Fonic Digiial www.jaIr.org Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnprc por conia do Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc paga inposios; icnIo a olrigaao dc rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc proporcionou." Nclson JaIr Carcia (1947-2002i
Vcrsao para cDool cDoolsDrasil.con
Copylcfi Fidcndo Casiigai Morcs 3
A COMDIA DOS ERROS
William Shakespeare 4
NDICE ATO I Ccna I 6 Ccna II 13
ATO II Ccna I 19 Ccna II 25
ATO III Ccna I 37 Ccna II 46
ATO IV Ccna I 56 Ccna II 63 Ccna III 68 Ccna IV 73
ATO V Ccna I 84 5
Personagens SOLINO, Duquc dc fcso. EGEU, ncrcador dc Siracusa. ANTFOLO DE FESO, filIo dc Egcu c dc Enlia. ANTFOLO DE SIRACUSA, filIo dc Egcu c dc Enlia. DRMIO DE FESO, criado dos dois Anifolos. DRMIO DE SIRACUSA, criado dos dois Anifolos BALTASAR, ncrcador. NGELO, ourivcs. Un ncrcador, anigo dc Anifolo dc Siracusa. Un scgundo ncrcador, dc qucn ngclo c dcvcdor PINCH, ncsirc-cscola c corcisia. EMLIA, csposa dc Egcu, aladcssa cn fcso. ADRIANA, csposa dc Anifolo dc fcso. LUCIANA, sua irna. LCIA, criada dc Adriana. UMA CORTES. O carccrciro, oficiais dc jusiia c gcnic do scquiio. 6
ATO I Cena I
Unu suu no puuco do duquc. Ent)un o duquc, Egcu, cu)cc)c)o, o]cus c scqto.
ECEU Vanos, Solino; aprcssa a ninIa qucda; dc nin, con a noric, csic naririo arrcda. DUOUE Cala-ic, ncrcador dc Siracusa; parcial nao posso scr no quc rcspciia aplicaao da lci. A ininizadc c a luia dccorrcnic dos ulirajcs inoninavcis quc, dc pouco, o vosso duquc infligiu aos nossos conpairioias, Ionrados ncrcadorcs quc, por falia dc florins con quc as vidas rcsgaiasscn, sclaran scus dccrcios oninosos con o proprio sanguc, cclucn qualqucr rcsiia dc picdadc dc nosso olIar icrrvcl. Dcsdc os noriais confliios inicsiinos, surgidos cnirc os vossos conpaircios scdiciosos c nos, foi dccrciado cn snodos solcncs, nao so pclos siracusanos cono por nos proprios, quc nao sc adniiiria ncnIun irafico cnirc as duas cidadcs ininigas. Mais, ainda. sc algucn, nascido cn fcso, cn fciras ou 7 ncrcados fossc visio dc Siracusa, ou, ainda, sc un naiivo siracusano vicssc icr ao porio dc fcso, norrcria c scus lcns iodos scrian confiscados pclo duquc, a ncnos quc nil narcos nos pagassc, para sc rcsgaiar c ficar livrc da pcna coninada. Ora, o nais alio cnpuio dc icus lcns cscassancnic cIcga a ccn narcos. Dcssc nodo ic acIas, por nossas lcis, noric condcnado. ECEU Consola-nc salcr quc o icu dccrcio Iojc pc fin ao ncu vivcr inquicio. DUOUE Esia lcn. Ora qucro quc nos digas, siracusano, scn rodcio inuiil, por quc dc iua pairia ic afasiasic c o noiivo dc csiarcs ora cn fcso. ECEU Mais pcsada iarcfa nao podia scr- nc inposia do quc isso dc coniar-ic ninIa dor indizvcl. No cnircianio, porquc dar icsicnunIo possa o nundo dc quc ncu irisic fin nao foi causado por falia vcrgonIosa, nas por puro scniincnio paicrno, vou dizcr-ic quanio nc pcrniiir ninIa irisicza. Nasci cn Siracusa, ondc una csposa soulc cscolIcr, quc cn nin icria acIado ioda a fclicidadc, cono cu ncla, sc nao nos fossc advcrso o duro fado. Vivanos fclizcs; cn auncnio ia nossa foriuna, por frcqucnics c fruiuosas viagcns quc a Epidanno cosiunava cu fazcr. Mas o ircspasso do ncu fciior, na olrigaao prcncnic nc ps dc dirigir os lcns 8 dispcrsos, dos lraos carinIosos nc arrancando dc ninIa icrna csposa. MinIa auscncia nao durara scis ncscs, quando quasc dcsfalccida pcla docc pcna da Icrana fcninina cla ja iinIa ionado iodas as ncdidas, para sc nc juniar, Iavcndo sa c salva cIcgado ondc cu nc acIava. Muiio icnpo nao sc passou scn quc cla sc iornassc nac dc dois lclos filIos, dc ial nodo parccidos oI faio ciraordinario! quc so sc disiinguian pclos noncs. Na ncsna Iora, na ncsna Iospcdaria, una nulIcr do povo dc igual fardo sc livrou, dando luz dois filIos gcncos ianlcn nui parccidos, quc por scrcn dc gcnic nuiio polrc cu conprci logo, para quc a scrvir vicsscn ncus dois filIos. Muiio orgulIosa dc scus dois pinpolIos, falava diariancnic ninIa csposa cn voliar para casa. A coniragosio fiz-lIc a voniadc, nas, ai! nuiio ccdo nos cnlarcanos. Una lcgua viajanos dc Epidanno scn quc o nar, scnprc aos vcnios olcdicnic, qualqucr iragico indcio nos nosirassc dc nossa na vcniura. Muiio icnpo, coniudo, nao ficanos aninados, porquc o pouco dc luz quasc apagada quc o ccu nos cnviava, so scrvia para lcvar a nossas alnas inidas ncnsagcn ccria dc una noric proina. Eu, dc nin, a acciiara alcgrcncnic; nas as lancniacs dc ninIa csposa, quc, so idcia do pcrigo inano, cIorava scn ccssar, c os lasiinosos griios dos dois ncninos anoravcis, quc por noda cIoravan, pois nao iinIan 9 conscicncia do pcrigo, nc foraran a procurar adiar o fin dc iodos, pois ouira cpcciaiiva cra inpossvcl. Ao larco os narinIciros sc acolIcran, dciando-nos o casco do navio prcsics a sc afundar. MinIa consoric, nais cuidadosa do uliino nascido, o Iavia aiado a un nasiro dc rcscrva dc quc os narujos scnprc andan providos, para cnfrcniar os icnporais dcsfciios. A clc un dos ouiros gcncos foi aiado, cnquanio dos dcnais cu nc ocupava. Disposios dcssc nodo os nossos filIos, cu c ninIa nulIcr, fios os olIos cn qucn fio o cuidado scnprc inIanos, nos aianos, ianlcn, nas duas ponias do alio nasiro, c ao salor, scnprc, das ondas, na dircao scguinos dc Corinio, confornc inaginavanos. Por uliino, a dardcjar os raios solrc a icrra, dcsfcz o sol a ncvoa causadora dc iodo o nosso nal, dciando calnas dc novo as ondas, pcla aao lcncfica dc sua luz por quc ianio anclavanos o quc nos pcrniiiu vcr dois navios quc para nos, con prcssa, vclcjavan. un dc Corinio, dc Epdanno o ouiro. Mas anics dc aic nos clcs cIcgarcn... OI! Nada nais dirci. Dcduzc o rcsio, anic o quc salcs do ncu fado ncsio. DUOUE Adianic, vclIo! Acala a iua Iisioria. Dcspcrias-nos picdadc, nuiio cnlora conccdcr-ic pcrdao scja inpossvcl. 10 ECEU OI! Sc os dcuscs assin iivcsscn sido, agora cu acusa-los nao pudcra dc nos icrcn iraiado cruclncnic, pois disianics dc nos nao sc cnconiravan dcz lcguas os dois larcos, quando fonos dar dc cnconiro a un pcncdo inano c a piquc, con ial fora, quc a nossa cspcranosa nau sc dcspcdaou, c dc ial nodo sc proccssou nosso divorcio injusio, quc a cada un dc nos dciou a Foriuna o con quc sc alcgrar c lasiinar- sc. A paric cn quc sc acIava ninIa csposa polrc alna! ao parcccr con ncnos pcso, nas con igual dcsdiia, foi lcvada con nais vclocidadc pclos vcnios, icndo sido clcs ircs nossa visia salvos por pcscadorcs dc Corinio, confornc cniao pcnsanos. Finalncnic, a lordo nos ionou ouiro navio. Ao ficarcn salcndo scus narujos a qucn Iavian salvo por acaso, dcran loa acolIida aos polrcs naufragos; c a prcsa, porvcniura, aos pcscadorcs icrian rcionado, sc nao fossc icrcn o larco dc noroso curso. Por isso, navcgaran runo pairia. Salcis agora cono cu fui privado dc ioda a ninIa diia, cono os fados advcrsos ninIa vida prolongaran, para cu coniar a ninIa irisic Iisioria. DUOUE Agora, pclo anor dos quc lasiinas, fazc-nc o olscquio dc coniar por niudo iudo o quc clcs c iu Iavcis passado. ECEU Mcu caula, o nais vclIo nos cuidados, aos dczoiio anos rcvclou dcscjo dc 11 procurar o irnao, icndo insisiido junio dc nin, para quc scu criado quc, cono clc, privado ianlcn fora dc un irnao cujo nonc clc lcvava nas invcsiigacs o aconpanIassc. Assin, porquc sofria dc saudadcs dc ncu filIo pcrdido, pus cn risco vir a pcrdcr o quc ainda nc rcsiava. Cinco csiios passci na circna Crccia; vasculIci os confins da sia disianic; c, ao cosicar, ja dc volia para a pairia, a fcso vin icr, scn cspcrana ncnIuna, c ccrio, dc podcr acIa-los, nas porquc nao dciassc incplorado ncnIun lugar capaz dc alrigar Ioncns. Da ninIa vida a Iisioria aqui icrnina. Na noric prcnaiura nc julgara nuiio fcliz ainda assin, sc ao calo dc iao longas viagcns oliivcssc a ccricza dc quc clcs ainda vivcn. DUOUE Mscro Egcu, quc dcsiinado fosic para cpcrincniar o grau nais alio dc una vida infcliz! Mas podcs crcr-nc. nao fossc ir conira a lci, ninIa coroa, a propria dignidadc, os jurancnios quc violar nunca os prncipcs sc aircvcn, nuiio cnlora o dcscjcn ncsic pciio iua causa cnconirara un advogado. Mas nuiio cnlora condcnado ic acIcs c a scnicna dc noric nao nc scja possvcl rcvocar scn grandc dano para nossa Ionra, vou favorcccr-ic naquilo quc pudcr. Por cssa causa, ncrcador, cu ic dou nais csic dia para aulio anigavcl angariarcs, quc a vida ic rcsgaic. Epcrincnia os anigos quc cn fcso iivcrcs. Tona cnprcsiado, pcdc csnola 12 c vivc, dcpois dc pcrfazcrcs a quaniia. Caso conirario, norrcras; c lci. Dcio-o sol iua guarda, carccrciro. CAFCEFEIFO Pois nao, nilordc. ECEU Polrc, scn cspcrana, Egcu so lida para o fin posicrgar da irisic vida. (Sucn.i 13
Cena II
O nc)cudo. Ent)un Ant]oo dc S)ucusu, D)ono dc S)ucusu c un nc)cudo).
MEFCADOF Dcvcis dizcr, por isso, quc nasccsics cn Epidanno, para vos livrardcs dc ficar con os lcns iodos confiscados. Ainda Iojc, un ncrcador dc Siracusa foi prcso, por Iavcr dcscnlarcado, c, porquc a vida rcsgaiar nao pdc, Ia dc, acordc con a lci dcsia cidadc, vir a norrcr, anics quc o sol no ocaso faiigado sc dciic. Eis o dinIciro quc cn confiana nc dcsics, ainda Ia pouco. ANTFOLO DE SIFACUSA Drnio, lcva-o ao Ccniauro, ondc pousanos, c la ic dcia csiar aic quc cu cIcguc. Para o janiar ainda falia una Iora; vcrci, cnquanio cspcro, os ncrcadorcs, csiudarci os usos da cidadc c olscrvarci scus lclos cdifcios Dcpois, dc volia para a Iospcdaria, prcicndo rcpousar, quc a longa viagcn nc dciou lasso c causio. Vai dcprcssa. 14 DFMIO DE SIFACUSA Muiia gcnic ialvcz ionassc risca quanio dizcis c sc puscssc ao frcsco carrcgando icsouro iao opino. (Su.i ANTFOLO DE SIFACUSA un criado alcgrc, ncu scnIor, quc nuiias vczcs, quando csiou cIcio dc cuidados c dc nclancolia, nc dissipa iodo o Iunor con scus diios prazcniciros. Ircis passcar conigo na cidadc, para dcpois janiarnos na csialagcn? MEFCADOF Nao, ncu caro scnIor; fui convidado por ccrios ncrcadorcs, con os quais conio rcalizar lons ncgocios. Dcsculpai-nc. Mas s cinco Ioras nos cnconirarcnos no ncrcado, sc a idcia vos agrada, podcndo, apos, fazcr-vos conpanIia aic a Iora dc dciiar. Ncgocio urgcnic nc fora a vos dciar por uns insianics. ANTFOLO DE SIFACUSA Eniao aic nais iardc; scn dcsiino vou disirair-nc a vcr vossa cidadc. MEFCADOF Ao vosso lcn-csiar vos dcio cnircguc. (Su.i ANTFOLO DE SIFACUSA Oucn ao ncu lcn-csiar nc dcia cnircguc, faz cnircga dc iodo cn iodo inuiil, pois c do quc carco. Sou no nundo cono una goia dc agua quc procura dc ouira goia no occano sc cnconirassc, c quc, ao cair ali, ioda dcscjos dc acIar a conpanIcira, 15 dcsaparccc na lusca, scn scr visia. Assin, conigo. para un irnao c ninIa nac acIar polrc dc nin! nc pcrco a procura-los. (Ent)u D)ono dc E]cso.i Eis ouira vcz ncu alnanaquc vivo. Ouc c quc Ia? Por quc voliasic assin iao ccdo? DFMIO DE FESO Tao ccdo? Pcrguniai por quc iao iardc. O capao ja iosiou; caiu do cspcio, dc ianio scr virada, a lacorinIa; ja o rclogio da iorrc dcu dozc Ioras c a pairoa nc dcu una no rosio; qucnic cla csia por causa da conida quc csfriou; a conida ficou fria por nao icrdcs voliado para casa; nao voliasic porquc nao icndcs fonc; nao icndcs fonc por conido Iavcrdcs. Nos, porcn, a jcjuar nos cnconiranos; por vossa culpa cn pcniicncia andanos. ANTFOLO DE SIFACUSA Dcicndc csscs pulncs, scnIor. dizci-nc ondc csia ninIa lolsa con o dinIciro. DFMIO DE FESO OI! Aquclcs scis pcnccs quc nc dcsics na uliina quaria-fcira con o cncargo dc pagar o conscrio do ralicIo da pairoa? Ao sclciro os dci, scnIor; nao cosiuno furiar coisa ncnIuna. ANTFOLO DE SIFACUSA Nao csiou Iojc para lrincadciras. Dcia dc lado as graas c nc dizc, scn sulicrfugios, ondc csia o dinIciro. Scndo nos csirangciros na cidadc, cono ic 16 nosiras iao rcnisso, ousando scparar-ic dc sona iao vuliosa? DFMIO DE FESO Por olscquio, scnIor, dciai as graas para a Iora do janiar. Vin procurar-vos cono corrcio, dc ordcn da scnIora; sc scn vos cu voliar, c coisa ccria ncicr-nc na corrcia, quc cla as vossas falias Ia dc gravar na ninIa pclc. Pcnso quc dcvcrcis icr no csinago, cono cu, rclogio ccrio, para a casa vos cIanar, scn Iavcr ncccssidadc dc ncnIun ncnsagciro ou dc rccados. ANTFOLO DE SIFACUSA Para con isso, Drnio; cssas graolas vcn fora dc proposiio. Fcscrva-as para Iora nais alcgrc. Ondc puscsic o ouro quc ic confici? DFMIO DE FESO A nin, scnIor? Nao sci dc ouro ncnIun quc nc cnircgasscis. ANTFOLO DE SIFACUSA Vanos, scnIor vclIaco, acalai logo con cssas naluquiccs, c dizci-nc dc quc nodo a incunlcncia foi cunprida. DFMIO DE FESO MinIa incunlcncia consiiiui apcnas cn vos vir procurar aic o ncrcado c vos lcvar, scnIor, a casa, Fcni, para janiar. Por vos ja csiao cspcra ninIa scnIora c a irna. 17 ANTFOLO DE SIFACUSA Ora, iao ccrio cono cu scr laiizado, nc rcspondc ondc puscsic a salvo o ncu dinIciro; sc nao, ic quclrarci cssa calca jocosa, quc so cuida dc pilIcrias, quando nc acIo indisposio. Dizc logo. cn quc lugar puscsic os ncus nil narcos? DFMIO DE FESO Marcas vossas cu icnIo na calca; nos onlros icnIo narcas da pairoa; nas, rcunidas, nil narcos nao pcrfazcn. Sc forado cu nc vissc a rcsiiiu-las a Vossa ScnIoria, c lcn possvcl quc nao as rccclcsscis con pacicncia. ANTFOLO DE SIFACUSA Tua pairoa? Ouc pairoa, cscravo? DFMIO DE FESO A scnIora dc Vossa ScnIoria, ninIa pairoa da csialagcn Fcni, a ncsna quc jcjua vossa cspcra, para janiar c quc vos pcdc, insianic, irdcs janiar con cla ncsic insianic. ANTFOLO DE SIFACUSA Cono! Zonlas dc nin na ninIa frcnic, conquanio cu io proilissc? Eniao iona isio. (Hutc-Ic.i DFMIO DE FESO ScnIor, quc prcicndcis? A nao dcicndc, por picdadc! Sc nao, dos pcs nc valIo. (Su.i 18 ANTFOLO DE SIFACUSA Sou capaz dc jurar quc cssc nalandro foi logrado c pcrdcu iodo o dinIciro. Dizcn quc csia cidadc alunda cn fraudcs, cn cscanoicadorcs asiuciosos, fciiicciros noiurnos quc os scniidos confundcn das pcssoas, ncgras lruas quc naian a alna c o corpo infornc dcian, cIarlaiacs convinccnics, disfarados cnlusiciros c nuiios pccadorcs qucjandos. Sc iudo isso for vcrdadc, nao ficarci aqui. Vou ao Ccniauro dar ouira coa ncssc landolciro; icno quc Iaja pcrdido o ncu dinIciro. (Su.i 19
ATO II Cena I
Cusu dc Ant]oo dc E]cso. Ent)un Ad)unu c Lucunu.
ADFIANA Ncn vcn o ncu narido ncn o cscravo quc cu incunli dc o procurar con prcssa. Dcvcn scr duas Ioras, Luciana. LUCIANA Talvcz icnIa sido clc convidado por algun ncrcador c, do ncrcado, iivcssc ido janiar cn qualqucr paric. Mana, vanos concr; nao ic anofincs. Da lilcrdadc os Ioncns sao scnIorcs; o icnpo c o ncsirc dclcs; vao c vcn, confornc o icnpo o cnscja. Sc pacicnic. ADFIANA Por quc Iao dc scr nais livrcs do quc nos? LUCIANA Porquc fora dc casa icn ncgocios. ADFIANA Sc con clc dcsia aric cu proccdcssc, ficaria zangado. 20 LUCIANA Nao ignoras quc da iua voniadc c frcio o csposo. ADFIANA Frcar sc dcian iao-soncnic os asnos. LUCIANA A lilcrdadc indocil c donada pcla propria dcsgraa. Nao Ia nada sol a visia do ccu quc nao sc nova nun liniic rcsiriio, assin na icrra cono no ar c no nar. Todas as fcncas dos aninais, dos passaros, dos pcics scgucn ao nacIo c cn iudo lIc olcdcccn. O Ioncn, scr nais divino, scnIor dclcs, dono do nundo iodo, do nar vasio, quc a supcrioridadc do iniclccio pos acina dc passaros c pcics, da csposa c dono c ncsirc. Assin, alcgrc, con clc cn iudo concordar ic cunprc. ADFIANA Tania Iunildadc condiz nais con frcira. LUCIANA O ncdo c quc nc faz ficar solicira. ADFIANA Casada, ialvcz fosscs una Iarpia. LUCIANA A olcdcccr, dc noiva aprcndcria. ADFIANA Sc icu csposo a ouira nulIcr anassc? LUCIANA En casa aguardaria o dcscnlacc. 21 ADFIANA Scn scr provada, a pacicncia dura; calna c qucn vivc livrc dc ioriura. Ao infcliz quc a advcrsidadc oprinc c facil aninar nun ion sullinc; nas sc igual fardo no onlro nos pcsassc, nossa calna ionara-sc falacc. Por nao icrcs narido quc ic oprina c quc nc fazcs cssa panionina; nas sc cIcgasscs a ic vcr lurlada, iua pacicncia acalaria cn nada. LUCIANA Hci dc casar-nc para vcr sc accrio. Eis o criado; o pairao dcvc andar pcrio. (Ent)u D)ono dc E]cso.i ADFIANA Dizci sc o vosso rciardado ncsirc ao alcancc da nao por fin sc cnconira. DFMIO DE FESO Fui cu quc fiquci ao alcancc das naos dclc, cono dao icsicnunIo as ninIas orclIas. ADFIANA Nao lIc falasic? Nao ic dissc, acaso, qual a sua inicnao? DFMIO DE FESO Dissc-nc iudo quanio quis, nas foi nuiio ao pc do ouvido. Maldiia nao! Nao pudc cnicndcr nada. LUCIANA Eprcssou-sc por nancira iao anlgua, quc nao cnicndcsic o quc clc qucria dizcr? 22 DFMIO DE FESO Eprcssou-sc por nancira iao clara, quc pudc scniir pcrfciiancnic as pancadas, nas, apcsar disso, por nancira iao anlgua, quc nal pudc conprccndcr-lIcs o alcancc. ADFIANA Mas dizc. nao vcn logo para casa? Nao qucr dciar a csposa saiisfciia? DFMIO DE FESO Doido cornudo c o quc clc nc parccc. ADFIANA Doido cornudo, lilirc? DFMIO DE FESO Cornudo por scr doido, sinplcsncnic. Mas quc csia doido, c ccrio. Eran ja Ioras, lIc dissc, dc janiar. Sua rcsposia foi rcclanar dc nin nil narcos dc ouro. Janiar!" griici. Mcu ouro!" rcspondcu-nc. A carnc csia a qucinar!" dissc. Mcu Ouro!" rcspondcu. Dcnorais ainda na rua?" lIc pcrgunici. Mcu ouro!" rcspondcu-nc. Ondc csiao os nil narcos, scn-vcrgonIa, quc cu ic dci?" A lciioa csia no ponio dc csiurricar!" lIc dissc. Mcu dinIciro!" nc rcspondcu. MinIa scnIora..." dissc-lIc. Ouc sc cnforquc!" dissc clc; nao conIco scnIora alguna! O dialo quc a carrcguc!" LUCIANA Oucn falou isso? DFMIO DE FESO Mcu pairao, scnIora. Nao icnIo casa, csposa, ncn pairoa", lcrrou-nc 23 clc ccn vczcs. Dcssc nodo ninIa ncnsagcn, quc calia lngua dizcr no icnpo ccrio, graas a clc iorno a irazcr nos onlros para casa, pois nclcs rcccli iunda dc ncsirc. ADFIANA Volia, naroio, c irazc-o para casa. DFMIO DE FESO Voliar para apanIar nais una coa? Por Dcus, nandai un ouiro ncnsagciro. ADFIANA Volia, nalandro! Do conirario a fronic ic cruzo dc pancada. DFMIO DE FESO Elc Ia dc novas cruzcs fazcr por cina das princiras. Dcsia aric nc dciais saniificado. ADFIANA Dasia dc falaiorio, grosscirao! Vai luscar icu scnIor. DFMIO DE FESO Scrci, acaso, rcdondo assin, para nc dardcs anlos pancada scn parar, cono sc cu fossc lola dc fuiclol? Scn nais ncn ncnos, nc aplicais poniapcs. A durar isso, icrcis dc nc nandar forrar dc couro. (Su.i LUCIANA Cono a inpacicncia vos dciou nudada! ADFIANA A convcrsar ficou con a nanorada, privando-nc dc iodo o carinIo. O 24 cncanio ja pcrdi? Fcia dcfinIo? A culpa c dclc so. TcnIo a convcrsa fasiidiosa, a alna scnprc cn icdio incrsa? Na indifcrcna dclc sc nc cnloia ioda a vivacidadc, fico idioia. Dcia-nc fcia, acaso, csic vcsiido? Oucn nc dirigc os lcns c o ncu narido. Oual a ninIa runa, quc arruinada nao fossc so por clc? Sc fanada nc cnconiro c quc clc o quis. Dc un sinplcs riso dclc nc nasccria un paraso. Mas, ccrvo aliivo, clc por longc vaga. Dc iodo o ncu anor foi cssa a paga. LUCIANA O ciunc ic naliraia. Dcia disso. ADFIANA Tanio sofrcr nc fcz pcrdcr o vio. ccrio; alIurcs clc cnconira alrigo; sc nao, por quc nao para clc conigo? Dissc quc una cadcia nc daria, lcn o salcs. Coniudo, cu prcfcria quc clc Iouvcssc csquccido cssc prcscnic cn iroca dc conigo csiar conicnic. Dcsia aric ficl clc ficara ao lciio. Sci quc as nais lclas joias, scn dcfciio, con o uso o cncanio pcrdcn. O proprio ouro sc dcsgasia, cn prcjuzo do icsouro. Assin, dos Ioncns o inpoluio nonc a rciicrada icniaao carconc. Ja quc a ninIa lclcza nao lIc agrada, vou cIorar ianio, aic vir a scr nada. LUCIANA Cono o ciunc naliraia csia coiiada! (Sucn.i 25
Cena II
Unu p)ucu pIcu. Ent)u Ant]oo dc S)ucusu.
ANTFOLO DE SIFACUSA O dinIciro quc a Drnio cu iinIa dado sc acIa na Iospcdaria do Ccniauro, icndo sado o cuidadoso cscravo para nc procurar. Pclo ncu calculo c o quc dissc o Iospcdciro, cu nao podia icr falado con Drnio dcpois da Iora cn quc nos scparanos no ncrcado. Mas ci-lo quc a vcn. (Ent)u D)ono dc S)ucusu.i Eniao, scnIor, ja csia nais calno vosso Iunor jocoso? Fcpcii, por favor, a lrincadcira, sc gosiais dc pancada. A Iospcdaria do Ccniauro vos c dcsconIccida? Nao vos dci una lolsa con dinIciro? Vossa pairoa nc qucr vcr cn casa, para cu janiar con cla? Eniao, noranos na Iospcdaria Fcni? Esias louco, para nc rcspondcrcs dcssc nodo? DFMIO DE SIFACUSA Ouando, scnIor, vos rcspondi ial coisa? ANTFOLO DE SIFACUSA Agora ncsno, aqui, Ia ncia Iora 26 DFMIO DE SIFACUSA Nao vos falci dcsdc a Iora cn quc ao Ccniauro nc nandasics lcvar vosso dinIciro. ANTFOLO DE SIFACUSA Afirnasic, vilao, quc cu nao ic Iavia dado dinIciro algun c nc falasic dc una nulIcr c dc cu janiar con cla. Mas pcnso quc na pclc icns a prova dc quanio nc alcgrou cssa noicia. DFMIO DE SIFACUSA Fico conicnic por vos vcr alcgrc. Ouc qucr dizcr, scnIor, cssa pilIaria? ANTFOLO DE SIFACUSA Ainda zonlas dc nin na ninIa frcnic? Pcnsas quc c lrincadcira? Eniao iona isio. (Hutc-Ic.i DFMIO DE SIFACUSA Parai, scnIor, por Dcus! A lrincadcira ficou scria dcnais. Por quc larganIa ncrcci rccclcr cssas pancadas? ANTFOLO DE SIFACUSA Porquc aconiccc cu convcrsar convosco faniliarncnic c, para disirair-nc, vos fazcr dc ncu lolo, vossa audacia vos lcva a corliiar, aic qucrcrdcs apalIaar as ninIas Ioras scrias. Ouando o sol lrilIa, as noscas danan lcdas; nas, quando sonc, logo clas sc cscondcn. Para podcrdcs discrcicar conigo scra convcnicnic vcr-nc o rosio. Assin, pclos ncus olIos, a aiiiudc salcrcis cscolIcr. Caso conirario, vos ncicrci pcla calaa o nciodo. 27 DFMIO DE SIFACUSA Calaa lIc cIanais? Eu prcfcria icr calca, una vcz quc dciasscs dc a nalIar. A coniinuardcs dcssc jciio, vou procurar una calaa para forrar con cla a calca c nao icr dc procurar o cspriio nas cspaduas. Mas, por olscquio, scnIor. por quc nc laicis? ANTFOLO DE SIFACUSA Nao salcs a causa? DFMIO DE SIFACUSA Nao sci nada, scnIor, a nao scr quc csiou a rccclcr pancada. ANTFOLO DE SIFACUSA Dcscjas quc ia rcvclc? DFMIO DE SIFACUSA Pcrfciiancnic, scnIor, c ianlcn o scu porquc, pois dizcn iodos quc nao Ia causa scn porquc. ANTFOLO DE SIFACUSA Pois foi porquc ic risic ninIa cusia. Agora vcjanos o porquc. porquc dc novo risic dc nin, quando cu falava scrio. DFMIO DE SIFACUSA Oucn sova igual ja ionou? Coisa assin nunca nais nc aconica, pois os porqucs quc aduzis sao porquciras scn pcs ncn calca. Olrigado, scnIor. ANTFOLO DE SIFACUSA Por quc olrigado? 28 DFMIO DE SIFACUSA Ora, scnIor, por cssa coisa quc nc dcsics por coisa ncnIuna. ANTFOLO DE SIFACUSA Na proina vcz nc corrigirci, dando-ic coisa ncnIuna por alguna coisa. Mas dizci-nc, scnIor. ja sao Ioras dc janiar? DFMIO DE SIFACUSA Nao, scnIor; a carnc ainda nao ficou cono cu csiou. ANTFOLO DE SIFACUSA Cono assin, scnIor? Ouc c quc lIc falia? DFMIO DE SIFACUSA Scr laiida. ANTFOLO DE SIFACUSA Pcrfciiancnic, scnIor; con isso cla ficara scca. DFMIO DE SIFACUSA Ncssc caso, pco- vos nao provar locado. ANTFOLO DE SIFACUSA Vossas razcs? DFMIO DE SIFACUSA Para nao ficardcs colcrico ouira vcz c nao iornardcs a nc laicr. ANTFOLO DE SIFACUSA Eniao, ncu scnIor, aprcndci a graccjar so quando Iouvcr ocasiao, porquc para iudo Ia icnpo ccrio. DFMIO DE SIFACUSA Era o quc cu ousaria conicsiar, anics dc Iavcrdcs ficado iao colcrico. 29 ANTFOLO DE SIFACUSA En quc razcs vos firnais, scnIor? DFMIO DE SIFACUSA Ora, scnIor, cn una razao iao rcluzcnic cono a carcca rcluzcnic do vclIo Tcnpo. ANTFOLO DE SIFACUSA Vanos ouvi-la, cniao. DFMIO DE SIFACUSA Oucn c calvo por naiurcza, cn icnpo ncnIun rccupcra o calclo. ANTFOLO DE SIFACUSA Nao lIc scria possvcl conscguir isso por ncio dc un proccsso dc possc alsoluia? DFMIO DE SIFACUSA Sin, proicsiando pcla possc dc una pcruca, para ficar dc possc dos calclos dc ouira pcssoa. ANTFOLO DE SIFACUSA Por quc noiivo o Tcnpo c iao sovina dc calclo, quando c ccrio quc csic crcscc con iania lilcralidadc? DFMIO DE SIFACUSA Isso c lcnao quc clc rcscrva aos aninais; o quc clc ncga aos Ioncns cn calclo, da-lIcs cn inicligcncia. ANTFOLO DE SIFACUSA E por cssc noiivo quc nuiia gcnic c doiada dc nais calclo do quc inicligcncia. 30 DFMIO DE SIFACUSA Mas nao Ia qucn icnIa inicligcncia para pcrdcr o calclo. ANTFOLO DE SIFACUSA Conclusic Ia pouco quc as pcssoas dc nuiio calclo sao lorpas dcsiiiudos dc cspriio. DFMIO DE SIFACUSA Ouanio nais lorpa, nais calclo pcrdc; coniudo, pcrdc scnprc con alcgria. ANTFOLO DE SIFACUSA E a razao disso? DFMIO DE SIFACUSA Sao duas as razcs, scnIor, c anlas dc pcso. ANTFOLO DE SIFACUSA Dc pcso c quc nao dcvcn scr. DFMIO DE SIFACUSA Fazcs scguras, pclo ncnos. ANTFOLO DE SIFACUSA Dizc quais sao clas. DFMIO DE SIFACUSA A princira c ccononizar o dinIciro quc dcvcria gasiar con o pcnicador; a scgunda, ficar livrc dc lIc cair o calclo na sopa. ANTFOLO DE SIFACUSA Duranic iodo cssc icnpo, qucrcis provar quc nao Ia icnpo para iudo. 31 DFMIO DE SIFACUSA E conscgui-o, scnIor, a salcr. nao Ia icnpo para rccupcrarnos o calclo pcrdido pcla naiurcza. ANTFOLO DE SIFACUSA Mas nao aprcscniasic razao sulsiancial do porquc dc nao Iavcr icnpo dc rccupcra-lo. DFMIO DE SIFACUSA Eniao, corrijo cn icnpo. por scr calvo o Tcnpo, Ia dc icr aic ao fin do nundo scguidorcs calvos. ANTFOLO DE SIFACUSA Prcvia quc a conclusao ia scr calva. Mas, dcvagar. qucn c quc nos csia a fazcr sinais dali? (Ent)un Ad)unu c Lucunu.i ADFIANA Sin, sin, Anifolo, o conspccio franzc, lana-nc olIar scvcro. A ouiras nulIcrcs dcdica so llandcias. Tua csposa nao sou; nao sou Adriana. Houvc ja icnpo cn quc csponiancancnic nc juravas quc ncnIuna palavra ic cra nusica aos ouvidos, os olIos coisa alguna ic disiraa, nada ic causava prazcr ao iacio, ao paladar conida ncnIuna ic salia, scnao ninIa fala, c o conspccio ncu, o ncu coniacio, c o assado quc por ninIa nao ic dava. Ouc aconicccu, qucrido csposo, para quc csiranIo, assin, ficasscs dc ii ncsno? Sin, dc ii ncsno, dissc, pois ic cnconiras afasiado dc nin, quc inscparavcl scndo dc ii, nc considcro ainda 32 nclIor quc a nclIor paric dc ii ncsno. Pois salc, ncu anor. fora nais facil no nar dciiarcs una goia dc agua para, iniacia, dcpois a rccolIcrcs, scn adiao ncnIuna ou qualqucr pcrda, do quc scn nin dc nin ic rciirarcs. Cono ficaras no anago fcrido sc, quando nada, algucn fossc coniar-ic quc cu cra liccnciosa c quc csic corpo a ii, so, consagrado, ora poludo pcla lcsiial luuria sc cnconirava? En iua indignaao, nao nc cuspiras, aos pcs nao nc calcaras, ncsias faccs nao jogaras o nonc dc narido, nao nc rasgaras a nancIada cuic da fronic inficl, c dcsia nao pcrjura a aliana nupcial nao arrancaras, con a naldiao quclrando-a do divorcio? Sci quc o farias. Pois cniao nao iardcs. a nancIa do adulicrio cn nin sc alasira; irago no sanguc o crinc da luuria, pois sc anlos sonos un, c prcvaricas, na carnc irago iodo o icu vcncno, por icu coniagio nc iornando inpura. Ao nosso lciio, pois, sc inficl aliado; so assin scrci pura c iu Ionrado. ANTFOLO DE SIFACUSA Falais conigo, nui graciosa dana? Nao vos conIco, pois Ia duas Ioras quc a fcso cIcguci, iao csirangciro cidadc cono a isso quc disscsics. Sou dc cspriio parco dc rccursos para cnicndcr scqucr vossos discursos. 33 LUCIANA Ora, irnao! Podc o nundo nudar ianio? Ouando a nana iraiasic dcssc nodo? Ela nandara ic cIanar por Drnio... ANTFOLO DE SIFACUSA Por Drnio? DFMIO DE SIFACUSA Por nin? ADFIANA Por ii... E csia rcsposia nc iroucsic. quc clc ic cslofcicara c, con scus golpcs, disscra nao scr dclc a ninIa casa c quc cu consoric sua janais fora. ANTFOLO DE SIFACUSA Convcrsasic, scnIor, con csia scnIora? Oual a inicnao dc ioda csia conjura? DFMIO DE SIFACUSA Eu, scnIor? Nunca a vi aic csic insianic. ANTFOLO DE SIFACUSA Mcnics, vilao! Ouc Ia pouco, no ncrcado, nc iransniiisic cssc rccado ncsno. DFMIO DE SIFACUSA Eu nunca lIc falci cn ioda a vida. ANTFOLO DE SIFACUSA Cono salc cla, cniao o nosso nonc? So sc c inspiraao. ADFIANA Cono dcsdiz dc iania gravidadc dcsia aric concIavar con vosso cscravo c cspicaa-lo a nc fazcr pirraas! Scja cnlora cu 34 culpada dc iudo isso, nao nc faais assin iao nau scrvio, auncniando con vossa zonlaria a incnsa dor quc a vida nc alrcvia. Dc vos nao nais nc afasiarci... OI! Fidc! Sois o olno, ncu narido; cu, vossa vidc, cuja fraqucza vossa fora aliada cn rijcza iran.sforna-sc accndrada. Enirc nos nao Ia linIa divisoria, sc nao for, iao- soncnic, a vil cscoria da iurla parasiia. crva daninIa, nusgo c o nais quc no ironco crcscc asinIa, c quc, por falia dc dcslasic c coric, ic causa confusao c ic da noric. ANTFOLO DE SIFACUSA Fala conigo; sinio-nc alalado... En sonIos, pois, ic-la-ia dcsposado? Ou durno, ainda, c pcnso ouvir iudo isio, julgando vcr o quc janais Ici visio? Enquanio ccria for csia inccricza, dcicrci a ilusao con nais firncza. Ou durno, ainda, c pcnso ouvir iudo isio, julgando vcr o quc janais Ici visio? Enquanio ccria for csia inccricza, dcicrci a ilusao con nais firncza. LUCIANA Drnio, vai pr a ncsa con os criados. DFMIO DE SIFACUSA Dcus do ccu, pcrdoai os ncus pccados! Esianos nun pas dc fadas lindas, dc clfos, corujas, dc iluscs infindas. Faanos-lIc a voniadc; do conirario, nos cIupa o sanguc cspriio ncfario. 35 LUCIANA Por quc nao andas, pcsic? Vanos, Drnio; nao nc nudcs a casa cn nanicnio. DFMIO DE SIFACUSA Fui iransfornado, ncsirc? Eu nao sou cu? ANTFOLO DE SIFACUSA Fosic, sin; cu ianlcn ja nao sou cu. DFMIO DE SIFACUSA Nao valIo, cono gcnic, un so paiaco. ANTFOLO DE SIFACUSA A forna ainda conscrvas. DFMIO DE SIFACUSA Dc nacaco. LUCIANA Sc cn algo ic nudasic, foi cn lurro. DFMIO DE SIFACUSA ccrio; cla nc da capin c cu zurro. Sc Ialiiuado cu nao fossc a lcvar scla, salcria ianlcn o nonc dcla. ADFIANA Dasia! Dasia! Nao nais Ici dc poriar-nc cono una iola, quc a nao lcva aos olIos para cIorar, cnquanio o ano c o criado dc ninIa dor sc ricn. Ja csia pronio, scnIor, nosso janiar. Drnio, dc guarda ficaras no poriao. Hojc, narido, janiarcnos cn cina; Ici dc olrigar-vos a nc coniar as vossas pcraliiccs. Ouvc, nalandro. caso algucn procurc icu pairao, dizc quc clc 36 janiou fora. Vcda a iodos a cnirada. Mana, vanos. Drnio, iu ficaras cono poriciro. ANTFOLO DE SIFACUSA (u pu)tci Isio c ccu, icrra, ou infcrno vcrdadciro? Durno ou vclo? Sou louco ou icnIo juzo? Mcu nonc cla rcpcic con un sorriso. Pouco inporia; vcjanos sc isio dura; con cla cnlarcarci ncsia avcniura. DFMIO DE SIFACUSA Mcsirc, c fora quc cu faa dc poriciro? ADFIANA Sc qucrcs conscrvar o coco iniciro. LUCIANA Vanos, Anifolo; o janiar princiro. (Sucn.i 37
ATO III Cena I
Duntc du cusu dc Ant]oo dc E]cso. Ent)un Ant]oo dc E]cso, D)ono dc E]cso. Angco c Hutusu).
ANTFOLO DE FESO Dcsculpai-nc, ncu caro scnIor ngclo, nas ninIa csposa fica airaliliaria, quando fora dc casa cu nc dcnoro. Dizci-lIc quc ficanos disirados na oficina, a adnirar vossa pcrcia. na confccao dc sua garganiilIa, quc ananIa lIc irarcis scn falia casa. Ora vcdc, afirnou-nc csic nalandro quc nc Iavia cnconirado no ncrcado, quc lIc laii c rcclanara, insianic, nil narcos dc ouro; cnfin, quc rcncgara ninIa csposa c ncu lar. Eniao, lorracIo, quc prcicndias ao dizcr aquilo? DFMIO DE FESO Dizci, scnIor, cnlora o quc vos agradar, nas os sinais da sova cu podcrci nosirar. Fossc cu dc pcrganinIo c vossa nao dc iinia, lcrcis vossa firna cn lcira nui disiinia c podcrcis vcr o quc dc vos cu pcnso. 38 ANTFOLO DE FESO Pcnso quc sois un asno. DFMIO DE FESO Alias nosirais lon scnso, quc ouira coisa nao c qucn, por causa dc nada, agucnia o dia iodo inpropcrio c pancada. Mas sc asno puro cu sou, convcn icrdcs cuidado, porquc nao vos alcancc un coicc dclicado. ANTFOLO DE FESO Trisic nc parcccis, ncu caro Daliasar; nas ficarcis alcgrc ncsa do janiar. DALTASAF Con iania gcniilcza, c quc cu posso cspcrar. ANTFOLO DE FESO Pcic c carncs, anigos, csplcndcn nais ncsa; nuiia convcrsa c indcio, s vczcs, dc avarcza. DALTASAF Danal coisa c conida; a loa prosa c rara. ANTFOLO DE FESO Mas una ncsa cscassa a loca iorna anara. DALTASAF A gcniilcza ncsa c Iospcdc cloqucnic. ANTFOLO DE FESO Ouando avaro c o Iospcdciro c o convidado docnic. No cnianio, sc prinor nao for ninIa conida, ao ncnos con 39 prazcr vos scra ofcrccida. A poria csia fccIada? Alri-la nanda asinIa. DFMIO DE FESO Drgida, Madalcna, Darlara, JoaninIa! DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Crciino, idioia, alarvc, csiupido, dcncnic! Vai-ic cnlora, ou, calado, scnia-ic ao laicnic. Por quc cIanar un lando, assin, dc scrvas ionias, quando una ja c dcnais? Pcnsas quc nc ancdronias? DFMIO DE FESO Oucn c quc cn nossa casa ora faz dc poriciro? Ficar aqui nao podc o ncsirc o dia iniciro. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Ora, quc va pcscar! Dcic dc crciinisno; sc nao, con o frio os pcs apanIan rcunaiisno. ANTFOLO DE FESO Alrc logo! Ou una iunda cspcras quc cu ic dc? DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Alrir, caro scnIor? Falia salcr por quc. ANTFOLO DE FESO Por quc? Para janiar. Dc fonc csiou varado. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Eniao idc a ouira paric; aqui ja Iouvc assado. 40 ANTFOLO DE FESO Oucn cs, quc assin nc pcs dc ninIa casa fora? DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Drnio, caro scnIor, gcniil poriciro agora. DFMIO DE FESO Foulasic-nc, vilao, o ofcio c o proprio nonc. Aquclc nc valcu csiar norrcndo fonc; o ouiro nc rcndc nais. pancada c insulios a csno. Mas sc iivcssc sido, Ia pouco, Drnio ncsno, por ouiro nonc o icu icrias ja irocado c dcscjaras scr ncro asno do ncrcado. LCIA (dcnt)oi Drnio, quc larulIcira c cssa no poriao? Oucn laic assin? DFMIO DE FESO o ncsirc, Lucia; alrcs ou nao? LCIA (dcnt)oi CIcgou iardc dcnais. Vai; dizc ao pairao isso. DFMIO DE FESO So rindo nuiio, oI Dcus! Dc ianio rclulio. Mas conIcccis, acaso, un diio nuiio ccrio, dc quc una loa sova, s vczcs... LCIA (dcnt)oi OI! dcccrio! faz csqucccr a fonc a qucn nao vc conida. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Sc iu ic cIanas Lucia, o Lucia, cs lcn salida! 41 ANTFOLO DE FESO Pcqucna, nao nc ouvisic? Aqui fala o pairao. LCIA (dcnt)oi Ja vos pcrgunici isso. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi E vos disscsics nao". DFMIO DE FESO Doa rcsposia, agora; csianos nao por nao. ANTFOLO DE FESO Vanos, idioia, alri! LCIA (dcnt)oi Pois nao, caro scnIor; nas princiro coniai-nc a causa dcssc ardor. DFMIO DE FESO Mcsirc, arronlai a poria. LCIA (dcnt)oi Assin; nalIai dc rijo. ANTFOLO DE FESO Dcia, quc, apos alri-la, a prosa cu ic corrijo. LCIA (dcnt)oi Sc cu cIanar pcla guarda, ircis iodos dc cnlrulIo. ADFIANA (dcnt)oi Drnio, quc significa poria cssc larulIo? DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Ouc posso cu vos dizcr? Mas csiranIar nao Ia dc qucn iivcr visio o quc cu ja vi ncsia cidadc. 42 ANTFOLO DE FESO Esposa, qucro vcr- ic; a fonc nao nc inporia. ADFIANA (dcnt)oi Tua csposa, iraianic? Afasia-ic da poria. DFMIO DE FESO Essc iraianic", ncsirc, a Ionra vos dcia ioria. NCELO Nao acIarcnos ca ncn prosa ncn conida. DALTASAF E nos a discuiir qual fossc a prcfcrida! DFMIO DE FESO Mandai-os, ncsirc, cnirar, quc a fonc c dcsalrida. ANTFOLO DE FESO Ha qualqucr coisa no ar quc nos inpcdc a cnirada. DFMIO DE FESO Con cssa capa, ncsirc, o frio c quasc nada. Nos gcncnos ca fora, cnquanio na larcira, la dcniro, o fogo csirala. c lcla a lrincadcira. ANTFOLO DE FESO Vou arronlar a poria c a iodos dar o iroco. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Vindc, quc cu vos proncio alrir cn dois o coco. 43 DFMIO DE FESO Facil c proncicr; nas con facilidadc nao sc iransforna cn aio un soco dc vcrdadc. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Vcjo quc dc apanIar iu icns nuiia voniadc. DFMIO DE FESO Vanos, dcia-nc cnirar; qucro ir aic cozinIa. DFMIO DE SIFACUSA (dcnt)oi Pois nao, caro scnIor; nas so quando a galinIa pcnas ja nao iivcr c o pcic rcluzcnic pudcr no nar vivcr scn guclras c conicnic. ANTFOLO DE FESO Vou arronlar a poria; arranja una alavanca. DFMIO DE FESO Una alavanca, ncsirc? Agora, sin, a iranca no gajo vai saliar c, cono o scu pciinIo scn guclras, clc passa a loccjar sozinIo. ANTFOLO DE FESO A alavanca! Dcprcssa! Ha nuiia urgcncia! DALTASAF En iudo; anigo, c dc nisicr pacicncia. Con isso fazcis gucrra vossa propria rcpuiaao, cIanando para dcniro do anliio da nalcia a Ionra inpoluia dc vossa digna csposa. A conprovada prudcncia quc lIc c propria, a alia viriudc, os anos, a nodcsiia, valcr fazcn a scu favor alguna causa oculia para ial proccdcr, a 44 qual vos fogc. Nao o duvidcis, scnIor, nas c ccricza quc cla vai dcsculpar-sc, rcvclando-vos o noiivo dc csiar fccIada a poria. Dciai quc cu vos oricnic ncsic passo. Fciirai-vos pacicnic; vanos iodos janiar no Tigrc, c quando ja for noiic, sozinIo voliarcis para salcrdcs a razao dcsia insoliia rccusa. Sc vos dispondcs a cnprcgar violcncia nuna ocasiao dc ianio novincnio, Iao dc surgir, por ccrio, concniarios quc, pcla iurla ignara propalados, a dcspciio do vosso nonc linpo, acolIida acIarao por ioda paric, aic ncsno na vossa scpuliura, quando ja nao vivcrdcs. Ouc a calunia, cono lcns iransniiidos por Icrana, scnprc crcscc ondc vcnIa a cnconirar ansa. ANTFOLO DE FESO Tcndcs razao; vou rciirar-nc quicio c, cnlora a coniragosio, Ici dc csforar-nc por parcccr alcgrc. Ora nc lcnlro dc una donzcla dc agradavcl prosa, loniia, cspiriiuosa, algo csiouvada, nas, no fundo, gcniil. Por causa dcssa criaiura ninIa csposa scn noiivos para isso, vos afirno nuiias vczcs icn fciio ccnas dc ciunc incrvcis. Vanos janiar con cla. (A Angco.i Idc a cadcia luscar cn vossa casa, pois ja dcvc csiar pronia, c lcvai-a ao Porco- cspinIo quc c ondc nora a nulIcr dc quc vos dissc. Vou dar-lIc cssa cadcia, nas quc scja so para ninIa csposa ficar fula. Nossa Iospcdaria ganIara o prcscnic.Idc, scnIor; nao pcrcais 45 icnpo. Ia urgcncia. Ja quc ncu lar sc nc iornou ininigo, vcrci sc alIurcs lcn-csiar consigo. NCELO Prcicndo la cIcgar dcniro dc una Iora. ANTFOLO DE FESO Vai ficar cara a lrincadcira... Enlora! (Sucn.i 46
Cena II O ncsno. Ent)un Lucunu c Ant]oo dc S)ucusu.
LUCIANA Cono sc da quc ic Iajas csquccido dos dcvcrcs dc csposo? Ouc a sinccra floraao dc un anor iao lclo c fido icnIa fanado cn plcna prinavcra? Na consiruao, o anor so faz runas? Sc dcsposasic ninIa irna soncnic pcla sua riqucza c ora a aloninas, sc, ao ncnos, con cla nais clcncnic. Sc anas alIurcs, usa dc cauicla; cscondc o falso anor nun nanio cscuro; nao faas dcsscs olIos a jancla por ondc cla cnircvcja o scu fuiuro. Arauio da dcsonra nao consinias quc iua lngua sc iornc; a dcslcaldadc sc nascara con frascs indisiinias quc o scniincnio rcvclar nao Ia dc. Sc dc olIar ncigo; ao vcio da aparcncia dc alacrc ncnsagciro da viriudc; guarda cn iodos os aios convcnicncia, cnlora alrigucs no ino o crinc rudc. Ensina a saniidadc ao vcio inundo; sc pcrjuro cn scgrcdo. Por quc darcs dc ii conIccincnio a iodo o nundo? Ouc nalfciior assunc os proprios arcs? Duplancnic a ofcndcsic, quando, ncsa, nosirasic quc iraidor fosic ao scu lciio; lasiarda fana alcaara a vilcza, sc dc frascado sc valcr con jciio. Polrcs nulIcrcs! Dai-nos a ilusao dc 47 quc sonos rcalncnic idolairadas; dciai a luva c rciirai a nao, quc inda vos pcrdoarao cssas coiiadas. Voliai, por isso, nano, scn dcnora; idc falar con a nana c consola-la, quc un Ialo sanio a inscnsaicz dccora, quando pronovc paz fingida fala. ANTFOLO DE SIFACUSA Suavc scnIora, ignoro vosso nonc, ncn sci por quc prodgio o ncu soulcsics, a nao scr quc lclcza sc vos sonc algo dc cspriio c podcr cclcsics. Ensinai-nc a pcnsar, docc criaiura; nosirai ninIa inaia grosscria, fraca, propcnsa a crrar, dc csscncia inpura, da vossa nciga voz ioda a nagia. Por quc luiais conira ninIa alna ingcnua, lcvando-a por caninIo nao irilIado? Sois dcusa? Dcscjais quc dc alna csircnua, dcpois dc cu rcnasccr, fiquc doiado? Eniao nc iransfornai, quc ao vosso cncanio nada icrci a opor. Mas, sc c vcrdadc quc cu sou cu ncsno, o irrcprinvcl pranio dc vossa lcla irna fazcr nao Ia dc quc cu nc convcna dc quc sou casado ncn dc quc ao lciio dcla fui pcrjuro. A vos c quc nc sinio agrilIoado; a vos, iao-so, nc prcndc o anor nais puro. OI! nao nc arrasics, divinal scrcia, con iua voz a pcrcccr nas ondas quc iua irna provoca. A nagoa alIcia nao dcvc prcocupar-nos. Nao ic cscondas dc ninIa visia; dcia quc o icu canio plciicic a iua causa; a cona dc ouro solrc as ondas cspalIa, porquc o cspanio nc lcvc a coliar cssc icsouro. E ncssc lciio, assin, acalcniado pcla ilusao, cnconirarci a 48 noric, scn naldizcr, coniudo, do ncu fado. quc norra o lcvc anor, sc nao icn soric. LUCIANA Ouc cspccic dc loucura vos donina? ANTFOLO DE SIFACUSA Nao c loucura; c a ninIa irisic sina. LUCIANA Dc vossos olIos nascc a causa disso. ANTFOLO DE SIFACUSA Por pcrio csiardcs, sol. cis o fciiio. LUCIANA Conicnplai ninIa irna dcsvcniurada. ANTFOLO DE SIFACUSA OlIar a noiic, anor, c nao vcr nada. LUCIANA Nao nc cIancs dc anor; sin ninIa nana. ANTFOLO DE SIFACUSA A irna da nana. LUCIANA A nana. ANTFOLO DE SIFACUSA dcsunana! s iu ncsna, dc nin a nclIor paric, quc dos ncus olIos a visao rcparic, o coraao nais caro dcsic pciio, ninIa soric, ncu unico dirciio dc cnirar no ccu, o ccu dc ninIa vida, quanio alncja ninIa alna, dc aircvida. 49 LUCIANA Dizc isso iudo a ninIa irna, soncnic. ANTFOLO DE SIFACUSA Sc, pois, iua propria irna, quc, cicrnancnic, icras aos pcs ncu coraao rcndido; nulIcr nao icnIo; iu nao icns narido. Da-nc a nao. LUCIANA Acalnai-vos un noncnio; vou da nana luscar o asscniincnio. (Su.i (Ent)u D)ono dc S)ucusu, up)cssudo.i ANTFOLO DE SIFACUSA Ouc c quc Ia, Drnio? Aondc vais con iania prcssa? DFMIO DE SIFACUSA FcconIcccis-nc, scnIor? Sou Drnio, rcalncnic? Sou vosso criado? Eu sou cu ncsno? ANTFOLO DE SIFACUSA Sin, cs Drnio, cs ncu criado, cs iu ncsno. DFMIO DE SIFACUSA Pois cu sou un asno, sou criado dc una nulIcr c nao csiou cn nin ncsno. ANTFOLO DE SIFACUSA Ouc nulIcr, Ioncn? E dc quc nodo nao csias cn ii ncsno? DFMIO DE SIFACUSA Ora cssa, nao csiou cn nin ncsno, por pcricnccr a una nulIcr, una nulIcr quc nc rcclana, una 50 nulIcr quc nc pcrscguc, una nulIcr quc nc qucr para si. ANTFOLO DE SIFACUSA E quc dirciio cla sc arroga, para ic rcclanar cono dcla? DFMIO DE SIFACUSA O dirciio quc podcrcis icr solrc o vosso cavalo. Cono lcsia lcgiina c quc cla nc qucr, isio c, nao por cu scr lcsia, dc faio, nas por scr cla una criaiura lcsiial. ANTFOLO DE SIFACUSA Oucn c cla? DFMIO DE SIFACUSA Un corpo rcspciiavcl; sin, un dcsscs corpos a quc nao nos podcnos rcfcrir scn acrcsccniarnos. salvo o vosso rcspciio. Tivc soric nuiio nagra ncssc cnlacc, apcsar dc sc iraiar dc un casancnio ciraordinariancnic gordo. ANTFOLO DE SIFACUSA Ouc cnicndcs por casancnio gordo? DFMIO DE SIFACUSA Ora, scnIor, c porquc sc iraia dc una cozinIcira quc c so cnundia. Nao sci dc quc nodo uiiliza-la, sc nao for aprovciia-la cono lanpada para fugir dcla, valcndo-sc dc sua propria luz. Posso-vos afianar quc a sua rodilIa cnsclada podcria ardcr duranic un invcrno da Polnia. Sc cla vivcr aic o 51 dia do Juzo final, Ia dc ardcr una scnana nais do quc o nundo. ANTFOLO DE SIFACUSA Dc quc cor c cla? DFMIO DE SIFACUSA Ncgra cono csics sapaios, nas dc rosio nao iao linpo, c isso por suar ianio, quc podcranos paiinIar con lana acina dos sapaios. ANTFOLO DE SIFACUSA dcfciio quc sc corrigc con agua. DFMIO DE SIFACUSA Inpossvcl, scnIor; isso faz paric dcla; ncn iodo o diluvio dc Noc cIcgaria para linpa-la. ANTFOLO DE SIFACUSA Cono sc cIana? DFMIO DE SIFACUSA Vcra, scnIor; nas scu nonc c ircs quarias, isio c, una vara c ircs quarias nao a alcanarian dc una a ouira anca. ANTFOLO DE SIFACUSA Eniao c larga dc vcrdadc! DFMIO DE SIFACUSA Nao ncdc nais dos pcs calca do quc dc una a ouira cadcira; c csfcrica; parccc un glolo icrrcsirc; cu scria capaz dc cnconirar ncla iodos os pascs do nundo. 52 ANTFOLO DE SIFACUSA En quc paric do scu corpo sc cnconira a Escocia? DFMIO DE SIFACUSA Dcscolri-a pcla csicrilidadc. fica na palna das naos. ANTFOLO DE SIFACUSA Ondc fica a Frana? DFMIO DE SIFACUSA Na fronic, scnIor, arnada c cn rcvolia, a gucrrcar os proprios calclos. ANTFOLO DE SIFACUSA Ondc fica a Inglaicrra? DFMIO DE SIFACUSA Procurci as cscarpas calcarias, nas nao cnconirci nada lranco. No cnianio, prcsuno quc fiquc no qucio, pcla unidadc salgada quc corrc cnirc cla c a Frana. ANTFOLO DE SIFACUSA Ondc fica a EspanIa? DFMIO DE SIFACUSA Por ninIa fc, nao a vi; nas a scnii pclo calor do Ialiio. ANTFOLO DE SIFACUSA E a Ancrica? E as ndias? DFMIO DE SIFACUSA OI, scnIor! No nariz, inicirancnic colcria dc rulis, 53 carlunculos, safiras, inclinando a rica aparcncia para o Ialiio alrasador da EspanIa, quc cnvia arnadas succssivas dc galccs para ionarcn carga no nariz. ANTFOLO DE SIFACUSA E a Dclgica c os Pascs-Daios, ondc fican? DFMIO DE SIFACUSA OI, scnIor! Nao olIci iao para laio, assin. En suna, para concluirnos. cssc pcsadclo, cssa fciiiccira alcgou dirciios solrc a ninIa pcssoa; cIanou-nc dc Drnio, jurou quc cu cra scu noivo, cnuncrou sinais sccrcios quc icnIo no corpo, ial cono ccria nancIa nuna das cspaduas, un sinal no pcscoo, una grandc vcrruga no lrao csqucrdo, a ponio dc cu fugir dcla, ionado dc cspanio, cono qucn fogc dc una cigana. Sc cu carcccssc dc fc, scn possuir coraao rcsisicnic, ora cacIorro scria, ou copciro da lrua poicnic. ANTFOLO DE SIFACUSA Nao pcrcas icnpo; vai dirciio ao porio. Sc Iouvcr, acaso, vcnio favoravcl, nao passarci a noiic na cidadc. Sc acIarcs algun larco quasc pronio para sair, volia dcprcssa; cu fico no ncrcado, passcando, iua cspcra. Sc iodos nos conIcccn, c cu ningucn, dcnorar na cidadc nao convcn. DFMIO DE SIFACUSA Cono qucn dc urso fogc c aic da Moric, fujo cu dc qucn nc qucr para consoric. (Su.i 54 ANTFOLO DE SIFACUSA Ncsic lugar so noran fciiicciras; c icnpo dc iraiar dc sair dclc. Aqucla quc nc cIana dc narido nao a acciia ninIa alna cono csposa. Mas sua lcla irna possui ial graa, iao solcrano olIar, fala aprazvcl, prcscna cncaniadora, quc, por pouco fiquci iraidor dc ninIa propria causa. Anics dc concicr aao iao fcia, ficarci surdo ao canio da scrcia. (Ent)u Angco.i NCELO Mcsirc Anifolo! ANTFOLO DE SIFACUSA Pronio; assin nc cIano NCELO Sci disso, ncu scnIor. Eis a cadcia. Pcnsci cn vos acIar no Porco-cspinIo; so dcnorci para acalar a olra. ANTFOLO DE SIFACUSA Ouc dcscjais quc cu faa dcssc nino? NCELO O quc quiscrdcs; para vos foi fciio. ANTFOLO DE SIFACUSA Para nin? Scn o icr cnconcndado? NCELO Nao una vcz, ncn duas, nas duzcnias. Fazci dcla prcscnic a vossa csposa; ao 55 janiar vos farci una visiia, para quc nc pagucis o ncu iralalIo. ANTFOLO DE SIFACUSA Eniao rccclci logo o quc vos dcvo, quc c possvcl nao nais pordcs os olIos cn cina da cadcia c do dinIciro. NCELO Sois nuiio cspiriiuoso; passai lcn. (Su, dcxundo u cudcu.i ANTFOLO DE SIFACUSA Nao sci o quc pcnsar disio, ianlcn. Mas una coisa c ccria. ningucn Ia dc rccusar un ial nino por voniadc. Pclo quc vcjo, aqui, c aqui soncnic, cn plcna rua ganIa-sc prcscnic. Vou cspcrar por Drnio no ncrcado; Iavcndo larco, fujo dc lon grado. (Su.i 56
ATO IV Cena I
Unu p)ucu pIcu. Ent)un o scgundo nc)cudo), Angco c un o]cu dc ]ustcu.
MEFCADOF Dcsdc o passado Pcniccosic a conia nc ficasic dcvcndo, scn quc a afronia dc vos colrar ic agora cu vos fizcssc; ncn a faria ainda, sc nao fossc icr dc ir Pcrsia c csiar ncccssiiado dc florins para a viagcn. Por iudo isso, dai-nc saiisfaao; caso conirario, csic oficial icn ordcn dc prcndcr-vos. NCELO Anifolo nc dcvc jusiancnic a sona quc cu vos dcvo Ncsic insianic dcici con clc una cadcia dc ouro, cujo inporic s cinco Ioras scra pago. Sc a londadc iivcrdcs dc ir conigo aic sua casa, saldarci a dvida c nc confcssarci nuiio olrigado. (Vndo du cusu du Co)tcsu, cnt)un Ant]oo dc E]cso c D)ono dc E]cso.i OFICIAL Poupai-vos do iralalIo; ci-lo quc cIcga. 57 ANTFOLO DE FESO Enquanio o ourivcs cu procuro, iraia dc conprar una corda, cujas ponias dcsiino a ninIa csposa c scus conparsas, por nc icrcn vcdado, cn plcno dia, a cnirada cn ninIa casa. Nao dcnorcs; conpra a corda dcprcssa c lcva-a a casa. DFMIO DE FESO Conprarci una rcnda dc nil lilras! Vou conprar logo a corda. (Su.i ANTFOLO DE FESO Dcn aviado ficara qucn cn vos iivcr confiana. Disscsics quc a cadcla lcvarcis, nas visiia ncnIuna nc fizcsics. Ccriancnic nao fosic, por pcnsar quc o nosso anor scria nais duravcl nos liancs da cadcia; c, assin, faliasics. NCELO Pondo dc paric o vosso Iunor jocoso, cis a noia do pcso da cadcia, ic o uliino quilaic. A qualidadc do ouro c a nao dc olra dispcndiosa, sona pcrfazcn supcrior dc ircs ducados quc cu dcvo a csic anavcl cavalIciro. Por isso vos suplico lIc pagardcs, pois prccisa viajar, so csiando, agora, a aguardar quc cu a dvida liquidc. ANTFOLO DE FESO Nao icnIo aqui dinIciro suficicnic para cssa conia. Alcn do nais, prcciso fazcr alguns ncgocios na cidadc. Idc, ncu lon scnIor, con csic csirangciro, ninIa rcsidcncia, scn dciardcs dc lcvar a cadcia. MinIa csposa vos pagara a sona 58 conlinada. lcn possvcl quc cIcgucnos junios. NCELO Eniao vos ncsno lcvarcis o nino? ANTFOLO DE FESO Nao; lcvai-o vos ncsnos; csiou con prcssa. NCELO Muiio lcn; a cadcia csia convosco? ANTFOLO DE FESO Una vcz quc conigo nao sc cnconira, convosco csia, dcccrio. Do conirario, fora scra voliardcs scn dinIciro. NCELO Por olscquio, scnIor, dai-nc a cadcia, pois csic cavalIciro csia con prcssa, quc os vcnios c a narc icn prazo ccrio. Para ninIa vcrgonIa, ja o rciivc nais do quc fora jusio. ANTFOLO DE FESO Ora, scnIor, lanais nao dcssc plano, cono cscusa por Iavcrdcs faliado con a palavra dc irdcs ao Porco-cspinIo. A nin calia ccnsurar-vos a falia; ao invcs disso, dcllaicrais cono nulIcr furiosa. MEFCADOF ScnIor, as Ioras passan; vanos logo. NCELO Dcn vcdcs cono agora clc sc csquiva. A cadcia... 59 ANTFOLO DE FESO Lcvai-a ninIa csposa; cla vos pagara. NCELO Vanos con isso; salcis quc cu vo-la dci faz pouco icnpo. Dai-nc un sinal qualqucr, ou dcvolvci-a. ANTFOLO DE FESO Ora, a pilIaria passa dos liniics. A cadcia, scnIor! Dciai-nc vc- la. MEFCADOF Nao icnIo icnpo para iais parlcndas. Dizci-nc, lon scnIor, vosso proposiio. pagais ou nao? No caso dc rccusa, farci quc csic oficial o lcvc prcso. ANTFOLO DE FESO Eu pagar-vos? Dizci. quanio vos dcvo? NCELO O prco, jusiancnic, da cadcia. ANTFOLO DE FESO Nada vos dcvo, cnquanio nao for ninIa. NCELO Salcis quc vo-la dci Ia ncia Iora. ANTFOLO DE FESO A nin nao dcsics nada; isso nc ofcndc. NCELO Mais nc ofcndcis, scnIor, ncgando o faio. Considcrai quc nisso cnpcnIo o crcdiio. 60 MEFCADOF Muiio lcn. Oficial, por qucia ninIa, prcndci-o scn dcnora. OFICIAL DE JUSTICA Agora ncsno. En nonc, pois, do duquc, olcdccci-nc. NCELO MinIa rcpuiaao sofrc con isso. Ou nc pagais o prco da cadcia, ou vos farci prcndcr in coniincnii. ANTFOLO DE FESO Conscniir cn pagar o quc nao dcvo? Manda prcndcr-nc, csiupido, sc o ousarcs. NCELO Oficial, cis o vosso cnoluncnio; prcndci-o a ncu pcdido. En circunsiancias cono csia, ao proprio irnao cu nao poupara, sc icniassc ofcndcr-nc assin dc pullico. OFICIAL DE JUSTICA Esiais prcso, scnIor; a qucia ouvisics. ANTFOLO DE FESO Sin, olcdco aic pagar a fiana. Mas, por Dcus, pagarcis a lrincadcira con quanio ouro iivcrdcs na oficina. NCELO Ora, scnIor, Ici dc acIar lcis cn fcso, nao o duvido, para vosso oprolrio. (Ent)u D)ono dc S)ucusu.i DFMIO DE SIFACUSA Mcsirc, Ia no porio un larco dc Epidanno, quc aguarda iao- 61 soncnic o propriciario para pariir. Ja pus a lordo ioda nossa lagagcn. Conprci olco, lalsano c aqua-viiac. Dc jciio csia o navio; sopra frcsco dc icrra o alcgrc vcnio. So a vos c ao dono, ncsirc, clcs aguardan. ANTFOLO DE FESO Ouc c isso? Esias naluco? Ouc navio dc Epidanno por nin csia cspcrando? DFMIO DE SIFACUSA O navio, scnIor, quc nc incunlisics dc procurar para conprar passagcn. ANTFOLO DE FESO Dclcdo, o quc cu nandci foi quc conprasscs una corda c ic dissc para o quc cra. DFMIO DE SIFACUSA Corda? NcnIuna corda nc pcdisics. O quc nandasics foi quc cu vissc un larco. ANTFOLO DE FESO Con nais vagar rcsolvcrci o assunio c cnsinarci a ouvircs o quc dcvcs. Procura Adriana, lilirc, scn dcnora; da- lIc csia cIavc; dizc-lIc quc dcniro da gavcia da ncsa rccolcria pclo iapcic iurco la una lolsa cIcia dc nocdas dc ouro. Ouc na cnvic por ii, dcprcssa. Conia-lIc quc nc acIo dciido cn plcna rua c quc prcciso pagar una cauao. Nao ic dcnorcs; dciido cspcrarci icnpos nclIorcs. 62 (Sucn o nc)cudo), Angco c o o]cu dc ]ustcu.i DFMIO DE SIFACUSA Essa Adriana c da casa cn quc janianos c ondc a ial Dosalcl nc rcclanava para narido. Mas c nuiio grandc, pcnso, para cingi-la ncsics lraos. Coniudo, irci, cnlora a coniragosio; scrvo c soldado quc nao larga o posio. (Sui 63
Cena II
Un quu)to cn cusu dc Ant]oo dc E]cso. Ent)un Ad)unu c Lucunu.
ADFIANA AI, Luciana, clc icvc cssc dcscoco? Lia-sc-lIc no olIar quc cra sinccro? Esiava sao? Nao parccia louco? No quc disscsic acrcdiiar nao qucro. Fcflciia no rosio a luia, acaso, dos ncicoros do pciio cn canpo raso? LUCIANA Princiro asscvcrou nao scr casado. ADFIANA Mais, con isso, clc auncnia o ncu cuidado. LUCIANA Dcpois jurou quc aqui cra csirangciro. ADFIANA Pcrjuro agora, cono o foi princiro. LUCIANA Dcpois, falci dc vos. ADFIANA E clc, quc dissc? 64 LUCIANA Ouc a nin, so, anava; o nais cra iolicc. ADFIANA Dc quc nodo falava cssc dcncnic? LUCIANA Sc fossc Ionroso o plciio, convinccnic. Elogiou-nc a lclcza; apos, a fala. ADFIANA E iu, quc lIc disscsic? Vanos; fala. LUCIANA Calna, ic pco; c dc nisicr pacicncia. ADFIANA Calna nao posso icr ncsia prcncncia. Sc nao do pciio, ao ncnos Ici dc o gosio fazcr da lngua. Anifolo c nal posio, fcio, vclIo, corcunda, dcfornado, dc fcics Iorrorosas, rosio incIado, viciado, lruio, dc naldadc infinda, dc corpo Iorrcndo c ncnic pior ainda. LUCIANA Oucn ciuncs podc icr dc ial narido? Ningucn un nal lasiina, sc pcrdido. ADFIANA Nao c assin quc o dcscrcvc o ncu carinIo. Sc ouiros olIos o visscn dcssc jciio! O alilc cIora, quando pcrdc o ninIo. A lngua o insulia, nas o adora o pciio. (Ent)u D)ono dc S)ucusu.i 65 DFMIO DE SIFACUSA Vanos! Dcprcssa! A lolsa da gavcia! LUCIANA Par quc corrcs assin? DFMIO DE SIFACUSA Nao sou pcrncia. ADFIANA Ondc csia icu pairao, Drnio? Nao vcn? Par quc dcnora ianio? Elc csia lcn? DFMIO DE SIFACUSA Sin, no linlo do Tariaro, no Avcrno; nulio pior ali do quc no infcrno. Un dcnnio dc vcsics pcrnancnics ps solrc clc a naozinIa, un dcsscs Ioncns dc pciio duro aloioado dc ao. Un ducndc, un lolo, un nonsiro dc csconjuro, un sujciio cnvolvido cn couro duro, cnrcdador, iraiociro-nor, pisa- nansinIo, quc aos Ioncns vcda a praa, as ruas c o caninIo, quc parccc pcrdcr o rasio a ioda gcnic, nas nas cIanas do infcrno os lana cicrnancnic. ADFIANA Mas, afinal, quc Ia? DFMIO DE SIFACUSA O quc Ia, nao sci dizcr; sci quc clc csia na gradc. ADFIANA Cono! Esia prcso? iniinaao dc qucn? DFMIO DE SIFACUSA Nao sci quc iniinaao o ps cn ial agrura; so sci quc o 66 iniinador icn farda nuiio dura. Urgc quc lIc nandcis a lolsa da gavcia. ADFIANA Vai lusca-la. (Su Lucunu.i Nao sci quc pcnsar disso. TinIa dvidas c cu scn salcr nada. Conia o rcsio. foi posio na cadcia? DFMIO DE SIFACUSA isso, una cadcia; dc aparcncia nais aprazvcl, nas cadcia, cn suna. Nao ouvisics soar? ADFIANA Ouc? A cadcia? DFMIO DE SIFACUSA Cadcia, nao; o sino! icnpo dc ir-nc cnlora; s duas o dcici; ouvi laicr una Iora. ADFIANA Para iras anda o icnpo. OI coisa singular! DFMIO DE SIFACUSA Sc a Iora cnconira un sargcnio, o ncdo a faz rccuar. ADFIANA Tcn dvidas o icnpo! OI, cono falas ccrio! DFMIO DE SIFACUSA O icnpo csia falido, a runa ja anda pcrio. E nais. c un lon gaiuno, csprciia c dc vigia; nanso sc cscoa noiic c dcvagar dc dia. Sc o sargcnio o pcrscguc c os lcns icn cn pcnIora, quc nuiio quc sc airasc cn cada dia una Iora? 67 (Votu Lucunu.i ADFIANA Eis o dinIciro, Drnio; vai dcprcssa c irazc o icu scnIor ja para casa. Dc un pcnsancnio, irna, csiou posscssa, quc ora nc dcia fria, ora nc alrasa. (Sucn.i 68
Cena III Unu p)ucu pIcu. Ent)u Ant]oo dc S)ucusu.
ANTFOLO DE SIFACUSA Nao cnconiro ningucn ncsia cidadc quc nao nc cunprincnic cono a vclIo conIccido. Mcu nonc iodos salcn. Uns, dinIciro dc cnprcsiino ofcrcccn; ouiros nc inviian para ccarnos junios; nuiios sc nosiran graios por finczas quc cu lIcs Iouvcssc fciio; ouiros insisicn porquc lIcs conprc as nais variadas coisas. En sua loja, Ia pouco, un alfaiaic nc fcz cnirar, para nosirar-nc scdas quc para nin conprara c, scn dclongas, ionou ninIas ncdidas. Con ccricza iudo isso c faniasia; aqui rcsidcn, dcccrio, os fciiicciros da Lapnia. (Ent)u D)ono dc S)ucusu.i DFMIO DE SIFACUSA Eis o dinIciro, ncsirc, quc pcdisics. Mas, cono conscguisics vcr-vos livrc do rciraio do vclIo Adao dc farda? ANTFOLO DE SIFACUSA DinIciro quc cu pcdi? Ouc Adao c cssc? 69 DFMIO DE SIFACUSA Nao nc rcfiro ao Adao quc guardava o paraso, nas ao Adao quc c guarda da cadcia, o quc sc vcsic con a pclc do lczcrro naiado para o filIo prodigo, o quc narcIava por iras dc vos, scnIor, cono anjo do nal c vos iniinou a alandonar a lilcrdadc. ANTFOLO DE SIFACUSA Nao ic conprccndo. DFMIO DE SIFACUSA Nao? Pois c nuiio sinplcs. rcfiro-nc ao sujciio quc anda cono un ralccao, nuna caia dc couro; o indivduo, scnIor, quc da cnpurrcs nos cavalIciros faiigados c os olriga a rcpousar; o ncsno quc sc apiada das pcssoas arruinadas c lIcs arranja un faio indcsfiavcl; c o ial, cn suna, quc sc gala dc fazcr nais pirucias con a sua clava do quc os danarinos con a lana nourcsca. ANTFOLO DE SIFACUSA Cono assin? Fcfcrcs-ic a algun oficial dc jusiia? DFMIO DE SIFACUSA Pcrfciiancnic, scnIor, ao sargcnio dos iiulos, o ncsno quc cIana rcsponsalilidadc as pcssoas quc nao pagan as suas olrigacs c quc diz a ioda a gcnic. Dcus vos dc lon rcpouso", cono sc iodo o nundo csiivcssc no ponio dc ir para a cana. ANTFOLO DE SIFACUSA Muiio lcn, scnIor; pondc rcnaic a cssas ioliccs. NcnIun 70 navio zarpara csia noiic? Sanos ou nao dcsia cidadc? DFMIO DE SIFACUSA Cono nao, scnIor! Ha una Iora vos dissc quc o larco Vclocidadc" pariira csia noiic, jusiancnic quando o sargcnio vos dcicvc c vos olrigou a aguardar a cIalupa Fciardo". Aqui csiao os anjos quc nc nandasics luscar, para quc vos livrasscn. ANTFOLO DE SIFACUSA Esic vclIaco csia louco dc iodo, ial cono cu. ilusao iudo o quc vcnos. Daqui nos iirc algun podcr cclcsic! (Ent)u unu co)tcsu.i COFTES Mcsirc Anifolo, salvc! Vcjo agora quc cnconirasics o ourivcs, finalncnic. cssa a cadcia quc nc proncicsics? ANTFOLO DE SIFACUSA Fciira-ic, Saia! Nao nc pcrsigas. DFMIO DE SIFACUSA Mcsirc, cssa c a scnIora Saia? ANTFOLO DE SIFACUSA o dialo. DFMIO DE SIFACUSA Nao, c pior do quc isso. c a avo do dialo, quc nos aparccc sol a forna dc una ncrciriz lcvc; dc a o cosiunc dc dizcrcn as ncrcirizcs. Dcus nc danc!" quc c 71 cono sc disscsscn. Dcus faa dc nin una donzcla lcviana!" Esia cscriio quc clas aparcccn aos Ioncns cono anjos lcvcs dc luz. Ora, a luz c una conscqucncia do fogo, c o fogo qucina. Logo, as donzclas lcvianas qucinan. Nao vos aproincis dcla. COFTES Vosso criado, scnIor, c vos csiais Iojc nuiio cspiriiuosos. Nao qucrcis vir conigo? Podcrcnos conprar aqui pcrio alguna coisa para ccarnos. DFMIO DE SIFACUSA Mcsirc, sc fordcs ccar c Iouvcr prolalilidadc dc ionardcs sopa, nuni-vos dc una colIcr conprida. ANTFOLO DE SIFACUSA Por quc, Drnio? DFMIO DE SIFACUSA Ora, porquc qucn conc con o dialo prccisa icr una colIcr conprida. ANTFOLO DE SIFACUSA Dcnnio, para iras! Por quc o conviic para ccarnos? Cono as ouiras iodas, cs una lrua. Assin, cu ic conjuro a nc dciarcs c ircs daqui logo. COFTES Dai-nc o ancl quc ao janiar nc arrclaiasics, ou, cn iroca, a cadcia pronciida, quc cu sairci, scnIor, scn nolcsiar-vos. 72 DFMIO DE SIFACUSA s vczcs o dcnnio pcdc apcnas as aparas das unIas, un calclo,una goia dc sanguc, una pcvidc dc ccrcja, una noz, un quasc nada. Esia, porcn, nais anliciosa, pcdc soncnic una cadcia... Cuidado, ncsirc! Sc lIc dcrdcs isso, sacudindo as corrcnics, o dcnnio scn dcnora vira ncicr-nos ncdo. COFTES ScnIor, o ancl, ou cniao dai-nc a cadcia. Nao acrcdiio quc qucirais lograr-nc. ANTFOLO DE SIFACUSA Corrc, Drnio, quc c icnpo. E iu, o lrua, fora! DFMIO DE SIFACUSA Dissc o pavao. quc orgulIo! Ouvisic-lo, scnIora? (Sucn Ant]oo dc S)ucusu c D)ono dc S)ucusu.i COFTES Nao Ia duvida. Anifolo csia louco; sc nao, nao sc aviliara dcssc nodo. Ficou con ncu ancl quc valc ccrca dc quarcnia ducados, proncicndo quc cn paga nc daria una cadcia. No cnianio, agora ncga anlas as coisas. A principal razao dc o julgar louco, scn falarnos no accsso dc Ia noncnios, sc cingc Iisioria singular quc ncsa do janiar nc coniou, dc quc sc acIava inpcdido dc cnirar na propria casa. So sc a nulIcr, por vcr o scu csiado, nandou fccIar a poria dc proposiio. So nc rcsia o rccurso dc ir 73 casa dc Anifolo c coniar sua csposa quc clc, por icr ficado dc rcpcnic dcsassisado, nc invadiu a casa c o ancl nc arrclaiou. Sin, farci isso; rcavcr o ancl pcrdido c lon scrvio. (Su.i Cena IV
Unu )uu. Ent)un Ant]oo dc E]cso c un o]cu dc ]ustcu.
ANTFOLO DE FESO Nada icnas, anigo, quc cu nao fujo. Anics dc ic dciar dar-ic-ci a sona jusia da ninIa fiana. MinIa csposa dcsdc Iojc csia dc gcnio insuporiavcl. Ccriancnic nao dcu crcdiio facil ao ncnsagciro quc lcvou a noicia dc quc cu nc acIava cn fcso dciido. ScnclIanic noicia c o quc vos digo lIc Ia dc icr parccido nuiio csiranIa. (Ent)u D)ono dc E]cso con unu co)du.i Mcu criado vcn vindo. Con ccricza iraz o dinIciro. Eniao, scnIor, iroucsics a cnconcnda dc quc cu vos incunlira? DFMIO DE FESO Aqui csia o con quc dar a clcs iodos o iroco suficicnic. ANTFOLO DE FESO E o ncu dinIciro? 74 DFMIO DE FESO Ora, scnIor, gasici-o ncsia corda. ANTFOLO DE FESO Ouairoccnios ducados pcla corda? DFMIO DE FESO Con isso, quairoccnias vos conprara. ANTFOLO DE FESO Ouc foi quc cu ic nandci luscar cn casa? DFMIO DE FESO Una corda, scnIor; cis-nc dc volia. ANTFOLO DE FESO Fccclc, cniao, dc volia csic prcscnic. (Hutc-Ic.i OFICIAL DE JUSTICA ScnIor, icndc pacicncia. DFMIO DE FESO Pacicncia prcciso cu, quc csiou apanIando. OFICIAL DE JUSTICA FilIo, dcicn a lngua. DFMIO DE FESO Mandai, cniao, quc clc dcicnIa o lrao. ANTFOLO DE FESO Dcscarado! Vilao inscnsvcl! 75 DFMIO DE FESO Dcscjara scr inscnsvcl, scnIor, para nao scniir vossas pancadas. ANTFOLO DE FESO So cs scnsvcl pancada, ial qual un asno. DFMIO DE FESO Sou un asno, rcalncnic; c a prova sao csias orclIas conpridas. Eu o scrvi dcsdc o dia dc ncu nascincnio aic Iojc, nao icndo rccclido cn pagancnio scnao pancada. Ouando csiou con frio, clc nc aquccc con pancada; quando csiou qucnic, clc nc csfria con pancada; sc durno, c con pancada quc clc nc cspcria; sc nc scnio, con pancada nc faz lcvaniar; quando saio rua, c con pancada quc clc nc faz airavcssar a poria scndo, ianlcn, con pancada quc nc da as loas-vindas. Carrcgo as pancadas nos onlros, cono os ncndigos os scus fcdclIos, c csiou ccrio dc quc, quando clc nc dciar alcijado, icrci dc ncndigar con clas dc poria cn poria. ANTFOLO DE FESO Vanos saindo daqui, quc ninIa nulIcr ja cIcga. (Ent)un Ad)unu, Lucunu, u co)tcsu c PncI.i DFMIO DE FESO ScnIora, rcspicc fincn, aicnao ao fin! Ou nclIor, cono diz o profcia c o papagaio. Cuidado con o fin da corda! 76 ANTFOLO DE FESO Ainda ic pcs a falar? (Hutc-Ic.i COFTES E agora, quc dizcis? Nao csia louco? ADFIANA o quc faz crcr a sua grosscria. Mcu caro Douior PincI, sois corcisia; rcsiiiu- lIc a razao, c o quc vos pco, c olicrcis dc nin iudo o quc quiscrdcs. LUCIANA OI, cono clc olIa furilundo c firnc! COFTES Vcdc cono a loucura o dcia ircnulo. PINCH Oucro scniir o pulso; dai-nc a nao. ANTFOLO DE FESO Aqui csia a nao; scnii no ouvido o pulso. (Hutc-Ic.i PINCH Saia quc Ialiias csic corpo, iniino-ic a olcdcccr s ninIas sanias prcccs c voliar scn dcnora para as ircvas. Pclos sanios do ccu, cu ic conjuro! ANTFOLO DE FESO Cala-ic, fciiicciro inpcriincnic! Nao csiou louco. ADFIANA AI! qucn nos dcra ncsno, polrc alna airilulada! 77 ANTFOLO DE FESO Eniao, faccira, iodos csics sao vossos Ialiiuados? Esic iipo dc cara dc aafrao janiou Iojc convosco cn ninIa casa, cnquanio cnirada ncla nc ncgavan as crininosas porias? ADFIANA OI, narido! Dcus salc quc Iojc iu janiasic cn casa. Sc Iouvcsscs la ficado, ora csiarias livrc do oprolrio c dc iao grandc cscandalo. ANTFOLO DE FESO Janici cn casa? Dilirc, quc rcspondcs? DFMIO DE FESO ScnIor, para scr franco, nao janiasics. ANTFOLO DE FESO Nao nos foi inpcdida a cnirada? A poria nao csiava irancada? DFMIO DE FESO Jusiancnic; fccIada a poria, c vos dciado fora. ANTFOLO DE FESO E cla, nao nc aiirou laios insulios? DFMIO DE FESO Sans fallc, vos lanou laios insulios. ANTFOLO DE FESO Dc nin nao riu a sua cozinIcira, nao nc insuliou, nao nc colriu dc cIulas? 78 DFMIO DE FESO Ccrics, iudo isso fcz a vcsial cuca. ANTFOLO DE FESO E nao nc rciirci dc la, furioso? DFMIO DE FESO Isso ncsno; conprovan-no ncus ossos, quc as narcas ainda icn dc vossa furia ADFIANA Scra prudcnic concordar con clc? PINCH Nao Ia nal; o vclIaco icn conscicncia do csiado do pairao, c, concordando con clc, conirilui para acalna-lo. ANTFOLO DE FESO O ourivcs sulornasics c fui prcso. ADFIANA OI, Dcus do ccu! Para livrar-ic logo, nandci por Drnio quanio nc pcdisic, quando, a corrcr, luscar foi clc a lolsa. DFMIO DE FESO Por nin? DinIciro? So sc foi cn sonIo. Ccriancnic pcnsasics cn fazc-lo; nas ncn un rcal, un rcal scqucr nc dcsics. ANTFOLO DE FESO Nao fosic procura- la, porquc a lolsa dc ducados ic dcssc? 79 ADFIANA Foi a casa, c logo cu lIa cnircguci. LUCIANA Sou icsicnunIa dc quc c vcrdadc o quc cla csia dizcndo. DFMIO DE FESO Dcus c o cordciro scjan icsicnunIas dc quc cu iivc a incunlcncia, iao-soncnic, dc ir conprar una corda. PINCH Esiao posscssos anlos, ninIa scnIora. o ano c o criado. Na palidcz do rosio o rcconIco, na nancira dc olIar. Scra prcciso anarra-los c os pr cn quario cscuro. ANTFOLO DE FESO Fala. por quc Iojc nc irancasic a poria? Por quc nao nc iroucsic o saco dc ouro? ADFIANA Eu nao ic dcici fora, caro csposo. DFMIO DE FESO E a nin, caro pairao, nao dcran nada; nas concordo cn quc vos ficasics fora. ADFIANA Mcnics, vilao dissinulado, ianio nun caso cono no ouiro. ANTFOLO DE FESO Prosiiiuia dissinulada, cs falsa cn iodos clcs. Esias nanconunada con csic lando dc dcsclassificados, para oljcio nc fazcrcs dc 80 oprolrio. Mas con as unIas vou arrancar-ic os olIos ncniirosos, quc con ninIa vcrgonIa sc divcricn. ADFIANA OI, anarrai-o! Nao dcicis quc o faa! PINCH VcnIa nais gcnic! O dialo c nulio foric. LUCIANA Ouc olIar! Cono csia palido o coiiado! (Ent)un t)cs ou quut)o Ioncns c unu))un Ant]oo dc E]cso.i ANTFOLO DE FESO Ircis assassinar- nc? Carccrciro, dcicns-nc c ora pcrniics quc nc anarrcn? OFICIAL DE JUSTICA Mcsircs, dciai-o livrc; clc sc cnconira sol ninIa guarda; nao podcis prcndc-lo. PINCH Aiai ianlcn o criado; csia naluco. (Anu)un D)ono dc E]cso.i ADFIANA Oficial inscnsaio, quc prcicndcs? Tcns alcgria visia dc un coiiado quc a si ncsno sc uliraja c faz violcncia? 81 OFICIAL DE JUSTICA Elc c ncu prisionciro; sc o lcvardcs, dc nin cigirao quanio clc dcvc. ADFIANA Anics dc ir, dcsolrigo-ic dc iudo. Lcva-nc ao scu crcdor, para quc cu saila quanio clc dcvc c a dvida rcsgaic. Mcu lon ncsirc douior, lcvai-o a casa con ioda a scgurana. OI dia infanc! ANTFOLO DE FESO OI prosiiiuia infanc! DFMIO DE FESO Mcsirc, por vos nc vcjo agora prcso. ANTFOLO DE FESO Cala-ic, lilirc, quc nc dcias louco. DFMIO DE FESO Oucrcis quc vos anarrcn scn noiivo? Ficai louco c griiai. Aqui, dialo! LUCIANA Ouania iolicc csscs coiiados dizcn! ADFIANA Lcvai-os logo. Irna, vindc conigo. (Sucn PncI, os c)udos, Ant]oo dc E]cso c D)ono dc E]cso.i Dizci. ordcn dc qucn foi clc prcso? OFICIAL DE JUSTICA Dc un ial ngclo, ourivcs. ConIccci-lo? 82 ADFIANA ConIco, sin; c a quanio nonia a dvida? OFICIAL DE JUSTICA A duzcnios ducados. ADFIANA Dc quc conpra? OFICIAL DE JUSTICA Dc una cadcia quc lIc cnconcndara vosso narido. ADFIANA Soulc quc clc Iavia fciio a cnconcnda para nin; coniudo, nunca vi a cadcia. COFTES Pouco icnpo dcpois dc cnirar, furioso, cn ninIa casa vosso narido c arrclaiar- nc a joia a ncsna quc lIc vi no dcdo Ia pouco con una cadcia ao colo o vi dc novo. ADFIANA lcn possvcl; porcn nunca a vi. Ao ourivcs lcvai-nc, carccrciro; qucro ficar a par dc iudo o quc Iouvc. (Ent)un Ant]oo dc S)ucusu c D)ono dc S)ucusu, con cspudus dcscnIunIudus.i LUCIANA Dcus nos acuda! Esiao dc novo solios! ADFIANA E dc cspadas na nao! CIanai nais gcnic, para os prcndcr. OFICIAL DE JUSTICA Vao nos naiar; fujanos. 83 (Sucn Ad)unu, Lucunu c o o]cu dc ]ustcu.i ANTFOLO DE SIFACUSA Pclo quc vcjo, as duas fciiicciras a cspada as ancdronia. DFMIO DE SIFACUSA A quc qucria scr vossa csposa, agora vos cviia. ANTFOLO DE SIFACUSA Vai ao Ccniauro c iira as nossas coisas. Nao vcjo a Iora dc cnirarnos no navio. DFMIO DE SIFACUSA Ora, scnIor, ficai nais csia noiic; nao nos farao ncnIun nal. Dcn vcdcs quc nos dirigcn palavras anavcis, dao-nos dinIciro... Parccc iraiar-sc dc una naao nuiio anavcl; sc nao fossc a ial nonianIa dc carnc louca, quc nc rcclana para csposo, nao inporiaria dc vivcr aqui c virar lruo. ANTFOLO DE SIFACUSA Ncn por ioda a cidadc cu passo a noiic. ncsic lugar. Por isso, nao dcnorcs. vai logo pr a lordo nossas coisas. (Sucn.i 84
ATO V Cena I
Unu )uu dc])ontc du AIudu. Ent)un o nc)cudo) c Angco.
NCELO Fico irisic por icr-vos rciardado; nas, cn vcrdadc, posso asscvcrar-vos quc lIc dci a cadcia, cnlora o ncguc por nancira iao fria c dcsoncsia. MEFCADOF En quc concciio c iido na cidadc? NCELO No nais alio; c dc crcdiio infiniio, nuiio csiinado, dc inpoluio nonc; na cidadc c o princiro, scnprc, cn iudo. Una palavra sua, cn qualqucr icnpo, nc faria cnpcnIar ioda a foriuna. MEFCADOF Falai laio; ci-lo aqui, sc nao nc cngano. (Ent)un Ant]oo dc S)ucusu c D)ono dc S)ucusu.i 85 NCELO Jusiancnic, c ao pcscoo iraz a ncsna cadcia quc por nodo iao nonsiruoso ncgou icr rccclido. Ficai pcrio dc nin; vou lIc falar. ScnIor Anifolo, nuiio nc adnira o incnodo c a vcrgonIa quc nc causasics nao scn vos nancIardcs algun ianio por icrdcs proicsiado sol jurancnio c con iananIo afinco, nao vos icr cu cnircguc cssa cadcia quc ao pcscoo irazcis con ial dcscaso. Alcn da qucia, da prisao, do oprolrio por quc passci, causasics a csic anigo grandc prcjuzo, pois a nao icr sido inpcdido por nossa conirovcrsia, a csias Ioras sc acIara vclcjando. Dci-vos cssa cadcia, nao c ccrio? ANTFOLO DE SIFACUSA Crcio quc sin; janais ncguci ial coisa. MEFCADOF Ncgasics, sin scnIor, sol jurancnio. ANTFOLO DE SIFACUSA Oucn foi quc ouviu, quando cu jurci ial coisa? MEFCADOF Eu proprio o ouvi; lcn salcs quc c vcrdadc, niscravcl. Ouc oprolrio! Tcrcs vida para ic onlrcarcs con pcssoas scrias! ANTFOLO DE SIFACUSA Nao passas dc un vilao, por nc acusarcs dcssa nancira. Provarci ninIa Ionra c ninIa Ioncsiidadc agora ncsno, sc iivcrcs o ousio dc cnfrcniar-nc. 86 MEFCADOF TcnIo, vilao! Acciio o dcsafio. (Sucun dus cspudus. Ent)un Ad)unu, Lucunu, u co)tcsu c out)os.i ADFIANA Parai, por Dcus! Nao o firais! louco! Scgurai-o por iras! Tonai-lIc a cspada! Anarrai Drnio c a casa lcvai anlos. DFMIO DE SIFACUSA Mcsirc, corranos, pclo anor dc Dcus! Procurcnos alrigo cn qualqucr casa. Aqui pcrio Ia un convcnio; cnircnos nclc; do conirario, csiarcnos liquidados. (Ant]oo dc S)ucusu c D)ono dc S)ucusu sc ucoIcn u AIudu. Ent)u u AIudcssu.i ADADESSA Doa gcnic, acalnai-vos. Por quc causa vos rcunis aqui? ADFIANA Para lcvarnos ncu infcliz narido, quc csia louco. Pcrniii-nos cnirar, porquc possanos anarra-lo c lcva-lo para casa, c clc a razao rccupcrar consiga. NCELO Pcrccli logo quc clc nao csiava cn scu pcrfciio juzo. MEFCADOF Ora lasiino icr lanado conira clc nao da cspada. 87 ADADESSA Ha quanio icnpo anda clc assin posscsso? ADFIANA Passou ioda a scnana faiigado, alorrccido, irisic, nas ncnorcs coisas nuiio Ouiro do quc scr cosiuna. Mas soncnic Iojc iardc a sua docna cIcgou a csscs accssos dc loucura. ADADESSA Nao pcrdcu nuiios lcns nalgun naufragio? Nao icria cnicrrado algun anigo? Acaso os olIos nao lIc cnscjarian ao coraao algun anor ilciio? pccado frcqucnic nos nancclos quc dao aos olIos nuiia lilcrdadc. Por qual dcsias razcs sofrc clc agora? ADFIANA Por ncnIuna, a nao scr, ialvcz, pcla uliina, algun anor quc o dcsviou dc casa. ADADESSA Por isso, ccriancnic, o rcprccndcsics. ADFIANA Foi o quc fiz, dc faio. ADADESSA Mas con nodos. ADFIANA Tanio quanio a nodcsiia o pcrniiia. ADADESSA En casa apcnas, crcio. ADFIANA Nao; na frcnic dc csiranIos una vczcs. 88 ADADESSA Mas nao nuiias. ADFIANA Era o assunio dc iodas as convcrsas. Tanio solrc isso cu lIc falava, quc clc nal podia dornir; quando na ncsa das rcfcics, dc ianio cu falar nisso, nao provava locado; quando csiava so conigo, cra o assunio quc cu puava; sc inIanos visiias, aiirava-lIc frcqucnics indircias. A ioda Iora lIc dizia quc clc cra vil c nau. ADADESSA Dc a icr acalado clc naluco. As qucias vcncnosas dc una csposa ciuncnia sao dc cfciio nais nocivo do quc dcniada dc cacIorro louco. Parccc quc cssas rias o inpcdian dc dornir; cis a causa dc icr clc ficado con o juzo pcriurlado. Disscsic quc clc, s rcfcics, so iinIa ccnsuras por icnpcro. Ora, qucn conc scn a calna prccisa, nao digcrc, dc ondc sc originarcn grandcs fclrcs. E a fclrc quc c, scnao un grandc accsso dc loucura? Disscsic quc o rcpouso lIc pcriurlavas scnprc con ccnsuras. Ouando o rccrcio ancno c pcriurlado, quc sc scguc scnao irisicza c funda nclancolia, irna do dcscspcro nais inquicio c fcroz? No rasio dcsic scguc una iropa incnsa dc nolcsiias, dc palidas dcsordcns, dc ininigos da vida Iunana. A conscqucncia c clara. pcriurlacs ncsa ou no rcpouso o nais cordaio scr dcian furioso. Assin, foi iao-soncnic o icu ciunc quc pcriurlou do csposo o claro lunc. 89 LUCIANA Ela so o rcprccndia con lrandura, c clc con voz lIc rcspondia dura. Dciais ianias ccnsuras scn rcsposia? ADFIANA quc cla cn nin faz dcspcriar rcnorsos. Enirai, anigos, c anarrai-o firnc. ADADESSA Janais; cn ninIa casa ningucn cnira. ADFIANA Dizci aos scrvos, pois, quc o iragan logo. ADADESSA Nao, quc clc sc acolIcu a un lugar sanio. Dc vossas naos dcvc ficar scguro, ic quc a razao cu possa dcvolvcr-lIc, ou dcsisia do csforo, por inuiil. ADFIANA Eu, so, qucro iraiar do ncu narido, scr a cnfcrncira na docna dclc; nisso nao qucro icr qucn nc auilic. Dciai, assin, quc a casa no conduzan. ADADESSA Ficai calna. Inpossvcl c cnircga-lo scn lanar nao, princiro, dos rccursos dc quc disponIo. drogas lcnfazcjas, aropcs, oracs, porquc consiga rcconduzi-lo dignidadc Iunana. rano c paric do ncu voio sacro, caridoso dcvcr da ordcn quc sirvo. Dciai- o, pois, conigo c idc iranquila. 90 ADFIANA Nao sairci daqui, dciando o csposo. Nao fica lcn vossa saniidadc scparar da nulIcr o scu narido. ADADESSA Nao insisiais, quc dar-vo-lo nao posso. (Su.i LUCIANA Ao duquc vos quciai dcssa violcncia. ADFIANA Vou procura-lo c aos pcs prosirar-nc dclc aic quc ninIas lagrinas c prcccs dcnovan Sua Craa a, pcssoalncnic, ionar dcsia aladcssa ncu narido. SECUNDO MEFCADOF Sc csiou ccrio, o quadranic do rclogio narca cinco Ioras, o noncnio caio dc por aqui passar o proprio duquc para o valc da noric, o nclancolico lugar da cccuao dos condcnados, un pouco alcn dos fossos da aladia. NCELO E quc noiivo o iraz? SECUNDO MEFCADOF Vcn assisiir ao pullico cspciaculo da dccapiiaao dc un rcvcrcndo siracusano, cujo irisic fado irouc nossa laa, conira os duros csiaiuios c lcis dcsia cidadc. NCELO Dc faio; ci-lo quc cIcga. Vou vcr isso. 91 LUCIANA passagcn do duquc cai dc joclIos. (Ent)u o duquc con scu scqto; Egcu, dc cuIccu dcscoIc)tu, o cu))usco c uuxu)cs.i DUOUE Dc novo proclanai. sc algun anigo dclc quiscr pagar o scu rcsgaic, scr-lIc-a pcrdoada a pcna. Assin fazcnos pcla grandc picdadc quc nos causa. ADFIANA Mui nolrc duquc, inpciro-ic jusiia conira a aladcssa! DUOUE digna c nui viriuosa; ncnIun nal podcra icr cla fciio. ADFIANA Nao dcsagradc a Vossa Craa. Anifolo, ncu narido, quc cu fiz scnIor dc iodos os ncus lcns c dc nin, scguindo nisso vossa caria inpcriosa, foi, dc suliio, ionado Iojc oI faial c irisic dia! dc un vcrgonIoso aiaquc dc loucura, quc o fcz corrcr as ruas da cidadc, causando aos iranscunics nil incnodos c cnirando pclas casas, dc ondc joias iirava, ancis c o nais quc lIc pudcssc scr furia agradavcl. Pudc, a cusio, nanda-lo para casa, cnquanio cu propria procurava pagar os prcjuzos quc, aqui c ali, sua furia concicra. Nisso, nao sci por quc violcnios ncios, pdc cscapar dos guardas quc o dciinIan c, juniancnic con o criado louco, ionados anlos dc un violcnio accsso, dc 92 cspadas nuas solrc nos caran, a fugir nos forando, aic quc aulio luscasscnos dc novo. Ncssc ponio cniraran na aladia, ondc os scguranos, sc a supcriora a poria nao fccIassc, nao pcrniiindo quc cnpos dclc fsscnos ncn dciando quc a casa o conduzisscn. Assin, dcicrninci, gracioso duquc, nos scja clc ora cnircguc, porquc cu possa lcva-lo para casa c iraiar dclc. DUOUE Tcu narido nc scrvc Ia nuiio icnpo nos iralalIos da gucrra. A ii nc prcndc, dcsdc quando o acolIcsic cono csposo, ninIa palavra dc Ionra dc quc scnprc faria o quc pudcssc cn prol dc Anifolo. Algun dc vos a laia na poria da aladia c nc cIanc a supcriora. Anics dc ir dcio o caso rcsolvido. (Ent)u un c)udo.i CFIADO Fugi, ninIa pairoa, scn dcnora! Mcu ncsirc c o criado csiao ouira vcz solios. Dao nas criadas, scn poupar ncnIuna; o douior anarraran; cIanuscaran-lIc a larla con iics, c quando o fogo concava a sulir, arrcncssaran solrc o coiiado laldcs dc agua suja, para ciinguir as cIanas. O ncu ncsirc lIc rcconcnda calna, cnquanio o criado, cono sc faz con os loucos, o iosquia con una grandc icsoura. Sc nao fordcs cn aulio do nscro, c ccricza darcn-lIc os loucos conia do canasiro. 93 ADFIANA Cala, inlccil! Tcu ncsirc csia aqui dcniro; clc c o criado. Nao salcs o quc dizcs. CFIADO Por ninIa vida, csiou falando scrio; nal rcspirci, dcpois daqucla ccna. Criia por vos c jura quc sc, acaso, conscguir vos pcgar, Ia dc qucinar-vos o rosio c vos dciar dcsfigurada. (Ouucn-sc g)tos dcnt)o.i Ouo-o! Fugi, scnIora, scn dclongas! DUOUE Fica junio dc nin; nao icnIas ncdo. Cuardas con alalardas, aqui pcrio! ADFIANA OI Dcus! E ncu narido! TcsicnunIas scdc dc quc, invisvcl, clc pdc iransporiar-sc pclo ar. Ncsic noncnio vino-lo cnirar ali, c ora csia fora! Isso ulirapassa o cnicndincnio Iunano. (Ent)un Ant]oo dc E]cso c D)ono dc E]cso.i ANTFOLO DE FESO Jusiia, grandc duquc! Eu ic suplico. conccdc-nc jusiia por aquclc scrvio quc ic fiz quando, na gucrra, rcccli fundo golpc por salvar-ic. Pclo sanguc quc, cniao, por iua causa dc nin sc cscoou, conccdc- nc jusiia. ECEU Sc o ncdo noric nao nc faz caduco, vcjo ncu filIo Anifolo con Drnio. ANTFOLO DE FESO Jusiia, docc prncipc, conira cssa nulIcr quc iu nc dcsic 94 cono csposa. Dc nin cla alusou, fcz-nc alia injuria, dcsonrou-nc, iraiou-nc con ial furia, quc concclcr nao podc a ncnic Iunana iudo o quc Iojc nc fcz cssa ncgcra. DUOUE Conia o quc Iouvc c acIaras cn nin jusiia. ANTFOLO DE FESO Hojc, scnIor, cla fccIou-nc a poria, para sc lanqucicar con gcnic -ioa, dcniro dc ninIa casa. DUOUE A falia c gravc, nuiio gravc. vcrdadc o quc clc dissc? ADFIANA Nao, ncu lon lordc; cu, clc proprio c a nana janianos junios Iojc. Morrcr qucro, sc iudo o quc clc diz nao for ncniira. LUCIANA Nao qucro vcr janais a luz do dia, ncn rcpousar noiic, sc vcrdadc nao for quanio cla dissc a Vossa Alicza. NCELO Ouania ncniira! As duas sao pcrjuras; fala a vcrdadc o louco ncsic ponio. ANTFOLO DE FESO Mcu solcranos, cu sci o quc vos digo; o vinIo nao nc iurva o cnicndincnio; nao nc iransiorna a colcra furiosa, nuiio cnlora os ulirajcs a nin fciios pudcsscn dciar louco o Ioncn nais salio. Esia nulIcr dciou-nc Iojc na rua, quando cu ia janiar, o quc csic ourivcs confirnar podcria, sc 95 nao fossc con cla csiar nanconunado agora, pois clc nc dciou ncsic noncnio para ir luscar una cadcia, icndo pronciido lcva-la ao Porco- cspinIo, ondc cu c Daliasar cniao janianos. Nao icndo aparccido, apos a ncsa sa a procura-lo c, cn conpanIia do scnIor quc aqui csia, o acIci na rua. Eniao jurou-nc csic asiucioso ourivcs quc cnircga nc fizcra da cadcia quc, Dcus o salc, nunca c nunca cu vira. Sol cssa acusaao nandou prcndcr-nc. Olcdcci-lIc c, scn dcnora, a casa cnvici ncu scrvo cnpos dc alguns ducados, quc clc nao irouc. Eniao, cn icrnos lrandos falci ao oficial para quc, junios, fsscnos aic casa. En caninIo, porcn, nos cnconiranos ninIa nulIcr, a irna c una caicrva dc cunpliccs. Con clcs vinIa un iipo dcnoninado PincI, un nagriccla, cspccic dc csquclcio, un saliinlanco, un cIarlaiao c iirador dc sorics, un polrc dialo dc olIos cncovados, un lilirc dc olIar lao, un norio-vivo. Pcnsai so quc cssc cscravo analdioado sc arvorou a corcisia c, dc olIos fios nos ncus, ionou-nc o pulso c, con scu iodo dc alna pcnada, a nc fiiar, nc dissc quc cu csiava posscsso. Nisso, iodos caran solrc nin, as naos nc aiaran, anarraran-nc os pcs, c, juniancnic con ncu scrvo, ianlcn iodo clc aiado, nos puscran nun quario unido c cscuro. Con os dcnics pudc dcsfazcr os laos c lilcriar-nc, vindo in coniincnii procurar Vossa Craa, a qucn suplico quc sc nc dc saiisfaao 96 conplcia dc iania ofcnsa c dc iao grandc oprolrio. NCELO Posso afirnar, nilordc, quc, cn vcrdadc, Iojc janiar clc nao pdc cn casa. DUOUE Mas rccclcu, ou nao, iua cadcia? NCELO Sin, nilordc; ao pcscoo clc a irazia, quando por nos passou; iodos a viran. SECUNDO MEFCADOF Posso, dcnais, jurar quc vos ouvi con csics ouvidos, confcssar quc inIcis a aludida cadcia, ao passo quc anics, no ncrcado, disscsics o conirario. Foi cniao quc cu fiz uso dcsia cspada c fosics rcfugiar-vos na aladia, dc ondc sasics, pcnso, por nilagrc. ANTFOLO DE FESO Janais cnirci os nuros da aladia, ncn nunca a cspada conira nin iirasics. O ccu nc c icsicnunIa dc quc nunca vi ncnIuna cadcia. Tudo quanio conira nin assacasics c ncniira. DUOUE Ouanio conplicaao! Aic parccc quc a provar vos dcu Circc a lclcragcn. Sc na aladia clc iivcssc cnirado, ainda csiaria la. Sc fossc louco, nao podcria discorrcr con ianio sanguc-frio c cocrcncia. Asscgurasics quc clc janiou cn casa; nas o ourivcs afirna o oposio. E vos, quc dizcis disso? 97 DFMIO DE FESO Elc c aqucla nulIcr janiaran junios, no Porco-cspinIo. COFTES E faio; foi quando clc nc arrclaiou do dcdo aquclc ancl. ANTFOLO DE FESO ccrio, nolrc duquc; o ancl c dcla. DUOUE Visic quando clc cnirou ncsia aladia? COFTES Tao ccrio cono vcjo Vossa Craa. DUOUE csiranIo, Idc cIanar a supcriora. (Su unu pcssou do scqto.i Sc nao csiais variando, cnlouqucccsics. ECEU Mui podcroso duquc, una palavra nc scja pcrniiida. Ali pcrccloo anigo quc nc vai salvar a vida, por nin pagando a nulia coninada. DUOUE Fala, siracusano, o quc quiscrcs. ECEU Por olscquio, scnIor, nao sois Anifolo? E nao sc cIana Drnio aquclc cscravo quc a vos csia ligado? DFMIO DE FESO Aic Ia una Iora ligado a clc csiava. Mas por soric dcvo-lIc cssc 98 favor rocu-nc a corda. Ora sou Drnio, cscravo dcsligado. ECEU Pcnso quc ainda vos lcnlrais dc nin. DFMIO DE FESO Vcndo-vos, nos lcnlranos dc nos ncsnos, pois aic Ia pouco csiavanos aiados, cono ora vos acIais. Pclo quc vcjo, PincI vos ps ianlcn no scu rcginc. ECEU Por quc nc olIais dcssa nancira? Pcnso quc salcis qucn cu sou. ANTFOLO DE FESO Aic csic insianic janais vos iinIa visio cn ioda a vida. ECEU quc a irisicza nc alicrou lasianic dcs quc nos scparanos. As cuidosas Ioras c o icnpo con sua nao dcfornc nc dciaran no rosio csiranIos sulcos. Mas rcspondci sc pcla voz, ao ncnos, nao vos lcnlrais dc nin. ANTFOLO DE FESO Nao. ECEU E iu, Drnio? DFMIO DE FESO Tanpouco cu, ncu scnIor. ECEU TcnIo ccricza dc quc dc nin ic lcnlras. 99 DFMIO DE FESO Ora, scnIor, c cu icnIo ccricza dc quc nao nc lcnlro. E quando una pcssoa vos ncga alguna coisa, scra foroso ficardcs aiado sua palavra. ECEU Nao nc conIccc a voz? icnpo ingraio! Dc ial nancira a lngua nc fcndcsic ncsics curios scic anos, quc ncu unico filIo nao rcconIccc o son racIado dc ninIas dcscnioadas anarguras? Enlora icnIa o anarfanIado rosio rccolcrio dc ncvc floconosa do invcrno dcsiruidor da sciva viva, c congclados ja nc csicjan iodos os conduios do sanguc, ainda nc rcsia ncsia noiic dc vida algun rcsqucio da ncnoria dc ouirora, ninIa lanpada quasc ciinia ainda cniic una luz icnuc, ainda ouvc alguna coisa o ouvido nouco. E iodas cssas icsicnunIas dizcn nao posso crrar- quc iu cs ncu filIo Anifolo. ANTFOLO DE FESO Nao vi ncu pai cn ioda a ninIa vida. ECEU Enianio, salcs, jovcn, quc Ia scic anos, nc scparci dc ii cn Siracusa. Sin, conprccndo, ncu filIo. c quc ic acanIas dc nc rcconIcccr ncsia niscria. ANTFOLO O duquc c iodos quanios nc conIcccn podcn dar icsicnunIo do quc afirno. Janais vi Siracusa cn ioda a vida. 100 DUOUE Posso ic asscgurar, siracusano, quc, Ia vinic anos, Anifolo c ncu sudiio c quc clc nunca csicvc cn Siracusa. Vcjo quc a nuiia idadc c os sofrincnios ic fizcran pcrdcr dc iodo o juzo. (Votu u AIudcssu con Ant]oo dc S)ucusu c D)ono dc S)ucusu.i ADADESSA Mui podcroso duquc, olIai csic Ioncn quc icn sofrido nuiias injusiias. (Todos sc up)oxnun pu)u oIu-o.i ADFIANA Ou vcjo nal, ou vcjo dois naridos. DUOUE Un dcsics indivduos gcnio c do ouiro. Da-sc o ncsno con aquclcs. Mas qucn podc dizcr qual scja o cspriio, qual o Ioncn! DFMIO DE SIFACUSA Drnio sou cu, scnIor; nandai-o cnlora. DFMIO DE FESO Drnio sou cu; nao pcrniiais quc cu saia. ANTFOLO DE SIFACUSA Nao sois Egcu? Ou acaso sois o cspriio dclc soncnic? DFMIO DE SIFACUSA ncu aniigo ncsirc! Oucn foi quc vos aiou dcssa nancira? 101 ADADESSA Fossc qucn fossc, a nin cunprc solia-lo dcssas cadcias, para quc un narido, con sua lilcrdadc, a ganIar vcnIa. Dizc- nc, vclIo Egcu, sc ja iivcsic por csposa una Enlia, quc dois gcncos ic lrindou dc una vcz, dois lindos filIos? OI! Sc cs o ncsno Egcu, fala- nc! fala-nc quc aqui iu vcs aqucla ncsna Enlia. ECEU Sc nao csiou sonIando, iu cs Enlia. Sc cs cla ncsna, dizc ondc csia o filIo quc coniigo fluiuou no faial nasiro? ADADESSA Eu, clc c Drnio fonos rccolIidos por gcnic dc Epidanno. Pouco icnpo dcpois, no cnianio, rudcs pcscadorcs dc Corinio ionaran-lIcs ncu filIo, juniancnic con Drnio, cnirc os princiros nc dciando sozinIa. Oual iivcssc sido a soric dos dois, nao sci dizcr- ic; a nin coulc a foriuna quc conicnplas. DUOUE Isso conplcia a Iisioria concada ncsia nanIa. Esics irnaos Anifolos iao parccidos, c os dois gcncos Drnios, quc nao sc difcrcnan, c o naufragio a quc cla sc rcfcrc... Os pais sao csics dcsics dois filIos quc, por coincidcncia, aqui junios csiao. Dizc-nc, Anifolo. cra Corinio icu lugar dc origcn? ANTFOLO DE SIFACUSA Nao, nilordc; cu cIcguci dc Siracusa. 102 DUOUE Nao vos disiingo; pc-ic dcsic lado. ANTFOLO DE FESO Dc Corinio cu cIcguci, gracioso lordc... DFMIO DE FESO E cu con clc. ANTFOLO DE FESO cn conpanIia do gucrrciro ccclso, Duquc dc Mcnafon, vosso alio iio. ADFIANA Oual dc vos dois janiou Iojc conigo? ANTFOLO DE SIFACUSA Fui cu, scnIora. ADFIANA Sois o ncu narido? ANTFOLO DE FESO Nao; rcspondo por clc. ANTFOLO DE SIFACUSA O ncsno cu digo.No cnianio, cla dc csposa nc cIanava, cono dc irnao csia gcniil ncnina, sua irna. (A Lucunu.i Tudo quanio cniao vos dissc prcicndo confirnar con nais sosscgo, sc sonIo nao for iudo quc ouo c vcjo. NCELO ScnIor, cssa c a cadcia quc cu vos dci. ANTFOLO DE SIFACUSA Crcio quc sin; nao pcnso cn conicsia-lo. 103 ANTFOLO DE FESO E vos, scnIor, por cla nc prcndcsics. NCELO Crcio quc sin; nao pcnso cn conicsia-lo. ADFIANA Mandci pagar por Drnio vossa fiana; nas icno quc clc nao a icnIa pago. DFMIO DE FESO Por nin nao. ANTFOLO DE SIFACUSA Fcccli csia lolsa dc ducados por vos cnviada por ncu scrvo Drnio. Vcjo agora quc os scrvos nos irocanos; cu passava por clc c clc por nin; dc a icrcn nascido ianios crros. ANTFOLO DE FESO Lilcriarci ncu pai con csscs ducados. DUOUE Nao c prcciso; a vida cu lIc conccdo. COFTES Mcu diananic, scnIor, rcsiiiu- nc. ANTFOLO DE FESO Ei-lo aqui; nuiio graio pcla fcsia. ADADESSA Fanoso duquc, dai-vos ao iralalIo dc ir conosco aladia, porquc a Iisioria possais ouvir dc quanio nos passanos. E iodos vos quc csiais aqui rcunidos, a qucn os crros dc 104 un so dia foran causa dc sofrincnios, ianlcn vindc, quc cu vos darci saiisfaao calal. Duranic irinia c ircs anos scguidos sofri por vos, ncus filIos, so nc icndo livrado dc ncu sofrincnio ncsic insianic. O duquc, ncu narido, ncus dois filIos, c vos anlos, ianlcn, os calcndarios do nascincnio dclcs, vindc iodos. vossa a ninIa diia sc associa; grandc, incnsa scra nossa alcgria. (Sucn o duquc, u uIudcssu, Egcu, u co)tcsu, o nc)cudo), Angco c pcssous do scqto.i DFMIO DE SIFACUSA Mcsirc, irago dc lordo as vossas coisas? ANTFOLO DE FESO Ouc coisas ninIas, Drnio, csiao a lordo? ANTFOLO DE SIFACUSA Isso c conigo. Drnio, cu sou icu ncsirc.Vcn conigo; dcpois iraianos disso. Alraa icu irnao c fica alcgrc. (Sucn Ant]oo dc S)ucusu c Ant]oo dc E]cso, Ad)unu c Lucunu.i DFMIO DE SIFACUSA Aqucla cozinIcira gordancIuda da casa dc icu ano, quc Iojc iardc nc iraiou con quiiuics, dc Iojc cn dianic irna ninIa vai scr, nao ninIa csposa. DFMIO DE FESO Nao parcccis ncu nano, nas o cspclIo cn quc nc csicja vcndo. 105 un lclo iipo, rcalncnic! Nao qucrcis ir aladia, para ouvir rclaiar nossas Iisiorias? DFMIO DE SIFACUSA Sin, nas princiro vos; sois o nais vclIo. DFMIO DE FESO una qucsiao. Mas cono dccidi-la? DFMIO DE SIFACUSA Vanos iirar a soric para o iiulo da prinogcniiura. Mas cnquanio nao dccidirnos isso, ficais scndo dc nos dois o nais vclIo. DFMIO DE FESO Eniao, dcsia aric. Sc, cono irnaos, ao nundo cn loa Iora vicnos, dc naos dadas, agora, a csia aladia cnircnos. (Sucn.i 106
copylcfi 2000 Fidcndo Casiigai Morcs
Vcrsao para cDool cDoolsDrasil.con
__________________ Agosio 2000
Proilido iodo c qualqucr uso concrcial. Sc vocc pagou por cssc livro VOCE FOI FOUDADO! Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS dircio na fonic. www.cloolslrasil.con