Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
HALO HUSI :
N.R.E:
22.04.02.0071
KAPITULU I
1.1 INTRODUSAUN.............................................................................................
........................................................................................................................3
1.2 FORMULASAUN............................................................................................
........................................................................................................................4
1.3 OBJETIVU.......................................................................................................
........................................................................................................................4
KAPITULU II
2
2.6 SINAIS NO SINTOMAS.................................................................................
.........................................................................................................................9
2.7 ASAUN PREVENSAUN.................................................................................
.......................................................................................................................10
KAPITULU III
3.1 RESUMO.........................................................................................................
............................................................................................................................11
3.2 REFERENSIA..................................................................................................
............................................................................................................................12
KAPITULU I
1.1 INTRODUSAUN
Diarea mak moras ida nebe comum no cauza mate barak ba iha labarik sira ho tinan lima(5) mai
kraikboot liu iha nivel global.
Tuir registu UNICEF , kada minutu bebe ida mate tamba diarea iha nivel global. Diarea
dalabarak ema dehan moras ida nebe komum no labale, maibe, iha nivel global no nacional
mensiona faktus nebe kontariu, tuir registu OMS ,diarea hamate labarik besik miliaun 2 kada
tinan iha mundu.
Tuir akordu OMS(1980) Diarea mak hanesan frekuensia soe bé boot nebe been loron ida liu dala
tolu(3) ba leten, konssitensi soe bé bo’ot ho bee barak ,hetan mos kor modok kahur ho ran no
kaben mutin /lendir itoan.
3
Diarea dalaruma ema dehan moras nebe comum, no nia atendimentu ne fasil, maibe realidade,
diare bele kauza ou hamosu disturbius no komplikasaun nebe perigo ba iha pasiente ezemplo
hanesan kauza iha equilibrio hidroeletrolito( cairan eletrolit), shock hipovolemia no kauza mos
ba orgaun oioin iha isin lolon. Se la fo atendimentu nebe diak no lalais bele hamosu \kauza mate
ba pasiente. Ho nune importante ba pesoal saude sira atu hatene klean liu kona ba moras diarea
no nia impaktu sira atu nune bele fo atende lalais no prevene nia kauza atu keta sai komplikadu
no hamosu mate.
Diarea mos sai kazu boot daruak ba iha morbilidade no mortalidade ba labarik sira menus husi
tinan lima(5) mai kraik iha nivel mundial.
Tuir akordu (OMS 2010) nebe halo peskiza iha 2010 morbilidade nebe kauza ba labarik tamba
diarea tuir grupo tinan mak; boot liu mak husi fulan 6-11 ho porsentu 21,65% ,fulan 12-17 ho
porsentu 18,43%, fulan 24-29 ho porsentu 12,37%, entanta ida nebe kiik liu mak husi fula 54-59
ho porsentu 2,06%.
1.2 FORMULASAUN
a. Saida mak diarea ?
b. Klassifikasaun diarea iha hira ?
c. Kauza akontese diarea ?
d. Oinsa sintomas husi diarea no nia maneira prevensaun ?
1.3 OBJETIVU
a. Hakarak hatene akontsimentu moras diarea.
b. Hakarak hatene sintomas husi moras diarea no maneira prenvensaun.
KAPITULU II
4
2.1 DIFINISAUN DIAREA
Diareia mai husi lian yunani katak Diarrola signifika suli sai, mak hanesan
kondisaun ida ne’ebé abnormal husi frekuensia tee ne’ebé sai barak. Diareia
hanesan kondisaun ida ne’ebé akontese tee ne’ebé abnormal liu dala tolu iha
loron ida, no konsistensia ou tee ben (Smeltzer & Barre, 2002).
Definisaun husi Hipokrates hateten katak diarea mos hanesan soe bé boot ho
nia frekwuensia nebe mak la normal (hasa’e) ho konsisten mukos to té been
deit (ILMU KESEHATAN ANAK FKUI,1985).
Diarea bele kauza husi transportasaun bee no eletrolit nebe la normal ba iha teen. Disturbasaun
diarea nian envolve mos ho estomuk ho teen (Gastroenterite), teen kiik (enterite) no kolon ho
teen (enterokolite).
Diare katak tee ne’ebé been hanesan tahu ou been liu no dalaruma soe bee boot
liu hanesan bai-bain. Dala ruma diareia akompaña ho muta, moras iha estomak,
ou isin manas, moras sira ne mosu tamba kauza husi parasitas ho bakteria (bartlett,2007 )
Tuir difinisaun OMS diarea nudar soe bee boot ho been loron ida dala tolu ou liu. Atu difine
katak nee diarea tenki iha kriteria mak hanesan; soe bee boot bebeik no been. Se soe bee boot
loron ida dala tolu maibe la been ne laos diarea, nune mos se soe bee boot been maibe la to dala
tolu ne laos mos diarea.
HIDAYAT (2008) Afirma mos katak diarea mak soe bee boot husi labarik sira, loron ida dala
tolu akompanha ho tee nebe been dura husi semana ida mai kraik.
Diarea nudar kondisaun nebe wainhira produz tee been la normal no alterasaun nebe iha mak tee
been no bebeik.
5
a) Diareia aguda mak diareia ne’ebé menus husi loron 14 ,nia sintomas no
sinal mosu mos menus husiloron 14. Rezultadu husi diarea agudo nian mak
dehidrasaun, enquanto dehidrasaun mak sai kazu prinsipal mate ba iha ema
ho mora diarea.
b) Diarea kronika mak diarea nebe nia sintoma no sinal mosu husi semana
rua ba leten no nia dura semana rau ou bele mos liu ho ninia etiologia non
infeksi.
c) Disentri mak diarea nebe kuandu ita soe bee boot akompanha ho ran iha
tee. Kauza husi disentri mak anoreksia, todan isin nian tun ho lalais no
possivel iha komplikasaun balu ba iha mukosa
.
d) Diarea persistente nudar diarea ida nebe mak liu husi loron 14 no bebeik
hela deit. Nia kauza mak todan isin tun no hamosu disturbios ba iha
metabolismu isin nian ho ninia etiologia infeksi.
Tuir IMCI iha Timor-Leste diareia nia Sinal no Sintomas mak tuir mai nee:
6
1. Diarea dehidrasaun todan Matan koak
Baruk lakoi hemu bee
Bainhira ita kuu labarik nia kabun
fila tarde loos
Gelisa /rewel/ fasil atu hirus
Matan koak
2. Diarea dehidrasaun kamaan ou
naton Baruk lakoi hemu bee
Bainhira ita kuu labarik nia kabun
fila tarde loos
Laiha sintomas atu ita klassifika
3. Diarea la iha dehidrasaun katak ida ne dehidrasaun todan ou
kamaan
4. Diarea persistent todan Iha ona sintomas balu kona ba
dehidrasaun nian
5. Diarea persistent deit La iha sina no sintomas
dehidrasaun
6. Disentri Iha sinal no sintomas raan iha ona
tee ou kahur ho tee
7
Diarea imflamatoria: Akontese wainhira revistimentu kolon nian
hetan imflamasaun.
b) Infeksaun husi:
Bakteria , virus ,parasit, mal absorsaun, alergia, venenu (mak kompostu
husi venenu ba ai-han kimiku, venenu ne’ebé iha fatin produz lata, ikan
lata, ai-fuan, sintina, modo nst.
8
2.5 KONSEKUENSIA
Diareia ne’ebé diretamente kontinua loron ba loron bele resulta menus likidu iha
isin ou dehidrasaun. Karik dehidrasaun ne’ebé sofre boot, mak hanesan diareia
kontinuasaun ho muta-muta, risku ameasadu ba mate. Ema bele mate iha oras
balun nia laran se diareia no mutah bei-beik fo atendimentu tarde
Moras diarea nia sinais ho sintomas sira nebe mak sei mosu mak:
9
Laran sae no muta
kabun moras no dulas makas
Isin tun
Soe bé bot bé mak barak no kahur ho ran
Sente kidun matan moras.
Atu halo prevensaun ba tee ben ho ninia objetivu mak oinsa atu bele minimiza tee
ben nebe nia risku ass tebes ba vida.
Tuir pedoman tataklaksana diarea (depkes RI 2006 dalam tami 2011) mak
hanesan tuir mai nee:
10
h) Fo oralit, bainhira oralit laiha bele halo rasik, fui be tasak kopu naton ida
250ml aumenta ho masin midar kanuru kiik rua no masin kanuru ida.
Hemu oralit depis de tee ben
i) Fase labarik nia bibiron ho sabaun no hamanas ho bee manas
KAPITULU III
RESUMO
Diareia mai husi lian yunani katak Diarrola signifika suli sai, mak hanesan
kondisaun ida ne’ebé abnormal husi frekuensia tee ne’ebé sai barak. Diareia
hanesan kondisaun ida ne’ebé akontese tee ne’ebé abnormal liu dala tolu iha
loron ida, No konssitensi soe bé bo’ot ho bee barak ,hetan mos kor modok kahur ho ran no
kaben mutin /lendir itoan. (Smeltzer & Barre, 2002).
Tuir organizasaun mundial da Saude (2005) diareia halo
klasifiksaun ba iha parte haat (4) :
Diareia aguda , Diarea kronika, Disentri, Diarea persistente
Fisiopatologikamente diarea classifika ba iha oin haat(4) no klasifissaun diarea ida nee
klasifika tuir oinsa diarea mosu iha ita nia organismo.
Diarea osmόtiko, Diarea sekretora, Diarea relasiona ho motilidade, Diarea imflamatoria
Moras diarea nia sinais ho sintomas sira nebe mak sei mosu mak:
11
Dehidratasaun (katak lakon bee iha ita nia isin barak), Mii itoan no koncentradu( kor metan
itoan), Baiinhira dehidratasaun makas bele hamosu shock, Lakon isin nia todan, Kulit nia
elestidade lakon nst.....
Atu halo prevensaun ba tee ben ho ninia objetivu mak oinsa atu bele minimiza tee ben
nebe nia risku ass tebes ba vida.
Tuir pedoman tataklaksana diarea (depkes RI 2006 dalam tami 2011) mak hanesan tuir mai
nee:
Fo susu ben inan nian ba labarik, Esforsu atu fase liman wainhira atu konsumo ka kaer hahan
ruma, Tein hahan tasak didiak molok konsumu, Prepara hahan karik tenki duku metin, Bee hemu
tenki priense tuir nesidade no norma tuir ambiente nebe ita hela hanesan bee tenki nono didiak,
mos, la iis no la iha kores., Halo meius oinsa saniamentu sai hanesan baze nebe saudavel iha
ambiente nebe ita hela ba, hanesan bee mos no sintina nebe sufisiente nst.......
REFERENSIA
Amin, Lukman Zulkifli. 2015. Tatalaksana Diare Akut. CDK-230/ vol. 42 no. 7.
Jakarta: Departemen Ilmu Penyakit Dalam FKUI
Berardi, R.R., et al. 2009. Handbook of Nonprescription Drugs : An Interactive
Approach to Self Care 16th Edition. Washington DC : American
Pharmascist Association
Blenkinsopp A, Paxton P. Symptoms in the Pharmacy: A Guide to the
Management
of Common Illness. 6th Ed. 2009, Blackwell Science Ltd.
Ciesla WP, Guerrant RL. Infectious Diarrhea. In: Wilson WR, Drew WL, Henry
NK,
12
et al editors. Current Diagnosis and Treatment in Infectious Disease. New
York: Lange Medical Books, 2003. 225 - 68.
Guerrant RL, Gilder TV, Steiner TS, et al. Practice Guidelines for the Management
of
Infectious Diarrhea. Clinical Infectious Diseases 2001;32:331-51.
Hendarwanto. Diare akut Karena Infeksi, Dalam: Waspadji S, Rachman AM,
Lesmana LA, dkk, editor. Buku Ajar Ilmu Penyakit Dalam Jilid I. Edisi
ketiga. Jakarta: Pusat Informasi dan Penerbit Bagian Ilmu Penyakit Dalam
13