Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
J\Ì ,, rJo "o Ldo. eo.upro<.or,odcu-.,orerip..\n" Â difere$a enÌÈ 6 atitudes dos dois üqur.os em lelaçáô &
I\.pg,", a.,.,-,t,.. a",
".r d.
cL.aJ. r,J,,{ I .}J viE , úáo eiüpliIìadd m Csâ da CaseÌâ de \Yrìehr e !â VìÌa Sa
não eÍâvr È eferindo spccìÊcam€nc à Vila Savoye dc r.e Corbu- voyc dè CoÌbusid dsracâ de nodo nüto cÌâo un dos diÌchõ
sje! màs à cda 'toloniâ1" am{icmâ. \Ì/.ighr qudia cuhiru. â ideià pcryétuos dâ ârquhdun: â ârquieúâ deve $ algo quc os seEs
de umr arquit€ru rn*icrna Ìrâigada no solô âne.i.ano e não hunanos impóch ao mundo ou dd€ r€spÕnder ao que ô hundo
imposh pels porêncús colotriâis- Ea umâ úrnaçáo d€ ildcpen ôleÈce? É clârô que náo s€ rntâ de um dilena que enja unÈ (pos
déncia e identidrde. M€mô 6sih, é rnrâdor av€nr 'â hipóese de A úquitruÈ Ìeh
ra deffnirivâ. sido pmd!?ida de âórdo con õ
que \úright hnbém stava, pdâlelâncnre, {dÌodo ud golpe no duâs âritudes, faro gue discuri no câpiiúìo sobre
"Ten!ìes and CoÈ
seu plincipâL rivâl na dispura do tirulo de "mâior arquido dô século b€€i tTenplos e .hàìésl em A,a4sihs Ar.hiÈctut. Ayita Satoye
)C<" lf, Coúusier, cujâ Vila Sayoi€, conrariando â foÍe Élação rcm uma lâ,€úâ, mas ela 6rá longe de ser m elcnento ceniÌãt e
da Câsã da Cascara úm â ÌopognÊâ, * crgle do úão. dtiva, sobrc dômiRnr, erysadr numa rochâ natunl, comô m Casa da Casa,
pihns a gue Le Coòuier deu o nÕme de "piLotis". 6. É, d conftposiçáo, ümpequena aixâ de iiôìos con boc de
Ì39
\ lNTt IDIFÍCIOS tLè oda a ar't. o a"ut 'a4?'""1dc
concreto e duto dc funaça em tuÍmr de tubo DifeÉnçi cônìo ssas Sofiâ lÍmbrl, o Ì']úeno! em Atenâs, ô Prtrteão €D Ronâ, às
en
sug*e-, snrbolizam ou podcn ser interprerLdrs como representa- ruins de Pompciâ... - o imp($iônrm Prctundrn.nk e lhe de
ia d- po o r. d" no., rçj. ô," o
" "mi.a" prr e . t F' "
. :b lho l l. ' é oq'r'i n '
muido. À âquiÌdun é fiÌÕsótì.ì. Faz prcporiçó.r sobE cono cn_ sáiede cademÒs pesoâis (verÌ.e Codrsie! 1987,2002) rinbon o
'r de o m Jô, - ,. J.'o . - ". \ \ere'. ?ropo'i oR enúrnô dâ Vía Savoyc scjr nÌenos drimárid, c menos scrPadô, e
stu ircndidÀmene indlàdâs en edificns, .ôno nâ naior Prn. dtr |, n, ' 1flr,1. . -., I *. .iei,'JF.im" (m ú" ct o r
arluìretuE útrdicionâ], eD qu. àr coiss são feits cóno senPE fo .stá cÌro que seu p'oj.ú fol nÌÍlrcncìado pcÌos encotrúls de Lc
an.Àvea, porén, os arquiÌetos tên consciénciâ das dinensõcs e CorbusieÍ.on Õs tenplos gEgos.slr inkryFhçio dclcs.
do potencial Êlosólìcos daquilo quc frrm, e apresennn sus propo_ No cad*no de rlse"hos que k Corbusie' usou en Átens hí
siçórs cômô úgunenros poÌiLiÒs ou sociais. EsMlos âcoÍtrnados, un dsenho da Ac.ópole que !ÌoÍra o Ìritcnôr (o tnÌPlo Pin.ì-
r:Ìva, a concebe. r ÍìlosoÊa omo algo quc se fu con paÌa'o; os pã1) eo ì'ofiÌcü (o porúo de e"r.rda) con o pequeno templo de
arqu;toos (qrr lomdos e- Fr.üÌdâde e âurcrtados PcÌo EÍâdo, Nikc Âpteros, que f posr .ÕnìÕ unâ fntineli na enúâdâ do Èu.
qúeÌ úo) a làam .on o espaço e a maúrir ,d (L€.into ssrrdô). Mnìhâ cópü do dcsdlhô de lf, Corbusier 6Iá
riÈ tìiânÌ. Llord \Yrìshr .i Càrâ dâ Casafr, o dcsúo dâ d_ .,.m .R-a-" u.loJ p u rgn.
'....me9u'oau((l(
íÌu'.rmò'....'e-inin r un: ..,.," -\'" o or',P" lôi: r geomeün resÌllÍ dôs edificios diante da úrcg,nridâde do ú
gem, spÌonndo s rcú6 e i cachô.irâ exisrdts. Pan L. (Ì,rbusier chedo cs.âryâdÕ e dâ lgeraçio árci!À â luminoú bRn.úd dos
tu Vilâ Sâvoir, 6hq ún hnscndí a trn, sún rcina deLa PaF dìplôs de nÌáÌmoE diantc dô céu e o jogo da luz do sò1
".1* --
onÍrt un lugÍ à púk. b6 agnnddrr dc unì nundo aci
eme sus mtr$a, $Õnétricât e
r., J" _,nco or". o ',n J.. dr ' "\ do. re up,i"'e
'
IdcntiÊcaçáo de lqar Em Uú' dthitttLre (\923, Taun i d Nà! Áthì@ture
"ne
llor uúr àrguireunl, Ì927), l.e Corbusier novmente ilusÍrtr o
Hoje, a Vih Str!ôye enconú s nun crnpô isÕÌâdo da paisagen lâremn num cipiÌulo intitulâdo "tuquitetun: Purâ criâçâo da
maior tÕr trn ânel de áryoes qúc onbâÌ sconde os ediÍÌ.iôs âd_ mere". SôbÊ â ôrddn dórica do te-pÌo, scteven:
jâcenres (,'). Qurndô foi coGtruida, a .an snúNâae nunì pndo "
'no depa,t,.,o,aatt.4Lt d.qL.turJì, ,2o"4
abeno no rlto de rma collnr dc bâixâ decliúdade, sendÕ visivel de m t6 ünpd je ío tun 6 z\íi.tèlot. e que . und lxtu .rì4ija
da nente." (p. 209)
Em 19 Ì I , ddoiio mos anes dc a ViÌa SÌvor ser consruidà, No mesmô crpitub. nrcLLìiu ouÍo d6edÌo dndo do cadcíÌo
Le CoftusìÚ fez uma vilgèú à TuÌguiâ, à GÉcia e à lÌáliâ E$a de dcscnlìos (que rcdesenhei en .:i). ELe nÌoÍn o PaiÌcnôn e a Ac.ó
vìagcn i;i. pân ele, o .gúiiâÌenre do G,r,l7i'za â viâgen de eÍu pÕle em silhu{a dirie de unÌâ vish dÀ6nt do nÍ Ess descnho
dos queos o'rlheiros ingleses Íi.osdos séculosX\tll e xrx l,?iâm ntu rgisúâ tâtrto una cena dcicrmnuda, m6, aner, rE Ìizàçáo dc
pela EurÒpâ ó!tinen€|. Os gÌânds edìficios que cÌc viu a Hagia umâ ideú. Cono sugcrc â cirâçáo sobÉ a rqúnetun dórica, a ideia
1.10
VILA SAVOYE
'-;+J
i"-/"
1-=sü..
aré o Éu póptô tdpLozjnho de Nike Aprcms, â ediculâ do jardi hí veis hieúquicos (5). A supce*nLm do tmplo e el*a do chao
neúô gue lÌ Corbusier posicionotr âo lâdo da enrada do Ìercdô $bE ma plarifoúa, â csiiÌóbâtâ| sse m o nirl dos s@rdot6. so'
U). No volune 1, 1910'Ì 929 , áe na Oa* Conphte, há rn âse bÈ a stilóbrtâ erguen'* s colunas qu sutcrm o aroblmento, t
Gcdeseohado em 4) que ilúÍâ â imâsem dâ csa !a ment de úgs que vencem os váos enft d @Ìuns. A pd€ spenor do entablà-
"ho
tf, Corbusiel A leg€ndr di2 "2" úlk ú enro,ré. dih, kihtu/e àe rnento é dividida peÌos rigljfos (que, segundo s peng, epcdd os
,tatrr" (? viì, é mdeâdâ de un cintuúo de iNofs mâdums'). Em- aÍeda6 da vigà{ bis ono se ap6enhv!ú nos ntigd tnpl6 de
boÉ â Vilâ Sâvor náo goze de un enrÕnìÕ tão maj6bso quantô o nãdein), formdÌdo painéis que @ntôn 6cuirur6 €n alb Flevo a
do Pareron, há úmâ ligãção clâÌâ ente o modo cono l€ Côrbsi€r mérops. As méopd do ldtenon rúaú a batilha enÍe os lápi6 e
inr€inoD rü prcjeto e sua úemóriâ do remplo gFgo no meio da os anrâms (h€ds conft diatud nciô hÒnús, neio arãlot, enre
pâisagen. A vila ficâ sobre urna rclina. É una fomr gconéúca a .iviliaçáo e a b bíic. Âo tdor dâ pâEde intm do larcnôn im'
púa encâikdâ numa n{uleza úiegdâr e ilunìinâdã pelo sol. Tem bn hâvià m fris €nralhado retnondo os soldados tomhados m
coLLrnr e esabelea m lugêr acima do nuodo". Não é únâ réPliü guem conrn os pe6a, no sduÌo v â.c. com Fus lápi6 e soÌ.laòs,
d' u _ rmplo g,ego mà .T.'.e,n eÍp cG.;n d. dejA Jjâ o'g.m o en6bllmenb ea o nivel dos heós. Na fachada do tcnplo e em sua
pode sr encontnda nos tcmplos giegos. O ediffcio identifìca náo prte sobr o enoblamen@, erylim{e os Êontó6.
de tás. Estes con
someiÌe un lúgü pm monr, md tmbén o ìugff do irtelecto riúm esultud,tos dct$. Repr6dam, potuto, o niveì nts
hmano, sepaLa<lo do mundo âo redôr e vendo'o de cima. ,lo tu hietrguú dos niveis do tmplo.
141
v INTE EDllictOr 4,r tr.lo o'aüìttta t"t " oqa'tetà"
142
VILA SÁVOYE
r43
vINTB EDIFÍCIos qse ïÒ.lo dtq"iíeto dere tonpreender
va pela Ágora na base <1a colina, s,bú una nmpa úé o Propileu Na \tla savoye (l), o edificio ros acol-he sob a sua sonbra
(porâÌ), drnvâ no Tendbs (recinto sâsiâdo) e lâdeâvâ o i'jâircnÕn rúÌ, slgtráô dc pú .Ìncio Ì,rto. hml)] nos lrya ao primeiÍo ândr
(o empÌo princifll) púa chegar a sua poú, no outrc lado (-?). A O tnjeto se rorna
^
p,ogresjvamote nâis lev€ à neúdâ qtre subi
i .,o..rodr\i"..\o\" en,boJ ro..lJ,rog' dio.r. -m.. môs, Ìdcândô r|arcdc dc vidrc, {é Jc'Jnç]Í o pátio do pin.úô
lhanre (1). Quen enúa pelo porráo pasa pela edicula do jadnreúo, anda! à esguerdâ- Quândo clìegmos à sâÌâ, esbos nô rcnìÕ dâ lu
poÍâdâ âo lâdo conìô o peqtrenô rcnìpìô d. NiÌrc .ros na Âíó À sohr O pátio é aberto pano céu. O újero conrnnìà até â coberu
pole. As itro,€s, com Fú
toncos senelharres a coluras, ocuprm ã, ondc, nôsoÌáio, podcnos nossubncterao sol.
ô lugar dô lÌôpiÌcu. O aninho condu, ao iìecinro sagÌado" da Essa fguéncià é conÌpâÌável àquelâ, já menciônãdâ (iâ úál
vih Savole o gnmado rcdeâdo peLo circulo de:inôrÈs. Depôis, . J" V"r un: BJ J. , ì C.- Koolh.,-..q eur,,e....
pssmÕsio hdo. dcbiixodo ìenplo' acawemsi para aLcan- c6as de cmpo do sécuÌo \1.IIÌ, Õndc ôs risitries eEn condúìdG
ça a pona no onro 1ado. do exrerior para um espaço sombFado e, depois, pân m ÌbieD::
Lc CôrbuticÍprcjeou 2Vìh Savoye pra demororo gue, por ilrnnÌâdo pelo sôI, |lrâ ú trnà hoà ihpressão do tugar on,ì. :
seu dDor à lu, tâmbén €Ìâ m hâbirânr dc PÕúllciâ. Descreveu
ourE ús de Pompeìa, ã Csr del Noce:
''D. hotu, 0 lit{ïd noÍa naí. dn tud. E
pè4 .k0 rstíbuLr 4rc Corcluáo: o papel dd ideis
e"ïia .nana' no Ária; q,nítu .oLu,^ neìo (q dro títìn'
"o
dtut ifth"?ú" pztã tìtua runo à Íonbra ãa klhad,, pnsd"da I rbn d c r, 9u. " . " ". 1A,,r, e L Jumo\ ne,oJ9 ..
ana snsaçao de foaz e àzndo e:tntnbo de uaodu pnnet .. d. , u" í . bu"fl io ,,m do. p" . ipJ..l o,"go-i..-
'
tu\ ào bào o!ôúo Lt1 Ò h/ilho .lo jãr.lin uìsía 4rnu!!
?.tìtn do Eenlnane chàÌâdo nìodeÌnismô loì I Èjeiçio do nodo èsÈÈ,-
lo, qre e:paka asak con un g6ta nqlo a ditlìbLi e d ã.t - .idô d. ç,êr a coisas. O negócio do nodenìismo en B:=
Lrt, zlztganàote ú cqw'{a 2d/d z.b,h., .n.n.l, eqnp dqujteturâ. O própiô Lc Côrbusic. dìs-.- :=
ideìas, reìnr€nrâr a
"n
gd"dì,tu." \1927 , p. 183) 'n," ,.. ì .b..?.rt.t t to.. d ?^.. 4httrl p p. , .-
Áìgo semelhante acontece m C6a do Poeta Trágiú (-r). Á ...,J dooqu-de,.hi"q. d..., . ".*, J. I ,d -.:
asâ nôs coidúz dâ tu |lr! una pssaeem e$rcira e sonbÉela. o L e.., \. ..on c.endo n n da.". ot,. d.,-qr,-u " r. .-
E*a leva ao Ário, gue recebe de cinâ â luz do .éu. À dÈlrftiÀ do moss dâ tnnçâ nr aPo.i:
ôuúo ldo dâ cda, aúa ìrÀcìnn, enbén iluninada pelo céu, visa t' - ,4 ! ot?n ? kn.4iu' , tÊ4- tuì r. , .- . --- :
âtnvë do PdistiLo (coluns, cilnìdrct. . ehrt sirt ideìú dè ,údo 4 è eldt í í|tnen inrè!ig:?- >
VILA SAVÕYE
tu nni,eít e ?6i".it .le e.'?tn. É dkr.ídt, ?oiaflt , àeno"t- Se,te q"è 8íá oútu ri,a l. tusdt, en zrso nsno dìfü È.E
trnr and i"ekúo ?te.itu . rô tìdo íà.ì6 a Jìtu dÌ k/ padìdo tuáa.ftio q . o a.he à.inkreM"t. "
fam"b tna ì,kaãa A ?tuito é, en cerïd nèdìdd, sm etuá A viÌa úm6én demonÍh a capâcìdade de geeçáo de idei6
tíÒ, d un lkdn a"dtirí.o. N,tu íoru táa .ande,- de Le corbusiei M6 el. náo pmjehva m vácuo. Não se selrâva
'melhdkte
szdd que parece ctara cona an .Àtdt e una fsald seo tiì.d, dianr de uma folhâ de papel ed bEì@ e petrâq "enho .le inv€n,
d. .o"tén 1tu4 qu"tìdal. in
ìdejú . o inpu\o á1i,-
84 de rd una idejâ oiiginãI". No stirito de dsâfio do modernisno, ele
í .ito. Nan, gdhie ìütituìçno púbbcí, a hÒt ã4 B.d8 asumiã idêió 6râbeÌecid6 e a ÉfterpchvÀ à$ yeres inventando
4tu, o! ptì tltìa' da boh projelo.foìln dtudado! t, un opú- combinaçós nôvd, àr voes vinndo as de pon€ ehcç:.
t.r à! Èht4 íatunae e"\bètt à! /osaa!, ftdìt6 e Md6. Seu "Cinco ponbs de una nova aquitetúe', publiado em
Un tuêïod4 Lte èn'ino d lnndl,ja b6tante nt Í ,tutíam.u 1926, iìuúã â qu6táo. Le Corbuier fez vários d6enhos pe de
h'na ?fitìca !ôigatd." noNE mr
que nova âÌqúieturâ pod€ria *r gendâ pelo uso de:
Ásih deÊrido, o mod*nismô eh um novimento de negi Ì. pilotis 2. ÒbeÍun pìana côn teÌo,jâidini 3. pìantalivEj4. À,
Éo e conrndìçáo. Rejciram, em favor da libüdâde, os onirhos chadâ ìivEj janelõ lÌoribnrais @ridâs. (Â Wa sâvoye,
5. cor$(ri
eÍahelecidos. E, coh ssâ Ìiberdãde, os arqúrcos se vnrn di r do dâ potrcos anos depois, Fguc e$es piincípios dc hodo mpÌo, em_
dsrrìo de gÊiar noB ideüs. boru n<m,uJ pLn'J \ ' .-r rr\rdJ , !.r .- prop.irn\n,c
{ \ iL \:vore ; m .rmooto Je..r rih, dioe. Nro r pr1,e @nsideHús "liv!os", on s.ja, compÌeilmeÚe dewincúladas dâ s
€m nada Õn uma "oa". No Ìivro,qd.ú,i,a (p. ii6), Le CoÁusicr trutÚa ) os deseúôs sáo senpÈ aprescnhdos @ho conÍadiÉes
Jo ieiÕ. nodo\oJe tur-,oL-. tr.,lòfl, 1 r,lc....o ju-ú
"O tttìtu re Ê dskcn p.ta .dta e !ery,"t4 cono td! dq ita
e de dseúos na página ÉguinÌe. O jeiro novo de f.zer âs cosd
a
f!rcìod, khtnz/a dìflciL üknà"t tkãd ào q?L,to wte e ,à: apFseihdo @do âlgo que rú os betrefi.ios .ecônomia, hjgiene
^ €
ná. ennntd dh tuq1tìlo 4,ê xerntne"k r ca"h@ .ona ü,a,. ìibúdâde d€ movidefuo eh v€z de .isãtúbridade, ineÊciéncü e
VINTE EDIFÍCIOS 4ae íodo drqeìteto àe"e.anpreenàet
,",.#; *i
lË -nrl
f'ti-LJ
ffim, "4- J