Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Exercicios Resolvidos Logica
Exercicios Resolvidos Logica
Exercciosresolvidosdocaptulo2
PorMatheusSilva
ProfessorDesidrioMurcho
UniversidadeFederaldeOuroPreto,DepartamentodeFilosofia
Lgica:UmCursoIntrodutrio,deW.H.NewtonSmith(Gradiva,1998)
Pgina36
1OperadoresVerofuncionais:
nem...nem,e,ento,anoserque,sempreque,porque.
OperadoresNoVerofuncionais
Respostacom3exemplos:
Icabodacreditaque.
Icabodachaque.
Icabodtemaesperanaque.
2Respostacomooperadormodaldepossibilidade
possvelqueIcabodtenhachegadotarde
P
P
V
F
3
a) Interpretao:
P
V
?
P:Icabodvaitrabalharmuito.
Q:Icabodvaipassardeano.
R:Icabodvaiintegraraequipederemodafaculdade.
Formalizao:(PQ)RouP(QR)
b) Interpretao:
P:Estareiemcasas4.
Q:Sechover.
R:Levareiosmorangos.
Formalizao:P(QR)ouQ(PR)
c) Interpretao:
P:Icabodcomprouuvas.
Q:Icabodcomproumas.
R:Icabodcomproularanjas.
Formalizao:P(QR)ou(PQ)R
d) Interpretao:
P:EsteoTweedledum.
Q:AqueleoTweedledee.
R:Eusouumholands.
Formalizao:P(QR)ou(PQ)R
Pgina52
1
a) PP
P
V
F
P
F
V
PP
V
V
b) P
P
V
F
P
V
F
c) PP
P
V
F
P
F
V
PP
F
V
d) (PQ)(QP)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Q
F
V
F
V
(PQ)
V
F
V
V
V
V
V
V
(QP)
V
F
V
V
e) (PQ)(QP)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
(PQ)
V
F
V
V
V
V
F
V
(QP)
V
V
F
V
f) (PQ)(P Q)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
(PQ)
V
F
V
V
V
V
V
V
(P Q)
V
F
V
V
g) P(P Q)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
V
V
F
F
V
F
V
V
(P Q)
V
F
F
F
h) (P (Q Q))((P Q) (P Q))
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Q
F
V
F
V
((P
V
V
F
F
V
V
F
F
Q Q))
V
V
V
V
V
V
V
V
((P Q)
V
F
F
F
V
V
F
F
(P Q))
F
V
F
F
2UmabicondicionalcomoABsverdadeiracasoAeBtenhamomesmovalor
deverdade,casocontrrio,abicondicionalfalsa.Istodemonstradoemsuatabela
deverdade:
A
V
V
F
F
B
V
F
V
F
AB
V
F
V
V
V
F
F
V
BA
V
V
F
V
a) PP
P
V
F
P
F
V
PP
F
F
b) (PQ)(P Q)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
(PQ)
V
F
V
V
V
V
V
V
(P Q)
V
F
V
V
c) (PQ)(QP)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
(PQ)
V
F
V
V
V
F
F
V
(P Q)
V
F
F
F
V
V
V
V
(QP)
V
V
F
V
d) (P Q)(Q P)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
(Q P)
V
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
(P Q)
V
V
F
F
F
F
F
F
V
F
V
V
V
V
V
V
R
V
F
V
F
V
F
V
F
Tabeladeverdadedooperadorquaternrio:(P Q)(R S)
P
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
Q
V
V
V
V
F
F
F
F
V
V
V
R
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
S
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
(P Q)
V
V
V
V
F
F
F
F
F
F
F
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
V
(R S)
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
F
F
F
F
F
V
F
F
F
F
F
V
V
F
F
F
V
F
V
F
F
F
F
F
F
V
V
V
V
V
F
V
V
V
F
Q
V
F
V
F
(PQ)
V
F
V
V
Q
F
V
F
V
P
V
V
F
F
Noumsequentetautolgico.
b) PQ QP
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Q
F
V
F
V
PQ
F
V
V
V
QP
F
V
V
V
umsequentetautolgico.
c) PQ (PQ)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Q
F
V
F
V
Noumsequentetautolgico.
(PQ)
V
F
V
V
PQ
F
V
V
V
(PQ)
F
V
F
F
d) P PQ
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
V
V
F
F
(PQ)
V
F
V
V
Noumsequentetautolgico.
e) P QP
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
V
V
F
F
QP
V
V
F
V
QP
V
V
F
V
P Q
V
V
V
F
umsequentetautolgico.
f) PQ QP
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
PQ
V
F
V
V
Noumsequentetautolgico.
g) P Q P Q
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Osequentetautolgico.
h) P Q P Q
P Q
V
F
F
F
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P Q
V
V
V
F
P Q
V
F
F
F
Osequentenotautolgico.
i) P Q,P Q
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P Q
V
V
V
F
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Osequentenotautolgico.
j) PQ,Q P
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Q
F
V
F
F
PQ
F
V
V
V
Q
V
F
V
F
P
V
V
F
F
PS
V
F
V
F
V
V
V
V
Osequentenotautolgico.
k) (P Q)S PS
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
Osequentetautolgico.
S
V
F
V
F
V
F
V
F
P Q
V
V
V
V
V
V
F
F
(P Q)S
V
F
V
F
V
F
V
V
l) S(P Q) SP
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
S
V
F
V
F
V
F
V
F
P Q
V
V
V
V
V
V
F
F
S(P Q)
V
V
V
V
V
V
F
V
SP
V
V
V
V
F
V
F
V
Osequentenotautolgico.
m) P Q (P Q)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Q
F
V
F
F
P Q
F
F
F
F
P Q
V
V
V
F
(P Q)
V
V
V
V
Osequentetautolgico.
n) P Q (P Q)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Osequentetautolgico.
Q
F
V
F
F
P Q
F
V
V
V
P Q
V
F
F
F
(P Q)
V
F
F
F
o) (PQ) (PQ) P
P
Q
Q
V
V
F
V
F
V
F
V
F
F
F
F
Osequentetautolgico.
PQ
V
F
V
V
(PQ)
F
V
V
V
(PQ) (PQ)
F
F
V
V
P
F
F
V
V
5
a) Interpretao:
P:IcabodumestudantedoBaillolCollege.
Q:Icabodumapessoamodesta.
Formalizao:(P Q) P Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Q
F
V
F
F
P Q
V
F
F
F
Osequentetautolgico.
b) Interpretao:
P:IcabodumestudantedoBaillolCollege.
Q:Icabodmodesto.
Formalizao:P P Q
InspetordeCircunstncias:
(P Q)
F
V
V
V
P Q
F
V
V
V
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
V
V
F
F
P Q
V
V
V
F
Osequentetautolgico.
c) Interpretao:
P:IcabodumestudantedoBaillolCollege.
Q:Icabodmodesto.
Formalizao:P Q,Q P
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P Q
V
V
V
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Osequentenotautolgico.
Osequentetornasetautolgicosedeixarmosdeinterpretaradisjunodaprimeira
premissa como inclusiva e passarmos a interpretla como exclusiva. A disjuno
exclusiva pode ser expressa negando uma conjuno, pois as seguintes proposies
soequivalentes:
OuIcabodumestudantedoBalliolCollegeoumodesto.(Interpretadacomo
disjunoexclusiva)
NoverdadequeIcabodsejaumestudantedoBalliolCollegeesejamodesto.
Assim,aformalizaoemqueosequentetornasetautolgicoaseguinte:
(PQ),QP
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
PQ
V
F
F
F
(PQ)
F
V
V
V
Q
V
F
V
F
PQ
V
F
V
V
PQ
V
V
V
F
P
F
F
V
V
Q
V
F
V
F
P
V
V
d) Interpretao:
P:Reaganassassinado.
Q:Serumcaos.
Formalizao:PQ,PQ Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Osequentetautolgico.
e) Interpretao:
P:OapresentadordaRuaSsamopresidentedosEstadosUnidos.
Q:Hperigodeguerra.
Formalizao:P Q,Q P
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
Q
V
F
Q
F
V
P Q
V
V
Q
V
F
F
F
V
F
F
F
F
F
V
F
F
F
Osequentetautolgico.
f) Interpretao:
P:Icabodfazdieta.
Q:Icabodemagrecer.
Formalizao:PQ,P Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
PQ
V
F
V
V
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Osequentetautolgico.
g) Interpretao:
P:Temosproblemas.
Q:Reaganganha.
R:Carterganha.
Formalizao:QP,RP P
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
V
V
Q
V
V
F
F
R
V
F
V
F
QP
V
V
V
V
RP
V
V
V
V
P
V
V
V
V
F
F
F
F
V
V
F
F
V
F
V
F
F
F
V
V
F
V
F
V
F
F
F
F
Osequentenotautolgico.
h) Interpretao:
P:Hliberdadenospasescomunistas.
Q:DeviavisitaraChina.
Formalizao:P Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Q
F
V
F
F
(P Q)R
F
V
R
V
F
Osequentenotautolgico.
i) Interpretao:
P:Deussumamentebom.
Q:Deustodopoderoso.
R:OMalexiste.
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
Q
V
V
R
V
F
P
F
F
Q
F
F
R
F
V
P Q
V
V
P Q
F
F
V
V
F
F
F
F
F
F
V
V
F
F
V
F
V
F
V
F
F
F
V
V
V
V
V
V
F
F
V
V
F
V
F
V
F
V
F
F
F
F
F
F
V
V
V
V
V
V
V
F
V
F
V
F
Osequentetautolgico.
j) Interpretao:
P:ODiabotemgraasredentoras.
Q:ODiabocompletamentemal.
Formalizao:PQ QP
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
PQ
V
V
V
F
QP
F
V
V
V
Osequentenotautolgico.
Pgina60
1
a) PP
P
V
F
P
F
V
PP
F
V
Frmulacontingente.
b) (P Q)(Q P)
P
(P Q)
(Q P)
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
V
F
V
F
V
F
F
F
V
V
V
V
(PQ)
V
F
V
V
V
F
F
V
V
F
F
F
Tautologia.
c) (PQ)(QP)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
(QP)
V
V
F
V
Frmulacontingente.
d) (PQ)(P Q)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Q
F
V
F
V
(P Q)
F
V
F
F
(PQ)
V
F
V
V
V
V
V
V
(P Q)
V
F
V
V
Tautologia.
e) (Q Q) (P P)
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
F
V
V
Q
F
V
F
V
(P P)
V
V
V
V
Inconsistncia.
f) (P(QR))((PQ)(PR))
(Q Q)
V
V
V
V
F
F
F
F
(P P)
F
F
F
F
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
QR
V
F
V
V
V
F
V
V
(P(QR))
V
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
((PQ)
V
V
F
F
V
V
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
(PR))
V
F
V
F
V
V
V
V
Tautologia.
g) (PQ)((P R)Q)
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
(PQ)
V
V
F
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
F
V
((P R)
V
V
V
V
V
F
V
F
V
V
F
F
V
V
F
V
Q)
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
V
F
V
V
V
V
(Q R))
V
V
V
F
V
V
V
F
Frmulacontingente.
h) (PQ)(P(Q R))
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
Tautologia.
i) (P (PQ)) (PQ)
(PQ)
V
V
F
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
(P
V
V
V
V
F
F
F
F
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
Q
F
V
F
V
(P
V
V
F
F
V
F
F
F
(PQ))
V
F
V
V
F
F
F
F
(PQ)
F
V
V
V
Inconsistncia.
2
a) {Q,P,(QR)}
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
QR
V
F
V
V
V
F
V
V
Q
F
F
V
V
F
F
V
V
P
V
V
V
V
F
F
F
F
(QR)
F
V
F
F
F
V
F
F
Sequentetautolgicoformadocomanegaodafrmula(QR)comoconcluso
easfrmulasrestantescomopremissas:
Q,P (QR)
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
Q
F
F
V
V
F
F
V
V
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q R
V
V
QQ
V
V
PR
V
F
(QR)
V
F
V
V
V
F
V
V
b) {QQ,PR,P,(Q R)}
P
V
V
Q
V
V
R
V
F
P
V
V
(Q R)
F
F
V
V
F
F
F
F
F
F
V
V
F
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
F
V
F
F
F
V
Sequentetautolgicoformadocomanegaodafrmula(Q R)comoconclusoe
asfrmulasrestantescomopremissas.
QQ,PR,P (Q R)
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
QQ
V
V
V
V
V
V
V
V
PR
V
F
V
F
V
V
V
V
P
V
V
V
V
F
F
F
F
(Q R)
V
V
V
F
V
V
V
F
c) {PQ,Q,P}
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
PQ
V
F
V
V
P
F
F
V
V
Asfrmulasnosoinconsistentes.
d) {P,QR,(PR)}
P
V
V
V
V
F
Q
V
V
F
F
V
R
V
F
V
F
V
PR
V
F
V
F
V
P
V
V
V
V
F
QR
V
F
V
V
V
(PR)
F
V
F
V
F
F
F
F
V
F
F
F
V
F
V
V
V
F
F
F
F
V
V
F
F
F
Asfrmulasnosoinconsistentes.
3a)Interpretao:
P:Orealismodeixalugaraosmilagres.
Q:Emcircunstnciasmeteorolgicasnormais.
R:aLuftwaffeseriaasenhoraindisputadadoscus.
S:asforasbritnicasteriamsidodestrudas.
Formalizao:P,QR,RS PS
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
F
F
F
F
Q
V
V
V
V
F
F
F
F
V
V
V
V
F
F
F
F
R
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
Osequentenotautolgico.
b) Interpretao:
S
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
P
F
F
F
F
F
F
F
F
V
V
V
V
V
V
V
V
QR
V
V
F
F
V
V
V
V
V
V
F
F
V
V
V
V
RS
V
F
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
PS
V
V
V
V
V
V
V
V
V
F
V
F
V
F
V
F
P:Existemudana.
Q:Existetempo.
R:Existemobjetosquepossammudar.
Formalizao:
PQ,RP R Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
V
V
F
F
F
F
Q
V
V
F
F
V
V
F
F
R
V
F
V
F
V
F
V
F
P
F
F
F
F
V
V
V
V
Q
F
F
V
V
F
F
V
V
R
F
V
F
V
F
V
F
V
PQ
V
V
V
V
F
F
V
V
RP
V
F
F
F
V
V
V
V
R Q
V
F
V
V
V
F
V
V
Osequentetautolgico.
c) Interpretao:
P:Algicademasiadoaborrecida.
Q:Algicademasiadodifcil.
R:Algicapertencematemtica.
S:Algicapertencefilosofia.
Formalizao:R S,RQ,SP P Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
V
Q
V
V
V
R
V
V
F
S
V
F
V
R S
V
V
V
RQ
V
V
V
SP
V
V
V
P Q
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
F
F
F
F
V
F
F
F
F
V
V
V
V
F
F
F
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
F
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
F
V
F
F
V
V
V
V
V
V
F
F
V
V
V
V
V
V
V
F
V
F
V
F
V
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
Osequentetautolgico.
d) Interpretao:
P:Avacaexiste.
Q:Eupossoveravaca.
R:Oscamposeaterraexistem.
S:Eupossoexistir.
Formalizao:QP,PR,RS,SQ S
InspetordeCircunstncias:
P Q R
QP
PR
RS
SQ
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
F
F
F
F
F
F
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
V
V
V
V
F
F
F
F
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
V
V
V
F
F
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
V
V
F
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
F
V
F
V
V
V
V
V
F
V
V
V
V
F
F
F
F
V
V
V
V
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
S
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
F
F
F
F
F
F
V F
F V
F F
V
V
V
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
F
V
V
F
V
Osequentenotautolgico.
e) Interpretao:
P: H alguma maneira emprica de distinguir entre o repouso e o movimento
absolutos.
Q:Oespaoabsolutoexiste.
R:Apenasoespaorelativoexiste.
S:Humadiferenaentreorepousoabsolutoeoespaoabsoluto.
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
F
F
F
F
Q
V
V
V
V
F
F
F
F
V
V
V
V
F
F
F
F
R
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
S
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
P
F
F
F
F
F
F
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
R
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
F
F
V
V
S
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
F
V
P
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
F
F
F
F
F
F
(Q R)
F
F
F
F
V
V
V
V
F
F
F
F
F
F
F
F
V
F
V
F
V
V
V
V
V
F
V
F
V
F
V
F
Osequentenotautolgico.
(P P)
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
F
(QS)
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
F
V
V
V
F
V
V
V
V
V
V
V
V
(PS) (QP)
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
V
F
F
V
F
F
V
F
F
V
F
F
F
V
F
V
F
F
F
V
F
V
F
F
F
V
V
V
V
V
F
V
V
V
V
V
b) SeaceitarmosqueBresultavalidamentedeAequeCresultavalidamentedeB,
daqui seguese que no h nenhum raciocnio em que C no resulte
validamentedeA,masresultevalidamentedeB,poisBresultavalidamentede
A.
c) Qualquersequentecomumapremissacontraditrianuncapodertertodasas
premissas verdadeiras e a conluso falsa. Logo, um sequente tautolgico.
Exp:
Argumento:Avidafazsentidoeavidanofazsentido.
Logo,Heideggerumgrandefilsofo.
Interpretao:
P:Avidafazsentido.
Q:Heideggerumgrandefilsofo.
Formalizao:P P Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
F
V
F
V
P P
F
F
F
F
Q
V
F
V
F
d) Segundoadefinio,tautolgicoqualquersequenteemquesejaimpossvel
teraspremissasverdadeiraseaconclusofalsa.Ora,comoaconclusonunca
pode ser falsa ( uma tautologia) o sequente nunca pode ter premissas
verdadeiraseaconclusofalsa.Logo,osequentetautolgico.Exp:
Argumento:Aartefontedeconhecimento.
Logo,Deusexisteounoexiste.
Interpretao:
P:Aartefontedeconhecimento.
Q:Deusexiste.
Formalizao:P Q Q
InspetordeCircunstncias:
P
V
V
F
F
Q
V
F
V
F
P
V
V
F
F
Q Q
V
V
V
V
5
Como demonstrar se uma frmula inconsistente sem construir uma tabela de
verdadecompleta
Suponha que queremos determinar se a frmula (P (P Q)) (P Q) uma
inconsistncia letra i) do excerccio 1 . Admitamos hipoteticamente que ela no
uma inconsistncia. Deste modo h pelo menos uma linha de sua tabela de verdade
que tem um V sob o conectivo principal, a conjuno ( . Isto quer dizer que cada
subfrmula da conjuno deve ter o valor V nessa mesma linha. Para que a
primeirasubfrmulaP (PQ)sejaV,PtemdeserVeQtemdeserV.Maspara
que a segunda subfrmula (P Q) seja V, Q no pode ser F, uma vez que j
determinamosPcomoV.Nestecaso,paraque(PQ)sejaV,QdeveserV.Mas
comoP (PQ)V,QtemdeserV.Chegamosassimaumacontradio:Qao
mesmotempoVeF.Destemodo,podemosconcluirquenopodeexistirestalinhana
qualafrmula(P (PQ)) (PQ)sejaV.Portantoestafrmulaspodeser
umainconsistncia.Podemosdemonstraresteraciocniodaseguinteforma:
(P
(P
Q))
(P
Q)
Aplicaodessatcnicaletrae)doexcerccio1:
(QQ)(PP)
(Q
Q)
(P
P)
Q,
V
V
F
Tcnicaparadeterminarseumsequentetautolgicosemconstruiruminspetorde
circunstnciascompleto
Suponha que queremos determinar se o sequente P Q, P Q tautolgico.
Vamos admitir como hiptese que ele no seja tautolgico. Neste caso deve haver
umalinhaemseuinspetordecircunstnciasemquePQePtenhamovalorde
verdadeVeaconclusoQtenhaovalordeverdadeF.Seambasaspremissasdevem
terovalordeverdadeV,PdeveserV.ComoPtemovalorV,paraquePQsejaV
Q tambm deve ser V. Mas se Q V, a concluso Q no pode ser falsa. Logo, o
sequente tautolgico, pois no pode existir uma linha em seu inspetor de
circunstncias na qual as premissasP Q eP tenham o valor deverdade Ve a
concluso Q tenha o valor de verdade F. Podemos demonstrar este raciocnio da
seguinteforma:
Aplicaodessatcnicaletrab)doexcerccio3:
PQ,RP R Q