Você está na página 1de 11

19

) 7 )
19
) 7 )
,epois do ensaio visuaI, o ensaio por Iqui-
dos penelranles o ensaio no deslrulivo nais anligo. LIe leve incio nas oficinas
de nanuleno das eslradas de ferro, en vrias parles do nundo.
NaqueIa poca, coneo da era induslriaI, no se linha conhecinenlo do
conporlanenlo das desconlinuidades exislenles nas peas. L quando eslas eran
coIocadas en uso, exposlas a esforos de lrao, conpresso, fIexo e, principaI-
nenle, esforos ccIicos, acalavan se ronpendo por fadiga.
Lra reIalivanenle conun o aparecinenlo de lrincas e al a ruplura de peas
de vages, cono eixos, rodas, parles excnlricas elc., sen que os engenheiros
e projelislas da poca pudessen delerninar a causa do prolIena.
AIgunas lrincas podian ser percelidas, nas o ensaio visuaI no era sufi-
cienle para deleclar lodas eIas, peIa dificuIdade de Iinpeza das peas.
Ioi desenvoIvido enlo un nlodo especiaI no deslrulivo para deleclar
rachaduras en peas de vages e Ioconolivas, chanado de mtndn dn !cn
c gIz.
Nesle nlodo, as peas, depois de Iavadas en gua fervendo ou con una
soIuo de soda cuslica, eran nerguIhadas nun lanque de Ieo nislurado con
querosene, no quaI ficavan sulnersas aIgunas horas ou al un dia inleiro,
al que essa nislura penelrasse nas lrincas porvenlura exislenles nas peas.
Depois desla elapa, as peas eran renovidas do lanque, Iinpas
con eslopa enlelida en querosene e coIocadas para secar. Depois de secas,
eran pinladas con una nislura de giz nodo e IcooI, dessa pinlura
resuIlava una canada de p lranco solre a superfcie da pea. Ln seguida,
narleIavan-se as peas, fazendo con que a nislura de Ieo e querosene
sasse dos Iocais en que houvesse lrincas, nanchando a pinlura de giz e
lornando as lrincas visveis.
Lsle lesle era nuilo passveI de erros, pois no havia quaIquer conlroIe dos
naleriais uliIizados o Ieo, o querosene e o giz. AIn disso, o lesle no
conseguia deleclar pequenas lrincas e defeilos sulsuperficiais.
tquidos pcnctrantcs
lntroduo
19
) 7 )
Tesles nais precisos e confiveis s apareceran por voIla de 193O, quando
o lesle do Ieo e giz foi sulsliludo peIo de parlcuIas nagnlicas.
Sonenle en 1942, nos Lslados Unidos, Rolerlo C. Svilzer, aperfeioando
o lesle do Ieo e giz, desenvoIveu a lcnica de !quIdns pcnctrantcs,
peIa necessidade que a indslria aeronulica anericana linha de leslar as peas
dos avies, que so al hoje falricadas con Iigas de nelais no ferrosos,
cono aIunnio e lilnio, e que, conseqenlenenle, no poden ser ensaiados
por parlcuIas nagnlicas.
Agora que voc j esl por denlro da hislria desle inporlanle ensaio, vanos
conhecer a sua lcnica.
Dcscrio do cnsaio
Hoje en dia, o ensaio por Iquidos pene-
lranles, aIn de ser apIicado en peas de nelais
no ferrosos, lanln uliIizado para oulros
lipos de naleriais sIidos, cono nelais ferrosos,
cernicas vilrificadas, vidros, pIslicos e ou-
lros que no sejan porosos. Sua finaIidade
deleclar desconlinuidades alerlas na superf-
cie das peas, cono lrincas, poros, dolras, que
no sejan visveis a oIho nu.
ensaio consisle en apIicar un Iquido penelranle solre a superfcie a ser
ensaiada. Aps renover o excesso da superfcie, faz-se sair da desconlinuidade
o Iquido penelranle relido, uliIizando-se para isso un reveIador.
A inagen da desconlinuidade, ou seja, o Iquido penelranle conlraslando
con o reveIador, fica enlo visveI.
Vanos agora conhecer as elapas desle ensaio:
a) Prcparan c !Impcza da supcrfcIc
A Iinpeza da superfcie a ser ensaiada fundanenlaI para a reveIao
precisa e confiveI das desconlinuidades porvenlura exislenles na superfcie
de ensaio.
oljelivo da Iinpeza renover linla, canadas proleloras, xidos, areia,
graxa, Ieo, poeira ou quaIquer resduo que inpea o penelranle de enlrar
na desconlinuidade.
Nossa auIa
19
) 7 )
Iara renover esses resduos sen conlaninar a superfcie de ensaio uliIizan-
se soIvenles, desengraxanles ou oulros neios apropriados. A TaleIa 1 apresenla
aIguns conlaninanles, descreve seus efeilos e indica possveis soIues para
Iinpeza e correo da superfcie de exane.
TABELA 1 - CONTAMINANTE5 E 5UA REMOO
CONTAMINANTE OU
CONDIO 5UPERFICIAL
1) Ieo, graxa
2) Carlonos, verniz, lerra
3) Ierrugen, xido
4) Iinlura
5) gua
6) cidos ou IcaIis
7) Rugosidade superficiaI
8) Lncolrinenlo da
desconlinuidade devido a
una operao de confor-
nao ou jaleanenlo
A grande naioria dos
Iulrificanles apresenlan
fIuorescncia sol a Iuz negra.
Lsla fIuorescncia poder
provocar nascaranenlo ou
indicaes faIsas. Ien disso,
eIes prejudican a ao do
Iquido penelranle.
Inpeden a enlrada do
Iquido penelranle ou
alsorven o nesno, ocasio-
nando fIuorescncia ou
coIorao de fundo. Inpeden
a ao uneclanle. Irovocan
una "ponle" enlre as indica-
es.
Mesno efeilo de 2
Inpede a enlrada do Iquido
penelranle ou a ao
uneclanle. Irovoca una
"ponle" enlre as indicaes.
Inpede a enlrada do Iquido
penelranle ou a ao
uneclanle.
Inpede a enlrada do Iquido
penelranle ou a ao
uneclanle.
DificuIla a Iinpeza, prepara-
o superficiaI e a renoo
do excesso de Iquido
penelranle.
Iode inpedir a enlrada do
Iquido penelranle.
Vapor desengraxanle,
Iinpeza aIcaIina a quenle,
soIvenle ou renovedor.
SoIvenle ou soIuo aIcaIina,
escovanenlo, vapor,
jaleanenlo.
SoIuo aIcaIina ou cida
Lscova nanuaI ou rolaliva
Vapor
}aleanenlo
SoIvenle renovedor de linla
Renovedor aIcaIino
}aleanenlo
Queina
Ar seco
Aquecinenlo
Lslufa
Lavagen con gua
correnle
NeulraIizadores
IoIinenlo
Usinagen
Alaque qunico
Usinagen
EFEITO 5OLUO
19
) 7 )
b) Ap!Ican dn !quIdn pcnctrantc
Consisle en apIicar, por neio de pinceI, inerso,
pisloIa ou spray, un Iquido, geraInenle de cor ver-
neIha ou fIuorescenle, capaz de penelrar nas
desconlinuidades depois de un delerninado lenpo
en conlalo con a superfcie de ensaio.
A TaleIa 2 pode ser uliIizada cono referncia para eslaleIecer os lenpos de
penelrao de diversos naleriais, con seus respeclivos processos de falricao.
c) Rcmnn dn cxccssn dc pcnctrantc
Decorrido o lenpo nnino de penelrao, deve-se renover o excesso de
penelranle, de nodo que a superfcie de ensaio fique lolaInenle isenla do
Iquido - esle deve ficar relido sonenle nas desconlinuidades. Lsla elapa do
ensaio pode ser feila con un pano ou papeI seco ou unedecido con soIvenle:
en oulros casos, Iava-se a pea con gua, secando-a posleriornenle, ou
apIica-se agenle ps-enuIsificveI, fazendo-se depois a Iavagen con gua.
Una operao de Iinpeza deficienle pode nascarar os resuIlados, reveIan-
do al desconlinuidades inexislenles.
TABELA 2 - TEMPO5 DE PENETRAO MNIMO5 EM MINUTO5
(para lenperaluras enlre 16 e 25C)
MATERIAL
AIunnio
Magnsio
Ao
Lalo e
Bronze
IIslico
Vidro
Tilnio e
Ligas
PROCE55O DE
FABRICAO
TIPO DE
DE5CONTINUIDADE
LAVVEL
A GUA
PO5-
EMUL5IFICVEL
REMOVVEL
A 5OLVENTE
Trinca a frio
Iorosidade -
Cola Iria
Dolra
Iorosidade
Trinca
Iorosidade -
Cola Iria
Dolra
Iorosidade
Trinca
Iorosidade -
Cola Iria
Dolra
Iorosidade
Trinca
Iorosidade -
Cola Iria
Dolra
Iorosidade
Trinca
Trinca
Trinca
Iundido
Iorjado
SoIda
QuaIquer
Iundido
Iorjado
SoIda
QuaIquer
Iundido
Iorjado
SoIda
QuaIquer
Iundido
Iorjado
Brazado
QuaIquer
QuaIquer
QuaIquer
QuaIquer
5 a 15
NR*
3O
3O
15
NR
3O
3O
3O
NR
6O
3O
1O
NR
15
3O
5 a 3O
5 a 3O
NR
5
1O
5
1O
5
1O
1O
1O
1O
1O
2O
2O
5
1O
1O
1O
5
5
2O a 3O
3
7
3
5
3
7
5
5
5
7
7
7
3
7
3
3
5
5
15
* NR= no recomendado
19
) 7 )
d) Rcvc!an
Iara reveIar as desconlinuidades, apIica-se o
reveIador, que nada nais do que un laIco lranco.
Lsse laIco pode ser apIicado a seco ou nislurado en
aIgun Iquido.
reveIador alua cono se fosse un nala-lorro,
sugando o penelranle das desconlinuidades e reve-
Iando-as.
Da nesna forna que na elapa de penelrao, aqui lanln deve-se prever
un lenpo para a reveIao, en funo do lipo da pea, do lipo de defeilo a ser
deleclado e da lenperalura anlienle. CeraInenle faz-se una inspeo Iogo no
incio da secagen do reveIador e oulra quando a pea esl lolaInenle seca.
c) Inspcn
No caso dos Iquidos penelranles visveis, a inspeo feila sol Iuz lranca
naluraI ou arlificiaI. reveIador, apIicado a superfcie de ensaio, proporciona
un fundo lranco que conlrasla con a indicao da desconlinuidade,
que geraInenle verneIha e lriIhanle.
Iara os Iquidos penelranles f!unrcsccntcs, as indicaes se lornan visveis
en anlienles escuros, sol a presena de !uz ncgra, e se apresenlan nuna cor
anareIo esverdeado, conlra un fundo de conlrasle enlre o vioIela e o azuI.
f) LImpcza
Aps a inspeo da pea e a eIalorao do reIalrio
de ensaio, eIa deve ser devidanenle Iinpa, renovendo-
se lolaInenle os resduos do ensaio, esses resduos
poden prejudicar una elapa poslerior no processo
de falricao do produlo ou al o seu prprio uso,
caso esleja acalado.
Aprcnda maIs csta
A Iuz negra, popuIarizada en discolecas, loales e casas de espelcuIos,
len conprinenlo de onda nenor do que o nenor conprinenlo de onda
da Iuz visveI.
19
) 7 )
A Iuz negra len a propriedade de causar o fenneno da f!unrcscncIa en
cerlas sulslncias. Sua radiao no visveI. L produzida por un arco eIlrico
que passa peIo vapor de nercrio.
Lnlre os eIelrodos forna-se un arco eIlrico que passa peIo vapor
de nercrio, resuIlando na Iuz negra.
IIuorescncia a capacidade que cerlas sulslncias ln de alsorver
radiaes no visveis (Iuz no visveI) de una delerninada fonle e converl-Ia
en radiaes visveis (Iuz visveI).
Vantagcns c Iimitacs
Agora que voc j sale onde pode apIicar o nlodo de inspeo por Iquidos
penelranles e j conhece as elapas de execuo desle ensaio, vanos esludar suas
vanlagens e Iinilaes.
Vantagcns
Iodenos dizer que a principaI vanlagen desle nlodo sua sinpIicidade,
pois fciI inlerprelar seus resuIlados.
lreinanenlo sinpIes e requer pouco lenpo do operador.
No h Iinilaes quanlo ao lananho, forna das peas a seren ensaiadas,
nen quanlo ao lipo de naleriaI.
ensaio pode reveIar desconlinuidades exlrenanenle finas, da orden
de O,OO1 nn de Iargura, lolaInenle inperceplveis a oIho nu.
LImItacs
ensaio s delecla desconlinuidades alerlas e superficiais, j que o Iquido
len de penelrar na desconlinuidade. Ior esla razo, a desconlinuidade no
pode eslar preenchida con quaIquer naleriaI eslranho.
A superfcie do naleriaI a ser exaninada no pode ser porosa ou alsorvenle,
j que no conseguiranos renover lolaInenle o excesso de penelranle,
e isso iria nascarar os resuIlados.
ensaio pode se lornar inviveI en peas de geonelria conpIicada, que
necessilan de alsoIula Iinpeza aps o ensaio, cono o caso de peas para
a indslria aIinenlcia, farnaculica ou hospilaIar.
19
) 7 )
Um bom Iquido pcnctrantc
Iquido penelranle fornado peIa nislura de vrios Iquidos, e deve
apresenlar una srie de caraclerslicas, indispensveis ao lon resuIlado do
ensaio. Vejanos quais so essas caraclerslicas:
a) ler capacidade de penelrar en pequenas alerluras,
b) ser capaz de nanler-se en alerluras reIalivanenle grandes,
c) ser renovveI da superfcie onde esl apIicado,
d) ler capacidade de espaIhar-se en un fiIne fino solre a superfcie de ensaio,
c) apresenlar grande lriIho,
f) ser eslveI quando eslocado ou en uso,
g) ler laixo cuslo,
h) no deve perder a cor ou a fIuorescncia quando exposlo ao caIor, Iuz lranca
ou Iuz negra,
I) no deve reagir con o naleriaI en ensaio, e nen con a sua enlaIagen,
j) no pode ser infIanveI,
!) no deve ser lxico,
m) no deve evaporar ou secar rapidanenle,
n) en conlalo con o reveIador, deve sair en pouco lenpo da cavidade onde
liver penelrado.
Cono voc viu, ser un Iquido penelranle no lo sinpIes assin. L lon
saler que nenhuna dessas caraclerslicas, por si s, delernina a quaIidade do
Iquido penelranle: a quaIidade depende da conlinao deslas caraclerslicas.
Tipos dc Iquidos pcnctrantcs
s Iquidos penelranles so cIassificados quanlo a visiliIidade e quanlo
ao lipo de renoo de excesso.
Quanlo a visiliIidade poden ser:
F!unrcsccntcs (mtndn A)
Consliludos por sulslncias naluraInenle fIuorescenles, so alivados
e processados para apresenlaren aIla fIuorescncia quando excilados por
raios uIlravioIela (Iuz negra).
VIsvcIs cn!nrIdns (mtndn B)
Lsses penelranles so geraInenle de cor verneIha, para que as indicaes
produzan un lon conlrasle con o fundo lranco do reveIador.
Quanlo ao lipo de renoo do excesso, poden ser:
LavvcIs cm gua
s Iquidos penelranles desle lipo so eIalorados de laI naneira que
pernilen a renoo do excesso con gua, esla operao deve ser cuidadosa,
se for denorada ou se for enpregado jalo de gua, o Iquido pode ser
renovido do inlerior das desconlinuidades.
Ps-cmu!sIfIcvcIs
Nesle caso, os Iquidos penelranles so falricados de naneira a seren
insIuveis en gua. A renoo do excesso faciIilada peIa adio de un
cmu!sIfIcadnr, apIicado en separado. Lsle conlina-se con o excesso
de penelranle, fornando una nislura IavveI con gua.
Emulsificador
um composto
qumico complexo
que, uma vez
misturado ao lquido
penetrante base
de leo, faz com
que o penetrante
seja lavvel pela
gua. Ele utilizado
na fase de remoo
do excesso.
19
) 7 )
RcmnvvcIs pnr sn!vcntcs
Lsles lipos de Iquidos penelranles so falricados de forna a pernilir que
o excesso seja renovido con pano seco, papeI-loaIha ou quaIquer oulro
naleriaI alsorvenle que no soIle fiapo, al que resle una pequena quanli-
dade de Iquido na superfcie de ensaio, esla deve ser enlo renovida con
un soIvenle renovedor apropriado.
Quais dcIcs dcvcmos cscoIhcr!
Dianle de lanlos lipos de penelranles, cono saler quaI o nais adequado`
A vo aIgunas dicas:
Pcnctrantc f!unrcsccntc !avvc! cnm gua
Lsse nlodo lon para deleclar quase lodos os lipos de defeilos, nenos
arranhaduras ou defeilos rasos. Iode ser uliIizado en peas no unifornes
e que lenhan superfcie rugosa, confere loa visiliIidade. L un nlodo
sinpIes e econnico.
Pcnctrantc f!unrcsccntc ps-cmu!sIfIcvc!
L nais lriIhanle que os denais, len grande sensiliIidade para deleclar
defeilos nuilos pequenos e/ou nuilo alerlos e rasos. L un nlodo nuilo
produlivo, pois requer pouco lenpo de penelrao e faciInenle IavveI,
nas nais caro que os oulros.
Pcnctrantc vIsvc! (IavveI por soIvenle, en gua ou ps-enuIsificveI)
Lsles nlodos so prlicos e porlleis, dispensan o uso de Iuz negra,
nas ln nenos sensiliIidade para deleclar defeilos nuilo finos, a visuaIizao
das indicaes Iinilada.
As caraclerslicas dos penelranles sen dvida nos ajudaro a escoIher
o nlodo nais adequado para un delerninado ensaio, porn o falor nais
inporlanle a ser considerado so os requisilos de quaIidade que deven conslar
na especificao do produlo.
L con lase nesles requisilos que devenos escoIher o nlodo. No se
pode sinpIesnenle eslaleIecer que tndas as desconlinuidades deven ser
delecladas, pois poderanos escoIher un nlodo nais caro que o necess-
rio. Irecisanos eslar conscienles de que a pea deve eslar Iivre de defeilos
que inlerfiran na uliIizao do produlo, ocasionando desconlinuidades
reprovveis.
Con lase nesses aspeclos, un nlodo nais sinpIes e laralo pode ser
lanln eficienle para reaIizar o ensaio.
METODO
A
fIuorescenles
B
visveis coIoridos
REMOO DE PENETRANTE5
TIPO DE REMOO
gua
A1
B1
Is-
enuIsificveI
A2
B2
SoIvenle
A3
B3
A conlinao deslas cinco caraclerslicas gera seis opes diferenles para
sua uliIizao. Veja o quadro alaixo.
19
) 7 )
kcvcIao
reveIador aqueIe laIco que suga o penelranle das desconlinuidades para
reveI-Ias ao inspelor, aIn de cunprir esla funo, deve ser capaz de fornar
una indicao a parlir de un pequeno voIune de penelranle relido na
desconlinuidade, e ler capacidade de noslrar separadanenle duas ou nais
indicaes prxinas. Iara alender a lodas eslas caraclerslicas, len de possuir
aIgunas propriedades. Vanos conhec-Ias.
a) deve ser falricado con sulslncias alsorvenles, que favorecen a ao de
nala-lorro,
b) quando apIicado, deve colrir a superfcie de exane, pronovendo assin
o conlrasle,
c) precisa ler granuIao fina,
d) len de ser fciI de apIicar, resuIlando nuna canada fina e uniforne,
c) deve ser unedecido faciInenle peIo penelranle,
f) deve ser de fciI renoo, para a Iinpeza finaI,
g) deve aderir a superfcie,
h) no deve ser lxico, nen alacar a superfcie de exane.
Cono ocorre con os Iquidos penelranles, exislen lanln no nercado
vrios lipos de reveIadores, para diversos lipos de apIicao. crilrio de
escoIha deve ser siniIar ao do Iquido penelranle.
s reveIadores so cIassificados da seguinle naneira:
dc p sccn
So consliludos de una nislura fofa de sIica e laIco que deve ser nanlida
seca. So indicados para uso en sislenas eslacionrios ou aulonlicos.
Vn caindo en desuso devido a faIla de confialiIidade para deleclar
defeilos pequenos.
rcvc!adnr aqunsn
Nesle lipo de reveIador, o p nislurado con gua pode ser apIicado por
inerso, derrananenlo ou asperso (lorrifanenlo). Aps a apIicao, as peas
so secas con secador de caleIo, ou en fornos de secagen.
rcvc!adnr mIdn nn aqunsn
Nesle caso, o laIco esl nislurado con soIvenles-nafla, IcooI ou soIvenles
a lase de cIoro. LIes so apIicados con aerossoI ou pisloIa de ar conprinido,
en superfcies secas.
A funo principaI desse reveIador proporcionar un fundo de conlrasle
lranco para os penelranles visveis, resuIlando en aIla sensiliIidade.
19
) 7 )
rcvc!adnr cm pc!cu!a
L consliludo por una peIcuIa adesiva pIslica conlendo un reveIador que
lraz o Iquido penelranle para a superfcie.
A nedida que a peIcuIa seca, fornan-se as indicaes das desconlinuidades.
Lsle nlodo pernile que, aps o ensaio, possa deslacar-se a peIcuIa da super-
fcie e arquiv-Ia.
DIca
Hoje j exislen no nercado kils que fornecen o produlo de Iinpeza
(soIvenle), o Iquido penelranle e un reveIador. Lsles kils so de grande vaIia,
pois faciIilan nuilo a vida do inspelor. Mas devenos consuIlar as especificaes
de ensaio para poder escoIher o kil con os produlos nais adequados.
Marque con un X a resposla correla:
ExcrccIn 1
ensaio por Iquidos penelranles leve seu incio:
a) ( ) na falricao de cascos de navios,
b) ( ) nas ponles da frica,
c) ( ) nas lorres de aIla lenso anericana,
d) ( ) nas oficinas de nanuleno das eslradas de ferro, en vrias parles
do nundo.
ExcrccIn 2
Nunere de 1 a 5, a seqncia correla de execuo do ensaio por Iquidos
penelranles
a) ( ) renoo do excesso de Iquido penelranle,
b) ( ) preparao e Iinpeza da superfcie de ensaio,
c) ( ) reveIao,
d) ( ) apIicao do Iquido penelranle,
c) ( ) inspeo e Iinpeza da pea.
ExcrccIn 3
Iara que a inagen da desconlinuidade fique visveI, devenos conlraslar
con o Iquido penelranle un:
a) ( ) reveIador,
b) ( ) oulro Iquido penelranle nais forle,
c) ( ) gua con soda caslica,
d) ( ) Iquido incoIor.
ExcrccIn 4
AssinaIe con un C as proposies correlas, que exprinan vanlagens
en usar o ensaio por Iquidos penelranles:
a) ( ) o lreinanenlo sinpIes e requer pouco lenpo do operador,
b) ( ) o ensaio pode reveIar desconlinuidades da orden de al 1 nn,
c) ( ) s podenos ensaiar peas de delerninado lananho,
d) ( ) a inlerprelao dos resuIlados fciI de fazer.
lxcrccios
19
) 7 )
ExcrccIn 5
Lscreva alaixo qualro caraclerslicas que un lon Iquido penelranle no
pode deixar de ler.
a) .....................................................................
b) .....................................................................
c) .....................................................................
d) .....................................................................

Você também pode gostar