Você está na página 1de 46

Latim I

Exercícios de Fixação

S.P.Q.R.
Prof. Dr. Luis Augusto Schmidt Totti
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(I)

Nominativo (sujeito e predicativo do sujeito);


Vocativo;
As cinco declinações (substantivos masculinos e femininos);
Adjetivos (tipo A em -us, -a, -um, gêneros masc. e fem.);
Verbo ESSE (ser, estar) no presente do indicativo.

I.1.- (a) Identificar a declinação a que pertence cada um dos substantivos abaixo;
(b) identificar seu gênero;
(c) identificar seu radical;

agnus, -i (m): cordeiro


agricola, -ae (m): agricultor
ancilla, -ae (f): criada
anulus, -i (m): anel
aqua, -ae (f): água
ara, -ae (f): altar
aspectus, -us (m): aspecto
auia, -ae (f): avó
auis, -is (f): ave
auus, -i (m): avô
bestia, -ae (f): animal, animal feroz
Brutus, -i (m): Brutus
ciuis, -is (m): cidadão
Claudia, -ae (f): Cláudia
dies, -ei (m): dia
discipula, -ae (f): discípula, aluna
discipulus, -i (m): discípulo, aluno
dominus, -i (m): senhor
fames, -is (f): fome
familia, -ae (f): família
filia, -ae (f): filha
filius, -i (m): filho
hircus, -i (m): bode
hortus, -i (m): jardim
insula, -ae (f): ilha
Iulia, -ae (f): Júlia
locus, -i (m): local, lugar
Lucia, -ae (f): Lúcia
lupus, -i (m): lobo
magistra, -ae (f): professora, mestra
manus, -us (f): mão
Marcellus, -i (m): Marcelo
Marcus, -i (m): Marco
medicus, -i (m): medico
metus, -us (m): medo
moneta, -ae (f): moeda
nauis, -is (m): navio
nauta, -ae (m): marinheiro
noctua, -ae (f): coruja
nubes, -is (f): nuvem
oculus, -i (m): olho
panis, -is (m): pão
patria, -ae (f): pátria
pirata, -ae (m): pirata
piscis, -is (m): peixe
Plautus, -i (m): Plauto
poeta, -ae (m): poeta
puella, -ae (f): menina
regina, -ae (f): rainha
risus, -us (m): riso
Roma, -ae (f): Roma
sapientia, -ae (f): sabedoria
serua, -ae (f): escrava
seruus, -i (m): escravo
Sicilia, -ae (f): Sicília
sitis, -is (f): sede
somnus, -i (m): sono
species, -ei (f): espécie, aparência
spes, -ei (f): esperança
stella, -ae (f): estrela
tibia, -ae (f): flauta
tigris, -is (m): tigre
Titus, -i (m): Tito

I.2. - Identificar o radical dos adjetivos abaixo:

albus, -a, -um (adj.): branco


altus, -a, -um (adj.): alto
bonus, -a, -um (adj.): bom
caecus, -a, um (adj. ): cego
caeruleus, -a, -um (adj.): azul
callidus, -a, -um (adj.): esperto (bom e mau sentido)
clarus, -a, -um (adj.):claro; famoso
curiosus, -a, -um (adj.): cuidadoso, minucioso, desejoso de saber, curioso
falsus, -a, -um (adj.): falso, mentiroso
flauus, -a, -um (adj.): amarelo
foedus, -a, -um (adj.): feio
iucundus, -a, -um (adj.): agradável
largus, -a, -um (adj.): largo, amplo, grande
longus, -a, -um (adj.): longo, comprido, extenso
magnus, -a, -um (adj.): grande
malus, -a, -um (adj.): mau
mansus, -a, -um (adj.): manso
obscurus, -a, -um (adj.): escuro
paruus, -a, -um (adj.): pequeno
pauidus, -a, -um (adj.): medroso, apavorado
periculosus, -a, -um (adj.): perigoso
priscus, -a, -um (adj): velho, antigo, prisco
saeuus, -a, -um (adj.): furioso
sanus, -a, -um (adj.): são, sadio
scaeuus, -a, -um (adj.): canhoto
scelestus, -a, um (adj.): criminoso
sedulus, -a, -um (adj.): aplicado, dedicado
serenus, -a, -um (adj.): sereno, calmo
seuerus, -a, -um (adj.): severo
ualidus, -a, um (adj.): forte, hábil

I.3. - Tradução1:

A - 1. Titus nauta est. 2. Lucia regina est. 3. Claudia est magistra. 4. Marcellus
agricola est. 5. Sardinia insula est. 6. Iulia puella est. 7. Tigris bestia est. 8. Plautus
seruus est. 9. (Nos) piratae sumus. 10. (Vos) serui estis. 11. (Illae) ancillae sunt. 12.
(Tu) medicus es.

B - 1. Dominus caecus est. 2. Magistra mala est. 3. Medicus clarus est. 4. Filia falsa
est. 5. Roma iucunda est. 6. Ciues scelesti sunt. 7. Serui sani sunt. 8. Discipulae
saeuae sunt. 9. Manus magnae sunt. 10. Auus bonus est. 11. Claudia caeca est. 12.
Anuli flaui sunt. 13. Piratae periculosi sunt. 14. Hircus mansus est.

C - 1. Agricola, piscis magnus est. 2. Iulia, nubes alta est. 3. Discipule, nubes albae
sunt. 4. Domine, (ego) poeta sum. 5. Plaute, (tu) bonus es. 6. Domini, serui falsi sunt.
7. Ciues, (uos) seduli estis.

I.4. - Versão:

A - 1. Marco é pirata. 2. Lúcia é professora. 3. Plauto é poeta. 4. Marcelo é


marinheiro. 5. Cláudia é uma menina. 6. Tito é agricultor. 7. Brutus é médico. 8.
(Nós) somos alunos. 9. (Vós) sois alunas. 10. (Eu) sou um cidadão. 11. (Nós) somos
cidadãos. 12. O tigre é um animal. 13. (Tu) és agricultor. 14. Júlia é uma rainha. 15.
Elas são rainhas. 16. A Sicília é uma ilha.

B. - 1. Roma é grande. 2. O medo é grande. 3. Os lobos são grandes. 4. O poeta é


mentiroso. 5. A criada é mentirosa. 6. A família é pequena. 7. A água está escura. 8.
(Nós) estamos calmos. 9. Os senhores são severos. 10. Lúcia está furiosa. 11. A
nuvem é branca. 12. Os olhos são azuis. 13. (Tu) és canhoto. 14. A flauta é amarela.
15. Os peixes são espertos. 16. O dia está claro.

C - 1. Marcelo, o local é agradável. 2. Cláudia, as estrelas são (estão) bonitas. 3.


Marco, o jardim é feio. 4. Tito, os pães estão pequenos. 5. Lúcia, as alunas são
aplicadas. 6. Professora, os alunos estão apavorados. 7. Brutus, (tu) és mentiroso. 8.
Filhas, as mãos estão machucadas. 9. Plauto, o lobo é perigoso. 10. Pátria, a
esperança é perigosa. 11. Agricultores, as aves estão magras. 12. Marinheiros, a
fome é grande.

1
O vocabulário latim-português pode ser aproveitado da lista de substantivos e adjetivos dos exercícios
de fixação I e II, respectivamente.
Vocabulário (português-latim)

agradável: iucundus, -a, -um (adj.) ilha: insula, -ae (f)


agricultor: agricola, -ae (m) jardim: hortus, -i (m)
água: aqua, -ae (f) Júlia: Iulia, -ae (f)
aluna: discipula, -ae (f) lobo: lupus, -i (m)
aluno: discipulus, -i (m) local: locus, -i (m)
amarelo: flauus, -a, -um (adj.) Lúcia: Lucia, -ae (f)
animal: bestia, -ae (f) machucado: uulneratus, -a, -um (adj.)
apavorado: pauidus, -a, -um (adj.) mão: manus, -us (f)
aplicado: sedulus, -a, -um (adj.) Marcelo: Marcellus, -i (m)
ave: auis, -is (f) Marco: Marcus, -i (m)
azul: caeruleus, -a, -um (adj.) marinheiro: nauta, -ae (m)
branco: albus, -a, -um (adj.) médico: medicus, -i (m)
Brutus: Brutus, -i (m) medo: metus, -us (m)
calmo: serenus, -a, -um (adj.) menina: puella, -ae (f)
canhoto: scaeuus, -a, -um (adj.) mentiroso: falsus, -a, -um (adj.)
cego: caecus, -a, -um (adj.) nuvem: nubes, -is (f)
cidadão: ciuis, -is (m) olho: oculus, -i (m)
claro: clarus, -a, -um (adj.) pão: panis, -is (m)
Cláudia: Claudia, -ae (f) pátria: patria, -ae (f)
criada: ancilla, -ae (f) peixe: piscis, -is (m)
dia: dies, -ei (m) pequeno: paruus, -a, -um (adj.)
escuro: obscurus, -a, -um (adj.) perigoso: periculosus, -a, -um (adj.)
esfomeado: ieiunus, -a, -um (adj.) pirata: pirata, -ae (m)
esperança: spes, -ei (f) Plauto: Plautus, -i (m)
esperto: callidus, -a, -um (adj.) poeta: poeta, -ae (m)
estrela: stella, -ae (f) professora: magistra, -ae (f)
família: familia, -ae (f) rainha: regina, -ae (f)
feio: foedus, -a, -um (adj) Roma: Roma, ae (f)
filha: filia, -ae (f) senhor: dominus, -i (m)
flauta: tibia, -ae (f) severo: seuerus, -a, -um (adj.)
fome: fames, -is (f) Sicília: Sicilia, -ae (f)
furioso: saeuus, -a, -um (adj.) tigre: tigris, -is (m)
grande: magnus, -a, -um (adj.) Tito: Titus, -i (m)

I.5. - a) fames/dies
b) manus/oculus
c) somnus/hortus
d) species/dies
e) manus/metus
f) locus/metus
g) nubes/fames

Os dois substantivos que formam cada um dos pares acima (ou seja, fames
em relação a dies, manus em relação a oculus, somnus em relação a hortus, e
assim por diante) pertencem à mesma declinação ? Justifique:
I.6. - A B
a) Manus munda est. Manus mundae sunt.
b) Dies clarus est. Dies clari sunt.
c) Nubes parua est. Nubes paruae sunt.

Nas orações acima, os substantivos grifados exercem a função de sujeito tanto em A


como em B. Quanto ao número, estão no singular em A e no plural em B, embora
estejam escritos da mesma maneira em ambos os casos. Responda se você concorda
ou discorda dessa afirmação. Justifique:
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(II)

Substantivos da 2a declinação em -er;


Complemento aos substantivos de 3a declinação;
Adjetivos do tipo A em -er, -a, -um;
Pronomes possessivos;
Pronomes demonstrativos;
Verbo ESSE no Pret. Imperf. do Ind., no Pret. Perf. Ind. e no Fut. Imperf. Ind.

II.1. - (a) Identificar a declinação a que pertence cada um dos substantivos abaixo;
(b) identificar seu gênero;
(c) identificar seu radical;

ager, -gri (m): campo


Alexander, -dri (m): Alexandre
aper, -pri (m): javali
arbiter, -tri (m): árbitro, juiz
ars, artis (f): arte
Caesar, -aris (m): César
caper, -pri (m): bode
Carthago, -inis (f): Cartago
coluber, -bri (m): cobra, serpente
comes, -itis (m): companheiro
consul, -ulis (m): cônsul
dens, dentis (m): dente
dux, ducis (m): general
gener, -eri (m): genro
homo, -inis (m): homem (ser humano)
iuuentus, -tutis (f): juventude
libertas, -tatis (f): liberdade
lux, lucis (f): luz
magister, -tri (m): professor, mestre
mater, -tris (f): mãe
miles, -itis (m): soldado
oratio, -onis (f): discurso
orator, -oris (m): orador
origo, -inis (f): origem
pater, -tris (m): pai
pes, pedis (m): pé
puer, pueri (m): menino
senator, -oris (m): senador
sermo, -onis (m): conversa, língua
simplicitas, -atis (f): simplicidade
socer, -eri (m): sogro
solitudo, -inis (f): solidão
testudo, -inis (f): tartaruga
uir, uiri (m): homem (varão)
uirgo, -inis (f): virgem
uirtus, -tutis (f): virtude
uox, uocis (f): voz
urbs, urbis (f): cidade

II.2. - Identificar o radical dos adjetivos abaixo:

asper, -era, -erum (adj.): áspero


aeger, -gra, -grum (adj.): doente
dexter, -tra, -trum (ou -tera, -terum)(adj.): direito
liber, -era, -erum (adj.): livre
macer, -cra, -crum (adj.): magro, fino
miser, -era, -erum (adj.): infeliz
niger, -gra, grum (adj.): negro, preto
pestifer, -era, -erum (adj.): pestífero
piger, -gra, -grum (adj.): preguiçoso
pulcher, -chra, -chrum (adj.): bonito
ruber, -bra, -brum (adj.): vermelho
sacer, -cra, -crum (adj.): sagrado
sinister, -tra, -trum (adj.): esquerdo
tener, -era, -erum (adj.): tenro

II.3. - Passe para o latim:

A. - 1. Nosso amigo. 2. Aquele médico. 3. Minhas amigas. 4. Meu pai! 5. Tua


professora. 6. Vossos alunos. 7. Teus filhos. 8. Esta menina. 9. Aquelas meninas.
10. Esse lobo. 11. Meus amigos! 12. Este senhor. 13. Estes escravos. 14. Essas
escravas.

B. - 1. Águas pestíferas. 2. Marinheiro infeliz. 3. Mão esquerda. 4. Homens infelizes.


5. Homens livres. 6. Escravo preguiçoso. 7. Origem sagrada. 8. Soldados doentes.
9. Cidade grande. 10. Pés pretos. 11. Pé direito. 12. Luz vermelha. 13. Vozes
ásperas. 14. Nuvens negras.

II.4. - Versão:

1. Mãe, tuas mãos estão vermelhas. 2. César, teus irmãos estavam doentes. 3.
Companheiros, nossa vida está difícil. 4. Estes trabalhos não foram perigosos. 5.
Estes meninos foram meus alunos. 6. Aquelas mulheres foram vossas criadas. 7.
Ontem fui um escravo infeliz; hoje sou um soldado aplicado; amanhã serei um bom
general. 8. Vosso êxito é nosso êxito; vossa felicidade é nossa felicidade. 9. Caros
irmãos, a vitória romana está próxima. 10. Tuas escravas eram preguiçosas, mas
eram bonitas.

Vocabulário português-latim

água: aqua, -ae (f) mãe: mater, -tris (f)


aluno: discipulus, -i (m) mão: manus, -us (f)
amanhã: cras (adv.) marinheiro: nauta, -ae (m)
amiga: amica, -ae (f) mas: sed (conj.)
amigo: amicus, -i (m) médico: medicus, -i (m)
áspero: asper, -era, -erum (adj.) menina: puella, -ae (f)
caro, querido: carus, -a, -um (adj.) menino: puer, pueri (m)
César: Caesar, -aris (m) mulher: femina, -ae (f)
cidade: urbs, urbis (f) não: non (adv.)
companheiro: comes, -itis (m) negro: niger, -gra, -grum (adj.)
difícil: durus, -a, -um (adj.) nuvem: nubes, -is (f)
direito: dexter, -tra, -trum (ou -tera, ontem: heri (adv.)
-terum) (adj.) origem: origo, -inis (f)
doente: aeger, -gra, -grum (adj.) pai: pater, -tris (m)
escrava: serua, -ae (f) pé: pes, pedis (m)
escravo: seruus, -i (m) pestífero: pestifer, -era, -erum (adj.)
esquerdo: sinister, -tra, -trum (adj.) preguiçoso: piger, -gra, -grum (adj.)
êxito: exitus, -us (m) preto: niger, -gra, -grum (adj.)
felicidade: felicitas, -tatis (f) professora: magistra, -ae (f)
filho: filius, -i (m) próximo: propinquus, -a, -um (adj.)
general: dux, ducis (m) romano: Romanus, -a, -um (adj.)
hoje: hodie (adv.) sagrado: sacer, -cra, -crum (adj.)
homem: uir, uiri (m); homo, -inis (m) senhor: dominus, -i (m)
infeliz: miser, -era, -erum (adj.) soldado: miles, -itis (m)
irmão: frater, -tris (m) trabalho: labor, -oris (m)
livre: liber, -era, -erum (adj.) vermelho: ruber, -bra, -brum (adj.)
lobo: lupus, -i (m) vida: uita, -ae (f)
luz: lux, lucis (f) vitória: uictoria, -ae (f)
voz: uox, uocis (f)

II.5. - Tradução:

1. Senatores, Carthago inimica nostra est. 2. Hae arbores pulchrae et magnae sunt.
3. Amor caecus est.. 4. Illi pigri pueri amici nostri non erant. 5. Sinister pes tuus macer
erat. 6. Duces, hi milites macri sunt. 7. Alexander et Caesar magni duces fuerunt;
Alexander Macedonius erat, Caesar erat Romanus. 8. Oculi tui caerulei sunt.

Vocabulário latim-português

Alexander, -dri (m): Alexandre macer, -cra, -crum (adj.): magro, fino
amicus, -i (m): amigo magnus, -a, -um (adj.): grande
amor, -oris (m): amor miles, -itis (m): soldado
arbor, -oris (f): árvore non (adv.): não
caecus, -a, -um (adj.): cego noster, -tra, -trum (pron. poss.): nosso
caeruleus, -a, -um (adj.): azul oculus, -i (m): olho
Caesar, -aris (m): César pes, pedis (m): pé
Carthago, -inis (f): Cartago piger, -gra, -grum (adj.): preguiçoso
dux, ducis (m): general puer, pueri (m): menino
hic, haec, hoc (pron. dem.): este pulcher, -chra, -chrum (adj.): bonito
ignotus, -a, -um (adj.): desconhecido Romanus, -a, -um (adj.): romano
ille, illa, illud (pron. dem.): aquele senator, -oris (m): senador
inimica, -ae (f): inimiga sinister, -tra, -trum (adj.): esquerdo
Macedonius, -a, -um Macedônio tuus, tua, tuum (pron. poss.): teu
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(III)

Adjetivos dos tipos B, C, D e E (gêneros masc. e fem.);


Aposto (com sujeito e com predicativo do sujeito)

III.1. - (a) Identifique o radical dos adjetivos abaixo;


(b) identifique o Tipo em que se insere cada adjetivo dado:

amabilis, -e (adj.): amável


atrox, -ocis (adj.): atroz
audax, -acis (adj.): audaz
belliger, -gera, -gerum (adj.): belicoso
breuis, -e (adj.): breve
caelebs, -libis (adj.): solteiro
campester, -tris, -tre (adj.): campestre
constans, -antis (adj.): constante
debilis, -e (adj.): débil, fraco
demens, -entis (adj.): louco, demente
deses, -idis (adj.): ocioso
difficilis, -e (adj.): difícil
dilectus, -a, -um (adj.): querido, amado
diligens, -entis (adj.): aplicado, dedicado
diues, -itis (adj.): rico
diuinus, -a, -um (adj.): divino
docilis, -e (adj.): dócil
equester, -tris, -tre (adj.): eqüestre
facilis, -e (adj.): fácil
falax, -acis (adj.): falaz, enganador
felix, -icis (adj.): feliz
ferox, -ocis (adj.): feroz
feruens, -entis (adj.): fervente
fortis, -e (adj.): forte
frequens, -entis (adj.): freqüente
gracilis, -e (adj.): grácil, franzino
horrendus, -a, -um (adj.): horrendo
horribilis, -e (adj.): horrível
humilis, -e (adj.): humilde
loquax, -acis (adj.): falador, tagarela, loquaz
malus, -a, -um (adj.): mau
nobilis, -e (adj.): nobre
omnis, -e (pron. adj.): todo
pauper, -eris (adj.): pobre
particeps, -cipis (adj.): partícipe
pertinax, -acis (adj.): pertinaz, teimoso
prosper, -era, -erum (adj.): próspero
prudens, -entis (adj.): prudente
pulcher, -chra, -chrum (adj.): bonito
puter, -tris, tre (adj.): podre
quadrupes, -pedis (adj.): quadrúpede
rapax, -acis (adj.): rapace, ávido, devorador, impetuoso
rudis, -e (adj.): rude
sacer, -cra, -crum (adj.): sagrado
saluber, -bris, -bre (adj.): salubre
sapiens, -entis (adj.): sábio
similis, -e (adj.): semelhante, parecido
uelox, -ocis (adj.): veloz
uetus, -eris (adj.): velho
uiridis, -e (adj.): verde
uirilis, -e (adj.): viril, corajoso
uorax, -acis (adj.): voraz
utilis, -e (adj): útil

II.2. - Qual a única diferença entre adjetivos como acer, acris, acre ou celeber, -bris,
-bre e adjetivos como utilis, -e ou similis, -e ?

III.3. - Passe para o latim:

1. Um homem audaz. 2. Vida breve. 3. Vozes dóceis. 4. As mulheres prudentes. 5.


O aluno dedicado. 6. Um nobre professor. 7. Trabalhos difíceis. 8. Poeta rico. 9.
Poetas ricos. 10. Homem sábio. 11. Um dia feliz. 12. Meninos felizes. 13. Soldado
ocioso. 14. Senhoras ociosas. 15. O trabalho útil. 16. Piratas rudes. 17. Um
agricultor pobre. 18. Água salubre. 19. Águas salubres. 20. Coisa podre. 21. Coisas
podres.

III.4. - Versão:

1. Os costumes romanos antigos são célebres. 2. Corajosos soldados, vossa virtude é


nobre. 3. Lúcio, nosso irmão, é solteiro. 4. Nossas filhas são solteiras. 5. Vosso
imperador é atroz, vossos senadores são atrozes, esta pátria é horrível, estas cidades
são horríveis.

Vocabulário português-latim

agricultor: agricola, -ae (m) inimigo: hostis, -is (m)


água: aqua, -ae (f) irmão: frater, -tris (m)
aluno: discipulus, -i (m) louco: demens, -entis (adj.)
antigo: antiquus, -a, -um (adj.) Lúcio: Lucius, -i (m)
atroz: atrox, -ocis (adj.) menino: puer, pueri (m)
audaz: audax, -acis (adj.) mulher: femina, -ae (f)
breve: breuis, -e (adj.) nobre: nobilis, -e (adj.)
célebre: celeber, -bris, -bre (adj.) ocioso: deses, -idis (adj.)
Cícero: Cicero, -onis (m) ontem: heri (adv.)
cidade: urbs, urbis (f); ciuitas, -tatis (f) pátria: patria, -ae (f)
coisa: res, rei (f) pirata: pirata, -ae (m)
corajoso: uirilis, -e (adj.) pobre: pauper, -eris (adj.)
costume: consuetudo, -inis (f); mos, podre: puter, -tris, -tre (adj.)
moris (m) poeta: poeta, -ae (m)
dedicado: diligens, -entis (adj.) professor: magister, -tri (m)
dia: dies, -ei (m) prudente: prudens, -entis (adj.)
difícil: difficilis, -e (adj.) rico: diues, -itis (adj.)
discurso: oratio, -onis (f) romano: Romanus, -a, -um (adj.)
dócil: docilis, -e (adj.) rude: rudis, -e (adj.)
enganador: fallax, -acis (adj.) sábio: sapiens, -entis (adj.)
feliz: felix, -icis (adj.) salubre: saulber, -bris, -bre (adj.)
filha: filia, -ae (f) senador: senator, -oris (m)
fraco: debilis, -e (adj.) senhora: domina, -ae (f)
homem: uir, uiri (m); homo, -inis (m) soldado: miles, -itis (m)
horrível: horribilis, -e (adj.) solteiro: caelebs, -ibis (adj.)
humilde: humilis, -e (adj.) todo: omnis, -e (pron. adj.)
imperador: imperator, -oris (m) trabalho: labor, -oris (m)
útil: utilis, -e (adj.)
velho: uetus, -eris (adj.)
vida: uita, -ae (f)
virtude: uirtus, -utis (f)
voz: uox, uocis (f)

III.5. - Tradução:

1. Sapientes magistri, nobiles senatores, prudentes consules, audaces milites, humilis


popule: haec fuit, est et semper erit patria nostra. 2. Illae noctes difficiles, horribiles et
periculosae fuerunt; hodie dies est serenus, iucundus et felix. 3. Claudia, amabilis
magistra nostra, docilis femina est. 4. Caesar, nobilis et audax dux Romanus, magna
spes nostra est. 5. Sum Marcus, nobilis amicus tuus. 6. Sumus Marcus et Plautus,
diligentes amici tui.

Vocabulário latim-português

amabilis, -e (adj.): amável iustus. -a, -um (adj.): justo


amicus, -i (m): amigo leo, -onis (m): leão
arbiter, -tri (m): juiz magister, -tri (m): professor
audax, -acis (adj.): audaz magistra, -ae (f): professora
caelebs, -ibis (adj.): solteiro magnus, -a, -um (adj.): grande
Caesar, -aris (m): César Marcus, -i (m): Marco
celer, -eris, -ere (adj.): rápido, veloz miles, -itis (m): soldado
Claudia, -ae (f): Cláudia miser, -era, -erum (adj.): infeliz
consul, -ulis (m): cônsul mus, muris (m): rato
demens, -entis (adj.): louco nobilis, -e (adj.): nobre
deses, -idis (adj.): ocioso nox, noctis (f): noite
dies, diei (m): dia omnis, -e (adj.): todo
difficilis, -e (adj.): difícil patria, -ae (f): pátria
diligens, -entis (adj.): aplicado, periculosus, -a, -um (adj.): perigoso
dedicado pertinax, -acis (adj.): teimoso, pertinaz
docilis, -e (adj.): dócil Plautus, -i (m): Plauto
dux, ducis (m): general populus, -i (m): povo
felix, -icis (adj.): feliz prudens, -entis (adj.): prudente
femina, -ae (f): mulher Romanus, -a, -um (adj.): romano
ferox, -ocis (adj.): feroz sapiens, -entis (adj.): sábio
horribilis, -e (adj.): horrível senator, -oris (m): senador
humilis, -e (adj.): humilde serenus, -a, -um (adj.): calmo, sereno
iucundus, -a, -um (adj.): agradável spes, spei (f): esperança
uetus, -eris (adj.): velho
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(IV)

Verbos: as conjugações latinas (1a, 2a, 3a, 4a e Mista); Presente do Indicativo

IV.1. - Identificar o radical do Infectum dos verbos abaixo e a conjugação a que


pertencem:

accipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum (receber)


ago, -is, -ere, egi, actum (fazer)
arguo, -is, -ere, argui, -gutum (indicar, acusar)
aspicio, -is, -ere, -spexi, -spectum (olhar, ver)
cano, -is, -ere, cecini, cantum (cantar)
canto, -as, -are, -aui, -atum (cantar)
colloco, -as, -are, -aui, -atum (colocar)
consumo, -is, -ere, -sumpsi, -sumptum (consumir)
cupio, -is, -ere, -iui, -itum (desejar)
custodio, -is, -ire, -iui, -itum (guardar, conservar, proteger)
debeo, -es, -ere, -ui, -itum (dever)
delecto, -as, -are, -aui, -atum (deleitar, divertir)
deleo, -es, -ere, -eui, -etum (destruir)
delinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum (faltar, não comparecer, errar, cometer uma falta)
do, -as, -are, dedi, -atum (dar)
doceo, -es, -ere, -ui, doctum (ensinar)
duco, -is, -ere, duxi, ductum (conduzir, levar, guiar)
emo, -is, -ere, emi, emptum (comprar)
erudio, -is, -ire, -iui, -itum (ensinar)
exerceo, -es, -ere, -ui, -itum (exercitar)
facio, -is, -ere, feci, factum (fazer)
fleo, -es, -ere, -eui, -etum (chorar)
fugio, -is, -ire, fugi, fugitum (fugir)
habeo, -es, -ere, -ui, -itum (ter, possuir)
iacio, -is, -ere, ieci, iactum (atirar, lançar, jogar)
impedio, -is, -ire, -iui, -itum (impedir)
impertio, -is, -ire, -iui, -itum (repartir com)
laboro, -as, -are, -aui, -atum (trabalhar)
laudo, -as, -are, -aui, -atum (louvar)
minuo, -is, -ere, minui, minutum (diminuir, reduzir)
monstro, -as, -are, -aui, -atum (mostrar)
munio, -is, -ire, -iui, -itum (fortificar)
narro, -as, -are, -aui, -atum (narrar)
noceo, -es, -ere, -ui, -itum (prejudicar)
paro, -as, -are, -aui, -atum (preparar)
placeo, -es, -ere, -ui, -itum (agradar)
pugno, -as, -are, -aui, -atum (lutar, combater)
rapio, -is, -ere, -ui, raptum (arrebatar, levar à força)
rego, -is, -ere, rexi, rectum (dirigir, reger)
relinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum (deixar, abandonar)
sancio, -is, -ire, sanxi (ou sanciui), sanctum (sancionar)
scribo, -is, -ere, scripsi, scriptum (escrever)
sentio, -is, -ire, -iui, -itum (sentir)
studeo, -es, -ere, -ui (dedicar-se a, estudar)
suppleo, -es, -ere, -eui, -etum (completar, suprir, preencher)
sustineo, -es, -ere, -ui, -tentum (suster, não deixar cair, sustentar)
terreo, -es, -ere, -ui, -itum (aterrar, amedrontar)
timeo, -es, -ere, -ui (temer)
uenio, -is, -ire, ueni, uentum (vir)
uincio, -is, -ire, uinxi, uinctum (amarrar)
uinco, -is, -ere, uici, uictum (vencer)
uiuo, -is, -ere, uixi, uictum (viver)
uoco, -as, -are, -aui, -atum (chamar)

IV.2. - Analisar e traduzir os verbos dados abaixo:

accipio, agimus, aspicis, cupitis, custodimus, datis, debetis, docent, duco, facimus, fles,
fugit, fugiunt, habemus, impedit, laboras, laudat, minuunt, muniunt, parant, pugnamus,
regitis, scribis, sentio, sustinet, timeo, uenis, uincit.
uoco.

IV.3. - Analisar e passar para o latim os verbos dados abaixo:

arrebatam (rapio, -is, -ere), atira (iacio, -is, -ere), cantais (cano, -is, -ere), coloca
(colloco, -as, -are), compro (emo, -is, -ere), dão (do, -as, -are), deleitas (delecto, -as, -
are), desejas (cupio, -is, -ere), destrói (deleo, -es, -ere), ensinas (erudio, -is, -ire),
estudamos (studeo, -es, -ere), exercito (excerceo, -es, -ere), faço (facio, -is, -ere),
guardamos (custodio, -is, -ire), impeço (impedio, -is, -ire), indicam (arguo, -is, -ere),
levamos (duco, -is, -ere), luto (pugno, -as, -are), mostramos (monstro, -as, -are),
narrais (narro, -as, -are), olhamos (aspicio, -is, -ere), prejudicar (noceo, -es, -ere),
recebeis (accipio, -is, -ere), sancionam (sancio, -is, -ire), sinto (sentio, -is, -ire), suprem
(suppleo, -es, -ere), temeis (timeo, -es, -ere), vences (uinco, -is, -ere), vindes (uenio, -
is, -ire), vive (uiuo, -is, -ere).

IV.4. - Versão:

1. Tu choras, enquanto teus amigos riem. 2. Eu trabalho, enquanto tu dormes. 3. A


professora ensina, mas aqueles alunos não aprendem. 4. Nós mandamos, mas vós
não obedeceis. 5. O pai manda e os seus filhos obedecem.

Vocabulário português-latim

aluno: discipulus, -i (m) filho: filius, -i (m)


amigo: amicus, -i (m) mandar: iubeo, -es, -ere, iussi, iussum
aprender: disco, -is, -ere, didici obedecer: obtempero, -as, -are, aui,
chorar: fleo, -es, -ere, -eui, -etum atum
dormir: dormio, -is, -ire, -iui, itum pai: pater, -tris (m)
ensinar: doceo, -es, -ere, docui, professora: magistra, -ae (f)
doctum rir: rideo, -es, -ere, risi, risum
enquanto: dum (conj.) trabalhar: laboro, -as, -are, -aui, -atum
IV.5. - Tradução:

1. Placet. 2. Veto. 3. Custos uigilat. 4. Audio et uideo. 5. Discipulae legunt, cantant et


magister audit. 6. Nos laboramus, sed pigri amici nostri dormiunt. 7. Nos magistri
sumus et docemus; uos discipuli estis et discitis.

Vocabulário latim-português

amicus, -i (m): amigo laboro, -as, -are, -aui, -atum: trabalhar


audio, -is, -ire, -iui, -itum: ouvir lego, -is, -ere, legi, lectum: ler
canto, -as, are, -aui, -atum: cantar magister, -tri (m): professor
custos, -odis (m): guarda, sentinela piger, -gra, -grum (adj.): preguiçoso
discipula, -ae (f): aluna placeo, -es, -ere, -ui, -itum: agradar
discipulus, -i (m): aluno ueto, -as, -are, uetui, uetitum: proibir,
disco, -is, -ere, didici: aprender vetar
doceo, -es, -ere, -ui, doctum: ensinar uideo, -es, -ere, uidi, uisum: ver
dormio, -is, -ire, -iui, -itum: dormir uigilo, -as, -are, -aui, -atum: estar
vigilante
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(V)

o gênero neutro (nominativo e vocativo):


- substantivos;
- adjetivos;
- pronomes (possessivos e demonstrativos)
- adjetivos neutros com valor de substantivo

V.1. - Passe para o latim:

1. Benefício divino. 2. Mar azul. 3. Corpo leve. 4. Poema bonito. 5. Monumento


eterno. 6. Tempo difícil. 7. Chifre quebrado. 8. Jantar breve. 9. Animal feroz. 10.
Espeto agudo. 11. Copo cheio. 12. Enterro adiado. 13. Coração clemente. 14. Copo
bonito. 15. Verde mar. 16. Gênero nobre. 17. Braço comprido. 18. Vosso benefício.
19. Este crime. 20. Aquela praia. 21. Esse monumento. 22. Aquele animal. 23.
Talento exímio.

V.2. - Reescreva no plural as expressões do exercício anterior.

V.3. - Passe para o latim as seguintes expressões:

1. coisas boas/ o que é bom


2. coisas verdadeiras/ o que é verdadeiro
3. coisas falsas/ o que é falso
4. coisas breves/ o que é breve
5. coisas úteis/ o que é útil
6. coisas fáceis/ o que é fácil

V.4. - Versão:

1. O mar é imenso. 2. O veneno é nocivo. 3. O templo era sagrado. 4. O que é


humano é efêmero, o que é divino é eterno. 5. As coisas fáceis são agradáveis.

V.4. - Passe para o plural as orações 1, 2, 3 e 4 do exercício anterior.

V.5. - Tradução:

1. Animalia fessa erant. 2. Praemia uestra sacra sunt. 3. Vitia tua et mala exempla
nostra noxia fuerunt. 4. Illud folium caducum est.
V.6. - Passe para o singular a oração 1 e para o plural as orações 2, 3 e 4 do exercício
anterior.

V.7. - (a) Identificar a declinação a que pertence cada um dos substantivos neutros
abaixo (nos de 3a decl., identificar o subgrupo);
(b) identificar seu radical;
(c) escreva-as no nominativo plural.

animal, -alis (n) (animal)


beneficium, -i (n) (benefício, favor)
calcar, -aris (n) (espora)
caput, -itis (n) (cabeça)
carmen, -inis (n) (poema, canto)
cor, cordis (n) (coração)
cornu, -us (n) (chifre)
corpus, -oris (n) (corpo)
crimen, -inis (n) (crime)
curriculum, -i (n) (carreira)
examen, -inis (n) (exame)
folium, -i (n) (folha)
flumen, -inis (n) (rio, regato)
funus, -eris (n) (enterro, funeral)
genu, -us (n) (joelho)
genus, -eris (n) (gênero)
ingenium, -i (n) (talento)
iter, -ineris (n) (viagem, caminho)
ius, iuris (n) (direito)
littus, -oris (n) (praia)
mare, -is (n) (mar)
mendacium, -i (n) (mentira)
monumentum, -i (n) (monumento)
munus, -eris (n) (presente)
nemus, -oris (n) (bosque)
onus, -eris (n) (carga, peso)
opus, -eris (n) (trabalho)
oraculum, -i (n) (oráculo)
os, ossis (n) (osso)
periculum, -i (n) (perigo)
poculum, -i (n) (copo)
praemium, -i (n) (prêmio)
praesepe, -is (n) (curral)
prandium, -i (n) (jantar)
proelium, -i (n) (batalha)
sidus, -eris (n) (astro)
templum, -i (n) (templo)
tempus, -oris (n) (tempo)
tribunal, -alis (n) (tribunal)
uenenum, -i (n) (veneno)
uerbum, -i (n) (palavra)
ueru, -us (n) (espeto)
uexamen, -inis (n) (abalo, tremor)
uulnus, -eris (n) (ferida)
Vocabulário português-latim

adiado: procrastinatus, -a, -um (ad.) fácil: facilis, -e (adj.)


agradável: iucundus, -a, -um (adj.) falso: falsus, -a, -um (adj.)
agudo: acutus, -a, -um (adj.) feroz: ferox, -ocis (adj.)
animal: animal, -alis (n) gênero: genus, -eris (n)
azul: caeruleus, -a, -um (adj.) humano: humanus, -a, -um (adj.)
benefício: beneficium, -i (n) imenso: immensus, -a, -um (adj.)
bom: bonus, -a, -um (adj.) jantar: prandium, -i (n)
bonito: pulcher, -chra, chrum (adj.) leve: leuis, -e (adj.)
braço: brachium, -i (n) mar: mare, -is (n)
breve: breuis, -e (adj.) monumento: monumentum, -i (n)
cheio: plenus, -a, -um (adj.) nobre: nobilis, -e (adj.)
clemente: clemens, -entis (adj.) nocivo: noxius, -a, -um (adj.)
comprido: longus, -a, -um (adj.) poema: carmen, -inis (n)
copo: poculum, -i (n) praia: littus, -oris (n)
coração: cor, cordis (n) quebrado: ruptus, -a, -um (p.p. de
corpo: corpus, -oris (n) rumpo)
chifre: cornu, -us (n) sagrado: sacer, -cra, -crum (adj.)
crime: crimen, -inis (n) talento: ingenium, -i (n)
difícil: dificilis, -e (adj.) templo: templum, (i)
divino: diuinus, -a, -um (adj.) tempo: tempus, -oris (n)
efêmero: fugax, -acis (n) tranquilo: tranquillus, -a, -um (adj.)
enterro: funus, -eris (n) útil: utilis, -e (adj.)
espeto: ueru, -us (n) veneno: uenenum, i (n); uirus, -i (n)*
eterno: aeternus, -a, um (adj.) verdadeiro: uerus, -a, -um (adj.)
exímio: eximius, -a, -um (adj.) verde: uiridis, -e (adj.)

Vocabulário latim-português

animal, -alis (n): animal malus, -a, -um (adj.): mau


caducus, -a, -um (adj.): caduco noxius, -a, -um (adj.): prejudicial
exemplum, -i (n): exemplo praemium, -i (n): prêmio, recompensa
fessus, -a, -um (adj.): cansado sacer, -cra, -crum (adj.): sagrado
folium, -i (n): folha uitium, -i (n): vício
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(VI)

Verbos:
- tempos verbais do infectum e do perfectum e seus radicais
-verbos irregulares propriamente ditos

VI.1. - Identificar o radical do Perfectum dos verbos abaixo:

accipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum (receber)


ago, -is, -ere, egi, actum (fazer)
arguo, -is, -ere, argui, -gutum (indicar, acusar)
aspicio, -is, -ere, -spexi, -spectum (olhar, ver)
cano, -is, -ere, cecini, cantum (cantar)
canto, -as, -are, -aui, -atum (cantar)
colloco, -as, -are, -aui, -atum (colocar)
consumo, -is, -ere, -sumpsi, -sumptum (consumir)
cupio, -is, -ere, -iui, -itum (desejar)
custodio, -is, -ire, -iui, -itum (guardar, conservar, proteger)
debeo, -es, -ere, -ui, -itum (dever)
delecto, -as, -are, -aui, -atum (deleitar, divertir)
deleo, -es, -ere, -eui, -etum (destruir)
delinquo, -is, -ere, deliqui, delictum (faltar, não comparecer, errar, cometer uma
falta)
do, -as, -are, dedi, -atum (dar)
doceo, -es, -ere, -ui, doctum (ensinar)
duco, -is, -ere, duxi, ductum (conduzir, levar, guiar)
emo, -is, -ere, emi, emptum (comprar)
erudio, -is, -ire, -iui, -itum (ensinar)
exerceo, -es, -ere, -ui, -itum (exercitar)
facio, -is, -ere, feci, factum (fazer)
fleo, -es, -ere, -eui, -etum (chorar)
fugio, -is, -ire, fugi, fugitum (fugir)
habeo, -es, -ere, -ui, -itum (ter, possuir)
iacio, -is, -ere, ieci, iactum (atirar, lançar, jogar)
impedio, -is, -ire, -iui, -itum (impedir)
impertio, -is, -ire, -iui, -itum (repartir com)
laboro, -as, -are, -aui, -atum (trabalhar)
laudo, -as, -are, -aui, -atum (louvar)
minuo, -is, -ere, minui, minutum (diminuir, reduzir)
monstro, -as, -are, -aui, -atum (mostrar)
munio, -is, -ire, -iui, -itum (fortificar)
narro, -as, -are, -aui, -atum (narrar)
noceo, -es, -ere, -ui, -itum (prejudicar)
paro, -as, -are, -aui, -atum (preparar)
placeo, -es, -ere, -ui, -itum (agradar)
pugno, -as, -are, -aui, -atum (lutar, combater)
rapio, -is, -ere, -ui, raptum (arrebatar, levar à força)
rego, -is, -ere, rexi, rectum (dirigir, reger)
relinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum (deixar, abandonar)
sancio, -is, -ire, sanxi (ou sanciui), sanctum (sancionar)
scribo, -is, -ere, scripsi, scriptum (escrever)
sentio, -is, -ire, -iui, -itum (sentir)
studeo, -es, -ere, -ui (dedicar-se a, estudar)
suppleo, -es, -ere, -eui, -etum (completar, suprir, preencher)
sustineo, -es, -ere, -ui, -tentum (suster, não deixar cair, sustentar)
terreo, -es, -ere, -ui, -itum (aterrar, amedrontar)
timeo, -es, -ere, -ui (temer)
uenio, -is, -ire, ueni, uentum (vir)
uincio, -is, -ire, uinxi, uinctum (amarrar)
uinco, -is, -ere, uici, uictum (vencer)
uiuo, -is, -ere, uixi, uictum (viver)
uoco, -as, -are, -aui, -atum (chamar)

VI.1. - Refazer os exercícios IV.2, IV.3 e IV.4 da Unidade IV dos Exercícios de


Fixação, passando os verbos para os seguintes tempos:
a) pretérito imperfeito do indicativo;
b) futuro imperfeito do indicativo;
c) pretérito perfeito do indicativo;
d) pretérito mais-que-perfeito do indicativo
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(VII)

- acusativo;
- ablativo.
- as principais preposições e alguns de seus usos (preposições com acusativo;
preposições de ablativo; preposições que regem ambos os casos)

VII.1 - Versão:

1. Os escravos transportaram tonéis pesados. 2. Lívia, criada desatenta, quebrou este


copo e derrubou aqueles pratos. 3. Os ladrões, audaciosos e cruéis, invadiram nossa
casa, destruiram nosso jardim, mataram meu cachorro bravo, roubaram meu dinheiro,
minhas estátuas e depois fugiram. 4. Vimos os animais ferozes. 5. Cássio elogiou
seu irmão e suas irmãs. 6. Cornélia ouviu teu pai. 7. Li teus livros e ouvi teus
discursos. 8. Queríamos grandes favores e recompensas, mas recebemos apenas
esses presentes insignificantes.

VII.2. - Tradução:

1. Ille ciuis multa scelera commisit. 2. Illi uiri uxores seruientes habere cupiunt;
caelibes forsan manebunt. 3. Omnia uincit amor. 4. Legio urbana omnia uincit. 5.
Haec littora et haec maria ualde amamus. 6. Cucullus non facit monachum. 7.
Honores mutant mores. 8. Leonem mortuum etiam catuli morsicant. 9. Lupus pilum
mutat, non mentem. 10. Magnificat anima mea Dominum. 11. Mens agitat molem. 12.
Natura non facit saltum. 13. Responsio mollis frangit iram. 14. Res secundae amicos
parant, tristes probant. 14. Audaces fortuna iuuat. 15. Carpent tua poma nepotes.

VII.3. - Versão:

1. Cair com dignidade. 2. Senhor, o inimigo ressurgirá da cinza. 3. Lutamos sem o


general. 4. Estou próximo às muralhas. 5. Discussões sobre a velhice. 6. Quebrei as
nozes com os dentes. 7. Por meio do trabalho venceremos. 8. Derrubamos a casa
com pedras. 9. As crianças brincam com alegria. 10. Passeamos no jardim. 11. As
meninas correm pelo jardim. 13. Volto ao átrio. 14. Volto do átrio.

VII.4. - Tradução:

1. Requiescat in pace. 2. Post meridiem (p.m.). 4. Ante meridiem (a.m). 5. Piscis


primum a capite foetet. 6. Mens sana in corpore sano. 7. Sine nobilitate (s.nob. >
snob). 8. Ex corde. 9. Ad astra per aspera. 10. A capite ad calcem. 11. Ab initio. 12.
Sine die. 13. In atrio eramus. 14. Disputationes de uirtutibus et uitiis humanis. 15.
Venator lupum necauit sagitta. 16. Fuluius saxo magno Ciceronem uulnerauit. 17.
Verbis beneuolentiam tuam captauimus. 18. Cantabit uacuus uiator coram latrone.
19. Paulus in flumen cecidit. 20. Vergilius in flumine natauit. 21. De pratis uentus
frigidus uenebat. 22. Ex oriente (uenit) lux. 23. Pro tempore. 24. Pro labore. 25. Ad
infinitum.

VII.5. - Texto (versão):

----- “Levaremos nossos alunos à Grécia. Visitaremos cidades, como Atenas,


veremos muitos monumentos antigos - os teatros gregos e as ruínas; iremos também
até as famosas ilhas gregas.
Da Grécia, iremos para a Itália. Na Itália veremos Roma, a cidade eterna.
Vocês andarão pelo Fórum Romano e pelo Capitólio, pelo Palatino, pelo Quirinal, pelo
Viminal, pelo Célio, pelo Esquilino, pelo Aventino: estas são as famosas sete colinas,
onde surgiu a Roma antiga. Vocês visitarão também o Anfiteatro Flávio, a Via Ápia -
importante estrada romana antiga - e muitos monumentos. Vocês estarão sempre com
Antônio, com César e com Cláudia, seus guias.
Essas viagens serão breves, mas proveitosas. Vocês discutirão a respeito da
História Grega e Romana e a respeito dos costumes antigos. Vocês gostarão dos
passeios”.
----- “Professor, somos pobres, não temos dinheiro; e sem dinheiro não poderemos
fazer a viagem”.
----- “A escola pagará; mas somente os aplicados irão”.

VII.6. - Texto (tradução):

In domo mea, in cubiculo meo sum. Ex fenestra aues uolantes, solem,


caeruleum caelum et paruas nubes uideo. Frigus suaue est. De alta arbore multa folia
cadunt. Pueri cum puellis per hortos uirides ambulant. Senes in tabernam paruam cum
seruo intrat. Equi celeres per agros currunt. Aliquae feminae flores fragrantes portant.
Ad portam aliqui uiri, forsan oratores, de uirtutibus atque uitiis humanis et de rebus
diuinis atque de iure ciuili disputant.
Urbs serena est. Non sunt bella, mortes, angores nec dirae pestes. Ex foro
quinque insignes senatores in templum magnum eunt. In hoc templo multae statuae
ingentes sunt. Populus noster multas diuinitates colit: Iouem, Martem, Vestam,
Venerem, Saturnum, Mercurium. Philosophi per forum ambulant et de senectute, de
libertate atque de uita humana disputant: “ubi sumus? Quid sumus? Unde uenimus?
Quo ibimus?”.
Mare pulchrum est hodie. Undas ingentes uidere possum. Ad litus descendam.
Litora nostra clara sunt, quia munda. Nunc felix sum; ecce ab horto dilecta mea (ou
dilectus meus) uenit. Vita pulchra est. Amor etiam pulcher est.

Vocabulário português-latim

alegria: laetitia, -ae (f); gaudium, -i (n) insignificante: exiguus, -a, -um (adj.)
aluno: discipulus, -i (m) invadir: inuado, -is, -ere, inuadi,
andar: ambulo, -as, -are, -aui, -atum inuasum
Anfiteatro: Amphitheatrum, -i (n) ir: eo, is , ire, iui, itum
animal: animal, -alis (n) irmã: soror, -oris (f)
antigo: antiquus, -a, -um (adj.) irmão: frater, -tris (m)
Antônio: Antonius, -i (m) Itália: Itália, -ae (f)
apenas: solum (adv.) jardim: hortus, -i (m)
Ápia: Appia, -ae (f) ladrão: latro, -onis (m)
aplicado: diligens, -entis (adj.); levar: fero, -is, ferre, tuli, latum
sedulus, -a, -um (adj.) ler: lego, -is, -ere, legi, lectum
Atenas: Athenae, -arum (f) Lívia: Líuia, -ae (f)
átrio: atrium, -i (n) livro: liber, -bri (m)
audacioso: audax, -acis (adj.) lutar: pugno, -as, -are, -aui, -atum
Aventino: Auentinus, i (m) mas: sed (conj.)
bravo: ferox, -ocis (adj.) matar: neco, -as, -are, -aui, -atum
breve: breuis, -e (adj.) menina: puella, -ae (f)
brincar: ludo, -is, -ere, lusi, lusum monumento: monumentum, -i (n)
cachorro: canis, -is (m) muito: multus, -a, -um (pron. indef.)
cair: cado, -is, -ere, cecidi, casum muito: ualde (adv.)
Capitólio: Capitolium, -i (n) muralha: murus, -i (m)
casa: domus, -us (f) ou domus, -i (f) não: non (adv.)
Cássio: Cassius, -i (m) noz: nux, nucis (f)
Célio: Caelius, -i (m) onde: ubi (adv.)
César: Caesar, -aris (m) ouvir: audio, -is, -ire, -iui, -itum
cidade: urbs, urbis (f) pagar: soluo, -is, -ere, solui, solutum
cinza: cinis, -eris (m); fauilla, -ae (f) pai: pater, -tris (m)
civilização: cultus, -us (m) Palatino: Palatinus, -i (m)
Cláudia: Claudia, -ae (f) passear: deambulo, -as, -are, -aui, -
colina: collis, -is (f) atum
como: ut (conj.) passeio: ambulatio, -onis (f)
copo: poculum, -i (n) pedra: lapis, -idis (m); saxum, -i (n)
correr: curro, -is, -ere, cucurri, cursum pesado: grauis, -e (adj.)
Cornélia: Cornelia, -ae (f) pobre: pauper, -eris (adj.)
costume: mos, mores (m) poder: possum, potes, posse, potui
criada: ancilla, -ae (f) prato: catinus, -i (m)
criança: paruulus, -i (m) presente: munus, -eris (n)
cruel: crudelis, -e (adj.) professor: magister, -tri (m)
dente: dens, dentis (m) proveitoso: utilis, -e (adj.)
depois: postea (adv.) quebrar: frango, -is, -ere, fregi, fractum
derrubar: deiicio, -is, -ere, deieci, querer: uolo, uis, uelle, uolui
deiectum Quirinal: Quirinalis, -is (m)
desatento: oscitans, -antis (adj.) receber: accipio, -is, -ere, accepi,
destruir: deleo, -es, -ere, -eui, -etum acceptum
dignidade: dignitas, -tatis (f) recompensa: praemium, -i (n)
dinheiro: pecunia , -ae (f) ressurgir: resurgo, -is, -ere, resurrexi,
discurso: oratio, -onis (f) resurrectum
discussão: disputatio, -onis (f) Roma: Roma, -ae (f)
discutir: disputo, -as, -are, -aui, -atum Romano: Romanus, -a, -um (adj.)
elogiar: laudo, -as, -are, -aui, -atum roubar: surripio, -is, -ere, surripui,
escola: schola, -ae (f) surreptum
escravo: seruus, -i (m) ruína: ruina, -ae (f)
Esquilino: Esquilinus, i (m) sempre: semper (adv.)
estátua: statua, -ae (f) senhor: dominus, -i (m)
estrada: uia, -ae (f) sete: septem (numeral invariável)
eterna: aeternus, -a, -um (adj.) somente: solum (adv.)
famoso: clarus, -a, -um (adj.) surgir: surgo, -is, -ere, surrexi,
favor: beneficium, -i (n) surrectum
fazer: facio, -is, -ere, feci, factum também: etiam (conj.)
Flávio: Flauius, -a, -um (adj.) teatro: theatrum, -i (n)
feroz: ferox, -ocis (adj.) ter: habeo, -es, -ere, -ui, -itum
Fórum: Forum, -i (n) tonel: dolium, -i (n)
fugir: fugio, -is, -ire, -iui, -itum trabalho: labor, -oris (m)
general: dux, ducis (m) transportar: fero, fers, ferre, tuli, latum
gostar de: gaudeo, -es, -ere (pede seu velhice: senectus, -utis (f)
complemento no abl. sem prep.) vencer: uinco, -is, -ere, uici, uictum
grande: magnus, -a, -um (adj.) ver: uideo, -es, -ere, uidi, uisum
Grécia: Graecia, -ae (f) Via: Via, -ae (f)
grego: Graecus, -a, -um (adj.) viagem: iter, itineris (n)
guia: dux, ducis (m) Viminal: Viminalis, -is (m)
História: Historia, -ae (f) visitar: uiso, -is, -ere, uisi, uisum
ilha: insula, -ae (f) voltar: redeo, -is , redire, rediui, reditum
importante: grauis, -e (adj.); magnus, - (composto de eo)
a, -um (adj.)
inimigo: hostis, -is (m)

Vocabulário latim-português

agito, -as, -are, -aui, -atum: agitar mens, mentis (f): mente, pensamento,
ager, -gri (m): campo caráter, índole
aliqui, aliqua, aliquod (pron. indef.): Mercurius, -i (m): Mercúrio
algum meridies, -ei (m): meio-dia
altus, -a, -um (adj.): alto moles, -is (f): massa
ambulo, -as, -are, -aui, -atum: andar, mollis, -e (adj.): mole, brando, suave
caminhar monachus, -i (m): monge
amicus, -i (m): amigo mors, mortis (f): morte
amo, -as, -are, -aui, -atum: amar morsico, -as, -are, -aui, -atum: morder
amor, -oris (m): amor mortuus, -a, -um (part. perf. do verbo
angor, -oris (m): angústia, aflição mori): morto
anima, -ae (f): alma mos, moris (m): costume
arbor, -oris (f): árvore multus, -a, -um (pron. indef.): muito
asper, -era, -erum (adj.): áspero, mundus, -a, -um (adj.): limpo
espinhoso, difícil, árduo muto, -as, -are, -aui, -atum: mudar,
astrum, -i (n): astro modificar, trocar
atque (conj.): e nato, -as, -are, -aui, -atum: nadar
atrium, -i (n): átrio natura, -ae (f): natureza
audax, -acis (adj.): audaz, audacioso neco, -as, -are, -aui, -atum: matar
auis, -is (f): ave nepos, -otis (m): neto; descendente
bellum, -i (n): guerra non (adv.): não
beneuolentia, -ae (f): benevolência nobilitas, -atis (f): nobreza
cado, -is, -ere, cecidi, casum: cair nubes, -is (f): nuvem
caelebs, -ibis (adj.): solteiro nunc (adv.): agora
caelum, -i (n): céu omnis, -e (pron. adj.): todo
caeruleus, -a, -um (adj.): azul orator, -oris (m): orador
calx, -cis (f): calcanhar oriens, -entis (m): oriente
canto, -as, -are, -aui, -atum: cantar paro, -as, -are, -aui, -atum: adquirir,
capto, -as, -are, -aui, -atum: procurar obter
obter paruus, -a, -um (adj.): pequeno
caput, -itis (n): cabeça Paulus, -i (m): Paulo
carpo, -is, -ere, carpsi, carptum: pax, pacis (f): paz
colher pestis, -is (f): peste, desgraça,
catulus, -i (m): cãozinho, cachorrinho calamidade
celeris, -e (adj.): rápido, veloz philosophus, -i (m): filósofo
Cicero, -onis (m): Cícero pilus, -i (m): pêlo
ciuilis, -e (adj.): civil piscis, -is (m): peixe
ciuis, -is (m): cidadão pomum, -i (n): fruto
clarus, -a, -um (adj.): famoso populus, -i (m): povo
colo, -is, -ere, colui, cultum: cultuar porta, -ae (f): porta
committo, -is, -ere, commisi, porto, -as, -are, -aui, -atum: levar,
commissum: cometer carregar
cor, cordis (n): coração possum, potes, posse, potui: poder
corpus, -oris (n): corpo pratum, -i (n): prado
cubiculum, i (n): quarto primum (adv.): primeiramente
cucullus, -i (m): capuz probo, -as, -are, -aui, -atum: provar,
cupio, -is, -ere, -iui, -itum: desejar demonstrar
curro, -is, -ere, cucurri, cursum: puella, -ae (f): menina
correr puer, pueri (m): menino
descendo, -is, -ere, descendi, pulcher, -chra, -chrum (adj.): bonito,
descensum: descer belo, lindo
dies, -ei (m): dia quia (conj.): porque
dilectus, -a, -um (adj.): amado quid? (pron. interrog.): o quê?
dirus, -a, -um (adj.): funesto, terrível quinque (numeral indeclinável): cinco
disputatio, -onis (f): discussão quo (adv.): para onde
disputo, -as, -are, -aui, -atum: discutir requiesco, -is, -ere, requieui,
diuinitas, -atis (f): divindade requietum: descansar
diuinus, -a, -um (adj.): divino res, rei (f): coisa, situação, ocasião,
dominus, -i (m): senhor etc.
domus, us (f) ou domus, -i (f): casa responsio, -onis (f): resposta
ecce: eis que, eis sagitta, -ae (f): seta, flecha
eo, is, ire, iui, itum: ir saltus, -us (m): salto
equus, -i (m): cavalo sanus, -a, -um (adj.): são, sadio
etiam (conj.): também, até Saturnus, -i (m): Saturno
facio, -is, -ere, feci, factum: fazer saxum, -i (n): pedra
felix, -icis (adj.): feliz scelus, -eris (n): crime
femina, -ae (f): mulher secundus, -a, -um (adj.): propício,
fenestra, -ae (f): janela próspero, favorável
flos, floris (m): flor senator, -oris (m): senador
flumen, -inis (n): rio senectus, -utis (f): velhice
foeteo, -es, -ere: feder senes, -is (m): velho
folium, -i (n):folha serenus, -a, -um (adj.): calmo,
forsan (adv.): talvez tranqüilo, sereno
fortuna, -ae (f): fortuna seruiens, -entis (adj.): submisso
forum, -i (n): fórum seruus, -i (m): escravo
fragrans, -antis (adj.): cheiroso, sol, solis (m): sol
perfumado statua, -ae (f): estátua
frango, -is, -ere, fregi, fractum: suauis, -e (adj.): suave, brando
quebrar, diminuir, abrandar, suavizar taberna, -ae (f): loja
frigidus, -a, -um (adj.): frio templum, -i (n): templo
frigus, -oris (n): frio tempus, -oris (n): tempo, circunstância
Fuluius, -i (m): Fúlvio tristis, -e (adj.): triste
habeo, -es, -ere, -ui, -itum: ter uacuus, -a, -um (adj.): desprovido
hodie (adv.): hoje (sem nada)
honor (ou honos), -oris (m): honra ualde (adv.): muito
hortus, -i (m): jardim ubi (adv.): onde
humanus, -a, -um (adj.): humano uenator, -oris (m): caçador
infinitum, -i (n): infinito uenio, -is, -ire, ueni, uentum: vir
ingens, -entis (adj.): grande, enorme uentus, -i (m): vento
initium, -i (n): início Venus, -eris (f): Vênus
insignis, -e (adj.): insigne, ilustre uerbum, -i (n): palavra
intro, -as, -are, -aui, -atum: entrar Vergilius, i (m): Virgílio
ira, -ae (f): ira Vesta, -ae (f): Vesta
Iuppiter, Iouis (m): Júpiter uiator, -oris (m): viajante
ius, iuris (n): direito uideo, -es, -ere, uidi, uisum: ver
iuuo, -as, -are, iuui, iutum: ajudar uinco, -is, -ere, uici, uictum: vencer
labor, -oris (m): trabalho uir, uiri (m): homem, varão
latro, -onis (m): ladrão uiridis, -e (adj.): verde
legio, -onis (f): legião uirtus, -utis (f): virtude
leo, -onis (m): leão uita, -ae (f): vida
libertas, -atis (f): liberdade uitium, -i (n): vício
littus (ou litus), -oris (n): praia unda, -ae (f): onda
lupus, -i (m): lobo unde (adv.): de onde
lux, lucis (f): luz uolans, -antis (part. pres. de uolare):
magnifico, -as, -are, -aui, -atum: uoando
engrandecer, exaltar urbanus, -a, -um (adj.): urbano
magnus, -a, -um (adj.): grande urbs, urbis (f): cidade
maneo, -es, -ere, mansi, mansum: uulnero, -as, -are, -aui, -atum: ferir,
permanecer machucar
mare, maris (n): mar uxor, -oris (f): esposa
Mars, Martis (m): Marte
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(VIII)

Genitivo

VIII.1. - Passe para o latim:

1. O livro do poeta. 2. Esperança de liberdade. 3. A morte do soldado. 4. Grande


parte dos oradores. 5. A esposa daquele general. 6. O dia da ira. 7. A hora do teu
almoço. 8. Dia de chuva. 9. O amor de mãe. 10. A crueldade dos nossos inimigos.
11. Sagrado Coração de Maria. 12. O amigo de César. 13. Parte destas cidades. 14.
O fim das guerras, das mortes, das discórdias, dos ódios. 15. Metade da minha alma.
16. No ano do Senhor.

VIII.2. - Analise e passe para o latim:

1. Jesus, és a salvação do gênero humano. 2. Pequenas faltas muitas vezes são


causas de grandes dores. 3. Os pórticos das quintas romanas eram altos e
espaçosos. 4. A condição da plebe romana era miserável. 5. A estultícia é mãe de
todos os males. 6. Herodes trucidou uma multidão de meninos inocentes. 7. O pai
corrigia o ânimo intolerável do filho. 8. A Palestina foi o domicílio terrestre de Deus. 9.
Grande era o número de casas da cidade. 10. Não vimos o rosto daquele criminoso.
11. Neste local está a solução de vossos problemas. 12. O irmão de Cícero está no
teatro.

VIII.3. - Passe para o português:

1. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. 2. Ara pacis. 3. Flumen Ianuarii. 4. Mater
Dei. 5. Pater Deorum. 6. Domus Neronis. 7. Sors poetarum infelicium. 8. Initium
uitae nouae. 9. Auctoritas Senatus Romani. 10. Lacrima Christi. 11. Index librorum
prohibitorum. 12. Curriculum uitae. 13. Corpus Iuris Ciuilis. 14. Causa mortis. 15.
Aduocatus Diaboli. 16. Per omnia saecula saeculorum.

VIII.4. - Analise e passe para o português:

1. Oratio uultus animi est. 2. Bonum uinum laetificat cor hominis. 3. Sine doctrina uita
est quasi mortis imago. 3. Usus magister est omnium rerum. 4. Sic transit gloria
mundi. 12. Via crucis, via lucis. 13. Vox populi, uox Dei. 14. Cum Octauii amicis
ambulauimus. 15. Sine donis regis uenistis.

Vocabulário português-latim

alma: anima, -ae (f) ira: ira, -ae (f)


almoço: prandium, -i (n) irmão: frater, -tris (m)
amigo: amicus, -i (m) Jesus: Iesus, -u (m)
amor: amor, -oris (m) liberdade: libertas, -atis (f)
ânimo: animus, -i (m) livro: liber, -bri (m)
ano: annus, -i (m) local: locus, -i (m)
alto: altus, -a, -um (adj.) mãe: mater, -tris (f)
casa: domus, -us (f) ou domus, -i (f) mal: malum, -i (n)
causa: causa, -ae (f) Maria: Maria, -ae (f)
César: Caesar, -aris (m) menino: puer, pueri (m)
chuva: pluuia, -ae (f) metade: dimidium, i (n)
Cícero: Cicero, -onis (m) miserável: miser, -era, -erum (adj.)
cidade: oppidum, -i (n) morte: mors, mortis (f)
condição: conditio, -onis (f) muitas vezes: saepe (adv.)
coração: cor, cordis (n) multidão: multitudo, -inis (f)
corrigir: castigo, -as, -are, -aui, -atum número: numerus, -i (m)
criminoso: sons, sontis (m) ódio: odium, -i (n)
crueldade: crudelitas, -atis (f) orador: orator, -oris (m)
Deus: Deus, -i (m) pai: pater, -tris (m)
dia: dies, -ei (f) Palestina: Palaestina, -ae (f)
discórdia: discordia, -ae (f) parte: pars, partis (f)
domicílio: domicilium, -i (n) pequeno: paruus, -a, -um (adj.)
dor: dolor, -oris (m) plebe: plebs, plebis (f)
espaçoso: uastus, -a, -um (adj.) poeta: poeta, -ae (m)
esperança: spes, -ei (f) pórtico: porticus, -us (f)
esposa: uxor, -oris (f) problema: quaestio, -onis (f)
estultícia: stultitia, -ae (f) quinta: uilla, -ae (f)
falta: peccatum, -i (n) romano: Romanus, -a, -um (adj)
filho: filius, -i (m) rosto: facies, -ei (f) ou uultus, -us (m)
fim: finis, -is (m ou f) sagrado: sacer, -cra, -crum (adj.)
general: dux, ducis (m) salvação: salus, -utis (f)
gênero: genus, -eris (n) Senhor: Dominus, -i (m)
grande: magnus, -a, -um (adj.) soldado: miles, -itis (adj.)
guerra: bellum, -i (n) solução: solutio, -onis (f)
Herodes: Herodes, -is (m) teatro: theatrum, -i (n)
hora: hora, -ae (f) terrestre: terrestris, -tre (adj.)
humano: humanus, -a, -um (adj.) todo: omnis, -e (adj.)
inimigo: hostis, -is (m) trucidar: trucido, -as, -are, -aui, -atum
inocente: innocens, -entis (adj.) ver: uideo, -es, -ere, uidi, uisum
intolerável: ferox, -ocis (adj.)
Vocabulário latim-português

aduocatus, -i (m): advogado mater, -tris (f): mãe


ambulo, -as, -are, -aui, -atum: andar mors, mortis (f): morte
amicus, -i (m): amigo mundus, -i (m): mundo
animus, -i (m): ânimo Nero, -onis (m): Nero
ara, -ae (f): altar nomen, -inis (n): nome
auctoritas, -atis (f): autoridade nouus, -a, -um (adj.): novo
bonus, -a, -um (adj.): bom Octauius, -i (m): Otávio
causa, -ae (f): causa omnis, -e (adj.): todo
Christus, -i (m): Cristo oratio, -onis (f): discurso
ciuilis, -e (adj.): civil pater, -tris (m): pai
cor, cordis (n): coração pax, pacis (f): paz
corpus, -oris (n): corpo poeta, -ae (m): poeta
crux, crucis (f): cruz populus, -i (m): povo
curriculum, -i (n): carreira prohibitus, -a, -um (p.p. de prohibeo):
Deus, Dei (m): Deus proibido
Diabolus, -i (m): Diabo quasi: como
doctrina, -ae (f): instrução res, rei (f): coisa
domus, us (f): casa rex, regis (m): rei
donum, -i (n): presente Romanus, -a, -um (adj.): romano
filius, -i (m): filho saeculum, -i (n): século
flumen, -inis (n): rio sanctus, -a, -um (adj.): santo
gloria, -ae (f): glória Senatus, -us (m): Senado
homo, -inis (m): homem sic: assim
Ianuarius, -i (m): Janeiro sors, sortis (f): sorte
imago, -inis (f): imagem spiritus, -us (m): espírito
index, -icis (m): lista, catálogo, registro transeo, -is, -ire, -iui, -itum: passar
infelix, -icis (adj.): infeliz uenio, -is, -ire, ueni, uentum: vir
initium, -i (n): início uia, -ae (f): caminho
ius, iuris (n): direito, lei uinum, -i (n): vinho
lacrima, -ae (f): lágrima uita, -ae (f): vida
laetifico, -as, -are, -aui, -atum: alegrar uox, uocis (f): voz
liber, -bri (m): livro usus, -us (m): uso
lux, lucis (f): luz uultus, -us (m): rosto
magister, -tri (m): mestre
EXERCÍCIOS DE SFIXAÇÃO

(IX)

Dativo

IX.1. - Passe para o latim:

1. O carvalho era dedicado a Júpiter, o loureiro a Apolo. 2. O repouso é benéfico ao


corpo cansado. 3. A tempestade foi prejudicial aos habitantes do campo. 3. Teu pai
me emprestou dinheiro. 4. Eu distribuí os papéis aos irritados senadores. 5. Os
cidadãos tinham oferecido muitos presentes aos atores. 6. Paulo emprestou roupas
ao amigo pobre. 7. O pudor daquele aluno é causa de admiração para o professor. 8.
A estes meninos não agradam os versos de Lucano. 9. Narrar-vos-ei todos os
acontecimentos. 10. Estas coisas são terríveis também para os soldados. 11. Os
vencedores entregaram terrenos aos aliados. 12. Devo minha glória ao teu pai. 13. Ai
de ti! 14. Ai dos inimigos!

IX.2. - Passe para o latim as orações abaixo, utilizando a construção do dativo de


posse:

1. Aqueles doentes têm médicos. 2. Os criminosos não terão salvação. 3. Este


homem tem muitas casas. 4. Aquela menina não tem nome. 5. Cecília tem cinco
filhos. 6. Não tenho irmãos.

IX.3. - Passe para o português:

1. Aduentus fratris tibi gratus fuit. 2. Potentia Dei nobis omnibus nota est. 3.
Diocletianus solium aureum sibi parauit. 4. Terribiles insidias hostibus parauimus. 5.
Bella ciuilia perniciosae sunt urbibus. 6. Milites nummos tribuerunt pauperibus ciuibus.
7. Peregrinus euentum consulibus narrauit. 8. Agricola aquam gallinis dedit. 9.
Auxilium praegnanti feminae tulisti. 10. Sol lucet omnibus. 11. Non scholae, sed uitae
discimus. 12. Omnia uincit amor et nos cedamos amori. 13. Gratias tibi agimus,
propter magnam gloriam tuam.
IX.4. - Passe para o português as seguintes orações com estrutura de dativo de posse:

1. Una lex est omnibus ciuibus. 2. Non est finis his bellis. 3. Petro multi amici erant.
4. Ei morbo est sanatio.

Vocabulário português-latim

acontecimento: casus, -us (m); glória: laus, laudis (f)


euentus, -us (m) habitante: incola, -ae (m)
admiração: admiratio, -onis (f) homem: homo, -inis (m), uir, uiri (m)
agradar: placeo, -es, -ere, -ui, -itum inimigo: hostis, -is (m)
ai!: uae! (interj.) irmão: frater, -tris (m)
aliado: socius, -i (m) irritado: iratus, -a, -um (adj.)
aluno: discipulus, -i (m) Júpiter: Iupiter, Iouis (m)
amigo: amicus, -i (m) loureiro: laurus, -i (f); laurus, -us (f)
Apolo: Apollo, -onis (m) Lucano: Lucanus, -i (m)
ator: actor, -oris (m) médico: medicus, -i (m)
benéfico: beneficus, -a, -um (adj.) menina: puella, -ae (f)
campo: rus, ruris (n) menino: puer, pueri (m)
cansado: fessus, -a, -um (adj.) muito: multus, -a, -um (pron. indef.)
carvalho: quercus, -us (f) narrar: narro, -as, -are, -aui, -atum
casa: domus, -i (f); domus, -us (f) nome: nomen, -inis (n)
causa: causa, -ae (f) oferecer: praebeo, -es, -ere, -ui, -itum
Cecília: Caecilia, -ae (f) pai: pater, -tris (m)
cidadão: ciuis, -is (m) papel: charta, -ae (f)
cinco: quinque (num. indecl-) Paulo: Paulus, -i (m)
coisa: res, rei (f) pobre: pauper, -eris (adj.)
corpo: corpus, -oris (n) prejudicial: noxius, -a, -um (adj.)
criminoso: sons, sontis (m) presente: donum, -i (n)
dedicado: dicatus, -a, -um (pp. de professor: magister, -tri (m)
dicare) pudor: pudor, -oris (m)
dever: debeo, -es, -ere, -ui, -itum repouso: requies, -etis (f)
distribuir: tribuo, -is, -ere, tribui, roupa: uestis, -is (f)
tributum salvação: salus, -utis (f)
dinheiro: pecunia, -ae (f) senador: senator, -oris (m)
doente: aeger, -gri (m), aegrotus, -i (m) soldado: miles, -itis (m)
emprestar (dinheiro): credo, -is, -ere, também: et (conj.)
credidi, creditum tempestade: tempestas, -atis (f)
emprestar (exerc. IX.1.,6): commodo, terreno: ager, -gri (m)
-as, -are, -aui, -atum terrível: terribilis, -e (adj.)
entregar: trado, -is, -ere, tradidi, todo: omnis, -e (pron. adj.)
traditum vencedor: uictor, -oris (m)
filho: filius, -i (m) verso: uersus, -us (m)
Vocabulário latim-português

aduentus, -us (m): chegada, vinda lex, legis (f): lei


ago, -is, ere, egi, actum: dar (graças) luceo, -es, -ere, luxi: brilhar
agricola; -ae (m): agricultor miles, -itis (m): soldado
amicus, -i (m): amigo magnus, -a, -um (adj.): grande
amor, -oris (m): amor morbus, -i (m): doença
aqua, -ae (f): água multus, -a, -um (pron. indef.): muito
aureus, -a, -um (adj.): áureo, de ouro narro, -as, -are, -aui, -atum: narrar,
auxilium, -i (n): auxílio contar
bellum, -i (n): guerra notus, -a, -um (adj.): conhecido
cedo, -is, -ere, cessi, cessum: ceder nummus, -i (m): moeda
ciuilis, -e (adj.): civil omnis, -e (pron. adj.): todo
ciuis, -is (m): cidadão paro, -as, -are, -aui, -atum: preparar
consul, -ulis (m): cônsul pauper, -eris (adj.): pobre
Deus, -i (m): Deus peregrinus, -i (m): estrangeiro
Diocletianus, -i (m): Diocleciano perniciosus, -a, -um (adj.): pernicioso
disco, -is, -ere, didici: aprender Petrus, -i (m): Pedro
do, -as, -are, dedi, datum: dar potentia, -ae (f): poder
euentus, us (m): acontecimento praegnans, -antis (adj.): grávida
femina, -ae (f): mulher sanatio, -onis (f): salvação
fero, fers, ferre, tuli, latum: levar schola, -ae (f): escola
finis, -is (m): fim sed: mas
frater, -tris (m): irmão sol, solis (m): sol
gallina, -ae (f): galinha solium, -i (n): trono
gloria, -ae (f): glória terribilis, -e (adj.): terrível
gratia, -ae (f): graça tribuo, -is, -ere, tribui, tributum:
gratus, -a, -um (adj.): grato, agradável distribuir
hostis, -is (m): inimigo uita, -ae (f): vida
insidiae, -arum (f): ciladas unus, -a, -um (numeral): um (um só)
urbs, urbis (f): cidade
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(X)

Voz passiva e agente da passiva

X.1. - Analise e passe para o latim:

1. Lúcia é amada. 2. Lúcia será amada. 3. Lúcia foi amada. 4. O aluno era elogiado.
5. O aluno foi elogiado. 6. Os alunos serão elogiados. 7. Os alunos tinham sido
elogiados. 8. As cidades foram destruídas. 9. As cidades tinham sido destruídas. 10.
(Que) as cidades sejam destruídas. 11. O livro é lido. 12. O livro era lido. 13. O livro
será lido. 14. O livro foi lido. 15. As cartas são lidas. 16. As cartas tinham sido lidas.
17. Os monumentos serão construídos. 18. Os monumentos foram construídos. 19.
Nós seremos expulsos. 20. Nós fomos expulsos. 21. Nós tínhamos sido expulsos.
22. Tu és ouvida. 23. Tu serás ouvida. 24. Tu eras ouvida. 25. Tu foste ouvida. 26.
Tu foras ouvida. 27. Eu sou condenado. 28. Eu serei condenado. 29. Eu fui
condenado. 30. Vós sois comandados. 31. Vós tínheis sido comandados. 32. Vós
fostes comandados.

X.2. - Analise e passe para o português:

1. Charta mittitur. 2. Charta mittebatur. 3. Charta missa est. 4. Milites uulnerantur. 5.


Milites uulnerabuntur. 6. Milites uulnerati erant. 7. Urbes condentur. 8. Urbes
conduntur. 9. Urbes conditae sunt. 10 Urbes conditae erant. 11. Urbes condebantur.
12. Carthago deletur. 13. Carthago delebitur. 14. Carthago deleta est. 15. Liber
scribitur. 16. Liber scribetur. 17. Liber scriptus erat. 18. Liber scribatur. 19. Fur
capitur. 20. Fur capietur. 21. Fur captus est. 22. Fures capti sunt. 23. Fures
capiantur. 23. Feminae amantur. 24. Feminae amabantur. 25. Laudor. 26. Laudatus
sum. 27. Laudabor. 28. Ducor. 29. Ductus eram. 29. Ducebar. 30. Amabaris. 31.
Amaberis. 32. Amata es. 33. Inuadimur. 33. Inuademur. 34. Inuasi sumus. 35.
Inuasae eramus. 36. Delebimur. 37. Delebamur. 38. Decipimini. 39. Decipiemini. 40.
Decipiebamini. 41. Decepti estis. 41. Deceptae eratis.

X.3. - Passe para o latim:

1. Os poemas de Homero sempre serão lidos por nós. 2. Muitas pessoas serão
atormentadas pela crueldade do tirano. 3. O lobo foi ferido pelo caçador. 4. O lobo foi
ferido pela flecha. 5. (Que) o doente seja curado por aquele médico. 6. O doente será
curado por aquele medicamento.

X.4. - Passe para o português:

1. Caecus a cane ducebatur. 2. A filiis meis relinquar. 3. Mundus uult decipi (inf. pres.
passivo de decipio), ergo decipiatur. 4. Ferreus anulus assiduo usu consumitur. 5.
Saepe etiam uiri boni ab improbis hominibus arguuntur. 6. Auaritia semper insatiabilis
est: neque copia neque inopia minuitur. 7. Amicus certus in re incerta cernitur. 8.
Annosa uulpes haud capitur laqueo. 9. Audiatur et altera pars. 10. Contraria contrariis
curantur. 11. Decipimur specie recti. 12. Nescis, mi fili, quantilla sapientia regitur
mundus.

Vocabulário português-latim

aluno: discipulus, -i (m) ferir: uulnero, -as, -are, -aui, -atum


amar: amo, -as, -are, -aui, -atum flecha: sagitta, -ae (f)
atormentar: fatigo, -as, -are, -aui, Homero: Homerus, -i (m)
-atum ler: lego, -is, -ere, legi, lectum
caçador: uenator, -oris (m) livro: liber, -bri (m)
carta: epistula, -ae (f) lobo: lupus, -i (m)
cidade: urbs, urbis (f) Lúcia: Lucia, -ae (f)
comandar: duco, -is, -ere, duxi, ductum medicamento: medicina, -ae (f);
condenar: damno, -as, -are, -aui, medicamen, -inis (n)
-atum médico: medicus, -i (m)
construir: aedifico, -as, -are, -aui, monumento: monumentum, -i (n)
-atum muito: multus, -a, -um (pron. indef.)
crueldade: crudelitas, -atis (f) ouvir: audio, -is, -ire, -iui, -itum
curar: sano, -as, -are, -aui, -atum pessoa: homo, -inis (m)
destruir: deleo, -es, -ere, -eui, -etum poema: carmen, -inis (n)
doente: aeger, -gri (m); aegrotus, -i (m) sempre: semper (adv.)
elogiar: laudo, -as, -are, -aui, -atum tirano: tyrannus, -i (m)
expulsar: expello, -is, -ere, -puli,
-pulsum
Vocabulário latim-português

alter, -era, -erum (pron.): o outro haud (adv.): não


(entre dois) homo, -inis (m): pessoa
amicus, -i (m): amigo improbus, -a, -um (adj.): ímprobo, mau
amo, -as, -are, -aui, -atum: amar incertus, -a, um (adj.): incerto
annosus, -a, -um (adj.): velho inopia, -ae (f): carência
anulus, -i (m): anel insatiabilis, -e (adj.): insaciável
arguo, -is, -ere, argui, argutum: inuado, -is, -ere, -uadi, -uasum:
acusar atacar
assiduus, -a, -um (adj.): constante laqueus, -i (m): laço
auaritia, -ae (f): avareza laudo, -as, -are, -aui, -atum: elogiar
audio, -is, -ire, -iui, -itum: ouvir liber, -bri (m): livro
bonus, -a, -um (adj.): bom miles, -itis (m): soldado
caecus, -i (m): cego minuo, -is, -ere, minui, minutum:
canis, -is (m): cão diminuir, reduzir
capio, -is, -ere, cepi, captum: pegar, mitto, -is, -ere, misi, missum: enviar
apanhar mundus, -i (m): mundo
Carthago, -inis (f): Cartago neque...neque...: nem...nem...
cerno, -is, -ere, creui, cretum: nescio, -is, -ire, -iui, -itum: não saber,
perceber, distinguir ignorar
certus, -a, -um (adj.): certo (fiel) pars, partis (f): parte
charta, -ae (f): papel quantillus, -a, -um (adj.): quão
condo, -is , -ere, condidi, conditum: pequeno
fundar rectum, -i (n): o bem
consumo, -is, -ere, -sumpsi, rego, -is, -ere, rexi, -rectum: reger,
-sumptum: consumir governar
contrarius, -a, -um (adj.): contrário relinquo, -is, -ere, -liqui, -lictum:
copia, -ae (f): abundância abandonar
corrumpo, -is, -ere, -rupi, -ruptum: res, rei (f): coisa, situação
corromper saepe (adv.): muitas vezes
curo, -as, -are, -aui, -atum: tratar, sapientia, -ae (f): sabedoria
curar scribo, -is, -ere, scripsi, scriptum:
decipio, -is, -ere, -cepi, -ceptum: iludir escrever
deleo, -es, -ere, -eui, -etum: destruir semper (adv.): sempre
duco, -is, -ere, duxi, ductum: species, -ei (f): aparência
comandar, guiar uir, uiri (m): homem
ergo (conj.): pois uolo, uis, uelle, uolui: querer
etiam (conj.): também uulpes, -is (f): raposa
femina, -ae (f): mulher urbs, urbis (f): cidade
ferreus, -a, -um (adj.): férreo, de ferro usus, -us (m): uso
filius, -i (m): filho uulnero, -as, -are, -aui, -atum: ferir
fur, furis (m): ladrão
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(XI)

Verbos depoentes

XI.1. - Indique a conjugação, o radical do infectum e a construção dos tempos do


perfectum dos verbos abaixo:

adipiscor, -eris, -i, adeptus sum (obter, alcançar)


comitor, -aris, -ari, comitatus sum (acompanhar)
confiteor, -eris, -eri, confessus sum (confessar)
consequor, -eris, -i, consecutus sum (alcançar, conseguir)
defungor, -eris, -i, defunctus sum (desonerar-se, livrar-se, cumprir, pagar dívida)
experior, -iris, -iri, expertus sum (experimentar, tentar)
fruor, -eris, -i, fructus sum (usufruir, gozar, fazer uso de)
fungor, -eris, -i, functus sum (exercer, cumprir, desempenhar)
hortor, -aris, -ari, hortatus sum (exortar)
ingredior, -eris, -i, ingressus sum (entrar, começar)
interpretor, -aris, -ari, interpretatus sum (interpretar)
labor, -eris, -i, lapsus sum (escorregar, cair)
liceor, -eris, -eri, licitus sum (lançar em leilão, licitar)
loquor, -eris, -i, locutus sum (falar)
medeor, -eris, -eri, medicatus sum (remediar, sarar)
meditor, -aris, -ari, meditatus sum (meditar)
mentior, -iris, -iri, mentitus sum (mentir)
mereor, -eris, -eri, meritus sum (merecer)
metior, -iris, -iri, mensus sum (medir)
misereor, -eris, -eri, misertus sum (compadecer-se)
morior, -eris, mori, mortuus sum (morrer)
nascor, -eris, -i, natus sum (nascer)
obliuiscor, -eris, -i, oblitus sum (esquecer-se)
orior, -iris, -iri, ortus sum (originar-se, levantar-se, nascer)
patior, -eris, -i, passus sum (padecer, sofrer, submeter-se)
populor, -aris, -ari, populatus sum (assolar)
reor, -eris, -eri, ratus sum (calcular, julgar, pensar, crer)
tueor, -eris, -eri, tutus sum (proteger)
utor, -eris, -i, usus sum (usar)

XI.2. - Analise e passe para o latim:

nasci, nascerá, confessamos, calculavas, calculastes, protegem, (tu) te compadecias,


(nós) nos compadecemos, calculei, calculareis, usufruo, (elas) usufruiram,
merecíamos, mereceras (ou tinhas merecido), cumprirei, falaste, tínhamos entrado,
padeceu, padecerão, usamos, usáreis (ou tínheis usado), experimentavam,
experimentem, mentistes, mentireis, acompanha, meditais, assolaremos, tinham
interpretado.
XI.3. - Analise e passe para o português:

confitebimur; medemini, merebar, miserta es, rati erant; tuetur; adeptus sum; fruuntur;
defuncti sumus; ingrediemini; laberis; loquebantur; mortua est; nata es; obliti eramus;
patiebamini; metior; meditabar; populabor; interpretemur

XI.4. - Analise e passe para o latim:

1. Merecíamos os teus castigos, mas tu tiveste compaixão de nós. 2. Imitem os


meninos a laboriosidade das abelhas. 3. Quem (qui) imita o exemplo dos bons,
adquirirá muita glória. 4. Caluniar é pior que brigar. 5. Sócrates nunca se irava. 6.
Aníbal não esqueceu o seu ódio contra os Romanos. 7. Epaminondas nunca mentia.
8. Cristo padeceu e morreu por nós. 9. Partiremos amanhã.

XI.5. - Analise e passe para o português:

1. Probos homines imitemur. 2. Aues quaedam humanam uocem imitantur. 3. Amicos


meos tuebor. 4. Magna praemia discipulo pollicitus est magister. 5. Hostes sequamur.
6. Quid loquar? 7. Ubi natus est Caesar? 8. Magnam gloriam semper optimi
magistratus consecuti sunt . 9. Imperium Romanum mensus est Augustus.

Vocabulário português-latim

abelha: apis, -is (f) laboriosidade: industria, -ae (f)


adquirir: adipiscor, -eris, -i, adeptus mas: sed (conj.)
sum menino: puer, pueri (m)
amanhã: cras (adv.) mentir: mentior, -iris, -iri, -itus sum
Aníbal: Hannibal, -alis (m) merecer: mereor, -eris, -eri, -itus sum
bom: bonus, -a, -um (adj.) morrer: morior, -eris, -i, mortuus sum
brigar: certo, -as, -are, -aui, -atum muito: multus, -a, -um (pron. indef.)
caluniar: calumnior, -aris, -ari, -atus não: non (adv.)
sum nunca: numquam
castigo: poena, -ae (f) ódio: odium, -i (n);
Cristo: Christus, -i (m) ódio contra...: odium in... (acus.)
Epaminondas: Epaminondas, -ae (m) padecer: patior, -eris, -i, passum sum
esquecer: obliuiscor, -eris, -i, oblitus partir: proficiscor, -eris, -i, profectus
sum sum
exemplo: exemplum, -i (n) Romano: Romanus, -i (m)
glória: gloria, -ae (f) ruim: malus, -a, -um (adj.)
imitar: imitor, -aris, -ari, -atus sum Sócrates: Socrates, -is (m)
irar-se: irascor, -eris, -i, iratus sum ter compaixão: misereor, -eris, -eri,
misertus sum (pede compl. no genitivo)
Vocabulário latim-português

amicus, -i (m): amigo metior, -iris, -iri, mensus sum: medir


Augustus, -i (m): Augusto nascor, -eris, -i, natus sum: nascer
auis, -is (f): ave optimus, -a, -um (adj.): melhor, ótimo
Caesar, -aris (m): César polliceor, -eris, -eri, pollicitus sum:
consequor, -eris, -i, consecutus sum: prometer
alcançar praemium, -i (n): prêmio, recompensa
discipulus, -i (m): aluno probus, -a, -um (adj.): probo, honesto
homo, -inis (m): homem quid?: o quê?
hostis, -is (m): inimigo quidam, quaedam, quoddam (pron.
humanus, -a, -um (adj.): humano indef.): certo
gloria, -ae (f): glória Romanus, -a, -um (adj.): romano
imitor, -aris, -ari, imitatus sum: imitar semper (adv): sempre
imperium, -i (n): império sequor, -eris, -i, secutus sum: seguir
loquor, -eris, -i, locutus sum: falar tueor, -eris, -eri, tutus sum: proteger
magister, -tri (m): professor ubi?: onde?
magistratus, -us (m): magistrado uox, uocis (f): voz
magnus, -a, -um (adj.): grande
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(XII)

Grau comparativo dos adjetivos

XII.1. - Flexionar os adjetivos abaixo no grau comparativo de superioridade, nos três


gêneros, no singular e plural, apenas no caso nominativo:

Ex.: altus, -a, -um (adj.): altior, altius altiores, altiora

amabilis, -e (adj.): amável


asper, -era, -erum (adj.): áspero
atrox, -ocis (adj.): atroz
audax, -acis (adj.): audaz
bonus, -a, -um (adj.): bom
breuis, -e (adj.): breve
callidus, -a, -um (adj.): esperto (bom e mau sentido)
clarus, -a, -um (adj.): claro; famoso
constans, -antis (adj.): constante
curiosus, -a, -um (adj.): cuidadoso, minucioso, desejoso de saber, curioso
debilis, -e (adj.): débil, fraco
demens, -entis (adj.): louco, demente
deses, -idis (adj.): ocioso
difficilis, -e (adj.): difícil
diligens, -entis (adj.): aplicado, dedicado
diues, -itis (adj.): rico
diuinus, -a, -um (adj.): divino
docilis, -e (adj.): dócil
facilis, -e (adj.): fácil
falax, -acis (adj.): falaz, enganador
falsus, -a, -um (adj.): falso, mentiroso
felix, -icis (adj.): feliz
ferox, -ocis (adj.): feroz
foedus, -a, -um (adj.): feio
fortis, -e (adj.): forte
frequens, -entis (adj.): freqüente
gracilis, -e (adj.): grácil, franzino
horrendus, -a, -um (adj.): horrendo
horribilis, -e (adj.): horrível
humilis, -e (adj.): humilde
iucundus, -a, -um (adj.): agradável
largus, -a, -um (adj.): largo, amplo, grande
liber, -era, -erum (adj.): livre
longus, -a, -um (adj.): longo, comprido, extenso
loquax, -acis (adj.): falador, tagarela, loquaz
macer, -cra, -crum (adj.): magro, fino
magnus, -a, -um (adj.): grande
malus, -a, -um (adj.): mau
mansus, -a, -um (adj.): manso
miser, -era, -erum (adj.): infeliz
niger, -gra, grum (adj.): negro, preto
nobilis, -e (adj.): nobre
obscurus, -a, -um (adj.): escuro
paruus, -a, -um (adj.): pequeno
pauidus, -a, -um (adj.): medroso, apavorado
pauper, -eris (adj.): pobre
periculosus, -a, -um (adj.): perigoso
pertinax, -acis (adj.): pertinaz, teimoso
pestifer, -era, -erum (adj.): pestífero
piger, -gra, -grum (adj.): preguiçoso
priscus, -a, -um (adj): velho, antigo, prisco
prosper, -era, -erum (adj.): próspero
prudens, -entis (adj.): prudente
pulcher, -chra, -chrum (adj.): bonito
puter, -tris, tre (adj.): podre
rapax, -acis (adj.): rapace, ávido, devorador, impetuoso
rudis, -e (adj.): rude
saeuus, -a, -um (adj.): furioso
saluber, -bris, -bre (adj.): salubre
sapiens, -entis (adj.): sábio
sedulus, -a, -um (adj.): aplicado, dedicado
serenus, -a, -um (adj.): sereno, calmo
seuerus, -a, -um (adj.): severo
tener, -era, -erum (adj.): tenro
ualidus, -a, um (adj.): forte, hábil
uelox, -ocis (adj.): veloz
uetus, -eris (adj.): velho
uirilis, -e (adj.): viril, corajoso
uorax, -acis (adj.): voraz
utilis, -e (adj): útil
XII.2. - Monte, a partir dos modelos abaixo, orações com os graus comparativos de
inferioridade, igualdade e superioridade:
Ex.: Marcos/alto/Pedro
inf. (Marcos é menos alto que Pedro) Marcus minus altus est quam Petrus
ig. (Marcos é tão alto quanto Pedro) Marcus tam altus est quam Petrus
sup. (Marcos é mais alto que Pedro) Marcus altior est quam Petrus ou Petro

1. meu cão/feroz/o teu. 2. Lívio/prudente/Lúcio. 3. nós/rico/Cícero. 4. O mar/bonito/as


montanhas. 5. Os monumentos/pequeno/as casas. 6. O senador/bom/o general. 6.
Minha avó/mau/minha sogra. 7. As muralhas/grande/torres.

XII.3. - Analise e passe para o latim:

1. Sólon foi mais glorioso que Licurgo. 2. César foi mais infeliz que Alexandre Magno,
mas foi mais forte. 3. A prata é mais preciosa que o ferro. 4. O mel é mais doce que
as maçãs. 5. O raio não é mais rápido do que a mente. 6. Os velhos são mais
prudentes que os jovens. 7. Caio é menos rico do que Marcos. 8. Paulo é tão pobre
quanto Tito. 9. Sou melhor que você. 10. Roma é maior que Milão.

XII.4. - Analise e passe para o português:

1. Tullus Hostilius ferocior fuit quam Romulus. 2. Cogitatio uelocior est quam uentus;
peccata turpiora sunt quam calamitates. 3. Exempla utiliora sunt praeceptis. 4. Bona
opinio tutior pecunia est. 5. Discipuli mei tam diligentes sunt quam tui. 6. Argentum
minus pretiosum est quam aurum. 7. Plato sapientior fuit Diogene. 8. Domus mea
minor est quam tua. 9. Peiores sumus quam uos. 10. Claudia minor est Fuluio.

Vocabulário português-latim

Alexandre: Alexander, -dri (m) mas: sed (conj.)


avó: auia, -ae (f) mau: malus, -a, -um (adj.)
bom: bonus, -a, -um mel: mel, mellis (n)
bonito: pulcher, -chra, -chrum (adj.) mente: mens, mentis (f)
Caio: Caius, -i (m) Milão: Mediolanum, -i (n)
cão: canis, -is (m) montanha: mons, montis (m)
casa: casa, -ae (f) monumento: monumentum, -i (n)
César: Caesar, -aris (m) muralha: murus, -i (m)
Cícero: Cicero, -onis (m) Paulo: Paulus, -i (m)
doce: dulcis, -e (adj.) pequeno: paruus, -a, -um
feroz: ferox, -ocis (adj.) pobre: pauper, -eris (adj.)
ferro: ferrum, -i (n) prata: argentum, -i (n)
forte: fortis, -e (adj.) precioso: pretiosus, -a, -um (adj.)
general: dux, ducis (m) prudente: prudens, -entis (adj.)
glorioso: clarus, -a, -um (adj.) raio: fulmen, -inis (n)
grande: magnus, -a, -um (adj.) rápido: celer, -eris, -ere (adj.)
infeliz: miser, -era, -erum (adj.) rico: diues, -itis (adj.)
jovem: iuuenis, is (m) Roma: Roma, -ae (f)
Licurgo: Lycurgus, -i (m) senador: senator, -oris (m)
Lívio: Liuius, -i (m) sogra: socrus, -us (f)
Lúcio: Lucius, -i (m) Sólon: Solon, -onis (m)
maçã: malum, -i (n) Tito: Titus, -i (m)
Magno: Magnus, -i (m) torre: turris, -is (f)
mar: mare, -is (n) velho: uetus, -eris (m)
Marcos: Marcus, -i (m)

Vocabulário latim-português

argentum, -i (n): prata paruus, -a, -um (adj.): pequeno


aurum, -i (n): ouro peccatum, -i (n): pecado
bonus, -a, -um (adj.): bom pecunia, -ae (f): dinheiro
calamitas, -atis (f): calamidade, Plato, -onis (m): Platão
desgraça praeceptum, -i (n): preceito, instrução
Claudia, -ae (f): Cláudia pretiosus, -a, -um (adj.): precioso
cogitatio, -onis (f): pensamento Romulus, -i (m): Rômulo
diligens, -entis (adj.): aplicado sapiens, -entis (adj.): sábio
Diogenes, -is (m): Diógenes Tullus,-i Hostilius,-i (m): Tulo Hostílio
discipulus, -i (m): aluno turpis, -e (adj.): torpe
domus, -i (f) ou domus, -us (f): casa tutus, -a, -um (adj.): seguro
exemplum, -i (n): exemplo uelox, -ocis (adj.): veloz
ferox, -ocis (adj.): feroz uentus, -i (m): vento
Fuluius, -i (m): Fúlvio utilis, -e (adj.): útil
malus, -a, -um (adj.): mau
opinio, -onis (f): opinião
EXERCÍCIOS DE FIXAÇÃO

(XIII)

Grau superlativo dos adjetivos

XIII.1. - Flexionar os adjetivos abaixo no grau superlativo, nos três gêneros, no


singular, apenas no caso nominativo:

Ex.: altus, -a, -um (adj.): altissimus, altissima, altissimum

amabilis, -e (adj.): amável


asper, -era, -erum (adj.): áspero
atrox, -ocis (adj.): atroz
audax, -acis (adj.): audaz
bonus, -a, -um (adj.): bom
breuis, -e (adj.): breve
callidus, -a, -um (adj.): esperto (bom e mau sentido)
clarus, -a, -um (adj.): claro; famoso
constans, -antis (adj.): constante
curiosus, -a, -um (adj.): cuidadoso, minucioso, desejoso de saber, curioso
debilis, -e (adj.): débil, fraco
demens, -entis (adj.): louco, demente
deses, -idis (adj.): ocioso
difficilis, -e (adj.): difícil
diligens, -entis (adj.): aplicado, dedicado
diues, -itis (adj.): rico
diuinus, -a, -um (adj.): divino
docilis, -e (adj.): dócil
facilis, -e (adj.): fácil
falax, -acis (adj.): falaz, enganador
falsus, -a, -um (adj.): falso, mentiroso
felix, -icis (adj.): feliz
ferox, -ocis (adj.): feroz
foedus, -a, -um (adj.): feio
fortis, -e (adj.): forte
frequens, -entis (adj.): freqüente
gracilis, -e (adj.): grácil, franzino
horribilis, -e (adj.): horrível
humilis, -e (adj.): humilde
iucundus, -a, -um (adj.): agradável
largus, -a, -um (adj.): largo, amplo, grande
liber, -era, -erum (adj.): livre
longus, -a, -um (adj.): longo, comprido, extenso
loquax, -acis (adj.): falador, tagarela, loquaz
macer, -cra, -crum (adj.): magro, fino
magnus, -a, -um (adj.): grande
malus, -a, -um (adj.): mau
mansus, -a, -um (adj.): manso
miser, -era, -erum (adj.): infeliz
niger, -gra, grum (adj.): negro, preto
nobilis, -e (adj.): nobre
obscurus, -a, -um (adj.): escuro
paruus, -a, -um (adj.): pequeno
pauidus, -a, -um (adj.): medroso, apavorado
pauper, -eris (adj.): pobre
periculosus, -a, -um (adj.): perigoso
pertinax, -acis (adj.): pertinaz, teimoso
pestifer, -era, -erum (adj.): pestífero
piger, -gra, -grum (adj.): preguiçoso
prosper, -era, -erum (adj.): próspero
prudens, -entis (adj.): prudente
pulcher, -chra, -chrum (adj.): bonito
rapax, -acis (adj.): rapace, ávido, devorador, impetuoso
rudis, -e (adj.): rude
saeuus, -a, -um (adj.): furioso
sapiens, -entis (adj.): sábio
sedulus, -a, -um (adj.): aplicado, dedicado
serenus, -a, -um (adj.): sereno, calmo
seuerus, -a, -um (adj.): severo
tener, -era, -erum (adj.): tenro
ualidus, -a, um (adj.): forte, hábil
uelox, -ocis (adj.): veloz
uirilis, -e (adj.): viril, corajoso
uorax, -acis (adj.): voraz
utilis, -e (adj): útil
XIII.2. - Monte, a partir dos modelos abaixo, orações com o grau superlativo de usando
os três modos de construção do complemento de relação:
Ex.: Marcos/alto/os meus filhos
(Marcos é o mais alto dos meus filhos) Marcus altissimus est filiorum meorum
Marcus altissimus est e filiis meis
Marcus altissimus est de filiis meis

1. meu cão/feroz/todos (os cães). 2. Lívio/prudente/senadores. 3. nós/rico/cidadãos.


4. Varinia/bonito/escravas. 5. Este menino/pequeno/teus alunos. 6. Júlio
Cesar/bom/os generais. 6. Minha avó/mau/todas as mulheres. 7. As muralhas desta
cidade/grande/todas (as muralhas).

XIII.3. - Passe as orações abaixo para o grau superlativo absoluto:

1. Este livro é útil. 2. Aquela água é doce. 3. O pão está quente. 4. Os pássaros
estão assustados. 3. Os monumentos são bonitos. 4. As árvores são grandes. 5.
Esta leitura é fácil.

XIII.4. - Passe para o português:

1. Myrica est arbuscula humillima. 2. Ver est iucundissimum tempus anni. 3. Romulus
bellicosissimus fuit e regibus Romae. 4. Temperantia excelentissimum bonum est. 5.
Omnium Gallorum fortissimi et bellicosissimi sunt Belgae. 6. Arabum equi nigerrimi
sunt atque celerrimi. 7. Bella ciuilia perniciosissima sunt urbibus. 8. Lucia et Claudia
simillimae sunt. 9. Magister noster optimus est. 10. Maxima sunt bellorum mala.

Vocabulário português-latim

água: aqua, -ae (f) Lívio: Liuius, -i (m)


aluno: discipulus, -i (m) livro: liber, -bri (m)
árvore: arbor, -oris (f) mau: malus, -a, -um (adj.)
assustado: trepidus, -a, -um (adj.) menino: puer, pueri (m)
avó: auia, -ae (f) monumento: monumentum, -i (n)
bom: bonus, -a, -um (adj.) mulher: femina, -ae (f)
bonito: pulcher, -chra, -chrum (adj.) muralha: murus, -i (m)
cão: canis, -is (m) pão: panis, -is (m)
cidadão: ciuis, -is (m) pássaro: auicula, -ae (f)
cidade: urbs, urbis (f) pequeno: paruus, -a, -um (adj.)
doce: dulcis, -e (adj.) prudente: prudens, -entis (adj.)
escrava: serua, -ae (f) quente: calens, -entis (adj.)
fácil: facilis, -e (adj.) rico: diues, -itis (adj.)
feroz: ferox, -ocis (adj.) senador: senator, -oris (m)
general: dux, ducis (m) todo: omnis, -e (pron. adj.)
grande: magnus, -a, -um (adj.) útil: utilis, -e (adj.)
Júlio César: Iulius Caesar (m) Varínia: Varinia, -ae (f)
leitura: lectio, -onis (f)
Vocabulário latim-português

annus, -i (m): ano Lucia, -ae (f): Lúcia


Arabs, Arabis (m): Árabe magister, -tri (m): professor
arbuscula, -ae (f): arbusto magnus, -a, -um (adj.): grande
atque (conj.): e malum, -i (n): mal
Belga, -ae (m): Belga Myrica, -ae (f): tamarindo, urze
bellicosus, -a, -um (adj.): belicoso, niger, nigra, nigrum (adj.): negro,
guerreiro preto
bellum, -i (n): guerra omnis, -e (adj.): todo
bonum, -i (n): bem perniciosus, -a, -um (adj.): pernicioso
bonus, -a, -um (adj.): bom rex, regis (m): rei
celer, -eris, -ere (adj.): rápido, veloz Roma, -ae (f): Roma
ciuilis, -e (adj.): civil Romulus, -i (m): Rômulo
Claudia, -ae (f): Cláudia similis, -e (adj.): semelhante, parecido
excellens, -entis (adj.): excelente temperantia, -ae (f): temperança,
fortis, -e (adj.): forte moderação
Gallus, -i (m): Gaulês tempus, -oris (n): estação
humilis, -e (adj.): baixo, pequeno uer, ueris (n): primavera
iucundus, -a, -um (adj.): agradável urbs, urbis (f): cidade

Você também pode gostar