Ka 2 0 1 8:

i tlhanganyisa 315 malembe ya kupsalwa;

a tlhanganyisa 280 wa malembe ya kuvuxiwa
kakwe moyeni, ni 227 wa malembe na a hunzile misaveni

1
 Masangulo:
Vakala vanhu va alakanyiwako hi malembe yo hlaya kota lezi.
Hambu maxaka ya hina, tihosi ta misava,
vafumeli va matiko ka chikela xikhati hi va
rivakelwako, vasala ntsena lomu mabhukwini
ni lomu tibilwini, ni kuve va kumbukwa hi
zikhati zokari.
Kanilezi, John Wesley, munwe wa lava a
lembe ni lembe a alakanyiwako hi kupsalwa
John Wesley kakwe ni hi kota ya ntiro wa hombe a
mahileko.
17 de Junho de 1703 John Wesley a belekwa;
19 de Setembro de 1725 a lo wumbelwa Wudikoni;
22 de Setembro de 1728 a lo wumbelwa wusingalakati;
24 de Maio de 1738 azwa kuhunzuluka mbilwini yakwe;
23 ka Fevereiro 1791 a nyika kanelo yakwe yo gumesa;
24 ka Fevereiro 1791 a tsala ka diario yakwe a timhaka to
gumesa;
2 ka Março wa 1791 a hunza misaveni hi xikhati xa 10h na a hi ni
87 wa malembe
9 de Março wa 1791 hi phinzula wa mixo, i lo lahliwa le makutini
Ya Chichi kota ku wula kakwe na a ha ha-
nya. I lahlilwe Londre, a kaya kakwe.

Ina, a kunyika loku lisima ka Nyampanze wa wumetodismo, zi A hi lezi ntsena zi wumbako katsakanyo wa fambo wa nhenha ya
le tanwini wakuve hina lava hi lanzako wu metodismo legi, hi Nungungulu, a nyampanze wa Bandla ga vametodista. A zinwani hi ta
zimaha makungwini ya kuvangamelisa hi kuwulawula, kumaha sina hi bula ha zona hi masiku.
ni kuhanya wumetodismo legi a gi siyileko hakunene.
A hi gonzeni kasi hi maha zilo hi wutivi,
Loku zi nga hi ngaho, hi tave hi sala ni nduma ni matshanza na ku nga hi hi wutlhari ntsena.
ntsena, kanilezi na ku nga ha hi na nchumu xi vumelisako vanhu
lezaku hakunene, hina hi xizukulwana xa lava vo tira hi NUNGUNGULU INA HINA
kuxaxameta khwatsi zilo zabye, lava vo khatalela zisiwana ni
vavumali, lava vo vumela kuxaniseka hi kota ya Ivangeli va
Hloko Mhaka; JOHN WESLEY,
Kristu, lava vo hanya hi wuhlengeli, vo khatalelana ni mutumbuluxi ni muanzisi wa wumetodismo
kutsetsana. Mutsali: Antonio Wilson
A hi maheni zontlhe, na hi nga lahli lezi zi ngave nkongomento Gitsalilwe: Centro Esperança de Chicuque
wa mutumbuluxi wa wumetodista legi. Comunicação e Publicações da IMUM
Telefone: Cell: 844016929/824231970
E-mail: imucom@yahoo.com.br
Zonake mu ta tiva zinene ni zinene, Facebook: IMUM-Comunicacoes&Publicacoes
zi ta mu tlhatlhisa (Johani 8:32) Bibliografias: John Wesley ni wumetodista ,
ha David M. Maperre
na J. A. Person;
AMEM. Www.google.com;

2 15
 A timhangu ta John Wesley ni vaxumayeli vakwe
Kuvengiwa kabye hi vahombe: “A ka xikhati lexo”, a vanhu va wa
nga ranzi ku kombiwa kutani kubyelwa mahanyela ni zihoxo zabye hi
vanwani vanhu. John Wesley kutani ni vaxumayeli vakwe va nga
kanela xinwani xikhati hi ndlela yo sola kubiha ka vanhu ni kutivisa
kuranza ka Nungungulu, va wa vukelwa hi xindlemo hambu hi
varangeli va Bandla ni vafumeli va tiko ga Nguilandi. A vafumeli va
tiko va lo kucetela vanhu lezaku va vawisa tingana lomu vanhwini.
Laha a nga xumayela le Epworth hi lembe ga 1742 i lo kanetwa ni ku
mbeletelwa lezaku a nga engheni lomu Chichini a kanela. Hi tlhelo ga
laha handle, ku wa hi kona xilahla xa raru wakwe Samuel Wesley, hi
laho John Wesley a ngaya yima hi hehla ka xilahla lexo a kanelela
vanhu va Nungungulu, na aku; a misava yontlhe xiluvelo xa mina.
John Wesley a biwa hi maribyi: Zikhati zinyingi loku J. Wesley ata
mitini yo kari i wo hlongolwa hi vanhu. Xinwani xikhati i bilwe hi
ribyi lomu ngoheni. Loku na a hlawutela mahungu ya kona i ngalo:
“ Nzi lo tsaka nguvu moyeni, nzi khesa Nungungulu, nzi sangula ku
kanela ka lava va nga hi kusuhani, nzi va tivisa hi kululama ni
kulamula loku ku tako. A kusangula va wa nga zi koti ku ingisa hi kota
ya guwa, kanilezi a nzak ka xikhati va lo miyela vontlhe, ni laha nzi
nga suka va lo nzi kombisa liranzo”
Vaxumayeli va khonwa: A vaxumayeli vanwani va wumetodista va
lo khonwa va valelwa mapaxweni, vanwani va kurumetwa kuve va
nyakasani. A munwe wa va xumayeli a nga hi John Nelson, i lo
khonwa ni ku engeniswa yimpini. I lo ala hambu ni kuambala tinguwo
ta wusochwa a ambaliswa hi ku kurumetwa, kanilezi a ku ngalo:
“ A nzi vumeli kulwa, hakuva hakuva a nzi zikoti ku khizama nzi
kombelela vanhu, nzi tlhela nzive musochwa wo daya vanhu.” A nzako
ka tihweti tinharu va lo mu tlhatlha. A nduna yi te ngalo: “
Nzi ranza a kuva ni yimpi ya vavanuna kwhatsi hi munhu loyi, loku va
nga vumeli kulwa, hakuva i munhu nene.
14
Viki ga Wumetodista
A musangulisi ni mususumeti wa wumetodismo hi Johani
Wesley, nwana mufundisa Samuel John, wa Bartolomeu, nwana
Herbet wa Wesley. A vito leti ga wumetodista, gi chulilwe lomu
Universidade ya Oxford, kanilezi a moya wa kona wu wa hi
kona lomu ngangweni wa raru wakwe Samuel ni sati Suzana
Wesley.
Hi mani raru wa John Wesley:
Samuel Wesley hi yena raru wa John Wesley. I wa hi murisi wa
Bandla ga Anglicana lomu mutini wa Epworth lomu Ngilandi hi
xipimo xa munwe wa makhume ya malembe ( 40 anos). I wa hi
munhu nene ni ku tlhariha, kanilezi xontlhe xikhati i wa hi
munhu wa wusiwana, loyi a nga kala a nga kumi mali yo enela
kasi ku hlayisa ngangu wakwe. Kwalomu Epworth, i wa
lanzelelwa nguvu hi zikarato zi nga wa vangiwa hi vanhu vo
biha timbilu va kwalomu tikweni gakwe.
Siku go kari, ku lota vanhu vobiha, va ta daya homo yakwe,
vatsema milenge ya byana. Hi zikhati zimbiri, va lo ringa ku hisa
yindlo ya ngango wakwe. Yena Samuel Wesley, i hunzile
misaveni hi siku ga 25 ka Abril wa 1737, a lahliwa kusuhani ni
chichi kota xikombelo xakwe.
Ziwutiso zo tihlola:
a)- Hi mani musangulisi ni mususumeti wa wumetodista ?
b)- A raru wa John Wesley i wa hi wa bandla muni ?
c)- Gi tumbulukele kwihi a vito ga Metodista ?
d)- Hi zihi zikarato zimbiri zi nga mahiwa hi vanhu vo biha
ngangweni wa Mufundisa Samuel Wesley ?
3
Nyine wa John Wesley: A sati wa Samuel Wesley i wa hi
Suzana. A wasati a gonzileko nguvu ni ku tlhariha. I wa tiva
xiGreki, Xilatini ni xiFrança, kanilezi a ntiro wakwe wa hombe
kuve ku gonzisa vanana vakwe. I lo pshala 19 wa vanana a
tinyikela ntirweni wa ku va wundla hi kuga ka miri ni ka moya,
ni ku vawundla hi hanyela go saseka. Ku alakanyiwa hi vanyingi
lezaku hi nyine wa John Wesley a nga mu gonzisa matirela
manene ni kukholwa, loku ha kona a nga maha musangulisi wa
wumetodismo. A nwana wa wukhume ni ntlhanu, John Wesley i
lo belekiwa hi siku ga 17 ka Junho wa 1703. A nyine wakwe
Suzana i wa sina a belekile khume ga vanana ni mune, kanilezi
vanwani va wa file xikhatini lexo. Yena i lo chuliwa vito gaku hi
John Benjamim, kasi kuvuxa mavito ya tisana timbiri ta vafana ti
fileko. Na a ha hi tsongwani John Wesley ni vanwani vanana, va
lo gonziswa ku chava kubiwa, ni kuve varila hi gezu
gitsongwani. Vontlhe vanana va ngangu, va lo gonziswa lezaku,
a zi vuni chumu kurilela zilo, hakuva va nga ta zikuma hi
kuvanga nguwa.
Ziwutiso zo tihlola:
a)- Himani a nyine wa John Wesley ké?
b)-I vana vangani wu nga pswala a ngangu wa
Samuel na Suzana Wesley?
c)-Wula siku, hweti ni lembe ga kupsalwa ka John Wesley
Suzana Wesley ni vanana vakwe: Mamani Suzana i lo cela
kota ku gonzisa vanana a ku ingisa, hakuva i wa alakanya lezaku
loyi a nga vumeliko ku ingisa a nga zikoti kuve mukristu nene.
Hi kufamba ka malembe ya ti tanga tabye, va lo gonziswa ku
khongela ka Nungungulu. Va lo gonziswa ku nga hembi wunwa,
ni lezaku va chela kota hi mimiri ni tinguwu tabye. Laha va nga
hi tangeni ya tlhanu wa malembe, va lo sangula kugonza
mabuku.
4 13
Charles Wesley: I wa hi nzisana ya John Wesley. Hi yena hi sinako hi
zwatile ha yena le kusanguleni kabye le Universidade ya Oxford.
A handle ka mitiro ni zimaho zakwe kota a nga hi munhu wotlhariha,
lomu bandleni hi tiva nguvu-nguvu ha yena hi wutlhari gakwe
xungetano ni wutsali gakwe ga tisimu ni wuyimbeleli gakwe kambe.
Lowu ntiro i dumile nguvu ha wona ka gontlhe tiko, ni tisimu takwe ta
ha yimbelelwa hi vanyingi ni nyamutlha lezi. I lo hunza misaveni hi
hweti ya Março wa lembe ga 1788.
John Fletcher: I wa hi muSuiça hi kupswalwa, kanilezi i lo tekelela
mahanyela ya Xingiza. Yena i wa hi munhu a tlharihileko nguvu hi ku
tsala a zilo za wutivi ga wuNungungulu. A wanuna a pangamileko loyi
a nga hanya hi ku khongela ni kulongoloka ni Nungungulu ava
mukristu wa zinene.
George Whitefield: Hi sina hi zwile katsongwani ha yena zinwani
zikhati lezaku, i ti tlhanganyisile ni vametodista ni ku xumayela kakwe
ka ntamu. I wa vura liranweni la Nungungulu. Hi yena a nga pola
mano laya ya kuxumayela handle ka Chichi, kasi ku koka vanyingi. I
vunile nguvu ntiro wa John Wesley.
Thomas Coke: Hi yena Mufundisa loyi a nga huma lomu bandleni ga
Nguilandi hi kota ya ku pangama kakwe, ni wunene gakwe. I lo ya
titlhanganyisa na Wesley ava munwe wa xitiri kulori. I wa komile
kanilezi a mbilu yakwe yi wa “lehile kala yi henya liranzo la
Nungungulu”. Hi yena a nga yimisa mabandla ya kufambisa Ivangeli
ka manwani matiko. I file lomu bimbini ga India na aya Le India kuya
sangulisa ntiro wa Ivangeli.
Ziwutis za ku ti hlola:
a)- Zini lezi John Wesley a nga vun nguvu ha zona a vanhu vakwe ?
b)- Zini zi nga vuna ka vanhu hi kumahiwa Mutlhangano wa Vaxu-
Mayeli ?
c)- Zini yi nga vuma a Mitlhangano ya Vaxumayeli yo ranga ?
kasi va hanya ni wubaswa mahlweni ka Nungungulu ni vanhu.
A zinwani za zona kala ni nyamutlha lezi, ha ha tira ha zona.
Cima ku wa nga vumelwi munhu ku engenha bandleni na a nga
se tsumbisa ni ku tiyisa lezaku, i ta ingisa Milayo leyi. Loyi a
nga kala a nga ingisi ni kulanza Milayo leyi, kani ngwa ku yini
hi tanga kutani hi xikhundla, i wa humeswa bandleni.
Zigelo za ku aka tichichi: A mixuvo ya Mufundisa Wesley yi
wa hi yaku; a vanhu va lanzela Nungungulu hi mahanyela ma
hlazekileko moyeni ni mirini.
John Wesley cima a nga xuvangi ku yimisa bandla giswa, hambu
ku kucetela vanhu kuve va huma bandleni ga Ngilandi ne!. Yena
wutsumbu i lo kala afa na a ha hi xiro xi tsumbekileko bandleni
ga le Ngilandi (Igreja Anglicana). Ntsena lezaku, a vahombe va
bandla ga Ngilandi hi vona va nga kala va nga tsaki hi
mabandlana lawa ma nga fumelwa hi mahanyela ya
wumetodista.
A vaxumayeli va John Wesley, va wa nga vumelwi ku xumayela
lomu chichini ya Ngilandi. Hi tshamela legi, a mabandlana lawa
ma lo wona lezaku zi sasekile lezaku va ti mahela mihlengo kasi
ku ti akela tichichi, lomo va ta nga tlhanganela kona na va nga
karatwi hi munhu. Lezi va zi kotile ku maha.
Ziwutiso zo ti hlola:
a)- Xana Wesley i wa hi ni mixuvo ya ku yimisa
ginwani bandla le Ngilandi ké?
b)- Lisine aku, a vahombe va varangeli ga bandla le
Ngilandi, a va tsakangi hi ntiro muswa wa J. Wesley ni
vangana vakwe, wa ku kanela le handle ké?
12
John Wesley a pona nzilweni: Hi siku ga 9 wa Fevereiro wa
1709, na a hi tangeni ya tlhanu wa malembe ni mambiri i lo pona
mhangweni ya hombe ya nzilo. Ku alakanyilwe lezaku, a vanhu
vo biha va lo hisa yindlo ya xitezi ni wusiku va nga tshama ka
yona. Vontlhe va lo chika hi xihatla, va rivala John Wesley na a
etlele. A nzako ka zontlhe va nga zi maha kasi ku mu hlanguta,
zi lo tsanza. A vavanuna vokari va lo telwa hi maalakanyo
timbilwini tabye ya kuve a munwe a kanziha makatleni ya
munwani, va kala va chikela laha quarutwini a nga wa etlele ka
yona. Va lo mu tlakula hi laha janeleni hi seno handle, va mu
chikisa. Va lo lahlekelwa hi zontlhe, ku pona vanhu ntsena. A
nyine wakwe Suzana i lozwa mbilwini yakwe lezaku,
Nungungulu zikona zokari a longiselako hi nwana loyi.
John Wesley a gonza lomu xikoleni: Laha a nga hi tangeli ya
khume ga malembe, i lo rumelwa xikoleni xi dumileko xa
Charterhouse.
Kota a nga ha hi mufanyana i lo ya xaniswa nguvu hi lava va
hombe, hi ku mu tekela timbuvana takwe a nga wa longiswa hi
nyine Suzana.
Ziwutiso zo ti hlola:
a)-Hi kufamba ka malembe ya titanga ta vana va Suzana,
zini va nga gonziswa laha ngangweni wabye ?
b)-Hlawutela lezi a nga ponisa zona John Wesley na a hi tangeni
ya 6 wa malembe ka mhangu ya kuhiswa ka yindlo yabye.
John Wesley aya Universidade ya Oxford: Hi lembe ga 1720 i
wa hetile zigonzo le Charterhouse. I lo nyikwa bolsa hi kota ya
kuve na a kombisile ku “pupuma” nguvu zigonzweni zakwe. Hi
bolsa leyi, i lo engenha ka Universidade ya Oxford. Kwalomo
kambe i lo kombisa wutlhungwati ga hombe zigonzweni zakwe.
Hi lomu Xikoleni lexi xa hombe, John Wesley a nga sangula
mahanyela ya hava, hambu lezi a nga kari a simama ku gonza
Mitsalo ni ku khongela.
5
Na a hi tangeni ya 22 wa malembe, i lo sangula ku gonza
mabuku manwani ma nga kombisa ku nga nyawuli ka
mahanyela yakwe. A ku sangula i lo zangara hi kota ya mahungu
lawa a nga wa makuma mabukwini lawo, hakuva i lo koneka
loku a ringanisela ni mahanyela yakwe, ni lezi zi nga wa wuliwa
hi wona mabuku. A ka lexo xikhati, John Wesley i lo sangula ku
xaxameta xikhati xakwe kasi kutiva lezaku i ta maha yini hora
yinwe ni yinwani nzeni ka siku ni siku. I lo anzisa moya ni
ntamu wo tsala timhaka tontlhe a nga wa tialakanya, ni kutsala
zontlhe lezi a nga wa zimaha, hambu ni lezi za hava kambe, kasi
za mu alakanyisa lezaku a nga ha engeti ku zimaha.
John Wesley a wumbelwa wufundisa: Hi siku ga 19 ka
Setembro wa 1725 i lo wumbelwa wufundisa xikhundleni xa
wudikoni ni ku tlhatekwa mandla ha Bixapo Potter. Hi 22 ka
Setembro wa 1728, i lo wumbelwa wusingalakati, na zontlhe zi
maheka kwalomu chichini ya Universidade ya Oxford, ku kotisa
kulayela ka Bandla ga Nguiland. Zonake i lova mugonzisi wa
yona Universidade, a kuma wudumo ga hombe.
A Ntlawa wubasileko (Clube Santo): Ku wa hi kona vavanuna
vambiri kambe va nga ti tlhanganisa na Charles kasi ku lanza
ndlela leyo. Va lo sangula a xibandlana, zonake loku John azwa
mixuvo yabye i lo zwana navo, a maha murangeli wabye.
A kusanguleni va wa tsombana gambyeni ga tidimingo tontlhe,
makhati mambiri a viki ni viki, hi ku gumesa va tsombana
masiku wontlhe laha gabyeni. Va wa vulula mitlhangano yabye
hi mikhongelo, va gonza Testamenta Giswa hi xiGreki. A siku ga
manharu ni siku ga wutlhanu va wa ti tsona zakuga, hi tidimingo
tontlhe va waga Xilalelo xa Hosi. Vontlhe va lo ti nyikela
mitirweni yo vunetela zisiwana ni ku enzela vababyi.
6 11
vanhu va hombe kasi ku kuvanyika wusungukati hi zilo za
wunungungulu.
Ziwutiso za ku ti hlola:
a)- Zini zi nga maheka wutomini ga John Wesley, hi siku ga
24 ka Maio wa 1738
b)- Hi yihi mitsalo yi nga henya mbilu ya John Wesley ke?
Masangulela ya Mabandla ya wuMetodista: Hi siku ga 1 ka
Maio wa 1738 Mufundisa John Wesley ni makabye Charles
Wesley zinwe ni lava va nga wa zwanana navo, va lo lanzela
wusungukati ga Peter Bohler, va maha bandlana gi tsongwani le
Londre kasi va vatlhangana kona viki ni viki, ni kuve gi ve
wutshamu ga kutivisana kona zihoxo za munwe ni munwani, ni
ku kombelelana, khwatsi hi lezi va nga maha le Universidade ya
Oxford.
Vuxelelo le Londres: Hi lembe ga 1739, a vanhu lava va nga wa
tlhabyiwa timbilwini tabye, va xuva ku hanyiswa zionhweni
zakwe va loya ka Mufundisa John Wesley vaya mu kombela
lezaku a kuma xikhati xa kuve a tlhangana navo kasi wa zikota
kuva vunetela.
Wesley i lo yimisa siku ga wumune ka viki ni viki, lezaku a
tlhangano navo hi ntsengo wutsongwani wa tlhanu ni vanharu
(8) hambu khume( 10) ga vanhu. Hi kufamba ka xikhati a
ntsengo wu lo tlhakuka nguvu, hakuva, kunene, a vanhu va wa hi
ni tora ni ndlala ya lezi zo lulama.
Milayo ya wuMetodista: Laha na a wonile lezaku a mabandlana
lawa ma anza nguvu, laha ka kukala a nga ha zikoti ku fambela
wontlhe, Mufundisa John Wesley i lo tsala zilayelo ni ziyimiso
lezi zi ta nga vunetela vontlhe lava va nga wa engenha bandleni
I lo ti wona kota nanza ga Nungungulu na a nga tivi lezaku wa
zikota kuve nwana wa Nungungulu ni kuve xiga-tshomba xa
mufumu wakwe wa le tilweni. Hi siku ga 24 ka hweti ya Maio ka
lembe ga 1738 hi 5h wa mixo, yena i lo vulula Biblia a gonza
timhaka leti:
” I lo hi nyika zitsumbiso zakwe za malongo lezi zi nga za
hombe nguvu, lezaku mu fela ku maha zihlengeli za xiyimo
xa wungungulu ha zona, na mu ponile kuboleni loku ku
nga kona tikweni hi kota ya kumbilukela “ (2 Pedro 1:4).
Kusukeni kakwe hi le kaya i lo vulula lomu ka Marku 12:34, a
gonza a kuma lezaku kutselwe ku” Wena a ku kule ni mufumu
wa Nungungulu”
Laha gabyeni i loya Chichini ya hombe yi vitwako S. Paul´s,
laho ku nga yimbelelwa a lisimu leli li nga tangalisa nguvu
mbilu yakwe. Ni wusiku i lo famba ka bandlana go kari gi nga
wa tlhangene le Aldersgate. Laho ku lo gonziwa a xisumu xa
papilo ga Mupostoli Paule ka va le Roma xi tsalilweko ha
Luther. Laha a ngazwa timhaka ta kona, a mbilu yakwe yi lo
kufumetwa nguvu.
Mufundisa John Wesley, i lo tsala da diario yakwe aku:
“ Nzi lo tizwa lezaku nzi tsumbile Kristu, yena Kristu yece,
lezaku nzi hanyisilwe ni ku kuma xitiyiso xaku a zionho za
mina zi susilwe hakunene, nzi tlhatlhilwe nayweni wa
kuonha ni wa kufa. Zonake nzi lo maha wumboni hi lezi nzi
zi zwileko mbilwini ya mina mahlweni ka vanhu vontlhe
laha kubaseni”.
Kusukela lexo xikhati, i lo kuma kurula mbilwini ni wutomini
gakwe gontlhe. Hikwalaho, John Wesley i lo ti karata kufambela
10
Ziwutiso za ku tihlola:
a)- Na a hi tangeni ya 22 wa malembe zini a nga
byeliwa hi mabuku a nga wa magonza ke?
b)- I wumbelwe wufundisa J. Wesley hi lembe muni ke?
c)- Zini va nga wa maha lomu ka kutlhangana
kabye hi “wuClube Santo”?
Mahumela ya vito ga Metodista: Hi kota ya mafambisela
yabye mitiro yo kala va nga lavi ku hoheta lomu ka zilo lezi va zi
yimisileko ku maha, ni ku zi maha hi zikhati zi yimisilweko ina
ni ku pangama kabye xontlhe xikhati, ka ginwani siku a jaha go
kari kwalomo Universidade ya Oxford, gi lo va chula hi ku
tseketsela giku “ mbametodista” ziwulako lezaku hi lava vo tira
hi nongameto. Hi kale ka kona a vito legi gi wa tiriswa
kuxungeta vadokodela vo kari va nga alakanya lezaku tontlhe
timgumbe ta zikota ku chumiwa loku munhu aga zakuga zo kari
ni ku tira mitiro yo kari. A ku mbametodista, gi wa hi vitanela go
xelembenza.
Lezi va nga sangulisa zona mitiro yabye: A mhaka yabye ya
hombe nguvu lomu bandleni gabye ku wa hi Liranzo la
Nungungulu ni ka vanhu. Kambe a ndlela leyi ya ku ti hlola
kuhanyeni ko basa ku va vunile nguvu ku wona lezi zi lavekako.
Lezi zi lo va maha va sangula ku famba-famba va xumayela
mapaxweni ni ku vunetela zisiwana zinyingi, va maha lezo hi
lihlazwa-mbilu ni liranzo ka vanhu.
Lava va nga sangula ntiro lowu ni lezi va nga maha: Vontlhe
va lo ranzeka ka vanyingi ni ntiro wabye wu lo anza hi ku
hlamalisa. Lava va nga maha ntiro lowu le Oxford hi vona va ka
Wesley, John Wesley ni vakulobye Charles Wesley; na William
Morgan na Robert Kirkham.
7
Hi nzako George Whitefield i lo ya titlhanganyisa navo hi
kuwona matirela yabye na ma mu tsakisa, a sangula kutira zinwe
navo. George loyi, i wa hi wanuna wa ntamu nguvu ku kaneleni
ka Ivangeli. Hi yena a nga pola moya wa ku xumayela handle ka
Chichi, lezi a kale xi nga hi xi nyenyeko xa hombe a ku
xumayela handle ka Chichi le Nguiland. Yena George, na wonile
lezaku a handle ka kuhuma handle ka Chichi a hi vanyingi va ta
ngazwa Mhaka, nguvu-nguvu lava va zisiwana ni lava va nga
kala va nga chelelwi kota, i lo tlhanganyisa vanhu le handle a va
kanelela. Vanyingi va lo hanyiswa hi ndlela leyi. A xinwani xilo
lexi xi nga wa varangela ku ti nyikela ka tindlela ta kungahi hi
kota ya lezi va nga kala va nga vumelwi ku maha tikhozo lomu
tichichini ta Bandla ga Ngilandi. A matirela yabye, ma lo maha
lezaku vanyingi va hunzuluka.
Ziwutiso za ku ti hlola :
a)- Hi yihi yi nga hi mhaka ya hombe nguvu
lomu ka kutlhangana kabye?
b)- Hlawutela mavito ya lava sangula ntiro wa mikombelo
lomu Oxford
c)- Hi mani a nga sangulisa ndlela wa kuxumayela
handle ka Chichi ya Ngilandi
John Wesley aya Merika: Zinwe na John Wesley na va hi
ntsengo wa 30 wa vavanuna, va lo ya Merika hi lembe ga 1735.
Pfhumbeni lego, ku wa hi kona kambe ni Bixapo wa bandla ga
maMarovia. Wesley i lo ya maha murisi le Merika, a kanela
Ivangeli khongometweni wo hunzulusa vanhu va tiva
Nungungulu. I tirile nguvu mutini wa Savannah. A makabye
Charles Wesley i wa hi mutsali wa Mufumeli na a tira kambe a
ntiro wa Ivangeli ka vanhu.
Hi kota ya zikarato zi nga wa mu humelela kambe ni kambe,
8 9
hi lembe ga 1736, Charles i lo tlhelela kaya Ngilandi, kusala
makabye John Wesley, awihi yenawo a nga sala a lanzela hi
lembe ga 1737, a tlhelelawo kaya.
Ziwutiso za ku tihlola
a)- Hi gihi lembe John Wesley a nga famba le Merika
ha gona kè?
b)- Va wa hi vangani pfhumbeni lego ?
John Wesley a vuxiwa muhefemulweni wakwe: Laha na a
wuyile hi le Merika, i lo ta hlota nguvu mano ni wusungukati ga
kuzikota ku fambisa khwatsi mitiro ya kuwuyisa vanhu ka
Kristu. Kasi ku maha lezo, i wa fanele lezaku, yena nwinyi, a
pima hi kumbeleleko lezaku, a kuranza Nungungulu zi wula yini
ka yena. Hi kota ya lezo, i lo ranza ku kombela wusungukati ka
vanhu vanene, nguvunguvu ka vaMarovia. A munhu loyi a mu
vunileko nguvu hi Peter Bohler. Siku go kari, P. Bohler i lo byela
J. Wesley lezaku i fanele ku kanela hi ku kholeka kala yenawo
ave nako wutsumbu gakwe. Ni gona hanyela ga Bohler, gi
muvunile nguvu Wesley hakuva, i wa hi wanuna nene, wo
dzunzeka, wo basa ni kutsaka. Kambe i wa hi ni mihanzu yinene
ya kukholwa.
Ziwutiso zo tihlola
1. John Wesley i lo famba ka Peter Bohler kuya kombela
wusungukati.
a)- Hi gihi wusungati a nga ya gi kuma ka wanuna loyi kè?
b)- A wusungukati legi gi mu vunile J. Wesley ké?
Mufundisa John Wesley a kuma kurula moyeni wakwe: John
Wesley i wa nga kumi litsako hambu kutsumba ku mbeleleko
mbilwini yakwe.