Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
PSICOLOGIA DE SAUDE
6.Basilia F. Verdial /B
Semestre: III/A e B.
“ KOMUNIKASAUN SAUDE”
(UNTL)
(2020)
I. OBJETIVU
Objektivu geral:
Liu husi trabalho ne’e halo ami hatene no komprende liu tan konaba topiku refere, halo ami hatene
oinsa atu servisu hamutuk iha situasaun Pandemia Covid-19, no troka ami nia hanoin.
Objektivu espesifiku :
Atu hatene profunda liu konaba vantagem no desvantagem husi Komunikasaun iha Saúde nian.
II. INTRODUSAUN
Komunikasaun (Communication) termu komunikasaun mai husi lian latin katak “ communicates”
ne’ebe signifika kompartilha/fahe ka sai interese ba iha ita hotu nian. Tamba ne’e komunikasaun ida
ne’e refere liu ba esforsu destinasaun kompartilha ida atu alcanse sai uniaun ida.
Komunikasaun verbal: hanesan komunikasaun nebe ema hatoo diretamente ba ema seluk ou bele mos
liu husi carta ruma, (ex: halo aprejentasaun ,ko’alia liu husi telemovel, lee jornal nst.)
Komuniksaun non verbal: hanesan komuniksaun nebe ema ida hatoo ba ema seluk liu husi jestu isin
lolon ( bahasa tubuh)
Tuir Effende (1995) komunikasaun ne’e rasik sai hanesan prosesu ida atu hatoo mensagem liu husi ema
ida ba ema seluk ho objektivu atu troka ideia ba malun , muda attitude sira, komportamento direita ka
indireita sira.Komunikasaun hanesan prosessu atu hatoo informasaun ideias , emosaun, habilidade nst.
Hatoo liu husi liafuan no simbolo sira, figura no retratu sira seluk, koalia husi Autor ( Barelson no
Steiner,1964).
Tuir matenek nain Hovland ,Janis no Kelley iha tinan1953 dehan katak komunikasaun hanesan prosesu
ida liu husi ema ida ka komunikator hatoo estimulu sira (geralmente liu husi liafuan ho objektivo atu
muda ka forma komportamentu ema seluk nia hanesan audensia.
Saúde (fisika ka esperitual ), saude konceito ne’ebe babain ita uza maibe dificil atu splika ninia
signifikadu. Tamba mai husi diferente fator sira ne’ebe kauza husi difikuldade signifikadu saude ne’e.
Hamosu definisaun ida husi Saúde hanesan moras ( kesakitan no penyakit ) “Gochman,1988 De Clercq
1993”.
Ita hare fali ba introdusaun spisicologia de saude dehan katak saude mak hanesan estudo bem-estar iha
fisiku(corpo), iha alma no kondisaun sociais nebe permite atu hotu-hotu moris produtivamente, social
no economicamente.
Komunikasaun saúde depois de hatene tia kada sentido husi liafuan.
Komunikasaun saude maka hanesan prosesu atu fahe ou mensagem konaba saude husi komunikador liu
husi kanal media sira no interpessoal, grupo sira no selu seluk tan. Ho objektivu atu iniciativa bele mos
ajuda komportamento humano atu hetan moris ne’ebe diak. Liu husi processo ida hanesan forsa id
aba estado saúde intacto fisikamente no mentalmente. Tamba ne’e maka komunikasaun saúde mak
processo atu fo ka fahe informasaun kona saúde. Maneira oinsa ita atu uza estrategia ida ne’e hodi
fahe informasaun klean liu tan konba moras sira ne’ebe mak iha iha dadauk ka hetan dadauk por
exemplo hanesan COVID19, presiza fahe informasaun liu husi komuniksaun saude nian hodi fo tulun ba
komunidade sira no halo sira hatene oinsa prevene ann no hadok an husi moras ne’e.
2.1.DEFINISAUN TEORIKA
Komunukasaun Saude diz respeitu ba estudu no utiliza estrategias ba komunikasaun atu informa no atu
influensia desicoes ba individuo sira iha komunidade no sentidu atu promove iha area saude.Definisaun
ida ne’e suficientemente ida ne’ebe profunda liu atu engloba area hotu-hotu iha komunikasaun ne’ebe
relevante iha saude.la trata maibe somente promove saude, nune’e iha area ida ne’ebe
estrategikamente importante liu.
Faktu , komunikasaun saude inclui mensagens ne’ebe bele iha finalidade ne’ebe muito
diferente,hanesan :
Hanesan komunikasaun ho tema transversal iha saude no mos relevancia ho kontextu barak ne’ebe
maka lahanesan:
Nota ida ne’e didaktika sentra iha primeiro kontexto : komunikasaun no relasaun entre teknikos saúde
no utentes Servisos saude.
Importacia husi komunikasaun saude mak atu ema bele komprende konaba interasaun saude ho
komportamentu individu nian: komportamentu individu iha situasaun biologiku, spicikologia, no social.
Importansia iha prosesu komunikasaun iha saude bele liu husi nia karakter sira tuir mai ne’e:
Transversal – area oi-oin sira no kontextu husi saude hakarak servisu iha saude ba liu komunidade sira,
Central – iha relasaun tekniku saude nian ne’ebe estabelese ho utente sira iha kuadru prestasaun nian
kuidadu saude,
Processo informasaun no komunikasaun iha saúde ne’ebe importansia kritika no estratégika tamba
bele influensia significativamente avaliasaun ba utente sira halo qualidade ba kuidadu saude
nian,adaptasaun psicologica ba moras no komportamentus sira adesaun medikamentoza no
komportamental.
Avaliasaun ne’ebe utente sira ne’ebe halo kualidade no kuidado saude prestados téknikos ne’ebe
parte boot no liu husi avaliasaun ne’ebe ke halo kompetensia sira no komunikasionai tekniko saúde
ho ida ne’ebe interagiram.
Processo sira husi adaptasaun psicologica moras ne’ebe bele influenciado liu husi tekniko
komunikasaun saude, dala ida ke, kuando ema ruma hetan moras no buka ajuda ba serviso saude
sira, kontrola stress liga ba ema ne’ebe mak moras tamba bele fo influensia positivamente liu husi
transmissaun no informasaun adequada ( formatada ka personalizada) necessidade husi ema ne’e iha
momento ne’ebe ke influensia husi nia, modo ne’ebe konfronta ho sintomas moras sira nian relasiona
ho teknikos proprios Finalemente, bele influensia husi komportamento sira adesaun rekomendasaun
saúde (adesaun medicamentosa no exame ratreio sira, diagnóstiko no/ka kontrolo moras sira , diak
tamba medidas terapeutica no reabilitasaun), desenvolvimento autokuidado sira iha moras krónika no
adesaun no komportamento ptreventivo sira relevate atu reduzir risco sira ba saude iha nivel
alimentar, sexual, etc. no ba adopsaun estilos vida mais saudaveis.
Komunikasaun efectiva iha saude ne’ebe influencia importante ba nivel individual nível komunitário:
nivel individual ajuda toma konsciensia ba ameasa sira ba saude, ne’ebe bele influencia ba
motivasaun ba mudansa ne’ebe visa reduzir risko sira, reforsa atitudes favoraveis sira ba
komportamento protector sira ba saude no bele ajuda adequar no utilizasaun serviso sira no
recursos saude.
Nivel komunidade bele prommove mudansa positiva sira iha ambiente sira socio-económicos
no fisicos, melhora acesibilidade iha serviso saude sira no facilita adopsaun norma sira
ne’ebe kontribui positivamente ba sauda no qualidade vida.
Iha resumo , processo informasaun sira no komunikasaun iha saude bele influensia resultado ba
aktividade teknikos sira iha termo sira hetan iha saude , ne’ebe ke refere ba morbilidade bem-estar
psicologico no qualidade vida husi utente sira ne’ebe hanesan excelentes analisador sira no iha
qualidade husi kuidadu no husi kompetensia teknikos saude
Facil atu mosu problema komunikasaun sira entre tekniko saude no utente sira, kuanto mais lae
tamba , kona hotu-hotu iha konsulta no balun seluk intervensaun, agenda sira ne’ebe la hanesan, se lae
bele hare tuir mai ne’e:
Ba teknikos saude agenda : Sintomas iha hira ? Moras saida maka iha? Ida ne’ebe mosu
bainhira iha exame kliniko ? Diagnostiko saude ? Exame ida ne’ebe ke necessario atu halo ?
Resultado husi exame nian hira ? Medidas teurapeutika saida maka bele necessaria ? Medida
reabilitasau saida mak necesaria ?
Ba utente sira agenda: Tamba sa mak ha’u? Tamba sa agora? Kausa ida ne’ebe ? Saida maka sei
akontese mai ha’u? Saida mak tecniko sira halo mai ha’u? Signifikadu saida ba hau nia moris,
familia no trabalho?
Hare prefeitamente, ho agenda sira ne’ebe la hanesan,atu utilizador sira iha servisu saude nian, konsulta
ida ne’ebe ke realiza exame imagen ka seluk, fasil tebes existe dificuldade iha komunikasaun entre
tecnikos no utente sira, ne’ebe iha sempre facilita iha simultanea ne’eba : hein kleur no konsulta ka
intervensaun lalais, entervista sentradas (wawancara focus) mais iha tecnikos do ke utente
sira:ansiedade husi parte utente no atribuisaun valor insuficiente ba komunikasaun ho utente.
Enkuanto utilizador servisu saude sira ,individuo sira ne’ebe ke nesecitam do ke kuidadu fisico
sira,nomeadamente necesitam ba atensaun ba nia bem-estar psicologica, medus especifico sira no
ansidade relaciona ho saude no moras sira, realiza exame sira no tratamentu sira, kualidade vida, krise
pesoal sira no familiars etc.
Sempre la iha resposta adekuada necesidade sira insatisfasaun husi utente sira iha relasaun
komportamentu husi tekniku saude no avaliasaun negativa kualidade kuidadu sai prestadu ida.
Estudu sira ne’ebe existe iha area iha evidensia ne’ebe forma konsistente ke utente sira husi servisu
saude sira hetan kritika ba desempenhu komunikacionais husi tekniku saude hetan iha kuadru konsulta
sira no intervensaun seluk
Kerdizer: parte signifikativa insatisfasaun husi utente sira ba kuidadu kualidade saude ne’ebe hare iha
desempenhu komunikasionais husi tecniko saude. Utente sira gosta atu koalia barak, mais tempu atu
halo perguntas, mais informasaun konaba exame sira ne’ebe preciza realiza no sira nia eventuais
rezultadus, mais informasaun konaba diagnostiko moras no konaba tratamentu reabilitasdaun no maior
sensibilidade ba sira nia preokupasaun sira.
Dificuldade husi komunikasaun entre tecnikos no utente sira bele hare husi fundamentais tolu(3):
Personalizasaun informasaun saude permite economizer tempu, aumenta satisfasaun husi utente sira
no facilita ninia intensaun fahe no adopta comportamentus esperados.
Attitude negativa desfavoraveis husi tecnico saude no husi utente sira iha relasaun komunikasaun bele
konduzir problema komunikasionais relative ba nia interasaun tekniku saude encorajen perguntas ituan
iha parte husi utente sira, hatene atu koalia barak do ke rona , la interese husi hatene ka prespectiva
husi utente sira la iha preocupasaun no expectativas .Causa attitude passive husi parte utente sira
kuandu la iha participasaun.Ativa nia iha efeitu ne’ebe positive iha relasaun comunikasaun, confere
percepsaun ne’ebe boot, portantu menus estres no ensidade;evita atu recolha dados konaba situasaun
saude,familia ou professional no utente sira.
Utente sira oinsa adopta frequensia attitude passive dependente,konkorda ho influensia sociais no
cultura tradicionais iha relasaun entre legios no peritos.
Kontextu ne’ebe ocorre ho referencia interasaun no denomina liu ho modelu biomedicu(ne’ebe valorize
eexcessivamente ho tecniko sira diagnostiku no tratamentu desvaloriza sofrimentu no komunikasaun)
mudelu autoritario husi influensia social no husi tecniku saude ida ne’ebe digno ho tipu parental no
digno comunikasional iha tipu peritu/lei-go. Particularmente la iha efikas ba komunikasaun persuasiva,
ne’ebe existe mudelo coperasaun ne’ebe hetan attitude,crensa expectativa no utente.
Problema komunikasaun iha relasaun entre tecniku saude no utente sira bele relasiona ho prosesu
komunikasaun efectiva husi tecniko saude,no particularmente kuandu akontese:
Diatansia ne’ebe efectiva relaciona ho evita husi temas dificies no moras ne’ebe grave, ameasa ida
ne’ebe termina ho resulta positivo no exame ne’ebe realiza( ida ne’ebe ke’ mais noticiais’). Lori no
facilmente ba banalizasaun,
Halo diak processo komunnikasau ne’ebe ke okorrem iha relasaun entre teknikos saúde siira no utente
sira ne’ebe exigem ba iha intervensaun dupla konaba tekniko saúde sira no konaba utente sira ho
finalidade desenvolver sira nia kompetensia sira iha komunikasaun.
Necessidade desenvolver ba iha kompetensia sira no komunikasionais husi tekniko saúde sira,
principalmente tamba formasaun universitária husi tekniko saude sira assenta predominantemente
iha aspekto biomédiko sira, tekniko sira no assistensia sira no tende negligenciar aspekto centrais sira
ho komunikasaun iha saúde, essencial tambem iha humanizasaun husi servisu sira.
Kompetensia basika sira no komunikasaun, tais hanesan escuta active, pergunta sira ne’ebe
nakloke no teknika facilitadra sira,
Treino assertive,
Resolusaun husi konflito sira no negosiasaun,
Hanesan transmitir notisia sira,
No transmitir informasaun konaba medida preventive sira, exame sira, tratamento sira no
auto-kuidado sira, enfatizando mais komportamento desejávei sira do ke faktos tékniko sira,
Transmitir informasaun saude escrita
Elaborasaun guidelines
Tekniko saude sira ne’eb devem torna kada vez melhor komunikasaun no melhor utilizador
sira husi teknologika informasaun.
Importa desenvolver asaun destinada sira no promove kompetensia komunikasaun sira no mais
empowerment no utente sira , ne’ebe hakraka serviso iha saúde no serve ba komunidade, ne’ebe
forma utente sira tornam mais proactivos no buka informasaun konaba saúde.
Iha servisu saúde sira trata no aumenta ninia nivel no partisipasaun, ajuda no indentifica
prkupasaun sira, inecentiva no halao, antes konsulta , exame ka tratamento sira, lista ida ke koali ka
husu pergunta, assegura no konsege halao perguntas sira ne’e.
III. KONKLUZAUN
Kualidade husi Komunikasaun entre tekniko saúde sira no utente sira ne’ebe ke relacionada ho
konsiensializasaun boot husi risko no motivasaun ba mudansa komportamento sira, fasilitasaun no
eskolha komplexa iha Saude no moras sira, adaptasaun husi moras no qualidade vida, komportamento
adesaun sira no buka atu kuidadu. Ou bele, iha influensia konba estado saúde nian no utilizasaun
sservisu sira. Nune’e:
Kompreender informasaun konaba saúde no moras iha direito hotu atu hetan informasaun
Melhorar Komunicasaun iha saúde no imperativo ético ida ba técnicos de saúde no mos mesmo
tempo, responsabilidade ba hotu-hotu.
Iha komunidade trata no kontribui atu halo desenvolvimento ba literasia saude nian, liu husi
aktividade sira iha eskola sira, fatin servisu sira, grupo kommunitaria sira, no ainda, aumenta acesso iha
Referensia :
JOSÉ A. CARVALHO TEIXEIRA internet, ida ne’ebe ke essencial atu aumenta acessibilidade ba
informasaun saúde, ida ne’ebe kontakto ho tekniko no servisu saúde sira.