Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
MONOGRAFIA
HUSI
PEDRO DA CONCEIÇÃO
2014.04.0255
DÍLI
2020
ii
RELASAUN ENTRE ATIVIDADE FISIKU
iii
UNIVERSIDADE NACIONAL TIMOR LOROSA’E
FACULDADE DE MEDICINA E CIÊNCIAS DA SAÚDE
ESCOLA SUPERIOR DE ENFERMAGEM
Husi :
PEDRO DA CONCEIÇÃO
NRE: 2014.04.0255
MONOGRÁFIA
LICENCIATURA EM ENFERMAGEM
Trabalhu efeitu orienta husi professor Orientadores no hetan ona aprovasaun iha
loron,Terça-Feira,14 de Janeiro de 2020, hodi nune’e bele submete ba Seminario
Monográfia .
iv
UNIVERSIDADE NACIONAL TIMOR LOROSA’E
FACULDADE DE MEDICINA E CIÊNCIAS DA SAÚDE
ESCOLA SUPERIOR DE ENFERMAGEM
NRE: 2014.04.0255
Ho Klasifikasaun: APROVADO
Juri Avaliasaun ba Monografia
Prezidente Juri : Acacio Guteres Pereira, S.K.M., M. Enf.
Aprova Husi
Diretora Académica da Escola Superior de Enfermagem
Legaliza Husi
Decano da Faculdade de Medicina e Ciências de Saúde
v
DEKLARASAUN INTEGRIDADE
(Pedro da Conceição)
vi
DEDIKATORIA
vii
AGRADESIMENTU
Agradese ba Na’in Maromak tamba ho nia domin, tulun no bensaun liu husi
nia espiritu matenek mak hakerek na’in halo hotu proposta monografia ne’ebe ho
tópiku; “ Relasaun Entre Atividade Fisiku Ho Prevensaun Moras Hipertensaun
Ne’ebe Afeta Ba Adulto Ho Idade ≥ 40 Iha Centro Komunitario Verra-
Cruz,Tinan 2020”.
Prosesu hakerek proposta monografia too remata ne’e laos esforsu husi
hakerek nain mesak, maibe liu husi tulun no apoiu kosultasaun no orietasaun husi
parte hotu, nune’e iha biban ida ne’e, hakerek nain la haluha hakarak fó agradeseba:
viii
amizade komprensaun no orientasaun ba apoio tomak hodi fo koñesimentu
ciensia husi inisiu to’o ohin loron bele finaliza monografia ne’e ho susesu.
9. Ba dosente hotu iha Escola Superior de Enfermagem ne’ebé tulun ona hakerek
nain iha prosesu aprendizajem iha Escola superior de enfermagem.
10. Ba ha’u nia belun estudante ESE tinan létivu 2014 no tinan létivu 2013 nian
ne’ebe mak fó suporta no apoiu moral, material mai ha’u durante elabora ba
proposta monografia ida ne’e.
Ikus liu, hakerek nain sujestaun husi lee nain halo perfeitu ba proposta
monografia ida ne’e.
Dili,28/02./ 2020
Hakerek Na’in
ix
SITASAUN
( Setyanto 2017 )
x
Resumu
“Relasaun Entre Atividade Fisiku Ho Prevensaun Moras Hipertensaun Ne’ebe Afeta Ba Adulto Ho Idade ≥
40 Iha Centro Komunitario Verra-Cruz,Tinan 2020” Monografia (Licensiatura)- Eskola Superior
Enfermagem- Faculdade de Medicina e Ciência da Saúde-UNTL.
Intrudusaun : Hipertensaun ka presaun arterial a’as maka kondisaun ida ne’ebe presaun arterial sistolik ≥ 140
mmHg ka presaun arterial diastolik ≥ 90 mmHg. (Sari, 2017,paj 3). Tuir World Healt Organization ( 2016 ) relata
katak ema 600 miliaun mak sofre ona moras hipertensaun iha mundu tomak maibe entre husi 600 miliaun, no 3
miliaun mak mate kada tinan. Iha globalmente moras hipertensaun rezulta aproximadamente 7,5 miliaun entre
husi numeru refere 12,8% totalidade mate iha mundu kada tinan. Tuir dadus relatoriu Rejional Asiatiku, hateten
katak mate husi konaba moras la hadaet iha Nasaun Malaysia maka as liu Asiatiku ho nia porsentu (43,5%),
(Oliva, 2019). Tuir dadus ne’ebe relata husi relatoriu estatistika Ministeriu Saude periodu Janeiru- Dezembru
2016 ne’ebe mak Ministeriu saude Timor Leste pasiente nain 283 (MdS, 2016). Tuir dadus prelimiariu hetan husi
fatin peskija iha Sentru Saude Komunitaria Vera Cruz Municipiu Dili iha tinan 2018 total pasiente hamutuk 1064
no tinan 2019 pasiente hamutuk 3739 maibe halo komparasaun numeru pasiente ne’ebe mak konsulta konaba
moras Hipertensaun mantein nafatin ho numeru pasiente (Medikal R. 2019).
Objetivu Investigasaun: Atu hatene relasaun entre atividade fisiku ho prevensaun moras Hipertensaun ne’ebe
afeta ba adulto ho idade ≥ 40 iha Centro Komunitario Verra-Cruz,tinan 2020.
Metodu Investigasaun : peskiza ida ne’e uza métodu kuantitativu abordajen ho aproximasaun cross sectional ho
utilizasaun tekniku non-probabily sampling ho maneira purposive sampling ho total hamutuk 30. No tekniku
rekolla dadus ba peskiza ida ne’e uza instrument Questionario.
xi
ÍNDISSE
Kapa......................................................................................................................................i
Kapa II.................................................................................................................................ii
Logo ...................................................................................................................................iii
Folla Legalizasaun...............................................................................................................v
Deklarasaun Integridade.....................................................................................................vi
Dedikatoria........................................................................................................................vii
Agradesimentu..................................................................................................................viii
Sitasaun................................................................................................................................x
Rezumu...............................................................................................................................xi
Índise..................................................................................................................................xii
Índise Tabela......................................................................................................................xv
Índise kuadru.....................................................................................................................xvi
Índise aneksu...................................................................................................................xvii
Sígla Abreviatura............................................................................................................xviii
Kapítulu I Intodusaun
1.1 Antesendente............................................................................................................1
1.2 Justifikasaun Estudu.................................................................................................4
1.3 Formulasaun Problema.............................................................................................4
1.4 Objetivu Investigasaun.............................................................................................5
1.5 Importansia Estudu...................................................................................................5
1.6 Seleksaun terminolójia.............................................................................................6
xii
Kapítulu II Kontektualizasaun Teórika
xiii
3.2. Fatin no Tempu Peskiza.....................................................................................28
3.3. Populasaun no Amostrra....................................................................................28
3.4. Variabel Peskiza.................................................................................................30
3.5. Definisaun Operasional......................................................................................30
3.6. Téknikas ba Rekolla Dadus................................................................................32
3.7. Instrumentu ba Peskiza......................................................................................32
3.8. Téknika Prosesamentu no Analiza Dadus..........................................................33
3.9. Kestaun Étika ba salva guarda Investigasaun..................................................37
3.10. Kronogrma.........................................................................................................39
3.11. Planu Orsamentu................................................................................................40
Referensia Bibliografia...............................................................................................41
Aneksu
xiv
ÍNDISE TABELA
xv
ÍNDISE KUADRU
xvi
ÍNDISE ANEKSU
xvii
SÍGLA ABREVIÁTURA
xviii