
ruslib. 6 biflor. Eccleftafi. Scotor.nu.^jfoede fui oblttus
efl, dumS. Fothadum eum e(fe vult.quiconcubinariorum
Sacerdotum cauffamegiffecontraS.Dun&inum Ep.Can-
tuanen. in Synodo Kalnenfi memoratur, ac Dtmna v l -
B R V A R I I .
tione opprtffui\ quemipfe fcsiide nefaria extindum £)
ait :cum Osbernus i n V i t á S. Dunflani x i x Alá//, i n i -
quitans defcnlor rn Heornelmum appeüet , h o m i -
neen ram ingenio quám loquacitatefcré míupera-
bilem; 5«ri«j Bcrnelmum. Vincentius Ub. 14. cap. 8 0 .
S. Antoninuspar. z t i t . l ú c a p . y § 5 Osberno con[entiuntt
falso in contrariam partem cuati a Dempflero.NosBeoz-
n c \ m ó hoc,fine Heornelmo áíwcüo, S. Foradum tan-
tifper lamen omittemus, doñee certiora affequamur*
Hclniandus, O r d . Ciltercieníis monachus, in díoíce-
*íi rellouaceníi, coenobio Fngidi- montis, hoc die re-
fertur a Sauffaio & Cbryfoflomo Henriquez : & ab boc
quidem Bcati titulo decoratur^b illo inter P i o s f e l ú m nu-
meratur. Teflatur Hugo Menardus, in Catal. SS. & B 3 .
Ordinü Ctíier. qui in Miffdian. 1^6 Pariftis edito ex-
fiat, eius quoque legi nomen. Vir futí exímtA virtutis &
fcient'u. Conuerfionem fuam a feculi vaniiate ipfe defcnbit
apud Vincentium Bellouac. Ub. 29 cap. 137. Nondumfaíis
nobis Hquet, an palam Beatus babeatur.
Zacharias, S. Francifci focius,^^ ÍP^ in Lufitaniammif-
fus, Alanquerij [quod oppidum efl Vlyflipponenfts dicecefts)
magna opinione fanílitatis mortuus eñ :pofieaé túmulo
fublatus, conditufy fub altari efl, cum [ocio , cuius i n A n -
nalibus Ordinis mtrificécommendatur cafltmonia.Zacha-
riae rurfus in bonortfteentiorem locum, intra murum ma- E
ioris facelli, tranflata Reliquia, v t i auclor rft VVadingus»
Eíñsnatalem confignat A r t u r u s x x lanuarij.fbctj hoc die»
Et buius quidem corpus teíiatur Gonzaga 3 par, de orig,
Seraph.relig.in iconuent. prouinc. Lufuanid, in máxi-
ma eííc apud omnes feculares vencratione. Legitimé
PerrusSys, Prior Dunenfis monafterij O r d . Cifterc.
in F l a n d n á , a Cbryfoflomo Henriqaez. in Menolog.re-
fertur cum titulo Bcati; ¿r infigni eloghiin quo, ex Cbro-
nico loci, tradit eum monis fuá horam diuiniítts prafcip.
SaujfaiusVüseumaccenfet,
B. Gundanus. Reperimus inter fchedas Heriberti Rofvveyd't
háte ex códice quodam non antiquo Cartbufi& Bruxellen,
deferipta: Item B. Gundani, qni cupas Iigauit in vita.
Ncuhal Abbas referlur hoc dtea Ferrario mgener. Catal,
SS. bis verbis: In Scotiá S. Neuhalis Abbatis & Mar-
tyris. citat in Nolis VVtonem. Hic in appendice ad M a r -
tyrol. monaflicum, Itttera A fie fcnbit j Sandus Abbas
quídam de Neuhal Scotus pro fide Chrifti ccruiccs
dedir. Citat Nicol. Sanderum , v t i & Dempflerus bift.
Ecclef.gent. Scotor. l i b . ] } nu 9 ) i vbt ifla babel .-Sandus
Abbas q u í d a m , vr puto.anonymus.de Neuhal mo-
naftcrio.pro Chnfto ceruices dedir, air Nicol.San- f
deruslib.7 de viíibili monarchiá. Q u o die Marryc
hic colarur non inueni. Nam inter eos SS. quorum
natales incerti, eum reponít Arnoldus \ V \ o n Ub, 3
pag. 4o8.Scripra omnia inrerierunt. Q u o tempore
floruerit, non deprehcndi.cúm illi taceanr. (¿ui illi?
Hoc efl temeré & ofeitanter citare au flores non vifos.Certe
Sanderusnon tacet tempore Elifabetb* Reginiefioruiffe-.at
non ait 1 ceruices d c á i ñ e . S e d l i b . 7pag. 666. recenfens
religioforum ordinum Archimandritas & Priores,
tum Anglos rum Scoros, ob fidem fuis fedibus pul-
fos; teftimonioi6}yfic babet: Abbas etiam de N c u -
hall Scotus,
S. Tarahata Virgo refertur hoc die in Catalogo pr&cipuo-
rumSS. Hibernit edttoab Henrico Fit^monenoflro : ah
aliis pluribus i x Februarij.
S. Adrianus, ' ^ M M . Caefarecnfes, referantur hoc die 'm
S. Eubulus, J Menais Gracor, apud Galefinium item &
Ferrarium.Martyrol.Roman.babet A d c t a n ú v ^ M a t -
Eubulum v u . i ' t i j .
S. W a l d c t r u d í s viduae Tranílatio oficio duplici celebra-
tur ab Ecclefta Montenftin Hannonia boc die, etuf^pluri-
ma meminert Maríyrologia.Pltniüs de ea agemus die ipfius
natÁli i x Aprrí.
S. Germani Patriarchae Conftanrinopolitani agi hen
á u B o r t i j i n Aquitama folennsm m m o r i a m fcrtbit Sauf.
faius
 III F E B R V A R I I .
f t i m w Suppkfn. h U r t j t o l G t ü i c a m , Vitam dtbimus
XÍI Maij.
S. DeocUtus Ep. refertar hocdtc 'tn duobus ptrantiquis V -
futrdt hUnyrolegús monajienj S. Germam Pan/iis, his
verbts: Lacinuco natalis S.Deodari Epifcopi. EÜ La-
tiniacnm Galli£opptdt4m, ac monafiertum olim cekber-
r m u m , ad MatxmamJiumen, Meldas ínter ac Lutetianty
vulgo L.tgny. Huc iranjUta pignora SS. Dcodati Ep.
Maldcganj, FulbcitijAmíiliomsXambecti.&r vnms
ex Innoccncibus.we/wo/M/ MvUnusw adcbí. ad yfuítrtf.
i i l n m j , Quis fit hic Dcodatus Ep. nondum compertmits;
m m pluresfuerunt etus mnams Anttjlues: nonnnjtijh-
mus, qttt Ntuernenfieptfcopaiu rehftojn Vofagi eremo ha-
bttatttt,mus Vttu?n diibmns x i x ¡Uinij.
S, A n n a P i ophctiíli, tilia Phanuelis, colitur hec die a
Graits^tpatet ex Menieis^a Lattms verb i Scpcernb.
S. Kemacli Ep. Traic£teníis o t á i n a u o confignatur lúe ¿i
SauffMO, Gdenio, V V m e i n a t a l i s a g t m . niSeprcmb.
D E S. A Z A R
1N SYMBATHA,
Rtfci n i Februar'tj S. Azariam Pro/)^M?»
SVB ASA
venerantur, vtt ex Menaspatet,qii& ita ba-
R. IvD A.
III FJ-BR. bent: Eodcm dic Prophera Azatias, fi-
IILIS Addo, in pace vitam finir.
Oraculareddenteante mortetn A-
zana;
Silcc per obliquas ambages v a ú J n a n s Pythia.
Hic erac films Addo, ex terrá Symbathá, qui reduxit
natalu.
ex lírael captiuos l u d i o s j & rnorruus in agro íuo fe-
pultus ert.
1 Q u i hk Addo üteitur, A ^ a m pater, is in Chronico -
fater A d - Alexandrwo'loúSrfi eftytnvulgataví 'roneObed,apud l x x
do cúSr.S; Oded. Verüm Üebraué itfdem ¡ttlerts "'^V fcubitur
Odcdnomen z Paral, ^.i"1"?^ ¿r Addo i Paral. 2 9 . &
cap.i2 i $ . & c a p . i i . n . p u n f t t s f o l ü m m u t a t i s ^ y . ; . Vtfujpi-
Propheta can bceat Azanam ceíebris tlltus Addonis Videnns filium
& feri- futjfe, qui cuatis loas memoratut Salomonis, Roboatm, Abtú
ftor, resgeftas diiigcni illimé confcripjijje. Non tgttur Pro,pbeta is
futt qui 5 Reg. 13 ad leroboamum Regem, impuras fuperfiuio-
t m jancientem, iburacfo vuulis adoknttm, mifius, Imt detnde
morte tnobedwniam: nam qui ge(¡a A b u Regts, anno lero-
boamt x x mortut defcrtpfujión poteft imtto regni etufdem le-
robeamt exttnfius cogitan. Qum eipomstbienniopojt Abtam
) mortuo fupersies vtdetur extmjfe.
5 Et bicfortafü Abiófiltum A h m , fiue A f z n e m . o p t i -
fors mii p m e p t t í ad pietatem mjlitmt.Certé quod, vt 2 Paral.9,
¡ í Regu
29 dicitur, Vilionem , fine vaticinta, ediderat contra le-
roboam filium Naba^deindeaRege Abia memorabúiprA'
lio v i t t u m j n quo qutngenta milita vnorumfortium ex ifru'el,
id eji>ex leroboamt exercitu, cectderant vulner atibad forman-
dam Aféi adolefcentiam ajfumptus videtur. Sed mufcumqa'e
magijierto inftitutus, A ^ a r u aqualisfuU Afa, regnauitfy in
1 ••• t idolo-. anno vigeíimo leroboair. Regís Kraél, & quadragm-
ta & vnoannis regnauitm lerufalemj rr babetur^ Reg.
JublatÁ,
15. Ef, vt dicitur 2 Paralip.i4.2SCCÍZ qtiod bonum & pla-
citum eratin confpeólu Deifui , & ílibaertic altana
peregrini culcus, & excelfa , & confregit ftanias. l u -
cofque ( u c c i d i t ; & praecepit ludae vt quaereret D o m i -
nnm Denm Patrum (liorum , 8c facerenc legem Se v-
feliciter niuerfa mandara ; & abltúlit de c u n d í s vi bibusluda
regnat,
aras & fana, 8c regnauit in pace, i£dificauit qnoque
vrbes munitas in Iuda,quia quictus erat,&: milla tem-
ponbus eius bella furrexeranr, pacem Domino lar-
gientc. Bcílum tamen erat, vt dic'ttur 3 Reg. 15 inter Ala 8c
Baaía Regem lírael,cundís diebus eorum;¿r
dem vrbes nonnullas cepit montU Ephraim, vt nu. S dicemus.
Sed nullum adlmcgrane, aut ab cxicrno bojh bellummotunt
erat.
V 9
S. Simeón fenex. Menta Scr'ihit Terrar 'm l a d e n i n lllynco p
coh bot die: rttuJnüi ei Gratorum. Nos eum dabnnus m m
Eccl Romana vut Oólob.
S. Colmanus,y/«f M.ícdoachns, prífhus Duacenlisin
Hibcrn¡á Ep\íc<)pí)Syrefertur bec die a Colgano,ex t U -
hernuerum AUrejTeÍDgioruw jide.Uatttur tamen tn D«4-
cenfi diceiefi vi Puiroiinm coh ( quó & nos eum tdto reiui-
mus) x x v 11 Oclobr.
Commemotarionem aliquam A % m a t u n i f t a u n t Grací
hoc dte, vt ex Menas putei. Ltitnt folenniüs n Noiicmb.
S. T r y p h o n , Nicaenns M myr; r í / e r r u r d i e in Vfuar-
dt MS Puri/ienfi- ab Hennamo Gren^n. an. 1511. Carit-
(io> Marijfrol. Colon. 4« 1 4 9 0 Fcnanus mgener. Catal,
SS. tejiatur Ajcnuti vulgo Cutbaro, Trbe Venetí. dmo-
ñtsin Dulmatiá hodte Tryphonem M . lolt publua ce-
lebntute, vt Putronum vrbis.corpuf^ tflbu religtojip'tmé
ajfaniart. An altus bu f u , baud¡cimui, ideo^ nmvnus a i
x Nouemb.
I A P R O P H E T A
DISTRICTV I N D & M . I . B.
4 Anno dein regni e'm x 1 v, non ( vt fertbit lofepím l ú -
daos) x , egrcíl'us cft contra eum Zara i £ i h i o p s cum
exercitu íuo , decics centena millia. & c u í n bus rre-
jcentis, vénit vfque Marefa. Q u w u lacobus SaUanus
vofter , qut caufa JEpbiopem mouennt ad bellum boc tam
louginquum, tanto apparatu, Afa wferendum : an copiarum & Zaram
viagnuudo , an Regum ¡fra 'elttarum dtpidta, an jpes pradá, R- JEthto-
qualem ipfe fortaKu Sefaci tune miles , anno Rodoami v de- f"™CHm >
• / 1 1 , r IOOOOOO
portan m ALgyptum viderat; an ira Numtnu , vlcijct fuper-
bum Regem cupientu,& lud&oseius¡pulus duare. Quafi v e ú
Turca*, Mauros, Tártaros alio¡q1 barbaros non fdpé audieri-
mus nofira memoria ad mferendum Cbriñianu bellum , a
Chrtfttanú quoque ¡ollicitan. Fortafíu, vt Achaz Rex luda
multis pefi annií Ajfynum adpopulandum Samart&regnum
inuttamt, tta nunc Baafa, vtfibi, quod leroboamt excisa do-
mo oceuparat, regnum firmaret, qduersm Afam opibus & po ahimultt
pulí multuudine tnualefeentem, lamcfo vrbtbus altquot monus tnocattim»
Ephraim captis,fibi metuendunhab vlttmts AfncdJ mbus JE-
tbiopes euocauit. Otdid fi PaUftim ipfi boc bellum ¡u Litaruntt
perpetut ludaorum bojies ? Bello cene bmc mmiflbs fuiffe fa-
cer fenptor oñendtt , de vicioribus ludáis 2 Paral, i + ita lo-
quens: Tulerunt ergo (polla multa, & pcrculíerünt-. i -
uitaces omnes per circuitum Gcrara?. Quawquam &
i
\ u potuerunt ad regnum Baafa ac tnbum Simeoms fpefture- p
5 Cum ergo Marejam, vrbem tribus luda,peruenijfít JSL-
tbiopum exennm, eamifa f o n apis objideret , iam o l m a Ro-
boamo mumtam ; adfuit Afa, habens lú exercitu Iuo por- ^
rantmm feuta & hartas de luda trecenta millia.de Bcn- jgoooo
iamin vero í c u t a n o r u m & íagittariorum ducenta ¿«««Í,
odogmta millia . . . . & inílruxit aciem ad bellum in
valle Sephata, quae cft luxta Márcíá. lofephtis Itb. 8 cap.6
Saphztamfcnbit. Eadem efl fúrtaflts, quam GráCi Symba-
thamvocáwí, A z a r u p a t n a m . Inftructa acie paucisverbis
ita Diumum auxilium pius Rex implorauit i Domine; non j)ei4m an,
cft apud te vlla di(iinr:a, vtrum in paucis auxilieris, an ¡e prtca-
in pluribus : admua nos , Domine Deus nofter. l n t e / « í >
enim & in tuo nomine habentes fiduciam , venimus
contra hanc multitudmem. Domine, Deus nofter tu
es; non pi aeualeat contra te homo.Senfu illuofiducut fu&y
quam tn Diutua ope locarais & religiofa precatioms fruftum.
Exterruu itaqoc Dominas,dif Strípínru, hiopes co- ¡nternt.
ram AÍa 8c luda • ( quo modo extenúente non additur) fuf c¿oni
gerunrque y£thiopes. Et perfecutus eft eos AÍa, 8c po- Ut.
pulus qui cum eo erat, vfque Gerara ; 8¿ ruerunt JE-
^«t- thiopes vfque ad mternecionem , quia Domino cae-
dente contnti funt, & exercitu ilhus piaeliante. Diflat
Gerara ab Hierofoly!UÍs,vtpatet ex Genef. n . ^ . t n d u i u i n e -
re» Mareja autem m d i o f e r é mteruallo inter vtramque fita,
D d 4 vtm
 D E S. A Z A R I A
AVCTO- v t tn tahulit Admhonij vtden t i l .
REÍ.B. 6 NonJEibtopimdumtaxttifed&PdUIlftJomnGer**
riticdt regionisatu siimonitarum, (poliü onuftiu redibat exer-
Citus, cumin occurfum venit Azanas Prophaa. Quemadlo*
cum ? Cihn Hierofolymií appiopinquarent , tnquit lofepbus.
Q u i d fiad Scphaum v a ü t m , p r ¿ f t n m f i e * Sjmbatha t j i ,
ipjmpatria ? Ñeque entrh omnem txercttum Hierofolj/mam
vjque reducere nectffef u t t : luet paullb poji ad [acra eos rur~
fii^fed non cum a r w ú , eulRarit.vt tnfra duitur. Azartai igt-
U 4 r , í \ & o in fe Spiritu Dci , fgicfliis cíl in occardim
Ara,& dixit ei : Andite me Ata &c omnis luda & Ben-
%. Paral. i a m i n ; Dominus vobiícum , quia fuiftis comeo. Si
qnsefieritis cum , inucnietis : Ij autcm dcrcliqnentis
enm, deielinqner vos.Tranlibunt autem m u k i diesin
uiftcri
gratula- Krael abfque Deo vero, & abícjne Sacerdote dodlore,
tur. t a b i q u e Legc. Cumqnc reuerfi fnerme in anguilla
fuá ad Dominum Deum lírael Se quadierint eum, re-
perient eum, In temporc illo non cric pax egredicnti,
&; íngredienri; fed rerrores vndique, in cunCtis habi-
taronbus cerrarnm : pngnabít emm gens contra gen-
tcm, & ciuitas contra ciuitatem, q u u Dommuscon-
turbabiteos in omni angultiá. Vos ergo conforma m i -
hortatur
ni, & non diílbluantur manus v e l h í e : crit enim mer-
ad confia
tiam pie-
ces operi veftro.
tAtü, 7 Quibus verhii daos íJIm trihiu ad conflantiam in D i m -
" no cultu hortatm, pradteit qu& decem aliu tububtu (contra
frtdicttqj quaí ^ p ^ M ; e m A(¡((0 era( Vancinatu6)prDpttrea quod ulo-
7a¿U ib- h (olerent, obuemura fjfent mala. Sed ad fenfum quoqtte my-
uentura. í l u u m delabttur , ea denunttans, qu£poji tllatam Mejíu (uOy
pr*.fertim ufu Cbnfto, moriem,gens infeltx ejftt aterbijima perptjf íra,
pofichri. adjinemvfqnemtmdi. Qu<e& ipfelofephiii ludaw agnomt:
Jiimone. ^ . ^ W f prophetamprdídtxiJfeAecinmumtaic ten.pus, m
quo ñeque Wopheta verax in populo reperiaiur , ñ e -
que Sacerdos iufta decernens. Sed vrbes eorum fub-
uerrcndas,&gentem per o m n e s r e i r á s diípergcndam,
vbi erraticam femperac fonrem vitam ag.n. 'ítwKvv
jSíav ^ d K t w v P i u r t p i v o v . G e l e m m v e r t i t - . c n o m v n mo-
re vitam aéUiram nullis ceitis fedibus. Oua¿ profecía
calamitates, lofepbi coeptai temporibus, bafttnüs expenumur
inftUces Hebru, & porro expenemur.
8 Obtemperauit Prophets. momtü Rex. Ita 2 Paralip. 15,
fiifít verb'u 8. Q u o d cum audiííét Aía, verba fcilicet & prophe-
ammatw narn J^jiríae tilij Obed Prophera;, confortatus eft, «3<:
Retí, ídolo abftulit ídola de omni térra luda, & de Beniamin, &
latriam
ex vrbibus, quas ceperar, m o n t í s Ephraim. Ec dedica-
flirpitus
excidit. uit altare Domini, quod erat ante porticum D o i n i n i :
cor.gregauitque vniuerí'um ludam & Beniamin , &
adueñas enm eis de Ephraim, & de Manaflc & de Si-
m e ó n ;pluresenim ad eum confugerant ex Ifra'cl, v i -
C dentesquod Dominus Deus illius eíTet cum eo.Cum-
quevemllent in leruíalem meníe tertio , anno deci-
moquinto regni Afa , immolauerunt D o m i n o m die
illa, de manübiis & prasdá, quam adduxerant, boues
feptingentos & arietes feptem millia. Et mtrauit ex
moread corroborandum fcediis,vt quzererent D o m i -
num Deum Patrum íuorum in toto corde , S í in tota
Ugteapi- anima fuá. Si quis autem, i n q u i t , non quaefierit D o -
taltjropo- p i n u m I3elim Ifrael, moriatur , á mimmo vfque ad
popula iu- máximum, á viro vfque ad mulierem. luraueruntque
reiurando Domino voce magna in i u b i l o , &r 111 clangore tubaci
(tdítíia, & in fonitu buccinarum,omnes qui erant in luda,cum
exeerntione; in omni enim corde íuo iurauerunt, & feriorem confejfm, dum videtur fecunüs pragredí velle, tngen-
in tota volunta te quasíicrunt eum & inuenerunnprae-
ftititque eis Dominus réquiem per circuitum. Sed &
tnatre m Maacham matrem Aía Regis ex augufto depofuit i m -
ordinem perio , có quod feciíTet in luco nmulachrum P r i a p i ;
redafld, quod omne contriuit, 8c in frufta comminuens com-
buílit in rorrenre C e d r ó n .
9 At videntur I m i a m antea ab Afa Regegefla efe, p r i -
m ü regni futannis. Ita 3 Reg-^s H* Et ^ecic Aía reólum iti
nomine D o m i n i , licut Dauid pater eius : & abftulit
effaeminatos de terrá j purgauitqne vniuerfas fordes
i d o l o r u m , quae fecerant pacres etus. Infuper & M a a -
P R O P H E T A
cham mattem fuam amouit. ne eíTet princeps in fa-
crisPriapi. & i n iucoeius, & coníregit limulachrum quod/aetM
' t i i r p i f l i m u m , & cOmbuflit in torrente C e d r ó n . Verüm gritpi,
titu libn Siriptor, qui belli Ai-cbiopui nujqiíam w e m n u , q u i pro*
priüsijufcjj pojitrnts gejlct, fimul remtit. Et fuere emmuero hl'oita>
prtús idoia confraéta , iffáminatorum (furcuta ¡ublata, ¡acra •
Prtapt, quorum fauntoi eiat Regina, excija. Poííea tawen
& viclona celebérrima & Vropbeiaí vtrbu a n t m a m Rex om-
nes idololatndreltquiaí, i d t n t i d m pullulantes Jlirpitits t x c i -
dit, propojitapoena capitalhadactocfe ad injiurandum popu-
lo : matrem, quAproterma muítebrt Jimulacbrum Vrtaptfor- 'terumeo*
taffe refiitueraty m ordinem redegtt, owm regu digmtath de- ^ ' f i * '
core (potiatam. Quapana eam pnits nndtajfe non videturt
qubdmanto conniuente,fors ey Jocere Roboumo, peregnnum
tllum ó ' tnfamem cultum fufcepiffit .fed cum pergeret contra
Regu edteia ¡ p u n i f i m u m idolum colere, c r quod confequens
eíl,mbtUsfzmtnai exemplo fuo ad jUgtttum legum^ cometn-
ptum preuocarey atque earum opera vitos, o i t m pnuata aa-
¿torttate, ab aula quoque relégala eji.
jo Qfttd detncepsegertt /Ufarías, Scriptura non prodtt. Azarias
Gyííc'u Pjihut filemmm aiunt impojuijfe, i d quomodh conti- Pythoniffi
g e r i t , m n e x p o n m i : anprocuratts contra impiai eiti¡modi (tltnUum
vates, to(o¡3 qm illas confulerem, feueris ab Rege edtftú* w x t a tmPontti
eaqui Leutaci 1 0 , 1 7 & Deuteron. iS.11 fancitaerant; an
tietto ab etufmodt aliqua multerculá impuro fpirttu, v t i Pau- E
luifefit Aft.16.16, an (ilemiofolüm eiimpo¡ito,fiueverbis &
in perpetuurn,fiue pr<t¡entiñ ¡ u a ; an denique certa edendo re~
fponfas deuotum legittwtí faertí populum, ab mcertis lilis d(t~
monum oraculu auertertt.fattdtcaftfa illaf anus ludibrio expo -
Jilas Jponte fuá filete, nemine eos confuiente, compulent.
11 Addunt iidem G u c i , tllum vttbco'c^oh é^'IV^Í^A
I>JV c^^acKoo<naM iV^^.reduxiíIeex llrr.é! captiuuatem
luda, ¡iuecaptiuos lud&os. Anno enm eodetn, A f £ X V & fe-
quentt, bellum graue a Baafa Rege ifrael tncubuit. Hic. vt 5
Kí|.15.35 ííitifwy, anno tertio Aía Regís luda, x x x m ^ Eaara
rebelltone decem tribuum, regnauitfupcr omnem Ifrael in muñiente
Thería, x x i v annis, Annoí/r/M x x v i Afa Regis luda Ramam,
regnauit Ela Hlius Baaía fuper Ifrael in Thería duobus
annis. Quod ergodteitun Paral. í 6.1 a n n o x x x v i regni
^/iafccndííle Baaía Rex Ifrael in í u d a m ; acctpt debtt de
anno x x x v i a diuifione regni'.ñeque emm qui anno Apt
x x v 1 obiit Baafa.potmt decenniopoji ei bellum mferre. Hdtc
de tempore bellt, quod fane acre fuit. Nam Baafa Ramam ce-
pit-, lofepbus P ' a p o t ú ú v x vocat, v r b m tribus BentamÍH> i n
edito fuam loco, vt tiotmn indtcat, adviam qtta folafere a
SeptemtrioneJplenfqueprouimtfí ifra'e'lü Hierofo'ymam du-
cebat. Captam vrbem communire capn Baafa,vt nullus tu- opponune
té pollct egredi & ingredi de regno Aía; ipfeimerim litíim
Baafa regnum ídem vexare excurftontbus identidem pojfet^t-
qitt vrbes montü Epbraim, quas fibt Afa enpuerat, recuperare ^
leuiort negotio. Parabüntur noui Aft triuwphi a propttio NM-
mine ( ft vti eius fauore voluijfet) non folüm de l f r a e l i t i i , f e i
& de ipfis quoque Syris, vt dicitur^Reg i á . j .
11 Non ignorabat Afa quantum fibi futfj} periculum pa~
raretur : nam XL folüm fladtú, vtfcnbit lofepbus, diñabat ^ T } ^ ¡
Bitrijfolymis Rama, aut paullo ampltüs in fexto lapide pofua,
Vt S. Hieronynm & Eufebiiu traduni. Non tamenexercittim ¿ftSyros
Domini veteranas fíiltcet fuas legiones, quibus l i b y e s & Ae- tuocat-,
thtopesannopr^cedentidebellarat., e x e m t : non pnfimos fuos,
pió Rege dignos, ánimos aduocaatt; non addiilam ab A l a r i a
Diumam opem exoramt. Sed pfeudopoliticá prudentia, fe in-
tem vim aun e fuo ac temph Arar 10promptam, nnfitad Bena-
dad Damafci Regem. vt Baafe. regnum tnuaderet. Non dtfttt'
hí Syrus, quod rogabatur, auxüium : fed wox ctrea ipfos f o n -
tes lordanis Dan vrbem, qu* poflea C<tfarea Pbtlippi dicla,
itemfy Ahion & Abelmaim aliafa vrbestnbusNephthahce-
pit. Eo nuntioconterntus Baafa opus imboatum deferuit1vt
regno confuleret. Afa vero congefiam eb matenam ad altas fthi
opportumores mun'undas vrbes c o m m t i t , Gabaam nimirütn
Rama vicinam,olim Saulis habítatione ce¡ebrem,ac Mafpha,
fiue Mafplut, vbi indicia exercuiffe Samuel, babitajf¿ deflru-
fiis Hierofolymis Godolioí legitur. Pufillammttatem eius,Di.
hením.
mo J
 111 F E
A ü t m i n o n i t a , g r a U i u r inctepuit Hdhdm Propheta. Ñtéke t u -
l u Rzx, ipsaJuá ignaura fuperhtor ejjcdus, womtonm; fed in
tarcerem comptgit; Baaj£fimilts, qut eiufdew Hunam filutm
lebu-iipfitm imputatií arguentem, tmadamt. Non ita Aft fi-
lms glorio fus & ptnftm Rex lofítphaí: is multu pojl a m i í cam
paterm(efe[célere obflrmxipt, impío A c b a b ú p v x b e n s z u -
xiiium, & his (jiiioderanc Dominuni amicuiá lunftus,
D E S.
E P I S C O P O O R
C E N T V M F O N T I B
Retum, Etfjxtntd, vrbsfutt, veter 'tbus m -
SVB N E-
ROME. moratayOrnata detn ept jíopatwjed a M u u -
IUFEBR, ns, tpforum cene temporibus, exctft. Eius
Oreth ve- xtare veftigta teftatúr Ambrofm Morales
teri whiy n Anttquitat. Hijpan. defmptwne,
Cóméntum Caiutrauae & vkum Granatulam, dimidtaferé
leucá xb loco vtroque. iftbic <tdicuUm etiamnum jpeftan ac
ponteifiXtaalonifluuioloimpofitum>Rowam vtrmnqueope-
(cuita ve-
ns,vnex infcripttone probat qu<& legebaturm marmorcquod
fligia ex-
f i a memomab eo ponte remtfum,dtUtumcfaÁlmagrum,du<*-
B bm inde ¡eucts dtftam •úppidum. l i l i pono ¿ d u u U nomen nunc
vetusmanere Nueftra Señota de Oreto; atque etiam A -
cuqueca, nam boc pro illo ab Arabibus impofnum exiflma-
tur. Vtriufque nommis ita memimt lulianus Arcbtpresbjter
a Rumiretio edutu, tn Adutrfarmnu.148. In diniíione Se-
dium, prascipué Toletanas dicecefis, prima Sedes illi
íobicóta cft Orerum-, non Calatraua, fed S. Maria de
Oreto,vel Acgaeca.crans flumen Sabalonem ¿ r c N u n t
Prioratus iñbtc eft Oidims Calatraua. Aftum de eodem loco
1 Februarij tngejlts B. Raimmdi cap.i.
2 ?lures,anuincurfionem M.*urorum leguntur O í C i z -
Épifeoptü ni Epifcopi, m toletams prafertim conciliis. Anñqutfiinas
fuitS. fuit {fi vera fcrtbu Ídem lultamu in Cbronico m . 434 ¿Í/ ^E-
Blafiui, ram 886) S. Blaíius, qui apnd oppidum vocatum
fub Nero-
tumfontesin Ceiribenái in Neronis perfecutione, in
ne marty-
Hifpaniá Marcyr patitur.Orctanus Epifcopus á S Ana-
fiSpaJfítí
ílaíioS. lacobi Apoíloli Zcbedaei filij, dum in Hifpa-
niá praídicaret, diícipulo, crearus, in pretiohabetur,&:
Deohóneftjnce facrum eitis corpus inuifitur.
prandm quoqueadeamdem JEram ifta babel: S. Blaíius,E-
iftopfuio piícopus & M a r t y r , qui in Hifpaniá apud Centum-
Cifuentes, fonces, oppidam Cclribcrije^paíIIis eft tcmpore perfe-
ciuionis Neroniana, anno LXVII; miraculis celebris
micat.
3 ú p p i d u m e f l , C e n t u m f o n t Q S / v t d g b Cifüerit(ts,di-
ñ u m , ad regni Toletam fines, in proumcú Alcarná, verstis
T a \ u n x amnü fontes, haud proctd Scgnritia vrbe, Comita-
íús titulo ornatum , ad illujirem Silnarum familiam perti-
nens. lüic fanftimonialium infíiititi Domimcani cvenobium
*übs tim
extra oppidi muros vifitur: in emus ecelefú extat fepukbrum
fepulchrü i
exaUbaflriteajfiibté elaboratum.quo condttumfertur S.BIa-
D E S A N C T I S
C E L E R I Ñ A , I G N A T I O ,
E T G E L E R I N O D I A C O N O
§ I SXelerini &fociofim %atalis,paír¿a}aífreoU.
RÍMW borum Martyrum vi't Afta latentja-
5£Cvto/
tereni & nomina, nifi ea S. Cypnanus ep.
cH.m.
34-ádfanctiipforum nepotis Cclcrini Con-
fejforis laudem protuhjfet. Quamobrem me-
ruu fcif, etft Hli prtdcm ante maftj/m coro-
B R V A R. I I.
r-'
ab eiufdetn Hunani iamorefilio ¡ebuohwrgjttus, ben'tgneacce- AVCTO-
p u . Sed de hts Mltbt. 1¡*l-ü'
13 Hoc tpfu7n Tímur tewpus ejp, quo Az.*r¡M a Bjape t x - ^.
erctttt cupios íuddos teduxtt, fute pretio réitmpwf, [cu funih ía^ttUi}S
tatnfud opinione & [acra eloquentia, hbe) tutem tu ebUndi- re.iuru.
ttu a Ruge m i Froíetihus.
B L A S I O
E T A N O , M A R T Y R E 3
V S I N H I S P A N I A . I . B.
fij Ep. & Marr, corprn. Huno Centuwfonrani & a i ¡ j accoU
Sibajienum tjfe aiunt, de quo wf>a agemui, oJlcndiin(cj3 nefcio
quorum ddifictorutn rudera, ad Tagum fumen, vbt Stba ften
vrbemfienjfe volunt. Ouin & protnntiam C a p p a d o a a m v e r e d i -
ínter afignant, &jpecum Antifiitü fanóit UtebrU (acratam, alia- u*r 5<l^"
^ eo (pcciantia, Ouit tamen erudito nullt probant: cthn con tifeopm
(iet, A g t i c o h u n t . f u b quo Sebajienuí Blajius martyiium fe- fui¥tt
cit, in Cappadocta Afiatim ac minore Armenia , vti infra E
oftendemai,pr<£/idatum gefijfe, atque tftbic fub eo piares altos tamen in
martynum confummaf¡e. eodem ira-
4 Sed q u i a h u m B l í i f t i Hijpani Afta ignorarentur, q t u íífti
de altero tradita eramjnm á d f n p t a , proumcutlunn pía fim-
plkitate. Apud eos certe in máxima efi veneratione: uulltm vt • .
D t u i f r t m i n frequentius liberis fuis meo traéla imponant. • . » ¿ y
MultA quoque p a f m dicaía eim nomtni eccltfhe. No« eft au-
tetn 1 cur quifquam potiüs quam a Sebaílem dmetfum hunc
siatuatMnts tranjlatas in Hifraniam reliquia[u¡puetur\cfim fed a l '¡¡lo
tanta earum alibi copia fit, vt v n m bonmis ejfe vix potue^ diuer/m.
rtfit. Diuerfum cene Uifpani feriptores, ettam antequam ills
produffent luliani ac Luitprandi Cbronica> cenfuer(int\ Tho~
niíU de Trugtllo Thefauri Coiicwnator.t'o. i parte2. Alfonfus
Villegas tn llore SS.Vranctfcus Padilla centur.4 cap.$o.[oan-
nes Marietta deSS.Hijpan. lib.zcap. 37. & p o f i eos Martinus
Cen- Carthm hb 2 Annal. ad an. Chrijii 306. loarmes Tamayus
de Saladar in bifioria S. Epitacijcap. 5 huius S. Blafij memi-
nir.at plura de eo tradit in Martyrol. Hi(J>anico ad bunc dieín,
tií quAdiximus congruenita. Meminn o"Sancttm D'AuiU
Ep. Giennenfis lib. 3 de veneralione fanciatum Reliqmarum
Luit- cap.S nu-^ Ei plemus Eramtfcus de Rujpuerta in bijiona E í -
clefuíliiáEpifcopacus Giennenfis feculoncap. 6 n u . i .
5 Capul Sanfii ttiius Bla/ij Lermam nuper tranjlalumé
Centumfontanopartbenone, quando tlluc Doniinicana Vtrgt ¿„^"4S
nes Centumfonttbus [nádente Duce Lermao, mtgrarunt.
6 Hteronynm Higuera noffer Notat. 293 ad Luilprandl
Cbronuonita fcnbit: S. Blalij Martyns Hiípani,(ub De-
d o pafli, celebris memoria eft apud Hifpanos. Toleti ^ é » To-
fematureius facrum craninm in coenobio funótaeTn- leu '
nitatis. ÍÍ fit altus necne ab Centumfontano illa, cuius & ipfe
ibtdemcum luitprando nieminii,non exprimit.Namft idem, ^
cur ad Decij témpora reuocatur ? Quemado Lerma capul f/í,
cranmm Toleit i Isififorfan vtrobique ¡olum pars extet.
M A R T Y R I B V S
L A V K E N T L N O ,
C O N F E S S O R E I.B.
tiatifim, eorum lamen veluti primipilus in ómnibus Marlyro-
logtis memoran, ¡ta vetus Romanum a Ro(vveydoeditum: B. m*1"1*
Celerim Diaconi, 6¿: Celerinae aniae eins, & Laurenti- n x t J ü ,
ni & Ignatij. A^S. 5. Ricbardt fub Beda nomine:\n A f í k z
B.Cclenni Diaconi,& Celerinsc auiae eius,& Lauren-
rini & Ignarij Martyrum, Vfuardtts: \ h Africa naralis
B. Cclcrini Diac. tk Confefl". & íandlorum Marryrnm
Lautctitij,
 312 D E SS. C E L E R I N O , C E L E I U N A
AVCTO- Lanrentij. Ignatij & Cclerinae .-de quorum omninm
REI.B. glonoíislaudibus exrat B.Cypriani epiítoia.ÍbjUmk*m
A bet paullo plurihus vtrhu Bed* vulgAtus.mfi quod Lauren-
rinum appdltt, q u m a i m u m multa MSS. Laurcncium :
var 'unt excufa, fed meltoris not& q u a [ m t , Laurentinura.
VVanddbenus quoque:
Hifqiie cruore pío Gelerinus cum Celeriná
Eniter, Ignatius Laurenrinufquc Beati.
Troltxtori elogio etmíelebrat Ado, MArtjtol. Román, a i re-
Itqut propé omnes.
i Vidíuir VVandelbertui eum, vt [ocios, Martyremfiar
tuere. Galefwmexiflunitt bu tormentis admotum, Roma &
Celerinus in ^ c a . & ]hc meítum. In Africa, ÍW^WÍÍ > fanótorum
an M a r - M u t y r u m , Celerini Diacorvi , G c l e t i n í E enis auiae,
tjrf Lanrentini patrni tk Ignatij auunculü P r i m ó Celeri-
nus Romas poft 13. Fabiani PontiF. martyrium.in fum-
mo perfecutionis ímpetu, vná cum Moyfe, Máximo,
Nicoftrato, RufinojVrbano & Sidonio, in cullodiam
incluíus, procer cereros omnia tormentorum genera
conítannffiíné íuperauíc. Póíl, remifsá paullulúm per-
recutione, ¡n Africam venir ; vbi, Diurno admonitu,
Ledtor, d. indc Diaconusfadlus, cxcitacá vehemen-
tiús Decianá contra Ecclcíiam oppugnatione, cum i l -
*n torme Üus principe & audtore congrellus, dum mexpugna-
tainAfri. bili firmitare cercamims fui aduerfariam vincir, vm*
cápaffns! cencji cereris viam ficitjnon brem compendio vulne-
^ rum viólor, fed adhsrentibus diu & pcrmanentibiis
poems, longíE coliU(5tationis miracuio tnumphator, á
Dominoaccepit cacleftisgloriíE coronara. Huic auia
Celcrina honore confimili Diuinae dignationis acqua-
tur. Pattuus pcaetereá ems & auunculus, Laurentinus
& Ignatius, in caftns ipfi quondam fecularibus mili-
tantes, fed veri rpiritualefque Dci milites, dum Sacha-
nam Chrifti confefliónc proílernunr, palmas á D o m i -
no, illuftri paílionc, meruerunr. V e r ü m n o n ( m t o m n ' u
an Di.tco- l ^ c veterum tejlimonio firmal a. Nrfw Diaconum faftum
nusi Martyrologia qindem ajferum ; non meminit S. Cyprtantts,
Ñeque, ft tormenta iUt tn Africam reuerfo wflifta, aut mors,
id Dectana fa¿tumperfecuttone, cui fuperfies fuit Celerinm.
S. Cyprtanuiep.^ vt ¡nfradicemus, qua hic Galefimusdere-
fumpto in Africa certamme refertt de RomA fufeepto p r A i c a t ,
n m i r ü m mcerpeiTecutionis imtia ferucntia, cum ipfo
infeítationis principe &au6lore congreííum & c .
5 Camfius tn i edif. Gahfinmm de more fecutust tta feri-
bif.hcm in Africa fandorum Máttyrum Ceierin¡ Dia-
coni, Celerínaí cius auiíe, Laurcntini & Ignatij, quo-
rum lile Ceierini patruuserat, hic auunculus; (vnic*
vox Germánica., qua vtitur, vtrumquefigmficat'y vertimusex
altis explicatiíis.)Hi omnes aduersús mundura,carncm,
díemonem, eorumqueadminiftros ftrenué depugna-
^ runt, atque horribih martyno cum aliis multis in De-
cianáperfecutionedefuntti funt, fideiquefuae con-
ftannam teftan. Horum efl apud Cyprianum in qua-
3 alií non dam epiftolá honorífica mentio.iif non in Dectana per-
fub Décio^ jecutione occifi C d c í i m , Laurentinus C50 Ignatius,
occijt. s.Cjpnanopatet: nametm Inter perfecutionis initia fer-
uentia certajft Celerinum dtcat, dealiü ita loquitur: Auia
cius Celenna i?.m pridem martyrio coronata cft.itcrn
patruus cius & auunculus , Laurentinus & Ignatius
Sacnficia pro eis femper, vt meminiftis, oíferi-
mus, quotics Martyrum palíioncs & dics anniuerfa-
riá commemorationc celebramus. Scnbebat tfia Cy-
prianus ex fecéjfa , in quem fe abdiderat initio perfecutionis:
ante ergo perfecutionem eortm memoriam publicé egerat, &
idmemmjfeClerum (úum a i t . ConJiantiusFeltcius ante Ga-
lefimutthab altquibm Uartyrem dtei Celerinum fcnpfit-.nem-
pe ab iii qui Martyres appellant eos qui tormenta paft, etft
iU tmmortui non(int\ Confeílbres vero qut Chrtfium coram
ludtee confefii, m l l i i tamen tentati tormentit. Nunc autem
Martyres mtnimé indigetamus, niji quibus tüata mors e(i,
aut ex toleratis aptea tormentis fecuta. Alia peccat ídem Fe-
licius, itafertbens : C c \ e í \ m \ s Diaconus ¡k Confedbr;
alij Martyrcm dicunt. Erat Clcricus S. Cypnani in A -
E T SOCIÍS M M .
frica, nepos S. Laurentij Mart. nepotis S- Ignatij fra-j)
tris aui eius. & ama: Ccleunaí.
4 Dubiíat Pameltus Annotat.^ adep, $4. S.Cypriani.Ro-
Manufne an Afiicanusfuent Celermut Roma ceite eiusforor Celerinm
habitabat, vt tnfrd ex etus eptjlold ad Lucianum patebtt.trat- Romanus
ifa Uuiá in re, qua LX v extorribtis mmtitraret, nec exiguo an C a r j
tempore. Anipfe tflhic quoque ante Decij iyranmiem l u b u t r * ^ " 7 * ^ '
r i t demtciítum, anfolum eovenerit , vel negotiorum caufsÁ,
Vclvtfiorentem fub Phthppú Augufits reltgionem Jj)eétaret, 'ítt
ambiguo efi. Canhagmenfem fuiffe>{li€et fortufiU origine R»-
tnanum) mde liquet, quoda Cypnano C ertensordmatusefii
quodfy patruus etus & ammulus ac auia vel martyrmm ifibic
fecerant, vel fi alib^ certé mde o r t i , vt propterea Cypnanus
pro eis (aci ilicia oíferret, vt antefcriptum-,fiue, vt ep. 37 cuiaUi
loqúitür, commemoratíones eorum inter m e m o r i a s ^ }
Marryrum celcbrarcr, velut fu& EcclefuMartyrum, aus
ad eam¡pefianttum.Erat & a h ü loctsper Africam horum ct-
lebris veneraúo: nam S. Auguíltmlermo c c x x x v i de tem-
portihubnusfcribitur i n b a h h c á S . Celcrinae.
jT / / C e i e r i n i confejjlo m t o r m e n t i s iprofi-
• rore iapsdfolLuitudo.
5 T J Om&agentemCeUúnnmjtdixmus&eáAmptr-
l \ f e c u t i o n i s turbo opprefat. Nam c¿e(is Vhiltppis Chri E
fiianis Imperátortbus > v t x x lanuartjadS. Fabtam Vttam
dixtmus.in reltquos Cbrifitanos)Rom£pfíferttmfouitumupfe-
ifa Fabianus Papá anno Cbrtíii CCL» Decio & Grato Co[fi Celerinm
martyrio coronatusejl. Et poft paffionem e i u s ^ í habet li *»- i f o
ber de Romanis PomtficibusMoyCes & Maximus Preíby- RomA
teti,& Nicoftra.us Diaconus comprcheníí & in caree- c^íwí
rcm miífi funt.FHií ci)m bis Celcnnus quoque comprehen- „ . .
z , 1 ... . J . - /, R actortuss
fus, & crudelms tormentts exammatust vt mfra ex S. Cor-
nelijac S. Cypriam epijlolis oflendemus, Dimijfus (incertunt
qua occafione) e cutiodia* in Africam profeftus efiy fed fub fi-
nemiflatis. Teflis S Cyprianus ep.iú ad Moyfen & M a x t HherinA*
mam Presbyteros&ceieros Confefforesfratres Romam mtfía: fricam
Et cunótos vos panter & íingulos reprasfentauit affc-
¿libus noftris, fratres cariílimi, Cclennus adueniens,
fidei ac virrutisveftrae comes, & gloriofiscongrelfi- fas.Cy-
busDei miles. Vniuerfos vos i n i l l o veniente conípe- prianoge~
ximus; & cura caritatem circa me vcftram dulciter acft*nar*aí
fsepé loquercturj in cius fermonibus vos audiebamuSi
Sai is ac plurimum gaudco, quando á vobis per tales
talla perferuntur. Oftendit demdt autumnofcrtptam epijio-
l a m j ü m annumfere mcarcere egiffent Conftffores^& digni- tumnHm^
tas cxlcltis in tpfis honoris annui dignicate fignata efletj
6 iam reucrtenris annl volubilem clrculum vidlricls F
gloriae diuturnitate transgreíTa.
6 Probabtleefi, quodad Martyrol. hoc die annot.b cenfet
BaroniusyCelerinum bunepietate & confepone tÜuflremSan- liusfa
ótum apud Cypnanam muñere tabeilarij , veipotiús CieriRt-
icgati. Seque enim ignoto cuiuiswc fatis probata fidei bomi- m a m u r '
m, credi confueutffe htttras vel Eptfcoporum ad Eptfcopos, Vel
ad tnclufos cuftodtts Confesores. Quod ex S. Cypriani faft»
probat Baromus.
7 Dum Roma ageret Celerinus verno tempore anni infe-
quentis, anni mmtrüm ccL],mfignem ad Luctanum Confef-
forem carcere detentum eptfiolam dedit, quA apud Cyprianum j!¡us ep¡¿
ineditione Pamelijefl x x i . Quam h k tntegram daré opera fiohpra
prenum e ü : ojhndtt enim egngiam eius áemtfSionem arimi,íoro™ fc*
íollictíudtnem de forore lapsa, zelumfa Diutni honoris: ¿r, vt tsa*
^ 2 3 tpfe Cypnanus fertbit, Celcnnus ConfcíTor q u á m
cííer moderatus & cautus, & humilitate ac timorc fc-
ctxnoftrae verecundus. Adquem locum pluribuscitatis
eiufdem Cypriam & Tertulltam locis oflendtt Pameltus fcóhc
nomenbíctnbonam partem acciptendum pro confefliónc
Ghríftlana. Eumdem autem ejfe C c k n n u w i q u t Roma cum
Moyfe & alits captus f u i t , quilfe eam exarauit epiftolam,
cenfet in annot.ad Martyrol- Baromus. Diffentit{at non refl},
ttoflro quidem iudtcto)qut Indicem m i tomum Annalnim ettts
conemnautt. fcribit entm : Celerinus Confcííor multa
paíTus
 I I I F E
paíFus ordínatur á Cipriano, de'mde: Celennus aluis
Confcílbr íollicitus pro forore lapsa.
8 Ramt aucem fcripram Mam a Celerino epifiolamprt-
Roma bat Pameltus, ex Luctani Confejforii relponfo, ejut tnier altos
falutart BjiHanum tubet vniuerfuai Cleríim , cnm ex
thH'ní'r" ep.), quAeil Cien Rowam ud Clerum Canlugtnenfem de fe-
cejf'u Cjpnani, dtcatur : Scians autem Balljanum perue-
m í í e ^ a d vos.CerttNs id Itquet ex alns Cyprunt eptjiolü.vbi
# Rigalt.
Lutiant vt fm fubdttt metmnit. Detnde tp(e Celenuus att, v b i
adoos.
¡une erat, f&minai quafdam lap¡as,a Prtpofitü mben cannf-
per (ic cíTcdoncc Epifcopus conftiruaturM^MÍ Cartha-
go Eptftopumhabebat Cypnamm; Romana Cathedra.oictfo
Yabtano, nondum fujfecto Cornelto, vacabat. Sed tpfam de-
n m eptjlolam:
/td Lucia- 9 CELHRINVS LVCIANO s ALVTEM. H s c cum tibí
nü profide feriberem,Domino frarcr,gaudcns & tnftis eram:gau-
taptum:
dens.eó quód audierim te pro nomine Dommi noftn
iatftr, lefu Chnfti Siluatoris noftri tenrum, ík illuis nomen
penes magiftrarus liuiufmodi confeííum: tnftis antera
in eo q u ó d ab eo ex quo re deduxi, n u m q u á m iitteras
cuas accipere potui. Et nunc modo dúplex mihi tnfti-
ftdqueri- tia mcubuit, quód cúm Montanum fratrem noftrurn
turfui communem absrede carcere ad me eífe venturum
ehlttum, fciebasjde falute tua, ve! quid penes ce agatur , mi'nj
B non íigniticaucris. Et hoc folet contingere feruis Dei,
máxime e(s qui in confcílione Chnfti funt confticuti.
{txcufans Scio enim q u ó m a m vnufquifque iam quae íunt feculi
i S tamen) non adtendit, quoniam coronam c^leltcm fperat.Ego
enim dixi.fortaííc oblitum re eíle mihi feriberc. N a m
ve tibi quoque de Ínfimo tuns vel frater dicar, fi futro
tontra dignus Celennus audire; tamen cúm eííem T& ego in
qukm ipfe tam florida confcílione, fratres meos vctuftiílimos
taptus ttn.'
memorabam1& eos litteris meis memoraui.canratem
ttafecerit:
priftinam eorum penes me meofque nuncefte. Peto
tamen, Cariflime, á Domino, vt li nón ante cruore i l -
petit v t ¡i- lo fandto laueris pro nomine D o m m i noftri Icfu C h r i -
bi rtfcri- fti.quám lirrcr^ m e x re m hoc mundo apprehendantj
bat, vel nunc íi apprehenderinr, mihi ad h x c referibas. Sic .. mus,cüm tneditione Operum S Cjpnam Bafileenfianm 1540 Mendóst
coronet te, cuius nomen confcíTus es. Credo enim,
& pro fe
quoniam etfi in hoc mundo nos non viderimusjn fu- uium, quas ambas habemus, ea non extet epiftola; & Morelij /^<J^•
«ret:
* Rigal. turo tamen nos coronati á Chnfto c ó p l e ó l e m u r * Pe-
Petu íim, te vt fim dignus & ego coronari cum numero veftro.
10 In magna tribulatione conftitutum feias, 8c acíi
fis mecum pr£efens,íic cariratis priftinas reminifeor d e
de forore ac nodle : Deus folus feir. Et ideó peto vt annuas deíi-
lapsá do-
deriomeo, mecum doleas in morre fororis meac,
Ut,
qu(j cectdit in hac vaftatione Chnfto.faenficauir enim»
8c exacerbauit Dominum noftrum , quod nobis ma-
nifcftum videtur.Pro cuius faóti^ ego in lastiriá Pafcha:
flens die ac node, in cilicio 8c ciñere lacrymabundus
diesexegi, exigo vfque m hodiernum, doñee auxi-
lium Domini noftri Icíu Chrifti 8c p i c t a s . . . . per te
vel per eos Dóminos meos , qui coronati fuennr, á
quibus poftulatur.Is es , vt veníam habeant nefanda
& aliis naufragia; memor fum enim cantátis tuas priftinae,
q u ó d cum ómnibus doleas forores noftras, quas 8c tu
bené nofti, id cft, Numeriam 8c Candidam; pro qua-
tum peccatis, qus nos fr.irres habent, debemos excu-
bare.Crcdri emm Chnftum íecundúm illarum pceni-
srga tx-
tor res val- tentiam, 8c opera,qua? penes collegas noftros feccrunt let
de hoípi- extorres, qvn á vobis venerunt,á quibus ipfis de operi-
taltbui: bus earum audies iam , pro eis vobis Marryribus (uis
petennbus indultufi:m credo.
íi Audiui emm ceflondiorum minifterium cepif-
fe, O te feliccm ! Sufcipe vota rúa , quíE femper deíi-
derafti : vel in rerrá dormiens, opraltj pro nomine (I-
Iius in carcere m i t t i ; quod nunc tibi contingir , íicut
pCl9 í feriptum eft; Det tibi Dominus fecundüm cor tuum,
rogaí iu Et nunc fuper ipfosfaótus Anriftes D e i , recognouif
induígen-
idemminifter. Rogo itaque,Domine,(S¿ pero peí Do-
tiam a
Luctmo minum noftrum lefum C h n f t n m , vr ceteiis collegis
Cr foctu, tuis, hatribus tuis, meis Dominis, referas,& ab eis pe- «• henedi¿tus M 11-yr Paulus, ÍIKJHÍÍ , adhuc in corpore Martytu
tas,vt quicumque prior veftrüm coronatus fucnt.iftis
B R V A R I I . j i }
fororibus noftrís, Numería? & Candic/a;, ralepecca- AVCTO-
tum remitt^nt.Nam ípíam Erccufam femper appella- REI. B.
ui ( teftíseft nobis Deus) quia pro fe dona numera- D
uir, ne faenficaret; fed tantúm afóehdlífe videtm víque
ad Trianfada, 8c indc dcfcend:Hc. H.mc ergo non ía-
cnficaííc ego Icio. Q u u u m iam cauísa audirá, pi^ce-
perunt eas Písepofiti cantiíbéi lie elle , dohee Epiíco-
pus conftituatur.
U Sed quatenús per veftras fanóbas orationes 8¿
peticiones, m quas nos lldimus, quoniam ettis amicí
led 8c teftes Chrifti , q u ó d omnia induigeatis. Peto
ergo, Dominecanllime Luciane , memor lis mei,5c
pecitiom mea: annuas. Sic'Chriftus coronam illatn
fanCtaili, quam tibí, non tantúm in confcílione, led
in fanclimoniá tradidir, in qua femper cucurnfti, ex-
cmplum Sadorum femper 8c tcftis hnftij vt ómnibus
Dominis meis,fratribus ruisConfclíonbus teferas de-
hocfadto, vt á vobis auxilium rccípiant. Nam hoci
Domine fracer, fcue debes,me non íolum hoc pro eis
peterefed Statim 8c Seuerianum 8c omnes ConfeíTo- ^ ^ J 1 ^
. i > i j /• • Confefíortt
rcs,quunde huc a vobis venerunt..ad quos ipía: m por- t0T^f}0jpi.
tum deícenderunt, 8c in Vrbem leuaueruntj quód le tesrogtnti
xaginta quinqué nuniftrauerunt, 8c vfque in hodicr-
nú in omnibusfouerunt Sunt emm penes illas omnes* E
i} Plus autem granare cor illud fmdhim tnum non
debui; cúm íciam te prona volúntale operari. Salu-
tant te Macatius cum foronbus fuis Cornelia & Eme- 't",r'* s3"
t i i a , quilaetantur confeííione tuá Honda: fed & om-fall"at">'
nes rratres : 8c Sarurninus,qui 8c ip(e ludtatus cít cum
diabolo , qui & Chrifti nomen eft fortiter conf-eíTus,
q i i 8t ibi in poená vngularum foitirer eft c o n f d í u s ,
qui & hic mmis rogar & petit. Salutant te fratres cui
Calpurmus 8c M a r i a ^ omnes fan6li fratrcs.Nam hoc
feire debes, me 8c dominis meis fratnbustuis fcripíif-
fe, quas pero illis eas legere digneris.
14 Haflenüs CelenmepifloU, editaa Pamelio Antuer-
p'idun. 1568 non finemendu, quAíorrigere omma non potut-
ptrErafmum recogntta, & Colomen f i an. 1544 per Gra- ^ t i m p i -
nobis defit editto, e qua eam Pameltus accepit, minús aecura-
ré caftigaram , vt ipfe annot.i fatetttr : deftint emm quan-
doque veces aiiquá: ñeque es. in Rigaltjj edittone, elegante alta-
qui> fuppletd: nam & tpfeexe?nplaribuSj vt tn Obferuattoni-
büifatetur, (Uftitutusfuit. Quod dteitur Lucianus Hondio-
rum minifterium percepille; Pamelw magis placeret flo-
ridorum, é*' Jignificariputat Maitj/res tpfos: v t t e r Rtgal-
tius, qui Lucianumati fuper eos faftum anriftitem,^tt<u /«
miniftrabat, ip(orum deftdena ad altos per fenbens. M i h i an- F
tea mtiderat dubitare, an non f o n afts familia altqua c h r i -
fliana Carthagine YlorAdoi o m futjfet.aut dúo trefúe, nomine
aut cognomme Floridi, qui [olatium ac minijlenum Luciano qmdam
¿ r a l í t s captiuisexhiberent;vtí Cjpnanusep.^ bortatur Cíe- co""nenl
tum , vr C o n f c l í o n b u s in carcere conllitutis omnis 0 Jttiríil
humanitas prxbeatur. Etveroaliquotretulimusin {anua-
rio Floridas Martjres Africanas, Anfortaps tamen tormén-
t i g e n ü s a l i q u o d f t g n i f i c a t u r l T n a n f a & z conticit Pameliui
locumfuiffewquofacnficabatur: a7nbigit Rtgalttus.Eum qui
Statis appeüatur lapfarum fá.minarnm hojpes Confeffor,mal-
idem S i z t m m aut S t á C t c u m dicere.
1 5 Lucianus *e(])onfum ita orditur, eflcfeepiflola 11 apud
S. Cypnanum tn editione Pamelij, in R t g a l r i j i } : Lucianus
Celerino Domino , íi dignusfuero vocari collega in
Chrifto, íalutem.ettW^iM/íia^í: T u Deo volenteip. Lucianus,
fum anguem maiorem , mcratorcm Antichrifti, non Celerino
tanrúm confclíus dcterruifti vocibus illis & verbis ^'<^'<,,
dcificis,quibus Icio quaíi amarores fidei zelotypi difci-
p l i n ^ Chnfti, in qua tenoris viuacitate verían te gau
áto>v\c\?í\.Rifte notat PaweltusMe quoque deeff* altqutd vt
fenfus expleatur.
16 Flasdemde iwpertitur,quampetierat CÉ/£nnH5::Cúm p4M/¿
cílet, vocauit me,Se dixit m i h i ; Lticianc,coram Chri- &aUorü
ftp tibí mThin8>
 524 D E S S . G E L E R I N O , C E L E R I N A E T S O C I I S M M .

AvCTO' í t o t i b i d i c o . v t í i q u i s , p o f l a r c c f l j t i o n e m m e a r a , a b s te a u r o r e congreíTus; d u m inexpugnabili firmitatecer-

RE l.B. D
p a c e m p e t i e n t . d e s in n o m i n e m e o . S e d & o m n e s q u o s t a m i n i s í u í a d u e r í a n u m v i n c i t , v m c e n d i c e t e r i s v i a m tartrentii
D o m i n u s in tanca t r i b a l a t i o n e a r c e í í i t e dignaros eft, fecit; n o n b r e u i c o m p e n d i o v u l n c r u m v i d t o r , fed a d - pr ofidege-
v n í u e r í i iirteras ex c o m p a d r o v n i u e r f i s p a c e m d i m i f i - h a s r e n t i b u s d i u & p e r m a n e n t i b u s poenis l o n g s c o l l u - neróse t»~
mus. & pofi pauca:Et i d e ó , ffater5peco, vtficuthíc, Ur*tn,
¿ l a t i o n i s m i r a c u l o t r i u r a p h a t o r . Per d e c e m óc n o u e m
prn quibtU c á m D o m i n u s coeperit ipíi E c c l c í i a s p a c e m d a r é » fe- dies.cuftodiá carccrisícptus, i n n c r u o ac f e r r o fuit.
rogohítiuy, c u n d i i n ) p r í e c e p t u m P a u l i , & n o f t r u m t t a d l a t u m , ex--
S e d pofito i n v i n c u l i s c o r p o r c , folutus ac l í b e r fpiritus
inJulgen-
poíitá caufsáapiid E p H c o p u m , & fa¿tá e x o m o l o g e í í , m a n í i t . C a r o f a m i s ac fi; is d i i u u r n i t a t e c o n t a b u i t t fed
tíddonat,
h a b e a n t p a c e m n o n t a n t i i m h x , fed & quas feis a d a ^ i m a m fide & v i r t u t e v i u e n r e m n u e n m e n t i s fpinta-
a n í m u m n o f t r u m p e m ' n e r c . m eamdem jententUm[cri- l í b u s D e u s pauit. l a c u i r i n t e r p r e ñ a s poenis f u i s f o r -
pta extat ab eodem Luciano ad Cypnanum eptjlola. qui. inter tior, inclufus ineludencibus m a i o r , iacens ftantibus
Qr> omnt Cyprianiepi[lola¿xvii. V n i u c d i C o n f e í í b r e s Cypnano celfior, vincientibus fírmior vin<5his, fublimior iudi-
bui alíis. P a p x í a l u c e m , S c i a s n o s v n m e r í i s , de q u i b u s a p u d te c a n t i b u s i u d i c a t u s : & q u a m u i s l i g a d n e r u o p e d e s ef-
ratio conftitent, q u i d p o f t c o m m i í f u m egerint, dedif- fent, c a l c a t u s ferpens & o b t r i t u s & v i d l u s cft.
í e p a c e m . E t h a n c f o r m a r a per te & aliis E p i f c o p i s i n - i i L u c e n t i n c o r p o r c g l o r i o f o c l a r a v u l n e r u m fí-
notefeere voluimus. O p t a m u s ta cura fanótis M a r t y - g n a , e m i n e n t & apparent 111 n c r u i s h o r a i n i s , m e m b r i s [quorum
ribus pacem habere. Praefente d e C l e r o & Exoraílá retinuit
i o n g á tabe c o n f u m p t i s , e x p r e l í ' a yeftigia. S u n t .raagna,
figm)
de L e d t o r e , L u c i a n u s í c r i p í k . funt m i r a , quae de v i r t n t i b u s eius ac l a u d i b u s f r a t e r -
17 Reprehendit hanc Laciani temerariam indulgenúam nitas a u d i a t . E t fi a l i q u i s T h o m a e fimilis extiterit, q u i
S Cyprianm,pluribitílocü , tíiífit^e'm ad fe ac Celemum minüs aunbuscredat; n e c o c u l o r u m fides deeft ; ve
epijiolai adclerum Romamm.vtt exep.i^patet, v b i S . M a - q u i s q u o d a u d t r , & v i d e a t i l n feruo D e l v i & o r i a m g l o -
palici Martyris ac S. Celenni modeñiam laudat; de Luciana ria v u l n e r u m fecit, g l o r i a r a c i c a t r i c u m m e m o r i a c u -
B
vero tftahabet : V [ a t e r noftct: Lucianus & ipfcvnusdc ftodit,
S. Cyprta^
C o n f e í T o n b u s , fide q u i d e m c a l i d u s & v i r t u t e r o b u - n N e c r u d i s ifte aut n o u u s eft in C e l e r i n o c a x i í l í - tmttator
nta eitn
ftuSj m i m i s D o m i n i c a l e d i o n e f u n d a t u s , q u £ c d a m c o - Cslertm
imperitid m o n o f t r o titulus g l o r i a r u r a í per veftigia c o g n a t i o n i s
auit.Lttu*
& temert- n a t u s eft, i m p e n t i i a m p r i d e r a fe v u l g i a u d o r e m con- fuae g r a d i t u r , p a r e n t i b u s a c p r o p i n q u í s fuis h o n o r e i í t m t p a -
tatem vt- fticuens, v t m a n u e i u s fcripti l i b e l l i g r e g a t i m multis c o n f i m i h D i u i n s d i g n a t i o n i s aequatur. A u i a eius C c - trutJgnU'
íuperat, n o m i n e P a u l i d a r e n t u r . Ouod[aftum pluribm redarguiu l e r i n a i a m p r i d e r a raartyrio c o r o n a r a eft.item p a t r u u s tt] auun-
ortafainde turbas narrat.Tum de Celerino rurfus-.Exemph eius & a u u n c u l u s , L a u r e n r i n u s & I g n a t i u s i n c a f t n s culi Mar-
q u o q u e epiftolar C e l e r í n i b o n i & r o b u f t i C o n f e í í o r i s , tyrumt
<5¿ ipfi q u o n d a r a f e c u l a n b u s railirantes3fed veri í k fpi-
q u a m ad L ú c i a n u r a c u r a d e r a C o n f e l T o r e r a fcnpferitj rirales D c i m i l i t e s j d u m d i a b o l u m C h r i f t i c o n f c í l i o -
i t e r a q u i d L u c i a n u s ei r e f c r i p f e f i t j m i í i v o b i s : vt ( c i r e - ne p r o f t e r n u n r , palmas-á D o m i n o c o r o n a s illuftri quitam
tis & l a b o r e r a c i r c a o r a n i a & d i l i g e n t i a m noftram,& p:iíTione m e r u e r u n t . S a c r í f i c i a p r o eis f e m p e r , v t m e - ame p » l d
laudaí veritatem ipfam difceretiSiGelcnnus C o n f e í T o t q u a m cilebrati.
rainiftis, offerimus, q u o t i e s M a r t y r u m p a í l i o n e s 8c
Celenni
fit m o d e r a t u s & c a u t u s 5 & h u m i l i t a t e ac t i m o r e f e d a s dieS a n n i u e r f a n á c o m m e m o r a t i o n e celcbramus.Nec
modeflia.
noftrae v e r e c u n d u s . - L u c i a n u s v e r o c i r c a i n t e l l i g e n t i a r a d e g e n e r e r g o efle, n e c m i n o r p o t e r a t , q u e r a fie d o -
D o m i n i c a s l e d i o n i s , vt d i x i , m i n ü s p e r i t u s , & circa mefticis e x e m p l i s v i r t u t í s ac fidei p r o u o c a b a t f a m i l í a e
inuidiara verecundiae n o f t r s r e l i n q u e n d a r a f a c i l í t a t e d i g n i t a s , & g e n e r o f a n o b i l i t a s . Q u o d fi in f a m i l i a í e -
f u á m o l e f t u s . Sed de bis ómnibus plenius agendum erit ad c u l a r í p r a s d i c a t i o m s Se l a u d i s e f t . c l í e P a t r i c i u m , q u a h -
V i t a m S . C y p r i a n t x i v Septembrü; extant de ijlá mdulgen- t ó m a i o r i s l a u d i s & h o n o r i s eft, fien in e s l e f t i praedi-
ti<e lapfis temeré impertittí. ratione plures apud eumdem Cy- cationc generofura ? N o n m u e n i o , quera beatiorern
prianum epiftoU, plertque data antequam S. Cornelm Fon- magis'dicam; v t r u m u e illos de p o f t e r i t a t c t a m clara»
íi[ex ej[et elefiuí. á n h u n c de origine g l o r i o s a . Ita aequaiiter apud eos
tecurrit & c o m m e a t D i u i n a dignatio, vt&illorum
§ I I I Celermtts L e f f o r ordinatni, coronara dignitas fobolis illuftret, & huius gloriara
f u b l i m í t a s generis í l l u m i n e t .

c 18 T ttterea cum adbuc in fec(j[u verftretur CjpriamSi C c - 23 H u n c a d n o s , f r a c r c s d i l e d t i f l i m i . c u r a t a n t a D o -

Celermtn i l c r m u m ( quiftrtafis cum rcjponfo Cien Romamin m i n i dignatione venientera , teftiraonio & m i r a c u l o
a Cyprm- A[ncam redierat) in EcclefiA fud Clerum adlegitj ac L e ó t o - e i u s ipfius q u i fe p e r f e c u t u s f u e r a t ^ l l u f t r e m ^ u i d a l i u d meritta
no Leéior r e m ordwauit. Quod mox Clero [uo ac plebi vniuerfe ftgni- q u a m fuper p u l p i t u m , i d eft, fuper t r i b u n a l Ecclefiacj hunc ho-
ordtnmuí.
ficauit ep. 34. quam bk> quia extmiam Celerim commenda- o p o r t e b a t i m p o n i , vt l o c i a l t i o r i s celficate í u b n i x u s , nortm.
tionem conttnet, daré vi[um eft. & p l e b i vniuerfae p r o h o n o r i s fui c l a r i t a t e c o n f p i c u u s ,
19 Agnofcenda a m p l e í t e n d a funt, fratresdiie- legar praecepta & E u a n g e h u m D o m i n i , q n a : f o r r i t e r
¿ l i l l i r a i , b e n e f i c i a D i u i n a , q u i b u s E c c l e í i a m fuam D o - a c fideliter f e q u i t u r ? V o x Domim^-n c o n f e í l á in h i s
minus illuftrare t e m p o r i b u s noftris & honeftaredi- q u o t i d i e , qua; D o m i n u s locutuseft, audiatur. V i d c -
gnatuseft, co.rameatum dando bonis C o n f e í í o n b u s n t a n fit v l t e r i o r g r a d u s , a d q u e r a p r o f i c i i n E c c l e f i á
Clero ho- fuis & M a r r y r i b u s g l o r i o f i s , v t q u i f u b l i m i t e r C h r i - poffit. N i h i l eft i n q u o m a g i s C o n f c í í o r f r a t r i b u s p r o -
nor i ftittt- ftum confeffi eftent, C l e r u m p o f t m o d u m C h i i f t i roi- fít, q u a m vt d u m E u a n g e l i c a l e ó t i o d e o r e eius a u d i -
nifteriis E c c l e f i a f t i c i s a d o r n a r e n t . Exultate itaque& t u r , L e d l o r i s fídem, q u i f q u i s a u d i e n t , i m i r e t u r . l u n -
vti&
gaudete nobifeum, l e ¿ l i s iitteris noftris, quibusego g e n d u s i n l e ó t i o n e A u r e l i o f u e r a t , c u r a q u o & d i u i n i AureltM „
¿¿coliegaemei, qui príefentesaderant» referirausad h o n o r i s f o c i e t a t c c o n i u n d h i s cft , c u r a q u o ó m n i b u s
vos, C e l e r i n u m , fratrem n o f t r u m , virtntibus paritec v i r t u t i s & l a u d i s i n f i g n i b u s c o p u l a t u s eft. P a r e s a m - vterque
& m o r i b u s g l o r i o f u m , C l e r o n o f t r O j n o n h u m a n a fuf- bo , & v r e r q u e c o n f i m i l e s . - i n q u a n t ú m g l o r i a fubli- Con[effor,
frngatione, í e d D i u i n á dignatione c o n i u n d u m . Q u i , m e s , i n t a n t ú r a verecundia humilesjquantum Diuiná
Vterqus
Diuiná
vtpone c u r a c o n f e n t i r e d u b i t a r e t E c c l e í i a e , ipfius a d m o m t u dignatione promoti, t a n t u r a fuá q u i e t e & t r a n q u i l l i -
coaíiui ae-
& h o r t a t u i n v i f i o n e per n o ó b e m c o m p u l f u s eft , no tate furaraiíí]; & v í r r u t u m pariter & m o r u m fingulis
qutefcere,
negaret, N o b í s fuadentibus, c u i plus l i c u í t , & c o e g i t : exeropla praebentcs,& c o n g r e í í i o n i & pací congi u e n -
q u i a nec fas fuerat, n e c d e c e b a t . f i n e h o n o r e Ecclefia- tes, i l l i c r o b o r e , h i c p u d o r e l a u d a b i l c s . I n talibus fer-
ftico e í í e , q u e r a fie D o m i n u s h o n o c a u i t caeleftis g l o - u i s laetatur D o m i n u s : i n e i u f m o d i C o n f e í f o r i b u s g l o -
tix dignitate, riatur; quorum fcdla & conuerfatio fie proficitad
20 H i c a d t e r a p o r i s noft'ri p r x l i u m p r i m u s j h i c i n - p r f E C o n i u m g l o r i a , vt m a g i f t e r i u m c e r c r i s
prsebeat
í e r C h r i f t i milites antefignanus, hic inter perfecutio- difciplinae-Ad h o c eos C h n f t u s cíTe h i c in E c c l e f i á d i u fafuturm
n i s i n i t i a f e r u e n t i a g u m ipfo i n f e f t a t i o n i s p r i n c i p e de voluit, adhocdemcdiámoftefubttaólos, q n a d a m alití txepi"
pío,
dixcriRu
 I I I F E B R V A R I 1.
^ d i x e r i m r e f o r r e d i o n e c i r c a eos f a d . i , i n c ó l u m e s r e - l u m o r d i n a r i á fe í í n c r e n t . ' AVCTO-
feruauir, vt d u m m h i l in h o n o r e lublimíus , íiihilin 17 Ntqueita imttatus, q m decebat cvnjlsnñJí facerdo-
humilitate (ubmillius á íran i b u s c e i n i t u r 3 h o s e o í d e m ítumgejsn.Pcrlecimor.is c n \ m i e n i p o t e . v i exeadem Cor- ^
fraternitas femaba c o m i r e t u r . H o s t a m e n L c t b o r e s i n - tielq epijiolá tradtt Eufebias, m e t n d c b j l i t a t n s , 5 f m m i á v i -
t e d m c o n í l i r u t o s (ciaris, cjiiia o p o r t e b a t l u c c r n a m í u - tic c u p i d i t a r e a d d u d u s , í c Prt l o y í c r u m elle n c g a u i t . perjiemio.
p e r c a n d c i a b r u m p o n i , v n d c ó m n i b u s ¡ u c e a r ; &- g l o - N^ni c u m a Ducomsadnocatus r o g i t n í q u e c l l e r , vt nu,
r i ó l o s v u k u s i n l o c o alciorc c o n l t i c u ^ v b i nb o m n i p o - d o m o , qua uicluíiís'tlciitcíccbat, c i i r c l l u s , F r a t n b u s
pulp c i r c u m í l a n t e c o n r p c ó l i , i n c i r a m e n t i i í n g!oris vi- auxil'.um i m p l o r a n t i b n s í u c c i m c r e t , t a n t u m a b l u i t vr
¡jahituri d e n c i b u s prcebeanr» Cererurh prtíbyren) honorem D i a c o m s orantibus aílentirctnr, vt I t o m a c h a b u n d u s feSacer lo-
amboVre- d c í i g n a l T e n o s lilis ta m í c i a n s , vr ¿k [ p ó c t u l i s i tí d é ra a b f e e d e r e t , d i e e n s n o l l c (c a m p l i ú s P r c s b y t e r u m e í l c , ttmnega-
íbyterora c u m plcl|3ycerii, h o t i o r e í U u r , & d i m l i o n c s n i e o l o r n a s fed a h u d p h i l o l o p h i x g e n u s c a p t - l l i t u r u m . Olios Eafi-
fí'^n w> ajqL-iatis q u a n n t a n b u s p a r t i a n c u r , feffliri nobiícum ,. ' k. n r ^ rfíPAttti'vt
p r o u e í t i s & c o n o b o t a c i s a n m s fois : cjuam.uis in m u - buu V6(a! x d i h Q x s ¡rny.x&Lv; ó í o u í v ü s , i - i a t r c s a u x i - c¿Uk, i
lo m i n o r p o l l í c v i d e r i í e t a t i s í n d o l e , Cjin c o n f n m a K i v r . t h u m i m p l o r a n t e s , R/<j^iVj/<j cateihmnenoybapttjiniím mor menos mo-
setatem glorias d i g n í f a i e . O p r o v o s , fratres c a r i í l i m i te iwriitmntí petentís fiuffc ojUndit. S ^ n b i c e u a m d c i p l o , rtítmJoi
& d e í i d c r a c i í l i m i , í e m p e r b e n é valere» jwrjaíí > qi'.bd p e í í e c u i l o m s t e m p o r e , c u m in c e i l u l á baytit,*-
q u a d a m latertt, & á Diaconis (vt m o r í s til) ítibiicnirc m i
24 Cu'íus Aurelij hk meminit Cypriitmu, tumdt'rn epi-
m exitn c a t e c h u m e m s r O g a r e i u r , t i m e n s p i o c e d c r e ,
ftolá pracedenti Lectorem afe ordmatum Clíra fignificarati
d e n e g a b a t í e elle P c c s b v t c r u t r u
& amplijümü verbis laudarat, ¡ l l ü l í r e m adolelccntem,
18 H « úle ¡noríbus , hac jidet j i i m i t a t e ac zelo praiditus^
^unli]li- . i n annis adhuc nouellum , fed i n virtutis ac fidel
atifm efl ad funmam facerdotiuw .ifpirare i ¡cd , v t ; « u t a i a admirar
ctt adolt- laude p r o u c ó l t i m . k. bis c o n f e í í u m , Se bis c o n f e í l i o -
epiftolá Corntltus fcribttitñ'ixu-icm l u a m c u p i d t t a r c m i n - (^i ponnfi-
fcentuda- n i s f u í e v i d o r i á g l o n o í ' u m ; & q u a n d o vicit i n c u i í u ,
tra le o c c u ! c n s , l m H i l a t i o n e , v c ! u t i m u o l u c r o q u o d a m , c*u*n''
fUxcerta- £:l(^um e y o r r e m , & c u m d e n u o c e r t a m í n e fortioie r ^ - -r r ¿ r tíidtíjtmH-
a r r o g a n t i a m l u a m tegcns. Eoq^ artijuto Conjtjjores quof . < *
pagnauít, t r i u m p h a t o r e m & v i d o r e m in c e r t a m m e
dam, vt mox dicmus,fibi conálíauit. Sal (¡rtidmonis aefa
g pallionis . . . . h o n o r e v i r t u t i s i w u g n é m , p u d o r i s a d -
cundu opimonem aucupatum indtcat S. Cyprhtnus c p . j z a d E
m i r a t i o n e l a u d a b i l e m (fre* Diuerfiu ts f/?, vt recle obfer-
Antontanim Ep. l a d e e íe licet, att, Sí p h i l o l o p h i a m vel vana eh- '
uauit Pamelm}ab co Aurelio, cuius memtmt Cypnanus ep.
c l o q u e n t i a m í u a m k i p e r b i s v o c i b u s p t s d i c e r . & in ep, y e » * " *
23//rf/tí'/tí/ií: A u r e l i j q u o q u e adoleícentis tormenta
y ¡ ad CorWf/íHW : I n p e r n i c i e m h a c i u r i i h n g u á l u á per-
perpeíli n o m i n e l i b e l l i m u l n dati e i u í d e m Luciani
ftrepens, & l a c u n d i x ven e p a t a u c u l a c o n t o r q u e n s ,
m a n u feripti, q u o d litteras ü l e n o n n o U e t . cjuientm
magis durus í e c u l a n s philoíophia: prauicatc, quám
lettor fieret, qut litnras non norat ?
philofophias I c n i t a t c pacificus.
19 Non ita tamen Ecchjim fuam Cbr'tjlus neglexit 1 vt
§ I F Celerinm & alij Confejjores N o m - tam ignauutn ac vanum hotninem admoueri ad etus guber-
nacula, tam periiulojis temporibuspaieretur. Ehótus e(i igitur.
M n i fchifmatt adhxrent. Corneitus Dectou & Etrüfco Ccff, fute anno Cbr. c c i i , c t r -
ca x lultj, de mus electione fcribtt S. Cypnamis ep.52.N1m, fed Comt-
2 < ) ' \ ^ Aius deinde óblatum Celerinonoftro certamen/m quod Gprnelium carillimum noflrum, D c o & C h r i - Itásyir
¿ y - * - m quo tile ¡ir non quidem ommno proflratus e(l, ,fto & Eccleliae e i u S í i t c m c o n f a c e r d o c i b n s c u n d i s l a u - í''0^'*
prolabt cerié ccepit: fed moxt Deigrana adiutiu,¡lrenue fur- •dabili pierate c o m m e n d a t ; n o n ilte ad E p i l c o p a t o m ^"t/;uw'
f u b i t ó p c r u e n i r , f e d per o m n i a E c c l c l i a f t i c a nfficia p r o - peromnei
rexit. lnfcbifma,quod primus Antipjpx Nouattarnií cúm Ntf-
m o t u s , & in D i u m i s a d m i n i í l r . ' i t i o n i b u s D o n Á n a m grad™
uato Afro lonfcimt, pertractus erat cum altis Confcffonbus\
fítné p r o m e n r u s j a d íacerdocii fublimc falbciium cun ^cckfía,
Confejjores de quibus líber de Romanis Vontifuib. in Fabiano : E o d e m ÍL ti' : JU /- j . • ¡lieos irO'
pertraeli t e m p o r e (pofi mortem fcdicet Fabiamjfupcruenit N o u a -
d i s teligioms graaibns alcendir, / r
tn fchifma tus ex A f r i c a , & fcparauit_de E c c l e f i á N o n a t i a n u m ,
Houatia- 30 T u m d e i n d c E p i í c o p a t u m í p f n m nec pofhilauit,
& quofdam C o n f e í T o r e s , p o f t q u á m Moyfes Presby-
ni- neo v o l u i t , nec, vt ecteri quos arroganrias r u m o r i n - mn
*f.XXl ter in c a r c e r e d e f u n d u s efl:, q m fuit ibi m e n f e s x i
ftjt,inuafít ,*fed q u i e t u s & m o d c ' l l u s , & qualcs cííc
í i c u c & m u l t i f u e r u n c , Speftat quidem I m omnis centro-
c o n f u e u e r u n c q u i ad h u n c l o c u m d i n i n i t u s c l i g u n t u r , ,
tierfia ad S.Cornelij Vttam, quam d a b t m u í x i v Septembris\
p r o p u d o r e v i r g i n a l i s c o n í c í e n t í s fuíe, & p r o h u m i l i -
fed quta fzpé Nouatiano[rum mentto inctdtt, paucula htc delt-
tate i n g é n i t a : íibi & c u í l o d i r a s v e r e c u n d i a ' j n o n . v t q u i - F
babtmus.ex SS. Cornehj ac Cjpnani epijlolis.
d a m , v i m fecit vt E p i í c o p u s ñ e r c r j f c d i p í e v i m p s l í u s fed cea-
zó N o u a r i a n n s [ v t e x S . Corneltj ad Fabittm Ant'tocbe-
c l l , vt e p i f o p a t u m c o a d u s c x c i p e r c t . E t f i d u s e l l E - ¿?M4»
num eptflola fcribtt Eufebius lib. 6 cap. ^ luet Nouatum
p í f e o p u s a plnrimis collegis nollris , qui tune in v r b e
eum vocet, v t i & Gr<tci alij, qut cum Nonato Afro f m o r ü t l -
R o m a a d e r a n t , q u i ad nos h u e r a s h o n o r í f i c a s & l a u -
qui nullá lius fatellae,eum confundunt) Nouatianus igttur, n o n á p r i -
dabiles & teftimonio lúas p r í e d i c a t i o n i s illuftrcs , de
commen. m o aetacis t e m p o r e in E c c l e í i á v e r f a t ü s , non certami-
c i u s o r d i n a t i o n e m i f e r u n r . F a d u s cft a u t e m C o r n e -
datione n i b u s vllis p r o eius d s f e n í i o n e fufceptis c l a r u s , n o n p e -
pietaiif, l í u s E p i f c o p n s d e D e l & C h i i l l i e i u s i n d i c i o , de C l c r i - y ^ ^ r
r i c u l i s p r o piecate i a d a t u s . f e d ex S a t a n a ( q u i i n g í e u l ) S
a dimane e o r u m p e n é o m n i u m r e f l í m o n i o , d c . p l e b i s , quse tune f r á g i l Po-
in i l l u m , d i u cft in i n t i m o eius p e d o r e commoratus)
liberatuí, a f t u i t j f u f i r a g i o ^ de S a c e r d p t u m a n t i q u o r u m & bo- tifex tltgi-
p r i m ú m credendi occafionem n a d u s ell. Nam cúm
n o r u m v i r o r u m collegio j c u m n e m o anre fe f í d u s ^"^
per E x o r c i z a s fpíritu 1II0 m a l o efTet l i b e r a t u s , &: p ó í l
cfret, c ú m F a b i a n i l o c u s , i d cft, c ú m locus Pctri, &
Ager in le- in graneen m o r b n m mcidiircr,plañe vt m o r i t u r u s c r e -
sradus C ithedra; facerdotalís vacarer.
ño bapti- d e r e t u r , i n ipfo in q u o d e c u m b e b a t l e d o , a q u a per- o ,
f u í u s , b a p t i f m u m p e r c e p i t ; fi t a m e n h o m o e m f m o d i 31 Eí p o í / ^ « í á 1 . T u m d e i n d e poft e p i f c o p a r u m n o n
veré b a p t i í m u m percepilFedicenduseft. Nequeemm e x a m b í t u m , n o n e x t o r t u m , fed de D e l , q u i S a c e r d o -
poftquam c p n u a í u i t , e o r u m q u i d q u a m accepifj qnae tes facit, v o l u n t a r e ( u f e e p t u m ; q u a n t a in i p í o f ú l c e p t o

nec de'm E c c l c l i a í l i c o C a n o n e p t í c í c r i p t a í ü n t , ac nc C h n í m a t e e p i í c o p a t n fuo v i r r u s 1 q u a n t u m robur animi í q u a l i s

confirma- q u i d e m eíl: ab E p i í c o p o dclibutus. O u í igitur h u i u s firmitas fidei 1 í ^ j u o d nos f i m p l i c i c o r d e & perípicere ^
im, c x p e r s . S p i r i t u m í a n d n m c o n í e c . n t u s elt? T a m e n p r e - p e n i t ú s i S í laudare d e b e m u s : ledille iiitrcpidun) R o rn%r¡et
SAcerdos íbyterij polica munusadeptus cft , p n u a r a q u a d a m m a ' i n í a c e r d o t a l i C a i h c d r a , en t e m p o r e , c ú m t y r a n ttepiduít
facitH
grana & b e n e u o l e n t i á Epiícopi: qui, cum C l e r u s v n i - ñ u s infeftus Saccrdotibus D e í f a n d a atque infanrla
uerfus ac laici p e r m u l t i o b í i f t c r e n t , n e g a r e n t q u e in le- c o m m i n a r e t u r ; c ú m m u l t o p a t i c n r i ú s ¿k t o l e r a h i l í ú s
d o morbi cauísá b a p n í m o donaros, vti h i c e r a t , in a u d i r e t leuari a d u e r s ú s fe í c m u l u m P r i n e i p e m , q u á m
contra
C l e r u m adfcifci fas elle , d e p r e c a t u s c í l , vt h u n c í o - conftitui K o m a í ?emuium Sacerdotem. N o n n t h i c , t'^*>íí/,<"
Cano»fs¡
Februarijfüm.l. frater c a i t l l i m e , íummo ct1} mntíu
v i rEt uct i s 5c tidei t e f t i m o n i o rew/fc!/De'
di-
 r.6 D E SS. C E L E R Í N O , G E L E R I N A E T SOCIÍS M M .
AVCTO- pracdicandus e ( l ; N o n n c inter gloriofos ConfeíTores raffe a u t e m c o ü e g a s n o í l r o s fci3S.& vcrifTiiVic c o m p e - £)
RE I . B . & M i f t y r c s dcpntandus, q m tantum temporis ícdir, riíTe, n u l l a i l l u m h b c l l i . v t q u í d a m K í é l a n t , labe m a e u - libellati-
^ c x p e d l a n s c o r p o n s fui c a r n i f i c e s , t k t y r a n n i f c r o c i e n - l a t u m cíí'cj fed eos d e m u m , q u o r u m c.iuíTa a u d i t a 8c #íi
paratutad ^ vi{oreS) ^ C o r n c l i u m aducrsus e d i ó l a fcralia re- innocencia c o m p r o b a t a íit , c o m u n x i í T c nobifcum.
qunmuis Nam&deTrophimo, de q u o tibi f c n b í d e í i d c r a f t i , Tr0Phi^
liftentem, m i n a s 6¿ c r u c i a r u s & t o r m e n t a , fidei v i -
rnortem.
g o r e c a l c a n t e m , ve! g l a d i o m u a d e r e n t , v c l c r u c i n g e - n o n ita res e í t , vt a d te pertulit r u m o r 8c m e n d a c i u m ^ a ^ u m
rent, vel i g n e r o r r e r e n r , v e l q u o h b e t i n a u d i t o g e n e r e m a l i g n o r f l m . N a m , licut a n t e c c í T o r e s n o í t n fsepé fe- facerdota-
p a m a r u m v i í c e r a eius t3<: m e m b r a l a n i a r c n t <• E n a r a f í c e r u n t , c o l l i g e n d i s f r a t t i b u s n o f t n s , c a n í T i m i i S frater htorefti-
m a i e í t a s D o m m i protegencis & bonitas Sacerdotemi noíler Cornelius neceílitati f u e c u b u i t : &í q u o n i a m tu,lfeti
q u e m fien v o i u i t , faftum quoque protexit taraen c u m T r o p h i m o pars m á x i m a plebis a b f c e í l e r a t , r e - ^t{emtas
C o t n c l i u s , q u a n t u m a d eius d e u o t i o n c m pertinet & d e u n t e m i n e a d E c c l e í i a m T r o p h i m o , 8c í a t i s f i c i c n - rnenposni.
t U D o r e c r ^ p j i r u s eft q u i d q u i d pati p o t u i t i & : t y r a n n u m , te, &pocnirenriá deprecacioms ercorem pnftinum
armisdk b e l l o p o í l m o d ú m v i ^ u m , prior lacerdotio confitente, & F r a t e r n i t a t e m , q u a m n u p e r abftraxerat, cümagn¿
í u o vicit, c u m p l e n a h u m i l i t a t e &: f ^ r í s f a d i o n e r e u o c a n t e j a u - P0PuítPa^

3 ¿ Eueólo adponaficatfm Cornelia furere inuidialsíoua- d i t ¿ í u n t eius p r e c e s , & m E c c l e í i a m D o m i n i n o n t a m iem

t 'urm cóepii. Commodtm tüt adfuu ex Africa Nouatuíy r e - T r o p h i m u s , q u á m maximus fratrum n ú m e r u s , qui

r u r n n o u a r u m , vt fcnbit S Cjprtantu ep.^y ad Carnehuni} cum T r o p h i m o f u e r a : , admiflus e í l : qui omnes re-

JSJoMatus f e m p e r c u p i d u s , a u a n t i a : i n e x p l e b i l i r a p a c i t a t e f u r i - g r e í l u n a d E c c i e f i a m n o n e l í e n t , n i í l c u m T r o p h i m o communi
Jlfer, ho- c o m i t a n r e veni/Tent, T r a c i a t u c r g o illic c u m c o l i e g í s w/'l*0*
blirtdus i a r r o g m t i á & ftupore fuperbi t u m o n s inHa-
mo fallax p l u r i m i s h i b i t o , fufeeptus efl: T r o p h i m u s ^ p r o q u o ía- j0i^ma^
t u s , í e m p e r iftic E p i f c o p i s m a l é c o g n i t u s , quafi haere-
tisfaciebat F r a t r u m r e d i t u s ^ reftituta m u l t o r u m fa- laicam
t i c u s f e m p e r & peí fidus o m n i u m S a c e r d o t u m voce
l u s : he r a m e n adroiflus e í l T r o p h i m u s , vt l a i c u s c o m - Commu-
d k m n á t u S j c u n o í u s í e m p e r vr p r o d a t . a d h o c a d u l a t u r
m u n i c e t j n o n f e c u n d ü n l q u o d a d te m a ü g n o r u m I i t - ntontm
vr fajiati n u m q u a m fidelís vt d i l i g a t , fax &c ignis a d
tera^ p e r t u l e r u n t , q u a f i l o c u m S a c e r d o t i s vfurpet. S e d *}*niierílt°
fidei f a c i e n d a n a u f r a g i . i j hoftis q u i e t i s , t r a n q u i l l i t a t i s
&quodpaíTim c o m m u n i c a r e facrificatis C o r n e l i u s —
g a d u e r f a r i u s , p a c í s i n i m i c u s . & pojipauca:l¿etn eítNo-
t i b í n u n t i a t u s eft, h o c e t i a m de a p o f t a t a r u m fidis r u -
uatus , qi-ii apuel nos p r i m u m d i í c o r d i s & í c h i í i n a t i s
m o n b u s nafeitur.
famultls i n c e n d i u m f e m i n a u i t . . . . S p o l i u i ab ilio p u p i l l i , f r a u -
jctLenbus vidua?, p c c u n i í E q u o q u e E c c l e í i a : denegatae, h a s 35 Haftenüs Cyprianus, qui in eadem epifiola effe inter l i -
tnfumti, ¿ c j¡[0 e x i g n n t p c E n a s , q u a s i n eius f u r o r c c o n l p i c i m u s * bellatieos & d c i i ñ c a t o s difcnmen magnum oftenditádefl, ^ f 1 ^ ^
P a t e r c c i a m eius in v i c o f a m e m o r t u u s , tS¿ a b e o m inter eos qui libellos obtulerant vt fuppltcia euaderent, & qui (aerifica,
morte p n f t m o d ú m necfepultus. Vterus vxons calce facrificia idolü obtulerant. Sed de tota bao lapforum recipien- ti.
perc u í l u s , & a b o r r i o n e p r o p e r a n t e in p a r r i c i d i u r o p a r - dorum ratione, detfa habito Roma ea cau(sd concilio, agere ad
tus c x p r e l T u s , E t d a m n a r c n u n c a u d e r f a e n f i c a n t i u m S. Cornelij Vitam Itcebit.
m a n u s , c u m íit ipfe n o c e n t i o r p e d i b u s , q u i b u s filiusi 36 Nufquam tamen apud S. Cyprianum inter eos Confef-
q u i nal'cebatur, o c c i í u s eft ? ¿ r í . foresqui Nauatiano adbafevunt memoratur C e l e r i n i nomen: Celeriaut
33 tiu igitur Nouatw, vt fupra ex libro de Ronsanü Pon- verüm bíc mepifiolaS. Cornelijapud Eufebtum núminatur* luoq»e "*
tif. relatuwyicpztann de E c c c f í á N o u a t i a n u m & quof- Vt infradicemus. Qut [ndtcem in 1 tomum A n n a i B a r o t í i j ^chi^m^
ithio Con- d a m C o n f e í T o r e ^ . í w o Nouatiamobfecuíuí ambitiom C w - (onfecit buncquoqueCéexínümcredtdttaliumejfeabeoqui
. fejfortsa f feffores vt eifauérent, fraudulenter induxit. Quod multU b - pttüs cum Moyfe & aliis tormenta tolerauit. Quodalij quo-
nahtt, cíí fndtcal S. Cypnanus. Et dtferíéep. 4 9 Idem eíl N o u a - que videntur exifiimajfe qut dúos hoc die C é l e n n o s m M a r -
tus, q u i a p u d nos p f i m u m d i ( c o r d i s t S ¿ í c h i f m a t i s i n - tyroíogta retulerunt, vt wfra dtcémus.
C c n d i u m f e m i n a u i t } q u i q u o í d a m ifthic ex F r a t r i b t i s
ab Epifcopo fegregauir; q u i in i p s á perfecutione ad
jf F D^ouatianus creatur antipapaj Cele-
euerrendas F r a t r u m m e n t e s alia q u í d a m períecutio
n o f t r i s fuit. Ipfe e í l q u i F c l i c i f f i m u m , í a t e l i i t e m f u u m , nno & Conjelfonbíis aliü ajfentietibíis*
D i a c o n u m , nec p e r m ú t e n t e m e > n e c f e i e n t e , fuá f a -
¿ l i o n e & a m b i c i o n e c o n í l i t u i t : 8c c u m f u á r e m p e f t a - 36 A Dbucdet'webaturin carcere S.MayfesConfejfor,cüm
te R o m a m q u o q u e ad e u c r t e n d a m Eccleíiam nauí- conflatumefi a Nouatiano fchifma, Ita S. Cornelius
& altos, § a n s > fimi'ia illic 8c patia m o l i t u s eft, á C l e r o portio- in ep.ad Fabium Antiocbenum apud Eufeb.Cuius (Hotiatia- F
Q n e m p l e b i s aucllensr traternitatis b e n é íibi cohaeren- ni) a m e n t e m a u d a c i a r a & infolentiam etiam MofcS
tis & fe i n u i c e m d i l i g e n t i s c o n c o r d i a m f c i n d e n s . N í - b e a t u s M a r t y r , q u i n u p e r a p u d n o s fuit e x i m i o 8c a d - ^ cuíu^
que Romatioruw folum, fed & Roma exiílem Afrorum p l u r i - m i r a b i l i m a r t y n o d e c o r a t u s , d u m a d h u c i n vita m a - * [¿É-
. _ / v . 7 Conf. ex~
cumftiis morum, vt idem ep ^ i f c n b i t , c t i m i n o U s 8c calumnioíis
n e b a t , p e r i p i c u e a m m a d u e r r e n s , e u m & q u i n q u é F i e - communi-
fídamen c o m m e n t i s fuis t u r b a u i t m e n t e s 6c c o r d a confudit,
f b y t e r o s , q u i v n á c u m illo f e a b E c c l e f i á í e g r e g a r a n r } á catMi
^ÍÍM¿¿ v n á c u m t o m p h ó h m . & ep.^i ad A n t o m a m m i Q m m -
c o m m u n i o n e f u b m o u i t . Hoc tándem poji btennij fere ca-
íiargens uxs m u ' t a m u l t o t u ^ v o c i b u s v e n t i l e n t u r , 8c menda-
ptiaiíatem extintto, eo prorupit amentk Nouatianuu VI E -
cia a d u e r s ü s S a c e r d o t e s D c i , d e d i a b o l i ore prolara,
p i f e o p u m fe confecran curaret. Conatus erat S. Cyprianus
a d r u m p e n d a m C a i h o l i c s vnitatis concordiam vbi- mifiii Romam Caldomo & Fortunato Epifcopis ad concordiam frufiraca-
que iaólentur. eum ac feclatores eius reducere; fed, vr ipfe ep. ^ifcrtbity d i - coríí'am
34 Sed qu&nam 'úla tándem iaftari tanta potuermt ad- uerfae partis o b f l i n a t a &: inflexibijis p e r t i n a c i a , non ¿^¿""^
uersüs Corneltum, vt eum tpfi Confeffores^virum probat& v i r - t a n t u m r a d i é i s & m a t n s finum a t q u e c o m p l c x u m r e - cypnano
t u t t s ^ a x v i Epifcopis, vt Cyprianus a i t , eleflum auerfaren- cufauit, fed e t i a m g l i f e e n t e & in peius r e c r u d e f e e n t e mijfisi
t u r \ Indicat Eufebtus,. vel potiüs Hieronymus in Chromcoad d i f c o r d i á E p i í c o p u m fibi c o n f t i í u i t : & c o n t r a facra-
quodapo- annum 1 Gaüi & Volufiam: N o u a t u s P r e s b y t e r C y p n a - r n e m u m ferael t r a d i t u m D i u i n a e < h f p o í i t i o n i s & C a -
fiatwi pro- m R o m a m v e n i e n s , N o u a t i a n u m 8c ceceros Confef- t h o l i c x v n i t a t i s , a d u l t e r u m 8c c o n t r a r i u m c a p u t e x -
mtfcuere- fores fib, fociat, e o q u o d C o r n e l i u s posnitentes a p o - tra E c c l e í i a m fecir. '
ctperet,
ftacas r e c e p i í f e t c Diferttüs omnia explanat Cyprianus in 37 Confenfiffe in noui creationem Epifcopi Cor}fejfores M á -
citata ad Antomanum epTftola : O u ó d a u t e m quasuJam d e ximum, Ntíojiratum, &reliquos, patet ex Cypnant adipfas
i l i o CCor«É/<o) i u h o n e l t a & m a l i g n a i a d l a n t u r , nold epiflola 4 4 C t í m v o s illic c o m p e n í T e m c o n t r a E c c í e í i a - e*tMfen-
m i r c r i s ; c i i m íefas h o c e í l e o p u s femper diaboli f vt fticam difpolítionem,contra Euangelicam legcm^on- Confef-
feruos D c i m e n d a c i o laceret, 8c o p i n i o n i b u s falfis r o o ^ [oru Pfto-r
g l o r i o f u m n o m e n i n f a m e r , vt q u i confeienciae fuas l u - tra i n f t i t u t i o n i s C a t h o l i c a e v n i t a t e m , a l i u m E p i f c o - rMW^Wc
c e clarcfcunr, ahenis t u m o i i b u s f o r d i d c n t u r . Expío- p u m fieri c o n f e n í i í l c i d eft, q u o d n e c fas, n e c licet fie-
ri, Eccleíiam alteraminftitui, Chrifti m e m b r a difcer-
pi. D o -
 Í.I1 F E B H V A R I L ,

A pi, D o m i n i c i g f e g í s a n i m a m '$c c o r p a s v n u m d i f c i í s á p u l í i , vt fcnbit Cornelifts ep. ad etimdem CyprUaum, Avezo-

s m u l a t i o n e i a c c r a r i & C . El m e p . ^ ú , yuit t H €orne¡ij dt ahos eb Uj^auit, N . c o l l r a r u m , vnum (prS dolor!) c CoNfef- RE
tpforumad vnitutan reuet¡ione,f.iJü duuuiur , c i i c u i u d u - •/flr/¿>«j, N o u a r u m , & E u a n l t u m , & P u m u m , Dio- P
c t ü s c ó m i í i l í c í c ( c h i í m a u . c a , ¿ k iiaírclis a u i l o r e i f u i l í c , ny/ium. Tum v: ep.+9 ftnbit ad Cornehnm C y p t ú - e^t4 fls tx
vt p^tcrencur ei m a n a s q u a l i in E p i í c o p t i m i m p o n i . m « , N o n a t o illinc á vobis recedente , id ell, procelia f,,0
38 Quamodo aHtem c u q u i b i - . i Epifcopiis fie o>dinatíts tí^c t u r b i n c r e c e d e n t e , ex paree illic q m e s f i i t a e l l , & / ¿ ,
2tou¿tianni exponu m l í t a l a tam ftpntí ud í u b i u m epijh'a g l o n o l i ac b o n i C o n f c i r o r c s , q u i de E c d e l i á lilo i n c i - NouskaH-
Cornelius apud Eufebmm : V i x c r e d i b i í c e í t , c a n l l i m c t r a - eante r e c e i r e r a n t , p o í l e a q u a m ab V r b e lile d i í c e í l i t , l*cprofi-
r e r . q a a n t a m in moribiis varfctatciu, q u a i u a a i m n t a - ad E c c l c l i a m i c ú c t f c t u n t . C o n f e n ú t líber de Ktm.mis Pon-
r i o n c m exig;io m o m e n t o in i l l o í a c t a m coafueximus. tiñíibusw Corndto: S.ib cuius e p i í c o p a e u , iiw.at, N o u a -
uiinrn- ^ • i m í p ^ ' ^ ^ ' ^ ^ ^ m u s lile f c i l i c e r , q u i m u í i r a t o ac t e r - tus N o u a t u n u m extra h c c l e l i a m o r d m a u i t , & in A r J
laíjenoüs r i b i l i u i r e i i u a n d o a d i e c t o , h d e m f u i s f e c c r a t , fe n o n r n c a N i c o l t r a e u m , H o c fadeo C o n l - e l l b r e s . q m te lepa- tHntt
fieuEpi- aliqnando epiícopatum spperiuiííe; r a m q n á n l ex f a l - r a u e r u n t á C o r n e l i o c u m M i x i m o P i d b y i e r o ,• q u i
j-copnrn, jaCi q u a d a m p r a l i i g i a r u m i m p o l l n r a in m e d i i i m p c o - c u m M o y f c fuie , ad E c c l e í i a m func reuefli,Scfaíll
ieÓtus,derepencé Epifcopns appuuit. funt C o n f c í l o r e s fideles.
39 E t e n i m l i l e nonas CcOíx i m i e n t o r , & doótrinae 45 S.Corneltus in ep..id Fabium Aníiochenum apud Eu~
Ecclcfiaílicas p r o p n g n í í o t , qnando Epiícopatum, á fehium fcnbit^onatinni(itleritdetefiatos abeo defeciJfe.Vtc-
D e o c e r r é m i n i m c c i d o n a c u m , í i b i vi a r n p e r e , & ex s b y t c r , <í;^Híf,nomiiK' M a x i m u s . é n o l h i s , ^ V i b a m i s ,
hominum mambus q u o d a m m o d ó extorqnere mee- q u i bis ex c o n l l a n t i fidei confcllione fiimmam glo-
b a t u r , d a o s é c o m p l i c i b u s fnis, de í ü á i p í o t n m falace n a m erant adcpti^Sidonius ieem, & Gelennos , qui
p c o p é d c l p e r a r o s , d e l e g i r , ve eos in r e m o t u m & exi- Dei clementiá adiutus, omnia tormentorum genera
aduocatU g u u m q u e m d a m Iralia: a n g u l u m m i t r e r e t ; indcqae m á x i m a c o n í l a n t i á perculerae, q u i q u e c a r n i s i m b é c i l - ártimadr
alwnde} ¿ p i f e o p o s eres, a g r e d e s h o m i n e s , r u d c í q a e ac f i m p l i - l í t a t e per fidei r o b u r c o n f i r m a t a , I h e n u e v i é l o n a m de Merf's No~
g ees, íimulacione quadam veteratoriá infrandem in- a d u e r í a r i o reportárat. Viri igiturhi c u m N o u a i i inum " / ^ V
d u í l o s , a b d u c c r e t , d i c e n s Se firmicer a í F e u c r a j i s , e o s attcneiús c o n í i d c r a í í e n t . d e p r e h e n d i l í e n i q u e callidam £ *
velut ad qnám c e l c r n m é d e b e r é K o m a m venire, vcvidelicec eius f r a u d e m , v e r l u t i a m , p e n u r i a , m c n d a c i a , i n t r a í l a -
dirimenda ¡is o m n i s ac c o n c r o u e r l i a per fencenciam i p f o r u m a l i o - bileiti v i t x r a t i o n e m , v e t e r a c o n a m lupi i n l l a r a m i c i -
fchtfmtt, rl,mcjtie E p i f c o p o m m i n t e r p o f u a m d i r í m e r e t n r . E p i - tianijeo reliólo ad í a n ó l a m E c c l e í i a m reuerteriint:at-
fcopi igitur, q u o n i a m (ve d i x n n i i s ) l i m p i i c i o r e s erane^ q u e o m n e s eius- fallacias & m ^ l c h c i a , quae l o n g o t e m -
q n á m ve i r a p r o b o r n m f a l l a d a s d o l o l q n e diícerne* p o r e e c g e i e ac d i í l i m u l a r e c o n a r u s e l l e t , h u i d paucis
Í •• • rene, R o m a m a d u o l a n e . H i c i f t e e o s , p e r q L i o f d a m l u i prcefentibus t u m E p i f c o p i s t n n ) P r c s b y t c n s , c^: laicis errottth
tbriiiordi- fímilesad eam r e m c o m p a r a e o s , i n e c t e u m l o c u m i n - q u a m p l u t i m i s , c x p o í l i e r u n r , a g n o f e e n t e s ac d o l e n r e s confuaes i
narife cltidi c u r a r . A c c u m circieer h o i a m decimam ebrios (uamvicem, q u ó d lubdolíe illius & efFerarse beftio:
Eptfcopttm a c c r á p u l a o p p r e l f o s c e r n e r e r j v i Goegir, vt i m a g i n a r i a c o n í i l í o a d d u d l i , a b E c c l e í i á vel ad e x i g n u m t e m p o n s
quadam & vaná m a n u u m i m p o í i t i o n c Epifcopum ip- f p a t i u m d e í c u n í l e n t . Rnffi>ius quoque l i b . 6 c a p . i l C c l e r i -
í u m o r d i n a r e n c : q u e m fcilicer h o n o r i s g r a d u m , pa- nium intsr refipifcentes Cofifijftres recenfet: Sed tk S i d o -
r u m fibi c o n g r u e n r e m . h o c p a ó t o per a í l u c i a m Se f i a u - nius, inquiti & C e l e n n u s , q u i v a l d é c l a r i o r e s m G o n -
dem inuaíi:. H o r u m vero E p i í c o p o r u m vnus non felToribus habebantur, e ó q u o d o m n i a t o r m e n t o r u m
m u l r ó poli ad E c c l e í i a m reueríus eíl, peccarum í u u m genera íuperaueranr.
c o n h r e n s a c Hebilicer p l a n g e n s . Q u e m p o p u l o v n i u e r - 44 Quo autem modo, quoq^fidelium fettfu redeuntes ex-
fo p r o eo d e p r e c a n t e , a d C o m m u n i o n e m l a i c a m r e - cepti ¡int,Jcribii ipfe Cornelius ep. 46 ad Cypnanum: Q u a n - magna í a -
, c e p i m u s .-in r e l i q u o r u m v e t ó d u o r u m Epiícoporum tam ' follicicudinem ^ anxieracem í u l t i n u i m u s de lis norum
l o c u m alios m i í í m u s . C o n f e í T o r i b u s , q u i d o l o & maliti5 h o m i m s c a l l i d i & ^'*d">i
40 U u Corneltus, qui aliudpUn¿ ahftirdifimu,po(l pr&- veteraeoris f u c r a n c c i r c u m u e n t í & pasne d e c e p t i , &
tlaram UUm ordinationem Nouatiamfacwus narrat.Qúm, ab E c c l o í i a a l i e n a t l ; ran'rá l a t i n a aíFeóli furntrs, & D e o
inquifi fecilTec o b i a n o n e s j & íingulis parrem d i l l t i - omniporenti Chnllo D o m i n o nollrogratias egi-
q bueree, u u a r e p r o b e n e d i ó l i o n e iniferos & i n f e l i c e s m u s ; c u m ij c o g n u o (no e n o r e , de i n t c l l c c l á h o m i m s p
to iic¡; co hoininés c o g e b a t ; atque a m b a b u s mambus manus maligni.vclut ícrpenfis.alluríá venenará,ad Eccleíiam,
munican- a c c i p i ^ n t i u m a p p r c b e n d e n s , n o n p r i ú s dimiceebar, v n d e e x i e r a n t , fi^uc ipíí ex fuo c o r d e p r o f i t e n e u r j f i m -
tes turare q u á m i l l a i u r a f l e n c ; v t a r e n i m illius v e r b i s ; l u r a m i h i , p h c i voluneate r e u e n e r u n t . E c p r i m ó q u i d e m Fcatres
feadCor- i n q n i e b a C p e r c o r p u s i S r í a n g u i n e m D o m i n i n o í l n l e - n o í l r i p r o b a r x Hdei, amanres p a e e r m v n i t a t c m o p t a n -
nehum no ^ ( ^ h , - t e n n m q u á m á m e r e c e í l ' u r u m de a d C o r - tes, c u m o r e m i l l u m h o r u m m o l l i r u m i a m adnuntia*
fedüuros. n e [ i a r n fecji[nriJmt A r q u e m i í e r h o m o nonanréde- b a n t . P i d e s t a m e n n o n i d ó n e a ; vt f a c i l é n o b i s c r e d e - ¿r^yj_
guftare í a n d l a poceratj q u á m fe lili dcuouiflee. Er qui re d a r e r u r . i l i o s p e n í r u s c T e m u t a r o s . P o í l e a vei ó V r - gntficane
S a c r a m e n r u m acccperai;t pro A m e n j q u o d d i c e t e d e - b a n u s c^cSidonius G o n f e í l b r e s a d P r e s b í t e r o s n o í l r o s jeredna
buerae, d i c e b a t : N u m q u á m a d C o r n e l i u m rcuetcar. venerunt, affirmantcs M á x i m u m Gonfeílorcm & velle''
Htc Ule erat nimirum vmdex Ecckfhiíiicis. dífciplmét,. P r e s b y t e r u m f e c u m p a n t e r c u p e r e in E c c l e í i a m r e d i -
41 ijiii qmdem fuffimhmt, vt Confejfvres & quofuis ho- re. S e d q u o n i a m m u l t a p r i r c c l í e r a n e a b eis d e s i g n a r a ,
aliquám- m í m s cordatoua Nouatiano pofftnt auenere.adhiere turnen quae t u q u o q u e á Coepifcopis n o l l r i s & liteens meis
dtuetaít. Hit altquanto tempore; qtios, Vt¡trthtt Cornelius ep.46 ad Cy- c o g n o u i l l i ; vt n o n t e m e r é eis fides h a b e r c t u r , ex i p l o -
h&rent prianum , e r r a n r e s & p l l a b u n d o s i a m d i n vidit 5c ¿ o - rum ore & confcllione illa, quae per legationcm
Cofejjores: ^ pQpU¡m. v¡d(níur nuticiatá Decij morte ecujlodú dtwif- m a n d a n e r a n r , placnit a u d i r c . Q u i c u m v c n i l í e n t , & á P r e í h t e -
fu inquacum S. Mojfe bactenüs futrant detentt quídam eo- P r e s b y t e n s q u q g e í l c r a n t e x i g e r e n t n r - , n o u i | ] i m c q u o d risexpro-

rum-y Cdermus enm pndem, vt Vidtmus, líber erat. peromnes É c c i c í i a s l i t r e r s c a t u m n i i s & m a l e d i ó l i s bramtbus
p l c n a í . c o r n a ) n o m i n e f t e q n e n r e s m i l f í e f u i í l e n t , ' & pe- cf^e^'"
n é o m n e s E c c l e l i a S p e r m i b a í i e n t j c i r c u m u e n t o s fe e í í e calümíu,
$ V I Celermu-s, aliique Confesores a d &c-
affirmauerunt, n e c q u i d in lilis h t t c i i s !nel]ce ( c i í l e ;
cleltam redemt. taneummodó circumduclos commifiíTr fe quoque
f c h i f m a t i c a , & h x r c í i s a u r o r e s fuiíTe; vt p a t e r e n t u r
4i\^T Oiiatidnus Epifcopatum, vt credcuat, adeptus, coñ- ei m a n u s cjnafi i n E p i f c o p u r n i m p o m . Q u i , c u m hace veniam
tinuo in Afritam mifu Máximum Presbyterum.An- & cerera f m t l c n t e x p r ü b r a t a , v c a b o e r e m u í & de m e - fer«»r.
gendum Diaconum, & Macb/tum quemdam & Longtmm.vt m o r i á r o l l e r e n t u r , deprecati í u n r .

fcnbit ep. 41 Cyprianjfí. Verum a i m \n i u d e í m í l e n t c x - 4j O m n i i g i t u r a ó l u ad m e p e r l a t o , p í a c u i r c o n -

Februartj Tom. I Ee z trahi
 318 DE SS. CELERINO,
AVCTÓ- trahi presbyceriüm. Adfucnint etiam Epifcopi qnin-
REI.B. que, qui hodie praeíentes fuccuncvc rirmato con-
A lilio quid circa períonam corum obícruan dcbercC,
S m í ' T c011^11^1 omnium ftatuereiur His ita gcllis in
fu.'eatiane, pfcsbytcniUTí venecunt Maximus, Vrbanus, Sidonms
iosMudih Macanas, &pfefic|uc fiatrcs , qui fe eisadiunxc-
ranc, ínimnis prccibus dclidcranccs , vt ea quee ante
fucranr geltajin obliuionem ccdcrcnr.nullaque eorum
mcncio haberetur ; proinde atque li mhií vei comniií-
íum v t l didtLim, inuiccm ómnibus rcmilljs, cor mun-
dum & p i i r u m iam Deo cxhibercnr, fequentes Euan-
gelicam vocem diceniem beatos elíc puros corde,
Mate; 3
qnomani ipíi Dcum vidcbunr,
46 Q u o d erat confeqnens, omnis hic adlus popu-
lo fuerat míinuandus, vt & ipfos vidcrent m Ecclcíiá . De eorum errortbus ( ñeque emm tn eo folüm h£rebant,vt la-
conlticutos, quos errantes & palabundos iam diu v i -
& c o r a m derant 5<: doiebant. Quorum volúntate c o g n u á , ma-
popHlo gnus fraternitaris concurí'usfaétus cft. Vnavoxerac
omnium, gracias Deo agennum, gaudium peóloris ia-
crymisexprimentes , compíeiítcntes eos quali hodie
pcena carcens fui0ent liberad. Et vt ipíoriim propria
eum Voti- verba dcíignen^NoSjinquiunrjCornehum Epitcopum
ficeagno- fanótiíííniaí Catholicas Eccleíiae, eleclum á D e o o m m -
fcemes, potente & Chriíiro Domino ícimus. Nos cirorem no-
? ítrum confi'cemur; nos impollucam paffi íumus, cir-
&fuum cumuenci íumus perfidia & loquacitatccapciosa.Nam
trrure de
etíi videbamur quali quamdam comnuinicationcm
teflantes.
cum fchifmacico 6c haeretico homine habuille, íincera
tamen mens noftra íemper in Eccleíiá fuit. Nec emm
ignorabamus vnum Deum cíFejVt vnum Chrillum cí-
fe Dominum, quem confeíli fúmus, vnum Spincum
fandum, vnum Epifcopum in Catholrcá Eccleíiácíl'c
deberé. ItU eorum profcíTione non moueremur, vt
quodapnd poteftatem l'eculi cranr. confeíli, in Eccle-
íiá conftituti comprobarent ? Ouapropter Máximum
recipiti
Presbyterum locum (uum agnofecre inflimus^ecteros
cum ingenti populí fufFragio recepimus. Omnia au-
tem remiíimus Deo ommpocenti, incuius poteftate
funt omnia referuata.Haec igitur/rarer cariílime,eadé
hora, eodem momento ad te feripta tranfmiíimus.
4 7 SigmficAuere & ipfi Confejfores CyprUno ( qu't ad i i de & confellione Chrifti fuftinuerir.jOwíemííí Cjpria-
Cratula-
tilos erat hortatus)fe cum Cornelw Epifcopo fuo & cum
tur iis &
vntuerfo Clero pacemfecijj'e. Cjprianus vero & tp/is ep. 51 ck
Cornelio
Cypria- reditu exfchtfmategratuUtm e/i, & 'Corttelto ep.^j. E&cfu-
fmsadS. Celertmnatalem dedufta,quód reltquorum Confef-
forum, quigrada Ecclefiaflico & auttorttatepotioresfutjfe v i -
demur, mndum reperenmus in Martyrologiü nomtnu: nam
C adS. Moyfen, q u i x x v Nouemb. coUlur, & fihifma femper
DE SANCTIS MARTYRIBVS
I . B. F E L I C E , F E L I C I T A T E ,
IIIFEBR. I > Í J Í - | ^ ^ L Riquws ínter Afros Uartjres Felicisrfc
Felicitatis nomtn, vt ex Indicibus lanua-
Telicii & rij menfisper(¡iicere eft. Ambos hofee iungunt
Teliciíatu
boc die Martjrologia Tornacenfe S- M a r t i -
nataln.
rú, ac L&tienfe, & Eermannus Greuen: In
Africa nataiis Felicis & Felicitatis. MSS. Pragenfe &
Leodtenfe S. Lamberti, loco omiffo: Item SS. Felicis & Fe-
licíratis. In MS. Aquifgranenfifoeda fit verborum tranfpoft-
í i o : In Affica Nat.S. Blaíij1Celennae)& v n mulierum,
cum duobus filiis vnius. Felicis, Felicitaris. Vappingo
depoíitioEpifcoporum T y g n d i & Remedij. Lugdui-
no depoíitioLupicini Chriíli, Laurenti, Ypoliti. I t a
legendum vtdetur.Na.ta\is S. Blaíij & v n mulierum,cum
duobus filiis vnius. In Africa Celerinae, Felicis, Feli-
citaris. Vapingo dep. Epp. Tigridi 8c Remedij. L u g -
duno depof Lupicini Ep. vel forte, C o n f d í . C h r i f t i . . i
Laurentij, Hippoly ti. Memorantur etiam Félix Felici-
tase MS. Romano S. Cjriaci, wfems citando.
GELERINA Et SOCIIS M U .
efi auerfatm.ijlanon pertinenté í)
48 Nouatianum fertbit Sócrates lib. 4 bifl. Ecct. cap i ^
(licet Nouatiims vt a ü j Gr&ci, vocei)yale7um Imp perfe-
cuttonem aduersus Cbrtíiianos mouente, martyrtum fenjfe. S't N o M i i -
td, vt plnra íbidem , non mentttur Socrates-.'Souaítam altero nusP
ftrme pojl ¡eculo[ectator \ tamen certa Cjpnam in ep. 57 de ^ v j f *
eius feftjí confortíbus fententia: Q u a m q u á m c i í i aliquisex non tamen
talibus, inquít, fuerit apprcheníus , non eft quód fibi Martyr,
quaíiin confeífione nominis blandiarur, cúm conltet
íi occiíi eiuímodi extra Eccleliafn fuerinr, fidei coro-
nam non eíTcfed poenam poriüs elTe perfidia?. Secta-
toreseius ídem Cypnanusep. y$ ad lubaianum fub tmttum
Nouatianenfes appeüat, altjpafiun vtlut a Nouato Noua- Catharo-
tianos/ipfife Koc(íoífix<;,fuperbo nomine,tdeji, puros dicebant. r^rnÍ3'Lre-
'
pfos adpmitentiam & comnuimonem non reciperent) agit S.
Epipbamus Prtdefttnatus Sirmondi h&r. 38. »
49 Deinceps nonrufi femel mentto fit S . C e l e t i n i . í$am
líber de Rom anís Pontif. in Cornelio tfia habet : V o ^ . \ \ x c Qeier¡ntiS
Cornelius Ep. Centumcellis pulfus eft, & ibi ícripram Cypriani
epiftolam de (uá confirmatione, miílam á Cypnano, btttra* ad
quam Cypnanus in carcere fcripíit, de Celerino Le- Corne^i'i
afferti
¿tore accepit. Quibus verbisfigmficart extfiímamus, Cele-
E
nnum epiflolam tultj[e,quá Cjprianus Cornelium exulem con-
firmábate & ad conllantiam hortabatur, quodfacit ep. 57
multüverbií laúdala Cornelij confefiione. An tune tn carcere
fuerit Cjprianus, ad etus Vttam dtfquiremus.lfta quidem ha-
¿íf: Prouidentiá Domini monentis inftruimur, d i -
uiníB mifericord'ae coníiliis fahibribus admonemur,
appropinquare iam certaminis ¿t agonis noftri diem*
Sed ciim Y o l a fiano u S¿ M á x i m o CoíT. martyrio defun-
¿lus f u Cornelius, anm Chriíli CCLIII, Cjprianus ad quin-
qué annos ei fuperfies, demttm Falco (vel Tufco) Se Bailó
Colí. an.Chr. CCLVIII coronatuseñ.
50 Ado in Martyrol.alit^ ex eo^in aliam fententiam ver'
ha libellt de Rom, Pontifictb.traxerunt.lta enim tlle:Snb per- •
íceutione Decij cum Presbyteris &: Diaconibus Cen-
tumcellis exilio deputatur. Ad quem confortandinn
multi Chriftianorum yeniebanr. Q u o temporc B.Cy-
prianus fcripíit ei de Celerino Lcélore, quanra pro fí-
ni de Celerino epiflola,ea non ad Cornelium, fed ad Carjba-
ginenfem Clerum fenpta eft antea, vt fupra wdicauimüs, quanJaé*
cúm adhuc in fuo fecefu moraretur Cjprianus. An plureseoi- <)Homodo
fiólas ad Cornelium Centumcellis digentem fcrtfferit Cjpria- m<'rtuuSf
msi vt exifiimat Baroniuí ad an. C h r . i ^ n u . ^ . a n vnicam *
tllam 57 incertum e í i : v t i & , Cclcrinus nouumne in Afnca
certamen adterit, & quando quoúe lethi genere defunftusfu. F
AFRIC ANIS
& alüs.
2 At Félix, inpluribus Martjrologiü, indiligenter deferí'
ptit, Lugduno tribuí videtur m n g i ^ S. Lupicino Ep. In qu't- A » *lius
bujdam addttur & Celerinus. Bellinns de Padua : Lugdu- FélixLu¿~
ni, Lupicini. & Felicis ícidem. Congruit Canifius. At Fio- d'4m
rarium, Mauroljcus, Galefwius, plurtmaj^ MSS. & excufa - •
quidam Martjrologm , Vfuardi nomineprdtitulata, Carth.
Colon. Doílnnale Clericorum Lubecdían.1490 editum:Lug cum cele-
duni SS. Lupicini Ep,Felicis & Celcnní. addunt Gale- tino,
ftnim aliiq^complures: Ec M ¿ x i j x u m . P a t e t u r ÚuU(ínius,fe
dúos po/lertores addidiffe ex Marfyrol.MS.peranciqtio.B,!-
ronius folus Felicem Epiícopum nuncupauit, itaq^Roma- ¿rquiden*
no M a r t j r o l . infcripfit: Lugdu ni SS. Lupicini & Felicis Eptjcopusí
itidem Epiíco'porum. Aánotat aBeda folum Lupicinum
reftrri; Felicem videri aherius vrbit Epífcopumfidffe. l<¡emo
cerrf Felicem Epifcopum boc die confignauit^fed vel
cem folüm fcnbunt, vel M < m y í e m v o c a n t . Et Martjrem
quoquenon onnfit Baronius, fed dúos Vchces (latuit; M a r t j ~
r m in Africa, lugduni Epifcopum, Dubitat Tbeophilus Rai-
MUdíiS,
 I I Í F E
naudm, a n m n hlcTScUiienfis Epifcoptu fuerit^Saujfatusjjfe-
r u f m p ' Dchoc*.njra>cúm de L t i p i c i n o . Ckrontcon H i f y i -
niinfe, quod F / . Úexiro adfcnhunc recent'toreí.ad a n . C b r . i j o
tjlu babee : C a n h . i g i n c i ñ Hi^'p-inia S. H i p p o J y c u s eiuf-
nus oh- d e m v r b i s E p . q u o c i i T » p a l í i (une aljj q u o q a e M . i r t y -
ícs.Fnienier ajfen: Bmarius bunc ejfe quem Buremus ex MS.
teltx é
S- C j r u í t , cum F e l i c e ¿ r S y m p h r o o i o retuht w Muriy-
Htppolj-
Tologntm\ Afric.inosperpemm e x ú l i W J t t i , quod Carthjgt-
m , fed Sp'tri'irtd, pajit ejfmt. Afi ad an. 5 0 0 comtnem. 3 nu.
j o tdtm CbromconJic buhet: C a r t h s g ' n e H i í p a m a : F c l i x
É p . M & ioc\].Hos ejfecenfet BiuariM de quibtu y . x i \ i M a r -
íij in Bedávulgato babetur.lú A f r i c a F c l i c i s 8c a l i o r ú x x ,
M.oxtamen dub'ttat, an údem ftút q u i m Febr. columur F e -
lixi S y m p h i o n i u s , H i p p o l y c u s . loanneiTamaius de Sn-
lazar m Martjrol. Hijpan. boc die r t f a i S S . H i p p o i y c u m
Epifcopum v Canbagmis s p A i u r u , Y c \ \ c t m & S y m p b r o -
m u m M M . Owtns probatto ex Dextn petidet au¿ioritate.
5 F c l . c i Afro piares (ocios wngh Baronius. lía emm h i t '
án Afri . betin Rom. M a r t y r o l . \ b \ ó c m ( t n Afrua) f a n ó t o t u m M a r -
fehcis fo' t y i u m F c l i c i s , Symphronij , Hippolyn & fociorum.
tt'j Sym-
Monet in Annot. h o s o m n e s ex v e t u r t i í l i m o c ó d i c e
fhronius
& Htppo- M S . m o n a l l e r i j S . C y r i a c i i n T h e r m i s e í f e r c í l i m t o s .
lyttiS} Parumfeliciter. MS. S. Cy-nact t u babet : I n A f n c á F o l i -
B éis, S y m p h r o n i , L a u r e n t i j , Y p ü i u i , Felicis. & S.Blallj;
B R V A R I I .
1L9
Rem magü iíluSirát MS S- Hieronffm, wqtto ifía hubmu*'- ^VCTO-
111 N o n . N ^ t . F c l i c i s , In F o i o l r . n F r o m , L . u i r e n u H i p RE
^ o l y t i . ^ c l i c i i . C c l c r i s . V a p p i m c o d c pal'. T c n ^ i , R e - P
m e d í . L u g d u n . depof. Beiti L u p i c i n i . Qutiumexpen-
duntur, & cum Agnfgranen. & S- C y r u t t MSS. cenfttun-
tur , haud videtur dubium agí de Foroiewprontenjiuus L a u -
rentio H i p p o l y t o , de qmbus dixtmus n Februarij.Ei ve-
r v i j i n vtroquetllo MS. 11 Febr nén refenmíur ; tn MS. S.
HieroHjfiíitpUne atnhiguo modo, vt tbi tndicautnius Videtar
C c l e r pro C í l c r i n o , p7f>qí Felicitare alier F é l i x pojims, anahef
mjiahunde p U n u m j i a t & C t \ c t c m é " iUetuinfchcexn Fe/»*?
hicjhtuendos. c:eUri
4 C e n i m fuednfle quodam Martyrologio, qtwd ex v t -
tuflífitmo codia impenalu monaflerijj S. Maxtrnuit mbu A- Etiphr.i-
iexander Vfilthemtus nofler defcripjic tjla babencur-.ui u o N . xius &
FB. I n A f í i e á F e l i c i s , C e l e r i s , L u c i a n i , E u f r a x i . Now- L"c'aT,fis*
dum nobis vllus oceurnt E u p h r a x i n s . L n c i a n i i s memoratur
M a r t j r quídam Afncanus x 111 lumj. Htcm x d m Jit, an tUe
a S. Cyprtatio culpatus laudatuf^ L u c i a n u s 5. CeUrini
amutts, ijAiid affequtmur.
5 Demquem recenú MS. Cartbufu Bruxellen. poíi F e - Gemfoit~
l i c i r a t i s nomenadíicttur, & G c m i n u m . Q u t bic Jit, haud «MÍ?
pojfumus áixert, F

D E S . F O R T V N A T O

M A R T Y R E R O M A N O , A N T V E R P I ^ 1. %

IW FEBR. Acobus tirinus Antuerp'mfis e Societatele- fuit r e g i f k a t u s i r t o í f i c i o D . F u l u i j P i í l a r i n i t u n c N o -

fu, mirifica, dum vmeret, morum fuautta- ratij I l l u f t n í l i m i & R e u c r é d i í í i m i D o t u i n i C a r d i n a l i s
lac.Tiri- te, benignitate erga omnes, ammiífo fimul Papae V i c a n j , fub die x S e p t e m b n s c i u r d e m a n n i ) f u c -
ñus e 60c, magmtudine infigni pr<tditus,Fccle¡iim Dei r u n t e x t r a ó b ex p l u r i b u s V t bis c c é m e t e r i i s , ícu cry-
lefté,
praclaris tn facram Scripturam commen- ptis, n o n n u l l a S a n ¿ l o r u m c o r p o r a , p r o u t conftat e x
feriptis
ciarme tartu, p a t r u m vero duobus aliis plañe eximiis ornainentü de- i n í t r i i m e n t i s r o g a t i s per D . H i e r o n y m u m ísiarchet-
corauit. NaintemplurUiCuius ideam ex V í t r m i j a l i o r u m ^ tum N o t a r i u m publicum , & p e í me infrafenptum;
veterum architeftonicis pr&ceptionibus delmearat Francifcus qui dids cxtraílioni p e r í o n a l i t e r i n t e f f u j m u s : &c
templam Aguillonm collegij Societatis lefu AntUerpu Rector, ac funda- nonnulla d i í l o r u m corporum & Rcliquiaram di-
Antuer- menta tecerat; tpfe , collegio tn Domum proftjfam, vt voca- ¿torum Sanótorum adiólo Excellentiííírao D o m i n p
pia. &difi- mus, conuerfo, e'tdem pr&pofitus Domui,marmore Ltgufttco ex- M a r c h i o n e f u e r e d o n o t r a d i t a v a r i i s p e r f o n i s piis &
CAt,
redificauit, opus & materia & a r t e (peftabtle. Dein anm deuotis, iuxta facnltatem á Pontifice p r a e d i ¿ t o in d í -
Chnfli M b c x x n , altero poft abfolutum ac dedicatum tem- ¿ t i s lirteris A p o f t o i i c i s í i b i c o n c e í l a m . Inter quaecor-
p l u m , Romam proulnc'u Flandrobelgiae Procurator nnjfus, pora fueruntetiam e x t r a í a ipfiafcripta, me N o t a r i o
complúres Sanftorumreliquias tmpetrauit.facrum eidem tem- p r s f e n t e ^ v i d e l j c e t c o r p u s S. F o r t u n a d , c o r p u s S , I n -
plo fplendorem, vrbi prdftdium allaturas. nocentij Subdiaconi, corpus S. C y r i n i , & corpus
1 Bft in biifanftt Martyris F o r c u n a t i corpus, é ccemité- C c r e a l i s j q u i p r o fide C h n l t i o m n e s m a r t y r i u m fuftu- •
ve corpor e rio S. Calliftt vía Appia refojfum. Huius natalem agtmus n t l e r u n t . C^uas o m n i a í u p c á n o m i n a r a c o r p o r a f u e r u n c ^ donato
S.Forítt- Februarij. Nam qm inMartyrol. Romano 11 Febr. memora- e x t r a c t a ex c o s m i r e r i o S . C a l l i l l i extra V r b e m : n u n c
nati.
tur F o r t u n a t a s , e K » J í / ¿ w effefortafíis exiftimauit, c u m a á - a u t e m d o n o data á D , A n t o n i o C o r b o , q u i fuit v n u s E
c
eptus erat corpus, & (juta tile dtes celebriiate Purificationis ex d i ó l i s e x t r a t l o r i b u s , peruenerunt ad manus R . P.
impeditusejl, poftrtdievtcoleretur, loannis Maldtri Antucr- lacobi T y r i n i Societatis lefu. $t i d e ó r e q u i í i t u s ego
pienfis tune Epifcopi auftorttate, mfi'ituu. Aéla porro hutas N o t a r i u s i n f r a f e r í p t u s p r s f e n t e m fidem f c c i , m e f u b -
F o r t u n a n , / / i í / e w vtalterius, dequo d i e u egimus, pemtus fcripfi, & m e o f o l i t o f í g n o fignauu aiteftanu
nobis incógnita funt. Adfcrtbemus bic Romqni tabelltonii í n - Ita eft. E g o Matthseus S o r c i u s p u b l i c a s N o t a r i u s Notario
jlrumentumtquo declarat vnde & quando epjfd eius Reliquiat Capitolinus. publico*
quando Tirino donatA. A l m s V r b i s C o n f c r u a r o r e s , D . Mattlic-eum S o r c i u m
3 Die x x i v Nonemb. MDCXXII R o m a e . F i d e m noftrumeíTe publicum fidclemque Notariuin3fuiíque
f a c i ó ego N o t a r i u s publicns í n f r a í e n p t u s , qualicerde feripturis femper & v b i q u e fidem adhiberi reftamur:
anno MDCVI, d e m e n l e S e p t e m b n s , v i g o r e q u a r o m - & i d e o praefentes fieri i u l l i m u s , noftro fígillo valla-
ca muerto d a m l i t t e r a r u m A p o f t o l i c a r n m , á P a u l o P;ipa V f c l i - ras. D a t u m d i e x x i v N o u e m b . MDCXXII.
S.CallfJii cis r e c o r d a t i o n i s , E x c e l l e n t i l l í m o D o m i n o l o á m F e r - Fabntius Vallatus Secret.
efoffo n a n d e z P a c h e c o M a r c h i o n i Villena?, t u n e pro. R e g i a 4 U í c tbi. Co/i)H«í S . I n n o c e n t i u m p / ? o áuplic'udie ix
ptr Mar- Maieílate Cathrtlicá Oracori apud cunulcm Ponnti- ,/ÍHj7tt/í/;S.Cyrinum X11 l í / n i j . S . C e r e a i e m v eiufdem.Oni-
chionem
c e m . f u b d a t u m R o m s e a p r . d S. P e x r u m die.v S e p r e m - n n m rebqutartm qu&in mftrá baC dáe ajferuamur, áabi*
Viüertii
bris MDCVI c o n c c l l a r u m ; C q u a r u m l í t c e i í i i u i n t e a o c mus alibi catalogum.

Febmatij Tom, 1 He 3 DE
 3 5 °

D E S. C A N D I D O

M A R T Y R E R O M A N O

I . B. V O L A T E R R I S I N E T R V R I A »

111 I EBR, I Olaterrae antiquifima ac nobiltfma m i - 6 O í l e n d i t n r n o b i s ( ¿ ¿ e x n Vecemhris U D C - X . L V \ \ )

Volaterra- tas, ínter x n principes Etruruolunbabita-y
ni tnter tá dem fide & g r a í t á populo Romuno con
Etrufcos
luneta, vt de em mcolts Cicero in orat. pro
elim pote-
tes, domo fuá lita pradtcet: H o d i c q u c , wqutt,
V o l a t e c r a n i n o n m o d o cineS) í e d etianj optimi ciues,
f r u u n t u r n o b i f c u m firnul h a c c i u i r a t e . 5 d m a m ei vrb't
adomnem pojlerorum memoriamgloria , quod ínter prtmai
Italicarumab ipfo Apoftolo Petro, pnufquam Romam perttn'
S. L i n o geret, Chrijitaru religionü rudmenta q u í d a m haujijfe dici-
ciue glo- t u r , ac dein(ecundum orbt Pontificem, prtmum Latina origi-
riantes, m ^ n i u i n dedit. Pofl tot atatts, acMci$UüdtHelferum9 f t ~
iamnumexícllií non confiantú folüm orthodoxtfidei* fedfm-
cenfiimo cu tu p e t a t ü , tum (derorum procurattone mjjlerio-
r u w , t u m C&lttumcujlüdiendis ac propagandu hononbus.
- 2 JAulti [ á i u n d u m eji emm & grato prdconlo nerum ac
B fepiM declamandum) multt, mquanh virt erudttuex omm or~
p u multU, diñe omntbufqj popultíSHulti Anttftttes ac Principes, pofiquam
quiopus diduére quid de Sanftorum Afits tnoliremur, m t t é vel MSS.
noílru de códices, vel pr&lo etum excufos-, ad nos tranfnnsen, ne resge-
SS. tuue-
ftai ¡ui ordinufamilimi aut nattonú tgnpraremm : qmbm mft
runty
maximoí deberé nosgratiai confiteamur, n£ nos & ab San-
éiorum, quos laudare conamur^ humanitate longipmé recede-
tnus, & tndignt quoque fauore mortaltum m e n t ó tudicabi-
mur. Nulla tatuen, (quod faten fine tnufdtaltcet) nulla, i n -
quam, vrbs, vel congregatto, etiam facrorum bominum, ad-
huc Volaterranorum ftudium velfuperautt vel aquatiit.
•3 Pojlquam emm confiltum nojlrum de Sanclorum rebus
gejiu vndique coñquirendu atque illujirandú apud eos percre-
butt, confejitm publico confúio dtcreuert» vt atunes memorfa
publica Sanftorutth (en cimum, [eu aduenarum, quorum tjlhtc effent
auflorita reliqim, iHustnpmo Antiflite N I Q O Í Í O S ¿ c < : h t n o a p n -
te ómni- íiente, accuratifitn¡v lujlrarentur. Lefii ad eam rem Primores
bus reli-
Senatus & Captíuli > quorum omnium alibi nomina expri-
quih &
JacrartU memus, perennibus profecto digna emomiu. Rt ommum, qud
Jperluñra- m vrbequdi^ m fuburbsü funt , Eccleftarum ac coenobtorum,
tu, magno labore & fumptu , per luflr antes [aeraría & anlnua,
qutdqutd reliquiarum ac facrorum monumentorum repere-
runt,publict tabtUionü opera exaclé & eleganter defcnbt cu-
r a r u n t , & bene longum de IÜ commentartum ad erudtttftmum
¿rreligiofiflimum Patrem D . C y r i n u m S a n í t i u m ^ r í Z / w á
í tlde ^nediái}Sacrdi Theologia in Pifana academia Proftjforenh
hsadms miferunt, vt ad nos deftmaret: quodper R . P . L c o n e m S a n -
tntferunt, d : n \ m , fratrem fuum, Societatis nofin Sacerdotem, t r a d i t ü
in Romano collegio philojophtcü Theologicifcfe fcientiU, ac l i -
hrii editis celebermnum, caratum : vt heruui vtnquemaxi-
was e t t a m g r a t i a í debsamus.
4 Eum nos commentarium ad v lunij, quando S S . l u í l i
Epifcopt & C l e m e n t i s Presbyteri, ciuttatü Protectorunuan-
edenlum- niuerfarta celebritas peragnur, aut fuubi opportunius vtdea-
íur> integrum dabimus, ad illujiripmtt rehgiofif tm&c^ vrbU
fempiternam laudem. Alibi ad altorum natales Sanftorum,
qudi ad fingidos propne pertinenc, breutter delibabtmm.
5 Atque boc qutdem d t e m Ison.Vebruarij S . C a n d i d u m
Martjrem venerantur, cuim non ita prtdem Roma reliquias
coluni J
acceperunt. Extflimant emm ( vtt de S. Fortunatoftatuijfe
Candidü, hic AntiurpiA Noflros retulimus) lUum C a n d i d t i m effe, cu-
ius, ac plunum aliorum, Rom£ martyrto defunclorum, extat
in plunmis Martyrologifspndie confignata memoria, quo t x -
men die ob (olenmtatem Purifcauonts , conftuui ilit publica
veneratio, Officto Ecclefiafiito f a e n f y exequenda, non potutt.
Non eíi cur tdem necneftt C a n d i d a s , pluribus dijputemui,
I t a incitatocommentam Volatenani, de Ecclefu Cathedra-
Its r d i q u i ú ¿gentes:
S. C a ñ d i d i M d i r y n s caput, c u m eolio, p e ¿ t o r e & h u -
mcris;cuius Matryroloamm Romanum iv Nonas
F e b r u a r i j m e m i n i t ; ( e d E c c l e f i a V u l i e r r a n a e i u s f c f t u m cuiusca-
i n N o n a s d i d i m e n í i s r e c o l i t , o b P u n f í c a t i o n i s M a - p " * ' « a?-
riae V i r e m i s c o n c u r r c n c i a m : q u o die eciam f o l e n n i - ^ ^ ^ í^íra
ter per c u n t a t e m caput ems derertur. I n t e g r u m C'115^^/,
caput in argenten i m a g i n e r e c l u s á i n u e n t u m c f t . H a n c
S a n d i e f f i g i e m , é p i o r u m l a r g i n o n e , P. M a r c u s C a f a -
rellus, p r o b i t a t e m o r u m & a n i m i d e u o t i o n e infignis,
f a c i e n d a m c u r a u i t . I l l i u s caput é r e l i q u o c o r p o r e a d
ecclcíiam Cathedralem delatum fúít á D . Anguftini
E r e m i t a r u m t e m p l o . R e l i q m i m c o r p u s in f a m i h ^ F e o -
r u m c a p e l l a , ¡n d i c t a D . A n g u f t i n i e c e l e í i a . c u f t o d i t u r .
7 Ceten eiufdem janfti MartyrtsreliquM, HiexviDe-
cembrü MDCXLVII vifitataita memorantur meodem com-
mentarw.Stziwn praelcntib'us a n t e d i ¿ t i s , p r a £ f a t u s P r i o r E
(loannes Ventur 'm Pifamu) Se D o m i n i D e p u t a t i S. C a - '"'P14* * '
tharinae c a p e l i a m petierunt.-in e a d e m per f e r r e a m c r a - ^ P^'.
t í i | i i l a m c u b i t o v n o & d n r . i d i o alta'm, palillo plus v n o „ ^ w >
altam í u b altare a r c a m ligneam inauraram pofitam
e í l e v l d e r u n t - , & á c o r n u epillolae o í l i o l u m d u a b u s o c -
c l u í u m (ens. C l a u i s vna á D . G a m i l l o B a u a . v t i D . / E -
m i l i j de F e i s g e n e r o , f e r u a t a r - . q u a m c l a u e m eius n o -
mine, quia a d u e r s á laborabat valetudine, D . C a n o n i -
cus Alexandcr Bauadctulit, Altera vero tradiraeftá
P . Baccalaureo F . M a r i o loannellio V u l t e r r a n o , illí
i a m c o n c e l T a , vti a n c i q u i o r i é F r a t n b u s i l l i u s c o n u e n -
t u s filiis. I n d e á P . P n o r e & F r a t r i b u s a r c a c u m F e o -
r u m gentilitio ftemmate inaurata;ex d i í t á a r a ad a l t a -
re m a i u s d e p o r t a r a f n i t : q u í E b i n i s , vt í u p r á de o í l i o l o
d i x i m u s . e f t referata c l a u i b u s . I n i p s á a r c u l a m p l i i m -
beam, ñ a n n o per i u n ó t u r a s f ü p e t f u í o l D e n é munitam
reperimus, quam Magiftcr T h o m a s G n e r r e r i u s ad id
a c c i c u s a p e r u i t . I n e a d e m S. C a n d i d i o l í a v i d i m u s , e x -
c e p t o capite, q u o d ( v t í u p r á n o t a u i m u s ) i n C a i h c d c a -
|i ícruatnr ecclelia.
8 H u i o s M a r t y r i s c o r p u s , vt a í T e r i t u r , fímul cum ^ ^
d u o b u s ahis.ab V r b a n o V m P o n t í f i c e M á x i m o E x c e l - v m ^ w í i -
lentiíliuíae D . Kabellae de M e n d o z a , v x o r i in f e c u n d o tuDuctjpi
l o c o l U u í h i l í i m i & E x c e l l e n n l í i m i D . P a u l i l o a r d a n i Bracciani»
V r i i m D n c i s B r a c c i a n i , d o n a t u m o l i m fuerat. Illa v e r ó F
anriqnae í e r u i t u n s i n t u i r u , q u a m V r í i n a e D o m u i prae- a^e^jE
didus D . Eques y£milius, quondam C o f i m i de F e i s , ^ / ^ j ^
Patricios V o l t e r r a n u s , fidclcm & d i u t i n a m p r s í t i t i t , Patricio
p r a í n o m i n a t u m S. C ^ n d i d i c o r p u s e i d e m E q u i t i libe- Volaterra-
ralillímé conceílit. Q u o d lile in f u a m c a p c i l a m V u l -
tertse, m DIOI A n g u f t i n i t e m p l o , d e f e r e n d u m c o r a u i t :
h a c t a m e n c o n d i t i o n e , vt S. C a n d i d i c a p o t poflet i n -
d e ad C a t h e d r a l e m d e p o r t a r e j í i c u t portea a n u o MDC-
x x x m t r a n í l a t u m foit. V t v e r o f a n d i M a r t y r i s r e l i *
q o t a s c o g n o m m o s , arca á p r a í d i f t o artifice foit p l u m -
b o ( n p e i t u f a liquenti.-capfula tScara i p í a a m b a b u s foe-
r u n t o c e l u f a c l a u i b u s i q u s d e f e r e n t i b u s funt r e f t i t u r ^ .
9 UACtbide S. C a n d i d o de eo plura a h b t r e p e ñ -
muí;pr¿terquam qu)d nomen tn multü Martyrologiü celebre-
tur , fi veré vnuseft ex tllis x x v n i , q u i i v Nonas Februarij
Romcmartyno perfunctt mmoruntur. De cetertí Sanétts no-
h i l i f i m & c m t a t i i a l i b i ; tn quorum tabulas confidtmus interea Cel£ " *
fore vt referaturKzphacl Maftaeos V o l a r e r r a n u s , «OWÍ- ^ f j ^
tategenertf/criptorum copia & elegantiÁ,fed contmentia pr£- cpinwne
ferttm, modejltá, vií£ auíieritateypietateJongé clarifimus^ac Raphacl
pofí mortem in magna apud mullos habitas Vtntratione,cor- Volarec'
pore ad annos plures incorrupto. rT/^r

D E S. I V L I A N O
A V T I S I O D O R I
ÍÍC111 / \ ^ " " ^ M ^ n y r e n ) iradunt Hermiiniiui Greuen in
l \ l FEBR. ^¿áíí. ad Vfuard. MS. Floranum, Mauroiycus, Fe~
Katalis s. Ueiuí, Ferrarius. Dubtum erat nobis, qnta mbil a'.iud de eo
l u l t a m M . prodsbant, num ^«f/Hoir¿e laliani, [iue Antiochm, c u m A-
cía dedimus ix lAnuanj autcerté Bnuaienfis de quoagemus
x x v m Auguftt , agentureo die Autifiodori cetebrttas, a l i -
quaúereUqutarimi Tranjlatio, Certtora prompfit Saujfam,
DE SANCTIS MARTYRIBVS
B L A S I O
I I P V E R I S, V i
Commentanus prxuius*
jf 1 S. BUjí] na fallí.
Ebaftia vrhi Cappadoci* P/d/í-
SVB LICI- í
máíum hb. ^ cap. 6 ac Plinium lib. 6 cap.^
Mío IMP.
III FEBR, mifa Aftu Sanclorum & vetuflts Martyro-
Sebaftit, lagus celebrata; Armcntae aiinori á p l e -
f tfgue recentiorum t n b u i t u r : quia forte a-
{Cappado- dein fuere, quam tilorum Siriptorum £uo, conjlttutt h m i -
CÍA vrbe, tes Cappadocix, qu<et vt Plimus eodem lib. cap. S ait, p l u r i -
Arme- mis fuperfuía populis}longi{íímé inrroríus reced.bat:
nui) tn Sotitia cene Eccleftarum Gr<£cá & Eatina ea Matropolit
Jiatuitur Armenu i . Ipft adeo concilio i Nicano fubfcnpftjfe
¿/c/íwr Euloguis Scbaftenus, prouinciíe Armenia; m i -
noris» Mulneamvrbemnobilitauere Martjres, fub Diocle-
íianoprxfertim, acdeinde Licimo. Ab illo mtfíi ad exfcindeit'
dam penitas in Armenia (? Cappadociá Chrtfiianam reltgio-
nem Lyfias & Agricolaus, ambo Gract genere, ambo fuperfíi-
tiombus idolorum mire dediti, adhdtc ingenio & ehquenttJí
fuh Agri- prompti, Índole autem feroces; vti m SS. Euflrattj, Eugemj &
ot"0 Pr*"* fociorum Aftis memoratur x 111 Decembr,& IHC mfra ex co-
dice Baroniam.Et Lyfm quidetn iuffus TTCC^COVTUV AÍ^KTDÍ-
VÍWV tRniiomueiv , omnia limitánea tutari j alier vero
Tvivlns ÍTWÍ^ÍOU; Tiúans *^%,>íi' ^ l i m i v , totins prasfeótu-
Q rae í m p e n u m adminilltarc ; vt 'tbtdem dicitur.
z Multos bi peremére Chrifliarios^rorogato mde a Diocle-
multi tiani temporibtu ad Licintum vfque regimme, Et fuhDiocle-
Martyres: tiano quidem, Duce Lyfta, Agricola'o Prafide.palmam mar-
tyn\tulere,quos dtxtmus, Euftratjus, Eugenius, Anxen-
nus, Oreílcs, Mardarins, alitq3:fub Lictnio v e ú , eodemó^
Prxfide Agricolao. XL Milites, de quibus i x Martijagemui)
Carterius, Styriacus, focij n hlouembns; & Miraculo-
in hls S. rumpatrator BUfius Epifcopus,iUÍus memonam Ecdefía Ro-
Blafius mana m Februanjcelebrat,Gr£cixi. Et quidem m Februa-
Ep.
rij ifla babel MS. vetus M a r t y r o i Brugenfe, MSS. S. L a m -
berti & S. Laurentij Leodij, ac Lobienfe quod eft Adonis: S.
quieoíitur Blaíij Marcyris. At MSS, S. Murttm Treuins, ac Tornad,
$ tebr. Láilienje-, S. Mariis. Vltratedt, Domusproft¡f<t Societatts lefa
Antuerpt£ ; S. Blafij Ep. & Mnnyns. Rabanus, Noí/jm/J,
Bedavulgatus , ac MS. S. Maximini Treuiris : In Scbafliá
emítate Cippadocis , Paílio fiinóti M u r y r i s Chriíli
Blafij Epifc. qm fnb Agricolao Praeíide capite trnnea-
éusjdim duobus pnerulis, filiisynins mulieris de illis
feptem, qníE per praídicationcm eius confortatse, íub
. eodem Piffíide martynzauernnt. P/?/ÍÍ/'¿/i;ííí/r/;/í(w/oH
exemplary quodoltm futt AHguflim H u n n ú t : A p u ó Scba-
ften C a p p a d o c i á ciuitatem , paílio S. Blaíij Ep. qui
33
M A R T Y R E
I N G A L L I A . I.B.
dum infuppJemento GaÜicani Martjrologij adhunc d i m í t 4
f c r i b i t : Autiíliodtfn S. íuliam M.irryns.pro hdei,qi)am conun/íi
acccperar á S. Pcrcgrmojllius vrbis Apollólo acpro- Sif^iff-
tomarryre, animos'á príedicarione irocidati. Adepta no Ep.M,
hjtc retnur é Breuiarto Auttftodortnft, alufói n;of¡umen¡utquce
non vidimm. I n Vita S.Peregnm, quam x v i Matj dabimm,
SAü\\an\ nullafuentio. Mijfus d u i t u n n Gulliai S. Peregrinas } Chtijii
ab Sixto ¡i Papá, Valenam & Galltem temporibus. ftculo.
SEBASTEN1S
E P I S C O P O,
l M V L I E R I B V S,
I. 1K
tnnhornm patrator miracnlornm, flib Pr^íide A g r i -
colao, poíl dmtinam caefionem atque íuípeníionem m
ligno, vbi pedlmibus ferréis c u n e s eius diírnpta; lunt} ^
poft teternmum c a r c c r c n i , ac demerlioTiem laci,vnde 'v
faluus exiuit;inbentepraEfato Indice, capue cum duo-
bus pueris truncatur. Nouillimé vcróíeptem mulie-
res, quap guttas fangnims eius defluentes coliigebanc,
deprehenía? quodeíTent Chriílian£E,poft dirá tormen-
ta gladio percuílíe funt. Idem habet D o ü n n a l e Clerico-
rum & M a r t j r o l . Colohienfe , ambo amo 1 4 9 0 excufa; &
plunma MSS- Vfuardt nomine p r £ t u u U t a , in quorum tamen
nonnullis prouincix nomen omiititur.Agunt deeo quoque Ca-
mftttí, Mjurolycus, Galffimui Feticim, Floranum* In Roma-
no Martyrol. paffus diettur, Sebaftaf in Armenia ; (¿rtllud
refléemendatum, qubd feptem i l U mulleres non noniíJimé,
Vt in Vfuardo habetur,fed ante c a m gladio percuffí dicatur. * c n c i s
3 M S . Martyrol. monafterij S. Rubarij , Bed*praferens n t e b r .
nomtn, 11 Februanjiflababet.ln Sebaíle decollario S.Bla-
fij Ep. 8c Marrk Eiufdem wenftsdie x i Mtnol. C r u . Nata-
lis íand:! Martyris Blafij Epiícopi Sebart<-E, qui M a x i -
miano Imp. palíus eft. Plemüs Metwa tn Leftione & vari»
canticis. At Latina Mariyrologia non pauca eum x v Februa-
rijreponunt, & qtwdam Blaumm, (i//<i Blalmm ^ f / / 4 « f . ¿ j ^ j *
Vfuardi vetus MS.quod tn mónafterio S. Germam Lutetu af- p
feruatur , eiufdem Martyrologium excufum LubíC£ an. 1475
MS. Domuí propffz Soclefu Antuerpia MS.Ecckfu S.Ua-
Tí£ Vltraiecli, Molanus in 1 edil, eodem elogio eum celebrant-,
quodnu.iex Vfuardo Hunn£iretutimus. Prolixiusaliquantb
habent Ado & Notkerus, qui refte tllud annotant, ipíb ad-
huc agonizante, íeptem mulleres beatillimas . . . dato
pretio íanguinis , vitam rneritas aeternam. M5. F/o?íi-
ríMfrtí Apud Sebaften S. Blaíij Ep.& M . MS.S.Rtcbanj:
Eodem die S.BIanij M.cum v u mulietibus¿<<: 11 pue-
ris, Vetus Román, a Rofvveydo edttunr.Apad Sebaften paf-
fio S. Blanij Ep. M5.5 TrcM/í'/i; Apud Sebaften .
Blauij Ep.qui fub Prafíide Agriculano in ligno rufpen-
fus.vbi peótmibus ferréis car'nes eius ({iruptíe íunt,tán-
dem capice rruncarur. Referí eum quoque CuHiftus tilo diti
& in (pelínuádeliteftenii aues ctbumMiultjfe fcnhti, quodex
Petro de Natal, accepifft videtur, aut vetenbus Bremariis- in
quibus id quocfcmemoraiur,vil & Aclis ex MS.Baront)wfra6
§ 77 S . ^Blafij ¿etas. A S i a q u a d r u f l t c i d .
Cía S. Blafij defcnpferat RofvPeydns ex vetu(¡o M S . AÚa e¡uí
monajierij GUdbacenfis 1 q t u nos cum H S S . S . M A X Í antiqn^i
H c 4 mini
 D E S S . B L A S I O
53i
AVCTO. tmm & S. S L t r t ' m T r m r i s , ac Murchianenft , & Bomni
&t x.b. Mumbruijediítom* contuhmus: eadetm^ txtare in MS Eccle-
A j U S.Svvtbinim C£¡um-infuld didutmus aloanne VVümiO)
etufdem Eulefu Decano, viro doclifsimo aique humanifsimo.
E¿dem habuit Meuphraftes ac paullüm expoltuu fuo more;
qu£ LtpowanUs ¡o.^aGentiano Herueto Latiné verfavulga-
utt atqueexeo Sunus: qnamnos edttioneniy & Gncumex-
eíHplar, fubinde m Annotattombíis ctíumui.
5 Alia Afta paullb proltxtora fubitttemiií é MS Ecclejii
aliafufio- s Martini Vliraiectty qu* & Culoma in MS. cutufdam Car-
M* tbu/Í£ Tburingkj: extare accepiiiius¡& quondam exalto ve-
ten códice nobis obtuitt vtr nobilts Stepbanus SekemkiH^tus,
Canontctti Ofhabrugenfis, prudentii & Ittterü e x m m t m a -
gno honorum ommum doloreante annos ahquot vita fanclus.
Ex m A fta dejuntptifunt qaA m Breuiario Mindenfi an. 1515
edito babenturlecttones.
6 Alta ex mfigm M S . Pafsionali monafíerij Bodecenfp
Cumniíorum regular, tn dioecefi Paderbonenji, nobn comihu-
ttem alia, ntcautt loannes Gamanfm nofíer. Profitetur Auctor tn Pro-
logo, B. Blalij p.<ilionem , iam ancé-quidem ftylo mc-
monar dedicam , íed miilüs idoneé, je, deuotum laü-
ab auBart d . i r o r e m . / ; ¿ / v m d i c a í T e explicandam : & n o n ex pro-
p£< enm reruiá, (ed t x dcbiro l.iiií/cm hanc qUantulamcumque
Janato, ^ ^ ^ j . pJtl.ono obrulillc , qnippe qui de ipüs faucibus
morcis c r u r u s vitas vigeret reftitutus, U u porro[crtpior
alia illa Acta, quá fecundo loco damus, non vultt, vt perjpt-
ciet qui caput tertium vtrorumque contulern.IÑon témete for-
forte fagU tajsis conitcm quifpiam, h£c Acia ejjj. qu<t confcnpjijfe dtci-
noídb Ep. mr Regtnoldiií x i Ail¡ettenjís Eptfcopus.
uítitett. y Dtuerfa ab bu juni Acta qu& ita cttat B^roniut in Nlí-
ttlta ex *** a^ M-Miyiol. Rom. boc die: Habemus eorumdem La-
M ¡ Bare- tma excfnp'aria peruetutla, q u ^ in quibm'dam Eccle-
njjh Icg' confueuecunt. Ea ad ms Roma aüata, hic quoque
vulganda cenfuimus, non (ola pbrafi a tribus prtonbus difcre-
pantta Ex lis fumpta funt Leéltanes, quat Micbaél Monacbiu
inSanctuano Capuanopag tn Oficio buitudiei^quod r i -
tu duplici CapuA peragttur, recitan ¡cnbttybóc exordio : Bea-
riüictms Blaíius Sebaftes ciuiratis Cappadociae Epiíco-
pus, poenales expaueícens iníilidus. Refte vero antmad-
uerttt, fine dubio accepra hace ex aliquo ccxru l o n -
alia edita, g1011 antiquo. Recital quoque compendum Aftorum S.
Blaftj Vitueitus Bellouacenfis in Speculo lib. 12 cap.tf & 4 6 .
S Antonmui p a r . i . t u . S cap. 1 § 10. Petrus de Natal. lib.$
cap.7<)-& 76. ac plertque recemtorum. Pecultarem de S.BIa-
Í10 libellum Italué edidit an.iGft Camilla Tutinus Neapoli-
t a r m , qut Acta Baiemana & forte Petrum Equilmum fecu-
tus. Cttat ti cap. i z a l i a m Vttam.quam non vtdimWf [cripta
ab Andrea Matth£o Monacho, Canónico Ecclefia Ebolttan£,
C 8 Intemporemanynj S.Blaftj apgnando non omnes con-
fenttunt. Conjlantm Feltctus í'ub Diocletiano an. C h r i -
ft) CCLXXXVII coronatum. hcer alij ad luliani Apoftatae
t é m p o r a teferanr,íwgM/f. Eumdemannum CCLXXXVII
flatutt F oraríj auftor. Cantfm & Afta a Monacho citata,
^ c c L X X X v i i i . Galeftmus. & qu* é Baronücodtce damus A-
pviemar- "^.lub Uiocleciano occijum vtdemur ajferere. Menologtum
tyrtum ' Gracorum fub Maximiano; Galeno, opmor, ü emm Onen-
fubierit: tem poji Dtocletianutn obtmuit. At Mensa. Afta fecunda ac
terna, Gobelwus m CofmodrM.6 cap. 15 Baronm in Annal,
íú.3 <I«.3ÍÓ ««. 45 lub Licinio.
9 Rextt quidem Sebaftenam Ecclejiam S Blafim tempore
Dioclcttani c ü m S . Euftrattus martyrium feett. In e'm Aftts
fuh Vio- XIII Dtcembr. ita habeíur:EpiCcopus aurem ciuitacisSc-
baftenorum eo tempore latebat propter perfecutio-
cleí.tiili-
tejat: ncm, qui n o d u venu ad eum, 8< dans cnftodibus pe-
cunns ingreflus eft ad S. Euftratrum : audiuerat enmi
de magna eius (apientiá, & q ' j ó d PríCÍidem cum dus
fuispudore afFecerat. Et cum fuiíletintra cuftodiam,
pronus cecjdit in faciea),& ^ a n ó t u m adorauit, dicens;
Bc.irus es, fili Eüftratj , quod Dominus Deus rantam
S V.uftnt
tibí dedent vitturem j memento autem mei quoque,
tt- rogo, Refpondit vero S. Euílrarius : Ne íic facías,
Vifit, P -cr fpintualis : ícd ad eam.qiíae efl: tibí dará , digni-
tatem adípiciens, expc¿la hoc á nobis implcndum t i -
E P . E T S O C I I S M M .
bi d e b i r u m . C ü m ij e r g o ( e d i í T c n t , dixir E u f t r a t i u s érC.
cemmendafet tefiamentum fuum. Epi[copusfacrtfictum offtrt,
prabeifo M a n y n E'Acbanstiatn.Tvii e r g o i(íá n o c l e m a n - etjj E«-
fit E p i l c o p u s a p u d S. E i i í t t a t i u m , c u m a u d i e n s , de v o - chartftid
l u p t a r e m c a p i e n s ex I c r m o n c M i r t y r i s . C u m mane f'*^1*'*
a u t e m f a ¿ l u m e í í c t . receirit,iubens e u m v a l e r e , & p r o -
mittens í e n i h i l p i í e e i i t u r m n c o r u m quae i n l u o te-
ftamento ftatuerat.
10 N a r r á t á d e i n d e E u f t r á t i j m o r t e , a d d i t : S ¿ n & i G i m u s
vero Epilcopus Blúíius , c u m Saii¿li a c c e p i l l c t reli eius iefta-
q u i a s , eafque c u m S . O i c f t i s r e l i q u i i s c o m p o f u i í í e t , Ttientum
eurat.
é a i m p i e u i t , q u ¿ m a n d a t a fuerant i n r e í l a m e n t o S E u -
ftratij. N o « exprmútur Btafíj rwmen in Graco exemplari,
quodbabemui, Aftorum S. Euíirattj. bubmt id Lipomant co-
dex: & confentiunt Menta, q i u x n 1 Decemb. de S. Euflra-
tio ifta habent: l i b c l i u m (ui t c f t a m e n t i (TÍV l o p o v l f a ¿\au-
TK&MS u o l S ) S. B l a í i o E p i í c o p o in carccrc n a d i d i t ,
á q u o & i m m a c u l a r a m y f t e r i a p e r c e p i f . / « elogio verh ip vtpatet í
fius S. Blafij x i Februarij: H i c fuiíTe d i c i t u r , q u i tefta- Veteri pi-
¿ittrá :
m e n t u m m . g m M a r t y i is E ¡ i f l r a t i j , p o í l m o r t e m eius,
p r o c u r a u i t : vt in p e r a n t j q u á tela i n u c n t ü s eft depidus
S. B l a í i u s , m e d m s í l a n s í n t e r q u i n q u é M a r t y r e s , p r o -
x í m u s S . E iftratio , a r q u e ex e i u s m á n u v o l u m e n te-
ftamenti ( T o y l c f c o v l i í í ^iátTL¿^ícos) a c c i p i e n s .
11 Si eodem aniio,qhO S Bmjius.certamen confummarunt
XL milites dte i x Marttj, vt vult Baromits, oportetfiattm ab eius fue-
e'm excejfu eleftum tjfi ¡uccejforem. Nam cihn eortrm reli- cejfor Pe-
truiy x t
quia ejfent tnprofluentem á b u é l t , pofl dies aliquotab tpfifmet
Martyru
reuelat<£ fünt E p i l c o p o ciuitwtis illius; cutus tamen nomen Jepelit.m
mnindicant Afta Latina, at MetapbraHes dtferte : fed t e r -
tio poft die ciuitatis E p i í c o p o P c t r o per v i f u m M a r t y -
res a p e r u e r u n t , q u o i n l o c o reliquias f e r u a r e n t u r . Hic
Vero P e i r u s non din eam Sedem temut, nam, vtt fupra d i x i "
W2tíí%Eulogius [aliis E u l a l i u s J S e b a í l e n u s A r m e m a e m i -
n o r i s E p i f c o p u s Concilio N/f<£«o 1 an. c c c x x v ¡ubfcnpfit.
jf l l l S . B l a j t j celebr 'ttas. Templa,
12 \ y f Agnis populorum ftaditi fufeepta erga S. Blafiuifi
I V J L reltgto, eapottfsinimn caufsa.qubdpuerorumatque
animalium morbis pr&fentaneum ftfabeius patrocinio reme~
dium : nam horum ¡enfus plebu antmos ( & f u n t ht feré a i
pietatem prontores) pracipue affiett. Longum ejfet recenfere,
qua. eum celebritate JUclefu plunm*. venerentur. R iguns, in S. Blafi'f
Daimana, vt p n m a r m e m Reip. Paironus, folennuer t o l i - feflii alibi
folenne i n
tur,fejiiuitate ad quatnduum prorogata: eiufa effigtes in om-
popule.
nt tllius Reip. monet a exprimí dtcttur. Beneuentam tn Italia,
Vtt Manus Vípera tefiatur, eum ínter vrbüfua Tutelares ad-
f c i u i r e , fejiuwj^enucx praecepto ECCIC/IÍE f e r u a r i / ó / e í .
Idem Mindsad Vifurgimfaciim oltm, tdem Lubec&.patet ex
earum EcclefiarüBreuiants huius a n n o j ^ i ^ i l l t u s i ' i ^ e d t t ü .
13 Gract eum ampltfsimt ojficij uremonia honorant: Ro-
mana Ecclefia ojficto 3 Lefttonum. Sequuntur Latina omnes,
alibi J » l
nififiquitmamaltqutdfibipr<zfcripsere\ vt Capuana, qua,
píex á u t
d ú p l e x Offiiium recitat, Monacho tefte & Spoletina -.dice-
femidtt'
ceftsNeapolttana , & Canomct regulares S. Saluateris, Ce- plex,
m i d u p l e x . ^ e m i d u p l i c i quoqueritucelebratur tn dtaceftbuf in ltdliát
Salmanticenft Pampelonenji, Contmbnccnft; d u p l i c i tn Pa- Hijfrantá,
lentina, Segoutenft, Valhfoletank, Compoflellana, EborenJi\
infa Ecclefta Cathedrah Segunttna , ac ciuttate Ajluricen/i.
S c m i d ú p i e x tllt offinum fine i x L c d : ¡ o n u m , decernunt
Breuiarta Sagienfe, Ebroicenfe, Confiantienfe in Normanniá,
GalliÁ,
Andcgauenfe. Vtrdunenfe,Le>nonuenfe, monaíterij S. Vtftoris
Ma(stlt£. d ú p l e x Nouiomenfe, Regienfe, & moáernum Pa-
nfienfe. Seque Gallorum pietatt Belga cedunt : i x L c ó l i o - Belgif}
n u m off cium prafcribititr tn Brugenfi Breuiario a n . i ^ i o e x -
cufo, Morwenft a n - i ^ ^ . propno Atrebatenfi an. 1631. Dii-^
plex in Audomarenfi an 1518. A n t u e r p i m f i i ^ G . V l t r a i e -
ftenfi 1518. Nunc Vltraieftt 3 L e d i o n u m eft. Antuerpia fe-
m i d u p l e x , d ú p l e x Tornad. Addamus & Germánica. M o -
nafterienfe an ¡ 489 flatutt vt V i L c ü i o n c s m u e m t t r , v t i Germa»
& Conjiantienfean.xsbi'. aftan. 1575 ix L e ó t i o n e s , v t i &
KaceburgenfeiVVormactenfean.itfGjüldsshim^
faffmenfp
 íí.í F É B R V A R í I.
A Pjjfaumfeamlíjuum k f m u m , Hetbipolenfe item antiquum
ac nouum.Vienñenfe, Auguliunum.Olomuanfe.ln Érfordietj(i
<(». 1518 d ú p l e x erat. De Mtndenfi ac Lubecenfi antt dtxi-
muf. ^ionomnmn Eccleftarum ¡uppetum nobü Btemar taquee
qu£ habemus, percummuí vmuerftftdqtuadmanum trant,
Satii tdoneum id dommentum ejl publictm D t u t m buhe
pietatü.
14 Ojiid templa dicemus, eiits nomini dicata ? Vt omit-
f impla ei tamus qnodtn ipfo m a n j r i j loco Sebaftem pofuere, qudé^ alta
dicntá, pofl in Afú condtta funt j de templo etm Coníiantinopoitxdi-
'Conjlan- fuato i:a babent Menta: KK&lcy SÍYÍ dvlS avvot^ií CM rtó
íinopoli, (¿yicújeeru) d v l S p c í ^ v ^ ' o j j T w or?í TrKvjaíov r S o i y í x ' k m -
5 ¿ t e (p;AíV7T« ¡v TíTf MíhTioíSx. C c l e b r a t u r eius f e l U -
uitas in f a n d l i d i m o c m s t e m p l ó , q u o d eft m x t a t e m -
p l u m f a t K Í l i A p o f l o l i P h i l i p p i m M i k i a d i s rice, vel re-
gione, aut forte sitbus. Infold vrbe Roma quinqué confeerd-
taí tüi ecclefias enumerat Oclaum Pancuoluí. Du& oltm Be-
Seneueti, Tieuenti fuere, M a m Vípera tefte; vna parocbialis i n t r a m u -
ros, fedvetujiate tonfumpta^jorii altera. Habet Captta facel-
cellum ftbt dedicatum, plures tn dicecefi Ecckftai babuit, v t i ex
antiquií monumentis Monacbiu probat. Canonici regulares
alihi in Congregattonts S. Saluatorii Ord. S. Augufiini , in OfficiU
regno propriis atunt fe Ecclefm parochiales ei facras habere. Plures
iXeapolit extare in reliquo regno JÑeapolitano ait Camillm Tutwus:
B a p p a r u i í í e v i í u s e í í e t , a r q u e a d m o n u i l l c t , vt c o n f t a n - eo apparf-
duas recenfet, vnam Marate£, Auerfo alteram; & hanc d i t k
Principibus 'Somannts fubtpfavrbü incunabula ¡undatamy
datam^fanctimonialtbtu infiituti Benedictm , quxeam et-
iamnum tenent.
15 TÑeapoli dúo ei dicata facella fuijfe feribunt Cafar Énge-
nius Caractolits, atque idem Tutinus, qui atterum ait vulgo
S. l a í i , ftue h f í ] nuncupatum :fed qua de re a centum propé
iteapoli,ob ann^ a ^ a t ' 1 íwfilia erant, nuper [cum pefitlens angina qua
depulfam per Vmuerfum regnumgrajfata, magnam quoque tn tpsa v'r-
angtns, he, teneriorts pnmiim £tatti,mox & adultorum, flragem edi-
epidemidi deraty omnem fuperans medhorum indujiriam quoscorripuif-
J5j
vrbem, á K y g i b e r r ó M - i g u n n n o EpiYcopo pj/r inc/ti- A v c r o -
f u s ) St o m n i a q u ^ h a b u i t m T h u n n g i a a m a r e r n á II¿E- RE t.8.
r e d i r a r e , S. P e t r o F r a t r i b u f q i i c i b i d c m D e o i'eruien-
t í b u s r i ^didir. Eadem habet tpfe Sihafnaburgenfis adán.
7 0 6 . niftquodecíl(fi£ S. Blufijnon memtntt, nec Epifcoputn,
a quo iitttufm f u u Trutmanui, nominal. Ñeque quidqnamtjl
quod non longruat. prater anñum* nam Cbiídebertus Ü i g o -
berti 11 pares lÜc regnabat.qin annODCCxi deceftt.Ettu vxori
Dagobertt mater qtiaaut cutas fuent ignorarifatentur Sum-
martij.tni: bmi, bubemus, eam piffejuones inTburingia ba~
buiffe & fortafsis mdeortam. R i c h b c r t u s , (iue R i g b c i t u s ,
aut Sigebet tuS'. qui K y g i b e r t u s , Moguntwam Catbe-
dram circa ea témpora tenutt, vt ex Serano noílro patit.
17 ÍSobtle extat etiamnum tn Gemianía,dtcatum S B l a r
fío monajhnum , cutm au[pic 'ta ab ipsá prope Diui átate ac- Mon*tii~
cerfit Henrtcm PantaUon Medien* BafiUtnfo, qui ? par. Pro
fopograpbu illuflnum virúrum G a m a m £ , vbtde Cajp'aro ^!^'^H
Mohtore agit butus canobij Abbate,iia fcnbtt: S i t u m e í t il n¡¿
l u d in H c r c m i á í i l u a , i n i l l i a r e viu'í ab o p p i d o W a l d s -
hut. I n eo lo o ( l a t i m p o l i D i o c l e t i a n i t é m p o r a , a n -
no c i r c i t e r c c c , C h n í l i a n i q u í d a m higa eUpíi con-
u e n c r u n t , & a n a c h o r i t a r u m vitam agentes , D e u m
l a u d i b u s c e l e b r a r une. H i í r e c u m S. B l . i í i u s C a p p a d o -
cise P r £ e r u l , & í u b L i c i m o C a l a r e a r m o c e e x u M a r r y r , £
tet p e r g e r e n t , & raundi m i n a s c o n t e m n e r e n t 5 eius tecttpíumi
mónita admiíerunr, &:eum P a t r o n u m agnofeentes,
f u a m h a b i t a n o n e m a b eo d e n o m i n a r u n r . H o c m o d o
plus m m ü s fexingento's per a n n o s ( u m m a Ivimilitate
&: m a n u u m l a b o r e v i x e r u n t : ac B e n c d i ó t m o r u m o r -
dinem profeíli, P r i o r c m elegerunt, caius auípiciis re-
l i g i o n e m iis i n locis l o n g e l a t e q u e p r o p a g a i unt. C ü i ^ i
a u t e m p o f t e á , O t t o n e 1 Csefarc e x i l í e n t e , anno D o -
mini DCCCCXLV Reginbettus, B a r o in, S e l d e n b u r e n
i u x t a T i g u r m o r u m d i t i o n e m , Caefari g r a t i f l i m u s S i

fet fecundo aut fummtim temo dte enecans,conuersa ad tffla- C o n í i l i a r i o r u m p t i m u s , i n piaelio q u o d a m c o n t r a V n -

gitandam 5 . Blafijopem ciuitate, m m i n u i p r i m á m , niox & garos circa Auguftam V i n d e l i c o r u m m a n u m a m i í i f -

muum íct, arquead h u m f m o d i c o n f l i d u s p o í l h a c minus v t i -
remedia admitiere coeptffet, ac demum ommno refedijfet) noui
tnchoatü. l i s c / T e t , t o t u m fefe D e o & r c l i g i o n i t r a d e r e ftatuir.
templi, fané maguijici. tnftgni liberalitate impenfas prafianu.
populo, t a ñ a a Cardmale Boncompagno, Archieptfcopo Nea~ Traque S . B l a í i j m o n a f t e n u m a c c c í í i r , a t q u e ó m n i b u s
politano , ejfe fundamenta ; ac primo tn ea rmjfo lapidt l ú e b o n i s c u m frarre C o n r a d o diuifis, f u a m p a r t e m , C a e - dowfthrí
incifafu'tjfe: Taris v o l ú n t a t e , F r a t r i b u s d o n o d e d i r , & e o r u m h a b í - &tnab-
t u m fufeepit, c u m iis e t i a m per a n n o s x i x m.-gna (an- hatiarrt
IESVS CHRISTVS LAPIS A N G V L A R 1 S .
Divo BLASIO EPISCOPO ET MARTYRI, é l i t a t i s o p i n i o n e vixit. S i c f a d h i m vt m u l t a r u m o p u m ereóium

VKBANO'VIII PONTÍFICE MAX. acceffione ex P r i o r a t u A b b a t i a f a ó t a , a t q u e B c r i n g u s ,

PHILIl-PO I V REGE, v i r p i u s & dodtus, R e g í n b e r t i v o l ú n t a t e , p n m u s A b -

EMANVELE FONSECA PROREGE, bas c o n l l i t u t u s f u e n t . ^

tactente ANNO SALVTIS MDCXXXFI 18 H M Pantakon. Munjlerus quoque lib.] Cofmogr.fun-

primum DIE XIX MENSIS APRILIS. datum á Regmberto monaflertum fcnbtt, cum p n ü s tfihic E -
lapiden*
í n altero eius l a t e r e : remitababitafftnt. Vertlm an tnde á Dtoclettani temporibui
Cardin.
Boncom FRANCISCVS CAROIÑALIS BONCOMPAGNVS colutffe eum locum anacboritas vertfimile ftt, difquirant aitj.
pagno. ARCHIEPISCOPVS NEAPOLITANVS Patuerunt feculo oftauo aut nono p¡j bomtnes j ftue ex aitquo
PR\MVM LAPIDEM IECIT. eius traftus tnonafterio profeftt, (iue tmmedtaté vitam fécula-
j n eo veri lapide capfellamplumbeam pofitam ait,'w qua trid rem ¡olitaná mulantes, S. Blafwin, quem audijfentftmtli r a -
condita erant numifmata. quorum factes vna S. Blaíij ejfigiey tione aliquando vtxtjft,fibi Patronum adoptare , eiufq3 dein
altera Cardindlis genttlttiis tejferis erat infigmta. A d d n u m é apparitione atque adbortatione ad ionftanttam animan. Stf-
plumbo volumen, i n t r a ^ t l l u d b u in papyro fcrtpta: ' y ' 'fpteati f t w m aliquando,quod in Vita S. Ftndant Rhinouienfíi
D. O. M . x v Nouembrts dicitur { & i n j r á § 5 « « . 4 0 referemus) S.Bla-
D i u o B I a í í o Epifcopo & Marryri'TempIum dícarú, fij reliquias é Rh'inouienf cánobto tn Vtcinum faltum fuijfe de-
Francifco Fontana , loanne Antonio Conftantino )ortatas\ Ctllam S. Blaftj tndicari, qu£ in celebre monatie-
I. V . D . I a c o b o Antonio Sauio I. V . D^ Francifco rium poíleá euafit: fttum tn dtacefi Coníiantienft,adflvutum
Ñ o l a Arf. & M e d i e . D o ó t o r e , O e c o n o m i s . Albim,/;HÉ A l b a m , Í/«Í aliquot mtlliaribus fupra Bafúeam u b i f i t m l
Recenfet deinde Tutinus, qu£ fidelif imt popult publico nomine, mifeetur Rbeno ex Gtrmantco ftue dextro latere.
qu£ Principum quorumdani p n u a t á liberalitate, collata f u ad 19 Ouis iam (acella a l t a n a ^ enumeret S. Blafio dicatd,
opus incboandum fumma. invariis GermaniA de Belgij vrbtbus'i Efl ble Antuerpuge- Sacellurti
16 Antiquiftma Erfntti in Thuringia S. Blafij ecclefia rontoconiwm cum facelloS.B\<\U],e regwne ceenobtj Begina- ^ntuer-
fuit, vtexLawberti Scbjfnaburgenfis Continuatore colltgere rum, v ú Rubra.vt appellatur. Memimi illius Caraíiu Sen- P'*"
antiquif eji: isenim fubfinem ita f c n b i t : A n n o DCCVII' D i g o - hanus i n O r i g m . Antuerp. cap. i ^ v b i Hofpitalia &pauperum
ftmum bertus R e x C h r i f t i a n i f l i m u s c o n f t r u x i t m o n a R e r i u m receptacula enumerat. Stetit ohtn vico Claddarpio:huc tranf-
P&f* i n E i f f o r t in m o n t e . . . . & d e f t r u ( í l ; o caftro,mona(l-e- tatum a n . M D X i v . Aluntur iíibic v e t u k y i v cum a m i l l á .
t i ü m S.Petri aedificauit, rogatu A d e o d a t t , vel T r u t - Vtdimm diploma, Romadatum an. M C c C c i x x v quo Car-
rnanni,inclufí, ( q u i quidem tempore eiufdcm R e g i s dinales, P h i l i p p u s P o r t u e n . E p . B a r t h o l o m a e i i s r i t . S .
'fecus e c c l e í i a m S . B l a í i j , quíE f u á fuit m x t a pi a c d i d a m Glemeacis, Ohuerius tc.'S.Euícbij.Maccus ct.S.Marci,
Baptiíta
 354 S S . B L A S Í O
AVCTO- Bapiifta tt.S. Anaftafiae, A u f i a s t t . S . V f t a l i s , S c e p h a n n s
AEI.B. ¿Í. S . A d u a n i , A n c o n i ü s ct. ü , í o a n n i s iiaptiltar S.
^ Balbínar, P c c s b y c e r i , & T h e o d o r u s re. S . T h e o d o r i
D i a c o n u s , certa diebus indulgentiaí centum dierum confe-
runt vijitaniibiíí altare SS. Ai.gidij & M a r u Magdalena in
capclla i n h e m a r i x op C l a p d o í . l e f t a t u r S c r i b a n m s l n ñ t -
m ITÚC nomen locofiitjfe. Hunc S . Í3:aíij dtcnur, ob ÜÍUÍ re-
fofiiaó tfthtí reliquicu, vt remur\ di hu ilífra.
§ I F S. ^ U j t ] reliquia.
lo { ~ \ Vod 'm Aclü euemt fepenumero Sanclorum eortrnti
qUi eodem appellantur nomine, vt quiprmpuam
habet fanítimonUfamam, eius resgefi<t ceterü adfcnbantur
ab tmperttü^tu Rdtquiif contranum plernmque contingit, vt
ijHx multorum funt, e& prpríario eius nominis tribuantur í at-
quetllorum etiam, qutbus, ( quod tgnarabantur nomina, &
renupor cultus ignetorum ejl) d a n altcu'm Sanfti apptllano-
nem imposuére Anttjlites>non f r a a d ü confcifcendát ergo,fed l u -
culentiorií prouocanda venerattonis: nam \uc ipfa pignora pro-
grejfu temporit, omnia eius ejje creduntar, c u m adoptatum
nomen fuit. Ea cafjja ejfe videtur, cur Sanftt vniustam m u l -
típlices dicaníur vanu Igoü reliquia reperiri, acnommatim
^ JBiaíij. Úuo tn Martyrologio Romano l^laíij referuntur, no-
^Bllr fter ^m Se^*ft'£ comutlls' a^er Verulu tn Latto x x i x No-
' uembrií: tertium addunt Grtci Cxfareenfem bocipío d i e m
extantintc Februari): quartum Hijpanu de quo fupra. Plures ttiam for-
vnttu: tafsü fuere. Saneinnttmer*propé Ecde/Í£per Ettropam Bla-
fiánlí exuutii gloriantur. Ouafdam recenfebimus. é pauculii
aucionbm. Ñeque emm quai[¿cerneré non pojpmm, indagare
, * follicíté omnes opoftuu.
• i i Oclaitms Panciroliu 'mTbéfauYis abfeonditisalm&vr-
his Romx, i m tjihic ajfiruari a t t : Os g m n n i s in Vaticana
Romiy S. Petri ¿de { d e n t e m tn S. Práxedis, regione i , fme Mon-
¡riMW/^partern b r a c h i j tnS. Maris, Lauretana, eadem Vrbit
regione-, parteln fcapulas m fanftorum Apoflolorum, i t e m ^
Capuz, infancia Crucií tn leruftlem dicta ; p a r r e m tibia? i « rcw-
plo lefu, ¡iue Dotbiís proftffe Soctetatü. M i d u e l Monacbus
p i g n u s í a n ¿ l i b r a c h j euu in Caibedrah Capuana extare te-
fiatur.ln Brundufiná Metropolitana iliiu¿ reliquia eiufdemali-
quafunt, vt ex bffiíiü Ecclefu an. 1585 Roma excufispatet.
CrfW/Z/w T « / i « « í m a g n a m p a r r e m c o r p o r i s cuflodinait
Maraiet, baratea oppido regm Ñeapolitani, indeq^ liquorem manare,
vbilaltt- rr ^ i •• 7 •/ , x i m a T r a n f l a t i o R e l i q u i a r u m S . Blaííj E p . & M a i r .
tartí U ^ m cratere Argemeo exceplm pm bomtmbm tmpertttur, m u l -
quorema- tarum inde agníudmum medela,
nai; zz Idem fcrtbit,par(cm capnisextareNeapoliinmona-
flerio S ügonj> fitte S. Gregorij Armeni, ftaiua argéntea t n -
Keapoli, clufam j n t p f m quoque S. Blaftj ecdefiá , e regione iam me-
Q moratimonafJenj , aliaíetufdemrcUquias tntrabrachtum
argenteum. In Catalogo Sanciorum, quorum amo M D C X I X
Decttts Cardinalu Carafa , Archiepifcopuí Neapolitariui,per
totam diúecefim celebran officio Ecdefiafiico memoriamtupt,
dicitur, Ó i e i e t í i a F e b r u a r i j ad a m b a s has e c e l e í i a s m a -
g n u s fieri c o n c u r f u s p o p u l o r n m , vt b e a t u m M a r t y -
rem 3¿ (acras e i u s r e l i q u i a s v e n e r e n t u r J í / e / / ; CamtVm,
Neapoli in ecclefü S. Martini Epifcopi, qua efi Carthufiano-
rum, extareait m a g n a m b r a c h i ; p a r t e m ab loanna 1 Re-
aUhiineo gwa donatam : os g i m u n s & d e n t e m ¿«5. Éligij Ep. ade:
regno, g^^// rc3pulam;B<tn;: & { m t u enm ante fcripfmm prima-
Ragu^i, ttum p t t r o n w n baben) Ragtiz.a, r e l i q u i a s ^ « . Í Í , Eboium
Prwcipatus citeriorü oppidum, cis Silarum amnem, in paro-
B M i vbi í^/<í/, 5• Eliftachij udejia , in vafe crjftalltno d i g i t u m S.
petpetuum Blafij feruat, efufdenify tn quadam ampulla adipem: vtrum-
miracHÍH; que perenni miraculo ü l u ñ r a t u m , quale de S. lanuarjj capite
ac fanguine narratur Nam Ji coram dígito ampulla illacollo-
cetttr>adeps continuo liquefctt.coagulaturfimtú atque femncla
funt. MuliU iifc^recentibm certisexperimentií teflatum
prodigium.
23 Orbetelhm Htfpani Re^ií in Etruria oppidum ejl, n u -
Orbetelli, pera Gallorum obfidione nobtlttatum adpofteros: iíihic in tc-
cleftd maiore caput 9. Blafij feruari, mentó excepto, Tutimts
inuenti tradit, tnagnaqtte coli ptetate-. repertum id fuijfe in Anfedonia
níH^0' v r i i * WMi*, quam veterum Cofanfi fuijfe eruditi cenfent>mn
E P . E T S O C Í l S M M .
v m excidio ddetam. Diflat id oppidum Orbetello quinqué Q
mühbuí pajfnum,iti exulfo coile fnum^rope P o t t u m H e r -
c u l i s . iftbic S. Bhfio dedicata ecdefia ejl. Scnbn Tutinus ce-
lebran Orbtielii [nuemionu wemonam x 11 Maij, acpoflrt^
d¡e oppidano) [requemes excurrere Anfedoniam , quamtpfe
Lancedomam vocat. Sacracum boc ptgnus Eranci quídam, vt [ublat*.*
idem auélor eji, prapoítera reltgione¡ublegere, inq^ nautm m - trantu^1
tulhe, afportatun mpatnam. Expltcauer'ant intempeíia no-
8e vela, cum^bngum iam iter confecijfe/i'bi viderentur,vbi
illuxit; tn finu Orbetellw", ad portum S. Stepham , barere fe x" arcan*
animaduertunt: ñeque pnusfoluere mde potuerunt, quam
reliquias reftttutjfent Orbetdlenfibus, tum demum iis fecundo
atirante vento felicem curfum tenuére.Eafdem reliquias peft-
ea fubnpuere Senenfes. & t n quadam vrbü fuá eedefta folen- deinaS*.
m pompa depofuére, additu cujlodibus: at poflndte reperta nmfibHti
[unt Orhetellt m facdle maions eedefia, vnde fuerant fubla-
ta, ma^na popult vínu[que admiratione. Innúmera ijlbic, S.
Blaji] patrocinio,fiunt nnracula. Ideoab vfque Roma, tota- fáJ1"'**-
queex Eiruna, tlluc plurimi conjiuuñt & menfe M a i o a d l n - t M rt ****
uenttontí edebntatem , & 111 Februarij ad diem eius nata" vdaierris,
lem. VolaterrU quoque tn eadem Etruria: (de cum píetate &
humamtate cimtatu fupra hoc ipfodie^cüm de S, C a n d i d o
ageremus, dictum) ajferuat Ecckfia Cathedralii reliquiarumt
S. B U ü j particulam, in hierotbeca. cui figura Afeenfionis i n - E
feulpta. Addendum & illud , pnufqudm ex Italia:exceda-
mus; b r a c h i u r o S. Blafij Mediolam in monajierio S. Marta
de Pace, Ordtnis Mtnorum ajfauari» vtt fcnbit Gonzaga z MedioU*
part.promn, Mediol. Conu.i. ni,
24 Ñeque expers caleñis hu'uu thefami Hifpania eji.Nam
inOjficmproprns dicecefis Compoflellana, a n . 1 ^ 6 e d t t i s j i - copejidla
citur Si Blafij [eflum 111 Eebr. ojjiito duplici p e r a g i ^ x c o n *
f u e t u d i n e a n t i q u á E c c l e ü x C o i n p o f t e l l a n s , quia h a -
b e t u r eius b r a c h i u m in m o n a f t e r i o S. Mariae de S a r .
placentta quoque vrbe Epifcopah Extremadura prouincia,[ub
Anhiep. Compo[}ellano, altqua funt S. Blafij Ep. M . reliquia,
Vtifcribit loannes Tamayus Salazar , qui & propno officto
coli tradit, cuius Orationem & Introitum recitat, Vlyfsippo- rlyfppenéi
ne etiam aliqua funt eius reliquia, quas Domui profejfa Socie-
íaíis lefa a d S . R o í b u m donauit loanes Borgia: quarum
tranjlationem, anno v D L X x x v n i f a f t a m , defcnpfijfe M a -
tiudem de Campos retulimus x x v lanuarij & alibi In S h k
lia etiam funt aiiqua. Ita 0¿lauius Caietanus nofltr in idea in Sícili4¡
operis de SS. Siculis,ad 111 ¥ebr. P a n h o r m i , i n x d e m á -
25 Gallta quoque partem earum habet, pradaram & cer*
tam. Tejlatur Saujjam in fupplemento Martyrol. Galltcani
hoc die: i n Montepefulano./Mí/w»,' N a r b o n c n f i s G i l l i a r Mantepel
E p i f c o p a l i c i u i t a t e , fufeeptio v e n c r a n d i capitis S . B I a - f^**0™
íij E p . & M a r t . h a c d i e S e b a f t x in A r m e n i a i n c l y t o a - ' '
g o n e t r i u m p h a n t i s ; q u o d V r b a n u s v Papa , ecelefiae
S, B e n e d i d i i b i d e m f u n d a t o r , i n e á honorificé fcr-
n a n d u m h o d i e c o l l o c a u i t , i n g e n t i c u m pij in e u m d e m
C h r i f t i M a r t y r e m a f l í e d u s l i g n i f i c a r i o n e . C u i u s vt v e -
nerátionem ampharct, Mimatenli Gabalorum Eccle- M'matt}
íia?, c u i u s a l u m n u s erar, alias e i u f d e m f a n d i athleca:
r e l i q u i a s r e l í g i o f o m u ñ e r e c o n t u l i t . Melodmiquoquea-
ítquas cuflodtn ídem Saujfaius feribit ad n i Tebruanj : M e -
l o d u n i a d S e q n a n a m , v e n e r a r l o r e l i q u i a r n m S. Blafij Melodmh
E p , & M a r t . qui hodie inclyro certaminc Sebaftasin
A r m e n i a tf i u m p h a u i r : v n d e á F r a n c i s C h n f t i b e l l a -
t o n b u s in G a l l i a s a d u e ¿ l a a l i q u o t eius p r e t i o f a p i g n o -
ra, i l l i c in c c e n o b i o S. P e t r i j p c r p e t u a v e n c r a t i o n e o b -
f e r u a n d a repofita í u n t . Idem Sauffaim a d x x u Septem-
brisferihit, D o m i n i c a poft feftum S . Matfha?i f a d a m
miraculofam inuentiortehi reliquinrum SS.Gregorij
Papa , Ajpajij & Blafij Epp. M a ñ a Magdalena, Agnetts V.
M quain S. Petn ccenobio repofita fuer unt.
16 NltncinBelgtum defeendanms. Ñeque n ú r a t i cjuif-
quam debetjot pignora b k e p Ofientalium Sankorum. Narh ¡n Reig¡9
quo tempore Palaílinam Belga, Eranciq^ temeré, quidqmd multi-,
earum renim , pofi vafiatas a Saracenis toties tot tam annis
prouinctai illa*, reüquum fuit, huc certattm deportatum e ñ .
Qua vero ex tota Oriente Conftaniimpoltm vdnt i n afylum 'Vf"ie tf*
deuettj*"*
 íH F E B R V A R I I.
£ iiuexl* e r i n t , vhi m ú i Im^er'mni occupaucre Flandru Cd-
mites,& ipji ¿id fu£ dtttonu crnundaí vrbts, honor andas ami-
tos, huc trati/misete: nomiulU tnam fortajtu Prt. 'uttbus da-
ta , ad auxilia peinmana m bellum nnfe'randa,: multa alrj
Veldetulerunt reduces tpfi m patrtam^ vtl ¡uis tnde imferunt.
X2trté S. BUiij, d< quo agtmusíplurm* hic /««;, at (atü pie-
Taifa exiUs, rehíjui£. Prima proutHctanim Brabamia , hoc
Mtuer- CoiHprnnif gaudet pritjidio. Nam /intuerpiá m eo, quod § fu-
pi, penore diximtis. jaiello, vía Rubrá fuo. tntra capfam atgen-
team pars ejí. vt lúdeiur, tibian, digtti feré lougitudme.a ta-
q j r u j i a n i i n u t m a : cnm deno, non hcjuet. M a i n líibic ana-
themaía Dluo appendunt, ad depulfa ¿gniudinis, aícennfúe
accepti benefuij tejimorúum. Inter reliqmai Domus profejfx
Societattí lefu deñfs eíi S- Bla/ij , & a l u partes m píHüeftm
redAcl£.Dtiigemij>Ord PrMHonftraienJu celebrt cosnobio k*ud
procul Bruxdiá, braclnum etufdem.a Margare(á,vxore loan-
áihi in n^ 11 ®UCH ^T^janlt£ ' Eduardi i Anglu Regú filia, ( aum
Mrahádá; 0PUS ejfe ftruM implifiunam aulam ÍHrenfem) ante trecentos
fere c? qumquagma anuos donatum , feruatur enamríum,
' plurtmis nobthtaíum wiraculií, v t i pr&ter alwsteftatur Au-
guftinué VVuhwanntuBrabantiit M a ñ a n a lib.^cap ¿ S . P a r -
chtiufdem Ordinu monaflerio iuxta Louamum^mnnulU qno-
líerhli- íMe extant ^ufdetn Sancli reliquias. Os quoddam Mechiinu
ni*; »« itroctn'w Soctetatts lefus in bterotheca ad formam pjramt-
B dis effoTtnatá, & multis alus reltqit'tis Sanctoruw ornata.. In
eademvrbe parocbtahs & collegiat£ BcclefitS. Mana fecun-
d a r m Patronos ejl S.Blafm, & folenm offiew teítbratür ad
átes octo : qm tempore ingens vndique ajfliut bommum m n l -
tttudo, Sanctt reliquias veneratura, os videluet bracbij quod
Angelm fuftinec ex argento fufus Ea reliquia m veten templo,
pnufquam ea xdtficaretur qud. nunc vifitur lüujins bafihca,
ajferuait fnerant: vnde allai£,non conjiat, monumemis de-
ferdtt'is. Addita ejl loco, vbt nunccujiodtuntur, infcnptio-.Ke-
liquis rehgioíi/íi ni Antiíliris & inuiótiííimi Marryris
Blaíij, IIUILIS loci Parroni, 3c ibidem frequenrtbus m ¡ -
raculiscelcbernmi. Bamiracula pmipuemfanandis t u -
m o r i b i u , & guttuns dolonbuscernuntur. Ineam n m aqua
benedicitur, mtnctts Sanctt Reltquiis. Eft tbidem ad eiufdem
frowouendam veneraúonem injiitutumjodalimmdndulgen-
tttspeccatoruma Pontífice M a x . honoratum \ cui fac'tlé ter
m'úk nomina dederunt. Hinc aliquá. tranflata ir\ Flandttam,
Vf mfra WM.30 dicemus. Reliquia.
i j Luxemburgiin MunflertenfiOrdinis Benediclmcoé'
Luxeni- nobio,quodoli}n extra vrbis muros erat,dcns efi vnus S.Bla-
bttrgi, j i j . Rehgiofifsim't afcet£ Lattenfesjnttr plunmas Ditiorum re-
Lttiu,
liquiofi quas elegantifum ornato* cujhdiunt, denrem quo~
alibi iñ
H á n o n i á que pofsident, ac coltam, oíque ahud fatts jpeftabile: par-
tem olTís CanoniCit Malbodienfes.Samma país capitis./d1-
Htspeftintbus lacérala oftendttur in S. Dionyfij coenobio Ord.
^ Benediflini iuxta Mmes Hannonu: Dens tn Crtjpinienji eiuf-
dem tnflituti (oenobto, duarum boraruw ttinere Valentinia-
nis diflante. Vicorím toénobto eleganttfsimo Ordims Pramon-
flratenfis, t e h q i v x a l i q t u , capsá argéntea condit£i itemq,
annukis aureus; magm^eo fiunt CQncurf<s;acpatrari ibi-
dem miracula diruniur. Rauletur'iapago entfdem tra¿lus,vul-
go K o u c o a n diclo, ¡fíoifa inter A t h t m J o r n á c u m a c Valen-
ítanaí, reliquiaí 5. Blafij vifuiítur intra argenteam Itpfano-
thecam. Marchianis Ord. Benedt£lim coenobio ad Scarpaín
punen, aliqu£ fant, a Priore Cantuarienfi an. MCCXXXIV
eo iftijfe. Haud procul Harchianis Aqmfcincfum ejl, eiufdem
tnflituti tnonafteriutthvbi & hiíius Diui pignus altqtwd.lÁA-
Arteftá-, xillas partícula C ^ e M c l , infancli Sepulcri monafleriD :
Blangiaci, Ord Benedicfini coenobio in Artejia.os g u m i n s t i »
amiqutfsimo emobio S. Benmi Audomaropoli, coftá vüaj
4C 4,no dentes.
18 Duaci Tlandr'u Vrbe, in infigni cólleguta ccclefia S.
Amati ajferuatur m a n d í b u l a i n f e r i o r S- Blafij Ep. M . dr-
Plandna ^ genteo C(t^ltl tñflufs, c i m Ínfula arca deauratá, & a l u eiuf-
dem r e l i q u i í E . cum ahisplurimts mvno féretro recóndita K a -
léndis Aprií.an. MCCXXV^. At S. Petri collegiaia ecelefia iH
eadem vrbe, ínter alias plurimas reliquias, babet c o l l x vuius
S.Blafij partem magnam. tornacitn ecclefia Catbcdraliejl
v s t i o i a h i k S. Blafij. llidem in t n o M Ü e m S . í l u o l a t dé
Vratis Canontcorum ReguUrium , reííquía: eiufdem o u ú /VVCTO-
abqua. Gcrardimonte, Flandna oppido, m S. Adttam Bene k t L, B.
dífttno coenobio, m e n t u r t -.Bíirbvrgi tn tiobtlium Virginum D
Benedicfun mflítuit ealefia reiiaatae ciüfdím attqua; %hqiát
Ganiautapud Prxdicatores : coch\eAi- w partlfencne Dorif-
feletiftOrd. Cijhrc. in eadem vrbe: país biachij Brugts m
CoHegiatJi S. María Ecckjia: atqut hanc Co'iftaniiuopoli cum
alns reliqmis a VValtero Prapofico an.MCCxxK m i j j i m fuif-
fe, Itquet ex ipfiui VValten diploman.
29 Hac feréex Arnoldt RatjU], Ca>ionici Duacenfis Hie~
rogazopbjlacio Bdgico accepimiif,qui laifitn ñeque o>itnia l u -
crare ¡oca, cíim Belgmn beüoardcret, ñeque á nmottotibus
aecurate defcrtpta impetrare potun. Vltraicduerté, prater ets
reliquias , quas ip fe ex VViibelmfHcda biílonu r t p r t a S.
Bernulpho x x Ep m S. loanvu ecclefM depofuas^i Etedetíco -olim v i -
Badenfi,LVi Epifcepo.repertas; aliquaí finffi'queque in Ca- trAuftt-,
tbedraliS. Manint nobis conlfat: at quid tis aluffafactum
fuent, poflquam amia inde proferipta ¡unt (acra haud¡cvniu.
50 Cruydbeca pagiu ejl Vl'azia.duarum ab Antutrpia
borarum fpitio, adlauam Scaldis rtpam. ¡(ibte reliquia funt
aliqua Si Bla(ij, ab ecclefia S. Mana Mecblima accept£. A g i -
tur folenmter dies Tranjladonts Dominica 1 menfif M ^ i j ,
magnamq^ab accolis babel venerationem. Obtenía in eum
á i m a Romano Ponttf. Indulgentta plenaria Stmi & Beue-
r a i n eadem VVaziia a l i q u a , & ha MecblinM quoque obienta.
31 Sunt Colonia Agnppma ¿ r aliorum Sanftorum feré ^ ^ ^
imnwierabites reliquia, ac mminattm S-Bíaf] ifta, v i x í g i - ? / •
d m Gelemas w librts de wagnttudine Colonia retenfet: l u a- ^suerA.
chiam in ecclefia paroclnali S. lacobuos niagnum ex bra- colontA:
chio in Canhufia: pars;maxilin?<« S. M.irnm parocbiali.
Minore dtíta ; inandibula in colegiata S.Marta ad Gtad¡t¿i
b i e r o t b e c á x i v . C o i h i tnS. Antont] ho[pitali Canonua do-
mo capsa i v . Digitus tn monafierto S. Clara: Os in colle-
giata S. Mana tn Capitolio .-Olíicula doo in Metropolita-
na, bterotbeia V. tiewj3 tn monafieno S. Bonifacij Virgtnum
conaentualtum Ord. S. Erancifci. Denique rehquiae eim alt-
qua feruantur in S. Gcreoms colle^tata ecclefia. hierotima V ,
x v , x x v i . / « collegtara S. Seuenm hierotb x i v . in mona-
(lerío S. P a m a l e o m s h i e r o t h . x v i i . í n ecclefia SS.toannts &
Cordula: aptid PP. Pradtcatores : i n HolUndtco colkgío. De Rhfnouiii
dllaits Roma Rhinouiafn, mfra 15 Ágenm.
§ jS S.Ulajíj mhomines bénefictá.
Vod prabiturus iam catnifiá centíces, Chndum ora-
32 .
, mt S. Blafm, v i quiiumqneipfms patrocímum t w -
p l o r a r e i , v e l o b e t u ¡ memoriamad gloriani Dimni n o - s . É l a f j
mmis faccret a\icyMd,praferlimJi quod ofsiculum aul pifas inuocatió
Ipíiiagutiufi inhartret, almdtíe affligeret incommoduríi, aut F
necefsttas premeret; tsprafentem proptnj Numinís ópem expe- f a l t a r á
ríreiur\ id & lili mijfa c a l i m vox euenittrum Jpopondit, & contra ^
frequentia miracula confirmant. Ñeque nouttia iflbac deuotio /Jr^
ejl. vt vaní quídam bómtnes garnunt. A 'énus Gracus meditus,
qutaldno Cornarío Latine verfus extaitnter Medica arcis
principes Hennct Stephaní typís anno 1567 edttus, f e t r d b i -
hlífecunda fermone ^ cap. 50 de denoratis ac fixis in ron- & a b A e -
fillas ípmis , arque lis qns in afperam arreriam déla-""x/tf/íri
buntnr, poíi varía ex medicaaríts raí'toníbuspraferipta n - meíitco
medía, fubticít: Ahudjad e d u ó t i o n e m eorum, q n x i a P*^"?***
toníilhs denorata funt: Starim te ad aegrnm deíidcn-
rem canuerce , ipíum^ne tibi arcendeie iube, & dic ;
Egredere os, íl tamen os.ant qui Jqu'd tándem exillis:
quemadmodum leíus Chriílus ex fepnlchro LaEarum
edimt, & quemadmodum lonam ex ceto. Atqueap-
pi ehenfo sgi i gmtnre, dic : Blaíkis M a r r a r tk. fenius
C h r i í l t d i c i t , Aut deícende, aut aícende. (¿uod bit efl.
apprehenfo í E g n duu.ure, CamtllusTutinus h . i b t t , C u u
cis íígno fupragutcurexprcíIo.Pfo^aMrfrfexfj'eWíior-
bísterrdrtím illa aduersús S.'Blafium mewfmodi necefsttate
píelas. l>i Anmenfi regno apud lapones, armo MDLXXXIX, prafenti
m u l u r í cuidam ú a g u t t u r tranfuerfde pífee fpma occupáiai, ope firmd*
vt ñeque cibum cdptre ñeque [ere ducere (puiium poffei. Accer- 'a
fiiur e Socíetate Úfu S¿cerdo<t'f,ú,(onfejfam {non fine magna ^ m í t '
diffiíultate)
 35Ó D E SS. B L A S I O
AVCTO- ¿ijficultate) peuata.ímplorare S.Blaftj opem iuhet\ mijfurum
Kt K 15. fe ¡Uieiw r d i q u t a í : eti tpfa tertio rtutremtr oícuUta, appli-
^ catguitun : aique tilico & lacutu libere é ( l , (¡¡rcibofumpto
ebji¿cu!um refpiniíus dmouit.
H Solet vero non ad ea folüm mala propulfanda tnuocaú
item cona S.BUfmí>veriim & adabolendM angina ceteraj^tncommo-
dentium
dagutturis dtfcut tendíi, feduudos e i u m deníium dolores. Ad
dolores.
quiz remedí A adhiben vanarum rerum, qnibus vtimur, hene-
dicliones f u efapamhvitii, fructuum, (ewinuw. Harumbe-
mdiclionum formulen ex veíuftifstmo Benedicliotiano m me-
branaexaratOi in ectlefiá S. Stepium Üeapoh jjferuato, re-
cital Camillas, nofy ab eo lúe defcribemus.
34 Pams benedtetto t(la e[i :Sit n o m e n Domini bc-
Benedicto nediótum. Re(p. Exhocnunc & víqne in feculnm.
paHis f u b Adiiuorinm noftrum in nomine Domini. R. Q u i fc-
ttUi fAHO- cit cxlum Se terram. Domine exaudí orationcm meá.
Mtione, R. Er clamor mens ad te veniar. Dominus vobifcum
¿re. Saluator mundi Dais, Domine lefa C h i i í l e , qui
hodiernam diem beaciílimi Blaíii marryrio confecra-
fti, & diuérfas creaturas ad filurem honiinum creafti,
qui ex quinqué panibus & duobus pifcibus quinqué
millia hominum fatiaíti, ac populum lud.iicum inde-
ferto miraculosé pauiíti ; ineffabilem raifericordiam
tuam fuppliciter exoramus, &• petimus, vt hos panes,
^ quos plebs fidcl'S tibi deuocé hodie ad faniílifican-
dum ateulit, cua pietate f bcncdicere,L?<: "f fanótificare
digneris : vt qui ex eis comederint vel gultauerint, ab
omni g ü t t ü n s pidrga , & t o t i u s corpoiis infirmitate,
m e n t i s & inteiceíííone B.BIafij M u - t y i i s tuijplenam
recipiant ranitatem,>& n o s (eruos tuos ab o\vn\ corpo-
tis & a n i m a s c T g n t u d i n e íanos cóíerues.Qui v i u i s &c.
35 Vmi b en edtfiio-.Domine C¿i)0:e , Pater omnipo-
tcns, í E t e r n e Dcnis, q u i vinum, q u o d lacnficat cor ho-
minis, in íacnficio oíferri praccipis, & in Cana Gali-
laea: ex a q u á vinum feciftii tu q u i es v i t i s vera, per in-
terccirionem B, Blaílj M a r t y r i s t u i , multiplica fuper
nos, feruostuos, pietatiscuae miíericoidiam, q u e m -
a d m o d ú m feeifti cum Patribus noílris, in tua ineífa-
bili mifericordiá fperantibus, píctatem : benc f dicc-
re 8c fandti-t-ficaretuá pietate digneris hanc creata-
r a m V i n i , quam ad feruorum tuorum fubfidium t r i -
buifti.-quatenüs vbicumque fuerit fufum , vela qui-
buflibet potatum, Diuina: benedidlionis t a x repican-
t u r , & cum gratiarum aótione ín eorum vifeeribus
fandlificeturj Per te, Saluator mundi, qui viuis 8c re-
gnas & c .
36 frucluum henediclio : Domine lefu Chrífte , qui
famuliim tuum Bialium hodierna die martyno c o n -
frutiuum, fecrafti.bcnetdicere 8í fandliflicarc digneris hos fru-
C ¿tus arborum , quos indigm detuljmus, per inuoca-
tionem nominis tui, 8c interceffioncm glonofíB Virgi-
nis Mariae, &glorioíilíími Martyris tui arque Ponti-
ficis Blafij^enctdicere , & a d profcdhim príEfentis
familias, atque omnium fidelium abfcntmm , proue-
ñire concede: vt in quemcumque locum deportati
fuermt.falui efficiantur, & omms iniquitas fiue illufio
ab eorum habitaculisabfcedat; 8c quicumque ex cis
tcnuermtvel gullauerint, t u á g r a r i á & benedidlione
repleantur; Q u i viuis 8c regnas in fécula fecuiorú &c.
37 Sewinum bemdtclio: Creatot: o m n i u m Deus.qui
femina t'ubrus terram pofita fruólificare 8c multiphca-
feminum ; r¡ facís, & ¡ n v r u s noftros raifericordirer concedis;
intercedente B.Blafio Martyre tuo fupplicationes no-
ftras placatus intende, vt hasc feminum genera bencf
diccre 8c fanditficarc tua benignitare digneris;vt i u -
n)enta,qiiíE ex eis comederint ve! guílauerint, á qua-
cumque ditmeantur infirmitate, plenam recipiant cu-
rationemi Per Chriílum Dominum noftrum. Amen.
38 Aquá m ú n t t a S. Blafi] reliquiarttm partícula benedi-
cendú formulam recitat Augujiinus VVicbmannusBrabamiie
Mariana lib. 5 cap. 38 Di!tge?nij vfurpan folitam, hanc : V,
Adiutotium noftrum in nomine Domini. R Q u i fecit
c^lum 3ctettam. OmMí.Da.quajfumuSjDominejper
E P . E T S O C I I S M M .
adtadtum Reliquiarum fanáli ac glorioíl Martyrisac D
Pontificis Blafij, virtutem huic aquas , vtquiíquisea
digne vtitur, in memoriam & honorem fancli ac glo-
riofi Martyris Blafij, cunóta fe mipetraíle la:tetur. Per
Chnftum &c.
39 Lubet & (piritualia beneficia a [anclo Martyre deriua-
ta inmortales.calefltmÁnquam.eorum mfufam ammisconfo-
lattonr.cum uicunda bonorisei dtferendipnenotione, celebrare
In Vita S.Findamiincluft Rhinouierifii>qui nono Cbnfttfeculo •
vixii, tjla habentur: Item foris politus, pnorí armo quo Rel"]""*-
clauftrnm erat ingreílurus, ómnibus nodtibus ftans in rtim
cecleíiá in oratione pernodtauit. Jgirnr prion $ Findano
antcquám S. Blafij reliquia: ilíuc de Romii allafíe íunt, prioflenfa
more folito in baíiiicá orans , vidit ÍLibitó corporali,- forma co-
bus oculis, columbam íuper altare íediífe, fenfinique
inde in cryptam volantem diíparuilíc, Craftiná ergo
die fuper ipíum altare eafdem pofuérc reliquias, fuper
quod Dei faimilo ante apparuit ha:c auis adftitiíTe.
4 0 Foris pofitus prarcedente q u o q u e t e m p o r e . c ú m
fímiliter noóteintra baíilicam folus exifteret, &pr£e-
dióti Martyris fuffiagia verbis imploraret, d i c e ñ s ; S. eidem in-
Blaíi, qui peregrinus in his locis; íicut 8c ego, cogno- dicat, pee~
fceris, pro m e i s ad Deum intercede peccatis.Cüm híec c ^ ' p / i
ingeminans, lacrymas fuo more fudtíTet, ftans ante al- eí¡tremtí'
tare quo fandas fuerant p o l i t i E reliquia, non inclina- £*
tus.fed ereítus, fed tamen (vt referre ( o l e b a t ) obtuti-
bus paullifperobtenebratis, vocé audiuit huiufcemo-
di:Sedes tua incalo iam dimiílis peccatis pofita eft,
41 Iterumin aróti/limo loco poíirus,(dequo,ciim
opportunum fuerit, pleniter explanare conabimur)
cúm mané diei futuri reliquia! íitj)e-memorati Mar- ifófvide-
tyris ab eodem loco in vicinum íaltum repoitandae turfibi
fuiírcnt; prasfatus Del famnius magno exaríit dcíide- eiu*. Telt'
r i o , cupiebatque vi ipíius Martyris reliquias propriis ^ ¡ ¡ ^ . ^
e f f e r r e humens merercturicüm iam dudum in eodem ^«oá, Ucet
loco poíltus, voto fe conftnnxiílet, inde n u m q u á m fe inclufw, •
exiturum. Vt autem Dominus defiderium paupens, ¿'/t/^,"íl/,•
vt air Propheta, exaudiens adimplcret, acfamuli de- í)^IO,17
uotiflimi vota rataeíT'e concederet; eádem n o ¿ l e vifus
eft fibi pontem Rheni fluminis, per quem de ipfo m o -
nafteno exitur, cum copiosa multitudine tranfiíTejco-
lumbam quoque humeris fuis infedilTe , & eam fe, vt
cupiebar, humeris deporta/Te , & inde alios petere,
irerumque fibi volantem adeífe. Ejmdem biHoriamin
Heluetiá farra babet Henricus Murerus. Eji S. Biafm vnus
t x y n v Sanftis, quos Aduitores appeüant.
P R I M A A C T A
ex uetupijfimü MSS. ta¡ Bon. ¿Mombr.
C A P V T I
S. Blafíj comprehevfíoo curationes hominum
ac brutomm,
afteá ciuitate h Cappadoci? tra- a¿
A^-Gtdidit Deus ad correptionem eos, qui
K ^ ^ s f e c u n d ü m gratiam eins fiü] 8c hxre-
^ ^ d e s exiftebant ex Sebsftca quidem
Jai*v£Ci-^ \jartyres fibi e l e g i t vfquead fangui-
nem, quae in e o eft, c a n t a t c m , fidem atque confcííio-
nem oftenfuros.Et q u o d melius eft, n o n folum v i r o S j j>erj-ectt„
fed 8c mulleres elegir oftenfuras agoncm c c r t a m i n i S j ¡ioneSe-
& vfque in fiñem m C h n f t o , perCrucis cxeraplumj ¿"fl/íe^/i-,
coronam adepturas. A/
2 Vnus horum extitit nofter coronatus & v i d o r /
Blaíius. lfte enim, SanÓlus per totum vita? fticC tcnipus S/«/I«Í |
micis dfgebat, ficiu & i n lob legimus, purus, i n n o - E / ' i » >
cens, Deum coicos, verax, manfuetus, ab omni opere í™******
prauo fe abftinens. Videntes ergo irrepreheȒibi!em Iob I"
cius vitam hi qui in Sebaftcá Cappadociae emítate fi-
ddcs
 íí Í F I : B R V A R F f:
íie.'essxiftebattt, elegerunr fibi eum in Epilcopnmi
^ Ipfe vero Í pergens i n m o n r e m q u i v o c a t u r i Argel,
htet in habitauít ibi in q u á d a m rpehincá ; & concurrebant
tnonte: ad cuín agredes ferar. Et ñ forlítan configiíTcrc qao-
t cnrnque dolore ceneri qVialenxjis ex eis, tanujuám i n -
accedmtes íellcdlu.iles concLirreb.mr ad eumdcm SanClum in
a d f e f e r M ( p ^ ^ Q ^ ^ víque duñi imaonerct manaseis,bene-
fanat:
dicenseas, non recedeb mt ab eo.
^ In illis icaqne diebus ii'.líic Agricolaus Prsfes
congregan agreftes feras/.Egredientes autem bell'a-
f runi compiehenfores, venerunt m moncém , in quo
degebatS. Blalius Epiícopus, Ec viderires fpeluncam,
fie ijtutn
tu* & mulciradmem beítiarum adítantium ante eum»
confternantes fe ad inuicem , & admiran dixerunt i
O u i d h o c vulc eííe f appropiances autem viri illi ad
g fpeluncam, innenerunt 15. Élaíium g orationem fuam
facientem.Ec réuerfi nunciauerunt P r s í i t l i ea qas vi-
derant. Andiens aurem Piafes iuílíc plures milites cum
illis pergere, vc.quantos inueniicnr lilic el[e abfeonfos
Chnftianos fibi pr^fentarenc, Éuntes autem illi in
prsedidum móntenijqui vocatur Ar g ci , & ingredien-
duciturad ^ s ípeluncam, inuenerunt S. Blafium o r a n t c m i & dí-
FrAfidsm, xerunc ei: Egredcre ; vocat te Praefes. Videns autem
B eos Sanólas, gauifns eít, & dixit i t d i o l i m e i , eamus
iamdiui íimul. Memor enim mei efl: hodie Dominus. In hac
mtM pr&' Qñ[m noíte tertio mdii apparuk dicens: Surge, offer
******
Tnomttts: rt* 1 ' r* I 1 • • l Ñ
mihi hoftias, vt alióles. Et nunc, hliou mei, bene ve-
niftis. Dominus meus lefus Chriftas nobifeum eft.
4 C ü m ergo vemrent, in ítinere conuertebat pa-
ganorum b p.uuulos ad Deum per bonam íuam ad-
monitionem, & inccílabiii eius oiatione mirabilia fa-
myid ciebat. Oblatos íibí mfirmoSjimponcns fuper eos ma-
tnuítos f*- ñus, fanos eos abfoluebatj non tanrúm homines, fed
nat mu- etjam ^ diuerfa animalla, cum fe immitcerent ad m-
fmorif UiC£ím :ailc llcut ía;piuscontingit osimpingun guttur
' hominis.aut etiam aliud aliqmd tale fubicó fien ; de-
ducebant illi eos, & per dignas eius orariones fainos
eos Deus reddebat. Accidit autem vt cuiufdam mu-
lieris filius vnicus, dum pifcis pomonem ederet, íubi-
to os in guttur eius. infigetetur^ ve píené mortuus ma-
. , * nererpner.Mater vero eius audicns mirabilia Bcati i l -
tnh&rente .. 1 • n • i
fuerigHt- 'u,s • appotfans puerum láclame eum anté pedes eius
inri Jpina femiuiuum cum lacrymis clamans,^ dicens S. Blafío;
fi/ck Milcrerefihj mei, ferue Saluatoris noftri íeíu Chfifti,
eó quod vnicus mihi efl. Indicauít auté S. Blaíio.quod
fubitó contigerat filio fuo. San¿tus vero Blaíius £ ma-
Q ñus imponens puero, & guttur eius fignans, eleuanf-
que oculos ad caelum, orauit dicens : Q u i inuocanti-
precibtu buste Domine lefu Cbrifte veltíx exiílis auditor 6c
extmit, faluator, exaudí orationem ferui tui j & infixam fpi-
nsm puero ifti per tuam menarrabilem abílolle virtu-
tem, laluans eum. Et a m o d ó íiue in hominibus, fiud
etiam in volarilibus conngerit aliquando inhgi qua-
I
leuis os; & memor fuerit / nomims mei ferui t u i , d i -
Tananta cens; Domine Ieíu Chriílc;, verus Deus nofter , per
ku incom- orationem ferui tui.Blaíij, feftina in adiutorium meií;
tnodisfu- mox fac in eum mifericordiam tuam ad gloriam fan-
ttírm. d i t u i nominis : &oratione faólá mox fanum reddi-
dic puerum maiíri fu£E, m
m
a I n M S . EccleftÁ C i J a r u - i n f u U ítaejferUntur prima h&c: In
Scbafte Cappadocia; ciuitarc traditi funt ad correpcioucm
hi qui (ecundúm graciam Deifilij & hx-redes exiftimabaa-
tur. A ñ MS.GUdhacenfe itahabet: Cum femper Dominus
dilexiíleceos.qui recuudúm graciam eiUsFilijhaeiedes exi-
ftebane, ex Scbaílcá^í.
b Itacmnes M S S . & Meiaphrafles.
e Ifi 'MS. G n c o exprimiiitr fugs. canjft; o ¡ í T I O V T Í T Í » ^
TXyTZüírút ccarpcicw Tm^vo/^icM. veritus eoium , qui tune
rerumpociebancur.impietatcm & iniquicaEem.6^«A«¿/«»í
abedttione S u r i j ^ * Lipontmi.
d GrAce efl: c* 1* 'óg&lf Ás^uivai 'A^JÁCOI. in monte Diéto Ar-
2efo.Felicita Arceuumvocat; FtelsmAtti'Apyajov.
e Metaph. VDam ex eis incideie in eius mcditationém, tam-
qunmrationcpii'ditíEexpectabant ^ f .
f Cp.ujfam addit Metaphrajl. «5 ^)Q/,o(M^licí/v kveihwrtí TOK incidcrentur, beatiílimus Mattyr C h n l b Blaíius di-xic
februarij Tom.l
337
ráTtpx£TV£¿vTí¿*x}léi¥. ve ípedacula cfccerfantíum ad be-AVVCTÓ-
ftus edereutur. vtqueSan¿l!, CJUI tune martyruim Cúbr RF ANO-
bant, abIÍS coülumercntur, ^ Á ^ / í f / i ^ ^ a ^ / . - a d (pd5 NVMO,
¿lacula vulgi. ExMi^,
g Mffra/i^.fcdcntem tamquám iü thalamo , & díuidentcm D
vnicuique id quod ci crar-opus, per bcnedictioncm atque
curationes, & Deo fuudcnicm prcoc^.
h GrAce E'xbvmTrcifsaí. Gcutilium pucros. Lipjm. Gentiles,
pluiimos.
i Míí^/jr. & mutus maueret.
k M¿.7j¿r. manum. Áíetaphr. nianü inipoíítagutturi pueri,
íic orauit.
1 yíiW;/«r <» Gr. ibi aliquis.
w Addtt Metaphr. ore uumquam ílleutc DcumLmJanteni
átque glorificantcni.
C A P V T II
JÜhiceJiío I I I . Beneficentix rertimeratio.
5 i 1 Ognitus natem erat Sandtus illc & in a Mico.
p o l i : do¿lus enim erat & a n í s medicar. Dum
ergo per iter venirct ipfe S. Blalius ; muher erat quae-
dam pauperculajé vnum habeils fuem, & nihilaliud
poílidens niíí tantum illum ; Se ( u b i c o l u p u s iecuens
abíluiit eum. Illa vero deptecata cll S. Bialium contra
eamdem feram. Sanólus autem ipfe hoc a u d i e n S j í u b - v i d l i l f u é
ridens dixit e i ; Muller noli tnllati, teddetur tibí p o r -
a lupore-
Jlíttti ifíi-
cus íuus, & veniebat per iter. Ipfe vero lupus c in i t i - 4tSrAt:
nere fuo Fcftinans,& illaríum coníeruans potcunijicd-
didit eum vidus.
6 Ingtcííb autem in ciuitatem Metropolim Scba-
íleác B. iilaíio.iuílit e u m Agricolaus mit; 1 in carcerem. conucttur
Et alio die Prarfes f e d e n s pro tnbunali, mlíit íibi prse- in cárcetii
.fentan B. Blaíiurn. Quem videns impiusillc, coepit
pnmitus blandís ei ícrmombus quafi í u a d e r e , & lalu-
tis verbum in eum inchoare,dicens; Gande Blaí], ami-
ridtt PrÁ-
ce deorum. Sanélus autem Blalius refpondens d i x i t ;
fidii blan-
Gande & tu , optime Praefes. Verúm non eos dicas ditífu;
déos, fed damiones, quía « t e m o igni traduntur, cum C&ditHT
his qui eos honorant. Iratus autem, Pcaeíes, luílit eum fufltbiu:
fuílibus caedi.Et dum d dm carderetur, dicit Piaílidi ; i
ínfeníate perfuaíor animarum, alienare me í p e r a s per
•
has poenas ab amdre Dei rnei, & falnatons Ieíu C h t i -
fti: í e d n o n p o t e s , qui>babeocorroboraiorem meum
&:faluatorem ipfum Dominum lefum Chriftum , fi-
lium Dei viui, Dnm ego non valeret iniqnus illealie- reduiitut
nateeum a C h n í l i fíele, mffititerum reduci eum in i n earci-
carceré. Audiens vetó lidelis illa V c t u l a Se vidua e fuf. rtm:
tinentiam fanóti Martyns (5cathlctas Chrifti Blaíij, &: t
perfeuerantiam fidei eius, iuííit occidi porcum, quem F
receperat á ferá illa per S. Blaílj mílionem : & coóbum
caput eius &: pedes mittens in aliquod vafculu'm , & ciho re-
créaturi
ex fruélibus terr^lumine acceníb.obculit fanólo Mar-
pi i v i -
tyn Chnfti in carcere, & pctiit eum fumefe. Gracias dua;
veroagens ille)gu(lans benedixit eam, & d i x i t : M u - tubet/ic
liec hocexemplo perfice memoriam meam , Se non agifui me»
minuetur domus tua bonis, quar Dei funt. Sed Se (i mtiriam>
quis te imitansj hoc exemplo memoriam mei fecetit,
promifsA
inceílanter habebit á Dea meo cslefte donum^ Se bc-
mercédei
nediélionem ómnibus diebus. Et beata illaanusac-
ceptans m a n d a t u m íamSti Martyris, pcrrexit gaudens
in domum fiiam,gloiificans Se benedicens Dcum. Ec
expletum eft in hac fideli viduá» quod enarratut vbi-.
que Se quod fecit hace ad memoriam eius,
8 Tyrannus autem i l l e / i n íecundo fecretarió iuílíc
fíbi pradentari (anólum Chcilli Mattyrem Blafium. Et
d e d u ó i o ^ O , d i c i t ei; Bldíi adoras Déos, aut vis perire 2
S. Blalius reípondit; Dij qui c s l u m Se terram rton fs-
cerunt, pereant: illa vero quas tu mihi qiíafi terre-ns
tormenta promiteis, vitae mihj arcernae ñunt prouifo-
tes. Videns autem iniquus lile, immütabüem eius fufpenfu-it
mentem, i u í í i t eum in ligno fufpcndi, Se cum ferréis f e n s k pn-
peclinibus carnes c i u s ^ írangi. Dum ergo carnes eius cimibtíi
raditHr;
F í implo
 338 I A C T A SS. B L A S I I
AVCTO- impío luciici; O crudeliílimc, poenis putas rae terrerf:
RE ANO- fcd habco Dominum mcum lefum Chriftufn, qni me
Ny MO, confortar j & non Jnbitabo viíurns has poenas, expe-
ExMSS'. £lans deííderabilia bona illa, qus promiíTa fuic quíE-
A rentibus eum. Iraqne inífit impius PraErfes deponi eum
reducitur de ligno, & mitti cum in carcerem.
in carcerS.
a Camillui Tutintufcfibit cap. j N i c o p o l i tran/iffe í i l a j i u m
quod haudfatuprobabile efl, mfifallunt tabttlá. geographtci,.
b Addtt Metaphr. fidclcmya/j^, ¿r> piam.
c Mornbr.tcuo. d Aíe/(a/>¿r. mulcis horis.
c MSS. habentfaíientaúoncm.
f Aíow¿r. in fecundo dic, fecrctario iuííic. C r * c } efl, CAÍ ¿ív-
rt^X'Trfoó^i). in fecundo pioce (Tu.
g GrAcé ^hhoj ivr¿mq.ZQÚzi:tia.ái. M S S . M a r c h i a n . & S . M a -
ximini, carminan.
C A P V T III
VilfmtÍMum mulierium martyrium.
p | ^ Eportato autem eodem fanfto Chriíli Mar-
I j j ? tyre Blafio, feprem beatiílímas mulieres timé-
tes DeniTiífequebantur eum, fufeipientes gimas fan-
guinis, quas ab co cadebant, &femetipfas vngentes.
Quas videntes iniqui illi, qui eum ducebant, tenentes
&tüi f a ñ ~ cas deportauerút Praeíidijdicentes, quod & ipfse C h r i -
'guiñé col- ftianíe eíTent. Videns autem eas,dixiteis : Acc^uiefcite,
ligentes 7 & facrificatediis facrificium. Refponderunt autem i l -
mulieres
lae, dixeiunt e i : Si velis vt credamus & facrificemus
capiütut-i
diis tuis, eamus nos iuxta lacum,& tu mitte déos tuos
in facco, A bullans eosplumbo, & nos lauantes facies
nofttas in lacu h procidentes facrificabimus eis. Laetus
autem efFeCtus Praefcs, attulit lilis déos fuos. Ipfae ve-
icíolct í f z - ro Chriftianáe mulieres accipientes eos iaftauerunt in
fiduin l a - profundum lacus. Videns autem Praefcs quod Faétum
cum proii* efl;, ahenatus facie, iratus eft ntmis, 6c percutiens ma-
timt:
nus fuas, vt leo rogiens circa mulieres motus , dixit
miniftris: Qüare non tenuiftis déos noftros , vt non
mitterentur in profundum lacus ? Q u i refponderunt:
In dolo tecum locuts funt mulieres iít^, & déos no-
ftros profundauernnt. Muiieres autem rcíjíoudentes
dixerunt ; Deus v e r u s d o í u m non patitur' aliquandoj
fcd ligna vacua & lapides & aurum &:argentum
omnes qui confidunt in eis.
10 Et iratus Praefe* iuflit incaminum ignis mitti
cas, & defuper plumbum fundi in eas,& pedíines fer-
reos adducijC & feptem aereas túnicas exardere ; ex-
c pandere ¿ a u t e m túnicas candentes in alio l o c q ^ d i -
d bit, A nge\um CAleflivnguento earum plagas fubitoperfanajfe.
xit fanóbis mulieribus: Eligite vobis ynum de duobus;
C
eontemnüt
aut faefificantes diis, eruite animas veftras, ambulan-
propofita tes fuper linearaj aut íi nolueritis , iudicari habemini
tormenta > in eis, quae parantur vobis,tormentis.Vna vero ex ip-
fis, duosfilios habens, currens tulit lineara, & mifít
e eam in caminum, & combufta eft. e Pueruli vero d i -
puertsz xerunt rastri fuaz: N 5 nos derclinquas in rerrá hac per-
Jequi eas
ire, fed ficut replefti nos dulcí laóte tuo, ita reple nos
voletibus:
& regni caeleftis gaudiis.
11 Mox autem iuílit Prasíes fufpendi cas,&carmi-
nan' carnes earum cum pe¿tinibus illis ferréis. Vide-
batautem milites illi,quódprofanguinclaccarnes ca-
rura / f t i l l a b a n t , & carnes carura fícerant taraquám
laniata flamma ignis, & vt nix dcalbabantur. Angcli autem
carne, lac E)ominidefcendenres de CEEIO &<gíalutantcs eas dice-
prosagtii- banteis:Nolite dubitare; bonus cnim operarius i n i -
nefundüt:
tium facicns in raeíTem, & explens, benediófcus eft ab
; ^ eo qui eum conducit, & accipiens raercedera fuam
anima tur
lamis reuertitur in doraura fuam.Ita & vos elabórate,
ah Ange-
vt percípiatisá Chriíto Deo vitara seternara. Tune
lü'.
mutuntur Piafes iuílit deponi eas, & m i t t i in fornacem ignis,&
infornace, raiííis eis mox ignis extinóhis eft. Et egreíTae á fornace
qus. e x t . » - illíefae beatillima; mulieres, dixit ad eas Prsfes: O m i t -
guttttr:
titc veftras mágicas ambitiones, & peocidentes a d ó -
rate déos noftros. S a n á i s verófeptem mulieres tam-
E P I S C . E T S O C I O R . M M ,
quára ex vno ore dixerunt .-Gloria tibi quiregnasle- D
fu Chriíte Deus nofter, qui ctíam & nos dignatus es
vocare in viam tuaspictatis.Et dixerunt impio: Feftma
expíete, quod in nobis coepifti, eó quod & nos voca-
tas fumns in regnum caelefte.
u Tune iratus ille dedit in eas fententiam, E t t o l -
lentes eas iniquitatis mimftri duxerunt ad piaefinitum marte dtt-
locura. Sanótae vero mulieres deprecabantur eos par- w»*"*»™
ccre eis /; orarej& fleólentesgenua dixerút:Ouis beus
magnus íicutDéüs nofler , quinos feparauita tene-
bns , 8c vocauit in hanc lucem dulciííi mam í E t ideo orationt-
petiraus re, magne & ternbilis Domine Deus nofter, y*¿?4,
vt cónuraerare nos digneris primae Martyn tuae i The- i
cláÉ; íufcipiens preces beatiílimi Patns noftri Blafij,qui
nos edocuit in hoc gloriofum martyrium, & a d p o í -
felíionem vitae a:rernae peruenire. Et haec orantes, &
furgentes á terrá>expandentes manus fuas ad coelos.^
proípicientcs oculis & mundo corde, vnanimes dixe-
runt : Gloria tibi Domine Deus nofter,qui nos digna-
tus es in hoc tuo facrificio firtere, íicut oues; fulcipe
ergo animas noftras coiam fanóto &:caelefti t u o í á -
enficio. Infantes vero illi praecurEentes,ad eorura ma-
trera dixerunt: Coronae veftrae praeparat£E funt apud piáudinti-
caeleftem D o m i n u m Dcum noftrum. Commendate ¿«Í x/ws-
etiara nos fancto & fortiílimo Chrifti Martyri Blaíio rtí>
Epifcopo & P a t r i n o f t r o . Iniquitatis autem rainiftri
iruncabant capita fandlaním feprem mulierura : & fie occ'^turi
migrauerunt ad Dominum ttuncatiscapitibusproptct
Veram fidem Doraini noftri lefu Chrifti.
a ór&ce, a-tpáptmjdunsí fttXÍjidoi. eos p i u m b o obflgna.
b Mombr. procedentes. M S . Gladb. pra;cedcnres. CamiÜUt
Tutinu* feribit, Tyrannumvltro iujfijfededuci eas in mon-
tem lacui vicinum, & nififtatua louis, quamfertbant liftores,
adorttrenttfaxü¡ingularum collaalligatu, in laonm eca proiic'u
& chm i p / i f i a í n a m conttmptandam popofcijfent & in l a c u m
abieciffent; ipfas quoque in eum proturbatas, jed HUfas exiijfe.
C G r t c h w 'írrTKavy^sXtetxctXxciTrvgui&ílvcci Lipom.Sc fcptein
xncas laminas candehen. Bellouac.hnnnas ac deindalori-
casvocat.
d Aíc/«/»¿. í'plendidum aurcm linteuin expandiin alio loco,
.BÍ/AW. feptem camifeas lineas in alio l o c o p a n i . acmox.
veftes lineas x/oc/ií.
e C a m i l l u í T u t i n t i í feribit,poflquam peíiinibus ferréis difcerptA
fuerant, indutas tttnicü f e r r e u i g n i t i í , collocatafijj in Jedtbus
itidem eferro & ignitu. A f t a prima non explicarafueritne hoc
illii admotumtormentum, an folhm eiusintentatm terror.Ttt'
tino vteumque confentiunt A ñ a ex M S , Baronij.
f M S S . Gladb. & S. M a x . o m t i h a m .
g M S . S Martini Tremr 'u, í a k i a ñ t e s . M S . A/are/?, liberaueninc
easde periculo. G r A c e S t ^ T n v ^ v r t í t c a m n c s . T u t i n w f e r i -
h M S . Aí/írr, vtorarent. i D e S . T \ \ z c \ 2 i agemusiiSept. F
k TnGr&coefl , irtMeJSqmv c*xf^'w,finitas ílinc in D o m i n o .
Heruettavertit, & oceulte fuerunt confummatae. legit út
xfvTTTiS, in oceulco. Addit Beüouac. Illarum autem feptem
m u l i e r u m , quando decollaras funt, anima: decorporibus
p r o d i r e t a m q u á m V i i g i n c s d e thalamo vifasfuntj omnes
autem monilibus refuigenres, & a d c a s l o s q u a í i a l a r u m r e -
xiiigio p e r u o l a n t e s . / ¿ e / w ü / u í t;cr¿« ¿«¿ÉÍ S. Antonintií. &
Petrm Natal. T u t i n m folkm habet, vifas egredi animas,
immenfo cintas fplendore.
C A P V T IV
S. Bla/íj & duorum puerorum cades.
13 T N t e r t i á veroprocfsfllone fedens pro tribunalí
1 iniquitatis Dux,iuílit fíbi praerentan beatiílimum
Epiícopura BlaíiumíEt addudlo eo, dixit e i : Vel nunc
adoras déos,an noníRefpondens autem M a r t y r C h r i -
fti i ait e i : Irapie , excuses, & non vides lumen Dei
vetura. Nam quis íhorainum aliquando cognofeens
Deura vefum,idola adorar ? T u autem inique & ob- 5. B/^/;^
feure, feito quod Deura verum dercliquifti, & lapides contemnes-
adoras. Nam ego non 4 dubirabo minas tuas. Vtergo
vis, ira exerce in me. Carnem quidera meara tradam mn*s%
ribiinamanimae mcae Deas habet poteftatem.Refpon-
dens
 IÍI P E
cíe^s vero Pfíeres, CIJXÍÍ S. Bía/ío ; S í te íaclauero in la*
cum, quid te poteric adiuuarc, quem dicís Chnltua>>
quem & adorai? Sanvflusautem C h n í l i M a i . y r a m l -
h ; Ecce & exectabiies dasmones adoras, & ipecas TaU
uan : de e g o D e u m vúium de verum adoraos, iníeccr-
preiicitur num credo fa.'uus cne;& nunc edoceam te in hacaqua
in iinum: Dei mei virtutem. T u n e i.tiífit ü n p i u s iHc mitti cum irt
i tacú(t). b Ipíe vero procedens lignauic aquam, & mox
fteíit c íicut árida. Et fedens in medio la c u s , dixicad
m i m í l i o s iniquitatis <$\ habetís d é o s , ollendite vir-
faUttíbM,
tutem c o r u m , & inrroire Se vos huc. Et ingrefli d fe-
xaginta q u i n q u é v i r i , mox dimerli íbnt in profunde^
d
aquac. Angelus autem D o m i n i d e í c e n d e n s ad B. B!a-
4ducitur
ab Ange- fium, dixit e i ; G l o r i ó s e egredere, & íufeipe praepara-
lo, t a m t i b i á D e o coronam* T u n e ílugenS D. Blafui« ab
aqua, & ambulans íicut in anda egrclíus e í t ; & appa-
iaci tir-
ruit lux magna ante faciem eius, vt etiam admiraren-
eHfnfuft**:
tur omnes qui videbant eum. ¡ G
14 Impius vero dixit Ciuifti M a n y r i : Intantum
decreuilli, vt non adores d é o s ? S. Blaíius dixit: C o g -
nofee mifer, quod C h n f t i feruus fum , & non adoro
dxmones iniquos. T u n e iratus fscuillimus ille dedit
Acídicitur
morti: in eum fententiam , dicens: Q u i me c o n t e m p í i t , &
B i Imperio contrad:xir, d e o í q u e inhonorauit, &: fexa-
ginta q u i n q u é viros perdid'C j capite teuncetur, v n á
cum duobus illisf puerulis. S a n d u s autem B l a í i u s o -
rauic dicens: Domine Deus meus, qui me liberafti ab
idolis, qui de tenebns lucem fecifti; D e u s virtutum,
9rat pro iii quifedes fuper C h e r u b i m , & aperis catatadas c s l o -
qui fe in- rum, qui expandís arcum tuum i n m a n n t u á , q u i d i a -
Uocabmt: bolum percuíliílí, & diaconem interfcciftijexaudi me
• s ícruum tuum.'& (i quis procidens adorauent hoc fa-
crificium, quaiifcumquc fpina, aut etiam os inguttur
c u i u í c u m q u e perfoníE impegerit; fi etiam & in diuer-
fas infirmitates inciderít; fíue in tnbulationem aut pe-
riculum, aut fi perfeciltionem patitur; fufeipe, quccfo»
petitionem fideliter petentium te, D ó m i n e . Ha:c a u -
tem eo orante defeendit nubes de cíelo , Se infullit in
eum, duirque ei D o m m u s . O m n e m petitionem tuam
(2hriftuí
in nube adimplebo, athleta d i l e d i í l í m e , non tantum haec, fed
Spodetfa- & íicut vidiia:iili, ficut orafti, f a c i a m & benedicam
ñ u r u m fe omnem domum p e r f i c i é J u m niemoriam tuam. H o r -
q u i orá-
rea vero eorum replcbo ó m n i b u s bonís, propter tuam
tBt:
bonam confefiionem, & fidem quam in me habuiílí.
15 Et hxc loquentc D o m i n o lefu athleta fuo.mox
/jfpiculator eiicíens b e a t i í l i m u m Martyrem Chrifti
h
pleñituy Blaíium^ v n á c u n l duobusillis puerulis , á prartono,
iaptfe.cü Í amputauit capita eorum in Sebafteá ciuítatc,» foris
pueru: , muros, fuper qnemdam lapidemjmenle Februario die
i
tettiá, Accipiens vero quaedam mulier prudens & D e ú
fepelitur:
timens fanóba eorum corpora, nomine j^EiiíTa, repo-
miraeulis
fuit in quo defundi funt loco pariter. In quo loco m i -
eUrei: rabilia D o m i n i n o í l n lefu C h r i í h exuberant vfque i a
c hodiernum diem.
l l Audiens verc> beata illa anus rraníitum ían¿li
Martyris Chriíl¡,explcuit memoriam ei-us iuxta inten-
ferxgttur tionem, quam fecit in c a r c e r e ^ non tantiiin illa m u -
anniuer- lier ex fruólibus rertíe afFerebat benedidionem in re-
faria eitu
íiquum-fed etiam omnes amici eius .-qui iuxtaeiustra-
ín% moría.
ditionem facientes , benedidlionis gratiam iterum in
tempore e o d é m reduxerunt, non tantüin e í d e m fide-
h viduac, fed eriam & omnium Corum a m i c o r u m . T r a -
ditum cnim eft hoc vlque in hodiernum diem ó m n i -
bus fidelibus, perficienribus memonara bcariílimi &c
glófiofí Chrifti Martyris Blaíij , cum lampadibus, &í
h>mnisA'gloria indeíincter. Paífus eft cnim beatifi]-
mus Chrifti Martyr Biaíuisin Sebafteá ciuitare,irnpe-
rSie Agrico!ao,rcgnante autem in nobis.Domino no-
ftro leíu Chrirto , cuius eft honor ¿k. gloria m í e m p i -
terna fécula í c e u l o c u m , A m e n .
a (Üriice, % (pi/3ylér,az¡uc'Ji.nr>n mttium.
b Addit M S . Baronianum í??/rá, marmoleo potídere ad col-
Jum Üíiató dcmeifum.
Vtbnídrij Tomé l
R V A i U í. ^39
c I d e m a q u a m á i í t g h c i i l i Coliditate concrctirix. Aycró-
d Metaph. belisHtc. T u n n . 68. M S , Barón quídam. R. AKJ-
e Met*ph Imperacórcúi coutempfic. NYMQ,
f H.'Í tjuoqiedb AgrtroU?, prttiqn^m fententiam f r r t l , ¡nteY- Ex MÜ S.
rogttos^enermi iHirtjpondiffi. habeit quarta Acl*ex M S . B a -
rom). Bellouae. att hot tncurcers bAp{ix.*tosa S. BUftOi
g Metaph.ymcum^ue ad hanc aram tuam accclíei it.
h Gr.óo-yrrKisXit'jii'f. i Gr VÍWTÍ T«'^;KÍ. intra mania.
k Aíí)«j¿r. Hliphea AÍS. 5. M ^ . Heliíea. M t t a p h r . ñ i d z s ik
pij viri.
I Defunt ceterA Mombritid.
II A C T A
A V C T O R E A N O N Y M O,
exMS. EcclefaS. MartirJ Vltra/eStf.
A P V T I
S, Ulafíj njirtutes¡miraculain hrutisac hó*
mimbus curandüy comprehenfío.
^ ^ f c ^ J j ^ S ^ É m p o r e Licinij Imperatoris, qui C o n -
^ " ^ C w ^ ftanrini Augufti fororem habebat, &
rcrum fumniam in Oriente tcncbar,
dita iu Chnftianos períecucio fada
ft. Num, vt in Tripartirá <i hiftoriá
refertur, Ltcinius bello á Conftantino fugí\tus , cutu
pnns fednror fuilíet dogmatis Chriftian», mutata vo- Liciniá
luntatcplutimos Sacerdotum in fus partis aftlixit im- Iwp. Éc-
perio f multos quidem & aliorum.prsccipuc tamen de ele[fa. per»
fequentet
collegio militari. Erant autem & in Sebafteá plurcs, prifertioi
quos h ü i u s nommis titulus ligabat j 8c ideo perfeen- 6ei>,ijitti
tionis tempeftas eos inuolru bat. Inter quos, ve in Paf-
fione eorum legitur, praecipui crant quadraginta h M i -
lites,qui fubAgricolao Cappadocia: P r a f e d o Du-
ce Lyfia f a m o í i í l i m u m p r o Chrifto marryrium c o m -
pleuerunc. H o r u m excmplum piures alij ex vtroque
fexu fecuti, non foliim viri,fcd,quod magis mirum eft,
mulieres quoque, in D c i a m o r e , in hdc C a t h o l i c a , ac
-ventatis confeftione vfque ad mortem & íanguinis
c f f u í i o n e m perftiterunt.
z V e r u m t a m e n o m n i u m , qui i b í d e m eo tempore Blafim, e&
paíli funt, primus & dux q u í d a m & fignifer ei at Pla- medico l l -
fius Epifcopus. H i c a n t c q u á m E p i í c o p u s f a d u s eflet, pifcopMi
raediciníeartis peritiílimusfuit.Sed Deus omnipotens,
qui de pifeatoribus A p o r t ó l o s , & de medico Euange-
-hftam fccitjetiam h u n c á corporum m e d i c m á a d a n i -
marum curam transferre dignatus eft. Siquidem o m -
nesqui in Sebafteá eiant, tam C l c r u s q u á m populus,
vitas eius í a n d i t a t e , ^ m o r u m modeftiadeledati} v-
nanimi c o n í e n f u , & voto concordi , eum e i u í d e m
ciuitatis Epifcopum elegerunt, Faólus autem Epifgo-
pus4fe fummum facerdotiuiii m e r u i í l e , 8c meritornm
e x c e l l e n n á , 8c doólrinae gratiá, & miraculoriim fignis
declarauit.Erat enim vir magnae humilitatis.mifa" pa- v i r fah~ <r^
tientiar, furarax pietatis, mente f i n d u s i corpore ca- (lifimnij
fttis, a.dlu mnocens, eloquio p u r u s , verbis verax.mo-
ribus modeftus. Ira verus veri Dei cultor crat, vt de S.
Job legimus, vir fimplex, 8c r e d u s , ac rirnens D e u m ,
íob ú
8c ab omni peni tus malo recedensi
5 Verum quia grauis períecutio imminebar, iuxta
Dornimcum vel exemplum vel praeceptamjperfecuto- latet ih
rnm gtadium declinans, in quemd?.m m o n t e m . q u i mente.
A ' g e i vocatur, feceílit'.vbi quamuis humana freqnen-
tiá defolatus efíct, D i u i n á t a m é n c o n í o h t i o n e non eft
d e f t i f ü t u s . N a m «ík^rebrisá D o m i n ó vifiombus foue- Diuinlt
batur , & anachoretis, quibus foiatuim plerumque
vifionibuf.
fjueíurt
D o m i n u s c o n c e d e r é dignatus eft , n e q u á q u a m infe-
nor.fcfarum tamen a c c e í l i o n e íuam í o l i t u d m e m con- Accedentes
folabatnr.Vndique enim pér montis circuitum ad eius befiiOí fa~
í p e l u n c a m , (juaíi D o m i n o obfecuturaé, confinebant: n a t , ac
•henedniSt'
Ff ícfiqui-
 54o 11 A C T A SS. B L A S I I
& íic|ii¡dem atiquam ex illisconrigiíTet m o l e í l i á & d o -
3ÍK ANO- lore vexarí,ab illo curam , raraquám á vero medico,
NIMO, nutuquo potetanr, poftulabanr: ñ e q u e ab i p í o , prius
ííMSS.
q u á m manu impcfítá 6c b e n c d i é l i o n e eius t u r á per-
ceprá, difcedebant.
4 Eá ib" rcmpeftare Agricolaus eiufdem prouin-
d x Prxfes erat, immins, fcrox. crudelis,ó«: í e c u n d ú m
C nomcn fiuim agreflis, a t ^ u e C h n í l i a n i s omnino i n -
a vcnato- fcftus.Is munerum d i e . q u o numera miíinbtis dantur,
iribus in- & honores tribuuntur.agicftcs feras dad f p e í l a c u l u m
tientus vulgi plunmay c o n g r e g a n mííít. C u m q u c venatores,
d quibus captio beíliarum iniundta fuerar.montem pro-
ttnus, qui his m á x i m e abundabat, c o n í c e n d e r e n t ; &
nulquam vllam , vt n o n dicam caperc , í e d nec viíu
comprehendere quidem poírent;.montem circurtiqua-
que l u í t r a n t c s , a d v l t i m u m veneruntad locum vbi S-,
Blafiusin ípeluncá poluns, í e d u l u m Chrifto quotidie
oíficium exhibebac. V b i c ú m multitudinem ferarum
o f t i o quidem fpeluncíE a'ííiftere, nec tamen eorum a d -
« e n t u exterritas moueri de loco vidiílcnt, confternati
& nimio pauoreconterriti ad inuicem d i x e r ú t i Q u i d -
nam hoc tiulz ¿fíe ? Ñ e q u e enim tanta beíliarum m u l -
ritudo fine caufsá in vnum locum congregara, noftro
non tciretar aduentu.-. Itaque propius accedentes Se
]B dil'gentiLis rei veritatem perferutantes, inuenerunt S.
injpdun- Bialium in rpcíunca orationi vacantem.Quem nec ap-
c&orms, pell.ireqmdem aufi, fertini cum t r e m ó t e & reueren-
tia d i f i ' d í e r u n t . Itaq,Liead Prícfidem i n f e d o negocio
teueríi ca qoás viderant n u n t i a ü e r u n t ,
5 T u n e Prxfes iratus m i f i t & aüos plures cum l i -
lis, vt dihgennus inueftigarentjíicubi aliquos in m o n -
te Chnftianos inuenire p o í í e n t - , ^ fibi vná cum S.Bla-
íio exhiberent. At i l l i ¡uxta imperium P r s f i d i s m o n -
tem h i n c inde cireneunres, p o f t r e m ó ad locum v b i S .
eifatur ad B l a í i u s d e g e b a t , venerunt: quem c ú m morefibi con-
Pu/ÍHetn, faeto in oratione pofitum inueniíTent, dixerunt ei: E -
gredere Blafi, Prajíes vocat te. A d híEC ille á n i m o i n -
t r é p i d o , & vultü fiitis hilan, Sí Prasfes, inquit, filioli,
me vocat, eamus fimui, &• in nomine D o m ' í n f p r o p e -
r e m u s . N u n c quippe mei memor efle D o m i n u s digna-
tus eft¡. N u n c eft tempus a c c e p t a b í l e , in q u o á v í n c u -
lis corpons huius a b í o l t i i & a d Chriftum venire de^
b e o . T e t t i ó mihi Dominus apparuit hac no6te5dicens:
Surge Blafij&rc more tibi folito hoftias offerre meme-
e tb. Et nunc, filioli, b e n é veniftís, & gratum mihi a d -
tripliciap
modilm nuntiurti pertuliftis.Eamus ergo feftini, 5o üz
paritione
pr&moni- ipfe nobifcum , qui mei corporis hoftiam defiderat
D o m i n u s meus lefus Chriftus. H i s d i d i s , nihil mora-
tus:
t u r ^ in D o m i n o de fuá vocationegauifus,fimulper-
rexit c ú m eis
6. l a m q u e f a m á adilentus eius contigua l o c a p e r a -
grauerat, & gregatim in eius oceurfum paganos c o n -
in titnere traxeiat. Adducebantur hinc inde paruuli, quos ab eo
Agros be-
benedidionis gratiam confequi exóptabant. lacebant
neÁiciione omnes p l a t e í E , p e r quas iter habebati languidis Se de-
Janat,pr&-
bilibus piense , qui eius meritis faluari Se confidenter
fertim pa-
ruulosi credebant & íupplices exorabant. Ac ilie í i n g u l o r u m
mifei tus, fingulis e t i a m manus imponens, Se paruulos
bsnedixit, & m ó r b i d o s fanauit. Igitur Pagani tot ae
tanta miracula videntes, qnae per cius orationes D o -
quofdam
minus faciebat, nonnulli conuerfí funt ad D o m i n u m
miractilU
per fuá fandla m ó n i t a .
comerftt
7 Ñ e q u e hominibus tantúm S.Blafíus in variis lan-
guoribus Se diuerfis curam í m p e n d e b a r , fed Se beftiis
ttiam be-
Se uimentis, Se lasfis fuecurrebat, Se noxiis imperaban
Jlias c u -
ntí: Siquidem ad vtrumque teftimonium d ú o funt precla-
ra fatis miracula i h f rsfenti itinere gefta. Erat in lilis
locis mulier quasdaw, quae vnicum habebat filium,
puerü ofsi- H i c dum pifcem manducarer, o í Ü c u l u m pifeis gutturi
culopifcu eius i n h í E Í í t , quod n e q u á q u a m vllá potuit inde tatio-
Sut/Urt ne fine eius periculo euelli. C u m q u e prae dolore iam
inhurente, . • rr •s L -11
* . morti v i c i n u s e í l e videretur, anxia maler huc illucque
ferteutan- ^ {„r
t$m, difeurrere, Se nlij cruciatus í u o s putarecoepit. Q u o Is
EPÍSC, E T S O G Í Ó R . M M .
verteret, quid faceret., prorfus incerta manebar. ín* Q
C.-reá contigit B. Biafium ibidem cúm miliribus , qui
eum ducebant, traníitum h^bere. itaque famá virtu-
tum eiusauditá, mulier filio vlnis impofito, feftmaad
c un cucurrir,S¿ fide plena puerulum ante pedes cius
proiccit; (irnulque Se ipía pedibus eius pxouoluta cum
lacrymis & eiulabúda clamare, Se ¡ta orare cccpit:Mi-
íerere mihi,Sanóte Dei,mifcrere Saluaroris lefu Chri- amaivs
ftiferue, miíerere vifeeribus meis, miferere filio-, mi- oblatufíi»
fero mortis genere periuro. Vnícus enim e l V & fi quid
ci adueríi acciderit» me magis cruciabit; me, inquam»
miferam matrem ampliús-torquebit, vt iam quoque
me marrem eius non exiftimem.Cumque ei indiearer,
q u o m o d ó pifeis oííícu'ium , dum comederér, gutturi
ciiií inhÉCÍiíTct; raifcrtns matris S. Blafiüs, mifertus&
puen, manum ei impofuic, ¿ ¿ g u r t u r Dominica C r u -
ce fignauit. Poft hasc oculis ad cídum cleuatis3ita o- ( ¡ g ^ c t u ^
rauít, dicens: Domine lefu Chrifte, quem cord e ere- cis
do, ore conficeor, pro euius nomine d u c o r a d m ó r -
tem, Deus omnium cXaliditor Se faluatórjtu, qui o m -
nium vojuritatem rimentium te facis, & deprecatio- & p r e c i *
nem eorüm exaudís , & filuosfacis illos;exaudí me, b w f a m i i
quamuis indignum & peccatorem , ferüum tamen
tuum, pro hiiius mulíeris orbitatc,^ íftius puerífalua-
tionc orancem. Exaudí me, Se officulum gutturi eius c
infixüm Omnipotenri tü3 dexterá, Se tuá incnat-rabili
virtuteeuelle : ita tamen, Dommej vt Se aliis eius fal-
«atio profit, Nam quia tu Deus dilles es in dmnes qui
inuocant nomen tuum, Se das ó m n i b u s aííluenteijpe-
t o v t a d tui nominis glonam, & audientium (alutem, omnibuftfa
6¿ huius tuce virtutis teftiíiionium , infuper venturísyé/»M/¿
quoque.feculis huius virtutis eifedlus pevfeueret. Í?eto necejsttatt
enim; D o m i n e , vt fi cui alionando fimilispaííio-con- tntt<":atu~
• • r i • • r t ^ i / - r • ru,open)S
tigcnt, íiue homini, luie volatili, fiue lumento, li quis j)eopfUíi^
tui nominis memor, tuum ndmencum fide,fubcom- í<iy¡
memoratione & patrocinio nominis m e i , inuocaue-
rit; ne fubtrahas opem t u á m , fed ad iuuandum fefti-
nes. Hac oratione completa, puerum priftmaé fanitatí
reftitutiim reddídít mátri fua¿.
8 Ita cum itineris p r o g r e í í u , Se opinio fímul eius
crefcebat, Iar¡n namque Se in Nicopoli, qua: non i o n -
g é / á S e b a f t e á diftabat.cognitus erat. Erar ibi mulier f
qusEdamvidua i fenex & paupercula. Haee magis in v i d u t í f i »
fubftantiolá non habebat nifí vnum tantummodo í:''/,<'^/*»fi
porcum : fed lupus de ímprouifo ex filuá adueniens Poret4m*
eum abftulit, & filuas denüó petiuit. Illa vídens to-
tnm pené viótum fuum in porci damno ablatum fibi
fuiíTcS. Blafij, quieoibidem momento fuperuenir,
opem contra lupi rapínam poftulauit. A t ipfe, vt fem- F
per ó m n i b u s in fuis neceftítatibus compatiebatur, Se
huius mifettus, d i x i t e i : N o l i mulier contriftari: por-
cus tibi tradetur, Ecceenim lupus per iter, q ú o vene-
rar, recurrens tuum porcum tibí illéfum reducet.Nec
mora : didlo cítiüs fermo illiusadimpietiir. Necdum
quippe verba finierat,& ecce lupusanhclans recmrifs
¿c porcum anrepedesmnlíerisiilíEfum proiccit: S i l -
lico cum feftinarione difceílir.
a H i c i n h i f l o r i á Tripartita lib.i ¿ap.üreferuntur. Agunt deLi~
cinto Eüfebiusfuse in hifior. Ecclef. & Vttá Conjlantitoi; 5o-
crates lib. i cap.i & z Sozomenus, & alij. ^
b Horum Afladabtmtti 9 Marti)i
c vAp^i(^í»<OT agreftem, a í p e r u m , trucuíenturn fignificai.
d Vide poft cap. 1 A B . 1 annot.f.
c A f t a B a r o m a n a habent Mtjfam celebrajjeprtufquam mililM
venirent.
£ Imo longéfañe diflabat, ñeque enim tantiim aberrare Pe»tin~
gerians. tabuU queunt, in quibut iter eft Seuaftiá x x n t C o -
mafla x v Doganis xx v Mt-galaílb x x n , Meforome x i IÍ;
Nicopolin;
'
 III F E B R V A R I I.
C A P V T II
Tormenta, beneficenúa remmeratió.
iúurin 9 T ) O-t h.-cc B . Blaíius ¡ngreífiis íimul cura militi-
eufiodid: k. bus Scballcam.qaar eft G a p p a d ó c i s m e t r ó p o -
lis, illo q u i d é m die Praríidl non eft pi afen t.itus : pra'-
cepit enim eum interira in carcerem micti.Altera enim
die fedens pro tribunali iuííit í i b i e u m prasfentari.Qui
dum exhibitus ei fniíTct, p r i m ó blandís eum fermom-
bus appellare , &c falutationis verbo lenire tentabar,
deosridet: dicens : Gande Blaíí, amice deorum, S, Blaíius d i x ^ :
Gaude & tu, optime Praífes. O ü o d tamen gaudium
tibí de cario adminiftrabit ita Deus, íi illos, quos dicis
d é o s , non d é o s fed dasmones efte dicas \ nam (imula-
c h í a ifta aurea.& argéntea dij non funt.led dasmonum
latibula: & ficut vos ex metalio vt eos formare polHtis,
eatgue conHatiSi fíe ípfi viciffim íeterno i n c í m d i o p a -
ritet c ú m fuiscultoribus cremabuntur. Et ideó,Pfc'E-
fes, amicus eocum eíTe non poíTum, ne íimul cum eis
flammis gehennalibus tradar. A d ÍIÍEC S. Blafij vetba
Praefes iratus iuflic cum fuftibns c x d i . C u m c í u e d i u -
fujlibui tiíiime cxlus, ñ e q u e voccm emitteret, ñ e q u e colorem
U V iltus mutaret, conuerfus ad Praríidem, dixit: M i i o c
bultit non te, Praefes, exiftimare iis me flagellis alienari p o í í e ab
mutato: amore Dei, & fide Saluatoris lefu Chrifti. N a m licet
vt deceptor animarum fímplícioribus quibufque per-
)fuadere,& iníirmioribus pcEnisíidem fuam extorque-
re poílisjmihi tamen non potes.Certus f u m e n i m , quia
ñ e q u e totmenta, ñ e q u e ípfa mors potent me feparare
á caritate Dei. H a b e b o e n i m corroborarorem mcrum
& íaluatorem ipfiim D o m i n u u i lefum Chriftum , H-
Jefictenti- jjUIT1 v,luulli í a m q n e tortores caedendo d e f é c e -
v l l u T "' rant5 ^ ^ i K t y r paciendo non defecit. Sed c ú m Praj-
remittitur í e s v i d e r e t fe nihil pcoficere , fed ípíis q u o d a m m o d ó
incarcerei verberibus fortiorcm eum fitríidimitti eum iteium
in carcerem retrudi iuííit.
i o Audiens autem paupercula illa, cuius porcum
á lupo iuuafum S. Blaíius íibi reftitui fecit, eius in poe-
nis patientiam, & in fide perfeuerantiam ; e u m d e m
eiho re- porcum occidi fecit, 8c coóbo capíte eius &c pedibus,
vrtétur:* & diligcnter c ú m terrae fru¿tibus fímul in vafeulo re-
viduái ponens, cum lurainanbus ad eum properare ceepit; &
dato m u n u f c ü l o carcerario, in carcere ad eum inrra-
uit, & ifta pro b e n e d i ó t i o n e obtulit. lile vertí eius de-
uotione & tam pía v o l ú n t a t e d e l e ó t a t u s , in D o m i n o
giuifus , de cundtis quae attulerat c ú m gtatiarum a-
¿ l i o n e guftans,ita ei futura pandens, & (ui memoriam
C faceré petens, allocutns eft; Scito, inquiens , muÜer,
iam corporis mei d i í í o l u t i o n e m inftare: & me quan-
t o c y ú s bono certamine certato , curfu confummato,
iulei éam fideferuatá, ad D o m i n u m per martyrium elle traníl-
fut memo- tLlrum : & i d e ó mei agonis triumpho peraóto , l u m i -
i. , nana in nuius racti exemplum in mei memoriam í u c -
mtmbus ' , r i r , r i
eleemo- c e í l d c : & íi qua ad victum pertinent pro racultate tua
fynisage- pauperibus diftribue & e g e n í s , Deus autem meus.qui
re, dixit, quod vní ex mimmis meis feciftisj mihi feciftis,
Match. q^j aclprcccs ferui fui Elias fecit vt viduae illípauperi
^ Reg l7 fatina in hydriá non d e ü c e r e f , nec oleum in lecyiho
1(5 nlinueretur; ipfe domui quoque tuar faciet numquam
& meree- necelTaria d e e í í e , ac te & in prarfenti & in futuro bo-
iem,ettd^ nis aftatim ó m n i b u s abundare.Infuper & íi quis tuum
t*nyoraJi' exemplum jmitatuj, íimilia in mei memoriam fecerit,
det. í p í Dorninus bonorum omniura a u é l o r 8c hic tem-
acomni- poraliter rctribuere, Se in futuro viram xternam con*-
bus eami- donare dignetiír. C u m his v e l p r o m í l í i s vel manda-
mitaturu: tis mulier dimiíla.ad domum fuam cum g a n d í o reuer-
fa eft , glonficans Si benedicens D c u m in ó m n i b u s
mirabilibus & mifencordiis fuis.
íi Prarfes v e r ó i u í l i t fibi f e c u n d ó in fecretarió tti-
bunal piírparari , Sí ibidem íibi beatum Martyrem
»idet dtost Blafium prarfenrari, Ét adduífco eo,<ücitci;Blafi}vnum
februanj Tom. I
tibí c'igc é duobus.ant adora ácos,Si eris nofterami- CTO-
cus;aut certe, íi hoc faceré c o n t e m p í c n s , diucrlis & KE.AÑÓ-
grauibus (upplicns fubiaccbis, malá nibrtedamna- N\MO.
herís. Blalius dixit ; l a m tibí dixi, P i a f e s , d é o s non « M S S v
cíFc limulachra qua: colitis, ligua, lapides, nrramenta, P
argentum & aurum, opera manuum h o m i n u m . Ñ e -
que enim d j elle poflunt, qui ab hominibus fiunt, Se
ipíi noh fecenint cselum & terram , m a r e , ócomnia
qua?: in eis funt:proinde ¿N: ipli penbunt, & omuesqui
confidunt in eis. V n d e ñ e q u e ipfos a d o r o ; ñ e q u e tor- &t0frn*'
menta, quibus me tenendum putns, e x p a u e í c o . Per *
illa quippe ad vitam aeternam meperuenturum credo.
Ii T u n e Prítfcs videns animum eius m D o m i n o
fixum, & mentem immutabilem cííc , ¡iiíirt curo in
iigno fufpendi, Se ferreos p c ¿ l i n c s , v n d e lanar carmen-
tari folent, aífeirij & inde dorfum eius Se totum cor-
pus difeerpi ac dilacerari. Iam languis decurrere , Se ptéhtii'tá
carnes deflucre ccepciunf: iam Se ipllcarnihces admi- ferréis
ratione ¿k lacrymis commouebantur: nec tamen in ^ i " r / , -
beato Martyrc vllus dolons íenfus poterat í e n t i n . D e - r"r
ñ i q u e conuerfusad Piarlidem,ecce hoc eft, PraríeSíaifj ixultansi
quod ex multo tempore defiderabam, vt mente a ter-
ris fufpensá, Se corpus fimul in altura fuftollerctur.Ec-
ce iam caro fpiritui confcntit,& fpiritus a d u e t s ú s car-
nem non concupiícit. Iam cario vicinus terrena omnia
Se veftra vobifeum tormenta defpicio. Idcircó vero r ) í 0 e c -
hare tormentaformidare, vel quali grama fentuenon fortanre,
p o í l u m , quia habeo,qui meconfortat,Dominum m c ú E
lefum C h r i f t u m . I d c í r c ó has'pcEnas vihbilcs non per-
timefeo.-quia non seternae fed temporales exiftunt.
N a m íEternornm intuitUiíiue bonorum íiue malorum, & Afumo-
& bona veftra & mala proríus pro nihiloduco, ineffa- rf4',}CP3.t-
bile illud in cariis bonorum omniura expectans prar-
m i u r a , q u ó d necoculus v i d i t , nec auris audiuit, nec
in cor h o m i n í s a f c e n d i c , quod pr^patailetit Deus di*
l i g e n t í b u s fe.
C A P V T III
Septem mulierum martyrmnt.
13 T T a q u e Praefes , c ú m viderct tara díris fupplicíís
eius in.íide conftantiam quaíi c o n u a l e í c e r e , SC /
q u o d a m m o d ó angerí, d e p o n í cum de ligno iuííit,
íterum in carcerem r i a d í . C u m q u e Ixtabundus Se D o -
mino hymnum dicens, iretad carcerem, í e p t e m m u -
lleres, quae eius miraculis & d o ¿ l r i n á atque conftan-
tiá contierfdr iam Chrifto credrderant , (equebantur
eura» N a m ñ e q u e totmenta Marcyti inílidla , neque F
PiíEÍidera tara í m m i c e m , neque ipfos qui ducebant eiussSgu'r-
eum, reueritas, gurtas fanguinis decurrentes, mambus neco,le^o
Se línteis fuis c-xcipiebant ; Se femetipfas inde afper- aIPer'
m • Í•r •• r gentes 7
gentes, eius paílionis Se tnumphi le participes tore ex- mtiiiereft
optabant. Q u o d videntes qui B . Blafium ad carcerem
ducebant, comprehendentes cas, obtulcmnt praríidi, tomprehí-
dicenres : H a s , Prarles, Blaíium ad carcerem fequen- duntur:
tes, & fe fmguine eius afpergentes, comprehendimus;
Se diligentíús inquirentes cuius p r o f e í l i o n i s ell'enr,
Chriftianas e í í e deprehendimus. Vnde cas tenentes
vcftro c o n í p c ó l u i obtulimus, vt veftro indicio exami-
nentur.
14 Videns aurem cas Prccfes, ínterrogauit, íi vete ^f
Chriftianar ell'ent. Q u o d c ú m fe eííe r c í p o n d i í f e n t ; idolisfa-
Nolite, ait, vano hoc nomine Se bona veftra: perderé ertfuentt
& vitam ; qum p o t i ú s acquieícite mihi , & faenficate
diis, quibus patentes vefti i Se íacrificauerunt & facri-
ficanr,\Reípondenres dixeninr:Si vis Prírfes.vt á C h r i -
fti culcui á recedentes diis facriheemus, p n ú s purifica-
ri debemus. Euntes eigo ad ptoximum ftngnum,fd-
c u n d ú m morera facíes noftrns & totum corpus laua-
birausi Proinde iube dan nobis dcos, quibus nos vis poñulant
facrificarc, vt poftquám puriñeatar fuerimus, ibifta- fecumtit
lira iusta ipfum ftagnum m u n d í t eis faciificare pof- «fttni71*
rt 3 íimus.
 542 II ACTA SS. BLASII
AVCTO- fimus. Tune Praeíes íaetiriá repletas, &: eas veré, vt d i -
RE ANO- xerant, eis (aerificare velfe exiftimans, plura deorum
NYMO, fimulachra eisdaripríEcepit, mifitque milites fimul
£XMSS.
A cum eiS) qui eas & cuntes & redeuntes obferuarent»
& quid de fponfione facercnr.prouiderent.At illasac-
ceptis deorum fimulachris, miferunt ea in Taceos
4 piumbo a repletos. Cumque fimul cum militibusad
in qkod ti- ftagnum vcniíTent, vbi maximam profunditatem efie
la pro l i -
fcicbanr, ibi eos iadlauerunt.
ctuni;
15 V e t ú m cúm Prasfes hoc fadum audiííet3inente
pené praeira alienatuseft. Üenique iratus mulieribus,
iratus militibus, dixit: In Vanum vt video, vos fimul
cum eis mifi. Q u u e tantum fcclus non ptohibuiftis ?
Q u u e Déos noltros in profundum ftagni iaótari c o n -
ac Pnftdi fcníiftis? Refponderunt milites & dixerunt: HocPras-
díCHHt, fes, quod te deluíít, vtdeos noftros eis tradere iubc-
res, hoc nos decepit, n¿ eos mergi p r o h i b e r e m u s . Ñ e -
que cnim feiebámus , quod cum dolo tibi loqueren-
tur mulleres. Siquidem putabamus, quod veré eis, vt
dixeranr, íacrificare vóluiíTent. Mulleres dixerunt:
Ghriftus nofter ñeque dolum facir, ñeque patitur : d c
i.Pct.i. eo quippe feriptum eft: Q u i peccatum non fecit j nec
dolus inuentus eft in ore eius. Cultores vero eius etfi
dolos plerumque patiuntur,non tamen faciunt:& ideó
noli putare cum dolo nos tibi locutas fuiííe, ícd cum
deriíione.Nequeenim putabamus te tara ftultum fuif-
fe, vt credere poíTcs nos vnquam á Chrifti cultura ce-
non dolo id deré,óc idolis (aerificare poííe.Idcircó quod tu vel m i -
faftüm, lites tui decepti eílis, non noftra: doloíitati, fed veftrEB
ftultitise imputare debetis:quin potius veftri vobif-
fed eita cum dij &: dolos patiuncur & faciunt.Et de vobis qui-
fiultuió, dem certum eft, quod dolos ficut aliis facitis, fie vicif-
quam i r - fim ab aliis patimmi; dij autem veftri,fi dolos non pa-
nferunt.
terentur, pr¿ccauerent ne mergerentar. Si dolos non
facerent, ligna vacua, lapides frágiles, i r a , argentum
& aurum,pro Deo ve|;o colere non perfuaderent.
16 Tune Prxfcs nimia irá repletus , earainum in
confpedu carura fuccendi, & , ad maiorcra terrorem
cisincutiendum, pedlinds fimul ferreos.quibus corpo-
ra carura difcerperentur,& túnicas £Ercas,qux eis ignc
propofira candentes induerentur, afferri prxcepit. A d vltimum
tormenta l i n e a r a corara fe extendí iubens, dixit mulieribus:Iam
ridenti quia verbis vos perfuaderc n e q u e o , tormentis exqui-
r o , quod linguá non valeos Igitur ad reditudincm
p r i o r i s fidei veftrasoftendendara, ¿ fuper hanc lineara
arabulate, ñeque ad dexterara ñeque ad finiftram de-
clinantesjaut fi hoc faceré nolueritis,vel non valueri-
tis, ifta tormenta omnia in vos expendam. Vna autem
ex eis, quas fecum habebat filios dúos itidera i n raar-
ryrij agone pofitos, audaóter currens earadera lincam
tulit, & i n ignera incenfas fotnacismifit ;Sic, inquit,
Deus ab hac vita auferct, & m ignera aEtcrnura mittet
omnes qui aut Chriftum colendum non exiftimantj
aut déos adorandos cenfent.Tunc paruuli intelligen-
tés matrera hac occafione ad palmara martyrijeííe
puerts peruenturara , vnoarabo ore dixerunt ad cara;Noli
duobus nos, raaterTanda, noli in hac tetra derelinquere, fcd
matre fe- fimul tecum ad casleftia regna rape; ¿k ficut nosadhuc
qut ad infantulos terreno pane aluifti, ficiam fortiores pane
mortem
reple caslefti, quera nobis íáepius,vtpote filiis alludcnSj
opíatibu*
promififti.
17 Tune Prasfes prae nimio furore iara femetipfura
ferréis pe- non capiens, nec diutius ferré fuftinens, fufpendi eas,
ílinibtu & pedinibus ferréis carnes carura exarari iraperauité
lacerdtur, Mira valdé res & a u d i t u rara. Ex vulneribus inflidis,
l a ñ e ema- militibus ipfis videntibus, lac pro fanguine decurre-
nantepro
bat: fed &: ipfa corpora carura taraquám fíararaa ful-
fanguine,
ipf& f u l - gida, & vt nix dealbata erant. Angelus autem Domini
gentes, de cáelo defeendit; & vulnera carura fanans dixit;lam
ab Ange- bené inchoaftis-,nunc ad finem tendite certarainis.Sic-
lo anima-
ut namque raercenarius á raeííe fui laboris initium
tur.
íumens, raercedera á fuo condudore accipir, fí ante
raeílis finem á labore non receireritjita 6¿ vos iara pto
EPISG. ET SOCIOR. M M .
Ghrifto dura tormenta perp'cíTas , tuartyrij coronara t )
accipietis , fi in Chrifti confcílione perfeueraueritís.
Q ^ i enim vfque in finem perfeueraueritjhic faiuuserit.
18 His prodigiis territus Prasfes , deponi quidem
eas de eculeo iu(firj ñ e q u e tamen á crudelitatis f a x fe-
uitiá ceuáuitt Depofitas namque mox mitti in forna-
cem ignis ardentis mandauit, Vbi dum Ceconáúm proUcnítut
raandatum Prasfidis miííx, fine lasfione fui, fine adü- '"forna-
ftione veftiraentorú,hymnum Domino dícentesj huc .
illucque deambularentjmox ignis extindus eft.Ita de f " 6 ^ " * -
fornace egreíías, auro ter c o d o puriores, & argento
feptuplúm colato nitidioresj omnium in oculis fplen- t x e u ñ t i l -
dentcs & niue candidiores apparuerunt. Omnibus &
itaqucadrairantibus.Príefes verecundiam,quam raen-"^'í tn '
te patíebatur, vultu diílíraulans, ait ad cas; Hoc raagi-
cas v e f t r í E , quas Chriftus verter vos dpcuit, fecerunt.
Sed iara has vanitates deponite, & vel feró déos no- Vrufidem
ftros adórate r ne, quod vltimüra eft, capitali vos fen- id magtA
t c n t i á d a m n e m . R c f p o n d e n t e s d i x e r u n t ; N e q u e Chri- tribuenti
refellunt;
ftus nofter magicara docuit, ñeque ferui eius raagicara
fciunt: fed q u i a omnipotens Deus per cultores fuos
quod vult operatur. T u e n i m quod minans V e r b i s ,
oftende & operibils; & quod p n d e m coepiíti, q a a n -
doqueagoms noftri finem adimple. Nobis quippe d i - £
lationes tuasingratas, nobis m ó r u l a omnes longae v¡-
dentur, quia iara ad caelefte regnum v o c a t í E , & ad n o -
ftri certaminis coronara inuitatae famus.
19 Tune Prasfes Agricolaus V e h e m e n t c r e r u b e -
fcens, quod eas e x U p e r a r e non poíTet, dará í c n t e n t i á , i „ 0 f i U d ~
capite cas truncari iuílit. His fandas mulieres auditisi iudicatá
gratias D o m i n o agentes, dixetunt: Gloria tibi, C h r i -
fte, qui nos ad tuam mifericordiam vocare dignatus
es, & pro tuo nomine pati tnbuifti. Ecceiam lastaibi- t i u l t a n i t
mus, eccemortem pro tuinominis confeftione ála-
cres fufeipieraus; vt ad te, qui es vera vita , venire va-
leáraus. Cumque ad locura vbi decollandás erant,gra-
tulabundae properarent, pueri, quorum f u p t á mentio-
'hem fecimus,eas fequenres, ad matrera clamare coe-
p e r ü n t , & dicere; Iam,Mater fanda.veftrs vobis co-
ronas íuntprasparatas: fed quare nos deferís ^ a u t e u í
nos derelínquis e Itaque coramenda nos fando Mar- pUer'uor^
tyri &|fortiíIimo atleth? Chrifti Patri noftro Blafio E- ú h m fe Si
pifcopo;vtquia cum marre non licuit, faltcm cum Pa- Blaftoab
tread Chriftum,&ad regnum eslorura perueníaraus. itteom-
His cura pueriquerulisvocibus vná c u í n e i s a d l o c u m Wfw^r,s
fuotriumpho ptcefínitum perueniííentj beataé mulie-
res copiara orandi á lidoribus petietunt. Q u á acce-
ptá flexis genibusi& raambus firaul cura oculis ad c x -
lura eleuatis, hanc fuppliccs orationera ad Dominum f
fuderunt: Domine Deus, qui nos de tenebris & vte-
ro matrum in huius mundi lacera venire feciftiita q u i
nos per fandum feruura tuurh Blafium ad tuse carita- gratids
tisnotitiatn de perfidias errore perduxifti j te lauda- I>to ugut»
mus, te benedicirausite glotificamus:quia nos ad hanc
noftras glorificationis horam |)erducere,& f a n d o r u m
Marryrum ruorum numero connumerare dignatus es.
Quis e n i m eft íicut Deus nofter ? Quis firailistui i n
fortibus Domine ?Quis fimilis fui ? Magnificus in
fanditate, ternbilis atque laüdabilis, & facienS m i r a -
bilia. Et nunc Domine Deus,quia inter c e t e r a m i r a b i -
lia tua, nos ancillas tuas ita glorificare dignatus es, &
iara tempuseftvtad te veniaraus , quera c r e d i r a n s
corde, quera ore confeíTk furaus, €|uera toto femper
corde, ex tui nominis cognitione, defiderauimus; tu
noftri corpons facrificium acceptura habere digna-
re : fufeipe nos ficut oues occifionis, ac fandae Mar-k
t y r i tuae Theclae, quamuis mínimas & indignas,in CÍC-
lis coniunge. Suícipe fpiritum & animas noftras, q u a s
i n manus tuas,Domine, nunc per merita & O r a t í o n e m
fandi ferui tui Blafij commendaraus; qui priraus n o s
ad t u s veritatis cognitionem, & tui nominis confef-
fionera perduxit. Paruulos q u o q u e hos, fac h u i u s fan^ é f p f o p u t -
d i Martyris t u i folatium h a b e r * & fimul cum e o a d
orant.
tuam
 III F E B R V A R I I .
A r«am mircricordiam pcruenire Chrifte Deus nofter,
qui cum Pacrc, & S p i r i [ u fanfto viuis «SÍ regnas pc'r
omnia feciila fecuioriim.Camquc pueri refpondiiTcnr,
Amenimox á fpiculacoribiis fúnt decóliaras pro C l i r i -
í l o , & proprio íangnine corona[íB, ad D o n i m u m , p r ó
quopaíTaí íunt, migidLlei unf.
a MeHhs Idttaph. obfignatos.
b Nonvidetur Auftor affecutiuprimijcriptoyu fentenVtkmJGr's,.
el-ttpud Aíetaphr.efi, m£*-?iv.T¿cnxj ov Tif ¿Sórtt a m b u l a a t c í
inhuea veílc.
C A P V T IV
S. Bla/tj té duomm ptteromm mdnynum.
i o T y O í l ha:c beatus Martyr Blafiüs itetum á carce-
JL- ceccuocatur, iterum ad audientiatii exhibe-
tur,uerum tormentiS fubiicituc. N a m t e r t i á iam fef-
íione Praeíes fibi tribunal prasparati praecepit:vbi ciiih
S. Blafius a á d u ó l u s fuiíTct, Pracles a i i : Ad hq^c te, Bla-
fi, ifto tempóre diftuli, vt aliquid, quod a d tuatn v t i -
litatem pertineat, hacdilatiohe delibcraífcs. Accede
B velfeio, (Scfácrificadiis. Q u o d íi non f e c c r i S j i a m te
S. plafiüí diutiüsnon feram. Sanélus Martyr d i x i t : CaecitatiS
ridts déos, U } X t Q ^ U S t Praefcs, non fatis admirari quco.Micot
q u i p p c te l u m e n , q U o d in a p é r t o c í l & o m . m b ü s p a t e t i prdperarc c'ttpit. V b i C l i m perüemíret
n o n v i d e r e . Si c m r a v e r u m l u m e n v i d i í l e s , n e q u a ^
q u á m idola adorares.Si V e r u m l u m e n vidiíTes.nequa-
quám llgnoilapidi, Eeraménto, argento & a u r ó dice-
res : Dcus meus. Qúifnam nefeiat opera manuum h ó -
minum déos non elíe ? Si hxc déos eíte nefcisjmitte in
ignem, & cúm ligna conflagrara,lapides difcupti, féra,
argentum Se aurum cohflata fuerint j tune efle verá
quaí dixi comprobabis.Sed iam rcio,qusE mihi proptec
rationerti veritatis prepares tormenta : vtide q u s u i í
tormenta, quasuisexerceasin me fupplicia; ego nihil
fafnli- tiorum, Chrifto me cóníortante, timebo. Siquiderti
dis minfis, corpus meurh in poteftate habes: anímam aütem non
habes. Sic enim ipfe Ghriítus Doniinus meus dixit;
Match Nolice timere eos qui óccidunt ccírpus,an¡mam autcñi
io.i.3 non poíTuiit occidete; ícd potiús eüm trmete, qui po-
tell animaiii & corpüs perderé in gehennarii. Potcíl
enirri ipíe,Cui feruioi ^ io cadis eft DeuS, ctiam cor-
poraliter rtie, fi vult, liberare de manibus tüis.
21 Prasfés dixit : Et q u o m o d ó te Chnftus tuus, vt
dicis, Deus eruere poteft, fí te in rtagnum profundüm
f r o i i c k ü r demergi príccipiam ? B. Blafius dixit: Stulte,& ecee tu
inflagnui j^ola, mío daemortes adoras, & tamen in tuis necefli-
^ tatibus inuocas, & auxilium a b é i s r p e t á s ; & ego
Dcum Vefum colens & adorans, vnquam debeodc
cius potentiá diffidere, vnquanh deeius adiutorio de-
fperare ? Étíi enim dij tui¿vt dicis.ibidem demerfi.indfc lium cum mea interecílíone fupplex implorauerit; rU
emergi non pcituerintj Chrillus tamen riietís etiam in
hoc elemento fuam tibí vittutem oftendere poteft.
Ñ e q u e enim eft in aqüarum fubftantia virtus eius i n -
fueta. ]SÍam,vt dmittaín quod aquis per Spiritum fan-
¿tum noítra peccata abluüntur, Se ip'íe irt cerpore pb-
íitus fuper vndas mans tamquam fuper terram ambu-
lauit, & fandum itidem Apoftolorum Principem Pe-
trum p'endulis fuper aquas veftigiis ad íc vertiré príjee-
pit. Vnde qui Aportólo conccíiir, & mihi feruorurti
fuorum rninimo cocedere poteft.His di¿íis, cum P r ¿ -
í i d e S : i n n ú m e r a p o p u h multitudme venit ad ftagntí.
quo Cumque Dominica Cruceaquam íignaíTer, mox ad
(tgnato, no ^ ( [ ^ ^ ¿ ^ c,ns vcftiaia tamonárh anda effcd:a eft : Se
toergttfir, A . P ,
velut in térra , ita luper ipías aquas currens, vénitín
médium ftagni. Ibi reíidens, inde P r x í i d e m ^ ó m -
nem fimuladftantem pdpulum allocutús eft;Si eftin
diis vcftris aliqua potcntia, ve! fí vobis in eis eft aliqua
confidencia, Se vos aquas iritroite , Se \h nomine eo
rum fuper ipías ambulare, vr ita demum víitutem ed-
rum oftcndatis, A d hasc faníli Mart^ris verba o ó l o -
ginra víri auxílium deomm ínuocanfes i aguas anda- AVCTO^
ct^r ingrcílí, níox ín profundum dcrncríT fum. Af.gc- RE ANO-
luis atucm Domitu de ca:!o d c ü r n d i r , Se lux limul íu- NYMO,
per cum ihenárrabiiis refui/ir. Et oinnispnpulus, qui ElMíii-
a d í l a b a r j u m e n quidem videre poterar, /cd Angclurti ^
prae nimio fulgore non cernebat.Angelus vero ad bea- ^ ¡ [ " " ¿ i
tum Martyrern dixic Egrcdere latí) glorióse, ad coto- fafa
nam nbi á Deo pisepararam fcllina. Tune íingcns, íte- eaucirur
Tum íuper ipías aquas tamquám kipcr tcriatu ambu- ab Angele
iauit. Gumque de ftagno egrelíbs, eíícc, ommspopu- cum ' ^ c '
lus qiK aderar, ín luce, quá; appáruu fuper cum, $c m ulHCt'
ípiendórc vulfus cius admirabatur.
í i Pra:fcs tamen tot miraculis vihsjhec ad parcen-
dum Martyn lie¿li, nec ad credendum potuuadduci.
Dcnique conuocato eo, diícit: fáfñ video, 131 JÍI, quod \
decreuHli.vc tn obrtinatione tuaperduics,& déos noo
adores. Vndc<Sc n>e feias decrcuiíTc ne ¡irh tibipar-
cam,íed vltimam in te íenrenciam feram, Tune iratus adindict-
didauit fentenriam in hunc modum : Blaíiusi qui me tur 'mor'íi
contempíít, & imperiah pricepro contradixit, deof- cum 2.
q ü e i n h o n o r a u i r , Se mfupcr odloginta virosaquis de- puerii:
itierfos mterfecit, íimul cum duobus pucrís; quos ma-
gicis luisdecepir, capite truncctul.
His fandus Martyr auditis,de fui agonis iam fi-
ne fecuruá, & Domino gratias agens vná cum fpicula-
lore Be pueris ad locum l u ¿ decoilationi práítitucum
orandi facul
tatem á fpiculatore n á d u s c l í c t j e x í s g e n i b u s ^ cor-
¿e i\mví\ ac nianlbusi oculiCque ad caelum ílibleuatís,
in hünc m ó d ü m orauit; Domine Deus tneui, qui me
de idolbrum errorfc ad t u á religionis cultum reuoca- •
fti; Chnfte, qui lux veta es, & omnem hominem Ve- c'rat 'prout
nieniem in hunc muridum illuminans, m c ¿ q u o q u e quijui
ignorancix tenebras illuminafti; Dcus vinutum, qui memortíí
fedes fuper Chcrübim,&: cataradtas creli apcrienSjdas Q '
plüuiám fnper facierri terrae, & in íignnm fedenstui
arcum tuum fupet eam extendisjru qui humani gene-
Hs hoftem diabolum pronobis crucifixus fubiugafti,
& vcdtcni tórttiófum d r a t o n é antiquum exnpcraftij
ádefto nunc mihi ícruo t u o : exaudí orationém, quara
pro tuo nomine décdllandus ad té vltimam fúndo¿
Adefto drnnibus,^ iufta fingulorum voraiperfice, qui i
ob mei ícrui tuí gloriHcationcm nomen tuúm glorih-
caueririt vcl ob mei memoriam ad gloriam tui nomi-
nis aliquid feceríht; Si cuius guttui i oíliculum inh*- p f ^ r t t í n
f ¿ r i t , Vcl aliqüid forte in guteute incommodi paííus indolore
fueHt, Se tuam cum fide opcrmcuiti pacrocimj mei in guttuns^
docationc,poftulauent, ad eius virtütis teftimortium,
quam dlim per f c r u u í T ) tuum feeifti, tu ci fuccürtc; &
cum áb imminchti difcnmmc íubleua.Si quis inrirmi- -p
tate aliqua pr.Tgrauatusi 'í qms in quotumque pericu~
lo poíitus, mei nomims memor faeril, Se tuum aüxi-
& illum ab infirmitate fana,»^ iltnm á pcnculd libera*
Se ómnibus prorfus in fuis tribulatidnibüs, te per nd-
men mcum fidelirer inferpcllanubus,adclTc dignare;
Í 4 Adhuc M á r t i r in oratione íacebat, ¿^r ecte nu-
bes lucida infulíit íuper eüm,&: vox íimul de mibe i n -
fonuit^dicens : Ego füm Deus, qui te, athletá dile¿lif- qu&vocs
fime, ¿¿ glorificabo Se glorificaui;proinde dmma quae Diumát
petiíti, iuxra íingulorum fidem Se vtilitatem, ego ad-
implébo. Égo in infírmitate , ego in péficulo, eeo in ií*'Pr*^a'
f... P i - r r da a D t 9
qualibct tnbulatione p o í n o s , íi cum tuo me oraucrint inttHtgtu
patrocinio,aut in príéfentiiiberaboy íi eos liberadex-
pedit;aut in futuro vitam éis cérernam condonabo.Scd
& paupereulá; iliius, pro quá m e o í a f t i , & o m m u m
perficientium m e m ó n a m tuam,domum benedicam,
& tam in piaefenti eos remporalibus borní rcplebo,
quám in futuro ¿ t e r n a eos tficrcede remuncrabo. £c
his didiis íimul cum voce nubes diícefíir.
2'^ Ec ita demum Martyr,fimul cam duobuspue-
ris, foras muros Sebafta: ciuitati», capite t n í n c a t u s e í l . .
Gullcgitautcm corpora San&órum q u í d a m mulicr,
F f 4 nomu.ic
 544 ÍI ACTA SS. BLASII
AVCTO- nomine Helyrea,prudens admoilúm & timensDeumj
R¿ ANO &' in eodem loco , quo decollatt (unt, digne repolua
ÑY MO, panter fepelitiic. In qno loco innúmera víque hodie
EX M S S . miracula, in diuerfaium infirmitatnra mcdela, ad glo-
A nam nominis íui, & glonficationcm ferui (ai, D o m i -
fepelitur:
nas operatur. Ita Martyr carcens maccratione, verbe-
mtraculu)
a mirle
rum flagcllis, eculei fiiípcnfione, peílinum dilaceta-
clant: tione, aquarum diícrimine , & pollreraó gladij per-
cnllione approbatns, & planbas & magnis miraculis
glonofus, é cerris ad cariosjex homimbus ad Angelos,
de mundo ad Dominum migrauic.
26 Audiens vero paupercula illa , qus in carecre
recolitur adeum veme, gloriofum rraníirú cius; luxta Martyris
etrf me- praeceprum, lu ninaria in eius memoriam incendebar»
m o v í ' * , ce- & cunda quíEvel de carne velterrae frudibus habere
re ts &
porerar, patipcnbus & egenis diftnbuebat. Cuiusex-
elsemofy-
nis.
emplüm monins fuis plures alij. vel ex parentela eius,
vcl vicmis ve! faniilianbus íecun, multa ex eo cempo-
re in eius nomine &' memoria paupenbus erogare coe-
perunt; t?¿ huius memoria etiam víque in hodier-
num diem perfeuerat. N-im femper anniiofeftíuitatis
eius recurfu,in loco martynj eius eleemorynx.& pau-
perum receptiones fien, & lampades ac luminaria i n -
c e n d i é hymni in eius honorem & Dei gloriam cele-
B brad íolenc. Palfus eft beanllimus Martyr Blaíius Epi-
feopus m Scbafte ciuicate, fub dic tercio N o ñ a r u m Fe-
bruanarum, fub Prajíide Agncolao, regnantc D o m i -
no nofbo Icfu Chrffto. cui cilcum Parre íimul & Spi-
ricu fanclo honor di gloria in fécula reculorum,Amen.
I I I A C T A , S. Ulafij yirtateS) miracuU,
A VC T ORE A N O N Y M O,
ex M S . monafterij Bodecen. Can.
regular.
dejcrijjtaá loan. Cjamanjio Soc. IE.'.V.
PROLOGVS AVCTORIS.
Vm ab Apoftolis Apoftolorumguc
Match. hicceílonbus fundara p e r v n i u e r í u m
13.8 mnndum Ecclcfíá nobilitet florcreté
tuxta Euangelicam íímilitudincm ia-
£to verd Dei íemine bona térra in ahis
rnceíimum c o n t i n e n t i í E , inquibufdam íexagefimum
viduitatis, in aliquibus centeíimum fanftae virginita-
tis f r o d u m vbettim proferret; ad comprobanda er-
iam illa qaac fecus viam & quée i n petrofis vel ia fpiliis
cecideranc;ad fegregandas q u o q u e á tritico paleas,Di- ,
ninx examinatioms ventilabro purgánda ¡nterdum
ctiam permundabatur. In fingulis denique vrbibus.vi
l n perfe-
cudone
cis & regionibus , ex vulgi feditiombus perfccunonis
inulíts ca i m m a n i í f i m í E p r o c e l l a fulgente, nonfolüm fortioris
denttbM, ^tatts viris & mulleres, íed & decrepiti fenes, & i m -
pubes pueri & puella; compi ehendunrur, tribunahbus
Regnm & Príefidnm íilhinrur3ac primo quidem blan-
ditiis,praemiis tk honoribus ad denegandam fidem i l -
liciuntur^deinde c u n á i s tormenrorum genenbus an-
te octilos expofitiscoguntur.Horií quídam, vtarundo
V e r t í s agitara,mox ipío poenarum afpedlu ternri cede-
re : ali) poft pe i mam & fecundam vel rernam quaeílio-
nem, v t p o t e fundamenro (uper arena locaro.venns &
inundatione impingentibus, milerabiliter cadere, ca-
ptioque venantí Babyloniae fa¿li,diuirem denríbus eius
,. , praedam exhibere. At hi quí domus fuae fundamentum
multt do- V- r r a
rin<ir7,. fuper petram poluerant, quoc posnarum lultinucrunt
rtosecer-
tar.t. genera, qua; lingua enumerare fufficiat ? Ahj carcera-
l i b u s tenebns damnati, fame & fui enecamur, alij v i u i
EPlSC. ET SOCIOR. MM.
deconantur, qnidam flngris, verberibus & plumbatis D
afficiuntur, ahj lapidibus obruuntur, ahj flammis exu-
runtur, quídam ad exemplum Dominicum cruci aífi-
gunrur, alij muinplicitcr excruciati poftremogiadiis
tran$figuntur. C^uibus enim Chnftus viuerefuit, &
m o n l u c r u m , dum hunc foltim mentís oculis inten-
dunt, hunc efuriunt, fitiunt, defiderant,omnes qui i n -
ferri poíí'nnt corporum cruciatus paruipendunt. Vndé
tk corponbus eoium in pace ícpuItis,nomcn & gloria
mañet in fécula , laudemque eorum omnis concelc-
brat Eccleíia,
z De quorum omnium numero vnius prscellen-
tiííimi & pené incomparabilis viri,B. Blaíij paflioncm,
iam ante quidem ftylo memoria; tradicam, í c d i n i n ú s
i d o n e é , e g o , licet indignus, deuotus tamen laudatof,
mihi vendicoexplicandam : non de mea quidem prs-
fumens fcientiá; fed in illius confifus tnifencordiá, quí
ora mutorum apene, & linguas infantium facit difer-
ras. Q u o d fi mihi aüqm velint imputari^nod me ma-
iora modumque meum' excedentia prxfumpferim, 48* S.
BU/ijfífi,
denc, rogo, vemam audaciae. Q u ó d íi eorum auélori-
hit, abe»
tas id agere dignara fuiílec, mea infcicia eorum peri- monis peí
cias libtntiffimé cefiiíTcr. Simul & nouerint me non ex riculo ti»
proreruiá, fed ex debito laudem hanc quantelumcum beratus.
que tali Patrono obtuliíTe, quippe qui de ipíis fauci- E
bus morris erutus virs vigeo reílitutus.Ego prouc pof-
fum balbutienci linguá p r o p o í k u m exordiar,
C A P V T I
5 í ^ u ^ f ^ ^ " y r ^ fo"iíl^us aíIlIeta
A L n n l t i B l a l m s bebaltcacnTctropolis Cappadotiar, p a t r i a , %
extitit indígena, nobiii exorrusparérela:fed hác carnis
nobiliraté,excellentíor mentis generofitas per morum
decorauit probuacem , & honeftas vít£E conuerfatío-
nem. Erar enim prudens, mins, afpedu locundus, af-
fabilis, cafti^ote prarcipuus , pietate & pafienríá pras-
pollens; quem ñeque profpera extollerent, nec aduer-
fa dencerentj caritate difTufus, mifericordiá ómnibus
amabiiis, díícretione folertiílimus.omnigenarum vir-
tutum floríbus exornatus. Rara tune tempons in ea-
dem,quam pi ydi.ximus, vrbe Chríftianorum conuen-
tícula erant: quippe in moncibus de fpeluncis & in
abditis terrarum,víotentíá perfccutionis cogentc,late-
bram fouebant Chnftiani.N im Ltcmius, quem Chri-
ftiamllimus & totms religionís Imperator Conftantj. Epifcopd.
ñus Imperíj cóllegam alciuerát, íibique pro morum *wi?""^
probitate & puma; fidei pietate , forore fuá ei in ma- tefnVoreel
X A - xi J J r 1 impo i t u ñ
irimonium dará, arctins deuinxerar, ad (acnlegia pa- p
g mifmt prolapfus, fidei oblirus / i n inuidiam cuildem
pnncipis ftarum Ecclefiarum , quem priús omni fth-
dio mliaurauerat, nunegrauirer turbando conquaíTa-
uerar: & q u i a n r é í n períecutores Chriílianorum du-
níllmé vlcifcebatur, ípfe nunc versa vice perfecutioní$
c r u d e l i í í í m ^ a u t l o r &machinator eflkitur: Eccleílas^
quasaGilerio Maximíano & Maximino defl:ru£bs
jpfe proprns impenfis reaídificaucrat, dituít : Deipo-
pulum, & máxime Sacerdotes & Clericús, nouarum
inuentor pcenarnm, exquilitis ¿fe ínaudirís cfuciaribus
afficit, nullíique tutum coníirtendi locum relmquit.AÉ
h i q u i i n Seb.ifiiá paucí numero remanlcrant, cüm 3c
ipíi inquantüm poterant , oceulrarentur, B. Blaíij in
carne prazter carnem viuentis conuerfatíonem cer-
nenres, vnaními confilío pari confenfu & ele£iione
Prajfulem eum fibi ftaruére.
4 Q u i b u s c ú m aliquamdíu non folilm veíbo prál-
dicationis, fed & fandae v i t i excmplis irreprehenfi-
biliter prasfuiíTct, eremi íecreta ccepit medirán-, crebrís
iciuniís.ac fufpinis.cum Dauid proclamans: QJJS da- ^ yrA'm
bir mihi penas íicut columba;? & voiabo & requíeícá. montt:
Elongauitfugiens Ik maníic ín folítudine; vt qui cum
Martbá
 Ilí F E B R V A R I I .
A M i r r h a h a d e n á s ín prndicá vira defudaíTcrjiam cuni
Í>ra!.547 María t h e o r i i dalcedinem p r i g o í l a i e valcrer. Re-
parto deni-que ípccíi in monte Arg^o, Ñípi ve So'inus
perhibec.niualibus iugis arduas,ne qilíuó qui Jem << fo*
ie torrente prninis carerc-fjíbidetñ íe cóntulit, íolutq (e
^erítrum cam íolo muílitans Deo, quarriquam ab o m D i huma-
conjotttH, vintationisre fubmoniíler íolario; agrcftiuítt raracn
feraram acccíTa frequenrabatur creberrimo : quaruiti
íi quác.alicaius malee valctüdinis incotnmodo laborá-
rent, t a m q u á m intcliecluali ípiritn inllig .nte, ad ciiin
ferebantur, eiaíqtle pedibusac'chnes medclam fanua-
Türarío, lis, voce qiiá poterant, precabanruf. Qiiarn cúm be-
nedióbioíie fe coníecutas eih íeníjífenr, hoc ei beneti-
cij, & q u a í í pro granai urn a£Víone rtpctídebancvt ñe-
qnaquám ab eo recederent; ítd velufi patrono famu-
lorum more ingirer áílilterenr. O beatum vintm,
non infcrioriglórrá Helia: 6c Danieli comparandnnil
quorum Vnus <3¿ ipfc in eremo dtgens ferarum coha-
h bitator.rapacium coruorum b minilterio p4Ícitur; al-
ter vero in lacum leonuro proieótiis, rradiroribtis fuís
ábeiscorarti fe deuoratis, ipíé ilic^íus &'(ccurus in me-
dio eorum requiefcir. In hoc feimus eisetiameum
'• prasferendum, q u ó d non folum inter beftías commo-
rabatürjfed & m ^grotantes eas non pama fanitarú irí-
patitudo: ^gnia opefabatqr. Tua Chnile ba;c íunt opera: pieta-
f ^ ris tuxhíEC/íünt maghalia. Ec o miferánda & Ingeri-
da hominum ftlíltmáí En irritionabilia animaba exp'é-
t-ndas á Dei (eruo fanitatis fenfuiT! habent: e§ coníd-
cuta, ne velut ingrata videantur,officium pro poíle re-
pendunr: homines ve¡ó rationabiles , ad imaginera &
íimihtudinem Dei conditi, obc^ecatis mennum ocu-
lís, &c mduratis cordibus.nec Deum, nec Sandios eius
agnofeendo renerentur; fed-ligna & lapides ad auxi-
lium fui inudcancliis falutem íuam & beneficia á Deo
conceíTa depútantes.
5 His temporibus ín eifdém partibas Agricctlaus
{Draeíidatum agebar, qui omni belluá immaniorJecun-
diim poíTidentis & exagítamísíe Sachan^ voluntatem,
gemís Chriftieoldrum grauiter deuaftabat. Quodam
veró die congrcgatísíatellitibus fuis & venatú miíiis,
cúm inmontem Argseum deueniíTentjcaíu ad S.Biaíij
iUctnie latebras dcuúluuncur. Gementes autém i m m e n í u m
fpecu ex- gregem Ferariim in vnum conglobatümjVi timoris pe-
cubaiibuí, nc exánimes concidunt. Deinderecreato paullulúm
fpiritu, quidnaro hoc miracuiiíit, ínter í e f u b m u r m u -
rant: & mox rei ventatem certius exploraturi, vacd-
iante licer grcííu,,illó perteridenres,ípel£Eum repcriurit¿
& ficut humanae curroíitatis morís eíl, introfpiciences,
áthlctam Chrifti orationibus inenmbenrem depre-
brans r e - hendunt. Quo vifo.fummá cum feftinatione ad Prs-
prtHi, fidem redeunt, qüíeque viderant , narratione fubtili
C referunt.At ille i n h u m a n ú m pendensj & veluti lupas
ad deglutiendam captam ouem rabie ada¿his, addito
prioribus miiitum numerd3morai ú irapaticns eos abi-
re quantocyús vrget, omma loca diligenti inquiíino-
ne perferutari; & qnofcumque Chnftiani nomirtis re-
periant,íibi prasfentandos pertrahi iubet.Haud fegnio-
res lili iníáms parent pr^ceptis.abeunteíque fpecii per-
/ - nici curfu ingrediuntur, íanótum virum adhuc preci-
t i t a t u r a d btss iníiftentem fie alloquuntui:Surgens proficiícerej
tr&fidem, praeíidabs iullio te fuis iubet exhiben confpeétibus.
Q u i ab ofatrone confurgens , líEnlIimo Vulto, bilaii
vocéeos reídlutat, dicens;Bené & opportuné vemllis,
dalcillimi filijv gratulor de aduentu vtftro, quia tcm-
a i u m i i i ú pus meum iam adeíle recognofeo. Dominum enim
^tsty0'11' rne,írn ^c^!m ^'^n^ui:n ' cui feruio, quem (olum ve-
rum Deum corde credo & ore confireor , hac noóle
terms mihi vicibus vidi apparentem, mequeconfuetri-
dinaria fibi holocauftomata litaré príccipientesr.. Vnde
ipfius me grana vocari credens, intrépido & eonllan-
t i animo, qnó vulris, cariílimi, per2íim.Ip(e mihiadi-u-
nonnmebo quid faciat mihi homo.
6 Ec íurgens cádem horu líecus hilads iter arripit
cum eís, re Chriíle /émper/n ore, re prar cordis oculjstD
habens:fc; futurí agoms adrurorem fperans (5L icmunc- AVCTOJ
ratorcm. Sed nec iri ipsá profecbonis iliius angaria ab RB ANO'
opere pr.ítdicaíioms vacabat. S¡qiiidcm quoícumqr.e ¿^víe,,
"Gcntilium póíera't, admomrionibus & cxhoi tationi- ,„
bus ad C h n l í u m pertrahebafs hdem dicVoi Ut"n,porcn- ft*dtc*ft
na íignorum conlíi mantc lüfinnos.ib eis liblaros To-
la mantium impoíitione (anarc» o m m g e n i í q n c mor-
b o l u m dolonbus potentis fidci virtute occürrens,
íolius oratioms medícamen impenderé.Ncc ín homi- tgr¿s
nibns tantUMi, (ed de m dmerío animaluim genere, íi nnnsmk-
iqliá fortafiis laífione, ea laborare concgidct, har.c fa- ii^i*
riifatis gratiam operan'. D¿ quorum irinumcrá m u l - ^ " ' " ' ' ^
tltudine.rilius vidu^ emuídam tcltis poiiacui>vt m tioc
vno comprobetur. quod vcl quantum tune tempotiS í/^^r»-
contuierir, au-t riuhc & víque fri c o n í u n i m a n o n c i n fe- tét
cutí, recia hde experenribus nvilencorditer cunferat.
lldem ergo puer dum vice quadain pií:is edubo íe re-
ficit/ubiró ípuiíE in gntture eius intolcrabili crucíatu
cü^pit: a í t l i g i , ^ vioii-ntia doUris pauilatimjin dctctlus
crefeente u m iamáiieeirreíTum anima: piaeltolari.Cu- fifí"4"**'
. II k i hm'efptictt
lus marer d u n eurn vnicun) naocrer, cique veluti u m »
exanimato íiipremasexe<.]iiias luítuoía pjuuct.cogni- ^ni}&rentes
tobeacum Antirtitem Blaíium ibidem tranhte > hde fmt/afflK
forti, ípe dc faníStitatis eitis mentis praríump>á? obuia c a t u m j * -
curnr, pedibus adnoluitur, filium iamexiremum ha- n*n
bcum trahencem offert; ipíius caíum í u a m q u c c a i a m i -
tatem cum lacrymis exponitj vt {uper fe viíccra picta-
tís & miíericordia; tffundat, illum vitít ac lanitati p i í -
ílináe reíiiuiendo, per C h n l t u m coniurat, Ac iHe vt-
pote totas caritaiis vifccribus piínús , fitiem muhená
perpendens, eiaíque miícnee compatiens , genua He-
¿lir, nec folúai pro ptaefcnti pucro, led pro futurí tem-
poris íegrocant!bus, hanc ex intimo corde orationem
D o m i n o fnn iic : Domine Dcus meus j Icfu Chr fte,
qui propé es ómnibus inuocantibus te in ventute, qui
voluntatem timencmm te faeis & deprecatiohem co-
rum''exaudis .-adeflo & mei humillimi íerui tui preci-
bus, & hunc pueruliim , ablatá de gutture eius qná
angitur (pina, matrí íncolumem redde.Precor etiam,pf0y^/«.
Domine, vtex hac hora cuicumque hominum hanc uocatutii
incidere paílionem conrigeri'r, /iper commemoratio o r a t :
nem nomínis m e i , elernennam tuam ín auxilium fui
inuocaucrit, dicens: Domine lefu Chnfte.verus Deus
nofter, per orationem ferui rm Biafij feftina in adiuto-
tium meum, fecundüm muíntiidinem miíeiationum
tuarum.ei fideliter íuecurre , & : a b o m n i infiimitatis,
quá laboraucric , genere potentec digneris eriperc.
- Q u o d fi & diuería animalrum & volatiüum gericra,
quaz humanis deferuiunt vfibus, tale quid compuent,
nomenque meam íuper eis inuocatum fuerir •, propi- F
tiare, Domine, petentíbus, íanans ea, quia Deus m i -
ferationum & clemens tu es.Harc cuín peroralíct íur-
git-, fignumque Crucisgurrun eius inipumens/ mana
d a t á e u m fubleuat, & íncolumem matn; Deum iugi-
ter colla udantt, red di t.
7 I.im f<m>a nomínis eras , fanóliííimaEquc v i t s
munditia,etiam per toram iSífcopolim incrcbucrat.Si-
quidem pro arte medicíníc, qr;á fecundiím fecularem
feientiamnon m í n i m u m peliebat, ira iam etiam ante
plunmís norus& amabilis extiterat. In vlcenoia na forcUih Í
que progreílo orcúrrit anns qaa;dam panms & annis ai:'1'*'
obfita , quae ad fubfidia rorius vitas , efuam pauperri-
mam ducebat, niml pra-rer vnam poíiuicbat íucm.qua
lupus inuadens, rapacdíimaexpltturus ingluuiem, ex~
portauerat. An pícftcns cigo San¿ti VcÜigia, cafum
luum lacrymoiis ei q u e ñ i b u s íntiniat , & vt fui mife-
reatur, ablatum fibi porcum reftuuens , miferabibtcc
cftlagitat. tile vetó iocularitcr h í c furcipiens, pié i r i -
fiem con fola batur, dicens:Noli, paupercula, noli smu
mum tuum mCerori intátúm dedere, quia quodamif-
fum.dcflíes,propediem tibí rcddi gaudcbis.Et ecce l u -
pus j quafiperhoec verba imerdti&um deguítand^',
quaríí
 34C 111 A C T A SS. BLASII
AVCTO- quam rapaerat p t z á z , audiífet, cade hora peí uio cur-
RE ANO- ia repedar, & fine vilá l^íione integram lihbacamquc
NYMO, fuem, c u n á i s vidcntibus, v i á u z í s p i x C e n u t ,
A a jfhefieavoxaSolmoSalmafijcap. 7 f . v t a ñ i n o ftthJlanííHÍ
diftiim fttpro x í h n c .
h De tpfoqueque BlafíofcribitBellouac. C o r u i q u o q u e c i a l i -
moniam a í s i d u c d e f e r e b a o c . Idem tradit S. Antonin. A £ i *
Barontana hubenti firat ei ctbum (ttttiliffe, v t i oltm corui E l i i
ferebmt) ai/i mníijint dispunfia.
C A P V T II
Tormenta S, BUfo 'mft'Md.
8 Q Anclas aurem Blaírus martyrij deíiderio fla-
iDgcans , 6c cum m-ilitibas ccepcam iter acccle-
rans, mox vr ingreílus metropolim Sebafteam, Prsefi-
íií nunriacar adeííe , claaílris carceralibus i t i b e t u n n -
xladi,(?c portera die maturids eo furgente tribunalibus
íiíí'.Qiio praefentaco, Agricolaus iuxta inrerpretatio-
nem nominis fui (qaodam enim fie interpretante, A -
gricolausdicíturrfagreftis bláditor } primó cum blan-
PnftM in dé, (ed fidé lalutat dicens: Salaeris,Í3laíí,pro deorum
freti le re amiciria, qua prítpolles, ó m n i b u s honorande. Quem
^ondens.
S. Blafius hilári vultu eodem modo refalutans ait; Sal-
B uens & tu,Proles illuftriílime. Noio te inta-ntüm fal-
íkáli dedas, vt, abftruíis contra intuendam ventatcnl
mentís ocuiis, eos déos dicas, qui opera manuum ho-
mimim os habent, 6c non loqaantar, & ocuias, &
non videnc,autes, & non aadianr, & c . Nam quod lo-
qai videntut, ad decipienda milera hominum corda
daeaiones per eoram oía loquantur. Caue ergo pru-
denter.ne ea tu colcns & honorans.fimiiis eis fias^quia
perpetuo tradentur igni cum ómnibus qui confidunt
e&dittir ineiSi, Hanceius praeclaram confeífionem Praefcs Fu-
fuJUbm: rore CÍECUS non ferens, cum eum fuftibus maótari iuf-
fiíTet.nec diunl3imé ca^fus cederetjquin potiiis á C h r i -
ño níagis magirque confortanfateretur,confuíus eum
in carcerem recipi iubet.
9 Quod cum pro cerro, fama válgante, fciíTet anus
illa panpercula , cui pridie per ipíius iuílíonem lupus
Marrh. ablatam rctulerat íueaii memor Dominici lilius diólí»
10. 41 quia quif^uis dedent vni exminimis iftiscalicem aquae
frígida in nomine difcipuli, non perder mercedem
íuaoi, piaeque deuotionis incitata volúntate,quod ha-
buit, fecit, & e a d e m p ó r c á fuá occisá,caput & pedes
coxit:no¿luquc veniensad carcerem fecum decu]it)&
remuneratis cuílodibus, vtad Chxiftiarhletam ingre-
di permitteretur obtinuit, accensáque lucerna íngre-
c diens ei obtulic, vtex his aliquid gurtare dignaretur,
tibe re obnixis depofeens precibus. Q u i fufpiciens ad ccílum,
creatur k immenfafque Deo grates referens, comedir, danfquc
'vidita, illi benediftionem picniílimam, vt iugem fui memo-
mercede,
Tiam habeat,hortatur: domum eius,vcl o m n i u m q u i
etiam te.
pcralem, hoc fequentes exemplum, fui faepius memorarentur,
p r o m ü t e s ; casleftis benedíctionis vbertate fcecundandas pollice-
rur. Cuius illa mandatum fummácura veneratione
fufcipiens íaeta íe domi recipit j Deum pro glorioíilli-
má confclíione & fuílinentiá Marryns fui collaudans
& glorihicans. O veré diuitem huius viduse pauperta*
tem, & opulentis Croeíi Regis praefercndaml O lau-
dandam vetuia; fatuitatem,qua: etfi iam decrepita fen-
íu poterat delirare, Euangelicas tamen faptenti^ fe
haud expertem hoc monftrauic, dum de craftino non
cogitauit 1 O viduara lili Sareptanaí non incongrué
comparandam, quas dum pugillum farins , quem íb-
lum habebat, & parum oIei,vt Heliae efuriem fatiaret,
efuriens expenderé non pertimuit, &• ipfa cum filio á
pra:fcnti £imis perieulo liberan'meruit, be meriti fui
memoriam in fécula dercliquir.Hasc nec inferior com-
putanda videtur illi Enangelicas vidas, quas dum d ú o
minuta, id cft,quadrantem, in dona Dei rniíit, D o m i -
nica vocis tcílimomo eomprobata, ómnibus} qui i n
EPiSG. ET SOCIOR. M M .
gazophylacium aes ¡a(3:auerant3 diuitibus prsfcrri me- D
ruir j quia c ú m hi omnes ex abundanti íibi miíiííent,
haícex penuria fuá, tocum quod habuir, dedir* Sic 6c
haec fidelis vidua fecit j qua: mhil aliud omnino, vnde
viuerct , prseter hunc vnum poílidens porcellum^vi:
raú¿i:o Martyri carcerahbus clauftris damnato fubue-
niret, nec huic vmco, quin potiüs nec fibi ipil peper-
cit.-vndcnccrcccdct memoria eiüs, &iuftitiaeius nia-
netinfcculum fecuh.
io Allá igitur die illucefcente, Agricolaus tribuna,
li iñ fecundo íecretario fibi praeparato edudum de car-
cere B. Blaíium prsféntan iubet: aftantemivt diis fuis
facrifícaret, blanditiis exhortatur^ fí recuí'er, diucríis
cormétorumgeneribus attredandiim m i n a t u r . Á b n e -
gat, iutentum diis, qui caslum Si. tertam non fecerinti
imprecatur; fe C h n í b cultorem elle íemperque futu-
rum profitetur. Cur in inferendo promiíla fuppliciá
moretur, coarguit: horum feapparatiii q u a n t ó muir
tiplicior íit, velut exquifitarum epúlarum ferculis de-
ledarij vittutem fufferentiat & fortitudinem íibi de
cado á Chri^lo fubminiftrari.At Prisfts eum nec blan- férteii pi¿.
ditiis inflcóli, nec mínis cernens terteri, fufpenfumin ftinibu*
eculeo mandar excruciari, totumque corpus eius,no-
uo crudclitatisgenere/erreispedinibus dilaman.For-
tiílimus Dei agonifta adhaje immobihs permanere,
oculos cordis &corporisad cáelos erigcre,re, Chrirte, velutnoa
iufatigabili voceiagitcr laudare & glorificare •, mi fe/e»/«»í.
poenarum fentire, cuitu a d i u t o r a d í i s , Tyrantio i m -
properare*
a Videtur fcripior hie ab á'ye^®" deflettere A g r i c o l a i no-
tntn, t/íyí/agrellis aductor, A t potitts ub «yg^©^ ^«05, a-
greftis populus, xu/«VÍÍV^«*®-'> agn^bs hpis dedacendum,
C A P V T III
Septem mulierum martyrmnt,
ir r T p Vnc ille cruentas laniftarum fuorum manns
1 perfennfeens laíTefcere , ipfum nullatenús ce-
deré, imó valentiorem tortoribus cxiílere, quoad vf-
quegrauius aliquid, quo perimatur, excogitet, vidlus
& confuíus cum in carcerem reduci iubet. Q u o c ú m
á milmbus deducitur, cece mulicres quíedam íeptem
numero, quibus ipfc Chnfti bonus odor fadlus fuerat
odor vira; in vitam, acceprá in Deum fiduciá fcquun-
tur, f a n g u i n e m ex incifíonibus dilaniati corporis d i -
ftillantem feruenti ftudio colligunt» corporaque fuá F
optimi & pretiolifiimi vnguenti vnguine liniunr. Hac 7 mulie-
de c a u f s á a carnificibus requiíitae , ne fortafse & ipfx res, fan-
fint Chnftiaaac, conftancer profitentur, tenentur, ad gHtnem
eiiti colli-
P / a e í l d e m ducuntur, Crucifixi legibus obedireaecu- gemes,
fantur. Q u i s cum ille blandís perfuafionibus ad t'huri- eapiutun
ficandum idolis exhortarctur, continuó pesnarum
formidine fe terntas a fingentcs, aííenfum fuum prae-i-
bituras pollicentur, e á c o n d i t i o n e j V t ad lacum paríter
progreíTíB manus & facies indelaucnt,ficque diis alla-
tis & m ipsá npá venerabiliter locatis,muadís manibus
& toto c o r p o r e , grata eis libamina litent.Mox f u m m o
e x h i l a r a t u s gandío, cum omni celeritate militibus vo-
luntati earum parere praíccpit: fimul & ipfe fpedandí
e u e n t u s g r a t i á j m o r í E impatiens,cum eispergit. V t igi- idola i S "
tur ad lacum peruentum cft3 fimulachns in ripá loca- lacum
tis, fummáque ambitionc exornatis, f a n d t e mulleres abiiciuntj
ea in manibus velut ofculaturas & oblaturae íufcípien-
tes, in voragínem laci proiiciunr.
12 T u m vero Pradidem cerneres mente aliena-
tum,facie immutatá expallu¡fl"c,& ínter iram metum-
que a,ftuaniem quid agerct , q u o ú e fe verteret palpi-
tare. Balbuticndo tamen vix exclamat, 5¿ m ü i r e s c i r C a
eas fiantes,cur diis íms non fubuenirenr,nc mergeren-
tur, íncrepitat. Illisécontráexcufantibus, dolofitatc
mulieiú fe circumuentos, numquátn eas tantum flagl-
tij admifluras credidille* Sanda; mulleres dixerunt;
Diumitss
 IIí F !• B R V A R. r r.
A liimriftas iam b'Jmanó n o n iiitíiget auxilio, fed hnma-
¿eoi W- nicas diurno. Si dijfiiiílenc, n o n v o s e o s , fedipíivos
dsnt: lugi cuftodiá cuen debuiíTenr. Qu^ veró ligna eranc
& lapides & £ E r a m e n i a > v e r t í a haólenús defenfaban-
tur cdftodiá. Ecce periérunr, íimilirer Se vos, nifi teíi-
pifcatis , peribitis, & omnes qui confidunr in eis.
15 Tune alter Nabuchodonofor CÍECUS f u r o r e . Se
t a m q a á m leo rugiens,fornaccm B.ibylomcis fomen-
-lis &c vjnbus mandat íuccendi , plumbum rciiquari,
pédineá Ferreos afíerri,íeptem túnicas arreas ad men-
Furam corporis ligiilatim tieri. Contra vero in alio l o -
tormevta co pannum lineum candidillimum oppandi, Refidens
tofiténani: pr0inde pro tnbunalij, conuocatis eis , dat arbitriüm
eligendi, quod libuerit, aut diis Ficnficent, de p r e t é -
rito errore poenitentiam agentes,& Fuper lineum pan-
num ambulent, cum iucunditate vita perFruentes, i n -
fuper donis magnis honorentur-, aut reculantes, tor-
mentis.quaé in pracíenti cernant, aliifque grauioribus,
quae excogitare poííit, conFumentur. v^uarum v n a Fé-
lix duorum pignorum mater, arreptum eumdem,Fu-
per quo incedere iubebatur, pannum proiecit in fur-
num candentem, qui mox flammis coníumptus eílj
pacuulis ei iugiter adhaerentibus, 3c quod de tah aeta-
tulá vix cuiquam credibile videatur, commori cum eá
U Fummo dcFidcno prsoptantibus.
14 Cumque nullo modo fledi quírent, ineculeis
FuFpenduntur, ¡Se Ferréis pcdmibus toto corpore dila-
niahtur.Sed eis ad D o m i n u m proclamantibus^c tcá-
peBinihm das, Domine, beftus animas conficentium n b i , 5c ani-
ferretidi- mas pauperum tuorum ne obliuiícaris in finem-, &
lamatur, riirfLnp: Adiutorium noftrumin nomine Domini.qui
e., Fecit ccelum & terramitotius dolonsexpertes reddun-
VUlnertbm r .. .. xj • • . n •
mwante • tarí 'P"5 carnmcibus cernentibus,quüd nui lactei pro
íánguincis de inflidis vulnenbus emanarent, & dila-
cerar^ carnes oiueo albare candeícerent. Angelorum
enim vilítatione & .ffatu recreats, ab omni plaga Fa-
fdnantur nabantur : quorum Se exhortationibus corroborara:
frammá- a(j perFeuerandum vFque in finem, pro percipiendá ae-
turab terníB palmas corona commonebantur.
Angelü' ^ ^ p ^ ^ |i¡ec pr;Ej^jjs ju||,u ex ecule0 depofits, l i -
quenti plumbo perfunduntur, nec I^dunturi Dcin Fe-
ptem tumcis aeréis induFaí, Fed nec ab his quicquam
Uelionis perpeíTae,camino iam ardenti immittuntur.
liquentt 'P^5 'n ^oc camino dcfuit, qui in illo Babyloni-
f l u m b o . é ' co tribus pueris quondam adfuit. Nam mox fiammis
ignenon e x t i n d i s , cslcfti gratiá irrorante reFrigerantur, &
U d u n i u r : egredientes íanis & integris corporibus, impío ludici
^ rcpraeíentantur. Sed induratumeor Pharaonis , nec
tanta miracula Diurna: potentise, Fed magicis deputat
anibus. Cui (anda: mulieres, Nos, inquiunt, granas
agimus Domino Deo noftro, qui noftri.licet peccatri-
cum, milcitus , tanta erga nos dignatus eíloperari
ni.ignalia, á quo ecce ad mgrediendam perpetuae VUSE
viam vocamur. T u vero, carnifcx imque,cuius cor Fa-
thanas obdurauir, & oculos, ne verum videre poílint,
cxc£ecauit, a coeptis nc definas : ne, quaeFumus,nobis
moram Facías, quia e c c e patentcm videmus,quam in-
grediamur, regni esleftis portam.
16 Tune per omnia v i d u m Fe Fentiens^uod vnura
aidieutur reftabat, conkiFus^n omnes fimul gladío ammaduerti
moni: mandat. Cumque á catmficibus perdudae FuííTentad
locum,vbi feh'cé expletura: erant curFum, impetraue-
runt ab eis quantalumcumquc orandi Fpatium, Se fle-
xis geníbus huiuímodi o r a t i o n ó m Fuderunt, dicentes;
Domine, Domine, cums non cít limilís in diis, & Fe-
cundiim cuius opera non efl.quia ningnus es t u . Se Fa-
Beogra- J cicns mirabilía, tu es Deus (blus, Deus nofter,qui vo-
tifuagiít: cas ea quas non Funt, t a m q u á m ea qua: Funt ; qui de
tenebns lucem Fplcndcíccre Facís, qui nos deinfide-
litatis tenebrís in hanc Fplendídiílimam veritatis l u -
cem vocarc dignatus es, immeníam pietatis tua? mi(e-
ricordiam obfecramus, vt per interuenrum beátiffimi
Martyristui í k Patrís nortriBlafij, cuius vetbis & e x -
347
emplíslídei t\xx rudimenta perec^ímus , & ad huríc A v é r o .
p r e c l a n í í i m u m martyrij agonem animatas Fum!is,nos RE ANO-
iicet indignas inrer oucs rúas connumerare , & in eá NYMO,
perpetua vitáe Forte , in quá Fandam Martyrem tuam ^ MS•
Theclam conítituifti, digneris deputare. His peroratis
Fulgentes, manibus expanfis, Se tículisad'carium ele-
uatis, t a m q u á m ex vno oredíxetunt:Gloiia tibí G h r i -
fte Deus nofter, qui nos in hanc horamperducere d i -
gnatus es nunc, Domine, q u a tibí íacnficium eíl
(piritus contribqiatus , & cor contritum tk homilía-
tum non ípernis, in anima contrita & Fpuitu humili-
tatis nofmetipFas, quia aliud nonhabemus, holocau-^
ftum tibí Facnficamus. Suíciue animas noftras & per-
d u c in regnum tuUm.
17 At illi d ú o paruuli, de quibus Fuprá d i d u m cfti
cementes matrem Fuam iamiamque finirij nullam ex- Pu*rts*b-
inde, quemadiiíodiim humana Fragilitas, & máxime ^ . " ^ ¿
illa a í l o l e C í e c a s , triftiíiam habuére, ( e d í a n d i Spintus ziaiioc-¿.
g r a t i a conFortati precabantur eam, vt quandoquidem mendent
ipfa iam ad perpetuas coronae palmam appropinqua-
ret, fe b ^ t i í l i m o Patri &e D o d o r i commendet. Nec
mora j exrradishdoresgladiis Fandarum ampurant
capita mulierum;ficque, luteá mole corporis depofitá, plefíunfttr
t e r r e a I m q u u n t , caeleftia Fecundo martytij baptiFmo c^,,í•
candidatas, c u m C h r i í l o iam in í E t e r n u m regnatura;, ^
pctunt.O b e a t a m mulierum memoriam^n Fécula prac-
dicandam, omnique laude celebrandam, quae cum Fe-
culo Fexüm vincemes , capnt Fcrpentis calcáneo Fuo
infidiantis contnuerunt I Ecce nunc fingulis anima-
r u m immortalitate ílolis aecepris tripndiant , póftin
reFurredione c o r p o r u n i i c ú m o c c u r r t - r í n t o m n e ^ i n
v i i u m perFcdum , in m e n í u r i m ¿etatis plenitudinis
C h n f t i , binas receptur» ftolas.
a Melihs infecundu Aflüpo/lulajfe iddicuntur/trridentes tyran-*
num, qui (ioltdA creduliiate capttts efi.
C A P V T IV
S. Blajíj té duorumpuerorum martyrmm.
18 T T i s igitur ad carleftia de pr^fenti Feculo nequara
A T I tranflatis, vas irae & miquitatis Agricolaus Iil>
dex, tertió iam pro cnbunali refidens, Fortiflimum <
Chriíli Mai tytem Blafium carcerahbus clauftris e u o -
catum fifti iuber, q u e m & ita a f f a t u r : Ve) nunc con-
Fenti mihi, diis libamina oífcrendo.-aut fi vlteriús diF p
tuleris, variis ( pee déos iuro ) poenis fine procraftinaí.
tione intenbis. Cui í a n d u s EpiFcopus reípondit;Cru- Ifai.fi.10
delíílime carniFex, cuius cor Fecundúm I(aiam excae- Tertib
catum eftj Se aures s j ^ f á ü á l ¿ , Se oculi claufi; ne Forte ?r'ífld,,n*
Cultut s
ocuiis videas, Se a u n b u s audias, & corde intelligas, & Bianw¡
conuertaris, & á Deo fancfis 5 putaFne me aliquibus
tornientorum genenbus á veritatis Femitá defledi,
lígnis Se lapidibus infcnfibilibus inclinan' ? Nempe fi
credís hoc, Falleris, q u i a idem ipFe qui Femper f u e r a m ,
& Fum & Femper ero verus Chriftianus.Soli m e o c o r -
pori crudelitas tua dominan valet,anima a u t e m Folius
Dei dominio lubíacet. Quis ergo magis metuepdus
e f t i V t r u m n e tu qui occidis corpusjammam a u t e m n o n
poteris occiderei.an Deus q u i p o f t q ú á m occiderit, ha-
ber poteftatem corpus Se animam perderé i n g e h e n -
n a m ? Nempe Deus cft, cuius iras y i n d i d a t i i v e h e m e n -
ter perrimcFco, promiífa defideranter expeto í t e verd
cum minis tuis pro nihilo computo \ i m ó vt quas m i -
n a n s , perficias, totis votis e X o p t o ,
15) PrícFes d i x i t : Ecce te, 6 iuFarte Se miFerabilis, i n
laci voragmem Fubmeigí p r £ E c í p i o , & quid t í b i conFcr-
re porerit auxilij, quem tanto ( l u d i o coiis Se p r e d i c a S i
Chnftus t u u s ? Aut qualiter tedemambus meis libé-
rale cjuibitjqui nec FemetipFum quidem de dunlíimS»
q u a m perpclTus eft , itibrte liberare quiuit ? Obmucc-
fec (exclamat í a n d u s Martyr ) mfclix ImgUa , nec m g
audiente
 J43 I I l ACTA SS. BLASII
AVCTO- audiente tantam Creatori irrogare audeas blafphe-
:IE A'do- imam : quin porias hucpariter propercmus, ne feccris
NYMO, Imoram.vc ¿k in hoc canina impudentta tuacognofcat,
EX M Í S .q0;E qliantaue fu virtus & potencia Dei & Rtgis m e i ,
^ qui cít Kex Rcgam &: Dominas d o m i n a n t ú . O u i b u s
'cruce didis, continuó ómnibus anticipatis ad lacum íe p e r -
Jtgnatú no n'c' grcííu proripif, inuocatoque Chrifti nomine, Se
wí^íVwr:-figno Crucis contra aquam edico,moxeam ipfoíu-
pergradiente , v e l u t i n f o ü duritiem cerneresobdu-
ruiíle. 6 fadíí Dominico fado asquiparandum ¡ 6 v i r -
tutem Domini per feruum in vno eodemque elemen-
to renouatam! Domínus fuper tumentes fludus matis
ficciscranfic veltigiis; ecceferuus in ipfius nomine fu-
per ternbilem laci voraginem deambulans potenci fi-
de3 parique virtute, veluti fuper folidam terree píaní-
licm haud fubmergendus reíidet. Nec mirum;cutn
hocipfe fequentibus fe in Euangelio promiferit d i -
cens: Q u i in mecredit,opera quae egoifació & ipfe fa-
loan.14.
ciec^: maiora horum faciet.
2.0 Igirur PríEfidcmjCircumftantiumque militú vel
populi multitudinetn allocutus exhorcatur , vt q u a u -
fahmerfis doquidem d é o s habere fe ia¿l:itent,í¡ q u a
tfftipfi t i i S j d e m o n f t r e n r . p r o i n d e ingrediantur, & in nomine
aufif) . eorum eó loci.vbi ipfe fedeat, fecum reíideant,lrocex-
^ perimento diuinitatem eorum fe comprobaturum.
D a quorum frequentiá m o x ad hanc vocem fexagin-
ta quinqué viri prorumpentes , q u a f í plus ceteris de
fuorum deonim porentiá prajfumentes, lacum fubin-
trant:fed continuó flantc ípiritu Diurno fubmerfi funt,
abyííi operuerunt e o s , defeenderunt in profundum
quaíi lapis. Quis fímilis tul in fortibus Domine ¿fec.
Inter hasc fanótus Martyr , concupifeente i a m anima,
eius in atria D o m i n i , corde & carne eius exultante in
Deum viuum,Angélica vificatione & alloquio refoue-
ah Angé- tur, ac hortatu huiufmodi & folamine animacur.-Inui-
lounima- ¿tii]]me milirvim C h r i f t i , bonum certamen certafti,
curfum confummafti, fidem feruafti, i a m egredere,ad
ftadium recürre: ecce enim ipfe Chriftus, dux Marty-
r u m , in dexterá Del Patris refídens, finem certaminis
t u i e x p e í l a t ; coronam iuftiríae manibus pra;ferc, quam
, t i b i vincenti i u í l u s ludex propediem reddet. Iam ribi
patetParadifus, rofarum &í liliorum cundique ge-
neris florum perpetuo viridantibus pratis amoenus,
v b i te felix commilitonum tuorum i a m víólorum t r i -
pudians expedat coscus, te ad fui confortium inuitat,
c u m quibus & ipfe iam iam perennem geftans lau-
reamíinefine laEtaberis.
C 2.1 H i s h o r t a m e n t i s & f p o n f í o n i b u s a i a c r i o r r e d d i - pofeunt.
egreditur tus, Angélica viíioneablata, morarum impatiens exí-
'iíílct* . :. l i t , moxque egrefifus tam immenfo caíleftis iubaris
félendens: fu]g0re perfllncjicur) vt yibrantium radiorum vi cun-
¿ t o t u m fe intuentium hebetefeeret vifus. Q u o mira-
culo cum omnesattomti terrefentnr3fó!us diaboli fa-
telles Agricolaus i a m nullatenús tantarum rerum
magnicudinepermouetur, fed i a m defperans fan¿him
Marcyrem vilo m o d o aliquibus minarum vel blandi-
mentorum generibus ad voluntati fuas parendum i n -
fledli poííe, metuens etiam, íi diutitis vitam eius p r o -
longet, muiros eorum á deorum fuorum facrís auer-
f e n t e n t í á e furijm, huiuícemodi fentenriam ex tabella recitari i u -
inbella re- bet:; Blafíum, Dodtorem Chriftianorum^ontempto-
cttata rei;n venerabilium deorum noftrorum, qui p e r i r e q u í
praeceptis noílris faluberrimé impenfís obedire maluit
infuper tantam multitudinem ad deorum iniuriam
magicisfuis artibusin jaca demeríít,vná cum duobus
pueruliseius d o ó h i n a infcliciter deceptis^ladio ani*
danatut' ; ' í n a ^ u c r t ' a ^ exemplum ceterorum iubemus*
zz Gloiiofiílimus vero Chtiíli athleta, hoc ándito,
grates immenfas Dco referens , Hexis genibus & ex-
tenfís ad caslum manibus, haneprofudit orationem,
dicens -.Dómine Deusvirtutum , Deus omnipotens,
qui íedes fuper Cherubim}intuens profundum abyííi;
cui fedes eft caslum 5¿ tetraícabellum p e d u m ^ u i o m -
EPISC. ET SOCIOR. U U .
nía contines, bmnia reples, tibí ago gratias, te laudó,
te glorifico, quia me ab infidciitatis errore cuftodiíli,
& in tui nominis timore & amore confortáis , & ab or(itpr9
ó m n i b u s corpons mei cruciatibus, quos hic mimfter muocatú-
diaboli pro Idolorum fuorum defenfione mihi intulit, r a /««»>
meeripuiíli. Et nunc, domine Deus, incffabilem ele-
mentiam tuam deprecor, vt ab hac hora, íi quis fide-
l i u m t u o r u m , aíicuius ttibulationis vel periculi, íiue
etiam perfecutionisarguftiis oppréífus fucrir, aut d i -
ueríis mhrmitatum generibuslaborauerit, v e l l i i n f i -
xione fpinas vel oílis in gutrure fuo quemquam angi
contigerit j memorque mei te ad auxilium fui in no-
mine meo per verba orationis mes inuocauerir, D ó -
rame Deus meus,fidelirer petenti adíis)&: q u a í q u e p o -
ftulatus fuens, clementer accommodare digneris.
23 Hisc cúm peroraífet, repente lucida nube illu-
ftrarur, & in hunc modum Diuina voce confirmatur:
Blaíi.athleta m i dileóliffime, precem tuam exaudiram,
petitaque tibi feias eíTe concelfa: & non folüm hasc,
quíEi'n prsefentiarum petiftijpraftabo, fed & fidclera
viduamillam, omnefque tui memoriam celebrantes,
n eis vir- bencdidionum mcarum vbertate perfundam.Horrea t)\mnh
eorúm frumento,apothecas vino & oleoomnibufque voceen*-
,, ,.• a 1 n , 1 betntsllt-
boms replebo, & cuneta ad eos pertmentia propter te gtij-eex_
mulríplicabo &: confecrabo. T u e r g o , glorioíiffiroe awt/</WWj
agonifta meus,Ierufalem cíeleftispotras iam v i d o r r a - £ ,
gredere.vbi mecum fedeas in throno meo5íicut & ego
vici muf)dum,& fedeocum Patre meo in throno eius.
Quibus d i d i s , & a b ! a t á n u b e , ftatim á l i d o r e cum
duobus puerulis prxtorio eiedus, fotas muros Scba-l
fte extrahitui j vbi Paftor veré beatus cum geminisa-
gniculis fuisgladio vidimatur. Sicque corruptibilis
carms eximias deponentes,ftolas fuas in fanguine A -
gni loras & dealbaras induunr. Oomnibus crudelica- occiditur
tibus deteftabiliorem perfecurons crudelíratem, quas "'•¿""bf**
nec infancili aeratulazpafccre noiiic / O prerioííffimam PMer's*
S<mdorum morrem , non morrem fed potius viram,
non occafum, fed ottum dicendam ! quiá dum in ter-
risoccidunt, in c^leftibus veriús oriunrur* Dura híc
carne emori videnrur, ibi fpiriru viuere incipiunr^ ¡Se
ecce Agnum fequunrur quocumque icrit.vcftiti veíli-
menris albis: Se non delebitur nomen eorum de libra
vira?, fine macula enim funt ante thronum Dei. Et íic-
ut ab ipfo iudicari& vindicari fanguinem íuum de
manu perfecutoris expetunt, ira Si veneratoribus fuis
peccatornm indulgentiam, & eiufdem gaudij.quo ipíi
felicicer perfruuntur , confoitia mifeticorditet de- j?
24 Q u o r u m facrata corpora á religiosá quádam
fosmmá, nomine Helifeá, n o d u furtim rapiunrur, & fepeliturí
linreis aromaribufque dihgencer condita, ineodem
loco decollationis condigno honore tumulamm: ;vbi miracnlh
expetente credentium populorú fide,innúmera mira- ^arst''
cula eorum beneficüs oftenduntur.Venerabiiis autem
anus illa, cui fandus Martyr fuera á l u p o ablatam re-
ftituerat, vt certó refciuir nunrio eum martyrio fini-
tum corporc iam emigraífe, q u e m a d m o d ú r a ipfead-
huc viuens íibi commendauerar, conuoeatis pauperi-
bus pauper ipfa pro poífe memoriam eius deuotiílimé
peregir. Deinde acciris ó m n i b u s cognaris & amicis anniuer-
fuis.optima Goníiliatrix,vt idé agerent exhortatur.Qui- f í , , i ü CH^'
bus íano confilio indubitanter confentientibus, & i d tHm fi^'
opere hilariter complenribus,non folumilla, fed & ipíi p u n i r á ™
Diuinas benedidioms largitatem in breui perfentifeik, tur.
c u n d í s fuis fubftantiis incrementa de die in diera m i -
ré eapienribus. Sicque fadum eft, vt omnis cognatio
illa memoriam eius de anno in annum celebrare difee*
rent,fua»que pofteritatiper generationem & gencra-
tionem id agendum conrraderenr. Compleuit autem
martyrium faum athleta Chrifti Blaíius terrio Nonas
Februanj, in ciuirare Sebafte, remporibus Licinij Re-
gis, Agricolao prsefidatum Cappadocix agente j re-
gnante in nobis Rege Regum, Chrifto lefu) Domino
 I íI FEBRVARII.
A Deo noftro, qui cum Patre Se Spiritu fan&o viuir &
regnat in fécula íeculorum,Amen.
IV A C T A
A VC T O R E A N O N Y M O,
ex JVLS. códice Card. Barontj.
C A P V T I
S. Blafíj epifcopatM, íatehríe, captiuita*.
Sí^^S^^'1111* c''ini ^•on,an' ímPer'j Dioclc*
É é ^ i c i a n u s g u b e r n a r e c habenas, t a m i m -
^ mamífima coneca Ghtiftianos exorta
S** eftperfecutio, vt infra vnius meníis
fpatium decem & feptem Chriftia-
3 nerum millia pro Ghriftianá teligione gladio neca-
rentur. Hiec itaque perfecutio decima deícribitur á
Neroniana,qua p r i m ú m P r i n c i p e s Apoftolorum, Pe-
h trus cruce, Paulus gladio , perempti func. ¿ Secundo
Diocletia- autem huiusdecimíe petfecutionisanno , Diocletia-
niacerba nUs NicomcdiíE, Maximianus autem Mediolani pur-
ptrjtcHtto- pUrjm depoíuerunt. H i ¡taque ob domandam D o m i -
m* nicae fidei potcntiam, Diocletianus in Oriente,Maxi-
m i a n u s in Occidente, Ghrifticolas variis Si inauditis
machinis vexace ccEpcrunt. Q u i miffisexhortatoriis
ad cundam regni fuiditionem apicibus i acmuneri-
bus multis.quatenus nefandorum idolorum culturara
' inaugmentum magis magifque applicare ftudentes,
quofeumque Chriftianorum inuenjre potuiirent, poft
variorum genera torraentorum eos morti tradentes,
íic inhumata eorum corpora beftiis alitibufquc deii-
cerent, & ne vllus adellct, qui hac religione euiden-
tius vteretur, qui non confeftim funérea tangetetur
, fententiá.
i ' His itaque talircr fientibus, cum nec ifta rabi-
diffimis fufficerent c a n i b u s . d i r e x é r e dúos Achiuorum
fduietihus prouinciis ortos,Lyfiam & Agricolaum , multa p t n -
iA C h r i - na pracditos.quatcnús cam A r m e n i E E quám Gappado-
JíianosLy-
ciae praeuidentcs , clementiá & lenitate gubernarent
gricelao
eos, qui imperialibus paruilfent ftatutis , omnequo
Chriftianorum genus funditus interimerent. Lylias
C igitur Se Agncolaus.alíumptis ex imperio muneribus»
íimul proficifcentes, Armeniam adiernnt: quorum
vnis.vidclicet Lyftas NicopolijAgncolaus vcróSeba'-
ftíae prasfedtr. Q u i cum profanandos idololatras coe-
piíTent prifeisexcolere confuetudimbus, plurimi pro
D o m i n i noftri lefu Chrifti religiofuate fuumfangui-
nem fundentes, casiorum regnamercari quantocitiús
ftuduerum.
3 Ex quibus robuftiíHmus arhieta Chcifti B. Eu-
ftratius.poft varios tormentorum conatusá Duce L y -
fia crudeliter illatos, íicquc demum Agricolao Praeíi-
captumalf di direólas, á quo carecre trudi iuífus eft. N j m q u e eá
hhs.Eu- rempeftate gloriofus Martyr & Poncifex beatiílimus
fíratium Blafius erac lanbulo dclitefcens Sebaftia:, ob validiíü-
vifít S.
mam,quae contra Chriftianosexagitabatur, examina-
Blafius,
tionem. Hic namque, vt fertur beatiflimus Prseful ad
prasdidum gloriofum M irtyrem Euftratium, clancu-
ló fuis cum Clcricis 3b¡it,& cum quo detme^atur car-
cere in Chnfto corroboraos, v i f i t A u i t : cui etjam a l i a
mimtqj die , pro Domino morituro Euchanftiam contulir,
HHchari- Q u i cum facri Gorporis participium percepiílet, t o -
ília, mum ab eo poftulauit: q u o delato, {ubftantias fóas d e -
u n a m u n ú ^gat,onem fecit; in q u á vero delcgafionc,fe S. Blafius
«ttu cura- fuis cum Clcricisfubnocauit. Q u i per t o t a m - n o d l e m
u r defi- ¡bidem pernotantes, matutina luce vale faciemes, Se
gnatm: dantcsfibi pacis ofeula, fecum dclcgatione a d h i b i t a ,
adptopria latibula remcatunl. Porro altetius d i c i h o -
F t k t m i j Tom. I
349
ra tertia S. Euftratius mígtanit ad D o m i n u m . Arcírt^
4 His ígitur taliter decuríis, íi. Blaíius pernales ex- RE ANO-
pauefeens infliélus.cófidens Dominicse íententix.quá ^ Y ^ , :
dicirur, Si vos perfecuti fuerme in vná ciuitace, higite ^ x R
in aliamjad moutCm , qui Arga:us vocitatur , auíu-
giens, in quodam fe occuiir antro j ibi diu demoraos 10 l?
íidei fus fagaciífimus hofpcs. Ad quod itaque fpecus ¿¿tet in
promifeui acdiuerfigcncnsbeftiac adueutames , fe- mona,
riño quodammodo more bcnediéhoncm a Bcatiílimo / " • " b*ns-
Blafio expetebant: quíe niíi collatá bcncdiílione, i m - íi'c'i'
pudentes ibi perfeucrantes, n u l l a t e n ú s a b f e e d e b a n t .
Aümoniam quippe lili Diuino nutu , ficuc ohm Pro- ^ abiit
phetas HeliíE cocui, deferebant a f l i d u é . Erac enim vir ftfcitttr:
ifte meritorum efticaciainfignis , forma pisftantioi ,
animo ftabilis, prodigiorum vircute praeclarus, duiinis
meditationibus irretitas.
5 Q u i cum adhuc in puerili veríaretureEtare , ac-
chiatralem didieit artcm, vt jetatem humana non i m - olin mé-
pediret inhrmirasi Ponufic ín terreno milirabat pala-
lio, vt caeleftem íemper exquireret patriam. íic maluic
aóliuam eligere vitam, vt theoricam nullatenús defe-
reret. Dceo quidem l o n g é i a t c q u e tancas inoléuerat £
rumor, vt non folüm Nicopoli, quíc haud prócul abe- fifl t t i ¿ :
rae á Sebaftiájíed longé circumquaque poíitis vibibus brit opi-
ac municipiis; per omniaSandlus nuncuparcturexi- niom v i f *
mius. Prscereá nunc qualiter hic San¿tuspro D o m i - t,4Ut'
mino lefu Chnfto pugnaueritj qualiter dimicans dia- •
bolum eiuíque cómplices fuperauetit , quopadtofu-
perans criumphauent, ¿¿qualiter triumphans marty-
ríj palmam robuftiiis perceperitj Se q u o m o d ó validé
agonizans, plurimis inuitatis, caeleftem lauream ar-
ripuent, quantum his auxiliator, emus omnipotcniiá
omnis creacura l u b í i f t i t , . . . . foleiti ingenio enuclea-
recuremus,
6 Igitur c ú m Prasfes Agncolaus nretropoli Seba*
contra Chnftianos diabólico inftiga-
ftiíK p r í E Í i d e r e t ,
tus inftindcu, ingenti in eos exardefeens íollicitudinc,
plunmos fuperam tranfmiíit ad «dem.- C^uadam ita-
que die accidit, v t i p í e Pr^fes Agticolaus quofdam
milites venatum diiigccct :quibus euntibus, quo tuta
eíTer venacio, nullam ferarum capere viguerunr.Cunl-
que per filueílíia ac difficiha loca , feu per valltum ac
montictm crepidines feíli peragrarenr, fímili modo nil
venationis atringerc valucrunt. Vcnatione vero f t u - * ,
/i i • i r • \ ' avenató-
ttratahis rcucrrcntibus, ventum ruit vt ante anrrum, ry¿WÍ|a.
quo S. Blaíius latitabat, infeij pcrtranlirent. Dcnique utmust
multitudo aprorum ac ceruorum , caprearum videli- F
cet Se vrforUm.diucrrarumque aliarum beftiarum con-
cuifus fubliftebanc antéipíius fpelunc^ latibulum,ac
fíoues impeliente paftoic proprio arcerentur ouili.
Mox venatores circumfpicicntes (ubftiterunt,& quid-
nam hoc effet artoniti cogirabant. His autem huiuferf-
modi pertradantibus, ex ipfo prodiens latibulo San-
¿his feifeitatus eft eos ;
Vnde venitis í a i t . v t l quo vos tenditis itet?
Qui refpondcntes dixerunt: Eccc, inquuint, pro qui-
bus cuntes tot labores & pericula tplerauimus, in me-
dio circumpoíicusadftas e o r u m . Q u i b u s S a n ¿ h i s : D o -
mini dicionc aliqua capitur creatura, eiufque nutu l i - tune non
beratur: nam qua; Dcus euadere uiílic omnipotens,
humana capere non viget potcntia. vndé feiatisj quia e^lc,t;
hac p r o f e s ó vice immunes ietis,
7 Tune illi Sandio valefacienres, ccepto itinerend
vrbem Scbaftiam reuerfi funt, & omnia gefta velada
^Agricolao P r s í i d i annuntiáre celcrius ftuducrunt; cu.i -
Se dixerunt ; C ú m ven-itum iífemns, Chnfticolam iti
Aigaeimontis quodam hominem inuenitmis a-ntto»
ad cuius latibulum mukitudo noftra: venatioms fera-
rum confugiens, iplius antri perluftrans. laiibulum.
Nobis vero proptcreá obnixé ammirantibus , foras capiinh»-
quídam ex ipfo fpccu prodiit Deicola, qui nos alio -'«^i-
quens, vt reuerreremur i n d i x i t , ícihcet ¡ncaíTum eííé
capturam. Mox Píaefes, hoc audito, ingenti repíetuj
, G g gandío^
 3;o IV A C T A 5S. BLASÍÍ
AVCTO- gaudio, illicó praecepiteis, VÜ celeri euntes curfu, ip.
RE ANO- fum é l a n b u l o rraberentj&fic adeum v i n d u m d c f e r »
^ AttS rC^t, ^n'P^0 ltacíl1c no<^:'s ten:)Pore » videiicetante-
^ quam miniRri ad cumuem irent duceudum, apparuit
mvijfag -c'Pef ^omnum tct Dominus dicens:
trtmom- Surge beate Parer, Miílarum petficc morem,
tus, & Calicem guítaro meum Corpuíque fidele,
IpfMmcjuc Calicem plcnum bibe íanguine darOi
Cumque Sanólusenigilaílct^nccílexit quod eum D o -
minus ad calicem , hoc eft, ad pafiionem martynum-
jacroptra- ^ e p ^ c i p ^ n J ^ - n vocaret; alacci eíFeótus fpiritu fur-
rexit, ¿klanólimoniafolemni honorecelebrauit. Q i i o
f a d o , miniftri Pic-efidis appíicuerunr, qui ante ipluis
fpeluncae aftantes latibulum, di)íerunt; Homo Dei, e-
eitatur ad grcdere ; Prsefes Agricolaus nos tranímifit, vt tcad
Prifidem: euni deferamus.
8 C u r n t intereá fama hace paílim per populos,
quod Praefes Agricolaus ad Sandum deducendum
tranfrnitreret Blafium;&: cceperuntcosqui aliquálan-
guoris moleftiá detinebantur, obuios ipfo initinere
poneré. Tune S. Blafius fimul cum miniftris ambu-
tnultcs /» - ':íns',n nom,ne Domini leíu Chrifti.á quacumque re-
vsÁjüHiit: • nebantur infirmitate, curabat languentes. Ingredien-
te igitur Beatiffimo Blafio in metropolim Sebaftiae,
B multitudoChrifticolarum , quas clanculó in eá dege-
bat afflida,palám egredientes, Chriftum Dei hhum
detrudi- ciará voce fonabant. Iraque c ú m fandus Praeful A g r i -
t u r i n c a r c o \ a o prasfentarus fuiíTet, non interrogatum iuílic cum
cerem' ardifiimá mancipan' cuftodiá , dicens; Craftiná die
congrua in eo feifeitatioerir.
£5
a Hinc conúc 'm pr&fixum fttifle ab AuBore Trologum , qm hic
deefi.
b I/la Eufebiuí in Chronico. Cceperdfimwanü illa ptrftcutioan*
Diocletiani 19.
C A P V T II
S. Blafij miracuU) tormenta,
5» T ) Eclufo itaque Beatiílímo Blafio in cuftodiá,
JtV plurimi ad eum venientes Chnftianorum,be-
nedidionem & roburfidei accipiebant. Intereá acci-
ditfortuitu,vtquxdam muliervnicum haberct fiiiumi
qui cúm ad meníam cum propnis c o n f i d e n S j a p p o f i t o
pifecex eo comederct, contigit vt ei fpina fuo gnttu-
puetufri- ri defigeretur. C u i c ú m nulluro quifquam valuiííet
nagutturi- prsebere folamen , mox mater eiusad Beatiffimum
inhirente Blafium femiuecem deferens puerum, ante fores car-
peviditAn- cerjsclim [ u d u o s á voce depofcens,vt eius vnicum fa-
Um> r naredignaretur. Confeftim S.Blafiuscompatiensdo-
lorieius, hanc orationispreccm pro ipfo pucrofudit
ad D o m i n u m , dicens; Domine lefu Chnfte íili Dei
aeterni, qui pro falute humani generis, in hunc m u n -
dum per virginalem adueniens vterum, formam no-
ftrs mortalitati? aíTumpfifti, vt nos á morte liberans,
immortali indumento indutos in illam incorruptibi-
lem patriam felieiter inferres,- vnicumque viduae f o -
• bolem, qui ad fepulerum exanimis vehebatur, incolu-
aratione mem reddidiftí; fupplex tuam gratiam depofeo , vt
puetifte faluus fuá; genitrici reddatur , & agnofcat
quoniam tu es Deus folus in cáelo & in térra faciens
,r prodigia. Expletá vero orationeviuificae Crucis fupec
Crúfl"/^ os fecit vexillumjftatimquefpineum euomens obfta-
naa culum, fofpes atque congaudens ad propria remeans,
ram aflSnibus quám longinquis, Regis aeterni raagna-
'liamirabili enucleauit affedu.
10 Incraftinum vero iudicij foliura praeparatura
cft, i n quo Praefes confidens Agricolaus, iuffit beatum
príefulem fuis affifti confpedibus!: quem his itá ag-
greíTus eft affatibus: Gande dignus amice mcus , &
dignus amice Deorum, cui Sandus;
Omnipotens Dominus, quo coftat machina m ú d i ,
•' Ipfetibi aetcrnae concedat gaudia vitse.
EPISC. ET SOCÍOR. M
Cui Praefes .'Quá vteris r e l i g i o n e q u á ve! patriá ortus
diceris, holpes ? & Sandus. Réligione , inquit, C h r i - chrifltini
ftieola fum j patná vero hic quam poílides vrbe, Se- iniudkio
baftianenfis videlieer ciuis. Contra quem Praefes : Si confttttur:
deorum noílerque vclis mancipari amicus , Chnftus
ifte, quem aííens, nullo modo tuo ore fonetur. Beatif-
fimus autem Martyr reípandens, Si meo.inquit.Chri*
ílus non veneratur ac períbnatur ore, quis ergo petíb-
nari debeat innotefee, At Praeícs dixit: Ammiror ob-
nix«e tuam vecordiam, quod non intelligas deum deo-
rum eíTe louem omnipotcntem, quem Dommi noftri
Imperatores & vniuerfus incolit orbis. Sandus vero
Blafius dixit; Die, oro, Praefes, condecet fateri Deum
qui creator eft , an p o n ú s qui creatus/ & ludex: Ule
vtique debet adorari Deus, qui caelum terramque
creauit, & q u o conftantcunda creata;hoc eft,luppi-
ter cmnium Creator & dominator e l e m e n t o r u m . C ü i
Sandus; Erras, 6 inoidilíime ludex. Nam quem tu j)eoraVít
deum alícnsmon folúm ego fed &litterae veftrae,dum „itatem
in hoc feculo vtalius corruptibilis & mortaiis homo ofiendit:
ambularet, omnefeelus eum peregifTe , omnemque
fordem exercuiííe, perfpicué demonftrant, C ú m au-
tem prout ómnibus conditío venit humana , ipfevt
nefariushomo nececorruptus humaná , á teterrimis
ípiritibus ftygialem cft vedus ad ígnem , vbi tetricis E.
flammis tartareifqne vennibus cruciatur in íeuum,
Hunc tu deum dicis? Porro fi ifte dicitur deus, fimiles
ei fiant, qui venerantur, qui colunteum. Mox A -
gricolaus his auditis, fecum mdignans, praecepit eum
fuftibus caedi, dicens: louem omnipotcntem blafphe-
m a r e n o l í t o . Q u i c ú d i u c ^ d e r e t u r , a l a c r ¡ vultu dicebar:
Gloria fu tibí Chrifte Deus per fécula femper, W'1"*1*
Q u i me conferuans permittis vincere pugnam,
Antiqui hoftis illatam fraude maligná.
Te idcircó laudans benedico corpore, corde.
Q u o d i d o , cernens ineo ludex tantam conftanriam, í „ M r « f |
iuífiteum denuocarceretrudi. retrudi*
11 His igitut tali ordinc perfecutis,contígít vt qua:-iur'
dam mulier inops aruo fucm aleret, Se ex quo pafcerc
debetec, ageret.
Ecce rapax properans lynceus apprendít obefum
Eiufdem viduae porcum, quem iuxtá ad edendum r m t a U M
Ad faltum íecurus abit, vt manderct i l l u m . peri ¿
At vbi fortuná mulier mox comperit ada, raptum,
Cnmbus cuulfis proprios recídit amidus:
Ad Chrifti hominem lacrymans,quo carcere trufus
Concita deuenir, lúgubres defertque querclas.
Summe facer, milerornm confolatio magna,
Redde meurmte pofeo, fuem, S a n d i í l i m e Biafi.
Rcfpondit Sandus, Se talia famina rcddit: p
N u m quid ego arnpui,quc quseris faemina porcum?
Mox inquit mulier j N o n t u , í e d beftia faena-,
Sed quomam te credo Dei eíTe per omnia feruunii
Q u i caelum, pontum, rerramque creauit Se aftra,
Quae vult, ipfe facit cáelo, terráque, marique;
Ideircó te valdé peto, vt mihi reddas amiííúm,
Beftia quem captans fecum porrauit amara,
Quippe quia quodeumque petis, largitur ab ipfo,
Haec vbi d i d a Dei fámulos hanc promere creuir,
Ammirans eius fidem fimul & probitatem, frteihu*
C o m p a t i e n í q u e dolori eius, orauit, Se inquit: rtftimi
Omnipotens, aeterne Deus, Rex magne polorum, impetrat,
Q u i caeli fabricator ades, qui conditor orbis,
Q u i non é magnis folúm, fed vilibus, mquam,
Diíponis rebus, circúm fubftantia cunda:
Omnia tu quascumque velis, faeisordine fummo;
Cuique fubeft poíle, fuent cúm prona voluntas;
Aft vbi deeft vellc, fugiet procul vtique poíTe;
Sic vbi adeft velle, properat i b i demque poílc :
Exaudí me, quaefo, Dens Saluator lefu,
Et huius viduac,quem beftia cepit iniqna,
Reftituat ducatque fuem,reddaique mifellsp;
Q u i cum Pattc Deus regnas per fécula femper.
Quo
 111 F E B R
A Q^io d i d o agnouit díníno flaminc pulfus
& diulni- Sandus, adelfelupura, potcum quoque redderc
ttu corno- (alau m.
fcit: Tune, Propnam, dixír, mulícr reuertere ad asdem.
Confidencia conlol.uam ce fiicic irc.
N a m q u c D i o auxilíame, íuem tíbi brftía rcddef.
Q u o audico tepedáiiit onans uiox t'jeínina pauper
In propriam íedeni.iuem íaluuiDque per omnia na-
d a cft,
Ec grates Domino pro cali mumere reddir,
Poíl hoc igicur pauens mulier, ne iterum talis ci pro-
uenirec eucncusíiliicó íuern illum inreriml í-ecit,& D r i
cibutn ah
fámulo, qui in cuftodia tenebacur affliótus, meruu ex
gá aecipit t
eoquamdam parriculam deferre , videÜcer c ó d u m
. . . . panemque vinumqne cum horcifeiis íumens olc-
ribus , ac vno in calaiho poiitisíic ad eum rcueren-
tiílimo duxic affedu. Qnam vir D o m m i non íper-
nens, allata non repuduuu :namex eo íumens editj
& ei gratias agens bcncdixit j & í i c i n o p s mulier ad
propria remeauic.
1% Poft aliquot intereá dics Agricolaus Praefcs, co-
to circumftance conuentu, Chrtíti Antifticem fuo luf-
fic prazfcncari obcutui; cui 3c dixit: Blafi , relacum efl:
B anee noftra: gloria conliftonum , tefolum cíTe , qui
Tr&ftdi Chnftianá neício quam fidem pracdicans,plurimos ab
Jijlitun inccmeiatá noíbae teligionis cultura retornans, ad ne-
fandilíimi tramitis perduxifti cuidenter errorcm. V n -
de fas etiam fuerac.cc nullo modo fofcitacum fujuercá
pertradari fenecntiá. Sed cum noftrá clemencia folito
more humaníE paílioni compatitur, & omnem l i o m i -
nem ad agnicioncm vult venllima: venirc religionis,
q u e m a d m o d ú m iam pluribus ica&cibi parcerc ma-
luimus.íi noftrispríEccpcis obtemperans, faGratiflimis
diis no^ris debicam honorificenciam cxhiberc vene-
rabiliter fcllmes. Conílanciflimus enim & Martyr
Chrifti hoc audiens , rcfpondit: Tune vtique nefan-
dam fateor confccucüs íum fidem, quando meam
(heulj per nefas ignai us nefandorum idolorum mon-
ftris inciinani ceruicem. C i i m vero, ípfo fuíFragante,
Chriftum Dei filium cognoui; non nefandam, vt m(-
fer aíTcris, fidem, fed bemgnam fandamque religio-
nem, viramque percepi aetecnam, Vnde procul dubio
tua:examinacionicomperreum fie, quoníam quidem
nullo pado nullaque ratione diis veftris facrificium ex-
iñttuko hibeo. Mox truculenciflimus Prasfes immaniílimo i n -
íligacus fuiorciullir eum eculeo Íufpendi.dicens.-Nunc
'vngulu comperiemus, fi Déos cuus te ex hoc valec erucre. &
¡acera/ur: allacis vnguibus corpus eius eííodi mlíít , vt vnguts
c dircerpentesfanguinea vnda proíequeretjur.lllc auccti
toboracus ih Chrifto omnia tormenca pro nihilo du-
cebac corum.
C A P V T III
Sanffiamm V i l mulier u m martynum,
13 / ^ E r n c n s aurem in eo ludex rantam conílanciam,
^cum retrudi mandauic, Nam cum duceretur
ad recrudendum , qu;edam feprem mulieres benigna:
ac rimenecs Dominum, poft ceraum eius lacrymaban-
vii mu- . r r • J J r
Uerts fnn rur'ac tequences, (anguii.iem,quj dcejus corpore dir-
¿mnitiui fluebat, bibulis eolligebant linceammibus^ & excofe
coüigentts, propriis manibus pernngebanc. Quas miniftri talia
capiátur: peragere cerncnres.ad Agricolaum appreheníás duxe-
rc, diccntcs: Eccc & ilts Chrifto fauenr ; nam cum
facrilegumillum duceremus , ve a r c e r c t u r c u í l o d i á ,
iftae de cms corpore labencem carpebant fanguincm,
& fibi miferrimae iiniebane Confcftim Agricolaus m -
genci indignacionc fuccenfus, dixie ad cos:TolIíte vo-
bifeura ftatuam Dei noftri, & deferte eas ad lacum la-
eitudinis immenííE : fi volucrinc adorare & facníícarej
íinitc hasabirc. Alioquih ligatoad co!!a earnm pon-
dere vafto, in profundivm easdemergue laci. Tune
fthruarij TomU.
V A R I L 3J
miniftri talia iuíTi percípíenteSi íumprá ftacua Dei fui, AVCTO-
cum lilis prasdidislcprcm mulienbus lacum adierui.r; RE ANO-
& o f t e n í o ídolo dixeninc lilis ; Adorare deum hunc, ^ " i s ' s
& abiec íceurae, íi quo m i n u t a d profunda demerge- ^
minilaci. Mulleres autem dixcrtmc ; Confcrtc nobis llioiumin
Deum lílum.qucm aílentis, vt certé dilcamus, (i deus ^^MJW
'eft : á: apprchcndcnccs ftatuam , íiibico demerícrune pteuemu::
eam in lacum, diecnces ; Dcus cmm es, auxiliare t m ,
Mox ftacua illa pctioie abyíílitn.
14 Q 10 vilo apparitoies valdé curbati de D^i íui
incommodo, eas apprchendentcs ad Prxlidcm duxe-
runt, (Sí quidquid gcftum adumuc fuciat, (criacim ex-
ponerécurauerunc. Q u o audito.Piaefcs ammuattonc
nimia pcrcuíTus obftupuir; & paulló poft m.le tener .ít*¡}en/*>
fus, praecepie cas illatis manibus id ligno á tena (uílol- ^ " ^ " < r .
li, videlicct c x u t a s a m i d u , ^ fie eas vnguibus lacera-
t i . Q u o fadoicerum mlíít lepcem aftetri fubfcüm x -
nea, & íic eas per íingula íupciledcte prscepit. Q ^ x tocantur
veto fubfellia adeó crant Ígnita, vt fcintills ex eis, ve- "»'gwtis
lut ex valdé fuccensá fornace micarent. Sed Deus o m - íu^I'^iU'
nipocens, qui ptotedor eft omnium (perantium in fe,
& qui eft gloria & virtus ómnibus Sandis eius, mihc
Angelumfuüm)quiicaeas íalubii perunxie antidoco,
venullaeatum corporibu? nancilccrctur obfulcacio. g.
quibus omnino curatisjdixit: Bonum certan^cn.quod ab Angelo
coepiíliSj eícplerc curare vlque in finem ; quandoqm- tll,if*}tr-
dem iam á Domino lefu Chriílo perennis cft vobis í*',w,,''••
paraca corona.
Ha:c vbi d i d a dedit, teriéras fe mifit in auras.
15 Vna quidem carum dúos filios habeos, qui ve-
nientes ac talia pcruidéccs¿dixel:iinc ci: Mater benigna,
rogamus & obíecratimspcr illum, pro quo taha pate-
ris, vt q u e m a d m o d ú m nos de tuae mamilla: almlli lí-
quorc, ita & nos Chriftianam hanc , qtiam aíl'cns, fi vueriee*
dem perdifcéreíacagas,vt non fn hoc ícenlo oiphanos jeqHt c»~
dimitcas, fed ad ilüus Pacris, ad quem iré feílinas:gau-
día cecina tecUm fimul perducas. Q^ios ita apprehcn-
dences miniílii,Prifidi attulerunf.á quo accepto man- ¿ttfu¿Hn.
daco, fimul cum l i . Dlaíio carceri manciparunt, qui & tur in
in ipfoearccte ab eodem bapcifma peccipicntes.íandic cArtaem.
religionis infticucioncperdodi íonti
, ió P o l i c í a igicur die Agricolaus fedens pro ttibu-
nali, praedidas mulieres mlíic fuo cxamim adeífe. qui-
bus quafiTans caput d i x i t ; Q u o u í q u e , infjniílimíE, ars
in vobis príncipatur veneftea r Forcaílis ille fcduóíor . .
vosdocuir, quem tenebroiá mandani o b í i g u i cufto- .gL^j
ftiá. Gui fimul vná vocc dixerunt; Ule vilque nos do ^f„rtflJ
cuit ídola conecmnere,&: Chriftum verum Dei hlium » » ^ ,
a d ó r a t e . TuncPracfcs hocandico caminum forcitec F
fuccendii & cas intiomitti praccepir» quae dum in me-
dio ignis conftitutcC íuiííent, Cítlitus igne í u m m o t o ac
íj veneorum violencia alioifum inclinaco , íicícprem
mulieres tali prece omnipocencem Dominum collau-
dabant, diccntcs t
Depromat carlumstellus tibí, póntus Si á r h e t ,
Omnigcnum genitor lauv^uni príeconia (empef.
Arbiect íuymcnfus, qui fídera cunda gubernas>
Sit cibi fumma falus, & íit cibi gloria perpesj
, O ü i nobis Flamen de CECIÍS dii icjis almum,
Qui hanc n á m a m cxpellensá nollro corpore ceflas; JJ..^^,
Tres quondam ve pucros faluafti Flamine fando. Uudani,
Pcoptereá laudcm (oluac tibi cerra poluícjue,
. 1 7 M m i f t t i verci, qui pro foribus aderanc, audien-
tes eas inigne Dominum collaudare, curfu rapidilti-
p\Q Pracfidi nunciaucie, diecnces: Obfecramus t e , D o -
mine Praefes > ne nobis coa irafcacur indignacio, quia
tam ftupendum ac formidabilcm vilum cetncntes,co-
ram tuá venimus egarrare inftantiá. £ccc etenimfe-
peem illae pra:ftigio(k in medio circumpofiti ignis, vt
in fiigidilTímo pcríiftcntes loco, viuunt & ípiiant.Au-
diuimus enim easDeo fuo perfoluere laudes, aecnni
magmficis collaudare praeconiis. Cumque hoc Práfes
a ü J i f l c t , ingenti ftupcícens miraculo , ad canlinam
Gg 2 quanco-
 IV A C T A SS. BLASII
A VCTO- quantocyus properanic, máxima careruá flipatus ; &
RR ANO- cxcuílis eis de camino.ait.-EIigite vobis vnumde duo-
NYMO, b'jsjaut adórate fpecietenus déos, & abite fecurae, aut
£x MS.
certé gladio feriemini. Tune ha: íeptem molieresdi-
i
íxeuntjj xcrum , quafi vno íchemate profitentes: Quodcum-
qne vis agere, ftudeto perficere , quoniam nos millo
modo déos veftro^aut fpeaaliter, aut qnolibet mo-
do adorare debcrmis : fed m m u m feias, qnia religio-
nem,qiianii percepimus, hoc eft; Chriílianam cultti-
ram,nullatenüs abnegamus.Tunc Przeíes cerneos tan-
tam earum conftAntiam, tantamque m Domino lefu
Chriílofixam habenres fidem, vix tándem definiuiti
moni ad- dicens: Has Teptcm muliercs , qnas poft multorum
iuiicatur: genera tormentorum nequáquam ad noftram religio-
nécóuertere valuimus, mucronc iugnlari pra:cipimus.
i8 Mox cas accipientes apparirores , extra vrbcm
duxere Sebaftiam. Q u s d u m veniíTentad locum dc-
ftinatumi qno iugulandae erant, orandi licentiam po-
ítulauere militibus, (?cimpetrauerunt; qusE ftatim hu-
decollan- mo fe profternentes propriis precibus íe Domino co-
tur, mendauerunt: 8c furgenres ab oratione , omnes ad
inuicem ofcularae f u n t , & curuatis humotenus geni-
bus, fpiculatores, vt f u m m o i d u ferirent, ammonue^
B runt. Miniftri vero eas decollantes,prodientcsanimas
é corporibus, t a m q u á m renitentes auratis monilibus.
animahuA Virgmes dethalamo, profpexerunt; & ad cxli beati-
clare vifís tudinem remigio alarum landibus aducólari magniíi-
euolare. cis; Se valdé ammirantes ad propria rcueríi funt. Cor-
pora vero earum Chriftiani per nodlem cianculó ra-
pientcs,eas fepelire venerando ílnduerunt afFedu.
C A P V T . IV
S. B h f i j O * H f u e r o r u m martynum.
19 T I Is igicur tali ordine perfecptis.Agricolaus Pra:-
• t l f e s BeatiíTimum.Blaíium fuo examini fecitaf-
íiíli. quem rumepti peótore., facie permotá, vibranti
capite, ita eft ajlocutus.; Quoufque, imprudens & ex-
cors, tua: ícntentiae pengis callemí've! quamdiu te no-
ftra tolerarclementia? Ecce cnim hottor & admoneo
te, faenficare diis, quos totus excolit orbis, & diuo-
S. Bhfittí rum Imperaronun obedireprarceptisi AHoquin dete-
ridts Pr*- rior erit (teftor déos deafque ) confumptio corporis
/íJh m i ' tui, quám nefandarum illarum, quas tuistllexifti prar-
nos, íligiis , fsminarum. Sanótiífimus autem & Martyr
Chrifti Blaíins rcfpondit: Vtinam talis fit mei corpo-
ris & a n ¡ m ¿ internecio, qualis.illarum, quas tu miíec
orepolluco memoras, fuit Saniflarum! lam ills,quem
deíiderarunr, adepta funt.lam illse pro q u o p a í l i funt,
coronas, immorcalícias.auro & pretiofiííimis marga-
ritis accepere nitentes , & quoniam illum dilexetunt,
qui iuxta Prophetam Ifaiam feptiformi grana plenus
lía, u.x cft, videlicet Spiritu fapientias & intelleótus, confílij
& fortitudinis, feientix tV pietatis,*ac timotis Dominij
proptereá illas feptem , feptenario aecerns. felicitatis
praemio, hoc eft, vniuerfali gaofíio,.íine fine petfruen-
turinasuum..
zo Tune ¡niquitatis cenfor Agricolaus Praefes hoc
audito,incnarrabiliexardcfcens furia., fuis przeepit
complicibus, Defeftejnquiens,eura adjacumj & i b i
eum, m a r m ó r e o pondere.ad collum eius ligato , de-
proücitur mergite. Milites vero iuíTa iniquiílimi PraíTidis perfi-
i»Ucit,lA- cientes, detulerunt cum.ad lacura, & ligato ad collum
pidi alli- cius pondere vafl:o,ira eum injacum proiccerunt.Moi,
gatta: dtuinitus ipíius laci lympha glaciali eft foliditateeon-
creta, ita vt vir Domini fnper eam.velut fnper aridam
ambularetiquigaudio exultans waximo.hanc laudem
Domino gratulabundus cecinit,dicens:
Omnipotens Dominusjquo conftat machina múdii
romerfta,
Deu lau- Q^jcaelum terramque regis,qu¡ fulmina mittis,
dxt fitas Quofme nulla vigent casli terríeque creara ;
f*per a-
Te carlum, cellus laudet, te pontus in suum.
EP1SC. E T SOCIOR. M M .
Omnis te benedicat homo, venerctur, honoret. D
Namque tuis pedibus lapis eft lacus illc probatus.
Atque Pctrum tua dextra leuás ftatuit íupet vndas.
Et ífraeJitae quondam te duce fuperno,
Veíbgio í k c o peragrarunt marmora rubra.
Sitcnm Parre tibí íimul & cum Flamine fando
Gloria, maieftas,virtus per fécula compíf.
zi Q j J igitur laude finirá,alloquens.ad laci ripam
quiaftabant, miniftros, d i x i t : O infelices &acerrimi,
quarementis veftra: oculos atrá obca:catos caligine
non exeritis, de inrelligitis quanta eft Domini mei lefu
Chrifti potentia, cuius imperio non folüm rationabi-
liaanimalia, verúm etiam cúnela o b t e m p é r a m e l e - . ^
ItientafEcce & vos ipfí ccrmris, quoniam quidem hu-
ius lympha laci, velut duriffimi feopuli, Chriftoope-
rante, induratur. Quo d¡(5to,mox quídam eorum dia- demerfts
bolico inftigati fpuaminc, vt fandum virum in pro- altuqui
fundum íubmergerent laci, temerarié abireconati iacumin-
funt, qui ftatim vt lárices pedibus tetigerunt, fubitó triirant>
aquarum alluuione obtedi, nufquam comparnerunt,
At Domini Antiftes vltro de lacu egrediens, á m i l i t i -
bus decenrus eft, & Praefidi delatus. Mimftri vero A -
gricolaodixerunt.-ToIle veneficum , tolle praeftigio- txitiU»*
íum, accipe penes te facrilegum, & extingue pronnus /«« ;
maledidum. Nam eiusingreíru lacus ilie velut durif- E
íima natuseft gleba camporum; & muiros noftrorum,
qniad fpe<5tandum concurrerant miraculum,fuis prae- ^ '
ftigiisipíoin la uexpetiuitinmortem. Nos vero vix
cuaíimus. Ipíum aurcm ex aquá fponre propria pro-
deuntem tuíe praefenti^ detulimus: iam quod tibí v i -
detur exerce. Hoeautem firraumfit veftríe glorias,
quoniam, fi ifte cito non fuerir extinótus , eius phan-
tafmatibusacludificationibus nefandis, totahasc pa-
tria, noíque fimul cum cá , ad internecionem vfque
fundirus defolamur.
i i Hisauditis.AgricolausPrsefes nimiis furiisfto-
machatus, ac ingenti contra eum exardefeens animo,
iuffir dúos pueros, quiarótiííimá erant mancipati cu-
ftodiá, ante fe oííerri. Q u i dum allati fuiíTent.ftatue-
runt eos vná cum S. Blafio ante Praefidem, quos toruo
alloquens vultu d i x i t ; Teftor viuificam & intemera- coramquo
tam dcorum noftrorum culturam , quia fi non illicó cu xpuerk
diis noftris faenficatis, & fan¿b,vt mos eft, illis orgia Chri/lum
libatis, confeftim gladio feriemini. Et fi prsualet ve- tntreP^
fter, vtaíTcriris, nefeíoquis Chriftus,cruat vos de ma- conW*Mt
nibus meís. Q ^ ó d fi vfque nuneper artcm magicam
tormentorum conamina elufifti.iam hic milla prodeft
delufio , nullaque laruaris praeftigij viget infpiratio. F
Cumqucad ifta S. Blafius & duopueri nullum dedif-
fent refponfumj iterum dixit ad eos Agricolaus PríB-
fes .-Rcípondete ad interrogara,quae difta vobis funt,
cum fiduciá: quoniam, fícut prasfatus fuinjfi déos non
modo adorans, procul dubio gladio feriemini. Tune
beatillímus Marryr & Ponrifex Blafius, fimulque d ú o
fandiílimi pueri, dixerunt; lam fepius tibi diximus,
quia nullo pado nullaque ratíone déos veftros , qui
funt idola íurda & muta , adorare debemus, & non
alio mfi Domino lefu Chrifto facrifícium pis deuo-
tionis oíferimus. Iam quodeumque vis agere,age;quia
nullis videlicet minisrerrcmur, null<is aducríitatibus
fatigamur, nullis pertnrbationibus emollimur, nulhs
machinationibusá rc6tá, quam praedicamus, religio-
ne íeducimur; fed roborati & intrepidi Chriftum D«i ^..
/si. r A /• R r • cu tu mar-
íilium clara voce íonamus, & omnes quos tu milern- fiadiudi-
me dsemones colis, pemtus refpuimus & abnegamus. catttr •
Mox iniquiffimus Praefes dsta fententiá vix tándem
dcfiniens,inquir: Blaííum facrilegum & conuiciofiim,
& dns noftris vituperarionem inferentcm , & D i n o -
rum Imperatorum pr^cepra fpcrnenrem,& quem nul-
latenús ad noftram culturam emollirc valuimus, vná
cura duobus pueris ipsá religionc vtentibns , capite
caidi iubemus.
13 Confeftim appatiteres eos apprchendentcscx-
tta
 Í I Í F E B R
tra vrbemSebaíliam deduxcrunt. de cürii adiocurri,
quo decollandi eranr.adueniircnCjprsdidf fandíi pue-
r í m u l t ú m lacr-ymanres Bsatiílírno Blaííó tííxerunc>
fueros tre- Bcate PatcrjOra pro nobis, quiacurbaturfenfus nofter,
pidantes t k ammus nofter vacillans diuiditur ad mulca. Q^ubus
dixir beatiílimus Prasílil : Nolite, 6 hlij cariíIiruj,ooI¡-
ce diuini p r í h j cercatores, nolite roBultifiimi milites,
expauefeere, nohtc fcrrerij.quia pallio illa tantnm ha-
beteimoris, rantumque terroris incutit m e í u m . H a m
pro quo híc terrena rcfpuitis^b co ca:Icftia confeque-
raini. State viriluer indutiloricá fidei, & galea pereh-
nis falutis, quia rara vos candidatos (Sc íplendidus p i x -
ftolatur exercitusi HÍEC vbi d i d a dedit, tendens ad íi-
deca palmas, Dominum Saluatorem deprecans,dixit:
Domine lefu Chnfte fiii Dei v i u i , propitiarc, quaeíb,
nobis famulis tnis, vt non antiquus holtis aliqnod ob-
ílaculum noftris anteferat oculis, & nec ipfam tetrum
principcm , ñequecetercimos eius cómplices iumina
nollra intueantur , fed lucidiílimi ac fetcniílimi ani-
mas noftras Angelí tul fufcipian^quoniam tu es Deus
bcnediclus in fécula.
24 Cumquc fandtiflimi pueri teípondiíícnr,Artien;
dixitad eosíandtus Prae(ul:Fle¿lamus genua, KariíH-
B
mi filijj fledlamus^ quia Pacer nofter, qui nos nafa &¿
cü i'ti ge*
nufiexHs renafci fecir, príeftóeft. Poíitis itaque gembus, videií-
pleUitur cet S. Biafuis, ¿¿ düo pueri,quorum nomina Deus feifj
sapite:
DE S. BLASIO ÁRMENTARIO
M A R T Y R E C ^ S A R E ^ E
Lares Blafios extitijfe fupra d'tximtis. Cele-
bemfhm eft, cutui mine A d a retultmus, E-
pifeopus Sebaftenw.Alterutn ex eadem Cap-
pddociA celebrara Gr&á hdcdte.Qui Cap-
pitdocem d k t a u á i t v & armerttarmm, inifa
falta comprehenfum i [ufy'tceturfortafitseamdtm Ulam A n -
Diatrffií
hiait Se- úftitem ejfe, tn Argdo monte ( a d i u m radtees (tía eft Cfifa-
bajienoi rea) ínter ferarum velut armenia comprehenfum i mfi alias
vtriquefinií vitáí, alia wfltfia efftnt tormenta. De hat ergo
ijlhdc habent M e n t a :
i H a b u é r e quondam Bla/idm eaulaeboura ;
Aftaulac^li nüne habet.
HicCaífareá Cdppadociae oriundus, parentes habuiÉ
Ctfai-ei
admodum loCupleteSíqui ex copiofis armentisainftas
c opes b e n i g n é ' depíomebailt in pauperes. O t t á dem
petfecutione i, Blaíius vt Cllriftianus quaerebatur, nec
inueniti poterac, quamuisfaUus ipfos ac folitudincs
hoftes percurrerent. Q u o d vbi genetofus adolefeens
•obro fe
cffert per-
imellexitjvelunad regias epulas vocatus, yltro.fe per-,
jequentir fcquentibusobtuljt, eofquc vcbcné de fe méritos ho-
fpiialiter excepitr¿
- 5 V b i vero ad tribunal íudicisftetrtj intefrogacuSj
nomen, religionera, & o m n e vitae inílitucum expo-
futyenfui fuit. Goncinuo igitur manibus pedibuíque-íiíblacns
herms c&- tcnfufquecrudís nerüisdiu csíuseft; Deus tamen.&
iitur:
doIoremlcniuK, & plagas fanaitit. Quod prapftigiis
m.igicistribucnslucie){íin máximum lebetem.plenum
bullienti aejuá, ¿um immittíCi Miracultím veró acci-
D E S A N C T I S M
PAVLO ET
iLwm in variü Manyro¡ogikl?in\\ ac Simones M a í r
tjres , nufqUam f m u l i u n é l i . Ñeque de ta repewnm
quidquamiMfi \ m in Men&ü:Eodem dic Paulüs Se
februar'tj Tom, í
V A R I I . 1 i
V i
d í x i t m a g n a n i m u s Ponnfex ; Fer/amnr g l a d í o ^ r c e d a ' AVCTO-
b r a u i u m . á c i t e r u m i ñ t e n t í s i n cddum o'qulis, dí¿it;Iri ANO-
tiiántís tnas.Dommc, coraraendorpimum métttii.Ho- NY**b*'
rumque duorum infantum.Cumque íandti pueri re-
D
fpoiidiirent, Amen,iugulati lurit. Quorum vencrandá
paíTio, rolemnifque dies natalis eorura celebratut ter-
cio Nonas Februarias.
11) Poft hoc Chriftianifiima Hclifca hórnine,no¿tii
quo fanftorum Marcycurá vencrabília corpóra iacc-
bant, oceulte pergens, tk fa&ó ibi fcpulchio,('cpcliuic
eos íimul. In q u o p r o p é l o c o non longopuft tempore m\2
ad honorcíli eotum conftruóla eft balilica, in quá iplis racuU Ú
Sanótis opitulántibus, multis miraculorum prodigiis, loco fepul-
D o m i n o cooperante , corum corpora petlúccícunt,
quodnullus hoc fieri ambigat vfquc iil hodictnum
diem. Et non íblúm in hac Sebaftiá Mett:opoli;verura
etiam aliis proculpoíitis ciuitatibus, IcilíciCad quaf-
cumque n o m i n í s r á m a pccu'cnic, multa mirabiliáfcó-
rum intércciribnibus íarpiííímé operantur ¡ ipío n i m i -
r ú m hocprsftantc, ob cuius amocem illi mart^nurh
fufeéperunt, & ob ti^iüs dilcótionem nos illps dctio-
tillimé Veneramurjcüi cftcmn Patrc & flamine lan-
¿ t o par gloria,eadcm maieftaSjVnadeitaSjVna poteftas, E
jequa virtus, vna omnipotencia,nunc & femper & pee
immorcalia Tecuia í e c u l o t u m . Amen.
I N C A P P A D O G I A . , . B.
efir , piáriequefttípóre dignurrí ípcftaculum H o m o inaqua
igne velufi veftimento circumdacus, ex illo etiam ca- ferttenti f
nebat. Quid dcindc i» Diés q u i n q u é in lebetedctineri úies manet
San€lus iubetür. Vectim Angelí eum fidcrítl animó tllAiu:,
feruanti-
eííeiuíícrunc , & ncquam ignis eius corporí noxam
bus Angt-
d e r r i m e n t ü m u e inferret, efFeccrunt. Quarc iuííi eum
c l í b e t e extrahere milites, t ü m & viuere eum $c lau-
des E)ed cum Angelis concinere audireht,ipfi quoque
fe Chriftiarioí eíTeprofc/Ii funt. Q u o d vbi Praeresco-
gnouiti alíos fubmifi.t milites ; fed iíi qnoqiie.ctím ac-
ceffiíIent.Chriftianos fcproclamarunt.Dcmum & ipfe cobuerfoi
Prxfcs acccllit, & Sanótum in bulliehti lebete conípi- Jitiores,
catus, d i acjilarn ratus refrixiííe,oculos íibi ea perfuri-
extiníío
di i u l l i t : quo fádto Se oculos & animam amiíif.
ludice,
4 Sandus Vero Chnfti Martyr fnmpta ex eodem
F
lebete aqui credenecs afpcrgcns, in nomine fanílas
baptiza
Triniiatis bapti^auic. Dcindc propinquus pecorum
fuorum ftabulo ía¿lus,- c ü m m a t r i domefticis, q u ¿
eonuenjebant, mandara dediíTer, fpiritum Deo r e d d í -
dit. ^ y i autem eius mocti adfuerunt, cdnfpexerunt
moritur,
Velut candidam & luce|>tejp columbam ¿x eius ore in
anim»
c ¿ l u m eupUntem. Icaque fan¿tum eius corpus ipfo Speci» cé-
loco fepultiim eft. Pediim vero eius íüxta aJcaceger- lambi V i -
rninans ac fiondens altare ¡humbrauic. sa egredi*
^ tí£C M e n ú , ¡¡uoruni n'ihil eft i n Sebafiem Blafij Aftü. pedü eius
frondeferi,
A r m n t a n u m tpfam fuijfe ptdü üludtñdicat, & Menta difer-
téidhabenf.fxvr^^TS ¿ y U uaLflvq<&' /3Aot(r/a7» fixKaAii.
Af mea-
Gommcmoradio S.Blafíj bubulci./ÍMí acmentanj. tánus
• '\\ u% •"• "' ti • .' .•>'.ij..nT m é b h • u •' . • títftHí;
A R t Y R í B V S
S1MONE. i'tS'l'iC»'»' I . F.
til .'áa
Simón gtadio martynum finíuht:
Hic (cribere Paulum & Simonem o p o r t e t í
jSfc torce iateant capitibua ampucati's
% 3
 3J4
t. a. DE S. CLAVD10 CONFESSORE.
I I I FBBR. Vnt & Ciaudij Martjres. Hic in pace virarh finiuit,
^ \ vt habem Menaá i itaquc cxuítauit termino vítac
DE | SIMPLICIO
• ... .• - ••• • • n • v. / ; - • lá.ÍpWft «Tía.
I . B.
EPISCOPO VIENNENSI IN GALLIA.
Lius hic efl a Simphde , M Simplididj
Viennenfi quoque Epifcopo, qui x i ¥ebru4~
i . i f BBR, r i j colitar: quawquam a lounnt Lieur&o
cap.ió Antiquit. Viennm, fo/cSimplides
ac Simplícius, appeüetur. Sed fuit cmtum
a m u tilo pojiertor,xvi ipft Lieuráo dttffa illius Eccltfu Epifco-
Simblieif pm, qutbtdfdam x v . Habetur tpfe quoque Sandtus, vtieutH
Ep Vten. ahfolute tndtgetai Lteurtus Vtennenfu Cartomcití. Antiquita-
fancittas, tes Viennenfei edita a loanm Bofcto ita 6<i&f«r;Succeflit N í -
ceno m Vienneníí Cathedra B. Snnplicins. & p a a l l h
ifífeñus: Poft S. Simplicium ordinatus eft S. Mamer-
tns Vienneníis Epiícopus. Qubdtamen neuter feftumil-
Itus, vtceterorum, indicet, argumento eft, neab Ecclefú qui-
dem fuá coli. Ñeque in B . Adonii aut alio veteri MartyrolO'
gto tllius repenmus nomen, Infcrtpfit illud Martyrologio Gal-
B
luana a d i w Nonaó Tebr. Andrea* Saujfam, hoc addito elo-
gio: ViennaeS. Simplicij Epifc.& ConfcíT. q u i , Z o f í m o
n Atala:
Pont ifice.mirá fandbtate cam Ecclefiam rexit5nec m i -
nora Epifcopalibus virtutibus ornamcnca, q u á r h h o -
norum decora, piis lurium facrorum vindiciisjipfemec
cui prseerar Sediadiunxit.
ius MeíYO' i In Taur 'menfi quidem Synodo de primatus bomre cum
polití (ibi Eptfcopo Arelatenji certauit, vt ex can.2 patet-, illudfy á Sy-
Dtndttat, nodo definitura eft, vt qui ex eis adprobaífet fuam
in'Conctl,
TnurinS- ciuitatem cíTc Metropolim, istotins prouinciíE hono-
rem primarus obtinerer, ¿¿ipíe iuxta Canonum príE-
ti
ceptum ordinationum haberer poteílacem. Vulgb ha-
bita eaSynodui credttur anno Chrifti c c c x c v n , C&fario
& Attico Cojf propterea qubdepiftoU Siricij Papa & A m -
397 habi- broftj Ep.qitarum Can.6 mentio fit, addifiam Synodum fcri-
to, pt<t extjitmenttir: quo arguittento, haud fan¿ viaemus. Verba
Synodifunt: St qui ab eius ( Feitcis Ep. Treuir.) c o m m u -
mone fe volucrint fcqueftrare , in noftrá; pacis con-
fort; ti m fnfcipíantnr, iuxta Utreras venerabilis memo-
t i x Ambroíij Epifcopi, vel Romanas Ecdefiat Sacer-
dotis, d ü d u m latas, quas in Goncilio, legaíis {Epifco-
porum Úalliaruw) pra:íentibus,recitarse Cüot.Verúmquo-
mofa d ü d u m lata? í'tttert eraht, (irecens ad Synodum ( c r i -
pta ? Cür Venerabilis memoriae dicitur Ambrofius, qm {vt
alibt oflendmus) amo c c c x c v m p r i m ü m mortuus ? A d '
dit Sirmondm poti mortem S. U a r t i n i , qm tamen menfe
Septembrt anni c c c x c v n adhuc viuebat^habitant effe-jüm
Zo/urías-Papa ep- z i t c a t in ta grauiífimorum Epiícopo-
,:í>k.r • rum rcntentiisprocaltimniatorcdamnatnm Laxarum,
c ú m Briccij innocentis Epifcopi vicam fallís obréólio-
n'ibus appetiííet: quod tile de S» Briccio Turontnfi Ep. S.
M a r t i n i fitccejfore acciptendum cenfet. Ñeque tamtn ferias
Hee mttlti multoftatuípote(l>cüfnidem Z o f v t m i n eÁepiñola dn. C D -
feff> x VÍI data d i c a t . á u á ñ in Taurincnfi concilio ea ejfegefta,
5 Videtur Simplicias, quodfibi arrogarat i w i d i a tmpun¿
r e t w u t p ; doñee Patr'oclus, hcet in Cathedram Arelatenfemt
dum adhuc Heros vtueret legitimas A n t i ñ e s , fuijfet intrufui
an. C D X I I , tatnenfopttüyquaí inde natas inter Epifcopos
regionis illius teíiatur Pro(per,difcordiü, antiquum EcclefiA
fuá ios a Proculo Maplienfi, ac Simplicio Viennenfi, vfurpa-
tum, vindicauttiZofimi Romani Póntificü fententia\ tdeb Ro~
verum a-
gente apud mam profeftus^Vt ex Zofimiep.^ adipfum Patroclum liqaeti
Zo¡i'ntttn Q u i d de Procúli danmatione cenfuerim,IH^WÍÍ, renet
PP.. Mro- confeicntia rúa, cum meo inrereíles examini, nec te
eloEp. gcftorum noftrorum a u í l o í i t a s latee, Quod ad Simpli-
confpedo, vt fólct qui luculenta inucnit fpolia. Ceurs
nos Utent.
"'¿m" .... . .• :. .-i'.üüíiw ajr.jviiirr.
ú j cdujfatü proprié pertinet} i n ep, 3 ad Epp. prouimia Vien-
nen. & Narbonen.n tta feribit: Attamen lila praéfumptio
Proctt/i nos a d m o d ú m r t i o u i t , quod in Synodo T a u r i -
neníi, cüm longéaliud agéretur, in Apoftolicae Sedis
iniuríam fubripiendum putauit, vt fibi Concilij ¡HÍLIS
cmendicata prsEÍlaret obreptio ordinandorurh Sacer- itlftdSedi
dotum, vcluti Metropolitano, in Narbonenfi n p t o - jír6latení*
ninciá poteftatem* Ét ne folus impudenter indebita
poftulando huic Sedi videretur intuliíle conuicium,
focium fibi Simplicium Vienneníis ciuitatis adfciuit:
qui non diííímili impudenriá poftularct, vt fibi quo-
que in Viennenfium prouinciá creandorum Saccrdo*
tum permitteretur arbitrium. lodecens a u f u s ^ i n
ipfo veftibulorefecandus, hoc ab Epifcopis ob certa?
caulTas C o n c i l i u m a g i t á n t i b ü s e x t o r q u c r e , q u o d c o n - g
traftatuta Patrum, & S . T r o p h i m i rcuerentiara, q u i
primus Metropolitanus Arelateníis ciuitatis ex hac
Sede direótus eft, concederé ve! mutare ne huius q u i -
dem Sedispoffit audtoritás. Apud nos enim incóuulfís aeeónjtt:
radicibus viuit antiquitas, coi decreta Patrum fanxcre matur,
reuerentiam. Etqnia rediré in ordinem fuum inter-
milíaprEccipimus, Metropolitanos Arelateníis ciuita-
tis Epiícopus, cum inde á Trophimo , ordinationis fc-
riem remponbus roboratam inuiolabi in vtráque Nar-
boncñíi & V i e n n e n í i audoritate poffidear. Data m
Kal. 0¿Vob. H o n o r i o Aug x i & Conftanrio 11 ColT.
tdeft, Chrtfti anno c v x v i u E a d e m de Arelatenfis Cathedr*
prarogatiminculcat ep.x data eoitmanno x \ K z \ . Aprilis.
eadmep. z d a t á x Kal. O & o b . e o d e m anno, item^datJi
n i Kal. O d o b . &$eodem dte» 6. quoque» data m N o -
nas Mjrtias anni fequemii.
4 Aliam Z o f i m ad ipfum S i m p h a u m Epiflolam reci»
tant Bofcttís ac Lteuraas, ií4 fe<t6í/.-Zofímus Epiíco-
pus Simplicio Viennenfi Archiepifcopo falmem. Re-
uelarura nobis eft , qualitcr in Taurinenfi Synodo
caUÍfas rliaé dioeccfis profecutus fuens. Ec licet Arela- -
tenfi E p i f c o p c a n t e q u á m legatns ruus vemíTet, pro- a ilia¡¡¡
pter reuerentiam S. T r o p h i n i , ius & pontificium fu- .jgfjLfj
per ere'sprouincias habere fcripferimus tamen íi ita Utteris d i
cftj Vt fcripta tuá nobis miíTa continent, interim vfque uifuml
dum lucidms vcntiletur, potaftatetn antiquam tibi
manere permittimus: vt, ficut in Taurinenfi grauifli-
morum Epifcoporum Synodo, pacis confilio decre-
tum eft, vicíniores tibi intra prouinciam ciuitatcs ven*
dices , donce pleniús reí ordinem Garitas Apoftolica
profequatur. Lazariim m d c b i t é Epifcopum, crimina-
torem fratris, 6rdinatum , feias noftro indicio cíTo
damnatum. Data ftib die Kalend. O & o b r i s , H o n o r i o
x i & ConftantioCC.
. Hadenht eptftola : qaa an genuina cenferi debeat, alio»
rum efto t u h c i i m . Nobts i<Í haud facilé perfuadebitur. Ne
Patroclum quidem Í/J/ÍO» Archiepifcopum compellat Z o - n í W X , ^
JimuSiautalios Lea, Htlarus & c . Cur m^reuelatumyjti ^<r. .
ejfe dicit , quederat i r i Synodo mult'h antégeftum f an rcla-
tum fcripfu ? Uempeper Simplicij ltgatum,qui poft Htteraá
biduo ante datas aduentrat. Q u a m illa abhomnt a mortbm
.'i 11
Hitas Curia ? íJonignorabat Zoftmus Afta Synodt Taurwen-
ftí, qua in.iitterü ante tarn data ettaraf. ñequeAduersus S m u
plicium fententiam tulerat mfi dthgenterexpenfis.qua'últ pro
iurefao affírrt voluit:cam Procuh caujfam feribat ep.$ fe n u -
mcroy»
 I I I F E B R
A mcrosScognitione diícuííiííe; licetipfe din expeda-
tus, fiftidiosé fcrens (ibi inducias attributas, conue-
nire diífimularer. Si ídem tfí venttUnda Simpltctj caufsd
(onttgit, an confequem efi.vttÜtñ, auditu obtter y g a t ü . q u o d
bidue stite decreuerat refudertt [apienúfiinm Pontifex ?
. 6 Quodtamejj fuaferat Synodm Taurtnenfts^ & m h a c
tpifiolá ilatuijft Zoftmus dicttur, td poftea d S, U o m ep. 5 ad
Epp.Promncuapud Sirmondum > dará m Nonas M a i j ,
Valenrimano Aug. v n & Auíeno V . C. ColF. ftuean.
Chr'tfti CDLydecretumelfiac poftea confirmatum. ita t m m
Mam controutrfiam, de qua m quorumdmi vtriufque Sedü
Antiftitum V t í i s m m ú o erit factenda.termmamt: Conlidc-
faBttm t i
racisallegationibus vtriuíque partís p r s í e n r i u m Cle-
aS,Leom
ricorum , ita í e m p e n n t r a prouinciam veftiam, &
Vieonenfem de Arclatcnrem ckiitarcs claras fuiíTe re-
perimus , vr qiiarumdarr) caurarum alrerná racione,
nunc illa in Ecclcíiafticis priuilegiis, nunc ifta prcccel-
Icretjcüm ramen eifdem commnne ius quondam fuif-
f e á g e n t i b u s proderetnr. Vnde Vienneníem ciuita-
tem, quantum ad Ecdeíjiafticam iuftitiara pertinet, i n -
honoratam penitús eííe non patimur, prafertim cum
de receptione priuilegij,au(5toritate tam noftrae difpó-
fitionis vtatur, Quam poreftatem, Hilario Epifcopo
ablatam , Vienneníi Epifcopo credidimus deputan-
dam. Q u i ne repente femetipro fadus vidíatur ínfe-
g rior, vicinis íibi quaruor oppidis príEfidebir, id eft,Va-
Jentiae Tarantafíac & Genauae & G r a t i a n o p ó l i , vt
cum his ipfa Vienna fit quinta , ad cuius Epiícopum
omnium p r s d i d a r u m Ecclefíarum íbllicitudo perti-
ncat. R e l i q u a v e r ó ciuítatescrufdem prouincia? fub
Atelatertfis Antiftitisau¿toritace Se ordinatione con-
fiftant. m s. Ltó. Mutaúoms poftmpdüm <ttu m n é r e , p l u -
refífa Metropoles 'mjittutA.
7 An a c q u i m r i t Z t f i m i conjlimtioni Simplicim, an tas
DE S. ANATOLIO^ EPISCOPO,
S A L I N I .N
S B V R G V N D I A,
Commentarius
í. 1. S. A n a t o l t j S a t i n a m m Vatroni nátá*
hsyFita^ mtractila.
V& Egio Scqaanomm> qii& ntint Comital,
tus ftuxganáixappeüatttr^praflantesha-
bet pluribw locii faltnás-.quas Romahis olim
penitus ignoram fuiffe cenfet ludouteus
Salina Gollutim líb:i de reb.SequanhisCap.i^.ñe-
ijíujluoft que enim aut neglefturos eos fuijfe banc immenfi qu¡tftusóp-
in Bur- portumtatemyqmomnevbtqueaurum argentumifaejfóderant,
gundiá. ¿ut ipforum cofmograpbos ac híjloricos m n vfjtiam earum
ment'tonem fafturos fuijfe, ¡i tufíc ext'ttijfent. Nor<e tameniam
erant Regum Burgundwnum temporibus feculo Chrijiiano
quinto, v t i patet ex Vita S. Eugendt i lanuarij,qut SS.Roma-
v i & lup'tcim in lura monte difiipulusfuit>vbt nunc S.GIau-
dij oppidum. Etus ergo moñ'acbtyt w p . i o V i á i l t m s r e f e r t u r ,
darri diros metuünt ac vteinos Allcmanborum i n t u r -
f'us, qui inopinatis víantibns, non congreflione ih co*
m i n ú s , fed rita faperuentuque folerenr irruere be-
ftiali . , ¡ . é limite T y h h e n i maiis potiús,quám de v i -
íinis Heri^n-nacti í o c i s c o d i l e deccrñunt perere fal.^c
f aullo poft: alus é vicino, quod timueranc, fofpicibus
iam reuerfis fre* Qjtt Hfrtenfes i l t i , haud cómpenmus í fed
^ « « • n (nm vitim fulftnt,atque Alleinanhorúmincurfibus patuerint,
b m ú videturaihbigt pop. quin i n ü r Sequams f'iennt:
2 Celebérrima porrh maxi'meq}copiof£ faliru futit tn Sco-
dingá, qu£ niiHc Salinenfis valb.s appeiíatur pluribusdífm-
$* vuis, qui partim in bcrhúftsfiñ montiam tugis, partim de-
frejfartbus tacem loen. Apud F'red'egaritm Scbohftmm cap.
V A R I r.
fuum proftqt 't tupientm mors opprtjferit, mobfeuto-efi Non Avcro -
Videtur i t r t é multb fertüs decefijfe, ñeque citris. iW?;» cntm RH Í. ü-
Pontifex \ m p i i d c n t \ x argueretpridemrVítajuncfhm. Sané ®
Hilartum AreUttnfem inulto aerrtts tncrepwmt, grimuffy .
multar at U o l . qmep,x<n{ Epp. Prouinaadatattn COXL
iam defunclumMn&x m e m ó n z appcllat.í'íeque vltimh/é*
btrejim^ttudmem ven videtur, quod tn Amiquitaab. Ften-
ntn. apud Bofcium & Uenr<eim ajfehtur, S. Mamertuni,
Snnplictj fucctjforem , floíuiílc temporibUs Arcadij Se
Honorij.ífrtí d d a n m m C D I X X V I vtdetur fnperílesextttijp*
Nf^we m u l t á m vltra Zofimatatem tn vtnu futffe Sitfiplt-
ctum ratiecinari pcjfumus ex t ü q u ^ a p u d Gngorium Turd-
nenfetn habentur lib.L hifl. P r a n c c - i ^ . A ^ á Aruernnmjjw-
qutt, poft traníitum S. Arcén)ij Venerandas é Scnaro- Quandó
ribusEpifcopus ordmatnr. Quahs autem fuent hit cburttSk.
Pontifex, teftatur Pifíbycei Pauiiinns,dicens:Si enirh s,rn?lt-
hos videas dignos Domino Sacerdotcs^'c! Exnperium ctm'
T h o l o f i . v e l Simphcium ViennarjVel Amandum |3ur-
degalas, vel Diogemanum Aibigx, vcl Dynamium E-
coiifmíE, vel Venerandum Aruerms , vel Aleihium
Cadurcis, vel nunc Pegafium Pctrocoriis, vreumque l*'*r t f * '
fehabent feculi mala , videbisprofcótu digmlIimcfiS V ^ / k ' v
totiüs fidei religionifqae cuftodcs. Stuehtcíileefi'PaU' ^ ¿ ^ ^
linm Pftibyter, a, qao Vita S. Ambroftj íonfmpta eft , v i i
x v n i U n u a n j a d S.Venerandt Vttamnon tmpiobiibiUnobti
videri dixtmusjeu quü a l m , etus a r t e aqualts, qui juifecult £
mala horum Anttfiitum virtuttbw temperart pradtcet, t n -
naatfa fe eos noutjfe ac vidijfe; tndicat tamen omnes tune vita
fuñólos futjfe cum ¡criberet, p r m r Pegafium. De S. Exupc-
r i o , SS. Innocenttj l Papa & Hteronymi feriptü claro, ^ e -
t n u s x x v i u Septemb. de S* A m a n d a Burdegalenft x v m
lung. H í m iüud quoque habemus, futjfe ínter c e í e b e n m a vtr-
t u t ü Antt[lites hubuum Simpliciunqi.
vtxmas* I.B..
1,.
24.ea r^/o pagas Scutingorum appellam > v e l v t t e j l t
Chefnao altjcodtcei habent > Scotengorum c^Scurengo-
rum : D c í u n d o , inquit, Wandalmaro Duee, in pago
Vltra-Iurano Se Scutingorum.Protadius Patriciusor-
dinatur. Item in dmfione regn't ínter Ludouicum Germana
Eegem & Carolunl Caluum , inporiione Ludotmí eíi Scu- F
dingum, quod Saltnai interpretatur Miraus, í i t a t a S-Ana-
toltj Vita, tn Códice Donat 'tonum. Prtcipuum enm v a l h i l l i
decus , Ínter dúos montes longo ¡patio porrectavrbs Salinje^,
qu£, vt Úilbertus Cognatus Sequanus, Noueretht vicino oppi-
donatus, inEurgundw defcnptione tr<íí/ír ampliffima ciui- v n d e v r h
tas, toto orbe nominara ac celebris^ (alus Se altis fon- Salinae,
tibus, ibi iuxta alios aqus dulcís fontes ícatentibus,
d e n o m í n a t a tvndefal igne denfitum in vfus q u o t i -
dian'osconficitnr,candoré pr^ftans,ac m á x i m u m ' B u r -
gundiae vedigal j quod inde in finítimas regiones i m -
menfis curnbus exportatur. L4«Í/<I/gw^Hí Salinai ab A"
dtum'elegantú, falts copia. templis,moenibu5 Francifcus Ran-
chinus defenpt. Europa to.2. PrAclarum conficiendt faltsarti-
ficium, & admirabtíem officmarum fabucam atque ordtnem,
fufe expona Gollutius libro cttdíp: breutüs lo. lac. Cbiffletius
Vcformonis par. 1 cap. 5.
3 Inbuc vrbeS. AnatoUúsEp'tfcopus maximam oht'tnet
venerauonem. De quo Auftor V i u Matmbod'níxii} la-
nuar.nu 6. Burgundtam alloquens: Poft ho$ vero [Colum-
banum] Úcicolum, Columbinum) c é l c b e i r i m u m Gonfcf-
foiem praedicamus A nacoliuir.j ex Scortia itidem ge-
niruvri, lumen tibí á D o m i n o deftinatum. Etus bonorí
Vnae quatuor parochiahbus vrbis eccUfus, collegtum^ Cano-
n u o r u m y d i c a í a . l t á Cognatus: Hibec cclcbertimA Cano-
Gg 4 sicorutti
 D E S. A N A T O L I O
^6
AVGTO- nicorum cóliegiatria , in quibus pdncipcm tcnet l o -
REÍ.B. c u m , q u o d d t á D. Anatolio denominatum . . fe-
^ cundum eft D. Mauricij, tertíum M i c h a x f l i s í u n t
& parochiae quacuor, videlicet D . Anatoliji Mauricij^
v b i S.A- ioannis ílapciftae & Virginis M a r i s . AdaujlraUvrbü U -
nztoltj ec-
ím,fíat in fumHñ rupe cajlrum BdtnutHyjtifra bocermm S-*
Anatolij, infracfe caftrt ecctefu. D t b i i quoque agn Goluítm
lib.icap,ii.
4 CdebrAtüJ S.AuatoIij nutdlii i n t^oníuVehriiAnj^quo
euius na- áit in Martyrol.Ecclef. Metropolttantt Bifonttm isla legumurt
talii¡Teb. yitrcútAt M i n u s t n í a f i a Bdgiíit & Burgnridtcii ad x v m
l a n n a n j : m N o n . Febr. in territorio BifontinenfijVico
Sahnis.S.Anatolij Conícfloris)cuius fepulchrum rtia-
gnis illuftratur miracuiis. Andreas sauffatus in M a r t j t o l .
Gullicano: Ipfo dic Vcfontione, S. Anatolij Epiícopi 6c
Confcíloris, qui natione Scorus, vt credita fibi á Do-
mino ralenta mulfiplicarer.in Burgundiam tranfmea-
uit .-fixáque Salinis eremítica ftatione, qud verbo, quá
fanóícfaótorumgloriáj Íncolas ad fe conHuences, á re-
rum cerrcnarum cupidirate ad CÍEICÍÍC deíidetium 8c
í t u d i u m a d m o d ú r a piouexic, clarurque miracuiis &
meritis plenus, « t e r n a dcmum properauit ad gaudia.
In cuius vcnerationcm, co loco quo tumulacus eft^ba-
íilica cxtrudatuic, Canomcorum collegio iníignis:in
^ quá perhononficé conditus quiefcit , Patroniquc t i -
tulo colitur. Bum quoque reftrunt Malamu in addtt, a i V-
fuard. & F t r r a r m tngenerali Catalogo SS. ac- Colganm m
Vitií SS. Hibernu. At Claudm RoheTtm in Catal. Epf. F£-
font'menfium m . ú ^ c U e o t R a habet:L\ngonis h t de eo of-
tingoñit íicium dúplex m Calend, Februanj. Saujfaius eo die :
}o lan.ob LmgoUis íuíceptio reliquiarum S. Anatolij Epifcopi
telijHÜu, Bifunrini Confeflbris , cuius natalisfulget infignis m
Nonas Februanj. Verrarius viro r u r f u s m t n i v Septewb,
referí, velutifi eo dienatalis tlliusagatur, bis verbis'. Vefon-
tíoneS.Anatolij Epifcopi. D4«id Camerar'm ltb.de Seo-
tor. pietate ad * Decemb. S. Anatoltum referí, fed; alium, vt
infra dicemus. perperam Sloüs adfcripíuvt, qtu LaodíLenus
Bpifcopusfuít,&iiilulíjcoliíur.
5 Sécalo poji Cbríjlum vndec'tpio, t o ñ u s $* A n a t o i i l i
ilenafio priore íumule refoffum, 4c bonorificentuh locatum in bafilicat
ijlun. quam Hugo Salinarius, S. Stephtm Vefonúone CanamcHs,ac
Rudolpht Regís Capellanus, poflea Arúnepifcoptís^ r e ^ é j i ^ a -
rat>ordme eúam Canónico in eá infttíuío.Qita de ecclejia Ca*
noniciffaloan. lac. Chtffietm Vefontionis p a r . z i n Hugone i
agit. Ea vero S. A n a t o l i j eleuaíio fafta efl x m ¡jéjhjj,pifar
f r a ex fjtt. Framtfco Chtffleiio dicemus. " t \
6 Duuntispofl anms a Ntcolao Arcbiepifcopó- qui ab an.
MCCXXIX ad MCCXXXV Vefominam^Ecdefiamadmini*
(Iratití. in elegantiorem íbecamrepofiíum efi $. Anatolij cor-
c F.
pus. Ouá de re ídem lo.lac.Cbifflenusin Nicolao: Inter alia
alia iSept.
qua» pié gclUlíe legicur, illud non in poftremis cen-
fcndum.quod S. Anatolij clatiíUmi apud Salinas C o n -
feífons, Epifcopi natione Scotí, qui vitam eo loco v i -
xit foli:aiiam,ficrum corpus honotatiore capsá inclu-
denduin relcuauic : cuius tei monumencum extat in
Martyrologio bafilicíE S. Anatolij Salineníis his ver-
bis ; Kal. Scpcemb. Salinis Rdeuatio B.Anatolij C o n -
ftíloiis atque Pontificis , per manus D. Nicolai A r -
chiepiícopi Bifuntini, Eadeín babet Mirdusm Faflü Bdgi-
cis & Burgundicü ad x v m lanuarij ex Martyrgl.BifonwiQ\
plañe vt conigtndumyideatur, quod feribit Cl. Robertus m
Vefuntionenfib. de eodem agens N m l t ó j ea in Salmenfi M a r -
11 Feb.
íjrol. bubíri Calenda Februarij.
7 Vttam S. A n M o l i ] ex MSS. codicihus Sthmnfmm
tranfmifn nobii Pet. Franc. Cbifflitim nojler, docuit^ in pk~
Vita dié rifque Burgundicarum Ecdefiarum Legendariis eamdem ex-
plex> tare: feriptam vtro videri a D aut d C annis. Aliam ipfepaul-
U breuiorem.quam ¿ r n o s l n c dabmm, concinnauit.Prtorem
prior alibi illdmctiat Gúberius Cognaím itafcribens: Vallis vero ipfa
citata. [Salmnfis) olim Scodinga dicta fuir, vt in D. Anatolij
h i í l o n á legimus. Goíluttus quoque ex ea defiripíionemval-
lU Salinenfts ajfert initiocap.iilib.2.CC-im in Scodingam,
¿«^««jregionem Scquanoium Bifunc. Dicjecefisjin qua
E P l S C .
vallis eft Romano itineri peruia ^ & nunc falinarum £)
locus.^Supra vallem hanc mons eminet amosniíli- * ^idetue
mus, cui propteramcenitacem nomen impofucrunt aliqnid
maiores qoftn, Aureus. Ex co namque fons perennis decífe.
manans, vallem irrigar murmure fuauiííimo. CHuea-
dem lueí hártame aliquamüm pbrafijrabemur in V t ü nu.6,
8 I n M S qmdam Caríbufu Bruxellenfis,ftd plañe recen-
t i , ifta de S. Anacolio leguntur, qu<£ in Vtíñ non e x í a n t : U i
Fcbr. Anatolij Epifcopi & Confcíloris, in oppido Sa- Prune.
linarum in Butgundiá quiefccntis. Hicfemcl carbo- eogeflati
nes, vbi fit fal, in gremio íllaefus portauir. Geütttiuslib. innoxtei
i i cap.iiferuatat S.Anatolij ope Salinas narrat. N a m c ü m
«ÍWWOMCCCCXCII Galit Sahnis eieéti> Braconiam arcem vt-
cwam ( m qua natas s. Claudm Eptfcopus credttur) a d l m
tenerem; Baitdricourtius eorum Pufeftus contrattis ctlennr
Poltgniacam coprn fat numerofis ( decem milita fuiffe quídam
memorant) Salinas rectpere cogieabati prtufquam nouif m u -
nitionibus firmartmar. Phihppm loettms Arefclnj Dominas, vrbs, eitíi
ac Fredericus Chapelarim, cum longé minori militum nume- ope ¡erua-
ro, vias angufias ac depreffas dameíu ac fenitbus emitas, per m
quas Gallis i t e r e r a í , circumfederuní, ac fecuros fub mertdtein
etfii hftfíi-
aggreflt, prdio ad tooftemproírafto, plunmosperemeruní, ce-
teros tnftigam venerunt, ac poflndie vtftores in vrbem redie-
r u m . Ñeque i m m m officto fao defuer uní cms: nam omnis or-
do, <eías, fexus diem illum (S. Amonio Abbaíi facer is erat)ie-
iuniis, precaíionibus,facris procurandts, txegeraHt; Senatus
clanes vrbis S. Anatolij fereíro impofueraí, etas prddpue au- hiñe anní-
xilio feruaíum ir i vrbem confifas. Vigeí eíiamnum folennts uerfaria
tama, rei memoria. Na?n qua íunc communi religtone nuncu- fupplic»-
p a í a ad Diui tamalam vota, ea quotannis publica tnjittuta tíoi
fupplicatione exoluumur. Plura id genus beneficia, editas U -
l í i u o p e o b t e n t a , bremterperftringtt Pet.Franc. Chtffletius.
Gollutíus aflidué confluere populum ad venerandas eius relt*
-qinas fcnbit i t b . i cap.zx & plurima maximaq^fitri miraca crebra m i -
la, quibus bella alúifa pubitU calamitates prepulfentur» & rácula,^
prmatorum miferia fubleutntur*
§ I I S. < t A n a t o l t j efijcú^atm3fatria.
9 O A f m tytfcopHm fuiffe S. Anatolitm tradunt. Sobis,
JL quod Molanus & Ferrarias feripsere, Vefontionenfem
fuiffe, batidprobaíur. lile quidem in addi[. ad Vfuard.boc die S, Anata-
tía babet: Ctuitatc Bifontiná S. Anatolij,eiufdem me- liMEpi*
tropqlis fandiílimi Epiféopi & Confcíroris. FfrMnwí;
Vcíbntíone in Gallíá S. Anatolij Epiícopi. & a d d t t í n
N o l i s : Is natione Scotus fuit, & propter príedaras eius
virtutes Epifcopus Vefontinus fad:us,ci Ecclefiaefan-
¿tiftlmc praefuit. A t i y Septemb.itidem inNofis ; Q i } 0 *
tustamen eius vrbis Epiícopus fuerít > nofeere haud
potuimus. Q u i enim poiuiffet, cum ne vefligtum quidem nea Vtfoñ-
iius rei exttt apud Cinffletíum.quttn Vefontmefuaaccura- tintéii
tum íexuiíeius vrbis Eptfcoporum caíalogum, ac podeum
Claudias Roberíus l A n verh quem alibi terrarttmgejferaí epi- •
fcopaium, vel fubmifiomsfludio , v d zelo f i l m s animarum
alus in oris caranda, vltro reliquerit, Ponítficis R m a n i a¡i~
¿loritate, aut extraordinario quopiam Diuiin Spintus lufiin-
¿tu\ an Sede deie¿iusab tmprobis bomtmbus; an, quod olim
frequens, Scotis prafertim, ordtnaíus Epifcopus fuer it, ad faci-
liusprocurandam Etlmimumconaerfionem , vbi vifum effet,
cum nuUi jertdt, Sediaffigewtfirian ne Epifcopus quidem fue*
n t ) fed ita a poíleris fit, mamts d t g n a i i o n t s g r a ú a , apptüa-
tas, vt altj nonnuliuy Belgto m(iro & alibi, non difputamutí
neqtie in alterutram partem fat valida fuppetmt argumenta.
Licetajferaí Colganus tndubitatameffcqubd f u e t k Ep.ifco*
p u s & C o n f c í V o r : atfolüm probat, Epifcopum vocari, ¿ r
Vt Épifcopum coli.
10 Idem extra controuerftam effe aitt quod genere &
domo Scotus, íuic Hibernus fuent. Nonytdeturtd nobis a n i e r ú
tam cenum, vt piaculumfit yel letúier dubiiare. Atque i n - Scotuil
fra dabimus v i n eruditi iudicium,qui Gracam aut Ctlicem fa-
citiCenfetqjScotwtf dicí c o m o r c , quo per Galliaspn-
feis illisícculis peregrini omnes SCOTI vulgó voeita-
bancur. l í a ab biflorteis quibufdm extert milites omnest
quamuit
 I I I F E B R
A q u m u i i Gothi, Frtnci, A ü m j n n i S a r a c m , Hungari ( p n t ,
Wandali legunturappeüan. Quidquod m g y n n a / i u qm-
anfad'1' bujdam Gerniarntexurm & mopes¡iudiofi BilgSyLoihunn-
fiMqut» g i , a l i i f y S c o t t i ettamvumvoatuurf C u m mmemiutari.
txttrníu, ( a u ^ m quíTentibiunobií tta CeUniJt refcrtpfu ante anuos
rnore alibi ^tquot E x i m m erudtmne & himamtate, Doctor Hintictu
reftpto? Franctfcuí Dier(iorfius , Tb;ologtc<e Facultatü fentor: C e i e -
bns hic Coloni^ abbatia ert,0. dmis S.BencJi¿tijnunc
S. M j r t m i Maions , oiim, á Kheno circumlibenti 8 i
Scotis incolentibiiSjIníiila Scotonim diéla.Hanc quia
Scocigcnae aliquot íecuiis cenuerunt;plarima ex ilfdcm
finibus iuuencus, íludiorum caufsa, ve herí a(Iolet,ip-
tbs fnbícquuca eft. Viuebant ex hiíce non pauci, te-
naioris fortunas adolefccntcs, liberali Vbiorum m u -
nificentia;quam vckit alteri Cleanthes , aquas lian-
riendo, oíliatim pfaliendo,aliiíque feruiriis acuebant;
vti & in prasfentiarum alfcclas eorumdcm faókitare
cernimus. H m c p h r a í l noftrate, paopéres ftudiofos>
ScoTTENappeilamus. Credo Ratifponae & alibi, vbi
fimiliafuncScororumcollegia, idemobferuari. Hace
Ci^nflimum virum luns Ciuilis Do<StoreiT> Stepha-
nuen Broilmannum , Agnppmeníis Annquitatis ftu-
diofum inueftigatorcm, Gymnaíij nolln olim Profcf-
forcm, ínter menfalia colloqma dicere memini. Hucie-
B,.«tfí venerabtlü tile femor. Nune ad S. Anatoliúm<Érf4W«r.
íi Damd Carnetanm lib. }de Scotorumpietate, A n ¿ t o ~
Imtn [fme hum fiue altum qtteniptam) nonfolüm Seotum.fed
& lona fiue H u ínfula Abbatem fac'it. Ñeque tamen quo eum
refellertmus, argumentum fuppeteret,qm nufquam eatalogum
Abbatum Uutnfvm,ftue hna, aut Celia S Columba, vidéri-
mas; niftdum Bedaauftontate fuam fulett fententiam, hac
ipfemet eamfubuerteret. Ita. fcrtbtt a d x Decembiü, quo die
netno Anatoluim vllum recenfet; S. Anatolius Confcflor
& Abbas, vir plañe Apoftolicns. De illo multa apud
Bcdam habes libro 5 hiftorÍ2,& alios*Pr£Efint Anato-
lius Abbatis officio in lona infulS. At Bedam vel non le-
alititaBe- ¿ ' f ' p ^ non intellexit, de alio plañe Anacoho agémem, de
d á l m a a - quoS. Hteronjfmw líb.de illujir. Etcl. fcriptortbus cap. 75 tta
/ í r i t i í ; Anaiohus Alexandrinus , Laodicise Syriae Epi-
feopus, fub Probo & Caro Imperatoribus floruit; m i -
ras dodrina; vir fuif in ArKhmeticá,Geomctciá,Áftro-
nomiá, Giammaricá, R h e t o r i t ^ D i a l e ó l i c a ;cuius i n -
gemj magnitudinem de volumine, quod fuper Pafcha
compofuit, & deccm Übris de Arithmcticae inftitutio-
nibus, intelligere poílumus. Nulli potefi inmentem veni'
re, vt putei bune Anarolium , qui fecuío Cbrtfliano m i »
nüUnen sJrt*fiorult-'Abbatem in h n k Piftotum ínfula futjfe; vbi mo-
fa ¿ M u í naftenum p n m ú m conditum e ñ a S . Columba fub finem V£
(tue Hyen- fectdt. Siquidem, vt Beda feribit lib.$ htli.Ecelgentii Anglo-
fis, rum cap.4. anno Incarnatioms Dominicas DLXV ("quo
C tempore gubctnaculum Romani imperij poíl loíli-
nianutn luftinus minor accepit) venir de Hibcrniá
Prefbyrer & Abbas, habitu & vita monachi, infígnis
nominis, nomine Columba, Briranniam-, praedicatu-
rus verbum Dci prouinciis Septemtrionalium P i í l o -
r u m j h ó c eft,eis qna: arduisatque horrentibus mon-
tium iugis, abauftralibus eorum funt regionibus fc-
queftratas — Venitautem Bruanniam Columba re-
gnánte Pidlis Bndio,filio Meilochon,Rege potcntiífi-
mo, nono anno regni eius, gentemqne illam verbo Se
exemplo ad fidem Chnfti conuertit. Vnde & prarfa-
tam infulam ab eis in pofieílionem monifterij facien-
di accepit.... qnam fucceíífjres eius vlque nodie te-
ñe nt. Quod Heftor B o é t m l i b - j & Lefieut Itb. 4 Ftrgufum
I I Kegem feribunt in lona coenobium Honortj Imp.temportbm
nndidijfc, cui id fine vetufttorü fcnptoru tejlimomo proba-
hunt t ipfa lona nomen a S. Columba accepit, cum antea H y
vel H u vocaretur, vt alibi dtcemus: q u i forte S. Adamnanm
praf.2Ín Vitam S Columba refpexit, vbi ojlendtt quodlonz
efi Hebraii, 7 i ? g / ^ £ ^ Gracii, Latitiü ejfi Columbam.
í i l l l ' m autem Laodiceni Anatoh) meminit Beda l i b . l
fap-3 dé s. Aidano Ltndisfarnenfí Epifcopo ita fenbens: Mam-
quediem Páfchx Dominicum more fus g e n t i s , . . . .
V A R. I I . j57
á quarradecimá luna vfqüe ad víceíímam obfciuare AVCTO-
foicbat.Hocetemm (kdíneScptenrrion ílisScofoium RE I . B.
promncia,<&: omnis nano Piélorum illo adhüc cempo- D
re, Pafcha Domioicum eclebrabar; a:ftimans í e i n h a c ftJEP-
obítíruantia (ancli ac laude dipni Patria An.uolii Icn- ',0''c
pta íceurum. Qiéa de Laodiceno aceiptendu ¡(p, ( uiius et-
lam Uquet ex cap.z^ mjdem Ubrt, vbi ColiHanm Eptjlopus ita
pro m u Scotorum dtjferit: Namcpnd , att, AnatpUus vic
fandus, & in prxfatá hiftoná Eccicliairi a mnitum
laudatus, Legi vel Euangclio contraria f i p j i t , qm A
quaftadecimá vlque ad vicefímam Pafcha cclcbian-
dum (ctipfit? N i m q u i d retierendilTimum Par retí) no-
ftrnm Columbam & fucccllores cuis, vitii Üco dilc-
¿tos, qui codem modo Paícha feccrunt, Dunnis pagi-
ms contraria fapiüíTe vel cgiíTe ctedendum eft ?
moxrefhondem S. VVilfrtdui,tmc Preibj/ier , Conftar,»»-
quu, ÁOatóhum virum (antítidiiinjn), d o í l i i l u n u m , ac
laude eííe di^míHm'urii : (edquid vobis cum illoiCÚm
nec eius decreta Ccrwens^Ergo non futrat illic luttdatuf A -
natolius, vt vult Camerarms, Abbas in lona : nonenim d i n -
ret Si V V i l f r t d i u Q w á vobiscum illo";Neí/«e illud^ú nec
eius decreta í c t ú c i i s . N a m f i Abbas,etgo ex S.Colurhba,an-
no d i x x x x v i l tnortui fuceejfonbus , quos iam Coimams
ajferuerat t^dem modo Pafcha, etum x i y luna.faijfe. Veiüm
ipfe Colmanus dtferté eum a Columba fuctejfurtbus ftiungit, g
¿r ante Columbam nommat. Imo in praefatá hiftoua Ec-
. clefiafticá lauda tum aií. Qw^ífíí? Ouam enimuero ctta-
' r a t VVilfnduslNon Huenfe ahquod Clnonkon,fed htflortam
Eufebij, w qua Ub.j cap. 22 & feqq. multa hubet dt die Pa-
f c b a t ü . a t Ub.-j cap.26 Anatolium laudat.
§ 111 S Anatolium a n P a t r i a r c h a Confian^
tinopolitaniu? a n i A d a n a Efifiopits ?
i l ' n r * Hornos Demp/lerus htfloria Ecclefufi.gentis Scoto-
\ rum lib, 1 nu. 4} Salmis coli extjiimai S. Anato*
lium Patriarcham CwjlantipolttaTium , qui anno CDXLIX
S. FÍauiano Martynfuccefiir.obtítfyan. C D L v m . Hum att
fjiire ex corum Scotorum numero,qui Innoccntium
1 Pontificem fecuti: Apocnfiarium fuiíTe Theodofij
Augufti iunioris , & ex cá áulica dígnitarc ad maiora
vo<:3tum,<íí S.Flauiano fucceflilf;; dein reliquias eius i>¡ Bur-
guiidtam tranjlatas. Ipfumemm S.Inmcenmm Papam,quhd
A[b*nasvoceturtcoriclHdtt Scotum futjfe, quia Scott fe A l -
ba nos appellent. Iddifquiremus ad x x v t ¡ 1 íalij. Non t b i o yf^^^^
dofi) Apoenfartus fuit Anatolius Patnatcha, fed Diofcori & Patriar-
Ecclefia Alcxandrma apudTlmdofttm: ñeque ex áulica dt- c^aCori-
gnitate voeaius ad epifcafatum, fed ab EccU/íjJíilo m u ñ e r e : ftw*™-
nam,vt Graci in Menaisreferunt, ovT@"7rttiríB¿Tip&' ^ P9llt*n'*s*
á¿mK(>JlinX,¿¿(&' TÍJÍ" ' &ki%CU/S¡¡iWV ÍKKÁrt<AM; V7!TX.p%Cüy, p
¿ f ^ 1 í-memottbí Kü>vsrtt,7ívy7jAe«f Ti^n^c-i^í^élai. hic
cúm Pieíbycer eííct'& Apocriíarius Ecclcfis Aicxan-
drinae, Atchiepifcoptis Cóftatinopoliranus ordlnatur»
At LtberMus Diaconits in Brcuiano de cauflá Nefioriana cap.
iz ita feribit: O r d i n a t u í q u e eft pro eo Anatolius Dia-
conus. qui fuit Conftantinopoli Apocnfirius Diofco-
r i . Is detnde pofr ilia ordinationis íua: non inculpara
principia, vt ad eum fenbens ep.^ loquitur S. Leo Papa.Or ^¿0/¿.
din-itorum faorum errorem deferens, vt ídem habet ep. cus fuit,
5 4 ^ Marcianum Auguflum, in rifTcnfum Carhoücíe fi
dei falnbn coireótione tianíiuif i & licet non femelillius
reprimifaflusab eodem S. Lione dtbuent & nimia indulgen-
t'ta^quí erga Eutychtanos vti vuLbrttir , cafiigari-tvnde &
Baromus eum fapéfeuerme nota perfringit; turnen & mira- faj-AnftUSi
cula patrajfe fcnhitur, & ab haretiets ouifus. veneno fortaflts,
a Gracis, t i u n t Catholtcis, 111 l u l i j i o l u u r : quo die & Lao-
dicenusillefentor Anatolius, de quo fuperiort $ egimus, Mar-
tyroíogio Romano inferiptus eji.
14 Cureamdem tllum (¡fe, qui SaUnU (o\aturden fe at
Dempfierus, dúo proferí argumenta « vntvn, quod Salmts na
habeatur,S Anarolms Scotus Archiepifcopus Conftan-
t i n o p o l i t a n u s . y ¿ i td babetur ? in vetufits eodícibus ? ojficij
Dtuifít
 3; s D E S. A N A T O
AvrcTO- Dimni Lictiombihi ¿n tahulá alitjuá; Na« viditi fed a viro i U
lujlrt Bruxellü commorame id didicit. Sujpicamur . f t quid
A ij}lmeiufii¡odiexia!,non Cóílancinopoiicanus,/fd Chry-
dicuritur íppoiitanas, i d eft, Vcioiuionenln, buben. Atquetd fuprx
ettti Reli- refauuwuu. AÍferum cji tejltmomum Paradim, qui m Bur-
qutA Sali-
ncw tranf-
gundtcii Amiquit. ita dicitur jcribere-.Tcwiporc Locharij
i v Regís per Legatos Coiillantinopoiim ab eo millos,
tranílatum fuit prerioíinn corpus S. Anatolij Patriar-
c h x , quem Scorum faciuntv Ouas tile vvcet Paradini An-
tiquitates Burgundicaí , baud ¡nttlltgtmui. Vidmus illtus
fcnpwns librum de anttquo j i a t u Burgundu editum Bafilett
& Gallué coufcriptos tribus libra Armales Burgimdu, editas
hugduni an. 1580. In neutro open td repenmus. Ñeque verh
fat cffet eum idfcnbere.mfialiudrei tam antiqut teñimonium
preferret. Tranjlattoneni (llatft eontigijfe ait Dtmpfierus, fc-
dente Lcone VIÍ r, regnantc in Scotiá Indulpho.^rt^o-
gatus eft Leo v n i l o a n n i x i i , atino C M L X I I I per v i m , nec
a Baronía legittnius Pontifcx agrwfcituri óttit CMLXV. RÍ-
gnabat rÚc jpud Scotos Indulpbus.vt vtdere eft apud Leflwn',
tn Galliá Lotharws Lfidouht Tranfmartmfilms; in Ortente
imperabat Nuephorus Phocas.
15 St porro G a l l u Kex corpus S. Anatolij Conjlantino'
poli obtimnt, quomodo id ad Sequanos, qui non ei parebant,
jed Conrado Regí Burgundia, deuemt f An id Maünldis Con-
radi vxor a Loihano ¡raneobtinuit? Sed quo paito videri ve-
rifimtle poícft, Auclorem qui Vitam S. Anatolij compofuit al*
haud fatU íero( vt fummum) fécula poft Conradt Lotharitfa Regum tem-
prababili- pora > fcrtpturum fuijfe , iftbic eremiticam vitamegijfe, J i
ítr altunde tfthuc a l l a u tune reliquia erant ? Efta, nulla ba~
buerit htterarum monumenta , qua fequeretur j qut po-
tmt tant'tlh ¡patio tam aliena a vero opinio, tnlterere bomi~
nttm itntm'tStíttm ejftnt fortajfe fuperftites.qut ub oculatis tejli-
hus inttllextjfe tranjUíionem illampojfcnt f t veré vnquamfa-
¿la ejfet ? An tamen S. Anatolitis Conftanttnopoluanus>quod
ante Dtmpfterum Kalendarto Scottcofcripftt Adamus Regius
ad n i l u l i j , Scotusfuer'ttjicebit i¡ihic{fividebittir)difquirue»
16 Ahum Pet-h^atuifctis Cbijfletius nofter w f r a f a í i s p r o -
Anatolius
Ep.Ada- babtl'Honteólura.ex Afta Anatohumaccerfit, Adana tn Ci~
tlAy l u i a prima Epift.opum. Extat S. Chty.¡o(iofm ad bunc epiftola
n i , Cucufo data, qu£ ita wctpu : C ü m ardentcm tuum
S. Chryfi- erga meamotcm j idque de facíe minimé norum, ex
fí otni fau- multorum fermonc acccpiílcm ¿re. ídem effe videtur A -
tor, natolius , cuius meminit Palladius tn Dialogo de F i t a S .
Cbryfoftomi. vbi cüm quonam varij ántifíites, qui illt adfue-
rant, relegati tffent aut vltro fecefttjfent, retultjfet, dealiU, qui
forte non adfuerant illt q u i d m , c ü m tn exilium eiiceretur,fed
eius tarmn partes tuebantarftnter quos erat Ule Adanenfis, ita
ftr'tbit: Rcliqui de communione loannis, partim qui-
dem Artico communicarunr neceífitate compulíi, &
ad alias Ecclelias Tluaciae tranflati , partim nefeimus
c
in Gallias vbiliof; Aiunc Anatolium in Gallias conceffiíTe. Pre-
venit íbyteri vero in Arabiam & Palaeílmam exuiarunr. T i -
grius in Mcfopotamiam relegatuscft frc. Neu quisGa-
latiam inteílig} putet oportere, Georgius Alexandrinus tn V i -
ta Cbrjfoflomi diferte (ertbit-.Kvaróhiov tQciffxy h í focx-
AÍÍ^ ^^íA$«V'Añatoliú vero dicunt ad Gallos profeótú.
17 Ñeque eft quod ex citata cbryfoftomi epiftola conficere
quis velity eum é^Sede fuá eieftum non futjfe. Scnbit illequi-
dem : Verúm etiamíl corpore diíiunóti fímus, aróliílí-
mis tamen animi vinculis vobifeum adftridi,tranquil-
la m ac bellis vacuam regioncm veílram potiús, quám
Sede fuá
Cucufura incoíere nobis videmur. Potuit enimfortaftü
fulfiu.
¿ l i q u a m d ' m p r i m a m illameffugere tempeñatem,vt qui tn v r -
, be regia cum eo nonfuiffet vftá poft ta Arfad], e'tuftfa fuecefforis
Attict tram, ac Patnarcht fui Autiocbeni Porpbjrtj demtan
furorem non potuit.Plures vero iftíüc commemorat Palladmst
qui eremiticam & agrefletii vttam egerint, qttalem egiffe in
A l i'ftune Gilba Anatolius tradttur.Nam Anronius,/«^«ir, inrra Pa-
Epifcopi lícílmae fpcluncas fe i n c l u f u . . . . Bnílb Palladij frater,
itecii foli • Ecclcííá fuá fponte dercliálá, in agelio fuo degit, ter-
tañe v i -
ram propriis manibus f o d í e n s . . , . loannes /£thrius
xere.
Cíefareae confltuxit monafterium.... Elladius pilatij
Prcíbyter Bithynisein agelloproprio d e g i t . . . .Silua-
L I O E P I S C .
nusautem fanífcusEpiícopus Tioade pifeatu íibi v i - D
¿tum qujent.
18 guanta vtro perpefti (int m n e t i l l i Antiflites, dum in píurim*
txilium pellerenturiprater íruciatus nonnullis tllatos, ita vni- p«ffu 'Ori
uerfun fcnbit : Retulit autem is , qui ab Epifcopis re- &iP.íe
dicrat, Diaconus, eosá duétoribusfuis, imroiffione^^"^".
quorumdam, intantum vexatos, vt tíederct etiam v¡-
uete, morcemqUe fibi imprecarentur omnes.Nam pe-
cunias in fumptus neccííarias iis auferentes , ínter fe
partm funtj nudifque imponentes inmentis, biduiiter
vnS conficiebantdie, profunda iam node diuerten-
tes, & noótutnis item tenebris ad iter exurgentes, ve
ñeque infelices efeas continerc ñomachus poíTet.Tut-
pibus praítereáobfeoeniíque fermonibus impctereil- ¿ n ú s *
los non dcfiftebanr. . linenfui
\<) An reaera tamen Salinarum Patronusfit Cil'txilleyel
Syrus AnatoliHS, an potiüs (quod vetus habet traditio) Scotus
aliquis Epijcopus, baudeerto ftatuere pojfumus. Vtraque pro-
babtlis eft opinio; fed vettis tila deitei tot feculorum popftwnt
baud temeré debet.
V I T A *
A V C T O R E A N O N Y M O, -
e x M S S . eruta a Fet. Franc, ChifjlenoS.L
HtiftianíB reíigionis ímitatio máxime g
ran^orurh Patrum excmplis ad pode-
ros emanauit, quos non tantúm in fi-
dei fírmitate ííne dubitationc folida-
tos, pofterorum accepit credulitas,ve-
riitr, ecíam virtutis ipfius conturbernio fretos, ad cae-
lum euedtos ipfa non dubitat caritas. Ipforum autem
exempla fequi fummum eft fapicnriac, quorum an/mae
in manu Dei íunt, & non tanget illos tormentum ma-
iitias: & quoniam ipforum prudentia ad vitac aedifica- Mui(a ss
tionem, fuis traótatibus multa reliquit pofteris, q^jo- jiQaay0f
rum plura ve! cafu delcta, vel Vctuftate abolita , vel Uta:
igne cremata funt, non abs re videtur, quazdam quje
íparfafunt memoria recolligere, & horum quifuturi
funtpopulorum ad imitationem boni exempli noti-
tiae tradere.
z Vitam igitnr beatiílimi & ConfeíToris Chrifti A -
natolij in quantum bonorum virorum relatione didi-
cimus, pofterorum memorias tradere curantes, ex ip- ^ac certa. r.
Iius geftís pauca libabimus, qnx cerra & cognita eííe
préefenti populo cognouimus; ante enim oculos D ¡ -
uins maieftatis nulli vnquam quod non íit.fingcre l i -
gear.cuius bonitads íimplicitas o m n e í i g m e m u m eua-
cuat. Nec enim eius elíe fapienria: ipfam, q u s d i c i t ,
ignoramus fententiam} Os quod mentitur, occidic -
animam. ^' 'Ir'
3 Fuirigírur vir ifte Scotticae regionis oriundus, s Amt0_
Pontificali officio, vt fertpriorum alfertio, praíditus, UjtMtri*,
Dei intentusferuitío, & operibus contemplatiua: vitas
dcditusjcui inerat manfuetudo cum paticntiá , curn
moderationcabflinentia,cum fobnetate pudicitia:fu-
pereminentem donis ómnibuscaritatem amabatjquse vtrttttes,
fus religionis curtos fidiííima erat. De eius genealogía
inueftigari non fatis duximuselFe idoncum,quia pec-
fonarum acceptio non cít apud Deum :hoc tantüni
fané credimus.hoc credendo profcdto amamus; quia
digné verritur in memonam hominum, quiadgau-
dium rranfiit Angelorum.
4 Secutus autem Dominum B. Anatolius non am-
bulauit in tenebris, quia inuenit lumen vitíe, & vcri- miracula'
tatis;qui cum pro Chrifto peregrinus cfHcitur, in con-
fpedu Regum magnificatur tk. ftoláglorÍ5,&immor-
taíitatisinduitur.Quantae autem fanólitatis fuerit, ip-
fa quidem miracula indicant, quoe crebns cxultatio-
nibus gloriofum eius íepulchrum condecorant;cx qui-
lius quasdam tam viía, quám veridícorum rclatu fide-
lium cognita, pcrftringetc volumus, íi prius quidem
quomodó
 4
í l i F
q u o m o d ó ad nos ipíe perúénerir, expofiicrimas.
E
5 In Archiepifcopacu Bifnnticcníi, qüi ¿ k a Chry-
B R
fopo'uanus appcllatur,eft quardam regio,nomine Sco-
y dinga, in qua cí\ valhs b Romano icineri peruia , quíb
^codioga Salims bené fuofibi nomine dicunr, eó q u ó d fal ibi
regio: ftiftíciencer conficiarur. Supra vallcm quoque mons
eminet amcemílimus, á fui íicns pulchntudinc nomen
'AurfUS habens t Auréus; á cuius clino fons Umpidillimus c-
( manac, qai diuerhs sgrocantious morbis , li eo lauti
finsmedi- faerinr, faniratem accommódat. Vallis vndiqnecir-
cw- cum^clatifa monribtis.pro muro í e p o i n g i t inhabitan-
d tibus. Mcdium flumus intcrHuit, qui d Funoíias.cx re
Furiorus vocabaluiTi coliegir, vel q u ó d ingruenti pluma lubicó
fl' 8c üne modo concrefcit; vcl quod poptilus alter in al-
terum vrgence irá quaíj furibundas infurgit. Sed quid
de eá amplias dicimus ?
Nabihs e(t fama multas memorara per oras.
6 H m c igicur Dei famulus Anarohus, Diuiná id
agente gratiá, R o m á regiediens ingrellus, ad orato-
rtum ineodem monte iaxta fontera irriguum , qui
tnontis fuperiora eluit, p o í u u m , In honore etiam bea-
í tillim.ieSymphoriani^duculis Martyris dedicatum,
orationisgraná eó diuertcns,á fociisquíerit diludium^
S.Anato* Videns itaque loci amcenifatem, modum d i íitum
lijobitu*'' montis deleíl.ibilem , fuperns felicicatis toco mentís
^ affeítu contubernium iam liticns, vifus eft oraíTc Do-
minum, vt eo in ioco íua: íibi remunerationis confer-
loan.iá. ret praemium.Omnipotens autem Dominus,qu¡ dixic
ti. difcipulis íuiSjQuodcunque petieritis in nomine meo,
dabitur vobis, tideiem orationem famuli fui non a-
fpernatus, paucis diebus ibidem cómorantis fanólam
fufcepicanimam ; t a m q u á m apercé diccrcC ¡Haecre-
quies tua in feculum leculi: híc habitabis , quoniam
degirti eam.
7 Q u )niam igicur viri beatiflimi finem Tub brcui-
tace tctigimus, nunc fecundum noftii propofiti ordi-
nem quaedam deip(iasmiracalisenarremus:quorum
ídeirco parum dicimus , quia corum multitudinem
eolligere compendióse non polTumus* Ell quaedam
viila á valle füprá fcnptá b6to miilianis d i í h n s , appei-
r laca n o m i n e / Crementis, in quá rufticus quidam
morabatur, caí crac vocabulum Petras, qui filium ex
concabiná genuerat,qu¡ nomen Ornatus habebat.Hic
vero ciim iam decennis eíTct, nullum vfum viuentis
hominis in fe monftrabac, quia occnlto Dei indicio ita
natura cum defticuerat, q u ó d ci nullum ex feníibus
corporis, ptíécer guílum exhibebati non pedibusgra-
tiutopeco^ diens, non manu palpans, vix ore verbam inteliigibi-
traí¡M,
furduí,
ie eraittens, non fonum anribus trahens; nam retorti
fub planta articuli nullo porerant veftigio innitiidigiti
f»uiu¿ fa- auI:cirj volaj complicici, palpandi vfuerant priuati;iin-
n*turi ^ gua palatopáiumadhseferat, qus vix verbum forma-
re poterar; obftrufae diutiná conglutinatione aures t o -
tius foni manebantexperces.Defertuc ad egregij C o n -
feííoris fepulchrum,pon¡turpto foribus ante atrium,
nullo cuftode feruatur; á pátre, cui iamdiuturna infir-
tnitas taedium fecerat, deferitur. Sed Omnipotcns,qui
cunóta, c á m non eílent, condidir, pius &clemens fa-
éturam fuam non defetit; per meritum namque fan-
^ i l l i m i ConfeíToris impcrfedhim fuppleiiit)& ad per-
fectos arcus in breui reduxit*
8 Eracquoque mulier paupérrima ín eifdem ííni-
bits, cui fimiiiter deerac vfus corporis, quas, fuos non
habens, ferebatur grcíílbus alienis. Ketro verfi calces
dorfípoíleriora comprimebant, manus conflexaemi-
rabilicer brachiis adhaerebant; hsec deportara ad aedem
ConfeíToris antcaram locatur; deformis fpecies, &
horribilis, & animantibusabieótior c u n ¿ t i s , S a n d u m
ttem alta j)ej noaljnatjm appellat, cunólis qui aderant audien-
a' tibus inccííancer inuocat: oraitio cius multosadfle-
tum incitar. Res mira, & a d l a u d e m Domirii infan-
«5lá Confcífione fidelibus prasdicanda, & omni deuo-
none & admirationelaudanda i debile corpas fubitó,
VARI ti tf9
8c fpeclintc pópulo perai-fus íínguíoS ad vígórem re- Avcrtí-
ducitur; ex tembilj hórrida fpccie , pulcra forma l.B.
fancíílo (piritu artífice elicitur-, (Í!\c mora,nullo morta W
liu:n iuuante nlulicr clcuatur.ViolcrcscrvUiullannuai
multitudine.Ti prae nimio g.uidio fiece^bra. hns p e r o -
ra percutere, Dcilaudibus cxnítatc : glonoíus D o m i -
nus une & admira bilis prjedicarur in San¿lis, qui tam
facilcm aureui prseb.ee clamoti pauperiS; & quod na-
tura derogar, imnienfa pietas exorata reformar.
9 H x c denique Sí alia multa miracula dignatus cíl
operari Dominus per dilcóti ílii Anatoli) raentum,cu-
ius (auólifljmum Corpus longo poft tempere reucla-
t u m , in cádem cccleha ícpuluim eít, ad plebis (uífra-
gium recento brachio.^ ad benediítionem agvíndam
in populo. Q u ídanfí vero tempore villa Salihis, agen*
te id cafu.acccnditurimatenale íubiectum ad í u c t e n -
dendum facile Inbebatur, quia^ abictibus pleraeque ^
domuum (quae fpecies arbons facillimé igm luccum-
bir)!bidcm confitiuntur.Domus vero contiguo c c í l o -
rio ¡ungebantur,nullo inrcdlmo proc!irrentc;nec erar,
vnáincénsá^aliqua ambiguitas,alias omnes filiarasep-
fecremandas. Populus aurem humano lamdcíperato ptreasri-
auxilio, ad beati ConfeíToris recorrit fublidium, fan- íimButn
¿lum brachium adducitur in medium,opponicuc con- t»"niiif!.
tra igni.s incendium. Mira res 1 vis totius Vulcam mox ^
ceqidit in momento , nullum mccndium comparuir,
vt comprobaret Dominus, á penculis incendij, meri-t
lis fui ConfeíToris eos libei ari , quem ipfotanti d t u o -
tío cceperatpro eius amoie veueiarr, cui lauSj <S¿ i m -
perium per infinita fécula feculorum, Amen.
íYcCoaúoavariisfcripíoribtaChtyCopoUstideJl, aurenci- Chryfo-
UttfU appellata: qtiá caujsá, difctstxlo l»c. Cniflietto Vefont, polis, t i
par.icxp.xx. eft Vejon-
b GoÜHttm qUoquelib.x cap i i . RomaneruntPpiHtjftcenfeíhane ^
viam, ad tres lene tu porreñam, aciftratant Upide , vbirupes
defunt, quA tter prébeant. De eadem agtt cap. i o.
c Ua diéium conucu Golluiiu* cap. 14. qabd aurttm ifthic tffodt-
retur, quá occafiuneJal/i fontesreperít, qui valltm ipjamiarn
lociiplttein & Auream reddunt.
d Gilberto C o g n a t o í o á o eft,fíue J!oúohy fie MSiui j quód vr-
bem immuaditiispuiget.. .. Sunt qui Fufiofam , taquit, fariofuS
tn.i£;is verecunde vocaac, quód íic rapidus & cum eden-jf.
cate &fiuore iabatur.
c DeS. Symphoviaao Aíaríj re JEdHenJí,fitie AugníJodunenfi,
ag¿mu411 Aug.
f Alias, Grcmenfis> v t notauit Pet. Fran. Chiffletini.
g C0f«4/«<: Domus íunt magnifica: & luculenra;, maiorc-
que ex partegypíea:. paiietibus ceuuibus.m ahum ci c¿í:a;>
iuccrpoíítis ciebiisciabiun) craciculationiuus. Vulgares
•• etiam ex luto gypíaco cruítacx íaut.
ALIA VITA
Í L x f c h e d ü l ? e t . V r a n c . C b i j J I e t i j Soc. í E S V .
Eatam Anatolium, Salineníium tute-
larcm inclytum, pa!né tancúm ex m i -
raculis nouimus. Diferté ratiocinan- s ¿„ítfd.
tur, quieum fuiííe putant Epifcopum Uj ep/feo-
Adana:, CiltciíE ciuitatis, in patriar-/'«t^í»
chata Antiochcno : qui tamen í q u i t a t i s amorc,á par-
tibus (leterit loannisChryfoftomi, Pattiatchas C o n -
ftantinopolitani, aduersús Theophilum Alexandri-
num : eanlque ob cauiram ex; orns ( vt in Vita Chry-
foftomi refert Pálladiu$)in Gallias conccdcrit.Extailí
adeam Chryfoftomi in Cucufo cxulantis litera:, pras-
cipuae bcneuolcntiae teftes. Graecum aurém fuiíTe, aut exiliuipi
Giliccm, qui Gracca Imguá vteretur, oílendit & Sedis
locus, & riominis etymon, quod Graecc Orienralem
fónat. Seotus aiuem dici potuit^o morc,quo per Gal-
lias pnfeis lilis feculis , petegnni omncsiScoti vulgo
vocicabanturi
i Cum ad Seqnanos vémíTct, ¡nrernrarium Sco-
dingorum, fclici omine iuxta Salinas fubftirit, in cliuo
prarupti montis, a-diculá opportunítatem ñateas, ^ í t i i
Sympho-
 36o D E S. A N A T O L I O
AVCTO- Symphoriano Augu^odunenfi M a i t y r i facrx, quara
RE I . B. cJuIcis aqUae fons aíluebacperennis & copiofus. Ex eo
^ locofclix anima ad caelites emigrauit: ibidcm condi-
tum corpus fex feré feculis dchtuicjdoncc ineunte vn-
dccímo pofl Chnftam feculo exhuraatura , tnmulo-
. nuehonoratioie compofítóm eílldibus l u n i i , m baíi-
tleuatro, *1 A A » b-r r A L r
lica, quam Hugo ( poltea Bilonticenlis Arcmcpilco-
a pus) Humberti Domíni Salinenfis & a Hermenburgae
filius, opere magnifico cxítruóhm , in honoremSS.
Symphorianí arque Anatolij» fanóheque Virginis &
Martyris Agaths dedicari fecitj nobili ibi Canonico-
rum coliegio conftiruto.
3 Tranfadtis exinde annis ducentis, cúm Anatolij
fepulchrum piurimis.atque iníignibus iiluílrarerur m i -
item alia» racuhs.oíTa eius veneranda Nicolaus Bifonriccnfís Ar-
chiepifcopus, Calendis Sepcembris t ú m u l o fublara, in
pretioram tranílulic hierothecam. C e t e r ú m qnía con-
DE S. L V P1C I N O
IB. E P I S C O P O L V G D V N
B i ^ ^ ^ ^ ^ LhtJIri fantilmonid l a u d e f t o r u i p S X u p k i -
ciRcr- num oportettCtim t m in ommbiu Martyro-
TER AN. ^ • ^ f /egia celebretur ad i u Hotias Februarijm-
CHR. CB- ^ ^ i l J ^ ^ w t » Verba pluritfmumfupra r e t u l m m ^ ü m
IITFIBR. '^É^J m
^ f^í t^^ &
^ Sd det SS. Felice & Felicítate
Felicítate (ffet fjfet fermo,quía
fernJO,quía
S.Lupici- pitraque i i Felícem focium iungunt, q u í d a m etiam Cclcri-
ni natalu, nam-} quorum neutrum n o b ü p r o b a n w d i c a u i m w . A t m n
pauca feorfim eum refirtmt. Btda vulgatas, Rabanus, MSS.
S. Maximini & S. Lambertt Leodij: Lugduni depofitio
B.Lupiciní Ep.addum MSS.S-MarU Vltraieftiac S.Mar-
tiniTornaci: & Confcíforis.M^. Pragenfe: Sandorum
Epp. Lupicidi, Teredi, Remedij. Wandelbertus,
Tcrnis de Nonis Lupicíni fefta (ácrantur,
Aaa in- A f t * ver^ cmntno *gtJota latent. Petrus de TSatal. l i h . n cap.
cognita, vlt< nu. 4p Martyremfacit: Lupícinus Epifcopus, tnquit,
Félix & Celcnnus eodem die Lugduni paffi (um.Quo
auftore fidem afiruit?
i Refle monet loannes Sauaro in No/« ad Sidonij Apol-
Unaris tp.\^ lib.j.vitiatas ejje Eptfcoporum Lugdunenfium ta-
buloí. Nam apudDemocharem poft S. Euchcnum, qut x x
aím, flatuitu'r> hilocanturfuccejfores: S a ! o n í u s , ( S a l o i n u s p í ^ -
ramferiptum) Defíderius.Veranus, Patiens, Afiicanus,
RufticuSjStephanus, Lupícinus,Víuenriolus)xxx L u -
pus. In alio Catalogo apud euwdeniy omifiü Defidcno &
q Africano, cfiííripoi2Eucherium/íce««w;mi«/«r ;Salo-
nius, VcranussPctrus, x x i v Lupícinus, Rufticus,Stc-
phanns,Viuentioiu.s,Lupus.í« vtroque tamenpro Viuen-
tiolo Vinccnrium hahet.lacobm Seuert'mjoanm Chenu,
Claudius Robertus hac ferie eos ¡ l a t u u n t : Eucherius, Vera-
nus, PatienS) AFricanus, Riifticus, Stephanus, Lupíci-
nus, Viuentiolus, Lupus. NOÍ iía ordmamuitmll<a tabu-
DE S. T1GRIDE ET REMEDIO
I , B. E P I S C O P I S V A P I
Apincum, ¡iue Vapingum,G(i//¿í:í Gap,
I I I FEBR.
vrbs eftantiqua prouinc'u Narbonenfis fe-
cuná(Z,in Delphinatu^fub metrópoli Aquen-
Vapinci
Upifcopo- f i , quA in variis Notitiü prouinciarum apud
rum Chefneum to. 1 feriptor. Franc. appeüatur
Ciuitas Vappincenfium, Vapenfium, Vappingcnfíum,
.Vapecenííum, Vappeníis;efiq^egrese munita,arcefupra
collem adpofita, v ú Ranchinus, Cbefneus, Brietius deferibunt.
TigridU 2 ¿ f a n i Februarlj coluntur SS. Tigrídes & Reme-
dius Epp. quorum omniafere Martyrolonix meminerunt
¿ F e h r ? * bifie Vfuardi vtrbis: Apud Vapingum Tigridis & Re-
E P I S C .
ftat, eius ope ac virtiue, caceos, claudos, mntos.fur- D
dos, contra¿los, débiles, aegros cuiufque generis per-
curatos;praecipuum, qui excin(5his fuerat, falfugínis
fontcm, adniotoeius facro capitc repente excitatum; mirtttuU
compreíía quoque oppidorum incendia, cxrurbatosé pítima
corporibus malos dimones > v r b e s o b ñ d i o n e übera- "^"ge-
tas, reportaras de hoftibus vióloriasjimbres etiam pro •.••*
re nunc laxaros, nunc inhibitosj penclirantes vbique
í e r u a t o s ; eum mérito meseiis iliorum esetui infertum
credimus, de quibus cecínit Propheta: Nimis bono»
rati funr amici tui Deusj nimisconforratus cft princí- Pfal.ijS.
patus eorum. 17
a Eam lo.lac. ChiJjJeíitu Vtfoni.p.í c/1/1.48 exveteriinfirttmen-
to Henrici l l l Irnp. íradit iuxta eamdem eccltfiamhabitafíe,
infy eam monachos Diuioneafes intraduxijfe; qui lamen iujfa
eiufdetn Henrici , & L e o n t i I X Papa, txcedere coa£l$ funt,
refiitutify Canonici.
E N S I I N G A L L I A .
las fecuti, fed r a t i o m eat quat adJtngularum natales próme-
mus: S. Eucherius, qui x v i Nouemb. colitur. S.Patiens
xx Septemb. S. Africanus i M a i j :ft tamtn huncinterE-
pifeopos lecandum, certh conftitertt, S. Lipicinus IJI Vebr.
S.Rnfticus, V í / R u f t i c i u s x x v ^ i / . S. Stephanusxm fueeejfor í»
lebr. S.Veranusxi No«£»;¿.S.Viucntiolusxii IW^'.MÍ- Rtiíficfüf,
rito SS. Veranum & Salonium, S. Eucherij filios,quorum
tile Vencienjís, hic Genuenfis Epifcopus fuit.ab hit dtjparat Sa-
uaro. Cum tamen S. Auitus Vtennenfis Ep. vt in eim Vita v
lebr-dicitur, venerabilem Abbatem monachorum Ve-
ranum Epifcopum Lugduncnfíbus dederit; S. V i -
uentiolum de grege Presbyterorum Deieleóbum, cif-
dem Epifcopum defignárir; necejfeeft, á/í«w Veranum,
qui m m e d i a t é ante S. Viuentiolum federit admitiere. Fa-
tetur Seuerttui, in Homiliario EcclefuLugdunen. Rufticio
pr&ferri Lupicinum.
3 Ctlm autem federit Lugduni S, Ruftícus.cww ad Gun~
dehadum Burgundmum Regem legationem, Theodorici Regis
qut an.
iujfu, fufeepit S.Epiphanius Ep.Tíctnen. anno X D I V J P / X X I W A f i d t -
lanuarij tn huius W a d i c i t u r ^ & S . Patiens circaan. CD« bati
i x x v c o n c i l i o Arelat. adfuijfe, mox & Lugdunenfi dicaturi
confequenseft,S. Lupicinum inter an. CDLXXX c r u v ) v i -
den fedijfe. At quamdiu federit, quid egerit,pajfujuefit fub
Ariano Burgundionum Rege, nufquam leginm. Cbenu & Se-
u e r t m fcnbunt, facrum eius corpus in S. lufli ttde conditum. F
iJeque amplius quid de eo narrat Saujfaius in Martirologio : corpus vhi
Felícem Bclicenfem Ep. ei iungit, aitfy vtrumque dociriná conditum.
clarum exutiffe\nemptOrdim confentama. At nemo alius Be-
Itcenfem tllum Fdicem Sanfiis accenfet; n t f i q ú d Rainaa-
dus nofier addubuet, vt fuprÁ induatum.
N C I I N G A L L I A .
medijEpp. addunt nonnulla, Se Confeíforum. Variant
qu&dam in neminibus. Nam Ttgridcs, Mauroljco Tigri?,
MSS.qutbu(dam Tergides, Tingidcs, Tygrides, Tere-
¿ u s , R o m . M a T t y r o l . T i g i á e s . pro R e m e d i o habent quéí-
dam Komtdium.ConJlantHti Feltctus: Tigrus & Rome-
diusíuxta caftellum Tapingum.
5 Saujfatus. vbique iunftos, difparat. N a m i Febr.fcrihit:
In territorio VapincenfiS.Tygridis Ep. 5c C o n f e í l o - a l i b i ' a i
ris. Hic Dci caritate cxaidefccns3ouíum falutem í u m - diturfot
mo (ludio procurauit, Eecleíiáquc ad D m i n s legis diesrtla-
prasferiptum diugubcrnatá,3,GÍfu'jpetnaregna euedus,
perenois
 I I Í F E
& perennísa fe-emeríraí glon'íE relíqnit ín reñís m o n í -
mentuir!. Qu& quidem m onnnm q u j c í u m S ^ t t n m A n t i -
fliteuhpr&erui ijuod de díuturnaguOernjnofie Ecdeftx ujfir-
w a t . Comwuntít ítem funt, q u á í i 1 Febf. frabetáe S. 0 f f ¡ e '
^0 .• Vapingi (ub At]ij£ Sexciat Metrópoli íri p h o c í n í i
piüuinciá , S. R e m e d í ] E p í k o p i itidem & Conf. qaí
S.Tygridi ob preclaras vircurum dotes fiiffe€tus, irf-
dem vellígüs inhaerens, Ecclcíian'í crediram nii^gríá
laude & copioío fruCÍru palloralis vigilancias dircxit í
d a t i í q u e diumítus perffetc ranCliracis indiciiSjeodem
tramite qiiQ deced'or, aoiam cíelcftem i n g r d í u s c í h
4 Guando eam Sedem rexerint, qmdúe n r u m egertnt,
• ommno in objeuro eji. Claudius Robertus eos poíi C o n í t a n -
¡edermt'i • tinu.n Ep.locat qut Concilio Epaonenj] mterfuit\ nullopro-
Uto argumemo. tetrusde N a t a l M . i v cap.vlt.mt.^S itafetr-
D É S A N C T I S S O R O R I B V S
O L I VE RIA
A P V D C A L V V M - M
Onvnioppido'm Gtllia Caluimonris eft
SECVLO nomen, Ñ a n ^ v t o m t t t ' a m Caluiraonten-
fem inLotbaririgiá Comitatum , c u m
IIIFEBR.
fortajlü vocabulum nunc exoleuit y extitit
certé eoferé tractu vbi Murta fluúm tú
M o f d a m wfluit,&nomine Calmonns memoran videtur tn
dtutfiom regm lothary addicittnj^portiont Ludoiáá, & i u n -
gitut S z r a c h o w x inpcrnni.ctrca Saram.vel Sarauamflu-
7nen Jit¿. Veriim hoc omiffo Caluomonte.caput Bapimact re-
gtonti m C.íWí^ti/ííCaluimoncis mnmcipium e(k.:haud
bnge a Matronaamne, airas rupi fiiperpolirum, vt fcribii
Papirim Majfonus. Almdejiin Vcx'mo Calíiomontiümjfeu
C a l u i m o n n u m , vrbs perlepida, vtfcribtt Phúippm B r k -
7n Caluo- tiue in Parallelü Geograph. i pardtb.y cap.^§ 3. C u m men-
montenfi, tio eft apud luonem Carmtenfem ep.28. Á l m demque,quihuc
0pud Re- f a á t , Caluufmons eft tribus circ'tter leucis a Cartro- Porcia-
t titos y ni, ñeque longms multo a Rcgirefte Rettliorum vrbedijUns.
In eo monte anáchoreticamvitamjempore S Remtgij Anbie-
pifeopt Remenfis, egitS. Berrhaldus S(dtU6> cumB. Aman-
do difcipulo (uo, titdem Scoto ; de qu'ibiu agemus x v 1 lunij,
O r í Vr¿. rojlea Canomcorum regularmm ijlh'ic fundatum (ánobtum
rnonftr/t fuit,ac detnde PrtmonfhateKjibmdatim. Euu & Pagtus m
ienftí mo-
Bibliotheía Pr^ínonfiratenfii & Claudias R o b t r m in Gallia
ruifitrio,
Chrtftiana rmmnere.
c 2 In hutas coenobtj eccleftá, práter S. Berthaldi, folent &
celuntur fdneiarum V i r g i n u m O l m c v i x &L\be\[Cít:s a p r u a r i ma-
SS Olwe- gna cum veneratione relujuu. Sed parentum noftrorum me-
ría & L i - moria arx eñ in to monte conjirutla, monaftetium alibi in v i -
i>eraía>
DE S. LAVRENTIO ILLVMINATORE
E P I S C O P O S P O L E T I N O
CIRCA ' ^ { / í m italiám e Syr'ut Diocletiani de Má-
AN.CHR. \ ^ s n ^ ! i & $ ximiani temportbus.viros Apoftolicosxu,
DLXXVI traditur tn A ü ü SS. Carpophon & Abun-
111 FEBR.
^ ^ ^ S ^ ^ m j diji qu£ X Decembns dabmus, qu<tq3 apud
Olim v i r i
•Apoftolici ^ f í ^ x ^ ^ ^ 1 Mombritwtn extantplurwiü re[perfa wen-
tSyriain dis. Quamquam non defunt qui cum S. Peiro Antiocbia Ro-
luliam m á n profeftos velim,ac plerófque ad Domitiani témpora per-
profteii, uenijfe. i j fuere, A n a ü a C n i s . e t u f y d u o f i l t j B í i c c m s & E ü -
tychius.dcwo/vew«fpo/ííCatpophorus, A b n n d í n s , L a u -
rentius.Ioannes.TeiidilaJfaac, Procn!us}H(!rculanus,
Í3arad:alis,í«¿«í tamen apud Mombritium nomen non extát.
1 Anzftzfms martyrio perfunftus dteitur ad A q ü a s
uias, qui locus prope abeft a portk Capená» infigni monaftem
lárumjPonul
B R V A R I I . 36.
h i t ; T t g r í s & R e m e d í u s Epp. apndrtppídtim Vapin- Avcro-
g im patli f u m i i j Nonas Fcbnurij. Vetus Romanum S\ r e 1 u-
HttTanymt p r m i t : Vappmicodc padio T e n d í R e m e d í . ^
Pragr».} quoqueMS. Tcrcdiim habet. Miftt ad nos ab annis sn
d{tq <o: Pir cruduus MS. catahguni SS. Vmbr'u, m quo SS. ^m '
1 igí idms &í Rcmcdius martyrio ajfedt dnuntnr< feddt-
uerjii timpófíMis, in lJapigiio cdffleitó p/opc Interamnam.
Sed quia Lq liitkkm citat, dijerte Vapingo ta t n b u m e n h j i -
dem iionjjítt.
5 ' & í i f f á m l é Supphni. Martyrol ad m Tehruar'tj &
X i i M v j ¡ítiót[,ín paroibíjlieccii»* Borfíj opptdiad Lema- S.Rtmedíj
wcum & Arucrnoruw fines. Wjjefuiifi aigtntt¿(at>fdí tmlufa »,^'í«í*t
Ojf^i SS. R e m e d í ] V a i f u e n e7* G t r m JUI Patnarch*
'Con(i.in:tnopo!itam, iiiüha cum incolaiüm deuotiohe',
DeS. G e í m a n o 'ageMtís XJI M a i j .
V I R G I N I B V S
ET LIBERATA
O N T E M I N G A L L I A . LÍ
cima ad'tficátfm , & ad hoc eadem facrapinnora deportitta. E
Üarum tta meminit Molatm m addit. ad VluaidunrAn. j Februa-
M'Onre caluo fanótai um (ororum OiincrtíE 3¿ Libcra- riji
tíe V i r g i n u m . Refeft eas quoque Ferrartus & altj. Sau¡] i t -
ttá a d v Februartjtta fertbit: In Monte Caino tianlitos
S. LibeiratsE.í/? Supplemento autem ad n i F t b r t u n j : A p n d
Cakmm montea) S. Oimanae Vftginis.
3 Edidtt l . Lietáutus Prior Caluimonienfis, annoMDC-
x x x i v , S. Berthaldi Vitam, in q u a ¡ a n l t a r u m harum V i r - ílifcipuU
ginummeminit, licet alteram 0 \ i u i m pro O l x ú e r ú v o c e t . S. Ber-
Optnio popuh eft, vt ait, a maioribm accepta, a S. Berthaldo thaldi)
ad perfeftionem tnftitutaí : oriundai Alta villa, pjgo ab Cal-
uómohte fefquileucam dtftante. Parentes earum alij. Alt& vtl- eo traSlti
U dóminos volúnt fuijfe. alij faltem opibus & v i r t u d liaros. n.iw..
SApiUsclam párentibusac notis ventitaffi ad S. Berthaldujth
ab eofa c&leihhi doftnnám baufip, ac p.r&¡eríim ad ^ru¡aú*
d a m p t í d u i t u f t j r e m iliíbatiim.& ctleftis Sponft tbAlamos ex-
pettndos, pro.uocatM. l i m c v t f t Sportfo totas dua-eut Jpietis
parentumpof ftionibus , ac vit<£ mortalti blandiius, in faltii
Caltiomontenji vitam duxijfe.
4 In medio buiufte[áltus dúo egregij fontes manant, e.t- vhi fontes
rum inftgnttt vócabuíis, fcblopi taítu dtftiti inutiém. Mv/// iis facri.
febrtbus, altiftie vexad worbis. ad S. Ú l í a c t i é i ftü.e Olm;^,
fontem conjhunt, atque in vicin.i ¿dtculá, qux nuper Galmeti
Abbatü ftudtO rejlanrata e(i, preces fundunt, ante a m i q u i f i F
mam etufdein Vtrgw'ts e ú a m ¿dtcula alus euersá referuatam, &S.0IÍ-
(ftigiem Ñeque fere dus, DommiciM aut feftus labitur,qutn ueria, j a -
aliqunftlmcpietatú ergo conmn'utnt. M u Lietáutus,- cellurn.
I N V M B R I A , í. B.
ornatusi aíteriaf^ S. Anajiafij U a r t . Perfa r e l i q m i i , v t i dd ¿nflort s.
huius Vitam x x n U n u a r í j § 4 ntt. 16 diximus. Ludouicm AnuRafio
lacobillusto. i de SS. V m b r u ad v í a n u u n j m S. loan bis I Aí•
ÉpifcSpokíim V i t á t r a d i t v Decembrü occijiim qmaeumdem
éjfe exiílimatiqui illo die memoratur in Mai tyrohglo Roma-
no. Nobis aliúsvidetur, quippe a Baronté adfcnptus ¡n Mar- d'werfo ab
tyrologium é Grtcoruin Menologio, in quo traditur, vUro \u eoqni $
ftadmm cucurrifl'c > & ítansin medio c o n í e d n libere Decemb.
p v x d k í i í T e , atque eapropter flagns ufus, obtruncatus, & in ^ ^ ^ ^
?nareproiedus. Oiiod brtuiús perftnngtnsBaronius ait,zt:- tMr;
dore mattynj ípontc fe perfecntoribus obtulilíe. At S.
Sal- Carpophoriparens Ánaftafm fumma diligentiá & íóllicí-,
tudihe inquiíi'tus á M t o n b u s a d d u f t u f a adtyrannum. w -
Hh* dofis
 •¡,6% DE S. LAVRENTIO ILLVMIN ATORE
AvCTO- dofis fuftibus tliimílimé cajíus, & demum reterrimo
recluíus carcere, d m t u r n á carceris maceratione txírii-
ctarus, pkxuftfo captte efl a i Aquaó Saluias.Quá. muuem non
tongruunt.
3 S. Bricc¡tis,yir/e Briíftiiis Ep multa pajffti,; tándem
M j r t u U t n Vmbna tnpace quteuu ix lulij. S^.Carpopho-
ettert tn
VmbriÁ rus Presbper & Abundms Dtaconus Spoleríjx Deiembris
'V r'.ti díg- martynoíoronuti funt. S. Proculus duttur f-lífe Eptfcoous
hwi cjlun- Carfulanus & Interammn[is, coliturc^ (tefle latobtllo) x i V
tur:
Aprtlis: Ferrartuseo d t e [ } í ó c a \ ú m n locat> ab Goihu tn-
terfdtum, quem Vghellut i íunij, lacobtllus i Decembru fta-
tutt. S. Hcrculanus i Ep. Perufinus martyno defunftus v i l
Nouembrif, quo tamen die Martyrologmin Rom. Hcicnla-
num i i reftrt, quem altjprimo Marttj (iatuunt. S. Baraóta-
lis Spoletij pro Chn(lo occifusix Octobns- S.Ioannes i Spo-
letinus Ep. dtcitut apud lacobillum v lanuarijoccubutjft. SS.
Theiidilam, líaac, L i u r e n r i u m / m t i í Vghdlustq. i parte
i pag.i66, die x x n lulij man y rio cónfumpxos .• quo die
nonima eorum tn milis Martjrologns inueniitnts \ ñeque vf-
ptam S. Euryclnj illtus amu¡uí fme Euticij nomen.
ali) feculo 4 MH/ÍÍ ttfdem nonnmbus, Gothorum florué/e tempori-
6 ittdem hm, feculo ntmtrüm C b n í l i fexto, S. EiitychiuJ, Abbatqu'i
e Syrtá) x x m Maij cohtur^SAfaaQ x i Apnlú, S. loannes Ep.Spo-
let'mus Martyr x i x Septemb. . & altus S. loannes Pcna-
B rieníis, Abbaiapud Spolenum., x i x Marttj. S.Proculus u
Ep. Interamnenfis Martyr, i lumjvel Decembrtí, vt i a m i n d i -
catum. S. Hcrculanus u Ep. Verufvms M. i Martij.S. Lau-
rentius Ep. Spoleúnm n i Eebruarij.Et quta borum quídam
Syr't fuere, ( i d emm de S. ifaac tradit S. Gregonus, de S.
loanne Penarienfi e'm vita; aliqm ettam ex tu quoi antea
ex Actii SS- Carpopbon & Abundtj retulimau indidem pro-
forteqtú-
fe¿li\ htncjortafiti & Eafttquarttmdam Ei,clefianmtuibatu
& turma tiU Sanclorum, adftttü ablongé poflfeiuta ¿tate,
aut longé antecedente, auxiltu fupphtdt velutt ft vtroque tem-
poreex SJna ventfimt quotquoi numeramur: quod lamen de
qmbufdam mficiantur v t n erudutAta videnm quotquot olirn
ex H i b e r n é tn Belgwm noftrum venere dmerfis temportbits
Viri Apo¡ioliíh (ubtnde ab imperttu fcriptoribus, qui dtu poji
iüorumdtatem vixere,vnius altcutus prtmarij facios (iatui om-
nes, quofdam ettam.. qui nati tn Belgio Gaüiaue, ta tungt.
5 Vtvt fe res fe illa habsat, magtrn Vtnbri* circa vete-
rum fuorum Sanclorum reí ge/las, ortum, ¿taiem contraxit
vnibras, f i non tenebrdó. Erunt ex ea gente qui eos doctu lucu-
Res ohfcu-
bratiombm aliquando diwoueant: & coepire non wfeltater
n o n n u ü i ; nemo tainen plenam adhui.lucem reduxn. Viobis
tanto (pattoremotií , ñeque omnium Ei.clefiatum valenttbm
monumenta lujbare ( multa quippe btllis vrbiumo^ t x a d m
ábol'tta) f t t ü erií,fifacem preferentes etiamfumojam¡tibirt-
de ac minüs claram, eminüs fubfequamur.
6 Et S. Laurentius qtiidem, qut fecunda iÜi adnenarum
S. Laure- e Syriá turma adfcribitur, hoc die refertur a Ferrarlo m Ca
iiws Illa- talogo SS. Italtdi, a Ludoutco lacebtlloiv Februanj , quia eo
íftinator die Sfoletí] celitur, die tertto anmueríarití S Biajij Ep.fenis
occupato.Memmit ¡Um quoque Ferdmandtu Vgheilm tnSpo-
Jlerwribüí
letinorum Antifiitum Catalogo atque é Syrtá vemfft ad Vt-
obiit j gilium Papam, & tertto Februanj, anno DLXX v i decefiffe
fcribii; vtt & Ferranus-.lacobtllus aliquanto priús ventjfetra-
dtt. Confenttmt omnes.ab antiquo e t M l u m m a t o r ] ^ cogno-
inentum attrtbutum. Citant lacobtllus ac Ferrartusvetujlas
Leftiones in etus fejto recitari folitaí, altaq^ monumenta. qui-
husquiadefiituwmri Vltamab Ucohtllo Italicé editam La-
iinereididimus.
7 Memimt S Laurentij, licet non nommet, B. Petrus
Damianusep. y a d Nicolaum u Papam, qui anno M L V I I I
eleftus, mgrtmts e f t x x v n l u l i j M L X i , ea ¿pifióla Opu-
feulum Damiani x i x de abdicattone Fpifopatus. vbi cap. i
cdebrii t ñ a h a h e t : Epifcopus etiam ille Sibineníis, qui folium
ínemortA pontificale deferuir, & Farfeníe monafterium, con-
íemporeB, temptá facerdoxali dignitate, conftruxit, q n á m n o b i -
Peí. D a -
lis in Chrfftovir fuent, teftis eftanciqua rraditio, quas
miani,
fren fanótitatis eius inügnia eclebrat; teftis moderna deuo-
t i o , quas piam eius memoriam in benedidtione fre-
cuentar. GregofiusmonaílmsFarfenfis, B. Petri D a m t a m
EP. SPOLET.
coataneus, infenüs citatus a lacobillo, Sabinenfem quoque É j)
pifcopum f a m : lacobtllus contendit femper Spoletinum habí saUntnfo
tum a Spolennis qui eius & reliquias pofltdent, & anntuerft Ep.ahspo-
riam menionam celebrant -.fatetur tamen, aSpoletina Ca~ letinuíi
thedra ad Sabinenfemfortafts tranjlatum. Fghellus & ínter
Sabinenfes mnum numeral Laurentium, Farfenfis monafierij
conditorem; & vndeemum ínter Spoíetinos quem dimifiis t n -
fults eremum petiijft ¡cribtt.mha coenobij Farfenfis fafla meh'
tione\ ñeque idtm j i t an duierfus quant.
8 Ejl í d í i ' c n í c , jiue Fatfarerífe monaflerium, vulgo di
Farfa, non procul a Farfaroyíwí Faban amne.qm fupra Fc-
roniaefanum tn T i b e r m w f l u i t . i d Blondus in Vmbria>fiue farfenfis
quarta regione Italia , ita defcnbit : Longillimo traólu monajlerij
portquám Farfarus montes rcliqmr, per plana laBitur/«w^''"»'.
culta, opacis vndique tedlus arbonbus. Q u á quidem
in amcEninimá pianitie monafterium ipd tíuuiodex-
trorfum imminet ampliííimum, Farfeníe appellatum, v ^ t ^ f i '
callella ad decem poílidens, quorum p n m u m Fara d i - tl*m'
¿ t u m , colli impoíitum eft, monafteno imminenti. Jp-
fum incolle fuum motiajlerium tradit Leander m deferipttone
Vmhna: Dextrá eius, inqmt, i d efl F a r f a r ^ p i ú c t o in coi-
le í.cenobium fumptuosé quondam íedificarum Farfa.
Vterque a d M x t r a m F a r f a n fitum f c n b t t , quia a b o ñ i o a d £
fornes ttndtnttbus dextrum: nos ftmfirum dtceremus, quta ipfi
fitmo afonte ceu caphe prolabenti veré ad lauam iacet,
V I T A
ItaltceJcrtptaaLud. lacobillo*
c A p v T i
5. Laurentij i n Italtam aduentus, Jdcérdd-
t m m . C l e r i c i r e g u l a r e s a b eo m f l i t u ú *
Vo tempore Eccleííam R o n i a n á m r f á
S. Hormifda regebat, Impenum ¿ A - ¿
naftaftusjí Theodoncus O f t r ü g o t h o - ^
rum Rex ItaljamjííSeucrus Antioche- ^
ni Patnarchatus inuafor, defenforque seuertss
aceifiajus hueychiana? híereíis, Imperatoris , cádeín Pfeado-
cont-,.¿li labe, p o t e n n á &: auótoritatc fultuS, í u b a n - epifcAn^
num Chnfti D X I V crudele Catholicis Syriam habitan- uochent*>
nbus íntuiic bel! um, Nam de Sedibus íuis orthodoxos calhoíicoi
Autiftites exturbabar, e (ubrogabatque ha;rericos;aut exagitan
íi qúos dciieere legitimo throno non poterat , i n t r u - £
debar cameriaemulos ac veluti riualcs, qui feníim pe- F
ftem in populos inferrent .-aliaqne deíignabat fíagitia,
&r q m b u í c u m q u e poterat malis Catholicos oppnme-
baf. Ideó horom q u a m p l u n m i , necogerentur eam
abominarionem intuen, cui obfíftere non pofTentjne- múltí e
que omnino fruólum fi^erej é parná, Antfochíá nimi- Synámi-
r ü m / H i e r o f o l y m i s , Caffareá, L a o d i c t á , a l u í ^ u e S y - Z™"*/
riae a' PalaeftiníE locis, in exteras prouincias, vbi tuto '
fibi p.is eíTe & Catho'icis liceret, dcmigrarunt.
i Ex omm hacmultitudine c o í é r c a d c c c , e o c o n -
filio vt Italiam pererent, caputque orhis Romam adi- }00 ^
í e n t , atque ibi Sanólorum corpora, acdicataiis tem- wami
pía vencrabundi circuirent : inde quibuslocis rtio-
diíque Pontífex Romanus cenfuiííet, fidem Catholi-
eam fenunarent, vifatnáuc,fi fors ttiiiííet, pro Cñrifto
profunderent, qui fuam pro ipforum (alute prior po-
fuilíer. Venerunt jtatfue in Italiam, in diuerías partitl
turmas homines circiter trecenti, vin", faeminje, m o -
n^chi, Eccicfíaftici, laici, exomni ordine ac conditio-
ne; roulri inuicem íanguine c o n i u n d i : vti memora-
tur in A í b s S ^Carpophori Manyris"; S a n ó l o r u m q u e
fe Ifaac, t Eleuthenj, j^Ioannis,/ Laz;arij& ahorum, qui
htkj
ex eo coetu fuerunt vti 6c S. Laurentius fuit , cuius
híc enarrare gefta aggredimur.Roniae vt íimul omnes
adfuerunt, c r e b t ó fccrctis in locis conuenrus agebanr,
coníalucato
 III F E B R V A R l i .
ccnfalutaro prímiim , fumma cum demiflione ac re-
txhu quí- uercnriá, Poucificc ; a quo multí cooptan ín Clerumj
dam a Pa-
atque etiam íacerdotio i n i t i a t i , & in varías partes l e u
pá sacer-
Iiae, bini feré , ad prsdicandum Eaangelium dimiíli,
doteífrft**
plurimos, 8c fermonibus de vitae iandtimoniá, ad ve-
per l t * l i *
pridicast. ram fídem ftudiumque pietacís pertraxerurit.
3 Quoniam vero exundance haereíum coíluuione,
Anana; praeícrcim, Neíloríana^Eucychiana:, & Theo-
paíchitarum , íeníim in plura ac turpiora (celera pro-
labebantur Antiochem ; Diuina vltioneprimiim i n -
teremp.tus fulmine cíl Anallaíius Imperator annoD-
Seutrm x v m , dein Sede, per fummam amenriam oceupatá,
deieclus Seuerus, demum Antiochia a n n o o x x v
m vrhu ita exaggeraf. Ec pulcritudo ciuitatis cxceimmaca
partim incendio deformatacíl, partim hornbili n tet-
n ras motu concuíla fubuerfaqne , cum infinita mortá-
Antiochia
liüm í l r a g e : v t videretut vrbsipfa aduersús íncolas
terr/LmotU
fuos infurgere, ñeque ferré poíTe tantam eorum ad-
Ubefacla-
uersús Dcum ingratitudíncm 5 vt v b i p r i m ú m , qui
ta.
Chriíli religioncm profirebantur, Chriílíani fuiííent
appellati , illic potiííimúm Chriílo inimica gralíare*
lurimpieras.
4 Vt R o m á m ven¡t,cum facro qnem dixirilnscoÁ
mitatu, LaurentiuSj benignc eíl: ab S. Hormifda aecc-
S.tauren¿
ptus: nam curtí cerneret lapientillimus Pontifex pra*-
titu ali-
quamditt ditum óptima índole, monbus candidiílimís, ínfigni
Roma de' cruditionc, 8c Dminarum rerum fcíentiá j eum annis
aliquot apud fe tetinuit, & per omnes gradus Ecde-
B íiaílicorum officiorum ad facerdotium prouexit.Dein
Süeerdos
bené illi precatus,ad qnoídam veterum íuorum í o d a -
faéiiu
lium in Vmbriam vt pioficifceretur annuit: á quibus
illeprópter íingularem fuam doiflrinam, prudentiam,
fuauitatem morum, Patiis loco habítus honOratufque
in Vmbriá eft. Cum hís induftriam omnem coepít ad culturam
pudicat: animorum conferre, ac príefertim ad lolium Arianae
hasreíis , late fub Gothocum dominatu per Italiam
fuccrefeens, euellcndum.
5 Quietas dein vitas fl:udiofus,in ipfo flore ^tatis,ad
locum o íecedit o¿to inillibus paiíuum Spolctio d i -
O ftantem,p Penolacum d i d u m , q u o d ad pedem Velini
V lacus iaceret. Híc viro locuplere, loci domino, aííen-
iuxtA Ve-
tiente , monafterium conftruit, in eoque fe includít
linum la-
cum eon- v n á c u m e o d e m illo viro, qui eius feíe íubdens difei-
dit monet- plinx , praedium ci quoddam faum monafterio vici-
fterium. num donauir, eique egregio caritatis 8c modeftias (lu-
dio deinceps mmiftrauit,ac tándem fanóto fine ibidem
vitam clauíit. Vulgatá Laurentij íanótitatís famá.mul-
ti ad illud monafterium confíuxerunt é Clero Eccle-
c fias Spoletinas, aliique é vicinis lociSj) ac fe illi ad picta-
in eoefj tem erudiendos tradiderunr. Hunc in modum fub
Cítricos annum DXX i illic Canonicorum regularium congre-
feguUrei gationcm in(lituit,qualem feré c x x x annis priús H i p -
ifijiiífiií:
pone in Africa S. Auguftmus: ñeque enim S.Bene-
dióbi promulgara adhuc Regula erar.
a Createueft Pontifex S. Hormifda án. menfe lulio: ebiit
6 Aug.^ii.
b Imperauii Anaftaííus kmedio Aprili 491,4^9 lulij quo
die fulmine i£lm inferiit.
c Thcodoxic\isinItaliamvenitítn.4X9' Odoacrem Regéman;
49 j interfecitidetum inititim habuit Qothorft m Itaitá regnií.
d Anno m Sedérri Antiochénamper vimoceupauit Seuerus.yé-
ftáAcepbalus.éieftoS. Flauiano , de quoagemiti 4 lulij.
t Anafiafim Bibliothecarius m hijloriá Ecclef.fcribit,tune non-
nullos Epifcopos ferréis viníuiis cómpeduos Vaá cuín
Píesbyteiis & Diaconibus relegatos.
í Jtfam&S EhasEpifcopuóHiexoCnlymitüLaüStVtidrmhabet
Anafiaf¡tif,áam cogereturab lmpeiatore,auc Seuero com-
münicare.autab Epifcopatu rcpelli, monachis conforcan-
tibus ilLum, ab Epifcopatu proiiei magis elegir.
g Hic diuerJttsfiatMítur abeoCarpophoro, quieum S.Abun-
dio colitur 10 Decemb. v t antea indicauimw. Hunc jeribit
lacobtUw vel Jhb annum ¡16, impetante Anaflafio, v i l fub
Jujiiniano, ventfíe cmñSS. Laurencio, Herculano n & altit
Romam; ac tándem Peruftj a Gotht* odio CatholtCA religioriu,
quainprAdiceibat, interfeílum 6 lannarij.
h Hunc certe quidem conftat ex S.Gregorio lib. j Dial. cap. 14.
Syrumfuijfe, & i n Vmhriá Gothorum temporibíti vixiffe.
i DehocagitS. Gregoritulib. 3 Dial. cap. atnufquam
fibruarij Tom.l
ex S y i á venijftdocet, v t ad 6 Sepnihb dUetnité. EiITÁ-
k ííictJfevidtturS. lozones, qui vulgo Pcnsiicnñseogvomi- LICO
Hatur & natúine Syrmfutt, v t dicttur in etus Vttá, qusm ip Lvb. l . i -
Martíj dabimw. COBlLlt
1 De hoc agemui, lacobillmojecuti, iSTebruarij.
INTERpá.
ni Anno 1 luflim,Chrtjii ¡li,agente Vitalianomtütit Magijiro, l.B.
orthodoxAfidiiftudiofijfimo,iu([tuejl Ücuccus tf//c/ Cfinterimi,
D
fedfugá elapfw eft. lt» Anaftaftüi m hifl. Eccl.
n Euagnw hift. Eccl. lib. 4 cap.¡ feribit,poftgrauia crebraíis i n -
cendia, anno 7 imperij Inftini, mcnle IO, Aitemifío vide- TerrAmo-
licec, id eft Maio, 19 eius menfis, feria 6, ra ipío meridie tits Antio-
horriktlem illurn terrt motutn accidiffe, atque¿liuddtfndein- chii a á .
cendium- Verumex dtei notá additá, vtdettcet vigefimAnonA
Maij incidtntti in feriam 6, cttmlittera Domimcalíiejfet D ,
patet annum fuifte Chrifli ¿16 , luftinib Anaftafms d;imnnm
eft. Non enim fadla eft talisdiuiuitus Vicio in alia ciuuatc
per omnes generaciones.
ó Ferrartus ait a Vigilio Pontif in Clericorum numerum adfcri'
ptum, v t i & Vghellus, qui & a i ) eodem Spoltttnum Eptfcopn>n
creatumtrudtf. ntuterprimi hujusfecelfus & Clencorumcá:-
nobij meminit, jedvidt tur cum fecundo confundere.
p Pedelucum^ííto/w eft(tdemne quod hic ]}caolncum feriptor
apptllatihaudictmus) iuxta lacum Vcliuum i« V/nbriáyquem
abeoLacam Pedeluci/woí/o ítalt vocant, lago di Pie di Lu-
to, teñtbus Leandro, Blondo, Clnuerio.
C A P V T II
S. Laurenttj Bpí/copatra. éms ahdicdtio. ^
Farfeufe cosnobmm f m d d t i í r n .
6 £ 1 V m ea ratione annos feré x x exeg'íTet Laü-
^ « ^ r e n t i u s . n o b i l i martyrio vitam finiuit a S loan- 4
nes Antiftes Spoletinus. Clerus Laurentium,cuius ce- eligitut
lebris erar religionis fama, vno confeníii ei fubrogan- F.p.spolt-
dum elegit: ratam habmt elcélioncm Papa b Vígiiius ttntii,n-
annoDXLi, & fubdereoneri humeros, pías fubmiífio- uttH'i'
ne id declinanteni,coegit. Spoietina plcbs.é gente fuá ^ ^ y ^ ^
alfumi Epifcopum> non peregrinum aliquem, concia- ¿ i h ^
mabat oportere j adeotíiue aduentanti portas oceluíir.
Laurentms vir bonusac modeftus, vt arcén fe ingref-
fu vrbis vidit, pxifitis humi genibus , Deum precatus
eft, vt quoniam eius in terns Vicario obediendi, íalu-
remque hominum cuiandi ftudio, onus hoc fufeepif-
fet , Diuinam (uam fuper eo portando d c p o n e n d o ú é portaipr»-
voluntatem declararcc, Vix ea elocutus erat verba, ctbu¿a}*~
c ú m port^ vltro patucrunt.eoqueoftentoattoniti Spo- ru:
ietini,magno cum hortore be gandío eum acceperunr,
7 Laurenrius nnllam plañe pontificalis ofíioj par*
tem prastermiíit, adiduus in precatione, verbis cautus p
ac í i n c e t u s j a r g u s in t n b u e n d á eleemofyná, follicitus dignUF.-
ip omni opere caritatis ac í cligionis exequendo i pa- pifeopo
tiens in aduerfís.in commiíTo libí negocio fidelis.con- w t u t i b M
ftans ac firmus m Diuinarum legnm ac Conftitiitio-•^cmi
nilm Apoftolicarum obferüatione , promptus adfe-
rendum ó m n i b u s auxiliumiadeó miris 8c benignus,vt
n e m o a b e o n o n confolatione & alacntate perfufus
abfeederet , quantauis prelTus moleftiá eum adííTct.
Tanta illius bonitate5prudentiá,caritiate permoti com-
plures é populo, certatim ei poíleíliones, pecuniTis/U-
pelleiflilem variam largiebantur^vt iis pro arbitrio vte-
retur. Is parte donatarum iftiufmodí poíTeííionum re- fibi dona-
tentá, vtearum prouentu ipfe vi£i:¡tarct,quamuis per- ^ benl
pareé, familiamque fuftentaret , 8c fuccellbrum ali- ^ ^ " f ^
mentís prouideret , cetera in facrarum aedium orna-
tumi cultiilque Diuini procurationem i ac pauperum
fubleuandam inopiam, erogabat. Erat caelefti luce m i - tlárefcit
fificé'illuftratus ac mulns vifum reftituit, tnm cotpo- tniracutis,
ralém captis lumine, tum fpinrualem vítiorum caligi- »«^ellla-
neoccaccaris,'ali .¿jue fecit Diuiná vittute miracula: vt minat0
difiüs:
hinc exiftimetur ei datum Í lllurtimatoris cognomen.
81 Suum iam ánnoí; x i , menfes i v , dies vm.faTióté
paiíerat gregeitij cúm tranquillae ac quierac vitíe cupí- ^ p ^ p ^
/
diñe illeÁus, non fine populi móferore,impétralo Pon- tuj-e < í ^ .
tiffeis aííenfu,í/ Petro cuidam, viro fáníío , Epifcopa- cat:
tura cradit anno D i n , atque ad fundum Acutiamim á
Hh a in Sabi-
 364 VITA S. LAVRENTII
ÉXITA- in Sabinos fe recipit. Hic piorum hominum donatio-
LICO nibus admtus, remplumac monafterium conftruir,
LVP IA-
DeipariB Virgini dicatum : quod quia Farfaro flumini
COBrLtr,
INTERPR erarpropmqtium.Abbaria Farfareníis, vulgo DI FAR-
l.B. PA» eít appellatum. In eo ipfe monachilem habitum
A fumpíír, cum non paucis fecularibus, qui eius mftitu-
Tarfen fe tione vicam ducere cupiebant: hi eum Abbatem ele-
cctnobitim gcre, ac S.Benediéti Regulam , late iam per Iraliam S¿
condií,
alias prouincias celebratam , fibi cuftodiendam fum-
psére. Vulgatá fanótillima: eius ac fociorum conuct-
auclum fationis fama, opulenti quídam homines praedia, do-
mox viris mos, poíí'eíljoncfque alias monafterio donarunt: ar-
>.ii que ica frcquentcs eó ad vita: monafticae ekercitatio-
nes conHuxére, vt breui ampliílima extitetít probatíf-
íimorum monachorum congregatío,
a tnterfettus a TotiU militibus, colitur 1 <> Septemb,,
b Is S. Siluerio an.S} 8 eie£io,.per v i m intrufus, et mertuó legiii-
jnefubrogatus vttandi fchtjmatií cau/sd , deihceps opttrnui
Poníifexfutí, feditq, ad annum f i f .
c Vghellus tjHotjue Ilhiminatoris eicegnomentum tribüit, cuiui
eauffam nonindicat, licet fateaturclarummiraculti extttijfe.
d De S. Peno S. Laurentyfucceffüre agunt V¿hellus & lacobtl-
lus, & nos tx illu í 1 lünij.
C A P V T III
S.Laurentij obtttt¿y c e l e h r ü m e m o r m . Vaf*
fmfis ccenohvjfíattts.
tnoniur 9 T C T a t e t á n d e m ac merit s grauis, é vira mígra-
x l - d u i t Laurencius in eodem Farfareníi mona-
fterío, die 111 Februarij.anno C L X X V I . Corpus eius in
eccleíiá religiosé fepultum á monaqhis, dein íub aram
calüur 4; maiorem rranflatum, Anniucrfatium eius fcftum iri
vrbeacdiosccfi Spoletiná die infequcnti peragicur,
S.BIafíj folennitatetertiura diem occupantc.
- 10 De hoc fando Epífcopo & Abbate,iii Februar
rij agit Ferrarius in Catalogo Sandotum anno WDG-
laudaiusa x x v vulgato, hisverbis: Spolcti S.Laurenrij Ep. M e -
fcriptori- minit ¡Ilius quoque S. Petrus Damianus in epiílolá ad
bus & Nicolaum IÍ Papam. loannes a V cum eceleííam Far-
Vontifici-
bus:
farenfemanno ÜCCII dedicaíTet;, peculiari diplómate
cundta illius mcrnaftefij membra , bona , priuilegia,
d
h S- ThomíE Maurianeníijeiufdem Abbati ac reftaura-
b
tor/íConfirmauit: quo in diplómate appelIatS.Lauren-
tium Epifcopum fundatorem diéti monafterij S. M a -
riae Farfeníis in fundo Acucíano. "Gregorius mona-
chus Farfareníis , é nobili ortus familiá toparcharum
Carini in Sabinís, anno M X C V I I I fui monatlerij com-
pofuit Chronicon. In eo tradit S, Laurentium primis
forortm Gothorum temporibus éSyria in kaliam veniíle,cum
hubuit Su- í Sufanna forore fuá , Ifaaco & loanne cognatis, qui
fannam. iuxta Spoletium monachi fuere; Epifcopum Sabincn-
6 f c m f a ó t u m , eá fe dignitate abdicaíTe ; monafterium
Farfarenfe,in territorio Sabino, fundo Acutiano con-
Farfenfe
didiírc,eiiifquepriroum Abbatem fuiííe. atque ibi fan-
monafle-
rium euei' l é m o r t u u m : poft eius obtrum, á Longobafdis á c-
¿ bus Sedi Apoftolícab rcftitutis.
fum. uerfuni monafterium, ac demum Ibanne V Pontífice,
i á praedidto Abbate Thoma , e Faroaldo Duce S p o l c t i
refaratS. no impenfas prasbente, reftauratum.
e 11 Prima Gothorum rempora cenfentur ab anno
Chrifti CCCCXGIII ad D X X V I , quo omni fpatro, re-
in lealiam
rum in Italia potitus eft Theodoricus. Q í j o d ergo fta-
•venerit tuimus, in Iraliam veniífe S. Laurentium anno D X V I ,
S.Lauren- cum cítati Chronici fententiá concordat , cumque
tittsi S.Gregorio Papá , quilib,3 Dial. cap. 14 de S.Ifaac, S.
Laurentij focio, f c n b i t , Í R I Q R I B V S GOTHORVM
Goihotum
in Italia TEMPORIBVS, DE S V R I ^ PARTIBVS AD SPOLETA*
regnum NAM VRBEM VENISSE , ET VSQVE AD EXTREWA
fundatum PEN E G O T H O R V M TEMPORA PERVENISSE* idem-
4». 493
quc de fandtis Abbatibus / Spe & g Eutychio tra-
u dit. Euerfum eft regtium Gothorum anno í) D t i v ab
h Narfcte Eunucho , copiarura luftmiani luiperatoris
leletum
EPISC. SPOLETINI
duce. Falluntur, qui prima Gothorum rempora rcuo D
cant ad annum CDXXX.Venir quidem Alancus in Ira-
liam cum p o t e n t í s i m o Gothorum exercitu, atque vr-
bem Romam expugnauit anno CDX. at poft dies pau-
cos abfcellk.iPannoniamqne repctiitjvbi tune V i í í g o -
thi regnabant, qui dt inde Hiípanias oceuparunt. Itá-
liam inuaíerunt Gothi^iue OftTogorhi.ahno C D X C I I I ,
dudtu &: aufp'icíis Theodorici Regis,quianno D X X V I
deceílít. N o n igitur prima Gothorum témpora ab an-
no CDX duci debent: á quo anno ad DLiv,qiio Gotho-
rum extinétus eft dominatusjanni interceísére CXLIV,
quOt vixiíTe, conflicto narurs cur(u,íani5tos illos viros
vci ifímile non eft. Planior eft ac fecurior víajVt ab an-
no D X V I feré ad DLIV vixerinr, quod eft x x x v m an-
horum interuallum.
12 Porro Lauientius in anteferipto Chronico \ Sa- k
bineníis Epifcopus dicitur, c ú m Spoletínus fuent, vti S.Laaren-
vetera omnia monumenta confirmant: eumque vt tius Spole-
fuum Antiftirem femper habuit ac venerata cft dioece- tinus Ep,
fis Spoletinas aííeruatur corpus eius Spolcrij in S.Pctri
ccclefiá3aguntqueciues eius anniueríariam folenmta-
tem. Si quis ab Chronici fide recedendum non putá-
rir,dicendum erir,priusSpoletinum Epifcopum fuifle, forte poft-
pofteá ad Sabinenfem Cathedram tranílatum , ac de- eá Sabi-
mum hac etiam depoíitá dignitate, in Acutianum fuae nenfis.
dióscefís fundum conceffiífe, fundaíle ccenobium, in E
coque monachum f a í l u m . At fí immediaté Spoletino
dimiíTo folio cecnobium condidit, non id egit nifi fa-
cúltate abSabineníi Antiftítcfadlájquippein loco i u -
rífdiétioni illius fubíedlo*
13 C ú m S.Laurenrij difcipulMpfeque pofteá S.Tho-
mas & alij Abbares ac monachi magna vigerent vita:
fanóbtate.ex eo coenobio plures duótée coloniae,multa,
inquam, per Italiam ab iís fundara monafteria, Farfa-
farfenfe t
reníibus adftrióla ftarutis. M u l t i quoque Spoletíni monachi
Duces.Summi Pontífices,aliiquepotentes viri, multas multa ali-
ac magnas ei coenobio donarunt poíTcíIiones. Extant bi erigunt
vetera monumentajquas fidem faciantjpoííediíl'e Far- ccénobia í
farenfes in variis prouinciís ceclefías & coenobia DC -
L X X X I I I , vrbesduas , /Centumcellas cum fuo porta l
& m Alatrium, caftaldatus v , c x x x n caftella, oppida
m
x v i ) v i l portus, íalinas v m , x x x v i i i fuhdos,xiv vil- eorum i n -
las, molendina LXXX 11, pagos c e e x v , complúres la- gentes pof-
cus,pafcua, décimas, portona,atque alia bona. Multa fejfiones
c¡ in Vmbriá fuberant monafteria & eccleíiá:: in dice-
cefi Spoletiná monafteria duo.decem Ecclefíaej in Aíi-
íieníi monafterium vnum, Eccleíiae quatuor; dua: in
Interamneníi. Data deinde abbatia Farfareníis anno
M C C C L X X X V I I I fecularibus Clericis in C o m m e n -
dam, vt vocant; coque ¡ntrodiiíli monachi Benedi-
ótmi Germaniese natíonis. V e r ú m a n n o M D L X V I I a-
motis Germams,alios é C o n g r e g a t í o n e Caíineníí illic
conftituit Pius v Pont. Max. quibus pr^eft Abbas
dauftralis , huícalter Commendatarius , q u i í n o í l o nunc tm-
caftella ac plures pagos remporalcm ac fpintualem tnintitát-
iurifdícaionem obtinet: ampliffimis ahis poíTcflioni-
s Imh loaadésvi fuitifianno-joí datum efl diploma. Natn
loannes v zz lultj 6%$ creatui.mortuus efi 2. Aug.anminje-
quentts. A t loannes vi 15 Oáí.yoi creatus, mortuuseji 10 la-
nuarij 70 f.
b Colitur S. Thomas tarfenfis Abbas, l Maurianá Sabaudicd
ditwm oriu»dus, 10 Septemb. v t feribit Ferrarius inCatal.
SS. ítalia.
c íerrartus fcfiUt iuxta pradiHum monafterium Tarfenfe eum
fratre vtxijfe.-an Sanóia habeatur, ñec ipje nec lacobillus tradit.
d terrariusfettbit, cum diu vetuftate collapfum laciníTec, á'
Thoma an. 6 80 a fundamencis refc¿lam.
c Huncquoque í z i o a l d a m eius nomihis/ecundum Üucem SpO'
letinü Sanéiis aécen/et íacobilluS, v t i ad ¡ 9 Februarijdicemus.
f Agit de S. Spcfiue Speo, Abbate S.Gregorius lib. 4. Dial. cap.
Xa.fédnon ait e Syriá 'venifje : de quo ipjemet dubitat lacobtl-
lusadi% Martij i quo colitur.
g Colitur $. Eurychtusx3 Maij. Agit de eo S. Gregorius lib.j
Dial, cap.if, neciamen affent Syrum fuiffe, quod & ipje laco-
hilius
 líl F E B R V A R i í.
^ , hillusindfthiumysaeciti,
h /MODLIII.
Khegij obiit, dum Sictliampetit.
it IdemjMpra citataífctsbit S. Ptírut Damiahus.
D E S. P H I L I ^ P P O
Í.B.
EPISCOPO VIENNENSI IN G ALI. IA.
l u r i m i Viennenfem Cathedraín iñuftris
glRCI-
TBR AN. fanctiwoñü fa<e (plendore ortiarunt A m i -
(lites. Tres hoc ipfodte Fajiu adftrtpti, S.
Simplicius, deqiid tam diximns, S. Phi-
lip pus, íw/^/aaej/or Euantius. Memo-
raiur Philippus4p«íí loannem Chenu , Clauduim Rober-
Thilippus
yitnn.Ep' tum, loannemBofctujH, ¡óan. L t t t i r M i n , x x v Eptfcopuí,
x x i v apud Demechatem.
i Acia eius breu tter fie perñringit Ado m Chrottico ad
témpora Ttberij Conftamm imp. Philíppus Vicnnenfis
Epiícopus clarus rioruir, Cuius tempore monafte-
tium S. Andreae (ubtenotis Viennae condituma Re-
rinila Eugeni^Anfcmundi Ducis filia, atque fub teíla-
menco M a t n Ecclefistraditum. Nam aliud monafte-
B rium fuperiusS. Andrcaí, incolleciuitatis íicum iam
erat. Fundauerat enim ipfum beatiííímus Leonianus
Remil*
V&g'f**- temponbus SÍ Auiti eiufdem vrbis Epifcopi: vbi eadem
¡pfa Remila fub regulan difeiplmá nnerita fuerat. De
tnomíie-
5 Agito «^CWMÍV tebr. De S.Lconiano x v i Uouemb. cu-
nam *di-
ius & menttofit i lanuar. m Fita S.Eugendt cap.i. Saujfaius
ficttt
ÍLemúarna phthppó deuotis fuafiombus induflam feribit, vt
monaflertum tllud conderet j Í<I;»^ Remillam vocat, alibi
Romcliam, B ;/CÍHÍ Remiliam. patremverb eius, Artíal-
mundum vocant Saujfaius & Lituraus.
3 Annoregnt Guntramm ac fratrum vi,Chr'tjíi DLX V I ,
habitum efí Cortciltum Lugdunenfe n . cui Philíppus mterfuiti
6 primo loco fubfcripfn. Éatortius t o m . j a d a n . ^ j o n u m . i j
Intereíl p n m u m illud ejfe Conctltum Lugdunenfe feribit; quia prius,
Concilio tempore Sigifmundi Regu babitum, non videtit, quod n i m i -
tugdftn.x rüm prtmusi poftea edidtt Sirmondus. Philippi cdnctUifa i / -
//Hmewno j í u . Prima adnotatio.flfi/?. 16. vbi precipua Sy-
nodt receñfentur; & de hac quidem tfla habentur: Vigeíima
fricipitus tercia Lugdunenfis.in quá Parres x v m ftatuerunt Ca-
éiuíC ano- ñones, quorum audtor maximé Philíppus Vienneníis
nA auñor: Epifcopus extitir. At non hifi fex illius Sjnodi cañones ex-
(lant. Ea nempe ómnia defideramur qua de Salónio ac Sagit-
tario Epifcopü (latuta, quorum tamen caufiacóngregariprA-
cipué Synodum illam Ú u n t h r a m m s iujferat, v t i Qregortui
Turón, /tfi.j cap.io tefiatur.
4 C ú m detnde contentio ínter Guntramnurh & S i -
gebectum Reges verteretur,íwgM¿í Gregorius turon.lib.4
déin Tari- btft.Franc.cdp.+u Guritramnus Rcxapad Paníius o m -
jienf. 4 pro nes Epífcopos regm fui gongregat, vt ínter vtrofqne
face inter quid veritas haberet e ó k t t e n t . H i c ejí Synodus Parifienf.
Reges,
i v , hahita anno Cbilpertct & fratrum Rcgum x n , C h n ñ i
eonaocaío,
nempe D L X X I I . Quid pro Regum reconciliatione a£lam j i t ,
non liquet. Fattntur Epifcopi 1» conjiitutione ad ALgid'mm Ep.
Remenfem, cui primo loco ídem Philíppus Viennenfis fubferi-
DE S. EVANTIO, SIVE EVENTIO
EPISCOPO VIEKNENSI IN GALLIA.
Oft P h i ü p p u m , inqmtAdo in Cbronkd,
AN.CH.
DtXtXVI. Euantius, vir fandtns, Epiícopus Vien-
m ....
I ü FEBR. ia2 leuatus eft. Híc cuni S. Prifco, Se
Artemio Senonico, & Remigio Ditu-
S. Euan-
nVenfi , 8c cum alüs fanólis Epifcopis,
tius Ep
VienntnJ. * x capitula Eccleliaftica perfede roborauit. Quibus
confedit quoqueSyagríus Eduenneníis Epifcopus.vir
- funmiaí fan6litatis.
Jsbtudrij t o m . L
I Ciuítatem-vetrrem ktbethuftdr , qk* iuxt* Cintumctíla- Q
rum ruinas,portu etiamnum cUr*.
tn Alaciium, qut & Alctrmm. vrbs Htmicorum fttiti e¡ij¡ et-
iÁmnum ciuitas Epijcopalh, A h t t o ¡taltsJiUa, ,
pfit,fepro cauffis publicis,priuatorümquequerelis Pa-
t i i i a s c ü o c i i o s . Succejfum SynodiíndicatTuron.cap.cüato v
tíb. 4. Sed vt bcllum cmile in maiore pernicicatc ere- frttftra-
lcerct,eos audire peccatis facientibusdiftulerunc,
5 Dum Panfiii barerent Epifcopí,quef¡us apud eos ejl Pap~
púlm Carnotenjis Eptícopust in Cajiro t)uno,fua dioecefis opp't- promoti
dd,ab JEgidto Ep. Remenfi ordinatum Epifcopum Promotum intraalte-
quemdam, contra Cañones. Mtjfa ejiab iü ad JEoidium Con-
¡iuutio Synódaiií.vt Promotum ad fe euocarety a í f e i u m m i - ceftnor(i*'
1 1 < r n • ^ , r • natumEp,
neret, ne quam demeeps ftto Antifltti atn Ecclefu imurtam i r - ^ ¿ ^ ^
rogar et. Dederunt & ad ipfum Sigebertum Auflrafu Regem
litteroíjn qutbuí iftahabent: Nupcc non abíque conui-
ucmiá gloriac veftrae, fícuc credimus, euocau Paníius & S i g e '
venicntes.nouam inauditamque ordinationem in ca- btrtoR.
fttoDuneníl, parochia denique C a r n o t i n á , fadam ^r'^'f-w'
e n f\ 1 •» f eumdi-
tuilie cognouimus. C,)uam rem licct vix creaere pol- ye„^Af¿
fumuscimi confenfu g l o n á veftrae fieri potuifle , ta- £
men fi cuiufcutnquc prauá íuggeftionc praeucnti ih
HÍEC tam obfeaena 8c Eccleíiac vniuerfe contraria con-
fenfiftiSiabhuiufmodi fcandali dcfeníione finccritatiá
VcftríE confcicnciam expicris C^É. Subfcripftt Pbütppusi
pojl Sapaudum Arelatenfem,hií verbu: Hunuhs vefter P h i -
líppus reuerenter audco falutare. Pettinebam t u n e a d r é -
gnum Stgeberti Dunenfes & T u r o m c i , vr indkat Gre-
gorius Turún.ltb.4 cap.tf. & Vero iujferat idem Rex Promú-
tum ifthic o r d m a ñ . ítd TuronenftsItb. 7 cap. 17. Promo- quiordl-^
tus,qui in Duncníi caftto, ordmantc Sigebcrro Rege, nafteitra*
Epiícopus fuerat inftitntus, & poft mortcm Regís a-
motus fuerat, có quod cafteum illud cilet dieecetis
Carnoreriae; contra quem ita iudicium latuíti fuerat, morttm
vt preíbyterij tantum officio fungercturi acCelíít ad f u a m
K e g c m (Gantbramnum) d e p r e c a n s , vt otdinationem poa uarri
epifeopatus in antcdiólo caftro reciperet. Sed obíí- fyjfiút.
(lente Pappolo Garnotenas vrbis Epiícopo, ac dicence,
Ouia díceceíis meaeeft, oftendentepraercrtim iudício
Epifcoporum ; nihil aliud potuit obtinere cum Rege, p
míi ea quae fub iplíus caftn termino propria habeb'at,
reciperet, in quo cum gcnkrice adhuc íuperftite mo-
raretnr.
6 Quando decejfertt PJ)iUppus,mfquam tegimus.iüon po- quo anno,
iuit vltraannum Chilperict & G u n t h r a m n i x x i , Chrijít D & ^
t x x x 1 in viuis ejfe, cum menfe Nouembri eiufdemamú Con- obttru ?
éilio Mattfconenfifubfcripferit eius (ucccjfor Euantius, vt infra
dicemus. Di¿w V Í ^ ofeiíttí Philippi ftatuum Bofcius, ü e -
uraust Claudius Robertus, Chenu, m Febmarij. quo cHe euin
generali catalogo SS.infcripfit Verrarius, Martyroí Gatlicano
Saujfaius: abfoluü Sandlum prwuntiant Bofcius, Líe-
umis, chenu.
i Confundit h'tc Ado Conéilia dúo Matifcónenjíai qmbus
S¡Euantius iftterfuit, Priwum coacluní e(i tam pro cauííls 1,0
. •' rj' 1 ~ .. interejt
publicis, quam proncccauatibus pauperum, vt mpra- Conc Má-
fationedicitur,éx c u o c a á ó n e g l o r i o í i f t í m i D o m n i Gun- ti/can.t
thramni Regis, xxi regnteius, Chrifli n i m i r t m d • '»»í!í'
í x x x i . Interfuere Pri(cus Lugdun.'Ettantius Viemenf. Arte- •
miiis Senonenf. Remedius Bituricenf. Syagnus JEduorum ,
aliiifa x v i . S m c i t i í u n t Cañones w x , pleriquead ¡mefíaíem
H h 3 reruM
 DE S. E V A N T I O
Ave (o- rerum acperfenarum facrdrum (¡¡eclantes. Secundum hah't-
tum efl antio Guntrafnm x x i v , c h n j l i D i x x x i v , inter-
/ fuerum^omnes Epilcopi, quiin regno gloriofi D o m i -
ittm t . m Guncramni Regis Epifcopali honore fungebantur ,
vt dicitur in Práfatione. Ibi conditt 3c x illi prdtcUri de rebus
tecleftujltcii cañones, ab Adoneíaudati. Sed decejferat tune
Remedius,y/ttí K t m i g i a s , Bttur'uenfis Eptfcopus, fubftri~
pfiífa Concilio fucccjfor t l l m S.Sulpitius Setterus.
3 Inter dúo tila conctltai celebratum eft Lttgdunenfeui,
anno G t í n t h r a w m x x n , C^Í/ZÍ DLXXXII, c m & E n a n t i a s
fuhfcrtpfit. Btenmo poft, iuxta ímperium glonoíilfimi
Valentmo Gunthcramni Regís, habita eft Synodm invrhe Valentina
x ^8+. x Kalendaí l u n i j : é cuim Actü [ola fupéref confirmatio eo-
rum qitd tam tpfe Rex, quám bonae memoriíE iugalis fuá
AuftrecMdis Regina, vcl filia?eorum, DcofacratsE
puell«, id cft, bonae memoriíE Clodebergis, vcl C l o -
dehildis, locis fanótis contuliírent. Ei cjuocjtte confirmá-
íionicumaltU x v i Epifcopü Euantius nojierfubfcnpfit.
4 Cetera i l l m res gejlíe nos latent. Hunc e p opinatuf
Chnftophorui Bravvnus no/ler Euentium, ftue Euantium,
aut Auentium , quem Venantius Eortunatm^ Itb. $.ep.i ad
íorfan S. Euphronium Ep. Turón, fenbens, falutari bis vetbts iubet:
Euphronij Dominum menm per omnia dulciííimum, filium ve-
Ep.ttiron.
ftrum Euenrium , prn me mnlriphciter fupplico íalu-
difcipultM:
tan. Ní« efteur viri e.ruditiconie¿turam refellamus : fed nec
B
DE S. HADELINO PRESBYTERO,
VISETI ET CELLIS
I . B. Commentarius prseuiüs.
jf í C e l i a S. l í á d e l l n t J í t U ' S .
Unanto , ditionis Leodienfis ad M o f m
CIRCI-
T£R-AN. amnem nohtlt ac vttufto emporio, fefqui-
CHR. hone itinere CeÜA diftant, pagus infignisjn
DCXC. valle contigua falrui, vt tnfra tn Vita
I I I FEBR. S, Hadelint dicitur , qui adiacer fluuio
Cellenfis
Lsctia. O n t u r Lsetia (fine Letía, vt prómifeue Molanuí &
in A r -
duennd Mirausfcribunt.LeíTu Ftfenónoflro di¿tus,aliis L d c i a , v u l -
J>agui, go Lefch aut Les) oritur, i n q u a m w Arduenna. haud procul
haud Ion- Bullon'tOi tíwltify anfracltbus deuolutus, tandmt rupis Inatu
ge a Le- abforbetúr, tanto fragore* vt horrorem audiemtbus tncutiaty
feiaamne,
ac fpeciem quamdam infernt obiteiat. Duarum indeleucarum
c fyatto ad l U n m pagum denuo efflutt éadem ex rupe; tdemne
tamen,an altus explorari ddhuc non potuit: pale& emm comife
tis ingens, & alta idgenus, qu<t ad plurima milliariafluitare
in aquiifalent, [¿penumero inieíla fuere; necquá parte r u r -
fum emanatMlum a m n ü d u e r t i vefttgium potutt.tdem tamen
& pfiufquam fe terris condtt, & vbi e m e r f i t m m n . t á n d e m
Mofa media fupra Dtonantum leuca irtifcetar, profundus v b i -
que, & . f i a c c o U v t i velint, nauiumcapax.
2 Leucafereíadextra LefcUripa diHatpagus.quem Cel-
ias appellari diximus, a S.Hadelini celia ftue monafteno. Per
pagnm veib alius labiturriuus, qui infra Cellos tn Lefciam
inftuit. Locum tllum omnem ita HadeltnusBietlotius Presby-
amoenofi' ter Cellenfis in métrica S.Hadelini Vita delintat:
tu, Montibus cft v.-rllis quaedam praecin¿la q^uaternis,
Arboribus rhultis confita, plena feris.
Illius in medio niridus prolabituf amnis,
alio riuo
trrtguus. Q m non multipÜci commoditate caret.
Nec pecori rantúm, verúm Se cultoribus ipfís,
Vlibus atque aliis vtilis efíc poteft.
N o n procul indefiuir pifcoíum Leííia flumen,
Cuius multa bonis prata riganrur aquis,
Ac deinde plurtbus interiefiiá, ita pagum, tempíumj^ eius
S. Hadelino facrum defcnbit:
Prima fuitfbifan pagi Cellenfis Qf'g-O,
EPISG. VIEHNENSÍ
quofirmemus. Minús arridet, quodambigens (juártt Henri- Jj
cus Canifius, an Euantius vofler fit Euantius Abbas, cuius
eptftolamrecitattá^ Anttqua lefiionis.parie 2. contra eos qui
jangumem antmalium tmmundum ejfe tudteabant, carnem
mundim-j quales repertos ¡n quibuldam Cazfaraüguftae
partibus feribit.
5 0¿»í S . E u a n t i u s x i Cbildebcrti Regís Auflrafii,
ftue C/jr//?< DLXXXVI. Ua Gregorius Turónenjis Ub 8 £<*/>.39. obitt an.
Grauis tune prouinciam ipfam lucs dcpopulaca eft. j86.
O b i i c & Euanrius Vicnnenfis Epifcopus, in cuiusSe-
dem Virus Preíbyrcr dc Senatonbus, Rt ge eligente,
fubftituitur: multiquc eo anno Sacerdoium ex hoc
mundo migraucrunt. Idibus lanuarij obiijfe tradunt Lie- an 1 j 7a.
ur<tus.Bofcius,Ferrariusingener.Catal.SS & Chenu^quiper- nuariji
peram adidfirmandum Adonem citat. Refert eum quóque ad
tllum diem SÁujfttus in Supplem. Martyrologij ; fed a d d i t :
quem praecipué ob fanólitatis memonam colendum
indicantfacrícvcteresrábula dic n i Fcbruarij. Itáipfe eolitur $
Ado Vtennenfis Ep. in Martyrol. VierinsE S. Euentij Ep. 6c F*br.
Confeíí. Referunt eum eodem die Saujfaius in Martjrol.Elo-
ramm,Galeftnius ¿ r qutdam MSS. At Éeda vulgatus, M o -
lanus & Hermannus Greuen tn addtt.ad Vfuardum, M a r t y -
rol.Colon, exitifum anno 1 ^ 0 M S S . s M a r k V l t r d f e f t t &
S.GudtU Bruxellisi hoc eum elogio celebrant: Viennac S.E-
ucntij Ep. & CdnfeíTglorioli. E
I N BELGIO.
Hic ficjuidem.de q u o d í c e f e pauca iuuar.
Vallicula eft igitur circumdata monte quaterno,
N o m i n e quam Celias fama verufta vocat.
Sit licct antiquum, taráen eft venerabile rcmplumj
Cui fimul cft turris iunda vetufta n í m i s .
Gens animofa licet fuerit, bcllique perita,
Attamen HÍEC muirá relligione viger.
Reddere nam quotíes folenma v o t a T o n a n í i
p 'm é r
Conrígir, ad templum plcbs ntimerofa ruit.
Catbolieti
Si quis eant numerare voler/ortaílis eamdem incotat
Vix feier, & numero copia rtiaior cric. habet.
Indubitantc animo fidei feruauit auitac
Do6l;rinam,& veterum dogmata fanóla Patrum.
Haírcfcon rechnas cft deteftata nefandas^
C u n ¿ t o s errores eftque peroía nouos.
Noxia fpurcarum fngir irntamina rcrum,
Monbus Se cundis eft inimica tnalis.
Pagusin v m b r o s á q u a m u i s fit valle locatus.
N o n tamen o m n i g e n á eommoditate caret.
Namque dúo mtidi fontes dc montibus altis
Eífundunr gélidas per loca vallis aquas.-
Horum vnus Riuus S. Hadclini dicitur , alter ¿vic'mo ad
¿eptemtrionem f t m t e deftuens Limonius fons.
3 Haudlongt a pago arx vifitür perantiqua wod'ico irt
colle illuftrü familia de Cellis,^«íe Saronatus tituloornata, Ibidem
aepturibus Belgtcorum Procerum domibus iuníta affinitate, atxfami'
cum fortaftu velab heroicis Hits temporibus víanos babuiffet lia dc
Cellis,
popfttones, vel pofl nafta effet, bine ftbi cogmmeríadoptautt.
E/i Theodorici dc Cellis celebre nomen , qui reltgiofdi&
2 qua
folttaria vita fiudió canonicatum Leodienfem, opimum in p r i - 7htodor$-
mis ac nobilem, dtmifit, atque aliquot fibt iunftts fociis, Cla- etu Can<f-
rum-locum. vbi S.Theobaldi facellum erat, propter muros nict*) Leo1*
vrbis Huenfts expetiitjbty pie ac laudabiltter vtxit, atque i n - dien.
virpius.
ftituti regular is Crucígerorum quod nunc w Belgió^pmfertim
ad traftum Mofe, viget,ftiridamema iecit; tándem e m i t é r
annum m c c x x x v i , x v m Augufii deceftt, & ibidem fepul-
t u s e í i . Ita feré Crucigerorum Huenfium Chrontca memo-
rante Cbapeauillus tai. i de Epp. Leodienfib. Amot.ad cap-\ j t
M^tdij
 ir I F E B R V A R. I I .
A JZgtdtj AitfedviWs, fc'rth'á, á r m MC'CXXXÍV a loanm Epi-
¡ c o p o t u n d a t a m m o n a d c t í n m Cruciferorum in H o ^ ó ,
quod primum & iniriale cft tocias Ordmis.
4 Ceterüfn m m t n ipfum Cellarum pagó ítidiíu'm vt fu-
pra diximus,k celia fitit butíiilí tugurio.quod eo loa extruxit
molu'ttqj S.Hadelinus; (¡títpoflM i(lhic monuflermni condi-
dítxui & Celia: nomen, vi aIus altbt qüatitisíüiuís amphs ice-
hobüs,adh*fit. i d d m d e i n collegium CanonuoTiim, ( h^ud
Ijlhit compenmuíqHOtempore) wutatum. Breutartum Leodtenfe
quondum m u i m a d m Feb. Ltct. 5 videtur inmere, cüw fijwkbrúm
Cañoneo. S í n a ( i e ¡ m ttmacults tUtttirareturjum demum adilhus ¡mié-
fum cotte- •>
rem CanónicostlltL íollocatoi. I t a e n i w h a b t t : Cums i b i -
anteamo- dem íepujtt mcritis 6¿ m i n c i i l o r u m gratiá, Celícnfe
nttñtriúm poflt'á exnrrexu C^nonicorum collcguim. Vernm, vt
idem dupeamllus ¡td IcannisHocfctiiij l i b . i cap i ^ a n t i o i a -
uh ex Gbhmco GemblacenfyEcclcih S.Hadciini Ccllei»-
íis erat vna ex abbatiis $. Lambcrci L e o d i e n í i s : quod
m n f a c i l é alibi de vilo Canonicorum feculurinm collegio d i -
ftumrepenetur, «///' id antea regulartumfuerit. I d m ame
Chapeauillum fcripftt Moíanus tn Nataltb. SS Belg'j> & p o J ¡
Vttuwque Miráus. Et verh ampk tlU pojf¿f iones Hadcítnü ¿
¡ks.Hadi'
lino ere- p¡pino Ou¿eyGuiz,a,Beone ( y altié coüat&,an ad ipfum folum,
& non altos , iíihk Diuinomanapatos cultm, aleados perti-
nuerunít Vccoi.me.ríarioni^m^ttir Vit£ Aí{ftor,\n c o á e m
loco angment.iretur affedbus, Nififortafiü dubitare quü
poteft, cuiufwodi fibicollegas adfítuerit, Clertcdfnefeculittes
U ftue Canonkos.an monachosjpfe a prima átate, vt ettu magi-
fler Retfiacliis,.wonaflicii injlituttombus imbuím. Q u i d qubd
Vtfetenfes S Hude'im Canomci.vtt Molantu ¡ínbu.cyL pri¡Ti-á
fandatione vcrilímilius pntent (efe Benedidinoá faif-
fe, cum Cellae refiderent ad Laetiamj habeanrqae Ú -
ptrntíuni (ccularcn Abbatemi G a n o n i c ú Leodienfem ?
5 Euetfum tllud.atit vauftate collapfum eji, quod ipfi U -
iuer/tim menincoluip Canomci videntarXellenlemonafterium. S t a í
hunc.
ecclejia, inó^ea tnulm ?ripofituf£. I n acliuts colíiá lateré,
baud longe a. prnnárta écclefia.alta efl ddicula vbi ceüam p r i -
milm extruxit, atque erennticam vttam egit Hadelitm \ in
q u á i n hanc vfque diern repultnra eius cecnnuv;quam
fiante ndi-
tulá, & & ttús vemrati ¿liquando funm, Eam verh ddiculani, in
irentttA memoriam erémiticEE eius vitíE, vt Molantu fertbit, ana-
tugurio choretá inhabitat. Eam fanfif v i f i fepulturam itadeferibit
Biettyiw:
Membra íepulrurac Craddntur Frígida f a n í b t j
Ingenti p ó p a l o concomiranre pin.
fupra v¿- Eíl locas vmbrofns caruje reftiidmis inílar,
terem D i -
Q u i m rrito Ciyptam nomine tutba vocar.
iti/épuUü-
Sabiai;et hF¿c rede praedidto /ítpé facello,
tant.
Q u x mirñ populis rclligiorie placer.
Vine exangae loco curtiniacur corpas opacd>
Maefta pij populo fnnera Alenté PatriSi
q lllic non muitos lacaerunt oíía perannos*,
Q u r tandein tigidá cunóla leuantur humo»
Erigitar tamalus, lablato pedore,magnas,
Q u o regitur (andas qm manfcr víqae locas.
6 Haftemh de Ideo habitationis acfepulturá 5- tíidelifíi.
Múltiple* jj¡hc wiilttplicem Phtlippt Eerrarij ertorem in Annot. ad 5
fh.Fena- ^ ^ ^ j tn cA(alo£ogenetah SS.refutes. Hicfab difcipli-
ionfun- n.i)i«^M?f,Remacli Epifcopi vixir. Obiit Laítiis in Han-
deniu S. noniáj qaodoppidum .ilij L e l ^ n , alii Leaze nunc ap-
HaiUltm pelian dicunt. De eo Colanas in N it. SS Belgfj, &
CtÜam, Trithemius lib.j capoto. Corpus din in Celia S.Gille-
ni, vbi inccÉnobio piíEfuit •, pofleá Vifetúm tranfla-
tnm, ibi colitur. Itaille. Flecmirumeft hominem ítalüm
ttffiríiatn Uca Beíglj ríoftri minus exacle ajfequipotuifa. Quod Lcflen
"Ph Elandrtí dUttur, Gallts Leílines, Latine L f ííima, opp'tdmn
eft adTeneram amnem , intef Gerardimontem Elandria, &
, Album Hannofí't£,<fppida\ ipfum vero vinus f u ptouinc'uMm
k multis retro feculis controuerfum fuit, vti t o . i tlaridriá íl-
íuftratit, ex Meiero & Oudégeflto ofiendtt v . CL. Antonm
Sanderus. At quod Lenze, vel Lenfe Galliie apptílaíur op-
Lutopim pidu™' láííMf Lhtofa, duobui milltartbtís fupra Attíumin
fttgH/n, Hannonia Jiium, mcembus cdnns, pet bella & conflagra-
ú o n e m feré inpagum redadum, vttinNatal.SS. Belgtj
6-7
á d v i t i m S. BadiloHÜ VT11 Q í l o l r h fcrihit M o U m a , qm & AVCTO-
Baldftct Üoutomcnfts Cameracenfe Cbtúmcon citat I t b . i cap. l-B.
45 vbnfiu habentur: Eft monaltcnum quoqac Ganom- ^
coram.in ü o n o r e Apoftolorum Petn ^ Paaiij in vico
qai dicirur L a t o í a . q u o d cotiítraxit l ^ A m a ñ d u s ; & e(l
dtticS at batía : vbivir Dci vcnciabiüs Rauiiio reqnic-
fcit Titulut caputitjl: De vilIU Lutosa. A t L x n t s , vulgh £<r;iV
Li?ílies\ p t g u nligiojlgimum inonaflertum, adlleiprum „;cna/i't~
flamen in adueña plané Hunnom* parte, haud longe a Galltx rtum,
pnibus-.qub de wonafierioplunbtu aftum Vil lanuarij a i Ve-
mrdbilti Vatru ÍMdtmui Blofij, etuldem lot t AÍ battí, V i u m .
Dtmum Cdla S. G i i r n i óppidum eft & prrÁnttquufii wo- Cr!!*m$,
ña(lértum ad Huynan,flttmen.uner Montes vrhtm Haunomat G'Jltni
primartám & Condatum oppidum, de quo ix Oilobrü ad 0$%
S-Gijleni vttam & altbt d i u m m . Sed ñeque tn hoc menafte-
rio, quod vulgb extftirtiatur ( haudtamen (olido fonajsu ar-
gumento ) pnniutu S Baftltj aiulúe Grítcunica conflitutíoni-
l/m admtni(iratumy ñeque L<etiu , v b t p A u i ú m c i n a temporil
Ptpini Regís condítum cttnobium i f l , mque Lutofc bthttajft
S. Hadelintif l e g i ^ r , fed Cdlu apud Lefctam ftumen tn A r -
duenna \ qutbusex no}7íintbtts tftt feripíoh data errandi o u 4 -
fio. Minusexcufabtle ertarumi»onaLht Aure£ vallts* fute ÁL-
gidij,fiue aherws cmufptam.qui adeap.^ ílarigert annot a-
ttionem addidit qn£ extat th Cbapeauil'o, tn qtuí dintur, De
Aquitantá Giílenus Ccücnds tírtt^tíj/f/jy^ror, in quo
B.Hadélinas dilcipulasS RenVacliprafuir, "& ibidem
corpore q a i é í a t . Alia S¡, Gijlem alia S.Úadellm Cdla e|?. £
/ 71 S . H a d e l i m K e l i q u i ú V i j e t i : y e n e r a t i ó .
7 Ellis per fexceittos & qaadraglnta cnetter amros quie-
V-^Htf s. Hadeltm corpus, quoddmde Vifetutn an. M -
c c c x x x v m tranftatum. Ejl Vifetum leodtenfii dtmnis
Oppidum ad dextram Mofefluuíj ripam, Iraieéttim Ínter ac
LeodtuWimedtoferé (ttum meruulto ahvtroque duabusleu-
cü dijians: quod indtcart arbttratur M i r t u i tn dfutjione ifitef
Ludoutcum Germant* Regm & Carolum Caluum j bis ver-
bü: Lingas, quod de lita parte Molic ril:, & pertinet ad
Vefatum; Sirmondus tainen & Chefneus legunt pro Vefa-
to^Velfatum. Émt tlludanUo m c c c ^ x i v , qttontmitüm
D a n ú n i u L i t a r e mtidtt tn m I d . M a r t t j . Vti loannts Hoc- Vifetúm
femius Canonicus Leodtenfis qui annum tune dgebat ¿Vi ata- féff.p\
i ü j c r i b i t l t b . i c a p . i y f u i t * inquam, tuftc Ptfetum hrmatum ™*™r'n'
portis ligneis, afícríbus, & foiraris, ab Adolpho Marcáno
ÉpifcopoLeodténfi. Huc qtíadrtennio phfi, amo ntmtrúm M -
cccxxxf 111 migrdrunt Canomct Celletifes, eoq^S.H^d lnú
Corpus deportarunt, Rem geftam tta narrai idem Hocfemius
l i b . z c a p . i ^ . V d d e c i m á d i e eiaídem ü d u b r i s , in die
C á r d a l a : Virg'nis, t r a n í l i r a m vA\ corpos B. H i d e ü n i tranflat/.
Celleníis.Cam feóllegio x u Canonicoritm.Viícti, ínm « Canoni-
proprer ryranmdem Aduocati l o c i , qm (licitar Do- cifS.Ua-
minus Cellenfis.tum propcef fauorem Viftrude dono cifl'mrcJ"
muro lapídeo c m d i . Q u i dic ad perpetuam reime- J"'**
m ó n a m hos versús eompofui:
A n n ó ntnlle, c tet D o m i n i , qnater x , d ú o praeter,
Gaúonici la:ti Gam Patronnque Vifeti
Cellcnfes eíbs tranílari j Cordilla teítis.
á t s n o u u s h f c hofpcs Hideline facer, miferó fpes.
8 Cauffam moduiíify huitts tranjlationü ita 'exponit
loannes Chapcauillus Annot.lacl ciíatum Hocfemijcapiti, ex
Chronico Gembldcenjh Mota eíl diícordia ínter C a n ó n i -
cos S. Hadelini & Dominum Cellenfem. Mam diftas {^¿itoci-
Dom rtuslibertatem eorum Éccléfiíe defraudabat, &
pra:di¿los C a n ó n i c o s vltra modum o p p r i m c b a t . C ú m prtmenti)
Vero Eccleíia S. Hadelini Cellcnfis efíet vna ex ahbanis
S.Lamberti Leodieníis,Domini C a n o n i d coníilio víi,
ferctrumcu'm éorporc S. Hadelini cldm fufeipiíntes,
ipfam Leodium tranftalerunt,in eccleíiáS. Lambcrti
coilocántes. Q i í i r e Adolphus nofíer Epiíeopus & Ca-
pitalum Leodienfe itlter fe fu per hoc coníilratn fía--
b'aerunt,- quid ¿gerenr. T á n d e m ad inaicem concor-
dati funcqaod di¿lum feretrum S.Hadelini cum Ca-
nonieis praedidis rransferrent apud Vifctum: qaod &
H h 4 fc.durií
 368 DE S. H AD EL INO
AVCTO- fadum eílj&'tijncibi fatftacllEcckha Canonicorum.
RE l . B . Tune remporís Viíerum nouis ajuris & turnbus fuper
^ ripam Mofa:, ab Epiícopo &c Ecclcfíá Leodieníi, val-
labatur. • Confeííoris. MS.Kalendamm Ord-Benediftim : Ipío die
^ Cofml'm Santptt Leodij ad S- lacohum monaibm
Benedifiwiu, a Chapeautllo cuattu> f m h i t vtjitaium ab Epi-
•vlfítatA
[copo & Cunonicií Leodtmfibus ftretrum , i» eoifa repmum
fmjfe corpuí S.Hudeltni: Brachium folum, inquit, corpori
ckfecu}c|uod in tnonaílcrio Stabuienfi honorificé vf-
que ín prsefens conferuatnr, ante nuilta annorum cur-
licula illuc iXAnñdwm.ExijímMtítr bic Siriptor^it i n B i -
blioihecá Bdguateftatur Valer'm Andreas > circiter annum
Chnjlt MCCCCLXI ohitjfe. Os ítem brachij S l l i d t h m af-
f t r u a n dicitur Hubltnij vltra Clmeuni opptdum. Cellum
maiortuíltfiá eft osttbtt, ahd e m telu¡iÚ£ tn eremitua ¿ d i -
tula U m m e r e porro Tranjlaiionú corporü complttres altj
Scriptores; chapejutllus in Annot.ad cap. 51 Hangeri, Fran-
cifctuHar£m tn Compendio V i u r u u i SS. Confiatmnm G h i -
mus m Natalfbut SS.Canonicorum, Molanus in Natulib, SS.
Üdgtjt MirtusinFaftü Belgtcis; qui lamen ert.nes fallumurt
dumenm faéiam fcnbum a n n o u c c c x x x v n , iuíji dtfer'té
fcnbat Hocfemm conngtflt (¡uo anno dies x n Ottob. i n f e -
nam feciwdam wctdebat, ac fulicet Huera Dommtcalü erat
D ; q u o d i n a n n u m M C C C x x x v \ ¡ i quadrat: quareMiMUS
in Chrontco eo anno nfert, & Molanus w Indiculo SS. Bel-
B gtj- a i VVtonm Annot a d \ i \ Vtbruartj.
I o Con/innata tji butus TrunjlationU memoria x i Ofto-
hiü in US Florarlo SS. bu verbu: Traoflatio S. Hadeíini
Cpnfcíííiris Lcodieníis M c c c x x x v i n . l i e m ^ in Cata-
Anniuer logo gemralt Ferrartj, at rurfusnon fwe mendu ; Hoc die
Jan a rsi Tr.iníl TÍO corponi S» Hadelim Confeííoris ex Ceilá
memorm S. Gíflcn1 in H a n n o n i á , Vifctum in Brabanná ad M o -
I I 0¿?.
fa ni. Ñeque eniw in B*abantia pfomnciáfittm eft Vifetum,
ñeque e Celia S- G i p n i . Hannonu oppido > verüm e Celia S,
^ tnenfe
Heptembri. Hadelim, pago dittonü Leodtenjis in Ardtienna. tratijlata (a-
c u t e l i q u u ¡ u n t , nec denique {quodtn Annot. addir.) an. M -
ecc XMX id contigít. CellenjesTranjlattontrn celebraniof-
fiao triplici, Dominica intra 0 ¿ l a u a m N a t m i a t ü Detpart
Virginu.
I I Cur veri Hocfemius, quod die S. CorduU comigtt, i d
vndeumo Oclobrufaftum fcnbatjjaud fatü aJftqumur.Co-
andieS. S. CorduU XXP Oftobrü ; at ñeque inmodetno Leo*
CorduU dienft Breuiario ñeque m anttquo,quod an 15 zo editum, vlla
facia}^ $ CorduU v e í x i V e l x \ i , Oétob. mentiofit. Biet ottusxxiv
o s , tratijlationem illam vult conugtp, caujfam^ migra-
ítonu leptdé expomt 1
Tngmra o ¿ t o annis lapfís port: mille trecentos,
O d o b r i í q u e dies bis duodenus erat.
Vifetum Corpus Lcodino Prafule Adolpho
Transfcrtutjveluti feripta vetufta docent.
C u n d a fimul veneranda migrat colledio CIcti
Cellenfis. Cauílas L c d o r amice rogas ?
M u í a cur metuunt animalia cunda leones ?
Lanígera exofos cur timet agna lupos í
Cur fugir accipitrem volucrum genus omne rapa-
cera?
Ér pullus railui cur timet iníídias ?
Bcliua curpifees agitat balsna marinos ?
Ranas tur Huidis árdea rerret aquis ?
Vna & fola datur cundis refponho: N i l eíl
In viuis, quod non noJciaquaeque fugir.
P r c í b y t e n s orbata fuis Ecclefía quondam
C e l l x a ; atque tribus vix fuperefíc datura,
Prtter Prapo/itum dmalijfurít in primaria ecelefia, quorum
vnus Plebanus, alter SacelUnus: qturtus in adicula minore
tremtta, & ipfe Sacerdos.
i í Antiquipmam porrh S. ¡ladelini e p veneratiomm
patet ex Adonü vetuppmo Martyrologio M S . in monaflerio
Hatatls S-Laurentij Leodijjn c¡uo ad m Februarij\ vti & in Marty-
ceUbrisin rol.Ecclep S.Lamberti ibidem.tfta babentun Et S. Hadeli-
Martyrot. ni ConfeíToris. Eadem babetBenedióius Dorganius. Her-
wannusGreueth & M a n y r o l Colonu edimm a m i ^ o ad-
á m : De Aquitaniá. VVion: Apud Vifetum S.Hadclini
CONFESS.
Confeíf. Ferrarius & Menardus: Apud Vifetum ín Bel- £)
g i o ^ & c . Molanus: Apud Vifetum oppídunijS.c^'C- C4-
nifws: In dicione Leodicníi, oppido Vifero, S Hadelini
S Hadelini monachi Scabuicuíis, dilcipuli S. Rcmacli
Ep. Andreas Boeius nojler m Teutónico M a u j r o l . Cellse,
S Hadelinus Conf. diícipulus S. Rcmacli. Galtftn. A d
oppjdum Vifecum, S.Hadelim Conf. rcltgioíx vitaeíc
rerum diumé admirabilicerqnc geftarnm laude cele-
bns. U S . Florarium : In oppido Viícti mxra Leodiumj
depofuio B.Hadcimi Confcír3 Iclflioncs. Hic fuit d i - N
fcipulus S.Remacli,xVii Traicdcnlis Epifcopi.Mulic-
n mufae rclhcuit loc]uelam,& plura mira fecit. Baldui-
n m VViílotm noñer: Ccliis vico iuxta Dionantum, ob-
iic S.Hadeltnus ConfeíTorjAquiranus, Stabuleti difci-
pulus S.Remacü.Corpus eius portea an.McccxXx v n ,
(imo f e q m t i , vt fupra ojiendimus ) t ranfla tu ra c l i Vife-
tum, dicionis Lcodieníis oppidum4 vbi qafefeit. Agit
deeoquoque Sauffam, in quo cor rigen dum, quod Vrfetuni
pro Viíeto pomtvbique : agunt & altj mfra citandi. Q u i
Martyrologium Romanum Gallué ver¡um , & ampltatum,
Leodijedidtt a n . M V C x x i v , hoc dieTranjlanontmS.Hadt'
Imi celebran a Vifetenftbus fcrtpjit; perperam: natalU htc eí1%
Octobn facía Tranjlado, Vi aniedi¿ium,
§111 yttaS.Hadelmty&alwnmiaNot-
gero E p / c r i p t a .
Itam S.tíadelini dtfcñpfitmhts e M S . códice, P»i-
tronorum Malmundanenjium geíla continente, v i t a v n d i
loannes Gamanfius nojler. Eadem extat i n vetujlo codke mo- cd$ta i
naílenj S Lauremij Leodij , &• CtUis tn IX Lefttones dtftri-
buta. Eadtm tam a m é ab Henb. Rojvvtydo ex alio defcrtpta
códice erat. Auñorem eius extfiimamtu ejfe Notgerwn Epj-
feopum Ltodtenjem. qui abanno CMLXXI a d x Aprtl. u v u £ a m f t r t -
illt EccleJ¡£ prafutt. Alta quadam e m [cripta extant; vt Vita ^ £ ^ í '
5 RemacliEptlcopt n i S e p t e m b r ü , V u a & tranjlatioS.Lan- ¿ ^ ^ y :
doaldt xix M a n t j ; & f o r t a f i u qudt, ab Harinero Lobienfi Ab-
bate edita,0" expolua Gefta Eptfcoporum Leodtenfium.
14 Fuit jane Notgertu egregté doélus ac p m ; de quo ifla
prttduat m Chrontco Lobienfi luicutnus Abbas: Cums ani*
mi dotes & vnturum (ummam íi pergam dicerc,cjuo-
niam adhuc íupcreft,adulan'videbor Vnum procer-
to dicendura eft; q n ó d fit, in cjuera Spintus Del do
num í í n g u l a r e c o m u l i t ventatis & fidci. Anfelmus Ca- virdoRm
nonkuscap. 50 omm morura clcganná iníignitum vo acprubw,
car. JEgidtus Áure& ^//w áií.nobilitatcm generis feien-
tiá & mcnbus liluftraíre , á litterali í a e n t i á mo-
rum quoque ornamenta accepiíle,& in vtráque difci- F
phná laudabilirer promotum , de ícholis ad palatiura
transfern meruiílt- (¡rc.Verüm quo amwi ardore ¡iudia lit*
terarum c u r a n t , tdem cap. 55 tta coimnenwat Anjelmus:
Quanta fuent 1II1 in educandis puens, í t h o l a n b u í q u e
diícípiinis mftruendis follicirudojhinc roaximé proba
tur; quod íemper, dura in vía pergerer, longé feu pro
pe, fcholaresadolcícentes fecum ducebar, qui vni ex iuutntuiit
Capellanis fuis ex ardiflimá ícholarum parerentdi- inflituen-
fcipliná. Quibus etiam librorum copiara, cura cetc- dAftudto-
ris ícholanbus vtenfilibus.circumfem faciebat: íicque f1**1
íiebar, vr quos rudcs & illitterarosá clauftro abduxi^-
fet, i p f o s q u o s p n ú s m a g l f t r o s habncrant, in lirtcra-
rum eruditione , redeuntes foperarent. Pergndeinde
cap. 56. Huius eruditionis occaíionc. plunmi corum,
etiam in rci/gionisac fanditatis difciplma circa eura fondt
intanfúm profecerunr, vtidoncifierent redores Ec- multitx
clefiarura. Recenfet aliquol egregios Anttflites fub eiusfor ti^difii-
tnatosdifciplin^ Gpntherum Saltsburgenfem s Rothardum ( y P^na^-
E r l u i m m Cameracenfes, Haymomm Virdunenfem, Hezelo Cfrl\^*'
nem Tullenfem, Adelbodum Vltraietlenfem > Durandum
Leodienfem & c .
15 Cum tanto (ludia Umentuth pietate & Uiteristm-
b u c n d t p g r a r e t m g e r u s > quoseruditim putiameiaudie- do^os^

A bat, eosfingulari fauoreprofequehatur, iaut11ín f a mF E et'um
itum B R ftri.quám
V A R veíiri
fuam adoptabat. Floiuerunc his temporibus apud nos,
inhumo- wquit Fulcuinus in Cbronuo Lobienfi , ftudia iitterarum,
nachosLo- qaibus edifcendis opcram dances opmatiílimi jfuéie
hmjes- Scaroinus, Theoduinus, & pcrípicacitlnnus horum
Ratherius <&c. Quure cüm huim R t t l m i j teiimü , turbttÁ
res Lobienfjum ejfén[> tpleá^ Fulcmtm Abbm loco tnotus; Noí-
gerus ipfo {iatimjut eptfcopacttí exordio , cuocatis Abbati-
b u s j ^ c r e n f r i d o vidclicct a Stabulaus, &¿ H c n b c r t o
ab Andagmo, cum aücjuibus Fracribüs, p d m ú t h cón-
quiítü rpirationis exordia qu£Thc,inuciKa truti^nat & difcutit,
Abbati difcuíTa deinüoi indicio vtirur; vbi pcrfpexir bmnia cí-
•jptilcutno fe fnuola, Fiatres Abbati reconciliar, ipíam r c f t i t u i t . .
reconctjít- ^ pace nobis,per De) graCiani>Nothgero agente, fir-
milficná collaca, Dnminns Epiícopus Leodium reuer-
nrnr. H&C Vulcuimu. Cuius Continuator aliad collatuni Lo-
hknfihm a Notbgero beneficium hatrat : Immumtatem
Eccieíise noítras, íuggerence Domino Epifcopo N o t h -
geroab Otbone Imp.de nomine n innoaairi primam>
immtm- poíleá eodem Epifcopo agente, á íoanne Papá audlo-
tatem& ritafce Apoftolicá confirmari obtinuit Abbas Fnlcui-
¡iberam nuS. Ex qno cnim Franco de Abbate Lobieníi in Epi-
sleñtonem cCOpUm Tungrenfem vel Leodienfem promotus , a
eoticedit. j^ege ^r^nipho abbariam epiícopatui fuo obcinuit ,
J5 fub Epifcopis vfque ad Earacruni fuccedentibns , res
noltras per Prarpoíitos & Decanos, quofcumqne Epi-
fcopi o r d i n a í l c n r ^ g e b a n t u r : per Mothgerum auccm
éiufdem Euracri fucceírorem nobis conceíTum , Se i
praefato loanne Papá conhrmatnm eftj vt ficut ab i n i -
* tio vfqnc ad Franconcai, ¡ta deinceps Abbatem ha-
bere deberemus & c .
16 Ex hoc fibi ¡ta caro virtutuni & d o t t m a tyceo tíari-
gerum,fiue íiertgerum monachum, ftudiorumvelfuorum fo-
c m n velaltenorumformatorenhadfciuitNotgerm. Dequo
idemFulcmm C o m t m a t o r : Apud exterosenam «Scvitá
nurigeri & ícientiá clarns extitit. I n t a n t ú m enim prxdióto ve-.
momchi nerabili Epifcopo Norhgero carus & familiaris tniri
eperavti- vc non foUim in dome(ticis vel Eccleílafticis rebns/ed
tl*r: io palatinisquoque negotiis, quorum runctemporis
praecipuus erar exccutor.idem Epifcopus incer pnmois
eum habueric. Nec in Loth inngiá folum , fed & in
Italia,vbi Ochoni 11 adhuc puero regnum praeparabar,
ciusobfequiis & coníiliis vfus fuen.ti NÍ/J</ igitur m i -
rum, Notger'topera altcjua Rangero adfcrtbi, qm ei velut a
commentartu erat, er fortafts [cripta etus expoltebat &
tméndabat, ac núrimlla , qu* fuo ñólebat Epifcopus, tpfe pro-
prto nomine edidit. Eulcumo Abbatt an. c MX G mortuo, idem
fuffeftus efl; oiííí x x x 1 Ocl. MVI 1, feptmió pofl Notgerum
C menfe, non fine fawa miraculorum. Sed deftngultsNotgeri
fcnptii videamus.
17 Twíiüfrt fcñpfu Vitam S.Remacü vt patet exepiflola
ad VVerenfrtduni Abbatem Stabulenfem y qu* í t a t n c t p u :
Notkerus, quem, ac (1 ind'gnum S. Manae Sanólique
Lamberti mancipium , príedicañt ramen Epiícopum ,
"Werinfrido venerabili in Chrifto Parn ac Sacerdoti
ferihit Vi (alutís £Etcrn2B fubfídium. Ó m n i s anriquitas, vr au O-
tamS.Re- ratorurn tnaximus & c . Jíu'tc Vita apud Surtum fubncttur
mafUEp. 1 ^ rttiracuíorum S.Remach.in quo banorum <« Galliam t r -
rtiptiones mentor¡intúr, ac vafi¡tcalamttates, quarum fe jpe-
ciatorem fmjfe Auftor oíiendit. Quod Gerardum loannem
V o p u m , cetera aecuratum , impulit, vtPixtjfe Notgeruní
hmc feriberet fub Carolo Crdjjo, qut a n . D C c C i x x x córa-
natuS) D C c c L x x x v m obüt \ ac protnde duosNotgeros
leodíerifes Epifcopos flatueret Verüm tempere Carólt C r a p
aut Arriülpln Impp. % monaiho Stabulenfi amnjmo[cripta
jooiiftnié efl S.Retnaclt Vita,qu£ mcipit: Oriundos fmt Aquitan\aí
*nteaba- partibus vir ventrabihs Remaclus. Tura hbri d u ó m i r a -
lujmpta tuiorum ¿i, eodem feripti Au¿lore hoc exordio i Poíl cxple-
euliitum íum namque g l o n o í í í n m i agoms ó m n i b u s leculis
faéhi laudabilcm triumphum , quo depolito carnis indu-
mento,immarccfcibilcm glonae idem naftos eft coro-
nam. H m eft Vita , cuius in tila ad VVerenfndnmepiftola
memlmt Kotgtrus:. Gbtulifti hbcllum de Vicá tam no-
369
I I ípecíalis
, Patroni, D o m í n i fcilicet Re- AVCTÜ-
macli, conqueftus propcer incuriam camen prxdeccí RE 1. h.
forum vcftrorum breuiüs quátn vc res poíhiJarct pro D
mignitudine geftorum cius eííe ^eruditam : íimulque ^C*^**"
viius es, vt nc dieam precari, íed potáis exhortan, vc um
eam non modo cxemplari, verúm aliquanto ¡cpidiñs
mandarem p o l i r i , tuni quód gcftorum iliius ahunde
fumptorum ílippetat copia , tum quod temporum ,
quorum diucríicas nuiic máxime ícito opus c í t , ex
chartulano vellro non deílt notiriá,
18 Scripjxt ptécterea IÑotgerus S. Landoáldi Vttam , ac
TrünjUmriem ex vulá VVtntershouio ad Gandamcaftrt
nobtum.fiue S Buuoms. Cuius lommemaríj hic tttulusefl m
vetuHiflimo M.S. codue S. Bauonts: Annoratio N o t k e i 1 Vftdm CP
fánótiE TreieCtcníis vel Leodienlis ECCICIIÍE Piaíiutis , 1Ct*»fl**
íuper Tranílatione íanéii C o n f e l í o n s Landoáldi Ar- t t m e T j
chiprcíbytcn, í o c i o r u m q u c cius, Epiflolavíto ews ad ^
VVómarum Abbatem & moñacbos Gandenfesdatu x. 11 Ka-
lend.Iulij,anno Dommicae Incarnacionis DCCCCLXXX.
Ind.VÍ 11.imperante Domno Ortone polt morcem p.t-
tns a n . v m , epilcopatus ipfiuí TÑotl^ert an.ix, ;M incipií:
Notkerus, quem, ac íi iñdignum i . M^itiíe Sanót^que -
Lamberti manCipnim , ptísdicant tamen Epifcopum,
^ ' ' o m a r o venerabili in Chrifto Patn & Fratribus rogante
Gandeníibus, omnibuícjue quocumque locorun) po Womaro^
litis fidchbus, híEC non obliquo oculole¿turis(pcrpe -,4*-s--8**
tuuacem VÍCJE cíeleftis. Po{tulare,im6 exhortan facíil- ^0',íí,
tatulam noftra; modicitatis,Patres rcuerendiílimi non
dubítaftis,vc ex mirabilibus feculis ómnibus & gciui-
bus pr2Edicandis,noftris diebus, etíi íímus indigni,no-
bisquidem manifcílaCís, vobis inínpcr praerogatis, iri
T r a n í l i c i o n e Sanóli fcilicet Landoáldi Aichiprcíby-
teri 6c fociorum cius reuelatis ; quiavidelicct ex no-
ftrá clati dmeceíi, veftto, praeordinante Dco^eífciunc
iunj debeamus,quantum ad nos vfque fama vulgante
pocuit perferti, omnium, imó veftra: íatisfacere peti-
t i o n i . Et pofl plura ^ confimúta tii qud in epifióla ad VVeren-
fridam Stabuienjem bábenturifm fubdu: Icfum ¿k (andos
Angelos eius, iudiciumque futurum tcftamur.nos pa-
rum aliud híc pofuiíTe , q u á m qua» aut a P r t í b y r c r o
SarabercOjid fan¿té luranti, á vobifqi)e(vt ipfe rctulit)
fortiterper Deum & horurn menta Sandorum obte-
ftato,audiuimuS; aut in feripto veftro nobis delato fi-
dehter mandara reperimus; exceptis dtímcaxat iis.qua:
ex Epifcdpali noftro decerpta , huic ícheda? pro tem-
porum racioné videbantur congruenrer pr£cponcnda.
Quod Epifcopale feriptum vocat.id ejfe viditur quod dege-
Jltí Epifcoporam ab eócolleftum mox dtcemus.
19 tn illa tamen de S. Landoaldo lucubratione operam
Anttftiú fuo locaffe Hangerum, colltgere eft ex hiflorta eiuf-
dem Tranftitionu, quan^qui ínterfuít, monaclm Gandenfii
tonfcnpftt; vbi iíia habentur : At vero Dominus Abbas, huquo.
tantis benchcns viiis, gracias omnipotenti Dco repen- ^«fi liíiT*-
dit. Nec multa poft, infpiraríte D o m i n o , pro cautela gert0Per¿
fiuurocum,feu,quod veriuscft,pro maion gloria Sap- 'v^'iii
¿ t o r u m , Priores noftros fuprá deíignatos, ad venera-
bilcm Epifeopum Leodieníis Eccleíiae mittere curauir,
fupplici precatu efflIigicans,qaatenús de cranflatorom
Sanótorum rehquiis qua-que digna per Clericos fuos
inquirerec, & illi vencacem de iis ó m n i b u s renuntia-
fenc in feripcis : q u o d , D o m i n o donante, extcmplo
completum eft. Nam reqmíiti in Synodo plena Sa-
cerdotes 5¿ Clérici vndique confluentes, quanta aií-
dierant & fadh viderant de Sandis noftris miracula,
ore confono coram Epifcopo fuo proferebant.Iubenr
te itaque eodem eximio Pontifice, ibidem miracula,
qnse diuulgaueranc, funt colledía , & per D o m i m i m
Hcyngerum Dida[calum,ae muficac artis pentumAMc-
uiter quidem , fed íatis diíercé ac luculento fermone
funt deferipta, ne: non & ipílus Epiícopi funr a t i d o r i -
tate roborata •, infuper íígilli fui impreflione munita,
atque D o m i n o Abbati ac ó m n i b u s Fratribus G t n -
4cnlibus fidclicér miíTa. SinnliA fere proferí k i r m trí
 37o DE S. HADELÍ NO
AVCTO- Nͻͫ ad S'igéerti Gewbfac.Cáp.iiJ d i Scnptor'ibus, & Va-
Kz/ \ ' B k r 'm Andreaí in Bibltotbua Bélgica ad m m t n Harigeri. Sed
^ ftue b t ñ o m m tllam fcrtpfit Notgerus> limamt Hangenu- fiue
hiccowpofutt, & i l U n i m f m t ; nomine lamen Epifcopi miff*
Gandenfibm vulgaia^ ejl: ñeque emm de Eptfcopo tanto^ fuo
Patrono loquens Hangertu, ac (i indigmim appeUaret.
10 Demque gefla Epifíoporum Leodienfmm adfuam vf-
que ¿etatem collegtt Noigerm. I d qu'u a, Stgehmo & Triihe-
Getla Epp. m o non eft traduum, Mir&o & Valerio Andrea non proba-
Leodien- tur. Ajferit ipfemet Notgerus tn epijiulá ad V Verenfndum:
fium, N o n eius modo, cuius meminimus;;w<j///r,Sancli vide-
Jicet Rcmacli, verúm cetcrorum nolha: Scdis Pontih-
cum rcmpora & gcfta, quae vndccumquc potnéró
corradi, ad noftra víque témpora colicgi; Se cuins po-
tiflimum anhelabas dcfiderio, Vitam indeexceptam
votistuis porrexi. H¿ctüe, in quem (vtfupraex Falcttinó
retulinm) Spintus Dei donutn íiognlare contulerat
veriratis & fidei. Verümquia I w i p f a epijioU prafixaeji
GeJIü Epp. Leodienf. Hartgen nomine editií, verifimtle nohis
fit,non modohuimfortapu opera vfum tn Vita tila confirió
benda Notgerum , fed qud, coílegerat de ommbm ad fuam vf-
que £tatem Epifcopü, et tradidtjfe Imanda, & , vt videretut,
edenda. Et cene cüm omniiim ommm gejia collegijfe fe Not-
germtefletur, H a r i g e r m n o n n t f t x x V i i commemorat \ pofle*
r i o r u m x v m , qui ínter S. Rtmacluni & Norgerumfede-
quorum
pars expo- runt, videtur perficere hijionam non potuijfe,aut edere noluif-
Lita edt~ fe, h a de aliu Harigen luctíbratiombm Fulcmni Conttnua-
taifa ab tor y recenfttü nonnullis etití fcrtptis, a i t : Ec aliaquoque
Hangero;
g compoíuir, fednonexpoÍLiir.
11 N««c cur Vitam S. Hadelini arbitrewur ab eodem
Notgero fcrtptam, exponendum, AitcÍ9r,Leodienfem fe Epijlo-
VitamS. pum fuijfe^íiendit cap.i.mtM. Delegauit ülic qooque ex
HadtUni. rcditibus, ve rcm Eccleíia; noftra?, villam qua: Mons
Francheri vocatur. tiequt enim probari poteft Menardi le-
ftto, vt Remenfis Eccleíiíe vihlam. Accedit quodeadem
ferépnfatioefl , qua V i u S. Remadi. Atque id familiare
Notgero efl : ita caput i Vit& S.Rmacli, primmcfo S. Irftt-
doaldi, eodem modo ordttur; Francorum regnum á íui
principio femper mfarigabile & c . multac^tn epiftolaad
VVomarum Abbatem Gandenfew , eadem funt, autplané¡i-
milta iü qua in epiftola ad V Verenfndum Stabulenfem ha-
bentur. Tum illa Notgero faniiliartí f á m u l a tejianda mode-
fi'unu.i. nobis^c íi indfgoís B.HadclinLim deftinauit.
yidetttr autem ftripjijfe ham Vttam Celknfium momcho-
rum rog-ttu.
21 Extabat breuior alia S Hadelini Vita in MS. S M a r -
- tini Vltraieclen/t, hocexordio : Hadeiinus in Aqmraniá
hatreuior nobilí ex progenie ortus, cum S. Remado , poftmo-
MS.Vita, d ü m T u n g r e n í í u m Epifcopoj in Francia.m peregrina-
C tionis gratiá vemt. Sed vel non admodüm anttqua eft V i -
ta illa, vel poflea adiecta f u n t , qua in ea leguntur: Hnius
Sanóli Corpus multo poft tempore tranllatum eft V¡-
cetum.vná cum collegio Canomcorurn E c d c í i x fuae,
ab Adulpho de Marcha LeodienfiEpifcopo, circa an-
num D o m i n i MCCCXXXVIII, X I die meníis Oólobris.
23 Aliam elegiaco carmine compofttam Vitam dedit
loanni Gamanftonoftro Eremita Sacerdos celluU fupratu-
mulum S, Hadeltm íncola, qtu bunc titulum prafert; S. Ha-
altaab delim Ecdefiae Cellenfis Patroni Vita, in verfus reda^
Hadel. ¿ta per Hadelinum Bieclot Piesbyterum Ccilcnícm,
Bietlotio anno á Chrifto nato MDLXXX i x , aetatis vero fuaedr-
feripta
carmine; c i t e r X L i i . Eam fnquenter mferiuscitamus-, tntegram daré
opera prettum non futt. Futtis Viceprapofum Cellenfis.
24 Hdidit quoque S. Hadelmt Vitam Teutónico fermone
Jieribertus Rofvveydu¿ nojler. Agtt de eo Molanus in Natalth,
é ' l n d i c u l o S S . B e l g i j & t n Chron. cap. 5. Francifeus Haraus
in Compendio Vitarum SS.Hugo Menard. hb.i Obferuat.ad
hem ab Martjrol. Bmediclmum. Confianttn. Gbtnm in Natal. SS.
alus. Canonicor. Andreas Saujftjus tn Martj/roLGallicMgid.Ge-
len'm ltb.4 de magnitud. Colonia. T r i t b e m m de viris illufl,
ord.S.Bened.Ííb.$ cap. 319 vbi Adelmumpocat. Bartholo*
Wdíus Fifen nofier tn biñoria & in Flonbus Ecclefu Leodien-
fistfaúgemide quofuprajn Gefiü Epifcopor.Leod.cap.^i. vbi
CONFESS.
ijla b d e t ^ u a in Fita aliter narrantar:Sic & beátus Con-
feííor Hadcimus , qui & ipfc Aquitanicus, dum ali-
quando.vbi feceíTerat, grata Deo opera gereret, vidic
irí vifione Patrem cnmdem ( Remadnm ) íibi apparuif-
fe, vulcu venuftum,crine reucrendum,ftaturá corporis
pra;ftanrillimum,qui iocnm illi fucuríE conuerfatioms
¿k perpetuas requietionis o í t e n d i t , & foncem víibus
hominum habilem demonftrauit. Q u o d ita eííe pro- S.Hadtli.
batur, dom & in ipfo loco córpore rcqiiicfcit, & fpi- no appAret
ritu préEfens mnlracredentibusibidem beneficia prs- ^ j ^ " 7 * '
ftare non deftitit.
$ I V S. H a d e l í n i religiofe u i t a tiróci*
nmm. )
15 Artholomm Viftn noífer b i í k r . l e ó d . lib.$ n u . ^ i ad
j l J annum Cbrifli d c l u i , quo lam abdteato eptfcopa-
t u , tn Stabulenfi ccenobw commoratum futffe S. Remaclum s.Hadeli.
arbitratur^ d e H a d e l i n o i t a f c r i b i t : M \ í a . i n p i : i m i s f e c a n - nttsS.Re.
ditate plantarium Stabulenfe germinabat , Remado mMtidi-
eulrore feliciffimum. Afcetica; vita? tirocinium ifthic Jc,P,4ÍH<i
ponebat Hadeiinus, & eximiam iam tum futura:ían- a'ta'feum
A r r • 1 i .1 , ex Aquí-
ctitntislpem tacicbat. írffw lib, 4 » « . i 5 deperegrtnattóne tanidve-
Romana Remaclíagem,an.DCLxiK fu¡cepta,tta fcnbit: V i s nttstabu-
comitcm habuirHadelmum , gente Aquitanum, i n - ^«a»?
dolis príeciarae iuuenera; qui poíito in Stabulenfipa- ^
Iseftrá tirocinio, rarje cuiurpiam virtutis expcótatione
vnineríos fufpenderat. Idem de tirocinio vita religiofe Sta-
buíeti poftto feribit in Flonbus Eccl. leodtenfu. Andreai Sauf-
faim ita babet: Eádcm die apud Vrfetum (vo/nií Viíc-
tumferibere) S.'Hadelini ConfeíToris, ipfius S.Rcmacli
difeipoli: 411! octu quoque Aquitanus, r e l i d o foio
paterno &í cognatione, Stabulctum ad ipfum Rema-
clum fe contuht, cuius &r magifterio vfus, & a b e o
Celias, vt raonafterium ibi conftrueret, m i í í u s c W .
Vtdentur eidem fentemu adftipulari Molanus in Natal. &
IndicSS-BelgtjvHaraus, Ghinius, Chapeaujllus in Annot. a i
cap. Hartgen, dum aiunt, relifta tena & cognatiom fuá,
veniíTe Scabulctum, vbi m a s i í t e n o vfus el\ S.Rema-
d i . Miritus in Taftit Belgicü folum a i t , fuiííe S. Remacli
difcipulum, in monafteno Stabulenli: ñeque dtferteex-
p r t m t t , iflhüne an alibi tirocinium vit& monajliu pofuerit;
venerúne tn Belgicam cüm iam conjirufinm ejfet StabuU-
tum, an priüs.
16 AtVttaiü'mfcriptorcap.i ««.5 rfi/;cum B c a t o í a m
d i í l o Remado viam hanc paucis imitabilcm arripuír,
aóluumcjne piorum & aerumnarum ipfius per omnia
particeps, peregrinationis quoque multiraodos perfe- anpotiht
rens cum eo labores. Et»«, 4. Cernens B. Hadeiinus. wmeo
quem nimiodiligebat amere, á Deo & h o m i n i b u s F
cxaltatum, & pontificali C a t h e d r á fublimatum, non
eft noftrae facultatis euoluere , quanta cor eius & i i n -
gua repletum fuerit exulratione. Atqui nondum tune
Stabuletum erat fundatum: ergopriüs Remado adbaífit.quam
htceoferectpereti quh demumreltfto eptfcopatu, B, Hadeli*
no fecum comitante, diu deftinatum arripuitcallemv
Eadem traditHugo Menard. t e l i d i Chrifti amore patria,
¡n Auftrafiam veniíle cum S. Remado, quem Iibi ad
imrtandum propofuerat. Ac detnde Remaclum ^ j c o m i -
tante S.Adelmo, ad eremun) profcdtum e/fe. An fue-
r i t lamen Hadeiinus iam tum monacbus, neuter expreftt.
17 Bietlotiití in métrica Vita fenbtt (quod nobü non p r o '
hatur) ad Remaclum iam Epifcopum ventjfe ¡
Protinus extremas Francorum venit ad oras,
Quas habitant T i e u i r i , gens animofa, viriv
Impiger illorum fequicur veftigia Patrura
Hic Diuusjvicae nulla pericia timer.
anprtus
Tune etiam morum nulli probitate fecundus traiefiür
Diuiná Prsful íorte Remaclus etac.
Ingrcdicur facram venerandi Antiftitis aulám :
Comiter excipitur: pauper egenus erat,
Scilicet vt caslo praslucet fteila ícreno,
 Hí F E B R V A R I I.
A Et vcluc íri templo íumina clara m í c a n t ;
Sic quoque multiplici clarüs virtu e rcfulgétí
Virtutumgue alus nobile montlrat ¡tcr.
Gratus erat c u n á i s , pueris, famuliíque viníqae,
M i l i s ceu agnus fraude Joloq ie caíCHS.
Hunc íibi pro naco focioque Reaiacius adoptar,
Arque iri eum ven ferttur amorc p .ti ¡s.
VUetur tamen innuere hic feriptor, tam untea ndttm fmjfi
Hadelino Remaclum , quem huuu d i g m t a t e g m á n u m m -
.dufit: •, . . •./•• '• . Í. :
H i c Pacer eiatum facrará Sede Remaclum
Confpiciens, animo geftit ouatquc (no.
lauere búic feñtentu videtur Breuurium LeodienfeLeft, t fed ¡u j í .
v b i a i t : a á B.Remaclum T u n g r e n í c m Ep.íc contulH,&
in Scabulai cesnobio primum folitai iíe ví .ac, a d u u m -
quepiorum , &c íerumnarurn ipfius per omniapaiti-
ceps & c . VetusBreutár. babel: Vemcad locum llcum in
líctore, qui Dionant dicitur, ad M o í a m .
28 Probabtlius efi > quod de facer dono fub da B i e t l o t m :
btcSMtr- QuippeSacerdotis claro illuftratui honore,
dosfañm Q ü 0 minimé dubium m u ñ e r e dignus erar.
Hi»í imbuendií Cbrtfitana rehgione pópulü impendijfe ope-
ram Hadelinum remur, fui Antifiitü ftremum adtutorem.
Jit futffe fcnbitTritbemius, tam fcientiá Scripturarum,
quám fanólitate morum m u l t ü m venerabilcm.
fpeclat y quam boc die in folennibus fteris Ecclefu Leodtenfis,
pepulosdo- CellenfistfetenfisrecttantyOratip-: Omnipotcns fempi-
keii terne Deus,tuorum remuneracor (eruorum, qui nobis
ideo%Do- B.Hadelinum D o ó t o r e m falucis pra^ftare voluifti;
flor appd- concede nobis famuhs tuis,vt eius adiuuemur meritis,
htuv
cuius líetamur vittutibus & exemplis. Per Dominurh;
Cui etiam Cí£/7í Mo/áwo j imago refpondet. Pingttuc
tur. enim Vifcti in velte doólorali longá, colorís nigii,ge-
ílans in manu pedum , cuifapereminet Ciux , cique
cruci columba iníidet. Ccterum C e i l c n í e s . . . ¿ pin-
gunteum vteremicam, quia eremicicam vjtam apud
eos egit: 'aliasalba & ca[ula tndutum, fmiflra librufri}
dextra pedum,quale diximus,geftantem.
29 Vbi ergo habttum monacbteum fufeepit Hadeiinus?
Now proditUTi Fas eft coniieere, Solenmaci aut Cafecongidu-
S. Rema- n ^ ftí^ Remado. Hutc Solenniacenfis canobij in dittúne Lento-
t l m A b - u i c e n f i m a m commiferat S.Eltgius, v t i Ñ o t g e m > & Stabu-
btuSolem- lenfis m o n a c b u s i n R e m a d í Vita tradunt. Poft aliquantu-
macn lum vero temporis, wquit foicfamá vu}ganre?per totaimi
Gallia prouinciam auditum eft de vuá & aótibus
beati viri íiepé memorandi Remacli, & ad aures Pro-
cerum, qui tune temporis palacio piseerant, peruen-
£ tum eft aedenudatum in regailibus aulis, tam
magniftcúm virum non deberé abeíle prafentia: Re-
gis, vt illius prudentiá difponerehtur regni negocia :
v n d e f a ó t u m eft, vteuocatus honorificé, vtideccbat,
ad limina perduceretur palacij^agnum ómnibus fu-
turus folamen.
30 Ei deinde Cafátcongiduni monafterij pufefturam Si-
gebertus Rexcommifitje quoNotgerut: In loco, qui voca-
tur Cafaecongedunus, fuper Sefmarum fluuium fito,
coenobium idem Rex, Opcimatum fuorum coníilio.in
honore Apoftolorum Pecri, Pauli & loannis xdifica-
«erat, quia congrua feruorum Dei habitationi d o m i -
cilia procendebatjmunere largitatisfuae ditauerat,pto.
batas Deo feruientium períonas aggregauera^quibus
B.Remaclum prouiforem inffitnic, & vt iñhabitantes
iuxta traditionem Patrurh viuereaííuefacerec deman-
deinCafs.- dauit. Extat vfque in praefens locus oVationis eius in
<*• rupe excifus, vnde infirmancibus vfque nunc proue-
ni niunt beneficia. Éadem babet Hartgerus cap. ^4. qmbüi
confonat ipfius S.Sigiberti Regü diplsma^uod 1 Februanj m
Analeftü ad Vitam S. Sigeberti§ 5 nu. 17 dedmus j inquo
ifla habentur : Ideoque fub deuotione animít noftcae
. . . monafterium regulare,m h o n ó r e p a t r o n i noftri
Petri.PauÜJoannis,vel ecterorum M a í t y r u m , in cerra
fioftrá Ardnennenfe, in loco qui dicitur Cafegongui-
dinus, quemSéfomiris fluuius cingeté vidótur j 6c ex
J'7i
r . 'l-ur i ;rg/far/s m u ñ e r e íuxta Patrum rraditioncm Avcro-
coenobíutn volumus conftrucrej & ibidem Chrifto REI.B.
a:í;pi..e Remaclum Abbatem conftituimus: qualuec D
jbidem Iccundúrri ordinera & mónita antiquoium
P»' tura conueifari debeant. Vefttgmm altquod Cafacon-
g'.i videtur anttquus Pnoratm tn pago C o u -
gnon, ¿süigium Luxemburgenfe Societatú hfu pernnens,
a.ía-,. Sífma'Füai.Tí Hangtrui 0 Notgenti vocant^eu
• i.);: S\Sigtbéftufipuljfi Scímoy uttt Scmoy ,1»-
ter Chih m & B'illomum opptda. \ •
31 H u\t Alhelí futí Rnnadus, ciim Solemrúaco euo-
tdtíé éjfi
• AtífltifíHÍk: Hadelinum autem, fi laicum adhitc,
vita iUjimio captum, (eium deduxit bit ¡aero *b0 «tro
i n b u u huer pnmoitnd'.df; (i autem rudtmenmn vuntreli- ^ " f " "
gtoia. tam pófuern t m ¡ d i f a m a , b u a r t e aa etns aojolutio Ha.¡eit,
toem nifüt p á n n g e r e : qud in re ftnéto Pairt ita fe probautt, vt ntíit
etim ftctm Tratectum deduxent, eius & domeflico exemplo
fej'e adptetatem cmtamrns, o- doctrina altos ad Cbrtfiiana Traiecitm
tum virtumm i'jjiCiahottaturus quamobrem & facirdouo duatur,
eum m ú a u i t . Vbi pontre epifopaíitm t l l t , . m a u d i dciefforti
txemplo, etfi non eadem ex canflá, luuit \ Haddinum jecum ^¿inStli,
Stabuletum, quod, vti & Málmundartum, prabente (umptm
Stgeberto, tftfwpaftufm umpore ádifiiítrat, pei,duxit: vnde
tumpofímodüm ad Celíenfecondendim aíceterium dimifti. P0flca^.sl~
/ V S. H a d c l m i ¿ t a i ,
3z
A Rnoldtu VVtonfloruiJfe S.Hctdeltmim ferihit an.BC-
LXX. FranitlcM Haratu & Hcnbertus Ro[vveydus exs. Re-
e}Hi
ohtijfe í t n t t e r DCJLXX x!. Annus ceniu mortu iolbgt millo t t r - rnadi Ata-
lo íharaftere poteft: reliqtudecutfui ¿(¿lis ex Vita S Kema- tepetendu:
d i poteft v t í t m q u e ordinari. Paucula tgttur de Remado cur-
Jimperftringemuá, plemin adeius Vuam 111 Septtm'é. cun-
éta difcujfun.
35 Ttmporibus Hetaclij I w p . & Clotbarij 11 Rigis Fran-
corunty (quorum bicanno Cbnftt ü c x x v m , cumregnafftt
annos XLIV ac menjes aíiquot\ ille D C.XL 1 obiitAÜm imperaf-
f e t x x x í ) S. Remaclus Aqnírank.m nanuitans lúa: i l l u -
ítrabat auípiciis, cüm dunas metropolirana Btiungum ba-
heret Archiepifcopum S. Auílngifiloiri , Aíchidiaco Ufub Si
num vero B.Sulpicmmi in breúi poft honore pontifi- Auftregi-
cali donatum. I t a Nótgerus, c? Harigerus cap.^S. B é ü - fit0 *******
catus eft fublimicer boníe indoíis Kemacius , Prour ^ ' / j ^ , " *
plurimafaculcatumíuppercbat copia parentíbllij, íub f j j j j
Beato Iciücec Sulpicio: m cuins vcqcratione conftac ab
eodem fanólo viro plurirhas in noft(á dicrceli poftéá
dicacas cecleíias. Dqinde eum nduicuai, & rotius bo-
nitatis, proiíctali competebat^tati, iam f i u d u m fe- p
rentem tradunc B.Eiigio, viro ó m n i b u s cias cemports
hominibus meritorum grana pra'ferendo , qui eum
Solemniaco monafteno, quod ipfc pió opere in (uá
conftruebat baéredicate , l ó c a m e . . . . pofteá curam
gregis fibi corámiííi ifli commitcere non abnuir, onus
i k vices repartiri non dübitauit, feque fcíuiciQ palatij,
ficut coinpcllebatur, reindnlíic.
34 De Mate S.Stdpiuj Pij égtmus ad eius Vitam t v u
lanuár.§ 3. Breuiter na colligi poteft : A n m Chúdeberti x v i ,
v Gunthrammxxx, C b r t f i DXCI obtit S.SulpttiusSeuerus, de
quo e g t n í u s w l x í a n u a r i j fuccffiit S. Eufiafius, ftue Etifta-
d m s . l i a S.Gregor.Turón, Ub. 10 cap.14 & 16. [edil u an- quorum
w « x i i . obutq^pridte Kalenda^s Unuar. l i a Cbenu Biturix. t!lean
Huic etgo tmtio anni DCI n fuccefít S. Apolimaris feditcj3 an- V ^ ^ ' y ^
n t s v i y o b n t i i i Non.Octob, Inde S. Auftregtfúus fedit átiflÜ ¿ ¿ T , '
x n , ficutipfe Angelo rendante cognoucrar, vt metus
Vita KxMatj dicuur; ohiit anno DCXXIV^ eic^ S.Siilpittus
Piusfucceftit. fíabemuscrgo tempus adolefientu S. Rcmacliy
& tnttuutiontí tn monafteno Biiuri¿erifixfub Sulpttiojiue A r -
dndiacono.ftut iam Arcbieptfíopó.
35 Fundatum eft 'poflea a S Eligió ih agro Lemouic'mo ios-
mhiurii Solenniacenfe, perfefinmcfe anr.óx Dagcherú Regvs,
CÍJr/^í DCXXXV 11. vbt S. Remaclus ( vt S m b é ñ t í i i n
e b r o n . a d é u m ánnum fcnb'u) ab Aqnicaniá veniens, fe
m Chrifti lUüLinio fub eo ¿xcrcendiun dcdit. Non
redé
 DE S. HADELINO
A vtro- rec^ ^ A q ú t w b vemjfe Soknmacum , t ü m tpft quoque
RE l. U. i» Aquitama iffm.LetnauMí veium a Bnungibus tó vemt.
A ImhtVt atolerttuhmui- tottillt centuoi & q^tnquagmtx mo-
Rfmadtu nai boruw congreoattom pr.tfectui efi: vnáe comui potefl eum
Solemnta- nonr0ium l u i t r u eruditum apud BifUrigat, verim & ntona-
ei monx- íhum m Sulpttiano íanoíito fui¡fe QuAndoin Aujirafum ac-
chM an.
íerjituifity nonLon¡lat: vuijinnle eíi wciter DC L V I aut
m x Ab~ DCXLVII CÍmlh annum mittgijfe. títt CafegofigtdujHW
ícenohio vel ttdifitando , vel certé ordinando Hgtndocfapr&ft-
ctrctíer clus eft Interea Traiecfenfem eptftopatum dtpofutt S. Aman-
<5 4¿ tn
dusan. DCL, non ante, ciim adeuw adbuc Ept^iopuw data
Auftrstfia.
extei a S Martmo Papa eptjtola pofi Concihum Romanum,
venit:
hahitum WñyzzV] Domini Cónftantim ( ponus Confian-
te 11) piiflimi Augiifli anno nono; fob d e fe irio N o -
nas O ó l o b r i s , Indiíl. o d c a u a j u l í c e t a Septembn tnchoa-
ta, an.Chnjli DCXL'X.
650 fit E- 36 Sujfeftus Amando eíl Rtmaclas, anno d c l > aut fe-
pifc. quentf; fedtt vero amm circiter decem, vt paiet ex Cbromcó
Trudonenfi lib. 1 cap. 8. Ab eo emm iam Epifiopo miffus ejl
Metai S-Trudo ad S.Clodulphum Ittteru mbuendns.vtt Nsí-
gerusin Remacli Vita, Harigefui, Cbromc. Trudonerfe lib 1
fedet an cap. 5 tradunti Annofexto epifopatus Remadiperaclu litte-
nú iü
rarum fludiU { & vix pnñs potuu) facía Scrtpturít ccepit ope-
ramdare. Idem Cbron. cap. 6. t á n d e m eum S.Clodidpbus
ad íaccrdotij vícjae culmen prombram íinóto Patri
B annotatrone.pd tabula Stabulenfi compelltmur aff.rere, íJ a -
vtdeduci ^ Coepifcopo Remado te mí fit, v t i n huius Vna dici-
tur ex Vt- tur> ¿nnoepifíopatus ipfms Renutcli x, vt bahet ídem Chron,
ta S. Tra cap. 8. Ltcet autem eiufdem Chronici ebronotaxis non fatU
donis. aptecongruat cum annu Impstaiorum ; tamen mamfejluni
eft minori fpatio perftct h&c a Trudone vix potutjfc; qui cum
p n m ü m ad Remaclum vemt > puenlt adhuc á i a t c flori-
dus, ptimos emittere lam ccepeiüt Deo grr.rae nuien-
tutis fiudus fuanilliínos, vt habet Hangerus. Donaius
qutdem m Vita S. Trudonü , quam dabimus xxn 1 Uouem-
b r i í , folüm ait petnffe eim ía.nü:zvi\m l i n z t z i t í m (ludio
e t a á n ' \ ; p o l i e a tamen referí, per Ecclefiafticos gtadus fe-
liciter pergenrem , víljue ad facerdotalem dignitatem
vita: TUÍE merita perdaxiíTe. Deinde rraníaclis plunmis
annis, c ú m i a m vir Dei replerus cíTct duiiná feienna,
maturufque ram asratequam moribus exirterer, remif-
[um in Hasbaniam, honortficea S. Remado Epifcopo fufeeptií.
37 Ipf0 todew anno d c l * , q u o Mctu redút Trudot ahdt-
caffe fe epifcopatu Reinaclum patet ex eodem chronico, dum
tertio pofl Trudonis rednum anno. tertio vtdelicet epifcopatus
S. Theodardt, ab boc dedteatum effe att quod tile coníítuxerat
ccenobiumju id.Ofiobrü. Anno porro v i ep'.fiopatus Rema-
Malmtm- ^ ^ t f i c a t a effe monafteria Stabulenfe & Malmundanenfe,
d a i i u m é ' idem Cbronicon cap.y t r a d i t : qtu a S.Remado, adhuc epi-
StabuletÜ feopatumgerente.confeirata, Notgerus in eius Vita & Hari-
dedtcat; gerlis cap ^ fcnbunt^ annuente Colomenft Aptiflite, m cutus
^ dioecefi erat Mahnundartum. Tándem ergo Stabuletum fe-
cefíit Remadui, Tbeodardo ad Traiecienfem Catbedrameue-
heícíecedit ^ o n n u ü * S ' ^ i í ^ e n t diplómala extant.quibuivanado-
an 660. **** duo^lu tllú MonaSlenií, vbi v u venerabilis Remaclus
Epifcopus Abba C l u i í l o aufpice príeeífe videtur, de
Dtu posí qmbus 1 Feb.ad S.Sigeberti. & 11 i Sept.ad S.Remaclt Vttam.
fuperftís. Diutiftme iftbicfuperuixit Remaclus.
38 Hts tta deduclis, S. Hadelini Atas fie videtur ordinari
p o p . Venit cum Remado in Auflrafiam urca an. DCXLVÍ
VU£rel}giof<etiro, autcertecandidatos, anmsforiaftunatus
Htncco»-
x x . Partim Metió, partim Cafdtgongiduni, pietati & facris
ieóiura de
S. Hadeli • Interis vacat. Anno DCL Traieclum proficifeitur cum eodem
metate* Remado- Poli arnés aliquot Sacerdos ab to ordinatur. Anno
DCLX Stabulettan cum eofecedit, & fortapU Romam eum
cornit atur. Tándem D CLX ix , vt cenjtt Fifen, aut forte
prius.ad Ctllenfe coenobium engendum.aut eremiticam vitam
ducendam. ablegatur. V b i j d D C i x x x , a u t f o r t a f t u n c -
LXXXX Cbnjh annum, aut etiam d i u i m , fuperftes f u i t .
39 Ñeque hit ea repugnant, q u i in Vita S.Hadelini ha-
henturcap. m u . 8. qutbus confimilia funt qua Cbapeauúlm
Annot' 2 adeap. 2. Anfdmi exmarginali annot alione coduis
Aured vallis referí: H i cum B.Remaclo cosnobuim Sta-
Quemado
dtcatttre bulaus inhabicaie coepeiunt, S. Theodardus primus
GOMFESS.
eiufdem loci A b b a s . a n ' e c n á m hercr Epifconn^S.Ha- D
delinus, S.Lambertus, S.Hubeitus, Chriftianus quo- prtmt's
que íanóliílíimus, Fioreberrus, Piipolenus, Angiinus, Stabukn-
& ceten mulci. Fuerunt ht quidem owms illim toeno
afceta,fdnctttatepnmi non omnes babitationü ordwe: necfi "^¿^'g^¡
p)iffii tamen id incohaffent. ideo confequtns eff.t ¡flluc tñoct
mam pofmffe, cum abunde potuennt euocati, vcl vltro etiam
conflvere. ü a m ñeque Rmaclus ipfe pnrnúm tjibtc monachi-
cum habitum funipfu , ñeque Theodardus, v i ex eius Vita x
Septemb.patet, vbt dicitur,Clotbario i i regrunte, ex di-Hó'-
tione parenrum (uorum mancipatus mon;ifteri3lÍ d i -
íciplinae voÍLinrarié porra/le lene iugum C h n f t i ; dein-
de Sigeberti Regü ac Grimoaldt Matoi u domus.Remadi quo-
que & , Cuniheni Epp. conjilto, duobm tüu nibnafttrtísp'r<efe~
¿tus. Lamhertus an rnor/adjus fuent.prxtt rquam exilij tcoipo-
re, inqmretnus x v i i Septembris. CétttThiodkvd-ó iam E p i '
[copo comrnepdatus a pairé eft, d 1 ui n 1 s dognva t-, bu-s ¿k m o -
naiUcjs difcipimis, in auid regia erudiendti'.. S Haber-
tusjeqifo u i Nonembns.;fu!t fortaftis alíqtioteihpore S t á b u -
íeti ínter monathos, prmjcjuatn in eremum pcenitentu caufa, •
fecederet; fednon (ub Jbtodaido Piajide imer pnnios loci i l -
lius reltgiofosfedjub Lamberto denium Epifiopo. Minús etiam
S.Fkrdiertus, fi'monachus fundad pnwa tcenobtj exordti r é -
uocarí.youfl, quando ne natus quidem erat De eo xxv Apní.
De S-.Papolem^vel Baboleno^xv 1 Inntj. NsiHguur illa vel E
dehnum tfthic bdbitum m o n a d m i m tnduijfe. Angtinus,qui
• iflbic,nominatur, Stabutenfts (¡noque Abbas duttur fmffe, a t '
que indtib-é S Remadí difcipubsji Pera funt^qux W libro Aíi-
raculorum S. Outnni fcnhit MuifUundanenfis monachus
amnjnmsde S. AgilulfoEp. Colonienf. de quo ix luíij age-
mus. Nobili ftirpe editus, j»£/«i/, Anglino loci huius
Abbatij aiparentibus eíl tradicus fub tnílitutione m o -
nachi regularirer informandus. Q ^ i Patiis í'pirituaiis
mores <Sc. vitam fpiritualirer imirarus, eiaí'leiiíjex vo-
lúntate Dei, fucceííor eílf.iólus: dcmSedi Coiomen-
ílum Anciíles darns;Abb.itis etiam non deooíuic onus
& c . Nam S. Agilulfum-fcribit Vitd, illius auftor eo tempori
caifum, quo Carolus Martellus bellum cum R¿genfndo gere-
bat. Cbnjltanus vero, qui & Druibmarus, cognomento
Grammaticusj qui tnfra cap. z nú. 8 iapientillhnuü á/?pí/-
latur multo eft £taie S-Rem<ulipoflnior \ nam Stabulenfub
Subardo Abbatetradtturhabitajfeyü veio a n . C b r . D C C X C i i
xviprcefeéturitfu£ mortuíis, Extat huuu Cbuftuni Expoft-
ttoin M a i t h m m Bibli'othiuPP. to 9 pane l , tnonadiis
Stabulenfibiu o Malmundanenjibuí dedteata ; in qua dedi-
tattone oftendit fe tu facrat luteras expofutffe* illatfa de fanfta
cmobiorum illormn difciplina pronunttat: Q u i nam que ín-
ter vos conueríanturjrton m u l t ú m mirantur, íi pluri-
mi Sanóli in llis raonafteriis probabiles fuerunt. Fuil U
quoque Aquitanus, vt ¡cribunt Sigebertus de Scriptor. Ecdef,
cap.71. T n t b e m m , Gefnerus.Poffeuinm, S i x m Senenfis: l t -
cet ambigere quis pofttt, proptered quod ttafcribat: Et víus
loqucndi meliús ¡ntclligitaí dc his.qui de eadem pro-
uinciá funt; ni/i i d velit ftgmficare, fe de eodem quoipft, ejfe
tegno Galltarum.
V I T A
A V C T O R E N O T G E R O t P I S G .
ex rueterihm IvlSSí
PR/£FATIO AVCTORÍS.
Mniporcns Dorninus, qní díiies cíí
W i M ' S m V in miferrcordiá, cuins natura boni-
tas, voluntas eíícientia.opus miferi-
p c o r d i a , hic in mundum íaluandis
¡ ^ ó m n i b u s venit, quia á reatu primas
prajuaricatioms liberum nullum inuenit, diuitias l o n -
ganimitacis & bomtatis fuée ó m n i b u s prarogauit, vo-
lunta tís
 I I I F E B R
l a n r a t i s o m n í p o t e n d a m íñ íngratís, & r c f p c d ü m g r a -
t i s fuaí in indignis éiíícaciíli né cxercuit ; quia ópns
mifericordias laluatricis vt eílct rccuperabilc riníerj-
cordicer ctiam prouldit. N a m q ü e , vt non ci\ creden-
dnm atiquem ad falatcm v e n í r c , níli Deo innitante;
fie nec irumatmn cjiiidem falnrerh fnam o p e r a r í , mfi
Deo auxiliante. Initium ergo falutis uoftrie Deo m i -
ferante habernus, quí non modo fautor & adiutor in
incremento proficientium.verúm rcmcdiabiliter pto-
uidet ruenrtum caíibus obuiandumj dum &: Angélica
nobis prneílat íuíFragia non deelfc, & patrócinia con-
ferí Santfcorum , quos proreatibus intcrceílores non
dubitemus cfflagirare. Quos cum paííim & diuerfis
SSMntur
donaros prouincns in communeconueniat honorarc,
a Deopro-
umciíi fingulos ramen quibufque locis mifericorditer proui-
íntroni. fos actribuir,quos fpecialiter ampleólendos &: propen-
ííús exorandos voluit. E quibus nobis, acíi indignis,
B. Hadelinum deftinauit, cuius gefta occuler? tanto
c u l p a b i ü u s , quanto & impium neceíTaria creditis
fubtraherc auditotibus, & vobis i d denegare inuidio-
Auílor fum video pctentibus. Ingratitudinis namque fe, ali-
h»nc Vi- quá pollfins fcíentiolá, alligat vitiojqui 8c bona aííere-
tam rega- re,& praua refeliere,& DCÍ magnalia pro modulo nc-
itif fcripfrí. gligir predicare. M o n l h a t hoc cuidens Eaangclicus
Luc.19.
fermo,repoíitum mina in fudario, perditionis aeterna;
B
vindicans elogio, Q u o d cuaderegeftiens, faltem in
ifto non cunólabpr proferre, fi qus de illo memorias
oceurrerint, quae & noftri temporis homuncionibus
tatito indico magis iure fttipenda, q u a n t ó m ó r i b u s
eorum longius confidero fore impana. Adeftotcita-
que exadores deuoti, & quae extorquetis anxij, fufei-
pite intentí.
a EaJérrifereprtfatit tfl VitA S. Remacli j Sepiemh. fedprolixior
aliquanto; q u A & Ge/lü Epi/copor. Leodienf. per Harigerum
pr&fixa. í n altero exemplari Vi/A S. Hadelini erat ad finem
Vita adiefta,
C A P V T I
S, H a d e l i n i i n B e l g i u m aduentuá*
t "IGitur, ficut veridicorum retulic antiquiras, cetera
Hade Un (ti J . vt iftorum cohaercant ftipulationi, fmt S.Hadcli-
jíquita- nus Aquitaniae territorio cretus, nobilí propagine or-
nu4 tuSjin teñera asíate morum probitate gi á d s u u s . p u e n -
tiae annos excedens.coníortio fenum,Sa!omon¡s hor-
tamine, femper intercííc cupiens. Et dum fe quotidie
ad maiora niteretur extendere,etiam iilius famofi Pa-
triarchae exempla conatus pertentare, c u i a i t D o m i -
nus: Exide terrá tuá & decognatione tuá, & veni in
c
GcQ.Tt.I. cam,quam tibi monftraucro}tcrram.Qjuod etiam plu-
a res a audierat lam d ü d u m aditare, & pro viribus fuis
b illorum impar nolebat apparere. Sandus fcilicet b A -
i d gricius, c Maximinus, ¿ Paulinas eiufdem patria? exu-
t les ad noftram,id eft,c Francorum deuenerant terram:
txtmplo qui etiam pofteá Trcuericae Sedis Archiepifcopali Ín-
élioriSS, fula fublimati, ibique obeuntes mortem , cum D o m i -
no,miraculisattcftantíbus, fe viuere manifeftant. Sic
quoque B. Remaclus / T u n g r e n f i u m Prafful alrai-
f
fluus, & Deo dignus Sacerdosjj Goar Rhenum flu-
z
nium circa h monafterium fuum tranfeuntium confei-
h
lator, ceterique ex eadera regione felici curfu noftros
fines nofeuntur adiíTe perplures. H o r u m , vt diximus,
cupiebat imitator hic fore S a n d u s ^ i cum Beato iam
t
fatrium d i d o Remado viam hanc paucis imitabilem arripuití
rtlinquit a d u ü m q u e piorum & aerumnarum ipfíus peromnia
cum S.Re- particeps.peregrinationis quoque multimodos perfe-
macloj rens cum eo labores.
3 ¿ Sed vt pauca de B. Remado, qnia operum co-
mes extitit , &qnalirer vterque ad fuá demigrauerit
Ioca,loqiiamur; accidit eo temporejit plebs Tungretl-
lm fium eífet viduata / Paftore, 8c m Sigibertus Rex A u -
ftiafiae pracerar, qui, Mediomatricum vrbe fedem ha-
TebruartjTomd.
V A R I I . 3/5
bebat. « C u i p l c b s cum eledione communi Sacerdo- AVCTO;
tum , cum frequentiá 8c audientiá c M a g i l l r o r u m , RE NOT-
cum vocifeí^tione etiam & acclamatione omnium CERO £ P .
D
ordinum, obtulit rale precum fuarum v o t u m , nemi-
nem hbi deberé mfi Bcatum praseíTe Remaclum :
hunc Deo & hominibus acceptum.á: nulli eius cKtatis
qui pofult
fecundum í a n d i t a t c : hunc Angelicis fpiritibus gra-
t u m , hunc terram colenttbus reuerendum : eiusfc
multimoda expertos commoda beneficiorum, inrer-
uentionisilhus tam apud Rcgem qnam apud Proce-
res (xpé (enfifle fufFragium jprudentuv illius aduertiííe
folertiam, cum regalibus crebró coníiliis impenderet
operam : non declle ei fcientiam Scripturarum, vnde 1. Tímoc
proferat nona 8c vetera: fubeíl'c ci omnem catalogum, í.i. &
cum dotis f u m m á a b Aportólo in Epifeopum dctíóra- Tu.17.
tá. Talibus votis Rex fauorabiliter aílentiens, tantif-
que ftudüs oficióse concordaos, licet eo renitente & ^ e ^ *
totis viribus reludante, T u n g r e n í i eum príefecit Ec- ' v
clefiíc, vt verbi femma demeeps in plures d i í F u n d e f e t j ^ ^
quae in fe hadenus diu larentia p occuldillf t, Tratefieü*
4 Cernens B. H.idelinus > quem nimio diligebat/«,
a m o r e , á Deo & hominibusexaltarum , &pontihcaIi p
C a t h e d r á fubltmatum, non eft noftrae facultatis euol-
ucre, quantá cor cius, & lingua.replerum fuerit exul-
tatidne. Porro cuius meriti religioniíque, quam inte- E
g r é i n eodem extitent regimine, qualitcrúe Srabulaus fed.Stabti-
& Malmundarium monafteria conftruxerit pío labo- ^ t 0 &
re, in vitac eius libro quifquis velit,paterit repente. Ar j ^ ^ " ^ *
vero poftquám cultum ferUorum Dei in eildem coe- jirU3tít
nóbiis aggregauetat, habitacula quoque relig'onis
vfuiapta magna ex parte difpofuerat-, quod femper
habuit in voto , remotioris fcilicet VÍIÍE folitudinemj
fie Deo annuente nadus eft occafionem. T á n d e m , l i -
cet diíficillimé, impetrr. • c tamen á Rege, vt alius fibi elfeeidih
fuccedefet,& fibi diu defideraram eremum adire lice-
r e t , vbi remotus á curis íceularibus libetius inhiaret
casleftibus. S.Theodardi vitam fatis probabilera Regi S.Theo-
&:oprimatibusoftentauit, cumque vicem fuam fup- d a r j o f á i '
pleré Óc poft fe Cathedr^ AJÍE fubrogandum ex nomi-
ne defignauir. q Plebem itaque fuam facns benedí- ¿
dionibus infignitara, B. Hadehno fecum comitante,
diu dcftinatuin arripuít callem. r t
5 Sed c ü m Dominus ipíius benedidi Hadelini
fanditatis iubar fupeí candelabrum poneré popularis
difponeret notioniS , contigit duit) iter agerent, Í v i j
aecumberent quictisgrariá ambo) dormientiquc, de ¡jadelinM
quoagitur.Sando,alter vigilans.benignüs fcilicet Re- dormiens
macius, folisradium, qui oberat v^)ltui imminens fo- abAngelit
porantis, Angélico velari cerneret t vmbramine. Eui - obumbrá-
gilans aurem,ait ad cum beatus Pontifex : Frater dul ur*
ciílime, fiquam nunc in fomnis vifionem agnofeisti- p
bi oftenfam forc , mihi indicare ne difFcras canílíme.
A t illc vultu fubmiíTo, primó renitens, fed poft voci
iubentis obtemperans, ait : Decreueram t i b í , Patet
beatifiimc, q u i videram, inprajfenti oceulere, verürrt
cuolutisaliquot diebus pronus humili deuotione pa-
tefacerc. Sed cum t u « luífiom quicquam negare fas ^ rn n¡co
non fit.vidi ,inquam, columbam, cüm blando fopore jomtitor*~
quiefecrem , de cáelo fuper meindignum alisexpaníis creatun
dcfcendcrcoculofque meos aliquantulám circumuo-
litarc, íicGjuecaput meum fuperfedere j meque hoc
o m e n , quid boni portenderit, fateor ignorare. A t
beatus Pontifex Remaclus, hilariíllum intuená vultu^
Exccllit, ait, 6 Hadeline, dignitas tua modicitatem
mcam : indignum me tali fateor focio, quem famula-
tu vidi obumbrariAngelico.Te per diem fol non vret, Vfcí.iiOt
ñeque luna per nodemipraefciUs ait Pfalmifta, qui nec 6-
in Chriftum , nec in illuftratam per eum eius exce-
des Ecclefiam. Columba qnippe Spiritum f a n d u m ,
qui fuper D o m i n u m in lordanis fluminis baptilmate
rcqñieiiit , 8c eum oleo exultationis praé participi-
bus fuis vnxit, oftendit. Ipfe Spiritus gratiá mitif-
fim* piecatis tuum cot illuftrauit j teque íñ fui
I i ferui-
 r 4 V I T A S. H A D E L I N I
AVCTO- fcruirio pérenníter dclegauir.
GE ofiT?' 6 Hsc his íimilía fatrae crudirionis verba Ha-
delinusa Dco eícdlus líctá cordis aurc arr^iebaf, & ad
maiora fe virrutum opera deinceps accingere cogita-
bjt.K.iir(lim benignus Pontifex Remaclus futurorum
á S.Re- prxCciur> air nd cum; Acedera ergo, fíli mi, alió quan-
fnxclo tocyüs p r o í e d i o i i c m , cond-ótjns C h r i í l u m príedu-
mttttiur c t m , vallem conciguam faltui, quse adiacet Huoio L x -
adftltum tja¡,) qug,^ cj^ypjt vicmi)adiens, loeum, qui Inter- qua-
J tuor-montcs vocaiur^nqiiire,» & illic Deo cohoípite
tibi habitaculnm arque oratonolnm conftrue, Aoge-
lis vbi praeínlibus, Domino Chrifto digné valeas m i -
litare, lile hace praefagia hilan mente íuícipiens, veíti-
í^iis Pontificis prouolnere ni(us eít. Ac illq benigno
hortarn iÜum eletians,vr loctim cum aliqnjntis comi-
x Cibns A; adii-ec. ¿c procedente ccmpürc,vc ad íe íaepé v i -
íitaticnisgracá tediret, fuadebat.
a Vita altera addity íetatis fax; perperam, v t ex aüatií exemplU
patet: ntqueenim hgúc\\is,ÍAj.x\\Xí\a\i$> Paulin;us éá&tate
rjtxzrunt.
S. A g r i - b Mérito igitur i} lanuar adS. Agricij Vitam, in Pr*f. ttu. 4
citté A - dubtíare Kos/crtpfimM, an nonpotihs GtllMftttJfet, quam /ín-
qtiitanus, tiochentu, v t vulgo traduntrernm Trettencar. Scrtptores ^4/-
teraVttaMownwmhahet pro Agviao : verhm niilLii inter
g Treutrenjes Epijcopos Algnmis.. /llgrinum queque vocai Rof-
Weydw mTcuícntcá S. Hadelini V/tá, vbi ttikmhaüucma-
tur, ditm has SS epatrtá in exiltum relegatos in Franciam jeri-
bit, quotyontefuá venerant. Alitít ab hoc, &pojimor efi. A n -
g/intts Ab. S tabulen. - • • i ; ; ; : "••.•!•> .-iib xirv n ' . . . .
V t i & S . c ^uit S Maximimis. vtineiu6;Vná 19 Maíjfcribjt Lupí0>VT-
Maximi- bis Aquitanicaj Piíhuiorum iudigcna.
nuíj d Colitur $. PauiipOS Ep.Tnuir. n Aiig. ipfaquoque ex Aqui-
& S.Pau. tamex regioais partibus aOomílihík pioüpiá piocicacus,
linm Ep. 'vt 'n e't14 VítA dtcttur.
Trcutr. c Ita paffim reperia* > ^ro^rí? Fianciam appeüaripartem eam
Funcia GalítA, qu&k Ligenverfm Rhr:. im protendttur. SicArdotn
dicla q u i Vtt* s Benedicit Indenfu cap., 7 nu. 18 Poft (íbitum quoque
cu Ltge- Serenifsimi Imperacous Caroli, cúm filias IJIUS Ludoui-
rimerat cus Rcx Aquitanorum, Impcrij curam fiiíccpiílec, Francia;
Gallta, cum paltibüs ire lufsit, eique in Alfar M lUium monalle
riumdeíignauic, vbi pluixslua; vitas íequaecs ex Amana:
monaftend collocauit.
f Sedem Traieclum tranjiulerat S. Seruatiut feculo Chrifliano
4.vtalibtf&pittsdtximui, dtcemitfqjp'entíts adetw Vtiamij
Aíaif, & 6 Februartj ud Vitam S. Amandi.
g In altera Vttá nulla S.Gnaris mehtio. De eo Wandelbertw in
eitti Vita 6 lulij-.GoAí igitur Aquitam^ pi oumcia:, quas eft
' totius propemodúm G Í1II¿E p.us tercia, indígena fim,
h Conjueuerunt qui S. Goans ceílamnauigtoprsteruehebantur,
S. Goarú exjcendere, atque tn ecclejtdprecari. Sju^d njfjctum pietatu,
eelebru magno emolumento a multa obttum, ab attu non tmpun ' negle-
chm cul- 8"™ narrat idem Wandelbertw. Bata ea futí a l'iptno Rege
Ahbati Prumienft Ajfuéro : atque a Carolo Magno, cum repej
^ tente eam VVeomado Archiepifcopo Treuir.turu tegijfmffepro-
batumejfet. confirmatapaterna donatto. Nunc opptdum e(l,fub
in oppiao ditione Landgrauq HaJ/is. Erne/ii, hoc ipfo anno Catholtcam
¡tú nonti* fidem cum vxore ac Itberu, egregia fimulpietatti tefii/icattone,
n^ complexi Sttumilludefimter Boppardtam&We Altamftipe-
riortm.diaécefis Treutrenfts: opptda, tn Uuá Rhem rtpá. vulgo-
^ S C w c t appellatur Vtgutt etiam dominante annujuperio-
ribiu h&re[i , etntiqui cultm vmbra quídam inter namicum
nulgui: nam quiprtmhm locum tll»mpr&terüehebar/ti4r,ijnu~
{nttnmnt- fnelía férrea adoramjiumints tnferere collum cogebantur , &
rno oblité' numnmm aliquempenderé. Qui ritus et/ipro •rt'ütcvlo tunev)
Otm) fttrparetur ab hiretteu Aque ac Orthodoxti . avetu/lájiuxiffe
deuotione.cuirif meminit VVandelbertuA^vtdetur Nam & ahu
inlocu Chrtíli Sanftorumúehonqrifacratu , collari férreo f b i
eollumcingere, in Belgw nojiroptj homines, religtoji matnruth
fimpliCítñtíi retinentes, confueuerunt, q'uafteo rttu,t)ei¡efe aut
Diuorum illorumferuitutt deuoueant. ' Vt porro religtoftits S.
Goarem venerareníur, faciebatproptnquumpertculnminam^
ehperieu* vtf&pecitatttifcribtt Wandelhertu*, locusin flurniae abec-
Unatuga. clefiá B. Goaris pafsibus fere cencum, aur pairllo iongius
fionit, abeft, vbi ex ratentmm fub aquá faxorum vorágine,& vd-
darum collifione rapuliísinná , grauia fepe nauigantcs d-if-
ciiinma paciuntur. Étpaullopoft: Vcnciimcrat arafuminis
jllam, de quá in rupcnoribus egimus, rapidit.atem horrib\-
Icnv Meritoergo Rhenumcirca monaftenum fuunarranf-
cüntium c o a í o h t o t appellartu hte S Goar.
i Comefnefuerit S. Remaclt ex Aquitamá venientfs, an foliim
etm exemplumpoflek fecuttu, antea quAfitum.
k Defunt hAC vfque ad nu. f. m altera Vttá.
I Iserat S. Amaudu s, JUpra- dtximtu, qui cur epifeopatum
C O N F E S S .
dimiferit, in eiui Vita (, Febr. dicerntu.
m S. Stgebertt Regu Vttam dedimu» 1 Febr. v b i & de Auftrafia-D
niregmfe.ie, vrbe Mediom^tricúm, egimtn InVitaS. Theo
dar di, quam dabtmtiA 10 Septt dtcitur Remaclus e portu folita-
d x vit^a Rege Dagobeito cxtía¿iüs,quod a SigebertofaUit.
n Hicverbiáferénfdemrejért HarigeriM in Geün Epp. Leodien.
cap.¡o & Ñutgertu Epijc. in VitáS. Remaclt.
0 Hang. & V t t . Remac.'bíz.vaztum,
p Ai s;. habebat, incolnifl'ct. recitits Vita S. Remac. occuluiíTet.
q HÍceft accufattuw ab/oluíépofitus pro ablatiuo.
1 a¿t:tcarium,inquit Menardtíi ; nempe Stabulenfem, vtpaiet
ex Ramacli Vttá, & dijertétn Vtt. S. Theodarat: poitum ca-
nüb,ij expetiit. . .
í Quo? Menarduí innuit i d centigijfe.dum Traiecíj Stabuletum
pr-fici^erentur. Ftfen noíier Hijtor. teod.ltb.4 nu 1 ¡ exiftimat
j 1 d'um Roma reuerteretur RémacLtu, eueníffe, an. 669.
Fifen a i t , dorniientis capnt tulgerc magna juce confpe-
¿tum a Remacla; non refl¿. Etetlottui albam coiumbam etua
caput ala cexijfe.
v jínfí//r «/íc^ Fíífl : vbi eftfons vfuí hominum aptus. Hanc
vifionem altter narrai Hartgéruscap ¿1. v t fupra rstulimM.
Ttferiítb.^nu 17 & t n FlortbiMEcel.Leódien. aitgeminüfon-
tem 'eitcutffefuupreetbus Hadeltnum,tn monte Francherto a l '
. terum , alterum eo loco qupm per qnietem Remaclus demon-
. firárat. Eji ¡Uum Francimontant,(¡ut Francheriantfonta aquá
etiamnun, mullísjalutarts. Rojvvej/dus hicvtttose fl Lecrani
habetpro Letiaj Molanú^ tn Indtculo & Chron. SS. Be/g.Lc-
giam, ^MI riuus Leodtumperlabttur: fed alibi corrextt.
x Ex tpfttts videlicet Remaclt comitatu, v t refie Menarduí.
C A P V T IT
Cellis ccenohium c o n f l r u Ü u m > f u n d c i t u m .
7 1 ¿ Xorará iraque & impetrará bencdidlione, pro- l n Ctji¿
L . grcíTus indagandi cupidme loci, vin cuiufdam, auftere &
qui vocabatur Beo , deucmt ad domum, a aegraeque /««^e v i -
vxoris fcilicet luuamincjhofpitio impetrato,intci K c r -
fandum inqmrcre Sanitus lam d ¿ t a m ccepit locum; ^
obrenroque fnbulci ducamine, locum innenit, Dco
gracias egit : Adiutoruim noftxum in nomine D o m i -
ni, cecimt. Deinceps habitaculum conftruic,oratorio-
lurn,vt cune cemponspoíTe fnit.perficitj fefeque C h r i -
fti famulitio, Angelprumquepraeíidio, totum illic de-
uocus contradit. In fame ergo & (uijin frigorc & nu-
dicacc in laboribus'& dmeríis angoribiis,aEtumnis at-
que prcffiiris. Dei achJeta fobné Se iufté & pié D o m i -
no, non feculo, viuens , expeólabat beatam fpem 5c
aduencum gloria magm Dei 5c Saluatotis noftrilefa
Chciftijcaftiganfque & feruituti animi fubiieiens pro-
pnum quotidie corpus, í ipfum cxlcftibus deputabat É
ipdcíinenrcr excubiis; Regcm in aecubitu fuo feden-
tem, nardum mirifici odons piorum aduum quotidie p
in ara cordisfacnficium dclcdabile maólando^ muni-
ficans.
8 Audiens autem famam fanditatis fandaeque
conuerfacionis monitoris f u i , Beaci feilicet Remacli
in coenobio i a m d i d o Stabulaus, d quia ftudebant v n - ¿
dique ad cú,velut apes ad aluearia, conflucre nonnuíli
fe Omnipotcntis fcruituti addcre, & leui iugo C h n f t i
?plla lubmitterc,ali[ vero liberes fuos liberalibus,imó
monafticis infttuendos difciplims, & illic perpetuó i n -
.feruiruros contradere j multi etiam de facultatibus & fubindt
reditibus fuis Sandorum neceílitatibus communica- víftts.Rt'
re-,ftudebac Se ipfcadeiim viíitatroms Se nimio cari- maclufn:
tatis ardoreísepé venire, Se facrarum l e í t i o n u m coilo-
qnia conferre, & de pomis paradifi Dei, conuerfando
Hiic, conuinari, fícuti in catalogo virorum illurtrium,
qui ibidem fuper altare apparct aflidué, habeturin-
fertum i Haec (lint, tnqmt, nomina corum,qui cum B .
.Remado monaftenií Srabulans prius mhabitare coe-
perunt, S. Remaclus, "S. Hadelinus, e S. Theodarduy, ^
/ S . Lambertus eius fpiritualis proctfl dubio in bapti- ^
fmace filius.^S. Hubercus.Chriftianus q u ó q u e fapicn- -
tiffimus, & ccrcri mnlti.
1 p Sed vt ad ea,vnde paullo momento diuertimus,
r e d e a m ú s , coepic beatus locum habitatioms fuae Ha-
delinus
 íll FE B R V A R I I.
A dcíinus c x c o l c r c f a n ^ s conueríationis opere adorna-
re , d c d í e in diem Chrifti bonus odor Dco in omni
loco elle.Sané quia catleftis lucerna diu lacere fub mo-
dij nequiuerat vmbra.ncg emitas abfcondi fupra mon-
b tcm poíica,peH)en¡c bma faníbraris cins ad aures h Pi^-
uifttur i pini glorioíiífimi runc teinporis Regís, qm, vt Regina
Siba ad vetens tempons Salomoncm, ita ad ittuis pa-
cihci ac (apientillítm Dci miniíln aecurru hnmilis ma-
ílonem, conliliiíque ríluberrimis ab eo de íubiicicndo
feíc Regí Kcgum Ghnfto, & gnbernando fecundúm
cius impenum regno^b iplms mcllifluo fuíceptis elo*
quiOjíuftragioque quarundani, quae adhuc á i prouifo-
ribus l o a tcnentur , villarum conecílo, gaudens de
aquot O beari viri coiloquio feíc rcddtdit palatio. Ec quia mhil
alta qui-
deeft timenribus DcLim,mulci de facultatibus & redi*
varis, foy- ^us fjm ^cjlJS voluntariam paupertarem íuppedicare
feflloneset , , ^ r • • J 1
áonaniur: volebant.vt conuerlationis in codem loco augmenca-
retur / affcólus.Nam fuere in eius viciniá tres germa-
l ni> Bco fciiicet iam diftus,Tr¡clinus alcer, ternas Bal-
duiniis, quorum quifque, quod illic poíícderatj con*
ceífit deuotus»
10 Nomenitaque eius per vicina loca cuhítis i n -
notuir, fadmmque eft, vr ex illo iam temporea muitis
m frequencari coepiííet. Ipfe enim m caelitcm Deoque
B dignam inibi vieam ducebat { omnes íuperuementes
» non modo dulcedine veiborum «animarquiores red-
multi ad Jcbat, vei úm & cancatis oíficia cis pro modulo Tuo
Jlttunt:
libentillimé impendebar. Ec quia eumdem locum fuá
i.Reg.x facráconfecrauerac coniierraiione,vo!uit pius D o m i -
nus verba quasanté dixir* Q u i me.inquit, honorífica*
3®
uent, honorificabo eum, in hoc fámulo fuo oftende-
re. Cumque loccili iam dilatari coepiíTer anguftia.duo
o cquites o clim duobus alluetis venatibusVmbris forte
valla 01» fortuna, ignaricuius dignitacis cííet vallicula) venien-
noa tmptt- tcs CXpCrtl func jn femetmíis, quid aduementibusatíe-
ta re compecerer cetens. Nam mane (urgentes , exáni-
mes, quibus adue¿U fucrant, inuenerunt fonipedes,
fuperquemortua cadañera canes. Hoc comperto, qui
p tune cemporibusp Pra£rui,cu¡ nunc Deo annuente,no*
necadeií- mine non C pro nefas J mérito, famularaur>Sedis, au-
da equtü: q 0 Z \ i A i q interminauic Epifcopah , ne quis poíl haec
*n*t" eques oratonj illius attmgerct fines. Dclegauit illic
„ quoque ex redicibus, vt q rem Ecclefiac noftríe^illam,
^ quaer Mons Francheri vocaturj vbi miraculurn, quod
accidit & memoriae dignum nunc interuenit, nefas
íilerc putamus^
a Legeb»m: xgcitcpt ,sxoxh fciliceciuuatnine.horpicioim-
petratoj quafi dtjficulfer , necniji'vxorti-patrocinio, a Beont
hofyittum impetrárit. Verhm altera Vita hanc leftioneperfua-
C fiti ita enim habet: íegraeqae vxori rediiidit. fauitacem.fci-
licetfuo iuuamine hofpitio impetraco. Bietlotita quoque:
lufelix didi tune coniux agta Beonis
CoDualuic, fubicó qua; montura forec.
'Ftfenlih. 4»«. Beonis vxoiem admirabjli prodigio fa-
nitati reíHtucrat Hadelinus.
b y///. T/VÍ», inrervefeendum. c E/i¿ew F/í. ipfam animam.
d Eademfere in Vita S. Remacli dicuntur.
c Monafiies. vitA tirocinium egit tempere Clotarij Regü: vbi, non
proditur. SS. Remacli (3* Cuniherti confitio, prAfefttu eíl mona-
JlerioStabulenfirecensftndato.
f Fuit hic S. Theodardo iam Epifeopo traditusa patre, diuinis
dogmatibus & monafticis difciplinis, ¡o aula regiácru-
dieudus. A n quia pluribus annisfedit Traitóii Theodardus,
Lambertum etus (uccefforem a S. RemadoJufceptumfuijfe i n
baptifmate, reéie coniieit Nntkerus ?
g "Fijenlib +.nu.íiferibitHubertum.coniugemortua.adS.Lam-
bertum adiijje fan€íioúbus inftitutionibus imbuendum:
pofito apud ipfum feliciter tirocinio traníiiíTead Stabulen-
iesó'ff. excultum felicicer S. Remacli legibus. Conslatin
ArduennA/altupcenttentiamegiffe. Non ett impfobabile ,
Hadeitnum, pritu in monaflerto de more exercitumprobatum •
j ¡ . Sed de hoc j Nou.ad eiws Vitam.
AddttFtfen, P/^/ntówaliasíxpé, íharduis maximeanimi Avoro-
fui neí;otiis,Hadeliaum confulcre folitum eflc,& eius pro RK NOT-
fe preces efñzgmte.Bietíotiusait temptum tiúficaffe* (¡ycoi- GERO ÜP.
legtumaut ccenobtum Deo AjJtJuZ mimíiranttum ¡'¡Jlituiffci D
quta & qutbus hi alerentur, ¿ r illud iníliíkeriíur, fnndot c$h «iuj fj mo-
Jujtjj attnbuit. luaat ipjum audire: (t¿{ieriftf»
Fama refere cciam veterum nbcifsima Patrutn, dotat,
Imo & adhuc hodie mobile vulgusaic.
Amplificum gélido conrtruftum maimóic tempium, & tempii
Sumpcibus &cuiis, mágne Pipinctuis. conjiruii
Nec fatis id feciíic fu,ÍCj maiora fed addis, CHTUt.
Ve quánro monílres intus amerefligrcs.-
Sacroruin,-Geacro(c, creas (ocíale virouim
Collcoium, precibus noíte dicc|iie vacaus.
i Altera Vita : a Fratribus loci; at Btetlottus,
Vdbüs ha'daici coginu feriiue profanis,
Nunc & adhuc & pcrfafque nefafque tenenr.
Tvjfiuent adhutmulta ijlhtc Camnici Vtjetenjet.
k Altera Vita: eidem S. Hadelino erogantes > eius volunta;,
nam paupercatcm íubire volebanc.
I ,4/. F. cffectus. m F. ca;libcm, n F. meliores.
o ItaMalmun. ^ Me»*rí/. ^i/.Fír.cum duobus ailuetis vena-
tonbus, forre ^ r . Rojvvey. fimpliciter cúm duobus vena-
t o ú h ü s , fu/picor per V mhros,canes venáticos inteüigi.
p Videtur idpoji mortem S. Hadelmt conttgijfe i alioquinlicetet
haud temeré coniieere i huncRrAfulem S. Lambertum, futffe,
aut S. Theodurdum. Adhuc nefat e(i circum facellum equo v t -
hi, idjj nufer aiunt cutdam maté cefpffe.
q ^í//¿y¿i F//« .• vt rem ur. Eccleliar loci ilhus villam.Al«»«rrf. _j
vt Reraenlis Ecdefia: villami %
r Bietlottus ^tzagcunmmoattmvoeat. PaguteftinterCaro-
lomontium & Mariáburgttm oppida, pertinetjf ¡s etiamriumt
Vt nobh Cellenjts jigmficaruut, ad Canónicos S. Hadtltm.
C Á P V T III
S. H a d e l i m m i r a a d a ^ o b u n s .
II V m cafu fiti meíTorcs laborarent herilcs, dirí¿
^ - ^ g u n t San«ílo conquerenres ex (uis Icgarum
humilicer exorantes rcmedium adhiberc opportunúi
Ule vero mifilTc íllis iam retulir, veiüm fcgmtiá dela-
tons dilatum. Nc vero liti periclitarcntur laborantes
diutiná meflores, Sandlusad locum aducn¡cns,bacil*
lurli quo iuerat figir, & affcdu intimo cordisorauitt
Dcus Abraham, de Dcus Iíaac.&: Dcrus lacobJ&: Dcus
qui per B. Moyfen &: Aaroii filiis Ifrael in d e í c r t o a - púKt^prf.
quam de perra eduxifti/u nobisin hoc loco aperi fon- abuseli-
tem benignitatistuae, & m e m o r c f t o clemcntiíjims cit.bacHlt
fponfíonis tuasj Petite, inquit, & dabitur vobis. Cuius ,erÍA in~
orationis verba cordis ferutator audiuir.&a fons lar* ^xo:
giflué fcaturiens continuó erumpir, ííitibundos exía-
tiatjmentum viri declarar, b y
i i Emponum per ídem tempus.quod dicitur D i o -
nant, dum praírerirer,eccc quaedam mulier aecurrens, p
mugitum vocis emirtens.veftigia eius ofculabatur.fed
quseanhelabat corde,voce implcre nequibat' Subfti-
titergo & populum circá adftantcm , qua:nam cíTct,
qualiíerue id ei accidiíTct, interrogauir, At¡IIi>quód
multum iam temporis fluxerat, quod muta fa¿ta fir,
intimant, & , vteiusinfortumj & infirmitatis mifere*
ri dignetur, fupplices ofíerunt preces.Etille.Non hasc»
ait, noftra funt, fed fanótorum Patrumjquorum nos
fuppares clfe meritivtinam concingeret vel extremí.
Populus autem magnis clamonbus fuggerebar.vt quia
pietatem & clementiam íemper docucrat.ipfc quoque
c?.m in miferiá illius raulierculíe dignaretur oftende-
rc. Q u i ftatim pietate motus , & de verbis D o m i n l ,
qua: difcipulis fuis promiferat, Omnia qucecumque
Ward.ít.
orantes petitis, credentes accipietis, coníifus.íe totum
14
ad Deum contulit deuorus, proftratufque humi cum
lacrymis orabat, Domine, inquiens, lefu Ghnftcqui
ca:ci natj oculos ap