Você está na página 1de 7

Latim Instrumental 2 — aula dia 1/10

Modo subjuntivo em latim — evoca um fato não real, provável, duvidoso. É o modo
das orações subordinadas e das orações optativas, estas que exprimem um desejo do
locutor. E é ainda usado de outras formas, o que veremos mais à frente. Um outro nome
para o subjuntivo é conjuntivo1. A construção dos quatro tempos do subjuntivo é mais
fácil que a dos tempos do indicativo. No entanto, na tradução, nem sempre podemos
atribuir uma correspondência simples com os mesmos tempos do português. Em grande
parte dos casos, nas orações subordinadas, a tradução de um tempo do subjuntivo vai
depender do tempo da oração principal, em uma correlação precisa chamada de
sequencia dos tempos (consecutio temporum). Diferente do português, o subjuntivo não
tem o tempo futuro. Em seu lugar deve ser usado o futuro do indicativo.

O subjuntivo exprime:

1. ordem – geralmente aparecendo em primeira ou terceira pessoas do subjuntivo


presente: Scribamus (escrevamos). Quando se tratar de uma ordem negativa, usaremos
NE nas primeira e terceira pessoas do subjuntivo presente: Ne hoc feceris (Não faças
isto.).

2. desejo – geralmente com o advérbio VTINAM, indicando um desejo que se realizará


no futuro, expresso no subjuntivo presente ou no subjuntivo pretérito perfeito: Vtinam
dives sim! (Se eu fosse rico!). Um desejo não realizável virá expresso do subjuntivo
imperfeito ou no perfeito também: Vtinam dives essem/fuissem (Quem dera eu fosse
rico!). Sua negação é expressa através da partícula NE: Vtinam ne pauper sim (Tomara
que eu não fique pobre.).

3. potencial ou irreal – indica um fato submetido a uma condição possível, expressa em


subjuntivo presente: Feliz sim si (se eu serei feliz) ou impossível, expressa no
subjuntivo imperfeito: Felix fuissem si (se eu fosse feliz). Sua negação é expressa pelo
advérbio NON.

Subjuntivo Presente

Tema + desinência modo temporal E (1 conj) + des. número pessoal (voz ativa ou
passiva)
A (demais)

Primeira Conjugação

ego laudem lauder


tu laudes lauderis/laudere

1
Disponível em: http://www.geocities.ws/direitounifieo/latim/licao2.htm Acesso em 16 de set. 2019.
- laudet laudetur
nos laudemus laudemur
vos laudetis laudemini
- laudent laudentur

Segunda Conjugação

ego moneam monear


tu moneas monearis/moneare
- moneat moneatur
nos moneamus moneamur
vos moneatis moneamini
- moneant moneantur

Terceira Conjugação

ego legeam legar


tu legeas legaris/legare
- legeat legatur
nos legeamus legamur
vos legeatis legamini
- legeant legantur

Terceira Conjugação (i breve)

ego capiam capiear


tu capias capiaris/capiare
- capiat capieatur
nos capiamus capiamur
vos capiatis capiamini
- capiant capiantur

Quarta Conjugação

ego audiam audiear


tu audias audiaris/audiare
- audiat audiatur
nos audiamus audiamur
vos audiatis audiamini
- audiant audiantur

Verbo esse

sim
sis
sit
simus
sitis
sint
Subjuntivo Imperfeito

Radical + RE + desinência número/pessoal (voz ativa ou passiva). Se traduz pelo


futuro do pretérito.

Primeira Conjugação

ego amarem amarer


tu amares amareris/amarere
- amaret amaretur
nos amaremus amaremur
vos amaretis amaremini
- amarent amarentur

Segunda Conjugação

ego monerem monerer


tu moneres monereris
- moneret moneretur
nos moneremus moneremur
vos moneretis moneremini
- monerent monerentur

Terceira Conjugação

ego legerem legerer


tu legeres legeris
- legeret legertur
nos legeremus legermur
vos legeretis legermini
- legerent legerntur

Terceira Conjugação (i breve)

ego caperem caperer


tu caperas caperis
- caperet capertur
nos caperemus caperemur
vos capertis caperemini
- capernt caperentur

Quarta Conjugação

ego audirem audirer


tu audires audireris
- audiret audiretur
nos audiremus audiremur
vos audiretis audiremini
- audirent audirentur

Verbo esse

essem
esses
esset
essemus
essetis
essent

TRADUÇÃO

1. DE DILUVIO

Scelera generis humani irritabant Iovem. Frustra petebant homines ut ignosceret; terris
diluvium misit. Flumina per apertos campos ruebant, domos destruebant. Undae tam
altae erant ut mare et terra nullum discrimen haberent.

VOCABULÁRIO
scelus, -u – crime genus, eris – gênero
frustra (adv.) – em vão camous, i – campo
peto, is, ere – pedir ruo, is, ere – precipitar-se
ut (conj.) – que domus, u – casa
ignosco, is, ere – perdoar destruo, is, ere – destruir
misit – mandou unda, ae – onda
flúmen, -inis – rio tam (adv) – tão
apertus, a, um – aberto altus, a, um – alto
Iupiter, Iovis – Júpiter discrimen, inis – diferença

2. ad Lesbiam

Iucundum, mea vita, mihi proponis amorem


hunc nostrum inter nos perpetuumque fore.
di magni, facite ut vere promittere possit,
atque id sincere dicat et ex animo,
ut liceat nobis tota perducere vita
aeternum hoc sanctae foedus amicitiae.
(Catulo, Carmen CIX)

VOCABULÁRIO

proponis – propono – anunciar di – deuses


fore – infinitivo futuro sum – será facite – imperativo de facio – fazer
promittere – infinitivo – prometer perducere – infinitivo – levar
possit – possum – subjuntivo – poder foedus – aliança
dicat – dicere – dizer vere – advérbio – sinceramente,
liceat – licet – subjuntivo – ser lícito verdadeiramente

Subjuntivo Perfeito

Radical do perfeito + ERI + des. número pessoal


VOZ PASSIVA: Particípio passado do verbo + Subjuntivo presente de ESSE

Primeira conjugação

amav-erim
amav-eris
amav-erit
amav-erimus
amav-eritis
amav-erint

Segunda Conjugação

vid-erim
vid-eris
vid-erit
vid-erimus
vid-eritis
vid-erint

Terceira Conjugação

viv-erim
viv-eris
viv-erit
viv-erimus
viv-eritis
viv-erint

Quarta Conjugação

audiv-erim
audiv-eris
audiv-erit
audiv-erimus
audiv-eritis
audiv-erint
Verbo esse

fuerim
fueris
fuerit
fuerimus
fueritis
fuerint

Subjuntivo Mais que perfeito

Radical do perfeito + ISSE + des. número pessoal


VOZ PASSIVA: Particípio passado do verbo + Subjuntivo imperfeito de ESSE

Primeira conjugação

amav-issem
amav-isses
amav-isset
amav-issemus
amav-issetis
amav-issent

Segunda Conjugação

vid-issem
vid-isses
vid-isset
vid-issemus
vid-issetis
vid-issent

Terceira Conjugação

viv-issem
viv-isses
viv-isset
viv-issemus
viv-issetis
viv-issent

Quarta Conjugação

audiv-issem
audiv-isses
audiv-isset
audiv-issemus
audiv-issetis
audiv-issent
Verbo esse

fuissem
fuisses
fuisset
fuissemus
fuissetis
fuissent

TRADUÇÃO

1. DE ARTE DAEDALI

Rex Minos Daedalum cum filio Icaro in insula Creta incluserat. Si Daedalus artem
miram non invenisset, semper in servitute mansisset. At artifex pennas in ordine posuit
alarum modo et cera ligavit.

VOCABULÁRIO
rex – rei Penna, ae – pena
insula, ae – ilha ordo, inis – ordem
includo, is, ere – encerrar, fechar pono, is, ere – pôr
mirus, a, um – admirável ala, ae – asa
invenio, is, ere – inventar modus, i – modo, maneira
at (conj) – mas cera, ae – cera
servitus, utis – escravidão ligo, as, are – ligar
artifex, ficis – artífice maneo, manere – ficar, aguardar

2. Tu ne quaesieris (scire nefas) quem mihi, quem tibi


finem di dederint, Leuconoe, nec Babylonios
temptaris numeros. Ut melius quicquid erit pati!
Seu pluris hiemes seu tribuit Iuppiter ultimam,
quae nunc oppositis debilitat pumicibus mare
Tyrrhenum, sapias, vina liques et spatio brevi
spem longam reseces. Dum loquimur, fugerit invida
aetas: carpe diem, quam minimum credula postero.
(Ode, I, 11 – Horácio.)

Você também pode gostar