Você está na página 1de 8

BIBLIOGRAFIA de ANTONIO ORBE:

Antonio Orbe, S.J., vasco, (* 1917; 08 jun 2003)


Um dos grandes professores do sculo XX, revolucionou a maneira de
estudar o pensamento teolgico dos primeiros sculos cristos, a ponto de
que suas investigaes tanto sobre os autores heterodoxos quanto os
ortodoxos, poderem ser consideradas pioneiras, e serem inevitveis pontos
de referncia no mbito da investigao patrstica. Um dos maiores
estudiosos do gnosticismo.
Seus trabalhos sobre movimentos heterodoxos, como o gnosticismo ou o
marcionismo, resultam surpreendentes, mas no menos importantes so os
estudos sobre So Irineu de Lio, cuja riqueza nunca se cansou de expor e
proclamar, consciente de que abria perspectivas novas e profundas para la
teologia.
Foi durante quase meio sculo professor da Universidad Pontificia
Gregoriana, jesuta dos ps a cabea, homem de Deus, alheio s estratgias
do poder, aos faustos eclesisticos pouco evanglicos, ao carreirismo, to
pouco edificante. Um verdadeiro vir ecclesiasticus, um homem de Iglesia.
Trs figuras dominam o horizonte da Patrstica: Santo Agostinho, Orgenes e
So Irineu. A produo deste ltimo, imensamente inferior em quantidade
dos dois primeiros, parecia demonstrar como o mais indicado para edies,
verses e estudos de toda ndole. No foi assim. Abundam artigos sobre
pontos concretos, mas escasseiam estudos globais que se estendam com
uniformidade sobre sua dogmtica. um autor difcil. Perdeu-se o texto
original. Felizmente, suas antigas verses oferecem garantias suficientes.
Sua magna obra o chamado Adversus haereses comea com o
estudo pessoal dos sectrios. De aparente fim polmico, o Adversus
haereses talvez a obra doutrinalmente mais densa da Antiguidade crist.
As anotaes de aparncias polmicas, desenvolve inmeros temas
dogmticos, de inusitada profundidade e coerncia. A dificuldade reside em
precisar as ideologias contrastantes. A documentao gnstica at hoje
conhecida, ainda que fragmentria, era de perfeito tecnicismo, mas, por sua
estranha linguagem mtica, no convidava ao estudo com garantias
sucesso. Da o problema do mtodo. Anlise em vez de sntese. Ateno
singular ao teolgico (cristo), sem distrair-se com o sincretismo. E primeiro,
entre os gnsticos pr-irineanos que pudessem ter pronunciado sobre os
artigos da f, ou sobre qualificadas percopas de Escritura, at apontar
sequer uma estrutura sistemtica elemental. Logo viria a anlise do prprio
Irineu. Estudos sobre os gnsticos os tinha bons; com base literria indireta,
no muito copiosa, tecnicamente vlida, mas orientados para o
comparatismo. Trabalhos sobre So Irineu tampouco faltavam, mas
autnomos, no abertos s ideologias heterodoxas. A biblioteca gnstica de
Nag Hammadi ampliou ultimamente as bases literrias, com aportaes

positivas no campo dogmtico e de exegese escriturria. O que permite


definir melhor as teses combatidas pelo Santo.
O Pe. Orbe consagrou anos ao estudo da gnosis. Basta mencionar, aparte os
cinco volumes de seus Estudios Valentinianos, os dos de Cristologia gnstica
publicados pela BAC (1976). Era hora de abordar a teologia de Irineu luz
das contemporneas (eclesistica e heterodoxa) do sculo II. A obra consta
de trs volumes, mais as partes do quinto e ltimo Libro. Por anlise,
querem restituir a Dogmtica do sculo II. No so de fcil leitura. Mas
introduz por caminhos seguros, pessoais ao mundo da primeira teologia.

SOBRE ANTONIO ORBE:

Antonio Orbe (1917-2003) ou les deux sources du christianisme ancien


1. Plroma: Salus cornis; homenaje a Antonio Orbe, S.J., por Eugenio Romero
Pose, Aldecoa, 1990,657 p.
2. E. Romero Pose, "Bibliografa del P. Antonio Orbe", en Epimleia. Revista
de Estudios sobre la Tradicin VI, 11/12 (1997), 7-9.
3. La obra escrita del P. Antonio Orbe, por Eugenio Romero Pose, revista
espaola de teologa 1999, vol. 59, no2, pp. 149-198, ISSN 0210-7112
BIBLIOGRAFIA DE SEUS TEXTOS:

A Bibliografia est em ordem cronolgica separada em Parte I e Parte II ( ref.


aos artigos da revista italiana GREGORIANUM da Universidad Gregoriana,
Roma )
PARTE I:
Antonio Orbe, La epinoia , algunos preliminares histricos de la distincin
kat'epinoian (En torno a la filosofia de Leoncio Bizantino). Pontificia
Universitatis Gregorianae (PUG), Roma, 1955, vii , 55 p.
Antonio Orbe, Estudios valentinianos
Gregorianae (PUG), Roma, 1955-1966.

t.,

Pontificia

Universitatis

Series Estudios Valentinianos v. 1, Analecta Gregoriana ; v. 99-100 :


Series Facultatis Theologicae, sectio A ; n. 17-18 ( 2vol.), xx, 821 p.
Hacia la primera teologa de la procesin del Verbo 1958, pp.755-788.

Series Estudios Valentinianos v. 2, Analecta Gregoriana, v. 65. Series


Facultatis Theologicae, sectio A(11), 403 p.
En los albores de la exegesis iohannea (Ioh. 1,3) 1955, pp.379-387.
Series Estudios Valentinianos v. 3, Analecta Grogoriana , v. 113 : Series
Facultatis Theologicae, sectio A n. 19, xviii, 717 p.
La uncin del Verbo, 1961, pp.657-683.
Series Estudios Valentinianos v. 4, Analecta Gregoriana, v.158. Series
Facultatis Theologicae. sectio A, n.20, xiv, 784 p., ISBN: 8876521305, ISBN13: 9788876521300
La teologia del Espiritu Santo. 1966, pp.707-747.
Series Estudios Valentinianos v. 5, Analecta Gregoriana, Vol. LXXXIII (83),
Series Facultatis Theologiae. Sectio A(15) , x, 314 p.
Los primeros herejes ante la persecucion. 1956
Antonio Orbe, Une thologie du judo-christianisme (1959) - In: Recherches
de science religieuse 47 (1959) pp. 544-559
Antonio Orbe, Carta de San Pablo a los Romanos, consideraciones primeras
(Rom. 1-4). Ed. Mensajero del Corazn de Jesus, Bilbao, 1963, 573 p. escrito
em Latim.
Antonio Orbe, El pecado de Eva, signo de divisin (1963) - In: Orientalia
christiana periodica 29 (1963) pp. 305-330
Antonio Orbe, Yo soy la resurreccin y la vida , divagaciones sobre Juan
11,1-46. Ed.Mensajero, Bilbao, 1966, p.447.
Antonio Orbe, La antropologa de San Ireneo, Biblioteca de Autores
Cristianos (BAC) vol.286, Madrid, Ed. Catlica, 1969, xiv, 547 p.
Antonio Orbe, Ireneo y el discurso de Nazaret (Lk 4, 18 f. = Jes 61, 1 f.) ,
Scriptorium Victoriense 17 (1970) pp. 5-33, pp. 202-219.
Antonio Orbe, "La racionalidad de los irrracionales. (Prolegmenos a la
antropologia de los SS. Padres)", Studia Missionaria 19 (1970) pp. 335-357
Antonio Orbe, "Ecclesia, sal terrae segn san Ireneo", Recherches de
Science Religieuse 60 (1972) pp. 219-240.

Antonio Orbe, Parbolas evanglicas en San Ireneo, Biblioteca de Autores


Cristianos (BAC) 2 t. 331 e 332, Madrid, Ed. Catlica 1972.
Antonio Orbe, Ideas sobre la tradicin en la lucha antignstica ,
Augustinianum 12 (1972) pp. 19-35
Antonio Orbe, "Cristologa de los Ofitas (San Ireneo, Adv. haer. I, 30,11-14)",
Estudios Eclesisticos 48 (1973) pp. 191-230.
Antonio Orbe, El Diacno del Jordn en el sistema de Baslides ,
Augustinianum 13 (1973) pp.165-183
Antonio Orbe, Elevaciones sobre el amor de Cristo, Biblioteca de Autores
Cristianos (BAC) 364, Editorial Catolica, 1974, 324 p. ISBN 8422006871
Antonio Orbe, Sophia soror . Apuntes para la teologia del Espiritu Santo,
p. 355-363, rend compte d'un aspect de l'idologie de la sgzygia relative
la Sophia Gnostique in: In Mlanges d'histoire des religions offerts HenriCharles Puech. Paris: Presses Universitaires de France (PUF), 1974, 655 p.
Antonio Orbe, Cristologa gnstica. Introduccin a la soteriologa de los
siglos II y III, 2 t. (BAC 384-385), Madrid, Ed. Catlica, 1976, ISBN
8422007673
Antonio Orbe, Anunciacion: Meditaciones sobre Lucas 1, 26-38, Biblioteca de
Autores Cristianos (BAC) Serie Minor 42, Editorial Catolica, xi, 298 p., 1976,
ISBN 8422007517
Antonio Orbe, "San Ireneo y la inmortalidad del alma", Homenaje a Eleuterio
Elourdy (Universidad de Deusto), Bilbao, 1978 pp. 237-251.
Antonio Orbe, "Errores de los ebionitas. (Anlisis de Adv. haer. V, 1,3)",
Marianum 41 (1979) pp. 147-170.
Antonio Orbe, Oracion sacerdotal: Meditaciones sobre Juan 17, Biblioteca de
Autores Cristianos (BAC) Serie Minor vol. 54,1979, xv, 413 p., ISBN
8422009110
Antonio Orbe, Ideas Sobre los inicios de la Teologa, Estudios eclesisticos
56/2 (1981) 689-704. = Universitas Theologia, Ecclesia (II), volumen
conmemorativo del Centenario de la Facultad de Teologa de la Universidad
de Deusto (Oa 1880-Bilbao 1980).
Antonio Orbe, "San Ireneo y el rgimen del milenio", Studia Missionalia 32
(1983) pp. 345-372.

Antonio Orbe, A propsito de dos citas de Plton en San Ireneo, Adv. haer. V,
24, 4 , Orpheus Ser. NS, 4 (1983) pp. 253-285
Antonio Orbe, Gli Apocrifi cristiani a Nag Hammadi , Augustinianum 23
(1983) pp. 83-109
Antonio Orbe, "El Salvador baja del cielo", Compostellanum 29 (1984), pp. 737.
Antonio Orbe, En torno a la Encarnacion, Instituto Teologico Compostelano,
Series Collectanea Scientifica Compostellana 3, santiago de Compostella,
1985, 236 p. ISBN 8470092405
Antonio Orbe, Teologa de San Ireneo. Comentario al libro V del Adversus
haereres 4 t. (BAC Maior 25, 29, 33, 53), Madrid, Ed. Catlica 1985-1988.
Antonio Orbe, "El sacrificio de la Nueva Ley segn San Ireneo (Adv. haer. IV,
17-18)", Compostellanum 31 (1986) pp. 7-62.
Antonio Orbe, Introduccion a la teologia de los siglos II y III, (vol.1-2) Editrice
Pontificia Universita Gregoriana, Roma-Salamanca, 1987, ISBN 8876525750
Antonio Orbe, "Doctrina de Marcin en torno a la pasin y muerte de Jess",
Compostellanum 32 (1987) pp. 7-24.
Antonio Orbe, Introduccin a la teologa de los siglos II y III, Analecta
Gregoriana 248, Series Facultatis Theologiae. Sectio A n. 28, Roma, Editrice
Pontificia Universita` Gregoriana (PUG), y Salamanca, Sgueme, 1a.ed. 1987
(2006), 2 vol. xix, 1053 p.(1066 p.), ISBN-10: 8876525750. Existe edio em
italiano publicada em 1995. v.1 Temi veterotestamentari, v.2 Temi
neotestamentari. ISBN-10: 8838422834 e ISBN-10: 8838422842
Antonio Orbe, "Del hombre imperfecto al perfecto en San Ireneo", Crescita
dell'uomo nella Catechesi deis Padri. (Et Prenicena), Biblioteca di scienze
Religiose 78, LAS-Roma (1987) pp. 103-125.
Antonio Orbe, "Trayectoria del Pneuma en la Economa valentiniana de la
salud", Compostellanum 33 (1988) pp. 7-52.
Antonio Orbe, Espiritualidad de San Ireneo, Analecta Gregoriana 256, Series
Facultatis Theologiae Sectio A n. 33, Editrice Pontificia Universita
Gregoriana, Roma, 1989, xli, 338 p. ISBN 8876526064
Antonio Orbe, Visperas de Ascension , meditaciones sobre la vida gloriosa
de Jess, Santandreu Editor, Series Spiritualia no.1, Barcelona, 1990, 364 p.,
ISBN-10: 8487613020

Antonio Orbe, "La recirculacin de la Virgen Mara en San Ireneo (Adv.


haer III, 22,4,71)", en S. Felici (ed), La mariologia nella catechesi dei Padri
(et prenicena), Roma, Libreria Ateneo Salesiano 1991, pp. 101-120.
Antonio Orbe, Marcionitica , Augustinianum 31 (1991) pp. 195-244
Antonio Orbe, El Dios revelado por el Hijo. Anlisis de Ireneo, "Adv. haer."
IV,6 , Augustinianum 32 (1992) pp. 5-50
Antonio Orbe, En torno a los ebionitas - Ireneo, "Adversus haereses"
IV,33,4 , Augustinianum 33 (1993) pp. 315-338
Antonio Orbe, Estudios sobre la teologa cristiana primitiva, Series Fuentes
Patrsticas 1, Roma, PUG y Madrid, Ciudad Nueva, 1994, viii, 918 p., ISBN10: 8486987733
Antonio Orbe, En torno a una noticia sobre Policarpo (Ireneo, Adversus
haereses III,3,4) , Augustinianum 35 (1995) pp. 597-604
Antonio Orbe, Biblia y teologi entre los valentinianos: ejemplos de
interferencia entre exegesis y teologia (1996) - In: Augustinianum 36 (1996)
pp. 5-12
PARTE II
- REVISTA GREGORIANUM da Universidad Gregoriana, Roma :
Antonio Orbe, "Variaciones gnsticas sobre las Alas del Alma", Gregorianum
35 (1954) pp. 24-35.
Antonio Orbe, "La muerte de Jess en la economa valentiniana",
Gregorianum 40 (1959) pp. 467-499; pp. 636-670
Antonio Orbe, "El hombre ideal en la teologa de S. Ireneo", Gregorianum 53
(1962) pp. 449-491.
Antonio Orbe, "Los primeros 40 das de Adn : (Jubilees, gnostic and
orthodox works compared)." Gregorianum 46 no 1 (1965): pp. 96103
Antonio Orbe, Homo nuper factus (En torno a. S. Reneo, "Adv. haer." IV, 38,
1) , Gregorianum 46 (1965) pp. 481-544
Antonio Orbe, "San Ireneo y el conocimiento natural de Dios" I, Gregorianum
47 (1966) 1/2 pp. 441-471
Antonio Orbe, "San Ireneo y el conocimiento natural de Dios" II,
Gregorianum 47 (1966) 2/2 pp.710-747.

Antonio Orbe, El sueno y el Paraiso (Iren, Epid. 13) , Gregorianum 48 (1967)


pp. 346-349
Antonio Orbe, Doctrina trinitaria del annimo priscilianista De Trinitate fidei
catholicae, Gregorianum, 49, 1968, pp. 510-562.
Antonio Orbe, "La trinidad malfica (A propsito de "Excerpta ex Theodoto"
80, 3)," Gregorianum 49 (1968): pp. 726-61.
Antonio Orbe, "La revelacin del Hijo por el Padre en S. Ireneo ( Adv. haer.
IV,6). Para la exegesis prenicenade Mt 11,27", Gregorianum 51 (1970) pp. 586.
Antonio Orbe, "Ipse tuum calcabit caput (San Ireneo y Gn 3,15)",
Gregorianum 52 (1971) pp. 95-150; pp. 215-271.
Antonio Orbe, "La encarnacin entre los valentinianos", Gregorianum 53
(1972) pp. 201-235.
Antonio Orbe, Supergrediens angelos (San Ireneo, Adv. haer. V, 36, 3) ,
Gregorianum 54 (1973) pp. 5-59
Antonio Orbe, "Los hombres y el creador segn una homila de Valentn
(Clem. Strom. IV, cap 13; 89,1 -91.3)", Gregorianum 55 (1974) pp. 5-48 ;
339-368.
Antonio Orbe, "La pasin segn los gnsticos", Gregorianum 56 (1975) pp.
5-43.
Antonio Orbe, "Los valentinianos y el matrimonio espiritual. Hacia los
orgenes de la mstica nupcial", Gregorianum 58 (1977) pp. 5-53.
Antonio Orbe, "San Ireneo y la creacin de la materia", Gregorianum 59
(1978) pp. 71-127.
Antonio Orbe, "Adversarios annimos de la Salus carnis (Adv. haer. V, 2,2s)",
Gregorianum 60 (1979) pp. 9-53.
Antonio Orbe, "San Ireneo y la doctrina de la reconciliacin", Gregorianum
61 (1980) pp. 5-50.
Antonio Orbe, "Cinco exgesis ireneanas de Gn 2,17b, Adv. haer. V, 23,12", Gregorianum 62 (1981) pp. 75-113.
Antonio Orbe, "La Virgen Mara, abogada de la virgen Eva (en torno a S.
Ireneo, Adv. Haer. V, 19,1)", Gregorianum 63 (1982) pp. 453-506.

Antonio Orbe, "Visin del Padre e incorruptela segn San Ireneo",


Gregorianum 64 (1983) pp. 199-241.
Antonio Orbe, "San Ireneo adopcionista? En torno a Adv. haer. III, 19,1",
Gregorianum 65 (1984) pp. 5-52.
Antonio Orbe, "El Descensus ad infernos y San Ireneo", Gregorianum 68
(1987) pp. 485-522.
Antonio Orbe, Deus facit, homo fit : un axioma de San Ireneo ", en:
Gregorianum 69,. 4, Universidad Gregoriana, Roma, 1988, pp. 629-661.
Antonio Orbe, Los hechos de Lot, mujer e hijas vistos por san Ireneo (adv.
haer. IV,31,1,15/3, 71) / s.i. in Gregorianum, 1, Vol. 75 (1994)

Você também pode gostar