Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
DE FRUTAS E HORTALIÇAS
Perdas causadas por patógenos
em pós-colheita de frutas
• Brasil
• Alemanha 90 kg/pessoa/ano
• Perdas
• Citros: 20 - 80%
• Mamão: 40 – 100%
• Uva: 20 – 95%
• Alface: 62%
• Couve-flor: 49%
• Tomate: 20 – 50%
Causas das perdas
• Frutas
• Mais ácidas
• Favorece fungos 15 gêneros
• Inibe bactérias
• Hortaliças
• Mais alcalinas
• Favorece bactérias Pectobacterium, Xanthomonas,
Pseudomonas
• Inibe fungos
Processo de infecção
• Imediato Phytophthora spp., Geotrichum
• Fitoalexinas
Fatores que favorecem as doenças
em pós-colheita
• Fatores pré-colheita
• Clima
• Cultivares
• Adubação
• Tratos fitossanitários
• Manejo
• Fatores de colheita e pós-colheita
• Colheita/ transporte/ descarga
• Manuseio
• Tratamento fitossanitário
• Desverdecimento/ climatização
• Embalagem/ armazenamento
Principais doenças pós-colheita
em frutas tropicais
• BANANA
• Antracnose Colletotrichum musae
• Podridão da coroa Lasiodiplodia theobromae
Ceratocystis paradoxa
Verticillium theobromae
Fusarium spp.
C. musae
- Ponta de charuto Verticillium theobromae
- Mancha diamante Cercospora hayi
Antracnose
Colletotrichum musae
Lesões causadas
por tripes
Fonte: Epagri
Podridão da coroa
Lasiodiplodia theobromae
FONTE: Negreiros et al
Principais doenças pós-colheita
em frutas tropicais
• MANGA
Phomopsis spp.
C. gloeosporioides
Dothiorella spp.
Phomopsis perseae
C. gloeosporioides
Antracnose
Podridão peduncular
Principais doenças pós-colheita
em frutas tropicais
• ABACAXI
Pectobacterium spp.
Pseudomonas ananas
Fusariose
Fusarium moniliforme var. subglutinans
• MAMÃO
• Antracnose e mancha chocolate Colletotrichum gloeosporioides
• Podridão seca ou negra Phoma caricae-papayae
• Podridão peduncular Lasiodiplodia theobromae
Phomopsis caricae-papayae
Phoma caricae-papayae
C. gloeosporioides
• Outras Rhizopus stolonifer
Alternaria alternata
Fusarium spp.
Phytophthora palmivora
Antracnose e mancha chocolate
Colletotrichum gloeosporioides
Podridão Negra
Podridão peduncular
Principais doenças pós-colheita
em frutas tropicais
• GOIABA
Penicillium expansum
• Mancha bacteriana Xanthomonas campestris pv. passiflorae
Antracnose
Colletotrichum gloeosporioides
Mancha de cladosporium ou Verrugose
Cladosporium sp.
Mancha bacteriana
Xanthomonas campestris pv. passiflorae
Principais doenças pós-colheita
em frutas tropicais
• CITROS
Podridão cinza
Principais doenças pós-colheita
em fruteiras temperadas
• UVA
Rhizopus stolonifer
Aspergillus niger
Leveduras
Mofo cinzento
Botrytis cinerea
Podridão da uva madura
Colletotrichum gloeosporioides
Podridão amarga
Melanconium fuligineum
Principais doenças pós-colheita
em fruteiras temperadas
• PÊSSEGO
• CENOURA
Podridão preta
Podridão azeda
Geotrichum cadidum
Mofo Cinzento
Botrytis cinerea
Principais doenças pós-colheita
em hortaliças
• ALFACE e CHICÓRIA
• TOMATE
Podridão de Rhizopus
Podridão de phoma
Phoma lycopersici
Podridão de rhizopus
Rhizopus stolonifer
Podridão azeda
Podridão de Fusarium
Principais doenças pós-colheita
em hortaliças
• BATATA
Podridão mole
Olho pardo
Sarna Pulverulenta
Principais doenças pós-colheita
em hortaliças
• CEBOLA Podridão mole
• Podridão bacteriana Pectobacterium spp. Pectobacterium spp.
Pseudomonas spp.
• Mofo preto Aspergillus niger
• Mofo azul Penicillium spp.
Mofo azul
Penicillium spp.
Podridão mole
Mofo preto
Doenças pós-colheita em ornamentais
• Principal
• Botrytis sp.
Botrytis sp.
Métodos de controle
• Medidas preventivas
• Métodos
• Físicos
• Químicos
• Biológicos/ alternativos
• Indução de resistência
Refrigeração
• Alface: 0 ºC
• Couve-flor: 0 ºC
• Cenoura: 0 ºC
• Berinjela: 7 – 10 ºC
• Tomate: 8 – 12 ºC
• Morango: 0 ºC
• Pepino: 10 – 13 ºC
Refrigeração
• Considerações
• 40 – 50 ºC/ horas
• Ar quente forçado
• Atmosfera controlada
• câmaras com controle atmosférico permanente
• Redução do nível de O2 (1 – 5 %)
• Elevação no nível de CO2 (quanto maior a concentração menor o tempo de
exposição)
• Distúrbios fisiológicos
• Considerações
• Muito tóxico
• Desinfecção superficial
• Interfere em processos bioquímicos dos microrganismos
• Resultados positivos: maçã, pêssego, uva, citros
• Controle: Colletotrichum gloeosporioides, Monilinia fructicola, Alternaria
alternata, Penicillium digitatum, P. expansum, Geotrichum candidum, Botrytis
cinerea, Rhizopus stolonifer
• Curativos/ Imunizantes
• A) Benzimidazóis
• Tiabendazole
• Tiofanato metílico
• B) Imidazole
• Imazalil
• Procloraz
• C) Dicarboximidas
• Iprodione
Exemplos de controle biológico
• Pseudomonas syringae (Bio SAVE 100, 110 e 1000 – EUA)
• P. expansum, B. cinerea, P. digitatum, P. italicum, G. candidum (maçã, pêra, citros
batata)