Você está na página 1de 29

APOSTILA PRÁTICA

DE
FARMACOTÉCNICA II
Prof. Herbert Cristian de Souza

Curso de Farmácia UNIPAC Araguari


2013-01

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


SUMÁRIO

PRÁTICA 1. EXERCÍCIOS DE CÁLCULOS DE SOLUÇÕES................................................................... 5

PRÁTICA 2. SOLUÇÃO DE ÁGUA BORICADA ................................................................................. 7

PRÁTICA 3. SOLUÇÃO CANFORADA ............................................................................................. 8

PRÁTICA 4. XAROPE SIMPLES – NF .............................................................................................. 9

PRÁTICA 5. XAROPE SUGGAR-FREE ............................................................................................10

PRÁTICA 6. SUSPENSÃO “LEITE DE MAGNÉSIA” ..........................................................................12

PRÁTICA 7. SUSPENSÃO DE CARBAMAZEPINA............................................................................13

PRÁTICA 8. SUSPENSÃO ANTI-ÁCIDA .........................................................................................14

PRÁTICA 9. CREME LANETTE (BASE ANIÔNICA) ..........................................................................15

PRÁTICA 10. CREME POLAWAX (BASE NÃO IÔNICA) ...................................................................16

PRÁTICA 11. GEL DE CARBOPOL .................................................................................................17

PRÁTICA 12. GEL DE CMC ...........................................................................................................18

PRÁTICA 13. POMADA SIMPLES .................................................................................................20

PRÁTICA 14. POMADA ANALGÉSICA...........................................................................................21

PRÁTICA 15. PASTA LASSAR .......................................................................................................22

PRÁTICA 16. ÁGUA DE CAL.........................................................................................................23

PRÁTICA 17. PASTA D’ÁGUA ......................................................................................................24

PRÁTICA 18. SUPOSITÓRIO DE GLICERINA ..................................................................................26

PRÁTICA 19. SUPOSITÓRIO DE PEG ............................................................................................27

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


3
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

REGRAS PARA AS AULAS PRÁTICAS DE FARMACOTÉCNICA

A disciplina de farmacotécnica II será ministrada em forma de aulas práticas e teóricas.

Atenção: NÃO SERÁ PERMITIDA A TROCA DE ALUNOS ENTRE AS TURMAS. NO INTERVALO NÃO
HAVERÁ AULA E NÃO SERÁ PERMITIDA A PERMANÊNCIA DE ALUNOS DENTRO DO LABORATÓRIO.

As aulas práticas serão compostas por 4 etapas:


1. Etapa: explanação teórica sobre a teoria da prática;
2. Etapa: confecção da ficha técnica (Procedimento descrito passo-a-passo para a elaboração
da fórmula);
3. Etapa: preparo da fórmula e acondicionamento;
4. Etapa: rotulagem e registro em livro de controle de formulações;

Para a realização das aulas práticas, algumas regras devem ser previamente seguidas;

1. Vestuário obrigatório:
 Uso de jaleco em tempo integral;
 Uso de touca em tempo integral;
 Uso de máscara para pesagem e manipulação;
 Uso de luvas para pesagem e manipulação;

2. Não usar: anéis, brincos grandes, pulseiras e relógios;


3. Guardar todo o material sob as carteiras;
4. Lavar as mãos antes de iniciar a manipulação;
5. Limpar a bancada com álcool 70% embebido em papel toalha;
6. Separar todo o material (vidrarias e afins) necessário;
7. Fazer anti-sepsia do material com álcool 70% embebido em papel toalha;
8. No momento da execução da fórmula, a bancada deverá conter apenas as vidrarias
necessárias e a ficha técnica;
9. Fazer assepsia das mãos com álcool 70%;
10. Manter o silêncio dentro do laboratório, principalmente na hora da manipulação;
11. Antes do acondicionamento, mostrar ao professor a formulação e a respectiva ficha
técnica;
12. Finalizar o processo lavando todo o material utilizado e limpando a bancada;

AVISOS IMPORTANTES

 A chamada será feita com 15 minutos de aula.


 Os alunos só poderão fazer aula prática se estiverem devidamente vestidos;
 As fichas técnicas deverão ser confeccionadas antes da execução das fórmulas;

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


4
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

SOLUÇÕES

REGRAS PARA O PREPARO DE SOLUÇÕES

1. Partículas pequenas de uma mesma substância dissolvem mais rapidamente do que as partículas maiores,
portanto é melhor triturar a substância para que seu tamanho diminua;
2. Para uma solubilização mais rápida é melhor levigar a substância com um líquido viscoso, como o
propilenoglicol ou glicerina;
3. Quanto mais solúvel for a substância, mais rápida será sua dissolução;
4. Quando se prepara um elixir ou uma solução hidro-alcoólica é aconselhável dissolver os constituintes
solúveis no álcool antes de mistura-lo ao restante do veículo e os constituintes hidrossolúveis devem ser
previamente solubilizados na água.
5. Agitadores magnéticos, misturadores elétricos economizam tempo e ajudam a preparar produtos
uniformes;
6. A filtração de um líquido pode ajudar na obtenção de produtos claros, límpidos
7. Um medidor de pH barato, ajuda na conferência do pH e a prevenção de incompatibilidades relacionadas
a esse pH
8. Dissolver sais em uma quantidade mínima de água antes de adicioná-lo a um veículo viscoso
9. Agitar constantemente quando misturar dois líquidos minimiza incompatibilidades devido aos efeitos da
concentração
10. Quando incorporar um material insolúvel, levigar o pó com uma pequena porção do veículo ou um líquido
miscível com o veículo
11. Agitar gentilmente e não chacoalhar o produto para evitar a formação de espuma
12. Adicione líquidos de alta viscosidade a líquidos de baixa viscosidade com agitação constante
13. Sempre esteja atento ao pH e concentração alcoólica dos produtos preparados
14. Quando filtrar, esteja atento sobre o que está sendo retido no filtro
15. Quando trabalhar com hidrocolóides, deixar que hidratem lentamente antes de qualquer incorporação
16. Quando selecionar um veículo, estudar a concentração do fármaco, solubilidade, pKa, sabor e
estabilidade.
17. Considerações ou estudos sobre o veículo devem incluir pH, aroma e sabor, edulcorante, cor,
conservantes, viscosidade, compatibilidade e, se indicado, agentes suspensores e emulsificantes.
18. Quando preparar elixires, dissolver os constituintes solúveis em álcool no álcool e os constituintes
solúveis na água, em água. Adicione a solução aquosa à solução alcoólica, com agitação, para manter alta
a concentração do álcool, o mais possível.
19. Talco pode ser usado para remover óleos essenciais em excesso. Isso é obtido pela adição de 1-2 g de
talco por 100 ml de solução e filtra-se. Durante a filtração, as primeiras porções do filtrado são devolvidas
ao filtro até obtenção de um filtrado límpido (repassar o filtrado).
20. Sistemas co-solventes, misturas de água, álcool, glicerina e propilenoglicol podem ajudar na clarificação
de soluções que são pouco límpidas, devido a insolubilidade em água.
21. A velocidade de dissolução pode ser aumentada colocando-se o béquer em um banho ultra-sônico
22. Partículas pequenas dissolvem-se mais rápido que partículas grandes
23. Agitação aumenta a velocidade de dissolução do fármaco
24. Geralmente, quanto mais solúvel for o fármaco, mais rápida será a sua velocidade de dissolução
25. Quando trabalhar com um líquido viscoso, a velocidade de dissolução do fármaco é diminuída
26. Um aumento na temperatura geralmente permite um aumento na solubilidade e na velocidade de
dissolução de um fármaco. Algumas exceções são o Hidróxido de Cálcio e Metilcelulose
27. A solubilidade de um fármaco não iônico pode ser aumentada ou diminuída pela adição de um eletrólito
28. A solubilidade de uma substância ácida pouco solúvel é aumentada quando o pH do meio é aumentado
(conversão a sal)
29. A efetividade de um conservante pode estar relacionada ao pH. Por exemplo: Parabenos são geralmente
utilizados na faixa de 4 a 8, Clorobutanol requer pH menor que 5 e, o Benzoato de sódio é mais efetivo em
pH ao redor de 4.

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


5
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 1. EXERCÍCIOS DE CÁLCULOS DE SOLUÇÕES

1. Calcule a quantidade de cada componente acima para se fazer um volume final de 2,5 ml.
Líquido C......................35ml
Sólido B........................9,0g
Líquido R......................2,5ml
Liquido P......................20,0ml
Água destilada......q.s.p...100,0ml

2. Calcule o Feq do estolato de eritromicina.


Dados: PM Estolato de eritromicina 1056,41. PM de Eritromicina base 733,94

3. Calcule o Feq do Acetato de Hidrocortisona.


Dados: PM Acetato de hidrocortisona 404,51. PM de Hidrocortisona base 362,47

4. Calcule o Feq da amoxicilina Trihidratada.


Dados: PM da molécula de amoxicilina trihidratada 419,46. PM da molécula de amoxicilina anidra
365,41

5. Calcule a quantidade de cada componente para fazer 60 cápsulas da seguinte fórmula:


Cloridrato de Sertralina...................................50mg
Cloridrato de fluoxetina..................................12mg

Dados: PM do HCl Sertralina 342,69 / PM da Sertralina Base 305,97


PM do HCl Fluoxetina 345,79 / PM da Fluoxetina Base 308,74

6. Faça a correção do Ácido Fólico que contém 5mg/cápsula, sendo que a matéria-prima disponível
tem 12% de umidade.

7. Faça a correção da Uréia, sendo que a matéria-prima disponível tem 5% de umidade.

8. O laudo de Aciclovir relata que este fármaco está com 5% de umidade. Sabendo que o PM do
aciclovir é de 225,2g, encontre a massa que corresponde aos 5% de umidade.

9. Calcule o Fc dos seguintes fármacos, e indique qual a quantidade que deverá ser pesada para se
preparar 120 cáps.

Cálcio quelato (18% - significa que o teor do Cálcio é de 18%)...........................0,10mg


Carbonato de cálcio (40%)..................0,20mg
Carbonato de magnésio (40%)............0,33mg
Cobre sulfato (25%)............................0,20mg
Excipiente q.s.p.....................................1cáps

10. Quantos gramas de um fármaco são necessários para se fazer 120ml de uma solução 25% p/v?

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


6
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA
11. Como preparar 120ml de uma solução a 0,25% de sulfato de neomicina a partir de uma solução
estoque que contém 1 grama desta substância em 10,0 ml?

12. Quantos litros de uma solução a 8% podemos preparar com 500,0 g de um fármaco?

13. Quantos gramas de um fármaco são necessários para preparar 200g de uma solução a 10% p/p?

14. Quantos gramas de uma solução a 70% p/p com uma densidade de 1,2 g/ml serão necessários
para preparar 600ml de uma solução 10% p/v?

15. Quantos gramas de um soluto são necessários para preparar 240g de uma solução a 12% p/p?

16. Como seria preparada uma solução a 3% p/p usando a glicerina como solvente e sabendo que o
volume final desta solução é de 120ml (densidade=1,25g/ml)?

17. Quanto de álcool a 92,8% seria necessário para preparar 500,0 ml de álcool a 70%?

18. Qual é a concentração, % p/p, de açúcar em um xarope preparado dissolvendo 5kg de açúcar em
8Kg de água?

19. Uma solução contém 37% de um fármaco. Que quantidade desta solução seria necessária para
preparar 480ml de uma solução que contêm 2,5% deste componente ativo?

20. Qual a concentração final de álcool em uma mistura de 5 litros de álcool a 25%, 1 litro a 50% e 1
litro a 95%?

21. Qual é a concentração em % de fármaco na seguinte mistura: 2kg de solução a 3% p/p; 300g de
solução a 2,5% p/p e 500g de solução a 4,2% p/p?

22. Em qual proporção deve-se misturar álcool a 50% e água destilada para obter uma solução a
35%?

Entendendo a concentração de soluções em PPM

O termo PPM refere-se a Partes Por Milhão em massa em volume. Para um soluto em concentrações
muito pequenas, a expressão da concentração em termos de %p/v torna-se muito dificultosa. Nestes
casos, é comum o uso da unidade partes por milhão (PPM).
Então,
1PPM significa, 1 parte de SOLUTO (em mcg, mg, g, kg, litros ,etc) em 1.000.000 de partes de
SOLUÇÃO (em mcg, mg, g, kg, litros ,etc). Assim:
1PPM  1mg de soluto _______________________1.000.000ml* de solução
*(Nestes casos, deve-se usar em termos de volume, para adequar ao termo SOLUÇÃO)
3PPM  3mg de soluto _______________________3.000.000ml* de solução

23. Quantos miligramas de Fluoreto de Sódio (NaF) são necessários para se preparar a formula
abaixo, sabendo-se que a dissolução de uma colher de chá (5,0ml) da solução abaixo em 235ml
de água resulta numa solução de 3ppm de NaF.

NaF.....................................?g
Agua destilada.......q.s.p...90ml
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
7
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 2. SOLUÇÃO DE ÁGUA BORICADA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Ácido bórico 3,0G
Água destilada q.s.p 100ml

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


8
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

PRÁTICA 3. SOLUÇÃO CANFORADA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Cânfora 10g
Álcool etílico q.s.p. 100ml

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


9
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 4. XAROPE SIMPLES – NF

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Sacarose 85%
Nipagin 0,15%
Nipazol 0,05%
Água destilada q.s.p 100ml

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


10
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 5. XAROPE SUGGAR-FREE

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
CMC (Carboximetilcelulose) 2,0%
Sacarina 0,1%
Sorbitol 5,0%
Metilparabeno (Nipagin) 0,1%
Água destilada q.s.p 100ml
Essência qs

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


11
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

SUSPENSÕES

TÉCNICA GERAL DE MANIPULAÇÃO

1. Efetuar a pulverização no gral e a tamização dos pós insolúveis até ficarem finamente
divididos.
2. Acrescentar o agente molhante (glicerina, propilenoglicol, sorbitol, etc) ao P.A e um pouco do
veículo e misturar até ficar homogêneo no gral.
3. Aquecer parte do veículo para facilitar a dispersão do agente suspensor.
4. Dispersar o agente suspensor em q.s do veículo.
5. Adicionar 4 em 2, aos poucos, agitando levemente.
6. Transferir para um cálice ou Becker.
7. Adicionar os outros excipientes e adejuvantes.
8. Completar o volume até q.s.p desejado.
9. Acondicionar e rotular com indicação de “agite antes de usar”.

AGENTES SUPENSORES MAIS UTILIZADOS

1. CMC – carboxi metil celulose 0,5% a 2,0%


2. Carbopol 940 – 0,5% a 1%
3. Bentonita – 0,5% a 5%
4. Veegun – silicato de alumínio e magnésio 0,5% a 2,5%
5. Pectina – 1% a 3%
6. Goma xantana – 0,3% a 0,5%

OBSERVAÇÃO

Como as suspensões possuem pós insolúveis, esta forma farmacêutica não pode ser filtrada

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


12
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 6. SUSPENSÃO “LEITE DE MAGNÉSIA”

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Óxido de magnésio 3,0g
Xarope de laranja ou xarope simples 25,0g
CMC 0,5g
Nipagim 0,2g
Nipazol 0,3g
Água destilada q.s.p 100g

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


13
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 7. SUSPENSÃO DE CARBAMAZEPINA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Carbamazepina 2,0g
Glicerina 5,0ml
Propilenoglicol 5,0ml
Sorbitol 10,0ml
Sacarina sódica 0,05g
Metilparabeno 0,1g
Solução de metilcelulose 1% 50,0ml
Essência q.s
Xarope simples q.s.p 100ml

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


14
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 8. SUSPENSÃO ANTI-ÁCIDA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Hidróxido de alumínio 4,0g
Sorbitol 10,0g
Glicerina 2,5g
Nipagim 0,15g
Nipazol 0,10g
Xarope simples q.s.p 100,0ml
Essência q.s

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
15
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 9. CREME LANETTE (BASE ANIÔNICA)

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Álcool cetoesterarílico 24g
Álcool cetílico 2,5g
Glicerina 5g
Óleo mineral 12g
Ou Oleato de Decila (Cetiol V)
EDTA 0,15g
Metilparabeno (Nipagim) 0,2g
Propilparabeno (Nipazol) 0,1g
Água destilada q.s.p 100g

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


16
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 10. CREME POLAWAX (BASE NÃO IÔNICA)

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Polawax (Alcool ceto estarílico + Mono
19,0%
estearato de sorbitano 20 OE)
Óleo mineral 3%
Oleato de Decila (Cetiol V) 4%
Propilenoglicol 5%
Nipagin 0,15%
Nipazol 0,10%
ButilHidroxitolueno (BHT) 0,05%
Água destilada q.s.p 100g
Imidazolidinil uréia 0,1%

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


17
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 11. GEL DE CARBOPOL

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Carbopol 940 0,8g
(uniphen) Fenoxietanol + parabenos 0,4g
Glicerina 5,0g
Trietanolamina (ou sol. NaOH 50%) Qs pH 6,5
Água destilada qsp 100,0g

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
18
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 12. GEL DE CMC

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
CMC – Carboximetilcelulose 1,0g
Glicerina 10,0g
Solução conservante 2,0g
Água destilada q.s.p 100g

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
19
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

POMADAS

TÉCNICAS GERAIS DE MANIPULAÇÃO

1. SIMPLES INCORPORAÇÃO: as pomadas preparadas por este processo não utilizam agente
levigante, sendo os princípios ativos sólidos ou líquidos incorporados diretamente à base.
Pequenas porções da base podem ser usadas para facilitar a redução das partículas ou a sua
incoporração.

2. SOLUÇÃO E INCORPORAÇÃO: os fármacos são dissolvidos em algum solvente apropriado e a


solução obtida é posteriormente adicionada à base.

3. LEVIGAÇÃO E INCORPORAÇÃO: emprega-se este processo para fármacos incoluveis. Faz-se a


levigação com o agente levigante apropriado ao pó ou à mistura de pós finamente divididos,
e depois procede-se à sua incorporação na base da pomada.

4. FUSÃO E INCORPORAÇÃO: neste, o excipiente é fundido antes da incorporação do fármaco.


Uma porção da massa fundida pode ser usada como levigante. Efetua-se a fusão quando a
preparação de uma pomada é necessário incorporar ceras, espermacete, etc. Inicia-se a fusão
mediante a adição da substância de maior ponto de fusão, acrescentando em seguida as
demais de PF menor. Em seguida, incorporam-se os óleos e resfreia-se com agitação
contínua.

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


20
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 13. POMADA SIMPLES

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Lanolina 30,0%
BHT 0,02%
Vaselina q.s.p 100%

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
21
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 14. POMADA ANALGÉSICA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Salicilato de metila 2,0ml
Mentol 0,5g
Vaselina líquida 2,5g
Cânfora 0,5g
Vaselina sólida q.s.p 30,0g

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
22
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 15. PASTA LASSAR

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Óxido de zinco 12,5
Amido 12,5
Vaselina líquida q.s levigar
Vaselina sólida q.s. 50,0

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
23
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 16. ÁGUA DE CAL

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Óxido de cálcio 1g
Água destilada 100ml

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO

1. Colocar em um recipiente com capacidade suficiente, o óxido de cálcio com 5 ml de água


destilada. Deixe em repouso durante algum tempo e junte mais 100 ml de água destilada, agite
repetidas vezes e deixe clarificar o líquido no frasco tampado.
2. Decante o líquido límpido por meio de um sifão, substituindo-o por outros 100 ml de água
destilada.
3. Deixe em contato em vidro fechado agitando o líquido de vez em quando.
4. Filtre na ocasião de usá-lo.
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. ______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. _______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


24
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 17. PASTA D’ÁGUA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Talco 25,0g
Óxido de zinco 25,0g
Glicerina 25,0g
Água de cal 25,0g
Metiparabeno 0,15g

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


25
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

SUPOSITÓRIOS

TÉCNICA GERAL DE MANIPULAÇÃO

1. Em gral de porcelana, fundir o excipiente em b.m. Caso não tenha o b.m, evite a chama
direta.

2. Em gral de porcelana, incoporrar os fármacos a uma pequena quantidade de excipiente


fundido.

3. Adicionar o restante do excipiente fundido e misturar até a consistência desejada (viscosa).

4. Verter nos moldes previamente lubrificados e deixar solidificar naturalmente, ou levar ao


refrigerador.

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


26
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 18. SUPOSITÓRIO DE GLICERINA

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
Glicerina 30,0g
Carbonato de cálcio 0,5g
Ácido esteárico 2,0g
Água destilada 5,0ml

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
27
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

PRÁTICA 19. SUPOSITÓRIO DE PEG

PESO PESO FUNÇÃO


COMPONENTES DA FORMULAÇÃO
TEÓRICO PRÁTICO FARMACÊUTICA
PEG 400 (Polietilenoglicol) 20%
PEG 4000 (Polietilenoglicol) 80%

MATERIAL UTILIZADO:
__________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________________

TÉCNICA DE PREPARO
1. _______________________________________________________________________________
2. _______________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
7. _______________________________________________________________________________
8. _______________________________________________________________________________
9. _______________________________________________________________________________
10. _______________________________________________________________________________
11. _______________________________________________________________________________
12. _______________________________________________________________________________
13. _______________________________________________________________________________
14. _______________________________________________________________________________
15. _______________________________________________________________________________
16. _______________________________________________________________________________
17. _______________________________________________________________________________
18. _______________________________________________________________________________
19. ______________________________________________________________________________
20. _______________________________________________________________________________
21. _______________________________________________________________________________
22. _______________________________________________________________________________
23. _______________________________________________________________________________
24. _______________________________________________________________________________
25. _______________________________________________________________________________

DATA DE FABRICAÇÃO ______/______/_______ DATA DE VALIDADE _____/______/______


ASS. ALUNO ___________________________ VISTO DO PROFESSOR_____________________________
USO FARMACÊUTICO____________________________________________________________________
Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br
28
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

EXEMPLO DE FICHA DE REFERÊNCIA DE INSUMO FARMACÊUTICO


“LAUDO DE MATÉRIA-PRIMA”

Nome: Nº DCB Cód. DCB


Ácido esteárico 00182 00124.01-0
Sinonímia Nº CAS
Ácido octadecanóico. 57-11-4
Fórmula molecular: Peso molecular: Formas farmacêuticas usuais:
C18H36O2 284,47
Forma química: Pomadas, emulsões tópicas,
Forma livre emulsões, cápsulas,
Fator de Equivalência: Fator de Correção: comprimidos e supositórios.
1,00 Consultar o certificado de análise da
matéria-prima para verificar a
necessidade de aplicar o fator de
correção.
Usos:
Adjuvante farmacotécnico: lubrificante de comprimidos e cápsulas, emulsificante
Grau de pureza / aplicação:
Grau farmacêutico

Especificação Geral
Teor ou Potência: Mistura de ácidos esteárico e palmítico. O conteúdo de cada um dos dois ácidos graxos é de no mínimo
40% e a soma dos dois componentes não deve ser inferior a 90,0%. Pode conter antioxidante
Testes Básicos de Identificação
Características organolépticas: Massa sólida de cor branca ou fracamente amarelada, de aspecto lustroso e cristalino, ou
pó branco ou branco amarelado. Odor e sabor são fracos, semelhantes aos de sebo rançoso
Solubilidade: 1 g é solúvel em 20 m de etanol, em 2 mL de clorofórmio, em 3 mL de éter etílico, em 25 mL de acetona e
em 6 mL e tetracloreto de carbono. É muito solúvel em sulfeto de carbono, solúvel em acetato de amila, benzeno e
tolueno. Insolúvel em água
Ponto de fusão: Entre 54ºC e 70ºC
Volatilização: Entre 90ºC e 100ºC
Densidade: Não aplicável
Identificação
Índice de acidez: Entre 200 e 212
Índice de ésteres: Entre 0 e 10
Índice de iodo: No máximo 4
Índice de saponificação: Entre 200 e 220
Ensaios de Pureza
pH: Não aplicável
Cinzas sulfatadas: No máximo 0,1%
Limite de metais pesados: 0,002%
Embalagem e Armazenamento
Armazenar em recipientes bem fechados
Amostragem
Verificar procedimento geral e/ou especifico de amostragem.
Precauções
Observar descrito na FISPQ.
Referências
a
1. Farmacopéia Brasileira, 1996. p.1, 4 .ed
Elaborado por: Aprovado por:
FARMÁCIA UNIPAC Data: Revisão nº: Nº de página: de

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br


29
APOSTILA PRÁTICA DE FARMACOTÉCNICA II – UNIPAC ARAGUARI
PROF. HERBERT CRISTIAN DE SOUZA

REFERÊNCIAS BIBLIOGRÁFICAS

a) Bibliografia Básica:

1. ALLEN JR, Loyd V.; POPOVICH, Nicholas G; ANSEL, Howard C. Formas farmacêuticas e
sistemas de liberação de fármacos. Tradução Ana Lúcia Gomes dos Santos et al. 8. ed.
Porto Alegre: Artmed, 2007. viii, 775 p. il. Tradução de: Ansel's pharmaceutical dosage form
& drug delivery systems. ISBN 978-85-363-0760-2.

2. FERREIRA, Anderson de Oliveira. Guia prático da Farmácia magistral. 4.ed. rev. ampl. São
Paulo: Pharmabooks, 2010. v.1. xxii, 736 p. il. ISBN 978-85-8973-145-4.

3. FERREIRA, Anderson de Oliveira; BRANDÃO, Marcos. Guia prático da Farmácia magistral.


4.ed. rev. ampl. São Paulo: Pharmabooks, 2011. v.2. xxiii, 673 p. il. ISBN 978-85-8973-145-
4.(

4. AULTON, Michael E. Delineamento de formas farmacêuticas. Tradução George González


Ortega et al. 2. ed. Porto Alegre: Artmed, 2005. 677 p. Tradução de: Pharmaceutics the
science of dosage form design. ISBN 978-85-363-0152-5.

e) Bibliografia Complementar

1. VILLANOVA, Janaina Cecília Oliveira; SÁ, Vania Regina de. Excipientes: guia prático para
padronização: formas farmacêuticas orais sólidas e líquidas. 2. ed. São Paulo: Pharmabooks,
2009. xv, 417 p. ISBN 85-89731-31-6.

2. LARINI, Lourival. Fármacos & medicamentos. Porto Alegre: Artmed, 2008. 404 p. il. ISBN
978-85-363-1204-0. (

3. ANSEL, Howard C; PRINCE, Shelly J. Manual de cálculos Farmacêuticos. Tradução Elenara


Lemos Senna. Porto Alegre: Artmed, 2005. vi, 300 p. Tradução de: Pharmaceutical
calculations: the pharmacist's handbook. ISBN 978-85-363-0525-7. (

Apostila Prática de Farmacotécnica II – Disponível no Blog da Farmácia – www.farmaciaunipac.com.br

Você também pode gostar