Você está na página 1de 9

Literatura

3
Antoloxía
Texto 1 e mui triste por en fiquei
e con coita grand’e pesar:
Já Martin Vaasquez da estrologia
que non fezeron des enton
perdeu feúza, polo grand’engano
os meus olhos se chorar non,
dos planetas, per que veo a dano,
nen ar quis o meu coraçon
en que tan muito ante s’atrevia;
que fezessen se chorar non.
ca o fezeron sen prol ordinhar
por egreja que lhe non queren dar E fui eu fazer oraçon
e per que lh’é defes’a jograria. a San Clemenç’e non vos vi
e ben des aquela sazon,
E por que esto, per que ant’el vivia,
meu amig’, e avẽo-m’assi:
lh’é defeso, des que foi ordinhado,
que non fezeron des enton
ôi-mais se ten el por desasperado
os meus olhos se chorar non,
da prol do mester e da clerizia;
nen ar quis o meu coraçon
e as planetas o tornaron fol,
que fezessen se chorar non.
sen egreja nen capela de prol
e sen o mester per que guarecia. Nuno Treez

E já de grado el renunçaria
sas ordĩis, per quant’eu ei apreso, Texto 3
por lhe non seer seu mester defeso
Ai mia senhor, lume dos olhos meus!
nen er ficar en tanta peioria,
U vos non vir’, dizede-mi, por Deus,
como ficar por devaneador
que farei eu que vos sempre amei?
coroado e –o que é peor–
perder a prol do mester que avia. Pois m’assi vi, u vos vejo, morrer,
u vos non vir’, dizede-m’ũa ren,
Ena coroa, que rapar queria,
que farei eu que vos sempre amei?
leixa crecer a cient’o cabelo
e a vezes a cobre con capelo, Eu, que nunca outren sòubi servir
o que ant’el mui d’anvidos faria; se non, senhor, vos, e u vos non vir’,
mais d’el: quand’el a esperança perdeu que farei eu que vos sempre amei?
das planetas, des i logu’entendeu
Fernán Fernandez Cogominho
que per coroa prol non tiraria.
E no seu livro, per que aprendeu
astrologia, logu’i prometeu Texto 4
que nunca per el mais estudaria. Ondas do mar de Vigo,
Estevan da Guarda se vistes meu amigo,
e, ai Deus, se verra cedo!

Texto 2 Ondas do mar levado,


se vistes meu amado,
Des quando vos fostes d’aqui,
e, ai Deus, se verra cedo!
meu amigo, sen meu prazer,
ouv’eu tan gram coita des i, Se vistes meu amigo,
qual vos ora quero dizer: o por que eu sospiro,
que non fezeron des enton e, ai Deus, se verra cedo!
os meus olhos se chorar non, Se vistes meu amado,
nen ar quis o meu coraçon o por que ei gran coidado,
que fezessen se chorar non. e, ai Deus, se verra cedo!
E, des que m’eu sen vós achei, Martín Codax
sol non me soubi conselhar

77
3 Literatura

Texto 5 Texto 7
Mia madre velida! Senhor fremosa, por meu mal
..................... la bailia vos viron estes olhos meus,
do amor.
ca des enton assi quis Deus
..................... loada! e mia ventura, que é tal
Vou-m’a la bailada que nunca vos ousei dizer
.....................
o que vos queria dizer.
.............................................
............................................. E al ouv’eu vosc’a falar,
..................... senhor, sempr’u vosco falei;
............................................. vedes porque: ca me guardei
............................................. tan muit’en vos dizer pesar
..................... que nunca vos ousei dizer
..................... em vila ho que vos queria dizer.
do que eu bem queria, Seede mui ben sabedor:
.....................
des que vos eu primeiro vi,
Que fazem em casa sempre mui gran coita sofri,
do que eu muit’amava, c’assi quis nostro Senhor:
.....................
que nunca vos ousei dizer
................................, o que vos queria dizer.
chamar-mi am garrida,
..................... Airas Veaz
................................, Texto 8
chamar-mi am jurada,
..................... —Ai, fremosinha, se ben ajades!
Don Dinis Longi de vila quen asperades?
—Vin atender meu amigo.
Texto 6
—Ai, fremosinha, se gradoedes!
Direi-vos eu dun ricomen Longi de vila quen atendedes?
de com’aprendi que come:
—Vin atender meu amigo.
mandou cozer o vil omen
meio rabo de carneiro, —Longi de vila quen asperades?
assi como cavaleiro. —Direi-vo-l’eu, pois me preguntades:
E outro meio filhou vin atender meu amigo.
e peiteá-lo mandou,
ao colo o atou, —Longi de vila quen atendedes?
en tal que o non aolhasse —Direi-vo-l’eu, poi-lo non sabedes:
quen no visse e o catasse. vin atender meu amigo.
E pois ali o liou, Bernal de Bonaval
estendeu-se e bucijou;
por ũa velha enviou,
que o veesse escantar Texto 9
d’olho mao e manejar. Ai Deus, se sab’ora meu amado
A velha en diss’atal: com’eu en Vigo senneira manno!
—Daquesto foi, que non d’al, E vou namorada!
de que comestes mui mal. E pois mentes nom metedes
E começou de riir no meu mal, nem corregedes
muito d’el e escarnir. o estado
—Nunca vos disse assi: a que m’avedes chegado,
fiida mester á i. Mais pois vós mui bem sabedes
Don Afonso diss’atal: o torto que mi fazedes,
—Faça-xo quen faz o al. gram pecado
Afonso x avedes de mi, coitado.

78
Literatura
3
Com’eu senneira en Vigo manno, Ai Deus, se sab’ora meu amigo
e nullas gardas migo non trago! com’eu senneira estou en Vigo!
E vou namorada! E vou namorada!
Mais par Deus, senhor, seeredes De me matardes faredes
de mim pecador, ca vedes meu bem, pois m’assi tragedes
mui doado estranhado
moir’, e de vós nom ei grado. do bem que ei desejado.
Com’eu senneira estou en Vigo
e nullas gardas non ei comigo!
E vou namorada! Texto 10
E nullas gardas non ei comigo, Senhor, por que eu tant' afam levei,
ergas meus ollos que choran migo! gran saçon ha, por Deus, que vus non vi
E vou namorada! e pero mui lonje de vós vivi,
E senhor, sol nom pensedes nunca aqueste verv' antig' achei:
que, pero mi morte dedes, "Quan lonje d' olhos, tan lonje de coraçon".
aguardo
ond’eu seja mais pagado. A minha coita, por Deus, non á par
que por vós levo sempr' e levarei,
E nullas gardas migo non trago,
e pero mui lonje de vós morei,
ergas meus ollos que choran ambos!
nunca pude este verv' antig' achar:
E vou namorada!
"Quan lonje d' olhos, tan lonje de coraçon".
Senhor, pois me nom queredes
fazer bem, nem o teedes "Quan lonje d' olhos, tan lonje de coraçon"
por guisado, que o non sabe Deus, mal pecado!
Deus seja porem loado; de vós, non acho este verv' antigo:
E pois que vos nom doedes E tan gran coita d' amor ei migo
de mim, e sol nom avedes pero que vivo muit' alongado
em cuidado,
em grave dia fui nado; Fernando Esquio

Actividades

1. Indica a que xénero pertencen os textos 1, 2 e 3. Xustifica a túa resposta baseándote nas característi-
cas dos xéneros da lírica profana e sinalando, en cada caso, quen é o suxeito e quen o obxecto lírico.
2. Sinala o xénero e analiza a métrica e os recursos estilísticos do texto 4.
3. Completa o texto 5 empregando recursos como o paralelismo, o leixaprén e o refrán. A que xénero per-
tence esta cantiga? Realiza o seu esquema métrico.
4. O texto 6 é una cantiga de amigo, de amor ou de escarnho e maldizer? Cales son os seus principais
recursos estilísticos?
5. Identifica o xénero do texto 7. Trátase dunha cantiga de refrán ou de mestría? Que figuras de estilo
presenta?
6. Localiza todos os recursos empregados no texto 8. Que diferenzas existen entre esta cantiga e as outras
do mesmo xénero recollidas nesta antoloxía? Hai outras cantigas coas mesmas características?
7. No texto 9 agóchanse dúas cantigas diferentes. Es quen de recompolas e de indicar o seu xénero aten-
dendo á métrica, á rima e aos recursos estilísticos empregados?
u Se queres saber quen foron os seus autores, consulta unha destas páxinas web:

Base de datos da Lírica Profana Galego-Portuguesa do Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humani-
dades [http://www.cirp.es/pls/bdo2/f?p=MEDDB2]
Cantigas Medievais Galego Portuguesas, Instituto de Estudos Medievais, FCSH Universidade Nova de Lisboa
[http://cantigas.fcsh.unl.pt/index.asp].
8. Reconstrúe os versos da última cobra para ler correctamente a cantiga de Fernando Esquío.

79
Literatura
4
Antoloxía
Texto 1
Adaptación da fonética
Transcrición da kharja Tradución
árabe ao alfabeto latino
byš mw grgwn de mib Vaiše meu coraýon de mib Vaise o meu corazón de min,
y' rb šš m twrnrad tn m'l ya rabbî ši še me tornerad Ai, Deus, quen sabe se voltará.
mdwlyd llh?byb tan mal me doled li 'l-habib É tan grande a miña dor polo amigo.
infermu yad kwnd šnrd. enfermo yed kuand šanarad. Enfermo está, cando sandará?
amanu ya habibi Aman ya habibi Por favor, meu amigo
al-waḩ š nfr’š al-waḩ ša me no feras. non me deixes soidade.
bwn b’y m’ bk’lh Bon, beja ma bokella: Fermoso, beixa a miña boca:
w š k t n yr’s. eu se que tu n'iras. eu sei que non te irás.

Texto 2 Texto 4
Sediam’eu na ermida de San Simion, Bailemos nós ja todas tres, ai amigas,
e cercaronmi as ondas que grandes son. so aquestas avelaneiras frolidas,
Eu atendendo meu amig’! E verra? e quen for velida como nós, velidas,
se amigo amar,
Estando na ermida ant’o altar,
so aquestas avelaneiras frolidas
cercaronmi as ondas grandes do mar.
verrá bailar.
Eu atendendo meu amig’! E verra?
Bailemos nós ja todas tres, ai irmanas,
E cercaronmi as ondas que grandes son;
so aqueste ramo d’estas avelanas ,
nen ei i barqueiro nen remador.
e quen for louçana como nós, louçanas,
Eu atendendo meu amig’! E verra?
se amigo amar,
E cercaron mi as ondas do alto mar; so aqueste ramo d’estas avelanas
non ei i barqueiro nen sei remar. verrá bailar.
Eu atendendo meu amig’! E verra?
Por Deus, ai amigas, mentr’al non fazemos
Non ei i barqueiro nen remador: so aqueste ramo frolido bailemos,
morrerei eu, fremosa, no mar maior. e quen ben parecer como nós parecemos,
Eu atendendo meu amig’! E verra? se amigo amar,
so aqueste ramo, sol que nós bailemos,
Non ei i barqueiro nen sei remar:
verrá bailar.
morrerei eu, fremosa, no alto mar.
Eu atendendo meu amig’! E verra? Airas Nunez

Meendinho

Texto 3
Pela ribeira do rio
cantando ia la dona-virgo
d’amor:
“Venhan nas barcas polo rio
a sabor.”
Pela ribeira do alto
cantando ia la dona-d’algo
d’amor:
“Venhan nas barcas polo rio
a sabor.”
Johan Zorro

101
4 Literatura

Texto 5 Texto 7 Texto 9


En San Momed’, u sabedes Levou s’aa alva, levou s’a velida, Ben sabia eu, mia senhor,
que viste-lo meu amigo, vai lavar cabelos na fontana fria que, pois m’eu de vós partisse,
oj’ouver’ a seer migo; leda dos amores, dos amores leda que nunc’aveeria sabor
mia madre, fe que devedes, de ren, pois vos eu non visse;
Levou s’aa alva, levou s’a louçana,
leixedesmio ir veer. porque vós sodes a melhor
vai lavar cabelos na fria fontana
dona de que nunca oisse
O que vistes esse dia leda dos amores, dos amores leda
homen falar,
andar por mi mui coitado,
Vai lavar cabelos na fontana fria; ca o vosso bõo semelhar
chegoum’ora se mandado;
passou seu amigo, que lhi ben queria sei que par
madre, por Santa Maria,
leda dos amores, dos amores leda nunca lh’omen pod’achar.
leixedesmio ir veer.
Vai lavar cabelos na fria fontana; E, pois que o Deus assi quis,
Pois el foi d’atal ventura
passa seu amigo, que a muit’ amava que eu sõo tan alongado
que sofreu tan muito mal
leda dos amores, dos amores leda de vós, mui ben seede fis
por mi, e ren non lhi val,
que nunca eu sen cuidado
mia madre, e por mesura, Passa seu amigo, que lhi ben queria;
en viverei, ca ja Paris
leixedesmio ir veer. o cervo do monte a augua volvia
d’amor non foi tan coitado
leda dos amores, dos amores leda
Eu serei por el coitada, nen Tristan;
pois el é por mi coitado; Passa seu amigo que a muit’ amava; nunca sofreron tal afan,
se de Deus ajades grado, o cervo do monte volvia a augua e nen an,
madre ben aventurada, leda dos amores, dos amores leda quantos son nen seeran.
leixedesmio ir veer.
Pero Meogo Que farei eu pois que non vir
Johan de Cangas o mui bon parecer vosso?
Ca o mal que os foi ferir
Texto 6 Texto 8 aquele, x’este o nosso,
Ai flores, ai flores do verde pino, Amor, a ti me venh’ora queixar e porende per ren partir
se sabedes novas do meu amigo! de mia senhor, que te faz enviar de vos muit’ amar, non posso
Ai Deus, e u é? cada hu dormho sempre m’espertar nen farei,
e faz-me de gran coita sofredor. ante ben sei ca morrerei
Ai flores, ai flores do verde ramo, se non ei
Pois m’ela non quer veer nen falar,
se sabedes novas do meu amado! vós, que sempre i amei.
que me queres, Amor?
Ai Deus, e u é?
Afonso x
Este queixume te venh’or dizer:
Se sabedes novas do meu amigo,
que me non queiras meu sono tolher
aquel que mentiu do que pos comigo? Texto 10
pola fremosa do bon parecer
Ai Deus, e u é?
que de matar home sempr’á sabor. Dizen pela terra, senhor, ca vos amei
Se sabedes novas do meu amado, Pois m’ela nẽhũ ben quiso fazer, e de toda-las coitas a vossa maior ei!
aquel que mentiu do que mi a jurado, que me queres, Amor? E sempr’eu, namorado,
Ai Deus, e u é? ei a viver coitado!
Amor, castiga-te d’esto, por ém
Vós preguntades polo voss’amigo? que me non tolhas meu sono por quen Dizen pela terra ca vos amei senhor,
E eu bem vos digo que é san’e vivo. me quis matar e me teve en desdem e de toda-las coitas a vossa ei maior!
Ai Deus, e u é? e de mha morte será pecador. E sempr’eu, namorado,
Pois m’ela nunca quiso fazer ben, ei a viver coitado!
Vós preguntades polo voss’amado?
que me queres, Amor?
E eu bem vos digo que é viv’e sano. E de toda-las coitas a vossa maior ei,
Ai Deus, e u é? Amor, castiga-te d’esto, por tal e non dórmio a noit’e o dia peor ei!
que me non tolhas meu sono por qual E sempr’eu, namorado,
E eu bem vos digo que é san’e vivo,
me non faz ben e sol me faz gran mal ei a viver coitado.
e será vosc’ant’o prazo saido.
e mi-o fará, d’esto son julgador.
Ai Deus, e u é? E de toda-las coitas a vossa ei maior
Poi-lo seu ben cedo coita mi val,
e non dórmio a noit’e o dia ei peor!
E eu bem vos digo que é viv’e sano, que me queres, Amor?
E sempr’eu, namorado,
e será vosc’ ant’ o prazo passado.
Fernando Esquio ei a viver coitado.
Ai Deus, e u é?
Airas Paez
Don Dinis

102
Literatura
4
Texto 11 Texto 12 Mais Deus que de tod’é senhor,
me queira poer conselh’i,
Amigos, non poss’eu negar Mesura seria, senhor, ca se meu feito vai assi,
a gran coita que d’amor ei, de vós amercear de mi, e m’el nom fôr ajudador
ca me vejo sandeu andar, que vós em grave dia vi, contra vós que el fez valer
e con sandece o direi: e em mui grave voss’amor, mais de quantas fezo nacer,
os olhos verdes que eu vi tam grave, que nom ei poder moir’eu, mais nom merecedor.
me fazen ora andar assi. d’aquesta coita mais sofrer
de que, muit’a, fui sofredor, Pero se eu ei de morrer
Pero quen quer x’entenderá sem vo-lo nunca merecer,
aquestes olhos quaes son, Pero sabe nostro senhor nom vos vej’i prez nem loor.
e d’est’alguen se queixará; que nunca vo-l’eu mereci,
mais eu ja quer moira quer non: mais sabe bem que vós servi, Don Dinis
os olhos verdes que eu vi des que vos vi, sempr’o melhor
me fazen ora andar assi. que nunca eu pudi fazer;
porem querede vos doer
Pero non devia a perder
de mim, coitado pecador.
ome que ja o sen non á
de con sandece ren dizer,
e con sandece digu’eu ja:
os olhos verdes que eu vi
me fazen ora andar assi.
Joan Garcia de Guilhade

Actividades

1. Le as kharjas que se reproducen no texto 1 e completa o seguinte cadro.

Voz Puntos en común coas cantigas Diferenzas a respecto das


Tema
poética de amigo cantigas de amigo

2. Analiza o texto 2 a partir das cuestións embaixo. 9. En que estado se encontra o trobador con respec-
n Que tema trata? to á dama nos textos 8, 11 e 12? Subliña os versos
de onde se pode extraer esta información.
n Pode adscribirse a algún subxénero?
n Cal é o seu esquema métrico? 10. Sinala o tema dos textos 9 e 12. Cales son as
semellanzas e as diferenzas existentes entre
n Cales son os principais recursos estilísticos
ambos a nivel temático?
empregados?
11. No texto 9, Afonso x introduce unha referencia
3. Indica a que subxénero das cantigas de amigo
a Paris e Tristan. Quen son estes personaxes?
pertencen os textos 3, 4 e 5 e sinala o tema de
Por que aparecen nesta cantiga?
cada un deles.
12. Realiza un esquema que recolla os seguintes
4. Que personaxes están presentes nos textos 3, 5
datos a respecto do texto 10.
e 7?
n Xénero n Esquema de rima
5. A que xénero pertence o texto 6? Presenta al- n Métrica n Recursos estilísticos
gunha diferenza en relación ás outras canti-
gas? Por que? 13. Cales son os campos sémicos máis relevantes
do texto 11? Por que esta cantiga resulta di-
6. Explica o significado dos símbolos utilizados
ferente doutras en que se emprega o mesmo
por Pero Meogo no texto 7.
campo sémico?
7. A quen se dirixe o trobador no texto 8? É o mes-
14. Elabora un mapa conceptual que sintetice as
mo interlocutor que aparece nos outros textos?
características fundamentais da lírica profana
8. Analiza os principais campos sémicos do texto 8. de temática amorosa.

103
Literatura
5
Antoloxía
Texto 1 Non quer’eu donzela fea Tal maeta como será guardada,
veelha de maa coor, pois rapazes albergan no logar,
O que foi passar a serra que ant’a mia porta pea que non aja seer mui trastornada?
e non quis servir a terra, nen faça i peior. Ca, o logar u eles an poder,
e ora, entrant’a guerra, Non quer’ eu donzela fea non á pardon que s’i possa asconder,
que faroneja? que ant’a mia porta pea. assi saben trastornar a pousada.
Pois el agora tan muito erra,
maldito seja! Afonso x E outra cousa vos quero dizer:
ata pardon ben se dev’a perder,
O que levou os dinheiros ca muito foi cousa mal gaanhada.
e non troux’os cavaleiros, Texto 3
e por non ir nos primeiros Pero da Ponte
que faroneja? Ũa dona -non digu’ eu qual-
non aguirou ogano mal: Texto 5
Pois que ven conos prostumeiros,
maldito seja! polas oitavas de Natal Foi un dia Lopo jograr
ia por sa missa oir, a cas dun infançon cantar;
O que filhou gran soldada
e ouv’un corvo carnaçal e mandou-lh’ele por don dar
e nunca fez cavalgada,
e non quis da casa sair. três couces na garganta;
e por non ir a Graada
A dona mui de coraçon e fui-lh’escass’, a meu cuidar,
que faroneja?
oira sa missa enton, segundo com’el canta.
Se é ric’omen ou á mesnada,
maldito seja! e foi por oir o sarmon Escasso foi o infançon
e vedes que lho foi partir: en seus couces partir en ton,
O que meteu na taleiga
ouve sigo un corv’a caron ca non deu a Lopo, enton,
pouc’aver e muita meiga,
e non quis da casa sair. mais de três na garganta;
e por non entrar na Veiga
A dona disse: “Que sera? e mais merece o jograron,
que faroneja?
E i o clerigu’está ja segundo com’el canta.
Pois el chus mol é que manteiga,
maldito seja! revesti’e maldizer-mi-á, Martin Soarez
se me na igreja non vir”.
Afonso x E disse o corvo: “quá, ca” Texto 6
e non quis da casa sair. Este laix fezeron donzelas a don Ançaroth
Texto 2 Nunca taes agoiros vi, quando estava na insoa da Lidicia quando
des aquel dia que naci, a rainha Genevra achou com a filha de
Non quer’eu donzela fea com’aquest’ano ouv’aqui; rei Peles e lhi defendeo que non pareces[s]
que ant’ a mia porta pea. e ela quis provar de s’ir, ‘ant’ela.
Non quer’eu donzela fea e ouv’un corvo sobre si Ledas sejamos ogemais!
e negra come carvon, e non quis da casa sair. E dancemos! Pois nos chegou
que ant’a mia porta pea Joan Airas e o Deus con nosco juntou,
nen faça come sison. cantemos-lhe aqueste lais!
Non quer’eu donzela fea “Ca este escudo é do melhor
que ant’a mia porta pea. Texto 4 omen que fez Nostro Senhor!”
Non quer’eu donzela fea Con este escudo gran prazer
Maria Pérez, a nossa cruzada,
e velosa come can, ajamos! e cantemos ben!
quando veo da terra d’Ultramar,
que ant’a mia porta pea E dancemos a nosso sen,
assi veo de pardon carregada
nen faça come alerman. pois lo avemos en poder!
que se non podia con el en erger;
Non quer’eu donzela fea “Ca este escudo e do melhor
mais furtan-lho, cada u vai maer,
que ant’a mia porta pea. omen que fez Nostro Senhor!”
e do perdon já non lhi ficou nada.
Oi nus devemos alegrar,
Non quer’eu donzela fea E o perdon é cousa mui preçada e este escudo, que Deus aqui
que á brancos os cabelos, e que se devia muit’ a guardar; trouxe, façamo-lo assi:
que ant’ a mia porta pea mais ela non á maeta ferrada Puinhemos muito e-no onrar!
nen faça come camelos. en que o guarde, nena pod’aver, “Ca este escudo é do melhor
Non quer’eu donzela fea ca, pois o cadead’en foi perder, omen que fez Nostro Senhor!”
que ant’a mia porta pea. sempr’a maeta andou descadeada. Anónimo

125
5 Literatura

Texto 7
Como Santa Maria guareceu o pintor que o Pois est’ouve dit’, o demo ss’assannou Madre de Deus, que o vẽess’acorrer.
demo quisera matar porque o pintava feo. e o pintor ferament’ameaçou Quen Santa Maria quiser deffender,
Quen Santa Maria quiser deffender, de o matar, e carreira lle buscou non lle pod’o demo niun mal fazer.
non lle pod’o demo niun mal fazer. per que o fezesse mui çedo morrer.
Quen Santa Maria quiser deffender, E ela logo tan toste ll’acorreu
E dest’un miragre vos quero contar non lle pod’o demo niun mal fazer. e fez-lle que eno pinzel se soffreu
de como Santa Maria quis guardar con que pintava; e poren non caeu,
un seu pintor que punnava de pintar Porend’un dia o espreitou ali nen lle pod’o dem’en ren enpeeçer.
ela mui fremos’a todo seu poder. u estava pintando, com’aprendi, Quen Santa Maria quiser deffender,
Quen Santa Maria quiser deffender, a omagen da Virgen, segund’oí, non lle pod’o demo niun mal fazer.
non lle pod’o demo niun mal fazer. e punnava de a mui ben compõer,
Quen Santa Maria quiser deffender, E ao gran son que a madeira fez
E ao demo mais feo d’outra ren non lle pod’o demo niun mal fazer. veeron as gentes logo dessa vez,
pintava el sempr’e o demo poren e viron o demo mais negro ca pez
lle disse: “Por que me tẽes en desden, Por que pareçesse mui fremos’assaz. fogir da igreja u ss’ia perder.
ou por que me fazes tan mal pareçer Mais enton o dem’, en que todo mal jaz, Quen Santa Maria quiser deffender,
Quen Santa Maria quiser deffender, trouxe tan grande vento como quando faz non lle pod’o demo niun mal fazer.
non lle pod’o demo niun mal fazer. mui grandes torvões e que quer
chover. E ar viron com’estava o pintor
A quantos me veen?” E el diss’enton: Quen Santa Maria quiser deffender, colgado do pinzel; e poren loor
“Esto que ch’eu faço é con gran razon, non lle pod’o demo niun mal fazer. deron aa Madre de Nostro Sennor,
ca tu sempre mal fazes, e do ben non que aos seus quer na gran coita valer.
te queres per nulla ren entrameter.” Pois aquel vento na igreja entrou, Quen Santa Maria quiser deffender,
Quen Santa Maria quiser deffender, en quanto o pintor estava deitou non lle pod’o demo niun mal fazer.
non lle pod’o demo niun mal fazer. en terra; mais el log’a Virgen chamou, Cantigas de Santa María (s. xiii)

Texto 8
Como nasceu a Besta Ladrador e como el-rei fez morrer sa filha.
El-rei fez guardar sa filha atá que foi sazon d’haver seu filho. E as donas que estavan con ela a seu parto, u cuidaron a achar
filho, acharon a máis dessemelhada besta e a máis mal aventurada, como ja ouvistes. E houveron pavor tan grande que todas
foran mortaas, fóra ela e outra dona. E a besta se foi assí que non houve homen no paaço nen no castelo que a podessen tornar;
e ía poendo os maiores ladridos do mundo.
Quando el-rei esto soube, logo entendeu que era verdade o que seu filho dissera aa sa morte e coitou sa filha de guisa que lhi
houve a dizer a verdade toda e sa fazenda, en qual guisa fezera matar seu irmão a torto e como o demo jouve con ela non no
conhocendo e depois que o ar conhoceu. Entón a mandou el-rei filhar e feze-a morrer de peor morte ca seu irmão.
—En tal guisa, don Galaaz –disse rei Pelean–, como vou eu digo foi feita a Besta ladrador. E, porque é filha do demo, aveeran
tantas maas aventuras por ela en esta terra e foran mortos tantos homẽs bõos e tantos bõos cavaleiros como ja ouvistes.
A demanda do Santo Graal (s. xv)

126
Literatura
5
Texto 9
Pregon dos que non anden de noite (6/10/1438)
En este dito dia e ora e por estas testimoias, ordenaron os ditos rejedores e alcaldes e procurador que persoa nenhua non fose
achado de andar por la dita çidade despois da campaa tangida d’anunço, so pena de jaser xxx dias ena cadea et de perder as
armas que levase, et se se quisese defender et o ferisen ou matasen, que non ouvese culpa nenhua o que o mate por elo. Et su
esta pena mandaron que nenhun non estevese aos cantoos nen as portas dos visinnos da dita çidade, et outrosi que persoa
nenhua non fose as ortas alleas de noite nen de dia as derramar, so pena de xxx dias jazer en cadea e por lx mrv. e o mal e dano
a seu dopno. O qual pregou logo se asi deu por la dita çidade, e ena audiençia, en este dia, eno dito conçello. Afonso Barbeito
presentou a sua carta eno conçello, pedio que a conprisen, etcetera, e diseron que a veerian e darian sua resposta.
Prosa tabeliónica
Texto 10
De como Helena facia dó por Paris
E eu sõo aquela que nunca pensei vilania contra vos, nem cobiço outra cousa senom que a mina alma vas com a vossa. E por
ende rogo a morte que lhe praza de a enviar pus ela moi cedo, ca os meus desejos estes som. Ai, morte! Por Deus, nom me
tardes e segerei o meu mui leal amigo, ca ja moito tardei e fige mal e torto. Ai, meu amigo bõo e leal! Asperade-me ata que eu
possa chegar a vos, e beijar-vos-ei o rostro e a boca, e des i ir-m’ei convosco, se poder. E bem certa sõo que poderei, se me a
morte nom me fezer torto, que ja nom sinto em mim sinhal ninhum como eu possa viver, pois que vos nom vivedes.
Pois esto disso, Helena chegou-se a el e amorteceu-se, que pouco nem mais nom suspirava, nem saia dela bafo. Des i levarom-na
d’ali por morta, e deitarom-na em un leito. E moitas vezes acordava, e tornava sua fala, e quiria-se levantar, que queia amortecida.
E moitas vezes se fazia levar u jazia o corpo de Paris por fazer seu doo, e nom sabia que fezesse nem que conselho prendesse de si.
E moitas vezes o tomava em seus braços e queia con el. Que vos digo? Sabede que tam gran doo fazia e chanto tam doorido que
nunca i estevo moler nem home a que chorar nom fezesse moitas vezes. E esta door e esta coita lhe durou toda noite.
Crónica troiana (1373)

Actividades

1. Consideras que o texto 1 é unha cantiga de es- 8. O texto 6 é un dos poucos lais da Bretanha que se
carnho e maldizer? Por que? A que contexto conservan. Que semellanzas encontras entre este
histórico fai referencia? Quen é a persoa aludi- texto e outras composicións da lírica profana?
da? Que calidades presenta?
9. Analiza o texto 7 indicando o tema e a estrutura
2. Cal é tema do texto 2? Que diferenzas existen externa e interna. Por que se enfada o demo? Que
entre a muller a que se fai referencia nesta can- consecuencias ten para o pintor ese enfado?
tiga e as mulleres que aparecen nas cantigas
10. Coa axuda do texto 7 recompón as viñetas que
de amor?
o acompañaban no códice.
3. Resume o argumento do texto 3. Cal é o tema
11. Que funcións desempeñan as ilustracións das
principal? Que papel xoga o corvo?
Cantigas de Santa María? Procura outros ele-
4. Que representa a maeta á cal se alude no tex- mentos que teñan esa mesma finalidade na
to 4? Por que se di que a protagonista é unha arte románica.
cruzada? Cal é o verdadeiro problema a que se
12. Clasifica os textos 8, 9, e 10 segundo o seu xé-
enfronta María Peres?
nero narrativo e sinala o tema principal de cada
5. Realiza un póster multimedia interactivo sobre un deles.
María Balteira.
13. Investiga que é a Besta Ladrador, cuxo nace-
6. En pares, transformade o texto 6 nunha noticia mento se recolle no texto 8. Como se acaba con
de xornal. ela?
7. Compón unha cantiga de escarnio e maldizer 14. Realiza un esquema que recolla a información
criticando un problema social actual. Tenta se- principal transmitida no texto 9.
guir os parámetros habituais de rima, estrofa,
15. Realiza un mapa conceptual que sintetice a
recursos estilísticos etc.
produción literaria medieval.

127

Você também pode gostar