Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Introdução
2
CELEBRAÇÃO DO DOMINGO DE RAMOS
CELEBRAÇÃO DA ENTRADA DO SENHOR EM JERUSALÉM
Igreja halo memória ba Nai Jesus Cristo nia entrada iha
Jerusalém atu cumpri nia Mistério pascal to’o rohan. Memoria ne’e
sei halo ho forma tolu:
Procissão
Sarani sira halibur hamutuk iha igreja ka iha fatin nebé
preparado ona. Ida-idak kaer ramos iha liman. Nailulik no diácono,
hatais estola no casula mean, lao ba fatin preparado. Em vez de
casula, nailulik bele usa capa pluvial (sei hasai wainhira processão
remata).
Povo hananu antífona «Hossana ba David Oan», ou canto
apropriado seluk.
Sinal da cruz, saudação inicial no monição breve ho fórmula
iha missal.
Oração (liman taka/mãos juntas durante cita oração, fo bênção ba
ramos).
Hisik águabenta (la dehan buat ida).
Diácono, se ausente, nailulik, proclama evangelho tuir Ano
litúrgico.
Bele halo breve homilia.
Antes de procissão, nailulik, ou diácono, ou leigo ida dehan
liafuan nebé hakerek iha missal.
Procissão, povo hananu. Wainhira tama ba igreja, hahanu
3
canto nebé refere ba entrada do Senhor.
To’o iha altar, nailulik venera, se oportuno, incensa altar.
Depois hakat ba sede, hasai capa pluvial quando usa, tau casula no
omite rito inicial sira seluk, no se oportuno, Nai sadia ami, depois
reza oração coleta no continua missa hanesan baibain.
Entrada solene
Se labele halo procissão fora da igreja, celebração entrada do
Senhor halo iha igreja laran ho manera solene.
Povo, kaer ramos iha liman, halibur hamutuk iha odamatan
igreja nian ka iha igreja laran. Nailulik, ministro sira no
representante sarani ida lao ba fatin apto ida iha igreja laran, fora do
presbitério, maibe maioria sarani bele haré celebração ne’e.
Durante entrada solene, hananu antífona «hossana» ka canto
adequado seluk. Iha fatin apto ne’e mak sei halo sinal Cruz to’o le’e
Evangelho hanesan iha forma procissão. Iha ne’e la iha homilia.
Depois de evangelho, nailulik, hamutuk ho ministro sira no
sarani balu hakat ba presbitério, povo hananu canto nebé refere ba
entrada do Senhor.
To’o iha altar, nailulik venera. Depois hakat ba sede, omite
rito inicial sira seluk, no se oportuno, Nai sadia ami, depois reza
oração coleta no continua missa hanesan baibain.
4
Entrada simples
Wanhira labele halo entrada solene, halo entreda simples ida.
Wainhira nailulik lao ba altar, se canta antífona de entrada ho
nia salmo (cf. Jn 12,1.12-13; Sal 23,9-10), ka canto seluk nebé refere
ba entrada do Senhor. Nailulik to’o iha altar, venera no hakat ba
sede. Depois halo sinal cruz, saudação inicial no missa lao hanesan
baibain.
MISSA
SEXTA-FEIRA SANTA
Tuir tradição desde antigo, Igreja la celebra qualquer
sacramento iha Sexta-feira Santa, nem iha Sábado Santo, excepto
sacramento da Penitência no Unção dos enfermos.
Iha loron ne’e sei distribui sagrada comunhão só iha
celebração Paixão do Senhor. Ba sira nebé moras no labele participa
iha celebração ne’e, bele lori sagrada comunhão iha qualquer hora
iha loron ne’e.
Altar mamuk completamente: nem cruz, nem lilin, nem hena.
10
Celebração da Paixão do Senhor
Paixão do Senhor celebra depois de meiodia, besik tuku tolu
lorai, a não ser razão pastoral, bele hili horas ida mais tarde.
Celebração ida ne’e consta parte tolu: liturgia da Palabra,
adoração da Cruz no sagrada comunhão.
Nailulik no diácono hatais cor mean, lao ba altar iha silêncio
nia laran. To’o iha altar oin sei halo prostração (toba oin taka rabat
ba rai), se lae hakneak quando julga diak liu, no harohan iha silêncio
nia laran durante tempo balu. Hot-hotu hakneak ho ain rua.
Depois, nailulik ho ministro sira seluk lao ba sede, fila oin ba
povo, hamrik no loke liman hodi harohan.
Primeira parte: Liturgia da Palavra
Primeira forma
Diácono ka ministro idóneo ida, acompanhado ho ministro
sira seluk, lao ba sacristia, foti Cruz (coberto ho hena roxo) no lao
processionalmente ba igreja, acompanhado ho lilin rua (lakan).
To’o iha altar oin, iha centro presbitério, nailulik, fila oin ba
povo, simu cruz, loke uluk hena parte superior, eleva no hananu:
«Ne’e ai cruz santa [...]» Depois de povo hatan, hot-hotu hakneak no
adora iha silêncio nia laran, cruz nebé nailulik eleva (nailulik nebé
12
kaer cruz mantem hamrik).
Tuir mai, nailulik loke coberto cruz sorin kwana, hananu
hanesan ba dahuluk. Seguidamente nailulik hasai hena total no
hananu ba dala tolu.
Segunda forma
Nailulik, ou diácono, hamutuk ho ministro sira, ou ministro
idóneo ida, lao ba odamatan igreja nian no foti cruz descoberto;
ministro sira acompanha ho lilin (lakan) no lao processionalmente ba
igreja laran to’o presbitério. Ida nebé lori Cruz eleva no hananu,
primeiro besik odamatan igreja, segundo iha igreja nia klaran, no
terceiro iha presbitério nia oin. Depois de cada resposta, hot-hotu
hakneak no adora cruz iha silêncio nia laran.
14
Terceira parte: Sagrada comunhão
Nahe mantel ka hena mutin ida iha altar leten, coloca
corporal no Missal. Diácono ka celebrante ho velo humeral (hena
mutin iha kabas) foti Santíssimo Sacramento hosi fatin reserva ba
altar, ministro rua acompanha ho lilin (lakan). To’o iha altar, husik
lilin iha altar leten ka besik altar. Sarani sira continua hamrik iha
silêncio nia laran. Celebrante hakbesik ba altar no halo genuflexão.
Depois, celebrante taka liman no dehan ho lian mos: «Ho
laran metin, ita tomak hamulak [...]». Reza ami Aman.
Celebrante continua loke liman, reza embolismo: «Nai, hasai
ami hosi buat aat thotu, [...]».
Hotu tiha, celebrante reza iha secreto: «Nai Jesus Cristo, Ita
futar Isin, keta fo sasin mai hau, [...]».
Seguidamente celebrante halo genuflexão, foti partícula ida,
foti sa’e witoan, dehan ba povo ho lian mos: «Rahun diak ba sira
nebé Cristo bolu [...]. Comunga Cristo futar Isin.
Comunhão hotu tiha, diácono ou ministro idóneo lori píxide
ba fatin nebé prepara ona iha igreja laran, ka se circunstância la
permite, reserva Santíssimo iha tabernáculo.
Se iha Batismo
Bênção be batismal hotu tiha, se celebrante interroga
catecúmeno (adulto) no inan-aman, padrinhos batizando sira nian
(crianças) atu halo renúncia (hakribi satanas).
Se unção ho mina catecúmeno nian ba adulto sira seidauk
halo antes iha rito preparatório, então bele halo iha ne’e. (Nb.:
baibain rito preparatório celebra iha Sábado Santo dader to’o loraik
molok Vigília).
21
Depois, celebrante interroga adulto (catecúmeno) ka inan-
aman no padrinhos sira nia fiar (criança). Se batizando sira barak,
então bele halo renovação promessa batismal ba hot-hotu: ba adulto,
inan-aman, padrinho sira, no ba sarani sira hotu.
Depois de renovação promessa batismal, nailulik sarani sira
nebé atu simu Batismo.
Tuir mai, nailulik unge/kose mina crisma ba batizado kiik oan sira
(laos ba batizado adulto sira).
Ba adulto no kiik oan sira, sei hatais hena mutin ka chapéu.
Depois, nailulik ka diácono toma Círio pascal no sunu lilin
neófito sira nian.
Iha batismo ba kiik oan sira, sei omite/halakon rito Effatá.
Hotu tiha, nailulik no diácono fila fali ba presbitério (se batismo halo
iha batistério ka fatin seluk fora de presbitério). Ordem procissão
nian: ministro ida la’o uluk lori Círio pascal, tuir batizado sira
hamutuk ho sira nia inan-aman (se batizado kiik oan), padrinhos, tuir
ministro sira seluk, diácono no celebrante. Durante processão,
hananu canto batismal.
Bispo administra imediatamente sacramento Confirmação ba
batizado adulto sira iha presbitério, tuir rito sacramento nian. (Se
bispo ausente, nailulik nebé confere batismo mak administra
imediatamente sacramento Confirmação. Ida ne’e entrega ba Diocese
ka CET mak decide).
Se laiha Batismo
Cantor no assembleia tomak mantem posição hamrik durante
Ladainha dos Santos, razão tempo Páscoa (nune’e mos sei la
hakneak iha momento Ladainha wainhira ordenação no Votos
22
perpétuos celebera iha Domingo no durante tempo pascal. Gesto
hamrik, gesto ressurreição).
Fo bênção ba be ho oração
Renovação promessa batismal: hot-hotu kaer lilin lakan iha
liman.
Celebrante hisik águabenta ba sarani sira hotu, coro no
assembleia hananu antífona sira nebé iha ligação ho batismo.
Aspersão hotu tiha, celebrante fila fali ba sede, omite Credo, reza
oração dos fieis.
QUARTA PARTE: LITURGIA EUCARISTIA
DOMINGO DA RESSURREIÇÃO
Sequência.
Composição litúrgico-musical ida nebé precede aleluia mak
sequência. Iha Missal Paulo VI, admite 4 sequências: Victimae
Paschali (oitava de Pasqua), Veni Creator Spiritus (Pentecostes),
Lauda Sion (Corpus Christi) no Stabat Mater (Virgem das Dores, 15
23
setembro).1 Rua primeiro iha carácter obrigatório, rua ikus
facultativo: «La “secuencia”, que, fuera de los días de Pascua y
Pentecostés, es facultativo, se canta antes del Aleluya».2
Historicamente, iha 2a edição, 1975, coloca sequência «antes
de aleluia». Iha versão 2000, dehan katak canta «depois de aleluia».
Implica, canta sequência ho posição hamrik. Maibe iha 3a edição
(atual), situa fila fali sequência «antes de aleluia», por tanto, sei iha
posição tur.
1
Iha século IX-XII, existe mais ou menos cinco mil sequências. Haré iha J. A. ABAD –
M. GARRIDO, Iniciación a la Liturgia de la Iglesia, 303.
2
IGMR 64.
24