GEN 1:1 Nahunu te, Uisneno nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan.

GEN 1:2 Oras naan, pah-pinan ka mamoꞌek fa feꞌ, ma areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii nbasiksakan.
Suma nmuꞌi haa, oe. Ma meisꞌookn ii nꞌaum naan ee. Uisneno In Asmaan ee nabra-rae
nbi oe je fafon.
GEN 1:3 Rarit Uisneno naꞌuab am nak, “Ro he nmuiꞌ meꞌu.” Naꞌuab anrair on naan ate,
meuꞌ gui njair.
GEN 1:4 Ankius meuꞌ gui te, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ je naan ro reko.
Rarit In nbatis meuꞌ gui naꞌko meisꞌokan, he es-es ate nmuiꞌ kuun in oras.
GEN 1:5 In nakanab meuꞌ gui nak, ‘manas’, ma meisꞌookn ii nak, ‘fai’. Neno naan,
neon goes namsoup goen.
GEN 1:6 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Ro he nmuiꞌ ruman he nbatis oe. Es naan
ate, anmuiꞌ oe nbi faof, ma nmuiꞌ oe nbi ꞌpiin.” Naꞌuab anrair on naan ate, oe naan
anbaits ok anjair bare nua, fafo ma ꞌpiin.
GEN 1:8 Rarit In nakanab baer ruman abit faofn ee, ‘neno’. Neno naan, neno nua
namsoup goen.
GEN 1:9 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Oe abit aꞌpinan naan ro he nkaubuub ok
nbi bare meseꞌ, maut he nmuiꞌ baer metoꞌ.” Naꞌuab anrair on naan ate, baer meot ii
npoi neem.
GEN 1:10 Rarit In nakanab baer metoꞌ naan, ‘auf metoꞌ’; ma In nteek oe reꞌ
ankaubuub on naan, ‘tasi’. Ankius areꞌ naan ate, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In
nmoeꞌ je naan, ro reko.
GEN 1:11 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Auf meot ii ro he natorob hau humaꞌ-
humaꞌ. Ro he nmuiꞌ hau manoꞌo, hau masufaꞌ, ma hau mafuaf. Maut he hau meseꞌ-meseꞌ
te, napoitan fini natuin in atrekan.” Naꞌuabaꞌ nrair on naan ate, areꞌ hau ngguin
naan anjarin.
GEN 1:12 Anbi auf metoꞌ naan, hau ngguin napoitan fini natuin sin atreek ein meseꞌ-
meseꞌ. Ankius on naan ate, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ je naan, ro reko.
GEN 1:13 Neno naan, neno teun namsoup goen.
GEN 1:14 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Anbi fafon ne, ro he nmuiꞌ baer meꞌu
humaꞌ-humaꞌ he ntanaꞌ pah-pinan. Ro he nmuiꞌ baer atanaꞌ nbi oras manas, ma nmuiꞌ
baer atanaꞌ nbi oras fai. Baerꞌ ein naan anjarin on tanar henaꞌ tsoiꞌ tahiin neno,
toon, ma oras.” Naꞌuab anrair on naan ate, baer meꞌun neon goe tnanan sin nboran.
GEN 1:16 In nmoeꞌ baer meuꞌ humaꞌ nua reꞌ koꞌu. Es koꞌu nneis, ntanaꞌ nbi oras
manas; es seor naꞌbau ntanaꞌ nbi oras fai. In nmoeꞌ kfuun-akfuun amsaꞌ.
GEN 1:17 In nakfirit baerꞌ ein naan nbi neon goe he ntanaꞌ pah-pinan.
GEN 1:18 Rarit sin ntaanꞌ ein nbi oras manas, ma oras fai. Nok ranan naan, sin
nbatis meꞌu naꞌko meisꞌokan. Ankius niit sin ite, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In
nmoeꞌ je naan, ro reko.
GEN 1:19 Neno naan, neno haa namsoup goen.
GEN 1:20 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Ro he nmuiꞌ kaunaꞌ humaꞌ-humaꞌ reꞌ
anmonin nbin oe. Ma ro he nmuiꞌ koro humaꞌ-humaꞌ reꞌ natpenen nbin neon goe
tnanan.”
GEN 1:21 Rarit In nmoeꞌ ikaꞌ humaꞌ-humaꞌ ma kaunaꞌ bian reꞌ nmonin nbin oe. In
nmoeꞌ koro humaꞌ-humaꞌ msaꞌ reꞌ natpenen nbin neon goe tnanan. Ankius saaꞌ reꞌ In
nmoeꞌ sin naan ate, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ je naan, ro reko.
GEN 1:22 Rarit In naꞌuab anfee tetus neu areꞌ kanan muiꞌt ein naan am nak, “Iikꞌ
ein ro he namsaꞌin, he naheun oe nbin bare-bare. Ma koorn ein on naan amsaꞌ.”
GEN 1:23 Neno naan, neno niim namsoup goen.
GEN 1:24 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Ro he nmuiꞌ muꞌit humaꞌ-humaꞌ reꞌ
anmonin nbin auf metoꞌ. Sin esan reꞌ muiꞌ aem, muiꞌ fui, ma anonok, es-es ate nok
nain in atrekan.” Naꞌuab anrair on naan ate, muiꞌt ein naan anjarin. Ankius on naan
ate, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ je naan, ro reko.
GEN 1:26 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, “Iim he Hit tmoeꞌ mansian tatuin Hit
huumk am Hit masak, Hit moeꞌk am Hit taok. Maut he sin es anpafaꞌ ma npainoet iikꞌ
ein nbin tasi, areꞌ koro nbin neon goe tnanan, areꞌ muiꞌ aem, ma muꞌit bian reꞌ
nmonin nbin pah-pinan.”
GEN 1:27 Onaim In nmoeꞌ mansian ii natai nok In human ma In masan, In moꞌen ma In
taon. In nmoeꞌ sin, atoniꞌ ma bifee.
GEN 1:28 Onaim In naꞌuab anfeen sin tetus am nak, “Hi ro he mihoniꞌ ma mimsaiꞌ he
miheun pah-pinan, mpafaꞌ ma mpainoet je msaꞌ. Au ꞌfee ki prenat he mꞌurus ikaꞌ-
ikaꞌ, koro-koro, ma areꞌ kanan muiꞌt ein anbin auf metoꞌ.
GEN 1:29 Amneen mirek-rekoꞌ! Au ꞌfee ki mnahat humaꞌ-humaꞌ nbi pah-pinan. Esan reꞌ:
hau manoꞌo, hau masufaꞌ, ma hau mafuaꞌ.
GEN 1:30 Au ꞌfee haun reꞌ naan he njarin amnahat neu muiꞌt ein amsaꞌ. Anmuꞌi mnahat
neu muiꞌ aem, muiꞌ fui, anonok, ma koorn ein msaꞌ.” Naꞌuab anrair on naan ate, areꞌ
kanan amnaaht ii namtiis.
GEN 1:31 Ankius niit sin on naan ate, In nmariin, natuin saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ je naan,
ro reko ꞌmaten. Neno naan, neno nee namsoup goen.
GEN 2:1 Nok ranan naan, Uisneno nmoeꞌ naan neno tunan ma pah-pinan nok in aafn ii
ok-okeꞌ.
GEN 2:2 Anmoeꞌ narair sin arsin, nokaꞌ on naan ate, neon hiut ii ntea. Onaim In
nasnaas naꞌko In meupn ein naan.
GEN 2:3 Es naan ate, In nbetis neon hituꞌ naan naꞌko neon biak ein ii, he njair
neno snasat, natuin In narair In mepun naan, ma nbi neno naan, In nasnaas.
GEN 2:4a Retaꞌ reꞌ natoon nak Uisneno nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan, on reꞌ naan,
tua.
GEN 2:4b Oras UISNENO feꞌ nmurai nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan naan ate,
GEN 2:5 ka nmuiꞌ hau saaꞌ-saaꞌ fa feꞌ, natuin In ka nasanut uran fa feꞌ. Oras naan,
suma nmuꞌi haa nipuꞌ reꞌ nsae naꞌko afu, ma napeet pah-pinan. Ma ka nmuiꞌ fa feꞌ
mansian reꞌ nareen.
GEN 2:7 Rarit UISNENO nnau afu, ma nmoeꞌ je njair mansian. Rarit In nfuu nataam
snasaf npeoꞌ in panan konan. Onaim mansian naan anmoin oras naan.
GEN 2:8 Rarit UISNENO nroe naan pooꞌn es anbi bare Eden, et pasaꞌ neon-saet. Onaim
In natokob mansian naan anbi bare naan.
GEN 2:9 Anbi poꞌon naan In namonib areꞌ kanan roet, reꞌ tkisu te namasan, ma taah
sin ate miin-oni. In namonib amsaꞌ hau ꞌuꞌu nua nbi pooꞌn ee tnanan. Karu mansian
ii naah hau fuaꞌ naꞌko uuꞌ goes in fuan, in of anmoin piut. Ma karu mansian ii naah
naꞌko uuꞌ goes anteniꞌ in fuan, in bisa nahiin rais reko ma rais reꞌuf.
GEN 2:10 Anbi naan, anmuiꞌ naan noe jes, nasai npoi naꞌko poꞌon naan. Noe naan
aꞌsaif haa.
GEN 2:11 Aꞌsaif ahuunt ee, in kaan ee Pison. Aꞌsaif ia nasai nfuun naan pah Hawila.
Anbi bare ia, nmuꞌi mnatuꞌ mfa-faun.
GEN 2:12 Anbi bare reꞌ ia, nmuiꞌ mnaut afaꞌ, nmuiꞌ hau reꞌ in oen ee foo meniꞌ, ma
nmuiꞌ faut arimat.
GEN 2:13 Aꞌsaif es anteniꞌ, in kaan ee Gihon. Aꞌsaif ia, ansai nfuun naan pah Kus.
GEN 2:14 Aꞌsaif es anteniꞌ, in kaan ee Tigris. Aꞌsaif reꞌ ia njair nakat nbi pah
Asur ntoom maans ee ꞌsaen. Ma in aꞌsain amuint ee, kaan ee, Efrat.
GEN 2:15 UISNENO nreek mansian naan natua nbi Eden, he npairoir poꞌon naan rek-
reko.
GEN 2:16 Onaim In naprenat mansian naan am nak, “Au ꞌkonan ko he muah hau fuaꞌ
saaꞌ-saaꞌ ahaa, naꞌko areꞌ kanan roet anbi poꞌon ia.
GEN 2:17 Mes anmuiꞌ naan hau uuꞌ goes, reꞌ Au ꞌtaar ko maꞌtaniꞌ, he kais muah in
fuan. Hau naan es reꞌ hau roet reꞌ, karu mansian ii naah in fuan, in bisa nahiin
rais reko ma rais reꞌuf. Mes karu ho muahn ee te, ho ro he mmaet.”
GEN 2:18 Rarit UISNENO naꞌuab anteniꞌ mnak, “Ka reko fa karu mansian ia nmoni nmes-
mees. Onaim Au he ꞌmoꞌe ꞌfee ne atuurn am abaabt es reꞌ natai nok ne.”
GEN 2:19 Oras naan UISNENO nnau afu, ma nmoeꞌ muꞌit ma koro humaꞌ-humaꞌ. Rarit In
nnao naat sin neu mansian naan, maut he in nakanab sin. Rarit mansian naan nakanab
muꞌit ma koron naan, es-es ate nok kuun in kanan. Mes neu iin, ka nmuiꞌ fa atuurn
am abaabt es, reꞌ natai nok ne.
GEN 2:21 Rarit UISNENO narour natupaꞌ mansian naan. Oras in ntuup anfiin ite,
Uisneno nait naan in nui bnapaꞌ tuuk es, rarit In ntoeb narekoꞌ papaꞌ naan.
GEN 2:22 Ma In nmoeꞌ bifee naꞌko nuif naan. Rarit In nnonaꞌ bifee naan neu atoniꞌ
naan.
GEN 2:23 Oras atoniꞌ ia niit bifee naan ate, in nak, “Haaa! Esai feꞌ! Ia ro natai
nok kau! In nuif ein humaꞌ meseꞌ nok au nu. Ma in sisin humaꞌ meseꞌ nok au sisik.
Natuin in njair naꞌko atoniꞌ, es naꞌ au ukaanb ee, ‘bifee’.”
GEN 2:24 Natuin rasi naan, es naꞌ atoin es ro he annao nasaitan in ainaf-amaf, he
nmoin nabua nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ nok in fee, henatiꞌ sin nua sin njarin
meseꞌ.
GEN 2:25 Oras naan sin aaf ein, mes sin ka nmuꞌin fa rais mae kreꞌo msaꞌ.
GEN 3:1 Naꞌko areꞌ kanan muꞌit reꞌ UISNENO nmoeꞌ nain sin nbin pah-pinan ia, kaun
ii es aputa-kriu anesit. Anbi oors es, kaunaꞌ naan nataan neu bifee naan am nak,
“Hoe! Batuur, aa oo? Uisneno ntaar ki mnak, ‘Ka nabeiꞌ fa he hi miah hau fuaꞌ naꞌko
roet ein anbin poꞌon ia, aiꞌ kaah?’ ”
GEN 3:2 Bifee naan nataah am nak, “Kahaf! Hai bole miah! Mes anmuiꞌ naan roet uuꞌ
goes et pooꞌn ee tnanan reꞌ Uisneno ntaar kai, he hai kais miah in fuan. In nak,
hai kais miah in fuan, ma kais amreoꞌ goe msaꞌ, natuin hai of ammaet.”
GEN 3:4 Mes kaunaꞌ naan nataah am nak, “Hoe, napoi! Hi ka mmaet fa, tua!
GEN 3:5 Uisneno batuur antaar ki on naan, natuin In nahiin, karu hi miah hau fuaꞌ
naan, hi mahiinm ein namnees nok Ne. Hi of mihiin mee es reko, ma mee es reꞌuf.”
GEN 3:6 Rarit bifee naan ankisu te, hau roet naan reokn ii kaah. Ma in naben ate
hau fuaꞌ naan miin ii kah een. Onaim in natenab am nak, “Karu au ꞌuah hau fuaꞌ ia,
au of uhiin ma ꞌmanoe.” Rarit in nseu hau fuaꞌ naan, ma in naah. In neik ii ma
nfeen in moen je msaꞌ, he naah nok.
GEN 3:7 Naah anrarin on naan ate, naꞌ sin nahinin nak sin aaf ein. Es naan ate, sin
nkaton apas hau noꞌo he natain.
GEN 3:8 Maans ee nmaeb on naan ate, sin nneen UISNENO neem annoon poꞌon naan. Rarit
sin naen naꞌkoor ein henatiꞌ UISNENO kais niit sin.
GEN 3:9 Mes UISNENO nhaman atoniꞌ naan am nak, “Aupuu! Ho et mee, Adam?”
GEN 3:10 Atoniꞌ naan nataah am nak, “Au ꞌneen Ho ꞌfookm ii mbi ia. Mes au umaeb ok,
natuin au ao afaꞌ kau. Etun au ꞌaen uꞌkoroꞌ, tua.”
GEN 3:11 Rarit Usiꞌ nataah am nak, “Sekau es natoon ko mnak ho mꞌao aaf om? On mee?
Of oniꞌ ho muah amrair hau fuaꞌ reꞌ Au ꞌtaar ee naan, aiꞌ?”
GEN 3:12 In nataah am nak, “Usiꞌ, bifee reꞌ Ho mfee je naan, in es anfee kau hau
fua taras naan, ma au ꞌuah!”
GEN 3:13 Rarit UISNENO naꞌuab nok bifee naan am nak, “Nansaaꞌ am es ho mmoeꞌ on
naan?” Onaim bifee naan nataah am nak, “Te kaunaꞌ naan es napoi kau, tua! Onaim es
au ꞌuah hau fua taras naan, tua.”
GEN 3:14 Rarit UISNENO naꞌuab kasat neu kaunaꞌ naan am nak, “Natuin ho ꞌmoꞌem ia,
Au ꞌhukun ko. Naꞌko areꞌ kanan muꞌit, suma ho mmes-mees kuum es reꞌ mupein kasat on
nai: nmurai naꞌko oras ia tar antea ho mmaet, ho suma mnonok meiki haa ho ꞌbasam.
Ma ho mnaaht ein maskuuk ein.
GEN 3:15 Au of aꞌmoeꞌ ko mok bifee naan, ammamuus piut. Hi sufam-kauꞌm ein on naan
amsaꞌ. Ho sufam-kauꞌm ein of anrau sin haek-tiik ein. Mes in sufan es, of antuut
nakrat-ratiꞌ ho ꞌnakam.”
GEN 3:16 Rarit Uisneno naꞌuab neu bifee naan am nak, “Au of uꞌbabaꞌ ho susat oras
ho muꞌapuꞌ, ma mumeen anneisi nteniꞌ oras ho muhoniꞌ. Mes maski on naan, ho mroim
he mubua piut mok ho mone. Ma in es naprenat ko.”
GEN 3:17 Rarit Usiꞌ naꞌuab neu atoniꞌ naan am nak, “Ho ka mutuin fa Au prenat, mes
mutuin ho fee ji in romin, tar antea ho muah hau fuaꞌ reꞌ Au ꞌtaar ee naan. Es naan
ate, ho mupein kasat amsaꞌ. Ma auf gui msaꞌ napein kasat. Anmurai naꞌko oras ia tar
antea ho mmaet, ho ro he mmepu mbain aetn om, ma mubaniꞌ auf gui, henaꞌ ho mupein
he muah. Ammeup on naan ate, naꞌ ho mmoin.
GEN 3:18 Maski ho mseen ma mroe humaꞌ-humaꞌ, mes auf gui suma napoitan ꞌaik kiisn
aa ma krabat.
GEN 3:19 Rarit ho ro he mmepu mbain aetn om maꞌtaniꞌ, henaꞌ auf gui nfee ko mnahat.
Ho ro he mmeup ma puus ee nsai tar ho mmaet. Au ꞌmoeꞌ ko naꞌko afu. Onaim karu ho
mmate te, ho mfani mrair afu.”
GEN 3:20 Rarit naiꞌ Adam nakanab in fee je nak ‘bi Hawa’ (in aꞌmoufn ii ‘reꞌ
anmoin’), natuin bifee naan es reꞌ njair ainaf neu areꞌ mansian amonit anbin pah-
pinan ia.
GEN 3:21 Rarit UISNENO nmoeꞌ tais naꞌko pasu, ma nfeen sin he npaken.
GEN 3:22 Rarit UISNENO naꞌuab am nak, “Oras ia mansian ein nahinin rais reko, ma
rais reꞌuf, on reꞌ Hit. Kais-kaisaꞌ sin naah hau fuaꞌ reꞌ neiki ꞌhonis abar-barat.”
GEN 3:23 Rarit In nriuꞌ napoitan sin naꞌkon poꞌon Eden, he sin nua sin nnaon neun
bare bian, ma nmonin on atoin tani, he sin amnaimt ein naꞌko afu.
GEN 3:24 Anriꞌu nrair sin on naan ate, Uisneno nreun In ameup maniin ein naꞌko
sonaf neno tunan, he nnao npao poꞌon naan nbin pasaꞌ neon-saet. Sin nnaꞌan suniꞌ
reꞌ npiin ma nrirok neu-mneem. Usiꞌ nreun sin he nhaken nꞌekaꞌ ranan, natuin In ka
nroim fa he tuaf anseu naan hau fuaꞌ reꞌ neiki ꞌhonis abar-barat.
GEN 4:1 Neot es, naiꞌ Adam antuup nok in fee bi Hawa. Onaim bifee naan naꞌapuꞌ.
Rarit in nahoniꞌ riꞌaan moen jes. Ma in nak, “Au uhoniꞌ upoitan aan riꞌaan moen
jes, natuin UISNENO nturun kau.” Onaim in nakanab riꞌaan mone naan, naiꞌ Kain, (reꞌ
in aꞌmoufn ii, ‘napoitan’).
GEN 4:2 Rarit bi Hawa nahoniꞌ ntein riꞌaan moen jes. Onaim in nakaanb ee, naiꞌ
Habel. Oras sin nua sin naꞌnaen on naan ate, naiꞌ Habel natuuk muꞌit, ma naiꞌ Kain
ameup rene.
GEN 4:3 Oors es ate, naiꞌ Kain neik in reen ee sin aafk ein bian, ma nafuataꞌ sin
neun UISNENO.
GEN 4:4 Naiꞌ Habel neik in aꞌbib-kaes ainf ein sin aan uun ein amsaꞌ. In nroro
ꞌbib-kasen naan, rarit in natnaat neik sisi ꞌtuur arekot neu Uisneno. Ankius niit
on naan ate, UISNENO nmarinan naiꞌ Habel in fuaꞌ-tuurꞌ ein naan.
GEN 4:5 Mes In ka nroim fa naiꞌ Kain in fuaꞌ-tuurꞌ ein naan. Onaim naiꞌ Kain natoꞌo
nmaet, tar antea in huum puut batuur-batuur.
GEN 4:6 Onaim UISNENO naꞌuab nok naiꞌ Kain am nak, “Hoe, Kain! Nansaaꞌ am es ho
mutooꞌ on naan? On mee mꞌes ho mhuum mpuut on naan?
GEN 4:7 Bait ho mmoeꞌ reko te, Au ꞌtoup ko nok reko. Mes mumnau, goo! Karu ho mmoeꞌ
reꞌuf ate, ꞌmoꞌet naan of naah nafaniꞌ ko, on reꞌ meo goan nnuuꞌ he nheke knafo.
Onaim karu ho mutenab he mmoeꞌ reꞌuf ate, reko nneis ho mporiꞌ main tenab naan!”
GEN 4:8 Neot es, naiꞌ Kain anfuriꞌ naiꞌ Habel am nak, “Habel! Uum he nua kit atnao
on rene.” Oras sin ntean ate, nok askeken naiꞌ Kain anbeos niis in orif.
GEN 4:9 Rarit UISNENO nataan naiꞌ Kain am nak, “Hoe, Kain! Ho oriꞌ et mee?” Naiꞌ
Kain nataah am nak, “Au ka uhinif! Au es ka ꞌnaaꞌ fa in haen-niman!”
GEN 4:10 Onaim Uisneno naꞌuab am nak, “Nansaaꞌ am es ho mmoeꞌ rais maufinu on naan?
Ho kais mutenab mak ho oriꞌ in naaꞌ ee nmeti nrari nbi auf gui ꞌpinan. Au ꞌiit
urair saaꞌ reꞌ ho mmoeꞌ je meu ho oriꞌ!
GEN 4:11 Oras ia, naaꞌ ee nsaenaꞌ ko. Oras ho mroor miis ho oriꞌ, auf gui nmuis in
naaꞌ. Es naan ate, auf gui ka nfee nteniꞌ ko fa in afan he ho mmoin.
GEN 4:12 Karu ho mureen, auf gui of ka nfee ko fa afaꞌ saaꞌ-saaꞌ. Anmurai oras ia,
ho of amfain atoes reꞌ mpaisuun om tafiꞌ-tafiꞌ mbi pah-pinan ia.”
GEN 4:13 Mes naiꞌ Kain naꞌuab neik haan maꞌfenaꞌ neu UISNENO mnak, “Hae, Usiꞌ!
Nansaaꞌ am es Ho mfee maan kau kasat maꞌtan-taniꞌ naan? Au ka usaah ubeiꞌ je fa!
GEN 4:14 Natuin Ho mriꞌu mrair kau uꞌko bare ia, au of uꞌroo Ko, tua. Au of aꞌtoe
ꞌbi mee-mee on reꞌ anao-amnemat. Rarit sekau-sekau reꞌ nateef nok kau te, of anroor
niis kau, tua.”
GEN 4:15 Mes UISNENO nataah ee mnak, “Ka on naan fa! Sekau es anroor ko, Au ꞌhuukn
ee maꞌfenaꞌ nneis no hiut!” Rarit UISNENO ntao tanar nbi naiꞌ Kain, henatiꞌ tuaf
sekau-sekau reꞌ nateef nok ne te, nahinin nak sin ka nabeiꞌ fa he nroor niis ne.
GEN 4:16 Rarit naiꞌ Kain nnao nasaitan bare naan, naꞌroo naꞌko UISNENO. In nnao
ntea baar jes, nbi poꞌon Eden in pasaꞌ neon-saet. Bare naan in kaan ee, Not, reꞌ in
aꞌmoufn ii nak ‘npaisuun’. In natua nbi naan.
GEN 4:17 Rarit naiꞌ Kain anmatsao. In fee je naꞌapu. In nahoniꞌ riꞌaan moen jes, ma
sin nakaanb ee, naiꞌ Henok. Ma naiꞌ Kain nafenaꞌ kuan es. Rarit in nakaanb ee,
Henok, on reꞌ in aanh ee kanan.
GEN 4:18 Naiꞌ Henok in aanh ee, es reꞌ naiꞌ Irat. Naiꞌ Irat in aanh ee, es reꞌ naiꞌ
Mehujaer. Naiꞌ Mehujaer in aanh ee, es reꞌ naiꞌ Metusael. Ma naiꞌ Metusael in aanh
ee, es reꞌ naiꞌ Lamek.
GEN 4:19 Naiꞌ Lamek ansao bifee nua. Es kaan ee bi Ada; es anteniꞌ in kaan ee bi
Sila.
GEN 4:20 Ain Ada nahoniꞌ naiꞌ Jabar. In suufk ein anjarin atuuk muꞌit. Sin aꞌmoink
ein natnan-nain naah, he namin huun neu sin muiꞌt ein. Sin naꞌumin nbin haa tenas.
GEN 4:21 Naiꞌ Jabar in oirf ee, naiꞌ Jubar. Naiꞌ Jubar in suufk ein anjarin atoin
arekut, nfuun bobe, ma ꞌrekuꞌ humaꞌ bian antein.
GEN 4:22 Naiꞌ Lamek in fee bi Sila nahoniꞌ naiꞌ Tubal Kain. In suufk ein anjarin
atuut besi. Sin nmoꞌen bareꞌ humaꞌ-humaꞌ naꞌko besi ma noin moroꞌ. Naiꞌ Tubal Kain
in feotf ee, bi Naꞌama.
GEN 4:23 Neot es, naiꞌ Lamek anboiꞌs on anbi in fee ngguin nua sin. In nak, “Hi
mneen rek-reko! Feꞌ ena riꞌ moen muinf es anbaan kau, mes au ꞌbaan uꞌmaet ee.
GEN 4:24 Tuaf reꞌ nroor niis naiꞌ Kain, napein hukun no hiut. Mes karu nmuiꞌ tuaf
reꞌ he nbaras in neek tenab amreꞌut neu kau, sin of napenin hukun no boꞌ hitu mhiut
(77).”
GEN 4:25 Naiꞌ Adam in fee bi Hawa nahoniꞌ naan riꞌaan moen jes anteniꞌ. Sin nakaanb
ee, naiꞌ Set (reꞌ in aꞌmoufn ii nak, ‘anfee’) natuin ain Hawa nak, “Uisneno nfee
riꞌanaꞌ ia neu kau he nsenuꞌ naiꞌ Habel, reꞌ naiꞌ Kain anroor niis ne naan.”
GEN 4:26 Nok-noki te, naiꞌ Set ansao. In napein riꞌaan moen jes, ma in nakaanb ee,
naiꞌ Enos. Oras naan, mansian ii nmurai naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neun UISNENO.
GEN 5:1 Oras Uisneno nmoeꞌ mansian, In nmoeꞌ sin natuin In huumn am In masan In
moeꞌn am In taon. In nmoeꞌ sin atoniꞌ ma bifee. Rarit In nteek sin nak “mansian”,
ma In nfeen sin tetus nathoe msaꞌ. Mansian reꞌ ahun-hunut, kaan ee naiꞌ Adam. Naiꞌ
Adam in sufan-kauꞌn ein esan reꞌ ia:
GEN 5:3 Oras naiꞌ Adam in nmoin naan toon nautn es boꞌ teun (130), in napein riꞌaan
moen jes. Riꞌanaꞌ ia in noes naah in amaf. Onaim in nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Set.
GEN 5:4 Rarit naiꞌ Adam nmoin feꞌ toon natun faun (800). In napeni nteniꞌ riꞌaan
mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:5 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mboꞌ teun (930).
GEN 5:6 Oras naiꞌ Set nmoin naan toon nautn es toon niim (105), in napein riꞌaan
moen jes, es reꞌ naiꞌ Enos.
GEN 5:7 Rarit naiꞌ Set nmoin feꞌ toon natun fanu mtoon hiut (807), ma in napeni
nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:8 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mboꞌ es am nua (912).
GEN 5:9 Oras naiꞌ Enos nmoin naan toon boꞌ seo (90), in napein riꞌaan moen jes, es
reꞌ naiꞌ Kenan.
GEN 5:10 Rarit naiꞌ Enos nmoin feꞌ toon natun fanu mboꞌes am niim (815), ma in
napeni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:11 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mtoon niim (905).
GEN 5:12 Oras naiꞌ Kenan nmoin naan toon boꞌ hiut (70), in napein riꞌaan moen jes,
es reꞌ naiꞌ Mahararel.
GEN 5:13 Rarit naiꞌ Kenan nmoin feꞌ toon natun fanu mboꞌ haa (840), ma in napeni
nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:14 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mtoon boꞌes (910).
GEN 5:15 Oras naiꞌ Mahararel nmoin naan toon boꞌ nee mniim (65), in napein riꞌaan
moen jes, es reꞌ naiꞌ Yaret.
GEN 5:16 Rarit naiꞌ Mahararel nmoin feꞌ toon natun fanu mboꞌ teun (830), ma in
napeni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:17 In nmaet oras in nmoin naan toon natun fanu mtoon boꞌ seo mniim (895).
GEN 5:18 Oras naiꞌ Yaret nmoin naan toon nautn es boꞌ nee mnua (162), in napein
riꞌaan moen jes, es reꞌ naiꞌ Henok.
GEN 5:19 Rarit naiꞌ Yaret feꞌ anmoni ntein toon natun faun (800), ma in napeni
nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:20 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mboꞌ nee mnua (962).
GEN 5:21 Oras naiꞌ Henok nmoin naan toon boꞌ nee mniim (65), in napein riꞌaan moen
jes, es reꞌ naiꞌ Metusalak.
GEN 5:22 Rarit naiꞌ Henok in nmoni nmafuut neek nok Uisneno tar antea toon natun
tenu ntein. Ma in napeni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:23 In nmoin ma anneek mees nok Uisneno. Oras in nmoin naan toon natun tenu
mboꞌ nee mniim (365), in ka mamnitaꞌ fa, natuin Uisneno nait nasaeb ee.
GEN 5:25 Oras naiꞌ Metusalak in nmoin naan toon nautn es boꞌ fanu mhiut (187), in
napein riꞌaan moen jes, es reꞌ naiꞌ Lamek.
GEN 5:26 Rarit naiꞌ Metusalak feꞌ anmoni ntein toon natun hitu mboꞌ fanu mnua
(782), ma in napeni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:27 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mboꞌ nee mseo (969).
GEN 5:28 Oras naiꞌ Lamek nmoin naan toon nautn es boꞌ fanu mnua (182), in napein
riꞌaan moen jes.
GEN 5:29 Naiꞌ Lamek nakanab riꞌanaꞌ naan naiꞌ Noh (reꞌ in haan ee, on reꞌ kata es,
reꞌ in aꞌmoufn ii, ‘nfee harinet ma haan maut’), natuin in nak, “Riꞌanaꞌ ia of
anfee harinet ma haan maut neu hit neek suust ii nbi afu reꞌ napein kasat naꞌko
Uisneno.”
GEN 5:30 Rarit naiꞌ Lamek nmoin feꞌ toon natun niim amboꞌ seo mniim (595), ma in
napeni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 5:31 In nmaet oras in nmoin naan toon natun hitu mboꞌ hitu mhiut (777).
GEN 5:32 Oras naiꞌ Noh nmoin naan toon natun niim (500), in napein riꞌaan mone
teun, es reꞌ naiꞌ Sem, naiꞌ Yafet, ma naiꞌ Ham.
GEN 6:1 Oras naan, mansian ii mfau-rutu. Ma sin nmonin nsisaeꞌn ok nbin areꞌ bare-
bare. Sin nahoin ein riꞌaan feto msaꞌ.
GEN 6:2 Uisneno In aan monen niit riꞌ feot munif mansian ein ate, ro maas reuꞌ
fein. Onaim sin es-es ate nnao nsao riꞌ feto mee reꞌ in romi.
GEN 6:3 Rarit UISNENO nak, “Au ꞌhae ꞌmaet jen nok mansian ii sin aꞌmonit amreꞌut.
Au Smanak reꞌ namonib sin naan, ka nroim fa he sin nmonin piut. Sin ro he nmaten.
Onaim sin nmoni ntuꞌun toon nautn es boꞌ nua goah (120).”
GEN 6:4 Naꞌko batan naan, tar batan-batan amunit, atoin hae-brako anmonin nbin pah-
pinan. Oras naan Uisneno In aan moen ein ansao mansian ein sin aan feot muinf ein,
ma nahoin ein atoin maꞌtaniꞌ, es reꞌ aꞌnaak makenat, reꞌ matekaꞌ nbin retaꞌ ahunut.
GEN 6:5 Oras naan, UISNENO nkisu te mansian anbin pah-pinan anmoꞌen reꞌuf bainesiꞌ.
Sin nopaak ein ii arahaa nateenb ein rais amreꞌut piut.
GEN 6:6 Onaim UISNENO nmeꞌ-meiꞌ Jon, natuin In nmoꞌe nrair sin, ma natokob sin
anbin pah-pinan ia. Rasi naan ro nasusab niis Uisneno.
GEN 6:7 Etun In naꞌuab am nak, “Es naan ate, Au of ureuꞌ mansian reꞌ Au ꞌmoeꞌ urair
sin anbin pah-pinan ia. Au of uꞌmaet areꞌ kanan koro ma muꞌit bian amsaꞌ. Au ꞌmeiꞌ
Jok ma ꞌsain Jok, natuin Au ꞌmoꞌe ꞌrair sin.”
GEN 6:8 Mes arahaa naiꞌ Noh, es reꞌ nhariin UISNENO In nekan.
GEN 6:9 Naiꞌ Noh in reetn ii, on nai: in nmuiꞌ aan mone teun, esan reꞌ: naiꞌ Sem,
naiꞌ Yafet, ma naiꞌ Ham. Naiꞌ Noh anmoin nok neek amneꞌo neu Uisneno, ma ka nmoeꞌ
fa ꞌmoeꞌ reꞌuf. Oras naan, arahaa in es reꞌ atoin reko. In nmoni nhaumaakb on nok
Uisneno.
GEN 6:11 Mes Uisneno nkisu te areꞌ kanan mansian ii amoeꞌ reꞌuf sapuꞌ-sapuꞌ. Anbi
mee-mee jah mansian ii namreꞌu nmaet. Uisneno nkisu te mansian anbin pah-pinan
naan, anmoeꞌn ahaa rais reꞌuf.
GEN 6:13 Rarit Uisneno naꞌuab neu naiꞌ Noh am nak, “Au ꞌiit aꞌrair mansian ii in
aꞌmoeꞌ reꞌuf anbi bare mee-mee. Onaim Au ufeek urair ꞌak, Au ro he ureuꞌ ain pah-
pinan ia nok in afan ok-okeꞌ.
GEN 6:14 Es naan ate, on nai, Noh! Oras ia ho mmoeꞌ maan abnao oe kouꞌ goes mpaek
hau maꞌtaniꞌ. Ho mmoeꞌ keꞌen-keꞌen anbi bnao naan in nanan. Rarit ho mraep je koti-
mnaan meik ter.
GEN 6:15 Ho mmoeꞌ bnao naan in amnaun ii meter nautn es boꞌ tenu mteun (133); in
mainuan tuuk am tuuk meter boꞌ nua mnua (22); ma in aꞌraatn ee meter boꞌes am teun
(13).
GEN 6:16 Mtefi bnao naan, ma mruip je mpaek hau ꞌbeen pisaꞌ. Mes mufreibaꞌ tefis
naan on reꞌ mete steen es naꞌko ruip taan in fafon. Ho mbati bnao naan ktutaꞌ teun.
Rarit ammoeꞌ eon es anbi in abnapan.
GEN 6:17 Mumnau murek-rekoꞌ! Au of usanut uur noe sakoꞌ he nmemun niis areꞌ amonit
anbi npah-pinan, tar antea saup tukiꞌ.
GEN 6:18 Mes Au he ꞌmoeꞌ rais manbaꞌan ꞌok ko. Ho of amtaam meu bnao naan, mok ho
fee-anah, ma ho aan naenf ein.
GEN 6:19 Naꞌko areꞌ kanan muꞌit pah-pinan ia, ho ro he meik mutaam pasan-pasan meu
bnao naan in nanan, maut he sin nmonin amsaꞌ on reꞌ ho. Sin esan reꞌ: muiꞌ aem,
koro, anonok, maut he sin nmonin.
GEN 6:21 Ho ro he mutaam mnahat humaꞌ-humaꞌ meu bnao naan in nanan neu ki ma neu
muiꞌt ein naan amsaꞌ.”
GEN 6:22 Rarit naiꞌ Noh nmoeꞌ natuin Uisneno In kabin ma prenat naan okeꞌ.
GEN 7:1 Rarit UISNENO naꞌuab neu naiꞌ Noh am nak, “Au ꞌkisu ꞌbi mee-mee, mes arahaa
ho mmees-mees jah es neek amneꞌo. Onaim ho mok ho fee-anah sin mtaam nai meu bnao
naan.
GEN 7:2 Naꞌko areꞌ kanan muꞌit reꞌ sin siisk ein nabeiꞌ he hi meuk sin, ma reꞌ
nabeiꞌ he hi mifuat sin meu Kau, ho mutaam pasan hit-hiut meu bnao naan. Naꞌko areꞌ
kanan koro ho mutaam pasan hit-hitu msaꞌ. Mes muꞌit bian anteniꞌ ho suma mutaam
pasan mes-meesꞌ aah. Nok ranan naan, muiꞌt ein naan, anjarin on reꞌ fini neu sin
suufk ein, he sin nmonin amsaꞌ.
GEN 7:4 Mumnau murek-rekoꞌ! Aar neno hitu te, Au of usanut uran reꞌ ka nasnaas niit
fa, tar antea neno boꞌ haa ma fai boꞌ haa. Au ꞌpaek ranan naan, he uꞌmaet ꞌain areꞌ
amoint ein nbin auf metoꞌ, reꞌ Au ꞌmoꞌe ꞌrair sin.”
GEN 7:5 Rarit naiꞌ Noh nmoeꞌ natuin on reꞌ UISNENO In aprenat naan okeꞌ.
GEN 7:6 Oras noe sakoꞌ naan nsae te, naiꞌ Noh nmoin naan toon natun nee jen (600).
GEN 7:7 Rarit naiꞌ Noh nok in fee, ma in aanh ein, ma in aan naenf ein, ntaman neun
bnao naan, he sin nsoi naan ok.
GEN 7:8 Naiꞌ Noh natuin UISNENO In aprenat naan, onaim in nataam areꞌ kanan koro ma
muꞌit, es-es ate nok nain in bian, naꞌko muꞌit reꞌ he mansian bole neuk sin siisk
ein, ma naꞌko muꞌit reꞌ ka bole fa he neuk sin siisk ein.
GEN 7:10 Neno hiut namsopu te, noe sakoꞌ naan neem ma nmurai nmemun pah-piin ii no
mes-meseꞌ.
GEN 7:11 Oras naiꞌ Noh anmoin naan toon natun nee (600) mfunan nua mneno boꞌes am
hiut on naan ate, noe saok gui nmurai ntaam. Oras naan on reꞌ neon goe natfeꞌi, es
naꞌ oe ji natꞌoop aah. Ma areꞌ oe maat ein anpeꞌen rafuꞌ-rafuꞌ ma npuran napoitn
ein oe.
GEN 7:12 Onaim uran naan ansaun ka nasnaas niit fa, fai-manas, tar antea neno boꞌ
haa.
GEN 7:13 Mes neno naan, naiꞌ Noh, in fee, in aanh ein teun sin, esan reꞌ: naiꞌ Sem,
naiꞌ Yafet, ma naiꞌ Ham, ma in aan naenf ein ntaman okeꞌ neun abnao naan.
GEN 7:14 Sin ntaam nabuan nok muiꞌ aem ein, muiꞌ fui ngguin, muiꞌ anoonk ein,
koron, ma muꞌit bian reꞌ maniniꞌ msaꞌ.
GEN 7:15 Pasan meseꞌ-meseꞌ naꞌko areꞌ amoint ein, ntaam nabuan nok naiꞌ Noh nbin
abnao, natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno napreent ee. Oras sin ntaman nrarin okeꞌ te,
UISNENO neikn On naꞌeek ma naꞌretuꞌ bnao naan in enon.
GEN 7:17 Uur koꞌu naan nsaun piut, tar antea neno boꞌ haa. Onaim noe sakoꞌ nsae
piut tar antea bnao naan natboe. Oe ji nsae piut tar nmemun naneuk ꞌtoꞌe mnaun ein
okeꞌ.
GEN 7:20 Oe naan nsae piut, tar in aꞌraatn ii meter hiut nneis naꞌko ꞌtoꞌe mnaun
reꞌuf.
GEN 7:21 Onaim areꞌ kanan amoint ein nbin auf metoꞌ nmaet sapuꞌ. Amaets ein esan
reꞌ: mansian, muiꞌ aem, muiꞌ fui, anonok, ma koro. Suma naiꞌ Noh ma sin abitan
abnao goe nanan sin mesen nmonin.
GEN 7:24 Oe naan ka nsaun niit fa tar antea neno nautn es boꞌ niim (150).
GEN 8:1 Mes Uisneno ka nnikaꞌ fa naiꞌ Noh ma areꞌ muiꞌt ein anbin abnao naan. Onaim
In npaek anin he nfuu nameit oe naan.
GEN 8:2 In nkeeh nain oe maat ein, ma nasnasab uran.
GEN 8:3 Onaim oe naan ansaun piut. Neno nautn es boꞌ niim (150) namsoup on nai te,
oe naan in asraatn ii nheer on aꞌkreꞌo.
GEN 8:4 Nateef fuun hiut ii ntaam neno boꞌes am hiut on nai te, bnao naan naꞌraeꞌt
on nbi ꞌtoeꞌ aꞌraats es, kaan ee, Ararat.
GEN 8:5 Oe naan ansaun piut. Oras naan fuun boꞌ ii ntaam neno meseꞌ, aꞌtoeꞌf ein
sin aꞌpuupk ein mamniit ein een.
GEN 8:6 Ankoon naꞌko neno boꞌ haa on naan ate, naiꞌ Noh nasoit abnao naan in eno
sneer.
GEN 8:7 Rarit in nafetin kor-kaaꞌ es. Koro naan natpeen neu-mneem tar antea oe naan
ansaun batuur-batuur. Ma in ka nfain fa on abnao naan.
GEN 8:8 Onaim naiꞌ Noh nafetiꞌ ntein kor-kefi he nriun ma nahiin niit kar-karu aiꞌ
oe naan nmeit inrair.
GEN 8:9 Mes oe naan feꞌ nmemun pah-pinan, etun koro naan ka napein fa bare he
ntook. Onaim in nfain on abnao. Naiꞌ Noh annonaꞌ in aꞌniman, ma ntoup nataam koro
naan anfain neu bnao.
GEN 8:10 Naiꞌ Noh anpao ntein neno hiut. Onaim in nafetiꞌ ntein kor-kefi naan.
GEN 8:11 Maans ee nmaeb on naan ate, kor-kefi naan anfain neem. In nteo neik hau
noo saitun es. Rarit naiꞌ Noh nahiin nak oe naan ansaun batuur een.
GEN 8:12 In npao ntein neno hiut. In nafetiꞌ ntein kor-kefi naan. Mes neot reꞌ ia,
kor-kefi naan ka nfain neem af.
GEN 8:13 Fuun mees ii ntaam neno meseꞌ, oras naiꞌ Noh nmoin naan toon natun nee
mtoon meseꞌ (601), oe naan anmeit inrair. Naiꞌ Noh nasoit antein eno sneer. In
napeen ete, auf gui nmeto nrair.
GEN 8:14 Anbi fuun nuaꞌ ii ntaam neno boꞌ nua mhiut, afu naan anmeto nkoon goen.
GEN 8:15 Rarit Uisneno nreun naiꞌ Noh am nak,
GEN 8:16 “Noh! Oras ia, hi msaun nai miꞌko bnao naan.
GEN 8:17 Misanut muiꞌt ein naan ok-okeꞌ! Esan reꞌ: muiꞌ aem, muiꞌ fui, anonok, ma
koro. Maut he sin namsaꞌin, he naheun pah-pinan.”
GEN 8:18 Rarit naiꞌ Noh, in fee, in aanh ein, ma in aan naenf ein, ansanun okeꞌ
naꞌkon abnao naan. Muiꞌt ein naan ansanun amsaꞌ, es-es ate natuin in nonot.
GEN 8:20 Rarit naiꞌ Noh nbakin fatu he ntao mei fuat neu UISNENO. Naꞌko muiꞌt ein
reꞌ nabeiꞌ he npaek sin anjarin fuaꞌ-turuꞌ, naiꞌ Noh nheek mes-meseꞌ. Rarit in
nroor sin ma nout sin anbin mei fuat, he njair tanar nak in nasaeb seun-banit neu
UISNENO.
GEN 8:21 Oras UISNENO nafoi niit fuaꞌ-tuurꞌ ein naan sin foo meink ein, In nmariin.
Onaim In natenab am nak, “Anmurai oras ia, Au ka ꞌkaas aꞌteniꞌ fa pah-pinan natuin
mansian ein sin ꞌmoeꞌ reꞌuf. Maski sin nateenb ahaa rais reꞌuf naꞌkon aanꞌ-anaꞌ,
mes Au of ka ureꞌu ꞌtein fa areꞌ kanan amonit, on reꞌ Au feꞌ ureuꞌ urair je naan.
GEN 8:22 Anbi oras pah-pinan ia feꞌe nbi naa, oors ein nanaob ok piut, natuin ahaa
sin atreek ein. Esan reꞌ: oras senat ma sekit, oras mainikin ma maputuꞌ, oras fauk-
nais ma uur napu, fai ma manas.”
GEN 9:1 Uisneno nfee tetus-athoen neu naiꞌ Noh ma in fee-anah sin. In naꞌuab am
nak, “Hi mihoniꞌ ma mimsaiꞌ he miheun pah-piin ii mtein.
GEN 9:2 Muiꞌ fui ngguin ma koro, ikaꞌ of namtausan ki. Au ꞌnonaꞌ sin ꞌeu ki.
GEN 9:3 Hi bole meuk muiꞌt ein naan sin siisk ein on reꞌ hi bole miah aiꞌ meuk hau
fuaꞌ sin. Au ꞌfee areꞌ saaꞌ-saaꞌ ein reꞌ ia ꞌeu ki.
GEN 9:4 Mes hi kais meuk sisi reꞌ in naaꞌ ee ka nsai npoi fa feꞌ, natuin muiꞌt ein
sin aꞌmoink ein et naaꞌ naan.
GEN 9:5 Au ꞌmoeꞌ mansian ii natuin Au huumk am Au masak, Au moeꞌk am Au taos. Es
naan ate, kais amroor mansian. Karu nmuiꞌ tuaf, aiꞌ muꞌit, naꞌmaet mansian, hi ro
he miꞌmaet je msaꞌ. Prenat reꞌ ia, neem naꞌko Kau.
GEN 9:7 Hi ro he mihoniꞌ ma mimsaiꞌ, he miheun pah-piin ii mtein.”
GEN 9:8 Uisneno ntuut In uaban naan am nak,
GEN 9:9 “Oras ia, Au he uhakeꞌ manbaꞌan ꞌok ki tar antea hi sufam-kauꞌm ein imsaꞌ.
GEN 9:10 Rais manbaꞌan reꞌ ia nmatoon nok areꞌ kanan amonit amsaꞌ. Esan reꞌ: muiꞌ
aem, muiꞌ fui, ma koro. Paraꞌ te, apoit ein reꞌ nok ki naꞌko bnao naan in nanan.
GEN 9:11 Au rais manbaꞌan naan, on nai: Au ka ꞌfee ꞌteniꞌ fa noe sakoꞌ he nmemun
naꞌmaet areꞌ kanan amonit anbin pah-pinan ia.
GEN 9:12 Au ꞌtao Au eons ee ꞌbi neon goe he nfain tanar. Enous naan, of namnaubaꞌ
Kau ꞌeu Au rais manbaꞌan ia reꞌ ka natfeek niit fa ꞌeu ki, ꞌeu amoint ein ok-okeꞌ,
ma ꞌeu pah-pinan ia msaꞌ.
GEN 9:14 Karu nmuiꞌ nope nbi neno, rarit eons ee npoi, in of namnaubaꞌ Kau mnak:
noe sakoꞌ of ka nareꞌu nteniꞌ fa areꞌ amoint ein nbin pah-pinan ia. Nok ranan naan,
Au rais manbaꞌan abar-barat ia, nmafuut piut nok ki, ma nok areꞌ kanan amonit.”
GEN 9:18 Naiꞌ Noh in aanh ein reꞌ npoin naꞌkon abnao naan esan reꞌ: naiꞌ Sem, naiꞌ
Yafet, ma naiꞌ Ham. (Naiꞌ Ham naan, es reꞌ naiꞌ Kanaꞌan in amaf).
GEN 9:19 Mansian pah-pinan ia ok-okeꞌ, amneemk ein naꞌkon naiꞌ Noh in aan teun ein
reꞌ ia.
GEN 9:20 Naiꞌ Noh naan, atoin tani. In es reꞌ aroe hau anggur ahun-hunut.
GEN 9:21 Neot es, naiꞌ Noh niun raur anggur tar antea nmauf ka nahiin jon fa. Onaim
in nhoroꞌ nain in paken, rarit in ntuup natneen af-aaf aah nbi in tenas.
GEN 9:22 Oras naiꞌ Ham antaam ate, in niit in aamf ee ntuup aaf aah. Onaim in naen
anpoi, ma nnao natonan in tataf, naiꞌ Sem ma naiꞌ Yafet.
GEN 9:23 Rarit sin nua sin naitin tais ma npiraꞌ naꞌratan tais naan anbi sin haunk
ein. Rarit sin nnaon ntet-kotin ntaman neun tenas naan, ma nkuub naan sin amaf. Sin
ka niit fa sin aamf ee ꞌmaen. Rarit sin npoin nfanin.
GEN 9:24 Oras naiꞌ Noh in mauf goe okeꞌ, in nahiin in aan moen aheit suus goe in
aꞌmoꞌen.
GEN 9:25 Rarit in naꞌuab am nak, “Hoe! Kanaꞌan amaf! Au ꞌkaas ko! Ho of amfain ate
meu sin ho tataꞌ!
GEN 9:26 Pures-boꞌis neu UISNENO, natuin naiꞌ Sem! Mes naiꞌ Kanaꞌan anjair naiꞌ Sem
in aan renuꞌ.
GEN 9:27 Maut he Uisneno anfeons am anhainua ntein naiꞌ Yafet in pah. Ma in suufk
ein nmonin nbin mamut ma rameꞌ nok naiꞌ Sem in sufan. Mes maut he naiꞌ Kanaꞌan
anjair naiꞌ Yafet in aan rekaꞌ.”
GEN 9:28 Anmurai naꞌko noe sakoꞌ naan anmeit, naiꞌ Noh anmoni ntein toon natun tenu
mboꞌ niim (350).
GEN 9:29 In nmaet oras in nmoin naan toon natun seo mboꞌ niim (950).
GEN 10:1 Noe sakoꞌ naan namsau nrair on nai te, naiꞌ Noh in aanh ein nmurai nahoin
ein. In napein sufaf naꞌko naiꞌ Sem, naiꞌ Yafet, ma naiꞌ Ham.
GEN 10:2 Naiꞌ Yafet in suufk ein esan reꞌ: naiꞌ Gomer, naiꞌ Magok, naiꞌ Madai, naiꞌ
Jawan, naiꞌ Tubal, naiꞌ Mesek, ma naiꞌ Tiras. Es-es ate nok in uab, in uuf, ma in
pah. Naiꞌ Gomer in suufk ein esan reꞌ: naiꞌ Askenas, naiꞌ Rifat, ma naiꞌ Togarma.
Naiꞌ Jawan in suufk ein esan reꞌ: naiꞌ Elisa, naiꞌ Tarsis, abitan Kitim, ma abitan
Dodanim reꞌ natuan et tais je ninin.
GEN 10:6 Naiꞌ Ham in suufk ein, esan reꞌ: naiꞌ Kus, naiꞌ Misraim, naiꞌ Put, ma naiꞌ
Kanaꞌan.
GEN 10:7 Naiꞌ Kus in suufk ein esan reꞌ: naiꞌ Seba, naiꞌ Habira, naiꞌ Sapta, naiꞌ
Raema, ma naiꞌ Sapteka. Naiꞌ Raema in suufk ein esan reꞌ: naiꞌ Seba ma naiꞌ Dedan.
GEN 10:8 Naiꞌ Kus in aan moen je, es reꞌ naiꞌ Nimrot. Atoniꞌ reꞌ ia, meo paꞌe ahun-
hunut reꞌ maꞌtain besi.
GEN 10:9 In maꞌtanin naan amneemn ii naꞌko UISNENO, tar antea in nfain aseok reok
goes. Etun sin ntekan nee te, nak, “Maut he ho mjair aseok reok goes on reꞌ naiꞌ
Nimrot, reꞌ napein in maꞌtain ee naꞌko UISNENO.”
GEN 10:10 Nahunu te in pah ee nmurai naꞌko Babel, Erek Akat, ma Karne. Baren reꞌ ia
sin etan pah koꞌu Sinear.
GEN 10:11 Naꞌko naan in nhainua ntein in kua-prenat antea Asur. Rarit in nafenaꞌ
kota Niniwe, kota Rehobot-Ir, kota Kara,
GEN 10:12 ma kota Resen, reꞌ et Niniwe ma Kara sin atnaank ein. Baren naan, pah
koꞌun.
GEN 10:13 Naiꞌ Misraim in suufk ein, esan reꞌ: abitan Rudim, abitan Ananim, abitan
Rehabim, abitan Naftuhim,
GEN 10:14 abitan Patrusim, abitan Kasruhim, ma abitan Kaftorim. Abitan Kasruhim
naan, esan reꞌ atoin Filistinas sin beif-naꞌif sin.
GEN 10:15 Naiꞌ Kanaꞌan in aan moen uun goe es reꞌ naiꞌ Sidon. Naiꞌ Kanaꞌan anfain
aam uuf neu atoin Hetes,
GEN 10:16 atoin Jebusis, atoin Amoris, atoin Girgasis,
GEN 10:17 atoin Hibisas, atoin Arkis, atoin Sinis,
GEN 10:18 atoin Arbadis, atoin Semaris, ma atoin Hamatis. Naiꞌ Kanaꞌan in suufk ein
ansei jok ntean bare ꞌroo-ꞌroo,
GEN 10:19 tar antea sin aꞌnaakt ein nmurai naꞌkon kota Sidon nkoon kuan Gerar ntean
pah Gasa. Naꞌko naan, nkoon neun kota Sodom, kota Gomora, kota Atma, ma kota
Seboim, tar antean kota Rasa.
GEN 10:20 Sin arsin reꞌ naan, naiꞌ Ham in sufan. Es-es ate nok in uab, in uuf, ma
in pah.
GEN 10:21 Naiꞌ Yafet in tataf naiꞌ Sem anjair abitan Eber sin aam uuf.
GEN 10:22 Naiꞌ Sem in suufk ein, esan reꞌ: naiꞌ Elam, naiꞌ Asur, naiꞌ Arpaksat,
naiꞌ Lut ma naiꞌ Aram.
GEN 10:23 Naiꞌ Aram in suufk ein, esan reꞌ: abitan Us, abitan Hur, abitan Geter, ma
abitan Mas.
GEN 10:24 Naiꞌ Arpaksat in aanh ee, es reꞌ naiꞌ Sera. Naiꞌ Sera in aanh ee, naiꞌ
Eber.
GEN 10:25 Naiꞌ Eber napein riꞌaan mone nua. Atoin kouꞌ goe, kaan ee naiꞌ Pelek (reꞌ
in aꞌmoufn ii ‘batis aiꞌ sisaꞌet’), natuin oras naan, mansian ein anbaits ok neu
areꞌ bare-bare nbin pah-pinan. In oirf ee, kaan ee naiꞌ Joktan.
GEN 10:26 Naiꞌ Joktan in suufk ein, esan reꞌ: naiꞌ Armodat, naiꞌ Seref, naiꞌ Hasar-
Mabet, naiꞌ Jera,
GEN 10:27 naiꞌ Hadoram, naiꞌ Usar, naiꞌ Dikra,
GEN 10:28 naiꞌ Obal, naiꞌ Abimaer, naiꞌ Seba,
GEN 10:29 naiꞌ Ofir, naiꞌ Habira, ma naiꞌ Jobap. Sin arsin reꞌ ia, naiꞌ Joktan in
sufan.
GEN 10:30 Bare-bare reꞌ sin natua ngguin, anmurai naꞌkon Mesa nkono ntean Sefar,
esan reꞌ baer maꞌtoeꞌf ein et pasaꞌ neon-saet.
GEN 10:31 Sin arsin naiꞌ Sem in sufan. Es-es ate nok in uab, in uuf, ma in pah.
GEN 10:32 Sin arsin ok-okeꞌ, naiꞌ Noh in sufan-kaꞌun, es-es ate nok in uuf akuun.
Oras noe sakoꞌ naan namsau, sin reꞌ ia es reꞌ ansei jok ma nbaits ok ma naheun pah-
pinan.
GEN 11:1 Un-unuꞌ feꞌe te, mansian pah-pinan naꞌuab ein neik uab meesꞌ aah.
GEN 11:2 Oras sin bian anmurai nanain ein neun pasaꞌ neon-saet, sin ntean mneer es
et Sinear, onaim sin natuan nbin naan.
GEN 11:3 Sin arsin anmaꞌakoran am nak, “Hoe! Aok-bian arki! Iim he hit tafenaꞌ kuuk
kota kouꞌ goes. Onaim hit tmoeꞌ faut meꞌe, rarit hit tout sin tar naheran. Hit
taktutaꞌ fatun naan ma traem sin tpaek ter. Rarit hit tahakeꞌ koat maꞌuim fatu
mnaun es anbi kota koꞌu naan in nanan. Koat maꞌuim fatu naan, in aꞌpuupn ee
ansutrai neno, henatiꞌ hit matekaꞌ kit. Ma maut he hit tjair uuf kouꞌ goes, ma
kaisaꞌ tbaits ok.”
GEN 11:5 Onaim UISNENO nsaun neem ma nnoon kota ma koat maꞌuim faut maktuta mnaun
aꞌratas reꞌ mansian ein naan nafeen ee.
GEN 11:6 Rarit In naꞌuab am nak, “Sin reꞌ ia, uuf meseꞌ ma uab meseꞌ. Saaꞌ reꞌ sin
nmoeꞌ je oras ia, feꞌ nfaat noon. Nokaꞌ-nmeu, karu sin arsin nmafutun njarin meseꞌ
on reꞌ oras ia, sin of nabeꞌin he nmoꞌen saaꞌ-saaꞌ ahaa.
GEN 11:7 Reko nneis Hit tsaun he trikrakan sin uab, he njair uabaꞌ humaꞌ-humaꞌ.
Maut henatiꞌ es-es ate ka nahiin fa es in uaban.”
GEN 11:8 Rarit Uisneno nsanu ma nrikrakan sin uab. Nok ranan naan, In nmoeꞌ mansian
ein ansiksakn ok neun areꞌ bare nbin pah-pinan. Onaim sin ka nafenaꞌ nakonob fa
kota naan.
GEN 11:9 Natuin UISNENO nrikrakan sin uab, ma nsiksakan sin neun areꞌ bare nbin
pah-pinan, etun sin nakanab kota naan Babel (reꞌ he noi humaꞌ meseꞌ on reꞌ kata es,
reꞌ in oetn ii ‘takaꞌnanaꞌ’).
GEN 11:10 Naiꞌ Sem in suufk ein esan reꞌ ia: oras noe sakoꞌ naan namsau toon nua,
naiꞌ Sem anmoin naan toon nautn es (100), in nahoniꞌ riꞌaan moen jes, ma nakaanb ee
naiꞌ Arpaksat.
GEN 11:11 Rarit in nmoni ntein toon natun niim (500) feꞌ, ma in nahoni nteniꞌ
riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:12 Oras naiꞌ Arpaksat nmoin naan toon boꞌ tenu mniim (35), in nahoniꞌ riꞌaan
moen jes, ma nakaanb ee, naiꞌ Sera.
GEN 11:13 Rarit naiꞌ Arpaksat nmoni ntein toon natun haa mtoon teun (403) feꞌ, ma
in nahoni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:14 Oras naiꞌ Sera nmoin naan toon boꞌ teun (30), in nahoniꞌ riꞌaan moen jes,
es reꞌ naiꞌ Eber.
GEN 11:15 Rarit naiꞌ Sera nmoni ntein toon natun haa mtoon teun (403) feꞌ, ma in
nahoni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:16 Oras naiꞌ Eber nmoin naan toon boꞌ tenu mhaa (34), in nahoniꞌ riꞌaan moen
jes, es reꞌ naiꞌ Pelek.
GEN 11:17 Rarit naiꞌ Eber nmoni ntein toon natun haa mboꞌ teun (430) feꞌ, ma in
nahoni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:18 Oras naiꞌ Pelek anmoin naan toon boꞌ teun (30), in nahoniꞌ riꞌaan moen
jes, es reꞌ naiꞌ Rehu.
GEN 11:19 Rarit naiꞌ Pelek nmoni ntein toon natun nua mtoon seo (209) feꞌ, ma in
nahoni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:20 Oras naiꞌ Rehu nmoin naan toon boꞌ tenu mnua (32), in nahoniꞌ riꞌaan moen
jes, es reꞌ naiꞌ Seruk.
GEN 11:21 Rarit naiꞌ Rehu nmoni ntein toon natun nua mtoon hiut (207) feꞌ, ma in
nahoni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:22 Oras naiꞌ Seruk anmoin naan toon boꞌ teun (30), in nahoniꞌ riꞌaan moen
jes, es reꞌ naiꞌ Nahor.
GEN 11:23 Rarit naiꞌ Seruk nmoni ntein toon natun nua (200) feꞌ, ma in nahoni
nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:24 Oras naiꞌ Nahor anmoin naan toon boꞌ nua mseo (29), in nahoniꞌ riꞌaan
moen jes, es reꞌ naiꞌ Tera.
GEN 11:25 Rarit naiꞌ Nahor nmoni ntein toon nautn es boꞌes am seo (119) feꞌ, ma in
nahoni nteniꞌ riꞌaan mone ma riꞌaan feto.
GEN 11:26 Oras naiꞌ Tera nmoin naan toon boꞌ hitu nneis, in nahoniꞌ riꞌaan mone
teun, esan reꞌ: naiꞌ Abram, naiꞌ Nahor, ma naiꞌ Haran.
GEN 11:27 Naiꞌ Tera in sufan-kauꞌn ein, esan reꞌ ia: naiꞌ Tera in aanh ein, naiꞌ
Abram, naiꞌ Nahor, ma naiꞌ Haran. Naiꞌ Haran nahoniꞌ riꞌaan moen jes, es reꞌ naiꞌ
Rot.
GEN 11:28 Naiꞌ Haran nmate nbi in kua mnasiꞌ Ur, et pah atoin Kasdimas. Oras in
anmaet, in amaf naiꞌ Tera nmoin feꞌ.
GEN 11:29 Naiꞌ Abram ansao bi Sarai. Naiꞌ Nahor ansao naiꞌ Haran in aan feto, bi
Milka. Naiꞌ Haran nahoniꞌ riꞌaan moen jes amsaꞌ, es reꞌ naiꞌ Jiska.
GEN 11:30 Mes bi Sarai nkiu.
GEN 11:31 Neot es, naiꞌ Tera neik in anah naiꞌ Abram, in aan nanef bi Sarai, ma in
upuf naiꞌ Rot. Sin npoin ma nnaon nasaitan sin kua-mnasiꞌ Ur. Oras naan, sin he
nnaon neu pah Kanaꞌan. Mes antean pah Haran, sin natuan nbin naan.
GEN 11:32 Anbin naan, naiꞌ Tera nmaet, oras in nmoin naan toon natun nua mtoon niim
(205).
GEN 12:1 Oras naan, UISNENO naꞌuab neu naiꞌ Abram am nak, “Abram! Ho mnao musait ho
nonot-asar, ho amaꞌ in umi, ma ho kuan. Ho mnao meu baer jes, reꞌ Au of ukriir ee
ꞌeu ko.
GEN 12:2 Au of aꞌfee tetus-athoen ꞌeu ko. Ma ho sufam-kauꞌm ein of amfau-rutu, ma
of anjarin uuf maꞌtaniꞌ, tar ho kanam naan of matekaꞌ. Rarit ho mjair atoin amneik
tetus meu atoin sonaꞌ.
GEN 12:3 Au of aꞌfee tetus ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ nfee tetus neu ko. Mes Au of aꞌfee
kasat ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ nkaas ko. Amneen murek-rekoꞌ! Areꞌ uuf-uuf anbi pah-pinan
ia of napenin tetus, natuin ho.”
GEN 12:4 Oras naan, naiꞌ Abram anmoin naan toon boꞌ hitu mniim (75). In neik in fee
bi Sarai, ma orif naiꞌ Haran in anah naiꞌ Rot, ma in baer pusaak ein ok-okeꞌ, ma
ameupt ein in uim je nanan reꞌ in napein sin anbin kota Haran. Onaim naiꞌ Abram
annao nasaitan kota Haran, neu bare reꞌ UISNENO nbaꞌan anrair je he nakriir ee neu
ne. Sin nnaon nkonon ntean pah es, in kaan ee, pah Kanaꞌan.
GEN 12:6 Antean bare naan ate, naiꞌ Abram sin annoon goe nfuun am nateef, tar sin
mpaumakan ntean kuan Sikem. Rarit sin natuan ntaahn ein anpaumaak hau kouꞌ goes et
More. Oras naan, abitan Kanaꞌan feꞌ natuan nbin naan.
GEN 12:7 Anbi bare naan, UISNENO nakriir On neu naiꞌ Abram. In naꞌuab am nak, “Au
of aꞌfee bare ia ꞌeu ho sufam-kaꞌum sin.” Rarit naiꞌ Abram nbakin mei fatu he njair
mei fuat neu UISNENO reꞌ nakriir On anbi naan.
GEN 12:8 Rarit naiꞌ Abram sin nanain ein bare. Sin nnaon neun aꞌtoꞌef et pasaꞌ
haaꞌ-nua. Rarit sin natua ntaahn ein nbin kuan Betel ma kuan Ai sin atnanak. Anbi
bare naan, in nbaik mei fuat, ma naꞌbees neu UISNENO.
GEN 12:9 Rarit sin natnan-nain bare, naꞌko baar jes neu baar jes, ntean pah Negep
et Kanaꞌan pasaꞌ haaꞌ-nua.
GEN 12:10 Neot es, amnahas maꞌtaniꞌ antaman pah Kanaꞌan. Es naan ate, naiꞌ Abram
sin nnaon naꞌroo nteinꞌ ein neu pasaꞌ haaꞌ-nua, ntean pah Masir. Sin natuan ntaahn
ein anbin naan.
GEN 12:11 Oras sin he ntaman neun pah Masir, in naꞌuab neu in fee bi Sarai mnak,
“Sarai, ho maas maan reokn ii kaah!
GEN 12:12 Onaim karu abitan pah Masir niit ho maasm ii te, sin of naꞌmaet kau,
natuin au reꞌ ia ho mone. Onaim sin of ansao ko.
GEN 12:13 Onaim reko nneis, ho mutonan sin am mak, au reꞌ ia, ho naꞌo. Nok ranan
naan, sin ka neu nroor kau fa, mes sin of nok kau te, reko, natuin sin nroim ko.”
GEN 12:14 Onaim oras naiꞌ Abram sin ntean pah Masir, abitan naan niit ain Sarai in
masan arekot naan.
GEN 12:15 Oras usif pah Masir in atutaꞌ-abhaꞌet sin niit ee te, sin nboiꞌs ahaa
bifee naan nbi uisf ee in matan. Onaim sin neik bifee naan neu uisf ee in sonaf.
GEN 12:16 Onaim usif naan nok naiꞌ Abram nmonin reko, natuin bi Sarai. Rarit uisf
ee nfeen naiꞌ Abram bijae, bikaes keledai, bikaes unta, ꞌbibi, ma ꞌbib-kase. Uisf
ee nfee sin ruum aah. In nfee ate neu naiꞌ Abram amsaꞌ, et bifee ma atoniꞌ.
GEN 12:17 Mes natuin uisf ee nataam atoniꞌ in fee nbi in sonaf, es naan ate,
UISNENO nhukun usif naan. Etun uisf ee napein hukun humaꞌ-humaꞌ, et in ma in uim je
naan ee msaꞌ.
GEN 12:18 Rarit uisf ee noꞌen naiꞌ Abram ma nataan ee mnak, “Abram! Ho mmoeꞌ kau on
mee? Nansaaꞌ am es ho ka mutoon fa mmak bifee ia, ho fee ja?
GEN 12:19 Mes ho mak in reꞌ ia, ho fetoꞌ! Aar akreꞌo te, au ꞌsao! Amtoup mufaniꞌ ho
fee. Oras ia, meik je ma mpoi maen mimneuk nai! Au ka ꞌiit aꞌtein ki fa mbi bare
ia!”
GEN 12:20 Rarit uisf ee naprenat in ameupt ein he nriuꞌ napoitan naiꞌ Abram ma in
fee, ma sin baerꞌ ein ok-okeꞌ. Sin ro he nasaitan bare naan.
GEN 13:1 Rarit naiꞌ Abram nasaitan pah Masir, he ntebi nfain neun pah Negep. In
neik in fee, ma in baer pusaak ein okeꞌ. In oirf ee anah naiꞌ Rot nok amsaꞌ.
GEN 13:2 Naiꞌ Abram naan, atoin amuꞌit. In muiꞌt ein amfau-rutu. Noni mnatuꞌ msaꞌ,
mfaun.
GEN 13:3 Naꞌko Negep in natnan-nain he nfain on kuan Betel ma kuan Ai sin atnaank
ein. Unuꞌ te, in natua nbi naan.
GEN 13:4 Ma in nbaik mei fuat amsaꞌ. Rarit in naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu UISNENO nbi
bare naan.
GEN 13:5 Naiꞌ Rot, reꞌ nok naiꞌ Abram naan, nmuiꞌ muꞌit amsaꞌ. In muiꞌt ein amfaun.
Ma in nmuiꞌ ameput namfau msaꞌ.
GEN 13:6 Mes bare naan ka mainuan reko fa neu naiꞌ Abram ma naiꞌ Rot sin. Natuin
sin aꞌmuiꞌk ein namfaun, etun sin ka bisa fa he nmoin nabuan. Onaim naiꞌ Abram ma
naiꞌ Rot sin atuuks ein anmatoen, natuin huun reꞌ nbi bare naan ka nanokab fa neu
sin muiꞌt ein. (Oras naan, atoin Kananas ma atoin Feris feꞌ natuan nbin naan
amsaꞌ.)
GEN 13:8 Onaim naiꞌ Abram nak neu in anah naiꞌ Rot am, nak “Rot! Hit nua kit umi
nanan. Natiꞌ hit nua kit kaisaꞌ tmatenab, ma hit atuuks ein amsaꞌ kaisaꞌ nmatoen
piut.
GEN 13:9 Reko nneis hit nua kit atbaits ok. Bare ia, mainuan feꞌ. Onaim karu ho
mpiir bare nbi pasaꞌ ponain, henat au ꞌait abit pasaꞌ haaꞌ-nua. Mes karu ho mpiir
bare nbi pasaꞌ haaꞌ-nua, henat au ꞌait abit pasaꞌ ponain.”
GEN 13:10 Rarit naiꞌ Rot ankisu nfuun am nateef. Ma in niit karopu mneer koꞌu noe
Yarden reꞌ oe ji nho-hoe, ntea kuan Soar. Bare naan in amrian ii on reꞌ UISNENO in
poꞌon, ma on reꞌ pah Masir. (Oras naan, UISNENO feꞌ ka nareuꞌ fa kota Sodom ma kota
Gomora. Etun bare naan reko feꞌ.)
GEN 13:11 Onaim naiꞌ Rot anpiir naan bare nbi karopu mneer koꞌu noe Yarden naan. Ma
nua sin anbaits ok. Rarit naiꞌ Rot annao nꞌain pasaꞌ maans ee ꞌsaen.
GEN 13:12 Mes naiꞌ Abram natua nabaar anbi pah Kanaꞌan. Naiꞌ Rot annao natua nbi
kuan-kuan reꞌ anhaumaak kota Sodom et karopu mneer koꞌu noe Yarden.
GEN 13:13 Mes abitan kota Sodom naan, atoin aburaurt ein. Ma sin ka nfairoir fa
UISNENO msaꞌ.
GEN 13:14 Oras naiꞌ Rot ma naiꞌ Abram anbaits ok, UISNENO nak naiꞌ Abram am nak,
“Abram! Ho mkius mutef-tefan miit bare-bare muꞌko bare reꞌ ho mhaek naan. Amkius
murek-rekoꞌ ꞌrii-ꞌneꞌu, koti-mmaat.
GEN 13:15 Au of aꞌfee afu bare-bare reꞌ ho mkius sin naan, ꞌeu ko ma ꞌeu ho sufam-
kauꞌm ein, he njarin sin auf pusaak tar antea nabar-baar.
GEN 13:16 Au of aꞌmoeꞌ ho sufam-kauꞌm ein he nfain too mfaun on reꞌ snaen anbi tais
je ninin. Tar atoniꞌ ka nsoiꞌ nabeiꞌ sin fa msaꞌ.
GEN 13:17 Oras ia, ho mnao mnoon bare-bare reꞌ ho miit murair sin naan, natuin Au
he ꞌfee sin ꞌeu ko!”
GEN 13:18 Rarit naiꞌ Abram sin natnanin, ma nfain natua nteinꞌ ein nbin hau kouꞌ
guin Mamre, npaumaak kuan Hebron. Rarit in nbaik mei fuat, onaim naꞌruriꞌ ma
naꞌbesan neun UISNENO nbin naan.
GEN 14:1 Oras naan, usif haa nabuan. Sin esan reꞌ: Amrafel, usif pah Sinear; Ariok,
usif pah Elasar; Kedarlaomer, usif pah Elam; ma Tidear, usif pah Goyim.
GEN 14:2 Oras naan amsaꞌ, usif niim antein nabuan. Sin esan reꞌ: Bera, usif pah
Sodom; Birsa, usif pah Gomora; Sinap, usif pah Adema; Semeber, usif pah Seboim; ma
Bela, usif pah Soar. Rarit uis haaꞌ ein naan anmakenan nok uis niimꞌ ein naan.
GEN 14:3 Uis niimꞌ ein naan nabuan nok sin soraurs ein anbin karopu mneer koꞌu
Sidim, (reꞌ oras ia sin nteek ee nak, Tasi ꞌMaten).
GEN 14:4 Makenat naan, naꞌuub on naꞌko rasi reꞌ ia: unuꞌ te, usif Kedarlaomer
naprenat uis niimꞌ ein naan, toon boꞌes am nua. Mes toon boꞌes am teun ii ntaam
ate, sin nmurai nraban usif Kedarlaomer.
GEN 14:5 Oras toon boꞌes am haan ii ntaam ate, usif Kedarlaomer nok usif teun,
neman nok sin soraurs ein. Onaim sin nmakenan ma niis pah-pah bian sin, esan reꞌ:
atoin Refaimas et pah Asterot-Karnaim, atoin Susimas et pah Ham, atoin Emimas et
pah Sawe-Kirjataim,
GEN 14:6 ma atoin Horis reꞌ et aꞌtoꞌef Seir ntean baer ruman El Paran in ninin.
GEN 14:7 Rarit sin ntebi nfanin neun En Mispat (reꞌ oras ia, in kaan ee Kades).
Rarit sin nkuaas atoin Amalekas sin pah, ma nkuaas atoin Amoris reꞌ natuan nbin pah
Haseson-Tamar.
GEN 14:8 Rarit uis niimꞌ ein naan anꞌator sin soraurs ein nbin karopu mneraꞌ Sidim.
Onaim sin nmakenan nraban uis haaꞌ ein naan.
GEN 14:10 Anbi mneraꞌ naan, anmuiꞌ tepas ter amfaun. Oras makenat naan, usif Sodom
ma usif Gomora nok sin soraurs ein, anfeen naenan. Bian anmoufu ntaman neun tepas
ter ein naan. Ma bian naenan neun aꞌtoeꞌf ein.
GEN 14:11 Onaim uis haaꞌ ein reꞌ nisan nbin makenat naan, nasiik naan ma neik areꞌ
bareꞌ ma mnahat naꞌko Sodom ma Gomora. Rarit sin ntebin nfanin.
GEN 14:12 Oras naan, naiꞌ Abram in anah naiꞌ Rot natua et Sodom. Onaim uis haaꞌ ein
naan anheek neik naiꞌ Rot sin, ma nasiik neik sin baerꞌ ein ok-okeꞌ.
GEN 14:13 Mes anmuiꞌ tuaf es anfosuk naan on. Onaim in naen natonan naiꞌ Abram,
atoin Ibranis. Oras naan, anmuiꞌ atoin Amoris es, kaan ee naiꞌ Mamre. Naiꞌ Abram
natua npaumaak naiꞌ Mamre in hau kouꞌ guin. Naiꞌ Mamre in aok-bian ein, esan reꞌ
naiꞌ Eskor ma naiꞌ Aner. Sin nua sin, naiꞌ Abram in soob rekon.
GEN 14:14 Oras naiꞌ Abram ntoup hanaf nak atoin ein anheek neik in oirf ee aanh ee
te, in nabuabaꞌ in atoin ameupt ein reꞌ nmakeen nahinin. Sin arsin natun tenu
mboꞌes am faun (318). Rarit sin nriuꞌ natuin uis haaꞌ ein naan naꞌroon ntean kuan
Dan, et pasaꞌ ponain.
GEN 14:15 Anbi naan naiꞌ Abram nbait in ameupt ein naan anjarin pukan-pukan. Oras
fai on naan ate, sin ntaman ntaisibun atoin ein naan, mes bian naenan. Rarit naiꞌ
Abram nok iin na, nriuꞌ sin ntean kuan Hoba, et kota Damsik in pasaꞌ ponain.
GEN 14:16 Rarit naiꞌ Abram napein nafaniꞌ naiꞌ Rot, in ameupt ein, ma in baerꞌ ein
okeꞌ, ma nafetin tuaf bian amsaꞌ.
GEN 14:17 Oras naiꞌ Abram anfain neem naꞌko makenat reꞌ in niis naan uis haaꞌ ein
naan ate, usif Sodom neem anseun nggoe nbi karopu mneraꞌ Sabe (reꞌ atoin ein natiꞌ
te, nteek ee nak, Mneraꞌ Usif).
GEN 14:18 Oras naan, naiꞌ Melkisedek usif kota Salem, ma in aꞌnaak pirsait amsaꞌ
neu Uisneno reꞌ Aꞌraat reꞌuf. In neem neik utunuꞌ ma tua min-kase neu naiꞌ Abram.
GEN 14:19 Rarit in nfee tetus neu naiꞌ Abram am nak, “Maut he Uisneno reꞌ Aꞌraat
reꞌuf naan, reꞌ nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan naan, anfee tetus-athoen neu ko.
Pures ma boꞌis neu Uisneno, reꞌ nfee ko rasi mnisat naꞌko ho musu sin!” Rarit naiꞌ
Abram nfeen usif Melkisedek baits es naꞌko bait boꞌ naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ in
nasiik nafaniꞌ sin.
GEN 14:21 Rarit usif Sodom anbaiseun naiꞌ Abram. In naꞌuab am nak, “Aam Abram.
Baerꞌ ein reꞌ ho musiik meik sin muꞌko au musun naan, maut he ho mpaar sin. Mes au
ꞌtoit ufain ahaa, au too ngguin.”
GEN 14:22 Mes naiꞌ Abram nataah am nak, “Au ꞌsuup aꞌpaek Uisneno Aꞌraat reꞌuf, reꞌ
nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan In kaan ee,
GEN 14:23 mꞌak, au of ka ꞌait fa baer saaꞌ-saaꞌ es uꞌko ho baerꞌ ein naan. Maski
abas tukaꞌ meseꞌ msaꞌ, au of ka ꞌait fa, tua. Nok ranan naan, neot es ate, ho ka
bisa muꞌuabaꞌ fa mmak, ‘Au es umuꞌib naiꞌ Abram.’
GEN 14:24 Au ka ꞌroim fa saaꞌ-saaꞌ. Suma bareꞌ mee ja reꞌ au ameupt ein anpake
nrair sin ate, ho kais mutenab amtein sin nai. Ma maut he au soob teun ein ia, naiꞌ
Aner, naiꞌ Eskor, ma naiꞌ Mamre, nait neik sin sapaak ein, tua.”
GEN 15:1 Rarit UISNENO nakriir On neu naiꞌ Abram, ma naꞌuab am nak, “Abram! Ho kais
mumtau. Au es aꞌpanat ko uꞌko ho musun. Ma Au ꞌfee ko mnisat koꞌu.”
GEN 15:2 Mes naiꞌ Abram nak, “Koi, Usiꞌ. Maski Ho mfee kau saaꞌ-saaꞌ nathoe, noki-
noki te, ruman. Natuin au ka ꞌmuiꞌ fa anah he nfain au sufak. Onaim au ꞌmuiꞌ pusaak
amfaun he saaꞌ? Namuni te, au ate naiꞌ Eliaser atoin Damsik naan es anpaar sin.”
GEN 15:4 Mes UISNENO nataah am nak, “Ka on naan fa! Ho aanh aan kuum of es reꞌ
antoup pusaak naan. Ka ho ate naan fa.”
GEN 15:5 Onaim In neik naiꞌ Abram anpoi, rarit In nak, “Ho mbaiseun miit on neon
goe! Amkius miit akfuun ein naan. Ho msoiꞌ maan sin ii, oo? Ho sufam-kauꞌm ein of
amfau-rutu on reꞌ kfuun ein naan!”
GEN 15:6 Onaim naiꞌ Abram antebes UISNENO In uaban naan, rarit UISNENO nsoiꞌ je
ntaam atoin neek amneꞌo, natuin naiꞌ Abram anpirsai Je.
GEN 15:7 Rarit UISNENO ntuut antein In uaban naan am nak, “Au reꞌ ia, Uisneno. Au
es reꞌ ꞌeik ko mpoi muꞌko ho kua-mnasiꞌ Ur et pah atoin Kasdimas sin. Ma Au es reꞌ
ꞌfee bare reꞌ ia, njair ho auf pusaak.”
GEN 15:8 Mes naiꞌ Abram nataan am nak, “Mes on mee, UISNENO? Nok ranan mee te, naꞌ
au uhini mꞌak bare ia njair au auf pusaak aa?”
GEN 15:9 Onaim In nataah am nak, “On nai! Uum he hit ttao taan moeꞌt es, he tfuut
saaꞌ reꞌ Au uꞌuab ee feꞌe na. Oras ia, ho mnao mait muꞌit meu Kau: mait bijae ainf
es, ꞌbib ainf es, ma ꞌbib-kaes keos goes. Sin reꞌ naan ro he toon ten-teun goah.
Rarit ho mheek maan kor-otos es, ma kor-keif jes.”
GEN 15:10 Onaim naiꞌ Abram annao nheek muiꞌt ein naan okeꞌ. Rarit in roor sin, ma
nkaah anbait muiꞌt ein naan. Rarit sin siisk ein, in nꞌator sin ranan nua nmaktun-
tuin ein anbin afu, es ate anbaniꞌ neu in bian. Mes koorn ein in ka nkaah sin fa.
GEN 15:11 Rarit koor amneuk siis puun ein neman he nroi neik naan sisin reꞌ naan.
Mes naiꞌ Abram anriuꞌ sin.
GEN 15:12 Oras maans ee nmouf, naiꞌ Abram antuup anfiin. In namnei mnak, meisꞌookn
ii nkuub naan ee. Ma in namtau nmaet.
GEN 15:13 Rarit Uisneno naꞌuab neu ne mnak, “Abram! Ho of ammoin tar amtea mumnais
ma mnuꞌir reꞌ-reꞌuf, ma ho of ammate mbi neek mamut, onaim sin of ansuub ko nok
rek-reko. Mes ho sufam-kauꞌm ein of annaon njarin atoin amnemat nbi uuf bian sin
pah. Kua-tuaf abitan pah naan of naꞌaet sin, naꞌpeniꞌ ma nhaꞌmuiꞌ sin, tar antea
toon natun haa. Mes Au of aꞌhukun abitan pah naan. Rarit Au of ꞌeik upoitan ho
sufam-kauꞌm ein naꞌkon bare naan, ma sin of neikin baer pusaak amfau-rutu.
GEN 15:16 Au of aꞌator he ho uup-kaꞌum batan niim amneemt ein, sin anfain neman
neun bare ia ntenin. Oras ia, atoin Amoris sin natuan esan bare ia. Atoin ein ia
amoeꞌ reuꞌf ein, mes feꞌ ba-baun. Neot es ate, karu ho uup-kaꞌum sin anfain neman
ntean bare ia te, Au of aꞌpaek sin he ꞌhukun ureuꞌ atoin Amoris sin. Natuin oras
naan, sin maufiunk ein kah een.”
GEN 15:17 Anfai on naan ate, nok askeken, aꞌnai konat es napoitan masuꞌ, ma paku
ꞌnopoꞌ es anpiin, sin nnaon npeoꞌ sisin naan sin atnaank ein.
GEN 15:18 Oras naan, UISNENO nahakeb rais manbaꞌan nok naiꞌ Abram nak, “Au ꞌbaꞌan
ꞌain, Au of aꞌfee bare ia ꞌeu ho sufam-kauꞌm ein, nmurai naꞌko noe Masir tar antea
noe Efrat,
GEN 15:19 ma atoin Kenis sin pah, atoin Kenas sin pah, atoin Katmons sin pah,
GEN 15:20 atoin Hetes sin pah, atoin Feris sin pah, atoin Refaimas sin pah,
GEN 15:21 atoin Amoris sin pah, atoin Kananas sin pah, atoin Girgasis sin pah, ma
atoin Jebus sin pah.”
GEN 16:1 Oras naan, naiꞌ Abram anfain neem een naꞌko pah Masir, ma natua naan toon
boꞌes een anbi pah Kanaꞌan. In fee bi Sarai, ka nahoniꞌ fa feꞌ. Bi Sarai nmuiꞌ aet
bifee jes, naꞌko pah Masir, in kaan ee, bi Hagar. Neot es, bi Sarai nak in moen je
mnak, “Aam! UISNENO nꞌeek au apuk. Reko nneis, ho mtuup mok au ate bi Hagar, maut
he au ꞌmuiꞌ anah.” Onaim naiꞌ Abram natuin in fee je hanan. Rarit bi Sarai nfee bi
Hagar he naiꞌ Abram anpanaꞌ sin.
GEN 16:4 Rarit naiꞌ Abram antuup nok bi Hagar. Ma bi Hagar naꞌapuꞌ. Mes oras bi
Hagar nahiin neu in naꞌapuꞌ te, in nabeoꞌ. In ka naꞌpaarn on fa neu ain Sarai.
GEN 16:5 Onaim ain Sarai naꞌuab nok in moen je mnak, “Au es aꞌfee ko ate naan he
njair ho fee. Mes oras in ntaiboko te, in ka nkisu ntoom kau fa. Ia ho ras-rasim!
Anbain he UISNENO es nafeek hit rasi. Maut henaꞌ ho muhiin!”
GEN 16:6 Rarit naiꞌ Abram nataah am nak, “On nai! Au ꞌsao ko nahuun. In namuin.
Onaim ho es reꞌ he mupreent ee. Es naan ate, ho he mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ meu ne te, es
reꞌ ho!” Rarit ain Sarai nmurai nhaꞌmuiꞌ bi Hagar, tar antea bi Hagar naen nasaitn
ee.
GEN 16:7 In naen antea baer ruumn es. Onaim UISNENO In ameput neno tunan es neem
nateef ee nbi bare reꞌ npaumaak oe mataꞌ nbi ranan he nnao neu Sur.
GEN 16:8 Rarit in nak, “Hoe! Hagar, ain Sarai in ate! Nansaaꞌ am es ho es ia? Ho
muꞌko mee, ma he mnao meu mee?” Onaim bi Hagar nataah am nak, “Au ꞌaen usaitan au
ain usiꞌ.”
GEN 16:9 Rarit UISNENO In ameput naan naꞌuab nok ne rek-reko mnak, “On nai! Reko
nneis ho mfain meu ho ain usiꞌ. In nmoeꞌ ko on mee msaꞌ, mtoup goe.
GEN 16:10 Kais mumtau. Au of aꞌmoeꞌ ho sufam-kauꞌm ein amfau-rutu, tar antea ka
masoꞌik fa.
GEN 16:11 Oras ia, ho muꞌapuꞌ. Ka ꞌroo fa te, ho of muhoniꞌ riꞌaan moen jes. Ho ro
he mukaanb ee, naiꞌ Ismaꞌel (reꞌ he noi namnees nok kata es, reꞌ in aꞌmoufn ii nak
‘Uisneno nneen’), natuin UISNENO nahini nrair ho susat ma nanaꞌrenat.
GEN 16:12 Mes oras riꞌanaꞌ naan naꞌnae, in of anmoin naꞌroo naꞌko in orif-tataf
sin. Natuin in on reꞌ bikaes fui, reꞌ ka nroim fa he natuin aprenat. Sekau-sekau
msaꞌ, in nraban sin. Ma areꞌ atoin ein of anraban nafainꞌ ee okeꞌ.”
GEN 16:13 Anneen anrair on naan ate, bi Hagar natenab anbi in nekan, nak, “Au ꞌiit
aꞌrair UISNENO, reꞌ In niit ma npanat kau.” Rarit in nmurai nteek Uisneno npaek
kanaf, “Usiꞌ reꞌ nfairoir kau.”
GEN 16:14 Etun atoniꞌ nakanab oe mataꞌ naan, Beer Lahai Roi, (reꞌ in aꞌmoufn ii,
“Oe mataꞌ naꞌko Usiꞌ Amonit, reꞌ anfairoir kau.”) In baern ee et kuan Kades ma kuan
Beret sin atnaank ein. Oras ia, oe mataꞌ naan feꞌ etan.
GEN 16:15 Rarit bi Hagar antebi nfain. Onaim in nahoniꞌ riꞌaan moen jes. Naiꞌ Abram
nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Ismaꞌel.
GEN 16:16 Oras bi Hagar nahoniꞌ naiꞌ Ismaꞌel, naiꞌ Abram anmoin naan toon boꞌ fanu
mnee (86).
GEN 17:1 Oras naiꞌ Abram anmoin naan toon boꞌ seo mseo (99), UISNENO neem nakriir
On neu ne. Onaim In naꞌuab am nak, “Au reꞌ ia Uisneno reꞌ Akuaas Reꞌuf. Ho ro he
mutuin Au roimk ii piut, ma mmoin nok neek amneot ma amnonot.
GEN 17:2 Au he uhakeꞌ rais manbaꞌan ꞌok ko, ma ꞌmoeꞌ ho sufam-kauꞌm ein amfau-
rutun.”
GEN 17:3 Onaim naiꞌ Abram nriꞌtuu ma naꞌruriꞌ tar ntea afu. Rarit Uisneno naꞌuab
ankono mnak,
GEN 17:4 “Au ꞌmoeꞌ rais manbaꞌan ꞌok ko, on nai: ho of amjair aam uuf meu uuf
amfaun. Es naan ate, ho kanam naan ka naiꞌ Abram fa heen (reꞌ in oetn ii nak ‘amaf
reꞌ matekaꞌ’), mes naiꞌ Abraham (reꞌ in oetn ii nak ‘aam uuf neu uuf amfaun’).
GEN 17:6 Au of aꞌmoeꞌ ho sufam-kauꞌm ein amfau-rutun. Au of uhakeb uuf namfau uꞌko
sin, ma usif amfaun of anpoin ma nboran naꞌko sin.
GEN 17:7 Au ꞌnaaꞌ uher-heran rais manbaꞌan ia ꞌok ko ma ho sufam-kauꞌm ein. Rais
manbaꞌan ia nabar-baar, natuin Au reꞌ ia, Uisneno ꞌeu ko ma ꞌeu ho sufam-kaꞌum sin.
GEN 17:8 Au of aꞌfee pah Kanaꞌan ok-okeꞌ ꞌeu ko ma ꞌeu ho sufam-kaꞌum sin. Oras ia,
ho suma mutua mtaah naah. Mes of ho sufam-kauꞌm ein npaar pah Kanaꞌan ia, tar antea
nabar-baar. Ma Au of aꞌjair sin Uisneon goa msaꞌ.
GEN 17:9 Mes ho mok ho sufam-kauꞌm ein ro he mnaaꞌ miher-heran rais manbaꞌan ia.
Atoin ein ok-okeꞌ ro he naꞌheir ein.
GEN 17:11 Anmurai oras ia, areꞌ atoniꞌ reꞌ nmoin naan neno faun neiki nsae, ro he
naꞌheir ein. Ho mok ho nonot-asar, ho ameupt ein okeꞌ, ho aten reꞌ ho msoos maan
sin nbin pah bian, hi arki ro he miꞌheriꞌ. ꞌHeriꞌ naan, anjair tanar nak hit nua
kit hit rais manbaꞌan ia mamarak anbi hi aom ein.
GEN 17:14 Atoniꞌ mee ja reꞌ ka naꞌheriꞌ fa te, ka napein fa paaꞌ ma namaꞌ anbi Au
rais manbaꞌan, ma ka masoꞌik fa nbi Au too.”
GEN 17:15 Rarit Uisneno ntuut In uaban am nak, “Anmurai oras ia, ho kaisaꞌ mteek
amtein ho fee je te mak Sarai, mes mak Saraꞌ.
GEN 17:16 Au of aꞌfee tetus-athoen ꞌeu ain Saraꞌ, he in nahoniꞌ nfee ko riꞌaan moen
jes. Tebe! Ain Saraꞌ of anjair ain uuf neu uuf amfaun. Ma usif amfaun of anpoin ma
nboran naꞌko in sufan.”
GEN 17:17 Onaim naiꞌ Abraham anriꞌtuu ma naꞌruriꞌ tar antea afu. Mes anbi in nekan
naan ee te, in main. In natenab am nak, “Atoni mnais reꞌ-reꞌuf on reꞌ au, toon
nautn es, of upein riꞌanaꞌ on mee? Ma ain Saraꞌ reꞌ nmoin toon boꞌ seo goen, ma
namnais reꞌ-reuꞌf een amsaꞌ, in bisa nahoniꞌ on mee?”
GEN 17:18 Onaim in nbaiseun Uisneno mnak, “Usiꞌ. Maut he naiꞌ Ismaꞌel es anpaar au
pusaak ein. Ka saaꞌ-saaꞌ fa, tua.”
GEN 17:19 Mes Uisneno nataah am nak, “Kahaf! Ho fee bi Saraꞌ of nahoniꞌ riꞌaan moen
jes. Ho mukaanb ee, naiꞌ Isak. Au rais manbaꞌan naan of nateab on neu ne, ma neu in
sufan-kauꞌn ein, tar antea nabar-baar.
GEN 17:20 Au ꞌneen aꞌrari msaꞌ, saaꞌ reꞌ ho mtoit je meu naiꞌ Ismaꞌel. Es naan ate,
Au ꞌfee ne tetus-athoen ma Au ꞌmoeꞌ in sufan-kauꞌn ein namfaun. Aꞌnaak uuf boꞌes am
nua of anboran naꞌkon in sufan-kaꞌun sin. Ma in sufan-kaꞌun of anjarin pah kouꞌ
goes.
GEN 17:21 Maski on naan amsaꞌ, Au rais manbaꞌan ia, nmafuut nok ahaa ho anah naiꞌ
Isak. Anmanfain on reꞌ ia te, bi Saraꞌ of nahoins ee.”
GEN 17:22 Naꞌuab anrair on naan ate, Uisneno naneuk Gon naꞌko naiꞌ Abraham.
GEN 17:23 Neno naan amsaꞌ, naiꞌ Abraham nmoeꞌ natuin Uisneno In aprenat. Onaim in
naꞌheriꞌ. Rarit in naꞌheriꞌ naiꞌ Ismaꞌel, ma atoin ein abitan in uim je nanan. In
naꞌheriꞌ atoin aten amsaꞌ. Oras naan naiꞌ Abraham anmoin naan toon boꞌ seo mseo
(99), ma naiꞌ Ismaꞌel toon boꞌes am teun (13).
GEN 18:1 Oors es, naiꞌ Abraham natua npaumaak hau kouꞌ guin Mamre. UISNENO neem ma
nakriir On neu ne. In reetn ii on nai: neno naan, maans ee mapuutn ii kah een,
onaim naiꞌ Abraham ntook ma nmainenu nbi in teens ee in enon.
GEN 18:2 Oras naiꞌ Abraham nait matan on naan ate, in niit tuaf teun nhaken nbin
naan. Onaim in naen anseun sin. In nriꞌtuu,
GEN 18:3 ma in naꞌuab neu sin am nak, “Sin aam ein! Karu reko te, au uskau he tkoen
nok teem teu hi ate kau au tenas ia. Maski mbukae oe ruum-ruum ahaa msaꞌ, reko tua.
GEN 18:4 Sin amaꞌ ki arki misnaas akreꞌo mbi haun guin sin maofk ein. Maut he au
aten sin neikin oe ma nafaun ki.
GEN 18:5 Au ꞌnao ubarab bukae ꞌeu ki, maut he hi mipein haꞌtanis akreꞌo, henaꞌ hi
mkoen om amkoon. Au ꞌmariin, he ꞌtuthae ꞌaan ki, tua.” Rarit sin natahan am nak,
“Reko, tua. Hai meis mok naan, tua.”
GEN 18:6 Rarit naiꞌ Abraham naen antaam neu tenas naan, ma natonan bi Saraꞌ mnak,
“Rabah! Mait maan uut arekot, sauk goes. Ammoeꞌ maan kit utunuꞌ.”
GEN 18:7 Rarit in naen neu in bijae ngguin, ma npiir naan bijae apokat aan es. In
nreun in ameupt es he nroor goe ma nahaan in sisin.
GEN 18:8 Rarit naiꞌ Abraham annao nait susu, suus aritas, ma siis hanaꞌ reꞌ feꞌ
nahaan anrair je, rarit in neik sin neu amneem feꞌun naan. Oras sin nbukaen ate, in
nhake nbi hau goes uun ma ntuthae sin.
GEN 18:9 Onaim sin nataan ee mnak, “Abraham! Ho fee bi Saraꞌ et mee?” Rarit in
nataah am nak, “Et teens ee naan ee, tua.”
GEN 18:10 Onaim tuaf es naꞌko sin teun ein naan naꞌuab am nak, “Of anmanfain on reꞌ
ia te, Au ꞌfain ꞌuum. Oras naan, ho fee bi Saraꞌ of nahoniꞌ nrair riꞌaan moen jes.”
Oras sin naꞌuab ein on naan ate, bi Saraꞌ nneen naꞌko eonꞌ ee ꞌkain.
GEN 18:11 Oras naan, naiꞌ Abraham ma bi Saraꞌ sin namnasin reꞌ-reuꞌf een. Bi Saraꞌ
ka napeni ntein fa funan.
GEN 18:12 Anneen sin uabk ein on naan ate, bi Saraꞌ nmain neek aah. In natenab am
nak, “Hmmh! Au umnais reꞌ-reuꞌf een. Saaꞌ anteniꞌ, au moen je nmaꞌnuur reꞌ-reuꞌf
een. Nok ranan mee kah, he hai aom ein anmonin on reꞌ amatsao feuꞌn ee, he mipein
anah?”
GEN 18:13 Rarit UISNENO nataan naiꞌ Abraham am nak, “Nansaaꞌ am es bi Saraꞌ nmain?
In natenab nak aiꞌ saaꞌ reꞌ Au uꞌuab ee ia of ka njair fa, natuin in namnasi, oo?
GEN 18:14 Au reꞌ ia, UISNENO! Ka tiit tain fa saaꞌ es reꞌ Au ka bisa ꞌmoeꞌ je fa.
Mumnau murek-reok, oo! Karu Au ꞌfain ꞌuum toon amnemat, bi Saraꞌ of nahoniꞌ nrair
riꞌaan moen jes.”
GEN 18:15 Anneen on naan ate, bi Saraꞌ namtau. Rarit in npeen mates am nak, “Au ka
ꞌmain kuuk fa, tua!” Mes Uisneno nataah am nak, “Feꞌe na ho mmain batuur ate.”
GEN 18:16 Rarit tua teun ein naan nnaon nkonon neun kota Sodom. Naiꞌ Abraham annao
nasain sin ntean raan atnanaꞌ. Antean naan ate, sin napeen niit kota Sodom.
GEN 18:17 Rarit UISNENO natenab am nak, “Reko nneis, Au utoon ꞌeu naiꞌ Abraham am
ꞌak, Au he ureuꞌ kota Sodom.
GEN 18:18 Natuin naiꞌ Abraham in suufk ein of nmaꞌbaab ok tar namfaun, ma njarin
uuf es, reꞌ maꞌtaniꞌ. In of anjair amneik tetus-athoen amsaꞌ neu areꞌ kanan uuf
anbi pah-pinan ia.
GEN 18:19 Au ꞌpiri ꞌrair je, he in nanoniꞌ in aanh ein ma tuaf bian antein, he
natuin UISNENO In raan ee piut, ma nmonin nok neek amneot ma amnonot. Karu sin
nmoꞌen on reꞌ naan ate, Au rais manbaꞌan ꞌeu sin of nateab on.”
GEN 18:20 Onaim UISNENO naꞌuab neu naiꞌ Abraham am, nak “On nai! Au ꞌneen aꞌrair
too mfaun ein nsakoinaꞌ abitan kota Sodom ma kota Gomora sin maufiunk ein. Sin
baiseek ein een.
GEN 18:21 Etun Au ꞌsaun ꞌuum, he ꞌiit nok Au matak ma uhiin areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Au
ꞌneen sin naan, batuur, aa oo, aiꞌ kaah. Karu kaah fa te, Au of uhini msaꞌ.”
GEN 18:22 Oras UISNENO feꞌ naꞌuab nok naiꞌ Abraham, tua nuaꞌ ein naan sin nnaon
nkonon neun kota Sodom.
GEN 18:23 Naiꞌ Abraham nsiriꞌ npaumak-maak Uisneno, rarit in nbaisenu ntaabr Ee
mnak, “Koi, Aam Usiꞌ! On mee? Ho he mureuꞌ atoin reko ma atoin reꞌuf no meseꞌ nani,
oo?
GEN 18:24 Karu nmuiꞌ tua reko boꞌ niim (50) nbin kota naan, Ho he mureuꞌ sin okeꞌ
msaꞌ, aa oo? Aiꞌ Ho ka mureuꞌ fa kota naan, natuin Ho mneek sin.
GEN 18:25 Aam Usiꞌ! Kaisaꞌ mmoeꞌ on naan! Kais-kaisaꞌ atoin rekon naan nmaten
amsaꞌ, oras Ho mureuꞌ atoin maufinus sin. Aam Usiꞌ, Ho es amjair Afeek Rasi et neno
tunan ma pah-pinan. Es naan ate, Ho meikn Om muhiin mak reꞌ naan ka namneo fa,
tua.”
GEN 18:26 UISNENO nataah am nak, “Karu Au upein tua reko boꞌ niim anbin kota Sodom,
Au ka ꞌhukun fa kota naan, natuin Au ꞌneek sin.”
GEN 18:27 Naiꞌ Abraham naꞌuab anteniꞌ mnak, “Aam Usiꞌ. Kais mutoꞌon kau, tua. Reko
te, au he uꞌuab aꞌteniꞌ. Au reꞌ ia suma mansian amonot. Au ka uhiin fa saaꞌ-saaꞌ,
tua.
GEN 18:28 Taretaꞌ, karu ka ntea fa tua reko boꞌ niim, mes suma tuaf boꞌ haa mniim
aah, on mee, tua? Karu nkuurn ahaa tuaf niim ate, on mee? Ho he mureuꞌ kota naan
feꞌe, oo?” Uisneno nataah am nak, “Karu Au upein tua reko boꞌ haa mniim anbin kota
naan, Au ka ꞌeu he ureuꞌ goe fa.”
GEN 18:29 Rarit naiꞌ Abraham antabar anteniꞌ mnak, “Karu suma tua reko boꞌ haa te,
on mee, Aam Usiꞌ?” In nataah am nak, “Karu Au upein tua reko boꞌ haa, Au ka ꞌhukun
sin fa.”
GEN 18:30 Naiꞌ Abraham naꞌsitiꞌ ntein am nak, “Aam Usiꞌ, kais mutooꞌ, tua. Mes karu
suma tua reko boꞌ teun goah, on mee, tua?” In nataah nak, “Karu Au upein tua reko
boꞌ teun, Au ka ꞌhukun sin fa.”
GEN 18:31 Rarit naiꞌ Abraham naꞌsitiꞌ anteniꞌ mnak, “Aam Usiꞌ, kais mutooꞌ, tua. Au
he utaan aꞌteniꞌ kreꞌo. Karu suma tua reko boꞌ nua goah, on mee, tua?” In nataah
antein am nak, “Karu nmuiꞌ tua reko boꞌ nua, Au ka ꞌeu fa he ꞌhukun kota naan.”
GEN 18:32 Naiꞌ Abraham nasoup in haan totis am nak, “Aam Usiꞌ. Au uꞌsitiꞌ haef es
anteniꞌ, mes kais mutoꞌon kau, tua. Karu suma nmuꞌi haa tua reko boꞌes, on mee,
tua?” In nataah amsaꞌ am nak, “Karu Au upein tua reko boꞌes anbin naan, Au ka ureuꞌ
fa kota naan.”
GEN 18:33 Naꞌuab anrair on naan ate, UISNENO nnao nkoon. Onaim naiꞌ Abraham antebi
nfain.
GEN 19:1 Oras Uisneno feꞌ naꞌuab nok naiꞌ Abraham, In ameupt ein reꞌ tua nuaꞌ ein
naan, annaon nkonon neun kota Sodom. Sin ntean ne te, maans ee he noi nmouf goen.
Oras naan, naiꞌ Rot feꞌ ntoko nbi enoꞌ he ttaam teu kota naan. In niit tua nuaꞌ ein
naan ate, in nnao nseun sin. In nriꞌtuu ma naꞌruriꞌ nbi sin maatk ein.
GEN 19:2 Rarit in naꞌuab am nak, “Sin amaꞌ arki! Au uskau ki he mkoen om iim meu au
uim je feꞌ, tua. Maut he hi mifaun ma mtuup maan fai jes ambi ia. Nneis noi nmeu
te, naꞌ hi mnao mkoon, tua.” Mes sin natahan am nak, “Makasi, tua. Mes ho kais
muhaeb om! Maut he hai mtuup ambi kota ia in amneran.”
GEN 19:3 Mes naiꞌ Rot anfuriꞌ sin piut, tar antea sin nromin he ntuup antaahn ein
anbin in umi. Onaim naiꞌ Rot sin ntunun utunuꞌ, ma nabaarb ein bukae, ma sin
nbukaen buꞌ-buaꞌ.
GEN 19:4 Oras sin feꞌ ka ntupan fa feꞌe te, atoin ein Sodom, anaꞌ-koꞌu neman okeꞌ.
Sin nhaken nfuun naan naiꞌ Rot in umi.
GEN 19:5 Sin nhuun ein ma nakan naiꞌ Rot tafiꞌ-tafiꞌ am nak, “Hoe, Rot! Atoin nuaꞌ
ein feꞌe na, etan mee? Mupoit sin neman, hai he miꞌbabiꞌ sin!”
GEN 19:6 Onaim naiꞌ Rot anpoi, rarit naꞌeek enoꞌ.
GEN 19:7 In naꞌuab am nak, “Aok-bian arki! Hi kaisaꞌ mmoeꞌ reꞌuf on naan meu au
tamun ia.
GEN 19:8 Bait hi mneen feꞌ! Au aan feotn ii, tuaf nua. Sin muin rek-rekon, ma ao
ꞌtemef feꞌ. Maut he au ꞌnonaꞌ ki sin. Hi he minsaaꞌ sin imsaꞌ, es reꞌ hi. Mes hi
kaisaꞌ mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ meu au tamun ia. Tatuin hit haart ii te, au ro he ꞌpanat
sin.”
GEN 19:9 Mes atoin Sodom sin nkoaꞌ ein am nak, “Ho kaisaꞌ mseor mok! Ho atoin
amnemat. Ho atoin sonaꞌ. Onaim ho ka mmuiꞌ fa hak he mꞌator kai. Reko nneis ho
muꞌroo muꞌko bare ia. Karu kaah fa te, hai mmoeꞌ reꞌuf meu ko, anneis naꞌko meu tua
nuaꞌ ein naan!” Rarit sin ntitar ma nsapar napasib naiꞌ Rot. Ma sin arsin buꞌ-buaꞌ
nnaon he ntuut nareuꞌ enoꞌ.
GEN 19:10 Mes taum nuaꞌ ein naan, nsoron napoitan sin aꞌniimk ein ma nheer nataam
naiꞌ Rot neu uim je nanan, ma sin naꞌseniꞌ enoꞌ.
GEN 19:11 Rarit sin naforob atoin Sodom reꞌ abitan enoꞌ, etun sin nabre-reon goah
he namin enoꞌ. Mes sin ka niit ee fa.
GEN 19:12 Rarit taum nuaꞌ ein naan, nak naiꞌ Rot am nak, “Rot! UISNENO nahini nrair
abitan kota ia sin maufinun. Onaim In nreek kai he iim mireuꞌ main kota ia. Onaim
ho mmuꞌi mteniꞌ asar bian et kota ia, aiꞌ kaah? Karu nmuiꞌ aan mone, aan feto, aan
nanef, aiꞌ sekau-sekau. Meik sin ampoi nai miꞌko kota ia!”
GEN 19:14 Onaim naiꞌ Rot annao naꞌuab nok atoin munif nua reꞌ nafrei in aan feotn
ee, mnak, “Amneen mirek-rekoꞌ! Oras ia, maen ampoi rabah miꞌko kota ia nai! Natuin
UISNENO he nareuꞌ niis kota ia!” Mes sin nateenb ein nak aiꞌ naiꞌ Rot napoi.
GEN 19:15 Neis noi nmeu te, Uisneno In ameupt ein naan, naꞌsekeꞌ naiꞌ Rot sin he
naen anpoin rab-raab nai. Sin naꞌuab ein am nak, “Rot! Amfeen nai! Meik ho fee, ma
ho aan feot nuaꞌ ein naan, maen ampoi misaitan kota ia nai. Kais-kaisaꞌ hi mmaet
ruum-ruum, ma mimreuꞌ buaꞌ-buaꞌ mok kota ia.”
GEN 19:16 Mes naiꞌ Rot feꞌ he naꞌeokb on. Te kaah, amneon ii, UISNENO he nsoi
nafetin naan ee. Etun es taum nuaꞌ ein naan ansaok naan naiꞌ Rot in aꞌniman, in
fee, ma in aan feot nuaꞌ ein naan, he napoitan sin naꞌkon kota naan.
GEN 19:17 Onaim tuaf es naꞌko reꞌ taum nuaꞌ ein naan, nak, “Maen miheer, he mmoin!
Kaisaꞌ mniik! Kais misnaas ambi mneraꞌ! Maen amsae meu ꞌtoꞌef nee he hi mmoin!”
GEN 19:18 Mes naiꞌ Rot nataah am nak, “Koi, aam! Kais on naan, tua!
GEN 19:19 Ho mturun kai he hai mmoin. Mes aꞌtoꞌef nee, naꞌroo! Kais-kaisaꞌ hai ka
mtea maan fa nee te, amreuꞌt ii napein kai nbi raan atnanaꞌ, tua.
GEN 19:20 Amkius miit. Anmuiꞌ naan kuan aan es ka naꞌroo fa naꞌko ia. Kuan reꞌ nee,
ka matekaꞌ fa, natuin in aanꞌ-anaꞌ. Onaim karu ho mromi te, maut he hai mꞌain naa,
henaꞌ hai mmoin, tua.”
GEN 19:21 Onaim in nataah am nak, “Reko! Amnao nai! Au of ka ureuꞌ fa kuan reꞌ
naan.
GEN 19:22 Oras ia, hi maen nai meu kuan naan! Natuin au of ka ꞌmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ fa
feꞌ, karu hi ka mtea fa feꞌ.” Anmurai naꞌko oras naan, atoniꞌ nteek kuan naan nak,
Soar, reꞌ in aꞌmoufn ii nak ‘anaꞌ’.
GEN 19:23 Oras maans ee nsae te, naiꞌ Rot sin ntean Soar.
GEN 19:24 Nok askeken, UISNENO nꞌopaꞌ uur-ai ma bariri reꞌ anpiin, ansaun neem
naꞌko neno neu kota Sodom ma kota Gomora.
GEN 19:25 UISNENO nout nakratiꞌ koat ein naan ok-okeꞌ ma kuan ein reꞌ anbin bare
naan, ma areꞌ kanan amonit, et mansian, muꞌit, ma hau anbin naan.
GEN 19:26 Oras naiꞌ Rot sin naenan, in fee je, anniik. Nok askeken ate, in njair
nii masik.
GEN 19:27 Nokaꞌ kik-kiku te, naiꞌ Abraham anfani nteniꞌ neu bare reꞌ afi naa in
nhake ma ntabar UISNENO.
GEN 19:28 Onaim in napene nsaun neu Sodom ma Gomora ma karopu mneer koꞌu naan okeꞌ.
In nkisu te, maus ein nsaen on neon goe kboꞌes-akboꞌes anbi mee-mee. Ma ai pinaꞌ
naan nout niis areꞌ saaꞌ-saaꞌ.
GEN 19:29 Onaim oras Usiꞌ nout nakrat-ratiꞌ koat ein naan, In namnau In rais
manbaꞌan neu naiꞌ Abraham. Etun In nturun ma napoit naiꞌ Rot naꞌko bare reꞌ In
nareuꞌ goe naan.
GEN 19:30 Oras naan, naiꞌ Rot namtau he natua nabaar anbi kuan Soar. Es naan ate,
in nok in aan feot nuaꞌ ein naan, nanain ein neun aꞌtoꞌef. Rarit sin natuan nbin
nuat es.
GEN 19:31 Neot es, in aan feot unu, nak in oirf ee mnak, “Anbi bare ia, nfuun am
nateef ka tiit-tiit fa atoniꞌ he nsao kit. Ma ka ꞌroo fa te, hit amaꞌ namnais kuun
een, ma ka namsaꞌi ntein fa heen.
GEN 19:32 Onaim reko nneis, hit tamauf hit amaꞌ. Rarit hit ttuup tokn ee. Maut he
hit tamsaꞌib hit amaꞌ.”
GEN 19:33 Fain ite, sin naꞌinuꞌ sin aamf ee nok tua min-kase, tar anmafu nmaet.
Rarit feot uun ee nnao ma ntuup nok in amaf. Mes aꞌnaef ee nmafu nmaet, onaim in ka
nahiin fa neu in nmoeꞌ saaꞌ nok in aan feto.
GEN 19:34 Anmeu nfiin ite, feot unu naan, natoon neu in oirf ee mnak, “Fiin ii na,
au ꞌtuup aꞌrair ꞌok hit amaꞌ. Mabeꞌ ia, ho sapaam. Hit tamafu ttein hit amaꞌ, rarit
ho mtaam amtuup mok ne. Nok ranan naan, hit nua kit of tahoniꞌ ma ttaur hit amaꞌ in
sufan.”
GEN 19:35 Mabeꞌ naan, sin namafu nteniꞌ ꞌnaef. Rarit aan feot aheit susu, nnao ma
ntuup nok in amaf. Mes aꞌnaef ee nmafu nmaet, onaim in ka nahiin fa neu in nmoeꞌ
saaꞌ nok in aan feto.
GEN 19:36 Nok ranan naan, sin nua sin naꞌaup ein naꞌkon sin aam honif.
GEN 19:37 Rarit naiꞌ Rot in aan feot unu nahoniꞌ riꞌaan moen jes. Feot unu naan
nakanab in anah naan, naiꞌ Moap (reꞌ he noi humaꞌ meseꞌ on reꞌ kata es anteniꞌ, in
aꞌmoufn ii ‘neem naꞌko amaꞌ’). In es reꞌ njair aam uuf neu atoin Moapas oras ia.
GEN 19:38 Rarit aan feot aheit suus goe, nahoniꞌ riꞌaan moen jes. In nakaanb ee,
naiꞌ Ben Ami (in aꞌmoufn ii ‘riꞌanaꞌ naꞌko au nggoa’). In es anjair aam uuf neu
atoin Amonas sin oras ia.
GEN 20:1 Rarit naiꞌ Abraham nananiꞌ naꞌko Mamre, nnao neu pah Negep et pasaꞌ haaꞌ-
nua. In natua nbi kuan Kades ma kuan Sur sin atnaank ein. Mes ka ꞌroo fa on naan
ate, in natnani ntein neu kuan Gerar.
GEN 20:2 Ma in natonan abitan kuan naan am nak, ain Saraꞌ naan, in fetof. Es naan
ate, naiꞌ Abimerek, usif Gerar, nreek tuaf ma ntaam antoit bi Saraꞌ. Rarit sin neik
je neu uisf ee in sonaf. Rarit UISNENO nasnasab bifee ahoniꞌ ma nakiubaꞌ bifee
munif, naꞌko usif Abimerek in too ngguin, natuin in ntoup naan naiꞌ Abraham in fee.
GEN 20:3 Fai jes, Uisneno nakriir On anbi mneit neu usif naan. In naꞌuab am nak,
“Ho he mmaet een! Natuin ho mtoup maan atoniꞌ in fee!”
GEN 20:4 Mes naiꞌ Abimerek nataah am nak, “Usiꞌ! Au ka ꞌreꞌ-reoꞌ ꞌiit fa bifee
naan. Ma au ka ꞌsaan fa msaꞌ. Naiꞌ Abraham neikn on natoon am nak, in fetof! Bifee
naan anmanakuꞌ on reꞌ naan amsaꞌ. Es naan ate, au ꞌreek tuaf ma ntaam antoit je nok
neek akninuꞌ. Onaim Usiꞌ kais musaan kau, tua!”
GEN 20:6 Onaim Uisneno nataah am nak, “Batuur. Au uhiin ꞌak ho nekam naan kninuꞌ.
Ma Au es reꞌ aꞌkaheꞌ ko he kaisaꞌ mreoꞌ bifee naan. Nok ranan naan ate, ho ka
musanab fa meu Kau.
GEN 20:7 Oras ia, mnonaꞌ mufaniꞌ bifee naan meu in mone. Atoniꞌ reꞌ naan, Au mafefa
kninuꞌ. Onaim amtoit je he nꞌonen henatiꞌ ho kaisaꞌ mmaet. Mes karu ho ka mnonaꞌ
mufaniꞌ fa bifee naan, ho mumnau murek-rekoꞌ! Ho mok ho too ngguin of anmaet sapuꞌ-
sapuꞌ.”
GEN 20:8 Kik-kiku te, uisf ee noꞌen in ameupt ein okeꞌ, ma naretaꞌ in amneit naan.
Onaim sin arsin namtaun.
GEN 20:9 Rarit uisf ee noꞌen naiꞌ Abraham, ma nataan ee mnak, “Au ꞌtao ꞌsaan ko
saaꞌ, es ho mmoeꞌ he hai msiraak om? Ho kais mupoi on reꞌ naan.
GEN 20:10 Ho mutenab saaꞌ, es ho mmoeꞌ on reꞌ ia?”
GEN 20:11 Onaim naiꞌ Abraham nataah am nak, “Aam usiꞌ! Au ꞌbaiseun. Au utenab ꞌak
hi ar-arki ka mihiin fa Uisneno. Onaim hi of miꞌmaet kau, he msao au fee.
GEN 20:12 Au uꞌuab batuur, ꞌak bi Saraꞌ naan au fetoꞌ. Hai nua kai amaꞌ meseꞌ, mes
es-es ate miꞌain kiim. Es naꞌ hai matsao on reꞌ ia.
GEN 20:13 Onaim oras Uisneno nreek kai he mpoi miꞌko hai kuan, ma mnao miꞌroo-ꞌroo
meu kua-ꞌtetaꞌ, au utoon ain ꞌeu au fee ji mꞌak, ‘Hit tbi mee-mee jah, karu atoniꞌ
natanan anmatoom nok hit nua kit, ma karu ho mneek kau te, mutaah am mak, hit meu
fetof-naof.’ 
”
GEN 20:14 Rarit usif Abimerek nnonaꞌ nafani bi Saraꞌ. Onaim in naꞌuab nok bi Saraꞌ
mnak, “Oras ia, au ꞌbaen roi mutiꞌ fuaꞌ niuf goes ꞌeu ho naꞌo, he njair tanar am
nak, au ka ꞌsaan fa saaꞌ-saaꞌ ꞌeu ko. Maut he aar pah ii nahinin on reꞌ naan!”
Rarit uisf ee naꞌuab neu naiꞌ Abraham am nak, “Abraham! Au pah ii mainuan neu ko.
Ho mroim he mutua mbi mee-mee jah, es reꞌ ho.” Rarit in nfee ne bijae, ꞌbibi, ma
ꞌbib-kase. In nfee ne ate msaꞌ, et atoniꞌ ma bifee.
GEN 20:17 Oras uisf ee nnonaꞌ nafaniꞌ bi Saraꞌ neu in mone, naiꞌ Abraham anꞌonen he
Uisneno nfei bifeen ngguin naan sin ꞌaupk ein. Ma sin bisa nahoin ein antenin.
GEN 21:1 Rarit UISNENO nateabaꞌ neu ain Saraꞌ saaꞌ reꞌ In nbaꞌan anrair je. Naiꞌ
Abraham namnais jen, mes ain Saraꞌ naꞌapuꞌ. Oras in he nahoniꞌ, naiꞌ Abraham anmoin
naan toon nautn es (100). Antea in oors ate, in nahoniꞌ riꞌaan moen jes. Rarit naiꞌ
Abraham nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Isak (reꞌ in aꞌmoufn ii ‘in main’). Rarit ain
Saraꞌ naꞌuab am nak, “Uisneno nmoeꞌ kau he ꞌmain, natuin oras ia au ꞌmariin. Biak
ein nateenb ein, au ka neu he uhoniꞌ fa ꞌbi oras au umnais on reꞌ ia. Te kaah,
amneon ii, maski au moen je namnais reꞌ-reuꞌf een, mes au feꞌ uhoniꞌ ꞌaan ne riꞌaan
es. Onaim oras ia, sekau-sekau reꞌ anneen rasi ia te, sin of anmanin on reꞌ au
msaꞌ.” Oras in nmoin naan neno faun, naiꞌ Abraham naꞌheriꞌ naiꞌ Isak, natuin
Uisneno In aprenat.
GEN 21:8 Rarit naiꞌ Isak naꞌnae. Oras sin he nsoer je te, amaf naiꞌ Abraham nmoeꞌ
fesat koꞌu.
GEN 21:9 Neot es, ain Saraꞌ nkius niit naiꞌ Abraham in fee muniꞌ ain Hagar in anah
naiꞌ Ismaꞌel anmabuir nok naiꞌ Isak. Onaim ain Saraꞌ naꞌuab neu in moen je mnak,
“Amriuꞌ mupoitan ate naꞌko Masir naan nok in anah! Natuin au ka ꞌroim fa he aet je
in aanh ee napein pusaak saaꞌ-saaꞌ. Maut he au anah naiꞌ Isak anmees es reꞌ anpaar
nain pusaak ein okeꞌ.”
GEN 21:11 Anneen ain Saraꞌ in uaban naan ate, naiꞌ Abraham nnaben ate ka reko fa,
natuin naiꞌ Ismaꞌel naan, in aanh aa msaꞌ.
GEN 21:12 Mes Uisneno naꞌuab neu naiꞌ Abraham am nak, “Abraham! Ho kais mutenab ho
fee muin aan nok in aanh aan. Mutuin ain Saraꞌ in roim naan. Natuin Au ꞌbaꞌan
aꞌrair ꞌak ho of musuuf muꞌko naiꞌ Isak.
GEN 21:13 Mes Au ꞌfee tetus amsaꞌ ꞌeu ho fee muniꞌ naan in anah. Natuin in ho sisim
ho naam amsaꞌ. In suufk ein of anjarin uuf es.”
GEN 21:14 Nokaꞌ kik-kiku on naan ate, naiꞌ Abraham nabarab oe-betiꞌ neu ain Hagar,
ma nasniinb ee oe nbi baer es, reꞌ anmoeꞌ je naꞌko pasu. Rarit in nafetin bifee
naan ma in anah he nnaon nmesen. Rarit sin nnaon nfuun baer ruman anpaumaak Beer
Seba.
GEN 21:15 Oras sin oe mniun ee okeꞌ te, ain Hagar nasaitan riꞌanaꞌ naan anbi hau
aan es in mafon.
GEN 21:16 Onaim in natenab am nak, “Karu in natfeek am au ꞌhak-hake te, au neek ii
nsuus anmaet.” Rarit in ntet-koit, ma nnao ntook seor naꞌroo naꞌko riꞌanaꞌ naan of
oniꞌ meter boꞌ niim. Rarit in nkae nmeꞌ-meꞌur.
GEN 21:17 Uisneno nneen naiꞌ Ismaꞌel ankae msaꞌ, rarit In ameupt es neem naꞌko
sonaf neno tunan, ma nhaman ain Hagar am nak, “Hagar! Nansaaꞌ am es ho msuus on reꞌ
naan? Kais mumtau, Uisneno nneen anrair ho aanh ee in kaet.
GEN 21:18 Oras ia, mfeen ma mnao mkius riꞌanaꞌ naan. Amhaan mau goe ma mhaꞌtain in
nekan, natuin Au of aꞌmoeꞌ in sufan sin anjarin too uuf maꞌtain es.”
GEN 21:19 Rarit Uisneno nfei ain Hagar in maatk ein, ma in niit oe maat es anbi
naan. Onaim in neik baer oe, ma nnao nakain oe, rarit in neik je ma naꞌinuꞌ riꞌanaꞌ
naan.
GEN 21:20 Onaim naiꞌ Ismaꞌel nok in ainaf natuan nbin baer ruman Paran. Naꞌko neno
neu neno, in naꞌnae, ma in njair atoin akrao reok goes. Rarit in ainf ee nasaob ee
nok bifee muinf es naꞌko pah Masir. Rasin ia njarin, natuin Uisneno nok naiꞌ
Ismaꞌel.
GEN 21:22 Oras naan, usif Abimerek, nok in meo paeꞌ makenat, naiꞌ Fikor, neman ma
natefan nok naiꞌ Abraham. Usif naan naꞌuab am nak, “Abraham! Hai mihiin mak Uisneno
nok ko. Etun ho mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ aah, ro he njarin on naan.
GEN 21:23 Onaim oras ia, au ꞌtoit ko he msuup ambi Uisneno In matan, mak ho of ka
mputa-kriu kau fa, ꞌok au anah-upuf sin ok-okeꞌ. Natuin au ꞌmoeꞌ reko ꞌok ko, es
naan ate ho ro he mmoeꞌ reko mok kau nbi pah ia msaꞌ.”
GEN 21:24 Onaim naiꞌ Abraham nataah am nak, “Reko, tua! Au ꞌsuup.”
GEN 21:25 Mes rarit naiꞌ Abraham natraak neu usif naan am nak, “Aam usiꞌ, ho too
ngguin nasiik naan au oe maat hain es.”
GEN 21:26 Anneen on naan ate, usif naan nataah am nak, “Ahh! Au feꞌ aꞌneen rasi ia.
Nansaaꞌ am es ho ka mutoon fa naꞌko af-afi naa? Au ka uhiin fa neu sekau es anmoeꞌ
on reꞌ naan.”
GEN 21:27 Rarit naiꞌ Abraham ma naiꞌ Abimerek nmoꞌen rasi tfekaꞌ. Naiꞌ Abraham nait
bijae ma ꞌbib-kase ma nfee sin neu usif. Rarit in npiir intein ꞌbib-kaes tipuꞌ
manaꞌ hiut.
GEN 21:29 Rarit uisf ee nataan ee mnak, “Nansaaꞌ am es ho mmoeꞌ on naan?”
GEN 21:30 On nai te, naiꞌ Abraham natoon am nak, “Aam usiꞌ. Amtoup aꞌbib-kaes tiup
ein ia, he njarin tanar nak aam usiꞌ ho mmanakuꞌ mak au es aꞌhain oe haniꞌ reꞌ ia.”
GEN 21:31 Natuin sin nua sin nmoꞌen nrarin rasi tfekaꞌ nbin bare naan, es naꞌ sin
nakanab bare naan Beer Seba. In aꞌmoufn ii nak ‘Oe ꞌHain Supat’.
GEN 21:32 Sin nsupan nrarin on naan ate, usif naiꞌ Abimerek nok in meo paeꞌ je
nfanin on sin pah Filistin.
GEN 21:33 Rarit naiꞌ Abraham nseen hau tamareska uuꞌ goes nbi Beer Seba. Anmurai
naꞌko oras naan, hau naan anjair tanar amnaubaꞌ neu naiꞌ Abraham, nak in naꞌbees
neu UISNENO reꞌ Amonit Nabar-baar anbi bare naan.
GEN 21:34 Rarit naiꞌ Abraham natua on reꞌ anao-amnemat tar aꞌroo nbi atoin
Filistinas sin pah.
GEN 22:1 Neot es ate, Uisneno nsuuꞌ naiꞌ Abraham, he nahiin nak in natniin Ee, aiꞌ
kaah. Rarit In nhaamn ee mnak, “Abraham!” Onaim in nataah am nak, “Au es ia, tua.”
GEN 22:2 Rarit Uisneno nreun goe mnak, “Amneen murek-rekoꞌ! Mait ho aan moen meseꞌ
reꞌ ho mneek miis ne naan. Meik je mnao meu pah Moria, he mout goe njari fuaꞌ-turuꞌ
neu Kau. Amtea ne te, Au of naꞌ ukriraꞌ ko in baran et aꞌtoeꞌf es.”
GEN 22:3 Anmeu nfini te, naiꞌ Abraham ankeut hau metoꞌ. Rarit anfuut sin, ma nasaeb
sin anbin bikaes keledai. Rarit in nok naiꞌ Isak, ma in ameput tuaf nua nnaon neu
bare reꞌ Uisneno nteek ee naan.
GEN 22:4 Sin nnaon neno nua goen. Ma nmeu te, naiꞌ Abraham napeen niit bare naan
anbi ꞌroo.
GEN 22:5 Onaim in nak neu in tua ameup nuaꞌ ein naan am nak, “Hi nua ki mpao kai
mbi ia, mok bikaes keledai ngguin! Au ꞌok au anah ia, meiki-msae meu ne, he mꞌonen
ma miꞌbees meu Uisneno. Rarit of hai mfain iim meu ia.”
GEN 22:6 Rarit naiꞌ Abraham nait hau meot ein naan, ma nasahab naiꞌ Isak sin. Ma in
nnaaꞌ neik besi ma ai nutaꞌ amsaꞌ. Oras sin nua sin nnaon buꞌ-buaꞌ ate,
GEN 22:7 naiꞌ Isak nak in aamf ee mnak, “Aam!” Rarit naiꞌ Abraham nataah am nak,
“Saaꞌ, Isak?” Onait naiꞌ Isak nataan am nak, “Aam, hit he totu ꞌturuꞌ. Hit teik hau
metoꞌ nok ai. Mes aꞌbib-kase reꞌ he taꞌtuur ee ji, es mee?”
GEN 22:8 Naiꞌ Abraham nataah am nak, “Isak! Uisneno of neikn On anfee In aꞌbib-kaes
anaꞌ he njari ꞌturuꞌ.” Onaim sin nua sin neiki nsaen piut.
GEN 22:9 Oras sin ntean bare reꞌ Uisneno nakriraꞌ nrair je naan, naiꞌ Abraham
anbaik fatu he nmoeꞌ mei ꞌturuꞌ. Rarit in nꞌator hau meot ein anbin mei naan. Onaim
in nfuut in aanh ee, natupaꞌ natneenb ee nbi hau meot ein naan.
GEN 22:10 Onaim in nait besi he nroor in anah.
GEN 22:11 Mes nok askeken ate, UISNENO In ameput ankoaꞌ naꞌko neon goe mnak, “Hoe!
Abraham! Kaisaꞌ feꞌ! Ampao kreꞌo feꞌ!” In nataah am nak, “Nansaaꞌ, Usiꞌ?”
GEN 22:12 Onait hanaf naan nak, “Kais amroor riꞌanaꞌ naan! Kais munsaaꞌ-saaꞌ ne!
Oras ia Au uhiin namneo, ꞌak ho ro batuur-batuur mutuin Uisneno In romin, es naꞌ ho
mubarab murair he mufuat ho aan moen meseꞌ naan neu Ne.”
GEN 22:13 Rarit naiꞌ Abraham niit aꞌbib-kaes keos goes, reꞌ in suunk ein naꞌheeb ok
nbin hau aan es in taek ein. Rarit naiꞌ Abraham nnao nheke ꞌbib-kase naan, ma nout
goe njari ꞌturuꞌ neu Uisneno, nsekaꞌ in anah.
GEN 22:14 Onaim naiꞌ Abraham nakanab bare naan Yehova Yire, (reꞌ in aꞌmoufn ii,
‘Uisneno of nabarab saaꞌ reꞌ hit tperluu’). Etun antea oras ia msaꞌ, biak ein
naꞌuab ein am nak, “Anbi ꞌtoꞌef UISNENO naan, In of nabarab saaꞌ reꞌ hit tperluu.”
GEN 22:15 Rarit ameput Uisneno naan nkoaꞌ ntein naꞌko neon goe mnak,
GEN 22:16 “UISNENO neikn On nak, ‘Au ꞌsuup ꞌeik Au kanak, on nai: ho mubarab murair
he mfee Kau ho aan fua meseꞌ naan, he njari fuaꞌ-turuꞌ. Es naan ate,
GEN 22:17 Au of aꞌfee tetus nathoe ꞌeu ko ma ꞌeu ho sufam-kaꞌum sin. Sin of
anmasaot-baban piut, tar antea ka tsoiꞌ tabeiꞌ sin fa, on reꞌ kfuun ein et neno, ma
snaen et tais je ninin. Ho anah-upuf sin of niis ma naprenat sin musun.
GEN 22:18 Naꞌko ho sufam sin, too uuf-uuf nbin pah-pinan ia of napenin tetus-
athoen, natuin ho munaobaꞌ mrair Au prenat.’ 
”
GEN 22:19 Rarit naiꞌ Abraham ma naiꞌ Isak nsanun nfanin ma natefan nok sin ameup
nuaꞌ ein naan. Ma sin nfanin neun Beer Seba. Onaim sin natuan nbin naan.
GEN 22:20 Neot es, naiꞌ Abraham anneen hanaf nak, in orif naiꞌ Nahor fee bi Milka
nahoniꞌ riꞌanaꞌ mfaun.
GEN 22:21 Aan moen unu, kaan ee naiꞌ Us. In oirf ee, naiꞌ Bus. Rarit naiꞌ Kemuer
(reꞌ njair amaf neu naiꞌ Aram).
GEN 22:22 Rarit naiꞌ Keset, naiꞌ Haso, naiꞌ Pirdas, naiꞌ Jitlaf, ma naiꞌ Betuel.
GEN 22:23 Naiꞌ Betuel naan, bi Ripka in amaf.
GEN 22:24 Mes naiꞌ Nahor nahoniꞌ antein riꞌaan nasi naꞌko bifee jes, in kaan ee, bi
Reuma. In nahoniꞌ naiꞌ Teba, naiꞌ Gaham, naiꞌ Tahas, ma naiꞌ Maꞌaka.
GEN 23:1 Ain Saraꞌ nmaet oras in nmoin naan toon nautn es boꞌ nua mhiut (127). Oras
in nmate te, sin natuan nbin kuan Kiryat-Arba (es reꞌ Hebron), et pah Kanaꞌan. Naiꞌ
Abraham ankae nsim-simak. Sin nbeꞌen amsaꞌ.
GEN 23:3 Rarit naiꞌ Abraham nnao nateef nok atoin Hetes sin. In naꞌuab am nak,
GEN 23:4 “Au reꞌ ia suma atoin anao-amnemat. Au ka ꞌmuiꞌ fa bare he ꞌsuub au fee
ji. Onaim karu hi mromi te, hi miꞌsosaꞌ maan kau afu piis es, he au ꞌsuub au fee je
nbi naan.”
GEN 23:5 Sin natahan am nak,
GEN 23:6 “On nai, aam! Aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, hai maan ko mjair atoni mnasiꞌ. Hai
mhormaat ko batuur-batuur, tua. Onaim ho mpiir kuum, bare mee es reꞌ reko nneis,
reꞌ nmatoom nok ho romim. Hai mroim mituin ahaa ho roim maan, tua.”
GEN 23:7 Rarit naiꞌ Abraham anfeen anhaek ma naꞌbesan auf tuaf ein atoin Hetes sin
naan.
GEN 23:8 Rarit in nak, “Karu hi mtoup au haan totis feꞌe na te, au ꞌtoit he hi
mturun kau he miꞌuab mok aam Sohar in aan mone naiꞌ Efron.
GEN 23:9 Amtoit miit, he karu reko te, in naꞌsosaꞌ kau in nua fatu Makpera, reꞌ et
in pooꞌn ee ninin. In ntoit fak-fauk aah, au ꞌbaen. Au he ꞌbaen ufeek in osan naan
anbi hi matam, he njair au pusaak. Au he ubaarb ee he njair hai baer subat.”
GEN 23:10 Oras naan, naiꞌ Efron nok antoko nbi atoin Hetes sin naan. In neikn on
anneen naiꞌ Abraham in haan totis naan. Rarit in nhaek ma nataah naiꞌ Abraham anbi
atoni mnais ein sin maatk ein am nak,
GEN 23:11 “Kais on naan, aam! On nai. Au ꞌfee ko poꞌon naan ruum-ruum aah, nok nain
in nuat Makpera naan. Aam, ho msuub ho fee je nbi naan. Au ꞌnonaꞌ afu naan ꞌbi au
atoni mnais ein sin maatk ein. Maut he sin njarin saksii.”
GEN 23:12 Rarit naiꞌ Abraham naꞌbees antein neu atoin Hetes sin.
GEN 23:13 Onaim in naꞌuab nok naiꞌ Efron am nak, “On reꞌ naan amsaꞌ reko, mes hi
ar-arki mneen miit au haan totis ia feꞌ. Au he ꞌsoos ufeek afu naan, maut he au
ꞌsuub au ngguin nbin naan.”
GEN 23:14 Rarit naiꞌ Efron nataah am nak, “Afu naan in oosn ii, suma roi mutiꞌ
natun haa goah. Hit he tmatabar osaf naan he saaꞌ? In oosn ii ka manenuꞌ fa. Amnao
meik ho fee je he msuub ee nai.”
GEN 23:16 Naiꞌ Abraham nroim natuin osaf naan, on reꞌ naiꞌ Efron naꞌuab. Onaim naiꞌ
Abraham nsoiꞌ roi mutiꞌ fuaꞌ natun haa, rarit annonaꞌ sin neu naiꞌ Efron, anbi
atoin Hetes sin maatk ein he sin ok-okeꞌ njarin saksii.
GEN 23:17 Es naan ate, naiꞌ Abraham anpaar naiꞌ Efron in afu, njair in pusaak. Es
reꞌ afu et Makpera, npaumaak kuan Mamre (es reꞌ Hebron). In nsoos nafeek afu naan
nok nain in poꞌon, in nuat, ma in hau kouꞌn ee ok-okeꞌ. Atoni mnasiꞌ Hetes sin ok-
okeꞌ njarin saksii nak, afu naan nok nain saaꞌ-saaꞌ reꞌ nbi nain naan, naiꞌ Abraham
in npaar sin ok-okeꞌ. Rarit naiꞌ Abraham nsuub in fee, ain Saraꞌ, nbi nuat naan et
pah Kanaꞌan.
GEN 23:20 Nok ranan naan, oras ia, poꞌon naan, ma nuat reꞌ unuꞌ te atoin Hetes sin
afu, njair naiꞌ Abraham iin ja. In npaek je njair baer subat neu in nonot-asar.
GEN 24:1 Naiꞌ Abraham in ua mnaun, tar antea in namnais reꞌ-reꞌuf. UISNENO npaant
ee, ma nfee ne tetus-athoen.
GEN 24:2 Naiꞌ Abraham anmuiꞌ in atoin pirsaiꞌ jes, reꞌ nꞌurus areꞌ kanan in
aꞌmuꞌin. Neot es, naiꞌ Abraham noeꞌn ee mnak, “Amneen murek-rekoꞌ! Au ꞌtoit ko, he
ho msuup ampaek UISNENO reꞌ nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan In kanan mak, ho kaisaꞌ
mtoit bifee munif naꞌko atoin Kananas sin he musaob ee nok au anah naiꞌ Isak.
GEN 24:4 Mes ho ro he mnao meu au kua-mnasiꞌ, meu au nonot-asar sin. Ho maim bifee
muinf es ambi nee, he tasaob ee nok au anah.”
GEN 24:5 Rarit ate naan nataan naiꞌ Abraham am nak, “Reko, tua! Mes au he ꞌmoeꞌ on
mee, karu bifee munif naan ka nroim fa he neem nok on ia? Karu on naan ate, au ro
he ꞌeik naiꞌ Isak he tmatsaob ee on nee, aiꞌ on mee?”
GEN 24:6 Naiꞌ Abraham nataah am nak, “Ho mumnau murek-rekoꞌ! Maski on mee msaꞌ, ho
ka mubeiꞌ fa he meik au aanh ee nnao neu nee!
GEN 24:7 Mumnau, UISNENO reꞌ annaaꞌ kuasa et neno tunan, neik kau ꞌpoi ꞌrair uꞌko
au kua-mnasiꞌ, ma neik kau ꞌtaam aꞌtea bare ia. Ma In nahakeb rais manbaꞌan nok kau
msaꞌ am nak, ‘Au of aꞌfee ko bare ia ok-okeꞌ ꞌeu ho sufam-kaꞌum sin.’ Onaim kais ho
nekam naan naꞌoniꞌ. Ho mnao. Uisneno of anreek In ameput naꞌko sonaf neno tunan he
nfei ranan neu ko, he ho bisa muteef mok bifee munif, reꞌ he njair au aanh ee in
fee.
GEN 24:8 Mes karu bifee naan ka nroim fa he neem nok ko neu ia te, ho supat ia ka
naah ko fa. Maski on mee msaꞌ, ka nabeiꞌ fa he ho meik naiꞌ Isak meu nee.”
GEN 24:9 Rarit ate naan ansuup anbi naiꞌ Abraham am nak, “Reko, tua. Au ꞌmoeꞌ utuin
ho uabam naan ok-okeꞌ, tua.”
GEN 24:10 Onaim ate naan anpiir naan bikaes unta boꞌes. In nasaeb baer mamasaꞌ ma
maꞌosaꞌ humaꞌ-humaꞌ anbi bikaes unta sin. Onaim in nok in aok-bian sin nnaon neun
naiꞌ Nahor in kota et pah Mesopotamia.
GEN 24:11 Ate naan in nnao piut tar antea kota naan in ninin. Rarit in nasnasab in
bikaes unta sin anbin naan, anpaumaak oe hain es. Oras naan maans ee nmaeb jen.
Natiꞌ te, bifee muinf ein neman he nkuin oe nbi oe haniꞌ naan.
GEN 24:12 Rarit ate naan anꞌonen am nak, “UISNENO reꞌ au aam usiꞌ Abraham in
Uisneno. Amturun amfei kau ranan, maut he au sairt ii ntea ma upein in afan nesan
arekot. Mukriraꞌ Uisneno Ho nekam arekot meu au aam usiꞌ, ma mumnau in rais
manbaꞌan meu kau. Maut he reko te, au uteef ꞌok naiꞌ Isak in fee nbi bare ia.
GEN 24:13 Usiꞌ, au ꞌhaek et oe hain ii ninin. Riꞌ feot muinf ein neman naꞌkon kota
he nkuin ma nsuun oe naꞌkon oe haniꞌ ia.
GEN 24:14 Onaim au ꞌtoit Ko, tua, on nai: Karu au uꞌuab ꞌok bifee muinf es ꞌak,
‘Parmisi, tua. Karu reko te, musanut ho ꞌnai oe jan he au ꞌiun aan akreꞌo.’ Karu in
nataah am nak, ‘Reko, tua. Ma au of uꞌinuꞌ ho unta sin imsaꞌ.’ Naa, reꞌ naan anjair
tanar nak, bifee munif naan es reꞌ Uisneno Ho mpiir je njair naiꞌ Isak in fee! Nok
tanar naan, au uhiin ꞌak, Uisneno mururuꞌ mrair Ho maneekm ii meu au aam usiꞌ, naiꞌ
Abraham.”
GEN 24:15 In ka nꞌonen anrair fa feꞌe te, riꞌ feot muinf es neem. In kaan ee, bi
Ripka. In reꞌ naan naiꞌ Abraham in orif naiꞌ Nahor ma bi Milka sin upuf. In aamf
ee, naiꞌ Betuel. Bi Ripka mamasaꞌ batuur, ma feꞌ ao-ꞌtemef. In nsaun neu oe haniꞌ
naan, rarit in nkui oe neu in aꞌnai oe, rari te in nsae nfain.
GEN 24:17 Oras bi Ripka nsae nfani te, naiꞌ Abraham in ate naan naen neem anseun
goe. Rarit in ntoti mnak, “Parmisi, tua! Amfee maan kau oe he au ꞌiun ꞌaan akreꞌo.”
GEN 24:18 Rarit bifee munif naan nataah am nak, “Reko, tua!” Rarit in nasanut in
aꞌnai oe naan rabah, ma nfeen ate naan he niun.
GEN 24:19 Ninu nrair on naan ate, bifee munif naan naꞌuab am nak, “Maut he au ꞌkui
oe he uꞌinuꞌ ho bikaes unta sin. Maut he sin ninun tar namsenan.”
GEN 24:20 Rarit in nnao nꞌopaꞌ oe nesif naan nbi ꞌbai oe. Rarit in nsae-nsaun he
nkui oe naꞌko oe haniꞌ naan, ma naꞌinuꞌ unta sin ok-okeꞌ, tar antea namsenan.
GEN 24:21 Naiꞌ Abraham in ate naan anhake ma ntaaꞌ-taaꞌ kuun, mes ankius narek-
rekoꞌ riꞌ feot munif naan anbiur. In naten-tenab am nak, “Reꞌ Uisneno npiir je ji,
es reꞌ ia, oo?”
GEN 24:22 Unta sin ok-okeꞌ ninun tar namsenan. Onaim ate naan nait ikreni mnatuꞌ
reꞌ sin natiꞌ te ntao goe nbi sin paank ein, ma niti mnatuꞌ paasn es ma nanitib
bifee munif naan in aꞌniimn ein nua sin.
GEN 24:23 Rarit ate naan nataan am nak, “Ho amaꞌ in kaan ee, sekau? Karu reko te,
mabeꞌ ia au ꞌtuup aꞌtahan ꞌbi ho amaꞌ in umi.”
GEN 24:24 Onaim bifee munif naan, nataah am nak, “Au amaꞌ, kaan ee naiꞌ Betuel. Au
naꞌi, es reꞌ naiꞌ Nahor. Au beꞌi, es reꞌ bi Milka.
GEN 24:25 Anbi hai uim je nmuiꞌ haraꞌ tupaꞌ neu ki. Ma nmuiꞌ huun neu ho muiꞌt
ein.”
GEN 24:26 Rarit ate naan naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu UISNENO.
GEN 24:27 Onaim in naꞌuab am nak, “Pures ma boꞌis neu Uisneno! Usiꞌ nfei ranan neu
kau, tar antea au uteef ꞌok au aam usiꞌ in nonot-asar sin anbin ia. Nok ranan naan,
Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu au aam usiꞌ, naiꞌ Abraham, ma najarib in rais
manbaꞌan neu kau.”
GEN 24:28 Rarit bifee munif naan naen anfain rabah, he natoon rasi naan neu in uim
je nanan.
GEN 24:29 Bi Ripka in naof ee, kaan ee naiꞌ Laban. Oras in niit mnaut ein, ma nneen
bi Ripka in uaban naan ate, naiꞌ Laban naen anpoi rab-raab, he nateef nok ate, reꞌ
nhaek nabaar feꞌ nok in bikaes unta sin npaumaak oe haniꞌ naan.
GEN 24:31 Rarit naiꞌ Laban naꞌuab am nak, “Aam! UISNENO neik ko mtea ia goen nok
ao-minaꞌ. Onaim kais amhaek mubaar ambi ia. Au uskau he tnao teu hai umi. Hai
mibarab keꞌen, ma bukae neu ko ma neu ho unta sin, tua.”
GEN 24:32 Rarit naiꞌ Abraham in ate naan nnao natuin naiꞌ Laban, he nnaon neu naiꞌ
Betuel in umi. Naiꞌ Laban sin nasanut anturun sin baerꞌ ein naꞌkon unta sin. Rarit
sin naꞌekuꞌ unta sin nok huun. Sin neikin oe msaꞌ he ate naan nok in aok-biak ein
nafanun.
GEN 24:33 Oras sin nꞌator bukaet anbi mei te, ate naan naꞌuab am nak, “Nahuun naꞌko
hai he mbukae te, au ꞌtoit mainuan aꞌkreꞌo he utoon aan hai sairt ii feꞌ, tua.”
Onaim naiꞌ Laban nataah am nak, “Neu! Reko, tua.”
GEN 24:34 Ate naan naꞌuab am nak, “Au reꞌ ia, hi naꞌi naiꞌ Abraham in ate.
GEN 24:35 UISNENO nfee tetus nathoe neu au aam usiꞌ, tar antea in nmuiꞌ batuur-
batuur. Uisneno nfee ne mutiꞌ-mnatuꞌ, ate (et bifee ma atoniꞌ), ma muꞌit amfau-
rutu, es reꞌ: bijae, bikaes unta, bikaes keledai, ꞌbibi, ma ꞌbib-kase.
GEN 24:36 Oras au aam usiꞌ ma au ain usiꞌ namnasin on nai te, ain Saraꞌ nahoniꞌ
naan riꞌaan moen jes. In es reꞌ he antoup aam usiꞌ Abraham in pusaak ein ok-okeꞌ.
GEN 24:37 Onaim au aam usiꞌ naiꞌ Abraham anreun kau he ꞌsuup am ꞌak, ‘Ka mubeiꞌ fa
he ho mait bifee munif Kananas, he musaob ee nok naiꞌ Isak.
GEN 24:38 Mes ho ro he mait bifee munif muꞌko au nonot-asar sin, he njair naiꞌ Isak
in fee.’
GEN 24:39 Rarit au utaan au aam usiꞌ mꞌak ‘Mes on mee karu riꞌ feot munif naan ka
nroim fa he neem nok neu ia?’
GEN 24:40 Rarit in nataah am nak, ‘UISNENO reꞌ au utuin In roimn ee piut naan, of
anreek In ameput naꞌko sonaf neno tunan he nfei ranan neu ko, he ho bisa muteef mok
riꞌ feot munif, reꞌ he njair au aanh ee in fee.
GEN 24:41 Mes karu au nonot-asar sin ka nromin fa he nkonan riꞌ feot munif naan he
neem nok ko neu ia te, ho supat ia ka naah ko fa.’
GEN 24:42 Onaim feꞌe na au ꞌuum aꞌtea oe hain ee te, au ꞌonen aꞌbi au nekak ꞌak,
‘UISNENO reꞌ au aam usiꞌ Abraham in Uisneno. Amturun amfei kau ranan, maut he au
sairt ii ntea ma upein in afan nesan arekot. Maut he reko te, au uteef ꞌok naiꞌ
Isak in fee nbi bare ia.
GEN 24:43 Usiꞌ, au ꞌhaek et oe hain ii ninin. Ma riꞌ feot muinf ein neman naꞌkon
kota he nkuin ma nsuun oe nbin ia. Onaim au ꞌtoit on nai: karu au uꞌuab ꞌok bifee
muinf es ꞌak, “Parmisi, tua! Karu reko te, musanut ho ꞌnai oe jan he au ꞌiun ꞌaan
akreꞌo.”
GEN 24:44 Karu in nataah am nak, “Reko, tua! Ma au of uꞌinuꞌ ho unta sin imsaꞌ.”
Naa, reꞌ naan anjair tanar nak, bifee munif naan es reꞌ Uisneno Ho mpiir je njair
naiꞌ Isak in fee!’
GEN 24:45 Au ka ꞌonen urair fa feꞌe te, bi non Ripka neem neik in aꞌnai oe, ma nkui
oe nbi oe haniꞌ naan. Oras in nsae nfain, au ꞌtoit ꞌak, ‘Parmisi, tua! Amfee maan
kau oe he au ꞌiun ꞌaan akreꞌo.’
GEN 24:46 Onaim in nasanut in aꞌnai oe naan rabah am nak, ‘Reko, tua! Maut he au
ꞌkui oe he uꞌinuꞌ ho bikaes unta sin.’ Rarit au ꞌiun, ma au bikaes unta sin ninun
amsaꞌ.
GEN 24:47 Rarit au utaan ee mꞌak, ‘Ho amaꞌ in kaan ee, sekau?’ In nataah am nak,
‘Au amaꞌ, es reꞌ naiꞌ Betuel. Au naꞌi, es reꞌ naiꞌ Nahor. Ma au beꞌi, es reꞌ bi
Milka.’ Rarit au ukrein je nbi in panan, ma uniitb ee niti mnatuꞌ paasn es.
GEN 24:48 Onaim au uꞌruriꞌ ma uꞌbees ꞌeu Uisneno, mꞌak ‘Pures-boꞌis ꞌeu Uisneno!
Usiꞌ Ho mfei ranan meu kau, tar antea au uteef ꞌok au aam usiꞌ in nonot-asar sin
anbin bare ia. Ma au uteef aꞌrair ꞌok naiꞌ Isak in fee msaꞌ.’
GEN 24:49 Onaim oras ia, karu sin ama arki mneek au aam usiꞌ Abraham ate, mitoon
kau kninuꞌ. Karu kaah fa te, mitoon kau kninuꞌ msaꞌ. Maut he au uhiin ꞌak, au he
ꞌmoeꞌ on mee.”
GEN 24:50 Ate naan naꞌuab anrair on naan ate, naiꞌ Laban ma naiꞌ Betuel natahan am
nak, “Karu UISNENO es anꞌator on naan ate, hai he mak saaꞌ ntein.
GEN 24:51 Bi Ripka es ia. Mok ne mnao nai. Maut he in njair naꞌi naiꞌ Abraham in
nanef, tatuin saaꞌ reꞌ UISNENO nꞌator nain je.”
GEN 24:52 Anneen on naan ate, naiꞌ Abraham in ate naan, naꞌbees antea afu, ma ntoit
makasi neu UISNENO.
GEN 24:53 Onaim in nait napoit noni mnatuꞌ ma noin mutiꞌ, ma baer paken amasat,
rarit anfee sin neu bi Ripka. In nfee neu bi Ripka in naof ma ainaf amsaꞌ ook-sonuꞌ
reꞌ maꞌosaꞌ.
GEN 24:54 Rarit naiꞌ Abraham in ate naan, ma in aok-bian sin, nbukaen buꞌ-buaꞌ.
Rarit sin ntupan nbin naan. Nokaꞌ on naan ate, sin nfenan. Rarit ate naan natoon
neu uim tuaf ein am nak, “Au ꞌtoit mainuan he mkonan kau, karu reko te, hai mfain
nai oras ia meu au aam usiꞌ.”
GEN 24:55 Mes bi Ripka in naof ma in ainaf nak, “Hi mmanaap miꞌsek-sekeꞌ he saaꞌ?
Maut he bi Ripka namaik naan nok kai neno boꞌes aꞌsaaꞌ. Rarit naꞌ hi mkoen om mok
ne.”
GEN 24:56 Mes ate naan nataah am nak, “Koi, ain! Kaisaꞌ mtahan amtein kau! UISNENO
nturun anrair kau, tar antea au uteef aꞌrair ꞌok naiꞌ Isak in fee. Onaim ain, hi
mifetin kai he hai mfain ma meik rasi ia meu hai aam usiꞌ.”
GEN 24:57 Onaim sin nataah ate naan nak, “Hena te, on nai! Hit taskau bi Ripka he
tataan teu ne. In nroimn ii, on mee?”
GEN 24:58 Onaim sin nhaman bi Ripka ma nataan ee mnak, “Ripka! Oras ia, et reꞌ ho.
Ho mroim he mok main atoniꞌ ia, oo, aiꞌ on mee?” Rarit bi Ripka nataah am nak, “Au
ꞌroim he ꞌok, tua.”
GEN 24:59 Rarit sin nafetin bi Ripka, ma in ate reꞌ nꞌuurs ee naꞌko in aanꞌ-anaꞌ,
he nnaon buꞌ-buaꞌ nok naiꞌ Abraham in aten naan. Onaim sin naseon bi Ripka neikin
tetus-athoen am nak, “Ripka! Maut he reko te, Uisneno nfee ko anah mfa-faun, he ho
sufam-kauꞌm ein namsaꞌin nifun-nifun. Ma hai mifneek henatiꞌ ho sufam-kauꞌm ein
niis sin musun sin imsaꞌ!”
GEN 24:61 Rarit bi Ripka nok in ate naan, sin nakbuaꞌ sin abruaꞌ ein, ma nsaen
bikaes unta, ma nnao nanin, natuin naiꞌ Abraham in ate sin.
GEN 24:62 Naiꞌ Isak natua et pah Negep. Oras naan, in feꞌ anfain neem naꞌko oe
haniꞌ Beer Lahai Roi.
GEN 24:63 Neon maeb es ate, in npoi naꞌko in tenas he nna-nao kuun. In nait in
matan, ma napen-peen kuun on naan ate, in niit unta puukn es annaon neman.
GEN 24:64 Oras bi Ripka nkius niit naiꞌ Isak te, in nsaun rabah naꞌko in unta.
GEN 24:65 Onaim in nataan naiꞌ Abraham in ate naan am nak, “Aam, atoniꞌ reꞌ annao
neem reꞌ nee, sekau?” Ate naan nataah am nak, “Naiꞌ Isak es reꞌ nee.” Onaim bi
Ripka nait in poꞌuk ma nsakteun he nkuub naan in human.
GEN 24:66 Rarit ate naan natoon rasin naan ok-okeꞌ neu naiꞌ Isak.
GEN 24:67 Onaim naiꞌ Isak neik bi Ripka ntaam neu in ainf ee tenas. Sin nua sin
nmatsaon. Naiꞌ Isak nneek niis bi Ripka. Es naan ate, in ka nsuus antein fa heen
neu in ainf ee nmaet.
GEN 25:1 Naiꞌ Abraham ansao ntein bifee jes, kaan ee bi Ketura.
GEN 25:2 Bi Ketura nahoniꞌ riꞌaan ein reꞌ ia: naiꞌ Simran, naiꞌ Yoksan, naiꞌ Medan,
naiꞌ Midian, naiꞌ Isbak, ma naiꞌ Sua.
GEN 25:3 Naiꞌ Yoksan in aanh ein, esan reꞌ naiꞌ Seba ma naiꞌ Dedan. Naiꞌ Dedan in
suufk ein, esan reꞌ: atoin Asuras, atoin Retus, ma atoin Reumas.
GEN 25:4 Naiꞌ Midian in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Efa, naiꞌ Efer, naiꞌ Henok, naiꞌ
Abida ma naiꞌ Erdaa. Sin ok-okeꞌ reꞌ ia, ain Ketura in sufan.
GEN 25:5 Oras naiꞌ Abraham anmoin feꞌ, in nbait nain neu ain Hagar ma ain Ketura
sin aanh ein, es-es ate nok in aꞌmuꞌin. Rarit in nreun sin, he nnaon natuan nbin
pah Kanaꞌan ntoom pasaꞌ neon-saet, he sin naꞌroon naꞌko in anah naiꞌ Isak. Mes in
baer pusaak ein ok-okeꞌ, in nnonaꞌ sin neu naiꞌ Isak.
GEN 25:7 Naiꞌ Abraham anmaet oras in nmoin naan toon nautn es boꞌ hitu mniim (175).
GEN 25:9 Rarit in anah naiꞌ Isak ma naiꞌ Ismaꞌel ansuub ee nbi nuat Makpera, reꞌ
npaumaak kuan Mamre. Unuꞌ te, naiꞌ Abraham ansoos poꞌon naan naꞌko atoin Hetes es,
reꞌ in kaan ee naiꞌ Efron, naiꞌ Sohar in anah. Sin nsuub nahunun ain Saraꞌ nbi nuat
naan.
GEN 25:11 Naiꞌ Abraham anmate nrair. Uisneno nfee tetus-athoen neu naiꞌ Isak ma in
nmoni nbi tetus ao-minaꞌ ma mamut. Oras naan, naiꞌ Isak natua npaumaak oe haniꞌ
Beer Lahai Roi.
GEN 25:12 Naiꞌ Ismaꞌel in reetn ii on nai. In reꞌ naan, naiꞌ Abraham nok in fee
tnanaꞌ ain Hagar sin anah. Ain Hagar naan, ain Saraꞌ in ate naꞌko pah Masir.
GEN 25:13 Naiꞌ Ismaꞌel in aan moen ne tuaf boꞌes am nua. In aanh ein esan reꞌ ia,
nmaktun-tuin ein naꞌko moen unu ntea aheit susu, esan reꞌ: naiꞌ Nebayot, naiꞌ
Kedar, naiꞌ Atbeel, naiꞌ Mibsam, naiꞌ Misma, naiꞌ Duma, naiꞌ Masa, naiꞌ Hadat, naiꞌ
Tema, naiꞌ Yetur, naiꞌ Nafis, ma naiꞌ Ketma. Riꞌaan monen reꞌ ia, sin njarin aam
uuf neu too pah boꞌes am nua, es-es ate, nmuiꞌ kuun in pah. Sin nakanab sin pah,
es-es ate natuin sin beꞌi-naꞌi sin kaank ein.
GEN 25:17 Naiꞌ Ismaꞌel anmaet oras in nmoin naan toon nautn es boꞌ tenu mhiut
(137).
GEN 25:18 Mes in suufk ein naan, anmamusun es nok es. Rarit sin npeꞌen ma natuan
nbaits ok nmurai naꞌko Habira tar antea Sur, reꞌ anmanaak nok pah Masir, nkono
ntean pah Asur.
GEN 25:19 Naiꞌ Abraham in anah naiꞌ Isak in reetn ii, es reꞌ ia.
GEN 25:20 Oras naiꞌ Isak ansao bi Ripka, naiꞌ Isak nmoin naan toon boꞌ haa. Bi
Ripka in aamf ee, es reꞌ naiꞌ Betuel. In naof ee, es reꞌ naiꞌ Laban. Sin reꞌ naan
atoin Aramas, naꞌkon pah Padan Aram.
GEN 25:21 Bi Ripka ka nahoniꞌ fa. Etun naiꞌ Isak anꞌonen ma ntoit UISNENO he nfei
bi Ripka in apun. UISNENO nneen in onen naan, es naꞌ bi Ripka naꞌapuꞌ.
GEN 25:22 Bi Ripka nnaben ate, in naꞌapuꞌ riꞌaan koen. Riꞌaan ein naan anmasaapn
ein piut nbin sin ainf ee apun. Onaim bi Ripka natenab am nak, “Nansaaꞌ am es
riꞌaan nuaꞌ ein ia, on reꞌ ia?” Rarit in nataan neu UISNENO.
GEN 25:23 Ma UISNENO nataah ee mnak, “Anbi ho aup maan, anmuiꞌ naan riꞌanaꞌ nua reꞌ
of he njarin uuf nua reꞌ sin of anmamusun piut-piut. Aan muin aan of naꞌbeꞌi nneis
naꞌko aan uun aan. Ma taatf aan of anjair ameput neu in orif.”
GEN 25:24 Oras in neon ne ntea te, bi Ripka nahoniꞌ riꞌaan koen. Monen okeꞌ.
GEN 25:25 Ahuunt ee meꞌ-meꞌe, ma in aon ee maꞌfunuꞌ. Es naꞌ sin nakaanb ee naiꞌ
Esau (reꞌ he noi on reꞌ kata es, reꞌ in aꞌmoufn ii ‘maꞌfunuꞌ’).
GEN 25:26 Rarit naꞌ in orif. Mes oras in npoi, in nnaaꞌ in taatf ee in haen tikan.
Es naꞌ sin nakaanb ee naiꞌ Yakop (reꞌ he noi on reꞌ kata es, reꞌ in aꞌmoufn ii
‘haen tikan’). Oras nahoniꞌ sin ite, naiꞌ Isak nmoin naan toon boꞌ nee jen (60).
GEN 25:27 Oras riꞌaan koen naan naꞌnaen ate, naiꞌ Esau njair asekot. In nroim he
natua nbi nasi. Mes naiꞌ Yakop atoin ataꞌas. In nroim he nbi-bi haa umi.
GEN 25:28 Naiꞌ Isak biasa nroim he neuk siis fui. Es naan ate, in nneek nanes-nesib
naiꞌ Esau. Mes bi Ripka nneek nanesib naiꞌ Yakop.
GEN 25:29 Neot es, oras naiꞌ Yakop nahaan oef aknaaꞌ, naiꞌ Esau nfain neem naꞌko
sekot. In nhae nmaet ma namnaah anmate msaꞌ.
GEN 25:30 Onaim in naꞌuab neu naiꞌ Yakop am nak, “Ako! Ho msoon maan kau oef meꞌ-
meꞌe reꞌ ho muhaan ee naan. Maski kreꞌ-reꞌo, he au ꞌhaꞌtain! Au umnaah ka ubeiꞌ fa
heen.” (Etun sin nteek ee te Edom, reꞌ he noi on reꞌ kata es, reꞌ in aꞌmoufn ii,
‘meꞌe’.)
GEN 25:31 Rarit naiꞌ Yakop nataah am nak, “Reko, taat honiꞌ. Mes karu ho mfee kau
ho hak aan moen unu naan feꞌ!”
GEN 25:32 Onaim naiꞌ Esau nataah am nak, “Ahh. Ma on saaꞌ naꞌ es reꞌ hak aan moen
uun gui! Ho mpaar. Au umnaah ka ubeiꞌ fa heen. Ho msoon maan kau oef rabah he meik
je neem. Au he ꞌuah een.”
GEN 25:33 Mes naiꞌ Yakop naꞌuab anteniꞌ mnak, “Airoo, taat honiꞌ. Ampao kreꞌ-kreꞌo.
Ho msuup feꞌ mak, ho mnonaꞌ kau hak naan.” Onaim naiꞌ Esau nsuup on reꞌ naan.
GEN 25:34 Rarit naiꞌ Yakop ansono nfeen ee oef aknaaꞌ naan ma nfee ne nok utunuꞌ.
Naiꞌ Esau nbukae nrari te, in nfeen annao kuun. Nok ranan naan, naiꞌ Esau nnonaꞌ
nain in hak aan moen unu.
GEN 26:1 Neot es, amnaahs ii ntaman pah naan, on reꞌ amnahas oras naiꞌ Abraham
anmoin feꞌ. Onaim naiꞌ Isak antoit he karu reko te usif Abimerek, atoin Filistinas
sin usif, anfee ne mainuan he in natuan nbi kuan Gerar.
GEN 26:2 In nmoeꞌ on reꞌ naan, natuin UISNENO nakriir On neu ne mnak, “Ho kais
amnao meu pah Masir. Au of ukriraꞌ ko bare ꞌtetaꞌ.
GEN 26:3 Karu ho mutua on reꞌ atoin anao-amnemat mbi bare naan, Au of ꞌok ko, ma
ꞌfee ko teuts am athoen humaꞌ-humaꞌ. Au of aꞌmoeꞌ ho suufm ein amfau-rutu on reꞌ
kfuun ein et neno. Ma Au ꞌfee ꞌeu ho sufam sin pah reꞌ ia ma in kuan ein okeꞌ.
Naꞌko ho sufam-kauꞌm ein naan, of areꞌ uuf-uuf nbin pah-pinan ia napenin teuts am
athoen. Nok ranan naan, Au uteabaꞌ Au rais manbaꞌan ꞌok ho amaꞌ naiꞌ Abraham.
GEN 26:5 Au ꞌmoeꞌ on reꞌ ia, natuin ho amaꞌ natuin Au romik, Au prenat, ma Au
atoran.”
GEN 26:6 Onaim naiꞌ Isak natua ntahan nbi kuan Gerar.
GEN 26:7 Bi Ripka naan mamasaꞌ. Onaim oras atoin ein reꞌ nbin bare naan niit ee,
sin nmaktaan ein nok ne. Mes naiꞌ Isak nataah am nak, “Bi Ripka naan, au fetoꞌ.” In
namtau karu in nmanakuꞌ nak in fee ja te, atoin ein naan of anroor goe ma ntoup
neik bi Ripka.
GEN 26:8 Naiꞌ Isak natua suuk aꞌroo nbi naan. Neot es, uisf ee nasnekuꞌ niit naiꞌ
Isak nok bi Ripka naꞌko in eno sneer. In niit sin anmahoon fee-mone.
GEN 26:9 Onaim in nreek tuaf he nnao noꞌen naiꞌ Isak, ma nakain ee mnak, “Isak! Au
uhiin urek-rekoꞌ ꞌrair, bifee naan, ho fee ja! On nai te, neu saaꞌ am es ho mak ho
fetoꞌ?” Onaim naiꞌ Isak nataah am nak, “On nai, aam usi. Au umtau karu au utoon am
ꞌak au fee ja te, kais-kaisaꞌ biak ein anroor niis kau.”
GEN 26:10 Rarit uisf ee nataah am nak, “Karu nmuiꞌ tuaf anbi reꞌ ia reꞌ ntuup nok
ho fee, ho ro he musaan kai! Nansaaꞌ am es ho mmoeꞌ on naan meu kai?”
GEN 26:11 Rarit naiꞌ Abimerek namnaub neik haan maꞌtaniꞌ neu in too ngguin am nak,
“Hi arki mimnau mirek-rekoꞌ! Sekau-sekau reꞌ nmoeꞌ reꞌuf neu atoniꞌ ia aiꞌ in fee,
au of aꞌhukun uꞌmate.”
GEN 26:12 Oras naan naiꞌ Isak narene nbi pah naan. In napein in reen ne aafk ein
anfain no nautn es, natuin UISNENO nfee ne tetus-athoen.
GEN 26:13 In aꞌmuiꞌn ein naꞌbaab ok piut, tar antea in nfain atoin amuꞌit batuur-
batuur.
GEN 26:14 In bijae, ꞌbibi, ma ꞌbib-kase nmaꞌbaab ein amfaun. In ameupt ein namfaun
amsaꞌ. Tar antea atoin Filistinas sin seor natenab reꞌuf neu ne.
GEN 26:15 Unuꞌ te, naiꞌ Isak in amaf naiꞌ Abraham sin nhanin oe haniꞌ mfaun. Mes
oras ia, atoin Filistinas sin nkuub nareuꞌ oe hain ein naan neikin afu.
GEN 26:16 Rarit usif Abimerek naꞌuab nok naiꞌ Isak am nak, “Isak! Reko nneis ho
mnao musaitan hai pah ii nai. Hai mkis-kisu te, ho maꞌtainm ii, nneisi nrair kai.”
GEN 26:17 Rarit naiꞌ Isak nnao nasaitan kuan naan, ma nfain natua nbi karopu mneraꞌ
Gerar.
GEN 26:18 Onaim in nhain nafaniꞌ oe hain ein reꞌ sin nkuub sin naan. Ma in nakanab
oe hain ein naan, natuin kaanf ein reꞌ unuꞌ te in aamf ee nakanab anrair sin.
GEN 26:19 Oras naiꞌ Isak in ameupt ein anhanin oe nbin mneraꞌ Gerar naan te, sin
nhain napein oe maat es, reꞌ nasfurak anpoi.
GEN 26:20 Mes atuuks ein naꞌkon Gerar anmatoen nok naiꞌ Isak in atuuks ein, natuin
oe haniꞌ naan. Sin nak, “Ia hai oe!” Es naꞌ naiꞌ Isak nakanab oe haniꞌ naan Esek,
reꞌ in aꞌmoufn ii, ‘matoes’.
GEN 26:21 Rarit naiꞌ Isak iin na, nhain oe jes anteniꞌ. Mes sin nmatoen nteinꞌ ein,
natuin oe haniꞌ naan. Es naꞌ naiꞌ Isak nakanab oe haniꞌ naan Sitna, reꞌ in aꞌmoufn
ii ‘anmaraabn ein’.
GEN 26:22 Rarit in nasaitan bare naan, ma nhani ntein oe hain es. Neot reꞌ ia, sin
ka nmatoen fa. Es naꞌ naiꞌ Isak nakanab oe haniꞌ naan Rehobot, reꞌ in aꞌmoufn ii
‘baer mainuan’. Ma in naꞌuab am nak, “Oras ia, Uisneno nfee kai bare he mitua mbi
baer mainuan ia. Anbi ia te, naꞌ hai bisa mihoniꞌ ma mimsaiꞌ he miꞌbaab om.”
GEN 26:23 Naꞌko naan ate, naiꞌ Isak sin nnaon nꞌanin Beer Seba, he natuan nbin
naan.
GEN 26:24 Mabeꞌ naan, UISNENO nakriir On neu ne, ma naꞌuab am nak, “Isak! Au reꞌ
ia, ho amaꞌ naiꞌ Abraham in Uisneno. Onaim kais mumtau, natuin Au ꞌpao ma ꞌpanat
ko. Au of aꞌfee ko teuts am athoen. Ma ho sufam-kauꞌm ein of naꞌbaab ok amfaun. Au
ꞌmoeꞌ on reꞌ ia, natuin Au rais manbaꞌan ꞌok ho amaꞌ.”
GEN 26:25 Rarit naiꞌ Isak anbaik fatu he nafenaꞌ mei fuat anbi naan. Onaim in ntoit
makasi neu UISNENO nbi bare naan. In natua nbi naan, ma in ameupt ein nmurai nhanin
oe ntenin.
GEN 26:26 Oras naan, usif Abimerek neem naꞌko kuan Gerar. In nok in soob reko naiꞌ
Ahusat, ma in meo paꞌe naiꞌ Fikor, neman ma nateef nok naiꞌ Isak.
GEN 26:27 Onaim naiꞌ Isak nataan am nak, “Aam usiꞌ! Unuꞌ te hi mriuꞌ kai mpoi miꞌko
hi pah. Onaim oras ia hi iim he minsaaꞌ amtein?”
GEN 26:28 Rarit sin natahan am nak, “On nai! Oras ia hai mihiin mak Uisneno npao ma
npanat ko, anhao ma nfait ko. Natuin rasi naan, hai miten-tenab ate, reko nneis hit
nua kit tahakeb rais manbaꞌan. Ho msuup am mak,
GEN 26:29 hi of ka mmoeꞌ fa rais reꞌuf meu kai, on reꞌ hai ka mmoeꞌ fa rais reꞌuf
meu ki msaꞌ. Batuur hai neekm ein reko mok ki. Es naꞌ neon goes ii, hi misaitan hai
pah ii nok mamut. Hai mihiin batuur-batuur, UISNENO es anfee ki tetus-athoen.”
GEN 26:30 Rarit naiꞌ Isak anmoeꞌ fesat neu sin. Sin nbukaen buꞌ-buaꞌ.
GEN 26:31 Anmeu nfiin on naan ate, sin nsupan. Onaim naiꞌ Isak nafetin sin he
nfanin nok mamut.
GEN 26:32 Neno naan, naiꞌ Isak in ameupt ein neman ma natonan am nak, “Aam! Hai
mipeni mrair oe.”
GEN 26:33 Rarit naiꞌ Isak nakanab oe haniꞌ naan Seba, reꞌ in aꞌmoufn ii nak
‘supat’. Onaim sin nakanab kota naan Beer Seba ntea oras ia.
GEN 26:34 Naiꞌ Esau nmatsao, oras in nmoin naan toon boꞌ haa. In nsao bifee nua
naꞌko uuf atoin Hetes. Es kaan ee, bi Yudit, naiꞌ Beri in aan feto. Es antein, kaan
ee bi Basmat, naiꞌ Eron in aan feto.
GEN 26:35 Bifee nuaꞌ ein naan nasusab naiꞌ Isak ma bi Ripka.
GEN 27:1 Oras naiꞌ Isak namnais inrair, in maatk ein ankupu nmaten. Onaim in noꞌen
in aan moen unu reꞌ in nneek niis ne ji mnak, “Esau! Ho uum feꞌ!” Naiꞌ Esau nataah
am nak, “On mee, tua?”
GEN 27:2 Naiꞌ Isak natoon ee mnak, “On nai! Au umnais jen. Au ka uhiin fa au neno
ꞌmaten.
GEN 27:3 Onaim mait ho baer seokt ein naan, mnao nai he mseok maan kau muiꞌ fui
jes.
GEN 27:4 Rarit ho muhaan maan kau mnaah amin-minat reꞌ au ꞌromi, rarit meik je
neem. Au ꞌuah aꞌrari te, au ꞌfee ko tetus. Ma karu au ꞌfee ꞌrair ko tetus ate, au
ꞌmate msaꞌ reko.”
GEN 27:5 Rarit naiꞌ Esau nnao nseok. Mes bi Ripka nneen niit naiꞌ Isak in uaban
naan.
GEN 27:6 Rarit bi Ripka naꞌuab neu naiꞌ Yakop am nak, “Hoe, Ako! Amneen murek-
rekoꞌ! Feꞌe na au ꞌneen ho amaꞌ naꞌuab nok ho tataꞌ naiꞌ Esau, mnak:
GEN 27:7 ‘Ho mnao mseok maan kau muiꞌ fui jes, he muhaan ee namin-miin neu kau.
Karu au ꞌuah aꞌrari te, au ꞌfee ko tetus nbi UISNENO In matan.’
GEN 27:8 Onaim ho mneen murek-rekoꞌ! Au uꞌuab saaꞌ ate, mutuin.
GEN 27:9 Oras ia, mnao nai meu hit aꞌbib-kaesn ee, mpiir maan aꞌbib tiup apokat
nua. Amroor sin, ma mait meik sin siisk ein naan neman neu kau. Au of uhaan sin
utuin ho amaꞌ in romin.
GEN 27:10 Karu au uhaan aꞌrari te, ho meik sin meu ho amaꞌ he in nbukae. Rarit in
nfee ko tetus feꞌ, henaꞌ in nmaet. Nok ranan naan, ho es mupein teuts ee. Ka ho
tataꞌ fa.”
GEN 27:11 Mes naiꞌ Yakop naꞌuab nok in ainf ee mnak, “Ain! Mes au tataꞌ naiꞌ Esau
in aon ee maꞌfunuꞌ. Au aok ii kaah fa!
GEN 27:12 Kais-kaisaꞌ amaꞌ nreoꞌ au aok ii, ma in nahiin nain nak au upoi. Onaim in
nkaas kau!”
GEN 27:13 Onaim in ainf ee nak, “Ako. Kais neek maan nabait. Anbain he au es
aꞌator! Karu ho amaꞌ nkaas ko, maut he au es reꞌ usaah. Oras ia, mnao nai he mroro
ꞌbibin naan.”
GEN 27:14 Rarit naiꞌ Yakop annao npiir naan aꞌbibin naan. Onaim in nroor sin, ma
neik sin siisk ein neun in ainaf. Onaim bi Ripka nahaan sin namin-minan on reꞌ naiꞌ
Isak in romin.
GEN 27:15 Rarit bi Ripka nnao nait naiꞌ Esau in baer paken reꞌ namasan, ma nfeen
naiꞌ Yakop sin he npaek sin.
GEN 27:16 In nꞌaum naiꞌ Yakop in aꞌniimk ein ma in neon, npaek pasu ꞌbibi naan.
GEN 27:17 Rarit in nfee sisi mtaas ein naan nok utunuꞌ neu naiꞌ Yakop.
GEN 27:18 Rarit naiꞌ Yakop neik sisi mtaas ein naan neu in amaf. In naꞌuab am nak,
“Aam! Au ꞌuum een.” Naiꞌ Isak nataah am nak, “Hoe! Ho sekau ko?”
GEN 27:19 Onaim naiꞌ Yakop nataah am nak, “Au reꞌ ia, ho aan moen unuꞌ, naiꞌ Esau!
Au ꞌtao utuin ho rekat. Amfeen nai he mbukae. Au uhaan sisi naꞌko muiꞌ fui reꞌ au
ꞌheek ꞌaan. Ambukae nai, henaꞌ rari te muꞌuab amfee kau tetus, tua!”
GEN 27:20 Rarit naiꞌ Isak naꞌuab am nak, “Ho maꞌtain reꞌuf ko! Ho mseok rabah, oo!”
On nai te, naiꞌ Yakop nataah am nak, “Au upein raab aah, natuin UISNENO reꞌ amaꞌ ho
muꞌbees meu Na ji, es reꞌ anturun ma nbaab kau.”
GEN 27:21 Onaim naiꞌ Isak anhaman naiꞌ Yakop am nak, “Ho mpaumaak kau feꞌ, he au
ꞌreoꞌ ꞌiit ko! Naiꞌ Esau es reꞌ ho, oo?”
GEN 27:22 Rarit naiꞌ Yakop ansiriꞌ ntaam ma npaumak-maak in amaf. Onaim aꞌnaef ee
nreoꞌ goe, ma naꞌuab am nak, “In haan ii, on reꞌ naiꞌ Yakop in hanan! Mes in aꞌniim
ii, on reꞌ naiꞌ Esau in aꞌniman.”
GEN 27:23 Mes naiꞌ Isak ka nahiin fa naiꞌ Yakop natuin in aꞌniimn ein maꞌfunuꞌ on
reꞌ naiꞌ Esau. Mes oras in he nfee tetus neu naiꞌ Yakop,
GEN 27:24 in nataan antein am nak, “Ho reꞌ ia, naiꞌ Esau batuur-batuur, aa oo?”
Onaim naiꞌ Yakop nataah am nak, “Batuur, tua!”
GEN 27:25 Rarit naiꞌ Isak naꞌuab am nak, “Ho mnonaꞌ sisi naan he au ꞌeuk. Rarit naꞌ
au ꞌfee ko tetus.” Onaim naiꞌ Yakop ansoron sisi ma tua min-kase neu in aamf ee, ma
in nbukae.
GEN 27:26 Rarit in aamf ee naꞌuab am nak, “Airoo. Ampaumaak uum he mhoo ma mneek
maan kau.”
GEN 27:27 Oras naiꞌ Yakop anpaumaak he nhoo ma nneek in aamf ee te, naiꞌ Isak nafoi
nahiin naiꞌ Esau in paekn ein fook ein. Rarit in nfee tetus neu naiꞌ Yakop am nak,
“Au aanh ii in foon ii, on reꞌ mneraꞌ huun reꞌ UISNENO nasanut tetus,
GEN 27:28 Maut he Uisneno nasanut pinis naꞌko neno, he namriab ma nasnaub ho renen!
Maut he In nfee ko penaꞌ-makaꞌ nho-hoen, ma ho pooꞌ anggur sin nafuan nho-hoen.
GEN 27:29 Uuf-uuf of anjarin ho aten sin, Ma uuf-uuf naꞌko pah-pah of naꞌruriꞌ ma
nhormaat ko. Maut he ho muprenat ho aom-bian sin ok-okeꞌ, ma sin arsin of anriꞌtuun
nbin ho humam ma ho matam. Sekau es reꞌ ankaas ko, sin of napenin kasat amsaꞌ. Mes
sekau es reꞌ anfee ko tetus, sin of napenin tetus amsaꞌ.”
GEN 27:30 Oras naiꞌ Isak anfee nrair tetus, ma naiꞌ Yakop feꞌ anpoi nasaitan in
aamf ee te, in tataf naiꞌ Esau nfain neem ma neik muiꞌ fui reꞌ in nheek naan ee.
GEN 27:31 Onaim in nnao nahaan ee, rarit in neik je neu in amaf. In naꞌuab am nak,
“Aam! Amfeen he mbukae nai, tua. Au uhaan aꞌrair siis fui reꞌ au ꞌnao ꞌseok ꞌaan.
Ambukae mrari te, amfee kau tetus.”
GEN 27:32 Naiꞌ Isak naskeek. In nataan am nak, “Hoe! Ho sekau ko mtein?” Rarit naiꞌ
Esau nataah am nak, “Au naiꞌ Esau kau! Au ho aan moen unu.”
GEN 27:33 Onaim naiꞌ Isak naꞌtaꞌi. Rarit aꞌnaef ee nataan am nak, “Karu on naan
ate, feꞌe na sekau es reꞌ neik kau sisi ma au ꞌeuk? Au ꞌeku ꞌrair, ma ꞌfee ꞌrair
tetus ꞌeu tuaf naan. Ma au ka ubeiꞌ fa he ꞌheer ufaniꞌ tetus reꞌ au ꞌfee je naan.”
GEN 27:34 Anneen in aamf ee naꞌuab on naan ate, naiꞌ Esau neekn ee nameen, ma nkae
npin-pinus. Ma naꞌaub naher-heer am nak, “Koi, aam! Amfee kau tetus amsaꞌ, tua!”
GEN 27:35 Mes naiꞌ Isak nak, “Ho oriꞌ neem am napoi nrair kau, ma nabaak naan ho
tetus.”
GEN 27:36 Rarit naiꞌ Esau naꞌuab am nak, “In napoi kau no nua goen. Nahunu te, in
napoi kau ma ntoup naan au hak aan moen unu. Oras ia, in napoi kau ntein ma ntoup
naan au tetus. Etun in kaan ee ‘Yakop’. Mes ho mmuiꞌ tetus bian antein he mfee kau,
oo?” (Kanaf Yakop in oetn ii ‘nnaaꞌ haen ꞌtikan’. Mes in oten bian ‘apoit’.)
GEN 27:37 Rarit naiꞌ Isak nataah am nak, “Au uꞌratan aꞌrair ho oriꞌ njair ho usiꞌ.
Ma in aok-bian sin okeꞌ njarin in ate sin. Au ꞌfee ne penaꞌ-makaꞌ nho-hoen, ma hau
fua anggur nho-hoen amsaꞌ. Onaim Esau! Oras ia au he ꞌfee ko tetus saaꞌ aꞌtein?”
GEN 27:38 Anneen on naan ate, naiꞌ Esau noik aamf ee piut am nak, “Aam, ho mmuꞌi
haa tetus meseꞌ, aa oo? Au ꞌtebes, ho of ammuꞌi mtein bian. Maski aanꞌ-anaꞌ msaꞌ,
reko!” Onaim in nmurai nkae ntein.
GEN 27:39 Rarit naiꞌ Isak nataah in anah naiꞌ Esau mnak, “Ho ꞌmoin maan of naꞌroo
naꞌko reen amriat ein, ka tiit fa pinis nsaun naꞌko neno he napeet ho afun.
GEN 27:40 Ho suin aan of es anfee ko he mmoin. Mes maski on mee-mee msaꞌ, ho mjair
ate meu ho oriꞌ. Suma karu ho mraban mubeiꞌ je, of naꞌ ho mufetin maan om muꞌko in
aꞌniman.”
GEN 27:41 Naiꞌ Esau natoꞌon naiꞌ Yakop reꞌ-reꞌuf, natuin naiꞌ Yakop nasiik naan in
tetus. Mes in natenab am nak, “Ka ꞌroo fa te, amaꞌ nmaet. Onaim au ꞌpao. Beeꞌt ee
okeꞌ te, au ꞌroro!”
GEN 27:42 Oras bi Ripka nneen naiꞌ Esau in sarit naan ate, in noꞌen naiꞌ Yakop am
nak, “Ho mneen murek-rekoꞌ! Ho tataꞌ nareon anrair he nbaras in neek menas. In he
nroor niis ko. Onaim ho maen nai meu ho babaꞌ naiꞌ Laban et Haran.
GEN 27:44 Amnao mutua mtahan ambi nee, tar antea ho tataꞌ in neekn ee nmuniꞌ.
GEN 27:45 Karu in nnikan nain saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho mmoeꞌ sin neu ne te, au of aꞌreek
tuaf he neit naan ko. Natuin au ka ꞌroim fa he unekun au aanh ein nua sin no meseꞌ
nain.”
GEN 27:46 Rarit bi Ripka naꞌuab nok naiꞌ Isak am nak, “Au ꞌrenan naiꞌ Esau in fee
nuaꞌ ein reꞌ naꞌkon atoin Hetes sin ia! Karu naiꞌ Yakop ansao riꞌ feot munif Hetes,
reko nneis au ꞌmaet nai.”
GEN 28:1 Rarit naiꞌ Isak noꞌen naiꞌ Yakop, ma nfee ne tetus ma fainekat am nak,
“Amneen murek-rekoꞌ! Ho kaisaꞌ msao bifee munif naꞌko pah Kanaꞌan.
GEN 28:2 Mes ho mnao meu Padan Aram, meu ho naꞌi naiꞌ Betuel in umi. Ho mnao ma
msao ho babaꞌ naiꞌ Laban in aan feot goes.
GEN 28:3 Maut he Uisneno reꞌ Akuaas Reꞌuf naan, es anfee ko tetus, he ho anah-upuf
sin namfaun, ma ho sufam-kauꞌm ein anjarin uuf-uuf amfaun reꞌ maꞌtain ein.
GEN 28:4 Maut he Uisneno In rais manbaꞌan neu naiꞌ Abraham naneet neu ko, ma neu ho
sufam-kaꞌum sin. Maut he ho mpaar pah ia, reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair je neu naiꞌ
Abraham.”
GEN 28:5 Naꞌuab anrair on naan ate, nai Isak nafetin naiꞌ Yakop he nnao neu Padan
Aram, neu in babaf naiꞌ Laban ma naꞌif naiꞌ Betuel sin umi.
GEN 28:6 Naiꞌ Esau nneen, nak naiꞌ Isak nfee nrair tetus neu naiꞌ Yakop, ma ntaar
ee he kais ansao riꞌ feot munif naꞌko pah Kanaꞌan. In nneen amsaꞌ nak in aamf ee
nreun goe he nnao nsao baabf ee aan feot goes et Padan Aram.
GEN 28:7 Rarit naiꞌ Yakop natuin in ainaf-amaf sin fainekat, onaim in nnao neu
Padan Aram.
GEN 28:8 Naiꞌ Esau nahini msaꞌ nak, in aamf ee ka nroim fa in fee ngguin naꞌkon pah
Kanaꞌan.
GEN 28:9 Onaim in nnao neu in aam kouf naiꞌ Ismaꞌel, rarit in nsao naiꞌ Ismaꞌel aan
feto bi Maharat. Bi Maharat naan, naiꞌ Nebayot fetof.
GEN 28:10 Rarit naiꞌ Yakop annao nasaitan Beer Seba neu kuan Haran.
GEN 28:11 Oras maans ee nmouf, in ntea baer jes, ma in ntuup anbi naan. Oras in he
ntuup ate, in nait faut goes he nꞌakaꞌnunuꞌ.
GEN 28:12 Mabeꞌ naan in namnei. In niit eraꞌ fuaꞌ es, reꞌ in tuun ne nasnait on
anbi neno. Rarit Uisneno In ameput neno tunan sin ansae-nsanun nbin erak naan.
GEN 28:13 Anbi mneit naan, naiꞌ Yakop niit UISNENO nhake nbi in abnapan, rarit In
naꞌuab am nak, “Au reꞌ ia, UISNENO, ho naꞌi naiꞌ Abraham ma ho amaꞌ naiꞌ Isak sin
Uisneno. Au of aꞌfee ko pah ia ꞌeu ko ma ꞌeu ho sufam-kaꞌum sin.
GEN 28:14 Ho sufam-kauꞌm ein of amfaun on reꞌ skukuꞌ. Ma sin of ansei jok ma nbaits
ok neun bare-bare. Naꞌko ho sufam-kaꞌum, areꞌ uuf anbin pah-pinan of napenin tetus-
athoen.
GEN 28:15 Mumnau murek-rekoꞌ! Ho mnao meu mee-mee jah, Au ꞌok ko, ꞌpafaꞌ ma ꞌpanat
ko. Au of ꞌeik ko mfain uum meu pah ia. Au ka ꞌkonan ko mmees fa. Ma Au of uteabaꞌ
rais manbaaꞌn ein reꞌ Au ꞌfee ko sin.”
GEN 28:16 Oras naiꞌ Yakop anfeen naꞌko tupas naan, in naꞌuab am nak, “Au feꞌ uhiin
ꞌak, UISNENO et bare reꞌ ia msaꞌ!”
GEN 28:17 Onaim in namtau. Ma in natenab am nak, “Bare ia nmoeꞌ kau mꞌau fuunk ein
natoron. Namneo-namneo, Uisneno In uim ji et reꞌ ia! Ma enoꞌ he ttaam teu sonaf
neno tunan, es reꞌ ia.”
GEN 28:18 Kik-kiku te, naiꞌ Yakop anfeen. Rarit in nait faut akaꞌnunuꞌ naan, ma
nahaek ee njair tanar. Rarit in nꞌoop minaꞌ nbi fatu naan, ma nꞌonen neu Uisneno.
GEN 28:19 In nakanab bare naan Betel, reꞌ in aꞌmoufn ii nak ‘Umi Uisneno’. (Unuꞌ te
bare naan, kaan ee, Lus).
GEN 28:20 Rarit naiꞌ Yakop ansuup am nak, “Karu Uisneno nok kau, npao ma npanat kau
ꞌbi au ranan ia, ma nfee kau mnahat ma pake,
GEN 28:21 tar antea au ꞌfain ꞌuum ꞌbi mamut ma ao-minaꞌ, UISNENO of anjair au
Uisneno.
GEN 28:22 Fatu reꞌ au uhaek ee ia, njair baer onen neu Uisneno. Ma saaꞌ-saaꞌ reꞌ
Uisneno nfee kau sin, au of aꞌfee ufaniꞌ sapaaf es naꞌko bait boꞌ.”
GEN 29:1 Rarit naiꞌ Yakop annao nkono nꞌain pasaꞌ neon-saet.
GEN 29:2 In nna-nao te, in niit oe hain es npaumaak kuan es. Anpaumaak oe haniꞌ
naan, anmuꞌi ꞌbibi ma ꞌbib-kase, pukan teun, reꞌ anpaon he napenin oe mninuꞌ. Mes
anmuiꞌ faut kouꞌ goes antoeb naan oe haniꞌ naan.
GEN 29:3 Natiꞌ te, karu muiꞌt ein naan nabua nrarin ate, naꞌ atuuks ein antitar
naꞌroob fatu naan, rarit ankuin oe ma naꞌ naꞌinuꞌ sin. Ninu nrarin ate, sin ntoeb
nafainꞌ ee.
GEN 29:4 Onaim naiꞌ Yakop annao nataan atuuks ein naan am nak, “Hoore, tua! Hi
miꞌko mee, tua?” Sin natahan am nak, “Hai miꞌko kuan Haran, tua.”
GEN 29:5 Rarit naiꞌ Yakop nataan antein am nak, “Hi mihiin au babaꞌ naiꞌ Laban, aa
oo? In reꞌ naan, naiꞌ Nahor in anah.” Onaim sin natahan am nak, “Hai mihiin je,
tua.”
GEN 29:6 Naiꞌ Yakop nataan piut am nak, “In nꞌao-minaꞌ, oo?” Sin natahan am nak,
“Aꞌnaef ee et reꞌ nee. In reko. Amkius. In aan feto bi Rahel napooꞌ neik in muiꞌt
ein neman he naꞌinuꞌ sin anbin reꞌ ia. Ho mpao mbi ia.”
GEN 29:7 Rarit naiꞌ Yakop naꞌuab antein am nak, “Maans ee naꞌpuup feꞌ. Onaim reko
nneis muiꞌt ein reꞌ neem nabuan nrarin ia, hi miꞌinuꞌ sin nai. Rarit hi mipooꞌ meik
sin he sin nekun huun.”
GEN 29:8 Mes sin npenan mates, nak, “Hoe, ka on fa naan! Hai ro he mpao atuuks ein
neman ok-okeꞌ neik sin muiꞌt ein ntean ia feꞌ. Henaꞌ hai mtitar fatu ne, he miꞌinuꞌ
muiꞌt ein naan.”
GEN 29:9 Naiꞌ Yakop feꞌ naꞌub-uab nok atoin ein naan ate, bi Rahel neem antea nok
in aamf ee muiꞌt ein. Natiꞌ te, in natuuk muiꞌt ein naan.
GEN 29:10 Oras naiꞌ Yakop niit bi Rahel nok in aꞌbibin ma ꞌbib-kasen naan ate, in
nnao ntitar nain faut tobef naan. Rarit in naꞌinuꞌ in baabf ee in muiꞌt ein.
GEN 29:11 Rarit in nneek bi Rahel, ma nkae.
GEN 29:12 Rarit in naꞌaub neu bi Rahel am nak, “Au reꞌ ia, ho baab feto bi Ripka in
anah.” Onaim bi Rahel naen anfain neu umi he natoon neu in amaf.
GEN 29:13 Oras naiꞌ Laban anneen haan tonas nak naiꞌ Yakop naan, in fetof bi Ripka
anah, in naen anseun goe. Oras sin natefan ate, naiꞌ Laban nneek ma nhoo goe. Rarit
in nok ne neu in umiꞌ. Onaim naiꞌ Yakop naretaꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ neu in babaf.
GEN 29:14a Onaim naiꞌ Laban naꞌuab am nak, “Batuur! Hit nua kit umi nanan!”
GEN 29:14b Oras naiꞌ Yakop natua nok sin fuun es,
GEN 29:15 naiꞌ Laban naꞌuab neu ne mnak, “Ako! Au ka ꞌroim fa he ho mmeup ruum-ruum
meu kau, natuin hit nua kit umi nanan. Onaim ho mtoit fauk?”
GEN 29:16 Naiꞌ Laban anmuiꞌ aan feto nua. Ahuunt ee, in kaan ee bi Lea. Amuint ee,
in kaan ee bi Rahel.
GEN 29:17 Bi Lea in maat firo. Mes bi Rahel in huumn ee mamasaꞌ, ma in aon ee msaꞌ
ro reko.
GEN 29:18 Naiꞌ Yakop in ntaam nekan bi Rahel. Onaim in nataah naiꞌ Laban am nak,
“Au ꞌmepu ꞌfee ko toon hiut, asar ho mroim he au ꞌsao bi Rahel.”
GEN 29:19 Rarit naiꞌ Laban nataah am nak, “Reko! Naan es reꞌ reko nneis, natuin hit
nua kit umi nanan. Maut he au anah bi Rahel kais ansao atoin sonaꞌ. Onaim ho mutua
mbi ia, he mbiur meu kau.”
GEN 29:20 Rarit naiꞌ Yakop nmeup toon hiut, henatiꞌ in bisa nsao bi Rahel. In nneek
niis bi Rahel. Etun toon hiut reꞌ naan, on reꞌ neno fauk aah.
GEN 29:21 Toon hiut namsopu te, naiꞌ Yakop namnaubaꞌ babaf naiꞌ Laban am nak,
“Baab! Au ꞌmeup toon hiut goen. Oras ia, mnonaꞌ kau bi Rahel he au ꞌsao.”
GEN 29:22 Onaim naiꞌ Laban nahoeb ma narais neu kabin naan. In naskau too mfaun
anbin kuan naan.
GEN 29:23 Mabeꞌ naan, naiꞌ Laban ka nfee fa bi Rahel, mes in nfee bi Lea he ntaam
neu naiꞌ Yakop in tenar. Onaim naiꞌ Yakop antuup nok bi Lea. Kik-kiku te, naꞌ naiꞌ
Yakop nahiin nak in ntuup nok bi Lea. Onaim naiꞌ Yakop anmatoe in aam babaf naiꞌ
Laban am nak, “Au ꞌaetn ok toon hiut he ꞌsao bi Rahel! Te ho mseun ee nok bi Lea!
Nansaaꞌ am es ho muꞌeꞌob kau on reꞌ ia?” Rarit naiꞌ Laban nataah am nak, “Ho kais
mutooꞌ! Tatuin hai harat anbi bare ia, feot muni ka nabeiꞌ fa he nsao nahunun feot
unu. Onaim reko nneis on nai! Ho mpao he fesat neno hiut namsoup feꞌ, naꞌ ho mupein
bi Rahel. Mes ho ro he mmepu mtein toon hiut meu kau.” Rarit naiꞌ Laban anfee in
ate bi Silpa he njair bi Lea in ate.
GEN 29:28 Naiꞌ Yakop anroim natuin. Onaim fesat neno hiut namsopu te, naiꞌ Laban
anfee bi Rahel he naiꞌ Yakop ansao.
GEN 29:29 Rarit naiꞌ Laban anfee in ate bi Bilha he njair bi Rahel in ate.
GEN 29:30 Onaim naiꞌ Yakop ansao bi Rahel amsaꞌ. In nneek nanesib bi Rahel. Onaim
in nmepu ntein toon hiut neu in aam babaf.
GEN 29:31 Mes UISNENO nahiin nak naiꞌ Yakop anneek nanesib bi Rahel. Es naan ate,
In nkonan bi Lea he nahoniꞌ. Mes bi Rahel kahaf.
GEN 29:32 Bi Lea naꞌapuꞌ, ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes. In nakanab riꞌanaꞌ naan naiꞌ
Ruben (reꞌ in aꞌmoufn ii nak ‘mkius, nmuiꞌ anah’), natuin in naꞌuab am nak,
“UISNENO nkius niit au susat. Etun es oras ia, au moen je he nkius kau.”
GEN 29:33 Rarit bi Lea naꞌapuꞌ ntein, ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes. In nakaanb ee,
naiꞌ Simeon (reꞌ in aꞌmoufn ii oniꞌ nak ‘atoniꞌ nneen anrair’), natuin in nak,
“UISNENO nneen anrair nak au moen je ka nfairoir kau fa. Es naꞌ In nfee ntein kau
riꞌanaꞌ ia.”
GEN 29:34 Rarit bi Lea naꞌapuꞌ ntein, ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes. In nakanab
riꞌanaꞌ naan naiꞌ Lewi, natuin in naꞌuab am nak, “Nok reꞌ riꞌanaꞌ ia, au rais ji,
okeꞌ nrair. Namneo, au moen ji of naꞌkiiꞌ inbi kau, natuin au uhoniꞌ riꞌaan mone
teun goen ma ꞌfee ne sin.”
GEN 29:35 Rarit bi Lea naꞌapuꞌ ntein, ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes. In nakanab
riꞌanaꞌ naan naiꞌ Yahuda (reꞌ in aꞌmoufn ii oniꞌ nak ‘boꞌis’), natuin in naꞌuab am
nak, “Neot reꞌ ia, au he ꞌboꞌis UISNENO!” Rarit bi Lea ka nahoniꞌ fa heen.
GEN 30:1 Mes bi Rahel ka nahoniꞌ fa feꞌ. Etun in sero nmuiꞌ tenab neu in tataf.
Onaim in naꞌuab neu in moen je mnak, “Aam! On mee mꞌes au ka uhoniꞌ fa? Karu ka
mfee kau fa anah ate, reko nneis au ꞌmaet nai.”
GEN 30:2 Onaim naiꞌ Yakop naskaar ee mnak, “Ho mak au Uisneno kau? Au ka ꞌmoeꞌ
uhiin fa riꞌanaꞌ he ꞌfee ko.”
GEN 30:3 Rarit bi Rahel naꞌuab am nak, “On nai! Reko nneis ho mtuup mok au ate bi
Bilha. Maut he on mee te, in nahoniꞌ riꞌanaꞌ nfee kau.”
GEN 30:4 Rarit in nnonaꞌ bi Bilha neu in mone. Onaim naiꞌ Yakop antuup nokan.
GEN 30:5 Rarit bi Bilha naꞌapuꞌ, ma in nahoniꞌ riꞌaan moen jes.
GEN 30:6 Onaim bi Rahel naꞌuab am nak, “Uisneno nneen au onen. Etun In nfee kau
riꞌaan moen jes. Uisneno nafeek nataib ahaa au rasi.” Onaim in nakanab riꞌanaꞌ naan
naiꞌ Dan (reꞌ in aꞌmoufn ii nak ‘afeek rasi’).
GEN 30:7 Rarit bi Bilha naꞌapu ntein, ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes.
GEN 30:8 Onaim bi Rahel naꞌuab am nak, “Au ꞌok au tataꞌ mmariꞌun mahoint ii. Onaim
au ꞌiis ꞌaan ee.” Etun in nakanab riꞌanaꞌ naan naiꞌ Naftali (reꞌ in aꞌmoufn ii nak
‘anmariꞌun’).
GEN 30:9 Oras bi Lea nnaben nahiin neu in ka nahoniꞌ fa heen, in nnonaꞌ bi Silpa he
naiꞌ Yakop ansao.
GEN 30:10 Rarit bi Silpa nahoniꞌ riꞌaan moen jes.
GEN 30:11 Rarit bi Lea naꞌuab am nak, “Au ua reko kau.” Onaim in nakanab riꞌanaꞌ
naan naiꞌ Gat (reꞌ in aꞌmoufn ii, nak ‘ua reko’).
GEN 30:12 Rarit bi Silpa nahoniꞌ ntein riꞌaan moen jes.
GEN 30:13 Onaim bi Lea naꞌuab am nak, “Hoe! Oras ia, naꞌ au ꞌmariin! Amkius kiim,
of bifeen guin naꞌuab ein am nak, au ꞌiis mainenuꞌ.” Etun in nakanab riꞌanaꞌ naan,
naiꞌ Aser (reꞌ in aꞌmoufn ii nak ‘marinet’).
GEN 30:14 Neot es, nateef oras amnonut, naiꞌ Ruben annao nbi nasi. In napein hau
reꞌu reꞌ nturun tuaf he karu reko te nahoniꞌ. Rarit in neik je neu in ainaf bi Lea.
Ankius niit on naan ate, bi Rahel antoit bi Lea mnak, “Airoo, taat! Amfee maan kau
reꞌu kreꞌo reꞌ naiꞌ Ruben neik je naan.”
GEN 30:15 Mes bi Lea nataah am nak, “Hoe! Ho bainesiꞌ ko! Ho musiik amrair au mone.
Ma oras ia, he musiik amtein reꞌu naꞌko au anah. Ho ka mumaeb om fa, joo?” Mes bi
Rahel naꞌuab am nak, “On nai taat. Karu au upein reꞌu naan ate, mabeꞌ ia ho mok hit
mone.” Bi Lea nroim on naan.
GEN 30:16 Maans ee nmaeb on naan ate, naiꞌ Yakop anfain neem naꞌko rene. Onaim bi
Lea nnao nateef nok ne, ma naꞌuab ee mnak, “Aam! Ho ro he mtuup mok kau mabeꞌ ia!
Natuin au ꞌbaen aꞌrair ko ꞌeik au aanh ee in reꞌu.” Rarit mabeꞌ naan, naiꞌ Yakop
antuup nok bi Lea.
GEN 30:17 Rarit Uisneno nneen bi Lea in onen. Onaim in naꞌapuꞌ, ma nahoniꞌ riꞌaan
moen jes. Neot ia, in nahoniꞌ no niim een.
GEN 30:18 Rarit bi Lea nakanab riꞌanaꞌ naan naiꞌ Isaskar (reꞌ in aꞌmoufn ii nak
‘baenaꞌ haet’), natuin in naꞌuab am nak, “Uisneno nbaen anrair au haet, natuin au
ꞌnonaꞌ ꞌrair bi Silpa he nsao au mone.”
GEN 30:19 Rarit bi Lea naꞌapuꞌ ntein, ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes. Reꞌ ia, no nee
jen.
GEN 30:20 In naꞌuab am nak, “Uisneno nꞌook-soun kau. Onaim oras ia, au moen je ro
he nhormaat kau, natuin au uhoniꞌ ꞌrair riꞌaan mone nee jen.” Etun in nakanab
riꞌanaꞌ naan naiꞌ Sebulon (reꞌ in aꞌmoufn ii nak ‘nfee hormaat’).
GEN 30:21 Rarit bi Lea nahoniꞌ riꞌaan feot goes. Onaim in nakaanb ee, bi Dina.
GEN 30:22 Mes Uisneno namnau bi Rahel amsaꞌ, ma In nneen in onen totis. Etun In
nfei bi Rahel in apun.
GEN 30:23 Onaim in naꞌapuꞌ ma nahoniꞌ riꞌaan moen jes. In naꞌuab am nak, “Uisneno
nait inporin au rais mae.”
GEN 30:24 Onaim in nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Yusuf (reꞌ in aꞌmoufn ii oniꞌ nak
‘maut he in naꞌbabaꞌ’), natuin in naꞌuab am nak, “Au ꞌtoit he Uisneno naꞌbabaꞌ kau
riꞌaan moen jes antein.”
GEN 30:25 Oras bi Rahel nahoniꞌ nrair naiꞌ Yusuf, naiꞌ Yakop naꞌuab nok naiꞌ Laban
am nak, “Aam! Karu reko te, au ꞌfain ꞌeu au pah ee feꞌ.
GEN 30:26 Maut he au ꞌeik au fee ma au aanh ein amsaꞌ. Ho muhini mrair, au ꞌmeup
maꞌtaniꞌ ꞌeu ko. Onaim au ꞌbaen ufeek sin een. Natuin rasi naan, oras ia sin nfanin
au nggoa jen.”
GEN 30:27 Rarit in aam baabf ee nataah am nak, “Ako! Ho mneen feꞌ. Au uketiꞌ ma
takseer aꞌsobaꞌ. Au ꞌiit aꞌrair, onaim au uhiin ꞌak Uisneno npaek ko he nfee kau
tetus-athoen.
GEN 30:28 Onaim oras ia ho mtoit fak-fauk aah. Au ꞌbaen! Asar ho mutua mok kau mbi
ia, ma mmepu mfee kau.”
GEN 30:29 Rarit naiꞌ Yakop nataah am nak, “Aam, ho miit kuum, au mepun. Nok ranan
naan, ho muiꞌt ein naꞌbaab ok piut.
GEN 30:30 Oras au ka ꞌuum fa feꞌe te, ho ꞌmuiꞌm ein ka mfaun fa feꞌ. Mes oras ia,
ho atoin amuꞌit. Uisneno nfee ko tetus, natuin au mepuk. Oras ia, ntea in oors aa
goen he au ꞌmeup ꞌeu au fee-anah sin.”
GEN 30:31 Rarit naiꞌ Laban nataan am nak, “Reko. Onaim au he ꞌbaen on mee ꞌeu ko?”
Naiꞌ Yakop nataah am nak, “Aam, ho kais musuusb om he mfee kau saaꞌ-saaꞌ. Au of
utuuk ukonob ho muiꞌt ein, mes asar au ꞌmoeꞌ ꞌaan taos es.
GEN 30:32 Amfee kau mainuan, he neno ia au ꞌnao ꞌeu ho muiꞌt ein. Au he ꞌpiir ꞌaan
aꞌbibi ma ꞌbib-kase reꞌ ka maꞌkotoꞌ fa. Sin reꞌ naan, ho nggoa, tua. Mes reꞌ
maꞌkoot ein ee, au ngguin. Ma au ꞌheit areꞌ ꞌbib-kaes metan amsaꞌ. Maut he sin ok-
okeꞌ naan, anjarin baen neu au suus-haet.
GEN 30:33 Anbi neon amuint ate, of naꞌ ho muhiin mak au neek ii kninuꞌ, aiꞌ kaah?
Oras mee-mee jah, ho uum he muprikas au muiꞌt ein. Karu ho miit aꞌbibi reꞌ ka
maꞌkotoꞌ fa, aiꞌ ꞌbib-kase reꞌ mutiꞌ te, ho muhiin mak au es reꞌ ubaak ꞌaan ho
nggoan.”
GEN 30:34 Rarit naiꞌ Laban anroim natuin am nak, “On reꞌ naan ate, reko.”
GEN 30:35 Mes anbi neno naan, naiꞌ Laban anbatis aꞌbib-kasen reꞌ maꞌkotoꞌ, ma
aꞌbib-kasen reꞌ metan. Rarit in nreun in aanh ein he natuuk muiꞌt ein naan.
GEN 30:36 Rarit sin neik muiꞌt ein naan annaon naꞌroon naꞌkon naiꞌ Yakop, neu baer
jes reꞌ in aꞌroon ii tnao hae te neno teun feꞌe te naꞌ attea. Rarit naiꞌ Yakop
natuuk in aam baabf ee in aꞌbibin ma ꞌbib-kaes aneist ein naan feꞌ.
GEN 30:37 Rarit naiꞌ Yakop ankeut naan hau-taef naꞌko hau humaꞌ teun. In nsapi ntui
raan hau-taef ein naan.
GEN 30:38 In ntao hau-taef ein reꞌ in ntui raan sin naan, anbin aꞌbai oe. Muiꞌt ein
naan natiꞌ te anmaꞌteinꞌ ein nbin bare naan.
GEN 30:39 Onaim oras muiꞌt ein naan anmaꞌteinꞌ ein npaumaak hau taef matui raanf
ein naan ate, sin of nahoin ein anaꞌ ꞌkotoꞌ.
GEN 30:40 Rarit karu naiꞌ Laban in muiꞌt ein esan reꞌ he anmaꞌteinꞌ ein ate, naiꞌ
Yakop naꞌekab sin neu aꞌbibi aiꞌ aꞌbib-kase reꞌ maꞌkotoꞌ. Rarit sin nahoin ein aan
maꞌkotoꞌ msaꞌ. Nok ranan naan, in muiꞌt ein kuun naꞌbaab ok piut. Rarit in nbetis
sin naꞌkon naiꞌ Laban iin ein.
GEN 30:41 Oras muꞌit mee reꞌ maꞌtaniꞌ naꞌteniꞌ te, naiꞌ Yakop antao hau taef reꞌ in
nruun sin naan, antoom aꞌbai oe, reꞌ nhaumaak sin maatk ein.
GEN 30:42 Mes karu in nkisu ma muꞌit mee nꞌoer oras he naꞌteniꞌ te, in ka ntao fa
hau taef ein naan. Onaim naiꞌ Laban in napein muiꞌ maknaꞌu ma aꞌoret. Mes naiꞌ
Yakop iin na ok-okeꞌ esan reꞌ apokat ma maꞌtaniꞌ.
GEN 30:43 Nok ranan naan ate, naiꞌ Yakop anjair atoin amuꞌit. In nmuꞌi ꞌbibi, ꞌbib-
kase, bikaes unta, bikaes keledai, ma ate, reꞌ mfaun ii kah een.
GEN 31:1 Neot es, naiꞌ Yakop anneen niit naiꞌ Laban in aanh ein naꞌuab ein am nak,
“Oras ia, naiꞌ Yakop anmuiꞌ batuur-batuur oo! In naꞌsusuꞌ niis hit amaꞌ in
aꞌmuꞌin.”
GEN 31:2 Onaim naiꞌ Yakop ankius in aam baabf ee huumn ee te namet-meot gon, ma ka
on fa reꞌ natiꞌ he reko.
GEN 31:3 Rarit UISNENO naꞌuab nok naiꞌ Yakop am nak, “Antean in oors aa goen, es
reꞌ ia. Onaim ho ro he mfain nai meu ho ainaꞌ-amaꞌ sin. Au of ꞌok ko.”
GEN 31:4 Rarit naiꞌ Yakop anreun noꞌen bi Rahel ma bi Lea, he neman ma nateef nok
ne nbi mneraꞌ huun, reꞌ sin muiꞌt ein baark ein.
GEN 31:5 Rarit in naꞌuab neu sin am nak, “Muniꞌ ia, au ꞌkius hi amaꞌ te, huumn ee
metoꞌ-metoꞌ neu kau. Ma in ka nkisu ntoom kau fa msaꞌ on reꞌ natiꞌ-natiꞌ. Mes
Uisneno, reꞌ au amaꞌ naꞌbees neu Na ji, nok kau.
GEN 31:6 Hi nua ki mihiin, aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, au ꞌmeup maꞌtaniꞌ ꞌeu hi amaꞌ!
GEN 31:7 Mes maski on naan amsaꞌ, in napoi kau fani-fani. In naꞌbaniꞌ au baen sebaꞌ
no boꞌes een. Maski on naan amsaꞌ, Uisneno npafaꞌ ma npanat kau.
GEN 31:8 Oras hi amaꞌ naꞌuab am nak, ‘Muiꞌ maꞌkotoꞌ sin anjarin ho baen puse-haet,’
muiꞌt ein nahoin ein aan maꞌkotoꞌ okeꞌ. In nmoeꞌ on naan neu kau fani-fani.
GEN 31:9 Uisneno nmoeꞌ on naan, he In nait hi amaꞌ in muiꞌt ein ma nfee kau sin.
GEN 31:10 Neot es, oras muiꞌt ein naan antotin he naꞌteinꞌ ein ate, au umnei mnak,
areꞌ keosn ein okeꞌ reꞌ naꞌteinꞌ ein naan, nmuiꞌ maꞌkotoꞌ.
GEN 31:11 Rarit Uisneno In ameput naꞌko neno tunan, anhaman kau nbi mneit am nak,
‘Yakop!’ Rarit au utaah am ꞌak, ‘On mee, tua?’
GEN 31:12 Onaim in natoon kau mnak, ‘Amkius feꞌ! Areꞌ keson reꞌ naꞌteinꞌ ein ia,
suma nmuꞌi haa maꞌkotoꞌ. Au ꞌator on naan, natuin Au ꞌiit areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ naiꞌ
Laban anmoeꞌ sin neu ko.
GEN 31:13 Au reꞌ ia, Uisneno reꞌ nakriir On neu ko nbi Betel. Anbi nee, ho muhakeꞌ
fatu, rarit amꞌoop minaꞌ, ma mꞌonen meu Kau. Rarit ho muhakeꞌ rais manbaꞌan mok Kau
nbi nee. Oras ia, ho ro he mnao musaitan pah reꞌ ia, ma mfain meu ho ainaꞌ ma ho
amaꞌ sin pah.’ 
”
GEN 31:14 Rarit bi Rahel ma bi Lea natahan am nak, “Es reꞌ ho. Hai mituin aah! Hai
ka mmuiꞌ fa paaꞌ ma namaꞌ mtein miꞌko hai amaꞌ.
GEN 31:15 Aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, hai amaꞌ in naan kai on reꞌ atoin buti. In naꞌsosaꞌ
nrair kai. Rarit in npaek nonin naan.
GEN 31:16 Areꞌ kanan aꞌmuꞌif reꞌ Uisneno nait sin naꞌko aam Laban naan, oras ia
njair pusaak neu kit ma neu hit aanh ein. Onaim karu Uisneno nak on mee te, tatuin
aah!”
GEN 31:17 Rarit naiꞌ Yakop nmurai nakbuaꞌ in baerꞌ ein. In nasaeb in fee-anah neu
bikaes unta sin, ma napooꞌ neik in muiꞌt ein ok-okeꞌ, ma nasaeb neik baerꞌ ein reꞌ
in napein sin anbin Padan Aram, he nnaon neun pah Kanaꞌan.
GEN 31:19 Oras naan, naiꞌ Laban annao nkateer in ꞌbib-kaesn ein sin fuunk ein.
Onaim bi Rahel nabaak neik in aamf ee in faut-fuat marunaꞌ.
GEN 31:20 Naiꞌ Yakop sin nfeen annaon mninuꞌ-mninuꞌ. Sin ka natonan fa in aam
babaf.
GEN 31:21 In neik nain in aꞌmuiꞌn ein ok-okeꞌ, rarit sin nnaon nok manapat ma nraak
noe Efrat, onaim sin nnaon nꞌanin aꞌtoeꞌf ein Gireat.
GEN 31:22 Ansoꞌop neno teun on nai te, naiꞌ Laban napein hanaf nak, naiꞌ Yakop
anfeen naen anrair.
GEN 31:23 Rarit naiꞌ Laban noꞌen naꞌbuaꞌ iin na, ma sin nriuꞌ natuin in aan moen
feuf naan. Sin anriuꞌ sin tar antea neno hiut, naꞌ napein sin nbin aꞌtoeꞌf ein
Gireat.
GEN 31:24 Fain ite, Uisneno nakriir On neu naiꞌ Laban anbi mneit. In naꞌuab am nak,
“Laban! Natiꞌ mpanat ho feef maan, oras ho muꞌuab mok naiꞌ Yakop.”
GEN 31:25 Mabeꞌ naan, naiꞌ Yakop nahakeꞌ nrair tenas nbi ꞌtoeꞌf ein Gireat. Naiꞌ
Laban sin nahaek ein tenas amsaꞌ, ka naꞌroo fa naꞌko bare naan.
GEN 31:26 Rarit naiꞌ Laban neem nateef nok naiꞌ Yakop. Onaim in naꞌuab am nak,
“Yakop! Anmoeꞌ on mee mꞌes ho maen meik au aan feotn ii mninuꞌ-mninuꞌ? Ho on reꞌ
meik tuaf reꞌ ho mheek maan sin anbin makenat.
GEN 31:27 Airoo, ho maen amninuꞌ-mninuꞌ. Ho ka mpaek fa atoran aꞌkreꞌo he musee
kau, go! Karu ho mutoon kau rek-reko te, bait au ꞌfesat he useon ki eik marinet ma
sakanat.
GEN 31:28 Ho saant es antein, ho ka mfee kau fa mainuan he au ꞌtaeb ma ꞌneek aan au
anah-upuf sin henaꞌ au useon sin. Ho ꞌmoeꞌm ii on reꞌ amoont aan!
GEN 31:29 Au he ꞌsirakab ko te, rabah! Mes fini na, Uisneno, reꞌ ho amaꞌ naꞌbees
neu Na ji, nakain kau mnak, karu au uꞌuab ꞌok ko, au ro he ꞌpanat au fefak.
GEN 31:30 Au uhiin ꞌak ho mumnau ho kuan ee, he mfain. Mes nansaaꞌ am es ho mubaak
meik au faut-fuat reꞌ maruun ein?”
GEN 31:31 Rarit naiꞌ Yakop nataah am nak, “Aam, kais mutoꞌon kau! Au ꞌfena ꞌnao
mninuꞌ-mninuꞌ natuin au utiun gok, karu ho ka mroim fa he mkonan kau riꞌaan ein he
nok kau te, of on mee?”
GEN 31:32 Mes naiꞌ Yakop ka nahiin fa neu in fee bi Rahel es nabaak neik faut-fuat
reꞌ maruun ein naan. Onaim in naꞌuab am nak, “Aam, reꞌ faut-fuat maruun ein naan
ate, ho maim kuum! Karu ho mupein sin anbin sekau te, muꞌmate he. Ampukai hai bruaꞌ
ein okeꞌ! Karu mupein ho baer pusaak bian amsaꞌ ate, mait mufaniꞌ sin. Maut he tuaf
ein reꞌ ia njarin saksii.”
GEN 31:33 Rarit naiꞌ Laban anpoi ma ntaman sin teens ein meseꞌ-meseꞌ. Nahunun naiꞌ
Yakop in tenas. Rarit bi Lea. Rarit neu bi Bilha ma bi Silpa sin imsaꞌ. Mes ka niit
fa baerꞌ ein naan. Namuni te, in ntaam neu bi Rahel in tenas.
GEN 31:34 Mes bi Rahel ankonob naꞌkoroꞌ faut-fuat maruun ein naan anbin aꞌpein
bikaes unta. Rarit in ntook natau ꞌpeniꞌ naan. Naiꞌ Laban nparikas bi Rahel in
teens ee naan ne ok-okeꞌ, mes ka napein fa baerꞌ ein naan.
GEN 31:35 Onaim bi Rahel naꞌuab nok in aamf ee mnak, “Aam honiꞌ, kais mutooꞌ. Au ka
ꞌfeen fa, tua, natuin au upein funan.” Onaim naiꞌ Laban naim piut, mes ka niit fa
faut-fuat maruun ein naan.
GEN 31:36 Naiꞌ Yakop natooꞌ ma huumn ee npuut, onaim in naskarak in aam babaf naiꞌ
Laban am nak, “Au ureuꞌ ho saaꞌ? Tar ho mriuꞌ mutuin kau, on reꞌ au atoin aburarut
kau.
GEN 31:37 Ho mpukai murair areꞌ au baerꞌ ein ok-okeꞌ. Onaim ho mupein saaꞌ? Mait
meik je neem meu matan ia he hit ttiit ok-okeꞌ. Maut he hit aok-bian sin reꞌ ia,
nafeek nitan nak bareꞌ naan, sekau iin ja.
GEN 31:38 Toon boꞌ nua goen au ꞌaetn ok aꞌbi ko. Oras au utuuk ho muiꞌt ein naan,
ka ti-tiit fa es he nropoꞌ. Au ka ꞌtuun he ꞌeuk ꞌiit fa meseꞌ msaꞌ.
GEN 31:39 Karu nmuiꞌ muiꞌ fui naꞌmaet ho muiꞌt ein, au ka utoon ko fa, mes au
ꞌsekaꞌ sin, tua. Karu nmuiꞌ tuaf nabaak naan ho ngguin, ho mreun kau he ꞌsenuꞌ,
maski au ka ꞌsaan fa.
GEN 31:40 Man-mana te, maans ee nraar kau. Fa-fai te, au ꞌmaniik tar uꞌtaꞌi ꞌmaet.
Au ꞌbeeꞌ, ma ka ꞌtuup reko fa, natuin au ꞌpanat ho muiꞌt ein naan, tua.
GEN 31:41 Toon boꞌ nua naan namneo! Au ꞌmeup toon boꞌes am haa he ꞌsao ho aan
feton. Rarit aꞌkuri ꞌtein toon nee, he ꞌheit. Au ꞌaetn ok aꞌroo-ꞌroo reꞌ naan, mes
ho mubanit au baen sebaꞌ naan no boꞌes.
GEN 31:42 Ken-kenuꞌ te, anmuiꞌ Uisneno reꞌ au naꞌi naiꞌ Abraham ma au amaꞌ naiꞌ
Isak naꞌbesan neu Ne. Karu In ka npanat kau fa te, ho mriꞌu mrair kau, ma au ꞌfeen
aꞌnao ruum-ruum aah. Mes Uisneno ka nforon ma nkoson fa au susat. In niit kau neu
au ꞌmeup maꞌtaniꞌ. Es naꞌ fini na, In neem ma nakain ko, tua.”
GEN 31:43 Anneen naiꞌ Yakop naꞌuab on naan ate, naiꞌ Laban nataah am nak, “Henat on
nai! Bifee nuaꞌ ein naan, au aanh ein. Riꞌaan ein reꞌ sin nahoniꞌ sin naan, sin au
upuꞌ ok-okeꞌ. Muiꞌt ein reꞌ ia, batuur au nggoa. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho miit sin
nbin ia, au nggoa. Mes au he unsaaꞌ? Au ka ubeiꞌ fa he ꞌtahan sin.
GEN 31:44 Onaim reko nneis hit nua kit tahakeb rais manbaꞌan. Ma hit nua kit ro he
tmoin tatuin hit rais manbaꞌan naan.”
GEN 31:45 Rarit naiꞌ Yakop nait faut kouꞌ goes, ma nahaekb ee nbi naan, he njair
tanar.
GEN 31:46 Rarit naiꞌ Yakop anreun in ameupt ein he nkaubuub ein fatu, ma ntupuꞌ
sin. Onaim sin ntokon ma nbukaen buꞌ-buaꞌ mpaumaak fatun naan.
GEN 31:47 Onaim naiꞌ Laban nakanab faut tunab naan am nak, Yegar Sahaduta. Mes naiꞌ
Yakop nakaanb ee, Galeet.
GEN 31:48 Rarit naiꞌ Laban naꞌuab am nak, “Faut tunab ia, njair tanar reꞌ nsaksii
hit rais manbaꞌan.” Es naan ate, bare naan, in kaan ee, Galeet.
GEN 31:49 Naiꞌ Laban nakanab bare naan amsaꞌ nak, Mispa (reꞌ he noi on reꞌ kata
bian reꞌ in aꞌmoufn ii ‘baer paot reꞌ naꞌraat’), natuin in naꞌuab am nak, “UISNENO
of neikn On ansuntiur kit, he maski hit nua kit atmakaꞌroon amsaꞌ, hit kais
attanhai hit rais manbaꞌan ia.
GEN 31:50 Karu ho mmoeꞌ amreꞌut meu au aanh ein ii, aiꞌ amsao bifee sonaꞌ, au of ka
uhiin fa. Mes mumnau! Uisneno njair saksii neu hit nua kit.
GEN 31:51 Amkius miit faut ahaket ia, ma faut tuunb ein ia. Mumnau! Fatun reꞌ ia
amsaꞌ, njarin nakat. Ho ka mubeiꞌ fa he mtanhai fatun reꞌ ia, he mmoeꞌ amreꞌut meu
kau. Ma au on naan amsaꞌ.
GEN 31:53 Hit tahakeꞌ rais manbaꞌan ia, tpaek hit beꞌi-naꞌi sin Uisneno. Esan reꞌ
ho naꞌi naiꞌ Abraham, ma au naꞌi naiꞌ Nahor sin Uisneno. In of neikn On anjair
Afeek Rasi neu hit rasin.” Anneen anrair on naan ate, naiꞌ Yakop ansuup anpaek
kanaf Uisneno reꞌ in amaf naiꞌ Isak naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Ne.
GEN 31:54 Rarit naiꞌ Yakop anroor muꞌit, in nait neik sin siisk ein ma nafuat sin
neun Uisneno nbin aꞌtoeꞌf ein naan. Onaim in naskau tuaf ein reꞌ anbin naan, ma sin
nbukaen buꞌ-buaꞌ, ma nbeꞌen tar anmeu nfiin.
GEN 31:55 Kik-kiuk anaꞌ on naan ate, naiꞌ Laban nhoo ma nneek in anah-upuf sin ok-
okeꞌ. Rarit in naꞌuab anfeen sin tetus, ma ntebi nfain neu in pah.
GEN 32:1 Rarit naiꞌ Yakop sin nnaon nkonon. Onaim Uisneno In ameupt ein naꞌkon neno
tunan neman ma nateef nok ne.
GEN 32:2 Oras niit sin on naan ate, in naꞌuab am nak, “Reꞌ bare ia, Uisneno In
soraurs ein bare snasat!” Etun sin nakanab bare naan, Mahanaim, (reꞌ in aꞌmoufn ii
nak ‘bare snasat manaꞌ nua’).
GEN 32:3 Rarit naiꞌ Yakop anreun in ameput tuaf fauk nnaon nahunun neun pah Edom
(es reꞌ Seir), he nfee hanaf neu in tataf naiꞌ Esau, nak in he neem.
GEN 32:4 Naiꞌ Yakop naꞌuab neu in ameupt ein naan am nak, “Hi mnao meik hanaf meu
au tataꞌ naiꞌ Esau mmak, ‘Aam Esau! Ho ate naiꞌ Yakop kau aꞌsonuꞌ haan buseet ma
hormaat ꞌeu ko, tua. Naꞌko afi unuꞌ tar antea oras ia, ho ate kau, utua ꞌbi hit
baab mone naiꞌ Laban in umi.
GEN 32:5 Oras ia, ho ate kau gui, aꞌmuiꞌ bijae, bikaes keledai, ꞌbibi, ma ꞌbib-
kase. Au ꞌmuiꞌ ate msaꞌ, et atoniꞌ ma bifee. Au ꞌreek tuaf ein reꞌ ia, he neik ko
hanaf, nak au he ꞌuum. Au ufnekan aꞌbi au nekak, henatiꞌ ho mtoup kau ꞌnimaꞌ nua,
tua.’ 
” Onaim tuaf ein naan annaon.
GEN 32:6 Oras sin nfain neman neun naiꞌ Yakop, sin neikin hanaf am nak, “Hai mnao
miteef amrair mok ho tataꞌ naiꞌ Esau. Oras ia in neem ma nok tuaf natun haa, he
nateef nok ko, tua.”
GEN 32:7 Anneen on naan ate, naiꞌ Yakop in ansaon ee tepo-tepo, ma in namtau nmaet.
Rarit in nbait in ameupt ein ma muiꞌt ein ok-okeꞌ, anjarin pukan nua.
GEN 32:8 In natenab am nak, “Karu naiꞌ Esau neem ma nbaan pukan ahuunt ee, pukan
amuint ee naenan he napenin fetin.”
GEN 32:9 Rarit naiꞌ Yakop anꞌonen am nak, “Koi, Uisneno! Usiꞌ reꞌ au naꞌi naiꞌ
Abraham ma au amaꞌ naiꞌ Isak naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Ko! Amneen maan kau feꞌ, tua.
Uisneno, neon goes ii, Ho es reꞌ amreek kau he ꞌfain ꞌuum ꞌeu au umi ma au nonot-
asar, ꞌbi pah reꞌ ia. Ho es reꞌ ambaꞌan kau mmak, Ho of amꞌator he murekoꞌ sin ok-
okeꞌ.
GEN 32:10 Au reꞌ ia, atoin ka masoꞌik fa, mes Ho manekam meu kau nabar-baar. Unuꞌ
te, oras au ꞌraak noe Yarden reꞌ ia, au ꞌeiki haa teas. Mes oras ia, au ꞌfain ꞌuum
ꞌeik tuaf pukan nua ma muꞌit amsaꞌ.
GEN 32:11 Au umtau, kais-kaisaꞌ au tataꞌ naiꞌ Esau neem ma nbaan niis kai. Onaim au
ꞌtoit Ko Usiꞌ he mufetin maan kai naꞌko naiꞌ Esau in aꞌniman. Hai arkai es reꞌ: au,
ma au fee-anah sin, ma au ate sin ok-okeꞌ.
GEN 32:12 Usiꞌ, Ho es ambaꞌan mak, Ho es reꞌ mfee kau tetus anho-hoen, ma mfee kau
sufaꞌ-kaꞌuf on reꞌ snaen ein et tais je ninin, reꞌ biak ein ka nsoik nabeiꞌ sin fa,
tua.”
GEN 32:13 Rarit naiꞌ Yakop antuup anbi bare naan. Nokaꞌ on naan ate, in nabarab
muꞌit he nꞌook-soun sin neun in tataf.
GEN 32:14 In npiir naan aꞌbib ainaf natun nua, ꞌbib keso boꞌ nua, ꞌbib-kaes ainaf
natun nua, ꞌbib-kaes keso boꞌ nua,
GEN 32:15 bikaes unta ainaf boꞌ teun reꞌ nasuus ein feꞌ, bijae ainaf boꞌ haa, bijae
keso boꞌes, bikaes keledai ainaf boꞌ nua, ma bikaes keledai mone boꞌes.
GEN 32:16 Rarit, in nbait muiꞌt ein naan, huum es ate neu puukn es. In nfee pukan
es ate nok in atukus. In natonan sin am nak, “Hi mnao mihuun. Au utuin ki ꞌbi hi
kotim. Hi mnao, mes pukan es nok pukan es ate sero mmakaꞌroon.”
GEN 32:17 Rarit naiꞌ Yakop naprenat aꞌnakat neu pukan ahuunt ee mnak, “Karu au
tataꞌ naiꞌ Esau nateef nok ko, ma in nataan am nak, ‘Ho he mnao on mee? Sekau in
ameupt ee, es reꞌ ho? Muiꞌt ein reꞌ ia, sekau iin na?’
GEN 32:18 Ho mutaah am mak, ‘Muiꞌt ein reꞌ ia, ho ate naiꞌ Yakop iin na, tua. In
nsonuꞌ sin neu in tataf, aam usiꞌ naiꞌ Esau. In et reꞌ munin.’ 
”
GEN 32:19 In naprenat on reꞌ naan amsaꞌ neu atukus pukan bian am nak, “Karu hi
miteef mok au tataꞌ naiꞌ Esau, hi mnoon ee muiꞌt ein reꞌ ia. Rarit hi mitoon ee
mak, au et reꞌ munin.” Naiꞌ Yakop natenab am nak, karu in nfee muiꞌt ein reꞌ naan
ok-okeꞌ te, naiꞌ Esau of neekn ee nsesuum ma nmuniꞌ.
GEN 32:21 Onaim in nsonuꞌ muiꞌt ein naan nahunun. Mes mabeꞌ naan, in ntuup nabaar
anbi naan.
GEN 32:22 Mabeꞌ naan, naiꞌ Yakop anfeen ma nꞌator in fee ngguin nua sin, in aten
reꞌ in npanaꞌ sin, ma in aanh ein boꞌes am meseꞌ, he sin nnaon nrakan neun noe
Yabok in panin.
GEN 32:23 Oras sin arsin antean noe naan in panin, in nsonuꞌ in pusaak ein ok-okeꞌ
neun ne.
GEN 32:24 Mes naiꞌ Yakop namaik anmees anbi noe je panin. Rarit atoin es neem.
Atoniꞌ naan nok naiꞌ Yakop anmaboon ein anbi naan, tar antea neis noi nmeu.
GEN 32:25 Oras atoniꞌ naan annaben nak, naiꞌ Yakop he niis ee jen ate, in ntuuf
naiꞌ Yakop in aꞌbokon, tar antea in nuin pusun uun ne natposiꞌ npoi naꞌko in tarun.
GEN 32:26 Onaim atoniꞌ naan naꞌuab am nak, “Mufetiꞌ kau. Kreoꞌ goes te maans ee he
npeeꞌ jen.” Mes naiꞌ Yakop nataah am nak, “Ho muꞌuab amfee kau tetus feꞌ, naꞌ au
ufetiꞌ ko.”
GEN 32:27 Onaim atoniꞌ naan, nataan ee mnak, “Ho kaan maan sekau?” In nataah am
nak, “Naiꞌ Yakop.”
GEN 32:28 Rarit atoniꞌ naan naꞌuab am nak, “Ho kanam naan, ka naiꞌ Yakop fa heen.
Mes anmurai oras ia, atoniꞌ anteek ko nak, naiꞌ Israꞌel (reꞌ in aꞌmoufn ii,
‘nmabonan nok Uisneno’), natuin ho mmabonan maꞌtaniꞌ mok mansian ma mok Uisneno,
tar antea ho miis.”
GEN 32:29 Onaim naiꞌ Yakop nataan am nak, “Ho kaan maan sekau?” Mes atoniꞌ naan
nataah am nak, “Ho he mutaan au kaank ii he saaꞌ?” Rarit in naꞌuab anfee tetus neu
naiꞌ Yakop anbi naan.
GEN 32:30 Onaim naiꞌ Yakop naꞌuab am nak, “Au ꞌiit aꞌrair Uisneno humaf nok humaf,
mes au ꞌmoin feꞌ.” Natuin rasi naan ate, in nakanab bare naan, Peniꞌel (reꞌ in oetn
ii, ‘Uisneno In human’).
GEN 32:31 Oras maans ee nsae nrari te, naiꞌ Yakop annao nkoon, nasaitan bare naan.
Mes in nsereꞌ, natuin in pusun uun ee nasuir.
GEN 32:32 Etun antea oras ia, atoin Israelas sin ka nekun fa sisi naꞌko muiꞌt ein
sin pusuk uuk ein, natuin Uisneno ntuuf nasurib sin aam uuf naiꞌ Yakop in nuin
pusun uun.
GEN 33:1 Neno naan, naiꞌ Yakop niit naiꞌ Esau neem neik atoniꞌ tuaf natun haa.
Rarit in nbait in aanh ein es-es ate nok sin ainaf.
GEN 33:2 In nahunub in aten reꞌ in panaꞌ sin naan nok sin aanh ein antoman maat.
Rarit bi Lea nok in aanh ein, naꞌ nbi muin ii te, bi Rahel nok in anah naiꞌ Yusuf.
GEN 33:3 Mes naiꞌ Yakop annao nahun-hunu nbi maat. Oras he noi npaumaak in taatf ee
te, in nriꞌtuu ma naꞌbees nafan-fain no hiut.
GEN 33:4 Mes oras naiꞌ Esau niit in orif naiꞌ Yakop, in nan-naen aah he nateef ee.
Rarit in nhoo ma nneek ee suuk aꞌroo. Ma sin nua sin ankaen npin-piuns ein.
GEN 33:5 Oras naiꞌ Esau niit bifeen naan ma riꞌaan ein naan ate, in nataan am nak,
“Tuaf amfa-faun ia, sekau ngguin aa?” Onaim naiꞌ Yakop nataah am nak, “Sin reꞌ ia,
tuaf ein reꞌ Uisneno nfee sin neu ho ate kau.”
GEN 33:6 Rarit in fee paan ein naan, ma sin aanh ein neman ma naꞌbesan neun naiꞌ
Esau.
GEN 33:7 Rarit bi Lea nok in aanh ein neman ma naꞌbesan neun naiꞌ Esau. Namuni te,
naiꞌ Yusuf nok in ainaf bi Rahel neman ma naꞌbesan neun naiꞌ Esau.
GEN 33:8 Rarit naiꞌ Esau nataan am nak, “Pukan ahuunt ein reꞌ ho mreek sin neun
nahuun am neikin muꞌit naan, ho sairt ii saaꞌ?” Rarit naiꞌ Yakop nataah am nak, “On
nai, taat! Au ꞌfee ko sin ruum-ruum, henatiꞌ ho mtoup kau nok neek mainuan ma
marine.”
GEN 33:9 Mes naiꞌ Esau nataah ee mnak, “Ako! Au ꞌmuiꞌk ein amfaun amsaꞌ. Onaim kais
amfee kau saaꞌ-saaꞌ.”
GEN 33:10 Rarit naiꞌ Yakop nataah am nak, “Taat honiꞌ, kais mutenab on naan. Ho ro
he mtoup sin, he njair tanar nak, ho mtoup kau nok ꞌnimaꞌ nua. Natuin oras au ꞌiit
ko mkumain feꞌe na, on reꞌ au ꞌiit Uisneno nkumain.
GEN 33:11 Onaim au ꞌtoit ko taat honiꞌ, maut he ho mtoup au ꞌook-soun ein naan,
natuin baerꞌ ein naan sin ka maꞌoos ein fa. Uisneno nneek niis kau, es naꞌ In nfee
kau areꞌ saaꞌ-saaꞌ, natuin au ꞌperluut ein.” Naiꞌ Yakop anfuriꞌ in tataf naiꞌ Esau,
tar antea in nroim. Onaim naiꞌ Esau ntoup ook-soun ein naan.
GEN 33:12 Rarit naiꞌ Esau naꞌuab am nak, “Karu on naan ate, hi mibarab he tnao nai!
Au of aꞌnao ꞌaat ki.”
GEN 33:13 Mes naiꞌ Yakop nataah am nak, “Anbain kuun, taat. Amkius kuum. Riꞌaan ein
feꞌ ba-baun ein. Onaim sin ka neu he nnaon fa rab-raab. Muꞌit bian feꞌ nahoin ein.
Karu hit taksekeꞌ sin he nnaon rab-raab neno mees ahaa te, muiꞌt ein ia of anmaten
okeꞌ.
GEN 33:14 Onaim reko nneis, ho muhuun. Hai mnao kreꞌo-kreꞌo ma mituin ki ambi hi
kotim. Au of ꞌuum he ꞌmakius ko on Seir.”
GEN 33:15 Rarit naiꞌ Esau naꞌuab antein am nak, “Karu on naan ate, au umaikaꞌ au
ameput bian he nok ko, he sin njarin maat ranan neu ki.” Mes naiꞌ Yakop nataah am
nak, “Kais muhaeb om! Asar au uhini ꞌrair ꞌak ho mtoup kau goen.”
GEN 33:16 Anneen on naan ate, naiꞌ Esau nnao nasaitan sin, he nfain neu Seir.
GEN 33:17 Mes naꞌko bare naan ate, naiꞌ Yakop annao neu Sukot. Anbi naan, in nmoeꞌ
umi, ma nmoeꞌ oꞌof neu in muiꞌt ein ok-okeꞌ. Etun sin nakanab bare naan, Sukot (reꞌ
in oetn ii nak, ‘umi reꞌ he natuan ntaah ein’).
GEN 33:18 Onaim naiꞌ Yakop sin ntean nok ao-minaꞌ neun kuan Sikem et pah Kanaꞌan,
naꞌkon Padan Aram. Rarit sin paasn ein tenas, ma natuan npaumak-maak kuan naan.
GEN 33:19 Afu reꞌ sin natuan reꞌ naan, naiꞌ Yakop ansoos nafeek ee naꞌko naiꞌ
Hemor, naiꞌ Sikem in amaf. In nbaen ee neik roi mutiꞌ fuaꞌ nautn es.
GEN 33:20 Anbi naan, in nbaik fatu he nmoeꞌ mei fuat. Rarit in nakanab bare naan,
El-Elohe-Israꞌel (reꞌ in aꞌmoufn ii, ‘Uisneno naan, Israꞌel in Uisneno’).
GEN 34:1 Neot es, bi Dina, reꞌ naiꞌ Yakop ma in fee bi Lea sin aan feto, annao
nmakius nok riꞌ feot muinf ein bare naan.
GEN 34:2 Anbi pah naan, in uisf ee, kaan ee naiꞌ Hemor, naꞌko uuf Hebis. In aan
moen je, kaan ee naiꞌ Sikem. Neot es, naiꞌ Sikem niit bi Dina. Onaim in nheek je,
rarit in nkoin je nok aꞌsekeꞌ.
GEN 34:3 Naiꞌ Sikem antaam nekan bi Dina. Onaim naiꞌ Sikem ankopoꞌ bi Dina, he karu
reko te, bi Dina nroim natuin.
GEN 34:4 Rarit naiꞌ Sikem naꞌuab neu in aamf ee mnak, “Aam! Reko te, ho mtaman
mtoit bi Dina, he au ꞌsao.”
GEN 34:5 Oras Naiꞌ Yakop anneen nak anmuiꞌ atoin es ankoin in aan feto nok aꞌsekeꞌ,
in ntaaꞌ-taaꞌ kuun, ma ka nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ. Natuin oras naan, in aan moen ein
natukun muꞌit anbin amneraꞌ huun. Onaim in npao sin tar sin nfain neman ok-okeꞌ.
GEN 34:6 Oras naan, naiꞌ Sikem in amaf naiꞌ Hemor, neem neu naiꞌ Yakop, he ntaam
antoit bi Dina.
GEN 34:7 Oras sin nua sin naꞌuab ein ate, naiꞌ Yakop in aan moen ein, anfain neman
naꞌkon amneraꞌ huun. Onaim oras sin nnenan nak naiꞌ Sikem ankoin sin feotf ee nok
aꞌsekeꞌ te, sin neek ein namenan, ma sin natoꞌon mates. Rarit sin naꞌuab ein am
nak, “Rasi on reꞌ naan, ka nabeiꞌ fa he njari nbi pah Israꞌel! Onaim ka nabeiꞌ fa
he hit tkonan moeꞌ reꞌuf on reꞌ naan.”
GEN 34:8 Onaim naiꞌ Hemor nfuriꞌ naiꞌ Yakop am nak, “Aam Ako! Batuur, au anah naiꞌ
Sikem antaam nekan ho aan feto bi Dina. In nroim he nsao. Onaim au ꞌtoit ko henatiꞌ
karu reko te, mfee kai ho anah bi Dina he au anah naiꞌ Sikem ansao.
GEN 34:9 Karu reko te, hit aanh ein anmatsaon. Hi aan moen ii, ansao hai aan feton.
Ma hai aan moen ein, ansao hi aan feton.
GEN 34:10 Maut he hi mitua mibua mok kai msaꞌ ambi reꞌ ia. Hi mroim kiim he mitua
mbi mee-mee jah. Rarit hi mrakan, ma mipeni ꞌmuꞌif ambi ia.”
GEN 34:11 Rarit naiꞌ Sikem naꞌuab nok bi Dina in amaf, ma in naof ein am nak, “Hi
mtoit saaꞌ-saaꞌ aah, au utuin ki. Hi he mtoit roit he utai ufaniꞌ bi Dina, ma noni
fak-fauk aah, au ꞌbaen! Asar hi mroim he au ꞌsao hi fetoꞌ.”
GEN 34:13 Mes naiꞌ Yakop in aan moen ein nahini nrarin nak naiꞌ Sikem nkoin bi Dina
nok aꞌsekeꞌ. Onaim sin naꞌuab anroroꞌ naiꞌ Sikem ma in amaf naiꞌ Hemor.
GEN 34:14 Sin natahan am nak, “Ka nabeiꞌ fa he hai misaob hai fetoꞌ nok atoniꞌ reꞌ
ka maꞌheriꞌ fa! Rasi naan, antao namaeb kai!
GEN 34:15 Mes in raan aꞌpoiꞌ ji on nai. Hi atoniꞌ bare ia, et anaꞌ-koꞌu, ro he
miꞌheriꞌ on reꞌ hai.
GEN 34:16 Karu hi mmoeꞌ on naan ate, naꞌ hit matsao bian am bian. Ma hai of mitua
mibua mok ki msaꞌ ambi ia, he hit arkit atjair on reꞌ pah meseꞌ.
GEN 34:17 Mes karu hi ka mmoeꞌ mituin fa hai roim ein, ma ka mroim fa he miꞌheriꞌ
te, hai mtoup mifaniꞌ hai fetoꞌ, rarit hai mnao misaitan bare ia.”
GEN 34:18 Naiꞌ Hemor ma naiꞌ Sikem antoup sin uabk ein naan nok reko.
GEN 34:19 Mes naiꞌ Sikem ka nsabaar naan fa in tuan, natuin in ntaam nekan bi Dina.
Amneon ii, abitan pah naan anhormaat naiꞌ Sikem.
GEN 34:20 Onaim naiꞌ Hemor ma naiꞌ Sikem annaon neun bare feek rasi kuan naan, et
enoꞌ he ttaam teu kuan, ma nabuan am naꞌuab ein nok abitan pah naan. Sin naꞌuab ein
am nak,
GEN 34:21 “Aok-bian arki! Atoin Israelas sin reꞌ ia anromin he nmonin nabu-buan nok
kit anbin mamut. Onaim maut he sin natuan nok kit nbin hit pah reꞌ ia. Hit pah reꞌ
ia seor mainuan neu kit ok-okeꞌ. Hit aan moen ein bisa nsao sin aan feton. Ma sin
aan moen ein msaꞌ bisa nsao hit aan feton.
GEN 34:22 Sin suma ntotin rais aanꞌ-aanꞌ es naꞌko kit. Rasi naan es reꞌ, hit ar-
arkit atoniꞌ et anaꞌ-koꞌu, mnasif-mainukiꞌ ro he taꞌheriꞌ on reꞌ sin.
GEN 34:23 Karu hit tmoin tabu-bua tok sin, sin muiꞌt ein, ma sin aꞌmuiꞌk ein ok-
okeꞌ anjarin hit pusaak ein amsaꞌ, aiꞌ? Onaim reko nneis hit ttoup sin haan totis
naan. Iim he ar-arkit taꞌheriꞌ ok-okeꞌ! On mee? Hi mromi, oo?”
GEN 34:24 Rarit atoin ein reꞌ nabuan nbin naan, nroim natuin naiꞌ Hemor ma naiꞌ
Sikem sin uabk ein naan. Onaim atoin ein bare reꞌ naan, sin naꞌheir ein ok-okeꞌ.
GEN 34:25 Neno tenu te, oras sin npaap ein feꞌ namenan, bi Dina in naof naiꞌ Simeon
ma naiꞌ Lewi, nait neik sin suin ein ma ntaman amninuꞌ-mninuꞌ neu kuan naan. Onaim
sin nroor niis atoin ein naan okeꞌ.
GEN 34:26 Naiꞌ Hemor ma naiꞌ Sikem amsaꞌ, sin nroor sin. Rarit sin nok nafaniꞌ sin
fetof bi Dina naꞌko naiꞌ Sikem in umi, ma nfanin neun sin umi.
GEN 34:27 Rarit naiꞌ Yakop in anah bian sin, antaman neun pah naan, ma nasiik neik
pah naan in afan. Sin natoꞌon, natuin anmuiꞌ tuaf ankoin sin feotf ee nok aꞌsekeꞌ
nbi bare naan.
GEN 34:28 Sin nasiik neik biak ein sin baerꞌ ein okeꞌ naꞌkon sin uimn ein naank
ein. Ma sin napooꞌ neik biak ein sin muiꞌt ein amsaꞌ naꞌkon amneraꞌ huun.
GEN 34:29 Sin nheek neik bifee ngguin, riꞌaan ein, ma nasiik pah naan in baer
maꞌoos ein ok-okeꞌ.
GEN 34:30 Oras naiꞌ Yakop nahiin rasi naan ate, in naꞌuab neu naiꞌ Simeon am naiꞌ
Lewi mnak, “Nansaaꞌ am es hi mtao maan kit rais reꞌuf ia? Hi misusab kau! Of abitan
Kanaꞌan, abitan Peris, ma areꞌ abitan pah reꞌ ia, natoꞌon niis kau. Sin nmuꞌin tuaf
amfaun. Hit suma fuaꞌ fauk aah. Karu sin neman nbaan kit ate, hit treꞌu tkoon.”
GEN 34:31 Mes sin natahan nok haan toꞌos am nak, “Aam! Ho mutenab ate, mak aiꞌ hai
he mkonan sin he nmoeꞌ hai fetoꞌ on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ, aa oo?”
GEN 35:1 Rarit Uisneno naꞌuab nok naiꞌ Yakop am nak, “Au reꞌ ia, Uisneno reꞌ
nakriir On neu ko, oras ho maen muꞌko ho tataꞌ naiꞌ Esau. Oras ia, ho mfooꞌ nai
muꞌko bare ia meu Betel. Amtea nee te, ambaik mei fuat ma mfee fuaꞌ-turuꞌ meu Kau.
Rarit ho mutua mubaar ambi naan nai.”
GEN 35:2 Rarit naiꞌ Yakop naꞌuab nok in uim je naan ee ok-okeꞌ mnak, “Oras ia, hit
he tnao teu Betel. Unuꞌ te, oras au ꞌbi susat nanaꞌrenat, Uisneno nturun kau nbi
nee. Au he ꞌmoeꞌ mei fuat aꞌbi bare naan. Onaim oras ia, hi mait imporin hi faut-
fuat reꞌ maruun ein okeꞌ. Mikninuꞌ hi tuam, ma msekaꞌ hi baer paken, natuin hit he
taꞌruriꞌ ma taꞌbees teu Uisneno.”
GEN 35:4 Onaim sin nnonaꞌ sin faut-fuat reꞌ maruun ein ma sin faorn ein amsaꞌ.
Rarit naiꞌ Yakop antoup sin ma nsuub sin nbi hau kouꞌ goes in uun, anpaumaak kuan
Sikem.
GEN 35:5 Oras naiꞌ Yakop sin nnaon nasaitan Sikem, Uisneno nfee rasi mtaus neu too
pah anfuun am nateef, tar antea sin ka nabranin fa he ntaon rais reꞌuf neu naiꞌ
Yakop sin.
GEN 35:6 Onaim naiꞌ Yakop nok in too pukan naan, antean nok mamut anbin Betel et
pah Kanaꞌan. (Betel naan, unuꞌ feꞌe te, in kaan ee, Lus.)
GEN 35:7 Anbi naan, naiꞌ Yakop anbaik fatu njair mei fuat. Rarit in nakanab bare
naan nak El Betel (reꞌ in oetn ii nak, ‘Betel in Uisneno’), natuin unuꞌ te Uisneno
nakriir On neu naiꞌ Yakop anbi naan, oras in naen nasaitan in tataf.
GEN 35:8 Anpaumaak kuan Betel, anmuiꞌ hau uuꞌ kouꞌ goes reꞌ atoniꞌ nakaanb ee, Aron
Bakut. In aꞌmoufn ii nak, ‘hau meꞌ-meꞌur’. In napein kanaf naan, natuin oras bi
Ripka in bifee atitus, es reꞌ bi Debora nmaet, sin nsuub ee nbi hau naan in uun.
GEN 35:9 Neon goes ii, oras naiꞌ Yakop anfain neem naꞌko Padan Aram, Uisneno
nakriir On antein, ma nfee ne tetus-athoen.
GEN 35:10 Uisneno naꞌuab am nak, “Anmurai oras ia, ho kaan maan ka naiꞌ Yakop
antein fa goen. Mes Au ukanab ko ꞌeik kaan feꞌu es, es reꞌ Israꞌel.
GEN 35:11 Au reꞌ ia, Uisneno reꞌ Akuaas Reꞌuf. Onaim ho muhoniꞌ ma musuuf amfa-
faun. Uuf-uuf ma pah-pah of anpoin ma nboran naꞌkon ho sufam ma ho kaꞌum sin. Ma ho
of muhoniꞌ maan usif-usif amsaꞌ.
GEN 35:12 Pah reꞌ nahunu te Au ꞌfee je ꞌeu ho naꞌi naiꞌ Abraham ma ho amaꞌ naiꞌ
Isak naan, oras ia Au ꞌfee ko goe, ma ho sufam-kaꞌum sin.”
GEN 35:13 Uisneno naꞌuab anrair on naan ate, naiꞌ Yakop nahakeꞌ fatu nbi naan, he
njair tanar he namnau Uisneno In rais manbaꞌan. Rarit in nꞌoop tua min-kase, ma
minaꞌ anbi fatu naan, ma nꞌonen neu Uisneno.
GEN 35:15 In nakanab bare naan, Betel.
GEN 35:16 Rarit naiꞌ Yakop sin annaon nasaitan Betel. Oras sin he noi nhaumaak kuan
Efrata (es reꞌ Betlehem), antea in oors aa goen he bi Rahel nahoniꞌ. Mes in nahoniꞌ
nok susat.
GEN 35:17 Oras in nakes-kees feꞌ, bifee atuis ee natoon ee mnak, “Ain Rahel!
Amhaꞌtain ho neek maan. Ho aanh ii mone!”
GEN 35:18 Oras bi Rahel he noi natfeek, in nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Ben-Oni (reꞌ
in aꞌmoufn ii, ‘riꞌanaꞌ naꞌko au susat-nanaꞌrenat’). Rarit in natfeek. Mes naiꞌ
Yakop nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Benjamin (reꞌ in oetn ii nak, ‘riꞌanaꞌ nbi au
ꞌnimak aꞌneꞌu’).
GEN 35:19 Rarit sin nsuub bi Rahel nbi ranan reꞌ he tnao teu Efrata in ninin, (reꞌ
oras ia in kaan ee, Betlehem).
GEN 35:20 Rarit naiꞌ Yakop nahakeꞌ faut natef es anbi naan. Bi Rahel in faut natef
naan, et na feꞌ, tar antea oras ia.
GEN 35:21 Rarit naiꞌ Yakop nananiꞌ bare piut-piut. Neot es, in nahakeꞌ tenas anbi
tobe baik maꞌnopoꞌ Eder in aon bian.
GEN 35:22 Oras sin nbin naan ate, naiꞌ Ruben antuup nok in aamf ee in fee panaꞌ bi
Bilha. Naiꞌ Yakop nahiin rasi naan. Naiꞌ Yakop in aan moen ein, tuaf boꞌes am nua.
GEN 35:23 Bi Lea in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Ruben (naiꞌ Yakop in aan moen unu),
naiꞌ Simeon, naiꞌ Lewi, naiꞌ Yahuda, naiꞌ Isaskar, ma naiꞌ Sebulon.
GEN 35:24 Bi Rahel in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Yusuf ma naiꞌ Benjamin.
GEN 35:25 Bi Rahel in ate bi Bilha in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Dan ma naiꞌ Naftali.
GEN 35:26 Rarit bi Lea in ate bi Silpa in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Gat ma naiꞌ Aser.
Nahonis riꞌaan ein naan anbin Padan Aram.
GEN 35:27 Rarit naiꞌ Yakop nnao nmakius in amaf naiꞌ Isak anbi Mamre anpaumaak kuan
Kiryat-Arba (kuan naan, oras ia, in kaan ee, Hebron). Unuꞌ te, in naꞌif naiꞌ
Abraham natua nbi bare naan amsaꞌ.
GEN 35:28 Naiꞌ Isak anmoin naan toon nautn es boꞌ fanu te (180), naꞌ in nmaet.
Rarit in anah naiꞌ Esau ma naiꞌ Yakop, ansuub ee.
GEN 36:1 Naiꞌ Esau in sufan-kauꞌn ein esan reꞌ ia. In kanan es antein, es reꞌ naiꞌ
Edom.
GEN 36:2 Naiꞌ Esau nsao riꞌ feot munif nua naꞌkon pah Kanaꞌan. Tuaf es, bifee naꞌko
atoin Hetes, kaan ee bi Ada, naiꞌ Eron in aan feto. Es anteniꞌ atoin Hebis. In kaan
ee, bi Ohoribama. In aamf ee, kaan ee naiꞌ Anah, ma in naiꞌf ee, kaan ee naiꞌ
Sibeon.
GEN 36:3 Naiꞌ Esau nsao naiꞌ Ismaꞌel in aan feot goes amsaꞌ, kaan ee bi Basmat. Bi
Basmat in naof ee, es reꞌ naiꞌ Nebayot.
GEN 36:4 Naiꞌ Esau in fee unu, bi Ada, nahoniꞌ naiꞌ Elifas. Bi Basmat nahoniꞌ naiꞌ
Rehuel.
GEN 36:5 Rarit bi Ohoribama nahoniꞌ naiꞌ Yeus, naiꞌ Yaram, ma naiꞌ Kora. Naiꞌ Esau
in aanh ein ok-okeꞌ, nahoniꞌ sin anbin pah Kanaꞌan.
GEN 36:6 Neot es, naiꞌ Esau nfooꞌ neu pah es aꞌtetaꞌ, naꞌroo naꞌko naiꞌ Yakop. In
neik in fee-anah, ameupt ein, muꞌit ma ꞌmuiꞌf ein ok-okeꞌ.
GEN 36:7 Naiꞌ Esau nbaits on nok in orif naiꞌ Yakop, natuin sin muiꞌt ein namfaun,
ma sin aꞌmuꞌik bian, amfaun ii kah. Onaim sin naheun bare naan een.
GEN 36:8 Etun naiꞌ Esau (es reꞌ naiꞌ Edom), annao natua nbi baer maꞌtoeꞌf ein et
Seir.
GEN 36:9 Naiꞌ Esau in sufan-kauꞌn ein, reꞌ sin nteek nain je mnak, ‘atoin Edomas’,
esan reꞌ ia: sin natuan nbin baer maꞌtoeꞌf ein et Seir.
GEN 36:10 Naiꞌ Esau in fee bi Ada, nahoniꞌ riꞌaan moen jes, kaan ee naiꞌ Elifas.
Naiꞌ Elifas in aan moen ein tuaf niim, esan reꞌ: naiꞌ Teman, naiꞌ Omar, naiꞌ Sefo,
naiꞌ Gatam ma naiꞌ Kenas. Naiꞌ Elifas anmuiꞌ fee panaꞌ, kaan ee bi Timna. In
nahoniꞌ riꞌaan moen jes, kaan ee naiꞌ Amalek. Naiꞌ Esau in fee bi Basmat nahoniꞌ
riꞌaan moen jes, kaan ee naiꞌ Rehuel. Naiꞌ Rehuel nahoniꞌ aan mone haa, esan reꞌ:
naiꞌ Nahat, naiꞌ Sera, naiꞌ Sama, ma naiꞌ Misa.
GEN 36:14 Naiꞌ Esau in fee bi Ohoribama, reꞌ naiꞌ Anah in aan feto, ma reꞌ naiꞌ
Sibeon in upuf naan, nahoniꞌ riꞌaan mone teun, esan reꞌ: naiꞌ Yeus, naiꞌ Yaram, ma
naiꞌ Kora.
GEN 36:15 Naiꞌ Esau in sufan-kauꞌn ein anbaits ok amfaun ma njarin uuf-uuf. Es-es
ate nok kuun sin aꞌnaak uuf. Naiꞌ Esau in aan moen unu naiꞌ Elifas aanh ein, njarin
aꞌnakat neu uuf Teman, aꞌnakat neu uuf Omar, aꞌnakat neu uuf Sefo, aꞌnakat neu uuf
Kenas, aꞌnakat neu uuf Kora, aꞌnakat neu uuf Gatam, ma aꞌnakat neu uuf Amalek. Sin
arsin reꞌ naan, naiꞌ Esau nok in fee bi Ada sin suufk ein.
GEN 36:17 Naiꞌ Esau in anah naiꞌ Rehuel in aanh ein anjarin aꞌnakat neu uuf Nahat,
aꞌnakat neu uuf Sera, aꞌnakat neu uuf Sama, ma aꞌnakat neu uuf Misa. Sin arsin reꞌ
naan, naiꞌ Esau nok in fee bi Basmat sin suufk ein.
GEN 36:18 Naiꞌ Esau nok in fee bi Ohoribama sin aanh ein, anjarin aꞌnakat neu uuf
Yeus, aꞌnakat neu uuf Yaram, ma aꞌnakat neu uuf Kora.
GEN 36:19 Uuf ein reꞌ naan ok-okeꞌ, naiꞌ Esau in sufan-kaꞌun sin.
GEN 36:20 Anbi bare naan amsaꞌ, anmuiꞌ naan atoin Horis es, in kaan ee naiꞌ Seir.
In aanh ein anbaits ok anjarin uuf-uuf amfaun, es-es ate nok in aꞌnakat. Rarit in
aanh ein anjarin aꞌnakat neu uuf Rotan, aꞌnakat neu uuf Sobar, aꞌnakat neu uuf
Sibeon, aꞌnakat neu uuf Anah, aꞌnakat neu uuf Dison, aꞌnakat neu uuf Eser, ma
aꞌnakat neu uuf Disan.
GEN 36:22 Naiꞌ Rotan in aanh ein, esan reꞌ naiꞌ Hori, ma naiꞌ Heman (naiꞌ Rotan in
feotf ee es reꞌ bi Timna).
GEN 36:23 Naiꞌ Sobar in aanh ein, esan reꞌ: naiꞌ Arwan, naiꞌ Manahat, naiꞌ Ebal,
naiꞌ Sefo, ma naiꞌ Onam.
GEN 36:24 Naiꞌ Sibeon in aanh ein, esan reꞌ: naiꞌ Aya, ma naiꞌ Anah. Naiꞌ Anah in
es reꞌ niit oe maat maputuꞌ nbi baer ruman oras in natuuk in aamf ee bikaes keledai
ngguin.
GEN 36:25 Naiꞌ Anah in aan feot goe, es reꞌ, bi Ohoribama. Ma in aan moen je, es
reꞌ naiꞌ Dison. Naiꞌ Dison in aanh ein, esan reꞌ: naiꞌ Hemdan, naiꞌ Esban, naiꞌ
Yitran, ma naiꞌ Keran.
GEN 36:27 Naiꞌ Eser in aanh ein, esan reꞌ: naiꞌ Birhan, naiꞌ Saꞌaban, ma naiꞌ Akan.
GEN 36:28 Naiꞌ Disan in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Us ma naiꞌ Aran.
GEN 36:29 Onaim aꞌnaak uuf ein atoin Horis sin, esan reꞌ: naiꞌ Rotan, naiꞌ Sobar,
naiꞌ Sibeon, naiꞌ Anah, naiꞌ Dison, naiꞌ Eser, ma naiꞌ Disan. Sin arsin natuan nbin
pah Seir.
GEN 36:31 Oras pah Israꞌel ka nmuiꞌ fa usif fa feꞌe te, anbi pah Edom anmuꞌi nrair
usif. Sin kaank ein anmaktun-tuin ein, esan reꞌ:
GEN 36:32 Sin nait naiꞌ Beor in anah naiꞌ Bera, njair usif nbi kota Dinhaba.
GEN 36:33 Oras naiꞌ Bera nmaet, naiꞌ Yobap anseun ee njair usif. In aamf ee, kaan
ee naiꞌ Sera naꞌko kuan Bosra.
GEN 36:34 Oras naiꞌ Yobap anmaet, naiꞌ Husam anseun ee njair usif. Naiꞌ Husam naan,
naꞌko atoin Temanas sin pah.
GEN 36:35 Oras naiꞌ Husam anmaet, naiꞌ Hadat anseun ee njair usif. In aamf ee, kaan
ee naiꞌ Bedat naꞌko kuan Abit. (In reꞌ naan, es reꞌ niis atoin Midianas sin, oras
sin nmakenan nbin pah Moap.)
GEN 36:36 Oras naiꞌ Hadat anmaet, naiꞌ Samra anseun ee njair usif. Naiꞌ Samra naan,
naꞌko kuan Masreka.
GEN 36:37 Oras naiꞌ Samra nmaet, naiꞌ Saul anseun ee njair usif. Naiꞌ Saul naan
naꞌko kuan Rehobot et noe je panin.
GEN 36:38 Oras naiꞌ Saul anmaet, naiꞌ Baꞌal-Hanan anseun ee njair usif. In aamf ee,
kaan ee naiꞌ Akbor.
GEN 36:39 Oras naiꞌ Baꞌal-Hanan anmaet, naiꞌ Hadar anseun ee njair usif. Naiꞌ Hadar
naan, naꞌko kuan Pau. In fee je, kaan ee bi Mehetabel. Bi Mehetabel in aamf ee,
kaan ee naiꞌ Matret. Ma in naiꞌf ee, kaan ee naiꞌ Mesahap.
GEN 36:40 Onaim aꞌnaak uuf ein reꞌ npoin ma nboran naꞌkon naiꞌ Esau in suufk ein
esan reꞌ: naiꞌ Timna, naiꞌ Arwa, naiꞌ Yetet, naiꞌ Ohoribama, naiꞌ Era, naiꞌ Pinon,
naiꞌ Kenas, naiꞌ Teman, naiꞌ Mipsar, naiꞌ Magdiel, ma naiꞌ Iram. Sin es-es ate,
nakanab sin pah anpaek kuuk sin kaank ein. Onaim sin reꞌ naan ok-okeꞌ, naiꞌ Esau in
sufan-kaꞌun. Naiꞌ Esau njair aam uuf neu atoin Edomas sin.
GEN 37:1 Reꞌ ia, naiꞌ Yakop sin retaꞌ. Neon goes ii, naiꞌ Yakop anfani nteniꞌ, ma
natuan nbin pah Kanaꞌan, reꞌ in amaf naiꞌ Isak natua nbi naan naꞌko unuꞌ.
GEN 37:2b Oras naan, naiꞌ Yakop in aanh es naꞌko in fee bi Rahel, kaan ee naiꞌ
Yusuf. Oras in nmoin naan toon boꞌes am hiut, in nok in taatf ein natiꞌ te sin
nnaon ntiut sin aꞌbibin ma ꞌbib-kasen buꞌ-buaꞌ. In taatf ein, naiꞌ Yakop in fee bi
Bilha ma bi Silpa sin aanh ein. Naiꞌ Yusuf reꞌ ia, in aktutaꞌ uab neu in amaf,
anmatoon nok in taatf ein sin aꞌmoeꞌk ein.
GEN 37:3 Oras nahoniꞌ naiꞌ Yusuf, naiꞌ Yakop namnais jen. Etun in nneek nanesib
naiꞌ Yusuf naꞌko in anah bian sin. Neot es naiꞌ Yakop ansoo baru mnaun es reokn ii
kah, ma nfee je neu naiꞌ Yusuf.
GEN 37:4 Oras in taatf ein nitan nak sin aamf ee nneek nanesib neu naiꞌ Yusuf ate,
sin nsaken naiꞌ Yusuf, tar antea sin ka nromin fa he naꞌuab ein nok ne.
GEN 37:5 Fai jes, naiꞌ Yusuf namnei. Rarit in natoon amneit naan neu in taatf ein
am nak, “Hae! Hi mneen feꞌ! Au umnei mnak hit tfuut hit maak-gandum sin atbi rene.
Onaim au maak reif ein reꞌ mafuut ein naan, anfeen anhaken amneof aah. Mes hi maak
ein anhaken nfuun naan au ngguin, rarit naꞌruir ein ma naꞌbesan neun au ngguin.”
Annenan on naan ate, in taatf ein ansaken anteinꞌ ee.
GEN 37:8 Rarit sin nakainaꞌ naiꞌ Yusuf am nak, “Hoe! Ho mak oniꞌ ho he mjair usif
he muprenat kai, oo?” Sin nsaekn ee maꞌtaniꞌ, natuin in natoon amneit naan neu sin.
GEN 37:9 Rarit naiꞌ Yusuf namnei ntein. Onaim in natoon neu in taatf ein am nak,
“Hae! Au umnei ꞌtein. Au ꞌiit manas, funan, ma kfuun boꞌes am meseꞌ. Sin naꞌruir
ein ma naꞌbesan kau rek-reko.”
GEN 37:10 Oras naiꞌ Yusuf natoon anrair mneit naan neu in amaf ma in taatf ein ate,
in aamf ee napuun naiꞌ Yusuf ma nakain ee maꞌtaniꞌ mnak, “Mnei saaꞌ na es reꞌ naan!
Ho mutenab mak, au ꞌok ho ainaꞌ ma sin ho tataꞌ sin neman he nneek ho haem ein
naan, aa oo? Ho reokm ii!”
GEN 37:11 Onaim naiꞌ Yusuf in taatf ein nsaken batuur-batuur. Mes in aamf ee
natenab mneit ein naan anbi in nekan.
GEN 37:12 Neot es, naiꞌ Yusuf in taatf ein neik sin aamf ee in aꞌbibin ma ꞌbib-
kasen annaon npaumak-maak kuan Sikem.
GEN 37:13 Ka ꞌroo fa te, in aamf ee nak, “Usu! Ho tataꞌ sin natukun muꞌit anpaumak-
makan etan Sikem. Onaim ho mubarab he mnao mkius miit sin feꞌ.” Naiꞌ Yusuf nataah
am nak, “Reko, tua.”
GEN 37:14 Onaim in aamf ee nak, “Ho mnao mkius miit sin ho tataꞌ nok muꞌit ein feꞌ.
Sin on mee? Rekon aa oo, aiꞌ on mee? Rarit ho mfain uum he mutoon kau.” Rarit naiꞌ
Yusuf annao nasaitan amneraꞌ pah Hebron ma nkono ntea Sikem.
GEN 37:15 Antea nee te, in naim sin anfuun am nateef anbin amneraꞌ huun naan. Oras
in nateef tuaf es, tuaf naan nataan ee mnak, “Ho maim saaꞌ?”
GEN 37:16 Naiꞌ Yusuf nataah am nak, “Aam, au ꞌaim sin au tataꞌ. Sin napooꞌ neik hai
muiꞌt ein he naꞌekuꞌ sin anpaumak-maak anbin bare ia. Aiꞌ ho miit sin, tua?”
GEN 37:17 Tuaf naan nataah ee mnak, “Sin ka etan fa ia ntenin. Mes sin nak am he
nnaon nteinꞌ ein anpaumak-maak kuan Dotan.” Rarit naiꞌ Yusuf annao natuin sin, tar
in niit sin anbin Dotan.
GEN 37:18 Mes oras naiꞌ Yusuf feꞌe nbi ꞌroo, sin niit anrair je. Onaim sin
nmaꞌakoran he nroor goe.
GEN 37:19 Rarit sin nmaꞌuab ein am nak, “Hi mkius miit. Amneit ee neem een!
GEN 37:20 Naa, iim nai he troor tisan. Rarit hit tait itpoirn ee neu koon hain es
anbi ia. Rarit hit tatonan hit amaꞌ mtak, muiꞌ fui ngguin anpius goe ma neku nrair
je goen! Maut he hit tkius tiit in amneit ein on mee!”
GEN 37:21 Anneen on naan ate, in tataf naiꞌ Ruben naim raan aꞌpoꞌi he nafetin naan
naiꞌ Yusuf. Onaim in nakainaꞌ in oirf ein am nak, “Hae! Hit kais atroor goe!
GEN 37:22 Reko nneis, hit tꞌokar tataam ee teu koon haniꞌ reꞌ ia. Bare ia, baer
ruman. Onaim ka tiit fa tuaf reꞌ nahiin moꞌet ia. Asar hit kaisaꞌ tniimn ee he naaꞌ
ii nsai.” In naꞌuab on naan, natuin in he nafetiꞌ naiꞌ Yusuf he nreun nggoe he
nfain.
GEN 37:23 Oras naiꞌ Yusuf neem antea te, sin nheek je ma nhoroꞌ nain in baur reko
naan.
GEN 37:24 Rarit sin nheer anfoont ee, ma nꞌokar nataam ee neu koon haniꞌ naan.
GEN 37:25 Rarit sin ntebi nfanin ma nbukaen. Sin feꞌe nbukaen on naan ate, nok
askeken sin niit atoniꞌ puukn es neman. Pukan amneemt ein naan anpaken bikaes unta.
Sin nasaeb ein abruaꞌ he nraakn ein. Baer raakn ein naan esan reꞌ: hau foo meniꞌ in
oen, bumbu humaꞌ-humaꞌ, ma hau reꞌu humaꞌ-humaꞌ. Ankis-kisun ate, pukan amneemt ein
naan, atoin Ismaelas sin reꞌ neman naꞌkon kuan Gireat. Sin he nnaon neu bare ꞌroo
neun pah Masir.
GEN 37:26 Rarit naiꞌ Yahuda naꞌuab neu in orif-taatf ein am nak, “Hae! Reko nneis
on nai. Hit kais atroor goe. Hit tapein saaꞌ? Maski on mee msaꞌ, hit ka neu he
taꞌkoroꞌ taan fa in naaꞌ.
GEN 37:27 Reko nneis hit taꞌsoos ee teu atoin Ismaelas sin. Maski hit tmoeꞌ je on
mee msaꞌ, hit oir hoin aa. Onaim hit kaisaꞌ tniim ne.” Rarit sin nmaktuinaꞌ rasi
naan.
GEN 37:28 Onaim oras atoin araakn ein naan he nkonon ate, naiꞌ Yusuf in taatf ein
anheer napoitn ee naꞌko konaꞌ naan. Onaim sin naꞌsoos ee neu atoin Ismaelas sin. In
oosn ii roi mutiꞌ fuaꞌ boꞌ nua. Rarit asoost ein naan neik naiꞌ Yusuf antean pah
Masir.
GEN 37:29 Oras sin naꞌsosaꞌ naiꞌ Yusuf ate, naiꞌ Ruben ka nahiin fa. Onaim oras in
nnao neu konaꞌ naan ate, in naskeek, natuin naiꞌ Yusuf ka et na fa heen. Rarit in
npius nakratiꞌ in paken anbi in aon, natuin in nsuus anmaet.
GEN 37:30 Onaim in ntebi nfain neu in oirf ein am nak, “Airoo! Naiꞌ Usu ka et fa
koon ee! Oras ia au he unsaaꞌ aꞌtein?”
GEN 37:31 Rarit sin nroro ꞌbiib jes. Sin nait naiꞌ Yusuf in baur reko naan, ma
nateep ee neu naaꞌ naan.
GEN 37:32 Rarit sin nait baur manaaꞌ naan ma neik je neu sin amaf, ma natonan am
nak, “Aam! Hai mait baru ia. Amkius miit ee. Kais-kaisaꞌ naiꞌ Usu in baru.”
GEN 37:33 Ankius baru naan ate, naiꞌ Yakop nahiin nain je neu in aanh ee baru.
Onaim in nataah am nak, “Airoo! Batuur, au aanh ee in baur gui es reꞌ ia. Ka tahiin
neu muiꞌ fui ngguin npius niis ne et mee. Airoo! Au aanh ee nmate nrair!”
GEN 37:34 Rarit naiꞌ Yakop anpius nakratiꞌ in baru, ma ntainuus aꞌkaor bijae maaꞌ,
natuin in nsuus ma nnanaꞌreen. In nkae nmeꞌ-meꞌur aꞌroo neu in anah naan.
GEN 37:35 In aan mone ma aan feto neman ma nhaan mau goe, mes ka nabeiꞌ je fa. In
naꞌuab am nak, “Kahaf! Au of aꞌsuus ma ꞌnanaꞌreen tar antea au ꞌmaet. Natuin au ka
neu he ꞌnikaꞌ fa au anah reꞌ ia.” Onaim naiꞌ Yakop ansuus ma nnanaꞌreen piut,
natuin in namnau in anah naiꞌ Yusuf.
GEN 37:36 Oras naiꞌ Yakop feꞌ ansuus on naan ate, araakn ein naan antean nrarin pah
Masir. Sin neik naiꞌ Yusuf ma naꞌsoos ee neu kaes kouꞌ goes, kaan ee naiꞌ Potifar.
In reꞌ ia, usif pah Masir in aꞌnaak paot.
GEN 38:1 Rarit naiꞌ Yahuda nnao nasaitan in orif-tataf sin, ma natua nok in soob
reko naiꞌ Hira anbi kuan Aduram.
GEN 38:2 Anbi naan, anmuiꞌ aꞌnaef es, atoin Kananas, in kaan ee naiꞌ Sua. Naiꞌ
Yahuda anroim in aan feot goes. Rarit in nsao goe. Onaim in nahoniꞌ riꞌaan mone
nmaktun-tuin ein.
GEN 38:3 Aan moen unu, sin nakaanb ee naiꞌ Er.
GEN 38:4 Aan mone tnanaꞌ, sin nakaanb ee naiꞌ Onan.
GEN 38:5 Rarit aheit suus goe, kaan ee naiꞌ Sera. Oras nahoniꞌ naiꞌ Sera, sin
nfoꞌon neu kuan es, in kaan ee, Kesip.
GEN 38:6 Oras aan moen unu naiꞌ Er naꞌnae te, naiꞌ Yahuda nnao neik ripaꞌ-okoꞌ ma
ntoitn ee riꞌ feot munif es, in kaan ee bi Tamar. Rarit naiꞌ Er ansao bi Tamar.
GEN 38:7 Mes naiꞌ Er naan atoin maufinu. Es naan ate, Uisneno nhukun naꞌmate. Onaim
naiꞌ Er nmaet, mes ka nmuiꞌ fa anah.
GEN 38:8 Rarit naiꞌ Yahuda nreun aan mone tnaan ee mnak, “Onan! Ho tataꞌ nmate
nrair, mes in ka nmuiꞌ fa anah. Onaim oras ia, tatuin atoni mnais ein sin haart ii
te, ho ro he msenuꞌ ho tataꞌ he msao in fee. Nok ranan naan ate, maut he ho muhoniꞌ
riꞌanaꞌ neu ho tataꞌ in sapaan.”
GEN 38:9 Naiꞌ Onan nahiin harat naan. Mes in ka nroim fa he nahoniꞌ neu in tataf
naiꞌ Er. Onaim karu in ntuup nok bi Tamar ate, in akmii oen ee nꞌoop ee npoi
henatiꞌ bi Tamar kais naꞌapuꞌ he nahoniꞌ.
GEN 38:10 Naiꞌ Onan anmoeꞌ on naan, onaim natoꞌob niis Uisneno. Etun Uisneno nhukun
niis ne msaꞌ.
GEN 38:11 Oras naiꞌ Yahuda nkisu te in aan moen nuaꞌ ein reꞌ ansao bi Tamar naan
anmaten ate, in natiun gon. In natenab, kais-kaisaꞌ in aan moen aheit susu naiꞌ
Sera nsao bi Tamar ate, of in nmate msaꞌ. Onaim in nnao natonan in nanef bi Tamar
am nak, “Tamar! Reko nneis ho mfain meu ho mahoin ein. Karu au anah naiꞌ Sera
naꞌnae te, naꞌ ho mfain uum he msao.” Rarit bi Tamar anfain.
GEN 38:12 Ka ꞌroo fa te, naiꞌ Yahuda in fee je nmaet. Onaim in nkae ma nsuus tar
antea neon nuukt ein namsopun ate, in noꞌen in partei naiꞌ Hira, he sin nua sin
annaon neun kuan Timna. Anbi naan, atoin ein ankateer aꞌbib-kaesn ein sin fuunk
ein, he naꞌsosaꞌ sin. Akateers ein namfa-faun ma sin feest ein amsaꞌ.
GEN 38:13 Onaim biak ein natonan bi Tamar am nak, “Ho aam babaꞌ annao et Timna, he
nꞌurus tua akateer funu neu in aꞌbib-kaesn ein.”
GEN 38:14 Oras naan, naiꞌ Yahuda in aan moen aheit suus goe naꞌnae nrair. Mes bi
Tamar nahini nrair nak in aam baabf ee ka nroim fa he naiꞌ Sera nsao goe. Onaim bi
Tamar naim raan aꞌpoꞌi he naꞌtuiꞌ in sapaan. Onaim in nsenuꞌ nain in tai-baun ein,
rarit in npaek tai-paek reko. In npaek poꞌuk ma nsakruub naan in human. Rarit in
nnao ntoko nbi enoꞌ he ttaam teu kuan Enaim, nbi haa reꞌ ranan he tnao teu Timna.
GEN 38:15 Oras naiꞌ Yahuda nnao npeoꞌ kuan naan in rana ꞌtamas, in niit bifee jes.
In natenab nak oniꞌ bifee aꞌhakeꞌ, natuin bi Tamar in paekn ee on reꞌ bifee aꞌhaek
ein. Anneis-neis in nkuub naan in human.
GEN 38:16 Naiꞌ Yahuda ka nahiin naan fa nak, bifee naan in aan nanef. Onaim in nnao
npaumaak bifee naan, ma nataan ee mnak, “Hae! Karu ho mromi te, au ꞌtuup ꞌok ko. Ho
mtoit fauk?” Mes bi Tamar nataah am nak, “Es reꞌ ho, tua. Ho roim maan on mee te,
au utuin aah.”
GEN 38:17 Naiꞌ Yahuda ntaabr ee mnak, “On mee karu au ꞌfee ko ꞌbib jes ate, ho
mromi, oo?” Rarit bi Tamar nataah am nak, “Reko, tua. Asar ho mfee kau baer es feꞌ.
Rekaꞌ-rekaꞌ ho msonuꞌ ꞌbibi naan, naꞌ ho mtoup mufaniꞌ ho baer tarun sin.”
GEN 38:18 Onaim naiꞌ Yahuda nataan anteinꞌ ee mnak, “Au he ꞌfee ko baer saaꞌ?” Bi
Tamar nataah am nak, “Ho mfee kau baer marunaꞌ reꞌ ho muꞌheek je naan nok nain in
tanin. Rarit ho teas naan amsaꞌ.” Onaim naiꞌ Yahuda nfee baerꞌ ein naan. Rarit sin
nua sin nmakonin. Rarit bi Tamar anfain. In nhoroꞌ nain in tai-paek rekon naan ma
in poꞌuk, rarit in npaek nafaniꞌ in tai-baun ein. Namuni te, bi Tamar annaben nak
in naꞌapuꞌ nrair.
GEN 38:20 Ka ꞌroo fa nteniꞌ te, naiꞌ Yahuda ntoit babat naꞌko in soob reko naiꞌ
Hira mnak, “Ho meiki ꞌbibi ia meu bifee aꞌhakeꞌ reꞌ et Enaim, he mtoup maan kau au
baerꞌ ein reꞌ in nnaaꞌ sin.” Naiꞌ Hira nnao ntea Enaim. In nataan neu-mneem, mes ka
niit aiꞌ nateef fa bifee naan.
GEN 38:21 Onaim in nataan abitan bare naan am nak, “Au he utaan ꞌaan, tua. Hi miit
bifee aꞌhakeꞌ es, reꞌ natiꞌ te antok-toko nbi kuan ee in enoꞌ ꞌtaamn ee, oo? In et
mee?” Mes sin natahan am nak, “Aam, ka tiit fa bifee aꞌhakeꞌ et ia.”
GEN 38:22 Onaim naiꞌ Hira nfain neem neu naiꞌ Yahuda. In natoon am nak, “Au ka
uteef ꞌok ꞌaan fa bifee naan. Au ꞌaim ma ꞌhae ꞌmaet, mes abitan nee nak, ka tiit fa
bifee aꞌhakeꞌ nbi naan.”
GEN 38:23 Naiꞌ Yahuda nataah am nak, “Maut he in paar baerꞌ ein naan! Asar biak ein
kais namaebaꞌ kit. Natuin au he ꞌbaen, mes hit ka tateef fa bifee naan ate.”
GEN 38:24 Ankoon funan teun on naan ate, tuaf bian annaon ma natonan naiꞌ Yahuda
mnak, “Ho aan nanef bi Tamar naan, anmoeꞌ jon on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ. Oras ia in
naꞌapuꞌ.” Anneen on naan ate, naiꞌ Yahuda natoꞌo nmaet. Rarit in nreun tua atonas
naan am nak, “Amnao mheer meik kau bifee naan neem neu ia, he ttout goe ꞌhon-
honis!”
GEN 38:25 Rarit sin nnaon ma nheer neik bi Tamar. Mes in nait napoin baer mamarak
ma teas naan. Onaim in nreek tuaf he nnao natoon neu in aam baabf ee mnak, “Aam.
Amtae murek-rekoꞌ baerꞌ ein reꞌ ia feꞌ. Tuaf reꞌ nmuiꞌ baer mamarak ma teas reꞌ ia,
in es reꞌ naꞌapub kau.”
GEN 38:26 Ankius niit baerꞌ ein naan ate, naiꞌ Yahuda nahiin nain nak baerꞌ ein
naan, ro iin na. Rarit in naꞌuab am nak, “Batuur! Bifee naan ka nsaan fa. Au es reꞌ
asanat. In ntoom. Amneon ii, au ro he usaob ee nok au anah naiꞌ Sera, mes au es reꞌ
ka ꞌromif. Amnao mifeitn ee nai!” Rarit naiꞌ Yahuda ka ntuup nabua ntein fa nok bi
Tamar.
GEN 38:27 Bi Tamar in oras he nahoin ii ntea goen. Onaim in nahoniꞌ riꞌaan koen.
GEN 38:28 Oras in nahoniꞌ, riꞌaan es napoit nahunun in aꞌniman. Bifee atuis mahoin
ee nfutuꞌ aab meꞌe nbi in aꞌniman. In nak, “Reꞌ ia, es reꞌ ahunut.”
GEN 38:29 Mes riꞌanaꞌ naan anheer nataam in aꞌniimn ee nfain. Rarit akoet ee npoi
nahuun. Onaim bifee atusis naan nak, “Hoe. Ho ro maꞌtain, oo! Etun ho muꞌsetiꞌ ma
mpoi muhuun!” Rarit sin nakanab riꞌanaꞌ naan naiꞌ Peres (reꞌ in oetn ii nak,
‘naꞌsetiꞌ npoi’).
GEN 38:30 Rarit naꞌ in orif reꞌ mafuut aab meꞌe naan anpoi. Sin nakaanb ee naiꞌ
Sera (in oetn ii nak ‘meeꞌ rare’).
GEN 39:1 Neon goes ii, atoin Ismaelas sin neik naiꞌ Yusuf annao neu pah Masir. Anbi
naan, anmuiꞌ kaes kouꞌ goes, kaan ee naiꞌ Potifar. In reꞌ naan, aꞌnakat neu areꞌ
soraurs ein reꞌ npao usif pah Masir in sonaf. Naiꞌ Potifar ansoos naiꞌ Yusuf naꞌko
araakn ein naan, he in nait je njair ate nbi in umi. Anbi naan, UISNENO anturun
naiꞌ Yusuf. Es naan ate, in meupn ein ok-okeꞌ nanaob ok nok reko.
GEN 39:3 In aam uisf ee nkius naiꞌ Yusuf in meupn ein naan ro reko, in nahiin
batuur-batuur nak UISNENO nturun ma nbaab naiꞌ Yusuf.
GEN 39:4 Es naan ate, aam usiꞌ naan anromi haa naiꞌ Yusuf, ma npirsai je. Onaim in
nait naiꞌ Yusuf anjair mandoor neu in umi. In nnonaꞌ in uim je he naiꞌ Yusuf
anꞌurus. In baer pusaak ein, naiꞌ Yusuf es anꞌurus sin amsaꞌ.
GEN 39:5 Natuin naiꞌ Yusuf natua nbi naan, es naꞌ Uisneno nfee tetus neu in aam
usif, atoin Masir naan. In uim je nanan, in pusaak ein, in rene-poꞌon, ma in mepun
naan nanaob ok nok reko.
GEN 39:6 Oras naiꞌ Potifar niit naiꞌ Yusuf in meupn ein reko ok-okeꞌ, in ka natenab
fa saaꞌ-saaꞌ antein. In nahini haa he naah. Oras naan, naiꞌ Yusuf in aon ma in
human, reokn ii kah een.
GEN 39:7 In natua nbi nee feꞌ ka ꞌroo fa, mes naiꞌ Potifar in fee je, ntaam neek
neu ne. Onaim in naꞌokiꞌ naiꞌ Yusuf he karu reko te sin nua sin antupan.
GEN 39:8 Mes naiꞌ Yusuf ka nroim fa. In nataah am nak, “Kais on naan, tua! Au aam
usiꞌ Potifar anfee kau kuasa he ꞌurus in umi-moneꞌ.
GEN 39:9 Anbi umi ia, ka tiit fa tuaf reꞌ nnaaꞌ aprenat anneis kau. Aam usiꞌ
nanaꞌat kau areꞌ saaꞌ-saaꞌ he ꞌurus sin. Mes in ka nanaꞌat ko fa neu kau. Nok ranan
mee, au he ꞌmoeꞌ rais tafiꞌ reꞌ ia? Rasi naan, nasuir nok Uisneno In romin amsaꞌ!”
GEN 39:10 Maski on naan amsaꞌ, mes naiꞌ Potifar in fee je naꞌokiꞌ naiꞌ Yusuf piut.
Mes naiꞌ Yusuf ka ntoe natuin ee fa.
GEN 39:11 Neot es, naiꞌ Yusuf antaam neu uim je he nkius mepu. Neno naan, ka tiit
fa tuaf es anbi naan.
GEN 39:12 Onaim bifee naan neem ma nnaaꞌ naiꞌ Yusuf in baru, ma nheer ee mnak, “Uum
nai! Hit nua kit atmes-mees. Uum he hit ttuup nai.” Mes naiꞌ Yusuf ka nroim fa.
Onaim in nfoerait, tar antea in baru naan natpuuꞌ nain. Onaim in naen anpoi. Mes
bifee naan annaaꞌ namaikaꞌ naiꞌ Yusuf in baru.
GEN 39:13 Oras naiꞌ Potifar in fee je niit naiꞌ Yusuf naen nasaitan in baur goe te,
GEN 39:14 in noꞌen ameupt ein, ma natonan sin am nak, “Hae! Hi iim he mkius miit!
Feꞌe na atoin Ibranis naan, antaam anbi au keꞌen. In he nmoeꞌ reꞌuf neu kau, mes au
ꞌkoaꞌ uher-heer. Amkius miit, in naen anporin in baru. Au moen ji, in nait neik
naan kuun atoin maufinu ia he ntao namab-maeb ahaa kit!”
GEN 39:16 Onaim naiꞌ Potifar in fee je, nnaaꞌ baru naan, tar antea in moen je nfain
neem.
GEN 39:17 Oras in moen je nfain neem ate, in natoon ee mnak, “Amneen! Atoin Ibrani
reꞌ ho mait meik je neem nok kit naan, feꞌe na in ntaam neu nbi au keꞌen. In he
nkoin kau nok aꞌsekeꞌ!
GEN 39:18 Mes au ꞌkoaꞌ uher-heer ma ꞌoꞌen ameupt ein. Onaim in naen namneuk,
namaikaꞌ nain in baru ia.”
GEN 39:19 Anneen in fee je natoon on naan ate, naiꞌ Potifar natooꞌ reꞌuf.
GEN 39:20 Onaim in nreek tuaf ma nnaon nheek naiꞌ Yusuf. Onaim sin nataam ee nbi
uisf ee in bui.
GEN 39:21 Mes UISNENO ka nnikaꞌ fa naiꞌ Yusuf. Etun In ntuurn ee piut, tar antea
aꞌnaak bui naan anneek aah ee.
GEN 39:22 Rarit in npirsai naiꞌ Yusuf. Onaim in nfee ne kuasa he nꞌurus atoin bui
ngguin ma areꞌ kanan mepu nbi bui je nanan.
GEN 39:23 Es naan ate, aꞌnaak bui naan in ka natenab fa meup saaꞌ-saaꞌ nbi bui.
UISNENO nturun ma nbaab naiꞌ Yusuf piut-piut, es naꞌ in mepun nbi bui je nanaob ok
nok reko.
GEN 40:1 Anbi bui naan, anmuiꞌ naan aꞌnaak mepu tuaf nua reꞌ anmeup nitan anbin
usif pah Masir in sonaf. Es naꞌnaak mepu barab roitan bukae-mninut neu usif; ma es
antein naꞌnaak mepu barab roitan bukae-kokis neu usif. Sin nua sin anmoꞌen sanat
neu usif. Es naꞌ uisf ee natooꞌ, ma nataam sin neun bui. Onaim sin nabuan bare
meseꞌ nok naiꞌ Yusuf anbin bui naan.
GEN 40:4 Rarit aꞌnaak bui naan naprenat naiꞌ Yusuf he nꞌurus aꞌnakat tuaf nua reꞌ
naan. Sin nabuan nbin bui naan, tar antea oniꞌ toon es-aꞌnua.
GEN 40:5 Fai jes ate, tua nuaꞌ ein naan namnein. Es-es ate, nok in amneit aa kuun.
Ma mneit ein naan amsaꞌ sin oetk ein ka humaꞌ meseꞌ fa.
GEN 40:6 Nokaꞌ on naan ate, naiꞌ Yusuf neem ma niit atoin nuaꞌ ein naan, sin huum
fousun.
GEN 40:7 Onaim in nataan sin am nak, “Nansaaꞌ am es neno ia hi mhuum fous on naan?”
GEN 40:8 Onaim sin natahan am nak, “Fini na, hai mimnei. Mes hai ka mihiin fa in
oten.” Rarit naiꞌ Yusuf nataah sin am nak, “Ka tiit fa mansian es, reꞌ he nahiin
nain mneit ein sin aꞌmoufk ein naan, arahaa Uisneno es reꞌ nahiin sin. Mitoon miit
kau hi mneit ein naan. Maut he au ꞌaim ꞌiit sin aꞌmoufk ein naꞌko Uisneno.”
GEN 40:9 Rarit aꞌnaak mepu barab roitan bukae-mninut neu uisf aan, natoon am nak,
“On nai. Au umnei mnak, au ꞌiit hau anggur uuꞌ goes,
GEN 40:10 taef teun. Hau naan nanoo, nasuuf, ma nafua sanaꞌ mfa-faun tar namnatun.
GEN 40:11 Onaim au ꞌiit, au ꞌnaaꞌ uisf ee in aꞌkoom oe. Onaim au ꞌait hau naan in
fuan amnatus, ma au ꞌaes ꞌeu ꞌkoom oe naan. Onaim au ꞌnoon ee ꞌeu uisf ee he
nbukae.”
GEN 40:12 Anneen on naan ate, naiꞌ Yusuf natoon ee mnak, “Aam. Amneit naan in oetn
ii on nai: taef teun reꞌ naan, in oetn ii neno teun.
GEN 40:13 Anbi neno teun amnemat reꞌ ia, uisf ee of napoitan ko naꞌko bui ia. Rarit
in nasaeb nafani ꞌpiruꞌ-baru neu ko, he muꞌnaak amfain meu barab roitan bukae-
mninut neu ne.
GEN 40:14 Karu ho uam aan reko on naan ate, kais amnikan kau, joo! Karu ho mneek
kau te, mturun kau he mutoon meu uisf ee, he napoitan kau naꞌko bare ia.
GEN 40:15 Natuin, karu he tkius rais ji in amneon ii te, sin nait kau nok aꞌsekeꞌ
naꞌko abitan Ibrani sin pah. Anbi bare ia msaꞌ, au ka ꞌmoeꞌ fa rais reꞌuf meseꞌ
msaꞌ. Mes sin nheek kau ma nataam kau neu bui, on reꞌ atoin maufinu.”
GEN 40:16 Anneen niit amneit naan in oetn ii reokn ii kah, on naan ate, aꞌnaak
barab roitan bukae-kokis neu uisf ee naꞌuab neu naiꞌ Yusuf am nak, “Baꞌe! Au umnei
msaꞌ on nai: au ꞌsuu abaꞌ ktutaꞌ teun.
GEN 40:17 Abaꞌ ktutaꞌ faof ne, matuaꞌ nok kokis humaꞌ-humaꞌ neu usif. Mes koorn ein
neman ma nabroor naan koiks ein reꞌ nbin au ꞌnakak.”
GEN 40:18 Anneen on naan ate, naiꞌ Yusuf nataah am nak, “Aam! Ho mneit naan in
aꞌmoufn ii on nai: aab teun ein naan, sin oetk ein neno tenu msaꞌ.
GEN 40:19 Neno teun amnemat reꞌ ia, uisf ee of anreek tuaf he neem ankeut nain ho
ꞌnakam. Rarit sin nkaton ho aom aꞌnaen naan neu nii maꞌaikaꞌ. Onaim koorn ein
neman, npisun ma nabroor naan ho siis maan okeꞌ.”
GEN 40:20 Neno tenu nkoon on naan ate, nateef nok uisf ee in neon manohin. Onaim in
nmoeꞌ fesat neu in aꞌnaak meupn ein ok-okeꞌ. In naprenat he sin nnaon napoitan
aꞌnaak mepu tua nuaꞌ ein reꞌ etan bui.
GEN 40:21 Rarit in nasaeb ꞌpiruꞌ-baru nfain neu aꞌnaak barab roitan bukae-mninut,
he nanaob nafaniꞌ in mepu.
GEN 40:22 Mes aꞌnaak barab roitan bukae-kokis neu uisf aan, sin nkaton in aon ee,
natai nok saaꞌ reꞌ naiꞌ Yusuf in uaban.
GEN 40:23 Mes aꞌnaak barab roitan bukae-mninut naan, annikan nain naiꞌ Yusuf.
GEN 41:1 Toon nua namsoup on naan ate, usif pah Masir namnei. In namnei mnak, in
nhake nbi noe Nil in panin.
GEN 41:2 Nok askeken ate, in niit bijae hiut anpook anmaten. Bijaen ia sin aok ein
narim-riman. Sin npoin naꞌkon noe naan in nanan, ma nekun huun anbin naan.
GEN 41:3 Rarit anmuiꞌ naan bijae hitu ntein, anpoin naꞌkon noe naan. Sin aok ein,
nmaknau bousen. Sin nhaken npaumaak bijae apookt ein naan.
GEN 41:4 Rarit bijae amaknaut ein naan, anꞌoor naan bijae apookt ein naan. Onaim
uisf ee naskeek anfeen aah.
GEN 41:5 Oras in antuup ma nfini nfain, in namnei ntein. In niit makaꞌ puniꞌ hiut
anpoin naꞌko makaꞌ uuꞌ goes reꞌ mrian ii kah een. Sin puink ein koꞌu ma maꞌafaꞌ.
GEN 41:6 Rarit in niit antein makaꞌ puniꞌ hiut. Mes ain mapuut ee nfuu sin ma
namnenen. Onaim sin nꞌaap ein.
GEN 41:7 Onaim maak aap ein naan anꞌoor naan maak mapuin ein naan. Rarit uisf ee
nfeen. Naꞌ in nahiin nak, in namnei ntein.
GEN 41:8 Anmeu nfiin on naan ate, uisf ee in teenb ee ka ntaininaꞌ fa. Onaim in
naprenat he noꞌen areꞌ kanan meo ma ahinit anbi pah Masir. Rarit in natonan sin
amneit ein naan, mes ka tiit fa tuaf es, reꞌ bisa naꞌoteb sin.
GEN 41:9 Rarit aꞌnaak barab roitan bukae-mninut neu uisf ee, naꞌ namnau niit naiꞌ
Yusuf. Onaim in nnao nbaiseun uisf ee mnak, “Au ꞌbaiseun, tua! Ho ate kau gui
ꞌsaan.
GEN 41:10 Unuꞌ te, oras usiꞌ ho museus kau ꞌok au aok-bian, ma mutaam kai mbi bui,
GEN 41:11 fai jes ate, hai nua kai mimnei. Es-es ate, nok in amneit aa kuun. Ma
mneit ein naan amsaꞌ sin aꞌmoufk ein ka humaꞌ meseꞌ fa.
GEN 41:12 Anbi bui je, anmuiꞌ atoin Ibranis es, feꞌ munif. Aꞌnaak bui je nait je
njair aꞌnaak mepu nbi bui. Hai mitoon ee hai mneit ein naan. Onaim in nbaan sin.
GEN 41:13 Naꞌko rasi naan, aam usiꞌ ho munaꞌat mufaniꞌ kau au mepu. Mes au aok-bian
ee, ho mhukun muꞌmate. Rasin reꞌ naan, natai nok saaꞌ reꞌ atoin Ibranis naan
naꞌoteb sin, tua!”
GEN 41:14 Anneen on naan ate, uisf ee nreek tuaf he naen rabah he neik naiꞌ Yusuf
naꞌko bui. Rarit naiꞌ Yusuf nnao nkeu ma nsenuꞌ in paken, ma nnao he nateef nok
usif.
GEN 41:15 In neem antea te, uisf ee naꞌuab neu ne mnak, “Anah! Au umnei, mes ka
tiit fa tuaf es, reꞌ nabeiꞌ he nbaan amneit ein naan. Mes anmuiꞌ tuaf reꞌ natoon
kau nak ho bisa.”
GEN 41:16 Onaim naiꞌ Yusuf nataah am nak, “Aam usiꞌ. Ho ate kau msaꞌ ka uhiin fa
saaꞌ-saaꞌ, tua. Uisneno nmees kuun es anbaan areꞌ kanan amneit. In of oniꞌ anroim
he natoon ko rais reko, tua.”
GEN 41:17 Rarit uisf ee natoon amneit ein naan. In nak, “Anbi au mneit ii naan, au
ꞌhake ꞌbi noe Nil in panin.
GEN 41:18 Onaim anmuiꞌ bijae apokat hiut, sin aok ein narim-riman. Sin npoin naꞌkon
noe naan, ma nnaon nekun huun nbin noe naan in panin.
GEN 41:19 Rarit anmuiꞌ bijae hitu ntein neman. Mes bijaen naan maknau-bousen. Au ka
ꞌiit ꞌiit fa bijae human on reꞌ naan anbin pah Masir ia!
GEN 41:20 Mes au ꞌsanmaak! Natuin, nok askeken ate, bijae amaknau-bousen naan,
anꞌoor naan bijae apookt ein naan.
GEN 41:21 Sin nꞌoro nrair sin on naan amsaꞌ, bijaen naan anmaknaun baar aah. Rarit
au uskekeꞌ ꞌfeen aah.
GEN 41:22 Rarit au ꞌtuup ma ꞌfini ꞌfain. Onaim au umnei ꞌtein. Au ꞌiit makaꞌ puniꞌ
hiut, npoin naꞌkon makaꞌ uuꞌ goes reꞌ mrian ii kah een. Sin puink ein koꞌu ma
maꞌafaꞌ.
GEN 41:23 Rarit au ꞌiit aꞌtein, makaꞌ puniꞌ hiut. Mes ain mapuut ee nfuu sin ma
namnenen. Onaim sin nꞌaap ein.
GEN 41:24 Onaim maak aap ein naan anꞌoor naan maak mapuin ein naan. Rarit au ꞌfeen.
Onaim au utoon amneit ein ia ꞌeu ahiint ein. Mes ka nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ nabeiꞌ he
nbaan amneit ein naan.”
GEN 41:25 Rarit naiꞌ Yusuf anbaisenu mnak, “Aam usiꞌ. Amneit ein naan, sin aꞌmoufk
ein meesꞌ aah. Uisneno natoon nain ko, saaꞌ-saaꞌ reꞌ In he nmoeꞌ je, tua.
GEN 41:26 Amneit ein naan sin aꞌmoufk ein on nai: bijae hiut apookt ein naan, ma
maak hiut mapuin ein naan, esan reꞌ oras amnaaht ein anho-hoen toon hiut. Sin
aꞌmoufk ein meesꞌ aah.
GEN 41:27 Ma bijae hiut amaknaut ein naan, ma maak puin hiut aꞌaap ein naan, esan
reꞌ oras amnahas toon hiut, tua.
GEN 41:28 Onaim Uisneno natoon nain saaꞌ reꞌ In he nmoeꞌ je, tua. On reꞌ feꞌe na au
uꞌuab.
GEN 41:29 Hit of attean oras athoes toon hiut atbi pah Masir ok-okeꞌ.
GEN 41:30 Rarit naꞌ hit ttean oras amnahas toon hiut. Amnahas naan maꞌtaniꞌ, tar
antea ka tiit tain fa mnahat tbi hit pah ia. Areꞌ pah ii namnaah ok-okeꞌ, tar antea
sin ka namnau ntein fa oras mnaaht ein nhoen.
GEN 41:32 Onaim aam usiꞌ, ho mupein mneit no nua reꞌ naan, in aꞌmoufk ein nak,
Uisneno nafeek anrair nak, ka ꞌroo fa ntein ate, saaꞌ reꞌ In nafeek sin naan, ro he
njair.
GEN 41:33 Es naan ate, au ꞌpeint ii on nai, tua: reko nneis aam usiꞌ ho maim tua
ahiint es, reꞌ anꞌurus nahiin nok reko. Rarit ho mait je he nꞌator ma naroitan rek-
reko pah reꞌ ia.
GEN 41:34 Oras mnaah ahoet toon hiut naan, reko nneis aam usiꞌ ho mait tua ꞌteet es
antein, he in nkaububuꞌ penaꞌ-makaꞌ naꞌko too gui sin renen. Penaꞌ-makaꞌ naan
anbait sin paaꞌ niim, he natunuꞌ paaf es.
GEN 41:35 Sin ro he natuin aam usiꞌ ho prenat, he sin ntoupun penaꞌ-makaꞌ naꞌko
kuan-kuan nbin pah Masir ia. Rarit sin ro he natunuꞌ sin nbin umin reꞌ he tatunuꞌ
mnaaht ein. Rarit ro he npao sin rek-reko.
GEN 41:36 He karu toon hiut amnahas naan antea te, hit feꞌ atmuꞌi mnahat. Karu sin
nꞌaotr ee on reꞌ naan ate, ka tiit fa tuaf he namnaah anmaet, tua.”
GEN 41:37 Anneen naiꞌ Yusuf naꞌuab on naan ate, uisf ee ma in aꞌnaak koꞌun ein,
anromin he natuin in uab ein naan.
GEN 41:38 Rarit uisf ee naꞌuab am nak, “Uisneno In Asmaan ee ankuaas naiꞌ Yusuf reꞌ
ia. Es naan ate, hit ka neu he tapein fa tuaf es antein, reꞌ nneis naꞌko naiꞌ
Yusuf.”
GEN 41:39 Rarit uisf ee naꞌuab nok naiꞌ Yusuf am nak, “Uisneno natoon ko areꞌ kanan
rasin ia. Oras ia, hai feꞌ mihiin mak ho atoin ahinit ko. Ma ho mahiin maan nneis
naꞌko too mfaun.
GEN 41:40 Onaim oras ia, au ꞌait ko mjair au atoin mapirsaꞌi. Ho mjair aꞌnakat ambi
au sonaf. Au too ngguin ro he natuin ho preent ein. Mes arahaa au ꞌmees, naꞌ au
ꞌneis ko.”
GEN 41:41 Rarit uisf ee nous in krein mamarak, ma napaekb ee neu naiꞌ Yusuf in
akrurun. Ma in naꞌuab am nak, “Nok ranan ia, au usaeb ꞌpiruꞌ-baru ꞌeu ko mjair au
atoin mapirsaꞌi nbi pah Masir ia.” Rarit in napakeb naiꞌ Yusuf baru mnaun maꞌoos
es, ma naꞌheekb ee ꞌhekeꞌ mnaut es.
GEN 41:43 Rarit in nanaꞌat in akreet bikaes es anteniꞌ, he naiꞌ Yusuf ansae. Anmuiꞌ
tuaf-tuaf naen anbi kreet naan in matan ma nkoaꞌan nafan-faink ein am nak, “Awoo!
Misoit ranan! Amfee hormaat! Aꞌnaet ii, he nkoen on ankoon!” Nok ranan naan, uisf
ee nait naiꞌ Yusuf anjair in atoin mapirsaꞌi nbi pah Masir.
GEN 41:44 Rarit uisf ee naꞌuab nok naiꞌ Yusuf am nak, “On nai. Ho muhiin main, au
reꞌ ia usif. Au utoon aꞌrair too pah Masir ꞌak, karu ho ka mkonan sin fa te, sin ka
nabeꞌin fa he nmoꞌen saaꞌ-saaꞌ.”
GEN 41:45 Rarit uisf ee nakanab naiꞌ Yusuf am nak, Safnat Panea, natuin abitan
Masir sin kaank ein. In nasaob naiꞌ Yusuf nok riꞌ feot muinf es, in kaan ee bi
Asnat. Naiꞌ Yusuf in aam baabf ee, kaan ee naiꞌ Potifera. In es reꞌ naꞌnaak rais
pirsait anbi kota On. Nok ranan naan, naiꞌ Yusuf njair atoin makanaꞌ ma matekaꞌ nbi
pah Masir.
GEN 41:46 Oras sin nasaeb naiꞌ Yusuf aꞌpiruꞌ-baru te, in nmoin naan toon boꞌ teun
goen. Rarit in nnao nfuun am nateef kuan-kuan ma bare-bare nbi pah Masir.
GEN 41:47 Anbi oras athoes toon hiut naan, sekit ma mnonut anho-hoen.
GEN 41:48 Rarit naiꞌ Yusuf annao ma nkaububuꞌ sekit ma mnonut anneisi ntein, ma
natunuꞌ sin nbin umin reꞌ he tatunuꞌ mnaaht ein. Sekit ma mnonut naꞌko bare-bare
reꞌ npaumaak kota mee te, in natunuꞌ sin nbi uim ꞌtunuꞌ buaꞌ nbi kota naan.
GEN 41:49 Tar antea makaꞌ reꞌ in nkaububuꞌ ma natunuꞌ sin naan, mfau-rutu. On reꞌ
snaen ee et tais je ninin, tar antea ka tiit fa tuaf es, reꞌ bisa nsoiꞌ naan sin.
GEN 41:50 Oras amnahas naan ka ntea fa feꞌ, naiꞌ Yusuf in fee bi Asnat nahoniꞌ
riꞌaan mone nua.
GEN 41:51 Onaim naiꞌ Yusuf naꞌuab am nak, “Uisneno nmoeꞌ kau ma au ꞌnikaꞌ ain au
susat oras au ꞌpoi uꞌko au amaꞌ in umi.” Es naꞌ in nakanab in aan moen unu, naiꞌ
Manase (reꞌ he noi on reꞌ kata es antein, nak ‘nikan’).
GEN 41:52 Oras in napein riꞌaan moen muin je te, in naꞌuab antein am nak, “Au upein
suust am nanaꞌrenat amfaun ꞌbi bare ia. Mes Uisneno nfee kau tetus, ma au uhoniꞌ
ꞌbi ia.” Onaim in nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Efraim.
GEN 41:53 Rarit oras athoes toon hiut naan namsoup.
GEN 41:54 Onaim oras amnahas toon hiut naan anmurai ntaam, natai nok reꞌ naiꞌ Yusuf
naꞌuab nain je. Anbi bare-bare, amnaahs ii ntaam een, mes anbi pah Masir, anmuꞌi
mnahat.
GEN 41:55 ꞌRoo-ꞌroo on naan ate, abitan pah Masir anmurai namnahan. Rarit sin nnaon
ma ntotin amnahat naꞌko usif. Onaim uisf ee nreek sin he nnaon neu naiꞌ Yusuf, he
natuin in aprenat.
GEN 41:56 Mes amnahas naan maꞌtain reꞌuf. Bare-bare nbi pah Masir in nanan napenin
amnahas ok-okeꞌ. Onaim naiꞌ Yusuf anmurai nasoit uim ꞌtunuꞌ mnaaht ein ma naꞌsosaꞌ
penaꞌ-makaꞌ neu abitan Masir.
GEN 41:57 Rarit biak ein naꞌkon mee-mee neman ma nsosan amnahat naꞌkon naiꞌ Yusuf
nbin pah Masir. Natuin oras amnahas naan batuur-batuur maꞌtaniꞌ.
GEN 42:1 Oras naan, aam Yakop anneen biak ein naꞌuab ein am nak, anmuiꞌ penaꞌ-makaꞌ
et pah Masir. Onaim in naꞌuab nok in aanh ein am nak, “Hae, riꞌaan ein! Hi mtook he
mtakaꞌnanaꞌ on reꞌ naan, aa oo?
GEN 42:2 Au ꞌneen aꞌrair nak anmuꞌi mnahat et pah Masir. Reko nneis hi mnao he
msoos kit. Maut he on naan ate, hit kaisaꞌ tamnaah atmaet.”
GEN 42:3 Rarit naiꞌ Yusuf in taatf ein reꞌ tuaf boꞌes naan, nabaarb ein he nnaon
nsosan amnahat neun pah Masir.
GEN 42:4 Mes naiꞌ Yakop ka nkonan fa naiꞌ Yusuf in orif naiꞌ Benjamin he nok sin.
In natenab am nak, “Kais-kaisaꞌ riꞌanaꞌ naan napein siraak amsaꞌ on reꞌ in tataf.”
GEN 42:5 Anbi mee-mee te, biak ein annenan nrarin nak anmuꞌi mnahat et pah Masir,
es naan ate, too mfaun ii nnaon ma nsosan amnahat anbin naan. Amnahas naan, ro
nanoon antean pah Kanaꞌan amsaꞌ. Rarit naiꞌ Yakop in aanh ein annaon ma nsosan
amnahat anbin nee msaꞌ.
GEN 42:6 Oras naan, naiꞌ Yusuf anjair tua pirsaꞌi neu usif pah Masir. Karu sekau-
sekau neem naꞌko mee-mee he nsoos penaꞌ-makaꞌ te, naiꞌ Yusuf es naꞌsosaꞌ nfeen sin.
Es naꞌ oras in taatf ein neman ntean ate, sin nriꞌtuun ma nhormaat ee, tar antea
sin nneek afu.
GEN 42:7 Oras in niit sin on naan ate, in nahiin nain sin. Mes naiꞌ Yusuf nmoeꞌ jon
on reꞌ atoin Masir, es naꞌ sin ka nahiin je fa. Rarit in nataan sin nok haan sesu
mnak, “Hi reꞌ ia, miꞌko mee?” Sin natahan am nak, “Ho aten kai miꞌko pah Kanaꞌan.
Hai iim he msoos amnahat miꞌko ko, tua.”
GEN 42:9 Rarit naiꞌ Yusuf namnau in amneit ein unuꞌ feꞌ. In akaꞌtau sin am nak, “Au
ka ꞌpirsai ki fa! Hi of asuntirus ki. Hi iim maim he mihiin pah Masir in maꞌniifk
ein, rarit hi mtebi mfain he iim ma mbaan kai, aiꞌ?”
GEN 42:10 Mes sin natahan am nak, “Kaah, tua! Hai reꞌ ia suma ho aetn aa kai.
Batuur-batuur hai suma iim he msosa haa mnahat.
GEN 42:11 Hai arkai reꞌ ia, hai amaꞌ meseꞌ. Hai ka asuntirus kai fa, tua! Hai atoin
rekon kai, tua.”
GEN 42:12 Mes naiꞌ Yusuf naꞌuab naheer am nak, “Hoe! Hi mipoi. Kais amputa-kriu
kau! Au uhiin ꞌain ꞌak hi asuntirus ki. Hi iim he maim pah reꞌ ia in maꞌniifk ein!”
GEN 42:13 Rarit sin npenan reꞌuf. Onaim sin natahan neun naiꞌ Yusuf am nak, “Kaah,
tua! Hai reꞌ ia suma ho aetn aa kai. Hai iim miꞌko pah Kanaꞌan. Hai mmaꞌori-tatan
boꞌes am nua. Hai arkai amaꞌ meseꞌ. Hai oriꞌ aheit suus goe namaikaꞌ nok hai amaꞌ.
Ma hai oirf es anteniꞌ, annao namneuk.”
GEN 42:14 Naiꞌ Yusuf nataah sin am nak, “Kahaf! Batuur uab reꞌ feꞌe na au aaꞌ ee
naan. Hi reꞌ ia ro asuntirus ki.
GEN 42:15 Onaim hi ro he mfee kau bukti feꞌ, he au uhiin ꞌak hi uab ein feꞌe na
batuur, aiꞌ kaah. Au ꞌsuup! Karu hi oriꞌ aheit suus goe ka mok ne neem fa neu ia
te, hi ka bisa fa he mnao misaitan pah reꞌ ia!
GEN 42:16 Onaim hi mpiir maan tuaf es he nnao naan hi oriꞌ neem neu ia. Biak ein,
au ꞌtahan sin. Au he ꞌiit, hi uab ein naan batuur, aiꞌ kaah. Karu kaah fa te,
namneo, hi reꞌ ia asuntirus ki.”
GEN 42:17 Rarit naiꞌ Yusuf anrenu ma nataam sin neu bui je nanan, neno teun.
GEN 42:18 Neno teun on naan ate, naiꞌ Yusuf annao ma naꞌuab nok sin anbin bui je
mnak, “Au reꞌ ia, umtausan Uisneno. Ma au utuin In roimn ee piut-piut. Au ufetin ki
he hi mmoin. Mes hi ro he minokab uab es.
GEN 42:19 Karu hi uab ein batuur-batuur namneo te, hi ro he mikriraꞌ kau bukti. In
raan aꞌpoiꞌ ji on nai: au ꞌtahan tuaf es anbi bui reꞌ ia. Hi bian amfain meu hi pah
ee, he meiki mnahat meu hi nonot-asar sin. Natuin sin npao ki he mekin sin amnahat.
GEN 42:20 Rarit hi iim meik hi oirf aan, he njair bukti es, nak hi atoin neek
amneꞌo. On naan ate, hi ka mipoi kau fa. Maut he nok ranan naan ate, au kais
aꞌhukun uꞌmaet ki.” Sin nnenan on naan ate, sin nromin.
GEN 42:21 Rarit sin naꞌuab ein es nok es am nak, “Neu! Reok goen! Oras ia hit
tapein hit aꞌmoꞌek neno naan in aafn ii jen. Hit tmoeꞌ reꞌuf neu hit oriꞌ. Hit
tkius tiit ee neu in nsuus anmaet, in ntoit neik haan sakoit he hit ttuurn ee, mes
hit ka tfairoir je fa. Etun oras ia, hit tsuus on reꞌ ia msaꞌ.”
GEN 42:22 Onaim naiꞌ Ruben namnaub sin am nak, “Hae, sin au oriꞌ arki. Neno naan au
ꞌtaar ki, he kais minsaaꞌ-saaꞌ riꞌanaꞌ naan! Mes hi ka mko-kosen main fa au uabak
naan. Onaim oras ia, hit tseu fuan ii jen. Naiꞌ Usu in naaꞌ ee nsaen kit een.”
GEN 42:23 Sin naꞌuab ein on reꞌ naan, mes sin ka nahinin fa neu naiꞌ Yusuf nahiin
sin uab. Natuin oras naiꞌ Yusuf naꞌuab nok sin ite, in npaek uab Masir. Rarit naꞌ
anmuiꞌ akoniꞌ uabaꞌ naꞌbain ee neu sin npaek uab Ibrani.
GEN 42:24 Anneen sin naꞌuab ein on naan ate, naiꞌ Yusuf annao nasaitan sin, ma nkae
nmes-mees nbi bare reꞌ biak ein ka niit ee fa. Oras in nkae nrari te, in nfain neem
neu sin. Rarit in nreek tuaf ma nfuut naiꞌ Simeon nbi in orif-tataf sin humak ma
sin matak.
GEN 42:25 Rarit naiꞌ Yusuf naprenat in ameupt ein he narain penaꞌ-makaꞌ neu in
taatf ein sin aꞌkaor ein. Ma sin ro he ntao nafaniꞌ roit ein nbin aꞌkaor ein sin
feefk ein. Rarit ansoo sin. In nrenu he nfeen sin betiꞌ msaꞌ. Ameupt ein naan
anmoꞌen natuin naiꞌ Yusuf in aprenat.
GEN 42:26 Rarit naiꞌ Yusuf in taatf ein nasaeb aꞌkaor ein naan neun sin bikaes
keledai ngguin. Rarit sin npoin ma nnaon nasaitan pah Masir.
GEN 42:27 Anbi raan atnanaꞌ, sin nasnasan. Oras tuaf es anfei in aꞌkaroꞌ he naꞌeku
in bikaes keledai te, in niit in roit ein anbin aꞌkaor ee fefan.
GEN 42:28 In naskeek! Onaim in nhaman in orif-tataf sin am nak, “Hoi! Hi iim he
mkius miit ia feꞌ! Hit tmate tkoon! Sin ntao nafaniꞌ au roit ein esan au ꞌkaroꞌ.”
Ankius nitan on naan ate, sin neek ein namnekun. Sin namtau nmaten. Rarit sin
naꞌuab ein am nak, “Uisneno ntao saaꞌ antein es reꞌ ia neu kit?”
GEN 42:29 Rarit sin nnaon nkonon. Antean Kanaꞌan on naan ate, sin naretaꞌ neu sin
aamf ee, saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nnaben niit ee, nmurai naꞌko sin nbin pah Masir, tar
antea sin nfain neman.
GEN 42:30 Sin natonan am nak, “Aam honiꞌ! Usif pah Masir in tua pirsaiꞌ je, maꞌtain
reꞌuf. In naꞌuab aah amsaꞌ, ka tiit fa haan maꞌnuraꞌ. In ntubin ma ntuꞌiran kai,
mnak hai mnao msuntiur in pah.
GEN 42:31 Mes hai mitaah am mak, ‘Kaah fa, tua! Hai miꞌuab batuur namneo, tua. Hai
arkai reꞌ ia, ka asuntirus fa, tua.
GEN 42:32 Hai atoin neek rekon kai, tua. Hai mmaꞌori-tatan tuaf boꞌes am nua. Hai
amaꞌ meseꞌ. Mes tuaf es naꞌko kai, nnao namneuk, ma aheit suus goe namaik nok hai
amaꞌ et pah Kanaꞌan.’
GEN 42:33 Rarit kaes kouꞌ goe nak, ‘Au he ꞌsobaꞌ ki. Hi atoin amneot, aiꞌ kaah. Hi
tuaf es ro he nabaar anbi ia. Hi bian amfain, meiki mnahat meu hi nonot-asar sin,
he sin kaisaꞌ namnaah anmaten.
GEN 42:34 Hi ro he meik hi oriꞌ neem neu ia feꞌ. Nok ranan naan ate, naꞌ au uhiin
ꞌak hi ka asuntirus ki fa, mes batuur-batuur hi atoin neek amneꞌo. Onaim au of
ufetiꞌ ki hi benuꞌ reꞌ au ꞌtaahn ee reꞌ naan. Ma au ꞌkonan ki he mnao meu mee-mee
jah, ambi pah reꞌ ia.’ ”
GEN 42:35 Anpeo nrarin on naan ate, sin npukai sin aꞌkaor ein. Sin naskeken, natuin
sin es-es ate, niit sin roit ein nbin sin aꞌkaor ein. Ankius on naan ate, naiꞌ
Yakop nok in aanh ein namtau nmaten.
GEN 42:36 Rarit naiꞌ Yakop naꞌuab nok sin am nak, “Hi ꞌmoeꞌm ein, es naꞌ au aanh
ein namnekun. Naiꞌ Usu namneuk goen. Amteniꞌ naiꞌ Meon. Oras ia hi he meiki mtein
naiꞌ Min? Batuur-batuur hi he mhaꞌmuiꞌ kau, es reꞌ ia!”
GEN 42:37 Onaim naiꞌ Ruben naꞌuab neu in aamf ee mnak, “Aam honiꞌ! Amfee kau naiꞌ
Min. Au utaah. Au ꞌbaꞌan ꞌain, au ro he ꞌuum ꞌeik je nfain neem ꞌeu ko, aam honiꞌ.
Mes karu kaah fa te, aam honiꞌ, ho mroor au aan moen nuaꞌ ein naan.”
GEN 42:38 Mes naiꞌ Yakop naꞌuab am nak, “Kahaf! Ka nabeiꞌ fa he hi meik naiꞌ Min.
In tataf naiꞌ Usu nmate nrair. Oras ia, aar in nmees. Karu in napein siraak anbi
raan atnanaꞌ te, hi misusab miis kau, au atoni mnasiꞌ ia, tar antea au ꞌtaam ꞌeu
nopu ꞌmaten.”
GEN 43:1 Oras naan, amnahas anbi pah Kanaꞌan maꞌtain besi ntein.
GEN 43:2 Naiꞌ Yakop in uim je naan ee, nararin nrair amnaaht ein reꞌ neon goes ii,
in aanh ein annaon nsoos sin naꞌkon pah Masir. Rarit in nak sin am nak, “Riꞌaan
ein! Reko nneis hi mfain meu pah Masir, he msoos amtein kit amnahat feꞌ!”
GEN 43:3 Mes naiꞌ Yahuda nataah am nak, “Aam honiꞌ! Neon goes ii, usif pah Masir in
tua pirsaiꞌ je namnaub kai maꞌtaniꞌ nak, hai ka mibeiꞌ fa he mikriraꞌ hai huum ein
meu ne, karu hai ka mok fa ho aan aheit susu naiꞌ Min!
GEN 43:4 Onaim aam honiꞌ. Ho ro he mkonan kai naiꞌ Min, he nok kai, henaꞌ hai mfain
he msoos kit amnahat.
GEN 43:5 Mes karu ho ka mkonan kai fa naiꞌ Min ate, hai ka neu he mnao fa. Atoin
Masir naan naꞌuab anrair on naan ate.”
GEN 43:6 On nai te naiꞌ Yakop nakain sin am nak, “Nansaaꞌ am es hi mitonan atoniꞌ
naan mak hi feꞌ ammuiꞌ oir muni es antein! Hi mami haa kau susat antein!”
GEN 43:7 Rarit sin nfuriꞌ naiꞌ Yakop am nak, “Aam honiꞌ! Atoniꞌ ne nataan piut, he
nahiin kit nok nain hit uim je naan ee ok-okeꞌ. In nataan am nak, ‘On mee? Hi amaꞌ
nmoin feꞌe, oo? Hi mmuiꞌ orif et hi umiꞌ feꞌe, oo?’ Onaim hai he mak saaꞌ antein!
Onaim ro hai mitoon namneo goah. On nai te, sekau nahiin nain nak, in he nreun kai
he hai mok naiꞌ Min on nee?”
GEN 43:8 Naiꞌ Yahuda naꞌuab antein am nak, “Aam honiꞌ! Mufetin kai naiꞌ Min he nok
kai. Au ꞌbaꞌan ain, karu npoi saaꞌ-saaꞌ neu ne te, au utaah he ꞌsenuꞌ. Karu au ka
ꞌeik je nfain neem fa nok ao-minaꞌ neu ko te, maut he ho musaan kau tar antea au
ꞌmaet. Onaim ho mkonan kai naiꞌ Min, fin hai he mna-nao goa heen. Reko nneis hai
mnao nai rabah, he hit kais tamnaah atmaet.
GEN 43:10 Bait hai kais ampao ꞌroo-ꞌroo te, hai mnao ma mfain iim no nua goen.”
GEN 43:11 Rarit sin aamf ee nak, “Karu on naan ate, hi mmoeꞌ on nai: hi mnao mait
meik hau fuaꞌ ma fuboon reko naꞌko hit pah. Esan reꞌ: bumbu sin, hau oef reꞌ foo
meniꞌ, reꞌu he ttuis, oin hau, kanari, ma knaaꞌ bian. Rarit meik sin meu usif pah
Masir in tua pirsaꞌi naan, ma mitoon am mak hai baerꞌ ein reꞌ ia njarin ook-sonun
neu ko.
GEN 43:12 Hi msaꞌ meiki mtein roit amsaꞌ anfain no nua naꞌko oras neon goes ii hi
mnao. Natuin hi ro he mnonaꞌ mifaniꞌ roit ein reꞌ hi miit sin anbin hi ꞌkaor ein
neon goes ii. Kais-kaisaꞌ sin es reꞌ antaon nsaan sin.
GEN 43:13 Hi mok hi oriꞌ, mes natiꞌ mfain iim rabah, oo!
GEN 43:14 Au ꞌon-ꞌonen, karu Uisneno reꞌ Akuasat Maꞌtaniꞌ, nabanit usif pah Masir
in tua pirsaꞌi naan he nkasian ki. He karu reko te, in nnonaꞌ nafaniꞌ ki au anah
naiꞌ Min am naiꞌ Meon, he hi mfain iim buꞌ-buaꞌ. Mes karu au aanh ein namnekun okeꞌ
te, maut he au usaah susat ia nkoon piut.”
GEN 43:15 Rarit sin nnaon ma nakbuaꞌ ein baer ook-soun ein am roit, he neikin nnaon
neun pah Masir. Sin nok naiꞌ Benjamin amsaꞌ. Antean nee te, sin nnaon nbaiseun naiꞌ
Yusuf.
GEN 43:16 Oras naiꞌ Yusuf niit naiꞌ Benjamin nok in taatf ein ate, in nreek aꞌnaak
mepu nbi in umi mnak, “Hoe! Meik atoin ein reꞌ ia ntaman neun au umi! Rarit amroor
bijae jes, mihaan ee rek-reko. Sin ro he nbukaen nok kau oras maans ee naꞌpuup.”
GEN 43:17 Rarit aꞌnakat naan nmoeꞌ natuin naiꞌ Yusuf in aprenat. Onaim in nnao naat
sin neu naiꞌ Yusuf in umi.
GEN 43:18 Oras sin nnaon neun naiꞌ Yusuf in umi, in taatf ein namtaun nmaten. Anbin
raan ee te, sin naꞌuab ein am nak, “Amoo! Nansaaꞌ am es in nreun he neik kit teu
ia? Kais-kaisaꞌ in he nasusab kit, natuin roit ein reꞌ sin nfee nafaniꞌ kit sin
anbin hit iꞌkaor ein neon goes ii. Sin nmoeꞌ napo-poi kit he neem naat kit teu ia,
he nok askeken ate, sin nheek kit, ma nmoeꞌ kit atjair sin aten. Rarit sin nasiik
naan hit bikaes keledai ngguin okeꞌ.”
GEN 43:19 Etun oras sin npaumaak naiꞌ Yusuf in uim je te, sin nataan aꞌnakat naan
am nak,
GEN 43:20 “Aam, kais mutoꞌ-toꞌon kai. Neon goes ii, hai iim amsoos miit amnahat
ambi ia.
GEN 43:21 Rarit oras hai mfain meu hai kuan, hai misnaas ambi raan ee he mtuup.
Onaim hai mfei ꞌkaor ein he miꞌekuꞌ muiꞌt ein. Heꞌe! Hai mtae miit hai roit ein,
ntao nafaniꞌ kai sin inbin hai kaor maak ein sin feefk ein. Hai ka mihiin he sekau
es reꞌ antao sin naan. Mes oras ia, hai meik mifaniꞌ sin okeꞌ. Onaim aam, kais
mutooꞌ goo! Maut he ho muhiin, oras ia hai meik roit bian anteniꞌ he msoos amnaah
amtein.”
GEN 43:23 Rarit aꞌnakat naan nataah sin am nak, “Hi mtaꞌ-taaꞌ kiim. Kais mimtau! Of
oniꞌ hi Uisneon nggoe es anfee tetus neu ki nbi hi ꞌkaor ein naan. Neon goes ii, au
ꞌtoup urair hi roit ein naan okeꞌ. Hi ka mmuiꞌ fa tusaꞌ!” Rarit in napoit naiꞌ
Simeon naꞌko bui je he nabua nok sin.
GEN 43:24 Onaim sin ntaman okeꞌ neu naiꞌ Yusuf in umi. Rarit aꞌnakat naan anfeen
sin oe ma nafaun sin haek ein. In naꞌekuꞌ sin bikaes keledai ngguin amsaꞌ.
GEN 43:25 Rarit in natoon am nak, “Hi of ambukae mok hai aam usiꞌ oras maans ii
naꞌpuup.” Oras sin npao naiꞌ Yusuf he neem nateef nok sin ite, sin nꞌator ook-soun
ein naan.
GEN 43:26 Oras naiꞌ Yusuf neem antea te, sin nriꞌtuun ok-okeꞌ nbin in human ma in
matan. Rarit sin nnonaꞌ ook-soun ein neu na.
GEN 43:27 Rarit naiꞌ Yusuf nataan sin am nak, “On mee? Hi arki mꞌao-minaꞌ, oo? Hi
ama mnasiꞌ on mee? In nꞌao-minaꞌ msaꞌ, aa oo?”
GEN 43:28 Sin natahan am nak, “Ho ate mnais ee, reꞌ hai aam honiꞌ, et reꞌ nee. In
nꞌao-miin, tua.” Onaim sin naꞌruir ein ma nhormaat anteinꞌ ee.
GEN 43:29 Rarit naiꞌ Yusuf nait matan am ankius niit in orif naiꞌ Benjamin. Sin nua
sin, ainaf ma amaf meseꞌ. Onaim in nak, “Ooo! Hi oriꞌ aheit susu reꞌ neon goes ii
hi miton-toon ee ji, es reꞌ ia!” Rarit in naꞌuab neu naiꞌ Benjamin am nak, “Baꞌe!
Au ꞌon-ꞌonen he Uisneno nfee ko tetus kouꞌ-koꞌu.”
GEN 43:30 Ankius naiꞌ Benjamin on naan ate, naiꞌ Yusuf in rasi mnaut neu in oirf ee
he noi npeꞌ-peeꞌ jah een. Natuin in nneek niis in orif naiꞌ Benjamin. In ka bisa
ntahan naan fa in nekan naan antein. Onaim in nnao ntaam neu in keeꞌn ee rabah.
Rarit in nkae nmeꞌ-meꞌur anbi naan.
GEN 43:31 Ankae nrari te, in nnao nameu in human. In nafaniꞌ in nekan, rait in nnao
nateef nok sin. Onaim in nreun in ameupt ein uim je naan ee, he nabaarb ein bukaet
neun mei.
GEN 43:32 Sin nabarab bukaet neu naiꞌ Yusuf anbi mei jes in nmees kuun. In orif-
tataf sin nbukaen nbin mei jes aꞌtetaꞌ. In ameupt ein, nbukaen nbin mei jes kuuk.
Natuin atoin Masir sin nnaben ate sin nhaiꞌniis sin tuak ein karu sin nbukaen buꞌ-
buaꞌ nok atoin Ibranis sin.
GEN 43:33 Aꞌnakat naan anꞌator anrair he naiꞌ Yusuf in orif-tataf sin antokon
nmabain ein nok naiꞌ Yusuf. In nꞌator sin he ntokon nmaktun-tuin ein nmurai naꞌko
atoin kouꞌ goe ntea aheit susu. Oras sin ankius niit reꞌ moꞌet reꞌ ia te, sin
nsanmakan.
GEN 43:34 Rarit naiꞌ Yusuf anꞌator he in ameupt ein naan naitin bukaet naꞌkon in
mei je neun in orif-tataf sin. Sin ntoupun humaꞌ meseꞌ. Mes naiꞌ Benjamin antoupu
mfaun anneis no niim naꞌko in taatf ein naan. Rarit sin nbukaen tar antea sin
namsenan batuur-batuur.
GEN 44:1 Sin nbukaen nrarin ate, naiꞌ Yusuf naꞌseꞌ-seꞌo aꞌnaak mepu nbi in uim je
mnak, “Hoe! Ho mnao murai penaꞌ-makaꞌ meu atoin ein ia sin aꞌkaor ein naan, nahen-
henun. Rarit ho mtao mufaniꞌ sin roit ein es-es ate meu sin aꞌkaor ein naan.
GEN 44:2 Rarit ho mait au ꞌkoom noin muit ee, ma mtao goe meu aheit suus goe in
aꞌkaor aan.” Onaim in nmoeꞌ natuin naiꞌ Yusuf in aprenat.
GEN 44:3 Maan reꞌ snaat ee nsae te, naiꞌ Yusuf nafetin sin nok sin bikaes keledai
ngguin he nnaon nfanin ma neikin amnahat.
GEN 44:4 Sin nnaon ka ꞌroo fa feꞌ naꞌkon kota naan ate, naiꞌ Yusuf natoon neu
aꞌnakat naan am nak, “Ho mnao mriuꞌ mutuin atoin ein naan rabah. Karu mupein sin
ite, ho mak sin am mak, ‘Nansaaꞌ am es hi mmoeꞌ maufinu meu ꞌnaef ee? Hi mbaras in
neek reok goe nok moeꞌ reꞌuf on naan!
GEN 44:5 On mee mꞌes hi mibaak meik hai aꞌnaak te in aꞌkoom noin muit ee? Hi ka
mihiin fa, oo? Naan ka npaek je fa he nbukae oe nmees jah. Anpaek je he naim atoniꞌ
in uan, natuin aꞌkomaꞌ naan matuaꞌ ate! Hi moeꞌm ein ia, ro reuꞌ besi!’ 
”
GEN 44:6 Rarit aꞌnakat naan nriuꞌ natuin sin tar antea napein sin. Onaim in natoon
neu sin natuin ahaa naiꞌ Yusuf in uaban feꞌe na.
GEN 44:7 Rarit sin npenan mates am nak, “Aam, ho sairt ii, on mee? Hai msuup. Hai
ka neu he mibeiꞌ fa he mmoeꞌ reꞌuf on naan!
GEN 44:8 Ho muhiim kuum. Roit ein reꞌ neon goes ii nbin hai ꞌkaor ein naan, hai
mfee sin nfanin neu ko. Onaim hai ka mibeiꞌ fa he mibaak hi aꞌnaak te in aꞌkomaꞌ
naan naꞌko in umi. Hai ka neu he mibaak fa, tua!
GEN 44:9 Aam, ho mpukai ma mtae kuum. Mupein aꞌkomaꞌ naan anbi sekau in aꞌkaor ate,
amhukun misan! Maut he hai bian ii, mjair ate meu ko.”
GEN 44:10 Rarit aꞌnakat naan naꞌuab am nak, “Kahaf! On nai. Karu au ꞌiit ee nbi
sekau te, in reꞌ naan anjair au ate. Hi bian ii, mnao mkoon.”
GEN 44:11 Onaim sin nasanut aꞌkaor ein naan, rabah. Rarit sin npukai nain sin.
GEN 44:12 Onaim aꞌnakat naan anparikas aꞌkaor ein naan barisi, nmurai naꞌko atoin
kouꞌ goe iin je, ntea aheit suus goe iin je. Onaim in niit aꞌkoom noin mutiꞌ naan,
anbi naiꞌ Benjamin in aꞌkaroꞌ.
GEN 44:13 Ankius nitan on naan ate, naiꞌ Benjamin in taatf ein sin neek ein
akratiꞌ-krait ein. Rarit sin nasaeb nafaniꞌ sin aꞌkaor ein neun sin bikaes keledai
ngguin, he ntaman nfanin neun kota.
GEN 44:14 Oras sin ntean naiꞌ Yusuf in uim je te, in nbi naan feꞌ. Onaim sin
nriꞌtuun anbin naiꞌ Yusuf in human ma in matan.
GEN 44:15 Rarit naiꞌ Yusuf naskarak sin am nak, “Hoe! Nansaaꞌ am es hi mmoeꞌ kau on
reꞌ ia? Hi ka mihiin fa? Aꞌnaet on reꞌ au, anpaek reꞌu reꞌ he naim atoniꞌ in uan.”
GEN 44:16 Rarit naiꞌ Yahuda nataah am nak, “Airoo! Uisneno npukai napoitan hit
saant ein. Rarit hai he mak saaꞌ ntein, tua? Hai he mimneob hai tuam ein on mee,
tua! Karu ho mtahan hai oriꞌ te, reko nneis ho mtahan kai okeꞌ. Mait kai mjair ho
aten.”
GEN 44:17 Mes naiꞌ Yusuf nataah am nak, “Kahaf! Niit aꞌkomaꞌ naan anbi sekau te, in
es reꞌ he njair au ate! Hi bian ii, mifrei. Amfain nai meu hi amaꞌ!”
GEN 44:18 Rarit naiꞌ Yahuda nnao npaumak-maak naiꞌ Yusuf, ma naꞌuab am nak, “Au
ꞌbaiseun, tua. Au uhiin ꞌak ho kuasam naan natai nok uisf ee in kuasan kuun. Natuin
rasi naan, kais mutoꞌon kau, tua. Au ꞌtoit mainuan he au uꞌsitiꞌ aan aꞌkreꞌo, tua.
GEN 44:19 Neon goes ii, ho mutaan kai mmak, ‘Hi amaꞌ nok hi oriꞌ tuaf es etan naa
feꞌe, oo?’
GEN 44:20 Rarit hai mitaah am mak, ‘Hai amaꞌ namnasi nrair. Hai oriꞌ aheit suus goe
meseꞌ. Oras nahoins ee te, hai amaꞌ namnais jen. Aheet suus goe in taatf ee, nmate
nrair, tua. Sin nua sin, sin ainf ee nmate nrair. Onaim oras ia, hai oriꞌ aheit
susu naan, in nmees. Es naꞌ hai amaꞌ nneek niis ne.’
GEN 44:21 Rarit ho mreun kai he hai meik hai oriꞌ, he ho miit ee.
GEN 44:22 Onaim hai mitaah am mak, ‘Riꞌanaꞌ reꞌ ne, ka neu he nnao nporiꞌ fa hai
amaꞌ. Karu in nnao npoirn ee te, hai amaꞌ ro he nmaet kuun nai, es reꞌ naan.’
GEN 44:23 On nai te, ho mutaah am mak, ‘Karu hi ka meik fa hi oriꞌ naan ate, hi ka
neu he miit amtein kau fa heen.’
GEN 44:24 Rarit hai mfain. Hai mtean hai amaꞌ ne te, hai mitoon main rasin reꞌ ho
muꞌuab sin meu kai.
GEN 44:25 Aꞌroo-ꞌroo te, hai mnaaht ein oekꞌ ein. Rarit hai amaꞌ anreek kai he
mfain iim amtein meu pah Masir he msoos amnahat.
GEN 44:26 Mes hai mitaah am mak, ‘Aam honiꞌ! Hai ka neu he mnao fa meu ne ntein.
Natuin uisf ee in tua pirsaiꞌ je, naꞌuab nain nak, karu hai ka mok fa hai oriꞌ te,
hai ka neu he miit amtein fa in human. Onaim hai ro he meik hai oriꞌ aheit susu
naan feꞌ, henaꞌ hai mnao.’
GEN 44:27 Rarit hai amaꞌ naꞌuab am nak, ‘Hi mihiin main. Au fee bi Rahel in aanh
ein, tuaf nua goah.
GEN 44:28 Ahuunt ee nnao namneuk. Oniꞌ muiꞌ fui ngguin npius goe ma neku nrair je.
Es naꞌ ntea oras ia, au ka ꞌiit aꞌteinꞌ ee fa.
GEN 44:29 Karu hi mait meik aheit suus gui ntein miꞌko kau, ma in napein siraak
ate, hi mtao mtein kau susat meu au atoni mnasiꞌ kau gui, he ꞌmaet nai.’
GEN 44:30 Es naan ate, usiꞌ. Au ꞌbaiseun, tua. Karu au ꞌfain ꞌeu au amaꞌ, mes au ka
ꞌok fa aheit susu reꞌ ia te, ro hai amaꞌ nmaet kuun een. Natuin in asmaan ee,
nmafuut nok riꞌanaꞌ ia te. On nai te, in namnais reꞌ-reuꞌf een. Onaim karu hai mtao
mteinꞌ ee susat, in nmaet nai.
GEN 44:32 Saaꞌ antein, au ꞌbaꞌan urair ꞌeu au amaꞌ ꞌak, au utaah riꞌanaꞌ ia. Au
ꞌbaꞌan ꞌeu au amaꞌ, karu au ka ꞌeik ufaniꞌ fa riꞌanaꞌ ia ꞌeu ne, maut he au utaah
kuuk sanat naan, tar antea au ꞌmaet.
GEN 44:33 Onaim au ꞌbaiseun, tua. Maut he au umaik aꞌbi ia he ꞌseun ee, henatiꞌ au
es reꞌ aꞌjair ho ate. Maut he in nfain nok in taatf ein.
GEN 44:34 Karu riꞌanaꞌ ia ka nok fa te, au ka neu he ꞌfain fa. Au ka neu he ꞌtahan
aan fa au tuak, karu au ꞌiit au amaꞌ ansuus tar anmaet.”
GEN 45:1 Anneen on naan ate, naiꞌ Yusuf in neekn ee kratiꞌ-kratiꞌ, tar antea in ka
ntahan naan fa in tuan ii ntein nbi in ameupt ein sin maatk ein. Etun in nreun sin
he npoin, he in bisa nmees nok in orif-tataf sin. Nok ranan naan ate, in bisa
natoon in tuan ee neu sin.
GEN 45:2 Rarit ameupt ein npoin okeꞌ. Onaim naiꞌ Yusuf ankae nmeꞌ-meꞌur ma npin-
pinus. In ameupt ein, atoin Masir, reꞌ nhaken nbin moen ee, anneen amsaꞌ. Ma abitan
uisf ee in soonf ee nnenan amsaꞌ.
GEN 45:3 Rarit naiꞌ Yusuf natoon namneo goah neu in orif-tataf sin am nak, “Airoo,
tua. Au reꞌ ia, naiꞌ Usu kau. Hi oriꞌ. Hit arkit atmaꞌori-tatan. Hit amaꞌ feꞌ
nmoni, oo?” Annenan on naan ate, in orif-tataf sin namtau nmaten, tar antea sin ka
fefaꞌ meseꞌ fa.
GEN 45:4 Rarit naiꞌ Yusuf nak sin am nak, “Hae! Amsiriꞌ iim he mpaumaak kau feꞌ!”
Onaim sin nsiir ein antaman ma npaumaak naiꞌ Yusuf. Onaim in naꞌuab nafanik am nak,
“Au reꞌ ia, naiꞌ Yusuf, reꞌ neon goes ii, hi miꞌsosaꞌ mpoirn ee meu pah Masir ia.
GEN 45:5 Amneon ii, hi miꞌsosaꞌ kau goen. Mes kais mimtau, ma kais ammatoe ma
mmasanan es nok es. Natuin Uisneno es neik kau ꞌuum aꞌtea ia, he ꞌjair ahunut ꞌeu
ki. Nok ranan naan, In npaek kau he In nafetin naan too mfaun ii, he sin kaisaꞌ
namnaah anmaten.
GEN 45:6 Oras ia, amnaahs ii feꞌ nnao naan toon nua. Aar toon niim feꞌ. Oras naan,
ka tiit tain fa tuaf es he ntoof aiꞌ nkaun, nseen, ma ka tiit fa reen jes reꞌ he
nmuiꞌ penaꞌ-makaꞌ.
GEN 45:7 Nok ranan reꞌ hit ka tahiin tain je fa reꞌ ia, Uisneno neik kau ꞌuum uhuun
uꞌko ki. Henatiꞌ naꞌko hi arki, ma hi anah-upuf sin napenin aꞌhonis.
GEN 45:8 Onaim in batuurn ii, ka hi es ammoeꞌ kau fa he au ꞌuum aꞌtea ia, mes
Uisneno In aꞌmoꞌen. In es nait kau ꞌjair uisf ee in tua pirsaꞌi ꞌbi pah Masir ia.
Onaim au ꞌjair aꞌnakat aꞌbi uisf ee in sonaf. Ka tiit tain fa es he nneis naꞌko
kau.
GEN 45:9 Onaim oras ia, hi mfain rabah nai, he mitoon au uabak reꞌ ia meu hit amaꞌ,
mak on nai: ‘Aam honiꞌ, ho anah naiꞌ Yusuf anmoin feꞌ! In njair kaes koꞌu et pah
Masir. In naskau ko aam honiꞌ, he mnao meu pah Masir rabah nai, tua.
GEN 45:10 Aam honiꞌ of ho mupein mainuan he mutua mbi pah Gosen mpaumaak ee. Bare
naan mainuan. Onaim hi bisa mituuk ma miꞌekuꞌ hi ꞌbib-kasen, aꞌbibin, ma bijae
ngguin ok-okeꞌ. In ntoit ko msaꞌ, he uum meik ho anah-upuf sin, nok nain sin uim je
naan ee, ma sin baer pusaak ein ok-okeꞌ he mitua mibaar ambi nee, tua.
GEN 45:11 Karu aam honiꞌ mutua mbi Gosen ate, in bisa npairoir ko nbi nee. Natuin
amnaahs ii aar toon niim antein feꞌ. Onaim in of anꞌator he aam honiꞌ mok ho nonot-
asar sin, ma ho muiꞌt ein ok-okeꞌ ka nkuran ma nrabuꞌ fa saaꞌ-saaꞌ, tua.’ 
”
GEN 45:12 Naiꞌ Yusuf natoon anrair on naan ate, in naꞌuab antein am nak, “Oras ia,
hi miit meik hi matam, aa oo? Ho msaꞌ, Min. Au reꞌ ia, ho tataꞌ naiꞌ Yusuf teb-
tebe.
GEN 45:13 Onaim mitoon meu hit amaꞌ mak, au kuasat aꞌbi pah Masir reꞌ ia, kouꞌ
reꞌuf. Ma miretaꞌ meu hit amaꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi miit sin. Rarit hi meik je neem
rabah nai meu ia!”
GEN 45:14 Rarit in nhoo ma nneek in orif naiꞌ Benjamin, ma sin nua sin ankaen.
GEN 45:15 In anhoo ma nneek in taatf ein meseꞌ-meseꞌ msaꞌ. Rarit naꞌ sin nmurai
naꞌuab ein nok ne.
GEN 45:16 Rarit, oras uisf ee nok in aꞌnaak meupn ein annenan nak naiꞌ Yusuf in
orif-tataf sin neman, sin nmariin anmaten.
GEN 45:17 Onaim uisf ee naꞌuab neu naiꞌ Yusuf am nak, “Yusuf! Mutoon meu sin ho
benuꞌ, he sin nasaeb ein penaꞌ-makaꞌ neu sin bikaes keledai ngguin, he neikin nnaon
neun pah Kanaꞌan.
GEN 45:18 Rarit amreun sin he neik ho amaꞌ ma nonot-asar sin neman okeꞌ, he sin
nfooꞌ neman neun ia nai. Au of aꞌfeen sin afu ma bare reꞌ reko nneis nbi pah Masir
ia, he sin natuan ma nmonin nbin naan, ma sin napenin amnahat naꞌko bare naan.
GEN 45:19 Amreun sin he sin neik nanin akreet bikaseꞌ fauk naꞌko ia, he sin nasaeb
riꞌaan ein, ma ho amaꞌ.
GEN 45:20 Kais sin natenab baer pusaak ein reꞌ sin ka bisa neik sin fa. Natuin pah
Masir ia, naheun nok bareꞌ reꞌ arekot. Sin of anpaar sin.”
GEN 45:21 Anneen on naan ate, naiꞌ Yusuf anfee kreet bikaseꞌ fauk, ma betiꞌ nbi
ranan, natuin uisf ee in kabin. Ma in orif-tataf sin nabaarb ein he nfanin natuin
uisf ee in kabin.
GEN 45:22 Naiꞌ Yusuf anfeen sin tai feꞌu msaꞌ, es ate paasn es. Mes in nfeen naiꞌ
Benjamin roi mutiꞌ fuaꞌ natun teun, ma tai feꞌu pasan niim.
GEN 45:23 In nsonuꞌ neu in aam hoin fe baer saaꞌ-saaꞌ reꞌ nareok naꞌko pah Masir,
ma nasaeb sin nbi bikaes keledai mone boꞌes. In nfee naꞌbabaꞌ ntein penaꞌ-makaꞌ,
utunuꞌ, ma mnahat humaꞌ-humaꞌ, nasaeb sin neun bikaes keledai ainaf boꞌes. In
nꞌook-beit sin neu oras sin ntebi nfain neman neun pah Masir.
GEN 45:24 Rarit in nnao naseonaꞌ sin, ma namnaub sin am nak, “Natiꞌ hi kaisaꞌ
mmatoe mbi raan ee, joo!”
GEN 45:25 Rarit sin nnaon nfanin neun sin aamf ee et pah Kanaꞌan.
GEN 45:26 Antean ne te, sin natonan sin aamf ee mnak, “Aam honiꞌ! Ho anah naiꞌ
Yusuf anmoin feꞌ. In kaes koꞌu et pah Masir! In nnaaꞌ aprenat.” Oras naiꞌ Yakop
anneen ate, in ntakaꞌnanaꞌ ma ka npirsai fa sin uabk ein naan.
GEN 45:27 Mes oras sin natonan nrair naiꞌ Yusuf in uab ein naan, ma in niit akreet
bikaseꞌ reꞌ naiꞌ Yusuf ansoun ee he nasaeb neik je neu pah Masir te, naꞌ in
npirsai.
GEN 45:28 Onaim in naꞌuab am nak, “Airoo! Au aanh ee nmoin feꞌ! On reꞌ naan ate,
naꞌ au ꞌmariin. Au ro he ꞌnao ꞌkius ꞌaan ee feꞌ, naꞌ au ꞌmate msaꞌ, reko.”
GEN 46:1 Rarit naiꞌ Yakop nakbuaꞌ in aꞌbruaꞌ ein, ma nnao nasaitan pah Kanaꞌan. Sin
ntean kuan Barseba te, in nroor muꞌit ma nafuat sin neu Uisneno, reꞌ in amaf naiꞌ
Isak naꞌbees neu Ne naꞌko unuꞌ.
GEN 46:2 Fai jes ate, naiꞌ Yakop namnei. Anbi mneit naan, in nneen Uisneno noeꞌn ee
mnak, “Hoe! Yakop! Ho mfeen he mneen feꞌ!” Onaim in nataah am nak, “Tua!”
GEN 46:3 Ma Uisneno nak, “Au reꞌ ia, Uisneno reꞌ ho amaꞌ naꞌbees neu Na naꞌko unuꞌ.
Ho kais mumtau he mnao meu pah Masir. Au of aꞌmoeꞌ ho sufam-kauꞌm ein anjarin too
reꞌ masoꞌik anbin bare naan.
GEN 46:4 Au of ꞌok ko tnao teu pah Masir. Ma Au of ꞌok ufaniꞌ ho sufam-kauꞌm ein
nfanin neun pah Kanaꞌan amsaꞌ. Oras ho mmate te, of ho anah naiꞌ Yusuf anhake nbi
ho bnapam.”
GEN 46:5 Rarit naiꞌ Yakop nok in aanh ein, nnaon nasaitan kuan Barseba. Onaim sin
nasaeb ee, ma sin fee-anah sin anbin kreet bikaes ein reꞌ usif pah Masir ansonuꞌ
sin.
GEN 46:6 Sin nait neik sin baer pusaak ein ma muiꞌt ein ok-okeꞌ reꞌ sin nmuiꞌ sin,
oras sin nbin pah Kanaꞌan. Rarit naiꞌ Yakop ma in aan feto-aan mone sin, ma in uupf
ein ok-okeꞌ, nnaon neun pah Masir.
GEN 46:8 Naiꞌ Yakop in nonot-asar reꞌ nok anfoꞌon neun pah Masir, esan reꞌ ia: Naiꞌ
Ruben, aan moen unu.
GEN 46:9 In aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Henok, naiꞌ Paru, naiꞌ Hesron, ma naiꞌ Karmi.
GEN 46:10 Naiꞌ Simeon nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Yemuel, naiꞌ Yamin, naiꞌ Ohat,
naiꞌ Yakin, ma naiꞌ Sohar. Ma naiꞌ Saul amsaꞌ, reꞌ nahoins ee naꞌko bifee Kananas.
GEN 46:11 Naiꞌ Lewi nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Gerson, naiꞌ Kehat, ma naiꞌ
Merari.
GEN 46:12 Naiꞌ Yahuda nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Sela, naiꞌ Peres, ma naiꞌ
Sera. Naiꞌ Yahuda in anah bian, naiꞌ Er ma naiꞌ Onan, nmate nrarin nbin Kanaꞌan. In
neik naiꞌ Peres in aanh ein amsaꞌ, esan reꞌ: naiꞌ Hesron ma naiꞌ Hamur.
GEN 46:13 Naiꞌ Isaskar nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Tora, naiꞌ Pua, naiꞌ Ayup, ma
naiꞌ Simron.
GEN 46:14 Naiꞌ Sebulon nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Seret, naiꞌ Eron, ma naiꞌ
Yahreel.
GEN 46:15 Sin ok-okeꞌ reꞌ naan, naiꞌ Yakop nok in fee bi Lea sin aan hoin ein, oras
sin natuan nbin Mesopotamia. Anmuꞌi ntein sin aan feto, kaan ee bi Dina. Onaim naiꞌ
Yakop nok in mahoin ii, tuaf boꞌ tenu mteun.
GEN 46:16 Onaim anmuiꞌ in anah naꞌko in fee bian es reꞌ: naiꞌ Gat, nok in aanh ein
esan reꞌ: naiꞌ Sifion, naiꞌ Hagi, naiꞌ Suni, naiꞌ Esbon, naiꞌ Eri, naiꞌ Arodi, ma
naiꞌ Areli.
GEN 46:17 Naiꞌ Aser, nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Yimna, naiꞌ Yiswa, naiꞌ Yiswi,
naiꞌ Beria, nok sin feotf es, kaan ee bi Sera. Anmuꞌi msaꞌ naiꞌ Beria in aanh ein,
esan reꞌ: naiꞌ Heber ma naiꞌ Markiel.
GEN 46:18 Sin arsin reꞌ naan, tuaf boꞌes am nee. Esan reꞌ naiꞌ Yakop ma in fee bi
Silpa in anah-upuf sin. Bi Silpa naan, ate reꞌ naiꞌ Laban anfee je neu in aan feto
bi Lea, naiꞌ Yakop in fee mnasiꞌ.
GEN 46:19 Naiꞌ Yakop in fee jes antein, kaan ee bi Rahel. In nahoniꞌ riꞌanaꞌ nua,
esan reꞌ: naiꞌ Yusuf ma naiꞌ Benjamin.
GEN 46:20 Oras naan, naiꞌ Yusuf ansao nrair bi Asnat nbi pah Masir. In aam baabf
ee, aꞌnaak rais pirsait anbi kota On, kaan ee naiꞌ Potifera. Naiꞌ Yusuf ma bi Asnat
sin aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Efraim ma naiꞌ Manase.
GEN 46:21 Naiꞌ Benjamin nok amsaꞌ neu pah Masir. In nok in aanh ein, esan reꞌ: naiꞌ
Bera, naiꞌ Beker, naiꞌ Asibel, naiꞌ Gera, naiꞌ Naꞌaman, naiꞌ Ehi, naiꞌ Ros, naiꞌ
Mupim, naiꞌ Hupim, ma naiꞌ Aret.
GEN 46:22 Rarit naiꞌ Yakop ma in fee bi Rahel sin mahoink ein tuaf boꞌes am haa.
GEN 46:23 Naiꞌ Yakop in nmuꞌi ntein fee jes, kaan ee bi Bilha. Sin aanh ein esan
reꞌ: naiꞌ Dan ma naiꞌ Naftali. Naiꞌ Dan in aanh ee, naiꞌ Husim.
GEN 46:24 Naiꞌ Naftali nok in aanh ein esan reꞌ: naiꞌ Yaser, naiꞌ Guni, naiꞌ Yeser
ma naiꞌ Sirem.
GEN 46:25 Naiꞌ Yakop nok in fee bi Bilha sin mahoink ein tuaf hiut. Bi Bilha naan,
es reꞌ bi Rahel in ate, reꞌ in napein je naꞌko in amaf naiꞌ Laban.
GEN 46:26 Onaim naiꞌ Yakop in mahoin ein reꞌ nnaon neun pah Masir naan, tuaf boꞌ
nee mnee. In aan naenf ein ka nsoiꞌ sin fa feꞌ.
GEN 46:27 Sin nmaꞌbaab ein nok naiꞌ Yusuf in aanh ein reꞌ nahoniꞌ sin anbin pah
Masir, sin tuaf nua. Onaim naiꞌ Yakop in nonot-asar reꞌ natuan nbin Masir, sin ar-
arsin tuaf boꞌ hiut.
GEN 46:28 Oras sin he noi ntean pah Masir ate, naiꞌ Yakop anreun in anah naiꞌ
Yahuda he nnao nahuun, he noꞌen naiꞌ Yusuf, he neem nateef nok in aamf ee nbi pah
Gosen. Oras sin ntean nrarin nbin Gosen,
GEN 46:29 on naan ate, naiꞌ Yusuf ansae neu in aꞌkreet, he nnao nateef in aamf ee
nbi naan. Oras sin natefan, naiꞌ Yusuf anhoo in aamf ee, ma nkae ꞌroo reꞌuf.
GEN 46:30 Rarit naiꞌ Yakop naꞌuab nok naiꞌ Yusuf am nak, “Usu! Oras ia, au ꞌiit ko
goen. Onaim au uhiin ꞌak ho mmoin feꞌ. Maski oras ia au ꞌmate msaꞌ, reko.”
GEN 46:31 Rarit naiꞌ Yusuf natoon neu in orif-tataf sin am nak, “Au ro he ꞌnao
ꞌbaiseun uisf ee, he utoon ꞌak au nonot-asar sin naꞌkon pah Kanaꞌan neman ntean
nggoen.
GEN 46:32 Onaim au of utoon ꞌak hi reꞌ ia, atuuk muꞌit. Etun hi meik hi muiꞌt ein
ma hi pusaak ein naꞌkon Kanaꞌan.
GEN 46:33 Karu uisf ee noꞌen ki, ma nataan hi meupm ein saaꞌ,
GEN 46:34 hi mitaah am mak, hi arki reꞌ ia, atuuk muꞌit ammurai miꞌko hi aanꞌ-anaꞌ
feꞌ, on reꞌ hi beꞌi-naꞌi sin. Nok ranan naan, in of anreun ki he mitua mbi Gosen.”
Naiꞌ Yusuf natoon on naan, natuin abitan pah Masir anmaiꞌnisin karu sin natua
nabuan nok atuuk muiꞌt ein.
GEN 47:1 Rarit naiꞌ Yusuf nok in tataf tuaf niim, annaon he nbaiseun usif. Naiꞌ
Yusuf naꞌekub ma natefab sin nok usif. In naꞌuab am nak, “Aam usiꞌ! Au amaꞌ ma au
oriꞌ-tataꞌ sin neman nrarin naꞌkon pah Kanaꞌan. Sin neman neik sin muiꞌt ein ma sin
baerꞌ ein ok-okeꞌ. Oras ia sin etan pah Gosen.”
GEN 47:3 Rarit uisf ee nataan am nak, “Hi meupn ein es reꞌ saaꞌ?” On nai te, sin
natahan am nak, “Hai reꞌ ia atukus, on reꞌ sin hai beꞌi-naꞌi.
GEN 47:4 Oras ia, pah Kanaꞌan nafauk-nai koꞌu, tar antea ka tiit fa mnahat ma huun
antein. Etun hai iim meu pah reꞌ ia he mitua mtahan. Hai meik hai muiꞌt ein amsaꞌ.
Onaim oras ia, hai mbaiseun ko usiꞌ, mkonan kai he hai mitua mbi pah Gosen, he hai
mituuk hai muiꞌt ein anbin naan.”
GEN 47:5 Rarit uisf ee natoon in roimn ee neu naiꞌ Yusuf am nak, “Oras ia, ho amaꞌ
ma sin ho benuꞌ etan ia.
GEN 47:6 Onaim sin napenin mainuan he sin natuan nbin ia on reꞌ sin pah akuuk. Au
mahiink ii te, pah Gosen naan, bare reꞌ reko nneis nbi pah reꞌ ia. Onaim reko nneis
sin natuan nbin reꞌ naan. Ma karu sin natuuk muꞌit am reko te, maut he sin natuuk
au ngguin anbin naan amsaꞌ.”
GEN 47:7 Rarit naiꞌ Yusuf naꞌekub ma natefab in aamf ee nok usif. Onaim naiꞌ Yakop
anꞌonen he Uisneno nfee tetus neu usif naan.
GEN 47:8 Onaim uisf ee nataan am nak, “Aam, ho toon fauk een?”
GEN 47:9 Naiꞌ Yakop nataah am nak, “Au ꞌmoin ꞌaan toon nautn es boꞌ teun, mes au ka
utua ubaar ꞌiit fa feꞌ ꞌbi baer jes. Au beꞌi-naꞌi sin on naan amsaꞌ. Karu au he
utaib ok, ꞌok sin ite, au toon aꞌmoin ji, feꞌ ka mfaun fa feꞌ. Mes naheun nok suust
am nanaꞌrenat.”
GEN 47:10 Onaim naiꞌ Yakop antoti ntein Uisneno he nfee tetus-athoen neu usif pah
Masir naan. Rarit sin nbaisenun ma nheer ok naꞌko uisf ee in matan, ma ntebi
nfanin.
GEN 47:11 Rarit naiꞌ Yusuf natuin uisf ee in kabin, onaim in nruur bare neu sin nbi
pah Gosen. Afu bare naan, mrian ii kah een. (Sin nakanab bare naan nbi neon amunit
nak, ‘Rameses’.) Onaim naiꞌ Yusuf in amaf ma in orif-tataf sin natua nabaran nbin
bare naan.
GEN 47:12 Rarit naiꞌ Yusuf nataah ma nasaah mnahat neu in amaf, ma in orif-tataf
sin, sin fee-anah sin, naꞌko aꞌnaet tar antea aꞌbaut ein.
GEN 47:13 Anbi oras naan, ka tiit tain fa mnahat anbi mee-mee. Amnaahs ii ntaman
kuan-bare, kota mpah. Naꞌko pah Masir ntea pah Kanaꞌan mansian ein nꞌore nmaten.
Sin ka nabeꞌin fa he nmoꞌen saaꞌ-saaꞌ, natuin sin namnahan nmaten.
GEN 47:14 Rarit biak ein neman naꞌkon bare-bare neun pah Masir, ma areꞌ bare-bare
nbi pah Kanaꞌan, he nsosan amnahat naꞌkon naiꞌ Yusuf. Onaim in naꞌbuaꞌ roit ein
naan ok-okeꞌ, rarit in nnao natunuꞌ sin anbin uisf ee in sonaf.
GEN 47:15 Oras naan, abitan pah Masir ma pah Kanaꞌan sin nararin roit. Onaim sin ka
nsoos nabeꞌin fa mnahat. Rarit sin neman neun naiꞌ Yusuf he ntotin. Sin naꞌuab ein
am nak, “Usiꞌ! Hai mbaiseun ko, tua. Amfee kai mnahat, he hai kaisaꞌ mimnaah
ammaet. Natuin hai mirair roit, tua.”
GEN 47:16 Rarit naiꞌ Yusuf nataah am nak, “Karu batuur-batuur hi mirair roit ate,
hi mmoeꞌ on nai: mtuki mnahat nok hi muiꞌt ein naan. Au of aꞌfee ki mnahat.”
GEN 47:17 Rarit sin nnonaꞌ sin muiꞌt ein neun naiꞌ Yusuf he ntukin amnahat. Muiꞌt
ein esan reꞌ: sin bijae ngguin, bikaseꞌ, bikaes keledai, ꞌbibi, ma sin ꞌbib-kasen.
Natuin toon naan, naiꞌ Yusuf anꞌator on reꞌ naan.
GEN 47:18 Toon amneemt ii te, sin nfain neman neun naiꞌ Yusuf. Sin nbaisenun am
nak, “Usiꞌ! Hai ro mbaiseun namneo goah, tua. Hai roit ma muꞌit, ho mtuik maan kuum
sin een, tua. Oras ia, hai he mait saaꞌ antein. Hai ruman ankon-koon. Arahaa hai
tuam ein anmes-mesen, nok hai afu ꞌteets ein.
GEN 47:19 Kais amkonan kai he hai mmaet. Karu hai mmate te, sekau es reꞌ he
npairoir hai afun naan!? Reko nneis, ho mait kai mjair ho aten. Ho mtoup hai afun
naan, he ho mpaar kuum sin. Rarit ho mfee kai fini he hai mseen sin meu ko, tua.
Onaim ho mfee kai mnahat natuin hai mihaeb om ambi ho renen. Asar hai kaisaꞌ
mmaet!”
GEN 47:20 Natuin oras amnahas naan maꞌtain besi, etun abitan pah Masir sin naꞌsosaꞌ
nain sin aufn ein ok-okeꞌ. Onaim naiꞌ Yusuf ansoos nain afun naan he njair usif pah
Masir in auf pusaak ein.
GEN 47:21 Nok ranan naan, abitan pah Masir sin njarin ate neun usif pah Masir.
GEN 47:22 Mes naiꞌ Yusuf ka nsoos fa aꞌnaak pirsait ein sin afun, natuin uisf ee
nfeen sin mnahat piut. Etun sin ka naꞌsosaꞌ fa sin afun.
GEN 47:23 Oras naan, naiꞌ Yusuf naꞌuab neu too gui mnak, “Oras ia, hi mfain ate meu
usif pah Masir. Au ꞌsoos aꞌrair hi aufn ee neu usif. Onaim hi mait finin reꞌ ia
nai, he mnao mseen sin neun renen naan.
GEN 47:24 Oras sekit ma mnonut ate, hi mbait batis niim. Baits es neu usif. Neisk
ein paaꞌ haa, bian hi mait fini, ma bian hi mait sin ntaam amnahat neu ki ok-okeꞌ.”
GEN 47:25 Rarit sin natahan am nak, “Koe aam. Ho msoi maan kai naꞌko amnahas ia,
tua. Onaim hai mtoit makasi, tua. Maut he hai mjair ate meu hit usiꞌ, tua.”
GEN 47:26 Rarit naiꞌ Yusuf anpaek atoran naan anjair prenat anbi pah Masir. Etun
sin nbatin batis niim naꞌko areꞌ penaꞌ-makaꞌ reꞌ sin nseik ma noun sin naan. Sapaaf
es neu usif. Haaꞌ ein neun sin kuuk. Suma aꞌnaak pirsait ein sin aufn ee, uisf ee
ka nsoos ein fa. Prenat naan, sin feꞌ anpaek je nnao nkoon.
GEN 47:27 Anmurai oras naan, atoin Israelas sin natuan nabaran nbin pah Gosen, et
pah koꞌu Masir. Sin anjarin atoin amuꞌit. Ma sin nahoin ein ma nmaꞌbaab ok piut-
piut.
GEN 47:28 Anbi pah Masir naan, naiꞌ Yakop anmoin naan toon boꞌes am hiut, tar antea
in nmoin naan nabu-bua toon nautn es boꞌ haa mhiut.
GEN 47:29 Oras in neno ꞌmaetn ee npaumak-maak een ate, in noꞌen naiꞌ Yusuf ma
natoon ee mnak, “Usu! Au ꞌnaben, ka ꞌroo fa heen ate, Uisneno noꞌen nafaniꞌ kau
goen. Onaim au ꞌtoit ko, karu ho mneek kau te, ho msuup mak ho ka msuub kau fa mbi
pah Masir ia.
GEN 47:30 Ho ro he meik mufaniꞌ au aok-taꞌuk ia he msuub ee meu hit beꞌi-naꞌi sin
nopun, ma msuub kau ꞌbi nee. Ho amaꞌ kau gui, au roimk ii on reꞌ naan.” Onaim naiꞌ
Yusuf nataah am nak, “Reko, tua! Karu ho mroim maan on reꞌ naan ate, au utuin aah,
tua.”
GEN 47:31 Onaim naiꞌ Yakop naꞌuab am nak, “Karu ho mroim mutuin kau on naan ate,
oras ia ho msuup, mak ho mroim mutuin ho amaꞌ in romin.” Rarit naiꞌ Yusuf ansuup
natuin naiꞌ Yakop in uab ein naan. Onaim naiꞌ Yakop nabaniꞌ ma nriꞌtuu nꞌain koi je
ꞌnakan, ma nꞌonen he nasaeb sukuur neu Uisneno.
GEN 48:1 Ka ꞌroo fa naꞌko oras naan ate, naiꞌ Yusuf napein hanaf nak, in aamf ee
nameen maꞌfenaꞌ. Onaim in nok in aan moen nuaꞌ ein naan, esan reꞌ naiꞌ Manase ma
naiꞌ Efraim, ma sin nnaon nkius sin naꞌif naiꞌ Yakop.
GEN 48:2 Oras naiꞌ Yakop nahiin nak naiꞌ Yusuf neem anrari te, in nareen on he
ntoko nbi haraꞌ tupaꞌ.
GEN 48:3 Onaim in naꞌuab neu naiꞌ Yusuf am nak, “Usu! Neon goes ii, Uisneno reꞌ
Akuaas Maꞌtaniꞌ naan, nakriir On neu kau nbi kuan Lus, et pah Kanaꞌan. Anbi naan,
In nbaꞌan neu kau,
GEN 48:4 mnak, ‘Au of umfaubaꞌ ho anah-upuf sin he njarin too mfau-rutu. Au of
aꞌfeen sin bare reꞌ ia msaꞌ, he njair sin auf pusaak tar antea nabar-baar.’
GEN 48:5 Onaim oras ia ho anah naiꞌ Efraim ma naiꞌ Manase, sin sapaak ein es reꞌ
ia: au ꞌuum ꞌeu pah Masir ia te, sin nua sin anbi nanin ia. Maski on naan amsaꞌ,
oras ia, au ꞌaan sin on reꞌ au aanh ein goa kuuk, on reꞌ naiꞌ Ruben ma naiꞌ Simeon.
GEN 48:6 Mes karu ho muhoniꞌ mteniꞌ te, naꞌ ho anah. Au ka ꞌaan sin fa neu au aanh
ein nu. Onaim maut he sin ntoup sin pusaak ein naꞌkon sin taatf ein, naiꞌ Efraim ma
naiꞌ Manase.
GEN 48:7 Au ꞌmoeꞌ on reꞌ naan, he umnau ho ainaꞌ bi Rahel. Oras hit tfain teem
taꞌko pah Mesopotamia he teu pah Kanaꞌan ate, ho ainaꞌ nmate nbi raan atnanaꞌ nbi
ranan reꞌ npaumaak kuan Efrata et pah Kanaꞌan. Oras naan, au ꞌsuus aꞌmaet! Onaim au
ꞌsuub ee et raan ee ninen reꞌ he ttaam teu kuan Efrata naan.” (Oras ia, kuan reꞌ
naan, sin nakaanb ee Betlehem.)
GEN 48:8 Naiꞌ Yakop naꞌuab anrair on naan ate, in nait matan ma nkius niit naiꞌ
Yusuf in aan monen naan. Onaim in nataan naiꞌ Yusuf am nak, “Hoe, sekau aanh ein
esan reꞌ ia?”
GEN 48:9 Onaim naiꞌ Yusuf nataah am nak, “Riꞌaan ein reꞌ ia, Uisneno es anfee sin
neu kau nbi pah Masir ia.” Rarit naiꞌ Yakop naꞌuab am nak, “Karu on naan ate,
mpaumakab kau sin, he au ꞌonen ma ꞌtoit Uisneno he nfeen sin tetus.”
GEN 48:10 Naiꞌ Yakop namnasi nrair. In maatk ein ankupun. Etun in ka niit fa reko.
Onaim naiꞌ Yusuf nok in aanh ein naan anpaumaak naiꞌ Yakop. Onaim naiꞌ Yakop anhoo
ma nneek sin.
GEN 48:11 Rarit in naꞌuab neu naiꞌ Yusuf am nak, “Aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, au uten-teenb
aah, ꞌak au ka neu he uteef ꞌok ko fa heen. Mes oras ia, Uisneno nmoꞌe nneisi
ntein, tar antea au ubeiꞌ feꞌ he ꞌiit ho aanh ein.”
GEN 48:12 Rarit naiꞌ Yusuf naꞌrobaꞌ in aanh ein naꞌko naiꞌ Yakop. In nriꞌtuu ma in
naꞌruriꞌ tar antea in nneek afu nbi in aamf ee in human ma in matan.
GEN 48:13 Rarit naiꞌ Yusuf anfeen. Onaim in nahakeꞌ in aanh ein anpaumak-maak in
amaf. In nahakeꞌ in aan moen unu nbi naiꞌ Yakop in aꞌniman aꞌneꞌu. On nai te, aan
moen muin je nbi naiꞌ Yakop in aꞌniman aꞌrii.
GEN 48:14 Mes oras naiꞌ Yakop he ntao in aꞌniimk ein he ntoit Uisneno he nfeen sin
tetus-athoen neu sin nua sin, in nkaisurib in aꞌniimk ein. In ntao in aꞌniman
aꞌneuꞌ goe neu aan muni naiꞌ Efraim in aꞌnakan, ma in ntao in aꞌniman aꞌrii je neu
aan unu naiꞌ Manase in aꞌnakan.
GEN 48:15 Rarit in nꞌonen ma ntoit Uisneno he nfeen naiꞌ Yusuf tetus-athoen am nak,
“Ho naꞌi kaꞌo Abraham, ma ho naꞌi naiꞌ Isak, sin nua sin natuin Uisneno In roimn ee
piut-piut. Uisneno kuun es reꞌ anpairoir ma npijaar kau anmurai naꞌko oras au munif
tar antea oras ia.
GEN 48:16 In kuun es reꞌ nsoi naan kau naꞌko siraak humaꞌ-humaꞌ. Onaim au ꞌtoit Je
msaꞌ he In nfee tetus-athoen neu riꞌaan ein reꞌ ia ma sin suufk ein. Onaim karu sin
nꞌoen ein neun Uisneno, sin ka nnikan fa he nteek kaꞌo naiꞌ Abraham, naꞌi naiꞌ
Isak, ma au kanak. Maut he sin mahoink ein nasufan piut, he njarin too mfau-rutu
nbin pah-pinan ia.”
GEN 48:17 Mes oras naiꞌ Yusuf niit in aamf ee ntao in aꞌniman aꞌneuꞌ goe nbi aan
muni naiꞌ Efraim in aꞌnakan naan ate, in nait nananiꞌ in aamf ee ꞌniman naan, ma
ntao goe neu aan unu naiꞌ Manase in aꞌnakan.
GEN 48:18 In naꞌuab neu in aamf ee mnak, “Aam honiꞌ, kais on naan. Naiꞌ Efraim in
aan moen muni. In ka atoin kouꞌ goa fa. Ho ro he mtao ho ꞌnimam naan meu aan unu
naiꞌ Manase in aꞌnakan. Natuin atoin kouꞌ goe in sapaa naan, es reꞌ naan.”
GEN 48:19 Mes amaf naiꞌ Yakop ka nroim fa. In nak, “Usu. Au uhiin ꞌain. Naiꞌ Manase
of anjair atoin maꞌtaniꞌ, ma in suufk ein amsaꞌ of anjarin too pah kouꞌ goes. Mes
in orif naiꞌ Efraim naan, of maꞌtaniꞌ nneis naꞌko na. In suufk ein of amfau reꞌuf,
tar antea sin njarin too pah amfaun reꞌ maꞌtain besi.”
GEN 48:20 Rarit in natoon neu riꞌaan nuaꞌ ein naan am nak, “Of karu atoin Israelas
sin antotin neun Uisneno he nfeen sin tetus neu tuaf-tuaf ate, sin of anteek hi nua
ki hi kaanm ein naan. Sin of antotin am nak, ‘Karu reko te, Uisneno nfee tetus neu
ko, nahuum on reꞌ In nfee tetus neu naiꞌ Efraim ma naiꞌ Manase.’ 
” Nok ranan naan,
naiꞌ Yakop amsaꞌ anteek nahunun naiꞌ Efraim in kaan ee, naꞌko naiꞌ Manase in kanan.
GEN 48:21 Rarit naiꞌ Yakop naꞌuab neu naiꞌ Yusuf am nak, “Usu! Ka ꞌroo fa te, au he
ꞌmaet jen. Mes Uisneno of anturun ma nbaab ki, onaim In ro he neik ki mfain meu hi
beꞌi-naꞌi sin pah.
GEN 48:22 Mes oras ia, au ꞌfee ko mneis muꞌko sin ho benuꞌ. Au ꞌfee uꞌbabaꞌ ko
ꞌtoꞌef et pah Kanaꞌan reꞌ unuꞌ te au usiik ꞌaan ee ꞌeik au suniꞌ-kenat uꞌko atoin
Amoris sin.”
GEN 49:1 Rarit naiꞌ Yakop anreun noꞌen in aanh ein ok-okeꞌ. Sin neman ntean on naan
ate, in naꞌuab am nak, “Hi iim ampaumak-maak kau feꞌ. Au he utoon ki es-es ate hi
ꞌmonim anbi neon amnemat.”
GEN 49:2 Rarit naiꞌ Yakop anmurai naꞌuab ma natoon nain neu in aanh ein am nak,
“Naiꞌ Yakop in aanh ein ki! Hi mkoen om iim nai ma mhake mfuun maan kau. Amtakan hi
ruikm ein he mneen am mitniin hi amaꞌ Israꞌel in uaban ma in aꞌan.
GEN 49:3 Neu ko, aam Ruben. Ho reꞌ ia, aan moen unu, asoit enoꞌ. Ho mjair on reꞌ au
teas ma au ꞌnimak aꞌneꞌu. Areꞌ tuaf anhormaat ko.
GEN 49:4 Mes feꞌ-feꞌ ete ho neek maan naꞌoniꞌ. Ho roim ii ka nhake nkiꞌif, on reꞌ
noe sakoꞌ reꞌ ka tꞌeek taan ee fa. Nok askeken, ho mnao mtuup mok au fee bi Bilha,
ma mhaiꞌniis ho amaꞌ in haraꞌ tupaꞌ. Es naan ate, ho sapaam reꞌ amjair on atoin
koꞌu ma mone ꞌnaek ka matekaꞌ fa heen!
GEN 49:5 Naiꞌ Simeon ma naiꞌ Lewi! Hi nua ki taos meseꞌ. Atteek ahaa besi-benas
ate, hi nua ki manoem ein kah een. Etun hi mhaꞌmuiꞌ ma misusab too mfaun.
GEN 49:6 Hi mmariin ammaet, karu hi mꞌoet mifeek bijae ngguin sin pii oetk ein, tar
antea sin nfukaꞌ nenuꞌ nabaar ahaa sin baark ein. Hi ꞌmoeꞌm ein maufinu batuur-
batuur. Karu hi meek-meuk nisim, hi mroor miis atoniꞌ. Au kaꞌ roim fa he ꞌok aꞌseor
hi rasim.
GEN 49:7 Onaim oras ia, au ꞌkaas hi neek mapuut ein naan, natuin hi mapuut besin
ki! Ma hi tooꞌs ein naan ka mpaek fa rais kasian akreꞌo msaꞌ. Hi of ro he misaah
kiim hi ꞌmoeꞌ reuꞌf ein. Uisneno of anporin nsiksakan hi sufam-kauꞌm ein. Sin of
natuan nbin bare-bare nbin pah Israꞌel.
GEN 49:8 Neu ko, aam Yahuda. Ho kanam naan, in aꞌmoufn ii ‘pures-boꞌis’. Ho oriꞌ ma
ho tataꞌ sin of anboꞌis ko ma nhormaat ko. Ho of miis ho muusn ein, tar antea sin
ka bisa nait fa sin aꞌnaak ein.
GEN 49:9 Ho reꞌ ia, on reꞌ singa muin maꞌtain es, reꞌ naim kuun amnahat. Ho on reꞌ
singa keso reꞌ nbiun ma nakoo in aon ee he ntuup. Ka tiit fa es, reꞌ nabrain he
noik ko. Ho on reꞌ singa ainaf amsaꞌ reꞌ npao in anah; ka tiit fa es nabrain he
nakꞌaun ee. Ho on naan msaꞌ. Atoin ein of anmasahun ko, ma ka nabeiꞌ ein fa he
nmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ.
GEN 49:10 Ho of es amnaaꞌ aprenat. Ho sufam-kauꞌm ein of annaaꞌ aprenat anmaktun-
tuin ein, tar antea tuaf es, reꞌ in nmuiꞌ sapaaf anneis-neis. In of es antook ma
nnaaꞌ aprenat naan. Rarit too naꞌkon uuf-uuf sin of naꞌruir ein ma naꞌbesan neu ne.
GEN 49:11 Ho of ammoin nok neek marine. Ho mroim saaꞌ-saaꞌ aah ate, of anmuiꞌ. Ho
he mmoeꞌ saaꞌ amsaꞌ, of anjair! Onaim ho muiꞌt ein, nok ho reen ee aafk ein of
amfaun ma nho-hoen.
GEN 49:12 Ho bukaem ii ro namiin ka natfeek fa.
GEN 49:13 Neu ko, aam Sebulon. Ho auf pusaak ee of mainua feko ma npaumaak tasi,
tar antea nmanaak nok kota Sidon. Abnao ngguin neman naꞌkon mee-mee ma nasanut sin
boint ein nbin ho tais je in ninen nok mamut.
GEN 49:14 Neu ko, aam Isaskar. Ho reꞌ ia on reꞌ bikaes es, reꞌ nteek ee te, keledai
maꞌtaniꞌ. Mes ho ꞌnaak fautm ii kah een. Karu ho mtuup ambi raan atnanaꞌ, sekau es
reꞌ he npooꞌ ko he mnao mkoon. Mes karu ho miit kuan es in areokn ii et panin ne,
es ka nreun ko fa msaꞌ ate, ho mait ho bruaꞌ ma mroi sin ma mnao meu nee. Ho on reꞌ
nana nai!
GEN 49:16 Neu ko, aam Dan. Ho kanam naan, in aꞌmoufn ii, ‘afeek rasi’. Ho mok ho
sufam-kauꞌm ein of amjair afeek rasi meu hi pah Israꞌel sin sin rasin. Hi mifeek
rasi te, natai ma ka mpiir fa humaf.
GEN 49:17 Ho mahiinm ii on reꞌ kaun araut reꞌ antuup anpao nbi raan ee ninen. Karu
atoniꞌ nsae bikaseꞌ ma npeoꞌ naan ate, nok askeken, ho mrau mrair bikaseꞌ naan in
haen tikan, tar antea in tuan naan anmouf.
GEN 49:18 Koi, UISNENO! Au ꞌon-ꞌonen he Ho mfee ꞌhonis meu kai ok-okeꞌ.
GEN 49:19 Neu ko, aam Gat. Ho kaan maan atneen ete, in haan ii on reꞌ ‘mbaan musu’.
Pukan apaikaurt ein of anbaan ko, mes ho of mbaan ambaras sin, ma miis sin.
GEN 49:20 Neu ko, aam Aser. Ho rene ma poꞌon sin aafk ein esan reꞌ reko nnes-nesin.
Ho of ammoeꞌ kokis aminat humaꞌ-humaꞌ reꞌ maꞌosaꞌ, he uisf ein neman nsosan naꞌkon
ko.
GEN 49:21 Neu ko, aam Naftali. Ho on reꞌ ruu ainaf, reꞌ naen ma nfui nmaet. Es ka
nabeiꞌ fa he nꞌator ko. Ho muhoniꞌ maan ho aanh ein, namasan rek-reko.
GEN 49:22 Neu ko, aam Yusuf. Ho on reꞌ fae reꞌ nmoni npaumaak oe mataꞌ. In taen ein
of annoonk ein nsaen neun rame mnanuꞌ, on reꞌ ho sufam-kauꞌm ein annaon neun bare-
bare.
GEN 49:23 Anmuiꞌ tuaf bian reꞌ nasaeb sin neek meens ein neu ko, on reꞌ musu reꞌ
nakrao ko.
GEN 49:24 Mes Uisneno reꞌ au uꞌbees ꞌeu Na ji, anturun ma nbaab ko. Es naan ate, In
nmoeꞌ ho ꞌnimam naan naꞌbeiꞌ, tar antea ho mubeiꞌ ma mukrao mbaras meu ho musun
naan, maski naꞌroo. Ho of miis sin, natuin Uisneno es anturun ma nbaab ko. Batuur
In kuasn ee maꞌtaniꞌ! Etun au uꞌpeis ok ꞌeu Ne. Natuin In es anpao ma npanat kau.
GEN 49:25 In of anpanat ko msaꞌ, ma nfee ko tetus-athoen humaꞌ-humaꞌ. Esan reꞌ:
tetus naꞌko neno tunan, ma naꞌko pah-pinan, ma ho aan hoin ein amfaun ma nꞌao-
minan.
GEN 49:26 Aꞌtoeꞌf ein ka namnekun fa. Tetus reꞌ au ꞌfee je ꞌeu ko reꞌ ia, anneis
naꞌko ꞌtoeꞌf ein ok-okeꞌ! Maut he teuts ein reꞌ ia nasai piut neu ko, natuin ho
mneis muꞌko ho oriꞌ-tataꞌ sin ok-okeꞌ.
GEN 49:27 Neu ko, aam Benjamin. Ho brainm ii on reꞌ aus fui koꞌu reꞌ namnaah. Feꞌ
kik-kiku msaꞌ, in nheek enrair in amnahat. Mes karu nfai te, in nnao ma nbati mnaah
nesif naan neu in aanh ein. Ho sufam-kauꞌm ein of maꞌtaink ein on reꞌ naan amsaꞌ!”
GEN 49:28 Uab ein ia, naiꞌ Yakop in uab sin neu in aanh ein. In natoon nain sin,
es-es ate in aꞌmonin, nok in sufan-kauꞌn ein anbi neno-neno amnemat. Sin arsin reꞌ
naan, esan reꞌ anjarin aam uuf neun uuf boꞌes am nua nbin pah Israꞌel.
GEN 49:29 Rarit naiꞌ Yakop antoit in aanh ein he nmoꞌen rais manbaꞌan. In naꞌuab am
nak, “Ka ꞌroo fa heen ate, au he ꞌmaet een. Karu au ꞌmaet, hi ro he mnao msuub kau
meu naiꞌ-kaꞌo Abraham in nopu. Nopu naan et nuat reꞌ npaumaak kuan Makpera ma kuan
Mamre et pah Kanaꞌan. Unuꞌ te, naiꞌ-kaꞌo Abraham ansoos nuat naan nok rene ma poꞌon
naan he njair in baer subat. In nsoos nafeek ee naꞌko atoin Hetes es, kaan ee naiꞌ
Efron.
GEN 49:31 Anbi naan, sin nsuub hit naiꞌ-kaꞌo Abraham, ma hit beiꞌ-kaꞌo bi Saraꞌ, au
amaꞌ naiꞌ Isak, ma au ainaꞌ bi Ripka. Onaim hi ro he msuub kau mbi naan, ꞌbi au fee
bi Lea in abnapan.
GEN 49:32 Mimnau! Hi kais amnikan he msuub kau mbi nuat reꞌ naiꞌ-kaꞌo Abraham
ansoos naan ee reꞌ naan.”
GEN 49:33 Naiꞌ Yakop naꞌuab anrair on naan ate, in ntuup anfain neu haraꞌ tuup ee,
ma in nmaet.
GEN 50:1 Onaim naiꞌ Yusuf anhoo in aamf ee, ma nkae nmeꞌ-meꞌur. Ma in nneek nafan-
fainꞌ ee.
GEN 50:2 Rarit naiꞌ Yusuf naprenat tua aꞌurus uis-minaꞌ he npairoir naiꞌ Yakop in
aon-taꞌun he kais anpuun.
GEN 50:3 Onaim tua aꞌurus uis-miin ein naan, anpairoir naiꞌ Yakop in aon-taꞌun naan
neno boꞌ haa, on reꞌ natiꞌ te, sin nmoeꞌ nani. Onaim abitan Masir ankaen amsaꞌ oras
naiꞌ Yakop anmaet. Sin nkaenaꞌ naiꞌ Yakop tar antea neno boꞌ hiut (70), on reꞌ sin
aꞌnaet es anmaet.
GEN 50:4 Neno boꞌ hiut namsopu te, naiꞌ Yusuf natoon neu in aꞌnaak meupn ee mnak,
“Amneen mirek-rekoꞌ! Au ꞌtoit ki he meik au hanak ia meu uisf ee. Hi mak on nai:
GEN 50:5 ‘Oras au amaꞌ he noi nmate te, in ntoit kau he ꞌnao ꞌsuub in aon-taꞌun ia
ꞌeu pah Kanaꞌan. Onaim au ꞌbaiseun ko usiꞌ he mfee kau mainuan, he au ꞌeik au amaꞌ
in aon-taꞌun ma ꞌnao ꞌsuub ee ꞌeu pah Kanaꞌan. Rarit, naꞌ au ꞌfain ꞌuum.’ 
”
GEN 50:6 Oras uisf ee nneen hanaf naan ate, in nataah am nak, “Karu ho msuup amrair
meu ho amaꞌ on naan ate, maut he mnao ma msuub ee.”
GEN 50:7 Onaim naiꞌ Yusuf annao he nsuub in amaf. Too mfaun ein nokan amsaꞌ. Sin
esan reꞌ uisf ee in aꞌnaak meupn ein ok-okeꞌ, ma kaes koꞌun naꞌkon pah Masir.
GEN 50:8 Naiꞌ Yusuf in orif-tataf sin, ma sin ameupt ein ok-okeꞌ msaꞌ nokan nbin
subat naan. Amaikaꞌ nbi Gosen, arahaa sin feek ein, riꞌaan ein, ma muiꞌt ein.
GEN 50:9 Soraurs ein nokan namfa-faun. Bian ansaen akreet bikaseꞌ, bian ansaen
bikaseꞌ. Natuin amnokat sin namfaun, es naꞌ pukan anaot neu subat naan, naraor gok
pirore mnanuꞌ.
GEN 50:10 Rarit sin arsin nnaon ma nraak noe Yarden, nbi baer jes in kaan ee, Atat.
Natiꞌ te, abitan naan neman ma nterin makaꞌ nbin bare naan. Anbi naan, naiꞌ Yusuf
sin nkaenaꞌ sin amaf. Sin nbeꞌen nteinꞌ ein fai hiut.
GEN 50:11 Oras abitan Kanaꞌan niit sin nsusan on naan ate, sin naꞌuab ein am nak,
“Hae! Hi mkius miit. Atoin Masiras sin nbeꞌen amates ate, nuuꞌ gui ka aanꞌ-anaꞌ fa.
Sin ankaen ate, on reꞌ ne joo!” Etun sin nakanab bare naan Abel-Misraim. In aꞌmoufn
ii, nak ‘atoin Masiras sin nukat’.
GEN 50:12 Rarit naiꞌ Yakop in aanh ein nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ sin nbaꞌan anrari.
GEN 50:13 Onaim sin nroi neik naiꞌ Yakop in aon-taꞌun naan, ma nnaon nsuub ee nbi
nuat reꞌ npaumaak kuan Makpera ma kuan Mamre. Naiꞌ Abraham ansoos nafeek bare naan
naꞌko atoin es naꞌko uuf Hetes, kaan ee naiꞌ Efron; he nmoeꞌ je njair sin baer
subat.
GEN 50:14 Oras ansuub anrair sin amaf naiꞌ Yakop ate, naiꞌ Yusuf nok in orif-tataf
sin, annaon nfanin neun pah Masir. Too mfaun reꞌ nokan nbin subat naan amsaꞌ on
naan.
GEN 50:15 Oras sin ntean pah Masir ate, naiꞌ Yusuf in taatf ein nmurai namtaun,
natuin sin aamf ee nmate nrair. Onaim sin naꞌuab ein es nok es am nak, “Hae! Hit
tatenab tarek-rekoꞌ tiit feꞌ! Kais-kaisaꞌ naiꞌ Yusuf natenab kit feꞌ. Karu in he
nmoeꞌ rais reꞌuf neu kit ate, on mee?”
GEN 50:16 Rarit sin nꞌakoran ma nsoun ein hanaf neu naiꞌ Yusuf am nak, “Usiꞌ. Hai
mimnau feꞌ, oras hit amaꞌ anmoin feꞌ, in nreun kai
GEN 50:17 he mitoon ko, tua, mak, ‘Naiꞌ Usu ro he nnikan nain in taatf ein sin
saant ein. Natuin sin nmoꞌe nrarin rais reꞌuf neu ne.’ Hai mimnau msaꞌ am mak, hit
amaꞌ in naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Uisneno naꞌko afi unuꞌ. Hai mfain Uisneno naan In
aten amsaꞌ. Onaim oras ia hai iim amtoit saok sanat, natuin hai mmoꞌe mrair sanat
meu ko, tua.” Anneen on naan ate, naiꞌ Yusuf ankae.
GEN 50:18 Rarit in taatf ein neikn ok neman ma nriꞌtuun nbin in matan, ma naꞌuab
ein am nak, “Mait kai mjair ho aten, tua.”
GEN 50:19 Mes naiꞌ Yusuf nak neu sin am nak, “Sin au tataꞌ arki! Hi kais mimtau
mtein! Uisneno nmees kuun es reꞌ anmuiꞌ hak he nhukun tuaf. Mes au reꞌ ia, ka ꞌmuiꞌ
fa hak, tua.
GEN 50:20 Unuꞌ te, batuur hi mꞌakoor he mmoeꞌ reꞌuf meu kau. Mes Uisneno nabanit hi
sair amreꞌut naan, he nmoeꞌ je njair reko. Etun In nait kau ꞌjair aꞌnaet aꞌbi pah
ia, henatiꞌ too mfaun ein napenin aꞌhonis.
GEN 50:21 Onaim oras ia, au utoon ki, he kais mimtau mten-teniꞌ. Au ufeek kuuk am
ꞌak, au of aꞌkius ki, ma hi aanh ein ok-okeꞌ.” Nok uab naan ate, naiꞌ Yusuf nhaan
mau in taatf ein.
GEN 50:22 Rarit naiꞌ Yusuf natua nabaar anbi pah Masir nok in orif-tataf sin ok-
okeꞌ. In nmoin naan toon nautn es toon boꞌes.
GEN 50:23 In niit naiꞌ Efraim in anah-upuf sin feꞌ. Ma in nkauh naiꞌ Manase in
upuf, es reꞌ naiꞌ Makir in aanh ein.
GEN 50:24 Naiꞌ Yusuf naꞌuab neu in taatf ein am nak, “Sin au tataꞌ arki! Au ꞌnaben
ate, au neno ꞌmaet ki he ntea goen. Mes au ꞌpirsai ꞌak Uisneno of anpairoir ki. In
of neik ki mpoi miꞌko pah reꞌ ia. In of naꞌnaak neu ki he mfain meu pah reꞌ In nfee
je neu hit naiꞌ-kaꞌo Abraham, naꞌi naiꞌ Isak, ma hit amaꞌ naiꞌ Yakop. In nfee bare
naan neik rais supat.”
GEN 50:25 Onaim naiꞌ Yusuf antoit in orif-tataf sin he nsupan am nak, “Hi ro he
mbaꞌan meu kau. Karu ntea oras reꞌ Uisneno neik ki mfain on hit pah ee te, hi ro he
meik au aok-taꞌuk ia.”
GEN 50:26 Rarit naiꞌ Yusuf anmate nbi pah Masir, ma in nmoin naan toon nautn es
toon boꞌes (110). Rarit sin npairoir in aon-taꞌun. Onaim sin natunuꞌ in aon-taꞌun
naan nbi in noup paran.
MAT 1:1 Surat reꞌ ia, naretaꞌ anmatoom nok Yesus Kristus, Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan
nain je naꞌko afi unuꞌ he nsoun Ee neem. In reꞌ naan, usif naiꞌ Daut in sufan, ma
kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun. Anmurai naꞌko kaꞌo Abraham tar antea usif naiꞌ Daut,
anmuiꞌ naan batan boꞌes am haa. Naꞌko batan neu batan sin, on nai: Naiꞌ Abraham
nahonis naiꞌ Isak, naiꞌ Isak nahonis naiꞌ Yakop, naiꞌ Yakop nahonis naiꞌ Yahuda nok
in orif-tataf sin,
MAT 1:3 naiꞌ Yahuda nahonis naiꞌ Peres ma naiꞌ Sera (sin nua sin, sin ainf ee, kaan
ee bi Tamar), naiꞌ Peres nahonis naiꞌ Herson, naiꞌ Herson nahonis naiꞌ Ram,
MAT 1:4 naiꞌ Ram nahonis naiꞌ Aminadap, naiꞌ Aminadap nahonis naiꞌ Nahason, naiꞌ
Nahason nahonis naiꞌ Soleman,
MAT 1:5 naiꞌ Soleman nahonis naiꞌ Boꞌas (in ainf ee, kaan ee bi Rahap), naiꞌ Boꞌas
nahonis naiꞌ Obet (in ainf ee, kaan ee bi Rut), naiꞌ Obet nahonis naiꞌ Isai,
MAT 1:6a naiꞌ Isai nahonis naiꞌ Daut.
MAT 1:6b Naꞌko naiꞌ Daut tar antea too Israꞌel nmoufun nbin Babel, sin ar-arsin
naan, batan boꞌes am haa ntein. Sin esan reꞌ: naiꞌ Daut nahonis naiꞌ Soleman (in
ainf ee, nahunu te, naiꞌ Uria in fee). Naiꞌ Soleman nahonis naiꞌ Rahabeam, naiꞌ
Rahabeam nahonis naiꞌ Abia, naiꞌ Abia nahonis naiꞌ Asaf, naiꞌ Asaf nahonis naiꞌ
Yosafat, naiꞌ Yosafat nahonis naiꞌ Yoram, naiꞌ Yoram nahonis naiꞌ Usia, naiꞌ Usia
nahonis naiꞌ Yotam, naiꞌ Yotam nahonis naiꞌ Ahas, naiꞌ Ahas nahonis naiꞌ Heskia,
naiꞌ Heskia nahonis naiꞌ Manase, naiꞌ Manase nahonis naiꞌ Amos, naiꞌ Amos nahonis
naiꞌ Yosias, naiꞌ Yosias nahonis naiꞌ Yekonya ma in oirf ein oras sin nmoufun nbin
Babel.
MAT 1:12 Naꞌko oras sin nmoufun nbin Babel antean naiꞌ Yesus, sin ar-arsin batan
boꞌes am haa. Sin esan reꞌ: Naiꞌ Yekonya nahonis naiꞌ Saltiel, naiꞌ Saltiel nahonis
naiꞌ Serubabel, naiꞌ Serubabel nahonis naiꞌ Abihut, naiꞌ Abihut nahonis naiꞌ
Elyakim, naiꞌ Elyakim nahonis naiꞌ Asor, naiꞌ Asor nahonis naiꞌ Sadok, naiꞌ Sadok
nahonis naiꞌ Akim, naiꞌ Akim nahonis naiꞌ Eliut, naiꞌ Eliut nahonis naiꞌ Eliaser,
naiꞌ Eliaser nahonis naiꞌ Matan, naiꞌ Matan nahonis naiꞌ Yakop, rarit naiꞌ Yakop
nahonis naiꞌ Yusuf. Naiꞌ Yusuf ansao bi Maria. Bi Maria reꞌ naan, es reꞌ nahonis
Yesus Kristus.
MAT 1:17 Onaim anmurai naꞌko naiꞌ Abraham antean naiꞌ Daut batan boꞌes am haa;
naꞌko naiꞌ Daut antean oras sin nmoufun nbin Babel, batan boꞌes am haa; ma naꞌko
Babel antean oras nahonis Kristus, batan boꞌes am haa msaꞌ.
MAT 1:18 Oras bi Maria nahonis Naiꞌ Yesus naan, in reetn ii on nai: Bi Maria
anmanaꞌan nok naiꞌ Yusuf. Sin nua sin ka ntuup-tuup nitan fa feꞌ on reꞌ fee-mone.
Mes bi Maria naꞌapuꞌ naꞌko Uisneno In Asmaan Akninuꞌ.
MAT 1:19 Oras naiꞌ Yusuf nahiin on naan ate, in he nafetin bi Maria. Mes in ka
nroim fa he ntao namaeb ee nbi too mfaun ein sin maatk ein, natuin naiꞌ Yusuf in
neekn ee kninuꞌ ma namnoon. Es naan ate, in he nafeitn ee mninuꞌ-mninuꞌ.
MAT 1:20 Onaim in natenab he naim ranan neu-mneem. Fai jes, in namnei. Anbi mneit
naan, in niit Uisneno In ameput es neem naꞌko sonaf neno tunan, ma natoon ne mnak,
“Yusuf! Ho reꞌ ia usif naiꞌ Daut in sufan. Ho neek maan kais naꞌoniꞌ he ho msao bi
Maria. Fin riꞌanaꞌ reꞌ et bi Maria in apun, naan Uisneno In Asmaan Akninuꞌ es
antao.
MAT 1:21 Bi Maria of nahonis naan riꞌaan moen jes. Rarit ho ro he mukaanb ee, Naiꞌ
Yesus, fin In es reꞌ of ansoi nafetin Uisneno Iin na naꞌkon sin sanat ma penu sin.”
MAT 1:22 Rasi reꞌ ia of anjair on naan, natuin Uisneno natoon nain naꞌko afi unuꞌ.
In npaek niit In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yesaya he ntui mnak,
MAT 1:23 “Hi mneen, oo! Of anmuiꞌ bi non ao-ꞌtemef es, reꞌ ka ntuup-tuup niit fa
feꞌ nok atoniꞌ, mes nok askeken ate, in naꞌapuꞌ. Rarit in nahonis Riꞌaan moen jes.
Sin nakaanb ee, Imanuel.” (Anbi uab Ibrani, ‘Imanuel’ in oetn ii: Uisneno nok kit.)
MAT 1:24 Naiꞌ Yusuf namnei nrair on naan ate, in nfeen. Onaim in natuin nain
Uisneno In uaban naan. In nait bi Maria njair in fee,
MAT 1:25 mes in ka ntuup nabua nok ne fa on reꞌ fee-mone, tar antea bi Maria
nahonis Riꞌanaꞌ naan. Rarit naiꞌ Yusuf nakanab Riꞌanaꞌ naan, Naiꞌ Yesus.
MAT 2:1 Oras nahonis Naiꞌ Yesus anbi kuan Betlehem et propinsi Yudea, usif Herodes
annaaꞌ aprenat. Oras naan, anmuiꞌ tuaf fauk neman nbin kota Yerusalem. Sin naꞌkon
pasaꞌ neon-saet, kuan am bare reꞌ naꞌroo. Sin arsin reꞌ naan, atoin akius ahini
kfuun ein.
MAT 2:2 Oras sin ntaman ntean kota Yerusalem, sin natanan neu-mneman am nak, “Atoin
Yahudis sin usif reꞌ feꞌ nahoins Ee ji, et mee? Hai miit amrair kfuu goes mbi pasaꞌ
neon-saet, reꞌ neik tanar nak, nahonis anrair Je. Es naan ate, hai iim he miꞌbees
meu Ne.”
MAT 2:3 Oras usif Herodes anneen niit sin naꞌuab ein on naan ate, in nseor natenab.
Onaim abitan kota Yerusalem sin ok-okeꞌ annaben nitan on naan amsaꞌ.
MAT 2:4 Rarit usif Herodes naꞌbuaꞌ aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma
tunggur agaam ein ok-okeꞌ he nataan sin. In nataan sin im nak, “Hi mitoon miit kau
feꞌ! Kristus reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair Je naan, karu nahoins Ee te nbi bare mee?”
MAT 2:5 On nai te sin natahan am nak, “Anbi kuan Betlehem, et propinsi Yudea, tua.
Fin Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Mika ntui nrair je naꞌko afi unuꞌ nak on nai:
MAT 2:6 ‘Abitan Betlehem, et propinsi Yudea. Hi kais mitenab am mak, hi kuan naan,
suma kuan an-aan es, reꞌ ka matekaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ. Fin of anmuiꞌ naan aꞌnaet es neem
naꞌko bare naan. In of anjair atukus neu Au too Israelas sin.’ 
”
MAT 2:7 Anneen anrair on naan ate, usif Herodes noꞌen atoin ahiint ein naan. In
noꞌen sin amninuꞌ-mninuꞌ. Onaim in nataan sin anmatoom nok oras reꞌ sin nitan akfuu
reꞌ anboor anbi neon goe tnanan. Onaim sin natonan neun usif naan, saaꞌ-saaꞌ reꞌ
sin nahiin sin.
MAT 2:8 Rarit in nfeen sin mainuan he nkonon neun Betlehem. In natoon neu sin im
nak, “Hi mnao maim Riꞌanaꞌ naan meu nee. Karu hi miit ma miteef mok Ne te, mtebi
mfain iim he mitoon kau. Fin au he ꞌnao uꞌruriꞌ ma uꞌbees ꞌeu Ne msaꞌ.”
MAT 2:9 Anneen anrair uisf ee in uaban naan ate, sin nnaon nkonon. Onaim sin niit
akfuu reꞌ sin nkius niit ee afi unuꞌ nbi pasaꞌ neon-saet. Akfuu naan anboor anbi
sin maatk ein, rarit in nnao tar nasnaas nataib on anbi Riꞌanaꞌ naan In bare ꞌtua-
haꞌ.
MAT 2:10 Ankius nitan on naan ate, sin nmarinan nmaten.
MAT 2:11 Rarit sin ntaman neun umi naan. Sin nitan kuuk Riꞌanaꞌ naan nok In ainaf
bi Maria. Onaim sin nriꞌtuun he naꞌbesan neun Ne. Rarit sin nfei sin ook-soun ein
reꞌ mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ, ma annonaꞌ sin neun Riꞌanaꞌ naan. Sin nfeen noni mnatuꞌ,
kemenyaan, ma hau oef foo meniꞌ.
MAT 2:12 Rarit, oras sin ntupan ate, Uisneno nfeen sin amneit am nak, “Hi kais
amtebi mfain meu usif Herodes amtein.” Etun sin nfanin neun sin pah ee, nnaon
npeꞌon raan aꞌtetaꞌ.
MAT 2:13 Oras atoin akius ahini kfuun ein nfanin nrarin on naan ate, Uisneno In
ameput naꞌko sonaf neno tunan tuaf es neem. In natoon neu naiꞌ Yusuf anbi mneit am
nak, “Yusuf! Amfeen nai! Maen meik Riꞌanaꞌ naan ma In ainaf meu pah Masir. Mitua
mibaar ambi naan, tar antea Au utoon ꞌeu ki oras reꞌ hi he mfain iim, fin usif
Herodes naim Riꞌanaꞌ naan he naꞌmate!”
MAT 2:14 Rarit naiꞌ Yusuf naskeek ma nfeen. Onaim in neik in fee ma Riꞌanaꞌ naan
annaon oras fai he sin naenan neun pah Masir
MAT 2:15 Sin natuan nbin pah Masir tar antea usif Herodes anmaet. Nok ranan naan
Uisneno In kabin ro njair, natai nok Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Hosea, reꞌ
natoon nain nbi afi unuꞌ am nak, “Au ꞌoꞌen ufaniꞌ Au Anah, he npoin nfain neem
naꞌko pah Masir.”
MAT 2:16 Oras usif Herodes nahiin nak, atoin akius ahini kfuun ein napniub anrair
je on naan ate, in natooꞌ maꞌtaniꞌ. In naprenat in soraurs ein am nak, “Amnao meu
kuan Betlehem ma kuan-kuan bian reꞌ anmapaumaakn ein anbin bare naan. Amroor miis
areꞌ kanan riꞌaan mone reꞌ feꞌ anmoin naan toon nua neiki nsaun.” Naiꞌ Herodes
naprenat on naan, natuin in namnau niit uab naꞌko ahiint ein. In nsoiꞌ nmurai naꞌko
oras akfuun aan anboor nbi neon goe tnanan.
MAT 2:17 Rasin reꞌ ia, anjarin natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ
Yermias antui nain je afi unuꞌ am nak,
MAT 2:18 “Anmuiꞌ haan kurut-kaet anpin-pinus anbi kota Rama. Bi Rahel ankae npin-
pinus, natuin in aanh ein ok-okeꞌ anmaten nrarin. In ka nroim fa he tuaf anfuir ma
nhaan mau goe, natuin in aanh ein ka tiit fa nteinꞌ een.”
MAT 2:19 Aꞌroo-ꞌroo te, usif Herodes anmaet. Oras naan naiꞌ Yusuf sin anbin pah
Masir feꞌ. Uisneno In ameupt es neem naꞌko sonaf neno tunan, nakriir on neu naiꞌ
Yusuf anbi mneit.
MAT 2:20 Ameput naan naꞌuab am nak, “Yusuf! Amfeen nai! Mait meik Riꞌanaꞌ naan nok
In ainaf, amfain nai meu pah Israꞌel. Fin tuaf reꞌ he nroor Riꞌanaꞌ naan, anmate
nrair.”
MAT 2:21 Anneen on naan ate, naiꞌ Yusuf anfeen. Rarit in neik sin nfanin neun pah
Israꞌel.
MAT 2:22 Mes oras in nneen niit nak, usif Herodes in anah naiꞌ Arkilaus oras ia
annaaꞌ aprenat et propinsi Yudea, in namtau he nfain on naan. Rarit Uisneno
napreent ee anbi mneit antein am nak, “Yusuf, ho kais mutua mbi pah Yudea.” Es naan
ate, in nnao ma natua nbi propinsi Galilea,
MAT 2:23 anbi kuan es, kaan ee, Nasaret. Nok ranan naan, Uisneno In kabin, njair
natai on reꞌ saaꞌ reꞌ In mafefa kninuꞌ sin antui nain sin im nak, “Sin of anteek Ee
te, Atoin Nasaretas.”
MAT 3:1 Oras Naiꞌ Yesus naꞌnae nrair on naan ate, naiꞌ Yohanis Asranit anmurai
nanoniꞌ tuaf amfaun anbi baer ruman naꞌroo naꞌko kuan anbi propinsi Yudea.
MAT 3:2 In natoon am nak, “Aok-bian manekat arki! Hi ro he mmanakuꞌ ma misaitan hi
sanat ma penu sin, he mtebi mfain meu Uisneno nai. Fin oras ia, ansuun tuaf bisa
mtaam amjair Uisneno Iin Na.”
MAT 3:3 Afi unuꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Yesaya, antui
nmatoom nok naiꞌ Yohanis am nak, “Of anmuiꞌ tuaf reꞌ annao neu bare reꞌ ka matuaꞌ
fa, anhunun ma nkoaꞌ am nak, ‘Hi ar-arki ro he mibarab ma miroitan ranan, he mseun
ma mtoup Uisneno In amneman! Mineo ma minoon ranan he mseun Goe!’ 
”
MAT 3:4 Naiꞌ Yohanis in aꞌmoin ii, on reꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein afi unuꞌ
sin. In paek ein, anmoeꞌ sin naꞌkon paus unta. In pasu ꞌfutuꞌ, anmoeꞌ je naꞌko
pasu. In amnaaht ein, aknamat ma oin hau.
MAT 3:5 Oras naan too mfaun ein neman he niit ma nateef nok naiꞌ Yohanis. Sin neman
naꞌkon kota Yerusalem, ma propinsi Yudea in afan nanan sin ok-okeꞌ. Sin neman
naꞌkon kuan ein reꞌ anpaumakan noe Yarden amsaꞌ.
MAT 3:6 Sin nfei sin neek ein, ma nmanakuꞌ kuuk sin sanat ma penu sin ok-okeꞌ.
Rarit naiꞌ Yohanis nasrain sin anbin noe Yarden.
MAT 3:7 Oras naan, tuaf naꞌkon partei pirsait Farisi ma partei pirsait Saduki msaꞌ
neman ma ntoit naiꞌ Yohanis he nasrain sin. Mes oras in niit sin on naan ate, in
naskarak sin im nak, “Hoe! Hi arki on reꞌ kaun aputa-kriut! Uisneno of anhukun ki
natuin hi ꞌmoꞌem maufinu sin. Hi kais mitenab am mak, hi of maen ampoi ma ka mipein
fa In hukun.
MAT 3:8 Onaim reko nneis hi misaitan hi sanat ma penu sin ok-okeꞌ, ma mtebi mfain
nai meu Uisneno. Rarit ammoeꞌ reko, nahuum on reꞌ hau roet reꞌ nafua fua reko.
MAT 3:9 Kais mitenab am mak, hi reko ki goen, natuin hi arki reꞌ ia, kaꞌo Abraham
in sufan. Ampirsai kau! Fin Uisneno bisa nmoeꞌ fatun reꞌ ia njarin kaꞌo Abraham in
sufan amsaꞌ.
MAT 3:10 Ampaant om! Fin anmuiꞌ Tuaf reꞌ annaaꞌ fani, nabarab anrair he nnooꞌ areꞌ
kanan roet reꞌ sin fuak ein ka reko fa. Annoꞌo nrair sin on naan ate, In nait
inporin sin neun ai.
MAT 3:11 Oras ia, au usrain ki ꞌpaek oe, he njair tanar nak, hi mkoit ma misaitan
hi sanat ma penu sin. Mes of anmuiꞌ Tuaf es he neem. In reꞌ naan, maꞌtani nneis
naꞌko kau. Maski au ꞌjari haa in aan renuꞌ-aan rekaꞌ msaꞌ, au ka umnees ꞌok Ne fa.
In of naheun hi neekm ein nok Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. In nakninuꞌ ki msaꞌ,
nahuum on reꞌ tuaf anpaek ai he nout makrafuꞌ.
MAT 3:12 Fin In nnaaꞌ aꞌtupaꞌ reꞌ matuaꞌ maak aꞌtaum he nakrai ma nakpesaꞌ nain
maak apaꞌ anbi naan. Rarit In nasaeb maak akniunꞌ ein neun poꞌof. Mes maak aap ein
naan, In nait inporin nataam sin neun ai mapinaꞌ abar-barat.”
MAT 3:13 Oras naan, Naiꞌ Yesus ansaun neem naꞌko Galilea neu noe Yarden. In neem
antoit naiꞌ Yohanis he nasrain Je,
MAT 3:14 mes naiꞌ Yohanis ka nroim fa. In nprotees am nak, “On mee mꞌes au usrain
Ko, Usiꞌ? Ka nsaan fa, oo? Usiꞌ, Ho es reꞌ he musrain kau, tua. Naan, es reꞌ au
ꞌperluu!”
MAT 3:15 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Reko, baꞌe. Mes oras ia, ho es reꞌ he
musrain Kau. Nok ranan naan, hit tatuin Uisneno In romin.” Anneen on naan ate, naiꞌ
Yohanis nataah am nak, “Reko, tua.” Onaim in nasrain Naiꞌ Yesus.
MAT 3:16 Nasrani nrair Je on naan ate, Naiꞌ Yesus anpoi naꞌko noe. Mes nok askeken
ate, neon goe tnanan natfeꞌi. Rarit In niit Uisneno In Asmanan ansaun neem neu Na,
nahuum on reꞌ kor-kefi, ma antoko nbi Na.
MAT 3:17 Rarit sin nnenan Uisneno In hanan naꞌko neon goe tnanan naan am nak, “In
reꞌ ia, Au Aan nekaꞌ. In nmoeꞌ Au neek ii nmariin piut-piut.”
MAT 4:1 Rarit Uisneno In Asmaan Akninuꞌ neik Naiꞌ Yesus neu baer ruman naꞌroo naꞌko
kuan, he nitu ꞌnaak kouꞌ goe noik ma nfuir Ee.
MAT 4:2 Onaim in nanaah On fai boꞌ haa ma neno boꞌ haa nbi bare naan. Rarit In
namnaah anmaet.
MAT 4:3 Oras In namnaah on naan ate, niutn ein sin aꞌnaak kouꞌ goe neem noik ma
nfuir Ee mnak, “Batuur, aa oo? Ho reꞌ ia, batuur-batuur Uisneno In Anah? Karu
batuur on naan ate, muprenat fatun reꞌ ia he njarin amnahat nai.”
MAT 4:4 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak:
‘Mansian ii ka nmoin fa naꞌko mnaaht ahaa. Mes sin ro he nneen ma natniin Uisneno
In Kabin ma Prenat amsaꞌ, ma nmoeꞌ natuin In romin.’ 
”
MAT 4:5 Onaim nitu ꞌnakaf naan neik Naiꞌ Yesus neu kota Yerusalem, es reꞌ Uisneno
In kota kninuꞌ. Rarit In nasaeb Naiꞌ Yesus neu Uim Onen Uuf ee In aꞌpupun.
MAT 4:6 Onaim nitu ꞌnakaf naan nak, “Karu Ho batuur-batuur Uisneno In Aanh ate,
amꞌokar miit Ho tuam aan meu ꞌpinan ee nai. Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akniunꞌ
ee msaꞌ, mnak: ‘Uisneno of naprenat In ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan, he
npafaꞌ ma npanat Ko.’ Anbi Uisneno In Suur Akniunꞌ ee msaꞌ, matuꞌi mnak, ‘Sin of
natnaat Ko npaek sin aꞌniimk ein, maut he Ho aom naan kais nameen, ma Ho kais
musbeut fatu msaꞌ.’ 
”
MAT 4:7 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Matuꞌi et Suur Akniunꞌ ee msaꞌ mnak,
‘Uisneno naan, ho Usiꞌ. Onaim ho kais amsoob Ee.’ 
”
MAT 4:8 Rarit nitu ꞌnakaf naan neik Naiꞌ Yesus neu ꞌtoeꞌf es, reꞌ aꞌraat reꞌuf.
Onaim in nakriraꞌ areꞌ kanan pah anbin pah-pinan, ma sin pinaꞌ ma krahaꞌ sin ok-
okeꞌ.
MAT 4:9 Nakriraꞌ nrair sin on naan ate, nitu ꞌnakaf naan naꞌuab am nak, “Asar Ho
muꞌruriꞌ ma muꞌbesan kau, au of aꞌfee sin ok-okeꞌ ꞌeu Ko.”
MAT 4:10 Mes Naiꞌ Yesus anpaes ee mnak, “Hoe nitu! Ho muꞌroo nai muꞌko ia. Fin Suur
Akniunꞌ ee ntui mnak, ‘Ho ro he muꞌruriꞌ ma muꞌbesan Uisneno, ma ho ro he mmeup meu
Ne nmees jah.’ 
”
MAT 4:11 Anneen on naan ate, nitu ꞌnakaf naan annao nasaitan Naiꞌ Yesus. Mes
Uisneno In ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan, neman ma nꞌurus Naiꞌ Yesus.
MAT 4:12 Oras naan, usif Herodes nataam naiꞌ Yohanis Asranit anbi bui. Oras Naiꞌ
Yesus anneen niit on naan ate, In ntebi nfain neu Galilea.
MAT 4:13 In nfain neu In kuan Nasaret, rarit In nkoon natua nbi kuan Kapernaum.
Kuan naan et nefo Galilea in panin, et uuf naiꞌ Sebulon ma naiꞌ Naftali sin auf
pusaak.
MAT 4:14 Nok ranan naan, In nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ
Yesaya antui nain je mnak,
MAT 4:15 “Naiꞌ Sebulon in afu, ma naiꞌ Naftali in afu, reꞌ anpaumaak nefo Galilea,
et noe Yarden in panin. Atoin sonaꞌ ka atoin Yahudis fa natua etan naan amsaꞌ.
MAT 4:16 Sin nmonin nbin meisꞌokan, mes oras ia sin niit anrair Meꞌu. Fin oras ia,
Meꞌu naan anmeuꞌ-siin, neu sekau-sekau reꞌ ka nahiin fa Uisneno fa feꞌ.”
MAT 4:17 Anmurai naꞌko oras naan, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ tuaf mnak, “Hi ro he maikoit
ma misaitan main hi saant ein, he mmoni kninuꞌ nai. Fin oras ia, sekau-sekau goah
bisa mtaam amjair Uisneno Iin na.”
MAT 4:18 Neon goes, Naiꞌ Yesus annao npeoꞌ nefo Galilea in ninin. In nateef atoniꞌ
tuaf nua, sin nmaꞌori-tatan. Es kaan ee, naiꞌ Simon, mes biasa sin nteek ee mnak,
naiꞌ Petrus. Ma in oirf ee, kaan ee naiꞌ Anderias. Sin nkiif kain ikaꞌ nbin nefo,
natuin sin nua sin naan, akiif kai ikaꞌ.
MAT 4:19 Onaim Naiꞌ Yesus noꞌen sin im nak, “Hae, baꞌe sin. Iim he mituin Kau nai!
Hi biasa maim ikaꞌ, mes oras ia, Au he unoniꞌ ki he hi mjair tuaf amnaim tuaf he
njarin Uisneno Iin na.”
MAT 4:20 Anneen anrarin on naan ate, sin nua sin nasaitan sin jala, ma nnaon natuin
nain Naiꞌ Yesus.
MAT 4:21 Rarit Naiꞌ Yesus ankono kreꞌo. Onaim In niit naiꞌ Sebedius in aanh ein.
Ahuunt ee, kaan ee naiꞌ Yakobus, ma in oirf ee, kaan ee naiꞌ Yohanis. Sin nua sin
nabarab pukat anbi kofaꞌ nok sin amaf. Onaim Naiꞌ Yesus noꞌen sin nua sin he natuin
Ee.
MAT 4:22 Anneen anrarin on naan ate, sin nasaitan sin amaf ma sin kofaꞌ naan, ma
natuin nain Naiꞌ Yesus.
MAT 4:23 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon nfuun am nateef anbin propinsi Galilea, he In
nanoniꞌ tuaf anbin atoin Yahudis sin uim onen sin. In nanoniꞌ sin anmatoom nok
Uisneno In Rais Reko, ma natoon ranan he atoniꞌ bisa natuin Uisneno In aprenat. Ma
In narekoꞌ too mfaun ein amsaꞌ naꞌkon sin menas humaꞌ-humaꞌ.
MAT 4:24 Ka ꞌroo fa te, rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus In aꞌmoꞌen sin naan, masinaꞌ
ma mabenoꞌ anfuun am natefan propinsi Siria. Rarit too mfaun ein neman ma neik
ameent ein reꞌ namenan humaꞌ-humaꞌ neun Ee. Sin neikin tuaf amsaꞌ reꞌ anniut saen,
reꞌ namaunun aꞌbibi, ma abuat ein. In narekoꞌ sin ok-okeꞌ.
MAT 4:25 Oras naan, too mfaun ein neman ma natuin Ee. Sin neman naꞌkon propinsi
Galilea, ma naꞌkon pah Kota Boꞌes, reꞌ sin nteek ee mnak, Dekapolis. Bian anteniꞌ
neman naꞌkon kota Yerusalem, naꞌkon propinsi Yudea, ma naꞌkon noe Yarden in pasaꞌ
neon-saet.
MAT 5:1 Oras Naiꞌ Yesus niit too mfaun ein neman ma natuin Ee te, In nsae neu ꞌtoeꞌ
aan es, ma antoko nbi naan. In atoup noinꞌ ein reꞌ In npiir naan sin naan, neman
npaumak-maak Ee, he nnenan ma natninan.
MAT 5:2 Rarit In nmurai nanoniꞌ sin im nak,
MAT 5:3 “Atoin kasian sin napenin upan ma paꞌe arekot, natuin Uisneno In kuun, sin
Usif arekot.
MAT 5:4 Atoin akurut ma akaet napenin upan ma paꞌe arekot, natuin Uisneno kuun es
reꞌ anhaan mau sin.
MAT 5:5 Atoin ba-baun sin napenin upan ma paꞌe arekot, natuin sin of antoupun areꞌ
tetus-athoen reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair sin.
MAT 5:6 Atoniꞌ reꞌ namnau Uisneno In raan amneot ma amnonot reꞌ-reꞌuf napenin upan
ma paꞌe arekot, natuin In of naseen sin.
MAT 5:7 Atoniꞌ reꞌ nakriraꞌ ma naruruꞌ rais kasian sin napenin upan ma paꞌe arekot,
natuin Uisneno of ankasian ma nneek-amnau sin.
MAT 5:8 Atoniꞌ reꞌ neek akninuꞌ sin napenin upan ma paꞌe arekot, natuin sin kuuk of
niit Uisneno.
MAT 5:9 Atoniꞌ reꞌ biasa narameꞌ tuaf, napenin upan ma paꞌe arekot, natuin Uisneno
of nak, ‘Sin reꞌ naan, Au aanh ein na.’
MAT 5:10 Atoniꞌ reꞌ napenin haꞌmuꞌit maꞌtaniꞌ natuin sin natuin Uisneno, sin
napenin upan ma paꞌe arekot, natuin Uisneno kuun, sin Usif arekot.
MAT 5:11 Karu tuaf bian anhaꞌmuiꞌ ki natuin hi mituin Kau, hi mipein upan ma paꞌe
arekot amsaꞌ. Karu sin naꞌmunuꞌ ki nok rais puta-kriut reꞌ naꞌreꞌuf ma nkanaꞌpaar
hi kaanm ein, hi mipein upan ma paꞌe arekot amsaꞌ.
MAT 5:12 Maski on naan amsaꞌ, hi ro he mmoeꞌ hi tuam ein ammariin, ma hi neekm ein
anmarinan amsaꞌ, natuin Uisneno nabarab ma naroitan anrair he nbaras neu ki nathoe
nbi hi sapaam et sonaf neno tunan. Mes mimnau! Ka hi mmees fa reꞌ mipein haꞌmuꞌit
on naan. Un-unuꞌ te, tuaf-tuaf sin anmoꞌen maufinu neun Uisneno In mafefa kniunꞌ
ein on naan amsaꞌ.”
MAT 5:13 “Karu hit he tmoꞌe mnaaht ii he namiin ate, hit ro he ttao masik feꞌ. On
naan amsaꞌ tuaf-tuaf reꞌ anmoni nbin pah-pinan ia, sin nperluu ki. Mes karu maisk
ii miin ruman ate, he tpaek je neu saaꞌ? Suma tait itporin ma tteri.
MAT 5:14 Hi ro he mmoin ma mpiin on reꞌ paku msaꞌ, he too mfaun ein nitan rek-reko.
Hi ro he masnaa meꞌu, on reꞌ kota nbi ꞌtoeꞌf ee tunan, reꞌ too mfaun ein nitan ok-
okeꞌ.
MAT 5:15 Atoniꞌ nout pauk anaꞌ, ka nateek je fa ma ka napaan ee fa nbi ꞌnai-konat.
Mes sin nateek paku naan naꞌraat, he bisa ntanaꞌ umi naan in naan ee ok-okeꞌ.
MAT 5:16 Hi ro he mmoin on naan amsaꞌ. Hi ro he masnaa meꞌu he tuaf bian sin nitan
nak, hi ꞌmonim naan arekot. Sin nitan on naan ate, sin of anpures ma nboꞌis Uisneno
mnak, ‘Hi Amaꞌ et sonaf neno tunan naan, mapinaꞌ-makrahaꞌ!’ 
”
MAT 5:17 “Hi kais mitenab am mak, Au ꞌtaam ꞌuum ꞌeu pah-pinan ia he ꞌnoes ꞌain
Uisneno In atoran reꞌ In nfee sin neu kaꞌo Musa. Ma kais mitenab mak, oniꞌ Au ka
ꞌrae utuin fa saaꞌ reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno sin natoon sin naꞌko afi unuꞌ. Natuin
Au ꞌtaam ꞌuum reꞌ ia, he ꞌmoeꞌ sin ok-okeꞌ njarin natai-tain on reꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ
sin naꞌuab nain sin naan ok-okeꞌ.
MAT 5:18 Nok ranan naan, hi arki amneen mirek-rekoꞌ! Pah-pinan ma neno tunan of ka
namreꞌun fa feꞌ, karu ka njair natuin fa Uisneno In atoorn ein. Maski titik an-aan
es, ka tiit tain fa tuaf es he nnoes nain je.
MAT 5:19 Naꞌko Uisneno Iin na ok-okeꞌ, karu anmuiꞌ tuaf reꞌ antanhai Uisneno In
atoran, natuin in natenab am nak, ‘Hae, atoran ia an-aan aah, in ka maꞌosaꞌ ma
maꞌupan fa saaꞌ-saaꞌ!’ Rarit in nanoniꞌ on reꞌ naan neu tuaf bian, Uisneno et sonaf
neno tunan of anmoeꞌ je njair aꞌbaut. Mes tuaf reꞌ anmoeꞌ natuin Uisneno In atoorn
ein ok-okeꞌ, rarit in nanoniꞌ sin on naan amsaꞌ neu tuaf bian, Uisneno of anmoeꞌ je
njair tuaf reꞌ maꞌosaꞌ ma maꞌupan.
MAT 5:20 Ampirsai meu Kau! Karu hi ka mmoin mimnoon ma mimneo fa reko nneis naꞌko
tunggur agaam ein ma atoin partei Farisi sin on naan ate, hi ka bisa fa he mtaam
amjair Uisneno Iin na.”
MAT 5:21 “Hi mihini mrair kaꞌo Musa in atoran reꞌ in natoon anrair sin neu hit
beꞌi-naꞌi sin nak, ‘Kaisaꞌ miꞌmaet atoniꞌ, natuin sekau naꞌmaet atoniꞌ, in of
napein hukun.’
MAT 5:22 Mes Au he utoon ki on nai: kais ammaktoꞌon, natuin sekau-sekau reꞌ
anmaktoꞌon nok in aok-bian, in of napein hukun. Tuaf reꞌ natoꞌon in aok-bian nak,
‘Ho roen masak nareꞌ!’ tuaf reꞌ naan of anbaiseun neu afeek rais pirsait ein. Ma
tuaf-tuaf reꞌ naskarak in aok-bian, nak ‘Amonot!’ in of napein hukun anbi ai pinaꞌ
abar-barat.
MAT 5:23 Onaim karu ho meik fuaꞌ-turuꞌ meu Uisneno, mes ho mumnau mmak, ho aom-bian
anmuiꞌ rais jes nok ko,
MAT 5:24 kais amnonaꞌ ma mfee fuaꞌ-turuꞌ naan feꞌ. Ho mfain he muraem om mok ho
aom-bian naan feꞌ, rarit naꞌ ho mfain uum he mnonaꞌ ma mfee fuaꞌ-turuꞌ naan meu
Uisneno.
MAT 5:25 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nmakaꞌrasiꞌ nok ko te, reko nneis muraem om rabah mok
ne feꞌ. Karu kaah fa te, tuaf reꞌ naan of neik ko neu afeek rasi. Rarit afeek rasi
nnonaꞌ ko neu porisi, onaim sin nataam ko neu bui.
MAT 5:26 Au uꞌuab batuur! Ho of mutua mbi bui naan piut tar antea ho mbaen mufeek
ho tuus ein ok-okeꞌ.”
MAT 5:27 “Hi mihini mrair kaꞌo Musa in atoran reꞌ nak, ‘Kais ammakaek.’
MAT 5:28 Mes Au he utoon ki ꞌak on nai: atoniꞌ reꞌ naꞌaitiꞌ matan ma nkius bifee
jes, rarit in neekn ee nsinmaak he ntuup nabua nok bifee naan ate, atoniꞌ naan
anmakake nrair nok bifee naan anbi in nekan.
MAT 5:29 Karu ho mmoꞌe msaan meik ho matam aꞌneꞌu te, mroꞌi mporin. Reko nneis ho
mtaam meu sonaf neno tunan meiki haa mataf fuaꞌ meseꞌ, he kais sin nporin nataam ko
neu ai abar-barat nok ho matam sin fuaꞌ nua.
MAT 5:30 Ma karu ho mmoꞌe msaan meik ho ꞌniman aꞌneꞌu te, mketu mporin. Reko nneis
ho mtaam meu sonaf neno tunan meiki haa ꞌnimaꞌ meseꞌ, he kais sin nporin nataam ko
neu ai abar-barat nok ho ꞌnimam sin nua sin.”
MAT 5:31 “Hi mihini mrair kaꞌo Musa in atoran nak, ‘Atoniꞌ reꞌ nporin in fee je te,
in ro he nfee surat manporin neu in fee naan.’
MAT 5:32 Mes Au utoon ki on nai: atoniꞌ reꞌ nporin in fee, mes in fee je ka nbeon
on niit fa, rarit bifee naan ansao ntein, naan on reꞌ in moen je anmakakeb. Ma karu
anmuiꞌ atoniꞌ reꞌ ansao bifee reꞌ in moen je nporin, naan sin nua sin anmakaken
nrarin amsaꞌ.”
MAT 5:33 “Hi mihini mrair kaꞌo Musa in atoran reꞌ natoon ee neu hit beꞌi-naꞌi sin,
nak, ‘Karu ho muhakeꞌ rais manbaꞌan ambi supat ampaek Uisneno In kanan on naan ate,
ho mmafutu mrair mok rais manbaꞌan naan.’
MAT 5:34 Mes Au utoon ki on nai: karu ho muhakeꞌ rais manbaꞌan ate, kais ampaek
supat. Kais amsuup ampaek sonaf neno tunan in kanan, natuin sonaf neno tunan naan,
Uisneno In sonaf.
MAT 5:35 Kais amsuup ampaek pah-pinan ia in kanan, natuin pah-pinan ia, Uisneno In
bareꞌ ꞌteriꞌ. Ma kais amsuup ampaek kanaf Yerusalem, natuin Yerusalem naan, Uis
Kouꞌ goe In kota.
MAT 5:36 Kais amsuup ampaek hi ꞌnakam. Fin hi ka mmuiꞌ fa kuasa he miprenat aꞌnaak
funuꞌ noon es he njair metan aiꞌ mutiꞌ.
MAT 5:37 Onaim karu hi he mihakeꞌ rais manbaꞌan ate, karu mak, ‘tua’, mitoon mak,
‘Tua’ goah. Mes karu kaah fa te, mak, ‘Kaah fa, tua’. Karu hi miꞌuab aꞌtetaꞌ naꞌko
naan ate, naan naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko niut reꞌuf.”
MAT 5:38 “Hi mihini mrair kaꞌo Musa in atoran nak, ‘Karu anmuiꞌ tuaf nareuꞌ ho
matam ate, ambaras on naan amsaꞌ. Ma karu anmuiꞌ tuaf antuut namouf ho nisim ate,
amtuut mumouf goe msaꞌ.’
MAT 5:39 Mes Au utoon ki on nai: kais ambaras maufinu nok maufinu. Karu anmuiꞌ tuaf
anpaas ho ꞌkinom es ate, amkonan he npaas bian naan antein.
MAT 5:40 Karu anmuiꞌ tuaf reꞌ anmakaꞌrasiꞌ nok ko, he nait ho baru te, amfee mtein
ne ho baur manikin.
MAT 5:41 Karu anmuiꞌ soraurs es naꞌsekeꞌ ko he mroi meik in baerꞌ ein mnao kiur
goes ate, amroi meiki mtein sin mtean kiru nua.
MAT 5:42 Karu anmuiꞌ tuaf antoit ho baer saaꞌ-saaꞌ ate, amfee ne. Ma karu anmuiꞌ
tuaf anpinjam ho baer saaꞌ-saaꞌ ate, amfee ne.”
MAT 5:43 “Hi mneen amrair tuaf nak, ‘Amneek ho aom-bian, ma mutoꞌon tuaf reꞌ
natoꞌon ko.’
MAT 5:44 Mes Au utoon ki on nai: ho ro he mneek tuaf reꞌ natoꞌon ko. Ma mtoit he
Uisneno nfee tetus neu tuaf reꞌ anhaꞌmuiꞌ ko.
MAT 5:45 Karu ho mmoeꞌ on naan ate, ho mukriir am mak, ho reꞌ ia Ama abit sonaf
neno tunan In anah. Natuin In nmoeꞌ manas he ntanaꞌ neu atoin reko, ma In nmoeꞌ
manas he ntanaꞌ atoin maufinu msaꞌ. In nasanut uran amsaꞌ neu tuaf-tuaf reꞌ anmoeꞌ
natuin In aprenat nabu-buan nok tuaf-tuaf reꞌ nraban In aprenat.
MAT 5:46 Onaim karu ho suma mneek maan ahaa tuaf-tuaf reꞌ nneek ko te, ho mak aiꞌ
Uisneno of anbaras anfee ko tetus? Kaah fa, tua! Atoin maufinu msaꞌ anneek sin aok-
biak ein reꞌ anneek sin.
MAT 5:47 Onaim karu ho suma musee ma mtaeb ho aom-bian ate, in areokn ii saaꞌ? Fin
tuaf reꞌ ka npirsai fa Uisneno anmoeꞌ on naan amsaꞌ.
MAT 5:48 Onaim mimnau! Hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan, anneek nain mansian pah-
pinan. Onaim hi ro he mmoeꞌ on naan amsaꞌ!”
MAT 6:1 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ nkoon om nak, “Mimnau! Kais ammoeꞌ mitun-tuin ahaa rais
pirsait ii in atoran henatiꞌ hi mipein boꞌis. Fin karu hi mmoeꞌ on naan ate, hi
Amaꞌ abit sonaf neno tunan of ka nfee ki fa upan ma paꞌe saaꞌ-saaꞌ.
MAT 6:2 Karu hi mroim he mturun atoin kasian sin ite, kais mibenoꞌ rasi naan. Fin
karu hi mmoeꞌ on naan ate, hi on reꞌ tuaf reꞌ naꞌuab aꞌtetaꞌ, ma anmoꞌe ꞌtetaꞌ. Sin
nromin he nnaon neu-mneman neun uim onen henatiꞌ biak ein anboꞌis sin im nak, ‘Hoe,
atoniꞌ reꞌ ia maꞌtain besi, joo!’ Amneen mirek-rekoꞌ, fin Au uꞌuab batuur! Nok
ranan reꞌ sin napenin boꞌis on naan ate, sin ntoupu nrarin sin upan ma sin paꞌen.
MAT 6:3 Onaim karu hi mroim he mturun ma mbaab atoin kasian sin ite, kais mibenoꞌ
rasi naan meu sekau-sekau.
MAT 6:4 Nok ranan naan, tuaf-tuaf anbin pah-pinan ia ka nahiin je fa. Mes hi Amaꞌ
abit sonaf neno tunan es reꞌ nahiin saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ je mninuꞌ-mninuꞌ naan. In of
anbaras neu ki tetus-athoen.”
MAT 6:5 “Oras hi mꞌonen ate, kais ammoeꞌ hi tuam ein on reꞌ tuaf reꞌ naꞌuab
aꞌtetaꞌ, ma nmoꞌe ꞌtetaꞌ. Sin nroimk ein esan reꞌ he nnaon neu-mneman nbin raan
opat, ma nhaken nbin uim onen, henatiꞌ too mfaun ein sin nitan ma nboꞌis sin im
nak, ‘Sin atoni kniunꞌ ein, joo!’ Mes amneen mirek-rekoꞌ! Nok ranan reꞌ sin napenin
boꞌis on naan, sin napenin nrair sin upan ma sin paꞌen.
MAT 6:6 Mes hi kais on reꞌ naan amsaꞌ. Karu hi mꞌonen ate, amtaam meu keꞌen, rarit
miꞌeek enoꞌ. Rarit amꞌonen mirek-rekoꞌ meu hi Amaꞌ. Maski biak ein ka nitan fa, mes
hi Amaꞌ niit. In of anbaras neu ki tetus nathoen.
MAT 6:7 Karu hi mꞌonen ate, kais miꞌuab amnanu-mnanuꞌ meu-mꞌiim. Fin tuaf-tuaf reꞌ
ka nahiin fa Uisneno nmoeꞌ on naan amsaꞌ. Sin nateenb ein nak, Uisneno nneen ma
natniin sin onen reꞌ mnanu-mnanuꞌ naan.
MAT 6:8 Kais ammoeꞌ mituin sin! Fin hi ka mtoit fa saaꞌ-saaꞌ fa feꞌ meu hi Amaꞌ et
sonaf neno tunan, mes In nahini nrair saaꞌ reꞌ hi mperluu.
MAT 6:9 Onaim karu amꞌonen ate, mak on nai: ‘Amaꞌ abit sonaf neno tunan! Ho kanam
naan nakninuꞌ teeb. Maut he areꞌ mansian ein ok-okeꞌ nbin pah-pinan ia ntunaꞌ ma
naꞌratan Ho kanam maꞌtaniꞌ naan, tua.
MAT 6:10 Maut he Ho mjair Usif meu mansian ein okeꞌ, tua! Maut he bifee-atoniꞌ sin
arsin anmoꞌen natuin Ho preent ein anbin pah-pinan ia, nahuum on reꞌ Ho ameupt ein
anmoeꞌ natuin Ho preent ein etan sonaf neno tunan, tua.
MAT 6:11 Amturun ma mbaab maan kai nok bukaet reꞌ nanokab ansuun neno, tua.
MAT 6:12 Hai mtoit Ko he Ho msaok main hai sanat ma penu sin, nahuum on reꞌ hai
mnikan ma mniahan main tuaf-tuaf reꞌ anmoꞌen sanan neu kai, tua.
MAT 6:13 Ampafaꞌ ma mpanat kai he hai kais ammoeꞌ rais amreꞌut ma maufinu. Ma msoi
mufetin kai naꞌko niut reuꞌf ee in kuasan, tua. [Natuin Ho kuum, Usif reꞌ ammuiꞌ
kuasa maꞌtaniꞌ ma mapinaꞌ-makraah reꞌuf. Ho kuum es reꞌ anaaꞌ aprenat nabar-baar,
tua. Hai onen ma baisenut naꞌtuuk ma naꞌpaar on reꞌ naan, tua. Amin.]’
MAT 6:14 Mes amneen! Karu hi mnikan main biak ein sin saant ein neu ki, hi Amaꞌ
abit sonaf neno tunan of ansaok nain hi sanat ma penu sin imsaꞌ.
MAT 6:15 Mes karu hi ka mroim fa he mnikan main biak ein sin saant ein neu ki, hi
Amaꞌ abit sonaf neno tunan of ka nnikan nain fa hi sanat ma penu sin imsaꞌ.”
MAT 6:16 “Karu hi mꞌonen ma minaah om, kais amrisan hi humam on reꞌ tuaf reꞌ naꞌuab
aꞌtetaꞌ, ma nmoꞌe ꞌtetaꞌ. Fin sin nmoꞌen on naan henatiꞌ atoniꞌ nboꞌis sin im nak,
‘Hoe! Sin reꞌ ia atoni kninuꞌ, joo!’ Mes amneen! Nok ranan naan, sin napein inrair
sin upan ma sin paꞌen.
MAT 6:17 Mes karu hi minaah om, mimeu kninuꞌ-kninuꞌ, msoiꞌ hi ꞌnaak fuun ein rek-
reko!
MAT 6:18 Onaim tuaf ankius ki on naan ate, sin ka nahinin fa nak, hi minaah om. Mes
hi Amaꞌ nahiin. In of anbaras neu ki nok tetus-athoen.”
MAT 6:19 “Kais ammeup maꞌtaniꞌ henatiꞌ mbubun aꞌmuꞌif pah-pinan. Fin etas, ꞌfufuꞌ
ma nutus of nareuꞌ sin. Ma abakat of neem ma npukai rarit nabaak neik sin imsaꞌ.
MAT 6:20 Mes reko nneis hi mmeup maꞌtaniꞌ he mbubun aꞌmuꞌif amfa-faun et sonaf neno
tunan. Fin anbi bare naan, etas, ꞌfufuꞌ, ma nutus ka bisa nareuꞌ sin fa. Ma abakat
ka bisa neem ma npukai he nabaak neik sin fa msaꞌ.
MAT 6:21 Hi mitunuꞌ hi ꞌmuiꞌm ein anbin mee te, hi neekm ein naꞌkiiꞌ naher-heran
anbi naan.”
MAT 6:22 “Maat mansian ii, nahuum on reꞌ paku reꞌ ntanaꞌ nbi in nekan. Karu in
maatn ein nakniunꞌ ein, in nnao natuin raan aꞌhonis arekot, nahuum on reꞌ atoniꞌ
nnao nbi meꞌu.
MAT 6:23 Mes karu in maatn ein ankupun, in ka nnao natuin fa raan reko, on reꞌ tuaf
reꞌ annao nbi meisꞌokan, nabre-reo goah. Onaim karu meuꞌ-sineꞌ reꞌ et hi neekm ein
naan nameisꞌook, hi ammoni mbi meisꞌokan amsaꞌ.”
MAT 6:24 “Atoniꞌ ka bisa fa he nmeup rek-reko neu aam usif tuaf nua, natuin in of
anroim aam usif es anneis naꞌko aam usif es antein. In of natuin aam usif es, mes
in of ka ntoe natuin fa aam usif es antein. Nok ranan naan, ho ka bisa fa he mak,
‘Uisneno naan, au usiꞌ,’ karu ho mpaek roit ii njair ho usif.
MAT 6:25 Es naan ate, Au utoon ꞌeu ki on nai: kais mitenab humaꞌ-humaꞌ, mak au he
ꞌmoin on mee, au he ꞌuah saaꞌ, ꞌiun saaꞌ, ma ꞌpaek saaꞌ? Hi mak aiꞌ moint ii es reꞌ
he taah am tinu haa, oo? Ma aof ii es reꞌ tpake haa baru? Ka on fa naan, tua.
MAT 6:26 Amkius miit koron reꞌ natpenen et neon goe tnanan. Sin ka nsenan fa, rarit
nsekin aiꞌ nonun fa he natuun ein amnahat anbin poꞌof. Mes hi Amaꞌ abit sonaf neno
tunan anpijaar ma npairoir sin piut. In bisa npijaar ma npairoir ki msaꞌ, anneis
naꞌko sin. Onaim mitenab mirek-rekoꞌ feꞌ. In nnilei ki nneis naꞌko koron naan.
MAT 6:27 Karu atoniꞌ ntae in human anbi nino, rarit in ntaisiub nok in tuan, in
bisa naꞌbabaꞌ in asratan, aa oo? Ka bisa fa, tua!
MAT 6:28 Karu kaah fa te, nansaaꞌ am es hi mtaisibub hi tuam ein he mitenab rasi
anmatoom nok pake-nohas? Amnao mkius miit fuboon bakung et mneraꞌ huun. Sin ka
nasuun ma ntenun fa.
MAT 6:29 Mes amneen mirek-rekoꞌ, joo! Usif Soleman in tai paken sin reꞌ maꞌosaꞌ
nneis ji, ka namnees fa nok fuboon ein naan.
MAT 6:30 Fin Uisneno ntao In nekan neu fubonaꞌ reꞌ anmoin neno ia, rarit nokaꞌ on
naan ate anmaet, onaim nait inporin neu ai. Karu In nmoeꞌ on naan, In ro tebes,
nfee ki pake-nohas anneis naꞌko fuboon ein naan amsaꞌ. Onaim nansaaꞌ am es hi ka
mpirsai Je fa batuur-batuur?
MAT 6:31 Onaim kais hi teenb ein antaisibun am mak, ‘Hit he taah aiꞌ tiun saaꞌ?’ ai
‘Hit he tpaek saaꞌ?’
MAT 6:32 Tuaf reꞌ ka npirsai fa Uisneno, sin nmeup maꞌtain-tain ein he nsobaꞌ niit
rasin reꞌ naan ok-okeꞌ. Mes hi kais on naan! Fin hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan
nahini nrair saaꞌ reꞌ hi mperluu sin.
MAT 6:33 Mes hi ro he minaob mihunun In meup goe feꞌ, ma mituin mihunun In apreent
ein feꞌ, rarit In naꞌbabaꞌ areꞌ kanan rasi reꞌ hi mperluu sin.
MAT 6:34 Onaim kais amtaisibub hi teenb ein anmatoom nok saaꞌ reꞌ hi mperluu sin
nokaꞌ-nmeu. Fin nokaꞌ-nmeu on naan ate, in nmuiꞌ in rais taisibu ntein. Susat neno
ia, in nanookb on neno ia.”
MAT 7:1 “Hi kais amtuꞌiran ma mikuu tuaf, he Uisneno kais antuꞌiran ma nakuu ki.
MAT 7:2 Hi mnilei tuaf on mee te, Uisneno of annilei ki on naan amsaꞌ. Hi mruuk ma
mꞌukur es in sanat on mee te, Uisneno of anruuk ma nꞌukur ki on naan amsaꞌ.
MAT 7:3 Fin ho mroim he mtanar tuaf in sanat aanꞌ-anaꞌ, mes ho sanat reꞌ koꞌu, ho
mak ho ka mmuiꞌ fa, tua. Naan on reꞌ ho mkisu skukuꞌ kboeꞌ aan es et ho aom-bian in
matan. Te kaah, hau tuuk kouꞌ goes antoeb naan ho matam. Amneon ii, ho ka mnaben
fa.
MAT 7:4 On nai te, nansaaꞌ am es ho mak, ‘Baꞌe! Uum he au ꞌfuu upoit makrafuꞌ et ho
matam naan feꞌ.’ Te kaah, ho ka mkius miit fa saaꞌ-saaꞌ, fin anmuiꞌ naan hau tuuk
kouꞌ goes antoeb naan ho matam.
MAT 7:5 Koeh! Ho reꞌ naan, tebes ro apoit! Mait imporin hau tuuk koꞌu naan naꞌko ho
matam feꞌ, naꞌ ho bisa miit, he mfuu mupoitan makrafuꞌ naꞌko ho aom-bian in matan
naan.
MAT 7:6 Kais minoniꞌ rasi kninuꞌ meu tuaf-tuaf reꞌ akreꞌet ma aratin. Natuin sin
reꞌ naan on reꞌ aus araut reꞌ antebi nfain neem ma nrau ki. Sin nmonon on reꞌ fafi.
Karu tuaf anfee ne ꞌhekeꞌ naꞌko mutiara, in ka ntoe je fa! Fin in suma nteir ee
he.”
MAT 7:7 “Karu hi mꞌonen, amtoit piut-piut meu Uisneno; In of anfee ma nnonaꞌ ki.
Karu hi maim piut-piut; In of nakriraꞌ ma naruruꞌ ranan neu ki. Karu mhaman piut-
piut; In of nasoit ma nfei enoꞌ neu ki.
MAT 7:8 Fin tuaf-tuaf reꞌ ntoit piut-piut neu Uisneno, of ansium ma antoup goe.
Tuaf-tuaf reꞌ naim piut-piut, of niit ma napein je. Tuaf-tuaf reꞌ nhaman piut-piut,
In of nasoit ma nfei ne enoꞌ.
MAT 7:9 Hi mitenab miit! Karu anmuiꞌ riꞌanaꞌ reꞌ antoit utunuꞌ, in aamf ee ka nfee
ne fa fatu.
MAT 7:10 Karu riꞌaan ii ntoit ikaꞌ te, in aamf ee ka nfee ne fa kaunaꞌ.
MAT 7:11 Hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan, In reok reꞌuf. Onaim karu mansian amaufinut
on reꞌ hi, amroim he mfee baer reko meu hi aanh ein, saaꞌ antein hi Amaꞌ! In of
anfee ma nnonaꞌ saaꞌ reꞌ hi mtoit sin.
MAT 7:12 Onaim saaꞌ reꞌ ho mroim he tuaf anmoeꞌ je neu ko, hena te, ho ro he mmoeꞌ
je meu ne on naan amsaꞌ. Natuin rasi reꞌ ia, njariꞌ ꞌsukif naꞌko saaꞌ-saaꞌ reꞌ kaꞌo
Musa nok mafefa kninuꞌ Uisneno bian sin, nanoniꞌ sin naꞌko afi unuꞌ.”
MAT 7:13 “Karu tuaf anroim he ntaam neu sonaf neno tunan, in ro he nnao npeoꞌ raan
maꞌrenat. Fin anmuꞌi ranan reꞌ in eonꞌ ee mainuan amsaꞌ, ma tuaf amfaun anromin he
npeꞌon naan. Mes ampaant om! Fin ranan naan neik tuaf-tuaf antaam neun ai mararaꞌ
abar-barat, he sin nbeits ok naꞌkon Uisneno.
MAT 7:14 Tuaf reꞌ nroim he ntaam neu sonaf neno tunan, ro he nnao npeoꞌ ranan reꞌ
naheun nok susat ma ntaam anpeoꞌ eon maꞌrenat. Maski suma tuaf fuꞌ-fuaꞌ ahaa reꞌ
annaon npeꞌon naan, mes raan maꞌrenat naan es reꞌ neik tuaf anꞌain Uisneno.”
MAT 7:15 “Ampaant om miꞌko apoit ein reꞌ naiks ok am nak, sin reꞌ naan mafefa
kninuꞌ Uisneno. Fin sin nmoeꞌ jok rek-reko on reꞌ ꞌbib-kase. Te kaah, amneon ii,
sin reꞌ naan anmaufinun on reꞌ aus fui reꞌ anheke ꞌbib-kase, anpius goe ma neuk
goe.
MAT 7:16 Ammoeꞌ on meeꞌ he hi mihiin tuaf on reꞌ naan? Amkius miꞌko saaꞌ reꞌ sin
nmoꞌe. Nahuum on reꞌ tuaf ankius hau fua-roet, nahiin hau fua-roet naan in uun. Hau
fua-roet arekot, ka neu fa he naꞌko hau reꞌ ka reko fa.
MAT 7:17 Fin roet arekot, nafua fuaf arekot. Mes hau reꞌ ka reko fa nafua fua
reꞌuf.
MAT 7:18 Ka tiit tain fa hau roet arekot, nafua fua reꞌuf. Ma ka tiit tain fa hau
reꞌ ka reko fa nafua hau fua-roet arekot.
MAT 7:19 Hau reꞌ nafua fua reꞌuf, tuaf of annooꞌ nain je, rarit nout nakratiꞌ.
MAT 7:20 On naan amsaꞌ tuaf reꞌ anmoeꞌ jok anfanin mafefa kniun apoit ein. Hi bisa
mihiin sin miꞌko saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin.”
MAT 7:21 “Of anmuiꞌ tuaf anteek Kau mnak, ‘Usiꞌ!’ Mes suma nbi haa sin ruruk.
Uisneno abit sonaf neno tunan of antitar napoitan sin. Fin suma neu tuaf-tuaf reꞌ
natuin batuur-batuur In romin, In of antoup nain sin anjarin Iin na.
MAT 7:22 Of antea neon amsoput, tuaf amfaun of anmanauk ein am nak, Au reꞌ ia sin
Usif. Sin of anpaumaak ma nhaman Kau, mnak, ‘Usiꞌ ee! Hai mnao mitoon ma mibenoꞌ
mrair Ho noinꞌ ein. Hai mriuꞌ niutn ein ampaek Ho kanam. Ma hai mmoeꞌ rais sanmakat
humaꞌ-humaꞌ mpaek Ho kuasam.’
MAT 7:23 Maski sin naꞌuab ein on naan neun Kau msaꞌ, mes of Au utaan ꞌeu sin im
ꞌak, ‘Hi reꞌ ia, sekau? Au ka uhiin ki fa, fin hi ka mmoin mituin fa Uisneno In
romin. Onaim ampoi nai miꞌko bare ia!’ 
”
MAT 7:24 “Tuaf reꞌ neem ma nneen Kau, rarit anmoeꞌ natuin Au uabk ein, in reꞌ naan
on reꞌ tuaf ahinit, reꞌ nafenaꞌ umiꞌ nbi faut fanderen.
MAT 7:25 Aꞌroo-ꞌroo te, uur kouꞌ gui neem ma noe saok gui nsae. Ain kouꞌ gui
ankataas umiꞌ naan amsaꞌ. Mes umiꞌ naan ka ntaikoib fa, natuin in nhaek et faut
fanderen maꞌtaniꞌ.
MAT 7:26 Tuaf reꞌ neem ma nneen Kau, mes ka nmoeꞌ natuin fa Au uabk ein, in reꞌ
naan on reꞌ tuaf amonot reꞌ nafenaꞌ umi nbi snaen ee fafon.
MAT 7:27 Aꞌroo-ꞌroo te, uur kouꞌ gui neem tar antea noe saok gui nsae. Ain kouꞌ gui
nkataas umi naan amsaꞌ. Onaim umi naan ntaikobi kratiꞌ-kratiꞌ.”
MAT 7:28 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, sin ar-arsin ansanmakan nok In noinꞌ
ein naan,
MAT 7:29 fin In nahiin batuur-batuur noinꞌ ein naan in afan. Cara reꞌ In npaek je
gui, ka on fa tunggur agaam ein.
MAT 8:1 Naiꞌ Yesus ansaun neem naꞌko ꞌtoꞌef, onaim too mfaun ein neman buꞌ-buaꞌ ma
natuin Ee.
MAT 8:2 Nok askeken ate, tuaf es neem anpaumaak Ee. Tuaf reꞌ ia nameen meen nui-
atrokiꞌ. In nriꞌtuu ma nbaiseun Naiꞌ Yesus am nak, “Usiꞌ! Amturun maan kau, tua!
Karu Usiꞌ Ho mromi te, Ho muneuk main au menas ia, maut he biak ein kais
anmaiꞌnisin kau ntein, onaim au bisa ꞌonen aꞌbi uim onen.”
MAT 8:3 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus annonaꞌ In aꞌniman, rarit anreoꞌ amenat
naan, ma naꞌuab am nak, “Au ꞌroim! Ho mureok nai!” Nok askeken ate, menas naan
namneuk nain.
MAT 8:4 Rarit Naiꞌ Yesus natoon neu ne mnak, “Mumnau! Ho mureok goen, mes kais
mutoon ee meu sekau-sekau. Ho ro he mnao mmoeꞌ mutuin kaꞌo Musa in atoran afi unuꞌ.
Onaim mnao nai meu aꞌnaak pirsait, maut he in nparikas ho aom, maut he in nahiin
nak ho menas ia namneku, oo, aiꞌ kahaf? Rarit ho ro he meik fuaꞌ-turuꞌ njair tanar
nak ho mfee makasi. Nok ranan naan, maut he too mfaun ein nahinin nak, ho mureko
mrair.”
MAT 8:5 Rarit Naiꞌ Yesus antaam neu kuan Kapernaum. Anbi naan, anmuiꞌ aꞌnaak
sorarus Roma es neem he ntoit turun-babat. In nak,
MAT 8:6 “Usiꞌ! Au ameput tuaf es nmouf menas maꞌfenaꞌ et umi. In ka nfeen naan fa
goen naꞌko harak, fin in nmakaar een, onaim he noi nmaet jen, tua.”
MAT 8:7 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Reko! Au of ꞌeit urekoꞌ.”
MAT 8:8 Mes aꞌnaak sorarus naan nak, “Usiꞌ! Ho kais muhaeb Om he uum meu au umi.
Fin au ka pantas fa he ꞌtoup Ko ꞌbi au umi. Asar Ho muꞌuab ambi bare ia te, ro
tebes au ameput naan of nareok nain.
MAT 8:9 Au uhiin rasi ia, natuin au aꞌnaakt ein anmuꞌin kuasa he naprenat kau. Ma
au aꞌmuiꞌ kuasa msaꞌ he uprenat au soraurs ein. Karu au uprenat au soraur aan ein
ꞌak, ‘Meu nee!’ Tebes! In ro he nnao. Karu au ꞌak, ‘Meu ia!’ Tebes! In ro he neem.
On naan amsaꞌ, karu au ꞌreun au ameupt ein ꞌak, ‘Ammeup ia!’ Tebes! In ro he nmeup
on naan. Onaim asar Usiꞌ Ho muꞌuab aah, ro tebes au ameput naan, nareok nain.”
MAT 8:10 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus ansanmaak. In naꞌuab neu too mfaun ein reꞌ
natuin Ee naan am nak, “Ia rais sanmakat es! Aꞌroo-ꞌroo goen, mes Au ka ꞌiit ma
uteef ꞌiit fa atoin Yahudis es, reꞌ in npirsai ne maꞌtaniꞌ on reꞌ atoin Romas ia!
MAT 8:11 Amneen mirek-rekoꞌ! Fin of anmuiꞌ kase mfaun on reꞌ atoin Romas ia reꞌ
neman naꞌkon pasaꞌ maans ee ꞌsaen ma pasaꞌ maans ee ꞌmoufun, reꞌ ntokon ma nbukaen
buꞌ-buaꞌ nok kaꞌo Abraham, kaꞌo Isak, ma kaꞌo Yakop anbin Uisneno In baran et sonaf
neno tunan.
MAT 8:12 Maski Uisneno npiir inrair atoin Yahudis he njarin Iin na, mes tuaf amfaun
naꞌko sin ka ntoe natuin Ee fa. In of antitar napoitan sin neun baer meisꞌook tape.
Anbi bare naan kurut-kaet ma haꞌmuꞌit maꞌtain besi.”
MAT 8:13 Naꞌuab anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus natoon neu aꞌnakat naan am nak,
“Aam! Amfain nai. Fin ho ameput naan, nareko nrair, natuin ho rais pirsait.” Oras
naan, ameput naan nareok nain.
MAT 8:14 Neot es, Naiꞌ Yesus antaam anbi naiꞌ Petrus in umi. In niit naiꞌ Petrus in
ain babaf antuup anbi harak. Bifee mnasiꞌ naan anmainiin.
MAT 8:15 Naiꞌ Yesus annaaꞌ in aꞌniman, onaim bifee mnasiꞌ naan in maininit, namneuk
nain. Rarit in nfeen ma ntuthae Naiꞌ Yesus sin.
MAT 8:16 Oras maans ee nmouf, tuaf amfau neman. Sin nok tuaf-tuaf reꞌ anniut saen.
Rarit Naiꞌ Yesus naprenat nitun naan am nak, “Hoe nitu! Ampoi nai miꞌko tuaf ein
reꞌ ia!” Onaim nitun naan anpoi nanin oras naan. In narekoꞌ ameent ein ok-okeꞌ
msaꞌ.
MAT 8:17 In nmoeꞌ rasin reꞌ ia, he natuin saaꞌ reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno naiꞌ
Yesaya antui nain je mnak, “In narekoꞌ hit menas. Ma In nasaah hit haꞌmuꞌit.”
MAT 8:18 Rarit Naiꞌ Yesus niit too mfaun ein neman ma naub naan Ee. Onaim In nreun
In atoup noinꞌ ein am nak, “Iim he hit tsae kofaꞌ ma tatnain teu neof gui panin.”
MAT 8:19 Onaim tunggur agaam es naꞌuab am nak, “Aam Tungguru! Ho mꞌain mee-mee jah,
au ꞌroim he utuin Ko piut, tua!”
MAT 8:20 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Reko msaꞌ! Mes mumnau. Mansian ma muꞌit
anmuꞌin bare ꞌtua-haꞌ. Aus fui ji nfain neu in nuat. Koor gui nfain neu in kunaꞌ.
Mes Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ka ꞌmuiꞌ kuuk fa umi he ꞌfain ꞌeu naa.
Akaꞌnunuꞌ msaꞌ, ka ꞌmuꞌif.”
MAT 8:21 Rarit tuaf es anteniꞌ reꞌ natun-tuin Ee, neem ma ntoti mnak, “Usiꞌ! Au he
utuin Ko Usiꞌ, mes maut he au ꞌfain he ꞌkius ꞌaan au mahoint ein feꞌ. Karu au amaꞌ
nmate nrair feꞌe te, naꞌ au ꞌuum he utuin Ko, tua.”
MAT 8:22 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “On nai! Anbain he biak ein reꞌ ka npirsain
fa neun Uisneno sin ansuub amaets ein. Fin karu ho mroim he mutuin Kau te, ho ro he
mutuin batuur-batuur!”
MAT 8:23 Rarit Naiꞌ Yesus ansae nbi kofaꞌ naan, nok In atoup noinꞌ ein.
MAT 8:24 Oras sin nnaon neu neof goe panin, In ntuup. Ka ꞌroo fa te, ain kouꞌ gui
neem. Oikn ein anpesan, onaim oe ji ntaam anbi kofaꞌ naan.
MAT 8:25 Ankisun on naan ate, atoup noinꞌ ein anpooꞌ Goe mnak, “Usiꞌ! Usiꞌ, ee!
Amfeen he mturun maan kit feꞌ. Hit he treem atmaet jen, oo!”
MAT 8:26 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hae, nansaaꞌ am es hi mimtau on nai!? Hi
ka mpirsai Kau fa, oo?” Onaim In nfeen. Rarit In nakain anin ma okin naan am nak,
“Misnaas nai!” Onaim okin ma anin nasnaas nanin.
MAT 8:27 Onaim Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein ansanmakan. Sin naꞌuab ein am nak,
“Hae! In reꞌ ia, sekau? On mee mꞌes In bisa naprenat anin ma okin he natuin In
romin?”
MAT 8:28 Ka ꞌroo fa te, sin ntean neof goe panin, anbi atoin Gadaras sin pah. Anbi
bare naan, anmuiꞌ tuaf nua anniut saen. Sin natuan etan nuat baer subat. Sin reꞌ
naan maufiunk ein kah een, tar antea ka tiit fa tuaf nabrain he nnao npeoꞌ bare
naan. Sin nkius niit Naiꞌ Yesus neem on naan ate,
MAT 8:29 sin nkoaꞌ ein am nak, “Hoi Aan Uisneno! Nansaaꞌ am es Ho uum moik kai? In
oras he nhukun kai ka ntea fa feꞌ, mes Ho he mhaꞌmuiꞌ kai.”
MAT 8:30 Anbi bare naan, anmuiꞌ naan fafi pukan es amfaun ii kah. Sin oobn ein
amnahat.
MAT 8:31 Onaim niut ne nbaisenun ma ntotin neu Naiꞌ Yesus am nak, “Karu mroim he
mriuꞌ kai te, amreun kai he mtaam meu fafin reꞌ nee, tua!”
MAT 8:32 Onaim Naiꞌ Yesus naprenat sin im nak, “Amnao nai!” Rarit nitun naan anpoin
naꞌko tua nuaꞌ ein naan, onaim sin ntaman neun fafin naan. Onaim fafin naan naenan
nsiksakn ok nsanun naꞌkon aꞌtoꞌef naan ma nmoufun neun nefo. Onaim sin nreem
anmaten.
MAT 8:33 Ankius nitan on naan ate, atiut fafin naan naen anfanin neun kuan, onaim
sin natonan abitan kuan ee nanan.
MAT 8:34 Annenan on naan ate, too mfaun ein anpoin neun bare naan. Sin niit Naiꞌ
Yesus, onaim sin nak Ee he nasaitan sin kuan ma bare naan.
MAT 9:1 Rarit Naiꞌ Yesus sin ansaen nfanin neun kofaꞌ naan, ma annaon nfanin neun
neof goe panin, ma ntean In kota.
MAT 9:2 Anbi bare naan, anmuiꞌ naan tuaf naꞌtaeb neik sin aok-bian reꞌ nameen buaꞌ
neu Ne. Ankius niit sin on naan ate, Naiꞌ Yesus nahiin nak sin npirsai Je nak, In
bisa narekoꞌ sin aok-bian amenat naan. Onaim In naꞌuab neu amenat naan am nak,
“Anah! Amhaꞌtain ho nekam naan feꞌ! Fin Au ꞌsako ꞌrair ho saant ein.”
MAT 9:3 Mes anbi bare naan, anmuiꞌ tunggur agama Yahudi tuaf fauk anhaek nokan. Sin
nneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan. Onaim sin ruik ein anbesin. Rarit sin naꞌuab ein
am nak, “Atoniꞌ reꞌ ia nabrain bainesiꞌ he naꞌuab on naan, oo! Suma Uisneno kuun es
reꞌ bisa nsaok sanat. Mes atoniꞌ reꞌ ia in uaban naan, anmoeꞌ jon on reꞌ Uisneno.
Ia rais manꞌakan neu Uisneno goen!”
MAT 9:4 Mes Naiꞌ Yesus nahini ntea sin nekak naank ein. Rarit In naꞌuab am nak,
“Nansaaꞌ am es hi mitenab am mak, Au uꞌakan Uisneno?
MAT 9:5 Mee es maꞌkafaꞌ nneis? Karu Au ꞌak ꞌeu abuat reꞌ ia mꞌak, ‘Ho saant ein
masakoꞌ nrairn een,’ aiꞌ Au ꞌak, ‘Amfeen nai, ma mfain nai.’
MAT 9:6 Karu in nfeen nain oras naan, naꞌ hi miit bukti, mmak, Au reꞌ ia, Mansian
Batuur-Batuur. Fin Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌsaok sanat.” Onaim Naiꞌ Yesus naprenat ameen
buaꞌ naan am nak, “Amfeen nai! Mait ho baerꞌ ein ma mfain nai!”
MAT 9:7 Onaim ameen buaꞌ naan anfeen, ma ntebi nfain.
MAT 9:8 Ankisun on naan ate, too mfaun ein ansanmakan. Rarit sin naikas ma npures
naꞌrat-ratan Uisneno In kanan am nak, “Uisneno mapinaꞌ-makrahaꞌ! In nfee kuasa
maꞌtaniꞌ on naan neu mansian.”
MAT 9:9 Rarit Naiꞌ Yesus annao nkoon naꞌko bare naan, onaim In niit atoin ahoik beo
tuaf es anmepu nbi kantoor pajak. Atoniꞌ naan kaan ee, naiꞌ Mateos. Rarit Naiꞌ
Yesus nak ee mnak, “Uum mutuin Kau!” Anneen on naan ate, naiꞌ Mateos anfeen ma
natuin nain Je oras naan.
MAT 9:10 Rarit naiꞌ Mateos naskau Naiꞌ Yesus sin neman neun in umi he nbukaen. In
nfee haan askaut amsaꞌ neu in aok-bian ahoik beo ngguin, ma tamu bian sin, he neman
ma nbukaen buꞌ-buaꞌ nok sin.
MAT 9:11 Mes tuaf fauk naꞌkon partei Farisi neman ma naꞌmuaꞌ ein anbin Naiꞌ Yesus
In atoup noinꞌ ein. Sin naꞌuab ein am nak, “Nansaaꞌ am es hi tunggur goe naah-niun
nok atoni krafun sin, on reꞌ ahoik beo, ma in aok-bian atoin maufiun ein?”
MAT 9:12 Mes Naiꞌ Yesus natoon neu sin im nak, “Ameent ii nperluu apairorit on reꞌ
dokter. Mes ao-miin ii, ka nperluu goe fa.
MAT 9:13 Reko nneis hi mfain ma mparikas mirek-rekoꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ
mafefa kninuꞌ naiꞌ Hosea ntui je mnak, ‘Au roimk ii, es reꞌ, Au ngguin anmanekan es
nok es, ma nakriraꞌ rais kasian. Karu sin ka nmoꞌen fa on naan ate, sin muꞌi-ꞌturuꞌ
reꞌ sin neik sin neun Kau naan, ka maꞌupan ma mapaꞌen fa saaꞌ-saaꞌ.’ Uisneno es reꞌ
naꞌuab on naan. Nok ranan naan, Au ka ꞌuum fa he ꞌurus tuaf-tuaf reꞌ naan in tuan
ee nak in reko nrair, mes Au ꞌuum he ꞌurus tuaf-tuaf reꞌ amreuꞌt ein.”
MAT 9:14 Rarit naiꞌ Yohanis Asranit in atoup noinꞌ ein neman ma nateef nok Naiꞌ
Yesus. Sin nataan Ee mnak, “Hai atuinaꞌ naiꞌ Yohanis biasa minaah om. Atoin Farisis
sin nanaah ok amsaꞌ. Mes nansaaꞌ am es Ho atoup noinꞌ ein naah-ninun piut? Sin ka
nanaah ok fa, oo?”
MAT 9:15 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin anpaek uab manporin am nak, “On nai: karu anmuiꞌ
fesat kabin, taumn ein ka nanaah ok fa, mes sin ro he nbukaen tar namsenan. Karu
baroit atoin ee nbi nana feꞌe te, sin of anbukaen buꞌ-buaꞌ. Mes of anbi oors es,
karu tuaf bian anheek baroit atoin aan on naan ate, naꞌ in aok-biak ein ansusan.
Oras naan sin nanaah ok.
MAT 9:16 Atoniꞌ ka nait fa tai tuuk feꞌu, ma npaap ee neu baru kroef atpisuꞌ. Fin
karu nsaef baru naan ate, tai tuuk feꞌu naan of annuun nggon. Nok ranan naan, baru
kroef naan natpisuꞌ ma natkai nteniꞌ.
MAT 9:17 On naan amsaꞌ, atoniꞌ ka narai fa tua miin feꞌu neu ꞌsaap arapuꞌ. Fin
aꞌsaap arapuꞌ naan of anpeeꞌ, onaim tua minaꞌ naan nroni ma nasai npoi. Onaim tua
miin feꞌu ro he tarai je neu ꞌsaap feꞌu he nua sin ntaah ein rek-reko!” [Nok ranan
naan Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin im nak, In noniꞌ naan, feꞌu. Onaim kais maseroꞌ nok
noniꞌ amnaaꞌ.]
MAT 9:18 Oras Naiꞌ Yesus feꞌ naꞌuab nok naiꞌ Yohanis in atoup noinꞌ ein on naan
ate, aꞌnaak uim onen es neem ma nateef nok Ne. Atoniꞌ naan anriꞌtuu nbi Naiꞌ Yesus
In human ma In matan, ma nbaisenu mnak, “Aam honiꞌ! Amturun maan kau, tua! Au aan
feot goe, feꞌ nmaet. Au uskau Ko, tua, he mkoen Om uum, ma mtao Ho ꞌnimam meu ne,
he reko te in nmoni nfain.”
MAT 9:19 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein, natuin atoniꞌ naan.
MAT 9:20 Anbin raan atnanaꞌ on naan ate, anmuiꞌ naan bifee jes natuin sin. In meen
funan ka nasnaas niit fa toon boꞌes am nua goen. In natenab anbi in nekan am nak,
“Asar au ꞌreoꞌ ꞌaan Naiꞌ Yesus in baru, au of ureok.” Onaim in npaumaak ma nreoꞌ
Naiꞌ Yesus In baru.
MAT 9:22 Naiꞌ Yesus annaben niit, onaim In nbaniꞌ nꞌain bifee naan. Onaim In naꞌuab
am nak, “Ain! Amhaꞌtain ho nekam naan. Natuin ho mpirsai batuur-batuur meu Kau, es
naꞌ ho mureok.” Bifee naan nareok nain oras naan.
MAT 9:23 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnao nkonon neun aꞌnaak uim onen naan in umi. Antean
nee te, In ntaam ankius niit areuk nuukt ein, ma too mfaun ein ankaen npin-piuns
ein.
MAT 9:24 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Misnasab hi kaet ein naan, ma mfain
nai! Fin riꞌanaꞌ ia in ka nmaet fa. In suma ntuup kuun.” Mes sin nmani nfaer Ee.
MAT 9:25 Rarit too mfaun ein naan anpoin ok-okeꞌ. Onaim Naiꞌ Yesus antaam neu
riꞌanaꞌ naan in keꞌen, ma annaaꞌ in aꞌniman. Onaim riꞌanaꞌ naan anmoni nfain nain.
MAT 9:26 Ankisun on naan ate, too mfaun ein nmurai nareet ein buꞌ-buaꞌ nfuun am
nateef sin pah naan, anmatoom nok saaꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ je naan.
MAT 9:27 Rarit Naiꞌ Yesus annao nkoon. Anbi raan atnanaꞌ, anmuiꞌ naan aforot tuaf
nua natun-tuin Ee. Sin nkoaꞌ ein am nak, “Usif naiꞌ Daut in sufan. Amkasian maan
kai, tua!”
MAT 9:28 Naiꞌ Yesus antaam neu umiꞌ, onaim atoin nua afoort ein naan neman neu Ne.
Rarit In nataan sin im nak, “Hi mpirsai batuur-batuur, mak Au ꞌmuiꞌ kuasa he urekoꞌ
ki he hi bisa miit ma mkisu, oo?” Onaim sin natahan am nak, “Airoo, Aam! Kais
mutaan amtein on naan, natuin hai mpirsai batuur-batuur meu Ko, tua!”
MAT 9:29 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus anreoꞌ sin maatk ein, ma naꞌuab am nak,
“Karu on naan ate, maut nai he njair natuin hi pirsait naan!”
MAT 9:30 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, sin niit nanin oras naan. Mes Naiꞌ
Yesus namnaub sin maꞌtaniꞌ mnak, “Mimnau goo! Kais mitoon meu tuaf meseꞌ msaꞌ
anmatoom nok rasi reꞌ njair oras ia!”
MAT 9:31 Mes sin ka bisa ntahan naan fa sin tuak ein. Rarit sin nnaon nfuun am
nateef sin pah naan, he nasinaꞌ ma nabenoꞌ rasi anmatoon nok Naiꞌ Yesus In mepun
naan.
MAT 9:32 Atoin aforot tuaf nuaꞌ ein naan anpoin nrarin on naan ate, anmuiꞌ tuaf
antaam neman neik tuaf es anteniꞌ neu Naiꞌ Yesus. Tuaf naan anmuu, onaim in ka
naꞌuab nahiin fa, natuin niut goe natua et in tuan.
MAT 9:33 Ankius niit on naan ate, Naiꞌ Yesus naprenat nitu naan anpoi naꞌko tuaf
naan. Nitu naan anpoi nain, onaim tuaf naan bisa naꞌuab nain oras naan. Rarit too
mfaun ein reꞌ anbin bare naan ansanmakan. Sin naꞌuab ein am nak, “Hae! Hit atoin
Yahudis ka tiit tiit fa rasi nahuum on reꞌ ia!”
MAT 9:34 Mes atoin Farisis sin ka nmarinan fa. Sin naꞌuab ein am nak, “Hoe! Nitu
ꞌnakaf es reꞌ anfee Ne kuasa he In bisa nriuꞌ napoitan nitu.”
MAT 9:35 Rarit Naiꞌ Yesus annao nfuun am nateef kota ma kuan, he nanoniꞌ anbi uim
oen ein. In nanoniꞌ anmatoom nok Uisneno In Rais Reko, ma anmoꞌen on mee he sin
bisa anjarin Iin na. In narekoꞌ areꞌ ameent ein, ma tuaf-tuaf ein ok-okeꞌ reꞌ sin
aok ein anmuiꞌ in akuran ma arabuꞌ amsaꞌ.
MAT 9:36 Ankius too mfaun ein on naan ate, Naiꞌ Yesus ankasian sin, natuin sin ka
nahinin fa he nmoꞌen on mee. Fin sin ar-arsin reꞌ naan, nahuum on reꞌ ꞌbib-kase reꞌ
ka nmuiꞌ fa atukus.
MAT 9:37 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok In atoup noinꞌ ein am nak, “Too mfaun ein reꞌ
ia, nahuum on reꞌ sekit ma mnonut naꞌko rene ma etu. Maski sekit ma mnonut naan
koꞌu, mes ameupt ein ka mfaun fa he nsekin ma nonun, ma natuun ee nbi poꞌof.
MAT 9:38 Nok ranan naan, hi ro he mꞌonen ma mtoit rene ma etu naan in Tuan, he
nsonuꞌ ameput, maut he sin nbubun naan In rene ma etu sin aafk ein.”
MAT 10:1 Rarit Naiꞌ Yesus noꞌen In atoup noinꞌ ein he neem nabuan. Onaim In nfeen
sin kuasa he nriꞌun nitu ma narekoꞌ amenat humaꞌ-humaꞌ.
MAT 10:2 Atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nua reꞌ In nreek haefan sin naan, esan reꞌ:
Ahunut, in kaan ee naiꞌ Simon (reꞌ biasa sin nteek ee nak, ‘Petrus’), rarit in
orif, kaan ee naiꞌ Anderias, rarit naiꞌ Yakobus, ma in orif, kaan ee naiꞌ Yohanis
(sin nua sin naan, aam Sebedius in aanh ein).
MAT 10:3 Naiꞌ Felipus, naiꞌ Bertolomeos, naiꞌ Tomas, naiꞌ Mateos (ahoik beo), naiꞌ
Yakobus (aam Alfius in anah), naiꞌ Tadius,
MAT 10:4 naiꞌ Simon (atuinaꞌ partei purtik Selot), ma naiꞌ Judas Iskariot (reꞌ of
naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus).
MAT 10:5 Rarit Naiꞌ Yesus anreek haefan In atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nua, ma In
naprenat sin im nak, “Au ꞌreek haefan ki mnao meu hit atoin Yahudis sin, natuin
tuaf amfaun naꞌko hit ni, ka natuin fa batuur anbi Uisneno In ranan. Sin reꞌ naan,
on reꞌ ꞌbib-kase reꞌ anseek. Es naan ate, hi kais amnao meu tuaf reꞌ ka Yahudi sin
fa, nahuum on reꞌ atoin Samarias sin.
MAT 10:7 Amnao mitoon meu hit atoin Israelas sin im mak, ‘Antea in oors aa goen he
areꞌ tuaf ein arsin bisa njarin Uisneno Iin na.’
MAT 10:8 Amnao mirekoꞌ amenat, mimonib mifaniꞌ amates, mirekoꞌ ameen nui-atrokiꞌ,
ma mriuꞌ mipoitan nitu. Uisneno nathoeb anfee ki, mes In ka ntoit fa saaꞌ-saaꞌ he
njair seun baran. Onaim oras ia, hi ro he mnao mithoeb meu biak ein, mes hi kais
amtoit mifaniꞌ saaꞌ-saaꞌ naꞌko sin.
MAT 10:9 Amnao nai ruum-ruum aah, joo. Kais meik roit,
MAT 10:10 oe-betiꞌ, pake-nose, aꞌpein haef, aiꞌ teas. Fin atoniꞌ ro he nfee neu
ameput, saaꞌ reꞌ natai nok saaꞌ reꞌ he sin bisa nmonin.
MAT 10:11 Karu hi mtaam meu kota es, aiꞌ kuan es ate, hi maim tuaf reꞌ he ntoup ki.
Rarit mitua mbi naan, tar antea hi misaitan bare naan.
MAT 10:12 Karu hi mtaam meu tuaf es in umi te, miꞌuab am mak, ‘Hoore tua! Saloom!
Tetus ma ao-minaꞌ naꞌko Uisneno neu ki.’
MAT 10:13 Karu uim tuaf aan antoup ki nok rek-reko, hi mtoit he Uisneno nfee tetus-
athoen neu sin. Mes karu sin ka ntoup ki fa te, Uisneno ka nfee fa tetus-athoen neu
sin imsaꞌ.
MAT 10:14 Karu atoniꞌ ka nroim fa he nneen ma natniin ki te, mpoi miꞌko umi naan,
aiꞌ kota naan, rarit mtekar askukuꞌ naꞌko hi haem ein, he njair tanar nak, sin ka
nromin fa he nnenan ma natninan ki te, sin nasahan ma natahan kuuk.
MAT 10:15 Nokaꞌ-nmeu te, oras Uisneno he nfee hukun neu mansian pah-pinan ia, In of
nasanut hukun maꞌfenaꞌ neu atoin Sodom ma Gomoras reꞌ unuꞌ feꞌe te maufiun reꞌuf.
Mes mimnau, joo! Fin In of anfee hukun maꞌfenaꞌ nneisi nteniꞌ neu tuaf-tuaf reꞌ ka
nromin fa he ntoup ki!”
MAT 10:16 “Mimnau! Au ꞌreek haefan ki nahuum on reꞌ Au ꞌsonuꞌ ꞌbib-kase ntaam neu
aus fui apisut sin baark ein. Etun hi ro he mpaek ronef on reꞌ kaun anonok. Ma hi
neekm ein ro he namnonon on reꞌ koor kefi reꞌ ka naim nahiin fa rasi msaꞌ.
MAT 10:17 Mes ampaant om! Atoniꞌ of anhaꞌmuiꞌ ki nahuum on reꞌ asu anrau ma npius
naꞌmaet ꞌbib-kase. Sin of anheer neik ki meu bare reꞌ he nafekan rais pirsait. Ma
sin of anbeos ki anbi sin uim oen ein.
MAT 10:18 Sin of anheer neik ki mnao meu gubernur aiꞌ usif, natuin hi mituin Kau.
Mes hi ro he mpaek oras reꞌ naan he mitoon Au Rais Reko meu sin. Nok ranan naan,
atoniꞌ reꞌ ka nahiin fa Uisneno, anneen rasi nmatoom nok Kau.
MAT 10:19 Mes karu sin nheer neik ki on naan ate, hi kais mimtau mmak, ‘Au he uꞌuab
ꞌak saaꞌ?’ aiꞌ ‘Au he utaah ꞌak saaꞌ?’ Kais mitenab on naan, fin antea in oras on
naan ate, hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan natoon neu ki saaꞌ reꞌ hi ro he miꞌuab.
MAT 10:20 Oras naan, saaꞌ reꞌ hi miꞌuab ee jaan ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ fa naꞌko hi
tuam ein kiim, fin In Asmaan Akniunꞌ ee es reꞌ nanoniꞌ ki he hi miꞌuab saaꞌ-saaꞌ.
MAT 10:21 Hi mkius kiim, fin anbi uim jes in nanan, karu anmuiꞌ tuaf anpirsai Kau,
of in aok-bian aa kuun es reꞌ naim ranan he naꞌmaet ee. Rarit karu in aanh ee es
reꞌ apirsait, in aamf ee of es reꞌ naꞌmaet ee. Karu ainaf-amaf es reꞌ apirsait, of
sin aanh ein esan reꞌ naꞌmaet sin.
MAT 10:22 Amkius kiim, of tuaf amfaun sin ok-okeꞌ nsaken mates neu ki, natuin hi
mituin Kau. Mes tuaf reꞌ naran ma ntahan tar antea namsoup, Uisneno of ansoi
nafetin naan ee.
MAT 10:23 Karu atoniꞌ anhaꞌmuiꞌ ki anbi kota es ate, mfeen maen meu kota bian. Ro
tebes! Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Hi of ka mnao misoup maan fa kota anbi
Israꞌel sin ok-okeꞌ, mes Au ꞌtebi ꞌfain ꞌuum een.
MAT 10:24 Mansian ein biasa nhormaat neun tungguru tuaf es, anneis naꞌko in atoup
noinꞌ ein. Ma sin anhormaat aam usiꞌ es, anneis naꞌko in ameupt ein.
MAT 10:25 Karu atoup noin ii nanoniꞌ ma nahiin on reꞌ in tungguru, in nnaben ate,
nanokab. Ma karu ameput nanoniꞌ ma nahiin on reꞌ in usin ate, in nnaben ate,
nanokab amsaꞌ. Onaim mimnau! Karu tuaf noꞌen uim tuaf am nak, ‘Ho reꞌ ia Balsebul,
es reꞌ nitu ꞌnakaf’ te, in uim je naan ee msaꞌ napein kanaf reꞌ ka reko fa ntein.”
MAT 10:26 “Onaim hi kais mimtausan tuaf-tuaf reꞌ anraban ki. Fin saaꞌ reꞌ atoniꞌ
nmoeꞌ je nbi baer maꞌnifaꞌ-maꞌkoroꞌ, of mamnitaꞌ.
MAT 10:27 Saaꞌ reꞌ au unoniꞌ ki sin ammees-mees, hi ro he mnao mitoon meu too
mfaun. Ma saaꞌ reꞌ Au utoon ee mninuꞌ-mninuꞌ ro he mnao mitoon ee nfuun am nateef
meu areꞌ bare-bare.
MAT 10:28 Kais mimtausan mansian, fin sin suma naꞌmate haa mansian ii in aon, mes
sin ka bisa fa he nareꞌu tuaf in asmanan. Onaim hi ro he mimtausan meu Uisneno, fin
In kuun es reꞌ anmuiꞌ kuasa he nporin nataam aof-taꞌuf ma smanaf neu ai abar-barat.
MAT 10:29 Onaim amhaꞌtain hi neekm ein naan. Atoniꞌ naꞌsosaꞌ koor makaꞌ anbi ꞌmasaꞌ
oosn ii maꞌkaaf aah. Mes ka tiit tain fa es he nmoufun nmaet, karu hi Amaꞌ abit
sonaf neno tunan ka nfee fa mainuan.
MAT 10:30 Hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan antae niit ki tar antea saaꞌ reꞌ aanꞌ-anaꞌ
krisiꞌ. Hi ꞌnaak fuun ein amfauk ein amsaꞌ, In nahiin sin.
MAT 10:31 Onaim hi kais mimtau! Natuin Uisneno naan ki maꞌosaꞌ nneis naꞌko koor
maak ein ok-okeꞌ.”
MAT 10:32 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab anteniꞌ mnak, “Tuaf reꞌ nabrain he nmanakuꞌ Kau
nbi too mfaun ein sin humak ma sin maatk ein anbi pah-pinan ia, Au of aꞌmanakuꞌ ma
uhiin je msaꞌ ꞌbi Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan am ꞌak, ‘Tuaf reꞌ ia, Au Iin ja,
tua.’
MAT 10:33 Mes tuaf reꞌ nasuan ma natotan kau nbi too mfaun ein sin humak ma sin
maatk ein am nak, in ka nahiin Kau fa, Au msaꞌ of utoon ꞌeu Au Amaꞌ abit sonaf neno
tunan am ꞌak, ‘Au ka uhiin fa tuaf ia, tua.’ 
”
MAT 10:34 “Hi kais mitenab am mak, Au ꞌuum he ꞌeik rais rameꞌ ꞌeu pah-pinan ia. Fin
Au ꞌuum he ꞌmoeꞌ mansian ein anmaraban es nok es.
MAT 10:35 Au ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia, utuin saaꞌ reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno naꞌuab
anrari mnak, ‘Aan mone of anraban in amaf, aan feto of anraban in ainaf, ma aan
nanef of anraban in ain babaf,
MAT 10:36 fin uim jes in nanan anmamusun es nok es.’
MAT 10:37 Onaim tuaf reꞌ batuur-batuur anroim he natuin Kau, in ro he nneek Kau
nneis naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ, anneis naꞌko in ainaf-amaf, ma anneis naꞌko
in aanh ein. Fin karu kaah fa te, tuaf reꞌ naan ka pantas fa he njair Au ngguin.
MAT 10:38 Fin tuaf reꞌ anroim he natuin Kau, mes ka nroim fa he nasaah haꞌmuꞌit, in
ka pantas fa he njair Au ngguin.
MAT 10:39 Tuaf reꞌ nabarab ma naroitan in tuan he nmaet, natuin in natuin Kau, in
of napeni ꞌhonis piut-piut nok Uisneno. Mes tuaf-tuaf reꞌ suma nroim he nmoin
arahaa neu in tuan aa kuun, of in aꞌmonin naan, namneuk on ahaa reꞌ naan!”
MAT 10:40 “Tuaf reꞌ antoup ki nok rek-reko, in ntoup Kau msaꞌ. Ma tuaf reꞌ ntoup
Kau, in antoup Uisneno msaꞌ reꞌ anreek haefan Kau.
MAT 10:41 Tuaf reꞌ ntoup mafefa kninuꞌ Uisneno, natuin mafefa kninuꞌ naan naꞌuab
rasi nmatoom nok Uisneno, Uisneno of anbaras neu ne on reꞌ Uisneno nbaras neu
mafefa kninuꞌ es. Ma tuaf reꞌ ntoup tuaf es, reꞌ neek amneꞌo, natuin tuaf reꞌ naan
batuur-batuur natuin Uisneno In romin, Uisneno of anbaras neu ne on reꞌ Uisneno
nbaras neu tuaf es, reꞌ in neekn ee mneꞌo.
MAT 10:42 Tuaf reꞌ antoup tuaf es, reꞌ aan ba-baun reꞌ-reꞌuf, natuin in natuin Kau,
ro tebes Uisneno of anbaras neu ne. Maski suma atoniꞌ anfee oe ruum-ruum, Uisneno
of ka nnikan ma niahan fa tuaf naan.”
MAT 11:1 Oras Naiꞌ Yesus anfee nrair rais manbaꞌan neu In atoup noniꞌ boꞌes am nua
on naan ate, In nnao neu kuan-kuan anbin pah reꞌ naan, he nanoniꞌ ma natoon Uisneno
In Rais Reko.
MAT 11:2 Oras naan, naiꞌ Yohanis anbi bui. Oras in nneen areꞌ rasin reꞌ Naiꞌ Yesus
anmoeꞌ sin naan, in nreek haefan in atoup noinꞌ ein he nnao nataan Naiꞌ Yesus am
nak,
MAT 11:3 “Uisneno nbaꞌan nain naꞌko afi unuꞌ mnak, In he nsonuꞌ Kristus antaam neem
he nsoi nafetin kit atoin Yahudis. Onaim au he utaan ꞌak, Ho reꞌ ia, Kristus, aa
oo? Aiꞌ hai ro he mpao tuaf es antein?” Onaim sin nnaon ma nataan Naiꞌ Yesus.
MAT 11:4 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hi mneen amrair ma miit
kiim. Onaim amfain nai ma meu te mitonan naiꞌ Yohanis am mak, areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii
njari nrarin, natuin saaꞌ reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno naiꞌ Yesaya antui nain je mnak,
MAT 11:5 Aforot, ankius ma niit een. Abuat, anbibaꞌ-tuiꞌ, nfeen ma nnao goen. Ameen
nui-atrokiꞌ, nareok ma nakniun een. Akosot, anneen anrair kuun een. Amates, anfeen
ma nmoni mfain jen. Atoin kasian, anneen kuun Rais Reko.
MAT 11:6 Onaim on nai: amnao nai, meu te mitonan naiꞌ Yohanis, in of napein in upan
ma paꞌe karu in npirsai piut neu Kau. Natuin Uisneno of anfee tetus-athoen neu
tuaf-tuaf reꞌ in pirsait ee neu Kau gui, naꞌkiiꞌ!”
MAT 11:7 Oras naiꞌ Yohanis in atoup noinꞌ ein antebi nfanin on naan ate, Naiꞌ Yesus
naꞌuab neu too mfaun ein anmatoom nok naiꞌ Yohanis am nak, “Oras hi mnao maim naiꞌ
Yohanis anbi baer ruman naꞌroo naꞌko kuan on naan ate, hi mitenab mak, hi he miteef
mok atoniꞌ human on reꞌ mee? Ka neu fa he hi mnao miteef mok atoin per-pero, on reꞌ
aijooꞌ goan reꞌ ain ee nabeob ee natun-tuin aah!
MAT 11:8 Ma ka neu fa he hi mnao mkius atoniꞌ reꞌ anpaek paek maꞌosaꞌ, fin tuaf on
reꞌ naan, suma natua et sonaf!
MAT 11:9 Onaim hi mnao mkius atoniꞌ human on reꞌ mee anbi bare naan? Hi mitenab am
mak, hi mnao miteef mok mafefa kninuꞌ Uisneno? Batuur! Mes in reꞌ naan, mafefa
kninuꞌ reꞌ maꞌtain reꞌuf.
MAT 11:10 Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ anmatoom nok naiꞌ Yohanis am nak,
‘Amneen! Au ꞌreek haef Au tuaf, he nnao nahuun ma nasoit enoꞌ ranan neu Ko.’
MAT 11:11 Amneen mirek-rekoꞌ! Anbi pah-pinan ia, ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ
maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naiꞌ Yohanis. Mes naꞌko areꞌ mansian ein ok-okeꞌ reꞌ anmanakuꞌ
Uisneno njair sin Usif, amunit baineis-neis ii msaꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naiꞌ
Yohanis.
MAT 11:12 Anmurai naꞌko naiꞌ Yohanis nait in mepu tar antea oras ia, tuaf amfaun
een antaam anjarin Uisneno Iin na. Mes anmuiꞌ bian natenab ansaan nak, sin ro he
nmakenan he naꞌsekeꞌ biak ein he njarin Uisneno Iin na.
MAT 11:13 Antea oras naiꞌ Yohanis Asranit in amneman, hit nonot atoniꞌ Yahudis
biasa atmoin tatuin kaꞌo Musa ma mafefa kninuꞌ Uisneno sin atoorn ein.
MAT 11:14 Onaim ampirsai meu Kau goah. Naiꞌ Yohanis naan, es reꞌ kaꞌo Elia reꞌ
mafefa kninuꞌ Uisneno sin natoon nain in amneman.
MAT 11:15 Onaim karu mroim he mihini te, mneen mirek-rekoꞌ!
MAT 11:16 Au he uꞌuab retaꞌ he hi bisa mihini mmak, mansian oras ia, mansian human
on reꞌ mee. Fin sin reꞌ naan, nahuum on reꞌ riꞌaan ein reꞌ antok-tokon etan
aꞌmasaꞌ. Sin anmahaamn ein es nok es am nak,
MAT 11:17 ‘Hoe! Hai arkai amfuu bobe buꞌ-buaꞌ, mes hi ka mibsooꞌ ma mmarin-riin fa.
Hai arkai amsii, siit kurut-kaet buꞌ-bua, mes hi ka msuus ma mkae fa.’
MAT 11:18 Hi on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ ka nreen nahiin fa. Oras naiꞌ Yohanis neem, in
nanaah on, ma ka nbukae fa tua min-kase. Mes atoniꞌ naꞌaakn ee mnak, ‘In nniut
sae!’
MAT 11:19 Mes oras ia, Au Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, Au ꞌuum aꞌrair. Au ka unaah
Ok fa, ma Au ꞌiun tua min-kase. Mes atoniꞌ naꞌakan Kau mnak, ‘In reꞌ naan, mansian
akomat ma aparuꞌ! Amauf raru! In nnao nkuaꞌnoon nok ahoik beo ngguin! Ankuaꞌnoon
nok tuaf-tuaf reꞌ ka mapakeꞌ fa! Ka ntae nahiin fa in tuan!’ Mes hi mtanar kiim Au
uabak reꞌ ia, hee! Uisneno In mahiin ee mamnitaꞌ anbi Iin na sin aꞌmoink ein.”
MAT 11:20 Rarit Usif Yesus anmurai nakain kuan fauk sin too ngguin. In nmoꞌe nrair
rais sanmakat maꞌtaniꞌ anbi baren reꞌ naan, mes sin ka nromin fa he nasaitan sin
ꞌmoeꞌ saant ein, he ntebi nfanin ma natuin Uisneno In raan aꞌhonis amneot.
MAT 11:21 Naiꞌ Yesus nakain sin im nak, “Abitan Korasin ma Betsaidas sin! Ampaant
om! Hi of mipein siraak! Au ꞌmoꞌe ꞌrair rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ ꞌbi hi humam ma
hi matam, mes hi ka mroim fa he mpirsai Uisneno. Te kaah, hi atoin Yahudis ki reꞌ
ammanakuꞌ mak hi mihiin Uisneno. Mes karu rais sanmaakt ein reꞌ Au ꞌmoeꞌ sin aꞌbi
hi kuan ein naan anjari nrarin anbin kota Tirus ma Sidon, onaim aꞌroo-ꞌroo te reꞌ
ia abitan reꞌ nee, sin naꞌpisan nrarin, ma nasaitan sin saant am penu sin, rarit
natuin Uisneno. Ma sin of anpaken tai-nukat amsaꞌ, ma antaon askukuꞌ anbi sin
aꞌnaak ein he njarin tanar am nak, sin nmeiꞌ jok nok sin saant am penu sin. Te
kaah, abitan Tirus ma Sidon naan, ka atoin Yahudis fa reꞌ anmanauk ein nak sin
nahiin Uisneno.
MAT 11:22 Batuur! Hi of miit kiim! Karu Uisneno nafeek areꞌ kanan mansian ein sin
rasin, abitan Tirus ma Sidon sin napenin hukun maꞌkafaꞌ nneis naꞌko ki!
MAT 11:23 Hi abit Kapernaum! Ampaant om! Hi kais mitenab am mak, Uisneno naꞌratan
ki mtaam meu sonaf neno tunan. Kaah fa, tua! Uisneno of nait inporin ki mtaam meu
ai abar-barat! Bait rais sanmaakt ein reꞌ Au ꞌmoeꞌ sin aꞌbi hi kuan ein, anjair
nahunun anbin kota Sodom, bait Uisneno ka nperluu fa he nareuꞌ niis kot maufinu
naan. Fin karu abitan Sodom niit rais sanmaakt ein naan, bait sin nasaitan sin moeꞌ
maufiun ein.
MAT 11:24 Batuur! Hi of miit kiim! Karu Uisneno nafeek areꞌ kanan mansian ein sin
rasin, abitan Sodom sin napenin hukun maꞌkafaꞌ nneis naꞌko ki!”
MAT 11:25 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, In nꞌonen am nak, “Amaꞌ Aꞌnaet et
neno tunan ma pah-pinan. Au ꞌbaiseun ma usaeb makasi kouꞌ-koꞌu, natuin Ho mꞌekaꞌ
rais huukn ein naan muꞌko Ho tuam aan meu tuaf-tuaf reꞌ annaben sin tuak ein ahiint
ein, ma abeoꞌt ein. Mes Ho mꞌeut ma mutoon areꞌ kanan rasin naan meu atoin aꞌbaut
ma atoin neek aꞌpaarn ein.
MAT 11:26 Namneo, Aam! Fin rasin reꞌ naan anmoeꞌ Ho nekam naan anmariin, tua!”
MAT 11:27 Anꞌonen anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab neu abitan reꞌ naan am nak,
“Amneen mirek-rekoꞌ! Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan, anfee nrair kuasa sin ok-okeꞌ
neu Kau. Tuaf reꞌ nahiin Kau batuur-batuur ii, suma meseꞌ, es reꞌ Au Amaꞌ. Ma Tuaf
reꞌ nahiin batuur-batuur Au Amaꞌ, suma Amaꞌ In Anah, es reꞌ Au reꞌ ia. Ma Au ꞌpiir
tuaf bian sin he ꞌeut ma utoon ꞌeu sin, he sin nahiin narek-reokꞌ Ee.
MAT 11:28 Hi ar-arki reꞌ ammeup maꞌtaniꞌ ma mhae mmaet, iim nai he mituin Kau! Hi
ar-arki reꞌ mroi ma misaah rais maꞌfenaꞌ, iim amꞌain Kau!
MAT 11:29 Karu hi mtoup Au noniꞌ sin ma iim mituin Kau te, hit on reꞌ bijae luku
nua reꞌ anheer hau luku noon es. Fin Au reꞌ ia, Au neek reko Kau, ma neek aꞌparan
Kau. Karu hi mituin Kau te, hi miꞌbeꞌi mfain.
MAT 11:30 Natuin Au noniꞌ naan, ka maꞌnukaꞌ ma susa fa. Ma Au prenat naan, ka
maꞌfenaꞌ fa.”
MAT 12:1 Neot es, nateef nok atoin Yahudis sin neno snasat, Naiꞌ Yesus nok In atoup
noinꞌ ein annaon npeꞌon biak ein sin rene. In atoup noinꞌ ein namnahan, es naan ate
sin nhetun maak-gandum in punin ma nahan oras sin nnaon.
MAT 12:2 Anbi naan, anmuiꞌ naan tuaf fauk naꞌkon partei pirsait Farisi reꞌ annaaꞌ
naher-heran harat Yahudi. Ankius nitan Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein anmoꞌen on
naan ate, sin nakain Ee mnak, “Ho atoup noinꞌ ein anhetun maak-gandum nateef nok
neno snasat! Kais on naan! Fin reꞌ naan antanhai nrair hit atoran.”
MAT 12:3 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On mee? Hi ka mimnau fa kaꞌo Daut in retaꞌ?
Kaꞌo Daut nok iin na sin taik ein naꞌroton natuin sin namnahan nmaten. Onaim in
ntaam neu Uisneno In Tenar Onen. Rarit in nait utunuꞌ reꞌ aꞌnaak pirsait ein anfee
nrair sin neun Uisneno he sin nbukaen. Te kaah, utuun ein reꞌ naan suma aꞌnaak
pirsait ein esan reꞌ nmuꞌin hak he nbukae sin. Aꞌtetaꞌ naꞌko naan ate, ka bole fa.
Rarit kaꞌo Daut sin anbukaen, mes ka tiit fa tuaf es he nasaan sin. Hi on reꞌ ka
mrees mihiin fa Uisneno In Suur Akninuꞌ!
MAT 12:5 Fin anbi Suur Akninuꞌ naan, matuꞌi nmatoom nok aꞌnaak rais pirsait ein sin
mepu, es reꞌ he ntuthaen anbin uim onen nateef nok neno snasat. Mes sin ka nsanan
fa saaꞌ-saaꞌ.
MAT 12:6 Amneen! Unuꞌ feꞌ, uim onen ro pentiing, mes oras ia rais jes pentiing
anneis. Es reꞌ Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia.
MAT 12:7 Anbi Suur Akninuꞌ, Uisneno naꞌuab am nak, ‘Au roimk ii on nai: Au ngguin
ro he nakriraꞌ rais kasian, es nok es. Karu sin ka nmoꞌen fa on naan ate, sin muꞌi-
ꞌturuꞌ reꞌ sin neik sin ma naꞌturuꞌ sin neun Kau naan, ka maꞌupan fa saaꞌ-saaꞌ.’
Onaim karu hi mihiin mirek-rekoꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat naan ate, bait hi ka
mikuu fa Au atoup noinꞌ ein mak sin nsanan. On nai te sin ka nsanan fa te!
MAT 12:8 Fin Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Au ꞌmuiꞌ hak he ufeek ꞌak, mansian
ii bole nmeup saaꞌ nateef nok neno snasat.”
MAT 12:9 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan bare naan, he ntaam neu sin uim onen.
MAT 12:10 Anbi bare naan, atoin es in aꞌniman anmaet ao-biaf. Atoin Farisis sin
namin ranan he nasaan Naiꞌ Yesus, kar-karu In narekoꞌ atoniꞌ naan nateef nok neno
snasat. Rarit sin nataan Ee mnak, “Tatuin hit atoran rais pirsait, atoniꞌ bole
narekoꞌ tuaf nateef nok neno snasat, aiꞌ kaah?”
MAT 12:11 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu tuaf es in aꞌbib-kase es anmoufu
ntaam anbi konaꞌ nateef nok neno snasat, ꞌbib-kase naan in tuan ee ro he napoitn
ee, aiꞌ kaah?
MAT 12:12 Onaim Uisneno anneek mansian, anneis naꞌko tuaf reꞌ anneek in aꞌbib-kase
naan. Nok ranan naan, atoniꞌ bole nmoeꞌ rais reko nateef nok neno snasat.”
MAT 12:13 Onaim In naꞌuab neu atoniꞌ reꞌ in aꞌniman bian ee nmaet naan am nak,
“Baꞌe! Amnonaꞌ ho ꞌnimam naan neem!” Rarit in nnonaꞌ in aꞌniman amates naan, onaim
nareok nain oras naan, on reꞌ in aꞌniman bian.
MAT 12:14 Ankius nitan on naan ate, atoin Farisis sin nek-neuk nisik. Onaim sin
nfeen annaon nasaitan uim onen naan. Sin nnao nmaꞌakoran am nak, “Hit ro he taim
ranan he taꞌmaet Ee!”
MAT 12:15 Mes Naiꞌ Yesus nahiin sin reon maufinu naan, es naan ate, In nnao neu
bare bian. Too mfaun ii natuin Ee, rarit In narekoꞌ ameent ein ok-okeꞌ.
MAT 12:16 Mes In ntaar sin im nak, “Hi kais mitoon meu tuaf bian anmatoom nok Kau.”
MAT 12:17 In nmoeꞌ on reꞌ naan, natuin saaꞌ reꞌ Uisneno natoon nain neu In mafefa
kninuꞌ naiꞌ Yesaya mnak,
MAT 12:18 “Amkius miit! In reꞌ ia, Au tua renuꞌ tua rekaꞌ reꞌ Au ꞌpiir ꞌain Je. Au
ꞌneek Ee, ma Au neek ii nmariin piut neu Ne. Au of aꞌfee ma ꞌnonaꞌ Au Smanak ꞌeu
Ne, he In nnao nanoniꞌ mansian am tuaf et uuf am pah, anmatoom nok Au raan aꞌhonis
amneot am amnonot.
MAT 12:19 In ka npaas fa In aꞌbasan. In ka naikas ma naꞌratan fa In tuan.
MAT 12:20 In neekn ee reko. In ka nasusab fa es. Hau reꞌ he noi natꞌiup ma natriiꞌ,
In ka nꞌiup goe fa. Pauk piin marak aanꞌ-anaꞌ, In ka nfukar niis ne fa. In nanoniꞌ
piut, tar uuf am pah sin nahinin he natuin Uisneno In raan aꞌhonis amneot ma
amnonot.
MAT 12:21 Mansian naꞌko uuf am pah of anpirsai Je, natuin sin nahinin nak, In reꞌ
naan, sekau.”
MAT 12:22 Neot es, anmuiꞌ tuaf neik neu Naiꞌ Yesus tuaf es, reꞌ anniut sae tar
antea in nfoor ma nmuu nmaet. Onaim Naiꞌ Yesus nriuꞌ napoitan nitu naan, ma nareokꞌ
ee. Rarit atoniꞌ naan bisa niit ma bisa naꞌuab oras naan amsaꞌ.
MAT 12:23 Ankius nitan on naan ate, too mfaun ein ansanmakan. Sin naꞌuab ein am
nak, “Of oniꞌ In reꞌ ia, naiꞌ Daut in sufan, reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno sin antui
nain je naꞌko afi unuꞌ. In reꞌ ia, oniꞌ Tuaf reꞌ hit tpa-pao!”
MAT 12:24 Mes oras atoin Farisis sin annenan on naan ate, sin ka ntoupun reko fa.
Rarit sin naꞌuab ein am nak, “Hoe! Atoniꞌ reꞌ ia bisa nriuꞌ nitu, natuin nitu
ꞌnakaf Balsebul es reꞌ anfee Ne kuasa.”
MAT 12:25 Mes Naiꞌ Yesus nahiin atoin Farisis sin uab ein naan. Onaim In natoon neu
sin im nak, “Hi uab ein naan, tateenb ee te, ka nnao fa! Karu anbi pah es, in too
gui anmabanan nmafan-faink ein, ka neu fa he pah reꞌ naan bisa nhaek nabar-baar. On
naan amsaꞌ anbi kota es in nanan, aiꞌ anbi uim jes in nanan, es ankataas es, sin ro
of anpeꞌen ma nbaits ok.
MAT 12:26 Onaim karu niutn ein anmamusun ma anmariꞌun es nok es ate, sin aꞌnaakt ee
ka bisa nnaaꞌ fa prenat naan aꞌroo.
MAT 12:27 Mimnau! Hi ngguin anriuꞌ nahinin nitu msaꞌ. Sin npaek kuasa naꞌko nitu,
oo? Kahaf! Onaim hi kais miꞌuab tafiꞌ-tafiꞌ mmak, Au ꞌpaek nitu he ꞌriuꞌ kuasa
naꞌko nitu. Hi ngguin kiim of esan reꞌ nafekan am nak, saaꞌ reꞌ hi mikukuꞌ sin meu
Kau naan, ansaan.
MAT 12:28 Mes karu Au ꞌriuꞌ nitu ꞌpaek Uisneno In Asmaan ee In kuasan, naan
nakriraꞌ nak, Uisneno naan, batuur-batuur Usif reꞌ anhake nrair et hi humam ma hi
matam.
MAT 12:29 Karu abaakt ii he ntaam nabaak anbi atoin maꞌtain es in umi, in ro he
nfuut nahunun uim tuaf naan mates feꞌ. Rarit naꞌ in nait neik bareꞌ naꞌko umi naan.
MAT 12:30 Mimnau mirek-rekoꞌ. Tuaf reꞌ ka nkuaꞌnoon fa nok Kau, in reꞌ naan
anmamuus nok Kau. Ma tuaf reꞌ ka nturun ma nbaab Kau fa nbi Au mepu, in reꞌ naan
suma nareuꞌ goah.
MAT 12:31 Onaim amneen mirek-rekoꞌ Au uabak reꞌ ia! Uisneno nabarab he nnoes nain
mansian ein sin sanat. Ma karu atoniꞌ naꞌuab ka reko fa neu biak ein, Uisneno
nabarab he nfee saok sanat neu ne. Mes karu anmuiꞌ tuaf nabrain he naꞌuab naꞌreꞌuf
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, Uisneno ka nsaok nain fa in sanat naan.
MAT 12:32 Karu atoniꞌ naꞌuab reꞌuf neu Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, Uisneno
nabarab he nsaok nain in sanat. Mes karu atoniꞌ naꞌuab naꞌreꞌuf ma nraban Uisneno
In Asmaan Akninuꞌ, Uisneno ka nsaok nain fa sanat naan tar antea nabar-baar amsaꞌ!”
MAT 12:33 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab piut neu atoin Farisis sin im nak, “Mitenab
mirek-rekoꞌ! Hau roet arekot, nafua fua reko. Mes hau reꞌuf, nafua fua reꞌuf. Fin,
naꞌko roet ii in fuan, atoniꞌ bisa nahini mnak, hau roet naan reko, aiꞌ kaah.
MAT 12:34 Mes hi on reꞌ kaun aputa-kriut! Hi ka bisa miꞌuab fa rais reko. Natuin
saaꞌ reꞌ et atoniꞌ in nekan, naan es reꞌ of anpoi npeoꞌ in fefan.
MAT 12:35 Atoin neek arekot, in of naꞌuab reko, natuin anmuiꞌ rais reko ma tenab
reko et in nekan. Mes amaufinut, ro tebes naꞌuab maufinu, natuin anmuiꞌ rais
maufinu et in nekan.
MAT 12:36 Ampirsai Kau! Oras pah-pinan ia namsoup, Uisneno anparikas mansian ein
ok-okeꞌ sin rasin. Oras naan, es-es ate ro he nataah kuun in uaban reꞌ ka maꞌupan
fa.
MAT 12:37 Onaim ampaant om! Fin Uisneno of antai hi uab ein, ma nafeek am nak, hi
mipein hukun, aiꞌ kaah.”
MAT 12:38 Anneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, tunggur agama fauk ma atoin Farisis
sin ntoit Je mnak, “Aam Tungguru! Hai mtoit he hai miit Ko mmoeꞌ rais sanmakat, he
njair bukti mnak, Ho kuasam naan batuur-batuur amneemn ii naꞌko Uisneno.”
MAT 12:39 Mes Naiꞌ Yesus naskarak sin im nak, “Hoe! Mansian oras ia ka nroim fa he
nneen ma natniin Uisneno! Suma nahini haa he nmoꞌen kuuk maufinu! Maski hi mtoit
rais sanmakat, mes Au ka ꞌmoeꞌ utuin ki fa. Natuin unuꞌ te, Uisneno nfee nrair rais
sanmakat anpaek In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yunus. Naan nanokab anrair!
MAT 12:40 Naiꞌ Yunus natua neno teun ma fai teun anbi iik kouꞌ goes in tain. On
naan amsaꞌ Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia. Au of utua neno teun ma fai tenu ꞌbi
nua fatu, bare ꞌmaten.
MAT 12:41 Oras neon amsoput, Uisneno njair afeek rasi, abitan Niniwe sin nhaken
njarin saksii he nakuu ki mnak, ‘Hi arki reꞌ ia, amonot!’ Unuꞌ te, abitan Niniwe
sin nnenan ma natniin Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yunus, onaim sin naꞌpisan ma
nasaitan sin saant am penu sin. Mes hi te, kahaf! Te kaah, oras ia, Tuaf reꞌ et hi
tnaanm ein, maꞌtani nneis naꞌko naiꞌ Yunus. Tuaf reꞌ naan, es reꞌ Au reꞌ ia. Mes hi
ka mroim fa he mfairoir Kau kreꞌo msaꞌ.
MAT 12:42 Oras neon amsoput, Uisneno njair afeek rasi, uis bifee bi Seba naꞌko
pasaꞌ haaꞌ-nua, anhake njair saksii. In nakuu ki ar-arki reꞌ amonit oras ia mnak,
‘Hi ar-arki reꞌ ia, amonot!’ Unuꞌ te, uis bifee naan neem naꞌko bare ꞌroo-ꞌroo he
niit nok in matan usif Soleman in mahinin. Te kaah, oras ia Tuaf reꞌ et hi tnaanm
ein, maꞌtani nneis naꞌko usif Soleman. Tuaf reꞌ naan, es reꞌ Au reꞌ ia. Mes hi ka
mroim fa he mfairoir Kau kreꞌo msaꞌ.”
MAT 12:43 “Karu niut gui nriuꞌ napoitn ee naꞌko tuaf es, nitu naan annao neu baer
ruman he nasnaas. Mes in ka napein fa bare he natua.
MAT 12:44 Onaim in natenab am nak, ‘Ahh! Au ka upein fa bare on nai te, reko nneis
au ꞌfain he utua ꞌbi tuaf reꞌ neno na au utua gui.’ Rarit in ntebi nfain, onaim in
niit bare naan nakninuꞌ nrair, ma ankikin narek-rekoꞌ nrair bare naan.
MAT 12:45 Rarit nitu naan annao nhaman in partei ngguin tuaf hiut reꞌ maufinu nneis
naꞌko ne. Onaim sin nnaon natuan nbin atoniꞌ naan, onaim sin nauban naan ee. Onaim
oras ia, atoniꞌ naan in aꞌmoin ii nreꞌu nneis. On naan amsaꞌ anmatoom nok mansian
oras ia.”
MAT 12:46 Oras naan, Naiꞌ Yesus naꞌuab nok too mfaun ein feꞌ. Onaim In ainaf ma In
oirf ein neman he nateef nok Ne. Sin nhaken nbin moneꞌ, ma nreun tuaf he noꞌen.
MAT 12:47 Onaim anmuiꞌ tuaf neem natoon Ee mnak, “Aam! Ho ainaꞌ ma sin Ho oriꞌ etan
moneꞌ. Sin he nateef nok Ko, tua.”
MAT 12:48 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au ainaꞌ reꞌ batuur ii, sekau? Ma au
orif-tataf reꞌ batuur ii, sekau?”
MAT 12:49 Onaim In nruur neu too mfaun ein reꞌ natuin Ee, ma naꞌuab am nak, “Amkius
kiim, sin ar-arsin reꞌ ia, Au ainaꞌ ma Au orif-tataf sin.
MAT 12:50 Fin tuaf reꞌ nmoeꞌ natuin Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan In romin, naan
sin Au nonot-asar sin reꞌ batuur.”
MAT 13:1 Neno naan, Naiꞌ Yesus anpoi nnao naꞌko umi naan he nnao ntoko nbi nefo
Galilea in ninin.
MAT 13:2 Onaim too mfaun ein neman ma naub naan Ee. Rarit In nsae ntoko nbi kofaꞌ
es, reꞌ nhake nbi naan, he nanoniꞌ too mfaun. Abitan auf meot ee nnenan ma natniin
Ee.
MAT 13:3 Onaim In nanoniꞌ rasi mfaun neu sin, npaek retaꞌ. In naretaꞌ am nak,
“Anmuiꞌ naan atoin tani es annao nꞌain in rene he nkaniꞌ fini.
MAT 13:4 Oras in nkaniꞌ fini on naan ate, fini bian anmoufun nbin ranan. Onaim
koorn ein neman ma nteon-nsiun nain finin naan okeꞌ.
MAT 13:5 Mes fini bian anmoufun nbin auf mafatuꞌ. Finin naan natoron rabah, natuin
afu naan mainihas.
MAT 13:6 Mes oras maans ee nsae on naan ate, fiin atoors ein naan namnenen ma nmeto
nmaten. Fin sin aꞌbaaꞌk ein ka ntaman fa ntean auf goe ꞌpinan.
MAT 13:7 Fini bian anmoufun nbin huu maꞌaikaꞌ. Onaim huu maꞌaikaꞌ naan nakhapiꞌ
naan sin tar antea finin naan anmaten.
MAT 13:8 Mes fini bian anmoufun nbin auf afaꞌ. Finin naan natoron, rarit anmonin,
nasufan ma napunin. Bian nafuan no boꞌ teun, bian no boꞌ nee, ma bian no nautn es.
MAT 13:9 Sekau marukiꞌ, maut he nneen narek-rekoꞌ!”
MAT 13:10 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma nataan Ee mnak, “Nansaaꞌ am
es Ho munoniꞌ too mfaun ein ate, ampaek retaꞌ?”
MAT 13:11 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Natuin hi mroim he mihiin batuur-batuur
Uisneno In aprenat, es naan ate Au utoon ki retaꞌ naan in aꞌmoufun. Mes karu bian
ate, Au unoniꞌ sin aꞌpaek retaꞌ.
MAT 13:12 Fin atoniꞌ reꞌ he naim batuur-batuur neu Uisneno In romin, Uisneno of
anmoeꞌ je nahini ntein. Mes atoniꞌ reꞌ ka ntoe natuin fa Uisneno In romin, Uisneno
of anmoeꞌ je nmono nkoon.
MAT 13:13 Au unoniꞌ sin aꞌpaek retaꞌ, natuin: ‘Sin nkisun ma nitan nrarin, mes sin
ka nromin fa he nahinin. Sin nnenan ma natninan nrarin, mes sin ka nromin fa he
nahinin.’
MAT 13:14 Sin reꞌ naan on reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno naiꞌ Yesaya antui nain je mnak,
‘Hi of amneen ma mitniin, mes hi ka mroim fa he mihiin. Hi of amkius ma miit, mes
hi ka mroim he mihiin fa saaꞌ reꞌ njair naan.
MAT 13:15 Natuin tuaf ein reꞌ ia sin neek ein on fatu, sin nmoeꞌ sin ruik ein
ankoson, sin nmoeꞌ sin maatk ein anforon. Onaim maut he sin on reꞌ naan, he sin
ruik ein ankoson on reꞌ naan, mbain he on reꞌ naan, he sin maatk ein anforon on reꞌ
naan. Maut he Au kais urekoꞌ sin, natuin sin ka nromin he ntoe natuin Kau fa.’
MAT 13:16 Mes hi reꞌ ia, ro mipein paꞌe, joo! Fin hi miit kiim meik hi matam, ma
mneen kiim meik hi rukim.
MAT 13:17 Ampirsai Kau! Afi unuꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno, ma atoin neek amneoꞌn ein,
anromin mat-maten he sin bisa niit saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi miit sin, mes ka bisa fa. Sin
anromin mat-maten amsaꞌ he nneen saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mneen sin, mes ka bisa fa.”
MAT 13:18 Naꞌuab anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus nak sin im nak, “Oras ia hi mneen
retaꞌ naan in oten.
MAT 13:19 Fini reꞌ anmoufun nbin ranan naan, nahuum on reꞌ tuaf reꞌ anneen Kabin ma
Prenat anmatoom nok Uisneno In aprenat, mes in ka nahiin fa batuur-batuur. Rarit
nitu ꞌnaakf ee neem ma nbakat naan Kabin ma Prenat naꞌko tuaf naan in nekan.
MAT 13:20 Fini reꞌ anmoufun nbin auf mafatuꞌ naan, nahuum on reꞌ tuaf reꞌ anneen
Uisneno In Kabin ma Prenat, onaim in ntoup Goe nok neek marine.
MAT 13:21 Mes Uisneno In Kabin ma Prenat ka naꞌbaaꞌ fa. Es naan ate, ka mahikiꞌ-
matunuꞌ ꞌroo fa nbi in nekan. Biak ein nasusab sin natuin sin ntoup Uisneno In
Kabin ma Prenat on naan ate, in nafetin nain sin.
MAT 13:22 Ma fini reꞌ anmoufun nbin huu maꞌaikaꞌ naan, nahuum on reꞌ tuaf reꞌ
anneen Uisneno In Kabin ma Prenat. Mes in ntaisiub humaꞌ-humaꞌ nok in urusan he
bisa nmoin nok ao-minaꞌ ma mamut. Onaim uruusn ein naan nsiuꞌ napoitan Uisneno In
Kabin ma Prenat naꞌko in nekan, tar antea ka maꞌupan fa ntein.
MAT 13:23 Mes fini reꞌ anmoufun nbin auf afaꞌ, nahuum on reꞌ tuaf reꞌ ntakan in
rukin he nneen ma natniin Uisneno In Kabin ma Prenat, ma natuin Uisneno In romin.
Rarit in nmoeꞌ rais reko, nahuum on reꞌ fini reꞌ nasuuf ma nafua naan. Bian nafuan
no boꞌ teun, bian no boꞌ nee, ma bian no nautn es.”
MAT 13:24 Naiꞌ Yesus natoon antein retaꞌ es am nak, “Uisneno In aprenat nahuum on
reꞌ atoin es ankaniꞌ fini nbi in rene.
MAT 13:25 Oras fai meisꞌokan on naan ate, pah ii ntupan nber-beran. Onaim amaufinut
antaam, ma nkaniꞌ huu sufaꞌ anbi rene naan.
MAT 13:26 Oras maak ee he napuin on naan ate, ameupt ein niit huun anmoin buꞌ-buaꞌ
nok maak-gandum anbi naan.
MAT 13:27 Rarit sin nnao natonan neu reen tuaf naan am nak, ‘Usiꞌ! Neon goes ii hit
tkaniꞌ fiin reko tbi ho rene. Nansaaꞌ am es oras ia nmuiꞌ huun et reen je nanan?’
MAT 13:28 Usif naan nataah am nak, ‘Amaufiunt ee, in aꞌmoꞌen es reꞌ naan.’ Onaim in
ameupt ein anfeen penit am nak, ‘Usiꞌ, hai mnao mtoof main huun ee, oo?’
MAT 13:29 Mes in nataah am nak, ‘Kaisaꞌ! Natuin oras hi mtoof huun naan ate, hit
maak ein of amfaik meik sin imsaꞌ.
MAT 13:30 Anbain he sin nmonin nabu-buan tar antea oras he toun. Oras naan, naꞌ au
utoon ꞌeu ameupt ein am ꞌak, “Hi mbubun mihunun huun naan. Rarit amfuut sin futu
mes-meseꞌ, he mout sin. Namuni te, naꞌ ambubun maak-gandum arekot naꞌko rene naan,
ma mait meik sin ma mitaam sin meu poꞌof.”’ ”
MAT 13:31 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Au uꞌuab aꞌteniꞌ retaꞌ es, he hi
bisa mihiin, on mee mꞌes Uisneno njair Usif neu too mfaun. Iin na, nahunu te on reꞌ
fua muis aan es, reꞌ atoniꞌ nseen ee nbi in poꞌon.
MAT 13:32 Maski fua musiꞌ naan aanꞌ-anaꞌ, mes karu nmoni te, in njair hau kouꞌ
reuꞌf es anbi poꞌon naan in nanan. Tar antea areꞌ koro neman ma nakuun ein anbin in
taek ein.”
MAT 13:33 Naiꞌ Yesus naretaꞌ nteniꞌ mnak, “Uisneno Iin na, nahuum on reꞌ raur haef,
reꞌ bifee jes nait je ma nseor goe nok uut sauk goes. Onaim uut maseroꞌ naan ansae,
natuin raur haef aanꞌ-anaꞌ naan.”
MAT 13:34 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ too mfaun ein anpaek retaꞌ huma mfa-faun on naan. In
uab ein ok-okeꞌ naan, suma npake haa retaꞌ.
MAT 13:35 In nanoniꞌ on naan he natuin saaꞌ reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno antui nain
sin im nak, “Au of unoniꞌ too mfaun ein aꞌpaek retaꞌ. Au of utoon areꞌ kanan rasi
reꞌ atoniꞌ ka nneen niit sin fa, anmurai naꞌko oras Uisneno nmoeꞌ pah-pinan tar
antea oras ia.”
MAT 13:36 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan too mfaun ein, ma ntebi nfain neu umi.
Onaim In atoup noinꞌ ein neman he ntotin turun-babat neu Ne mnak, “Usiꞌ! Mutoon kai
oten naꞌko retaꞌ anmatoom nok huun anbi reen je nanan feꞌ?”
MAT 13:37 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Atoniꞌ reꞌ nkaniꞌ fiin rekon naan, es
reꞌ Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia.
MAT 13:38 Ma etu aiꞌ rene naan es reꞌ pah-pinan reꞌ ia. Fiin reok gui, es reꞌ tuaf-
tuaf reꞌ antaman njarin Uisneno In nonot-asar sin. Ma huun naan, es reꞌ nitu ꞌnakaf
nok iin na.
MAT 13:39 Rarit amaufinut reꞌ neem ma nkaniꞌ huu sufaꞌ naan, es reꞌ nitu ꞌnakaf
naan in neikn on. Oras amnonut naan, es reꞌ neon amsoput. Ameput reꞌ nonun naan, es
reꞌ Uisneno In ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan.
MAT 13:40 Oras neon amsoput, sin naꞌbuaꞌ naan huun ein naan ma nout niis sin.
MAT 13:41 On nai te Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, Au of aꞌsonuꞌ ameput naꞌko
sonaf neno tunan. Sin of annaon ma nbubun naan tuaf-tuaf reꞌ ka natuin fa Uisneno
In aprenat. Ma sin nbubun naan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ anfuriꞌ biak ein amsaꞌ, he sin
kais natuin Uisneno In aprenat.
MAT 13:42 Sin of nait inporin amaufiunt ein ok-okeꞌ nꞌanin ai abar-barat, nahuum on
reꞌ huun reꞌ npuut naan. Anbi bare naan, naꞌ sin nnaben niit susat ma nanaꞌrenat,
ma kurut-kaet ka natfeek niit fa.
MAT 13:43 Mes tuaf-tuaf reꞌ anmoin nok amnonot ma amneot natuin Uisneno In romin,
sin of natuan nok sin Aam Usif anbin sonaf neno tunan. Anbi bare naan, sin maask
ein anpinan on reꞌ manas. Onaim tuaf-tuaf reꞌ he nahiin Kau, amtakan hi ruikm ein,
ma mneen mirek-rekoꞌ!”
MAT 13:44 Naiꞌ Yesus anfee ntein retaꞌ es am nak, “Tuaf reꞌ nroim he nahiin Uisneno
In aprenat naan, nahuum on reꞌ atoniꞌ reꞌ nroim he napein kuun baer maꞌosaꞌ ꞌmaten,
reꞌ atoniꞌ naꞌkoroꞌ nbi konaꞌ. Atoniꞌ naan neem ma nhain, onaim in napein bareꞌ
naan, es naan ate, in nmariin anmaet. Rarit in nkuub nafaniꞌ bareꞌ naan. Onaim in
ntebi nfain rabah, ma nnao naꞌsosaꞌ in aꞌmuiꞌn ein ok-okeꞌ. Rarit in nsoos afu
pisaꞌ naan, he in npaar nain baer maꞌosaꞌ naan.”
MAT 13:45 Naiꞌ Yesus naretaꞌ ntein am nak, “Tuaf reꞌ he nahiin Uisneno In aprenat
naan, nahuum on reꞌ atoin arakan es, reꞌ anroim he nmuiꞌ mutiara reꞌ maꞌosaꞌ
ꞌmaten. Rarit in naim mutiara naan he nsoos.
MAT 13:46 Oras in niit mutiara reꞌ reok reꞌuf on naan ate, in ntebi nfain rabah he
naꞌsosaꞌ in aꞌmuiꞌk ein ok-okeꞌ. Rarit in nnao nsoos mutiara naan, maut he in npaar
nain kuun mutiara naan.”
MAT 13:47 Naiꞌ Yesus naretaꞌ ntein am nak, “Uisneno In aprenat, nahuum on reꞌ pukat
es, reꞌ akiif kai ikaꞌ sin nasaunt ee neu nefo. Rarit pukat naan, naan ikaꞌ humaꞌ-
humaꞌ.
MAT 13:48 Oras pukat naan naheun nok ikaꞌ te, akiif kai ikaꞌ sin neman ma nheer
napoitn ee, ma neik je neu niniꞌ. Rarit sin ntokon ma nsiun iikꞌ ein nbin pukat
naan. Ikaꞌ mee reko te, sin nataam ee neu ꞌkoraꞌ. Mes ikaꞌ mee reꞌ ka reko fa te,
sin nait inporin.
MAT 13:49 On naan amsaꞌ neon amsoput. Uisneno In ameupt ein of neman naꞌkon sonaf
neno tunan, he nbetis amaufinut naꞌko atoin neek amneꞌo ma amnonot.
MAT 13:50 Sin of nait inporin amaufiunt ein ok-okeꞌ neun ai abar-barat. Anbi bare
naan, naꞌ sin nnaben niit susat ma nanaꞌrenat maꞌtaniꞌ, ma kurut-kaet abar-barat.”
MAT 13:51 Naꞌuab anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus nataan sin im nak, “Hi mihiin areꞌ
saaꞌ-saaꞌ reꞌ feꞌe na Au uꞌuab sin, aiꞌ kaah?” Sin natahan am nak, “Hai mihiin sin,
tua!”
MAT 13:52 Rarit Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “Reko! Fin ansuun tuaf naꞌko tunggur
agaam ein reꞌ batuur-batuur antoup noinꞌ ein naꞌkon Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ
matuꞌi nain naꞌko afi unuꞌ, rarit in annaaꞌ naher-heran Au noniꞌ-taruꞌ sin amsaꞌ
oras ia te, in nahuum on reꞌ uim tuaf es, reꞌ nasoit in poꞌof he nakriraꞌ in
aꞌmuꞌin amnaaꞌ, nabu-bua nok in aꞌmuꞌin feꞌu.”
MAT 13:53 Oras Naiꞌ Yesus nanoniꞌ nrair too mfaun ein anpaek retaꞌ on naan ate, In
nnao nasaitan bare naan,
MAT 13:54 he nfain on In kuan Nasaret. Anbi naan, In ntaam anbi uim onen he nanoniꞌ
too mfaun. Abitan uim onen sin ok-okeꞌ reꞌ anneen Ee, ansanmakan nmaten. Sin naꞌuab
ein am nak, “Aih! Atoniꞌ ia In mahiin ii! In naskoor anbi mee? Anmoeꞌ on mee mꞌes
in nmoeꞌ rais sanmaakt ein?
MAT 13:55 Te kaah, In reꞌ ia atukan hau goe in anah. Hit tahiin tarek-rekoꞌ In
ainaf bi Maria ma In oirf ein, esan reꞌ, nai Yakobus, naiꞌ Yusuf, naiꞌ Judas, ma
naiꞌ Simon.
MAT 13:56 Hit tahiin In feotf ein imsaꞌ, te hit arkit tatua kuan meseꞌ. Onaim In
napein In mahiin ii naꞌko mee ntein? Ma In napein In kuasa maꞌtaniꞌ naan naꞌko
sekau ntein?”
MAT 13:57 Es naan ate, sin nsaken ma ka nromi nteinꞌ ein fa he nneen ma natniin Ee.
Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Batuur! Anbi bare bian ate, biak ein anromin
he nhormaat mafefa kninuꞌ Uisneno. Mes anbi in kuan aa kuun, ma in nonot-asar sin,
atoniꞌ ka nromin fa he nhormaat ee.”
MAT 13:58 In ka nmoeꞌ fa rais sanmakat amfaun anbi bare naan, natuin sin neek ein
on reꞌ fatu tar antea sin ka nromin fa he npirsain neun Naiꞌ Yesus.
MAT 14:1 Oras naan, usif Herodes annaaꞌ aprenat anbi propinsi Galilea. In neen beno
humaꞌ-humaꞌ anmatoom nok Naiꞌ Yesus.
MAT 14:2 In naꞌuab neu in haef-nimaf mapirsaꞌi sin im nak, “Naiꞌ Yesus naan, of
oniꞌ naiꞌ Yohanis Asranit reꞌ neon goes ii au ꞌreek he nkeut naan in aꞌnakan. Oras
ia, in nmoni nfani, oo? Es naan ate, in nmuiꞌ kuasa he nmoeꞌ rais sanmaakt ein on
reꞌ naan.”
MAT 14:3 Usif Herodes naꞌuab on naan, natuin unuꞌ te in nmakaꞌrasiꞌ nok naiꞌ
Yohanis, tar antea in nheek naiꞌ Yohanis ma nataam ee neu bui. Rasi naan naꞌuu on
nai: usif Herodes ansao naan in orif naiꞌ Felipus in fee, kaan ee bi Herodias. Te
kaah, naiꞌ Felipus ma bi Herodias ka nmanpoirn ein fa.
MAT 14:4 Etun naiꞌ Yohanis nakain usif Herodes fani-fani mnak, “Usiꞌ, ka nabeiꞌ fa
he ho msao ho oriꞌ in fee. Natuin naan antanhai hit atoran harat Yahudi!”
MAT 14:5 Mes naiꞌ Herodes ka ntoe ma nrae natuin ee fa, onaim in nsao bi Herodias.
Maski naiꞌ Herodes nroim he naꞌmaet naiꞌ Yohanis Asranit, mes in natiun gon nok too
mfaun ein, natuin sin anpirsain am nak, naiꞌ Yohanis naan, Uisneno In mafefa
kninuꞌ. Etun in nreun iin na he nataam naiꞌ Yohanis neu bui.
MAT 14:6 Mes aꞌroo-ꞌroo on naan ate, sin anmoꞌen fesat neu naiꞌ Herodes in neon
mahonin. Oras naan, ain usif bi Herodias in aan feto, nabsooꞌ neu taumn ein. In
nabsooꞌn ii reokn ii kah, tar antea naiꞌ Herodes in nekan naan anmariin anmaet.
MAT 14:7 Nabsoꞌo nrair on naan ate, naiꞌ Herodes noꞌen aan feto naan am nak, “Ho
mtoit saaꞌ ate, mutoon! Au of aꞌfee ko. Au ꞌnaa au rais manbaꞌan reꞌ ia. Ma au
ꞌsuup aꞌpaek Uisneno In kanan.”
MAT 14:8 Anneen uisf ee naꞌuab on naan ate, aan feto naan in ainf ee naꞌseoꞌ goe.
Onaim in ntoti mnak, “Usiꞌ! Au ꞌtoit naiꞌ Yohanis Asranit in aꞌnakan. Amtao maan ee
neu dulang es, ma meik kau goe.”
MAT 14:9 Anneen riꞌ feto naan antoit on naan ate, naiꞌ Herodes in teenb ee naen
namneuk. Mes in ka bisa nheer nafaniꞌ fa in rais supat, fin taumn ein ok-okeꞌ
annenan nrarin ate. Etun in natuin riꞌ feto naan in haan totis.
MAT 14:10 Onaim in naprenat tuaf he nnao nkeut naiꞌ Yohanis in aꞌnakan anbi bui.
MAT 14:11 Sin nkeut naan naiꞌ Yohanis in aꞌnakan, rarit antao goe nbi dulang ma
neik je neu riꞌ feto naan. In ntoup naan dulang naan, ma neik je neu in ainaf.
MAT 14:12 Oras naiꞌ Yohanis in atoup noinꞌ ein annenan nak sin nketu nrair in
aꞌnakan on naan ate, sin neman ma nait in aon amates, ma nnaon nsuub ee. Rarit sin
nnao natonan Naiꞌ Yesus.
MAT 14:13 Oras Naiꞌ Yesus anneen beno anmatoom nok naiꞌ Yohanis in aꞌmaten on naan
ate, In nok In atoup noinꞌ ein nasaitan bare naan. Onaim sin nsaen kofaꞌ he nnaon
neun baer ruman naꞌroo naꞌko kuan he sin bisa nasnasan. Mes oras too mfaun ein
nitan Naiꞌ Yesus sin kofaꞌ, sin natun-tuin ein npeꞌon neof goe ninin. Rarit sin
npoi neman naꞌkon kuan-kuan ein, ma nnaon rabah anpeꞌon raan metoꞌ. Etun sin ntean
nahunun Naiꞌ Yesus sin.
MAT 14:14 Oras In nsaun naꞌko kofaꞌ naan, In niit too mfaun ein anpa-pao nain Je.
Rarit In nkasian sin. Onaim In narekoꞌ areꞌ ameent ein.
MAT 14:15 Oras maans ee he noi nmouf on naan ate, In atoup noinꞌ ein neman ma
naꞌuab neu Ne mnak, “Usiꞌ! Reko nneis Ho mreun too mfaun ein ia he sin nfanin
nsosan amnahat neun areꞌ kua paumaak ein. Fin maans ee he noi nmouf goen! Anbi bare
ia ka tiit fa mnahat.”
MAT 14:16 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “Kaisaꞌ! Ro hi es reꞌ amtuthae sin.”
MAT 14:17 Mes sin natahan am nak, “Koeh Usiꞌ! Hai ka mmuiꞌ fa saaꞌ-saaꞌ he mtuthae
too mfa-faun ein reꞌ ia. Hai he mmoeꞌ on mee? Hit muꞌi haa utunuꞌ fuaꞌ niim ma ikaꞌ
fuaꞌ nua!”
MAT 14:18 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Reko. Meik sin neman!”
MAT 14:19 Onaim In nreun too mfaun ein naan ntokon pukan-pukan anbin huun. Rarit In
nait utunuꞌ fuaꞌ niim, ma ikaꞌ fuaꞌ nua. Onaim In nbaiseun neon goe ma ntoit makasi
neu Uisneno. Rarit In nteib utuun ein naan ma nbatin nfeen In atoup noinꞌ ein, ma
sin nnaon ntuthae too mfaun ein ok-okeꞌ.
MAT 14:20 Rarit sin nbukaen buꞌ-buaꞌ tar namsenan. Anbukae nrarin on naan ate, sin
nbubun nafaniꞌ amnaah neisf ein, naheun aꞌkoraꞌ boꞌes am nua.
MAT 14:21 Too mfaun ein reꞌ nbukaen reꞌ naan, sin of oniꞌ nifun niim. Naan ansoiꞌ
naan ahaa atoin ein nmesen. Bifee ma riꞌanaꞌ ka nsoiꞌ naan sin fa.
MAT 14:22 Sin arsin anbukaen nrarin on naan ate, Naiꞌ Yesus anreun In atoup noinꞌ
ein nsaen kofaꞌ ma nnao nahunun neun neof goe panin. Mes In namaikaꞌ nbi bare naan
feꞌ, he nreun too mfaun ein anfanin.
MAT 14:23 Oras too mfaun ein anfanin on naan ate, Naiꞌ Yesus neiki nsae nbi ꞌtoeꞌf
es he nꞌonen. Antea oras fai ji msaꞌ, In nbi naan anmees feꞌ.
MAT 14:24 Oras naan, In atoup noinꞌ ein reꞌ anbin kofaꞌ antea nrarin neof goe
tnanan. Sin nhae nmaten nok he nfoeꞌ kofaꞌ naan, natuin kofaꞌ naan nnao nbaniꞌ
nꞌain anin, ma oik kouꞌ gui anbeson sin.
MAT 14:25 Neis noi nmeu on naan ate, Naiꞌ Yesus natuin sin. In nnao nbi oe je
fafon.
MAT 14:26 Ankius nitan on naan ate, In atoup noinꞌ ein naskeken ma naꞌtaiꞌ jein.
Sin naꞌuab ein nok amtaus am nak, “Hoe! Akaꞌtaus ee natuin kit!”
MAT 14:27 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Hae! Hi kais mimtau. Au es reꞌ ia.
Au naiꞌ Yesus Kau! Amhaꞌtain jom!”
MAT 14:28 Anneen on naan ate, naiꞌ Petrus nataah am nak, “Usiꞌ! Karu batuur on naan
ate, amreun kau ꞌnao ꞌbi oe ji fafon, he ꞌeit iꞌain Ko, tua.”
MAT 14:29 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Reko! Uum nai!” Onaim naiꞌ Petrus anpoi
naꞌko kofaꞌ he nnao nꞌain Naiꞌ Yesus. Naiꞌ Petrus annao nbi oe je fafon.
MAT 14:30 Mes oras naiꞌ Petrus annaben ain koꞌu on naan ate, in namtau nmaet. Onaim
in nmurai nreem antaam on naan ate, in nkoaꞌ naheer am nak, “Koe Usiꞌ! Amturun maan
kau, tua!”
MAT 14:31 Naiꞌ Yesus annonaꞌ In aꞌniman rabah ma nnaaꞌ naiꞌ Petrus. In naꞌuab am
nak, “Peꞌu, Peꞌu! Nansaaꞌ am es ho neek maan nabait? Ho ka mpirsai fa meu Kau
batuur-batuur, aa oo?”
MAT 14:32 Rarit sin nua sin antaman neun kofaꞌ naan. Onaim anin naan nasnaas nain.
MAT 14:33 Ankius nitan on naan ate, In atoup noinꞌ ein naiks Ee mnak, “Usiꞌ! Ho ro
batuur-batuur Uisneno In Anah!”
MAT 14:34 Oras sin ntean neof goe panin, sin nsanun nbin neof goe ninin, nbin kuan
Genesaret.
MAT 14:35 Oras sin nsaun neman on naan ate, too mfaun ein nahiin nain sin. Onaim
sin nkoaꞌ ein am nak, “Hoe, Naiꞌ Yesus neem!” Sin naen anfuun kuan on naan ma
nmaktoon ein. Sin neem neikin ameent ein ok-okeꞌ.
MAT 14:36 Sin ntotin he reko te, sin nreoꞌ naan ahaa In baru. Fin sin nateenb ein
am nak, “Asar ameent ein anreoꞌ naan ahaa Naiꞌ Yesus In baur goe, sin of nareok
nanin.” Onaim ameent ein ok-okeꞌ reꞌ anreoꞌ naan ahaa In baru, sin nareok nanin
oras naan.
MAT 15:1 Neot es, pukan atoin Farisis sin nok tunggur agaam ein neman naꞌkon
Yerusalem he nateef nok Naiꞌ Yesus.
MAT 15:2 Atoin Farisis sin annaaꞌ naher-heran atoran harat Yahudi. Oras sin nnenan
am nak, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nbukaen mes ka nafaun fa sin aꞌniimk ein
natuin sin haart ii in roim naan on naan ate, sin nsaken. Rarit sin neman he nasaan
Naiꞌ Yesus am nak, “Nansaaꞌ am es Ho atoup noinꞌ ein nahan ate, ka nafaun fa sin
aꞌniimk ein feꞌ natuin haart ii in romin? Naan antanhai hit atoran beꞌi-naꞌi sin
harat!”
MAT 15:3 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “Hi arki reꞌ ia, ro tuaf reꞌ naꞌuab ate,
aꞌtetaꞌ, ma nmoꞌe te, aꞌtetaꞌ. Hi mraban mihiin Uisneno In aprenat, he mituin hi
beꞌi-naꞌi sin haart aa kuuk.
MAT 15:4 Fin Uisneno naprenat anrari mnak, ‘Amhormaat hi ainaꞌ-amaꞌ sin.’ Antuta
ntein am nak, ‘Karu tuaf es nasekuꞌ in ainaf aiꞌ in amaf, ro he napein hukun
aꞌmaten.’
MAT 15:5 Uisneno nanoniꞌ on naan, mes hi minoniꞌ ꞌtetaꞌ ntein. Fin hi mak, ‘Tuaf es
ka nperluu fa he npaek in bareꞌ he nturun ma nbaab in ainaf-amaf, maski sin
nhaꞌmuiꞌ jok, karu in nbaꞌan anrair he nfee je neu Uisneno.’ Mes nok ranan hi
minoniꞌ on naan, hi mporin main Uisneno In aprenat, ma mseun ee nok hi atoran.
MAT 15:7 Etun feꞌe na Au ꞌak, hi reꞌ ia atoniꞌ reꞌ naꞌuab ate, aꞌtetaꞌ, ma nmoꞌe
te, aꞌtetaꞌ! Naan natai nok saaꞌ reꞌ mafefa kninuꞌ Uisneno naiꞌ Yesaya antui nain
je anmatoom nok ki naꞌko un-unuꞌ! Fin Uisneno npaek je he ntui mnak,
MAT 15:8 ‘Anmuiꞌ mansian anpures ma nboꞌis Kau, suma neik in rurun kotin, mes ka
naꞌko fa in nekan.
MAT 15:9 Maski sin nmoꞌen on naan amsaꞌ, parsuum aah. Sin ka ntoe ma nrae natuin
Kau fa, fin sin suma ntoe ma nrae natuin mansian ii in atoran.’ 
”
MAT 15:10 Rarit Naiꞌ Yesus noꞌen tuaf bian anbi bare naan ma nanoniꞌ sin im nak,
“Amtakan hi ruikm ein he mneen mirek-rekoꞌ, he hi bisa mihiin!
MAT 15:11 Saaꞌ reꞌ ntaam neu atoniꞌ in fefan, naan ka nhaiꞌniis je fa. Mes saaꞌ reꞌ
npoi naꞌko atoniꞌ in fefan, naan es reꞌ anhaiꞌniis je.”
MAT 15:12 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma natoon Ee mnak, “Usiꞌ! Ho
muhiin ii, oo? Atoin Farisis sin neek ein namenan, oras Ho muꞌuab on reꞌ naan.”
MAT 15:13 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au Amaꞌ et sonaf neno tunan of anfaki
nporin tuaf-tuaf reꞌ ka nanoniꞌ fa natuin In romin. Naan nahuum on reꞌ atoniꞌ ntoof
anporin roet reꞌ in ka roim je fa.
MAT 15:14 Onaim kais amtoe mituin atoin Farisis sin. Fin sin reꞌ naan, nahuum on
reꞌ aforot reꞌ nakriraꞌ ranan neu aforot. Sin of anroron kbuaꞌ meseꞌ neun konaꞌ.”
MAT 15:15 Rarit naiꞌ Petrus naꞌuab am nak, “Usiꞌ, amturun he mutoon maan kai uab
manporin feꞌe na in aꞌmoufun.”
MAT 15:16 Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “On nai te, hi ka mihiin fa feꞌe msaꞌ?
MAT 15:17 In sairt ii on nai: saaꞌ reꞌ hit tbukae je, ntaam anpeoꞌ hit fefak, rarit
antaam ankoon neu hit taik, ma npoi nfani npeoꞌ baer porin makrafuꞌ.
MAT 15:18 Mes saaꞌ reꞌ anpoi nfain naꞌko hit fefak, naan es reꞌ anhaiꞌniis atoniꞌ,
tar antea Uisneno nmaiꞌniisn ee msaꞌ, ma ka nroim fa he ntoup goe.
MAT 15:19 Fin rais maufinu mfaun npoin naꞌkon atoniꞌ in nekan! Nahuum on reꞌ: tenab
maufinu, marorot, makaket, nbeon on nok tuaf reꞌ in ka fee je fa, aiꞌ in ka moen ja
fa, bakan, saksii puta-kriut, naꞌuab naꞌreꞌuf es in kanan.
MAT 15:20 Rasin on reꞌ naan, esan reꞌ anhaiꞌniis atoniꞌ. Mes karu atoniꞌ suma
nbukae ma ka nafaun fa in aꞌniman natuin harat on naan ate, naan ka ntaam fa rais
jes.”
MAT 15:21 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan bare naan, he nnao neu pah reꞌ anpaumaak
kota Tirus ma kota Sidon.
MAT 15:22 Anbi naan, anmuiꞌ naan bifee jes, reꞌ naꞌko bare naan. In ka atoin
Yahudis fa. Oras in nneen nak Naiꞌ Yesus neem antea goen, in neem antoit nok neek
akbubuꞌ mnak, “Usif naiꞌ Daut in sufan! Amkasian maan kau, tua! Au aan feot goe,
anniut sae. Airoo, in nhaꞌmuiꞌ niis on, tua.”
MAT 15:23 Mes Naiꞌ Yesus antaaꞌ kuun, ma ka nataah fa hanaꞌ meseꞌ msaꞌ. Onaim In
atoup noinꞌ ein neman ma natonan am nak, “Usiꞌ, bifee reꞌ ia naꞌrotoꞌ piut. Onaim
in nmoꞌe haa taisibu. Reko nneis, Ho mreun goe he nnao nai naꞌko bare ia!”
MAT 15:24 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Uisneno nreun Kau he ꞌuum aꞌturun hit
atoin Yahudis, natuin sin nteri nsaan ranan, nahuum on reꞌ ꞌbib-kaes aseket. In ka
nreun Kau fa he ꞌturun atoin sonaꞌ.”
MAT 15:25 Mes bifee naan neem antein ma npaumaak Naiꞌ Yesus. In nriꞌtuu ma nbaisenu
ntein am nak, “Usiꞌ! Amturun maan kau, tua!”
MAT 15:26 Mes Naiꞌ Yesus anfee uab manporin am nak, “Ka neu fa he tait imnahat
naꞌko riꞌaan ein, ma ntokar atfeen asun.” [Nok sarit maꞌnifaꞌ nak, Naiꞌ Yesus ro he
nturun In atoin Yahudis sin feꞌ, rarit naꞌ anturun biak ein.]
MAT 15:27 Mes bifee naan anbaras am nak, “Batuur, Usiꞌ! Mes ausn ein anpa-paon etan
mei je nupun. Sin nahan saaꞌ reꞌ anmoufun naꞌkon riꞌaan ein sin aꞌpiik ein amsaꞌ.”
[Nok sarit nak, oras riꞌaan ein nbukaen, ausn ein nahan amsaꞌ. Maski Naiꞌ Yesus
anturun Iin na, mes In ro he nkius biak ein imsaꞌ.]
MAT 15:28 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Reko, ain! Ho mpirsai Kau
batuur, oo! Onaim ho mfain nai, natuin saaꞌ reꞌ ho mtoit je naan, anjari nrair!”
Rarit in ntebi nfain, ma in niit in anah naan nareko nrair oras naan.
MAT 15:29 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein nnaon nasaitan bare naan, ma sin
nnaon npeꞌ-peoꞌn ahaa nefo Galilea in ninin. Onaim sin nsaen neun ꞌtoeꞌf es, rarit
Naiꞌ Yesus antook he nanoniꞌ sin.
MAT 15:30 Rarit too mfaun ein neman neu Ne. Sin neik ein atoin hae heraꞌ, aforot,
abuat, amuut, ma amenat bian sin amsaꞌ. Sin natupaꞌ ameent ein naan anpaumak-maak
Naiꞌ Yesus In haek ein. Rarit In narekoꞌ sin.
MAT 15:31 Ankius nitan on naan ate, too mfaun ein ansanmakan. Sin naꞌuab ein am
nak, “Hae! Maꞌtain besi! Atoin hae heraꞌ, bisa nnao reko. Aforot, bisa niit. Abuat
bisa nfeen ma nnao. Ma amuut ii, naꞌuab! Ia ro tebes Uisneno es reꞌ ameput. In reꞌ
naan, Uisneno reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin naꞌruir ein ma naꞌbesan naꞌko afi unuꞌ.”
MAT 15:32 Neno fauk ankono te, Naiꞌ Yesus noꞌen In atoup noinꞌ ein am nak, “Au
ꞌkasian too mfaun ein ia. Bian neman naꞌkon bare ꞌroo-ꞌroo, ma sin nabuan nbin ia
neno teun goen, tar antea nararin betiꞌ. Reko nneis sin kais anfanin nok tai ruman.
Kais-kaisaꞌ sin ntuamafun nbin raan atnanaꞌ.”
MAT 15:33 Mes Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein natahan am nak, “Usiꞌ! Baer ruman ia
naꞌroo naꞌko kuan. Ka neu fa he hit ttuthae too mfa-faun ein ia.”
MAT 15:34 Mes Naiꞌ Yesus nataan sin im nak, “Hi utuun ein fuaꞌ fauk?” Sin natahan
am nak, “Fuaꞌ hiut goah. Ma iikꞌ ein fuaꞌ fauk aah, tua!”
MAT 15:35 Rarit Naiꞌ Yesus anreun too mfaun ein naan he ntokon neun afu.
MAT 15:36 Onaim In nait utuun fua hiut ein ma iikꞌ ein naan, ma ntoit makasi neu
Uisneno. Rarit In nteib sin, ma In nnonaꞌ sin neun In atoup noinꞌ ein, he sin nnaon
ntuthae too mfaun ein naan ok-okeꞌ.
MAT 15:37 Onaim sin nbukaen tar namsenan. Rarit sin nbubun nafaniꞌ mnaah neis fein
naan, ma npaan sin nahenu ꞌponi hiut.
MAT 15:38 Too mfaun ein reꞌ nbukaen ok-okeꞌ naan, of oniꞌ sin atoniꞌ nifun haa. Sin
ka nsoiꞌ naan fa bifee ma riꞌaan ein.
MAT 15:39 Rarit Naiꞌ Yesus anreun too mfaun ein naan he nfanin. Onaim In nsae kofaꞌ
ma sin nnaon neun pah Magadan.
MAT 16:1 Neot es, atoin Farisis ma atoin Sadukis fauk neman neun Naiꞌ Yesus. Sin he
nataan Ee, he nakreo. Nok ranan naan, sin ntoit Je mnak, “Aam! Ho mukriraꞌ miit
rais sanmakat es, he njair bukti mnak, Ho mupein kuasa muꞌko Uisneno.”
MAT 16:2 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu maans ee nmouf ma neon goe snaa meꞌe,
hi mtanar am mak, ‘Nokaꞌ te ka naꞌuur fa.’
MAT 16:3 Ma karu maans ee nsae ma anbi neon goe nmuiꞌ noep maꞌfenaꞌ, hi mtanar am
mak, ‘Neno ia of naꞌuur.’ Onaim karu hi bisa mihiin oras on naan ate, nansaaꞌ am es
hi ka mihiin fa tanar naꞌko oras neu oras, batan neu batan?
MAT 16:4 Airoo! Hi mansian oras ia, suma mihini haa he mmoeꞌ rais maufinu! Hi ka
mtae mituin fa hit Usiꞌ! Maski hi mtoit rais sanmakat, mes Au ka ꞌmoeꞌ je fa, tua!
Natuin afi unuꞌ Uisneno nfee nrair rais sanmakat npaek mafefa kninuꞌ naiꞌ Yunus.
Onaim naan, nanokab!” Naꞌuab anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus nasaitan sin.
MAT 16:5 Oras Naiꞌ Yesus sin annaon neun neof goe panin, naꞌ In atoup noinꞌ ein
namnaun am nak, sin nniikn ein ma ka neikin fa utunuꞌ.
MAT 16:6 Anneen neu sin naꞌuab ein on naan ate, In nak sin im nak, “Hi ro he mpaant
om miꞌko atoin Farisis ma Sadukis sin raur haef ee, joo.”
MAT 16:7 Annenan on naan ate, In atoup noinꞌ ein antakaꞌnaan ein. Onaim sin naꞌuab
ein es nok es am nak, “Aꞌnaef ee naꞌuab saaꞌ? In naꞌuab on reꞌ ne, natuin hit ka
teik fa utunuꞌ, aa oo?”
MAT 16:8 Mes Naiꞌ Yesus nahiin sin tenab. Rarit In naꞌuab am nak, “Hi bainesiꞌ ki!
Nansaaꞌ am es hi miꞌuab anmatoom nok utunuꞌ? Hi ka mpirsai kau fa, oo?
MAT 16:9 Ro hi ka mihiin fa feꞌ neu Au ꞌmuiꞌ kuasa? Fin neon goes ii, Au ꞌteib
utunuꞌ fuaꞌ niim ma ꞌtuthae tuaf nifun niim, hi mbubun mifaniꞌ mnaah neis fein
aꞌkoraꞌ fauk?
MAT 16:10 Rarit, on mee nok reꞌ utuun fua hiut ein reꞌ Au ꞌbati ꞌfee ꞌeu tuaf nifun
haa? Hi mbubun mifaniꞌ mnaah neis fein ꞌponi fauk?
MAT 16:11 Nansaaꞌ am es hi ka mihiin fa Au uabak feꞌe na? Au ka uꞌuab fa anmatoom
nok utunuꞌ. Au he umnaub ki, he hi mpaant om miꞌko atoin Farisis ma Sadukis sin
noniꞌ-taruꞌ sin. Fin sin noniꞌ-taruꞌ sin bisa npengaru naan too mfaun ein, nahuum
on reꞌ raur haef reꞌ nkuum naꞌbuaꞌ ee nok uut, rarit uut naan ansae.”
MAT 16:12 Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, naꞌ sin nahinin nak, In ka naꞌuab fa
anmatoom nok utunuꞌ. Mes In naꞌuab anmatoom nok atoin Farisis ma Sadukis sin noniꞌ-
taruꞌ reꞌ anbeon ma nsanan.
MAT 16:13 Rarit Naiꞌ Yesus annao neu bare reꞌ npaumaak kota Kaisarea Filipi. Anbi
raan atnanaꞌ, In nataan sin im nak, “Tatuin biak ein sin uab ein nak, Au reꞌ ia,
Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, Au sekau Kau?”
MAT 16:14 Sin natahan am nak, “Bian nak, Ho reꞌ ia, naiꞌ Yohanis Asranit reꞌ anmoni
nfain. Bian nak, of oniꞌ Ho reꞌ ia, kaꞌo Elia. Bian anteniꞌ nak, kaꞌo Yermias. Karu
kaah fa te, mafefa kninuꞌ Uisneno tuaf es naꞌko un-unuꞌ.”
MAT 16:15 Rarit Naiꞌ Yesus nataan antein sin im nak, “Karu anbi hi teenb ein kiim
ate, Au sekau Kau?”
MAT 16:16 Rarit naiꞌ Simon Petrus nataah am nak, “Usiꞌ! Ho reꞌ ia, Kristus, Tuaf
reꞌ afi unuꞌ Uisneno anbaꞌan he nsoun Ee neem! Ma Usiꞌ! Ho reꞌ ia, Uisneno abar-
barat In Anah!”
MAT 16:17 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Simon, naiꞌ Yunus in aan moen ja ko! Ho
mapaeꞌ reko ko! Ka mansian aa fa es reꞌ natoon ko rasi naan. Mes Au Amaꞌ et sonaf
neno tunan es reꞌ natoon ko.
MAT 16:18 Amneen! Oras ia, Au he ukanab ko ‘Petrus’. Fin kanaf naan in aꞌmoufn ii
es reꞌ ‘fatu’. Natuin ho pirsait aan nahuum on reꞌ fatu, ho of amjair fanderen meu
Au ngguin reꞌ npirsai Kau. Maski sin napenin haꞌmuꞌit tar antea nmaten amsaꞌ, sin
naarn ein ma ntaah ein piut-piut.
MAT 16:19 Au of aꞌfee hak ꞌeu ko, he ho mꞌurus Au ngguin, nahuum on reꞌ ho mnaaꞌ
aꞌretu ꞌfoꞌe sonaf neno tunan. Fin saaꞌ reꞌ ho mtaar ee mbi pah-pinan, naan Uisneno
ntaar ee et sonaf neno tunan amsaꞌ. Ma saaꞌ reꞌ ho mfei ma mkonan ambi pah-pinan
ia, naan Uisneno of nafeitn ee et sonaf neno tunan amsaꞌ.”
MAT 16:20 Naꞌuab anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus antaar sin he kais natonan neu
sekau-sekau nak, In reꞌ naan, Kristus.
MAT 16:21 Anmurai naꞌko oras naan, Naiꞌ Yesus natoon neu In atoup noinꞌ ein am nak,
“Au ro he ꞌnao ꞌeu kota Yerusalem. Anbi nee, Au upein haꞌmuꞌit amfaun naꞌko atoni
mnais haart ein, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma tunggur agaam ein
ok-okeꞌ. Sin of anroor naꞌmaet Kau, mes anmeu te, Au ꞌmoni ꞌfain.”
MAT 16:22 Naiꞌ Yesus natoon on naan ate, naiꞌ Petrus anheer napaisb Ee, rarit in
nak, “Kais muꞌuab on naan, Usiꞌ! Ka neu fa he Uisneno nkonan rasi naan!”
MAT 16:23 Mes naiꞌ Petrus in uaban naan, ka natuik-natai fa nok Uisneno In romin.
Es naan ate, Naiꞌ Yesus nabaniꞌ ma nakain ee mnak, “Hoe, muꞌroo muꞌko ia! Naan nitu
ꞌnakaf es reꞌ aꞌuab! Ho kais amꞌekaꞌ Kau! Ho suma mutenab mutuin mansian ii in
romin kuun, mes ka mutuin fa Uisneno In romin!”
MAT 16:24 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ In atoup noinꞌ ein am nak, “Tuaf reꞌ he natuin
Kau, in ro he naran ma ntahan piut ansuun oras! In ro he nnikan nain in roimn aa
kuun, he natuin Uisneno In romin. Maski atoniꞌ he nroor naꞌmaet je msaꞌ, in ro he
natuin piut, nahuum on reꞌ atoniꞌ nasaah hau nehe, he nnao nꞌain bare ꞌmaten.
MAT 16:25 Fin tuaf reꞌ nabarab in tuan ee, he nmaet natuin in natuinaꞌ Kau, in of
napeni ꞌhonis piut nok Uisneno. Mes tuaf reꞌ suma nroim he nmoni nbi in tuan ee
kuun, in aꞌmonin naan of namsaab ma namneuk on ahaa reꞌ naan!
MAT 16:26 Amneen! Karu ho mupein pah-pinan ia in afan sin ok-okeꞌ, mes Uisneno
antorak napoitan ko te, in upan ma in paeꞌ ji saaꞌ? Maski ho mroi meik main pah-
pinan ia in afan sin imsaꞌ, ho ka bisa fa he mtuik ma msenuꞌ maan fa ho smanam!
MAT 16:27 Au utoon ki rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, natuin Au reꞌ ia, Mansian Batuur-
Batuur. Au of aꞌsanu ꞌfain ꞌuum aꞌpaek Au Amaꞌ In pinan ma krahan, ubu-bua ꞌok In
ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan. Oras naan, Au of aꞌbaras ꞌeu tuaf meseꞌ-meseꞌ
utuin saaꞌ reꞌ in nmoꞌe.
MAT 16:28 Mimnau mirek-rekoꞌ! Naꞌko hi ar-arki reꞌ ia, tuaf fak-fauk of ka nmaten
fa feꞌ, tar antea oras sin niit Kau, es reꞌ Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, aꞌjair
Usif reꞌ annaaꞌ aprenat.”
MAT 17:1 Ankoon neno nee on naan ate, Naiꞌ Yesus noꞌen naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus ma
in orif naiꞌ Yohanis he nsaen neun aꞌtoeꞌf es, he sin nmes-mesen nbin naan.
MAT 17:2 Antean aꞌtoꞌef naan in tunan, sin niit Naiꞌ Yesus naꞌbaniꞌ. In huumn ee
npiin on reꞌ manas, ma In tais ein njarin mutiꞌ ma nariman.
MAT 17:3 Nok askeken on naan ate, sin niit Ee naꞌuab nok kaꞌo Musa ma kaꞌo Elia.
MAT 17:4 Onaim naiꞌ Petrus antakaꞌnanaꞌ, tar antea in naꞌuab tafiꞌ-tafiꞌ am nak,
“Usiꞌ, hit tbi bare ia te, naꞌ reko nneis! Onaim reko te hai mihakeb maan ropo
teun. Es neu Ko Usiꞌ, es neu kaꞌo Musa, ma es anteniꞌ neu kaꞌo Elia.”
MAT 17:5 Oras naiꞌ Petrus feꞌ naꞌuab on naan ate, nok askeken, noep ji nsaun neem
ma nꞌaum naan sin. Onaim sin nsanmakan, oras sin nneen hanaf es anbi nope naan in
nanan am nak, “Amneen! Naiꞌ Yesus reꞌ ia, Au Aan nekaꞌ. In nhariin Au nekak piut-
piut. Amneen mirek-reokꞌ Ee!”
MAT 17:6 Annenan on naan ate, atoup noinꞌ ein namtaun nmaten, tar antea sin nnoob
ein.
MAT 17:7 Mes Naiꞌ Yesus neem ankaiꞌ sin im nak, “Amfeen nai. Kais mimtau!”
MAT 17:8 Rarit sin nait matak, mes sin ka niit antein fa sekau-sekau nbi bare naan.
Suma Naiꞌ Yesus anmees jah.
MAT 17:9 Rarit sin nsanun nfanin naꞌkon aꞌtoꞌef naan. Onaim Naiꞌ Yesus antaar sin
mates am nak, “Saaꞌ reꞌ hi miit ee feꞌe na, ka nabeiꞌ fa he mitoon ee meu sekau-
sekau! Fin Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ro he ꞌmaet feꞌ. Rarit, karu Au ꞌmoni
ꞌfain, naꞌ hi bisa mitoon ee.”
MAT 17:10 Onaim sin nataan Ee mnak, “Usiꞌ, Ho reꞌ ia ro Kristus, mes kaꞌo Elia es
mee? Fin tunggur agaam ein nanoin ein am nak, kaꞌo Elia ro he neem feꞌ, henaꞌ
Kristus neem. Mes natuin Ho te, on mee?”
MAT 17:11 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur. Kaꞌo Elia ro he neem feꞌ, he nfei
ranan neu Kristus.
MAT 17:12 Mes amneen mirek-rekoꞌ! Kaꞌo Elia neem anrair, mes atoniꞌ ka nahiin je
fa. Sin nasusab niis ne, natuin sin roimk ein. Sin of anmoeꞌ Kau, Mansian Batuur-
Batuur reꞌ ia, on naan amsaꞌ.”
MAT 17:13 Annenan nrarin on naan ate, naꞌ sin nahinin am nak, kaꞌo Elia reꞌ Naiꞌ
Yesus naꞌuab ee naan, es reꞌ naiꞌ Yohanis Asranit.
MAT 17:14 Oras Naiꞌ Yesus sin ntebi nfanin, sin nateef too mfaun reꞌ anpao nain
sin. Onaim aꞌnaef es neem anriꞌtuu ma ntoit turun-babat,
MAT 17:15 am nak, “Usiꞌ! Amkasian maan au aanh ee, tua! In namaunu ꞌbibi, ma
anhaꞌmuiꞌ jon. Karu menas naan neem ate, in nmoufu ntaam neu oe aiꞌ ai je, tua.
Amturun maan kau, tua!
MAT 17:16 Au ꞌeik je goen aꞌbi Ho atoup noinꞌ ein, mes sin ka bisa nareokꞌ ee fa,
tua.”
MAT 17:17 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus naskarak In atoup noinꞌ ein am nak, “Hae!
Ro hi bainesiꞌ ki! Au unoniꞌ ki fani-fani, mes hi ka mihiin mirek-rekoꞌ fa. Hi ka
mpirsai fa batuur-batuur amsaꞌ meu Kau! Au ro he ꞌsabaar ꞌeu ki ꞌtea mee? Meik
riꞌanaꞌ naan neem meu ia!”
MAT 17:18 Sin neik riꞌanaꞌ naan, rarit In nriuꞌ napoit niut reꞌuf naan. Rarit niut
reꞌuf naan anpoi nasaitan riꞌanaꞌ naan, onaim in nareok nain oras naan.
MAT 17:19 Rarit, oras Naiꞌ Yesus anmees nok In atoup noinꞌ ein on naan ate, sin
nataan Ee mnak, “Usiꞌ! Nansaaꞌ am es feꞌe na hai ka bisa mriuꞌ mipoitan fa nitu
naan?”
MAT 17:20 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hi ka bisa mriuꞌ fa nitu naan, natuin hi ka
mpirsai fa batuur-batuur ate. Mimnau! Karu hi mpirsai batuur-batuur meu Kau te,
maski aanꞌ-anaꞌ msaꞌ, hi bisa miprenat maan aꞌtoeꞌf es am mak, ‘Hoe! ꞌToꞌef!
Munaniꞌ meu nee!’ In of nananiꞌ. Onaim hi bisa mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ aah, asar ramu hi
mpirsai batuur-batuur meu Uisneno.
MAT 17:21 [Mes amneen! Niut reꞌuf human on reꞌ ia ro batuur sin maufinun bainesiꞌ.
Karu hi ka mꞌonen ma minaah om fa, he mtoit turun-babat miꞌko Uisneno te, hi ka
bisa fa he mriuꞌ nitu on reꞌ naan.”]
MAT 17:22 Neot es, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein nabuan nbin propinsi Galilea.
In natoon neu sin im nak, “Ka ꞌroo fa ntein ate, sin of naꞌsosaꞌ Kau neu biak ein.
MAT 17:23 Rarit sin naꞌmaet Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia. Batuur Au ꞌmaet, mes
nmeu on naan ate, Au ꞌmoni ꞌfain!” Anneen In uaban on naan ate, In atoup noinꞌ ein
sin neek ein ansusan nmaten.
MAT 17:24 Oras Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein neman neun kuan Kapernaum, ahoik
beo ngguin neman neu naiꞌ Petrus, ma nataan ee mnak, “Hi Tunggur goe anbaen Uim
Onen Uuf in beo goe, aiꞌ kaah?”
MAT 17:25 Onaim naiꞌ Petrus nataah am nak, “Anbaen, tua!” Oras in nfain on naan
ate, Naiꞌ Yesus natoon nahuun ne mnak, “Hae, Simon! Ho mutenab miit. Uisf ein pah-
pinan ia naitin beo naꞌko sekau? Naꞌko sin aanh ein, aiꞌ naꞌko tuaf bian?”
MAT 17:26 Naiꞌ Petrus nataah am nak, “Naꞌko tuaf bian, tua.” Naiꞌ Yesus naꞌuab
anteniꞌ mnak, “Karu on naan ate, uisf ee in aanh ein kaisaꞌ nbaen ein beo, aiꞌ on
mee?
MAT 17:27 On naan amsaꞌ nok Uim Onen Uuf in beo. Mes hit kais atmoeꞌ ahoik beo
ngguin he natoꞌon. Reko nneis, ho mnao mtaun ikaꞌ meu nefo. Ho mtaun maan ika fua
ahunut on naan ate, amfei in fefan. Ho of mupein roi mutiꞌ fua es anbi naan. Rarit
ampaek roit naan, he mbaen hit nua kit, hit beo goe. Fin reꞌ naan nanookb een neu
hit nua kit.”
MAT 18:1 Oras naan, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma nataan Ee mnak, “Usiꞌ!
Sekau es reꞌ koꞌu nneis anbin Uisneno Iin na?”
MAT 18:2 Onaim Naiꞌ Yesus noꞌen naan riꞌaan es, rarit naꞌhaek ee nbi sin atnaank
ein.
MAT 18:3 Rarit In naꞌuabaꞌ am nak, “Amneen mirek-rekoꞌ! Tuaf reꞌ he njair Uisneno
Iin na, in ro he nabanit nahiin in tenab he njair on reꞌ riꞌaan aꞌbaut reꞌ ia, reꞌ
ka naꞌnaeb nahiin fa in tuan ii.
MAT 18:4 Natuin tuaf reꞌ naꞌparan nahiin in tuan ii, on reꞌ riꞌaan aꞌbaut reꞌ ia,
in es reꞌ koꞌu nneisi nbi Uisneno In human ma In matan.
MAT 18:5 Ma tuaf reꞌ antoup atoin aꞌbaut on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ ia, natuin in npirsai
Kau, tuaf reꞌ naan antoupu nrair Kau.”
MAT 18:6 Rarit Naiꞌ Yesus natoon anteniꞌ sin im nak, “Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nmoeꞌ
riꞌaan aꞌbaut es anteri nsaan, tar in ka npirsai nteniꞌ Kau fa, ampaant om, oo!
Reko nneis atoniꞌ nfuut nakfirit faut kouꞌ goes anbi in neon, ma nporin nataam ee
neu tais je tnanan.
MAT 18:7 Pah-pinan ia baer siraak batuur, natuin nmuiꞌ rasi mfaun reꞌ anmoeꞌ tuaf
anmouf neu sanat. Mes tuaf reꞌ siraak anneis, es reꞌ tuaf reꞌ anmoeꞌ taos tafiꞌ-
tafiꞌ, he tuaf bian nmoꞌe nsaan.
MAT 18:8 Karu ho mmoꞌe msaan meik ho ꞌnimam, aiꞌ ho haem, mketu mporin! Reko nneis
ho mtaam meu sonaf neno tunan meiki haa ꞌnimaꞌ meseꞌ, aiꞌ haꞌe meseꞌ, he kais sin
nporin nataam ko neu ai abar-barat, mes ho ꞌnimam ma ho haem sin nua.
MAT 18:9 Karu ho mmoꞌe msaan meik ho matam, mroꞌi mporin! Reko nneis ho mtaam meu
sonaf neno tunan meiki haa mataf fuaꞌ meseꞌ, he kais sin nporin nataam ko neu ai
abar-barat, mes ho matam sin fuaꞌ nua.”
MAT 18:10 Naiꞌ Yesus naꞌuab anteniꞌ mnak, “Ampaant om, oo! Kais-kaisaꞌ hi mismeruꞌ
riꞌaan aꞌbaut on reꞌ ia. Fin Uisneno nmuiꞌ ameput et sonaf neno tunan reꞌ anpanat
sin. Ameupt ein naan bisa ntaman oras mee-mee jah, he natraak rasi anmatoom nok
tuaf ein naan neun Uisneno.
MAT 18:11 Hi mitenab mirek-rekoꞌ, Au ꞌpaek uab manporin on nai: anmuiꞌ tuaf es in
aꞌbib-kaesn ein nautn es. Rarit neon goes, anmuiꞌ aꞌbib-kase es annao nsaan, anpeoꞌ
kuun in ranan. Hi mitenab atukus naꞌko aꞌbib-kasen naan he nmoeꞌ saaꞌ? In ro nnao
nasaitan boꞌ seo mseo ein nbin aꞌtoeꞌf ee tunan, he nnao naim aꞌbib-kaes reꞌ annao
nsaan reꞌ naan. Karu in napein nafaniꞌ aꞌbib-kaes amnekut naan, in of anmariin
anneis naꞌko reꞌ in he nkius in aꞌbib-kaes boꞌ seo mseo reꞌ ka namnekun fa. [Au,
Mansian Batuur-batuur reꞌ ia, ꞌuum he ꞌsoi ufetin tuaf reꞌ nteib ma nbeon on naꞌko
raan amneot.]
MAT 18:14 Maski suma riꞌaan aꞌbaut es, es reꞌ namneku msaꞌ, Au Amaꞌ abit sonaf neno
tunan ka nmariin fa.”
MAT 18:15 Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Karu ho aom-bian apirsait anmoꞌe nsaan
neu ko, ho ro he mnao muteef mok ne. Rarit karu hi nua ki mmees, naꞌ ho mutoon ee
in sanat. Karu in natniin ho uabam naan, hi nua ki miraem om een.
MAT 18:16 Mes karu in ka natniin ko fa te, ho mnao meu ho partei tuaf es aiꞌ nua
nnao nok ko. Rarit hi miteef mok ne, ma miꞌuab amteniꞌ. Fin anbi Suur Akninuꞌ
Uisneno matuꞌi mnak, ‘Anbi rais jes, ro he nmuiꞌ tua asaksii nua aiꞌ teun reꞌ
naꞌuab humaꞌ meseꞌ, henaꞌ bisa ntoup sin uabk ein naan.’
MAT 18:17 Mes karu in ka natniin ki fa te, amnao mitonan jemaaꞌt ein. Mes karu in
ka ntoup reko fa jemaaꞌt ein sin uabk ein, maan ee on reꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa
Uisneno. Kaah fa te, maan ee on reꞌ amaufinut nahuum on reꞌ ahoik beo.
MAT 18:18 Mimnau mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Au uꞌuab! Saaꞌ reꞌ hi mtaar ee mbi pah-pinan
ia, Uisneno ntaar ee msaꞌ et sonaf neno tunan. Ma saaꞌ reꞌ hi mfei ma mkonan ambi
pah-pinan ia, Uisneno nafetin anrair je et sonaf neno tunan.
MAT 18:19 Au utoon aꞌteniꞌ ki mꞌak, karu nmuiꞌ tuaf nua naꞌko ki reꞌ mꞌonen nekaf
meseꞌ, of Au Amaꞌ et sonaf neno tunan anfee ma nnonaꞌ saaꞌ reꞌ hi mtoit je.
MAT 18:20 Karu nmuiꞌ tuaf nua aiꞌ teun nabuan ma nꞌoen ein, natuin sin reꞌ naan Au
ngguin, Au ꞌbi sin atnaank ein amsaꞌ.”
MAT 18:21 Rarit naiꞌ Petrus neem nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Usiꞌ, au he utaan
akreꞌo. Karu au aok-bian atoin apirsait nmoꞌe nsaan kau fani-fani, au ro he ꞌfee ne
ampon no fauk? No hitu, oo?”
MAT 18:22 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Kahaf! Ho ro he mfee ne ampon no hitu
nfain no boꞌ hiut, tar ho ka bisa msoꞌi mtein sin fa.
MAT 18:23 Hi ro he mmoeꞌ mituin on naan, natuin Uisneno on reꞌ uisf es, reꞌ ansoiꞌ
in pegawe sin tuus ein.
MAT 18:24 Oras in nmurai nsoiꞌ, in nreun in tuaf ein he nnaon nhaman pegawe es, reꞌ
natuus roit anbi naa, tar hoto-hoto.
MAT 18:25 Mes pegawe naan ka bisa nbaen fa in tusaꞌ. Onaim uisf ee naprenat am nak,
‘Amnao miꞌsosaꞌ atoniꞌ ia nok in fee-anah sin, he sin njarin ate. Ma miꞌsosaꞌ main
in aꞌmuꞌik ein, he nbaen in tuus ein.’
MAT 18:26 Anneen on naan ate, pegawe naan anriꞌtuu ma nbaiseun uisf ee mnak,
‘Airoo, ama! Aam usiꞌ, amturun maan kau he mfee kau oras akreꞌo! Au of ufaniꞌ au
tuus ein naan, tua.’
MAT 18:27 Anneen on naan ate, uisf ee nkasian ee. Onaim in nnoes nain pegawe naan
in tuus ein. Rarit in nafetin pegawe naan.
MAT 18:28 Mes oras pegawe naan anpoi, in nateef nok in aok-bian es, reꞌ natuus roit
akreꞌo nbi ne. Rarit in nheek in aok-bian naan, ma nkeer in neon ma naskaar ee
mnak, ‘Hoe! Ambaen ho tuus aan, oras ia nai!’
MAT 18:29 Anneen on naan ate, in aok-bian ee nriꞌtuu ma ntoti mnak, ‘Airoo, baꞌe!
Amturun maan kau he mfee kau oras akreꞌo! Au of ufaniꞌ au tuus ein naan, tua.’
MAT 18:30 Mes pegawe naan nak, ‘Ka bisa fa! Ho ro he mbaenaꞌ oras ia!’ Rarit in
nporin nataam in aok-bian naan nbi bui je nanan, tar in nbaenaꞌ in tuus ein naan.
MAT 18:31 Oras uisf ee in pegawe bian niit reꞌ in aꞌmoꞌen, sin neek ein ansusan
nmaten. Rarit sin nnaon natrakan neun usif.
MAT 18:32 Anneen on naan ate, uisf ee nhaman pegawe reꞌ ka ntae nahiin jon fa. In
nakain ee mnak, ‘Hoe, atoin maufinu! Ho mtoit kau he au ꞌkasian ko, onaim au ꞌnoes
ꞌain ho tuus ein.
MAT 18:33 Mes nansaaꞌ am es ho ka mkasian maan fa ho aom-bian naan, on reꞌ au
ꞌkasian ko?’
MAT 18:34 Usif naan natooꞌ, onaim in nreun sin he nheek je ma nataam atoniꞌ naan
anbi bui je nanan, anbain he sin haꞌmuiꞌ je, tar antea in nbaen in tuus ein ok-
okeꞌ.”
MAT 18:35 Naiꞌ Yesus nasoup In retaꞌ, ma In natoon am nak, “Au Amaꞌ et sonaf neno
tunan ansoiꞌ on naan amsaꞌ. In of anhukun ki, karu hi ka mnikan main fa hi aom-bian
apirsait ein sin saant am penu sin.”
MAT 19:1 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ nrair sin on naan ate, In nnao nasaitan Galilea he nnao
neu propinsi Yudea et noe Yarden in panin.
MAT 19:2 Too mfaun ein natuin Ee. Onaim In narekoꞌ ameent ein anbin naan.
MAT 19:3 Atoin Farisis fauk neman he namouf Naiꞌ Yesus. Sin nataan Ee mnak, “Tatuin
hit atoran rais pirsait, atoin amatsaos, in bole nporin in fee nok ranan saaꞌ ahaa
oo, aiꞌ on mee, tua?”
MAT 19:4 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hi reꞌ ia, atoin ahiin rais pirsait. Mes
nansaaꞌ am es hi ka mihiin fa Uisneno In Suur Akniunꞌ ee in afan? Fin anbi retaꞌ
ahun-hunut, matuꞌi mnak, ‘Uisneno nmoeꞌ mansian, atoniꞌ ma bifee.’
MAT 19:5 Matuꞌi nteniꞌ mnak, ‘Es naan ate, atoin ii ro he nnao nasaitan in ainaf-
amaf, he nmoin nabua nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ nok in fee, fin sin nua sin njarin
meseꞌ.’
MAT 19:6 Onaim karu Uisneno neikn On es reꞌ naꞌmeseꞌ sin nua sin, mansian ii kais
anbatis sin!”
MAT 19:7 Anneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, atoin Farisis sin nataan antein Ee
mnak, “Karu on naan ate, nansaaꞌ am es kaꞌo Musa nak, atoniꞌ bisa nporin in fee,
asar in nfee suur manporin neu in fee?”
MAT 19:8 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Kaꞌo Musa nkonan hi beꞌi-naꞌi sin
nmanpoir ein nok sin feek ein, natuin sin aꞌnaak-fatun on reꞌ hi! Mes Uisneno nmoeꞌ
pah-pinan ia, In sairt ii ka on fa naan.
MAT 19:9 Onaim Au utoon, ki mꞌak: karu bifee ji anmakaek nahuun, atoin ii bisa
nporin. Mes karu bifee ji ka nmakaek fa, mes atoin ii nporin, rarit ansao ntein
bifee ꞌtetaꞌ, naan makaket!”
MAT 19:10 Anneen In naꞌuab on naan, In atoup noinꞌ ein naꞌuab ein am nak, “Karu on
naan, reko nneis kais atsao.”
MAT 19:11 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ka neu fa he tuaf amfaun bisa ntoup saaꞌ
reꞌ Au uꞌuab ee reꞌ ia. Suma tuaf reꞌ Uisneno nruur ma nreek ee.
MAT 19:12 Anmuiꞌ tuaf ka nsao fa, natuin naꞌko oras nahoins ee te on naan. Anmuiꞌ
tuaf bian ka nsao fa msaꞌ, natuin tuaf anmoeꞌ je on naan. Ma nmuiꞌ tuaf bian anpiir
ranan he ka nsao fa, natuin in suma he nanaobaꞌ Uisneno In mepu. Tuaf reꞌ bisa
nahiin ma ntoup noniꞌ reꞌ ia, maut he in ntoup goe.”
MAT 19:13 Oras naan, mahoin ein naskau neik sin aanh ein neu Naiꞌ Yesus he In ntao
In aꞌniimk ein ma naꞌuab anfeen sin tetus. Mes In atoup noinꞌ ein nakain mahoin ein
naan.
MAT 19:14 Onaim In naskarak In atoup noinꞌ ein am nak, “Amkonan riꞌaan ein naan
neman Kau! Kais mikainaꞌ sin! Natuin tuaf reꞌ nahuum on reꞌ sin reꞌ naan, Uisneno
Iin na.”
MAT 19:15 Rarit In ntao In aꞌniimk ein nbi riꞌaan ein naan, ma In ntoit Uisneno he
nfeen sin tetus. Rarit In nnao nasaitan bare naan.
MAT 19:16 Neot es, anmuiꞌ tuaf es neem nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam Tungguru! Au
he ꞌmoeꞌ rais reko on mee, he uhiin batuur-batuur ꞌak, au bisa ꞌtaam ꞌeu sonaf neno
tunan? Au he ꞌmoin ubar-baar ꞌok Uisneno.”
MAT 19:17 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Nansaaꞌ am es ho mutaan Kau nok saaꞌ es
reꞌ reko? Suma Uisneno es reꞌ reko. Karu ho mroim he mmoin mok Ne te, ammoin mutuin
In aprenat.”
MAT 19:18 Atoniꞌ naan nataan anteniꞌ mnak, “Prenat reꞌ mee?” Onaim Naiꞌ Yesus
nataah am nak, “Kais muꞌmaet mansian; kais ammakaek; kais mubaak; kais amjair
saksii poi;
MAT 19:19 amhormaat ho ainaꞌ-amaꞌ sin; ma amneek ho aom-bian sin on reꞌ ho mneek ho
tuam aan kuum.”
MAT 19:20 Atoniꞌ naan nataah am nak, “Preent ein naan ok-okeꞌ, au utuin aꞌrair sin.
Saaꞌ es reꞌ ankuran feꞌ?”
MAT 19:21 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu ho mroim he mutuin
Uisneno In roimn ein ok-okeꞌ te, mfain nai, ma mnao muꞌsosaꞌ mporin ho ꞌmuiꞌm ein
ok-okeꞌ. Rarit amnao mbait roit ein meu amaꞌmuiꞌt ein. Rarit amfain uum he mutuin
Kau. Fin Uisneno of anbaras anfee ko aꞌmuꞌif natho-hoen et sonaf neno tunan.”
MAT 19:22 Anneen on naan ate, atoniꞌ naan ntebi nfain nok neek susat, natuin in
aꞌmuiꞌn ii kah een.
MAT 19:23 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok In atoup noinꞌ ein am nak, “Ampirsai Kau,
atoin amuiꞌt ii susa maꞌtaniꞌ henaꞌ ntaam neu sonaf neno tunan.
MAT 19:24 In suust ee, on reꞌ bikaes unta kouꞌ goes, antaam neu in oꞌof anpeoꞌ aent
ee konan.”
MAT 19:25 Anneen on naan ate, In atoup noinꞌ ein ansanmakan. Onaim sin natahan am
nak, “Karu on naan ate, sekau es reꞌ bisa ntaam neu sonaf neno tunan?”
MAT 19:26 In nkius narek-rekoꞌ sin, rarit In naꞌuab am nak, “Batuur, karu mansian
ii es reꞌ anmeup, ka bisa fa. Mes karu Uisneno es reꞌ anmeup, saaꞌ-saaꞌ ii ro
njair.”
MAT 19:27 Onaim naiꞌ Petrus namnaub am nak, “Aam! Hai mnao misaitan hai ꞌmuiꞌm ein
oekꞌ een, he mituinaꞌ Ko. Onaim hai mipein saaꞌ, tua?”
MAT 19:28 In nataah am nak, “Ampirsai Kau! Oras Uisneno nmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ
njair feꞌu te, Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, aꞌtokoꞌ ꞌbi ꞌtokoꞌ prenat. Oras
naan, hi reꞌ mituinaꞌ Kau, mtoko mbi ꞌtokoꞌ prenat boꞌes am nua, he mjair afeek
rasi meu uuf Israꞌel boꞌes am nua!
MAT 19:29 Tuaf reꞌ nnao nasaitan in umi, in orif-tataf, in ainaf-amaf, in aanh ein,
ma in rene, he natuinaꞌ Kau, in of antoup nafaniꞌ no nautn es. Rarit oras pah-pinan
ia namsopu te, in nmoin nabar-baar nok Uisneno.
MAT 19:30 Onaim mimnau! Tatuin Uisneno In tenab, tuaf reꞌ naꞌnaeb in tuan, in reꞌ
naan, es reꞌ tua aꞌbaut. Mes tuaf reꞌ naꞌparan in tuan ee on reꞌ atoin aꞌbaut, in
reꞌ naan, es reꞌ tua aꞌnaet natuin Uisneno In tenab.”
MAT 20:1 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin im nak, “Uisneno In aprenat naan, on reꞌ uab
manporin reꞌ ia: anmuiꞌ pooꞌ tuaf es, reꞌ npoi nnao kik-kiku oras anreuk nee, nnao
naim tuaf he nmepu nbin in pooꞌ anggur.
MAT 20:2 In napein ameput, onaim sin nnekaꞌ buan he nmeup neon goes, nok in nbaen
sebaꞌ, roi mutiꞌ fua es, on reꞌ osaf biasa. Anromin nrarin on naan ate, in nreun
sin nnaon nmepun.
MAT 20:3 Oras anreuk seo te, in npoi nnao ntein neu ꞌmasaꞌ. Anbi naan in nkius niit
tuaf fauk reꞌ antokon ntakaꞌnaan ein aah.
MAT 20:4 Onaim in naꞌuab nok sin im nak, ‘Baꞌe sin! Hi mroim he mmepu mbi au pooꞌn
ee, oo? Au of aꞌbaen ki nok reko.’ Annenan on naan ate, sin anromin, rarit sin
nnaon nmepun.
MAT 20:5 Oras anreuk boꞌes am nua on naan ate, pooꞌ tuaf naan anpoi nnao naim
ameput antein. On naan amsaꞌ oras nreuk teun maans ee nteib.
MAT 20:6 Maans ee nmaeb on naan ate, of oniꞌ nreuk niim pooꞌ tuaf naan npoi ntein.
In nkius neu-mneem, anmuiꞌ tuaf reꞌ anhaek ruum aah. Rarit in nataan sin im nak,
‘Nansaaꞌ am es hi mhaek ruum aah naꞌko kiku ntea maans ee nmaeb jen, ma ka mmeup fa
saaꞌ-saaꞌ?’
MAT 20:7 Tuaf ein naan nataah am nak, ‘Aam! Ka nmuiꞌ fa tuaf reꞌ anfee kai mepu,
tua.’ Rarit pooꞌ tuaf naan nak, ‘Karu on naan ate, hi mnao he mmeup meu au poꞌon!’
MAT 20:8 Antea oras reꞌ sin nasnasan naꞌkon sin meup goe te, pooꞌ tuaf ee nhaman in
mandoor ee am nak, ‘Amhaman ameupt ein naan, he mbaen sin kai ngguin meseꞌ-meseꞌ.
Ammurai muꞌko tuaf reꞌ antaam muniꞌ tar antea tuaf reꞌ ntaam nahuun naan.’
MAT 20:9 Rarit mandoor ee nhaman ameupt ein reꞌ nmurai nmepun naꞌkon oras nreuk
niim maans ee nmaeb. In nfeen sin es-es ate antoup roi mutiꞌ fua es.
MAT 20:10 Rarit mandoor naan anhaman ameput bian, ntea tuaf reꞌ nmurai nmepun naꞌko
oras nreuk nee kik-kiku. Reꞌ nmepun naꞌko kiku natenab am nak, sin of napenin nneis
naꞌko tuaf reꞌ nmurai nmepun oras nreuk niim maans ee nmaeb. Te kaah, sin ntoup roi
mutiꞌ fuaꞌ meesꞌ aah amsaꞌ.
MAT 20:11 Antoupun on naan ate, sin nmaheek pooꞌ tuaf ee mnak,
MAT 20:12 ‘Hae! Aam! Ka bisa fa on nai. Sin neem namunin, suma anmeup naan jam
meesꞌ aah. Mes hai reꞌ mtaam miꞌko kik-kiku, ammeup maꞌtaniꞌ ma mhae maet tar antea
puus ein nsai! On nai te, nansaaꞌ am es ho mbaen kai natai?’
MAT 20:13 Onaim pooꞌ tuaf ee nataah am nak, ‘Baꞌe, au ka upoi ko fa. Fin ho es
amroim kuum he mmeup neon goes, ma in sapaan ee roi mutiꞌ fua es. Batuur, aiꞌ on
mee? Onaim au ꞌbaen utuin hit atfekaꞌ naan, aiꞌ?
MAT 20:14 Reko nneis, ho mtoup ho roi sebaꞌ he mfain nai. Karu au ꞌroim he ꞌfee ꞌeu
tuaf reꞌ ntaam anmeup muniꞌ naꞌko ko, natai nok saaꞌ reꞌ au ꞌfee je ꞌeu ko, naan au
urusan.
MAT 20:15 Au ꞌroim he ꞌpaek au roit utuin au romik. On mee mꞌes ho mutooꞌ natuin au
neek ii reko?’
MAT 20:16 On naan amsaꞌ, oras Uisneno njair Usif neu mansian ein, In nbaras neu In
tuaf ein natuin In romin. Onaim tuaf reꞌ neem namuni te, in of antoup in sapaan ee
on reꞌ tuaf reꞌ neem nahuun. Ma tuaf reꞌ neem nahuun, of in ntoup in sapaan ee on
reꞌ tuaf reꞌ neem namuin.”
MAT 20:17 Rarit Naiꞌ Yesus sin nmurai nnaon neun Yerusalem. Anbin raan atnanaꞌ, In
nhaman In atoup noinꞌ ein he sin nmes-mesen nok Ne. Rarit In natoon antein am nak,
MAT 20:18 “Hi mneen! Oras ia hit he tnao teu Yerusalem. Mes oras hit tbi nee, sin
of naꞌsosaꞌ Kau, Mansian Batuur-Batuur, neu aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein,
ma tunggur agaam ein. Rarit sin nhukun naꞌmaet Kau.
MAT 20:19 Sin nanaꞌat Kau neu tuaf ein reꞌ ka nahiin fa Uisneno. Rarit sin naꞌuab
namae Kau. Ma sin nbeos nakratiꞌ niis Au aok. Rarit naꞌ sin naꞌmaet Kau ꞌbi hau
nehe. Batuur Au ꞌmaet. Mes nmeu te, Au ꞌmoni ꞌfain.”
MAT 20:20 Rarit naiꞌ Sebedius in fee je nok in anah naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yohanis
neman neun Naiꞌ Yesus. In nriꞌtuu ma nfee hormaat he nbaiseun neik uab furiꞌ neu
Naiꞌ Yesus.
MAT 20:21 Onaim Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Ain! Ho mperluu saaꞌ?” In natoon am
nak, “On nai, Aam! Au ꞌtoit he karu Ho mnaaꞌ aprenat ate, munaibaꞌ au aanh ein nua
sin, he sin nnaꞌan aprenat nok Ko. Au ꞌtoit he mutokoꞌ es ambi Ho ꞌneꞌu, ma es
anteniꞌ anbi Ho ꞌrii.”
MAT 20:22 Anneen in ntoit on naan ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab neu naiꞌ Yakobus ma naiꞌ
Yohanis am nak, “Hi ka mihiin fa saaꞌ reꞌ hi mtoti. Fin Au of upein haꞌmuꞌit ma
maꞌneꞌat amfaun. Onaim on mee? Hi of mitenab mak hi bisa misaah haꞌmuꞌit ma
maꞌneꞌat naan mok Kau, oo?” Sin nua sin natahan nok haan maꞌkaf-kafaꞌ am nak,
“Bisa, tua!”
MAT 20:23 Rarit In nataah antein sin im nak, “Batuur, hi of misaah haꞌmuꞌit ma
maꞌneꞌat on reꞌ Au msaꞌ. Mes sekau reꞌ es atokos anbi Au ꞌnimak aꞌneꞌu aiꞌ aꞌrii,
Au ka es reꞌ ufeek ee fa. Naan Uisneno In hak he nafeek. In nafeek anrair sekau-
sekau reꞌ antoko nbi bare naan.”
MAT 20:24 Oras atoup noniꞌ tuaf boꞌes anneen sin nua sin antotin on naan ate, sin
nsaken.
MAT 20:25 Mes Naiꞌ Yesus anhaman naan sin ok-okeꞌ, onaim In naꞌuab neu sin im nak,
“On nai! Hi mihini mrair, aiꞌ? Aꞌnaet ein reꞌ annaꞌan aprenat biasa sin nhaꞌmuiꞌ
sin too ngguin, tar antea sin ka bisa nmoꞌen fa saaꞌ-saaꞌ. Ma aꞌnaakt ein naꞌkon
pah reꞌ ka nahiin fa Uisneno, sin nasanut prenat humaꞌ-humaꞌ, tar antea too gui kaꞌ
bisa nait fa ꞌnakan.
MAT 20:26 Mes hi kais ammoeꞌ on naan! Sekau naꞌko ki reꞌ he njair aꞌnaet, in ro he
njair on reꞌ ate atuthaes neu tuaf bian.
MAT 20:27 Ma sekau reꞌ he njair aꞌnakat, in ro he nmoeꞌ on reꞌ ate.
MAT 20:28 Amneen! Au on naan amsaꞌ. Au, Mansian Batuur-Batuur ia, ꞌuum he ꞌtuthae
tuaf. Au ka ꞌuum fa he atoniꞌ ntuthae Kau. Fin Au ꞌuum he ꞌfee Au ꞌmoin ki ꞌteme-
ꞌteme he ꞌsoi ꞌain too mfaun ein naꞌkon sin sanat ma penu sin.”
MAT 20:29 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon nkonon. Oras sin npoin naꞌkon kota Yeriko,
nmuiꞌ too mfaun reꞌ natuin sin.
MAT 20:30 Anbi naan, anmuiꞌ aforot tuaf nua reꞌ ntokon nbin raan ee ninin. Oras sin
nnenan nak, reꞌ annao npeoꞌ naan es reꞌ Naiꞌ Yesus naꞌko Nasaret, sin ankoaꞌ ein
naher-heran am nak, “Usiꞌ! Sufaꞌ-kaꞌuf naiꞌ Daut! Hai mpao Ko ꞌroo-ꞌroo goen!
Amkasian maan kai, tua!”
MAT 20:31 Anneen sin nkoaꞌan on naan ate, bian nakain sin im nak, “Hoe! Hi nua ki
kais amtaisiub!” Mes sin nkoaꞌ ein naher-heran anteinꞌ ein am nak, “Usiꞌ! Sufaꞌ-
kaꞌuf naiꞌ Daut! Amkasian maan kai, tua!”
MAT 20:32 Oras In nneen on naan ate, In nhaek. Onaim In nataan sin im nak, “Hi
mroim he Au ꞌmoeꞌ saaꞌ ꞌeu ki?”
MAT 20:33 Sin natahan am nak, “Usiꞌ! Amturun kai, he hai bisa mkius miit, tua!”
MAT 20:34 Anneen sin naꞌuab ein on naan ate, In nkasian sin. Rarit In nreoꞌ sin
maatk ein, onaim sin niit nanin oras naan. Rarit sin natuin Ee.
MAT 21:1 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon nkonon tar antean kuan es, kaan ee Betfage, et
aꞌtoꞌef Saitun in ninin. Kuan naan he npaumak-maak nok kota Yerusalem. Anbi naan
sin nasnasan ntaahn ein. Onaim In nreek In atoup noniꞌ tuaf nua he nnaon nahunun.
MAT 21:2 In naprenat sin im nak, “Hi nua ki mnao meu kuan nee. Karu hi mtaam, hi of
miit bikaes keledai ainf es nok in aan ee mafutuꞌ et naan. Hi mnao mseif sin ma
mheer meik Kau sin neman.
MAT 21:3 Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nataan ki mnak, ‘Nansaaꞌ am es hi mheer meik biak
ein sin bikaes keledai?’ Hi mitaah am mak, ‘Usiꞌ he npake. Karu In npake nrair je
te, In of ansoun ee nfain neem.’
MAT 21:4 Rasin reꞌ naan ok-okeꞌ ro he njarin, natuin saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein antui nain sin im nak,
MAT 21:5 ‘Hoe, hi atoin Yerusalemas arki! Amkoen om iim he mkius ma miit kiim! Fin
hi Uisf ee, es reꞌ ankoen On antaam neem. In ntaam neem nok neek aꞌparat ma ba-
baun. In ntaam neem ansae ma naꞌtuut On nbi bikaes keledai anaꞌ.’ 
”
MAT 21:6 Rarit In atoup noinꞌ ein annaon ma nmoeꞌ natuin sin ok-okeꞌ, on reꞌ Naiꞌ
Yesus anbaꞌan sin.
MAT 21:7 Sin nheer neik bikaes keledai ainf ee nok in aan ee neu Naiꞌ Yesus. Rarit
sin ntaon tai-mutiꞌ njarin aꞌpeniꞌ, onaim In nsae nbi bikaes keledai naan, he ntaam
neu kota.
MAT 21:8 Oras sin ntaman neun kota nanan, too mfaun ein nait sin tai-muit ein, ma
sin pouk ein, he naꞌbeen sin anbin ranan. Anmuiꞌ tuaf reꞌ nnaon nꞌoten hau noo peta
msaꞌ he sin naꞌbenan nbin raan ee tnanan. Nok ranan naan, sin nmoeꞌ tanar am nak,
sin nseun Naiꞌ Yesus on reꞌ kaes koꞌu.
MAT 21:9 Ma nmuiꞌ tuaf annaon nahunun anbin Naiꞌ Yesus In matan, ma bian namunin.
Sin nsakanan ok-okeꞌ mnak, “Hosana! Hai mpures ma mboꞌis meu Uisneno! Natuin usif
Daut in sufaꞌ-kaꞌuf neem anrair! Hosana! Hai mpures ma mboꞌis meu Uisneno! Natuin
Uisneno nruur ma nreek haefan Atoniꞌ ia. Hosana! Hai mpures ma mboꞌis meu Uisneno!
Natuin Uisneno ntuun On ma naprenat et neno aꞌraat reꞌuf!”
MAT 21:10 Oras Naiꞌ Yesus antaam neu Yerusalem sin nkoaꞌ ma nhunun on naan, kota
naan in naan ee npoin ok-okeꞌ ma nmaktaan ein am nak, “Sekau es reꞌ amnemat reꞌ
ia?”
MAT 21:11 Too mfaun ii natahan am nak, “In reꞌ naan Uisneno In mafefa kninuꞌ. In
kaan ee Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas, naꞌko propinsi Galilea.”
MAT 21:12 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon nkonon, onaim sin ntaman nbin Uisneno In Uim
Onen Uuf. Anbi Uim Onen naan in kintal, atoin ein nmoeꞌ je njari ꞌmasaꞌ he sin
naꞌsoos ein kor-kefi reꞌ atoniꞌ npaek je he nfee fuaꞌ-turuꞌ anbi onen. Ankius on
naan ate, Naiꞌ Yesus nnao nriuꞌ napoitan sin. In npesek anporin mein reꞌ sin npaek
sin he tukar roit, ma nabaniꞌ aꞌbeen ein reꞌ sin npaek sin he naꞌsoos ein koro.
MAT 21:13 Onaim In natoon neu sin im nak, “Uisneno In mafefa kninuꞌ antui mnak, ‘Au
uhakeꞌ ma ufenaꞌ Umi ia, he sekau-sekau goah bisa neman nꞌoen ein neun ia.’ Uisneno
In sairt ee on reꞌ naan, mes hi mmoeꞌ je njair apaikaurt ein sin baer ekut-tefas!”
MAT 21:14 Rarit afoort ein ma abuat ein neman neun Naiꞌ Yesus anbi Uisneno In Uim
Onen naan. Onaim In narekoꞌ nain sin ok-okeꞌ.
MAT 21:15 Anbi naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma tunggur agaam
ein anhaek nokan amsaꞌ. Oras sin nkius Naiꞌ Yesus anmoeꞌ rais sanmakat, sin
natoꞌon. Anneis-neisi nteniꞌ, oras sin nnenan riꞌaan ein ankoaꞌ ein ma nsakanan ok-
okeꞌ nbin Uim Onen naan am nak, “Hosana! Hai mpures ma mboꞌis meu Uisneno! Natuin
usif naiꞌ Daut in sufan-kaꞌun ankoen on neem anrair!”
MAT 21:16 Rarit aꞌnaakt ein natonan Naiꞌ Yesus am nak, “Ho mneen riꞌaan ein sin
uabk ein? Reꞌ naan ka batuur fa!” Mes Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “Reko, Au
ꞌneen. On nai te, hi teenb ee on mee? Hi ka mrees miit fa et Uisneno In Suur
Akninuꞌ anmatoom nok anah-anah reꞌ npures ma nboꞌis neun Uisneno, aiꞌ? Fin anbi
naan matuꞌi mnak, ‘Uisneno nabarab nain riꞌana kruꞌuf ma riꞌaan anaꞌ ma aꞌbaut, he
sin npures ma nboiꞌs Ee.’ 
”
MAT 21:17 Rarit Naiꞌ Yesus sin annaon nasaitan kota naan, he nnaon ntupan nbin kuan
Betania.
MAT 21:18 Nokaꞌ kiuk anaꞌ te, Naiꞌ Yesus sin ntebi nfanin neun kota Yerusalem. Anbi
raan atnanaꞌ In annaben ate namnaah.
MAT 21:19 In nkius niit hau uuꞌ goes anbi raan ee ninin reꞌ tuaf biasa neuk in
fuan. Onaim In nnao npaumak-maak hau naan, he nkius niit ee nafua, aiꞌ kaah. Mes
oras In ntea hau naan, In ka niit fa fuaf fuaꞌ meseꞌ msaꞌ, natuin hau naan feꞌ he
nanoo. Onaim In naꞌuab neu hau naan am nak, “Natuin ho ka mufua fa meu Kau, es naan
ate ho ka mufua mtein fa!” In naꞌuab anrair on naan ate, hau naan anmeot nain.
MAT 21:20 In atoup noinꞌ ein ankius nitan on naan ate, sin naskeken. Sin natanan am
nak, “Nansaaꞌ am es nok askeken ate hau ia nmeot nain?”
MAT 21:21 Onaim In nataah am nak, “Amneen mirek-rekoꞌ joo! Karu hi mpirsai batuur-
batuur meu Uisneno, ma hi neekm ein ka naꞌoin ein fa kreꞌo msaꞌ, hi bisa mmoeꞌ on
reꞌ Au ꞌmoeꞌ je naan. Hi bisa mmoꞌe nneis naꞌko naan. On reꞌ: hi bisa miprenat
aꞌtoeꞌf es nananiꞌ neu tasi. Uisneno of nananiꞌ nain aꞌtoꞌef naan, asar hi mpirsai
batuur-batuur meu Ne!
MAT 21:22 Fin areꞌ kanan rasi reꞌ hi mtoit sin miꞌko Uisneno, hi of amtoup sin,
asar hi mpirsai batuur-batuur meu Ne.”
MAT 21:23 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon nkonon. Antean Yerusalem ate, sin ntaman
nfanin nbin Uim Onen Uuf ee in kintal. Oras In nanoniꞌ tuaf anmatoom nok Uisneno In
raan aꞌhonis on nai te, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma atoni mnais
haart ein neman ma nataan Ee mnak, “Sekau es reꞌ anreun ko he ho mtao taisibu mbi
ia afi naa? Sekau es reꞌ anfee ko hak naan?”
MAT 21:24 Mes In nahiin neu sin namin ranan he namouf Goe. Rarit In nataah am nak,
“Au he utaan ki msaꞌ. Hi mitaah Kau feꞌ, henaꞌ Au utaah ki.
MAT 21:25 Au he utaan ki on nai: hi ok-okeꞌ mihiin naiꞌ Yohanis asranit, aiꞌ? Sekau
es reꞌ anfee ne hak he nasrain? Uisneno, aiꞌ mansian?” Rarit sin nateenb ein neu-
mneman, ma naꞌuab ein am nak, “Kreot ii naan kit ein, karu hit tak, ‘Uisneno es reꞌ
anfee hak’, In of nataah am nak, ‘Karu on naan ate, nansaaꞌ am es hi ka mpirsai fa
naiꞌ Yohanis?’
MAT 21:26 Mes hit ka bisa fa he tak, ‘Mansian es reꞌ anfee hak’, natuin too mfaun
ein of anmaheek kit. Natuin sin npirsain am nak, naiꞌ Yohanis naan, Uisneno In
mafefa kninuꞌ.”
MAT 21:27 Es naan ate, sin natahan neun Naiꞌ Yesus am nak, “Hai ka mihiin fa, tua.”
Onaim Naiꞌ Yesus nataah neu sin im nak, “Karu on naan ate, Au ka ꞌperluu fa he
utoon ki ꞌak sekau es reꞌ anfee Kau hak.”
MAT 21:28 Naiꞌ Yesus naꞌuab nok aꞌnaakt ein am nak, “Hi mitenab on mee nok uab
manporin ia? Anmuiꞌ atoni mnais es nok in aan mone tuaf nua. In naprenat in aan
moen unu mnak, ‘Neno ia ho mnao mmeup on reen je feꞌ.’
MAT 21:29 Mes aan moen unu naan nataah am nak, ‘Au ka ꞌnao fa.’ Mes ka ꞌroo fa te,
in nmeiꞌ jon, rarit in nnao.
MAT 21:30 Rarit atoni mnasiꞌ naan anreun in aan mone es antein am nak, ‘Neno ia, ho
mnao mmeup on reen je feꞌ.’ Onaim anah naan nataah am nak, ‘Reko, tua. Au of
aꞌnao’. Mes in ka nnao fa.”
MAT 21:31 Naretaꞌ nrair on naan ate, Naiꞌ Yesus nataan sin im nak, “Au he utaan ki
on nai: naꞌko riꞌaan nuaꞌ ein naan, reꞌ mee es reꞌ nmoeꞌ natuin in aamf ee prenat?”
Onaim sin nataahn am nak, “Aan moen unu!” Rarit In naꞌuab am nak, “Reko, mes amneen
mirek-rekoꞌ, fin Au uꞌuab batuur. Tuaf reꞌ hi mtanar nahuum on reꞌ sin ka mapaek
ein fa, on reꞌ ahoik beo, ma bifee aꞌhakeꞌ, sin of antaman njarin Uisneno In tuaf
ein reꞌ nahunun naꞌko ki. Hi suma mitaah ‘reko’ meu Uisneno goah, mes ka mmoeꞌ
mituin fa In romin.
MAT 21:32 Unuꞌ, Naiꞌ Yohanis asranit nanoniꞌ ma natoon anrair ki nok ranan on mee
he hi bisa mmoin mimnoon ma mimneo. Mes hi ka mroim fa he mpirsai Je. Te kaah, oras
tuaf reꞌ ka mapakeꞌ fa sin nneen naiꞌ Yohanis, sin nasaitan sin sanat ma penu sin
he natuin in noinꞌ ein naan. Hi mihini mrair sin ok-okeꞌ. Mes hi ka misnaas fa
miꞌko hi sanat ma penu sin, he mituin Uisneno In romin.”
MAT 21:33 Rarit Naiꞌ Yesus naretaꞌ reet es antein am nak, “Anmuiꞌ naan auf tuaf es
antao rene, he nseen hau anggur. Rarit in nbaah naan rene naan nfuun am nateef.
Onaim in ntao baak he naes hau fua anggur oef. Ma in nmoeꞌ tobe. Rarit in naꞌsebaꞌ
rene naan neu aseebt ein he sin npairori, ma rene naan in afan sin nbatin nfeen auf
tuaf naan. Onaim in nnao nasaitan sin neu pah pen-pene bian.
MAT 21:34 Oras he nseun hau fua anggur te, pooꞌ tuaf naan anreek in haef ein he
neman neu aseebt ein naan, he ntoup in sapaan.
MAT 21:35 Mes aseebt ein naan sin ka nfairoir fa haef ein naan. Bian napenin besot,
anroor bian, ma npoir bian nok fatu.
MAT 21:36 Mes pooꞌ tuaf naan anrenu nteniꞌ in haef ein puukn es, reꞌ namfau nneis
naꞌko ahuunt ein. Mes aseebt ein naan nmoꞌen maufinu neu sin ok-okeꞌ msaꞌ.
MAT 21:37 Aꞌroo-ꞌroo te, pooꞌ tuaf naan anreun in aan honiꞌ. In natenab am nak,
‘Karu au ꞌreek haefan ꞌeu au aan honiꞌ, sin of anseun goe rek-reko, ma sin of
natniin ee.’
MAT 21:38 Mes oras aseebt ein niit riꞌanaꞌ naan, sin naꞌuab ein am nak, ‘Hae,
amkius miit! Aꞌnaef ee nreek haefan neu in aan honiꞌ, in of es reꞌ ntoupu ꞌnaef ee
in pusaak ein ok-okeꞌ. Onaim iim he theek je ma troor tiis ne nai, maut he hit es
atpaar kuuk poꞌon ia.’
MAT 21:39 Onaim sin nheek riꞌanaꞌ naan, rarit sin nheer neik je, ma npoirn ee neu
poꞌon naan in kotin ma sin nroor niis ne.”
MAT 21:40 Naiꞌ Yesus naretaꞌ nrair on naan ate, In nataan sin im nak, “Au utaan ki
on nai: karu pooꞌ tuaf naan anfain neem, in of he nmoeꞌ saaꞌ neu aseebt ein naan?”
MAT 21:41 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaakt ein natahan am nak, “In ro he nroor
naꞌmaet atoin maufinun sin ok-okeꞌ. Rarit in naꞌsebaꞌ poꞌon naan neu tuaf bian
antein. On naan ate, of nateef in oors ate, sin nbait poꞌon naan in afan.”
MAT 21:42 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Oniꞌ hi ka mrees miit fa saaꞌ
reꞌ matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, ‘Anmuiꞌ naan faut goes reꞌ tuukn ein
nait inporin, mes oras ia, fatu naan anjair fatu ꞌsukiꞌ neu umiꞌ! Uisneno kuun es
reꞌ anpiir ma nbetis nain je, he natokoꞌ fatu naan. Es naan ate, hit tahiin ma tiit
in masan arekot!’ 
”
MAT 21:43 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab anteniꞌ mnak, “Onaim mitenab mirek-rekoꞌ. Unuꞌ te
Uisneno npiir kit atoin Yahudis, he tjair Iin na. Mes natuin hi ka mituinaꞌ Kau fa,
Uisneno of anpiir tua sonaꞌ. Fin tuaf reꞌ nmoin natuin Uisneno In romin es reꞌ bisa
ntaam anjair Iin na.
MAT 21:44 [Au utoon unoon. Au reꞌ ia, es reꞌ fatu ꞌsukiꞌ naan. Tuaf reꞌ nastuun ma
ntaikobi nbi fatu ia, of namreuꞌ. Ma karu fatu naan anmouf ma ntoom tuaf es, tuaf
naan of namreuꞌ nain.]”
MAT 21:45 Oras aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma atoin Farisi sin
nneen Naiꞌ Yesus In retaꞌ naan, sin nahinin am nak, In nseer sin. Sin arsin reꞌ
naan natai nok reꞌ aseeb pooꞌ anggur naan, ma tukan fatu reꞌ nait inporin fatu
ꞌsukiꞌ naan.
MAT 21:46 Onaim sin natoꞌon nmat-maten. Rarit sin nꞌator asraak he nheek Naiꞌ
Yesus. Mes sin natiun gok neu too mfaun ein reꞌ naan Naiꞌ Yesus nak, Uisneno In
mafefa kninuꞌ. Onaim sin ka bisa nmoꞌen fa saaꞌ-saaꞌ neu Ne.
MAT 22:1 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein anpaek retaꞌ mnak,
MAT 22:2 “Uisneno In aprenat naan, nahuum on reꞌ uisf es, reꞌ nmoeꞌ fesat kabin neu
in aan mone.
MAT 22:3 Oras naroitan anrair fesat naan ate, in nreek haefan in aten he nnaon
naskau tuaf-tuaf reꞌ napenin haan askaut am nak. ‘Au uskau tua, natuin acara fesat
he nmurai jen.’ Mes tuaf ein naan ka nromin fa he nokan.
MAT 22:4 Rarit aten naan antebi nfanin ma natonan neun sin usif. Anneen on naan
ate, usif naan nreek haefan in aten bian am nak, ‘Hi mnao miskau tuaf ein naan he
neman, fin fest ee naroitan anrair je. Au ꞌroro ꞌrair bijae, ma uhaan namin-miin.
Miskau sin he neman ma nbukaen fesat, fin au ubarab urair je.’
MAT 22:5 Aten naan annaon naskaun on naan. Mes tuaf-tuaf reꞌ napenin haan askaut ka
nfairorin fa. Bian annaon on poꞌon, bian annaon on baer mepu,
MAT 22:6 ma bian anheek usif naan in aten, ma nhaꞌmuiꞌ naꞌmaet sin.
MAT 22:7 Anneen on naan ate, usif naan natooꞌ batuur-batuur. Rarit in naprenat in
soraurs ein he nnaon nroor tuaf-tuaf reꞌ nroor in aten. Rarit soraurs ein naan nout
kota naan tar namneer antea afu.
MAT 22:8 Rarit usif naan anhaman in aten bian ma naꞌuab am nak, ‘Tabarab atrair
fesat kabin, mes tuaf-tuaf reꞌ au uskau sin naan, ka neu fa he nokan anbin au
fesat.
MAT 22:9 Oras ia, hi mnao meu raan oopt ein, he miskau sekau goah reꞌ hi miteef sin
anbin naan.’
MAT 22:10 Rarit aten naan annaon neun raan oopt ein. Sin neik tuaf amfaun reꞌ sin
nateef sin anbin naan, he nnaon neun fesat kabin. Anmuiꞌ atoin reko ma anmuiꞌ atoin
maufinu reꞌ neman namfa-faun anbin fesat naan.
MAT 22:11 Rarit usif naan antaam neu baer fesat he nkisu nfuun am nateef in taumn
ein ok-okeꞌ. Onaim in niit tamu tuaf es, reꞌ ka npaek fa baur fesat.
MAT 22:12 Rarit usif naan nataan am nak, ‘Hae, baꞌe! Nansaaꞌ am es ho mtaam meu ia
ka mpaek fa baur fesat?’ Mes tuaf naan ntakaꞌnanaꞌ on ahaa reꞌ naan.
MAT 22:13 Onaim usif naan naprenat in aten am nak, ‘Amfuut atoniꞌ reꞌ ia in haen-
niman, he mait impoir ee meu moneꞌ. Maut he in nkae ma napein haꞌmuꞌit anbi baer
meisꞌokan naan.’
MAT 22:14 On naan amsaꞌ, Uisneno nfee haan askaut ma naskau tuaf amfaun, mes In
npiir ma nbetis naan ahaa bian reꞌ ka namfaun fa he njair Iin na.”
MAT 22:15 Anneen anrair Naiꞌ Yesus In uaban naan, atoin Farisis sin anꞌakoran he
nakuu ma nakreo Naiꞌ Yesus.
MAT 22:16 Rarit sin nreek haefan sin aten ma tuaf naꞌko Herodes in partei purtik,
he nataan Naiꞌ Yesus. Sin nanaib ma naꞌraatn Ee mnak, “Aam Tungguru! Hai mihiin mak
Ho nekam naan amneꞌo. Ho ka mputa-kriu muhiin fa ma ka mpiir fa humaf. Ho munoniꞌ
Uisneno In Kabin ma Prenat nok rek-reko.
MAT 22:17 Oras ia, hai mitaan maan Ko rais jes. Tatuin hit atoran pirsait Yahudi,
hit ro he tbeos beo neu uis koꞌu keser Roma, aiꞌ kaah?”
MAT 22:18 Mes Naiꞌ Yesus nahiin nak sin he nakreo Goe, he In naꞌuab namouf anaꞌ
prenat Roma. Onaim In nataah am nak, “Atoin puta-kriut ki! Nansaaꞌ am es hi he
mikreo Kau nok rasi naan?
MAT 22:19 Mikriraꞌ miit Kau roi mutiꞌ fua es, reꞌ tuaf anpaek je he nbaen beo!”
Onaim sin nakriraꞌ roi mutiꞌ fua es neu Ne.
MAT 22:20 Rarit In nataan sin im nak, “Sekau in human ma in kanan es reꞌ marunaꞌ
ia?”
MAT 22:21 Sin natahan am nak, “Reꞌ naan keser, prenat Roma in uis koꞌu.” Onaim Naiꞌ
Yesus natoon neu sin im nak, “Karu on naan ate, amfee meu preent ii saaꞌ reꞌ preent
ii in hak. Ma mfee meu Uisneno saaꞌ reꞌ njair Uisneno In hak.”
MAT 22:22 Anneen In nataah on naan ate, sin ok-okeꞌ nmasahun, In naꞌuab naan
batuur. Es naan ate, sin ka bisa nakreo naan Ee fa. Onaim sin nnao nasaitan Naiꞌ
Yesus.
MAT 22:23 Anbi naan, anmuꞌi msaꞌ tuaf naꞌkon partei Saduki. Sin reꞌ ia nanoin ein
am nak, atoin amaets ein ka bisa nmonin nfanin fa. Neno naan, sin namin ranan he
nakreo Naiꞌ Yesus. Es naan ate, sin neman ma nataan Naiꞌ Yesus am nak,
MAT 22:24 “Aam Tungguru! Kaꞌo Musa antui nain kit atoran harat ia mnak: karu anmuiꞌ
atoniꞌ nmate nporin in fee, mes ka nahoniꞌ fa riꞌanaꞌ, henaꞌ te atoniꞌ naan in oirf
ee ro he nsao bifee banuꞌ naan, he nahoniꞌ nfee sufaꞌ neu in tataf amates naan.
MAT 22:25 Batuur, unuꞌ te kaꞌo Musa nanoniꞌ on naan, mes oras ia hai he mitaan on
nai: anmuiꞌ naan atoniꞌ tuaf hiut sin nmaꞌori-taatn ein. Aan moen unu nsao, mes
anmaet ma ka nahoniꞌ fa. Onaim in orif reꞌ natuin ee ji nsao bifee banuꞌ naan.
MAT 22:26 Ka ꞌroo fa te, in nmaet ma ka nahoniꞌ fa. On naan amsaꞌ oirf es anteniꞌ;
in nsao bifee banuꞌ naan, mes anmate ma ka nahoniꞌ fa msaꞌ. Matsaos naan nanaob on
piut tar nasopu ntea aheit suus goe, mes in anmate msaꞌ.
MAT 22:27 Rarit bifee banuꞌ naan anmaet.
MAT 22:28 Onaim oras ia, hai he mitaan on nai: bifee naan ansao niit atoniꞌ hiut.
Oras pah-pinan ia namsopu te, Uisneno namonib nafaniꞌ amaets ein, bifee naan in
moen je, es reꞌ mee?”
MAT 22:29 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu hi mitaan on naan, hi msaan koꞌu!
Fin hi ka mihiin fa Uisneno In Suur Akninuꞌ In afan. Ma hi ka mihiin fa In kuasan
reꞌ maꞌtaniꞌ msaꞌ!
MAT 22:30 Batuurn ii, on nai. Oras Uisneno namonib nafaniꞌ amaets ein, sin ka
nmatsao nteinꞌ ein fa on reꞌ In ameupt ein sonaf neno tunan amsaꞌ.
MAT 22:31 Au he uꞌuab amsaꞌ anmatoom nok amates anmoni nfain, aiꞌ kaah? Anbi kaꞌo
Musa in surat anmuiꞌ retaꞌ hau aan es, reꞌ anpiin mes ka nputuf. Naꞌko retaꞌ naan
hit tahiin tak, amates bisa nmoni nfain. Fin naan Uisneno natoon neu kaꞌo Musa
mnak,
MAT 22:32 ‘Au reꞌ ia, sin ho kaꞌo sin Uisneno. Esan reꞌ kaꞌo Abraham, kaꞌo Isak, ma
kaꞌo Yakop. Sin arsin ok-okeꞌ naꞌruir ein ma naꞌbesan piut neun Kau ntean oras ia.’
Hi mihini mmak, oras Uisneno naꞌuab on naan, aꞌnaef ein naan anmaten nrarin aꞌroo-
ꞌroo goen et unuꞌ. Mes Uisneno nak In njair sin Uisneon goa feꞌ. Es naan ate, hit
tahiin tak, sin asmaank ein anmonin nkonon, maski sin nmate nrarin, mes sin nmonin
nfanin. Fin suma atoin amonit es reꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Uisneno. Ka tiit fa
amates naꞌbees neu Uisneno!”
MAT 22:33 Anneen Naiꞌ Yesus nanoniꞌ on naan ate, tuaf ein naꞌkon partei Saduki sin
ka bisa fa he nbaras saaꞌ-saaꞌ ntein. Mes too mfaun ein anmasahun ma naꞌuab ein am
nak, “Amoo! Atoniꞌ ia, In noin ii maꞌtain reꞌuf!”
MAT 22:34 Oras atoin Farisis sin annenan am nak, Naiꞌ Yesus niis anrair atoin
Sadukis sin on naan ate, sin nabuan ok-okeꞌ he nataan Naiꞌ Yesus.
MAT 22:35 Sin tuaf ahinit es nbi rais pirsait, he nakreo nsobaꞌ Naiꞌ Yesus am nak,
MAT 22:36 “Aam Tungguru! Au he utaan on nai: hit haart ii in atoran ma rais pirsait
ii in apreent ein, amfau reꞌuf. Naꞌko preent ein ok-okeꞌ reꞌ neman naꞌkon kaꞌo Musa
naan, mee es reꞌ pentiing anneisi?”
MAT 22:37 Onaim In nataah am nak, “Prenat reꞌ pentiing anneis anbi Uisneno In Suur
Akninuꞌ naan nak, on nai: ‘Uisneno naan, hi Usiꞌ. Onaim hi ro he mneek Uisneno,
anneis naꞌko areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ. Es naan ate, hi ro he mimnau Goe piut-piut,
mihiin mirek-reokꞌ Ee, ma mmeup maꞌtaniꞌ he mituin In romin.’
MAT 22:38 Prenat naan, es reꞌ pentiing anneis ma maꞌtaniꞌ nneis!
MAT 22:39 Ma nmuiꞌ prenat es anteniꞌ, mnak on nai: ‘Ho ro he mneek ho aom-bian, on
reꞌ ho mneek ho tuam aan kuum.’
MAT 22:40 Prenat noon nuaꞌ ein reꞌ ia, esan reꞌ naꞌuu ma naꞌbaꞌan naꞌkon kaꞌo Musa
in atoran, ma Uisneno In mafefa kniunꞌ ein sin noinꞌ ein ok-okeꞌ. Tuaf ka bisa
natuin fa prenat bian, karu sin ka natuin nahunun fa prenat noon nuaꞌ ein reꞌ ia.”
MAT 22:41 Oras atoin Farisis sin nabuan feꞌe nbin naan ate, Naiꞌ Yesus nataan sin
im nak,
MAT 22:42 “Naꞌko un-unuꞌ Uisneno anbaꞌan he nruur ma nreek Kristus he nsoi nafetin
Iin na. Natuin hi peint ein ate, Kristus naan, sekau in sufan?” Onaim sin natahan
am nak, “In reꞌ naan, usif naiꞌ Daut in sufan.”
MAT 22:43 Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Karu on naan ate, nansaaꞌ am es Uisneno
In Asmaan Akninuꞌ natoon neu usif naiꞌ Daut he nteek Kristus nak ‘Usi’? Fin usif
naiꞌ Daut antui mnak,
MAT 22:44 ‘Uisneno nꞌeut ma natoon neu au usiꞌ mnak, “Uum he mtoko mbi Au bnapak
aꞌneꞌu, ambi bare reꞌ mahormataꞌ anneis-neisi. Fin Au of aꞌmoeꞌ ho muusn ein, tar
antea sin naꞌruir ein neu ko.’ 
”
MAT 22:45 Naꞌko surat naan, hit tahiin tak usif naiꞌ Daut amsaꞌ in neikn on anteek
Kristus naan, ‘Usiꞌ’. Onaim karu anmuiꞌ tuaf nak Kristus naan, suma usif naiꞌ Daut
in sufan, naan ka nanokab fa feꞌ! Natuin In njair usif naiꞌ Daut in Uisf amsaꞌ!”
MAT 22:46 Anneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, atoin Farisis sin anfeef aꞌtemen,
ka tiit fa tuaf es reꞌ bisa nataah Naiꞌ Yesus amsaꞌ. Es naan ate, anmurai naꞌko
neno naan, sin namtaun he natanan, ma sin ka nabranin fa ha nakreo ntein Ee.
MAT 23:1 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ In atoup noinꞌ ein, ma too mfaun ein reꞌ natuin
sin.
MAT 23:2 In naꞌuab am nak, “Tunggur agaam ein ma atoin Farisis sin anmuꞌin hak he
nanoniꞌ kaꞌo Musa in atoorn ein neu too mfaun.
MAT 23:3 Onaim hi ro he mneen ma mitniin sin ma mituin sin noinꞌ ein naan. Mes kais
mituin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin, natuin sin ka nmoeꞌ natuin fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin
nanoniꞌ sin.
MAT 23:4 Sin naꞌsekeꞌ tuaf he nasaah ma nroi sin atoran rais pirsait reꞌ maꞌfenaꞌ.
Mes sin tuak ein kuuk ka nromin fa he nturun ma nbaab tuaf he natuin atoran naan.
MAT 23:5 Saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin naan, henatiꞌ sin napenin boꞌis. On reꞌ:
anmuiꞌ baer es, reꞌ matuaꞌ nok Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ mafutuꞌ nbi sin
aꞌnaak ein ma sin aꞌniimk ein. Mes sin naꞌnaeb sin ein, ma sin namnanub sin tais
ein sin fuuk ein, henatiꞌ tuaf bian nanaib sin im nak, ‘Sin reꞌ naan atoni kninuꞌ,
joo!’
MAT 23:6 Karu sin ntaman neun uim onen, aiꞌ sin nokan anbin fesat, sin namin baer
tokos reꞌ reko nneis, henatiꞌ too mfaun ein niit sin.
MAT 23:7 Karu sin nnaon neun aꞌmasaꞌ, sin namin rais hormaat amsaꞌ. Sin nmoꞌen
henatiꞌ atoniꞌ anhormaat sin im nak, ‘Tabe tua, aam tungguru mahormataꞌ.’
MAT 23:8 Mes hi kais mituin sin cara naan! Kais atoniꞌ nhaman ki mnak, ‘aam
tungguru’, natuin hi Tunggur goe meseꞌ. Ma hi ar-arki reꞌ ia, ammaꞌori-tatan,
mmabae-feton, ma mmabae-monen.
MAT 23:9 Kais maikas tuaf ambi pah-pinan ia mmak, ‘aam’, natuin hi Amaꞌ abit sonaf
neno tunan meseꞌ kuun.
MAT 23:10 Atoniꞌ ka bole fa he nhaman ki mnak, ‘usiꞌ’, natuin hi Usiꞌ suma meseꞌ
kuun, es reꞌ Au reꞌ ia, reꞌ Uisneno nruur ma nreek nain Kau naꞌko afi unuꞌ.
MAT 23:11 Es naan ate, Au ꞌak hi kais maiks om nahuum on reꞌ tuaf-tuaf reꞌ namin
rais hormaat. Sekau naꞌko hi arki reꞌ amroim he miꞌnae, in ro he nmoin nahuum on
reꞌ ate reꞌ antuthae tuaf bian piut.
MAT 23:12 Fin tuaf reꞌ nanaib on, Uisneno of nasaunt ee. Mes tuaf reꞌ naꞌbaun in
tuan ee on reꞌ atoin aꞌbaut, Uisneno of nanaib ee.”
MAT 23:13 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Hoe, hi tunggur agaam ein ma
atoin Farisis ki! Hi reꞌ naan, atoin puta-kriut ki! Hi of mipein siraak, natuin hi
ka mpirsai Kau fa, Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee ntaam neem. Ma hi mmaufinu
mneisi mtein, hi mꞌekaꞌ maan tuaf reꞌ neman he ntaman neun Uisneno In aprenat, he
sin kais anpirsain neun Kau.
MAT 23:14 [Hoe, hi tunggur agaam ein ma atoin Farisis ki! Hi reꞌ naan atoin puta-
kriut ki! Hi of mipein siraak, natuin hi mputa-kriu baun ein, rarit misiik maan sin
umin. Mes anbi too mfaun ein maatk ein, hi miꞌkoroꞌ hi ꞌmoeꞌ maufinun naan, esan
reꞌ hi mhake ma mꞌonen aꞌroo-ꞌroo he atoniꞌ nak hi neekm ein nakniunꞌ ein. Mes
Uisneno of anfee ki hukun reꞌ maꞌfenaꞌ nneis.]
MAT 23:15 Hoe, hi tunggur agaam ein ma atoin Farisis ki! Hi reꞌ naan, atoin puta-
kriut ki! Hi of mipein siraak, natuin hi msae bnao oe meu mee-mee, ma msae-msaun
aꞌtoꞌef, suma he maim tuaf es aah, he in ntaam neu hi partei agama. Mes karu in
ntaam anrair, hi mmoeꞌ in aꞌmoin ii njair maufinu nneisi ntein, tar antea in napein
hukun anbi ai abar-barat maꞌfena nneis no nua naꞌko ki.
MAT 23:16 Hoe! Hi neekm ein nameisꞌokan, mes nansaaꞌ am es hi feꞌ he miruruꞌ ma
mikriraꞌ ranan meu tuaf aꞌtetaꞌ ntein? Hi of mipein siraak natuin hi minoniꞌ tafiꞌ-
tafiꞌ mmak, ‘Karu tuaf nait rais manbaꞌan anpaek supat ma nteek Uim Onen Uuf, tuaf
naan ka nmafutuꞌ fa nok in rais manbaꞌan naan. Mes karu in nait rais manbaꞌan
anpaek supat ma nteek bare mnatuꞌ reꞌ et Uim Onen naan, naꞌ in nmafutuꞌ nok rais
manbaꞌan naan.’
MAT 23:17 Hi reꞌ ia atoin amonot ma aforot ki! Hi mitenab mak Uisneno naan bare
mnatuꞌ pentiing anneis naꞌko Uim Onen Uuf? Kahaf! Fin Umi naan es reꞌ nmoeꞌ baerꞌ
ein naan nakniunꞌ ein!
MAT 23:18 Hi minoniꞌ tafiꞌ-tafiꞌ msaꞌ am mak, ‘Karu atoniꞌ ansuup npaek supat ma
nteek mei fuat reꞌ et Uim Onen Uuf, atoniꞌ naan ka nmafuut fa nok rais manbaꞌan
naan. Mes karu in nait rais manbaꞌan anpaek supat ma nteek fuat reꞌ et mei je
tunan, naꞌ in nmafuut nok rais manbaꞌan naan.’
MAT 23:19 Hi reꞌ ia, amfoor batuur-batuur. Mei fuat reꞌ naan pentiing anneis naꞌko
fuat reꞌ et mei je tunan. Fin mei naan, es anmoeꞌ tar antea atoniꞌ bisa nfee sin
fuaꞌ-tuurꞌ ein neun Uisneno.
MAT 23:20 Natuin rasi naan, karu atoniꞌ ansuup ma nteek mei fuat, naan nahuum on
reꞌ in nteek mei naan, ma saaꞌ-saaꞌ ein ok-okeꞌ reꞌ etan mei naan in tunan amsaꞌ.
MAT 23:21 Ma karu atoniꞌ ansuup ma nteek Uim Onen Uuf, naan nahuum on reꞌ in nteek
Uim Onen Uuf nok Uisneno In kanan. Fin In es reꞌ natua nbi naan.
MAT 23:22 Ma karu atoniꞌ ansuup ma nteek sonaf neno tunan, naan nahuum on reꞌ in
nteek Uisneno In aꞌtoko prenat nok In kanan, fin In es reꞌ nnaaꞌ aprenat anbi naan.
MAT 23:23 Hoe, hi tunggur agaam ein ma atoin Farisis ki! Hi reꞌ naan, atoin puta-
kriut! Hi of mipein siraak, natuin hi mihiin maꞌtaniꞌ he msoiꞌ bait boꞌ meu
Uisneno. Hi msoiꞌ sin ok-okeꞌ, tar antea hi roet bumbu, hi msoiꞌ je mates amsaꞌ. On
reꞌ hi msoiꞌ namnuut hi torereꞌ ma sipaꞌ, rarit aijonuus. Te kaah, hi mnikan main
Uisneno In Atoran reꞌ pentiing anneisi! Fin hi ka mmoin fa nok amneꞌo ma namnoon.
Hi ka mneek fa atoin amaꞌmuiꞌt ein. Ma hi ka mmoin fa piut-piut mituin Uisneno In
romin. Reko nneis, hi mmoeꞌ mituin naan ok-okeꞌ feꞌ, naꞌ hi msoiꞌ hi bumbu sin, reꞌ
he mfee sin meu Uisneno.
MAT 23:24 Hi neekm ein nameisꞌokan, mes nansaaꞌ am es hi he miruruꞌ ma mikriraꞌ
ranan meu tuaf bian antein? Hi miknutuꞌ atoran ma mreun biak ein nmoeꞌ natuin sin,
mes Uisneno In atoran reꞌ pentiing anneis-neis naan, hi ka mituin ee fa. Naan
nahuum on reꞌ hi mtai oe mninuꞌ he kais anmuꞌi kbenu. Mes bijae kouꞌ goes hi mꞌoor
maan ee ꞌteme-ꞌteme!
MAT 23:25 Hoe, hi tunggur agaam ein ma atoin Farisis ki! Hi arki atoin puta-kriut
ki! Hi of mipein siraak, natuin hi msaef hi bare mnaaht ein tar antea narim-riman,
mes naan suma nbi koit. Te kaah, in nanan nꞌoemeet natuin hi misiik ma mibaak nok
rais sinmakat ma komat.
MAT 23:26 Hoe, hi atoin Farisis aforot ki! Amsaef hi bare mnaaht ein sin naank ein.
Nok ranan naan, sin koitk ein of nakniunꞌ ein amsaꞌ!
MAT 23:27 Hoe, hi tunggur agaam ein ma atoin Farisis ki! Hi arki atoin puta-kriut
ki! Hi of mipein siraak, natuin hi on reꞌ faut rameꞌ anbi nopu. Atoniꞌ anseet ee
nok seet mutiꞌ. Atoniꞌ nkisu te in koitn ee reok reꞌuf. Mes in nanan, naheun nok
nuif naꞌko tuaf amates ma nafoo foo punuꞌ.
MAT 23:28 Hi on naan amsaꞌ! Hi mmoeꞌ jom on reꞌ atoni kninuꞌ. Atoniꞌ nkius niit ki
on naan ate, sin nak hi atoin neek amneot ma amnonot ki. Te kaah, hi nekam nanan
naheun nok rais maufinu. Natuin hi miꞌuab ate, aꞌtetaꞌ, ma mmoꞌe te, aꞌtetaꞌ, ma
mnikan main Uisneno In apreent ein.
MAT 23:29 Hoe, hi tunggur agaam ein ma atoin Farisis ki! Hi arki atoin puta-kriut
ki! Hi of mipein siraak! Hi mifenaꞌ faut nopu meu Uisneno In mafefa kniunꞌ ein, ma
mhias faut nopun naan reok reuꞌf ein.
MAT 23:30 Mes hi mak, ‘Bait hit tmoin batan meseꞌ tok hit beꞌi-naꞌi sin ite, hit ka
troor tiis fa mafefa kninuꞌ Uisneno sin.’
MAT 23:31 Nok ranan naan, hi mitoon kiim am mak, hi reꞌ naan atoin amaufinut nahuum
on reꞌ hi beꞌi-naꞌi sin.
MAT 23:32 Onaim reko neis, hi mmaufiun piut tar antea namsoup, mituin hi beꞌi-naꞌi
sin aꞌmoeꞌk ein reꞌ ansaan ma nbeon naan!
MAT 23:33 Hi arki ammaufiun batuur-batuur on reꞌ kaun araut. Hi mitenab am mak, of
oniꞌ Uisneno ka nhukun ki fa, aiꞌ? Kais amharap ma mifnekan on naan! In of nait
inporin ki meu ai pinaꞌ abar-barat!
MAT 23:34 Amneen mirek-rekoꞌ! Au of aꞌreek haefan Au haef ein, he sin nanoin ein ma
naruruꞌ ki raan aꞌhonis amneot naꞌko Uisneno. Mes hi of amroor miis bian ma miꞌmaet
bian anbin hau nehe. Bian hi mbeos sin anbin uim oen ein, ma bian anteniꞌ hi
mhaꞌmuiꞌ sin, tar antea sin naenan naꞌkon kota es neu kota bian.
MAT 23:35 Un-unuꞌ feꞌe te, hi naꞌi anroor niis naiꞌ Habel. Te kaah, naiꞌ Habel naan
atoin neek amneot. Hi beꞌi-naꞌi naꞌmaet tuaf amneot ma amnonot sin piut-piut, naꞌko
batan neun batan bian. Tar antea naiꞌ Sakarias, es reꞌ naiꞌ Barakia in anah. Sin
naꞌmaet je anbi Uim Onen Uuf ee in kintal anpaumaak mei fuat. Natuin hi mituin hi
beꞌi-naꞌi sin ꞌmoeꞌ maufinun, es naan ate, hi ro he misaah ma mitaah atoin neek
amneot ma amnonot sin naaꞌ atꞌoops ein naan.
MAT 23:36 Batuur! Fin hi arki oras ia, hi of mipein hukun, natuin rais maufinun reꞌ
hi beꞌi-naꞌi sin anmoeꞌ sin afi unuꞌ naan.”
MAT 23:37 “Hi arki abitan Yerusalem! Hi es reꞌ biasa miꞌmaet Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein, ma mpoir miis In haef ein reꞌ neman he nturun ki. Au ꞌoꞌen ma ꞌfuir ki
fani-fani he iim meu Kau, nahuum on reꞌ maun ainaf anpuput naan in aan ein anbin in
ninin nanan. Mes hi ka mroim fa.
MAT 23:38 Es naan ate, Uisneno ka nrae ma mfairoir fa hi umi. Rarit nokaꞌ-nmeu te,
in ruman.
MAT 23:39 Amneen mirek-rekoꞌ, joo! Fin hi ka miit amtein Kau fa, tar antea in oras
hi mmanakuꞌ mmak, ‘Hai mtoit he Uisneno anfee tetus neu Tuaf reꞌ ia, natuin Uisneno
es reꞌ anreek Ee.’ Hi mmanakuꞌ on reꞌ naan, es naꞌ hi miit amtein Kau.”
MAT 24:1 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan Uim Onen Uuf. Oras In feꞌ npoi nnao te, In
atoup noinꞌ ein neman ma naruruꞌ Uim Onen naan in arekon.
MAT 24:2 Mes In nataah sin im nak, “Umi ia batuur reokn ii kah een! Mes amneen
mirek-rekoꞌ! Ka ꞌroo fa nteniꞌ te, sin naseer fatun ia ok-okeꞌ.”
MAT 24:3 Rarit Naiꞌ Yesus annao ntoko nbi ꞌtoꞌef Saitun. Onaim In atoup noinꞌ ein
neman he naꞌuab anmes-mesen nok Ne. Sin naꞌuab ein am nak, “Aam! Mutoon mufaniꞌ kai
saaꞌ reꞌ Ho muꞌuab ee feꞌe na. Of rekaꞌ te Ho mfain uum, tua? Ma in aꞌtaak ein on
reꞌ mee? On mee nok neon amsoput naan amsaꞌ?”
MAT 24:4 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ampanat hi tuam ein rek-reko, he kais
napoi naan ki.
MAT 24:5 Fin of anmuiꞌ tuaf humaꞌ-humaꞌ neman rarit anpaas ok am nak, ‘Au reꞌ ia
Kristus, Tuaf reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair Je naꞌko unuꞌ.’ Nok ranan naan, sin napoi
too mfaun.
MAT 24:6 Karu hi mkius makenat, aiꞌ hi mneen uab anin am nak, anmuiꞌ taisibu ma
makenat et mee-mee, hi kais mimtau. Fin rasin reꞌ naan ro he njarin. Mes neon
amsoput naan ka ntea fa feꞌ.
MAT 24:7 Uuf es of anmakeen nok uuf bian. Pah es anmakeen nok pah bian. Of
antainuun nbi mee-mee. Ma oras amnahas maꞌtain besi!
MAT 24:8 Mes naan ok-okeꞌ, feꞌ tanar ahunut reꞌ natoon am nak, oras neon amsoupt ii
he neem een. Naan nahuum on reꞌ bifee reꞌ he feꞌ nmurai nnaben menas, natuin in
oras he nahoniꞌ anpaumaak een.
MAT 24:9 Onaim hi ro he mpanat hi tuam ein rek-reko! Sin of anhaꞌmuiꞌ ki ma nroor
naꞌmaet ki. Ma tuaf naꞌko pah-pah of ka nroim nain ki fa, natuin hi mituinaꞌ Kau.
MAT 24:10 Oras naan, too mfaun ii nkoit ma ka npirsain ntein Kau fa. Sin ka
nmakaꞌroim ein fa, ma of anmaꞌsoos ein es nok es.
MAT 24:11 Of anmuiꞌ aputa-kriut nak sin reꞌ naan, Uisneno In mafefa kninuꞌ. Ma too
mfaun ii npirsai sin.
MAT 24:12 Of tuaf ein sin maufiunk ein amfaun ma naꞌbaab ok antein, tar antea sin
ka nmanekan fa es nok es.
MAT 24:13 Mes tuaf reꞌ naran ma ntahan piut-piut tar antea in nmaet, Uisneno of
ansoi nafetin naan ee.
MAT 24:14 Fin tuaf ro he natoon ma nasinaꞌ Uisneno In Rais Reko, tar antea pah-
pinan ia no mes-meseꞌ, maut he bifee-atoniꞌ sin ok-okeꞌ nahiin Uisneno In raan
aꞌhonis reꞌ batuur. Rarit naꞌ neon amsoupt ii neem.”
MAT 24:15 Naiꞌ Yesus naꞌuab ankoon am nak, “Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Daniel
antui anmatoom nok tuaf reꞌ in maufinu maꞌtain reꞌuf. In of antaam anhaek neu baer
nuni nbi Uisneno In Uim Onen Uuf. Nok ranan naan, in nhaiꞌniis bare naan. Es naan
ate, Uisneno naikoit bare naan. Oras hi mkius miit on naan, ampaant om! (Sekau reꞌ
anrees tuis ia, ro he nahiin narek-rekoꞌ!)
MAT 24:16 Naan anjair tanar nak, neon suust ein anpaumaak een. Oras amkius on naan
ate, abitan propinsi Yudea maen nai meu ꞌtoꞌef.
MAT 24:17 Karu tuaf anpoi nrair naꞌko umi, kais anfain he nait bareꞌ ntein. Maen
amkoon, maut he kais mipein siraak.
MAT 24:18 Tuaf reꞌ nbi rene ma poꞌon, kais anfain he nait tainusat antein. Maen
amkoon nai!
MAT 24:19 Reꞌ tkasian sin baineis-neis ii, es reꞌ bifee maꞌapuꞌ, ma bifee reꞌ
nasuus riꞌana kruꞌuf. Te sin ka bisa naen nanan fa.
MAT 24:20 Onaim reko nneis hi mꞌonen he siraak naan kais nateef nok oras naꞌuur,
aiꞌ nateef nok neno snasat.
MAT 24:21 Fin neno naan susat maꞌtaniꞌ! Anmurai naꞌko oras Uisneno nmoeꞌ pah-pinan
tar antea oras ia, atoniꞌ ka nkius niit fa susat maꞌtaniꞌ nahuum on reꞌ naan. Ma
atoniꞌ of ka nkius niit antein fa susat maꞌtaniꞌ nahuum on reꞌ naan amsaꞌ.
MAT 24:22 Mes hi mꞌua reok, fin Uisneno naꞌparan neno naan. Karu kaah fa te, ka
tiit tain fa tuaf reꞌ ntahan he nmoin nabaar. Mes, natuin Uisneno nneek In tuaf ein
reꞌ In npiir nain sin, es naan ate In naꞌparan neon suust ein naan.
MAT 24:23 Karu neno naan antea goen, hi mneen tuaf nak, ‘Amkius! Kristus es ia!’ Ma
tuaf bian nak, ‘Kristus es nee!’ Mes hi kais ampirsai, joo!
MAT 24:24 Fin of anmuiꞌ tuaf anpoi ma npaas ok nak, ‘Au reꞌ ia, Kristus!’ Ma bian
antein nak, ‘Au reꞌ ia, Uisneno In mafefa kninuꞌ.’ Sin of anmoꞌen rais sanmakat
humaꞌ-humaꞌ anpaken niutn ein sin kuasa he nputa-kriu atoniꞌ. Sin nsoob ein he
napoi Uisneno Iin na msaꞌ.
MAT 24:25 Onaim hi ro he mpaant om rek-reko, joo! Neon suust ein naan ka ntean fa
feꞌ, mes Au utoon ꞌain ki!
MAT 24:26 Karu tuaf natoon ki mnak, ‘Kristus et amneraꞌ nee, joo!’ hi kais amnao
meu nee. Ma karu nmuiꞌ tuaf nak, ‘Kristus et umi ia nanan!’, hi kais ampirsai sin
aputa-kriut ein naan.
MAT 24:27 Fin Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Oras Au ꞌfain ꞌuum aꞌbi pah-pinan
ia, too mfaun ii niit Kau, nahuum on reꞌ rimat reꞌ nariim naꞌko pasaꞌ maans ee
ꞌsaen neu pasaꞌ neon-teas.
MAT 24:28 Oras Au ꞌfain ꞌuum, hi of mihiin mak Au et mee. On reꞌ tuaf nahiin nak,
karu nmuiꞌ koor amneuk puun ein nabu-buan anbin baer jes, naan anmuiꞌ punuꞌ et bare
naan.”
MAT 24:29 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein, he natoon neu In atoup noinꞌ ein am nak,
“Oras neon suust ein naan okeꞌ nrair, ‘Maans ee of anjair meisꞌokan, fuun ne ka
masnaa fa ntein amsaꞌ. Kfuun ein of anbamoufun naꞌkon neon goe tnanan, ma kuasa et
neon goe tnanan sin natseran.’
MAT 24:30 Rarit mansian ii niit tanar anbi neon goe tnanan nak, Mansian Batuur-
Batuur ii he nkoen On anfain neem. Ankisun on naan ate, uuf-uuf ma pah-pah abitan
pah-pinan namtaun tar antea sin ankaen. Au of aꞌsaun ꞌuum aꞌbi nope, naꞌ mansian ii
niit Au kuasat ma Au ꞌpinaꞌ ma krahaꞌ sin ok-okeꞌ.
MAT 24:31 Rarit Au ꞌpaek toꞌis reꞌ in haan ee maꞌtaniꞌ he uprenat Uisneno In ameupt
ein etan sonaf neno tunan annaon naꞌbuaꞌ tuaf reꞌ Au ꞌpiir ꞌaan sin naꞌkon pah-
pinan ia pani-mpain, naꞌko pasaꞌ maans ee ꞌsaen tar antea pasaꞌ neon-teas, naꞌko
pasaꞌ ponain tar antea pasaꞌ haaꞌ-nua.”
MAT 24:32 “Au ꞌpake ꞌtopeꞌ naꞌko hau. Karu in noon ein nmurai namnaut moor ein,
naan anjari ꞌtakaf nak, oras fauk nais ii he ntaam een.
MAT 24:33 On naan amsaꞌ, oras hi mkius neon suust ein neman, on reꞌ Au utoon ꞌain
ki, tanar naan ꞌak, oras he Au ꞌuum ii npaumaak een.
MAT 24:34 Oras ia, mneen mirek-rekoꞌ! Naꞌko mansian ii ok-okeꞌ reꞌ nmonin oras ia,
of anmuiꞌ tuaf reꞌ ka nmaet fa feꞌ, oras neon suust ein naan neman.
MAT 24:35 Maski neon goe ma pah-pinan ia namnekun, mes Au aꞌat ma kabin sin nabar-
baran kuuk.”
MAT 24:36 “Ka tiit fa tuaf reꞌ nahiin oras Au ꞌfain ꞌuum. Uisneno In ameupt ein et
sonaf neno tunan, ka nahinin fa msaꞌ. Au kuuk, ka uhiin fa msaꞌ. Suma Au Amaꞌ kuun
es reꞌ nahini nmees.
MAT 24:37 Fin Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Oras Au ꞌfain ꞌuum, nahuum on reꞌ
un-unuꞌ oras naiꞌ Noh anmoin feꞌ.
MAT 24:38 Noe sakoꞌ naan ka nsaen sin fa feꞌ, mansian ii nbukaen amin-minat, ma
nmatsaon on reꞌ biasa. Sin nmoꞌen on reꞌ naan piut-piut, tar antea naiꞌ Noh antaam
neu bnao koꞌu naan.
MAT 24:39 Mes oras noe sakoꞌ ansaen sin, naꞌ sin maatk ein natfeꞌin, he sin nahinin
saaꞌ reꞌ njair naan. On naan amsaꞌ, oras Au ꞌfain ꞌuum.
MAT 24:40 Anbi oras naan, karu tuaf nua antofan nbin rene, nok askeken ate, Uisneno
nait neik es, ma namaikaꞌ es.
MAT 24:41 Karu bifee nua napaun makaꞌ, nok askeken ate, Uisneno nait neik es, ma
namaikaꞌ es.
MAT 24:42 Es naan ate, hi ro he mpao ma mpanat ansuun oras et fai ma manas, fin hi
ka mihiin fa oras reꞌ rekaꞌ te, hi Usiꞌ ankoen On anfain neem.
MAT 24:43 Mitenab mirek-rekoꞌ! Karu anmuiꞌ uim tuaf reꞌ nahiin neu abaakt ee he
ntaam mabeꞌ ia, in ro he npao ma npanat piut-piut, maut he abaakt ee kais antaam
neu uim je nanan.
MAT 24:44 Onaim hi ro mibaarb om batuur-batuur. Fin oras Au ꞌfain ꞌuum reꞌ naan,
nok askeekn aah!”
MAT 24:45 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Hi ro he mjair on reꞌ ameput reꞌ
natuin in uisn ee romin. Karu in uisn ee he nnao neu bare ꞌroo, in nait ameput on
reꞌ naan, he nꞌurus mnahat ma mninut neu in uim je nanan.
MAT 24:46 Karu in uisn ee nfain neem ma nkius niit in ameput naan anmeup rek-reko,
ro tebes in of anmariin nok ameput naan.
MAT 24:47 Ampirsai Kau, fin usiꞌ naan of anfee kuasa neu ameput naan, he nꞌurus in
aꞌmuiꞌk ein ok-okeꞌ.
MAT 24:48 Mes karu ameput naan maufinu, in of natenab anbi in nekan am nak,
MAT 24:49 ‘Reko! Usiꞌ nnao on nai te, sekau nahiin oras usiꞌ nfain neem, oo!’
Natenab on naan ate, in nmurai nbeos ma npokos ameput bian. Ma in ntoko ma naah-
niun amin-minat nok amauft ein.
MAT 24:50 Mes feꞌ ka natenab naan fa saaꞌ-saaꞌ, nok askeken ate, in uisn ee nfain
neem.
MAT 24:51 Onaim usif naan anhaꞌmuiꞌ je maꞌtaniꞌ, rarit nait inpoirn ee neu moneꞌ,
he in nabua nok atoin aputa-kriut ein. Anbi bare naan, sin ok-okeꞌ ankaen npin-
piuns ein, natuin sin napenin susat ma nanaꞌrenat maꞌtaniꞌ.”
MAT 25:1 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein anmatoom nok Uisneno In aprenat am nak, “Hi
ro he mibarab mirek-rekoꞌ he mseun Kau, on reꞌ retaꞌ reꞌ ia. On nai: neot es,
anmuiꞌ bifee munif boꞌes, reꞌ npoin nbin oras fai ma neik ein paku, he nnao nseun
baroit atoniꞌ nbi sin partei je in umi.
MAT 25:2 Mes naꞌko tuaf boꞌes naan, anmuiꞌ tuaf niim reꞌ anmonon, ma tuaf niim reꞌ
nahinin.
MAT 25:3 Tuaf niim reꞌ anmonon naan ka neikin fa minaꞌ anneis.
MAT 25:4 Mes tuaf niim reꞌ nahinin, sin neik nanin minaꞌ.
MAT 25:5 Antean umi naan, baroit atoin ee ka neem fa feꞌe msaꞌ. Aꞌroo-ꞌroo te bifee
muinf ein naan anreur ein nmaten, onaim sin ntupan nfinin.
MAT 25:6 Te kaah, fai je natnaan ate, sin annenan atoniꞌ nkoaꞌ ma nsakanan am nak,
‘Hoi! Baroit ee neem een, oo! Iim he tnao tseun goe!’
MAT 25:7 Annenan on naan ate, bifee muinf ein naan anfenan ok-okeꞌ. Rarit sin
nabarab sin pakun.
MAT 25:8 Mes bifee muinf ein reꞌ anmonon naꞌuab nok sin partei ngguin am nak, ‘Hae,
baꞌe sin! Ambait maan kai miin aꞌkreꞌo. Hai paukn ii he noi nmaet neen!’
MAT 25:9 Mes bifee muinf ein reꞌ nahinin natahan am nak, ‘Amoo! Kais mitooꞌ, mes ka
bisa fa. Fin hai miin ein ka nanokab fa neu kit ok-okeꞌ! Reko nneis hi mnao msoos
minaꞌ.’
MAT 25:10 Onaim sin annaon nsosan minaꞌ. Mes oras sin npoin nnaon, baroit naan neem
antea goen. Rarit bifee muinf ein reꞌ nahinin sin ntaman natuin ein anbin baer
fesat, nabuan nok baroit ma taumn ein ok-okeꞌ. Sin arsin antaman neun uim je nanan,
onaim sin naꞌeek enoꞌ.
MAT 25:11 Rarit bifee muinf ein reꞌ anmonon neman amsaꞌ. Sin nhaamn ein am nak,
‘Usiꞌ! Usiꞌ! Musoin kai eonꞌ ii feꞌ, tua!’
MAT 25:12 Mes in nataah am nak, ‘Hoe, ka bisa fa. Au ka uhiin ki fa!’
MAT 25:13 Es naan ate, hi ro he mibarab batuur-batuur he mhaat ma mpao piut-piut,
fin hi ka mihiin fa msaꞌ am mak, oras Au ꞌfain ꞌuum nateef nok neon saaꞌ, aiꞌ nreuk
fauk.”
MAT 25:14 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab retaꞌ es antein am nak, “Oras Au usaitan ki, hi
ro he mmeup rek-reko meu Kau, nahuum on reꞌ retaꞌ reꞌ ia. On nai: anmuiꞌ naan uisf
es he nnao neu bare ꞌroo. Oras in nabarab he nnao, in noꞌen in ameupt ein, rarit in
naprenat sin im nak, ‘Hi mpaek reꞌ roit reꞌ ia njair modal. Oras au ꞌfain ꞌuum ate,
hi ro he mitoon kau mmak, hi miis fauk een.’
MAT 25:15 Rarit in nfee neu in ameput ahuunt ee noni-roit ꞌkaroꞌ niim, he in
nasufab roit ein naan. Rarit in ameput no nuan ii ntoup roit ꞌkaroꞌ nua. Ma ameput
no teun ii ntoup roit aꞌkaor es, natuin sin es-es ate sin aꞌbeiꞌk ein. Rarit in
nkoen on neu bare ꞌroo.
MAT 25:16 Antoupu nrair roit ein naan, ameput ahuunt ee nnao nrakan. Ka ꞌroo fa te,
in niis naan roit ꞌkaroꞌ niim antein.
MAT 25:17 On naan amsaꞌ ameput no nuan ii. In niis naan roit ꞌkaroꞌ nua ntein.
MAT 25:18 Mes ameput no teun ii reꞌ ntoup roit aꞌkaor meseꞌ naan, in nnao nhain
konaꞌ, he naꞌkoroꞌ in uisn ee roit ein naan.
MAT 25:19 Aꞌroo-ꞌroo te, usif naan neem. Rarit in nabuab in ameupt ein he nmurai
nparikas in roit ein reꞌ sin nꞌurus sin naan.
MAT 25:20 Ameput ahuunt ee ntaam ma nnonaꞌ roit ꞌkaroꞌ boꞌes. Rarit in nak, ‘Usiꞌ!
Ia ho roit ein. Neon goes ii ho mnonaꞌ kau roit ꞌkaroꞌ niim. Mes oras ia, au ꞌiis
ꞌaan kuuk aꞌkaroꞌ niim aꞌtein.’
MAT 25:21 Anneen on naan ate, in uisn ee nmariin. In naꞌuab am nak, ‘Reko! Ho reꞌ
ia, ameup reko. Ho mmakoe, ma mutuin meu au prenat, maski au ka ꞌbi fa ia. Natuin
ho bisa mꞌurus rais aanꞌ-anaꞌ on reꞌ ia, au of ꞌait ko he mꞌurus rasi bian reꞌ koꞌu
nneisi ntein. Au of aꞌmoeꞌ fesat he hit tmariin ok-okeꞌ.’
MAT 25:22 Rarit ameput no nuan ii neem annonaꞌ in uisn ee roit ꞌkaroꞌ haa mnak,
‘Usi! Neon goes ii ho mnonaꞌ kau roit ꞌkaroꞌ nua. Amkius kuum, au ꞌiis ꞌaan kuuk
roit aꞌkaroꞌ nua ꞌtein.’
MAT 25:23 Usif naan anmariin msaꞌ. In naꞌuab am nak, ‘Reko! Ho reꞌ ia, ameup reok
goes amsaꞌ. Ho mmakoe, ma mutuin meu au prenat, maski au ka ꞌbi fa ia. Natuin ho
bisa mꞌurus rais aanꞌ-anaꞌ on reꞌ ia, au of ꞌait ko he mꞌurus rasi bian reꞌ koꞌu
nneisi ntein. Au of aꞌmoeꞌ fesat he hit tmariin ok-okeꞌ.’
MAT 25:24 Rarit ameput no teun ii neem. Onaim in natoon am nak, ‘Usiꞌ! Au uhiin ꞌak
ho atoin maputuꞌ ko. Fin ho mait saaꞌ reꞌ biak ein anmoꞌe, ma mseu saaꞌ reꞌ biak
ein anseen sin.
MAT 25:25 Au umtau, tua. Kais-kaisaꞌ roit ein ia namnekun, rarit ho mhukun kau. Es
naan ate, au uꞌkoro urek-rekoꞌ sin. Sin esan reꞌ ia, aam! Amtoup mufaniꞌ sin, fin
ho roit aꞌkaor meseꞌ reꞌ ia ka saaꞌ-saaꞌ fa, tua.’
MAT 25:26 Anneen on naan ate, in uisn ee naskaar ee mnak, ‘Ho reꞌ ia ameput reꞌ
maufinu ma apehet! Karu ho muhiin main mak, au ꞌait saaꞌ reꞌ biak ein anmoꞌe, ma au
ꞌseu saaꞌ reꞌ biak ein anseen sin,
MAT 25:27 nansaaꞌ am es ho ka mutunuꞌ fa au roit ii meu bank? He au ꞌfain ꞌuum ate,
au bisa upein in sufan, maski kreꞌ-reꞌo msaꞌ, reko!’
MAT 25:28 Rarit usif naan anreun in ameput bian am nak, ‘Mait roit ein naꞌkon tuaf
ia, he mnonaꞌ sin meu ameput reꞌ niis roit ꞌkaroꞌ niim naan.
MAT 25:29 Fin tuaf reꞌ anꞌurus rek-reko saaꞌ reꞌ in nnaaꞌ ee, in of napeni mfaun
antein. Mes tuaf reꞌ ka nꞌurus fa saaꞌ reꞌ in nnaaꞌ ee naan, of nait nain sin ok-
okeꞌ naꞌko in tuan.
MAT 25:30 Amheek ameput reꞌ ka mapakeꞌ fa ia. Amheer amfonat ma mait impoir ne meu
moneꞌ. Maut he in nkae nok haꞌmuꞌit anbi baer meisꞌokan naan!’ 
”
MAT 25:31 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia,
of aꞌsaun ꞌuum aꞌpaek Au Amaꞌ In kuasan reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ, ubua ꞌok In ameupt
ein naꞌkon sonaf neno tunan. Rarit Au ꞌtoko ꞌbi Au ꞌtokoꞌ prenat reꞌ mapinaꞌ-
makrahaꞌ nneis, he uprikas mansian ein ok-okeꞌ sin aꞌmoink ein.
MAT 25:32 Mansian ii ok-okeꞌ reꞌ nmoin niit anbin pah-pinan ia, of neman nbaisenun
Kau. Rarit Au ꞌbatis sin, nahuum on reꞌ atukus reꞌ nbatis ꞌbib-kase naꞌko ꞌbibi, he
njair pukan nua.
MAT 25:33 Tuaf-tuaf reꞌ nmoin natuin Uisneno In romin, Au ꞌtao sin anbin Au bnapak
aꞌneꞌu. Mes tuaf bian, Au ꞌtao sin anbin Au bnapak aꞌrii.
MAT 25:34 Oras naan, Au ꞌnaaꞌ aprenat nahuum on reꞌ Usif. Au of utoon ꞌeu tuaf ein
reꞌ anbin Au bnapak aꞌneꞌu mꞌak, ‘Hi reꞌ ia, es reꞌ mtoup tetus-athoen miꞌko Au
Amaꞌ. Iim he mtaam meu In uim je nanan reꞌ In nabarab nain je naꞌko un-unuꞌ neu ki.
MAT 25:35 Au ꞌfee ki haan askaut, natuin unuꞌ feꞌ oras Au umnaah, hi es amfee Kau
bukaet. Oras Au ꞌmeon, hi mfee Kau oe mninut. Au ꞌuum ate on reꞌ atoin kase, mes hi
mtoup Kau ꞌbi hi umin.
MAT 25:36 Au ka ꞌmuiꞌ fa pake-nohas, mes hi msoo mfee Kau. Au umeen, hi es reꞌ iim
amꞌurus Kau. Au ꞌbi bui, hi es reꞌ iim amkius Kau.’
MAT 25:37 Annenan on naan ate, tuaf ein reꞌ neek amneꞌo nbin Au bnapak aꞌneꞌu naan,
of natahan am nak, ‘Usiꞌ, on mee es reꞌ ia? Usiꞌ mak, Ho mumnaah, rarit hai mfee Ko
bukaet. Ho mmeon oe, rarit hai mfee Ko oe mninut amsaꞌ.
MAT 25:38 Ho on reꞌ atoin kase, rarit hai mtoup Ko he mtaam meu hai umi. Ho ka
mmuiꞌ fa pake-nohas, rarit hai msoo mfee Ko, tua.
MAT 25:39 Ho mumeen, rarit hai mnao mꞌurus Ko. Ho mbi bui, rarit hai mnao mturun
Ko. Mes anbi oras mee, hai mmoeꞌ rasin reꞌ naan, tua?’
MAT 25:40 Au of utaah sin im ꞌak, ‘Ampirsai Kau! Fin oras hi mmoeꞌ rasin naan meu
Au ngguin, maski mmoeꞌ meu tuaf reꞌ ka mapakeꞌ fa msaꞌ, reꞌ naan hi mmoꞌe mfee Kau
goe!’
MAT 25:41 Rarit Au uꞌuab ꞌeu tuaf ein reꞌ nbin Au bnapak aꞌrii mꞌak, ‘Atoin maufinu
ki! Uisneno nkaas anrair ki. Miꞌroo nai miꞌko ia! Au of aꞌreun tuaf he nnao nporin
nataam ki meu ai abar-barat. Fin Uisneno nabarab anrair baer haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat
naan neu niutn ein ma sin uis koꞌu.
MAT 25:42 Au ꞌriꞌu ꞌporin ki, natuin oras Au umnaah, hi ka mfee Kau fa bukaet. Oras
Au ꞌmeon oe, hi ka mfee Kau fa oe mninut.
MAT 25:43 Au ꞌuum on reꞌ atoin kase, mes hi ka mtoup Kau fa meu hi umi. Au ka ꞌmuiꞌ
fa pake-nohas, mes hi ka msoo mfee Kau fa. Au umeen, mes hi ka iim fa he mꞌurus
Kau. Au ꞌbi bui, mes hi ka iim fa he mturun Kau.’
MAT 25:44 Annenan on naan ate, atoin maufiun ein of natahan am nak, ‘Usiꞌ, on mee
es reꞌ ia? Usiꞌ mak Ho mumnaah, mes hai ka mfee Ko fa bukaet. Ho mmeon oe, mes hai
ka mfee Ko fa oe mninut. Ho on reꞌ atoin kase, mes hai ka mtoup Ko fa meu hai umin.
Ho ka mmuiꞌ fa pake-nohas, hai ka msoo mfee Ko fa. Ho mumeen, mes hai ka mnao he
mꞌurus Ko fa. Ho mbi bui, mes hai ka mnao mturun Ko fa. Mes anbi oras mee reꞌ hai
mmoeꞌ Ko on reꞌ naan, tua?’
MAT 25:45 Au of utaah sin im ꞌak, ‘Ampirsai Kau! Oras hi ka mturun fa tuaf ein reꞌ
ka mapakeꞌ fa, reꞌ naan hi ka mturun Kau fa.’
MAT 25:46 Rarit atoin maufiun ein napenin haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat piut-piut tar antea
nabar-baar. Mes neu tuaf reꞌ neek amneot ma amnonot, sin napenin ꞌmonit piut-piut
nok Uisneno tar antea nabar-baar.”
MAT 26:1 Oras Naiꞌ Yesus nanoniꞌ nrair rasin reꞌ naan ok-okeꞌ neu sin, In naꞌuab
neu In atoup noinꞌ ein am nak,
MAT 26:2 “Hi mihini mrair, neno nua amnemat, hit neon koꞌu, es reꞌ Fesat Paska ntea
goen. Oras naan, of anmuiꞌ tuaf reꞌ naꞌsosaꞌ Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia.
Rarit sin nkuus naꞌmaet Kau nbi hau nehe.”
MAT 26:3 Neno naan, aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma atoni mnais haart ein
nabuan nbin naiꞌ Kayafas in umi. Naiꞌ Kayafas naan, es reꞌ aꞌnaak pirsait Yahudi
sin aꞌnaak koꞌu.
MAT 26:4 Sin namin ranan he nheek Naiꞌ Yesus amninuꞌ-mninuꞌ, he naꞌmaet Je.
MAT 26:5 Mes sin nꞌator asraak am nak, “Amtahan feꞌ! Hit kais atmanaap he theek Je,
natuin neon koꞌu goe npaumaak een. Kais-kaisaꞌ too mfaun ein reꞌ anroim Je, napoit
ein taisibu.”
MAT 26:6 Anbi kuan Betania, anmuiꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Simon. Unuꞌ te, atoniꞌ
nmaiꞌniis ne, natuin in nameen meen nui-atrokiꞌ. Mes oras ia, in nareko nrair. Oras
neon koꞌu naan ka ntea fa feꞌ, Naiꞌ Yesus sin annaon nbukaen nbin naiꞌ Simon in
umi.
MAT 26:7 Oras sin anbukaen ate, anmuiꞌ bifee jes neem nateef nok Naiꞌ Yesus. In
nnaaꞌ bootr es, reꞌ anmoeꞌ je naꞌko faut maꞌosaꞌ. Botor naan narai miin foo meniꞌ
reꞌ maꞌoos reꞌuf. Rarit bifee naan ntuut nareuꞌ bootr ee toben. Onaim in nꞌoop
minaꞌ naan akreꞌo-kreꞌo neu Naiꞌ Yesus In aꞌnakan, he njair tanar am nak, in
nhormaat Naiꞌ Yesus.
MAT 26:8 Mes oras Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein ankius bifee naan anmoeꞌ on naan
ate, sin natoꞌon ma naꞌuab ein am nak, “Hoe! In kais anporin miin foo meniꞌ reꞌ
maꞌoos reꞌuf ia!
MAT 26:9 Reko nneis in naꞌsosaꞌ miin foo meniꞌ ia, maut he in roit ein, in nfee sin
neun amaꞌmuiꞌt ein!”
MAT 26:10 Mes Naiꞌ Yesus nahiin sin teenb ein naan, onaim In naꞌuab am nak, “Hi
kais misusab bifee ia! Maut he in nmoeꞌ on reꞌ naan! Au ꞌmariin, natuin in nꞌoop
miin foo meniꞌ ia neu Au aok ii.
MAT 26:11 Amaꞌmuiꞌt ein et hi sonam ma hi tnanam piut-piut. Mes ka ꞌroo fa te, Au
reꞌ ia, ka ubua ꞌok ki fa heen.
MAT 26:12 Nok ranan reꞌ bifee ia naꞌpeeh Kau npaek miin foo meniꞌ reꞌ ia, in
nabarab anrair Au aok ii, he nkakiꞌ nain fubonaꞌ neu Au aok amates. Fin Au ꞌmoink
ii ka ꞌroo fa heen.
MAT 26:13 Mimnau mirek-rekoꞌ, joo! Anbi bare mee-mee jah, oras Uisneno In Rais Reko
nanaob on anfuun am nateef anbi pah-pinan ia, sin of naretaꞌ anmatoom nok bifee reꞌ
ia in arekon! Maut he mansian ii ok-okeꞌ namnau goe.”
MAT 26:14 Anmuiꞌ tuaf es naꞌko Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nuaꞌ ein reꞌ
naan, kaan ee naiꞌ Judas Iskariot. Neno naan, in anpoi nnao naim aꞌnaak pirsait
Yahudi sin aꞌnaakt ein, he nnonaꞌ Naiꞌ Yesus neu sin.
MAT 26:15 Antea on naan ate, in nataan am nak, “Sin amaꞌ arki! Karu au ꞌturun ki he
hi mheek Naiꞌ Yesus naan, hi mfee kau saaꞌ?” Onaim sin natahan am nak, “Karu ho
mroim he muꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus meu kai te, hai mbaen.” Rarit sin nsoꞌin roi mutiꞌ fua
boꞌ teun ma nnonaꞌ sin neun naiꞌ Judas.
MAT 26:16 Rarit naiꞌ Judas anpoi, onaim in naim ranan he nnonaꞌ Naiꞌ Yesus neu sin.
MAT 26:17 Toon baniꞌ toon, atoin Yahudis sin anmuiꞌ neon koꞌu reꞌ aꞌroon ii neno
hiut. Sin nteek neon koꞌu naan nak, ‘Fesat Utunuꞌ ka Mamuur fa’. Oras fesat naan he
nmurai jen, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma nataan Ee mnak, “Aam! Mabeꞌ ia,
hit ro he tmurai tanaob hit neon koꞌun ia. Onaim Ho mroim he hai mroro ꞌbib-kase ma
mibarab baer fesat Paska on mee, tua?”
MAT 26:18 Rarit In nataah am nak, “Hi mtaam meu kota, hi of miteef mok atoin es.
Mitoon ee mak on nai, ‘Baꞌe! Hai Aam Tungguru annaben neu ka ꞌroo fa ntein ate In
he nmaet jen. Onaim In ntoit bare nbi ho umi, he In npaek je he ntao fesat Paska
nok In atoup noinꞌ ein.’ ”
MAT 26:19 Annenan on naan ate, In atoup noinꞌ ein annaon nmoꞌen natuin In uaban
naan. Rarit sin nabaarb ein bukae fesat Paska nbin naan.
MAT 26:20 Oras fai te, Naiꞌ Yesus nok In atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nuaꞌ ein naan
antokon ma nbukaen fesat.
MAT 26:21 Oras sin nbukaen, In naꞌuab am nak, “Hi mneen, oo! Anmuiꞌ tuaf es naꞌko
ki, of es reꞌ naꞌsosaꞌ Kau neu biak ein.”
MAT 26:22 Annenan on naan ate, sin neek ein ka ntainiin ein fa. Onaim sin es-es ate
nataan kuun Naiꞌ Yesus am nak, “Tuaf reꞌ Ho muꞌuab ee naan, ka au fa, oo?”
MAT 26:23 Onaim In nataah am nak, “Tuaf reꞌ narepaꞌ utunuꞌ nbi ꞌpik-oef nok Kau, in
es reꞌ naꞌsosaꞌ Kau.
MAT 26:24 Mimnau! Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ro he ꞌmaet on reꞌ sin ntui
nain je nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ. Mes mikeo! Tuaf reꞌ naꞌsosaꞌ Kau naan, in of
nasaah kuun in siraak! Reko nneis in ainf ee kais nahoins ee!”
MAT 26:25 Rarit naiꞌ Judas nataan amsaꞌ am nak, “Tuaf reꞌ Ho muꞌuab ee naan, ka au
fa, oo?” Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ho kuum es muꞌuab on naan. He sekau
ntein?”
MAT 26:26 Oras sin nbukaen feꞌ, Naiꞌ Yesus nait utunuꞌ fuaꞌ es, ma ntoit makasi neu
Uisneno. Rarit In nteib utunuꞌ naan, ma nnonaꞌ neu In atoup noinꞌ ein, ma naꞌuab am
nak, “Utunuꞌ reꞌ ia, Au aok. Mait he mbukae nai, tua!”
MAT 26:27 Rarit In nait ikraas es naheun nok tua min-kase, ma ntoit makasi neu
Uisneno. Rarit In nnonaꞌ neu In atoup noinꞌ ein, ma naꞌuab am nak, “Hi arki mait he
mbukae nai, tua.
MAT 26:28 Fin tua min-kase ia, Au naaꞌ. Au of aꞌmaet, Au naaꞌ ii natꞌoop ma nsai he
nsoi naan too mfaun ein sin saant ein. Naaꞌ reꞌ ia njair tanar he mimnau mak, saaꞌ
reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair je, oras ia njair teb-tebe. Mait he mbukae nai, tua!
MAT 26:29 Mes amneen mirek-rekoꞌ! Anmurai naꞌko mabeꞌ ia, Au ka ꞌinu ꞌtein fa tua
min-kase. Of oras Au ꞌok Au Amaꞌ mtook ma mnaaꞌ aprenat ambi sonaf neno tunan, naꞌ
Au ꞌbukae ꞌtein ꞌok ki.”
MAT 26:30 Rarit sin nsiin siit es he npures ma nboꞌis Uisneno. Rarit mabeꞌ naan
amsaꞌ, sin anpoi nnaon neun aꞌtoꞌef Saitun.
MAT 26:31 Oras sin annaon ate, Naiꞌ Yesus natoon nain In atoup noinꞌ ein am nak,
“Mabeꞌ ia, hi arki of maen misaitan Kau. Fin matuꞌi nain et Uisneno In Suur Akninuꞌ
mnak, ‘Uisneno of naꞌmaet atukus, rarit in aꞌbib-kaesn ein naenan nsiksakn ok.’
MAT 26:32 Au ꞌmaet batuur. Mes oras Au ꞌmoni ꞌfain, Au ꞌnao uhunun ki ꞌeu propinsi
Galilea.”
MAT 26:33 Mes naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Aam! Maski tuaf bian naen nasaitan Ko,
mes au kaah fa, tua!”
MAT 26:34 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Tebe, oo, Peꞌu? Ampirsai Kau! Mabeꞌ ia,
maun goe ka nkokreoꞌ fa feꞌe te, ho musuan Kau no teun goen mak, ho ka muhiin Kau
fa!”
MAT 26:35 Mes naiꞌ Petrus naheer am nak, “Kaah fa, tua! Karu Ho mmaet, au ꞌmaet ꞌok
Ko msaꞌ. Fin au ka ꞌeu fa he ꞌaen usaitan Ko, tua!” Naiꞌ Petrus in partein ngguin
naꞌuab ein on reꞌ naan amsaꞌ.
MAT 26:36 Rarit Naiꞌ Yesus sin annao nkonon neun aꞌtoꞌef Saitun, antean nbin poꞌon
es, kaan ee Getsemani. Anbi naan In natoon neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Hi mtook
mtahan ambi ia, Au he ꞌnao ꞌonen ꞌeu reꞌ nee.”
MAT 26:37 Mes In nhaman neik naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus, ma naiꞌ Yohanis, he sin
teun sin nok Ne. Anmurai naꞌko oras naan, In neekn ee nsuus ma ka ntaininaꞌ fa.
MAT 26:38 Sin feꞌ nnao naan aꞌkreꞌo, In naꞌuab neu sin im nak, “Au neek ii nsuus
anmaet! Au ꞌnaben ate on reꞌ he ꞌmaet een. Hi mtook ma mpao mok Kau mbi reꞌ ia
feꞌ.”
MAT 26:39 Rarit In nnao naꞌroo kreꞌo, onaim In nriꞌtuu ma nꞌonen am nak, “Aam
Honiꞌ! Karu Ho mromi te, Au kais usaah maꞌneꞌat reꞌ ia. Mes kais mutuin Au romik,
maut he mutuin Ho roim aan kuum, tua.”
MAT 26:40 Anꞌonen anrair on naan ate, In nnao nfain neu In atoup noniꞌ tua teun ein
naan. Mes sin ntupan nfinin. Rarit In npooꞌ nafenaꞌ sin, ma In naꞌuab nok naiꞌ
Petrus am nak, “Hae Peꞌu! Hi mtuup neu saaꞌ? Au ꞌbi nee rabah, mes hi ka bisa fa he
mpao kreꞌo msaꞌ!
MAT 26:41 Mimeu maatm ein naan feꞌ. Rarit amfeen he mpao mok Kau! Fin hi neekm ein
amroim he mmoeꞌ rais reko, mes hi aom ein anꞌoren. Onaim reko nneis hi mꞌonen, he
karu mipein furit ate, hi bisa maran ma mtahan.”
MAT 26:42 Rarit In nnao nꞌonen antein am nak, “Usiꞌ! Karu ro Au es reꞌ he usaah
maꞌneꞌat ia, maut he mutuin Ho roim aan kuum, tua.”
MAT 26:43 Anꞌonen anrair on naan ate, In ntebi nfain neu In atoup noniꞌ tua teun
ein naan. Mes sin ntupan nfanin, natuin sin maatk ein maꞌfeen ein.
MAT 26:44 Rarit In nfain he nꞌonen antein no goes. In ntoti ntein neu In Amaf, he
kais nasaah maꞌneꞌat naan, mes maut he natuin In Aamf ee In romin.
MAT 26:45 Anꞌonen anrair on naan ate, In ntebi nfain he npooꞌ nafenaꞌ In atoup
noinꞌ ein. In naꞌuab am nak, “Hi mtuup kiim feꞌe, oo? Amfeen nai! Natuin tuaf reꞌ
he naꞌsosaꞌ Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, anpaumaak een. Oras reꞌ ia, sin he
nheek Kau goen, he nnonaꞌ Kau neu atoin maufiun ein.
MAT 26:46 Amfeen nai! Amfei maatm ein he mkius meu nee! Tuaf reꞌ naꞌsosaꞌ Kau naan,
neem een.”
MAT 26:47 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan feꞌe te, naiꞌ Judas neem nok too mfaun
ein. Sin neman neikin suniꞌ ma hau tukaꞌ he nheek Ee. Sin nmoꞌen on naan, natuin
prenat naꞌko aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma atoni mnais haart ein.
MAT 26:48 Naiꞌ Judas ansenen nain sin im nak, “Amkius mirek-rekoꞌ, oo! Tuaf reꞌ au
ꞌhoo ma ꞌneek Ee naan, hi mheek Je nai! Fin tuaf reꞌ naan, es reꞌ tuaf reꞌ hi mam-
mami.”
MAT 26:49 Oras sin antean Naiꞌ Yesus, naiꞌ Judas nnao nhake nbi Naiꞌ Yesus In matan
am nak, “Saloom, Aam Tungguru!” Onaim naiꞌ Judas anhoo ma nneek Ee.
MAT 26:50 Rarit Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Hae, Judas! Ho uum reꞌ ia, meik sairt
ii es reꞌ ia, oo?” Onaim too mfaun ein naan neman, he nheek Naiꞌ Yesus.
MAT 26:51 Mes nok askeken, Naiꞌ Yesus In tuaf es anfaik benas, ma nsaip namouf
atoin es in rukin noon es. (Atoniꞌ naan, es reꞌ pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe
in ate.)
MAT 26:52 Ankius on naan ate, Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Muꞌtaap mufaniꞌ ho benas
naan. Fin tuaf reꞌ nmoni nbi ꞌbae suniꞌ, in of anmaet nok suniꞌ.
MAT 26:53 Ho ka muhiin fa, oo? Au bisa ꞌtoit Au Amaꞌ he nreek In ameupt ein nifun-
nifun naꞌkon sonaf neno tunan, he neman nturun Kau.
MAT 26:54 Mes noo goah nai. Anbain he tuaf ein reꞌ ia nheek Kau. Natuin saaꞌ reꞌ
matuꞌi nain et Uisneno In Suur Akninuꞌ nmatoom nok Kau naan, ro he njarin.”
MAT 26:55 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu too mfaun ein reꞌ neman nheek Je mnak, “Hi
mitenab mak, Au reꞌ ia atoin maufinu, oo? Nansaaꞌ am es hi iim amheek Kau meik
suniꞌ ma hau tukaꞌ? Te kaah, neno-neno te Au unoniꞌ ki ꞌbi Uim Onen Uuf, mes ka
tiit fa tuaf es, he nmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ neu Kau.
MAT 26:56 Mes anbain nai! Iim amheek Kau nai! Natuin reꞌ ia matuꞌi nain naꞌko unuꞌ
et Uisneno In Suur Akninuꞌ.” Ankisun on naan ate, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein
namtau nmaten. Onaim sin naenan ma nasaitan Naiꞌ Yesus.
MAT 26:57 Rarit tuaf ein reꞌ nheek Naiꞌ Yesus, sin neik Je neu aꞌnaak pirsait
Yahudis sin aꞌnaak koꞌu, naiꞌ Kayafas in umi, natuin aꞌnaakt ein nabuan nbin naan.
Abuat ein naan, sin esan reꞌ: aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam
ein, atoni mnais haart ein.
MAT 26:58 Oras sin neik Je te, naiꞌ Petrus nnao naꞌkor-koroꞌ nbi sin koitk ein,
antea aꞌnaak kouꞌ goe in umi. Naiꞌ Petrus antaam nok anbi kintal amsaꞌ he ntook
nabua nok tuaf ein abitan naan. Fin in he nahiin saaꞌ reꞌ of he njair.
MAT 26:59 Anbi umi naan in nanan aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein naꞌuab ein
nok tuaf ein reꞌ afeek rais pirsait. Sin namin bukti he napenin ranan he nafeek
hukun aꞌmaten neu Naiꞌ Yesus.
MAT 26:60 Maski sin nataman saksii poi mfaun, mes sin ka napenin fa bukti saaꞌ-saaꞌ
he npaek sin. Namuni te, sin napenin saksii tuaf nua.
MAT 26:61 Tua nuaꞌ ein naan ansaksii am nak, “Hai mneen miit Atoniꞌ ia naꞌuab am
nak, ‘Au of useer Uim Onen Uuf. Mes Au of ufenaꞌ ufaniꞌ Umi naan neno teun goah.’ ”
MAT 26:62 Rarit aꞌnaak pirsait Yahudis sin aꞌnaak kouꞌ goe nfeen anhake nbi too
mfaun ein sin maatk ein reꞌ ntokon nbin naan. Onaim in nataan Naiꞌ Yesus am nak,
“Ho mneen amrair too mfaun ein nakuu Ko. Mes nansaaꞌ am es Ho mninuꞌ-mninuꞌ?”
MAT 26:63 Mes Naiꞌ Yesus ka nataah fa saaꞌ-saaꞌ. Onaim aꞌnaak kouꞌ goe nataan
antein am nak, “Au he utaan Ko! Mes Ho ro he mutaah batuur-batuur, nahuum on reꞌ Ho
mutaah meu Uisneno reꞌ nmoin et sonaf neno tunan. Anmuiꞌ tuaf nak, Ho reꞌ ia,
Kristus, Uisneno In Anah reꞌ In nbaꞌan nain Je naꞌko unuꞌ. Batuur, aa oo?”
MAT 26:64 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur, on reꞌ ho muꞌuab naan. Mes,
mimnau! Hi ar-arki of miit Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia. Au of aꞌtoko ꞌbi
sonaf neno tunan ꞌbi Uisneno In abnapan aꞌneꞌu, he ꞌnaaꞌ aprenat ꞌok Ne reꞌ akuaas
reꞌuf. Rarit Au ꞌsanu ꞌfain ꞌuum aꞌbi nope.”
MAT 26:65 Anneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, aꞌnaak kouꞌ goe natooꞌ maꞌtaniꞌ,
tar antea in npius nakratiꞌ in baru mnanuꞌ. Rarit in nkoaꞌ ma natoon neu atooks ein
naan ok-okeꞌ mnak, “Hit ka tperluu fa saksii ttein! Hi mneen kiim meik hi rukim, In
uab naan. In nanaib kuun In tuan anjair Uisneno In Anah. Reꞌ ia rasi mꞌakan! Hi
mihiin ok-okeꞌ mak, tatuin hit atoran pirsait, karu atoniꞌ nataib on, on reꞌ
Uisneno, atoniꞌ naan ro he nmaet!
MAT 26:66 Onaim oras ia, hi he mifeek mak saaꞌ?” Onaim sin nsakanan ok-okeꞌ mnak,
“Batuur atoniꞌ ia nsaan! Onaim In ro he napein hukun aꞌmaten!”
MAT 26:67 Rarit tuaf fauk antaman ma naroon Naiꞌ Yesus. Sin nbeos Goe ma npaas Ee
msaꞌ.
MAT 26:68 Rarit sin nakreeꞌt Ee mnak, “Hoe! Ho reꞌ ia Kristus, aa oo? Ho mteek
miit! Sekau es antuuf Ko reꞌ ia?”
MAT 26:69 Oras naan, naiꞌ Petrus antoko nbi kintal feꞌ. Rarit anmuiꞌ bifee ate es,
neem naꞌuab nok naiꞌ Petrus am nak, “Feꞌe na, ho uum mok Naiꞌ Yesus, atoin
Nasaretas naan, aiꞌ?”
MAT 26:70 Mes in nprotees anbi too mfaun ein sin maatk ein am nak, “Kaah fa, tua!
Nansaaꞌ am es ho mutaan on naan! Au ka uhiin Je fa.”
MAT 26:71 Rarit naiꞌ Petrus anpoi nhake nbi enoꞌ ꞌtamas. Onaim anmuiꞌ bifee jes
anteniꞌ reꞌ nkius niit ee nbi naan. In natoon neu atoin ein reꞌ nbin naan am nak,
“Au ꞌiit atoniꞌ ia nok Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan.”
MAT 26:72 Onaim naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Ho mumaunu, oo! Au ka uhiin fa
atoniꞌ naan! Au ꞌsuup!”
MAT 26:73 Ka ꞌroo fa te, tuaf bian sin reꞌ ntokon nbin naan naꞌuab anteinꞌ ein neu
ne, mnak “Hae! Ho kais mupoi kai mak, ho ka mok fa Atoniꞌ naan! Fin hai mneen ho
muꞌuab ate, humaꞌ mese on reꞌ atoin Galileas sin!”
MAT 26:74 Mes in nmurai nasekuꞌ, onaim in anraban am nak, “Hoe! Au ꞌsuup aꞌpaek
Uisneno In kanan! Au ka uhiin fa Atoniꞌ naan!” Nateef in naꞌuab on naan ate, maun
goe nkokreoꞌ.
MAT 26:75 Anneen maun goe nkokreoꞌ, naiꞌ Petrus namnau Naiꞌ Yesus In uaban feꞌe na,
reꞌ nak, “Maun goe ka nkokreoꞌ fa feꞌe te, ho musuan amrair Kau no teun goen am
mak, ho ka muhiin Kau fa.” Namnau niit on naan ate, in naen anpoi ma nkae npin-
pinus.
MAT 27:1 Neis noi nmeu on naan ate, too mfaun ein reꞌ anꞌaꞌan rais pirsait naan,
nnekaꞌ buan he naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
MAT 27:2 Es naan ate, sin nfuut neik Je anꞌain gubernur Pilatus. Fin sin nromin he
gubernur ee nhukun naꞌmaet Je.
MAT 27:3 Oras naiꞌ Judas nahiin nak, Naiꞌ Yesus napein hukun aꞌmaten, in nmeiꞌ jon,
natuin in es reꞌ naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus. Rarit in nnao nfain neu aꞌnaak pirsait Yahudi
sin aꞌnaakt ein ma atoni mnais haart ein, he nafaniꞌ sin roi mutiꞌ fuaꞌ boꞌ teun
ein reꞌ naan.
MAT 27:4 In naꞌuab am nak, “Au ꞌsaan aꞌrair, natuin au ꞌnonaꞌ Tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa
sanat meseꞌ msaꞌ.” Mes sin natahan am nak, “Hoe! Hai ka mfairoir ko fa! Ho ro he
musaah ma mutaah kuum sanat naan.”
MAT 27:5 Rarit naiꞌ Judas anporin roit ein neu Uim Onen Uuf. Onaim in nnao nakfirit
niis on.
MAT 27:6 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein nsiun naꞌbuaꞌ roit ein
reꞌ naiꞌ Judas anporin sin naan. Sin naꞌuab ein am nak, “Hit kais attao tafaniꞌ
roit ein ia teu peit je nanan, natuin roit ein ia of anhaiꞌniis kit.
MAT 27:7 Onaim reko nneis hit tsoos afu piis es taꞌko amoꞌe ꞌnaꞌi. Karu nmuiꞌ atoin
sonaꞌ aiꞌ kase nmaet, ma tuaf es ka nahiin je fa, hit bisa tsuub ee nbi naan.”
MAT 27:8 Rarit sin npaek roit ein naan, he nsosan afu. Etun tar antea oras ia,
atoniꞌ nteek bare naan nak, ‘Auf Naaꞌ’.
MAT 27:9 Nok ranan naan, sin natuin saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yermias
naꞌuab nain je mnak, “Sin npaek roi mutiꞌ fua boꞌ teun he nsosan afu. Sin npaek
roit ein naan, fin roit ein naan osaf he nsosan mansian, natuin osaf reꞌ atoin
Israelas sin nafeek nani.
MAT 27:10 Afu naan sin nsoos ee naꞌko amoꞌe ꞌnaꞌi, natuin Uisneno In apreent ee neu
kau.”
MAT 27:11 Oras too mfaun ein neik Naiꞌ Yesus antean gubernur ee te, in nataan Naiꞌ
Yesus am nak, “On mee? Ho reꞌ ia, batuur-batuur atoin Yahudis sin Uisf, aa oo?” In
nataah am nak, “Batuur. On reꞌ ho muꞌuab aan, tua.”
MAT 27:12 Mes oras aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma atoni mnais haart
ein nakuu rasi mfaun neun Naiꞌ Yesus, In ka nataah fa saaꞌ-saaꞌ msaꞌ.
MAT 27:13 Rarit gubernur ee nataan Ee mnak, “Ho ka mneen fa sin uab ein naan? Sin
nasaan Ko mfaun een. Mes nansaaꞌ am es Ho ka mutaah fa?”
MAT 27:14 Mes In ka nataah nain fa msaꞌ, tar antea gubernur ee nsanmaak.
MAT 27:15 Toon-toon ate, oras fesat Paska atoin Yahudis sin, too mfaun ein biasa
npiir naan atoin hukun es, he gubernur ee nafetin.
MAT 27:16 Oras naan, anmuiꞌ atoin hukun es, in kaan ee naiꞌ Barabas. Too mfaun ein
nahiin je neu in reꞌ naan sekau, natuin in maufiun ii maꞌtaniꞌ.
MAT 27:17 Neno naan amsaꞌ, too mfaun ein annaon neun gubernur Pilatus, rarit sin
nbaisenun ma ntotin he nafetin atoin hukun es, on reꞌ biasa. Onaim gubernur Pilatus
nataan sin im nak, “Reko! Mes au he ufetin sekau? Naiꞌ Barabas reꞌ ia, aiꞌ Naiꞌ
Yesus reꞌ tuaf anteek Ee mnak, Kristus, reꞌ ia msaꞌ. Au he ufetin es reꞌ mee? Hi
mpiir nai.”
MAT 27:18 (Gubernur ee naꞌuab on naan, natuin in nahiin nak, aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaakt ein neik Naiꞌ Yesus neu ne, natuin sin natiun Goe mates.)
MAT 27:19 Oras gubernur ee nparikas rasi naan feꞌe te, in fee je ansonuꞌ hanaf neu
ne mnak, “Ampaant om, tua. Naiꞌ Yesus naan Atoniꞌ reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat saaꞌ-saaꞌ.
In kakain am es reꞌ fini na au umnei ka reko fa. Tar antea oras ia msaꞌ au ꞌnaben
ate ka reko fa.”
MAT 27:20 Mes aꞌnaak rais pirsait Yahudis sin aꞌnaakt ein ma atoni mnais haart ein
anfuaruut too mfaun ein naan, he ntoit gubernur ee nafetin naiꞌ Barabas, ma nhukun
naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
MAT 27:21 Rarit in nataan nafaniꞌ sin im nak, “Naꞌko tua nuaꞌ ein reꞌ ia, au ufetin
es reꞌ mee?” Onaim sin natahan ok-okeꞌ mnak, “Barabas! Mufetin kai naiꞌ Barabas!”
MAT 27:22 Rarit in nataan sin im nak, “Karu on naan ate, au he ꞌmoeꞌ saaꞌ ꞌeu Naiꞌ
Yesus, reꞌ atoniꞌ nteek Ee mnak, Kristus?” Onaim sin nkoaꞌ ein ma nhuun ein ok-okeꞌ
mnak, “Amkuus muꞌpeit Ee meu hau nehe!”
MAT 27:23 Rarit gubernur ee nataan antein am nak, “Mes In saant ee, saaꞌ? Au
uprikas urair Je, mes au ka upein fa In sanat saaꞌ-saaꞌ!” Mes sin nkoaꞌ ein ma
nhuun ein naher-heran anteinꞌ ein am nak, “Muꞌmate! Amkuus muꞌpeit Ee meu hau neeh
je nai!”
MAT 27:24 Ka ꞌroo fa te, in nahini mnak, in ka bisa nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ ntein, fin
too mfaun ein he ntaisiubn een. Onaim in nait oe ma nafaun in aꞌniimk ein anbi sin
maatk ein, ma naꞌuab neu sin im nak, “Au ka utaah ma usaah fa Atoniꞌ ia in aꞌmaten!
Maut he hi es reꞌ misaah ma mitaah kiim!”
MAT 27:25 Onaim too mfaun ein nkoaꞌ ma nhuun ein am nak, “Reko, mbain nai! Maut he
hai mok hai sufaꞌ-kaꞌuf sin es reꞌ mitaah ma misaah In naaꞌ naan!”
MAT 27:26 Anneen on naan ate, in naꞌuab am nak, “Reko!” Onaim in nafetin naiꞌ
Barabas natuin sin roimk ein. Rarit in naprenat apaot ein, he nnaon nbeos Naiꞌ
Yesus npaken aꞌkauboe. Anbeso nrair Je on naan ate, soraurs ein neik Je he nnao
nkuus Ee neu hau nehe.
MAT 27:27 Rarit soraurs ein anheer neik Naiꞌ Yesus neu sin koat ee in kintal
mainuan. Anbi naan, sin noꞌen naan sin partei ngguin pukan es.
MAT 27:28 Onaim sin napaekb Ee baru mnanuꞌ masnaa meeꞌ apinat.
MAT 27:29 Rarit sin nait hau maꞌaikaꞌ in taek ein he nkanen aꞌsoeb es. Onaim sin
ntumaꞌniiꞌ ꞌsoeb maꞌaikaꞌ naan neu Naiꞌ Yesus In aꞌnakan, he naꞌraur ein on reꞌ sin
he nasaeb Ee ꞌpiruꞌ-baru neu uisf feuꞌ goes. Rarit sin nanaaꞌt Ee hau noon es anbi
In aꞌniman aꞌneꞌu nahuum on reꞌ teas aprenat. Ma sin nriꞌtuun ma nbaiseun Naiꞌ
Yesus, ma sin nakreeꞌt Ee mnak, “Baisenut neu atoin Yahudis sin Usif.”
MAT 27:30 Onaim sin npuran hape neu Ne, ma nait teas naan naꞌko In aꞌniman, he
nteeꞌ naꞌba-bae In aꞌnakan.
MAT 27:31 Sin nakreꞌet anrair Je on naan ate, sin nhoroꞌ nporin baru mnanuꞌ naan.
Rarit sin napakeb nafaniꞌ In tais ein. Rarit sin neik Je nnao npoin naꞌkon kota
Yerusalem, he nkuus naꞌpeit Ee nbi hau nehe tar antea In nmaet.
MAT 27:32 Oras sin nheer neik Naiꞌ Yesus anbi raan atnanaꞌ, sin nateef atoin es
naꞌko kota Kirene in feꞌ he ntaam neu kota. In kaan ee naiꞌ Simon. Sin naꞌseek ee
he nasaah Naiꞌ Yesus In hau nehe.
MAT 27:33 Rarit sin antean baer jes, kaan ee, Golgota. (Anbi uab Aram, in oten nak,
‘Bare ꞌnaak nuif.’)
MAT 27:34 Anbi naan sin naꞌinuꞌ Naiꞌ Yesus tua min-kase reꞌ sin nseor goe nok reuꞌ
miin menuꞌ, maut he In ntahan menas. Naiꞌ Yesus annaben aꞌkreꞌo, mes rarit In
ntorak.
MAT 27:35 Rarit sin nkuus naꞌpeit Ee nbi hau nehe. Onaim soraurs ein anheran suur
anaꞌ he naparaꞌ Naiꞌ Yesus In paken.
MAT 27:36 Rarit sin ntokon npao Goe nbin naan.
MAT 27:37 Sin ntuin nbin hau piis es amsaꞌ am nak, “IA NAIꞌ YESUS, ATOIN YAHUDIS
SIN USIF” Onaim sin nkuus anpasan hau pisaꞌ naan anbi Naiꞌ Yesus In hau nehe,
antoom faof, he njair tuꞌin neu saaꞌ am es In napein hukun naan.
MAT 27:38 Anbi naan, sin nkuus naꞌpetiꞌ atoin aburarut tuaf nua. Es anbi In abnapan
aꞌneꞌu; es anbi In abnapan aꞌrii.
MAT 27:39 Too mfaun ein reꞌ nnaon npeꞌon naan, ankius Goe. Onaim sin napenub sin
nuurk ein ma naꞌuab nakreeꞌt Ee.
MAT 27:40 Sin nkoaꞌ ein ma nhuun ein am nak, “Hoe! Ho mak Ho bisa museer Uisneno In
Uim Onen Uuf, rarit Ho mufenaꞌ mufainꞌ ee anbi neno teun goah. Karu Ho batuur-
batuur Uisneno In Anah, mufetin miit Ho tuam aan he msaun muꞌko hau nehe naan nai.”
MAT 27:41 On naan amsaꞌ aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam
ein, ma atoni mnais haart ein nakreeꞌt Ee mnak,
MAT 27:42 “In nsoi nafetin naan kuun biak ein, mes In ka bisa fa nsoi nafetin naan
In tuan. In nak, In atoin Israelas sin Usif! Karu on naan, maut he In nsaun nai
naꞌko hau nehe naan. Karu hai mkius miit on naan, naꞌ hai mpirsai Je.
MAT 27:43 Karu In batuur-batuur Uisneno In Anah, maut he, ‘In nafnekan ma nharap
neu Uisneno. Onaim karu Uisneno nroim Je, maut he Uisneno es reꞌ ansoi nafetin naan
Ee.’ 
”
MAT 27:44 Aburarut nuaꞌ ein naan, nakreeꞌt Ee on naan amsaꞌ.
MAT 27:45 Rarit meisꞌookn ii nꞌaum naan bare naan naꞌko maans ee natetab rek-reko
tar antea nreuk teun maans ee nmaeb.
MAT 27:46 Nateef anreuk teun maans ee nmaeb on naan ate, Naiꞌ Yesus ankoaꞌ anpaek
uab Aram am nak, “Eli! Eli! Lema sabaktani?” (In oten nak, “Koi Au Usiꞌ! Koi Au
Uisneno! Nansaaꞌ am es Ho mkoit ma musaitan Kau on reꞌ ia?”)
MAT 27:47 Tuaf fauk reꞌ npaumak-maak anbin naan, annenan In hanan. Onaim sin nak,
“Hae! Hi mneen feꞌ. In nkoaꞌ naꞌi naiꞌ Elia, Uisneno In mafefa kninuꞌ un-unuꞌ
naan!”
MAT 27:48 Rarit tuaf es naen nait aniꞌ-tei metoꞌ he narepaꞌ neu raur maꞌninuꞌ. In
nkaot aniꞌ-tei metoꞌ naan neu hau noon es in panan, rarit naramib Naiꞌ Yesus he
nmuis.
MAT 27:49 Mes tuaf bian antein naꞌuab ein am nak, “Maut he tkius tiit naꞌi naiꞌ
Elia he neem ansoi nafetin naan Ee, aiꞌ kaah?”
MAT 27:50 Rarit Naiꞌ Yesus ankoaꞌ antein nok haan hunun, rarit In nmaet.
MAT 27:51 Anbi Uim Onen Uuf, anmuiꞌ naan tai eon kouꞌ goes nakfiir he nꞌekaꞌ
Uisneno In Keꞌen Akninuꞌ nneis-neisi. Oras Naiꞌ Yesus natfeek, tai enoꞌ naan natkai
nbatis nua, naꞌko faof tar antea ꞌpiin. Onaim antainuun, tar antea faut kouꞌn ein
anpeꞌen.
MAT 27:52 Noup fautn ein natfeꞌin amsaꞌ. Ma Uisneno In tuaf ein reꞌ nmate nrarin,
bian In namonib nafaniꞌ sin.
MAT 27:53 Oras Naiꞌ Yesus anmonin nfain, sin npoin naꞌkon noup fautn ein, rarit sin
ntaman neun Yerusalem. Too mfaun ein niit sin inbin naan.
MAT 27:54 Anbi Golgota, anmuiꞌ aꞌnaak sorarus nok in soraur aan ein reꞌ npaon nbin
Naiꞌ Yesus in hau nehe. Oras sin nnaben neu antainuun, ma nahinin nak areꞌ rasin
reꞌ naan anjarin nrarin on naan ate, sin namtau nmaten. Sin naꞌuab ein am nak,
“Aijoo! Atoniꞌ ia, batuur-batuur Uisneno In Anah!”
MAT 27:55 Anbi naan amsaꞌ nmuiꞌ bifee tuaf fak-fauk, reꞌ anhaken nbin aꞌroo, ma
napeen niit In aꞌmaten naan. Sin natuin Ee naꞌkon Galilea, fin sin esan reꞌ
antuthae Je naꞌko unuꞌ.
MAT 27:56 Naꞌko bifeen reꞌ naan, anmuiꞌ bi Maria naꞌko kuan Makdala, bi Maria es
anteniꞌ (es reꞌ naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yusuf sin ainaf), ma naiꞌ Sebedius in fee (es
reꞌ naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yohanis sin ainaf).
MAT 27:57 Anbi naan anmuiꞌ atoin amuiꞌt es naꞌko kuan Arimatea, kaan ee naiꞌ Yusuf.
In natuin Naiꞌ Yesus In noniꞌ-taruꞌ aꞌroo goen. Naiꞌ Yesus In aꞌmaten, nateef nok
neon nimaꞌ. Nokaꞌ on naan ate, nateef nok atoin Yahudis sin neon onen. Es naan ate,
oras maans ee he noi nmouf, naiꞌ Yusuf naim ranan he nasanut Naiꞌ Yesus In aon
amates naan naꞌko hau nehe.
MAT 27:58 Rarit in nnao nbaiseun gubernur Pilatus, he ntoit Naiꞌ Yesus In aon
amates. Rarit gubernur ee naprenat he sin nnonaꞌ amates naan neu ne.
MAT 27:59 Onaim naiꞌ Yusuf annao nꞌain Golgota. Rarit in nasanut Naiꞌ Yesus In aon
amates naan naꞌko hau nehe. Rarit in nꞌaum narek-reokꞌ Ee nok tai feꞌu reꞌ maꞌosaꞌ.
MAT 27:60 Oras naan, naiꞌ Yusuf sin feꞌ anpahat anrair koon es anbin ꞌtoeꞌ fatu, he
nabarab nain noup fatu neu sin nonot-asar sin karu sin nmaten. Onaim naiꞌ Yusuf sin
natnaat ma nataam Naiꞌ Yesus neun noup fatu naan. Rarit sin narituꞌ faut kouꞌ goes,
he sin ntoeb narek-rekoꞌ noup fatu naan. Onaim naiꞌ Yusuf sin ntebi nfanin.
MAT 27:61 Oras naan, bi Maria naꞌko kuan Makdala ma bi Maria es antein, nokan amsaꞌ
nbin naan. Sin ntokon nbain ein anꞌanin noup fatu naan.
MAT 27:62 Nokaꞌ on naan ate, nateef nok atoin Yahudis sin neno snasat. Onaim aꞌnaak
rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma atoin Farisis sin nnao nbaiseun gubernur.
MAT 27:63 Sin nbaisenun am nak, “Amaꞌ gubernur. Hai mimnau oras aputa-kriut naan
anmoin feꞌ, In naꞌuab niit, on nai: ‘Batuur Au ꞌmaet, mes nkoon neno teun on naan
ate, Au ꞌmoni ꞌfain.’
MAT 27:64 Es naan ate, hai mbaiseun ko, tua, he mreun ma mreek ho soraurs ein he
npao narek-rekoꞌ noup fatu naan, tar antea neno teun. Nok ranan naan, In atoup
noinꞌ ein ka bisa nabaak fa In aon amates, he napoi atoniꞌ mnak, In nmoni nfain.
Fin karu sin napoin on reꞌ naan, naan maufinu nneis naꞌko unuꞌ sin napoin am nak,
In reꞌ naan, es reꞌ Kristus.”
MAT 27:65 Anneen on naan ate, gubernur ee nataah am nak, “Reko msaꞌ! Mes hi kiim
ammuiꞌ tuaf apaot. Reko nneis ampaek sin, he nnao npaon narek-rekoꞌ nbin bare
naan.”
MAT 27:66 Rarit sin nnaon anbin bare naan, ma neik sin apaot ein. Antean bare naan,
sin nmarak noup fatu naan in enoꞌ. Onaim sin nreun tuaf he npao bare naan ankoon,
he tua ꞌtetaꞌ kais neem nait amates naan.
MAT 28:1 Rarit neno krei kik-kiuk anaꞌ bi Maria naꞌko kuan Makdala ma bi Maria es
antein, sin nnaon nkius noup fatu naan.
MAT 28:2 Nok askeken, antainuun maꞌtaniꞌ. Uisneno In ameput es naꞌko sonaf neno
tunan ansaun neem, onaim in ntitar nananiꞌ faut koꞌu reꞌ ntoeb noup fatu naan.
Rarit in ntoko nbi faut goe tunan.
MAT 28:3 Ameput naan in huumn ee anpiin on reꞌ rimat, ma in paek ein snaa mutiꞌ ma
nariim.
MAT 28:4 Apaot ein naan namtau nmaten, tar antea sin naꞌtaꞌin met-meot goah, ma sin
ka bisa nakbeor ein fa on reꞌ amates.
MAT 28:5 Onaim ameput sonaf neno tunan naan, naꞌuab neu bifeen naan am nak, “Hi
kais mimtau! Au uhiin ꞌak hi iim maim Naiꞌ Yesus, Tuaf reꞌ sin nkuus naꞌmaet Je nbi
hau nehe.
MAT 28:6 Mes In ka et fa ia goen. Natuin In nmoni nfain, naan nahuum on reꞌ In
naꞌuab nain je. Amtaam nai he mkius kiim bare reꞌ sin ntao In aon amates. Bare naan
ruman!
MAT 28:7 Oras ia hi mtebi mfain nai! Amnao mitonan In atoup noinꞌ ein am mak, Naiꞌ
Yesus anmoni nfain jen. In nnao nahuun et Galilea. Sin ro he nnaon natefan nok Ne
nbin nee, on reꞌ unuꞌ te In nbaꞌan nain sin. Ampirsai nai. Amfain nai he mitoon
saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee reꞌ ia!”
MAT 28:8 Onaim bifeen naan naen nasaitan bare naan. Sin namtaun, mes sin nmarinan
amsaꞌ. Sin ntebi nfanin he natoon rasin reꞌ naan ok-okeꞌ neun Naiꞌ Yesus In atoup
noinꞌ ein.
MAT 28:9 Mes antean raan atnanaꞌ on naan ate, nok askeken Naiꞌ Yesus nateef nok
sin. In naꞌuab am nak, “Saloom!” Sin nkius nitan on naan ate, sin neman npaumak-
maak ma nhoo In haek ein, ma naꞌbees neu Ne.
MAT 28:10 Onaim In naꞌuab am nak, “Kais mimtau! Amnao mitonan Au atoup noinꞌ ein,
he sin nnaon npao Kau nbin Galilea.”
MAT 28:11 Oras bifeen naan feꞌ anbin raan atnanaꞌ, apaot ein naan anfanin neun
kota. Sin nnao natonan neu aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, rasin reꞌ
njarin ok-okeꞌ naan.
MAT 28:12 Onaim aꞌnaakt ein anꞌator aꞌsraak nok atoni mnais haart ein, he nfeen
apaot ein naan roit amfa-faun, he sin fefaꞌ ꞌtemen.
MAT 28:13 Aꞌnaakt ein naan naprenat sin im nak, “On nai. Karu atoniꞌ nataan, hi ro
he mitaah am mak, fai je natnaan hi mtuup amfiin. On nai te In atoup noinꞌ ein
neman ma nabaak In aon amates.
MAT 28:14 Karu gubernur ee anneen rasin naan, kais mimtau, natuin hai es amꞌator
aꞌnaef ee.”
MAT 28:15 Onaim apaot ein antoup roit ein naan. Sin nmoꞌen natuin aꞌnaakt ein sin
roimk ein. Es naan ate, antea oras ia atoin Yahudis sin anpirsain uab puta-kriut
naan feꞌ.
MAT 28:16 Anneen anrair bifeen naan sin uabk ein naan, Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ
tuaf boꞌes am meseꞌ naan nnaon neun propinsi Galilea he natefan nok Ne nbin aꞌtoeꞌf
es, natuin In rais manbaꞌan naan.
MAT 28:17 Oras sin nkius niit Ee, sin naꞌruir ein ma naꞌbesan neun Ee. Maski on
naan amsaꞌ, mes anmuiꞌ tuaf reꞌ neekn ee naꞌoniꞌ feꞌ.
MAT 28:18 Rarit In neem anpaumak-maak sin, ma naꞌuab am nak, “Uisneno nfee Kau
kuasat he Au uprenat saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ nbi sonaf neno tunan ma nbi pah-pinan ia.
MAT 28:19 Onaim hi mnao meu mee-mee jah ate, hi ro he mitoon Au Rais Reko meu pah-
pah ma uuf-uuf ein ok-okeꞌ. Hi ro he minoniꞌ sin rek-reko, maut he sin njarin Au
atoup noinꞌ ein. Ma hi ro he misrain sin he njarin tanar nak, sin nmafutuꞌ nrarin
nok Amaꞌ Uisneno, ma In Anah, ma In Asmaan Akninuꞌ.
MAT 28:20 Ma minoniꞌ sin he nmoꞌen natuin areꞌ preent ein ok-okeꞌ reꞌ Au utoon
aꞌrair ki sin. Mimnau! Au ꞌbi hi soonm ein ma hi tnaanm ein piut-piut, tar antea
pah-pinan ia namsoup.”
MAR 1:1 Ia rais reko anmatoom nok Uisneno In Anah. In kaan ne Yesus Kristus, reꞌ
Uisneno nruur ma nreek nain Je naꞌko un-unuꞌ. In retan ia, naꞌuub on on nai:
MAR 1:2 Nahuun naꞌko Naiꞌ Yesus nait In mepu, Uisneno anreek haefan atoin es neem
nahuun. Atoniꞌ reꞌ naan, kaan ne naiꞌ Yohanis. Naiꞌ Yohanis reꞌ ia, ro he neem
nahuun he nfei ranan neu Naiꞌ Yesus. Mes nahuun naꞌko naiꞌ Yohanis he neem, Uisneno
ansonuꞌ nahunun In mafefa kninuꞌ tuaf es, kaan ne naiꞌ Yesaya. Naꞌko afi ahunut,
naiꞌ Yesaya antui nrair, nak on nai: “Amneen, oo! Au of aꞌreek haefan Au tuaf es,
he nnao nfei ranan neu Ko.
MAR 1:3 Haef naan of annao neu baer ruman, he nhunun ma ankoaꞌ am nak: ‘Usiꞌ he
nkoen On neem! Bifee-atoniꞌ, iim he tabarab ranan ma taroitan bare! Iim he takninuꞌ
ranan, ma atseun Goe.’ ”
MAR 1:4 Sin biasa nteek naiꞌ Yohanis ate, nak ‘Asrain Atoniꞌ’. In natua nbi baer
ruman. In paekn ee anmoeꞌ je naꞌko bikaes unta in funun. In pasu ꞌfutuꞌ nmoeꞌ je
naꞌko pasu. In naah sisi knamat ma niun oin hau. [Naiꞌ Yohanis in aꞌmoin ii, nahuum
on reꞌ mafefa kninuꞌ kaꞌo naiꞌ Elia afi unuꞌ.] Oras naan, too mfaun naꞌkon kota
Yerusalem, ma propinsi Yudea in afan nanan, sin neman ma natefan nok naiꞌ Yohanis
anbi in baran. Sin neman he nitan nok sin maatk ein ma annenan nok sin ruik ein
noniꞌ-taruꞌ naꞌko naiꞌ Yohanis. In nsaksii ma natoon neu sin am nak, “Hi ro he
mmanakuꞌ ma misaitan hi sanat ma penu sin ok-okeꞌ, maut he Uisneno nnoes nain hi
saant ein naan. Rarit hi ro he misrain feꞌ, he anjair tanar am nak, hi mmarameꞌ
mfaim jen mok Uisneno. Oras sin nneen anrarin on naan ate, sin nmanakuꞌ sin saant
ein, rarit sin nanaꞌat sin tuak ein neun naiꞌ Yohanis, ma in nasrain sin anbin noe
Yarden.
MAR 1:7 In naꞌuab neu sin am nak, “Nokaꞌ-nmeu te, Atoin es of he neem. In maꞌtaniꞌ
nneis naꞌko kau. Au ka masoꞌik kau fa, maski bait au ꞌjari haa In aan renu ma aan
rekaꞌ, au ka umnees ꞌok Ne fa.
MAR 1:8 Au ꞌmanoek ii suma es reꞌ he usrain ki ꞌpaek oe, mes Atoniꞌ naan of anmoꞌe
nneis naꞌko kau. Fin In of natuab ma namonib ki nok Uisneno In Asmaan Akninuꞌ.”
MAR 1:9 Rarit Naiꞌ Yesus neem naꞌko kuan Nasaret et pah Galilea, he nateef nok naiꞌ
Yohanis. Ma naiꞌ Yohanis nasrain Je anbi noe Yarden.
MAR 1:10 Ma oras Naiꞌ Yesus anpoi naꞌko noe, nok askeken ate, neon goe natfeꞌi.
Rarit Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee ansaun neem neu Ne, mamnitaꞌ on reꞌ kor-kefi.
MAR 1:11 Ma hanaf Uisneno npoi neem naꞌko neon goe mnak, “Ho reꞌ ia, Au Aan nekaꞌ.
Ho es reꞌ ammarineb Au nekak.”
MAR 1:12 Rarit Uisneno In Asmaan ee nheer neik Naiꞌ Yesus neu baer ruman.
MAR 1:13 Anbi bare naan, anmuiꞌ kaun fui sin. Naiꞌ Yesus natua nbi bare naan fai
boꞌ haa ma neno boꞌ haa. Anbi bare naan amsaꞌ, niut reuꞌf ein sin aꞌnaak koꞌu neem
ma nsobaꞌ Usif Yesus he natuin in uaban, mes ka nabeiꞌ Je fa. Rarit Uisneno In
ameput naꞌko sonaf neno tunan neem he natutaꞌ ma nabhaeꞌ neu Ne nbi rasi aof ma
smanaf.
MAR 1:14 Anbi oors es, reꞌ sin nataam anrair naiꞌ Yohanis Asranit anbi bui, Naiꞌ
Yesus annao neu propinsi Galilea, he natoon Rais Reko naꞌko Uisneno anbi naan.
MAR 1:15 In naꞌuab am nak, “Amneen, oo! Oras ia, Uisneno In oors antea goen. Oras
ia, areꞌ bifee-atoniꞌ bisa nahinin nak, Uisneno nnaaꞌ aprenat. Onaim hi ro he
miꞌpiis ma miꞌteꞌun hi sanat ma penu sin, he mtebi mfain ma mituinaꞌ Uisneno. Rarit
ampirsai meu In Rais Reko ia nai!”
MAR 1:16 Neot es, Naiꞌ Yesus annao nreuk nefo Galilea in ninin. In niit atoniꞌ nua.
Es in kaan ee naiꞌ Simon, nok in oirf ee naiꞌ Anderias. Sin nua sin anꞌookr ein
jala he nheken ikaꞌ. Mepu naan, sin meup goe neno-neno.
MAR 1:17 Naiꞌ Yesus noꞌen sin am nak, “Hoe, baꞌe sin! Iim he mituinaꞌ Kau nai! Hi
amnaim ikaꞌ ki, mes anbi oras ia, Au he unoniꞌ ki he mjair amnaim tuaf meu pukan
Uisneno.”
MAR 1:18 Anneen anrarin on naan ate, sin nua sin nasaitan jala naan, ma annao
natuin Ee.
MAR 1:19 Rarit Naiꞌ Yesus annao nkono kreꞌo. In niit naiꞌ Sebedius in aanh ein tuaf
nua. Aan unu in kaan ee naiꞌ Yakobus, ma in oirf ee, kaan ee naiꞌ Yohanis. Sin nua
sin nabarab sin pukat anbi koof es in nanan.
MAR 1:20 Naiꞌ Yesus noꞌen sin am nak, “Hoe, baꞌe sin! Iim he mituinaꞌ Kau nai!”
Onaim sin nua sin annao nasaitan sin amaf nok in ameupt ein anbin kofaꞌ naan, ma
sin natuin Ee.
MAR 1:21 Rarit Naiꞌ Yesus nok tua haaꞌ ein naan, sin neman ntean kota Kapernaum.
Neno naan nateef nok atoin Yahudis sin neon onen. Onaim Naiꞌ Yesus antaam anbi uim
onen ma nanoniꞌ tuaf anbi naan.
MAR 1:22 Oras sin nneen In uaban naan, sin nsanmakan, fin In nahiin batuur-batuur
noniꞌ naan in afan. Naan aꞌtetaꞌ naꞌko atoin Yahudis sin tunggur agaam ein.
MAR 1:23 Oras naan, anmuiꞌ atoin es, reꞌ anniut sae. In ntaam nok anbi uim onen
amsaꞌ. Rarit nitu reꞌ anbi atoniꞌ naan anhunun am nak,
MAR 1:24 “Hoe! Yesus, atoin Nasaretas! Ho uum he mseroꞌ saaꞌ mok kai? Ho uum he
mureuꞌ kai, aiꞌ? Hai mihiin Ko. Ho reꞌ ia, Atoniꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan nain je he
nreek Ee neem naꞌko un-unuꞌ. Ho reꞌ ia, Uisneno In Atoni Kninuꞌ reꞌ ka mmuiꞌ fa
sanat.”
MAR 1:25 Mes Naiꞌ Yesus naskaraꞌ atoniꞌ naan am nak, “Kaisaꞌ mufeef! Ho mpoi nai
muꞌko atoniꞌ ia!”
MAR 1:26 Rarit niut reꞌuf naan, anhasuꞌ atoniꞌ naan naher-heer. Ma in npoi naꞌko
atoniꞌ naan nok haan hunun.
MAR 1:27 Onaim abitan uim onen naan ansanmakan. Rarit sin naꞌuab ein am nak, “Amoo!
Saaꞌ na es reꞌ ia! In naprenat niut reꞌuf ein he npoin, ma sin nneen Ee ma natuin
In uaban. Ia noin feꞌu, aiꞌ? Aꞌnaef ee naꞌuab ate ro maꞌtaniꞌ!”
MAR 1:28 Onaim sin nmurain nsaksiin ma natonan ꞌmoꞌet naꞌko Naiꞌ Yesus, naꞌko kuan
neu kuan annono mnateef anbi propinsi Galilea.
MAR 1:29 Oras sin npoin naꞌkon uim onen naan, Naiꞌ Yesus annao neu naiꞌ Simon ma
naiꞌ Anderias sin umi. Naiꞌ Yakobus nok naiꞌ Yohanis nokan amsaꞌ.
MAR 1:30 Naiꞌ Simon in ain baabf ee anmaniin, ma antuup anbi harak. Oras Naiꞌ Yesus
nok In atoup noinꞌ ein antaman nbin umi naan, atoin es neem ma natonan naiꞌ Simon
am nak, “Ho ain babaꞌ anmainiin.”
MAR 1:31 Onaim Naiꞌ Yesus annao nasnekuꞌ bifee mnais amaininit naan. In nnaaꞌ in
aꞌniman, ma anfiit nafeen ee. Oras naan, in nareok nain. Rarit bifee mnasiꞌ naan,
anpoi ma ntuthae sin.
MAR 1:32 Oras maans ii he noi nmouf, too mfaun ein neikin areꞌ amenat, ma areꞌ tuaf
reꞌ anniut saen. Sin neik sin neun Naiꞌ Yesus ma antotin turun-babat he narekoꞌ
sin.
MAR 1:33 Areꞌ too mfaun anbin kota naan neman ma nauban naan anbin uim jaan in
enon.
MAR 1:34 Too mfaun ein naan, amenat humaꞌ-humaꞌ, ma Naiꞌ Yesus narekoꞌ sin ok-okeꞌ.
Ma In nriuꞌ napoitan niut reꞌuf amfaun. Mes In ka nfee fa mainuan neu niut reuꞌf
ein naꞌuab ein, natuin sin nahiin Je.
MAR 1:35 Neis noi nmeu reꞌ meisꞌokan, Naiꞌ Yesus anfeen ma annao nasaitan umi naan.
In nnao neu baer ruman ma maꞌkoroꞌ, he nꞌonen ma naꞌuab nok Uisneno.
MAR 1:36 Oras naiꞌ Simon nok in aok-bian ein anfenan, sin ka niit Ee fa. Onaim sin
nnao naim Je.
MAR 1:37 Oras sin nateef nok Ne te, sin naꞌuab neu Ne mnak, “Aam! Too mfaun ein
naim Ko. Atkoen ok he tfain nai, tua.”
MAR 1:38 Mes In nataah am nak, “Reko msaꞌ. Mes reko nneis, hit tnao teu kuan bian
anteniꞌ feꞌ, reꞌ anpaumakan etan reꞌ ia. Au he utoon Rais Reko ꞌeu sin imsaꞌ.
Natuin Au meup uuf ii, es reꞌ naan.”
MAR 1:39 Rarit In nnao nfuun am nateef anbi propinsi Galilea, he nsaksii ma natoon
Rais Reko naꞌko Uisneno anbi uim oen ein meseꞌ-meseꞌ. Anbi naan amsaꞌ, In nriuꞌ
napoitan areꞌ kanan niut reuꞌf ein naꞌkon ameent ein.
MAR 1:40 Oras naan, anmuiꞌ atoin ameen nui-atrokiꞌ tuaf es neem neu Naiꞌ Yesus. In
nriꞌtuu ma antoit turun-babat naꞌko Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Ambaab maan kau, tua!
Au uhiin ꞌak Ho bisa murekoꞌ au menas, henatiꞌ atoniꞌ kaisaꞌ nmaiꞌnisin anteniꞌ
kau. Asar Ho mroim, tua.”
MAR 1:41 Ma Naiꞌ Yesus ankasian atoniꞌ naan, onaim In annonaꞌ In aꞌniman ma nreoꞌ
goe. In naꞌuab am nak, “Au ꞌroim! Onaim Au urekoꞌ ko nai!”
MAR 1:42 Nok askeken ate, menas naan namneuk nain, ma in nareko nfain anbi oras reꞌ
naan.
MAR 1:43 Rarit Naiꞌ Yesus anreun atoniꞌ naan he nfain, ma namnaub ee,
MAR 1:44 mnak, “Amneen murek-rekoꞌ! Au he ꞌbaꞌan ko! Ho mureko mfain jen, mes ka
nabeiꞌ fa he mutoon meu sekau-sekau. Ho ro he mutuin kaꞌo Musa in aprenat. Onaim ho
mnao muhuun meu aꞌnaak rais pirsait Yahudi henatiꞌ in nparikas ho aom, he in nahiin
batuur-batuur nak, ho mureko mfain jen, aiꞌ kaah? Rarit ho meik fuaꞌ-turuꞌ he
anjair tanar nak, ho mtoit makasi, henaꞌ too mfaun ein nahinin am nak ho mureko
mfain batuur-batuur een.”
MAR 1:45 Mes atoniꞌ naan anpoi nnao ma nsaksii naꞌko baer jes neu baer jes anbi
mee-mee. Es naan ate, too mfaun ein namin ranan he natefan nok Naiꞌ Yesus, tar
antea In ka bisa nakriraꞌ fa In tuan ee anbi kota. Onaim In natua nbi bare-bare reꞌ
ruman ma maꞌkoroꞌ, reꞌ naꞌroo naꞌko kota. Ma too mfaun ein naꞌkon mee-mee, neman ma
naim Je he nateef nok Ne.
MAR 2:1 Ankoon neno fauk on naan ate, Naiꞌ Yesus annao nfani ntein neu kota
Kapernaum. Ma abitan bare naan anmaktoon ein anbin mee-mee mnak, In et umi.
MAR 2:2 Es naan ate, too mfaun ein neman naꞌkon mee-mee. Sin nauban naan Ee tar
antea umi naan naꞌkeek nok too. Ma umi naan in eonꞌ ee maꞌekaꞌ nok too msaꞌ. Anbi
naan ate, Naiꞌ Yesus natonan sin Uisneno In Kabin ma Prenat.
MAR 2:3 Oras In naꞌuab feꞌe te, anmuiꞌ atoniꞌ haa nroi neik atoin abuat es, he neik
je neu Naiꞌ Yesus.
MAR 2:4 Mes, natuin too mfaun ein naan, sin ka bisa neik fa atoniꞌ naan ntea Naiꞌ
Yesus In matan. Onaim sin nsaen neun uim je tunan, ma sin npukai umi naan in tefin,
nataib on anbi Naiꞌ Yesus In aꞌnakan. Oras sin npukai narair uim naan in teifn ate,
naꞌ sin nasanut abuat naan nok nain in aꞌnahek.
MAR 2:5 Oras Naiꞌ Yesus niit sin nmoꞌen on naan ate, In nahiin nak, sin npirsain
batuur-batuur neu Ne. Onaim In nak neu abuat naan am nak, “Baꞌe! Ho saant ein
masakoꞌ nrair.”
MAR 2:6 Anbi naan, tunggur agama rais pirsait Yahudi tuaf fauk nok antokon. Oras
sin nneen Naiꞌ Yesus In uaban naan, sin nnaben ate ka reko fa.
MAR 2:7 Rarit sin naꞌuab ein es nok es am nak, “Airoo. Atoniꞌ ia, ro In nabrain he
naꞌuab on reꞌ nee, joo! Suma Uisneno es reꞌ bisa nsaok atoniꞌ sin sanat. Mes atoniꞌ
ia In uabn ii naiks on, on reꞌ In es reꞌ Uisneno. In naꞌakan Uisneno es reꞌ nee!”
MAR 2:8 Mes Naiꞌ Yesus nahini nrair sin neek ein. Rarit In nak sin am nak, “Hi kais
mitenab on reꞌ naan, tua!
MAR 2:9 Mee es maꞌkafaꞌ nneis ji? Karu Au ꞌak ꞌeu atoin abuat reꞌ ia mꞌak, ‘Ho
saant ein masakoꞌ nrair,’ hi ka mihiin fa neu he njari oo, aiꞌ kaah? Mes karu Au
ꞌak ‘Amfeen nai! Mait ho ꞌnahek ma mfain nai!’ Karu in nfeen oras naan ate, of naꞌ
hi miit ma mihini mmak, Au es reꞌ Mansian Batuur-Batuur. Fin Au ꞌmuiꞌ kuasat ma hak
he ꞌsaok sanat.” Rarit Naiꞌ Yesus nak neu atoin abuat naan am nak,
MAR 2:11 “Amneen, oo! Oras ia, ho mureok goen! Onaim amfeen nai, mait ho ꞌnaehk aan
ma mfain nai.”
MAR 2:12 Anneen on naan ate, abuat naan anfeen nain. In nnuun ma nait in aꞌnaehk
ee, rarit anpoi nnao. Areꞌ too mfaun ein reꞌ nitan nok sin maatk ein, ansanmakan,
onaim naꞌuab ein am nak, “Amoo! Hit feꞌ tiit rasi reꞌ ia, joo! Uisneno ro mapinaꞌ-
makrahaꞌ!”
MAR 2:13 Rarit Naiꞌ Yesus annao nfani ntein neu nefo Galilea in ninin. Too mfaun
ein neman ma natefan nok Ne, ma In nanoniꞌ sin anmatoom nok Uisneno In Kabin ma
Prenat.
MAR 2:14 Anbi bare naan, anmuiꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Lewi, naiꞌ Alfius in aan
mone. In meupn ii es reꞌ he nhoik beo he nfee je neu anaaꞌ aprenat pah Roma. Oras
Naiꞌ Yesus annao npeoꞌ naan ate, In niit naiꞌ Lewi. Onaim In nak ee mnak, “Baꞌe!
Uum he mutuinaꞌ Kau nai!” Anneen on naan ate, naiꞌ Lewi anfeen am natuinaꞌ nain Je.
MAR 2:15 Rarit Naiꞌ Yesus sin antokon ma nbukaen nbin naiꞌ Lewi in umi, nabua nok
naiꞌ Lewi in partei ahoik beo ngguin. Anbi naan amsaꞌ, anmuiꞌ tuaf bian reꞌ atoin
Yahudis nakan sin atoin amoeꞌ reꞌuf, nok anbukaen. Too mfaun ein reꞌ antokon ma
nbukaen nbin naan, anromin he nnenan Naiꞌ Yesus In uaban.
MAR 2:16 Oras naan, tunggur agama tuaf fauk naꞌkon partei pirsait Farisi, sin niit
Naiꞌ Yesus antook ma anbukae nok ahoik beo ngguin, ma areꞌ amoeꞌ reuꞌf ein. Onaim
sin nataan In atoup noinꞌ ein am nak, “Nansaaꞌ am es hi Tunggur goe naah-niun nabua
nok ahoik beo ngguin ma amoeꞌ reuꞌf ein?”
MAR 2:17 Mes Naiꞌ Yesus anneen sin haan tanas naan, rarit In nataah sin am nak,
“Atoin amenat naim arekoꞌ menas, mes atoin ao-minaꞌ ka naim fa arekoꞌ menas. Au
ꞌuum he ꞌpairoir atoniꞌ reꞌ namreuꞌ. Mes Au ka ꞌuum fa he ꞌpairoir atoniꞌ reꞌ
annaben in tuan ii te, namneo.”
MAR 2:18 Neot es, tuaf naꞌkon partei pirsait Farisi, sin nanaah ok. Sin niit naiꞌ
Yohanis in atoup noinꞌ ein nanaah ok amsaꞌ. Mes sin ka niit nitan fa Naiꞌ Yesus in
atoup noinꞌ ein nanaah ok on reꞌ sin. Es naan ate, tuaf bian naꞌko sin, neman ma
natefan nok Naiꞌ Yesus, he natanan am nak, “Aam! Hai minaah om. Naiꞌ Yohanis in
atoup noinꞌ ein nanaah ok amsaꞌ. Mes nansaaꞌ am es Ho atoup noinꞌ ein ka nanaah ok
fa?”
MAR 2:19 Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi mihini mrair, karu anmuiꞌ fesat kabin,
taumn ein sin ka nanaah ok fa, mes sin nbukaen tar namsenan. Karu nai moen ji nbi
naan feꞌ, sin of anbukaen buꞌ-buaꞌ.
MAR 2:20 Mes anbi oors es, karu tuaf nabaak neik nai mone naan ate, in aok-bian sin
neek ein ansusan, naꞌ sin nanaah ok.”
MAR 2:21 Rarit Naiꞌ Yesus naretaꞌ uab manporin es, am nak, “Ka tiit fa tuaf es he
npaap sii feꞌu neu baru mnaaꞌ. Fin karu tsaef baru naan, sii feꞌu naan of anꞌuuk
gon am anpisu nteniꞌ baru mnaaꞌ naan.
MAR 2:22 On naan amsaꞌ, ka tiit fa es, reꞌ narai tua miin feꞌu neu ꞌsaap arapuꞌ.
Natuin aꞌsapaꞌ naan of natboor, ma tua minaꞌ naan of nasturun npoi okeꞌ. Onaim tua
miin feꞌu, ro he tarai je neu ꞌsaap feꞌu.” [Nok uabaꞌ naan, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin
am nak, In noniꞌ-taruꞌ feꞌu, kaisaꞌ sin nseor goe nok atoin Farisis sin noniꞌ
amnaaꞌ.]
MAR 2:23 Neot es, nateef nok atoin Yahudis sin neon onen, Naiꞌ Yesus sin nnaon
npeꞌ-peꞌon reen ein sin niink ein. Ma In atoup noinꞌ ein anhetun maak-gandum he sin
nnahan.
MAR 2:24 Atoin Farisis niit sin nmoꞌen on naan ate, sin nak neu Naiꞌ Yesus am nak,
“Nansaaꞌ am es Ho atoup noinꞌ ein antanhai hit atoran rais pirsait? Sin nhetun
maak-gandum nateef nok neno snasat! Ka nabeiꞌ fa he hi mmoeꞌ on reꞌ naan!”
MAR 2:25 In nataah am nak, “On mee? Hi ka mimnau fa retaꞌ naꞌko naiꞌ-kaꞌo naiꞌ
Daut? Oras naan, naiꞌ Abiatar anjair aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu. Naiꞌ
Daut nok in tuaf ein sin taik ein naꞌroton tar namnahan nmaten. Onaim sin ntaman
anbin Uisneno In Tenar Onen, ma nait utunuꞌ reꞌ aꞌnaak pirsait ein nafuat ma
nanaꞌat anrair sin neun Uisneno, ma sin nbukaen. Te kaah, amneon ii, suma aꞌnaak
pirsait ein esan reꞌ bisa nbukae sin, mes tua ꞌtetaꞌ naꞌko naan ate, ka bole fa.
Rarit naiꞌ Daut sin nbukae utuun ein naan, mes ka tiit fa es, reꞌ nakainaꞌ sin.”
MAR 2:27 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin antein am nak, “Natiꞌ kaisaꞌ mnikan, mak
Uisneno naparaꞌ neno snasat he nfee arekot reꞌ he nturun ma nbaab mansian arkit.
Mes In ka nmoeꞌ fa mansian ii he natuin ahaa neno snasat in atoorn ein.
MAR 2:28 Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌreek mansian he bisa
nmeup saaꞌ-saaꞌ anbi neno snasat. Ma Au ꞌmuiꞌ hak amsaꞌ he ꞌpenan mansian he kaisaꞌ
nmeup saaꞌ-saaꞌ anbi neno snasat.”
MAR 3:1 Rarit Naiꞌ Yesus anfani nteniꞌ nbi uim onen. Anbi naan, In niit atoin es,
reꞌ in aꞌniman bian ee nmaet.
MAR 3:2 Anbi naan amsaꞌ, anmuiꞌ tuaf bian reꞌ namin ranan piut-piut, he nasaan Naiꞌ
Yesus. Es naan ate, sin nsuntiur Goe, he nahinin nak, In narekoꞌ atoin amenat nok
neno snasat, aiꞌ kaah.
MAR 3:3 Rarit Naiꞌ Yesus noꞌen atoniꞌ reꞌ in aꞌniman bian amates naan, am nak,
“Baꞌe! Uum he mhaek meu matan ia.”
MAR 3:4 Rarit In nataan sin ok-okeꞌ mnak, “Karu tatuinaꞌ hit atoran rais pirsait,
hit bole tmoeꞌ saaꞌ nateef nok neno snasat? He tarekoꞌ, aiꞌ tareuꞌ? He tarekoꞌ
atoin amenat, aiꞌ he troor tisan?” Mes sin ka ntonin fa saaꞌ-saaꞌ.
MAR 3:5 Onaim Naiꞌ Yesus In neekn ee nsuus anmaet, natuin sin npeꞌen sin roenk ein
he npairoir sin harat anneis naꞌko he npairoir atoniꞌ ꞌniim amates naan. Rarit In
natooꞌ ma In naꞌkenaꞌ In maatk ein neu sin. Rarit In nak atoniꞌ naan am nak, “Baꞌe!
Amnonaꞌ ho ꞌnimam naan neem!” Onaim atoniꞌ naan annonaꞌ in aꞌniman. Nok askeken
ate, in aꞌniman nareok nain.
MAR 3:6 Rarit atoniꞌ naꞌkon partei pirsait Farisi anpoin nnaon nasaitan uim onen
naan. Ma sin annao natefan nok atoniꞌ naꞌkon partei purtik Herodes, he sin buꞌ-buaꞌ
namin ranan he naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
MAR 3:7 Neot es, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein annaon he nasnasan akreꞌo anbin
nefo Galilea in ninin. Mes, natuin too mfaun ein anneen saaꞌ reꞌ In anmoꞌe nrair
sin, es naan ate, too naꞌkon kuan-kuan neman he natuin Ee. Sin neman naꞌkon
propinsi Galilea, Yudea, ma Idumea. Bian anteniꞌ neman naꞌkon kota Yerusalem,
Sidon, ma Tirus. Bian anteniꞌ neman naꞌkon noe Yarden in panin et pasaꞌ neon-saet.
Sin arsin namin ranan he natefan nok Ne.
MAR 3:9 Naiꞌ Yesus anreek In atoup noinꞌ ein he nami nfeen Ee koof es, natuin
amneemt ein naan, sin namfaun. In nroim he naꞌuabaꞌ anbi koofꞌ ee in tunan, henatiꞌ
In mamnitaꞌ ma sin neen In hanan.
MAR 3:10 Neon goes ii, In narekoꞌ niit amenat amfaun. Etun oras ia, areꞌ amenat
bian sin anmabeꞌun he nreoꞌ naan Ee.
MAR 3:11 Oras tuaf ein reꞌ anniut saen sin niit Ee, sin ntoofn ok anbin Naiꞌ Yesus
In matan. Ma sin anhuun ein am nak, “Ho reꞌ ia, batuur Uisneno In Anah!”
MAR 3:12 Mes In ntaar sin batuur-batuur am nak, “Kaisaꞌ mitoon meu sekau-sekau
saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmatoom nok Kau!”
MAR 3:13 Rarit Naiꞌ Yesus ansae nbi ꞌtoeꞌf es. In noꞌen naan atoniꞌ fauk he natuin
Ee. Onaim sin neem natuin Ee.
MAR 3:14 Rarit In nruur naan ahaa atoniꞌ boꞌes am nua. In nak sin am nak, “Au ꞌruur
ki he hi mituinaꞌ Kau piut-piut. Au he ꞌreek ki he mnao mitoon Uisneno In Rais Reko
neu mansian arsin.
MAR 3:15 Ma Au of aꞌfee ki kuasat he mriuꞌ niut reuꞌf ein miꞌko mansian ein.”
MAR 3:16 Atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nuaꞌ ein naan, esan reꞌ: naiꞌ Simon (reꞌ Naiꞌ
Yesus anteek ee te nak, naiꞌ Petrus), naiꞌ Yakobus, nok in orif, naiꞌ Yohanis, (sin
nua sin, naiꞌ Sebedius in aanh ein. Naiꞌ Yesus anteek nanesaꞌ sin nua sin nak,
‘Boanerges’, reꞌ neik hit uab ii te nak ‘ꞌroots ee naꞌpunuꞌ’.) naiꞌ Anderias, naiꞌ
Felipus, naiꞌ Bertolomeos, naiꞌ Mateos, naiꞌ Tomas, naiꞌ Yakobus (naiꞌ Alfius in
aan mone), naiꞌ Tadius, naiꞌ Simon (atoniꞌ naꞌko partei purtik Selot), ma naiꞌ
Judas Iskariot (reꞌ of he naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus).
MAR 3:20 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein ansanun nfanin naꞌkon aꞌtoꞌef
naan. Ma sin ntaman anbin umi. Too mfaun ein neem nauban antein Ee, tar Naiꞌ Yesus
sin ka napenin fa mainuan he nbukaen.
MAR 3:21 Ankius on naan ate, tuaf naꞌuab ein am nak, “Amkius miit Naiꞌ Yesus. In
nnikaꞌ nain In tuan, ma ka mapairoriꞌ fa.” In baꞌaasr ein sin anneen uabaꞌ naan,
onaim sin neman he nok Ne nfain.
MAR 3:22 Oras naan, tunggur agama fauk naꞌkon kota Yerusalem, neman ma natonan
abitan reꞌ naan am nak, “Hi kais mituinaꞌ Naiꞌ Yesus. Natuin niut reuꞌf ein sin
aꞌnaak kouꞌ goe, reꞌ anteek ee te nak Balsebul, antaam anrair et In tuan, ma nfee
Ne kuasat he In nriuꞌ niut reuꞌf ein.”
MAR 3:23 Oras Naiꞌ Yesus anneen on naan ate, In nhaman nabuabaꞌ sin am nak, “Rasi
naan, ka matopuꞌ reko fa, tua! Nok ranan mee, niut reuꞌf ein sin aꞌnaak kouꞌ goe
bisa nriuꞌ nafani in tuan?
MAR 3:24 Karu anbi pah es, in too goe nmatoen ma nmabanan piut, nok ranan mee
henatiꞌ pah naan bisa nhaek nabaar?
MAR 3:25 Ma nbi uim jes in nanan, karu sin es-es ate anmanau nanan, nok ranan mee
henatiꞌ sin bisa nhaek nabaran?
MAR 3:26 On naan amsaꞌ, karu niut reuꞌf ein sin anmamusun es nok es, ro sin of
anbaits ok. Karu njair on naan ate, sin namreꞌun nmaten.
MAR 3:27 Karu atoin es he neem nabaak aiꞌ nasiik bareꞌ anbi atoin maꞌtaniꞌ es in
umi, in ro he nfuut naheran atoin maꞌtaniꞌ naan nahuun feꞌ. Rarit naꞌ in napein
mainuan he nait atoniꞌ naan in baerꞌ ein.
MAR 3:28 Onaim Au utoon ꞌain ki: Uisneno nabarab ma npao he nnoes nain areꞌ mansian
ein sin saant ein. Ma karu sekau naꞌuab naꞌreꞌuf tuaf es, Uisneno nabarab feꞌ he
nsaok sanat naan.
MAR 3:29 Mes karu sekau-sekau naꞌuab naꞌreꞌuf Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, Uisneno ka
nsaok fa in sanat naan, tar antea nabar-baar!”
MAR 3:30 Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan, natuin sin naꞌuab naꞌreuꞌf Ee mnak, “Tuaf reꞌ
ia, anniut sae!”
MAR 3:31 Rarit Naiꞌ Yesus In ainf ee nok In oirf ein sin neman neun umi naan, he
natefan nok Ne. Sin nhaken nbin moneꞌ ma anrekan tuaf he noeꞌn Ee.
MAR 3:32 Oras naan, Naiꞌ Yesus antook ma naꞌuabaꞌ nok too mfaun anbi uim je nanan.
Rarit tua reek ein naan antaman ma natoon Ee mnak, “Aam! Ho ainaꞌ nok Ho oirf ein
etan moneꞌ. Sin he natefan nok Ko, tua.”
MAR 3:33 Mes Naiꞌ Yesus nataah neik haan tanas am nak, “Au ainaꞌ ma Au oriꞌ-tataꞌ
amneot, esan reꞌ sekau?”
MAR 3:34 Rarit In nait matan ma nkius too reꞌ antokon nibun naan Ee. In naꞌuab am
nak, “Hi ar-arki reꞌ ia, amjair Au ainaꞌ ma Au oriꞌ-tataꞌ amneot.
MAR 3:35 Fin sekau-sekau reꞌ natuinaꞌ Uisneno In aꞌromin, sin njarin Au nonot-asar
amneot.”
MAR 4:1 Neot es, Naiꞌ Yesus annao nfani ntein nbi nefo Galilea. Ma too mfaun ein
neman ma naub naan Ee. Anmuiꞌ koof es anhake nbi naan. Rarit In ansae ma antoko nbi
kofaꞌ naan in tunan, ma nanoniꞌ sin. Too mfaun ein reꞌ anbin nefo naan in ninin,
anneen In uaban.
MAR 4:2 Onaim In nanoniꞌ sin anmatoom nok rasin mfaun, neik retaꞌ mnak,
MAR 4:3 “Hi mneen mirek-rekoꞌ! Anmuiꞌ naan akaniꞌ fini tuaf es annao ma nkaniꞌ fini
nbi in rene.
MAR 4:4 Oras in nkaniꞌ fini te, bian anmoufun anbin ranan. Es naan ate, koorn ein
neman ma nteo-nsiun nain finin naan.
MAR 4:5 Ma fini bian anmoufun anbin auf mafatuꞌ reꞌ in auf goe mainihas. Finin naan
natoron rabah. Mes natuin afu naan mainihas,
MAR 4:6 es naan ate, oras maans ee nsae, fiin atoors ein naan namnenen ma nmaten,
natuin sin aꞌbaaꞌk ein ka ntaman ntean fa auf goe in aꞌpinan.
MAR 4:7 Fini bian anteniꞌ nmoufun anbin huu maꞌaikaꞌ. Rarit huu maꞌaikaꞌ naan anneo
niis finin naan, tar antea ka bisa napunin fa.
MAR 4:8 Ma fini bian anmoufun nbin auf afaꞌ. Finin naan natoron, ma naꞌnaen tar
napunin. Fini bian nasuuf no boꞌ teun, bian no boꞌ nee, ma bian no nautn es.
MAR 4:9 Onaim sekau nneen ma nheek naan retaꞌ ia in aꞌmoufun, maut he in nateenb ee
nnao nkoon.”
MAR 4:10 Rarit oras Naiꞌ Yesus anmes-mees, In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am nua,
nok atoniꞌ bian antein reꞌ anneen niit In retaꞌ naan, neman he natefan nok Ne. Sin
antotin henatiꞌ In natoon neu sin retaꞌ naan in aꞌmoufun.
MAR 4:11 Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Natuin hi mroim he mihiin Uisneno In
Aprenat batuur-batuur, es naan ate, Au utoon ki retaꞌ naan in aꞌmoufun. Mes neu
tuaf bian, Au unoniꞌ sin ꞌeik retaꞌ.
MAR 4:12 Atoniꞌ bian sin nahuum on reꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ antui niit
am nak, ‘Sin nitan nrarin, mes ka nromin fa he nahinin. Sin nnenan nrarin, mes sin
ka nromin fa he ntoupun. Maut he sin kais anpirsain neun Uisneno, henatiꞌ Uisneno
kais anperluu he nfeen sin saok sanat antein.’ ”
MAR 4:13 Rarit Naiꞌ Yesus anfei oten naꞌko retaꞌ naan am nak, “Karu hi ka mheek fa
retaꞌ ia in aꞌmoufun, nok ranan mee, he hi bisa mheek retaꞌ bian sin aꞌmoufk ein?
MAR 4:14 Onaim retaꞌ ia in aꞌmoufn ii on nai: akaniꞌ fini naan, es reꞌ tuaf reꞌ
nsaksii ma natoon Uisneno In Kabin ma Prenat.
MAR 4:15 Finin reꞌ anmoufun anbin ranan, tar antea koorn ein anteo-nsiun nain sin
naan, esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ anneen Uisneno In Kabin ma Prenat. Mes ka ꞌroo fa te,
niut reuꞌf ein sin aꞌnaak kouꞌ goe neem ma nasiik naan Kabin ma Prenat naan naꞌko
sin neek ein.
MAR 4:16 Finin reꞌ anmoufun nbin auf mafatuꞌ, esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ anneen ma
antoup Kabin ma Prenat naan nok neek marinet.
MAR 4:17 Mes Kabin ma Prenat naan ka naꞌbaaꞌ fa. Es naan ate, in ka ntahan fa ꞌroo
anbi sin neek ein. Ma oras atoniꞌ bian nasusab sin, natuin sin antoup Kabin ma
Prenat naan, sin nporin nain Kabin ma Prenat reꞌ naan.
MAR 4:18 Finin reꞌ anmoufun nbin huu maꞌaikaꞌ in aꞌtnanan, esan reꞌ tuaf ein reꞌ
anneen anrair Kabin ma Prenat naan.
MAR 4:19 Mes sin ntaisibun mainenuꞌ nok rasi humaꞌ-humaꞌ, he sin nharineb sin tuak
ein. Es naan ate, taisibu humaꞌ-humaꞌ naan, es reꞌ ansiuꞌ napoitan Kabin ma Prenat
naan naꞌko sin neek ein, onaim Kabin ma Prenat naan ka nafua fa saaꞌ-saaꞌ.
MAR 4:20 Ma finin reꞌ anmoufun neu auf afaꞌ, esan reꞌ sin reꞌ anneen ma antoup
Kabin ma Prenat naan, rarit natuin Uisneno In aꞌromin. Rarit sin nmoeꞌ ꞌmoeꞌ areokt
ein, on reꞌ finin reꞌ nafuan. Moꞌet bian nasuuf no boꞌ teun, bian no boꞌ nee, ma
bian no nautn es.”
MAR 4:21 Naiꞌ Yesus naꞌuab piut naꞌko koofꞌ ee in tunan. In nfee retaꞌ es anteniꞌ
mnak, “On mee! Hi miit miit, aiꞌ kaah, karu atoniꞌ nout pauk anaꞌ, rarit antoeb je
npaek aꞌkoraꞌ? Aiꞌ natuun ee nbi haark ee in nupun. Ka tiit fa feꞌ, aiꞌ? Karu
natuun ee nbi naan, in ka npiin fa goen. Atoniꞌ ro he natunuꞌ paku nbi bare ꞌratan
he npiin.
MAR 4:22 Nok ranan naan, rasi reꞌ nahunu te maꞌkoroꞌ, of mamnitaꞌ. Ma saaꞌ reꞌ oras
ia ka mahiniꞌ fa, of mahiniꞌ.
MAR 4:23 Sekau es reꞌ anneen ma anheek naan retaꞌ ia in aꞌmoufun, maut he nateenb
ee nnao nkoon.
MAR 4:24 Mitenab mirek-rekoꞌ! Karu hi mnilei atoniꞌ in aꞌmoꞌen, atoniꞌ bian of
annilei ki on naan msaꞌ. Uisneno of annilei ki nneis naꞌko naan amsaꞌ.
MAR 4:25 Karu sekau he naim Uisneno In romin batuur-batuur ate, in mahiin ee of
nafaof gon piut. Mes tuaf reꞌ ka nrae natuin fa Uisneno In romin, in moon goe of
nafaof gon piut amsaꞌ.”
MAR 4:26 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Uisneno In Apreent ii anhainua
ntein on, on reꞌ finin reꞌ maponeꞌ anbi atoniꞌ in rene.
MAR 4:27 Maski atoniꞌ naan anfain neu in umi, ma fai-manas in ntuup ma nfeen, in
nnikan nain finin naan. Mes finin naan natoor ma naꞌnaen piut.
MAR 4:28 Finin naan anmonin kuuk anbin afu, anmurai naꞌnaen, nasufan, ma napunin.
MAR 4:29 Karu maak ee namnatu te, in tuan ee suma neem he noun goah. Uisneno In
Apreent ii on naan amsaꞌ. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii, Uisneno es reꞌ anmeup sin.”
MAR 4:30 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Au ꞌfee ꞌteniꞌ ki reet es on nai.
Uisneno Iin na, un-unuꞌ te sin fauk aah, mes naꞌko neno neu neno, sin nmaꞌbaab ok
piut ma amfau reuꞌf ein.
MAR 4:31 Naan namnees on reꞌ fini reꞌ ana krisiꞌ nbi poꞌon.
MAR 4:32 Karu hit tseen fua ana krisiꞌ naan, in naꞌnae njair hau kouꞌ reꞌuf nbi
poꞌon naan. Tar antea koorn ein neman ma namin mafoꞌ anbin naan, ma nakuun ein.”
MAR 4:33 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin anpake cara on reꞌ naan, natai nok sin hinit.
MAR 4:34 In biasa npaek retaꞌ karu In nanoniꞌ tuaf bian sin. Mes karu In nok In
atoup noinꞌ ein, In natoon areꞌ retaꞌ naan sin aꞌmoufk ein.
MAR 4:35 Maans ii nmaeb jen, mes Naiꞌ Yesus anbi koofꞌ ee tuun ee feꞌ. Ma In nreun
In atoup noinꞌ ein am nak, “Iim arkit atraak teu neof goe panin.”
MAR 4:36 Rarit sin nsaen kofaꞌ buꞌ-buaꞌ nok Naiꞌ Yesus. Ma sin nnao nasaitan too
mfaun ein anbin naan. Mes bian ansaen nbin kofaꞌ ꞌtetaꞌ.
MAR 4:37 Oras naan Naiꞌ Yesus antao In aꞌnakan anbi akaꞌnunuꞌ ma ntuup anfiin anbi
koofꞌ ee in kotin nanan. Sin annaon ka ꞌroo fa te, ain kouꞌ goe neem. Ma oikn ein
anpesan sin, ma oe je ntaam anbi Naiꞌ Yesus sin kofaꞌ, tar antea aar akreꞌo te
naheun. Onaim atoup noinꞌ ein namtau nmaten. Ma sin neem anpooꞌ nafeen Ee mnak,
“Aam! Amfeen feꞌ! Hit he treem atmaet jen! Mes Ho ka mfairoir kit fa!”
MAR 4:39 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus anfeen ma ntaar anin am nak, “Musnaas nai!”
Rarit In naprenat oikn ein naan am nak, “Miꞌtenaꞌ nai!” Oras naan, anin naan
nasnaas nain, ma oikn ein naan naꞌteen ein nanin.
MAR 4:40 Rarit Naiꞌ Yesus nakain In atoup noinꞌ ein am nak, “Nansaaꞌ am es hi
mimtau baisekeꞌ on naan? Hi ka mmuiꞌ fa rasi fnekat meu Kau, oo?”
MAR 4:41 Sin arsin namtaun ma nsanmakan. Ma sin naꞌuab ein am nak, “In reꞌ ia,
sekau? Tar antea anin ma oikn ein sin natuin In aprenat!”
MAR 5:1 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein antean nefo Galilea in panin, anbi
baer jes reꞌ anteek ee te, nak Gerasa.
MAR 5:2 Anbi naan, anmuiꞌ naan atoin es anniut sae tar in namaun. In natua nbi faut
naetf ein. Fai-manas in naꞌoin neu-mneem nok ao afaꞌ nkoon anbi areꞌ kneteꞌ ma
ꞌnoonf ein, ma nhunun ka natfeek fa. In ntuut napapaꞌ in aon neik fatu. In maꞌtain
reꞌuf. Ka tiit fa es, reꞌ bisa nfuut goe, maski npaken korenit amsaꞌ. Sin nfuut in
haen-niman fani-fani npaken korenit, mes in nafeek koreent ein naan, ma niit besin
naan in naꞌiup sin naꞌkon in haek ein. In ro maꞌtain reꞌuf, tar antea ka tiit fa
tuaf es, reꞌ bisa ntahan naan ee. Oras Naiꞌ Yesus sin ansanun naꞌkon kofaꞌ, aniut
saes naan niit sin naꞌko aꞌroo. In npoi naꞌko faut naetf ein, ma in naen anꞌain
Naiꞌ Yesus ma nriꞌtuu nbi In matan.
MAR 5:7 Oras Naiꞌ Yesus niit atoniꞌ naan ate, In naꞌuab am nak, “Hoi! Niut reꞌuf!
Ampoi nai muꞌko atoniꞌ ia!” Rarit atoniꞌ naan anhunun naher-heer am nak, “Hoi! Ho
he munsaaꞌ kau? Au uhiin ꞌak Ho reꞌ ia Naiꞌ Yesus, Uisneno Akuasat In Anah. Au
ꞌtoit Ko he Ho kaisaꞌ mhaꞌmuiꞌ kau, joo!”
MAR 5:9 Rarit Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Ho kaanm ii sekau?” In nataah am nak, “Au
kaank ii naiꞌ Legion, natuin hai mfau reꞌuf, on reꞌ sorarus batalion-batalion ein!”
MAR 5:10 Niut reuꞌf ein anpaek atoniꞌ naan he ntoit Naiꞌ Yesus he kaisaꞌ nreun sin
he npoin naꞌkon bare naan.
MAR 5:11 Anhaumaak bare naan, atoniꞌ fauk antitun fafi pukan kouꞌ goes. Fafin reꞌ
naan sin of oniꞌ nifun nua. Sin namin amnahat anbin aꞌtoꞌef naan in abnapan.
MAR 5:12 Rarit niut reuꞌf ein antotin am nak, “Amreun kai he hai mnao mtaam meu
fafin nee, tua.”
MAR 5:13 Naiꞌ Yesus antoup sin haan totis naan. Es naan ate, areꞌ niut reuꞌf ein
naan anpoin ma antaman neun fafin naan. Fafi pukan naan, naen ansiksakn ok, ma
nasroro nsanun npeꞌon aisanut ma nmoufun ntean niuf goe nanan. Ma sin nreem anmaten
ok-okeꞌ.
MAR 5:14 Ankius nitan on naan ate, atiut faifn ein namtaun nmaten. Sin naenan nfuun
am natefan kuan-kuan mapaumaak ein, ma natonan areꞌ too mfaun ein. Es naan ate, too
mfaun ein anpoi neman he nkius nitan kuuk saaꞌ reꞌ anjarin nrair anbi naan.
MAR 5:15 Sin neem natefan nok Naiꞌ Yesus, ma sin niit atoin aniut saes naan antook
anbi naan. Mes in teenb ee nareko nrair, ma in anpaek tais. Ma oras sin niit rasi
naan sin arsin namtaun, fin sin nahinin nak sekau es reꞌ nabeiꞌ he nriuꞌ napoitan
niut reuꞌf ein naꞌkon atoniꞌ naan, ro in atoin maꞌtain reꞌuf.
MAR 5:16 Rarit sin arsin anmaktoon ein nak sin niit nok sin maatk ein nak, atoin
aniut saes naan nareko nrair, ma faifn ein anreman nmaten.
MAR 5:17 Rarit sin ntotin teb-tebe he Naiꞌ Yesus annao nasaitan sin pah.
MAR 5:18 Oras Naiꞌ Yesus he nsae nfain neu kofaꞌ naan ate, atoin aniut saes reꞌ
nareko nrair naan neem ma ntoit he in bisa nnao nabua nok Naiꞌ Yesus.
MAR 5:19 Mes Naiꞌ Yesus anpeen. In naꞌuab neu atoniꞌ naan am nak, “Reko nneis ho
mfain nai meu ho noont ein. Mutoon meu sin areꞌ kanan rasi reꞌ Uisneno nmoꞌe nrair
sin neu ko. Mutoon meu sin am mak, Uisneno nneek ma nkasian ko!”
MAR 5:20 Rarit atoniꞌ naan annao nfuun am nateef pah es nok nain in koat ein boꞌes,
reꞌ anteek ee te, nak ‘Dekapolis’. In nsaksii ma natoon areꞌ kanan rasi reꞌ Naiꞌ
Yesus anmoeꞌ nrair sin neu ne. Ma areꞌ tuaf-tuaf reꞌ anneen in uaban naan
ansanmakan ma naꞌuab ein nak, “Ro maꞌtaniꞌ, oo!”
MAR 5:21 Rarit Naiꞌ Yesus sin ansaen kofaꞌ ma anraak anfanin neun neof goe in
panin. Oras sin ansanun naꞌko kofaꞌ naan, too mfaun ein neman ma nauban naan Ee.
MAR 5:22 Anbi kota naan, anmuiꞌ naan atoin es, in kaan ee naiꞌ Yairus. In es reꞌ
aꞌnakat anbi uim onen kota naan. Oras in niit Naiꞌ Yesus, in nriꞌtuu nbi Naiꞌ Yesus
In matan,
MAR 5:23 ma ntoit Je mnak, “Koi, Aam! Au aan feot goe feꞌ toon boꞌes am nua. In
nameen ma he noi nmaet jen. Ho mkoen Om uum he mturun murekoꞌ maan au anah naan,
tua!”
MAR 5:24 Onaim Naiꞌ Yesus annao natuin naiꞌ Yairus neu in umi. Oras sin annaon on
naan ate, too mfaun ein nokan ma anbeuꞌ Goe.
MAR 5:25 Anbi too mfaun ein naan, anmuiꞌ bifee jes reꞌ napein funan reꞌ nroni
kreꞌo-kreꞌo ka natfeek niit fa oniꞌ toon boꞌes am nua goen.
MAR 5:26 In narair roit nok in aꞌmuiꞌk ein he nbaen arekoꞌ meens ein. Mes ka tiit
fa tuaf es bisa narekoꞌ in menas naan. In naaꞌ ii ka nheut niit fa, tar in menas
naan maꞌfenaꞌ.
MAR 5:27 Bifee naan anneen fani-fani anmatoom nok Naiꞌ Yesus. Es naan ate, in nbeuꞌ
too mfaun ein naan, he npaumak-maak anbi Naiꞌ Yesus In kotin. In natenab am nak,
“Asar au ꞌreoꞌ ꞌaan ahaa In baru mnanuꞌ, au of ureok.” Oras in nreoꞌ Naiꞌ Yesus In
baur goe te, nok askeken, naaꞌ naan anheut. In nnaben ate in nareok goen.
MAR 5:30 Nateef oras naan amsaꞌ, Naiꞌ Yesus annaben ate anmuiꞌ nenuf reꞌ anpoi
naꞌko In tuan. Es naan ate, In nabaniꞌ ma nkius neu too mfaun ein naan. Rarit In
nataan sin am nak, “Sekau es reꞌ anreoꞌ Au baru?”
MAR 5:31 In atoup noinꞌ ein natahan am nak, “Ho mkius Kuum. Too mfaun sin anmabeꞌun
es nok es ate, Ho mutaan am mak, ‘Sekau es reꞌ anreoꞌ Au baru?’ 
”
MAR 5:32 Naiꞌ Yesus ankius sin meseꞌ-meseꞌ he naim tuaf reꞌ anreoꞌ In baur goe.
MAR 5:33 Anneen Naiꞌ Yesus nataan on naan ate, bifee reꞌ naan namtau ma naꞌtaꞌi.
Rarit in nriꞌtuu nbi Naiꞌ Yesus In human ma In matan, ma nmanakuꞌ mnak, “Koi, Aam!
Au es reꞌ aꞌreoꞌ ho baru naan, tua.”
MAR 5:34 Ma Naiꞌ Yesus antoin bifee naan am nak, “Ain! Natuin ho nekam naꞌteeb
batuur neu Kau, es naan ate ho mureok. Ho mfain nai nok neek marinet, fin ho susat
naan namsoup goen.”
MAR 5:35 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab feꞌ on naan ate, tuaf neman naꞌkon naiꞌ Yairus in
umi, ma natoon am nak, “Eee, kasian! Ho aan feot goe, ain ee oekꞌ ein, tua. Kaisaꞌ
muhaebaꞌ Uis tungguru mtein!”
MAR 5:36 Mes Naiꞌ Yesus ka nfairoir fa tuaf ein naan sin uabk ein. Onaim In naꞌuab
neu naiꞌ Yairus am nak, “Kais mumtau! Ampirsai meu Uisneno!”
MAR 5:37 Rarit Naiꞌ Yesus anreun too mfaun ein ok-okeꞌ he namaik antaahn ein nbin
naan. Mes In nok ahaa naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus ma in orif naiꞌ Yohanis, he sin
annaon nkonon.
MAR 5:38 Oras sin antean naiꞌ Yairus in umi, sin niit too mfaun anꞌuurs ein biru ma
tainaunus humaꞌ-humaꞌ, bian ankaen, ma bian nainin.
MAR 5:39 Naiꞌ Yesus antaam anbi naan. In nataan sin am nak, “Nansaaꞌ am es hi
mtaisiub ma mkae on reꞌ ia? Riꞌanaꞌ reꞌ ia ka nmaet fa. In suma ntuup kuun.”
MAR 5:40 Oras sin neen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, sin nmanin nfaer Ee. Rarit In
nreun sin he npoin ok-okeꞌ. In noꞌen riꞌanaꞌ naan in ainaf-amaf, ma nok In atoup
noniꞌ tuaf teun, rarit sin arsin antaman anbin riꞌanaꞌ naan in keꞌen.
MAR 5:41 Onaim Naiꞌ Yesus annaaꞌ riꞌanaꞌ naan in aꞌniman, rarit In npaek sin uab
Aram am nak, “Talita kum!” (Reꞌ neik hit uab ii te nak, “Aan feto! Amfeen nai!”)
MAR 5:42 Nok askeken ate, riꞌaan feto naan anfeen ma anhaek. Naiꞌ Yesus anreek aan
feto naan in ainf ee nak, “Amfee ne he naah!” Areꞌ too mfaun ein reꞌ niit rasi naan
ansanmakan. Mes Naiꞌ Yesus antaar sin nok haan maꞌtaniꞌ mnak, “Kaisaꞌ mitonan es-es
mak Au umonib ufaniꞌ riꞌaan feot amates reꞌ ia!”
MAR 6:1 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein annaon nfanin neun In kuan Nasaret.
MAR 6:2 Nateef nok atoin Yahudis sin neon onen, Naiꞌ Yesus antaam anbi uim onen he
nfee noniꞌ. Neno naan, too mfaun ein neman he nꞌoen ein. Oras sin arsin anneen In
noinꞌ ein ate, sin nsanmakan ma naꞌuab ein am nak, “Atoniꞌ ia mahiin ii maꞌtaniꞌ!
In anmuiꞌ kuasat amsaꞌ! Nok ranan mee mꞌes In bisa on reꞌ ia?
MAR 6:3 Amneon ii, In suma tukan hau. Hit tahiin In ainaf bi Maria, nok areꞌ In
oirf ein, esan reꞌ: naiꞌ Yakobus, naiꞌ Yoses, naiꞌ Judas nok naiꞌ Simon. Hit tahiin
In feotf ein amsaꞌ. Hit tok Ne arkit tatua kuan meseꞌ!” Onaim sin nsaekn Ee ma ka
nnenan ntein Ee fa.
MAR 6:4 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Tebe! Atoniꞌ anhormaat mafefaꞌ kninuꞌ
Uisneno reꞌ anao-amnemat, anneis naꞌko mafefa kninuꞌ kua tuaf.”
MAR 6:5 Too mfaun ein, sin neek manun baisekeꞌ, tar sin ka nromin fa he npirsain
neun Naiꞌ Yesus. Es naan ate, In nsanmaak, tar antea In ka nmoꞌe nteniꞌ fa rais
sanmakat anbi naan. In suma anreoꞌ narekoꞌ naan ahaa amenat fauk aah.
MAR 6:6b Rarit Naiꞌ Yesus annao neu kuan-kuan reꞌ anmapaumaakn ein anbi naan, ma
nfee sin noniꞌ anmatoom nok Uisneno In romin.
MAR 6:7 In noꞌen naan atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nua, ma nreun sin tuaf nu-nua, he
nnaon ma natoon Uisneno In Rais Reko. In nfee kuasat amsaꞌ neu sin he nriꞌun niut
reꞌuf.
MAR 6:8 In nbaꞌan sin am nak, “Kaisaꞌ meik bruaꞌ amfaun ambi ranan, fin Uisneno of
es reꞌ anꞌator hi perluut ein. Hi kais meik betiꞌ, noni-roit, ma ꞌkapiꞌ. Hi meiki
haa teas, ꞌpein haef, ma mpaek maan ahaa baru meseꞌ.
MAR 6:10 Karu sekau ntoup ki he mtaam meu in umi, mimaikaꞌ ambi naan tar antea hi
mnao mkoon meu bare bian.
MAR 6:11 Mes karu nbi bare mee sin ka ntoup ki fa, ma sin ka natniin ki fa, ampoi
miꞌko bare naan. Ma mitonan sin am mak, ‘Natuin hi ka mroim he mitniin fa, es naan
ate maut he hi msutai kiim in amreꞌun!’ 
”
MAR 6:12 Rarit sin nnaon ma natoon Rais Reko naan. Sin nak, “Areꞌ mansian arki ro
he misaitan hi sanat ma penu sin, ma mtebi mfain he mmoin mituin Uisneno In romin.”
MAR 6:13 Onaim sin anriuꞌ napoitan niut reuꞌf ein amfaun. On naan amsaꞌ, sin
naronip minaꞌ neu atoin amenat sin aꞌnaak ein, ma nꞌoen ein he narekoꞌ sin. Onaim
sin narekon.
MAR 6:14 Oras naan, too nbi bare-bare anneen anrair anmatoom nok Naiꞌ Yesus. Retaꞌ
anmatoom nok Naiꞌ Yesus In kuasan manenaꞌ anrair antean usif Herodes amsaꞌ. Tuaf
bian naꞌuab ein am nak, “Naiꞌ Yohanis Asranit anmoni nfain et Naiꞌ Yesus In tuan!
Etun In naꞌbeiꞌ he nmoeꞌ areꞌ kanan rais sanmakat.”
MAR 6:15 Mes tuaf bian nak, “Kahaf! In reꞌ ia, mafefa kninuꞌ naiꞌ Elia es reꞌ
anmoni nfain et In tuan.” Bian amsaꞌ nak, “In reꞌ naan, Uisneno In mafefa kninuꞌ
tuaf es naꞌko ahuunt ein.”
MAR 6:16 Mes oras Usif Herodes anneen rasi naan ate, in nak, “Ia naiꞌ Yohanis
Asranit, reꞌ neon goes ii au ꞌreek tuaf he nꞌoet nafeek in aꞌnakan. Oras ia in
nmoin anfain jen.”
MAR 6:17 Usif Herodes anreun on reꞌ naan, natuin in nmakaꞌrasiꞌ nok naiꞌ Yohanis.
Rasi naan naꞌuub on, on nai: usif naiꞌ Herodes nasiik naan in orif naiꞌ Felipus in
fee, kaan ee bi Herodias. Amneon ii, naiꞌ Felipus nok bi Herodias ka nmanpoirn ein
fa feꞌ. Natuin rasi naan am es, naiꞌ Yohanis nakain ee fani-fani mnak, “Aam Usiꞌ!
Ka nabeiꞌ fa he ho mait ho oriꞌ in fee. Natuin rasi naan antanhai hit harat atoin
Yahudis.” Mes naiꞌ Herodes in nsao ruꞌ-ruuꞌ. Ma in nreek tuaf he nheek naiꞌ Yohanis
ma nataam ee neu bui.
MAR 6:19 Natuin naiꞌ Yohanis nakain ee fani-fani on reꞌ naan, es naan ate bifee
naan natunuꞌ neek menas he nroor niis ne. Mes in ka napein mainuan fa feꞌ, fin naiꞌ
Herodes nataam anrair naiꞌ Yohanis anbi bui,
MAR 6:20 ma nreek soraurs ein he npao goe rek-reko. Naiꞌ Herodes anmanuꞌhain naiꞌ
Yohanis. In nahiin nak Uisneno es reꞌ anreek haefan naiꞌ Yohanis. Ma naiꞌ Yohanis
naan atoin neek reko. Naiꞌ Herodes anroim he nneen naiꞌ Yohanis in uaban. Mes neot
es-neot es ate, in npenan naiꞌ Yohanis in uaban.
MAR 6:21 Neot es, fenai Herodias napein mainuan he nateabaꞌ in neek menas naan.
Oras naan, sin nfeest ein neun naiꞌ Herodes in neon mahonin. Sin naskau aꞌnaet ein
he nokan nbukaen anbin fesat naan. Amnookt ein, sin esan reꞌ anaaꞌ aprenat, aꞌnaak
sorarus, ma mnasi-mnasiꞌ pah Galilea.
MAR 6:22 Oras feest ii ntainua goen, fenai Herodias in aan feot goe antaam neem ma
nabsooꞌ. In absooꞌn ii reokn ii kah een, tar antea nmoeꞌ Usif Herodes nok areꞌ
taumn ein fesat naan anmariin anmaten. Es naan ate, Naiꞌ Herodes noꞌen riꞌfeot
absoꞌot naan ma nak ee mnak, “Ho mroim he mtoit saaꞌ ate, mutoon! Au ro he ꞌfee ko.
MAR 6:23 Maski ho mtoit tar antea nbait nua au preent ii msaꞌ, au ꞌfee ko goe. Au
ꞌsuup ꞌeik Uisneno In kanan!”
MAR 6:24 Riꞌaan feto naan annao ma nataan in ainf ee mnak, “Ain! Ho mroim he au
ꞌtoit saaꞌ reꞌ reko nneis naꞌko amaꞌ?” Ma in ainf ee nataah ee nak, “Hau, oo! Reko!
Amnao nai ma mtoit maan naiꞌ Yohanis in aꞌnakan.”
MAR 6:25 Rarit riꞌaan feto naan neem rabah neu naiꞌ Herodes in matan am nak, “Aam!
Au ꞌtoit he mfee kau naiꞌ Yohanis in aꞌnakan. Amtao maan ee mbi dulang es. Rabah!”
MAR 6:26 Oras naiꞌ Herodes anneen haan totis naan ate, in neekn ii namneuk. In ka
nabeiꞌ fa he nheer nafaniꞌ in haan supat, natuin areꞌ too mfaun ein anneen narair
haan supat naan.
MAR 6:27 Rarit in naprenat naan aꞌnaak soraurs es ma nnao nꞌoet neik naiꞌ Yohanis
in aꞌnakan naꞌko uim bui.
MAR 6:28 Rarit sin nꞌoet naan naiꞌ Yohanis in aꞌnakan, ma ntao goe nbi dulang es.
Rarit sin annao naat ee neu riꞌaan feto naan. Riꞌaan feto naan antoup goe, ma nnao
nfee je neu in ainaf.
MAR 6:29 Oras naiꞌ Yohanis in atoup noinꞌ ein annenan nak, anꞌote nrair naiꞌ
Yohanis in aꞌnakan, sin neman ma nait neik naiꞌ Yohanis in aon, ma annaon nsuub ee.
Retaꞌ anmatoom nok naiꞌ Yohanis in aꞌmaetn ii antuuꞌ ma nheuꞌ on reꞌ naan.
MAR 6:30 Neot es, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein reꞌ In nreek haefan sin neon goes
ii, sin nfain neman ma nabuan nok Ne. Sin natoon areꞌ kanan rasi reꞌ sin nmoꞌe
nrair sin, nok areꞌ saaꞌ reꞌ sin nanoniꞌ nrair sin neu too mfaun ein.
MAR 6:31 Oras naan, too mfaun ein annao naꞌonin neu-mneman he naim Naiꞌ Yesus. Tar
antea In nok In atoup noinꞌ ein ka napenin fa mainuan he nbukaen. Naiꞌ Yesus naꞌuab
nok In atoup noinꞌ ein am nak, “Iim he tnao taim baer maꞌkoroꞌ, he tapein mainuan
he tasnaas akreꞌo.”
MAR 6:32 Onaim sin arsin nsaen anbin kofaꞌ, ma sin nnao namin baer maꞌkoroꞌ, naꞌroo
naꞌko kuan.
MAR 6:33 Mes too mfaun ein niit kofaꞌ naan nnao nabnoon anpeoꞌ nefo naan in ninin.
Rarit sin natuin ein anpeꞌon raan metoꞌ, ma sin ntean nahunun Naiꞌ Yesus nok atoup
noinꞌ ein.
MAR 6:34 Oras Naiꞌ Yesus ansaun naꞌko kofaꞌ naan, In niit too mfaun ein anpao nain
Je. Rarit In nkasian sin, natuin sin ka nahinin fa he nmoꞌen saaꞌ, nahuum on reꞌ
aꞌbib-kasen reꞌ ka nmuꞌin fa atukus. Rarit In nanoniꞌ sin Uisneno In romin
MAR 6:35 naꞌko oras maans ii naꞌpuup tar antea maans ii nmaeb. Onaim In atoup noinꞌ
ein naꞌuab neu Ne mnak, “Aam! Reko nneis Ho mreun too mfaun ein ok-okeꞌ, he nnao
nsosan mnahat anbi areꞌ kua paumakaꞌ nbi ia. Fin maans ii he noi nmouf goen, ma ka
tiit fa mnahat et bare ia.”
MAR 6:37 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Anbain! Ro hi es reꞌ he mfeen sin he
nbukaen.” Mes sin nataan Ee mnak, “Airoo! Karu hit ttuthae too mfaun ein ia, hit ro
he tapoinaꞌ roit ii koꞌu! Namnees nok ameupt es in kai nbi toon es! Hit he tapein
roit amfaun naan taꞌko mee?”
MAR 6:38 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi mnao maim miit feꞌ, sekau es amneik
betiꞌ.” Rarit sin nnao natanan ma nfain neem natonan am nak, “Anmuiꞌ utunuꞌ fuaꞌ
niim, nok ikaꞌ fuaꞌ nua goah.”
MAR 6:39 Rarit Naiꞌ Yesus anreun too mfaun ein naan he ntokon pukan-pukan anbin
huun.
MAR 6:40 Onaim sin ntokon puukn ok. Pukan bian nabuan nat-natun, ma pukan bian
anteniꞌ boꞌ nim-niim.
MAR 6:41 Rarit Naiꞌ Yesus nait naan utunuꞌ fuaꞌ niim ma ikaꞌ fuaꞌ nua. Onaim In
nbaiseun neu neon goe tunan ma ntoit makasi neu Uisneno. Rarit In nteib utunuꞌ naan
pisaꞌ-pisaꞌ, ma anfee sin neu In atoup noinꞌ ein, he nnao nbatin too mfaun ein naan
ok-okeꞌ. Ikaꞌ fuaꞌ nuaꞌ ein naan amsaꞌ, In nbait sin neu sin arsin.
MAR 6:42 Onaim sin arsin anbukaen tar antea namsenan.
MAR 6:43 Oras sin anbukae nrarin on naan ate, atoup noinꞌ ein nabuab nafaniꞌ mnaah
nesif naan, naheun aꞌkoraꞌ boꞌes am nua.
MAR 6:44 Sin arsin of oniꞌ too nifun niim. Naan sin nsoiꞌ naan ahaa atoin ein.
Bifee ma riꞌanaꞌ ka masoꞌik fa.
MAR 6:45 Rarit Naiꞌ Yesus anreun In atoup noinꞌ ein he nnao nsaen kofaꞌ he nnao
nahunun neun kuan Betsaida et neof goe panin. Mes In namaikaꞌ nbi nana feꞌ, he
nreun too mfaun ein he nnao nfanin.
MAR 6:46 Oras sin arsin nfanin ate, In nsae neu ꞌtoeꞌf es ma nꞌonen.
MAR 6:47 Oras maans ii nmabe nrari te, Naiꞌ Yesus ansanu nfain. In niit atoup noinꞌ
ein sin koofꞌ ee ntea nrair neof goe tnanan. Mes sin anseopn ok maꞌtaniꞌ, natuin
kofaꞌ naan annao nraban nok ain koꞌu. Oras neis noi nmeu te, Naiꞌ Yesus annao
natuin sin. Mes In nnao npeꞌo haa oe je fafon. Oras In he nnao nahunun kofaꞌ naan
ate, sin nkius niit Ee. Sin namtaun nmaten. Onaim sin maktaan ein es nok es am nak,
“Hoe! Saaꞌ na es reꞌ nee? Niut goa oo?” Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Hoe! Hi
kaisaꞌ mimtau! Au es reꞌ ia.”
MAR 6:51 Oras Naiꞌ Yesus antaam neu kofaꞌ naan, anin naan nasnaas nain. In atoup
noinꞌ ein ansanmakan batuur-batuur.
MAR 6:52 Sin feꞌ niit Naiꞌ Yesus In npaek kuasat ma ntuthae too nifu niim anneis,
mes sin ka nahiin namneo fa feꞌ In kuasat naan, natuin sin neek manun.
MAR 6:53 Oras sin antean nefo naan in panin, sin nsanun anbi kota Genesaret in
ninin.
MAR 6:54 Oras sin nsanun naꞌkon kofaꞌ naan, too mfaun ein niit sin. Ma sin anmakoaꞌ
ein am nak, “Hoe! Naiꞌ Yesus neem een, oo!”
MAR 6:55 Sin arsin naenan ma nmaktoon ein nfuun am nateef, tar antea sin nroi neik
areꞌ kanan ameent ein. Teik uab paraꞌ, asar sin nnenan nak Naiꞌ Yesus et bare mee,
sin arsin nroi neik areꞌ kanan ameent ein, ma natupaꞌ sin anbi mneraꞌ huu sonaꞌ.
Sin nateenb ein am nak, “Asar ameent ein anreoꞌ naan Naiꞌ Yesus In baru mnaun ee in
tuukn ee te, sin of narekon.” Sin nmoꞌen on naan ate, sin nareok nanin.
MAR 7:1 Anmuiꞌ naan atoin Farisis puukn es ma tunggur agama Yahudi fauk reꞌ neman
naꞌkon Yerusalem he natefan nok Naiꞌ Yesus.
MAR 7:2 Atoin Farisis sin annaaꞌ naher-heran sin harat atoin Yahudis. Tait iꞌtopeꞌ
on reꞌ: karu atoniꞌ he nbukae, ro he nafaun in aꞌniman natuin haart ii in romin. On
naan amsaꞌ, karu nfain neem naꞌko ꞌmasaꞌ, sin ro he naniun feꞌ. Tar antea sin bareꞌ
umi ꞌhaan ee msaꞌ, on reꞌ ꞌpikaꞌ, kraas, pois oe, ro he nsaef sin natuin haart ii
in romin, henaꞌ bisa npaek sin he nbukaen. Karu anmuiꞌ atoin Yahudis bian reꞌ ka
natuin fa haart ein naan, atoin Farisis sin natoꞌon. Es naan ate, sin natoꞌon oras
sin niit Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nbukaen, mes ka nafaun fa sin aꞌniimk ein
natuin haart ii in romin. Rarit sin neman ma nasaan Naiꞌ Yesus am nak, “Nansaaꞌ am
es ho atoup noinꞌ ein nbukaen mes sin ka nafaun fa sin aꞌniimk ein? Naan, sin
nraban hit atoran harat naꞌko atoni mnais uun ein!”
MAR 7:6 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “Hi reꞌ ia on reꞌ atoniꞌ reꞌ naꞌuab ate,
aꞌtetaꞌ, mes hi mmoꞌe te, aꞌtetaꞌ! Nahunu te, kaꞌo Yesaya antui nain Uisneno In
kabin am nak, ‘Sin npures ma nboꞌis Kau, npaekn ahaa sin ruruk koitk ein, mes ka
npoin fa naꞌkon sin neek ein. Sin aꞌmoeꞌk ein on reꞌ naan ruum am parsuum aah. Sin
ka nfairoir fa Au romik, mes sin natuin ahaa mansian ii in romin.’ Hi humaꞌ meseꞌ
on reꞌ sin imsaꞌ.
MAR 7:8 Hi misaitan amrair Uisneno In aprenat ma mituin ahaa mansian ii in harat.
Hi mahinim ma manoem ein maꞌtain reꞌuf!
MAR 7:10 Nahunu te, kaꞌo Musa natoon anrair Uisneno In aprenat am nak, ‘Amhormaat
hi mahoint ein.’ Antuut antein am nak, ‘Karu tuaf es nasekuꞌ in ainaf aiꞌ in amaf,
ro he thukun tiis ne.’
MAR 7:11 Uisneno nanoniꞌ ki on naan, mes hi minoniꞌ ꞌtetaꞌ naꞌko naan. Hi mak,
‘Karu tuaf es anbaꞌan anrair he nfee saaꞌ es neu Uisneno, maski in ainaf-amaf
ansuus anmaten, mes bareꞌ naan ka bisa npaek je fa he nturun sin, natuin anbaꞌan
anrair he nfee je neu Uisneno.’
MAR 7:13 Es naan ate, feꞌe na Au ꞌak ki mꞌak, hi mporin main Uisneno In romin, ma
hi mseek ee meik atoran mansian. Anmuiꞌ atoran amfaun reꞌ hi mseek ee nahuum on reꞌ
naan.”
MAR 7:14 Rarit Naiꞌ Yesus noꞌen tuaf bian anbin naan, ma naꞌuab am nak, “Amneen
mirek-rekoꞌ, he hi mihiin.
MAR 7:15 Areꞌ saaꞌ reꞌ antaman neu atoniꞌ in tain ka nhaiꞌniis fa in tuan. Mes saaꞌ
reꞌ anpoi nfain, es reꞌ neik haiꞌnisit neu in tuan.
MAR 7:16 [Sekau he mneen ate, amneen he muhiin!”]
MAR 7:17 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein annaon nasaitan too mfaun ein
naan, ma antaman neun uim jes. In atoup noinꞌ ein nataan retaꞌ naan in aꞌmoufun.
MAR 7:18 Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi ka mihiin fa msaꞌ, aa oo? In aꞌmoufn ii
on nai: saaꞌ reꞌ atoniꞌ nbukae je, naan in reko kuun. Mes saaꞌ reꞌ anpoi nfain
naan, in es ka reko fa. Saaꞌ reꞌ hit tbukae je, antaam neu hit taik, rarit anpoi
nfain. (Usif Yesus In sairt ii nak, atoniꞌ bole nbukae saaꞌ-saaꞌ aah. Ka taras fa.)
MAR 7:20 Mes saaꞌ reꞌ anpoi naꞌko atoniꞌ in nekan, naan es reꞌ neik haiꞌnisit, tar
antea Uisneno nmaiꞌniisn ee, ma ka nroim fa he nabua nok ne.
MAR 7:21 Rais reꞌuf namfau anpoi naꞌko atoniꞌ in nekan, on reꞌ: tenab amreꞌut, rais
makonit, rais bakan, rais marorot,
MAR 7:22 rais paruꞌ, rais makaket, moeꞌ reꞌuf, puta-kriut humaꞌ-humaꞌ, sinmakat,
mantinus, naꞌuab naꞌreꞌuf es, nabeoꞌ, ka nahiin fa atoran, ma naꞌnaak-faut.
MAR 7:23 Areꞌ ꞌmoeꞌ reuꞌf ein on reꞌ naan anpoin naꞌkon atoniꞌ in nekan. Naan es
reꞌ nareuꞌ nafaniꞌ in tuan. Ma Uisneno nmaiꞌniisn ee msaꞌ.”
MAR 7:24 Rarit Naiꞌ Yesus sin nasaitan bare naan, ma nnaon neun kota es, kaan ee
Tirus. Antean bare naan, sin ntaman anbin uim jes, natuin Naiꞌ Yesus In ka nroim fa
he biak ein nahinin nak In et reꞌ naan. Mes In ka bisa naꞌkoroꞌ fa.
MAR 7:25 Anbi naan, anmuiꞌ naan bifee mnais es, reꞌ ka atoin Yahudis fa, reꞌ
nahoins ee nbi pah Fenesia et propinsi Siria. Oras in nneen nak Naiꞌ Yesus neem
ate, in nnao ma ntoit Je he nriuꞌ napoitan niut reꞌuf naꞌko in aan feto.
MAR 7:27 Naiꞌ Yesus naꞌuab manporin am nak, “Riꞌaan ein sin ro he nbukaen nahunun,
rarit naꞌ anꞌokar amnaah neisf ein neun asun.” [Nok sarit maꞌnifaꞌ nak, Naiꞌ Yesus
ro he nturun In atoin Yahudis sin feꞌ, naꞌ anturun atoin sonaꞌ.]
MAR 7:28 Mes bifee naan nataah am nak, “Namneo, tua! Mes asun naan sin etan mei je
nupun. Onaim sin nahan amnaah amouft ein naꞌko riꞌaan ein sin aꞌpiik ein.” [Nok
sarit nak, oras riꞌaan ein anbukaen, asun naan napenin amnahat amsaꞌ. Maski Naiꞌ
Yesus anturun Iin na kuun, In ro he nkius atoin sonaꞌ amsaꞌ.]
MAR 7:29 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Wee, bifee ia feꞌ! Ho uabam
naan ro namneo! Es naan ate ho mfain nai, natuin niut reuꞌf ee anpoi nrair naꞌko ho
anah.”
MAR 7:30 Rarit bifee naan antebi nfain. Antea in umi te, in anah naan antuup
anfiin. Niut reꞌuf naan anpoi nrair.
MAR 7:31 Rarit Naiꞌ Yesus sin nasaitan kota Tirus, ma nnaon nabnonon npeꞌon ranan
reꞌ et tais je ninin, nkoon kota Sidon. Naꞌko naan, sin nnaon nkonon tar antean
nefo Galilea. Rarit sin nnaon neu pah es nok kota boꞌes, reꞌ sin nteek nain je
mnak, ‘Dekapolis’.
MAR 7:32 Anbi bare naan, anmuiꞌ atoin amuut es, reꞌ ankoos nok. In aok-bian sin
neik je nnao neu Naiꞌ Yesus. Sin ntotin he Naiꞌ Yesus antao In aꞌniman neu amenat
naan, he nareokꞌ ee.
MAR 7:33 Onaim Naiꞌ Yesus nasaitan too mfaun ein, ma nnao nmees nok atoniꞌ naan.
Naiꞌ Yesus nataam In akrurun neu atoniꞌ naan in ruikn ein nua sin. Rarit In ntao
hape nbi In akrurun naan ma anreoꞌ atoniꞌ naan in maan.
MAR 7:34 Naiꞌ Yesus anbaiseun neu neon goe ma nheer In asnasan, rarit naprenat
anpaek sin uab am nak, “Efata!” (In aꞌmoufn ii nak, “Mutfeꞌi nai!”)
MAR 7:35 In naꞌuab on ahaa reꞌ naan, mes amenat naan in ruik ein anneen nain oras
naan. Ma in maan reꞌ ka naꞌuab nahiin fa naan, anmaꞌnuur nain amsaꞌ, onaim in
nmurai naꞌuab nok reko.
MAR 7:36 Rarit sin nua sin annao nfanin neun too mfaun. Naiꞌ Yesus antaar sin am
nak, “Amneen, oo! Kaisaꞌ mitoon meu sekau-sekau mak, Au urekoꞌ urair atoniꞌ reꞌ
ia.” Maski Naiꞌ Yesus antaar sin nok maꞌtaniꞌ amsaꞌ, mes sin naꞌuab ein piut anbin
bare-bare.
MAR 7:37 Too mfaun ein reꞌ anneen uab mantonas naan, ansanmakan. Sin naꞌuab ein am
nak, “Maꞌtain reꞌuf! Atoniꞌ reꞌ ia anmoeꞌ areꞌ saaꞌ ii ro reko okeꞌ. Akoost ate,
anneen. Amuut ate, naꞌuab.”
MAR 8:1 Ka ꞌroo fa on naan ate, anmuiꞌ too mfaun neem nabuan he nneen Naiꞌ Yesus In
uaban. Sin natuin Ee tar antea neno teun goen. Onaim sin nararin betiꞌ. Rarit Naiꞌ
Yesus noꞌen In atoup noinꞌ ein am nak, “Au ꞌkasian too mfaun ein ia. Bian neman
naꞌko bare ꞌroo, ma nabuan nok kit neno teun goen, tar antea sin nararin betiꞌ.
Reko nneis sin kais annaon nfanin nok tai ruman. Kais-kaisaꞌ sin ntuamafun anbin
raan atnanaꞌ.”
MAR 8:4 Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nataahn am nak, “Aam! Bare ia naꞌroo naꞌko
kuan. Onaim hit ka neu fa he ntuthae taan too mfaun ein reꞌ ia!”
MAR 8:5 Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Hi mmuiꞌ utunuꞌ fuaꞌ fauk?” Sin natahan am
nak, “Hai mmuꞌi haa utunuꞌ fuaꞌ hiut, tua.”
MAR 8:6 Rarit Naiꞌ Yesus anreun too mfaun ein naan he ntokon anbin afu. Rarit In
nait utunuꞌ fuaꞌ hiut ein reꞌ naan, ma ntoit makasi neu Uisneno. Rarit In anteib
sin pisaꞌ-pisaꞌ, ma nfee sin neu In atoup noinꞌ ein. Sin nnaon ma nbatin neun too
mfaun ein ok-okeꞌ.
MAR 8:7 Ma sin napenin ikaꞌ fak-fauk amsaꞌ. Rarit Naiꞌ Yesus antoit makasi nteniꞌ
neu Uisneno anmatoom nok iikꞌ ein naan. Rarit In nreun In atoup noinꞌ ein, he nnaon
nbatin nteniꞌ neu too mfaun ein.
MAR 8:8 Sin arsin ok-okeꞌ of oniꞌ atoniꞌ nifun haa. Sin nbukaen tar namsenan.
Nbukaen nrarin on naan ate, atoup noinꞌ ein nabuab amnaah neisf ein naheun ꞌponi
hiut. Rarit Naiꞌ Yesus anreek sin he nfanin ok-okeꞌ.
MAR 8:10 Ma oras sin nnaon nfanin on naan ate, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein
ansaen neu kofaꞌ, ma nnaon nabnonon npeꞌon nefo naan in ninin, neun baer jes, kaan
ee Dalmanuta.
MAR 8:11 Oras Naiꞌ Yesus sin antean Dalmanuta, anmuiꞌ tuaf naꞌko partei pirsait
Farisi neman he natefan nok Ne. Sin nataan naꞌkeeꞌt Ee, ma sin ntoit Je mnak, “Aam!
Mukriraꞌ rais sanmakat he anjari ꞌtopeꞌ reꞌ mamnitaꞌ nak, Ho mupein Ho maꞌtanim
muꞌko Uisneno.”
MAR 8:12 Naiꞌ Yesus anheer In asnasan, onaim In nak, “Karu Au ꞌneen hi uab ein
naan, Au ꞌmeiꞌ jok! Nansaaꞌ am es hi mtoit rais sanmakat? Kais on naan! Rais
sanmakat ro nmuꞌi msaꞌ, mes Au ka ꞌmoꞌe ꞌfee ki fa.”
MAR 8:13 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan sin, ma ansae nfanin nbi kofaꞌ nabua nok
In atoup noinꞌ ein. Ma sin nrakan neun nefo naan in panin.
MAR 8:14 Oras Naiꞌ Yesus sin antean nefo naan in atnanan, naꞌ atoup noinꞌ ein
namnaun nak, sin nnikan nanin nak, sin ka neik ein fa betiꞌ. Suma sin neik utunuꞌ
fuaꞌ meseꞌ.
MAR 8:15 Anneen sin naꞌuab ein anteek utunuꞌ on naan ate, Naiꞌ Yesus nak sin am
nak, “Hi ro he mpanat mirek-rekoꞌ! Kais hi mtoe mituin usif Herodes ma atoin
Farisis sin rais makopoꞌ amreꞌut. Sin rais kopoꞌ naan, nahuum on reꞌ muur ii ankumu
nseor goe nok uut, he uut naan nasraat ansae.”
MAR 8:16 Anneen In naꞌuab on naan ate, In atoup noinꞌ ein antakaꞌnaan ein. Ma sin
naꞌuab ein nak, “Aꞌnaef ee naꞌuab rais saaꞌ? Of oniꞌ In naꞌuab on naan, natuin hit
ka teik fa utunuꞌ.”
MAR 8:17 Mes Naiꞌ Yesus nahiin sin neek tenab. Es naan ate, In naꞌuab am nak,
“Nansaaꞌ am es hi miꞌuab ahaa utunuꞌ? Hi ka mheek maan fa Au sairt ii, oo? Hi roenm
ein ro nbufun nmaten!
MAR 8:18 Hi miit amrair meik hi maatm ein, mes hi ka mihiin fa in aꞌmoufun! On reꞌ
hi ka miit miit fa feꞌ! Hi mneen meik hi ruikm ein, mes hi ka mihiin fa saaꞌ-saaꞌ.
On reꞌ hi ka mneen miit fa msaꞌ! Hi mnikan main
MAR 8:19 utunuꞌ fuaꞌ niim reꞌ Au ꞌteib sin pisaꞌ-pisaꞌ ma ꞌtuthae too nifun niim,
aiꞌ? Neno naan hi mibuab maan utuun anesit ꞌkoraꞌ fauk?” Sin natahan am nak,
“ꞌKoraꞌ boꞌes am nua, tua.”
MAR 8:20 Naiꞌ Yesus nataan anteniꞌ sin am nak, “Hi mimnau, aiꞌ kaah, neon goes ii,
oras Au ꞌtebi ꞌbait utunuꞌ ma ꞌtuthae too nifun haa? Hi mibuab maan utuun neisf ein
naan ꞌponi fauk?” Sin natahan am nak, “ꞌPoni hiut, tua!”
MAR 8:21 Onaim Naiꞌ Yesus nak, “Namneo! Hi miit nok hi matam. Mes nansaaꞌ am es hi
ka mihiin fa, Au maꞌtaink ii in amneemn ii naꞌko mee?”
MAR 8:22 Rarit Naiꞌ Yesus sin antean kuan Betsaida. Anbi naan, anmuiꞌ tuaf neik
atoin aforot es neu Naiꞌ Yesus. Sin ntoit Je he nreoꞌ narekoꞌ atoin aforot naan.
MAR 8:23 Onaim Naiꞌ Yesus annaaꞌ atoniꞌ naan in aꞌniman ma neik je npoi neu kuan ee
in kotin. Rarit In npuran hape neu atoniꞌ naan in matan, ma In nreoꞌ goe. In nataan
am nak, “On mee? Ho bisa miit, aiꞌ kaah?”
MAR 8:24 Atoniꞌ naan naꞌaiti in matan, ma nkius aꞌrii-ꞌneꞌu, ma in nataah am nak,
“Tua! Au ꞌiit mansian ein anbaknaon ein. Mes huumn ee on reꞌ au ꞌiit hau ngguin
esan reꞌ anaot ein!”
MAR 8:25 Ma Naiꞌ Yesus antao nteniꞌ In aꞌniman neu atoniꞌ naan in matan. Ma atoniꞌ
naan ankius naher-heer anteniꞌ, ma in nahiin nak in niit reok goen. Oras ia in bisa
niit nok akninuꞌ.
MAR 8:26 Rarit Naiꞌ Yesus anreun atoniꞌ naan he nnao nfain, ma namnaub ee mnak, “Ho
mfain nai, mes amnao mutuin raan ꞌtetaꞌ! Kaisaꞌ amnao mfain meu Betsaida.”
MAR 8:27 Rarit Naiꞌ Yesus sin annaon nfuun am natefan kuan-kuan anbin Kaisarea
Filipi. Anbin raan atnanaꞌ te, Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Karu tatuin too mfaun
ein sin uabk ein, sin nak Au reꞌ ia, sekau?”
MAR 8:28 Sin natahan am nak, “Bian sin nak ‘naiꞌ Yohanis Asranit’. Bian sin nak,
‘kaꞌo Elia, mafefa kninuꞌ Uisneno unuꞌ naan’. Ma bian antein nak, Ho reꞌ ia tuaf es
naꞌko Uisneno In mafefa kniun ahuunt ein.”
MAR 8:29 Ma Naiꞌ Yesus nataan anteniꞌ neu sin nak, “Mes natuin hi mahiinm ein ite,
Au reꞌ ia, sekau?” Naiꞌ Petrus nataah am nak, “Ho reꞌ ia Kristus, reꞌ Uisneno
anruur nain Je naꞌko unuꞌ.”
MAR 8:30 Mes Naiꞌ Yesus antaar sin mates nak, “Ka nabeiꞌ fa he hi mitonan sekau-
sekau saaꞌ reꞌ naiꞌ Petrus naꞌuab ee reꞌ ia!”
MAR 8:31 Rarit Naiꞌ Yesus anmurai naꞌuab neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Au reꞌ ia,
Mansian Batuur-Batuur Kau. Au of upein rais haꞌmuꞌit amfaun, natuin aꞌnaak haart
ein, aꞌnaak rais pirsait Yahudis sin aꞌnaakt ein, ma tunggur agaam ein ok-okeꞌ of
antorak Kau. Sin of anroor niis Kau, mes nmeu te, Au ꞌmoni ꞌfain.”
MAR 8:32 Naiꞌ Yesus natoon maat-maat on naan, onaim naiꞌ Petrus anheer napaisb Ee,
ma nakain Ee mnak, “Aam! Kaisaꞌ muꞌuab on naan! Au ka neu he ꞌkonan sin fa, he
nniman Ko.”
MAR 8:33 Mes naiꞌ Petrus in uaban naan ka natuin fa Uisneno In romin. Es naan ate,
Naiꞌ Yesus nabaniꞌ ma nkius In atoup noniꞌ bian ein. Rarit In nakainaꞌ naiꞌ Petrus
nok haan maꞌtaniꞌ mnak, “Hoe! Naan niut reuꞌf ein sin aꞌnaak kouꞌ goe in uaban!
Muꞌroo muꞌko ia! Ho suma mutenab meik tenab mansian, mes tenab naan ka natuin fa
Uisneno In romin!”
MAR 8:34 Rarit Naiꞌ Yesus noꞌen too mfaun he neem nabuan nok In atoup noinꞌ ein. Ma
In nanoniꞌ sin am nak, “Atoniꞌ reꞌ anroim he natuin Kau, ro in he naran ma natuin
Kau neno-neno! In ro he nnikan nain in roimn ein kuun, ma natuin ahaa neu Uisneno
In romin. Maski atoniꞌ he nroor goe msaꞌ, mes in natuin piut, on reꞌ atoniꞌ nasaah
in hau nehe he nnao neu in bare ꞌmaten.
MAR 8:35 Fin atoniꞌ reꞌ anmoin arahaa neu in tuan, of in aꞌmoin ii namneuk on ahaa
reꞌ naan! Mes atoniꞌ reꞌ nabarab in tuan he nmaet natuin in njair Au ngguin ma
natoon Uisneno In raan aꞌhonis, in of anmoin nabar-baar nok Uisneno.
MAR 8:36 Amneen, oo! Karu ho mpaar pah-pinan ia in aafn ii okeꞌ, mes Uisneno
antorak ko, ho mupein saaꞌ?
MAR 8:37 Maski nak ho mroi meik pah-pinan in aafn ii okeꞌ msaꞌ, muꞌif naan ka neu
he ntuik naan fa ho smaanm aan!
MAR 8:38 Mimnau! Mansian batan muniꞌ ia, anmoꞌen reꞌuf humaꞌ-humaꞌ. Sin ka nfairoir
fa he natuinaꞌ Uisneno. Es naan ate, sekau reꞌ namaeb on he natuin Kau, aiꞌ namaeb
on he natuin Au noinꞌ ein, Au of umaeb ok amsaꞌ he ꞌmanakuꞌ in tuan aꞌbi Uisneno In
human ma In matan. Fin Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, of Au ꞌfain ꞌuum uꞌko neno
tunan. Ma Uisneno In ameupt ein naꞌkon neno tunan of naub naan Kau. Oras hai msaun
iim miꞌko sonaf neno tunan meik Amaꞌ In pinan ma krahan, of mansian ii naꞌ nahinin
nak, amneon ii Au reꞌ ia sekau.
MAR 9:1 Hi kaisaꞌ mnikan Au uabk ein reꞌ ia. Naꞌko hi arki ok-okeꞌ reꞌ ia, of
anmuiꞌ tuaf reꞌ anmonin feꞌ, tar sin niit Uisneno ntook ma naprenat neik kuasat
maꞌtaniꞌ.”
MAR 9:2 Neno nee nkono te, Naiꞌ Yesus antoit naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus, ma naiꞌ
Yohanis, he nnaon nsaen buꞌ-buaꞌ on ꞌtoꞌe mnanuꞌ es, reꞌ ka nmuiꞌ fa tuaf. Oras sin
antean in tunan, sin nkius niit Naiꞌ Yesus naꞌbaniꞌ.
MAR 9:3 Ma In tai-pake naan anjair mutiꞌ ma nariim. Ka nmuiꞌ fa bareꞌ anbi pah-
pinan reꞌ ia, muitn ii namnees nok In tai-pake naan.
MAR 9:4 Nok askeken, sin niit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok kaꞌo Elia ma kaꞌo Musa.
MAR 9:5 Sin teun sin namtaun nmaten. Naiꞌ Petrus antakaꞌnanaꞌ, tar in naꞌuab tafiꞌ-
tafiꞌ. Rarit in naꞌuab neu Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Hit tbi ia te, naꞌ reko nneis.
Reko te, hit tmoeꞌ ropo teun. Es neu Ko, tua. Es neu kaꞌo Musa, ma es atfee je neu
kaꞌo Elia.”
MAR 9:7 Rarit anmuiꞌ nope reꞌ ansaun neem ma nꞌaum naan sin. Onaim sin anneen hanaf
es anpoi neem naꞌko nope naan am nak, “Amneen nai, joo! Naiꞌ Yesus reꞌ ia, Au Aan
nekaꞌ. Hi mneen ma mituin Ee rek-reko!”
MAR 9:8 Oras naiꞌ Petrus sin nneen niit hanaf naan, sin ankisun nfuun am nateef,
mes nok askeken sin ka niit anteniꞌ fa tua nuaꞌ ein naan. Suma Naiꞌ Yesus anmees.
MAR 9:9 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein ansanun nfanin naꞌkon ꞌtoꞌef naan.
Ma Naiꞌ Yesus antaar sin am nak, “Saaꞌ reꞌ hi miit amrair je feꞌe na, hi kaisaꞌ
mitoon meu sekau-sekau. Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur, Au ro he ꞌmaet feꞌ. Karu
Au ꞌmoni ꞌfain, naꞌ hi mitoon rasi naan meu too mfaun ein.”
MAR 9:10 Sin nnaaꞌ naheran Naiꞌ Yesus In rais manbaꞌan naan, ma sin ka natoon ee fa
neu tuaf es amsaꞌ. Mes sin teun sin anmaktaan ein es nok es am nak, “In sairt ii,
on mee, es naꞌ In nak, In he nmoni nfain naꞌko In aꞌmaten reꞌ naan? On mee?”
MAR 9:11 Ma sin nataan Ee mnak, “Tunggur agaam ein nak, kaꞌo Elia ro he neem nahuun
feꞌ, rarit naꞌ Kristus neem. Mes anbi Ho teenb ii te, on mee?”
MAR 9:12 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Namneo on naan. Kaꞌo Elia ro he neem nahuun
feꞌ, he nfei ranan neu Kristus, Tuaf reꞌ Uisneno anruur nain Je naꞌko un-unuꞌ. Mes
on mee? Hi ka mihiin fa saaꞌ reꞌ sin ntui nain je et Uisneno In Suur Akninuꞌ
anmatoom nok Mansian Batuur-Batuur? Fin sin ntui nrair Je mnak, karu In neem antea
te, atoniꞌ of anhaꞌmuiꞌ Je ma sin of anroor niis Ne.
MAR 9:13 Ma hi ro he mtakan hi ruikm ein rek-reko, joo! Kaꞌo Elia neem anrair jen.
Ma atoniꞌ nhaꞌmuiꞌ je, natuin sin roimk ein. Rasi naan namnees nok saaꞌ reꞌ unuꞌ
te, sin naꞌi antui nain je.”
MAR 9:14 Oras Naiꞌ Yesus nok In atoup noniꞌ tua teun ein natefan nfanin nok atoup
noniꞌ bian, sin niit too mfaun ein nabuan. Too mfaun ein naan neman he niit atoup
noniꞌ bian sin anmatoen nok tunggur agaam ein.
MAR 9:15 Oras too mfaun ein niit Naiꞌ Yesus on nai te, sin naskeken, fin sin teenb
ein nak of oniꞌ In nabaar feꞌ et aꞌtoeꞌf ee in tunan. Ma sin naen anseun Goe.
MAR 9:16 Rarit Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Hi mmatoen rais saaꞌ mok sin?”
MAR 9:17 Anmuiꞌ atoin es neem naꞌuab am nak, “Aam, karu reko te, amneen maan kau,
tua! Au ꞌeik au aan mone he Ho murekoꞌ maan ee. In nmuu ma ka bisa naꞌuabaꞌ fa, fin
niut reuꞌf es ansaen ee.
MAR 9:18 Karu niut reꞌuf naan ansaen ee, in nbeosn ee neu afu. Rarit riꞌanaꞌ naan
in haepn ee naꞌfuriꞌ, ma in neuk in niisn ein. Rarit in aon aan anruur goah on reꞌ
hau noon es. Au ꞌtoit ꞌiit Ho atoup noinꞌ ein, he sin nriuꞌ niut reꞌuf naan. Mes
sin ka nabeiꞌ je fa, tua.”
MAR 9:19 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus naskaraꞌ sin am nak, “Hoe! Ro hi bainesiꞌ
ki! Au unoniꞌ ki fani-fani, mes hi ka mheek-heek maan fa. Ma hi ka mpirsai Kau fa
batuur-batuur! Au he ꞌsabaar ꞌeu ki ꞌtea rekaꞌ! Meik Kau riꞌanaꞌ naan neem neu ia!”
MAR 9:20 Rarit sin natnaat neik riꞌanaꞌ naan neem neu Naiꞌ Yesus. Oras niut reꞌuf
naan nkius niit Naiꞌ Yesus on naan ate, in nbonan riꞌanaꞌ naan ma nriut ee nbi afu,
ma in haep bua-neorn ee nsae.
MAR 9:21 Rarit Naiꞌ Yesus nataan riꞌanaꞌ naan in aamf ee mnak, “Ho aanh ii in meens
ii naꞌko rek-reek ii?” In aamf ee nataah am nak, “Naꞌko in aanꞌ-anaꞌ feꞌ, tua.
MAR 9:22 Niut reꞌuf naan he naꞌmaet au aanh ii ꞌroo-ꞌroo goen. In nbeson au aanh ii
fani-fani nbi ai, ma nareem ee nbi oe. Onaim amturun maan kai, tua! Karu reko te,
amneek kai, he murekoꞌ maan au anah reꞌ ia.”
MAR 9:23 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Nansaaꞌ am es ho mak ‘karu reko te’? Namneo Au
bisa ꞌmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ, asar atoniꞌ ro he npirsai feꞌ!”
MAR 9:24 Rarit atoni mnasi naan nataah ma nkae nok am nak, “Aam! Namneo, au ꞌpirsai
ꞌrair. Mes amturun kau he au ꞌneek aꞌtebes reꞌ ia, maꞌtaniꞌ ntein!”
MAR 9:25 Oras naan, Naiꞌ Yesus nkius too mfaun ein nmurain neem nauban sin. Onaim
In naprenat niut reꞌuf naan am nak, “Hoi! Niut aburarut! Ho mpoi nai muꞌko riꞌanaꞌ
reꞌ ia, he in bisa nneen, ma in bisa naꞌuabaꞌ. Ho kais amtaam amfain uum!”
MAR 9:26 Anneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, niut reꞌuf naan anhunun naher-heer.
In nmoeꞌ riꞌanaꞌ naan antaikoib ma npaiteetk on, rarit naꞌ anpoi nasaitn ee. Ma
riꞌanaꞌ naan antuamauf on reꞌ anmate nrair. Tar too mfaun ein reꞌ anbin naan naꞌuab
ein am nak, “Ooo! In nmate nrair!”
MAR 9:27 Mes Naiꞌ Yesus annaaꞌ riꞌanaꞌ naan in aꞌniman, ma nfiit nafeen ee. Onaim
riꞌanaꞌ naan anfeen nain oras naan.
MAR 9:28 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein nnao nasaitan bare naan, ma ntaman
neun uim jes. Anbi naan sin nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Nansaaꞌ am es feꞌe na
hai ka bisa mriuꞌ maan fa niut reꞌuf naan?”
MAR 9:29 Ma Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Amneen mirek-rekoꞌ! Niut reuꞌf ein
ro amaufiunt ein. Es naan ate, karu hi ka mꞌonen he mtoit fa Uisneno, hi ka mibeiꞌ
fa he mriuꞌ niut reꞌuf on reꞌ naan.”
MAR 9:30 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein nnaon nasaitan bare naan, ma
antaman neu propinsi Galilea. Oras naan, Naiꞌ Yesus ka nroim fa he atoniꞌ nahiin
nak In et bare naan.
MAR 9:31 Mes In arahaa he nanoniꞌ In atoup noinꞌ ein. In naꞌuab neu sin am nak, “Ka
ꞌroo fa heen, sin of naꞌsosaꞌ Kau neu atoin sonaꞌ. Rarit sin nroor niis Kau,
Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia. Namneo Au ro he ꞌmaet, mes anbi nmeu te, Au ro ꞌmoni
ꞌfain.”
MAR 9:32 Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan, ma In atoup noinꞌ ein naskeken ntakaꞌnaan ein
aah. Sin ka nabranin fa he nataan anteniꞌ Naiꞌ Yesus In teenb ii on mee.
MAR 9:33 Rarit Naiꞌ Yesus sin annaon ntean Kapernaum. Oras sin antaman anbin umi,
In nataan neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Feꞌe na hi mmatoenaꞌ rais saaꞌ anbi
ranan?”
MAR 9:34 Mes ka tiit fa tuaf es he nataah, fin anbi raan atnanaꞌ, sin nmatoen am
nak, sekau es reꞌ koꞌu nneis naꞌko sin.
MAR 9:35 Rarit Naiꞌ Yesus antook ma nanoniꞌ sin am nak, “Sekau es reꞌ anroim he
njair atoin koꞌu, in aꞌmoin ee ro he batuur-batuur on reꞌ atoin neek aꞌbaut, he
ntuthae areꞌ too mfaun ein.”
MAR 9:36 Rarit Naiꞌ Yesus naskau naan riꞌaan es anbi naan, ma nfain neu sin atnaank
ein. Onaim In naꞌuab am nak,
MAR 9:37 “Sekau reꞌ natuinaꞌ Kau ma ntuthae tau aꞌbaut ein on reꞌ riꞌaan aꞌbaut reꞌ
ia, tuaf reꞌ naan on reꞌ antuthae Kau msaꞌ. Ma in ntuthae Au Amaꞌ reꞌ anreek haefan
Kau he ꞌtaam ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia msaꞌ.”
MAR 9:38 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ naiꞌ Yohanis, natraak am nak, “Aam! Anbi
oors es, hai miit atoin es anpaek Ho kanam ma nriuꞌ niut reuꞌf ein. Mes hai mtaar
ee, natuin hit ka hit ja fa.”
MAR 9:39 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hoe! Hi kaisaꞌ mikain ee. Fin sekau es
anpaek Au kanak he nmoeꞌ rais sanmakat, in of ka neu naꞌuab naꞌreꞌuf fa Au kanak.
MAR 9:40 Karu in ka nraban kit fa, on naan ate in reꞌ naan hit ja amsaꞌ.
MAR 9:41 Es naan ate, mimnau mirek-rekoꞌ! Karu anmuiꞌ tuaf reꞌ nahiin nak hi
mituinaꞌ Kristus, rarit in nturun ki, Uisneno ka neu nnikan fa in haet naan. Maski
in suma naꞌinuꞌ ki neik oe ruman kraas es amsaꞌ, Uisneno ka neu nniikn ee fa.”
MAR 9:42 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nteniꞌ neu sin am nak, “Karu atoin es anmoꞌe nsaan
neu riꞌaan es, tar in ka npirsai nteniꞌ Kau fa, ampaant om, oo! Reko nneis, nait
faut kouꞌ goes, ma nfuut nakfiirt ee neu in neon, ma nporin nataam ee neu tais je
tnanan.
MAR 9:43 Karu ho musanab meik ho ꞌnimam, mketu mporin ho ꞌnimam naan! Fin reko neis
ho mtaam meu sonaf neno tunan meik ho ꞌnimam meseꞌ, naꞌko sin anporin nataam ko neu
ai maputuꞌ ma ai mararaꞌ abar-barat meik ho ꞌnimam nua.
MAR 9:44 [Ai mararaꞌ naan, namneo-namneo baer nanaꞌrenat. In ai ji ka nmaet niit
fa. Ma areꞌ kaunaꞌ soeꞌ ji nsoe nareuꞌ ka nasnaas fa.]
MAR 9:45 Karu ho musanab meik ho haem, mketu mporin ho haem aan. Fin reko neis ho
mtaam meu sonaf neno tunan meik ho haem meseꞌ, naꞌko sin anporin nataam ko neu ai
maputuꞌ ma ai mararaꞌ abar-barat meik ho haem nua.
MAR 9:46 [Ai mararaꞌ naan, namneo-namneo baer nanaꞌrenat. In ai ji ka nmaet niit
fa. Ma areꞌ kaunaꞌ soeꞌ ji nsoe nareuꞌ ka nasnaas fa.]
MAR 9:47 Ma karu ho musanab meik ho matam, mroꞌi mporin ho matam naan. Fin reko
neis ho mtaam meu sonaf neno tunan meik ho matam fuaꞌ meseꞌ, naꞌko sin anporin
nataam ko neu ai maputuꞌ ma ai mararaꞌ abar-barat meik ho matam fuaꞌ nua.
MAR 9:48 ‘Ai mararaꞌ naan, namneo-namneo baer nanaꞌrenat. In ai ji ka nmaet niit
fa. Ma areꞌ kaunaꞌ soeꞌ ji nsoe nareuꞌ ka nasnaas fa.’
MAR 9:49 Au ꞌfee noniꞌ reꞌ ia, ro maꞌfenaꞌ. Es naan ate, sekau es reꞌ he natuinaꞌ
Kau te, ro in he ntahan he nok Kau piut, on reꞌ siis seꞌik ro he npaek masik, henaꞌ
sisi naan antahan aꞌroo.
MAR 9:50 Masik naan, ro reko. Hit tpaek je he taminab amnahat. Mes karu masik naan
ka miin masik fa heen ate, he tpaek je neu saaꞌ antein? Ro hit tait itpoirn aah ee.
Hi ro he mjair on reꞌ masik amsaꞌ, he mmoni mbi manekat mok areꞌ too mfaun ein.
[Onaim hi kais ammatoe mtein nai, mak sekau es reꞌ kouꞌ gui, ma sekau es aan ii.]”
MAR 10:1 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon nfuun am nateef anbin propinsi Yudea, ma nbin
bare bian antein et noe Yarden in panin, pasaꞌ neon-saet. Anbi mee-mee, too mfaun
ein neman ma naub naan Ee. Ma Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin on reꞌ biasa.
MAR 10:2 Atoin Farisis tuaf fauk neman he namouf Goe. Sin natanan am nak, “Natuin
hit atoran rais pirsait, atoin amatsaos es bisa nporin in fee, aiꞌ kaah?”
MAR 10:3 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Mimnau miit feꞌ! Atoran anmatoom nok
matsaos fee-mone reꞌ kaꞌo Musa nbaꞌan nain je neu ki naan, nak on mee?”
MAR 10:4 Sin natahan am nak, “Kaꞌo Musa in atoorn ii nak, atoniꞌ bisa nporin in
fee, mes ro he ntui surat manporin nahuun ma nnonaꞌ surat naan neu in fee.”
MAR 10:5 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Amneen Kau feꞌ! Kaꞌo Musa antui on
naan, natuin hi miꞌnaak-faut bainesiꞌ!
MAR 10:6 Hi kaisaꞌ mnikan retaꞌ un-unuꞌ oras Uisneno anmoeꞌ neno tunan ma pah-
pinan! Fin matuꞌi et Suur Akninuꞌ mnak, ‘Uisneno nmoeꞌ mansian ein, atoniꞌ ma
bifee.
MAR 10:7 Es naan ate, atoin es ro he nnao nasaitan in ainaf ma in amaf, he nmoin
nabuan nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ nok in fee,
MAR 10:8 henatiꞌ sin nua sin njarin meseꞌ.’
MAR 10:9 Karu Uisneno neikn On naꞌmeseꞌ sin, ka bole fa he mansian ii nbatis sin!”
MAR 10:10 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein antaman nmesen nbin uim jes. Anbi
naan, sin nataan Naiꞌ Yesus anmatoom nok In nonin reꞌ feꞌe na.
MAR 10:11 Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Sekau reꞌ anporin in fee, ma nsao nteniꞌ
bifee ꞌtetaꞌ, naan antaam rais makaket amsaꞌ!
MAR 10:12 On naan amsaꞌ bifee! Karu in nporin in mone, rarit in nsao nteniꞌ atoniꞌ
tetaꞌ, naan antaam rais makaket amsaꞌ!”
MAR 10:13 Anbi oors es, sin neik sin aanh ein neman neu Naiꞌ Yesus, ma ntotin he In
naꞌuab anfeen sin tetus. Mes Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nakainaꞌ sin.
MAR 10:14 Oras Naiꞌ Yesus niit rasi naan ate, In natoꞌon In atoup noinꞌ ein. In
naꞌuab am nak, “Mifetin riꞌaanꞌ ein naan he neman ntean Kau! Kaisaꞌ mikainaꞌ sin!
Natuin atoniꞌ reꞌ nahuumb on, on reꞌ sin reꞌ naan, es reꞌ anjarin Uisneno Iin na.
MAR 10:15 Mimnau mirek-rekoꞌ! Sekau reꞌ anroim he neem anhaumaak Uisneno, sin ro he
namnau niis Ne, on reꞌ riꞌaan ein namnau sin ainaf-amaf. Karu ka on naan fa te, ka
nabeiꞌ fa he tteek sin tak Uisneno Iin na.”
MAR 10:16 Rarit Naiꞌ Yesus anhoo naan riꞌaan ein naan, ma ntao In aꞌniman neu sin
meseꞌ-meseꞌ he naꞌuab anfeen sin tetus.
MAR 10:17 Oras Naiꞌ Yesus sin he nnaon nkonon, anmuiꞌ atoin amuiꞌt es naen neem he
nateef nok Ne. In naꞌruriꞌ anbi Naiꞌ Yesus In matan, ma nataan Ee mnak, “Aam
tungguru reꞌ au ꞌhormaat ꞌain je! Au he utaan akreꞌo. On nai, Aam. Of au he ꞌmoeꞌ
on mee, henatiꞌ au bisa ꞌtaam ꞌeu sonaf neno tunan, he ꞌmoin ubar-baar ꞌok
Uisneno?”
MAR 10:18 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Nansaaꞌ am es ho mteek Kau mmak, ‘reꞌ au
ꞌhormaat ꞌain je’? Ka tiit fa es reꞌ he thormaat tain je, mes Uisneno nmees Kuun.
MAR 10:19 Ho muhiin murair prenat ahunut naꞌko Uisneno reꞌ nak, ‘Kais amroor
atoniꞌ; kais ammakaek; kais mubaak; kais amsaksii mipoi; kais amputa-kriu atoniꞌ in
bareꞌ; ma mhormaat meu ho ainaꞌ ma ho amaꞌ.’ 
”
MAR 10:20 Atoniꞌ naan nataah am nak, “Namneo, Aam tungguru! Au unaobaꞌ areꞌ kanan
atoorn ein naan ꞌmurai uꞌko oras au feꞌ munif kau, tua.”
MAR 10:21 Naiꞌ Yesus naꞌuab rais manekat neu atoniꞌ naan am nak, “Namneo! Mes
anmuiꞌ rais jes anteniꞌ. Ho mfain nai ma muꞌsosaꞌ main areꞌ kanan ho ꞌmuiꞌm ein.
Rarit meik roit ein reꞌ ho mupein sin naan ma mnao he mbait main sin meu amaꞌmuiꞌt
ein. Rarit ho mtebi mfain uum nai he mutuinaꞌ Kau. Uisneno of anseun baran ko npake
ꞌmuꞌif neno tunan.”
MAR 10:22 Oras in neen Naiꞌ Yesus In uaban naan ate, in neekn ii kratiꞌ-kratiꞌ. Ma
in nfain nok neek susat maꞌtaniꞌ, natuin atoniꞌ reꞌ naan, amuꞌit batuur-batuur.
MAR 10:23 Ma Naiꞌ Yesus ankisu nfuun am nateef ma naꞌuab neu In atoup noinꞌ ein am
nak, “Amneen, oo! Amuiꞌt ii naꞌ neu goah he ntaam neu sonaf neno tunan!”
MAR 10:24 Anneen rasi naan ate, In atoup noinꞌ ein anmukekun. Ma Naiꞌ Yesus naꞌuab
antein am nak, “Amneen mirek-rekoꞌ! He tjair Uisneno Iin na, suust ii ka aanꞌ-anaꞌ
fa! Kaisaꞌ mitenab am mak maꞌkaf-kafaꞌ.
MAR 10:25 Atoin amuiꞌt es he ntaam neu sonaf neno tunan ma njair Uisneno In aanh
ate, in suust ii humaꞌ meseꞌ on reꞌ bikaes unta he ntaam neu in oꞌof, annao ntaam
anpeoꞌ aent es in konan.”
MAR 10:26 Naiꞌ Yesus In uaban naan anmoeꞌ sin anjarin ntakaꞌnaan ein antein. Ma sin
nmaktaan ein am nak, “Karu namneo on naan ate, sekau es reꞌ bisa napeni ꞌhonis
nabar-baar?”
MAR 10:27 Naiꞌ Yesus ankius sin meseꞌ-meseꞌ, rarit naꞌuab am nak, “Natuin mahinif
ma manoef mansian ii te, of ka njair fa saaꞌ es. Mes mimnau, natuin mahinif ma
manoef Uisneno, ka tiit fa saaꞌ es, reꞌ of ka njair fa.”
MAR 10:28 Rarit naiꞌ Petrus anmurai naꞌuab am nak, “Aam! Hai mnikan main areꞌ kanan
saaꞌ-saaꞌ he mituinaꞌ Ko. Onaim hai of mipein saaꞌ, tua?”
MAR 10:29 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au he utoon ki mꞌak on nai: sekau es reꞌ
natuinaꞌ Kau, ma annao naꞌroo naꞌko in ainaf-amaf, in orif-tataf, in aanh ein, in
rene, in mepu, nok areꞌ in uim je nanan, he nnao natoon Uisneno In Rais Reko nbi
mee-mee, in of antoup nafaniꞌ no nautn es. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ in nasaitan sin naan,
of napein nafaniꞌ sin anneisi ntein naꞌko naan. In of napein haꞌmuꞌit amsaꞌ, natuin
in natuinaꞌ Kau. Mes oras pah-piin ii namreꞌu te, in of anmoin nabar-baar nok
Uisneno. Rasi reꞌ naan, es reꞌ anjair seun baran neu ne!
MAR 10:31 Mimnau, joo! Natuin Uisneno In teenb ete, sekau naꞌnaebaꞌ in tuan ii te,
of naꞌbaunaꞌ. Ma sekau naꞌparan in tuan ii te, natuin Uisneno In tenab, of naꞌraatn
ee.”
MAR 10:32 Oras naan, Naiꞌ Yesus sin nnaon neun Yerusalem. Anbi pukan reꞌ naan, Naiꞌ
Yesus es reꞌ ahunut. Ma In atoup noinꞌ ein nok tuaf bian antein anbin In kotin. Sin
namnau In uaban neon goes ii reꞌ nak, biak ein of naꞌmaet Je nbi Yerusalem. Onaim
sin nmukekun ma namtaun amsaꞌ. Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus noꞌen naan In atoup
noinꞌ ein anmesen, ma naꞌuab antein saaꞌ reꞌ biak ein of anmoeꞌ Je nbi Yerusalem.
MAR 10:33 In naꞌuab am nak, “Hi mneen, oo! Oras ia, hit tnao teu Yerusalem. Au reꞌ
ia, Mansian Batuur-Batuur. Mes anbi Yerusalem sin of naꞌsosaꞌ Kau neu aꞌnaak rais
pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma tunggur agaam ein. Rarit sin of anhukun niis Kau.
Ma sin nnonaꞌ Kau neu tua sonaꞌ reꞌ ka nahiin fa Uisneno.
MAR 10:34 Rarit sin naꞌakan Kau reꞌuf-reꞌuf. Sin naroon Kau. Sin nbeos Au aok ii
tar papaꞌ okeꞌ. Rarit sin nroor niis Kau. Namneo, Au ꞌmaet. Ma nmeu te, Au ꞌmoni
ꞌfain.”
MAR 10:35 Rarit Naiꞌ Sebedius in aanh ein, esan reꞌ naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yohanis,
sin neman neu Naiꞌ Yesus. Sin ntotin am nak, “Aam tungguru! Hai he miꞌuab maan
akreꞌo, tua!”
MAR 10:36 Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Hi he miꞌuab saaꞌ?”
MAR 10:37 Sin natahan am nak, “On nai, Aam! Natiꞌ karu Ho mtook ma mnaaꞌ aprenat
ate, hai mtoit he Ho mutokoꞌ kai, tuaf es anbi Ho ꞌnimam aꞌrii, ma tuaf es anteniꞌ
anbi Ho ꞌnimam aꞌneꞌu, he hai mnaaꞌ mok aprenat amsaꞌ.”
MAR 10:38 Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi nua ki ka mihiin main fa saaꞌ reꞌ hi
mtoti. Au reꞌ ia, of upein susat ma nanaꞌrenat amfaun. Onaim on mee? Anbi hi teenb
ii te, hi mak, hi mibeiꞌ he mnaben susat ma nanaꞌrenat tar ammaet mok Kau, oo?”
MAR 10:39 Sin natahan am nak, “Hai mibeiꞌ, tua!” Naiꞌ Yesus naꞌuab antein sin am
nak, “Namneo. Hi of amnaben susat ma nanaꞌrenat amsaꞌ on reꞌ Au.
MAR 10:40 Mes sekau es reꞌ antoko nbi Au ꞌnimak aꞌrii aiꞌ aꞌneꞌu, Au ka ꞌseor Ok fa
ꞌbi rasi naan. Natuin rasi naan, Uisneno es reꞌ nafeek. Ma In nafeek anrair sekau-
sekau es reꞌ he ntoko nbin bare naan.”
MAR 10:41 Oras atoup noniꞌ bian sin annenan naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yohanis sin haan
totis on naan ate, sin natoꞌon maꞌtaniꞌ.
MAR 10:42 Rarit Naiꞌ Yesus noꞌen sin ok-okeꞌ ma naꞌuab am nak, “On nai! Hi mihini
mrair jen, aiꞌ kaah? Kaes koꞌu reꞌ annaꞌan aprenat, sin esan reꞌ natiꞌ te anhaꞌmuiꞌ
too gui. Tar antea too gui ka nakbeor ein reko fa. Ma ꞌnakaf-aꞌnakaf anbi pah-pah
reꞌ ka nahiin fa Uisneno, sin nanaobaꞌ atoran ma prenat humaꞌ-humaꞌ, tar sin too
gui ka bisa nait fa sin aꞌnaak ein.
MAR 10:43 Mes ka nabeiꞌ fa he hi mmoeꞌ on reꞌ naan! Sekau naꞌko ki reꞌ anroim he
njair kaes koꞌu, in ro he njair on reꞌ aꞌbaut he ntuthae in aok-bian ein.
MAR 10:44 Ma sekau es reꞌ anroim he njair aꞌnakat, in ro he nmoeꞌ in tuan aan on
reꞌ ate ma nmeup neno-neno on reꞌ naan.
MAR 10:45 Fin Au, Mansian Batuur-Batuur, es reꞌ ia. Au ka ꞌuum fa he atoniꞌ ntuthae
Kau, mes Au ꞌuum he ꞌtuthae too mfaun ein. Au ꞌuum he ꞌnonaꞌ Au ꞌmoink ii ꞌteme-
ꞌteme, he ꞌsoi ꞌaan too mfaun ein naꞌkon sin sanat ma penu sin.”
MAR 10:46 Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein ma too mfaun ein neem antean kota
Yeriko. Oras sin he nnaon nkonon, sin niit atoin aforot tuaf es antook ma ntoit
piut-piut anbi raan ee ninin. In kaan ee, naiꞌ Bartimeus, naiꞌ Timeus in anah.
MAR 10:47 Oras in nneen nak, akonot naan Naiꞌ Yesus naꞌko Nasaret te, in nhunun
naher-heer am nak, “Yesus! Ho reꞌ naan, sufaꞌ-kaꞌuf naꞌko naiꞌ Daut! Hai mpao Ko
ꞌroo-ꞌroo goen, tua! Amturun maan kau, tua!”
MAR 10:48 Anneen in hanan naan ate, too mfaun ein nakain ee mnak, “Hoe! Mumninuꞌ!”
Mes in nhunun naheer antein am nak, “Yesus! Naiꞌ Daut in sufan! Mumnau maan kau,
tua!”
MAR 10:49 Ma Naiꞌ Yesus anhake mnak, “Hi meik je neem!” Rarit sin nnaon neun ee
mnak, “Noo goah nai! Aam tungguru noꞌen ko. Uum nai!”
MAR 10:50 Anneen on naan ate, naiꞌ Bartimeus anporin nain in tai nusat, rarit
anfeen ma nnao rab-raab he nateef nok Naiꞌ Yesus.
MAR 10:51 Rarit Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Ho mroim saaꞌ he Au ꞌmoeꞌ je ꞌeu ko?”
Atoin aforot naan nataah am nak, “Koi, Aam! Au ꞌtoits ii es reꞌ karu reko te, au
ꞌiit, tua.”
MAR 10:52 Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Natuin ho mpirsai mrair mak, Au bisa
urekoꞌ ko, es naan ate oras ia ho mureok nai! Amkoen om amfain nai!” Rarit naiꞌ
Bartimeos in matan afoort ein naan nareok nanin. Onaim in nok annao naat Naiꞌ
Yesus.
MAR 11:1 Oras sin nhaumaak kota Yerusalem, sin ntean kuan Betfage ma Betania, et
aꞌtoꞌef Saitun in abnapan bian. Anbi bare naan, Naiꞌ Yesus sin nasnasan akreꞌo.
Rarit In nreun In atoup noinꞌ ein tuaf nua he nnao nahunun.
MAR 11:2 In nbasan sin am nak, “Hi nua ki mnao mihuun meu kuan reꞌ nee. Oras hi
mtaam, hi of miit bikaes keledai tipuꞌ es, reꞌ ka masaenaꞌ fa feꞌ, mafutuꞌ et bare
naan. Hi mnao mseif in tani ma mheer meik je neem.
MAR 11:3 Karu atoniꞌ nataan ki mnak, ‘Nansaaꞌ am es hi mheer meik bikaes keledai
naan?’ On naan ate, hi mitaah am mak, ‘Hai Usiꞌ he npaek je. Ma karu In npake nrair
je te, naꞌ hai of meik mifainꞌ ee neem.’ ”
MAR 11:4 Rarit tua nuaꞌ ein naan sin nnaon, ma sin niit bikaes keledai tipuꞌ naan
mafutuꞌ anbi uim jes in enon, et raan ee ninin. Sin nseif je, he nheer neik je
nnao.
MAR 11:5 Mes atoniꞌ fauk reꞌ anhaken anbin naan nataan sin am nak, “Hoe! Baꞌe!
Nansaaꞌ am es hi mseif atoniꞌ in bikaseꞌ?”
MAR 11:6 Sin natahan am nak, “Hai Usiꞌ he npaek je. Karu npake nrair je te, hai of
meik mifainꞌ ee neem, tua.” Onaim tuaf ein reꞌ naan, anfeen sin mainuan he nheer
neik bikaseꞌ naan.
MAR 11:7 Sin nheer neik je nnaon ntean Naiꞌ Yesus. Rarit sin naꞌpeniꞌ bikaseꞌ naan
npaken tai-mutiꞌ. Rarit Naiꞌ Yesus ansae.
MAR 11:8 Oras sin he noi ntaman neu kota, too mfaun ein nait sin tai-faof ein ma
sin pouꞌk ein, rarit naꞌbeen sin anbin ranan. Anmuiꞌ tuaf bian anꞌoten on reꞌ pet-
noꞌo nbi raan ee ninin, ma naꞌbeen sin anbi raan ee tnanan. Anpaek moꞌet naan, sin
he natonan ma nakriir ein nak sin nseun Naiꞌ Yesus nok hormaat, nahuum on reꞌ sin
nseun kaes koꞌu.
MAR 11:9 Anmuiꞌ tuaf bian reꞌ annao nahunun anbin Naiꞌ Yesus In matan, ma bian
namunin. Sin nmurai nsakanan am nak, “Hosana! Hai mpures ma mboꞌis Uisneno! Uisneno
nfee tetus-athoen neu amnemat reꞌ neem ma neik Uisneno In kanan, natuin Uisneno es
reꞌ anrenu nrair Je!
MAR 11:10 Hosana! Hai mpures ma mboꞌis Uisneno! Natuin Uisneno he nahakeꞌ nafaniꞌ
usif naiꞌ Daut in aprenat! Hosana! Hai mpures ma mboꞌis Uisneno! Natuin Uisneno
naprenat nan-nain et neno ꞌraat reꞌuf!”
MAR 11:11 Oras sin ntean kota naan in nanan, Naiꞌ Yesus sin nnaon ntaman anbin
Uisneno In Uim Onen Uuf ee in aꞌfeꞌon. Rarit Naiꞌ Yesus ankius natef-tefan bare
naan. Mes, natuin oors ii ka nanokab fa, es naan ate sin ntebi nfanin neun kuan
Betania.
MAR 11:12 Kiuk anaꞌ te, sin npoin naꞌkon Betania he ntaam anfanin neun kota
Yerusalem. Anbin raan ee tnanan, Naiꞌ Yesus annaben ate In namnaah.
MAR 11:13 In niit hau roet uuꞌ goes et raan ee ninin. Biasa sin naah in fuan. Onaim
Naiꞌ Yesus anhaumaak hau roet naan he nkius niit, kar-karu in nafua, aiꞌ kaah. Mes
oras In ntea hau roet naan in uun ii te, In ka niit fa saaꞌ-saaꞌ, natuin hau naan
in oors ee ka ntea fa feꞌ he nafua. In feꞌ he nanoo.
MAR 11:14 Es naan ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab neu hau roet naan am nak, “Natuin ho ka
mufua fa meu Kau, es naan ate anmurai naꞌko oras ia, ho ka mufua mtein fa. Ma of ka
tiit fa tuaf es he naah antein ho fuam.” In atoup noinꞌ ein annenan In uaban naan
maꞌfenaꞌ msaꞌ.
MAR 11:15 Rarit sin nnaon nkonon tar antean Yerusalem, ma Naiꞌ Yesus antaam antein
anbi Uisneno in Uim Onen Uuf. Anbi Uim Onen naan in aꞌfeꞌon, too mfaun ein anmoꞌen
aꞌmasaꞌ ma naꞌsoos ein kor-kefi, reꞌ biasa sin npaek sin he nfeen fuaꞌ-turuꞌ. Oras
Naiꞌ Yesus niit sin on naan ate, In nnao ma nriuꞌ napoitan sin. In nbeso nsisaꞌen
mei ngguin reꞌ sin npaek sin he ntuukr ein roit, ma nbeso nsiksakan hau ꞌbeen ein
reꞌ sin npaek sin he naꞌsoos ein koron naan.
MAR 11:16 In ntaar too mfaun ein he sin kais neik ein bareꞌ ma nnaon refin ntenin
npeꞌon Uim Onen naan in aꞌfeꞌon.
MAR 11:17 Rarit In nanoniꞌ sin am nak, “Hi mihini mrair saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In
mafefa kninuꞌ ntui nain je mnak, ‘Au ufenaꞌ Au Uim ji, he tuaf-tuaf naꞌko areꞌ pah
ma uuf neman he nꞌoen ein nbin bare naan.’ Mes hi mmoeꞌ Umi naan anjair baer buat
neu abaakt ein!”
MAR 11:18 Oras aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma tunggur agaam ein
annenan nak Naiꞌ Yesus anmoeꞌ rasi naan ate, sin natoꞌon ma nek-neuk niisk ein.
Rarit sin namin ranan he nroor niis Ne. Mes sin namtausn Ee msaꞌ, natuin too mfaun
ein nroim niis In nonin.
MAR 11:19 Ma oras maans ii nmaeb on naan ate, Naiꞌ Yesus sin anpoin naꞌkon kota
Yerusalem, ma ntebin nfanin he ntupan nbin kuan Betania.
MAR 11:20 Kik-kiku te, sin nnaon nfanin neun Yerusalem. Anbi raan atnanaꞌ, sin
nnaon npeꞌon hau roet reꞌ afi naa Naiꞌ Yesus naꞌuab neu ne. In atoup noinꞌ ein
ansanmakan, natuin hau roet naan anmate nrair tar in aꞌbaaꞌn ee msaꞌ anmeto nmaet.
Rarit naiꞌ Petrus namnau niit Naiꞌ Yesus In uaban afi naa. Rarit in naꞌuab am nak,
“Aam! Amkius miit! Hau roet reꞌ afi naa Amaꞌ mtaar ee ji, nmate nrair!”
MAR 11:22 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Namneo! Ro hi he mpirsai Uisneno on reꞌ
naan.
MAR 11:23 Karu hi mpirsai batuur-batuur, hi of amreun ꞌtoeꞌf es he nananiꞌ bare neu
tasi. Rarit Uisneno of nananiꞌ ꞌtoꞌef naan, asar hi kaisaꞌ mpirsai miꞌbaꞌ-baꞌe! Hi
ro he mpirsai batuur-batuur meu Uisneno.
MAR 11:24 Kais amnikan! Asar hi mpirsai batuur-batuur mak Uisneno bisa nfee saaꞌ-
saaꞌ reꞌ hi mtoit je, In of anfee ki on naan.
MAR 11:25 Mes karu mꞌonen, ma mmuiꞌ neek maꞌfenaꞌ mok es feꞌe te, hi ro he mnao he
mmarameꞌ mok ne. Nok ranan naan ate, naꞌ hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan he nsaok
nain hi saant ein.
MAR 11:26 [Mes karu naꞌko ki, anmuiꞌ neek menas, ma ka mroim fa he msaok hi aom-
bian in sanat, ro tebes hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan ka nsaok fa hi saant ein
amsaꞌ.]”
MAR 11:27 Rarit sin nnaon nkonon. Oras sin ntean Yerusalem, sin ntaman ntenin anbin
Uisneno In Uim Onen Uuf. Oras sin ntaman ntean in aꞌfeꞌon, aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam ein, ma amnais harat Yahudi sin neman
MAR 11:28 ma nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Afi naa sekau es reꞌ anreun ko he uum meik
taisibu mbi bare ia? Sekau es reꞌ anfee ko hak!?”
MAR 11:29 Naiꞌ Yesus nahiin nak sin namin ranan he namouf Goe. Rarit In nataah sin
am nak, “Au he utaan ki msaꞌ. Hi mitaah Kau feꞌ, henaꞌ Au ꞌutaah ki.
MAR 11:30 Au he utaan ki on nai: hi arki mihiin naiꞌ Yohanis Asranit reꞌ naan, aa
oo? Sekau es reꞌ anreek ee he nasrain? Uisneno oo, aiꞌ mansian?”
MAR 11:31 Onaim sin nateenb ein neu-mneman, ma naꞌuab ein am nak, “Amoo! Hit tarair
betiꞌ! Karu hit tataah am tak, ‘Uisneno es reꞌ anreun goe te,’ In of nataah kit am
nak, ‘Karu on naan ate, neu saaꞌ am es hi ka mpirsai fa naiꞌ Yohanis!?’
MAR 11:32 Mes karu hit tataah am tak, ‘Mansian ee es reꞌ anreun goe.’ Of areꞌ too
mfaun ein antaisibun, natuin sin npirsain am nak, naiꞌ Yohanis reꞌ naan Uisneno In
mafefa kninuꞌ.”
MAR 11:33 Onaim sin natahan am nak, “Ma neuꞌ! Hai ka mihiin fa, tua.” Rarit Naiꞌ
Yesus nataah neu sin am nak, “Naa! Karu on naan ate, Au ka utoon ki fa msaꞌ, sekau
es reꞌ anreun Kau.”
MAR 12:1 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab anteniꞌ nok aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt
ein, tunggur agaam ein, ma atoni mnais harat Yahudi sin. In naretaꞌ am nak, “Anmuiꞌ
atoin es ankaun nais feꞌu he nroe anggur anbi naan. Rarit in nbaik poꞌon naan
anfuun am nateef. Ma in nmoeꞌ bak he ntoroꞌ fua anggur in oen. In nmoeꞌ tobe msaꞌ.
Rarit in naꞌsebaꞌ poꞌon naan neu tuaf bian, he sin nmeup poꞌon naan, he napein in
aafn ee te, anbatin. Rarit in nnao neu pah aꞌtetaꞌ.
MAR 12:2 Antea oras he nseib anggur in fuan, auf tuaf naan anreun in ameput tuaf
es, he nnao neu ameup poꞌon naan he nait in sapaan.
MAR 12:3 Mes oras in ntea te, ameup pooꞌn ein naan anheek ma nbeos goe. Rarit sin
nreun goe he nfain ruum-ruum.
MAR 12:4 Rarit auf tuaf naan anrenu nteniꞌ in ameupt es. Mes ameup pooꞌn ein naan
naꞌtutuꞌ in aꞌnaak ne tar papaꞌ-papaꞌ. Rarit sin namae je, ma nriuꞌ naꞌaenb ee.
MAR 12:5 Rarit auf tuaf naan anrenu nteniꞌ in ameput tuaf es aꞌtetaꞌ. Mes sin
anroor niis ne. Maski sin nmoeꞌ on mee-on mee msaꞌ, mes auf tuaf naan anreun in
ameupt ein piut. Mes ameup pooꞌn ein naan anbeos bian, ma nroor niis bian.
MAR 12:6 Namuni te, auf tuaf ee anmuꞌi haa tuaf meseꞌ. Tua meseꞌ naan, es reꞌ auf
tuaf ee in aan moen meseꞌ reꞌ in neek niis ne. Natuin ka tiit attein fa ranan bian,
es naꞌ in nreun in aan mone naan. In natenab am nak, ‘Karu au ꞌreek au aan moen ji
neikn on, sin of antoup goe nok rek-reko, ma sin of natniin ee msaꞌ.’
MAR 12:7 Onaim in anreek haefan in aan mone naan he nnao. Mes oras ameup pooꞌn ein
naan niit riꞌanaꞌ naan neem ate, sin naꞌuab ein am nak, ‘Hoe! Hi mkius miit feꞌ!
Aꞌnaef ee anreek haefan in aan hoin ee neikn on neem! Karu ꞌnaef ee nmate te, in
reꞌ ia of es reꞌ antoup areꞌ baer pusaak ein. Onaim iim he troor tiis ne, he hit
tpaar tain areꞌ kanan in aꞌmuiꞌn ein!’
MAR 12:8 Rarit sin arsin anheek je, ma anroor niis ne. Ma sin nporin in aon amates
naan anbi pooꞌn ee in kotin. Retaꞌ naan antuuꞌ ma namsoup on reꞌ naan, tua.”
MAR 12:9 Rarit Naiꞌ Yesus nataan areꞌ kaes koꞌun naan am nak, “Natuin hi teenb ein
ate, of auf tuaf naan anmoeꞌ saaꞌ neu ameup pooꞌn ein naan? Natuin Au teenb ii te,
in of neem ma nroor niis areꞌ ameupt ein naan ok-okeꞌ. Rarit in naꞌsebaꞌ pooꞌ
anggur naan neu atoin sonaꞌ.
MAR 12:10 Hit arkit atrees tiit atbi Uisneno in Suur Akninuꞌ mnak, ‘Anmuiꞌ faut
goes reꞌ nahunu te tuukn ein nait inporin. Mes oras ia, fatu naan anjair fatu
ꞌsukif neu nii ainaf.
MAR 12:11 Uisneno es reꞌ anpiir nain Kuun ee, ma nateek fatu naan. Onaim hit tiit
atrair in masan arekon!’ 
”
MAR 12:12 Kaes koꞌun naan nahinin nak, Naiꞌ Yesus ansair sin neik retaꞌ reꞌ naan.
Sin humaꞌ meseꞌ nok atoin ameup pooꞌ anggur sin. Es naan ate, sin nmurai namin
ranan he nheek Je. Mes sin namtausan too mfaun ein reꞌ anromin he natniin Naiꞌ
Yesus In nonin. Onaim sin nnaon nasaitn aah Ee.
MAR 12:13 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaakt ein anreun tuaf fauk naꞌkon partei
pirsait Farisi ma naꞌkon partei purtik Herodes neman he nataan Naiꞌ Yesus he namouf
Goe.
MAR 12:14 Sin neman ntean ate, sin nataan Ee mnak, “Aam tungguru! Hai arkai mihini
mmak, Ho neek maan ro amneot, ma ka mputa-kriu miit fa. Ho mkisu haa atoniꞌ in
nekan. Ho mutoon munoon Uisneno In romin, natuin Ho ka mpiir fa humaf. Onaim oras
ia, hai he mitaan uab es. Tatuin hit atoran pirsait Yahudi te, of hit he tbaenaꞌ
beo teu uis koꞌu pah Roma, aiꞌ kaah?”
MAR 12:15 Mes Naiꞌ Yesus nahini nrair nak, sin namin ranan he nkoop Ee, he nraban
aprenat pah Roma. Onaim Naiꞌ Yesus nataah neik haan maꞌfenaꞌ am nak, “Nansaaꞌ am es
hi he mkopoꞌ Kau meik rasi naan? Mikriraꞌ miit Kau roit fua es!”
MAR 12:16 Rarit sin nnonaꞌ roit fuaꞌ es neu Naiꞌ Yesus. In ntoup ma ntae roit naan.
Rarit In nataan sin am nak, “Sekau in huumn ii es reꞌ ia? Sekau kaan ee es reꞌ
matuꞌi reꞌ ia?” Sin natahan am nak, “Reꞌ naan uis koꞌu pah Roma.”
MAR 12:17 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Karu on naan ate, meik meu prenat saaꞌ
reꞌ anjair preent ii in hak. Ma meik meu Uisneno saaꞌ reꞌ anjair Uisneno In hak.”
Anneen In haan tahas on naan ate, sin arsin ansanmakan, natuin In uaban naan
namneo. Onaim sin ka bisa namouf Goe fa.
MAR 12:18 Rarit atoniꞌ fauk naꞌkon pukan pirsait bian neman he namouf Naiꞌ Yesus.
(Sin naꞌkon pukan pirsait Saduki reꞌ nanoin ein am nak, amaets ii ka nmonin nfain
niit fa).
MAR 12:19 Sin naꞌuab ein nok Naiꞌ Yesus am nak, “Aam tungguru! Kaꞌo Musa antui hit
atoran harat es am nak: karu atoin es nmaet nasaitan in fee, ma ka nmuiꞌ fa anah,
atoin amates naan in orif ro he nsao bifee banuꞌ naan, maut he nahoni nfee sufaꞌ-
kaꞌuf neu in tataf reꞌ anmate nrair naan.
MAR 12:20 Namneo, kaꞌo Musa nanoniꞌ kit on reꞌ naan. Onaim hai he mitaan miit Ko,
tua. Anmuiꞌ atoniꞌ hiut anmaꞌori-taatn ein. Moen unu, ansao nahuun, rarit in nmaet,
mes ka nahoniꞌ fa.
MAR 12:21 Onaim in orif reꞌ natuin ee ji ansao bifee banuꞌ naan. Mes ka ꞌroo fa te,
in nmaet ma ka nahoniꞌ fa. On naan amsaꞌ, in orif reꞌ natuin ee ji, ansao bifee
banuꞌ naan, ma in nmate msaꞌ, mes ka nahoniꞌ fa.
MAR 12:22 Ma rasi naan anjari msaꞌ neu amuint ein, tar antea aheit suus goe nmate
msaꞌ. Rarit banuꞌ naan anmate msaꞌ.
MAR 12:23 Onaim oras ia, hai he mitaan on nai: bifee naan ansao niit atoniꞌ hiut!
Karu pah-piin ii namsopu te, ma Uisneno namonib nafaniꞌ amaets ein, of sekau es reꞌ
anjair mone neu bifee naan?”
MAR 12:24 Ma Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Karu hi mitaan on naan, hi ka mihiin
namneo fa Uisneno In Suur Akniun ii in afan. Ma hi ka mihiin fa Uisneno In kuasat
amsaꞌ. Onaim hi msaan amrair!
MAR 12:25 Amneen! Ka tiit fa rais matsaos et sonaf neno tunan. Areꞌ amates reꞌ
Uisneno namonib nafaniꞌ sin, ka nmatsaon ntenin fa. On naan amsaꞌ Uisneno In ameupt
ein naꞌkon sonaf neno tunan ka nmatsaon fa.
MAR 12:26 Onaim anmatoom nok areꞌ amates he nmoni nfain, aiꞌ kaah, Au he utoon ki
on nai: of oniꞌ hi feꞌ ka mitenab maan fa retaꞌ anmatoom nok ai reꞌ nout hau uuꞌ
aan es, mes ka npuut fa. Retaꞌ naan nak, Uisneno naꞌuab neu kaꞌo Musa mnak, ‘Ho
naiꞌ-kaꞌo sin Uisneon goe es reꞌ Au. Sin esan reꞌ kaꞌo Abraham, kaꞌo Isak, ma kaꞌo
Yakop. Sin arsin naꞌruir ein ma naꞌbesan piut neu Kau, tar antea oras ia.’
MAR 12:27 Onaim hit tahini mtak sin naiꞌ-kaꞌo sin anmaten nrarin oras ahunut. Mes,
natuin Uisneno nak, In anjair sin Uisneon goa feꞌ, es naan ate hit tahiin tak, sin
nmonin nfanin. Onaim maski sin anmaten nrarin, mes sin nmonin nfanin amsaꞌ. Namneo,
amoint ii es reꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Uisneno. Mes atoin amaets ii, kaah fa aiꞌ?
Onaim karu hi mnaaꞌ miheran noniꞌ reꞌ nak, amaets ein ka nmonin nfanin fa, ro hi
msaan teb-tebe!”
MAR 12:28 Anbi oras naan, anmuiꞌ naan tunggur agama tuaf es nok antook ma nneen
Naiꞌ Yesus naꞌuab nok atoniꞌ pukan Saduki sin. Tunggur agama naan natenab nak, Naiꞌ
Yesus nataah sin haan tanas sin nok reko. Rarit in nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam!
Au he utaan Ko on nai: hit atoran harat ma prenat rais pirsait ein amfau reꞌuf.
Naꞌko areꞌ kanan prenat kaꞌo Musa, prenat mee es reꞌ pentiing anneis ji?”
MAR 12:29 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Prenat reꞌ pentiing anneis anbi Uisneno In
Suur Akninuꞌ nak on nai: ‘Areꞌ kanan atoin Israelas ki, amneen mirek-rekoꞌ! Uisneno
ro hit Usif, ma hit Aꞌnakat. Ka tiit fa bian anteniꞌ, In nmees Kuun!
MAR 12:30 Onaim hi ro he mneek Ee anneis naꞌko areꞌ bian sin. Es naan ate, hi ro he
mimnau Goe piut-piut, mihiin Je batuur-batuur, ma mmeup maꞌtaniꞌ he mituin In
romin.’
MAR 12:31 Ma prenat no nua ii nak: ‘Ho ro he mneek ho aok-bian, namnees on reꞌ ho
mneek ho tuam aan kuum.’ Prenat noon nuaꞌ ein reꞌ ia, esan reꞌ pentiing anneis. Ka
nmuiꞌ fa prenat bian reꞌ pentiing anneis naꞌkon preen nuaꞌ ein reꞌ ia.”
MAR 12:32 Rarit tunggur agama naan naꞌuab antein neu Naiꞌ Yesus am nak, “Namneo!
Reꞌ Ho muꞌuab ee naan, namneo. Uisneno anjair hit Usif, ma ka tiit fa Uisneno
ꞌtetaꞌ.
MAR 12:33 Hit ro he tneek Ee anneis naꞌko areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ, ma tamnau Goe piut,
tahiin Je, ma tmeup maꞌtaniꞌ he tatuin In romin, ma hit ro he tneek hit aok-bian
ein namnees on reꞌ hit tneek hit tuak. Nok ranan naan ate, naꞌ Uisneno anmariin
anneis, naꞌko hit arahaa he tatuin atoran rais pirsait anmees. Naan reko nneis
naꞌko hit arahaa he troor muꞌit he taꞌturuꞌ, aiꞌ atfee bareꞌ bian neu Ne.”
MAR 12:34 Anneen in haan tahas naan ate, Naiꞌ Yesus natenab nak tunggur agama naan
nahiin In sarit naan nok reko. Onaim Naiꞌ Yesus nak, “Aar akreꞌo te, ho he noi
mjair Uisneno Iin na.” Rarit, ka nmuiꞌ fa tuaf es anteniꞌ reꞌ he nroim he nataan
Naiꞌ Yesus, fin ka tiit fa es reꞌ nabeiꞌ Je te.
MAR 12:35 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ too mfaun ein anbi Uisneno In Uim Onen Uuf. In
nataan sin am nak, “Natuin hi teenb ii te, on mee? Tunggur agaam ein nanoin ein am
nak, Kristus reꞌ naan es reꞌ Tuaf reꞌ Uisneno nruur nain Je naꞌko afi unu. Ma sin
natenab nak, In suma sufaf naꞌko usif naiꞌ Daut. Mes tenab naan ka namneo fa.
MAR 12:36 Natuin afi unuꞌ Uisneno In Asmaan Akninuꞌ anpaek naiꞌ Daut he ntui mnak,
‘Uisneno natoon anrair au usiꞌ mnak, “Uum he mtook meu baer amasat et Au ꞌnimak
aꞌneꞌu. Au of aꞌmoeꞌ areꞌ ho muusn ein, tar sin naꞌruir ein neu ko.’ ”
MAR 12:37a Naꞌko naan ate, hit tahiin tak usif naiꞌ Daut anteek Kristus nak ‘Usif’.
In aꞌmoufn ii nak, karu sin nteek ee nak Kristus naan suma usif naiꞌ Daut in sufan-
kaꞌun, naan ka nanokab fa feꞌ. Fin In anjair usif naiꞌ Daut in Usin amsaꞌ.”
MAR 12:37b Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, too mfaun ein anromin he nneen Ee.
MAR 12:38 Rarit In naꞌuab antein neu sin am nak, “Hi ro he mpaant om miꞌko tunggur
agaam ein. Sin nromin he npairiurs ok neik sin baru mnaun ein, he nnao nateef nok
too mfaun ein, he sin niit sin am nak, ‘Hoe! Sin ro kaes koꞌu batuur!’
MAR 12:39 Karu sin antaman anbin uim onen, aiꞌ nokan nbin fesat, sin namin aꞌtook
arekot he too mfaun ein niit sin.
MAR 12:40 Mes mpaant om! Fin sin reꞌ naan nputa-kriu bifee baun ein, he nasiik ma
ntoup naan sin uimn ein. Mes anbi too mfaun ein sin maatk ein, sin naꞌkoroꞌ sin
ꞌmoeꞌ reuꞌf ein naan nok sin onen amnanu-mnanuꞌ. Sin nromin he biak ein nahinin nak
sin neek ein kniunꞌ ein. Mes Uisneno of anfee kasat maꞌfenaꞌ neu sin.”
MAR 12:41 Rarit Naiꞌ Yesus antoko nbaniꞌ neu peti ꞌturuꞌ, anbi Uisneno In Uim Onen
Uuf. In niit tuaf amfaun neman ma ntao sin roi kolekte nbin peti ꞌturuꞌ naan. In
niit atoin amuꞌit sin neman ma nataam sin roit koꞌu nbin naan.
MAR 12:42 Rarit bifee banuꞌ amaꞌmuꞌit tuaf es neem ma nꞌonen nok. In nataam roit
sen nua nbi peti naan. Roit naan in oosn ii aanꞌ-anaꞌ.
MAR 12:43 Onaim Naiꞌ Yesus annapen In atoup noinꞌ ein ma naꞌuab neu sin am nak, “Hi
mkius mirek-rekoꞌ meu bifee banuꞌ amaꞌmuꞌit nee. In nataam roit suma sen nua goah,
mes in nfee nneis naꞌko areꞌ kanan afeet ein.
MAR 12:44 Sin arsin anfeen kolekte naꞌko roi nesif. Mes bifee banuꞌ ia, anfee nain
in roit ein okeꞌ neu Uisneno.”
MAR 13:1 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein anpoin naꞌkon Uim Onen Uuf. Oras
sin npoin, In atoup noniꞌ tuaf es naruur Ee Uim Onen Uuf naan, ma naꞌuab am nak,
“Bait Ho mkius miit ia feꞌ! Umi ia reokn ii kaah! Sin nbakin in faut kouꞌn ii reko
ꞌmaten!”
MAR 13:2 Mes Naiꞌ Yesus nataah ee mnak “Uim Onen ia, ro namaas! Mes ka ꞌroo fa te,
sin of anpukai natserab areꞌ fatun reꞌ ia.”
MAR 13:3 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon neun aꞌtoꞌef Saitun, ma ntokon nbain ein
anꞌanin Uisneno In Uim Onen Uuf. Rarit In atoup noinꞌ ein tuaf haa, neman ma naꞌuab
nok Ne. Sin esan reꞌ naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus, naiꞌ Yohanis, ma naiꞌ Anderias.
MAR 13:4 Sin nataan Ee mnak, “Aam! Bait Ho mutoon mufaniꞌ miit kai Ho uabam feꞌe
na. Rekaꞌ te in oors ii ntea? Ma in taanr ein, onan reꞌ mee?”
MAR 13:5 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Asar hi mpanat mirek-rekoꞌ, he kais napoi
naan ki.
MAR 13:6 Natuin of anmuiꞌ tuaf amfaun reꞌ neman ma npaas sin aꞌbaask ein am nak,
‘Au reꞌ ia, Kristus, Atoniꞌ reꞌ Uisneno nbaꞌan nain Je naꞌko unuꞌ.’ Onaim sin napoi
naan tuaf amfaun.
MAR 13:7 Karu hi miit atoniꞌ anmakenan, aiꞌ hi mneen uab anin nak anmuiꞌ makenat et
mee-mee, hi kais mimtau. Natuin areꞌ rasin naan ro he nboran, mes neon amsoupt ein
ka ntea fa feꞌ.
MAR 13:8 Fin uuf es of anfeen ma nmaraban uuf es. Ma pah es of anmakeen nok pah es.
Tainuuns ii anhasuꞌ anbi mee-mee. Amnaahs ii of maꞌtaniꞌ msaꞌ. Areꞌ rasin reꞌ ia
anjarin tanar namnees on reꞌ bifee maꞌapuꞌ reꞌ nnaben meen mahoniꞌ.
MAR 13:9 Onaim hi arki ro he mpanat mirek-rekoꞌ. Sin of neman ma nheek ki, rarit
anheer neik ki neu umi feek rais pirsait. Ma sin of anbeos ki nbi uim oen ein sin
naank ein. Ma sin of anfuut neik ki neu areꞌ anaaꞌ apreent ein, natuin hi mituinaꞌ
Kau. Mes rasin naan amsaꞌ, anjarin asraak he hi mitonan sin areꞌ rasi anmatoom nok
Kau.
MAR 13:10 Fin Uisneno In aanh ein ro he nnaon ma natoon nahunun Au Rais Reko neun
areꞌ uuf-uuf anbin pah-pinan ia, rarit naꞌ neon amsoupt ein antean.
MAR 13:11 Mimnau! Karu sin nfuut neik ki neu umi feek rasi, hi kais mimtau ma
mitenab am mak, ‘Au he uꞌuab ꞌak saaꞌ? Aiꞌ au he utaah ꞌak saaꞌ?’ Karu in oors ii
antea, hi miꞌuab mituinaꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan Akninuꞌ natoon ee neu ki.
MAR 13:12 Anbi uim jes in nanan, karu tuaf es anpirsai neu Kau, of in orif-tataf
sin es reꞌ namin ranan he nroor niis ne. Karu aanh ee es reꞌ anpirsai, of in aamf
ee kuun es reꞌ neikn on anroor niis ne. Ma karu in ainaf-amaf anpirsai Kau, of sin
aanh ein es reꞌ anroor niis sin.
MAR 13:13 Onaim of biak ein nsaken niis ki, natuin hi mpirsai meu Kau. Mes sekau es
reꞌ naran tar antea namsoup, Uisneno ro nafeitn ee ma nfee ne ꞌhonis.”
MAR 13:14 Naiꞌ Yesus naꞌuab ankono mnak, “Tuaf es reꞌ neik amreꞌut of he neem. In
ntaam ma nhake nbi baer nuni nbi Uisneno In Uim Onen Uuf, reꞌ ka pantas fa neu ne,
tar in nhaiꞌniis bare naan. Es naan ate, Uisneno annao nasaitan bare naan. Karu hi
miit rasi naan, hi mpanat mirek-rekoꞌ! (Sekau es reꞌ anrees reꞌ ia te, ro he npaant
on!) Naan anjair tanar nak neon suust ein anpaumakan reꞌ-reuꞌf een. Karu hi miit on
naan ate, abitan propinsi Yudea amfeen maen nai meu ꞌtoeꞌf ein.
MAR 13:15 Ma hi ro he maen rab-raab, he kais amsiraak om. Karu tuaf mee npoi nrair
naꞌko in umi, kais antebi nfain he nait bareꞌ bian antein.
MAR 13:16 Ma tuaf reꞌ anbi rene, kais antebi nfain he nait tai nusat antein. Ro in
naen ankoon!
MAR 13:17 Reꞌ ansuus anneis-neis ji, es reꞌ bifee maꞌapuꞌ, ma bifee reꞌ nasuus
riꞌanaꞌ. Fin sin ka bisa naen nanan fa.
MAR 13:18 Onaim reko nneis hi mꞌonen ma amtoit he rais amreꞌut naan kais neem
nateef nok oras uran-anin.
MAR 13:19 Fin oras naan, maꞌnuuk ii kouꞌ reꞌuf! Anmurai naꞌko Uisneno nmoeꞌ pah-
pinan ia tar antea neno ia, ka tiit fa suust es kouꞌn ii on reꞌ naan. Ma atoniꞌ of
ka niit anteniꞌ fa susat nahuum on reꞌ naan.
MAR 13:20 Karu Uisneno ka naꞌparan fa neon suust ein naan, ka tiit fa tuaf he nmoni
nkoon. Mes natuin Uisneno nneek niis In aan piir ein, es naan ate In naꞌparan neon
suust ein naan.
MAR 13:21 Karu nenon naan antean ate, hi of amneen biak ein naꞌuab ein am nak,
‘Amkius nai! Kristus es ia!’ Mes tuaf bian nak, ‘Kristus et nee!’ Mes natiꞌ hi kais
amneen, oo!
MAR 13:22 Ma of anmuiꞌ atoniꞌ reꞌ anpoi ma npaas in aꞌbasan am nak, ‘Au reꞌ ia,
Kristus!’ Bian anteniꞌ nak, ‘Au reꞌ ia, Uisneno In mafefa kninuꞌ.’ Sin of anmoꞌen
rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ neik kuasat naꞌkon niut reꞌuf he nputa-kriu. Sin namin
ranan humaꞌ-humaꞌ he karu reko te, sin nasekeb Uisneno Iin na.
MAR 13:23 Hi ro he mpanat mirek-rekoꞌ! Neon suust ein naan ka ntean fa feꞌ, mes Au
umnaub ꞌain ki sin!”
MAR 13:24 Rarit Naiꞌ Yesus antaru ntein In uaban neu In atoup noinꞌ ein am nak,
“Karu neon suust ein ankonon ate, ‘Maans ii of nameisꞌook, ma fuun ii of nasab-saab
amsaꞌ.
MAR 13:25 Akfuun ein of anbamoufun naꞌkon neon goe tnanan, ma areꞌ kuasat abitan
neon goe tnanan anrikraakn ok.’
MAR 13:26 Rarit naꞌ areꞌ mansian of niit Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia. Of Au
ꞌuum uꞌko neon goe tunan. Ma areꞌ too mfaun ein of niit Au kuasak, ma Au pinak ma
krahak ok-okeꞌ.
MAR 13:27 Rarit Au of aꞌreun Uisneno In ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan, he
nnaon nabuabaꞌ areꞌ tuaf ein reꞌ Au ꞌpiri ꞌrair sin, naꞌkon pah-piin ii tuuk am
tuuk, naꞌkon pasaꞌ neon-saet tar antea pasaꞌ neon-teas, naꞌkon pasaꞌ ponain tar
antea pasaꞌ haaꞌ-nua.”
MAR 13:28 Naiꞌ Yesus antaru ntein In uaban am nak, “Au ꞌait retaꞌ uꞌko hau. Karu
hau naan in nook ein nmurai namnatun, naan anjair tanar nak oras fauk-nais ii
anpaumaak een.
MAR 13:29 On naan amsaꞌ, karu hi miit neon suust ein naan neman, on reꞌ saaꞌ reꞌ Au
utoon aꞌrair ki naan, naan anjarin tanar nak anpaumaak he Au ꞌuum een.
MAR 13:30 Oras ia, amneen mirek-rekoꞌ! Naꞌko hi ar-arki reꞌ ia, of anmuiꞌ tuaf reꞌ
anmoin feꞌ, oras neon suust ein naan antean.
MAR 13:31 Maski neno tunan ma pah-pinan namneuk, mes Au uabk ii of antahan nabar-
baar.”
MAR 13:32 Naiꞌ Yesus antaru ntein am nak, “Ka tiit fa tuaf es, reꞌ nahiin neno mee,
aiꞌ anreuk fauk ate, of Au ꞌfain ꞌuum. Uisneno In ameupt ein sonaf neno tunan amsaꞌ
ka nahinin fa. Au Tuak ii msaꞌ, ka uhiin fa. Suma Au Amaꞌ anmees nahiin.
MAR 13:33 Natuin rasi naan ate, hi ro he mpanat mirek-rekoꞌ, natuin hi ka mihiin
maan fa rekaꞌ te in oors ii ntea.
MAR 13:34 Ka ꞌroo fa te, Au ꞌnao usaitan ki. Mes of Au ꞌfain ꞌuum. Namnees on reꞌ
tuaf reꞌ annao nporin in umi neu bare ꞌroo-ꞌroo. In nreun in ameupt ein he npao in
umi naan rek-reko. Ma in nbati nfeen sin es am es ate nok in mepu. In naprenat apao
enoꞌ he npanat narek-rekoꞌ tar antea in nfain neem.
MAR 13:35 Hi ro he mpao fai-manas amsaꞌ, natuin hi ka mihiin fa oras mee te, uim
tuaf naan of anfain neem. He maans ii nmabe, oo, fai tnanaꞌ, oo, maans ii naꞌpupuꞌ,
oo, aiꞌ maans ii feꞌe nsae. Hi ka mihiin maan fa neu he rekaꞌ.
MAR 13:36 Kais-kaisaꞌ in neem nok askeken ate, in napein ki amtuup amfiin ma mikoon
feꞌ.
MAR 13:37 Onaim saaꞌ reꞌ Au utoon ꞌeu ki ia, Au utoon ꞌeu bian sin amsaꞌ am ꞌak,
‘Hi ro he mpanat mirek-rekoꞌ he mseun Kau.’ 
” [Nok rasi naan ate, Usif Yesus
naꞌtuꞌub In uaban nok In atoup noinꞌ ein nbin aꞌtoꞌef Saitun.]
MAR 14:1 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma tunggur agaam ein
namin raan maꞌnifaꞌ feꞌ he nheek Naiꞌ Yesus. Fin sin he nroor Goe. Ma sin anꞌaotr
ein asraak am nak, “Kaisaꞌ feꞌ! Kais atmanaap he theek Je, fin neon kouꞌn ii
anhaumaakn een. Kais-kaisaꞌ too mfaun ein napoitn ein taisibu.” Sin naꞌuab ein on
naan, natuin anmeu te, atoin Yahudis sin nateef nok neon koꞌu ‘Paska’, ma ‘Fesat
Utunuꞌ ka Maseor Muur fa’. Anbin nenon reꞌ naan, sin feest ein he namnau nafaniꞌ
oras ahunut, reꞌ Uisneno napoitan sin beꞌi-naꞌi sin naꞌkon pah Masir.
MAR 14:3 Anbi kuan Betania, anmuiꞌ atoin es, kaan ee naiꞌ Simon. Nahunu te, atoniꞌ
anmaiꞌniisn ee, natuin in ameen nui-atrokiꞌ. Mes oras ia, in nareko nrair. Onaim
oras neon kouꞌ gui ka ntea fa feꞌ, Naiꞌ Yesus sin annaon ma nbukaen anbin naiꞌ
Simon in umi. Oras sin nbukaen, bifee jes neem nateef nok Naiꞌ Yesus. In nnaaꞌ neik
boot faut goes, reꞌ narai je nok miin foo meniꞌ reꞌ maꞌosaꞌ. Rarit bifee naan
anꞌipu nporin botor naan in neon. Ma in naronib akreꞌo-kreꞌo neu Naiꞌ Yesus In
aꞌnakan he anjair tanar nak in nhormaat Naiꞌ Yesus.
MAR 14:4 Mes anbi naan, anmuiꞌ atoniꞌ fauk reꞌ anbukaen nokan amsaꞌ. Oras sin niit
bifee naan anmoeꞌ on reꞌ naan, sin natoꞌon ma naꞌuab ein nok haan beꞌo mnak, “Huu!
Bifee saaꞌ na es reꞌ ia, es naꞌ in nporin nareuꞌ miin foo meniꞌ maꞌosaꞌ reꞌ ia!?
MAR 14:5 Reko nneis in naꞌsosaꞌ minaꞌ reꞌ naan! Rarit in nbait roit ein naan neu
amaꞌmuiꞌt ein! Natuin miin foo meniꞌ naan in oosn ii namnees nok kai tuaf es anbi
toon es.” Rarit sin nakain ee nok maꞌtaniꞌ.
MAR 14:6 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi kais misusab bifee reꞌ ia! Amkonan!
Au ꞌmariin, natuin in nꞌoop anrair miin foo meniꞌ neu Au aok.
MAR 14:7 Amaꞌmuiꞌt ein nok ki neno-neno. Onaim hi bisa mturun ma mbaab sin ansuun
oras. Mes ka ꞌroo fa te, Au ka neu he ubua ꞌteniꞌ fa ꞌok ki.
MAR 14:8 Au ꞌmoink ii ka ꞌroo fa goen. Ma bifee reꞌ naronib minaꞌ neu Kau, in
npairoir nain Au aok ii, on reꞌ in nkakiꞌ nain fubonaꞌ neu Au aok-taꞌuk.
MAR 14:9 Mimnau mirek-rekoꞌ! Uisneno In Rais Reko of nanaob on anbi mee-mee nbi
pah-pinan ia, ma tuaf of naretaꞌ anmatoom nok bifee ia in aꞌmoꞌen arekot. Maut he
areꞌ mansian ein namnau goe.”
MAR 14:10 Rarit anmuiꞌ tuaf es naꞌko atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nua, kaan ee naiꞌ
Judas Iskariot. In npoi nnao ma naim aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, he
naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus neu sin. Oras in nateef nok sin, in nateabaꞌ in sarit.
MAR 14:11 Oras aꞌnaakt ein anneen naiꞌ Judas in uaban naan, sin nmarinan nmaten. Ma
sin nbaasn ee mnak, “Karu ho he muꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus meu kai, hai of ambaen ko.”
Rarit naiꞌ Judas anpoi ma nmurai naim ranan he nanaꞌat Naiꞌ Yesus neu sin.
MAR 14:12 Neno naan, neon ahunut naꞌko neon koꞌun atoin Yahudis sin. Anbi neno
naan, sin biasa ntunun utunuꞌ reꞌ ka mamuur fa, ma sin nroron ꞌbib-kase msaꞌ. Onaim
Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma nataan Ee mnak, “Aam! Neno ia, hit neon koꞌu
Paska. Onaim Ho roim ii he hai mnao mibarab baer fesat Paska meu mee?”
MAR 14:13 Rarit Naiꞌ Yesus anreun In atoup noniꞌ tuaf nua mnak, “Hi mnao mihuun nai
meu kota. Anbi naan, of hi miteef mok atoin es reꞌ nasaah oe nbi kuis aan es. Hi
mnao mituin ee.
MAR 14:14 Karu in nnao ntaam neu umi mee te, hi mtaam mituin ee. Rarit hi mitoon
meu uim tuaf naan am mak, ‘Aam! Hai Tungguur goe ntoit bare he nmoeꞌ fesat Paska
nok In atoup noinꞌ ein.’
MAR 14:15 Fin atoniꞌ naan of naruruꞌ ki keꞌen mainuan es, et umi ktutaꞌ naan in
fafon. In nkikin anrair keꞌen naan. Onaim hi nua ki mibarab bukaet ambi naan.”
MAR 14:16 Rarit sin nua sin annaon neun kota. Anbi naan, sin nateef nok areꞌ saaꞌ-
saaꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus natoon anrair sin. Onaim sin nabarab he Naiꞌ Yesus sin nbukaen
fesat Paska anbi naan. Rarit sin nua sin annao naskau Naiꞌ Yesus nok In atoup noniꞌ
bian.
MAR 14:17 Oras maans ii he noi nmouf, Naiꞌ Yesus nok In atoup noniꞌ boꞌes am nua
nnaon ntaman neun bare naan.
MAR 14:18 Anbin bare naan, sin ntokon ma nbukaen nabu-buan. Oras sin nbukaen, Naiꞌ
Yesus naꞌuab am nak, “Hi mneen! Anmuiꞌ tuaf es naꞌko ki reꞌ of naꞌsosaꞌ Kau neu
atoin sonaꞌ.”
MAR 14:19 Oras sin nnenan on naan ate, sin neek ein naꞌuun ein. Rarit sin es-es ate
nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Reꞌ Ho mteek ee naan, ka au fa, oo?”
MAR 14:20 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Tuaf reꞌ narepaꞌ utunuꞌ nok Kau nbi ꞌpik-oef
ia, of in es reꞌ naꞌsosaꞌ Kau.
MAR 14:21 Mimnau, joo! Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ro he ꞌmaet, on reꞌ matuꞌi
nrair et Uisneno In Suur Akninuꞌ. Onaim ampaant om! Atoniꞌ reꞌ naꞌsosaꞌ Kau naan,
of in nsutai kuun in amreꞌun! Reko nneis bait in ainf ee kais nahoins ee.”
MAR 14:22 Oras sin nbukaen, Naiꞌ Yesus nait naan utunuꞌ fua es, ma ntoit makasi neu
Uisneno. Rarit In nteib utunuꞌ naan pisaꞌ-pisaꞌ, ma nfee sin neu In atoup noinꞌ
ein. Rarit In naꞌuab am nak, “Utunuꞌ reꞌ ia, Au aok. Mait ma mbukae nai, tua.”
MAR 14:23 Rarit In nait naan kraa mninut reꞌ matuaꞌ tua min-kase. Ma In ntoit
makasi neu Uisneno. Rarit In nnonaꞌ kraas naan neu In atoup noinꞌ ein, he sin
nbukaen.
MAR 14:24 Ma In naꞌuab am nak, “Tua min-kase ia, Au naaꞌ. In of natꞌoop he nsoi
nafetin too mfaun. Naaꞌ reꞌ ia, anjair tanar reꞌ namnaub kit nak, saaꞌ reꞌ Uisneno
nbaꞌan anrair sin naan, anjarin esan reꞌ ia. Mait ma mbukaen nai.
MAR 14:25 Amneen mirek-rekoꞌ! Anmurai mabeꞌ ia, Au ka neu he ꞌbukae ꞌteniꞌ fa tua
min-kase on reꞌ ia. Tar Au ꞌok Au Amaꞌ amtuun Om ma miprenat mibu-bua mbi sonaf
neno tunan, naꞌ Au ꞌbukae ꞌteniꞌ.”
MAR 14:26 Rarit sin nsii siit es, he nboꞌis Uisneno. Rarit sin npoin oras fai, ma
nnaon neun aꞌtoꞌef Saitun.
MAR 14:27 Oras sin nnaon nabuan naan, Naiꞌ Yesus natoon nanin sin am nak, “Mabeꞌ
ia, hi arki of maen misaitan Kau. Fin matuꞌi nrair et Uisneno In Suur Akninuꞌ nak,
‘Uisneno of naꞌmaet atukus, ma in ꞌbib-kaesn ein naen ansiksaakn ok.’
MAR 14:28 Namneo, Au ro he ꞌmaet. Mes karu Au ꞌmoni ꞌfain jen ate, Au of aꞌnao
uhunun ki ꞌeu propinsi Galilea.”
MAR 14:29 Rarit naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Aam! Maski sin naen nasaitan Ko, mes
au ka neu fa he ꞌaen, tua!”
MAR 14:30 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Peꞌu! Natiꞌ mumnau! Mabeꞌ ia, nahuun naꞌko
maun ii nkokreꞌon hanaꞌ nua, ho musuan amrair Kau eraꞌ teun goen mak, ho ka muhiin
Kau fa!”
MAR 14:31 Mes naiꞌ Petrus haan ii nsae mnak, “Kaah fa, tua! Karu Ho mmate te, au
ꞌmaet ꞌok. Au ka neu fa he ꞌaen usaitan Ko, tua!” Naiꞌ Petrus in aok-bian sin es-es
ate naꞌuab on naan amsaꞌ.
MAR 14:32 Rarit Naiꞌ Yesus nok sin annaon nkonon ma ntean pooꞌn es et aꞌtoꞌef
Saitun, kaan ee ‘Getsemani’. Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Amtoko mpao
Kau mbi reꞌ ia. Au he ꞌnao ꞌonen ꞌeu reꞌ nee.”
MAR 14:33 Ma In nhaman neik naiꞌ Petrus, naiꞌ Yakobus, ma naiꞌ Yohanis, he nnao
nabua nok Ne. Anmurai naꞌko oras naan, In neekn ii nsuus ma ka ntaininaꞌ fa.
MAR 14:34 In naꞌuab neu sin am nak, “Au neek ii nsuus anmaet! Au ꞌnaben ate Au he
ꞌmaet jen. Hi mtook ma mpao mbi reꞌ ia.”
MAR 14:35 Rarit In nnao nteniꞌ kreꞌo, rarit anriꞌtuu ma nꞌonen am nak, “Amaꞌ
amanekat! Karu Ho mromi te, Au kais aꞌsutai nanaꞌrenat naan tar aꞌtea he ꞌmaet on
reꞌ ia. Au uhiin urair ꞌak, ka tiit tain fa saaꞌ reꞌ Ho ka bisa mmoeꞌ maan ee fa.
Onaim karu reko te, Ho mait muꞌrobaꞌ rais haꞌmuꞌit reꞌ ia naꞌko Kau. Mes kaisaꞌ
mutuin Au romik; maut nai he mutuin Ho romim, tua.”
MAR 14:37 Rarit In nfain neu In atoup noniꞌ tua teun ein naan, mes sin ntupan
nfinin. Onaim In npooꞌ naꞌfenaꞌ sin, ma naꞌuab neu naiꞌ Petrus am nak, “Hoe! Peꞌu!
Ho mtuup kuum, oo? Au ꞌbi nee rabah. Mes hi he mpao kreꞌo msaꞌ, hi ka mibeiꞌ fa!
MAR 14:38 Mumeu maatm ein naan feꞌ. Rarit amfeen he mpao mok Kau! Hi neekm ein
anromin he hi mmoeꞌ rais reko, mes hi aom ein anꞌoren. Onaim reko nneis hi mꞌonen,
he karu ꞌsuuꞌ te neem ate, kais niis ki.”
MAR 14:39 Rarit Naiꞌ Yesus annao nꞌonen anteniꞌ haef es. In ntoit antein he Uisneno
nait naꞌrobaꞌ rais haꞌmuꞌit reꞌ naan naꞌko In tuan.
MAR 14:40 Rarit In nfain neem neu In atoup noniꞌ tua teun ein naan. Mes sin ntupan
nfinin, fin sin maatk ein nmaꞌfenan reꞌ-reꞌuf. Onaim In npooꞌ nafenaꞌ ntein sin.
Mes sin ka nahini ntein-teinꞌ ein fa, he nataah Ee nak saaꞌ.
MAR 14:41 Rarit Naiꞌ Yesus annao nasaitan sin he nꞌonen haeꞌ teun ii. Rarit In
nfain neem, ma anpooꞌ nafenaꞌ antein sin. In naꞌuab am nak, “Airoo! Hi mtuup-tuup
feꞌ, oo? Noo goah nai! Amfeen nai! Fin atoniꞌ reꞌ naꞌsosaꞌ Kau, Mansian Batuur-
Batuur reꞌ ia, anpaumaak een. Oras ia, sin he nheek ma nnonaꞌ Kau neu atoin amoeꞌ
saant ein.
MAR 14:42 Amfeen nai ma mkius nai! Atoniꞌ reꞌ naꞌsosaꞌ Kau, neem een. Iim he tnao
tateef tok sin!”
MAR 14:43 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan feꞌe te, nok askeken naiꞌ Judas nok atoni
mfaun ein neman. Sin neik suin tukaꞌ nok hau tukaꞌ, he nheek Naiꞌ Yesus. Sin nmoeꞌ
rasi naan, fin sin napenin aprenat naꞌko atoin Yahudis sin aꞌnaakt ein. Sin arsin
esan reꞌ aꞌnakat rasi pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam ein, ma mnais
harat Yahudi sin.
MAR 14:44 Naiꞌ Judas ansenen nain sin am nak, “Amkius mirek-rekoꞌ! Au ꞌneek sekau
te, mheek Je nai! In es reꞌ hi mam-mami!”
MAR 14:45 Onaim oras naiꞌ Judas nok sin antean bare naan, in neem anhake nbi Naiꞌ
Yesus In matan. Ma in nasee Je mnak, “Aam Tungguru!” Onaim naiꞌ Judas anhoo ma
nneek Ee.
MAR 14:46 Rarit too mfaun ein neman he nheek Naiꞌ Yesus.
MAR 14:47 Mes Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ tuaf es anfaik in benas, ma nsaip namouf
atoin es in rukin noon. Atoin ruik papaꞌ naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin
aꞌnaak kouꞌ goe in ate.
MAR 14:48 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok tuaf ein reꞌ he nheek Je naan am nak, “On
mee? Hi mak Au reꞌ ia, atoin aburarut Kau, oo? Es naꞌ hi iim he mheek Kau meik
suniꞌ ma hau tukaꞌ?
MAR 14:49 Neno-neno te, Au unoniꞌ ki aꞌbi Uisneno In Uim Onen Uuf, mes ka tiit fa
tuaf es, reꞌ neem he nheek Kau. Iim he mheek Kau nai! Fin rasi naan matuꞌi nrair
naꞌko unuꞌ et Uisneno In Suur Akninuꞌ.”
MAR 14:50 Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein namtau nmaten. Onaim sin naen nasaitn Ee
nmees.
MAR 14:51 Anbi naan, anmuiꞌ atoin muinf es, annao natuinaꞌ Naiꞌ Yesus. In tainuus
tai tuuk es. Atoni mfaun sin he nheek je msaꞌ,
MAR 14:52 mes sin nnaaꞌ naan ahaa in tais. Onaim in naen aaf-aaf aah, natuin in
namtau nmaet.
MAR 14:53 Rarit sin neik Naiꞌ Yesus annao neu aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak
kouꞌ goe in umi. Anbi naan, kaes kouꞌn ein nabuan nrarin. Sin arsin esan reꞌ aꞌnaak
rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam ein, ma atoni mnais harat Yahudi
sin.
MAR 14:54 Oras sin nheek neik Naiꞌ Yesus ate, naiꞌ Petrus natuin nok aꞌkor-koroꞌ,
tar antea aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe in umi. In ntaam anbi umi
naan in kintal, ma in ntook nok araar ai ngguin.
MAR 14:55 Anbi umi naan in nanan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein naꞌuab
ein nok afeek rais pirsait ein. Sin arsin namin bukti he nasaan Naiꞌ Yesus, fin sin
he nhukun naꞌmaet Je. Mes sin ka napenin fa bukti saaꞌ-saaꞌ.
MAR 14:56 Rarit sin noꞌen saksii namfau, he namouf Naiꞌ Yesus. Mes sin uabk ein
nasurin es nok es.
MAR 14:57 Rarit anmuiꞌ saksii bian reꞌ anfeen anhaken ma naꞌuab ein puta-kriu mnak,
MAR 14:58 “Hai mneen atoniꞌ ia naꞌuab am nak, ‘Au of useer Uim Onen Uuf, reꞌ nafeen
ee neik ꞌnimaf mansian. Ma neno tenu nteniꞌ te, Au ufena ufaniꞌ Umi naan, mes ka
ꞌpaek fa ꞌnimaf mansian.’ 
”
MAR 14:59 Mes sin uabk ein nasurin es nok es.
MAR 14:60 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe nfeen anhaek anbi
areꞌ afeek rasin naan sin maatk ein. In nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Too mfaun ii
natraak Ko. Mes nansaaꞌ am es Ho mtaaꞌ kuum?”
MAR 14:61 Mes Naiꞌ Yesus ka ntoin fa fefaꞌ mese msaꞌ. Onaim aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe nataan Ee mnak, “Ho mutoon miit! In amneon ii, Ho reꞌ
ia, batuur-batuur Kristus, Uisneno In Anah reꞌ In nbaꞌan nain Je naꞌko un-unuꞌ?”
MAR 14:62 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Namneo! In es reꞌ Au reꞌ ia. Hi arki of miit
Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, aꞌtoko ꞌbi sonaf neno tunan, aꞌbi Uisneno In
abnapan aꞌneꞌu. Uisneno anmuiꞌ kuasat maꞌtaniꞌ nneis! Au of ꞌok Ne mnaaꞌ aprenat
mibu-bua. Namuni te, Au ꞌsaun ꞌuum aꞌbi nope uꞌko sonaf neno tunan.”
MAR 14:63 Anneen Naiꞌ Yesus In uaban naan ate, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin
aꞌnaak kouꞌ goe natooꞌ maꞌtaniꞌ, tar antea in npius nakratiꞌ in baru mnanuꞌ. Rarit
in nkoaꞌ ma naꞌuab neu areꞌ afeek raisn ein am nak, “Hit kais taim atteniꞌ saksii!
MAR 14:64 Hi mneen meik hi ruikm ein kiim. In es neikn on naꞌuab on naan. In nait
In tuan ii njair Uisneno in Anah. In naꞌreꞌuf Uisneno! Tatuin hit atoran rais
pirsait, karu tuaf es nanees on nok Uisneno, in ro he nmaet! Onaim oras ia, hi he
mifeek mak saaꞌ?” Onaim sin nafekan ok-okeꞌ mnak, “Namneo, atoniꞌ ia nsaan! Onaim
ro he thukun tiis ne!”
MAR 14:65 Rarit tuaf fauk neiki ntaman ma naroon Naiꞌ Yesus. Sin nꞌaum naan In
maatk ein, rarit sin nbeos Goe. Onaim sin nataan Ee mnak, “Ho mtakseer miit, sekau
es reꞌ antuuf ko?” Rarit sin noꞌen apao Uim Onen Uuf ein, he neem ma neik Naiꞌ
Yesus. Oras sin neik Je nnao, sin npaas nafan-fainꞌ Ee.
MAR 14:66 Oras naan, naiꞌ Petrus antoko nbi kintal feꞌ. Rarit aet bifee tuaf es
naꞌko aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe, neem niit naiꞌ Petrus anraar
ai. In nnanoꞌ narek-rekoꞌ naiꞌ Petrus in human, ma in naꞌuab am nak, “Feꞌe na, ho
mubua mok Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan. Tebe, oo?”
MAR 14:68 Mes naiꞌ Petrus nataah am nak, “Kaah fa, tua! Nansaaꞌ am es ho mutaan on
naan? Au ka uhiin Je fa!” Rarit naiꞌ Petrus anpoi ma nhaek anbi enoꞌ ꞌkonoꞌ.
[Nateef oras naan, maun goe ankokreoꞌ.]
MAR 14:69 Rarit ate naan niit anteniꞌ naiꞌ Petrus. Ma in natonan atoni mfaun nbin
naan am nak, “In reꞌ ia, tuaf es naꞌko sin amsaꞌ.”
MAR 14:70 Mes naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Of oniꞌ ho mumaun! Au ka uhiin Je fa!”
Ka ꞌroo fa te, tua ꞌtetaꞌ es, reꞌ anhake nbi naan naꞌuab anteniꞌ naiꞌ Petrus am
nak, “Hoe! Ho he mputa-kriu mak ho ka mubua mok sin fa! Hi arki atoin Galileas!”
MAR 14:71 Mes naiꞌ Petrus anraban maꞌtaniꞌ am nak, “Au ꞌsuup! Au ka uhiin fa atoniꞌ
naan, tua!”
MAR 14:72 Nateef oras in naꞌuab on naan ate, maun goe nkokreoꞌ no nua. Onaim naiꞌ
Petrus namnau niit Naiꞌ Yesus In uaban feꞌe na nak, “Nahuun naꞌko maun ii
ankokreꞌon no nua te, ho musuan Kau eraꞌ teun goen.” Oras namnau niit on naan ate,
naiꞌ Petrus ankae nmeꞌ-meꞌur.
MAR 15:1 Neis noi nmeu te, afeek raisn ein sin nneek mesen he naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
Onaim sin nfuut neik Je he nateef nok gubernur Pilatus.
MAR 15:2 Oras sin ntean gubernur ee, in nataan Naiꞌ Yesus am nak, “On mee? Namneo
ho reꞌ ia atoin Yahudis sin Usif?” Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur! Amaꞌ gubernur
ho uabam naan, batuur.”
MAR 15:3 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein naꞌuab ein nok gubernur
ee mnak, “Atoniꞌ ia In saant ii mfau reꞌuf!” Onaim sin nsoiꞌ In saant ein meseꞌ-
meseꞌ.
MAR 15:4 Rarit gubernur naan nataan antein Naiꞌ Yesus am nak, “Ho ka mneen fa sin
uabk ein naan, aa oo? Sin nasaeb ko sanat amfaun. Bait ho mutaah miit feꞌ!”
MAR 15:5 Mes Naiꞌ Yesus ka ntoin fa fefaꞌ meseꞌ amsaꞌ, tar antea gubernur ee
nsanmaak.
MAR 15:6 Toon-toon ate, karu atoin Yahudis sin anmoꞌen fesat Paska, biasa too mfaun
ein anpiir naan atoin bui tuaf es, he gubernur ee nafeitn ee naꞌko bui.
MAR 15:7 Oras naan, anmuiꞌ atoin bui tuaf es, kaan ee naiꞌ Barabas. Nahunu te, sin
nheek je natuin in nraban anaaꞌ aprenat pah Roma, ma in nroor atoniꞌ msaꞌ.
MAR 15:8 Natuin fesat Paska naan anpaumaak een, es naꞌ atoni mfaun ein nnaon neun
gubernur Pilatus ma nhuun ein am nak, “Amaꞌ gubernur! Neon koꞌu Paska anpaumaak
een. Karu reko te, mufetin atoin bui tuaf es, on reꞌ toon-toon.”
MAR 15:9 Rarit gubernur ee ntoin sin am nak, “On naan ate, au he ufetin ki sekau?
Karu au ufetin ki atoin Yahudis sin Usif reꞌ ia te, hi mromi, oo?”
MAR 15:10 Gubernur ee naꞌuab on naan, amneon ii in nahiin anrair nak, aꞌnaak rais
pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein neik Naiꞌ Yesus neu ne, natuin sin neek ein namenan
nmaten neu Naiꞌ Yesus.
MAR 15:11 Mes areꞌ aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein anhuitan too mfaun
ein he sin ntoit neu gubernur ee mnak, “Hai ka mrom-roim main Je fa! Mufetin kai
naiꞌ Barabas, tua!”
MAR 15:12 Rarit gubernur ee nataan anteniꞌ sin am nak, “Karu on naan ate, au he
ꞌmoeꞌ saaꞌ ꞌeu Naiꞌ Yesus, reꞌ sin nteek nain Je mnak ‘atoin Yahudis sin Usif’ ia?”
MAR 15:13 Onaim sin nhuun ein ok-okeꞌ am nak, “Muꞌmate He! Amkuus muꞌpeit Ee meu
hau neeh je, tua!”
MAR 15:14 Rarit gubernur ee nataan am nak, “In saant ii saaꞌ? Au uprikas urair Je,
mes au ka upein fa sanat meseꞌ msaꞌ!” Mes sin arsin anhuun ein naher-heran nteinꞌ
ein am nak, “Muꞌmate He! Amkuus Ee nai meu hau neeh je, tua!”
MAR 15:15 Natuin gubernur ee he nharineb too mfaun ein sin neek ein, onaim in
nafetin naiꞌ Barabas natuin sin roimk ein. Rarit in naprenat atoin apaot ein he sin
nnao nbeos Naiꞌ Yesus anpaken aꞌkauboe. Anbeso nrair Je te, soraurs ein neik Naiꞌ
Yesus anpoi nnaon he nkuus niis Ne nbi hau nehe.
MAR 15:16 Rarit soraurs ein anheer neik Naiꞌ Yesus neu sin koat ee in kintal. Anbi
naan, sin noꞌen nabuab sorarus puukn es, of oniꞌ tuaf natun niim.
MAR 15:17 Ma sin nabaur Naiꞌ Yesus neik baru mnanuꞌ masnaa mee-umub, on reꞌ uisf
ein biasa npake. Rarit sin nait noon maꞌaikaꞌ ma sin nriiꞌ ꞌsoeb es. Ma sin
ntumaꞌniiꞌ nataam ꞌsoeb maꞌaikaꞌ naan neu Naiꞌ Yesus In aꞌnakan, he sin naꞌraur ein
on reꞌ he nasaebaꞌ ꞌpiruꞌ-baru neu uis feuꞌ goes.
MAR 15:18 Rarit sin naꞌruir ein ma naꞌbesan, rarit nakreeꞌt Ee mnak, “Tabe, Aam
Usiꞌ Yahudi!”
MAR 15:19 Ma sin naꞌruir ein napo-poin anbi Naiꞌ Yesus In matan. Ma sin npuurn ein
hape fani-fani neu In human. Rarit sin nteeꞌ nafan-faink Ee neikin hau.
MAR 15:20 Sin nakreꞌet narair Je on naan ate, sin npuuꞌ nain baru mnanuꞌ naan. Ma
sin napakeb nafaniꞌ In paken. Rarit sin neik Je npoi naꞌko kota Yerusalem, he nkuus
naꞌpeit Ee nbi hau nehe tar anmaet.
MAR 15:21 Oras sin npoin nnaon naꞌkon Yerusalem, sin nateef nok atoin es anbi raan
atnanaꞌ. Atoniꞌ naan naꞌko kota Kirene, kaan ee naiꞌ Simon. In reꞌ naan, naiꞌ
Aleksander ma naiꞌ Rufus sin amaf. In feꞌ he ntaam neu kota Yerusalem ate, soraurs
ein anheer naan ee, ma naꞌseek ee he nasaah Naiꞌ Yesus In hau nehe.
MAR 15:22 Sin nheer neik Naiꞌ Yesus antea baer jes, kaan ee Golgota. (In aꞌmoufn ii
‘bare ꞌnaak nuif’.)
MAR 15:23 Anbi naan, sin he naꞌinuꞌ Naiꞌ Yesus neik raur maiꞌninuꞌ maseor reꞌu, he
In bisa naran menas. Mes In ka nroim fa he niun.
MAR 15:24 Rarit sin nkuus natneneb Naiꞌ Yesus anbi hau nehe. Onaim sin nahakeꞌ hau
nehe naan, of oniꞌ feꞌ anreuk seo. Rarit soraurs ein anheran suur anaꞌ he naparaꞌ
sekau es reꞌ napein Naiꞌ Yesus In paken.
MAR 15:26 Rarit sin ntuin anbi hau pisaꞌ es am nak: “Atoniꞌ ia, atoin Yahudis sin
Usif” Rarit sin nkuus hau pisaꞌ naan, anbi hau nehe neis faof, anhaumaak Naiꞌ Yesus
In aꞌnakan. Sin npaek rais matuꞌi naan he nhuukn Ee.
MAR 15:27 Anbi naan, sin nkuus naꞌmaet aburarut tuaf nua msaꞌ. Es anbi Naiꞌ Yesus
In abnapan aꞌneꞌu, ma es antein anbi ꞌrii.
MAR 15:28 [Nok rasi naan ate, sin natuin saaꞌ reꞌ matuꞌi nain anbi Uisneno In Suur
Akninuꞌ reꞌ nak, “Sin nmoeꞌ Je nahuum on reꞌ atoin amoeꞌ reꞌuf.”]
MAR 15:29 Areꞌ atoni mfaun ein reꞌ annaon natuin ranan naan, niit Naiꞌ Yesus
makfiriꞌ anbi hau nehe. Onaim sin nkiuꞌn ein ma nakreꞌet Naiꞌ Yesus am nak, “Hoe!
Ho es reꞌ mak, Ho he mpukai mureuꞌ Uisneno In Uim Onen Uuf, rarit mufenaꞌ mufainꞌ
ee anbi neno teun in nanan.
MAR 15:30 Maut he Ho msaun muꞌko hau nehe naan, he mufetin Ho tuam aan nai! Karu Ho
mmoeꞌ on naan ate, naꞌ hai mpirsai mmak Ho reꞌ ia Uisneno In Anah.”
MAR 15:31 Aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein nok tunggur agaam ein nakreꞌet
Naiꞌ Yesus amsaꞌ am nak, “In nsoi nafetin biak ein, mes In ka bisa nafetin naan fa
In tuan.
MAR 15:32 In nteek In tuan ii nak ‘Kristus’, Atoniꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan nain Je
naꞌko un-unuꞌ. Bian nak, In reꞌ naan atoin Israelas sin Usif. Karu namneo on naan
ate, maut he In nsaun naꞌko hau nehe he hai miit feꞌ. Rarit hai mpirsai meu Ne.”
Tua nuaꞌ ein reꞌ naꞌpetiꞌ sin buꞌ-buaꞌ nok Naiꞌ Yesus anbi sin hau nehe meseꞌ-
meseꞌ, sin nakreꞌet Naiꞌ Yesus amsaꞌ.
MAR 15:33 Rarit meisꞌookn ii nꞌaum naan bare naan, naꞌko maans ii naꞌpuup tar antea
nreuk teun maans ii nmaeb.
MAR 15:34 Oras anreuk teun on naan ate, Naiꞌ Yesus anhunun neik uab Aram am nak,
“Eloi! Eloi! Lema sabaktani?” (Reꞌ neik hit uab ii te nak, “Koi, Au Usiꞌ! Koi, Au
Uisneno! Nansaaꞌ am es Ho mparakan Kau on reꞌ ia?”)
MAR 15:35 Tuaf fauk reꞌ anhaumakan anbin naan, sin nnenan neu Naiꞌ Yesus In hanan
naan. Onaim sin naꞌuab ein am nak, “Hoe! Hi mneen feꞌ! In nkoaꞌ kaꞌo Elia, Uisneno
In mafefa kninuꞌ un-unuꞌ.”
MAR 15:36 Rarit tuaf es naen nait aniꞌ-tei metoꞌ ma nateep ee nbi raur maiꞌninuꞌ.
Rarit napuunk ee nbi hau goes in tunan, ma naramib Naiꞌ Yesus he nmuis. Rarit
atoniꞌ naan naꞌuab am nak, “Ampao he hit kius tiit! Kais-kaisaꞌ kaꞌo Elia neem ma
nasaunt Ee naꞌko hau nehe.”
MAR 15:37 Rarit Naiꞌ Yesus anhunun anteniꞌ, ma In nmaet.
MAR 15:38 Anbi Uim Onen Uuf ee, anmuiꞌ naan tai eon kouꞌ goes, nakfiirꞌ ee he
nakiin Uisneno In Keꞌen Akninuꞌ. Oras Naiꞌ Yesus snaasn ii natfeek, tai eon koꞌu
naan natpisuꞌ nbait nua naꞌko faof tar antea ꞌpiin.
MAR 15:39 Anbi Golgota, atoin aꞌnaak paot es anhake nhaumaak Naiꞌ Yesus In hau
nehe. Oras in niit Naiꞌ Yesus In aꞌmaten, in naskeek. Rarit in naꞌuab am nak, “Ai
joo! Atoniꞌ ia namneo-namneo Uisneno in Anah!”
MAR 15:40 Anmuiꞌ naan bifee fauk reꞌ napeen Naiꞌ Yesus In aꞌmaten naꞌkon aꞌroo. Sin
esan reꞌ nahunu te antuthaen Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein anbin pah Galilea.
Sin esan reꞌ ain Salome, bi Maria naꞌko kuan Makdala, nok ain Maria (reꞌ naiꞌ
Yakobus muniꞌ nok naiꞌ Yoses sin ainaf), ma bifee mfaun bian anteniꞌ reꞌ neem nabu-
buan nok Naiꞌ Yesus neun Yerusalem.
MAR 15:42 Rarit atoin es naim ranan he nasanut Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates naꞌko
hau nehe. Atoniꞌ naan kaan ee, naiꞌ Yusuf. In naꞌko kota Arimatea. In reꞌ naan tuaf
es naꞌko pukan afeek rais pirsait Yahudi. In neekn ee reko. In anpao-pao prenat
Uisneno reꞌ he neem. Naiꞌ Yesus anmaet nok neon nimaꞌ. Nokaꞌ te nateef nok atoin
Yahudis sin neon onen. Es naan ate, anbi neon nimaꞌ naan, naiꞌ Yusuf he nasanut
nahunun Naiꞌ Yesus In aon. Naiꞌ Yusuf anhaꞌtain in nekan, ma nnao nbaiseun gubernur
Pilatus he nasanut Naiꞌ Yesus In aon amates naan.
MAR 15:44 Oras gubernur ee anneen naiꞌ Yusuf in haan totis naan ate, in nsanmaak.
Onaim in naꞌuab am nak, “Ai joo! Atoniꞌ naan anmaet rabah, oo! Anbi au teenb ii te,
au ꞌak oniꞌ ka feꞌ.” Rarit in nreun tuaf he noꞌen aꞌnaak paot. Oras in neem antea
te, gubernur ee nataan am nak, “On mee? Naiꞌ Yesus anmate nrari oo, aiꞌ kaah feꞌ?”
MAR 15:45 Aꞌnaak paot naan nataah am nak, “Namneo! In nmaet jen, tua.” Oras
gubernur ee nneen on naan ate, in nfee mainuan neu naiꞌ Yusuf he nnao nasanut Naiꞌ
Yesus In aon-taꞌun naan.
MAR 15:46 Rarit naiꞌ Yusuf annao neu Golgota. Ma in nasanut Naiꞌ Yesus In aon naꞌko
hau nehe. In nꞌaum uisminaꞌ naan neik tai feꞌu reꞌ maꞌosaꞌ. Neot naan, sin feꞌ
anpahat anrair noup fatu es anbi kneet fatu. Rarit sin nsorot nataam uisminaꞌ naan
neu noup fatu. Onaim sin narituꞌ faut been kouꞌ goes, he naꞌeek naꞌmaet noup fatu
naan. Rarit naiꞌ Yusuf sin anfanin.
MAR 15:47 Oras naan, bi Maria naꞌko Makdala, ma ain Maria (naiꞌ Yoses in ainaf),
sin nokan anbin naan amsaꞌ. Sin nua sin ankius narek-rekoꞌ bare reꞌ sin natunuꞌ
Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun naan.
MAR 16:1 Nokaꞌ neon neꞌe, atoin Yahudis sin neon onen. Maans ii nmoufu nrari te, bi
Maria naꞌko kuan Makdala, ma ain Maria (naiꞌ Yakobus in ainaf), nok ain Salome, sin
nnao nsosan miin fubonaꞌ, he nokaꞌ te, sin he nnaon nkaik ein neu Naiꞌ Yesus In
aon-taꞌun natuin sin harat atoin Yahudis.
MAR 16:2 Ma nokaꞌ snaat ii nsae on naan ate, sin teun sin annaon neun noup fatu
naan.
MAR 16:3 Anbi raan atnanaꞌ sin naꞌuab ein am nak, “Amoo! Of sekau es reꞌ ntitar
naꞌrobaꞌ kit faut koꞌu naan naꞌko noup goe in enon? Hit teun kit ka neu taꞌbeiꞌ je
fa. Fatu naan kouꞌ reꞌuf!” Mes oras sin ntean bare naan, sin niit fatu naan
natnanib anrari.
MAR 16:5 Rarit sin ntaman nkonon anbin noup fatu naan. Mes nok askeken, sin niit
atoin muinf es anpaek mutiꞌ nariim, antook anbi sin abnapak aꞌneꞌu.
MAR 16:6 Onaim atoin munif naan naꞌuab neu sin am nak, “Hi kais mimtau! Au uhiin
ꞌak hi iim he maim Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan, reꞌ sin naꞌmate nrair Je nbi
hau nehe. In ka et fa ia. In nmoni nfain jen! Iim he hi mkius kiim bare reꞌ sin
natunuꞌ Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun naan. Ka tiit Ee fa goen!
MAR 16:7 Onaim hi mfain nai rab-raab! Amnao mitoon meu naiꞌ Petrus sin am mak, Naiꞌ
Yesus anmoni nfain jen. In nnao nahunun ki neu pah Galilea. Maut he sin nateef nok
Naiꞌ Yesus anbin naan, on reꞌ nahunu te In natonan nrair sin. Onaim hi mfain nai!”
MAR 16:8 Oras bifeen naan niit noup ruman naan ate, sin naskeken. Onaim sin naen
anpoin. Sin nfanin rab-raab. Sin npeꞌon raan ee te, ma sin ka natonan fa sekau-
sekau, natuin sin namtau nmaten.
MAR 16:9 Anbi neno krei kik-kiku te, Naiꞌ Yesus annao nateef nahuun nok bi Maria
reꞌ naꞌko kuan Makdala. Bi Maria reꞌ naan, nahunu te Naiꞌ Yesus anriuꞌ napoitan
niut reꞌuf hiut naꞌko in tuan.
MAR 16:10 Oras bi Maria nateef anrair nok Naiꞌ Yesus, in nfain ma natoon neu amfaut
ein reꞌ nahunu te sin natuin Naiꞌ Yesus. Sin nabu-buan nok susat ma kaet feꞌ,
natuin sin namnau Naiꞌ Yesus In aꞌmaten.
MAR 16:11 Rarit bi Maria naꞌuab neu sin am nak, “Nansaaꞌ am es hi msuus ma mkae
feꞌ? Kais amnanaꞌreen amtein, natuin Naiꞌ Yesus anmoni nfain jen! Feꞌe na, au uteef
ꞌok Ne!” Mes sin arsin antonin am nak, “Ho mupoi!”
MAR 16:12 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ tuaf nua annaon neun kuan es. Anbin raan
atnanaꞌ te, Naiꞌ Yesus nakriir On neu sin, mes In naꞌbaniꞌ. Mes ka ꞌroo fa on naan
ate, sin nahiin Je.
MAR 16:13 Rarit sin nua sin anfanin ma natonan sin aok-bian ein am nak, “Hoe! Hi
mneen feꞌ! Feꞌe na hai miteef mok Naiꞌ Yesus anbi ranan!” Mes sin aok-bian ein
antonin am nak, “Heero! Hi kaisaꞌ mipoi on naan!”
MAR 16:14 Rarit Naiꞌ Yesus nateef nok In atoup noniꞌ tuaf boꞌes am meseꞌ. Oras
naan, sin ntokon ma nbukaen. In naꞌuab neu sin am nak, “Hi ꞌnaak-fautm ein ii!
Atoniꞌ natoon anrair ki mnak sin niit anrair Kau neik sin matak fuak ein, mes hi ka
mpirsai fa joo! Hi mak, sin arsin napoin! Oras ia, Au ꞌeikn Ok ꞌuum. Namneo Au
ꞌmaet, mes oras ia, Au ꞌmoni ꞌfain! Hi miit kiim meik hi matam fuam ein.
MAR 16:15 Onaim oras ia hi ro he mnao mfuun am mitefan pah-pinan ia, he mitonan
areꞌ mansian ein ok-okeꞌ Au Rais Reko ia.
MAR 16:16 Sekau reꞌ anpirsai neu Kau, ma nasrain je, of Uisneno nsoi nafeitn ee, he
in natua nabar-baar nok Uisneno nbi sonaf neno tunan. Mes sekau reꞌ ka npirsai fa
te, of in napein hukun, ma Uisneno nriuꞌ napoitn ee, rarit natua nabaar anbi moneꞌ.
MAR 16:17 Ma reꞌ apirsait neu Kau, of sin nmoꞌen rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ, he too
mfaun ein nahinin nak sin kuasat naan naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko Uisneno. Aꞌtopeꞌ on
reꞌ: sin bisa nriuꞌ niut reuꞌf ein neik Au kanak. Of Uisneno nmoeꞌ sin he sin
naꞌuab ein neik uab bian reꞌ sin ka nahiin je fa.
MAR 16:18 Rarit karu sin nnaaꞌ kaun reꞌuf, aiꞌ sin niun naan raso, sin ka neu he
nsiraak ok fa. Karu sin npohon ma nꞌoen ein neun amenat, amenat naan nareok.”
MAR 16:19 Oras In naꞌuab anrair nok In atoup noinꞌ ein on naan ate, Uisneno nait
nasaebaꞌ Naiꞌ Yesus neu sonaf neno tunan. Anbi naan, In njair Uisneno In tua
pirsaꞌi, he sin nua sin antokon ma napreent ein buꞌ-buaꞌ.
MAR 16:20 Rarit In atoup noinꞌ ein nmoeꞌ natuin In aprenat. Sin nnaon neun bare-
bare ma natonan areꞌ too mfaun ein anmatoom nok Naiꞌ Yesus In Rais Reko. Uisneno
nfee kuasa neu sin, he sin nmoꞌen areꞌ rais sanmakat reꞌ Naiꞌ Yesus natoon anrarin
sin. Onaim too mfaun anpirsain neu Naiꞌ Yesus, natuin sin nahinin nak Rais Reko
naan ro namneo.
LUK 1:1 Aam Teofilus reꞌ mahormataꞌ. Hoore, tua. Tuaf amfaun ein ansobaꞌ he ntui
nitan retaꞌ anmatoom nok rasin reꞌ anjarin anbin hit sonak ma hit atnanak. Sin ntui
rasin naan, anpaken retaꞌ reꞌ napniub on naba-baar aah naꞌko kai neu hai nmurai
naꞌko oras unuꞌ, reꞌ hai mihiin main sin naꞌko Usif Yesus in tuaf ein reꞌ anpaumaak
Ee, ma naꞌko tuaf bian amsaꞌ reꞌ nitan nok sin maatk ein kuuk. Areꞌ reet ein naan,
batuur-batuur natuin ahaa Uisneno In rais manbaꞌan unuꞌ naan. Onaim au ꞌparikas
urair sin ntea namtiis, nmurai naꞌko rasi naan in uun aꞌbaꞌan. Rarit au ufeek he
ꞌtui urek-rekoꞌ sin utuin sin aꞌnaok ein. Nok ranan naan, ho bisa muhiin batuur-
batuur saaꞌ-saaꞌ reꞌ anjarin nrarin.
LUK 1:4 Ma ho bisa mpirsai mmak, saaꞌ reꞌ tuaf-tuaf sin nareet ein naan, ka rais
poi fa. Rasin naan, batuur-batuur anjarin, tua!
LUK 1:5 Retaꞌ reꞌ ia in uun aꞌbaaꞌn ii on nai: oras usif Herodes annaaꞌ aprenat
anbi propinsi Yudea, anmuiꞌ naan atoin es, kaan ee naiꞌ Sakarias. In reꞌ naan,
aꞌnaak rais pirsait Yahudi tuaf es. Ma in imsaꞌ tuaf es naꞌko pukan naiꞌ Abia in
aꞌnaak pirsait ein. Naiꞌ Sakarias in fee je, es reꞌ bi Elisabet. Bi Elisabet naan
naꞌko sufaꞌ-kaꞌuf aꞌnaak pirsait ein amsaꞌ, natuin kaꞌo Musa in tataf naiꞌ Harun in
sufan-kaꞌun.
LUK 1:6 Sin nua sin nmonin natuin ahaa Uisneno In aprenat ma atoorn ein ok-okeꞌ.
Atoniꞌ anhormaat sin imsaꞌ.
LUK 1:7 Ma sin nua sin namnasin nrarin, mes ka nmuꞌin fa anah, natuin bi Elisabet
naan, ankiu.
LUK 1:8 Neot es, naiꞌ Sakarias nok in pukan Abia sin napenin tabu-mainuan he ntaman
nmepun nbin Uim Onen Uuf nbin kota Yerusalem.
LUK 1:9 Natuin sin haart ii te, aꞌnaak pirsait ein anheran suur anaꞌ, he nahinin
nak, sekau es reꞌ anmuiꞌ sapaaf he ntaam neu Uim Onen Uuf naan in Keꞌen Akninuꞌ
nneis-neisi. Anbi naan, tuaf atamas naan ro he nout hau foo meniꞌ anbi Uisneno In
human ma In matan. Neno naan, naiꞌ Sakarias es reꞌ anheer naan suur anaꞌ naan.
LUK 1:10 Rarit in ntaam neu Keꞌen naan. Oras in nout hau foo meniꞌ nbi Keꞌen naan,
too mfaun ein anꞌoen ein anbin kintal naan.
LUK 1:11 Nok askeken ate, Uisneno In ameput es neem naꞌko sonaf neno tunan ma nhake
nbi bare reꞌ nout hau foo meniꞌ naan in aon bian aꞌneꞌu.
LUK 1:12 Ankius niit on naan ate, naiꞌ Sakarias namtau nmaet, tar antea in ka
nahiin fa he nmoeꞌ saaꞌ.
LUK 1:13 Mes ameput sonaf neno tunan naan naꞌuab am nak, “Sakarias! Kais mumtau!
Fin Uisneno anneen anrair ho onen totis. Onaim ho fee jan of nahoniꞌ riꞌaan moen
jes neu ko. Ho ro he mukaanb ee, naiꞌ Yohanis.
LUK 1:14 Too mfaun ein of anmarinan buꞌ-buaꞌ nok ki, natuin hi mihoniꞌ. Riꞌanaꞌ reꞌ
naan, of anharineb ho nekam naan.
LUK 1:15 Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee ankuaas naan ee, nmurai naꞌko oras in nbi in
ainf ee apun. In ro he nanunin areꞌ kanan mniun mafu. Oras in naꞌnae neem ate,
Uisneno anpaek je njair atoin koꞌu.
LUK 1:16 In of anfuriꞌ too Israelas amfaun he ntebi nfanin natuin sin Usif, es reꞌ
Uisneno.
LUK 1:17 In aꞌmoꞌen ma taos natai on reꞌ kaꞌo Elia, Uisneno In mafefa kninuꞌ unuꞌ
naan. In neem nahunun hit Usiꞌ. In nabanit mahoint ein he nneek sin aanh ein. Ma
tuaf-tuaf reꞌ nkoit Uisneno, in nabanit sin amsaꞌ, he sin nabain ein anfain neman,
ma natuin Uisneno In romin. Nok ranan naan, in nabarab sin neek ein he ntoup Usiꞌ
In amneman.”
LUK 1:18 Mes naiꞌ Sakarias nataan ameput naan am nak, “Heeꞌ! Naan of anjair on mee?
Au ꞌok au fee je mimnasi mrair jen! Au ꞌmoeꞌ on mee, he au bisa uhiin ꞌak rasin
naan of anjarin?”
LUK 1:19 Rarit ameput naan nataah am nak, “On nai! Au reꞌ ia, naiꞌ Gabrial, Uisneno
In tua renuꞌ. In neikn On anreun kau he ꞌuum utoon ko rais reko reꞌ ia.
LUK 1:20 Mes ho ka mpirsai fa au uabk ein reꞌ ia. Onaim tanar reꞌ ho mtoit je ji,
on nai! Ho maam aan of ka nakberoꞌ reko fa karu ho mroim he muꞌuab. Onaim ho ka
bisa muꞌuab fa saaꞌ-saaꞌ, nmurai reꞌ oras ia, tar antea hi mihoniꞌ riꞌanaꞌ naan. Ho
mkius kuum. Saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee reꞌ ia of anjair, nateef nok in oras.”
LUK 1:21 Too mfaun ein reꞌ anꞌoen ein etan moneꞌ-mainuan, antakaꞌnaan ein, natuin
naiꞌ Sakarias ka npoi fa feꞌ.
LUK 1:22 Oras in npoi neem ate, in ka naꞌuab nahiin fa saaꞌ-saaꞌ. Rarit in npaek in
aꞌniman he nsenen sin. Onaim sin nahinin nak, Uisneno nakriraꞌ nrair je rais
sanmakat es anbi Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis naan.
LUK 1:23 Sin tabu-mainuan naan oekꞌ ein, onaim naiꞌ Sakarias antebi nfain neu in
umi.
LUK 1:24 Ka ꞌroo-ꞌroo fa te, bi Elisabet naꞌapuꞌ. Onaim in ka npo-poi niit fa naꞌko
sin umi tar antea funan niim. In naꞌuab am nak, “Pures-boꞌis neu Uisneno! Aijoo!
Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu kau. Karu au upein anah, biak ein ka namae kau
fa goen.”
LUK 1:26 Oras bi Elisabet in aupn ee naan funan nee te, Uisneno nreek In ameput
naꞌko sonaf neno tunan nnao neu kuan es et propinsi Galilea. Kuan naan, kaan ee,
Nasaret. Ameput naan, kaan ee naiꞌ Gabrial.
LUK 1:27 Anbi kuan Nasaret anmuiꞌ riꞌ feot ao-ꞌtemef es, kaan ee bi Maria. Bi Maria
anmanaaꞌ nok atoin es, kaan ee naiꞌ Yusuf. Naiꞌ Yusuf reꞌ naan, Usif naiꞌ Daut in
sufan-kaꞌun. On nai te, naiꞌ Gabrial annao ma nateef nok bi noon Maria.
LUK 1:28 In nakriraꞌ in tuan ee neu bi nona naan am nak, “Hoore, tua! Uisneno
anpiir ma nbeit naan ko, he nmoeꞌ naan kuun rais reok goes neu ko. Uisneno nok ko,
Maria.”
LUK 1:29 Anneen on naan ate, bi Maria ntakaꞌnanaꞌ, natuin ameput naan in uaban. In
ka nahiin fa in aꞌmoufn ii saaꞌ.
LUK 1:30 Onaim ameput naan antuut antein am nak, “Maria! Kais mumtau. Fin Uisneno
In sairt ii, nakriraꞌ In nekan arekot neu ko.
LUK 1:31 Ka ꞌroo fa te, ho of muꞌapuꞌ, rarit ho of muhoniꞌ maan riꞌaan moen jes. Ho
ro he mukaanb Ee, Naiꞌ Yesus.
LUK 1:32 In of anjair Atoin aꞌnaet. Uisneno of anteek Ee mnak, ‘In reꞌ naan, Au
Aanh aa kuuk.’ Es reꞌ, Anah naꞌko Uisneno reꞌ Aꞌraat Reꞌuf. Uisneno of nanaib Ee he
nnaaꞌ aprenat, nahuum on reꞌ In beif-naꞌif usif naiꞌ Daut.
LUK 1:33 In of es reꞌ annaaꞌ aprenat piut-piut neu too Israelas sin. Ma In aprenat
naan nabar-baar.”
LUK 1:34 Mes bi Maria nataan naiꞌ Gabrial am nak, “Au ka ꞌtuu-tuup ꞌiit fa feꞌ ꞌok
atoniꞌ! Onaim au he uꞌapuꞌ on mee?”
LUK 1:35 Rarit naiꞌ Gabrial nataah am nak, “On nai! Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee of
neem neu ko. Ma Uisneno Aꞌraat Reꞌuf In kuasan naan of anniup naan ko. Nok ranan
naan, Riꞌanaꞌ reꞌ of ho muhoniꞌ maan Ee naan, kninuꞌ batuur-batuur, natuin In reꞌ
naan, Uisneno In Anah.
LUK 1:36 Kais amsanmaak! Ho nonot-asar es, kaan ee bi Elisabet, naꞌapuꞌ nrari msaꞌ.
Te kaah, in namnasi nrair. Onaim biak ein nak, in ka bisa nahoniꞌ fa. Mes oras ia,
in naꞌapuꞌ funan nee jen.
LUK 1:37 Anbi Uisneno te, saaꞌ-saaꞌ ii bisa njair!”
LUK 1:38 Rarit bi Maria nataah am nak, “Reko, tua. Au reꞌ ia Uisneno in ate kau,
tua. Maut he areꞌ saaꞌ-saaꞌ naan najairb ok natuin ho uabam naan. Au ubarab au tuak
ii, he utuin ahaa Uisneno in romin, tua.” Rarit ameput sonaf neno tunan naan,
nasaitan bi Maria.
LUK 1:39 Ankoon neno fauk ate, bi Maria naen rabah naꞌko Nasaret neu naiꞌ Sakarias
in kuan et aꞌtoeꞌf ein propinsi Yudea. Antea nee te, in ntaam neu naiꞌ Sakarias in
umi. Onaim in nasee ma ntaeb bi Elisabet.
LUK 1:41 Oras bi Elisabet anneen bi Maria in haan buseet naan, riꞌanaꞌ reꞌ et bi
Elisabet in aupn ee, natiik. Ma Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neem ma ntaam neu bi
Elisabet in tuan.
LUK 1:42 Rarit in naꞌuab naher-heer am nak, “Maria! Mansian ein of nait naꞌratan ho
kanam naan, anneis naꞌko areꞌ kanan bifee pah-pinan ia! Sin of nait naꞌratan
Riꞌanaꞌ reꞌ et ho aupm aan!
LUK 1:43 Au tuak ii msaꞌ nanaib on, natuin au Usiꞌ In ainf ii neem nateef nok kau.
LUK 1:44 Ho maan musee te, riꞌanaꞌ reꞌ au uꞌaup ee ia, natiik, natuin in nmariin.
LUK 1:45 Uisneno nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu ko, natuin ho mpirsai mmak, In
nroim he nmoeꞌ natuin In rais manbaꞌan.”
LUK 1:46 Bi Maria nmurai naꞌuab am nak, “Naꞌko au nekak nanan ia, au ꞌtunaꞌ uꞌratan
Uisneno!
LUK 1:47 Au neek ii nmariin, natuin Uisneno nsoi nafetin naan kau!
LUK 1:48 In nkius ma ntae narek-rekoꞌ nrair kau, In aan renuꞌ-aan rekaꞌ reꞌ ka
maꞌosaꞌ fa ia. Anmurai oras ia, areꞌ mansian ein of naꞌuab ein ma nteek kau, bifee
reꞌ nꞌua reok reꞌuf kau,
LUK 1:49 natuin Uisneno nmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ neu kau. In imsaꞌ, Akuaas
Reꞌuf ma Kniun Reꞌuf.
LUK 1:50 Uisneno nakriraꞌ ma natoon rais kasian neu areꞌ too mfaun reꞌ anhormaat ma
naꞌbees neu Ne, naꞌko batan neu batan.
LUK 1:51 In npaek In kuasan, he ntaisibub tuaf-tuaf reꞌ naꞌnaeb ma naikas sin tuak
ein.
LUK 1:52 In namouf tuaf-tuaf reꞌ annaꞌan kuasa, natuin sin nabeꞌon ma npaas ok. Mes
In nanaib tuaf-tuaf reꞌ neek ein maꞌnuraꞌ ma ba-baun ein.
LUK 1:53 In nhao ma nfait amnaahs ein tar antea namsenan, mes In nriuꞌ napoitan
atoin amuiꞌt ein, he sin npoin naon, ka npooh neikin fa saaꞌ-saaꞌ.
LUK 1:54 In nturun ma nbaab In too Israelas sin, ma nakriraꞌ In rais kasian neu sin
piut-piut.
LUK 1:55 Unuꞌ te, In nahakeꞌ rais manbaꞌan nok hit beꞌi-naꞌi sin, es reꞌ, kaꞌo
Abraham ma in sufan-kauꞌn ein ok-okeꞌ. Oras ia, rais manbaꞌan naan nmafutuꞌ ma
nhaek nabar-baar.”
LUK 1:56 Naꞌuab anrair on naan ate, bi Maria natua nok bi Elisabet funan teun feꞌ.
Rarit naꞌ in nfain neu kuan Nasaret.
LUK 1:57 Antea in oors aa on naan ate, bi Elisabet nahoniꞌ naan riꞌaan moen jes.
LUK 1:58 Rasi naan nasiin on ma nabeon on neu in nonot-asar ma kuan naan in nanan,
nak Uisneno nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu bi Elisabet, es naan ate In nfee ne
riꞌanaꞌ. Onaim sin ar-arsin anmarinan amsaꞌ.
LUK 1:59 Riꞌanaꞌ naan anmoin naan neno fanu te, sin naꞌheir ee natuin atoran harat
atoin Yahudis. Sin he nakanab riꞌanaꞌ naan, naiꞌ Sakarias, on reꞌ in aamf ee kanan.
LUK 1:60 Mes in ainf ee npeen mates nak, “Ka on fa naan, tua! In kaan ee, ro he
naiꞌ Yohanis!”
LUK 1:61 Mes sin nataah ee mnak, “Nansaaꞌ am es ho mpiir kanaf Yohanis? Ka tiit
tain fa tuaf es naꞌko hi nonot-asar reꞌ anpaek kanaf naan!”
LUK 1:62 Onaim sin nsenen naiꞌ Sakarias he nahiin in romin, he nakanab riꞌanaꞌ naan
nak sekau.
LUK 1:63 Naiꞌ Sakarias ansenen sin he ntoit hau benaꞌ he ntui. Rarit sin nnoon ee
hau benaꞌ. Onaim in ntui mnak, “In kaan ee naiꞌ Yohanis!” Onaim too mfaun ein
ansanmakan ok-okeꞌ.
LUK 1:64 Nok askeken ate, naiꞌ Sakarias in maan amates naan nakberoꞌ. Onaim in nsii
ma nboꞌis naꞌnaeb Uisneno.
LUK 1:65 Tuaf-tuaf reꞌ natuan nbin bare naan, ansanmakan ma namtaun amsaꞌ. Onaim
rasi naan nasiin on ma nabeon on naꞌko tuaf neu tuaf, tar antea abitan propinsi
Yudea reꞌ natuan etan aꞌtoeꞌf ein nahinin ok-okeꞌ.
LUK 1:66 Areꞌ aneen rasi naan nateenb ein nak, “Naan batuur een, Uisneno In kuasan
nok riꞌanaꞌ naan. In of naꞌnae neem ate, in taos-moꞌet on reꞌ mee?”
LUK 1:67 Rarit Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neem ma ntaam nbi naiꞌ Sakarias in
tuan. Onaim in naꞌuab am nak,
LUK 1:68 “Pures-boꞌis neu Uisneno, too Israelas sin Usif! Natuin In nkoen On neem
he nsoi naan In tuaf ein, maut he sin kais on reꞌ ate.
LUK 1:69 Uisneno nait ma nanaib Tuaf es, reꞌ In kuaasn ee maꞌtaniꞌ, he nsoi nafetin
kit. In reꞌ naan, usif naiꞌ Daut in sufan-kaꞌun.
LUK 1:70 Uisneno nbaꞌan nain rasi ia naꞌko afi unuꞌ, anpaek In mafeef akniunꞌ ein
reꞌ naꞌkiꞌin neu Ne.
LUK 1:71 Oras ia, In he nsoi nafetin kit, naꞌko hit muusn ein, ma naꞌko tuaf-tuaf
reꞌ sin neek ein namenan neu kit.
LUK 1:72 In nakriraꞌ In nekan arekot neu hit beꞌi-naꞌi sin, natuin In namnau piut-
piut neu In rais manbaꞌan nok sin, reꞌ In nfuut ma nahaek ee nok kaꞌo Abraham.
LUK 1:74 In nsoi nafetin anrair kit naꞌko hit muusn ein, he hit bisa taꞌruriꞌ ma
taꞌbees teu Ne, ma kais tamtau ttein.
LUK 1:75 In nsoi nafetin kit, he hit bisa tmoni kninuꞌ ma mneꞌo piut-piut atbi In
human ma In matan.
LUK 1:76 Yohanis! Ho reꞌ ia, au aan hoin aa, ko. Tuaf of nahiin ko nak, ho reꞌ ia,
Uisneno Aꞌraat Reꞌuf In mafefa kninuꞌ. Ho of amnao ma mutoon meu too mfaun ein, he
sin npiraꞌ ma nnonaꞌ sin aꞌniimk ein he ntoup Usiꞌ In amneman.
LUK 1:77 Ho of amnao mukriraꞌ ma mutoon ranan meu Uisneno Iin na, he sin nahinin
nak, sin napenin saok sanat ma ꞌhonis, natuin Uisneno nnoes ma nporin nain sin
saant am penu sin.
LUK 1:78 Natuin Uisneno neekn ee maꞌnuraꞌ ma nꞌoeteen neu kit, etun In nfee kit
oras ma eti mainuan feꞌu, nahuum on reꞌ maan asaet-apisar reꞌ neik meꞌu ma piin
feꞌu. Hit reꞌ abitan metan-meisꞌokan in nanan, ma hit reꞌ amtaus rais nitu-ꞌmaten
kit, natuin hit ka taraem ok fa feꞌ tok Uisneno, of hit tapein paku ma meꞌu he nnao
naat kit teu raan mamut ma rameꞌ.”
LUK 1:80 Naiꞌ Sakarias nboꞌis anrair Uisneno. Onaim naiꞌ Yohanis nmurai naꞌnae
piut. Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee nhaꞌtain je piut. In naꞌnae neem on naan ate, in
nnao natua nbi baer ruman naꞌroo naꞌko kuan, tar antea oras in nmurai nait in mepu
neu too Israelas sin.
LUK 2:1 Neot es, oras naiꞌ Kirenius naꞌnaak neu pah Siria, uis koꞌu keser, kaan ee
naiꞌ Agustus, nakua kabin prenat nak, “Areꞌ too reꞌ anbin prenat Roma in pah, sin
ar-arsin ro he nfanin on sin kuan ein meseꞌ-meseꞌ, he ntuin kanaf anbin sensus!”
Sensus naan feꞌ no meseꞌ anbi prenat Roma, reꞌ antui ma nsoiꞌ too mfau-rutun naan.
LUK 2:3 Onaim too mfaun ein anfanin neun sin kuan, he nok antuin kanaf anbin sensus
naan.
LUK 2:4 Oras naan, naiꞌ Yusuf natua nbi kuan Nasaret et propinsi Galilea. In
nmanaaꞌ anrair nok bi noon es, kaan ee bi Maria, reꞌ naꞌapuꞌ. On nai te, naiꞌ Yusuf
naan, usif naiꞌ Daut in sufan, onaim in ro he nfain neu naiꞌ Daut in kota Betlehem
et propinsi Yudea, he naꞌ antui kanaf anbi sensus naan. Es naan ate, sin nua sin
annaon neu kota Betlehem.
LUK 2:6 Oras sin nbin Betlehem ate, bi Maria in oras he nahoin ii antea goen.
LUK 2:7 Mes anbi bare naan, sin ka napenin fa keꞌen anbi uim losmen sin. Onaim sin
ntaman neu ooꞌf es. Rarit in nahonis in aan unu, riꞌ mone. Onaim sin ntainuus ee,
ma natuup ee nbi muiꞌt ein sin bare mnahat.
LUK 2:8 Mabeꞌ naan, anmuiꞌ naan atuuk muꞌit fauk, reꞌ anbeꞌen ma ntiut sin aꞌbibin
ma ꞌbib-kasen. Sin nbeꞌen anbin amneraꞌ nbi kota in kotin.
LUK 2:9 Nok askeken ate, sin niit Uisneno In ameupt es naꞌko sonaf neno tunan.
Rarit anmuiꞌ snaaf naꞌko Uisneno ntanaꞌ natef-tefan sin, onaim sin namtau nmaten.
LUK 2:10 Mes ameput naan naꞌuab am nak, “Hi kais mimtau feꞌ! Amneen mirek-rekoꞌ,
joo! Fin au ꞌuum he utoon ki rais reok goes. Sekau-sekau reꞌ anneen rasi ia, ro of
anmarinan.
LUK 2:11 Rais reko ia nak on nai: Neno ia, anbi Betlehem, et usif naiꞌ Daut in kota
naan, anmuiꞌ naan bifee jes nahoniꞌ nrair Kristus! Kristus naan, Tuaf reꞌ Uisneno
nbaꞌan nain Je naꞌko afi unuꞌ. Uisneno nreek haefn Ee neem, he nsoi nafetin tuaf
naꞌko sin saant am penu sin! In reꞌ ia, reꞌ of tuaf anteek Ee nak, ‘Usiꞌ’, fin areꞌ
prenat, In es reꞌ annaaꞌ sin!
LUK 2:12 Hi of mihiin Je on nai: hi of miit Riꞌana kruuꞌf es, reꞌ antainuus naan
Ee. In ntuup et muiꞌt ein sin bare mnahat.”
LUK 2:13 Ameput naan naꞌuab anrair on naan ate, nok askeken, Uisneno In ameput bian
naꞌkon sonaf neno tunan neman namfa-faun ma nabuan nok ne. Onaim sin npures ma
nboꞌis Uisneno neik siit am nak,
LUK 2:14 “Hai mtunaꞌ ma miꞌratan Uisneno In kanan! In es reꞌ antook ma naprenat et
neon goe tunan aꞌraat reꞌuf. Uisneno nroim he narameꞌ areꞌ mansian ein pah-pinan,
reꞌ anharineb ma nhaan mau In nekan!”
LUK 2:15 Rarit Uisneno In ameupt ein ntebin nfanin neun sonaf neno tunan. Onaim
atuuks ein naan naꞌuab ein am nak, “Hoe! Iim he tnao teu Betlehem he tkius tiit
Riꞌanaꞌ nee feꞌ! Fin Uisneno anfee nrair hanaf naan neu kit.”
LUK 2:16 Rarit sin naenan rabah neun Betlehem. Onaim sin niit bi Maria ma naiꞌ
Yusuf. Ma sin niit Riꞌana kruꞌuf naan amsaꞌ antuup et muiꞌt ein sin bare mnahat.
LUK 2:17 Oras sin niit Riꞌanaꞌ naan, sin nmurai naꞌuab ein am nak, “Feꞌe na Uisneno
In ameupt ein neman naꞌkon sonaf neno tunan ma natoon kai anmatoom nok Riꞌanaꞌ reꞌ
ia!” Onaim sin npeon rasi naan tar namsoup.
LUK 2:18 Areꞌ tuaf amfaun ansanmakan oras sin nneen atuuks ein naan sin uab ein.
LUK 2:19 Mes bi Maria nahiik ma napaan sin anbin in nekan, areꞌ kanan rasi reꞌ
anjarin naan. Ma in natenab ma namnau he naim niit nak, in aꞌmoufn ii saaꞌ.
LUK 2:20 Rarit atuuks ein naan antebi nfanin neun sin muiꞌt ein. Onaim sin npures
ma nboꞌis Uisneno In kanan. Sin ntotin makasi neu Ne, natuin sin nnenan ma nitan
natai on reꞌ saaꞌ reꞌ ameput Uisneno natoon ee jan.
LUK 2:21 Nahoniꞌ nrair neno faun on naan ate, sin naꞌheriꞌ Riꞌana kruꞌuf naan
natuin kaꞌo Musa in atoran. Onaim in ainaf-amaf nakaanb Ee, ‘Naiꞌ Yesus’. Kanaf
naan es reꞌ ameput naꞌko sonaf neno tunan natoon ee neu sin, oras In ainf ee ka
naꞌaups Ee fa feꞌ.
LUK 2:22 Anmuiꞌ atoran es naꞌko kaꞌo Musa nak, bifee reꞌ nahoniꞌ nrair neno boꞌ
haa, ro he nnao nakninuꞌ in tuan nbi Uim Onen Uuf natuin atoran harat. Nok ranan
naan, sin bisa ntaman neu uim onen on reꞌ natiꞌ te sin nmoꞌ-moeꞌ je ji. Etun naiꞌ
Yusuf ma bi Maria nnaon neu kota Yerusalem he nmoeꞌ natuin atoran harat naan. Sin
naskau neik Riꞌana kruꞌuf naan neu Uim Onen Uuf, he nanaaꞌt Ee njair Uisneno Iin
ja.
LUK 2:23 Sin natuin Uisneno In atoran reꞌ nak, “Bifee reꞌ nahoniꞌ riꞌaan unu, karu
mone te, in ro he nanaꞌat riꞌanaꞌ naan njair Uisneno Iin ja.”
LUK 2:24 Natuin Uisneno In atoran, karu nanaꞌat riꞌanaꞌ naan neu Uisneno te, in
mahoin ein ro he nfeen fuaꞌ-turuꞌ kor-kuku paasn es, aiꞌ kor-keif tipuꞌ nua. Etun
naiꞌ Yusuf ma bi Maria nmoeꞌ natuin atoran naan.
LUK 2:25 Oras naan, anmuꞌi ꞌnaef es, kaan ee naiꞌ Simeon, reꞌ natua nbi kota
Yerusalem. In reꞌ naan, neek amneꞌo ma namnau Uisneno piut-piut. Uisneno In Asmaan
Akniunꞌ ee natoon ee mnak, in of niit Kristus feꞌ, rarit naꞌ in nmaet. Kristus
naan, of es reꞌ ansoi nafetin too Israelas sin.
LUK 2:27 Oras naan, Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neik naiꞌ Simeon antaam neu Uim
Onen Uuf. Oras in ntaam ate, in nateef nok Naiꞌ Yesus In ainaf-amaf sin neik Je, he
nanaaꞌt Ee neu Uisneno he njair Iin ja.
LUK 2:28 Ankius Riꞌana naan ate, ꞌnaef Simeon antoup Goe ma naskau Goe. Rarit in
npures ma nanaib Uisneno mnak,
LUK 2:29 “Pures-boꞌis neu Uisneno! Uisneno nmoeꞌ ma ntao nrair natuin In rais
manbaꞌan neu kau. Onaim oras ia, Uisneno bisa nfee kau oras ma eti mainuan, he reko
te, au ꞌmaet kuuk nai ꞌbi mamut-aominaꞌ,
LUK 2:30 fin au ꞌiit urair Tuaf reꞌ Uisneno nreek haefn Ee neem, he nsoi nafetin
kit naꞌko hit saant am penu sin!
LUK 2:31 Uisneno anroim he npaek Riꞌanaꞌ reꞌ ia, he nsoi nafetin uuf-uuf ma pah-pah
sin ok-okeꞌ.
LUK 2:32 In on reꞌ snaa pinaꞌ, reꞌ neik rais hormaat ma baisenut neu Uisneno In too
pah Israelas sin. In on reꞌ meꞌu makrahaꞌ, reꞌ ntanaꞌ ma naruruꞌ Uisneno In ranan,
neu areꞌ uuf-uuf ma pah-pah bian sin.”
LUK 2:33 Annenan on naan ate, naiꞌ Yusuf ma bi Maria feefk ein nomkakan, natuin
naiꞌ Simeon in uab ein naan reꞌ anmatoom nok Riꞌanaꞌ naan.
LUK 2:34 Rarit naiꞌ Simeon naꞌuab anfee tetus neu sin. Onaim in naꞌuab neu bi Maria
mnak, “Yesus ainaf! Of too Israelas sin antorak ho Anah reꞌ ia. Mes sin ꞌmoeꞌt ein
neu Na jan, of namouf nafaniꞌ sin. Ho Anah reꞌ ia, of anmoeꞌ tuaf-tuaf amfaun sin
neek ein anmarinan.
LUK 2:35 Nok ranan naan, Uisneno of anpukai napoitan too mfaun ein sin neek ein.
Mes ho, Maria, ho of amnaben miit maꞌnukaꞌ ka aanꞌ-anaꞌ fa, nahuum on reꞌ suin ee
napau ho ansaom naan.”
LUK 2:36 Anmuiꞌ bifee mnais es anbi Uim Onen Uuf naan, kaan ee bi Hana. In nmoin
naan toon boꞌ fanu mhaa (84) goen. In aamf ee, kaan ee naiꞌ Fanual naꞌko uuf naiꞌ
Aser. In nmatsao naan toon hitu te, moen je nmate nporin. Beꞌi bi Hana reꞌ naan,
Uisneno In mafefa kninuꞌ. In meup goe, es reꞌ anꞌonen ma nanaah on anbi Uim Onen
Uuf fai-manas.
LUK 2:38 Oras naiꞌ Simeon naꞌuab neu naiꞌ Yusuf ma bi Maria te, bifee mnasiꞌ naan
neem anpaumak-maak. In anneen amsaꞌ sin naꞌuab ein naan, rarit in npures Uisneno.
Onaim in naꞌuab anmatoom nok Naiꞌ Yesus neu tuaf-tuaf amfaun reꞌ anpa-pao Usif reꞌ
Uisneno nbaꞌan he nreek haefn Ee neem he nsoi nafetin too Israelas.
LUK 2:39 Oras naiꞌ Yusuf ma bi Maria nmoꞌen nrarin natuin kaꞌo Musa in atoorn ein
ok-okeꞌ nbi kota Yerusalem ate, sin ntebin nfanin neun propinsi Galilea, neu sin
kuan Nasaret.
LUK 2:40 Naiꞌ Yesus naꞌnae, naꞌbeiꞌ, anmanoe, ma nahiin rasi mfaun. Uisneno
nakriraꞌ In nekan arekot neu Ne msaꞌ.
LUK 2:41 Toon-toon ate, naiꞌ Yusuf ma bi Maria nnaon neu kota Yerusalem he nokan
nbin fesat Paska.
LUK 2:42 Neot es, oras Naiꞌ Yesus anmoin naan toon boꞌes am nua, sin nnaon buꞌ-buaꞌ
neun Yerusalem he nokan anbin fesat Paska on reꞌ natiꞌ te, sin nmoꞌe.
LUK 2:43 Oras neon fesat Paska sin oekꞌ ein, naiꞌ Yusuf ma bi Maria anfanin neun
kuan Nasaret. Sin nnaon buꞌ-buaꞌ nok too mfaun ein reꞌ he nfanin neun Galilea. Mes
sin ka nahinin fa nak, Naiꞌ Yesus namaik et Yerusalem. Sin nak of oniꞌ In nnao nok
In partein ngguin. Mes oras maans ee nmouf, sin ka niit Ee fa. Onaim sin nmurai
namin neu-mneman. Sin natanan neu sin nonot-asar sin ma sin partein ngguin.
LUK 2:45 Mes natuin sin ka niit aiꞌ nateef Ee fa, sin ntebi nfanin neun Yerusalem,
he naim Je nbi nee.
LUK 2:46 Antean nee te, sin naim Je neu-mneman tar antea neno teun, naꞌ sin niit Ee
nbi Uim Onen Uuf ee In nanan. In ntoko ma nmakoin ein penit ma nmaktan-taan ein nok
tunggur agama Yahudi sin.
LUK 2:47 Too mfaun ein reꞌ annenan sin reꞌ naan, anmasahun, natuin In nahiin
batuur-batuur Uisneno In Suur Akniunꞌ ee In afan. Ma In nataah nahiin haan taans
ein nok reko msaꞌ.
LUK 2:48 Ankius nitan on naan ate, in ainaf-amaf sin ansanmakan. Rarit In ainf ee
nak, “Yesus! Nansaaꞌ am es Ho mususab kai on reꞌ ia? Hai nua kai Ho amaꞌ mfuun
mitef-tefan bare-bare mbi ranan ma mbi kota reꞌ ia. Hai mtakaꞌnanaꞌ neu reꞌ hai he
miit Ko mbi mee!”
LUK 2:49 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Nansaaꞌ am es hi msusa mmaet he maim Kau?
Hi mihini, oo? Au ꞌmuiꞌ urusan et Au Amaꞌ In Umi.”
LUK 2:50 Mes sin ka nahinin reko fa neu In sairt ii saaꞌ.
LUK 2:51 Rarit sin ntebin nfanin neun kuan Nasaret. Naiꞌ Yesus natuin In ainaf-amaf
sin aprenat. Onaim In ainf ee nahiik ma napaan rasin naan ok-okeꞌ nbi in nekan.
LUK 2:52 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌnae piut, In mahinif ma manoef naꞌbaab on piut.
Uisneno ma mansian sin arsin anneek Ee.
LUK 3:1 Oras naan, naiꞌ Tiberius anjair uis koꞌu keser ma nnaaꞌ aprenat anbi pah
Roma toon boꞌes am niim een. Naiꞌ Pontius Pilatus anjair gubernur anbi propinsi
Yudea. Naiꞌ Herodes anjair gubernur anbi propinsi Galilea. Naiꞌ Herodes tataf naiꞌ
Felipus, anjair gubernur anbi propinsi Iturea ma propinsi Trakonitis. Ma naiꞌ
Lisanias anjair gubernur anbi propinsi Abilene. Oras naan amsaꞌ, naiꞌ Hanas ma naiꞌ
Kayafas anjarin aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu nbi kota Yerusalem. Oras
naan, naiꞌ Yohanis, naiꞌ Sakarias in anah, natua nbi baer ruman naꞌroo naꞌko kuan.
Anbi bare naan, Uisneno naꞌuab ma nbaasn ee.
LUK 3:3 Anneen anrair on naan ate, naiꞌ Yohanis antaam neu areꞌ kuan-kuan reꞌ
anpaumaak noe Yarden, ma natoon neu abitan naan am nak, “Hi ro he mmanakuꞌ ma
misaitan hi saant ein ok-okeꞌ, he Uisneno annoes nain sin. Rarit hi ro he misrain
feꞌ, he njair tanar nak hi mmarameꞌ mfain mok Uisneno.”
LUK 3:4 Un-unuꞌ te, Uisneno In mafefa kninuꞌ kaꞌo Yesaya antui anmatoom nok naiꞌ
Yohanis reꞌ ia mnak, “Anmuiꞌ tuaf reꞌ of annao neu bare reꞌ ka matuaꞌ fa, rarit
anhunun ma nkoaꞌ am nak, ‘Areꞌ too mfaun ein ro he mibarab ma miroitan ranan, he
mseun ma mtoup Usiꞌ In amneman! Mikninuꞌ ranan he mseun Goe.
LUK 3:5 Amkuub ma mnae mineer kefan ma kobaꞌif. Amnae ma mhain mineer aꞌtoeꞌf ein.
Mineo ma minoon raan apeunt am abeot ein, Amhaꞌeik raan kobaꞌif ma faut putuk.
LUK 3:6 Maut he tuaf-tuaf naꞌko uuf-uuf ma pah-pah, bisa nahinin nak, Uisneno nroim
he nsoi nafetin mansian naꞌko sin saant am penu sin.’ ”
LUK 3:7 Too mfaun neman naꞌkon mee-mee, ma ntoit naiꞌ Yohanis he nasrain sin. Mes
in naskaraꞌ sin im nak, “Hoe, aputa-kriu maufinu ki! Hi on reꞌ kaun araut aan! Hi
kais mitenab mak, hi miꞌpiis mipo-poi he hi bisa msoi maan om miꞌko Uisneno In
hukun! Kahaf! Ka ꞌroo fa te, Uisneno nasanut hukun neu tuaf-tuaf reꞌ naꞌpiis napo-
poi jah!
LUK 3:8 Hit tahiin tak kaꞌo Abraham naan, Uisneno in partei. Mes hi kais mitenab am
mak, ‘Au ka upein fa hukun, natuin au reꞌ ia kaꞌo Abraham in sufan.’ Hi mipein rasi
naan naꞌko mee? Naan ka bisa nturun ki fa. Natuin rasi naan ka nmoeꞌ ki fa he mjair
atoin neek amneꞌo. Uisneno bisa nmoeꞌ fatun reꞌ ia njarin kaꞌo Abraham in sufan. Au
utoon ki, hee! Mikriraꞌ mbi hi ꞌmoinm ein naan nai, mak hi mnao misaitan hi saant
ein ee jen, ma mfain iim mituin Uisneno.
LUK 3:9 Hi ro he mmoeꞌ rais reko. Kaah fa te, Uisneno In hukun maꞌfeen ee nmouf neu
ki on reꞌ atoniꞌ npaek fani he nnooꞌ hau naꞌko in aꞌbaꞌan. On reꞌ naan, tua! Roet
ii ka mapakeꞌ fa, karu ka nmuiꞌ fa in fuaf arekot! Onaim reko nneis amnooꞌ goe,
rarit tout goe he nputu nmaet.”
LUK 3:10 Rarit too mfaun ein nataan naiꞌ Yohanis am nak, “Onaim hai he mmoeꞌ on
mee?”
LUK 3:11 On nai te, in nataah sin im nak, “Karu ho mmuiꞌ baru nua, nfee es meu tuaf
reꞌ ka nmuiꞌ fa baru. Karu ho mmuꞌi mnahat, mbait meu tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa mnahat.”
LUK 3:12 Rarit ahoik beon guin neman ma ntoit naiꞌ Yohanis he nasrain sin. Sin
natanan am nak, “Aam tungguru! Hai he mmoeꞌ on mee?”
LUK 3:13 In nataah am nak, “Hi roim ein es reꞌ mputa-kriu. Mes nmurai oras ia, hi
ro he mmeup nok neek amneot. Kais ambeos beo nneis-neis naꞌko preent ii in atoran.
Maut he too gui nbaen ein beos beo natai nok atoran.”
LUK 3:14 Sorarus fauk anbin naan amsaꞌ. Sin nataan naiꞌ Yohanis am nak, “Karu hai
te, on mee? Hai ro he mmoeꞌ on mee?” Rarit in nataah sin im nak, “Kais amhoik biak
ein sin roit ein mituin hi roim ein naan. Kais amtuꞌiran biak ein tafiꞌ-tafiꞌ. Hi
ro he misaeb sukuur ma minokab hi teenb ein nok ahaa hi kai ngguin naan.”
LUK 3:15 Anneen in uab ein naan ate, too mfaun ein anmakaꞌin ma naꞌseꞌ-seoꞌ guin am
nak, “Hae! Kais-kaisaꞌ naiꞌ Yohanis reꞌ ia, Kristus, reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee
neem naꞌko unuꞌ naan, oo!”
LUK 3:16 Mes naiꞌ Yohanis nakain sin im nak, “Amneen mirek-rekoꞌ! Anmuiꞌ tuaf es,
reꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko kau of he neem. Maski au ꞌjari haa in aan renuꞌ msaꞌ, au
ka umnees ꞌok Ne fa. Au suma bisa usrani haa ki ꞌpaek oe, mes In of anmoꞌe nneis
naꞌko kau, natuin In naheun hi neekm ein nok Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. In of
nakninuꞌ ki, on reꞌ ttoutuꞌ nunuꞌ npaek ai.
LUK 3:17 In nhukun tuaf reꞌ anmoꞌe nsaan, nahuum on reꞌ atoin tani reꞌ anpaek anin
he natpeneb makaꞌ taum. Rarit in napaan makaꞌ anbi ꞌponi, mes nout nakratiꞌ maak
taꞌuk ma maak apaꞌ. On naan amsaꞌ Kristus of anhukun tuaf-tuaf reꞌ anmoꞌen sanat,
ma nait inporin sin neu ai mararaꞌ abar-barat.”
LUK 3:18 Nok ranan naan, naiꞌ Yohanis namnaub too mfaun ein nok rasi humaꞌ-humaꞌ,
ma natoon Uisneno In Rais Reko neu sin.
LUK 3:19 Oras naan, naiꞌ Yohanis anmurai naꞌuab maat-maat anmatoom nok naiꞌ Herodes
in aꞌmoꞌen. In rais ji on nai: naiꞌ Herodes naan, gubernur et propinsi Galilea. In
saant ein naꞌtupu nsae. Es, es reꞌ in nheer naan in oirf ee fee, kaan ee bi
Herodias. Te kaah, in oirf ee anmoin feꞌ, ma ka nporin fa in fee bi Herodias fa
feꞌ. Naiꞌ Herodes in aꞌmonin reꞌ ka batuur fa naan, anmoeꞌ naiꞌ Yohanis nakain ee
maat-maat, tar naiꞌ Herodes anrenan. Rarit naiꞌ Herodes anheek naiꞌ Yohanis, ma
nataam ee nbi bui.
LUK 3:21 Unuꞌ te, oras sin ka nheek fa naiꞌ Yohanis fa feꞌ, in nasrain too mfaun.
Ma in nasrain Naiꞌ Yesus amsaꞌ. Rarit Naiꞌ Yesus anꞌonen, onaim neon goe natfeꞌi.
LUK 3:22 Rarit Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee nsaun neem neu Ne. Asmaan Akninuꞌ naan
In maasn ee nahuum on reꞌ kor-kefi. Onaim anmuiꞌ hanaf naꞌko neon goe mnak, “Ho reꞌ
ia, Au Aan nekaꞌ. Ho mmoeꞌ Au nekak ia, nmariin piut.”
LUK 3:23 Oras Naiꞌ Yesus anmurai natoon neu too mfaun ein anmatoom nok Uisneno In
ranan, In oniꞌ anmoin naan toon boꞌ teun goen. Tuaf amfaun nahinin nak, Naiꞌ Yesus
naan, naiꞌ Yusuf in Anah. Naiꞌ Yusuf in uuf ein, on nai: Naiꞌ Yusuf in aamf ee,
naiꞌ Eli.
LUK 3:24 Naiꞌ Eli in aamf ee, naiꞌ Matat. Naiꞌ Matat in aamf ee, naiꞌ Lewi. Naiꞌ
Lewi in aamf ee, naiꞌ Melki. Naꞌ Melki in aamf ee, naiꞌ Yanai. Naiꞌ Yanai in aamf
ee, naiꞌ Yusuf.
LUK 3:25 Naiꞌ Yusuf in aamf ee, naiꞌ Matatias. Naiꞌ Matatias in aamf ee, naiꞌ Amos.
Naiꞌ Amos in aamf ee, naiꞌ Nahum. Naiꞌ Nahum in aamf ee, naiꞌ Hesli. Naiꞌ Hesli in
aamf ee, naiꞌ Nagai.
LUK 3:26 Naiꞌ Nagai in aamf ee, naiꞌ Maat. Naiꞌ Maat in aamf ee, naiꞌ Matatias.
Naiꞌ Matatias in aamf ee, naiꞌ Semein. Naiꞌ Semein in aamf ee, naiꞌ Yosek. Naiꞌ
Yosek in aamf ee, naiꞌ Yoda.
LUK 3:27 Naiꞌ Yoda in aamf ee, naiꞌ Yohanan. Naiꞌ Yohanan in aamf ee, naiꞌ Resa.
Naiꞌ Resa in aamf ee, naiꞌ Serubabel. Naiꞌ Serubabel in aamf ee, naiꞌ Seltiel, Naiꞌ
Seltiel in aamf ee, naiꞌ Neri.
LUK 3:28 Naiꞌ Neri in aamf ee, naiꞌ Melki. Naiꞌ Melki in aamf ee, naiꞌ Adi. Naiꞌ
Adi in aamf ee, naiꞌ Kosam. Naiꞌ Kosam in aamf ee, naiꞌ Elmadam. Naiꞌ Elmadam in
aamf ee, naiꞌ Er.
LUK 3:29 Naiꞌ Er in aamf ee, naiꞌ Yosua. Naiꞌ Yosua in aamf ee, naiꞌ Eliaser. Naiꞌ
Eliaser in aamf ee, naiꞌ Yorim. Naiꞌ Yorim in aamf ee, naiꞌ Matat. Naiꞌ Matat in
aamf ee, naiꞌ Lewi.
LUK 3:30 Naiꞌ Lewi in aamf ee, naiꞌ Simeon. Naiꞌ Simeon in aamf ee, naiꞌ Yahuda.
Naiꞌ Yahuda in aamf ee, naiꞌ Yusuf. Naiꞌ Yusuf in aamf ee, naiꞌ Yonam. Naiꞌ Yonam
in aamf ee, naiꞌ Elyakim.
LUK 3:31 Naiꞌ Elyakim in aamf ee, naiꞌ Melea. Naiꞌ Melea in aamf ee, naiꞌ Mena.
Naiꞌ Mena in aamf ee, naiꞌ Matata. Naiꞌ Matata in aamf ee, naiꞌ Natan. Naiꞌ Natan
in aamf ee, naiꞌ Daut.
LUK 3:32 Naiꞌ Daut in aamf ee, naiꞌ Isai. Naiꞌ Isai in aamf ee, naiꞌ Obet. Naiꞌ
Obet in aamf ee, naiꞌ Boꞌas. Naiꞌ Boꞌas in aamf ee, naiꞌ Soleman. Naiꞌ Soleman in
aamf ee, naiꞌ Nahason.
LUK 3:33 Naiꞌ Nahason in aamf ee, naiꞌ Aminadap. Naiꞌ Aminadap in aamf ee, naiꞌ
Atmin. Naiꞌ Atmin in aamf ee, naiꞌ Arni. Naiꞌ Arni in aamf ee, naiꞌ Hesron. Naiꞌ
Hesron in aamf ee, naiꞌ Peres. Naiꞌ Peres in aamf ee, naiꞌ Yahuda.
LUK 3:34 Naiꞌ Yahuda in aamf ee, naiꞌ Yakop. Naiꞌ Yakop in aamf ee, naiꞌ Isak. Naiꞌ
Isak in aamf ee, naiꞌ Abraham. Naiꞌ Abraham in aamf ee, naiꞌ Tera. Naiꞌ Tera in
aamf ee, naiꞌ Nahor.
LUK 3:35 Naiꞌ Nahor in aamf ee, naiꞌ Seruk. Naiꞌ Seruk in aamf ee, naiꞌ Rehu. Naiꞌ
Rehu in aamf ee, naiꞌ Pelek. Naiꞌ Pelek in aamf ee, naiꞌ Eber. Naiꞌ Eber in aamf
ee, naiꞌ Sela.
LUK 3:36 Naiꞌ Sela in aamf ee, naiꞌ Kenan. Naiꞌ Kenan in aamf ee, naiꞌ Arpaksat.
Naiꞌ Arpaksat in aamf ee, naiꞌ Sem. Naiꞌ Sem in aamf ee, naiꞌ Noh. Naiꞌ Noh in aamf
ee, naiꞌ Lamek.
LUK 3:37 Naiꞌ Lamek in aamf ee, naiꞌ Metusalak. Naiꞌ Metusalak in aamf ee, naiꞌ
Hanok. Naiꞌ Hanok in aamf ee, naiꞌ Yaret. Naiꞌ Yaret in aamf ee, naiꞌ Maharael.
Naiꞌ Maharael in aamf ee, naiꞌ Kenan.
LUK 3:38 Naiꞌ Kenan in aamf ee, naiꞌ Enos. Naiꞌ Enos in aamf ee, naiꞌ Set. Naiꞌ Set
in aamf ee, naiꞌ Adam. Naiꞌ Adam naan, Uisneno neikn On es anmoꞌe.
LUK 4:1 Oras naiꞌ Yohanis nasrani nrair Naiꞌ Yesus ate, Naiꞌ Yesus annao nasaitan
noe Yarden. Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee nok Ne. Rarit Asmaan Akniunꞌ ee neik Je
neu baer ruman naꞌroo naꞌko kuan.
LUK 4:2 Naiꞌ Yesus natua nbi bare naan, ntea neno boꞌ haa. Oras naan, In ka nbukae
niit fa saaꞌ-saaꞌ, tar antea In namnaah anmaet. Rarit niut reuꞌf ein sin aꞌnaakt ee
neem he nakreo nsobaꞌ Naiꞌ Yesus.
LUK 4:3 In naꞌuab nakreo nsobaꞌ neu Naiꞌ Yesus am nak, “Karu batuur-batuur Uisneno
In Aanh aa Ko, Ho mmuiꞌ kuasa. Onaim muꞌuab meu fatun reꞌ ia, he njarin utunuꞌ, he
Ho bisa muah sin.”
LUK 4:4 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ho roim aan in reokn ii kaah een! Ho ka
muhiin fa, oo? Matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, ‘Mansian ii ka nmoin fa
arahaa naꞌko mnahat!’ 
”
LUK 4:5 Rarit aꞌnaak nitu naan neik Naiꞌ Yesus neu baer aꞌratas, ma nakriraꞌ neu Ne
areꞌ prenat pah-pinan ia no mes-meseꞌ nok nain sin pinaꞌ ma krahaꞌ sin ok-okeꞌ.
Rarit in nfuriꞌ Naiꞌ Yesus am nak, “Areꞌ pareent ein sin kuasa naan, au ngguin ok-
okeꞌ! On naan amsaꞌ sin pinaꞌ ma krahaꞌ sin! Onaim au ꞌmuiꞌ hak he ꞌnonaꞌ ꞌeu
sekau-sekau goah reꞌ au ꞌromi.
LUK 4:7 Au ꞌroim he ꞌfee sin neu Ko. Suma Ho ro he mmoeꞌ maan rais jes, he naꞌ au
ꞌnonaꞌ Ko goe. Maꞌkafaꞌ! Muꞌbees meu kau. Es ahaa reꞌ naan, tua!”
LUK 4:8 Mes Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Ho mupein rasi naan muꞌko mee? Anbi Uisneno
In Suur Akniunꞌ ee matuꞌi mnak, ‘Ho ro he muꞌbees meu Uisneno nmees. Ma ho ro he
mtuthae kuum Ee.’ 
”
LUK 4:9 Rarit aꞌnaak nitu naan neik Naiꞌ Yesus antaam neu kota Yerusalem. Anbi
naan, in nasaeb Naiꞌ Yesus anbi Uim Onen Uuf ee in aꞌpupun. Rarit in naꞌuab am nak,
“Karu Ho batuur-batuur Uisneno In Anah, mumoufut Ho tuam aan nai!
LUK 4:10 Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akniunꞌ ee mnak, ‘Uisneno of anreun In
ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan, he npafaꞌ ma npanat Ko.
LUK 4:11 Sin of natnaat Ko, maut he Ho haem ein kais nasbeut fatu kreꞌ-reꞌo
msaꞌ.’ 
”
LUK 4:12 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Kais muꞌkakeꞌ Kau. Fin matuꞌi et Uisneno In
Suur Akniunꞌ ee mnak, ‘Kais amsobaꞌ Uisneno!’ 
”
LUK 4:13 Aꞌnaak nitu naan ansobaꞌ Naiꞌ Yesus npaek ranan humaꞌ-humaꞌ, mes ka niis
Ee fa. Rarit In nnao nasaitan Naiꞌ Yesus he npao ntein oras bian.
LUK 4:14 Rarit Naiꞌ Yesus anfani ntein on propinsi Galilea, fin Uisneno In Asmaan
Akniunꞌ ee nfee Ne kuasa. Ka ꞌroo fa te, Naiꞌ Yesus In kaan ee nmurai matekaꞌ nbi
abitan pah reꞌ naan.
LUK 4:15 In nanoniꞌ nbi atoin Yahudis sin uim oen ein anbin mee-mee. Onaim too
mfaun ein anboiꞌs Ee mnak, “Naiꞌ Yesus naan, atoin maꞌtaniꞌ!”
LUK 4:16 Neot es, Naiꞌ Yesus neem anbi In kuan Nasaret. Nateef nok atoin Yahudis
sin neon onen, reꞌ sin nteek ee te, ‘neon Sabat’, In ntaam neu uim onen, on reꞌ
natiꞌ te In nmoꞌe. Rarit In nhaek he nrees naꞌko Uisneno In Suur Akninuꞌ.
LUK 4:17 Onaim sin naꞌnaaꞌt Ee kaꞌo Yesaya in tuis. In nfei, he naim resat, onaim
In nrees nak,
LUK 4:18 “Kuasat naꞌko Uisneno In Asmaan ee, et Au. Etun In nruur ma nreek Kau, he
utoon Uisneno In Rais Reko ꞌeu atoin kasian ein. In nreek haefan nrair Kau. he
utoon am ꞌak, abitan bui je, of npoin mainuan; afoort ein, of bisa niit anfanin;
tuaf-tuaf reꞌ napenin haꞌmuꞌit, of anmonin nbin mainuan.
LUK 4:19 Fin oras ia, Uisneno In oors ii ntea goen, he nsoi nafetin Iin na.”
LUK 4:20 Anrees anrair tuis naan ate, Naiꞌ Yesus annuun goe ma nnonaꞌ nafainꞌ ee
neu ameup ibadat, rarit In ntook. Abitan uim onen naan ok-okeꞌ ankius Goe piut.
LUK 4:21 Rarit In naꞌuab neu sin im nak, “Saaꞌ reꞌ feꞌe na hi mneen amrair je naan,
oras ia najairb on.”
LUK 4:22 Rarit too mfaun ein reꞌ anbin naan, nmurai naꞌuab nanaib Naiꞌ Yesus am
nak, “Hoe! Saaꞌ reꞌ feꞌe na In naꞌuab ee ji, reokn ii kah! Mes naiꞌ Usu Anah, aiꞌ?
Nansaaꞌ am es on reꞌ ia?”
LUK 4:23 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Hi of mihiin uab es nak, ‘Hoe,
apairoir menas! Murekoꞌ ho tuam aan feꞌ!’ Hi mpaek uab naan he mꞌoet Au uabak mak,
‘Nansaaꞌ am es Ho ka mmoeꞌ fa rais sanmakat es neu kai mbi ia, nahuum on reꞌ Ho
mmoeꞌ je mbi kota Kapernaum?’
LUK 4:24 In batuurn ii on nai: atoniꞌ ka nroim fa he ntoup Uisneno In mafefa kninuꞌ
nbi in kuan ee kuun.
LUK 4:25 Tait iꞌtopeꞌ naꞌko Uisneno In mafefa kninuꞌ, kaꞌo Elia. Neot es, uurn ii
ka nmouf fa toon teun ma stenaꞌ. Oras naan, anmuiꞌ bifee banuꞌ mfaun nbi pah
Israꞌel. Mes Uisneno ka nreek fa naiꞌ Elia he nturun too Israelas sin. Mes Uisneno
nreek ee he nnao nturun baun es anbi kuan Sarfat npaumaak kota Sidon. Te kaah,
bifee banuꞌ naan, ka atoin Yahudis fa. Mes in npirsai Uisneno In kuasan.
LUK 4:27 Tait iꞌtopeꞌ bian naꞌko Uisneno In mafefa kninuꞌ, naiꞌ Elisa. Oras naan,
anmuiꞌ atoin Yahudis amfaun napenin meen nui-atrokiꞌ nbi pah Israꞌel. Mes Uisneno
ka narekoꞌ sin fa. Uisneno suma nreun naiꞌ Elisa he narekoꞌ tuaf meesꞌ aah, kaan ee
naiꞌ Naꞌaman. Te kaah, amenat naan atoin Sirias, ka atoin Yahudis fa. Mes in
npirsai Uisneno In kuasan.”
LUK 4:28 Oras sin nneen Usif Yesus naꞌuab on naan ate, sin ar-arsin nek-neuk nisik
neu Ne.
LUK 4:29 Rarit sin nfenan buꞌ-buaꞌ, ma nriuꞌ napoitn Ee naꞌko uim onen naan. Rarit
sin nheer neik Je neu kuan ee ninin, he ntitar nataam Ee neu kefa mnanuꞌ nbi naan.
LUK 4:30 Mes In suma nnao npoi kuun naꞌko too mfaun ein naan sin atnaank ein, rarit
annao nasaitan sin anbin bare naan.
LUK 4:31 Rarit Naiꞌ Yesus annao neu kota Kapernaum et nefo Galilea in ninin. Ansuun
neon onen sin ate, In nanoniꞌ too mfaun anbin uim oen ein.
LUK 4:32 Too mfaun ein ansanmakan oras sin nneen In uaban naan, fin In nahiin
batuur-batuur saaꞌ reꞌ In nanoniꞌ sin naan in afan.
LUK 4:33 Neot es, oras Naiꞌ Yesus nanoniꞌ anbi uim onen, anmuiꞌ naan tuaf es anniut
sae ma nmurai nkoaꞌ naher-heer am nak,
LUK 4:34 “Hoe, Yesus, Atoin Nasaretas! Ho mmuiꞌ urusan saaꞌ mok kai! Ho uum he
mureuꞌ miis kai, oo? Hai mihiin Ko. Ho reꞌ ia, Atoni Kninuꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan he
nreek haefn Ee neem.”
LUK 4:35 Mes Naiꞌ Yesus naskaar ee mnak, “Kais mufeef! Ampoi nai muꞌko atoniꞌ
naan!” Nok askeken ate, nitu naan nait anpesek atoniꞌ naan neu afu, anbi too mfaun
ein sin maatk ein. Anpesek anrair je on naan ate, nitu naan anpoi naꞌko atoniꞌ naan
ma nasaitn ee, ma ka nameenb ee fa.
LUK 4:36 Too mfaun ein ansanmakan ok-okeꞌ mnak, “Airoo! Atoniꞌ ia In uabn ii anmuiꞌ
kuasa maꞌtaniꞌ, joo! Tar antea niut reuꞌf ein amsaꞌ natuin In aprenat, ma npoin
naꞌko tuaf-tuaf aniut saes ein!”
LUK 4:37 Rarit retaꞌ anmatoom nok Naiꞌ Yesus nasiin ok ma nabeon ok nfuun am natef-
tefan bare naan.
LUK 4:38 Oras sin npoin naꞌkon uim onen naan, Naiꞌ Yesus annao neu atoin es in umi.
Atoniꞌ naan, kaan ee naiꞌ Simon. Naiꞌ Simon in ain baabf ee nmaniin ma nbeis
maꞌtaniꞌ. Rarit sin ntoit Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Amturun kai he murekoꞌ maan
bifee mnais ee feꞌ!”
LUK 4:39 Naiꞌ Yesus annao nhake nbi koi je matan, rarit nriuꞌ napoitan maininit
naan. Oras naan amsaꞌ, maininit naan namneuk nain naꞌko bifee mnasiꞌ naan. Rarit in
nfeen ma nabarab bukaet neu sin.
LUK 4:40 Oras maans ee noi nmouf naan, too mfaun ein nmurai neman ma neikin amenat
humaꞌ-humaꞌ neu Naiꞌ Yesus. Rarit In ntao In aꞌniman neu sin ok-okeꞌ, ma narekoꞌ
sin.
LUK 4:41 Anbi ameent ein naan amsaꞌ anmuiꞌ tuaf fauk reꞌ anniut saen. Rarit Naiꞌ
Yesus naprenat niut reuꞌf ein naan he npoin naꞌkon tuaf-tuaf ein naan. Oras sin
npoin, sin nhuun ein am nak, “Ho reꞌ ia, Uisneno In Anah!” Fin niut reuꞌf ein naan
nahiin Je nak, In reꞌ naan, Kristus reꞌ Uisneno anbaꞌan nain Je he nreek Ee neem.
Natuin rasi naan, es naꞌ Naiꞌ Yesus nakain sin nok maꞌtaniꞌ he sin kaisaꞌ naꞌuab
ein hanaf meseꞌ msaꞌ anmatoom nok In tuan.
LUK 4:42 Oras snaat ee nsae te, Naiꞌ Yesus anfeen ma nnao neu baer ruman es nbi
kota in kotin. Too mfaun ein naim Je nbin mee-mee. Oras sin niit ma nateef nok Ne,
sin naꞌuab ein am nak, “Aam. Reko te, Ho mutua mok kai mbi ia nai! Kais amnao mtein
meu bare bian!”
LUK 4:43 Mes In nataah am nak, “Au ro he ꞌnao ꞌeu kuan bian he utoon Rais Reko
anmatoom nok Uisneno In Aprenat. Fin Uisneno reꞌ anhaef Kau gui, nak Au ro he ꞌmeup
mepu naan.”
LUK 4:44 Onaim In nmurai nnao, npoi ma ntaam naꞌko kuan es neu kuan es, ma nanoniꞌ
tuaf anbin uim oen ein nbin propinsi Yudea.
LUK 5:1 Neot es, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ tuaf amfaun anbi nefo Galilea in ninin. Too
mfaun ein neman ma nromin he natniin Uisneno In Kabin ma Prenat. Sin namfa-faun tar
antea sin nmasiitr ein ma nmabeꞌun. Onaim sin he noi nsaen Naiꞌ Yesus.
LUK 5:2 Anpaumaak bare naan, anmuiꞌ naan akiif kai ikaꞌ nakninuꞌ sin pukat nbin
metoꞌ. Onaim Naiꞌ Yesus niit kofaꞌ nua ruum ein anhaken nbin naan.
LUK 5:3 Es naꞌko koof nuaꞌ ein naan, naiꞌ Simon iin ja. Rarit Naiꞌ Yesus ansae neu
naiꞌ Simon in kofaꞌ, ma naꞌuab neu naiꞌ Simon he ntorak kofaꞌ naan neu oe je kreꞌo.
Onaim In ntoko ma nmurai nanoniꞌ neu too mfaun ein naan.
LUK 5:4 Nanoniꞌ nrari te, In naꞌuab neu naiꞌ Simon am nak, “Simon! Meik ho kofaꞌ ia
meu neof goe tnaan ee kreꞌo, he ho musanut ho pukat ia meu naan. Hi of mipein ikaꞌ
mfa-faun.”
LUK 5:5 Mes naiꞌ Simon nataah am nak, “Usiꞌ msaꞌ, Ho es-es! Hai mmeup fai jes
aꞌteme-ꞌteme, mes ikaꞌ fuaꞌ meseꞌ msaꞌ hai ka mipenif! Mes neu Aam, Ho es muꞌuab on
naan, maut he au ꞌsobaꞌ ꞌiit!”
LUK 5:6 Onaim sin nasanut pukat naan. Rarit sin he nheer nafainꞌ ee, mes pukat naan
nahenu nrair nok ikaꞌ tuunb es, tar antea pukat naan anmurai natkai.
LUK 5:7 Onaim naiꞌ Simon ankoaꞌ in partein ngguin naꞌkon kofaꞌ bian he neman ntuurn
ee. Rarit sin nnaun ikaꞌ ma nkuab ein neu kofaꞌ nua tar antea nahenun, onaim ara
kreꞌo te anreman.
LUK 5:8 Naiꞌ Simon in partein akiif kai ikaꞌ sin, naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yohanis, aam
Sebedius in aanh ein, anbin naan amsaꞌ. Sin nsanmakan amsaꞌ, natuin sin napenin
ikaꞌ mfa-faun naan. Oras naiꞌ Simon Petrus niit saaꞌ reꞌ anjari nbi naan, in naen
neem ma nriꞌtuu nbi Naiꞌ Yesus In matan, ma naꞌuab am nak, “Au reꞌ ia, tuaf es reꞌ
anmoꞌe nsaan amfau-rutu. Onaim reko nneis Usiꞌ kais ampaumaak kau ntein.” Mes Naiꞌ
Yesus nataah am nak, “Kais mutenab naan kouꞌ-koꞌu. Au ꞌroim he ꞌpaek ki. Hi arki
reꞌ ia, atoin amnaim ikaꞌ. Mes oras ia, Au he unoniꞌ ki he maim tuaf he natuin
Kau!”
LUK 5:11 Rarit sin nheer sin koofꞌ ein ntean metoꞌ. Onaim sin nnaon nasaitan areꞌ
saaꞌ-saaꞌ, ma natuin Naiꞌ Yesus.
LUK 5:12 Anbi kuan es, Naiꞌ Yesus nateef nok tuaf es, reꞌ in aon ee no mes-meseꞌ
nameen nui-atrokiꞌ. Oras in niit Naiꞌ Yesus, in nnao nriꞌtuu ma naꞌruriꞌ ntea afu
nbi Naiꞌ Yesus In matan. Onaim in nak, “Aam! Amturun maan kau feꞌ, tua! Au uhiin
ꞌak, Ho bisa muneuk main au menas reꞌ ia, he reko te, biak ein kais anmaiꞌnisin
kau. Asar Ho mroim, tua.”
LUK 5:13 Rarit Naiꞌ Yesus ansoron In aꞌniman ma nreoꞌ goe. Onaim In naꞌuab am nak,
“Au ꞌroim! Mureok nai!” Naꞌuab anrair on naan ate, menas naan namneuk nain.
LUK 5:14 Onaim Naiꞌ Yesus namnaub ee mnak, “Mumnau murek-rekoꞌ! Ho mureok goen, mes
kais mutoon meu sekau-sekau! Ho ro he mutuin kaꞌo Musa in aprenat unuꞌ naan. Onaim
ho mnao meu aꞌnaak rais pirsait, he in nparikas ho aom aan, he in nahiin nak, ho
menas naan namneuk batuur-batuur, aiꞌ kaah. Rarit ho mseun bain meik fuaꞌ-turuꞌ, he
too mfaun ein nahinin batuur nak, ho mureok goen.”
LUK 5:15 Maski Naiꞌ Yesus antaar ee on naan amsaꞌ, retaꞌ anmatoom nok In kuasan
naan, nasiin on ma nabeon on naꞌko tuaf neu tuaf anbi mee-mee. Onaim too mfaun ein
sin amneemk ein nasain on noe. Sin nmarinan he nneen In noinꞌ ein. Rarit In narekoꞌ
tuaf amfaun naꞌkon sin menas humaꞌ-humaꞌ.
LUK 5:16 Mes Naiꞌ Yesus natiꞌ te nroim he napaisb On naꞌko too mfaun ein, he nnao
nꞌonen anbi baer ruman maꞌkoroꞌ.
LUK 5:17 Neot es, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ tuaf anbi uim jes. Oras naan anmuiꞌ tuaf naꞌko
pukan partei pirsait Farisi ma tunggur agama tuaf fauk neman ma nokan nnenan neu
Ne. Sin neman naꞌkon kuan-kuan anbin propinsi Galilea, propinsi Yudea, ma naꞌkon
kota Yerusalem. Uisneno nfee kuasat neu Naiꞌ Yesus he narekoꞌ ameent ein.
LUK 5:18 Oras naan, anmuiꞌ naan tuaf fauk naꞌtaeb neik tuaf es nameen buaꞌ anbi
ꞌbokiꞌ. Sin nꞌusaha maꞌtaniꞌ he neik amenat naan, he Naiꞌ Yesus nareokꞌ ee. Mes umi
naan naꞌkeek mates nok mansian, tar antea he naꞌseek ok he ntaman amsaꞌ ka bisa fa.
Onaim sin neik amenat naan neu uim je porataꞌ pakan. Rarit sin npukai porataꞌ pakan
naan, ma sin nasanut amenat naan nok nain in aꞌbokiꞌ. Sin nasaunt ee anbi too mfaun
ein sin atnaank ein, nbi nain Naiꞌ Yesus In matan.
LUK 5:20 Ankius on naan ate, Naiꞌ Yesus nahiin neu sin npirsain nak, In bisa
narekoꞌ sin partei amenat naan. Onaim In naꞌuab neu ameen buaꞌ naan am nak, “Baꞌe!
Au ꞌnose ꞌrair ho saant ein naan.”
LUK 5:21 Anneen Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan ate, atoin Farisis ma tunggur agaam ein
nmurai nmaktaan ein am nak, “Heeꞌ! Suma Uisneno Kuun es reꞌ anmuiꞌ hak he nnoes
nain sanat mansian. On nai te, in reꞌ ia, sekau, tar antea nmoeꞌ jon on reꞌ
Uisneno! Rasi ia, manꞌakan maꞌtaniꞌ!”
LUK 5:22 Mes Naiꞌ Yesus nahini ntea sin nekak nanan. Rarit In naꞌuab neu sin am
nak, “Nansaaꞌ am es hi mitenab mak Au reꞌ ia uꞌuab rais manꞌakan?
LUK 5:23 Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Ma Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌfee ampon ꞌeu sanat
mansian. Karu Au suma utoon ꞌeu ameen buaꞌ ia mꞌak ‘Au ꞌampon urair ho sanat,’ hi
ka miit fa Au kuasat anbi pah-pinan ia. Mes karu Au ꞌak, ‘Amfeen nai! Mait ho ꞌboik
aan, ma mfain nai.’ Karu in nfeen nain oras naan, naꞌ hi miit Au kuasat. Es naan
ate, Au he urekoꞌ ameen buaꞌ ia, maut he hi mihini msaꞌ mak, Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌampon
sanat mansian.” Onaim In nabaniꞌ nfain neu ameen buaꞌ naan. Rarit naꞌuab neu ne
mnak, “Baꞌe! Amhaek nai! Mait ho ꞌboik aan, ma mnao nai!”
LUK 5:25 Nok askeken ate, amenat naan anfeen anhaek anbi too mfaun ein sin maatk
ein. Rarit in nasaah naan kuun in aꞌbokiꞌ. Onaim in anpoi nnao nfain, ma nboꞌis
Uisneno.
LUK 5:26 Nitan on naan ate, sin ar-arsin ansanmakan. Rarit sin nanaib Uisneno In
kaan ee naꞌrat-raat am nak, “Uisneno mapinaꞌ-makrahaꞌ, joo! Neno ia hit tiit kuuk
rais sanmakat es, teik hit maatk aa kuuk!”
LUK 5:27 Ka ꞌroo fa te, Naiꞌ Yesus anpoi naꞌko umi naan, ma In nateef nok tua ahoik
beo goes, antoko nbi baer beos beo. Tuaf naan, kaan ee naiꞌ Lewi. Rarit Naiꞌ Yesus
nak ee mnak, “Uum he mutuin Kau!”
LUK 5:28 Anneen on naan ate, naiꞌ Lewi anfeen nain oras naan, ma nnao nasaitan areꞌ
saaꞌ-saaꞌ anbin bare naan ok-okeꞌ, ma natuin Naiꞌ Yesus.
LUK 5:29 Rarit naiꞌ Lewi nmoeꞌ fesat koꞌu ma naskau Naiꞌ Yesus neem nok anbi in
umi. In naskau in partei ahoik beo ngguin ma tamu bian amsaꞌ, he sin nokan anbin
fesat naan.
LUK 5:30 Mes anmuiꞌ tuaf fak-fauk naꞌko partei pirsait Farisi, ma tunggur agaam
ein, naꞌmuaꞌ ein anbin Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein am nak, “Nansaaꞌ am es hi
mtoko mmiah mibua mok atoin ka mapaek ein fa, on reꞌ ahoik beo ma atoin reuꞌf ein?
Atoin reok gui kais amseor gom mok tuaf on reꞌ sin!”
LUK 5:31 Mes Naiꞌ Yesus natonan sin am nak, “Ameent ein ro nperluun apairoir menas.
Mes ao-miin ein ka nperluu goe fa.
LUK 5:32 Au ꞌuum he ꞌurus tuaf-tuaf reꞌ ka mapaek ein fa. Mes Au ka ꞌuum fa, he
ꞌurus tuaf-tuaf reꞌ annaben in tuan ee te, reko!”
LUK 5:33 Rarit tuaf-tuaf naꞌko partei pirsait Farisi ma tunggur agaam ein naꞌmuaꞌ
ein neun Naiꞌ Yesus am nak, “On nai, Aam! Naiꞌ Yohanis Asranit in atoup noinꞌ ein
biasa nanaah ok ma nꞌoen ein. Atoin Farisis sin atoup noinꞌ ein on naan amsaꞌ. Mes
nansaaꞌ am es ho atoup noinꞌ ein naah-niun piut-piut on naan? Sin ka nanaah nahiin
jok fa. Neu saaꞌ?”
LUK 5:34 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin neik uab manporin am nak, “Hi mihini mrair, karu
anmuiꞌ fesat kabin, taumn ee ka nanaah ok fa, mes sin nbukaen tar namsenan. Karu
baroit atoin ee nbi naan feꞌ, sin ro he nbukaen buꞌ-buaꞌ tar namsenan.
LUK 5:35 Mes of neot es, karu tuaf bian nheek neik baroit atoin aan feꞌ, naꞌ in
partein ngguin ansusan. Oras naan sin nanaah ok.”
LUK 5:36 Rarit Naiꞌ Yesus anfee uab manporin es antein, nak, “Ka tiit fa tuaf reꞌ
nait tai feꞌu ma npaap ee neu baru kroe atpisuꞌ. Fin karu tsaef baru naan ate, tai
feꞌu reꞌ feꞌ anpaap ee naan, of annuun gon, ma baru kroe atpisuꞌ naan of natpisuꞌ
nkoon.
LUK 5:37 On naan amsaꞌ atoniꞌ ka narai fa tua min-kaes feꞌu neu ꞌsaap rapuꞌ. Fin
aꞌsapaꞌ naan of anpeeꞌ, onaim tua min-kase naan nsai ruum-ruum. Onaim tua min-kaes
feꞌu ro he tarai je neu ꞌsaap feꞌu. [Nok ranan naan, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin am nak,
In noin feꞌu kais amseor goe nok atoin Farisis sin noniꞌ mnaaꞌ.]
LUK 5:39 Atoniꞌ reꞌ niun niit tua min-kase mnaaꞌ, ka nroim fa he niun tua min-kaes
feꞌu, natuin in nahini mnak, ‘Tua min-kase mnaaꞌ naan, es reꞌ aminat anneis-
neisi!’ 
”
LUK 6:1 Neot es, nateef nok atoin Yahudis sin neno snasat naꞌko mepu, Naiꞌ Yesus
nok In atoup noinꞌ ein annaon npeꞌon biak ein sin reen je ninin. Onaim In atoup
noinꞌ ein anheut naan maak-gandum in punin reꞌ anbin sin maatk ein. Rarit sin
anfoer sin, ma nahan.
LUK 6:2 Anbi naan, anmuiꞌ tuaf fak-fauk naꞌkon partei pirsait Farisi reꞌ annaaꞌ
naher-heran atoran harat Yahudi. Ankius niit Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein anmoꞌen
on naan ate, sin nakain Ee mnak, “Nansaaꞌ am es Ho atoup noinꞌ ein antanhai hit
atoran pirsait? Sin nmepun nateef nok neno snasat! Amkius sin! Sin nheut maak-
gandum. Kais on naan!”
LUK 6:3 Mes Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “He tak on mee, joo? Hi ka mimnau fa kaꞌo
Daut in reetn ee oo? Kaꞌo Daut nok iin ne, sin taik ein naꞌroton natuin sin
namnahan nmaten. Onaim sin ntaman neun Uisneno In Tenar Onen ma naitin utunuꞌ reꞌ
aꞌnaak pirsait ein sin nanaꞌat anrair sin neu Uisneno, ma sin nahan. Te kaah, suma
aꞌnaak pirsait ein es reꞌ nabeꞌin he naah utuun ein naan. Tuaf bian sin ka bole fa.
Rarit kaꞌo Daut sin nahan, mes ka tiit tain fa tuaf es he nasaan sin. Hi on reꞌ ka
mrees mihiin fa Uisneno In Suur Akninuꞌ!
LUK 6:5 Amtakan hi ruikm ein he mneen mirek-rekoꞌ! Au reꞌ ia, Mansian Batuur-
batuur. Au ꞌmuiꞌ hak he ufeek ꞌak, atoniꞌ nabeiꞌ he nmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ anbi neno
snasat.”
LUK 6:6 Neon goes, nateef nok neno snasat, Naiꞌ Yesus annao nanoniꞌ nbi uim onen.
Anbi naan, anmuiꞌ atoin es, in aꞌniman es ee nmaet.
LUK 6:7 Anbi naan amsaꞌ, anmuiꞌ tunggur agama fak-fauk ma atoniꞌ naꞌkon partei
pirsait Farisi reꞌ namin raan asraak he nakreo namouf Naiꞌ Yesus. Rarit sin nnuuꞌ
Naiꞌ Yesus, kar-karu In narekoꞌ atoniꞌ naan, nateef nok neno snasat. Nok ranan
naan, sin bisa ntuꞌiirn Ee maat-maat.
LUK 6:8 Mes Naiꞌ Yesus nahiin namneo-namneo neu sin sarit naan. Es naan ate, In
noꞌen atoniꞌ naan nak, “Baꞌe! Uum amhaek meu reꞌ ia feꞌ!” Onaim in nnao ma nhake
nbi naan.
LUK 6:9 Rarit Naiꞌ Yesus nataan abitan reꞌ naan am nak, “Au he utaan ꞌaan ki feꞌ.
Tatuin hit atoran rais pirsait, saaꞌ na es reꞌ hit he tmoeꞌ je nateef nok neno
snasat taꞌko mepu? Tmoeꞌ reko, oo? Aiꞌ, tmoeꞌ maufinu? Tsoi tafetin tuaf, aa oo?
Aiꞌ, tareuꞌ in aꞌmonin?”
LUK 6:10 Rarit Naiꞌ Yesus ankius natef-tefan sin, ma In naꞌuab neu atoniꞌ naan am
nak, “Amnonaꞌ ho ꞌnimam naan neem!” Rarit in nsoron in aꞌniman naan, ma nareok
nain.
LUK 6:11 Ankius on naan ate, tuaf-tuaf reꞌ anmusun Naiꞌ Yesus nek-neuk nisik. Rarit
sin nmurai nareon ein rais maufinu nak, “Hit ro he tami ꞌtein raan aꞌpoꞌi bian, he
naꞌ bisa tamouf Goe!”
LUK 6:12 Ka ꞌroo-ꞌroo fa ntein, Naiꞌ Yesus ansae neu ꞌtoꞌef es ma nꞌonen. In nꞌonen
anbi naan fai jes aꞌteme.
LUK 6:13 Nokaꞌ kik-kiku on naan ate, In noꞌen naan In atoup noinꞌ ein. Rarit naꞌko
sin reꞌ naan, in nbetis naan tuaf boꞌes am nua he njarin In haef ein. Tuaf ein reꞌ
In nbetis sin naan, es reꞌ:
LUK 6:14 Naiꞌ Simon (reꞌ natiꞌ te, Naiꞌ Yesus noeꞌn ee te nak, ‘Petrus’), naiꞌ
Anderias (naiꞌ Simon orif), naiꞌ Yakobus, naiꞌ Yohanis (naiꞌ Yakobus orif), naiꞌ
Felipus, naiꞌ Bertolomeos,
LUK 6:15 naiꞌ Mateos, naiꞌ Tomas, naiꞌ Yakobus (naiꞌ Alfius in anah), naiꞌ Simon
(reꞌ ntaam partei purtik Selot),
LUK 6:16 naiꞌ Judas (naiꞌ Yakobus in anah), ma naiꞌ Judas Iskariot (reꞌ of naꞌsosaꞌ
Usif Yesus).
LUK 6:17 Oras ansaun neman naꞌko ꞌtoꞌef naan, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein
anhaken anbin amneraꞌ. Too mfaun ein nabua nanin anbin naan. Sin neman naꞌkon
propinsi Yudea, kota Yerusalem, ma kota nua et tais je ninin, esan reꞌ Tirus ma
Sidon.
LUK 6:18 Sin neman he nnenan kuuk naꞌkon Naiꞌ Yesus, ma bian he ntotin he In
narekoꞌ amenat. Onaim In narekoꞌ sin. In narekoꞌ aniut saes ein, ma nriuꞌ napoitan
niut reuꞌf ein naꞌkon tuaf ein naan.
LUK 6:19 Sekau-sekau reꞌ anroim he nreoꞌ aiꞌ nasbetu haa Naiꞌ Yesus aꞌkreoꞌ goah,
anmuiꞌ kuasa npoi naꞌko Na, ma narekoꞌ sin.
LUK 6:20 Rarit Naiꞌ Yesus nabaniꞌ neu In atoup noinꞌ ein ma nanoniꞌ sin am nak,
“Atoin kasian ki! Hi mꞌua-paeꞌ ma mꞌua-reok, natuin Uisneno naan, hi Usif arekot!
LUK 6:21 Atoin amnahas ki! Hi mꞌua-paeꞌ ma mꞌua-reok, natuin Uisneno of napeet ma
naseen ki. Akae pin-pinus ma neek asusat ki! Hi mꞌua-paeꞌ ma mꞌua-reok, natuin hi
of ammain ma mmariin.
LUK 6:22 Tuaf reꞌ napein susat natuin in natuinaꞌ Kau, Mansian Batuur-batuur reꞌ
ia! Hi mꞌua-paeꞌ ma mꞌua-reok, natuin Uisneno of anbaras neu ki et sonaf neno
tunan. Maski atoniꞌ nakan ki, aiꞌ nareuꞌ hi kaan foo menin, aiꞌ anteir hae ki, aiꞌ
anriuꞌ napoitan ki on reꞌ atoin maufinu, hi mꞌua-paeꞌ ma mꞌua-reok, natuin Uisneno
of namnau ki mbi sonaf neno tunan. Onaim karu anmuiꞌ tuaf nasusab ki on naan, kais
misusab hi neekm ein naan, mes amharineb hi neekm ein naan! Ma amtaikreit nok ma
mmariin nok! Kais amsanmaak, natuin atoniꞌ reꞌ nasusab ki oras ia, sin beif-naꞌif
sin es reꞌ nasusab Uisneno In mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ. Onaim karu hi mipein susat
nahuum on reꞌ naan, mmoeꞌ hi neekm ein anmarinan, natuin Uisneno of anbaras neu ki
nho-hoen nbi sonaf neno tunan!
LUK 6:24 Mes neu atoin amuꞌit ki! Hi mipein siraak, natuin hi ꞌmoinm ein ro
marinan, suma antuꞌu nbi ia.
LUK 6:25 Amsenat ma apetas ki! Hi mipein siraak, natuin oras amnahas antaman ki.
Atoin amain fareꞌ ki! Hi mipein siraak, natuin maꞌneꞌat nmoeꞌ ki mkae mpin-pinus.
LUK 6:26 Atoin asinmakan rais hormaat ki! Hi mipein siraak, natuin unuꞌ te hi beꞌi-
naꞌi sin, nboꞌis ma nanaib amsaꞌ mafeef poin guin!”
LUK 6:27 Rarit Naiꞌ Yesus antuta ntein In uaban am nak, “Amtakan hi ruikm ein he
mneen mirek-rekoꞌ! Ho ro he mneek ho musun, ma mmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko meu tuaf-tuaf reꞌ
neekn ee nameen neu ko.
LUK 6:28 Amꞌonen meu Uisneno he In nmoeꞌ reko neu tuaf-tuaf reꞌ ankaas ko. Ma mtoit
Je he In nmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko neu tuaf-tuaf reꞌ nmoꞌ-moeꞌ ko goan.
LUK 6:29 Karu anmuiꞌ tuaf anpaas ho ꞌkinum es, mkoon ee he npaas ho ꞌkinum bian
naan. Karu ntetak naan ho baur mainikin, mnoon ee ho baur guan amsaꞌ.
LUK 6:30 Karu anmuiꞌ tuaf antoit ho baer es, mnoon ee he. Ma karu anmuiꞌ tuaf nait
neik ho baer es, maut he in npaar kuun ee. Kais amtoup mufaniꞌ!
LUK 6:31 Ho ro he mmoeꞌ meu biak ein, natai on reꞌ ho mroim he sin nmoeꞌ saaꞌ neu
ko.
LUK 6:32 Ho mrom-roim he mneek ho noont ein kuum. Naan reko. Mes in arekon anneis-
neis ji, saaꞌ? Fin amoeꞌ maufiun ein amsaꞌ anneek sin tuaf ein kuuk!
LUK 6:33 Karu ho suma mmoeꞌ reko meu tuaf-tuaf amoeꞌ reko neu ko, in arekon anneis-
neis ji, es reꞌ mee? Fin amoeꞌ maufiun ein anbaras ꞌmoeꞌ reko on naan amsaꞌ.
LUK 6:34 Karu ho mutusab roit meu tuaf-tuaf reꞌ bisa nbaen nafaniꞌ ko ho roit ein
naan, in arekon anneis-neis ji, saaꞌ? Fin amoeꞌ maufiun ein natuusb ein roit neu
tuaf bian, asar ramu nokaꞌ-nmeu te sin ntoup nafaniꞌ sin ite, nanookb ok.
LUK 6:35 Mes reꞌ reko anneis-neis ji, on nai: amneek ho musu sin! Ma mmoeꞌ ꞌmoeꞌ
reko meu sin. Sin nperluu saaꞌ ate, mutusab sin. Kais mutenab mak, sin of bisa nfee
nafaniꞌ ko sin, aiꞌ kaah. Nok ranan naan, Uisneno of anbaras neu ko. Ma ho mjair
Uisneno Aꞌraat Reꞌuf In anah. Natuin ho mmoin on reꞌ ho Amaꞌ reꞌ anroim he nmoeꞌ
reko neu tuaf-tuaf amoeꞌ maufinu. In anmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko msaꞌ neu tuaf-tuaf reꞌ ka
ntoit nahiin fa makasi.
LUK 6:36 Onaim ho ro he mukriraꞌ rais kasian meu tuaf bian, nahuum on reꞌ ho Amaꞌ
abit sonaf neno tunan nakriraꞌ In rais kasian neu ko.”
LUK 6:37 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ piut am nak, “Kais mutaib tuaf, he tuaf kais nataib neu
ko msaꞌ. Kais mukritik tuaf, fin tuaf of nakritik nafaniꞌ neu ko msaꞌ. Amnikan main
tuaf ein sin saant ein, he sin annikan nain ho saant ein amsaꞌ.
LUK 6:38 Karu ho mfee meu tuaf saaꞌ reꞌ sin nperluu, ho of amtoup mufaniꞌ sin. Fin
of Uisneno anꞌator he ho mtoup mufaniꞌ sin anho-hoen. Naan nahuum on reꞌ tuaf
anꞌoop aknaaꞌ neu bree-ukur, rarit anhasuꞌ ma nneen je. Rarit nꞌopaꞌ nteinꞌ ein tar
antea naheun ma natꞌoop. Reꞌ ho mtoup sin naan, nahuum on reꞌ naan. Karu ho mfee
kreꞌ-reꞌo, ho mtoup mufaniꞌ sin kreꞌo msaꞌ. Mes karu ho mfee kouꞌ-koꞌu, ho mtoup
mufaniꞌ sin anho-hoen.”
LUK 6:39 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ npaek uab manporin amsaꞌ. In naretaꞌ am nak, “Afoort
ii, ka neu he nakriraꞌ fa ranan neu aforot bian. Fin sin nua sin of anroron ntaman
neu konaꞌ!
LUK 6:40 Aan muirt ii, ka neu he nneis fa in tungguru! Mes karu in natuin rek-reko
in tunggur goe in nonin, in bisa natai nok in tungguru.
LUK 6:41 Ho mroim he mtanar tuaf-tuaf bian sin sanat aanꞌ-anaꞌ. Mes ho sanat reꞌ
kouꞌ-kouꞌ goan, ho mak, ka mnitaꞌ fa. Naan on reꞌ ho mtae miit afu skuuk aan es
anbi es in matan. Te kaah, hau tbaa kouꞌ goes anꞌeek ho maat maan, mes ho ka mnaben
fa!
LUK 6:42 Anmoeꞌ on meeꞌ mꞌes ho mubrain he muꞌuab am mak, ‘Baꞌe, uum he au ꞌfuu
upoin afu skukuꞌ naꞌko ho maatm aan feꞌ.’ Te kaah, ho tuam aan kuum ka miit fa
saaꞌ-saaꞌ, natuin hau tuuk kouꞌ goes anꞌtoeb naan ho maatm ein naan! Hae! Ro ho
batuur-batuur atoin aputa-kriut ko! Airoo! Mait imporin hau tbaat naan naꞌko ho
maatm ein feꞌ. Naꞌ ho mkisu te nakninuꞌ, rarit naꞌ amfuu afu skuuk anaꞌ naan naꞌko
ho baꞌe in matan.”
LUK 6:43 Naiꞌ Yesus naꞌuab anteniꞌ rais manporin es am nak, “Ka neu fa he roet reok
gui nafua fua reꞌuf. Ma ka neu fa he hau fua reok gui, npoi naꞌko hau reꞌuf.
LUK 6:44 Atoniꞌ bisa ntanar, karu roet es reko, aiꞌ kahaf, es reꞌ naꞌko hau roet
naan in fuan. Sekau-sekau goah nahinin nak, ka neu fa he atoniꞌ nseu kaut aiꞌ hau
fua anggur, naꞌko hau maꞌaikaꞌ.
LUK 6:45 On naan amsaꞌ, atoin neek akninuꞌ bisa nmoeꞌ ꞌmoeꞌ arekot. Mes atoin neek
meisꞌokan, nmoeꞌ ꞌmoeꞌ maufinu. Fin naꞌko atoniꞌ in uaban, in nakriraꞌ in tuan
batuur.”
LUK 6:46 Rarit Naiꞌ Yesus antuta ntein am nak, “Hi mhaman Kau te, mak ‘Usiꞌ’. Mes
nansaaꞌ am es hi ka mroim fa he mituin Au uab ein?
LUK 6:47 Atoniꞌ reꞌ neem ma natniin Kau, rarit anmoeꞌ natuin Au uabak, in reꞌ naan
nahuum on reꞌ
LUK 6:48 tuaf reꞌ he nafenaꞌ uim reko maꞌtain es. In nhain uim baarf ee ntaam antea
auf manuꞌ aiꞌ mafatuꞌ te, nasnasab. Rarit in nraem fanderen nmurai naꞌko auf manuꞌ
aiꞌ mafatuꞌ naan, he naꞌ in nafenaꞌ umi. Karu noe saok goe nsae, umiꞌ naan antaaꞌ
aah, natuin in faut fanderen naan maꞌtaniꞌ.
LUK 6:49 Mes atoniꞌ reꞌ anneen nok neek ao-biaf neu Au uabak, tuaf reꞌ naan nahuum
on reꞌ he nafenaꞌ umiꞌ rabah. In ka nraem fa fanderen, mes naꞌpesib umi naan anbi
auf afaꞌ anpaumaak noe je ninin. Onaim oras noe saok goe neem ate, nsaen ma nmemun,
rarit anroi neik umi naan!”
LUK 7:1 Nanoniꞌ nrair on naan ate, Naiꞌ Yesus ntebi nfain neu kota Kapernaum.
LUK 7:2 Anbi naan, anmuiꞌ aꞌnaak sorarus Roma tuaf es. In nmuiꞌ naan ameput tuaf
es, mapirsaꞌi. Ameput naan nameen, onaim he nmaet een.
LUK 7:3 Oras aꞌnakat naan anneen uab anmatoom nok Naiꞌ Yesus, in nreek haefan tuaf
naꞌko atoin Yahudis sin he nnaon neu Naiꞌ Yesus, he naskau Goe neem narekoꞌ ameput
naan.
LUK 7:4 Sin naꞌuab anfuir Naiꞌ Yesus, he karu reko te, In neem nok sin he narekoꞌ
amenat naan. Sin nfuir Ee mnak, “Aam! Atoin Romas ia, atoin reko! In reꞌ naan, Ho
mturun maan ee te, ro pantas.
LUK 7:5 Fin In nafenaꞌ naan uim onen es neu kit, ma in nneek hit atoin Yahudis
amsaꞌ.”
LUK 7:6 Onaim Naiꞌ Yesus natuin sin. Sin ka ntean fa feꞌ neu umi naan ate, aꞌnakat
naan anreek haefan tuaf anteniꞌ he neem neik beno neu Naiꞌ Yesus am nak, “Usiꞌ kais
muhaeb Om amtein, natuin au ka pantas fa he ꞌseun Ko ma ꞌeik Ko ꞌeu au umi.
LUK 7:7 Ma au ka pantas fa msaꞌ he ꞌbaiseun Ko, tua. Au uhiin ꞌak, Ho mmuiꞌ kuasa.
Onaim asar Usiꞌ Ho muꞌuab ahaa muꞌko bare naan, ro tebes, au ameput naan of nareok
nain. Au uhiin rasi ia, natuin au aꞌnaet ein anmuꞌin kuasa he naprenat kau. Ma au
ꞌmuiꞌ kuasa msaꞌ he uprenat au soraurs ein. Karu au uprenat au soraur aan ein ꞌak,
‘Meu nee!’ ro tebes in nnao neu nee. Karu au ꞌak, ‘Meu ia!’ ro tebes in neem neu
ia. Karu au ꞌreek au ameput es ꞌak, ‘Ammeup ia!’ ro tebes in nmeup on reꞌ naan.
Onaim asar Usiꞌ Ho muꞌuab aah, ro tebes au ameput naan, nareok nain.”
LUK 7:9 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus ansanmaak. In nabaniꞌ neu tuaf-tuaf reꞌ nok
Ne jan. Rarit In nkiꞌun ma naꞌuab am nak, “Aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, Au ka ꞌiit ꞌiit fa
tuaf es naꞌko atoin Yahudis reꞌ in pirsait ee naꞌkiiꞌ maꞌtaniꞌ on reꞌ atoin Romas
reꞌ ia!”
LUK 7:10 Onaim Naiꞌ Yesus annao ntuꞌu haa bare naan. Rarit aꞌnaak sorarus naan in
partein ngguin ntebi nfanin. Antean aꞌnakat naan in uim je te, sin niit amenat naan
nareko nrair.
LUK 7:11 Nokaꞌ on naan ate, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein, annaon neun kuan es,
kaan ee, Nain. Too amfaun ein nok sin imsaꞌ.
LUK 7:12 Oras sin he noi ntean neu kuan naan in enoꞌ ꞌtamas, anmuiꞌ too puukn es
anpoin naꞌkon kuan naan, he nnaon nsuban amates. Amates naan, baun es in aan moen
meseꞌ.
LUK 7:13 Oras Naiꞌ Yesus ankius bifee banuꞌ naan, In nkasian. Onaim In nhaan mau
neu bifee banuꞌ naan am nak, “Ain! Kais amkae!”
LUK 7:14 Rarit Naiꞌ Yesus annao npaumak-maak neu sin, ma nreꞌo ꞌbokiꞌ naꞌko amates
naan. Onaim aꞌtaeb sin anhaken akreꞌo. Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu amates naan am
nak, “Anah! Amfeen nai!”
LUK 7:15 Onaim riꞌaan amates naan anmoni nfain, rarit anfeen ma ntook nain oras
naan. Onaim in nmurai naꞌuab nok ahaekt ein reꞌ anniub naan ee reꞌ naan. Rarit Naiꞌ
Yesus naꞌuab neu bifee banuꞌ naan am nak, “Ain! Ho aanh ii es ia.”
LUK 7:16 Abitan reꞌ naan ok-okeꞌ namtaun nmaten! Onaim sin nmurai nboꞌis nanaib
Uisneno mnak, “Uisneno nreek anrair In mafefa kninuꞌ maꞌtain es neu kit!” Tuaf bian
nak, “Uisneno ankoen On neem anrair es hit atnanak, ma nakriraꞌ In nekan arekot!”
LUK 7:17 Onaim rasi naan masinaꞌ ma matonaꞌ nbi propinsi Yudea, tar antea pah bian
amsaꞌ.
LUK 7:18 Naiꞌ Yohanis Asranit in atoup noinꞌ ein anneen anrarin areꞌ kanan rasi reꞌ
Naiꞌ Yesus anmoeꞌ sin. Rarit sin nnaon ma natonan naiꞌ Yohanis anbi bui. Onaim in
nreek haefan tuaf nua he nnaon ma nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam. Ho reꞌ ia batuur-
batuur Kristus, reꞌ hai mpa-pao Goe ji, oo? Aiꞌ, hai ro he mpao mtein tuaf es?”
Onaim sin nateef Naiꞌ Yesus ate, sin nataan Ee on reꞌ naan.
LUK 7:21 Oras haef ein anbin naan, Naiꞌ Yesus narekoꞌ too mfaun ein sin meens ein
humaꞌ-humaꞌ. Ma In nriuꞌ napoitan niut reuꞌf ein naꞌko tuaf-tuaf reꞌ anniut saen.
Ma In narekoꞌ afoort ein he nitan nfanin.
LUK 7:22 Rarit Naiꞌ Yesus natoon neu naiꞌ Yohanis in haef ein am nak, “Hi mnao
mfain ma mitonan naiꞌ Yohanis, areꞌ kanan rasi reꞌ hi miit ma mneen kiim sin, natai
on reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yesaya antui mnak, ‘Aforot, niit anfain.
Abuat, anfeen ma nnao. Ameen nui-atroki, nareko kninuꞌ. Akosot, anneen anfain.
Amates, anmoni nfain. Atoin kasian, anneen Rais Reko.’
LUK 7:23 Amfain nai. Meu te mitonan naiꞌ Yohanis am mak, ‘Atoniꞌ reꞌ ka namaeb on
fa he ntoup Kau, sin of napenin amnisat.’ ”
LUK 7:24 Oras naiꞌ Yohanis in haef ein antebi nfanin ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab neu too
mfaun ein naan, anmatoom nok naiꞌ Yohanis am nak, “Oras hi mnao maim naiꞌ Yohanis
ambi baer ruman naꞌroo naꞌko kuan, hi teenb ein hi he miit ma miteef mok atoniꞌ
human on reꞌ mee? Ka neu fa he hi miit aiꞌ miteef atoin apeort es, on reꞌ oo goan.
Ain ee nfuu nabeub oo goan ate, in natun-tuin aah!
LUK 7:25 Ka neu fa he hi mnao he miit aiꞌ miteef mok atoniꞌ reꞌ anpaek tai-maꞌosaꞌ,
natuin tuaf on reꞌ naan, suma et ahaa sonaf!
LUK 7:26 Onaim hi mnao mkius sekau mbi nee? Hi mitenab mak, hi mnao maim Uisneno In
mafefa kninuꞌ? Batuur! Mes in reꞌ naan, mafefaꞌ reꞌ maꞌtain reꞌuf.
LUK 7:27 Fin antui nain je et Suur Akninuꞌ anmatoom nok naiꞌ Yohanis am nak,
‘Amneen! Au ꞌreek Au ꞌhaef, he nraip ranan neu Ko.’
LUK 7:28 Anbi pah-pinan ia, ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ maꞌtaniꞌ neis naꞌko naiꞌ
Yohanis. Mes anbi Uisneno In aprenat, tua aꞌoret maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naiꞌ
Yohanis.”
LUK 7:29 Too mfaun reꞌ anneen Naiꞌ Yesus In uaban naan, nahini nrarin nak, Uisneno
In ranan naan, raan aꞌhonis batuur. Ahoik beo ngguin amsaꞌ on naan. Natuin unuꞌ te,
naiꞌ Yohanis nasrani nrair sin ma nanoniꞌ sin.
LUK 7:30 Mes tuaf-tuaf naꞌko partei pirsait Farisi ma ahiin rais hukun Yahudis sin,
ka nromin fa he natuin Uisneno In romin. Etun sin ka nak fa naiꞌ Yohanis he nasrain
sin.
LUK 7:31 Rarit Naiꞌ Yesus nataan am nak, “Au he utaib atoniꞌ oras ia nok saaꞌ? Sin
reꞌ naan, mansian human on reꞌ mee?
LUK 7:32 Sin reꞌ naan nahuum on reꞌ muinf ein reꞌ antok-tokon kuuk et aꞌmasaꞌ. Sin
nmakoaꞌ ein ma anmatoen am nak, ‘Hit tfuu bobe ma treuk ok-okeꞌ, mes hi ka mmarinin
fa bsoꞌot. Rarit hai msii mbi beꞌet, mes hi ka mkae fa.’
LUK 7:33 Naiꞌ Yohanis Asranit ka niun fa tua min-kase, ma in biasa nanaah on amsaꞌ,
mes hi miꞌaakn ee mmak, ‘In nniut sae!’
LUK 7:34 Mes oras ia, Au, Mansian Batuur-batuur, Au ꞌiun tua min-kase ma ꞌuah
utunuꞌ on reꞌ biasa. On nai te, hi mak Kau mmak, ‘In reꞌ naan, akomat! Amauf
maꞌtan-tain es antein! Amakuaꞌnoon nok ahoik beo ngguin! Anmapartei nok atoin ka
mapaek ein fa! Ka ntae nahiin fa in tuan!’
LUK 7:35 Mes hi mtanar kiim Au hanak reꞌ ia, hee! Atoniꞌ reꞌ nahiin batuur-batuur,
sin natuin Uisneno In romin.”
LUK 7:36 Anbi kota naan, anmuiꞌ atoin Farisis es, kaan ee naiꞌ Simon. Neot es, in
naskau Naiꞌ Yesus he neem anbukae nbi in umi. Antoupu nrair haan askaut naan ate,
Naiꞌ Yesus sin annaon ma ntokon he nbukaen.
LUK 7:37 Oras naan, anmuiꞌ bifee aꞌhaek es anneen nak, Naiꞌ Yesus nok anbukae et
bare naan. Onaim in ntaam. In nnaaꞌ neik miin foo meniꞌ bootr es. Minaꞌ ia in
maꞌosaꞌ batuur.
LUK 7:38 In neem anpaumaak Naiꞌ Yesus naꞌko In kotin. Rarit in nriꞌtuu nbi Naiꞌ
Yesus In haek ein. Onaim in nkae npin-pinus, tar antea in nuu-pinu nmoufun anbin
Naiꞌ Yesus In haek ein. In nnoes Naiꞌ Yesus In haek ein anpaek in aꞌnaak fuun ein,
ma anneek nafan-faniꞌ Naiꞌ Yesus In haek ein. Rarit in nꞌoop miin foo meniꞌ naan
neu Naiꞌ Yesus In haek ein.
LUK 7:39 Naiꞌ Simon nahiin batuur-batuur bifee naan in aꞌhaken. Onaim in natenab
anbi in nekan am nak, “Ia njair bukti es nak Naiꞌ Yesus ia, ka Uisneno In mafefa
kniun aa fa! Karu batuur-batuur Uisneno es anreek ma nhaef Ee neem, ro batuurn ii,
Naiꞌ Yesus nahiin nain bifee reꞌ anreoꞌ Goe reꞌ ia, bifee aꞌhakeꞌ. Uisneno In
mafefa kniunꞌ ein, ka on fa In reꞌ ia, natuin atoniꞌ kniun ii, ka nabeiꞌ fa he
npaumaak atoin ꞌoemetan sin!”
LUK 7:40 Mes Naiꞌ Yesus antae niit naiꞌ Simon In tenab. Onaim in naꞌuab am nak,
“Airoo, Simon. Au he utoon ko rais jes.” Onaim naiꞌ Simon nataah am nak, “Muꞌuab
kuum, Aam Tungguru.”
LUK 7:41 Onaim Naiꞌ Yesus nfee uab manporin am nak, “Anmuiꞌ atoin es atusab roit
neu tuaf bian. Neot es, in natusab roit neu tuaf nua. Tuaf es, in natusab roi mutiꞌ
fuaꞌ natun niim (500). Es anteniꞌ, suma fuaꞌ boꞌ niim (50) aah.
LUK 7:42 Mes antea in oras he nafaniꞌ roit ein naan, tua nuaꞌ ein naan ka nabeꞌin
fa. Onaim tua atusab roit naan ankasian sin nua sin. Es naan ate, in nafreib sin he
kais anbaen sin tuus ein naan. Onaim karu tatuin aam Simon ho teenb aan ate, mee es
reꞌ anneek nanesib tua atusab roit naan?”
LUK 7:43 Naiꞌ Simon nsenu nfeek am nak, “Ro amuiꞌ tuus amfaun naan!” Naiꞌ Yesus
nataah am nak, “Batuur, aam!”
LUK 7:44 Onaim In nabaniꞌ neu bifee naan, ma naꞌuab neu naiꞌ Simon am nak, “Ho
mkius miit bifee reꞌ ia. Oras Au ꞌtaam ꞌuum ꞌeu ho uim ji, ho ka mubarab fa oe he
ho mufaun Au haek ein mutuin hit atoran harat. Mes bifee ia, nafaun Au haek ein
npaek in maat nuu ngguin, rarit annoes nakninuꞌ sin nok in aꞌnaak fuun ein.
LUK 7:45 Ma feꞌe na, oras ho mseun Kau meu ho umi ia, ho ka mneek Kau fa mutuin hit
atoran harat. Mes anmurai naꞌko oras Au ꞌtaam aꞌrair iꞌbi umi ia, bifee reꞌ ia
anneek au haek ein piut-piut.
LUK 7:46 Aam Simon, ho mnikan main hit harat reꞌ he muꞌpeeh taumn ein, oras Au
ꞌtaam ꞌuum feꞌe na. Mes bifee ia, naꞌpeeh Kau npaek miin foo meniꞌ reꞌ maꞌosaꞌ neu
Au haek ein.
LUK 7:47 Simon, ho mneen rek-reko feꞌ! Bifee reꞌ ia in saant ein ro mfau-rutun. Mes
Uisneno nnose nrair sin, natuin in nakriraꞌ in rais manekat ma sukuur kouꞌ-koꞌu neu
Kau. Mes tuaf-tuaf reꞌ annaben in tuan ee ka nmoeꞌ fa sanat amfaun, in nnaben nak
in ka nperluu fa he napein ampon koꞌu. Etun in ka nmaneek nahiin fa, ma ka nasaeb
nahiin fa sukuur neu Uisneno.”
LUK 7:48 Rarit Naiꞌ Yesus ankius bifee naan am nak, “Au ꞌnoes ꞌain ho saant ein
naan een!”
LUK 7:49 Abukaet ein reꞌ nbin naan, anmaꞌseꞌ-seoꞌ guin am nak, “Hae! In natenab nak
In reꞌ ia sekau?! In nabrain he nfee ampon neu atoin asanat, aa oo? Te kaah, suma
Uisneno Kuun es reꞌ nmuiꞌ hak he nnoes nain sanat mansian! Phueh!”
LUK 7:50 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu bifee naan am nak, “Natuin ho mpirsai Kau, es
naan ate, Uisneno nsoi naan ko. Amfain nai nok mamut-aominaꞌ!”
LUK 8:1 Ka ꞌroo fa nteniꞌ te, Naiꞌ Yesus ma In atoup noinꞌ ein, tuaf boꞌes am nua,
annaon nfuun am natefan neun kota-kota ma kuan-kuan anbin pah naan. In nnao natoon
Uisneno In aprenat. Naan njair rais reko ma beno arekot neu sin.
LUK 8:2 Anbi pukan anaot ein naan, anmuiꞌ bifee fauk nokan amsaꞌ. Bifeen reꞌ ia,
nameen nitan menas humaꞌ-humaꞌ, ma bian anniut sae nitan. Mes Naiꞌ Yesus nareko
nrair sin ok-okeꞌ. Tuaf es, es reꞌ bi Maria naꞌko kuan Makdala. Unuꞌ te, Naiꞌ Yesus
anriuꞌ napoitan niut reꞌuf hiut naꞌko bi Maria reꞌ ia.
LUK 8:3 Tuaf es, es reꞌ bi Susana, rarit ain Yohana. Ain Yohana reꞌ ia, aam Kusa in
fee. Aam Kusa naan, aꞌnaak urusan et usif Herodes in sonaf. Ma nmuꞌi ntein bifee
mfaun reꞌ nnaon nabu-buan nok Naiꞌ Yesus sin. Bifeen reꞌ ia, npaek kuuk sin roit he
nataah baen neu Naiꞌ Yesus oras In nbi raan atnanaꞌ.
LUK 8:4 Neot es, too mfaun ein neman naꞌkon kuan-kuan he naim Naiꞌ Yesus. Oras too
mfaun ein nabua nrarin ate, Naiꞌ Yesus naretaꞌ sin anpaek uab manpoirn es nak,
LUK 8:5 “Anmuiꞌ naan atoin tani es, anseen fini nbi in rene. Fini bian anmoufun
anbin ranan. Oras atoniꞌ nnaon npeꞌon ranan naan, sin nteir finin naan. Rarit koorn
ee neman ma nteo nain sin.
LUK 8:6 Fini bian anmoufun anbin auf faut-makhapiꞌ. Fini naan nmurai natoor, mes
namnenen, natuin ka napein fa oe.
LUK 8:7 Fini bian anmoufun anbin baer maꞌaikaꞌ. Mes oras finin naan anmurai
natoron, hau maꞌaik ein nhaip naꞌmaet sin.
LUK 8:8 Mes fini bian anteniꞌ nmoufun anbin auf amriat. Finin ia natoron, anmonin
tar antea nasratan ma nasufan, rarit nafuan. Finin reꞌ ia, nafuan no fuaꞌ nautn
es.” Naretaꞌ nrair on naan ate, Naiꞌ Yesus natuꞌub uab manporin naan. In nak, “Hi
maruik ein ki, onaim mitenab mirek-rekoꞌ!”
LUK 8:9 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nataan uab manporin naan in aꞌmoufun.
LUK 8:10 In nataah am nak, “On nai! Natuin hi mituin batuur-batuur meu Uisneno In
romin, es naan ate, Au he utoon ki maat-maat, he hi mihiin nok ranan mee Uisneno he
naprenat Iin na. Mes biak ein ka nfairoir fa Uisneno In romin. Etun Au unoniꞌ sin
ꞌeik uab manporin. Fin Uisneno In mafefa kninuꞌ antui nain anmatoom nok atoin ein
ia mnak, ‘Sin nitan nrarin, mes ka nromin fa he nahinin. Sin nnenan nrarin, mes ka
nromin fa he nakeon.’ ”
LUK 8:11 Onaim Naiꞌ Yesus natoon uab manporin naan in aꞌmoufun am nak, “Finin naan,
es reꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat.
LUK 8:12 Fini reꞌ anmoufun anbin ranan, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ annenan Uisneno In
Kabin ma Prenat, mes aꞌnaak niut kouꞌ goe neem ma ntetak neik Kabin ma Prenat naan
naꞌko sin neek ein. Nok ranan naan, sin ka npirsain fa neu Uisneno, ma sin ka
napenin fa saok sanat ma ꞌhonis.
LUK 8:13 Fini reꞌ anmoufun anbin auf faut-makhapiꞌ, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ anneen
Uisneno In Kabin ma Prenat nok neek marine. Mes ka naꞌbaꞌaf. Sin nmurai npirsain,
mes karu napenin susat, maan aa fa te, anmoufun.
LUK 8:14 Fini reꞌ anmoufun anbin auf maꞌaikaꞌ naan, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ annenan ma
ntoup Uisneno In Kabin ma Prenat. Mes ka ꞌroo fa te, sin nnikan nain Kabin ma
Prenat naan, natuin sin ntaisibun nok sin urusan humaꞌ-humaꞌ ma sin aꞌmuiꞌk ein
humaꞌ-humaꞌ, ma sin aꞌmonik reꞌ he nmarin-riin aah. Etun sin neek pirsait naan, ka
maꞌafaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ.
LUK 8:15 Mes fini reꞌ anmoufun anbin auf amriat naan, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ neek
amneꞌo ma reko. Oras sin neen Uisneno In Kabin ma Prenat on naan ate, sin nahiik ma
napaan nain sin anbin sin neek ein. Nok ranan naan, sin npirsain piut, ma nmoꞌen
rais reko mfaun.”
LUK 8:16 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Ka neu fa he tout pauk anaꞌ, rarit
tait iꞌnai konat ma ttobe. Ma ka tiit tain fa tuaf he nateek paku nbi haark ee
nupun. Natuin karu nmoeꞌ on naan ate, of napenin meꞌu on mee ntein? Paku reꞌ
mapakeꞌ, es reꞌ toutu trair je te, tateek je nbi baer aꞌratas, he in asnaan ee
ntanaꞌ tuaf-tuaf reꞌ antaman neu umi.
LUK 8:17 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ maꞌkoroꞌ oras ia, of mamnitaꞌ. Ma areꞌ kanan rasi reꞌ
ka mahiniꞌ fa oras ia, of mahiin ein.
LUK 8:18 Onaim hi ro he mitenab mirek-rekoꞌ rasin reꞌ ia. Tuaf reꞌ he naim batuur-
batuur Uisneno In romin, in mahinif ma manoef of nafaof gon piut. Mes tuaf reꞌ ka
nrae natuin fa Uisneno In romin, in moon goe of nafaof gon piut.”
LUK 8:19 Neot es, Naiꞌ Yesus naꞌuab nok too mfaun ein. On nai te, In ainaf ma In
oirf ein neman he nateef nok Ne. Mes sin ka bisa npaumak-maak Ee fa, natuin too gui
kah een.
LUK 8:20 Onaim anmuiꞌ tuaf annao natonan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Ho ainaꞌ ma sin
Ho oriꞌ sin etan moneꞌ. Sin he nateef nok Ko, tua.”
LUK 8:21 Onaim In nataah am nak, “Tua. Mes on nai. Au ainaꞌ ma Au aok-bian sin
batuur-batuur ii, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ anneen ma natniin Uisneno In Kabin ma
Prenat, rarit anmoeꞌ natuin sin.”
LUK 8:22 Neot es, Naiꞌ Yesus naꞌuab neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Iim he tsae
kofaꞌ he traak teu neof gui panin.” Onaim sin nsaen neu kofaꞌ es, ma nmurai nnaon.
LUK 8:23 Oras sin nnaon on naan ate, Naiꞌ Yesus antuup. Ka ꞌroo fa te, ain kouꞌ gui
neem. Oikn ein anpesan antaman neu kofaꞌ naan. Sin he napenin siraak ein.
LUK 8:24 Ankisun on naan ate, atoup noinꞌ ein anpooꞌ nafenaꞌ Naiꞌ Yesus am nak,
“Usiꞌ! Usiꞌ! Amfeen feꞌ! Hit he treem atmaet jen!” Onaim Naiꞌ Yesus anfeen. Rarit
in nakain anin ma okin naan am nak, “Misnaas nai!” Onaim okin am anin nasnaas nanin
oras naan.
LUK 8:25 Rarit In naꞌuab neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Nansaaꞌ am es hi ka
mpirsai fa feꞌ meu Kau?” Sin namtaun ma nsanmakan. Onaim sin nmaktaan ein am nak,
“Hae! Naiꞌ Yesus ia, sekau? Anmoeꞌ on mee mꞌes ain naꞌ natniin Ee? Oik naꞌ natniin
Ee?”
LUK 8:26 Ka ꞌroo fa te, sin ntean Garasa nbi nefo Galilea in panin.
LUK 8:27 Anbi bare naan, anmuiꞌ atoin es reꞌ niut reuꞌf ein ansaen ee ꞌroo-ꞌroo
goen. In ka nmuiꞌ fa umi. Onaim in natua nbi haa niut naet ein. Neno-neno te, in
nnao neu-mneem ma nꞌaaf-aaf aah. Niut reuꞌf ein napreent ee piut-piut. Biak ein
anfuut goe fani-fani npaken korenit ma niit besi, mes in ntiup nafeek sin. Rarit
niutn ee naꞌseek ee he naen neu baer ruman naꞌroo naꞌko kuan. Oras Naiꞌ Yesus sin
ansanun naꞌkon kofaꞌ, amaunut naan neem anꞌain Je. Rarit amaunut naan ankoaꞌ ma
nsuban in tuan ee neu Naiꞌ Yesus In haen. Onaim Naiꞌ Yesus naprenat am nak, “Hoe
nitu! Ampoi muꞌko atoniꞌ ia!” Onaim amaunut naan nkoaꞌ am nak, “Hoe, kais musein
kau! Natuin au uhiin ꞌak Ho reꞌ ia, Naiꞌ Yesus, Uisneno Aꞌraat Reꞌuf In Anah! Ho
kais amhaꞌmuiꞌ kau!”
LUK 8:30 Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Ho kaan maan sekau?” Onaim nitu naan nataah am
nak, “Legion, natuin hai mimfau, on reꞌ sorarus nifun-nifun.” In naꞌuab on naan,
natuin nmuiꞌ nitu mfaun antaman ma natuan et na.
LUK 8:31 Nitun naan antoit Naiꞌ Yesus piut he reko te, kais anreun sin he nnaon neu
Koon Haꞌmuꞌit, es reꞌ bare reꞌ npaek je he ntahan kuasat maufinu sin.
LUK 8:32 Mes anpaumak-maak bare naan, anmuiꞌ naan fafi pukan kouꞌ goes anꞌoobn ein
anbin aꞌtoeꞌf ee ninin. Onaim nitun naan antotin Naiꞌ Yesus am nak, “Amreun kai he
hai mtaam meu fafin nee!” Onaim Naiꞌ Yesus anroim natuin sin.
LUK 8:33 Rarit nitun naan anpoin nnaon nasaitan atoniꞌ naan, ma ntaman neun fafin
naan. Fafin naan ok-okeꞌ njarin faif amaunut, rarit sin naenan nsiksaakn ok ma
nasroro nsanun naꞌkon ꞌtoꞌef naan, ma nmoufun ntaman naꞌkon aisanut neun neof goe
nanan. Onaim sin nreem anmaten ok-okeꞌ.
LUK 8:34 Ankius nitan on naan ate, ahao fafin naan naenan neun kuan-kuan anbin
naan, ma natonan abitan baren naan ok-okeꞌ.
LUK 8:35 Anneen anrarin sin uab ein on naan ate, too mfaun ein neman neu bare naan.
Sin he nitan kuuk saaꞌ reꞌ anjari nbi naan. Antean naan ate, sin niit atoin amaunut
naan antoko ntaaꞌ-taaꞌ npaumaak Naiꞌ Yesus In haek ein. In npake nrair, ma in maun
goe namneku nrair. Ankisun on naan ate, sin arsin namtaun.
LUK 8:36 Rarit tuaf ein reꞌ feꞌe na niit rasi naan, natoon neu amneemt ein naan
nak, anmoeꞌ on mee mꞌes naꞌ amaunut naan, nareok.
LUK 8:37 Onaim abitan Garasa sin arsin reꞌ natuan anbin bare naan, antoit Naiꞌ
Yesus he nnao nasaitan sin, natuin sin arsin namtaun nmaten. Onaim Naiꞌ Yesus sin
ansaen nfanin neu kofaꞌ, he nnaon nfanin neun nefo Galilea in panin.
LUK 8:38 Mes amaunut reꞌ nareko nrair feꞌe na, ntoit nafan-fain neu Naiꞌ Yesus am
nak, “Aam! Reko te au utuin Ko, tua!” Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak,
LUK 8:39 “On nai! Reko nneis ho mfain meu ho nonot-asar sin, ma mutonan sin Uisneno
In arekon, reꞌ anmoꞌe nrair je neu ko.” Rarit atoniꞌ naan annao nfuun natef-tefan
kota, nmurai natoon neu sekau-sekau goah anmatoom nok Naiꞌ Yesus reꞌ nareokꞌ ee
naan.
LUK 8:40 Rarit Naiꞌ Yesus sin nsaen kofaꞌ ma nfanin neun nefo Galilea in panin.
Oras sin nsanun naꞌkon kofaꞌ naan, too mfaun ein anpao nain Je. Sin neman nseit-
seitn ok he nseun Goe.
LUK 8:41 Anbi naan, nmuiꞌ atoin es, kaan ee naiꞌ Yairus. In reꞌ naan, aꞌnaak uim
onen anbi kota naan. In aan feot goe meseꞌ, anmoin naan toon boꞌes am nua goen.
Oras ia, riꞌaan feto naan nameen maꞌfenaꞌ, ma he nmaet jen. Oras naiꞌ Yairus niit
Naiꞌ Yesus In amneman naan, in nnao nseun Goe ma nriꞌtuu nbi In matan. In naskau
Naiꞌ Yesus he nnao neu in umi, he nturun naan in aan feto. Naiꞌ Yesus nataah ee
mnak, “Tua.” Onaim sin nnaon neu naiꞌ Yairus in umi. Mes too mfaun ein ka ntahan
naan fa sin tuak ein he nokan. Onaim sin nnaon nseit-seitn ok.
LUK 8:43 Anmuiꞌ naan bifee jes nnao nok anbi naan. In meen funan nroni kreꞌo-kreꞌo
ka natfeek niit fa oniꞌ toon boꞌes am nua goen. In narair in roit ma in aꞌmuiꞌk ein
ok-okeꞌ oras in npairoir in tuan, reꞌ he nbaen apairoirt ein. Mes ka tiit tain fa
apairoirt es reꞌ nareokꞌ ee. Menas naan nfoe piut.
LUK 8:44 Onaim in neem anpaumak-maak Naiꞌ Yesus nbi In kotin. Rarit in nreoꞌ naan
kuun Naiꞌ Yesus In baur goe tukan. Anreꞌo nrair on naan ate, in naaꞌ aronit naan,
nasnaas nain.
LUK 8:45 Nok askeken ate, Naiꞌ Yesus nasnaas ma nhaek. In nataan am nak, “Sekau es
reꞌ anreoꞌ Kau?” Mes ka tiit fa tuaf es reꞌ anmanakuꞌ msaꞌ. Rarit naiꞌ Petrus nak,
“Usiꞌ msaꞌ, Ho es-es! Ho ka miit fa neu too mfa-faun ein ia nmakseit ein! Sin es
reꞌ anmatiitr ein naꞌkon kotin.”
LUK 8:46 Mes Naiꞌ Yesus nak neu ne mnak, “Kahaf! Feꞌe na Au ꞌnaben ate, anmuiꞌ
kuasa npoi naꞌko Kau. Onaim Au uhiin ꞌak tuaf es anreoꞌ Kau.”
LUK 8:47 Oras bifee naan nnaben nahiin neu in ka bisa naꞌkoroꞌ fa te, in nmurai
namtau nmaet. In naꞌtaꞌi ma nriꞌtuu nbi Naiꞌ Yesus In matan. Rarit in naretaꞌ sin
in rasi, nmurai naꞌko in uun-aꞌbaꞌan. In natoon am nak, oras in nreoꞌ Naiꞌ Yesus on
naan ate, in nareok nain.
LUK 8:48 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu na mnak, “Fetoꞌ! Ho mureok, natuin ho mpirsai
Kau. Amfain nai nok mamut!”
LUK 8:49 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab feꞌ nok bifee naan ate, tuaf es naꞌko naiꞌ Yairus
in umi neem natoon am nak, “Airoo, aam! Ho aanh ee, ain ee oekꞌ ein! Onaim kais
muhaeb Aam Tungguru.”
LUK 8:50 Mes oras Naiꞌ Yesus anneen uabaꞌ naan ate, In nak neu naiꞌ Yairus am nak,
“Baꞌe. Amtaaꞌ kuum! Kais neekm aan nabait! Ampirsai meu Uisneno. In es reꞌ narekoꞌ
ho anah, maut he in nmoin.”
LUK 8:51 Oras sin ntean naiꞌ Yairus in umi, too gui naheun nanin. Sin nkaen npin-
piuns ein. Naiꞌ Yesus nakain sin am nak, “Hi misnasab hi kaet ein nai! Riꞌanaꞌ ia
ka nmatef. In ntuup kuun!” Mes too mfaun ein anmanin nfaer Ee, natuin sin nitan nok
sin matak fuak ein nak, riꞌanaꞌ naan natfeek. Rarit Naiꞌ Yesus antoit riꞌanaꞌ naan
in ainaf-amaf, naiꞌ Petrus, naiꞌ Yohanis, ma naiꞌ Yakobus, he sin ntaman buꞌ-buaꞌ
nok Ne. Biak ein In nreun sin he npaon nbin moneꞌ.
LUK 8:54 Sin ntaman nrarin ate, Naiꞌ Yesus annaaꞌ riꞌanaꞌ naan in aꞌniman, ma
nhaamn ee mnak, “Nona! Amfeen nai!”
LUK 8:55 Nok askeken ate, riꞌanaꞌ naan anmoni nfain, ma in nfeen nain. Rarit Naiꞌ
Yesus anreun riꞌanaꞌ naan in ainf ee mnak, “Amfee ne he nbukae!”
LUK 8:56 Riꞌaan feto naan in ainaf-amaf ansanmakan nmaten. Mes Naiꞌ Yesus namnaubaꞌ
sin, he kais natoon rasi naan neu tuaf bian sin.
LUK 9:1 Neot es, Naiꞌ Yesus nabuab In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am nua. Rarit In
ntaon sin kuasa he bisa nriꞌun niut reꞌuf, ma narekoꞌ menas humaꞌ-humaꞌ naꞌko
amenat sin.
LUK 9:2 In nreek sin he nnaon ma natonan anmatoom nok Uisneno In aprenat. In anreek
sin imsaꞌ he narekoꞌ amenat anbin mee-mee.
LUK 9:3 Mes In natoon neu sin am nak, “Mimnau mirek-rekoꞌ. Hi kais meik saaꞌ-saaꞌ
ambi ranan. Amnao nai, mpake haa baru meseꞌ. Kais meik teas, ai aꞌkapiꞌ, aiꞌ oe-
betiꞌ, aiꞌ roit. Kais meik tai senuꞌ msaꞌ!
LUK 9:4 Karu hi mtaam meu kuan es, ma nmuiꞌ tuaf antoup ki, amtuup ambi sin uim
naan. Kais ampiir umi. Mitua mbi reꞌ naan, tar antea hi mnao misaitan kuan naan.
LUK 9:5 Karu hi mtaam meu kuan es, rarit abitan kuan naan ka nroim he ntoup ma ka
nroim he nneen ki fa te, ampoi mnao misaitan sin. Oras hi mpoi mnao misaitan sin
naan, hi mtao maan acara es natuin harat: amtekar askukuꞌ naꞌko hi haem ein naan.
Mitonan sin am mak, ‘Hi ka mroim fa he mitniin ate, maut he hi mitaah kiim!’ 
”
LUK 9:6 Rarit atoup noinꞌ ein naan, annaon naꞌkon kuan neu kuan. Sin natonan ma
nasinaꞌ neu tuaf-tuaf namfaun anmatoom nok Uisneno In Rais Reko. Rarit sin narekoꞌ
ameent ein amsaꞌ.
LUK 9:7 Oras naan, Usif Herodes Antipas anneen anrair beno humaꞌ-humaꞌ anmatoom nok
Naiꞌ Yesus. Anneen uab ein naan ate, in ntakaꞌnanaꞌ, natuin tuaf fauk nak, “Naiꞌ
Yesus naan, es reꞌ naiꞌ Yohanis Asranit reꞌ anmoni nfain.”
LUK 9:8 Bian anteniꞌ nak, “In reꞌ naan kaꞌo Elia reꞌ anmoni nfain.” Bian anteniꞌ
nak, “In reꞌ naan, tuaf es naꞌko Uisneno In mafefa kninuꞌ bian un-unuꞌ sin.”
LUK 9:9 Mes naiꞌ Herodes namnau mnak, “Neon goes ii, au ꞌreek tuaf ankeut naiꞌ
Yohanis in aꞌnakan. In nmoni nfani, oo? Rarit tuaf reꞌ ia, sekau ntein?” Onaim in
nꞌusaha he nateef nok Naiꞌ Yesus.
LUK 9:10 Neot es, atoup noinꞌ ein reꞌ Naiꞌ Yesus anreek haefan sin naan, sin nfain
neman ma nabuan nfanin nok Ne. Sin natonan neu Ne areꞌ kanan rasi reꞌ sin anmoꞌen
nrair sin. Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein annaon amninuꞌ-mninuꞌ neun baer
jes anpaumaak kuan Betsaida, he nasnasan akreꞌo nbin naan.
LUK 9:11 Mes too mfaun ein nakeon neu sin he nnaon nꞌanin mee, rarit sin naꞌiuk
Naiꞌ Yesus sin anbin sin koitk ein. Onaim Naiꞌ Yesus antoup sin, rarit In narekoꞌ
ameent ein ok-okeꞌ, ma In natoon neu sin Uisneno In aprenat.
LUK 9:12 Oras maans ee he noi nmouf on naan ate, In atoup noinꞌ ein boꞌes am nua,
neman ma neikin haan totis am nak, “Aam! Reko nneis Ho mreun too mfa-faun ein ia he
nnaon neu kuan-kuan reꞌ anmapaumaakn ein etan bare ia, he sin bisa napenin kuuk
amnahat. Ma sin namin bare he ntupan ntaah ein. Natuin baer ruman on reꞌ ia te, sin
he napenin amnahat on mee?”
LUK 9:13 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai! Hi ro he mtuthae sin!” Mes sin
nprotees ein am nak, “Hee! Amaꞌ msaꞌ, Ho es-es! Too mfa-faun ein reꞌ ia, nifu niim
anneis-neis. Nana feꞌ atoin ein, bifeen guin ma riꞌaan ein ka masoꞌik fa feꞌ! On
nai te, hit utuun ein suma fuaꞌ niim aah, ma iikꞌ ein fuaꞌ nua goah. Onaim Aam.
Karu Ho mroim he hai mtuthae too mfaun ein ia, hai he mmoeꞌ on mee he msoos maan
amnahat meu sin?” Rarit Naiꞌ Yesus anreun sin am nak, “Amꞌator sin he ntokon pukan-
pukan. Pukan es ate, tuaf boꞌ niim.”
LUK 9:15 Onaim sin nnaon nꞌaotr ein on naan.
LUK 9:16 Oras sin ntokon on naan ate, Naiꞌ Yesus nait utuun fua niim ein naan, ma
iik fua nuaꞌ ein naan. Rarit anbaiseun, ma nꞌonen nasaeb sukuur ma makasi. Rarit In
nteib utunuꞌ ma iikꞌ ein naan. Onaim In nnonaꞌ neu In atoup noinꞌ ein he nnaon
nbatin neu too mfaun ein naan.
LUK 9:17 Sin ar-arsin anbukaen tar namsenan. Rarit amnaah neisf ein naan, sin
nabuab nafaniꞌ sin anbin aꞌkoraꞌ boꞌes am nua nahen-henun.
LUK 9:18 Neot es, Naiꞌ Yesus anmes-mese nꞌonen nbi baer jes. Rarit In atoup noinꞌ
ein neman ma nabuan nok Ne. Anꞌonen anrari te, In nataan sin am nak, “Hi mneen biak
ein naꞌuab ein neu Kau te, nak Au reꞌ ia, sekau?”
LUK 9:19 Sin natahan am nak, “Bian nak, Ho reꞌ ia, naiꞌ Yohanis Asranit. Bian
antein nak, of oniꞌ Ho reꞌ ia, kaꞌo Elia. Karu kaah fa te, tuaf es naꞌko Uisneno In
mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ reꞌ anmoni nfain.”
LUK 9:20 Onaim Naiꞌ Yesus nataan sin anteniꞌ mnak, “Karu natuin hi peint ein ate,
hi mak Au reꞌ ia, sekau?” Rarit naiꞌ Petrus nataah am nak, “Aam. Ho reꞌ ia Kristus,
Tuaf reꞌ Uisneno nruur nain Je naꞌko unuꞌ!”
LUK 9:21 Rarit Naiꞌ Yesus antaar sin maꞌtaniꞌ, he kais natonan neu sekau-sekau, nak
In reꞌ naan, Kristus.
LUK 9:22 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur.
Au ro he usaah maꞌneꞌat ma maꞌfenaꞌ humaꞌ-humaꞌ. Atoni mnais harat Yahudi sin,
aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma tunggur agaam ein ka nromin fa he
ntoup Kau nak, Au Kristus Kau. Rarit sin of naꞌmaet Kau. Batuur Au ꞌmaet, mes anmeu
te, Au ꞌmoni ꞌfain.”
LUK 9:23 Rarit In naꞌuab neu too mfaun ein am nak, “Sekau-sekau reꞌ anroim he
natuin Kau, in ro he naran piut ma natuin Kau neno-neno! In ro he nporin nain in
roimn ein kuun. In ro he natuin piut-piut, maski he naꞌmaet je msaꞌ, nahuum on reꞌ
atoniꞌ nasaah hau nehe he nnao neu bare ꞌmaten.
LUK 9:24 Tuaf reꞌ nabaarb on he nmaet natuin in nok Kau, in of anmoin piut nok
Uisneno. Mes neu tuaf-tuaf reꞌ suma nroim he nmoin neu in tuan aa kuun, of in
mabetis naꞌko Uisneno.
LUK 9:25 Karu tuaf es napein nain pah-pinan ia in afan neesn ii barisi, mes Uisneno
ntitar napoitn ee, in napeni mnisat saaꞌ?
LUK 9:26 Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Onaim karu sekau-sekau namaeb on neu In
natuin Kau, ma namaeb on neu in annaaꞌ Au noinꞌ ein, Au msaꞌ of umaeb Ok he ꞌmanauk
ee ꞌbi Uisneno In human ma In matan, oras Au ꞌfain ꞌuum uꞌko sonaf neno tunan. Fin
Au of aꞌfain ꞌuum ꞌeik Amaꞌ In kuasat reꞌ npiin ma nakraah reko, ubua ꞌok In ameupt
ein naꞌkon sonaf neno tunan.
LUK 9:27 Au utoon ki batuur-batuur. Anmuiꞌ naan tuaf fak-fauk naꞌko hi arki reꞌ ia,
of nitan kuuk nok sin matak fuak ein Uisneno In Aprenat, rarit naꞌ sin bisa
nmaten.”
LUK 9:28 Neno fanu nkono te, Naiꞌ Yesus nok naiꞌ Petrus, naiꞌ Yohanis, ma naiꞌ
Yakobus annao neikin nsaen neu ꞌtoꞌef he nꞌoen ein.
LUK 9:29 Oras Naiꞌ Yesus anꞌonen on naan ate, In maasn ee naꞌbaniꞌ, ma In paekn ein
narim-riman.
LUK 9:30 Nok askeken ate, tuaf nua npoi neman. Tuaf nua reꞌ naan, es reꞌ kaꞌo Musa
ma kaꞌo Elia. Onaim sin nua sin naꞌuab ein nok Naiꞌ Yesus.
LUK 9:31 Sin mamnitaꞌ nbin pinaꞌ ma krahaꞌ. Sin teun sin naꞌuab ein anmatoom nok
Naiꞌ Yesus In aꞌmaten anbi kota Yerusalem.
LUK 9:32 Oras naan, naiꞌ Petrus nok in partein tuaf nua naan, anreur ein reꞌ-reꞌuf,
onaim sin ntupan. Oras sin anfenan ate, sin niit Naiꞌ Yesus anhaek nok atoniꞌ nua.
Sin niit Naiꞌ Yesus namaas rimat amsaꞌ.
LUK 9:33 Oras kaꞌo Musa ma kaꞌo Elia he nfanin on naan ate, naiꞌ Petrus ankeuk. In
ka nahiin neu he nmoeꞌ saaꞌ. Onaim in naꞌuab taif aah am nak, “Usiꞌ! Hit tbi ia te,
naꞌ reko, joo! Onaim reko nneis hai mihakeꞌ maan raꞌat teun. Es neu Ko, Usiꞌ, es
neu kaꞌo Musa, ma es antein neu kaꞌo Elia.”
LUK 9:34 Mes oras in naꞌuab feꞌ on naan ate, niup ee nsaun ma npuput naan sin.
Rarit naiꞌ Petrus sin namtaun.
LUK 9:35 Onaim sin nnenan hanaf naꞌko nipuꞌ naan in nanan am nak, “Au Anah reꞌ ia,
Au ꞌpiir ain Je! In naꞌuab saaꞌ-saaꞌ ate, amneen mirek-rekoꞌ meu Ne.”
LUK 9:36 Hanaf naan okeꞌ te, naiꞌ Petrus sin niit Naiꞌ Yesus anmes-mees. Sin teun
sin nfeef aꞌtemen. Sin ka natoon fa neu sekau-sekau saaꞌ reꞌ sin nitan nrair je
naan. Aꞌroo-ꞌroo te, naꞌ sin nmurai natoon ee neu tuaf bian.
LUK 9:37 Nokaꞌ on naan ate, oras Naiꞌ Yesus ma naiꞌ Petrus sin nsanu nfanin naꞌkon
aꞌtoꞌef naan, too mfaun ein neman ma nateef nok Naiꞌ Yesus.
LUK 9:38 Onaim anmuiꞌ naan tuaf es ankoaꞌ Ee mnak, “Aam Tungguru! Amturun maan kau
nok au aan mone. Airoo, in fuaꞌ meesꞌ aah, tua!
LUK 9:39 Anmuiꞌ niut reꞌuf annaaꞌ ee, anmoeꞌ je ma naskeke te, nkoaꞌ. Kroo te,
nkoaꞌ ma nasteet ee, tar antea haep bua neorn ee npoi npeoꞌ in fefan. Nitu naan
nbaan nafan-fainꞌ ee msaꞌ, ma noik je piut-piut.
LUK 9:40 Au ꞌtoit Ho atoup noinꞌ ein he nturun kau, he reko te, nitu naan anpoi
naꞌko au anah. Mes ka nabeiꞌ je fa, tua!”
LUK 9:41 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus naskarak sin ok-okeꞌ mnak, “Hae! Hi ka
mpirsai fa mmak Uisneno bisa narekoꞌ tuaf? Hi ro batuur-batuur mansian reꞌ ka mmoin
fa mbi raan amneꞌo! Au ro he ꞌok ki ꞌtea rekaꞌ, he naꞌ hi mpirsai meu Kau? Au he
ꞌsabaar ꞌeu ki ꞌtea mee ntein?” Rarit In nabaniꞌ neu ꞌnaef naan am nak, “Meik
riꞌanaꞌ naan neem neu ia!”
LUK 9:42 Oras sin neik riꞌanaꞌ naan neu Naiꞌ Yesus, niut maufinu naan naꞌteet ee ma
npeesk ee neu afu. Mes Naiꞌ Yesus naprenat niut goe he npoi nasaitan riꞌanaꞌ naan.
Onaim in nareok nain. Rarit Naiꞌ Yesus annonaꞌ riꞌanaꞌ naan neu in amaf.
LUK 9:43a Too mfaun ein reꞌ niit Uisneno In kuasa maꞌtaniꞌ naan, sin ar-arsin
ansanmakan batuur-batuur.
LUK 9:43b Oras too mfaun ein ok-okeꞌ feꞌ naꞌuab ein anmatoom nok rais sanmaakt ein
reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ sin naan, In natonan In atoup noinꞌ ein am nak,
LUK 9:44 “Hi mtanar mirek-rekoꞌ Au uabak ia! Ka ꞌroo fa nteniꞌ te, tuaf naꞌsosaꞌ
Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia. Rarit sin naꞌnaꞌat Kau neu atoni ꞌteetꞌ ein.”
LUK 9:45 Mes In atoup noinꞌ ein ankekun. Sin ka nahinin fa neu In sairt ii saaꞌ.
Sin he nataan in aꞌmouf ne amsaꞌ, namtaun.
LUK 9:46 Neot es, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein anmatoen rasi anmatoom neu sekau of
es reꞌ anjair tuaf ahunut anbi maat.
LUK 9:47 Mes Naiꞌ Yesus nahiin sin rais matoes naan. Onaim In noꞌen naan riꞌaan es,
rarit nahaek ee nbi In aon-bian.
LUK 9:48 Rarit In natoon neu sin am nak, “Amneen mirek-rekoꞌ! Tuaf reꞌ natuin Kau
ma ntuthae tuaf bian on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ ia, in aꞌmoufn ii nak, naan in ntuthae Kau
msaꞌ. Ma in antuthae Au Amaꞌ et sonaf neno tunan amsaꞌ reꞌ anreek haefan Kau ꞌuum
ꞌeu pah-pinan ia. Anmuiꞌ tuaf amfaun ankius nasbiin aah tuaf bian. On reꞌ atoin
kasian, asusat, atoin ka mapakeꞌ fa, amaufinut, aꞌbaut. Hoe! Atoniꞌ reꞌ nroim he
ntuthae tuaf-tuaf ein on reꞌ naan, Uisneno naan sin on atoin maꞌtaniꞌ.”
LUK 9:49 Rarit naiꞌ Yohanis natoon neu Naiꞌ Yesus am nak, “Usiꞌ! Neot es, hai miit
atoin es anriuꞌ niut reꞌuf te, anteek Ho kanam. Onaim hai mtaar ee, he kais anteek
Ho kanam naan, natuin in ka hit ja fa, tua.”
LUK 9:50 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Kais on naan! Natuin atoniꞌ reꞌ ka nraban
kit fa te, in oetn ii nak, naan hit partein ngguin kuuk.”
LUK 9:51 Naiꞌ Yesus nahiin nak, In oras he nsae neu sonaf neno tunan naan anpaumaak
een. Rarit In nafeek he nnao neu kota Yerusalem.
LUK 9:52 In nreek haef he nnao nahuun naꞌko sin, he sin bisa nꞌator bukaet. Onaim
haef ein naan antaman neun kuan es et propinsi Samaria he nꞌurus uim tupas.
LUK 9:53 Mes abitan Samaria sin ka nromin fa he ntoup Naiꞌ Yesus sin, natuin In he
nnao naꞌbesan Uisneno neu kota Yerusalem.
LUK 9:54 Oras naiꞌ Yakobus ma naiꞌ Yohanis annenan nak abitan Samaria sin iꞌmoeꞌk
ein on naan ate, sin nfuriꞌ Naiꞌ Yesus am nak, “Usiꞌ! Reko te hit ttoit Uisneno he
nasanut ai he nout nakratiꞌ sin.”
LUK 9:55 Mes Naiꞌ Yesus nabaniꞌ neu sin nua sin, ma nakain sin am nak, “Kais
mitenab on naan.”
LUK 9:56 Rarit sin nnaon nkonon neu kuan bian.
LUK 9:57 Oras sin nnaon on naan ate, anmuiꞌ atoin es naꞌuab neu Naiꞌ Yesus am nak,
“Aam! Ho mnao mꞌain mee-mee jah, au utuin Ko piut, tua!”
LUK 9:58 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Reko msaꞌ! Mes mumnau. Areꞌ mansian ein ma
muiꞌt ein anmuꞌin bare he natuan. Aus fui ji nfain neu in nuat he ntuup. Koor gui
nfain neu in kunaꞌ. Mes Au, Mansian Batuur-Batuur ia, Au ka ꞌmuiꞌ kuuk fa umi he
ꞌfain ꞌeu na. Akaꞌnunuꞌ msaꞌ, Au ka ꞌmuꞌif.”
LUK 9:59 Neot es, Naiꞌ Yesus noꞌen tuaf es anteniꞌ mnak, “Uum he mutuin Kau, he
mjair Au ngguin.” Mes tuaf naan nataah am nak, “Reko, tua! Mes, on nai feꞌ, Usiꞌ!
Maut he au ꞌfain he ꞌurus ꞌaan mahoin ein ne feꞌ. Karu au amaꞌ nmate nrari te, naꞌ
au ꞌuum he utuin Ko, tua.”
LUK 9:60 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu ne mnak, “On nai! Maut he tuaf-tuaf reꞌ ka
npirsain fa neu Uisneno, nꞌurus amaets ein. Mes hi, reꞌ ampirsai meu Uisneno, hi
meup gui es reꞌ he mnao minaobaꞌ Uisneno In Aprenat.”
LUK 9:61 Anmuiꞌ tuaf es anteniꞌ naꞌuab am nak, “Usiꞌ! Au he utuin Ko piut-piut. Mes
mfee maan kau mainuan akreꞌo he au ꞌnao ꞌmataeb aan ꞌok au nonot-asar sin feꞌ, naꞌ
au ꞌuum he utuin Ko, tua.”
LUK 9:62 Mes Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “On nai! Karu tuaf anmurai nꞌoet nabaniꞌ
afu, rarit antaisibu ntein urusan bian tar antea nnikan nain neu he nseen, in rene
naan ka njarif. On naan amsaꞌ neu tuaf-tuaf reꞌ nafeek he natuin Kau, mes namnau
piut-piut in aꞌmonin unuꞌ naan. Tuaf on reꞌ naan, ka mapakeꞌ fa njair ameput anbi
Uisneno In aprenat.”
LUK 10:1 Rarit Naiꞌ Yesus anpiir naan atoup noniꞌ bian antein, tuaf boꞌ hitu mnua
(72). Rarit In nbait sin tuaf nu-nua, he nnaon nahunun neun bare-bare reꞌ In he
ntaman sin.
LUK 10:2 In nreek haefan sin neik uab manbasan am nak, “Too mfaun ii on reꞌ makaꞌ
reꞌ namnatu nrair et rene. Arahaa he reen tuaf ee nreun tuaf he nnaon nonun. Onaim
hi ro he mꞌonen amtoit Uisneno he nreek naꞌbabaꞌ In tuaf ameput antein he naꞌbuaꞌ
tuaf-tuaf reꞌ he natuin Kau. Natuin tuaf reꞌ he natuin Kau naan, amfaun. Mes tuaf
ameupt ii, fuꞌ-fuaꞌ aah.
LUK 10:3 Oras ia, mnao nai! Au ꞌreek haefan ki he mnao meu too mfaun ein. Mes
mimnau. Hi on reꞌ ꞌbib-kaes anaꞌ reꞌ in neekn ee reko, reꞌ annao ma natua nbi aus
fuin apiust ein sin atnaank ein.
LUK 10:4 Hi kais meik roit, aiꞌ tas he mpaan tais, aiꞌ pein-haef bian. Kais amporin
oras he mmaseen ruum-ruum mok es ambi ranan.
LUK 10:5 Karu hi he mtaam meu kuan es, hi kais mitnain umi, miꞌko uim jes meu umi
bian. Karu atoniꞌ ntoup ki nok rek-reko te, mitua mbi naan, tar antea hi mnao mtein
meu kuan bian. Karu hi mtaam meu uim jes, hi ro he mtoit Uisneno he nfee tetus neu
tuaf anbi umi naan. Karu uim tuaf naan antoup ki nok rek-reko, Uisneno of nakriraꞌ
In nekan arekot neu uim tuaf ein naan. Mes karu sin ka nromin fa he ntoup ki te,
maut he Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot naan neu haa ki mmees. Karu hi mtaam meu
uim jes, aiꞌ kuan es, miah am miun saaꞌ-saaꞌ aah reꞌ sin nnonaꞌ ki sin. Amtoup sin
nok neek marine, fin sin nfee sin he nseun banin hi maskeet ein naan.
LUK 10:9 Mirekoꞌ sin ameent ein. Ma mitonan sin am mak, ‘Uisneno In aprenat et hi
maatm ein aan!’
LUK 10:10 Mes kuan bian sin tuak ein ka nromin fa he ntoup ki. Karu sin nmoꞌen on
naan neu ki te, mnao mhaek meu kuan naan in ranan ma miꞌuab am mak,
LUK 10:11 ‘Amneen mirek-rekoꞌ! Hai iim meik Uisneno In Kabin ma Prenat neu ki, mes
hi ka mrae mituin fa kreꞌ-reꞌo msaꞌ. Onaim oras ia, hai mtekar askukuꞌ naꞌko hai
haem ein ia, he njair tanar nak, hi of mitaah ma misaah kiim in aꞌmoufun! Mes
mimnau mirek-rekoꞌ! Uisneno In aprenat et hi maatm ein aan!’
LUK 10:12 Hi mihiin kota Sodom in maufinun, aiꞌ? Au utoon ki, he! Nateef neon
amsoupt ee te, of Uisneno nasanut hukun neu tuaf-tuaf reꞌ antorak ki, maꞌfenaꞌ
nneis naꞌko abitan Sodom!”
LUK 10:13 Naiꞌ Yesus antuta ntein am nak, “Hi abitan kuan Korasin ma kuan Betsaida,
ampaant om, oo! Siraak ee of ansaen ki! Au ꞌmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ ꞌbi hi
humam ma hi matam, mes hi ka mroim fa he mpirsai meu Uisneno. Te kaah, hi reꞌ ia,
atoin Yahudis reꞌ ammanakuꞌ mmak hi mihiin Je. Mes karu rais sanmaakt ein reꞌ Au
ꞌmoeꞌ sin aꞌbi hi kuan naan, anjair tanar anbi kota Tirus ma kota Sidon, abitan
naan bait sin naꞌpisan aꞌroo-ꞌroo goen, ma nasaitan sin saant ein, rarit natuin
Uisneno. Bait sin imsaꞌ anpaken tai-nukat, ma ntaon afu nbin sin aꞌnaak ein he
njair tanar nak, sin nmeiꞌ jok naꞌkon sin saant ein. Te kaah, abitan Tirus ma Sidon
sin, ka atoin Yahudis fa reꞌ anmanakuꞌ nak sin nahiin Uisneno.
LUK 10:14 Batuur! Hi mkius kiim! Karu Uisneno nafeek nain areꞌ kanan rasi naꞌko too
mfaun ein, abitan Tirus ma Sidon sin napenin hukun maꞌkafaꞌ nneis naꞌko hi nggoan.
LUK 10:15 Ampaant om, hi abit Kapernaum! Hi kais mitenab am mak, Uisneno of nait ki
msae meu sonaf neno tunan on ahaa reꞌ naan. Kaah fa, tua! Uisneno of nait inporin
ki meu ai maputuꞌ mararaꞌ abar-barat, tua!
LUK 10:16 Mimnau mirek-rekoꞌ! Tuaf-tuaf reꞌ anneen ki, humaꞌ meseꞌ on reꞌ anneen
Kau. Mes tuaf-tuaf reꞌ ka nromin fa he nneen ki, humaꞌ meseꞌ on reꞌ ka nromin fa he
nneen Kau. Saaꞌ antein, tuaf-tuaf reꞌ ka nroim fa he nneen Kau naan, humaꞌ meseꞌ on
reꞌ sin ka nroim fa he nneen Uisneno, reꞌ anreek haefan Kau ꞌtaam ꞌuum ꞌeu pah-
pinan ia.”
LUK 10:17 Oras haef tuaf boꞌ hitu mnua (72) anfain neman, sin neek ein anmarinan.
Sin nmurai naretaꞌ neu Naiꞌ Yesus am nak, “Maꞌtain besi, atoin ein! Oras hai mpaek
Ho kaanm aan, he mriuꞌ mipoitan niutn ein, nitun naan sin natniin kai, onaim sin
npoi nanin!”
LUK 10:18 Onaim Naiꞌ Yesus nataah sin im nak, “Tua! Oras hi mmoeꞌ on naan ate, Au
ꞌiit Uisneno anfain-firin niut reuꞌf ein nok sin aꞌnaakt ee naꞌko neno, on reꞌ
rimat nariim ꞌrii-ꞌneꞌu.
LUK 10:19 Mimnau, joo! Niut reuꞌf ein sin aꞌnakat naan, hit musu. Ma in anmuiꞌ
kuasa msaꞌ! Mes Au ꞌfee ꞌrair ki kuasa, he mireuꞌ main in kuasa naan. Onaim karu hi
mteir maan kaun araut ein, aiꞌ kbiti te, hi ka mimeen fa saaꞌ-saaꞌ. Ka tiit fa tuaf
reꞌ he bisa nsirakab ki.
LUK 10:20 Hi neekm ein anmarinan, natuin niut reuꞌf ein natniin ki. Naan reko msaꞌ,
mes rasi naan, aanꞌ aah! Reko nneis hi neekm ein anmarinan, natuin Uisneno antui hi
kaanm ein he mjair In too ngguin reꞌ antaman neun sonaf neno tunan.”
LUK 10:21 Oras naan, Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee, nmoeꞌ Naiꞌ Yesus In neekn ee
nmariin. Rarit In nboꞌis Uisneno mnak, “Koi, Aam Uisneno! Ho es reꞌ amjair Uis Koꞌu
et neno tunan ma pah-pinan. Au ꞌtoit makasi kouꞌ-koꞌu, natuin Ho mpuput-muꞌkoroꞌ
maan rasin ia naꞌkon atoin ein reꞌ sin naan sin tuak ein anjarin atoin ahinit ma
abeoꞌt ein. Mes Ho mukriraꞌ rasin reꞌ naan ok-okeꞌ meu riꞌaan ein ma tuaf-tuaf reꞌ
nmuiꞌ neek aꞌparat. Batuur! Naan anharineb Ho nekam, tua.”
LUK 10:22 Rarit Naiꞌ Yesus natoon neu too mfaun ein am nak, “Amneen, oo! Au Amaꞌ et
sonaf neno tunan, anfee nrair Kau areꞌ kanan kuasa sin ok-okeꞌ. Suma Au Amaꞌ nmees
jah, es reꞌ nahiin Kau rek-reok gui nak, Au reꞌ ia sekau. Ma suma Amaꞌ In Anah, es
reꞌ Au, es reꞌ uhiin Au Amaꞌ urek-reokꞌ ee ꞌak, Amaꞌ naan sekau. Ma Au ꞌpiir tuaf-
tuaf bian sin, he utonan sin, maut he sin nahiin Je rek-reko msaꞌ.”
LUK 10:23 Rarit Naiꞌ Yesus nabaniꞌ nꞌain In atoup noinꞌ ein am natonan sin nmes-
mesen am nak, “Hi mꞌua-reok batuur-batuur, natuin hi miit Uisneno In kuasan.
LUK 10:24 Uisf ein ma mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ te, anmarinan nmaten he nitan kuuk
saaꞌ reꞌ hi miit kiim sin, mes ka bisa fa. Sin anmarinan nmaten he nnenan kuuk saaꞌ
reꞌ hi mneen sin, mes ka bisa fa msaꞌ.”
LUK 10:25 Neot es, atoin ahiin rais atoran hukun Yahudi tuaf es, anhaek ma naꞌuab
nok Naiꞌ Yesus he nakreo Goe. In nataan am nak, “Aam Tungguru! Amturun he mutoon
maan kau feꞌ! Au he ꞌmoeꞌ saaꞌ, he bisa ꞌmoin ubar-baar ꞌok Uisneno ꞌbi sonaf neno
tunan?”
LUK 10:26 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Kaꞌo Musa antui mnak saaꞌ, anmatoom nok rasi
ia? Ho mahiinm ii on mee meu rasi ia?”
LUK 10:27 Atoniꞌ naan nataah am nak, “In ntui mnak: ‘Ho ro he mneek Uisneno, ho
Usiꞌ, anneis naꞌko saaꞌ ii ok-okeꞌ. Es naan ate, ho ro he mumnau Goe piut-piut,
ammeup maꞌtaniꞌ he mutuin In romin, ma muhiin ma mukeo Goe.’ Matuꞌi msaꞌ am nak,
‘Ho ro he mneek ho aom-bian, on reꞌ ho mneek ho tuam aan kuum.’ 
”
LUK 10:28 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur! Karu ho mmoeꞌ mutuin sin on naan ate,
ho mmoin mubar-baar mok Uisneno.”
LUK 10:29 Mes atoniꞌ naan in nmoeꞌ in tuan ee on reꞌ atoin amakoet anbi rais
Uisneno. Rarit in nataah Naiꞌ Yesus am nak, “Mes au ‘aok-bian’ naan, es reꞌ mee?”
LUK 10:30 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai! Au he uꞌuabaꞌ aan reet es. Rarit
ho of amteek, mee es batuur-batuur ho ‘aom-bian’. Retaꞌ naan on nai: anmuiꞌ naan
atoin Yahudis es annao naꞌko kota Yerusalem, neiki nsaun neu Yeriko. Mes nok
askeken, apaikaurt ein neman nkarfei atoniꞌ ia. Rarit anbaan ee ma nabaak neik in
roit am in tais ein ok-okeꞌ. Rarit sin nait anhoeb ee nbi ranan, ma sin nnaon
nasaitan. Atoniꞌ naan he nma-maet ja heen.
LUK 10:31 Mes ken-kenuꞌ te, anmuiꞌ aꞌnaak pirsait Yahudis es neem annao nsaun npeoꞌ
ranan naan amsaꞌ. Suma oras in niit atoin ao apapaꞌ es antuup anhoeb on nbi raan ee
te, in ka nasnaas fa he nturun. Mes in nteib neu raan ee panin, ma nnao nkoon.
LUK 10:32 Ka ꞌroo fa te, tuaf es anteniꞌ neem annao npeoꞌ ranan naan. Atoniꞌ naan
naꞌko uuf naiꞌ Lewi reꞌ biasa ntuthae nbi Uisneno In Uim Onen Uuf. Oras in niit
atoin ahoet naan anbi raan ee ninin, in nnao npaumak-maak ma ntae, mes ka ntuurn ee
fa. Rarit in ntebi nꞌain raan ee panin, ma nnao nkoon.
LUK 10:33 Ka ꞌroo fa te, atoin es naꞌko pah Samaria nok in bikaes keledai, neman
nnaon npeꞌon ranan naan. Hit arkit tahiin tak, atoin Yahudis kit natiꞌ te, hit tiit
atoin Samarias ate hit tasbiniꞌ sin. Oras atoin Samarias naan niit atoin mapaikaruꞌ
naan ate, in nkasian ee. In neem anpaumak-maak he nturun atoniꞌ naan. In nꞌoop
anggur he nakninuꞌ paap ein, rarit in nminaꞌ sin. Rarit anꞌaum paap ein naan rek-
reko, ma nasaeb ee neu in bikaes keledai. In neik atoniꞌ naan antea kota. Rarit in
natuabaꞌ ntahan atoniꞌ naan anbi losmen, ma anꞌuurs ee rek-reko.
LUK 10:35 Nokaꞌ on naan ate, atoin Samarias naan anbaen antahan roi mutiꞌ fuaꞌ nua
neu losmen tuaf naan, ma naꞌuab am nak, ‘Ampaek roit ein reꞌ ia, he mꞌurus ameent
ee rekaꞌ nareok. Karu ka nanokab fa te, mpake mtahan hi roit. Oras au ꞌfain ꞌuum,
au of ꞌeik ki roit he ufaniꞌ sin ok-okeꞌ.’ ”
LUK 10:36 Naiꞌ Yesus in retaꞌ naan antuuꞌ on naan. Rarit In nataan atoin ahiin rais
hukun sin am nak, “Natuin ho teenb ii te, mee es reꞌ batuur-batuur ‘aon-bian’ neu
atoin mapaikaruꞌ naan?”
LUK 10:37 Atoniꞌ naan nataah am nak, “Batuur-batuur ii es reꞌ atoniꞌ reꞌ ankasian
ee ji, oo!” Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur on naan, tua. Onaim amnao nai he
mmoeꞌ mutuin on naan.”
LUK 10:38 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein nnaon piut neun kota Yerusalem.
Sin neis nokan kuan es. Anbi kuan naan, anmuiꞌ naan bifee nua, sin nmaꞌori-taatn
ein. Sin kaank ein, es bi Marta te, es bi Maria. Bi Marta nfee haan askaut neu Naiꞌ
Yesus sin he ntupan naan fai jes aꞌnua nbi sin umi. Rarit Naiꞌ Yesus sin ntupan
ntaahn ein anbin naan. Oras Naiꞌ Yesus antook ma nanoniꞌ tuaf, bi Marta nhae nmat-
maet he nabarab bukae nbi umi ꞌhanaꞌ. Mes in orif bi Maria, antoko npaumak-maak
Naiꞌ Yesus In haek ein, ma anneen kuun In uaban. Ka ꞌroo fa te, bi Marta ntaam neem
ma naꞌmuaꞌ neu Naiꞌ Yesus am nak, “Hae, Aam! On mee mꞌes reꞌ ia? Au ꞌhae ꞌmat-maet
he ubarab bukaet, onait bi Mia in ntook kuun es ia. Amreun goe he nturun naan kau
kreꞌo!”
LUK 10:41 Mes Usif Yesus nataah am nak, “Marta. Ho mtaisiub kuum nok tenab humaꞌ-
humaꞌ.
LUK 10:42 Reko! Mes anmuiꞌ naan rais jes reko nneis oras ia. Bi Mia antook ma nneen
Au Uab ein ia, in npiir naan kuun rais reok goes. Atoniꞌ ka bisa nabaak aiꞌ ntoup
naan fa Uab ein naan naꞌkon bi Maria.”
LUK 11:1 Neot es, Naiꞌ Yesus annao nꞌonen. Anꞌonen anrari te, In atoup noin es neem
ma ntoti mnak, “Usiꞌ! Naiꞌ Yohanis Asranit nanoniꞌ nrair in atoup noinꞌ ein he
nꞌoen ein nahinin. Hai mtoit Ko, he munoniꞌ kai he mꞌonen mihiin, tua!”
LUK 11:2 Rarit Naiꞌ Yesus nak, “Reko! Amꞌonen ampaek onen on reꞌ ia: Aam. Ho kanam
naan nakninuꞌ teeb. Maut he mansian ein ok-okeꞌ, nanaib ma ntunaꞌ naꞌratan Ho kanam
naan! Maut he Ho mjair Usif meu mansian ein ok-okeꞌ!
LUK 11:3 Amturun ma mbaab kai nok rais bukaet, reꞌ nanokab neu kai neno-neno.
LUK 11:4 Hai mtoit Ko, Aam, amnikan main hai saant ein ok-okeꞌ, on reꞌ hai amnikan
main tuaf bian sin saant ein amsaꞌ, reꞌ sin nmoeꞌ sin neu kai. Ampafaꞌ ma mpanat
kai he hai kais ammoeꞌ amreꞌut, tua.”
LUK 11:5 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ ntein sin anmatoom nok rais onen. In npaek uab
manporin am nak, “Karu fai tnanaꞌ, anmuiꞌ ho partei jes neem naꞌko ꞌroo, ma ntuup
antahan anbi ho umi. Mes ho ka mmuiꞌ fa saaꞌ-saaꞌ he mfee ne he nbukae. Rarit ho
mnao meu ho partei jes antein in umi. Ho mhake mbi moen ee, ma mtoit je mmak,
‘Baꞌe! Amfee mtahan maan kau utunuꞌ fuaꞌ teun feꞌ! Au ꞌmuiꞌ tamu et umi. Mes hai ka
ti-tiit fa saaꞌ es he mtuthae je. Onaim amturun maan kau! Utunuꞌ fuaꞌ teun goah. Au
of ufaniꞌ ko sin!’
LUK 11:7 Onait ho baꞌe of nataah ko mnak, ‘Airoo, ma ho msaꞌ ate! Au ꞌtuup aꞌfiin
jen ate, ho uum he mpooꞌ kau goo! Eonꞌ ein au uꞌretuꞌ ꞌrair sin. Riꞌaan ein antupan
nrarin. Neu, kais muꞌtooꞌ, baꞌe! Neot es anteniꞌ!’
LUK 11:8 Maski on naan amsaꞌ, mes mimnau mirek-rekoꞌ. Maski tuaf naan ka nfeen fa
he nfee ko, natuin ho reꞌ naan in baef, mes karu ho mtoit je piut-piut, in of
anfeen am anfee ko.
LUK 11:9 On naan amsaꞌ rais onen. Amtoit piut-piut meu Uisneno; In of anfee ma
nnonaꞌ. Maim piut-piut; In of naruruꞌ ranan. Amhaman piut-piut; In of nasoin enoꞌ.
LUK 11:10 Fin sekau-sekau reꞌ antotin piut-piut neu Uisneno, of antoupun. Amnamit
piut-piut, of napenin. Ahaman piut-piut, In of nasoin enoꞌ.
LUK 11:11 Hi mitenab miit! Hi miit mahonit mee, reꞌ karu in aanh ee ntoit ikaꞌ te,
anfee ne kaunaꞌ?
LUK 11:12 Aiꞌ, riꞌaan ee ntoit maun-tenoꞌ te, anfee ne kbiti? Ka neu he on na fa,
aiꞌ?
LUK 11:13 Mansian ii ro maufinu. Mes hi Amaꞌ abit sonaf neno tunan naan, In reokn
ii kah een. Onaim karu mansian amaufiunt ein on reꞌ hi, amroim he mfee baer reko
meu hi aanh ein, saaꞌ antein Amaꞌ Uisneno! In ka nfee naan ahaa ki fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ
hi mperluu sin, mes anneis naꞌko naan, In nfee In Asmaan Akniunꞌ ee neu tuaf-tuaf
reꞌ ntoit Je.”
LUK 11:14 Neot es, Naiꞌ Yesus anriuꞌ napoitan niut reꞌuf naꞌko amuut es. Onaim
amuut naan naꞌuab anfain. Atoin ein anmasahun.
LUK 11:15 Mes bian naꞌuab ein am nak, “Batuur, In bisa nriuꞌ nitu! Natuin In napein
kuasa naꞌko niutn ee sin aꞌnakat, es reꞌ Balsebul.”
LUK 11:16 Bian he nsobaꞌ Naiꞌ Yesus. Rarit sin ntoit Je he In nmoeꞌ naan rais
sanmakat es antein, he nakriraꞌ sin am nak, In kuasa naan batuur-batuur naꞌko
Uisneno.
LUK 11:17 Mes Naiꞌ Yesus nahiin nain sin roen reꞌuf naan. Onaim In naꞌuab am nak,
“Karu anbi pah es, in toon guin anmamusun piut, pah naan of kpeteꞌ-kpeteꞌ. On naan
amsaꞌ anbi uim jes in nanan, abitan umi naan karu anmatoen piut-piut ate, umi naan,
ro kah een!
LUK 11:18 Onaim karu niut reuꞌf ein anmamusun ma anmariꞌun es nok es, henat sin
aꞌnaakt ee ka bisa naprenat sin fa ꞌroo-ꞌroo ntein! Onaim ka ntaam fa neu ronef,
karu hi mak, Au ꞌpaek niut reuꞌf ein sin kuasa he ꞌriuꞌ upoitan niut reꞌuf!
LUK 11:19 Mimnau he! Hi ngguin amsaꞌ anriuꞌ nahinin nitu. Sin npaek kuasa naꞌkon
niutn ee, oo? Kaah fa! Onaim hi kais miꞌuab tafiꞌ-tafiꞌ mak, Au ꞌpaek niutn ee sin
kuasa he ꞌriuꞌ nitu. Hi ngguin kiim of nafekan am nak saaꞌ reꞌ hi mtuꞌiran sin meu
Kau naan, ansanan.
LUK 11:20 Mes karu Au batuur-batuur aꞌriuꞌ nitu ꞌpaek kuasa naꞌko Uisneno, naan
nakriir on nak Uisneno In apreent ee et hi maatm ein naan. Mes, on reꞌ hi ka mikeo
maan fa feꞌ.
LUK 11:21 Karu tua maꞌtain es annaaꞌ suniꞌ-kenat nbi in aꞌniman aꞌrii-ꞌneꞌu ma npao
in umiꞌ, in baerꞌ ein of ka namnekun fa.
LUK 11:22 Mes of anmuiꞌ tua maꞌtain es antein maꞌtaniꞌ nneis, neem ma nbaan niis
ne, rarit nait nabaak neik tuaf naan in suniꞌ-kenat sin. Rarit nnau neik nain tuaf
naan in aꞌmuiꞌk ein ok-okeꞌ, ma nbait sin neu iin ee. Aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, tua
maꞌtain ahunut naan in npirsai batuur-batuur in suniꞌ-kenat sin. Mes oras ia, in ka
bisa nharap sin fa goen antein.
LUK 11:23 Mimnau mirek-rekoꞌ! Sekau reꞌ ka nmapartein fa nok Kau, in reꞌ naan, Au
musu. Ma sekau reꞌ ka nmaturun nok Kau fa nbi Au mepu, in reꞌ naan anmoꞌe haa
taisibu.”
LUK 11:24 Naiꞌ Yesus antuut antein In uaban am nak, “Karu hit triuꞌ nitu npoi naꞌko
tuaf es, in naen neu baer ruman he nasnaas. Natuin in ka napein fa bare reꞌ natai
nok in romin, onaim in natenab nak, ‘Aah! Au ka upein fa bare on reꞌ ia te, reko
nneis au ꞌfain ꞌeu au barak neno naan.’
LUK 11:25 Rarit in ntebi nfain neem, ma niit bare naan, ansaup nakniunꞌ ee goen, ma
nkikin anrair je goen.
LUK 11:26 Onaim nitu naan annao noꞌen in partein hiut, reꞌ maufinu nneis. Rarit sin
nnaon natuan nbin atoniꞌ naan, ma sin nbaan ee buꞌ-buaꞌ. Onaim oras ia, tuaf naan
in aꞌmoin ii, nreꞌu nneisi ntein.”
LUK 11:27 Oras naiꞌ Yesus naꞌuab feꞌ nok too mfaun ein naan, anmuiꞌ bifee jes anbi
naan ankoaꞌ am nak, “Aijoo! Ho ainaꞌ ua-reko, natuin in nahoniꞌ naan Ko, ma nasuus
naan Ko, tua!”
LUK 11:28 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur, ain! Mes tuaf reꞌ ua-reko nneis ji, es
reꞌ tuaf reꞌ antakan in rukin ma anneen Uisneno In Kabin ma Prenat, ma nmoeꞌ natuin
sin!”
LUK 11:29 Oras too mfaun ein naub naan Naiꞌ Yesus on naan ate, In nmurai naꞌuab am
nak, “Mansian oras ia, suma nmoꞌ-moꞌe haa rais maufinu. Sin para ntoit Kau he ꞌmoeꞌ
rais sanmakat neu sin, he sin nahinin nak Au reꞌ ia, batuur-batuur Uisneno Iin Ja.
Te kaah, unuꞌ te Uisneno anfeen sin rais sanmakat anpaek In mafefa kninuꞌ, naiꞌ
Yunus. Naan noo goah.
LUK 11:30 Unuꞌ te, naiꞌ Yunus natoon neu abitan kota Niniwe nak, sin ro he naꞌpisan
feꞌ. Onaim saaꞌ reꞌ anjair neu naiꞌ Yunus afi unuꞌ te, anjair tanar neu sin mnak,
Uisneno es anreek haefn ee. On naan amsaꞌ anmatoom nok Kau, Mansian Batuur-Batuur.
Au ꞌuum he utoon ki mꞌak, hi ro he miꞌteꞌun ma miꞌpiis feꞌ. Ma saaꞌ reꞌ anjari nbi
Kau, naan of anjair tanar neu tuaf-tuaf oras ia mnak, tebes Uisneno es reꞌ anreek
haefan Kau.
LUK 11:31 Of anbi neon amsoupt ee on naan ate, karu Uisneno nhake njair afeek rasi,
of bifee usif naꞌko haaꞌ-nua, nmoni nfain ma nhake njair saksii. In of anruur ki
ok-okeꞌ reꞌ amonit oras ia mnak, ‘Hi arki amoont ein!’ Unuꞌ te uis bifee naan neem
naꞌko ꞌroo-ꞌroo he niit kuun usif naiꞌ Soleman in mahinin. Te kaah, oras ia anmuiꞌ
Tuaf es et hi sonam ma hi tnaanm ein, reꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko usif naiꞌ Soleman.
Mes hi ka mfairoir maan Ee fa kreꞌ-reꞌo msaꞌ!
LUK 11:32 Ma in ka nmees fa! Abitan Niniwe msaꞌ of anfenan ma nruur hi amonit oras
ia mnak, ‘Hi arki amoont ein!’ Sin naꞌuab ein on naan, natuin neno naan, oras naiꞌ
Yunus annao natoon neu sin Uisneno In roimn ee, sin naꞌpiis nanin. Te kaah, oras ia
Tuaf maꞌtani nneis naꞌko naiꞌ Yunus anmoin nok ki et hi sonam ma hi tnaanm ein ate,
mes hi ka miꞌpiis fa kreꞌo msaꞌ!”
LUK 11:33 Naiꞌ Yesus antuut antein In uaban am nak, “Atoniꞌ nout pauk anaꞌ, rarit
nateek je nbi ꞌratan, he in ntanaꞌ keꞌen neu abitan naan ok-okeꞌ. Ka tiit fa es he
nout paku, rarit nait iꞌkora, ma ntoeb paku naan! Naan ka mapakeꞌ fa!
LUK 11:34 Hi maatm ein naan on reꞌ paku. In ntanaꞌ nameu hi neekm ein. Karu hi
maatm ein nameisꞌokan, hi mkius meik neek maufinu. Mes karu hi maatm ein meꞌun, hi
mkius meik neek akninuꞌ reko.
LUK 11:35 Ampanat he meꞌu nbi hi neekm ein naan, nmeuꞌ-siin batuur-batuur on reꞌ
manas. Meꞌu nbi hi neekm ein naan, kais on reꞌ funan, reꞌ suma nfee haa mafof.
LUK 11:36 Karu hi neekm ein meꞌun, tar antea ka tiit fa kobaiꞌ aan meisꞌookn es, hi
ꞌmoinm ein of meꞌun on naan amsaꞌ, on reꞌ pauk koꞌu reꞌ antanaꞌ hi ꞌmonim.”
LUK 11:37 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, anmuiꞌ naan atoin es naꞌko partei
pirsait Farisi, naskau Goe he nbukaen on in umi. Antean nee te, Naiꞌ Yesus antaam
ma ntook. Rarit sin nbukaen nbin mei mnahat.
LUK 11:38 Mes uim tuaf ee nsanmaak, natuin Naiꞌ Yesus nbukae, mes ka nafaun fa In
aꞌniimk ein, natuin atoran atoin Farisis sin.
LUK 11:39 Rarit Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Hi atoin Farisis, ro maꞌtaniꞌ! Hi ro
mnaaꞌ miher-heran hi atoran rais pirsait! Hi mimnau meu reꞌ he msaef mikninuꞌ
ꞌpikaꞌ-ꞌsonoꞌ ma kraas ein sin koitk ein tar narim-riman, mes hi ka mimnau fa he
mikninuꞌ hi nekam oemeetn ein reꞌ maufinu, ma akoomt ein naan!
LUK 11:40 Hoe amonot! Kais amnikan. Uisneno es reꞌ anmoeꞌ aof-kotif. In es reꞌ
anmoeꞌ aof-nanaf amsaꞌ.
LUK 11:41 Reko nneis, hi mfee meu atoin kasian ein saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmuꞌi, he hi
bisa kninuꞌ mbi Uisneno In human ma In matan.
LUK 11:42 Hi atoin Farisis arki! Hi of mipein siraak! Anmatoom nok rais bait boꞌ
neu Uisneno, hi msoiꞌ sin ok-okeꞌ, anaꞌ-koꞌu. Tar antea hi roet bumbu aanꞌ-anaꞌ on
reꞌ sipaꞌ ma aijonuus amsaꞌ, hi msoiꞌ sin! Mes hi ka mfairoir maan fa rais maꞌtain
ein. Rasi anmatoom nok manekat meu Uisneno, ma rasi anmatoom nok taibaꞌ, hi mnikan
main sin een! Batuur, hit ro he tfee Uisneno in sapaan, mes kais atnikan tain areꞌ
rasi reꞌ pentiing anneis.
LUK 11:43 Hi of mipein siraak! Natuin hi mroim he maim bare ma mtook maat ambi uim
oen ein, ma mrom-roim he biak ein anhormaat ki karu hi mibua mbi too mfaun ein sin
humak ma sin maatk ein.
LUK 11:44 Hi of mipein siraak! Natuin hi on reꞌ faut baik natef reꞌ mnera-mneraꞌ.
Tuaf annao nbi naan ate, sin ka nastunan ma nahinin fa, natuin ka tiit fa faut baik
natef et naan, mes noup baraf naan in naan ee, foo puun ii kah ein. Te kaah, tatuin
hit harat, tuaf reꞌ anteri nbi faut baik natef, naan anhaiꞌniis in tuan, onaim in
ka nabeiꞌ fa he ntaam neu uim onen. Hi atoin Farisis on reꞌ faut baik natef! Hi
mmoeꞌ jom on reꞌ atoniꞌ kninuꞌ batuur-batuur. Mes hi nekam naank ein naan, naheun
nok tenab meisꞌokan.”
LUK 11:45 Anmuiꞌ ahiin rais hukum Yahudi es anbi naan, anꞌoet Naiꞌ Yesus In uaban
naan am nak, “Aam Tungguru! Ho uab ein feꞌe na ntoom kai msaꞌ!”
LUK 11:46 Rarit Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Batuur! Hi ahiin rais hukun Yahudi,
maut he hi mipein siraak amsaꞌ! Hi ka mturun fa tuaf he napein maꞌkafaꞌ, mes hi
miꞌbabaꞌ susat nok hi atoran pirsait reꞌ hi mmoꞌ-moeꞌ sin naan, he mhaꞌfeen too.
Rarit hi misahab atoran humaꞌ-humaꞌ reꞌ naan neu too. Mes hi tuaf es amsaꞌ ka
amturun fa meiki kruruꞌ meseꞌ msaꞌ.
LUK 11:47 Hi of mipein siraak! Hi mteuꞌ-bain om he mihakeꞌ faut tugu meu Uisneno In
mafefa kniun uun ein, he mhormaat sin. Te kaah, hi beꞌi-naꞌi sin es anroor niis
mafeef ein naan!
LUK 11:48 Hi taos meseꞌ mok hi beꞌi-naꞌi sin. Sin ntitar napoitan Uisneno In mafeef
ein, ma nroor naꞌmaet sin. Rarit hi mihakeꞌ faut tugu meu mafeef ein naan, he njair
tanar am nak, hi mroim mituin hi beꞌi-naꞌi sin.
LUK 11:49 Nok ranan naan, Uisneno reꞌ nahiin nain sin ok-okeꞌ, naꞌuab niit am nak,
‘Au of aꞌreek haefan Au mafefa kninuꞌ ma au haef bian sin neu too Israelas sin.
Rarit sin anhaꞌmuiꞌ bian, ma nroor niis bian.’
LUK 11:50 Tuaf reꞌ anmoin oras ia, ro he nasaah tahas naꞌko tuaf-tuaf reꞌ naꞌmaet
Uisneno In mafeef ein. Naan ansoiꞌ sin naꞌko oras Uisneno nmoeꞌ pah-pinan ia,
nmurai naꞌko naiꞌ Habel in aꞌmaten, tar antea amuin reꞌuf, es reꞌ naiꞌ Sakarias. In
reꞌ naan es reꞌ anroor goe nbi mei fuat ma Keꞌen Akninuꞌ sin atnanak anbi Uim Onen
Uuf. Hi misaah maan kiim sin hukun naan amsaꞌ!
LUK 11:52 Hi ahiin rais hukun Yahudi arki! Hi of mipein siraak! Natuin hi mnaaꞌ
aꞌretu ꞌfoꞌe reꞌ bisa mretu ꞌfoe enoꞌ, he atoniꞌ nahiin narek-rekoꞌ Uisneno In
romin. Mes hi ka mtaam mok kiim fa, tua. Hi maufinu nneis-neis ji, hi mꞌekaꞌ atoniꞌ
in ranan, he sin kais antaman neun naan!”
LUK 11:53 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, tunggur agaam ein ma atoin
Farisis sin anmaheek niis Ne. Anmurai oras naan, sin natanan rasi humaꞌ-humaꞌ he
nakreo namouf Naiꞌ Yesus. Sin nꞌator asraak he namin rasi humaꞌ-humaꞌ nok Ne.
LUK 12:1 Oras naan, anmuiꞌ too nifu fak-fauk, neman he nneen Naiꞌ Yesus. Sin nnaon
nseit-seitn ok ma naub naan Ee. Onaim In naꞌuab nahuun neu In atoup noinꞌ ein am
nak, “Ampaant om he kais mituin atoin Farisis sin ꞌmoeꞌ po-poi. Fin sin biasa
naꞌuab ein ate, aꞌtetaꞌ, ma nmoꞌen ate, aꞌtetaꞌ.
LUK 12:2 Sin nmoeꞌ napo-poin on naan ate, reko, mes sin ꞌmoeꞌ po-poi naan of
mamnitaꞌ. Fin saaꞌ-saaꞌ reꞌ oras ia naꞌkoor ok, of mamniit ein.
LUK 12:3 Saaꞌ reꞌ hi miꞌuab ee nbi maꞌkoroꞌ oras ia, of manenaꞌ kninuꞌ-kninuꞌ. Saaꞌ
reꞌ hi miꞌseꞌo sin anbin keꞌen, of biak ein naꞌuab naher-heran sin anbin too mfaun
ein sin humak ma sin maatk ein.”
LUK 12:4 Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Aok-bian arki! Kais mimtau, karu nmuiꞌ
tuaf he nroor ki. Natuin sin bisa nroor hi aom ein naan, mes ka bisa naꞌmaet fa hi
smaanm ein naan.
LUK 12:5 Au he utoon ki mꞌak, hi ro he mimtausan sekau. Hi ro he mimtausan Uisneno.
Natuin In es reꞌ bisa nroor ki, rarit nporin nataam ki neu ai maputuꞌ ma mararaꞌ
abar-barat. Onaim In reꞌ ia, es reꞌ hi ro he mimtausan meu Ne batuur-batuur.
LUK 12:6 Hi mitenab miit, kor-maak ii in oosn ii fauk, hah? Manaꞌ nima te, roit sen
nua, aiꞌ? Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno ka nnikan nain fa meseꞌ msaꞌ.
LUK 12:7 On naan amsaꞌ, Uisneno nkius ki. In nahiin namnuut hi ꞌnaak fuun ein,
fauk. Onaim hi kais mimtau, natuin Uisneno ntao osaf neu ki te, anneis nain kor-
maak ein ok-okeꞌ.”
LUK 12:8 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Amtakan hi
ruikm ein rek-reko! Karu anmuiꞌ tuaf nabrain he nmanakuꞌ Au Tuak ii nbi biak ein
sin huumk ein anbi pah-pinan ia, Au of aꞌmanauk ee ꞌbi Uisneno In ameupt ein et
sonaf neno tunan am ꞌak, in reꞌ naan Au Iin ja.
LUK 12:9 Mes karu anmuiꞌ tuaf naꞌuab anbi mansian ein am nak, in ka nahiin Kau fa,
Au of uꞌuab aꞌbi Uisneno In ameupt ein et sonaf neno tunan am ꞌak, Au ka uhiin je
fa msaꞌ.
LUK 12:10 Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Karu anmuiꞌ tuaf naꞌuab naꞌreꞌuf Au
kanak arekot, Uisneno nabarab he nnikan nain in sanat naan. Mes karu In naꞌuab
naꞌreꞌuf Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee In kanan arekot, Uisneno ka nnikan nain fa
sanat naan.
LUK 12:11 Of karu anmuiꞌ tuaf anheer neik ki mnao meu umi feek rais pirsait, aiꞌ
mnao meu anaaꞌ aprenat, natuin hi mpirsai Kau, hi kais mimtau mak hi mimneob om on
mee.
LUK 12:12 Fin oras naan, Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee of natoon uab neu ki natai
nok haan tanas he hi mitaah sin.”
LUK 12:13 Rarit tuaf es naꞌko too mfaun ein naan nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam
Tungguru! Amreun maan au tataꞌ he nbait kai hai pusaak ein feꞌ!”
LUK 12:14 Mes Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Heeꞌ! Sekau es nait Kau ꞌjair afeek rasi
ꞌeu hi rasi human on reꞌ naan?”
LUK 12:15 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu too mfaun ein am nak, “Hi mpaant om he kaisaꞌ
msinmaak! Fin aꞌmuiꞌf ii ka nfee fa rais mamut.”
LUK 12:16 Rarit In naretaꞌ neik uab manporin am nak, “Anmuiꞌ atoin amuiꞌt es, in
reen je naheun nok sekit ma mnonut anho-hoen.
LUK 12:17 Tar antea in pooꞌf ein naꞌseesn een, ma in ka nahini ntein he natunuꞌ neu
mee.
LUK 12:18 Rarit in nafeek am nak, ‘Au he ꞌmoeꞌ kuuk, on nai! Au ꞌpukai ꞌain uim
mapoꞌof amnaaꞌ ia, rarit au ꞌmoꞌe ꞌtein uim mapoꞌof koꞌu nneis, rarit usaeb ꞌain au
sekit ma mnonut sin ok-okeꞌ ma au ꞌmuꞌik bian sin anbin naan amsaꞌ.
LUK 12:19 Karu njari nrair on naan ate, au of uꞌuab ꞌeu au tuak ii mꞌak, “Hoe!
Pooꞌf ee naheun goen! Amnaaht ee nanokab he taseen ok toon baniꞌ toon. Onaim muah
am miun nai namin-miin, amtoko ma mber-bero ha haem ein naan nai!’ 
”
LUK 12:20 Mes Uisneno natoon ee mnak, ‘Hae! Amonot! Mabeꞌ ia, ho mmaet. Rarit sekau
es npaar kuun poꞌof naan in aafn ee ok-okeꞌ?’
LUK 12:21 Onaim, on nai! Mansian ein bisa naim he nmuiꞌ ꞌmuꞌif kouꞌ-koꞌu nbi pah-
pinan ia neu in tuan aan kuun, mes anbi Uisneno In teenb ee, tuaf reꞌ naan nmaꞌmuꞌi
nmaet, natuin in ka nmoin reko fa nok Uisneno.”
LUK 12:22 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ ntein neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Hi kais
amtaisiub meu hi ꞌmoinm ein neno-neno, mak he miah saaꞌ, aiꞌ he mpaek saaꞌ.
LUK 12:23 Natuin hit aꞌmonik ia, anneis naꞌko saaꞌ reꞌ hit tbukae, ma saaꞌ reꞌ hit
tpake.
LUK 12:24 Amkius miit kor-kae metan! Sin ka nsenan fa, ka nsekin ma nonun fa, ka
nmuꞌin fa poꞌof he natunuꞌ sin sekit ma mnonut, mes Uisneno anpairoir sin. Karu on
naan ate, In bisa npairoir ki msaꞌ. Natuin In nsoiꞌ ki nneis naꞌko koron naan.
LUK 12:25 Karu hi mtae hi huum ein anbin ninu, rarit amtaisiub humaꞌ-humaꞌ, in bisa
ntuut hi ꞌmoinm ein, aa oo? Kaah fa, tua!
LUK 12:26 Onaim karu mtaisiub nok rais aan es ma ka neik fa afaꞌ saaꞌ-saaꞌ ate,
nansaaꞌ am es mtaisiub nok rais koꞌun? Sin aafk ein saaꞌ?
LUK 12:27 Amnao mkius miit fubonaꞌ et nasi. Ka nkaun rene, ka nteun. Mes usif naiꞌ
Soleman in paek ein reꞌ maꞌosaꞌ arim-riimt ein amsaꞌ, es ka on fa fuboon fui naan.
LUK 12:28 Fin Uisneno anpairoir huun anobaꞌ reꞌ ka maꞌsoꞌik fa. Reꞌ suma nmoin neno
ia, ma nokaꞌ te, nmaet, rarit nout goe ma nputu nmaet. Karu on naan ate, In bisa
npairoir ki msaꞌ reꞌ masoꞌik anneis naꞌko huun. Onaim nansaaꞌ am es hi ka miꞌpesiꞌ
fa hi ꞌmoinm ein batuur-batuur meu Ne?
LUK 12:29 On naan amsaꞌ hi kais amtaisiub anmatoom rasi mnahat ma mninut. Fin
Uisneno of anꞌurus sin.
LUK 12:30 Atoniꞌ reꞌ ka naꞌpesiꞌ fa in tuan neu Uisneno, sin nhaen nmat-maten neu
reꞌ he nꞌurus rasin naan ok-okeꞌ. Mes hi kais on reꞌ naan, natuin hi Amaꞌ abit
sonaf neno tunan nahiin nain saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mperluu sin.
LUK 12:31 Karu hi minaob Uisneno In meup Gui feꞌ, naꞌ In nꞌurus ki areꞌ rasin naan
neu ki.”
LUK 12:32 Rarit Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Hi on reꞌ ꞌbib-kase pukan aan es,
reꞌ nꞌoren nmaten. Mes kais mimtau! Natuin hi Amaꞌ et sonaf neno tunan naan, Uis
Koꞌu. Saaꞌ reꞌ Iin ja, In nmariin he nfee je neu In aan neek ein.
LUK 12:33 Onaim amnao nai he miꞌsosaꞌ main hi baerꞌ ein, rarit ambait roit ein meu
amaꞌmuiꞌt ein. Nok ranan naan hi mitunuꞌ aꞌmuꞌif et sonaf neno tunan nbi baer mamut
abar-barat. Abaakt ee, ka bisa nabaak ee fa. Naem am etes ka nsoor goe fa.
LUK 12:34 Mimnau mirek-rekoꞌ! Hi ꞌmuiꞌm ein anbin mee te, hi neekm ein etan naan.”
LUK 12:35 Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Hi mibarab he mtuthae Kau, fai-manas.
Nahuum on reꞌ ate, reꞌ anbeeꞌ ma npao in uisn ee nfain neem naꞌko fesat kabin. Karu
in uisn ee nhaman anbi eonꞌ ee te, in bisa nasoin ee raab aah.
LUK 12:37 Karu sin uisn ee neem napein in ameupt ein anpa-paon on naan ate, sin uak
ein reko. Fin sin uisn ee neikn on nakriraꞌ in nekan arekot neu sin. In npaek tai
ate, rarit in ntuthae ameupt ein naan nok amnahat amin-minat.
LUK 12:38 Ameupt ein naan anꞌua rekon batuur-batuur, natuin sin ntuthae sin uisn ee
nok reko. Maski sin uisn ee neem oras mee-mee jah, fai atnanas, aiꞌ neis-noi nmeu,
sin nabaarb ein piut.
LUK 12:39 Mitenab mirek-rekoꞌ! Karu anmuiꞌ uim tuaf reꞌ nahiin nain neu abaakt ee
he ntaam oras mee, in ka nfee fa mainuan he abakat naan anpukai in umi.
LUK 12:40 Onaim hi ro he mibaarb om batuur-batuur, natuin ka tiit fa tuaf es nahiin
batuur-batuur, rekaꞌ te, Mansian Batuur-Batuur ee, he nkoen On anfain neem.”
LUK 12:41 Rarit naiꞌ Petrus nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam Tungguru! Ho uab
manporin feꞌe na antoom neu kai mmese oo, aiꞌ ntoom too mfaun ein barisi?”
LUK 12:42 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Uab manporin feꞌe na antoom nain too
mfaun ein ok-okeꞌ reꞌ anmepun on reꞌ aꞌnaak urusan reꞌ nꞌurus nahiin ma naꞌkiiꞌ neu
in usin. Fin in uisn ee nait je he njair abati mnahat neu ameupt ein. Karu in
nmakoe nbi mepu naan ate, maski in uisn ee neem oras mee-mee jah, mes in ro nmoeꞌ
reko batuur. Rarit in nꞌua-reok, natuin in uisn ee of nait je njair aꞌurus neu
aꞌmuiꞌf ein ok-okeꞌ.
LUK 12:45 Mes tsiraak karu ate naan nmurai natenab am nak, ‘Aah! Aꞌnaef ee of aꞌroo
feꞌ te, naꞌ neem.’ Rarit in nmurai nbeos ma npokos ate bian, et bifee ma atoniꞌ.
Rarit in ntoko ma naah-niun ma nmarin-riin tar antea nmafu nmaet.
LUK 12:46 Mes neon goes, oras ate naan ka natenab naan fa saaꞌ-saaꞌ, nok askeken
ate, sin usin naan anfain neem. Oras sin usin naan nahiin rasin naan ate, in nbeso
npokos, rarit anriuꞌ goe he napein kuun in sapaan ein et moneꞌ, nok tuaf-tuaf bian
reꞌ ka naꞌkiꞌin fa natuin sin uisn ee in romin.
LUK 12:47 Fin ate reꞌ nahiin nain in uisn ee in roimn ee, mes ka nabarab fa, aiꞌ ka
nroim fa he nmoeꞌ on reꞌ naan, of napein hukun maꞌfenaꞌ.
LUK 12:48 Mes ate reꞌ nmepu nsaan, natuin in ka nahiin fa in uisn ee in mahinin, in
of napein hukun maꞌkafaꞌ. Fin atoniꞌ reꞌ antoupu mfaun, in tuiꞌn ein amsaꞌ amfaun.
Atoniꞌ reꞌ antoup meup koꞌu, in taahs ee msaꞌ koꞌu.”
LUK 12:49 Naiꞌ Yesus antuut antein In haan ee mnak, “Au ꞌuum he ꞌbetis Au ngguin
naꞌkon tuaf bian nbin pah-pinan ia. Naan on reꞌ tuaf anpaek ai, he nout makrafuꞌ.
Au ꞌroim he ai naan anpiin anbi mee-mee.
LUK 12:50 Mes Au ro he usaah maꞌneꞌat reꞌ maꞌfenaꞌ nahuun feꞌ. Au of upein maꞌneꞌat
batuur-batuur tar antea in oors ee okeꞌ.
LUK 12:51 Hi mitenab am mak, Au ꞌuum he ꞌeik ki rais rameꞌ ma mamut anbi pah-pinan
ia? Kaah fa, tua! Au ꞌuum he ꞌmoeꞌ mansian ein anmatoen, ma ansisaꞌen, natuin Au
noink aan.
LUK 12:52 Anmurai oras ia, orif-tataf, bae-feto, bae-mone sin of anbaits ok. Anbi
uim jes in nanan, tuaf tenu te, anraban tuaf nua, ma tuaf nua te, anraban tuaf
teun.
LUK 12:53 Amaꞌ anraban anah; anah anraban amaf. Ainaꞌ anraban anah; anah anraban
ainaf. Ain babaꞌ nraban aan nanef ma moen-feuf; aan nanef ma moen-feuf anraban ain
babaꞌ.”
LUK 12:54 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab nok too mfaun ein am nak, “Karu hi mkius noep je
naꞌteem anbi pasaꞌ neon-teas, hi mak ‘tanar ia, uurn ii he nmouf goen.’ Batuur on
reꞌ naan.
LUK 12:55 Karu anin naꞌko pasaꞌ haaꞌ-nua neem, hi mak, ‘Tanar ia, nak maan mapuut
ii maꞌtaniꞌ.’ Batuur on reꞌ naan.
LUK 12:56 Hae! Hi mansian puta-kriu ki, hi miꞌuab ate, aꞌtetaꞌ, ma mmoꞌe te,
aꞌtetaꞌ! Hi mihiin main pah-pinan ia nok nain neon goe tnanan sin roimk ein. Mes
nansaaꞌ am es hi ka mihiin fa Uisneno In roimn Ee nbi oras ia?”
LUK 12:57 Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Karu hi mmakaꞌrasin, nansaaꞌ am es hi
ka bisa mifeek kiim fa, mee es reꞌ batuur! Reko nneis amꞌurus rameꞌ nahuun! Kais-
kaisaꞌ hi mtea mrair afeek rais je te, in nafeek ki he mtaam meu bui.
LUK 12:59 Fin karu on naan ate, hi ka bisa mpoi maan fa, karu hi ka mbaen mirair fa
hi tusaꞌ reꞌ afeek rais je nafeek ee neu ki naan.”
LUK 13:1 Oras naan, anmuiꞌ tuaf natoon neu Naiꞌ Yesus am nak, gubernur Pilatus
naꞌmaet atoniꞌ Yahudis fauk ein naꞌkon Galilea oras sin neman neun kota Yerusalem
he neikin fuaꞌ-turuꞌ nbi Uim Onen Uuf.
LUK 13:2 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus nataan am nak, “On mee? Atoin Galileas reꞌ
nmaet naan, sin saant ein koꞌun nneis naꞌko biak ein ok-okeꞌ, oo? Es naan ate, sin
napenin hukun aꞌmaten, oo?
LUK 13:3 Kaah fa, tua! Mes karu hi ka misaitan fa hi ꞌmonim reꞌ ammaufinun naan, he
mtebi mfain mituin Uisneno In romin, hi of amreuꞌ on reꞌ sin.
LUK 13:4 Onaim on mee ntein neu tua boꞌes am faun ein reꞌ neon goes ii rame mnanuꞌ
Siloam antaikobi ma nmeuk niis sin? Sin saant ein koꞌun neis naꞌkon tuaf bian reꞌ
anbin Yerusalem, aa oo?
LUK 13:5 Kaah fa, tua! Mes karu hi ka misaitan fa hi ꞌmonim reꞌ nmaꞌeokb ok, he
mituin Uisneno In romin amneot, hi of amreuꞌ on reꞌ sin amsaꞌ.”
LUK 13:6 Rarit Naiꞌ Yesus anfee uab manporin es am nak, “Anmuiꞌ naan atoin es, reꞌ
anmuiꞌ hau roet mafuaꞌ es anbi in poꞌon. In neem piut-piut he nbaiseun hau roet
naan he nahiin neu nafua goen aa oo, aiꞌ kaah feꞌ. Mes hau roet naan ka nafua fa
feꞌ.
LUK 13:7 Rarit in nreun akninuꞌ poꞌon naan am nak, ‘Toon teun goen, au ꞌuum fani-
fani he uhiin hau roet ia in fuan, mes au ka ꞌiit fa saaꞌ-saaꞌ. Onaim amnooꞌ goe he
kais naah bare.’
LUK 13:8 Mes akninuꞌ poꞌon naan nataah am nak, ‘Aam, kais mutooꞌ. Amfee mtein maan
ee, oras toon es. Anbain he au ꞌkofan ꞌiit afu reꞌ roet ia in uun ii, rarit aꞌtao
ne pupuk he namria.
LUK 13:9 Karu anmaan fani ma nafua te, reko! Mes karu kaah fa te, amnoꞌo.’ 
”
LUK 13:10 Neot es, nateef nok atoin Yahudis sin neon onen, Naiꞌ Yesus annao nanoniꞌ
nbi uim onen.
LUK 13:11 Anbi naan, anmuiꞌ naan bifee jes reꞌ in nui-ꞌsau-ꞌbook, toon boꞌes am
faun goen, natuin niut reuꞌf ee nmoꞌe. In ka bisa nhaek namneo fa.
LUK 13:12 Naiꞌ Yesus niit bifee naan, rarit anhaamn ee, ma naꞌuab nok ne mnak,
“Ain! Oras ia, ho mureok nai.”
LUK 13:13 Onaim Naiꞌ Yesus antao In aꞌniman neu bifee naan. Nok askeken ate, in
nui-ꞌsau abokot naan, namneo nain. Onaim in ntoit makasi, ma nboꞌis Uisneno.
LUK 13:14 Mes uim onen naan in aꞌnaakt ee natooꞌ, natuin Naiꞌ Yesus narekoꞌ amenat
nateef nok neon onen. Onaim in naꞌuab neu too mfaun ein am nak, “Krei jes naan ate,
neno nee he hit tmeup. Onaim reko nneis ameent ein neman anbi nenon reꞌ naan, he
namin tuaf he narekoꞌ sin. Kais neman oras neon onen!”
LUK 13:15 Mes Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Hoe! Ho kais muꞌuab ate, ꞌtetaꞌ, ma mmoꞌe
te, ꞌtetaꞌ. Anbi neon onen amsaꞌ hi mmeup, aiꞌ kaah?! Fin hi mnao mifetin hi bijae
ngguin ma hi bikaes keledai ngguin he ninun oe, aiꞌ?!
LUK 13:16 Bifee reꞌ ia, kaꞌo Abraham in sufan, on reꞌ hit. Nitu ꞌnaakf ee nfuut goe
toon boꞌes am faun. Onaim karu Au ureokꞌ ee nateef nok neon onen on nai te, ansaan
saaꞌ?”
LUK 13:17 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus in muusn ein namaeb ok. Mes too mfaun ein
anmarinan In meup rekon naan.
LUK 13:18 Onaim Naiꞌ Yesus antuta ntein In uaban naan am nak, “Au he utaib apirsait
ein ꞌeik saaꞌ?
LUK 13:19 Un-unuꞌ te, sin fuak fauk aah, mes anna-nao te namfaun. Sin nmurain on
reꞌ musiꞌ fua es reꞌ anaꞌ krisiꞌ. Atoniꞌ anseen ee nbi poꞌon. Rarit anmoin, ma
njair hau koꞌu. Onaim koorn ein neman ma nakuun ein anbin in taek ein.”
LUK 13:20 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Au he utaib Uisneno Iin na, ꞌpaek
saaꞌ antein?
LUK 13:21 In on reꞌ raur teif reꞌ bifee ngguin nait je ma nsoer goe nok uut saku
nua, ankuum goe he nmoꞌen utunuꞌ. Onaim uu kumuꞌ naan ansae, natuin raur teif aanꞌ-
anaꞌ naan. Uisneno Iin na anmuꞌin pengaru koꞌu on naan amsaꞌ.”
LUK 13:22 Rarit Naiꞌ Yesus sin anmurai nnaon neun kota Yerusalem. Anbin raan
atnanaꞌ, sin neis nokan kota ma kuan he In nanoniꞌ tuaf.
LUK 13:23 Antean baer jes, anmuiꞌ tuaf es nataan Ee mnak, “Aam Tungguru! Of oniꞌ
tuaf fauk aah es reꞌ napenin saok sanat ma ꞌhonis, oo?”
LUK 13:24 In nataah am nak, “Sonaf neno tunan in enoꞌ ꞌtaams ee, maꞌrenaꞌ. Onaim
mibarab hi tuam ein rek-reko he bisa mtaam ampeoꞌn aa. Fin anmuiꞌ tuaf amfaun
anromin he nsoob ein antaman npeꞌon naan, mes ka bisa fa.
LUK 13:25 Karu uim tuaf ee naꞌretuꞌ nrair enoꞌ naan ate, hi of amhake mbi moneꞌ, ma
mteek enoꞌ naan, ma mhaman am mak, ‘Usiꞌ! Musoin kai eonꞌ ii feꞌ!’ Mes In nataah am
nak, ‘Hi sekau, ki? Au ka uhiin ki fa!’
LUK 13:26 Onaim hi mak, ‘Onait usiꞌ ho ka muhiin kai fa? Airoo natiꞌ te, hit ttoko
ma tbukae tabu-bua. Ho munoniꞌ kai nbi hai kuan ein amsaꞌ, tua.’
LUK 13:27 Onaim In of nataah am nak, ‘Feꞌe na Au ꞌak, au ka uhiin ki fa! Hi reꞌ ia
mansian amoeꞌ maufinu. Miꞌroo miꞌko ia!’
LUK 13:28 Rarit karu Uisneno nafeek mansian ein sin rasin sin ok-okeꞌ, hi mkae
mpin-pinus ma mek-meuk nisim. Fin hi miit kaꞌo Abraham, kaꞌo Isak, kaꞌo Yakop ma
Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antokon et sonaf neno tunan in nanan. Mes Uisneno
nriuꞌ napoitan ki meu moneꞌ.
LUK 13:29 Mansian ein of neman naꞌkon pah-pinan ia pani-mpain, naꞌko pasaꞌ neon-
saet tar antea pasaꞌ neon-teas, naꞌko pasaꞌ ponain tar antea pasaꞌ haaꞌ-nua, he
nbukaen buꞌ-buaꞌ nok Uisneno nbi In sonaf.
LUK 13:30 Amtanar mirek-rekoꞌ rasi reꞌ ia: karu Uisneno nafeek anrair mansian ein
sin rasin ok-okeꞌ, anmuiꞌ tuaf es, reꞌ unuꞌ te, sin nak aiꞌ aanꞌ-anaꞌ, mes in
napein hormaat koꞌu. Ma bian unuꞌ te nak in atoin aꞌnaet, te kaah, Uisneno nak in
aꞌbaut aah.”
LUK 13:31 Oras naan, anmuiꞌ naan atoin Farisis fauk neman ma nateef nok Naiꞌ Yesus.
Rarit sin naꞌuab neu Ne am nak, “Reko nneis Aam Tungguru mnao muꞌroo-ꞌroo meu bare
bian, natuin usif Herodes he naꞌmaet Ko, tua.”
LUK 13:32 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Aah! Aꞌnaef naan nahiin suma he nareuꞌ
goah, on reꞌ metan et nasi! Hi mnao mitoon ee mmak, ‘Au ꞌriuꞌ niut reꞌuf ma urekoꞌ
amenat neno ia mnokaꞌ. Anmeu te, naꞌ Au urair mepu.’ Maski on mee msaꞌ Au he ꞌmeup
aan akreꞌo ꞌtein ꞌbi ranan reꞌ he ꞌeit ꞌeu kota Yerusalem. Fin abitan Yerusalem sin
biasa naꞌmaet Uisneno In mafefa kniunꞌ ein.
LUK 13:34 Airoo, hi arki abitan Yerusalem! Hi reꞌ ia, es reꞌ biasa miꞌmaet Uisneno
In mafefa kniunꞌ ein, ma mpoir miis In haef ein reꞌ neman ma naruruꞌ ki ranan.
Fani-fani Au he uꞌbuaꞌ ma ꞌpanat ꞌaan ki he ꞌekaꞌ ꞌaan ki naꞌko rais maufinu,
nahuum on reꞌ maun ainaf anpuput naan in aan ein anbin in ninin nanan. Mes hi ka
mroim fa.
LUK 13:35 Oras ia, Uisneno ka nrae ma mfairoir fa hi uim onen naan. Nokaꞌ-nmeu te,
in ruman. Hi of ka miit amtein Kau fa, tar antea hi mmanakuꞌ mmak, ‘Uisneno anfee
tetus-athoen neu tuaf reꞌ neem neik Uisneno In kanan, natuin Uisneno anreek haefn
Ee!’ ”
LUK 14:1 Neot es, nateef nok neon onen, atoin Farisis sin aꞌnaakt es naskau Naiꞌ
Yesus he neem anbukae nbi in umi. In ntook ma nbukae, mes anmuiꞌ tuaf reꞌ annuuꞌ
Goe he nahinin nak in he nmoeꞌ saaꞌ nbi neon onen naan.
LUK 14:2 Oras naan anmuiꞌ tuaf es nameen boo bere-bere, reꞌ nok antoko nbi naan.
LUK 14:3 Rarit Naiꞌ Yesus nataan neu ahiin rais hukun Yahudi ma atoin Farisis sin
reꞌ antokon ma nbukaen nbin naan am nak, “Tatuin kaꞌo Musa in atoran, bole tarekoꞌ
amenat nateef neon onen, aiꞌ kaah?”
LUK 14:4 Mes sin nfeef aꞌtemen ok-okeꞌ. Onaim Naiꞌ Yesus ansai amenat naan, rarit
nareok nain. Onaim Naiꞌ Yesus anreun goe he nfain nai.
LUK 14:5 Rarit Naiꞌ Yesus nataan sin ntenin am nak, “Karu anmuiꞌ riꞌaan es anmoufu
ntaam neu oe haniꞌ nateef nok neon onen, hi mnao mipoin ee oo, aiꞌ kaah? Karu bijae
je es anmoufu ntaam, hi mkoon ee oo, aiꞌ, mnao mipoin ee? Hi of amnao mheer mipoin.
On nai te, naan in oetn ii nak, hi mmeup!”
LUK 14:6 Annenan Naiꞌ Yesus In uaban on naan ate, ka tiit fa es he bisa nataah neu
Ne.
LUK 14:7 Oras naan, Naiꞌ Yesus ankius tuaf-tuaf reꞌ neman nbukaen nbin umi naan.
Anmuiꞌ tuaf amfaun namin bare he ntokon nbin maat. Ankius on naan ate, In naꞌuab am
nak,
LUK 14:8 “Ampaant om, oo! Karu anmuiꞌ tuaf anfee haan askaut neu ki, he mnao meu
fesat kabin, kais maim bare he mtoko mbi aꞌnaet ein sin baark ein. Kais-kaisaꞌ
kabin tuaf ee anfee haan askaut neu aꞌnaet ein.
LUK 14:9 Karu on naan ate, kabin tuaf naan of neem neu ko mnak, ‘Kais mutooꞌ goo!
Au uskau he tananiꞌ teu kotin nee, natuin au ubarab aꞌtokoꞌ ia ꞌeu aꞌnaet reꞌ ia.’
Onaim ho mfeen muꞌko ꞌtokoꞌ naan ma mumaeb om. Rarit amnao mtoko mbi koit.
LUK 14:10 Onaim karu ho mupein haan askaut, mnao mtook meu ꞌtokoꞌ abit kotin ee.
Karu kabin tuaf ee niit ko te, in of neem am nak ko mnak, ‘Ee, Aam! Au uskau he
tkoen ok teu matan ia.’ Nok ranan naan hi mipein hormaat anbi taumn ee ok-okeꞌ.
LUK 14:11 Fin tuaf reꞌ nanaib on, Uisneno of namouf goe. Mes tuaf reꞌ naꞌpaarn on
on reꞌ atoin aꞌbaut, Uisneno of nait naꞌraatn ee.”
LUK 14:12 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok uim tuaf naan am nak, “Neot es anteniꞌ, karu
ho mmoeꞌ fesat, kais amfee haan askaut meu ho nonot-asar ma ho partei amuiꞌt ein
anmesen! Natuin sin of bisa nfeen haan askaut he nbaras ko.
LUK 14:13 Mes karu ho mmoeꞌ fesat, mfee haan askaut meu amaꞌmuꞌit, hae sah-sereꞌ,
abuat, ma aforot sin.
LUK 14:14 Sin of ka bisa nbaras naan ko fa. Mes karu ho mfee haan askaut neu sin,
Uisneno es reꞌ anbaras neu ko. Anbi oras Uisneno namonib nafaniꞌ In apirsait ein
reꞌ anmaten nrarin, In ka nnikan fa ho ꞌmoeꞌ reko naan.”
LUK 14:15 Anneen on naan ate, tuaf es reꞌ nok antook mei meseꞌ nok Naiꞌ Yesus,
naꞌuab am nak, “Ua reok reꞌuf, es reꞌ karu tbukae buꞌ-buaꞌ anbi Uisneno In sonaf!”
LUK 14:16 Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Au ꞌmuiꞌ retaꞌ on nai: anmuiꞌ atoin es anmoeꞌ
fesat koꞌu. Onaim in nfee haan askaut neu too mfaun ein.
LUK 14:17 Oras fesat naan sin naroitan anrair je te, in nreek haefan in ate ma nnao
naskau tuaf-tuaf reꞌ napenin haan askaut am nak, ‘Au uskau tua, fin acara fesat he
nmurai jen.’
LUK 14:18 Mes sin arsin anmoꞌen kuuk rasi ꞌsukif humaꞌ-humaꞌ, he sin kais nokan
neun reꞌ fesat naan. Tuaf es anfee rasi ꞌsukif am nak, ‘Heeꞌ! Au feꞌ aꞌsoos auf
feꞌu, onaim au ꞌnao he ꞌkius ꞌiit ee feꞌ. Kais mutoꞌ-tooꞌ! Au ka bisa ꞌuum fa,
tua.’
LUK 14:19 Bian nak, ‘Au feꞌ aꞌsoos ꞌaan kuuk bijae abanit afu pasan niim. Au he
ꞌnao ꞌsobaꞌ sin. Onaim au ꞌtoit maꞌaf, he!’
LUK 14:20 Bian anteniꞌ nak, ‘Au ꞌmatsao feꞌu, onaim ka bisa fa, tua.’
LUK 14:21 Rarit ate naan antebi nfain ma natoon neu in usin. Anneen on naan ate,
usif naan natooꞌ batuur-batuur. Rarit in naprenat in ate naan am nak, ‘Karu on naan
ate, mnao rabah meu raan oopt ein, raan aanꞌ-aanꞌ ein anbin kota ia, he mheer meik
kit atoin kasian ein, atoin hae sah-sereꞌ, atoin aforot ma abuat ein.’
LUK 14:22 Anneen on naan ate, ate naan annao ma naskau tuaf-tuaf ein naan. Rarit in
ntebi nfain ma natoon am nak, ‘Usiꞌ! Sin neman nrarin, mes bare bian ruum ein feꞌ,
tua.’
LUK 14:23 Onaim usif naan naꞌuab am nak, ‘Karu on naan ate, amnao mtein meu kuan-
kuan et kota in kotin, amtea reen ein. Muteef sekau-sekau te amfuir sin, he meik
sin neman, asar baer fesat ia naheun.
LUK 14:24 Amneen, he! Tuaf-tuaf reꞌ antorak au haan askaut naan, sin ka nnaben niit
fa fesat ia in minan, maski kreꞌ-reꞌo msaꞌ!’ 
”
LUK 14:25 Rarit Naiꞌ Yesus sin annaon nkonon neun Yerusalem. Too mfaun ein natuin
Ee. Rarit In nabaniꞌ nꞌain sin am naꞌuab am nak,
LUK 14:26 “Atoniꞌ reꞌ batuur-batuur he natuin Kau, in ro he nneek Kau anneis naꞌko
areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii barisi: anneis naꞌko in ainaf-amaf, anneis naꞌko in fee-
anah, anneis naꞌko in orif-tataf, ma anneis naꞌko in tuan aan kuun. Karu kaah fa
te, atoniꞌ naan ka pantas fa he njair Au atoup noniꞌ.
LUK 14:27 Fin atoniꞌ reꞌ ka nroim fa he nasaah haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat natuin in
npirsai Kau, in ka pantas fa he njair Au ngguin. Tuaf reꞌ anroim he njair Au
ngguin, maski atoniꞌ he nroor naꞌmaet je msaꞌ, mes in nasaah piut haꞌmuꞌit ma
maꞌneꞌat naan.
LUK 14:28 Onaim karu he mituin Kau, amtai mirek-rekoꞌ feꞌ. On reꞌ atoniꞌ he nafenaꞌ
uim maktutaꞌ. In ro he nsoiꞌ nahunun uim je in oosn ii feꞌ, tar antea namtiis.
Kais-kaisaꞌ roit ein ka nanokab fa.
LUK 14:29 Karu ka nsoiꞌ sin fa tar namtiis, in of anfanderen anrari te, roit ein
oekꞌ ein. Rarit biak ein anmains ee ma namae je,
LUK 14:30 mnak, ‘Hi mkius miit atoniꞌ ne feꞌ! In feꞌ anfandeern aah ate, ka saaꞌ-
saaꞌ fa feꞌ, mes narair roit.’
LUK 14:31 Uab conto bian, es reꞌ anmatoom nok makenat. Usif reꞌ he nnao neu
makenat, ro he ntook he nsoiꞌ narek-rekoꞌ nok in aok-bian sin. Karu in suma nmuꞌi
ha sorarus tuaf nifu boꞌes (10.000), in bisa niis anbi makenat nok musu tuaf nifu
boꞌ nua (20.000), aiꞌ kaah?
LUK 14:32 Karu anso-soꞌi nrari ma, nak in of ka niis fa nbi makenat naan, reko
nneis, oras muusn ee feꞌ ka ntaman fa feꞌ, in nreek haefan tuaf he nnao nꞌurus rais
rameꞌ.
LUK 14:33 On naan amsaꞌ, tuaf reꞌ he natuin Kau. In ro he ntai nafan-faniꞌ mnak, in
nabarab anrair he nasaitan sin ok-okeꞌ, aiꞌ kaah feꞌ? Fin karu ka on fa naan ate,
tuaf reꞌ naan ka pantas fa he njair Au ngguin.”
LUK 14:34 Naiꞌ Yesus antuut In uaban naan anpaek uab manporin es antein am nak,
“Maisk ii reko. Hit tpaek je he taminab amnahat. Mes karu maisk ii ka miin mari fa
goen, hit he tpaek je neu saaꞌ? Hit ka bisa tpaek je fa he tmasi amnahat. He ttao
pupuk amsaꞌ, ka bisa fa. Hit tait itpoirn aah ee. Onaim hi ro he mjair on reꞌ masik
amsaꞌ, he mmoin nok manekat mok areꞌ too mfaun ein. Sekau marukiꞌ te, amtakan
mirek-rekoꞌ!”
LUK 15:1 Oras naan, ahoik beo ngguin ma atoin ka mapaek ein neman piut-piut neu
Naiꞌ Yesus he nitan ma nnenan kuuk Ee. Mes atoin Yahudis sin naan sin, atoin reꞌuf.
LUK 15:2 Ankius on naan ate, atoin Farisis ma tunggur agama Yahudi sin naꞌmuun ein
am nak, “Phueꞌ! Atoniꞌ reꞌ ia anmapartei nok atoin reuꞌf ein. Antoko ma naah nok
sin antein!”
LUK 15:3 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus naretaꞌ sin anpaek uab manporin am nak,
LUK 15:4 “Karu anmuiꞌ tuaf es naꞌko ki, in nmuiꞌ ꞌbib-kase manaꞌ nautn es. Onaim
namneuk es. Oras ia, in he nmoeꞌ on mee? In ro nnao nasaitan boꞌ seo mseo ngguin
nbi baer mamut es, rarit nnao naim amneukt ee rekaꞌ niit ee.
LUK 15:5 Karu in napein ꞌbib-kaes amnekut naan ate, in nasaah neik je nok neek
marine.
LUK 15:6 Antea umi te, in noꞌen in nonot-asar sin ma natoon neu sin am nak, ‘Hae!
Hi iim he mmarin-riin mok kau feꞌ! Fin au upein ufaniꞌ au ꞌbib-kaes amnekut naan.’
LUK 15:7 Anbi sonaf neno tunan on naan amsaꞌ. Karu anmuiꞌ tuaf asanat es naꞌpiis,
rarit antebi nfain neu Uisneno, sonaf neno tunan in naan ee anmarinan ok-okeꞌ. Sin
nmarinan nneis, natuin tuaf meseꞌ reꞌ anfain neem neu Uisneno, naꞌko tuaf boꞌ seo
mseo reꞌ anmonin nok amneꞌo ma ka nseken fa.”
LUK 15:8 Rarit Naiꞌ Yesus naretaꞌ anpaek uab manporin es antein am nak, “Anmuiꞌ
bifee mnais es anmuiꞌ roi mutiꞌ fuaꞌ boꞌes. In ka nakeo naan fa te, fuaꞌ es
namneuk. Onaim oras ia, in he nmoeꞌ on mee? In ro he nnao nout paku, rarit antanaꞌ
narek-rekoꞌ nbi mee-mee, ma nsaup umi naan barisi, he naim roit naan rek-reko.
LUK 15:9 Oras in niit nafaniꞌ roit naan ate, in noꞌen abitan in uim je aon bian,
rarit natoon neu sin am nak, ‘Au uskau ki, he hi iim ammarin-riin mok kau feꞌ, tua!
Fin au ꞌiit ufaniꞌ au roi muit amnekut naan!’
LUK 15:10 Anbi sonaf neno tunan on naan amsaꞌ. Karu anmuiꞌ tuaf asanat es reꞌ
naꞌpiis, rarit antebi nfain neu Uisneno, ameput sonaf neno tunan sin barisi
anmarinan nmaten.”
LUK 15:11 Rarit Naiꞌ Yesus antuut In retaꞌ npaek uab manporin es antein am nak,
“Anmuꞌi ꞌnaef es nok in aan moen ee tuaf nua.
LUK 15:12 Neot es, aheit suus goe nak in aamf ee mnak, ‘Aam honiꞌ! Ambati mfee kau
au pusaak ein oras ia nai!’ Onaim In aamf ee nbait in aꞌmuiꞌf ein neun in aanh ein
nua sin.
LUK 15:13 Ka ꞌroo fa te, aheit suus goe naꞌsosaꞌ in sapaan. Rarit in nꞌaum in tais
ein, ma nnao kuun neu pah aꞌroo-ꞌroo. Anbi bare naan in nbis-biisn ahaa roit ma
nmoin nok marine reꞌ ka mapanat fa.
LUK 15:14 Oras in narair roit on naan ate, pah reꞌ naan amnaahs ee ntaamn ee, tar
antea in aꞌmoin ee njair atoin kasian.
LUK 15:15 Onaim in nnao naim mepu. Atoin es nbi pah reꞌ naan antoup goe he nmeup.
Atoniꞌ naan naruur ee meup goes, reꞌ he nhao fafi.
LUK 15:16 Natuin riꞌanaꞌ ia namnaah ka nabeiꞌ fa goen, onaim in neekn ee he naah
mnaah fafi naan. Fin ka tiit fa tuaf he nfee ne he naah.
LUK 15:17 In natenab aꞌroo-ꞌroo neu-mneem am nak, ‘Anbi au amaꞌ in umi, ameupt ein
ok-okeꞌ, sin nahan tar namsenan. On nai te, au es ia ma umnaah aꞌmaet.
LUK 15:18 Reko nneis, au ꞌtebi ꞌfain ꞌeu au amaꞌ nee. Rarit utoon ne mꞌak, “Aam
honiꞌ! Au usanab aꞌrair ꞌeu Uisneno ma ꞌeu ko, aam honiꞌ.
LUK 15:19 Au ka pantas fa he ꞌjair ho aan hoin aa goen. Maski ho mtoup kau ꞌjair
aet kuri ꞌbi ho umi ia msaꞌ, reko!’ ”
LUK 15:20 Natenab anrair on naan ate, in nfeen ma nnao nfain neu in aamf ee umi.
Oras in anbi ꞌroo goe feꞌ, mes aꞌnaef ee niit anrair je, onaim ansaon ee nmouf ma
nkasian ee. In npoi naꞌko uim je naan ee, ma naen anseun goe. Rarit aꞌnaef ee nhoo
ma nneek naan ee.
LUK 15:21 Onaim riꞌanaꞌ naan naꞌuab neu in aamf ee mnak, ‘Aam honiꞌ! Au usanab koꞌu
ꞌeu Uisneno ma ꞌeu ko, tua. Au ka pantas fa he ꞌjair ho aan hoin aa goen.’
LUK 15:22 Mes in aamf ee naprenat in ameupt ein am nak, ‘Hae! Rabah! Mait meik maan
baru mnaun feuꞌ goes he mibaru. Mikrein je ma msapaut in haek ein rek-reko.
LUK 15:23 Amnao mheer bijae paron es ma mroor goe, he hit tmoeꞌ fesat kouꞌ-koꞌu.
LUK 15:24 Natuin au anah reꞌ ia on reꞌ anmaet jen, mes oras ia nmoni nfain jen. In
namneuk, mes oras ia au upein ufainꞌ ee.’ Naꞌuab anrair on naan ate, sin nmurai
nfeest ein buꞌ-buaꞌ, ma sin nmarinan nmaten.
LUK 15:25 Oras naan, aan moen uun goe ka nbi fa umi, in nbi rene. Oras in nfain
neem naꞌko rene, in anbi ꞌroo goe feꞌe te, in nneen areukt am abobet ansiin ma
nabsoꞌon.
LUK 15:26 In neem antea te, in noꞌen ate es, rarit nataan ee mnak, ‘Hae! Hi mmariin
ambi fesat ia neu saaꞌ?’
LUK 15:27 Ate naan nataah am nak, ‘Usiꞌ, ho oriꞌ nfain neem. Onaim amaꞌ nreek kai
he hai mroor bijae he mmoeꞌ fesat ia, fin in aanh ee nfain neem nok ao-minaꞌ, tua.’
LUK 15:28 Anneen on naan ate, aan unu naan natooꞌ. In ka nromi ntein fa he ntaam
neu umi. Onaim in aamf ee nnao nfuir ee he ntaam.
LUK 15:29 Mes in nmaheek je mnak, ‘Aam honiꞌ! Ho mutenab miit! Aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia,
au ꞌmeup on reꞌ kuri ꞌeu ko. Au ka ꞌtanhai ꞌiit fa ho atoran meseꞌ msaꞌ. Mes ho ka
mroor miit fa ꞌbiib aan es, he au ꞌfesat ma ꞌmariin-riin ꞌok au aok-bian sin.
LUK 15:30 Mes ho aan nekaꞌ reꞌ ia, annao ma nporin roit ruum-ruum, anmakoin tafiꞌ-
tafiꞌ nok bifee aꞌhaek ein. Oras ia, in nfain neem on nai te, ho mroor bijae paron
ma mmoeꞌ fesat koꞌu neu ne.’
LUK 15:31 Mes in aamf ee nataah am nak, ‘Unu! Amneen murek-rekoꞌ, hee! Ho mok kau
ꞌroo-ꞌroo goen. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho amaꞌ kau gui ꞌmuꞌi sin, naan ho nggoa.
LUK 15:32 Mes oras ia, hit ro he tfesat he tmariin, natuin ho oriꞌ, fuaꞌ meseꞌ.
Unuꞌ te, in on reꞌ nmaet, mes oras ia in nmoni nfain. In namneuk, mes oras ia, tiit
tafainꞌ ee.’ 
”
LUK 16:1 Rarit Naiꞌ Yesus naretaꞌ neu In atoup noinꞌ ein, npaek uab manporin es
antein am nak, “Anmuiꞌ atoin amuiꞌt es reꞌ namepub atoin es njair in aꞌnaak urusan.
Mes aꞌroo-ꞌroo on naan ate, in nneen uab anin nak, aꞌnaak urusan ia nmurai npaꞌeꞌob
he naruikb ee.
LUK 16:2 Onaim in noꞌen aꞌnaak urusan naan, he nataan ee. In naꞌuab am nak, ‘Au
ꞌneen ate, nak ho mpaꞌeꞌob au ꞌmuꞌik. Onaim oras ia, ho mnao he mtui ho ꞌmeupm ein,
rarit au he uprikas sin. Fin au he usnasab ko.’
LUK 16:3 Anneen on naan ate, aꞌnaak urusan naan natenab neu-mneem am nak, ‘Au urair
betiꞌ! Au he unsaaꞌ oras ia? Ureen, au ka ubeꞌif. Aꞌkuir roit, au ꞌmae kuuk.
LUK 16:4 Karu au ka ꞌmeup fa ꞌteniꞌ ꞌbi ia te, au ro he ꞌaim ranan he biak ein
anturun ma ntoup kau.’
LUK 16:5 Es naan ate, in nmurai noꞌen tuaf-tuaf reꞌ natusan roit naꞌkon in usin. In
nataan ahuunt ee mnak, ‘Hoe! Ho mutuus fauk et au usiꞌ?’
LUK 16:6 Atoniꞌ naan nataah am nak, ‘Au utuus miin saitun liter nifu haa (4.000),
tua.’ Onaim aꞌnaak urusan naan, naꞌuab am nak, ‘Batuur! Ho surat reꞌ ho mutuus ii,
es reꞌ ia. Oras ia mpius goe, rarit amtook he mtui suur tuus feꞌu mmak, ho mutuus
liter nifu nua (2.000) goah.’
LUK 16:7 Rarit in nataan atoin atusat es am nak, ‘Onait ho ntein. Ho mutuus fauk?’
In nataah am nak, ‘Au utuus makaꞌ taum karoꞌ niufn es (1.000), tua.’ Aꞌnaak urusan
naan natoon am nak, ‘Ampisu mporiꞌ ho suur tusaꞌ mnaaꞌ aan, rarit amtui suur tuus
feꞌu, mmak karoꞌ natun faun goah (800).’
LUK 16:8 In nmoeꞌ on naan, tar antea in uisn ee nahiin in ronen naan. Mes usif naan
ro he nmanakuꞌ nak, in aꞌnaak urusan reꞌ maufinu naan anpaꞌeꞌob nahiin batuur.
Onaim Au utoon ki uab manporin ia, he hi mihiin mak, karu tataib atoin apirsait ii
te, ka apirsait fa gui, ro batuur in manoe nneis he nmoni nbi too gui in atnanan.
LUK 16:9 Onaim hi mitenab miit. Maski mansian pah-pinan ia npaek in aꞌmuꞌin he
nmoeꞌ reꞌuf, mes reko nneis hi mpaek hi ꞌmuiꞌm ein he mmaturun es nok es. Nok ranan
naan, hi mipein partein namfa-faun. Maski aꞌmuꞌif naan okeꞌ, mes Uisneno of nabarab
ki bare et sonaf neno tunan.
LUK 16:10 Karu tuaf ka napoi nahiin fa nbi rais aanꞌ-anaꞌ, in of ka napoi nahiin fa
nbi rais koꞌun. Ma karu tuaf anpaꞌeꞌob anbi rais aanꞌ-anaꞌ, in of anpaꞌeꞌob nahiin
anbi rais kouꞌ-koꞌun.
LUK 16:11 Karu atoniꞌ ka bisa npirsai ki fa he mꞌurus rais aanꞌ-anaꞌ nbi pah-pinan
ia, Uisneno he bisa npirsai ki he mmoeꞌ rais koꞌun, on mee?
LUK 16:12 Karu hi ka bisa mꞌurus fa biak ein sin aꞌmuiꞌk ein hen ate, sekau nabrain
he nfee ki in aꞌmuꞌin neu ki?
LUK 16:13 Tuaf ameput meseꞌ ka bisa ntuthae fa usif tuaf nua. Fin in of ka nneek fa
tuaf es, ma anneek tuaf es. In naꞌkiiꞌ anbi tuaf es, mes ka nrae natuin fa tuaf es.
On naan amsaꞌ hi arki. Hi ka bisa mneek fa Uisneno nata-tai nok hi mneek noni-
roit.”
LUK 16:14 Oras naan, anmuiꞌ atoin Farisis fauk nokan nnenan Naiꞌ Yesus In uab ein
feꞌe na. Onaim sin nakreeꞌt Ee, natuin sin nakoman roit.
LUK 16:15 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hoe! Maski hi mikninuꞌ hi tuam ein anbi
mansian ein sin maatk ein, mes Uisneno nahiin hi neekm ein naan, maufinu. Anmuiꞌ
rasi mfaun reꞌ mansian ein antunaꞌ sin, te kaah, Uisneno naan rasin naan neu
maufinu, ma nmaiꞌnisin sin.
LUK 16:16 Anmurai naꞌko kaꞌo Musa ma mafefa kniunꞌ ein napein Uisneno In atoran,
tar antea oras naiꞌ Yohanis Asranit neem antea msaꞌ, hit atoin Yahudis atmoin
tatuin atoorn ein naan. Mes oras ia Uisneno In Rais Reko natoon On ma nasiin On
antea mee-mee. Anmuiꞌ tuaf amfaun nꞌusaha maꞌtaniꞌ, he sin bisa nmoin natuin
Uisneno In romin.
LUK 16:17 Maski neon goe tunan ma pah-pinan ia namneuk, mes Uisneno In atoran aanꞌ-
anaꞌ msaꞌ, ka namneuk fa. Titik meseꞌ msaꞌ, ka namneuk fa!
LUK 16:18 Atoniꞌ reꞌ nporin in fee, rarit ansao ntein bifee ꞌtetaꞌ, naan amakaket.
Rarit atoniꞌ reꞌ ansao bifee porin naan, anmakakeꞌ msaꞌ.”
LUK 16:19 Naiꞌ Yesus naretaꞌ ntein am nak, “Anmuiꞌ atoin amuiꞌt es. In biasa npaek
tai amasat. Fai-manas in nfesat anmapii.
LUK 16:20 Anbi bare naan anmuiꞌ naan atoin amaꞌmuiꞌt es, kaan ee naiꞌ Lasarus. In
aon ee, napapaꞌ okeꞌ. Neno-neno te, in partein ngguin nok ne, ma natook ee nbi
atoin amuꞌit naan in uim je enon he ttaam.
LUK 16:21 In nroim he napeni mnahat naꞌko atoin amuꞌit naan in amnaah neisf ein,
mes ka napein niit fa saaꞌ-saaꞌ. Suma ausn ee neman ma nraim in paap oef ein.
LUK 16:22 Rarit naiꞌ Lasarus anmaet. Onaim Uisneno In ameupt ein naꞌkon sonaf neno
tunan neman ma neik je nnao. Rarit natook ee nbi kaꞌo Abraham in aon bian. Ka ꞌroo
fa te, atoin amuꞌit naan anmate msaꞌ, rarit sin nsuub ee.
LUK 16:23 Mes in ka ntaam fa neu sonaf neno tunan. In ntaam anꞌain ai maputuꞌ ai
mararaꞌ abar-barat, nabua nok amates amfaun. Anbi bare naan, in napein susat-
haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat anmapii. Neot es, in nait matan on nai te, in niit naiꞌ
Lasarus antoko ma nmarin-riin kuun anbi kaꞌo Abraham in aon bian.
LUK 16:24 Onaim in nkoaꞌ am nak, ‘Kaꞌo Abraham! Airoo, mkasian maan kau feꞌ, tua!
Amreun naiꞌ Lasarus he narepaꞌ in akrurun tuun aan neu oe, he neem napeet naan au
maaꞌ tuun ii. Au he ꞌmaet kuuk een es ai abar-barat ia!’
LUK 16:25 Mes kaꞌo Abraham nataah am nak, ‘Airoo, anah! Mumnau murek-rekoꞌ neno uun
aan feꞌ! Neno naan, oras ho mmoin feꞌ mbi pah-pinan, ho mupein main areꞌ kanan
reko. Mes naiꞌ Lasarus suma napeni haa susat. Onaim oras ia, Uisneno anseuꞌsaab ee
nbi ia. Mes ho mupein suust am nanaꞌrenat.
LUK 16:26 Anneis-neisi ntein, et ho ma hai, Uisneno nbetis kit. Anmuiꞌ kefa mnanuꞌ
ma mainuan. Onaim tuaf anbi ia, ka bisa neitin fa neun naan, ma tuaf abitan naan ka
bisa neman fa neun ia.’
LUK 16:27 Rarit atoin amuꞌit naan antoti mnak, ‘Karu on naan ate, kaꞌo mreun naiꞌ
Sarus he nfain neu au amaꞌ in uim je feꞌ.
LUK 16:28 Au ꞌmuiꞌ orif tuaf niim et nee ja feꞌ. Amreun naiꞌ Sarus he nnao namnaub
sin, he sin ntebi nfanin nai neu Uisneno. Maut he sin nmaten ate, sin kais antaman
neu baer siraak reꞌ ia, tua.’
LUK 16:29 Mes kaꞌo Abraham nataah am nak, ‘Uisneno nfee nrair sin kaꞌo Musa ma In
mafefa kniunꞌ ein sin tuis ein. Sin ho oriꞌ bisa nrees nafan-faniꞌ sin, he nahinin
batuur-batuur Uisneno In romin.’
LUK 16:30 Mes atoin amuꞌit naan anprotees am nak, ‘Kaꞌo Abraham. Naan ka nanokab fa
feꞌ! Sin ka nfairoir fa Uisneno In Kabin ma Prenat naan! Ro he nmuiꞌ amates anpoi
naꞌko nopu, he nnao natoon neu sin, naꞌ sin nromin he natninan.’
LUK 16:31 Mes kaꞌo Abraham nataah am nak, ‘Karu sin ka nromin fa he natniin kaꞌo
Musa ma Uisneno In mafefa kniunꞌ ein sin haank ein, maski amaets ein anpoin naꞌkon
nopun amsaꞌ, sin of ka natninan fa.’ 
”
LUK 17:1 Naiꞌ Yesus natoon neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Fani-fani atoniꞌ bisa
nmouf neu sanat, natuin tuaf bian sin taos ein. Mes atoin ataos ein naan, sin es
reꞌ napein siraak anneis-neisi.
LUK 17:2 Karu anmuiꞌ tuaf anmoeꞌ taos tafiꞌ-tafiꞌ tar antea riꞌanaꞌ ka npirsai Kau
fa, Uisneno of anhukun maꞌfenaꞌ neu tuaf naan. Reko nneis taꞌaisaꞌ fatu ma taꞌheekb
ee neu in neon, rarit tait itpoirn ee ntaam neu tasi.
LUK 17:3 Onaim ampaant om, he hi kais ammoeꞌ biak ein anmoufun neun sanat! Mes karu
ho aom-bian nmoꞌe nsaan, mukain ee. Karu in naꞌpiis, rarit neem ma ntoit ampon,
amnikan main in sanat naan.
LUK 17:4 Karu ho aom-bian anmoꞌe nsaan no hiut nbi neno meseꞌ, onaim in nroim he
naꞌpiis, rarit in neem no hiut he ntoit ampon, ho ro he mnikan main in saant ein
naan no hiut.”
LUK 17:5 Neon goes, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein neman ma nak Ee mnak, “Aam
Tungguru! Hai neek pirsait ii ka maꞌtaniꞌ fa. Amhaꞌtain maan kai, tua!”
LUK 17:6 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu hi mmuiꞌ neek pirsait meu Uisneno In
kuasan, maski aanꞌ-anaꞌ, mes hi bisa miprenat hau koꞌu ia mmak, ‘Mutfakiꞌ ma
munaniꞌ nai meu tasi!’ Hau ia of natuin hi prenat naan nain.”
LUK 17:7 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Tait iꞌtopeꞌ. Anmuiꞌ ate reꞌ nꞌoet
afu nbi rene, aiꞌ ntituꞌ ꞌbib-kase nbi mneraꞌ huun. Anmepu nrari te, ate naan
anfain on umi. Ka neu fa he in uisn ee nak ee mnak, ‘Uum he hit nua kit atbukae
nai!’
LUK 17:8 Kaah fa, tua! Reꞌ biasa te, in usin naan napreent ee mnak, ‘Amnao mubarab
mei je meu kau. Rarit ho muah ambi kotin nee.’
LUK 17:9 Karu ate naan anmoeꞌ natuin usif naan in romin, hi mak of usif naan of
antoit makasi neu ne, oo? Kaah fa, tua!
LUK 17:10 Hi on reꞌ naan amsaꞌ. Karu hi mmepu mrair areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno
nanaꞌat ma nbasan ki sin ate, hi miꞌuab am mak, ‘Hai reꞌ ia, suma Ho aten kai reꞌ
ka masoꞌik fa. Hai ka maim fa he munaib ma mboꞌis kai. Hai suma minaob ahaa hai
mepu reꞌ Ho munaꞌat kai sin, tua.’ 
”
LUK 17:11 Oras Naiꞌ Yesus sin annaon neun kota Yerusalem, sin ntean nakat propinsi
Galilea ma propinsi Samaria.
LUK 17:12 Oras sin he ntaman neu kuan es, anmuiꞌ atoin ameen nui-atrokiꞌ tuaf boꞌes
neman he nateef nok Ne. Sin nhaken nbin aꞌroo,
LUK 17:13 rarit ankoaꞌ ein buꞌ-buaꞌ am nak, “Yesus! Usiꞌ! Amkasian maan kai, tua!”
LUK 17:14 Oras Naiꞌ Yesus niit sin on naan ate, In nrenu mnak, “Hi mnao mikriraꞌ hi
aom ein meu aꞌnaak rais pirsait, maut he in naprikas ki nak, hi meen nui-atrokiꞌ
naan namnekun nrarin, aiꞌ kaah.” Annenan on naan ate, sin nnaon. Mes anbin raan
atnanaꞌ on naan ate, nok askeken, sin nareok nanin.
LUK 17:15 Sin nnaon nkonon ma nmarinan nmaten. Mes tuaf es antbin nfain neem ma
nateef nok Naiꞌ Yesus. In nkoaꞌ am nak, “Pures ma boꞌis neu Uisneno! Au ureko
ꞌrair, tua!”
LUK 17:16 Onaim in nriꞌtuu ma ntoit makasi kouꞌ-koꞌu neu Naiꞌ Yesus. (Te kaah, in
ka atoin Yahudis fa. In reꞌ naan atoin Samarias reꞌ anmakaꞌrais ein piut nok atoin
Yahudis sin.)
LUK 17:17 Onaim Naiꞌ Yesus nataan neu tuaf ein reꞌ nok Ne ji mnak, “On mee? Feꞌe na
Au urekoꞌ tuaf boꞌes, aiꞌ? Tua seoꞌ ne, etan mee?
LUK 17:18 Nansaaꞌ am es atoin sonaꞌ ia nfain neem he ntoit makasi neu Uisneno, ma
nboiꞌs Ee?”
LUK 17:19 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu atoniꞌ naan am nak, “Ho mureok goen, natuin
ho mpirsai batuur-batuur meu Kau. Onaim amfeen nai, ma mfain nai nok ao-minaꞌ!”
LUK 17:20 Neon goes, anmuiꞌ atoin Farisis fauk neman ma nataan Naiꞌ Yesus am nak,
“Aam Tungguru! Mutoon miit kai feꞌ! Rekaꞌ te Uisneno nmurai nanaob In aprenat?”
Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai! Kais mak Uisneno nanaob In aprenat nok
tanar humaꞌ-humaꞌ nbi pah-pinan ia, he atoniꞌ bisa niit ee neik matan fuan. Atoniꞌ
ka napein fa bukti he nak, ‘Amkius miit ia! Fin Uisneno nanaob In apreent ee, es
ia!’ aiꞌ, ‘Es nee!’ Kaah fa, tua! Natuin In nanaob In apreent ee anbi hi sonam ma
hi tnaanm ein et tuaf meseꞌ-meseꞌ in nekan nanan.”
LUK 17:22 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Ka ꞌroo fa te, Au
Mansian Batuur-batuur reꞌ ia, ka ꞌok ki ubua fa goen. Of anbi neon maꞌnuuk ein, hi
mroim he miit Kau oras Au ꞌtebi ꞌfain ꞌuum. Mes Au ka ꞌuum fa feꞌ.
LUK 17:23 Rarit karu tuaf-tuaf neman ma natonan neu ki mnak, ‘Kristus es ia!’ aiꞌ,
‘Kristus es nee!’, hi kais amtaisiub he maen meu-mꞌiim, fin sin uab ein naan, puta-
kriu goah.
LUK 17:24 Fin oras reꞌ Mansian Batuur-Batuur naan anfain neem ate, in tanar naan
mamnitaꞌ maat-maat, on reꞌ rimat reꞌ nariim he nmoeꞌ neon goe meꞌu naꞌko pani neu
panin.
LUK 17:25 Mes In ro he nasaah haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ feꞌ. Ma mansian batan muniꞌ ia,
ka nroim fa he nnenan ma ntorak napoitn Ee.
LUK 17:26 Mes oras In ntebi nfain neem, mansian ein anmonin maufinu on reꞌ biasa,
nahuum on reꞌ naiꞌ Noh in baatn ein.
LUK 17:27 Oras naan, sin nbukaen, nmoꞌen fesat kabin, tar antea oras naiꞌ Noh
antaam neu bnao oe naan. Mes mansian ein ka nromin fa he natninan. Nok askeken ate,
noe sakoꞌ nsaen sin ma nareuꞌ sin ok-okeꞌ.
LUK 17:28 Naan humaꞌ meseꞌ amsaꞌ on reꞌ mansian ein reꞌ anmonin maufinu oras naiꞌ
Rot in batan. Oras naan, sin nbukaen kuuk, anraakn ein kuuk, nmepun rene, nmoꞌen
umi, ma nmonin maufinu on reꞌ biasa sin nmoꞌ-moꞌen.
LUK 17:29 Mes mansian ein ka nromin fa he natninan. Rarit kik-kiku naan, oras naiꞌ
Rot naen nasaitan kota Sodom, nok askeken ate, uur ai ma bariri nmouf neem naꞌko
neon goe ma nout nakrat-ratiꞌ sin ok-okeꞌ.
LUK 17:30 Onaim hi mpaant om! Kais-kaisaꞌ Mansian Batuur-Batuur naan anfain neem,
ma mansian ein suma nmonin on reꞌ biasa. Mes nok askeken ate, In nboor neem.
LUK 17:31 Neno naan, tuaf reꞌ antoko nbi teras, kais amtaam amtein meu uim je nanan
he mkikin umi. Tuaf reꞌ anmepu nbi rene, kais amfain he mait antein bareꞌ et umi.
LUK 17:32 Mimnau naiꞌ Rot in fee oras naan. In on mee? In nmaet, natuin in namnau
in baerꞌ ein etan in umi.
LUK 17:33 Atoniꞌ reꞌ ka nroim fa he natuinaꞌ Kau, natuin in nneek In tuan, in
aꞌmoin ee, of ruum am parsuum aah. Mes tuaf reꞌ annonaꞌ in aꞌmonin natuin in nneek
Kau, Uisneno of ansoi nafeitn ee naꞌko in saant am penu sin, ma in nmoin nabar-baar
nok Ne.
LUK 17:34 Au utoon ꞌain ki! Oras Mansian Batuur-Batuur ii nkoen On nfain neem, karu
anmuiꞌ tuaf nua ntupan nbin harak, nok askeken ate, Uisneno nait tuaf es, ma
namaikaꞌ tuaf es.
LUK 17:35 Karu anmuiꞌ bifee nua napaun makaꞌ, Uisneno of nait tuaf es, ma namaikaꞌ
tuaf es.
LUK 17:36 [Karu anmuiꞌ tuaf nua antofan nbin rene, Uisneno of nait tuaf es, ma
namaikaꞌ tuaf es.]”
LUK 17:37 Annenan on naan ate, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nataan Ee mnak, “Aam
Tungguru! Of areꞌ rasin naan anjarin nbin mee?” Onait Naiꞌ Yesus anpua-rituꞌ sin
uab am nak, “On nai! Karu hi miit koor amneuk puun ein natpeen nabu-buan neun mee
te, hi mihiin mak, naan anjair tanar am nak, sin niit puun ee baran.” [Anpaek sarit
maꞌnifaꞌ, oras Kristus ankoen On nfain neem, in tanar sin of mamnitaꞌ, karu atoniꞌ
ntakan nahiin.]
LUK 18:1 Neot es, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ In atoup noinꞌ ein, anpaek uab manporin, maut
he sin nꞌoen ein kais natfeek ma kais anꞌoren. Sin ro he npirsain piut-piut neu
Uisneno.
LUK 18:2 In retaꞌ naan on nai: “Anbi kota es anmuiꞌ afeek rasi reꞌ ka nfairoir fa
Uisneno. In ka nrae natuin fa sekau-sekau msaꞌ.
LUK 18:3 Anbi bare naan anmuiꞌ bifee baun es, neem fani-fani ma ntoit afeek rasi
naan am nak, ‘Aam afeek rasi! Mufeek maan kau au rais ji, tua. Mufeek ee te, ro he
natai!’
LUK 18:4 Nahunu te, afeek rasi naan ka nrae natuin fa bifee banuꞌ naan. Mes anna-
nao te, in nrenan bifee banuꞌ naan in hanan. Rarit in ntoko ma natenab am nak,
‘Batuur, au reꞌ ia ka ꞌfairoir fa Uisneno, saaꞌ antein mansian.
LUK 18:5 Mes bifee banuꞌ ia, annaak menab kau goen. Es naan ate, maut he au ufeek
in rais ji, natai feꞌ! Kaah fa te, in of para nfain neem, he nahaeb niis kau goen.’
LUK 18:6 Hi mitenab miit afeek rasi reꞌ amaufinut naan in uaban.
LUK 18:7 Karu nna-nao ma in nturun bifee banuꞌ naan, Uisneno of anturun Iin na
msaꞌ, reꞌ anꞌoen ein fai-manas he ntotin turun-babat naꞌkon Na. Mes Uisneno ka
nfeꞌ-feꞌen fa.
LUK 18:8 In nꞌurus sin rasin naan rabah. Onaim Au he utaan ki on nai: oras Au,
Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ꞌtebi ꞌfain ꞌuum aꞌrair, Au of uteef ꞌok atoin
apirsait anbin pah-pinan ia, aiꞌ kaah?”
LUK 18:9 Naiꞌ Yesus naretaꞌ ntein anpaek uab manporin, anmatoom nok tuaf-tuaf reꞌ
naan in tuan ee amneot, ma nasbiniꞌ biak ein. In naretaꞌ mnak,
LUK 18:10 “Anmuiꞌ naan aꞌnaef nua nnaon nꞌoen ein nbin Uim Onen Uuf. Tuaf es naꞌko
pukan partei pirsait Farisi; es antein ahoik beo. [Atoin Yahudis sin naan atoin
Farisis sin, atoni kninuꞌ. Mes sin naan ahoik beon guin, atoin reꞌuf.]
LUK 18:11 Antean uim onen on nai te, atoin Farisis naan anfeen anhaek ma nꞌonen am
nak, ‘Makasi Usiꞌ, natuin au reꞌ ia, atoin reko. Au ka maufiun fa on reꞌ biak ein.
Au ka ubaak, ka ukoom, ka ꞌmakoin fa ꞌok es in fee. Makasi Usiꞌ, natuin au ka
ꞌmaufiun fa on reꞌ ahoik beo reꞌ ia.
LUK 18:12 Au unaah au tuak ii no nua nbi krei jes in nanan. Au ꞌfee bait boꞌ naꞌko
saaꞌ-saaꞌ reꞌ au upein kuuk sin.’ Atoin Farisis naan, anꞌonen on reꞌ naan.
LUK 18:13 Mes ahoik beo naan anhaek naꞌroo-ꞌroo nbi kotin nee. In ka nabrain fa he
nait in aꞌnakan ma nbaiseun on neno. In nꞌonen, mes in naꞌruir aah, ma in neekn ee
kratiꞌ-kratiꞌ mnak, ‘Koi Usiꞌ! Amkasian maan kau, mansian asanat reꞌ ia, tua! Amfee
maan kau saok sanat neu areꞌ au saant ein, tua!’
LUK 18:14 Oras tua nuaꞌ ein naan anfanin neun sin umin, sekau es reꞌ nmarameꞌ nrair
nok Uisneno? Atoin Farisis abeꞌot naan aa oo, aiꞌ, ahoik beo? In ro he ntoup ahoik
beo reꞌ neek maꞌnuraꞌ naan. Mes In ka nrae naan fa atoin Farisis naan. Fin Uisneno
ntetak namouf abeꞌot, ma ntunaꞌ naꞌratan atoin neek maꞌnuraꞌ.”
LUK 18:15 Neot es, mahoint ein naskau neik sin ana kruuꞌf ein neu Naiꞌ Yesus, he In
ntao In aꞌniimk ein he naꞌuab anfeen sin tetus-athoen. Ankius on naan ate, Naiꞌ
Yesus In atoup noinꞌ ein nakain mahoint ein naan.
LUK 18:16 Mes Naiꞌ Yesus anseun riꞌaan ein naan, he neman neu Ne. Rarit In nakain
In atoup noinꞌ ein am nak, “Amkonan riꞌana kruuꞌf ein naan neman neun Kau. Hi kais
amꞌekaꞌ sin. Mimnau mirek-rekoꞌ! Fin tuaf-tuaf reꞌ anroim he njair Uisneno Iin ja,
in ro he naꞌpesiꞌ in tuan neu Uisneno nahuum on reꞌ riꞌana kruꞌuf reꞌ naꞌpeis ok
neu sin ainaf-amaf sin.”
LUK 18:18 Neot es, aꞌnakat tuaf es naꞌko atoin Yahudis neem nataan Naiꞌ Yesus am
nak, “Aam Tungguru reꞌ mahormataꞌ! Au he ꞌmoeꞌ on mee he uhiin batuur-batuur ꞌak,
au bisa ꞌtaam ꞌeu sonaf neno tunan ma ꞌmoin ubar-baar ꞌok Uisneno?”
LUK 18:19 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Nansaaꞌ am es ho musee Kau mmak, ‘reꞌ
mahormataꞌ’? Suma tuaf meesꞌ aah reꞌ mahormataꞌ, es reꞌ Uisneno.
LUK 18:20 Ho muhini mrair Uisneno In atoran naꞌko unuꞌ nak: Kais ammakaek; kais
amroor mansian; kais mibaak; kais amjair saksii poi; ma amhormaat ho ainaꞌ-amaꞌ
sin.”
LUK 18:21 Atoniꞌ naan nataah am nak, “Batuur, Aam! Au utuin aꞌrair atoorn ein naan
nmurai naꞌko au aanꞌ-anaꞌ feꞌ!”
LUK 18:22 Anneen on naan ate, Naiꞌ Yesus nak, “Reko! Mes ho mkuran rais jes. Oras
ia, amtebi mfain nai he muꞌsosaꞌ mporin ho ꞌmuiꞌm ein ok-okeꞌ. Rarit amnao mbait
roit ein meu amaꞌmuiꞌt ein. Rarit amtebi mfain uum he mutuin Kau. Fin Uisneno of
anbaras anfee ko aꞌmuꞌif sonaf neno tunan.”
LUK 18:23 Anneen on naan ate, atoniꞌ naan neekn ee nsuus, natuin in aꞌmuiꞌn ii kah
een.
LUK 18:24 Ankius neu in ntebi nfain nok neek susat on naan ate, Naiꞌ Yesus natoon
neu In atoup noinꞌ ein am nak, “Atoin amuiꞌt ii, susa maꞌtaniꞌ he ntaam neu sonaf
neno tunan.
LUK 18:25 Hit tataib ee nok rasi bian. Ka neu fa he bikaes unta ntaam neu in oꞌof
anpeoꞌ aent ee konan. On naan amsaꞌ atoniꞌ reꞌ suma nharap ma nafnekan anbi in
aꞌmuꞌin, mes ka nharap ma nafnekan fa neu Uisneno, ka neu fa he in ntaam neu sonaf
neno tunan.”
LUK 18:26 Too mfaun ein reꞌ annenan Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan, nataan Ee mnak,
“Karu batuur susa neu atoin amuꞌit on reꞌ naan, atoniꞌ human on reꞌ mee naꞌ bisa
napeni saok sanat ma ꞌhonis?”
LUK 18:27 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Neu mansian ii te, batuur rasi namfaun ka neu
he njair fa. Mes neu Uisneno te, areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ro bisa njarin.”
LUK 18:28 Onaim naiꞌ Petrus antuut am nak, “Aam! Hai mnao misaitan hai ꞌmuiꞌm ein
oekꞌ een, he mituin Ko. Onaim hai of mipein saaꞌ?”
LUK 18:29 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Petrus! Amneen murek-rekoꞌ! Atoniꞌ reꞌ
nasaitan in umi, in fee, in orif-tataf, in ainaf-amaf, aiꞌ in aanh ein, natuin in
nanaob Uisneno In mepu,
LUK 18:30 ro tebes, in ntoup nafaniꞌ sin amfaun anbin pah-pinan ia. Rarit anbi oras
neon amsoput, in nmoin nabar-baar nok Uisneno.”
LUK 18:31 Naiꞌ Yesus annao nok In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am nua ma naꞌuab nok
sin anmesen am nak, “Hi ar-arki mihini mrair mak, oras ia hit atnao teu kota
Yerusalem. Attea nee te, areꞌ rasin reꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antui sin unuꞌ
anmatoom nok Mansian Batuur-Batuur naan, of anjair teb-tebe on reꞌ saaꞌ reꞌ sin
ntui sin.
LUK 18:32 Sin of nanaꞌat Kau neu atoin sonaꞌ reꞌ ka npirsain fa neun Uisneno. Rarit
sin nakreꞌet Kau, naꞌparan Kau humaꞌ-humaꞌ, npuran hape neu Kau,
LUK 18:33 nbeos Kau, rarit anroor naꞌmaet Kau. Mes anmeu on naan ate, Au ꞌmoni
ꞌfain.”
LUK 18:34 Annenan on naan ate, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein ankekun, natuin sin ka
nheek naan fa In uab naan in aꞌmoufun.
LUK 18:35 Oras Naiꞌ Yesus sin he noi ntaman neu kota Yeriko, anmuiꞌ atoin afoort es
antook ma ntoit roit anbi raan ee ninin.
LUK 18:36 Oras in nneen too mfaun ein nnaon npeꞌon naan ate, in nataan sin im nak,
“Hoe! Saaꞌ na es reꞌ ia, tua?”
LUK 18:37 Onaim sin natoon ee mnak, “Naiꞌ Yesus naꞌko Nasaret, neem annao npeoꞌ reꞌ
ia.”
LUK 18:38 Anneen on naan ate, aforot naan ankoaꞌ naher-heer am nak, “Yesus! Sufaꞌ-
kaꞌuf usif naiꞌ Daut. Amkasian maan kau, tua!”
LUK 18:39 Tuaf-tuaf reꞌ nahunun anbin Naiꞌ Yesus In matan nakain ee he namninuꞌ.
Mes in nkoaꞌ piut, ma naher-heer am nak, “Auwoo, sufaf Daut! Amkasian maan kau,
tua!”
LUK 18:40 Oras Naiꞌ Yesus anneen on naan ate, In nasnaas. Rarit In nreek tuaf he
nnao nnaaꞌ neik aforot naan. Neman ntean Naiꞌ Yesus In matan ate, Naiꞌ Yesus nataan
ee mnak,
LUK 18:41 “Ho mroim he Au ꞌmoeꞌ saaꞌ ꞌeu ko?” In nataah am nak, “Aam! Au ꞌtoit he
au bisa ꞌiit, tua.”
LUK 18:42 Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Reko. Natuin ho mpirsai mak Au bisa ureko ko,
onaim oras ia ho mkius nai.”
LUK 18:43 Nok askeken ate, aforot naan nareok nain. Onaim in natuin Naiꞌ Yesus ma
nboꞌis Uisneno. Too mfaun reꞌ nitan on naan, nanaib Uisneno msaꞌ.
LUK 19:1 Rarit Naiꞌ Yesus sin antaman npeꞌon kota Yeriko he nnaon nkonon.
LUK 19:2 Anbi naan, anmuiꞌ aꞌnaak hoik beo tuaf es neu prenat pah Roma. In kaan ee,
naiꞌ Sakeos. In atoin aꞌmuꞌit.
LUK 19:3 Oras in nneen Naiꞌ Yesus he neem annao nkoon on nai te, in nroim he niit
Naiꞌ Yesus. Mes in ka bisa nkius niit Ee fa nꞌoekn On, natuin too mfaun ein naub
naan Naiꞌ Yesus. Ma naiꞌ Sakeos amsaꞌ koer pu-pui.
LUK 19:4 Etun in naen nahuun, rarit ansae nbi hau uuꞌ goes anbi raan ee ninin, reꞌ
he Naiꞌ Yesus anpeoꞌ naan.
LUK 19:5 Neem antea hau naan in uun ate, Naiꞌ Yesus anbaiseun. Rarit noꞌen naiꞌ
Sakeos am nak, “Sakeos! Amsaun uum, rabah! Neno ia Au he ꞌtuup aꞌtahan ꞌbi ho umi.”
LUK 19:6 Naiꞌ Sakeos anmasauh. Onaim in nsaun rabah, rarit nok Naiꞌ Yesus annaon
neu in umi. In nmariin anmat-maet.
LUK 19:7 Mes too mfaun ein naꞌmuun ein am nak, “Phueh! Naiꞌ Sakeos ia, atoin reꞌuf!
Nansaaꞌ am es Naiꞌ Yesus antuup antahan neu naiꞌ Sakeos in umi? Too mfaun ein
nahinin nrair je te!”
LUK 19:8 Neman ntean umi te, naiꞌ Sakeos anhake nbi Naiꞌ Yesus In matan, ma naꞌuab
am nak, “Aam Tungguru! Anmurai neno ia, au ꞌbatis au ꞌmuiꞌk ein batis nua, he ꞌfee
batis es ꞌeu amaꞌmuiꞌt ein. Karu au ꞌhoik beo ma bikaseꞌ naen neik anneis-neis, au
ꞌfee ufaniꞌ sin no haa.”
LUK 19:9 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Reko. Neno ia Uisneno nfee saok sanat ma ꞌhonis
neu ho uim ji nanan, natuin ho mpirsai meu Uisneno on reꞌ kaꞌo Abraham.
LUK 19:10 Fin Uisneno nreek haefan Kau he ꞌjair Mansian Batuur-Batuur aꞌbi pah-
pinan ia. Au ꞌuum he ꞌaim tuaf-tuaf aseket naꞌko Uisneno In ranan, he ꞌfeen sin
saok sanat ma ꞌhonis.”
LUK 19:11 Oras naan, anmuiꞌ too mfaun reꞌ nok annenan Naiꞌ Yesus In uaban. Sin he
noi ntaman neun kota Yerusalem. Sin nateenb ein nak In he nanaob Uisneno In apreent
ee rabah een anbi naan, nahuum on reꞌ usif. Rarit Naiꞌ Yesus naretaꞌ sin reet es
anpaek uab manporin,
LUK 19:12 am nak, “Anmuiꞌ naan kaes kouꞌ goes. In he nnao neu pah aꞌpen-pene bian,
he sin nasaeb ee ꞌpiruꞌ-baru njair usif. Rarit naꞌ in he nfain neem anjair usif neu
in pah aa kuun.
LUK 19:13 Oras in nabarab anrair he nnao, in noꞌen in ameput tuaf boꞌes, rarit in
nanaꞌat sin roit, tuaf es ate, roi noni fuaꞌ es. In nfee prenat am nak, ‘Hi mpaek
roit reꞌ ia njair modal. Oras au ꞌfain ꞌuum ate, hi mitoon kau mak hi miis fauk
een.’ Rarit in nkoen on.
LUK 19:14 Mes in too gui bian, ka nroim je fa. Onaim sin nreek haefan tuaf neu bare
nee, ma natonan am nak, ‘Hai ka mroim fa tuaf reꞌ ia he in nnaaꞌ aprenat neu kai.’
LUK 19:15 Maski on naan amsaꞌ, mes sin nasaeb ee ꞌpiruꞌ-baru. Rarit in ntebi nfain
neem. Neem antea in sonaf, in noꞌen ameput tuaf boꞌes reꞌ naan, rarit nataan sin am
nak, ‘Hi miis maan fauk een naꞌko roi nonin reꞌ au ꞌfee sin naan?’
LUK 19:16 Ameput ahuunt ee natoon am nak, ‘Usiꞌ! Au ꞌiis no boꞌes naꞌko modal reꞌ
ho mfee kau goe ji, tua.’
LUK 19:17 Onaim usif naan nak ee mnak, ‘Reko! Ho reꞌ ia, ameup reok goes. Natuin au
bisa ꞌpirsai ko ꞌbi rais aanꞌ-anaꞌ, onaim oras ia ho mnaaꞌ aprenat meu kota boꞌes.’
LUK 19:18 Onaim ameput es natoon am nak, ‘Usiꞌ! Au ꞌiis roi noni fuaꞌ niim naꞌko
modal reꞌ au ꞌtoup goe, tua.’
LUK 19:19 Rarit usif naan nak ee mnak, ‘Reko! Karu on naan ate, au ꞌait ko he mnaaꞌ
aprenat meu kota niim.’
LUK 19:20 Ameput es anteniꞌ neem neik in roi noni naan. Rarit nbaiseun am nak,
‘Usiꞌ, ho roi noin ji es ia, tua. Au ꞌaum goe ma uꞌkoro urek-reokꞌ ee he kais
namneuk.
LUK 19:21 Au ꞌmoeꞌ on reꞌ naan, natuin au umtaus ko, tua. Au uhiin ꞌak ho atoin
maputuꞌ ma maꞌtaniꞌ ko, tua. Fin ho biasa mait saaꞌ reꞌ ka ho goa fa, ma mseu saaꞌ
reꞌ ho ka mseen ee fa, tua.’
LUK 19:22 Anneen on naan ate, uisf ee naskaar ee mnak, ‘Hoe, amonot! Ho uabam naan
neik kuun atfekaꞌ neu ko. Ho mak oniꞌ au maꞌtaniꞌ kau, reꞌ au ꞌait saaꞌ reꞌ ka au
goa fa, ma ꞌseu saaꞌ reꞌ ka ꞌseen ee fa.
LUK 19:23 Karu on naan ate, nansaaꞌ am es ho ka mutunuꞌ fa roit ia meu bank? He
oras au ꞌfain ꞌuum ate, au upein in sufan, maski kreꞌ-reꞌo msaꞌ, reko.’
LUK 19:24 Onaim usif naan anreun tuaf bian anbin naan am nak, ‘Mait in roit naan,
ma mnoon ee meu ameput reꞌ niis fuaꞌ boꞌes feꞌe na.’
LUK 19:25 Mes sin nprotesan am nak, ‘Usiꞌ! Atoniꞌ naan in napein sero mfaun een.
Onait nansaaꞌ am es tait taꞌko tuaf reꞌ anmuiꞌ kreꞌ-reꞌo, he taꞌbabaꞌ tteinꞌ ee?’
LUK 19:26 Mes usif naan nataah am nak, ‘Mitenab mirek-rekoꞌ! Fin tuaf reꞌ anꞌurus
nahiin saaꞌ reꞌ tuaf nanaaꞌt ee neu ne, of natnanab anfee ne. Mes tuaf reꞌ napeeh
he nꞌurus saaꞌ reꞌ tuaf nanaaꞌt ee neu ne, of ansain nain saaꞌ-saaꞌ reꞌ in nmuiꞌ
sin.
LUK 19:27 Onaim oras ia, hi mnao mheek au musun reꞌ ka nroim kau fa he ꞌjair usif.
Meik sin neman neun ia, rarit amroor sin anbin au matak. Amnao nai!’ 
”
LUK 19:28 Naiꞌ Yesus naretaꞌ nrair on naan ate, sin nnaon nkonon neun kota
Yerusalem. Naiꞌ Yesus nahuun.
LUK 19:29 Oras sin he ntean kuan nua, es reꞌ kuan Betfage ma kuan Betania, reꞌ etan
aꞌtoꞌef Saitun in ninin, In nreek haefan in atoup noniꞌ tuaf nua he nnaon nahunun.
LUK 19:30 In nreun sin am nak, “Hi mnao meu kuan reꞌ abit matan nee. Hi of miit
bikaes keledai aan es mafutuꞌ et naan. Atoniꞌ ka nsaen niitn ee fa feꞌ. Hi mseif
je, ma mheer meik je neem.
LUK 19:31 Karu tuaf nataan ki mnak, ‘Nansaaꞌ am es hi mseif bikaes keledai naan?’
Hi mitaah am mak, ‘Hai Usiꞌ nroim he npake.’ 
”
LUK 19:32 Rarit sin nua sin nnaon ma niit bikaes keledai anaꞌ naan, on reꞌ Naiꞌ
Yesus naꞌuab.
LUK 19:33 Oras sin nseif bikaes keledai naan, in tuan ee nataan sin am nak, “Hoe!
Nansaaꞌ am es hi mseif hai bikaes aan?”
LUK 19:34 Onait sin natahan am nak, “Hai Usiꞌ anroim he npaek je, tua.”
LUK 19:35 Bikaes tuaf naan anroim, rarit sin nua sin anheer neik bikaes keledai
naan neu Naiꞌ Yesus. Sin naꞌpeniꞌ bikaseꞌ naan npaken tai koꞌu. Onaim sin nasaeb
Naiꞌ Yesus.
LUK 19:36 Too mfaun ein nait sin tai muit ein ma sin pouk ein, rarit naꞌbeen sin
anbin ranan, he nseun Naiꞌ Yesus on reꞌ kaes koꞌu.
LUK 19:37 Oras In nmurai nnao neiki nsanun naꞌko ꞌtoꞌef Saitun ate, too mfaun ein
ma In atoup noinꞌ ein anmurai nkoaꞌ ein, ma nsakanan neik pures-boꞌis neu Uisneno,
natuin areꞌ kanan kuasa sin tanar reꞌ sin niit sin naan.
LUK 19:38 Sin nsakanan am nak, “In reꞌ ia, Usif reꞌ Uisneno nreek haefn Ee neem!
Uisneno anfee tetus neu Ne! Oras ia, mansian ein bisa nmarame nfain nok Uisneno et
sonaf neno tunan. Pures-boꞌis neu Uisneno reꞌ antuun On ma naprenat et neno aꞌraat
reꞌuf.”
LUK 19:39 Mes anmuiꞌ atoin Farisis anbi too mfaun ein sin atnaank ein. Sin naꞌuab
neun Naiꞌ Yesus am nak, “Aam Tungguru! Mukain sin he kais ankoenenon on reꞌ naan.
In on he bainesiꞌ!”
LUK 19:40 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hae! Au utoon ꞌain ki, he! Karu too mfaun
ein ia nfeef aꞌtemen ate, fatun reꞌ ia of anboꞌis Uisneno!”
LUK 19:41 Oras sin npaumak-makan he ntaman neu kota Yerusalem, Naiꞌ Yesus ankius
kota naan ate, In nmurai nkae ma nain,
LUK 19:42 am nak, “Koi, abitan Yerusalem sin! Au ꞌroim he neno ia, hi mtoup rais
rameꞌ ma mamut reꞌ Au ꞌeiki. Mes natuin hi ka mrae mituin fa Uisneno, onaim oras ia
hi mhaeꞌroob om. Rais rameꞌ ma mamut naan naꞌroo goen naꞌko ki.
LUK 19:43 Of hi muusn ee antuunb ein afu tunab-tunab npeoꞌ hi rame-mnanu, rarit
ntaman nbaan ki.
LUK 19:44 Sin nbeos ki ma mtaikobi mnobaꞌ maan ahaa afu, rarit anroor niis ki ma hi
aanh ein barisi. Sin of ka nkonan fa fatu fuaꞌ meseꞌ msaꞌ he nhaek, natuin Uisneno
neem anrair he nsoi nafetin naan ki, mes hi ka mihiin Je fa!”
LUK 19:45 Rarit Naiꞌ Yesus antaam neu Uim Onen Uuf. Anbi umi naan in kintal, atoin
ein nmoeꞌ je njari ꞌmasaꞌ, he naꞌsoos ein muꞌit reꞌ npaek sin he naꞌtuur ein.
Ankius on naan ate, Naiꞌ Yesus anriuꞌ napoitan sin naꞌkon bare naan.
LUK 19:46 In naskarak sin am nak, “Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antui nanin am nak,
‘Au ufenaꞌ Umi reꞌ ia, he sekau-sekau goah bisa neman nꞌoen ein neun ia.’ Mes hi
mmoeꞌ je njair apaikaurt ein sin baer buat.”
LUK 19:47 Rarit Naiꞌ Yesus neem neno-neno nbi Uim Onen Uuf ma nanoniꞌ nbi naan. Mes
aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur agaam ein, ma atoni mnais harat
Yahudi sin namin ranan he nroor Goe.
LUK 19:48 Mes sin ka napenin fa sraak, natuin too mfaun ein anmarinan nmaten he
nnenan Naiꞌ Yesus In uaban.
LUK 20:1 Neon goes, Naiꞌ Yesus annao ntaam anbi Uim Onen Uuf, rarit nanoniꞌ Uisneno
In Rais Reko nbi kintal. Onaim aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur
agaam ein, ma atoni mnais haart ein neman ma nataan Ee.
LUK 20:2 Sin nataan Ee mnak, “Sekau es anfee Ko hak, he ho mtao taisibu mbi ia afi
naa? Mutoon miit kai!”
LUK 20:3 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au he utaan aan rais jes amsaꞌ, rarit naꞌ
Au utaah ki.
LUK 20:4 On nai: hi mihiin naiꞌ Yohanis Asranit, aiꞌ? Sekau es reꞌ anfee ne kuasa
he in nasrain atoniꞌ? Uisneno oo, aiꞌ, mansian?”
LUK 20:5 Onaim sin nabuan ma naꞌuab ein neu-mneman am nak, “Haꞌa! Kreot ii naan kit
ein. Karu hit tak, ‘Uisneno es arenut’, of In nak, ‘On naan ate, hi ka mpirsai fa
naiꞌ Yohanis neu saaꞌ?’
LUK 20:6 Mes hit ka bisa fa he tak, ‘mansian es arenut’, natuin too mfaun ein of
naitin fatu ma npoir naꞌmaet kit. Natuin sin npirsain nak naiꞌ Yohanis naan,
Uisneno In mafefa kninuꞌ.”
LUK 20:7 Rarit sin nataah Naiꞌ Yesus am nak, “Hai ka mihiin fa.”
LUK 20:8 Onaim Naiꞌ Yesus nataah neu sin am nak, “Karu on naan ate, Au ka ꞌroim fa
he utoon amsaꞌ, ꞌak sekau es anreun Kau.”
LUK 20:9 Rarit Naiꞌ Yesus naretaꞌ sin reet es antein. Retaꞌ naan nak, “Anmuiꞌ naan
atoin es anroe hau anggur. In naꞌsebaꞌ pooꞌ anggur naan neu tuaf asebat, he sin
nbatin oras sin napenin poꞌon naan in afan. Rarit in nfooꞌ neu pah aꞌpen-pene
ꞌtetaꞌ ma natua sero ꞌroo nbi naan.
LUK 20:10 Oras he nseun hau fua anggur ate, pooꞌ tuaf naan anreun in ameput tuaf es
he neem antoup neik in sapaan naꞌko aseebt ein naan. Mes aseebt ein anbeos ameput
naan, ma nriuꞌ goe nfain ruum aah.
LUK 20:11 Rarit pooꞌ tuaf naan anreek haefan tuaf es antein. Mes aseebt ein naan
anbeos goe, ma namae. Rarit anriuꞌ goe nfain ruum aah.
LUK 20:12 Onaim pooꞌ tuaf naan anreek haefan ameupt es anteniꞌ, mes sin nbeos
napaap ee, rarit antokar napoin ee.
LUK 20:13 Pooꞌ tuaf naan antoko ma natenab am nak, ‘Au he ꞌmoeꞌ on mee ꞌtein? Reko
nneis Au ꞌreek haefan au aan nekaꞌ. Sin of anhormaat ma nseun goe rek-reko.’ Onaim
in nreek haefan in aan hoin ee nnao neu bare naan.
LUK 20:14 Mes oras aseebt ein niit riꞌanaꞌ naan, sin naꞌuab ein am nak, ‘Amkius
miit! Aꞌnaef ee nreek haefan neu in aan honiꞌ. In es reꞌ of antoup aꞌnaef ee in
pusaak ein ok-okeꞌ. Onaim iim he theek je ma troor tiis ne nai! Maut he hit es
atpaar kuuk poꞌon ia.’
LUK 20:15 Oras riꞌanaꞌ naan neem antea te, sin nheer anfoont ee npoi naꞌko poꞌon
naan, rarit anroor nisan. Onaim Au he utaan ki. Hi mitenab saaꞌ neu pooꞌ tuaf naan.
In he nmoeꞌ saaꞌ neu aseebt ein naan?
LUK 20:16 Anbi Au teenb ii te, in ro he neem ma nroor niis sin ok-okeꞌ, rarit
naꞌsebaꞌ poꞌon naan neu tuaf bian antein.” Oras too mfaun ein annenan Naiꞌ Yesus
naꞌuab on naan ate, sin natahan am nak, “Karu reko te, Uisneno kais anhukun kai on
naan!”
LUK 20:17 Rarit Naiꞌ Yesus anꞌeer sin, ma nataan sin am nak, “Karu ka njair fa he
nhukun sin on naan ate, nansaaꞌ am es Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antuin am nak on
nai: ‘Anmuiꞌ naan faut goes reꞌ tuukn ein nait inporin, mes oras ia, fatu naan
anjair fatu ꞌsukif neu nii ainaf?’
LUK 20:18 Tuaf reꞌ nastuun anbi fatu naan, of namreuꞌ, natuin in napein hukun. Ma
karu fatu naan anmouf ma ntoom tuaf es, in of namreꞌu msaꞌ, natuin in napein
hukun.”
LUK 20:19 Oras tunggur agaam ein ma aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein
annenan retaꞌ naan, sin nahinin nak Naiꞌ Yesus anseer sin npaek uab manporin feꞌe
na. Natuin sin natai nok reꞌ aseeb pooꞌ anggur sin naan. Onaim sin natoꞌon nmat-
maten. Onaim sin nꞌaotr ein asraak he nheek Naiꞌ Yesus. Mes sin natiun gok neu too
mfaun ein reꞌ anroim Naiꞌ Yesus In nonin. Onaim sin nnaon nasaitn Ee on ahaa reꞌ
naan.
LUK 20:20 Rarit Naiꞌ Yesus In musun annuuꞌ Goe ma nsuntiur Goe piut. Sin namin
asuntirus, reꞌ bisa nmoeꞌ jon on reꞌ atoin reko, he nnao naꞌuab nakreo Naiꞌ Yesus.
Sin nhar-haarp ein he on mee te, Naiꞌ Yesus naꞌuab namouf anaaꞌ aprenat pah Roma,
rarit sin natrakan neu gubernur, he in nreek tuaf he nheek Naiꞌ Yesus.
LUK 20:21 Onaim sin nreek haefan asuntirus naan he nnao nataan Naiꞌ Yesus am nak,
“Aam Tungguru! Hai mihiin mak Ho nekam naan amneꞌo. Ho ka mputa-kriu muhiin fa, ma
ka mpiir fa humaf. Ho munoniꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat namneo ma namnoon goah.
LUK 20:22 Oras ia, hai he mitaan maan Ko, rais jes: tatuin hit atoran rais pirsait
Yahudi, of hit he tbeos beo neu prenat Roma in uis kouꞌ goe, aiꞌ kaah?”
LUK 20:23 Mes Naiꞌ Yesus nahiin nain sin sarit reꞌ he nakreo Goe. Onaim In nataah
am nak,
LUK 20:24 “Mikriraꞌ miit Kau roi mutiꞌ fua es feꞌ!” Onaim sin nakriraꞌ roit naan
neu Ne. Rarit In nataan am nak, “Sekau in human ma in kanan es reꞌ marunaꞌ reꞌ ia?”
Onaim sin natahan am nak, “Uis koꞌu keser, tua.”
LUK 20:25 Onaim Naiꞌ Yesus nak, “Karu on naan ate, amfee meu preent ii saaꞌ reꞌ
preent ii in hak. Ma mfee meu Uisneno saaꞌ reꞌ Uisneno In hak.”
LUK 20:26 Annenan on naan ate, sin nmasahun, natuin sin ka bisa nakreo naan Ee fa
nbi too mfaun ein sin maatk ein. Onaim sin nfeef aꞌtemen nai.
LUK 20:27 Rarit anmuiꞌ tuaf fauk naꞌkon partei pirsait Saduki neman he naꞌuab
naꞌkreo Naiꞌ Yesus. Atoin Sadukis sin nanoin ein am nak, atoin amaets ein ka bisa
nmonin nfanin fa oras neon amsoupt ii ntea. Sin neman ma nataan Naiꞌ Yesus am nak,
LUK 20:28 “Aam Tungguru! Kaꞌo Musa antui nain kit atoran am nak: karu anmuiꞌ atoniꞌ
nmaet, mes ka nahoniꞌ fa, ro atoniꞌ naan in oirf ee ansao bifee banuꞌ naan, he nfee
sufaꞌ neu in tataf amates naan.
LUK 20:29 Batuur unuꞌ te kaꞌo Musa nanoniꞌ on naan. Mes oras ia hai he mitaan on
nai: anmuiꞌ naan atoniꞌ tuaf hiut sin nmaꞌori-taatn ein. Aan moen unu ansao, mes
anmaet, ma ka nahoniꞌ fa.
LUK 20:30 Rarit in orif reꞌ natuin ee ji nsao bifee banuꞌ naan. Ka ꞌroo fa te, in
nmaet, mes ka nahoniꞌ fa.
LUK 20:31 On naan amsaꞌ, in orif es anteniꞌ. In ansao bifee banuꞌ naan, mes anmate
msaꞌ, ma ka nahoniꞌ fa. Matsaos naan nanaob on piut tar namsopu ntea aheit suus
goe, mes in nmate msaꞌ.
LUK 20:32 Namuni te, bifee banuꞌ naan anmate msaꞌ.
LUK 20:33 Onaim oras ia, hai he mitaan on nai: bifee naan ansao niit atoniꞌ hiut.
Karu pah-pinan ia namsopu te, Uisneno namonib nafani amates sin, bifee naan in moen
je, es reꞌ mee?”
LUK 20:34 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Mansian ii anmatsaon anbin pah-pinan ia
goah.
LUK 20:35 Mes anbi sonaf neno tunan, ka tiit fa matsaos antein. Ma anbi nee msaꞌ ka
tiit fa ꞌmaten antein. Sin humaꞌ meseꞌ on reꞌ Uisneno In ameupt ein sonaf neno
tunan. Fin oras Uisneno namonib nafaniꞌ amaets ein, In npiir naan sin anjarin In
aanh ein.
LUK 20:37 Anbi kaꞌo Musa in surat, anmuiꞌ retaꞌ nak hau uuꞌ aan es anpiin mes ka
nputuf. Naꞌko retaꞌ naan hit tahiin tak, amates bisa nmoni nfain. Anbi naan Uisneno
naꞌuab neu kaꞌo Musa mnak, ‘Au reꞌ ia, sin ho kaꞌo sin Uisneno. Es reꞌ kaꞌo
Abraham, kaꞌo Isak, ma kaꞌo Yakop. Sin arsin ok-okeꞌ naꞌruir ein ma naꞌbesan piut-
piut neu Kau ntean neno ia.’
LUK 20:38 Te kaah, aꞌnaef ein naan anmaten nrarin et neno unuꞌ. Mes natuin Uisneno
naꞌuab anrari mnak, In anjair sin Uisneon goa feꞌ, es naan ate, hit tahiin tak sin
nmonin feꞌ. Onaim maski atoniꞌ nmate nrari msaꞌ, sin nmoni nfanin. Fin suma atoin
amonit es reꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Uisneno. Ka tiit fa amates naꞌbees neu
Uisneno!”
LUK 20:39 Anneen Naiꞌ Yesus nataah on naan ate, anmuiꞌ tunggur agama bian naꞌuab
ein am nak, “Aam Tungguru. Ho haan tahas naan, reko ꞌmaten.”
LUK 20:40 Anmurai naꞌko oras naan, ka tiit fa tuaf antein nabrain he nataan Naiꞌ
Yesus, natuin ka bisa nakreo naan Ee fa.
LUK 20:41 Rarit Naiꞌ Yesus nanoniꞌ feꞌ nbi Uim Onen Uuf. Onaim In nataan nafaniꞌ
sin am nak, “Natuin hi teenb ein ate, on mee? Tunggur agaam ein nanoniꞌ ki mnak
Kristus naan, es reꞌ Tuaf reꞌ Uisneno anruur nain Je naꞌko un-unuꞌ. Tatuin sin, In
reꞌ naan suma usif naiꞌ Daut in sufan. Mes naan, ka nanokab fa feꞌ.
LUK 20:42 Natuin unuꞌ te, usif naiꞌ Daut neikn on antui nbi in suur Siit Pures-
Boꞌis sin am nak, ‘Uisneno nꞌeut ma natoon neu au usiꞌ mnak, “Uum he mtoko mbi
maat, ambi Au aok-bian aꞌneꞌu.
LUK 20:43 Fin Au of aꞌmoeꞌ ho muusn ee, tar antea sin naꞌruir ein neu ko.’ 
”
LUK 20:44 Onaim naꞌko surat naan, hit tahiin tak usif naiꞌ Daut amsaꞌ in neikn on
anteek Kristus nak, ‘Usiꞌ’. In oetn ii, karu anmuiꞌ tuaf nak Kristus naan, suma
usif naiꞌ Daut in sufan, naan ka nanokab fa feꞌ! Natuin In anjair usif naiꞌ Daut in
Usin amsaꞌ.”
LUK 20:45 Oras too mfaun ein antakan sin ruik ein he nnenan Naiꞌ Yesus ate, In
naꞌuab neu In atoup noinꞌ ein am nak,
LUK 20:46 “Hi ro he mpanat mirek-rekoꞌ hi tuam ein miꞌko tunggur agaam ein. Natuin
sin nroim reꞌ he nnaon pasiar ein npaken baru mnaun pirore, he nateef nok too mfaun
ein, he biak ein nak, ‘Hoe! Sin reꞌ naan kaes koꞌu!’ Sin nromin he namin bare
ꞌtokoꞌ nbi maat, oras antaman neu uim oen ein, aiꞌ nbin fesat kabin, aiꞌ bare-bare
reꞌ biasa too mfaun ein nabuan.
LUK 20:47 Mes ampanat hi tuam ein naan, natuin sin nputa-kriu bifee baun ein ma
ntetak naan sin umin. Mes anbi too mfaun ein sin maatk ein, sin naꞌkubaꞌ rais
maufinu naan anpaek ranan, anꞌonen amnanu-mnanuꞌ. Sin nromin he biak ein nak, sin
reꞌ naan tuaf reꞌ anmakoe nbi Uisneno In rasin. Mes Uisneno nahiin nain sin saant
ein, onaim In of nasanut hukun neu sin maꞌfenaꞌ anneis-neis.”
LUK 21:1 Oras Naiꞌ Yesus nanoniꞌ nbi Uim Onen Uuf, In niit atoin amuiꞌt ein neman
ma namouf ein kolekte nbi peit roi kolekte.
LUK 21:2 In niit baun amaꞌmuꞌit es neem nok amsaꞌ, he nꞌonen. In namoufut roit sen
nua nbi peti naan. Roit reꞌ naan in oosn ii aanꞌ-anaꞌ!
LUK 21:3 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok In atoup noinꞌ ein am nak, “Amneen mirek-
rekoꞌ! Baun amaꞌmuꞌit reꞌ ia, suma namoufut roit sen nua goah, mes in nfee nneis
naꞌko biak ein ok-okeꞌ.
LUK 21:4 Tuaf bian reꞌ naan sin namouf ein kolekte npaek sin roi neisf ein. Mes
banuꞌ reꞌ ia, in nfee nain in roit ein ok-okeꞌ. Te kaah, roit ein reꞌ naan in
aꞌmonin.”
LUK 21:5 Oras naan, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein naꞌuab ein ma naikas Uim Onen Uuf
naan am nak, “Aam! Amkius miit Umi ia, reokn ii kah een! Sin nmoeꞌ je npaek fatu
reꞌ anꞌoet sin njarin on reꞌ hau balok. Fatun naan kouꞌ-koꞌun. Rarit sin nsusun
nasaeb sin rek-reko. Ma nmuiꞌ tuaf anfee baer maꞌosaꞌ he nparoong Uisneno In Umi
ia!” Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak,
LUK 21:6 “Umi reꞌ ia batuur reokn ii kah een. Mes ka ꞌroo fa nteniꞌ te, biak ein of
naseer fatun reꞌ ia ok-okeꞌ tar namneran.”
LUK 21:7 Rarit naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein natanan am nak, “Aam Tungguru! Saaꞌ
reꞌ Ho muꞌuab ee feꞌe na, of rekaꞌ te, njair? Karu in oors ee npaumaak ate, in
aꞌtaak ein on reꞌ mee?”
LUK 21:8 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Asar hi mpanat hi tuam ein rek-reko he
kais napoi naan ki. Fin of anmuiꞌ tuaf humaꞌ-humaꞌ neman, rarit anpaas ok am nak,
‘Au reꞌ ia, Kristus.’ Anmuꞌi nteniꞌ tuaf nak, ‘Neon amsoupt ii anpaumaak he neem
een!’ Mes kais ampirsai!
LUK 21:9 Karu hi mneen uab anin am nak, atoin ein antaisibun ma anmakenan et mee-
mee, kais mimtau. Batuur, rasin reꞌ naan of anpoin ma njarin nahunun feꞌ. Mes neon
amsoput naan ka ntea fa feꞌ.
LUK 21:10 Of uuf es anmakeen nok uuf bian. Pah es anmakeen nok pah bian.
LUK 21:11 Of antainuun maꞌtaniꞌ, ma oras amnahas maꞌtain besi ntaam. Menas humaꞌ-
humaꞌ reꞌ atoniꞌ namtausan sin, annonos anbin mee-mee. Mansian ein of nitan rasi
humaꞌ-humaꞌ reꞌ nmoeꞌ sin fuunk ein natoron, ma nitan tanar humaꞌ-humaꞌ reꞌ maꞌtain
besin nbin neno.
LUK 21:12 Rasin reꞌ ia ka njarin okeꞌ fa feꞌ, mes biak ein of anheek ki, nhaꞌmuiꞌ
ki, natuin hi mituin Kau. Rarit sin nanaꞌat ki mnao mꞌaaꞌ rasi meu uim oen ein, ma
nataam ki meu bui. Sin of anreun ki he mnao mbaiseun uisf ein ma anaaꞌ aprenat bian
sin. Rasin reꞌ ia njarin, natuin hi mituin Kau.
LUK 21:13 Mes hi ro he mpaek maan kiim mainuan akreꞌo naan, he mitonan sin Au Rais
Reko.
LUK 21:14 Onaim kais mitenab nahuun mak, hi he mimneob om on mee.
LUK 21:15 Fin Au of aꞌfee uab he hi mimneob om. Nok ranan naan, hi musun naan ka
nahini nteinꞌ ein fa he nak on naan mee ntein.
LUK 21:16 Tuaf-tuaf amfau-rutu of ka nroim nain ki fa, natuin hi mituin Kau. Anmuiꞌ
naꞌko hi nonot-asar kiim, on reꞌ: ainaꞌ-amaꞌ, ori-tatan, bae feto-bae mone, ma aok-
bian sin. Anmuiꞌ tuaf naꞌko sin namin ranan he naꞌsosaꞌ ki, tar antea anmuiꞌ tuaf
naꞌko ki sin nroor niis sin.
LUK 21:18 Mes hi kais mimtau, natuin Uisneno ka nnikan ki fa. Nakfunuꞌ noon es
amsaꞌ, ka nkour fa, karu ka In roimn aa fa.
LUK 21:19 Karu hi maran ma mtahan piut-piut, Uisneno of ansoi nafetin naan ki.”
LUK 21:20 Naiꞌ Yesus antuut In uaban nak, “Karu hi miit musun anfuun ma naꞌtokoꞌ
nrair kota Yerusalem, hi mihiin nai mak, naan in he namreuꞌ goen.
LUK 21:21 Amkius on naan ate, abitan propinsi Yudea maen nai meu ꞌtoꞌef. Abitan
kota msaꞌ, maen nai. Abitan kuan, kais amtaam meu kota mtein.
LUK 21:22 Fin Uisneno nasanut neon suust ein naan, he nhukun tuaf-tuaf reꞌ ka
nromin fa he natniin Ee. Rasin reꞌ naan, anjarin natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno In
mafefa kniunꞌ ein antui nain sin naꞌkon unuꞌ.
LUK 21:23 Oras naan, tuaf reꞌ he tkasian sin baineis-neis ii, es reꞌ bifee maꞌapuꞌ,
ma bifee reꞌ nasuus riꞌana kruꞌuf feꞌ. Oras naan, pah-pinan ia barisi napenin
susat, ma atoin Yahudis sin ok-okeꞌ napenin maꞌneꞌat maꞌtaniꞌ, natuin Uisneno
natoꞌon sin.
LUK 21:24 Of atoin Yahudis sin musun anroor sin tuaf bian, ma ntahan bian, he neik
sin anjarin ate nbin mee-mee neu pah-pinan ia. Rarit kase reꞌ ka nahiin fa Uisneno,
neem ma nteir hae nꞌoemetab kota Yerusalem, ma ankuaas kota ia in afan nanan, tar
antea sin oras naan, namsoup.”
LUK 21:25 Rarit Naiꞌ Yesus natoon rasi anmatoom nok oras In he nfain neem. In
naꞌuab am nak, “Karu Mansian Batuur-Batuur ii he nfain neem, anmuꞌi ꞌtakaf anpoi
nbi manas, nbi funan, ma kfuun ein. Anbi pah-pinan ia msaꞌ anmuꞌi ꞌtakaf, es reꞌ oe
tais ee npesan mainenuꞌ, ma ain nautus ma oik pesan kouꞌ-koꞌu naꞌko tasi nsae ma
nmemun. Rasin reꞌ ia of anmoeꞌ mansian ein antakaꞌnaan ein, tar antea sin ka nahini
nten-teinꞌ ein fa neu he nmoꞌen saaꞌ.
LUK 21:26 Kuasa reꞌ etan neon goe natseran amsaꞌ. Ankius on naan ate, mansian ein
namtaun nmaten, natuin pah-pinan ia he napein siraak maꞌtaniꞌ!
LUK 21:27 Rarit naꞌ mansian ein niit Kau, ‘Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ꞌsaun ꞌuum
aꞌbi nope’. Au ꞌsaun ꞌuum ꞌeik kuasa, ma Au ꞌpinaꞌ ma krahaꞌ maꞌtaniꞌ.
LUK 21:28 Karu aꞌtaakf ein reꞌ ia njarin nrarin ate, miꞌaitiꞌ hi ꞌnaakm ein naan
nai, fin Uisneno In oors ii ntea goen he nsoi nafetin naan ki.”
LUK 21:29 Rarit Naiꞌ Yesus nait intein uab manporin es am nak, “Hi mkius ma mitenab
mirek-rekoꞌ miit meu haun guin.
LUK 21:30 Karu sin nook ein nmurai namnaut moor ein, naan anjari ꞌtakaf nak, oras
fauk-nais ii he ntaam ein.
LUK 21:31 On naan amsaꞌ, neon suust am nanaꞌrenat sin. Karu sin nboor neman, naan
anjari ꞌtakaf nak Uisneno In apreent ee he nkoen On neem een.
LUK 21:32 Au utoon ꞌain ki! Naꞌko mansian ein reꞌ amonit oras ia, of anmuiꞌ tuaf
reꞌ ka nmaet fa feꞌ, mes neon suust ein naan ntaman nrarin.
LUK 21:33 Maski neon goe ma pah-pinan ia namnekun, mes Au Aaꞌt ein antahan nabar-
baran.”
LUK 21:34 Rarit Naiꞌ Yesus antuut In uaban am nak, “Ampan-panat te, nok askeken Au
ꞌuum! Kais-kaisaꞌ hi mitenab meu amreꞌut, hi mmauf raru, ma mtaisiub he maim meu
ꞌmoin reok goah. Kais-kaisaꞌ hi ka mtakan mihiin fa in aꞌtaakf ee, natuin hi
mtaisiub nok urusan aꞌtetaꞌ.
LUK 21:35 Kais mitenab mak hi ka mipein fa. Fin Au ꞌfain ꞌuum nok askeken. Ma oras
Au ꞌfain ꞌuum, ka tiit tain fa es he bisa naꞌkoroꞌ in tuan naꞌko Au humak.
LUK 21:36 Onaim mibarab piut-piut. Amꞌonen fai-manas kais natfeek, he hi bisa maran
ambi suust ein naan. Nok ranan naan, oras Au ꞌfain ꞌuum een, ma hi mhake mbi
Mansian Batuur-Batuur ii In huumn ii te, hi ka mimaeb om fa.”
LUK 21:37 Neno-neno te, Naiꞌ Yesus annao nanoniꞌ sin nbi Uim Onen Uuf. Mes karu
oras maan afait ntea oras meisꞌokan, In npoi naꞌko Yerusalem ma nnao ntuup anbi
kuan et aꞌtoꞌef Saitun naan.
LUK 21:38 Kik-kiuk anaꞌ te, too mfaun ein neman ma nabuan he nnenan In nonin anbin
Uim Onen Uuf.
LUK 22:1 Oras naan, neon koꞌu atoin Yahudis sin anpaumaak een. Neon koꞌu naan, es
reꞌ Fesat Utunuꞌ ka Mamuur fa. Anbi neon koꞌu naan sin anroron aꞌbib-kase he nmoꞌen
fesat Paska msaꞌ. Sin nmoꞌen on naan, he namnaun nfanin neu oras unuꞌ, oras sin
beif-naꞌif sin anpoin naꞌkon pah Masir.
LUK 22:2 Oras naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma tunggur agaam ein
namin ranan he naꞌmaet Naiꞌ Yesus. Mes sin namtausan too mfaun ein of antaisibun,
natuin sin nromin he natniin Ee.
LUK 22:3 Naꞌko Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ tuaf boꞌes am nuaꞌ ein reꞌ naan, es kaan
ee naiꞌ Judas Iskariot. Oras aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein namin ranan
he nroor naꞌmaet Naiꞌ Yesus, nitu ꞌnaakf ee ntaam anbi naiꞌ Judas in nekan.
LUK 22:4 Rarit naiꞌ Judas anpoi nnao naim aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt
ein ma aꞌnaak paot Uim Onen Uuf. In he nnekaꞌ bua nok sin, he naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus
neu sin.
LUK 22:5 Oras aꞌnaet ein naan annenan naiꞌ Judas in reonaꞌ naan on naan ate, sin
nmariin anmaten. Sin nbaꞌan naiꞌ Judas am nak, “Reko! Karu ho mroim he muꞌsosaꞌ kai
Naiꞌ Yesus ate, hai mbaen.”
LUK 22:6 Naiꞌ Judas anroim natuin sin. Onaim in naim asraak he naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus
amninuꞌ-mninuꞌ neu sin, he too mfaun ein kais nahinin.
LUK 22:7 Onaim atoin Yahudis sin neon koꞌu naan antea, ma sin nroron ꞌbib-kaes anaꞌ
he nmoꞌen fesat Paska.
LUK 22:8 Rarit Naiꞌ Yesus anreun naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis am nak, “Hi nua ki
mnao mihuun he mibarab bukaet, he hit tbukae tbi fesat Paska buꞌ-buaꞌ.”
LUK 22:9 Onaim sin natanan am nak, “Aam! Hai he mnao mibarab bukaet on mee?”
LUK 22:10 In nataah am nak, “Karu hi mtaam meu kota Yerusalem, hi of miteef mok
atoin es nasaah aꞌhuun oe aan es. Hi mituin ee mtea in umi.
LUK 22:11 Mitoon meu uim tuaf naan am mak, ‘Hai Aam Tungguru ntoit naan keꞌen es et
ho umi, he nmoeꞌ fesat Paska nok In atoup noinꞌ ein. Bisa, oo?’
LUK 22:12 Onaim uim tuaf naan of nakriraꞌ ki keꞌen es et umi ktutaꞌ naan. In nkikin
anrair bare naan. Suma hi nua ki mibaarb ahaa bukaet.”
LUK 22:13 Rarit sin nua sin annaon. Onaim sin niit saaꞌ-saaꞌ natai on reꞌ Naiꞌ
Yesus natoon sin neu sin. Onaim sin nabaarb ein bukaet Paska nbin naan.
LUK 22:14 Oras barab bukaet ein rekon anrarin te, Naiꞌ Yesus sin neman ntean. In
nok In haef ein ntokon he nbukaen buꞌ-buaꞌ.
LUK 22:15 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Au ꞌmariin aꞌmaet he ꞌtook ma
ꞌbukae fesat Paska ꞌok ki, nahuun naꞌko Au ꞌmaꞌneꞌat.
LUK 22:16 Amtanar mirek-rekoꞌ reꞌ ia. Tarair reꞌ ia te, Au ka ꞌtook he ꞌbukae ꞌtein
fa fesat Paska ꞌok ki. Neno mee te, oras mansian ein nitan maat fu-fua goah nak,
Amaꞌ annaaꞌ aprenat te, naꞌ Au ꞌbukae ꞌtein.”
LUK 22:17 Rarit In nait iꞌkraas reꞌ matuaꞌ tua min-kase. Rarit in ntoit makasi neu
Uisneno, ma nnonaꞌ kraas naan neu sin. Rarit In naꞌuab am nak, “Amtoupu kraas reꞌ
ia, he mbukae tuaf meseꞌ-meseꞌ.
LUK 22:18 Mimnau! Anmurai mabeꞌ ia, Au ka ꞌinu ꞌtein fa tua min-kase. Neno mee te,
oras mansian ein nitan maat fu-fua goah nak, Ama annaaꞌ aprenat te, naꞌ Au ꞌinu
ꞌtein.”
LUK 22:19 Rarit In nait utunuꞌ fuaꞌ es, ma ntoit makasi neu Uisneno. Rarit In nteib
utunuꞌ naan, ma nnonaꞌ sin. In naꞌuab am nak, “Utunuꞌ reꞌ ia, Au aok reꞌ Au ꞌnonaꞌ
ꞌeu ki arki. Ansuun oras hi mbukae utunuꞌ on reꞌ ia te, hi ro he mimnau Kau.”
LUK 22:20 Oras sin nbukae nrarin ate, In nait iꞌkraas matuaꞌ tua min-kase. Rarit In
naꞌuab antein am nak, “Tua min-kase reꞌ ia, Au naaꞌ aa. Au naaꞌ reꞌ ia natꞌoop ma
nsai he nsoi nafetin naan ki. Uisneno npaek naaꞌ reꞌ ia he nahakeꞌ rais manbaꞌan
feꞌu neu ki.
LUK 22:21 Mes ampanat, natuin anmuiꞌ tuaf reꞌ antook nok kit es mei reꞌ ia, of
naꞌsosaꞌ Kau.
LUK 22:22 Batuur! Au, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ro he ꞌmaet utuin Uisneno In
romin. Mes mukeo! Tuaf reꞌ naꞌsosaꞌ Kau naan, in of nasaah kuun in rais siraak!”
LUK 22:23 Annenan on naan ate, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein anmurai nmaktaan ein
am nak, “Onaim sekau es reꞌ he nmaufiun neu Ne?”
LUK 22:24 Onaim Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein anmurai nmatoen nak, sekau es reꞌ
koꞌu nneis ji.
LUK 22:25 Mes Naiꞌ Yesus nakain sin am nak, “Anbi pah-pah reꞌ ka nahinin naan fa
Uisneno, uisf ein naprenat too ngguin baineisi. Te kaah, sin nromin he too nggui
anteek sin itnak, ‘Ama reꞌ aturun too’.
LUK 22:26 Mes hi kais on naan. Tuaf reꞌ he njair kaes kouꞌ gui, in aꞌmoin ii
batuur-batuur ro he on reꞌ tua aꞌbaut he ntuthae areꞌ too mfaun. Tuaf reꞌ he njair
aꞌnaet, ro he ntuthae areꞌ too mfaun, on reꞌ aan renuꞌ-aan rekaꞌ.
LUK 22:27 Hi mitenab miit, aꞌnaet ii es reꞌ mee? Tuaf reꞌ antoko nbi mei, aiꞌ tua
atuthaes? Atokos mei jaan, in es reꞌ kouꞌ gui, aiꞌ? Te kaah, Au ka ꞌmoeꞌ fa Au tuak
ii on naan. Au ꞌuum he ꞌtuthae ki.
LUK 22:28 Hi ar-arki reꞌ ia, es reꞌ mok-mook Kau oras Au upein maꞌneꞌat.
LUK 22:29 Au Amaꞌ nanaib Kau he ꞌnaaꞌ aprenat aꞌbi In pah. Onaim oras ia, Au
unaibaꞌ ki msaꞌ,
LUK 22:30 he hi mtoko ma mbukae mok Kau mei meseꞌ mbi sonaf neno tunan. Au ꞌfee ki
kuasa msaꞌ, he hi miprenat uuf boꞌes am nua mbi pah Israꞌel.”
LUK 22:31 Rarit Naiꞌ Yesus natoon neu naiꞌ Petrus am nak, “Petrus! Nitu ꞌnaakf ee
nsobaꞌ he nbatis ki naꞌko Kau, on reꞌ takrai mneas.
LUK 22:32 Mes Au ꞌonen ma ꞌteek ko, he ho mpirsai Kau piut-piut. Oras ho mfain uum
een meu Kau te, ho ro he mhaꞌtain ho aom-bian ein sin neek ein.”
LUK 22:33 Onaim Naiꞌ Petrus nataah am nak, “Kaah fa, tua! Au ka neu he ꞌaen usaitan
Ko fa, tua. Maski au ꞌtaam bui ma ꞌmaet ꞌok Ko msaꞌ, reko tua.”
LUK 22:34 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Petrus! Amneen murek-rekoꞌ. Mabeꞌ ia, maun
ee ka nkokreꞌon fa feꞌe te, ho musuan Kau no teun goen mak, ho ka muhiin Kau fa.”
LUK 22:35 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Neon goes ii, oras Au ꞌreek
haefan ki he mnao mitoon Au Rais Reko mbi mee-mee, Au ꞌtaar ki he kais meik roit,
tas, ma ꞌpein-haef. Oras naan, hi mkuran saaꞌ?” Onaim sin natahan buꞌ-buaꞌ am nak,
“Neon goes ii, hai ka mkuran fa saaꞌ-saaꞌ, tua.”
LUK 22:36 Rarit In naꞌuab antein am nak, “Mes oras ia, ꞌtetaꞌ. Karu hi mmuiꞌ roit,
henat meik. Karu mmuiꞌ tas, henat meik. Karu ka mmuiꞌ fa suniꞌ, miꞌsosaꞌ hi baur
goes he msoos.
LUK 22:37 Natuin atoin Yahudis sin naan Kau on reꞌ atoin maufinu. Kreoꞌ goes
anteniꞌ te, sin neman he nheek Kau. Naan natai nok saaꞌ reꞌ kaꞌo Yesaya antui nain
je, mnak: ‘Sin nsoiꞌ Je on reꞌ atoin maufinu!’ 
”
LUK 22:38 Sin natonan am nak, “Aam! Hai meik benas nua.” Rarit Naiꞌ Yesus nataah am
nak, “Noo goah nai. Kais miꞌuab naan antein!”
LUK 22:39 Anbukaen nrarin Paska te, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein anpoin nnaon
neu ꞌtoꞌef Saitun, on reꞌ natiꞌ-natiꞌ sin nmoeꞌ je ji.
LUK 22:40 Antean naan ate, In naꞌuab neu sin am nak, “Hi mꞌonen he hi kais amꞌoer
oras hi mipein furit ma ꞌtakaf.”
LUK 22:41 Rarit In nnao naꞌroo kreꞌo naꞌko sin. In nriꞌtuu ma nꞌonen am nak,
LUK 22:42 “Aam! Karu Ho mromi te, mait muꞌrobaꞌ maꞌneꞌat ia naꞌko Kau. Mes kais
mutuin Au romik, maut he mutuin Ho roim aan kuum.”
LUK 22:43 [Rarit Uisneno In ameupt es naꞌko sonaf neno tunan neem ma nhaꞌtain In
nekan.
LUK 22:44 Fin In maꞌneꞌat naan maꞌtain besi, tar antea In puus ee nsai on reꞌ
naaꞌ.]
LUK 22:45 Anꞌonen anrair on naan ate, In nhaek ma nnao nfain neu In atoup noinꞌ
ein. Mes sin ntupan, natuin sin nhaen nmaten, ma nsusan amsaꞌ.
LUK 22:46 Rarit Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Heeꞌ! Hi mtuup neu saaꞌ? Reko nneis
hi mꞌonen he aꞌsuuꞌt ee nema te, hi kais ammouf.”
LUK 22:47 Naiꞌ Yesus naꞌuab feꞌ on naan ate, naiꞌ Judas (tuaf es naꞌko atoup noniꞌ
boꞌes am nuaꞌ ein naan) neem nok too mfaun. In neem anpaumak-maak Naiꞌ Yesus he
nhoo ma neek Ee.
LUK 22:48 Mes Naiꞌ Yesus nakain ee mnak, “Hoe, Judas! Ho he muꞌsosaꞌ Mansian
Batuur-Batuur reꞌ ia, mpaek tabes ma maneek-panaf, oo?”
LUK 22:49 Oras Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nahinin nrair naiꞌ Judas in roen
maufinu naan ate, sin natanan neu Naiꞌ Yesus am nak, “Aam! Hai mbaan sin, aa oo?
Hai meik benas.”
LUK 22:50 Onaim tuaf es anfaik benas, rarit ansaip namouf atoin es in rukin noon
es. Atoniꞌ naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe in ate.
LUK 22:51 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Noo goah nai! Kais amraban sin!” Onaim In
nasbeut atoniꞌ naan in rukin, ma nareokꞌ ee.
LUK 22:52 Too mfaun ein reꞌ neman ma nheek Naiꞌ Yesus naan sin esan reꞌ: aꞌnaak
rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, atoni mnais haart ein, ma apaot Uim Onen Uuf,
ma tuaf bian antein. Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “On mee? Hi mitenab mak Au reꞌ
ia atoin maufinu, es hi iim amheek Kau meik suniꞌ ma hau tukaꞌ?
LUK 22:53 Neno-neno te Au unoniꞌ ꞌbi Uim Onen Uuf, mes ka tiit fa tuaf es he nheek
Kau. Mes nbain nai! Hi oras. Oras ia, nitu ꞌnaakf ee in kuasan!”
LUK 22:54 Rarit sin nheek neik Naiꞌ Yesus, ma nheer neik Je neu aꞌnaak rais pirsait
Yahudis sin aꞌnaak kouꞌ goe in umi. Naiꞌ Petrus nnao naꞌkor-koroꞌ nbi sin koitk
ein.
LUK 22:55 Anbi umi naan in kintal, biak ein anraran ai. Naiꞌ Petrus annao nraar nok
ai msaꞌ.
LUK 22:56 Anmuiꞌ bifee ate es, ankius niit Naiꞌ Petrus antoko ma nraar nok ai. In
nkius narek-rekoꞌ naiꞌ Petrus in human, rarit in natoon neu biak ein am nak, “Hoe!
Atoniꞌ reꞌ ia msaꞌ, natiꞌ te in nok Naiꞌ Yesus!”
LUK 22:57 Mes naiꞌ Petrus nasuan am nak, “Kaah fa, tua! Au ka uhiin fa Atoniꞌ naan.
Ho muhiin saaꞌ?”
LUK 22:58 Ka ꞌroo fa te, tuaf es nait matan ma nkius niit naiꞌ Petrus. Rarit naꞌuab
am nak, “Tebe, haa! Ho reꞌ ia tuaf es naꞌko Naiꞌ Yesus Iin na, aiꞌ?” Mes naiꞌ
Petrus anprotees maꞌtaniꞌ mnak, “Heeꞌ! Kahaf! Ho naꞌ mpeo tafiꞌ-tafiꞌ!”
LUK 22:59 Of oniꞌ jam es ankono te, tuaf es anteniꞌ naꞌuab am nak, “Hoe! Au uhiin,
tuaf reꞌ ia Naiꞌ Yesus In atoup noin es, natuin in atoin Galileas!”
LUK 22:60 Mes naiꞌ Petrus anpeen nmates nak, “Mupoi nai!” Nateef in naꞌuab on naan
ate, maun goe ankokreoꞌ.
LUK 22:61 Onaim Naiꞌ Yesus anniik ma nkius naiꞌ Petrus. Rarit naiꞌ Petrus namnau
uab ein reꞌ Naiꞌ Yesus naꞌuab sin am nak, “Mabeꞌ reꞌ ia, maun ein ka nkokreꞌon fa
feꞌe te, ho musuan ma mutotan amrair Kau no teun.”
LUK 22:62 Namnau niit on naan ate, naiꞌ Petrus anpoi naꞌko kintal naan, ma nnao
nkae npin-pinus.
LUK 22:63 Rarit atoin ein reꞌ antiut Naiꞌ Yesus naan anmurai nakreꞌet, ma nbeos
nafan-fainꞌ Ee.
LUK 22:64 Sin npooh In maatk ein npaken tais, rarit nataan Ee mnak, “Hae! Karu Ho
mjair Uisneno In mafefa kniun es ate, ho mteek miit! Sekau es antuuf ko reꞌ ia?”
LUK 22:65 Rarit sin nasekuꞌ niis Ne.
LUK 22:66 Kik-kiuk anaꞌ te, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, tunggur
agaam ein, ma atoni mnais haart ein, nabuan nrarin he nꞌurus Naiꞌ Yesus In rasi.
Rarit sin nrenun he nheer neik Naiꞌ Yesus neem neu bare reꞌ he nafekan rais
pirsait.
LUK 22:67 Oras In ntaam anrair, sin natanan neu Ne mnak, “Ho mutoon miit kai! Ho
reꞌ ia, Kristus batuur-batuur, aa oo?” In nataah am nak, “Maski Au utaah batuur-
batuur amsaꞌ, hi ka mpirsai fa.
LUK 22:68 Rarit karu Au utaan ki haan tanas meseꞌ msaꞌ, hi ka mitaah Kau fa.
LUK 22:69 Ka ꞌroo fa te, Uisneno anpaek In kuasa maꞌtain ee, he nanaib Kau, Mansian
Batuur-Batuur reꞌ ia. Rarit Au ꞌtoko ꞌbi In aon bian aꞌneꞌu he uprenat ꞌok Ne.”
LUK 22:70 Annenan on naan ate, sin arsin natanan am nak, “Karu on naan ate, ho
mutenab am mak, ho reꞌ ia Uisneno In Aanh, aa oo?” Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak,
“Batuur, hi miꞌuab naan, namneo.”
LUK 22:71 Onaim atoin aꞌaaꞌ rasin naan naꞌuab ein am nak, “Hit arkit atneen kuuk,
aiꞌ? In nanaib kuun in tuan anjair Uisneno In Anah. Reꞌ ia, rasi mꞌakan! Tatuin hit
atoran pirsait, karu atoniꞌ nataib on, on reꞌ Uisneno, atoniꞌ naan ro he nmaet.
Onaim on mee? Hit kais atperluu saksii ntein. Athukun taꞌmaet Je nai!”
LUK 23:1 Mes, aꞌaaꞌ rais pirsait Yahudi sin ka nmuꞌin fa hak he nhukun naꞌmaet
atoniꞌ. Es naan ate, sin neik Naiꞌ Yesus anꞌain gubernur naꞌko prenat pah Roma anbi
naan, es reꞌ naiꞌ Pilatus. Sin nromin he gubernur ee nhuukn Ee.
LUK 23:2 Onaim antean gubernur ee in matan, sin nteek Naiꞌ Yesus In saant ein am
nak, “Atoniꞌ reꞌ ia, anraban anaaꞌ aprenat Roma. In nanoniꞌ mnak, kais ambaen beo
neu prenat. Ma In nanaib in tuan nak, Kristus, atoin Yahudis sin usif.”
LUK 23:3 Anneen on naan ate, gubernur ee nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Batuur, aa oo?
Ho reꞌ ia atoin Yahudis sin uisf, aa oo?” Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur.
On reꞌ ho muꞌuab ee naan.”
LUK 23:4 Anparikas anrair Je on naan ate, gubernur ee nait matan ma naꞌuab neu
aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma too mfaun ein. Rarit naꞌuab am nak,
“On nai! Au ka ꞌtae ꞌiit fa Atoniꞌ ia In sanat kreꞌ-reꞌo msaꞌ!”
LUK 23:5 Mes sin npenan am nak, “Kaah fa, aam! Atoniꞌ reꞌ ia, annao nbi mee-mee
jah, ma nanoniꞌ, in nfuaruut too gui he nraban aprenat. In nmoeꞌ taisibu, nmurai
naꞌko propinsi Galilea tar antea kota Yerusalem ia.”
LUK 23:6 Anneen on naan ate, gubernur ee nataan sin am nak, “Karu on naan ate, in
reꞌ ia, atoin Galileas, aiꞌ?” Onaim sin natahan am nak, “Batuur, tua. In naꞌko
Galilea!”
LUK 23:7 Nahiin on naan ate, gubernur ee nreun sin he neik Naiꞌ Yesus anꞌain usif
Herodes, reꞌ annaaꞌ aprenat et propinsi Galilea. Oras naan, in nbi kota Yerusalem.
LUK 23:8 On nai te, usif Herodes naan anneen anrair beno anmatoom nok Naiꞌ Yesus,
ma in anroim he niit Naiꞌ Yesus aꞌroo-ꞌroo goen amsaꞌ. In nhar-harap he bisa niit
Naiꞌ Yesus nakriraꞌ naan rais sanmakat esaꞌ-nua. Etun oras sin neik Naiꞌ Yesus neu
nee te, in nmariin.
LUK 23:9 Onaim In nataan rasi humaꞌ-humaꞌ neu Naiꞌ Yesus, mes ka tiit fa haan
tahas.
LUK 23:10 Naiꞌ Herodes naꞌuab nok Naiꞌ Yesus feꞌ, mes aꞌnaak rais pirsait Yahudi
sin aꞌnaakt ein ma tunggur agaam ein, anmurai ntuꞌiran antein Naiꞌ Yesus nok In
saant ein humaꞌ-humaꞌ.
LUK 23:11 Rarit usif Herodes nok in soraurs ein nmurai nok nakreꞌet ma nkanaꞌpaar
Naiꞌ Yesus. Onaim sin napaekb Ee baru mnaun reok goes on reꞌ uisf ee baru, ma sin
nakreeꞌt Ee piut. Rarit sin nrenun ma neik Je nfain neu gubernur Pilatus.
LUK 23:12 Unuꞌ te, gubernur ma usif Herodes anmamusun. Mes anmurai neno naan, sin
nua sin anmasoob rekon.
LUK 23:13 Rarit gubernur Pilatus noꞌen aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein,
atoni mnais harat Yahudi bian sin, ma too mfaun ein, he nabuan. Rarit in natoon
rais ji in atfekan.
LUK 23:14 In naꞌuab am nak, “Hi meik Naiꞌ Yesus neem neu kau, ma mtuꞌiirn Ee mmak
In nfuaruut too gui he nraban prenat pah Roma. Au ꞌparikas aꞌrair Je namnutu ꞌbi hi
maatm ein, mes au ka ꞌtae ꞌiit fa In sanat meseꞌ msaꞌ.
LUK 23:15 Usif Herodes anparikas anrair Je, mes ka ntae niit fa in sanat meseꞌ
msaꞌ. Es naan ate, in nreun tuaf he neik Je nfain neem neu kau. Atoniꞌ reꞌ ia, ka
nsaan fa saaꞌ-saaꞌ, onaim au ka bisa ufeek fa he ꞌhukun uꞌmate.
LUK 23:16 Onaim au ufeek ꞌak, on nai: Au uprenat he mbeso, rarit au ufetin.”
LUK 23:17 Annenan on naan ate, sin arsin anmurai nkoaꞌ ein ma anhuun ein am nak,
“Ka bisa fa, tua! Muꞌmate! Mufetin kai naiꞌ Barabas.” [Sin nkoaꞌ ein on naan,
natuin toon-toon ate, atoin Yahudis sin oras fesat Paska te, gubernur ee nafetin
atoin hukun tuaf es, natuin atoin Yahudis sin roimk ein.]
LUK 23:19 (Naiꞌ Barabas reꞌ ia, antaam bui natuin in afuarutus neu too, araban
anaaꞌ aprenat pah Roma nbi kota Yerusalem, ma in aroor atoniꞌ amsaꞌ.)
LUK 23:20 Mes gubernur ee he nafetin Naiꞌ Yesus. Onaim in nataan nafaniꞌ too mfaun
ein naan am nak, “On mee, karu au ufetin ꞌeu Naiꞌ Yesus reꞌ ia?”
LUK 23:21 Mes sin arsin ankoaꞌ ein buꞌ-buaꞌ am nak, “Ka bisa fa! Amkuus muꞌpeit Ee
nbi hau nehe! Amkuus muꞌpeit Ee nbi hau nehe!”
LUK 23:22 Mes gubernur naan annaben ate, naan ka batuur fa, rarit in nataan antein
anfain no teun nak, “Nansaaꞌ am es au ro he ꞌkuus uꞌpetiꞌ atoniꞌ ia on reꞌ naan? In
maufiun ii saaꞌ? Au ka ꞌtae ꞌiit fa tuꞌin meseꞌ he ꞌhukun uꞌmaet atoniꞌ ia. Onaim
au he ꞌreun he nbeos Goe, rarit nafetin.”
LUK 23:23 Mes too mfaun ein ar-arsin ankoaꞌ ein naheran anteinꞌ ein, he naꞌsekeꞌ
gubernur ee he nkuus naꞌpetiꞌ Naiꞌ Yesus. Onaim gubernur ee ka bisa ntahan naan fa
goen,
LUK 23:24 es naan ate in nafeek natuin too mfaun ein sin roimk ein.
LUK 23:25 Rarit in nafetin naiꞌ Barabas, reꞌ araban aprenat, ma aroor atoniꞌ. Mes
in nanaꞌat Naiꞌ Yesus neu sin, he sin nmoeꞌ Je natuin sin roimk ein kuuk.
LUK 23:26 Rarit soraur Romas sin anheer neik Naiꞌ Yesus anpoi naꞌko kota Yerusalem.
Anbi raan atnanaꞌ te, sin nateef atoin es naꞌko kota Kirene. In feꞌ he ntaam neu
kota. In kaan ee, naiꞌ Simon. Sin naꞌsekeꞌ naiꞌ Simon he ntoup Naiꞌ Yesus In hau
nehe, rarit nasaah ee ma nnao natuin anbi In kotin.
LUK 23:27 Neno naan, too mfau-rutu neman ma annonton Naiꞌ Yesus. Bifee bian ankaen
npin-piuns ein neu Ne.
LUK 23:28 Anneen sin ankaen on naan ate, Naiꞌ Yesus anniik sin am naꞌuab am nak,
“Airoo, bifeen Yerusalem. Kais amkaenaꞌ Kau. Reko nneis hi mkaenaꞌ hi tuam ein naan
kiim, ma hi aanh ein kiim.
LUK 23:29 Fin nokaꞌ-nmeu te, susat kouꞌ goe ntaam neem, tar antea atoniꞌ naꞌuab am
nak, ‘Bifee reꞌ nꞌua reok reꞌuf, es reꞌ bifee ao-ꞌtemef, ma ka nasuus niit fa
riꞌana kruꞌuf.’
LUK 23:30 Oras susat koꞌu naan antaam neem, mansian ein anhaꞌmuiꞌ jok maꞌtaniꞌ, tar
antea sin ntotin am nak, ‘Reko nneis aꞌtoeꞌf ein antaikobin he nkuub niis kit nai!’
Sin naꞌuab ein amsaꞌ am nak, ‘Athaꞌmuiꞌ jok on reꞌ ia, reko nneis kneet ein ankefan
he nkuub naneuk kai nai!’
LUK 23:31 Karu atoniꞌ nmoeꞌ haꞌmuꞌit on reꞌ ia neu tuaf reꞌ ka nsaan niit fa, saaꞌ
antein neu atoin maufinu?”
LUK 23:32 Oras soraurs ein neik Naiꞌ Yesus, sin nheer neik atoin maufinu tuaf nua
he nhukun sin buꞌ-buaꞌ nok Naiꞌ Yesus.
LUK 23:33 Sin ntean baer jes, in kaan ee ‘Bare ꞌNaak-Nuif’. Onaim sin nkuus Naiꞌ
Yesus ma atoin nuaꞌ ein naan, es-es ate anbi in hau nehe. Rarit sin nahakeꞌ hau
nehen naan. Sin nakfirit atoin maufinu es anbi Naiꞌ Yesus in abnapan aꞌneꞌu, es
anteniꞌ anbi In abnapan aꞌrii.
LUK 23:34 [Oras naan, Naiꞌ Yesus anꞌonen am nak, “Aam! Kais mumnau mtein atoin ein
reꞌ ia sin saant ein, natuin sin ka nahinin fa saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin.”] Rarit
soraurs ein anheran suur anaꞌ he naparaꞌ Naiꞌ Yesus In paken.
LUK 23:35 Too mfaun ein neman ma annonton anbin bare naan. Atoin Yahudis sin
aꞌnaakt ein neman ma nakreꞌet Naiꞌ Yesus am nak, “In nsoi naan kuun biak ein, mes
In ka bisa nsoi naan fa In tuan. Karu In reꞌ ia, Kristus batuur-batuur, Atoniꞌ reꞌ
Uisneno anpiir nain Je, maut he In nsaun neem kuun naꞌko hau nehe reꞌ ia nai.”
LUK 23:36 Soraurs ein naan nakreeꞌt Ee msaꞌ. Sin naꞌiun Ee raur maiꞌninuꞌ,
LUK 23:37 ma ankoaꞌ nakreeꞌt Ee mnak, “Karu ho batuur-batuur atoin Yahudis sin
usif, henat amsoi maan om nai!”
LUK 23:38 Sin ntuin nbin hau piis es nak, “Atoin Yahudis sin usif.” Onaim sin nkuus
hau pisaꞌ naan anbi Naiꞌ Yesus In hau neeh je tunan, antoom faof, he njair tuꞌin
neu saaꞌ es In napein hukun naan.
LUK 23:39 Atoin maufinu tuaf es reꞌ ankuus nakfiirt ee nbi Naiꞌ Yesus In abnapan,
nakreꞌet nok am nak, “Ho Kristus Ko, batuur, aiꞌ? Karu on naan ate, msoi maan kit
arkit nai!”
LUK 23:40 Mes amaufinut tuaf es ee nakain ee mnak, “Hoe! Ho ka mumtausan fa
Uisneno, oo? Ho mupein hukun aꞌmaten on reꞌ In imsaꞌ.
LUK 23:41 Hit nua kit tapein hukun natai nok hit maufinu. Mes Atoniꞌ reꞌ ia ka
nmaufiun kuun fa saaꞌ-saaꞌ.”
LUK 23:42 Onaim in naꞌuab antein am nak, “Koi, Yesus! Karu Ho mtaam meu Ho pah,
mumnau kau, tua!”
LUK 23:43 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au ꞌbasan ꞌain ko! Neno ia, ho mtaam amꞌain
sonaf neno tunan mok Kau msaꞌ.”
LUK 23:44 Oras naan, maans ee natetab rek-reko. Mes manas naan ka ntanaꞌ fa pah-
pinan. Rarit meisꞌookn ii nꞌaum naan bare naan tar antea nreuk teun maans ee nmaeb.
Anbi Uim Onen Uuf anmuiꞌ naan tai eon kouꞌ goes nakfiirꞌ ee he nꞌeek Uisneno In
Keꞌen Akninuꞌ anneis-neisi. Nok askeken ate, tai enoꞌ naan natkai nbatis nua.
LUK 23:46 Anbi bare ‘ꞌNaak Nuif’ naan, Naiꞌ Yesus ankoaꞌ am nak, “Aam! Oras ia, Au
unaꞌat au smaank ii ꞌeu Ho ꞌnimam.” In naꞌuab anrair on naan ate, In natfeek.
LUK 23:47 Aꞌnaak soraur Romas tuaf es anhake npaumak-maak anbi Naiꞌ Yesus In hau
neeh je uun. Oras in niit Naiꞌ Yesus In aꞌmaten naan ate, in nanaib naꞌratan
Uisneno mnak, “Hoe! Atoniꞌ reꞌ ia batuur-batuur neek amneꞌo, joo!”
LUK 23:48 Oras too mfaun ein reꞌ anhaken nbin naan, niit Naiꞌ Yesus In aꞌmaetn ee
on naan ate, sin nmeiꞌ jok, ma ntebi nfanin nok neek susat.
LUK 23:49 Mes Naiꞌ Yesus Iin na, nhaken nbin aꞌroo, ma nkius In aꞌmaten naan.
Bifeen reꞌ natuin Naiꞌ Yesus naꞌkon Galilea tar antean Yerusalem, anhaken nbin naan
amsaꞌ.
LUK 23:50 Oras Naiꞌ Yesus anmaet on nai te, anmuiꞌ atoin es naim ranan he nasanut
Naiꞌ Yesus In aon amates naan naꞌko hau nehe, he nsuub Ee nok rek-reko. Atoniꞌ
naan, kaan ee naiꞌ Yusuf, naꞌko kota Arimatea. In neekn ee reko, namneo, ma nmoeꞌ
rais reko mfaun. In nmpa-pao msaꞌ he Uisneno nakriraꞌ am nak, In nnaaꞌ aprenat. In
tuaf es naꞌko tuaf-tuaf reꞌ afeek rais pirsait Yahudi. Mes in ka nroim natuin fa
sin rasi tfekaꞌ he nhukun naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
LUK 23:52 Natuin in he nasanut Naiꞌ Yesus In aon amates naan naꞌko hau nehe, onaim
in nnao nbaiseun gubernur Pilatus, he ntoit parmisi he in nꞌurus amates naan.
LUK 23:53 Napein mainuan on naan ate, in nnao nasanut Naiꞌ Yesus In aon amates
naan. Rarit in nꞌaum narek-reokꞌ Ee nok tai maꞌosaꞌ. Rarit annao neik Je ma nataam
Ee neu noup fatu, reꞌ atoniꞌ feꞌ anpahat anrari. Noup fatu naan, es ka npaek niit
ee fa feꞌ.
LUK 23:54 Naiꞌ Yesus In aꞌmaten naan nateef nok neon nimaꞌ. Oras naiꞌ Yusuf sin
ansuub anrair Je naan, maans ee nmaeb jen. Karu maans ee nmouf goen, atoin Yahudis
sin neon onen antaam ein.
LUK 23:55 Bifeen reꞌ neman nabu-buan nok Naiꞌ Yesus naꞌkon Galilea naan, sin nnaon
natuin naiꞌ Yusuf he nitan nak, in ntao amates naan et nopu mee.
LUK 23:56 Sin nkius narek-rekoꞌ nopu naan in baran. Rarit sin ntebi nfanin ma
nabaarb ein bonak ma miin fubonaꞌ. Oras maans ee nmouf, sin nasnasan naꞌkon mepu,
natuin atoin Yahudis sin atoran neon onen. Sin npaon oras neon onen naan ankoon,
naꞌ sin he nnaon nkaik ein fubonaꞌ neu Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates.
LUK 24:1 Neno krei kik-kiuk anaꞌ te, bifeen naan neikin miin fubonaꞌ ma bonak reꞌ
sin nanutu nrair sin naan, ma nnaon nꞌanin Naiꞌ Yesus In naten.
LUK 24:2 Oras sin ntean nee ja te, sin nkius niit faut koꞌu reꞌ antoeb noup fatu
naan, natnani nrair et niniꞌ.
LUK 24:3 Onaim sin ntaam ankonon neu noup fatu naan, mes Naiꞌ Yesus In aon amates
ka mnitaꞌ fa nbi naan.
LUK 24:4 Onaim sin ntakaꞌnaan ein. Nok askeken ate, atoniꞌ nua anpaken tai arimat,
neman nhaken npaumaak sin.
LUK 24:5 Bifeen naan namtaun nmaten, rarit sin nriꞌtuun ma naꞌruir ein ntean afu.
Onaim atoin nuaꞌ ein naan nataan sin am nak, “Nansaaꞌ am es hi iim maim amoint ii
nbi amaets ii in baran?
LUK 24:6 Naiꞌ Yesus ka et fa ia goen! In nmoni nfain jen. Hi of oniꞌ mnikaꞌ main
reꞌ In naꞌuab niit ki oras hi feꞌ ambi Galilea, aiꞌ?
LUK 24:7 In naꞌuab nain nak, sin of naꞌsosaꞌ Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia neu
amaufiunt ein sin aꞌniimk ein. Rarit sin nkuus naꞌmaet Je nbi hau nehe. Mes anmeu
te, In nmoni nfain.”
LUK 24:8 Annenan on naan ate, naꞌ sin namnau niit Naiꞌ Yesus In uaban unuꞌ naan.
LUK 24:9 Onaim sin ntebi nfanin rabah, he natonan rasin reꞌ ia ok-okeꞌ neu Naiꞌ
Yesus In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am meseꞌ ma tuaf-tuaf bian antein reꞌ natuin
Naiꞌ Yesus.
LUK 24:10 (Bifeen reꞌ anbin noup fatu naan, esan reꞌ: naiꞌ Yakobus in ainaf, es reꞌ
bi Maria; bi Maria naꞌko kuan Makdala; bi Yohana; ma bifee bian antein. Sin arsin
reꞌ naan es reꞌ annaon ma naretaꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ neu Naiꞌ Yesus In haef ein.)
LUK 24:11 Mes oras atoup noinꞌ ein annenan retaꞌ naan, sin nateenb ein am nak, sin
napoin.
LUK 24:12 Mes naiꞌ Petrus anpoi ma naen anꞌain nopu naan. Antea nee te, in nraitan
ntaam, mes in niit ahaa tais reꞌ anꞌaum Naiꞌ Yesus In aon amates naan anmees. Onaim
in ntebi nfain ma nnao naten-tenab am nak, “On mee es reꞌ ia?”
LUK 24:13 Neno naan amsaꞌ, Naiꞌ Yesus in atoup noniꞌ tuaf nua annaon neu kuan es,
kaan ee, Emaus. In aꞌroon ii of oniꞌ kiru boꞌes am meseꞌ naꞌko kota Yerusalem.
LUK 24:14 Sin nnaon npe-peon anmatoom rasi reꞌ Naiꞌ Yesus In aꞌmaten.
LUK 24:15 Nok askeken ate, Naiꞌ Yesus neikn On anpaumak-maak sin, ma nnao nabu-bua
nok sin.
LUK 24:16 Mes sin ka nahiin Je fa, natuin Uisneno anmoeꞌ sin he sin kais nahiin
Naiꞌ Yesus.
LUK 24:17 Onaim Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Hoe! Hi nua ki mpeo saaꞌ?” Annenan
on naan ate, sin nua sin nasnasan. Sin huumk ein on reꞌ ansusan nmaten.
LUK 24:18 Rarit tuaf es, kaan ee naiꞌ Klopas nataan Ee mnak, “Ho on reꞌ atoin feꞌu
reꞌ ka muhiin fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ anjari nbi Yerusalem. Airoo, rasi ia feꞌ, feꞌ-feꞌu.”
LUK 24:19 Onaim Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Saaꞌ naa?” Sin natahan am nak, “Naiꞌ
Yesus naꞌko Nasaret naan! In batuur-batuur Uisneno In mafefa kninuꞌ. Uisneno anfee
Ne kuasa ma In nmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ. In nanoniꞌ atoniꞌ msaꞌ mahiin ii
kah een. Too mfaun ein anmariin Ee. Ma Uisneno msaꞌ anmariin Ee.
LUK 24:20 On nai te, mes hai aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma atoni
mnais haart ein anheek Je. Rarit nanaaꞌt Ee nbi gubernur he nhukun naꞌmaet Ee.
Onaim sin nkuus naꞌmaet Je nbi hau nehe.
LUK 24:21 Nahunu te, hai mhaarp Ee mmak, In reꞌ naan, Kristus reꞌ neem he nsoi
napoitan hai pah ii naꞌko anaaꞌ aprenat pah Roma reꞌ anteir hae kai. Mes maeb es
ii, neon niim ii, sin nroor Goe.
LUK 24:22 Oras ia hai mtakaꞌnanaꞌ mtein. Feꞌe na bifee ngguin neman ma natonan am
nak, kik-kiuk aanꞌ ii sin nnaon nbin nopu.
LUK 24:23 Mes sin nak, Naiꞌ Yesus In aon amates naan namneuk. Rarit sin niit
Uisneno In ameput nua naꞌkon sonaf neno tunan, reꞌ natonan am nak, Naiꞌ Yesus
anmoni nfain!
LUK 24:24 Hai mneen on naan ate, hai partein tuaf fauk naenan nꞌanin nopu naan.
Onaim sin nitan humaꞌ meseꞌ on reꞌ bifeen naan. Sin ka niit fa Naiꞌ Yesus In aon
amates naan.”
LUK 24:25 Sin nua sin anpeon nrarin on naan ate, Naiꞌ Yesus nak sin am nak, “Hi
moonm ein kah een! Nansaaꞌ am es hi ka mpirsai fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein natoon nain sin neno unuꞌ!
LUK 24:26 Sin ntuin am nak, Kristus naan ro he napein maꞌneꞌat on reꞌ naan, naꞌ In
ntoup hormaat ma kuasa maꞌtaniꞌ.”
LUK 24:27 Onaim Naiꞌ Yesus nanoniꞌ sin areꞌ saaꞌ-saaꞌ ein reꞌ Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein antui sin anmatoom nok Kristus, anmurai naꞌko kaꞌo Musa in tuis ein, tar
antea mafefaꞌ bian sin tuis ein amsaꞌ.
LUK 24:28 Oras sin he ntean Emaus, Naiꞌ Yesus anmoeꞌ Jon on reꞌ he nkoon goen.
LUK 24:29 Mes sin nua sin nasee Je mnak, “Aam! Amtuup mok kai mabeꞌ reꞌ ia, natuin
maans ee he nmouf goen.” Onaim Naiꞌ Yesus anroim ma ntaam nok sin neun umi.
LUK 24:30 Oras sin ntokon he nbukaen ate, Naiꞌ Yesus nait utunuꞌ fuaꞌ es. Rarit In
nꞌonen ntoit makasi neu Uisneno, ma In nteib utunuꞌ naan. Oras In nsoron utunuꞌ
naan neu sin nua sin,
LUK 24:31 naꞌ sin nahiin nak, Atoniꞌ reꞌ naan, Naiꞌ Yesus. Mes nok askeken ate, In
namneuk naꞌko sin maatk ein!
LUK 24:32 Onaim sin nua sin naꞌuab ein am nak, “Hoe! Oras hit tneen In naꞌuab
mafefa kniunꞌ ein sin tuis ein feꞌe na, hit tnaben ate hit neek ii on reꞌ napein
haꞌtanis.”
LUK 24:33 Oras naan amsaꞌ, sin nua sin anfain nanin neun Yerusalem. Sin nateef nok
Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am meseꞌ, ma tuaf bian anteinꞌ ein nabuan
nbin naan.
LUK 24:34 Onaim atoup noinꞌ ein naan natonan tua nuaꞌ ein naan am nak, “Batuur!
Usif Yesus anmoni nfain! Feꞌe na In nakriir On neu naiꞌ Petrus.”
LUK 24:35 Rarit tua nuaꞌ ein naan npeon sin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nnaben niit sin anbin
ranan, tar antea sin nahiin Naiꞌ Yesus, oras In nteib utunuꞌ.
LUK 24:36 Oras sin anpe-peon on naan feꞌ, nok askeken ate, Naiꞌ Yesus anhake nbi
sin atnaank ein. In nasee sin am nak, “Saloom!”
LUK 24:37 Mes sin naskeken ma namtaun, sin nak oniꞌ akaꞌtaus.
LUK 24:38 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Nansaaꞌ am es hi mimtau on reꞌ ia? Hi ka
mpirsai fa mmak Au ꞌmoni ꞌfani, oo?
LUK 24:39 Amkius kiim Au ꞌnimak ma Au haek. Au es reꞌ ia. Ampaumaak he mreoꞌ Kau!
Maut he hi mpirsai mmak, Au reꞌ ia, ka akaꞌtaus aa fa. Fin akaꞌtaus ii ka nmuiꞌ fa
aof, mes hi ok-okeꞌ mkius miit Au aok ii!”
LUK 24:40 Oras In naꞌuab feꞌ, In nakriraꞌ sin In bikin reꞌ anbin In aꞌniimk ein ma
In haek ein.
LUK 24:41 Sin nmarinan nmaten, natuin Naiꞌ Yesus anmoni nfain jen. Suma sin
ntakaꞌnaan ein, natuin sin ka bisa nahiin narek-rekoꞌ fa, neu saaꞌ am es anjair on
reꞌ naan. Onaim Naiꞌ Yesus nataan sin am nak, “Hi miah saaꞌ ambi ia?”
LUK 24:42 Onaim sin nfee Ne iik tunuꞌ tuuk aan es.
LUK 24:43 Naiꞌ Yesus antoup iik tunuꞌ naan, rarit in neuk goe nbi sin maatk ein.
LUK 24:44 Onaim In naꞌuab am nak, “On mee? Hi mimnau oras Au ubua ꞌok ki feꞌ, aiꞌ?
Au utoon ki oras naan ꞌak, areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antui
sin anmatoom nok Kau naan, ro he njarin. Esan reꞌ: naꞌko kaꞌo Musa, naꞌko mafefa
kninuꞌ bian sin, ma naꞌko suur Siit Pures-Boꞌis sin.”
LUK 24:45 Rarit In natoon neu sin namnuut, he sin nahiin batuur-batuur Suur Akninuꞌ
In oetk ein.
LUK 24:46 In naꞌuab antein am nak, “Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antuin nrarin am
nak, Kristus reꞌ Uisneno nreek haefan nain Je naan, ro he napein maꞌneꞌat humaꞌ-
humaꞌ, rarit In nmaet. Mes of anmeu te, In nmoni nfain. Sin ntui nain sin een!
LUK 24:47 Oras ia, Au ꞌfee ki kuasa he hi meik Rais Reko ia meu areꞌ uuf ma pah,
ammurai miꞌko kota Yerusalem reꞌ ia. Mitonan sin am mak, atoniꞌ reꞌ anmanakuꞌ neu
in nsaan ma ntebi nfain neu Uisneno, Uisneno of annoes nain in saant ein ok-okeꞌ.
LUK 24:48 Hi ro he mjair saksii he miretaꞌ mmak, Au upein maꞌneꞌat, rarit Au ꞌmaet,
mes ꞌmoni ꞌfain.
LUK 24:49 Au of aꞌsonuꞌ ki Asmaan Akninuꞌ reꞌ Au Amaꞌ anbaꞌan anrair Je. Mes hi ro
he mpao mbi kota Yerusalem reꞌ ia, tar antea hi mtoup kuasa naꞌko sonaf neno
tunan.”
LUK 24:50 Neon goes, Naiꞌ Yesus nok sin anpoin naꞌkon kota in nanan. Oras sin
anpaumaak kuan Betania, In nait In aꞌniman ma naꞌuab anfeen sin tetus.
LUK 24:51 In naꞌuab anfeen sin tetus feꞌ on naan ate, In naꞌait On ansae neu sonaf
neno tunan.
LUK 24:52 Ankius nitan on naan ate, sin nriꞌtuun ma naꞌbesan neun Ee. Rarit sin
nfanin neun kota Yerusalem nok neek mariin koꞌu.
LUK 24:53 Ansuun-suun neno, sin nabuan anbin Uim Onen Uuf, he nsiin ma npures
naꞌnaeb Uisneno. Aam Teofilus! Au reet matuꞌin reꞌ ia, utuꞌub sin anbin reꞌ ia nai.
Tabe ma haan buseet, naꞌko au, naiꞌ Lukas kau, tua.
JOH 1:1 Nahunu te, Uisneno In Kabin ma Prenat nmuꞌi nrair. Uisneno In Kabin ma
Prenat naan, humaꞌ meseꞌ on reꞌ Tuaf es. Tuaf naan nok Uisneno. Ma In es reꞌ
Uisneno msaꞌ.
JOH 1:2 Oras neon goe tunan ma pah-pinan ka njair fa feꞌ, Tuaf naan nok nain
Uisneno.
JOH 1:3 Uisneno nmoeꞌ areꞌ saaꞌ ii njair, npaek In Kabin ma Prenat naan. Ka nmuiꞌ
fa baer es, reꞌ njari msaꞌ, karu Tuaf naan ka es reꞌ anmoeꞌ je fa.
JOH 1:4 In reꞌ naan, oe je matan ma hau goe uun naꞌko ꞌmonit. Onaim atoniꞌ reꞌ
napein ꞌmonit reꞌ namneo ma namnoon, sin napein je naꞌko Na. In humaꞌ meseꞌ on reꞌ
Meuꞌ-sineꞌ reꞌ npiin amsaꞌ, he tuaf-tuaf reꞌ anmonin nbin Meuꞌ-sineꞌ naan, bisa
nkisun, nahinin ma nakeon.
JOH 1:5 Meuꞌ-sineꞌ naan, npiin ma ntanaꞌ ntaam antea meisꞌokan; ma meisꞌokan naan
ka bisa ntahan naan Ee fa. Fin Meuꞌ-sineꞌ naan anpiin ma ntanaꞌ piut.
JOH 1:6 Anmuiꞌ tuaf es antein, kaan ee naiꞌ Yohanis. Uisneno nreek haefn ee msaꞌ,
JOH 1:7 he njair saksii reꞌ natoon anmatoom nok Meuꞌ-sineꞌ naan. Maut he areꞌ
mansian ii, sin arsin bisa npirsain neun Uisneno, natuin naiꞌ Yohanis in uaban
naan.
JOH 1:8 Naiꞌ Yohanis reꞌ ia, ka Meuꞌ-sineꞌ naan fa. Mes Uisneno nreek haefn ee, he
natoon anmatoom nok Meuꞌ-sineꞌ naan.
JOH 1:9 Fin Tuaf reꞌ anjair Meuꞌ-sineꞌ batuur aan, he ntaam neem neu pah-pinan ia.
Meuꞌ-sineꞌ naan anmoeꞌ areꞌ kanan rais amneot ma amnonot, mamnitaꞌ neun mansian ein
ok-okeꞌ.
JOH 1:10 Maski In nmoꞌe nrair areꞌ saaꞌ ii reꞌ nbi pah-pinan ia, mes mansian reꞌ
abit pah-pinan ia ka nahiin naan Ee fa, oras In neem natua nbi ia.
JOH 1:11 Maski In neem natua nok Iin na kuun, mes sin ka nromin fa he ntoup Goe.
JOH 1:12 Maski on naan amsaꞌ, mes areꞌ mansian ii reꞌ antoup Goe ma npirsai Je, In
nfeen sin hak he njarin Uisneno In aanh ein.
JOH 1:13 Naan nahuumb ok on reꞌ nahoniꞌ nafaniꞌ sin. Mes nahoniꞌ naꞌfeꞌu sin reꞌ
naan, ka humaꞌ meseꞌ fa nok bifee nahoniꞌ riꞌanaꞌ. Ma ka naꞌko fa atoin es, reꞌ
nroim he napein sufaꞌ-kaꞌuf. Fin sin njarin Uisneno In aanh ein, natuin Uisneno es
anfeen sin aꞌmoin feꞌu naan.
JOH 1:14 Rarit ‘Uisneno In Kabin ma Prenat’ naan, nmoni njair mansian. In nmoin et
hit sonak ma hit atnaank ii. Hit tkius ma tiit In pinan ma krahan. In npiin ma
nakraah on reꞌ naan, natuin In reꞌ naan, Uisneno In Anah fuaꞌ meseꞌ. In nroim he
naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kit, natuin In amneikn ee, on reꞌ naan. Ma
areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ In natoon sin anmatoom nok Uisneno, ro batuur.
JOH 1:15 Naiꞌ Yohanis naan, es reꞌ natoon anmatoom nok Tuaf reꞌ ia. In nhunun ma
nkoaꞌ am nak, “Amneen ma mitniin, oo! Tuaf reꞌ ia, es reꞌ au uretaꞌ ꞌrair Je ꞌak,
‘Tuaf es of he nkoen On neem. In reꞌ naan, koꞌu nneis naꞌko kau. Fin oras ka
nahoniꞌ kau fa feꞌ, In nmoin nahunu nrair!’ 
”
JOH 1:16 Naiꞌ Yohanis naꞌuab on reꞌ naan, natuin Tuaf naan anroim he naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot. Ma fani-fani In nmoeꞌ on reꞌ naan neu kit arkit.
JOH 1:17 Un-unuꞌ te, kaꞌo Musa es reꞌ antoup Uisneno In Atoran ma nasaunt Ee neu
hit beꞌi-naꞌi sin. Mes oras ia, Tuaf naan, es reꞌ Yesus Kristus, In es reꞌ naruruꞌ
ma nakriraꞌ Uisneno In nekan arekot neu kit. Ma areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ, reꞌ In natoon
sin anmatoom nok Uisneno, ro batuur on naan.
JOH 1:18 Ka tiit tiit fa tuaf es, reꞌ ankius niit Uisneno. Mes In Anah fuaꞌ meseꞌ
reꞌ In nneek Ee naan, es reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ neu kit Uisneno In nekan. Riꞌanaꞌ
naan, et In Aamf ee aon-bian. Fin In reꞌ naan, es reꞌ Uisneno msaꞌ.
JOH 1:19 Neot es, atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein abitan Yerusalem
anreek haefan aꞌnaak rais pirsait tuaf fauk, ma tuaf fauk naꞌkon uuf naiꞌ Lewi reꞌ
biasa ntuthaen anbin Uim Onen Uuf. Sin annaon neun noe Yarden in panin, he nataan
naiꞌ Yohanis Asranit am nak, “Ho reꞌ ia, Kristus reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee
neem, aa oo?” Rarit in natoon neu sin am nak, in reꞌ naan sekau.
JOH 1:20 In nmanakuꞌ maat-maat am nak, “Kaah fa, tua. Au reꞌ ia, ka Kristus fa,
tua.”
JOH 1:21 Onaim sin nataan anteinꞌ ein am nak, “Karu on naan ate, ho reꞌ ia, sekau?
Kaꞌo Elia, oo?” In nataah am nak, “Kaah fa msaꞌ, tua.” Rarit sin nataan anteinꞌ ein
am nak, “Kais-kaisaꞌ ho reꞌ ia, Uisneno In mafefa kniun aan, aa oo?” In nataah am
nak, “Kaah fa msaꞌ, tua.”
JOH 1:22 Rarit sin nataan anteinꞌ ein am nak, “Karu on reꞌ naan ate, ho reꞌ ia,
sekau? Mutoon kai feꞌ! Natuin hai he mfain he mitoon meu aꞌnaet ein reꞌ nreek
haefan kai. Amturun ma mbaab maan kai, tua!”
JOH 1:23 Onaim in naꞌuab natuin saaꞌ reꞌ kaꞌo Yesaya ntui nain je mnak, “Au reꞌ ia,
es reꞌ tuaf reꞌ anhunun ma nkoaꞌ anbi bare ꞌroo ma maꞌkoroꞌ mnak, ‘Hi ar-arki ro he
mraip ma miꞌsonaꞌ ranan, he mseun ma mtoup Usiꞌ In amneman! Amꞌoop ma mnae ranan he
mseun Goe.’ ”
JOH 1:24 Anbi tuaf ein reꞌ neman naꞌkon kota Yerusalem sin atnaank ein naan, anmuiꞌ
tuaf fauk naꞌkon partei pirsait Farisi msaꞌ.
JOH 1:25 Rarit sin nataan naiꞌ Yohanis am nak, “On nai, tua. Karu ho ka Kristus ko
fa, ka kaꞌo Elia ko fa, ma ka Uisneno In mafefa kniun aan ko fa te, nansaaꞌ am es
naꞌ ho musrain tuaf? Ho mupein hak muꞌko mee?”
JOH 1:26 Onaim naiꞌ Yohanis nataah am nak, “Au reꞌ ia, au usrain tuaf suma ꞌpake
haa oe. Mes anmuiꞌ Tuaf es, et hi tnaanm ein reꞌ hi ka mihiin Je fa.
JOH 1:27 In reꞌ naan, koꞌu nneis naꞌko kau, maski au es unoniꞌ atoniꞌ uhuun. Maski
au ꞌjari haa In aan renuꞌ-aan rekaꞌ amsaꞌ, au ka umnees ꞌok Ne fa, tua.”
JOH 1:28 Rasin reꞌ ia ok-okeꞌ njarin nbin Betania, nbi noe Yarden in panin. Naiꞌ
Yohanis nok in atoup noinꞌ ein nasranin tuaf anbin naan.
JOH 1:29 Nokaꞌ on naan ate, naiꞌ Yohanis ankius niit Naiꞌ Yesus annao neem anꞌain
na. Onaim In naꞌuab am nak, “Amkius miit Atoniꞌ nee, tua! In reꞌ naan, Uisneno In
Aꞌbib-kaes Anaꞌ reꞌ njair fuaꞌ-turuꞌ he nsaok nain mansian pah-pinan ia sin saant
ein.
JOH 1:30 Atoniꞌ reꞌ ia, es reꞌ au utoon Ee ꞌeu ki afi naa mꞌak, ‘Of anmuiꞌ Tuaf es,
reꞌ npoi ma nboor neem. In reꞌ naan, koꞌu nneis naꞌko kau, natuin In nahuun nain
naꞌko kau.’
JOH 1:31 Unuꞌ te, au ka uhiin fa ꞌak, In reꞌ naan, Kristus. Maski on naan amsaꞌ,
mes au uhini ꞌrair. Onaim au ro he utoon ꞌeu atoin Israelas sin anmatoom nok Ne.
Natuin rasi naan, au ꞌuum ma usrain tuaf aꞌpaek oe.
JOH 1:32 Uisneno nhaefan kau he usrain tuaf aꞌpaek oe. In natoon kau msaꞌ am nak,
‘Of Tuaf es he neem neu ko. Rarit Au Smanak ansanu ntoko nbi Na. Tuaf naan of es
reꞌ neik Au Smaan Akninuꞌ, he nfee kuasa neu Au ngguin.’ Oras Tuaf naan neem, au ka
uhiin ꞌain Je fa. Mes oras au ꞌkius Uisneno In Asmanan ansaun neem naꞌko neon goe
tunan, nahuum on reꞌ kor-kefi ma ntoko nbi Na, naꞌ au uhiin Je mꞌak, ‘Tuaf reꞌ
naan, In es reꞌ naan!’
JOH 1:34 Au ꞌkius ꞌiit rasin naan nok au matak fuak ein kuuk. Rarit au utoon ki
mꞌak, ‘Tua amnemat naan, es reꞌ Uisneno In Anah!’ 
”
JOH 1:35 Nokaꞌ on naan ate, naiꞌ Yohanis anhaek nok in atoup noniꞌ tuaf nua.
JOH 1:36 Oras naiꞌ Yohanis ankius niit Naiꞌ Yesus annao npeoꞌ naan, in naꞌuab am
nak, “Amkius miit! In reꞌ naan, Uisneno In Aꞌbib-kase reꞌ of anjair fuaꞌ-turuꞌ!”
JOH 1:37 Rarit naiꞌ Yohanis in atoup noniꞌ tua nuaꞌ ein reꞌ nneen in uab naan, nnao
nasaitn ee, he natuin Naiꞌ Yesus.
JOH 1:38 Onaim Naiꞌ Yesus anniik, rarit In nkius niit sin natuin Ee. Onaim In
nataan sin am nak, “On mee, tua? Hi mperluu Kau, oo?” Sin nataan nafainꞌ Ee mnak,
“Rabi, Ho mutua et mee?” (Neik sin uab Aram, ‘Rabi’ in oten nak, ‘Aam Tungguru’.)
JOH 1:39 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Iim he mkius kiim.” Onaim sin natuin Ee,
rarit sin nkius In bare ꞌtua-haꞌ. Oras sin ntean, oniꞌ nreuk haa maans ee nmaeb.
Rarit sin nok Ne, tar antea maans ee nmouf.
JOH 1:40 Naꞌko tua nuaꞌ ein naan reꞌ anneen naiꞌ Yohanis In uaban, rarit natuin
Naiꞌ Yesus naan, tuaf es, kaan ee naiꞌ Anderias. In reꞌ naan, naiꞌ Simon Petrus in
orif.
JOH 1:41 Anfain neem antea te, naiꞌ Anderias annao naim in tataf naiꞌ Simon am nak,
“Taat! Hai miteef amrair mok Mesias!” (Neik sin uab, ‘Mesias’ in oten nak,
‘Kristus, Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan nain Je naꞌko unuꞌ he nreek haefn Ee ntaam
neem.’)
JOH 1:42 Rarit in annao naat In taatf ee neu Naiꞌ Yesus. Onaim Naiꞌ Yesus ankius
goe, ma natoon ee mnak, “Ho reꞌ ia, naiꞌ Simon. Ho amaꞌ, es reꞌ naiꞌ Yohanis.
Anmurai oras ia, atoniꞌ anhaman ko nak, ‘Kefas’ 
” (In oten huma meseꞌ nok ‘Petrus’,
es reꞌ ‘fatu’.)
JOH 1:43 Anbi naan amsaꞌ, anmuiꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Felipus. In kuan ee, et
Betsaida. Naiꞌ Petrus ma naiꞌ Anderias naꞌkon naan amsaꞌ. Nokaꞌ on naan ate, Naiꞌ
Yesus nafeek he nnao neu propinsi Galilea. In nnao nateef naiꞌ Felipus, rarit In
noꞌen am nak, “Uum mutuin Kau, he mjair Au ngguin!”
JOH 1:45 Rarit naiꞌ Felipus annao naim naiꞌ Nitanel, onaim natoon ee mnak, “Baꞌe!
Hai miteef Tuaf reꞌ kaꞌo Musa antui nain Je nbi Uisneno In Atoran. Uisneno In
mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ ntui nmatoom nok Tuaf reꞌ ia msaꞌ. In kaan ee Naiꞌ Yesus,
naꞌko kuan Nasaret. In aamf ee naiꞌ Yusuf.”
JOH 1:46 Mes naiꞌ Nitanel nataah am nak, “Atoin Nasaret!? Ka nmuiꞌ fa rais reok
goes reꞌ anpoi ma nboor naꞌko naan, oo!” Onaim naiꞌ Felipus nataah am nak, “Hoe!
Kais on reꞌ naan. Uum he mnao mkius kuum!”
JOH 1:47 Oras naiꞌ Nitanel neem, Naiꞌ Yesus niit nain je, onaim In nak, “In reꞌ ia,
atoin neek amneot ma amnonot! Fin anbi in nekan ka nmuiꞌ fa puta-kriut. In reꞌ ia,
atoin Israelas batuur-batuur!”
JOH 1:48 Naiꞌ Nitanel nataan am nak, “On mee mꞌes Ho muhiin kau, tua?” Naiꞌ Yesus
nataah am nak, “On nai. Au ꞌiit aꞌrair ko oras ho mbi hau goe mafon. Oras naan,
naiꞌ Felipus ka neit noꞌen ko fa feꞌ.”
JOH 1:49 Rarit naiꞌ Nitanel anmanakuꞌ mnak, “Aam Tungguru reꞌ ia, ro batuur Uisneno
In Anah! Ma Ho amsaꞌ, of hit atoin Israelas sin Usif!”
JOH 1:50 Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Ho reꞌ ia, mpirsai Kau natuin Au ꞌak, ‘Au ꞌiit
aꞌrair ko oras ho mbi hau goe mafon naan’? Mumnau, fin ho bisa mkius areꞌ rasi reꞌ
maꞌtaniꞌ nneisi ntein!
JOH 1:51 Batuur! Au utoon ꞌain ki. Hi of amkius neon goe natfeꞌi. Onaim Uisneno In
ameupt ein abitan sonaf neno tunan ansae-nsanun nbin Au aok-bian. Ma Au reꞌ ia,
Mansian Batuur-Batuur.”
JOH 2:1 Anmeu on naan ate, anmuiꞌ fesat kabin anbi kuan Kana et propinsi Galilea.
Naiꞌ Yesus In ainf ee nok amsaꞌ.
JOH 2:2 Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein napenin haan askaut, ma sin nokan amsaꞌ.
JOH 2:3 Oras fesat naan annao naan een sero ꞌroo te, tua min-kase, he noi okeꞌ.
Rarit Naiꞌ Yesus In ainf ee natoon Ee mnak, “Amturun maan sin feꞌ, natuin sin tua
min-kase ruman ankoon.”
JOH 2:4 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ain. Nansaaꞌ am es ho mroim he Au es reꞌ
aꞌator? Au oors ii, ka ntea fa feꞌ.”
JOH 2:5 Mes In ainf ee naꞌuab neu ameupt ein naan am nak, “Hae, amneen! Karu In
nreun ki he mmoeꞌ saaꞌ ate, mmoeꞌ mituin ahaa.”
JOH 2:6 Anbi bare naan anmuꞌi ꞌhunaꞌ nee, reꞌ anmoeꞌ naan sin naꞌkon fatu. ꞌHunaꞌ
es ate, karu sin nakanin oe te, of oniꞌ liter boꞌ hitu mniim antea liter nautn es
boꞌes am niim (75-115). Atoin Yahudis sin biasa npaek oe naꞌko ꞌhunaꞌ human on reꞌ
naan, he naniun aiꞌ nafaun sin tuak ein natuin sin atoran rais pirsait.
JOH 2:7 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu ameupt ein naan am nak, “Amnao mait oe he
mikain meu ꞌhuun ein naan.” Onaim sin nakanin oe tar antea nahenun batuur-batuur.
JOH 2:8 Rarit In nak sin am nak, “Amkui maan aꞌkreꞌo, he meik je meu feest ii in
tuan!” Onaim sin nmoeꞌ natuin ein.
JOH 2:9 Oras sin neik oe naan neu fesat naan in tuan, in ninu nsobaꞌ he nnaben niit
oe naan. Mes oe naan naꞌbaniꞌ njair tua min-kase! In nkeuk, natuin in ka nahiin fa
neu sin napenin tua min-kase naan naꞌko mee. (Mes ameupt ein naan nahinin.) Rarit
in nhaman naan baroit atoin ee.
JOH 2:10 Onaim in nak, “On nai. Biasa hit uim tuaf ii tapoitan tahunun tua min-kaes
arekot anneis. Oras taumn ein nbukaen kouꞌ-koꞌu nrari te, naꞌ in napoin tua min-
kase huum es antein. Mes ho te, ho musnuab. Ho mupoin tua min-kase huum es nahuun,
rarit naꞌ tua min-kase arekot anneis ji, namuin!”
JOH 2:11 Rasi naan anjari nbi kuan Kana et propinsi Galilea. Naan Naiꞌ Yesus anmoeꞌ
rais sanmakat ahunut reꞌ atoniꞌ nkius ma nnaben niit ee. In naruruꞌ ma nakriraꞌ In
pinan ma krahan on naan, onaim In atoup noinꞌ ein anpirsai Je.
JOH 2:12 Rarit Naiꞌ Yesus, In ainaf, In oirf ein, ma In atoup noinꞌ ein annaon
nsanun neun kota Kapernaum. Mes sin suma natuan nbin naan, neno fauk aah.
JOH 2:13 Oras atoin Yahudis sin neon koꞌu Paska npaumaak on naan ate, Naiꞌ Yesus
annao neiki nsae neu kota Yerusalem.
JOH 2:14 Anbi Uim Onen Uuf in kintal, Naiꞌ Yesus ankius atoin ein naꞌsoos ein
bijae, ꞌbib-kase, ma kor-kefi reꞌ tuaf ansosan he npaek sin njarin fuaꞌ-turuꞌ. Anbi
naan, anmuiꞌ tuaf reꞌ antoko nbi mei he ntukar roit reꞌ tuaf anpaek je he nfeen
neun Uisneno nbi Uim Onen Uuf naan.
JOH 2:15 Onaim In nait tani nonoꞌ fauk he nmoeꞌ je njari ꞌkauboe. Rarit In nriuꞌ
napoitan sin naꞌkon kintal naan. In napoin bijae ngguin ma ꞌbib-kaesn ein naan
amsaꞌ. In npesek mein naan, ma In nꞌopaꞌ nporin roit ein naan.
JOH 2:16 Onaim In nreun tuaf-tuaf reꞌ naꞌsoos ein kor-kefi mnak, “Mait mipoin baerꞌ
ein ia! Bare ia, ka ꞌmasaꞌ aa fa! Kais ammoeꞌ Au Amaꞌ In Umi njari ꞌmasaꞌ!”
JOH 2:17 Onaim In atoup noinꞌ ein namnau Uisneno In Suur Akninuꞌ reꞌ ntui mnak, “Au
ꞌneek iis Uisneno In Umi. Etun es au neek ii nmariin ma nbeis, he ꞌpanat in kaan
foo menin.”
JOH 2:18 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein anreek Naiꞌ Yesus am nak,
“Karu batuur Ho mmuiꞌ hak he muriꞌun, mururuꞌ ma mukriraꞌ rais sanmakat es meu kai,
he njair bukti!”
JOH 2:19 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu hi miseer mireuꞌ bareꞌ kninuꞌ ia, anmeu
te, of Au ufenaꞌ ufaniꞌ.”
JOH 2:20 Mes sin nprotesan am nak, “On mee es reꞌ ia? Fin atoniꞌ nafenaꞌ Uim Onen
Uuf ia toon boꞌ haa mnee. Nansaaꞌ am es Ho mutenab mak, Ho suma mperluu neno teun
goah he mufenaꞌ mufainꞌ ee?”
JOH 2:21 Mes sin ka nahinin fa nak, Naiꞌ Yesus naꞌuab anmatoom nok In tuan, reꞌ
humaꞌ meseꞌ on reꞌ bare kniun es.
JOH 2:22 Onaim anbi neon amunit, oras Naiꞌ Yesus anmaet, rarit anmoni nfani te, naꞌ
In atoup noinꞌ ein namnau saaꞌ reꞌ In natoon nain sin. Onaim sin npirsain saaꞌ reꞌ
Uisneno In Suur Akninuꞌ antui nain sin naꞌkon un-unuꞌ, ma saaꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus
natoon nain sin.
JOH 2:23 Naiꞌ Yesus natua ntahan anbi kota Yerusalem, he nok anbi neon koꞌu Paska.
Too mfaun ein ankius rais sanmaakt ein reꞌ In nmoeꞌ sin, rarit sin anpirsai Je.
JOH 2:24 Mes Naiꞌ Yesus ka npirsai sin fa, natuin In nahiin areꞌ mansian ii sin
nekak naank ein. In ka nperluu fa he atoniꞌ natoon Ee, natuin In kuun nahiin nain
mansian ii sin aꞌhakek ma sin aꞌnaok ein.
JOH 3:1 Anmuiꞌ naan tuaf es naꞌko partei Farisi, kaan ee naiꞌ Nikodemus. In reꞌ
naan, atoin Yahudis sin tunggur kouꞌ goes.
JOH 3:2 Neot es, in neem fa-fai he nateef nok Naiꞌ Yesus. Rarit in nak, “Aam
Tungguru! Hai mihiin mak, Uisneno es reꞌ anreek haefan Ko he munoniꞌ kai. Fin rais
sanmaakt ein naan, naruruꞌ ma nakriraꞌ bukti nak, Uisneno es reꞌ anfee kuasa naan
neu Ko, tua. Karu ka on fa naan ate, batuur rais sanmaakt ein naan ka bisa njarin
fa.”
JOH 3:3 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur! Mes Au he uꞌuab on nai: karu atoniꞌ ka
nahonis nafainꞌ ee fa, in ka bisa njair fa Uisneno Iin na.”
JOH 3:4 Rarit naiꞌ Nikodemus nataan am nak, “Mes on mee mꞌes atoniꞌ bisa nahonis
nafainꞌ ee, karu in naꞌnae nrair!? In ka bisa ntaam anfain fa neu in ainf ee apun
nfain no nua, rarit in ainf ee nahonis nafainꞌ ee. Ka neu on reꞌ naan fa, tua!”
JOH 3:5 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur! Mes Au uꞌuab on nai: atoniꞌ ro he
nahoins ee nok oe he kninuꞌ, ma nahoins ee nbi smanaf he njair atoin feꞌu. Nok
ranan naan, naꞌ in bisa ntaam anjair Uisneno Iin na.
JOH 3:6 Fin mansian ii nahoins ee naꞌko mansian, mes atoniꞌ in asmanan nahoins ee
feꞌu naꞌko Uisneno In Asmanan.
JOH 3:7 Kais amsanmaak, karu Au uꞌuab ꞌak, ‘Ro he nahonis nafaniꞌ ki, he hi mipeni
ꞌmoin feꞌu.’
JOH 3:8 Hit tataib ee tok anin. Ain ii nfuu natuin in romin. Hit bisa tneen in
aꞌruun, mes ka tahiin taan fa tak, in neem naꞌko mee, ma he nnao neu mee. Mansian
ii sin arsin reꞌ napenin ꞌmoin feꞌu naꞌko Uisneno In Asmanan, on naan amsaꞌ. Fin
hit bisa tkius tiit Uisneno In Asmaan ee nmoeꞌ atoniꞌ njair feꞌu, maski hit ka
tahiin fa on mee mꞌes rasi naan bisa njair.”
JOH 3:9 Rarit naiꞌ Nikodemus nataan am nak, “Nansaaꞌ am es bisa njair on naan,
tua?”
JOH 3:10 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Hae, baꞌe. Ho mjair tunggur koꞌu meu atoin
Israelas sin. Nansaaꞌ am es ho ka muhiin fa rasin ia?
JOH 3:11 Au uꞌuab batuur. Hai, es reꞌ Au ꞌok Au ngguin, hai mihiin rasin ia. Fin
hai mjair saksii nmatoom nok rasin reꞌ hai mkius miit kiim sin. Mes hi ka mtoup
reko fa nok hai uab ein.
JOH 3:12 Hi ka mpirsai fa oras Au utoon anmatoom nok rasin reꞌ anjarin nbin pah-
pinan. Saaꞌ antein, oras Au utoon anmatoom nok rasin reꞌ anjarin nbin neon goe
tnanan. Tebes! Ro of hi ka mpirsai fa mtein!
JOH 3:13 Ka nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ ansae nꞌain Uisneno nbi neon goe tunan amsaꞌ.
Suma Au kuuk, es reꞌ Mansian Batuur-Batuur, reꞌ aꞌsaun ꞌuum uꞌko Na.
JOH 3:14 Un-unuꞌ nbi baer ruman ma maꞌkoroꞌ, kaꞌo Musa nmoeꞌ kaunaꞌ noon es naꞌko
tembaga, rarit nakfiirꞌ ee anbi hau goes tunan, he too mfaun ein niit ee, ma sin
napenin fetin. Rasi on reꞌ naan amsaꞌ, ro he njair neu Kau, Mansian Batuur-Batuur
reꞌ ia. Sin of nakfirit Kau nbi hau goes tunan,
JOH 3:15 he mansian ii sin arsin reꞌ anpirsai neun Kau napenin ꞌmonit reꞌ batuur
reꞌ ka natfeek niit fa.
JOH 3:16 Fin Uisneno nneek niis mansian meseꞌ-meseꞌ arsin nbin pah-pinan ia. Es
naan ate, In nreek haefan Kau, In Aanh fua meseꞌ reꞌ ia. Maut he tuaf-tuaf sin
arsin reꞌ anpirsain neun Kau, ka mabetis-mabatis fa naꞌko Uisneno. Nok ranan naan,
sin napenin aꞌmonit reꞌ batuur nabar-baar.
JOH 3:17 Uisneno ka nreek haefan Kau fa, In Anah, aꞌtaam ꞌuum he ufeek atoniꞌ in
rais hukun. Mes In nreek haefan Kau he ꞌsoi ufetin atoniꞌ naꞌko sin sanat ma penu
sin.
JOH 3:18 Uisneno ka nhukun fa atoniꞌ reꞌ npirsai Kau. Mes In nafeek nain hukun neu
atoniꞌ reꞌ ka npirsai Kau fa, natuin atoniꞌ naan ka npirsai Kau fa. Au es reꞌ
Uisneno In Aanh fua meseꞌ ia.
JOH 3:19 Human on nai: Uisneno nfee meꞌu he ntanaꞌ nbi pah-pinan ia. Mes atoniꞌ
nroim nanesib meisꞌokan, ma nmoni nbi in nanan. Sin ka nromin fa he nmonin nbin
meꞌu, natuin sin iꞌmoeꞌk ein namreꞌun. Etun es Uisneno he nhukun sin.
JOH 3:20 Fin mansian ein reꞌ nmoꞌen amreꞌut, anmamuus nok meꞌu. Sin ka nromin fa he
meꞌu naan antanaꞌ sin, maut he meꞌu naan kais anpukai nꞌafa sin maufinun.
JOH 3:21 Mes tuaf reꞌ anmoeꞌ natuin rais amnonot ma amneot, sin neman npaumakan he
meꞌu naan antanaꞌ sin. Fin meꞌu naan naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, sin anmoꞌen natuin
Uisneno In romin.”
JOH 3:22 Rarit Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein anpoin naꞌkon kota Yerusalem, mes
sin natua ntaahn ein anbin pah Yudea. Anbi bare naan, sin nasranin tuaf.
JOH 3:23 Oras naan, usif Herodes ka nataam naiꞌ Yohanis Asranit fa feꞌ anbi bui je
nanan. Rarit naiꞌ Yohanis nasrain tuaf amsaꞌ nbi kuan Ainon, anpaumaak kuan Salim,
natuin anmuiꞌ oe mataꞌ amfaun anbi bare naan. Onaim too mfaun ein neman piut neu
naiꞌ Yohanis he in nasrain sin.
JOH 3:25 Anbi pirsait Yahudi, anmuiꞌ atoran haart es, he nakninuꞌ sin tuak ein, he
naꞌ sin bisa nꞌoen ein. Anbi bare naan, anmuiꞌ atoin Yahudis tuaf es, reꞌ
anmakaꞌrasiꞌ nok naiꞌ Yohanis in atoup noinꞌ ein anmatoom nok rasi naan.
JOH 3:26 Rarit sin neman neun naiꞌ Yohanis he natonan am nak, “Aam Tungguru! Ho
mumnau, aiꞌ kaah, Tuaf reꞌ naim ko mbi noe Yarden in panin? Tuaf reꞌ ho mak, In reꞌ
naan, es reꞌ Kristus. In nasrani msaꞌ! Onaim tuaf ka neem antein fa neu kit! Fin
too mfaun ein annaon kuuk anꞌanin Na!”
JOH 3:27 Naiꞌ Yohanis nataah am nak, “On nai! Atoniꞌ ka bisa nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ,
karu Uisneno reꞌ et sonaf neno tunan ka nfei fa ranan neu ne.
JOH 3:28 Hi mneen kiim. Au utoon ꞌeu ki maat-maat ꞌak, ‘Au reꞌ ia, ka Kristus fa
reꞌ hit tpa-pao. Mes Uisneno nreek haefan kau, he uhuun ma ꞌfei ranan ꞌeu Kristus.
On reꞌ naan, tua!’
JOH 3:29 Atpaek retaꞌ. Baroit atoin ii nabua nok baroit bifee. Mes in saksii reꞌ
nhaek nok ne, neekn ee nmariin oras nneen baroit atoniꞌ naꞌuab. Naiꞌ Yesus naan, on
reꞌ baroit atoniꞌ. Ma au reꞌ ia, on reꞌ In saksii. Etun oras ia, au neek ii
nmariin.
JOH 3:30 Reꞌ pentiing ii, In ro he naꞌnae piut anjair atoin koꞌu ma kaes koꞌu. On
nai te, maut he au ꞌbi ꞌkuran ma ꞌjair atoin ba-baun.”
JOH 3:31 Naiꞌ Yohanis antuut antein am nak, “In reꞌ ansaun neem naꞌko Uisneno et
neon goe tunan, es naan ate In koꞌu nneis naꞌko areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ. Mes au, au
suma ꞌuum uꞌko pah-pinan ia, es naan ate au humaꞌ meseꞌ on reꞌ mansian pah-pinan
sin ok-okeꞌ. Au uꞌuab anmatoom nok areꞌ kanan rasi neno-neno nbi pah-pinan ia. Mes
reꞌ nsaun neem naꞌko Uisneno et neon goe tunan naan, In ro maꞌtaniꞌ nneis naꞌko
areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ.
JOH 3:32 In naꞌuab anmatoom nok saaꞌ reꞌ In kuun nkius niit ma nneen niit. Mes
atoniꞌ ka ntoup reko fa neu saaꞌ reꞌ In naꞌuab ma natoon.
JOH 3:33 Karu atoniꞌ ntoup saaꞌ reꞌ Tuaf amnemat naꞌko faofn ee natoon ee naan, in
naruruꞌ bukti msaꞌ nak, in npirsai nak Uisneno In uaban naan, ro batuur.
JOH 3:34 Tuaf naan es reꞌ Uisneno nreek Ee ntaam neem, natoon Uisneno In beno ma
baꞌan. Fin Uisneno nfee nrair In Asmanan neu Ne ma ka nmuiꞌ fa tuꞌuf.
JOH 3:35 Fin Amaꞌ abit sonaf neno tunan anneek niis In Anah. Ma In annonaꞌ ma nfee
areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ neu In Aanh ee In aꞌniman.
JOH 3:36 Rarit tuaf-tuaf reꞌ npirsai In Anah naan, sin napenin ꞌmonit reꞌ batuur
nabar-baar. Mes tuaf-tuaf reꞌ ka npirsai Je fa, ma ka nmoeꞌ natuin fa In haan
manbaꞌan, sin ka napenin fa ꞌmonit naan, fin Uisneno nakriraꞌ In toꞌos nabaar he
nhukun sin.”
JOH 4:1 Karu tataib naiꞌ Yohanis nok Naiꞌ Yesus ate, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein
nasranin tuaf amfaun nneis reꞌ natuin Naiꞌ Yesus. Naiꞌ Yesus kuun ka nasrain fa
tuaf. In atoup noinꞌ ein esan reꞌ nasranin tuaf. Oras Naiꞌ Yesus nahiin nak, atoniꞌ
naꞌko partei Farisi nneen anrarin nak, Naiꞌ Yesus sin nasranin tuaf amfaun anneis,
JOH 4:3 onaim In nok In atoup noinꞌ ein annaon nasaitan pah Yudea, he nfanin neun
propinsi Galilea.
JOH 4:4 Mes sin ro he nnaon npeꞌon propinsi Samaria he nkonon neun Galilea.
JOH 4:5 Sin nnaon, onaim sin antean kota es anbi Samaria, kaan ee Sikar, anpaumaak
anbi bare reꞌ kaꞌo Yakop anfee je neu in anah naiꞌ Yusuf.
JOH 4:6 Anbi bare naan, anmuiꞌ oe ꞌnoneꞌ es, kaan ee ‘oe haniꞌ naiꞌ Yakop’. Oras
maans ee natetab, Naiꞌ Yesus sin ntean bare naan. In nnaben neu nhae nbi sin ranan
naan. Rarit In antook ma nasnaas anbi oe ꞌnoneꞌ naan. In atoup noinꞌ ein nnaon
nasaitn Ee nmees anbi naan. Sin ntaman neun kota he nsosan betiꞌ. Rarit bifee jes
naꞌko kota naan neem he nait oe nbi oe ꞌnoneꞌ naan. Naiꞌ Yesus antoit je mnak,
“Fetoꞌ! Au bisa ꞌtoit aan oe mninuꞌ kreꞌo, oo?”
JOH 4:9 Mes bifee naan naskeek, natuin atoin Yahudis biasa ka nromin fa he nseor
gok nok atoin Samarias. Rarit in nataan nafaniꞌ Naiꞌ Yesus am nak, “Hae! Ho atoin
Yahudis ko. Au reꞌ ia, atoin Samarias kau. Ho mtoit oe meu kau? Ho ka msaan fa,
oo?”
JOH 4:10 Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “On nai. Karu ho muhiin saaꞌ reꞌ Uisneno he nfee
je neu mansian ii arsin, ma ho muhiin Kau, reꞌ Atoit oe mninuꞌ reꞌ ia Sekau, of ho
mtoit mufaniꞌ oe muꞌko Kau. Rarit Au ꞌfee oe reꞌ neiki ꞌhonis.”
JOH 4:11 Bifee naan nak, “Ho ka mmuiꞌ fa ꞌkuꞌi. Oe ꞌnoneꞌ reꞌ ia, mnanuꞌ msaꞌ. Ho
he mupein oe reꞌ neiki ꞌhonis naan, muꞌko mee? Aiꞌ nmuiꞌ oe naan et mee ntein?
JOH 4:12 Ho ka neu fa he mmaꞌtani mneis muꞌko hit kaꞌo Yakop! In es reꞌ anhain ma
nafetin nain oe ꞌnoneꞌ ia neu kai. Ma in kuun ninu msaꞌ naꞌko oe ꞌnoneꞌ ia. In aanh
ein, ma in muiꞌt ein on naan amsaꞌ.”
JOH 4:13 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Mumnau, joo! Atoniꞌ reꞌ niun naꞌko oe ꞌnoneꞌ
reꞌ ia, of anmeno ntein.
JOH 4:14 Mes karu atoniꞌ niun oe reꞌ Au ꞌfee je te, of ka nmeno ntein fa. Fin oe
reꞌ Au ꞌfee je naan, on reꞌ oe mataꞌ es, reꞌ nboor ma npuur anpoi. Oe naan, neiki
ꞌhonis abar-barat.”
JOH 4:15 Bifee naan nak, “Karu on naan, Ho mfee kau oe naan nai, maut he au kais
aꞌmeno ꞌtein! Nok ranan naan, au kais ꞌuum fani-fani he ꞌkui oe ꞌbi ia ꞌtein.”
JOH 4:16 Rarit Naiꞌ Yesus nak, “On nai, fetoꞌ. Ho mfain feꞌ. Amhaman meik ho moen
je feꞌ, rarit amfain uum meu ia.”
JOH 4:17 In nataah am nak, “Mes au ka ꞌmuiꞌ fa mone.” Onaim Naiꞌ Yesus nak,
“Batuur. Ho muꞌuab namnoon ma namneo. Fin ho msao miit atoniꞌ niim. Ma reꞌ oras ia,
atoniꞌ reꞌ ho mok ne goan, ka ho moen ja fa.”
JOH 4:19 Onaim bifee naan nak, “Ai joo! Oras ia au uhini ꞌrair, Ho reꞌ ia, Uisneno
In mafefa kniun es.
JOH 4:20 Au he utaan. Hai atoin Samarias sin beꞌi-naꞌi naꞌbesan neun Uisneno nbin
aꞌtoꞌef Gerisim Mes hi atoin Yahudis mak, karu he taꞌbees teu Uisneno, hit arkit ro
he tnao teu Yerusalem. Anbi Ho te, reꞌ batuur ii, on mee?”
JOH 4:21 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Fetoꞌ! Ampirsai meu Au uabk ii, fin ia ro
batuur. Hit he taꞌbesan Uisneno tbi ꞌtoꞌef ia, aiꞌ tbi Yerusalem aaꞌ, of in oors ee
ntea te, sin nua sin ka mapakeꞌ fa goen.
JOH 4:22 Hi atoin Samarias ka mihiin fa mfaun anmatoom nok hi miꞌbesan meu sekau.
Mes hai atoin Yahudis mihiin rasi mfaun anmatoom nok Uisneno reꞌ hai miꞌbees meu
Na. Fin In nroim he npaek kai he mfei ranan, maut he atoniꞌ bisa napein fetin naꞌko
sin sanat ma penu sin.
JOH 4:23 Of in oors ee ntea, es reꞌ nmurai naꞌko oras ia, atoniꞌ reꞌ naꞌbesan
batuur neu hit Amaꞌ et sonaf neno tunan, sin naꞌbesan natuin In Asmanan, ma natuin
saaꞌ reꞌ batuur. Fin Amaꞌ abit sonaf neno tunan anroim atoniꞌ human on reꞌ naan reꞌ
naꞌbesan neu Na.
JOH 4:24 Fin Uisneno naan, smanaf. Rarit atoniꞌ reꞌ naꞌbesan neu Na, ro he naꞌbesan
natuin In Asmanan, ma natuin saaꞌ reꞌ batuur.”
JOH 4:25 Bifee naan natoon am nak, “Au uhini ꞌrair Mesias naan he neem, reꞌ atoniꞌ
nteek Ee mnak, ‘Kristus’, reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee neem. Oras In neem, In of
natoon nain areꞌ saaꞌ-saaꞌ neu kai.”
JOH 4:26 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Tuaf naan, es reꞌ Au, reꞌ naꞌuab oras ia.”
JOH 4:27 Nateef oras naan, In atoup noinꞌ ein nfain neman naꞌkon kota. Sin
nsanmakan, natuin sin nkisun ate, Naiꞌ Yesus naꞌuab nok bifee Samarias tuaf es. Mes
ka nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ he nataan bifee naan am nak, “Ho he mroim saaꞌ?” Ma ka
nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ he nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Nansaaꞌ am es Ho muꞌuab mok
bifee reꞌ ia?”
JOH 4:28 Rarit bifee naan annao nasaitan in baer oe nbi bare naan, he nfain neu
kota nanan. Onaim in natoon neu abitan naan am nak,
JOH 4:29 “Hae! Au uskau, iim he mkius miit Tuaf reꞌ ia feꞌ! Fin In nfei nain areꞌ
saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ au ꞌmoeꞌ ꞌiit sin. Kais-kaisaꞌ In reꞌ ia, Kristus, reꞌ Uisneno
nbaꞌan he nreek Ee neem!”
JOH 4:30 Rarit abitan kota naan anpoin nnaon he nkius Goe.
JOH 4:31 Oras bifee naan feꞌ nfain neu kota te, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein
naskau Goe mnak, “Aam Tungguru! Hai miskau he tbukae feꞌ, tua!”
JOH 4:32 Mes In nataah am nak, “Au ꞌmuꞌi ꞌrair bukae reꞌ hi ka mihiin je fa.”
JOH 4:33 In atoup noinꞌ ein anmaktaan ein es nok es am nak, “On mee, es reꞌ ia?
Sekau neem anfee Ne bukaet?”
JOH 4:34 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “On nai. Uisneno nreek haefan Kau he ꞌmoeꞌ
utuin In romin, ma unaob In mepu tar antea namsoup. Naan, on reꞌ bukaet neu Kau.
JOH 4:35 Hi mkius renen, rarit amsoꞌi mmak, ‘Funan haa feꞌ, naꞌ bisa tseik ma
toun.’ Amneen! Au utoon ꞌeu ki. Karu hi mkius mirek-rekoꞌ reen ein oras ia, antea
nrair in oors aa he tseik ma toun. Reen ein, on reꞌ too mfaun ein abitan nee reꞌ
neman neu kit. Fin sin reꞌ naan, he npirsai Kau goen.
JOH 4:36 Ka on fa reꞌ naan aa goah, fin amnount ein reꞌ nbubun in afan anbi poꞌof,
anmurai ntoup naan sin upan ma paꞌe. Sin reꞌ naan, on reꞌ tuaf reꞌ naruruꞌ ma
nakriraꞌ ranan he atoniꞌ anpirsain neun Uisneno, rarit napenin ꞌmonit reꞌ batuur
nabar-baar. Nok ranan naan, atoniꞌ reꞌ nbeben ma nseen fini, ma atoniꞌ reꞌ nseik ma
noun in aafn ein, bisa nmariin nabu-buan.
JOH 4:37 Atoniꞌ nak, ‘Tuaf es anseen fini; tuaf bian es reꞌ anbubun in afan.’ Naan
batuur, tua!
JOH 4:38 Au ꞌhaefan ki he mnao mbubun afaf miꞌko atoniꞌ bian sin mepu. Batuur, hi
ka es reꞌ ameupt ii fa, mes hi es reꞌ mipein upan ma paꞌe miꞌko sin maskeet ein.”
JOH 4:39 Oras naan, too mfaun naꞌkon Samaria anbi kota naan reꞌ npirsain neun Naiꞌ
Yesus, natuin bifee naan in uab nak, “In nfei nain areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ au
ꞌmoeꞌ ꞌiit sin.”
JOH 4:40 Rarit oras sin neman neun Naiꞌ Yesus, sin ntoit Je mnak, “Usiꞌ, hai mtoit
he Ho mutua mok kai nai mbi ia, tua!” Onaim In natua ntahan neno nua nbi bare naan.
JOH 4:41 Ma too mfaun bian anpirsai Je amsaꞌ, natuin In uaban.
JOH 4:42 Onaim sin natonan bifee naan am nak, “Afi naa, hai suma mneen ho uabam.
Mes oras ia, hai mpirsai Je, natuin hai miit ma mneen kiim miꞌko Na. Hai mihiin
batuur mak, Tuaf reꞌ ia, es reꞌ bisa nsoi nafetin kit arkit tbi pah-pinan ia taꞌko
hit sanat ma penu sin.”
JOH 4:43 Naiꞌ Yesus sin natuan nbin bare naan, rarit sin nnaon nkonon neun propinsi
Galilea.
JOH 4:44 (Neot es, Naiꞌ Yesus naꞌuab niit am nak, “Atoniꞌ ka nroim fa he nhormaat
Uisneno In mafefa kninuꞌ nbi in kuan aa kuun.”)
JOH 4:45 Unuꞌ te, oras ka fesat Paska fa feꞌ, too mfaun ein naꞌkon Galilea nnaon
neun kota Yerusalem he nmoꞌen fesat neon koꞌu nbin naan. Onaim sin nkius nitan kuuk
areꞌ saaꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ sin anbi Yerusalem. Es naan ate, oras In anfani nbi
Galilea, sin ntoup Goe nok reko.
JOH 4:46 Rarit Naiꞌ Yesus sin annao nkonon he nfanin nteinꞌ ein neun kuan Kana et
propinsi Galilea. In nabanit niit oe njair tua min-kase nbi bare naan. Oras naan,
anmuiꞌ pegawe es anbi kota Kapernaum. In aan moen je nameen.
JOH 4:47 Oras pegawe naan anneen nak, Naiꞌ Yesus anfain neem et Galilea naꞌko
propinsi Yudea te, in annao neiki nsae neu Kana he naim Naiꞌ Yesus. Nateef anrair
Je te, in ntoit he Naiꞌ Yesus neem narekoꞌ in anah. Fin riꞌanaꞌ naan he noi nmaet
jen.
JOH 4:48 Naiꞌ Yesus naꞌuab neu pegawe naan am nak, “Karu hi ka miit Kau fa ꞌmoeꞌ
rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ, hi ka mroim fa he mpirsai Kau!”
JOH 4:49 Pegawe naan nataah am nak, “Usiꞌ. Au uskau Ko he tkoen Ok teem feꞌ, tua.
Fin kaah fa te, au aanh ee nmaet kuun een, tua.”
JOH 4:50 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Amfain nai, natuin ho anah naan, anmoin.”
Onaim in ntebi nfain nain, natuin in npirsai Naiꞌ Yesus In uaban naan.
JOH 4:51 Oras in nfain, in ameupt ein neman ma nateef ee nbi ranan am nak, “Aam,
kais amsuus nai, natuin ho aanh ee, anmoin, tua.”
JOH 4:52 Rarit in nataan sin im nak, “Nareok es reꞌ nreuk fauk ii?” Sin nataah ee
am nak, “Oras maans ee naꞌpuup afi naa nreuk mees ii. In aon abesit naan ansaun
nain, tua.”
JOH 4:53 Rarit pegawe naan namnau nani mnak, in aanh ee nareok, nmurai naꞌko oras
Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Aam, ho aanh ee, anmoin.” Onaim in uim je nanan sin
arsin anpirsain neun Naiꞌ Yesus.
JOH 4:54 Onaim rasi reꞌ ia, rais sanmakat no nuan ii reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ sin oras
In npoi naꞌko Yudea, he nnao neu Galilea.
JOH 5:1 Rarit anmuiꞌ neon kouꞌ goes anbi pirsait Yahudi. Es naan ate, Naiꞌ Yesus
sin annaon neun kota Yerusalem.
JOH 5:2 Anbi naan, anmuiꞌ niuf goes reꞌ nmuiꞌ teras niim anpaumaak eon es, reꞌ in
kaan ee Enoꞌ ꞌBib-kase. Anbi sin uab Aram, nifu naan in kaan ee ‘Betesda’.
JOH 5:3 Anmuiꞌ amenat amfaun reꞌ biasa npaon nbin teers ein naan. On reꞌ: aforot,
abuat, ma atoniꞌ reꞌ ka bisa nakberoꞌ fa. [Sin anpa-paon oras, rekaꞌ te oe naan
nakberoꞌ.
JOH 5:4 Fin anbi oors es-oors es, Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan antaam
neu oe naan, he nmoeꞌ oe naan nakberoꞌ. Rarit sekau es antaam nahunu nbi oe naan
ate, in es reꞌ arekot naꞌko in menas.]
JOH 5:5 Anbi naan, anmuiꞌ atoin es, reꞌ nameen toon boꞌ tenu mfaun goen (38).
JOH 5:6 Naiꞌ Yesus ankius atoniꞌ naan antuup anbi naan. In nahiin atoniꞌ naan
nameen aꞌroo goen, rarit In nataan am nak, “On mee, baꞌe! Ho mroim he mureko, oo?”
JOH 5:7 In nataah am nak, “Au ꞌroim, tua. Mes rais jes, es reꞌ: oras oe je nmurai
nakberoꞌ, ka nmuiꞌ fa tuaf reꞌ naskau nataam kau ꞌeu oe. Karu au ꞌsobaꞌ he ꞌmees
kuuk ate, anmuꞌi nrair tuaf reꞌ ntaam nahunun kau, tua.”
JOH 5:8 Onaim Naiꞌ Yesus anreun goe mnak, “Amhaek nai! Amnuun ho ꞌnahek naan, he
mfain nai.”
JOH 5:9 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, atoniꞌ naan nareok nain. Rarit in
nfeen, nait in aꞌnahek, ma nnao nfain. Rasi naan anjair nateef nok atoin Yahudis
sin neon onen.
JOH 5:10 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein naꞌuab ein neun atoniꞌ
reꞌ feꞌ nareok naan am nak, “Hoe! Ho muhiin, aiꞌ kaah? Neno ia, neno snasat naꞌko
mepu. Tatuin hit atoran rais pirsait, ka nabeiꞌ fa atoniꞌ nait neiki ꞌnahek, fin
naan in kaan ee, mepu!”
JOH 5:11 In nataah am nak, “Airoo, amaꞌ sin! Kais mitooꞌ. Fin Atoniꞌ reꞌ narekoꞌ
kau naan, es reꞌ naprenat kau mnak, ‘Amnuun ho ꞌnahek, he mfain nai, tua.’ ”
JOH 5:12 Rarit sin nataan ee mnak, “Sekau es reꞌ nreun ko he mait aꞌnahek naan,
hah?”
JOH 5:13 Mes atoniꞌ reꞌ feꞌ nareok naan, ka nahiin fa, nak Naiꞌ Yesus naan, sekau.
Fin Naiꞌ Yesus anpoi mninuꞌ-mninuꞌ, natuin anmuiꞌ too mfaun ein anbin naan.
JOH 5:14 Ka ꞌroo fa te, Naiꞌ Yesus nateef atoniꞌ naan anbi Uim Onen Uuf ee in
kintal. Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Amneen! Oras ia, ho mureko mrair. Kais
ammoeꞌ sanat amtein, maut he ho kais mupeni mtein rais reꞌuf anneis-neis”.
JOH 5:15 Rarit atoniꞌ naan annao naim atoin Yahudis sin aꞌnaet ein, onaim natoon am
nak, “Reꞌ narekoꞌ naan kau gui, kaan ee Naiꞌ Yesus, tua.”
JOH 5:16 Es naan ate, sin nmurai nasusab ma nhaꞌmuiꞌ Naiꞌ Yesus, natuin In narekoꞌ
atoniꞌ nateef nok neon onen.
JOH 5:17 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “On nai. Au Amaꞌ ka nasnaas niit fa
naꞌko In mepu. Onaim Au ꞌmeup piut amsaꞌ.”
JOH 5:18 Natuin atoin Yahudis sin aꞌnaet ein antanar anrarin am nak, Naiꞌ Yesus
antanhai sin atoran oras neno snasat, es naan ate sin he namin ranan maꞌtaniꞌ ntein
he naꞌmaet Je. Anneis-neisi ntein In nak, Uisneno naan In Amaf. Nok ranan In naꞌuab
on naan, In naiks On ma nanaib On humaꞌ meseꞌ on reꞌ Uisneno.
JOH 5:19 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Batuur! Au utoon ꞌain ki mꞌak, Au
ka bisa ꞌmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ uꞌko Au tuak ii kuuk. Fin Au reꞌ ia, Uisneno In Anah. Es
naan ate, Au suma bisa ꞌbiur ma ꞌmoeꞌ utuin saaꞌ reꞌ Au ꞌkius ꞌiit Au Amaꞌ anbiur
goe ma nmoeꞌ je. Au ꞌkius ꞌiit Au Amaꞌ anmoeꞌ saaꞌ ate, Au ꞌmoeꞌ utuin on naan
amsaꞌ.
JOH 5:20 Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan anneek niis Kau, es reꞌ In Anah. In naruruꞌ
ma nakriraꞌ neu Kau msaꞌ areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ In nmoeꞌ sin. In of naruruꞌ ma
nakriraꞌ Kau areꞌ kanan rasi reꞌ maꞌtani nneis, maut he hi miit ma msanmaak!
JOH 5:21 Au Amaꞌ namonib nafaniꞌ amates. On naan amsaꞌ, Au of aꞌfee ꞌmonit reꞌ
batuur ꞌeu sekau-sekau goah, utuin Au romik.
JOH 5:22 Amneon ii on nai: Au Amaꞌ kuun ka nafeek fa hukun neu mansian. Mes In
nnonaꞌ ma nfee areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ neu Kau, fin Au reꞌ ia, In Anah. Rarit Au es
reꞌ ufeek ꞌak, atoniꞌ anmoeꞌ reko, aiꞌ kaah?
JOH 5:23 Au Amaꞌ nroim he mansian ein arsin anhormaat Kau, nahuum on reꞌ sin
nhormaat Ee. Fin atoniꞌ reꞌ ka nhormaat Kau fa, In Anah reꞌ ia, in ka nhormaat fa
Au Amaꞌ reꞌ nreek haefan Kau msaꞌ.
JOH 5:24 Batuur! Au uꞌuab ꞌain. Atoniꞌ reꞌ nneen Au uabak, ma npirsai neu Uisneno
reꞌ nreek haefan Kau, in napeni ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit
fa. Uisneno ka nhukun anteinꞌ ee fa. Fin atoniꞌ naan ka napein fa hukun aꞌmaten
antein, mes in ntaam anjair tuaf reꞌ nmoin nabar-baar nok Uisneno.
JOH 5:25 Batuur! Au uꞌuab ꞌain. In oors ee npaumaak he neem een, es naan ate nmurai
oras ia, amates anneen hanaf naꞌko Kau, es reꞌ Uisneno In Anah. Fin atoniꞌ reꞌ
nneen ma ntoup reko neu Au uabak ia, in of napeni ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot.
JOH 5:26 Areꞌ saaꞌ ii reꞌ nmoin, naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Au Amaꞌ. In nfee Kau
ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot amsaꞌ. Fin Au reꞌ ia, In Aanh ate.
JOH 5:27 Au Amaꞌ anfee Kau hak ma kuasa msaꞌ he ufeek mansian ein arsin sin hukun,
natuin Au reꞌ ia, es reꞌ Mansian Batuur-Batuur.
JOH 5:28 Hi kais amsanmaak, fin ka ꞌroo fa te, areꞌ amates anneen ma natniin Au
hanak.
JOH 5:29 Rarit sin of anmoni nfanin. Ma sin npoin naꞌkon sin bare ꞌmaetk ein. Tuaf
reꞌ unuꞌ nmoeꞌ reko, napein ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa.
Mes tuaf reꞌ unuꞌ te nmoeꞌ maufinu, napein hukun piut.”
JOH 5:30 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Au ka bisa ꞌmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ, karu Au
ka ꞌneen fa hanaf fa feꞌ uꞌko Au Amaꞌ. Oras Au ꞌneen aꞌrair, naꞌ Au ufeek atoniꞌ in
rasi. Nok ranan naan, saaꞌ reꞌ Au ufeek ee te, ro batuur. Fin Au ka utuin fa Au
roimk aa kuuk, mes utuin Au Amaꞌ In romin. Fin In es reꞌ anreek haefan Kau!
JOH 5:31 Karu Au kuuk es reꞌ utoon anmatoom nok Au tuak ii kuuk, Au uabak naan, ka
saah fa.
JOH 5:32 Mes anmuiꞌ tuaf bian reꞌ njarin saksii anmatoom nok Kau. Ma Au uhiin sin
uab ein batuur anmatoom nok Kau.
JOH 5:33 Hi mreek haefan miit tuaf he nnao nataan naiꞌ Yohanis Asranit. Onaim In
naꞌuab namneo goah anmatoom nok Kau.
JOH 5:34 Te kaah, Au ka ꞌperluu fa mansian ii in uab reꞌ namneob Kau. Mes Au umnaub
ꞌeu ki areꞌ rasin reꞌ ia, he hi bisa mipein fetin miꞌko hi sanat ma penu sin.
JOH 5:35 Naiꞌ Yohanis in uaban naan, on reꞌ pauk apinat. Oras in npiin feꞌ, hi
neekm ein anmarinan.
JOH 5:36 Te kaah, Au ꞌmuiꞌ Tuaf reꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naiꞌ Yohanis reꞌ naꞌuab
namneo anmatoom nok Kau. Tuaf naan es reꞌ Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan, reꞌ nnonaꞌ
ma nfee nrair mepu mfaun neu Kau, he Au unaob sin tar antea namsoup. Mepun reꞌ ia,
esan reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ bukti mnak, In es reꞌ anreek haefan Kau.
JOH 5:37 Ma In reꞌ anreek haefan Kau, In naꞌuab namneo anmatoom nok Kau. Hi kiim ka
mneen-neen miit fa In hanan, aiꞌ ka mkis-kius miit fa In human ma In masan.
JOH 5:38 Uisneno In Kabin ma Prenat ka nmoin fa nbi hi neekm ein, natuin hi ka
mpirsai Kau fa, reꞌ In nreek haefan Kau.
JOH 5:39 Hi mroim he mparikas Uisneno In Suur Akninuꞌ tar antea namnuut, natuin hi
mitenab mak anbi naan of hi mipein ranan he mipeni ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ
nabar-baar. Te kaah, Surat naan antui anmatoom nok Kau.
JOH 5:40 Mes hi ka mroim fa he iim meu Kau, rarit amtaam amjair Au ngguin, he hi
bisa mipeni ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa.
JOH 5:41 Au ka ꞌperluu fa he maikas ma miꞌratan Kau.
JOH 5:42 Mes ro tebes, Au uhiin batuur-batuur hi nekam nanan. Es naan ate Au uhiin
ꞌak, hi ka mmuiꞌ fa rais manekat meu Uisneno.
JOH 5:43 Au ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia, natuin Au Amaꞌ reꞌ nnaaꞌ kuasa es reꞌ anreek
haefan Kau. Mes hi ka mtoup Kau fa. Te kaah, karu nmuiꞌ tuaf bian reꞌ neem anpaek
in kuaasn aa kuun, hi mtoup goe nok reko.
JOH 5:44 Hi arki es nok es, mroim he mboꞌis hi tuam ein. Mes hi ka mtoe fa karu
Uisneno nboꞌis ki, aiꞌ kaah. Te kaah, In reꞌ naan, Uisneno! Ka tiit attein fa goen!
Onaim karu hi ka mtoe Je fa, on mee mꞌes hi bisa mpirsai Je?
JOH 5:45 Kais mitenab mak, Au usaeb sanat ꞌeu ki ꞌbi Au Amaꞌ In human ma In matan.
Kaah fa, tua! Tuaf reꞌ nasaeb sanat neu ki naan, es reꞌ kaꞌo Musa. Te kaah, hi
mifneek ma mharap meu na, natuin in es reꞌ anfee ki Uisneno In Atoran.
JOH 5:46 Karu hi mpirsai batuur meu kaꞌo Musa, ro mneon ii, hi mpirsai Kau msaꞌ.
Fin in ntui nmatoom nok Kau.
JOH 5:47 Mes natuin hi ka mpirsai fa batuur meu saaꞌ reꞌ in ntui, on mee mꞌes hi he
mpirsai saaꞌ reꞌ Au uꞌuab? Ka neu fa, tua!”
JOH 6:1 Rarit atoin Yahudis sin neon koꞌu ‘Paska’ anpaumaak een. Onaim Naiꞌ Yesus
sin annaon neun nefo Galilea in panin. (Nefo naan in kanan es antein, es reꞌ ‘nefo
Tiberias’.) Too mfaun ein natuin Ee nbi nee, natuin sin niit naan kuuk rais
sanmakat reꞌ In nmoeꞌ sin oras In narekoꞌ ameent ein. Antea neof goe panin, Naiꞌ
Yesus ma In atoup noinꞌ ein ansaen neun kneet es. Rarit sin ntokon nbin naan.
JOH 6:5 Oras Naiꞌ Yesus ankius too mfaun ein neman ma nabuan on naan ate, In nataan
In atoup noniꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Felipus, am nak, “Hit bisa tsoos amnahat teu
mee he ttuthae too mfaun ein ia?”
JOH 6:6 Batuur Naiꞌ Yesus nahiin anrair In he nmoeꞌ on mee. Mes In naꞌuab on naan,
he nsobaꞌ niit naiꞌ Felipus.
JOH 6:7 Onaim naiꞌ Felipus nataah am nak, “Amoo! Maski tuukn es anmeup neno natun
nua msaꞌ, mes in kai je ka nanokab fa feꞌ he nsoos bukaet neu too mfaun ein ia!
Maski tuaf es napein bukaet akreꞌo msaꞌ, mes naan ka nanokab fa, tua!”
JOH 6:8 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noin es antein, kaan ee naiꞌ Anderias, es reꞌ
naiꞌ Simon Petrus in orif, natoon neu Naiꞌ Yesus am nak,
JOH 6:9 “Aam! Anmuiꞌ riꞌaan es et ia, neik utunuꞌ fuaꞌ niim, nok ikaꞌ fuaꞌ nua. Mes
ka neu fa he nanokab karu he ttuthae too mfaun ein ia, tua!”
JOH 6:10 Anbi bare naan huun ee seor mafaun. Rarit Naiꞌ Yesus anreun In atoup noinꞌ
ein am nak, “Amꞌator he sin ntokon ok-okeꞌ!” Onaim sin ntokon. Oras naan, too mfaun
ii kah een! Atoin ein anmesen kuuk, of oniꞌ tuaf nifu niim.
JOH 6:11 Rarit Naiꞌ Yesus nait utuun ein naan, onaim In ntoit makasi neu Uisneno.
Rarit In nbait neu In atoup noinꞌ ein. Onaim sin nbatin neun too mfaun ein naan. In
nmoeꞌ humaꞌ meseꞌ nok iikꞌ ein naan amsaꞌ. Sin ok-okeꞌ nbukaen tar namsenan.
JOH 6:12 Oras sin nbukaen nrarin tar antea namsenan, Naiꞌ Yesus anreun In atoup
noinꞌ ein am nak, “Ambubun maan amnaah neisf ein, he kais namreꞌun ruum am
parsuum.”
JOH 6:13 Rarit sin nbubun nafaniꞌ mnaah neisf ein naan naꞌko utunuꞌ fuaꞌ niim,
narai sin nahenun nbin aꞌkoraꞌ boꞌes am nua.
JOH 6:14 Oras too mfaun ein ankius rais sanmakat reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ je naan ate,
sin naꞌuab ein am nak, “Amoo! In reꞌ ia mafefa kninuꞌ reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek
Ee neem.”
JOH 6:15 Naiꞌ Yesus nahiin nak, too mfaun ein naan he naꞌseek Ee he njair usif.
Rarit In nfeen annao, onaim In ansae naꞌroo nteniꞌ anbi ꞌtoeꞌ aan es, he In bisa
nmees kuun anbi naan.
JOH 6:16 Oras maans ee feꞌe nmouf, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein annaon neikin
nsanun neun nefo.
JOH 6:17 Naiꞌ Yesus ka neem fa feꞌ, he nabua nok sin. Rarit sin nsaen nbin koof es,
onaim anmurain nfoꞌen neun kota Kapernaum et neof goe panin. Oras sin anmurai
nfoꞌen on naan ate, anmeisꞌook een.
JOH 6:18 Onaim okin anbi nefo naan anmurai npesan neu-mneem, natuin ain koꞌu goe
nfuu.
JOH 6:19 Oras Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein anfoꞌen naan, sin oniꞌ nfoꞌen naan kiru
niim een, sin nkius niit Ee nnao neem anbi oe je fafon. In neem anpaumak-maak anbi
sin kofaꞌ, onaim sin namtaun nmaten.
JOH 6:20 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Hoe! Kais mimtau! Au es reꞌ ia.”
JOH 6:21 Nok ranan naan, sin ka namtaun fa goen. Sin nromin he In nsae neu kofaꞌ
nabu-bua nok sin. Sin ka nakeo nanan fa te, kofaꞌ naan antea nrair bare reꞌ sin
nsari.
JOH 6:22 Nokaꞌ on naan ate, too mfaun ein naan anbin neof goe panin feꞌ. Sin
npaumak-makan nok bare reꞌ Naiꞌ Yesus antoit makasi neu Uisneno, rarit antuthae
bukaet neu sin. Sin nahinin am nak, afi naa suma nmuiꞌ kofaꞌ meesꞌ aah. Mes Naiꞌ
Yesus In atoup noinꞌ ein anpaek kofaꞌ naan he nasaitan bare naan. Ma Naiꞌ Yesus ka
nsae fa kofaꞌ naan he nnao nabu-bua nok In atoup noinꞌ ein. Mes anmuiꞌ kofaꞌ bian
naꞌko kota Tiberias reꞌ neu-mneman nbin bare naan. Rarit oras too mfaun ein nahinin
nak, Naiꞌ Yesus nok In atoup noinꞌ ein ka nbin fa naan antein, onaim sin nsaen
kofaꞌ bian, he nnao naim Naiꞌ Yesus anbi Kapernaum, anbi neof goe panin.
JOH 6:25 Rarit sin nateef Naiꞌ Yesus anbi neof goe panin. Sin nataan Ee mnak, “Aam
Tungguru! Ho mtea ia, es reek ii, tua?”
JOH 6:26 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Amneon ii, on nai: hi ka maim Kau fa natuin hi
mkius rais sanmaakt ein. Mes hi maim Kau, natuin Au ꞌtuthae bukaet ꞌeu ki, tar hi
mimseen.
JOH 6:27 Amneen mirek-rekoꞌ! Kais suma mmeup he mipein amnahat reꞌ of anpai ma
npuun. Reko nneis hi mmeup he mipeni mnahat reꞌ ntahan piut, reꞌ neiki ꞌmonit
amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa. Fin Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Au
es reꞌ bisa ꞌfee ꞌmonit naan ꞌeu ki. Fin Amaꞌ abit sonaf neno tunan es reꞌ annonaꞌ
ma nfee nrair hak naan neu Kau.”
JOH 6:28 Onaim sin nataan am nak, “Karu on naan ate, hai ro he mmoeꞌ on mee, he hai
bisa minaob Uisneno In meup gui, tua?”
JOH 6:29 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Uisneno In meup goan, on nai: hi ro he mpirsai
Kau. Fin Uisneno naan, es reꞌ anreek haefan Kau.”
JOH 6:30 Rarit sin nataan anteinꞌ ein am nak, “Amaꞌ Ho he mururuꞌ rais sanmakat on
mee, he hai bisa mkius, ma mpirsai meu Ko, tua? Onaim Ho he mmoeꞌ saaꞌ meu kai
ntein?
JOH 6:31 On reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin anbukaen utunuꞌ manna anbi baer ruman. Naan
anjair on reꞌ matuꞌi nbi Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, ‘In nfeen sin utunuꞌ reꞌ ansaun
naꞌko neon goe tnanan, he sin anbukaen.’ 
”
JOH 6:32 Naiꞌ Yesus nak, “Au utoon ꞌeu ki, reꞌ batuurn ii, on nai: unuꞌ te, ka kaꞌo
Musa fa es nasanut utunuꞌ naan naꞌko neon goe tnanan neu hi beꞌi-naꞌi sin. Fin Tuaf
reꞌ nasanut utunuꞌ naan, Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan. Oras ia In nabarab ki
utunuꞌ msaꞌ naꞌko neon goe tnanan. Mes utunuꞌ reꞌ ia, Utunuꞌ reꞌ batuur reꞌ ntahan
nabar-baar.
JOH 6:33 Fin Utunuꞌ reꞌ ia naꞌko Uisneno, es reꞌ, Ansaun naꞌko sonaf neno tunan ma
neiki ꞌhonis neu mansian pah-pinan ia.”
JOH 6:34 Rarit sin antotin am nak, “Usiꞌ! Amfee utunuꞌ naan neu kai piut, tua!”
JOH 6:35 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Au reꞌ ia, es reꞌ Utunuꞌ naan.
Fin Au es reꞌ ꞌeiki ꞌmonit reꞌ batuur. Onaim tuaf reꞌ ntaam anjair Au ngguin, ka
namnaah anteinꞌ ein fa goen! Ma tuaf reꞌ npirsai Kau, ka nmeno nteinꞌ ein fa goen!
JOH 6:36 Mes au utoon ꞌiit ki mꞌak, namneo, maski hi miit Kau goen, mes hi ka
mpirsai Kau fa msaꞌ.
JOH 6:37 Te kaah, mansian ein sin arsin reꞌ Au Amaꞌ npiir sin he njarin Au ngguin,
sin of neman nꞌain Kau. Ma karu nmuiꞌ tuaf neem anꞌain Kau, ka neu fa he Au ꞌriꞌu
ꞌporin sin!
JOH 6:38 Fin Au ꞌsaun ꞌuum uꞌko neon goe tnanan. Au ꞌuum he ꞌmeup ma ꞌmoeꞌ utuin Au
Amaꞌ In romin, fin In es anreek haefan Kau. Au ka ꞌroim fa he ꞌmeup ma ꞌmoeꞌ utuin
Au roimk aa kuuk.
JOH 6:39 Ma In romin on nai: naꞌko mansian ein reꞌ sin arsin reꞌ In npiir sin he
njarin Au ngguin, In roim he Au ꞌbubun ꞌaan sin ok-okeꞌ. Ka nabeiꞌ fa he ꞌkonan
tuaf es he namneuk. Mes anbi neon amsoput, Au ro he ꞌfeen sin rasi ꞌmonit anfain.
JOH 6:40 On reꞌ Au uꞌuab feꞌe na, Au Amaꞌ nroim he mansian ein reꞌ sin arsin reꞌ
nahinin ma npirsain neun Kau, es reꞌ In Anah reꞌ ia, sin bisa napenin ꞌmonit reꞌ
amneot ma amnonot reꞌ nabar-baar. Rarit of anbi neon amsoput, Au umonib ufaniꞌ
sin.”
JOH 6:41 Atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein anmurai naꞌmuun Ee, natuin In
nak, “Utunuꞌ naꞌko Uisneno naan, es reꞌ Au, reꞌ aꞌsaun ꞌuum uꞌko sonaf neno tunan.”
JOH 6:42 Sin naꞌuab ein am nak, “On mee es reꞌ ia? Atoniꞌ reꞌ ia, es reꞌ Naiꞌ
Yesus, naiꞌ Yusuf in aanh aa, aiꞌ? Hai mihiin In ainaf-amaf sin. Onaim on mee mꞌes
oras ia In nak, ‘Au ꞌsaun ꞌuum uꞌko sonaf neno tunan’? Tapein je naꞌko mee?”
JOH 6:43 Naiꞌ Yesus nakain sin im nak, “Hoe! Misnasab hi uab aꞌmunuꞌ naan!
JOH 6:44 Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan es reꞌ anreek haefan Kau ꞌuum ꞌeu ia. Ka
nmuiꞌ fa tuaf reꞌ bisa neem neu Kau, karu Au Amaꞌ ka neem naat ee fa. Rarit of anbi
neon amsoput, Au umonib ufaniꞌ sin.
JOH 6:45 Uisneno In mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ sin antui nitan am nak, ‘Uisneno he
nanoniꞌ mansian ein ok-okeꞌ.’ Mansian ein arsin reꞌ nneen neu Amaꞌ abit sonaf neno
tunan, ma nanoin ein naꞌko Na, sin neman neun Kau he njarin Au ngguin.
JOH 6:46 Au reꞌ ia, es reꞌ aꞌsaun ꞌuum uꞌko Uisneno. Onaim suma Au kuuk es reꞌ
aꞌkius ꞌiit Uisneno. Ka tiit fa tuaf bian reꞌ nkius niit kuun Au Amaꞌ abit sonaf
neno tunan.
JOH 6:47 Batuur! Au utoon ꞌain ki msaꞌ! Atoniꞌ reꞌ npirsai Kau of napeni ꞌmonit reꞌ
amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa.
JOH 6:48 Fin Au reꞌ ia, es reꞌ Utunuꞌ reꞌ neiki ꞌmonit naan.
JOH 6:49 Unuꞌ te, hi beꞌi-naꞌi sin anbukaen utunuꞌ manna oras annaon nfuun am
nateef anbin baer ruman. Maski sin nbukaen utunuꞌ naan, mes aꞌroo-ꞌroo te sin
nmaten amsaꞌ.
JOH 6:50 Mes Utunuꞌ reꞌ nsaun naꞌko sonaf neno tunan oras ia, ꞌtetaꞌ! Fin mansian
ein arsin bole nbukaen. In sairt ii nak, mansian ein reꞌ sin arsin npirsain neun
Kau, ka napasib sin fa naꞌkon Uisneno ntein.
JOH 6:51 Fin Au reꞌ ia, es reꞌ Utunuꞌ reꞌ neiki ꞌmonit, reꞌ ansaun neem naꞌko sonaf
neno tunan. Rarit oras Au ꞌmaet, Au ꞌfee ma ꞌnonaꞌ Au aok ii he mansian ein arsin
reꞌ abitan pah-pinan ia bisa nmonin. Onaim tuaf reꞌ nbukae naꞌko Utunuꞌ naan, sin
napenin ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa.”
JOH 6:52 Annenan on naan ate, atoin Yahudis sin aꞌnaet ein anmurain nmatoen es nok
es am nak, “In naꞌuab saaꞌ es reꞌ nee? On mee mꞌes Atoniꞌ ia bisa nfee In aon ee he
hit teuk goe?”
JOH 6:53 Onaim Naiꞌ Yesus natonan sin im nak, “Au uꞌuab namneo goah. Au ꞌak on nai:
Au reꞌ ia, Mansian Batuur-Batuur. Tuaf reꞌ nroim he nmoin namneo ma namnoon, ro he
nmafuut nok Kau. Onaim karu hi ka mbukae fa Au aok, ma ka miun fa Au naaꞌ, ka tiit
fa ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot neu ki.
JOH 6:54 Fin tuaf reꞌ nbukae Au aok, ma niun Au naaꞌ, napein inrair ꞌmonit reꞌ
amneot ma amnonot reꞌ nabar-baar. Of anbi neon amsoput, Au umonib ufainꞌ ee.
JOH 6:55 Fin bukaet reꞌ batuur, es reꞌ Au aok. Ma mninut reꞌ batuur, es reꞌ Au
naaꞌ.
JOH 6:56 Onaim tuaf reꞌ nbukae Au aok, ma niun Au naaꞌ naan, anmoni nmafuut nok
Kau. Ma Au ꞌmafuut ꞌok ne msaꞌ.
JOH 6:57 Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan reꞌ nreek haefan Kau naan, In nmoin batuur-
batuur. Ma Au upein ꞌmonit reꞌ batuur naꞌko Na msaꞌ. Es naan ate, tuaf reꞌ nbukae
Au aok, in of napeni ꞌmonit reꞌ batuur amsaꞌ naꞌko Kau.
JOH 6:58 Unuꞌ te, hi beꞌi-naꞌi sin nbukaen utunuꞌ manna naan reꞌ nsaun neem naꞌko
neon goe tnanan. Maski sin nbukaen utunuꞌ naan, mes aꞌroo-ꞌroo te, sin nmaten
amsaꞌ. Mes Utunuꞌ reꞌ nsaun neem naꞌko sonaf neno tunan oras ia, ꞌtetaꞌ. Fin tuaf
reꞌ nbukae Utunuꞌ reꞌ ia, of napeni ꞌmonit reꞌ batuur.”
JOH 6:59 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ rasin reꞌ ia anbi atoin Yahudis sin uim onen es anbi
kota Kapernaum.
JOH 6:60 Anmuiꞌ too mfaun reꞌ natuin Naiꞌ Yesus. Oras sin nnenan In nanoniꞌ on naan
ate, anmuiꞌ tuaf reꞌ naꞌuab am nak, “In noniꞌ naan, maꞌfenaꞌ! Sekau es reꞌ bisa
ntoup noniꞌ naan?”
JOH 6:61 Mes Naiꞌ Yesus nahiin nak, sin nmatoen on naan, onaim In nataan am nak,
“Noniꞌ ia nasusab ki, oo?
JOH 6:62 Oras hi mkisu mtein Kau, Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, ꞌsae ꞌfain ꞌeu nee,
ꞌeu Au barak unuꞌ naan. Hi of mak on mee?
JOH 6:63 Uisneno In Asmaan ee es reꞌ neiki ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot. Atoniꞌ in
aon ee ka bisa fa neiki ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot. Mes Au noinꞌ ein naan naꞌuun
ma naꞌbaꞌan anbin Uisneno In Asmanan. Onaim noinꞌ ein naan amsaꞌ neikin aꞌmonit reꞌ
amneot ma amnonot neu sin.
JOH 6:64 Mes anmuiꞌ tuaf bian naꞌko ki reꞌ ka npirsai Kau fa.” Naiꞌ Yesus naꞌuab on
naan, natuin In nahiin anrair naꞌko un-unuꞌ, sekau es reꞌ ka npirsai Je fa, ma
sekau es reꞌ he naꞌsoos Ee.
JOH 6:65 Rarit In naꞌuab antein am nak, “Es naan ate, Au utoon aꞌrair ki mꞌak, Au
Amaꞌ abit sonaf neno tunan ro he nfei ranan neu tuaf-tuaf feꞌ, naꞌ sin bisa ntaman
njarin Au ngguin.”
JOH 6:66 Anmurai oras naan, anmuiꞌ tuaf amfaun naꞌko In atoup noinꞌ ein antet-kotin
naꞌko Na, fin sin ka nromin fa he natuin Ee ntein.
JOH 6:67 Rarit Naiꞌ Yesus nataan In atoup noinꞌ ein reꞌ tuaf boꞌes am nuaꞌ ein naan
am nak, “Hi on mee? Hi he mtet-koit miꞌko Kau msaꞌ, aa oo?”
JOH 6:68 Mes naiꞌ Simon Petrus nataah am nak, “Usiꞌ! Hai he mnao meu sekau mtein?
Ka nmuiꞌ fa tuaf bian antein reꞌ bisa natoon kai, on mee he hai bisa mipeni ꞌmonit
reꞌ amneot ma amnonot reꞌ nabar-baar. Suma Ho kuum, tua!
JOH 6:69 Ma hai mpirsai Ko, tua. Fin hai mihini mrair mak, Ho es reꞌ Uisneno In
Tuaf Akninuꞌ naan, tua.”
JOH 6:70 Naiꞌ Yesus natoon neu sin im nak, “Au ꞌpiir ꞌaan ki tuaf boꞌes am nua. Mes
mimnau! Anmuiꞌ tuaf es naꞌko ki on reꞌ niut reꞌuf!”
JOH 6:71 In sairt ii, es reꞌ naiꞌ Judas, naiꞌ Simon Iskariot in anah. Naiꞌ Judas
reꞌ naan, tuaf es naꞌko In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am nua reꞌ naan. In reꞌ naan,
es reꞌ he naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus.
JOH 7:1 Rarit Naiꞌ Yesus sin annaon nfuun am natefan nbin propinsi Galilea. In ka
nroim fa he nnao nfuun am nateef neu propinsi Yudea, natuin anmuiꞌ atoin Yahudis
sin aꞌnaet ein etan nee, he naꞌmaet Je.
JOH 7:2 Oras naan, atoin Yahudis sin fesat sekit ma mnonut reꞌ sin nteek ee mnak,
“Fesat Kapere” anpaumak-maak een.
JOH 7:3 Rarit Naiꞌ Yesus In oirf ein naꞌuab neu Ne mnak, “Reko nneis Taat, Ho
musaitan bare ia, he mnao meu Yudea. Maut he tuaf reꞌ natuin Ko Taat nbi nee msaꞌ,
bisa nkius rasin reꞌ Ho mmoeꞌ sin.
JOH 7:4 Fin karu atoin es anroim he too mfaun ein ankius in maꞌtanin, in kais
anmoeꞌ nok maꞌkoroꞌ ma maꞌnifaꞌ. Natuin Taat, Ho mmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ,
reko nneisi ntein, too mfaun ein bisa nkius nitan saaꞌ reꞌ Ho mmoeꞌ sin naan!”
JOH 7:5 In oirf ein naꞌuab ein on naan, natuin sin kuuk ka npirsai Je reko fa.
JOH 7:6 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai. Au oors ii ka ntea fa feꞌ, oras
ia. Mes karu hi he mnao, oras mee-mee jah amsaꞌ, bisa.
JOH 7:7 Mansian pah-pinan ia ka nmamuus nok ki fa. Mes sin nmusun Kau mates, natuin
Au ꞌfei he ururuꞌ ma ukriraꞌ ꞌain sin aꞌmoeꞌk ein naan. Fin sin neek ein maufinu.
JOH 7:8 Hit neon koꞌu rais pirsait naan, anpaumak-maak he neem een. Maut he hi es
meiki msae mihuun meu Yerusalem. Au ka ꞌroim fa feꞌ he ꞌnao ꞌeu bare naan, fin in
oors ii ka ntea fa feꞌ.”
JOH 7:9 In naꞌuab anrair on naan ate, In natua namaik kuun anbi propinsi Galilea.
JOH 7:10 Mes oras In oirf ein annao nrarin he nokan nbin atoin Yahudis sin neon
koꞌu nbi Yerusalem, Naiꞌ Yesus natuin amsaꞌ. Mes In nnao naꞌkor-koroꞌ, he atoniꞌ
kais nahinin.
JOH 7:11 Anbi Yerusalem, oras neon koꞌu naan, atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes
kouꞌn ein nam-naim Naiꞌ Yesus. Sin nmaktaan ein am nak, “Atoniꞌ naan et mee, joo?”
JOH 7:12 Tuaf amfaun ein naꞌseꞌ-seꞌon anmatoom nok Ne. Bian nak, “In reꞌ naan,
atoin reko.” Bian antein nak, “Kahaf! In reꞌ naan, aputa-kriut, apoi too mfaun ein,
tua.”
JOH 7:13 Mes ka nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ nabrain he naꞌuab maat-maat anmatoom nok Naiꞌ
Yesus, natuin sin namtausan aꞌnaet ein naan.
JOH 7:14 Nateef neon koꞌu naan in oras, Naiꞌ Yesus antaam anbi Uim Onen Uuf. Rarit
In nmurai nanoniꞌ nbi naan.
JOH 7:15 Onaim atoin Yahudis sin aꞌnaet ein anmasahun am nak, “Atoniꞌ ia ka ntoup
niit fa noniꞌ mfaun on reꞌ hit. Mes nansaaꞌ am es In nahiin rasi mfaun on nai?”
JOH 7:16 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Amneen! Rasin reꞌ Au unoniꞌ sin
ꞌeu ki, ka naꞌko fa Au kuuk, mes naꞌko In reꞌ anreek haefan Kau.
JOH 7:17 Atoniꞌ reꞌ anroim batuur-batuur he nmoeꞌ natuin Uisneno In romin, in of
nahiin, Au noinꞌ ein naan batuur-batuur neman naꞌkon Uisneno, aiꞌ suma neman naꞌkon
Au kuuk.
JOH 7:18 Fin atoniꞌ reꞌ suma naꞌuab anpaek in kuasa kuun, in suma naim ranan he in
kaan ee matekaꞌ. Mes tuaf reꞌ naikas kaan reko ma foo meniꞌ naꞌko atoniꞌ reꞌ nreek
haefn ee naan, ro naꞌuab namneo ma namnoon. Ma in ka nmuiꞌ fa rais puta-kriut.
JOH 7:19 Kaꞌo Musa nfee nrair Uisneno In Atoorn ein neu ki. Mes hi ka mmoeꞌ mituin
sin fa. Onaim nansaaꞌ am es hi maim ranan he miꞌmaet Kau?”
JOH 7:20 Rarit too mfaun ein natanan am nak, “Ho muꞌuab saaꞌ es reꞌ ia? Of oniꞌ
niut reuꞌf ein antaman Ko, aiꞌ? Sekau es reꞌ naim ranan he naꞌmaet Ko?”
JOH 7:21 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai. Au feꞌ ꞌmoeꞌ rais sanmakat es
anbi neon onen, mes hi arki ok-okeꞌ mitooꞌ.
JOH 7:22 Mes neot es-neot es, hi mmepu msaꞌ ambi neon onen, on nai: kaꞌo Musa
nasanut anrair ꞌheir ii in atoran am nak, karu bifee jes nahoniꞌ naan riꞌaan mone,
riꞌanaꞌ naan anmoin naan neno fanu te, hi ro he miꞌheirꞌ ee. Maski neno naan,
nateef nok neon onen, hi ro he miꞌheirꞌ ee. (Mes amneon ii, atoran naan namnasi
nneis naꞌko kaꞌo Musa. Fin Uisneno nfee nrair atoran naan nahuun neu kaꞌo Abraham.)
JOH 7:23 Onaim karu miꞌheriꞌ riꞌaan es nateef nok neon onen, hi ka mtanhai fa kaꞌo
Musa in atoran. Nansaaꞌ am es hi mitoꞌon Kau, natuin Au urekoꞌ abuat nateef nok
neon onen? Ka matopuꞌ reko fa, aiꞌ?
JOH 7:24 Kais amnilai atoniꞌ natuin rasin reꞌ hi suma mkius miit nok hi maatm ein
aan. Mitenab mirek-rekoꞌ aiꞌ mitaib sin ok-okeꞌ nok rek-reko feꞌ, rarit naꞌ hi
mifeek nok reko.”
JOH 7:25 Rarit tuaf fauk naꞌkon kota Yerusalem anmaktaan ein am nak, “Atoniꞌ reꞌ
ia, es reꞌ sin nam-naim Je he naꞌmaet Je, aiꞌ?
JOH 7:26 Hoe, maꞌtaniꞌ, oo! Fin In naꞌuab maat-maat anbi too mfaun ein sin humak ma
sin matak. Mes ka nmuiꞌ fa es, reꞌ nreun Goe he naꞌumit In fefan. Natuin hi teenb
ein ate, on mee? Of oniꞌ reꞌ anaaꞌ kuasa sin nahini nrarin, aiꞌ ka feꞌ nak, Atoniꞌ
reꞌ ia, es reꞌ Kristus, reꞌ Uisneno anbaꞌan nain he nreek Ee neem, aa oo?
JOH 7:27 Mes in raisn ii, on nai: oras Uisneno nreek Kristus neem, es ka nahiin fa
In naꞌko mee. Mes hit tahiin Atoniꞌ ia naꞌko mee.”
JOH 7:28 Oras naan, Naiꞌ Yesus nanoniꞌ feꞌ anbi Uim Onen Uuf ee in kintal. Oras
anneen atoniꞌ naan naꞌuab on naan, In nataan sin anpaek haan maꞌtaniꞌ mnak, “Hi
mitenab mak, hi mihiin Kau, ma mihiin batuur Au uꞌko mee, aiꞌ? Au reꞌ ia, ka ꞌuum
fa ꞌeu bare ia utuin Au roimk aa kuuk. Fin reꞌ nreek haefan Kau gui, batuur-batuur
et reꞌ ia. Ma hi ka mihiin Je fa.
JOH 7:29 Mes Au uhiin Je, fin Au ꞌuum uꞌko Na, ma In es reꞌ anreek haefan Kau.”
JOH 7:30 Rarit sin nsobaꞌ he nheek Je. Mes ka nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ bisa nnaaꞌ naan
Ee, fin In oors ee ka ntea fa feꞌ.
JOH 7:31 Anmuiꞌ tuaf namfau anpirsai Je msaꞌ, naꞌko too mfaun ein naan. Sin naꞌuab
ein am nak, “Atoniꞌ reꞌ ia nmoeꞌ rais sanmakat amfaun. Rarit oras Kristus neem ate,
ka neu fa he In nmoꞌe nneis naꞌko Atoniꞌ ia, aiꞌ?”
JOH 7:32 Anbi too mfaun ein atnaank ein, anmuiꞌ tuaf fauk naꞌkon partei pirsait
Farisi msaꞌ. Sin nneen too mfaun ein naꞌseꞌ-seꞌon rasi naan anmatoom nok Naiꞌ
Yesus. Rarit sin nok aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, anrekan haef
naꞌkon Uim Onen Uuf in apaot tuaf fauk, he nnaon nheek naan Naiꞌ Yesus.
JOH 7:33 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Au oras reꞌ he ubua ꞌok ki, aar akreoꞌ
goah. Fin ka ꞌroo fa ntein, Au ꞌfain ꞌeu In reꞌ nhaef Kau.
JOH 7:34 Rarit hi of maim Kau, mes hi ka miteef miit Kau fa. Fin Au he ꞌnao ꞌeu
baer jes reꞌ hi ka bisa mituin Kau fa.”
JOH 7:35 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein anmaktaan ein es nok es
am nak, “Of oniꞌ Atoniꞌ ia he nnao on mee? In he nnao neu bare mee, reꞌ hit ka bisa
tateef Ee fa? In he nnao naꞌkoroꞌ neu atoin Yahudis sin reꞌ natuan et pah bian, aa
oo? In he nnao nanoniꞌ atoniꞌ npaek uab Yunani nbi nee, oo? Aiꞌ, on mee?
JOH 7:36 In sairt ii saaꞌ, oras In naꞌuab am nak, ‘Hi he maim Kau, mes hi ka miteef
Kau fa.’ Ma ‘Au he ꞌnao ꞌeu baer jes, reꞌ hi ka bisa mituin Kau fa’?”
JOH 7:37 Oras fesat naan in neon amsoupt ee ntea, reꞌ njair neon koꞌu nneis naan,
Naiꞌ Yesus anhaek ma nkoaꞌ naher-heer am nak, “Amneen, joo! Sekau anmeon oe, maut
he in neem neu Kau he nbukae oe!
JOH 7:38 Fin karu nmuiꞌ tuaf reꞌ anpirsai Kau te, iim he mbukae ruum-ruum aah, tua!
Fin matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, ‘Oe reꞌ neiki ꞌmonit of nasai npoi
neem naꞌko atoin apirsait ein sin neek ein.’ Rarit sin napenin aꞌmonit reꞌ amneot
ma amnonot. Nok ranan naan, sin turun atoniꞌ bian amsaꞌ he napenin aꞌmonit reꞌ
amneot ma amnonot.”
JOH 7:39 Ro mneon ii, Naiꞌ Yesus naꞌuab anmatoom nok Uisneno In Asmanan, natuin
mansian ii sin arsin reꞌ npirsain Naiꞌ Yesus of antoup Asmanaf naan. Mes oras Naiꞌ
Yesus naꞌuab on naan, sin ka ntoup fa Asmanaf naan fa feꞌ, natuin Uisneno ka nfee
Je fa feꞌ. Uisneno batuur ka nfee Je fa feꞌ, natuin In ka nanaib naꞌratan Naiꞌ
Yesus fa feꞌ.
JOH 7:40 Too mfaun ein reꞌ anbin naan annenan Naiꞌ Yesus naꞌuab on reꞌ naan. Anmuiꞌ
tuaf naꞌuab am nak, “Atoniꞌ reꞌ ia, batuur Uisneno In Mafefa kninuꞌ, reꞌ In nbaꞌan
nain Je naꞌko unuꞌ!”
JOH 7:41 Anmuiꞌ bian antein nak, “Kahaf! In reꞌ ia, es reꞌ Kristus, reꞌ Uisneno
naruruꞌ nain Je naꞌko unuꞌ!” Mes anmuiꞌ bian antein reꞌ nprotesan am nak, “Ka bisa
fa! Kristus naan, ka atoin Galileas fa. Batuur, aiꞌ kaah?
JOH 7:42 Fin matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, Kristus reꞌ naan usif naiꞌ
Daut in sufan-kaꞌun. Anbi bare bian, matuꞌi msaꞌ am nak, In reꞌ naan, atoin
Betlehemas, es reꞌ usif naiꞌ Daut in kuan. On naan, aiꞌ?”
JOH 7:43 Onaim too ngguin nmurai nboꞌ-baits ok, natuin Naiꞌ Yesus In kakain.
JOH 7:44 Anmuiꞌ tuaf fauk amsaꞌ reꞌ he nheek Je. Mes ka tiit fa es annaaꞌ naan Ee.
JOH 7:45 Rarit Uim Onen Uuf in apaot ein reꞌ feꞌe na nnaon he nheek Naiꞌ Yesus,
antebi nfanin nbin aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma atoin Farisis sin.
Rarit aꞌnaet ein naan nataan sin im nak, “Hoe! Nansaaꞌ am es hi ka meik Je neem
fa?”
JOH 7:46 Sin natahan am nak, “Amoo! Ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ naꞌuab on reꞌ In,
tua!”
JOH 7:47 Atoin Farisis sin nataan sin im nak, “Hae! Napoi naan ki msaꞌ, aa oo?
JOH 7:48 Mimnau! Fin ka tiit fa tuaf naꞌko hai atoin Farisis, aiꞌ naꞌko aꞌnaet ein
reꞌ npirsai Je. Batuur! Karu aꞌnaet ein ka npirsai Je fa, nansaaꞌ am es hi he
mpirsai Je?
JOH 7:49 Te kaah, too mfaun ein reꞌ npirsai Je ka nahinin fa neun Uisneno In
Atoran. Uisneno of anhukun maꞌfenaꞌ neu sin!”
JOH 7:50 Mes anbi bare naan, anmuiꞌ atoin Farisis tuaf es, kaan ee naiꞌ Nikodemus.
In reꞌ naan es reꞌ neem niit fa-fai he naꞌuab nok Naiꞌ Yesus. Rarit in nataan sin
im nak,
JOH 7:51 “On mee? Natuin hit atoran rais pirsait, hit tafeek tain atoniꞌ in rasi
feꞌ? Aiꞌ, hit ro he tneen ee feꞌ he taim tahiin in nmoeꞌ saaꞌ, naꞌ bisa tafeek in
rasi?”
JOH 7:52 Onaim sin naskaar ee mnak, “Hoe! Ho atoin Galileas on reꞌ In? Muprikas
miit tar antea namnuut anbi Uisneno In Suur Akniunꞌ ee feꞌ! Amrees murek-rekoꞌ he
ho muhiin mak, ka tiit fa Uisneno In mafefa kniun es, reꞌ neem naꞌko Galilea!”
JOH 7:53 [Onaim sin ansisaꞌen, he nfanin ok-okeꞌ.
JOH 8:1 Mes Naiꞌ Yesus ansae neu ꞌtoꞌef Saitun.
JOH 8:2 Nokaꞌ kik-kiku te, In ntaam anbi Uim Onen Uuf ee in kintal. Too mfaun ein
neman ma nauban naan Ee. Rarit In ntook ma nmurai nanoniꞌ sin.
JOH 8:3 Oras naan, sin nheek naan bifee jes oras in nmakaek. Onaim tunggur agaam
ein ma atoin Farisis tuaf fauk anheer neik je neu Naiꞌ Yesus. Rarit sin naꞌsekeꞌ
bifee naan he nhake nbi sin maatk ein ok-okeꞌ.
JOH 8:4 Onaim sin natonan Naiꞌ Yesus am nak, “Aam Tungguru. Bifee reꞌ ia, napein je
oras anmakaek.
JOH 8:5 Tatuin kaꞌo Musa in Atoorn ein, anmuꞌi prenat reꞌ nak, ‘Tuaf reꞌ anmakaek
ro he napein hukun. Hukun naan es reꞌ tpoir je tar antea nmaet.’ Natuin Ho te, on
mee, tua?”
JOH 8:6 Sin he nakreo Goe, he bisa nasaeb sanat he namouf Goe. Naiꞌ Yesus ka nataah
sin fa, mes In ntook ma ntui nbi afu, npaek In akrurun.
JOH 8:7 Sin nataan Ee piut. Rarit In nhaek, onaim natonan sin im nak, “On nai. Karu
nmuiꞌ tuaf es naꞌko hi arki reꞌ ia, reꞌ ka mmoꞌe msaan miit fa, ro in es reꞌ anpoir
nahuun he nhukun bifee reꞌ ia.”
JOH 8:8 Rarit In ntook ma naꞌruriꞌ ntein, onaim antui nteniꞌ nbi afu.
JOH 8:9 Oras sin nnenan nrair In naꞌuab on reꞌ naan ate, sin namaeb ok. Fin anbi
sin neek ein sin nahinin nak, sin nmoeꞌ nitan sanat amsaꞌ. Rarit sin es-es ate
nsisaꞌen, nmurai naꞌko mnasif tar antea munif. Namuni te, aar Naiꞌ Yesus nok bifee
naan anmesen nbin naan.
JOH 8:10 Rarit Naiꞌ Yesus anhake nfain, onaim nataan am nak, “Sin etan mee? Ka tiit
fa tuaf anbi bare ia, reꞌ he nasaan ko, he nhukun ko, oo?”
JOH 8:11 Onaim in nataah am nak, “Ka tiit fa, tua.” Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu ne
mnak, “Au ka ꞌroim fa he ꞌhukun ko msaꞌ. Amfain nai. Mes mumnau. Kais ammoeꞌ sanat
amtein!”]
JOH 8:12 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein nok too mfaun ein am nak, “Au reꞌ ia, on
reꞌ meꞌu ꞌeu mansian pah-pinan ia. Tuaf reꞌ natuin Kau ka nmoin fa nbi meisꞌokan,
mes in nmoni nbi meꞌu reꞌ neiki ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot.”
JOH 8:13 Anmuiꞌ atoin Farisis tuaf fauk reꞌ anprotesan am nak, “Hoe! Ho he mjair
saksii nmatoom nok Ho tuam aan kuum, oo? Ka bisa fa! Fin natuin hit atoran, ro he
tuaf bian naꞌ njarin saksii neu tuaf es, ka tuaf naan fa neikn on. Onaim hai ka
mtoup reko fa, ma ka mroim fa he mpirsai.”
JOH 8:14 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai. Maski Au ꞌjair saksii ꞌeu Au tuak ii
kuuk, mes Au uabak naan, ro batuur. Fin Au kuuk es uhiin batuur Au ꞌuum uꞌko mee,
ma he ꞌnao ꞌeu mee. Hi ka mihiin fa Au uꞌko mee, ma hi ka mihiin fa au he ꞌnao ꞌeu
mee msaꞌ.
JOH 8:15 Hi mruuk ma mꞌukur atoniꞌ mpaek mansian ii in ruku. Mes Au ka ꞌpaek fa
mansian ii in ruku he ꞌruuk ma ꞌukur tuaf es amsaꞌ.
JOH 8:16 Karu Au ꞌruuk ma ꞌukur atoniꞌ, Au ruku ma ukur naan, ro batuur. Fin Au ka
ꞌruuk ma ꞌukur aꞌmees fa, mes Au ꞌmoeꞌ sin ok-okeꞌ ubu-bua ꞌok Au Amaꞌ reꞌ nhaefan
Kau.
JOH 8:17 Kais amnikan! Fin matuꞌi nbi hi Atoran rais pirsait am nak, “Karu nmuiꞌ
saksii tuaf nua reꞌ naꞌuab rasi humaꞌ meseꞌ, naan saah ma batuur!”
JOH 8:18 Onaim ka Au ꞌmees fa reꞌ ꞌjair saksii nmatoom nok Au tuak. Fin Au Amaꞌ reꞌ
nhaefan Kau njair saksii naꞌuab anmatoom nok Kau msaꞌ.”
JOH 8:19 Sin natanan am nak, “Te ho Amaꞌ naan, et mee?” Onaim Naiꞌ Yesus nataah am
nak, “Hi ka mihiin Kau fa reko. Hi ka mihiin fa Au Amaꞌ msaꞌ. Fin karu hi mihiin
Kau rek-reko te, hi mihiin Au Amaꞌ msaꞌ.”
JOH 8:20 Rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, Naiꞌ Yesus natoon sin oras In nanoniꞌ tuaf anbi Uim
Onen Uuf, anpaumaak anbi bare reꞌ sin anpaek je he nabuab ein roi kolekte. Ka tiit
fa tuaf es he nheek Ee, natuin in oors ee ka ntea fa feꞌ.
JOH 8:21 Naiꞌ Yesus antuut antein neu sin im nak, “Au of aꞌnao usaitan ki, he ꞌnao
ꞌeu bare ꞌtetaꞌ. Hi of mam-maim Kau, mes ka miteef Kau fa, fin hi ka mmuiꞌ fa hak
he mnao meu bare naan. Ma oras hi mmaet, hi misaah hi sanat feꞌ.”
JOH 8:22 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein anmaktaan ein es nok es
am nak, “In naꞌuab saaꞌ es reꞌ ia? In he nakfirit niis on, aa oo? Fin In nak, ‘Hi
ka bisa mnao fa meu bare naan.’ ”
JOH 8:23 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin am nak, “Hi miꞌko pah reꞌ et aꞌpinan. Mes
Au uꞌko neon goe tnanan. Hi atoniꞌ miꞌko pah-pinan ia. Mes Au ka uꞌko fa pah-pinan
ia.
JOH 8:24 Es naan ate, Au utoon feꞌe na ꞌak, oras hi mmaet, hi mroi ma misaah hi
sanat ma penu sin feꞌ. Fin karu hi ka mpirsai fa mak, Au reꞌ ia, es reꞌ Kristus,
reꞌ Uisneno nreek Ee neem, oras hi mmaet, hi mroi ma misaah hi sanat ma penu sin
feꞌ.”
JOH 8:25 Rarit sin nataan Ee mnak, “Hoe! Te Ho reꞌ ia, sekau?” Naiꞌ Yesus nataah am
nak, “Au utoon ꞌain uꞌko ahun-hunut.
JOH 8:26 Anmuiꞌ rasi mfaun reꞌ Au bisa utoon anmatoom nok ki. Hi saant ein namfaun
amsaꞌ. Mes Au ka ururuꞌ ma ukriraꞌ fa rasin naan. Reꞌ nhaef Kau ꞌuum aꞌbi ia gui,
oras In naꞌuab, In suma naꞌuab nahiin rasi reꞌ batuur aah. Ma Au suma utoon ꞌeu
mansian abit pah-pinan ia, rasin reꞌ Au ꞌneen sin uꞌko Na.”
JOH 8:27 (In sairt ii nak, In Amaf abit sonaf neno tunan. Mes sin ka nheek naan fa
In sarit naan.)
JOH 8:28 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Oras hi mikfirit amrair Kau,
Mansian Batuur-Batuur reꞌ ia, nbi hau nehe te, naꞌ hi mihini mmak, Au reꞌ ia, es
reꞌ Kristus. Ma Au ka ꞌmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ uꞌko Au tuak ii kuuk, mes Au suma unoniꞌ
tuaf anmatoom nok rasin reꞌ Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan nanoniꞌ Kau.
JOH 8:29 Reꞌ anhaef Kau nok Kau piut amsaꞌ. In ka nkonan niit Kau fa ꞌmees, natuin
Au ꞌmoeꞌ utuin In romin piut.”
JOH 8:30 Oras Naiꞌ Yesus natoon rasin ia te, anmuiꞌ too mfaun reꞌ anpirsai Je.
JOH 8:31 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu atoin Yahudis sin reꞌ npirsai Je mnak, “Karu
hi mmoni mmafuut mok Au noinꞌ ein, ma hi minoniꞌ piut miꞌko Au te, hi mjair Au
atoup noinꞌ ein reꞌ batuur.
JOH 8:32 Rarit hi bisa mihiin rasi humaꞌ-humaꞌ reꞌ batuur. Ma rasin reꞌ batuur
naan, esan reꞌ nafetin ki, he hi kais amjair ate mtein.”
JOH 8:33 Rarit sin nprotesan am nak, “Hai reꞌ ia, ka mjair fa ate meu tuaf bian!
Fin hai reꞌ ia, kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun! Onaim nansaaꞌ am es Ho muꞌuab am mak,
hi of mipein fetin?”
JOH 8:34 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Reꞌ Au uꞌuab naan, ro batuur. Fin mansian
ein arsin reꞌ nmonin nbin ꞌmoeꞌ sanat, sin njarin on reꞌ ate, reꞌ suma natun-tuin
aah saant ee in romin.
JOH 8:35 Mes natiꞌ te, on nai: atoin ate sin ka biasa natuan nkonon fa nbin uim
jes. Fin suma usiꞌ in anah, reꞌ natua nkono nbi naan.
JOH 8:36 Onaim karu Au, Uisneno In Anah, Au ꞌnoes ꞌain hi saant am penu sin ite, hi
mipeni mrair fetin, ma ka mjair fa ate meu sanat naan antein. Nok ranan naan, hi
mipein fetin batuur, ma kais mituin sanat naan in romin antein!
JOH 8:37 Au uhini ꞌrair ki, hi es reꞌ kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun. Maski on naan,
mes hi mam-maim ranan piut he miꞌmaet Kau, natuin hi ka mroim fa he mtoup Au rais
noniꞌ. Fin anbi hi neekm ein, ka nmuiꞌ fa bare ntein he mihiik ma mipaan Au Uab
ein.
JOH 8:38 Au utoon rasin reꞌ Au ꞌkisu ꞌrair sin, reꞌ Au Amaꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ
nrair sin neu Kau. Ma hi mmoeꞌ mituin rasin reꞌ sin hi amaꞌ natoon anrair sin neu
ki.”
JOH 8:39 Sin natahan am nak, “Hai reꞌ ia, kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun!” Naiꞌ Yesus
naꞌuab am nak, “Karu hi mjair kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun reꞌ batuur, hi ro he
mituin aꞌtopeꞌ naꞌko na.
JOH 8:40 Mes kaꞌo Abraham ka nmoeꞌ niit fa maufinu on reꞌ hi! Fin hi mam-maim ranan
he miꞌmaet Kau. Te kaah, Au reꞌ ia es reꞌ utoon ꞌeu ki rasin reꞌ batuur, reꞌ Au
ꞌneen sin uꞌko Uisneno.
JOH 8:41 Hi ꞌmoeꞌm ein, ro tebes, ka naꞌroo fa naꞌko hi amaꞌ in iꞌmoeꞌk ein.” Mes
sin anprotesan am nak, “Hae! Hai reꞌ ia, anah-anah saah! Kais mak, hai reꞌ ia,
riꞌaan nasi! Fin hai Amaꞌ, suma meseꞌ kuun, es reꞌ Uisneno!”
JOH 8:42 Onaim Naiꞌ Yesus natonan sin im nak, “Mes karu Uisneno batuur-batuur
anjair hi Amaꞌ, tebes hi ro he mneek Kau. Fin Au mneemk ii uꞌko Na, ma Au es reꞌ
ia. Au ka ꞌuum fa utuin Au roimk ii kuuk. Mes Au ꞌuum, utuin In es anhaefan Kau.
JOH 8:43 Nansaaꞌ am es hi ka mihiin fa Au uab ein aan? Oniꞌ natuin hi ka mroim fa
he mneen ate!
JOH 8:44 Hi reꞌ ia, humaꞌ meseꞌ on reꞌ nitu ꞌnakaf. Fin hi mroim he mmoeꞌ mituin in
romin! Naꞌko oras ahun-hunut, in aroor mansian. In nraban rais reko, fin in ntorak
nain areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ batuur. Karu in nputa-kriu te, naan in monin. Fin in reꞌ
naan aputa-kriut, ma apoit ee tuan!
JOH 8:45 Au reꞌ ia, es reꞌ utoon rasi reꞌ batuur. Mes hi ka mpirsai Kau fa.
JOH 8:46 Neu! Sekau naꞌko ki bisa miruruꞌ ma mikriraꞌ bukti mmak, Au ꞌmoeꞌ sanat?
Au ꞌsanmaak! Karu Au uꞌuab batuur, nansaaꞌ am es hi ka mpirsai Kau fa?
JOH 8:47 Tuaf reꞌ In amneemn ee naꞌko Uisneno, nneen In Kabin ma Prenat. Mes hi reꞌ
ia, hi ka miꞌko fa Uisneno, es naan ate hi ka mroim fa he mneen Kau.”
JOH 8:48 Atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein natahan am nak, “Hoe! Hai
miꞌuab batuur. Fin hai miꞌuab amrair mak, Ho reꞌ ia, ka atoin Yahudis batuur-batuur
fa, mes Ho reꞌ ia atoin Samarias. Ho mniut sae msaꞌ!”
JOH 8:49 Rarit Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au ka ꞌniut sae fa, tua. Au ꞌhormaat Au
Amaꞌ abit sonaf neno tunan, mes hi ka mhormaat Kau fa.
JOH 8:50 Au ka ꞌaikas fa Au tuak ii he ururuꞌ ma ukriraꞌ Au pinak ma krahak kuuk.
Mes anmuiꞌ Tuaf es, reꞌ he naruruꞌ ma nakriraꞌ Au pinak ma krahak. Maut he In kuun
es reꞌ nafeek nak, Au uabak batuur, aiꞌ kaah?!
JOH 8:51 Ro tebes, Au Uab ein, batuur! Rarit atoniꞌ reꞌ nneen ma nmoeꞌ natuin Au
Uab ein naan, of ka nmaet fa.”
JOH 8:52 Annenan on naan ate, atoin Yahudis sin aꞌnaet ein natoon Ee mnak, “Oras ia
hai mihiin mak, Ho muꞌuab tafiꞌ-tafiꞌ on reꞌ amaunut, natuin Ho mniut sae mrair.
Fin kaꞌo Abraham anmate msaꞌ. Uisneno In mafefa kniunꞌ ein anmaten amsaꞌ. Mes Ho
mak, ‘atoniꞌ reꞌ nneen ma nmoeꞌ natuin Au Uab ein naan, of ka nmaet fa.’ Batuur ho
mumaun umrair!
JOH 8:53 Aiꞌ Ho mutenab mak, Ho maꞌtaniꞌ mneis muꞌko asae nenot kaꞌo Abraham? Aiꞌ
Ho maꞌtaniꞌ mneis muꞌko Uisneno In mafefa kniunꞌ ein reꞌ nmate nrarin? Ho mutenab
mak, Ho reꞌ ia, sekau?!”
JOH 8:54 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu Au ꞌaikas Au tuak ii, atoniꞌ ka
ntoup reko fa. Te kaah, Au ka ꞌaikas fa Au tuak ii kuuk, mes Au Amaꞌ es reꞌ nait
naꞌrat-ratan Kau. In reꞌ naan, reꞌ hi mmanakuꞌ mmak, In anjair hi Uisneno.
JOH 8:55 Mes hi ka mihiin Je fa. Au es reꞌ uhiin Je batuur. Karu Au ꞌak Au ka uhiin
Je fa, Au apoit Kau on reꞌ hi. Mes Au uhiin Je batuur, ma Au ꞌmoeꞌ utuin In Kabin
ma Prenat amsaꞌ.
JOH 8:56 Hi kaꞌo Abraham in neekn ee nmariin anneis, oras in nhaat ma npao he nkius
niit Kau ꞌuum. In niit anrair, rarit in nnaben ate, nanokab ma namtiis inrair.”
JOH 8:57 Atoin Yahudis sin aꞌnaet ein naꞌuab neun Ee mnak, “Ho ka mmoin maan fa
toon boꞌ niim fa feꞌe msaꞌ! Mes Ho mak, Ho mkius miit amrair kaꞌo Abraham. Batuur,
aa oo?”
JOH 8:58 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur! Fin kaꞌo Abraham ka nmoin fa feꞌ,
mes Au ꞌmoin ꞌain.”
JOH 8:59 Rarit atoin ein naan naitin fatu he npoir Je, natuin In naikas In tuan ee
nahuum on reꞌ Uisneno. Mes In nnao naꞌkor-koroꞌ he npoi naꞌko Uim Onen Uuf ee in
kintal.
JOH 9:1 Rarit Naiꞌ Yesus sin annaon nkonon. In nkius niit aforot es, reꞌ nfoor nain
naꞌko oras nahoins ee.
JOH 9:2 Rarit Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nataan Ee mnak, “Aam Tungguru! Sekau es
reꞌ anmoeꞌ sanat, tar antea atoniꞌ ia nfoor on nai? Natuin in kuun aa oo, aiꞌ
natuin in ainaf-amaf?”
JOH 9:3 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Atoin aforot ia, ka nsaan fa. Ma in ainaf-amaf
ka nmoꞌen fa sanat amsaꞌ tar antea in nfoor. Nahoins ee te on reꞌ naan, he mansian
ii bisa nkius ma nahiin nak Uisneno In nareokꞌ ee.
JOH 9:4 Uisneno es reꞌ anhaefan Kau. Onaim hit ro tmeup maꞌtaniꞌ he tanaob In mepu
oras meꞌu feꞌ. Fin oras meisꞌookn ii neem, atoniꞌ ka bisa nmeup fa goen.
JOH 9:5 Oras Au ꞌbi pah-pinan ia feꞌ, Au on reꞌ meꞌu reꞌ ꞌtanaꞌ mansian ii ok-
okeꞌ.”
JOH 9:6 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, In naroon anbi afu. Rarit In ntook ma
naꞌruriꞌ, he nseroꞌ hape ma afu njari krofoꞌ. Rarit In nhoseꞌ krofoꞌ naan anbi
atoin aforot naan in matan.
JOH 9:7 Onaim In nrenu mnak, “Amnao meu nifu Siloam, he mumeu ho humam ambi naan.”
(Anbi uab Ibrani, Siloam naan in oten nak, ‘soun ee neem’.) Rarit atoin aforot naan
annao neu bare naan, ma in nameu in human. Oras in anfain neem, in bisa nkius niit
een!
JOH 9:8 Rarit atoniꞌ naan in aok-bian sin reꞌ sin uimn ein anmatai-ꞌturun reꞌ nkius
niit ee, in biasa ntoit saaꞌ-saaꞌ, nmurai nmaktaan ein am nak, “Hoe! Tuaf reꞌ ia,
atoin aforot reꞌ feꞌ ia te, ntook ma antot-toit saaꞌ-saaꞌ ii, aiꞌ?”
JOH 9:9 Tuaf bian nak, “Batuur, in es reꞌ ia!” Bian nak, “Kahaf! In reꞌ naan, suma
humaf meseꞌ on reꞌ atoniꞌ naan!” Mes atoniꞌ naan in neikn on es natonan sin im nak,
“Kahaf! Au reꞌ ia, es reꞌ unuꞌ te aforot naan!”
JOH 9:10 Rarit sin nataan ee mnak, “On mee mꞌes ho bisa mkius?”
JOH 9:11 Onaim in nataah am nak, “On nai! Atoniꞌ reꞌ kaan ee, Naiꞌ Yesus naan,
anseroꞌ hape ma afu njari krofoꞌ, rarit In nhoseꞌ nbi au maatk ein. Rarit In nreun
kau mnak, ‘Amnao meu nifu Siloam, he mumeu ho humam ambi naan.’ Au ꞌmoeꞌ utuin. Es
naan ate, oras ia au bisa ꞌkius ꞌiit een!”
JOH 9:12 Rarit sin nataan ee mnak, “Atoniꞌ naan et mee?” In nataah am nak,
“Muhiin!”
JOH 9:13 Neno naan, oras Naiꞌ Yesus anseroꞌ hape nok afu njari krofoꞌ, ma narekoꞌ
aforot naan bisa nkius niit, oras naan nateef nok atoin Yahudis sin neno snasat.
Onaim sin nnao naat atoniꞌ reꞌ nfoor niit aan, he nnao nꞌain neu partei pirsait
Farisis sin.
JOH 9:15 Rarit atoin Farisis sin nataan ee mnak, “Ho mutoon miit! Nansaaꞌ am es
oras ia ho bisa mkius?” In nataah am nak, “On nai. Atoniꞌ naan antao krofoꞌ nbi au
maatk ein. Rarit au ꞌnao umeu au humak. Onaim oras ia, au bisa ꞌkius ꞌiit.”
JOH 9:16 Anmuiꞌ atoin Farisis bian nak, “Atoniꞌ reꞌ narekoꞌ ko naan, ka naꞌko fa
Uisneno. Hai mihiin, natuin In ntanhai atoran anmatoom nok neno snasat.” Anmuiꞌ
tuaf bian antein nak, “On mee mꞌes atoin asanat bisa nmoeꞌ rais sanmakat on reꞌ
naan?” Rarit sin anmatoen nmafaink ein tar anboꞌ-baits ok.
JOH 9:17 Rarit sin nataan nafaniꞌ atoniꞌ reꞌ unuꞌ te nfoor naan am nak, “Natuin ho,
Tuaf reꞌ nfei naan ho maatm ein naan, atoniꞌ human on mee?” In nataah am nak,
“Natuin au te, In reꞌ naan Uisneno In mafefa kniun es, tua.”
JOH 9:18 Mes atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein ka npirsain fa nak, atoniꞌ
naan, anfoor niit, rarit oras ia bisa nkius. Onaim sin nreun he nnao npeoꞌ in
ainaf-amaf he neman nꞌain sin.
JOH 9:19 Oras sin neem anrarin, aꞌnaet ein nataan sin im nak, “In reꞌ ia, hi aanh,
aa oo? Batuur, aiꞌ kahaf, in nfoor nain naꞌko oras hi mihoins ee? Rarit on mee mꞌes
oras ia in bisa nkius.”
JOH 9:20 Atoniꞌ naan in ainaf-amaf natahan am nak, “In reꞌ ia, batuur hai anah. Ma
in nfoor nain naꞌko oras hai mihoins ee.
JOH 9:21 Mes hai ka mihiin fa, in npaek saaꞌ, es oras ia in bisa nkius. Sekau es
anfei in matan, hai msaꞌ ka mihiin fa, tua. In naꞌnae nrair. Mitaan kiim ee, tua,
fin in bisa ntoin ma nataah kuun, tua!”
JOH 9:22 Sin naꞌuab ein on reꞌ naan, natuin sin namtausan atoin Yahudis sin aꞌnaet
ein. Natuin sin nahinin nak, aꞌnaet ein naan anmaꞌakoran am nak, “Karu nmuiꞌ tuaf
anmanakuꞌ mnak, Naiꞌ Yesus naan, es reꞌ Kristus, hai ro he mriuꞌ mipoitan tuaf naan
naꞌko hit atoin Yahudis hit uim onen.”
JOH 9:23 Es naan ate, atoniꞌ naan in ainaf-amaf nataah am nak, “In naꞌnae nrair.
Mitaan kiim ee, tua.”
JOH 9:24 Rarit sin nhaman atoniꞌ reꞌ unuꞌ te nfoor naan. Onaim sin nak, “On nai. Ho
ro he muꞌuab namneo goah ambi Uisneno In human, he mpanat In kaan foo menin. Fin
hai mihiin batuur, Naiꞌ Yesus naan, atoin maufinu.”
JOH 9:25 Atoniꞌ reꞌ nfoor niit naan nataah am nak, “Au ꞌbaiseun ki, amaꞌ sin. Reko
te kais mitooꞌ, tua! Fin au ka uhiin fa karu In reꞌ naan, atoin maufinu, aiꞌ kaah.
Reꞌ au uhiin je batuur-batuur ii, es reꞌ unuꞌ te au ꞌfoor; mes oras ia au bisa
ꞌkius kuuk een.”
JOH 9:26 Sin nataan ee mnak, “Te In nmoeꞌ saaꞌ neu ko? In anfei ho maatm ein on
mee?”
JOH 9:27 Onaim In nataah am nak, “Feꞌe na au utoon aꞌrair, mes hi ka mroim fa he
mneen. Nansaaꞌ am es hi mroim he au utoon aꞌtein? Oniꞌ amaꞌ ki arki msaꞌ mroim he
mjair in atoup noinꞌ ein, aiꞌ?”
JOH 9:28 Rarit sin naseuk ee, onaim sin nak, “Maut he ho es reꞌ mjair In atoup
noniꞌ! Fin hai reꞌ ia, kaꞌo Musa in atoup noinꞌ ein.
JOH 9:29 Hai mihiin Uisneno naꞌuab nok kaꞌo Musa. Mes hai ka mihiin fa Atoniꞌ naan,
In amneemn ii naꞌko ꞌnuꞌuf mee.”
JOH 9:30 Atoniꞌ reꞌ unuꞌ te nfoor naan nataah am nak, “Au ꞌsanmaak kuuk, tua! Hi ka
mihiin fa In amneemn ii naꞌko mee. Te kaah, In es reꞌ nfei au maatk ein, es naan
ate, oras ia au bisa ꞌkius.
JOH 9:31 Hit tahiin ok-okeꞌ tak, Uisneno ka nneen ma natniin fa atoin maufinu, aiꞌ?
Mes Uisneno nneen ma natniin atoin neek amneot reꞌ nmoin natuin In romin.
JOH 9:32 Anmurai naꞌko Uisneno nmoeꞌ pah-pinan ma neon goe tunan tar antea oras ia,
ka nmuiꞌ fa retaꞌ es amsaꞌ, reꞌ anmatoom nok tuaf reꞌ narekoꞌ atoniꞌ reꞌ nfoor
naꞌko oras nahoins ee, he in bisa nkius.
JOH 9:33 Onaim karu Naiꞌ Yesus ka naꞌko fa Uisneno, In ka bisa nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ,
aiꞌ?”
JOH 9:34 Onaim sin natahan am nak, “Hoe! Ho reꞌ ia, atoin maufinu naꞌko oras ho
ainaꞌ nahonis naan ko! On mee mꞌes ho bisa mutenab mak, ho bisa munoniꞌ mufaniꞌ
kai?” Rarit sin nriuꞌ napoitan atoniꞌ naan naꞌko sin uim onen.
JOH 9:35 Oras Naiꞌ Yesus anneen nak sin nriꞌu nrair atoniꞌ reꞌ nfoor niit aan naꞌko
uim onen, In nnao naim atoniꞌ naan, tar napein je. Rarit In nak, “On mee! Ho
mpirsai Mansian Batuur-Batuur, aa oo?”
JOH 9:36 In nataan am nak, “Te In reꞌ naan, sekau, tua? Mutoon kau feꞌ, maut he au
bisa ꞌpirsai Je, tua.”
JOH 9:37 Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Ho muteef amrair Je. In reꞌ naan, es reꞌ Au,
reꞌ oras ia naꞌuab nok ko.”
JOH 9:38 Rarit atoniꞌ naan nak, “Usiꞌ, au ꞌpirsai, tua!” Onaim In nriꞌtuu he
naꞌbesan neu Naiꞌ Yesus.
JOH 9:39 Rarit Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Au ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia he ururuꞌ ma
ukriraꞌ mansian ii sin sanat ma penu sin, maut he aforot bisa nkius, ma maat meuꞌ
gui bisa nfoor.”
JOH 9:40 Anbi bare naan, anmuiꞌ atoin Farisis tuaf fauk reꞌ nneen In uab naan.
Onaim sin natanan am nak, “On mee es reꞌ ia? Hai maatm ein meraꞌ-meraꞌ. Hai ka
mfoor fa, tua!”
JOH 9:41 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai. Karu batuur hi mfoor, es ka nasaan ki
fa. Mes hi mak, hi reꞌ naan, atoin maat aꞌmeraꞌ. Es naan ate, hi misaah ma mroi hi
sanat feꞌ.”
JOH 10:1 Naiꞌ Yesus naꞌuab anpaek retaꞌ es am nak, “Reꞌ Au utoon ki reꞌ ia, ro
batuur. Aꞌbibi ma ꞌbib-kase nmuꞌin oꞌof. Karu nmuiꞌ tuaf ka ntaam fa npeoꞌ enoꞌ,
mes ansae npeoꞌ baki aiꞌ bahak, naan batuur, in reꞌ naan, abakat.
JOH 10:2 Mes reꞌ ntaam anpeꞌon enoꞌ naan, es reꞌ ꞌbib-kase reꞌ sin atuuks ee
npijaar ma npairoir sin.
JOH 10:3 Apao enoꞌ nahiin atukus naan, rarit nasoit enoꞌ neu ne. ꞌBib-kaesn ein
nahiin atukus naan in hanan amsaꞌ. Rarit oras in nkoaꞌ ma nhaman sin kaank ein
meseꞌ-meseꞌ, sin npoin natuin ee neun moneꞌ.
JOH 10:4 Oras in neik sin anpoin neun moneꞌ, in nnao nahunu nbi maat. ꞌBib-kaesn
ein natuin ein nbin koit, natuin sin nahiin in hanan.
JOH 10:5 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ꞌbib-kaesn ein ka nahiin je fa, sin ka natuin ee fa.
Mes sin naen namnekun, natuin sin ka nahiin fa tua sonaꞌ in hanan.”
JOH 10:6 Maski Naiꞌ Yesus naretaꞌ on naan neu sin, mes sin ka nahiin fa In sairt ee
msaꞌ.
JOH 10:7 Rarit Naiꞌ Yesus natoon antein sin im nak, “Reꞌ Au utoon ki reꞌ ia, ro
batuur. Au on reꞌ enoꞌ ꞌeu ꞌbib-kaesn ein sin oꞌof.
JOH 10:8 Areꞌ kanan tuaf reꞌ neem nahunun Kau, sin on reꞌ abakat. Maski sin anham-
haman, mes ꞌbib-kaesn ein ka nneen sin fa.
JOH 10:9 Rarit Au on reꞌ enoꞌ naan. Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ antaam anpeoꞌ Kau, Uisneno
nroim he nsoi nafeitn ee naꞌko in sanat ma penu sin. Naan on reꞌ in antaam anbi
Uisneno In baran, anpeoꞌ Kau reꞌ ꞌjair in enoꞌ. Ma tuaf reꞌ antaam anpeoꞌ Kau, in
nnao neu mee jah, in napeni mnahat ma mninut reꞌ batuur.
JOH 10:10 Abakat, sin suma nareꞌu haa, fin sin neman he nabakan, naꞌmaten, ma
nareuꞌ atoniꞌ in aꞌmonin. Mes Au ꞌeiki ꞌmonit reꞌ reko nneis, fin Au ꞌuum he atoniꞌ
bisa nmoin nok mamut ma taininaꞌ, ma nmoin nok amneot ma amnonot.
JOH 10:11 Au on reꞌ atukus arekot amsaꞌ. Fin atukus arekot nabarab anrair in tuan
ee tar antea nmaet, maut he in aꞌbib-kaesn ein bisa nmonin.
JOH 10:12 Mes ameput reꞌ ꞌbib-kaesn ein sin ka atuuks aa fa, ma ka tuan aa fa, karu
in nkius anmuiꞌ aus fui apisut neem, in naen namneuk, ma namaikaꞌ ꞌbib-kaesn ein
naan anbin bare naan. Rarit aus fui apisut anheek naan aꞌbib-kasen, onaim aꞌbib-
kasen bian naen ansiksaakn ok.
JOH 10:13 Ameput naan naen, natuin in suma nmeup he nami haa roit. In ka nfairoir
fa he npao narek-rekoꞌ aꞌbib-kaesn ein naan.
JOH 10:14 Batuur! Au on reꞌ atukus arekot. Au uhiin Au ꞌbib-kasen. Ma sin nahiin
Kau msaꞌ.
JOH 10:15 Naan on reꞌ Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan nahiin Kau, ma Au uhiin Je
msaꞌ. Au ubarab aꞌrari msaꞌ he ꞌnonaꞌ ma ꞌfee Au tuak ii tar aꞌmaet, maut he Au
ꞌbib-kaesn ein bisa nmonin.
JOH 10:16 Anmuiꞌ Au aꞌbib-kasen bian, reꞌ ka nabuan fa feꞌ nok Au ꞌbib-kasen abitan
reꞌ ia. Au ro he ꞌnao ubuab ꞌaan sin imsaꞌ. Oras sin nneen Au hanak, sin nahiin
nanin. Rarit sin neman ma nabuan he njarin pukan meseꞌ, es reꞌ nmuiꞌ atukus meseꞌ.
JOH 10:17 Natuin rasi naan, Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan anneek Kau. Fin Au ubarab
aꞌrair he ꞌnonaꞌ ma ꞌfee Au tuak ii tar aꞌmaet, maut he Au bisa ꞌmoniꞌ fain.
JOH 10:18 Tuaf es ka nareen ma naꞌsekeꞌ Kau fa he ꞌmaet, mes Au kuuk es reꞌ ubarab
he ꞌnonaꞌ ma ꞌfee Au tuak ii tar aꞌmaet. Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌnonaꞌ ma ꞌfee Au tuak ii.
Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌait ufaniꞌ. Prenat reꞌ ia, Au ꞌtoupu ꞌrair je uꞌko Au Amaꞌ abit
sonaf neno tunan.”
JOH 10:19 Natuin sin anneen Naiꞌ Yesus In naꞌuab on naan, atoin Yahudis sin
anmatoen ntenin.
JOH 10:20 Tuaf amfaun naꞌko sin nak, “Hoe! Atoniꞌ ia, namaun! Ma anniut sae msaꞌ!
Nansaaꞌ am es hi he mneen Ee?”
JOH 10:21 Mes bian antein nak, “Ia ka amaunt ii in uab na fa, joo? Uab ein on reꞌ
naan, ka npoi niit fa naꞌko niutn ein sin feefk ein! Ma niutn ein ka bisa nmoeꞌ fa
aforot bisa nkisu msaꞌ, joo?”
JOH 10:22 Oras naan, atoin Yahudis sin he nmoeꞌ sin rais pirsait ee in neon kouꞌ
goes. Neon koꞌu naan, nateef nok oras mainikin. Anbi fesat naan, atoin Yahudis sin
namnau oras tua sonaꞌ anꞌoemetab Uisneno In Uim Onen Uuf anbi kota Yerusalem, rarit
sin nakninuꞌ he nanaꞌat nafainꞌ ee neu Uisneno.
JOH 10:23 Naiꞌ Yesus annao nfuun am nateef anbi Uim Onen Uuf ee in kintal, anbi
bare reꞌ sin nteek ee nak, ‘Uim Loos Usif Soleman’.
JOH 10:24 Rarit atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein neem nauban naan Ee
mnak, “Hae! Hai ro he mpao mtea rekaꞌ naꞌ hai bisa mihiin? Karu Ho reꞌ ia, es reꞌ
Kristus, mutoon munon-noon kai, tua.”
JOH 10:25 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Au utoon ꞌain, mes hi ka mroim fa he mpirsai
Kau. Te kaah, rasin reꞌ Au ꞌmoeꞌ sin, natuin Au Amaꞌ In apreent ahaa. Rasin reꞌ
naan esan reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ nak, Au reꞌ ia sekau.
JOH 10:26 Mes hi ka mpirsai Kau fa, natuin hi ka Au ꞌbib-kaesn aa fa.
JOH 10:27 Fin Au ꞌbib-kasen reꞌ batuur naan, nahiin Au hanak. Sin natuin Kau msaꞌ.
Au uhiin sin imsaꞌ.
JOH 10:28 Au ꞌfee ꞌeu sin ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa, ma
ka napasib sin fa naꞌkon Uisneno msaꞌ. Ka nmuiꞌ fa saaꞌ es, reꞌ bisa nasiik naan
sin naꞌko Kau.
JOH 10:29 Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan es reꞌ nnonaꞌ ma nfee sin neu Kau. In
maꞌtaniꞌ nneis naꞌko areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ. Es naan ate, ka nmuiꞌ fa saaꞌ es, reꞌ
bisa nasiik naan sin naꞌkon In aꞌniman.
JOH 10:30 Fin Au ꞌok Au Amaꞌ, meseꞌ.”
JOH 10:31 Annenan on naan ate, atoin Yahudis sin aꞌnaet ein naitin fatu no goes
antein, he npoir naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
JOH 10:32 Onaim Naiꞌ Yesus natonan sin im nak, “Hae! Au ururuꞌ ma ukriraꞌ rasi
mfaun reꞌ reko uꞌko Au Amaꞌ. Hi mpaek rais arekot reꞌ mee, he mpoir miꞌmaet Kau?”
JOH 10:33 Sin nataah am nak, “Hai ka mpoir ko fa, natuin ho mmoeꞌ rais arekot. Mes
hai he mpoir miꞌmaet ko, natuin ho muꞌakan koꞌu! Ho suma mansian, mes ho maikas ho
tuam aan nahuum on reꞌ Uisneno! Ho ro bainesiꞌ!”
JOH 10:34 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On mee? Anbi Atoran Rais Pirsait reꞌ hi
mnaaꞌ ee naan, antui mnak, ‘Au utoon ain ꞌak, hi uisf ein reꞌ ia, uis fuat ein’.
JOH 10:35 Hit tahiin tak, areꞌ saaꞌ ein ok-okeꞌ reꞌ matuꞌi nbin Uisneno In Suur
Akninuꞌ naan, ro batuur, ma ka bisa nnoes nain sin fa. Uisneno kuun anteek atoin
ein naan nak, sin reꞌ naan, ‘uis fuat ein’.
JOH 10:36 Onaim on mee mꞌes hi bisa mak Au uꞌakan natuin Au ꞌak Au ꞌjair Uisneno In
Anah? Ka matoupuꞌ reko fa, tua! Fin Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan es reꞌ naruruꞌ ma
nakriraꞌ naan Kau, ma In es reꞌ anhaef Kau ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia.
JOH 10:37 On nai. Karu Au ka unaob fa Au Amaꞌ In mepu, hi kais ampirsai Kau.
JOH 10:38 Mes Au unaob In meup goe piut. Onaim maski hi ka mroim fa he mpirsai Kau,
mes aꞌkreꞌo msaꞌ hi ro mtoup rais sanmakat reꞌ Au ꞌmoꞌe. Nok ranan naan, hi bisa
mihiin im mak, Au Amaꞌ nmafuut nok Kau. Ma Au ꞌmafuut ꞌok Ne msaꞌ.”
JOH 10:39 Rarit sin he nheek entein Ee, mes sin ka nheek naan Ee fa.
JOH 10:40 Rarit Naiꞌ Yesus annao nfain anbi noe Yarden in panin, anbi bare reꞌ
nahunu te, Naiꞌ Yohanis nasrain atoniꞌ. Rarit In natua ntahan nbi naan.
JOH 10:41 Too mfaun ein neman ma naim Je. Sin naꞌuab ein am nak, “Naiꞌ Yohanis ka
nmoeꞌ fa rais sanmakat saaꞌ-saaꞌ. Mes areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ in naꞌuab anmatoom
nok Naiꞌ Yesus reꞌ ia, ro batuur, oo!”
JOH 10:42 Onaim too mfaun ein anpirsai Je nbi bare naan.
JOH 11:1 Anmuiꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Lasarus. In natua nbi kuan Betania, nabu-bua
nok in fetof tuaf nua, bi Maria nok bi Marta. (Bi Maria reꞌ ia, es reꞌ nꞌopaꞌ miin
foo meniꞌ nbi Usif Yesus In haen, rarit annose npaek in aꞌnaak funuꞌ.) Neot es,
Naiꞌ Lasarus nameen maꞌfenaꞌ.
JOH 11:3 Onaim In feotf ein ansoun ein hanaf neu Naiꞌ Yesus am nak, “Ho partei reꞌ
naiꞌ Lasarus, nameen maꞌfenaꞌ, tua.”
JOH 11:4 Oras Naiꞌ Yesus anneen hanaf naan ate, In naꞌuab am nak, “Menas naan ka
neik je fa he nmaet. Uisneno he npaek rasi ia he naruruꞌ ma nakriraꞌ In pinan ma
krahan, maut he mansian ii naikas naꞌrat-ratan Kau, es reꞌ Uisneno In Anah.”
JOH 11:5 Naiꞌ Yesus anneek bi Marta, orif bi Maria, ma sin naof naiꞌ Lasarus.
JOH 11:6 Oras In anneen nak, naiꞌ Lasarus nameen, In namaikaꞌ neno nua feꞌe nbi noe
Yarden in panin.
JOH 11:7 Rarit In natoon In atoup noinꞌ ein am nak, “Iim he hit tfani ttein teu
naiꞌ Lasarus in kuan et propinsi Yudea.”
JOH 11:8 Mes In atoup noinꞌ ein anprotees am nak, “Aam Tungguru. Neon goes ii,
atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein he npoir naꞌmaet Ko nbi nee. Mes oras
ia, Ho he mfain meu nee mtein, on mee, tua?”
JOH 11:9 Onaim Naiꞌ Yesus nak, “Kais mimtau! Ansuun neno, maans ee ntanaꞌ naꞌko
kiku tar antea maans ee nmaeb. Naan jam boꞌes am nua, aiꞌ? Oras amnao mbi meꞌu,
atoni ka nastuun fa. Fin meuꞌ gui ntanaꞌ nbi pah-pinan ia he atoniꞌ bisa nkius.
JOH 11:10 Mes karu atoniꞌ nnao nbi meisꞌokan, in nastuun fani-fani, natuin in ka
nmuiꞌ fa meꞌu.”
JOH 11:11 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, In natoon am nak, “Hit partei naiꞌ
Lasarus antuup anrair. Mes Au of ufenaꞌ.”
JOH 11:12 Rarit In atoup noinꞌ ein nak, “Usiꞌ. Karu in suma ntuup ate, in sairt ii,
in of nareko nfain, aiꞌ?”
JOH 11:13 Sin naꞌuab ein on naan, natuin sin nateenb ein Naiꞌ Yesus naꞌuab anmatoom
nok tupas biasa. Te kaah, In naꞌuab anmatoom nok naiꞌ Lasarus in aꞌmaten.
JOH 11:14 Rarit Naiꞌ Yesus natoon maat-maat am nak, “On nai, naiꞌ Lasarus anmate
nrair.
JOH 11:15 Au ꞌmariin Au ka ꞌbi fa nee, oras in ka nmaet fa feꞌ, maut he hi kais
amsuus. Fin saaꞌ reꞌ he njair oras ia, nmoeꞌ ki bisa mpirsai Kau. Iim he tnao teu
nee nai!”
JOH 11:16 Rarit naiꞌ Tomas, reꞌ sin nteek nak, “riꞌaan koen,” nhaman atoup noniꞌ
bian sin im nak, “Iim nai! Reko nneis hit arkit tatuin Ee, maut he hit tmate te,
tabu-bua tok Ne.”
JOH 11:17 Rarit Naiꞌ Yesus sin nnaon neun kuan Betania. Kuan naan in aꞌroo, suma
kiru teun goah naꞌko kota Yerusalem. Onaim atoin Yahudis amfaun neman naꞌkon
Yerusalem he nbeꞌen ma nhaan mau bi Marta ma bi Maria. Oras Naiꞌ Yesus sin ntean
nee te, sin feꞌ nahinin, nak, abitan bare naan ansuub anrair naiꞌ Lasarus neno haa
goen.
JOH 11:20 Oras bi Marta nneen nak, Naiꞌ Yesus neem anrari te, in npoi ma nnao
nateef nok Naiꞌ Yesus. Mes bi Maria nabaar anbi uim je nanan.
JOH 11:21 Rarit bi Marta naꞌuab neu Naiꞌ Yesus am nak, “Airoo, Usiꞌ! Bait Ho mbi ia
te, au naꞌo ka nmaet fa, tua.
JOH 11:22 Mes au ꞌpirsai msaꞌ, Ho he mtoit saaꞌ es muꞌko Uisneno te, ro tebes Ho of
mupein je, tua.”
JOH 11:23 Onaim Naiꞌ Yesus antoin je mnak, “Maꞌa! Ho naꞌo of anmoni nfain.”
JOH 11:24 Bi Marta anmanakuꞌ mnak, “Au uhiin ꞌak, anbi neon amsoput, oras Uisneno
namonib nafaniꞌ amaets ein ok-okeꞌ, In namonib nafaniꞌ au naꞌo msaꞌ.”
JOH 11:25 Onaim Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Au es reꞌ umonib ufaniꞌ amaets ein. Ma
Au es reꞌ aꞌfee ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot. Onaim tuaf reꞌ anpirsai Kau of napeni
ꞌmonit naan, maski in nmaet.
JOH 11:26 Onaim tuaf reꞌ napeni ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot naan, ma npirsai Kau,
of anmoin nabar-baar. Maꞌa, ho mpirsai Au uab ii, oo?”
JOH 11:27 In nataah am nak, “Tua! Au ꞌpirsai ꞌak, Ho reꞌ ia, es reꞌ Kristus, Tuaf
reꞌ Uisneno nruur nain Je naꞌko unuꞌ. Ma Ho reꞌ ia, Uisneno In Anah, reꞌ In nbaꞌan
anrair, he nreek Ee neem neu pah-pinan ia, tua.”
JOH 11:28 Bi Marta naꞌuab anrair on naan ate, in annao nfain. Rarit in nhaman in
orif bi Maria, he nua sin anmesen. Onaim natoon ee mnak, “Aam Tungguru neem anrair.
In he nateef nok ko.”
JOH 11:29 Anneen on naan ate, bi Maria anfeen rabah he nnao naim Naiꞌ Yesus. Atoin
Yahudis sin reꞌ nbeꞌen ma namaik ein nok bi Maria nbin uim je nanan, ankius niit ee
naen anpoi. Rarit sin natuin ee. Fin sin nateenb ein nak, in he nnao nkae neu faut
natef. Oras naan, Naiꞌ Yesus sin ka ntaman fa feꞌ nbin kuan ee nanan. In nbi bare
reꞌ bi Marta nateef nok Ne goan.
JOH 11:32 Oras bi Maria ntea bare naan, in nkius niit Naiꞌ Yesus. Rarit in nriꞌtuu
nbi Naiꞌ Yesus In haen. In natoon am nak, “Airoo, Usiꞌ, oo! Bait Ho mbi ia te, au
naꞌo ka nmaet fa, tua.”
JOH 11:33 Oras Naiꞌ Yesus ankius goe nkae, ma atoin Yahudis sin reꞌ natuin ee
ankaen npin-piuns ein amsaꞌ, rarit In natoꞌo nbi In nekan ma nsuus.
JOH 11:34 In nataan am nak, “Hi msuub ee, et mee?” Sin natahan am nak, “Amkoen Om
uum, Usiꞌ! Uum he mkius kuum, tua.”
JOH 11:35 Onaim Naiꞌ Yesus ankae.
JOH 11:36 Rarit atoin Yahudis sin naꞌuab ein am nak, “Amkius kiim, In nneek niis
naiꞌ Lasarus!”
JOH 11:37 Mes bian antein naꞌuab ein am nak, “Atoniꞌ reꞌ ia, es reꞌ anfei aforot in
matan, he bisa nkius. Nansaaꞌ am es In ka bisa ntahan fa naiꞌ Lasarus he kais
anmaet?”
JOH 11:38 Rarit Naiꞌ Yesus neekn Ee nsuus anmaet. Onaim In nnao npaumak-maak anbi
nuat reꞌ sin anpaek je he nsuub naiꞌ Lasarus. Sin antoeb naan nuat naan nok faut
kouꞌ goes.
JOH 11:39 Rarit Naiꞌ Yesus anreun tuaf anbin naan am nak, “Amtitar main fatu reꞌ
ia, he mfei nuat ii eonꞌ ii feꞌ!” Mes bi Marta, es reꞌ amates naan in fetof,
anprotees am nak, “Koi Usiꞌ! In nmaet neno haa goen, tua! Of nafoo.”
JOH 11:40 Naiꞌ Yesus namnaub ee mnak, “Mumnau feꞌe na, oo? Au utoon ꞌain ꞌak, karu
ho mpirsai Kau batuur-batuur ate, ho bisa mkius Uisneno In pinan ma krahan.”
JOH 11:41 Rarit tuaf fauk antitar ma nfonat fatu naan naꞌko nuat. Rarit Naiꞌ Yesus
anbaisenu nꞌain neon goe tnanan, onaim In nak, “Aam Honiꞌ! Au ꞌtoit makasi, natuin
Ho mneen ma mutniin Kau, tua.
JOH 11:42 Au uhini ꞌrair, uꞌko oras ahunut ꞌak, Ho mneen Kau piut. Mes oras ia Au
uꞌuab on naan, maut he atoin ein reꞌ anhaken esan reꞌ ia bisa nahinin nak, Ho es
amhaefan Kau, tua.”
JOH 11:43 Oras In naꞌuab anrair on naan ate, In nhaman ma nkoaꞌ neik haan koꞌu
mnak, “Lasarus! Ampoi uum nai!”
JOH 11:44 Onaim amates naan anpoi naꞌko nuat naan in nanan. Anmuiꞌ tais reꞌ npaek
je he nꞌaum amates in aꞌniman ma in haen. Anmuiꞌ tais reꞌ nkuub naan in human
amsaꞌ. Naiꞌ Yesus anreun sin reꞌ nbin naan am nak, “Ampukai main tais ein naan feꞌ,
maut he in nnao!”
JOH 11:45 Oras sin niit Naiꞌ Yesus anmoeꞌ on naan, atoin Yahudis amfaun reꞌ neem ma
nbeꞌen nok bi Maria, npirsai neun Naiꞌ Yesus.
JOH 11:46 Mes anmuiꞌ bian annao nateef nok partei pirsait Farisis sin, he natonan
sin Naiꞌ Yesus In aꞌmoeꞌ naan.
JOH 11:47 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma atoin Farisis nabuan
he namin ranan. Sin natanan am nak, “Atoniꞌ naan anmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ!
Onaim hit he tmoeꞌ on mee ttein?
JOH 11:48 Fin karu hit tkoon Ee, of too mfaun ein nafnekan ma nhaarp Ee on reꞌ In
njair sin usif. Nok ranan naan, sorarus Roma of neem nareuꞌ hit Uim Onen Uuf ma hit
pah.”
JOH 11:49 Toon naan, naiꞌ Kayafas es anjair aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak
koꞌu. In naꞌuab am nak, “Amonot! Hi ka mihiin fa saaꞌ-saaꞌ!
JOH 11:50 Fin reko nneis neu ki, karu suma tuaf es anmaet neu too mfaun. Fin karu
kahaf, sorarus Roma sin of nareuꞌ nain pah Yahudis aꞌteme-ꞌteme!”
JOH 11:51 Naiꞌ Kayafas ka naꞌuab fa natuin in romin kuun. Fin Uisneno npaek in
fefan, natuin in njair aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu anbi toon naan.
Es naan ate, naiꞌ Kayafas natoon nain nak, Naiꞌ Yesus of anmaet neu atoin Yahudis
sin ok-okeꞌ.
JOH 11:52 Te kaah, In ka suma nmaet neu pah Yahudis sin nmesen fa, mes neu Uisneno
In aanh ein reꞌ namraur ma nariis naheun pah-pinan ia. In of anmoeꞌ sin anjarin pah
meseꞌ.
JOH 11:53 Natuin naiꞌ Kayafas in uab naan, es naan ate, nmurai oras naan, atoin
Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein namin ranan he naꞌmaet Naiꞌ Yesus.
JOH 11:54 Onaim Naiꞌ Yesus ka nnao maat-maat fa nbi atoin Yahudis sin aꞌnaet ein
sin atnaank ein. In neik In atoup noinꞌ ein antet-kotin neu kota es, kaan ee
Efraim, reꞌ anpaumaak anbi baer ruman. Ma sin natuan ntaahn ein nbin naan.
JOH 11:55 Oras naan, rais pirsait Yahudi sin neon koꞌu Paska npaumak-maak anrair.
Biasa too mfaun naꞌkon bare bian neman ma nabuan nbin kota Yerusalem, he nok anbin
fesat Paska naan. Sin ntea nahunun, he nakninuꞌ sin tuak ein natuin rais pirsait ii
in atoran.
JOH 11:56 Too mfaun ein reꞌ neem anbin kota Yerusalem naan, nam-naim Naiꞌ Yesus.
Oras sin nhaken nbin Uim Onen Uuf ee in kintal, sin nmaktaan ein am nak, “On mee?
Hi peint ein, on mee? Hi mitenab mak, Naiꞌ Yesus he neem nok anbi fesat rais
pirsait ia, aiꞌ kaah?”
JOH 11:57 Mes aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma atoin Farisis sin
anfeen prenat am nak, “Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nahiin Naiꞌ Yesus et mee te, mitoon
kai!” Te kaah, sin nmuꞌin sarit he nheek naan Ee.
JOH 12:1 Rarit neno nee feꞌe te, naꞌ oras neon Paska ntea, Naiꞌ Yesus sin neman
nbin kuan Betania. Naiꞌ Lasarus sin natuan nbin naan. Naiꞌ Lasarus naan, es reꞌ
amates reꞌ Naiꞌ Yesus namonib nafainꞌ ee.
JOH 12:2 Rarit sin nahanan, he Naiꞌ Yesus anbukae oras fai nok sin. Bi Marta es
antuthae nbi mei. Naiꞌ Lasarus antoko nbi mei nabu-bua nok Naiꞌ Yesus.
JOH 12:3 Rarit bi Maria nait miin foo meniꞌ asli bootr es, reꞌ maꞌosaꞌ. Onaim in
nꞌoop minaꞌ naan anbi Naiꞌ Yesus In haen. Rarit in npaek in aꞌnaak fuun ein he
nnoes Naiꞌ Yesus In haen. Onaim umi naan in nanan foo meniꞌ okeꞌ.
JOH 12:4 Mes Naiꞌ Yesus In atoup noin es, kaan ee naiꞌ Judas Iskariot, reꞌ of
naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus, anprotees am nak,
JOH 12:5 “Hoe! Nansaaꞌ am es in ka naꞌsosaꞌ fa miin foo meniꞌ ia? Fin in osan on
reꞌ tuukn es in kai toon es. Reko nneis in naꞌsosaꞌ, he nfee roit ein neu atoin
amaꞌmuiꞌt ein!”
JOH 12:6 Te kaah, naiꞌ Judas naꞌuab on naan ka natuin fa in nneek atoin amaꞌmuiꞌt
ein. Mes natuin in reꞌ naan, abakat. In njair Naiꞌ Yesus sin anaaꞌ roit, mes in
nakpoꞌe roit naꞌko kas.
JOH 12:7 Mes Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Amkonan bifee reꞌ ia. Natuin in natunuꞌ
nain miin foo meniꞌ ia, he nabarab Au aok amates he sin nsuub Kau.
JOH 12:8 Atoin amaꞌmuiꞌt ein etan hi tnaanm ein piut. Mes Au of ka ubu-bua ꞌok ki
fa piut.”
JOH 12:9 Rarit atoin Yahudis amfaun nahinin nak, Naiꞌ Yesus et kuan Betania. Sin
neman he nkius Goe. Sin neman he nkius naiꞌ Lasarus amsaꞌ. Fin sin annenan am nak,
Naiꞌ Yesus namonib nafaniꞌ naiꞌ Lasarus naꞌko in aꞌmaten.
JOH 12:10 Mes aꞌnaak pirsait ein sin aꞌnaakt ein nabuan he namin ranan he naꞌmaet
naiꞌ Lasarus amsaꞌ.
JOH 12:11 Fin tuaf amfaun naꞌkon atoin Yahudis sin anneen anmatoom nok naiꞌ Lasarus
in retan, rarit sin npirsain Naiꞌ Yesus. Sin ka nromin fa he natniin atoin Yahudis
sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein antein.
JOH 12:12 Nokaꞌ on naan ate, too mfaun ein reꞌ neem he nok anbin fesat Paska nbin
kota Yerusalem naan, annenan am nak, Naiꞌ Yesus he neem neu naan amsaꞌ.
JOH 12:13 Rarit sin annao nꞌoten hau noo peta, he npaek sin he nseun Naiꞌ Yesus In
amneman, nahuum on reꞌ In reꞌ naan kaes koꞌu. Onaim sin arsin anhunun ma nsakanan
ok-okeꞌ mnak, “Hosana! Hai mpures ma mboꞌis Uisneno! Fin Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot neu Israꞌel in Usif, reꞌ neem neik Uisneno In kanan!”
JOH 12:14 Rarit Naiꞌ Yesus napein bikaes keledai feuꞌ goes, onaim In nsae. Naan on
reꞌ matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak,
JOH 12:15 “Hi abit kota Yerusalem, kais mimtau! Hi abit kota ‘Sion’ reꞌ ia, amkius
meu ne feꞌ! Fin hi Uisf ee neem! In neem ansae bikaes keledai feuꞌ goes.”
JOH 12:16 Oras naan, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein ka nahinin fa rasin naan in
sairt ii saaꞌ. Mes oras In nmoni nfain naꞌko In aꞌmaten, ma Uisneno nait naꞌrat-
raatn Ee, naꞌ sin namnau niit rasin reꞌ Uisneno In Suur Akninuꞌ ntui nmatoom nok
Ne. Sin namnau atoni mfaun ein sin rais hormaat neun Ee msaꞌ.
JOH 12:17 Oras Naiꞌ Yesus namonib nafaniꞌ naiꞌ Lasarus naꞌko in aꞌmaten, rarit
anhaman naan ee npoi naꞌko nopu naan, anmuiꞌ too mfaun nabu-buan nok Naiꞌ Yesus.
Onaim oras ia, sin naretaꞌ neu-mneman anmatoom nok saaꞌ reꞌ unuꞌ te, sin nkius
nitan kuuk.
JOH 12:18 Es naan ate, too mfaun ein neem anseun Naiꞌ Yesus anpaumak-maak kota
Yerusalem, natuin sin nnenan nak, In nmoꞌe nrair rais sanmakat naan.
JOH 12:19 Rarit atoin Farisis sin naꞌuab ein am nak, “Phueꞌ! Amkius feꞌ! Mansian ii
ok-okeꞌ abit pah-pinan ia antaisibun he natuin Ee! Of in amsoupn ii, hit es reꞌ
asusat! Karu on naan ate, hit he tmoeꞌ on mee ttein?”
JOH 12:20 Anmuiꞌ tuaf fauk naꞌko atoin Yunanis reꞌ ka Yahudis fa, reꞌ neem anbi
kota Yerusalem nabu-bua nok atoniꞌ bian sin, he nokan nbin fesat Paska nbin naan.
Sin he naꞌbesan neun Uisneno msaꞌ.
JOH 12:21 Onaim sin nateef nok naiꞌ Felipus, naꞌko kuan Betsaida nbi propinsi
Galilea. Sin ntotin am nak, “Baꞌe! Hai he miteef mok Naiꞌ Yesus.”
JOH 12:22 Rarit naiꞌ Felipus annao natoon naiꞌ Anderias. Onaim sin nua sin annao
naꞌuab nok Naiꞌ Yesus.
JOH 12:23 Rarit Naiꞌ Yesus natonan sin im nak, “Au oors ii ntea nrair. Onaim Au ro
he ꞌmaet feꞌ, naꞌ Uisneno nait naꞌrat-ratan Kau. Batuur on naan! Hit tataib nok
fini. Karu hit tseen maak fini, in ro he nreuꞌ anbi auf goe feꞌ, naꞌ in nmoin, he
in bisa napoitan afa mfa-faun. Fin karu ka on fa naan, in feꞌ nabaar makaꞌ fuaꞌ
meesꞌ aah.
JOH 12:25 Tuaf reꞌ ka nfairoir ma ntoe fa Uisneno In romin, natuin in nneek naan in
aꞌmonin anbi pah-pinan ia, of aꞌmonin naan namreꞌu nkoon. Mes tuaf reꞌ nroim he
nnonaꞌ ma nkonan in aꞌmonin anbi pah-pinan ia, of napeni ꞌmonit reꞌ amneot ma
amnonot reꞌ ka natfeek niit fa.
JOH 12:26 Tuaf reꞌ he ntuthae Kau, in ro he nok Kau piut. Es naan ate, Au ꞌbi mee
te, Au ameupt ein anbin naan amsaꞌ. Fin karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ntuthae Kau, of Au Amaꞌ
abit sonaf neno tunan anhormaat ee.”
JOH 12:27 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Au ꞌsuus aꞌmaet. Mes Au he ꞌak on mee
ꞌtein? Au ro ꞌtoit ꞌak, ‘Aam! Mufetin Kau, maut he Au kais aꞌmaet oras ia,’ aiꞌ?
Kaah fa, tua! Au ka ꞌtoit fa on naan, natuin In anhaefan Kau ꞌuum, maut he Au
ꞌmaet.
JOH 12:28 Onaim reꞌ Au ꞌtoit ji, on nai: ‘Aam. Maut he Au utuin Amaꞌ Ho roim aan,
tua, maut he mansian ii ok-okeꞌ naikas naꞌrat-ratan Amaꞌ Ho kanam naan, tua.’ ”
Onaim anmuiꞌ hanaf es naꞌko neon goe tnanan nak “Au ꞌaikas uꞌrat-ratan Au kanak. Ma
Au he ꞌaikas uꞌrat-ratan ufaniꞌ ꞌteinꞌ ee msaꞌ.”
JOH 12:29 Ma too mfaun ein reꞌ anhaken nbin naan, anneen hanaf naan, ma sin nak,
“Hae! Anmuꞌi ꞌrotos!” Bian antein naꞌuab ein am nak, “Kahaf! Uisneno In ameupt es
naꞌko sonaf neno tunan naꞌuab nok Ne.”
JOH 12:30 Mes Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Hanaf feꞌe na neu ki, ka neu Kau fa.
JOH 12:31 Oras ia, mansian pah-pinan ro he nbaisenun nꞌanin Uisneno, he In nafeek
sin rasin. In ro he nriuꞌ napoit Amoeꞌ Maufinu msaꞌ, reꞌ annaaꞌ aprenat anbi pah-
pinan ia.
JOH 12:32 Oras atoniꞌ nakfirit Kau nbi hau nehe, Au of aꞌheer mansian ii ok-okeꞌ he
sin anpirsai Kau.”
JOH 12:33 (In naꞌuab on naan, he naruruꞌ ma nakriraꞌ In aꞌmaten nok ranan on mee.)
JOH 12:34 Rarit atoin ein anbin naan, anmaktaan ein am nak, “Hai mneen miit miꞌko
Uisneno In Atoran nak, of Kristus anmoin nabar-baar. Kristus nok Mansian Batuur-
Batuur reꞌ naan, humaꞌ meseꞌ, oo? Onaim nansaaꞌ am es Ho mak, ‘Sin of nakfirit
Mansian Batuur-Batuur anbi hau nehe?’ Te Mansian Batuur-Batuur reꞌ naan, sekau?”
JOH 12:35 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ka ꞌroo fa ntein, meꞌu naꞌko Kau ka ntanaꞌ ki
fa goen. Onaim oras Au ꞌbi ia feꞌ, hi ro he mmoin mimneo ma mimnoon, maut he
maufinu reꞌ nbi hi neekm ein, kais anꞌeek naan meꞌu naan. Fin tuaf reꞌ nnao nbi
meisꞌokan, ka nahiin fa in he nnao neu mee.
JOH 12:36 Oras meꞌu naꞌko Kau nmuiꞌ feꞌ, hi ro he mpirsai Kau, maut he hi mjair
tuaf reꞌ mmoni mbi meꞌu, he mihiin im mak, hi he mnao meu mee.” Naiꞌ Yesus naꞌuab
anrair on naan ate, In antet-koit naꞌko too mfaun ein, maut he In bisa nmees kuun.
JOH 12:37 Maski Naiꞌ Yesus anmoeꞌ rais sanmakat amfaun anbi too mfaun ein sin humak
ma sin matak, mes sin ka nromin fa he npirsai Je.
JOH 12:38 Naan on reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ, naiꞌ Yesaya, natoon nani mnak,
“Usiꞌ, oo! Ka nmuiꞌ fa tuaf reꞌ npirsai hai uab ein! Fin maski Ho mururuꞌ ma
mukriraꞌ mrair Ho kuasam, mes mansian ii nforon nmaten, tua!”
JOH 12:39 Es naan ate, atoin Yahudis bian sin ka bisa npirsai fa Uisneno oras ia,
on reꞌ naiꞌ Yesaya ntui nbi bare bian am nak,
JOH 12:40 “Uisneno nmoeꞌ sin neek ein on reꞌ nforon, maut he sin ka bisa nkisu
ntenin fa. In nkonan sin neek ein anjari fatu, he sin kais nahinin nok reko.
Amkonan sin on reꞌ naan, he sin kais antebi nfain neman he naim Kau, ma Au kais
urekoꞌ sin.”
JOH 12:41 Naiꞌ Yesaya naꞌuab on naan, natuin in nkisu nrair Naiꞌ Yesus In pinan ma
krahan, rarit in naretaꞌ nain anmatoom nok Naiꞌ Yesus.
JOH 12:42 Maski on naan amsaꞌ, mes too mfaun ein anpirsain Naiꞌ Yesus. Ka suma
atoin biasa fa nmees, mes anmuiꞌ atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein bian
reꞌ npirsai Je msaꞌ. Mes sin ka nmanakuꞌ fa Naiꞌ Yesus anbi too mfaun ein sin humak
ma sin matak, natuin sin namtaun, of atoin Farisis sin anriuꞌ napoitan sin naꞌkon
uim onen.
JOH 12:43 Aꞌnaet ein sin ka nfairoir ma ntoe fa karu Uisneno es anboꞌis sin, natuin
sin nroim nanesib he napenin boꞌis naꞌko mansian.
JOH 12:44 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab nok haan maꞌtaniꞌ mnak, “Tuaf reꞌ npirsai Kau
naan, in ka npirsai Kau fa ꞌmees jah, mes in npirsai Tuaf reꞌ nhaefan Kau msaꞌ.
JOH 12:45 Fin karu atoniꞌ niit Kau, in niit Tuaf reꞌ nhaefan Kau msaꞌ.
JOH 12:46 Au ꞌuum he ꞌjair on reꞌ meꞌu ꞌbi pah-pinan ia. Maut he mansian ii arsin
reꞌ npirsai Kau, ka nmonin fa nbin meisꞌokan.
JOH 12:47 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nneen ma natniin Au Uab ein, mes ka nmoeꞌ natuin sin
fa, Au ka ufeek fa in hukun. Fin Au sairt ii Au ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia, ka he ufeek
fa mansian ii in hukun, mes Au he ꞌsoi ufetin sin naꞌko sin sanat ma penu sin.
JOH 12:48 Mes mansian ii arsin reꞌ ntorak Kau ma ka ntoup fa Au Uab ein, anmuiꞌ in
afeek rasi. Fin oras neon amsoupt ee neem, Uab ein reꞌ Au uꞌuab ꞌiit sin, of es reꞌ
nafeek atoniꞌ humaf on reꞌ naan in hukun.
JOH 12:49 Natuin Au ka uꞌuab ꞌiit fa ꞌeik Au kaank aa kuuk. Mes Au uꞌuab ꞌeik Au
Amaꞌ abit sonaf neno tunan In kanan. Fin In reꞌ naan es reꞌ anhaefan Kau. Ma in es
reꞌ naprenat Kau nak, Au ro he uꞌuab ꞌak saaꞌ.
JOH 12:50 Au uhini msaꞌ ꞌak, In aprenat naan neiki ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ
ka natfeek niit fa. Es naan ate, Au uꞌuab utuin ahaa saaꞌ reꞌ Au Amaꞌ nreun he Au
uꞌuab.”
JOH 13:1 Oras neon koꞌu Paska ka nmurai fa feꞌ, Naiꞌ Yesus nahini nrair nak, In
oors ee ntea nrair, In ro he npoi nasaitan pah-pinan ia, ma nfain neu In Amaf abit
sonaf neno tunan. Mes In nneek niis Iin na reꞌ abitan pah-pinan ia, tar antea In
nnonaꞌ ma nfee In aꞌmonin aꞌteme-ꞌteme neu sin.
JOH 13:2 Oras naan, niut reuꞌf ein sin aꞌnakat ankopoꞌ ma nfuriꞌ naiꞌ Judas, es reꞌ
naiꞌ Simon Iskariot in anah, he in naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus. Rarit naiꞌ Judas nafeek
anrair he nmoeꞌ on naan, oras Naiꞌ Yesus sin ntokon ma nbukaen fesat Paska naan.
JOH 13:3 Naiꞌ Yesus nahini nrair nak, Uisneno es anhaef Ee neem anbi pah-pinan ia,
ma ka ꞌroo fa ntein, In ro he nfain neu Uisneno. Ma In nahini msaꞌ nak, In Amaf
abit sonaf neno tunan annonaꞌ ma nfee areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ neu In aꞌniman.
JOH 13:4 Rarit Naiꞌ Yesus anfeen naꞌko mei, onaim anfei In baur kotif. Onaim In
nait poꞌuk es, he nꞌabaꞌkenaꞌ nbi In atnanan.
JOH 13:5 Rarit In nꞌoop oe nbi bokor aan es. Onaim In nmurai nafaun In atoup noinꞌ
ein sin haek ein. Nafaun anrair es ate, In annoes nameot goe npaek poꞌuk reꞌ In
nꞌabaꞌkeen ee nbi In atnanan.
JOH 13:6 In nafaun sin haek ein meseꞌ-meseꞌ. Antea Naiꞌ Simon Petrus on nai te, in
nataan am nak, “Usiꞌ! Ho he mufaun au haek ein amsaꞌ, aa oo?”
JOH 13:7 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Oras ia, ho ka muhiin fa feꞌ anmatoom nok saaꞌ
reꞌ Au ꞌmoeꞌ je reꞌ ia. Mes aꞌroo-ꞌroo te, of ho muhiin.”
JOH 13:8 Mes naiꞌ Petrus anprotees am nak, “Kais on naan, tua! Au ka ꞌkonan Ko fa
he mufaun Au haek ein, tua.” Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Karu au ka ufaun
ukninuꞌ fa ho haem ein ate, ho ka mmafuut fa mok Kau.”
JOH 13:9 Naiꞌ Simon Petrus nataah am nak, “Usiꞌ, karu on naan ate, Ho kais mufaun
au haek ein anmesen. Mes mufaun au ꞌnimak ma mboe au ꞌnakak amsaꞌ, tua!”
JOH 13:10 Rarit Naiꞌ Yesus nataah ee mnak, “Atoniꞌ reꞌ naniu nrair, suma nafanu haa
in haek ein. Fin in aon ee kninuꞌ nrair. Batuur, hi neekm ein kniunꞌ ein anrarin,
mes hi ka kninuꞌ ki fa ok-okeꞌ.”
JOH 13:11 (Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan, natuin In nahini nrair sekau es reꞌ he
naꞌsoos Ee. Es naan ate, In naꞌuab am nak, “hi ka kninuꞌ ki fa ok-okeꞌ.”)
JOH 13:12 Oras Naiꞌ Yesus nafanu nrair sin haek ein, In anpaek nafaniꞌ In baur
kotif, ma nnao ntoko nfain. Rarit In nataan sin im nak, “On mee? Oras Au ufaun hi
haem ein hi mihiin Au sairt ii, aiꞌ kaah?
JOH 13:13 Hi mroim he mteek Kau mmak, ‘Aam Tungguru’ ma ‘Usiꞌ’. Naan pantas, natuin
Au on reꞌ naan.
JOH 13:14 Mes karu hi Tungguru ma hi Usiꞌ reꞌ ia, nafanu nrair hi haem ein on reꞌ
aan renuꞌ-aan reek es, on mee nok ki? Hi ro he mtuthae es nok es amsaꞌ, on reꞌ: hi
ro he mifaun es nok es in haek ein amsaꞌ.
JOH 13:15 Fin Au ꞌjari ꞌtopeꞌ ꞌeu ki. Au ꞌmoeꞌ on mee te, hi ro he mmoeꞌ mituin on
naan amsaꞌ.
JOH 13:16 Batuur! Au utoon ki. Aan renuꞌ-aan rekaꞌ tuaf es ka koꞌu nneis fa naꞌko
in usin. Ma haef es ka koꞌu nneis fa naꞌko tuaf reꞌ anhaefn ee.
JOH 13:17 Natuin hi mihini mrair rasin ia, hi mipein upan ma paꞌe karu hi mmoeꞌ
mituin on naan.
JOH 13:18 Au ka uꞌuab fa nmatoom nok ki ok-okeꞌ. Au uhiin batuur-batuur tuaf reꞌ Au
ꞌpiri ꞌrair sin. Maski on naan amsaꞌ, mes rasi naan ro he njair, on reꞌ saaꞌ reꞌ
matuꞌi nain anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ nak, ‘Tuaf reꞌ ntook ma nbukae nabu-bua
nok kau, nkoit ma nnao nasaitan kau.’
JOH 13:19 Au utoon ꞌain ki, karu atoniꞌ nnao nasaitan Kau on naan, hi bisa mpirsai
mmak, Au reꞌ ia Kristus.
JOH 13:20 Batuur! Au utoon urari msaꞌ ꞌak, sekau es anfei in nekan he ntoup atoniꞌ
reꞌ Au ꞌhaefan sin, in antoup Kau msaꞌ. Ma sekau es antoup Kau nok reko, in ntoup
Tuaf reꞌ nhaefan Kau msaꞌ.”
JOH 13:21 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, In neekn ee ka ntaininaꞌ fa. Rarit
In natoon am nak, “Reꞌ Au uꞌuab ee ji, ro batuur. Tuaf es naꞌko ki of naꞌsosaꞌ
Kau.”
JOH 13:22 Annenan on naan ate, In atoup noinꞌ ein anmakisun es nok es, fin sin
nkekun. Sin ka nahiin nanan fa nak, In sairt ii neu sekau.
JOH 13:23 Anbi naan amsaꞌ anmuiꞌ tuaf es naꞌko sin, reꞌ Naiꞌ Yesus anneek (es reꞌ
au, naiꞌ Yohanis, atuis surat reꞌ ia). Au ꞌtoko ꞌbi Naiꞌ Yesus in abnapan bian.
JOH 13:24 Onaim naiꞌ Simon Petrus ansenen nok in aꞌnakan, he au bisa ꞌaim ꞌiit rasi
naan he uhiin Naiꞌ Yesus In sairt ii, nak sekau.
JOH 13:25 Rarit au ꞌsiriꞌ ꞌpaumaak aꞌtein ꞌeu Naiꞌ Yesus, he utaan ꞌak, “Tuaf reꞌ
Ho sairt ii, sekau, tua?”
JOH 13:26 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai. Au he ꞌait utunuꞌ piis es he
urepaꞌ ꞌeu ꞌpik-oef, rarit Au ꞌfee je ꞌeu tuaf reꞌ Au ꞌsari.” In narepaꞌ nrair
utunuꞌ naan, In nfee je neu naiꞌ Judas, es reꞌ naiꞌ Simon Iskariot in anah.
JOH 13:27 Antoupu nrair utunuꞌ naan ate, niut reuꞌf ein sin aꞌnakat antaam anbi
naiꞌ Judas in nekan. Rarit Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Munapaꞌ nai! Ho he mmoeꞌ
saaꞌ ate, mmoeꞌ je nai. Kais ampao mtein!”
JOH 13:28 Mes naꞌko sin reꞌ ntokon nbin naan, tuaf meseꞌ msaꞌ ka nahiin naan fa
nansaaꞌ am es Naiꞌ Yesus naꞌuab on reꞌ naan.
JOH 13:29 Natuin naiꞌ Judas anjair sin anaaꞌ roit, bian natenab nak, Naiꞌ Yesus In
sarit feꞌe na oras in anreun naiꞌ Judas, “Amnao msoos saaꞌ reꞌ hit tperluu he
tbukae fesat Paska.” Ma bian nateenb ein nak, In sairt ii, “Amnao mfee roit aꞌkreꞌo
meu atoin amaꞌmuiꞌt ein.”
JOH 13:30 Oras naiꞌ Judas antoup naan utunuꞌ naan ate, in npoi rabah. Oras in npoi
te, anmeisꞌokan anrair.
JOH 13:31 Oras naiꞌ Judas anpoi nrair, Naiꞌ Yesus natoon am nak, “Au reꞌ ia,
Mansian Batuur-Batuur. Oras ia, in oors ee ntea nrair he Uisneno naikas naꞌrat-
ratan Kau. Rasi naan of anmoeꞌ mansian ii nkius ma niit Uisneno In pinan ma krahan
amsaꞌ.
JOH 13:32 Natuin Au ꞌmafuut ꞌok Uisneno, ukriraꞌ ma ururuꞌ In pinan ma krahan, es
naan ate, In naikas naꞌrat-ratan Kau. Ma In ka npa-pao fa ntein.
JOH 13:33 Au anah ki arki! Maski Au ꞌneek ꞌiis ki, mes ka ꞌroo fa te, Au ka ubu-bua
ꞌok ki ꞌtein fa goen. Hi of maim Kau, mes ka miit Kau fa. Au utoon ki reꞌ ia, on
reꞌ Au utoon ee ꞌeu atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein ꞌak, ‘Au ꞌnao ꞌeu
baer jes reꞌ hi ka bisa mituin Kau fa.’
JOH 13:34 Au ꞌfee ki prenat feꞌu es, on nai: hi ro he mmaneek es nok es, nahuum on
reꞌ Au ꞌneek ki. Onaim hi ro he mmaneek es nok es amsaꞌ.
JOH 13:35 Karu hi mmaneek on naan ate, mansian ii ok-okeꞌ bisa nahinin nak, hi reꞌ
ia Au atoup noinꞌ ein.”
JOH 13:36 Rarit naiꞌ Simon Petrus nataan Ee mnak, “Ho he mnao on mee, tua?” Naiꞌ
Yesus nataah ee mnak, “Au ꞌnao ꞌeu baer jes reꞌ ho ka bisa mutuin Kau fa oras ia.
Mes namuni te, ho mnao meu nee msaꞌ.”
JOH 13:37 Naiꞌ Petrus nataan Ee mnak, “Usiꞌ! Nansaaꞌ am es au ka bisa utuin Ko fa
oras ia? Fin au ubarab aꞌrair he ꞌmaet utuin Ko, tua!”
JOH 13:38 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Batuur, aa oo? Ho he mnonaꞌ ma mfee ho ꞌmonim
he mmaet meu Kau, oo? Amneon ii, on nai: maun goe ka nkokreoꞌ fa feꞌe te, ho musuan
amrair Kau no teun goen.”
JOH 14:1 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Hi kais mitenab. Ampirsai meu Uisneno.
Ma mpirsai Kau msaꞌ.
JOH 14:2 Anbi Au Amaꞌ In bare ꞌtua-haꞌ, nmuiꞌ keꞌen amfa-faun. Karu ka nanokab fa
te, Au ro he utoon ꞌain ki. Oras ia, Au he ꞌnao ubarab bare ꞌeu ki ꞌbi nee.
JOH 14:3 Oras Au ꞌnao ꞌrair, ma ubarab aꞌrair bare ꞌeu ki, Au of aꞌfain ꞌuum he hi
mituin Kau. Nok ranan naan, Au ꞌbi mee te, hi mbi naan amsaꞌ.
JOH 14:4 Fin hi mihini mrair ranan he mnao meu bare reꞌ Au he ꞌnao ꞌeu na ji.”
JOH 14:5 Mes naiꞌ Tomas nataan am nak, “Usiꞌ! Hai ka mihiin fa mak, Ho he mnao meu
mee. Onaim on mee mꞌes hai bisa mihiin ranan he tnao teu bare naan?”
JOH 14:6 Onaim Naiꞌ Yesus natoon am nak, “Ka nmuiꞌ fa ranan es antein reꞌ neik
mansian ii ntean Au Amaꞌ abit sonaf neno tunan. Suma nanete npeꞌo haa Kau. Fin Au
reꞌ ia, ranan teu Uisneno. Au reꞌ ia, es reꞌ aꞌnaaꞌ saaꞌ reꞌ batuur. Ma Au reꞌ ia,
es reꞌ aꞌnonaꞌ ma ꞌfee ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot.
JOH 14:7 Kar-karu hi mihiin Kau batuur ate, hi mihiin Au Amaꞌ msaꞌ. Onaim anmurai
naꞌko oras ia, hi mihini mrair Je, ma miit amrair Je msaꞌ.”
JOH 14:8 Naiꞌ Felipus antoti mnak, “Usiꞌ! Mururuꞌ ma mukriraꞌ Ho Amaꞌ meu kai feꞌ!
On naan ate, nanokab anrair, tua.”
JOH 14:9 Onaim Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Ipu! Au ubu-bua ꞌok ki ꞌroo-ꞌroo goen,
mes hi ka mihiin Kau batuur fa feꞌ, joo? Fin tuaf reꞌ niit anrair Kau, naan nahuum
on reꞌ In niit anrair Au Amaꞌ. Nansaaꞌ am feꞌe na ho mtoti mtein am mak, ‘Mururuꞌ
Amaꞌ meu kai’?
JOH 14:10 On mee? Oras Au ꞌak Au ꞌmafuut ꞌok Au Amaꞌ, ma Au Amaꞌ nmafuut nok Kau
msaꞌ, ho mpirsai Kau, aiꞌ kaah? Uab ein reꞌ Au uꞌuab ꞌeu ki sin reꞌ naan, ka naꞌuun
ma naꞌbaꞌan fa nbin Au kuuk, mes sin naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Au Amaꞌ. Ma In npaek
Kau he unaob In meup goe piut.
JOH 14:11 Ampirsai Kau oras Au ꞌak, Au ꞌmafuut rek-reko ꞌok Au Amaꞌ, ma In nmafuut
rek-reko nok Kau msaꞌ. Mes karu hi ka bisa fa he mpirsai Kau on naan ate, ampirsai
Kau natuin hi miit amrair areꞌ kanan rasi reꞌ Au ꞌmoeꞌ sin naan.
JOH 14:12 Au uab reꞌ naan, ro batuur! Fin tuaf reꞌ npirsai Kau, in of anmoeꞌ rasi
humaꞌ meseꞌ on reꞌ Au ꞌmoꞌe. Mes natuin Au ꞌnao ꞌeu Au Amaꞌ, saaꞌ reꞌ tuaf anmoeꞌ
sin naan, of maꞌtaniꞌ nneis naꞌko reꞌ Au ꞌmoꞌe.
JOH 14:13 Hi reꞌ mmafuut mok Kau, mmuiꞌ hak he meik Au kanak. Onaim karu hi mꞌonen
he mtoit saaꞌ-saaꞌ ahaa, meik Au kanak, Au of aꞌmoeꞌ je ꞌeu ki. Nok ranan naan, Au
ꞌaikas uꞌrat-ratan Au Amaꞌ, maut he mansian ii arsin nahinin.
JOH 14:14 Au utoon ufaniꞌ ꞌtein: hi mꞌonen he mtoit saaꞌ-saaꞌ ahaa, meik Au kanak,
Au of aꞌmoeꞌ je ꞌeu ki.”
JOH 14:15 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Karu hi mneek Kau, hi mmoeꞌ mituin Au
preent ein.
JOH 14:16 Au ꞌtoit ꞌeu Au Amaꞌ, karu Au ka ubu-bua ꞌok ki fa ꞌtein ate, In nfee ki
Asiat-Anabit he naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan neu ki. In reꞌ naan, Uisneno In Asmanan,
es reꞌ nanoniꞌ ki saaꞌ reꞌ batuur. Atoniꞌ bian abitan pah-pinan ia, ka nromin fa he
ntoup Goe, natuin sin ka bisa nkius niit Ee fa, ma ka nahiin Je fa. Mes hi mihiin
Je natuin In nmafuut nok ki. In of anmoni nbi hi neekm ein. Rarit In of nabu-bua
nok ki piut amsaꞌ.
JOH 14:18 Nok ranan naan, Au ka ꞌnao usaitan ki mmees fa, on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ ka
nmuiꞌ fa ainaf-amaf. Mes mimnau, fin Au of aꞌfain ꞌuum ꞌeu ki.
JOH 14:19 Ka ꞌroo-ꞌroo fa te, mansian pah-pinan ia ka nkius niit antein Kau fa
goen. Mes hi of miit Kau. Natuin Au ꞌmoni ꞌfain, hi mipein ꞌmonit reꞌ batuur amsaꞌ.
JOH 14:20 Ma oras Au ꞌmoni ꞌfain, hi mihiin batuur mak, Au ꞌmafuut ꞌok Au Amaꞌ; hi
mmafuut mok Kau; ma Au ꞌmafuut ꞌok ki msaꞌ.
JOH 14:21 Tuaf reꞌ ntoup ma nmoeꞌ natuin Au preent ein ate, in reꞌ naan es reꞌ
anneek Kau. Ma Au Amaꞌ anneek tuaf reꞌ anneek Kau on naan amsaꞌ. Au ꞌneek ee, ma
ururuꞌ Au tuak ii ꞌeu ne msaꞌ.”
JOH 14:22 Anbi naan, anmuiꞌ tuaf es, kaan ee naiꞌ Judas. In reꞌ naan, ka naiꞌ Judas
Iskariot fa. Oras in anneen Naiꞌ Yesus In uab aan, in nataan am nak, “Usiꞌ! Ho he
mururuꞌ ma mukriraꞌ Ho tuam aan meu kai. Mes nansaaꞌ am es Ho ka mroim fa he
mururuꞌ ma mukriraꞌ Ho tuam aan meu biak ein reꞌ abitan pah-pinan ia, tua?”
JOH 14:23 Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai. Tuaf reꞌ nneek Kau, in of anmoeꞌ
natuin Au Uab ein. Au Amaꞌ nneek ee msaꞌ. Rarit Au ma Au Amaꞌ mmoin nekaf meseꞌ mok
ne.
JOH 14:24 Mes tuaf reꞌ ka nneek Kau fa, in ka nmoeꞌ natuin fa Au Uab ein amsaꞌ.
Areꞌ rasin reꞌ hi mneen sin miꞌko Kau reꞌ ia, ka naꞌuun ma naꞌbaꞌan fa nbin Kau,
mes naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Au Amaꞌ reꞌ nhaefan Kau.
JOH 14:25 Oras ia Au ubu-bua ꞌok ki feꞌ. Es naan ate, Au utoon ꞌain rasin ia.
JOH 14:26 Mes noki-noki te, Au Amaꞌ nsonuꞌ Asiat-Anabit naan, es reꞌ In Asmaan
Akninuꞌ. Asmanaf naan of es reꞌ ansenuꞌ ma nsekaꞌ Kau nbi pah-pinan ia. In meup
goe, es reꞌ: nanoniꞌ ki areꞌ raisn ein ok-okeꞌ, ma namnaub ki areꞌ raisn ein ok-
okeꞌ reꞌ Au utoon ꞌiit ki sin.
JOH 14:27 Oras Au ꞌnao ꞌrair, Au ꞌmoeꞌ ki bisa mmoni mbi rais rameꞌ ma neek
taininaꞌ. Suma Au kuuk es reꞌ bisa ꞌfee neek taininaꞌ human on reꞌ naan. Areꞌ saaꞌ
ii ok-okeꞌ reꞌ abit pah-pinan ia, ka bisa fa nmoeꞌ hi neekm ein antaininaꞌ on reꞌ
naan. Onaim kais hi mmuiꞌ tenab, ma mimtau.
JOH 14:28 Hi mneen miit Au utoon ki ꞌak, ‘Au usaitan ki, rarit Au ꞌfain ꞌuum.’ Hi
neekm ein kais ansusan. Fin karu hi mneek Kau, hi neekm ein anmarinan, natuin Au
ꞌnao ꞌeu Au Amaꞌ. Au Amaꞌ reꞌ naan, maꞌtaniꞌ nneis naꞌko Kau.
JOH 14:29 Mimnau, Au utoon ꞌain ki. Nok ranan naan, oras rasin ia njarin, hi bisa
mpirsai Kau.
JOH 14:30 Ka ꞌroo fa ntein, Au ka uꞌuab aꞌtein ꞌok ki fa goen. Fin niut reuꞌf ein
sin aꞌnakat neem een. In nnaaꞌ aprenat anbi pah-pinan ia, mes in kuasa ka ntoom Kau
fa.
JOH 14:31 Maski in neem ate, mes Au ꞌnao he unaob utuin Au Amaꞌ In apreent ee piut.
Naan naruruꞌ ma nakriraꞌ neu mansian pah-pinan ia mnak, Au ꞌneek ꞌiis Au Amaꞌ. Iim
he tnao nai, tua!”
JOH 15:1 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Amneen! Hi mmafuut mok Kau. Au on reꞌ
hau roet anggur uuꞌ goes. Mes Au reꞌ ia, hau roet anggur reꞌ batuur! Ma Au Amaꞌ reꞌ
naan, on reꞌ araip poꞌon.
JOH 15:2 Onaim tuaf reꞌ suma nak in nmafuut nok Kau, mes ka nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ, Au
Amaꞌ nait inporin, on reꞌ araip poꞌon reꞌ natkuni nporin taef reꞌ ka nafuan fa. Mes
ansuun tuaf reꞌ nmafuut nok Kau, Au Amaꞌ nakninuꞌ makrafuꞌ ma ꞌoemetan naꞌko in
nekan, on reꞌ araip poꞌon reꞌ natkuin naꞌparan taef es, he in nafua mfa-faun.
JOH 15:3 Au Uab ein naan, bisa nakninuꞌ hi neekm ein naan, on reꞌ araip poꞌon
natkuin nakninuꞌ in hau roet ein sin taek ein.
JOH 15:4 Hi ro he mmafuut piut mok Kau, on reꞌ Au ꞌmafuut ꞌok ki. Fin taef reꞌ
natfeek anrair naꞌko in tauꞌ ainan ka bisa nafua fa saaꞌ-saaꞌ. On naan amsaꞌ hi
arki. Hi ka bisa mmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ reko, karu hi ka mmafuut fa piut mok Kau.
JOH 15:5 Au reꞌ ia, on reꞌ hau roet anggur uuꞌ goes. Hi reꞌ naan, on reꞌ in taek
ein. Onaim tuaf reꞌ nmafuut piut nok Kau, ma Au ꞌmafuut piut ꞌok ne msaꞌ, in reꞌ
naan on reꞌ taef es, reꞌ nafua mfa-faun. Natuin karu hi ka mmafuut piut mok Kau fa,
hi ka bisa mmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ reko.
JOH 15:6 Tuaf reꞌ ka nmafuut nok Kau fa piut, in on reꞌ taef es, reꞌ ka mapakeꞌ fa.
Taef humaf on reꞌ naan, biasa atoniꞌ anketu nporin, maut he nmeot. Rarit naꞌbuaꞌ
naan taef ein naan, ma nporin nataam sin neun ai je nanan, he nout nakratiꞌ sin.
JOH 15:7 Mes karu hi mmafuut piut mok Kau, ma Au Uab ein natuan piut anbin hi neekm
ein amsaꞌ, hi mtoit saaꞌ ahaa meu Uisneno te, In of anmoeꞌ je neu ki.
JOH 15:8 Karu hi mmoeꞌ rais reko mfa-faun, on reꞌ taef es nafua mfa-faun, naan
naikas naꞌrat-ratan Uisneno. Nok ranan naan, hi miruruꞌ ma mikriraꞌ msaꞌ mak, hi
reꞌ naan, Au atoup noinꞌ ein goa.
JOH 15:9 On reꞌ Au Amaꞌ nneek Kau, Au ꞌneek ki on reꞌ naan amsaꞌ. Hi ro he mmafuut
piut mok Kau, maut he Au bisa ururuꞌ ma ukriraꞌ Au rais manekat ꞌeu ki msaꞌ.
JOH 15:10 Karu hi mmoeꞌ mituin Au preent ein, hi mmafuut piut mok Kau, ma Au bisa
ururuꞌ ma ukriraꞌ Au rais manekat ꞌeu ki. Naan on reꞌ Au unaob utuin Au Amaꞌ In
aprenat, rarit In naruruꞌ ma nakriraꞌ In rais manekat neu Kau piut.
JOH 15:11 Au utoon ki rasin ia naꞌko unuꞌ, maut he hi neekm ein bisa nmarinan, on
reꞌ Au neek ii nmariin amsaꞌ. Fin Au ꞌroim he hi neekm ein anmarinan kouꞌ-koꞌu!
JOH 15:12 Au preent ii on nai: hi ro he mmaneek es nok es, on reꞌ Au ꞌneek aꞌrair
ki msaꞌ.
JOH 15:13 Karu tuaf es anroim he nmaet he in partei jes bisa nmoin, in nneek batuur
neu in partei naan. Ka nmuiꞌ fa rais manekat reꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naan.
JOH 15:14 Karu hi mmoeꞌ mituin meu Au preent ii piut, hi mjair Au partei ngguin.
JOH 15:15 Au ka ꞌroim fa he ꞌteek aꞌtein ki, ꞌak Au ‘aan renuꞌ’. Fin aan renuꞌ tuaf
es ka nahiin fa batuur in uisn ee in romin. Mes Au ꞌteek ki, ꞌak Au ‘partei’,
natuin Au ꞌfei maat-maat areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ Au Amaꞌ natoon anrair sin neu
Kau.
JOH 15:16 Hi ka mpiir Kau fa. Mes Au ꞌpiir ma ꞌait ki he minaob mepu ia. Onaim hi
ro he mnao mmoeꞌ rais reko mfaun reꞌ antahan aꞌroo. Naan on reꞌ hau roet anggur uuꞌ
goes, reꞌ nafua arekot piut-piut. Karu hi mmoeꞌ on naan, hi bisa mtoit saaꞌ ahaa
meu Au Amaꞌ, rarit In nmoeꞌ je neu ki.
JOH 15:17 Onaim reꞌ Au preent ii ꞌeu ki ji, on nai: hi ro he mmaneek es nok es.”
JOH 15:18 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Karu abitan pah-pinan ia nsaken ki,
mimnau, fin sin nsaken nahunun Kau.
JOH 15:19 Karu hi reꞌ ia, humaꞌ meseꞌ on reꞌ biak ein reꞌ abitan pah-pinan ia, sin
of anneek ki. Mes hi ka on fa sin reꞌ naan. Fin Au ꞌpiir ꞌaan ki he ꞌbatis ki naꞌko
sin. Es naan ate, sin nsaken ki.
JOH 15:20 Kais amnikan reꞌ Au utoon aꞌrair ki ꞌak, ‘Aan renuꞌ tuaf es ka koꞌu nneis
fa naꞌko in usin.’ Onaim karu sin nhaꞌmuiꞌ ma nasusab Kau, sin of anhaꞌmuiꞌ ma
nasusab ki msaꞌ. Karu sin anneen Au Uab ein, sin nneen ki msaꞌ.
JOH 15:21 Sin of anhaꞌmuiꞌ ma nasusab ki, natuin hi mmafuut mok Kau. Fin sin ka
nahiin fa Tuaf reꞌ anhaefan Kau msaꞌ.
JOH 15:22 Karu Au ka ꞌuum uꞌuab ꞌiit fa ꞌok sin, rarit ururuꞌ ma ukriraꞌ raan
aꞌhonis reꞌ batuur ꞌeu sin, sin natenab piut nak, sin ka nmuꞌin fa sanat saaꞌ-saaꞌ.
Mes Au ꞌuum aꞌrair, ma uꞌuab aꞌrair on naan. Onaim oras ia, karu sin anmoꞌen sanat,
sin ka nmuꞌin fa ꞌsukif antein he naꞌuab ein am nak, ‘Hoe! Hai reꞌ ia, ka mihiin
fa, nak reꞌ hai mmoeꞌ je naan, ansaan.’
JOH 15:23 Tuaf reꞌ nsaken Kau, in nsaken Au Amaꞌ msaꞌ.
JOH 15:24 Au ꞌmoꞌe ꞌrair rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ ꞌbi sin humak ma sin maatk ein,
reꞌ atoniꞌ bian ka nmoeꞌ niit sin fa. Karu Au ka ꞌmoeꞌ fa rasin naan, sin ka nsanan
fa msaꞌ karu ka nroim he ntoup Kau fa. Te kaah, sin nkisun nrair rais sanmakat naan
reꞌ Au ꞌmoeꞌ ꞌrair sin. Maski on naan amsaꞌ, mes sin feꞌ nsaken Kau ma Au Amaꞌ abit
sonaf neno tunan.
JOH 15:25 Mes rasin ia ok-okeꞌ njarin anrarin, he nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ matuꞌi
nrair anbi Uisneno In Atoran nak, ‘Sin nsaken Kau. Te kaah sin sake naan, ka nmuiꞌ
fa ꞌsukif saaꞌ-saaꞌ.’
JOH 15:26 Mes of Asiat-Anabit naan he neem. In reꞌ naan, Asmanaf reꞌ nmoeꞌ ki
mihiin rasi reꞌ batuur. In neem naꞌko Au Amaꞌ. Oras Au ꞌnao ꞌrair ꞌeu Au Amaꞌ, Au
of aꞌsonuꞌ In Asmaan ee ꞌeu ki. In natoon ki rasi nmatoom nok Kau.
JOH 15:27 Hi of mitoon meu atoniꞌ rasi nmatoom nok Kau msaꞌ, natuin hi mibu-bua mok
Kau naꞌko un-unuꞌ.
JOH 16:1 Au utoon aꞌrair ki rasin ia ꞌeu ki, maut he hi kais amtet-koit miꞌko Kau.
JOH 16:2 Atoin Yahudis sin of anriuꞌ napoitan ki miꞌko sin uim onen. Ka suma on
naan anmees fa, fin of anmuiꞌ oras reꞌ, karu atoniꞌ naꞌmaet ki, sin nateenb ein nak
sin nmoꞌen ꞌmoeꞌ reko neun Uisneno.
JOH 16:3 Sin nmoꞌen on naan neu ki, natuin sin ka nahiin Kau fa nok batuur. Sin ka
nahinin reko fa neu Au Amaꞌ msaꞌ.
JOH 16:4 Mes Au utoon aꞌrair rasin ia ꞌeu ki, maut he karu rasin ia njarin, hi bisa
mimnau mak, Au utoon ꞌain ki uꞌko unuꞌ. Natuin Au ubu-bua ꞌok ki feꞌ, es naan ate
Au ka utoon ꞌain ki fa nahuun.”
JOH 16:5 Naiꞌ Yesus nanoniꞌ nteniꞌ mnak, “Oras ia, Au ꞌfain ꞌeu In reꞌ nhaefan Kau
ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia. Mes ka nmuiꞌ fa tuaf es naꞌko ki reꞌ mitaan Kau mmak, ‘Usiꞌ
he mnao on mee?’
JOH 16:6 Natuin Au utoon aꞌrair rasi ia ꞌeu ki, es naan ate hi neekm ein ansusan.
JOH 16:7 Mes rasi reꞌ Au utoon aꞌrair ki sin reꞌ naan, ro batuur. Karu Au ꞌnao,
naan reko nneis neu ki. Fin karu Au ka ꞌnao fa te, Asiat-Anabit naan ka neem fa he
naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan neu ki. Mes karu Au ꞌnao, Au ꞌreek Ee neem neu ki.
JOH 16:8 Oras In neem, In naruruꞌ ma nakriraꞌ neu mansian pah-pinan ia nak, sin
nekak ma sin aꞌmoeꞌk ein, ansanan. In nfuriꞌ sin he natuin raan aꞌhonis reꞌ amneot
ma amnonot. Ma In namnaubaꞌ sin imsaꞌ nak, Uisneno of nafeek sin rasi nak, sin reꞌ
naan batuur, aiꞌ nsaan.
JOH 16:9 Asiat-Anabit naan naruruꞌ ma nakriraꞌ sin sanat, natuin sin ka npirsai Kau
fa.
JOH 16:10 In naruruꞌ ma nakriraꞌ raan aꞌhonis reꞌ batuur amsaꞌ. Natuin Au ꞌfain ꞌeu
Au Amaꞌ, hi of ka miit amtein Kau fa goen. Es naan ate, Asiat-Anabit naan neem he
nsenuꞌ ma nsekaꞌ Kau.
JOH 16:11 In naruruꞌ ma nakriraꞌ msaꞌ nak, Uisneno he nafeek atoniꞌ in rasi nok
batuur, natuin Uisneno nafeek anrair rasi neu niut reuꞌf ein sin aꞌnakat reꞌ
naprenat anbi pah-pinan ia.
JOH 16:12 Anmuiꞌ rasi mfaun reꞌ Au he utoon ki sin, mes hi ka bisa mihiin ma
mmanoen sin fa feꞌ oras ia.
JOH 16:13 Mes oras Asmanaf reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ rasin reꞌ batuur, neem anrari
te, In naꞌnaak, maut he hi bisa mihiin areꞌ rasi reꞌ batuur. In ka naꞌuab fa naꞌko
In tuan ee kuun, mes In natoon saaꞌ reꞌ In anneen ee naꞌko Au Amaꞌ. In he natoon ki
msaꞌ, rasi reꞌ noki-noki te, of anjair.
JOH 16:14 In he naikas naꞌrat-ratan Kau, natuin In nroim he nfei areꞌ rasin reꞌ
batuur anmatoom nok Kau, he naruruꞌ ma nakriraꞌ neu ki.
JOH 16:15 Areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ Au Amaꞌ Iin na, Au ngguin amsaꞌ. Es naan ate, Au
uꞌuab feꞌe na ꞌak, Uisneno In Asmaan ee of anfei areꞌ rasi reꞌ batuur anmatoom nok
Kau, ma naruruꞌ sin neu ki.”
JOH 16:16 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Ka ꞌroo fa ntein ate, hi ka miit Kau fa
goen. Mes ka ꞌroo fa msaꞌ, hi miit mifaniꞌ Kau goen.”
JOH 16:17 Rarit In atoup noniꞌ bian, naꞌuab ein am nak, “In sairt ii saaꞌ, es nak,
‘Ka ꞌroo fa ntein ate, hi ka miit Kau fa goen. Mes ka ꞌroo fa msaꞌ, hi miit mifaniꞌ
Kau goen.’ Ma nansaaꞌ am es In naꞌuab am nak, ‘Natuin Au he ꞌnao ꞌeu Au Amaꞌ’?”
JOH 16:18 Onaim sin nmaktaan ein am nak, “In sairt ii saaꞌ nak, ‘Ka ꞌroo fa ntein’?
Hit tkeuk.”
JOH 16:19 Naiꞌ Yesus nahini nrair nak, sin he nataan Ee nmatoom nok rais jes. Onaim
In naꞌuab am nak, “Feꞌe na Au uꞌuab am nak, ‘Ka ꞌroo fa ntein, hi ka miit Kau fa
goen. Mes ka ꞌroo fa msaꞌ, hi miit mifaniꞌ Kau goen.’ Hi maktanan on naan, oo?
JOH 16:20 Reko, karu hi he mihiin on naan amsaꞌ. Au he utoon ki msaꞌ on nai: hi of
amkae ma neekm ein ansusan, mes biak ein abitan pah-pinan ia sin neek ein
anmarinan. Maski hi neekm ein ansusan on naan, mes hi neekm ein of nmariin anfanin.
JOH 16:21 Naan on reꞌ bifee jes reꞌ nameen he nahoniꞌ. In neekn ee nsuus feꞌ,
natuin in susat neem anrair. Mes rarit karu in nahoniꞌ naan riꞌanaꞌ naan, in susat
namneuk nain. Fin in nekan anfani nmariin, natuin anmuiꞌ mansian feꞌu reꞌ nmoni
nrari nbi pah-pinan ia.
JOH 16:22 On naan amsaꞌ anmatoom nok ki. Oras ia, hi mkae ma mneek suus. Mes noki-
noki te, Au ꞌfain ꞌuum aꞌkius ki, rarit hi neekm ein anmarinan. Ma oras rasi naan
anjari te, ka nmuiꞌ fa es, reꞌ bisa ntahan hi marinet.
JOH 16:23 Ma oras rasi naan anjari te, hi ka maktanan fa saaꞌ-saaꞌ meu Kau mtein.
Batuur! Au utoon aꞌtein ki ꞌak, karu hi mtoit saaꞌ aah miꞌko Au Amaꞌ, meik Au
kanak, of In nmoeꞌ on naan neu ki.
JOH 16:24 Hi ka mtoit miit saaꞌ es fa feꞌ, meik Au kanak on reꞌ naan. Onaim amtoit
kiim, he hi mtoup. Nok ranan naan, hi neekm ein bisa nmariin batuur.”
JOH 16:25 Naiꞌ Yesus antuut antein am nak, “Tar antea oras ia, Au biasa unoniꞌ ki
ꞌpaek uab manporin sin. Mes of anmuiꞌ oras reꞌ Au unoniꞌ te, ka ꞌpaek fa uab
manporin aꞌtein. Fin Au he uꞌuab maat-maat anmatoom nok Au Amaꞌ.
JOH 16:26 Karu oras naan neem anrari te, hi kiim es reꞌ amꞌonen he mtoit langsung
meu Au Amaꞌ, meik Au kanak. Kais Au es reꞌ aꞌonen aꞌtein ma ꞌteek ki.
JOH 16:27 Fin Au Amaꞌ nneek ki, natuin hi mneek Kau. Ma hi mpirsai msaꞌ mak,
Uisneno es reꞌ anhaefan Kau.
JOH 16:28 Unuꞌ te, Au usaitan Au Amaꞌ, he Au utua ꞌtahan aꞌbi pah-pinan ia. Mes
oras ia, Au he usaitan pah-pinan ia, he ꞌnao utua ꞌfain ꞌok Ne.”
JOH 16:29 Annenan on naan ate, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nak, “Oras ia Usiꞌ, Ho
muꞌuab maat-maat, ma ka munoniꞌ fa mpaek uab manporin sin amtein!
JOH 16:30 Hai mpirsai mrair, Usiꞌ Ho muhiin areꞌ kanan rasin. Tuaf ka nperluu fa he
nataan saaꞌ-saaꞌ neu Ko ntein, natuin Ho muhiin muhuun saaꞌ reꞌ sin he nataan, ma
in haan tahas on mee. Naan naruruꞌ ma nakriraꞌ neu kai nak, Ho uum muꞌko Uisneno,
tua.”
JOH 16:31 Onaim Naiꞌ Yesus nataan sin im nak, “Batuur, on naan, aa oo? Oras ia, hi
mpirsai Kau, oo?
JOH 16:32 On nai. Ka ꞌroo fa ntein, es reꞌ kreoꞌ goes reꞌ ia, hi ok-okeꞌ maen
amsiksaakn om. Es-es ate maen misaitan Kau, he mnao miꞌkoroꞌ meu in baern aa kuun.
Maski on naan amsaꞌ, mes Au ka ꞌmees fa, natuin Au Amaꞌ nok Kau.
JOH 16:33 Au utoon aꞌrair rasin ia ꞌeu ki, maut he hi neekm ein bisa ntainiin ein,
natuin hi mmafuut mok Kau. Fin mansian pah-pinan ia of nasusab ma nhaꞌmuiꞌ ki. Mes
amhaꞌtain hi neekm ein, fin Au ꞌiis ꞌaan areꞌ kuasat pah-pinan ia goen!”
JOH 17:1 Naiꞌ Yesus naꞌuab anrair on naan ate, In nkisu nꞌain neon goe tnanan,
rarit anꞌonen, am nak: “Aam Honiꞌ. Au oors ii antea goen, he Ho mait muꞌrat-ratan
Kau. Au reꞌ ia, Ho Anah. Ho mfee mrair Kau hak he ꞌator mansian pah-pinan ia ok-
okeꞌ. Ho mfee hak naan, maut he Au ꞌfee ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek
niit fa, neu areꞌ tuaf reꞌ Ho mnonaꞌ ma mfee sin anjarin Au ngguin. Onaim oras ia,
Au ꞌtoit he Ho mait muꞌrat-ratan Kau, maut he Au bisa ururuꞌ ma ukriraꞌ Ho pinam ma
kraham.
JOH 17:3 In ranan reꞌ he tuaf napeni ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ nabar-baar
naan, on nai: tuaf ro he nahiin Au Amaꞌ, es reꞌ Uisneno reꞌ batuur. Ka nmuiꞌ fa es
ntein. Sin ro he nahiin Kau msaꞌ, es reꞌ Yesus Kristus, reꞌ Ho mhaefan amrair Je,
he neem neu pah-pinan ia.
JOH 17:4 Au ururuꞌ ma ukriraꞌ ꞌrair Ho pinam ma kraham aꞌbi pah-pinan ia. Au unaob
aꞌrair mepu reꞌ Ho mfee Kau goe.
JOH 17:5 Unuꞌ te, oras Hit ka tmoeꞌ pah-pinan ia fa feꞌ, Au ubu-bua ꞌok Ko, tua.
Oras naan, Au pinak ma krahak nahuum on reꞌ Ho pinam ma kraham. Oras ia, Au he
ꞌfain ꞌeit ꞌeu Ko. Onaim Au ꞌtoit he Ho mait muꞌrat-ratan Kau, maut he Au pinak ma
krahak anfain on reꞌ unuꞌ naan, tua.”
JOH 17:6 Naiꞌ Yesus antuut In onen am nak, “Aam Honiꞌ. Ho mfee mrair mansian pah-
pinan ia he njarin Au ngguin. Au unoniꞌ ꞌrair sin, he sin nahiin Ko, tua. Sin
njarin Ho ngguin na, rarit Ho mnonaꞌ sin he njarin Au ngguin amsaꞌ. Rarit sin nmoeꞌ
natuin Ho Kabin ma Prenat.
JOH 17:7 Oras ia sin nahinin nak, areꞌ rasi reꞌ Ho mnonaꞌ ma mfee Kau sin reꞌ naan,
sin naꞌuun am naꞌbaꞌan naꞌkon Ko, tua.
JOH 17:8 Fin Au unoniꞌ sin, Kabin ma Prenat ok-okeꞌ reꞌ Aam mutoon miit Kau sin.
Sin ntoup Kabin ma Preent ein naan amsaꞌ. Sin nahinin imsaꞌ am nak, Au ꞌuum uꞌko
Ko, tua. Ma sin npirsain nak, Ho es reꞌ amhaefan Kau ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia.
JOH 17:9 Au ꞌonen ma ꞌteek sin. Au ka ꞌonen ma ꞌteek ꞌfa mansian ii arsin abitan
pah-pinan ia. Mes Au ꞌonen ma ꞌteek ꞌeu tuaf reꞌ Ho mnonaꞌ ma mfee mrair sin meu
Kau, fin sin reꞌ naan Ho ngguin, tua.
JOH 17:10 Fin areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ njarin Au ngguin, anjair Ho ngguin amsaꞌ. Ma
areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ njarin Ho ngguin, anjarin Au ngguin amsaꞌ. Rarit Au ngguin
naan, esan reꞌ nait naꞌrat-ratan Kau.
JOH 17:11 Au ka utua uꞌbaar aꞌtein fa ꞌbi pah-pinan ia, natuin ka ꞌroo fa ntein
ate, Au he ꞌfain ꞌeit ꞌeu Ko. Mes atoin ein reꞌ ia, ro he natua nabaran nbin pah-
pinan ia. Aam, Ho kninuꞌ teeb. Onaim Au ꞌtoit he Ho mpafaꞌ ma mpanat sin, ampaek Ho
kuasam reꞌ Ho mfee mrair je meu Kau. Au ꞌtoti msaꞌ he sin nmafutun njarin meseꞌ, on
reꞌ Au ꞌmafutu ꞌjair meseꞌ ꞌok Ko, tua.
JOH 17:12 Oras Au ꞌbi pah-pinan ia ꞌok sin, Au ꞌpijaar sin natuin sin njarin Ho
ngguin een. Au ꞌpanat urek-rekoꞌ sin, maut he sin anmafutun piut nok Ko, tua. Ka
tiit fa tuaf es, reꞌ namneuk. Suma naiꞌ Judas kuun es reꞌ napasib in tuan, natuin
saaꞌ reꞌ Ho Suur Akninuꞌ ntui nain je naꞌko unuꞌ.
JOH 17:13 Oras ia, Au he ꞌfain ꞌeit ꞌeu Ko, tua. Au utoon rasin ia oras Au feꞌe ꞌbi
pah-pinan ia. Nok ranan naan, Au ngguin sin neek ein bisa nmarinan piut, on reꞌ Au
neek ii nmariin.
JOH 17:14 Au utoon aꞌrair Ho Kabin ma Preent ein ꞌeu sin. Atoniꞌ bian naꞌkon pah-
pinan ia nsaken Au ngguin, natuin Au ngguin ka nmonin fa humaꞌ meseꞌ on reꞌ sin. Au
on naan amsaꞌ, fin Au ka ꞌmoin fa on reꞌ biak ein anbin pah-pinan ia.
JOH 17:15 Karu Au ꞌonen, Au ka ꞌtoit fa he Ho mfaki mporin sin naꞌkon pah-pinan ia.
Kaah fa, tua! Mes Au ꞌtoit he Ho mpafaꞌ ma mpanat sin, he sin naꞌroon naꞌkon
maufinu.
JOH 17:16 Sin ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ biak ein reꞌ naꞌkon pah-pinan ia, on reꞌ Au
msaꞌ ka humaꞌ meseꞌ fa ꞌok biak ein reꞌ naꞌkon pah-pinan ia.
JOH 17:17 Ampaek rasi reꞌ amneot ma amnonot he mmoeꞌ sin neek ein kniunꞌ ein. Fin
Ho Kabin ma Prenat, ro batuur.
JOH 17:18 Ho es reꞌ amhaefan Kau ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia. Rarit Au ꞌhaefan sin on
naan amsaꞌ, maut he sin nmonin narisin nbin pah-pinan ia in aꞌtnaank ein.
JOH 17:19 Au ꞌpanat Au tuak ii he kninuꞌ piut ꞌeu Ko, tua. On naan amsaꞌ, Au ngguin
anpanat sin tuak ein amsaꞌ, he kniunꞌ ein piut neu Ko, tua. Fin Ho Kabin ma Prenat
reꞌ batuur, es reꞌ anmoeꞌ sin he nnonaꞌ ma nfee sin tuak ein aꞌteme-ꞌteme neu Ko,
tua.”
JOH 17:20 Naiꞌ Yesus antuut In onen am nak, “Aam Honiꞌ. Au ꞌonen ma ꞌteek ka ꞌeu fa
sin reꞌ suma et oras ia goah. Mes Au ꞌonen ma ꞌteek amsaꞌ ꞌeu tuaf reꞌ of anpirsai
Kau, natuin tuaf ein ia sin uabk ein.
JOH 17:21 Au ꞌtoit he sin arsin bisa nmafutun njarin meseꞌ, on reꞌ Hit tmafutu
tjair meseꞌ. Au ꞌroim he sin nmafutun njarin meseꞌ nok Kit, maut he biak ein naꞌkon
pah-pinan ia bisa npirsain nak, Ho kuum es reꞌ amhaefan Kau.
JOH 17:22 Ho mururuꞌ ma mukriraꞌ mrair Au pinak ma krahak meu mansian ein. Rarit Au
ꞌaikas uꞌrat-ratan aꞌrair sin, on reꞌ Au. Nok ranan naan, sin nmafutun njarin
meseꞌ, on reꞌ Hit tmafutu tjair meseꞌ msaꞌ.
JOH 17:23 Au ꞌmafuut ꞌok sin. Ho mmafuut mok Kau msaꞌ. Sin ro he nmafutun njarin
meseꞌ on reꞌ naan, tar antea sin nmonin nekaf meseꞌ batuur. Fin karu sin nmonin
nekaf meseꞌ on reꞌ naan, biak ein naꞌkon pah-pinan ia nahinin nak, Ho mneek sin, on
reꞌ Ho mneek Kau, tua. Nok ranan naan, sin nahinin amsaꞌ nak, Ho es reꞌ amhaefan
Kau, tua.
JOH 17:24 Aam Honiꞌ. Au ꞌroim he mansian ii arsin reꞌ Ho mnonaꞌ ma mfee Kau sin reꞌ
naan, nabu-buan nok Kau. Fin Au ꞌroim he sin bisa nkius niit nak, Ho maikas muꞌrat-
ratan Kau. Fin Ho mneek main Kau, oras Hit ka tmoeꞌ pah-pinan ia fa feꞌ.
JOH 17:25 Aam Honiꞌ. Ho neek amneot am amnonot Ko, tua. Mes mansian abitan pah-
pinan ia ka nahiin Ko fa, tua. Ma Au ngguin nahinin amsaꞌ nak, Ho es reꞌ amhaefan
Kau ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia.
JOH 17:26 Au utoon aꞌrair sin ꞌak, Ho reꞌ naan, Sekau. Ma Au of utoon ꞌeu sin piut
on reꞌ naan, natuin Au ꞌroim he sin bisa nnaben batuur Ho manekam. Fin manekat reꞌ
sin nnaben naan ee ji, humaꞌ meseꞌ on reꞌ Ho manekam reꞌ Ho mfee je meu Kau. Maut
he Au ꞌmafuut piut ꞌok sin, tua.”
JOH 18:1 Oras Naiꞌ Yesus anꞌonen anrair on naan ate, In npoi nabu-bua nok In atoup
noinꞌ ein. Sin nnaon neun pooꞌn es anbi noe Kitron in panin. Onaim sin antaam anbin
naan.
JOH 18:2 Oras naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma atoniꞌ naꞌko
partei pirsait Farisi sin nfeen nrarin neu naiꞌ Judas, soraurs ein ma apaot tuaf
fauk. Fin in he naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus. Naiꞌ Judas nahiin poꞌon naan amsaꞌ, natuin
Naiꞌ Yesus nabua fani-fani nbi bare naan nok In atoup noinꞌ ein. Rarit naiꞌ Judas
sin annaon neun poꞌon naan, neikin obor, pauk lantera, ma suniꞌ-kenat.
JOH 18:4 Te kaah, Naiꞌ Yesus nahini nrair areꞌ saaꞌ ein ok-okeꞌ reꞌ of anjair neu
Ne. Rarit In nnao neu sin, onaim nataan sin im nak, “Hi maim sekau?”
JOH 18:5 Onaim sin nataah am nak, “Hai maim tuaf es, kaan ee Naiꞌ Yesus, atoin
Nasaretas.” Rarit Naiꞌ Yesus natoon am nak, ‘Es reꞌ Au reꞌ ia.’ Oras naan, naiꞌ
Judas anhaek nabu-bua nok sin. In es reꞌ naꞌsosaꞌ Naiꞌ Yesus.
JOH 18:6 Oras Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Es reꞌ Au reꞌ ia.” Onaim atoin ein naan
antet-kotin, ma antaikobin.
JOH 18:7 Onaim Naiꞌ Yesus nataan antein sin im nak, “Hi maim sekau?” Rarit sin
natahan am nak, “Naiꞌ Yesus, naꞌko kuan Nasaret.”
JOH 18:8 Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Au utoon aꞌrair feꞌe na ꞌak, In reꞌ naan, es
reꞌ Au reꞌ ia. Onaim karu hi maim Kau, kais amheek reꞌ biak ein. Amkonan sin he sin
nnaon.”
JOH 18:9 (In naꞌuab on naan he najarib saaꞌ reꞌ In naꞌuab niit nak, “Aam Honiꞌ.
Mansian ii arsin reꞌ Ho mnonaꞌ ma mfee mrair Kau sin, ka nmuiꞌ fa tuaf es, reꞌ
namneuk.”)
JOH 18:10 Oras naan, naiꞌ Simon Petrus neik been tuuk es. Rarit in nfaik benas
naan, he nꞌoet. Nok askeken, in nsaip namouf atoin es in rukin aꞌneꞌu. (Atoniꞌ
naan, kaan ee naiꞌ Malkus. In reꞌ naan, es reꞌ aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin
aꞌnaak koꞌu in aan renuꞌ.)
JOH 18:11 Onaim Naiꞌ Yesus anreun naiꞌ Petrus am nak, “Hoe, Peꞌu! Mutaap mufaniꞌ ho
beens aan neu in tapan. Fin Au Amaꞌ naꞌuab anrair nak, Au ro he upein haꞌmuꞌit
human on reꞌ ia. Onaim anbain kuun nai! Naan on reꞌ In nfee Kau kraas es, reꞌ in
aafn ee menuꞌ. Maut he Au ꞌiun ꞌani.”
JOH 18:12 Rarit soraurs ein nok sin aꞌnakat, ma atoin Yahudis sin apaot ein, anheek
naan Naiꞌ Yesus, onaim anfuut Goe.
JOH 18:13 Rarit sin neik Je nahuun neu naiꞌ Anas feꞌ. Naiꞌ Anas reꞌ naan, es reꞌ
naiꞌ Kayafas in aam babaf. Toon naan, naiꞌ Kayafas es reꞌ anjair aꞌnaak rais
pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu.
JOH 18:14 Naiꞌ Kayafas reꞌ ia, es reꞌ nfaineek niit atoin Yahudis sin aꞌnaet ma
kaes kouꞌn ein am nak, “Reko nneis neu ki, karu suma tuaf meesꞌ aah, es reꞌ anmaet
neu too mfaun ein.”
JOH 18:15 Naiꞌ Simon Petrus nnao natuin Naiꞌ Yesus anbi koit, nabu-bua nok Naiꞌ
Yesus In atoup noniꞌ tuaf es antein, es reꞌ au, naiꞌ Yohanis. Aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaak koꞌu nahiin kau. Es naan ate, au bisa ꞌtaam ꞌeu in kintal naan,
ubu-bua ꞌok Naiꞌ Yesus.
JOH 18:16 Mes naiꞌ Petrus anhake nbi moneꞌ, npaumaak nok baahk ee enon. Rarit au
ꞌpoi, onaim au uꞌuab ꞌok bifee jes reꞌ anpao nbi naan, maut he au bisa ꞌeik naiꞌ
Petrus antaam anbi nanan.
JOH 18:17 Onaim bifee naan nataan naiꞌ Petrus am nak, “Hoe! Ho reꞌ ia, Atoniꞌ naan
In atoup noniꞌ tuaf es, aiꞌ?” Mes naiꞌ Petrus nataah am nak, “Kaah fa, tua!”
JOH 18:18 Oras naan, mainikin. Es naan ate, apaot ein ma tua reun ein, sin anhaken
he nraran ai. Onaim naiꞌ Petrus anpaumaak, he nraar ai nabu-bua nok sin.
JOH 18:19 Oras naan amsaꞌ, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu mnasiꞌ
anparikas Naiꞌ Yesus anmatoom nok In nonin, ma nmatoom nok In atoup noinꞌ ein.
JOH 18:20 Naiꞌ Yesus natoon am nak, “Au uꞌuab maat-maat, maut he too mfaun ein bisa
nnenan ma natninan. Au unoniꞌ piut aꞌbi bare reꞌ hit atoin Yahudis biasa tabua, es
reꞌ hit uim oen ein, ma Uim Onen Uuf. Au ka uꞌuab ꞌiit fa ꞌbi koti-koti.
JOH 18:21 Nansaaꞌ am es ho mutaan Kau? Mutaan meu tuaf-tuaf reꞌ nneen Au uab ein
naan. Fin sin nahinin batuur saaꞌ reꞌ Au uꞌuab aꞌrair sin naan.”
JOH 18:22 Oras sin naꞌuab ein on naan ate, apaot es, reꞌ anhake nbi naan anpaas
Naiꞌ Yesus, rarit nak, “Ho kais muꞌuab on naan meu aꞌnaak koꞌu!”
JOH 18:23 Onaim Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Karu Au uꞌuab aꞌsaan, mururuꞌ ma
mukriraꞌ sanat naan, es reꞌ mee. Mes karu Au uꞌuab batuur, nansaaꞌ am es ho mpaas
Kau?”
JOH 18:24 Rarit naiꞌ Anas anreun sin he sin neik Je neu naiꞌ Kayafas, reꞌ njair
aꞌnaak pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu. Oras sin nnaon naat Ee naan, In mafutuꞌ feꞌ.
JOH 18:25 Oras naan, naiꞌ Simon Petrus anhaek feꞌ he nraar ai. Onaim atoniꞌ bian
reꞌ nbin naan sin nataan ee mnak, “Ho reꞌ ia, In atoup noniꞌ tuaf es, aiꞌ?” Mes
naiꞌ Petrus nataah am nak, “Kaah fa, tua!”
JOH 18:26 Anbi naan amsaꞌ anmuiꞌ ate tuaf es naꞌko pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu.
In reꞌ naan, nonot-asar naꞌko atoniꞌ reꞌ naiꞌ Petrus ansaip in rukin. Rarit in
nataan am nak, “Hoe! Feꞌe na ho mbi poꞌon naan, aiꞌ? Au ꞌkius ꞌiit ko mbi naan!”
JOH 18:27 Mes naiꞌ Petrus nasuan antein, nateef oras naan ate, maun goe nkokreꞌo
nrair.
JOH 18:28 Rarit kik-kiku te, sin neik Naiꞌ Yesus naꞌko naiꞌ Kayafas in umi. Sin
nnaon neun gubernur ee in uim jabatan, anbi sorarus Roma sin benteng. Atoin Yahudis
sin kuuk ka ntaman fa nbin atoin Romas sin bare naan, natuin rasi naan anꞌoemetab
sin tuak ein, he sin ka bisa nbukaen fa fesat Paska.
JOH 18:29 Rarit gubernur Pilatus anpoi nateef nok atoin Yahudis sin. Onaim in
nataan, am nak. “Hi misaeb sanat saaꞌ meu Atoniꞌ reꞌ ia?”
JOH 18:30 Onaim sin natahan am nak, “On nai, tua. Karu In reꞌ ia, ka atoin maufinu
fa te, hai ka iim he misein ko fa, tua. Saaꞌ antein, hai mnonaꞌ ma mfee Je meu ho
ꞌnimam, tua.”
JOH 18:31 Rarit gubernur ee naꞌuab neu sin im nak, “On nai. Maut he hi kiim es reꞌ
amꞌurus In rasi, mituin hi atoin Yahudis in atoran.” Onaim atoin Yahudis sin aꞌnaet
ein natoon am nak, “Ka bisa fa, tua. Hai atoin Yahudis ka mmuiꞌ fa hak antein he
mifeek hukun aꞌmaten. Naan suma nbi prenat Roma, es reꞌ nmuiꞌ hak on reꞌ naan.”
JOH 18:32 (Oras sin naꞌuab ein on naan, rasi reꞌ Naiꞌ Yesus naꞌuab niit ee, anjari
nrair. Fin In natoon anrair Iin na nak, In of anmaet natuin prenat Roma sin cara,
es reꞌ nkuus naꞌmaet Je nbi hau nehe.)
JOH 18:33 Onaim gubernur ee ntaam anfani nbi soraurs ein sin benteng. Rarit in
anhaman naan Naiꞌ Yesus, onaim nataan Ee mnak, “On mee? Ho reꞌ ia, atoin Yahudis
sin uisf, aa oo?”
JOH 18:34 Onaim Naiꞌ Yesus nataan nafainꞌ ee mnak, “Ho kuum es reꞌ mutaan on naan,
aa oo, aiꞌ anmuiꞌ tuaf bian es reꞌ natoon ko nmatoom nok Kau, tua?”
JOH 18:35 Onaim gubernur ee nataah am nak, “Hae! Au reꞌ ia, ka atoin Yahudis fa,
joo? Ho ngguin esan reꞌ annonaꞌ naan ko meu ia. Saaꞌ antein aꞌnaak rais pirsait ein
sin aꞌnaakt ein. Te ho reꞌ ia, mmoeꞌ saaꞌ? Mutoon miit kau feꞌ!”
JOH 18:36 Onaim Naiꞌ Yesus natoon am nak, “Au ka uisf es fa uꞌko pah-pinan ia. Fin
karu Au ꞌjair usif on reꞌ naan, Au ngguin ro he ntaisibun he atoin Yahudis sin ka
nheek Kau fa. Batuur Au ꞌjair Usif. Mes ka nmuiꞌ fa tuaf es anbi pah-pinan ia, reꞌ
naikas Kau on naan.”
JOH 18:37 Rarit gubernur ee nataan nafainꞌ Ee mnak, “Onaim ho reꞌ ia usif, aa oo?”
Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “Ho kuum es reꞌ mak Au ꞌjair Usif. Amneon ii, Au
ꞌuum aꞌbi pah-pinan ia, ma Au ꞌmoin he ꞌjair Usif, maut he Au utoon anmatoom nok
rasin reꞌ batuur. Mansian ii arsin reꞌ nnaaꞌ naheran rasin reꞌ amneot ma amnonot,
sin reꞌ naan annenan ma natniin Kau.”
JOH 18:38a Rarit gubernur nataan Ee mnak, “Rais amneot ma amnoont ii, saaꞌ?”
JOH 18:38b Oras gubernur Pilatus naꞌuab anrair on naan ate, in npoi nfani nbi atoin
Yahudis sin. In naꞌuab am nak, “Au ꞌparikas urair Je, mes au ka upein fa In sanat
meseꞌ msaꞌ.
JOH 18:39 Mes hi biasa, toon-toon anbi fesat Paska, au ro he ufetin atoin bui es
ꞌeu ki. Onaim toon ia, hi mroim he au ufetin atoin Yahudis hi usif, aiꞌ on mee?”
JOH 18:40 Sin arsin anhuun ein ok-okeꞌ mnak, “Kais mufetin Tuaf ia! Mufetin meu
naiꞌ Barabas, tua!” Te kaah, naiꞌ Barabas naan, atoin maufinu ꞌmaten.
JOH 19:1 Rarit gubernur Pilatus anreun in soraurs ein, he nbeos Naiꞌ Yesus anpaek
ꞌkauboe.
JOH 19:2 Soraurs ein naan nait hau maꞌaikaꞌ in taek ein, he nkanen aꞌsoeb es. Rarit
sin ntumaꞌniiꞌ ꞌsoeb maꞌaikaꞌ naan neu Naiꞌ Yesus In aꞌnakan, he naꞌraur ein on reꞌ
sin he nasaeb Ee ꞌpiruꞌ-baru neu uis feuꞌ goes. Onaim sin napaekb Ee baru mnanuꞌ
masnaa umub on reꞌ uisf ein biasa npaken. Rarit sin nakreeꞌt Ee mnak, “Hoore tua,
atoin Yahudis sin usif!” Sin npaas nafan-fainꞌ Ee msaꞌ.
JOH 19:4 Rarit gubernur ee anpoi no goes antein, he natoon neu too mfaun ein am
nak, “On nai! Au upoin Ee ꞌeu ki. Mes hi ro he mihiin mak, au ꞌparikas aꞌrair Je,
mes au ka upein fa In sanat mese msaꞌ.”
JOH 19:5 Oras Naiꞌ Yesus anpoi, In anpake ꞌsoeb maꞌaikaꞌ ma baru mnanuꞌ masnaa
umub. Rarit gubernur ee natoon neu too mfaun ein am nak, “Amkius iim feꞌ! In es reꞌ
ia!”
JOH 19:6 Oras aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ma apaot ein ankius Naiꞌ
Yesus, sin ankoaꞌ ein ma nhuun ein am nak, “Miꞌmaet Ee! Amkuus miꞌpeit Ee meu hau
nehe!” Mes gubernur ee naꞌuab neu sin im nak, “Maut he hi kiim es reꞌ meik Je, he
miꞌmaet Je nbi hau nehe. Fin au ka upein fa In sanat saaꞌ-saaꞌ reꞌ natai nok hukun
aꞌmaten.”
JOH 19:7 Atoin Yahudis sin nataah am nak, “Hai mmuiꞌ Atoran reꞌ nsaun neem naꞌko
Uisneno. Tatuin Atoran naan, atoniꞌ reꞌ ia ro he nmaet, natuin in naikas in tuan ee
njair Uisneno In Anah.”
JOH 19:8 Oras gubernur ee anneen sin uab ein on naan ate, in namtau.
JOH 19:9 Rarit in antaam anfani nbi soraurs ein sin benteng, onaim nataan Naiꞌ
Yesus am nak, “Ho reꞌ ia, atoniꞌ muꞌko mee?” Mes Naiꞌ Yesus ka nataah ee fa.
JOH 19:10 Onaim gubernur ee naskaar Ee mnak, “Hae! Nansaaꞌ am es ho ka muꞌuab mok
kau fa? Ho muhini mrair, aiꞌ? Au reꞌ ia, es reꞌ ꞌmuiꞌ kuasa he uꞌmaet ko, aiꞌ
ufetin ko.”
JOH 19:11 Onaim Naiꞌ Yesus nataah am nak, “On nai, tua. Karu ho mmuiꞌ kuasa on
naan, naan natuin ho mupein je muꞌko Uisneno abit sonaf neno tunan. Fin suma In
kuun es reꞌ ankonan ko he mmoeꞌ saaꞌ ahaa meu Kau, tua. Mes atoniꞌ reꞌ nnonaꞌ ma
nfee Kau neu ko, tua, sin reꞌ naan es reꞌ nasaah sanat maꞌtaniꞌ nneis.”
JOH 19:12 Anmurai naꞌko naan, gubernur ee naim ranan he nafetin Naiꞌ Yesus. Mes
atoin Yahudis sin ankoaꞌ ein ok-okeꞌ mnak, “Karu ho mufetin Atoniꞌ reꞌ ia, tebes ho
ka uis koꞌu keser in partei ja fa. Fin atoniꞌ reꞌ naikas in tuan anjair usif,
anraban uis koꞌu keser.”
JOH 19:13 Onaim oras gubernur ee nneen sin naꞌuab ein on naan ate, in napoit Naiꞌ
Yesus. Rarit in ntoko nbi afeek rasi in aꞌtokoꞌ, anbi baer jes, reꞌ sin nakaanb ee
mnak, “Baer Mainuan naꞌko Faut Benaꞌ”. (Anbi uab Aram in kaan ee nak, Gabata.)
JOH 19:14 Neno naan, Neno Barab Fesat Paska. Oras maans ee naꞌpuup, gubernur ee
natoon neu atoin Yahudis sin im nak, “Miit kiim! In reꞌ ia, hi usif!”
JOH 19:15 Mes sin nkoaꞌ ein ma nhuun ein naheran am nak, “Meik Je npoi naꞌko ia!
Miꞌmaet Ee! Amkuus miꞌpeit Ee meu hau nehe!” Onaim gubernur ee naꞌkokeꞌ sin im nak,
“On mee? Hi sairt ii, au ro he uꞌmaet hi usif reꞌ ia, oo?” Rarit aꞌnaak rais
pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein natahan am nak, “Hai usif suma meseꞌ, es reꞌ keser!
Ka tiit fa bian antein!”
JOH 19:16a Rarit gubernur ee nnonaꞌ Naiꞌ Yesus neu soraurs ein, he sin nnaon nkuus
naꞌpeit Ee nbi hau nehe.
JOH 19:16b Rarit soraurs ein antoup naan Naiꞌ Yesus.
JOH 19:17 Onaim In nasaah naan In hau nehe npoi naꞌko kota. Sin nnaon neun baer jes
reꞌ sin nteek ee nak, “Bare ꞌNaak Nuif”. (Anbi sin uab Aram, bare naan in kaan ee,
Golgota.)
JOH 19:18 Antean naan ate, sin nkuus naꞌpetiꞌ Naiꞌ Yesus anbi hau neeh jes. Sin
nmoꞌen on naan neu atoniꞌ tuaf nua msaꞌ. Sin nkuus nakfirit es anbi Naiꞌ Yesus in
aon-bian aꞌneꞌu, ma es antein anbi In aon-bian aꞌrii, ma Naiꞌ Yesus anbi sin
atnaank ein.
JOH 19:19 Onaim gubernur ee nreun in soraurs ein he ntui neu hau piis es, rarit
ankuus ee nbi Naiꞌ Yesus In hau neeh je tunan, antoom faof. Anbi hau pisaꞌ naan sin
ntuin am nak,
JOH 19:20 Sin ntui hau pisaꞌ naan anpaek uab humaꞌ teun. Esan reꞌ: uab Aram, uab
Yunani, ma uab Latin. Too mfaun ein naꞌkon atoin Yahudis sin anrees hau pisaꞌ naan,
natuin Naiꞌ Yesus In bare ꞌmaten naan, anpaumaak kota Yerusalem.
JOH 19:21 Mes aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein ka ntoupun reko fa nok
tuis reꞌ naan. Rarit sin nnaon neun gubernur ee am nak, “Aam! Kais amtui ‘atoin
Yahudis sin Usif’! Reko nneis, amtui mak, ‘Atoniꞌ ia nak, in reꞌ naan, atoin
Yahudis sin usif.’ 
”
JOH 19:22 Mes gubernur ee nataah am nak, “Au es reꞌ ꞌreun sin he ntuin on naan.
Onaim anbain on naan nai!”
JOH 19:23 Oras soraurs ein ankuus nakfirit Naiꞌ Yesus anbi hau nehe, sin nbait In
paken he ntaon neun bare haa. Piis es neu soraurs es. Ma sin nait In baru mnanuꞌ
reꞌ nteun goe ꞌteme-ꞌteme naꞌko faof tar antea ꞌpiin, reꞌ ka masoꞌo fa.
JOH 19:24 Rarit sin naꞌuab ein am nak, “Hoe! Hit kais atpisu tporin In baru reꞌ ia.
Reko nneis, hit theer suur anaꞌ, he hit tahiin sekau es reꞌ napein je.” Naan anmoeꞌ
he najarib, saaꞌ reꞌ matuꞌi nain anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Sin nbait au
paken, onaim sin nheran suur anaꞌ he napein au baru.” Rarit soraurs ein naan
anmoꞌen on naan.
JOH 19:25 Anbi bare naan, bifee tuaf fauk anhaek nokan amsaꞌ. Sin reꞌ naan, esan
reꞌ: Naiꞌ Yesus In ainaf, Naiꞌ Yesus In ain rikof, naiꞌ Klopas in fee bi Maria, ma
bi Maria naꞌko kuan Makdala.
JOH 19:26 Naiꞌ Yesus ankius In ainf ee nhake nbi naan, nabu-bua nok atoup noniꞌ reꞌ
In nneek ee, es reꞌ au, naiꞌ Yohanis. Rarit In naꞌuab neu In ainf ee mnak, “Ain.
Tuaf reꞌ ia, ho anah.”
JOH 19:27 Onaim In nak kau mnak, “On nai. Oras ia, ho maan ee neu ho ainaꞌ nai!”
Rarit anmurai naꞌko oras naan, Naiꞌ Yesus In ainf ii natua nok kau.
JOH 19:28 Rarit Naiꞌ Yesus nahini nrari mnak, In namtisib anrair In meupn ein ok-
okeꞌ. Naan najarib, areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ Uisneno In Suur Akninuꞌ ntui nain sin
naꞌkon unuꞌ. Rarit In nak, “Au ꞌmeon oe.”
JOH 19:29 Anbi bare naan, anmuiꞌ raur maꞌninuꞌ nbi ꞌhuun aan es. Rarit soraurs ein
nait aniꞌ-tei metoꞌ he narepaꞌ neu raur maꞌninuꞌ naan. Rarit sin nkaton aniꞌ-tei
metoꞌ naan neu hau noon es in panan, onaim sin naramib Naiꞌ Yesus.
JOH 19:30 Oras Naiꞌ Yesus anmuis raru naan, In naꞌuab am nak, “Areꞌ kanan rasi
namtiis inrarin.” Rarit In naꞌruriꞌ, onaim In asnaas ee natfeek een.
JOH 19:31 Neno naan nateef nok neon nimaꞌ. Natuin atoran rais pirsait, atoin
Yahudis ro he nabaarb ein neno naan, he nokaꞌ on naan ate sin nseun ma ntoup neon
onen. Es naan ate, sin ka nromin fa he atoniꞌ in aon-taꞌun amates nakfirin piut
anbin hau nehe nateef nok neon onen. Fin neon onen naan, neon reko. Onaim atoin
Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein anbaisenun neun gubernur ee, he in naprenat
tuaf he nbeos naꞌiup abitan hau nehe sin haek ein. Nok ranan naan, sin bisa nmaten
rabah, maut he tuaf bisa nasanut sin aok-taꞌuk amates nen-nenoꞌ.
JOH 19:32 Rarit soraurs ein annaon neun bare naan, onaim sin nbeos naꞌiup tuaf es
in haen. Rarit sin nbeos naꞌiup atoin es antein in haen. Sin nua sin reꞌ naan, esan
reꞌ tuaf ein reꞌ sin nkuus nakfirit sin nabu-bua nok Naiꞌ Yesus.
JOH 19:33 Mes oras sin ntean Naiꞌ Yesus ate, sin niit Ee nak, In nmaet batuur een.
Es naan ate, sin ka nbeos naꞌiup fa In haek ein.
JOH 19:34 Mes soraurs tuaf es nait in aunu, onaim napaun ee ntaam neu Naiꞌ Yesus In
abnapan. Rarit anmuiꞌ naaꞌ npoi, ma anmuiꞌ oe npoi msaꞌ.
JOH 19:35 (Tuaf es, reꞌ anjair saksii naan, es reꞌ au. Au ꞌkius ꞌiit sin ok-okeꞌ,
ma au ꞌtui sin batuur anbin reꞌ ia. Fin au uhiin saaꞌ reꞌ au uretaꞌ naan, ro
batuur, maut he hi bisa mpirsai au uab ii.)
JOH 19:36 Rasin reꞌ ia njarin, natuin Uisneno In Suur Akninuꞌ ntui mnak, “In nuif
ein, ka nmuiꞌ fa tuuk es he natꞌiup.”
JOH 19:37 Anbi Suur Akninuꞌ naan, matuꞌi nbi bare bian am nak, “Sin of ankius
atoniꞌ reꞌ sin napau nrari.”
JOH 19:38 Anmuiꞌ atoin es, kaan ee naiꞌ Yusuf, naꞌko kuan Arimatea. In njair Naiꞌ
Yesus In atoup noniꞌ msaꞌ. Mes in natuin naꞌkor-koroꞌ neu Naiꞌ Yesus, natuin in
namtaus atoin Yahudis sin aꞌnaet ein. In nnao neu gubernur Pilatus, onaim antoit
gubernur ee he nfee ne mainuan he neik Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates. Gubernur ee
nroim. Rarit naiꞌ Yusuf annao nasanut Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates naan, onaim
neik Je nnao.
JOH 19:39 Naiꞌ Nikodemus nnao nabu-bua nok naiꞌ Yusuf amsaꞌ. In reꞌ naan, es reꞌ
unuꞌ te in nnao nateef nok Naiꞌ Yesus fa-fai. In ansoos bonak reꞌ manutu nrarin
amfa-faun, oniꞌ kiru boꞌ tenu mteun, he ntao neu Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates
naan.
JOH 19:40 Onaim sin nꞌaum naan Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates naan anpaken tai
manihas. Sin nꞌaum rapis es, rarit sin ntaon bonak, rarit antaon ntein rapis es,
on-on naan, tar antea bonak reꞌ manutuꞌ naan okeꞌ. Sin nmoeꞌ on naan, natuin atoin
Yahudis sin harat ansuub amates.
JOH 19:41 Anpaumaak bare reꞌ Naiꞌ Yesus anmaet naan, anmuiꞌ pooꞌn es. Anbi poꞌon
naan, atoniꞌ feꞌe npahat anrair noup faut goes. Sin ka nataam niit fa amates anbi
naan.
JOH 19:42 Oras naan, atoin Yahudis sin neno he nabaarb ein he nseun sin neon onen,
he noi oekꞌ een. Es naan ate, sin natunuꞌ Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates naan anbi
nopu naan, fin bare naan, ka naꞌroo fa.
JOH 20:1 Neno krei, es reꞌ krei feꞌu in neon ahunut, bi Maria naꞌko kuan Makdala
nnao kik-kiuk anaꞌ nbi Naiꞌ Yesus in nopu. Antea nee te, in nkius faut koꞌu reꞌ
ntoeb noup fatu naan, natnani nrair naꞌko in baran.
JOH 20:2 Onaim in naen anfain neu naiꞌ Simon Petrus ma au, es reꞌ Naiꞌ Yesus In
atoup noniꞌ reꞌ In nneek naan ee, onaim in natoon am nak, “Sin nabaak neik hit Usiꞌ
naꞌko In nopu! Hai ka mihiin fa sin antao Goe et mee!”
JOH 20:3 Onaim au ꞌok naiꞌ Petrus maen meu nopu naan.
JOH 20:4 Hai nua kai maen mibu-bua, mes au unapaꞌ ꞌneis. Rarit au ꞌtea uhuun uꞌbi
nopu naan.
JOH 20:5 Mes au ka ꞌtaam fa ꞌbi in nanan. Au uꞌbees ma ꞌkisu ꞌtaam aah. Anbi naan,
au ꞌkius tai manihas reꞌ sin npaek je he nꞌaum naan Naiꞌ Yesus In aon-taꞌun amates
naan.
JOH 20:6 Mes oras naiꞌ Petrus neu ntea te, in ntaam ankono ntea nopu naan in nanan.
In nkius niit tai manihas reꞌ naan amsaꞌ.
JOH 20:7 In nkius niit aꞌpiruꞌ es amsaꞌ, reꞌ sin anpaek je he nkuub naan Naiꞌ Yesus
In human. Mes aꞌpiruꞌ naan, mariꞌik ma nbaits on naꞌko tai manihas naan.
JOH 20:8 Rarit Au, reꞌ feꞌe na ꞌtea uhuun uꞌbi nopu naan, aꞌtaam utuin aꞌbi in
nanan. Oras au ꞌkius ꞌiit reꞌ baerꞌ ein naan ok-okeꞌ, au ꞌpirsai Naiꞌ Yesus In uab
ein afi unuꞌ, reꞌ nak, In of anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten.
JOH 20:9 Fin oras naan, hai reꞌ mjair In atoup noinꞌ ein ka mihiin fa feꞌ Uisneno
In Suur Akninuꞌ reꞌ ntui nani mnak, Kristus ro he nmoni nfain naꞌko In aꞌmaten.
JOH 20:10 Rarit hai nua kai mtebi mfain.
JOH 20:11 Mes bi Maria nhaek feꞌe nbi noup fatu naan in enon. In ankae piut. Oras
in ankae feꞌ, in naꞌbees ma nkisu ntaam anbi nopu naan.
JOH 20:12 In nkius niit Uisneno In ameput naꞌko neno tunan tuaf nua. Sin nua sin
npaken paek mutiꞌ. Sin nua sin ntokon nbin bare reꞌ maeb es ii, natupaꞌ Naiꞌ Yesus
In aon-taꞌun amates. Es antoko nbi bare ꞌnakaf in baran. Es antein antoko nbi baer
haef ein sin baark ein.
JOH 20:13 Sin nataan ee mnak, “Nansaaꞌ am es ho mkae, ain?” Onaim in nataah am nak,
“Au ꞌkae, natuin sin nait neik au Usiꞌ in aon-taꞌun amates. Mes au ka uhiin fa neu
sin ntao Goe et mee?”
JOH 20:14 In naꞌuab anrair on naan ate, in nateut gon ma nabaniꞌ. In nkius niit
tuaf es anhake nbi poꞌon naan, mes in ka nahiin fa nak, Tuaf naan, es reꞌ Naiꞌ
Yesus.
JOH 20:15 Onaim Naiꞌ Yesus nataan ee mnak, “Nansaaꞌ am es ho mkae, ain? Fin ho maim
sekau?” Bi Maria in teenb ee, atoniꞌ naan, suma araip poꞌon anbi naan. Onaim in
anfur-furiꞌ mnak, “Aam. Karu ho mait meik In aon-taꞌun amates, mutoon kau feꞌ neu
ho mutuun Ee et mee, tua. Maut he au ꞌeik Je ꞌeu bare bian he ꞌsuub Ee nok rek-
reko. Amturun kau, tua!”
JOH 20:16 Rarit Naiꞌ Yesus anhaamn ee mnak, “Maria.” Onaim in nbaniꞌ nꞌain Naiꞌ
Yesus am nak, “Raboni!” (Anbi uab Aram, in oten nak, “Au Tungguru!”)
JOH 20:17 Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Kais amreoꞌ Kau feꞌ, fin Au ka ꞌsae fa feꞌ
ꞌeu Au Amaꞌ et sonaf neno tunan. Mes ho mnao feꞌ, he mutoon meu Au aok-bian sin im
mak, ‘Au he ꞌnao ꞌeu Au Amaꞌ et sonaf neno tunan. In es reꞌ hi Amaꞌ msaꞌ. In reꞌ
naan, Au Uisneno. Onaim In reꞌ naan, hi Uisneon nggoa msaꞌ.’ 
”
JOH 20:18 Rarit bi Maria naꞌko Makdala nnao natoon Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein am
nak, “Au uteef aꞌrair ꞌok hit Usiꞌ, Naiꞌ Yesus!” Onaim In natoon Naiꞌ Yesus In haan
beno neu sin.
JOH 20:19 Neno naan nateef nok neno krei, es reꞌ krei feꞌu in neon ahunut. Maans ee
feꞌe nmouf. Onaim Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nabuan. Sin naꞌeek uim je in eonꞌ
ein mates, natuin sin namtausan atoin Yahudis sin aꞌnaet ma kaes kouꞌn ein. Rarit
Naiꞌ Yesus neem anhake nbi sin atnaank ein am nak, “Saloom!”
JOH 20:20 Oras Naiꞌ Yesus nasee sin on naan ate, In naruruꞌ ma nakriraꞌ paap ein
reꞌ nbin In aꞌniman ma In abnapan. In atoup noinꞌ ein anmariin anmaten oras sin
nkius niit sin Usin.
JOH 20:21 Rarit Naiꞌ Yesus natonan sin im nak, “Maut he hi mamut ma mtaininaꞌ.
Mimnau, fin Au Amaꞌ anhaefan Kau on mee te, Au ꞌhaefan ki on naan amsaꞌ.”
JOH 20:22 In naꞌuab anrair on naan ate, In anpaumak-maak sin, onaim anfuu In
asnasan neu sin meseꞌ-meseꞌ. Rarit In nak, “Au ꞌfee Uisneno In Asmaan Akninuꞌ ꞌeu
ki. Amtoup maan Ee.
JOH 20:23 Onaim karu hi mnikaꞌ main atoniꞌ in sanat, sanat naan namneku nrair, fin
Uisneno nnoes nain saant ein naan amsaꞌ. Mes karu hi ka mnikan main fa atoniꞌ in
sanat, Uisneno ka nnoes nain fa in sanat naan amsaꞌ.”
JOH 20:24 Anmuiꞌ tuaf es naꞌko Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am nua,
kaan ee naiꞌ Tomas. Sin nteek ee msaꞌ am nak, ‘riꞌaan koen’. Oras Naiꞌ Yesus neem
nakriraꞌ In tuan ee neu sin, naiꞌ Tomas ka nabua nok fa atoup noinꞌ ein naan.
JOH 20:25 Es naan ate, oras in partei ngguin nak, “Hai miteef amrair mok hit Usiꞌ,”
in nataah am nak, “On nai. Au ro he ꞌkius papaꞌ naꞌko kuust ee in baran abit In
aꞌniman feꞌ. Ma au ro he urepaꞌ au kruruk ꞌeu In papaꞌ abit In abnapan. Fin karu au
ka ꞌmoeꞌ je fa feꞌe te, au ka ꞌpirsai fa feꞌ ꞌak, In anmoni nfain.”
JOH 20:26 Ankono krei jes antein, Naiꞌ Yesus In atoup noinꞌ ein nabuan nfanin nok
naiꞌ Tomas anbin uim jes. Eonꞌ ein maꞌreut ein mates anrair, mes Naiꞌ Yesus antaam
anhake nbi sin atnaank ein. In nasee sin im nak, “Hoore tua! Saloom!”
JOH 20:27 Onaim In naꞌuab neu naiꞌ Tomas am nak, “Amnonaꞌ ho krurum meu ia, he
mparikas Au ꞌnimak feꞌ. Rarit amkonob ho krurum meu papaꞌ abit Au bnapak. Ampirsai
nai mak, Au ꞌmoni ꞌfain jen! Kais muꞌoniꞌ ho neek pirsait reꞌ naan.”
JOH 20:28 Naiꞌ Tomas nataah am nak, “Usiꞌ! Oras ia au ꞌpirsai batuur! Ho kuum reꞌ
ia, es reꞌ au Usiꞌ ma au Uisneno msaꞌ!”
JOH 20:29 Onaim Naiꞌ Yesus natoon ee mnak, “Tomas! Ho mpirsai mak, Au ꞌmoni ꞌfain
jen, natuin ho mkius miit amrair meik ho matam fuam kuum. Mes neu tuaf reꞌ napein
upan ma paꞌe reko nneis, es reꞌ tuaf reꞌ ka nkius niit Kau fa, mes sin npirsain.”
JOH 20:30 Naiꞌ Yesus anmoeꞌ rais sanmakat amfaun bian antein, reꞌ au ka ꞌtui sin fa
ꞌbi surat reꞌ ia. In atoup noinꞌ ein ankius niit rais sanmaakt ein naan nok sin
humak ma matak fuak ein kuuk.
JOH 20:31 Mes rasi reꞌ au ꞌtui ꞌrari ꞌbi surat reꞌ ia, au ꞌtui, maut he hi mpirsai
mmak, Naiꞌ Yesus naan, es reꞌ Kristus reꞌ Uisneno nbaꞌan nain he nreek Ee neem.
Naiꞌ Yesus naan, es reꞌ Uisneno In Anah amsaꞌ. Ma oras hi mpirsai Je, hi mipeni
ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot reꞌ ka natfeek niit fa, natuin hi mjair Iin na.
JOH 21:1 Ankoon neno fauk on naan ate, Naiꞌ Yesus nakriraꞌ In tuan ee ntein anbi
nefo Tiberias in ninin. In reetn ii, on nai:
JOH 21:2 Oras naan, Naiꞌ Yesus In atoup noniꞌ tuaf hiut nabuan. Sin reꞌ naan esan
reꞌ: Naiꞌ Simon Petrus, naiꞌ Tomas, reꞌ sin nteek ee mnak, ‘riꞌaan koen’, naiꞌ
Nitanel, naꞌko kuan Kana et propinsi Galilea, naiꞌ Sebedius in anah tuaf nua, ma
Naiꞌ Yesus in atoup noniꞌ tuaf nua ntein.
JOH 21:3 Naiꞌ Simon Petrus naꞌuab neu in partei ngguin am nak, “Au he ꞌnao ꞌokar au
pukat.” Onaim sin natahan am nak, “Neu, reko! Hai mok amsaꞌ.” Rarit sin nnaon neun
neof goe in ninen. Onaim sin nsaen kofaꞌ he nnao namin ikaꞌ. Mes mabeꞌ naan sin ka
napenin fa saaꞌ-saaꞌ.
JOH 21:4 Nokaꞌ kiku on naan ate, Naiꞌ Yesus anhake nbi neof goe ninen. Mes In atoup
noinꞌ ein ka nahinin fa neu In reꞌ naan, Naiꞌ Yesus.
JOH 21:5 Onaim In nꞌaupun he nataan sin im nak, “Aupuu! Baꞌe sin! Mipein imrair
ika, oo?” Sin natahan am nak, “Kaah fa, tua! Hai ka mipein fa kreꞌo msaꞌ.”
JOH 21:6 Onaim Naiꞌ Yesus natoon neu sin im nak, “Amꞌokar miit pukat naan neu koofꞌ
ee aon-bian. Hi of mipein.” Rarit sin nmoeꞌ natuin ein. Onaim sin napenin ikaꞌ. Mes
iikꞌ ein naan namfa-faun, tar antea sin ka bisa nheer fa pukat naan anfain neu
koofꞌ ee nanan.
JOH 21:7 Au ꞌbi naan amsaꞌ. Au reꞌ ia, atoup noniꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus anneek. Rarit au
utoon ꞌeu naiꞌ Petrus ꞌak, “Airoo! Hit Usiꞌ es reꞌ nee!” Anneen Au uab ii on naan
ate, naiꞌ Simon Petrus anpaek nafaniꞌ in baru, rarit anꞌookr on antaam anbi nefo he
nabhaeꞌ neu metoꞌ.
JOH 21:8 Fin kofaꞌ naan naꞌroo of oniꞌ suma meter nautn es naꞌko metoꞌ. Rarit in
partei ngguin nfoeꞌ kofaꞌ nfain neu metoꞌ, ma nheer neik pukat reꞌ naheun nok ikaꞌ
naꞌko kofaꞌ naan in kotin.
JOH 21:9 Oras sin ntean anbin metoꞌ, sin nkius ai makrahaꞌ reꞌ npiin anbi naan.
Anbi ai je fafon, anmuiꞌ ikaꞌ, ma nmuiꞌ utunuꞌ msaꞌ.
JOH 21:10 Naiꞌ Yesus naꞌuab neu sin im nak, “Meik neem ikaꞌ fuaꞌ fauk miꞌko reꞌ hi
mheek maan sin feꞌe na.”
JOH 21:11 Rarit naiꞌ Simon Petrus ansae nfani nbi koofꞌ ee nanan, he in nheer pukat
naan neu metoꞌ. Pukat naan naheun nok iik koꞌu. Sin amfauk ein, nautn es boꞌ niim
am teun (153). Maski iikꞌ ein namfaun on naan, mes pukat naan ka natpisuꞌ fa.
JOH 21:12 Rarit Naiꞌ Yesus anhaman sin im nak, “Iim, he mbukae feꞌ!” Sin nahini
nrarin nak, In reꞌ naan, sin Usin. Es naan ate sin ka nabranin fa he nataan am nak,
“Baꞌe reꞌ ia, sekau?”
JOH 21:13 Rarit Naiꞌ Yesus nait utunuꞌ ma ikaꞌ, onaim annao nfee sin.
JOH 21:14 Naan, es reꞌ no teun ii Naiꞌ Yesus naruruꞌ ma nakriraꞌ In tuan ee neu In
atoup noinꞌ ein, oras In nmoni nfain naꞌko In aꞌmaten.
JOH 21:15 Oras sin anbukae nrarin, Naiꞌ Yesus nataan naiꞌ Simon Petrus am nak,
“Simon, naiꞌ Yohanis in anah. On mee? Ho mneek Kau mneis muꞌko ho partei ngguin ia
nneek Kau, oo?” In nataah am nak, “Batuur, Usiꞌ! Ho muhiin amrair mak, au ꞌneek Ko,
tua.” Onaim Naiꞌ Yesus anbaasn ee mnak, “Karu on naan ate, mutuuk murek-rekoꞌ Au
ꞌbib-kaes aan ein he sin napenin amnahat.”
JOH 21:16 Rarit Naiꞌ Yesus nataan anteinꞌ ee mnak, “Simon, naiꞌ Yohanis in anah. On
mee? Ho mneek Kau, oo?” In nataah am nak, “Batuur, Usiꞌ! Ho muhiin amrair mak, au
ꞌneek Ko, tua.” Onaim Naiꞌ Yesus anbaasn ee mnak, “Karu on naan ate, mpijaar ma
mpairoir murek-rekoꞌ Au ꞌbib-kasen.”
JOH 21:17 Rarit Naiꞌ Yesus nataan anteinꞌ ee mnak, “Simon, naiꞌ Yohanis in anah. On
mee? Ho reꞌ ia, Au partei ja, oo?” Onaim naiꞌ Petrus in neekn ee nsuus nain, natuin
Naiꞌ Yesus nataan no teun goen nak, “Ho mneek Kau, oo?” Rarit in nataah am nak, “Ho
es reꞌ muhiin main raisn ein ok-okeꞌ. Onaim Ho muhini mrair mak, au reꞌ ia, Ho
partei ja, tua.” Rarit Naiꞌ Yesus anbaasn ee mnak, “Karu on naan ate, mutuuk murek-
rekoꞌ Au ꞌbib-kasen he sin napenin amnahat.
JOH 21:18 Ho mheke mrair Au sairt ii, oo? Au he utoon ko on nai msaꞌ: unuꞌ te, oras
ho munif ko feꞌe te, ho biasa mpaek kuum baru, ma mpaek kuum pasu ꞌfutuꞌ, rarit ho
mnao meu mee ja haa, mutuin ho romim. Mes oras ho mumnasi mrair, ho of amnonaꞌ ma
mfee ho ꞌnimam he atoniꞌ bian anfuut sin, anpaek kuuk ho pasu ꞌfutuꞌ. Rarit sin
nheer neik ko msaꞌ meu baer jes reꞌ ho ka mroim je fa.”
JOH 21:19 (Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan, he natoon neu naiꞌ Petrus anmatoom nok saaꞌ
reꞌ of anjair neu in tuan. Fin naiꞌ Petrus in aꞌmaten of naruruꞌ ma nakriraꞌ
Uisneno In pinan ma krahan.) Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab neu naiꞌ Petrus am nak, “Uum
he mjair Au ngguin nai!”
JOH 21:20 Oras naan, naiꞌ Petrus nabaniꞌ he nkius neu koit. In nkius kau utuin sin
nua sin naꞌko sin koitk ein. Au reꞌ ia, atoup noniꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus anneek. Au es
reꞌ aꞌtook aꞌbi Naiꞌ Yesus In aon-bian amsaꞌ, oras hai mtook ma mbukae fesat Paska.
Au reꞌ ia, es reꞌ utaan Ee mꞌak, “Usiꞌ! Sekau of es reꞌ naꞌsosaꞌ Ko, tua?”
JOH 21:21 Oras naiꞌ Petrus ankius niit kau te, in nataan Naiꞌ Yesus am nak, “Usiꞌ!
Ho muꞌuab amrair meu kau feꞌe na. Mes on mee, nok tuaf reꞌ nee?”
JOH 21:22 Naiꞌ Yesus naꞌuab neu naiꞌ Petrus am nak, “Ka ho urusn aa fa. Kar-karu Au
ꞌroim he in suma npao nbi ia goah tar antea Au ꞌfain ꞌuum ate, in raisn ii saaꞌ?
Reꞌ pentiing ii, ho ro he mumnau saaꞌ reꞌ Au ꞌbaꞌan ko feꞌe na, es reꞌ: uum he
mjair Au ngguin nai.”
JOH 21:23 Natuin Naiꞌ Yesus naꞌuab on naan, In atoup noniꞌ bian anmurai naꞌuab ein
am nak, “Naiꞌ Yohanis naan, ka neu nmaet fa.” Te kaah, Naiꞌ Yesus ka naꞌuab fa on
naan. Reꞌ In nak ii, es reꞌ: “Ka ho urusn aa fa. Kar-karu Au ꞌroim he in suma npao
nbi ia goah tar antea Au ꞌfain ꞌuum ate, in raisn ii saaꞌ?”
JOH 21:24 Atoup noniꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus naꞌuab naan, es reꞌ au, naiꞌ Yohanis kau. Au
es reꞌ uretaꞌ rasin ia ok-okeꞌ ꞌeu ki. Au es reꞌ aꞌkius ꞌeik au matak fuak ein.
Rarit au ꞌtui sin ok-okeꞌ. Onaim hit tahiin tak, rasin reꞌ au utoon ki sin reꞌ
naan, ro batuur, tua.
JOH 21:25 Ma nmuiꞌ rasi mfaun bian feꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ sin. Karu atoniꞌ
nsobaꞌ he ntui nain sin ok-okeꞌ, nmurai naꞌko Naiꞌ Yesus nanaob In mepu tar antea
narair sin ate, au ꞌak pah-pinan ia ꞌteme-ꞌteme msaꞌ ka bisa nasaeb fa suurt ein
naan ok-okeꞌ. On reꞌ naan, tua, Au, naiꞌ Yohanis kau, tua.
ACT 1:1 Amaꞌ Teofilus. Tetus ao-minaꞌ naꞌko kau, naiꞌ Lukas. Anbi surat ahunut, au
ꞌtui ꞌrair areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmatoom nok Usif Yesus In aꞌmonin. Esan reꞌ saaꞌ-
saaꞌ reꞌ In anmoeꞌ sin, ma saaꞌ-saaꞌ reꞌ In nanoniꞌ nrair sin naꞌko un-unuꞌ. In
npiri nrair In haef ein. Maski atoniꞌ sin nasuusb Ee ma nhaꞌmuiꞌ Je tar antea
naꞌmaet Je, mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Ma oras In nmoni nfani te, In nakriir
On neu In haef ein. Sin niit Ee fani-fani tar neno boꞌ haa, onaim sin nahinin nak
In nmoni nfain batuur-batuur. In naꞌuab neu sin am nak, Uisneno on reꞌ Usif reꞌ
nnaaꞌ aprenat. In nreek haefan sin neik Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee In kuasa. Tar
antea In nsae nfain neu sonaf neno tunan. Areꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, reꞌ au ꞌtui
ꞌiit sin.
ACT 1:4 Neot es, oras Naiꞌ Yesus nabua nok In haef ein nbin aꞌtoꞌef Saitun, In
nfeen sin prenat am nak, “Mimnau! Nahunu te naiꞌ Yohanis nasrain neik oe, mes karu
hi mpao mteniꞌ neno fauk amnemat, Uisneno of anmoꞌe nneis neu ki, natuin In nfee In
Asmaan Akniunꞌ ee neu ki. Onaim natiꞌ hi kaisaꞌ mnao misaitan kota Yerusalem. Hi
mpao mbi ia, tar Au Amaꞌ nfee In Asmaan Akniunꞌ ee neu ki, on reꞌ In nbaꞌan anrari.
Ma hi mneen mirair miꞌko Kau.”
ACT 1:6 Oras Naiꞌ Yesus nabua nok In haef ein, sin nataan Ee mnak, “Aam! Hai he
mitaan miit on nai: Ho muhiin un-unuꞌ te, pah Israꞌel in napreent on kuun. Oras ia,
Ho he mufetin kai miꞌko anaaꞌ aprenat sonaꞌ, aiꞌ hai he mpao mtein?”
ACT 1:7 Rarit Naiꞌ Yesus nataah sin am nak, “Hi kaisaꞌ mitaan nok in oras naan feꞌ.
Suma Au Amaꞌ neikn On es anꞌator in oras.
ACT 1:8 Onaim karu Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neem antaam neu ki, of hi mipein
ꞌbeꞌif ma maꞌtanif. Rarit hi ro he mnao mitoon meu areꞌ mansian ii ok-okeꞌ anmatoom
nok Kau. Mitoon meu abitan kota Yerusalem, abitan propinsi Yudea ma propinsi
Samaria, tar antea pah-pinan ia nfuun am nateef.”
ACT 1:9 Naꞌuab anrair on naan ate, Naiꞌ Yesus naꞌait On neu sonaf neno tunan anbi
sin maatk ein. In naꞌait On tar antea noep je nꞌaum naan Ee, ma sin ka niit antein
Ee fa.
ACT 1:10 Oras sin anbaisenun feꞌ, nok askeken tuaf nua nhaek nakeit-ketin nok sin,
sin npaken tai muit sene.
ACT 1:11 Tua nuaꞌ ein naan naꞌuab ein am nak, “Atoin Galileas arki! Nansaaꞌ am es
hi msanmaak ma mbaiseun piut meu neon goe tnanan? Feꞌe na hi miit Naiꞌ Yesus naꞌait
On neu neon goe tunan tar antea noep je nꞌaum naan Ee. Hi miit meik hi maatm ein
oras In nsae neu neon goe tunan. In nsae on reꞌ mee te, In of anfain neem on reꞌ
naan amsaꞌ.”
ACT 1:12 Rarit Naiꞌ Yesus In haef ein nsanun naꞌko ꞌtoꞌef Saitun, ma ntebin nfanin
neun kota Yerusalem. Aꞌtoꞌef Saitun naan in aꞌroon ii naꞌko kota of oniꞌ kiur goes.
ACT 1:13 Antean kota naan ate, sin ntaman neun umi reꞌ sin natuan nbin naa. Rarit
sin nsaen neu keꞌen abit fafon. Sin kaank ein, esan reꞌ: naiꞌ Petrus, naiꞌ Yohanis,
naiꞌ Yakobus, naiꞌ Anderias, naiꞌ Felipus, naiꞌ Tomas, naiꞌ Bertolomeos, naiꞌ
Mateos, naiꞌ Yakobus (naiꞌ Alfeus in anah), naiꞌ Simon (naꞌko partei purtik Selot),
ma naiꞌ Judas (naiꞌ Yakobus in anah).
ACT 1:14 Sin arsin nabuan nekaf meseꞌ fani-fani ma nꞌoen ein. Sin nꞌoen ein nabuan
nok ain Maria, Naiꞌ Yesus In ainaf, nok bifee bian ma nok Naiꞌ Yesus In oirf ein.
ACT 1:15 Neot es, sin nabuan nfanin, of oniꞌ sin tuaf nautn es boꞌ nua. Rarit naiꞌ
Petrus anfeen anhaek ma naꞌuab am nak,
ACT 1:16 “Ainaꞌ-amaꞌ arkit okeꞌ! Of oniꞌ hi mimnau naiꞌ Judas feꞌ, reꞌ neon goes
ii, in nok tuaf puukn es sin neman ma nheek Naiꞌ Yesus. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ anboor neu
naiꞌ Judas ro he njair on reꞌ naan. Fin nahunu te, Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee
npaek usif naiꞌ Daut he ntui nain anmatoom nok naiꞌ Judas on reꞌ naan.
ACT 1:17 In reꞌ naan, hit ja, ma nmeup nabu-bua nok kit.”
ACT 1:18 (Mes oras naiꞌ Judas naꞌsosaꞌ nrair Naiꞌ Yesus ate, in nait roit naan ma
annao nsoos afu piis es. Rarit in nmate nbi bare naan, natuin in nmouf anteinb on
ma in tain ee mpeeꞌ ma taif ein anroron npoin okeꞌ.
ACT 1:19 Oras naan, biak ein nmurai naꞌuab naktaur ein ma naktuut ein naꞌko es neu
es, tar abitan kota Yerusalem nahinin rek-reko nmatoom nok naiꞌ Judas in aꞌmaten.
Es naan ate, sin nakanab bare naan neik sin uab Aram nak ‘Hakeldama’, reꞌ neik hit
uab ii te nak ‘Pooꞌ Naaꞌ’.)
ACT 1:20 Naiꞌ Petrus naꞌuab ankono mnak, “Unuꞌ te, usif naiꞌ Daut antui rasi naan
et Surat Pures-Boꞌis sin. In ntui mnak, ‘Maut he in bare ꞌtua-haꞌ naan ruman; kais
anmuiꞌ tuaf reꞌ he natua nteniꞌ anbi naan.’ Ma in ntui nteniꞌ mnak, ‘Maut he in
meup goe, nanaaꞌt ee neu tua ꞌtetaꞌ.’
ACT 1:21 Onaim hit ro he taim tuaf he nsenuꞌ naiꞌ Judas. Hit taim taan tuaf es, reꞌ
nabua nok kit sero ꞌroo goen. In ro he es reꞌ atoniꞌ reꞌ nhaumaakb on nok Naiꞌ
Yesus oras In nnao nbi mee-mee, anmurai naꞌko naiꞌ Yohanis nasrain Naiꞌ Yesus. In
ro he niit nok in matan nak Naiꞌ Yesus anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten, tar naꞌait On
anfain neu sonaf neno tunan.”
ACT 1:23 Oras naiꞌ Petrus naꞌuab anrair on naan ate, sin arsin nataam kanaf nua.
Tuaf es, es reꞌ naiꞌ Matias, ma es anteniꞌ es reꞌ naiꞌ Yusuf, (reꞌ feꞌ-feꞌe te, sin
nteek ee te nak naiꞌ Barsabas; ma sin nteek ee naiꞌ Yustus amsaꞌ).
ACT 1:24 Rarit sin nꞌoen ein buꞌ-buaꞌ am nak, “Amaꞌ abit sonaf neno tunan! Ho
muhiin murek-rekoꞌ main tuaf meseꞌ-meseꞌ in nekan. Naiꞌ Judas anmate nporin in
mepu. Onaim Ho meikn Om amruur ma mreek tuaf es naꞌko sin nua sin reꞌ ia, he nsekaꞌ
naiꞌ Judas, he hai mait je njair Usif Yesus In haef.”
ACT 1:26 Rarit sin nheran suur anaꞌ neu tua nuaꞌ ein naan. Ma sin nheer antoom naiꞌ
Matias in kanan. Es naan ate, sin nait je njair Usif Yesus In haef nabua nok tuaf
boꞌes am mees ein naan.
ACT 2:1 Nateef nok atoin Yahudis sin neon koꞌu reꞌ sin nteek ee tnak ‘Neon
Pantekosta’, areꞌ too mfaun reꞌ natuinaꞌ Naiꞌ Yesus, sin nabuan anbin uim jes. Nok
askeken ate, sin nnenan aꞌruuf es neem naꞌko neon goe tnanan nahuum on reꞌ ain
nautus. Aꞌruuf naan kouꞌ reꞌuf, tar abitan reꞌ naan ka nmanenan fa hanaf es nok es
karu sin naꞌuab ein.
ACT 2:3 Rarit sin niit anteniꞌ nahuum on reꞌ ai pinaꞌ ansakan anbi sin meseꞌ-meseꞌ.
ACT 2:4 Onaim Uisneno In Asmaan Akninuꞌ antaman sin arsin. Rarit sin naꞌuab ein
neik uab pah bian, anmatoom nok saaꞌ reꞌ Asmaan Akninuꞌ natoon ee neu sin.
ACT 2:5 Oras naan, atoin Yahudis naꞌkon bare-bare et pah-pinan ia, neem nabuan
anbin kota Yerusalem. Sin neek ein nmarinan he natuin Uisneno.
ACT 2:6 Oras sin nneen aꞌruuf naan, sin arsin neem nabuan anbin bare naan. Ma
meseꞌ-meseꞌ anneen in uabaꞌ naꞌko Usif Yesus In haef ein sin ruurk ein. Onaim sin
arsin ansanmakan.
ACT 2:7 Sin arsin anmasahun tar sin naꞌuab ein am nak, “Aꞌuab ein ia sin arsin
atoin Galileas, aiꞌ?
ACT 2:8 Nansaaꞌ am es hit tneen sin naꞌuab ein neik uab naꞌko hit pah aa kuuk
meseꞌ-meseꞌ?
ACT 2:9 Hit arkit teem taꞌko propinsi Partia, Media, Elam, Mesopotamia, Yudea,
Kapadokia, Pontus, Asia,
ACT 2:10 Frigia, Pamfilia, Masir, taꞌko Libia reꞌ anhaumaak kota Kirene; hit bian
neman naꞌkon kota Roma;
ACT 2:11 ma bian anteniꞌ neman naꞌkon puru Kreta, ma pah Arap. Hit atoin Yahudis ma
atoniꞌ pah bian reꞌ attaam atbi rais pirsait Yahudi. Hit arkit atneen sin naꞌuab
ein neik hit uab meseꞌ-meseꞌ, anmatoom nok areꞌ rais maꞌtain reuꞌf ein reꞌ Uisneno
anmoeꞌ nain sin. Aijoo! Hit tsanmaak ma tamkaak batuur-batuur!”
ACT 2:12 Sin arsin namkakan, ma sin nmaktaan ein es nok es am nak, “On mee mꞌes
bisa anjair on reꞌ ia? In aꞌmoufn ii, saaꞌ?”
ACT 2:13 Mes bian naꞌakan sin, ma naꞌuab ein am nak, “Phueh! Kais amtoe mok sin,
natuin sin nmafu nmaten, tua!”
ACT 2:14 Naiꞌ Petrus, ma Usif Yesus In haef ein tuaf boꞌes am meseꞌ, nokan nbin
naan. Rarit naiꞌ Petrus neiki ntaam akreꞌo, ma naꞌuab neu too mfaun ein reꞌ nabuan
anbin naan. In naꞌuab naher-heer am nak, “Ainaꞌ-amaꞌ, aok-bian ki ok-okeꞌ! Hi reꞌ
atoin Yahudis, ma hi reꞌ iim ma mitua ambi kota Yerusalem reꞌ ia! Amtakan hi ruikm
ein ma mneen mirek-rekoꞌ meu saaꞌ reꞌ au he uꞌuab, natuin anmuiꞌ uab uuf es, reꞌ au
he utoon ee ꞌeu ki ok-okeꞌ.
ACT 2:15 Hi kais mitenab mak sin reꞌ ia anmafun raur tua min-kase. Sin ka neu he
nmafun fa, tua! Mimnau, ka tiit fa es he niun raru he namauf goe kik-kiku. Saaꞌ
anteniꞌ feꞌ anreuk seo!
ACT 2:16 Hi mneen sin arsin naꞌuab ein neik hi uab ein ii meseꞌ-meseꞌ. Amneon ii on
nai: oras naan, Uisneno natoon anrair rasi ia neu In mafefa kninuꞌ naiꞌ Joel am
nak,
ACT 2:17 ‘Uisneno naꞌuab am nak, “Anbi neon amsoupt ein, Au of usanut Au Smanak ꞌeu
bifee-atoniꞌ sin ok-okeꞌ. Hi aan feto ma hi aan mone, of Au ꞌpaek sin anjarin Au
mafefa kniunꞌ ein. Hi aan muinf ein naan, of niit saaꞌ reꞌ Au he ururuꞌ ꞌeu sin
anbin amnitas. Ma hi atoni mnais ein naan, of niit saaꞌ reꞌ Au he ukriraꞌ ꞌeu sin
anbin amneit.
ACT 2:18 Nateef neon amsoupt ein, Au ꞌfee Au Smanak ꞌeu Au aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin.
Au ꞌfee ꞌeu atoin ein, ma Au ꞌfee ꞌeu bifee ngguin amsaꞌ. Of sin naꞌuab saaꞌ reꞌ Au
utoon ee ꞌeu sin.
ACT 2:19 Of Neon Uisneon nggoe ntea, mes nahuun naꞌko neno naan antea, Au of aꞌmoeꞌ
uhunun rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ anbi neon goe tnanan. Rais sanmakat on reꞌ maans
ee nameisꞌook; ma fuun ee of meeꞌ rare on naaꞌ. Au he ꞌmoeꞌ rais sanmakat maineun
reꞌuf anbi pah-pinan ia msaꞌ. Rasin naan, on reꞌ naaꞌ, ai, ma masuꞌ reꞌ ansae
kboꞌes-akboꞌes neu neon goe tnanan. Ma nbi Uisneno In nenon reꞌ maineun reuꞌf ein
naan, sekau es reꞌ anhunun ma antoit rais turun-babat naꞌko Uisneno te, Uisneno of
nsoi nafetin sin.’ 
” Naan reꞌ naiꞌ Joel antui nain je, et afi unuꞌ.
ACT 2:22 Aok-bian atoin Israelas arki! Hi mtakan hi ruikm ein ma mneen saaꞌ reꞌ au
he utoon ki oras ia. Uisneno nruur ma nreek nain Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan.
Hai mihiin batuur, natuin hai miit meik hai matam, nak Uisneno anpaek Je he nmoeꞌ
rais sanmakat anjair rasi mkakan reꞌ maineun reꞌuf. Hi mihiin rasi ia msaꞌ, natuin
Naiꞌ Yesus anmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ nbi hi sonam ma hi tnanam.
ACT 2:23 Mes hi mroor miis Ne, meik ranan amtoit meu amoeꞌ reꞌuf he nkuus naꞌpetiꞌ
In tuan ee nbi hau nehe. Te kaah, naan Uisneno nahini nrair naꞌko afi unuꞌ, ma naan
antoom In sarit.
ACT 2:24 Namneo hi mmoeꞌ on reꞌ naan tar antea In nmaet batuur. Mes Uisneno ka
nroim fa he Naiꞌ Yesus antuup nabaar. Es naan ate, Uisneno nafeitn Ee naꞌko rasi
ꞌmaten in kuasan, ma namonib nafainꞌ Ee. Fin rasi ꞌmaetn ii in kuasan ka nabeiꞌ Je
fa.
ACT 2:25 Unuꞌ te, usif naiꞌ Daut antui rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus, on nai: ‘Au
uhiin ꞌak Uisneno nok kau piut-piut. Es naan ate, ka tiit fa saaꞌ es, reꞌ nabeiꞌ he
namouf kau, natuin Uisneno anhaek piut et au bnapak.
ACT 2:26 Au neek ii nmariin, natuin rasi naan; ma au ꞌboꞌis uꞌnaebaꞌ Uisneno piut,
ma au uꞌtenaꞌ he ꞌpao Goe.
ACT 2:27 Fin In ka nkonan fa au smanak he natua nabaar anbi bare neu amaets ein. Ma
Uisneno ka nparakan fa In Tuaf Akninuꞌ In Aon-Taꞌun he npuun anbi nopu.
ACT 2:28 Uisneno natoon kau raan aꞌhonis reꞌ amneot. Es naan ate, au neek ii
nmariin anmaet, natuin Uisneno nok kau piut.’ Naan reꞌ usif naiꞌ Daut antui nain
je, et afi unuꞌ.
ACT 2:29 Aok-bian arki! Oras ia mfee kau mainuan akreꞌo, he au uꞌuab nok akninuꞌ,
uab reꞌ anmatoom nok kaꞌo Daut. In naꞌuab on naan, mes in ka nteek on fa neu in
tuan ii nmees. In nmate nrair, ma nsuub anrair je, ma in naetn ee, et hit atnaank
ii feꞌ tar antea neno ia.
ACT 2:30 Usif naiꞌ Daut reꞌ naan, Uisneno In mafefa kninuꞌ. Ma in nahiin nak
Uisneno anbaꞌan neik rais supat nak, in sufan-kaꞌun tuaf es naꞌko naiꞌ Daut of es
annaaꞌ aprenat, es reꞌ Tuaf reꞌ Uisneno anruur ma nreek nain Je naꞌko afi unuꞌ.
ACT 2:31 Oras naan, naiꞌ Daut ankius naꞌroo neu neon amnemat. Ma in natoon nahuun
anmatoom nok Tuaf reꞌ Uisneno nruur ma anreek nain Je. Nak Tuaf reꞌ naan of anmoni
nfain naꞌko In aꞌmaten. Ma naiꞌ Daut nak Tuaf naan amsaꞌ of ka nabaar fa nbi bare
neu amaets ein, ma in aon-taꞌun ka npuun niit fa.
ACT 2:32 Tuaf reꞌ naiꞌ Daut natoon ee naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus! Uisneno namonib
nafainꞌ Ee naꞌko In aꞌmaten. Ma hai arkai miit nok hai matam. Namneo, In nmoni
nfain.
ACT 2:33 Oras ia, Uisneno nait naꞌrat-ratan anrair Naiꞌ Yesus ma nfee Ne ꞌtokoꞌ ma
kuasa koꞌu nneis. In ntook et Uisneno In abnapan aꞌneꞌu, et bare reꞌ Uisneno
nabarab nain je. In Aamf ee anfee Ne In Asmaan Akninuꞌ, on reꞌ Uisneno anbaꞌan nain
je et afi unuꞌ. In anbaꞌan amsaꞌ he nfee kit In Asmaan Akninuꞌ naan. Onaim oras ia,
saaꞌ reꞌ hi mneen ma miit ee, naan Uisneno anfee In Asmanan.
ACT 2:34 Naiꞌ Daut ka nsae niit kuun fa ntea neon goe tnanan, mes in ntui niit am
nak, ‘Uisneno naꞌuab neu au usiꞌ mnak, “Amtook nai mbi Au abnapak aꞌneꞌu, mbi bare
reꞌ Au ubarab ꞌain je,
ACT 2:35 tar Au ꞌmoeꞌ ho muusn ein anriꞌtuun neu ko.’ 
”
ACT 2:36 Es naan ate, hi atoin Israelas arki ro he mihiin batuur anmatoom nok Naiꞌ
Yesus reꞌ hi mkuus miis Ne naan. In es reꞌ Kristus, reꞌ Uisneno npiir nain Je naꞌko
un-unuꞌ, ma In njair Aꞌnakat neu kit amsaꞌ.”
ACT 2:37 Annenan on naan ate, sin neek ein akratiꞌ-kratiꞌ. Onaim sin nataan naiꞌ
Petrus nok haef bian sin am nak, “Eee, baꞌe sin! Onaim oras ia, hai he mmoeꞌ on
mee, tua?”
ACT 2:38 Rarit naiꞌ Petrus nataah sin am nak, “Hi arki meseꞌ-meseꞌ ro he misaitan
ma mifetin hi sanat ma penu sin, ma mtebi mfain mituinaꞌ Uisneno. Rarit hi ro he
mnonaꞌ hi tuam ein he nasrain ki, he njair tanar nak, hi miꞌteꞌun ma miꞌbaniꞌ hi
ꞌmoint ii he mituinaꞌ Yesus Kristus In raan aꞌhonis. Naan njair tanar amsaꞌ nak,
Uisneno nsaok nain areꞌ kanan hi sanat ma penu sin. Ma hi of mipein Uisneno In
Asmaan Akninuꞌ amsaꞌ.
ACT 2:39 Fin Uisneno nbaꞌan nain he nfee Je neu areꞌ tuaf reꞌ ntaam anjair Iin na.
Nok ranan naan, In najarib In rais manbaꞌan neu ki ma neu hi sufam-kauꞌm ein. In
nbaꞌan on reꞌ naan amsaꞌ he nfee Je neu tua sonaꞌ antein.”
ACT 2:40 Naiꞌ Petrus naꞌuab amnanuꞌ neu sin feꞌ, am nak, “Oras ia, too mfaun ein
anseken ma nbeon ok naꞌkon raan aꞌhonis amneot. Es naan ate, hi ro he mpanat mirek-
rekoꞌ he kais hi mituinaꞌ amoeꞌ reuꞌf ein sin ranan. Hi ro he mituin meu Uisneno In
raan amneot ma amnonot naan. Nok ranan naan ate, of Uisneno nsoi nafetin ki, he hi
mmoin mibaar mok Ne.”
ACT 2:41 Rarit too mfaun ein antoup naiꞌ Petrus in uaban. Onaim sin ntaam natuin
Naiꞌ Yesus In Raan Aꞌhonis, ma sin nnonaꞌ sin tuak ein he nasrain sin. Neno naan,
tuaf nifu teun antaam anjarin apirsait neu Naiꞌ Yesus.
ACT 2:42 Sin nromin he nabua nok biak ein reꞌ natuinaꞌ Naiꞌ Yesus. Ma sin nmonin
reko es nok es. Neno-neno te, sin nmakoen he nneen noniꞌ-taruꞌ naꞌko Usif Yesus In
haef ein. Sin nꞌoen ein te nabuan. Sin nbukaen nabuan amsaꞌ.
ACT 2:43 Oras naan, Usif Yesus In haef ein anmoꞌen rais sanmakat amfaun, tar antea
areꞌ too mfaun ein ansanmakan ma namtaun amsaꞌ.
ACT 2:44 Apirsait ein reꞌ natuinaꞌ Usif Yesus In Raan Aꞌhonis naan, nabuan ma
nmonin nok nekaf meseꞌ, tar saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmuiꞌ je te, sin arsin anpaek nabuan.
ACT 2:45 Bian naꞌsosaꞌ sin baerꞌ ein ma sin aꞌmuiꞌk ein, rarit anbait roit ein naan
neu apirsait ein, meseꞌ-meseꞌ natuin in perluut.
ACT 2:46 Neno-neno te, sin nromin he nabuan anbin Uisneno In Uim Onen Uuf. Sin
arsin anbukaen natnan-nanin naꞌkon uim jes neun uim jes nok neek marine. Sin arsin
anmatuurn ein es nok es, ma ka napain nitan fa.
ACT 2:47 Ansuun neno, sin npures ma nboꞌis Uisneno ka natfeek niit fa. Biak ein reꞌ
ka nabua nok sin fa anmarinan sin amsaꞌ. Neno-neno te, Uisneno nsoi nafetin tuaf
bian, ma sin antaam nabuan nok Usif Yesus Iin na. Tar antea sin nmaꞌbaab ein amfaun
piut.
ACT 3:1 Anbi neon goes, nreuk teun maans ii nmaeb, naiꞌ Petrus nok naiꞌ Yohanis
annaon anbin Uisneno In Uim Onen Uuf he nꞌoen ein nok tuaf bian.
ACT 3:2 Sin he nnao ntaman natuin eon kouꞌ goes reꞌ in kaan ee, ‘Enoꞌ Amasat’. Anbi
naan, sin niit atoin es, reꞌ haen ein anbuan naꞌko oras in ainf ee nahoins ee ji.
Neno-neno te, atoin ein anbaib neik je neu bare naan, he in bisa ntoit saaꞌ-saaꞌ
naꞌko sekau-sekau reꞌ anpeꞌon enoꞌ naan he ntaam neu Uim Onen Uuf.
ACT 3:3 Ma oras in niit naiꞌ Petrus nok naiꞌ Yohanis he ntaman neun Uim Onen naan
in nanan, in nnonaꞌ in aꞌniman ma antoti mnak, “Airoo, amaꞌ sin! Hi mturun maan kau
feꞌ. Amfee maan kau saaꞌ akreꞌo.”
ACT 3:4 Sin nua sin ankius naꞌtesan atoin ameen buaꞌ naan, rarit naiꞌ Petrus naꞌuab
am nak, “Baꞌe! Amkius uum feꞌ!”
ACT 3:5 Atoniꞌ naan nait in matan ma nkius sin nua sin. In natenab am nak, “Sin nua
sin of he nfee kau saaꞌ es.”
ACT 3:6 Mes naiꞌ Petrus naꞌuab am nak, “Baꞌe! Au ka ꞌmuiꞌ fa roit sen meseꞌ. Mes
oras ia, au he ꞌfee ko saaꞌ reꞌ au ꞌmuꞌi. Amneen murek-rekoꞌ, tua! Nok kuasat naꞌko
Yesus Kristus, atoin Nasaretas naan, au ꞌak ko: amfeen he mnao nai!”
ACT 3:7 Rarit naiꞌ Petrus annaaꞌ atoin ameen buaꞌ naan in aꞌniman aꞌneꞌu ma nfiit
nahakeꞌ. Oras naan, in haen ein nareok nanin.
ACT 3:8 Nok askeken, in ntaikreit, ma annao neu-mneem he naꞌtakaꞌ in haen ein.
Rarit in nok antaam anbi Uim Onen nok sin nua sin. In nnao nok, antaikreit nok, ma
anboꞌis Uisneno.
ACT 3:9 Areꞌ too mfaun ein nbin bare naan niit ee annao ma nboꞌis Uisneno.
ACT 3:10 Oras sin nahiin je te, sin nsanmakan ma naꞌuab ein am nak, “Atoniꞌ reꞌ ia,
in es reꞌ atoin ameen buaꞌ reꞌ ntoit roit neno-neno nbi Eonꞌ Amasat, aiꞌ? On mee
mꞌes in nareok?”
ACT 3:11 Rarit atoniꞌ naan annao nabua nok naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis. Sin teun
sin antean roop mainuan es, kaan ee ‘Ropo Usif naiꞌ Soleman’. Rarit areꞌ too mfaun
ein neman ma nauban sin nok neek sanmakat.
ACT 3:12 Oras naiꞌ Petrus niit too mfaun ein naan ate, in nmurai naꞌuab am nak,
“Atoin Israelas ki! Nansaaꞌ am es au aok-bian arki, hi msanmaak oras hi mkius rasi
ia? Nansaaꞌ am es hi mkius kai piut? Oniꞌ hi mak atoniꞌ ia bisa nnao, natuin hai
mpaek reꞌu oo, aiꞌ natuin hai mmakoe he mituinaꞌ Uisneno? Aiꞌ on mee?
ACT 3:13 Au he utoon ki on nai: hit beꞌi-naꞌi sin, esan reꞌ naiꞌ Abraham, naiꞌ
Isak, ma naiꞌ Yakop, sin naꞌruir ein ma naꞌbesan neu Uisneno. Uisneno reꞌ naan, es
nait naꞌratan In Atoniꞌ reꞌ In npiir nain Je naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus. Naiꞌ Yesus
reꞌ naan, es reꞌ maeb es ii, hi mait maan Ee ma minaaꞌt Ee meu gubernur Pilatus.
Gubernur ee he nafeitn Ee, mes hi mraban in nromin reꞌ naan, he kais nafetin Naiꞌ
Yesus.
ACT 3:14 Mes Naiꞌ Yesus naan, Atoniꞌ reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat. In neekn ee reko.
Gubernur ee he nafetin Atoniꞌ reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat naan, mes hi arki mraabn ee nok
maꞌtaniꞌ. Reꞌ reꞌuf anneis-neis ji hi mikeekt ee, he nafetin atoin amoeꞌ reꞌuf es,
reꞌ aroor atoniꞌ, he nnonaꞌ nafainꞌ ee neu ki.
ACT 3:15 Onaim hi es reꞌ amroor miis Naiꞌ Yesus. Te kaah, In es reꞌ Uuf neu ꞌMonit.
Amneon ii, In nmaten nrair jen, mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee naꞌko In aꞌmaten. In
reꞌ ia, es reꞌ hai miit Ee nok hai maatm ein kiim.
ACT 3:16 Hi mihiin main atoin ameen buaꞌ reꞌ ia. Oras ia, in maꞌtain jen, mes ka
hai fa es reꞌ mireokꞌ ee. Hai ka mmuiꞌ fa kuasat saaꞌ-saaꞌ. Kuasat naan neem naꞌko
Naiꞌ Yesus kuun. Atoniꞌ ia anfeen ma nhaek natuin in npirsai neu Usif Yesus. Fin
Usif Yesus naan es reꞌ narekoꞌ nain je ma hi miit mok hi maatm ein.
ACT 3:17 Aok-bian arki! Oras ia, au uhiin ꞌak hi mok hi aꞌnaakt ein ammoeꞌ amreꞌut
meu Naiꞌ Yesus. Mes hi ka mihiin fa in aꞌpoin ii on mee.
ACT 3:18 Mes Uisneno natoon anrair et afi unuꞌ, npaek In mafefa kninuꞌ sin am nak,
Anah reꞌ In npiir anrair Je naan ro he napein maꞌneꞌat. Rasi naan, njari nrair.
ACT 3:19 Es naan ate, hi ro he misaitan hi saant am penu sin, ma mtebi mfain iim
meu Uisneno, maut he In nnoes nain sin, ma ka namnau nteniꞌ sin fa.
ACT 3:20 Uisneno of anhaꞌtain hi neekm ein. Ma Uisneno of ansonuꞌ nafaniꞌ neu ki,
Kristus reꞌ In npiir anrair Je naan. Ma Kristus reꞌ naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus reꞌ In
nreek anrair Je neem neu ki.
ACT 3:21 Naꞌko afi unuꞌ, Uisneno naꞌuab anpaek In mafefa kninuꞌ ein am nak,
‘Uisneno of nanoon ma naneo areꞌ kanan rasi, tar antea sin njarin feꞌu.’ Es naan
ate, Naiꞌ Yesus ro he npao nbi In Baran Akninuꞌ tar antea In neem he naꞌfeꞌu areꞌ
rasi.
ACT 3:22 Kaꞌo Musa naꞌuab niit amsaꞌ neu atoin Israelas am nak, ‘Hi Aꞌnakat naan,
es reꞌ Uisneno, of In nreek haefan Atoin es naꞌko ki he njair In mafefa kninuꞌ, on
reꞌ In npaek kau aꞌjair In mafefaꞌ. Es naan ate, hi ro he mtakan hi ruikm ein ma
mneen areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ In natoon ki sin.
ACT 3:23 Mes sekau reꞌ ka nroim fa he nneen narek-rekoꞌ Atoniꞌ naan In uabn ate,
Uisneno of nait inporin nain je naꞌko Iin na, ma ka nmuiꞌ fa hak antein nok sin.’
ACT 3:24 Ka kaꞌo Musa nmees naꞌuab aah fa rasi naan. Mes Uisneno msaꞌ anpaek tuaf
bian antein, he njarin In mafefaꞌ, ma sin natonan areꞌ rasin naan amsaꞌ. Reꞌ afi
ahunut, Uisneno npaek kaꞌo Samuel, he natoon rasin reꞌ muniꞌ ia hit tiit sin teik
hit maatk ein.
ACT 3:25 Uisneno anbaꞌan amsaꞌ neu kaꞌo Abraham am nak, ‘Naꞌko ho sufam-kaꞌum tuaf
es, Au of aꞌfee tetus-athoen ꞌeu areꞌ uuf am pah anfuun am nateef pah-pinan ia.’
Areꞌ rais manbaꞌan reꞌ Uisneno nfee sin neu In mafefa kniunꞌ ein unuꞌ naan, oras ia
najairb ok anbi hi sonam ma hi tnanam, es reꞌ au aok-bian ki atoin Israelas ki.
ACT 3:26 Uisneno nreek haefan In Anah reꞌ In npiir nain Je, he naruruꞌ ma nakriraꞌ
ranan, maut he hi misaitan hi saant am penu sin. Nok ranan naan, In nakriraꞌ In
nekan arekot neu ki. Uisneno nreek haefan In Anah naan nahuun neu ki, rarit naꞌ In
nreek haefn Ee neu uuf am pah bian ein. Naan anjari tetus-athoen neu kit arkit.”
ACT 4:1 Oras naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis naꞌuab ein nok atoniꞌ fauk feꞌe te, kaes
kouꞌ guin neman. Kasen naan esan reꞌ: aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein,
tuaf bian naꞌkon partei pirsait Saduki, ma aꞌnaak paot Uim Onen Uuf. Sin neman he
nmatoen nok naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis.
ACT 4:2 Kasen naan natoꞌon naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis, natuin sin nua sin natoon
neu too mfaun am nak, “Naiꞌ Yesus anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten! Nok ranan naan, In
nfei ranan neu amaets ein he nmoni nfanin amsaꞌ.”
ACT 4:3 Onaim sin nreun tuaf he nheek sin nua sin. Mes, natuin maans ii nmaeb jen,
onaim sin nataam sin nua sin anbi bui. He nokaꞌ on naan ate, naꞌ anparikas sin
rasi.
ACT 4:4 Mes naꞌko tuaf ein reꞌ anromin he nneen ma ntoup haef ein sin noinꞌ ein,
tuaf amfaun anmanauk ein nak saaꞌ-saaꞌ reꞌ haef ein nanoniꞌ sin reꞌ naan, ro
batuur. Es naan ate, tuaf-tuaf neman ma naꞌbaab ein piut, tar antea of oniꞌ sin
buꞌ-buaꞌ tuaf nifu niim.
ACT 4:5 Nokaꞌ on naan ate, atoin Yahudis sin aꞌnaet ein nabuan anbin kota
Yerusalem. Sin esan reꞌ: aꞌnaakt ein, atoni mnais haart ein, ma tunggur agama
Yahudi sin.
ACT 4:6 Aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe msaꞌ nok anbi naan. In kaan
ee, naiꞌ Hanas. Aꞌnaet bian antein, esan reꞌ naiꞌ Kayafas, naiꞌ Yohanis, naiꞌ
Aleksander, ma naiꞌ Hanas in uim je nanan sin nokan anbin naan amsaꞌ.
ACT 4:7 Oras sin arsin antaam nabuan ate, sin nreek tuaf he neik naiꞌ Petrus ma
naiꞌ Yohanis, he sin nateef nok sin. Oras sin nua sin ntaman nrarin ate, aꞌnaet ein
natanan am nak, “Anmoeꞌ on mee mꞌes reꞌ hi bisa mirekoꞌ atoin ameen buaꞌ naan? Hi
mpaek kuasat miꞌko sekau? Ma sekau es reꞌ anreun ki he hi mibrain he mmoeꞌ on reꞌ
naan?”
ACT 4:8 Rarit Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee nhaꞌtain naiꞌ Petrus in nekan. Onaim in
nataah am nak, “Sin amaꞌ arki! Hi es reꞌ amjair aꞌnakat ma atoni mnais harat meu
too Israꞌel ok-okeꞌ! Kais mitooꞌ, karu hai on reꞌ mtakaꞌnanaꞌ kreꞌo.
ACT 4:9 Atkisu te, hi on reꞌ he mmakaꞌrasiꞌ mok kai, natuin hai mturun ma mirekoꞌ
atoin ameen buaꞌ tuaf es. Onaim hi mitaan kai, hai mirekoꞌ atoniꞌ naan, mpaek sekau
in kuasa?
ACT 4:10 Onaim au he utoon ꞌeu ki on nai: amaꞌ sin arki mimnau atoin Nasaretas es,
reꞌ In kaan ee Naiꞌ Yesus. In es reꞌ Kristus, reꞌ Uisneno nruur ma nreek nain Je
naꞌko unuꞌ. Ma hi es reꞌ amkuus miꞌpeit Ee nbi hau nehe. Mes Uisneno namonib
nafainꞌ Ee naꞌko In aꞌmaten. Au ꞌroim he sin amaꞌ arki mok too Israꞌel ok-okeꞌ
mihiin mak hai mirekoꞌ atoin ameen buaꞌ reꞌ ia, meik Naiꞌ Yesus reꞌ ia In kuasan.
ACT 4:11 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi nrair anmatoom nok Naiꞌ Yesus reꞌ ia
mnak, ‘Anmuiꞌ faut goes reꞌ atukan fautn ein nait inporin, mes namuni te, fatu naan
anjair fatu ꞌsukif neu nii ainaf.’
ACT 4:12 Anbi pah-pinan ia no mes-meseꞌ, Uisneno ka nfei fa ranan ꞌtetaꞌ he nsoi
nafetin kit taꞌko hit saant am penu sin. Suma arahaa ranan meseꞌ, es reꞌ Naiꞌ
Yesus. Karu ka In fa te, ka tiit fa es, reꞌ bisa nfee kit aꞌhonis.”
ACT 4:13 Atooks ein anbin naan nahinin nak, naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis, sin nua
sin too amonot, ka on fa askoort ein. Mes sin nsanmakan, natuin sin nua sin naꞌuab
ein maat-maat ma nabranin. Sin nahinin nak nua sin aꞌhakef meseꞌ ma ꞌnaof meseꞌ nok
Naiꞌ Yesus.
ACT 4:14 Etun sin amninuꞌ-mniun ein, ma ka fefaꞌ meseꞌ fa. Saaꞌ antein, atoniꞌ reꞌ
nareok naꞌko meen buaꞌ naan anhaek nakeit nok naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis anbi
naan.
ACT 4:15 Rarit sin nreun Naiꞌ Yesus In haef ein nua sin nak, “Hi mpoi mtahan meu
moneꞌ.” Onaim sin naꞌuab ein he namin ranan he namouf sin.
ACT 4:16 Sin nmaktaan ein am nak, “On mee? Hit he tmoeꞌ sin on mee? Natuin abitan
kota Yerusalem ok-okeꞌ nahinin nak sin reꞌ naan es reꞌ nmoeꞌ rais sanmakat ia. Hit
he tpeen teik uab saaꞌ attein? Fin rasi ia mamnitaꞌ maat-maat.
ACT 4:17 Reko nneis, hit taim ranan he rasi ia maꞌkubaꞌ ma maꞌkoroꞌ, ma kais natoon
on anbi mee-mee. Reko nneis, hit akaꞌtau sin ma taꞌkuaꞌ sin, he sin kais anfeen
noniꞌ antein anmatoom nok Naiꞌ Yesus In Raan Aꞌhonis. Karu sin ka natninan fa te,
of sin nahinin, aa oo!”
ACT 4:18 Rarit aꞌnaet ein noꞌen nataam sin ma naꞌuab neu sin am nak, “Amneen mirek-
rekoꞌ! Ka nabeiꞌ fa he mfee noniꞌ amtein anmatoom nok Naiꞌ Yesus!”
ACT 4:19 Mes naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis natahan am nak, “Bait hi mitenab mirek-
rekoꞌ, tua. Mee es reꞌ reko nneis? Tatuinaꞌ hi preent ii te, es reꞌ reko nneis ii
oo, aiꞌ tatuinaꞌ prenat Uisneno?
ACT 4:20 Hai miit meik hai maatm ein, ma hai mneen meik hai ruikm ein areꞌ kanan
rasi namfau. Nansaaꞌ am es hai bisa mimninuꞌ? Hai ro he mitoon rasin naan!”
ACT 4:21 Mes aꞌnaet ein reꞌ antokon ma nꞌaaꞌ rasi naan, antaar antein sin. Rarit
sin nafetin tua nua ein naan, natuin sin ka nahini ntenin fa neu he nhukun sin nok
saaꞌ. Ma sin namtaun amsaꞌ, kar-karu too mfaun ein antaisibun. Fin too mfaun ein
anboꞌis Uisneno In kanan, natuin atoin ameen buaꞌ naan nareko nrair.
ACT 4:22 (Atoin ameen buaꞌ naan, nameen naan toon boꞌ haa nneis, es naꞌ in bisa
nnao naan.)
ACT 4:23 Oras sin nafetin naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis, sin nua sin antebi nfanin ma
natefan nok sin aok-bian sin. Rarit nua sin natonan sin areꞌ uab ma taras reꞌ sin
nneen sin naꞌko aꞌnaet ein.
ACT 4:24 Anneen anrair on naan ate, sin aok-bian sin nabuan nok nekaf meseꞌ, ma
anꞌoen ein am nak, “Uisneno, Akuasat Afin-finit. Uisneno Amoꞌet-Apakaet neno tunan
ma pah-pinan nok in afan.
ACT 4:25 Unuꞌ te, Ho Asmaan Akninuꞌ anpaek kaꞌo Daut anjair Ho mafefa kninuꞌ, he
ntui nain rasi anmatoom nok atoniꞌ reꞌ anraban Naiꞌ Yesus am nak: ‘Atoniꞌ naꞌko uuf
ma pah bian, natoꞌon natuin sin nnenan uab anin. Sin nrunan rafuꞌ-rafuꞌ ma nanaobaꞌ
rasi reꞌ ka maꞌuꞌu fa.
ACT 4:26 Areꞌ usif pah-pinan nabuan he sin nmakenan ma nmaraban Uisneno. Ma aꞌnaakt
ein anneek aꞌbuan he nraban Uisneno nok Kristus, es reꞌ Atoniꞌ reꞌ Uisneno nruur
nain Je naꞌko afi unuꞌ.’
ACT 4:27 Namneo, saaꞌ reꞌ kaꞌo Daut antui nain je naan, njari nrair oras ia. In
aꞌmoufn ii mamniit een. Anbi kota ia in nanan, usif Herodes ma gubernur Pontius
Pilatus nabuan nok hai atoni mnais ein pah Israꞌel, ma nok aꞌnaakt ein naꞌkon pah
bian. Sin arsin namin ranan he nraban Naiꞌ Yesus, Tuaf reꞌ Uisneno Ho mbetis main
Je ji.
ACT 4:28 Mes oras ia, hai mihiin namneo-namneo mak, areꞌ saaꞌ ein naan antoom
Uisneno Ho romim, natuin saaꞌ reꞌ Ho mufeek main je mbi afi unuꞌ.
ACT 4:29 Koi Usiꞌ Ho miit! Fin oras ia, sin nꞌakaꞌtau kai. Onaim hai mbaiseun ma
mtoit Ko Usiꞌ, amfee kai neek haꞌtanis, he oras hai mnao ma mitoon Rais Arekot
anmatoom nok Naiꞌ Yesus, kais nok neek amtaus.
ACT 4:30 Hai mtoit Ko, he mfee kai kuasa, he hai bisa mirekoꞌ areꞌ ameent ein. Ma
hai mtoit kuasa msaꞌ he hai mmoeꞌ areꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ he sin nahinin
nak, kuasat naan in amneemn ii naꞌko Atoni Kninuꞌ reꞌ Uisneno nreek haefn Ee, es
reꞌ Naiꞌ Yesus. Hai onen naꞌtuuk ma naꞌpaar on reꞌ naan, tua!”
ACT 4:31 Oras sin nꞌoen ein on naan ate, umi reꞌ sin nabuan anbi naan, naꞌhasuꞌ. Ma
sin arsin annaben Uisneno In Asmaan Akninuꞌ antaam neu sin. Rarit sin npoin ma
natoon Uisneno In Rais Reko nok maat-maat.
ACT 4:32 Onaim areꞌ apirsait ein neun Naiꞌ Yesus, sin nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ,
ma nmanekan es nok es. Ka tiit fa apanit, fin sin nmabatin es nok es. Bareꞌ mee reꞌ
tuaf es iin ja, anfee je he sin arsin npaek namnes-nesan.
ACT 4:33 Ma Uisneno nfee In kuasat neu In haef ein, he natonan neun too mfaun ein
am nak, “Usif Yesus anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten. Ma hai miit amrair Je meik hai
maatm ein kiim.” Rarit Uisneno nfeen sin tetus natho-hoe.
ACT 4:34 Anmuiꞌ tuaf naꞌko sin reꞌ naan, naꞌsosaꞌ in afu, aiꞌ in uim je. Ma osaf
naꞌko baerꞌ ein naan, sin nnonaꞌ sin neun Uisneno In haef ein. Onaim sin npaek sin
he nturun ma nbaab sekau-sekau reꞌ anmaꞌnuuk. Onaim ka tiit fa tuaf es reꞌ ankuran
saaꞌ es anbi sin.
ACT 4:36 Taretaꞌ on reꞌ naiꞌ Yusuf. In reꞌ ia, naꞌko uuf naiꞌ Lewi, ma in naꞌko
puru Siprus. (Uisneno In haef ein sin nteek ee te nak ‘Barnabas’, reꞌ in aꞌmoufn ii
nbi hit uab ii te nak, ‘atoniꞌ reꞌ anhaꞌtain nekaf neu tuaf bian’.) In nnao ma
naꞌsosaꞌ in afu piis es, rarit in nnonaꞌ roit ein naan neu Uisneno In haef ein.
ACT 5:1 Mes anbi oras naan, anmuiꞌ atoin es amsaꞌ, kaan ee naiꞌ Ananias. In fee je,
kaan ee bi Safira. Sin nua sin naꞌsosaꞌ sin afu piis es amsaꞌ.
ACT 5:2 Mes sin nua sin nmaꞌakoran he naꞌkoroꞌ afu naan in osan bian. Oras naꞌsosaꞌ
nrair afu naan ate, naiꞌ Ananias annao natoon neu Uisneno In haef ein am nak, “Hai
feꞌ miꞌsosaꞌ mrair hai afu piis es. Oras ia, hai he mfee in osan ok-okeꞌ meu
Uisneno.”
ACT 5:3 Mes naiꞌ Petrus nakain ee mnak, “Ananias! Ho ro bainesiꞌ ko! Ho mmoeꞌ on
mee? Nansaaꞌ am es ho muꞌkoroꞌ afu naan in osan bian? Ho neek maan nameisꞌook, fin
ho mutuinaꞌ niut reuꞌf ein sin aꞌnaakt ee in romin. Ho mubrain he mputa-kriu
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ!
ACT 5:4 On nai! Ho he muꞌsosaꞌ afu naan, aiꞌ kaah, naan es reꞌ ho. Aiꞌ karu ho
muꞌsosaꞌ murair je, ma ho mroim he mfee in oosn ee okeꞌ, aiꞌ kaah fa msaꞌ, naan es
reꞌ ho. Mes nansaaꞌ am es ho mmoeꞌ rasi naan? Ho he mupoi mansian ii, mes ka tiit
fa es nabeiꞌ he napoi naan Uisneno!”
ACT 5:5 Anneen naiꞌ Petrus in uaban naan ate, nok askeken naiꞌ Ananias antaikoib,
ma in nmaet nain oras naan. Areꞌ too reꞌ nneen rasi naan, namtaun nmaten.
ACT 5:6 Rarit muinf ein tuaf fauk antaam neman, ma sin nꞌaum naiꞌ Ananias in aon,
ma neik je nnao he nsuub.
ACT 5:7 Rarit of oniꞌ tabu teun namuni te, naiꞌ Ananias in fee je ntaam neem. In ka
nahiin fa neu saaꞌ na es reꞌ anjari nrair.
ACT 5:8 Onaim naiꞌ Petrus nataan ee mnak, “On mee, ain? Hi miꞌsosaꞌ afu naan, ma in
oosn ii es reꞌ ia, goah, aa oo?” In nataah am nak, “Batuur, tua. In oosn ii ro es
reꞌ naan, tua.”
ACT 5:9 Rarit naiꞌ Petrus nakain ee mnak, “Nansaaꞌ am es ho mok ho ꞌnaef ee
mmaꞌakor he msobaꞌ Uisneno In Asmaan Akninuꞌ? Ho mkius! Tuaf-tuaf reꞌ annao nsuub
ho moen je, feꞌ anfain neman. Kreoꞌ goes anteniꞌ te, sin of anroi neik ho taꞌum ma
nsuub ee nbi ho moen je in abnapan.”
ACT 5:10 Naiꞌ Petrus naꞌuab on naan ate, nok askeken, bifee naan antaikoib ma nmaet
nain. Oras muinf ein antaam anfanin te, sin niit bifee naan anmate nrair. Rarit sin
nroi neik bifee naan, ma nsuub ee nbi in moen je in abnapan.
ACT 5:11 Rarit apirsait ein neun Naiꞌ Yesus, sin namtaun nmaten. Ma areꞌ too mfaun
reꞌ nnenan rasi anmatoom nok naiꞌ Ananias ma bi Safira sin aꞌmaetk ein ate, sin
namtaun amsaꞌ.
ACT 5:12 Oras naan, Naiꞌ Yesus In haef ein anmoꞌen rais sanmakat amfaun, ma too
mfaun ein nitan. Haef ein sin ntaman fani-fani nbin Uisneno In Uim Onen Uuf. Sin
nabuan nok nekaf meseꞌ anbi Ropo Usif naiꞌ Soleman.
ACT 5:13 Oras naan, too mfaun ein anpures Usif Yesus In apirsait ein. Mes neu sekau
reꞌ feꞌ ka npirsai fa Naiꞌ Yesus te, in neekn ee naꞌoniꞌ feꞌ ma ka nabrain fa he
ntaam nabua nok sin.
ACT 5:14 Mes apirsait ein neun Naiꞌ Yesus naan, naꞌbaab ꞌok amfaun piut naꞌko oras
neu oras, et bifee ma atoniꞌ.
ACT 5:15 Onaim oras atoin ein niit anrair naiꞌ Petrus sin anmoꞌen rais sanmakat
humaꞌ-humaꞌ, tuaf amfaun neikin amenat anbin aꞌnahek, ma natupaꞌ sin anbin raan ee
ninin. Fin sin natenab am nak, “Kar-karu naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis ankonon natuin
ranan ia te, ma sin haofk ein antoom ahaa ameent ein on naan ate, sin bisa
narekon.”
ACT 5:16 Anbi oras naan, atoniꞌ ma bifee nnaon neman, ka natfeek niit fa. Sin neman
naꞌkon kuan-kuan reꞌ anhaumaak kota Yerusalem in ninin. Sin nroi neik ameent ein,
ma Uisneno In haef ein narekoꞌ sin ok-okeꞌ. Sin neik aniut saes amsaꞌ, ma Uisneno
In haef ein anriuꞌ napoitan niut reꞌuf naꞌko sin ok-okeꞌ.
ACT 5:17 Oras naan, natuin Usif Yesus In haef ein sin meup goe, es naꞌ aꞌnaak rais
pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu nok in haef-nimaf sin naꞌkon partei Saduki, sin
natoꞌon.
ACT 5:18 Es naan ate, sin nnaon ma nheek Usif Yesus In haef ein, ma nataam sin
anbin bui.
ACT 5:19 Mes mabeꞌ naan, Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan tuaf es, neem
anbi bui naan, ma nasoit bui naan in enon. Rarit in nok sin anpoin neu mainuan, ma
in nbasan sin am nak,
ACT 5:20 “Oras ia, hi mnao nai meu Uisneno In Uim Onen Uuf. Amnao mitoon meu areꞌ
too mfaun ein anbi naan, he sin natuinaꞌ Usiꞌ In Raan Aꞌhonis feꞌu ia.”
ACT 5:21 Kik-kiuk anaꞌ te, sin natuinaꞌ haan manbasan naꞌko Uisneno In ameput sonaf
neno tunan naan. Ma sin ntaman neu Uim Onen Uuf in aꞌfeꞌon, ma sin nanoniꞌ too
mfaun ein anbin naan. Ka ꞌroo fa te, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe
neem nok in aok-bian sin ma nok atoni mnais harat naꞌko pah Israꞌel. Sin neem
nabuan he ntae rais pirsait anmatoom nok Usif Yesus In haef ein. Rarit sin nreun
noꞌen naiꞌ Petrus sin naꞌkon bui, he sin nꞌaaꞌ rasi naan.
ACT 5:22 Mes oras sin ntean bui je te, naiꞌ Petrus sin ka etan fa naan. Es naan
ate, atoin apaot ein annaon ma natonan aꞌnaet ein anbin baer buat naan.
ACT 5:23 Sin natonan am nak, “Sin amaꞌ arki, kais mitooꞌ. Oras hai iim amtea bui je
te, hai miit in eonꞌ ein maꞌretuꞌ mates. Ma apaot ein anhaken anbin naan. Mes oras
hai mreun sin he nfei enoꞌ, ma hai mtaam. Heꞌe! Hai ka miit fa saaꞌ-saaꞌ, tua.”
ACT 5:24 Anneen on naan ate, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein, ma aꞌnaak
paot Uisneno In Uim Onen Uuf, sin arsin antakaꞌnaan ein ma ka fefaꞌ meseꞌ fa, fin
sin neek ein namnekun.
ACT 5:25 Rarit atoin es neem ma natoon neu sin am nak, “Sin amaꞌ arki, au ꞌbaiseun,
tua! Tuaf ein reꞌ hi mitaam sin anbi bui, sin etan moneꞌ ia! Oras ia, sin nhaken ma
nfeen noniꞌ neu too mfaun ein etan Uim Onen Uuf ia, tua!”
ACT 5:26 Ma oras sin nnenan on naan ate, aꞌnaak paot Uim Onen Uuf, anreek in haef-
nimaf sin he nnaon ma nheek anteniꞌ naiꞌ Petrus nok in aok-bian sin. Mes in haef-
nimaf sin namtaun, natuin too namfau ein anneen naiꞌ Petrus in uaban. Sin natenab
nak, “Kais-kaisaꞌ too mfaun ein natoꞌon ma npoir kit nok fatu.” Es naan ate, oras
sin nheek anteniꞌ naiꞌ Petrus sin, sin ka nabeꞌin fa he naꞌsekeꞌ sin.
ACT 5:27 Rarit sin neik naiꞌ Petrus sin neu bare reꞌ npaek je he nafekan rasi. Ma
aꞌnaak kouꞌ goe nmurai nataan sin
ACT 5:28 am nak, “Hai mtaar mirair ki he kais minoniꞌ too gui nmatoom nok Atoniꞌ
reꞌ he nmoeꞌ raan aꞌhonis feꞌu naan, aiꞌ? Hi ro miꞌnaak-faut! Hi ka mitniin fa hai
prenat, mes hi mituin kiim hi roimk ein kiim! Hi mnao ma minoniꞌ ka misnaas fa
anfuun am nateef kota Yerusalem reꞌ ia. Hi on reꞌ he misaebaꞌ kai maꞌfenaꞌ mak, hai
es reꞌ amreun tuaf he naꞌmaet Naiꞌ Yesus naan.”
ACT 5:29 Rarit naiꞌ Petrus anhaek ma njair mafefaꞌ neu haef ein ok-okeꞌ. In nataah
am nak, “Sin amaꞌ arki! Karu anmuiꞌ mansian nanaobaꞌ prenat reꞌ nasuir ma ka natai
fa nok Uisneno In romin, hai ka bisa mituinaꞌ fa, tua. Mes hai ro he mituin ahaa
Uisneno In aprenat!
ACT 5:30 Atoniꞌ reꞌ anfei kai ranan neu ꞌmonit feꞌu naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus. In es
reꞌ Atoniꞌ reꞌ hi mkuus miꞌpeit Ee anbi hau nehe. Naꞌko afi unuꞌ, hit beꞌi-naꞌi sin
anromin he nꞌoen ein neun Uisneno. Uisneno reꞌ naan, es reꞌ namonib nafaniꞌ Naiꞌ
Yesus naꞌko In aꞌmaten!
ACT 5:31 Oras ia, Uisneno nait naꞌratan Naiꞌ Yesus, he njair In Tua Pirsaꞌi. Naiꞌ
Yesus annaaꞌ kuasat on reꞌ uis kouꞌ goes. In nfei ranan, he nsoi nafetin mansian ii
naꞌko sin saant am penu sin. In nfee kit ranan, neu too Israꞌel, he tasaitan hit
saant ein ok-okeꞌ, ma ttebi tfain tatuin Uisneno in raan amneot. Nok ranan naan,
Uisneno In neekn ee naꞌ ansesuum ma nmuin een, tar antea In ka nsoꞌi ntein fa too
Israꞌel hit saant ein.
ACT 5:32 Fin hit tiit teik hit maatk ein tak, Naiꞌ Yesus anmate nrair, mes In nmoni
nfain jen amsaꞌ. Oras ia, Uisneno In Asmaan Akninuꞌ natoon rasi ia neu bifee-atoniꞌ
reꞌ natuinaꞌ Naiꞌ Yesus In Raan Aꞌhonis.”
ACT 5:33 Anneen anrair naiꞌ Petrus in uab ein on naan ate, atooks ein anbin baer
aaꞌ rasi naan, anmurai ntaisibun, tar antea aar akreꞌo te, bait sin he naꞌmaet niis
Uisneno In haef ein.
ACT 5:34 Mes anbi naan, anmuiꞌ atoin es, reꞌ nok antook he nꞌaaꞌ rasi naan. In kaan
ee, naiꞌ Gamalial. Too mfaun ein anhormaat ee, natuin in reꞌ ia tunggur ahinit
naꞌko partei Farisi. Oras naiꞌ Petrus naꞌuab anrair, ma sin he naꞌmaet je te, naiꞌ
Gamalial anfeen anhaek ma nreek sin he neik naiꞌ Petrus nok in aok-bian sin anpoin
ntaahn ein.
ACT 5:35 Oras sin anpoin, in naꞌuab neu aꞌnaakt ein anbi naan am nak, “Aok-bian
arkit! Hit ro he tpanat! Kais-kaisaꞌ hit tmanaap he tmoeꞌ reꞌuf teu sin. Hit ro he
tatenab tarek-rekoꞌ feꞌ.
ACT 5:36 Hi mimnau atoin es reꞌ in kaan ee, naiꞌ Teudas. In nmate ꞌroo reuꞌf een.
Mes oras in nmoin feꞌ, in nait in tuan ii nak in atoin koꞌu, tar antea of oniꞌ tuaf
natun haa natuin ee. Mes oras atoin ein naꞌmaet je, in haef-nimaf sin naen
namnekun. Antea oras ia, in tuaf ein reꞌ natuin ee, ka tiit fa sin humak-matak!
ACT 5:37 Ma hi ro he mimnau rasi es anteniꞌ. Oras naan, anaaꞌ aprenat sin nanaobaꞌ
tui kanaf. Sin nsoiꞌ too anbi pah es aꞌteme-ꞌteme. Atoin es in kaan ee, naiꞌ Judas,
naꞌko propinsi Galilea. Too mfaun ein natuin ee msaꞌ. Mes sin nroor niis ne msaꞌ.
Es naan ate, in atuin ein naen namnekun, tar ka mniit ein fa goen.
ACT 5:38 Onaim oras ia, au aok-bian arki, au utenab on nai: kaisaꞌ miꞌmaet sin.
Mifetin sin. Natuin karu sin nonik ma sin aꞌmoꞌek naan naꞌko mansian, tebes of
namneuk.
ACT 5:39 Mes karu batuur nak sin nonik naan in amneemn ii naꞌko Uisneno, hi of ka
mibeiꞌ fa he mimouf sin. Onaim hi mpanat feꞌ. Kais-kaisaꞌ hi mraban Uisneno.” Ma
oras sin anneen rasi naan ate, sin nromin he natuinaꞌ naiꞌ Gamalial in fainekat.
ACT 5:40 Rarit sin noꞌen nataam haef ein. Ma sin nreek atoniꞌ he nbeos sin. Rarit
sin ntaar antein sin he kaisaꞌ anteek anteniꞌ Naiꞌ Yesus In kanan. Onaim sin
nafetin haef ein naan.
ACT 5:41 Rarit haef ein naan annao npoi nasaitan bare naan. Sin natenab am nak,
maut he sin kaank ein namreꞌun natuin sin nok Naiꞌ Yesus, mes sin nmarinan, natuin
Uisneno nahiin nak sin ro pantas he nasaah haꞌmuꞌit on reꞌ naan. Etun sin neek ein
anmariin anmaten.
ACT 5:42 Onaim neno-neno te, sin nnaon nfee noniꞌ neu bifee-atoniꞌ mfaun am nak,
“Atoniꞌ reꞌ Uisneno nruur nain Je naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus.” Ma sin natoon rasi naan
piut-piut anbi umi meseꞌ-meseꞌ, ma anbi Uim Onen Uuf amsaꞌ.
ACT 6:1 Oras naan, Usif Yesus Iin na naꞌbaab ok piut tar antea namfaun. Mes sin
naꞌkon uab pukan nua. Bian atoin Yahudis reꞌ naꞌuab ein neik uab Aram. Ma bian
antein atoin Yahudis reꞌ naꞌuab ein neik uab Yunani. Namuni te, rais jes anboor
anbi puukn nuaꞌ ein sin atnaank ein. Pukan reꞌ neik uab Yunani sin nasurin akreꞌo
nok pukan reꞌ neik uab Aram. Sin nak, “Ia nsaan! Karu hi mbait bukaet neno-neno te,
hi kais ampaek neek ao-biaf. Natuin hai baun ein ka napenin fa sin sapaak ein.”
ACT 6:2 Natuin rasi naan, es naꞌ Uisneno In haef ein, tuaf boꞌes am nua, noꞌen
nabuabaꞌ apirsait ein. Rarit sin naꞌuab ein am nak, “Aok-bian arki ok-okeꞌ! Hai
bisa misnasab barab bukaet meu ki, mes naan ka pantas fa neu kit. Natuin hai ro he
minoniꞌ ki Uisneno In Kabin ma Prenat piut-piut.
ACT 6:3 Onaim anbi hai teenb ii on nai: reko nneis, hi mpiir maan tuaf hiut naꞌko
ki. Hi maim tuaf reꞌ too mfaun ii anhormaat ee, ma in nahiin in tuan, in nahiin
rasi mfaun ma neek maꞌnuraꞌ, ma Uisneno In Asmaan Akninuꞌ anꞌator in aꞌmonin. Karu
hi mpiir maan tuaf ein on reꞌ naan ate, of hai mait sin he sin nꞌurus rais bukaet.
ACT 6:4 Nok ranan naan, naꞌ hai mipein mainuan he mꞌonen ma minoniꞌ Uisneno In
Kabin ma Prenat.”
ACT 6:5 Rarit sin arsin anromin ma natuinaꞌ naiꞌ Petrus in uaban naan. Sin npiir
naan tuaf hiut. Tuaf es in kaan ee, naiꞌ Stefanus. In npirsai batuur-batuur neu
Usif Yesus, ma Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee npaek je. In aok-bian sin esan reꞌ:
naiꞌ Felipus, naiꞌ Prokorus, naiꞌ Nikanor, naiꞌ Timon, naiꞌ Parmenas, ma naiꞌ
Nikolas reꞌ antaam nok anbi pirsait Yahudi, mes in ka atoin Yahudis fa. In naꞌko
kota Antiokia.
ACT 6:6 Rarit sin neik tuaf hiut reꞌ sin npiir naan sin naan neun Usif Yesus In
haef ein. Rarit haef ein antao sin aꞌniimk ein, ma nꞌonen sin he njarin ameput neu
barab-roitan bukaet, he aꞌbaut ein napenin batis namnes-nesan.
ACT 6:7 Onaim Uisneno In Kabin ma Prenat matonaꞌ ma matekaꞌ ansuun-suun bare. Ma
too reꞌ natuinaꞌ Usif Yesus In Raan Aꞌhonis naan, naꞌbaab ok piut-piut anbi
Yerusalem. On naan amsaꞌ, aꞌnaak rais pirsait Yahudi bian amfaun antaam nokan
njarin Usif Yesus Iin na.
ACT 6:8 Oras naan, Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot nho-hoe neu naiꞌ Stefanus. In
nfee kuasat he naiꞌ Stefanus anmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ amsaꞌ, he too mfaun
ein nitan nok sin maatk ein.
ACT 6:9 Anbi naan, anmuiꞌ atoin Yahudis fauk reꞌ neman naꞌkon bare ꞌroo. Sin naꞌkon
kota Kirene, kota Aleksandria, propinsi Kilikia, ma propinsi Asia. Nahunu te, sin
njarin ate neu atoniꞌ bian, mes namuni te, sin aam uisf ein nafetin sin. Rarit sin
nabuan nbin Yerusalem. Natiꞌ te, sin ntaman anbi uim onen reꞌ sin nmoeꞌ kuuk ee.
Uim onen naan, sin nteek ee te nak, “Fetin naꞌko Ate.” Oras sin nneen anrair naiꞌ
Stefanus in uaban, sin ka nroim je fa. Es naan ate, sin nmurain nmatoen nok ne.
ACT 6:10 Mes naiꞌ Stefanus in mahiin ii kah een, natuin in naꞌuab neik kuasat naꞌko
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. Onaim sin ka nabeiꞌ je fa.
ACT 6:11 Rarit sin namin raan reꞌuf. Onaim sin nnaon nbaen atoniꞌ bian, he naꞌuab
napoin am nak, “Hai mneen atoniꞌ ia naꞌuab naꞌreꞌuf kaꞌo Musa nok Uisneno!”
ACT 6:12 Sin nhuitaꞌ too mfaun, tar antea atoni mnais harat Yahudi sin ma tunggur
agaam ein anneen nokan. Rarit sin natoꞌon. Onaim sin nnaon nheek naiꞌ Stefanus, ma
nheer neik je nnao neu bare feek rais pirsait.
ACT 6:13 Sin saksii ngguin naan, ansaksiin uab poi anmatoom nok naiꞌ Stefanus am
nak, “Atoniꞌ reꞌ ia, naꞌuab naꞌreꞌuf Uim Onen Uuf piut-piut. Ma in naꞌuab naꞌreꞌuf
amsaꞌ prenat Uisneno reꞌ kaꞌo Musa nasanut sin neman neu kit.
ACT 6:14 Hai mneen amsaꞌ in naꞌuab am nak, Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan, of
naseer Uim Onen Uuf reꞌ ia. Ma In of annoes ma ansenuꞌ nain hit atoran haart ein
ok-okeꞌ, reꞌ kaꞌo Musa nasanut sin neman neu kit!”
ACT 6:15 Rarit areꞌ too mfaun reꞌ antokon nbi bare feek rais pirsait naan, sin
nkius naꞌtesan neu naiꞌ Stefanus, natuin in human namaasb on, on reꞌ ameput Uisneno
naꞌko sonaf neno tunan.
ACT 7:1 Rarit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu nataan naiꞌ Stefanus am
nak, “Rasin reꞌ sin natraak sin naan, batuur, aiꞌ kaah?”
ACT 7:2 Naiꞌ Stefanus nataah am nak, “Sin amaꞌ arki! Hi mneen kau feꞌ. Afi unuꞌ
naan, hit kaꞌo Abraham ka npoi nnao fa feꞌ naꞌko in kua mnasiꞌ. Mes Uisneno Apinat-
Akrahat naan, nakriir On neu ne. Uisneno napreent ee mnak, ‘Amnao musaitan ho pah,
ma ho nonot-asar sin. Ho mnao nai, meu pah reꞌ of Au ꞌruur ꞌaan je ꞌeu ko!’ Rarit
naꞌ in npoi naꞌko pah Mesopotamia, ma nananiꞌ bare neu kota Haran.
ACT 7:4 Onaim kaꞌo Abraham annao nasaitan atoin Kasdimas sin pah, ma nananiꞌ neu
kota Haran. Oras in aam hoinf ee nmaet, Uisneno neik je ntaam neem neu pah Kanaꞌan,
es reꞌ bare ia reꞌ sin amaꞌ arkit tatua goe oras ia.
ACT 7:5 Oras naan, Uisneno ka nbooꞌ ma nbait niit fa afu rakat meseꞌ, he njair kaꞌo
Abraham in pusaak. Mes Uisneno nbaꞌan nain, he nfee afu ia neu in sufan-kauꞌn ein
he njair sin auf pusaak. Maski oras naan, in ka nmuiꞌ fa aan honiꞌ meseꞌ msaꞌ.
ACT 7:6 Mes Uisneno naꞌuab neu ne mnak, ‘Ho sufam-kaꞌum sin of annao natuan anbin
atoniꞌ bian sin pah. Ma abitan bare naan of anhaꞌmuiꞌ sin ma naꞌaet sin ka kreꞌ-
reꞌo fa, tar toon natun haa namsoup.
ACT 7:7 Onaim toon natun haa namsopu te, Au of aꞌhukun pah reꞌ nmoeꞌ ho sufam-kaꞌum
anjair sin ate. Onaim ho sufam-kaꞌum sin of annao nasaitan bare naan, ma ntaam
neman neun bare ia, he nꞌoen ein ma nasaeb ein makasi neu Kau.’
ACT 7:8 Ma oras In naꞌuab anrair on naan ate, In nfuut rais manbaꞌan neik herit,
reꞌ njair tanar nak, kaꞌo Abraham sin anjarin Uisneno In too goah. Es naan ate,
oras naiꞌ Abraham in anah naiꞌ Isak feꞌ nmoin neno faun, in aamf ee naꞌheir ee.
Namuni te, naiꞌ Isak naꞌheriꞌ in anah naiꞌ Yakop. Rarit naiꞌ Yakop naꞌheriꞌ in aan
mone boꞌes am nua, oras es-es ate feꞌ anmoin naan neno faun. Sin arsin esan reꞌ
anjarin beꞌi-naꞌi neu hit atoin Yahudis.
ACT 7:9 Neot es, hit beꞌi-naꞌi sin ansaken sin orif naiꞌ Yusuf, rarit sin naꞌsoos
ee, ma in njair ate anbi pah Masir. Mes Uisneno nok ne piut.
ACT 7:10 Es naan ate, Uisneno nafeitn ee naꞌko in suust ein ok-okeꞌ. Uisneno nfeen
ee ronef ahinit he nahiin rasi mfaun, tar antea usif pah Masir anneek niis ne, ma
nait je njair gubernur neu pah Masir anfuun am nateef. Ma in naꞌnaak anbi usif pah
Masir in sonaf amsaꞌ.
ACT 7:11 Rarit, oras amnahas antaman pah Masir ma pah Kanaꞌan. Amnahas naan
mainenuꞌ, tar antea too mfaun ein ansuus ma nanaꞌreen anbin mee-mee. Es naan ate,
anbi oras naan, hit beꞌi-naꞌi sin imsaꞌ ka napenin fa mnaah saaꞌ-saaꞌ.
ACT 7:12 Mes kaꞌo Yakop anneen hanaf nak, anmuꞌi mnahat et pah Masir. Es naan ate,
in nreun in aanh ein, esan reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin, he nnaon neun pah Masir he nsosan
amnahat.
ACT 7:13 Ansosa nrarin on naan ate, sin nfanin. Oras sin amnaaht ein naan oekꞌ ein
ate, naiꞌ Yakop anreek sin he nfani ntenin ma nsosan amnahat neun pah Masir. Haꞌe
reꞌ ia, naꞌ naiꞌ Yusuf natoon in tuan ii, nak in es reꞌ naiꞌ Yusuf, reꞌ sin orif.
Namuni te, naiꞌ Yusuf nakriraꞌ in nonot-asar sin neu usif pah Masir.
ACT 7:14 Naiꞌ Yusuf antoit he in amaf ma in orif-tataf sin neem natuan anbin pah
Masir. Sin amnemat neun pah Masir naan ok-okeꞌ of tuaf boꞌ hitu mniim.
ACT 7:15 Onaim naiꞌ Yakop nananiꞌ bare neu pah Masir, tar antea hit beꞌi-naꞌi sin
nmaten nbin naan.
ACT 7:16 Ma toon baniꞌ toon ate, sin neik nafaniꞌ hit beꞌi-naꞌi sin nuif ein neu
kuan Sikem et pah Kanaꞌan. Sin nsuub nuif ein naan anbi nopu reꞌ nahunu te kaꞌo
Abraham ansoos ee naꞌko naiꞌ Hemor in sufan.”
ACT 7:17 Naiꞌ Stefanus antuut antein in uaban am nak, “Areꞌ rasin reꞌ ia, anjarin
natuin Uisneno anbaꞌan anrair nak, In of anfee auf pusaak neu naiꞌ Abraham anbi
bare naan. Oras anmurai anhaumak-maak he Uisneno nanokab In rais manbaꞌan naan ate,
hit atoin Yahudis sin naꞌbaab ok amfaun ii kah een anbin pah Masir.
ACT 7:18 Oras naan, anmuiꞌ uisf feuꞌ goes reꞌ annaaꞌ aprenat anbi pah Masir. In ka
nahiin fa naiꞌ Yusuf in retan ma in aꞌnaon.
ACT 7:19 Usif naan naꞌaet hit beꞌi-naꞌi sin. In mapuutn ii kah een neu hit beꞌi-
naꞌi sin. In naꞌsekeꞌ sin he nasaitan riꞌana kruuꞌf ein, he sin nmaten kuuk.
ACT 7:20 Oras naan, kaꞌo Musa in ainf ii nahoins ee. In aon ii kmoerf aah! In
ainaf-amaf sin ka natniin fa uisf ee in aprenat. Sin npairoir naꞌkoroꞌ riꞌanaꞌ naan
anbi sin umi, tar antea in nmoin naan funan teun.
ACT 7:21 Oras sin ka bisa naꞌkoroꞌ naan fa riꞌanaꞌ naan anteniꞌ te, sin npoirn ee.
Onaim usif pah Masir in aan feot goes, es reꞌ niit riꞌanaꞌ naan. In nait riꞌanaꞌ
naan ma npairoir je nahuum on reꞌ in aan honiꞌ.
ACT 7:22 Es naan ate, atoniꞌ pah Masir nanoniꞌ areꞌ sin mahiink ein okeꞌ neu naiꞌ
Musa, ma in njair atoin ahinit ma amanoet. In nahiin et uabaꞌ ma mepu.
ACT 7:23 Oras in nmoin naan toon boꞌ haa, naiꞌ Musa nnao naim he nahiin kuun in
atoin Israelas sin.
ACT 7:24 Oras in npoi nnao te, in niit atoin Masiras es antuuf atoin Israelas es.
In nturun atoin Israelas naan, ma in nroor niis atoin Masiras naan.
ACT 7:25 Naiꞌ Musa natenab nak, of oniꞌ in aok-bian sin nahinin nak, Uisneno nsoun
ee, he nafetin sin naꞌkon sin susat. Mes sin ka nahinin rasi naan fa feꞌ.
ACT 7:26 Nokaꞌ on naan ate, naiꞌ Musa npoi ntein he nnao nkius in atoin Israelas
sin. Rarit in niit atoniꞌ nua nmabanan. Ma in he nsobaꞌ he narameꞌ sin am nak,
“Hoe! Hi nua ki mmaꞌori-tatan. Mes nansaaꞌ am es hi nua ki mmatuuf?”
ACT 7:27 Mes atoniꞌ reꞌ nbaan in aok-bian naan antitar naꞌroob kaꞌo Musa mnak,
‘Sekau es reꞌ nait ko he mjari ꞌnakaf meu kai? Ma sekau es anruur ko he mjair afeek
rasi meu kai?
ACT 7:28 Ho mak oniꞌ ho bisa mroor miis kau, on reꞌ afi naa ho mroor miis atoin
Masiras naan?’
ACT 7:29 Naiꞌ Musa anneen anrair on naan ate, in nfeen naen nasaitan pah Masir. In
naen ma natua nbi atoin Midianas sin pah. In matsao nbi naan, ma nahoniꞌ riꞌaan
mone nua.
ACT 7:30 Toon boꞌ haa namsopu te, naiꞌ Musa annao nbi baer jes reꞌ ka nmuiꞌ fa oe,
anhaumaak nok aꞌtoeꞌf es, reꞌ sin teek ee te nak ꞌToꞌef Sinai. Anbi bare naan,
Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan, neem nateef nok naiꞌ Musa, anbi ai reꞌ
anpiin anbi hau aan es. Hau naan anpiin, mes ka npuut fa.
ACT 7:31 Niit ee on naan ate, naiꞌ Musa nsanmaak. Ma in nnao nhaumaak he nkius niit
saaꞌ reꞌ njari nbi naan. Nok askeken, in nneen Uisneno naꞌuab naꞌko ai naan in
nanan nak,
ACT 7:32 ‘Au reꞌ ia, ho naiꞌ-kaꞌo sin Uisneno; esan reꞌ kaꞌo Abraham, kaꞌo Isak, ma
kaꞌo Yakop.’ Anneen hanaf naan ate, kaꞌo Musa namtau nmaet, tar antea in huumn ii
nmouf, ma in ka nabrain fa he nait in matan he nkius ai pinaꞌ naan.
ACT 7:33 Rarit Uisneno naꞌuab anteniꞌ mnak, ‘Musa! Ho mhaek et afu kninuꞌ. Amnui
main ho ꞌpein haef ein naan!
ACT 7:34 Kaisaꞌ muteenb am mak, Au ꞌnikan ꞌain Au too Israelas sin abitan pah
Masir. Kahaf! Au umnau sin feꞌ. Au uhiin sin nanaꞌrenat. Au ꞌneen aꞌrair sin haan
sakoit antotin turun ma babat. Oras ia, Au ꞌsaun ma ꞌnao he ufetin sin. Uum feꞌ! Au
he ꞌreek ko mfain meu pah Masir.’
ACT 7:35 Onaim Uisneno reꞌ nakriir On anbi ai naan, naprenat naiꞌ Musa he nfain neu
pah Masir. Uisneno nruur ma nreek ee, he nafetin too Israꞌel naꞌko nanaꞌrenat. Naiꞌ
Musa ia, es reꞌ afi unuꞌ nataan ee nak, ‘Sekau es reꞌ nait ko mjair aꞌnakat neu
kai?’ Oras ia, Uisneno neikn On es reꞌ nait je!
ACT 7:36 Es naan ate, kaꞌo Musa ntebi nfain neu pah Masir. Anbi naan, in nmoeꞌ rais
sanmakat humaꞌ-humaꞌ. Rarit in napoitan too Israelas sin naꞌkon pah Masir. In neik
sin nnaon natuin Tais Meꞌe, ma sin nnao natuin baer ruman tar antea toon boꞌ haa.
ACT 7:37 Kaꞌo Musa neikn on natoon neu too Israꞌel am nak, ‘Uisneno of nait naan
tuaf es naꞌko hi tnaanm ein, he njair In mafefa kninuꞌ, namnees on reꞌ In nait kau
reꞌ ia.’
ACT 7:38 Kaꞌo Musa neik hit beꞌi-naꞌi sin anbin baer ruman. In kuun es anjair nete-
ranan neu hit beꞌi-naꞌi nok Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan. Ameput naan,
es reꞌ nasanut Uisneno In Kabin ma Prenat neu naiꞌ Musa, reꞌ natoon kit raan
aꞌhonis amneot. Uisneno In Kabin ma Prenat naan, es reꞌ nasanut sin anbi ꞌToꞌef
Sinai naan.
ACT 7:39 Maski on naan amsaꞌ, hit beꞌi-naꞌi sin ka natniin fa naiꞌ Musa. Sin npenan
nain je, ma sin he nfanin kuuk neun pah Masir.
ACT 7:40 Rarit sin nnaon nkopoꞌ naiꞌ Harun nak, ‘Ho oriꞌ naiꞌ Musa nok kit tpoi
taꞌko pah Masir. Mes oras ia, hai ka mihiin fa neu in et konaꞌ mee! Es naan ate,
hai mtoit ko he mmoeꞌ baer fuat mahuum es neu kai. Maut he in neikn on es reꞌ njair
maat-ranan neu kai.’
ACT 7:41 Rarit sin nmoꞌen baer fuat mahumaꞌ naan. In huumn ii on reꞌ bijae aan es.
Rarit sin nroron muꞌit ma nafuat ee neu ne. Ma sin nfeest ein nok neek marinet
koꞌu, natuin sin neek ein anmarinan nok bareꞌ reꞌ sin nmoeꞌ je neik sin aꞌniimk ein
kuuk.
ACT 7:42 Oras ankius niit ꞌmoꞌet naan ate, Uisneno ankoit sin. Onaim sin nmurain
nfua bareꞌ anbi neon goe tnanan, on reꞌ manas, funan, ma kfuun-akfuun. Onaim
Uisneno nparakan sin on reꞌ naan. Naan namnees nok saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa
kninuꞌ ntui nain am nak, ‘Hoe! Hi atoniꞌ pah Israꞌel ki! Toon boꞌ haa, hi mnao
mfuun ma miteef ambi baer ruman naan, rarit hi mroor muꞌit he mfua Kau, aiꞌ hi mfua
meu sekau?
ACT 7:43 Hi ka mboꞌis Kau fa! Neno-neno te, hi suma mfua hi baer fuat mahuum ein.
Hi mroim he mpoi-mtaam ambi pah tuaf Morok in uim fuat. Hi mroim he mfua pah tuaf
naꞌko kfuun es, reꞌ anteek ee te, nak Refan. Onaim hi mfua piut saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ
je meik hi ꞌniim ein kiim! Es naan ate, Au of ꞌait iꞌporin ki miꞌroo-ꞌroo meu Babel
in tukan bian antein.’ 
”
ACT 7:44 Naiꞌ Stefanus antuut ma ntaur in uaban naan nak, “Uisneno naruruꞌ neu kaꞌo
Musa ꞌtopeꞌ naꞌko uim onen es. Onaim kaꞌo Musa sin nahakeꞌ Tenar Onen es, reꞌ sin
nmoeꞌ je naꞌko pasu ma tais, natuinaꞌ masaf naan. Onaim too Israelas sin neman ma
nꞌoen ein neun Uisneno anbin In Tenar naan. Karu sin nanain ein bare, sin npukai
Tenar Onen naan, sin nfuut goe, ma sin nroi neik je neu bare bian. Anbi naan, sin
nahakeꞌ nteniꞌ Tenar naan.
ACT 7:45 Oras naiꞌ Yosua sin nmakenan suuk aꞌroo nok uuf-uuf bian anbin pah Kanaꞌan
reꞌ ia te, Uisneno nriuꞌ napoitan uuf ein naan. Rarit In nbait pah naan neu hit
beꞌi-naꞌi sin. Oras sin ntaam nasiik pah naan, sin neik Tenar Onen naan amsaꞌ.
Tenar naan anhaek nabaar tar antea usif naiꞌ Daut annaaꞌ aprenat.
ACT 7:46 Usif naiꞌ Daut anꞌonen neu Uisneno, on reꞌ hit kaꞌo Yakop amsaꞌ anꞌonen
neu Ne. Ma naiꞌ Daut anharineb Uisneno In nekan, onaim Uisneno nakriir ee In nekan
arekot. Onaim in ntoit Uisneno he in es reꞌ nafenaꞌ Uim Onen Uuf feꞌu.
ACT 7:47 Mes namuni te, naiꞌ Daut in anah naiꞌ Soleman es reꞌ nafenaꞌ Uim Onen Uuf
naan.
ACT 7:48 Mes hit tahiin tak, Uisneno ka natua fa anbi umi reꞌ mansian ii anmoꞌe.
Rasi naan natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ tuaf es antui nain je mnak,
ACT 7:49 ‘Neon goe tunan naan, anjair Au ꞌtoko prenat. Ma pah-pinan naan, anjair Au
ꞌteir haef. Hi he mmoeꞌ umi humaf mee, reꞌpantas he Au utua ꞌbi naan? Ka neu he
njair fa!
ACT 7:50 Fin Au es reꞌ aꞌmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan nok in aafn ii ok-okeꞌ!’ ”
ACT 7:51 Rarit naiꞌ Stefanus antaru ntein in uaban. In naskaraꞌ sin am nak,
“Batuur, ro hi ꞌnaak-fatun ki! Hi on reꞌ tuaf reꞌ ka nahiin niit fa Uisneno, ma ka
mitniin Ee fa. Hi mraban Uisneno on reꞌ beꞌi-naꞌi sin ankoit Je! Onaim oras ia, hi
he mraban amtein Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, oo?
ACT 7:52 Hi beꞌi-naꞌi sin nasusab niis areꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein. Hi mitoon
miit kau, mafefa kninuꞌ mee, es reꞌ ka napein fa haꞌmuꞌit naꞌko sin? Ka tiit fa
feꞌ, aiꞌ? Un-unuꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein natoon nanin nak, Uisneno of ansonuꞌ
In Atoni Kninuꞌ. Mes hi beꞌi-naꞌi sin anroor niis Uisneno In mafefa kninuꞌ sin. Tar
antea hi msaꞌ ampaek tua ꞌtetaꞌ he nroor niis Uisneno In Atoni Kninuꞌ.
ACT 7:53 Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan sin imsaꞌ, es reꞌ neik areꞌ
atoran harat reꞌ Uisneno anroim he nfee sin neu kit, mes hi ka mfairoir sin fa.”
ACT 7:54 Oras sin reꞌ nokan ntokon anbi bare feek rasi naan, anneen naiꞌ Stefanus
in uab ein naan, sin nahiin nanin nak in nasaan sin. Es naan ate, sin neek ein
namenan ma neik-neuk nisik.
ACT 7:55 Mes naiꞌ Stefanus, reꞌ Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee ntaam neu ne, nait
matan ma nbaiseun neu neon goe tnanan. Anbi naan, in niit Uisneno In pinan ma
krahan no mes-meseꞌ, ma Usif Yesus anhake nbi Uisneno In abnapan aꞌneꞌu anbi baer
amasat naan.
ACT 7:56 Ma naiꞌ Stefanus naꞌuab am nak, “On nai, sin aam ein! Au ꞌiit neno tunan
natfeꞌi, ma Mansian Batuur-Batuur ee anhaek et baer amasat et Uisneno In abnapan
aꞌneꞌu.”
ACT 7:57 Annenan on naan ate, aparikas raisn ee ankeeh sin ruik ein. Rarit sin
nakain ee nok haan maꞌtaniꞌ he naiꞌ Stefanus kais naꞌuabaꞌ nteniꞌ. Ma sin nfuat ok
buꞌ-buaꞌ he nꞌusaꞌ niis ne.
ACT 7:58 Rarit sin nheer anfonat naiꞌ Stefanus ma neik je npoi naꞌko kota naan. Ma
saksii ngguin sin anpuuꞌ sin baru mnaun kotif, ma nanaꞌat sin anbi atoin muinf es.
In kaan ee, naiꞌ Saulus. In es reꞌ anfuaruut sin. Onaim sin npoir naiꞌ Stefanus
neikin fatu.
ACT 7:59 Oras sin npoir naiꞌ Stefanus, in nhunun naher-heer am nak, “Koi, Usiꞌ
Yesus! Au oors ii nhaumaak een. Amtoup kau nai!”
ACT 7:60 Rarit in nriꞌtuu ma nhunun anteniꞌ naher-heer am nak, “Koi, Aam! Kaisaꞌ
muroibaꞌ sanat ia meu sin!” Rarit in asnaasn ii natfeek, ma in nmaet.
ACT 8:1a Naiꞌ Saulus nok anbi bare naan amsaꞌ, ma in nroim he sin nroor niis naiꞌ
Stefanus amsaꞌ.
ACT 8:1b Oras naiꞌ Stefanus anmaet, tuaf fak-fauk reꞌ nneek Uisneno, sin nnaon nait
in taꞌun, ma neik je he nsuub. Sin nkaen nmeiꞌ-meiꞌ jok. Naꞌko neno naan, atoniꞌ
anmurai nhaꞌmuiꞌ Usif Yesus Iin na nbi kota Yerusalem, tar antea sin nsusan nmaten
ma nhaꞌmuiꞌ jok. Rarit sin naen anbaits ok neun propinsi Yudea ma propinsi Samaria.
Sin arsin naenan, mes Usif Yesus In haef ein sin esan reꞌ nabaran anbin Yerusalem.
ACT 8:3 Naiꞌ Saulus naim ranan piut he nareuꞌ pukan apirsait neu Usif Yesus. In
naim sin anbin mee-mee. In npoi-ntaam umi he naim sin. In nheek et bifee ma atoniꞌ,
ma nataam sin anbin bui.
ACT 8:4 Maski sin nasusab nonot apirsait neu Usif Yesus tar antea sin naenan
nsiksaakn ok, mes sin ka nasnasan fa he nsaksii Usif Yesus In Rais Reko neu sekau-
sekau nbi bare mee-mee.
ACT 8:5 On reꞌ oras naan, naiꞌ Felipus nnao nbi kota es et propinsi Samaria, ma
natoon neu sin am nak, Naiꞌ Yesus naan, es reꞌ Kristus, reꞌ Uisneno nruur ma nreek
nain Je naꞌko unuꞌ.
ACT 8:6 Oras too mfaun ein niit rais sanmakat reꞌ in nmoeꞌ sin, sin nabuan ma
natniin narek-rekoꞌ in uaban.
ACT 8:7 Taretaꞌ on reꞌ: anmuiꞌ areꞌ aniut saes ein anbin naan amsaꞌ. Ma niut reꞌuf
sin npoi nasaitan sin nok haan hunun koꞌu. Areꞌ ameen buaꞌ ma ameen hae heraꞌ sin,
nareok nanin oras naan.
ACT 8:8 Es naan ate, abitan kota naan anmarinan nmaten.
ACT 8:9 Anbi kota naan, anmuiꞌ atoin ahiint es, kaan ee naiꞌ Simon. Nahunu te, in
npaek in reuꞌ raut ein neu abitan Samaria. In naꞌnaeb in tuan, ma naꞌuab am nak,
“Sekau on reꞌ au!”
ACT 8:10 Onaim munif aiꞌ mnasif, bifee aiꞌ atoniꞌ anbi kota naan anteek in kaan ee
piut am nak, “Airoo! Atoniꞌ ia, maꞌtain besi! Saaꞌ-saaꞌ reꞌ in nmoeꞌ sin, neman
naꞌko Uisneno In kuasat!” Natuin areꞌ in reꞌun reꞌ naan, es naan ate, sin npaek je
naꞌko unuꞌ.
ACT 8:12 Mes oras ia, sin nnenan naiꞌ Felipus nanoniꞌ sin anmatoom nok Uisneno In
aprenat. In natoon neu sin ranan he bisa sin ntaam njarin Uisneno Iin na, npaek
Usif Yesus In kanan. Oras sin nneen anrarin, too mfaun ein anpirsain, ma sin ntaman
njarin Uiseneno In nonot-asar. Bifee-atoniꞌ ntaman on naan. Rarit nasrain sin.
ACT 8:13 Naiꞌ Simon anpirsai msaꞌ ma ntaam anjair Usif Yesus Iin ja. Onaim sin
nasrain je. Rarit in nnao nok naiꞌ Felipus anbi mee-mee. Oras in niit rais sanmaakt
ein reꞌ naiꞌ Felipus anmoeꞌ sin, in nkiꞌun am nak, “Hoe! Reꞌ ia, ro maꞌtaniꞌ!”
ACT 8:14 Oras naan, Uisneno In haef ein reꞌ abitan Yerusalem annenan nak, abitan
propinsi Samaria sin anpirsain nrarin neu Uisneno In Rais Reko. Onaim sin nsonuꞌ
naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis he nnaon neu bare naan.
ACT 8:15 Oras sin nua sin antean bare naan ate, sin nahinin nak, apirsait ein reꞌ
naan ka ntoupun fa feꞌ Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. Fin sin suma nasranin npaek Usif
Yesus In kanan. Rarit naiꞌ Petrus nok naiꞌ Yohanis antao sin aꞌniimk ein anbi sin,
ma sin nꞌonen antotin he abitan Samaria napein Uisneno In Asmaan Akninuꞌ msaꞌ. Ma
sin napein nanin Asmaan Akninuꞌ naan.
ACT 8:18 Oras naan, naiꞌ Simon niit atoin nuaꞌ ein naan antao sin aꞌniimk ein anbi
apirsait ein, onaim sin napein Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. Rarit naiꞌ Simon annonaꞌ
roit neu naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis, ma in ntoti mnak,
ACT 8:19 “Sin aam ein! Hi mfee kau kuasat naan amsaꞌ. Maut he oras au ꞌtao au
ꞌnimak ꞌeu sekau-sekau te, sin napenin Uisneno In Asmaan Akninuꞌ msaꞌ.”
ACT 8:20 Mes naiꞌ Petrus naskaar ee mnak, “Kasat neu ko, mok ho roit ein naan! Ho
mak of oniꞌ ho bisa msoos Uisneno In Asmaan Akninuꞌ meik roit? Kahaf! Ka tiit fa es
he bisa nsoos naan Asmaan Akninuꞌ!
ACT 8:21 Ho ka mmuiꞌ fa hak saaꞌ-saaꞌ meu Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, natuin ho
nekam nanan nameisꞌook. Ho suma mami haa akar.
ACT 8:22 Musnaas nai muꞌko ho saant am penu sin! Reko nneis, ho mꞌonen ma mtoit meu
Uisneno, he karu reko te, In nnoes nain ho tenab amreꞌut naan.
ACT 8:23 Au uhiin ꞌak, ho neekm aan naheun nok maufinu ma sinmakat, ma nmuiꞌ rais
reꞌuf amfaun reꞌ anfuut ko feꞌ!”
ACT 8:24 Rarit naiꞌ Simon antoit sin nua sin am nak, “Sin amaꞌ arki! Karu on naan
ate, hi mꞌonen maan kau feꞌ, he kasat reꞌ hi mteek ee naan, kais antoom kau.”
ACT 8:25 Rarit naiꞌ Petrus ma naiꞌ Yohanis natoon Usif Yesus In Rais Reko ok-okeꞌ,
ma sin natoon amsaꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat neu abitan kota naan. Rarit sin nua
sin ntebi nfanin neun Yerusalem. Oras sin nnaon raan, sin neis nokan kuan-kuan nbin
propinsi Samaria, he natoon Usif Yesus In Rais Reko neu abitan naan.
ACT 8:26 Rarit ameput Uisneno naꞌko sonaf neno tunan nreun naiꞌ Felipus am nak,
“Baꞌe! Ho mnao nai mutuin ranan reꞌ anꞌain haaꞌ-nua. Mutuin raan amnaaꞌ naꞌko kota
Yerusalem ma mnao mkoon meu kuan Gasa.”
ACT 8:27 Oras in nneen on naan ate, naiꞌ Felipus anpoi nnao nain. Oras in nbi ranan
naan, in niit atoin es. Atoniꞌ reꞌ naan kaes kouꞌ goes naꞌko pah Etiopia. In es reꞌ
anpao ma nꞌurus aꞌmuiꞌf ein naꞌko uis bifee pah Etiopia. Uis bifee naan, sin nteek
ee te nak, Kandake. Kaes koꞌu reꞌ naan, feꞌ nok anꞌonen anbi kota Yerusalem, ma
oras naan in nsae kreet he nfain neu sin pah. Oras naiꞌ Felipus niit ee, kase naan
antook ma nrees anbi kreet ee in nanan. In nrees anbi surat naꞌko kaꞌo Yesaya,
Uisneno In mafefa kninuꞌ.
ACT 8:29 Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee nreun naiꞌ Felipus he nnao nhaumak-maak kreet
naan, he nateef nok kaes koꞌu naan.
ACT 8:30 Ma oras in nhaumaak ate, in nneen atoniꞌ naan anrees naꞌko kaꞌo Yesaya in
surat. Onaim in nataan am nak, “Aam! Ho muhiin saaꞌ reꞌ ho mrees ee naan, aiꞌ
kaah?”
ACT 8:31 Rarit atoniꞌ naan nataah am nak, “Kaah fa, tua. Ro he nmuiꞌ tuaf he natoon
kau feꞌ, henaꞌ au uhiin. Amsae uum he mtook mok kau mbi ia.”
ACT 8:32 Tuis reꞌ in nrees ee naan, in haan ee, nak on nai: “Sin nheer anfoont ee,
on reꞌ atoniꞌ nheer ꞌbib-kase, he neik je he nroor goe. In njair on reꞌ ꞌbib-kaes
anaꞌ reꞌ atoniꞌ nkateir in funun, mes in ntaaꞌ kuun. In ka nfei fa in fefan, ma ka
nataah fa fefaꞌ meseꞌ msaꞌ.
ACT 8:33 Rarit sin naꞌaakn ee; Sin nafekan rais poi ntoom ee. Oras naan, sin nroor
niis ne, te kaah, in ka nmuiꞌ fa sanat saaꞌ-saaꞌ. Onaim hit he tak saaꞌ antein?”
ACT 8:34 Anrees anrair on naan ate, kaes koꞌu naan nataan naiꞌ Felipus am nak, “On
mee? Kaꞌo Yesaya antui neu in tuan ii oo, aiꞌ in ntui anmatoom nok atoniꞌ ꞌtetaꞌ?”
ACT 8:35 Rarit naiꞌ Felipus nanoniꞌ kaes koꞌu naan neik Usif Yesus In Rais Reko. In
nmurai naꞌko kaꞌo Yesaya in tuis reꞌ naan, ma in natoon ranan neu Usif Yesus.
ACT 8:36 Oras sin annaon feꞌ, kaes koꞌu naan niit oe. Ma in nsenu nfeek naiꞌ
Felipus in uaban, neik haan totis am nak, “Baꞌe! Ho mkius miit feꞌ, anmuiꞌ oe es
nee. Karu ho mromi te, atsaun he ho musrain kau nai.”
ACT 8:37 [Ma naiꞌ Felipus nataah am nak, “Karu ho mpirsai batuur-batuur meu Usif
Yesus ate, ka nmuiꞌ fa ekat. Au uskau he tsaun he au usrain ko, tua.” Rarit in
nmanakuꞌ am nak, “Au ꞌpirsai batuur-batuur ꞌak, Naiꞌ Yesus reꞌ naan, Uisneno es reꞌ
anruur ma nreek nain Je naꞌko unuꞌ. In reꞌ naan, Uisneno In Anah.”]
ACT 8:38 Onaim atoniꞌ naan anreun he nasnasab in akreet. Rarit sin nsanun ma ntaman
nbi oe naan in nanan. Ma naiꞌ Felipus nasrain je nbi naan.
ACT 8:39 Oras sin npoin naꞌko oe, Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neik naiꞌ Felipus
annao neu baer sonaꞌ. Kaes koꞌu naan ka niit anteinꞌ ee fa. Kase naan annao nkoon
nok neek marinet koꞌu.
ACT 8:40 Naiꞌ Felipus anpoi nbi kuan es, kaan ee Asotus. Naꞌko bare naan, in nnao
piut ma natoon neu too mfaun ein Usif Yesus In Rais Reko. In neis nok kuan-kuan tar
antea kota Kaisarea.
ACT 9:1 Oras naan, naiꞌ Saulus ansair piut-piut ma nhaꞌmuiꞌ Usif Yesus Iin na. In
naim ranan he nroor niis sin amsaꞌ. Es naan ate, in nnao neu aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaak koꞌu,
ACT 9:2 ma ntoit suur aprenat he neik sin neu aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin anbi
sin uim oen ein et kota Damsik. In ntoit he karu in nateef nok apirsait ein neun
Usif Yesus In Raan Aꞌhonis, et bifee ma atoniꞌ, in he nheek ma nfuut sin, ma nheer
neik sin neun Yerusalem.
ACT 9:3 Antoupu nrair suur apreent ein naan ate, in nok in aok-bian sin annaon neun
kota Damsik. Oras in nhaumaak kota reꞌ naan, nok askeken ate, piin es naꞌko neno
tunan antahaꞌ natetab naiꞌ Saulus.
ACT 9:4 Onaim in ntaikobi ntea nain afu. Rarit in nneen hanaf es naꞌuab neu ne
mnak, “Saulus! Nansaaꞌ am es ho mhaꞌmuiꞌ Kau on reꞌ ia?”
ACT 9:5 Naiꞌ Saulus nataan am nak, “Sekau es reꞌ aꞌuabaꞌ ia, tua?” Hanaf naan
nataah am nak, “Au reꞌ ia, Naiꞌ Yesus, reꞌ ho mhaꞌmuꞌi.
ACT 9:6 Oras ia, amfeen nai, ma mtaam nai meu kota naan. Anbi naan, Au of utoon ko
saaꞌ reꞌ ho he mmoꞌe.”
ACT 9:7 In aok-bian sin annenan hanaf naan amsaꞌ, mes sin ka niit fa sekau-sekau.
Onaim sin neek ein namnekun, tar antea sin ka fefaꞌ meseꞌ fa.
ACT 9:8 Rarit naiꞌ Saulus anfeen anhaek. In he nfei in maatk ein, mes in nforo
nmaet. Onaim sin nnaaꞌ in aꞌniman, ma nok ne ntaam neu kota Damsik.
ACT 9:9 Neno tenu mfai tenu ꞌteme-ꞌteme, in ka niit fa saaꞌ-saaꞌ. Ma in ka naah am
niun fa saaꞌ-saaꞌ.
ACT 9:10 Anbi kota naan, anmuiꞌ apirsait es, kaan ee naiꞌ Ananias. Usif Yesus neem
nakriir On neu naiꞌ Ananias nbi mnitas, ma nak ee mnak, “Ananias!” Ma naiꞌ Ananias
nataah am nak, “Au es ia, tua!”
ACT 9:11 Usif Yesus nbaasn ee mnak, “Uum feꞌ! Ho mnao he maim Au atoin es. Amnao
meu Raan Amneꞌo, meu atoin es in umi, kaan ee naiꞌ Judas. Anbi umi naan, ho muteef
mok atoin es, kaan ee naiꞌ Saulus. In naꞌko kota Tarsus. Oras ia, in nꞌonen.
ACT 9:12 Au ꞌfeen naiꞌ Saulus amnitas amsaꞌ ma utoon ee mꞌak, ‘Of anmuiꞌ atoin es,
kaan ee naiꞌ Ananias, neem nateef nok ko.’ Ho mnao he mtao ho ꞌnimam he in bisa
niit anfain.”
ACT 9:13 Mes naiꞌ Ananias nataah am nak, “On nai, Usiꞌ! Hai mneen amrair beno
humaꞌ-humaꞌ anmatoom nok atoniꞌ reꞌ naan. In nhaꞌmuiꞌ niis Ho too kniunꞌ ein abitan
Yerusalem. Tar antea sin suust ii, ka kreꞌ-reꞌo fa!
ACT 9:14 Oras ia, hai mneen amteniꞌ nak, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein
anfeen ee kuasat he neem ma nheek nain tuaf-tuaf reꞌ antaam natuin Ho Raan Aꞌhonis,
tua.”
ACT 9:15 Mes Usif Yesus naꞌuab anteniꞌ nok naiꞌ Ananias am nak, “Maski on naan
amsaꞌ, mes oras ia ho ro he mnao! Fin Au ꞌpiir je goen he nfei ranan neu Kau, maut
he in neik Rais Reko neu atoniꞌ naꞌko uuf ma pah bian, ma neu uisf ein, ma neu too
Israꞌel amsaꞌ.
ACT 9:16 Au of utoon ee, he in nahiin, nak haꞌmuꞌit humaꞌ mee es reꞌ npao nain je,
natuin in npirsai ma nok Kau goen.”
ACT 9:17 Anneen Usiꞌ In kabin on naan ate, naiꞌ Ananias annao neu umi naan, rarit
in ntaam anbi naan. In ntao in aꞌniman anbi naiꞌ Saulus am nak, “Baꞌe! Usif Yesus
reꞌ ho miit Ee nbi ranan oras ho uum, In neikn On es anreun kau he ꞌuum uteef ꞌok
ko. In nreun kau he au ꞌonen ma ꞌtao au ꞌnimak ꞌeu ko, he ho bisa miit amfain. In
nroim he ho mtoup In Asmaan Akninuꞌ amsaꞌ.”
ACT 9:18 Oras naan, naiꞌ Saulus annaben ate, saaꞌ es on reꞌ ikaꞌ pohoꞌ anmouf naꞌko
in maatk ein, ma in bisa niit anfain nain. Rarit in nfeen ma sin nasrain je.
ACT 9:19a Onaim in naah am niun, tar antea in aon ee naꞌbeꞌi nfain.
ACT 9:19b Naiꞌ Saulus natua nabaar akreꞌo feꞌ nok Usif Yesus Iin na nbi kota
Damsik.
ACT 9:20 Ma in nnao ntaam anbi atoin Yahudis sin uim onen, ma in natoon neu sin am
nak, “Mitniin mirek-rekoꞌ! Batuur-batuur Naiꞌ Yesus naan, Uisneno In Anah.”
ACT 9:21 Areꞌ too mfaun ein ntakaꞌnaan ein ma nsanmakan neu naiꞌ Saulus in uaban
naan. Es naan ate, sin naꞌuab ein am nak, “In reꞌ ia, es reꞌ nhaꞌmuiꞌ Usif Yesus
Iin na nbi Yerusalem, aiꞌ kaah? Rarit in neem neu ia, he nheek sin ma neik sin
nnaon neu aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein! On mee es reꞌ ia!?”
ACT 9:22 Naiꞌ Saulus nroim he nakriraꞌ bukti mnak, Naiꞌ Yesus reꞌ naan, Kristus reꞌ
Uisneno nbaꞌan nain Je naꞌko afi unuꞌ, he nsoun Ee neem. Naiꞌ Saulus nanoniꞌ nok
maat-maat tar atoin Yahudis sin ka niis ee fa. Es naan ate, naiꞌ Saulus in akbeorn
ii, naꞌnae piut naꞌko oras neu oras.
ACT 9:23 Ankono kreꞌo naꞌko oras naan, atoin Yahudis sin namin ranan he nroor niis
naiꞌ Saulus.
ACT 9:24 Mes naiꞌ Saulus annaben nahiin sin tenab naan. Sin anpao naiꞌ Saulus fai-
manas anbi enoꞌ ꞌpoꞌi kota naan, he nroor niis ne.
ACT 9:25 Onaim anbi fai jes ate, naiꞌ Saulus in aok-bian tuaf fauk neman, ma nfaf-
bokiꞌ naan ee nbi ꞌkiꞌu, rarit nasaunt ee naꞌko baah-rame mnanuꞌ kota naan. Nok
ranan naan, in naen nasaitan kota Damsik.
ACT 9:26 Rarit naiꞌ Saulus annao neu Yerusalem. Anbi naan, in he ntaam nabua nok
Usif Yesus Iin na. Mes sin arsin namtausan naiꞌ Saulus, natuin sin nateenb ein am
nak, in nmoeꞌ jon he njair on reꞌ antaam apirsait neu Usif Yesus. Rarit naꞌ in he
nheek sin.
ACT 9:27 Mes anmuiꞌ atoin es, kaan ee naiꞌ Barnabas. In es reꞌ natefaꞌ naiꞌ Saulus
nok Usif Yesus In haef ein anbi naan. In natoon neu sin areꞌ rasi reꞌ anjair neu
naiꞌ Saulus anbi raan atnanaꞌ. In natoon nak naiꞌ Saulus nateef anrair nok Usif
Yesus amsaꞌ. Ma Usif Yesus naꞌuab maat-maat nok ne msaꞌ. Naiꞌ Barnabas natoon amsaꞌ
am nak, naiꞌ Saulus ro nabrain he natoon Usif Yesus In Raan Aꞌhonis neu abitan
Damsik.
ACT 9:28 Annenan on naan ate, sin antoup naiꞌ Saulus. Rarit in natua nok sin anbi
kota Yerusalem. In nabrain he naꞌuab anmatoom nok Usif Yesus In Rais Reko neu
sekau-sekau, natuin in ka namtausan fa saaꞌ es.
ACT 9:29 In nmakoniꞌ penit nok atoin Yahudis fauk reꞌ naꞌuab ein neik uab Yunani
amsaꞌ. Mes sin ka nromin fa he ntoup in peint am in uab ein naan, onaim sin namin
ranan he nroor niis ne.
ACT 9:30 Mes oras Usif Yesus Iin na annenan am nak, biak ein nateenb ein amreꞌut on
naan ate, sin naen neik naiꞌ Saulus neu kota Kaisarea et tais je ninin. Rarit sin
nreek ee he nnao nkoon neu in kuan, et kota Tarsus.
ACT 9:31 Rarit Usif Yesus Iin na reꞌ abitan propinsi Yudea, propinsi Galilea, ma
propinsi Samaria, anmonin nok mamut. Sin nmaꞌbaab ein piut. Ma sin nmoeꞌ natuin
Usif Yesus In nromin. Ma Uisneno In Asmaan Akninuꞌ nhaꞌtain sin neek ein.
ACT 9:32 Oras naan, naiꞌ Petrus biasa nnao neu bare-bare he nkius Usif Yesus Iin
na. Anbi neon goes, in nnao nkius nonot apirsait abitan kuan Lida.
ACT 9:33 Anbi naan, in nateef nok atoin es, kaan ee naiꞌ Eneas. Atoniꞌ naan anbua.
Toon faun nggoen, in ka nfeen niit fa naꞌko in hara ꞌtupaꞌ.
ACT 9:34 Naiꞌ Petrus naꞌuab neu ne mnak, “Eneas! Oras ia, Yesus Kristus narekoꞌ ko.
Onaim ho mfeen nai! Amkikin ho bare ꞌtupaꞌ!” Anneen anrair on naan ate, in anfeen
nain.
ACT 9:35 Oras abitan kuan Lida ma kuan Saron niit naiꞌ Eneas nareok on naan ate,
sin arsin anpirsain neun Usif Yesus.
ACT 9:36 Oras naan, anmuiꞌ bifee jes, kaan ee bi Tabita, reꞌ natua nbi kota Yope et
tais je ninin. (Bifee naan, in kanan neik uab Yunani te nak, Dorkas, reꞌ neik hit
uab ii te nak ‘ruus’). In npirsai neu Usif Yesus. In nmoeꞌ arekot piut neu in aok-
bian sin, ma nturun areꞌ amaꞌmuiꞌt ein.
ACT 9:37 Oras naan, ain Tabita nameen, rarit in nmaet. Onaim sin naniu in taꞌun, ma
sin nꞌaum goe, rarit sin natuup ee nbi in keꞌen abit fafon.
ACT 9:38 Oras naan, sin nnenan nak naiꞌ Petrus natua ntahan nbi kuan Lida. (Kuan
naan, in aꞌroon ii neno steen es, karu tnao hae taꞌko kota Yope.) Rarit sin nhaefan
tuaf nua he nnaon naskau naiꞌ Petrus am nak, “Aam! Hai miskau ko, he mkoen om uum
rabah meu Yope.”
ACT 9:39 Anneen haan askaut naan ate, naiꞌ Petrus nok nain sin. Antean bare naan
ate, naiꞌ Petrus antaam ma nsae nkoon anbi ain Tabita in keꞌen. Keꞌen naan naheun
nok bifee banuꞌ reꞌ neman ma nkaen nmeiꞌ-meiꞌ jok. Sin nakriraꞌ sin baur paekn ein
ma pake bian antein reꞌ ain Dorkas ansoo sin, oras in nmoin feꞌ.
ACT 9:40 Naiꞌ Petrus anreun sin he npoin ok-okeꞌ naꞌko keꞌen naan. Onaim in nriꞌtuu
ma nꞌonen. Rarit in nabaniꞌ neu amates naan ma naꞌuab am nak, “Ain Tabita! Amfeen
nai, tua!” Nok askeken ate, bifee naan anfei in matan. Oras in nkius niit naiꞌ
Petrus, in nfeen ma ntook.
ACT 9:41 Rarit naiꞌ Petrus annaaꞌ in aꞌniman ma nfiit nafeen ee. Onaim naiꞌ Petrus
noꞌen bifee baun ein ma tuaf bian anbi naan, he nanaꞌat bifee amonit naan neu sin.
ACT 9:42 Rasi naan matonaꞌ anbi kota Yope no mes-meseꞌ, tar antea too mfaun ii
anpirsain neun Usif Yesus.
ACT 9:43 Naiꞌ Petrus natua nabaar anbi bare naan feꞌ, nbi atoin es in umi. Atoniꞌ
naan, kaan ee naiꞌ Simon. In meup goe es reꞌ nakninuꞌ pasu.
ACT 10:1 Oras naan, anmuiꞌ soraru ꞌnakaf tuaf es naꞌko pah Roma, kaan ee naiꞌ
Kornelis. In naꞌnaak sorarus tuaf nautn es. Sin neman naꞌkon pah Itali, bare ꞌroo.
In natua nbi kota Kaisarea.
ACT 10:2 In, ma in uim je naan ee msaꞌ anneek niis Uisneno. Mes atoni mfaun pah
Roma sin bian, ka on fa naan. Eraꞌ-eraꞌ in nturun amaꞌmuiꞌt ein, ma in nꞌonen piut-
piut neu Uisneno.
ACT 10:3 Neon goes, of oniꞌ nreuk teun maans ii nteib, in niit nok maat meꞌu nbi
mnitas, Uisneno In ameupt es naꞌko sonaf neno tunan, neem ma nhaamn ee mnak,
“Kornelis!”
ACT 10:4 Naiꞌ Kornelis niit ameput naan, onaim in namtau nmaet. Rarit in nataan am
nak, “On mee, tua?” Ameput naan nataah am nak, “Uisneno anneen anrair ho onen toits
ein, ma In namnau ho nekam arekot meu areꞌ tuaf bian sin. Onaim Uisneno niit ko.
ACT 10:5 Onaim oras ia, amreek tuaf he nnao neu kota Yope, he naskau neik naan
atoin es, kaan ee naiꞌ Simon Petrus.
ACT 10:6 In natua et uim jes nbi tais je ninin, nok atoin es reꞌ in meup goe
nakninuꞌ pasu. In kaan ee, naiꞌ Simon amsaꞌ.”
ACT 10:7 Oras ameput sonaf neno tunan annao nasaitn ee, naiꞌ Kornelis noꞌen in aan
ameput tuaf nua, ma nok in soraurs es, reꞌ anneek Uisneno msaꞌ.
ACT 10:8 Oras naiꞌ Kornelis natoon anrair areꞌ rasi naan ate, in nreek haefan sin
he nnaon neun kota Yope.
ACT 10:9 Nokaꞌ on naan ate, of oniꞌ maans ii naꞌpuup, naiꞌ Kornelis in haef ein
anhaumak-maak kota Yope. Oras naan, naiꞌ Petrus ansae ma nꞌonen anbi naiꞌ Simon in
uim je porataꞌ pakan.
ACT 10:10 Naiꞌ Petrus anꞌonen, mes in nnaben ate namnaah. In npao abiurt ein
nabaarb ein bukaet. Ma oras in nꞌonen on naan ate, Uisneno nakriir ee mnitas.
ACT 10:11 Nak, on reꞌ in niit neon goe natfeꞌi, ma isparei mainuan es anboor neem.
Isparei naan mafutuꞌ ma makfiriꞌ anbi in suusk ein haa sin. Isparei naan ansaun
neem.
ACT 10:12 Anbi isparei jan in nanan, in niit muꞌit humaꞌ-humaꞌ, esan reꞌ: muiꞌ hae
haaꞌ, anonok, ma koro humaꞌ-humaꞌ.
ACT 10:13 Ma in nneen haanf es anreun goe mnak, “Peꞌu! Amfeen nai! Amroor muiꞌt ein
ia. Rarit mubarab sin ma mbukae!”
ACT 10:14 Mes naiꞌ Petrus nataah am nak, “Ka bisa fa, tua! Kais on reꞌ naan! Natuin
au ka ꞌeuk ꞌiit fa muꞌit humaꞌ-humaꞌ naan sin siisk ein! Hai atoin Yahudis minunin
muꞌit ein reꞌ naan sin siisk ein!”
ACT 10:15 Mes hanaf naan nataah am nak, “Karu Uisneno nak baer es kninuꞌ te, ho
kaisaꞌ mak anꞌoemeet!”
ACT 10:16 Isparei naan, anpoi no teun, ma naꞌait on anfain neu neon goe tunan.
ACT 10:17 Rarit naiꞌ Petrus natenab neu-mneem anmatoom nok amnitas naan in aꞌmoufn
ii saaꞌ. Nateef oras naan, naiꞌ Kornelis in haef ein neem antean naiꞌ Simon in umi.
Sin nhake nrarin anbin enoꞌ.
ACT 10:18 Onaim sin nhaman uim tuaf naan ma nataan am nak, “Hoore, tua! Hai iim
maim tuaf es, reꞌ natua ntahan et umi ia. In kaan ee, naiꞌ Simon Petrus. Hi mihiin
je, oo?”
ACT 10:19 Oras naan, naiꞌ Petrus natenab mnitas naan in aꞌmoufn ii feꞌ, mes Uisneno
In Asmaan Akniunꞌ ee natoon ee mnak, “Hae, Peꞌu. Anmuiꞌ atoniꞌ neem naim ko et
aꞌpinan ee.
ACT 10:20 Amsaun he mnao mutuinaꞌ sin nai. Kaisaꞌ ho neekm aan nabait. Maski sin
reꞌ naan ka atoin Yahudis fa, mes kais ammaiꞌnisin sin, aiꞌ maan sin anjarin atoin
ꞌoemetan, mutuin harat atoin Yahudis. Natuin Au es reꞌ aꞌreun sin he neem naan ko.”
ACT 10:21 Rarit naiꞌ Petrus ansaun ma nateef nok atoin ein naan, ma nak sin am nak,
“Au reꞌ ia, es reꞌ hi maim je. Hi mperluu saaꞌ?”
ACT 10:22 Rarit sin natahan am nak, “Aꞌnaak sorarus pah Roma tuaf es, in es reꞌ
anreun kai he iim meu ia. In naꞌnaak sorarus nautn es. In neekn ee naꞌteeb ma
namnau Uisneno. Atoin Yahudis amfaun nahiin atoniꞌ ia in arekon. Afi naa, Uisneno
In ameput sonaf neno tunan neem ma nreun hai aꞌnakat, he ntoit ko aam, he uum meu
in umi, natuin in he nneen ko, tua.”
ACT 10:23 Anneen anrair on naan ate, naiꞌ Petrus ntoit sin he ntupan fai jes anbi
umi naan. Nokaꞌ on naan ate, sin nfenan, ma naiꞌ Petrus annao nabua nok sin. Anmuiꞌ
tuaf fauk naꞌkon Usif Yesus Iin na reꞌ abitan Yope, annaon nabuan nok sin.
ACT 10:24 Mabeꞌ naan, sin ntupan nbin raan atnanaꞌ. Nokaꞌ on naan ate, naꞌ sin
antean kota Kaisarea. Oras sin ntean naiꞌ Kornelis in umi, in npao nain sin. In
nabuab in aasr ein am in aok-bian no mes-meseꞌ anbin naan.
ACT 10:25 Oras naiꞌ Petrus he ntaam neu umi naan ate, naiꞌ Kornelis naen anseun
nggoe nbi moneꞌ, ma in nriꞌtuu anbi naiꞌ Petrus in haen, ma naꞌruriꞌ he naꞌbesan
naiꞌ Petrus.
ACT 10:26 Mes naiꞌ Petrus anfiit nahakeꞌ aam Kornelis ma naꞌuab am nak, “Baꞌe!
Amfeen amhaek nai! Kais muꞌbesan kau! Fin au reꞌ ia, mansian on reꞌ ho msaꞌ.”
ACT 10:27 Anneen on naan ate, naiꞌ Kornelis anfeen anhaek. Rarit naiꞌ Kornelis ma
naiꞌ Petrus naꞌuab ein, ma sin annaon ntaman neu uim je nanan. Naiꞌ Petrus niit too
mfaun nabuan anbi naan, sin npao nain je.
ACT 10:28 In nkius natefan sin, rarit in naꞌuab am nak, “Sin au baꞌe ma benuꞌ arki!
Hi mihiin main hai atoin Yahudis hai harat. Karu tatuin harat naan, ka nabeiꞌ fa he
hai mseor gom mok atoniꞌ pah aꞌtetaꞌ. Saaꞌ ntein he mtaam meu sin umi. Mes Uisneno
neikn On nakriraꞌ neu kau mnak, karu In es reꞌ naꞌuab am nak, baer es kninuꞌ, ka
nabeiꞌ fa he au ꞌak bareꞌ naan ꞌoemetan. Onaim oras ia, au ka maiꞌnisin fa tuaf
bian anteniꞌ. Au ro he ꞌaan sin anjarin au nonot-asar ꞌbi au uim je nanan.
ACT 10:29 Es naan ate, oras hi iim maan kau te, au ꞌfeen aꞌnao ꞌuum ꞌain. Au ka
puutr ok fa, natuin Uisneno natoon anrair kau. Onaim hi mitoon kau feꞌ! Hi moꞌen
kau he saaꞌ?”
ACT 10:30 Onaim naiꞌ Kornelis anpeo areꞌ rasi nak, “Neno haa akonot, of oniꞌ nreuk
teun maans ii nteib, au ꞌonen aꞌbi au umi reꞌ ia. Nok askeken ate, atoin es anhake
nbi au matak. In paekn ii namaas.
ACT 10:31 Ma in nhaman kau mnak, ‘Kornelis! Uisneno anneen ho onen toits ein, ma In
namnau ho nekam arekot neu too mfaun ein.
ACT 10:32 Onaim oras ia, amreun tuaf he nnaon neun kota Yope he naskau neik naan
tuaf es, kaan ee naiꞌ Simon Petrus. In natua ntahan et uim jes nbi tais je ninin,
et atoin es reꞌ biasa nakninuꞌ pasu. In kaan ee, naiꞌ Simon amsaꞌ.’
ACT 10:33 Es naan ate, au ꞌreun tuaf he naen neit ma naskau neik ko uum meu ia,
tua. Hai mtoit makasi ma sukuur kouꞌ-koꞌu, natuin ho mkoen om uum main, tua. Onaim
oras ia, hai mibua he mitniin saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nreun ko he mutoon sin meu kai,
tua!”
ACT 10:34 Rarit naiꞌ Petrus naꞌuab am nak, “Oras ia, au feꞌ uhiin ꞌak, Uisneno naan
ro nkius mansian ii ok-okeꞌ namnees. In ka npiir fa humaf, nak ia atoin Yahudis, ma
bian sin ka atoin Yahudis fa.
ACT 10:35 Karu nmuiꞌ tuaf naꞌko uuf mee-mee reꞌ in neekn ee mneꞌo, ma nꞌonen piut
neu Uisneno, ma natuin In nromin, tuaf naan anharineb In nekan.
ACT 10:36 Hi mihiin saaꞌ reꞌ Uisneno natoon anrair je neu kai too Israꞌel, nak In
nsonuꞌ anrair Kristus, es reꞌ Naiꞌ Yesus. Ma Naiꞌ Yesus naan anmaet he narameꞌ
mansian ii nok Uisneno. Ma In anjair Aꞌnakat neu mansian ii ok-okeꞌ.
ACT 10:37 Hi mneen mirari msaꞌ, saaꞌ-saaꞌ reꞌ anjarin nbin propinsi Yudea nfuun am
nateef. Retaꞌ naan anmurai naꞌko naiꞌ Yohanis natoon neu too mfaun ein am nak, sin
ro he nasaitan sin saant ein. Ma sin ro he nasranin amsaꞌ, he njair tanar nak, sin
nareko nfanin nok Uisneno.
ACT 10:38 Rarit Uisneno nfee In Asmaan Akninuꞌ neu Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas
naan. Uisneno nfee In kuasan neu Naiꞌ Yesus amsaꞌ. Rarit Naiꞌ Yesus anpoi-ntaam
kuan am bare, he nmoeꞌ rais reko neu too mfaun ein. In nturun ma nbaab tuaf reꞌ
niut reuꞌf ein sin aꞌnakat nasusab sin. In nmoeꞌ on reꞌ naan, natuin Uisneno nok Ne
piut.
ACT 10:39 Hai reꞌ ia miit meik hai maatm ein kiim saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ sin nbin kota
Yerusalem, ma anbin pah atoin Yahudis sin nfuun am nateef. Maski on naan amsaꞌ, mes
sin nkuus nakfiirt Ee nbi hau nehe tar anmaet.
ACT 10:40 In nmaet batuur-batuur, mes nmeu te, Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Rarit In
nakriraꞌ In tuan, he njair bukti nak, In anmoni nfain.
ACT 10:41 Mes In ka nakriir On fa neu mansian ii okeꞌ, suma neu kai mmees. Oras In
nmoni nfain reꞌ naan, hai biasa mbukae mok Ne. Onaim Uisneno anruur kai he njair
saksii ma mnao mitoon Usif Yesus In Rais Reko naan meu tuaf amfaun ambi mee-mee.
ACT 10:42 Onaim Uisneno es reꞌ anreun kai he mnao mitoon maat-maat, anmatoom nok
Atoniꞌ reꞌ In nruur nain Je naꞌko afi unuꞌ, es reꞌ Naiꞌ Yesus. Ma Uisneno nait Naiꞌ
Yesus amsaꞌ anjair Afeek Rasi, he nafeek nak sekau es reꞌ anmoin piut nok Uisneno,
ma sekau es reꞌ kahaf. Naiꞌ Yesus naan, es reꞌ nafeek rasi neu amates ma neu amoint
ein.
ACT 10:43 Naꞌko afi unuꞌ, Uisneno In mafefa kniunꞌ ein anrurun amsaꞌ neu Naiꞌ Yesus
naan nak, sekau-sekau reꞌ anpirsai Je, Uisneno of antoup sin ma annoes nain sin
saant am penu sin.”
ACT 10:44 Oras naiꞌ Petrus naꞌuab on naan feꞌe te, nok askeken Uisneno In Asmaan
Akninuꞌ neem antaam anbi bifee-atoniꞌ sin ok-okeꞌ reꞌ anneen ee.
ACT 10:45 Anbi naan amsaꞌ, anmuiꞌ naiꞌ Petrus in partei ngguin atoin Yahudis, reꞌ
neem nokan naꞌkon kota Yope neu naiꞌ Kornelis in umi et kota Kaisarea. Oras sin
niit too mfaun ein antoup Uisneno In Asmaan Akninuꞌ naan, sin nsanmakan, natuin sin
feꞌ nitan, nak Uisneno nfee In Asmaan Akninuꞌ neu atoniꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa.
ACT 10:46 Sin nneen bifee-atoniꞌ reꞌ anbin naiꞌ Kornelis in umi, naꞌuab ein neik
uab humaꞌ-humaꞌ, ma sin npures ma nboꞌis Uisneno. Rarit naiꞌ Petrus naꞌuab am nak,
ACT 10:47 “Hi mkius kiim! Sin reꞌ ia, antoup Uisneno In Asmaan ee on reꞌ hit imsaꞌ.
Onaim oras ia, iim he tasrain sin nai. Ka tiit fa es, reꞌ he bisa npenan anteniꞌ
sin.”
ACT 10:48 Rarit naiꞌ Petrus anreun sin he nasrain naiꞌ Kornelis nok areꞌ bifee-
atoniꞌ nbin naan, he sin ntaman too sraniꞌ neu Usif Yesus. Rarit sin ntotin, he
naiꞌ Petrus natua nabaar nok sin neno fauk antein, naꞌ sin nafetin naiꞌ Petrus he
ntebi nfain neu Yerusalem.
ACT 11:1 Naiꞌ Petrus ka nfain fa feꞌ, mes Usif Yesus In haef ein ma apirsait bian
abitan Yerusalem, annenan anrair nak, tuaf reꞌ ka atoin Yahudis fa sin antoupu
nrair Usif Yesus In Rais Reko.
ACT 11:2 Onaim oras naiꞌ Petrus anfani ntea Yerusalem on naan ate, anmuiꞌ apirsait
naꞌko partei Yahudi tuaf fak-fauk, nasaan ee mnak,
ACT 11:3 “Hoe! Ho mmoeꞌ on mee es reꞌ naan? Ho muhiin hit haart ii oo, aiꞌ kaah? Ho
ro mubrain he mtaam meu tuaf reꞌ ka atoin Yahudis fa sin umi? Ho mbukae mok sin!
Kais on reꞌ naan, natuin sin ka naꞌheir ein fa on reꞌ hit harat! Ka nabeiꞌ fa he
hit tseor gok tok sin!”
ACT 11:4 Rarit naiꞌ Petrus npeon sin areꞌ rasi reꞌ anjarin nrarin naan am nak,
ACT 11:5 “Neon goes, oras au ꞌbi kota Yope, au ꞌonen. Anbi naan, Uisneno nakriraꞌ
neu kau nbi mnitas. Nak, on reꞌ au ꞌiit neon goe natfeꞌi, ma isparei kouꞌ goes
anboor, ma nakfiirt ee nbi in suusk ein haa sin. Isparei naan ansaun neem neu kau.
ACT 11:6 Oras au ꞌkisu ꞌtaam ꞌeu isparei naan ate, au ꞌiit muꞌit humaꞌ-humaꞌ, esan
reꞌ: muiꞌ hae haaꞌ, anonok, nok koro humaꞌ-humaꞌ. Sin arsin reꞌ naan, muiꞌt ein reꞌ
hit tanunin sin.
ACT 11:7 Rarit au ꞌneen hanaf es anreun kau mnak, ‘Peꞌu! Amfeen nai! Amroor muiꞌt
ein ia, mubarab sin ma mbukae nai!’
ACT 11:8 Mes au utaah am ꞌak, ‘Ka bisa fa, tua! Kais on reꞌ naan, tua! Fin au ka
ꞌeuk ꞌiit fa sisi humaꞌ-humaꞌ on reꞌ naan. Hai atoin Yahudis minunin areꞌ muiꞌt ein
reꞌ naan!’
ACT 11:9 Mes hanaf naan nataah am nak, ‘Karu Uisneno nak baer es kninuꞌ te, ho kais
mak bareꞌ naan ꞌoemetan!’
ACT 11:10 Au ꞌkius ꞌiit isparei naan anboor no teun, ma in naꞌait on anfain neu
neon goe tnanan.
ACT 11:11 Nateef oras naan, atoniꞌ teun neem antean umi naan. Sin neman naꞌkon
Kaisarea he naim kau.
ACT 11:12 Rarit Uisneno In Asmaan Akninuꞌ natoon kau mnak, ‘Ho msaun he mnao mok
atoin ein naan nai. Kaisaꞌ ho neekm aan maꞌfenaꞌ! Maski sin atoniꞌ ꞌtetaꞌ, mes
kaisaꞌ ho mmaiꞌnisin sin, ma maan sin on reꞌ atoin ꞌoemetan.’ Rarit hit aok-bian
sin tuaf nee reꞌ ia, nokan amsaꞌ anbin Kaisarea. Anbi naan, hai mtaam meu aꞌnaak
soraurs es naꞌko pah Roma in umi.
ACT 11:13 In naꞌuab am nak, neno fauk akonot, in niit Uisneno In ameput sonaf neno
tunan, anhake nbi in umi, ma naꞌuab am nak, ‘Amreek tuaf he nnaon neu Yope he
naskau neik naan atoin es, kaan ee naiꞌ Simon Petrus.
ACT 11:14 Atoniꞌ naan of natoon ko mok ho uim ji in nanan, Uisneno In ranan he nsoi
nafetin ki, ma annoes nain hi saant ein.’
ACT 11:15 Es naan ate, au ꞌmurai utoon ꞌeu sin Uisneno In Raan Aꞌhonis. Nok askeken
ate, Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neem antaam neu sin ok-okeꞌ, on reꞌ neon goes ii
hit ttoupu trair Je.
ACT 11:16 Oras au ꞌiit sin antoup In Asmaan Akninuꞌ on naan ate, au umnau Usif
Yesus In uaban uhunut reꞌ nak, ‘Naiꞌ Yohanis nasrain ki neik oe nmees, mes Uisneno
of anmoꞌe nneis naꞌko naan neu ki, es reꞌ In of anfee ki In Asmaan Akninuꞌ.’
ACT 11:17 Uisneno neikn On es reꞌ anfee In Asmaan Akninuꞌ neu atoniꞌ ꞌteet ein,
namnees on reꞌ In nfee Je neu kit. Onaim hi mroim he au ꞌraban Uisneno oo, aiꞌ on
mee? Onaim au he uꞌuab ꞌak saaꞌ aꞌtein?”
ACT 11:18 Anneen naiꞌ Petrus natoon nanoon on naan ate, sin ka nasaan anteinꞌ ee
fa. Rarit sin npures ma nboꞌis Uisneno nak, “Aijoo! Maineun besi! Uisneno nfei
ranan he atoin sonaꞌ amsaꞌ bisa nasaitan sin ꞌmonit asanat, he In nnoes nain sin
saant ein, ma sin nmonin piut nok Ne.”
ACT 11:19 Neon goes ii, oras sin naꞌmate nrair naiꞌ Stefanus, sin nmurai nhaꞌmuiꞌ
ma nasusab apirsait ein neu Usif Yesus. Es naan ate, sin naen anbaits ok neun bare-
bare. Bian naenan neun propinsi Finisia. Bian naenan neun puru Siprus, ma bian
anteniꞌ naen naꞌroon tar antean kota Antiokia et propinsi Siria. Amnaent ein naan
natoon Usif Yesus In Rais Reko anbin mee-mee msaꞌ. Mes sin natonan neu haa sin
atoin Yahudis anmesen. Sin ka natonan fa atoniꞌ ꞌtetaꞌ.
ACT 11:20 Ma anmuꞌi ntein Uisneno Iin na naꞌkon puru Siprus ma naꞌkon kota Kirene.
Bian sin nnaon nkonon neun kota Antiokia et propinsi Siria. Anbin bare naan, sin es
reꞌ natonan Usif Yesus In Rais Reko neu tuaf reꞌ ka atoin Yahudis fa.
ACT 11:21 Uisneno nfeen sin In kuasan, tar antea too mfaun anpirsain neu Usif
Yesus.
ACT 11:22 Oras naan, apirsait ein abitan Yerusalem annenan nak, atoniꞌ ꞌtetaꞌ
abitan Antiokia npirsain neun Usif Yesus amsaꞌ. Onaim sin nreek haefan tuaf es,
kaan ee naiꞌ Barnabas, he nnao nkius sin. Naiꞌ Barnabas naan, atoin neek reko, ma
npirsai batuur-batuur neu Uisneno. Asmaan Akninuꞌ natuuk goe msaꞌ. Oras in neem
antea bare naan, in niit nak, batuur-batuur Uisneno nmeup maꞌtaniꞌ anbi atoniꞌ
ꞌtetaꞌ sin aꞌmoink ein. Onaim in nmariin. Rarit in nhaꞌtani nteniꞌ sin, he sin
nabeiꞌ ein he natuin piut-piut anbin Uisneno In Raan Aꞌhonis. Nok ranan naan,
apirsait ein neu Usif Yesus naꞌbaab ok piut naꞌko neno neu neno.
ACT 11:25 Rarit naiꞌ Barnabas annao nkoon neu kota Tarsus he naim naiꞌ Saulus.
ACT 11:26 Oras in nateef nok naiꞌ Saulus, in nfuir ee he nfanin buꞌ-buaꞌ neun
Antiokia. Rarit sin nua sin natua nabaran toon es, nok Usif Yesus Iin na reꞌ abitan
Antiokia. Neno-neno te, sin nanoniꞌ Usif Yesus In Raan Aꞌhonis neu too mfaun ein.
(Anbi kota Antiokia reꞌ ia, naꞌ atoniꞌ anteek apirsait ein neu Usif Yesus nak
‘atoni Kristen’).
ACT 11:27 Oras sin nua sin nbin Antiokia feꞌ, anmuiꞌ tuaf fauk neman naꞌkon
Yerusalem. Uisneno biasa npaek atoin ein naan he njarin In mafefa kniunꞌ ein.
ACT 11:28 Tuaf es naꞌko mafeef ein naan, kaan ee naiꞌ Agabus. Uisneno In Asmaan
Akniunꞌ ee natoon ee mnak, “Of amnaahs ii maꞌtaniꞌ antaman pah-pinan fuun am
nateef.” Onaim naiꞌ Agabus natoon ee neu bian anteniꞌ. (In uaban naan anjair batuur
oras naiꞌ Klaudius, uis koꞌu keser Roma, naꞌnaak.)
ACT 11:29 Anneen naiꞌ Agabus in uaban on naan ate, Usif Yesus Iin na reꞌ abitan
Antiokia namin ranan ma nabuab ein roit, he nsonuꞌ sin neu sin aok-bian anbi Usif
Yesus, reꞌ nmonin nbin susat anbi propinsi Yudea. Tuaf meseꞌ-meseꞌ anfee natuin in
aꞌbeꞌin.
ACT 11:30 Nabuab anrair on naan ate, sin nreek naiꞌ Barnabas nok naiꞌ Saulus, he
sin nua sin nnaon naat roit ein naan neu aꞌnaak jemaaꞌt ein nbi bare naan, he nbait
sin neu asuust ein.
ACT 12:1 Oras naan, usif naiꞌ Herodes anmurai nhaꞌmuiꞌ Usif Yesus In apirsait ein
bian.
ACT 12:2 In naprenat tuaf he nroor naꞌmaet naiꞌ Yakobus npaek suniꞌ. Naiꞌ Yakobus
naan, naiꞌ Yohanis in tataf.
ACT 12:3 Oras naiꞌ Herodes nahiin nak naiꞌ Yakobus in aꞌmaten anharineb aꞌnaet
Yahudi sin neek ein, in nmoꞌe nneis naꞌko naan. Onaim nateef nok neon koꞌu reꞌ sin
nteek nain je nak, Fesat Utunuꞌ reꞌ ka Maseor Muur fa, in naprenat tuaf he nnaon
nheek naan naiꞌ Petrus.
ACT 12:4 Anheke nrair je on naan ate, sin nataam ee nbi bui. Rarit sin nruur naan
sorarus pukan haa, he nmakseun ein et fai ma manas, he npao ma ntiut naiꞌ Petrus.
Sorarus pukan es ate, tuaf haa. Naiꞌ Herodes anroim he nafeek naiꞌ Petrus in rasi
anbi too mfaun ein sin humak ma sin matak, oras fesat naan namsoup.
ACT 12:5 Onaim oras sin nataam naiꞌ Petrus anbi bui, Usif Yesus In apirsait ein
anꞌoen ein piut-piut, antotin he Uisneno npafaꞌ ma npanat naiꞌ Petrus.
ACT 12:6 Nokaꞌ on naan ate, usif naiꞌ Herodes he nafeek naiꞌ Petrus in rasi nbi too
mfaun ein sin humak ma sin matak. Mes mabeꞌ naan, sin nfuut naiꞌ Petrus nok korenit
nonoꞌ nua anbi bui je nanan. Rarit in ntuup anbi sorarus nua sin atnaank ein.
Sorarus bian anteniꞌ anhaken ma npaon anbi eonꞌ ee in matan.
ACT 12:7 Nok askeken ate, Uisneno In ameput es neem naꞌko sonaf neno tunan ma nhake
nbi naan. Rarit keꞌen naan anmeu ꞌsiin-ꞌsiin. Rarit ameput naan anpooꞌ nafenaꞌ naiꞌ
Petrus am nak, “Peꞌu! Amfeen nai!” Oras naan amsaꞌ, korenit naan natsefiꞌ nain
naꞌko naiꞌ Petrus in aꞌniman.
ACT 12:8 Rarit ameput sonaf neno tunan naan anreun goe mnak, “Ampaek ho baru!
Ampaek ho ꞌpein haef ein!” Naiꞌ Petrus anpaek anrair on naan ate, ameput naan
anrenu nteinꞌ ee mnak, “Ampaek ho baru mnaun kotif, ma uum he mutuin kau nai!”
ACT 12:9 Onaim naiꞌ Petrus natuin ameput naan anpoin naꞌkon bui. Mes naiꞌ Petrus
natenab nak, aiꞌ in suma namnei. Te kaah, naan ro njair tebe.
ACT 12:10 Oras sin nnaon nasoup baer paot nua nmaktun-tuin ein ate, sin ntean eon
besi. Enoꞌ naan nasoitn on kuun, ma sin anpoi natuin ranan reꞌ he nnao neu kota.
Nok askeken, Uisneno In ameput naan annao nasaitan naiꞌ Petrus anmes-mees.
ACT 12:11 Oras ameput naan namneku nrari te, naꞌ naiꞌ Petrus nahiin ma natenab am
nak, “Namneo! Oras ia, au feꞌ uhiin. Uisneno nsonuꞌ In ameput neem he nafetin kau
naꞌko naiꞌ Herodes in aꞌniman. Uisneno nmoeꞌ on reꞌ naan, he atoin Yahudis sin
tenab amreꞌut reꞌ he najairb ee neu kau, ka ntoom kau fa.”
ACT 12:12 Rarit naiꞌ Petrus annao neu ain Maria in umi. Ain Maria reꞌ ia, naiꞌ
Yohanis in ainaf. Naiꞌ Yohanis naan, in kanan es anteniꞌ, es reꞌ naiꞌ Markus. Anbi
naan, anmuiꞌ tuaf amfaun reꞌ nabuan ma nꞌoen ein. Sin ntotin he Uisneno nturun naiꞌ
Petrus nok in rasi.
ACT 12:13 Neem antea umi naan ate, naiꞌ Petrus anteeꞌ ma nhaman anbi enoꞌ naan in
kotin. Onaim aan feot ameput es anbi umi naan, kaan ee bi Rode, nnao naꞌmeꞌo he
nahiin neu amnemat naan sekau.
ACT 12:14 Anneen naiꞌ Petrus in haan ee te, in nahiin nain je. In nmariin anmaet.
In naen antaam, ma natonan neu abitan naan am nak, “Naiꞌ Petrus anhaek et moneꞌ!”
Natuin marinet koꞌu naan, tar antea in nnikan nain nak in he nasoitan enoꞌ naan neu
naiꞌ Petrus.
ACT 12:15 Mes sin natahan am nak, “Kahaf! Kaisaꞌ muꞌraruꞌ on naan!” Mes bifee naan
naꞌkikuꞌ mates nak, “Kahaf! Reꞌ nee, ro naiꞌ Petrus in hanan! In nhaek et moneꞌ!”
Mes sin ka npirsain fa. Sin naꞌuab ein am nak, “Of oniꞌ Uisneno In ameput sonaf
neno tunan, reꞌ anpanat naiꞌ Petrus.”
ACT 12:16 Sin nmatitaꞌ-roin rasi naan ate, naiꞌ Petrus anhaman piut, tar antea sin
nasoitan enoꞌ naan. Nasoit anrair je te, sin noo mkakan, natuin in reꞌ naan naiꞌ
Petrus batuur.
ACT 12:17 Naiꞌ Petrus naꞌaitiꞌ in aꞌniman, he namnebaꞌ sin. Rarit in npeon sin nok
ranan mee mꞌes Uisneno napoitn ee naꞌko bui. Onaim in nreun sin am nak, “Hi mnao
nai he mitoon rasi reꞌ ia meu naiꞌ Yakobus ma haef bian sin.” Rarit naiꞌ Petrus
npoi nnao neu bare bian anteniꞌ.
ACT 12:18 Kiuk anaꞌ te, oras soraur apaot ein ka niit anteniꞌ fa naiꞌ Petrus, sin
ntakaꞌnaan ein ma namtaun nmaten, natuin sin ka nahinin fa rais saaꞌ es reꞌ of he
nboor neu sin.
ACT 12:19 Oras usif naiꞌ Herodes nahiin rasi naan, in naprenat sin he naim naiꞌ
Petrus. Mes sin ka nateef niit fa nok ne. Onaim naiꞌ Herodes naprenat he nparikas
soraur apaot ein. Anparikas anrair sin on naan ate, in nreun he nroor niis sin ok-
okeꞌ. Rarit naiꞌ Herodes annao nasaitan propinsi Yudea, ma natua anbi kota
Kaisarea.
ACT 12:20 Oras naan, abitan kota Tirus ma kota Sidon, sin biasa nsosan amnahat
naꞌkon usif naiꞌ Herodes in pah. Mes aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, usif naan anmamusun nok
sin. Rarit sin nmaꞌakoran ma namin ranan he naraem ok nok ne. Onaim sin npiir naan
tuaf fauk he nateef nok usif Herodes. Oras tua mapiir ein naan antean kota
Kaisarea, sin makhiin ein nok atoin es, kaan ee naiꞌ Brastus. In njair atoin
makanaꞌ et uisf ee in sonaf. Sin nmaꞌakoran nok naiꞌ Brastus, he in njair afuriꞌ ma
asoitan ranan neu sin, he sin bisa nateef nok usif Herodes.
ACT 12:21 Rarit usif Herodes anroim he ntoup sin, onaim sin npiir naan oors es he
natefan. Neno naan, sin nmoꞌen acara koꞌu. Usif Herodes anpaek in baur usif, ma
antook anbi in aꞌtoko prenat. Onaim in naꞌuab nok sin.
ACT 12:22 Anneen in hanan on naan ate, sin nboꞌis ma naikas usif Herodes nak,
“Amneen nai in hanan naan! Ia ka hanaf mansian fa! Ia pah ii tuan in hanan!”
ACT 12:23 Nok askeken, Uisneno In ameput es neem naꞌko neon goe tunan ma neikin
naiꞌ Herodes menas huum es, natuin in antoup pures neu in tuan, tar antea in nsiuꞌ
naꞌrobaꞌ Uisneno. Onaim pansoe ngguin naꞌsusuꞌ naiꞌ Herodes in aon, tar antea in
maet.
ACT 12:24 Rasin naan ok-okeꞌ anjarin, maut he Uisneno In Rais Reko nhanua gon piut,
ma tuaf-tuaf reꞌ natuin Usif Yesus In Raan Aꞌhonis naꞌbaab ok piut.
ACT 12:25 Oras naiꞌ Barnabas ma naiꞌ Saulus nua sin annaon naat anrair fitis-babat
neu abitan Yerusalem, sin ntebi nfanin neun kota Antiokia. Sin nok atoin muinf es,
kaan ee naiꞌ Yohanis. Sin nteek ee te, naiꞌ Markus amsaꞌ.
ACT 13:1 Anbi kota Antiokia, tuaf amfaun anpirsain anrarin neu Usif Yesus. Anmuiꞌ
tuaf-tuaf reꞌ Uisneno anpaek sin he njarin In mafefa kninuꞌ. Ma bian anteniꞌ In
npaek sin he nanoniꞌ too sraniꞌ. Sin esan reꞌ: naiꞌ Barnabas, naiꞌ Simeon, (sin
biasa anteek nain je mnak, ‘naiꞌ Metan’), naiꞌ Lukius, naꞌko kota Kirene, naiꞌ
Menahem, (reꞌ sin npairoir je naꞌko aanꞌ-anaꞌ nok usif Herodes), ma nok naiꞌ
Saulus.
ACT 13:2 Neot es, sin nanaah ok, ma sin nabuan ma naꞌbesan neun Uisneno. Rarit
Asmaan Akninuꞌ natoon neu sin am nak, “Ampiir maan naiꞌ Barnabas nok naiꞌ Saulus.
Fin Au meup gui mfaun. Onaim sin ro he nait mepu reꞌ Au he unaaꞌt ee neu sin.”
ACT 13:3 Oras sin nanaah anrair jok ma nꞌoen ein anrarin on naan ate, sin ntao sin
aꞌniimk ein neu naiꞌ Barnabas ma naiꞌ Saulus, he ntabis sin. Onaim sin nreek haefan
sin nua sin, he nanaobaꞌ Uisneno In mepu.
ACT 13:4 Oras Uisneno In Asmaan Akninuꞌ naprenat naiꞌ Barnabas ma naiꞌ Saulus he
nua sin nnaon natoon In Kabin ma Prenat neu bare-bare, sin nnao nahunun neun kota
es et tais je ninin, kaan ee, Sereukia. Naiꞌ Yohanis (reꞌ sin nteek ee msaꞌ ate,
naiꞌ Markus) nnao nabua nok sin. Antean bare naan ate, sin nsaen abnao oe he nnaon
neun puru Siprus. Antean Siprus, sin nsanun anbin kota es, kaan ee, Saramis. Anbin
kota naan, sin ntaman nbin atoin Yahudis sin uim onen fani-fani he nanoniꞌ Uisneno
In Kabin ma Prenat neu abitan naan.
ACT 13:6 Rarit sin npoi-ntaman naꞌkon kuan es neu kuan es, tar sin neman ntean kota
es et puru naan in tukan bian, reꞌ nteek ee te nak, Pafos. Gubernur ee natua et
kota naan. In kaan ee, naiꞌ Sergius Paulus. In roen ii naꞌaik. Oras in nneen nak
naiꞌ Barnabas sin neman anrarin etan kota naan, in nreek tuaf he noꞌen sin, natuin
in nmariin he nneen fainekat naꞌko Uisneno. Mes anbi naan, anmuiꞌ atoin Yahudis es,
kaan ee naiꞌ Bar Yesus (in kanan es anteniꞌ reꞌ neik uab Yunani te nak, ‘Elimas’).
In atoin araut. In biasa napoi atoniꞌ nak, in njair Uisneno In mafefaꞌ amsaꞌ. In
nmapartei reko nok gubernur naan. Onaim oras naiꞌ Barnabas sin neman, in nkopoꞌ
gubernur naan he kais antoup sin. In nsobaꞌ he nakekuꞌ gubernur naan, he kais
anpirsai neu Naiꞌ Yesus.
ACT 13:9 Mes Uisneno In Asmaan Akninuꞌ nfee kuasat neu naiꞌ Saulus (reꞌ sin nteek
ee msaꞌ ate naiꞌ Paulus). Es naan ate, in naꞌkeꞌen in matan fuan neu araut naan.
Rarit in naꞌuab am nak,
ACT 13:10 “Hoe! Elimas! Ho on reꞌ niut reꞌuf! Ho poi moroꞌ ko! Ho he mupoi tar
antea mee? Ho mraban areꞌ kanan rais reko. Es naan ate, hai mihini mrair, ho mutuin
niut reꞌuf ein sin aꞌnakat. Kais ammoꞌe mteniꞌ nai! Kaisaꞌ muꞌekaꞌ ranan Uisneno
reꞌ amneo tiro kuun naan!
ACT 13:11 Ho mneen, feꞌ! Uisneno of anhukun ko. Ho of amfoor, ma ho of ka miit fa
saaꞌ-saaꞌ, tar neno fauk ankoon.” Naiꞌ Paulus naꞌuab anrair on naan ate, atoniꞌ
naan anfoor nain. Onaim in nabreo ranan he naim tuaf he nnaaꞌ in aꞌniman, he nheer
neik je.
ACT 13:12 Oras gubernur naan niit nok in matan fuan, ma nneen nok in rukin, noniꞌ-
taruꞌ naꞌko naiꞌ Barnabas sin anmatoom nok Naiꞌ Yesus, in nsanmaak, rarit in
npirsai neu Usif Yesus.
ACT 13:13 Naiꞌ Paulus sin nsaen abnao oe naꞌkon kota Pafos et puru Siprus, he nnaon
neu kota es et propinsi Pamfilia, reꞌ nteek ee nak, Perga. Antean bare naan ate,
sin nsanun naꞌko bnao oe, rarit naiꞌ Yohanis Markus anbaits on nok sin he in ntebi
nfain neu Yerusalem.
ACT 13:14 Naꞌkon Perga, sin nnaon raan metoꞌ neu kota Antiokia et propinsi Pisidia.
Sin antean kota naan. Rarit, nateef nok atoin Yahudis sin neno snasat, sin nokan
nꞌoen ein anbin atoin Yahudis sin uim onen.
ACT 13:15 Oras naan, sin nresan naꞌko kaꞌo Musa in surat, ma naꞌko Uisneno In
mafefa kninuꞌ bian sin suurt ein. Rarit aꞌnaak uim onen sin antoit naiꞌ Paulus sin
am nak, “Sin amaꞌ arki! Karu hi mmuiꞌ uab saaꞌ neu kai te, hai mtoit he miꞌuab meu
kai, he mhaꞌtain hai neekm ein.”
ACT 13:16 Rarit naiꞌ Paulus anhake nbi sin maatk ein. In nait in aꞌniman ma ntoit
sin he ntaꞌ-taꞌan. Rarit in naꞌuab am nak, “Aok-bian arki, too Israꞌel! Ma ainaꞌ-
amaꞌ sin reꞌ ntaam meu rais pirsait Yahudi, natuin hi neekm ein naan namnau niis
too Israelas sin Uisneno. Au ꞌtoit ki he mpasan hi ruikm ein ma mneen kau!
ACT 13:17 Uisneno npiir ma nbeit anrair hit beꞌi-naꞌi too Israꞌel naꞌko afi unuꞌ.
Oras sin nnaon natuan anbin pah Masir, reꞌ ka sin pah aa fa, Uisneno nfeen sin
tetus ma ao-minaꞌ, tar antea sin nasuufn am namsaꞌin. Rarit Uisneno npaek In kuasan
ma neik sin npoin naꞌkon pah Masir.
ACT 13:18 Rarit sin nnaon naꞌkon baer jes neun bare bian, tar antea toon boꞌ haa.
Maski sin naꞌnaak-fatun, mes Uisneno natuuk sin nok neek sabaar.
ACT 13:19 Rarit Uisneno nnoes naneuk nain too pah hiut anbi pah Kanaꞌan. Onaim In
nbait afu pah naan neu hit beꞌi-naꞌi sin, he njair sin auf pusaak.
ACT 13:20 Sin nmonin on naan, tar antea toon natun haa mboꞌ niim (450). Rarit
Uisneno naiti nfeen sin afeek rasi tuaf amfaun, he naꞌnaak sin, tar antea Uisneno
npiri nfeen sin In mafefa kniun es, kaan ee naiꞌ Samuel.
ACT 13:21 Oras naiꞌ Samuel anjair Uisneno In mafefa kninuꞌ, hit beꞌi-naꞌi sin
anromin he nmuꞌin kuuk usif. Es naan ate, Uisneno nbeiti nfeen sin naiꞌ Kisi in
anah, es reꞌ naiꞌ Saul, naꞌko uuf naiꞌ Benjamin. Naiꞌ Saul anjair usif ma naprenat
tar toon boꞌ haa.
ACT 13:22 Rarit Uisneno nasaunt ee. Ma In nait naiꞌ Isai in aanh es, kaan ee naiꞌ
Daut, he njair uis feꞌu, ansekaꞌ naiꞌ Saul. Uisneno nahiin narek-rekoꞌ naiꞌ Daut in
nekan, es naan ate, In naꞌuab am nak, ‘Naiꞌ Isai in anah naiꞌ Daut reꞌ ia, in neekn
ii he noi natai nok Au nekak. In of anmoeꞌ natuin areꞌ Au roimk ein okeꞌ.’
ACT 13:23 Oras naan, Uisneno nbaꞌan nak In of anfee tuaf es naꞌko naiꞌ Daut in
sufan-kaꞌun, he nsoi nafetin too Israꞌel naꞌkon sin saant am penu sin. Au he utoon
ki ꞌak, naiꞌ Daut in sufan reꞌ Uisneno nbaꞌan nain je naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus.”
ACT 13:24 Naiꞌ Paulus antuut antein in uaban am nak, “Oras Usif Yesus ka nait In
meup goe fa feꞌ, tuaf es, kaan ee naiꞌ Yohanis, annao natoon neu too Israelas sin,
nak sin ro he naꞌpisan naꞌko sin saant am penu sin, rarit sin ro he nasranin he
njair tanar nak, sin nareko nfanin nok Uisneno.
ACT 13:25 Oras naiꞌ Yohanis in meup gui he noi namsoup, in natoon am nak, ‘Hi kais
mitenab mak, au reꞌ ia Tuaf reꞌ Uisneno anbaꞌan he nreek Ee neem. Mimnau mirek-
rekoꞌ! Hi ro he mpao Tuaf es, reꞌ of In he neem. In maꞌtaniꞌ nneis naꞌko kau, tar
antea au ka masoꞌik kau fa, maski bait au ꞌjari haa In aan rekaꞌ, fin au ka umnees
ꞌok Ne fa.’
ACT 13:26 Aok-bian arki! Hi reꞌ kaꞌo Abraham in sufan, ma tuaf bian reꞌ hi neekm
ein namnau Uisneno. Amneen kau feꞌ! Uisneno natoon rasi ia neu kit, he hit tahiin
In Raan Aꞌhonis. In nsoi nafetin kit ma nsaok nain hit saant ein.
ACT 13:27 Naꞌko afi unuꞌ, Uisneno npaek In mafefa kniunꞌ ein, he ntui natoon rasi
nmatoom nok Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee neem. Onaim hit aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaakt ein, nok atoniꞌ bian anteniꞌ abitan Yerusalem, anrees nafan-
fanik tuis ein naꞌkon mafefa kniunꞌ ein. Anbi neno snasat, sin ntaman neun uim
onen, he sin nresan rasin naan nbin Uisneno In Suur Akninuꞌ. Mes sin ka nahinin fa
nak Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee neem naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus. Rarit sin
namin ranan he nhukun naꞌmaet Je. Mes rasi naan, nanokab manbaꞌan reꞌ Uisneno In
mafefa kniunꞌ ein antui nain sin.
ACT 13:28 Sin nmoꞌen rasi humaꞌ-humaꞌ neu Naiꞌ Yesus he nakreo namouf Goe, mes sin
ka niit fa In sanat saaꞌ-saaꞌ. Maski on naan, mes sin nnaon neu gubernur Pilatus ma
ntotin he nroor naꞌmaet Je.
ACT 13:29 Gubernur naan anroim natuin sin. Onaim sin nkuus nakfirit Naiꞌ Yesus anbi
hau nehe, tar In nmaet. Mes areꞌ rasin naan, ka nasuir fa nok areꞌ saaꞌ reꞌ mafefa
kniunꞌ ein sin antui nain je. Rarit sin nasanut In aon naꞌko hau neeh je in tunan,
sin naskau neik Je ma natuun Ee nbi noup fatu.
ACT 13:30 Mes Uisneno npaek In kuasan, ma namonib nafaniꞌ Naiꞌ Yesus naꞌko In
aꞌmaten.
ACT 13:31 Oras Naiꞌ Yesus anmoni nfain, In nakriir On fani-fani neu tuaf amfaun.
Sin esan reꞌ neman buꞌ-buaꞌ nok Ne naꞌkon propinsi Galilea neun Yerusalem. Ma oras
ia, sin es reꞌ ansaksii ma natoon neu too Israelas sin ok-okeꞌ.”
ACT 13:32 Naiꞌ Paulus antuut in uaban naan am nak, “On nai! Hai nua kai reꞌ ia, au
ꞌok naiꞌ Barnabas, iim miꞌko raan aꞌroo, he mitoon ki mak, saaꞌ reꞌ Uisneno nbaꞌan
neu hit beꞌi-naꞌi sin, oras ia, nanookb on een. Uisneno namonib nafaniꞌ Naiꞌ Yesus
naꞌko In aꞌmaten. Anbi Surat Pures-Boꞌis bataꞌ nua, Uisneno npaek tuaf he ntui
rasin reꞌ anmatoom nok Naiꞌ Yesus, reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee neem. In ntui
mnak, ‘Ho reꞌ ia, Au Aanh aa ko. Neno ia, Au ꞌait Ko mjair anaaꞌ aprenat.’
ACT 13:34 Naꞌko un-unuꞌ Uisneno nbaꞌan nrair nak, In of namonib nafaniꞌ Tuaf reꞌ In
nbaꞌan he nreek Ee neem naan, ma Tuaf naan of ka nmate nteniꞌ fa. Es naan ate,
Uisneno npaek In mafefa kninuꞌ he ntui mnak, ‘Nahunu te, Au ꞌuhakeꞌ ꞌain rais
manbaꞌan ꞌok usif naiꞌ Daut, he ꞌfee tetus-athoen neu ne. Onaim oras ia, Au he
uhakeꞌ ꞌteniꞌ rais manbaꞌan ꞌok ko, natuin naiꞌ Daut in sufan-kaꞌun es reꞌ ho.’
ACT 13:35 Anmuꞌi nteniꞌ Surat Pures-Boꞌis bian reꞌ ntui mnak, ‘Uisneno ka nparakan
fa Ho Tuaf Amneot In aon-taꞌun he npunu nbi In nopu.’
ACT 13:36 Amneon ii, on nai: Surat Pures-Boꞌis reꞌ ia, ka nruur fa neu naiꞌ Daut
kuun! Hit tahiin on naan, natuin usif naiꞌ Daut anmoeꞌ anrair rais reko mfaun neu
in too, rarit in nmaet. Ma sin nsuub in aon-taꞌun naan. In aon naan, anpunu nrair.
Onaim hit tahiin tak Surat Pures-Boꞌis naan ka nruur fa neu naiꞌ Daut, mes anruur
atoin sonaꞌ. Karu Atoniꞌ reꞌ anruur goe naan anmaet, Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Es
naan ate, In aon-taꞌun naan, of ka npuun niit fa.
ACT 13:38 Onaim aok-bian arki, amneen mirek-rekoꞌ! Atoniꞌ naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus!
Karu hit tpirsai teu Ne, In of nasaah areꞌ sanat, reꞌ in amneon ii hit es reꞌ he
tasaah kuuk sin. Nok ranan naan ate, Uisneno annoes nain areꞌ hit saant ein ok-
okeꞌ. Mes hit tahini trari msaꞌ, tak maski hit tmoeꞌ tatuin kaꞌo Musa in atoran
haart ein ok-okeꞌ on naan amsaꞌ, ka neu he namneobaꞌ kit fa nbi Uisneno In human ma
In matan.
ACT 13:40 Etun hi ro he mitenab mirek-rekoꞌ. Kais-kaisaꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein sin natoon nain je et afi unuꞌ naan, antoom anfain neu ki. Sin antuin am
nak, ‘Ampaant om, areꞌ atoin amꞌakan sin, reꞌ ka nfairoir fa es-es! Fin Au,
Uisneno, aꞌmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ reꞌ namkakab tuaf amfaun; mes hi of
amtoup in seun-baran, he hi mmate mkoon. Au ꞌmoeꞌ rais jes, oras hi mmoin feꞌ, mes
hi ka mroim fa he mtoup goe. Maski atoniꞌ nanoniꞌ ki, mes hi ka mroim fa he mihiin
rasi naan. Reko nneis, hi mitenab mifan-faniꞌ rasin naan, he hi msanmaak amsaꞌ.’
Onaim aok-bian arki. Mitenab mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ au utoon ki feꞌe na. Kais amporin
main saaꞌ reꞌ hi mneen amrair je feꞌe na, on reꞌ tuaf-tuaf amꞌakan sin aꞌmoeꞌk ein.
Au uabk ein naꞌtuuk ma naꞌpaar on reꞌ naan. Makasi, tua.”
ACT 13:42 Naꞌuab anrair on naan ate, naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas anfeen anhaken he
nnaon nasaitan uim onen naan. Mes abitan naan antotin, he reko te, sin nfain neman
anbi neno snasat amnemat, he naknutuꞌ nteniꞌ saaꞌ reꞌ sin naꞌuab anrair je feꞌe na.
ACT 13:43 Oras sin anpoin naꞌkon uim onen naan, anmuiꞌ tuaf amfaun anbi bare naan,
reꞌ annaon natuin naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas. Ma sin nua sin anfaineek sin am
nak, “Hit tahiin tak Uisneno In nekan reokn ii kah een neu kit. Es naan ate, hi ro
he mnaaꞌ miheran Uisneno In manekan naan.”
ACT 13:44 Nateef nok atoin Yahudis sin neno snasat amnemat, aar akreꞌo te abitan
kota naan anpoin ok-okeꞌ he nneen Uisneno In Kabin ma Prenat.
ACT 13:45 Mes oras atoin Yahudis sin aꞌnaet ein niit too mfaun ein neman he nnenan
naiꞌ Paulus sin uabk ein, sin neek ein namenan. Rarit oras naiꞌ Paulus naꞌuab, sin
nraban foro-koos goah, ma sin naꞌuab ein he namouf sin.
ACT 13:46 Mes naiꞌ Paulus sin ka nteet ok fa, ma sin naꞌuab ein maat-maat. Sin
naꞌuab ein am nak, “Batuur! Uisneno anfei ranan nahuun neu hit atoin Yahudis, ma
nfee kit Rais Reko. Ma tebe ro he on reꞌ naan! Mes hi ka mtoup goe fa. Es naan ate,
hi ka masoꞌik fa he mmoin piut mok Uisneno. Onaim oras ia, hai he meik Rais Reko
naan meu uuf ma pah aꞌtetaꞌ antein, natuin hi mtorak main je.
ACT 13:47 Fin Uisneno anreek haefan kai, nahuum on reꞌ kaꞌo Yesaya antui nain je
mnak, ‘Au ꞌait ki nahuum on reꞌ paku reꞌ ntanaꞌ neu atoniꞌ ꞌtetaꞌ nteniꞌ, reꞌ ka
atoin Yahudis fa, he hi mtanaꞌ ranan reꞌ neem neu Kau, he Au ꞌsoi ufetin sin naꞌko
sin sanat. Rarit hi ro he miruruꞌ ranan naan amsaꞌ, anbi pah-pinan anfuun am
nateef.’ 
”
ACT 13:48 Oras atoniꞌ ꞌtetaꞌ sin annenan on naan ate, sin nmariin anmaten. Ma sin
boꞌis Uisneno mnak, “Hai mboꞌis Uisneno! Uisneno In Rais Reko naan, reokn ii kah
een!” Anbi naan, anmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ Uisneno nafeek anrair et afi unuꞌ, he sin
anmonin nabar-baran nok Uisneno. Ma sin ok-okeꞌ anpirsain neun Usif Yesus.
ACT 13:49 Uisneno In Kabin ma Prenat nabeon On, naꞌko tuaf neu tuaf anbi pah naan
anfuun am nateef.
ACT 13:50 Anbi kota naan, anmuiꞌ atoin makanaꞌ, et bifee ma atoniꞌ. Bian sin anneek
ma namnau Uisneno. Mes atoin Yahudis sin aꞌnaet ein neman ma ntaon sin uabaꞌ, tar
antea atoin makaan ein naan nriuꞌ napoitan naiꞌ Paulus nok naiꞌ Barnabas naꞌko sin
pah naan.
ACT 13:51 Oras sin npoin naꞌkon kota naan, sin nua sin nait naan ꞌmoꞌet es natuin
harat. ꞌMoꞌet naan es reꞌ ntekar askukuꞌ naꞌko sin haek ein, anjari ꞌtakaf meseꞌ
nak, abitan kota naan ka nromin fa he natniin Uisneno In Rais Reko reꞌ sin nua
natoon ee naan. Rarit sin nnaon nasaitan kota naan. Onaim sin nnaon neun kota es
anteniꞌ, kaan ee, Ikonium.
ACT 13:52 Mes apirsait ein neun Usif Yesus abitan Antiokia, sin neek ein anmarinan,
natuin Uisneno In Asmaan Akninuꞌ neiki ꞌbeꞌif ma maꞌtanif neu sin neek ein.
ACT 14:1 Oras naiꞌ Paulus nok naiꞌ Barnabas antean kota Ikonium, sin ntaman nbin
atoin Yahudis sin uim onen. Anbi naan, sin naꞌuab ein rasi mfaun anmatoom nok
Uisneno In Rais Reko, tar antea atoin Yahudis ma atoniꞌ ꞌtetaꞌ npirsain neu Usif
Yesus.
ACT 14:2 Mes anbi naan, anmuiꞌ atoin Yahudis bian reꞌ nnaaꞌ naher-heran sin atoran
harat, ma sin ka nromin fa he ntoup naiꞌ Paulus sin uabk ein. Sin esan reꞌ anhuitaꞌ
atoniꞌ ꞌtetaꞌ mfaun he natoꞌon niis nonot apirsait ein neun Usif Yesus.
ACT 14:3 Mes naiꞌ Paulus sin ka namtaun fa. Sin natonan piut-piut Usif Yesus In
Rais Reko neu sekau-sekau goah. Sin natonan am nak, Usif Yesus In nekan naan
nasoitn On neu sekau-sekau goah. In nfee kuasat he sin bisa nmoꞌen rais sanmakat
humaꞌ-humaꞌ amsaꞌ, he too mfaun ein nahinin am nak, Uisneno npaek sin. Oras naan,
naiꞌ Paulus sin natuan aꞌroo nbin kota naan.
ACT 14:4 Rarit abitan kota naan anbaits ok pukan nua. Puukn es natuin atoin Yahudis
reꞌ nnaaꞌ naheran sin atoran harat feꞌ, ma puukn es anteniꞌ anpeis Usif Yesus In
haef ein. Puukn nuaꞌ ein reꞌ naan, nmasein haen ein es nok es.
ACT 14:5 Ma atoin Yahudis bian reꞌ nnaaꞌ naheran sin atoran harat feꞌ, sin nabuan
ma namin ranan nok atoniꞌ bian ma nok sin aꞌnaakt ein, he nasusab Usif Yesus In
haef ein. Sin he npoir naiꞌ Paulus sin neikin fatu.
ACT 14:6 Mes tuaf bian natonan naiꞌ Paulus sin am nak, anmuiꞌ atoniꞌ puukn es, reꞌ
nateenb ein amreꞌut neu sin. Onaim sin naenan ma naꞌkoor ein anbin propinsi
Likonia, anbin kota Listra, ma kota Derbe, ma kuan-kuan anfuun am nateef anbi naan.
ACT 14:7 Anbin baren naan, sin nmurai natoon Usif Yesus In Rais Reko.
ACT 14:8 Antean kota Listra on naan ate, naiꞌ Paulus nok naiꞌ Barnabas nateef nok
atoin es. In haek ein anbuan nanin oras in ainf ee nahoins ee.
ACT 14:9 Atoniꞌ naan antook ma anneen naiꞌ Paulus in retaꞌ. Rarit naiꞌ Paulus
ankius naꞌteesn ee, ma natenab am nak, “Atoniꞌ ia in pirsain ii, ro of narekoꞌ in
tuan!”
ACT 14:10 Onaim naiꞌ Paulus anhaman atoniꞌ naan am nak, “Baꞌe! Amfeen amhaek nai!”
Anneen on naan ate, in nꞌookr on anfeen anhaek ma annao nain.
ACT 14:11 Oras sin niit naiꞌ Paulus anmoeꞌ rasi naan ate, sin nmasahun. Onaim sin
naꞌuab ein neik sin uab Likonia mnak, “Hi mneen feꞌ! Atoin nuaꞌ ein reꞌ ia, pah ii
tuan. Sin neman naꞌkon neon goe tunan ma nabain ok on reꞌ mansian!”
ACT 14:12 Sin naꞌuab ein on naan, natuin sin natenab am nak naiꞌ Barnabas naan,
nahuum on reꞌ sin pah tuaf es, kaan ee naiꞌ Seus. Ma naiꞌ Paulus, atoin aꞌuabaꞌ
naan, sin nak aiꞌ namnees nok pah tuaf es, kaan ee naiꞌ Hermes.
ACT 14:13 Anbi kota naan in kotin, anmuiꞌ uim fuat es neu sin pah tuaf naiꞌ Seus.
Sin niit naiꞌ Paulus sin on naan ate, meo naꞌko Seus neik fubonaꞌ amfaun ma nheer
neik bijae keos koꞌu fauk, he nafuataꞌ sin neu naiꞌ Paulus sin. Onaim too mfaun ein
naan annaon natuin meo naan he nfuan neu Usif Yesus In haef ein.
ACT 14:14 Mes oras sin nahinin nak atoni mfaun ein naan he nfua neu sin, naiꞌ
Paulus nok naiꞌ Barnabas anpenan sin. Rarit sin naenan neu too mfaun naan sin maatk
ein, ma sin npius nareuꞌ sin barun. Naan anjair tanar nak, sin ka nromin fa saaꞌ
reꞌ too mfaun ein anmoeꞌ je naan. Rarit sin nua sin nhuun ein am nak,
ACT 14:15 “Airoo! Nansaaꞌ am es hi mmoeꞌ rasi ia? Kaisaꞌ hi miteenb am mak hai reꞌ
ia pah ii tuan. Hai reꞌ ia, mansian ahaa msaꞌ on reꞌ hi. Hai iim meu bare ia, he
mitoon ki rais reok goes. Hi ro he maikoit areꞌ hi pah tuaf ein naan reꞌ ka maꞌoosꞌ
ein fa. Hi ro he mituin Uisneno ꞌHonis amneot. Natuin In es reꞌ nmoeꞌ neno tunan ma
pah-pinan, nok in afan ok-okeꞌ.
ACT 14:16 Un-unu te, areꞌ uuf ma pah anmonin natuin sin roimk ein meseꞌ-meseꞌ.
Uisneno ankonan sin on naan amsaꞌ.
ACT 14:17 Mes Uisneno ka nnikan fa he nfeen sin tanar humaꞌ-humaꞌ, he sin nahinin
am nak, Uisneno naan, Arekot kuun. In es reꞌ nasanut uran neem neu kit ok-okeꞌ. In
es reꞌ anfee penaꞌ-makaꞌ neu kit. In es reꞌ anhao ma nfait kit, ma anharineb hit
nekak.”
ACT 14:18 Maski naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas antaar sin he kaisaꞌ anmoꞌen on reꞌ
naan, mes atoin ein naan naseesb ok he neikin fuat he nfee sin neu sin.
ACT 14:19 Oras naan, anmuiꞌ atoin Yahudis fauk reꞌ neman naꞌkon kota Antiokia ma
kota Ikonium, sin neman neun kota Listra. Sin nhuitaꞌ too mfaun ein he nraban Usif
Yesus In haef ein. Onaim sin naitin fatu ma npoir naiꞌ Paulus. Sin nak aiꞌ naiꞌ
Paulus anmate nrair. Onaim sin nheer anfonat naiꞌ Paulus he npoirn ee neu kota naan
in kotin.
ACT 14:20 Mes oras nonot apirsait neu Usif Yesus sin nhaek ma nauban naiꞌ Paulus on
naan ate, in nfeen. Rarit in ntaam anfain neu kota naan. Nokaꞌ on naan ate, in nok
naiꞌ Barnabas annaon nkonon neu kota es anteniꞌ, kaan ee, Derbe.
ACT 14:21 Naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas natoon Usif Yesus In Rais Reko nbi kota
Derbe msaꞌ. Rarit too mfaun ein anpirsain neu Usif Yesus. Rarit sin nua sin nfanin
ntenin anbin kota Listra. Naꞌko bare naan, sin nfanin neun kota Ikonium. Naꞌko
naan, sin nnaon nkonon neun Antiokia et propinsi Pisidia.
ACT 14:22 Anbi bare naan, sin naꞌuab ein nok atoniꞌ reꞌ natuinaꞌ Usif Yesus he
nhaꞌtain sin neek ein. Sin namnaub sin am nak, “Aok-bian arki! Karu hit ttaam
atjair Uisneno Iin ja kit, kais mitenab mak hit of ka neu tapein fa susat ma
haꞌmuꞌit antein. Natuin maski on mee msaꞌ, hit ro he tapein haꞌmuꞌit. Mes hit ro he
ttahan ma taran, he tatuin Usif Yesus piut.” Sin nua sin nanoniꞌ rasi naan neun
atuinaꞌ Usif Yesus anbin kota naan.
ACT 14:23 Rarit naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas namin tuaf he nait sin anjarin aꞌnakat
neu too sraniꞌ pukan meseꞌ-meseꞌ. Ma sin nꞌoen ein ma nanaah ok he nahiin Uisneno
In nromin. Onaim sin ntao sin aꞌnimak ma nꞌonen, he nait tuaf reꞌ Uisneno nruur sin
he njarin aꞌnakat neu apirsait ein.
ACT 14:24 Rarit naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas sin nnaon nasaitan propinsi Pisidia,
he nnaon neu propinsi Pamfilia.
ACT 14:25 Sin ntean kota es, kaan ee, Perga. Anbi naan, sin natoon Usif Yesus In
Rais Reko. Rarit sin nnao nkonon. Ka ꞌroo fa te, sin ntean kota Ataria.
ACT 14:26 Naꞌko bare naan, sin nsaen abnao oe ma nfanin neun kota Antokia et
propinsi Siria. Neon goes ii, nonot apirsait neu Usif Yesus abitan kota Antiokia es
anreek haefan sin, ma nanaꞌat sin neu Uisneno In aꞌniman, he In npanat ma ntuntauk
sin. Onaim oras ia, naiꞌ Paulus sin nfanin, he natonan neu nonot apirsait abitan
Antiokia nak, sin nasopu nrair sin mepun naan.
ACT 14:27 Antean Antiokia on naan ate, naiꞌ Paulus sin naꞌbuaꞌ Usif Yesus In
apirsait ein abitan naan. Ma sin natoon areꞌ kanan rasi reꞌ Uisneno nmoꞌe nrair sin
neu sin. Nak, Uisneno nfei nrair ranan neu atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa,
he sin npirsain neu Usif Yesus amsaꞌ.
ACT 14:28 Rarit naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas natuan suuk aꞌroo nok nonot apirsait
neu Usif Yesus anbin bare naan.
ACT 15:1 Oras naan, anmuiꞌ atoin Yahudis fauk reꞌ anpirsain neu Usif Yesus neman
naꞌkon raan aꞌroo, naꞌkon propinsi Yudea neu kota Antiokia. Neem antean on naan
ate, sin nanoniꞌ nonot apirsait ein am nak, “Hi mpirsai meu Naiꞌ Yesus ate, reko
msaꞌ. Mes naan ka nanokab fa feꞌ. Karu batuur-batuur hi mroim he hi mipein rasi
ꞌhonis, hi ro he miꞌheriꞌ mituin hai harat atoin Yahudis, reꞌ Uisneno neikn On
nahakeb nain je neu kaꞌo Musa.”
ACT 15:2 Mes naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas anraban maꞌtaniꞌ nok atoin ein naan sin
uabk ein. Sin nmatoen nok maꞌtaniꞌ. Onaim naiꞌ Paulus nak, “Hi msaan! Apirsait ein
naꞌko atoniꞌ ꞌtetaꞌ, hit kaisaꞌ taꞌsekeꞌ sin he natuinaꞌ hit harat maꞌheriꞌ naꞌko
atoin Yahudis!” Natuin sin nmatoenaꞌ rasi naan, es naan ate sin nmaꞌakoran he nreek
haefan naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas nok atoniꞌ bian naꞌkon Antiokia, he neik rasi
ia neu Usif Yesus In haef ein, ma atoni mnais Kristen bian abitan Yerusalem.
ACT 15:3 Es naan ate, too srain ein abitan Antiokia nreek naiꞌ Paulus sin he nnaon
neun Yerusalem. Sin nnaon npeꞌon raan metoꞌ, neis nokan propinsi Finisia ma
propinsi Samaria. Anbin raan atnanaꞌ on naan ate, sin neisin nmakisun nok nonot
apirsait ein anbin sin umin. Rarit sin naretaꞌ tar namnuut nak, “Atoniꞌ ꞌtetaꞌ
amsaꞌ ate, nabaniꞌ sin tuak ein ma npirsain neun Usif Yesus!” Annenan on naan ate,
sin arsin anmarinan.
ACT 15:4 Oras sin ntean Yerusalem on naan ate, apirsait ein neu Usif Yesus antoup
sin nok reko. Usif Yesus In haef ein nok atoni mnais Kristen sin antoup sin amsaꞌ.
Rarit naiꞌ Paulus sin naretaꞌ areꞌ rasi reꞌ Uisneno nmoꞌe nrair sin neu sin, tar
antea atoniꞌ ꞌtetaꞌ mfaun natuinaꞌ Usif Yesus amsaꞌ. Ma sin naretaꞌ sin matoes
anmatoom nok rais maꞌheriꞌ amsaꞌ.
ACT 15:5 Anbi tuaf ein reꞌ anneen naiꞌ Paulus sin retaꞌ, anmuiꞌ atoin Yahudis
Kristen fauk naꞌkon partei Farisi. Sin anfeen anhaken ma naꞌuab ein naher-heran am
nak, “Amneen mirek-rekoꞌ, hee! Karu nmuiꞌ atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa,
reꞌ anroim he natuin Usif Yesus, sin ro he natuin hit harat maꞌheriꞌ, nok areꞌ hit
atoran harat bian reꞌ Uisneno neikn On anfee nain sin neu kaꞌo Musa.”
ACT 15:6 Rarit nonot apirsait ein ok-okeꞌ anmaꞌakoran he Usif Yesus In haef ein nok
atoni mnais Kristen sin, nabuan he ntai narek-rekoꞌ rasi naan.
ACT 15:7 Rarit sin nmakoin ein penit ma tenab neu-mneman. Namuni te, naiꞌ Petrus
anfeen anhake ma naꞌuab am nak, “Aok-bian arki! Hi mihini mrair mak, nahunu te,
Uisneno anpiir nain kau naꞌko kit, he au ꞌnao utoon Usif Yesus In Rais Reko neu
atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa, natuin Uisneno nromi msaꞌ he sin npirsain
neu Usif Yesus.
ACT 15:8 Uisneno nahiin narek-rekoꞌ hit mansian ii hit nekak meseꞌ-meseꞌ. Ma In es
anfee In Asmaan Akninuꞌ neu sin amsaꞌ, namnees on reꞌ In nfee nrair Je neu kit. Nok
ranan naan, hit tahiin tak Uisneno antoup sin imsaꞌ.
ACT 15:9 Uisneno ka npiir fa humaf, sin aiꞌ hit. Ma In ka nbetis fa sin naꞌko kit.
Natuin In nakninuꞌ sin neek ein, fin sin npirsain nrarin neu Usif Yesus amsaꞌ,
namnees on reꞌ In nakninuꞌ nain hit nekak.
ACT 15:10 Onaim on mee? Karu Uisneno ntoup anrair sin, nansaaꞌ am es hit he tasaeb
atteniꞌ sin ꞌbaut maꞌfenaꞌ teik harat maꞌheriꞌ naan? Te kaah, karu hit taꞌuab
batuur-batuur, hit tok hit beꞌi-naꞌi sin, ka troi tabeiꞌ fa hit atoran rais pirsait
ein ok-okeꞌ! Onaim hit kaisaꞌ taꞌsekeꞌ sin on reꞌ naan! Au he utaan on nai: Uisneno
nsoi nafetin kit, natuin hit tatuin atoran rais pirsait ein, aiꞌ kaah? Kahaf, aiꞌ!
In nsoi nafetin kit, natuin Usif Yesus anneek ma nkasian kit. Es naan ate, kais
amnikaꞌ! Uisneno nneek ma nkasian atoniꞌ ꞌtetaꞌ msaꞌ on reꞌ naan.”
ACT 15:12 Annenan on naan ate, ka tiit fa es anteniꞌ reꞌ he naꞌuab napoin in penit
ma tenab. Rarit naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas naretaꞌ nafaniꞌ, anmoeꞌ on mee mꞌes
naꞌ Uisneno anpaek sin. Sin naretaꞌ rais sanmaakt ein reꞌ Uisneno anmoꞌe nrair sin
anbi atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa.
ACT 15:13 Naretaꞌ anrarin on naan ate, tuaf es, kaan ee naiꞌ Yakobus, anfeen
anhaek, ma naꞌuab am nak, “Aok-bian arki! Hi mneen kau feꞌ!
ACT 15:14 Hit tataꞌ naiꞌ Petrus feꞌ naretaꞌ anrair kit am nak, Uisneno nait anrair
atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis sin fa, he nataam anjarin Usif Yesus In nonot
apirsait ein.
ACT 15:15 Onaim rasi naan, natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein natoon
nain je anbi afi ahunut. Sin ntui nain je mnak:
ACT 15:16 ‘Nateef nok in oors ii ntea te, Au of aꞌfain ꞌuum. Natuin Au he uhakeb
ufaniꞌ usif naiꞌ Daut in aprenat. Fin in sufan-kauꞌn ein reꞌ namreꞌun nrarin naan,
Au of ufenaꞌ ufaniꞌ sin, ma ꞌhaꞌtain sin.
ACT 15:17 Nok ꞌmoꞌet naan, too naꞌko pah aꞌtetaꞌ amsaꞌ, neem namin he nateef nok
Kau. Natuin Au ꞌpiir ꞌaan sin he njarin Au nggoa. Fin Uisneno naꞌuab anrair on naan
naꞌko afi unuꞌ!’
ACT 15:19 Onaim anbi au teenb ii te, on nai: karu tuaf aꞌtetaꞌ naꞌko uuf bian reꞌ
anromin he natuin Uisneno, hit atoin Yahudis kais tasusab sin. Hit kais taroibaꞌ
sin maꞌfenaꞌ nteniꞌ nok he treun sin he natuin hit harat maꞌheriꞌ. Onaim hit ro he
ttui taan suurt es ma tsoun ee neu sin tak, sin kaisaꞌ natuin hit atoran harat
Yahudi sin ok-okeꞌ. Hit tamnaubaꞌ sin imsaꞌ tak, sin kaisaꞌ nmakaken ma nmakonin
karu ka fee-mone fa. Sin kaisaꞌ nbukaen amnaah fuat. Sin kaisaꞌ nbukaen naaꞌ naꞌko
muꞌit. Ma sin kaisaꞌ nekun sisi naꞌko muꞌit reꞌ tuaf anfuut goe ma nkeer niis ne,
tar in naaꞌ ee ka nsai npoi fa.
ACT 15:21 Onaim karu hit ttao atoran nahuum on reꞌ ia te, ka rais feꞌu fa ntein.
Natuin too mfaun ein nahinin nrarin nak, atoin Yahudis hit atoran harat ro on reꞌ
naan. Fin atoran naan naꞌko kaꞌo Musa sin, hit trees sin ok-okeꞌ anbi uim onen,
ansuun neno snasat et bare mee-mee. Onaim atoniꞌ ꞌtetaꞌ amfaun ein nahinin nrarin.
Au uabk ii antuuꞌ on reꞌ naan, tua!”
ACT 15:22 Rarit Uisneno In haef ein nok atoni mnasiꞌ bian anmaꞌakoran he nreek tuaf
he nnaon natonan sin rasi tfekaꞌ naan neu nonot apirsait anbi mee-mee. Ma sin namin
tuaf-tuaf reꞌ nonot apirsait ein anhormaat sin, reꞌ natai nok mepu naan. Rarit sin
npiir naan tuaf nua. Es kaan ee, naiꞌ Silas; es anteniꞌ kaan ee, naiꞌ Judas (reꞌ
sin nteek nain je nak, naiꞌ Barsabas). Rarit sin nreun sin nua sin nnaon nabu-buan
nok naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas.
ACT 15:23 Sin neik surat he nfee je neu apirsait ein reꞌ ka atoin Yahudis fa abitan
kota Antiokia et propinsi Siria, nkono nteniꞌ tar antea propinsi Kilikia. Surat
naan, in aafn ee nak on nai: “Tabe ma haan buseet naꞌko kai, Usif Yesus In haef
ein, ma atoni mnasiꞌ bian anteniꞌ abitan kota Yerusalem. Hai mtui surat reꞌ ia meu
ki, natuin hai mneek maan ki, nahuum on reꞌ hai oriꞌ ma hai tataꞌ sin.
ACT 15:24 Hai mtui surat reꞌ ia, natuin hai mneen ate nak, anmuiꞌ tuaf-tuaf naꞌko
Yerusalem ia, reꞌ neitin ma nateef nok ki nbi naan. Sin nanoniꞌ ki rafuꞌ-rafuꞌ, tar
antea nasusab ma ntakaꞌnanab ki. Maut he hi mihiin mak, hai ka mreek miit fa tuaf
ein reꞌ naan.
ACT 15:25 Oras hai mneen mak anmuiꞌ tuaf reꞌ nasusab ki on reꞌ naan, hai mibua mbi
ia, ma hai mtai rasi naan. Onaim hai mꞌakoor amrair, ma mifeek amrair rasi naan.
Oras ia, hai mpiir tuaf-tuaf he neman ma natoon ki hai rasi tfekaꞌ naan. Sin neem
nabuan nok naiꞌ Barnabas ma naiꞌ Paulus, reꞌ hai mneek sin.
ACT 15:26 Tua nuaꞌ ein reꞌ naan ansutain haꞌmuꞌit, tar antea aar akreꞌo te sin
nmaten. Sin napenin haꞌmuꞌit on reꞌ naan, fin sin natuin Usif Yesus, tuaf reꞌ
Uisneno npiir nain Je naꞌko unuꞌ.
ACT 15:27 Onaim hai mreek naiꞌ Judas ma naiꞌ Silas, maut he sin es reꞌ natoon ki
surat reꞌ ia in afan.
ACT 15:28 Uisneno In Asmaan Akninuꞌ natoon anrair kai, ma hai mroim mituin on naan
amsaꞌ nak, hi kaisaꞌ mituin hai harat Yahudi ok-okeꞌ, on reꞌ harat maꞌheriꞌ naan.
Natuin harat humaꞌ reꞌ naan, anhaꞌfenab hi tuam ein naan ruum am parsuum. Mes
anmuiꞌ rasi bian, reꞌ ro he hi mimnau sin:
ACT 15:29 Kais ammakaek ma mmakoin karu ka fee-mone fa. Kaisaꞌ meuk sis-fuat.
Kaisaꞌ miah naaꞌ. Ma kaisaꞌ meuk sisi naꞌko muꞌit reꞌ nfuut niis on. Karu hi bisa
mpanat hi tuam ein naꞌkon rasin naan, hi ka meik fa haiꞌnisit meu hi aom-bian nonot
apirsait atoin Yahudis Kristen sin. Nok rasi naan ate, hi bisa mibua reko mok sin.
Hai surat reꞌ ia, antuuꞌ on reꞌ naan, tua.”
ACT 15:30 Sin ntoupu nrair surat naan ate, naiꞌ Paulus sin naseon ein, ma nnaon
nkonon neun kota Antiokia. Antean bare naan ate, sin noꞌen nabuab nonot apirsait
ein, ma nfeen sin surat naan.
ACT 15:31 Oras sin nrees anrair surat naan, sin arsin anmarinan nmaten, natuin
surat naan in aafn ee nhaꞌtain sin neek ein.
ACT 15:32 Uisneno npaek naiꞌ Judas ma naiꞌ Silas amsaꞌ, anjarin In mafefa kninuꞌ.
Sin nua sin naretaꞌ areꞌ rais retaꞌ amfaun neu nonot apirsait ein anbi kota naan.
Sin nfaineek ma naheran nonot apirsait ein sin neek ein.
ACT 15:33 Sin nua sin natuan aꞌroo anbin bare naan, rarit nonot apirsait ein abitan
Antiokia naseon sin he nfanin neun Yerusalem neu nonot apirsait reꞌ anreek haefan
sin neman. Sin naseon sin nok neek marinet.
ACT 15:34 [Mes naiꞌ Silas annaben ate, reko karu in natua nabaar anbi Antiokia.]
ACT 15:35 Naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas natuan sero ꞌroo anbin bare naan. Sin
anturun ma nbaab sin aok-bian amsaꞌ reꞌ nanoniꞌ Usif Yesus In Raan Aꞌhonis.
ACT 15:36 Oras naiꞌ Paulus ma naiꞌ Barnabas natuan sero ꞌroo nbin Antiokia, naiꞌ
Paulus nak neu naiꞌ Barnabas am nak, “Baꞌe! Uum he hit tfain teu baren reꞌ nahunu
te hit ttaam teis tok sin. Hit tnao he tkius tiit hit aok-bian sin aꞌmoink ein. Ka
tahiin he sin on mee. Fin tuaf ein reꞌ naan, feꞌ anpirsain neun Usif Yesus ka ꞌroo
fa feꞌ. Neon goes ii, hit tanoniꞌ sin. Onaim uum he hit tnao tkius tiit sin.”
ACT 15:37 Anneen naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, naiꞌ Barnabas anroim natuin. Naiꞌ
Barnabas anroim he naiꞌ Yohanis nok sin. (Feꞌ-feꞌe te sin nteek naiꞌ Yohanis ia
nak, naiꞌ Markus msaꞌ).
ACT 15:38 Mes naiꞌ Paulus anpeen. Natuin neon goes ii, oras sin nbin propinsi
Pamfilia te, naiꞌ Markus annao nasaitan sin.
ACT 15:39 Naiꞌ Paulus nok naiꞌ Barnabas nasurin koꞌu, tar antea sin nua sin anbaits
ok. Onaim naiꞌ Barnabas neik naiꞌ Markus, sin nua sin ansaen abnao oe ma nnaon
ntean puru Siprus.
ACT 15:40 Mes naiꞌ Paulus nok naiꞌ Silas. Oras sin he nnaon, nonot apirsait ein
abitan Antiokia nꞌonen antoit Uisneno he npanat sin, ma Uisneno nakriraꞌ In nekan
arekot neu sin amsaꞌ. Anꞌoen ein anrarin ate, sin nua sin annaon.
ACT 15:41 Rarit sin nnaon neun propinsi Siria ma propinsi Kilikia anfuun am nateef.
Anbi bare mee-mee, sin nhaꞌtain nonot apirsait ein sin neek ein.
ACT 16:1 Rarit naiꞌ Paulus sin nnaon nkonon neun kota Derbe. Rarit sin nnaon nkonon
neun kota Listra. Anbi naan, sin nateef nok atoin muinf es, kaan ee naiꞌ Timotius.
In aamf ee, atoin Yunanis. Mes in ainf ee, bifee Yahudis reꞌ npirsai nrair neu Usif
Yesus. Naiꞌ Timotius njair apirsait neu Usif Yesus amsaꞌ.
ACT 16:2 Areꞌ apirsait ein abitan kota Listra ma kota Ikonium nahinin nak naiꞌ
Timotius naan, atoin reko.
ACT 16:3 Naiꞌ Paulus anroim he naiꞌ Timotius nok sin. Mes anmuiꞌ atoin Yahudis et
bare naan nahinin nak naiꞌ Timotius in aamf ee, atoin Yunanis, onaim in reꞌ naan,
ka naꞌheriꞌ fa feꞌ, natuin harat atoin Yahudis. Es naan ate, naiꞌ Paulus anꞌator ma
sin naꞌheriꞌ naiꞌ Timotius.
ACT 16:4 Rarit sin nnaon naꞌkon bare neu bare, he natoon rasi tfekaꞌ reꞌ Usif Yesus
In haef ein ma atoni mnasiꞌ Kristen sin nafeek anrair je nbi Yerusalem.
ACT 16:5 Nok ranan naan, sin nhaꞌtani ntein nonot apirsait ein sin neek ein. Ansuun
neno, nonot apirsait feuꞌn ein sin naꞌbaab ok piut.
ACT 16:6 Rarit naiꞌ Paulus sin nnaon nkonon. Sin nnaon neun propinsi Frigia ma
propinsi Galatia, natuin Uisneno In Asmaan Akninuꞌ npenan sin he kaisaꞌ nnao natoon
Usif Yesus In Rais Reko anbi propinsi Asia.
ACT 16:7 Oras sin ntean baer jes reꞌ anmanakan nok propinsi Misia, sin nsoob ein he
ntaman neun propinsi Bitinia. Mes Usif Yesus In Asmaan ee npenan sin he kaisaꞌ
nnaon neun bare naan.
ACT 16:8 Rarit sin nnaon nkonon npeoꞌ ranan reꞌ nbi propinsi Misia, ma ntean kota
Troas.
ACT 16:9 Mabeꞌ naan, Uisneno nakriraꞌ mnitas neu naiꞌ Paulus. In niit tuaf es
anhake nbi tais je panin, anbi propinsi es, kaan ee, Makedonia. Atoniꞌ naan anhunun
ma ntoti mnak, “Aam! Au uskau ko he uum meu ia, he mturun kai, tua!”
ACT 16:10 Naiꞌ Paulus niit on naan ate, hai mifeek he mnao meu Makedonia. Hai
mitenab mak, naan Uisneno es reꞌ anreun kai, he mnao mitoon In Raan Aꞌhonis meu
abitan tais je panin. Etun In npenan kai, he kaisaꞌ mnao meu baer sonaꞌ.
ACT 16:11 Rarit hai msae bnao oe mbi kota Troas, he mraak meu puur aan es, kaan ee,
Samotrake. Nokaꞌ te, hai mraak amtein ma mtea kota es, kaan ee, Neaporis. Hai msanu
mbi naan.
ACT 16:12 Miꞌko bare naan, hai mnao raan metoꞌ meu kota kouꞌ goes, kaan ee, Filipi.
(Filipi naan matekaꞌ nbi propinsi Makedonia, ma anaaꞌ aprenat pah Roma msaꞌ nnaaꞌ
kuasat anbi kota naan.) Hai mitua neno fauk aah ambi bare naan.
ACT 16:13 Nateef nok neno snasat atoin Yahudis sin, hai mnao maim baer onen atoin
Yahudis. Hai mitenab mak baer onen naan of et noe je ninin. Es naan ate, hai mnao
mpoi kreꞌo miꞌko kota naan, tar amtea hai miꞌeuk mok noe jes. Hai miteef mok bifee
puukn es anbi naan. Onaim hai mtoko ma miꞌuab mok sin.
ACT 16:14 Naꞌko bifee pukan naan, anmuiꞌ bifee jes, kaan ee bi Lidia. In naꞌko kota
es, reꞌ naꞌroo et propinsi Asia, kaan ee, Tiatira. Bifee reꞌ ia, naꞌsosaꞌ tai maas
me-umub reꞌ maꞌosaꞌ, neu atoin makanaꞌ. In nmakoe nbi rais onen neu Uisneno. Onaim
in nneen naiꞌ Paulus in uab ein, ma in ntoup nain sin oras naan.
ACT 16:15 Rarit hai misrain ain Lidia nok in uim je naan ee okeꞌ. Misrain amrair
sin ite, sin nfee haan askaut neu kai mnak, “Sin amaꞌ arki. Karu hi mitenab mak au
ꞌpirsai ꞌrair ꞌeu Usif Yesus te, hi iim meu hai umi ma mitua mtahan mok kai.” In
nfuir kai piut, tar antea hai mituin.
ACT 16:16 Neon goes, oras hai mnao meu baer onen, hai miteef riꞌ feot goes. In reꞌ
naan, atoniꞌ in ate. Niut reuꞌf es antaamn ee, onaim in bisa ntae ma nrees atoniꞌ
in uan. In bisa nahiin atoniꞌ in rasi naꞌko uun aꞌbaꞌan amsaꞌ. Onaim atoniꞌ mfaun
anromin he nfeen roit neu riꞌaan feto naan, ma ntotin he in ntae sin uak ein. Mes
aan feto naan, in aꞌnaet ein es reꞌ napein areꞌ roit ein naan, tar antea sin
aꞌmuiꞌk ein kah een.
ACT 16:17 Neno naan, oras hai mnao te, aan feto naan natuin kai piut. Ma in nhunun
am nak, “Atoin ein reꞌ ia, aten naꞌko Uisneno Akuasat. Sin neman he nakriraꞌ ranan,
he on mee te atoniꞌ bisa napeni ꞌhonis, ma nafeitn ok naꞌko sin saant ein!”
ACT 16:18 Riꞌaan feto naan anmoeꞌ on naan, tar antea neno nua-mteun. Kro-roo te,
naiꞌ Paulus ka nroim he nneen anteniꞌ fa riꞌaan feto naan in uaban. Onaim in
nabaniꞌ ma nkius naꞌkeꞌen riꞌaan feto naan, ma in napreent ee mnak, “Hoe! Niut
reꞌuf! Au ꞌeik Usif Yesus In kuasan, ma uprenat ko, ampoi nai muꞌko riꞌaan feto ia,
oras ia!” Naiꞌ Paulus naꞌuab anrair on naan ate, niut reꞌuf naan anpoi nain.
ACT 16:19 Oras in aꞌnaet ein nahinin nak, sin ate naan in maꞌtanin ma mainenun naan
namneuk, sin natoꞌon, natuin sin ka napenin fa roit anteinꞌ een. Rarit sin nnaaꞌ
neik naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas neu ꞌmasaꞌ, reꞌ nmuiꞌ baer jes reꞌ biasa sin npaek
je he nafekan rasi.
ACT 16:20 Anbi bare naan, sin nkoaꞌ ein naher-heran am nak, “Atoin ein ia neman he
nareuꞌ hit kota. Sin ka naꞌkon fa bare ia. Sin atoin Yahudis reꞌ neman naꞌkon bare
ꞌroo-ꞌroo he nmoꞌen taisibu nbin ia!
ACT 16:21 Sin nanoniꞌ too mfaun am nak, hit kaisaꞌ attoe anaaꞌ aprenat pah Roma sin
atoran, he tatuin sin atoran.”
ACT 16:22 Annenan on naan ate, too mfaun ein antaisibun, ma nnaon nbaan naiꞌ Paulus
ma naiꞌ Silas. Onaim atoin aꞌnakat tuaf es anbi naan, anreun sin anpius nareuꞌ naiꞌ
Paulus ma naiꞌ Silas sin paken, rarit anbeos sin.
ACT 16:23 Sin nbeos naiꞌ Paulus nok naiꞌ Silas, rarit sin nataam sin neu bui. Sin
nreek aꞌnaak paot anbi naan, he npanat atoin nuaꞌ ein naan rek-reko. Kais-kaisaꞌ
sin naenan.
ACT 16:24 Anneen on naan ate, aꞌnaak paot naan nataam sin neu keꞌen es anbi bui
naan in atnanan. Onaim in nhaip sin haek ein neik hau ꞌhapit.
ACT 16:25 Of aiꞌ oras fai tnanaꞌ te, naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas anꞌoen ein ma nsiin
he nboꞌis Uisneno. Atoin hukun bian nokan nbin reꞌ naan, nokan nnenan sin nsiin.
ACT 16:26 Nok askeken, auf goe naꞌbekoꞌ koꞌu on reꞌ ntainuun, tar antea bui naan
ok-okeꞌ naꞌbekoꞌ msaꞌ. Bui naan in eonꞌ ein nasoitn ok mainua fekon. Onaim atoin
huukn ein, sin korein fuuts ein natseifꞌ ein okeꞌ.
ACT 16:27 Oras naan, aꞌnaak paot anbi bui naan, naskeke nfeen, ma in nkius bui naan
in eonꞌ ein nasoitn ok mainua fekon. Ankius on naan ate, in natenab nak aiꞌ atoin
huukn ein naenan nrarin. Rarit in nfaik in beens ee he nheo niis on.
ACT 16:28 Mes naiꞌ Paulus ankoaꞌ naher-heer ma nakain ee mnak, “Airoo, aam! Kaisaꞌ
mheo miis om! Hai es ia feꞌ, tua!”
ACT 16:29 Anneen hanaf naan ate, aꞌnaak paot naan namtau nmaet, ma in ntakaꞌnanaꞌ
amsaꞌ. Rarit in nreun he neikn ee ꞌnopoꞌ, onaim in naen antaam neu bui naan in
nanan, mes in aon ii taꞌi-taꞌi. Ma in nriꞌtuu anbi naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas sin
haek ein.
ACT 16:30 Onaim in napoit sin naꞌkon bui, rarit in nataan sin am nak, “Sin amaꞌ
arki! Au neek ii nsuus anmaet. Au he ꞌmoeꞌ saaꞌ he au bisa ufeitn ok uꞌko suust ein
ia?”
ACT 16:31 Naiꞌ Paulus sin ntonin am nak, “In raan ii on nai: ho mpirsai meu Usif
Yesus, he In nsoi nafetin ko muꞌko ho saant ein naan. Ho uim je naan ee msaꞌ.”
ACT 16:32 Rarit naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas naꞌuab nok aꞌnaak paot bui naan, ma in
uim je naan ee arsin. Sin natoon Usif Yesus In Raan Aꞌhonis neu sin.
ACT 16:33 Ankono kreꞌo naꞌko fai tnanaꞌ naan, aꞌnaak bui naan neik naiꞌ Paulus ma
naiꞌ Silas he nboe ma npairoir papaꞌ reꞌ afi sin nbeos sin. Rarit sin nasrain
aꞌnaak paot naan nok in uim je naan ee ok-okeꞌ.
ACT 16:34 Rarit in nok sin antaman neu in uim je, ma ntuthae sin. In nok in uim je
naan ee nmariin anmaten, natuin sin npirsain Uisneno.
ACT 16:35 Kik-kiku te, aꞌnaet ein reꞌ nafeek rasi, sin nfeen hanaf neu aꞌnaak paot
bui, he in napoitan naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas.
ACT 16:36 Anneen on naan ate, aꞌnaak bui naan naꞌuab neu naiꞌ Paulus am nak, “Sin
amaꞌ arki! Aꞌnaet ein nafeek anrarin he nafetin ki. Es naan ate, hi mnao nai nok
ao-minaꞌ.”
ACT 16:37 Anneen on naan ate, naiꞌ Paulus ka ntoup fa reko. Onaim in natoon neu aan
renuꞌ tuaf es am nak, “Kais on naan! Natuin hai mmuiꞌ hak too Romas kai. Onaim hai
mtoit hai hak! Anaaꞌ apreent ein ro he nꞌator hai rasi ia natuin atoran. Amneon ii
te, ro ttook he tꞌaaꞌ rasi feꞌ, rarit naꞌ thukun atoniꞌ. Mes sin ka nmoꞌen fa on
reꞌ naan. Sin ka ntokon fa he nꞌaꞌan rasi nahuun, he naim nahiin hai saant ii saaꞌ,
mes sin nbeos naꞌbaꞌ-baꞌe kai nbi too mfaun ein sin maatk ein. Ka tiit fa sanat
saaꞌ reꞌ he njair tuꞌin, he sin nataam kai neu bui. Ia ro namneo-namneo, sin
ntanhai nrair atoran prenat pah Roma. Onaim oras ia, sin he napoitan kai mninuꞌ-
mninuꞌ naꞌko bui, maut he atoniꞌ kais nahinin nak, hai saant ii saaꞌ? Ka on fa
naan! Amreun aꞌnaet ein neikn ok neman, he nafetin kai. Nok ranan naan ate, naꞌ hai
of amtoup.”
ACT 16:38 Oras aan renuꞌ naan anfain ma natoon naiꞌ Paulus in uab ein naan, aꞌnaet
ein nahinin nak sin nua sin anmuꞌin hak too Romas. Onaim sin namtaun nmaten.
ACT 16:39 Rarit aꞌnaet ein neman neun bui ma nmanakuꞌ sin saant ein, rarit antotin
saok sanat naꞌko naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas. Rarit sin nafetin sin nua sin, ma sin
ntotin he sin nua sin nasaitan kota naan.
ACT 16:40 Anpoin naꞌko bui naan ate, naiꞌ Paulus sin nnaon neu ain Lidia in umi.
Anbi naan, sin nabuan nok apirsait ein. Sin nanoniꞌ sin ma nhaꞌtani nteniꞌ sin neek
ein. Rarit sin nnaon nasaitan kota naan.
ACT 17:1 Rarit naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas annaon nkonon. Sin nkono haa kota es, kaan
ee, Amfipolis, neun kota es anteniꞌ, kaan ee, Apolonia. Naꞌko naan, sin nnaon
nkonon ma ntean kota Tesalonika. Anbi kota naan, anmuiꞌ atoin Yahudis sin uim onen
es.
ACT 17:2 Karu sin ntean baer jes reꞌ nmuiꞌ uim onen, nateef nok atoin Yahudis neno
snasat ate, naiꞌ Paulus biasa ntaam ma nok anꞌonen nok abitan naan. Anbin
Tesalonika msaꞌ, in nok antaam anbi sin uim onen. Onaim in nok anmakoniꞌ penit nok
sin anbi naan, sin npaek Uisneno In Suur Akninuꞌ. In nok anꞌonen nok sin anbi neno
snasat eraꞌ teun natut-tuut aah.
ACT 17:3 In naꞌuab neu sin am nak, “Karu hit ttae tarek-rekoꞌ tbi Uisneno In Suur
Akninuꞌ naan, hit tahiin tak sin naꞌuab anrarin naꞌko un-unuꞌ nak, Tuaf reꞌ Uisneno
nbaꞌan he nreek Ee neem neu kit, of In napein haꞌmuꞌit amfaun. In of anmaet. Mes
rarit Uisneno of anpaek In kuasan he namonib nafainꞌ Ee. Oras ia, hit tahini trair
tak, Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan nain Je, es reꞌ Naiꞌ Yesus!”
ACT 17:4 Annenan on naan ate, anmuiꞌ atoin Yahudis bian antoup naiꞌ Paulus in uab
ein, rarit sin nabuan nok naiꞌ Paulus sin. Naꞌko tuaf-tuaf reꞌ antoup uab ein naan,
anmuꞌi msaꞌ atoin Yunanis reꞌ sin namnau niis Uisneno, nok bifee bian reꞌ nmuꞌin
kaan reok matekaꞌ anbin kota naan.
ACT 17:5 Mes atoin Yahudis sin aꞌnaet ein ansaken ma nneek menan. Onaim sin nhuitaꞌ
areꞌ atoes ein he sin ntaisibun. Oras too mfaun ein nabuan anrarin on naan ate, sin
nmurai nmoꞌen taisibu nbin kota naan. Sin naim naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas he sin
nheer neik sin neu too mfaun ein reꞌ antaisibun feꞌ. Rarit sin nnaon nareuꞌ naiꞌ
Yason in umi, natuin naiꞌ Paulus nok naiꞌ Silas natua ntaahn ein anbin naan.
ACT 17:6 Mes sin ka napein fa naiꞌ Paulus sin anbin naan. Rarit sin nheer neik naiꞌ
Yason ma nonot apirsait bian neu bare feek rasi. Sin nakuu naiꞌ Yason am nak, “Oras
ia, anmuiꞌ asusit reꞌ neman et hit kota. Sin nnaon neu bare mee-mee te, sin nmoꞌen
taisibu! Oras ia, sin neman he nareuꞌ hit atoran anbi bare ia, rarit anseun ee neik
sin atoran! Naiꞌ Yason reꞌ ia, antoupu nrair tuaf ein naan, ma nfeen sin bare
ꞌtupaꞌ anbi in umi! Ma sin arsin anraban hit atoran, natuin sin ka nromin fa he
nmanakuꞌ neu hit uis koꞌu, keser. Sin nmanauk ein neu sin Uis Kouꞌ goes aah, kaan
ee Naiꞌ Yesus.”
ACT 17:8 Annenan on naan ate, aꞌnaet ein ma atoin ein reꞌ nbin bare naan, sin teenb
ein anrikraakn ok.
ACT 17:9 Rarit aꞌnaet ein kota naan anreun naiꞌ Yason ma nonot apirsait ein he
nbaen ein roit he sin nmanaꞌfefan am nak, sin of ka nmoꞌen fa taisibu nteinꞌ ein,
ma ka naenan fa. Anbaen ein anrarin ate, sin nafetin naiꞌ Yason sin.
ACT 17:10 Mabeꞌ naan, nonot apirsait ein abitan kota Tesalonika naten-teenb ein
ate, nak reko nneis sin nreek naiꞌ Paulus ma naiꞌ Silas he nnaon neu bare bian.
Rarit sin nreun atoin nuaꞌ ein naan nnaon neu kota es, kaan ee, Berea. Antean naan
ate, sin ntaman neu atoin Yahudis sin uim onen.
ACT 17:11 Mes atoin Yahudis abitan Berea naan, ka on fa abitan Tesalonika. Sin
nromin nmaten he nneen ma nabaarb ok he ntoup naiꞌ Paulus sin uabk ein. Fin abitan
Berea anneen narek-rekoꞌ naiꞌ Paulus sin, onaim sin nkius ma ntae narek-rekoꞌ
Uisneno In Suur Akninuꞌ. Sin namin he nahinin nak, naiꞌ Paulus sin uabk ein naan
batuur, aiꞌ kaah. Es naan ate, fai-manas sin nparikas Uisneno In Suur Akninuꞌ naan,
tar namnuut.
ACT 17:12 Nok ranan naan ate, atoin Yahudis amfaun anbi bare naan, anpirsain neu
Usif Yesus. On naan amsaꞌ, atoin Yunanis sin. Apirsait ein neu Usif Yesus naan, et
bifee ma atoniꞌ, anmuꞌin pengaru koꞌu.
ACT 17:13 Mes oras naan, atoin Yahudis abitan Tesalonika annenan nak naiꞌ Paulus
sin nanoniꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat et kota Berea. Sin neem natuin ein, ma sin
nhuitaꞌ too goe, he nmoꞌen taisibu nteniꞌ anbi bare naan.
ACT 17:14 Es naan ate, abitan Berea nnao naat naiꞌ Paulus rabah neu tais je ninin.
Mes naiꞌ Timotius ma naiꞌ Silas natua nabaran anbin Berea.
ACT 17:15 Atoin ein naan, annaon naat naiꞌ Paulus antean kota es, kaan ee, Atena.
Rarit sin namaik ee anbi naan, ma sin nfanin neun kota Berea. Sin neikin uab
manbasan naꞌko naiꞌ Paulus nak, naiꞌ Silas ma naiꞌ Timotius ro he neman rabah nai
he nabuan nok ne.
ACT 17:16 Oras naiꞌ Paulus anpao naiꞌ Silas ma naiꞌ Timotius sin amneemk ein neu
Atena, in neekn ii nsuus, natuin in niit baer fuat amfaun anbi kota naan.
ACT 17:17 Mes anbi naan, anmuiꞌ atoin Yahudis nok atoniꞌ ꞌtetaꞌ bian reꞌ nꞌoen ein
neun Uisneno. Naiꞌ Paulus antaam neu sin uim onen, ma nmakoin ein penit nok sin.
Neno-neno te, in nnao neu ꞌmasaꞌ ma naꞌuab nok tuaf sekau-sekau goah anbi naan.
ACT 17:18 Rarit in nmaktaan ein nok tungguru bian naꞌkon pukan nua anbin kota naan.
Puukn es, es reꞌ Epikoros, ma pukan es anteniꞌ, es reꞌ Stoa. Mes oras in naꞌuab
anmatoom nok Usif Yesus nak, In nmoni nfain naꞌko In aꞌmaten, anmuiꞌ tuaf reꞌ
naronon hape nak, “Thfoeꞌ! Poit ii tuan ee, es reꞌ ia!” Bian naꞌaakn ein mnak,
“Airoo! Atoniꞌ ia he naꞌsekeꞌ kit, he hit tfua teu sin pah tuaf soon ein!”
ACT 17:19 Abitan Atena ma anao-amneemt ein abitan kota naan, karu nneen rais feuꞌ
goes te, on reꞌ noin feꞌu, penit feꞌu, sin biasa ntook nabuan ma nmakoin ein penit
anbi ꞌtoeꞌ aan es, sin nteek ee te, Areopagus. Rarit anmuiꞌ tuaf naꞌko sin neik
naiꞌ Paulus annao neu bare naan, ma sin ntoit je nak, “Neu! Mutoon miit kai noin
feꞌu naan! Natuin ho muꞌuab rais feꞌu reꞌ nmoeꞌ kai he mtakaꞌnanaꞌ kreꞌo. Onaim hai
mtoit he ho muꞌuab amteniꞌ feꞌ, he hai mihiin batuur.”
ACT 17:22 Rarit naiꞌ Paulus anhaek ma naꞌuab am nak, “Hi atoin Atenas arki! Au ꞌnao
ꞌnoon urair hi kota ia, ma au ꞌiit urair ꞌak namneo, hi ammakoe he minaobaꞌ atoran
rais pirsait. Au ꞌiit hi baer fuat ein et mee-mee. Mes au ꞌiit baer fuat es marunaꞌ
nak, ‘Ia fuat neu pah tuaf ka mahiniꞌ fa’. He tabaint ee te tak, hi mfua mrair meu
Uisneno, mes hi ka mihiin Je fa feꞌ. In es reꞌ au utoon ki Je naan.
ACT 17:24 Natuin In es reꞌ nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan nok in afan ok-okeꞌ. In es
reꞌ Usif neu areꞌ saaꞌ et neno tunan ma pah-pinan. Onaim In ka natua fa et uim fuat
reꞌ mansian ii nmoeꞌ je.
ACT 17:25 In es reꞌ anfee snasaf ma namonib hit mansian. Onaim In es anfee areꞌ
saaꞌ reꞌ hit tperluu. Mes In ka nperluu fa saaꞌ-saaꞌ. Es naan ate, mansian ii ka
nabeiꞌ fa he ntuurn Ee.
ACT 17:26 Naꞌko tuaf meseꞌ, In namonib too nbi pah-pinan nfuun am nateef. In es
anbait neu areꞌ uuf ma pah, es-es ate nok in pah. Ma In es anꞌator areꞌ uuf ma pah
sin aꞌhakek ma sin aꞌmoufuk, meseꞌ-meseꞌ te nok in oors am in etin.
ACT 17:27 In nmoeꞌ on naan, natuin In nroim he hit mansian kit, taim Je ma tahiin
Je rek-reko. Mansian sin ro namin kar-karu sin bisa nateef nok Ne. Mes amneon ii,
In ka naꞌroo fa naꞌko kit.
ACT 17:28 Anmuiꞌ tuaf naꞌuab niit nak, ‘In es reꞌ uuf neu hit asnasak. In es reꞌ
ꞌbaꞌaf naꞌko hit aꞌmonik.’ Anmuiꞌ hi amnait nee msaꞌ, naꞌuab ein am nak, ‘Hit
tmoin, taꞌko Ne. Etun hit tjair in sufan.’
ACT 17:29 Naan ro batuur. Hit arkit reꞌ ia, Uisneno In suufn aa kit. Onaim kais
mitenab mak Uisneno nahuum on reꞌ baer fuat mahumaꞌ, reꞌ mansian bisa nmoeꞌ je
neiki mnatuꞌ, aiꞌ noin mutiꞌ, aiꞌ fatu, natuin sin teenb ein kuuk.
ACT 17:30 Nahunu te, batuur mansian ii ka nahiin fa rasi naan. Etun es reꞌ Uisneno
nafetin kit he hit tmoin tatuin hit monok. Mes oras ia, In ka nroim fa he hit tmoin
on naan antein. Etun In nfee prenat nak, hit ro he tnao tasaitan ma tparakan fuat
ein reꞌ naan, rarit atnao tatuin Ee nai.
ACT 17:31 In nꞌator nain oors es, he nhukun areꞌ mansian nbi pah-pinan ia, natuin
sin saant ein. Ma In nruur ma nreek nain Tuaf es anjair In Afeek Rasi. Tuaf naan of
nafeek rasi te, natai. Oras ia, hit tahiin nok akninuꞌ, Afeek Rasi naan es reꞌ
sekau. In es reꞌ anmate nrair, mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee.”
ACT 17:32 Mes oras reꞌ abuat ein naan anneen naiꞌ Paulus nak, anmuiꞌ atoin amates
anmoni nfain, sin nmains ee. Mes anmuiꞌ tuaf bian anromin he nneen ee. Sin naꞌuab
neu naiꞌ Paulus am nak, “Hai mroim-roim feꞌ he mneen ho uab ein naan. Mes maut he
anbi oors es anteniꞌ.”
ACT 17:33 Rarit naiꞌ Paulus annao nasaitan bare naan.
ACT 17:34 Mes anmuiꞌ tuaf fauk reꞌ annao nabua nok ne, natuin sin anpirsain nrair
neu Usif Yesus. Tuaf es naꞌko sin reꞌ biasa nꞌator rasi anbi Areopagus, kaan ee
naiꞌ Dionisius. Nok bifee jes, kaan ee bi Damaris. Ma nmuiꞌ bian anteniꞌ reꞌ nnaon
nabuan nok sin.
ACT 18:1 Oras naan, uis koꞌu keser Roma, kaan ee naiꞌ Klaudius. In natoꞌon atoin
Yahudis sin, rarit in nriuꞌ napoitan sin naꞌko kota Roma nbi propinsi Itali. Onaim
sin nsisaeꞌn ok neun mee-mee. Anmuiꞌ naan atoin Yahudis tuaf es, kaan ee naiꞌ
Akila, ma nok in fee je, bi Priskila. Sin nua sin naen anpoin naꞌkon propinsi
Itali, nnaon neu kota es, kaan ee, Korintus. Naiꞌ Akila reꞌ ia, naꞌko propinsi
Pontus. In meupn ii, es reꞌ nmoeꞌ bareꞌ naꞌko pasu. Oras naan, naiꞌ Paulus annao
nasaitan kota Atena, ma in nnao neu kota Korintus amsaꞌ. Anbi naan, naiꞌ Paulus
anmakhiin ein nok naiꞌ Akila ma bi Priskila, natuin in amoeꞌ bare naꞌko pasu msaꞌ.
Sin natua nabuan, ma nmeup nabuan.
ACT 18:4 Karu ntea atoin Yahudis sin neno snasat, naiꞌ Paulus antaam neu sin uim
onen. Anbi naan, in nsobaꞌ he nfuriꞌ atoin Yahudis ma atoniꞌ ꞌtetaꞌ sin, he sin
npirsain neu Usif Yesus.
ACT 18:5 Mes oras naiꞌ Silas ma naiꞌ Timotius neman naꞌkon propinsi Makedonia, naiꞌ
Paulus nasnasab meup pasu naan. Fai-manas in nmeup maꞌtaniꞌ ma natoon neu atoin
Yahudis sin am nak, “Atoniꞌ reꞌ hit tpa-pao naꞌko un-unuꞌ, reꞌ Uisneno nbaꞌan he
nreek Ee neem naan, neem anrair jen. In es reꞌ, Naiꞌ Yesus!”
ACT 18:6 Mes anmuiꞌ atoin Yahudis reꞌ nraban naiꞌ Paulus piut, ma sin naꞌuab namouf
goe. Rarit in ntekar afu skukuk naꞌko in baer paken, njair tanar nak, in ka
nfairori nteniꞌ sin fa, natuin sin ka nromin fa he ntoup Rais Reko reꞌ in natoon
neu sin. Onaim in naꞌuab am nak, “Hi reꞌ ia, ro bainesiꞌ ki! Hi on he mikosob kiim
hi ruikm ein! Mes maut nai! Hi of mitaah kiim hi saant ein. Anmurai naꞌko oras ia,
au ka ꞌmuꞌi ꞌteniꞌ fa urusan ꞌok atoin Yahudis ki. Au he ꞌnao unoniꞌ uuf aꞌtetaꞌ
reꞌ ka atoin Yahudis fa.”
ACT 18:7 Anmuiꞌ uim jes anpaumaak uim onen naan. In tuan ee, kaan ee naiꞌ Titius
Yustus. In ka atoin Yahudis fa, mes in neekn ee nmariin neu Uisneno. Rarit oras
naiꞌ Paulus annao nasaitan atoin Yahudis sin, in nnao ma ntaam neu aam Titius in
umi.
ACT 18:8 Ka ꞌroo fa te, uim onen naan in aꞌnaakt ee npirsai neu Usif Yesus amsaꞌ.
In kaan ee, naiꞌ Krispus. In uim je naan ee nok atoin Korintus bian reꞌ nneen naiꞌ
Paulus, sin anpirsain neu Usif Yesus amsaꞌ. Rarit naiꞌ Paulus nasrain sin ok-okeꞌ.
ACT 18:9 Anbi fai jes ate, anbi amnitas, naiꞌ Paulus anneen Uisneno naꞌuab am nak,
“Paulus, ho kaisaꞌ mumtau, ma kaisaꞌ mꞌoer meu mepu ia, natuin ho ꞌsutais ein ka
oekꞌ ein fa feꞌ. Ho ro he munoniꞌ sin piut meik Rais Reko naꞌko Kau.
ACT 18:10 Mumnau! Ho ka mmepu mmees fa. Au ꞌok ko. Maski atoniꞌ nasusab ko, mes Au
ꞌpasan Au haek ꞌeu ko. Ma Au ꞌkius ko fai-manas. Kaisaꞌ mnikan, anbi kota reꞌ ia,
Au ngguin namfaun.”
ACT 18:11 Anneen on naan ate, naiꞌ Paulus natua sero ꞌroo nbi kota Korintus. In
nanoniꞌ Uisneno In Raan Aꞌhonis anbi naan, tar antea toon es ma stenaꞌ.
ACT 18:12 Oras naan, sin nasaeb tuaf es njair gubernur anbi propinsi Akaya. In kaan
ee, naiꞌ Galio. Onaim atoin Yahudis sin anmaꞌakoran ma sin nheer neik naiꞌ Paulus
annao neu gubernur feꞌu, anbi bare feek rasi.
ACT 18:13 Onaim sin natraak naiꞌ Paulus am nak, “Atoniꞌ reꞌ ia, anfuriꞌ too mfaun
he natuin pirsait feꞌu. Maski anaaꞌ aprenat pah Roma ka nahiin fa pirsait naan!”
ACT 18:14 Mes oras naiꞌ Paulus he nfei in fefan he namneob in tuan, gubernur ee
nsenu nfeek in uaban. In nakainaꞌ nain atoin ein reꞌ natraak naiꞌ Paulus nak,
“Haeh! Atoin Yahudis ki. Mitniin feꞌ! Karu hi mitrakan kau rais reꞌuf, aiꞌ rais
marorot, au ro he ꞌneen hi rasi naan.
ACT 18:15 Mes rasi reꞌ hi meik je neem reꞌ ia, naan rasi et hi uim je nanan! Suma
hi misurin rasi reꞌ nmatoom nok atoran rais pirsait Yahudi, ma nok in uab ein, ma
nok in kaank ein. Anaaꞌ apreent ii ka nꞌurus fa rasin on reꞌ naan!”
ACT 18:16 Rarit gubernur naan anriuꞌ napoitan sin naꞌko bare feek rasi naan.
ACT 18:17 Onaim atoin Yunanis sin anheek naan tuaf es, kaan ee naiꞌ Sostenes. In
reꞌ naan, aꞌnakat naꞌko atoin Yahudis sin uim onen. Onaim sin nheer neik je, ma
nbeos goe anbi gubernur ee in matan. Mes gubernur naan ka nfairoir sin fa.
ACT 18:18 Rarit naiꞌ Paulus natua nabaar anbi Korintus. Mes aꞌroo-ꞌroo te, in nasee
neu apirsait ein abitan naan. Rarit in, bi Priskila ma naiꞌ Akila, annaon neu kota
es, kaan ee, Kengkrea, he npaon abnao oe. Anbi naan, naiꞌ Paulus ankeu in aꞌnakan
he njair tanar nak, saaꞌ reꞌ in nbaꞌan nrair je nok Uisneno, oras ia, in nmoeꞌ je
goen. Rarit sin nsaen abnao oe, ma nnaon neu kota Efesus. Antean naan, sin nsanun
naꞌkon abnao naan. Rarit naiꞌ Paulus nasaitan tua nuaꞌ ein naan, ma in ntaam neu
atoin Yahudis sin uim onen. Anbi naan, in nmakoniꞌ penit nok atoin Yahudis sin.
ACT 18:20 Sin naꞌub-uab ein on naan ate, atoin Yahudis sin antotin he naiꞌ Paulus
natua nteniꞌ nok sin sero ꞌroo. Mes in ka nroim fa.
ACT 18:21 Rarit in nasee sin am nak, “Aok-bian arki, kaisaꞌ hi neekm ein nabatin!
Karu Uisneno nfei ranan neu kau te, of au aꞌfain ꞌuum he ꞌkisu ꞌteniꞌ ki.” Naꞌuab
anrair on naan ate, in nnao nasaitan kota Efesus.
ACT 18:22 Rarit in nsae bnao oe nteniꞌ ma nnao nkoon tar antea kota Kaisarea. Ma in
nsanu nbi naan. Rarit in nnao neiki nsae neu Yerusalem, ma nmataeb nok apirsait ein
anbi naan. Rarit in nfain neu kota Antiokia.
ACT 18:23 In natua sero ꞌroo nbi naan, rarit in nnao nteniꞌ, he in nnao nfuun am
nateef anbi propinsi Galatia ma propinsi Frigia. Anbi naan, in nhaꞌtain apirsait
ein sin neek ein.
ACT 18:24 Oras naan, anmuiꞌ atoin Yahudis tuaf es naꞌko kota Aleksandria et pah
Masir. In kaan ee, naiꞌ Apolos. In reꞌ naan, atoin mafefaꞌ. In nahiin Uisneno In
Suur Akniunꞌ ee in aafn ee namnuut. In feꞌ neem antea kota Efesus.
ACT 18:25 In nneen anrair retaꞌ anmatoom nok Usif Yesus, ma in nmariin he naretaꞌ
nafainꞌ ee neu tuaf bian. In naretaꞌ nok marinet, ma saaꞌ reꞌ in naꞌuab ee naan, ro
namneo. Suma in ka nahiin narair fa feꞌ areꞌ rasi naan ok-okeꞌ. In suma nahiin nak,
naiꞌ Yohanis nasrain atoniꞌ, karu sin nasaitan sin saant ein.
ACT 18:26 Neot es, in naꞌuab ka naꞌnifaꞌ fa nbi atoin Yahudis sin uim onen. Ain
Priskila nok aam Akila sin nok annenan amsaꞌ. Anꞌoen ein anrarin ate, sin naskau
neik je neu sin umi. Anbi naan, sin natoon ee Usif Yesus In Raan Aꞌhonis, tar antea
namnuut.
ACT 18:27 Rarit naiꞌ Apolos nafeek he nnao neu propinsi Akaya. Apirsait ein kota
Efesus anneek mesen nok in romin. Rarit sin ntui suurt es neu sin aok-bian sin
abitan Akaya, ma ntotin he sin ntoup naiꞌ Apolos nok reko. Antoup surat naan, rarit
in nnao ntea Akaya. Anbi naan, in nturun apirsait ein batuur-batuur.
ACT 18:28 In anmakoin ein penit nok atoin Yahudis sin anbi too mfaun ein maatk ein,
mes sin ka niis ee fa. In nroim he npaek Uisneno In Suur Akninuꞌ he nanoniꞌ sin
nak, “Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan he nreek Ee neem, reꞌ hit tpa-pao Goe ꞌroo-ꞌroo, In
es reꞌ Naiꞌ Yesus!”
ACT 19:1 Oras naiꞌ Apolos nbi kota Korintus et propinsi Akaya feꞌ, naiꞌ Paulus
annao nfuun kuan ein abitan aꞌtoeꞌf ein. Rarit in ntea kota Efesus. Anbi naan, in
nateef nok tuaf fauk reꞌ npirsain nrarin neun Usif Yesus.
ACT 19:2 Onaim in nataan sin am nak, “Aok-bian arki! Anbi neno reꞌ hi mpirsai meu
Usif Yesus, hi mtoup In Asmaan Akniunꞌ ee, aiꞌ kaah?” Sin natahan am nak, “Kaah fa,
tua! Hai ka mneen miit fa feꞌ, nak Uisneno nmuiꞌ Asmanaf on reꞌ naan, tua.”
ACT 19:3 Rarit naiꞌ Paulus nataan anteniꞌ sin am nak, “Karu on naan ate, sin
nasrain ki neik sraniꞌ mee?” Onaim sin natahan am nak, “Sin nasrain kai, npaek naiꞌ
Yohanis in asranit, tua.”
ACT 19:4 Onaim naiꞌ Paulus nak, “Amneen feꞌ! Naiꞌ Yohanis nasrain atoniꞌ he njair
tanar nak, sin nasnasab sin tuak ein naꞌko sin saant ein, ma ntebi nfanin he natuin
Uisneno In raan amneot. Mes mimnau! Neno-neno, in es neikn on nanoniꞌ too Israꞌel
nak, sin ro he npirsain neu Naiꞌ Yesus, Tuaf reꞌ Uisneno of he nreek Ee neem.”
ACT 19:5 Annenan on naan ate, sin ntotin he in nasrain sin, he sin ntaman njarin
Usif Yesus Iin na.
ACT 19:6 Rarit oras naiꞌ Paulus antao in aꞌniman neu sin ma nꞌonen ate, sin ntoup
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. Onaim sin nmurai naꞌuab ein neikin uabaꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ sin
ka nahiin je fa feꞌ. Ma Uisneno npaek sin he natoon saaꞌ reꞌ of he njair.
ACT 19:7 Sin nabu-bua, tuaf boꞌes am nua.
ACT 19:8 Oras naiꞌ Paulus natua nbi kota Efesus, in biasa ntaam neu atoin Yahudis
sin uim onen, ma nanoniꞌ sin ntea namnuut anmatoom nok Uisneno In Aprenat. In
naꞌuab ka naꞌkoroꞌ fa saaꞌ es. In nmoeꞌ on naan, tar antea funan teun.
ACT 19:9 Mes anmuiꞌ tuaf reꞌ ka ntoup fa noniꞌ naan, onaim sin nraabn ee. Sin
nhuitaꞌ atoniꞌ anbi bare naan, he sin kaisaꞌ natuin Usif Yesus In Raan Aꞌhonis. Nok
rasi naan, naiꞌ Paulus nok apirsait ein nasaitan uim onen naan. Rarit sin nnao
nabuan anbin umi skoor es. Uim tuaf skoor naan, kaan ee naiꞌ Tiranus.
ACT 19:10 Naiꞌ Paulus nanoniꞌ sin Usif Yesus In Rais Reko, tar antea toon nua.
Onaim too mfaun ein abitan propinsi Asia nfuun am nateef, sin nneen anrair Usif
Yesus In Rais Reko. Anenat sin, esan reꞌ atoin Yahudis, ma atoniꞌ ꞌtetaꞌ amsaꞌ.
ACT 19:11 Oras naan, Uisneno nfee kuasat neu naiꞌ Paulus, he nmoeꞌ rais sanmakat
humaꞌ-humaꞌ.
ACT 19:12 Taretaꞌ, on reꞌ karu atoniꞌ ntoti ntahan naiꞌ Paulus in aꞌpiruꞌ, aiꞌ in
aꞌfutuꞌ, ma sin ntao bareꞌ naan neu ameent ein, onaim sin meens ein naan namneuk
nanin. Tar niut reuꞌf ein amsaꞌ, nasaitan nain ameent ein naan.
ACT 19:13 Anbi naan, anmuiꞌ aꞌnaak pirsait Yahudi tuaf es, nok in aan moen ein, sin
tuaf hiut. Aꞌnaak pirsait naan, kaan ee naiꞌ Sakewa. In aanh ein biasa nnaon neu
mee-mee ma anriuꞌ napoitan niut reuꞌf ein naꞌko aniut saes ein. Sin nsobaꞌ niit he
nriuꞌ niut reꞌuf, neik Usif Yesus In kanan nak, “Ho muhiin Usif Yesus reꞌ naiꞌ
Paulus natoon Ee, aiꞌ kaah? Oras ia, au uprenat ko, aꞌpaek Usif Yesus In kanan ꞌak,
ho mpoi nai muꞌko atoniꞌ ia!” Ma nmuiꞌ atoin ahinit Yahudi bian reꞌ nsobaꞌ he
nmoꞌen on naan amsaꞌ.
ACT 19:15 Onaim oors es ate, naiꞌ Sakewa in aanh ein napreent ein on reꞌ naan,
anmuiꞌ niut aburarut es nataah sin am nak, “Au uhiin Usif Yesus. Au uhiin naiꞌ
Paulus amsaꞌ. Mes hi reꞌ ia, hi sekau ki?”
ACT 19:16 Rarit tua aniut-saes reꞌ naan natooꞌ reꞌuf. Rarit in nasaap ma nbeos sin
imsaꞌ. In napapaꞌ sin, ma npius nain sin barun, tar antea sin naenan aafꞌ-afaꞌ
naꞌko umi naan.
ACT 19:17 Rarit uab naan nabeon on, tar antea abitan kota Efesus nahinin ok-okeꞌ;
et atoin Yahudis, ma atoniꞌ ꞌtetaꞌ msaꞌ nahinin. Onaim sekau-sekau reꞌ nneen rasi
naan ate, sin namtaun ma nsanmakan. Onaim sin naꞌnaebaꞌ Usif Yesus, fin In es reꞌ
anfee kuasa koꞌu neu naiꞌ Paulus.
ACT 19:18 Rarit apirsait feꞌun naan neman neu sin aok-bian sin reꞌ npirsain nrarin,
ma nfei sin neek ein, rarit sin manakuꞌ sin saant ein.
ACT 19:19 Naꞌko sin reꞌ naan, anmuiꞌ atoin ahinit amfaun. Rarit sin naꞌbuaꞌ naan
sin suur noinꞌ raut ma hiinf ein naan, ma nout sin nputu nmaten. Karu he tsoiꞌ
suurt ein naan, sin oosk ein nabu-buan noin mutiꞌ nifu boꞌ niim.
ACT 19:20 Rarit bifee-atoniꞌ naretaꞌ Uisneno In Rais Reko et fai ma manas anbi mee-
mee. Onaim apirsait ein naꞌbaab ok piut. Natuin Uisneno In Kabin ma Prenat naan,
antaam senan sin, tar antea sin nekak naank ein.
ACT 19:21 Rarit naiꞌ Paulus nafeek he nfain neu kota Yerusalem. Mes in nroim he
nnao nahuun neu propinsi Makedonia ma propinsi Akaya, rarit naꞌ in he nnao nkoon
neu Yerusalem. In natenab anrair nak, “Reko nneis au ꞌnao ꞌkius apirsait ein anbi
baren reꞌ ia feꞌ, fin maski on mee msaꞌ, au ro he ꞌtea kota Roma.”
ACT 19:22 Rarit in nreun in sobaꞌ tuaf nua, es reꞌ naiꞌ Timotius ma naiꞌ Erastus,
he nnaon nahunun neun Makedonia. Mes in natua sero ꞌroo nteniꞌ anbi propinsi Asia.
ACT 19:23 Oras naan, rais kouꞌ goes reꞌ nmatoom nok Naiꞌ Yesus In Raan Aꞌhonis,
anboor anbi kota Efesus.
ACT 19:24 Rasi naan in uun ii, on nai: Anbi naan, anmuiꞌ naan atuut noni tuaf es,
kaan ee naiꞌ Demetrius. In biasa nmoeꞌ uim fuat aanꞌ-anaꞌ amfa-faun naꞌko noin
mutiꞌ neu pah tuaf es, kaan ee bi Artemis. Natuin in mepun naan nrauk batuur, onaim
in npaek ameupt ein amfau reꞌuf. Etun roit ii ntaam piut amfaun.
ACT 19:25 Neot es, naiꞌ Demetrius naꞌbuaꞌ naan in ameupt ein ee, ma bian anteniꞌ,
rarit in naꞌuabaꞌ sin am nak, “Sin amaꞌ ma au aok-bian arki! Hi mihiin main mak hit
aꞌmoink ii on reꞌ ia, natuin roit ii neem naꞌko hit mepu.
ACT 19:26 Mes oras ia, hit tiit tok hit matak, ma hit tneen teik hit rukik, naan
naiꞌ Paulus in kakain aa. In nfuir ma nkopoꞌ too mfaun ii nak, baerꞌ ein reꞌ hit
tmoeꞌ sin reꞌ ia, ka maꞌupaꞌ fa. In nak, baer fuat reꞌ hit tmoeꞌ sin reꞌ ia, suma
pah tuaf ein ruum-ruum aah. Onaim ka abitan kota Efesus fa es reꞌ anmesen nenan,
mes propinsi Asia nfuun am nateef annenan amsaꞌ.
ACT 19:27 Onaim amneen mirek-rekoꞌ! Of hit he trair saaꞌ ntein, karu too mfaun ii
natuin naiꞌ Paulus sin piut? Of atoniꞌ ka neu he nsoos anteniꞌ fa hit baer fuat ein
reꞌ ia. Mimnau! Oras ia, too mfaun ii naꞌbees neu hit pah tuaf bi Artemis amasat.
Anbi propinsi Asia, tar antea pah-piin ii nfuun am nateef, onaim aꞌbeest ein naan
neman ma naꞌbesan anbi in uim fuat uuf, es reꞌ anbi hit kota Efesus. Onaim kais-
kaisaꞌ atoniꞌ ka nfairoir je fa heen, ma sin ka nromin fa he neman anteniꞌ neu bare
ia!”
ACT 19:28 Annenan on naan ate, sin natoꞌon batuur-batuur. Rarit sin nhuun ein am
nak, “Artemis, neek reko! Artemis namaas! Hai abit Efesus, miꞌnaeb Artemis!”
ACT 19:29 Too mfaun ein anneen sakanat naan, ma sin naen neman, tar antea kota naan
naheun nok too mfaun. Sin ntakaꞌnaan ein. Onaim atoin ein anmurai nmoꞌen taisibu
npeꞌ-peoꞌn ahaa ranan, tar antea kota naan in amneer koꞌu. Sin nheek naan tuaf nua,
ma nheer neik sin neu bare naan. Sin kaank ein: naiꞌ Gayus ma naiꞌ Aristarkus.
Atoin ein anheek sin, natuin sin nua sin reꞌ naan, naiꞌ Paulus in soob ein naꞌkon
Makedonia.
ACT 19:30 Anneen on naan ate, naiꞌ Paulus anroim he nnao ntaam neu too ataisiubs
ein naan sin atnaank ein, mes too apirsait ein anpeen ee.
ACT 19:31 Aꞌnaet bian naꞌkon propinsi Asia nokan nbin naan, sin nahiin narek-rekoꞌ
naiꞌ Paulus. Sin nreun tuaf he natoon am nak, naiꞌ Paulus ka nabeiꞌ fa he ntaam neu
too mfaun reꞌ nmoꞌen taisibu naan.
ACT 19:32 Anbi mneraꞌ naan, atoniꞌ nmurai naim rasi naan in uun. Bian anhunun neik
haan poi nak, “On nai!” Bian nkoaꞌ ein nak, “On naan!” Te kaah, too mfaun ein naan
ka nahinin fa rasi naan in aꞌnaon. Sin naen nokn ahaa.
ACT 19:33 Anbi bare naan, anmuiꞌ atoin Yahudis msaꞌ reꞌ nmurai namtaun. Sin teenb
ii nak, kais-kaisaꞌ too mfaun ein nakuu sin nak sin es reꞌ nafuuk namonib rasi ia.
Etun sin nahakeꞌ naan tuaf es antoom maat, anjair atuut hanaf neu too Yahudis sin.
In kaan ee, naiꞌ Aleksander. Sin ntotin he in namneob sin nak, atoin Yahudis sin ka
nahiin fa rasi naan. Rarit naiꞌ Aleksander nait in aꞌniman, he nakainaꞌ sin he
naꞌteen ein. Rarit in naꞌuab he namneobaꞌ atoin Yahudis sin.
ACT 19:34 Mes oras sin nahinin nak, in reꞌ naan atoin Yahudis te, sin nsakanan piut
am nak, “Artemis neek reko! Artemis namaas! Hai abit Efesus miꞌnaeb Artemis!” Sin
nsakanan on reꞌ naan, tar jam nua.
ACT 19:35 Rarit aꞌnakaf kota Efesus anhaek ma nakainaꞌ sin am nak, “Aok-bian arki,
abitan kota Efesus! Areꞌ uuf ma pah nahiin nak, hit pah tuaf bi Artemis, in amneemn
ii naꞌko neon goe tunan neu kit. Onaim hit abit Efesus, es reꞌ atpairoir tarek-
reokꞌ ee. Ka tiit tain fa tuaf es, nait nain hit paaꞌ naan, natuin rasi naan anjair
retaꞌ nmoin piut ma areꞌ pah-pah nahinin nrarin. Onaim nansaaꞌ am es hi msakaan on
naan? Maski anmuiꞌ aboot natuin sin roimk ein, mes hi kais ammoeꞌ taisibu human on
reꞌ ia!
ACT 19:37 Hi mheer meik tua nuaꞌ ein reꞌ ia, nahuum on reꞌ sin nmoꞌen rais reꞌuf.
Te kaah, sin ka nabakan fa saaꞌ-saaꞌ naꞌko bi Artemis in uim fuat uuf. Sin ka
naꞌuab namouf fa hit pah tuaf bi Artemis in kanan. Onaim hi he misaan sin nok rais
saan saaꞌ?
ACT 19:38 Mimnau! Hit tmuiꞌ bare he tafeek rasi. Afeek raisn ee msaꞌ, sin npao
nanin. Onaim karu naiꞌ Demetrius sin he nmoꞌen rasi te, sin ro he natuin in atoran,
he sin neik rasi naan neu bare feek rasi.
ACT 19:39 Ma karu nmuiꞌ rasi ꞌtetaꞌ nteniꞌ reꞌ sin he nait je, nbain he sin nnaon
nmaꞌakoran nok atoni mnais ein.
ACT 19:40 Kais-kaisaꞌ anaaꞌ aprenat pah Roma nasaan kit, natuin taisibu reꞌ ia.
Karu sin he namin rasi reꞌ ia in aꞌnaon ii te, hit of he tataah on mee? Natuin rasi
ia, ka maꞌuꞌu fa!”
ACT 19:41 Naꞌuab anrair on naan ate, aꞌnakaf naan anreun sin he sin nsisaꞌen. Onaim
sin natuin ein.
ACT 20:1 Oras too mfaun ein ka ntaisibu nteinꞌ ein fa nbin kota Efesus, kota naan
mamut on reꞌ biasa. Rarit naiꞌ Paulus nabuabaꞌ naan apirsait ein abitan reꞌ naan,
ma nhaꞌtain sin neek ein. Rarit in nasee, ma nnao neu propinsi Makedonia.
ACT 20:2 In nnao naꞌko kuan neu kuan anbi pah naan, ma nhaꞌtain apirsait ein sin
neek ein. In nmoeꞌ on naan, tar antea in ntaam neu pah Yunani.
ACT 20:3 In natua nbi naan funan teun. Rarit in nabarab he nsae bnao oe ma nnao neu
propinsi Siria, mes in nneen am nak, atoin Yahudis sin nmaꞌakoran he nroor niis ne.
Oras in nneen on naan ate, in ka nroim fa he nsae bnao oe ma nnao he ntea nain neu
propinsi Siria. Onaim in nnao nfain anpeoꞌ raan metoꞌ nbi propinsi Makedonia.
ACT 20:4 Puuk aan es annao nabua nok naiꞌ Paulus. Sin esan reꞌ: naiꞌ Timotius, aam
Pirus in anah naiꞌ Sopater naꞌko kota Berea; tuaf nua naꞌkon kota Tesalonika, sin
esan reꞌ naiꞌ Aristarkus ma naiꞌ Sekundus; tuaf es naꞌko kota Derbe, kaan ee naiꞌ
Gayus; ma tuaf nua naꞌkon propinsi Asia, esan reꞌ naiꞌ Tekikus ma naiꞌ Trofimus.
ACT 20:5 Rarit au (es reꞌ naiꞌ Lukas atui surat ia), uteef aꞌteniꞌ ꞌok naiꞌ Paulus
aꞌbi kota Filipi, nbi propinsi Makedonia. Naiꞌ Paulus in soob ein nnao nahunun ma
npao kai nbi kota Troas et tais je panin. Oras atoin Yahudis sin neon koꞌu Paska
okeꞌ nrair, hai nua kai msae bnao oe ma mnao meu kota Troas. Oras naan, hai maan
neno niim. Oras hai mtea Troas, hai msaun miꞌko bnao oe naan. Hai miteef mok hai
sobaꞌ bian sin reꞌ nahunun kai, onaim hai mitua mbi naan neno hiut.
ACT 20:7 Neno naan, neno krei. Naiꞌ Paulus nafeek anrair nak, “Aok-bian arki! Nokaꞌ
te, au he ꞌnao ꞌkoon.” Onaim hai nonot apirsait ein ok-okeꞌ iim he mibarab bukae.
Natuin naiꞌ Paulus he nnao, onaim in naꞌuab nok kai tar antea fai ji natnaan.
ACT 20:8 Hai mibua mbi uim jes in aꞌtutaꞌ teun ii. Mabeꞌ naan, sin noutun paku mfau
reꞌuf.
ACT 20:9 Oras naan anmuiꞌ aan moen muinf es, kaan ee naiꞌ Yutikus, antook anbi eno
sneer. In nok anneen naiꞌ Paulus amsaꞌ. Ka ꞌroo fa te, in maatk ein ii anmaꞌfenan,
onaim in ntuup anfiin. Nok askeken ate, in nmouf naꞌko eno sneer naan. In nmaet
nain.
ACT 20:10 Naiꞌ Paulus ansaun natuin amoufut naan, ma nhoo naan ee, ma in naꞌuab am
nak, “Kaisaꞌ mimtau. In nmoin.”
ACT 20:11 Hai arkai mmariin, fin aan munif naan anmoin. Rarit sin neik nafainꞌ ee
neu in umi. Onaim hai msae mfain, ma hai mbukae mibu-bua. Rarit naiꞌ Paulus
naꞌuabaꞌ tar antea nmeu nfiin. Oras maans ee npeꞌe te, hai misee sin ma mnao
misaitan sin.
ACT 20:13 Rarit hai mmaꞌakor ma mbaits om, tar antea hai miteef amteniꞌ mbi kota
es, kaan ee, Asos. Onaim hai msae bnao oe meu Asos. Mes naiꞌ Paulus annao raan
metoꞌ neu kota naan.
ACT 20:14 Oras hai miteef amteniꞌ naiꞌ Paulus anbi kota Asos, naiꞌ Paulus ansae
bnao oe ia, ma hai mnao piut meu kota Metirene.
ACT 20:15 Miꞌko naan, hai mnao mkoon. Nokaꞌ te, hai mpaumak-maak puur goes, kaan
ee, Kios. Anmeu te, hai mnao mkoon meu puru Samos. Esah te, hai mtea kota Miletus.
ACT 20:16 Mes naiꞌ Paulus in neekn ii anroim, he karu reko te, hai mtea rabah meu
kota Yerusalem, he in napein mainuan maut he nok naꞌnaebaꞌ neon koꞌu Pantekosta.
Rarit in ka nroim fa he nporiꞌ oras, he nnao nsae neu kota Efesus, natuin in ka
nmuꞌi ntein fa mainuan.
ACT 20:17 Onaim anbi Miletus, naiꞌ Paulus anfee hanaf neu atoni mnasiꞌ Kristen
abitan kota Efesus, he sin neem nateef nok ne.
ACT 20:18 Oras sin neem antean on naan ate, naiꞌ Paulus naꞌuab neu sin am nak,
“Aok-bian arki. Hi mihiin main au ꞌmoink ii, anmurai naꞌko neno un-unuꞌ au ꞌterin
au haek ii nbi propinsi Asia, tar antea oras ia.
ACT 20:19 Hi mihini msaꞌ au ꞌmeup maꞌtaniꞌ ꞌbi hi tnaanm ein, mes au ka uꞌnaeb ok
fa. Anbi au meupk ein, au maat nuu nggui nsain, ma ꞌhaꞌmuiꞌt ii ka anaꞌ fa. Au
upein ꞌhaꞌmuꞌit amfaun naꞌkon atoin Yahudis sin.
ACT 20:20 Oras au unoniꞌ ki, au upoin ꞌain areꞌ rais rekon reꞌ au uhiin sin neu ki.
Ma au unoniꞌ ki maat-maat. Au ꞌnao ꞌeu umi meseꞌ-meseꞌ, he umnaubaꞌ sin anmatoom
nok Uisneno In romin.
ACT 20:21 Au utoon ꞌeu atoin Yahudis, ma atoniꞌ ꞌtetaꞌ, ꞌak sin ro he nasaitan sin
saant ein, he natuin Uisneno. Ma sin ro he npirsain neu hit Usiꞌ, es reꞌ Usif
Yesus.
ACT 20:22 Onaim au he uꞌuab on nai: oras ia, au ꞌroim he ꞌnao ꞌeu Yerusalem, fin
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ anheer neik kau ꞌnao ꞌeu bare naan. Au utuin aah, maski
au ka uhiin fa saaꞌ reꞌ of he njair neu kau nbi bare naan.
ACT 20:23 Mes naꞌko kota es neu kota es, Asmaan Akninuꞌ natoon nahuun neu kau mnak,
of au he ꞌtaam bui ma ꞌsutai haꞌmuꞌit amfaun anbi bare naan.
ACT 20:24 Au uhiin urair on naan, natuin Usif Yesus es reꞌ nasaeb kau mepu ia, he
au ꞌnao utoon Rais Reko ꞌak, Uisneno nneek kit, ma In maneekn ii kah een. Karu au
ka utuin fa In romin, he usoup In mepu, au ꞌnaben au ꞌmonik ia ka maꞌosaꞌ fa.
ACT 20:25 Oras ia, au uhiin ꞌak, hi of ka miit amteniꞌ kau fa heen. Es reꞌ hi reꞌ
au unoniꞌ ki ꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, anmatoom nok rasi he ttaam atjair Uisneno In nonot-
asar.
ACT 20:26 Es naan ate, amneen. Au usopu ꞌrair au meup gui ꞌeu ki. Onaim oras ia, hi
ro he mmepu mkoon. Karu anmuiꞌ tuaf naꞌko ki, reꞌ ka ntaam fa anbi Usiꞌ In nonot
apirsait ate, hi es mitaah kiim, oo! Au ka usanab fa. Mimnau! Au utoon ꞌain Uisneno
In romin ok-okeꞌ neu ki. Ka tiit tain fa rais jes reꞌ maꞌkoroꞌ neu ki. Onaim hi ro
he mpanat hi ꞌmonim, ma mpairoir main areꞌ tuaf reꞌ Asmaan Akniunꞌ ee nreun ki he
mpanat sin. Kaisaꞌ mnikan mak, Usif Yesus nmate nrair, he nbaen nafeek sin oosk ein
nok In naaꞌ ee Kuun. In nruur ki msaꞌ, he hi mkius sin, nahuum on reꞌ atukus natuuk
in aꞌbib-kasen.
ACT 20:29 Oras ia, au ꞌnao usaitan ki. Mes mimnau! Of anmuiꞌ atoniꞌ neem ma nanoniꞌ
rafuꞌ-rafuꞌ anbi hi sonam ma hi tnaanm ein. Sin nahuum on reꞌ aus fui ji antaam
anseor gon neu ꞌbib-kasen nbi oꞌof.
ACT 20:30 Anmuiꞌ tuaf aputa-kriu on reꞌ naan, naꞌko bare bian. Mes mimnau. Bian
anteniꞌ nboor ma nbotos naꞌko ki. Onaim sin nanoniꞌ rais ruman neu ki. Sin nromin
he atoniꞌ natuin ahaa sin. Onaim sin nsoob ein he nheer neik tuaf he kaisaꞌ natuin
Usif Yesus In raan amneot ma amnonot anteniꞌ.
ACT 20:31 Es naan ate, hi mpaant om rek-reko. Kaisaꞌ amnikan, fin au utua ꞌok ki,
toon teun. Au ꞌfaineek ki fai-manas amsaꞌ, ma au ka utenab fa au suus-haet. Au maat
nuu ngguin ansain neu ki.
ACT 20:32 Oras ia, hit he tbaits ok. Onaim au ꞌnonaꞌ ki ꞌeu Uisneno In aꞌniman, he
In npairoir ki. Hi mnaaꞌ miher-heran saaꞌ reꞌ au utoon ki naꞌko nmurai, reꞌ nmatoom
nok Uisneno In nekan arekot. Uisneno In nmuiꞌ kuasat he nhaꞌtain ki. In nbaꞌan he
nfee tetus-athoen neu In apirsait ein amsaꞌ. Onaim karu hi mituin piut mok neek
aꞌkninuꞌ meu Uisneno, of hi mipein In tetus naan.
ACT 20:33 Oras au ꞌmepu ꞌbi hi tnanam, au ka ꞌsinmakan fa saaꞌ es naꞌko ki. Au ka
ꞌtoit ꞌiit fa hi bare mnatuꞌ, aiꞌ noin mutiꞌ, aiꞌ pake, aiꞌ baer saaꞌ-saaꞌ.
ACT 20:34 Hi mihini msaꞌ, oras au utua ꞌok ki, au ꞌmeup maꞌtaniꞌ he au bisa ꞌmoin.
Ka neu au ꞌmees fa, mes au ꞌmepu msaꞌ ꞌeu sin reꞌ nok kau.
ACT 20:35 Onaim nok reꞌ rasin reꞌ ia, au utoon ki ranan he hi msaꞌ mok amturun
atoin asusat, reꞌ ka nmuꞌin fa saaꞌ-saaꞌ. Mimnau, goo! Usif Yesus naꞌuab niit nak,
‘Hit tfee te, reko nneis naꞌko hit ꞌtoup.’ 
”
ACT 20:36 Naiꞌ Paulus naꞌuab anrair on naan ate, in nriꞌtuu ma nꞌonen nok sin ok-
okeꞌ, ma ntoit he Uisneno npanat sin.
ACT 20:37 Sin neek ein ansusan nmaten, natuin naiꞌ Paulus nak, sin of ka nateef
anteniꞌ fa nok ne. Onaim oras sin he nbaits ok, sin nhoo ma nneek naiꞌ Paulus, ma
nkaen nmeꞌ-meuꞌr ein. Rarit sin nnaon naat kai neu bnao oe.
ACT 21:1 Hai mmanseon amrair mok atoni mnasiꞌ Kristen sin naꞌkon kota Efesus nok
neek susat ate, hai msae bnao oe, rarit hai mnao mkoon meu puru Kos. Nokaꞌ te, hai
mok abnao oe naan, ma hai mtean puru Rodos. Miꞌko naan, hai mnao mkoon mok abnao oe
meu kota Patara.
ACT 21:2 Anbi naan, hai msaun miꞌko bnao oe naan. Rarit hai msae meu bnao oe
ꞌtetaꞌ, reꞌ he nnao neu propinsi Finisia, anhaumaak Siria. Oras hai msae bnao oe
reꞌ naan, sin nasaeb nain bonit, ma hai mnao.
ACT 21:3 Hai mnao ka ꞌroo fa te, hai mkius miit puru Siprus anbi hai ꞌnimam aꞌrii,
mes hai mnao mkoon goah, tar amtea ma misanut bonit anbi kota Tirus et propinsi
Siria. Anbi naan ate, sin he nasanut abnao oe in abruaꞌ ein.
ACT 21:4 Natuin sin nasaun ein bareꞌ feꞌ, hai msaun ma mnao maim apirsait ein. Oras
hai miteef mok sin, hai mitua mok sin neno hiut. Apirsait ein abitan naan, napenin
hanaf naꞌko Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, he ntaar naiꞌ Paulus he kaisaꞌ nnao nkoon
neu Yerusalem.
ACT 21:5 Neno hitu nkono te, hai mfain meu bnao oe naan. Apirsait ein ok-okeꞌ, et
bifee-atoniꞌ, anaꞌ-koꞌu, mnasif am munif, annao naat kai ntea tais je ninin. Anbi
naan, hai mriꞌtuu ok-okeꞌ ma mꞌonen.
ACT 21:6 Rarit hai mmanseon, ma hai msae meu bnao oe naan, onaim sin nfanin ok-
okeꞌ.
ACT 21:7 Hai mfeen miꞌko Tirus, rarit hai meis mok kota Ptolemais. Anbi kota naan,
hai msaun miꞌko bnao oe, ma hai mnao maim apirsait ein. Hai miteef mok sin, rarit
hai mtook mok sin neno meseꞌ.
ACT 21:8 Nokaꞌ te, hai mok abnao oe naan, amnao mteniꞌ miꞌko naan, ma mtea kota
Kaisarea. Anbi naan, hai mnao mitua mbi naiꞌ Felipus in umi. In reꞌ naan, es reꞌ
neik nahun-hunun Usif Yesus In Rais Reko anbi naan. In tuaf es naꞌko tuaf hiut reꞌ
sin npiir sin anbin Yerusalem he nbatin bukae neu baun ein.
ACT 21:9 Naiꞌ Felipus anmuiꞌ aan feto haa. Uisneno npaek sin njarin In mafefa
kninuꞌ he natoon In romin.
ACT 21:10 Oras hai mtook mok sin of neno fauk ate, atoin es, kaan ee naiꞌ Agabus,
neem naꞌko propinsi Yudea. Uisneno npaek je he njair In mafefaꞌ kninuꞌ he natoon
Uisneno In romin amsaꞌ.
ACT 21:11 In neem nateef nok kai. Rarit in nait naiꞌ Paulus in pasu ꞌfutuꞌ, ma in
nfuut in haen-niman nok pasu ꞌfutuꞌ naan. Rarit in nak, “Uisneno In Asmaan Akninuꞌ
naꞌuab on nai: ‘Pasu ꞌfutuꞌ reꞌ ia in tuan ii, of atoin Yahudis sin anpuun ee
nahuum on reꞌ ia anbi Yerusalem. Rarit sin nanaaꞌt ee neu atoniꞌ ꞌtetaꞌ sin aꞌniimk
ein.’ 
”
ACT 21:12 Amneen atoniꞌ reꞌ naan in uab ein te, hai mtoit batuur-batuur meu naiꞌ
Paulus, he kaisaꞌ nnao nkoon neu Yerusalem. Hai, reꞌ in aanh ein kai, ma apirsait
ein abitan bare naan, antotin on reꞌ naan amsaꞌ.
ACT 21:13 Mes in ntoin kai mnak, “Kahaf! Nansaaꞌ am es hi mkae on naan? Hi mmoeꞌ he
mhaꞌfeen au nekak. On nai! Anmuiꞌ tuaf reꞌ ka nroim kau fa, natuin au utuin Usif
Yesus. Bait maski sin nfuut kau, aiꞌ sin nroor niis kau, aiꞌ sin nmoeꞌ kau on mee-
on mee msaꞌ, mes au ubarab urair he ꞌtoup.”
ACT 21:14 Oras hai mneen on naan ate, hai mihiin mak naiꞌ Paulus ka nroim he nneen
kai fa heen, onaim hai mkoon ee mak, “Neu! He tak on mee! Maut he Uisneno In roimn
aa kuun es reꞌ anjair.”
ACT 21:15 Neno fauk een hai mitua maan ambi Kaisarea te, hai mkikin hai baerꞌ ein,
ma hai mnao meu Yerusalem.
ACT 21:16 Anmuiꞌ apirsait tuaf fauk naꞌkon Kaisarea, nok kai msaꞌ. Sin nnao naat
kai mtea uim jes, rarit hai mtuup ambi naan. Uim tuaf naan, kaan ee naiꞌ Manason.
In naꞌko puru Siprus. In natuin Usif Yesus suuk aꞌroo goen.
ACT 21:17 Oras hai mtea Yerusalem, hai aok-bian apirsait ein ii, sin ntoup kai nok
neek marinet.
ACT 21:18 Nokaꞌ on naan ate, hai arkai mnao miteef mok naiꞌ Yakobus. Ma areꞌ atoni
mnasiꞌ Kristen sin nabua nanin nbin naan.
ACT 21:19 Hai mmataeb es nok es, rarit naiꞌ Paulus naꞌuab neu kai, suuk aꞌroo
anmatoom nok areꞌ rasin reꞌ Uisneno nmoꞌe nrair sin anbi mee-mee neu atoniꞌ ꞌtetaꞌ.
In nak Usif Yesus anfei ranan he sin npirsain neu Ne. In natoon amsaꞌ, on mee mꞌes
Uisneno npaek in tuan ii, nok in aok-bian sin, anbin mepu ia.
ACT 21:20 Oras sin nneen anrair naiꞌ Paulus in retaꞌ on naan ate, sin nmarinan ma
anboꞌis Uisneno. Rarit sin naꞌuab neu naiꞌ Paulus am nak, “Paulus! Asar ho muhiin
kuum, atoin Yahudis sin nifun-nifun reꞌ npirsai nrarin neun Usif Yesus. Sin nnaaꞌ
naher-heran feꞌ atoran prenat reꞌ kaꞌo Musa nahakeꞌ nain sin neu kit.
ACT 21:21 Mes anmuiꞌ atoniꞌ reꞌ neem naktutaꞌ nak, ho munoniꞌ atoin Yahudis sin
anbi bare ꞌtetaꞌ mak, sin kaisaꞌ natuin kaꞌo Musa in atoran rais pirsait ein. Ma
sin natrakan amsaꞌ am nak, ho es amtaar sin he kais natuin harat maꞌheriꞌ neu sin
aan monen. Ho es reꞌ amtaar atoniꞌ sraniꞌ, he kais natuin anteniꞌ hit atoin Yahudis
atoran harat bian amsaꞌ.
ACT 21:22 Mumnau! Of atoin Yahudis annenan nak ho et ia. Ma aneen uab ain ein naan
ate, sin of natoꞌon. Onaim hit taim raan aꞌpoiꞌ ji, on mee?
ACT 21:23 Onaim hai mtoit on nai: anmuiꞌ tuaf haa naꞌko hai, reꞌ sin anmuiꞌ
manbaꞌan nok Uisneno. Oras ia, sin he nkeu sin aꞌnaak ein he njair tanar nak, sin
nmoꞌen nrair sin rais manbaꞌan naan.
ACT 21:24 Onaim karu reko te, ho mtaam mok sin meu Uisneno In Uim Onen Uuf. Ho
mutuin sin amsaꞌ, he mmoeꞌ mutuinaꞌ harat reꞌ he mukninuꞌ ho tuam aan. Ho ro he
msutai sin baen reꞌ natuin harat amsaꞌ. Karu ho mmoeꞌ on reꞌ naan, of too mfaun ein
nak, ho mnaaꞌ muher-heran prenat pirsait Yahudi feꞌ, reꞌ kaꞌo Musa nahakeꞌ sin neu
kit. Ma sin of nahinin retaꞌ reꞌ nak, ho mtaar atoniꞌ sin he kais natuin harat rais
pirsait Yahudi, naan rais poi ok-okeꞌ!
ACT 21:25 Mes neu atoni ka Yahudis fa, reꞌ sin anpirsain neun Usif Yesus, hai
msonuꞌ mrair sin surat. Hai mitonan sin anmatoom nok hit atfekaꞌ neno naan nak, sin
ka anperluu fa, he natuin hit atoran harat Yahudi sin ok-okeꞌ. Reꞌ sin he namnau he
nmoeꞌ natuin sin, esan reꞌ: kaisaꞌ nmakaken ma nmakonin karu ka fee-mone fa. Kais
anseor gok nok baer fuat. Ma kais anbukaen mnahat reꞌ sin aok-bian Yahudi sin
anmaiꞌnisin sin. On reꞌ: kais nekun siis fuat. Kais nahan naaꞌ. Ma kais nekun sisi
naꞌko muꞌit reꞌ tuaf anfuut goe ma nkeer niis ne, tar in naaꞌ ee ka nsai npoi fa.”
ACT 21:26 Rarit naiꞌ Paulus antoup sin haan totis. Onaim nokaꞌ on naan ate, in nok
reꞌ tua haaꞌ ein naan, annaon neun Uim Onen Uuf. Onaim sin nakninuꞌ sin tuak ein
natuin atoran rais pirsait Yahudi. Rarit naiꞌ Paulus natoon aꞌnaak pirsait reꞌ nbi
naan nak, aar neno fauk ate, naꞌ sin nanokab sin haan manbaꞌan. Fin karu oras naan
okeꞌ te, sin es-es ate, he nataam nain sin fuaꞌ-tuurꞌ ein neu Uisneno.
ACT 21:27 Oras neno hiut he noi namsoup, reꞌ sin nmanbaꞌan he nanokab atoran harat
naan, anmuiꞌ atoin Yahudis fauk naꞌkon propinsi Asia, reꞌ sin niit naiꞌ Paulus
anna-nao kuun anbi kota Yerusalem nok in partei tuaf es, kaan ee naiꞌ Trofimus.
Naiꞌ Trofimus reꞌ ia, naꞌko Efesus, ma in ka atoin Yahudis fa msaꞌ. Onaim oras sin
niit naiꞌ Paulus antaam anbi Uim Onen Uuf, sin naak of aiꞌ in nok in partei naan
antaam neun Uim Onen Uuf in nanan amsaꞌ. Te kaah, atoniꞌ ꞌtetaꞌ ka bole fa he ntaam
neu Umi naan. Onaim sin nait rasi reꞌ naan, he njair ꞌtuꞌin he sin anmoꞌen rasi.
Onaim sin nmafuarutun nok too mfaun ein anbin reꞌ naan, he sin nheek naan naiꞌ
Paulus. Sin nhuun ein ma natonan too mfaun ein am nak, “Hoe! Atoin Israelas ki! Iim
he mbaab maan kai. Atoniꞌ reꞌ ia, in es reꞌ nanoniꞌ anbi mee-mee mnak, mait imporin
harat atoin Yahudis. In naꞌuab naꞌreꞌuf neu Uisneno In Uim Onen Uuf ia msaꞌ. Oras
ia anteniꞌ, in ntaam he nꞌoemetab Uisneno In bare kninuꞌ reꞌ ia!”
ACT 21:30 Annenan on naan, kota Yerusalem in too goe ok-okeꞌ, sin natoꞌon batuur-
batuur. Rarit too mfaun ein naan naen nabuan anbi Uim Onen Uuf. Onaim sin nheek
naiꞌ Paulus, rarit sin nheer napoitn ee naꞌko Uim Onen Uuf. Rarit sin naꞌeek nain
eonꞌ ein.
ACT 21:31 Oras sin ntaisibun he nroor niis ne te, sorarus Roma sin aꞌnaak kouꞌ goes
reꞌ npaumaak anbi naan, nneen taisibu naan.
ACT 21:32 Onaim in noꞌen naan in soraurs ein nok sin aꞌnaakt ein, he sin ntaman neu
too mfaun ataisiubs ein sin atnaank ein. Oras sin nkius niit soraurs ein nok sin
aꞌnaak koꞌu naan neman on nai te, sin nasnasab mabesot neu naiꞌ Paulus.
ACT 21:33 Rarit soraru ꞌnakaf naan anheek naiꞌ Paulus, ma nreun sin he nfuut goe
nok korein besi nonoꞌ nua. Sin nfutu nrair je te, in nataan too mfaun ein am nak,
“Atoniꞌ reꞌ ia, sekau? In saant ii saaꞌ?”
ACT 21:34 Mes sin nasurin tonis. Bian nak, “In anmoeꞌ on ia.” Bian nak, “In anmoeꞌ
on nee.” Tar antea soraru ꞌnakaf naan, in aꞌnaakn ee nameen. In ka nahiin fa rasi
naan in aꞌnaon, natuin too mfaun ein anhunun ma naꞌbaaꞌ no mes-meseꞌ. Etun es in
nreun he neik naiꞌ Paulus annao neu benteng.
ACT 21:35 Soraurs ein anheer neik naiꞌ Paulus, mes too mfaun ein reꞌ naan sin
natuin ein ok-okeꞌ, ma sin ntaisibun antenin. Oras sin he nsaen eraꞌ fuaꞌ, too
mfaun ein naan sin nasikan, he nhaken maat. Tar antea soraurs ein naskau naiꞌ
Paulus, he too mfaun ein naan kais anbaan naꞌmaet je. Onaim sin nhunun nak, “Amroor
miis ne! Amroor miis ne!”
ACT 21:37 Oras sin he ntaman neun benteng on naan ate, naiꞌ Paulus antoit neu
soraru ꞌnakaf naan, anpaek uab Yunani mnak, “Aam! Au bisa uꞌuab aꞌkreꞌo, oo?” Oras
in nneen naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, soraru ꞌnakaf naan naskeek. Rarit in
nataan ee mnak, “Ho muhiin uab Yunani msaꞌ? On mee mꞌes ho muꞌuab muhiin uab
Yunani?
ACT 21:38 Karu on naan, au utenab aꞌsaan een. Au ꞌak of ho reꞌ ia, atoin Masiras,
reꞌ nahunu te ho es reꞌ amfuaruut too mfaun ein he sin nraban prenat pah Roma.
Rarit in neik too nifu haa, reꞌ sin neikin suniꞌ-kenat, ma sin nnaon neun baer
ruman. Mes ho reꞌ ia, ka in fa, aiꞌ?”
ACT 21:39 Naiꞌ Paulus nataah am nak, “Kaah, fa tua! Au reꞌ ia, atoin Yahudis. Au
ain honiꞌ nahonis kau anbi kota Tarsus et propinsi Kilikia. Au ꞌtoit he ho mkonan
maan kau, he au bisa uꞌuab ꞌeu too mfaun ein reꞌ ia.”
ACT 21:40 Soraru ꞌnakaf naan anroim. Rarit naiꞌ Paulus anfenan nhake nbi eraꞌ fuaꞌ
naan in tunan, ma in nait in aꞌniman he ntoit sin he sin ntaaꞌ-taꞌan he in naꞌuab.
Rarit in naꞌuab neik sin uab neno-neno, es reꞌ uab Aram. (Fin anbi naan, atoin
Ibranis sin naꞌuab ein anpaken uab Aram).
ACT 22:1 Onaim naiꞌ Paulus anmurai naꞌuab am nak, “Sin amaꞌ ma au aok-bian arki
okeꞌ! Au ꞌtoit ki he hi mitniin maan kau, he au uꞌuab he umneob ok, tua.”
ACT 22:2 Oras naan, too mfaun ein neen naiꞌ Paulus naꞌuab anpaek sin uab. Onaim sin
ntaaꞌ nanin, he nneen narek-rekoꞌ in uaban naan. Onaim in ntuut am nak,
ACT 22:3 “Asar hi arki mihiin mak, au reꞌ ia, atoin Yahudis. Au ainaꞌ nahonis kau
nbi kota Tarsus et propinsi Kilikia. Mes au uꞌnae ꞌbi ia, kota Yerusalem. Reꞌ
nanoniꞌ kau gui, es reꞌ tunggur koꞌu nbi ia, naiꞌ Gamalial. In nanoniꞌ kau namnuut
anmatoom nok kaꞌo Musa in atoorn ein ok-okeꞌ. Au ꞌmakoe msaꞌ he utuin Uisneno,
humaꞌ meseꞌ on reꞌ hi.
ACT 22:4 Neon goes ii, au ka usnaas fa he ꞌriuꞌ ma ꞌmoeꞌ ususab tuaf ein reꞌ natuin
Naiꞌ Yesus In Raan Aꞌhonis. Au ꞌheer ꞌeik sin, et bifee ma atoniꞌ, neman neun
Yerusalem, rarit au utaam sin anbin bui. Oras naan, anmuiꞌ amates amsaꞌ.
ACT 22:5 Hit aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu, ma aꞌnaak rais pirsait
bian amsaꞌ, sin nahinin nrarin nak au uꞌuab ꞌak saaꞌ ate, tebe on naan! Au ka
upoif. Fin sin es reꞌ anfee kau suur kuasat, he au ꞌnao ꞌheek ꞌaan tuaf-tuaf reꞌ
natuin Naiꞌ Yesus, tar aꞌtea kota Damsik. Anbi naan, au he ꞌheek sin, rarit au he
ꞌheer ꞌeik sin neman neun Yerusalem. Au utenab ꞌak, maut he afeek rais pirsait ein
esan reꞌ anhukun sin.”
ACT 22:6 Onaim naiꞌ Paulus antuut antein in uaban naan am nak, “Onaim au ꞌnao ꞌeu
kota Damsik, he au ꞌaim sin anbin nee. Of on reꞌ maans ii naꞌpupu te, aar akreꞌo te
hai he mtea kota naan. Nok askeken ate, anmuiꞌ naan asnaaf es naꞌko neon goe,
antoom kau.
ACT 22:7 Onaim au ꞌtaikoib ꞌeu afu, ma au ꞌneen haanf es naꞌuab am nak, ‘Hoe,
Saulus! Nansaaꞌ am es ho mhaꞌmuiꞌ Kau on reꞌ ia?’
ACT 22:8 Au ꞌneen hanaf naan, mes au ka ꞌiit fa tuaf es amsaꞌ. Onaim au utaan am
ꞌak, ‘Usiꞌ, ho sekau ko?’ Rarit hanaf naan nataah kau mnak, ‘Au reꞌ ia, Yesus,
atoin Nasaretas, reꞌ ho mhaꞌmuiꞌ Je!’
ACT 22:9 Mes atoniꞌ reꞌ nnaon nabu-bua nok kau, sin niit snaaf naan, mes sin ka
nnenan fa hanaf naan.
ACT 22:10 Onaim au utaah am ꞌak, ‘Karu on naan, oras ia, au he ꞌmoeꞌ saaꞌ, tua?’
Hanaf naan, anreun kau mnak, ‘Amfeen nai, mtaam nai meu kota in nanan. Anbi naan,
naꞌ Au utoon ko areꞌ rasin reꞌ ho ro he mmoeꞌ main sin.’
ACT 22:11 Au ꞌneen urair on naan ate, au ꞌfena ꞌhaek. Mes au ka bisa ꞌiit fa saaꞌ-
saaꞌ ntein, natuin snaaf reꞌ naan es naforob kau. Onaim au aok-bian sin nnaaꞌ kau,
ma nheer kau, onaim hai mtaam meu kota Damsik.
ACT 22:12 Anbi naan, anmuiꞌ nain tuaf es, kaan ee naiꞌ Ananias. Atoniꞌ ia, in neekn
ee mneꞌo, ma in annaaꞌ naheran atoran kaꞌo Musa msaꞌ. Areꞌ atoin Yahudis abitan
kota naan, sin nroim je, ma nhormaat ee.
ACT 22:13 In neem naim kau, rarit naꞌuab am nak, ‘Baꞌe! Ho maatm ein naan, narekon
nrarin. Es naan ate, amfei ma mkius nai!’ In naꞌuab anrair on naan ate, au uꞌaitiꞌ
au humak, ma au bisa ꞌiit ee.
ACT 22:14 Rarit in nanoniꞌ kau mnak, ‘Uisneno, reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin nꞌonen neu Ne,
oras ia, npiri nrair ko. Ho meup goe es reꞌ he muhiin murek-rekoꞌ In aꞌromin. Ma
muhiin murek-rekoꞌ Usif Yesus naan, reꞌ hit tteek Ee te tak, “Atoni Kninuꞌ” taꞌko
un-unuꞌ. Oras ia, Uisneno nfei ranan neu ko, he ho mneen kuum muꞌko Usif Yesus.
ACT 22:15 In neikn On anpiir nain ko, he mnao mutoon In Rais Reko neu tuaf-tuaf
anbi mee-mee. Ho ro he mutoon areꞌ saaꞌ reꞌ ho miit ma mneen kuum naꞌko Na.
ACT 22:16 Kais ampao ꞌroo-ꞌroo nteniꞌ. Amnao mak sin, he nasrain ko nai, he njair
tanar nak, ho mtoti mrair he Usif Yesus ansaok nain ho saant ein.’ 
”
ACT 22:17 Onaim naiꞌ Paulus antuut antein in uaban naan am nak, “Rarit au ꞌfain ꞌeu
Yerusalem. Neon goes, au ꞌnao ꞌonen aꞌbi Uim Onen Uuf. Oras au ꞌonen, Uisneno
nakriir On neu kau nbi mnitas.
ACT 22:18 Au ꞌiit Naiꞌ Yesus. Onaim In naprenat kau mnak, ‘Oras ia, ho ro he mnao
musaitan kota Yerusalem nai! Fin abitan bareꞌ ia, sin ka nromin fa he ntoup saaꞌ
reꞌ ho munoniꞌ anmatoom nok Kau.’
ACT 22:19 Mes au ka ꞌroim fa he ꞌtoup prenat naan, natuin un-unuꞌ te, aꞌnaak rais
pirsait sin anroim kau. Onaim au utaah am ꞌak, ‘Mes on nai, tua! Sin ar-arsin
nahinin nak, neno naan au es reꞌ aꞌpoi ma ꞌtaam uim onen anbi mee-mee, au ꞌheek ma
ꞌbeos atoniꞌ reꞌ anpirsai Ko.
ACT 22:20 Sin nahinin nak, oras sin anpoir naꞌmaet Ho haef, naiꞌ Stefanus, au aꞌbi
naan, ma au ꞌromi msaꞌ. Oras sin nabuab ein fatu he npoir naiꞌ Stefanus, au es reꞌ
uꞌhabaꞌ sin, ma au es reꞌ aꞌtiut sin barun.’
ACT 22:21 Au umnaub Ee on reꞌ naan, mes Usif Yesus naprenat nafanik kau mnak, ‘Kais
maim rasi ꞌsukif humaꞌ-humaꞌ! Musaitan Yerusalem oras ia! Natuin Au he ꞌreun ko he
mnao meu bare ꞌroo ngguin, he munoniꞌ atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis sin fa.’ ”
ACT 22:22 Oras too mfaun ein anneen naiꞌ Paulus naꞌuab nak, Uisneno es reꞌ anreun
naan ee, he nnao neu atoniꞌ ꞌtetaꞌ, sin ka nromin fa he nneen anteinꞌ ee. Sin
natoꞌon, rarit sin nhuun ein ok-okeꞌ mnak, “Kais amneen atoniꞌ reꞌ ia! Amroor miis
ne! In nmoni msaꞌ ka maꞌosaꞌ fa.”
ACT 22:23 Sin nkoaꞌ ein on naan, onaim sin nhoroꞌ nain sin barun, rarit sin nnaun
afu skukuꞌ ma naꞌpeneꞌ, natuin sin natoꞌon nmaten.
ACT 22:24 Oras soraru ꞌnakaf naan niit sin antaisibun nfanin, in nreun in soraurs
ein he nheer nataam naiꞌ Paulus neu benteng. Rarit aꞌnakat naan anreun he nbeos
goe, he in manakuꞌ nak in nmoꞌen saan saaꞌ, tar atoin Yahudis sin he nroor goe.
ACT 22:25 Oras sin nfuut naiꞌ Paulus he nbeos goe te, in nniik ma nataan soraur
abeost ee mnak, “Natuin atoran prenat pah Roma, mee es namneo? Karu tuaf es in
nmuiꞌ hak too Romas, rarit in napein rasi, hi he mmoeꞌ je, on mee? Hi mbeos goe
nahunu, oo? Aiꞌ hi mpariiks ee nahuun?”
ACT 22:26 Anneen on naan ate, sorarus naan naim in aꞌnakat. Onaim in natoon am nak,
“Aam! Atoniꞌ ia nmuiꞌ hak too Romas! Onaim ho he mmoeꞌ je, on mee?”
ACT 22:27 Anneen on naan ate, soraru ꞌnakaf naan, in neikn on nataan naiꞌ Paulus am
nak, “Nak ho mmuiꞌ hak too Romas? Tebe, oo?” Onaim naiꞌ Paulus nataah am nak,
“Tebe, tua! Au ꞌmuiꞌ hak naan.”
ACT 22:28 Rarit soraru ꞌnakaf naan nak, “Au on naan amsaꞌ. Au ꞌbaen ii koꞌu, henaꞌ
au upein hak naan.” Mes naiꞌ Paulus nataah am nak, “Karu au te, ka ꞌbaen fa saaꞌ-
saaꞌ. Anmurai naꞌko au ainaꞌ nahonis kau, au ꞌnaaꞌ ꞌain hak reꞌ naan. Au amaꞌ nnaaꞌ
hak reꞌ naan amsaꞌ.”
ACT 22:29 Oras sin nnenan nak naiꞌ Paulus anmuiꞌ hak too Romas on naan ate, soraurs
ein antet-kotin, ma sin ka nabranin fa he nbeos goe ma nparikas anteinꞌ ee. Soraru
ꞌnakaf naan namtau, natuin in es reꞌ anreun he nfuut naiꞌ Paulus. In nahini nrair
nak, in tanhai atoran.
ACT 22:30 Nokaꞌ te, soraru ꞌnakaf naan, in naim he nahiin batuur rasi naan in uun
ma ꞌnaon ii, on mee. Rarit in nreun in soraurs ein he nnao noꞌen nabuab tuaf ein
reꞌ biasa nafekan rais pirsait Yahudi. Onaim in nreun he nseif naiꞌ Paulus in
korenit, rarit sin neik je nnao nateef nok afeek rasin naan ok-okeꞌ.
ACT 23:1 Antean naan ate, sin nreun naiꞌ Paulus he naꞌuab namneob on. Rarit in
nkius narek-rekoꞌ atoin ein reꞌ naan, ma naꞌuab am nak, “Aok-bian arki! Au ꞌhake
ꞌbi ia, nok neek amneot. Uisneno nahiin kau naꞌko au aanꞌ-anaꞌ tar antea neno ia,
au neek ii kninuꞌ.”
ACT 23:2 Anneen naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, naiꞌ Ananias, in es reꞌ anjair
aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu, natoꞌon nmaet. Onaim in naprenat tuaf
reꞌ nhaken nhaumaak naiꞌ Paulus am nak, “Ampaas maan ee paap es neu reꞌ feef naan!”
ACT 23:3 Onaim naiꞌ Paulus in ntoin naiꞌ Ananias am nak, “Of Uisneno npaas anbaras
ko. Fin ho on reꞌ nii reꞌ feꞌ nseet anrari nbi kotin, mes in naan ee naem ein
ansoor goe. Ho mtoko mbi ia, ma mmoeꞌ ho tuam ii, on reꞌ atoni kninuꞌ. Rarit ho he
mhukun kau, natuin hit atoran harat. Mes ho reꞌ naan amtanhai atoran naan amsaꞌ,
oras ho mreun he npaas kau.”
ACT 23:4 Anneen naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, atook apaumaakt ein nakain ee mnak,
“Hoe! Ho ka muꞌbeiꞌ fa he muꞌuab on reꞌ naan neu hit aꞌnaak koꞌu!”
ACT 23:5 Onaim naiꞌ Paulus nataah sin am nak, “Tebe, oo? Karu on naan, au uꞌpaarn
ok ꞌeu ki, te au ka uhiin fa nak, in reꞌ nee, hit aꞌnaak koꞌu. Batuur, Uisneno
npaek tuaf he ntui nain nak, ‘Ka nabeiꞌ fa he hi miꞌuab reꞌuf meu hi aꞌnaakt
ein.’ 
”
ACT 23:6 Oras naiꞌ Paulus niit sin atokos reꞌ he nafekan rais pirsait, in nahiin
nak, sin naꞌkon pukan nua. Bian Saduki, reꞌ sin npirsain nak, amates ka bisa nmonin
nfain fa. Sin npirsain amsaꞌ nak, Uisneno ka nmuiꞌ fa ameput et sonaf neno tunan.
Ma ka nmuiꞌ fa smanaf. Pukan es anteniꞌ es reꞌ pukan Farisi, reꞌ npirsain am nak,
of Uisneno namonib nafaniꞌ amates sin. Sin npirsain amsaꞌ nak, anmuiꞌ smanaf, ma
Uisneno anmuiꞌ ameput et sonaf neno tunan. Onaim naiꞌ Paulus naꞌuab naher-heer nak,
“Aok-bian arki! Asar hi mihiin ok-okeꞌ mak, au reꞌ ia, atoin Farisis kau. Au amaꞌ
ma au naꞌi, atoin Farisis amsaꞌ. Oras ia, hi he mhukun kau, natuin au ꞌpirsai ꞌak
Uisneno bisa namonib amates.” Oras naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, atoniꞌ Farisis
ma Sadukis sin nmatoen, tar antea sin ka nmaromin fa heen. Rarit sin baits ok
anjarin pukan nua.
ACT 23:9 Onaim afeek rasi naan anmatoen, tar antea taisiub koꞌu. Rarit anmuiꞌ
tungguru naꞌkon partei Farisi anhaken ma anpeis naiꞌ Paulus. Sin naꞌuab ein nak,
“Atoniꞌ ia, ka nsaan fa! Kais-kaisaꞌ anmuꞌi smanaf, aiꞌ Uisneno In ameput sonaf
neno tunan es, reꞌ neem naꞌuab nok ne!”
ACT 23:10 Tunggurun naan, naꞌuab anrarin on reꞌ naan, mes sin nmatoes ii maineun
besi, tar soraru ꞌnakaf naan anmurai namtau. In natenab nak kais-kaisaꞌ sin nꞌusaꞌ
niis naiꞌ Paulus. Onaim in nreun soraurs ein ansanun he nheer nataam naiꞌ Paulus
neu benteng.
ACT 23:11 Mabeꞌ te, Usif Yesus neem naꞌkriir On neu naiꞌ Paulus. Ma In nhaꞌtain
naiꞌ Paulus in nekan am nak, “Paulus! Ho kais mumtau! Oras ia, ho muꞌuab amrair
anmatoom nok Kau nbi Yerusalem ia. Mumnau murek-rekoꞌ! Of ho ro he muꞌuab on reꞌ
naan anbi Roma amsaꞌ.”
ACT 23:12 Kiuk anaꞌ te, atoin Yahudis anneis naꞌko tuaf boꞌ haa, sin nmaꞌakoran he
naꞌmaet naiꞌ Paulus. Sin nsupan am nak, “Hai ka mroim fa he miah-miun, karu hai ka
amroor maan fa naiꞌ Paulus fa feꞌ.”
ACT 23:14 Sin nsuup anrarin on naan ate, sin nnaon natoon aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnaakt ein, nok atoni mnasiꞌ harat Yahudi sin am nak, “Sin amaꞌ arki!
Hai msuup amrair mak, hai ka mroim fa he miah-miun, karu hai ka amroor miis naiꞌ
Paulus fa feꞌ.
ACT 23:15 Hai roim ein nggui on nai: amaꞌ sin ro he mnao mbaiseun soraru ꞌnakaf, he
mtoit je he meik maan naiꞌ Paulus neu baer feek rais pirsait. Ammoeꞌ on reꞌ hi he
mparikas mifaniꞌ in rasi. Of hai mseun sin ambi raan atnanaꞌ, he hai mroor miis
ne.”
ACT 23:16 Mes naiꞌ Paulus aan moen feuꞌf es anneen sin rais akorat naan. Rarit in
naen neu benteng ma natoon neu in babaf.
ACT 23:17 Anneen anrair aan mone naan in haan tonas ate, naiꞌ Paulus noꞌen naan
soraru ꞌnakaf es am nak, “Ia, au anah. Ho meik je mnao rabah meu ho aꞌnakat, fin in
he natoon naan uab es.”
ACT 23:18 Onaim sorarus naan neik aan mone naan neu in soraru ꞌnakaf. In natoon am
nak, “Aam! Naiꞌ Paulus reꞌ hit ttaahn ee naan, in nreun kau he ꞌeik aan mone ia
neem neu ko. In he natoon naan ko rais maꞌtan-tain es.”
ACT 23:19 Rarit soraru ꞌnakaf naan anheer neik riꞌanaꞌ naan neu baer ruumn es, he
sin nua sin anmesen. Onaim in nataan ee mnak, “Ho he mutoon kau uab saaꞌ?”
ACT 23:20 Rarit riꞌaan mone naan natoon ee mnak, “Anmuiꞌ naan atoin Yahudis fauk
anmaꞌakoran he sin nroor niis au babaꞌ, naiꞌ Paulus. Sin he neman ntoit ko, tua, he
nokaꞌ te, ho meik au babaꞌ mnao meu baer feek rais pirsait. Nak, sin aksaaꞌ ein he
nparikas au babaꞌ in rais je namnuut.
ACT 23:21 Mes ho kaisaꞌ mutuin sin roimk ein naan, tua. Natuin of anmuiꞌ naan tuaf
boꞌ haa, sin of anpao ki nbi ranan he nroor niis au babaꞌ, naiꞌ Paulus. Natuin sin
nsuup anrarin nak, sin ka naah-ninun fa, karu sin ka nroor naan fa feꞌ au baab
Paulus. Oras ia, sin nabaarb ein anrarin. Suma sin npao ko, he ho mtoin mak saaꞌ,
tua.”
ACT 23:22 Anneen anrair aan mone naan in uabn ii te, soraru ꞌnakaf naan nak ee
mnak, “Ho kais mutoon meu tuaf es, mak ho uum mutoon kau rasi ia.” In naꞌuab anrair
on naan ate, in nreun aan mone naan he nfain.
ACT 23:23 Rarit soraru ꞌnakaf koꞌu naan, noꞌen in soraur aꞌnakat tuaf nua. In
naprenat sin am nak, “Mibarab maan sorarus, tuaf natun nua; ma sorarus reꞌ ansae
bikase, tuaf boꞌ hiut; ma sorarus amneik aunu, tuaf natun nua. Hi mnao nai mabeꞌ
ia, anreuk seo, amnao meu kota Kaisarea.
ACT 23:24 Hi mibarab bikaes es neu naiꞌ Paulus. Hi mnao maat ee nok rek-reko, ntea
gubernur Feliks.”
ACT 23:25 Rarit in ntui surat neu gubernur Feliks nak, on nai:
ACT 23:26 “Amaꞌ gubernur Feliks reꞌ au ꞌhormaat ꞌain je. Tabe, tua. Ao-minaꞌ ao-
reko naꞌko kau, Klaudius Lisias.
ACT 23:27 Atoniꞌ reꞌ au ꞌsoun ee neem neu ko ia, kaan ee naiꞌ Paulus. Atoin Yahudis
sin anheek je, arakreꞌo te, sin he nroor niis ne. Neno naan, au soraurs ein es
anheer napoitn ee naꞌko atoin Yahudis sin aꞌniimk ein. Rarit au uhiin amsaꞌ nak in
nmuiꞌ hak too Romas.
ACT 23:28 Au ꞌaim he uhiin, nansaaꞌ am es atoin Yahudis sin he nroor goe. Etun es
au ꞌeik je nnao neu atoin Yahudis sin baer feek rais pirsait.
ACT 23:29 Mes sin ka napein fa in nsaan saaꞌ-saaꞌ. Batuur, in ka nmoeꞌ fa maufinut
saaꞌ-saaꞌ. Onaim atoniꞌ ia, in ka bisa fa he ntaam bui, ma ka nabeiꞌ fa he thukun
taꞌmaet je. Te kaah, afeek rasin reꞌ anbin baer feek rais pirsait naan, sin
nmatoen, natuin sin noink ein anmatoom nok rais pirsait ein nasurin. Onaim au ꞌeik
atoniꞌ ia anbi benteng.
ACT 23:30 Nokaꞌ te, au upein hanaf nak, atoin Yahudis anmaꞌakoran nrarin he sin
nroor goe. Onaim au es reꞌ uprenat he sin neik je neem neu ko, tua. Au utoon amsaꞌ
ꞌeu atoin Yahudis sin reꞌ anmakaꞌrais ein nok atoniꞌ ia, he sin neman nbaiseun ko.
Maut he ho es reꞌ amneen kuum naꞌko sin, saaꞌ reꞌ sin nasaan ee neu ne. Au surat
reꞌ ia, on reꞌ naan, tua. Naꞌko au Klaudius Lisias kau, tua.”
ACT 23:31 Rarit soraurs ein reꞌ naan nabaarb ein nrarin, he nanaobaꞌ prenat naꞌko
sin soraru ꞌnakaf. Mabeꞌ reꞌ naan, sin nok nain naiꞌ Paulus annaon tar antea kota
es, kaan ee, Antipatris.
ACT 23:32 Nokaꞌ te, soraur asae bikaes ein ee, sin nnaon naat naiꞌ Paulus ankoon
tar antea kota Kaisarea. Mes sorarus bian sin, antebin nfanin neun Yerusalem.
ACT 23:33 Oras sin ntean Kaisarea te, sin nnonaꞌ surat naan neu gubernur. Ma sin
nanaꞌat naiꞌ Paulus neu ne msaꞌ.
ACT 23:34 Anrees anrair surat naan ate, gubernur ee nataan naiꞌ Paulus am nak, “Ho
atoniꞌ muꞌko mee?” Rarit naiꞌ Paulus nataah am nak, “Aam, au reꞌ ia, atoniꞌ uꞌko
propinsi Kilikia.”
ACT 23:35 Anneen naiꞌ Paulus nak on naan ate, gubernur ee nahiin nain nak naiꞌ
Paulus anmuiꞌ hak too Romas. Rarit in naꞌuab am nak, “Au es reꞌ anaaꞌ aprenat aꞌbi
ia. Onaim au es reꞌ he ufeek ho rasi. Mes hit tpao tuaf ein reꞌ sin natraak ko ntea
ia, henaꞌ au uprikas ho rasi.” Rarit in nreun in soraurs ein he ntahan naiꞌ Paulus
anbi sin baer jes anbi sonaf gubernur, reꞌ nahunu te usif Herodes anmoeꞌ nain je.
ACT 24:1 Neno niim namuni te, atoin Yahudis reꞌ he nꞌaꞌan rasi nok naiꞌ Paulus, sin
neman ntean nbin Kaisarea. Amneemt ein naan, esan re: naiꞌ Ananias, aꞌnaak rais
pirsait Yahudi sin aꞌnaak koꞌu; aꞌnaet ein bian; ma tuaf es, kaan ee naiꞌ Tertulus,
reꞌ feef mapipiꞌ. Etun sin npaek je, he njair asaah rasi he sin nraban naiꞌ Paulus.
ACT 24:2 Oras too mfaun ein naan nabuan anbin bare he nafekan rasi, gubernur ee
nreun he neik naiꞌ Paulus neem. Rarit naiꞌ Tertulus anfeen anhaek ma naꞌuab namouf
naiꞌ Paulus. Nahunu te, in nhormaat neu gubernur ma naꞌuab am nak, “Au ꞌbaiseun ko,
amaꞌ gubernur! Naꞌko ꞌroo-ꞌroo reꞌ ia, nmurai naꞌko ho mnaaꞌ prenat ambi ia, ho
muhiin muhuun saaꞌ reꞌ reko neu kai. Rarit ho mmoeꞌ rais arekot humaꞌ-humaꞌ, tar
antea hai atoin Yahudis bisa mmoin nok mamut ma marine. Onaim hai he mpaek oras ia,
he mtoit makasi meu amaꞌ gubernur. Te sekau nteniꞌ es reꞌ he bisa nmoeꞌ on reꞌ ho,
tua, anbi mee-mee.
ACT 24:4 Mes au kais uꞌuab amnanuꞌ. Au he uꞌuab ꞌeu haa rais ji in uun. Onaim au
ꞌbaiseun ko aam usiꞌ, he mneen murek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ au he ꞌbaisenun sin
anmatoom nok tuaf reꞌ ia.
ACT 24:5 On nai, tua. Neu hai atoin Yahudis, naiꞌ Paulus reꞌ ia, nahuum on reꞌ
meens es, reꞌ natpain naꞌko baer jes neu baer jes. In biasa nraban hai atoran
pirsait, ma in ntaisibun hai atoran harat anbi mee-mee. In nbi bare mee-mee jaah,
hai atoin Yahudis sin of ro he nmakaꞌrais ein es nok es. In reꞌ ia, anjair on reꞌ
aꞌnaak ikobrakaꞌ naꞌko pukan pirsait reꞌ natuin atoin Nasaretas tuaf es, reꞌ hai
mteek main sin am mak, ‘pukan Nasrani’. Mes saaꞌ reꞌ sin nanoniꞌ sin, nasuir koꞌu
naꞌko hai pirsait ii in nonin.
ACT 24:6 Atoniꞌ ia msaꞌ, in naꞌtakaꞌ niit he nꞌoemetab hai Uim Onen Uuf reꞌ in
kninuꞌ kuun, ma in neik atoin meisꞌokan antaam neu naan. Etun hai mheek je. [Natuin
hai romim, hai he mhuukn ee natuin hai atoran.
ACT 24:7 Mes soraru ꞌnakaf naiꞌ Lisias, neem nasiik naan ee naꞌko hai ꞌnimam.
ACT 24:8 Rarit in naprenat am nak, karu nmuiꞌ tuaf reꞌ he nmoeꞌ rasi nok naiꞌ
Paulus, sin ro he neman ma nbaiseun ko anbi Kaisarea. In teenb ii, maut he gubernur
ee, es reꞌ anꞌurus rasi naan]. Onaim oras ia, hai iim ambi ia, he ho es reꞌ
amparikas rasi ia. Of ho meikn om muhiin mak, saaꞌ-saaꞌ reꞌ hai miꞌuab sin reꞌ ia,
ro tebe, tua. On reꞌ naan, tua.”
ACT 24:9 Naiꞌ Tertulus naꞌuab anrair on naan ate, atoin Yahudis bian sin anteebs ee
mnak, “Tebe, on naan, usiꞌ.”
ACT 24:10 Rarit gubernur ee nasnekuꞌ naiꞌ Paulus am nak, “Oras ia, au ꞌfee ko
mainuan he ho mumneob om.” Rarit naiꞌ Paulus anfeen anhaek, ma naꞌuab am nak, “Amaꞌ
gubernur! Ho muprenat anbi propinsi ia, aꞌroo goen. Onaim ho muhiin murair hai
atoin Yahudis hai ꞌtokom ma hai ꞌhakem. Es naan ate, au ka umtau fa he au umneob ok
aꞌbi ho humam ma ho matam.
ACT 24:11 Of aiꞌ neno boꞌes am nua akoont ii, au ꞌnao ꞌbi Yerusalem he ꞌonen aꞌbi
Uim Onen Uuf. Ho bisa mutaan meu tuaf-tuaf reꞌ anꞌoen ein nokan anbi oras naan.
ACT 24:12 Anbi Uim Onen Uuf naan, au ka ꞌmaheek fa ꞌok tuaf es amsaꞌ. Ma nbi uim
onen bian sin, au ka ubuab fa tuaf he au ꞌmoeꞌ taisibu. On nana amsaꞌ, anbi
Yerusalem, au ka ꞌmoeꞌ fa taisibu saaꞌ-saaꞌ.
ACT 24:13 Mes oras ia, atoin ein ia he namouf kau. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin naꞌuab sin
feꞌe na, ka nmuꞌin fa bukti saaꞌ-saaꞌ.
ACT 24:14 On nai, aam gubernur. Au he ꞌmanakuꞌ ꞌaan rasi meseꞌ. Au ꞌok pukan feuꞌ
goes, reꞌ atoniꞌ nakaanb ee mnak, ‘Usif Yesus In Raan Aꞌhonis’. Au ꞌonen ꞌeu
Uisneno nahuum on reꞌ au beꞌi-naꞌi sin anꞌoen ein amsaꞌ neu Ne. Au utuin kaꞌo Musa
in apreent ein ok-okeꞌ msaꞌ, ma au ꞌpirsai teb-tebe saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefaꞌ
kniunꞌ ein antui nain sin naꞌko unuꞌ neu kai.
ACT 24:15 Au ufnekan ꞌeu Uisneno on reꞌ tuaf ein reꞌ ia, reꞌ anmakaꞌrais ein nok
kau. Hai mpirsai mak, of Uisneno namonib nafaniꞌ amates: es reꞌ amoeꞌ reko ma amoeꞌ
reꞌuf.
ACT 24:16 Etun au ꞌaim ranan maꞌtaniꞌ, he on mee te, au bisa ꞌmoin nok neek amneot
ma amnonot, anbi Uisneno ma mansian ii sin humak ma sin maatk ein. On naan ate, ka
tiit fa es he bisa namouf kau.
ACT 24:17 Au ꞌmeup toon fauk een anbi pah bian, ka nbi fa pah Israꞌel, naꞌ au ꞌfain
ꞌuum ꞌeu Yerusalem. Oras au ꞌuum, au ꞌeik roit reꞌ atoniꞌ nabuab sin, he njair
turun-babat neu tuaf-tuaf reꞌ anmonin anbin susat. Rarit au ꞌnao ꞌbi Uim Onen Uuf
he ꞌonen, ma ꞌfee fuaꞌ-turuꞌ humaꞌ-humaꞌ ꞌeu Uisneno anbi naan.
ACT 24:18 Oras au ukniun ok aꞌbi Uim Onen Uuf utuin hai atoran harat, sin neman ma
nheek kau. Mes oras naan, ka nmuiꞌ fa too mfaun anbi naan, ma ka nmuiꞌ fa taisibu
saaꞌ-saaꞌ amsaꞌ.
ACT 24:19 Suma nmuꞌi haa atoin Yahudis fauk reꞌ sin neman naꞌkon propinsi Asia, he
nꞌoen ein anbin naan amsaꞌ. Onaim karu sin anmuꞌin rasi nok kau te, ro sin reꞌ naan
esan reꞌ he anꞌaꞌan rasi nok kau. Ka sin amaꞌ reꞌ ia fa!
ACT 24:20 Mes atoin ein naan, sin ka neman fa. Onaim ho mutaan miit sin reꞌ ia, au
ꞌsaan saaꞌ? Neno naan, oras sin nparikas kau ꞌbi baer feek rais pirsait, sin ka
napenin fa au saant es amsaꞌ. Ho mutaan ahaa sin.
ACT 24:21 Suma of anmuiꞌ naan rasi noon es, reꞌ nmoeꞌ sin tar antea sin ntaisibun
ma ka nroim kau fa. Oras au haank ii nsae, ma au ꞌak, ‘Hi he mhukun kau, natuin au
ꞌpirsai Uisneno reꞌ bisa namonib amates!’ ”
ACT 24:22 Naiꞌ Paulus naꞌuab on naan, mes gubernur Feliks nahiin anrair rasi mfaun
anmatoom nok ‘Usif Yesus In Raan Aꞌhonis’. Onaim in nasnasab aꞌat naan am nak, “On
nai! Au he ꞌoꞌen soraru ꞌnaak koꞌu Lisias, he ꞌneen in haan ee feꞌ. Karu au uꞌuab
urair ꞌok ne, naꞌ au bisa ufeek rasi ia.”
ACT 24:23 Rarit in nreun soraru ꞌnaakf es he ntahan naiꞌ Paulus. Mes in napreent ee
he nfee ne mainuan maut he in aok-bian sin neman ma nkius goe ma ntuthae je.
ACT 24:24 Gubernur Feliks in fenai, bifee Yahudis, kaan ee bi Dorsila. Naan neno
fauk ate, in naim ranan, he in nok in fenai, he naꞌuab ein nok naiꞌ Paulus. Onaim
in nreun he neik naiꞌ Paulus he neem neu sin nua sin. Onaim naiꞌ Paulus natoon neu
sin, ranan on reꞌ mee, he atoniꞌ bisa npirsain neu Usif Yesus Kristus, Tuaf reꞌ
Uisneno nbaꞌan nain Je naꞌko unuꞌ.
ACT 24:25 In natoon neu sin amsaꞌ, ranan on mee he atoniꞌ bisa nmoin nok amneot, ma
on mee he atoniꞌ bisa anpaant on he kaisaꞌ anmoeꞌ sanat. In natoon neu sin nak,
Uisneno of anhukun mansian ii okeꞌ. Oras naiꞌ Feliks anneen on naan ate, in namtau
nmaet. Rarit in nak naiꞌ Paulus am nak, “Paulus! Noo goah nai! Mutuuꞌb ee nai! Karu
au upein mainuan, au he ꞌoꞌen aꞌteniꞌ ko.”
ACT 24:26 Oras naan, naiꞌ Feliks naim ranan he on mee te, naiꞌ Paulus anfee ne
roit, he in nafeitn ee. Es naan ate, in noꞌen naiꞌ Paulus piut he naꞌuab nok ne.
ACT 24:27 Mes anbi ranan bian, gubernur Feliks naim neek ein nok aꞌnaak pirsait
Yahudi sin. Etun es in ka nroim fa he nafeek naiꞌ Paulus in rais ji rabah. In
nasnasab rasi naan, tar antea toon nua. Rarit anmuiꞌ gubernur feꞌu reꞌ neem ansekaꞌ
naiꞌ Feliks, kaan ee, Porkius Festus. Mes sin antahan naiꞌ Paulus feꞌ.
ACT 25:1 Oras naan, gubernur feꞌu, naiꞌ Festus, nananiꞌ neem anbi kota Kaisarea he
nanaobaꞌ in aprenat. In suma namaik anbi naan neno teun goah, rarit in nnao nkoon
neu Yerusalem.
ACT 25:2 Anbi naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein nok atoni mnais
harat sin neman he nmakhiin ein nok gubernur feꞌu naan. Sin nteek naan naiꞌ Paulus
in rais je msaꞌ.
ACT 25:3 Sin ntotin, he karu bisa te, gubernur feꞌu nreun in atoin ein, he neik
nafaniꞌ naiꞌ Paulus neem neu Yerusalem. Te kaah, sin anmaꞌakoran nrarin, he nroor
niis naiꞌ Paulus anbi raan atnanaꞌ.
ACT 25:4 Mes gubernur ee nataah sin am nak, “Sin amaꞌ arki! On nai. Maut he sin
ntaahn ee feꞌ anbi Kaisarea. Fin au he ꞌfain rabah on nee.
ACT 25:5 Onaim karu naꞌko hi reꞌ ia, anmuiꞌ tuaf he nꞌurus rasi naan, sin nok kau
he mnao meu Kaisarea. Karu tebe atoniꞌ naan anmoeꞌ sanat, reko te, hi bole
mmakaꞌrasi mok ne mbi nee jah.”
ACT 25:6 Rarit gubernur Festus nabaar feꞌ nbi Yerusalem of aiꞌ neno boꞌes aꞌsaaꞌ,
naꞌ in ntebi nfain neu Kaisarea. Oras naan, anmuiꞌ naan atoin Yahudis fauk nok ne,
antea nee. Nokaꞌ on naan ate, gubernur ee nfei nafani rasi naan. In nreun he sin
neik naiꞌ Paulus, he neem neu in matan. Oras naiꞌ Paulus antaam anbi naan, atoin
Yahudis sin anhaken ma nfuun naan naiꞌ Paulus, rarit sin nmurai nasaan ee nok sanat
humaꞌ-humaꞌ. Mes sin ka bisa fa he nakriraꞌ bukti meseꞌ msaꞌ.
ACT 25:8 Rarit naiꞌ Paulus namneob on am nak, “Amaꞌ gubernur. Au ka ꞌmoeꞌ ꞌiit fa
rais sanat saaꞌ-saaꞌ. Au ka ꞌmoeꞌ ꞌiit fa rasi reꞌ anmaraban nok hai atoran pirsait
Yahudi msaꞌ. Au ka ꞌhaiꞌniis ꞌiit fa hai Uim Onen Uuf aꞌbi Yerusalem. Ma au ka
ꞌmoeꞌ ꞌiit fa rasi saaꞌ-saaꞌ he ꞌraban anaaꞌ aprenat Roma in atoran.”
ACT 25:9 Mes gubernur naan, he naim atoin Yahudis sin neek ein ii he nok ne. Etun
es in nataan naiꞌ Paulus am nak, “Ho mutenab, on mee? Ho mromi, aiꞌ kaah, karu au
ꞌurus ho rasi ia anbi Yerusalem?”
ACT 25:10 Anneen gubernur ee in haan tanas, on nai te, naiꞌ Paulus nataah am nak,
“Amaꞌ gubernur. Au reꞌ ia, aꞌmuiꞌ hak too Romas. Ma oras ia, au ꞌhaek et anaaꞌ
aprenat pah Roma in matan, reꞌ in nmuiꞌ hak he nꞌurus au rasi, natuin atoran prenat
pah Roma. Onaim au ka ꞌroim fa he ꞌnao ꞌeu Yerusalem, he nafeek au rasi nbi nee. Ho
meikn om muhiin murair mak, au ka ꞌmoeꞌ fa sanat saaꞌ-saaꞌ reꞌ he ꞌraban atoin
Yahudis sin.
ACT 25:11 Onaim karu tebe au ꞌmoꞌe ꞌsaan saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmatoom nok he nhukun
naꞌmaet kau te, au ꞌtoup goe. Mes karu saaꞌ reꞌ sin naꞌuab nain je ka batuur fa,
natuin in atoran, ka tiit tain fa es he anonaꞌ kau neu atoin ein ia sin aꞌniimk
ein. Sin suma naim-naimn ahaa ranan, he nroor naꞌmaet kau ruum aah. Onaim oras ia,
natuin au hak ii te, au ꞌeik au rais ji ꞌsae ꞌteniꞌ ꞌeu uis koꞌu keser, anbi pah
uuf kota Roma. Maut he in es reꞌ neikn on nafeek rasi ia, tua.”
ACT 25:12 Anneen naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, gubernur ee nok in aparikas raisn
ein, nabuan ma naꞌuab ein. Rarit in natoon neu naiꞌ Paulus am nak, “Natuin ho mtoit
murair he meik ho rais ji msae mteniꞌ meu keser, es naan ate, ho ro he mnao meu
kota Roma.” Naꞌuab anrair on naan ate, in nreun abuat ein naan he nsisaꞌen.
ACT 25:13 Rarit atoin Yahudis sin uisf ee, kaan ee naiꞌ Agripa, nok in feotf ee,
kaan ee bi Bernike, neman nbin Kaisarea. Sin neman he nmahormaatn ein nok gubernur
feꞌu naan.
ACT 25:14 Sin natuan nok gubernur Festus sero ꞌroo. Neon goes te, naiꞌ Festus
natonan sin nok naiꞌ Paulus in rasi mnak, “Aam usiꞌ! Anbi Kaisarea reꞌ ia, hai
mtahan atoin es, kaan ee naiꞌ Paulus. Neno naan, gubernur ahuunt ii ka nafeek naan
fa in rasi.
ACT 25:15 Neno fauk akoont ein, oras au ꞌeti ꞌbi Yerusalem, aꞌnaak rais pirsait
Yahudi sin aꞌnakt ein ma sin atoni mnais haart ein, neman ma natraak naiꞌ Paulus.
Rarit sin ntoit kau he au ꞌhuukn ee.
ACT 25:16 Mes au utoon ꞌeu sin am ꞌak, ‘Tatuin atoran prenat Roma, au ro he
ꞌparikas ꞌaan rasi naan feꞌ, naꞌ au ufeek. Aꞌaaꞌ raisn ee ro he nabuan feꞌ. Au he
ꞌneen ꞌaan ꞌak hi misaan ee nok saan saaꞌ. Ma in imsaꞌ ro he napein mainuan he
namneob on, henaꞌ au bisa ufeek rasi naan, ma thuukn ee nok hukun humaꞌ mee.’
ACT 25:17 Rarit oras au ꞌfain ꞌuum aꞌbi Kaisarea, atoin Yahudis fauk nok kau neman
anbin ia. Nokaꞌ te, au ꞌfei ufaniꞌ ꞌain rasi naan. Au uprenat sin he neik naiꞌ
Paulus neem neu kau, he au ꞌneen ꞌiit in rais je in aꞌnaon.
ACT 25:18 Rarit atoin Yahudis sin nbaisenun ma nmurai naꞌuab ein neu naiꞌ Paulus in
saant ein. Mes saaꞌ reꞌ sin natoon sin naan, ka maꞌfenaꞌ fa nahuum on reꞌ au uteenb
ee ji.
ACT 25:19 Sin suma nasuirn ahaa, nmatoom nok sin rais pirsait ein kuuk. Ma sin
nasurin nok naiꞌ Paulus, natuin tuaf es, kaan ee Naiꞌ Yesus. Tatuin atoin Yahudis
sin, Naiꞌ Yesus naan, anmaten nrair. Mes naiꞌ Paulus naheer aah nak, Naiꞌ Yesus
nmonin nfain jen.
ACT 25:20 Sin nasurin on reꞌ naan, mes natuin au atoin feꞌu kau, onaim au ka uhiin
ꞌaan fa reꞌ he tafeek rais pirsait ii te, on mee? Etun es au utaan naiꞌ Paulus am
ꞌak, ‘On mee karu au ꞌparikas ho rais ji anbi Yerusalem?’
ACT 25:21 Mes in ka nromif. Onaim in ntoit he neik in rais je nsaen anteniꞌ neu
keser anbi pah uuf kota Roma. Etun es au ꞌtaahn ee feꞌ, tar antea au upein mainuan
he ꞌsoun ee nnao neu Roma.”
ACT 25:22 Anneen anrair naiꞌ Festus in uabn ii on naan ate, usif Agripa nak, “Karu
reko te, au he ꞌneen kuuk atoniꞌ naan.” Onaim naiꞌ Festus nataah am nak, “Bisa! Of
au ꞌator he nokaꞌ te, ho mneen kuum muꞌko ne, tua.”
ACT 25:23 Nokaꞌ te, gubernur Festus anꞌator he usif Agripa bisa nneen naiꞌ Paulus
in uaban. Ma in anꞌator he too mfaun ein bian amsaꞌ nneen nok naiꞌ Paulus. Sin esan
reꞌ: soraru ꞌnaakf ein, ma aꞌnaet ein naꞌko kota Kaisarea. Rarit usif Agripa nok bi
Bernike ntaam neman, ma sin npaek ein paek usif. Onaim too mfaun ein naꞌbees ma
nhormaat neu sin nua sin. Oras sin nabuan okeꞌ, gubernur ee nreun he nok naiꞌ
Paulus antaam neem.
ACT 25:24 Onaim sin neik naiꞌ Paulus antaam. Rarit gubernur ee naꞌuab am nak, “Usif
Agripa, sin amaꞌ arki, ma areꞌ taumn ein ok-okeꞌ, reꞌ au uꞌratan ma ꞌhormaat ꞌain
ki. Atoniꞌ reꞌ ia, kaan ee naiꞌ Paulus. Anmuiꞌ naan aꞌnakat atoin Yahudis fauk reꞌ
sin namin rasi nok ne. Onaim anmuiꞌ tuaf neman neu kau, oras au ꞌbi Yerusalem ma
ꞌbi Kaisarea, he naꞌsekeꞌ kau nak, atoniꞌ reꞌ ia, in nmoni msaꞌ ka maꞌosaꞌ fa.
ACT 25:25 Etun es au ꞌpariiks ee, mes au ka upein fa in sanat reꞌ natai nok hukun
aꞌmaten. Mes in neikn on antoti nrair he nasaeb in rais je annao nkoon neu pah uuf,
es naꞌ rekoꞌ-reꞌuf ate, au ro he ꞌsoun ee nnao neu kota Roma.
ACT 25:26 Karu au ꞌsoun ee, au ro he ꞌtui aan suurt es reꞌ anmatoom nok rasi naan.
Mes oras ia, au he ꞌtui ꞌak saaꞌ ꞌeu uis kouꞌ goe? Etun es, au ubuabaꞌ ki ok-okeꞌ,
he hi mneen ee. Amneen amrair je te, au ꞌtoit ꞌeu usif Agripa he nfee naan kau
fainekat es, he au ꞌtui surat reꞌ bisa uis kouꞌ goe ntoup goe nok neek reko. Au
ꞌnaben ate on reꞌ he ka reko fa, karu au ꞌsonuꞌ rasi ia annao neu keser, mes au ka
utoon fa atoniꞌ ia in sanat. Au uabk ii naꞌtuuk naꞌpaar on reꞌ naan, tua.”
ACT 26:1 Rarit usif Agripa nreun naiꞌ Paulus nak, “Oras ia, ho bisa mumneob om. Hai
ok-okeꞌ mibarab he mneen ko.” Naiꞌ Paulus nait in aꞌniman, rarit in naꞌuab am nak,
ACT 26:2 “Aam usiꞌ Agripa reꞌ au ꞌtunaꞌ ma uꞌratan ko. Au ꞌteenb ate, au neek ii
nmainua, natuin ho mfee kau mainuan he au uꞌuab, ma sin amaꞌ arki he mneen kau,
saaꞌ-saaꞌ reꞌ atoin Yahudis sin nakuu ma ntuꞌiran sin neu kau.
ACT 26:3 Au uhiin ꞌak, ho muhiin batuur, hit atoin Yahudis hit atoran harat, ma hit
rasi ꞌmonit ma ꞌmaten. Onaim au ꞌtoit ko he ho mneen murek-rekoꞌ au uabk ii, tua.
ACT 26:4 Anmurai naꞌko au aanꞌ-anaꞌ, sin nanoniꞌ kau goen he ꞌmoin utuin hit atoin
Yahudis hit harat. Nahunu te, nanoniꞌ kau anbi au kuan; rarit au ꞌuum uskoor
aꞌtamba ꞌbi Yerusalem. Atoin Yahudis abitan Yerusalem, sin nahiin au ꞌmonik, ma sin
nahiin narek-rekoꞌ kau.
ACT 26:5 Karu aꞌnaet ein rais pirsait Yahudi sin nromin, sin bisa naretaꞌ nain nak
sin nahiin kau naꞌko un-unuꞌ. Fin au reꞌ ia, au ꞌtaam partei Farisi. Atoni mfaun
sin ok-okeꞌ nahinin nak, hai atoin Farisis, hai es reꞌ maꞌtaniꞌ mneis mituin rais
pirsait Yahudi in atoran.
ACT 26:6 Au ma too Israelas naꞌkon sin uuf boꞌes am nua sin, hit tpao he Uisneno
nmoeꞌ natuin reꞌ In anbaꞌan nain je neu kit. Manbaꞌan reꞌ naan, In natoon anrair je
neu hit beꞌi-naꞌi naꞌko ahunut. Onaim antea oras ia, hit arkit tꞌonen fai-manas, he
Uisneno In manbaꞌan naan anjair nai. Manbaꞌan naan in aafn ii nak, of In he namonib
nafaniꞌ amaets ein. Aam usiꞌ Agripa. Sin nmakaꞌrais ein nok kau, natuin au ꞌpirsai
ꞌak Uisneno of namonib amates. Au he utaan, nansaaꞌ am es tuaf naꞌko hi arki reꞌ
ia, bian ka mroim fa he mpirsai mak, Uisneno bisa namonib amaets ein? Batuur In
bisa!
ACT 26:9 Nahunu te, au bisa ꞌmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ, ma au ꞌmaraban maꞌtaniꞌ ꞌeu atoin ein
reꞌ natuin Naiꞌ Yesus, atoin Nasaretas naan.
ACT 26:10 Oras naan, aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaakt ein anfee kau hak he au
ꞌnao ma ꞌhaꞌmuiꞌ Naiꞌ Yesus Iin na anbin mee-mee. Au ꞌheek sin, rarit au ꞌheer ꞌeik
sin neman anbin Yerusalem, ma au utaam sin anbin bui. Au ufeek ꞌok he nhukun
naꞌmaet bian amsaꞌ. Au ꞌtaam ꞌeu uim oen ein, ma haꞌmuiꞌ sin amsaꞌ. Onaim au
uꞌsekeꞌ sin he nasuan Naiꞌ Yesus. Fani-fani au ꞌaim sin nok neek maputuꞌ. Asar au
ꞌneen ꞌak apirsait ein neu Naiꞌ Yesus etan mee-mee, maski sin ntean pen-pene ꞌtetaꞌ
msaꞌ, au ꞌaim sin piut!”
ACT 26:12 Naiꞌ Paulus antuut antein in uabn ii mnak, “Neot es, aꞌnaak pirsait ein
sin nfee kau surat kuasa he au ꞌaim tuaf reꞌ natuin Naiꞌ Yesus anbin kota Damsik.
Onaim au ꞌnao.
ACT 26:13 Aam usiꞌ Agripa! Oras hai mbi raan atnanaꞌ, of aiꞌ maans ii naꞌpuup, nok
askeken, asnaaf es naꞌko neon goe, ntoom kau ma au aok-bian sin imsaꞌ.
ACT 26:14 Hai mtaikoib main amtea afu, natuin asnaaf naan in maꞌtanin. Rarit au
ꞌneen haanf es naꞌuab nok kau neik uab Aram nak, ‘Hoe, Saulus! Nansaaꞌ am es ho
mhaꞌmuiꞌ Kau piut-piut? Amsusat mmaet karu ho mraban Au roimk ii piut.’
ACT 26:15 Au ꞌneen hanaf naan, mes au ka ꞌiit fa in tuan. Onaim au utaan am ꞌak,
‘Usiꞌ. Ho sekau ko, tua?’ Rarit hanaf naan nataah kau mnak, ‘Au reꞌ ia, Naiꞌ Yesus
reꞌ ho mhaꞌmuiꞌ Je piut-piut.
ACT 26:16 Saulus! Amfeen nai! Au ukriir Ok on reꞌ ia, nok in sairt ii on nai: Au
ꞌpiir ꞌaan ko mjair tuaf reꞌ Au ꞌpirsai. Ho ro he mnao mutoon meu mansian ii ok-
okeꞌ, saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho miit murair sin een neno ia muꞌko Kau. Of Au ukriraꞌ ꞌteniꞌ
ko rais feꞌu bian, he ho bisa mutoon meu mansian ii ok-okeꞌ.
ACT 26:17 Of ho mupein susat humaꞌ-humaꞌ. Mes Au ꞌpanat ko uꞌko tuaf ein reꞌ he
nhaꞌmuiꞌ ko, maski naꞌko atoin Yahudis, aiꞌ atoin aꞌtetaꞌ. Tebe! Au ꞌreun ko ꞌeu
atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis sin fa.
ACT 26:18 Ho mnao mfei sin maatk ein ee, he sin bisa nahinin ma nmonin nbin meꞌu.
Rarit sin nasaitan sin raan meisꞌookn ein. Ma ho ro he mrurun sin ranan neu ꞌmonit
amneot. Ho mufetin main sin muꞌko niut reuꞌf ein sin aꞌnakat in kuasan, rarit meik
sin meu Uisneno. Nok ranan naan ate, he Uisneno nsaok nain sin saant ein ok-okeꞌ.
Ma sin anjarin Uisneno In aanh ein, nabu-buan nok tuaf bian reꞌ Uisneno npiir naan
sin, natuin sin npirsain neu Kau. Au uabk ii ntuuꞌ on naan, Saulus!’ 
”
ACT 26:19 Naiꞌ Paulus antuut in uab ein, nak, “Aam usiꞌ. Mepu reꞌ au ꞌtoup goe
naꞌko sonaf neno tunan naan, au unaob ee. Tar antea oras ia, au ro he ꞌmeup piut-
piut, ka nabeiꞌ fa he au ꞌtet-koit.
ACT 26:20 Nahunu te, au utoon Usif Yesus In Raan Aꞌhonis ꞌeu atoin Yahudis sin
anbin Damsik. Rarit au ꞌuum utoon ꞌeu atoin Yahudis sin anbin Yerusalem, ma
propinsi Yudea nfuun am nateef. Rarit au ꞌnao ꞌfuun am uteef atoniꞌ ꞌtetaꞌ sin pah-
pah. Au uꞌuab ꞌeu sin nok mutiꞌ monas, he sin npoin naꞌko sin raan penu reꞌ asanat,
rarit sin nnonaꞌ sin neek ein ma sin tuak ein ii neu Uisneno. Sin ro he nmoꞌen
ꞌmoeꞌ reko neu tuaf bian, he njair tanar nak, sin nmonin feꞌu nbi Uisneno.
ACT 26:21 Natuin au ꞌmeup on naan, es naan ate atoin Yahudis sin anheek kau nbi Uim
Onen Uuf et Yerusalem. Ma sin he nroor niis kau.
ACT 26:22 Mes Uisneno nturun kau. Etun es au ꞌmoin feꞌ tar antea oras ia. Onaim au
bisa ꞌhake ꞌbi ia, ma uretaꞌ ki, et anaꞌ-koꞌu, rasi reꞌ nmatoom nok Usif Yesus In
Raan Aꞌhonis. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ au utoon sin reꞌ ia, natai nok saaꞌ reꞌ kaꞌo Musa nok
Uisneno In mafefa kniunꞌ ein ii nanoniꞌ nain sin.
ACT 26:23 Sin nanoniꞌ areꞌ saaꞌ ii reꞌ anmatoom nok Kristus, Tuaf reꞌ Uisneno
nbaꞌan nain Je he nreek Ee neem. Nak, In ro he nasaah haꞌmuꞌit. Rarit In nmaet. Mes
In he njair unu naꞌko areꞌ amaets ein reꞌ Uisneno namonib nafainꞌ Ee naꞌko ꞌmaten.
In es reꞌ he nfee meꞌu neu atoin Yahudis sin, ma atoniꞌ ꞌtetaꞌ msaꞌ nbi mee-mee nbi
pah-pinan ia.”
ACT 26:24 Naiꞌ Paulus naꞌuab ma natoon in meup goe feꞌ, mes naiꞌ Festus ansenu
nfeek in uaban nok haan maꞌtaniꞌ mnak, “Hoe! Pauꞌ! Ho mumaunu mrair. Ho muhiin
bainesiꞌ, tar antea nmoeꞌ ho roenm aan namreuꞌ.”
ACT 26:25 Mes naiꞌ Paulus nataah am nak, “Amaꞌ gubernur reꞌ au uꞌtunaꞌ ko. Au ka
umaunuf. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ au utoon ee ia, tebe on naan. Au ka uꞌuab fa rais ruum-ruum.
ACT 26:26 Amaꞌ usif Agripa, ho muhiin kuum, saaꞌ reꞌ au uꞌuab aꞌrair sin. Etun au
ubrain he uꞌuab sin mutiꞌ monas. Au ꞌpirsai ꞌak ho mneen murair saaꞌ-saaꞌ ein okeꞌ,
fin saaꞌ reꞌ njair naan ka nbin fa baer maꞌkoroꞌ. Nak, Usif Yesus reꞌ amates naan,
anmoni nfain jen. Areꞌ too mfaun ein ok-okeꞌ nahinin nrarin rasi naan.
ACT 26:27 Naꞌko oras ahun-hunut, Uisneno In mafefa kniunꞌ ein natoon nain areꞌ
rasin reꞌ ia. Au ubrain he ꞌatmanpasan ꞌak, ho mpirsai msaꞌ mafefa kniunꞌ ein sin
uabk ein.”
ACT 26:28 Usif Agripa nsenu nfeek naiꞌ Paulus in uaban am nak, “Hoe! Pauꞌ! Ka ꞌroo
fa te, of ho he mmoeꞌ kau ꞌjair atoniꞌ Kristen!”
ACT 26:29 Ma naiꞌ Paulus nataah am nak, “On nai, usiꞌ. Au ꞌonen ꞌeu Uisneno, he
oors ii aꞌroo aiꞌ haumakaꞌ, ka neu fa aam usiꞌ ho mmees jah, mes atoni mfaun ein
reꞌ anenat neno ia msaꞌ, bisa njarin on reꞌ au, reꞌ Naiꞌ Yesus In aanh ein! Mes
asar hi arki kais amjair atoin bui on reꞌ au.”
ACT 26:30 Naiꞌ Paulus naꞌuab anrair on naan ate, usif Agripa nok bi Bernike, ma
gubernur Festus, ma aꞌnaet ein anfeen anhaken, ma nasaitan bare naan.
ACT 26:31 Oras sin nnaon npoin, atoin ein reꞌ naan naꞌuab ein es nok es am nak,
“Atoniꞌ reꞌ ia, in ka nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ natai nok reꞌ he thukun taꞌmate, aiꞌ
he tataam ee neu bui!”
ACT 26:32 Rarit usif Agripa naꞌuab neu gubernur Festus am nak, “Airoo. Bait atoniꞌ
ia in kais neik in rais je nsae nteniꞌ neu pah uuf kota Roma. Kaah fa te, rasi ia
hit tafeek ee, ma tapoitn ee.”
ACT 27:1 Rarit gubernur Festus nafeek he nsonuꞌ naiꞌ Paulus neu keser et kota Roma,
he in es reꞌ nafeek rasi naan. Rarit in nnonaꞌ naiꞌ Paulus nok atoin bui bian
amsaꞌ, neu aꞌnaak soraurs es, kaan ee naiꞌ Julius, he neik sin neu propinsi Itali.
Naiꞌ Julius naan, soraru ꞌnakaf naꞌko soraurs ein reꞌ anpao keser.
ACT 27:2 Neno naan, au (es reꞌ naiꞌ Lukas) ꞌnao ꞌaat ꞌok naiꞌ Paulus amsaꞌ. Tamba
tuaf es naꞌko propinsi Makedonia, kota Tesalonika, kaan ee naiꞌ Aristarkus. Hai
arkai msae bnao oe jes reꞌ neem naꞌko kota Atramitum. Natuin rencana, bnao oe naan
of in he nnao neis nok bare-bare nbi propinsi Asia.
ACT 27:3 Hai mpoi miꞌko Kaisarea, nokaꞌ te, hai mtean kota Sidon. Aꞌnaak sorarus
naiꞌ Julius in ka nansaaꞌ fa naiꞌ Paulus, ma nreek naiꞌ Paulus he nnao naim sekau
reꞌ in nahiin sin anbi kota naan. In teenb ii, he sin bisa nfeen naiꞌ Paulus saaꞌ
reꞌ in nperluu goe oras sin nbin tasi tnanaꞌ.
ACT 27:4 Rarit hai arkai msae mfain meu bnao oe naan, ma mnao mkoon. Mes anin naꞌko
bnao oe naan in matan maineun ii kah een, tar antea bnao oe naan ka bisa fa he
nnao. Onaim sin ntebi bnao oe naan, ma nnao npeoꞌ puru Siprus ma Siria sin atnaank
ein, he nak hai kais mipein anin naan.
ACT 27:5 Naꞌko naan, hai mnao mreif tasi nbi propinsi Kilikia ma propinsi Pamfilia
sin maatk ein. Hai mnao piut, tar hai mtea kota Mira, et pah Likia. Amtean naan,
hai msaun misaitan bnao oe naan.
ACT 27:6 Oras hai mbi Mira, naiꞌ Julius nataif on he naim bnao ꞌtetaꞌ reꞌ he nnao
neu pah Itali. In napeni bnao goes naꞌko kota Aleksandria, reꞌ he nnao neu Itali.
In nreek kai okeꞌ he msae meu bnao oe naan.
ACT 27:7 Hai mnao maan neno fauk een, mes abnao oe naan ka nnao nten-teniꞌ fa,
natuin anin naꞌko in matan maineun ii kah een. Hai mhae mmaet, tar amhaumaak kota
Knidus. Mes anin naan anfuu naheer feꞌ amsaꞌ, onaim hai mnao mreif meu puru Kreta,
he miniinb om miꞌko anin. Rarit hai mkoon paanf es, kaan ee, Salmone.
ACT 27:8 Bnao oe ia, nnao nok susat nanaꞌrenat, tar hai mkoon panaf naan, mitun-
tuin aah puru Kreta in ninin, naꞌ hai mtean baer jes, kaan ee, Labuan Amasat. Bare
naan, anmapaumaakn ein nok kota Lasea.
ACT 27:9 Anbi naan, ameupt ein abnao oe naan nasnasan aꞌkreꞌo, fin hai mnao ꞌroo
goen, mes hai ka mtean Itali fa feꞌ. Oras naan, Neno Saok Sanat atoin Yahudis
ankonon nrair jen. In oetn ii nak, ain koꞌu ma oik koꞌu of he nfoe. Ameupt ein
nmaktaan ein he hai mnao mkoon, aiꞌ kaah. Anneen on naan ate, naiꞌ Paulus naꞌuab am
nak,
ACT 27:10 “Au aok-bian arki! Au uꞌuab ꞌaan akreꞌo. Au utenab, karu hit he tnao
tkoon, of hit tapein suust am nanaꞌrenat. Of abnao ia nreman nmaet, baerꞌ ein
nreman, ma hit of atmaet okeꞌ msaꞌ.”
ACT 27:11 Mes naiꞌ Julius ka natniin fa naiꞌ Paulus. In npirsai nanesib neu anaaꞌ
abnao ma abnao tuaf. Fin sin nabaarb ein he nnao npoin naꞌkon bare naan.
ACT 27:12 In amreuꞌn ii, Labuan Amasat naan, in ka mamut fa karu bnao oe ro he
nhaek anbi oras oikn ein anfoen. Onaim amfaut ein nak sin nromin he hai mnao mkoon
meu kota Feniks. Sin roimk ein ii, karu reko te, hai mitua mtahan ambi naan, tar
antea oras oikn ein nasnasan. Kota Feniks naan, puru Kreta in bare reꞌ mamut neu
bnao oe, natuin in naniinb on naꞌko ain toon, ma ka napein fa okin koꞌu.
ACT 27:13 Oras anin haaꞌ-nuaꞌ anmurai nfuu kreꞌo-kreꞌo, sin nak, aiꞌ ain reko he
sin bisa npaek je, he nnaon neu kota Feniks. Sin nak, “Anin ia, reko. Iim he tnao
nai!” Onaim sin nasaeb bonit, ma nasaeb layar, ma hai mnao mibnono haa tais je
ninin.
ACT 27:14 Hai mnao ka ꞌroo fa te, nok askeken, ain nauts ii nfoe. (Reꞌ hit ii te
tak, ‘anin naꞌko pasaꞌ neon-saet ma pasaꞌ ponain sin atnaank ein’). Anin naan nfuu
bnao naan, neik je neu tais je tnanan. Ameupt ein abnao naan, sin ka bisa nabaniꞌ
fa bnao. Onaim sin nparaakn aah ee. Ma bnao naan nnao natuin ahaa ain ii in
aꞌromin.
ACT 27:16 Oikn ein npesan kai mtean puur aan es, kaan ee, Kauda. Oras naan, kofaꞌ
baiꞌ je natuin kai nbi bnao goe in koitn ee feꞌ, ma sin nheer ee nok tani. Rarit
hai mheer misaeb kofaꞌ baꞌi naan, neu bnao goe tunan. Hai mhae mmaet.
ACT 27:17 Oras kofaꞌ baꞌi naan antea bnao goe tunan, sin npuun bnao naan nok tani
nfuun am nateef, he npanat he kais-kaisaꞌ bnao naan in hau ꞌbeen ein natpois ein,
ma oe tais ii ntaam. Sin namtaun amsaꞌ, kais-kaisaꞌ oikn ii anpesan abnao naan, ma
npoirn ee neu snae kbatus Sirtis et pah Afrika. Onaim sin nasanut boin atboes, he
naꞌbaunaꞌ bnao naan in aꞌnaon ee kreꞌo.
ACT 27:18 Ain koꞌu naan, nasnibaꞌ bnao neu ꞌrii ma ꞌneꞌu. Nokaꞌ te, ameupt ein nait
inporin bruaꞌ bnao naan neun tasi.
ACT 27:19 Anmeu te, anin naan feꞌ anfoe. Onaim sin namtaun nsesan. Es naan ate, sin
nait inporin bnao naan in abruaꞌ bian he nhaꞌkaaf ee. Ma sin nait inporin amsaꞌ
bnao goe in baer mepun.
ACT 27:20 Anin naan ka nasnaas niit fa, fai-manas neno fak-fauk. Niup gui nsaun
afu, tar antea hai ka miit fa manas ma kfuun. Hai neekm ein nabatin maꞌtaniꞌ. Hai
mitenab mak, ia hai ka mmoin fa goen.
ACT 27:21 Hai ka miah fa neno fauk een. Naiꞌ Paulus noꞌen sin okeꞌ, ma naꞌuab am
nak, “Aok-bian arki! Bait hi mroim mituin kau he hit kaisaꞌ tpoi taꞌko Labuan
Amasat ate, hit ka tsuus fa on reꞌ ia. Ma hit ka truik fa msaꞌ.
ACT 27:22 Oras ia, au ꞌtoit ki okeꞌ, he mhaꞌtain hi neekm ein naan. Of hit abnao
reꞌ ia, anpeeꞌ pisaꞌ-pisaꞌ. Mes kais mimtau, of ka tiit fa amates.
ACT 27:23 Au ꞌroimk ii, hi arki mihiin mak, au reꞌ ia Uisneno Iin Ja kau. In es reꞌ
anfee kau mepu. Fini na, In nreek In ameput tuaf es naꞌko sonaf neno tunan, ma in
nhake nbi au bnapak. Rarit in natoon kau mnak,
ACT 27:24 ‘Paulus! Kais mumtau kreꞌo msaꞌ. Ro of ho mtea keser et Roma, he mꞌurus
ho rasi. Natuin Uisneno anneek ko, es hi asaet abnao ia, of ka tiit fa es natfuun.
Of ammoin ok-okeꞌ.’
ACT 27:25 Onaim aok-bian arki. Kais hi neekm ein nabatin. Au ꞌpirsai batuur-batuur
ꞌeu Uisneno, reꞌ In natoon kau fini na, ro of njair on reꞌ naan.
ACT 27:26 Abnao ia of nasrae nbi puur goes.”
ACT 27:27 Oras naan, anin ma okin anbeos kai mok abnao oe naan, ma npesan kai fai
boꞌes am haa anbi Tasi Atria. Of oniꞌ fai ji noi natnaan, ameupt ein naꞌtaak ein
nak, hai mhaumaak metoꞌ.
ACT 27:28 Rarit sin nasanut rino, he nahiin oe je mnanun. Onaim sin nꞌuukr ee te,
in aꞌtaamn ii, nehe boꞌ nua. Rarit abnao naan nnao maat anteniꞌ, ma sin nasanut
nteniꞌ rino naan, ma nahiin nak oe tais ii ꞌtaamn ii nehe boꞌes am niim.
ACT 27:29 Sin namtaun, kais-kaisaꞌ bnao naan naꞌraeꞌt on nbi faut puutk ein. Onaim
sin nasanut bonit kotif fuaꞌ haa. Hai mhar-harap he nmeu nfiin nai.
ACT 27:30 Mes ameupt ein abnao naan anmaꞌakoran he naen nasaitan abnao goe mninuꞌ-
mninuꞌ. Onaim sin nasanut kofaꞌ baꞌi, ma nmoꞌ-moꞌen on reꞌ sin he nasanut bonit
matan.
ACT 27:31 Mes naiꞌ Paulus natoon neu naiꞌ Julius rais reꞌuf naan nak, “Karu ameupt
ein sin ka nbin fa bnao goe naan ee te, of hi mmaet okeꞌ.”
ACT 27:32 Anneen naiꞌ Paulus naꞌuab on naan ate, soraurs ein anreif nafeek kofaꞌ
baiꞌ je in tani, ma nparaakn ee. Onaim ameupt ein naan ka bisa naenan fa goen.
ACT 27:33 Anmeu nfin on nai te, naiꞌ Paulus anfuriꞌ sin okeꞌ he nbukaen. In nak,
“Krei nua goen, hit suma bisa tok-took goah, hit har-haarp aah, ka tiit tain fa
saaꞌ es ntaam neu hit taik.
ACT 27:34 Onaim au ꞌtoit ki he reko te, hit tbukae taan akreꞌo feꞌ, he hit tapein
tafaniꞌ hit neunk ii. Au ꞌpirsai ꞌak of ka tiit fa tuaf es naꞌko hit arkit tapein
siraak. Hit of atmoin okeꞌ!”
ACT 27:35 Naꞌuab anrair on naan ate, naiꞌ Paulus nait utunuꞌ. Rarit in nꞌonen neu
Uisneno ma ntoit makasi nbi sin maatk ein. Rarit in nait tuuk es, ma nbukae.
ACT 27:36 Sin nitan on naan ate, sin neek ein natea nfanin. Rarit sin nbukaen ok-
okeꞌ. Hai abit abnao naan, tuaf natun nua mboꞌ hitu mnee. Hai mbukae okeꞌ.
ACT 27:38 Mimseen on nai te, sin naitin ma nꞌokar aꞌkaor maak-gandum sin neun tasi,
he nsobaꞌ anhaꞌkaaf abnao naan anteniꞌ.
ACT 27:39 Anmeu saba te, ameupt ein niit metoꞌ. Mes sin ka nahiin fa puru naan in
kanan. Ma sin niit tais tuuk es, reꞌ in niin ee masnaen. Onaim sin nharap, karu
reko te, sin he neik bnao goe nnao nabnonon npeoꞌ faut puutk ein, he ntean tais
tukaꞌ naan in ninin nok reko.
ACT 27:40 Onaim sin nreif nafeek boint ein nabaran anbin tasi. Rarit sin nasanut
kemudi neu tasi, he sin bisa nastiir abnao naan. Rarit sin nasaeb layar anaꞌ abit
maatn ee, he ain ee nfuu bnao goe nnao neu tais je ninin.
ACT 27:41 Mes abnao naan ansae naan snae aꞌtupus nbi tais je nanan, ma in nasrae
nbi naan, ma ka bisa nakberoꞌ nteniꞌ fa goen. Onaim oik kouꞌ guin anbeos nakratiꞌ
abnao goe in kotin.
ACT 27:42 Oras soraurs ein nitan on naan ate, sin he nroor niis atoin bui ngguin.
Fin sin namtaun, kas-kais atoin buin naan nabhaꞌen neun metoꞌ, rarit sin naenan
kuuk.
ACT 27:43 Mes aꞌnaak sorarus, naiꞌ Julius, antaar in soraurs ein, natuin in he
npanat naiꞌ Paulus. Onaim in naprenat, he sekau-sekau karu nabhaeꞌ nahiin, anꞌookr
ok neu tais je, rarit nabhaꞌen neun metoꞌ.
ACT 27:44 Neu reꞌ sin ka abhaeꞌ ahiint ein, in nreun sin he annaꞌan aꞌbenaꞌ aiꞌ
saaꞌ-saaꞌ, rarit antaman neun tais je, ma natuin oikn ein npoin neun metoꞌ. Onaim
hai mtea meot ee nok ao-minaꞌ ok-okeꞌ.
ACT 28:1 Oras hai mtea mrair nok ao-minaꞌ mbi meot ee te, naꞌ hai mihiin mak bare
naan, puru Malta.
ACT 28:2 Abitan puru naan antoup kai nok reko. Natuin oras naan naꞌuur, ma mainiikn
ii kah een, onaim sin nahuup ein ai, rarit sin nak kai he mraar.
ACT 28:3 Naiꞌ Paulus nsiun nok hau metoꞌ msaꞌ. Oras in npaan hau ngguin neu ai, nok
askeken ate, kaun araut es anpoi neem, natuin in ka nabeiꞌ fa maputuꞌ. Onaim kaunaꞌ
naan, anrau ma naꞌkiiꞌ anbi naiꞌ Paulus in aꞌniman.
ACT 28:4 Oras abitan Malta niit kaunaꞌ naan naꞌkiiꞌ anbi naiꞌ Paulus in aꞌniman
ate, sin naꞌuab ein es nok es am nak, “Of oniꞌ atoniꞌ ia, aroor atoniꞌ. Maski tais
je feꞌ nafeitn ee te, in uan ii on naan. Etun es in ka bisa fa he nmoin. Sekau es
reꞌ anmoeꞌ reꞌuf te, of in nseu fuan.”
ACT 28:5 Atoin ein naan nateenb ein nak, of akreoꞌ goes anteniꞌ te, naiꞌ Paulus in
aꞌniimn ee of anfuꞌun. Ma nok askeken ate, of in nmaet. Mes naiꞌ Paulus antekar
kaunaꞌ naan neu ai. In ka nnaben fa menas saaꞌ-saaꞌ. Rarit sin npaon aꞌkreoꞌ goes
ate, mes naiꞌ Paulus ka saaꞌ-saaꞌ fa. Onaim sin nateenb ein nak, “Kais-kaisaꞌ
atoniꞌ ia, pah tuaf!”
ACT 28:7 Ka naꞌroo fa naꞌko bare naan, gubernur ee in soonf ein ma in auf mainuan
ein. Gubernur puru naan, kaan ee naiꞌ Publius. In neem anseun kai nbi tais je
ninin, rarit in naskau kai he hai mitua mok ne nbi in sonaf. Anbi naan, in nꞌurus
kai neno teun.
ACT 28:8 Oras naan, gubernur ee in aam hoinf ee nameen. In nkuan on. Onaim naiꞌ
Paulus annao nkius goe nbi in keꞌen. Rarit in npooh goe, ma anꞌoen ee. Onaim in
nareok nain.
ACT 28:9 Oras sin niit gubernur ee in aamf ee nareok on naan, amenat bian amsaꞌ
neman neu naiꞌ Paulus. Sin ntotin he narekoꞌ sin. Onaim in narekoꞌ sin imsaꞌ.
ACT 28:10a Rarit sin nseun banin kai, neik ein bareꞌ amfaun.
ACT 28:10b Hai mitua mtahan mbi puru Malta funan teun, tar antea ain koꞌu ma oik
koꞌu naan nasnaas. Oras naan, abnao goes naꞌko kota Aleksandria reꞌ in nhaek nain
anbi puru Malta. Abnao naan kaan ee, Riꞌaan Koen, natuin anmuiꞌ naan pah tuaf
ankoe, reꞌ bnao tuaf ee nmoeꞌ sin naꞌko hau, rarit anpasan nakfirit sin anbi bnao
naan in matan. Onaim hai he msae bnao naan, ma mnao mkoon meu kota Roma. Onaim oras
hai msae meu bnao naan, abitan Malta neik kai betiꞌ ma bareꞌ bian reꞌ hai mperluu
sin ambi bnao.
ACT 28:12 Hai mnao kreꞌo-kreꞌo, tar hai mtea kota Sirakusa et puru Sisilia. Hai
misnaas ambi naan neno teun.
ACT 28:13 Miꞌko naan, hai mnao mteniꞌ mibnono haa Sisilia in ninin, rarit hai mtea
kota Regium. Nokaꞌ te, anin naꞌko pasaꞌ haaꞌ-nuaꞌ nfuu nok maꞌtaniꞌ, onaim hai mnao
mkoon ma bnao naan in nanapaꞌ. Anmeu te, hai mtea kota Putioli.
ACT 28:14 Anbi naan, hai msaun misaitan abnao naan. Rarit hai mnao maim Naiꞌ Yesus
in apirsait ein anbi bare naan. Oras hai miteef mok sin, sin ntotin he hai mitua
mok sin. Onaim hai mitua mtahan mok sin neno hiut. Rarit hai mnao raan metoꞌ meu
kota Roma.
ACT 28:15 Oras apirsait ein abitan kota Roma nnenan nak hai he iim meu kota Roma,
sin neman nseun kai nbi raan atnanaꞌ. Bian nateef kai nbi ꞌmasaꞌ Apius; bian nateef
kai nbi baer jes, kaan ee Ropo Teun. Oras naiꞌ Paulus niit sin on nai te, in nboꞌis
Uisneno, ma in neekn ee natea.
ACT 28:16 Oras hai mtea kota Roma, [soraurs ein nataam atoin bui ngguin neu bui.]
Mes naiꞌ Paulus, sin ka nataam ee fa. Sin nkoon ee, he in nseeb kuun umi. Anbi
naan, in natua nok soraurs es, reꞌ npao goe fai-manas. Sin aꞌniimk ein nua sin
anmatopub sin nok korenit.
ACT 28:17 Neno tenu nkono te, naiꞌ Paulus naskau atoni mnasiꞌ Yahudi nbi bare naan,
he neem nateef nok ne. Oras sin nabuan, in natoon neu sin am nak, “Aok-bian arki!
Au ꞌuum aꞌtea ia, natuin atoin Yahudis sin anheek kau anbi Yerusalem. Rarit sin
nanaꞌat kau neu anaaꞌ aprenat pah Roma. Te kaah, au ka ꞌmuiꞌ fa sanat. Au ka ꞌmoeꞌ
fa sanat saaꞌ-saaꞌ reꞌ anraban neu hit atoin Yahudis. Au ka ꞌmoeꞌ fa sanat saaꞌ-
saaꞌ amsaꞌ reꞌ anraban hit atoran harat, reꞌ hit ttoup tain sin taꞌko hit beꞌi-naꞌi
sin.
ACT 28:18 Anaaꞌ apreent ein anparikas anrair au rais ji nbi nee. Mes sin ka niit fa
au sanat meseꞌ msaꞌ, reꞌ anmatoom nok hukun aꞌmaten. Etun sin he nafetin kau.
ACT 28:19 Mes aꞌnaet ein atoin Yahudis ka ntoup fa rasi tfekaꞌ naꞌko anaaꞌ aprenat
reꞌ nak he nafetin kau. Es naan ate, au usaeb ukonob au rais ji ꞌeu pah Roma in uun
ia. Au ꞌmoeꞌ on naan, mes au ka ꞌmuiꞌ fa tenab he utraak au atoin Yahudis sin.
ACT 28:20 Rasi naan, es reꞌ anmoeꞌ kau tar au uskau he hit tabua tbi ia. Maut he
hit bisa taꞌuab saaꞌ reꞌ hit atoin Yahudis atpa-pao goe: etun hit tharap Usif reꞌ
Uisneno he nreek Ee neem, he nfee ꞌhonis neu kit too Israelas. Rasi reꞌ ia, in
kakain tar sin nfuut kau nok korenit reꞌ ia, tua.”
ACT 28:21 Rarit sin natahan am nak, “Antea oras ia, hai ka mtoup miit fa suurt es
naꞌko Yudea reꞌ he natoon kai nok ho rasi. On naan amsaꞌ, reꞌ amneemt ein naꞌko
naan, sin ka naꞌuab niit fa ho rais ji, tua.
ACT 28:22 Mes hai mroim he mneen saaꞌ reꞌ ho mpirsai mrair je, natuin hai mneen
amrair ambi mee-mee, nak too mfaun ein anpenan pukan Kristen sin noniꞌ. Mes amneon
ii, on mee te, hai ka mihiin maan ee fa. Onaim ho muretaꞌ miit kai, tua.”
ACT 28:23 Onaim sin akoran he naim nanan oors es, he nateef anfanin. Antea in oors
ate, too gui mfaun ii kah een neem nabuan anbin naiꞌ Paulus in umi. Onaim in nmurai
naretaꞌ sin Uisneno In aprenat. In nait kaꞌo Musa in tuis ein, ma Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein bian sin tuis ein, he nheer sin he npirsain neun Naiꞌ Yesus. In naꞌuab
naꞌko nok-nokaꞌ antea maans ii nmaeb.
ACT 28:24 Oras sin nneen anrair naiꞌ Paulus in uaban, bian anpirsain, mes bian
kahaf.
ACT 28:25 Sin nasurin es nok es, tar tuaf bian he nfanin. Mes naiꞌ Paulus naꞌuab am
nak, “Tebe! Hi surin reꞌ ia, natai nok saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee natoon
nain sin neu kaꞌo Yesaya
ACT 28:26 mnak, ‘Ho mnao mutoon meu pah reꞌ ia mmak, “Of hi mneen ma mitniin Au
uabk ii piut, mes ka mihiin je fa mnuut es! Hi mkius mifan-fain saaꞌ reꞌ Au ꞌmoeꞌ
ma ꞌtao, mes hi ka mfairoir je fa.”
ACT 28:27 Natuin atoniꞌ reꞌ pah ia, sin neek ein ro fatu. Sin ruik ein ka nroim he
nnenan fa goen! Ma sin maatk ein ee, nahuum on reꞌ he nforon nrarin! Anparaak he
sin kaisaꞌ nnenan nai; Ma nparaak he sin maatk ein anforon. Ma nparaak he sin neek
ein naꞌteme nkonon. Tar antea sin ka nahinin fa ranan he ntebin nfain neman neu Kau
ntenin, Onaim Au bisa urekoꞌ sin, on mee?’ 
”
ACT 28:28 Onaim naiꞌ Paulus natuꞌub in retaꞌ naan, ma naꞌuab am nak, “On nai, aok-
bian arki! Hi ro he mihiin mak, oras ia, Uisneno nabarab anrair he nsoi nafetin neu
atoniꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ ka atoin Yahudis fa, natuin sin nromin he nneen ma natniin Ee.”
ACT 28:29 [Naiꞌ Paulus naꞌuab anrair on naan ate, too mfaun ein naan ansisaꞌen. Mes
sin nteenb ein ii ka natefan fa, natuin sin nasurin es nok es.]
ACT 28:30 Naiꞌ Paulus natua nbi uim sebaꞌ naan, antea toon nua. In ntoup sekau-
sekau reꞌ neman neu ne, nok neek marine.
ACT 28:31 Nok ranan naan, in napein mainuan he naretaꞌ Uisneno In aprenat, ma
nanoniꞌ Usif Yesus In Raan Aꞌhonis neu sin. In naꞌuab nok neek abrain, ma ka tiit
fa ꞌekaꞌ msaꞌ. Aam Teofilus. Au retaꞌ ia naꞌtuuk ma naꞌpaar on reꞌ ia, tua. Naꞌko
au, naiꞌ Lukas kau, tua
ROM 1:1 Surat reꞌ ia naꞌko au, naiꞌ Paulus kau. Uisneno npiir naan kau ꞌjair Yesus
Kristus In haef. Rarit In nait kau ꞌjair Kristus In aan renuꞌ ma aan rekaꞌ he ꞌnao
utoon aꞌbi mee-mee anmatoom nok In Rais Reko.
ROM 1:2 Un-unuꞌ te, Uisneno nꞌator nain he In mafefa kniunꞌ ein antuin anmatoom nok
Rais Reko anbi In Suur Akninuꞌ. Anbi Surat naan, Uisneno anbaꞌan he nsonuꞌ In Anah,
Naiꞌ Yesus, he njair mansian. Oras ia, In rais manbaꞌan naan anjari nrair, natuin
Naiꞌ Yesus neem anrair anjair mansian, reꞌ naꞌko usif naiꞌ Daut in sufan.
ROM 1:4 Anbi rasi bian, Uisneno nakriraꞌ bukti mnak, Yesus Kristus, In Aanh aa kuun
amsaꞌ. Fin Naiꞌ Yesus In Asmanan, kninuꞌ batuur-batuur, humaꞌ meseꞌ on reꞌ Uisneno.
Ma Uisneno npaek In kuasa he namonib nafaniꞌ Naiꞌ Yesus naꞌko In aꞌmaten. Naꞌko
rasi naan, hit tahiin tak, Uisneno In Anah naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus, hit Usiꞌ.
ROM 1:5 Naiꞌ Yesus nakriraꞌ In nekan arekot neu kau, fin In npiir ma nbetis naan
kau ꞌjair In haef, he utoon In rais manbaꞌan aꞌbi mee-mee. Fin In nroim he tuaf-
tuaf reꞌ ka atoin Yahudis fa msaꞌ, anpirsai Je, ma nmoin natuin In romin. Au ꞌromi
msaꞌ he uuf-uuf ma pah-pah anpirsain neun Kristus, ma nmonin natuin In romin.
ROM 1:6 On naan amsaꞌ, hi abit kota Roma. Hi mneem ein miꞌko pah ma uuf amfaun ambi
bare-bare. Yesus Kristus anpiir naan ki mnak, “Iim nai! Iim he mjair Au ngguin!”
ROM 1:7 Etun au ꞌsonuꞌ surat ia ꞌeu ki, hi abit Roma, ma umnaub ki mꞌak, Uisneno
anneek ki. In ntoit ki msaꞌ he hi mjair Iin na reꞌ ammoni kninuꞌ. Au ꞌonen he hit
Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ Yesus Kristus, nakriraꞌ Sin nekak arekot, ma nfee ki
mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
ROM 1:8 Nahunu te, au ꞌtoit makasi kouꞌ-koꞌu ꞌeu Uisneno, natuin Yesus Kristus
anmeup et hi neekm ein. Au ꞌtoit makasi msaꞌ, natuin tuaf-tuaf reꞌ natuan nbin
bare-bare nbin prenat pah Roma in naan ee ok-okeꞌ, naꞌuab ein anmatoom nok hi rais
pirsait meu Naiꞌ Yesus.
ROM 1:9 Au ꞌonen piut-piut ma ꞌteek ki. Batuur! Uisneno neikn On nahini mnak, saaꞌ
reꞌ au uꞌuab ee reꞌ ia, ro batuur! In nahini msaꞌ, au ꞌmeup nok nenuf maꞌtaniꞌ, he
utoon Rais Reko naꞌko Uisneno In Anah.
ROM 1:10 Ansuun oras au ꞌonen, au ꞌtoit ꞌak on nai: “Uisneno, au tuak ii kuuk ka
uhiin fa in raan ii on mee. Mes karu natuin Uisneno Ho romim, mfei ranan he au ꞌnao
ꞌkius au partei ngguin etan kota Roma.”
ROM 1:11 Au ꞌonen on naan, natuin au umnau ki he ꞌiit ꞌaan ki, he au bisa ꞌbait ꞌeu
ki kuasa naꞌko Uisneno In Asmanan, he hi mjair Uisneno Iin na, reꞌ naran ma ntahan
maꞌtaniꞌ.
ROM 1:12 Au sairt ii on nai: karu au ꞌjair he ꞌuum ma utua ꞌok ki, au he ꞌhaꞌtain
ki, he hi neek pirsait naan nakiiꞌ naheer anteniꞌ. Ma au ꞌroim he hi mhaꞌtain au
neek ii msaꞌ.
ROM 1:13 Aok-bian manekat arki! Au ꞌroim he hi mihini mmak, fani-fani au sairt ii
he ꞌeitiꞌ ꞌmakius ki ꞌbi kota Roma naan. Mes antea oras ia, ka bisa fa feꞌ. Karu au
ꞌjair he ꞌuum, au ufnekan ma ꞌharap anmuiꞌ tuaf amfaun anpirsai maꞌtaniꞌ neun
Kristus feꞌ, on reꞌ anbi bare bian sin. Nok ranan naan, au ꞌmeupk aan napein in
afan arekot.
ROM 1:14 Maski on mee msaꞌ, au ꞌnaben ate au ro he utoon Uisneno In Rais Reko ꞌeu
sekau-sekau goah. ꞌEu tuaf apaek aꞌuab Yunani, aiꞌ ꞌeu atoin jintiu aiꞌ afuat anbi
rais pirsait amnaaꞌ reꞌ anpaken uab bian sin, aiꞌ ꞌeu aꞌnaet ein, aꞌbaut ein, aiꞌ
askorat sin, aiꞌ ka askorat fa msaꞌ. Es naan ate, au ubarab aꞌrair he ꞌeit ꞌeu kota
Roma, he ꞌmakius ꞌaan ki.
ROM 1:16 Au ka umaeb ok fa kreꞌo msaꞌ anmatoom nok Usif Yesus In Rais Reko. Fin
karu nmuiꞌ tuaf reꞌ anpirsai Uisneno, Rasi naan anmuiꞌ kuasa naꞌko Uisneno he nsoi
nafetin tuaf naan naꞌko in sanat ma penu sin. Atoin Yahudis sin nahiin rasi ia
nahun-hunun, rarit naꞌ uuf ma pah bian.
ROM 1:17 Rasi naan nakriraꞌ Uisneno In ranan he narekoꞌ tuaf asanat amsaꞌ. Rasin
reꞌ naan bisa njarin, asar tuaf anpirsai Je. Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ
mnak, “Tuaf ro he npirsai Uisneno feꞌ, naꞌ sin bisa narekon ma nmarameꞌ nok Ne. Fin
karu sin nmonin ma npirsai Je, naꞌ sin napenin ꞌmonit amneot ma amnonot.”
ROM 1:18 Mes Uisneno natoon anrair nak on nai: anmuiꞌ tuaf reꞌ ka nrae natuin Ee
fa. Ma bian anmoꞌen rais maufinu humaꞌ-humaꞌ. Mes Uisneno ka ntoup fa sin aꞌmoeꞌk
ein naan. Anbi sin nekak naank ein, sin nahini nrarin saaꞌ-saaꞌ es reꞌ batuur.
Maski on naan amsaꞌ, mes sin nmoꞌen rais amreꞌut piut-piut sin. Sin nfuriꞌ tuaf-
tuaf sin, onaim tuaf-tuaf ein naan ka nahini nteinꞌ ein fa, mee es reꞌ batuur. Etun
Uisneno he nasanut hukun neu sin naꞌko neon goe tunan.
ROM 1:19 Tuaf-tuaf ein reꞌ ia, ka napenin fa rasi ꞌsukif he namneob ok, fin rasin
reꞌ tuaf bisa nahiin anmatoom nok Uisneno naan, naan mahiniꞌ ma nakninuꞌ nrair.
Natuin In neikn On es reꞌ nakriraꞌ sin! Au sairt ii on nai: anmurai naꞌko oras In
nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan antea oras ia, karu anmuiꞌ tuaf he nahiin rasi
anmatoom nok Uisneno In tuan ma In kuasan reꞌ ka natfeek fa, bisa! Maski Uisneno In
tuan naan ka mamnitaꞌ fa, mes hit mansian ii bisa tahiin Je feꞌ, nanete npeoꞌ saaꞌ
reꞌ In nmoeꞌ sin. Etun au ꞌak, amaufiunt ein ka napenin fa rasi ꞌsukif he namneob
sin tuak ein antein am nak, “Au ka uhiin fa saaꞌ-saaꞌ anmatoom nok Uisneno.”
ROM 1:21 Onaim maski sin nahinin anmatoom nok Uisneno, mes sin ka nromin fa he
nmanauk Ee mnak, “Uisneno naan, hit Uisneno!” Sin ka nromin fa msaꞌ, he ntotin
makasi neu Ne. Rarit sin teenb ein antaisibun, tar antea sin ka nahinin fa saaꞌ-
saaꞌ antein reꞌ batuur. Sin ntakaꞌnaan ein, ma naꞌuab ein rais poi humaꞌ-humaꞌ
anmatoom nok Uisneno In tuan. Ma sin neek ein nameisꞌokan.
ROM 1:22 Sin es-es ate naiks ok am nak, “Au reꞌ ia, tuaf reꞌ nahiin rasi mfaun!”
Maski sin nateenb ein on naan, mes batuurn ii, sin reꞌ naan, anmonon on reꞌ ukum.
ROM 1:23 Rarit sin ka naꞌbesan fa neun Uisneno reꞌ maꞌtain reꞌuf naan, fin sin nak,
“Hai ka mperluu fa Uisneno on reꞌ naan!” Mes sin nmurai naꞌbesan neun faut marunaꞌ
humaꞌ-humaꞌ, on reꞌ mansian. Rarit sin naꞌbesan neun faut marunaꞌ on reꞌ koro, ma
on reꞌ muꞌit bian, tar antea on reꞌ kaun ein amsaꞌ. Nok ranan naan, sin ntorak
Uisneno reꞌ ka bisa nmaet fa, ma nseun Ee nok bare ꞌmaten!
ROM 1:24 Etun Uisneno nafetin ma nkonan sin on reꞌ naan, he sin nmoꞌen natuin sin
roimk ein kuuk. In nkonan sin he nmoꞌen rais maufinu reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ et sin
neek ein. Tar antea sin ka namaeb ok fa ntein. Rarit sin nꞌoemetab sin aok ein
humaꞌ-humaꞌ, ma sin anmamoꞌen on naan neu tuaf bian sin aok ein.
ROM 1:25 Anbi sin nekak naank ein, sin nahini nrarin noniꞌ reꞌ batuur anmatoom nok
Uisneno, mes sin ka ntae natuin ein fa. Sin teenb ein namreꞌun nrarin, rarit sin
nateenb ein am nak, “Reko nneis, maski hit tmoeꞌ humaꞌ-humaꞌ tar antea tamreꞌu
tmate msaꞌ, ka nmuiꞌ fa resiko saaꞌ-saaꞌ!” Sin naꞌbesan neun baerꞌ ein reꞌ Uisneno
nmoeꞌ sin, mes sin ka nromin fa he naꞌbesan neun Uisneno reꞌ anmoeꞌ baerꞌ ein naan!
Sin nmoeꞌ sin tuak ein on reꞌ atoin ahinit ma amanoet anbin rais pirsait, te kaah,
ruman, ka maꞌupan ma maꞌosaꞌ fa. Fin reꞌ batuurn ii, hit arkit mansian kit, ro he
tpures ma taikas, ma thormaat teu Uisneno piut-piut! Naan es reꞌ maꞌosaꞌ ma
maꞌupaꞌ!
ROM 1:26 Natuin sin maufiunk ein reꞌ naan, etun Uisneno nafetin ma nkonan sin he
sin nmoꞌen rais reꞌuf natuin sin roimk ein kuuk. Rarit sin naꞌhaek ein tafiꞌ-tafiꞌ,
ma ka namaeb ok nahinin fa. Sin feek ein ka nromin fa he ntupan nok sin moenk ein
anteniꞌ, mes sin nromin neu saaꞌ reꞌ ka on fa reꞌ biasa. Fin bifee ji antuup nok
bifee!
ROM 1:27 Atoin ein anmoꞌen on naan amsaꞌ! Sin ka nromin fa he ntupan nok sin feek
ein antein! Mes sin ntupan nok atoniꞌ! Sin ka namaeb ok fa kreꞌo msaꞌ. Etun sin
napenin hukun natai nok sin sanat! Fin sin ntebin ma nbeon naꞌkon ranan reꞌ amneot
ma amnonot.
ROM 1:28 Sin nateenb ein nak, “Reko nneis, kais taꞌkiiꞌ itbi Uisneno.” Etun Uisneno
nafetin ma nkonan sin on reꞌ naan, he sin nmoꞌen natuin sin roimk ein kuuk! Onaim
sin suma nateenb ein rais amreꞌut anmees jah! Rarit sin nmoꞌen kuuk ꞌmoeꞌ ruum-
ruum!
ROM 1:29 Sin iꞌmoink ein naheun nok rais maufinu humaꞌ-humaꞌ. Sin ka nmoeꞌ nahinin
fa rais reko, mes suma nmoeꞌ nahinin rais maufinu ma amreꞌut anmees. Sin nakoman.
Sin natuun ein tenab amreꞌut. Sin amantiuns ein. Sin nroron mansian. Sin amatoes
ein. Sin aputa-kriut ein. Sin apoit ein. Sin afeef akreot ein.
ROM 1:30 Sin nromin he naꞌuab naꞌreꞌuf es in kanan. Sin nsaken Uisneno. Sin ka
nahiin fa harat. Sin nkanaꞌpaar biak ein. Sin naꞌnaeb sin tuak ein. Sin namin tenab
amreꞌut humaꞌ-humaꞌ. Sin nromin he nraban mahoint ein.
ROM 1:31 Sin ka natniin fa saaꞌ reꞌ batuur. Sin ntanhai kuuk sin rais manbaꞌan, tar
antea atoniꞌ ka npirsai sin fa ntein. Sin ka nneek fa sin aok-biak ein. Sin ka
nmuꞌin fa rais kasian akreꞌo msaꞌ.
ROM 1:32 Sin nahini nrair Uisneno In atoran reꞌ nak, tuaf reꞌ anmoeꞌ maufinu on reꞌ
sin, tebes namneo, sin ro he napenin hukun aꞌmaten. Maski sin nahini nrair atoran
naan, mes sin nmoꞌen rais maufinu ruum-ruum piut. Sin anfuriꞌ tuaf bian he nmoꞌen
maufinu on naan amsaꞌ! Naan ro bainesiꞌ!
ROM 2:1 Ho mneen amrair rais maufinun feꞌe na. Rarit of oniꞌ ho mutenab am mak,
“Airoo! Atoin ein sin maufinu bainesiꞌ!” Karu ho mutenab on naan ate, ampaant om,
oo! Fin ho maufinu on naan amsaꞌ. Etun ho ka mmuiꞌ fa rasi ꞌsukif he mumneob om,
mak ho reꞌ naan, sekau. Karu ho mak, biak ein anmaufinun, onaim sin ro he napenin
hukun, kais amnikan mak, naan ho muroib sanat meu ho tuam aan kuum. Fin ho
ammaufiun on naan amsaꞌ!
ROM 2:2 Mes hit tahiin, karu Uisneno anfee hukun neu tuaf reꞌ anmoeꞌ rais maufiun
ein, ro tebes In nafeek sin rasin naan, natai ma namnoon.
ROM 2:3 Aiꞌ on mee? Of oniꞌ ho mutenab am mak, “Tuaf amaufiunt ein, ro tebes he
napenin Uisneno In hukun.” Te kaah, ho mmoeꞌ rais maufinu on reꞌ sin imsaꞌ. Mes ho
mutenab am mak, “Hukun Uisneno naꞌroo naꞌko kau.” On nai te, in aꞌsuikn ii saaꞌ?
ROM 2:4 Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu ko. In nsabaar ma nneek amnaun
anmatoom nok ho ꞌmoeꞌm ein. Mes nansaaꞌ am es ho ka mkisu mtoom Ee fa? Of oniꞌ ho
ka muhiin fa mmak, In nakriraꞌ In nekan arekot neu ko, he ho mufetin ma musaitan ho
sanat ma penu sin, ma mtebi mfain meu Ne.
ROM 2:5 Mes ho reꞌ ia, aꞌnaak fatus ma ka mroim fa he mutniin! Ma ho ka mroim fa he
musaitan ho sanat ma penu kreꞌo msaꞌ! Onaim ho mmoeꞌ he ho rais hukun sin maꞌfenaꞌ
nteinꞌ ein. Oras pah-pinan ia namsoup, Uisneno of nataib mansian ein ok-okeꞌ sin
aꞌmoink ein. Ma mansian ein ok-okeꞌ of nahinin nak, Uisneno nafeek tuaf-tuaf sin
raisk ein, ro natai ma namnoon. Oras naan, In hukun ko maꞌfenaꞌ, natuin In ka ntoup
fa ho ꞌmoꞌem maufiun ein.
ROM 2:6 Ho ꞌmonim on mee te, Uisneno of anbaras natuin ho ꞌmoꞌem naan.
ROM 2:7 Fin tuaf reꞌ anmoeꞌ rais reko piut-piut, In of anfeen sin ꞌmonit amneot reꞌ
ka natfeek niit fa. Sin esan reꞌ antoupun rais hormaat, kaan reko, ma nmonin piut-
piut nok Ne.
ROM 2:8 Mes Uisneno ka ntoup fa tuaf reꞌ anmoeꞌ maufinu. In natooꞌ neu sin batuur-
batuur, fin sin suma nahini haa rais maraban. Sin ka nmoeꞌ natuin ein fa rais
amneot ma amnonot, fin sin suma nmoꞌen natuin rais maufinu nmees jah.
ROM 2:9 Tuaf-tuaf reꞌ nmoeꞌ rais maufiun ein, of napenin susat ma maꞌneꞌat. Maski
atoin Yahudis, aiꞌ atoin ka Yahudis fa, sin napenin ok-okeꞌ.
ROM 2:10 Mes tuaf-tuaf reꞌ nmoeꞌ rais reko, of Uisneno naikas narat-ratan sin, ma
nhormaat sin he nmonin nok mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. Maski sin atoin
Yahudis, aiꞌ atoin ka Yahudis fa, sin napenin ok-okeꞌ.
ROM 2:11 Fin Uisneno ka npiir fa humaf!
ROM 2:12 Uisneno In Atoran antoom mansian ii ok-okeꞌ. Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin
fa Atoran naan, ma nmoꞌe nsaan, Uisneno of napaisb ee ma ntitar napoitn ee. Ma karu
nmuiꞌ tuaf reꞌ nahiin Atoran naan, mes in nmoꞌe nsaan, Uisneno of anpaek Atoran
naan antein he nafeek hukun neu ne. Uisneno of napasib sin ma ntitar napoitan sin,
natuin sin ntanhain In Atoran naan.
ROM 2:13 Karu mroim he mmarameꞌ mok Uisneno, ka nanokab fa karu mneen In Atoorn
ahaa. Fin tuaf ro he nmoeꞌ natuin In Atoran, naꞌ In ntoup sin imsaꞌ. Kais suma
mneen aah!
ROM 2:14 Maski ka atoin Yahudis fa ka nahiin fa Uisneno In Atoorn ee in afan, mes
naꞌko sin kuuk anmuiꞌ tuaf reꞌ anmoeꞌ natuin Atoran naan. Natuin sin neek ein kuuk
es reꞌ natonan sin, mee es reꞌ batuur, ma mee es reꞌ ansaan.
ROM 2:15 Nok ranan naan sin naruruꞌ mnak, Uisneno In Atoran matuꞌi et sin neek ein,
on reꞌ abas reꞌ Uisneno nteun nggoe nbi sin neek ein. Sin nekak naank ein es reꞌ
nataib kuuk saaꞌ reꞌ sin nmoꞌe. Rarit sin teenb ein kuuk es reꞌ nakuu sin karu sin
nmoꞌen nsanan, ma natonan sin karu nmoꞌen batuur.
ROM 2:16 Onaim oras Uisneno nait inrair Yesus Kristus njair Afeek Rasi, In he
nparikas tar namnuut rasin reꞌ maꞌnifaꞌ ma maꞌkoroꞌ nbi atoniꞌ in nekan. Au unoniꞌ
tuaf-tuaf on reꞌ naan, on reꞌ matuꞌi et Uisneno In Rais Reko.
ROM 2:17 Onaim hi atoin Yahudis, on mee? Hi es reꞌ maikas ma miꞌratan hi tuam ein
mak, hi kiim es reꞌ amnaaꞌ Uisneno In Atoran reꞌ In nasaunt ee npeoꞌ kaꞌo Musa.
Batuur, aiꞌ kaah? Hi mifeef amsaꞌ anmatoom nok hi ꞌmoinm ein mok Uisneno.
ROM 2:18 Batuur! Hi mihini mrair Uisneno In romin. Hi mihini mrair mee es reꞌ reko
nneis. Hi mihini mrair rasin ia ok-okeꞌ, natuin tungguurn ein nanoniꞌ nrair ki
naꞌko Uisneno In Atoran.
ROM 2:19 Hi mpirsai hi tuam ein mak, hi bisa miruruꞌ ranan meu tuaf reꞌ ka nahiin
fa he nnao neu mee. Hi maan hi tuam ein on reꞌ meꞌu reꞌ ntanaꞌ neu tuaf reꞌ nmoni
nbi meisꞌokan.
ROM 2:20 Natuin hi mnaaꞌ Uisneno In Atoran, hi mitenab hi mihiin areꞌ saaꞌ ii ok-
okeꞌ, ma hi mnaaꞌ areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ batuur. Batuur, aiꞌ kaah? Etun hi
mitenab mak, hi bisa minoniꞌ atoin amonot ma riꞌanaꞌ reꞌ ka nahiin fa saaꞌ-saaꞌ.
ROM 2:21 Onaim au he utaan ki on nai: hi mroim he minoniꞌ tuaf bian sin, mes
nansaaꞌ am es hi ka mroim fa he minoniꞌ kiim saaꞌ-saaꞌ? Hi mroim he msae mimbar, he
miprenat am mak, “kais mibaak.” Mes nansaaꞌ am es hi kiim mibaak?
ROM 2:22 Hi minoniꞌ mak, “Kais ammakaek ma mmakoin mok tuaf reꞌ ka ho moen ja fa,
aiꞌ ka ho fee ja fa.” Mes nansaaꞌ am es hi kiim ammakaek? Hi msaek batuur-batuur
meu baer fuat ein, mes nansaaꞌ am es hi mputa-kriu bareꞌ naꞌko uim fuat?
ROM 2:23 Hi mifeef anmatoom nok Uisneno In Atoran, mes nansaaꞌ am es hi mtanhai
Atoran naan, ma mimaeb Uisneno on reꞌ naan?
ROM 2:24 Fin naꞌko unuꞌ, matuꞌi et Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, “Tuaf bian sin
ankanaꞌpaar Uisneno In kanan, natuin hi atoin Yahudis hi maufinum.”
ROM 2:25 Hi atoin Yahudis ro he miꞌheriꞌ mituin Uisneno In Atoran. Batuur, aiꞌ
kaah? Naan anjair tanar nak, hi es reꞌ ammuiꞌ hak he mtoup Uisneno In rais
manbaꞌan. Mes karu hi mtanhai Uisneno In Atoran, Uisneno ka ntoup ki fa. Hi mjair
on reꞌ atoin ka Yahudis fa, ma atoniꞌ reꞌ ka naꞌheriꞌ niit fa.
ROM 2:26 Mitenab mirek-rekoꞌ! Fin karu atoniꞌ reꞌ ka naꞌheriꞌ fa natuin Uisneno In
Atoran, Uisneno of antoup goe on reꞌ in atoin Yahudis reꞌ naꞌheriꞌ nrair. On mee?
ROM 2:27 Mes ampaant om! Fin karu atoin ka Yahudis fa reꞌ ka naꞌheriꞌ fa anmoeꞌ
natuin Uisneno In Atoran, sin naruruꞌ saaꞌ? Sin naruruꞌ hi sanat ma penu mnak, hi
atoin Yahudis reꞌ miꞌheriꞌ mrair, amtanhai Uisneno In Atoran, maski hi mnaaꞌ amrair
Uisneno In Atoran miꞌko afi unuꞌ.
ROM 2:28 Kais mitenab mak, tuaf reꞌ anjair kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun, ma reꞌ
naꞌheriꞌ nrair in pasun reꞌ naan es reꞌ anmoeꞌ je njair Uisneno In tuaf reꞌ namneo
ma namnoon. Kaah fa, tua!
ROM 2:29 Reꞌ anjair Uisneno In tuaf reꞌ namneo ma namnoon, es reꞌ tuaf reꞌ nmarameꞌ
nok Uisneno. Fin rasi ꞌheriꞌ reꞌ batuur, reꞌ nmoeꞌ tuaf anjair Uisneno In anah, ka
matanar fa nbi aok aꞌpohon, mes matanar anbi nekak, reꞌ Uisneno In Asmaan Akniunꞌ
ee nmoꞌe. Uisneno kuun es reꞌ naikas ma nboꞌis tuaf on reꞌ naan, ka mansian fa,
tua.
ROM 3:1 Karu on naan ate, atjair atoin Yahudis reꞌ maꞌheriꞌ te, in upan saaꞌ? Of
oniꞌ hi mitenab mak, atoin Yahudis napein koꞌu nneis ma reko nneis, naꞌko atoin ka
Yahudis fa. Batuur, aiꞌ kaah?
ROM 3:2 Batuur! Atjair atoin Yahudis, anmuiꞌ in upan anbi rasi mfaun. Esan reꞌ:
ahunut, natuin Uisneno anfee mepu neu atoin Yahudis he nruun ma ntui ma mpanat
narek-rekoꞌ In Kabin ma Prenat.
ROM 3:3 Onaim on mee? Of oniꞌ hi mitenab mak, Uisneno ka bisa nmoeꞌ natuin fa saaꞌ
reꞌ In naꞌuab, natuin anmuiꞌ atoin Yahudis bian reꞌ ka npirsai Je fa. Batuur, aiꞌ
kaah?
ROM 3:4 Ka neu fa, tua! Fin maski mansian ii ok-okeꞌ abitan pah-pinan ia aputa-
kriut ein, mes Uisneno kuun naꞌuab namneo ma namnoon piut! Mimnau, fin matuꞌi et
Suur Akninuꞌ anmatoom nok Uisneno In tuan am nak, “Anmuiꞌ tuaf reꞌ nasaeb sanat am
nak, In ka nafeek fa rasi natai ma namnoon. Mes sin of nahinin am nak, saaꞌ reꞌ In
naꞌuab ee naan, ro batuur on reꞌ naan. In ro nꞌiis ma niis, natuin In ro tebes ma
ka bisa fa he naꞌuab ansaan.”
ROM 3:5 Mes karu hit tmoꞌe tsaan, rasi naan naruruꞌ ma nakriraꞌ ntein neu mansian
ii ok-okeꞌ mnak, saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ je naan, ro batuur on reꞌ naan. Karu on
naan, hit he tak saaꞌ? He tak, Uisneno nhukun kit ka natai ma namnoon fa, aiꞌ? (Fin
anmuiꞌ tuaf bian naꞌuab on naan ate.)
ROM 3:6 Ka neu fa, tua! Uisneno ka nsaan fa karu In nhukun kit. Fin In nmuiꞌ hak he
nhukun tuaf-tuaf reꞌ anmoꞌe nsanan nbin pah-pinan ia.
ROM 3:7 Onaim karu au aputa-kriut, naan naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, Uisneno In hukun
naan, batuur. Karu au ukriraꞌ ma ururuꞌ ꞌrair In pinan ma krahan on naan, nansaaꞌ
am es In naprikas au ꞌmonik, rarit nafeek au rasi mnak, saaꞌ reꞌ au ꞌmoeꞌ je naan,
ansaan?
ROM 3:8 Kais on naan, tua! Fin karu hi he mituin tenab on naan, hi mituin tuaf reꞌ
nak, “Maut he hit tmoeꞌ maufinu amfaun antein, maut he rais reko naꞌbaab ok amfaun
amsaꞌ!” Tuaf reꞌ naꞌuab on reꞌ naan, ro tebes napein hukun. Mes anmuiꞌ tuaf reꞌ
naꞌuab naꞌreꞌuf au kanak nak, au unoniꞌ tuaf-tuaf aꞌsaan on naan.
ROM 3:9 Onaim on mee? Hi mitenab hit atoin Yahudis es reꞌ reko nneis naꞌko atoin ka
Yahudis fa? Kaah fa, tua! Fin au ururuꞌ ma ukriraꞌ ki ꞌak, ansuun tuaf ro nmoꞌe
nsanan, maski in atoin Yahudis, aiꞌ ka atoin Yahudis fa.
ROM 3:10 Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Ka nmuiꞌ fa tuaf reꞌ nmoin
namneo ma namnoon piut. Ro tebes! Ka tiit tiit fa tuaf meseꞌ msaꞌ!
ROM 3:11 Ka nmuiꞌ fa tuaf reꞌ nahiin batuur-batuur anmatoom nok Uisneno. Ka tiit fa
tuaf meseꞌ msaꞌ reꞌ naim ranan he nahiin Uisneno.
ROM 3:12 Sin arsin anbeon ma npenun nrarin naꞌkon sin aꞌmoink ein reꞌ namneon ma
namnonon. Rarit sin ka mapaek ein fa goen. Ka tiit fa tuaf reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ
neek reko. Ka tiit tiit fa meseꞌ msaꞌ!
ROM 3:13 Sin uabk ein, ro foo punuꞌ, on reꞌ noup nitu reꞌ atoniꞌ nhain nafaniꞌ. Sin
feefk ein suma napoitan puta-kriu goah. Sin uabk ein reꞌ npoin naꞌkon sin feefk
ein, on reꞌ kaun aan in raso.
ROM 3:14 Sin feefk ein suma nahini haa he naseuk ein, ma naꞌuab naꞌreꞌuf he nneek
menab atoniꞌ. fin naan anpoin naꞌkon sin neek reuꞌf ein.
ROM 3:15 Sin ka namtaun fa he nroor naꞌmaet atoniꞌ.
ROM 3:16 Sin nnaon neun bare mee-mee jah ate. sin anmataisiub ein nbin naan, ma
nasusab atoniꞌ nok rasi humaꞌ-humaꞌ.
ROM 3:17 Sin iꞌmoink ein ka nmuꞌin fa rais mamut ma rameꞌ, ma ka nmonin fa nok neek
mamut.
ROM 3:18 Sin ka bisa naran ma ntahan naan fa sin tuak ein, natuin sin ka nmuꞌin fa
neek amtaus aꞌkreꞌo neun Uisneno msaꞌ.”
ROM 3:19 Hit tahiin tak, Uisneno nfee In Atoran neu tuaf reꞌ ro he nmoin natuin
Atoorn ein naan. Nok ranan naan, sin ka nmuꞌin fa rasi ꞌsukif saaꞌ-saaꞌ antein. Of
ansuun-suun tuaf anbi pah-pinan ia, ro he nbaisenun nꞌanin Uisneno, he In nafeek
sin rasin am nak, sin ansanan, aiꞌ kaah.
ROM 3:20 Es naan ate, ka tiit fa tuaf es, reꞌ bisa naꞌuab am nak, “Uisneno nmarak
kau mnak, atoin neek amneꞌo ma amnonot, natuin au ꞌmoeꞌ utuin In Atoorn ein ok-
okeꞌ.” Ka bisa fa, tua! Fin Uisneno In Atoran reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, hit ar-
arkit atmoꞌe tsaan.
ROM 3:21 Kais amkeuk anmatoom nok Uisneno In reon reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan he
hit bisa tareko tfain tok Ne. Batuurn ii, hit bisa tareko tfain tok Ne, mes ka
natuin fa hit tmoeꞌ tatuin In Atoran. Fin In Atoran naan, antui on naan, ma In
mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ natonan anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ on naan amsaꞌ.
ROM 3:22 Uisneno nmarak kit nak atoin neek amneot reꞌ he tareko tfain tok Ne, oras
hit tpirsai teu Yesus Kristus. In ka npiir fa humaf, fin In nmoeꞌ on reꞌ naan neu
tuaf ein ok-okeꞌ reꞌ anpirsain neun Usif Yesus on naan.
ROM 3:23 Fin areꞌ mansian ii ok-okeꞌ nmoꞌen sanat. Es naan ate, tuaf reꞌ nsobaꞌ he
nareok on nok Uisneno, ka bisa ntean fa In tuꞌin reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ.
ROM 3:24 Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno kuun es reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot, ma nafeek nak, hit ka tsaan fa goen antein. In ntoup kit on naan, natuin
Yesus Kristus ansoi nafetin naan kit naꞌko hit sanat ma penu sin.
ROM 3:25 Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ neu Usif Yesus he njair fuaꞌ-turuꞌ reꞌ natai
nafaniꞌ kit ma nnoes nain hit sanat ma penu sin. Mes hit ro he tpirsai Je tak, In
ntoup hit sapaaf anbi rais hukun. Onaim In nꞌopaꞌ ma nasaik In naaꞌ, ma nmate
nsenuꞌ kit. Nok ranan naan, Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ nak, saaꞌ reꞌ In nafeek ee
naan, ro batuur. Unuꞌ te, In naran ma nsabaar maꞌtaniꞌ, rarit In npiir he nnikan
nain sanat ma penu reꞌ atoniꞌ nmoꞌe nrair sin. Mes karu In ka nhukun fa tuaf reꞌ
ansaan, In ka njair fa afeek rasi reꞌ natai ma namnoon. Onaim In nfei ranan, maut
he Yesus Kristus bisa nasaah hit atoin asanat hit hukun. Oras ia, In naruruꞌ ma
nakriraꞌ neu mansian ii ok-okeꞌ mnak, In nmoeꞌ rais reko piut. Rarit tuaf-tuaf reꞌ
ansaan, reꞌ anpirsai neu Naiꞌ Yesus, In nafeek he nmarak sin, atoin neek amneot.
ROM 3:27 Onaim on mee? Of oniꞌ hi mitenab hi bisa mifeef, natuin Uisneno ntoupu
nrair ki, aiꞌ? Ka bisa fa, tua! He naruruꞌ ki Atoran es he hi mireok om mok
Uisneno, oo? Hi mitenab of Uisneno ntoup ki natuin hi mmoeꞌ rais reko, oo? Ka bisa
fa, tua! Hit suma bisa taruruꞌ Atoran reꞌ nak, Uisneno ntoup kit natuin hit tpirsai
Naiꞌ Yesus. On reꞌ naan, tua!
ROM 3:28 Es naan ate, oras ia hit tahiin on nai: atoniꞌ bisa narekon nok Uisneno
natuin sin npirsai Je, ka natuin fa sin nmoꞌen natuin In Atoran.
ROM 3:29 Au he utaan on nai: Uisneno suma antoupu haa atoin Yahudis, aa oo, aiꞌ In
ntoup bian amsaꞌ? Batuur! In ntoup mansian ii ok-okeꞌ!
ROM 3:30 Fin Uisneno, suma meesꞌ aah. Ma suma nmuiꞌ ranan meesꞌ aah he In ntoup kit
mansian ii he bisa tareko tfain tok Ne. Es reꞌ, hit ro he tpirsai teu Kristus.
Ranan reꞌ naan, anfei je neu atoin Yahudis ma ka Yahudis fa msaꞌ.
ROM 3:31 Onaim au he utaan on nai: karu hit tpirsai Uisneno, reꞌ naan annoes nain
In Atoorn, aa oo? Kaah fa, tua! Reꞌ batuurn ii, naan anmoeꞌ Atoran naan saah.
ROM 4:1 Onaim tait iꞌtopeꞌ taꞌko hit atoin Yahudis hit beꞌi-naꞌi, kaꞌo Abraham. Hit
bisa tanoniꞌ saaꞌ naꞌko in tuan, anmatoom nok tuaf nareko nfain nok Uisneno natuin
in npirsai Kristus?
ROM 4:2 Hit bisa tanoniꞌ on nai: karu Uisneno ntoup kaꞌo Abraham natuin in nmoeꞌ
rais reko, in nmuꞌi ꞌsukif amsaꞌ he bisa nafeef anbi mansian ii in human ma in
matan. Mes anbi Uisneno In matan, in ka bisa fefaꞌ meseꞌ fa.
ROM 4:3 Mes matuꞌi et Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, “Natuin naiꞌ Abraham anpirsai
Uisneno, es naꞌ Uisneno nmaark ee nak, atoin neek amneot ma amnonot reꞌ nmarameꞌ
nok Ne.”
ROM 4:4 Tait iꞌtopeꞌ es antein: ameput antoup in kai. Kai naan ka roi parseen fa,
mes roit reꞌ aꞌnaakf ee nbaen ee he nsenuꞌ ma nsekaꞌ atoniꞌ naan in haet ma
maskeet. Fin ameput naan in hak.
ROM 4:5 Uisneno nmuiꞌ hak he nak, tuaf reꞌ npirsai neu Yesus Kristus bisa nareko
nfain nok Ne, maski unuꞌ atoniꞌ naan anmoꞌe nsaan ma ka nfairoir fa Uisneno. Ka
tiit fa rais jes reꞌ atoniꞌ bisa nmoeꞌ je, he in nareok on nok Uisneno. Fin atoniꞌ
ro npirsai neu Yesus Kristus, naꞌ Uisneno nmaark ee mnak, in atoin neek amneot ma
ntoup goe.
ROM 4:6 Usif naiꞌ Daut natoon amsaꞌ mnak, atoniꞌ neekn ee nmariin oras Uisneno
nmarak sin nak, sin reꞌ naan atoin neek amneot, maski sin ka nmoꞌen fa saaꞌ-saaꞌ
amsaꞌ. Fin naiꞌ Daut antui mnak,
ROM 4:7 “Maski atoin ein ia ntanhai Uisneno In Atoran, mes In nsaok nain sin sanat
ma penu sin. Etun sin napenin upan arekot anneis-neis! Amoeꞌ rais maufiunt ein,
Uisneno nnikan ma nniahan anrair sin sanat ma penu sin.
ROM 4:8 Fin karu Uisneno ka nsoiꞌ fa sin sanat ma penu sin, atoniꞌ naan napein upan
arekot batuur!”
ROM 4:9 Of oniꞌ hi mitenab mak, suma atoin Yahudis reꞌ naꞌheriꞌ, reꞌ bisa napein
upan he nareko nfain nok Uisneno. Batuur, aiꞌ kaah? Ma atoniꞌ naꞌko pah bian reꞌ ka
maꞌheriꞌ fa, ka bisa fa, aiꞌ? Kaah fa, tua! Tenab on naan, ansaan! Es reꞌ hai
mimnaub main ki mmak, natuin kaꞌo Abraham anpirsai neu Uisneno, es naꞌ Uisneno
nmaark ee, atoin neek amneot reꞌ anmarameꞌ nok Ne.
ROM 4:10 Oras mee Uisneno nmarak kaꞌo Abraham on naan? Oras in naꞌheriꞌ nrair, aiꞌ
oras in ka naꞌheriꞌ fa feꞌ? Reꞌ batuurn ii, oras in ka naꞌheriꞌ fa feꞌ.
ROM 4:11 Batuur! Oras kaꞌo Abraham ka naꞌheriꞌ fa feꞌ, Uisneno nmarak anrair je
goen nak, atoin neek amneot. Aꞌroo-ꞌroo te, naꞌ in naꞌheriꞌ he njair tanar nak, in
anjair tuaf reꞌ anpirsai Uisneno. Nok ranan naan, kaꞌo Abraham es reꞌ nfei ranan
neu mansian ii ok-okeꞌ reꞌ npirsain neun Uisneno. Fin Uisneno ntoup tuaf meseꞌ-
meseꞌ reꞌ npirsai Je, he sin nareko nfanin nok Uisneno, maski sin naꞌheriꞌ, aiꞌ
kahaf.
ROM 4:12 Kaꞌo Abraham amsaꞌ nfei ranan neu hit atoin Yahudis reꞌ maꞌheriꞌ. Ka
natuin fa nak hit maꞌheriꞌ, mes natuin hit tpirsai Kristus, on reꞌ kaꞌo Abraham
anpirsai Uisneno, oras in ka maꞌheriꞌ fa feꞌ.
ROM 4:13 Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok kaꞌo Abraham ma in sufan-kauꞌn ein nak,
aꞌroo-ꞌroo te, pah-pinan aꞌteme-ꞌteme njair sin pusaak. Uisneno nahakeꞌ rais
manbaꞌan on naan, natuin kaꞌo Abraham anpirsai Je, rarit Uisneno nmaark ee mnak,
atoin neek amneot reꞌ nmarameꞌ nok Ne. Mes Uisneno ka nahakeꞌ fa rais manbaꞌan on
naan, natuin kaꞌo Abraham anmoeꞌ natuin In Atoorn ein.
ROM 4:14 Fin karu atoniꞌ reꞌ suma nmoeꞌ natuin Uisneno In Atoran bisa ntoup naan
pusaak reꞌ Uisneno nbaꞌan nrair je, in oetn ii nak, atpirsai teu Uisneno naan
parsuum ahaa. Ma Uisneno In rais manbaꞌan naan ka mapakeꞌ fa msaꞌ.
ROM 4:15 Uisneno In Atoran anbi mee te, anbi naan atoniꞌ ntanhai Atoran naan amsaꞌ.
Ma karu atoniꞌ ntanhai In Atoran, Uisneno natooꞌ, rarit In hukun sin. Ma karu
Uisneno ka nmuiꞌ fa In Atoran, of ka nmuiꞌ fa atoniꞌ reꞌ ntanhai Atoran naan.
ROM 4:16 Es naan ate, hit ro he tpirsai Je. Naan, pentiing anneis naꞌko saaꞌ-saaꞌ
ii ok-okeꞌ. Fin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In neek arekot ruum-ruum aah neu atoniꞌ
reꞌ anpirsai Je. Ma karu hit tpirsai Je nahuum on reꞌ kaꞌo Abraham, ro hit ttoup
saaꞌ reꞌ In nbaꞌan, maski hit atoin Yahudis reꞌ tmoeꞌ tatuin In Atoran, aiꞌ kaah.
Onaim hit ok-okeꞌ reꞌ atpirsai teu Kristus naan, on reꞌ kaꞌo Abraham in sufan.
ROM 4:17 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ, In nbaꞌan neu kaꞌo Abraham am nak, “Au ꞌmoeꞌ
he ho mjair aam uuf meu uuf amfaun.” Kaꞌo Abraham anpirsai Uisneno. Rarit aꞌroo-
ꞌroo te, Uisneno nmoeꞌ natuin In rais manbaꞌan naan. Uisneno es reꞌ namonib nafaniꞌ
amates amsaꞌ. In suma naꞌuab aah, saaꞌ-saaꞌ reꞌ ka nmuiꞌ ma tiit sin fa, anjair
nanin.
ROM 4:18 Kaꞌo Abraham anpirsai Uisneno ma npao-pao Goe, maski in ka nmuiꞌ fa anah
fa feꞌ. Es naan ate, Uisneno nmoeꞌ je njair “aam uuf neu uuf amfaun.” Reꞌ naan, on
reꞌ matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Sufan amfa-faun neman naꞌko ko.”
ROM 4:19 Kaꞌo Abraham anpirsai maꞌtaniꞌ neu Uisneno, maski in nahiin neu in namnais
reꞌ-reuꞌf een. In nmoin naan toon nautn es een. Ma ain Saraꞌ ankiu, ma namnais reꞌ-
reuꞌf een amsaꞌ.
ROM 4:20 Mes kaꞌo Abraham in pirsait naan ka naꞌoin on fa, aiꞌ, he natenab am nak
Uisneno ka bisa nmoeꞌ natuin fa In rais manbaꞌan. In pirsait neu Uisneno maꞌtaniꞌ
anteniꞌ oras in ntunaꞌ ma naꞌratan Uisneno In kanan.
ROM 4:21 Kaꞌo Abraham anpirsai batuur-batuur nak, saaꞌ reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair je
naan, In bisa nmoeꞌ natuin ee.
ROM 4:22 Etun Uisneno nmarak kaꞌo Abraham, atoin neek amneot reꞌ nmarameꞌ nok Ne.
ROM 4:23 Mes Uisneno In Suur Akninuꞌ antui mnak, Uisneno ka nsoiꞌ ma nareon fa on
naan neu kaꞌo Abraham anmees jaah,
ROM 4:24 mes anfee neu kit imsaꞌ! Fin karu hit tpirsai Je, In nmarak kit imsaꞌ
atoin neek amneot reꞌ tareko tfain tok Ne. Fin Uisneno reꞌ ia, In es reꞌ namonib
nafaniꞌ hit Usiꞌ Yesus naꞌko In aꞌmaten.
ROM 4:25 Naiꞌ Yesus anmaet, natuin hit tmoꞌe tsaan. Rarit In nmoni nfain he nfei
ranan, maut he hit bisa tareko tfain tok Uisneno.
ROM 5:1 Onaim natuin hit tpirsai teu Uisneno, es naan ate In nmarak kit atjair
atoin neek amneot ma amnonot. Rarit hit neek ii nakninuꞌ nrair neu Uisneno, natuin
hit Usiꞌ Yesus Kristus, reꞌ Uisneno nreek haefn Ee ntaam neem, anfei ranan he hit
bisa tmarameꞌ on naan.
ROM 5:2 Kristus naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kit, natuin hit tpirsai Je.
Etun hit neek ii bisa nmaꞌtain ma naꞌbeiꞌ. Ma hit neek ii anmariin, natuin hit
tahiin tak, Uisneno of he nait kit he hit tnaben tok In pinan ma In akrahan.
ROM 5:3 Maski hit tapein susat ma maꞌneꞌat humaꞌ-humaꞌ, mes hit neek ii nmariin
piut. Fin hit tahiin tak, hit tanoniꞌ taꞌko susat ma maꞌneꞌat, he bisa taran ma
ttahan maꞌtaniꞌ tneisi ttein.
ROM 5:4 Karu hit taran ma ttahan atbi susat ma maꞌneꞌat, naan anmoeꞌ kit ka tmouf
fa, ma hit iꞌmoink ii nharineb Uisneno In nekan. Karu hit tmoin reko nneis on naan,
naan anmoeꞌ hit rais pirsait naheer anneis nak, Uisneno of naruruꞌ ma nakriraꞌ In
nekan arekot neu kit.
ROM 5:5 Karu hit tpirsait ii naꞌkiiꞌ ma naheer antein, hit ka tamaeb ok fa. Fin
Uisneno nfee kit In Asmaan Akninuꞌ, he hit bisa tahiin atbi hit nekak nanan tak, In
neek kit maꞌtaniꞌ.
ROM 5:6 In naruruꞌ ma nakriraꞌ In manekan on nai: oras hit ka bisa tareok ok fa feꞌ
tok Uisneno, te kaah, In nreek haefan Kristus he nmaet neu kit reꞌ tmoni te ka
tfairoir fa Uisneno. Uisneno npiir naan oras reꞌ nateef on naan.
ROM 5:7 Mitenab mirek-rekoꞌ feꞌ! Fin ka biasa fa nmuiꞌ tuaf reꞌ nroim he nmate
nsenuꞌ ma nsekaꞌ in aon-bian reꞌ neek amneot. Of oniꞌ nmuiꞌ tuaf bian reꞌ nroim he
nmaet he nturun ma nbaab tuaf reꞌ neek reko.
ROM 5:8 Mes Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot anneis-neis neu kit. Natuin
oras hit tmoꞌe tsaan feꞌe te, Kristus anmaet neu kit.
ROM 5:9 Uisneno nmarak kit atoin neek amneot reꞌ tareko tfain tok Ne, natuin
Kristus natꞌopab ma nasaib In naaꞌ he nmaet neu kit. Te kaah, karu tuaf anmoꞌe
nsaan, Uisneno natooꞌ. Mes natuin Kristus anmoeꞌ on naan, hit reꞌ atmoꞌe tsaan ka
tapein fa hukun attein.
ROM 5:10 Unuꞌ te, hit mamuus tok Uisneno. Mes Uisneno In Aanh aa kuun es reꞌ anmaet
he nhainiik ma nꞌoeteneb Uisneno In nekan, maut he hit bisa tmarameꞌ tok Uisneno.
Onaim oras ia, hit ka tmamuus fa heen, mes tmarekob atfain. Anneis-neisi ntein,
natuin Kristus anmoni nfain, anbi neon amsoput of In nsoi nafetin kit he hit kais
tapein Uisneno In hukun attein.
ROM 5:11 Ka neu fa he on naan ahaa! Hit neek ii bisa nmariin am nak, “Uisneno naan,
mapinaꞌ ma makrahaꞌ!” natuin hit tmafuut tok Ne. Hit bisa tjair In tuaf ein, natuin
hit Usiꞌ Yesus Kristus, anmaet neu kit, he nmoeꞌ kit tmarameꞌ tok Uisneno.
ROM 5:12 Naꞌko unuꞌ, mansian ahunut, es reꞌ kaꞌo Adam reꞌ nmurai nmoꞌe nsaan. Etun
Uisneno ka nkoon ee fa he nmoin piut. Rarit anmurai naꞌko oras naan, mansian ii ok-
okeꞌ nbi pah-pinan ia nmoꞌe nsanan on reꞌ in imsaꞌ. Natuin sin nmoꞌe nsanan on reꞌ
in, sin ok-okeꞌ ro he nmaten on reꞌ in imsaꞌ.
ROM 5:13 Un-unuꞌ te, oras Uisneno ka nasanut In Atoorn ein fa feꞌ, atoniꞌ nmoꞌe
nsanan nbin pah-pinan ia ꞌteme-ꞌteme. Mes natuin ka nmuiꞌ fa Atoran fa feꞌ, es ka
nmuiꞌ fa asoꞌit neu tuaf ein sin sanat ma penu sin.
ROM 5:14 Naꞌko kaꞌo Adam, tar antea kaꞌo Musa ntoup Uisneno In Atoran, mansian ii
ok-okeꞌ ro tebes, anmaet. Maski sin ka ntanhain fa Uisneno In aprenat reꞌ In nfee
je neu kaꞌo Adam, mes sin nmoꞌen sanat humaꞌ-humaꞌ bian feꞌ. Etun sin ro he nmaten
on reꞌ kaꞌo Adam. Karu hit tataib kaꞌo Adam nok Usif Yesus, anmuiꞌ in amnesan, ma
nmuiꞌ in suri. Fin kaꞌo Adam gambar meseꞌ reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ msaꞌ Naiꞌ Yesus
In human, reꞌ he neem.
ROM 5:15 Mes kaꞌo Adam anmoꞌe nsaan, ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ Naiꞌ Yesus anmoeꞌ
reko neu kit. Natuin tuaf es, es reꞌ kaꞌo Adam, antanhai Uisneno In aprenat. Es
naan ate, areꞌ mansian ii ok-okeꞌ ro he nmaten. Mes Tuaf es antein, es reꞌ Yesus
Kristus, anmoeꞌ rais reko mfaun neu kit, ma ka nafnekan ma nharap fa he atoniꞌ
nbaras In aꞌmoeꞌ rekon naan. Tuaf es anmoeꞌ on naan, nanokab neu mansian ii ok-
okeꞌ, fin Uisneno nroim he nmoeꞌ reko neu kit.
ROM 5:16 Rasin reꞌ Uisneno nfee sin neu kit naan, ka humaꞌ meseꞌ fa nok sanat reꞌ
tuaf es, es reꞌ kaꞌo Adam anmoꞌe. Oras In nmoꞌe nsaan, Uisneno nafeek am nak, “Ho
msaan. Onaim ho ro he mupein hukun!” Mes maski tuaf anmoꞌe nsaan tuunb es, Uisneno
es naprikas mansian ii ok-okeꞌ sin iꞌmoink ein. In nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In
nekan arekot feꞌ, ma nafeek nak, “Au ꞌmarak ko mꞌak ho ka msaan fa. Onaim oras ia
ho mupein fetin ma ka mupein fa ho hukun antein. Uum he mureko mfain mok Kau!”
ROM 5:17 Onaim tuaf es, es reꞌ kaꞌo Adam, anmoꞌe nsaan ma ntanhai Uisneno In
aprenat. Etun oras ia, mansian ii ok-okeꞌ ro he nmaten. Mes Tuaf es antein, es reꞌ
Yesus Kristus, anmoeꞌ rais reko. Natuin In anmoeꞌ rais reko, es naꞌ hit bisa tareko
tfain tok Uisneno. Naan on reꞌ baer es, reꞌ In nfee je parsuum aah neu kit. In
nroim he nfee kit ꞌmonif amneot, on reꞌ hit tjair Uisf ee In partei ngguin.
ROM 5:18 Onaim tuaf es anmoꞌe nsaan, nfei ranan he mansian ii ok-okeꞌ ro he nriuꞌ
sin naꞌko Uisneno In human ma In matan. Ma Tuaf es anmoeꞌ batuur, reꞌ nfei ranan he
mansian ii ok-okeꞌ bisa nareko nfanin nok Uisneno, he nmonin batuur nok Ne.
ROM 5:19 Au sairt ii on nai: kaꞌo Adam naan tuaf es, reꞌ ka nroim fa he nneen
Uisneno, rarit antanhai In aprenat. Ma too mfaun ein anmoꞌe nsanan on reꞌ in imsaꞌ.
Rarit Naiꞌ Yesus naan, Tuaf es, reꞌ nneen ma natniin Uisneno, rarit anmoeꞌ natuin
In romin. In es reꞌ anfei ranan he too mfaun ein bisa nareko nfain nok Uisneno.
ROM 5:20 Uisneno nasanut In Atoran neu kaꞌo Musa, he mansian ii ok-okeꞌ nahiin
narek-rekoꞌ, mee es reꞌ nsaan. Mes anbi mee-mee jah atoniꞌ in sanat namfau ntein,
anbi naan Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ amsaꞌ In nekan arekot nathoe nneis.
ROM 5:21 Unuꞌ te, maufinu nbi atoniꞌ in nekan anmuiꞌ kuasat he nꞌator sin, tar
antea anmoꞌe nsanan reꞌ neik sin neun hukun aꞌmaten. Mes oras ia, rais reko reꞌ hit
Usiꞌ Yesus Kristus anmoeꞌ je naan, Uisneno npaek je he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu kit. Nok rais reko naan anmuiꞌ kuasat he nꞌator kit, rarit hit bisa
tareko tfain tok Uisneno, tmoin batuur tok Ne piut-piut amsaꞌ.
ROM 6:1 Onaim oras ia, he taꞌuab saaꞌ? Oniꞌ hi mitenab am mak, “Uisneno annikan
nain hi sanat ma penu sin, natuin In neekn ee reko. Etun reko nneis hit tmoꞌe tsaan
piut, maut he Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot anneis-neis neu kit.”
ROM 6:2 Kais on naan, tua! Ka pantas fa karu hit tmoꞌe tsaan piut, fin hit tafeek
tak, hit tkoit tasaitan hit sanat ma penu sin. Natuin hit ka tmafuut fa heen tok
maufinu ntein, reꞌ naan on reꞌ hit tmate trair jen! Fin tuaf reꞌ nmate nrair ka
bisa nmoꞌe nsaan antein fa. Batuur, aiꞌ kaah? Karu hit tmaet on naan, on mee mꞌes
hit bisa tmoin he tmoeꞌ sanat antein? Ka bisa fa, joo!
ROM 6:3 Oniꞌ hi ka mihiin fa mmak, oras nasrain kit, naan anjair tanar nak, hit
tasaitan ꞌmonit amnaaꞌ he tjair atoin feꞌu, es reꞌ tmafuut tok Yesus Kristus. Naan
on reꞌ hit tmaet tabua tok Ne.
ROM 6:4 Oras Kristus anmaet, sin ansuub Ee. Oras nasrani nrair kit, naan on reꞌ hit
imsaꞌ tmaet tasaitan ꞌmonit amnaaꞌ, rarit sin ansuub kit. Aam Uisneno npaek In
kuasan reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ he namonib nafaniꞌ Kristus naꞌko In aꞌmaten. Aam
Uisneno nroim he hit ttoup In kuasan amsaꞌ, he tmoni tfani tjair atoin feꞌu.
ROM 6:5 Naan on reꞌ hit tmaet tabua tok Naiꞌ Yesus. Onaim hit reꞌ tmafuut tok Ne,
hit of atmoni tfain taꞌko hit iꞌmatek, on reꞌ In nmoni nfain.
ROM 6:6 Unuꞌ teꞌ, hit tjair atoniꞌ reꞌ tmoꞌe tsaan humaꞌ-humaꞌ. Mes hit ꞌmonik
amnaaꞌ naan namreꞌu nrair, on reꞌ sin nkuus naꞌpetiꞌ kit tok Kristus tabua tbi hau
nehe. Oras ia, maufinu reꞌ nbi hit nekak ka nmuiꞌ fa kuasat he nꞌator kit antein.
Oras ia, hit ka tmafuut fa heen he tmoeꞌ sanat antein. Fin hit ka on fa ate reꞌ ka
nmuiꞌ fa hak he npiir nak he nmoeꞌ saaꞌ.
ROM 6:7 Karu atoniꞌ nmate nrair, in nafrei. Ka tiit fa es he bisa naꞌseek ee he
nmoeꞌ sanat antein.
ROM 6:8 Onaim natuin rasi naan on reꞌ hit tmate trair tabua tok Kristus, hit
tpirsai tak, hit of atmoin piut tok Ne msaꞌ.
ROM 6:9 Hit tahiin tak, natuin Kristus anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten, In ka nmate
ntein fa goen. Fin ka tiit fa saaꞌ es antein reꞌ nmuiꞌ kuasa he nmoeꞌ Je he nmaet.
ROM 6:10 Unuꞌ teꞌ In anmaet no meesꞌ aah, he nfaki nporin saant ii in kuasan. Mes
oras ia, In anmoin he naruruꞌ ma nakriraꞌ hormaat neu Uisneno.
ROM 6:11 Hi ro he maan hi tuam ein on reꞌ naan. On reꞌ hi mmate mrair, es naan ate
saant ii ka nmuiꞌ fa kuasa neu ki ntein. Onaim oras ia, hi ro he mmoin he miruruꞌ
ma mikriraꞌ hormaat meu Uisneno, natuin hi mmafuut mok Yesus Kristus.
ROM 6:12 Kais amkonan maufiun nggui nbi ho nekam anmuiꞌ kuasa he bisa nꞌator ko, he
ho suma mutuin ahaa ho aom aan in nromin, he mmoeꞌ maufiun ein. Fin ro tebes, ho
aom aan of ammaet.
ROM 6:13 Ma kais amnonaꞌ ho tuam aan he mmoeꞌ rais reuꞌf ein reꞌ naan, fin reꞌ naan
ansaan amsaꞌ. Mes amnonaꞌ ho tuam aan meu Uisneno nmees, he In es anꞌator ko. On
reꞌ ho mmate mrair, rarit ho mmoni mfain. Onaim ampaek ho tuam aan aꞌteme-ꞌteme he
mmoeꞌ rais reko meu Uisneno.
ROM 6:14 Kais amkonan he saant ii bisa nꞌator ki, on reꞌ saant ii njair hi usif.
Oras ia, hi kais ammoin mituin kaꞌo Musa in atoorn ein antein, he hi mireko mfain
mok Uisneno. Fin hi mmoin mok amneot natuin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu ki. Onaim oras ia, In nekan arekot naan es reꞌ anꞌator ki.
ROM 6:15 On mee? Of oniꞌ hi mitenab mak, “Natuin hit kaisaꞌ tmoin tatuin kaꞌo Musa
in atoorn ein antein, he tareko tfain tok Uisneno, maski hit tmoeꞌ sanat piut aah.
Fin Uisneno nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kit!” Hi mitenab on
naan. Batuur, aiꞌ kaah? Au utoon ki he! Naan ansaan!
ROM 6:16 Au ꞌpake ꞌtopeꞌ naꞌko usif ma ate. Karu hi mnonaꞌ hi tuam ein naan he
mmeup meu tuaf es, hi ro he mneen am mitniin ee, ma mmeup mituin in romin. Fin in
reꞌ naan, hi usif. Ma hi reꞌ naan in ate. On naan amsaꞌ, hi bisa mpiir he mituin
meu mee. Hi bisa mpiir he mmoeꞌ sanat, rarit hi mjair saant ii in ate. Mes karu hi
mpiir on reꞌ naan, hi mmoeꞌ hi tuam ein he mbaits om mok Uisneno. Hi bisa mpiir he
mmoeꞌ rais reko, ma mjair ate reꞌ mmoeꞌ mituin saaꞌ reꞌ Uisneno nreun ma nreek neu
ki. Karu hi mpiir on reꞌ naan, hi bisa mireko mfain mok Ne!
ROM 6:17 Unuꞌ te, hi mkonan saant ii he nꞌator ki, mes oras ia, hi mneen am mitniin
hi neekm ein, he mmoeꞌ mituin saaꞌ reꞌ atoin asraint ein nanoniꞌ ki sin. Etun au
ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno.
ROM 6:18 Fin Uisneno nsoi nafetin ki naꞌko saant ii in kuasan, tar antea saant ii
ka nꞌator antein ki fa goen. Onaim oras ia, rasi reꞌ amneot ma amnonot es reꞌ
nꞌator ki.
ROM 6:19 Au uꞌuab ia, aꞌpake ꞌtopeꞌ neno-neno naꞌko usif ma ate, he hi mihiin au
sairt ii rabah. Unuꞌ te, hi mnonaꞌ hi tuam ein amjair ate he mmoeꞌ sanat, reꞌ neik
ki he nꞌoemetab hi tuam ein, mituin kaꞌo Musa in Atoran. Mes oras ia, hi ro mnonaꞌ
hi tuam ein amjair ate he suma mmoin he mmoeꞌ rais amneot ma amnoont aah, reꞌ neik
ki mbi Uisneno In human ma In matan amjari kninuꞌ.
ROM 6:20 Unuꞌ te, oras hi suma mneen am mitniin ma mmoeꞌ mituin saant ii in romin,
hi kais mitniin ma mmoeꞌ mituin rais amneot ma amnonot.
ROM 6:21 Au he utaan on nai: hi mipein upan arekot saaꞌ naꞌko hi ꞌmoeꞌ amreuꞌt ein
naan? Ka tiit fa, aiꞌ? Te kaah, upan reꞌ hi mipein je naan, namaeb ahaa ki. Natuin
hi mmoꞌe msaan on reꞌ naan, in amsoupn ii, Uisneno nkoit ki.
ROM 6:22 Mes oras ia, Uisneno nafetin ki naꞌko usif amnaaꞌ, onaim hi kaisaꞌ mmoeꞌ
sanat amtein. Oras ia hi ro he mjair Uisneno In ameupt ein. In amsoupn ii, hi mjari
kninuꞌ meu Ne, ma mipein ꞌmonit batuur reꞌ ka natfeek niit fa.
ROM 6:23 Fin oras hit tmoꞌe tsaan, in upan es reꞌ Uisneno nkoit kit tar antea
nabar-baar. Hit tmaet nai! Mes Uisneno nabarab anrair raan aꞌpoꞌi neu kit. Fin In
he nfee neu kit ꞌmonit batuur reꞌ ka natfeek niit fa nok ruum am parsuum aah. Ma
hit tapein ꞌmonit, karu hit ttaam atjair hit Usiꞌ Yesus Kristus Iin na.
ROM 7:1 Aok-bian arki! Oras ia, au uꞌuab ꞌeu ki reꞌ ahiin atoorn ein. On nai: karu
hi mmoin feꞌ, atoorn ii nmuiꞌ hak he nꞌator ki feꞌ. Mes karu hi mmate mrair, atoorn
ii ka nmuiꞌ fa hak he nꞌator antein ki.
ROM 7:2 Au ꞌpake ꞌtopeꞌ naꞌko atoran fee-mone. Karu bifee jes ansao nrair atoin es,
tatuin atoran, sin nua sin anjarin fee-mone tar antea sin nmaten. Mes karu in moen
je nmaet, bifee banuꞌ naan ka nmafuut fa goen nok atoran naan. In bisa nsao ntein.
ROM 7:3 Mes karu in ansao atoniꞌ ꞌtetaꞌ oras in moen je nmoin feꞌ, tatuin atoorn
ii, naan in nmakake nrair. Mes karu in moen je nmate nrair, atoran fee-mone ka
ntoom ee fa goen antein. In napeni nrair fetin. Rarit karu in ansao ntein atoniꞌ
ꞌtetaꞌ, tatuin atoorn ii, in ka nmakaek fa, tua.
ROM 7:4 On naan amsaꞌ hi atoin apirsait! On nai: Kristus anmate nrair. Naan on reꞌ
hi mmaet buꞌ-buaꞌ mok Ne, ma misaitan hi ꞌmonit amnaaꞌ. Rarit atoorn ii ka ntoom ki
fa goen antein. Oras ia, hi mipein fetin miꞌko atoran naan, ma mmafuut goen mok
Kristus, reꞌ nmoni nfain naꞌko In aꞌmaten. Naan on reꞌ bifee banuꞌ reꞌ ansao ntein.
Ka tiit fa rasi. Onaim oras ia, saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ hi mmoeꞌ je naan meu Uisneno.
ROM 7:5 Unuꞌ te, hit suma tmoeꞌ tatuin aah hit tuak ii in romin. Natuin hit tahiin
atoran, naan anmoeꞌ kit he troim he ttanhai atoorn ein naan, he tmoeꞌ rasi reꞌ ka
batuur fa. Hit saant ein naan esan reꞌ nmoeꞌ Uisneno nkoit kit.
ROM 7:6 Unuꞌ te, hit ro he tmoeꞌ tatuin atoran. Mes oras ia atoorn ii ka ntoom
antein kit fa goen, fin hit tafetin atrair hit iꞌmonik amnaaꞌ. Tatuin raan amnaaꞌ
ii in romin, kaꞌo Musa in atoran reꞌ matuꞌi et Suur Akninuꞌ anfuut kit. Mes tatuin
raan feuꞌ gui in romin, hit tapein fetin taꞌko atoran naan. Fin Uisneno In Asmaan
Akninuꞌ es reꞌ anꞌator kit! Etun oras ia, hit tmeup teu Uisneno nmees.
ROM 7:7 Hit he taꞌuab tak saaꞌ? Of oniꞌ hi mitenab am mak, “Atoran reꞌ Uisneno nfee
je neu kaꞌo Musa naan, ansaan!” Kaah fa, tua! Fin karu au ka uhiin fa atoran naan,
ka neu fa he au uhiin rasi reꞌ ka namneo ma namnoon fa anbin au nekak. On reꞌ
anmuiꞌ atoran nak, “Kais amroim he mait atoniꞌ in baerꞌ ein.” Mes nansaaꞌ am es au
bisa uhiin rasi on reꞌ naan ansaan, karu au ka uhiin fa nak, anmuiꞌ in atoran? Ka
bisa fa, tua!
ROM 7:8 Mes natuin anmuiꞌ atoran nak on reꞌ naan, naan on reꞌ rais maufinu nbin au
nekak anmoeꞌ kau he ꞌroim he ꞌait atoniꞌ in bareꞌ humaꞌ-humaꞌ. Karu ka nmuiꞌ fa
atoran reꞌ antaar, saant ii ka nmuiꞌ fa kuasa he nꞌator atoniꞌ.
ROM 7:9 Anbi au ꞌmonik amnaaꞌ, au ka uhiin urekoꞌ fa sarit naꞌko Uisneno In Atoran.
Aꞌroo-ꞌroo te, naꞌ au uhiin batuur. Etun au ukeo ma uskeek ꞌak, au ꞌtanhai ꞌrair
Atoran naan ma ꞌmoꞌe ꞌsaan. Ma saant ii in upan ma paꞌe, es reꞌ au ro he ꞌmaet.
ROM 7:10 Rarit au neek ii kratiꞌ-kratiꞌ, fin au uhiin ꞌak, au kuuk ka bisa uraem ok
fa ꞌok Uisneno nok suma ꞌmoeꞌ utuin In Atoran. Au pantas upein Uisneno In toꞌos, es
reꞌ nhukun naꞌmaet kau, natuin au ꞌtanhai In Atoran. Te kaah, anmuiꞌ Atoran he
nmoeꞌ tuaf bisa nmoin batuur. Mes naꞌko au te, Atoran naan es reꞌ nareuꞌ kau he
Uisneno nkoit kau.
ROM 7:11 Atoran naan naruruꞌ ma nakriraꞌ raan aꞌmonit reꞌ batuur. Mes natuin anmuiꞌ
maufinu reꞌ nmoin et au nekak, au upoi ꞌaan au tuak ii, ma utenab ꞌak, au bisa
ureok ok ꞌok Uisneno asar au ꞌmoeꞌ utuin In Atoran. Rarit on reꞌ Atoran naan es reꞌ
anmoeꞌ tar antea Uisneno nmaiꞌnisin kau, ma ka nroim fa he nkuaꞌnoon nok kau.
ROM 7:12 Onaim karu feꞌe na atoniꞌ nak, “Atoran reꞌ Uisneno nfee je neu kaꞌo Musa
naan, ansaan” au utaah am ꞌak, “Kaah fa, tua! Uisneno In Atoran naan, kninuꞌ!” Ma
preent ii ok-okeꞌ nbin Atoran naan, kninuꞌ, batuur, ma reko.
ROM 7:13 Of oniꞌ hi mitenab amsaꞌ mak, Atoran naan es reꞌ anmoeꞌ Uisneno nkoit kau.
Kaah fa, tua! Fin maski au uhiin Atoran naan, mes au ꞌneen kuuk piut-piut maufiunt
aan ꞌbi au nekak feꞌ, tar antea au ꞌmoeꞌ sanat. Au ꞌmoeꞌ sanat naan es reꞌ nmoeꞌ
Uisneno nkoit kau. Atoorn ii nmees kuun ro reko, fin naan naruruꞌ ma nakriraꞌ rais
maufinu reꞌ nmoeꞌ kit tbaits ok taꞌko Uisneno. Onaim oras Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ ranan aꞌmonit reꞌ batuur, Atoran naan es reꞌ natoon am nak, rais maufinu
reꞌ anbi hit nekak naan, ro ka reko fa, tua.
ROM 7:14 Hit tahiin tak, Atoran reꞌ Uisneno nfee je neu kaꞌo Musa, nsaun neem naꞌko
Uisneno In Asmanan. Mes au suma mansian biasa reꞌ neek aꞌoret. Rarit au ꞌneen rais
maufinu reꞌ et au nekak reꞌuf, tar antea au ꞌmoeꞌ sanat. Naan on reꞌ saant ii njair
au usif, ma au ꞌjair saant ii in ate.
ROM 7:15 Au ꞌkeuk. Au ka uhiin fa saaꞌ reꞌ au ꞌmoeꞌ je. Fin au ka ꞌmoeꞌ utuin fa
saaꞌ reꞌ au he ꞌmoeꞌ je. Mes au ꞌmoeꞌ utuin saaꞌ reꞌ au ka ꞌroim fa he ꞌmoeꞌ je.
ROM 7:16 Karu au ꞌmoeꞌ utuin saaꞌ reꞌ au ka ꞌroim fa he ꞌmoeꞌ je, au ꞌmanakuꞌ ꞌak,
Uisneno In Atoran naan, ro batuur.
ROM 7:17 Onaim au ka es reꞌ aꞌator fa au tuak. Mes maufinu reꞌ nmoin et au nekak es
reꞌ anꞌator au tuak!
ROM 7:18 Au uhini ꞌrair ꞌak, ka nmuiꞌ fa rais reko reꞌ nmoin et au nekak. Fin au
reꞌ ia, mansian reꞌ neek reꞌuf. Reko ka reko, au ka bisa uꞌsekeꞌ fa au tuak ii he
ꞌmoeꞌ rais amneot ma amnonot. Au ꞌroim, mes ka njair fa, tua!
ROM 7:19 Fin au ꞌroim he ꞌmoeꞌ rais reko, mes au ka ꞌmoeꞌ je fa. Ma au ka ꞌroim fa
he ꞌmoeꞌ rais maufinu, mes au ꞌmoeꞌ kuuk ee!
ROM 7:20 Karu au ꞌmoeꞌ utuin saaꞌ reꞌ au ka ꞌroim fa he ꞌmoeꞌ je, naan ka natuin fa
au tuak ii kuuk, mes natuin maufinu reꞌ nmoin et au nekak.
ROM 7:21 Naan naruruꞌ ma nakriraꞌ preent es, on nai: maski au he ꞌmoeꞌ rais reko,
mes anmuiꞌ maufinu et au neek ii reꞌ nraban.
ROM 7:22 Te kaah, au neek ii nmariin karu au utenab anmatoom nok Uisneno In Atoran.
ROM 7:23 Mes on reꞌ nmuiꞌ kuasat anbi au nekak reꞌ nareuꞌ kau. Fin au ꞌroim he
ꞌmoeꞌ rais reko, mes ka njair fa. Naan on reꞌ maufinu in kuasa anbi au nekak anheek
naan kau, he naꞌsekeꞌ kau he utuin ee.
ROM 7:24 Airoo! Au atoin asusat kau! Sekau es reꞌ bisa nsoi nafetin kau naꞌko
maufiun gui in kuasan reꞌ nmoin et au nekak, ma nmoeꞌ Uisneno nmaiꞌnisin kau tar
antea In nkoit kau?
ROM 7:25 Mes Uisneno kuun neikn On anfei nrair ranan he nafetin kau! Makasi kouꞌ-
koꞌu neu Ne, natuin hit Usiꞌ Yesus Kristus bisa nsoi nafetin kau! Onaim karu au
ufnekan ma ꞌharap aꞌbi au tuak, au ꞌsuus. Maski au ꞌroim he ꞌmoeꞌ utuin Uisneno In
Atoorn ein ok-okeꞌ, mes anmuiꞌ kuasat anbi au nekak reꞌ nfuriꞌ ma nkopoꞌ kau he
ꞌmoeꞌ sanat piut.
ROM 8:1 Uisneno ka nhukun fa tuaf reꞌ nmafuut nok Yesus Kristus!
ROM 8:2 Fin anmuiꞌ prenat nonoꞌ nua reꞌ batuur: ahunut, es reꞌ karu hit tmafuut tok
Yesus Kristus, Uisneno In Asmanan nfee kuasa neu kit, he hit bisa tmoin tamneo ma
tamnoon. No nuan ii, es reꞌ nmuiꞌ maufinu et hit nekak reꞌ nfuriꞌ ma nkopoꞌ kit he
tmoeꞌ sanat. Ma karu tmoeꞌ sanat, Uisneno nmaiꞌnisin kit, onaim In nkoit kit. Mes
karu hit tapein Uisneno In Asmanan, In nsoi nafetin kit naꞌko saant ii In kuasan.
ROM 8:3 Maski hit tmoeꞌ tatuin kaꞌo Musa in atoran, naan ka bisa nsoi nafetin kit
fa naꞌko saant ii in kuasan, fin hit suma mansian biasa goah reꞌ tmoeꞌ sanat piut-
piut. Mes Uisneno es reꞌ anfei raan aꞌpoꞌi. Fin In nreek haefan In Aanh aa kuun he
njair mansian on reꞌ hit. Maski hit mansian bian atmoeꞌ sanat humaꞌ-humaꞌ, mes Naiꞌ
Yesus kuun ka nmoeꞌ niit fa sanat saaꞌ-saaꞌ. Saaꞌ antein, In njair fuaꞌ-turuꞌ he
nsaok nain mansian ii naꞌko sin sanat ma penu sin.
ROM 8:4 Uisneno nreek haefan Kristus he In nmaet, he hit bisa tmoeꞌ tatuin rasi reꞌ
batuur ok-okeꞌ tatuin Uisneno In Atoorn ein. Oras ia, hit tmoeꞌ rais amneot ma
amnonot tatuin Uisneno In Asmaan ee In romin, ma ka tmoeꞌ tatuin fa hit roimk ii
kuuk attein.
ROM 8:5 Atoniꞌ reꞌ nmoin natuin sin roimk ein kuuk, anmoin on reꞌ naan natuin suma
nateenb ahaa rais maufinu piut-piut. Mes tuaf reꞌ nmoin natuin Uisneno In Asmaan ee
In romin, sin suma nateenb ahaa rasi reꞌ nmoeꞌ Uisneno In Asmaan ee nmariin.
ROM 8:6 Atoniꞌ reꞌ nkonan rais maufiun ein he nꞌator in neek tenab, on reꞌ atoniꞌ
reꞌ ka nneen nahiin fa Uisneno In Asmaan ee, es naan ate in neekn ee nmate nrair
neu Uisneno. Mes tuaf reꞌ nkonan Uisneno In Asmaan ee he nꞌator in neek tenab naan,
in aꞌmonin naan namneo ma namnoon, ma in neekn ee ntaininaꞌ.
ROM 8:7 Hit mansian ii hit roimk ii kuuk es reꞌ atraban Uisneno In romin. Rarit hit
kuuk ka tbaiseun fa he tatniin Ee, natuin hit kuuk ka bisa fa.
ROM 8:8 Fin tuaf reꞌ nkonan sin roimk ein kuuk he nꞌator sin, reko ka reko, ka bisa
nharineb fa Uisneno In nekan.
ROM 8:9 Mes hi kiim, tuaf reꞌ ka mmoin maufinu fa mituin hi roim ein kiim amtein.
Fin karu Uisneno In Asmaan ee nmoin et hi neekm ein, hi mmoeꞌ rasi reꞌ anharineb In
nekan. (Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ Kristus In Asmaan ee ka nmoin fa nbi in nekan, in
ka njair fa Uisneno Iin ja msaꞌ.)
ROM 8:10 Hi aom ein of anmaten, natuin hi mmoeꞌ sanat un-unuꞌ. Mes natuin Kristus
anmoni nbi hi neekm ein naan, hi smaanm ein of anmonin piut, natuin Uisneno nmarak
anrair ki, atoin neek amneot ma amnonot, rarit hi mireko mfain mok Ne.
ROM 8:11 Fin Uisneno es reꞌ namonib nafaniꞌ Usif Yesus naꞌko In aꞌmaten. Onaim
maski hit tmaet, karu Uisneno In Asmaan ee nmoni nbi hit nekak, In of anmoeꞌ kit
atmoni tfani msaꞌ. In oten nak, In namonib nafaniꞌ kit, on reꞌ In namonib nafaniꞌ
Kristus.
ROM 8:12 Aok-bian arki! Hit tmuiꞌ tusaꞌ. Naan ka tatuus fa he tmoin tatuin hit
mansian ii in romin, mes tatuus he tmoin tatuin Uisneno In romin.
ROM 8:13 Fin karu hit tmoin tatuin maufinu reꞌ et hit nekak, Uisneno ro nkoit kit,
ma nhukun naꞌmaet kit! Mes karu hit tkonan Uisneno In Asmaan ee reꞌ nareuꞌ kuasat
naꞌko sanat reꞌ et hit nekak nanan, of naꞌ hit bisa tmoin tok amneot ma amnonot tar
antea nabar-baar.
ROM 8:14 Atoniꞌ reꞌ nroim he natniin Uisneno In Asmanan he nꞌator sin, sin reꞌ
naan, Uisneno In aanh ein.
ROM 8:15 Karu hit tkonan Uisneno In Asmanan he nꞌator kit, In ka nmoeꞌ kit fa he
tjair ate reꞌ tmoni tbi mtaus. Unuꞌ feꞌe te, hit on reꞌ naan. Mes natuin hit ttoupu
trair Uisneno In Asmanan he nꞌator kit, hit tahiin tak, hit tjari trair Uisneno In
aanh ein. Es naan ate, In of anroim he natniin, karu hit thaman ma tkoaꞌ Ee mtak,
“Aam Honiꞌ!”
ROM 8:16 Hit neek ii kuuk es reꞌ natoon nak, hit tjair Uisneno In aanh ein. Ma
Uisneno In Asmanan natoon on naan amsaꞌ.
ROM 8:17 Karu hit tjari trair Uisneno In aanh ein, in sairt ii nak, hit of attoup
kuuk In pusaak, natuin In njair hit Amaꞌ. Karu Amaꞌ nnonaꞌ ma nfee pusaak neu In
Anah, es reꞌ Kristus, hit ttoup tok In pusaak naan amsaꞌ. Mes anmuꞌi nteniꞌ rais
jes: hit ro he tapein susat ma nanaꞌrenat on reꞌ Kristus napein susat ma nanaꞌrenat
amsaꞌ, maut he Uisneno naꞌratan kit, on reꞌ In naꞌratan Kristus.
ROM 8:18 Mes natuin au teenb ii te, susat ma nanaꞌrenat reꞌ hit tapein je oras ia
maꞌkaaf aah, karu hit tataib ee nok rais maꞌtain ein reꞌ Uisneno of naruruꞌ ma
nakriraꞌ sin neun kit.
ROM 8:19 Te kaah, areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ sin nbin neon goe tnanan ma nbin
pah-pinan, anpaon ma namnaun, ma nromin he nitan In naruruꞌ ma nakriraꞌ nak, In
aanh ein reꞌ batuur ii, esan reꞌ sekau. Fin In nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In aanh
ein reꞌ batuur neu sin nok neek marine.
ROM 8:20 Fin Uisneno nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan, ma in afan-neesn ein ok-okeꞌ,
he natuin In sarit. Ka njair fa, ka natuin fa sin nroimk ein, mes natuin Uisneno In
romin. Fin In nhukun sin ma nkonan sin he sin namreꞌun nkonon. Maski on naan amsaꞌ,
mes anmuiꞌ rasi fnekan ma harap feꞌ.
ROM 8:21 Fin oras ia, areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ sin naan, namreꞌun nrarin,
ma ka tiit fa raan aꞌpoꞌi. Mes Uisneno of nafetin sin, he sin kais namreꞌun nteinꞌ
ein, ma sin bisa npinan ma nakrahan natuin Uisneno In sarit. In ntunaꞌ naꞌrat-ratan
In aanh ein amsaꞌ, he sin napenin fetin naꞌkon rais amreuꞌt ein.
ROM 8:22 Fin hit tahiin tak, anmuiꞌ susat ma nanaꞌrenat amfaun anbin pah-pinan ia.
Naꞌko unuꞌ tar antea oras ia, areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ sin naan, nsakoin
naꞌkon menas, oras anpaon he Uisneno naꞌfeꞌu sin. Naan on reꞌ bifee maꞌapuꞌ reꞌ
nsakoi naꞌko menas oras anpao he nahoniꞌ naan riꞌana kruꞌuf.
ROM 8:23 Ka pah-pinan ia nmees jah fa reꞌ npaon, mes hit tpao on reꞌ naan amsaꞌ.
Maski Uisneno nfee In Asmaan ee nahuun neu kit, mes hit tsakoi tbi hit nekak amsaꞌ.
Fin hit tpao Uisneno he nait kit atjair In aanh ein, ma nafetin hit aok ii naꞌko
areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ namreuꞌ.
ROM 8:24 Oras Uisneno nsoi nafetin kit, In natoon amsaꞌ, In of anmoeꞌ on mee. Mes
oras ia, hit tpao feꞌ, natuin ka njair fa feꞌ. Karu hit tkius rais jes anjari
nrair, hit ka tperluu fa he tpao tteniꞌ he tkius rasi naan. Fin atoniꞌ ka npao
nteniꞌ fa he nkius rais jes reꞌ njari nrair, aiꞌ?
ROM 8:25 Mes karu hit tpao he tkius rais jes reꞌ ka njair fa feꞌ, hit bisa taran ma
ttahan nok sabaar.
ROM 8:26 On naan amsaꞌ oras hit tpao, Uisneno In Asmaan ee nturun ma nbaab kit
amsaꞌ, natuin hit ka taꞌbeiꞌ fa, ma ka tꞌonen tahiin fa nok batuur. Mes Uisneno In
Asmaan ee anꞌonen ansenuꞌ kit, maski hit suma tahini haa hunu, ma ka tꞌonen tahiin
fa tpaek uab saaꞌ.
ROM 8:27 Uisneno kuun nahiin areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ hit he taꞌuab atbi hit
nekak. In nahiin amsaꞌ In Asmaan ee In tenab. Etun In nahiin areꞌ raisn ein ok-okeꞌ
reꞌ In Asmaan ee he naꞌuab he nturun kit. Fin Uisneno In Asmaan ee In tenab, on reꞌ
Uisneno kuun In tenab. Ma In Asmaan ee anꞌonen neu Uisneno, ntoit he Uisneno nturun
ma nbaab atoin apirsait ein. Fin In Asmanan naan anꞌonen natuin Uisneno In romin.
ROM 8:28 Oras ia hit tahiin on nai: Uisneno nmoeꞌ areꞌ saaꞌ ii okeꞌ anjair reko neu
tuaf reꞌ anneek Ee. Fin naꞌko un-unuꞌ te, Uisneno nꞌator nain anmatoom nok In he
nmoeꞌ on mee neu sin. Ma In nhaman ma noꞌen sin am nak, “Iim nai! Iim he mjair Au
ngguin nai!”
ROM 8:29 Fin un-unuꞌ te, In nahiin anrair sin, ma npiir naan sin he nmoeꞌ sin on
reꞌ In Anah, es reꞌ Kristus. Fin Kristus naan es reꞌ Aan Unu ma reꞌ bian ein
anjarin In orif.
ROM 8:30 Tuaf ein reꞌ Uisneno nahiin sin naꞌko un-unuꞌ, In nhaman ma noꞌen sin
amsaꞌ he njair Iin na. Ma tuaf ein reꞌ naan, reꞌ unuꞌ te sin asaant ein, In nmoeꞌ
sin anjarin atoin neek amneot ma amnonot reꞌ nareko nfanin nok Ne. In naikas
naꞌratan sin amsaꞌ.
ROM 8:31 Hit he taꞌuab tak saaꞌ attein anmatoom nok rasin reꞌ naan? Uisneno nhoo ma
npaumaak kit mates. Onaim karu on naan ate, sekau es reꞌ he nraban kit attein? Ka
tiit fa, aiꞌ?
ROM 8:32 Uisneno ka natau fa In Aanh aa kuun. Mes In nnonaꞌ ma nfee In Anah naan he
nmate njair fuaꞌ-turuꞌ, he nturun ma nbaab kit ok-okeꞌ. Natuin Uisneno ka natau fa
In Anah naan akreꞌo msaꞌ, hit bisa tahiin tak, In of anfee neu kit areꞌ rais reko
nok ruum am parsuum. Batuur, aiꞌ?
ROM 8:33 Of oniꞌ hi mitenab mak, anmuiꞌ tuaf reꞌ bisa nasaeb sanat neu tuaf reꞌ
Uisneno npiir naan sin. Mes ka tiit fa, aiꞌ? Fin Uisneno kuun es reꞌ nmarak kit
nak, atoniꞌ neek amneot ma amnonot reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat antein, he hit tareko
tfain tok Ne.
ROM 8:34 Of oniꞌ hi mitenab mak, anmuiꞌ tuaf reꞌ bisa nak Uisneno ro he nfee hukun
neu tuaf reꞌ In npiir naan sin. Mes kaah fa, aiꞌ? Fin Yesus Kristus anmaten nrair.
Anneis-neisi ntein, Uisneno namonib nafainꞌ Ee naꞌko In aꞌmaten. Rarit Uisneno nait
Je ma natook Ee nbi bare reꞌ mahormataꞌ nbi In aon-bian aꞌneꞌu. Anbi bare naan In
es reꞌ nꞌonen piut-piut ma nteek kit amsaꞌ.
ROM 8:35 Of oniꞌ hi mitenab mak, anmuiꞌ tuaf aiꞌ, anmuiꞌ rasi reꞌ bisa naꞌsekeꞌ
Kristus tar antea In ka nneek antein kit fa heen, aiꞌ? Ka neu fa, tua! Fin maski
hit tmuiꞌ rasi aiꞌ susat, aiꞌ nanaꞌrenat, aiꞌ ka tiit fa mnahat, aiꞌ ka tiit fa
pake-nohas, aiꞌ nmuiꞌ siraak, aiꞌ tuaf he nroor kit, mes Kristus anneek kit piut.
Ka tiit tain fa saaꞌ es, reꞌ bisa nmoeꞌ Je he In kais anneek kit!
ROM 8:36 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Atoniꞌ naim ranan he nisan nain ma
naꞌmaet kit, natuin hit tjair Uisneno Iin na. Sin nmoeꞌ ma ntao kit, on reꞌ ꞌbib-
kase reꞌ sin he nroro.”
ROM 8:37 Onaim maski hit tapein susat on mee msaꞌ, mes hit tiis atrair, natuin
Kristus anneek niis kit!
ROM 8:38 Au uhiin batuur-batuur ꞌak on nai: ka tiit fa rais jes amsaꞌ reꞌ bisa
nmoeꞌ Uisneno he nasnasab In manekan neu kit. Maski hit tmoin, aiꞌ tmaet, aiꞌ nmuiꞌ
ameput naꞌko sonaf neno tunan, aiꞌ anaaꞌ aprenat, aiꞌ nmuiꞌ kuasat, aiꞌ rasi oras
ia, aiꞌ rasi reꞌ amnemat,
ROM 8:39 kuasa nbi neon goe tnanan, aiꞌ kuasa nbi pah-pinan, aiꞌ bareꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ
Uisneno nmoeꞌ sin — ka tiit tain fa saaꞌ es, reꞌ bisa nbatis kit naꞌko Uisneno, reꞌ
anmoeꞌ Je he In ka nneek kit fa goen! Natuin hit tmafuut tok hit Usiꞌ Yesus
Kristus, reꞌ Uisneno anreek haef anrair Je ntaam neem.
ROM 9:1 Hit reꞌ tmafuut tok Kristus, taꞌuab ate namneo ma namnoon goah. Onaim au ka
upoi ki fa. Au nekak nanan ia msaꞌ natoon am nak, Uisneno In Asmanan anꞌator au
nekak.
ROM 9:2 Au uꞌuab on nai: au neek ii nsuus. Au ꞌnaben ate maꞌfenaꞌ on naan, natuin
au umnau au ngguin. Fin au ꞌroim he au uuf ma pah Yahudis sin imsaꞌ nmafutun nok
Kristus, mes amfaun reꞌ ka npirsai Je fa. Karu au bisa ꞌfei enoꞌ ranan ꞌeu sin, au
ubarab he ꞌtoit Uisneno he nhukun kau, he au ꞌsenuꞌ ma ꞌsekaꞌ sin. Ma au ubarab he
ꞌtoti msaꞌ he Uisneno nbatis kau uꞌko Kristus, maut he au tuaf ein bisa nmafutun
nok Ne.
ROM 9:4 Te kaah, sin reꞌ naan atoin Israelas, es reꞌ pah es, reꞌ maꞌupan anneis.
Uisneno nait inrair sin anjarin In aanh ein naꞌko unuꞌ. In naruruꞌ ma nakriraꞌ In
kuasa reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ neu sin. In nahakeꞌ rais manbaꞌan humaꞌ-humaꞌ nok sin.
In nfee In atoran neu sin. Sin es reꞌ naꞌbesan nahinin neun Uisneno, ma ntuthae Je.
In nbaꞌan he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu sin.
ROM 9:5 Sin naꞌuun naꞌkon hit beꞌi-naꞌi sin, esan reꞌ: kaꞌo Abraham, kaꞌo Isakꞌ ma
kaꞌo Yakop (atoniꞌ nait kanaf ‘Israꞌel’ naꞌko Yakop). Ma Kristus reꞌ Uisneno nbaꞌan
nain Je naꞌko unuꞌ reꞌ he nreek haefn Ee ntaam neem naan, naꞌuu naꞌko hit pah
Yahudis sin beꞌi-naꞌi sin. Kristus naan amsaꞌ, es reꞌ Uisneno reꞌ naprenat nain
areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ. Onaim pantas karu atoniꞌ naikas ma nboiꞌs Ee tar antea
nabar-baar. Batuur on naan, tua!
ROM 9:6 Maski atoin Israelas sin amfaun reꞌ ka ntoup fa Kristus fa feꞌ, mes atoniꞌ
ka bisa naꞌuab fa mnak, Uisneno In rais manbaꞌan naan ka njair fa. Kais mak,
mansian ii ok-okeꞌ reꞌ naꞌuu neman naꞌkon beꞌi-naꞌi Israꞌel naan, anjair pah
Israꞌel reꞌ Uisneno npiir je he njair Iin ja.
ROM 9:7 On reꞌ, too mfaun ii naꞌuu neman naꞌkon hit beꞌi-naꞌi, kaꞌo Abraham. Mes
sin arsin ok-okeꞌ ka kaꞌo Abraham in sufan-kauꞌn ein fa reꞌ Uisneno npiir sin. Fin
Uisneno natoon anrair kaꞌo Abraham am nak, “Ho sufam-kaꞌum reꞌ Au uhiin sin naan,
suma esan reꞌ naꞌuu neman naꞌkon ho anah naiꞌ Isak.”
ROM 9:8 In oetn ii nak, naꞌko unuꞌ tar antea oras ia, ka sufaꞌ-kaꞌuf sin ok-okeꞌ fa
reꞌ naꞌuu neman naꞌkon hit atoin Yahudis hit kaꞌo Abraham, reꞌ njarin Uisneno In
aanh ein. Suma sufaꞌ-kaꞌuf reꞌ naꞌko Uisneno In rais manbaꞌan neu kaꞌo Abraham
anmees jah, Uisneno nsoiꞌ je njair In aanh ein reꞌ batuur.
ROM 9:9 Fin Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok kaꞌo Abraham am nak, “Toon amnemat,
of Au ꞌfain ꞌuum. Oras naan, ho fee bi Saraꞌ nahoniꞌ naan riꞌaan moen jes.”
ROM 9:10 Ka on fa naan ahaa. Fin hit kaꞌo Isak nok in fee bi Ripka nahoniꞌ naan
riꞌaan koenaꞌ.
ROM 9:11 Oras bi Ripka ka nahoniꞌ naan sin fa feꞌ, sin ka nmoeꞌ nitan fa feꞌ rais
reko, aiꞌ rais maufinu. Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno natoon nain neu bi Ripka
anmatoom nok riꞌaan koen reꞌ npoi nahunu mnak, “Taatf aan of anjair ameput neu in
orif.” Uisneno natoon on naan, he naruruꞌ ma nakriraꞌ am nak, karu In npiir naan
tuaf es, In nahini nrair nak, In he npaek tuaf naan nahuum on mee. Rarit Uisneno
npiir riꞌaan muniꞌ naan he njair Iin ja. In ka nperluu fa he npao he nkius riꞌaan
muniꞌ naan he nmoeꞌ on mee, natuin Uisneno nahiin nain.
ROM 9:13 Fin Uisneno naꞌuab anbi In Suur Akninuꞌ anmatoom nok riꞌaan koen naan am
nak, “Au ꞌpiir ma ꞌbetis ꞌaan kuuk naiꞌ Yakop, mes Au ka ꞌsium ma ꞌtoup fa naiꞌ
Esau.”
ROM 9:14 Onaim hit he taꞌuab saaꞌ? Of oniꞌ nmuiꞌ tuaf naꞌuab am nak, “Uisneno
nafeek rasi ka natai fa?” Kaah fa, tua!
ROM 9:15 Fin unuꞌ feꞌe te, Uisneno natoon neu kaꞌo Musa mnak, “Au ururuꞌ ma ukriraꞌ
Au rais kasian ꞌeu tuaf reꞌ Au ꞌpiir ꞌaan kuuk ee. Au ꞌfee ma ꞌnonaꞌ Au manekat ꞌeu
tuaf reꞌ Au ꞌruur ma ꞌreek ꞌaan kuuk ee.”
ROM 9:16 Onaim tuaf naan ka nnaben fa Uisneno In rais kasian, natuin tuaf naan in
roimn aa kuun, aiꞌ natuin in aꞌmoeꞌn aa kuun. Mes natuin Uisneno kuun es reꞌ anroim
he naruruꞌ ma nakriraꞌ In rais kasian ee neu tuaf naan.
ROM 9:17 Fin anbi Suur Akninuꞌ, Uisneno naꞌuab neu usif pah Masir am nak, “Au usaeb
ꞌpiruꞌ-baru he ho mjair usif, natuin Au he ꞌpaek ko he mururuꞌ ma mukriraꞌ Au
kuasat meu too mfaun ein. Nok ranan naan, mansian ii ok-okeꞌ reꞌ nbin pah-pinan ia
bisa naikas naꞌrat-ratan Au kanak.”
ROM 9:18 Onaim karu Uisneno he naruruꞌ ma nakriraꞌ In rais kasian ee neu tuaf es,
In nmoeꞌ je goen. Ma karu In nmoeꞌ tuaf es in nekan he naheer on fatu, In nmoeꞌ je
goen.
ROM 9:19 Karu nmuiꞌ tuaf es, reꞌ nprotees kau mnak, “Karu on naan ate, karu Uisneno
he nmoeꞌ rais jes, sekau es reꞌ bisa nraban? Ka tiit fa, aiꞌ? Onaim nansaaꞌ am es
In he nasaeb sanat neu kit? Naan ka natai ma namneo fa, tua!”
ROM 9:20 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ natenab on naan, au utaah am ꞌak, on nai: “Ho mutenab,
mak ho reꞌ ia sekau! Ho he muꞌuab amraban Uisneno, aiꞌ?” Kais on naan, tua! Fin
anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Karu atoniꞌ nmoeꞌ baer es, ka bisa fa bareꞌ
naan nataan nafainꞌ ee mnak, ‘Nansaaꞌ am es ho mmoeꞌ kau on reꞌ ia?’ 
”
ROM 9:21 On reꞌ amoꞌe ꞌnaꞌi. Naꞌko auf makriꞌit akboeꞌs es, in nmuiꞌ hak he nmoeꞌ
ꞌhuun arimat he atoniꞌ nboꞌis. In nmuiꞌ hak amsaꞌ anpaek afu kboꞌes naan he nmoeꞌ
baer porin makrafuꞌ, natuin in romin.
ROM 9:22 On naan amsaꞌ Uisneno. In nmuiꞌ hak he nmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ natuin In romin. In
he naruruꞌ ma nakriraꞌ neu mansian ein ok-okeꞌ am nak, In natooꞌ, ma ka ntoup fa
ꞌmoeꞌ maufinu saaꞌ-saaꞌ reꞌ atoniꞌ nmoeꞌ je. In nroim he atoniꞌ nahini msaꞌ mnak,
In nmuiꞌ kuasat kouꞌ-koꞌu. Maut he atoniꞌ nahiin on naan, he In naran ma ntahan In
tuan nok ꞌmoeꞌ maufinu humaꞌ-humaꞌ reꞌ atoniꞌ nmoeꞌ sin. Mes neu atoniꞌ reꞌ nmoeꞌ
maufinu, sin suma npa-paon sin oras he sin namreꞌun.
ROM 9:23 In nmoeꞌ on naan, he naruruꞌ ma nakriraꞌ neu too mfaun ein am nak, In he
naruruꞌ ma nakriraꞌ In rais kasian neu atoniꞌ fauk aah. Sin reꞌ naan, reꞌ In npiir
nain sin he ntunaꞌ naꞌratan sin. Ma In nroim he mansian ii nahinin nak, In kuun
mapinaꞌ-makrahaꞌ.
ROM 9:24 Fin hit reꞌ ia, reꞌ In npiir nain kit he tjair Iin na. Hit reꞌ ia, bian
taꞌko atoin Yahudis, ma bian taꞌko pah bian antein.
ROM 9:25 Unuꞌ te, Uisneno npaek In mafefa kninuꞌ naiꞌ Hosea, he ntuiꞌ nmatoom nok
ka atoin Yahudis sin fa mnak, “Anmuiꞌ tuaf reꞌ unuꞌ te, ka Au ngguin fa, mes Au
ꞌhaman ma ꞌoꞌen sin am ꞌak, ‘Hi reꞌ naan, Au ngguin.’ Ma nmuiꞌ pah reꞌ unuꞌ te, Au
ka ꞌneek sin fa, mes Au ꞌhaman ma ꞌoꞌen sin am ꞌak, ‘Hi reꞌ naan, pah reꞌ Au
ꞌneek.’ 
”
ROM 9:26 In imsaꞌ ntuiꞌ mnak, “Anbi naan, nbi bare reꞌ Uisneno natoon anrair sin im
nak, ‘Hi reꞌ naan, ka mjair fa Au ngguin!’ Of Uisneno Amonit nroim he natoon neu
sin im nak, ‘Oras ia, hi mjair Au aanh ein!’ 
” In naꞌuab on naan, natuin In kasian
atoin ka Yahudis sin fa.
ROM 9:27 Mafefa kninuꞌ bian es reꞌ naiꞌ Yesaya, nhunun ma nkoaꞌ niit anmatoom nok
pah Israꞌel am nak, “Maski atoin Israelas nabuan anjarin tuunb es, on reꞌ snaen et
tais je ninin, mes Uisneno of suma nsoi nafetin fauk aah, naꞌko sin sanat ma penu
sin.
ROM 9:28 Fin In oras he neem, he Uisneno nafeek rasi neu tuaf meseꞌ-meseꞌ reꞌ nbin
pah-pinan, on reꞌ In natoon nain. Mes In ka npa-pao fa, fin In nmoeꞌ sin njair
namtiis rabah!”
ROM 9:29 Un-unuꞌ te, naiꞌ Yesaya natoon anmatoom nok atoin Yahudis sin im nak, “Hit
tapein upan ma paꞌe, natuin Uisneno Akuasat Anneis-neis, ankonan he hit sufaf bian
sin napenin aꞌmonif. Fin karu ka on fa naan ate, hit tamneku trair, on reꞌ abitan
kota Sodom ma kota Gomora sin.”
ROM 9:30 Hit he taꞌuab saaꞌ? Taꞌuab tak, ka atoin Yahudis fa naꞌko mee-mee, reꞌ
unuꞌ te ka naim nitan fa ranan he naraem ok nok Uisneno, mes oras ia nmarameꞌ nok
Ne goen, natuin sin npirsain neun Yesus Kristus.
ROM 9:31 Te kaah abitan Israꞌel sin, sin nsobaꞌ he nmoeꞌ natuin kaꞌo Musa in atoran
he sin bisa naraem ok nok Uisneno, mes ka njair niit fa msaꞌ.
ROM 9:32 Nansaaꞌ am es sin ka bisa fa he naraem ok nok Uisneno? Natuin sin suma
nromin he nmoꞌen natuin atoran, maut he In ntoup sin on reꞌ atoin neek amneot ma
amnonot, mes sin ka npirsain fa neun Yesus Kristus. Rarit on reꞌ sin nastunan nbi
“fatu stunaꞌ”. Rasi reꞌ ia es reꞌ Suur Akninuꞌ Uisneno In sairt ii nak, “Amkius iim
ma mipeen iim feꞌ! Fin Au ꞌtao ꞌrair Tuaf es et aꞌtoꞌef Sion, et kota Yerusalem.
Tuaf naan on reꞌ faut goes reꞌ nmoeꞌ tuaf nastuun. Mes sekau reꞌ npirsai Je te,
kais namaeb on.” Fatu naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus. Mes atoin Israelas sin antorak ma ka
ntoup Goe fa. Naan on reꞌ sin nastunan, rarit sin ntaikobin natuin fatu naan.
ROM 10:1 Aok-bian arki! Au he utenab saaꞌ ꞌeu atoin Israelas sin? Au ꞌonen he sin
nfeen mainuan neun Uisneno he In nsoi nafetin sin naꞌko sin saant ein. Karu njair
on naan, naꞌ au ꞌmariin!
ROM 10:2 Au bisa utoon anmatoom nok atoin ein ia sin aꞌmoeꞌk ein: sin nmakoen he
natuin Uisneno. Maski sin nmakoen on naan, mes sin ka nahiin fa ranan reꞌ batuur.
ROM 10:3 Natuin sin ka nahinin fa raan aꞌhonis reꞌ batuur, reꞌ nmoeꞌ atoniꞌ bisa
nmarameꞌ nok Uisneno, etun sin nasoin ein kuuk ranan he nsobaꞌ he nareok ok nok Ne.
Nok ranan naan, sin ka nromin fa he natniin Ee.
ROM 10:4 Karu tuaf suma nmoeꞌ natuin ahaa atoran, he Uisneno ntoup goe, naan ka
nanokab fa. Etun Kristus nmoeꞌ namtisib atoorn ein ok-okeꞌ, maut he hit bisa
tmarameꞌ tok Uisneno. Rarit oras ia, ansuun tuaf reꞌ npirsain neun Kristus bisa
nmarameꞌ nok Uisneno.
ROM 10:5 Unuꞌ te, kaꞌo Musa naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair ranan anbi Suur Akninuꞌ, he
tuaf bisa nmarameꞌ nok Uisneno, asar sin nmoꞌen natuin Uisneno In Atoorn ein ok-
okeꞌ. In ntui mnak, “Tuaf reꞌ nmoeꞌ natuin Atoorn ein ok-okeꞌ, sin of napenin
aꞌmonit amneot ma amnonot.”
ROM 10:6 Mes Suur Akninuꞌ Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan bian amsaꞌ am nak, tuaf
bisa nmarameꞌ nok Uisneno asar sin npirsain neun Kristus. Matuꞌi msaꞌ am nak, “Kais
mitaan am mak, ‘Sekau es reꞌ bisa nsae neu sonaf neno tunan?’ ” (Naan on reꞌ atoniꞌ
nsae natoon neu Kristus am nak, hit mansian ii troim he In ansaun he nsoi nafetin
kit.)
ROM 10:7 Matuꞌi msaꞌ anbi Suur Akninuꞌ mnak, “Kais mitaan am nak, ‘Sekau es reꞌ he
nsaun neu koon ai abar-barat, anbi bare neu amaets ein?’ 
” (Naan on reꞌ atoniꞌ
nsaun he neik nafaniꞌ Kristus ansae naꞌko In aꞌmaten he nsoi nafetin kit.)
ROM 10:8 Kais on naan, tua! Fin anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi msaꞌ mnak,
“Uisneno In beno et ho humam ma ho matam! Fin beno naan et ho fefam ma ho nekam.”
Beno naan reꞌ hit tatoon ee neu tuaf am tak, “Karu ho he mupeni ꞌhonis, ho ro he
mpirsai meu Kristus!”
ROM 10:9 Karu ho mmanakuꞌ mpaek ho fefam kuum am mak, “Yesus naan, au Usiꞌ,” ma ho
mpirsai mbi ho nekam mak, Uisneno namonib nafaniꞌ Yesus Kristus naꞌko In aꞌmaten,
es naan ate, Uisneno nsoi nafetin ko msaꞌ naꞌko ho sanat ma ho penu sin.
ROM 10:10 Fin karu ho mpaek ho nekam he mpirsai Kristus, Uisneno nmarak ko nak,
atoin neek amneot ma amnonot reꞌ nareko nfain nok Ne. Ma karu ho mpaek ho fefam
mak, Naiꞌ Yesus anjair ho Usiꞌ, Uisneno nroim he nafetin ko naꞌko ho sanat ma ho
penu sin kuasat.
ROM 10:11 Anbi Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Atoniꞌ reꞌ npirsai Uisneno, of ka napein
fa rais mae, fin Uisneno of he najarib areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ In naꞌuab anrair sin.”
ROM 10:12 Atoin Yahudis ma ka Yahudis sin fa, humaꞌ meseꞌ. Ka nmuiꞌ fa suri. Fin
suma nmuꞌi haa Usif meseꞌ, ma In njair Usif neu areꞌ kanan pah ma ꞌpen-pene. In
nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot kouꞌ-koꞌu neu tuaf meseꞌ-meseꞌ reꞌ he
ntoit Je he In nturun ma nbaab sin.
ROM 10:13 Fin anbi Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Areꞌ mansian reꞌ ntoit turun-babat
naꞌko Uisneno, In of ansoi nafetin sin naꞌko sin sanat ma penu sin.”
ROM 10:14 Mes on mee atoniꞌ bisa ntoit turun-babat, karu atoniꞌ ka npirsai fa tuaf
es fa feꞌ? Ma on mee he sin bisa npirsai neun tuaf naan, karu sin ka nneen niit ee
fa feꞌ? Ma on mee he sin bisa nneen niit ee, karu ka tiit fa tuaf natoon ee neu
sin?
ROM 10:15 On mee tuaf bisa natoon neu sin, karu ka tiit fa tuaf anreek haefan sin
he nnao natoon ee on naan? Anbi Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Karu atoniꞌ neem neik
rais reko, sin amneemk ein naan, reok reꞌuf!”
ROM 10:16 Mes hi mihini mrari mmak, anmuiꞌ atoin Israelas bian reꞌ ka nromin fa he
nneen ma natniin Uisneno In Rais Reko. Fin Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yesaya
ntui mnak, “Koi, Usiꞌ! Sin ka nromin fa he npirsain neun beno, reꞌ sin nneen ma
natniin anrair je naꞌko kai!”
ROM 10:17 Onaim karu he mpirsai Uisneno, ro he mitniin In Kabin ma Prenat sin feꞌ.
Karu he mneen ma mitniin Uisneno In beon goe te, ro he mneen rasi nmatoom nok
Kristus feꞌ.
ROM 10:18 Au he utaan ꞌiit, on nai: of oniꞌ hi mitenab, mak, atoin Israelas sin ka
nneen ma natniin niit fa anmatoom nok Kristus, aiꞌ? Sin nnenan anrarin! On reꞌ
matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ naꞌko unuꞌ mnak, “Mafefa kninuꞌ Uisneno sin beno
reꞌ anmatoom nok Usiꞌ nasiin on ma nabeon on anfuun am nateef anbi pah-pinan; Sin
uabk ein naan, antea nrair pah-pinan ia in pani-mpain.”
ROM 10:19 Au he utaan aꞌtein rais jes am ꞌak, “Atoin Israelas sin ka nahinin fa
Uisneno In raan ee, oo?” Kaꞌo Musa, tuaf ahunut reꞌ ntui rasi naan am nak, Uisneno
natoon anrair atoin Israelas sin nak, “Au he ꞌmoeꞌ rais jes, neu uuf am pah bian
sin. Rasi naan of anmoeꞌ ki ammasmeruꞌ. Ma Au he ꞌmoeꞌ rais jes amsaꞌ, neu tuaf-
tuaf reꞌ hi maan ee amonot on reꞌ ukum. Rasi naan of anmoeꞌ ki ammarau nisin.”
ROM 10:20 Namuni te, kaꞌo Yesaya ntui maat-maat anmatoom nok ka atoin Yahudis fa
mnak, “Anmuiꞌ tuaf reꞌ unuꞌ te ka naim niit Kau fa, mes sin nateef nok Kau goen.
Anmuiꞌ tuaf reꞌ unuꞌ te ka natenab niit fa he nkius niit Kau, mes Au ukriir Ok
aꞌrair ꞌeu sin.”
ROM 10:21 Mes anmatoom nok atoin Israelas sin, Uisneno naꞌuab anrari mnak, “Fai-
manas, Au ꞌfei ma ꞌpiraꞌ Au ꞌniimk ein, he ꞌpao atoin Israelas sin he neman neu
Kau. Mes sin ka nromin fa he nneen ma natniin Kau, ma sin nromin he nraban Kau
msaꞌ.”
ROM 11:1 Onaim au he utaan on nai: of oniꞌ hi mitenab am mak, “Natuin atoin
Israelas sin ka nromin fa he natniin Uisneno, etun In ntorak ma npenan anrair sin.”
On naan, aa oo? Kaah fa, tua! Fin au uꞌuu ꞌbi sin imsaꞌ! Au reꞌ ia, uꞌko uuf naiꞌ
Benjamin. Naiꞌ Benjamin in aamf ee, es reꞌ naiꞌ Yakop. In naiꞌf ee, es reꞌ naiꞌ
Isak. Naiꞌ Isak in aamf ee, es reꞌ naiꞌ Abraham, reꞌ njair aam uuf neu pah Israꞌel
sin ok-okeꞌ.
ROM 11:2 Uisneno ka ntorak niit fa Iin na. Sin reꞌ naan, reꞌ In nahiin nain sin
naꞌko un-unuꞌ. Hi mimnau saaꞌ reꞌ matuꞌi nain anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ anmatoom
nok kaꞌo Elia feꞌ? In natoon in neek saket neu Uisneno anmatoom nok atoin Israelas
sin, onaim in ntoit he Uisneno nhukun sin,
ROM 11:3 am nak, “Koi, Usiꞌ! Atoin ein ia, anroor naꞌmaet mafefa kniunꞌ ein, reꞌ Ho
mreek haefan sin. Sin npukai nareuꞌ ma ntuut nakratiꞌ mei fuat amsaꞌ, anbi bare reꞌ
atoniꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Ko, Usiꞌ. Naꞌko Uisneno In mafefa kniunꞌ ein ok-
okeꞌ, suma arahaa au ꞌmees jah reꞌ aꞌmoin feꞌ. Mes sin namin ranan antein, he
naꞌmaet kau, tua!”
ROM 11:4 Mes Uisneno nataah am nak, “Ho uabm aan, ansaan! Fin Au ngguin reꞌ naꞌruir
ein ma naꞌbesan Kau, sin arsin tuaf nifu hiut feꞌ. Sin naarn ein ma ntaahn ein, ma
ka naꞌbesan fa neun Baꞌal!”
ROM 11:5 On naan amsaꞌ, oras ia. Fin ka atoin Yahudis fa ok-okeꞌ reꞌ naikoit
Uisneno. Anmuiꞌ tuaf feꞌ naꞌko hai tuaf ein reꞌ Uisneno npiir anrair sin he nsoi
nafetin sin, natuin In nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kai, ka
natuin fa hit tmoeꞌ rais reko! Fin karu In ro he npiir kit natuin hit tmoeꞌ rais
reko, in sairt ii nak, In ka bisa nafeek fa he nakriraꞌ In nekan arekot, aiꞌ In
nafeek nak ka nakriraꞌ fa In nekan arekot neu kit. Karu on naan, hit ka tteek ee fa
tak ‘nakriraꞌ In nekan arekot’ antein.
ROM 11:7 In amsoupn ii, on nai: too mfaun naꞌko atoin Yahudis sin namin he Uisneno
naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu sin, he sin bisa nareok ok nok Ne msaꞌ. Mes
sin ka napein nitan fa, natuin sin neek ein maun ein, ma ka nromin fa he natniin
Ee. Mes anmuiꞌ bian reꞌ napein je. Sin reꞌ naan, es reꞌ Uisneno npiir naan sin.
ROM 11:8 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi anmatoom nok aꞌnaak fauts ein feꞌe na
mnak, “Uisneno nfee neu sin, mataf reꞌ ka bisa nkisun ma nitan fa, rukif reꞌ ka
bisa nnenan ma natninan fa, ma rone skumaꞌ reꞌ nmoon, ma ka bisa natenab fa. Onaim
sin ka nahinin fa saaꞌ reꞌ batuur, tar antea oras ia msaꞌ.”
ROM 11:9 Usif naiꞌ Daut antui nmatoom nok uuf Yahudis anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ
msaꞌ am nak, “Maut he sin feest ein anbin sin mei ja kuuk. Fin sin feest ee kuuk es
reꞌ nakreo nafaniꞌ sin, he sin natenab nak areꞌ saaꞌ ii reko nrair. Ma sin aꞌmuiꞌk
ein kuuk es reꞌ anmoeꞌ sin he nastuun am naspaen.
ROM 11:10 Maut he sin maatk ein ankupun am nameisꞌokan, he sin kais ankius saaꞌ-
saaꞌ! Maut he sin nroin ma nasahan maꞌfen-fenaꞌ piut, he sin nuif ein ansauꞌ-boko
nteinꞌ ein!”
ROM 11:11 Au he utaan ꞌak on nai: nansaaꞌ am es atoin Yahudis sin nastunan? Sin
ntaikobi nrarin, aa oo? Kaah fa, tua! Mes natuin sin ka nromin fa he nneen ma
natniin Uisneno, ma ka nromin fa he npirsain neun Kristus, naan anfei ranan neu
atoin ka Yahudis fa he Uisneno nsoi nafetin naan sin naꞌkon sin sanat ma penu sin.
Nok ranan naan, Uisneno nroim he atoin Israelas sin natiun Goe, rarit antebin
nfanin he natuin Ee ntein.
ROM 11:12 Mahiniꞌ nok akninuꞌ nrair nak, atoin Yahudis sin ntanhai saaꞌ reꞌ batuur.
Etun atoniꞌ bian naꞌko pah-pinan ia nfuun am nateef nnaben naan Uisneno In nekan
arekot. Onaim atoin Yahudis sin, anrukin nmaten. Mes naan anmoeꞌ atoin ka Yahudis
sin fa napein upan ma paꞌe koꞌu. Aꞌroo-ꞌroo te, karu atoin Yahudis sin ok-okeꞌ
nareko nfanin nok Uisneno, reꞌ naan reko nneisi ntein!
ROM 11:13 Au he utoon ꞌeu ki reꞌ ka atoin Yahudis fa, on nai: Uisneno nreek haefan
kau he ꞌnao utoon ꞌeu ki nmatoom nok In Rais Reko. Etun au ꞌhaek maꞌtaniꞌ he unaob
meup reok reꞌuf ia.
ROM 11:14 Fin karu au unaob mepu ia nok rek-reko, kais-kaisaꞌ au ꞌmoeꞌ au atoin
Yahudis sin natiun atoniꞌ ka Yahudis sin fa, tar antea bian sin napenin fetin
naꞌkon sin sanat ma penu sin.
ROM 11:15 Oras Uisneno ntorak napoitan In atoin Yahudis sin, reꞌ naan anfei ranan
he atoniꞌ bian sin napenin mainuan he sin bisa ntaam anjarin Uisneno Iin na. Mes of
karu sin nmarameꞌ nok Uisneno, naan reok reꞌuf. Fin reꞌ naan on reꞌ sin nmoni
nfanin naꞌkon sin aꞌmaetk ein!
ROM 11:16 Tait iꞌtopeꞌ taꞌko tuaf reꞌ nmoeꞌ utunuꞌ. Karu in nait uut aꞌkreꞌo he
nnonaꞌ ma nfee je neu Uisneno, of utunuꞌ naan ok-okeꞌ njair Iin ja reꞌ kninuꞌ. Ma
karu tuaf annonaꞌ ma nfee hau ꞌbaꞌaf es njair hau fua toon neu Uisneno, of hau naan
aꞌteme-ꞌteme njair Iin ja kuun reꞌ kninuꞌ.
ROM 11:17 Au he utaib atoin Yahudis nok hau roet saitun es, anbi poꞌon. Uisneno
nketu nporin anrair in taef bian. Mes hi reꞌ ka atoin Yahudis fa, on reꞌ hau saitun
fui. Rarit Uisneno nkeut naan hi taem bian ma npaap ee neu hau reꞌ et pooꞌn ee
nanan. Nok ranan naan, taef naꞌko hau fui naan, antoup in aꞌmonit naꞌko hau reꞌ et
pooꞌn ee nanan. Naan on reꞌ hi reꞌ ka atoin Yahudis sin fa, mtoup maan amsaꞌ
Uisneno In nekan arekot, reꞌ In he nfee je neu In atoin Yahudis sin.
ROM 11:18 Mes ampaant om, joo! Kais maiks om mak, hi reꞌ miꞌko hau fui naan, reko
nneis naꞌko taef ein reꞌ Uisneno nketu nporin sin! Karu ho mroim he maikas ho tuam
aan, ho kais amnikan, fin ho suma taef meesꞌ aah! Ka ho fa es reꞌ ammoeꞌ he hau
naan maꞌtaniꞌ. Fin hau ꞌbaaꞌf ii es reꞌ nmoeꞌ he hau naan, maꞌtaniꞌ.
ROM 11:19 Of oniꞌ ho he mak, “Uisneno nketu nporin taef meseꞌ naan naꞌko hau reꞌ
nmoin et pooꞌn ee nanan, he In bisa npaap nafaniꞌ kau ꞌbi naa, he ꞌsenuꞌ taef
amnaaꞌ.”
ROM 11:20 Naan batuur. Mes kais amnikaꞌ mmak, Uisneno nketu nporin taef ein naan,
natuin sin ka npirsain fa neun Kristus. Ma ho msenuꞌ ma msekaꞌ sin, natuin ho
mpirsai Je. Onaim kais maiks om! Reko nneis, ho mpaant om ma kais ammoeꞌ tafiꞌ-
tafiꞌ!
ROM 11:21 Fin atoin Yahudis sin, on reꞌ taef asli reꞌ natoor ma nmoin nahun-huun.
Mes Uisneno ka neu fa he nkonan sin antaahn ein aꞌroo nbi naan. Onaim karu ho ka
mpirsai Je fa piut, kais mufnekan ma mharap mak In nroim he nkonan ko mtahan piut
ambi naan!
ROM 11:22 Onaim hi ro he mitenab mirek-rekoꞌ feꞌ. Uisneno nmuiꞌ neek reko. Mes In
bisa nfee hukun maꞌfenaꞌ msaꞌ. In of anfee hukun neu tuaf reꞌ nmoufu nrair, reꞌ ka
nareko nfain fa nok Ne. Mes neu ki reꞌ ka atoin Yahudis ki fa, Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, asar hi mmafuut piut ambi Ne, ma mkoon Ee he In
nmoeꞌ reko neu ki. Mes karu hi ka mkoon Ee fa on naan, In nketun nporin ki naꞌko In
roet saitun naan amsaꞌ.
ROM 11:23 On naan amsaꞌ, atoin Yahudis sin. Karu sin nmeiꞌ jok naꞌkon sin saant ein
he nmurai npirsain neun Kristus, Uisneno of anpaap nafaniꞌ sin neun sin hau roet
asli naan. Fin In nmuiꞌ kuasa he nmoeꞌ on naan!
ROM 11:24 Fin hi reꞌ ka atoin Yahudis ki fa, on reꞌ taef naꞌko hau saitun fui reꞌ
unuꞌ te ka nmoin fa nbi pooꞌn ee nanan. Mes Uisneno npiir naan ki he npaap ki nbi
hau roet saitun arekot, reꞌ In nseen ee nbi In poꞌon, maski hau fui naan anmees
kuun aꞌtetaꞌ ma roet abit poꞌon naan anmees kuun aꞌtetaꞌ. Fin karu ka atoin Yahudis
sin fa bisa njarin on naan, saaꞌ antein atoin Yahudis sin. Naan bisa nneisi ntein,
karu Uisneno npaap nafaniꞌ sin nbin sin roet ee uun.
ROM 11:25 Aok-bian abitan Roma arki! Hi ro he mihiin rasi reꞌ unuꞌ te, maꞌnifaꞌ.
Fin karu hi mihiin je, hi kais maiks om mak, hi ahinit. Fin on nai: oras ia, atoin
Yahudis sin neek ein on fatu, ma ka nromin fa he npirsain neun Kristus. Mes sin of
ka on fa naan piut-piut. Fin karu tuaf reꞌ ka atoin Yahudis sin fa ok-okeꞌ reꞌ
Uisneno npiir sin npirsain nrarin neun Kristus goen, atoin Yahudis of anpirsain neu
Ne msaꞌ.
ROM 11:26 Onaim karu oras naan neem anrair, Uisneno of ansoi nafetin atoin Yahudis
sin ok-okeꞌ naꞌko sin sanat ma penu in kuasan. Naan on reꞌ matuꞌi et Suur Akninuꞌ
mnak, “Tuaf es of antaam neem, reꞌ nsoi nafetin kit naꞌko siraak. In amneman naan
naꞌko ꞌtoꞌef Sion et kota Yerusalem. In of es reꞌ anmoeꞌ naiꞌ Yakop in sufan-kauꞌn
ein naꞌpisan. Fin sin ka nrae ma ntoe Kau fa, ma sin nkoit Au raan aꞌhonis reꞌ
batuur.
ROM 11:27 Au ꞌroim he ꞌnoes ma ꞌsaok ꞌain sin sanat ma penu sin. Fin Au uhake ꞌrair
rais manbaꞌan ꞌok sin on naan.”
ROM 11:28 Ansuun oras atoin Yahudis sin nnenan Kristus In Rais Reko, sin nmoeꞌ sin
tuak ein on reꞌ musu reꞌ nraabn Ee. Nok ranan naan sin nfeen mainuan neu ki, reꞌ ka
atoin Yahudis fa! Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno nneek sin feꞌ, natuin In nneek
sin beꞌi-naꞌi sin, ma npiir naan sin njarin Iin na.
ROM 11:29 Fin karu Uisneno nfee ma nnonaꞌ baer es, In ka nait nafainꞌ ee fa. Ma
karu In nhaman naan tuaf am nak, “Iim, mituin Kau nai! Iim amtaam amjair Au ngguin
nai!” In ka nriꞌu nporin sin fa ntein.
ROM 11:30 Nahunu te, hi reꞌ ka atoin Yahudis fa, ka mroim fa he mneen ma mitniin
Uisneno. Mes oras ia, hi es reꞌ amtoup Uisneno In rais kasian, natuin atoin Yahudis
sin reꞌ ka nromin fa he nneen ma natniin Ee.
ROM 11:31 Onaim sin reꞌ naan, es reꞌ oras ia ka nmoeꞌ natuin fa Uisneno In romin.
Es naan ate, Uisneno he naruruꞌ ma nakriraꞌ In rais kasian ee neu ki. Ma In of
ankasian anteniꞌ sin imsaꞌ.
ROM 11:32 Oras ia, Uisneno nkius atoin Yahudis natai nok atoin ka Yahudis fa. Fin
sin ok-okeꞌ ka nmoeꞌ natuin fa In romin, on reꞌ anꞌoꞌof naan sin ma ka nitan fa
raan aꞌpoꞌi. In nkonan sin on naan, he In bisa naruruꞌ ma nakriraꞌ In rais kasian
neu hit mansian ok-okeꞌ.
ROM 11:33 Uisneno nmanoe ma mahiin ii kah een! Ma In npaek In mahiin ee he nmoeꞌ
rais reko. Ka tiit fa tuaf es, reꞌ nahiin Je batuur-batuur. Ka tiit fa tuaf es, reꞌ
nahiin ma nakeo batuur-batuur anmatoom nok In rasi tfekaꞌ. Ka tiit fa tuaf es, reꞌ
nahiin ma nakeo, nansaaꞌ am es Uisneno nmoeꞌ rais jes.
ROM 11:34 Ka tiit fa tuaf es, reꞌ nahiin ma nakeo hit Usiꞌ In tenab. Ka tiit fa
tuaf es amsaꞌ reꞌ bisa nfaineek Ee.
ROM 11:35 Ka tiit fa tuaf es, reꞌ bisa nfee ma nnonaꞌ baer es ruum-ruum aah neu
Uisneno, Ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ bisa naꞌsekeꞌ Uisneno he nbaras nafainꞌ ee.
ROM 11:36 Fin areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi Uisneno! Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii
njarin, natuin In! Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit tmoeꞌ sin, hit tmeup sin teu Ne. Hit
tanaib Ee, ma tait siit, pures ma boꞌis teu Ne, tar antea nabar-baar! Batuur on
naan, tua!
ROM 12:1 Aok-bian manekat arki! Natuin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair In rais
kasian Ee neu kit, es naan ate au ꞌtoit he hi mnonaꞌ ma mfee hi tuam ein aꞌteme-
ꞌteme meu Ne, on reꞌ fuaꞌ-turuꞌ reꞌ nmoin feꞌ. Naan es reꞌ anharineb Uisneno In
nekan. Amhaek piut he mmoeꞌ mituin In romin, ma mmoni kninuꞌ, fin reꞌ naan naruruꞌ
ma nakriraꞌ hi manekam ma hi rais hormaat meu Ne. Ro tebes! Karu hi miꞌruriꞌ ma
miꞌbees meu Ne on naan ate, reko, tua.
ROM 12:2 Kais amkonan mansian pah-pinan oras ia he nreun ki mnak, hi ro he mmoeꞌ
saaꞌ, aiꞌ mmoeꞌ on mee, aiꞌ mmoin on mee, mituin sin nroimk ein. Kais suma mitun-
tuin ahaa sin teenb ein, sin aꞌmoink ein, aiꞌ sin haart ein. Mes reko nneis, hi
mkonan Uisneno he naꞌfeꞌu hi teenb ein, he hi mitenab areꞌ kanan rasin reꞌ naan
mituin raan feꞌu. Nok ranan naan, hi bisa mihiin Uisneno In romin neu ki. Fin
Uisneno In romin naan, reko, namtiis ma nanokab, ma nharineb In nekan.
ROM 12:3 Natuin Uisneno nreek haefan kau ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kau, etun
au utoon ki on nai: amtai hi tuam ein ambi raan reko! Kais maiks om anneis naꞌko
rais reko ma amneot. Kais ampake ꞌtaꞌi reꞌ ka nmuiꞌ fa ꞌsukif. Tuaf-tuaf ro he
nahiin in mahinif ma manoef reꞌ Uisneno nfee je neu ne, natuin in npirsai Kristus.
ROM 12:4 Tait iꞌtopeꞌ taꞌko aof. Aof ii meseꞌ, mes in biaf ein humaꞌ-humaꞌ. Ansuun-
suun biaf nok kuun in mepu.
ROM 12:5 Hit arkit reꞌ atmafuut mates atbi Kristus, on naan amsaꞌ. Hit arkit amfa-
faun, mes hit arkit tmafutuꞌ tjair aof meseꞌ. Ma ansuun-suun tuaf, es-es ate nok in
mepu ma banit, on reꞌ aof reꞌ nok in biaf ein. Es anperluu es. On reꞌ aꞌnimaf reꞌ
karu nketu npoirn ee naꞌko aof, naan ka mapakeꞌ fa goen, aiꞌ?
ROM 12:6 Au sairt ii on nai: Uisneno nfee kuasa neu kit arkit, he tanaob mepu-banit
humaꞌ-humaꞌ, natuin In nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kit. Karu
Uisneno nfee kuasa neu ko he mꞌeut ma mutoon In haanf am beno te, ro he mutoon ee
namtiis. Kais munesib.
ROM 12:7 Karu Uisneno nfee ko mahinif ma manoef he mtuthae biak ein, ho ro he mpaek
kuasa naan he mtuthae. Karu In nfee ko mahinif ma manoef he munoniꞌ biak ein
anmatoom nok Ne, ho ro he mpaek kuasa naan he munoniꞌ.
ROM 12:8 Karu In nfee ko mahinif ma manoef he muꞌhabaꞌ biak ein ate, ho ro he mpaek
kuasa naan he muꞌhabaꞌ. Karu In nfee ko kuasa he ho bisa mturun ma mbaab biak ein
nok aꞌmuꞌif reꞌ ho mupein sin ate, amfee ho ꞌmuꞌim naan he mturun ma mbaab sin.
Karu In nfee ko mahinif ma manoef he muꞌnaaꞌ biak ein he sin nanaob In mepu nok
reko nneis-neisi te, ho ro he mmakoe he muꞌnaaꞌ ampaek kuasa naan. Karu In nfee ko
rais kasian he mturun ma mbaab asuust ein ate, ho ro he mturun ma mbaab sin nok
neek marine.
ROM 12:9 Karu hi miruruꞌ ma mikriraꞌ hi manekam meu tuaf, miruruꞌ manekat reꞌ
batuur; kais amputa-kriu. Maikoit miꞌko rais maufiun ein, ma mpooh ma mnaaꞌ areꞌ
kanan rais reko.
ROM 12:10 Hi atoin asraint ein, hi rais manekat naan ro he mipoitn ee miꞌko hi
nekam aanꞌ-anaꞌ meu es nok es. Amhaek piut he miruruꞌ ma mikriraꞌ hi rais hormaat
meu es nok es.
ROM 12:11 Karu hi mmeup, mmeup batuur-batuur, kaisaꞌ stenaꞌ-stenaꞌ. Maut he hi
neekm ein anmarinan oras hi mmeup. Ma mmeup meu hit Usiꞌ.
ROM 12:12 Hi neekm ein ro he nmarinan fai-manas, fin hi mihiin Uisneno he nmoeꞌ on
mee neu ki. Maran ma mtahan karu mipein susat. Amꞌonen fai-manas; kais amhae.
ROM 12:13 Ampaek hi ꞌmuiꞌm ein he mturun ma mbaab atoin asranit reꞌ nperluu. Karu
nmuiꞌ tuaf neem naꞌko bare bian aiꞌ bare ꞌtetaꞌ, amtoup sin ma mfeen sin bukaet,
aiꞌ natua ntaahn ein neun hi umin. Nok ranan naan, hi miruruꞌ ma mikriraꞌ hi
maneekm ein meu sin.
ROM 12:14 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nasusab ki piut, mtoit he Uisneno nmoeꞌ rais reko neu
sin. Batuur! Kais amkaas sin, tua!
ROM 12:15 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ neek ee nmariin ate, mmariin mok ne. Ma karu nmuiꞌ
tuaf reꞌ nkae natuin in neek ee nsuus ate, mkae mok ne.
ROM 12:16 Ammanek-neek ambi monit nok nekaf meseꞌ. Kais ambeoꞌ gom. Reko nneis, hi
mmapartein mok tuaf ein reꞌ ka mapaek ein fa. Kais maikas ho tuam aan he mutenab
mak, suma ho mmees muhiin kuum.
ROM 12:17 Karu tuaf anmoeꞌ maufinu neu ko, ho kais ambaras nok maufinu. Mes ho ro
he msobaꞌ maim raan reko nneis, reꞌ tuaf-tuaf ein ok-okeꞌ bisa ntoup goe.
ROM 12:18 Karu reko te, maim ranan he mmoni mbi mamut ma rameꞌ mok tuaf-tuaf ein
ok-okeꞌ.
ROM 12:19 Aok-bian manekat arki! Kais ambaras maufinu nok maufinu. Maut he Uisneno
es reꞌ nꞌator. Fin In natooꞌ karu atoniꞌ nmoeꞌ maufinu, on reꞌ matuꞌi anbi Suur
Akninuꞌ mnak, “Hit Usiꞌ es reꞌ neikn On naꞌuab am nak, Au es reꞌ aꞌmui hak he
ꞌbaras rais maufiunt ein. Fin Au es reꞌ aꞌfee hukun ꞌeu tuaf reꞌ anmoꞌen rais
maufinu.”
ROM 12:20 Reko nneis ammoeꞌ mituin saaꞌ reꞌ Suur Akninuꞌ natoon nain je naꞌko unuꞌ
mnak, “Karu ho muus goe namnaah, mfee ne mnahat. Karu ho muus goe nmeon oe, mfee ne
oe. Fin karu ho mmoeꞌ on naan, in of namaeb on, ma nhormaat ko.”
ROM 12:21 Kais amkonan rais maufiun ein he nꞌator ko. Reko nneis rais reokn ein es
reꞌ anꞌator ko. Nok ranan naan, ho bisa miis maan rais maufiun ein.
ROM 13:1 Ansuun tuaf ro he nneen ma natniin anaaꞌ apreent ein. Fin sin nmuꞌin hak
ma kuasa he napreent ein. Mes sin nnaaꞌ kuasa naan, natuin Uisneno es reꞌ annonaꞌ
ma nfeen sin. Anmuiꞌ anaaꞌ kuasa oras ia, natuin Uisneno es reꞌ nanaib sin.
ROM 13:2 Onaim karu tuaf anraban anaaꞌ apreent ein on reꞌ naan, naan on reꞌ sin
nraban saaꞌ reꞌ Uisneno nanaib anrari. Karu sin nmoꞌen on reꞌ naan, of napenin
hukun naꞌko Uisneno.
ROM 13:3 Karu hi mmoeꞌ reko, kais mimtaus anaaꞌ apreent ein. Mes karu hi mmoeꞌ
maufinu, reko nneis hi mimtausan sin! Onaim ampaant om he mmoeꞌ reko, he kais
mimtausan sin. Ma karu hi mmoeꞌ on naan, sin of anboꞌis ki.
ROM 13:4 Fin anaaꞌ apreent ein, sin reꞌ naan es reꞌ Uisneno npiir ma nanaib naan
sin he ntuthae ki. Mes karu hi mmoeꞌ sanat piut, reko nneis hi mpaant om reko! Fin
sin reꞌ naan, anmuꞌin hak he nhukun ki. Hak naan ka ruum am parsuum fa. Sin reꞌ
naan, on reꞌ Uisneno In aan reun ein reꞌ nfee hukun neun tuaf ein reꞌ nmoꞌen
maufinu. Fin Uisneno ka ntoup fa rais maufinu reꞌ atoniꞌ nmoeꞌ je; In natooꞌ neu
sin.
ROM 13:5 Es naan ate, hi ro he mneen ma mitniin anaaꞌ apreent ein. Fin hi mihiin
ambi hi neekm ein am mak, naan es reꞌ batuur. Ma hi mihiin amsaꞌ mak, Uisneno
natooꞌ karu hit ka tmoeꞌ fa rais reko.
ROM 13:6 On naan amsaꞌ, hi ro he mbaen beo reꞌ natuin atoran aprenat, natuin anaaꞌ
apreent ein nanaob Uisneno In mepu.
ROM 13:7 Onaim hi ro he mbaen areꞌ saaꞌ-saaꞌ mituin atoran reꞌ batuur. Ambaen reꞌ
ahoik beon guin, areꞌ kanan beo ngguin reꞌ hi ro he mbaen sin. Amfee hormaat meu
tuaf ein reꞌ ro he thormaat sin. Ma karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nmoeꞌ rais reko piut,
minaib sin kaank ein he areꞌ tuaf amfaun nahinin nak, sin nmoꞌen rais reko.
ROM 13:8 Ambaen mufeek ho tuus ein, he kais ammoni mbi tusaꞌ. Fin hit suma he
tatuus atbi rasi meesꞌ aah, es reꞌ atmaneek. Karu hi mneek hi aom-bian ate, hi
mmoeꞌ mituin amrair Uisneno In Atoorn ein.
ROM 13:9 Fin Atoorn ein naan nak, “Kais ammakaek; kais amroor ma miꞌmaet mansian;
kais mibaak; kais mikoman es in bareꞌ,” ma bian antein. Karu he mmoeꞌ mituin Atoorn
ein ok-okeꞌ, hi ro he mmoeꞌ mituin Atoran meseꞌ reꞌ ia, “Ho ro he mneek ho aom-
bian, namnees on reꞌ ho mneek ho tuam aan kuum.”
ROM 13:10 Fin karu hit taruruꞌ ma takriraꞌ hit manekak teu tuaf bian, hit ka tmoeꞌ
fa maufinu teu ne, aiꞌ? Onaim karu hit taruruꞌ ma takriraꞌ hit manekak piut, hit
bisa tmoeꞌ tatuin Atoorn ein ok-okeꞌ naꞌkon Uisneno.
ROM 13:11 Uisneno he nafetiꞌ kit naꞌko maufinut anbi pah-pinan ia. Ma oras ia, in
oors ee he nsoi nafetin areꞌ mansian ii ok-okeꞌ, anpaumaak anneis naꞌko oras hit he
tpirsai feꞌ teu Yesus Kristus. Es naan ate, hit ro he tmaneek es nok es atbi
ꞌmonit, natuin hit tahiin rasi naan. Naan on reꞌ unuꞌ te, hit ttuup. Mes oras ia,
in oors ee reꞌ hit he tfeen nai!
ROM 13:12 Ka ꞌroo fa te, he nmeu goen ma maans ee he nsae jen. Onaim reko nneis hit
tasnaas nai taꞌko hit maufinun. Naan, on reꞌ atoniꞌ reꞌ nmoni nbi meisꞌokan ma
nmoeꞌ rais maufinu, fin sin nateenb ein nak, ka tiit fa tuaf reꞌ nkius niit sin.
Mes oras ia, hit ro he tjair on reꞌ sorarus reꞌ npaek baer makenat, he nahakeꞌ rais
reko, on reꞌ atoniꞌ nmoni nbi meꞌu.
ROM 13:13 Hit ro he tmoin reko, he areꞌ tuaf amfaun ankius niit kit nak, hit tmoeꞌ
rais reko. Ka reko fa karu hit suma tmoeꞌ fesat ma tbukae kuuk mafu. Ka reko fa
karu hit taꞌhakek. Ka reko fa karu hit tmatoe reꞌuf ma tmatoe es nok es. Ma ka reko
fa karu hit tatiun ma tsaek natuin tuaf he nneis kit.
ROM 13:14 Mes reko nneis, hi miꞌbaniꞌ hi neekm ein he mjair huma meseꞌ on reꞌ hit
Usiꞌ Yesus Kristus, reꞌ Uisneno nreek Ee neem. Ma karu ho mroim he mmoeꞌ rasi reꞌ
ka batuur fa, kais amkonan he ho mmoeꞌ mutuin ho romim rafuꞌ-rafuꞌ on reꞌ naan.
Maran ma mtahan ho tuam aan, tua!
ROM 14:1 Anmuiꞌ tuaf reꞌ anpirsai nrair neu Uisneno, mes in rais pirsait ee ka
naheer fa feꞌ, ma in ka nahiin fa rasi mfaun fa feꞌ. Amtoup goe nok reko. Kais
ammatoe nmatoom nok in penit. Maut he in nmapartein nok ki.
ROM 14:2 Anmuiꞌ tuaf reꞌ anpirsai neu Uisneno, reꞌ natenab am nak, atoin asranit
bisa nbukae saaꞌ-saaꞌ aah, on reꞌ sisi, aiꞌ saaꞌ-saaꞌ. Mes anmuiꞌ atoin asranit
bian, reꞌ sin rais pirsait ee ka naheer fa, reꞌ suma neukn ahaa utan. Fin sin
nanunin sisi.
ROM 14:3 Mes amneen, oo! Atoin asranit reꞌ nnaben ate in bisa neuk saaꞌ aah, kais
mismeruꞌ atoniꞌ reꞌ ka neuk fa sisi. On naan amsaꞌ atoin asranit reꞌ ka neuk fa
sisi, kais mitoon meu atoniꞌ reꞌ neuk sisi mmak, “Hae! Meuk sisi te, nsaan!” Natuin
Uisneno ntoup sin nua sin he njarin Iin na!
ROM 14:4 Karu amkaritik ho aom-bian atoin apirsait on naan, ho mak, ho sekau ko! Ho
mmuiꞌ hak saaꞌ he musaan biak ein? In ka ho ameupt aa fa! Ma ho reꞌ naan, ka in
aꞌnaakf aa fa. Fin suma in Aꞌnaakf aa kuun, es reꞌ nmuiꞌ hak he natoon maat-maat
nak, reꞌ in mmoeꞌ je naan, batuur, aiꞌ ansaan. Mes kais amnikan. In Aꞌnaakf ee, of
antoup atoniꞌ naan nok reko, natuin in Aꞌnaakf ee nhaꞌtain je he in bisa naran ma
ntahan.
ROM 14:5 Anmuiꞌ tuaf bian nafekan am nak, neon goes reko nneis naꞌko neno bian sin.
Anmuiꞌ tuaf bian natenab am nak, neon ein ok-okeꞌ humaꞌ meseꞌ. Tuaf-tuaf ro he
nafeek kuun anmatoom nok rasi naan.
ROM 14:6 Karu atoniꞌ reꞌ natenab nak, anmuiꞌ neno reꞌ reko nneis naꞌko neno bian
sin, in nmoeꞌ on naan he naruruꞌ ma nakriraꞌ in rais hormaat neu hit Aꞌnakaf.
Atoniꞌ reꞌ neuk sisi ma mnahat bian sin, bisa neuk ma naah he naruruꞌ ma nakriraꞌ
in rais hormaat neu hit Aꞌnakaf, fin in ntoit makasi neu Uisneno. On naan amsaꞌ neu
atoniꞌ reꞌ ka neuk fa sisi. In he naruruꞌ ma nakriraꞌ in rais hormaat neu hit
Aꞌnakaf amsaꞌ, ma in ntoit makasi neu Uisneno msaꞌ.
ROM 14:7 Oras hit tmoin, hit ka tmoin fa neu hit tuak ii kuuk. Ma oras hit tmaet,
hit ka tmaet fa neu hit tuak ii kuuk.
ROM 14:8 Fin karu hit tmoin feꞌ, hit tmafuut feꞌ tok hit Usiꞌ. On naan amsaꞌ karu
hit tmaet, hit tmafuut feꞌ tok hit Usiꞌ. Onaim maski hit tmoin, aiꞌ atmaet, hit
atjair Iin na feꞌ.
ROM 14:9 Es naan ate Kristus anmaet, rarit anmoni nfain. In nmoeꞌ on naan he In
bisa njair Usif neu amaets ein, ma neu tuaf-tuaf reꞌ anmonin feꞌe msaꞌ.
ROM 14:10 Onaim nansaaꞌ am es ho munaib ho tuam aan on reꞌ afeek rasi, he mkaritik
ho aom-bian asraint ein? Nansaaꞌ am es ho musmeruꞌ sin? Fin hit arkit ok-okeꞌ ro he
tbaisenu tꞌain Uisneno, he In naprikas hit iꞌmoink ii meseꞌ-meseꞌ.
ROM 14:11 Matuꞌi naꞌko unuꞌ anbi Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, “Hit Usiꞌ kuun es neikn
On natoon am nak, ‘Mansian ii ok-okeꞌ of naꞌruir ein ma nriꞌtuun he naꞌbesan Kau,
ma nakriir ein rais hormaat neu Kau. Tuaf meseꞌ-meseꞌ of anpaek sin feefk ein he
nꞌau ma nmanauk ein, am nak, Au ꞌjair sin Usif, natuin Au reꞌ ia, Uisneno.’ 
”
ROM 14:12 Onaim hit arkit ok-okeꞌ ro tataah ma tasaah he tatoon teu Uisneno tak,
hit tmoeꞌ on mee, ma nansaaꞌ am es hit tmoeꞌ on naan.
ROM 14:13 Unuꞌ te, hi abitan Roma misaeb sanat meu hi aom-bian atoin asraint ein.
Misnaas nai! Reko nneis, hit tafeek on nai: hit kais atmoeꞌ he hit aok-bian ii,
nastuun. Hit kais takreo tamouf sin he sin nmoꞌen sanat.
ROM 14:14 Natuin au ꞌmafuut ꞌok hit Usiꞌ Yesus, au uhiin batuur on nai: ka tiit fa
rasi meseꞌ reꞌ bisa nꞌoemetab atoniꞌ msaꞌ, tar antea in ka bisa nꞌonen antein fa
neu Uisneno. Mes karu tuaf es natenab nak, baer es anꞌoemeetb ee, tar antea in
nnaben ate in ka nmuiꞌ fa hak he nꞌonen antein, maut he bareꞌ naan anjair baer nuni
neu ne.
ROM 14:15 On reꞌ karu ho meuk sisi, ma rasi naan anmoeꞌ ho aom-bian neekn ee nsuus,
ho ka mururuꞌ ma mukriraꞌ fa ho manekam meu ne, aiꞌ? Maran ma mtahan ho tuam aan!
Kais mureuꞌ ho aom-bian, natuin suma he mbukae kuum saaꞌ es! Fin Kristus anmaet neu
tuaf naan amsaꞌ.
ROM 14:16 Ka reko fa karu ho mmoeꞌ rais jes, reꞌ ho maan ee neu reko, mes tuaf bian
naꞌuab naꞌreꞌuf ho kaanm aan, natuin sin naan ho ꞌmoꞌem naan, maufinu.
ROM 14:17 Mutenab murek-rekoꞌ! Fin Uisneno, hit Usif. Mes hit ka tjair fa Uisf ee
Iin na natuin hit suma taah-tiun tatuin atoorn ahaa. Kaah fa, tua! Karu hit troim
he tjair Uisf ee Iin na, hit ro he tmoeꞌ reko, hit neek ii kninuꞌ, hit tmoin tamneo
he tmarameꞌ es nok es, ma hit neek ii nmariin. Rasin reꞌ ia ok-okeꞌ bisa njarin,
karu hit tmafuut piut tok Uisneno In Asmaan Akninuꞌ.
ROM 14:18 Tuaf reꞌ ntuthae Kristus on reꞌ naan, anharineb Uisneno In nekan. Ma tuaf
bian anparikas narek-rekoꞌ tuaf naan in aꞌmonin, rarit naikas tuaf naan in kanan am
nak, “In reꞌ naan, atoin reko!”
ROM 14:19 Onaim hit ro he thaek piut he tmoni ma tmarameꞌ es nok es, ma tmahaꞌtanin
es nok es.
ROM 14:20 Kais mireuꞌ Uisneno In mepu nbi tuaf bian in aꞌmonin, suma natuin rasi
reꞌ nmatoom nok bukaet. Uisneno nfee mainuan he hit tbukae saaꞌ-saaꞌ aah, fin
bukaet ein naan nakniunꞌ ein ok-okeꞌ. Mes karu ho mmakaꞌrasiꞌ mok ho aom-bian
anmatoom nok rais bukaet, ho msaan. Kais on naan, tua!
ROM 14:21 Reko nneis maran ma mtahan ho tuam aan. Kais meuk sisi, aiꞌ miun tua min-
kase, aiꞌ mbukae saaꞌ es, reꞌ nmoeꞌ ho aom-bian aan anmouf.
ROM 14:22 Au sairt ii on nai: karu ho mꞌaaꞌ nekaf mok Uisneno, rarit ho mufeek am
mak, ho mroim he mpirsai Je nmatoom nok bukaet, ho mupein upaꞌ ma paꞌe, fin rasi
naan beres anrair. Kais mutenab mak, ho mmoꞌe msaan, aiꞌ kaah. Fin ho mufeek amrair
on naan ate.
ROM 14:23 Mes karu ho neekm aan naꞌoniꞌ, rarit ho meuk saaꞌ es, reꞌ ho mnaben ate
ho mꞌoemetab ho tuam aan, Uisneno nasaan ko, natuin ho ka mutuin fa saaꞌ reꞌ ho
mpirsai je mbi ho nekam oras ho mbukae. Fin karu ho he mmoeꞌ saaꞌ aah, mes ho
mpirsai mmak, naan ansaan anbi Uisneno In human ma In matan, naan ansaan anrair.
ROM 15:1 Hit reꞌ atpirsai maꞌtaniꞌ, ro he tmuiꞌ neek mainuan he tturun ma tbaab
tuaf reꞌ ka naꞌbeiꞌ fa, he sin naarn ein ma ntaahn ein nbin susat. Ka reko fa karu
hit suma tharineb hit tuak ii kuuk.
ROM 15:2 Au sairt ii on nai: hit es-es ate, ro he tꞌusaha he tmoeꞌ rais reko teu
hit aok-bian asraint ein, maut he sin rais pirsait naan naꞌkiiꞌ ma naheer antein.
Nok ranan naan, sin nmarinan natuin hit aꞌmoeꞌk ein.
ROM 15:3 Fin Yesus Kristus kuun ka nmoeꞌ fa In meup goe he suma nhariinb ahaa In
nekan, mes In nharineb Uisneno In nekan amsaꞌ. Naan on reꞌ matuꞌi nain anbi Suur
Akninuꞌ Uisneno nmatoom nok saaꞌ reꞌ of anjair neu Naiꞌ Yesus am nak, “Sin rais
maꞌmunuꞌ ma manꞌakan neu Ko, nmouf ma nsae ntoom Kau msaꞌ.”
ROM 15:4 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ein reꞌ unuꞌ te tuaf antui sin anbin Uisneno In Suur
Akniunꞌ ein, antui sin he nanoniꞌ kit. In naruruꞌ ma nakriraꞌ neu kit ranan he
naꞌbeꞌib kit attein, taran ma ttahan piut, ma In Kabin ma Prenat sin imsaꞌ nfee
rais maꞌhabaꞌ neu kit. Nok ranan naan hit bisa tpa-pao he tkius Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot neu kit.
ROM 15:5 Uisneno es reꞌ anhaꞌtain Iin na he bisa naarn ein ma ntaahn ein anbin
susat ma nanaꞌrenat. Ma In es reꞌ anhaꞌtain hit neek ii msaꞌ. Au ꞌonen he ꞌtoit Je,
he In naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan, he hi bisa mmoin nekaf meseꞌ, mituin Yesus Kristus
In romin.
ROM 15:6 Fin karu hi nekaf meseꞌ on naan, hi bisa mibua he maikas ma mboꞌis
Uisneno. In reꞌ naan, hit Usiꞌ Yesus Kristus In Amaf.
ROM 15:7 Onaim hi ro he mmatoup es nok es, on reꞌ Kristus antoup ki. Fin karu hi
mmoin on naan, of mansian ii naikas naꞌrat-ratan Uisneno In kanan.
ROM 15:8 Au utoon ꞌeu ki on nai: Kristus anmoeꞌ Jon on reꞌ aan renuꞌ-aan rekaꞌ he
nturun ma nbaab atoin Yahudis sin he nahinin nak, Uisneno naꞌuab batuur. Ma Kristus
anmoeꞌ Jon on reꞌ aan renuꞌ-aan rekaꞌ he nanokab ma namtisib areꞌ kanan rasi reꞌ
Uisneno nbaꞌan he nmoeꞌ sin neu hit beꞌi-naꞌi sin imsaꞌ.
ROM 15:9 Nok ranan naan, areꞌ pah bian reꞌ ka Yahudis fa, naikas ma nboꞌis Uisneno.
Fin sin nahinin nak, In nkasian kit ok-okeꞌ. Naan on reꞌ kaꞌo Daut antui nain je
naꞌko unuꞌ nbi Suur Akninuꞌ mnak, “Es naan ate au he ꞌaikas uꞌrat-ratan Ho kaanm
aan, ꞌeu uuf am pah bian sin, tua. Au he ꞌsii siit pures ma boꞌis ꞌeu Ko, ꞌbi pah
bian sin huumk ein ma sin maatk ein, tua.”
ROM 15:10 Matuꞌi nbi bare bian antein et Suur Akninuꞌ msaꞌ mnak, “Hi atoin sonaꞌ ma
ꞌtetaꞌ miꞌko bare ꞌteet ein. Amharineb hi neekm ein naan nai, mibu-bua mok Uisneno
Iin na kuun.”
ROM 15:11 Anbi bare bian anteniꞌ anbi Suur Akninuꞌ, kaꞌo Daut antui mnak, “Hi reꞌ
miꞌko uuf am pah bian, amnao he mitoon meu mansian ii ok-okeꞌ anmatoom nok Uisneno
In pinan ma krahan, he sin npures ma nboꞌis hit Usiꞌ msaꞌ.”
ROM 15:12 Anbi bare bian anteniꞌ anbi Suur Akninuꞌ, kaꞌo Yesaya ntui mnak, “Naꞌko
naiꞌ Isai in anah, usif naiꞌ Daut, of anpoi ma nboor neem anbi in sufan ma kaꞌun
tuaf es. In of es reꞌ annaaꞌ aprenat neu uuf ma pah bian sin. Sin nahini nrarin neu
In he nkoen On neem. Rarit sin anpa-pao Goe, fin sin nahinin nak, In reꞌ naan,
sekau.”
ROM 15:13 Saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit tafnekan ma tharap sin ok-okeꞌ, naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌkon
Uisneno. Karu hi mpirsai Je, In es reꞌ anmoeꞌ hi neekm ein anmarinan ma ntainiin
ein. Maut he Asmaan Akninuꞌ Uisneno In kuasan, anmoeꞌ ki he mpirsai ma miꞌkiiꞌ
anmatoom nok saaꞌ reꞌ In nmoꞌe.
ROM 15:14 Aok-bian arki! Au ꞌpirsai ꞌak, hi neekm ein naheun nok rais rekon, hi
mihini mfa-faun, ma hi bisa mmafainekan es nok es.
ROM 15:15 Au ꞌtui maat-maat ꞌbi surat reꞌ ia, he utoon ki no goes anteniꞌ anmatoom
nok rasi humaꞌ-humaꞌ. Au ꞌtui on nai, natuin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu kau,
ROM 15:16 oras In nait kau ꞌjair Yesus Kristus In haef he ꞌnao utoon Uisneno In
Rais Reko ꞌeu ka atoin Yahudis sin fa. Au unaob au mepu naan on reꞌ aꞌnaak rais
pirsait es, reꞌ nabarab too mfaun ein anjair fuaꞌ-tuur es, reꞌ nharineb Uisneno In
nekan. Fin Uisneno In Asmaan Akninuꞌ nakninuꞌ sin, he Uisneno bisa ntoup sin.
ROM 15:17 Natuin au ꞌmafuut ꞌok Yesus Kristus, etun au bisa uꞌaitiꞌ au humak aꞌbi
Uisneno In human ma In matan.
ROM 15:18 Au ka ubrain fa he uꞌuab rasi ꞌtetaꞌ. Au suma uretaꞌ Kristus In meupn
ahaa, ma on mee mꞌes naꞌ In npaek kau. Oras ia nmuiꞌ atoin ka Yahudis fa reꞌ nneen
ma natniin Kristus, natuin Uisneno npaek kau, he ururuꞌ ma ukriraꞌ ranan aꞌpaek au
uab ein ma au ꞌmeupk ein.
ROM 15:19 Kristus anfee kau kuasa naꞌko Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, he au bisa ꞌmoeꞌ
rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ. In nfee kau kuasa naan he naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak,
Kristus reꞌ naan, sekau. Nok ranan naan, au utoon aꞌrair tuaf-tuaf nbi mee-mee,
areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ nmatoom nok Kristus in Rais Reko. Es naan ate, au utoon uꞌko
kota Yerusalem, anfuun am nateef tar antea pah Ilirikum anpaumaak pah Itali.
ROM 15:20 Naꞌko un-unuꞌ te, au utenab ꞌak, “Au umnau he utoon anmatoom nok Kristus
ꞌeu tuaf reꞌ ka nneen ma natniin niit fa In Rais Reko!” Fin au ka ꞌroim fa he
unoniꞌ ꞌbi bare reꞌ atoniꞌ bian sin nanoniꞌ nrari nbin bare naan.
ROM 15:21 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Uuf am pah reꞌ ka nneen ma
natniin niit fa nmatoom nok Uisneno, sin reꞌ naan, of es reꞌ niit Ee. Atoniꞌ reꞌ ka
nneen ma natniin niit fa saaꞌ-saaꞌ, sin reꞌ naan, of es reꞌ nahini ntoom, anmatoom
nok Ne.”
ROM 15:22 Natuin au ꞌmeup gui on naan, etun es naꞌ au ka ꞌeiti ꞌkius ꞌiit ki fa
feꞌ.
ROM 15:23 Mes oras ia, au urair ꞌmepu ꞌbi ia. Ma au urair toon-toon au umnau he
ꞌeiti ꞌkius ki.
ROM 15:24 Karu au ꞌnao ꞌeu pah Spanyol, au he ꞌeisi ꞌkius ki. Rarit karu au ꞌeisi
ꞌtahan ꞌbi naan, hi bisa mturun ma mbaab kau nok noni-roit he ꞌnao ꞌeu Spanyol.
ROM 15:25 Mes oras ia, au he ꞌnao ꞌeu Yerusalem feꞌ, he ꞌtuthae Uisneno Iin na nbi
naan.
ROM 15:26 Fin hit aok-bian sin etan propinsi Makedonia ma propinsi Akaya nfee
nrarin roi kolekte he nturun ma nbaab atoin kasian sin reꞌ npirsain neun Kristus
etan Yerusalem.
ROM 15:27 Sin he nmoꞌen on naan, natuin sin nnaben ate sin nmuꞌin tusaꞌ neun hit
aok-bian sin abitan Yerusalem. Fin atoniꞌ naꞌko pah bian sin nbin mee-mee msaꞌ,
antoup rais reko reꞌ Uisneno In Asmaan ee nfee neu atoin Yahudis sin feꞌ. Es naan
ate, reko karu atoin asranit reꞌ ka Yahudis sin fa npaek sin aꞌmuiꞌk ein he nturun
ma nbaab sin aok-bian atoin Yahudis sin.
ROM 15:28 Onaim karu au ꞌmeup urair mepu ia, he ꞌfee roi kolekte ia ꞌeu hit aok-
bian abitan Yerusalem, au he ꞌeisi ꞌkius ki oras au he ꞌnao ꞌeu Spanyol.
ROM 15:29 Karu au ꞌuum, au ꞌeik tetus-athoen naꞌko Kristus.
ROM 15:30 Aok-bian arki! Natuin Yesus Kristus anjair hi Usiꞌ, ma natuin Uisneno In
Asmanan anmoeꞌ ki ma mmaneek es nok es, es naan ate au ꞌtoit he hi mꞌonen batuur-
batuur he Uisneno nturun ma nbaab kau.
ROM 15:31 Amtoit he Uisneno npafaꞌ ma npanat kau ꞌbi propinsi Yudea, he atoniꞌ reꞌ
ka npirsai fa Uisneno kais anmoeꞌ maufinu neu kau. Ma mtoit he karu au ꞌnao ꞌtuthae
atoin asranit abitan Yerusalem ate, sin ntoup kau nok reko.
ROM 15:32 Rarit karu tatuin Uisneno In romin, au bisa ꞌuum aꞌkius ki nok neek
marine. Au he usnaas akreꞌo ꞌbi naan.
ROM 15:33 Au ꞌonen ma ꞌtoit he Uisneno nok ki. Fin In es reꞌ bisa nmoeꞌ atoniꞌ he
nmoni nbi rais rameꞌ es nok es. Batuur on naan, tua!
ROM 16:1 Anbi surat reꞌ ia, au he ꞌteek ma utoon ki bi Febi ꞌeu ki, ma ꞌtoit he hi
mtoup goe. In es reꞌ sin nait je he naꞌnaak neu jemaꞌat et kota Kengkrea.
ROM 16:2 Au ꞌtoit he hi mtoup goe nok reko, on reꞌ hit atoin asranit kit atmatoup
es nok es, natuin in nmafuut nok hit Usiꞌ. In nperluu saaꞌ ate, mturun ma mbaab ee.
Fin in es reꞌ anturun ma nbaab kau ma too mfaun ein naꞌko unuꞌ.
ROM 16:3 Haan tabes ma haan buseet neu ain Priskila ma in mone aam Akila. Hai
minaob miit Yesus Kristus In mepu mfaun mibu-bua.
ROM 16:4 Sin nua sin he noi nmaten he nafetin kau naꞌko siraak. Mes ka au ꞌmees fa
reꞌ aꞌtoit makasi ꞌeu sin. Fin ka atoin Yahudis fa reꞌ njair atoin asranit naꞌko
jemaꞌat anbi mee-mee, antotin makasi msaꞌ natuin sin anmoꞌen rais reko.
ROM 16:5 Au ꞌsonuꞌ haan tabes ma haan buseet ꞌeu too mfaun ein reꞌ nabuan ma
nakrein nbin ain Priskila ma aam Akila sin umiꞌ. Haan tabes ma haan buseet ꞌeu au
partei, naiꞌ Epenetus. In reꞌ naan, tuaf ahunut reꞌ npirsai neu Kristus anbi
propinsi Asia.
ROM 16:6 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu bi Mia. In nmeup maꞌtaniꞌ nbi hi sonam ma hi
tnaanm ein.
ROM 16:7 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu aam Andronikus ma ain Yunia. Sin reꞌ naan,
atoin Yahudis on reꞌ au. Sin npirsai nrarin neun Kristus oras au ka ꞌpirsai fa feꞌ.
Unuꞌ te, sin nbin bui je nanan nabuan nok kau. Sin njarin Uisneno In haef ein, ma
too mfaun ein nahiin sin.
ROM 16:8 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Ampliatus. Au ꞌneek ee, natuin in
nmafuut nok hit Usiꞌ.
ROM 16:9 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Urbanus. In nanaob Kristus In meup goe
msaꞌ nabu-bua nok kai. Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Stakis, reꞌ au ꞌneek.
ROM 16:10 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Apeles. In nasoin naan on naꞌko kreot.
Batuur een, in npirsai nrair neu Kristus. Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ
Aristobulus in nonot-asar sin ok-okeꞌ.
ROM 16:11 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Herodian. In atoin Yahudis on reꞌ au.
Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Narkisus in nonot-asar sin ok-okeꞌ reꞌ npirsai
neun Kristus.
ROM 16:12 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu bi Trifena ma bi Trifosa. Sin nanaob hit
Usiꞌ In meup goe msaꞌ. Haan tabes ma haan buseet ꞌeu au partei, bi Persis. Fin in
imsaꞌ nmeup maꞌtaniꞌ neu hit Usiꞌ.
ROM 16:13 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Rufus. Hit Usiꞌ es reꞌ anpiir ma
nbetis naan ee. Haan tabes ma haan buseet ꞌeu in ainf ee msaꞌ. Fin in reꞌ naan, on
reꞌ au ain honiꞌ.
ROM 16:14 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Asinkritus, naiꞌ Flegon, naiꞌ Hermes,
naiꞌ Patrobas, ma naiꞌ Hermas, ma aok-bian sin reꞌ natua nok sin.
ROM 16:15 Haan tabes ma haan buseet ꞌeu naiꞌ Filologus, biꞌ Yulia, naiꞌ Olimpas,
naiꞌ Nereus ma in fetof, ma atoin asraint ein reꞌ nabuan nok sin.
ROM 16:16 Karu hi mibua, mseun ma mtoup es nok es ampaek rais matabes ma mmaneek
anbi neek akninuꞌ reꞌ pantas neu atoin apirsait ein. Kristus In jemaaꞌt ein abitan
ia, ansoun ein haan tabes ma haan buseet neu ki msaꞌ.
ROM 16:17 Aok-bian arki! Au ꞌtoit he hi mpaant om, fin anmuiꞌ tuaf he npeꞌen ma
nbatis ki, ma nakreo namouf ki. Saaꞌ reꞌ sin natoon ki naan, anraban saaꞌ reꞌ hai
minoniꞌ mrair ki. Onaim kais ammapartein mok atoniꞌ human on reꞌ sin!
ROM 16:18 Sin ka nmepun fa neun hit Usiꞌ Yesus Kristus. Sin suma nmepun neu sin
tuak ein kuuk. Sin nfeef rekon nok tuaf reꞌ ka nahiin fa feꞌ nak, mee es reꞌ reko,
ma mee es reꞌ maufinu. Sin nfeef rekon he nputa-kriun.
ROM 16:19 Tuaf anbi bare mee-mee jah annenan nrarin am nak, hi mituin piut meu
Uisneno In romin. Etun au neek ii nmariin natuin hi on naan. Au ꞌroim he hi mjair
ahinit anmatoom nok rais rekon, ma kais amseor sin nok areꞌ kanan rais maufinu.
ROM 16:20 Uisneno es reꞌ bisa nfee kit mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. In of
es reꞌ nareuꞌ nitu ꞌnaakf ee in kuasa, ma naruruꞌ mnak, hit es reꞌ amnisat. Naan ka
ꞌroo fa goen. Au ꞌonen ma ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus naruruꞌ ma nakriraꞌ In
nekan arekot neu ki.
ROM 16:21 Naiꞌ Timotius reꞌ nmeup nabu-bua nok kau, nsonuꞌ haan tabes ma haan
buseet neu ki. Naiꞌ Lukius, naiꞌ Yason, ma naiꞌ Sosipater ansonuꞌ haan tabes ma
haan buseet amsaꞌ. Sin reꞌ naan, atoin Yahudis on reꞌ au.
ROM 16:22 (Au reꞌ ia, naiꞌ Tertius kau, atui surat reꞌ ia, utuin saaꞌ reꞌ naiꞌ
Paulus anreun he au ꞌtui. Au ꞌsonuꞌ haan tabes ma haan buseet manekat amsaꞌ, fin au
reꞌ ia, hit Usiꞌ Iin ja msaꞌ.)
ROM 16:23 Au, naiꞌ Paulus kau, utua ꞌbi naiꞌ Gayus in umi. Atoin asraint ein biasa
nabuan he nakrein nbin in umi. In nsonuꞌ haan tabes ma haan buseet neu ki msaꞌ.
Naiꞌ Erastus, reꞌ bendahara kota, ma hit aok-bian naiꞌ Kuartus, ansoun ein haan
tabes ma haan buseet amsaꞌ.
ROM 16:24 [Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot
neu ki arki. On reꞌ naan, tua!]
ROM 16:25 Ampures ma mboꞌis Uisneno! Fin In nmuiꞌ kuasat he naꞌbeꞌib ki. In Rais
Reko, nak on reꞌ naan, ma au unoniꞌ ma utoon on reꞌ naan amsaꞌ, oras au ubenoꞌ ma
utoon anmatoom nok Yesus Kristus. Uisneno es anfei natoon kit areꞌ rasin naan ok-
okeꞌ reꞌ nmatoom nok Kristus, reꞌ un-unuꞌ te sin ka nahiin sin fa, natuin maꞌnifaꞌ
feꞌ.
ROM 16:26 Mes oras ia, rasin reꞌ Uisneno In mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ antui nain
sin anbin Suur Akninuꞌ, ro mamniit ein een. Uisneno ro ka nmaet fa, In es reꞌ
anꞌator he tuaf ein naꞌkon puru ma pah anfuun am nateef bisa nahiin rasi reꞌ unuꞌ
te maꞌnifaꞌ. Nok ranan naan, sin bisa npirsai Je, ma sin nmoeꞌ natuin In romin.
ROM 16:27 Suma In nmees kuun, Uisneno. Suma In nmees kuun nahiin batuur-batuur areꞌ
kanan rasi. Au ꞌait siit pures-boꞌis ꞌeu Ne, natuin Yesus Kristus In ꞌmepun! Tebes,
ro namneo, tua! Au surat antuuꞌ ma nheuꞌ on naan, tua. Saloom, Au naiꞌ Paulus kau,
tua.
1CO 1:1 Surat reꞌ ia naꞌko au, naiꞌ Paulus kau, tua. Uisneno npiir inrair kau he
ꞌjair Yesus Kristus In haef. Ma naiꞌ Sostenes nsonuꞌ haan tabes ma haan buseet neu
ki msaꞌ.
1CO 1:2 Au ꞌtui ma ꞌsonuꞌ surat reꞌ ia ꞌeu ki, es reꞌ Uisneno In atoin apirsait ein
abitan kota Korintus. In npiir naan ki he mjair In tuaf akniunꞌ ein, natuin hi
mpirsai mrair Yesus Kristus. In nakninuꞌ ki on reꞌ In nakninuꞌ apirsait ein ok-okeꞌ
et mee-mee jah amsaꞌ. Fin sin ntotin turun-babat naꞌko hit Usiꞌ Yesus Kristus
amsaꞌ, reꞌ Uisneno nbaꞌan nain naꞌko unuꞌ he nreek Ee neem. Rarit In njair hit
Usiꞌ, ma In njair sin Uis amsaꞌ.
1CO 1:3 Au ꞌonen ꞌeu hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ Yesus Kristus. Au ꞌtoit he Sin
naruruꞌ ma nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, maut he hi bisa mmoin nok mamut, rameꞌ
es nok es, ma taininaꞌ.
1CO 1:4 Ansuun oras au umnau ki, au uꞌuab ꞌok au Usiꞌ mꞌak, “Makasi kouꞌ-koꞌu
natuin atoin Korintus sin rais pirsait!” Fin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu ki, natuin hi mpirsai piut meu Yesus Kristus, reꞌ In nreek Ee neem.
1CO 1:5 Rarit In nfee ki ꞌbeꞌif ma maꞌtanif he minaob mepu ma reꞌot humaꞌ-humaꞌ,
natuin hi mmafuut mok Ne. Naan anmoeꞌ ki mjair atoin amuꞌit ambi hi neekm ein. Es
naan ate, hi mihiin batuur-batuur rasin reꞌ pentiing anneis anmatoom nok In raan
aꞌhonis. Hi mihiin ranan mee es reꞌ reko nneis he mitoon amsaꞌ meu tuaf anmatoom
nok Kristus.
1CO 1:6 Rasin naan ok-okeꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, rasin reꞌ hai mitoon sin meu
ki nmatoom nok Kristus, naan naꞌuu ma naꞌbaaꞌ maꞌtaniꞌ nrair et hi neekm ein. Etun
hi mpirsai ma hi neekm ein naꞌkiꞌin feꞌ, mak rasin reꞌ naan ro batuur.
1CO 1:7 Onaim hi mtoupu mrair areꞌ rais arekot sin reꞌ Uisneno In Asmanan anbatin
nfee neu Iin na. Ka nabait fa saaꞌ es aꞌkreꞌo msaꞌ. Rarit hi mpa-pao neno naan, reꞌ
of Uisneno nfei je he naruruꞌ ma nakriraꞌ hit Usiꞌ Yesus Kristus, neu mansian ii
ok-okeꞌ.
1CO 1:8 Kristus naan, es reꞌ anhaꞌtain ki he hi maran ma mtahan piut tar antea In
nkoen On anfain neem anbi pah-pinan ia. Nok ranan naan, hi ka mmouf fa, ma ka nmuiꞌ
fa tuaf reꞌ bisa nait ma nasaeb sanat neu ki.
1CO 1:9 Hit bisa tpirsai Uisneno In Kabin ma Prenat, fin saaꞌ reꞌ In naꞌuab ee
naan, In nmoeꞌ je te, njair. Rarit ro tebes In of anmoeꞌ rasin reꞌ ia neu ki. Fin
In es reꞌ anfei ranan he hi bisa mihiin mirek-rekoꞌ In Anah, es reꞌ hit Usiꞌ Yesus
Kristus.
1CO 1:10 Aok-bian manekat arki! Anbi rasi ia, au uꞌuab ꞌeik hit Usiꞌ Yesus Kristus
In kanan. Onaim au ꞌtoit batuur-batuur he hi misnasab matoes nai. Mes amꞌusaha he
mmoin nekaf meseꞌ, ma kais ampeeꞌ ma msisaekn om. Hi ro he mitenab mirek-rekoꞌ ma
namnuut mibu-bua, maut he hi mihiin mak, hi mpooh ma mnaaꞌ sarit meseꞌ.
1CO 1:11 Fin anmuiꞌ tuaf naꞌko bi Kloe in uim je nanan reꞌ neem natoon kau mnak,
naꞌko hi arki, bian anmatoen piut.
1CO 1:12 Au sairt ii on nai: hi bian mak, “Au reꞌ ia, naiꞌ Paulus iin na!” Bian
nak, “Au reꞌ ia, naiꞌ Apolos in tuaf ein na.” Ma nmuiꞌ bian antein anmaktoon ein am
nak, “Au reꞌ ia, utuin aam Peꞌu!” Bian antein nak, “Au reꞌ ia, aꞌneen ma utniin ꞌeu
Kristus anmees jah!”
1CO 1:13 Hi teenb ein, on mee? Kristus In nonot-asar ka bisa nbaits ok fa. Aiꞌ hi
mitenab am mak, au es reꞌ amates aꞌbi hau nehe ꞌeu ki? Kaah fa, joo! Aiꞌ, oras sin
nasrain ki npaek au kanak he nataam ki mjair au ngguin? Ka on fa naan, tua!
1CO 1:14 Au ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno, fin oras au ꞌbi naan ꞌok ki, au ka usrain fa
tuaf. Suma au usrani haa naiꞌ Krispus ma naiꞌ Gayus.
1CO 1:15 Nok ranan naan, ka nmuiꞌ fa tuaf nak, “Sin nasrain kau npaek naiꞌ Paulus
in kanan, rarit au ꞌjair naiꞌ Paulus iin na.”
1CO 1:16 (Au feꞌ umnau. Au usrain tuaf bian aꞌbi naiꞌ Stefanus in umi msaꞌ. Mes au
ka umnau fa karu nmuiꞌ tuaf bian antein reꞌ au usrain, aiꞌ kaah.)
1CO 1:17 Fin Kristus ka nreek haefan kau fa he ꞌnao usrain tuaf. Au mepu reꞌ he
uꞌteesn ee ji, es reꞌ ꞌnao utoon Uisneno In Rais Reko. Mes karu au utoon tuaf on
naan, In ka nroim fa he uꞌuab ꞌeik mahinif, he ururuꞌ ma ukriir ahaa ꞌeik uab hinef
ma manoef. Fin karu au uꞌuab on naan, naan nabait kuasa naꞌko retaꞌ reꞌ anmatoom
nok Kristus In aꞌmaten anbi hau nehe.
1CO 1:18 Anmuiꞌ tuaf natenab nak, areꞌ kanan rasin reꞌ hit taretaꞌ sin anmatoom nok
Kristus In aꞌmaten anbi hau nehe naan, mono ꞌmaten. Mes tuaf human on reꞌ naan, of
anbaits on naꞌko Uisneno. Te kaah, neu kit, Kristus In aꞌmaten naan naruruꞌ ma
nakriraꞌ Uisneno In kuasa he nsoi nafetin kit naꞌko hit sanat ma penu sin.
1CO 1:19 Naan on reꞌ Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Yesaya ntui niit am nak,
“Uisneno nak, ‘Areꞌ kanan rasi reꞌ ahiint ein nahiin sin, Au of aꞌpukai ma ꞌsisaꞌen
ꞌain sin, he njair rasi reꞌ ka maꞌosaꞌ fa. Sin mahiink ein nahuumb on, on mee-mee
msaꞌ, Au of ꞌait iꞌporin ꞌain sin, he njair rasi reꞌ ka mapakeꞌ fa.’ 
”
1CO 1:20 Unuꞌ te, Uisneno ro tebes naꞌuab on reꞌ naan. Rarit oras ia, anjair on
mee? Ahiint ein, anjarin on mee? Tunggur agaam ein, anjarin on mee? Ma reꞌ tuaf reꞌ
naꞌsitiꞌ nahiin rasi ma niis, anjarin on mee? Amneen miit! Uisneno nmoeꞌ sin on reꞌ
amonot! In nfaki nrair tenab ma ronef reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ anbi pah-pinan ia, ma
nmoeꞌ sin he ka maꞌosaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ.
1CO 1:21 Uisneno In mahinin, maꞌtain reꞌuf. Maski mansian ii naan in tuan ee
ahinit, mes sin tenab ma roenk ein kuuk ka nanokab fa he sin bisa nahiin batuur
Uisneno. Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno anpaek In mahinin he nfei ranan neu
mansian. Fin unuꞌ te, In natenab am nak, “Maski mansian ii nak Au haef ein amoont
ein, mes on mee-on mee msaꞌ, Au ro he ꞌreek haefan tuaf he nnao natonan sin rasi
reꞌ batuur anmatoom nok Kau.” Fin Uisneno nafeek anrair he npaek haan beno reꞌ In
haef ein neik je naan, he tuaf bisa npirsai Je. In he npaek ranan naan he nsoi
nafetin tuaf naꞌko sin sanat ma penu sin. Mes mansian ii naan Uisneno In ranan naan
nak, mono. Etun sin ka nromin fa he ntoe natuin Uisneno In haef ein. Fin atoin
Yahudis sin suma ntoitn ahaa rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ, he sin bisa nkius Uisneno
In kuasa. Ma atoin Yunanis sin suma nromin he nnenan kuuk rais mahiin ein reꞌ
matopuꞌ ma ntaam neu tenab ma ronef, natuin sin teenb ein kuuk.
1CO 1:23 Maski on naan amsaꞌ, mes hai reꞌ amjair Uisneno In haef ein, suma mnao he
mitoon meu tuaf am mak, “Uisneno nreek anrair Kristus, es reꞌ Tuaf reꞌ In nbaꞌan
nain he nreek Ee neem. Rarit tuaf bian ankuus naꞌmaet Je nbi hau nehe.” Oras atoin
Yahudis sin anneen retaꞌ naan, sin he ntorak ma nporin rasi naan, fin natuin sin
tenab, Tuaf reꞌ Uisneno he nreek Ee neem, ka bisa nmaet fa on reꞌ naan. Oras atoin
Yunanis sin anneen retaꞌ naan, sin nateenb ein am nak, “Retaꞌ naan ro mono batuur-
batuur!”
1CO 1:24 Mes anmuiꞌ tuaf reꞌ Uisneno npiir nain je he njair Iin na. Bian sin naꞌkon
atoin Yahudis, ma bian ka atoin Yahudis fa. Natuin sin reꞌ naan, Kristus In aꞌmaten
naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair sin am nak, Uisneno In kuasan kouꞌ reꞌuf ma In mahinin,
maꞌtain reꞌuf.
1CO 1:25 Maski mansian ii naan Uisneno In ranan naan nak, amonot, mes In nahini
nneis naꞌko sin. Ma maski sin natenab Uisneno ka nmuiꞌ fa kuasa saaꞌ-saaꞌ, mes In
kuasa koꞌu nneis naꞌko sin.
1CO 1:26 Aok-bian manekat arki! He hi bisa mihiin au uab reꞌ ia, mimnau oras hi
ꞌhakem ma hi ꞌnaom, oras Uisneno npiir naan ki he mjair Iin na. Tatuin mansian ii
in ꞌresit ma taibaꞌ, anbi hi tnaanm ein ka nmuiꞌ fa tuaf namfau reꞌ nahiin, ka
nmuiꞌ fa tuaf reꞌ nmuiꞌ pengaru, ma ka nmuiꞌ fa tuaf amfaun naꞌko nonot-asar reꞌ
makanaꞌ.
1CO 1:27 Mes Uisneno npiir he npaek tuaf reꞌ mansian ii naan ee amonot, he namaebaꞌ
tuaf reꞌ naan in tuan ee ahinit. Ma In npiir he npaek tuaf amsaꞌ reꞌ mansian ii
naan ee ka nmuiꞌ fa kuasa saaꞌ-saaꞌ, he namaebaꞌ tuaf reꞌ naan in tuan ee nmuiꞌ
kuasa.
1CO 1:28 Rarit In npiir naan aꞌbaut reꞌ ka makanaꞌ fa, reꞌ mansian ii nkanaꞌpaar
sin. Fin Uisneno he npaek sin he nmoeꞌ tuaf reꞌ naan in tuan ee maꞌtaniꞌ, njair on
reꞌ ka maꞌosaꞌ ntein fa.
1CO 1:29 Henatiꞌ, oras atoniꞌ anbaisenu nꞌain Uisneno, ka nmuiꞌ fa tuaf es amsaꞌ
reꞌ bisa npaas in aꞌbasan nak, in reꞌ naan, ro maꞌtaniꞌ.
1CO 1:30 Fin Uisneno nmees kuun es reꞌ nfei ranan he hi bisa mtaam amjair Yesus
Kristus Iin na. Uisneno es reꞌ nmoeꞌ Naiꞌ Yesus anjair Tuaf reꞌ nfee kit In
mahinin. Naiꞌ Yesus naan, es reꞌ nmoeꞌ kit bisa tmarameꞌ tok Uisneno. Naiꞌ Yesus
naan, es reꞌ nmoeꞌ kit bisa tmoni kninuꞌ ma tamnoon. Ma In es reꞌ nsoi nafetin kit
naꞌko saant ii in kuasan.
1CO 1:31 Naan on reꞌ matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Sekau nroim he
npures ma nboꞌis, reko nneis sin npures ma nboꞌis hit Usiꞌ In aꞌmoꞌen ma taos. Kais
naikas ma nanaib sin tuak ein kuuk!”
1CO 2:1 Aok-bian manekat arki! Unuꞌ te, oras au ꞌuum ꞌeu ki, au ꞌfei ma utoon ꞌeu
ki Uisneno In rais maꞌnifaꞌ reꞌ unuꞌ feꞌe te, mansian ii ka nahiin je fa. Mes au ka
ꞌeik fa uab ein naan he uꞌuab beꞌo. Ma au ka ꞌpaek fa uab boo msaꞌ he ururuꞌ ma
ukriraꞌ au mahiin ki kuuk.
1CO 2:2 Oras au ubua ꞌok ki, au uꞌtenab on nai: au suma ururuꞌ rasi meesꞌ aah, es
reꞌ Yesus Kristus. In reꞌ naan, Tuaf reꞌ Uisneno nbaꞌan nain Je naꞌko unuꞌ he nreek
Ee neem. Mes oras Naiꞌ Yesus anpoi ma nboor neem, mansian ii nkuus naꞌmaet Je nbi
hau nehe. Fin suma rasi naan ahaa, reꞌ au uhiin je batuur.
1CO 2:3 Neno naan, oras au ubua ꞌok ki, au ꞌnaben ate, au ka ubeiꞌ fa, ma au umtau
ma uꞌtaꞌi msaꞌ.
1CO 2:4 Au uabak ma au haan beno naan, bisa tahiin je nok akninuꞌ. Fin au ka ꞌpaek
fa uab reꞌ bainesiꞌ he ꞌfuriꞌ ki. Kaah fa, tua! Mes oras au uꞌuab naan, kninuꞌ
nrair neu tuaf nak, Uisneno In Asmaan Akninuꞌ anꞌator kau, ma In kuasa nbi kau
msaꞌ.
1CO 2:5 Fin au utenab, ka reko fa karu hi mpirsai Uisneno, natuin hi mneen ma
mitniin mansian ii in uab mahiin ein ahaa. Reko nneis hi mpirsai Uisneno, natuin In
naruruꞌ ma nakriraꞌ In kuasan neu ki.
1CO 2:6 Te kaah, oras hit taꞌuab tok tuaf reꞌ in rais pirsait ee namnais jen, hit
tanoniꞌ tpaek uab ein reꞌ ntaam neu tenab ma ronef. Mes ka ntaam fa neu teenb am
ronef reꞌ natuin mansian pah-piin ii in tenab, aiꞌ natuin saaꞌ reꞌ anaaꞌ apreent
ein nanoniꞌ sin oras ia. Fin noinꞌ ein naan, of namnekun okeꞌ.
1CO 2:7 Mes hai suma minoniꞌ meu tuaf, rais mahinif reꞌ nsaun neem naꞌkon Uisneno.
Fin un-unuꞌ te, oras pah-pinan ka njair fa feꞌ, Uisneno naꞌnifaꞌ rasin naan. Mes
oras ia, In nafeek he nfei rais maꞌniif ein naan neu kit, he hit tapein sapaaf anbi
In pinan ma krahan.
1CO 2:8 Mes tuaf reꞌ oras ia annaaꞌ aprenat, sin ka nahiin fa Uisneno In mahinif
reꞌ batuur. Fin karu sin nahinin, ka neu fa he sin nkuus naꞌmaet hit Usiꞌ reꞌ
mapinaꞌ-makrahaꞌ nbi hau nehe.
1CO 2:9 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi nmatoom nok Uisneno In rais maꞌnifaꞌ reꞌ
unuꞌ te maꞌkoroꞌ mnak, “Anmuiꞌ rasi reꞌ mansian ii ka nkius niit ee fa feꞌ nok in
matan fuan, ma nmuiꞌ rasi reꞌ mansian ii ka nneen niit ee fa feꞌ nok in rukin, reꞌ
mansian ii ka bisa natenab naan ee fa. Te kaah, Uisneno nabarab ma naroitan nain
rasin reꞌ naan ok-okeꞌ, neu tuaf reꞌ anneek Ee.”
1CO 2:10 Batuur unuꞌ te, tuaf ka nahiin fa rasin naan, mes oras ia Uisneno npaek In
Asmaan Akninuꞌ he nfei rasin naan neu kit. Uisneno In Asmaan Akninuꞌ naan, nahiin
nain areꞌ kanan rasin reꞌ naan. In anparikas tar namnuut amsaꞌ Uisneno In nekan
nanan.
1CO 2:11 Hit es-es ate, atmuiꞌ kuuk asmanaf atbi hit nekak. Etun hit mansian ii
tatenab ma tmoeꞌ rasi humaꞌ-humaꞌ, es-es ate nok iin ja. Ma ka tiit fa tuaf aꞌtetaꞌ
reꞌ nahiin batuur hit nekak nanan, suma hit asmaank aa kuuk. On naan amsaꞌ Uisneno.
Ka tiit fa tuaf es amsaꞌ, reꞌ nahiin Uisneno In nekan nanan. Suma In Asmaan aa kuun
es reꞌ nahiin Je batuur.
1CO 2:12 Hit ttoupu trair Uisneno In Asmanan, ma In es reꞌ anꞌator kit. Etun hit ka
tatuin fa mansian pah-pinan ia sin tenab. Natuin Uisneno In Asmanan et hit nekak
nanan, etun hit bisa tahiin areꞌ kanan rais reko reꞌ In nmoeꞌ sin neu kit.
1CO 2:13 Natiꞌ te, hit taꞌuab rasin naan. Fin hai mitoon rasin reꞌ Uisneno In
Asmanan nanoniꞌ sin neu kai. Rarit hai ka minoniꞌ fa tuaf ampaek uab reꞌ antaam neu
mansian ii tenab. Mes hai minoniꞌ mpaek uab naꞌko Uisneno In Asmanan, neu tuaf reꞌ
nahiin Je.
1CO 2:14 Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno In Asmanan, rarit in nneen
hai uab ein, in ka ntoup reko fa. In natenab, “Saaꞌ na es reꞌ naan? Ka ntaam fa neu
tenab ma ronef!” Te kaah, maski on naan amsaꞌ, tuaf naan ka bisa nahiin fa rasin
naan, fin In ka nmoni nmafuut fa nok Uisneno In Asmanan.
1CO 2:15 Tuaf reꞌ nmoni nmafuut nok Uisneno In Asmanan, es reꞌ bisa nahiin areꞌ
kanan rasin naan, ma bisa nahiin mee es reꞌ batuur. Mes tuaf bian sin nꞌukur ate ka
niis naan fa tuaf naan.
1CO 2:16 Bisa on mee? Fin matuꞌi nbi Suur Akninuꞌ mnak: “Sekau bisa nahiin ma nakeo
Uisneno In tenab? Aiꞌ sekau es reꞌ bisa nꞌator ma nreun Uisneno, he In nmoeꞌ natuin
tuaf naan in fainekat? Ka tiit fa tuaf meseꞌ msaꞌ, tua!” Te kaah, hit bisa tahiin
rasin naan, natuin Kristus anturun ma nbaab kit he hit bisa tatenab tatuin In
tenab.
1CO 3:1 Aok-bian manekat arki! Neno naan oras au ꞌbi naan, hi on reꞌ tuaf reꞌ ka
mmafuut fa feꞌ mok Uisneno In Asmanan. Fin hi suma mroim mituin hi roim ein kiim,
on reꞌ mansian biasa. Es naan ate, au ka bisa uꞌuab ꞌok ki fa on reꞌ atoni mnasiꞌ,
fin hi on reꞌ riꞌaan ein feꞌ.
1CO 3:2 Au ro he unoniꞌ ki anmatoom nok rasi reꞌ maꞌkaaf aah, fin hi ka mibarab fa
feꞌ he mtoup rais maꞌfenaꞌ reꞌ he taknutuꞌ tteniꞌ on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ ka bisa fa feꞌ
he neuk sisi. Te kaah, hi ro he miꞌbeiꞌ on reꞌ atoni mnasiꞌ reꞌ biasa neuk sisi.
Mes oras ia, hi feꞌ on reꞌ riꞌana kruꞌuf reꞌ suma nahini haa he nsuus.
1CO 3:3 Fin hi feꞌ mitenab on reꞌ tuaf reꞌ suma natuin sin roimk ein kuuk. Karu
nmuiꞌ tuaf reꞌ anneis ki, hi mitiun goe, ma mmatoe es nok es! Es naan ate, au ꞌak
hi suma mituin hi roim ein kiim. Nok ranan naan, hi on reꞌ mansian biasa nbi pah-
pinan ia goah.
1CO 3:4 Natuin hi bian mak, “Au reꞌ ia, naiꞌ Paulus iin na!” Ma bian mak, “Au reꞌ
ia, naiꞌ Apolos iin na!” Ansuun oras hi miꞌuab on naan, hi miruruꞌ ma mikriraꞌ mak,
hi humaꞌ meseꞌ on reꞌ mansian biasa goah.
1CO 3:5 Te kaah, naiꞌ Apolos naan, sekau? Ma au, naiꞌ Paulus reꞌ ia, sekau? Fin hai
nua kai reꞌ ia, suma mjair aan reun ahaa. Hai es reꞌ miruruꞌ ma mikriraꞌ ranan he
hi bisa mpirsai Kristus. Naiꞌ Apolos nanaobaꞌ mepu natuin Usiꞌ In aprenat. Ma au on
naan amsaꞌ.
1CO 3:6 Au es reꞌ utoon uhun-huun ꞌeu ki anmatoom nok Kristus. Naan on reꞌ au es
reꞌ aꞌseen fini. Rarit naiꞌ Apolos neem nanoniꞌ ki. Naan on reꞌ in es reꞌ anpoin
finin reꞌ au ꞌseen aꞌrair sin. Mes Uisneno naan, In es reꞌ anmoeꞌ finin naan
natoron, nmonin, naꞌnaen ma namrian.
1CO 3:7 Onaim tuaf reꞌ anseen finin, in ka maꞌosaꞌ fa. Ma reꞌ anpoin finin naan, in
ka maꞌosaꞌ fa msaꞌ. Suma rais jes reꞌ maꞌosaꞌ, es reꞌ Uisneno. Fin In es reꞌ anmoeꞌ
finin naan anmonin ma namrian.
1CO 3:8 Tuaf reꞌ anseen, ma tuaf reꞌ anpoin, sin anmepun nabu-buan, sin on reꞌ
ameput bubu meseꞌ. Ma too mfaun reꞌ nanaobaꞌ Usiꞌ In mepu, of In nbaras sin suus-
haet ein naan.
1CO 3:9a Fin hit tbuꞌ-buaꞌ atjair Uisneno In ameput. Ma hi mjair on reꞌ Uisneno In
poꞌon reꞌ In he nmeup naan.
1CO 3:9b On naan amsaꞌ, hi on reꞌ uim jes, reꞌ Uisneno he nafenaꞌ.
1CO 3:10 Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kau. Etun au on reꞌ aꞌnaak
tukan. Rarit Uisneno nturun ma nbaab kau he au unoniꞌ ki ꞌeik rasi ꞌsuik fein naꞌko
unuꞌ, he uhakeꞌ fanderen reꞌ maꞌtaniꞌ ꞌbi hi ꞌmonim. Rarit tuaf bian nanoniꞌ ki, he
sin nafeen ein anbin fanderen naan in tunan reꞌ au ꞌmoꞌe. Mes tukan meseꞌ-meseꞌ ro
he nmeup rek-reko he nafenaꞌ rek-reko ma batuur.
1CO 3:11 Fanderen reꞌ maꞌtaniꞌ nhake nrair, es reꞌ Yesus Kristus. Onaim ka nmuiꞌ fa
tuaf es, reꞌ bisa nafenaꞌ fanderen bian anbi hi neekm ein, fin Uisneno nahakeꞌ
nrair fanderen reꞌ maꞌtaniꞌ ma batuur.
1CO 3:12 Tebes, of anmuiꞌ tuaf reꞌ he nafenaꞌ anbi fanderen naan npaek ramuan
humaꞌ-humaꞌ. Bian anromin he npaken ramuan on reꞌ noni mnatuꞌ, noin mutiꞌ, aiꞌ faut
arimat. Bian he npaken ramuan biasa on reꞌ hau, huun, aiꞌ huu-musu.
1CO 3:13 Mes ansuun-suun ameput in meup goe of mamnitaꞌ, ma too mfaun ein niit ma
nahiin in mepu naan, reko aiꞌ kaah? Fin oras Uisneno of nafeek ansuun tuaf in rasi,
Uisneno he nꞌui je, nahuum on reꞌ In npaek ai he nakriraꞌ tuaf-tuaf in meup goe
bisa ntahan aa oo, aiꞌ kaah?
1CO 3:14 Karu anꞌui nrair tuaf es in meup goe npaek ai, ma ramuan reꞌ in npaek je
naan bisa ntahan feꞌ, Uisneno of anfee in upan anbi neon goe tnanan.
1CO 3:15 Mes karu anꞌui nrair tuaf-tuaf in meup goe npaek ai, ma ramuan reꞌ in
npaek je he nahakeꞌ nbi fanderen naan anputu te, Uisneno ka nfee fa neu tuaf naan
upan saaꞌ-saaꞌ. Mes tuaf ameput naan bisa napein fetin feꞌ, maski in on reꞌ tuaf
reꞌ naen anpoi naꞌko uim aputus, ma in he noi nmaet.
1CO 3:16 Hi ro he mihiin mak, hi on reꞌ Uisneno In uim onen es amsaꞌ, ma In Asmaan
ee natua nbi in nanan
1CO 3:17 Ma karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nareuꞌ Uisneno In uim onen, es reꞌ In bareꞌ ꞌtua-
haꞌ naan, ampaant om, oo! Uisneno of nareuꞌ niis ne msaꞌ! Fin Uisneno In uim onen
naan, kninuꞌ. Es naan ate hi ro he kninuꞌ msaꞌ.
1CO 3:18 Ho kais mupoi ho tuam aan! Karu ho maan ho tuam aan ahinit, ma muhiin main
areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ mutuin abitan pah-pinan oras ia sin mahiink ein, naan
makriraꞌ maat-maat anrair nak, ho ka muhiin fa rasi meseꞌ msaꞌ. Karu ho mukeo ma
msadaar mak, ho ka muhiin fa saaꞌ-saaꞌ, naꞌ ho bisa mmurai munoniꞌ.
1CO 3:19 Mansian pah-pinan oras ia sin tenab naan, Uisneno naan ee amoont ahaa. Fin
matuꞌi et Suur Akninuꞌ mnak, “Anmuiꞌ tuaf reꞌ naan in tuan ee, ahinit ma amanoet,
mes Uisneno of anpaek sin tenab ma roen reuꞌf ein naan kuuk, rarit nakreo ma namouf
nafaniꞌ he nareuꞌ sin!”
1CO 3:20 Matuꞌi nbi surat bian am nak, “Hit Usiꞌ nahiin ma nakeo nrair saaꞌ reꞌ
atoin ahiint ein natenab, ma tuaf reꞌ ro tebes nahiin he nmoeꞌ on mee, In nahini
nrair nak, sin suma natenab areꞌ rasi reꞌ ruum am parsuum aah.”
1CO 3:21 Onaim hi kais maikas ma minaib tuaf es mak, in ro maꞌtaniꞌ. Fin Uisneno es
reꞌ nait nanaib tuaf he naꞌnaak ki. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ anjair hi ngguin een.
Onaim hi aꞌnaakt ein, on reꞌ: au, naiꞌ Apolos, ma naiꞌ Petrus, hai ok-okeꞌ mjair hi
ngguin. Ma areꞌ kanan rasi nbin pah-pinan ia, anjair hi ngguin amsaꞌ, maski hi
mmoin aiꞌ mmaet, oras ia aiꞌ amnemat, areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ njair hi ngguin.
1CO 3:23 Ma hi mjair Kristus Iin na. Ma Kristus anjair Uisneno Iin ja.
1CO 4:1 Onaim hi ro he maan kai on nai: kais maikas ma minaib kai, fin hai reꞌ ia,
suma Kristus In aan renuꞌ ma aan rekaꞌ. Ma Uisneno anpirsai kit he tpafaꞌ ma tpanat
In rasin reꞌ unuꞌ feꞌe te maꞌniif ein.
1CO 4:2 Tuaf reꞌ anpao in uisn ee in baerꞌ ein, in ro he njair tuaf reꞌ anmoeꞌ
natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ batuur ma namnoon.
1CO 4:3 On mee nok au? Au ꞌmeup utuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ batuur aa oo, aiꞌ kaah? Au ka
ꞌrae utuin fa hi mnilei ma mitaib meu kau, on mee. Ma au ka ꞌrae utuin fa biak ein
sin rais taibaꞌ neu kau, on mee msaꞌ. Au ka ꞌrae utuin fa au rais taibaꞌ ꞌeu au
tuak.
1CO 4:4 Fin maski au neek ii natenab nak, au reok goen, naan ka neu fa he in
aꞌmoufn ii nak, au reko kau goen. Reꞌ pentiing ii, Uisneno nnilei ma ntai kau on
mee.
1CO 4:5 Onaim hi kais ammoeꞌ jom on reꞌ afeek rasi, he mnilei ma ntai biak ein.
Ampao Usiꞌ ankoen On anfain neem. Fin In es reꞌ anfei nain areꞌ kanan rasi. In es
reꞌ anheer ma npoe napoitan areꞌ kanan rais maufinu reꞌ atoniꞌ nmoeꞌ ma naꞌkoroꞌ
sin anbin meisꞌokan. In nroim he nakriraꞌ areꞌ kanan rasi anbi atoniꞌ in tenab ma
in nekan. Rarit Uisneno nroim he natoon rais rekon reꞌ tuaf ein anmoꞌe nrair sin.
1CO 4:6 Aok bian arki! Au uꞌuab anmatoom nok au baꞌe naiꞌ Apolos, nahuum on reꞌ au
ꞌfee ꞌtopeꞌ he hi bisa minoniꞌ rais jes naꞌko kai, on nai: Ammoeꞌ mituin rasin reꞌ
matuꞌi anbi Suur Akninuꞌ Uisneno nmees jah. Kais ammoeꞌ mituin bian antein. Karu hi
minoniꞌ rasi naan, hi kais ammapeis, ma mifeef koꞌu natuin hi mituin tuaf es, ma
mkanaꞌpaar biak ein.
1CO 4:7 Onaim on mee? Hi maan hi tuam ein atoniꞌ ꞌtet-tetaꞌ, oo? Kaisaꞌ on naan!
Fin areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ein ok-okeꞌ reꞌ hi mtoup sin, hi mipein sin naꞌkon
Uisneno. Onaim karu on naan, nansaaꞌ am es hi mpaas hi ꞌbaasm ein, nahuum on reꞌ hi
mꞌusaha mmees-mees kiim?
1CO 4:8 Nahuum on reꞌ saaꞌ-saaꞌ ein ok-okeꞌ reꞌ hi mperluu sin, hi mipein sin een.
On reꞌ hi amuꞌit amrair jen! Hi mmoeꞌ jom on reꞌ kaes koꞌu, on reꞌ uisf aan, ma hai
ka mseroꞌ fa msaꞌ. Te kaah, Uisneno es reꞌ anfee saaꞌ-saaꞌ ein ok-okeꞌ reꞌ hi
mperluu sin. Mes karu hi mjair usif batuur ate, of oniꞌ hai bisa mnaaꞌ aprenat
mibu-bua mok ki, oo?
1CO 4:9 Hai reꞌ ia, Uisneno anhaefan kai mnao meu mee-mee mbi pah-pinan ia, he
mꞌeut ma mitoon meu tuaf-tuaf anmatoom nok Kristus. Mes neot es-neot es au utenab
ꞌak of oniꞌ Uisneno anreun kai mhake mbi koit reꞌ-reꞌuf, nahuum on reꞌ atoin bui
reꞌ anpao hukun aꞌmaten. Rarit In nfee neu too mfaun ein ok-okeꞌ anbin pah-pinan,
ma In ameput sonaf neno tunan sin, he sin nkius ma nnonton kai.
1CO 4:10 Hi maꞌtain reuꞌf ein ki, aiꞌ! Anmuiꞌ tuaf naan ki nak, atoin ahinit,
natuin hi arki mmafutuꞌ mbi Kristus. Mes sin naan kai, amonot rek-reko, natuin hai
mjair Kristus Iin na. Sin nateenb ein nak, of oniꞌ hi arki reꞌ naan, maꞌtain reuꞌf
ein ki. Mes hai arkai, aperot ma akrait aah. Of oniꞌ sin naikas ma ntunaꞌ naꞌrat-
ratan ki. Mes sin ka nhormaat kai fa kreꞌo msaꞌ. Ro bainesiꞌ!
1CO 4:11 Antea oras ia msaꞌ, hai mnaben neu hai mimnaah ma mmeon. Hai tai-paekn ein
nakroen reꞌun. Biak ein anbeos kai piut-piut. Hai mjair atoin atoes reꞌ ka nmuiꞌ fa
umi.
1CO 4:12 Hai mhae mate mbi mepu meik hai ꞌniim ein kiim. Karu atoniꞌ naꞌuab rafuꞌ-
rafuꞌ anmatoom nok kai, hai mitaah am mak, “Hai mtoit he Uisneno nmoeꞌ ma ntao rais
reko neu ki.” Karu tuaf nasusab kai, hai mifeek he mhaek mibaar, maran ma msabaar
aah.
1CO 4:13 Karu atoniꞌ naꞌuab naꞌreꞌuf hai kaanm ein, hai mpiir maan ranan he mbaras
sin meik uab reko ma maminaꞌ. Maski on naan amsaꞌ, atoniꞌ feꞌ naan kai on reꞌ
skukuꞌ aiꞌ makrafuꞌ, reꞌ anꞌoemetab reꞌ he tait itpoirn aah ee.
1CO 4:14 Au ꞌtui rasin reꞌ ia, ka neu fa he umaebaꞌ ki. Mes au ꞌroim he ukain ki,
natuin au ꞌneek ki nahuum on reꞌ au aanh aa kuuk. Etun au utoon ki, he mtebi mfain
mituin raan reko ma batuur.
1CO 4:15 Maski anmuiꞌ too nifun reꞌ naruruꞌ ranan neu ki anmatoom nok Kristus, mes
suma au kuuk es reꞌ aꞌjair hi amaꞌ. Fin au reꞌ ia, es reꞌ utoon uhun-huun ꞌeu ki
anmatoom nok Yesus Kristus In Rais Reko. Etun hi mpirsai meu Ne. Au ꞌmoeꞌ on naan,
natuin au ꞌmafuut maꞌtaniꞌ ꞌok Ne.
1CO 4:16 Onaim au ꞌtoit ꞌeu ki he hi mituin mirek-rekoꞌ au ꞌhetaꞌ ma ꞌtopeꞌ.
1CO 4:17 Es naan ate, au ꞌreek ma ꞌsonuꞌ naiꞌ Timotius he nturun ma nbaab ki. Au
ꞌneek ee nahuum on reꞌ au aanh aa kuuk. Au ꞌpirsai je, fin in nmoni nmafutu nbi hit
Usiꞌ. In of anturun ma nbaab ki he namnaub ki, anmatoom nok au ꞌmonik. Au ꞌmoink ii
on naan, natuin au ꞌmafuut ꞌok Kristus, reꞌ Uisneno ansoun Ee ntaam neem. Ma rasi
naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ au unoniꞌ msaꞌ ꞌeu too sraniꞌ sin reꞌ nabuan pukan-pukan
anbin mee-mee.
1CO 4:18 Anmuiꞌ tuaf naꞌko ki natenab am nak, au ka ꞌjair fa he ꞌeit ꞌeu naan. Es
naan ate, sin naꞌnaeb ok.
1CO 4:19 Mes karu hit Usiꞌ nroim, ka ꞌroo fa ntein ate, au ꞌuum ꞌeu kota Korintus.
Rarit au of uhiin ain, kar-karu atoin ein reꞌ ia suma nafeefn ahaa oo, aiꞌ batuur
sin nmuꞌin kuasa!
1CO 4:20 Fin Uisneno naan, Usif reꞌ anmuiꞌ kuasa. Rarit Iin na ka npaek fa feef
maminaꞌ he nafenaꞌ atoniꞌ in rais pirsait, mes sin npaek kuasa reꞌ batuur.
1CO 4:21 Rarit hi roim ein on mee? Karu au ꞌuum ate, au uꞌuab maꞌtaniꞌ ma ꞌfee
hukun ꞌeu ki? Aiꞌ au ꞌuum ukriraꞌ rais manekat nok neek maꞌnuraꞌ?
1CO 5:1 Au ꞌneen nak, anmuiꞌ tuaf es et hi jemaꞌat naan, anmakoin. Te kaah, reꞌ in
nmoeꞌ je naan, maufinu nneis naꞌko atoniꞌ reꞌ ka nahiin fa Uisneno. Fin in ntuup
nok in aamf ee in fee muniꞌ.
1CO 5:2 Mes hi beoꞌm ein ii kah een, nahuum on reꞌ hi jemaaꞌt ii reko kuun! Batuurn
ii, hi ro he mimaeb om ma msuus. Tuaf on reꞌ naan, hi ro he mriuꞌ mipoitn ee nnao
naꞌroo-ꞌroo!
1CO 5:3 Maski hit makaꞌronaꞌ es nok es, mes au neek ii natua nabaar nok ki. Onaim
au ufeek aꞌrair amaufinut naan in rasi, nahuum on reꞌ au ꞌbi ꞌain naan.
1CO 5:4 Au ꞌmuiꞌ hak he ufeek on naan, natuin Naiꞌ Yesus hit Usiꞌ, ma au reꞌ ia, In
haef. Rarit hi ro he mtook mibua he mifeek rasi naan, meik Usiꞌ In kanan. Ma au
neek ii nabua nok ki msaꞌ.
1CO 5:5 Rarit hi mnonaꞌ ma mfee tuaf naan meu niut reuꞌf ein sin aꞌnakat, he ꞌroo-
ꞌroo te, tuaf reꞌ naan nait inporin rais maufinun reꞌ etan in nekan. Rarit karu hit
Usiꞌ ankoen On anfain neem ate, In bisa nsoi nafetin tuaf naan naꞌko in saant ein.
1CO 5:6 Ka reko fa karu hi mifeef! Kais amnikan mak, hit tseroꞌ raur teif aꞌkreoꞌ
goah, he tasaeb uut anjair utunuꞌ no mes-meseꞌ. Raur teif naan on reꞌ atoniꞌ in
maufinun. Rarit, karu hi mkoon ee he nmoeꞌ rais maufinu anbi hi sonam ma hi tnanam,
of too sraniꞌ bian sin anmoꞌen maufinu msaꞌ!
1CO 5:7 Amriuꞌ atoin maufinu naan naꞌko hi jemaꞌat, on reꞌ unuꞌ te, atoin Yahudis
nait inporin raur teif ein ok-okeꞌ naꞌkon sin uimn ein he sin nabaarb ein bukae
fesat Paska. Nok ranan naan, naꞌ hi bisa mfani mjair on reꞌ tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa
sanat anbi in nekan antein. Hi ro he mjair on reꞌ naan. Unuꞌ te, sin nroro ꞌbib-
kaes anaꞌ reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat he nfee fuaꞌ-turuꞌ Paska. Namuni te, sin naꞌmaet
Uisneno In Tuaf Akninuꞌ, he njari ꞌturuꞌ reꞌ nakninuꞌ hit nekak.
1CO 5:8 Unuꞌ te, atoin Yahudis sin nbukaen fesat Paska npaken utunuꞌ reꞌ ka npaek
fa raur teif. Oras ia, hit on reꞌ utunuꞌ reꞌ ka npaek fa raur teif. Es naan ate,
hit ro he tpafaꞌ ma tpanat hit tuak ii kuuk he kais atmoeꞌ rais maufiun ein, ma
kais atmoeꞌ biak ein neek ein namenan. Hit ro he taꞌuab namneo piut-piut. Nok ranan
naan, atoniꞌ niit nak, hit tmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ ii tatuin hit nekak arekot.
1CO 5:9 Unuꞌ te, au ꞌtui ꞌiit surat ꞌak, “Kais amseor gom mok tuaf-tuaf reꞌ
anmakoin nok tuaf reꞌ ka in fee ja fa, aiꞌ ka in moen ja fa.”
1CO 5:10 Au ka ꞌmuiꞌ fa sarit he hi kais amseor gom mok too mfaun ein ok-okeꞌ nbi
pah-pinan reꞌ ka ntae natuin fa Uisneno, aiꞌ atoin akomat, aiꞌ aputa-kriut reꞌ
nputa-kriu naan atoniꞌ in bareꞌ, aiꞌ araut ein. Fin karu on naan ate, hi ro mbaits
om miꞌko too mfaun ein ok-okeꞌ anbin pah-pinan.
1CO 5:11 Mes oras ia, reꞌ au uꞌuab ee naan, es reꞌ: hi kais amseor gom mok tuaf reꞌ
nak in njair atoni sraniꞌ, te kaah, in amakonit, aiꞌ akomat, aiꞌ araut, aiꞌ naꞌuab
naꞌreꞌuf atoniꞌ in kanan, aiꞌ amauf raru, aiꞌ aputa-kriut he ntoup naan biak ein
sin baerꞌ ein. Hit kais atseor gok tok atoniꞌ human on reꞌ naan. Kais ambukae mibua
mok sin amtein!
1CO 5:12 Hi mmuiꞌ hak he mtai ma mnilei atoni sraniꞌ sin aꞌmoink ein. Mes au ka
ꞌmuiꞌ fa hak he ufeek rasi ꞌeu tuaf reꞌ ka npirsai fa Uisneno.
1CO 5:13 Fin In kuun of es reꞌ nafeek rasi neu tuaf reꞌ ka npirsai Je fa. Mes hi
kais amnikan Uisneno In Suur Akninuꞌ reꞌ matuꞌi mnak, “Tuaf reꞌ anteek in tuan
anjair Uisneno Iin na, mes in nmoeꞌ rais maufinu piut-piut, amriuꞌ mipoitn ee,
tua!”
1CO 6:1 Karu tuaf asraint es anmakaꞌrasiꞌ nok tuaf asranit bian, nansaaꞌ am es hi
mnao meu afeek rasi reꞌ ka nahiin fa Uisneno? Nansaaꞌ am es on naan? Reko nneis
ambaiseun atoin apirsait ein, he sin es reꞌ nꞌurus hi rasi!
1CO 6:2 On reꞌ hi ka mihiin fa mmak, atoin apirsait ein reꞌ of nafeek rasi neu areꞌ
too nbin pah-pinan ia. Onaim nansaaꞌ am es hi kiim ka mibeiꞌ fa he mꞌurus rais
aanꞌ-anaꞌ?
1CO 6:3 Batuurn ii, hit es reꞌ he tafeek Uisneno In ameupt ein sonaf neno tunan sin
rasin. Onaim ro tebes hi es reꞌ amꞌurus rasi nsuun-nsuun neno.
1CO 6:4 Saaꞌ antein, karu hi apirsait ammakaꞌrasiꞌ nok rais aanꞌ-aanꞌ ein, nansaaꞌ
am es hi mpaek afeek rasi reꞌ atoni sraniꞌ sin ka nhormaat sin fa?
1CO 6:5 Au he uꞌuab rasi piis es, reꞌ anmoeꞌ ki he hi ro he mmae mmaet. On mee? On
reꞌ ka tiit tain fa tuaf es anbi hi sonam ma hi tnanam, reꞌ bisa nꞌurus nahiin hi
rais aanꞌ-aanꞌ ein, on reꞌ rasi reꞌ anpoi ma nboor anbi hit aok-bian.
1CO 6:6 Mes apirsait es anheer neik in aon-bian apirsait neu afeek rasi! Te kaah,
afeek rasi naan ka npirsai fa Uisneno!
1CO 6:7 Naan ka batuur fa, oo? Nisan nain ki goen ate, karu hi mmatrakan es nok es.
Reko nneis, amkonan ho aom-bian karu in nmoꞌen nsaan neu ko. Ma karu ho aom-bian
apirsait nabaak naan ho baer es, maut he in npaar kuun bareꞌ naan!
1CO 6:8 Mes hi atoin apirsait es anmoꞌe nsaan neu in aon-bian. Ma tuaf es nabaak
tuaf es. Te kaah, hi arki atoin apirsait ok-okeꞌ.
1CO 6:9 Hi on reꞌ ka mihiin fa areꞌ rasin reꞌ ia! Te kaah, tuaf reꞌ ka nroim fa he
nmoeꞌ rais amneot ma amnonot, ka neu fa he ntaam anjair Uisneno In nonot-asar sin.
Kais amkonan hi tuam ein he mtoup rais poi, he hi misanab! Tuaf reꞌ nmakoin nok ka
in fee ja fa, aiꞌ ka in moen ja fa, araut, amakaket, atoniꞌ nkoin atoniꞌ,
1CO 6:10 abakat, akomat, amauf raru, tuaf reꞌ ankanaꞌpaar es in kanan, aputa-kriut
he ntoup naan tuaf es in bareꞌ. Fin tuaf-tuaf ein on reꞌ naan, ka neu fa he ntaam
anjarin Uisneno Iin na!
1CO 6:11 Te kaah, unuꞌ te, hi bian on reꞌ naan amsaꞌ! Mes Uisneno nsaok ma nnoes
nain hi saant ein, ma In nakninuꞌ ki. Ma In nfei ranan amsaꞌ he hi bisa mireko
mfain mok Ne. In nmoeꞌ areꞌ rasin naan, natuin hi mmafuut mok hit Usiꞌ Yesus
Kristus, ma natuin hi mmafuut mok Uisneno In Asmanan amsaꞌ.
1CO 6:12 Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ. Mes areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ au ꞌroim he
ꞌmoeꞌ sin naan, ka neu fa he njair reko neu kau. Rarit maski au ꞌmuiꞌ hak he ꞌmoeꞌ
areꞌ saaꞌ-saaꞌ, mes au ka ꞌroim fa he rais reuꞌf ii in kuasan naꞌnaaꞌ kau.
1CO 6:13 Aꞌtopeꞌ es, es reꞌ anmuiꞌ tuaf nak, “Amnaaht ii nperluu taif, ma taif
anperluu mnahat.” Mes mimnau, fin Uisneno of nareuꞌ nain sin nua sin. Aꞌtopeꞌ bian
antein, hit ka tpaek fa hit aok ii he tmakoin tok bifee reꞌ ka hit fee ja fa, aiꞌ
atoniꞌ reꞌ ka hit moen ja fa. Hit tpaek hit aok ii he hit bisa tmeup teu hit Usiꞌ.
Ma hit Usiꞌ In es reꞌ anpijaar ma npairoir hit aok.
1CO 6:14 Oras hit Usiꞌ Yesus anmaet, Uisneno es reꞌ namonib nafainꞌ Ee. Onaim karu
hit tmate trair, In anmuiꞌ kuasa he namonib nafaniꞌ kit amsaꞌ.
1CO 6:15 Hi aom ein anjarin Kristus Iin na, nahuum on reꞌ hi mjair biaf miꞌko
Kristus In aon. Hi of mihini mrair rasi naan! Onaim karu au ꞌpaek Kristus In aon,
ma ꞌnao ꞌseor goe ꞌok bifee aꞌhakeꞌ, naan on mee? Kaisaꞌ! Fin rasi naan, ka pantas
fa!
1CO 6:16 Hi of mihini mrair, karu atoniꞌ ntuup nok bifee aꞌhakeꞌ on reꞌ naan, sin
nua sin nmafutu njarin meseꞌ. Fin matuꞌi et Suur Akninuꞌ mnak, “Sin nua sin
nmafutun njarin meseꞌ.”
1CO 6:17 Mes tuaf reꞌ anmoin nekaf meseꞌ nok hit Usiꞌ, anjair meseꞌ nok Ne, nahuum
on reꞌ sin nua sin anmafutun nok asmanaf meseꞌ.
1CO 6:18 Karu ho mupein mainuan he mmakoin mok bifee reꞌ ka ho fee ja fa, aiꞌ
atoniꞌ reꞌ ka ho moen ja fa, muꞌrobaꞌ ho tuam aan muꞌko rasi naan! Amoeꞌ sanat
humaꞌ-humaꞌ es reꞌ nareuꞌ sin tuak ein kuuk, ma nareuꞌ biak ein imsaꞌ. Mes tuaf reꞌ
naꞌhakeꞌ naan, nareuꞌ kuun in aon.
1CO 6:19 Ho aom aan nahuum on reꞌ uim onen neu Uisneno In Asmanan. In Asmanan naan
es reꞌ anmoin et hi neekm ein, fin Uisneno kuun es reꞌ anfee In Asmanan neu ki. Es
naan ate, hi kiim ka mmuiꞌ fa hak amtein, he mjair usif meu es-es ate in aon aan
kuun. Mes nansaaꞌ am es hi mmoin on reꞌ ka mihiin fa areꞌ rasin reꞌ ia?
1CO 6:20 Kristus ansoi naan ki neik baen maꞌoos reꞌuf. Rarit hi ro he mmoin ma
mhormaat hi aom ein kiim, he mikriraꞌ am mak, hi mhormaat Uisneno.
1CO 7:1 Oras ia, au he ꞌtui anmatoom nok areꞌ rasi reꞌ hi mitanan sin imbi hi surat
am mak, “On mee? Reko nneis atoin ii, kais ansao, oo?”
1CO 7:2 On nai: natuin anmuiꞌ mainuan fani-fani he tuaf bisa nmoufu nbi rasi ꞌbuꞌuf
amreꞌut, es naan ate, reko nneis atoin es ansao in fee ja kuun. On naan amsaꞌ,
bifee jes ansao in moen ja kuun.
1CO 7:3 Atoin mafeꞌe ki! Kais ampenan ho fee jan in hak he ntuup nabua nok ko. Ma
bifee mamoneꞌ ki! Kais ampenan ho moen jan in hak he ntuup nabua nok ko.
1CO 7:4 Fin bifee mamoen ein annonaꞌ nrair sin aok ein anjarin sin moenk ein sin
aꞌmuiꞌk ein. Ma atoin mafeꞌe annonaꞌ nrair sin aok ein anjarin sin feek ein sin
aꞌmuiꞌk ein.
1CO 7:5 Onaim hi kais ammararaꞌkoit, fin hi nua ki ammuiꞌ hak! Onaim karu hi he
mꞌonen, ma ka mroim fa he mitenab meu rasi bian, bisa mtahan hi tuam ein akreꞌo, he
kais amtuup mibua mbi oors es. Asar fee-mone ki miꞌuab rek-reko nahuun feꞌ, ma hi
mꞌakoor. Karu oras onen naan oekꞌ een, reko nneis hi nua ki mibua mfain rabah. Fin
karu ka on fa naan ate, ampaant om! Fin niut reuꞌf ein sin aꞌnaakt ee, naꞌokiꞌ tuaf
ate rabah, neu tuaf-tuaf reꞌ ka nabeiꞌ fa he ntahan in tuan aa kuun.
1CO 7:6 Rasi reꞌ ia, au suma ꞌfee je utuin au penit, ka Uisneno In atoorn aa fa.
1CO 7:7 Utuin au tenab, reko nneis kais amsao, on reꞌ au reꞌ ka ꞌsao fa. Mes
Uisneno nfee mahinif ma manoef ansuun tuaf, natai nok tuaf naan. Rarit bian In
nkonan sin he nmatsaon. Ma bian In ka nkonan sin fa he nmatsaon.
1CO 7:8 Au he utoon ꞌeu atoin munif ma bifee munif reꞌ ka nsaon fa feꞌ, ma ꞌeu baun
bifee ngguin ꞌak, reko nneis hi kais amsao, on reꞌ au reꞌ ka ꞌsao fa.
1CO 7:9 Mes karu ka bisa mtahan maan fa hi tuam ein aan, reko nneis amsao. Reko
nneis amsao, fin karu kaah fa te, ho snaas reuꞌf ee of naah nafaniꞌ ko.
1CO 7:10 Rasi reꞌ ia ka naꞌko kau fa, tua. Fin au he utoon saaꞌ reꞌ hit Usiꞌ
naprenat anrair neu amatsaos ein am nak, bifee mamoneꞌ ka nabeiꞌ fa he nporin nain
in mone.
1CO 7:11 Mes, karu in nporin in mone, in kais ansao ntein. Reko nneis, in ntebi
nfain ma naraem on nok in mone. On naan amsaꞌ, atoin mafeꞌe ka nabeiꞌ fa he mporin
in fee.
1CO 7:12 Rasi reꞌ ia naꞌko kau, ka naꞌko fa hit Usiꞌ. ꞌEu tuaf bian sin, au he
uꞌuab on nai: karu atoin asraint ii in fee je ka npirsai fa Kristus te, in kais
anporin bifee reꞌ in nsao naan ee naan, karu bifee saꞌo naan anroim he nmoin
naꞌkiiꞌ nok ne piut.
1CO 7:13 On naan amsaꞌ, karu anmuiꞌ bifee mamoneꞌ, reꞌ in moen je ka npirsai fa
Kristus te, in kais anporin atoniꞌ reꞌ ansao naan ee naan, karu atoin saꞌo naan
anroim he nmoin naꞌkiiꞌ nok ne piut.
1CO 7:14 Fin atoin saꞌo reꞌ ka npirsai fa Uisneno kninuꞌ msaꞌ, natuin in nmafuut
nok in fee. Ma bifee saꞌo reꞌ ka npirsai fa Uisneno kninuꞌ msaꞌ, natuin in nmafuut
nok in mone. Karu kaah fa te, sin aanh ein ka kniunꞌ ein fa. Mes nok ranan ia, sin
ntoupu nrair marak akninuꞌ anbi Uisneno In human ma In matan.
1CO 7:15 Mes karu anmuiꞌ atoin saꞌo aiꞌ bifee saꞌo reꞌ ka npirsai fa Uisneno, reꞌ
nporin nain in fee aiꞌ in mone apirsait ate, mkonan sin. Rarit atoin saꞌo aiꞌ bifee
saꞌo reꞌ anpirsain neun Uisneno, ka nmafutuꞌ ntein fa on reꞌ naan. Fin Uisneno
noꞌen ma nnapen ki, he mjair Iin na, he hi bisa mmoin nok mamut, rameꞌ es nok es,
ma taininaꞌ.
1CO 7:16 Bifee mamoen ein reꞌ apirsait ein! Ho of oniꞌ bisa msoi mufetin ho mone.
Of oniꞌ ka bisa fa. Atoin mafeꞌe reꞌ apirsait ein! Ho of oniꞌ bisa msoi mufetin ho
fee. Of oniꞌ ka bisa fa msaꞌ. Hi ka mihiin fa namneo, tua.
1CO 7:17 Maski on naan amsaꞌ, mes ansuun-suun tuaf in aꞌtokon ma in aꞌhaken on mee-
on mee msaꞌ, oras Uisneno noꞌen naan ki mjair Iin na te, ammoin piut on reꞌ naan
nai. Kais miꞌbaniꞌ mteinꞌ ee, fin Uisneno es reꞌ anꞌator anrair je on reꞌ naan. Au
unoniꞌ ꞌeu jemaaꞌt ein ok-okeꞌ, atoran reꞌ ia.
1CO 7:18 On reꞌ hi miꞌheriꞌ miit he mikriraꞌ mmak, hi atoin Yahudis, namuni te naꞌ
hi mneen Uisneno noꞌen ki te, kais misuan aꞌheriꞌ naan. Ma atoniꞌ reꞌ ka naꞌheriꞌ
fa, oras anneen Uisneno noꞌen sin anjarin Iin na te, kais miꞌheriꞌ he njair tanar
nak, sin njarin nrarin Uisneno Iin na.
1CO 7:19 Karu miꞌheriꞌ miit ate, naan ka maꞌosaꞌ fa. Ma karu ka miꞌheriꞌ fa te,
naan ka maꞌosaꞌ fa msaꞌ. Reꞌ maꞌosaꞌ es reꞌ: hit tmoeꞌ tatuin Uisneno In apreent
ein.
1CO 7:20 Oras Uisneno anpiir ma nbetis naan ki mjair Iin na, In ka nreun ki fa he
miꞌheriꞌ aiꞌ ka maꞌheriꞌ fa. Onaim maut he hi mibaar on reꞌ naan, tua.
1CO 7:21 Au ꞌfee ꞌteniꞌ aꞌtopeꞌ es antein. Karu ho mjair atoniꞌ in ate oras Uisneno
noꞌen ko te, ho mubaar on reꞌ naan amsaꞌ, ka saaꞌ-saaꞌ fa. Mes on reꞌ ho bisa mjair
tuaf reꞌ napein fetin naꞌko ate, amjair on reꞌ naan nai! Karu ka bisa fa he mupein
fetin muꞌko ate, ka saaꞌ-saaꞌ fa msaꞌ.
1CO 7:22 Fin oras Uisneno noꞌen ate he njair Iin ja, ate naan anjair atoni frei reꞌ
anmeup neu in Usin et baer aꞌratas. Ma oras atoni frei jes he njair Uisneno Iin ja,
atoniꞌ naan anjair Kristus In aan renuꞌ-aan rekaꞌ.
1CO 7:23 Kristus anbaen nafeek anrair ki neik baen maꞌoos reꞌuf! Onaim hi kais
amjair ate meu tuaf bian.
1CO 7:24 Aok-bian manekat arki! Oras Uisneno noꞌen ma nnapen ki mjair Iin na, hi
ꞌtokom ma hi ꞌhakem on mee-on mee te, maut he on reꞌ naan nai. Kais miꞌbaniꞌ mteinꞌ
ee. No maut nai on reꞌ naan, neu Uisneno.
1CO 7:25 Hi mitaan kau anmatoom nok tuaf-tuaf reꞌ ka ntuup-tuup niit fa he nseor
gon nok bifee aiꞌ atoniꞌ. Uisneno ka natoon fa neu kau anmatoom nok rasi naan. Mes
hi bisa mpirsai saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee ia, natuin Uisneno nakriraꞌ ma naruruꞌ In rais
kasian ee neu kau. Au teenb ii on nai:
1CO 7:26 Oras ia hit tapein haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ. Onaim karu atoniꞌ on mee-on mee
te, maut he in on reꞌ naan nai. Au sairt ii on nai:
1CO 7:27 Karu ho msao ma mmafutub ho tuam aan mok ho fee jan ate, kais ampoirn ee.
Karu ho ka mmafuut fa heen mok ho fee jan antein ate, kais maim he msao mtein.
1CO 7:28 Mes karu ho mjair he msao msaꞌ, nana ka nsaan fa. Ma karu anmuiꞌ bifee reꞌ
ka ntuup-tuup niit fa feꞌ nok atoniꞌ rarit ansao, in ka nsaan fa. Mes mimnau, fin
amatsaos ii of napein susat humaꞌ-humaꞌ anbi pah-pinan ia. Au sairt ii he hi kais
amsuus on naan.
1CO 7:29 Aok-bian manekat arki! Utuin au teenb ii te, on nai: oors ii npaumaak een,
ma neon amsoupt ii npaumaak een. Atoin mafeꞌe, in kais natenab ma nakeo naan ahaa
in fee jan kuun, mes in ro he natenab ma nakeo Uisneno msaꞌ.
1CO 7:30 On naan amsaꞌ, karu anmuiꞌ tuaf ankuur ma nkae, reko nneis in nhaꞌtain in
tuan he kais ankae, he in naꞌbeiꞌ he natenab ma nakeo Uisneno. On naan amsaꞌ, karu
anmuiꞌ tuaf reꞌ neekn ee nmariin, reko nneis in nmoeꞌ in tuan ee he kais on reꞌ
naan, he in bisa natenab ma nakeo Uisneno. Karu anmuiꞌ tuaf ansoos naꞌbeiꞌ bareꞌ,
reko nneis in nmoin on reꞌ tuaf reꞌ anmaꞌmuiꞌ, he in bisa natenab ma nakeo nahiin
Uisneno.
1CO 7:31 Karu anmuiꞌ tuaf anpaek bareꞌ naꞌko pah-pinan ia, reko nneis in nmoeꞌ in
tuan ee nahuum on reꞌ tuaf reꞌ ka nakfiirt on fa neu pah-pinan ia in baerꞌ ein,
maut he in natenab ma nakeo nahiin Uisneno. Natuin pah-pinan ia in ranan of namneuk
nain.
1CO 7:32 Au ꞌroim he kais hi teenb ein anꞌainuan ok. Fin tuaf reꞌ ka nsao fa naan,
in npaek oras mainuan anneis he natenab ma nakeo nahiin Uisneno In romin. Es naan
ate, in bisa naim ranan he nmeup he nharineb Uisneno In nekan.
1CO 7:33 Mes reꞌ anmatsao nrair, ro he nahiin ma nakeo pah-pinan ia in romin amsaꞌ.
In nroim he nahiin ma nakeo Uisneno In roimn ee, mes in ro he naim ranan he
nharineb in fee je msaꞌ. Naan anmoeꞌ in teenb ee nbaits on neu-mneem. On naan amsaꞌ
bifee reꞌ ka nmatsao ntein fa, ma bifee reꞌ ka nsao niit fa. Sin nahiin ma nakeo
Uisneno In romin, he sin bisa nakniunꞌ ein anbin sin neek ein ma sin aok ein. Mes
bifee amatsaos ii, in neek ee nbaits on neu-mneem. Fin in nroim he nahiin ma nakeo
Uisneno In romin, mes in ro he naim ranan he nharineb in moen je msaꞌ.
1CO 7:35 Au utoon areꞌ rasin reꞌ ia ꞌeu ki, he hi mipein in arekon. Ma au ka ꞌroim
fa he ꞌekaꞌ ki. Au roimk ii, hi mmoeꞌ rais reko, mihiin ma mikeo Uisneno In romin,
he hi teenb ein kais anbaits ok.
1CO 7:36 Karu atoin ii anmuꞌi frei reꞌ in toon anmoin naan ii nanokab he nsao goe,
maut he in nsao. Saaꞌ antein atoniꞌ naan ka bisa ntahan naan fa in tuan. Sin ka
nsanan fa saaꞌ-saaꞌ on naan. Kais amfeꞌ-feꞌen sin piut, rarit namuni te, atoniꞌ
naan anmoeꞌ rais reꞌuf.
1CO 7:37 Mes karu in bisa ntahan naꞌbeiꞌ in tuan, in kais nanapaꞌ in tuan ee he
nsao. Fin in nahiin neu in he nmoeꞌ saaꞌ. Maut he in naran ma ntahan aꞌroo reko
msaꞌ.
1CO 7:38 Onaim atoniꞌ reꞌ ansao in afrei, naan reko. Ma reꞌ ka nsao fa naan, reko
nneisi ntein.
1CO 7:39 Bifee mamoneꞌ, ro mafutuꞌ ma naꞌkiiꞌ nok in mone tar antea in nmaet. Mes
karu in moen je nmate nrari te, in bole nsao ntein, asar in mone naan, apirsait neu
Kristus amsaꞌ.
1CO 7:40 Utuin au penit, banuꞌ naan in nꞌua reko nneis karu in ka nsao ntein fa. Au
utenab ꞌak fainekat ia naꞌko Uisneno In Asmanan reꞌ nok kau.
1CO 8:1 Oras ia au he uꞌuab anmatoom nok sisi reꞌ atoniꞌ npaek je he nfua. Hit
arkit tahiin rasi mfaun een, anmatoom nok rasin reꞌ ia. In raisn ii, karu atoniꞌ
nahini mfaun, in bisa nabeoꞌ, fin in natenab nak in nahini nneis naꞌko biak ein.
Reko nneis, hit tmaneek-neek tok biak ein kuuk. Fin naan es reꞌ anmoeꞌ areꞌ tuaf
ein ok-okeꞌ anjarin maꞌtaniꞌ ma bisa ntahan aꞌroo.
1CO 8:2 Karu anmuiꞌ tuaf naan in tuan ee nak, in ahinit anbi areꞌ kanan rasi, naan
nakriraꞌ ma naruruꞌ mnak, in mahinin naan ka namtiis fa feꞌ.
1CO 8:3 Mes karu anmuiꞌ tuaf reꞌ nneek Uisneno, Uisneno nahini nrair je. Naan es
reꞌ pentiing.
1CO 8:4 Onaim karu atoniꞌ nbukae sisi reꞌ anpaek niit ee he nfua, hit arkit tahiin
tak, baer fuat ein anbin pah-pinan ia, ka Uisneno batuur fa. Fin hit tahiin tak,
“Suma anmuꞌi haa Uisneno meseꞌ es reꞌ batuur.” ma “areꞌ baer fuat ein reꞌ atoniꞌ
naꞌbesan neu sin, ka maꞌosaꞌ ma maꞌotaꞌ fa.”
1CO 8:5 Anmuiꞌ bareꞌ mfaun et neon goe tnanan ma pah-pinan reꞌ atoniꞌ anteek sin im
nak, ‘usiꞌ’.
1CO 8:6 Mes neu hit arkit, Uisneno suma meesꞌ aah. In reꞌ naan, hit Amaꞌ. Areꞌ
saaꞌ-saaꞌ ii naꞌuun ma naꞌbaꞌan naꞌko Ne. Hit tmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii teu Ne. Ma
hit Usiꞌ, suma meesꞌ aah. Es reꞌ, Yesus Kristus. Uisneno npaek Naiꞌ Yesus, oras In
nmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii. Ma hit tmoin, natuin Naiꞌ Yesus es reꞌ anfee kit aꞌmonif.
1CO 8:7 Mes anmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa rasin naan. Sin feꞌ natenab piut-piut
anmatoom nok baer fuat ein, nahuum on reꞌ saaꞌ reꞌ sin natenab niit ee oras unuꞌ.
Etun ansuun oras sin nbukae sisi reꞌ atoniꞌ npaek je he nfua, sin natenab am nak,
“Bukaet reꞌ ia, anjari nrair fuaꞌ-turuꞌ he nfuan! Karu au uah mnaaht ein reꞌ ia, au
feꞌe mafuut ꞌok rais maufinun!” Onaim rasi naan nareuꞌ sin teenb ein, tar antea sin
ka bisa fa he nateenb ein namnoon ma namneo nteinꞌ ein, natuin sin neek ein anꞌoren
ma nakrait ein.
1CO 8:8 In raisn ii saaꞌ? Bukaet ii ka bisa neik kit fa he tbaiseun Uisneno, aiꞌ?
Karu ka tbukae fa te, hit ka tmaufiun fa. Ma karu tbukae te, ka nmoeꞌ kit fa tjair
atoin reko, aiꞌ?
1CO 8:9 Mes ampaant om! Maski ho mmuiꞌ hak he mmoeꞌ rasi piis es, rasi naan ka neu
fa he njair reko neu ko. Karu anmuiꞌ ho aom-bian apirsait es, reꞌ in neekn ee
nꞌoer, karu in niit ko mmoeꞌ moꞌet naan, rarit in nastuun anbi naa te, naan ka reko
fa!
1CO 8:10 Ho muhini mrair kuum, rasi pisaꞌ naan, ka njair fa saaꞌ-saaꞌ. Mes karu
aok-bian apirsait ein reꞌ ao akrait ein ankius niit ko mtook ma mbukae mbi uim
fuat, sin of nateenb ein saaꞌ? In of natenab nak, tbukae mnaah fuat amsaꞌ ka ntaam
fa rasi neu ne ntein, maski sin npaek bukaet ein naan he nfuan.
1CO 8:11 Ho muhini mrair rasi mfaun. Mes karu ho mmoeꞌ on naan, ho mureuꞌ tuaf neek
aꞌoert ein. Ma tuaf naan ho aom-bian apirsait. Kristus anmaet neu ne msaꞌ ate!
1CO 8:12 Reko nneis mitenab on nai: karu ho mmoeꞌ ho aom-bian reꞌ neek ein anꞌoren
he nmoꞌen rasi piis es, reꞌ sin naan ee neu nsaan, ho es reꞌ mmoeꞌ sanat meu sin.
Ma ho mmoeꞌ sanat meu Kristus amsaꞌ.
1CO 8:13 Onaim karu au uah amnahat reꞌ anmoeꞌ au aok-bian apirsait ein anmoufu nbin
sanat, reko nneis au kais ꞌeuk sisi ma ꞌuah amnahat human on reꞌ naan. Maski tar
antea nabar-baar amsaꞌ, kaisaꞌ, tua! Fin au ka ꞌroim fa he sin nmoufun nbin sanat.
1CO 9:1 Kais mitenab am mak, au ka ꞌmuiꞌ fa hak he ꞌtui on nai ꞌeu ki. Fin Uisneno
anhaef kau ꞌnao ꞌeut ma utoon anmatoom nok Ne. Unuꞌ te, au ꞌiit Naiꞌ Yesus, hit
Usiꞌ. Au ꞌmafuut piut ꞌok Ne, rarit hi arki ok-okeꞌ ampirsai Je, natuin au ꞌmeupk
aan.
1CO 9:2 Maski tuaf bian sin ka ntoup kau fa ꞌjair Uisneno In haef, mes hi mihini
mrari mmak, Uisneno nhaef kau he utoon In beno ꞌeu ki. Karu hi mroim he maim bukti
te, mkius kiim hi ꞌtokom ma hi ꞌhakem. Fin hi arki mmafutuꞌ feꞌ mok hit Usiꞌ.
1CO 9:3 Au he utaah ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ nasaeb kau sanat, on nai:
1CO 9:4 Kais-kaisaꞌ hi mitenab mak, au ꞌok naiꞌ Barnabas ka mmuiꞌ fa hak he mtoup
bukaet miꞌko tuaf-tuaf reꞌ hai minoniꞌ sin.
1CO 9:5 Kais-kaisaꞌ hi mitenab mak, hai ka mmuiꞌ fa hak he msao bifee Kristen, reꞌ
bisa nokan he ntuthae kai nbin bare bian. Te kaah, Uisneno In haef bian sin, nok
sin feek ein. Naiꞌ Yesus In oirf ein on naan amsaꞌ. Naiꞌ Petrus anmoeꞌ kuun on naan
amsaꞌ!
1CO 9:6 Kais-kaisaꞌ hi mitenab mak, suma au ꞌok naiꞌ Barnabas ammees jaah, es reꞌ
mmeup he maim roit, he hai bisa mmoin ma minoniꞌ biak ein.
1CO 9:7 Hi teenb ein naan, in aꞌsuikn ii saaꞌ? Amkius kiim soraurs ein. Sin kais
ansosan bukaet ma pake. Amkius kiim ameput anbi pooꞌ anggur. Ka tiit fa es, reꞌ
antaar ee mnak, “Ho kais muah hau fua anggur sin!” Amkius kiim atuuks ein. In nmuiꞌ
hak he naes susu naꞌko ꞌbib-kasen reꞌ in natuuk sin.
1CO 9:8 Au ka uꞌuab fa on naan, utuin au mansian biasa ia in teenb aa kuun. Fin
Uisneno In Atoorn ein natoon rasi humaꞌ meseꞌ on reꞌ naan amsaꞌ.
1CO 9:9 Anbi kaꞌo Musa in Atoran matuꞌi mnak, “Oras bijae je anteir makaꞌ he nbaits
ee naꞌko in asrakon, kais amfuut miꞌtemeb in fefan he in ka bisa naah fa.” Kais-
kaisaꞌ hi mitenab mak, Uisneno nroim he bijae je nmees bisa naah.
1CO 9:10 Kaah fa, tua! In naꞌuab nak he nkius kai msaꞌ! Fin matuꞌi mnak, “Abanit
afu ma tuaf reꞌ nbetis maak maꞌpuniꞌ naꞌko srakon, oras sin nmepun sin nahinin nak,
sin of napenin sin sapaak ein.” On naan amsaꞌ, reko nneis karu haef atoniꞌ Kristen
sin bisa ntoup sin sapaak ein, naꞌkon sin meupk ein sin aafk ein. Fin oras hai
minoniꞌ ki areꞌ kanan rasi naꞌko Uisneno In Asmanan, naan nahuum on reꞌ atoin tani
tuaf es anseen. Onaim oras hai minoniꞌ mrair ki te, ka saaꞌ-saaꞌ fa karu hai mtoup
bukaet aiꞌ saaꞌ-saaꞌ miꞌko ki. Fin reꞌ naan, ro pantas!
1CO 9:12 Tuaf sonaꞌ reꞌ nanoniꞌ ki, anmuiꞌ hak he ntoup bukaet ma bareꞌ bian naꞌko
ki, aiꞌ? Rarit, karu hai te, on mee? Hai hak ii anneis naꞌko sin! Mes hi mihini
mrair. Hai ka mpaek miit fa hai hak he miꞌtuiꞌ on naan. Hai maran ma mtahan ambi
areꞌ kanan rasi, he kais amtao ekat meu ki. Fin nok ranan naan, hi mroim he mneen
ma mitniin Kristus In Rais Reko reꞌ hai mireet Ee meu ki.
1CO 9:13 Mitenab miit! Aꞌnaak rais pirsait ein, reꞌ antuthaen etan atoin Yahudis
sin Uim Onen Uuf, sin nmonin naꞌkon fuaꞌ-turuꞌ reꞌ atoniꞌ nataam sin. Ma tuaf reꞌ
antuthae nbi mei fuat, sin bisa nekun sisi naꞌko muꞌit reꞌ tuaf nataam sin.
1CO 9:14 On naan amsaꞌ, Uisneno anbaꞌan nak, tuaf reꞌ nmeup he nanaob Rais Reko,
sin bisa nmonin naꞌkon sin mepun naan in afan. Naan es reꞌ batuur.
1CO 9:15 Maski au ꞌmuiꞌ hak he ꞌmoin on reꞌ naan, mes au ka ꞌroim fa he ꞌmoeꞌ on
reꞌ naan. Au ka ꞌtui fa surat ia, nok sarit ꞌak he hi msonuꞌ ma mfee kau bareꞌ. Au
ꞌtuthae ki ꞌroo goen, ma ka ꞌtoit ꞌiit fa saaꞌ-saaꞌ uꞌko ki. Onaim reko nneis au
ꞌmaet, he atoniꞌ kais natenab nak au ꞌmurai ꞌtoit ma ꞌtoroꞌ.
1CO 9:16 Maski au utoon atoniꞌ piut anmatoom nok Uisneno In Rais Reko, mes naan ka
njair fa ꞌsukif he au bisa uꞌuab beꞌo. Au ro he utoon ꞌeu tuaf anmatoom nok
Uisneno, fin Uisneno es anreek kau on naan. Karu au ka ꞌmoeꞌ utuin fa au mepu on
naan, au ꞌsuus ma ꞌmeiꞌ ꞌiis ok! Fin au of upein hukun.
1CO 9:17 Karu au unaob mepu ia suma natuin au roimk ii kuuk, bareꞌ reꞌ au upein je
naan, nahuum on reꞌ ameput antoup in kai. Mes karu au unaob mepu ia natuin Uisneno
anreek kau, naan aꞌtetaꞌ. Fin In npirsai kau, he ꞌpanat In baer maꞌosaꞌ.
1CO 9:18 Onaim karu on naan, au upein upan ma paꞌe saaꞌ? Au ka ꞌperluu fa he ꞌtoup
kai! Au utoon Uisneno In Rais Reko, ma ka ꞌtoit fa saaꞌ-saaꞌ. Naan es reꞌ neik rais
puas neu kau, tua. Ma rais puas naan, nahuum on reꞌ au upein upan ma paꞌe. Onaim au
ꞌmuiꞌ hak amfaun on reꞌ tuaf reꞌ in meup goe es reꞌ natoon Rais Reko, mes au kuuk
ka ꞌroim fa he ꞌpaek areꞌ au hak ein naan, tua.
1CO 9:19 Au reꞌ ia, tuaf reꞌ aꞌator kuuk au tuak utuin au romik. Atoniꞌ ka nmuiꞌ fa
hak he nreun kau he ꞌmeup ia, aiꞌ, ꞌmeup nee. Maski on naan amsaꞌ, mes au ꞌmoeꞌ au
tuak ii on reꞌ ate, he tuaf-tuaf anmuiꞌ hak he nreun ma naprenat kau. Nok ranan
naan, au bisa ꞌturun ma ꞌbaab too mfaun antein he sin naran ma ntahan natuin
Uisneno.
1CO 9:20 Onaim karu au ubua ꞌok atoin Yahudis, au ꞌmoeꞌ au tuak ii on reꞌ atoin
Yahudis, he ꞌturun ma ꞌbaab atoin Yahudis he sin nahiin Uisneno. Karu au ubua ꞌok
atoniꞌ reꞌ nnaaꞌ naheran Uisneno In Atoran, au ꞌmoeꞌ utuin Uisneno In Atoran, he au
bisa ꞌturun ma ꞌbaab sin imsaꞌ he nahiin Uisneno, (maski au uhiin ꞌak, tmoeꞌ tatuin
Atoran naan ka bisa fa tareko tfain tok Uisneno).
1CO 9:21 Karu au ubua ꞌok tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno In Atoran, au ꞌjair on reꞌ
sin, he ꞌeik sin antaam anjarin Uisneno Iin na. (Au ka ufetin ꞌain fa Uisneno In
Atoran reꞌ In nasanut sin nanete npeoꞌ kaꞌo Musa, mes oras ia au ꞌmoni ꞌpaek
Kristus In Atoran.)
1CO 9:22 ꞌEu tuaf reꞌ neekn ee nꞌoer, au ꞌmoeꞌ au tuak ii on reꞌ au neek ii anꞌore
msaꞌ, he au bisa ꞌfuriꞌ sin he sin npaumaak Uisneno. ꞌEu areꞌ too mfaun ein, au
ꞌmoeꞌ au tuak ii on reꞌ sin, he on mee-on mee msaꞌ, au bisa ꞌturun he ꞌsoi ufetin
ꞌaan bian.
1CO 9:23 Au ꞌmoeꞌ areꞌ rasin reꞌ ia, maut he areꞌ tuaf-tuaf bisa npirsai Uisneno In
Rais Reko. Nok ranan naan, hit bisa tapein sapaaf anbi areꞌ rais arekot reꞌ Uisneno
nroim he nfee sin neu kit.
1CO 9:24 Au ꞌfee ꞌtopeꞌ uꞌko amnaenat. Tuaf namfau nok naenan, mes reꞌ antaam
nahuun gui, meseꞌ. Onaim hi arki ok-okeꞌ ro he maen miheer, he mjair tuaf-tuaf
ahunut meu Uisneno.
1CO 9:25 Areꞌ amnokat anbi lomba ro he teb-tebe nmoeꞌ natuin ahaa saaꞌ reꞌ in anoin
ee natoon. Batuur, aa oo? Sin anmepun maꞌtaniꞌ on naan, he suma napenin aꞌpiru
ꞌnakaf reꞌ of namnene haa. Mes karu hit, hit tmeup he tapein upan ma paꞌe reꞌ
ntahan tar antea nabar-baar.
1CO 9:26 Onaim au ka ꞌaen fa tafiꞌ-tafiꞌ. Mes au ꞌusaha maꞌtaniꞌ he ꞌaen umneo goah
tar aꞌtea fenis. Karu tataib kau tok amatufus, au ka ꞌtuuf fa anin, mes au ꞌtuuf
uꞌtoom.
1CO 9:27 Au ꞌmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ꞌok maꞌtaniꞌ, ma au ꞌator au aok ii fani-fani he
au ꞌbisa ꞌtahan piut. Fin ka reko fa karu au utoon ꞌeu tuaf bian anmatoom nok
Uisneno, mes au kuuk aꞌtanhai atoran, rarit Uisneno napoin kau naꞌko ꞌbaꞌet.
1CO 10:1 Aok bian manekat arki! Hi kais amnikan main reꞌ retaꞌ un-unuꞌ, reꞌ oras
hit beꞌi-naꞌi sin anbin baer ruman. Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan neu sin ok-
okeꞌ, anpaek nope reꞌ nsanu nbi sin humak ma maatk ein. Rarit In nbatis oe tasi,
onaim annao naat sin npeꞌon naan tar antean sin npoin anbin oe tais je panin, nok
mamut ma ao-minaꞌ.
1CO 10:2 Nope ma oe tasi naan, anjarin aꞌtopeꞌ neu kit. Fin hit beꞌi-naꞌi sin
anpirsain neun kaꞌo Musa he naꞌnaaꞌ sin, rarit sin natuin nope naan, ma ntaman neun
oe tasi nabu-buan nok ne. Naan on reꞌ hit reꞌ tpirsai teu Kristus, tapeni sraniꞌ
msaꞌ, he naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, hit tjair Iin na, hit tneen ma tatniin Ee.
1CO 10:3 Hit beꞌi-naꞌi sin ok-okeꞌ anbukaen amnahat reꞌ Uisneno In Asmanan nabarab
neu sin.
1CO 10:4 Ma sin ok-okeꞌ nbukaen oe reꞌ Uisneno In Asmanan nabarab neu sin. Reꞌ sin
nbukaen oe naan, anpoi ma nboor naꞌko faut kouꞌ goes reꞌ Uisneno In Asmanan naruruꞌ
ma nakriraꞌ neu sin. Sin nnaon neun mee jah, fatu naan anbi nain naan. Fatu naan,
es reꞌ Kristus.
1CO 10:5 Mes Uisneno ka nroim fa nok tuaf amfaun reꞌ anmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ. Rarit,
oras sin nnaon nfuun am natefan nbin baer ruman reꞌ mainuan naan ate, anmuiꞌ amates
amfaun anbin naan. Onaim sin ansuub sin tuaf ein anbin bare mfaun.
1CO 10:6 Areꞌ rasin naan anjarin aꞌtopeꞌ neu kit, he hit kais atroim he tmoeꞌ
maufinu on reꞌ sin.
1CO 10:7 Kais amfua on reꞌ sin bian sin. Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak,
“Atoin Israelas sin reꞌ ia antokon ma naah-ninun nabu-buan anbin bijae aan marunaꞌ
in human ma in matan. Rarit sin anmurai naꞌbesan amsaꞌ.”
1CO 10:8 Hit kais atmakoin tok bifee reꞌ hit ka fee ja fa, aiꞌ tok atoniꞌ reꞌ hit
ka moen ja fa. Fin neno naan, sin naꞌhaek ein tafiꞌ-tafiꞌ on reꞌ naan, onaim anmuiꞌ
naan tuaf nifun boꞌ nua mteun anmaten neno meesꞌ aah.
1CO 10:9 Hit kais atsobaꞌ he tmoeꞌ rais maufinu humaꞌ-humaꞌ feꞌ, taim ranan he
tahiin tak, Kristus he nhukun kit, aiꞌ kaah. Fin atoin Israelas bian he nsobaꞌ
Uisneno on reꞌ naan, rarit In nkonan kaunaꞌ mfa-faun reꞌ nmuꞌin raso, he nrau
naꞌmaet sin.
1CO 10:10 Hit kais taꞌmuaꞌ amsaꞌ. Fin bian sin naꞌmuaꞌ ein piut, rarit Uisneno
nreek he In ameput tuaf es naꞌko sonaf neno tunan naꞌmaet sin.
1CO 10:11 Rasi naan antoom neu atoin Israelas sin, he njari ꞌtopeꞌ neu kit. Sin
ntui nrair sin ok-okeꞌ, he hit bisa tanoniꞌ he kais atmoeꞌ tatuin sin saant ein.
Fin neon amsoput naan anpaumak-maak he neem een.
1CO 10:12 Mumnau, he! Oras ia ho mutenab mak, ho bisa mtahan maꞌtaniꞌ. Mes ho ro he
mpaant om, he ho kais ammouf.
1CO 10:13 Ansuun oras, karu ho mnaben mak he mmoeꞌ maufinu, mumnau mak, tuaf bian
annaben niit furit on naan amsaꞌ. Mes ho bisa mpirsai Uisneno mak, In nmoeꞌ natuin
In uaban kuun. Fin In ka nkonan ko fa he mupein furit anneis naꞌko ho ꞌbeꞌim.
Ansuun oras reꞌ ho mupein furit on reꞌ naan, In nfee ko raan aꞌpoꞌi. In nroim he
nmoeꞌ ko mtahan muꞌbeiꞌ, he ho kais ammouf.
1CO 10:14 Onaim aok-bian manekat arki! Karu nmuiꞌ tuaf naꞌsekeꞌ ki, he miꞌbees ma
miꞌruriꞌ meu baer fuat ein, maen miꞌroo miꞌko naan! Kais ampao mtein!
1CO 10:15 Au uꞌuab ꞌeu ki reꞌ mitenab ate, ammanoe. Maut he hi mitaib kiim, he
mihiin saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee naan, batuur.
1CO 10:16 Mitenab miit rasi reꞌ ia: karu hit tabua ma tbukae tbi Uisneno In mei,
rarit tait iꞌkraas ma ttoit makasi teu Ne, rarit hit tbukae taꞌko kraas naan, in
sairt ii nak, hit tmafuut tok Kristus. Oras In nꞌopaꞌ In naaꞌ ee he nmaet, naan
nahuum on reꞌ hit tmaet tok Ne msaꞌ. Karu hit tteib utunuꞌ, rarit hit tbukae, in
sairt ii humaꞌ meseꞌ, es reꞌ hit tmafuut tok Kristus. Onaim oras In nmaet, naan
nahuum on reꞌ hit tmaet tok Ne msaꞌ.
1CO 10:17 Hit arkit tait namaꞌ taꞌko utunuꞌ fuaꞌ meseꞌ. Onaim areꞌ tuaf-tuaf reꞌ
nait namaꞌ naꞌko utunuꞌ fuaꞌ meseꞌ naan, nahuum on reꞌ hit tmafuut tok aof meseꞌ,
maski hit arkit tuaf amfaun.
1CO 10:18 Mitenab miit pah Israꞌel sin un-unuꞌ feꞌ. Oras sin nroor muꞌit anbin mei
fuat he naꞌbesan neun Uisneno, aꞌnaak pirsait reꞌ arorot naan, es reꞌ neuk in sisi.
In sairt ii nak, sin anmafuut nok Uisneno, ma sin anmafuut nok atoniꞌ reꞌ neik
muꞌit naan amsaꞌ he njair fuat.
1CO 10:19 Au sairt ii, on mee? Oras atoniꞌ reꞌ ka nahiin fa Uisneno he nfee fuaꞌ-
turuꞌ neu sin baer fuat ein, naan ka maꞌosaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ, aiꞌ? Fin baer fuat ein
naan, suma faut marunaꞌ reꞌ ka nmonin fa! Kaah fa, tua! Au sairt ii on nai: oras
tuaf anroor muꞌit he njair fuaꞌ-turuꞌ neu sin baer fuat ein, sin naꞌbesan neu niut
reuꞌf ein. Mes sin ka naꞌbesan fa neun Uisneno reꞌ batuur. Onaim au ka ꞌroim fa he
hi mmafuut mok niut reuꞌf ein on naan.
1CO 10:21 Karu hi mmafuut mok Uisneno, rarit ambukae miꞌko kraas naan ambi Uisneno
In mei, hi ka bole fa mnao mseor gom mok niut reuꞌf ein, ma mbukae miꞌko sin akraas
reꞌ oras atoniꞌ naꞌbesan neu sin. Fin in sairt ii nak, hi mmafuut umrair mok niut
reuꞌf ein. On naan amsaꞌ, karu hi mbukae mbi Uisneno In mei, hi ka bole fa he
mbukae nbi sin mei nggoe msaꞌ. Fin in sairt ii nak, hi mmafuut mok niut reuꞌf ein!
Naan mono!
1CO 10:22 Hi mitenab on mee? He mmoeꞌ hit Usiꞌ natiun, aiꞌ? Naan hit he tmaet een!
Of oniꞌ hi mitenab mak, hi maꞌtaniꞌ mneis miꞌko Uisneno, aiꞌ?
1CO 10:23 Of oniꞌ hi mak, “Au he ꞌmoeꞌ saaꞌ aha te, bole. Fin au hak ꞌaan es reꞌ
naan.” Batuur. Mes mimnau joo, fin areꞌ kanan rasi, ka reko fa neu ko. Ma ka neu fa
he areꞌ kanan rasi, bisa nturun he nhaꞌtain ho nekam.
1CO 10:24 Kais suma maim upan ma paꞌe meu ho tuam aan kuum. Reko nneis, maim upan
ma paꞌe meu bian amsaꞌ.
1CO 10:25 Onaim au ꞌusul on nai: karu msoos sisi mbi masaꞌ te, mbukae, tua. Kais
ammaktanan amtein mak, “Ia siis fuat, aa oo?” Aiꞌ kais mitenab am mak, “Au bole
ꞌeuk sisi reꞌ ia, aiꞌ kaah?”
1CO 10:26 Fin anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Pah-pinan ma in aafk ein
ok-okeꞌ, hit Usiꞌ Iin na.”
1CO 10:27 Karu anmuiꞌ atoniꞌ reꞌ ka npirsai fa feꞌ neu Uisneno nak, “Au uskau he
mbukae meu au umi!” Karu hi mroim, mnao he mbukae, tua. Ma mbukae areꞌ saaꞌ ii reꞌ
sin nfee sin neu ki. Kais ammaktanan mak, “Au bisa uah reꞌ ia, aiꞌ kaah?”
1CO 10:28 (Mes karu anmuiꞌ tuaf reꞌ naꞌseꞌ-seꞌo mnak, “Kais ambukae reꞌ ia, fin reꞌ
ia, siis fuat,” reko nneis ho kais ambukae. Ho ro he mutenab meu tuaf reꞌ neem
natoon ko naan, in naben maꞌfenaꞌ, aiꞌ kaah?
1CO 10:29 Au sairt ii, mutenab murek-rekoꞌ, mutuin atoniꞌ naan in tenab, bole
mbukae, aiꞌ kaah. Kais suma mutenab rais reko mutuin ho tuam aan kuum.) Te kaah, au
bole ꞌmoeꞌ utuin au ꞌroimk ii kuuk. Mes karu bian natenab nak naan ka reko fa karu
in nmoeꞌ rais jes, nansaaꞌ am es au ka bisa ꞌbebas fa he ꞌmoeꞌ utuin au roimk ii
kuuk, suma natuin rasi naan ka reko fa neu tuaf naan?
1CO 10:30 Karu au ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno, rarit au ꞌbukae, nansaaꞌ am es tuaf
naꞌuab namouf kau on naan, tua?
1CO 10:31 Onaim karu hi he miah, aiꞌ miun, aiꞌ mmoeꞌ saaꞌ aha te, mmoeꞌ areꞌ kanan
rasin naan he mtunaꞌ ma miꞌratan Uisneno In kanan arekot.
1CO 10:32 Kais misusab atoin Yahudis, aiꞌ atoin ka Yahudis fa, aiꞌ Uisneno Iin na.
1CO 10:33 Ammoeꞌ on reꞌ au. Fin au ꞌsobaꞌ he ꞌharineb sin arsin anbi areꞌ kanan
rasi. Au ka ꞌsobaꞌ fa he ꞌmoeꞌ rais reko ꞌeu au tuak ii kuuk. Mes au ꞌsobaꞌ he
ꞌmoeꞌ rais reko ꞌeu sin arsin, he sin napenin rais fetin amsaꞌ.
1CO 11:1 Hi mait iꞌtopeꞌ miꞌko kau, ma mmoeꞌ mituin au ꞌmonik. Fin au ꞌait iꞌtopeꞌ
uꞌko Kristus, ma ꞌmoeꞌ utuin Ee, tua.
1CO 11:2 Au ꞌaikas ki, natuin maski on mee msaꞌ, hi mimnau kau piut. Ma areꞌ kanan
rasi reꞌ au unoniꞌ ꞌrair ki sin, hi feꞌ mmoeꞌ mituin sin. Reok reꞌuf!
1CO 11:3 Mes anmuiꞌ rais jes reꞌ au he umnaub ki, on nai: kais amnikan hi miꞌuu
miꞌko mee. Ansuun tuaf reꞌ npirsai Kristus, naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko Kristus, ma
Kristus anjair in aꞌnakaf. Atoin ii anjair ahunut ma araip ranan neu in fee. Ma
Kristus neem naꞌko Uisneno.
1CO 11:4 Atoniꞌ kais ankuub in aꞌnakan oras in nꞌonen, aiꞌ oras in natoon Uisneno
In haan beno. Fin naan on reꞌ in namaebaꞌ Kristus, natuin in ka nfee fa rais
hormaat on reꞌ biasa hit tmoꞌe.
1CO 11:5 Mes bifee ji ro he nkuub in aꞌnakan oras in nꞌonen, aiꞌ oras in natoon
Uisneno In haan beno. Fin karu kaah fa te, naan on reꞌ in namaebaꞌ in mone, natuin
in ka nfee fa rais hormaat on reꞌ biasa hit tmoꞌe. Ma in namaebaꞌ in tuan aa kuun,
on reꞌ karu bifee jes nkeu boko.
1CO 11:6 Fin karu nmuiꞌ bifee reꞌ ka nroim fa he nkuub in aꞌnakan he njair tanar
nak, in nfee hormaat neu in mone, reko nneis in kateir naꞌparan in aꞌnaak fuun ein.
Mes karu in nnaben nak in aꞌnaak boko naan namaeb in tuan aa kuun, reko nneis in
nkuub in aꞌnakan naan.
1CO 11:7 Mitenab miit on nai: atoniꞌ ka nperluu fa he nkuub in aꞌnakan, fin Uisneno
nmoeꞌ atoniꞌ natuin In human ma In masan. Es naan ate, atoin ii ro he naruruꞌ ma
nakriraꞌ Uisneno In pinan ma krahan. Ma bifee ji ro he naruruꞌ ma nakriraꞌ atoin ii
in pinan ma krahan.
1CO 11:8 Fin oras Uisneno nmoeꞌ pah-pinan ia, In ka nmoeꞌ fa atoniꞌ naꞌko bifee.
Mes In nmoeꞌ bifee naꞌko atoniꞌ.
1CO 11:9 Ma In ka nmoeꞌ fa atoniꞌ neu bifee. Mes In nmoeꞌ bifee neu atoniꞌ.
1CO 11:10 Onaim reko nneis bifee ji nkuub in aꞌnakan, he tuaf bian nahiin nak, in
anpaek in hak he nꞌonen ma natoon Uisneno In haan beno, natuin ranan reꞌ batuur.
Ameput sonaf neno tunan nahinin on naan amsaꞌ.
1CO 11:11 Mes karu sin nmafutun nok Uisneno, bifee ma atoniꞌ ka nhaken nmees-mesen
fa.
1CO 11:12 Nahunu te, Uisneno nmoeꞌ bifee naꞌko atoniꞌ. Mes namuni te, bifee ji es
reꞌ nahoniꞌ naan atoniꞌ. Ma Uisneno es reꞌ anmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii he njarin.
1CO 11:13 Hi mitenab miit! Karu bifee ji nꞌonen neu Uisneno, ma ka nkuub fa in
aꞌnakan, mituin hi teenb ii te, naan reko, aiꞌ kaah?
1CO 11:14 Natuin hi atoran harat anbi kota Korintus, karu atoin ii in aꞌnaak fuun
ein amnaun ein, naan namaeb ee, oo, aiꞌ kaah?
1CO 11:15 Mes karu bifee ji in aꞌnaak fuun ein amnaun ein, naan reok reꞌuf, aa oo?
Uisneno nfee ne aꞌnaak funuꞌ mnanuꞌ he nkuub naan in aꞌnakan. Naan es reꞌ batuur.
1CO 11:16 Mes karu anmuiꞌ tuaf reꞌ anmatoen piut anmatoom nok rasi ia, mimnau he,
fin naꞌko hit reꞌ atjair aꞌnakat, ma naꞌko jemaaꞌt ein, hit biasa es reꞌ ia nai,
tua.
1CO 11:17 Oras ia, au he uꞌuab rais jes antein. Anbi rasi reꞌ ia, au ka bisa ꞌboꞌis
ki fa. Fin oras hi mibua, hi ka mmoeꞌ mituin fa saaꞌ reꞌ batuur, mes hi miꞌbabaꞌ
amreꞌut amteniꞌ.
1CO 11:18 Nahunu te, au ꞌneen nak, oras hi mibua he mꞌibadat, hi mbaits om. Bian
naꞌko reꞌ au ꞌneen sin naan, ro tebes of batuur.
1CO 11:19 (Ro batuur, natuin hi pukan-pukan on reꞌ naan, of mamnitaꞌ sekau es reꞌ
batuur-batuur anneen neu hit Usiꞌ, ma sekau es reꞌ ka nneen Ee fa.)
1CO 11:20 Fin oras hi atoin asranit mibua ma mbukae mbi Uisneno In mei, hi ro he
mimnau Usif Yesus. Naan es reꞌ batuur. Mes hi ka mmoeꞌ fa on naan.
1CO 11:21 In bukti esan reꞌ: oras hi mtook ma mbukae mibua te, anmuiꞌ tuaf reꞌ ka
npao fa tuaf bian, anmuiꞌ aparuꞌ ma akomat, ma bian antein ninun raur mafu. Tar
antea tuaf bian ka napenin fa namaꞌ, ma sin namnahan.
1CO 11:22 On mee es reꞌ ia!? Hi ka mmuiꞌ kiim fa umi he mbukae ambi naan, aa oo?
Aiꞌ hi sairt ii he mireuꞌ Uisneno In jemaaꞌt ein sin kaan foo meniꞌ? Aiꞌ hi he
mimaebaꞌ amaꞌmuiꞌt ein? Hi mroim he au uꞌuab on mee? Mroim he au ꞌboꞌis ki ꞌbi rasi
reꞌ ia, oo? Ka neu fa, tua!
1CO 11:23 Usif Yesus kuun es reꞌ neikn On natoon nain kau rasi reꞌ ia, ma au ꞌnonaꞌ
ꞌtein ꞌeu ki. Nak, oras too mfaun ii nabaarb ein he naꞌmaet Je, mabeꞌ naan In nait
utunuꞌ fuaꞌ es.
1CO 11:24 Rarit In nꞌonen ma ntoit makasi neu Uisneno. Ma In natoon neu In atoup
noinꞌ ein am nak, “Ambukae utunuꞌ reꞌ ia, fin reꞌ ia, Au aok. Sin of nareuꞌ Au aok
ii neu ki. Onaim hi ro he mbukae utunuꞌ reꞌ ia he mimnau Kau.”
1CO 11:25 Oras sin nbukaen nrarin, In nmoeꞌ humaꞌ meseꞌ nok akraa tua min-kase msaꞌ
am nak, “Tua min-kase reꞌ ia in aꞌmoufn ii, es reꞌ: Uisneno he nahakeꞌ rais
manbaꞌan feꞌu nok ki. Ma Au ro he ꞌopaꞌ Au naaꞌ ii tar antea Au ꞌmaet feꞌ, naꞌ rais
manbaꞌan naan anjair. Rarit, ansuun oras hi mbukae tua min-kase on nai te, hi ro he
mimnau Au rasi ꞌmaten naan.”
1CO 11:26 Ansuun oras, oras hi mmoeꞌ harat reꞌ ia, he mbukae utunuꞌ reꞌ ia, ma
mbukae miꞌko kraas reꞌ ia, tar antea Usiꞌ ankoen On anfain neem, naan nahuum on reꞌ
hi miretaꞌ mifaniꞌ anmatoom nok In aꞌmaten.
1CO 11:27 On naan ate, karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nbukae utunuꞌ reꞌ naan ma nbukae naꞌko
kraas reꞌ naan he namnau hit Usiꞌ, mes in neekn ee ka namnoon fa, Uisneno of
anhuukn ee. Natuin, reꞌ naan Usif Yesus In aon ma In naaꞌ. Onaim karu tuaf es in
neekn ee ka namnoon fa, in ka pantas fa he nbukae nbi mei naan, fin ꞌmoꞌet reꞌ naan
anhaiꞌniis kuun Usif Yesus.
1CO 11:28 Reko nneis, tuaf meseꞌ-meseꞌ anparikas kuun in neekn ee feꞌ. Rarit, karu
in tebes nak in neekn ee namnoon, naꞌ in bisa nbukae utunuꞌ ma tua min-kase naan.
1CO 11:29 Mes anmuiꞌ tuaf reꞌ nbukae nok neek apenut. Fin sin nateenb ein am nak,
“Naiꞌ Yesus In aꞌmaten, ka maꞌosaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ. Naiꞌ Yesus In aon ka maꞌpakeꞌ fa
neu kau.” Tuaf on reꞌ naan nasaah ma nataah kuun in amreꞌun, natuin sin of napenin
hukun.
1CO 11:30 Etun anbi hi sonam ma hi tnaanm ein naan, anmuiꞌ tuaf reꞌ anꞌoer, anmuiꞌ
tuaf reꞌ nameen, ma nmuiꞌ tuaf reꞌ anmate nrarin.
1CO 11:31 Mes karu hit tuaf meseꞌ-meseꞌ atparikas tarek-rekoꞌ hit neek ii feꞌe te,
hit ka tapein fa hukun on reꞌ naan.
1CO 11:32 Karu hit Usiꞌ anhukun kit, In nmoeꞌ on reꞌ naan he nanoniꞌ kit tatuin
ranan reꞌ namneo ma namnoon. Fin In ka nroim fa he hit tapein hukun, ma tamreuꞌ
tabu-bua tok mansian ii ok-okeꞌ atbi pah-pinan ia.
1CO 11:33 Onaim aok-bian manekat arki! Karu hi mibua ma mbukae mbi Uisneno In mei,
es ro he mpao es.
1CO 11:34 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ namnaah anmaet, reko nneis in nhaꞌtain naan anbi in
uim je feꞌ. Maut he, oras hi mibua ok-okeꞌ te, hi kais mipein hukun. Anmatoom nok
rasi bian reꞌ hi mitaan sin naan, of au ꞌuum aꞌtea naan ate, naꞌ au ꞌator.
1CO 12:1 Aok-bian manekat arki! Au ꞌroim he hi mihiin anmatoom nok kuasat ma manoef
ein reꞌ Uisneno In Asmaan ee nfee sin neu kit he hit tpaek sin.
1CO 12:2 Hi mihini mrair mak, oras hi ka mjair Uisneno Iin na fa feꞌ, hi miꞌbesan
piut meu baer marunaꞌ reꞌ anmuu. Hi mitun-tuin ahaa sin.
1CO 12:3 Es naan ate, au ꞌroim he hi mihiin am mak, ka neu fa tuaf reꞌ anmafuut nok
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ reꞌ nak, “Kasat neu Yesus naan!” Ma ka neu fa tuaf reꞌ ka
nmafuut fa nok Uisneno In Asmaan Akninuꞌ nak, “Naiꞌ Yesus naan, au Usiꞌ!”
1CO 12:4 Uisneno In Asmanan anfee neu tuaf meseꞌ-meseꞌ nok in mahinif ma manoef
kuun, he es-es ate nanaob kuuk sin mepu. Mes areꞌ mahinif ma manoef sin neman
naꞌkon Asmanaf meseꞌ.
1CO 12:5 Tuaf meseꞌ-meseꞌ napenin mahinif ma manoef humaꞌ-humaꞌ he ntuthae tuaf
bian, mes sin arsin suma nneen ma natniin naꞌkon Usif meesꞌ aah.
1CO 12:6 Tuaf meseꞌ-meseꞌ napenin mepu humaꞌ-humaꞌ he nanaob Uisneno In mepu, mes
suma Uisneno meseꞌ reꞌ naan, es reꞌ anturun ma nbaab sin he nanaob sin mepun naan.
1CO 12:7 Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In Asmanan anbi tuaf meseꞌ-meseꞌ nok ranan
humaꞌ-humaꞌ, mes In sairt ii he sin ok-okeꞌ napenin upan ma paꞌe buꞌ-buaꞌ.
1CO 12:8 In nfee In Asmaan ee In kuasa neu Iin na. Bian antoupun mahinif ma manoef
he sin bisa nateenb ein namnuut, rarit anfee fainekat reꞌ natai nok rasi. Bian
antoupun mahinif ma manoef he natoon namnoon goah saaꞌ reꞌ sin nahiin sin.
1CO 12:9 Bian antein antoupun kuasa he npirsai naheran neun Uisneno, natuin sin
nmafutun naher-heran nok In Asmanan. Bian antein antoupun kuasa he narekoꞌ amenat.
1CO 12:10 Bian atein antoupun kuasa he nmoꞌen rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ reꞌ naruruꞌ
ma nakriraꞌ Uisneno In pinan ma krahan. Bian antein antoupun mahinif ma manoef he
natoon Uisneno In haan beno neu Iin na. Bian antein antoupun mahinif ma manoef he
nahinin smanaf mee es reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ anbi Uisneno, ma mee es reꞌ kahaf. Bian
antein antoupun mahinif ma manoef he bisa naꞌuab ein anpaken uab humaꞌ-humaꞌ. Bian
antein antoupun mahinif ma manoef he natoon uab ein naan sin aꞌmoufk ein.
1CO 12:11 Mes suma Asmanaf meseꞌ reꞌ nmoeꞌ he sin arsin bisa nmepun on reꞌ naan. In
nfee neu tuaf meseꞌ-meseꞌ he sin bisa nmepun natuin Asmanaf naan In romin.
1CO 12:12 Au he utaib mahinif ma manoef sin reꞌ naan nok aof. Aof meseꞌ naan nok in
namaꞌ humaꞌ-humaꞌ. Mes namaꞌ humaꞌ-humaꞌ naan, anmafuut anjair aof meseꞌ. Naan on
reꞌ Kristus Iin na.
1CO 12:13 Hit arkit tmafuut tok Asmanaf meseꞌ. Es naan ate, oras hit tasrain, hit
tjair on reꞌ pah meseꞌ. Maski hit atoin Yahudis aiꞌ ka atoin Yahudis fa, ate aiꞌ ka
ate fa, Uisneno nfee neu kit arkit Asmanaf meesꞌ aah. Naan on reꞌ hit tbukae oe reꞌ
neiki ꞌhonis naꞌko oe mataꞌ meseꞌ.
1CO 12:14 Batuur, aof ii ka naꞌko fa namaꞌ meseꞌ. Fin in reꞌ naan, anjair naꞌko
namaꞌ amfaun.
1CO 12:15 Kar-karu ho haem aan nak, “Au reꞌ ia, ka ꞌnimaf fa. Onaim au ka ꞌjair fa
namaꞌ es uꞌko ho aom.” Maski in naꞌuab on naan, mes in feꞌ njair namaꞌ naꞌko ho
aom. Batuur, aiꞌ?
1CO 12:16 Ma karu ho ruikm aan nak, “Au reꞌ ia, ka mataf fa. Onaim au ka ꞌjair fa
namaꞌ uꞌko ho aom.” Maski in naꞌuab on naan, mes in feꞌ njair namaꞌ naꞌko ho aom.
1CO 12:17 Mitenab miit! Karu ho aom aan suma njair mataf meesꞌ aah, ho bisa mneen
on mee? Ma karu ho aom aan suma njair rukif meesꞌ aah, ho bisa mufoi on mee?
1CO 12:18 Mes hi mihiin mak, Uisneno nmoeꞌ kit atjair on reꞌ aof meseꞌ, ma In
nꞌator in namaꞌ humaꞌ-humaꞌ, natuin In human ma In masan.
1CO 12:19 Karu hit aok ii suma njair namaꞌ humaꞌ meesꞌ aah, in kaan ee ka ‘aof’ fa
ntein, oo?
1CO 12:20 Mes in batuurn ii, hit aok ii nmuiꞌ namaꞌ humaꞌ-humaꞌ. Naan es reꞌ anmoeꞌ
je njair aof aꞌteme-ꞌteme.
1CO 12:21 Atoniꞌ in matan ka bisa nasmeruꞌ ma nkanaꞌpaar fa neu atoniꞌ naan in
aꞌniman nak, “Au ka ꞌperluu ko fa!” Ma atoniꞌ in aꞌnakan ka bisa natoon fa neu in
haen am nak, “Au ka ꞌperluu ko fa!”
1CO 12:22 In batuurn ii, es reꞌ aof ii anmuiꞌ namaꞌ reꞌ hit taan ee anꞌoer ma ka
pentiing fa, mes hit tperluu sin feꞌ.
1CO 12:23 Anmuiꞌ namaꞌ bian reꞌ hit taan sin suma mapakeꞌ kreoꞌ goah, mes hit
tpijaar ma tpairoir sin feꞌ nok reko. Ma nmuiꞌ namaꞌ bian reꞌ hit tamaeb ok, ma ka
troim fa he takriraꞌ sin, rarit hit tkuub ma tꞌaum sin nok reko.
1CO 12:24 Mes karu namaꞌ reꞌ ka namaebaꞌ kit fa, hit ka tansaaꞌ sin fa. Mes Uisneno
nabuab naamꞌ ein naan anjair aof meseꞌ. Rarit In nꞌator he naamꞌ ein reꞌ hit taan
sin ka pentiing fa, hit tpijaar ma tpairoir sin nok reko,
1CO 12:25 fin In ka nroim fa karu hit aok ii nbaits on. In nroim he hit arkit
atmakius es nok es.
1CO 12:26 Fin karu naamꞌ es napein susat, sin arsin annaeb ein amsaꞌ. Ma karu naamꞌ
es napein hormaat, sin arsin anmarinan amsaꞌ.
1CO 12:27 On naan amsaꞌ hi arki. Fin hi on reꞌ Kristus In aon aꞌteme-ꞌteme. Ansuun
tuaf apirsait es-es ate, anjair on reꞌ naamꞌ es naꞌko Kristus In aon.
1CO 12:28 Fin anbi apirsait ein sin atnaank ein, Uisneno nfee kuasa he nmepun
humaꞌ-humaꞌ. Nahunu te, In nreek haef tuaf bian he nnao natoon In haan beno. No
nuan ii, In npaek tuaf bian anjair In mafefa kninuꞌ. No teun ii, In nmoeꞌ tuaf bian
nanoniꞌ nahiin tuaf anmatoom nok Ne. Rarit In nfee kuasa neu tuaf bian he bisa
nmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ, he naruruꞌ ma nakriraꞌ In pinan ma krahan. Bian
napenin kuasa he narekoꞌ amenat. Bian napenin mahinif ma manoef he nturun ma nbaab
tuaf. Bian napenin mahinif ma manoef he bisa naꞌhabaꞌ ma nꞌurus tuaf ein he sin
nmepun nabu-buan nok reko. Ma In nfee kuasa neu tuaf bian antein, he sin bisa
naꞌuab ein anpaken uab humaꞌ-humaꞌ.
1CO 12:29 Hi mitenab on mee? Uisneno nreek kit arkit he tnao tatoon In haan beno,
oo? Kaah fa, tua. In nmoeꞌ kit arkit atjair In mafefa kniun, aa oo? Kaah fa, tua.
In nmoeꞌ kit arkit atjair anoniꞌ ahinit, aa oo? Kaah fa, tua. In nfee kuasa neu kit
arkit he tmoeꞌ rais sanmakat, aa oo? Kaah fa, tua.
1CO 12:30 In nfee kuasa neu kit arkit he bisa tarekoꞌ ameent ein, aa oo? Kaah fa,
tua. In nmoeꞌ kit arkit he bisa taꞌuab atpaek uab humaꞌ-humaꞌ, oo? Kaah fa, tua. In
nmoeꞌ kit arkit bisa tahiin uab ein naan sin aꞌmoufk ein, aa oo? Kaah fa, tua.
1CO 12:31 Hi ro he mibarab he mtoup ma mpaek mahinif ma manoef reꞌ mapakeꞌ nneis
neu too mfaun ein. Maski on naan amsaꞌ, mes au feꞌ he ururuꞌ ma ukriraꞌ ꞌeu ki
ranan reꞌ reko nneis.
1CO 13:1 Kar-karu au bisa uꞌuab aꞌpaek areꞌ kanan uab, on reꞌ uab mansian, aiꞌ uab
naꞌko Uisneno In ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan, mes au ka ꞌmuiꞌ fa rais
menakat aꞌkreꞌo msaꞌ, in uupn ii saaꞌ? Au uabak naan ruumn ahaa, on reꞌ ꞌsene reꞌ
nahan-haan aah, aiꞌ daroom reꞌ nahaan tang-tang-tang aah.
1CO 13:2 Kar-karu au ꞌmuiꞌ mahinif ma manoef he utoon Uisneno In haan beno neu Iin
na, ma au uhiin ꞌain areꞌ rais maꞌniif ein ok-okeꞌ, ma au uhiin areꞌ kanan rasi reꞌ
ahiint ein nahiin sin, ma karu au rais pirsait ꞌeu Uisneon gui naꞌkiiꞌ tar antea au
bisa unaniꞌ ꞌtoeꞌf ein, mes au ka ꞌmuiꞌ fa rais manekat aꞌkreꞌo msaꞌ, in uupn ii
saaꞌ? Au ꞌmoꞌet naan ka maꞌosaꞌ ma maꞌupan fa saaꞌ-saaꞌ.
1CO 13:3 Karu au uꞌsosaꞌ ꞌain au ꞌmuiꞌf ein, rarit au ꞌfee roit ein ok-okeꞌ ꞌeu
tuaf amaꞌmuiꞌt ein, aiꞌ au ꞌnonaꞌ au tuak ii aꞌjair fuaꞌ-turuꞌ, mes au ka ꞌmuiꞌ fa
rais manekat aꞌkreꞌo msaꞌ, in uupn ii saaꞌ? Au ka ꞌmuiꞌ fa rasi ꞌsukif he ꞌaikas au
tuak ii msaꞌ. Fin reꞌ naan parsuum aah! Ka nmuiꞌ fa upan ma paꞌe kreꞌo msaꞌ.
1CO 13:4 Fin rais manekat naan, namiin, tua. Rais manekat naan, sabaar, tua. Rais
manekat naan, ka natiun nahiin fa, tua. Rais manekat naan, ka naikas ma naꞌratan
nahiin fa in tuan aa, tua. Rais manekat naan, ka nabeoꞌ fa, tua.
1CO 13:5 Rais manekat naan, naruruꞌ rais hormaat, tua. Rais manekat naan, ka nroim
fa he niis anmees kuun, tua. Rais manekat naan, ka manah fa te natooꞌ, tua. Rais
manekat naan, ka natunuꞌ nahiin fa tenab, tua.
1CO 13:6 Rais manekat naan, anmariin nok saaꞌ reꞌ namneo ma namnoon, ma ka nroim fa
rasi reꞌ ka natai fa, tua.
1CO 13:7 Rais manekat naan, naran ma ntahan anbi areꞌ kanan rasi, tua. Rais manekat
naan, anpirsai piut, tua. Rais manekat naan, nafnekan ma nharap piut, tua. Rais
manekat naan, naran ma ntahan piut, tua.
1CO 13:8 Rais manekat naan ka nasnaas fa, tua. Mes saaꞌ reꞌ Uisneno In mafefa
kniunꞌ ein natoon sin naan, noki-noki te, ka tperluu ttein sin fa goen. Ma karu
tuaf naꞌuab anpaek uab humaꞌ-humaꞌ, noki-noki te, ka tperluu ttein sin fa goen. Ma
karu saaꞌ reꞌ ahiint ein nahiin sin, noki-noki te, ka mapakeꞌ fa goen amsaꞌ.
1CO 13:9 Oras ia, hit suma tahini kreoꞌ goah. Karu hit tjair Uisneno In mafefa
kninuꞌ, hit suma tatoon rasi reꞌ ka nanokab fa feꞌ.
1CO 13:10 Mes antea in oors ate, areꞌ saaꞌ ii of namtiis. Oras naan, rasin reꞌ ka
namtiis fa feꞌ, ka mapakeꞌ fa ntein amsaꞌ.
1CO 13:11 Tait iꞌtopeꞌ on nai: oras au anaꞌ feꞌ, au uꞌuab on reꞌ riꞌaan aꞌbaut
biasa naꞌuab. Au utenab on reꞌ riꞌaan aꞌbaut biasa natenab amsaꞌ. Mes oras ia, au
ꞌneek amnasi ꞌrair, es naan ate, au ka ꞌriis nok fa on reꞌ riꞌaan aan antein.
1CO 13:12 Tait iꞌtopeꞌ bian antein: oras ia, hit bisa tiit aꞌkreꞌo, mes ka nakninuꞌ
fa feꞌ, on reꞌ atkisu tpaek ninu reꞌ anreuꞌ. Mes aꞌroo-ꞌroo te, areꞌ saaꞌ ii of
nakninuꞌ. Hit tkius tiit on reꞌ baer es natetab anbi hit humak ma hit matak. Oras
ia, au suma uhini kreoꞌ goah. Mes aꞌroo-ꞌroo te, au bisa uhiin areꞌ kanan rasi, on
reꞌ Uisneno nahiin areꞌ kanan rasi anmatoom nok au tuak.
1CO 13:13 Onaim oras ia, anmuiꞌ rasi nonoꞌ teun reꞌ hit ro he tmoeꞌ sin, reꞌ ntaahn
ein piut. Sin esan reꞌ: hit ro he tpirsai piut teu Uisneno; hit ro he tafnekan ma
tharap piut tak, In of anꞌator areꞌ kanan rasi anjarin reko; ma hit ro he tmaneek
es nok es piut-piut. Naꞌko rais noon teun ein ia, reꞌ pentiing anneis ji es reꞌ
rais manekat. Fin rais manekat naan es reꞌ reko nneisi.
1CO 14:1 Amꞌusaha he mmaneek es nok es ambi areꞌ kanan rasi. Fin ka nmuiꞌ fa rasi
bian reꞌ pentiing anneisi ntein. Ma maim ranan amsaꞌ he Uisneno In Asmaan ee anfee
ki kuasa nok mahinif ma manoef, he hi bisa mmoeꞌ rais arekot humaꞌ-humaꞌ. Ma reꞌ
reok gui, karu hi mipein mahinif ma manoef he mitoon Uisneno In haan beno.
1CO 14:2 Fin, karu tuaf anmuiꞌ mahinif ma manoef he naꞌuab anpaek uab aꞌtetaꞌ,
Uisneno In Asmaan ee anfee ne kuasa he natoon rasin reꞌ ka nakninuꞌ fa feꞌ. Mes in
ka naꞌuab fa nok tuaf bian, fin in suma naꞌuab nok Uisneon goah. Ka nmuiꞌ fa tuaf
reꞌ nabua nbi naan, reꞌ nahiin tuaf naan in uab naan.
1CO 14:3 Mes karu tuaf anmuiꞌ mahinif ma manoef he natoon Uisneno In haan beno, in
nfee haan beno naan neu tuaf ein ok-okeꞌ reꞌ abitan naan. In nahakeꞌ tuaf-tuaf in
rais pirsait neu Uisneno, nhaꞌtain sin neek ein, nseuꞌsaab ma nhaan mau tuaf ein
reꞌ neek ein ansusan.
1CO 14:4 Tuaf reꞌ naꞌuab anpaek uab aꞌtetaꞌ, in nhaꞌtain kuun in nekan. Mes atoniꞌ
reꞌ natoon Uisneno In haan beno, in nhaꞌtain too mfaun reꞌ nabuan, he jemaaꞌt ein
ok-okeꞌ naꞌbeꞌi nnesin.
1CO 14:5 Au roimk ii he hi arki bisa miꞌuab ampaek uab aꞌtetaꞌ. Mes au ꞌromi ꞌneis
he hi bisa miꞌuab mitoon Uisneno In haan beno. Fin tuaf reꞌ natoon Uisneno In haan
beno, mapakeꞌ nneis naꞌko tuaf reꞌ suma naꞌuab anpaek uab aꞌtetaꞌ. Karu miꞌuab
ampaek uab aꞌtetaꞌ, naan reko amsaꞌ, asar anmuiꞌ tuaf reꞌ bisa natoon uab naan in
aꞌmoufun. Nok ranan naan, haan beno naan bisa naꞌbeꞌib too mfaun ein abitan
jemaꞌat, he sin bisa nahinin imsaꞌ.
1CO 14:6 Aok-bian manekat arki! Mitenab miit rasi ia. Kar-karu au ꞌuum ꞌeu ki,
rarit au uꞌuab aꞌpaek uab aꞌtetaꞌ reꞌ hi ka mihiin je fa, hi mipein upan saaꞌ? Ka
tiit fa, tua. Mes karu au uꞌuab ꞌeu ki, reko nneis au utoon Uisneno In romin. Reko
nneis au ꞌfei rasi reꞌ unuꞌ te, ka nakninuꞌ fa. Reko nneis au ꞌturun ma ꞌbaab ki he
mihiin rasi humaꞌ-humaꞌ antea namnuut. Reko nneis au umnaubaꞌ ki ꞌeik Uisneno In
Kabin ma Prenat. Reko nneis au unoniꞌ ki. Nok ranan naan ate, naꞌ anmuiꞌ in upan
neu ki, tua!
1CO 14:7 On naan amsaꞌ nok baer musiik ein. Fin sin ka nmonin fa, mes sin nahanan
hanaf humaꞌ-humaꞌ. Ampaek bobe, aiꞌ ꞌheꞌo, aiꞌ ꞌrekuꞌ, karu in not ee ka naꞌbaniꞌ
fa, atoniꞌ ro ka nahiin fa neu in nreuk siit mee ja, oo?
1CO 14:8 Ma karu toiꞌs ee haan ee ka nakninuꞌ fa, on mee he soraurs ein bisa
nahinin nak, in haan tanar he sin nabaarb ein he nmakenan? Ka bisa fa, tua.
1CO 14:9 On naan amsaꞌ neu ki. Karu hi miꞌuab ampaek uab aꞌtetaꞌ, aiꞌ mpaek uab reꞌ
atoni ka nahiin je fa ma nkeukn ee, naan on reꞌ hi miꞌuab mok anin. Ruum am parsuum
aah, fin atoniꞌ ka bisa nheek fa ho sarit!
1CO 14:10 Anmuiꞌ uab amfaun anbi pah-pinan ia. Uab meseꞌ-meseꞌ te, anmuiꞌ kuun in
aꞌmoufun.
1CO 14:11 Mes karu au ka uhiin fa atoniꞌ bian sin uab, naan ka nmuiꞌ fa upan saaꞌ-
saaꞌ neu kau. Au ka uhiin fa sin uab, ma sin ka nahiin fa au uab amsaꞌ. Hit arkit
es nok es ate, atjair on reꞌ kase.
1CO 14:12 On naan amsaꞌ nok ki. Hi he mipein kuasa nok mahinif ma manoef miꞌko
Uisneno. Naan reko. Mes reko nneis hi mꞌusaha he mipein kuasa nok mahinif ma manoef
reꞌ hi bisa mpaek je he mhaꞌtain apirsait ein amfa-faun!
1CO 14:13 Onaim karu tuaf reꞌ naꞌuab anpaek uab aꞌtetaꞌ, reko nneis in nꞌonen
antoit he Uisneno nfee ne mahinif ma manoef msaꞌ he in bisa natoon uab aꞌtetaꞌ naan
in sarit.
1CO 14:14 Karu au ꞌonen aꞌpaek uab aꞌtetaꞌ, au ꞌonen aꞌpaek au nekak, mes au ka
uhiin fa neu au uꞌuab saaꞌ.
1CO 14:15 Onaim in reokn ii, au he ꞌmoeꞌ on mee? Au ꞌpaek sin nua sin, mes es-es
ate nok in tabu. Au he ꞌonen aꞌpaek au nekak. Ma au he ꞌonen aꞌpaek uab reꞌ au
uhiin je msaꞌ. Au he ꞌsii siit pures-boꞌis ꞌeu Uisneno ꞌpaek au nekak. Ma au bisa
ꞌsii ꞌpaek uab reꞌ au uhiin je msaꞌ.
1CO 14:16 Fin karu ho mpaek uab aꞌtetaꞌ he mpures ma mboꞌis Uisneno muꞌko ho nekam,
rarit anmuiꞌ tuaf bian anbi naan reꞌ ka nahiin fa rasin naan, on mee he in bisa
nekaf meseꞌ nok ko? Oras ho mtoit makasi meu Uisneno mpaek uab aꞌtetaꞌ, on mee he
tuaf naan bisa nekaf meseꞌ nok ko mnak, “Naan batuur, tua!” Ka bisa fa, aiꞌ? Fin in
ka nahiin fa ho uab naan.
1CO 14:17 Ho bisa mtoit makasi meu Uisneno on naan. Mes rasi naan ka nhaꞌtain fa
tuaf bian sin neek ein.
1CO 14:18 Hi of oniꞌ ka mihiin fa. Au uꞌuab aꞌpaek uab aꞌtetaꞌ aꞌneis uꞌko ki ok-
okeꞌ. Ma au ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno, natuin In nmoeꞌ kau bisa uꞌuab on naan.
1CO 14:19 Mes karu apirsait ein nabuan, reko nneis au uꞌuab aꞌpaek uab tuk-tukaꞌ ma
par-paraꞌ niim aah reꞌ he sin bisa nahinin, he au unoniꞌ sin, naan reko nneis naꞌko
au uꞌuab amnanuꞌ-mnanuꞌ aꞌpaek uab aꞌtetaꞌ amfa-faun, reꞌ sin ka nahiin je fa.
1CO 14:20 Aok-bian manekat arki! Karu hi he mroim he mihiin areꞌ kanan rasi, hi ro
he minoniꞌ on reꞌ tua neek amnasit. Kais mitenab on reꞌ riꞌaan aꞌbaut ein! Mes
anmatoom nok rais maufinu, hi ro he on reꞌ riꞌaan aꞌbaut ein, reꞌ ka nmoeꞌ nahinin
fa rais maufinu, fin sin neek ein nakniunꞌ ein.
1CO 14:21 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ, matuꞌi mnak: “Hit Usiꞌ naꞌuab am nak, ‘Au
he ꞌpaek pah reꞌ naꞌuab anpaek uab aꞌteet ein, he Au uꞌuab ꞌeu pah Israꞌel ia.
Maski Au uꞌuab on mee msaꞌ, mes sin ka nromin fa he natniin Kau, tua.’ 
”
1CO 14:22 Natuin rasi naan, hi mkius miit kiim, karu tuaf naꞌuab anpaek uab
aꞌtetaꞌ, naan anjair tanar neu tuaf reꞌ ka npirsai fa feꞌ neu Uisneno, he sin nkius
niit In kuasan. Naan ka nturun ma nbaab fa tuaf-tuaf reꞌ anpirsai nrarin neun
Uisneno. Mes karu tuaf natoon Uisneno In haan beno, naan anturun ma nbaab atoniꞌ
reꞌ anpirsai nrair neu Ne. Naan ka nturun ma nbaab fa tuaf reꞌ ka npirsai fa feꞌ
neu Ne.
1CO 14:23 Karu hi mibua, rarit hi arki es-es ate ampaek uab aꞌtetaꞌ, rarit anmuiꞌ
tuaf reꞌ ka npirsai fa, aiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa rasin reꞌ ia, antaam anbi hi
sonam ma hi tnaanm ein, sin of nateenb ein on mee? Tebes, sin of nak, “Atoin ein ia
namanun nrarin, tua!”
1CO 14:24 Karu hi arki, es-es ate mitoon Uisneno In haan beno, rarit anmuiꞌ tuaf
reꞌ ka npirsai fa, aiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa rasin reꞌ ia, antaam anbi hi sonam ma
hi tnaanm ein, ro tebes tuaf naan anroim he nneen ma natniin saaꞌ reꞌ hi miꞌuab ee.
Onaim saaꞌ reꞌ hi miꞌuab ee naan, naruruꞌ ma nakriraꞌ tuaf naan in saant ein, tar
antea in nparikas namnuut in aꞌmoin aa kuun.
1CO 14:25 Rais maufinun reꞌ in naꞌnifaꞌ sin anbin in nekan amsaꞌ, of mamnitaꞌ he
too mfaun ein niit sin. Rarit tuaf naan of anriꞌtuu he naꞌbesan neu Uisneno mnak,
“Ro tebes, Uisneno et hi sonam ma hi tnaanm ein, tua!”
1CO 14:26 Onaim aok-bian manekat arki! Karu hi mibua, tuaf meseꞌ-meseꞌ nok nain
kuun in mahinif ma manoef. Anmuiꞌ asiit reꞌ nsii siit pures-boꞌis neu Uisneno.
Anmuiꞌ anoniꞌ reꞌ nanoniꞌ tuaf anmatoom nok Uisneno. Anmuiꞌ atoon rais maꞌnifaꞌ
naꞌko Uisneno, reꞌ unu feꞌe te maꞌnifaꞌ. Anmuiꞌ aꞌuab reꞌ naꞌuab nok uab aꞌtetaꞌ.
Ma nmuiꞌ tuaf reꞌ bisa natoon uab naan in aꞌmoufun. Areꞌ rasin naan, sin ro he
nmoeꞌ sin he nhaꞌtain tuaf bian sin rais pirsait.
1CO 14:27 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nroim he naꞌuab anpaek uab aꞌtetaꞌ, naan reko. Mes
maut he tuaf nua aiꞌ teun goah ate, nanokab nai. Kais amfa-faun. Es naꞌuab anrair
feꞌe te, naꞌ es naꞌuab antein. Ma ro he nmuiꞌ tuaf reꞌ bisa natoon uab naan in
aꞌmoufun.
1CO 14:28 Karu ka nmuiꞌ fa tuaf reꞌ bisa natoon uab naan in aꞌmoufun, kais miꞌuab
ampaek uab aꞌtetaꞌ ambi too mfaun ein sin humak ma sin matak. Maut he sin naꞌuab
ein on naan anbin sin neek ein kuuk. Sin bisa naꞌuab nok Uisneno on naan amsaꞌ.
1CO 14:29 Karu hi mibua, maut he tuaf nua aiꞌ teun goah esan reꞌ natoon Uisneno In
haan beno. Hi bian ii ro he mtai mirek-rekoꞌ sin uabk ein naan.
1CO 14:30 Mes karu Uisneno nfei neu tuaf es, reꞌ antook ma nneen anbi naan, he
nahiin rais jes reꞌ unuꞌ feꞌe te maꞌnifaꞌ, tuaf naan ro he natoon haan beno naan
neu abitan naan ok-okeꞌ. Ma tuaf reꞌ naꞌuab anhaek maat ro he nasnaas feꞌ, he nfee
mainuan neu tuaf reꞌ feꞌ anneen naꞌko Uisneno, he in bisa naꞌuab.
1CO 14:31 Amneon ii, hi arki bisa mitoon Uisneno In haan beno. Mes maut he tuaf es
naꞌuab feꞌ, rarit naꞌ in partei. Nok ranan naan, hi arki bisa mneen ma mitniin, ma
hi arki bisa minoniꞌ, ma hi arki bisa mnaben miit mak hi neekm ein naꞌbeꞌin.
1CO 14:32 Mimnau, tuaf reꞌ natoon Uisneno In haan beno, in ro he nꞌator nahiin in
tuan ee kuun amsaꞌ. Tuaf es naꞌuab, rarit naꞌ tuaf es, fin tuaf bian bisa ntahan in
tuan ee.
1CO 14:33 Fin ka tiit fa taisibu anbi Uisneno. Fin anbi Uisneno, areꞌ saaꞌ ii
makikin ma maꞌator nok reko. Anbi mee-mee, karu apirsait ein nabuan ate, biasa on
nai:
1CO 14:34 Bifee ngguin ro he ntokon ntainiin ein. Kais nafefan. Sin ro he nneen ma
natniin neu aꞌnaakt ein. Fin Uisneno In Atoran naꞌuab on naan amsaꞌ, aiꞌ?
1CO 14:35 Karu nmuiꞌ bifee jes reꞌ he nataan rais jes ate, maut he nfain feꞌ, naꞌ
nataan neu in mone. Fin karu bifee ngguin naꞌroton anbin uim onen, naan tamaeb ok,
tua!
1CO 14:36 Hi teenb ein on mee? Fin Uisneno In Kabin ma Prenat ka npoi ma nboor fa
naꞌko ki! Ma In Kabin Ma Prenat naan ka nfee je fa neu hi abit Korintus atmees!
Mitenab mirek-rekoꞌ feꞌ!
1CO 14:37 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ naan in tuan ee nak, in bisa natoon Uisneno In haan
beno, aiꞌ natenab nak, in ntoup kuasa naꞌko Uisneno In Asmaan ee, in nahiin kuun am
nak, rasi reꞌ au ꞌtuiꞌ ꞌeu ki naan, ka atoran naꞌko au kuuk fa, mes naan prenat
naꞌko hit Usiꞌ, Naiꞌ Yesus.
1CO 14:38 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nroim fa he ntoup rasin reꞌ ia, hi kais amtoup
goe.
1CO 14:39 Aok-bian manekat arki! Amhaek miheer he hi mipein kuasa he bisa mitoon
Uisneno In haan beno. Ma kais ampenan tuaf am mak, sin ka bole fa he naꞌuab ein
anpaken uab aꞌtetaꞌ.
1CO 14:40 Onaim karu hi mibua, minaob areꞌ kanan rasi natai nok in batuur aan, reꞌ
pantas. Rais jes nahuun feꞌ, naꞌ bian natuin ein. Minaob sin arsin nok reko, kais
tafiꞌ-tafiꞌ, tua.
1CO 15:1 Aok-bian manekat arki! Au ꞌroim he hi mimnau Uisneno In Rais Reko reꞌ au
utoon ki unuꞌ naan. Hi mtoup maan Rais Reko naan, mhaek mibaar ma mituin ee piut
amsaꞌ.
1CO 15:2 Fin Rais Reko naan, es reꞌ bisa nsoi nafetin ki, asar hi mnaaꞌ miheer piut
meu ne. Mes karu hi ka mpirsai fa piut meu Uisneno, hi rais pirsait naan, parsuum
aah.
1CO 15:3 Au unoniꞌ ꞌrair ki areꞌ rasi reꞌ pentiing, reꞌ unuꞌ te, tuaf nanoniꞌ niit
anrair kau sin. Sin esan reꞌ: Kristus, reꞌ Uisneno nreek Ee neem naan, anmate nrair
he nsoi nafetin kit naꞌko hit sanat ma penu sin, natai nok saaꞌ reꞌ matuꞌi nbi
Uisneno In Suur Akninuꞌ naꞌko unuꞌ.
1CO 15:4 Rarit sin nsuub Ee. Anmeu te, Uisneno namonib nafainꞌ Ee, natai nok saaꞌ
reꞌ matuꞌi nain anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ naꞌko unuꞌ.
1CO 15:5 Rarit Kristus nakriraꞌ In tuan ee neu naiꞌ Petrus. In nakriraꞌ In tuan ee
msaꞌ neu In atoup noinꞌ ein tuaf boꞌes am nua.
1CO 15:6 Neot es, In nakriraꞌ In tuan ee neu apirsait ein tuaf natun niim anneis.
Sin arsin ankius niit Ee. Naꞌko sin arsin reꞌ naan, tuaf amfaun anmonin feꞌ. Amaets
ein, sin fauk aah.
1CO 15:7 Rarit In nakriraꞌ In tuan ee neu naiꞌ Yakobus. Rarit In nakriraꞌ In tuan
ee neu In haef ein ok-okeꞌ.
1CO 15:8 Au es reꞌ amunit aꞌneis, aꞌkius ꞌiit Ee msaꞌ. Fin au on reꞌ aheit susu reꞌ
nahoins ee namuin.
1CO 15:9 Uisneno In haef bian sin, sin arsin pentiing anneis naꞌko kau. Amneon ii,
au ka pantas fa he ꞌjair In haef. Fin unuꞌ te, au es reꞌ ususab ma ꞌhaꞌmuiꞌ Uisneno
Iin na nbin bare-bare.
1CO 15:10 Mes Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kau. Rarit In es reꞌ
anmoeꞌ kau ꞌjair on reꞌ ia, oras ia. Oras In nmoeꞌ rais reko neu kau, In ka nporin
fa oras nok ruum am parsuum. Namuni te, au es reꞌ aꞌhaek maꞌtaniꞌ ꞌneis uꞌko sin
arsin ok-okeꞌ! Te kaah, Uisneno In nekan arekot es reꞌ nmeup anbi au ꞌmonik, mes ka
au fa es reꞌ aꞌmeup.
1CO 15:11 Onaim ka pentiing fa karu au es reꞌ unoniꞌ tuaf, aiꞌ haef bian sin es reꞌ
nanoniꞌ tuaf. Fin hai arkai minoniꞌ rasi reꞌ humaꞌ meseꞌ. Hai arkai mitoon piut-
piut meu tuaf anmatoom nok Uisneno In Rais Reko. Nok ranan naan, hi mpirsai meu
Rais Reko reꞌ naan.
1CO 15:12 Hai minoniꞌ tuaf am mak, Kristus, reꞌ Uisneno nreek anrair Je neem naan,
anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten. Onaim nansaaꞌ am es hi bian mak, “Amaets ein ka
nmoni nfanin fa”? In aꞌsuikn ii saaꞌ?
1CO 15:13 Fin karu amaets ein ka nmoni nfanin fa, in sairt ii nak, Kristus ka nmoni
nfain fa msaꞌ!
1CO 15:14 Ma karu Kristus ka nmoni nfain fa, areꞌ saaꞌ reꞌ hit biasa tatoon sin teu
too mfaun ein, ka mapakeꞌ fa goen. Ma hi rais pirsait meu Ne, ruum am parsuum aah!
1CO 15:15 Ma karu batuur amaets ein ka nmoni nfanin fa, hai mjair saksii poi
anmatoom nok Uisneno. Fin hai biasa minoniꞌ tuaf am mak, “Uisneno es reꞌ namonib
nafaniꞌ Kristus!” Ro tebes hai mitoon on reꞌ naan. Ma karu amaets ein ka nmoni
nfanin fa, in sairt ii nak, Uisneno ka namonib nafaniꞌ niit fa Kristus.
1CO 15:17 Mitenab miit rasi ia: karu Kristus ka nmoni nfain fa, hi rais pirsait meu
Uisneno ruum am parsuum aah! Fin hi misaah hi sanat ma penu sin feꞌ!
1CO 15:18 Ka naan anmees jah fa, fin amaets ein ok-okeꞌ, reꞌ unuꞌ feꞌe te,
anmafutun nok Kristus, karu Kristus ka nmoni nfain niit fa, sin nmaten ma napasib
sin naꞌkon Uisneno msaꞌ.
1CO 15:19 Hit taꞌpeis ok teu Kristus. In sairt ii nak, In of anmoeꞌ rais reko neu
kit. Mes karu hit tafneek on naan suma tbi pah-pinan ia goah, naan ruum am parsuum
aah! Ma hit tjair atoin kasian atneis taꞌko biak ein ok-okeꞌ!
1CO 15:20 Te kaah, ka on fa naan, tua. Amneon ii, es reꞌ: Kristus reꞌ Uisneno nreek
Ee neem naan, anmoni nfain naꞌko In aꞌmaten! In ka nmees fa, fin apirsait ein reꞌ
nmate nrarin, of anmoni nfanin amsaꞌ. Kristus reꞌ naan on reꞌ fua unu, reꞌ naruruꞌ
ma nakriraꞌ am nak, sin reꞌ amaets ein naan, of anmoni nfanin natuin Ee.
1CO 15:21 Un-unuꞌ te, suma tuaf meesꞌ aah, es reꞌ naiꞌ Adam, reꞌ antanhai Uisneno
In aprenat. Onaim in napein hukun, es reꞌ rais mates. Hukun naan ansaen kit arkit
ok-okeꞌ. Mes oras ia, anmuiꞌ tuaf es antein, es reꞌ Kristus, reꞌ nmoin natuin
Uisneno In aprenat. Onaim natuin In arekon, amaets ein bisa nmoni nfanin!
1CO 15:22 Ansuun tuaf reꞌ antanhai Uisneno In aprenat, napein hukun aꞌmaten amsaꞌ,
on reꞌ naiꞌ Adam. On naan amsaꞌ, ansuun tuaf reꞌ anmafuut nok Kristus, Uisneno of
namonib nafaniꞌ sin.
1CO 15:23 Mes es-es ate nok in tabu. Kristus anjair tuaf ahunut reꞌ nmoni nfain, on
reꞌ fua unu feꞌe na. Ma oras In nkoen On anfain neem neu pah-pinan ia, naꞌ Iin na
nmoni nfain amsaꞌ.
1CO 15:24 Rarit, naꞌ pah-piin ii namsoup. Oras naan, Kristus anjair Usif reꞌ nareuꞌ
areꞌ kanan kuasa, areꞌ kanan aprenat, ma areꞌ kanan reꞌu reꞌ anmamuus nok Ne. In
njair Usif reꞌ nnonaꞌ nafaniꞌ In hak aprenat neu In Amaf, es reꞌ Uisneno.
1CO 15:25 Fin In ro he nnaaꞌ aprenat piut, tar antea Uisneno niis naan areꞌ kanan
saaꞌ reꞌ anraban Kristus, he sin naꞌruir ein neu Ne.
1CO 15:26 Anmuiꞌ rais jes anteniꞌ reꞌ anmamuus nok kit mansian. Es reꞌ hit ro he
tmaet. Mes namuni te, Uisneno he niis naan rasi ꞌmaten in kuasan amsaꞌ. In nmoꞌe
nrair on naan ate, ka tiit fa tuaf reꞌ nmate ntein.
1CO 15:27 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Uisneno nmoeꞌ areꞌ kanan saaꞌ reꞌ
In niis naan sin, he naꞌruir ein neu Tuaf reꞌ In nbaꞌan he nreek Ee neem.” Oras
antui mnak, “areꞌ kanan saaꞌ reꞌ In niis naan sin, he naꞌruir ein neu Tuaf”,
nakninuꞌ nrair nak, Uisneno ka ntaam fa neu naan. Fin Uisneno kuun es reꞌ nait Je
njair Usif neu areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ.
1CO 15:28 Karu of areꞌ saaꞌ ii nneen ma natniin batuur neu Uisneno In Anah, naꞌ
Anah naan of annonaꞌ areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ neu In Amaf, reꞌ nait Je njair Usif neu
areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ. Rarit Uisneno annaaꞌ aprenat piut anbi areꞌ kanan rasi, ma
neu areꞌ kanan mansian.
1CO 15:29 Anmuiꞌ tuaf reꞌ nasrain he nsenuꞌ ma nsekaꞌ amates reꞌ ka nasrain fa feꞌ.
Mes karu amaets ein ka nmoni nfanin fa, nansaaꞌ am es sin he nasranin neun amaets
ein?
1CO 15:30 Ma nansaaꞌ am es hai he mibarab he mmaet fani-fani, karu amaets ein ka
nmoni nfanin fa?
1CO 15:31 Fin au he noi ꞌmaet neno-neno! Mes aok-bian manekat arki! Au ꞌsuup, au
ꞌnaben ate ka saaꞌ-saaꞌ fa karu au ꞌmaet. Fin au bisa uꞌaitiꞌ au humak, natuin hi
mmafuut piut mok hit Usiꞌ Yesus Kristus, reꞌ Uisneno nreek anrair Je neem.
1CO 15:32 Neno naan, oras au ꞌbi kota Efesus feꞌ, au ꞌmatoe piut ꞌok atoin ein naan
on reꞌ muiꞌ fui apisut. Mes karu au suma ꞌmabaan he au bisa ꞌiis kuuk, ka ꞌfee je
fa ꞌeu Uisneno, naan ruum am parsuum aah. Ka mapakeꞌ fa, tua! Fin karu batuur
amaets ein ka nmoni nfanin fa, reko nneis hit tatun-tuin ahaa biak ein sin uab reꞌ
nak, “Iim he hit fesat ok-okeꞌ, ma taah-tiun namin-miin aah, fin nokaꞌ te, hit
atmaet, tua!”
1CO 15:33 Hi kais mipein rais poi he mitenab on naan! Fin anmuiꞌ uab reꞌ nak, “Karu
ho mhaek haꞌe meseꞌ mok amafiunt ein, naan anmoeꞌ ko mteib muꞌko raan aꞌhonis reꞌ
namneo ma namnoon, tua.”
1CO 15:34 Kais ammoeꞌ rais maufinu mtein! Misnaas nai! Amꞌator ho tuam aan rek-
reko! Ammoeꞌ ꞌmoeꞌ amneot aah! Amneon ii, hi ro he mimaeb om, fin anbi hi tnaanm
ein, anmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin Uisneno fa feꞌ.
1CO 15:35 Anmuiꞌ tuaf nataan am nak, “Karu amaets ein anmoni nfanin, in raan ii on
mee? Ma sin aok ein anjarin on mee?”
1CO 15:36 Naan mono! Karu amseen fini te, fini naan ro he npunu nbi auf goe nanan,
naꞌ in bisa nmoin ma natoor.
1CO 15:37 Ma fini reꞌ hit tseen, in masan ka humaꞌ meseꞌ fa nok saaꞌ reꞌ natoor ma
nanoo. In fini reꞌ anmeot, on reꞌ maak-gandum aiꞌ makaꞌ, aiꞌ fini bian.
1CO 15:38 Es-es ate natuin in masan kuun, natuin Uisneno In romin. Fin In es reꞌ
nafeek roet ein sin maask ein.
1CO 15:39 Muꞌit ma mansian ii on naan amsaꞌ. Es-es ate nok in masan, natuin Uisneno
In romin. Rarit mansian ii in aon, natuin mansian in human ma in masan. Muiꞌt ein
sin aok ein, es-es ate natuin in masan. Koorn ein nok sin iin. Iikꞌ ein nok sin
iin. Bian antein nok sin iin.
1CO 15:40 Anmuiꞌ bareꞌ et neon goe tnanan, ma nmuiꞌ bareꞌ et pah-pinan. Reꞌ abitan
neon goe tnanan anmuiꞌ sin pinan ma krahan kuuk. Reꞌ abitan pah-pinan ia amsaꞌ
anmuiꞌ sin pinan ma krahan kuuk. Mes pinan ma krahan naan aꞌtetaꞌ naꞌko abitan neon
goe tnanan.
1CO 15:41 Anbi neon goe tnanan, maans ee in pinan ma krahan aꞌtetaꞌ; funan in pinan
ma krahan aꞌtetaꞌ; ma kfuun ein, sin pinan ma krahan aꞌtetaꞌ amsaꞌ. Es-es ate nok
In masan. Es-es ate nok in pinan ma krahan. Onaim areꞌ saaꞌ ii anmuiꞌ kuun in pinan
ma krahan, tua.
1CO 15:42 Karu amaets ein anmoni nfanin, naan on reꞌ fini feꞌe na. Fin karu tsuub
amates, in aon amates naan npunu nreuꞌ, tua. Mes karu in nmoni nfain, in ka on fa
unuꞌ naan. Fin karu in nmoni nfain, in ka bisa nmate ntein fa heen.
1CO 15:43 Oras hit tsuub amates, hit tnaben tak, aof amates naan anꞌoemeet. Mes
karu atoniꞌ naan anmoni nfain, in ro npiin ma nakraah! Fin in nakninuꞌ nrair.
Amates ka bisa nmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ oras ansuub ee. Mes oras in nmoni nfain, in
maꞌtain besi ntein!
1CO 15:44 Karu atoniꞌ nmoin feꞌ, in suma natenab ma nnaebn ahaa, tua. Mes oras in
nmaet, he nmoin anfain, Uisneno In Asmaan ee nfee ne ꞌmonit batuur. Ma in ka humaꞌ
meseꞌ fa on reꞌ unuꞌ.
1CO 15:45 Mansian ahunut reꞌ on reꞌ hit, es reꞌ naiꞌ Adam. Tatuin Uisneno In Suur
Akninuꞌ, matuꞌi mnak, “in anjair mansian reꞌ anmoin, reꞌ natenab ma nnaben nahiin.”
Mes mansian reꞌ In masan on reꞌ naiꞌ Adam, reꞌ aꞌraat reuꞌf ii, es reꞌ Kristus. In
Asmanan es reꞌ bisa nfee ꞌmonit batuur neu tuaf.
1CO 15:46 Ahuunt aan, es reꞌ atoniꞌ reꞌ suma natenab ma nnaben nahiin jah, rarit in
bisa nmaet. Mes reꞌ anmoni nfain naan, es reꞌ atoniꞌ reꞌ napein ꞌmonit batuur naꞌko
Uisneno In Asmanan.
1CO 15:47 Mansian ahunut anbi pah-pinan ia, anmoeꞌ je naꞌko auf afaꞌ. Mes reꞌ no
nuan ii, es reꞌ Kristus reꞌ neem naꞌko neon goe tnanan.
1CO 15:48 Hit reꞌ tmoin anbi pah-pinan ia, tahuum on reꞌ mansian ahunut, reꞌ
Uisneno nmoeꞌ naꞌko auf afaꞌ. Mes tuaf reꞌ nmafuut nok Uisneno nbi neon goe tunan,
in masan nahuum on reꞌ Kristus reꞌ neem naꞌko neon goe tunan.
1CO 15:49 Hit arkit oras ia, hit tahuum on reꞌ naiꞌ Adam reꞌ Uisneno nmoeꞌ je naꞌko
auf afaꞌ. Mes noki-noki te, hit tsenuꞌ ma tsekaꞌ masaf feꞌu, humaꞌ meseꞌ on reꞌ
Kristus reꞌ nkoen On neem naꞌko neon goe tunan.
1CO 15:50 Aok-bian manekat arki! Reꞌ au he utoon ꞌeu ki ji, on nai: hit reꞌ atjair
mansian masaf amnaaꞌ, hit aok ii naꞌko naaꞌ ma nuif. Nok ranan naan, hit ka bisa
ttoup fa hit pusaak he tjair Uisneno In anah et sonaf neno tunan. Ka bisa fa! Fin
tuaf masaf on reꞌ naan, sin aok ein of anpunun nreꞌun, rarit sin ka bisa ntoup fa
rasi reꞌ nabar-baar kuun.
1CO 15:51 Onaim amneen ma mitniin mirek-rekoꞌ! Fin au he ꞌfei ꞌeu ki rais maꞌnifaꞌ
es. Of anmuiꞌ apirsait bian reꞌ ka nmaten fa. Mes hit arkit of atsenuꞌ ma tsekaꞌ
masaf feꞌu.
1CO 15:52 Oras toiꞌs ee in hanan amunit nahaan, areꞌ saaꞌ ii njair nok askeken.
Rabah anneis naꞌko ho muꞌmeraꞌ. Fin oras toiꞌs ee nahaan, oras naan amaets ein
anmoni nfanin amsaꞌ. Ma karu sin anmoni nfanin jen, sin ka nmate nteinꞌ ein fa
heen, ma ka npunu nteinꞌ ein fa goen. On naan msaꞌ nok hit arkit reꞌ amonit. Hit
arkit atjair masaf feꞌu.
1CO 15:53 Fin hit aok ii reꞌ bisa npuun oras ia, of naꞌbaniꞌ neu masaf reꞌ ka bisa
npuun antein fa! Ma hit arkit reꞌ oras ia bisa tmaet, of naꞌbaniꞌ kit atjair masaf
reꞌ ka bisa tmate ntein fa! Naan anjair natuin saaꞌ reꞌ matuꞌi nain anbi Suur
Akninuꞌ mnak, “Uisneno nareꞌu nrair rasi ꞌmaten in kuasa, ma niis naan ee! Etun hit
ka tmate ttein fa.”
1CO 15:55 “Hoe, ꞌmaten! Ho kuasam et mee? Hoe, ꞌmaten! Ho menas et mee?”
1CO 15:56 Nansaaꞌ am es rasi ꞌmaten neik menas neu hit mansian? Naan natuin hit
tmoꞌe tsaan. Es reꞌ naan! Nansaaꞌ am es hit sanat ma penu sin anmuꞌin kuasa on
naan? Naan natuin Uisneno In atoran naruruꞌ ma nakriraꞌ nak, hit sanat ma penu sin
antanhai In aprenat. Es reꞌ naan!
1CO 15:57 Mes oras ia, areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ njarin aꞌtetaꞌ! Rarit hit arkit attoit
makasi kouꞌ-koꞌu teu Uisneno. Fin In es reꞌ anmoeꞌ kit he bisa tiis taan rais
maufinu, tanete tpeoꞌ hit Usiꞌ Yesus Kristus, In aꞌmonin. Ro tebes, Kristus es reꞌ
niis batuur, tua!
1CO 15:58 Onaim aok-bian manekat arki! Maran miheer! Kais miꞌoniꞌ! Hi mepu meu
Uisneno ro he naꞌbaab on reko, ma naꞌbaab on piut. Fin hi mihini mmak, hi maskeet
meu hit Usiꞌ naan, ka ruum am parsuum fa, tua.
1CO 16:1 Oras ia, au he ꞌtui anmatoom nok roit ein reꞌ hi mibuab sin he mturun
Uisneno Iin na anbin kota Yerusalem. Au utoon aꞌrair apirsait ein et propinsi
Galatia, anmoeꞌ on mee mꞌes naꞌ sin bisa naꞌbuaꞌ roit ein naan. Oras ia, hi ro he
mmoeꞌ mituin on naan amsaꞌ.
1CO 16:2 Ansuun neno krei, apirsait ein ro he napasib naan sin roit ein aꞌkreꞌo
naꞌko sin meupk ein sin aafk ein. Kais ampao he au ꞌuum feꞌe te, naꞌ hi mmurai
mꞌurus he miꞌbuaꞌ roit.
1CO 16:3 Rarit, karu au ꞌuum aꞌtea te, hi miruruꞌ maan kau tuaf reꞌ hi mpirsai je,
he neik roit ein naan neu Uisneno Iin na anbin Yerusalem. Rarit au ꞌtui surat he
utoon ꞌeu sin neu aꞌnaak jemaaꞌt ein et naan.
1CO 16:4 Ma karu hi mitenab reko he au ꞌok amsaꞌ, hai bisa mnao mibu-bua.
1CO 16:5 Karu au ꞌnao ꞌfuun am uteef aꞌrari ꞌbi propinsi Makedonia, naꞌ au ꞌeit ꞌeu
ki on naan. Mes au he ꞌnao ꞌeu Makedonia feꞌ.
1CO 16:6 Rarit naꞌ au umaik ꞌok ki sero ꞌroo; of oniꞌ ꞌtea oras mainiikn ii
namsoup. Rarit hi bisa mnao maat kau mtea baer jes anteniꞌ.
1CO 16:7 Au sairt ii he ꞌuum ꞌeu ki ka rabah fa. Fin au he utua ꞌok ki sero ꞌroo,
karu natuin Uisneno In romin.
1CO 16:8 Mes au he umaikaꞌ feꞌ aꞌbi kota Efesus reꞌ ia, oras neon koꞌu Pantekosta,
[es reꞌ Paska okeꞌ te, ankoon neno boꞌ niim].
1CO 16:9 Natuin anbi bare ia nmuiꞌ mainuan reꞌ reko nneis he au bisa ꞌmeup mepu
mfaun feꞌ, maski nmuiꞌ too mfaun reꞌ anraban Uisneno In mepu.
1CO 16:10 Karu naiꞌ Timotius anjair he neem neu ki, amtoup goe nok reko, he in kais
anmuiꞌ tenab. Fin in reꞌ naan, hit Usiꞌ In ameput, on reꞌ au.
1CO 16:11 Kais amkonan he tuaf ankanaꞌpaar ee. Amturun ma mbaab ee, tar antea in
nfain neem nok mamut ma ao-minaꞌ, he in bisa nateef nok kau. Fin au ꞌok au aok-bian
reꞌ bian sin, ampa-pao goe.
1CO 16:12 Anmuiꞌ rais jes antein. Au ꞌfuriꞌ ꞌrair hit aok-bian naiꞌ Apolos, he in
neit inkius ki ma aok-bian, bian sin. Mes in ka nroim fa he neit oras ia. Karu in
napein mainuan reꞌ reko, naꞌ in neit neu naan.
1CO 16:13 Hi ro he mpaant om rek-reko! Hi ro he maran ma mtahan he mpirsai piut meu
Uisneno! Kais mimtau! Amhaꞌtain jom!
1CO 16:14 Hi mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ aah ate, mikriraꞌ ma miruruꞌ hi rais manekat.
1CO 16:15 Aok-bian manekat arki! Hi arki mihiin mak, naiꞌ Stefanus nok in uim je
nanan, anjarin apirsait ein ahun-hunut neun Kristus anbin propinsi Akaya. Ma sin
nmepun nbain-ꞌaetn ok amsaꞌ he ntuthae apirsait ein ok-okeꞌ nbin naan. Onaim au
ꞌtoit he
1CO 16:16 hi mneen ma mitniin tuaf human on reꞌ sin. Es reꞌ tuaf reꞌ anmepu nbain-
ꞌaetn on he ntuthae apirsait ein nok tuaf bian sin reꞌ anmepun humaꞌ meseꞌ.
1CO 16:17 Au umnau he ꞌiit ꞌaan ki. Rarit, au neek ii nmariin, natuin naiꞌ
Stefanus, naiꞌ Fortunatus, ma naiꞌ Akaikus neman esan ia. Nok ranan naan, sin
nsenuꞌ ma nsekaꞌ ki.
1CO 16:18 Sin nhaꞌtain au nekak, nahuum on reꞌ sin nhaꞌtain hi neekm ein amsaꞌ. Hi
ro he mhormaat meu tuaf ein on reꞌ sin.
1CO 16:19 Apirsait ein pukan-pukan reꞌ abitan propinsi Asia ansoun ein haan tabes
ma haan buseet neu ki. Naiꞌ Akila nok in fee je biꞌ Priskila, ma tuaf bian reꞌ
nabua nbin sin umi nsoun ein haan tabes ma haan buseet amsaꞌ, fin sin anmafuut piut
nok hit Usiꞌ msaꞌ.
1CO 16:20 Apirsait ein ok-okeꞌ reꞌ abitan ia nsoun ein haan tabes ma haan buseet
amsaꞌ. Karu hi mibuaꞌ te, ammatoup es nok es nok manekat akninuꞌ reꞌ arekot neu
apirsait ein.
1CO 16:21 Amkius miit! Fin au naiꞌ Paulus kau, au ꞌtui kuuk ꞌeik au ꞌniimk aa kuuk
on nai: Saloom!
1CO 16:22 Sekau ka nmuiꞌ fa rais manekat neu hit Usiꞌ, Uisneno of anfee hukun neu
ne. Au ꞌroim he usee tuaf, aꞌpaek uab Aram reꞌ hai atoin Yahudis hai uab ꞌak,
“Marana ta!” In aꞌmoufn ii nak, “Usiꞌ! Amkoen Om uum nai, tua!”
1CO 16:23 Au ꞌtoit he Naiꞌ Yesus, hit Usiꞌ, nakriraꞌ In nekan arekot neu ki.
1CO 16:24 Au ꞌneek ki ok-okeꞌ, natuin hit arkit atmafuut tok Kristus, reꞌ Uisneno
nreek Ee neem. Au ꞌtuꞌu ꞌbi ia goen, tua. Saloom! Naꞌko au, naiꞌ Paulus, kau, tua.
2CO 1:1 Surat reꞌ ia naꞌko au naiꞌ Paulus kau. Uisneno nreek kau he au ꞌnao ꞌeu
mee-mee he utoon ꞌeu tuaf anmatoom nok Yesus Kristus, reꞌ Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ nain Je naꞌko unuꞌ. Hit oriꞌ naiꞌ Timotius es ia msaꞌ. In nsonuꞌ haan
tabes ma haan buseet. Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu apirsait ein ok-okeꞌ reꞌ biasa
nabuan nbin kota Korintus ma propinsi Akaya.
2CO 1:2 Au ꞌonen ꞌeu Uisneno, es reꞌ hit Amaꞌ, ma ꞌeu Yesus Kristus, es reꞌ hit
Usiꞌ. Au ꞌtoit he Sin naruruꞌ ma nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, maut he hi bisa
mmoin nok mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
2CO 1:3 Hai mroim he areꞌ kanan mansian ii naikas naꞌrat-ratan Uisneno In kanan.
Fin In reꞌ naan, hit Usiꞌ Yesus Kristus In Amaf. Areꞌ rais kasian ii naꞌuu ma
naꞌbaaꞌ naꞌko Ne, ma In es reꞌ anhaꞌtain hit nekak.
2CO 1:4 In es reꞌ anseuꞌsaab ma nhaan mau kit oras hit tapein susat. Etun es hit
bisa tseuꞌsaab ma thaan mau tuaf bian reꞌ napenin susat amsaꞌ. Fin hit bisa
thaꞌtain sin neek ein, on reꞌ Uisneno nhaꞌtani nrair hit nekak amsaꞌ.
2CO 1:5 Kristus napein susat amfa-faun neu kit. Onaim natuin Kristus annaben naan
susat humaꞌ-humaꞌ on reꞌ naan, etun In Amaf anhaꞌtain hit nekak nathoe, oras hit
tapein susat.
2CO 1:6 Karu hai mipein susat ambi ia, Uisneno nhaꞌtain hai neekm ein. Ma karu hai
mipein susat, rarit hai maran nok neek sabaar, hi ro he mihiin mak, Uisneno npaek
ranan on reꞌ naan amsaꞌ he nhaꞌtain hi neekm ein, ma nafetin ki naꞌko rais maufinu.
Fin karu hi mipein susat on reꞌ hai, Uisneno nhaꞌtain hi neekm ein, he hi bisa
maran ma mtahan nok neek sabaar amsaꞌ.
2CO 1:7 Es naan ate hai mpirsai mak, hi bisa mtahan maꞌtaniꞌ ma ka miꞌoniꞌ fa. Fin
hai mihiin mak, karu hi mipein susat on reꞌ hai, Uisneno nhaꞌtain hi neekm ein, ma
In nhaꞌtain hai neekm ein amsaꞌ.
2CO 1:8 Aok-bian manekat arki! Hai roim ein ii he hi mihiin batuur anmatoom nok
susat reꞌ hai mnaben miit ee ambi propinsi Asia. Hai mnaben ate maꞌfenaꞌ, anneis
naꞌko reꞌ hai he bisa misaah. Tar antea hai he maꞌnuur, natuin hai mitenab mak, hai
he mmaet een.
2CO 1:9 Hai amnaben ate, maꞌfenaꞌ, on reꞌ tuaf es feꞌe nneen afeek rasi nafeek
hukun aꞌmaten neu ne. Mes areꞌ rasin naan anjarin, maut he hai mpirsai Uisneno, ma
ka mpirsai fa hai tuam ein kiim. Fin Uisneno es reꞌ anmuiꞌ kuasa he namonib nafani
amates.
2CO 1:10 In es reꞌ nafetin anrair kai naꞌko maufinu, oras hai he noi mmaet. In
nroim he nafetin kai naꞌko maufinu. Ma hai mifnekan piut mak, In of nafetin kai
naꞌko rais maufinu piut-piut.
2CO 1:11 Karu hi mꞌonen ma mteek kai piut, naan anturun ma nbaab kai msaꞌ, fin
Uisneno nroim he nmoeꞌ rais reko mfaun neu kai. In he nmoeꞌ on reꞌ naan, natuin
tuaf amfaun anꞌoen ein ma nteek kai. Rarit oras tuaf amfaun namnau kai, sin of
antotin makasi kouꞌ-koꞌu neu Ne msaꞌ.
2CO 1:12 Hai bisa mifeef aꞌkreꞌo, natuin hai mihini mbi hai neekm ein am nak, saaꞌ
reꞌ hai mmoeꞌ sin ambi pah-pinan ia, mituin Uisneno In romin neu kai. Hai ka mtet-
koit fa naꞌko mepu naan, maut he biak ein ok-okeꞌ bisa nkius ma niit hai mmeup nok
neek akninuꞌ. Hai minaob hai mepu mpaek mahinif ma manoef reꞌ ansaun naꞌko Uisneno,
ka mpaek fa mahinif reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko pah-pinan ia. Fin Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot neu kai. Es naan ate hai bisa mmeup maꞌtaniꞌ ntein oras
hai mibu-bua mok ki.
2CO 1:13 Au suma ꞌtui ꞌeu ki nmatoom nok rasin reꞌ hi bisa mrees ma mihiin. Oras ia
hi mihini mrair au sarit bian. Mes au ufnekan he hi bisa mihiin au sairt ii ꞌteme-
ꞌteme.
2CO 1:14 Oras ia, hi feꞌ mihini ꞌkreoꞌ goah anmatoom nok kai. Mes oras hit Usiꞌ
Yesus Kristus ankoen On nfain neem, au ꞌpirsai hi of mihini mfaun. Nok ranan naan,
hi bisa mifeef aꞌkreꞌo nmatoom nok kai, on reꞌ hai mifeef aꞌkreꞌo nmatoom nok ki.
2CO 1:15 Natuin au ꞌpirsai ꞌak, hi mihiin rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, etun unuꞌ te, au
ufeek ꞌiit he ꞌeit iꞌkius ki ꞌtein, maut he hi bisa mipein tetus no nua.
2CO 1:16 Onaim unuꞌ te au utenab, karu au ꞌjair he ꞌnao ꞌeu propinsi Makedonia, au
bisa ꞌeis iꞌkius ki. Rarit, karu au ꞌfain ꞌuum uꞌko Makedonia, au bisa ꞌeis iꞌkius
ki ꞌtein. Nok ranan naan, hi bisa mturun ma mbaab kau, he au bisa ꞌkoon ꞌeu
propinsi Yudea.
2CO 1:17 Mes on mee, tua? Ansuun oras au utoon ki mꞌak, au ꞌroim he ꞌeit iꞌkius ki,
of oniꞌ hi mak, au ꞌfeꞌ-ꞌfeeꞌn aah ee, aiꞌ? Aiꞌ, hi mak au suma ufeek rasi utuin au
roimk ii kuuk, on reꞌ tuaf bian anbi pah-pinan ia, oo? Aiꞌ hi mak au atoin aputa-
kriut, reꞌ nak, “Tua.” Te kaah, anbi au nekak naan ii, au utenab ꞌak, “Kahaf!” Of
oniꞌ hi mak, au reꞌ ia, on reꞌ naan, aa oo?
2CO 1:18 Hit bisa tpirsai teu Uisneno, fin karu In naꞌuab rais jes, In ro nmoeꞌ
natuin ee. Es naan ate hai on naan amsaꞌ. Karu hai mak, “Tua,” hai ka mitenab fa
mak, “Kahaf.”
2CO 1:19 Au ꞌok naiꞌ Silas, ma naiꞌ Timotius minoniꞌ mrair ki nmatoom nok Yesus
Kristus, Uisneno In Anah. In ka atoin aputa-kriut fa reꞌ nak, “tua”, mes in sairt
ii, “kahaf”. In ka naꞌoniꞌ fa msaꞌ, fin karu In nak, “tua”, In sairt ii batuur-
batuur “tua”.
2CO 1:20 Areꞌ kanan rasi reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair sin naan, In of anmoeꞌ sin
anjarin. Es naan ate, karu Naiꞌ Yesus anbaꞌan rais jes nak, “tua,” hit bisa tataah
am tak, “Batuur. On reꞌ naan, tua! Amin!” Natuin hit tahiin tain saaꞌ reꞌ Naiꞌ
Yesus he nmoꞌe. Hai mitoon rasi ia he miruruꞌ ma mikriraꞌ Uisneno In pinan ma
krahan.
2CO 1:21 Uisneno naan es reꞌ anpiir naan ki ma hai msaꞌ. In es reꞌ nait kit atjair
Iin na. In es reꞌ anmoeꞌ kit atmaran ma ttahan piut amsaꞌ.
2CO 1:22 In es reꞌ anfee In Asmanan he nꞌator kit, naruruꞌ ma nakriraꞌ In reon neu
kit. Naan on reꞌ tuaf es, reꞌ antao marak neu in baer es he natoon nak, naan iin
ja.
2CO 1:23 Au ꞌtoit he Uisneno kuun es reꞌ anjair saksii neu au uabak ia. Fin In
nahiin au nekak nanan. In nahiin neu saaꞌ am es au ka ꞌnao fa feꞌ ꞌeu kota
Korintus. Au ka ꞌroim fa he ꞌtao umaeb ki, es naan ate, au ka ꞌeit fa feꞌ ꞌeu naan.
2CO 1:24 Hai ka maikas fa hai tuam ein mjair usif he mreun ki mak, hi ro he mpirsai
meu sekau. Mes hai mmeup humaꞌ meseꞌ mok ki, maut he hi neekm ein bisa nmarinan.
Fin hi bisa maran ma mtahan maꞌtaniꞌ, natuin hi mpirsai meu Uisneno.
2CO 2:1 Onaim au es reꞌ ufeek kuuk ꞌak, au ka ꞌeit iꞌkius ki fa feꞌ, maut he tuaf
amfaun ein kais neek ein maꞌfeen ein.
2CO 2:2 Fin karu au ꞌmoeꞌ hi neekm ein maꞌfeen ein, sekau ntein es reꞌ he nmoeꞌ au
neek ii nmariin? Suma hi kiim. Mes oras ia, karu au ꞌuum, of au ususab ki.
2CO 2:3 Etun es au ꞌtui surat neno naan ꞌak, au ka ꞌjair fa feꞌ he ꞌeit iꞌkius ki.
Au ꞌpao ꞌtahan feꞌ, maut he hi mꞌurus main hi raisn ein feꞌ. Rarit, karu of aꞌjair
he ꞌeit, au ka ꞌnaben fa susat, natuin hi rasin reꞌ naan. Fin amneon ii, hi reꞌ
naan es reꞌ ammoeꞌ au neek ii nmariin. Au uhiin ꞌain ki arki. Onaim au ꞌpirsai,
karu au neek ii nmariin, hi neekm ein anmarinan on naan amsaꞌ.
2CO 2:4 Oras au ꞌtui surat naan ꞌeu ki neno naan, au ꞌsuus ma au neek ii maꞌfenaꞌ.
Au ꞌkae ꞌpin-pinus amsaꞌ. Mes au ꞌtui on naan, maut he hi bisa mihiin au rais
manekat ꞌeu ki. Fin au ka ꞌtui fa rasi naan he ususab ki.
2CO 2:5 Anbi hi jemaaꞌt ein naan, anmuiꞌ tuaf es, reꞌ nmoeꞌ too mfaun ein neek ein
ansusan. Au ꞌsuus natuin atoniꞌ naan in aꞌmoꞌen amsaꞌ. Te kaah, in aꞌmoꞌen naan,
batuur ka ntoom kau fa maꞌtaniꞌ, mes naan antoom maꞌtaniꞌ neu tuaf bian naꞌko hi
arki.
2CO 2:6 Au kais uꞌuab amfaun aꞌtein. Fin tuaf namfau naꞌko ki reꞌ mikainaꞌ mrair
je, rarit in nasnaas een.
2CO 2:7 Onaim oras ia, hi ro he mnikan main in sanat, rarit hi ro he miꞌuab mirek-
rekoꞌ mok ne. Fin kais-kaisaꞌ in nꞌoer.
2CO 2:8 Es naan ate, au ꞌtoit ki he mibua ok-okeꞌ he mmoeꞌ je he in nahiin nak, hi
mneek ee.
2CO 2:9 Au ꞌtui surat neon goes ii, he ꞌuji ki. Fin au he uhiin, karu hi mmoeꞌ reꞌ
batuur, ma mmoeꞌ mituin areꞌ saaꞌ ii ok-okeꞌ reꞌ au uprenat sin ꞌeu ki.
2CO 2:10 Karu hi ka mitunuꞌ fa nekaf amtein, ma mnikan main atoniꞌ in sanat, au
utuin saaꞌ reꞌ hi mifeek ee msaꞌ. Karu anmuiꞌ in sanat reꞌ au he ꞌnikan ꞌain je te,
au ꞌnikan ꞌain atoniꞌ naan in sanat amsaꞌ. Au ꞌmoeꞌ on reꞌ naan aꞌbi Kristus In
human ma In matan, he njari ꞌtopeꞌ reꞌ reko neu ki.
2CO 2:11 Fin au ka ꞌroim fa he nitu ꞌnaakf ee nakreo naan ki, he nasaan kit. Hit ro
he tahiin in ruunt am reon amreuꞌt ein. Onaim kais ammoon, he!
2CO 2:12 Unuꞌ te, oras au ꞌnao ꞌeu kota Troas, he unoniꞌ tuaf anmatoom nok Kristus
In Rais Reko naan, Uisneno nfei ranan neu kau ꞌbi nee.
2CO 2:13 Mes au neek ii ka ntaininaꞌ fa, natuin au ka uteef fa au aok-bian naiꞌ
Titus aꞌbi nee. Rarit au usee ꞌeu atoin apirsait ein, ma au ꞌnao ꞌkoon ꞌeu propinsi
Makedonia.
2CO 2:14 Maski au ꞌbi mee-mee jah, mes au ꞌtoit makasi kouꞌ-koꞌu ꞌeu Uisneno. Fin
Kristus anraban anrair rais maufiun ein, rarit In niis anrair sin, ma hit tmafuut
tok Ne msaꞌ. Etun Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ piut nak, hit reꞌ ia, Iin na. Onaim
oras hit tatoon anmatoom nok Kristus, naan nahuum on reꞌ foo meniꞌ reꞌ too mfaun
ein nafoi niit ee.
2CO 2:15 Unuꞌ te, oras atoin Yahudis sin anmoꞌen fuaꞌ-turuꞌ, in masun naen ansae
neu Uisneno he nharineb In nekan. Hit tahuum on reꞌ foo mein es amsaꞌ, reꞌ namnaub
Uisneno anmatoom nok Kristus. Mes teu tuaf bian hit tahuum on reꞌ foo puun es. Fin
karu atoniꞌ reꞌ nmoin naꞌroo naꞌko Uisneno ankius hit aꞌmonik, naan anmoeꞌ sin
naten-teenb ein nak, sin of anmaten, ma sin of anbeits ok naꞌkon Uisneno. Mes teu
tuaf bian attein, hit tahuum on reꞌ foo mein es. Fin karu tuaf reꞌ napein ꞌmonit
reꞌ namneo ma namnoon, ankius hit aꞌmonik, naan anmoeꞌ sin namnau on mee mꞌes
Kristus anmate nrair he nsoi nafetin sin, ma nfeen sin ꞌmonit reꞌ ka natfeek niit
fa. Mansian mee es reꞌ naꞌbeiꞌ he nmoeꞌ rasin ia ok-okeꞌ? Ka tiit fa, tua!
2CO 2:17 Mimnau, fin hai reꞌ ia, ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ atoniꞌ bian reꞌ nanoniꞌ
Uisneno In Kabin ma Prenat, he suma naimn ahaa upan ma paꞌe, on reꞌ sin anrakan
anpaek Uisneno In Kabin ma Prenat. Kaah fa, tua! Karu hai miꞌuab, too mfaun ein
bisa nkius maat-maat nak, hai minoniꞌ nok neek akninuꞌ. Hai uab ein naan naꞌuun ma
naꞌbaꞌan naꞌkon Uisneno. Ma hai ꞌmonim ammafuut mok Kristus.
2CO 3:1 Kais mitenab mak, hai mmurai mifeef koꞌu, he miꞌratan hai tuam ein. Kaah
fa, tua! Of oniꞌ hi mitenab hai on reꞌ atoniꞌ bian reꞌ anperluu he neik surat es,
reꞌ naretaꞌ anmatoom nok sin meupk ein neu ki, naꞌ hi mfei ranan meu hai mepu, oo?
Aiꞌ hai mperluu he mtoit surat on reꞌ naan miꞌko ki he hai meik je meu atoniꞌ bian?
Kaah fa, tua!
2CO 3:2 Fin hai suurt es hi mnaaꞌ amrair je. Surat naan, es reꞌ hi kiim. Fin hai
mihiin rasi mfaun anmatoom nok hi ꞌmonim. Rasin naan mahikiꞌ ma matunuꞌ nbi hai
nekam. Areꞌ tuaf amfaun bisa nresan kuuk hi ꞌmonim; naꞌko naan sin bisa nahiin hai
meup gui in afan.
2CO 3:3 Fin nakninuꞌ nrair nak, hi on reꞌ suurt es, reꞌ Kristus antui. Rarit In
nnonaꞌ ntaahn ee neu kai. Kristus ka npaek fa tinta he ntui surat naan, mes In
anpaek Uisneno reꞌ Anmoin In Asmaan Akninuꞌ. Kristus ka nruun fa In Kabin ma Prenat
anbi faut benaꞌ amsaꞌ, nahuum on reꞌ Uisneno nmoeꞌ je neu naiꞌ Musa. Mes In ntui
nbi hit nekak amonit.
2CO 3:4 Hai mihiin mak, hai bisa mpirsai meu Uisneno mak, rasin reꞌ ia ok-okeꞌ ro
batuur, natuin Kristus es reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair sin on naan.
2CO 3:5 Karu naꞌko hai tuam ein aah ate, hai ka mmuiꞌ fa kuasa he mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ.
Fin kuasa ma hak reꞌ hai mnaaꞌ ee ji, naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi Uisneno.
2CO 3:6 Uisneno reꞌ naan, es reꞌ nait kai mjair In ameput reꞌ he mitoon meu tuaf
anmatoom nok In Rais Manbaꞌan Feꞌu. Mes In Rais Manbaꞌan Feꞌu naan, ka nmatoom fa
nok atoniꞌ nmoeꞌ natuin atoran humaꞌ-humaꞌ, mes anmatoom nok atoniꞌ anmafuut nok
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ. Karu atoniꞌ suma nmoeꞌ natun-tuin ahaa atoran, naan on
reꞌ sin anmaten anbin sin neek ein, ma ka napenin fa ꞌmonit reꞌ namneo ma namnoon,
reꞌ ka natfeek niit fa. Mes karu atoniꞌ nmoni nmafuut nok Uisneno In Asmanan, in
napein ꞌmonit reꞌ namneo ma namnoon.
2CO 3:7 Unuꞌ te, oras Uisneno nruun In Atoorn ein anbin faut been ein, naan ro
mapinaꞌ-makrahaꞌ. Maski atoniꞌ nmoeꞌ natuin Atoorn ein naan ok-okeꞌ, mes sin nbeits
ok feꞌ naꞌkon Uisneno. Rarit, oras naiꞌ Musa ntoup naan Atoorn ein naan, in huumn
ee anpiin ma masnaa pinaꞌ ma krahaꞌ. Etun atoin Israelas sin ka bisa nkius niit fa
in human. Mes aꞌroo-ꞌroo te, pinaꞌ naan namneuk.
2CO 3:8 Onaim karu reꞌ maꞌtuꞌi nbi fatu in mapinaꞌ-makrahaꞌ on naan, on mee nok
saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee ntao goe nbi hit nekak nanan? Ro tebes in he mapinaꞌ-
makrahaꞌ nneis, tua.
2CO 3:9 Atoran naan naruruꞌ ma nakriraꞌ nak, hit ro he tapein hukun aꞌmaten he
tbeits ok taꞌko Uisneno, natuin hit ka tmoeꞌ tatuin fa Atoorn ein naan ok-okeꞌ.
Maski on naan amsaꞌ, mes Atoran naan maꞌtaniꞌ nabaar feꞌ. Mes Uisneno In Asmanan
maꞌtaniꞌ nneisi ntein, fin In naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan he hit bisa tmarameꞌ tfain
tok Uisneno.
2CO 3:10 Onaim Atoran reꞌ unuꞌ feꞌe te atoniꞌ naan ee neu maꞌtaniꞌ, oras ia ka
maꞌtani nneis fa goen, fin oras ia nmuiꞌ reꞌ maꞌtaniꞌ nneis.
2CO 3:11 Atoorn ein naan sin maꞌtaink ein, on reꞌ kaꞌo Musa in human, reꞌ unuꞌ te
masnaa pinaꞌ, rarit in piin ee namneuk. Naiꞌ Musa ma Atoran naan maꞌtaniꞌ feꞌ, mes
reꞌ maꞌtaniꞌ nneisi ntein, es reꞌ In maꞌtanin antahan piut ka natfeek niit fa, tua.
2CO 3:12 Hit arkit tahiin tak, Uisneno In Rais Manbaꞌan Feꞌu naan antahan piut, ma
ka natfeek fa, tua. Es naan ate hai miꞌuab maat-maat, ma ka miꞌaib ee fa, tua.
2CO 3:13 Hit kais atmoeꞌ on reꞌ kaꞌo Musa. Fin in ro he nkuub in human anpaek tais,
maut he atoin Israelas sin ka nkius niit ee fa karu pinaꞌ naan namneku nrair.
2CO 3:14 Mes Uisneno nmoeꞌ atoin Israelas sin roenk ein anbufun. Fin tar antea oras
ia msaꞌ, karu sin nresan anbin Uisneno In Suur Akninuꞌ anmatoom nok In Rais
Manbaꞌan Amnaaꞌ reꞌ naan, naan on reꞌ tais es ankuub naan sin aꞌnaak ein, he sin ka
nneen ma natniin fa, ma ka nromin fa he nahinin. Ka nmuiꞌ fa tuaf anteniꞌ reꞌ bisa
nfei sin neek ein he bisa nahinin. Suma Kristus anmees jah.
2CO 3:15 Tar antea oras ia msaꞌ, karu atoin Yahudis sin anresan saaꞌ reꞌ kaꞌo Musa
antui sin, sin nnenan ma natninan, mes sin ka nahinin fa nok reko. Naan, natuin sin
ka nneen anpaken fa sin neek ein, nahuum on reꞌ saaꞌ es antoeb naan sin neek ein.
2CO 3:16 Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nmurai npirsai hit Usiꞌ Yesus Kristus ate, Kristus
anfei tuaf naan in nekan maut he in bisa nahiin batuur-batuur. Naan on reꞌ maꞌtuꞌi
et Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, “In nfei nrair tais reꞌ nkuub in human.”
2CO 3:17 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno, oras kaꞌo Musa naꞌuab am nak, “Usiꞌ”, in sairt
ii Uisneno In Asmanan. Karu hit tapein Asmanaf naan, In nafetin kit.
2CO 3:18 Nok ranan naan, In nmoeꞌ kit taꞌko neon goes teu neon goes hit tpiin ma
takraah, on reꞌ In. Hit kais atkuub hit huumk ein ttein. Ma hi tatenab piut
anmatoom nok hit Usiꞌ In pinan ma krahan, fin In Asmaan ee anturun kit on reꞌ naan.
2CO 4:1 Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair In rais kasian neu kai. Es naan ate, In
nreek haefan kai he mitoon meu tuaf anmatoom nok In Rais Manbaꞌan Feꞌu. Etun es hai
mtahan ma maran piut, ma ka mꞌoer fa.
2CO 4:2 Onaim naꞌko unuꞌ te, hai mifeek on nai: hai mitoon maat-maat mak, hai ka
mmoeꞌ fa rais maufinu on reꞌ atoniꞌ bian sin. Sin nromin he nmoeꞌ naꞌkor-koor ein,
maut he atoniꞌ ka bisa nkius niit sin fa. Ma sin ka namaeb ok nahinin fa msaꞌ. Mes
hai ka mroim fa he mputa-kriu tuaf. Hai ka mipoi fa anmatoom nok Uisneno In Kabin
ma Prenat amsaꞌ, mes hai minoniꞌ maat-maat saaꞌ reꞌ namneo ma namnoon. Nok ranan
naan, too mfaun ein bisa nparikas hai uab ein anbi Uisneno In human ma In matan,
rarit sin nnilei kai nak, hai reꞌ ia, mansian humaf on reꞌ mee?
2CO 4:3 Karu atoniꞌ ka nroim fa he nahiin Uisneno In Rais Reko reꞌ hai minoniꞌ sin
naan, sin of namreꞌun, fin sin anbaits ok naꞌkon Uisneno.
2CO 4:4 Niut reuꞌf ein sin aꞌnakat naan, on reꞌ uisneon goes reꞌ atoniꞌ naꞌbesan
neu na oras ia. In nmoeꞌ tuaf bian sin roenk ein anbufun, on reꞌ sin anforon anbin
sin neek ein. Sin reꞌ naan, tuaf ein reꞌ ka npirsain fa neun hit Uisneno reꞌ namneo
ma namnoon. Natuin sin anforon on reꞌ naan, etun sin ka bisa nkius niit fa Uisneno
In meꞌu. Es naan ate, sin ka bisa nahinin fa Rais Reko reꞌ anmatoom nok Kristus.
Sin ka nahinin fa msaꞌ anmatoom nok Kristus In pinan ma krahan. Fin Kristus naan,
humaf ma masaf meseꞌ nok Uisneno.
2CO 4:5 Hai ka miꞌuab amfaun fa anmatoom nok hai tuam ein, mes hai miꞌuab amfaun
anmatoom nok Yesus Kristus, hit Usiꞌ. Reꞌ hai miꞌuab anmatoom nok hai tuam ein,
suma esan reꞌ ia goah: hai mmoeꞌ on reꞌ ate reꞌ antuthae ki, natuin hai mjair Naiꞌ
Yesus Iin na.
2CO 4:6 Un-unuꞌ te, Uisneno naꞌuab niit am nak, “Ro he nmuiꞌ meꞌu reꞌ ntanaꞌ nbi
meisꞌokan.” Rarit In nmoeꞌ In meꞌu he ntanaꞌ anbi hit nekak. Fin In nroim he nfee
In meꞌu neu kit. Naan, in sairt ii nak, oras hit tatenab anmatoom nok Kristus, hit
tamnau Uisneno In pinan ma krahan amsaꞌ.
2CO 4:7 Maski hai reꞌ ia, suma mansian biasa goah, mes Uisneno ntao baer maꞌosaꞌ ia
nbi hai neekm ein. Naan on reꞌ tuaf es natunuꞌ baer maꞌosaꞌ nbi ꞌnai konat. Baer
maꞌosaꞌ naan es reꞌ Uisneno In meꞌu. Kninuꞌ nrair nak, kuasa reꞌ maꞌtaniꞌ reꞌ nbi
kai, ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ fa naꞌko kai, mes naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko Uisneno.
2CO 4:8 Onaim maski nbi mee-mee atoniꞌ nmoeꞌ nasusab kai, mes hai mtahan ma maran
piut aah. Maski hai ka mihiin main fa areꞌ kanan rasi, mes hai ka mꞌoer fa.
2CO 4:9 Maski tuaf anmoeꞌ nasusab kai fani-fani, mes Uisneno ka nasaitan kai fa
mmees-mees. Maski tuaf anbeson kai, mes sin ka bisa nareuꞌ nain kai fa.
2CO 4:10 Natuin hai mipein imrair haꞌmuꞌit ma susat humaꞌ-humaꞌ, etun hai mnao meu
mee-mee te, hai bisa mimnaub tuaf am mak, Naiꞌ Yesus napein haꞌmuꞌit ma susat amfa-
faun amsaꞌ oras In he noi nmaet. Fin, maski tuaf anbeson kai fani-fani, mes hai
mmoin piut. Naan namnaub amsaꞌ am nak, Naiꞌ Yesus anmoin piut anbi hai tuam ein.
2CO 4:11 Batuur, tua! Fani-fani hai amonit reꞌ ia, he noi mmaet, natuin hai mjair
Naiꞌ Yesus Iin na. Nok ranan naan, areꞌ kanan mansian ein bisa nahinin nak, Naiꞌ
Yesus anfee kai ꞌmonit reꞌ namneo ma namnoon, maski hai of ammaet.
2CO 4:12 Onaim maski in aꞌmunin naan, hai mmaet, mes hai ka mimtau fa he miꞌuab
anmatoom nok Kristus. Fin hai mibarab he hai mmaet on naan, maut he hi bisa mipein
ꞌmonit reꞌ namneo ma namnoon.
2CO 4:13 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Natuin au ꞌpirsai Uisneno, es
naan ate au uꞌuab.” Hai teenb ii humaꞌ meseꞌ msaꞌ. Natuin hai mpirsai Uisneno, es
naan ate hai ro he miꞌuab anmatoom nok Ne.
2CO 4:14 Hai mihini mmak, Uisneno es reꞌ namonib nafaniꞌ hit Usiꞌ Yesus Kristus
naꞌko In aꞌmaten. In of es reꞌ namonib nafaniꞌ kit imsaꞌ, natuin hit atmafuut tok
Naiꞌ Yesus. Uisneno of nahakeꞌ kit ok-okeꞌ anbi In human ma In matan, he In ntoup
naan kit.
2CO 4:15 Uisneno nmoeꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ he nturun ma nbaab ki. Ansuun oras, In
he nathoeb In nekan arekot amsaꞌ neu areꞌ tuaf-tuaf. Sin of antotin makasi kouꞌ-
koꞌu neu Ne msaꞌ. Rarit sin anmanauk ein anmatoom nok In pinan ma krahan naan.
2CO 4:16 Es naan ate, hit ttahan ma tmaran piut, ma ka tꞌoer fa. Maski hit aok ii
namreuꞌ, mes Uisneno nhaꞌtain hit nekak neno-neno.
2CO 4:17 Fin tatuin hit tenab, oras ia hit tapein susat humaꞌ-humaꞌ. Mes hit ro he
tamnau tak, Uisneno of nait naꞌratan kit. Es naan ate, hit taan saaꞌ reꞌ njair oras
ia, ka nmuiꞌ fa upan saaꞌ-saaꞌ?
2CO 4:18 Onaim hit ro he tkius rasin reꞌ ka mamnitaꞌ fa feꞌ. Kais suma tkius taan
ahaa rasin reꞌ mamniit ein aah. Fin rasin reꞌ mamniit ein naan ka ntahan fa ꞌroo.
Mes rasin reꞌ ka mamniit ein fa naan, sin of esan reꞌ ntaahn ein piut ma ka natfeek
niit fa.
2CO 5:1 Fin hit tahiin tak, hit aok reꞌ oras ia, hit atpaek attahan atbi pah-pinan
ia, on reꞌ tenar es, reꞌ hit tahakeꞌ ttahan. Maski hit aok ii of namreuꞌ, mes hit
kais tatenab, natuin Uisneno nabarab anrair baer reok goes et sonaf neno tunan.
Mansian ii ka nmoeꞌ fa bare naan, mes Uisneno es reꞌ anmoꞌe. Rarit bare naan
antahan nabaar.
2CO 5:2 Fin hit thae goen nok hit aok ii oras ia tbi pah-pinan ia. Ma hit troim he
tapein ao feꞌu reꞌ of atpaek je tbi sonaf neno tunan.
2CO 5:3 Rarit karu hit attea nee te, naan on reꞌ hit ka ao afaꞌ fa, mes atpaek tai
paek feꞌu. Fin hit ka suma tjair fa smanaf, mes hit tapein ao feꞌu tbi nee.
2CO 5:4 Hit aok reꞌ nreuꞌ oras ia, nmoeꞌ kit atheer asnaask ii te, mnanuꞌ, natuin
atnaben ate maꞌfenaꞌ. Maski on naan amsaꞌ, mes hit ka troim fa he tmaet, ma ka
troim fa he tmuiꞌ aof saaꞌ-saaꞌ attein. Kaah fa, tua! Hit troim he tapein hit ao
feꞌu, maut he tasaitan ao amnaaꞌ, he nsenuꞌ ma nsekaꞌ nok ꞌmonit feꞌu reꞌ namneo ma
namnoon.
2CO 5:5 Uisneno reꞌ naan, es reꞌ anmoeꞌ kit tabarab he ttoup taan ꞌmoin feꞌu. In
nfee kit imsaꞌ In Asmanan, he njair baer tarun naꞌko In Rais Manbaꞌan naan.
2CO 5:6 Es naan ate, hit tpirsai piut. Hit tahiin tak, oras hit feꞌe tbi hit aok
reꞌ oras ia, hit feꞌ taꞌroo taꞌko Uisneno msaꞌ.
2CO 5:7 Es naan ate, hit aꞌmoink ii nanete npeoꞌ hit pirsait teu Uisneno. Hit ka
tmoin fa taꞌko saaꞌ reꞌ hit tkius ma tiit ee anbi pah-pinan ia goah.
2CO 5:8 Mes hit tpirsai tak, kar-karu hit tmaet tasaitan hit aok ii oras ia, he
tnao tmoin tabu-bua tok Uisneno tbi sonaf neno tunan, hit of atmariin attein.
2CO 5:9 Maski hit tmoin piut atbi pah-pinan ia, aiꞌ atmate tbi ia he tmoni tbi
sonaf neno tunan, mes reꞌ pentiing naan, es reꞌ hit atharineb Uisneno In nekan. Fin
reꞌ naan, hit romik.
2CO 5:10 Kais amnikan. Noki-noki te, areꞌ kanan mansian ii ro he nbaisenun nꞌanin
Kristus. In reꞌ naan, Afeek Rasi reꞌ nnilei areꞌ kanan mansian in aꞌmonin anbi pah-
pinan ia. Rarit Kristus of anbaras reꞌ natai nok tuaf meseꞌ-meseꞌ in aꞌmoꞌen. Fin
Kristus nahiin, karu tuaf naan anmoeꞌ rais reko, aiꞌ anmoeꞌ rasi reꞌ ka reko fa.
2CO 5:11 Natuin hai mimnau mak, Kristus of anparikas hai ꞌmonim, es naan ate hai
mimtau ma mhormaat Ee. Ma hai mmeup maꞌtaniꞌ he mfuriꞌ ma mkopoꞌ tuaf he sin
anpirsain neun Kristus. Uisneno nahiin nak, hai neekm ein nakniunꞌ ein. Au ꞌroim he
hi mihini msaꞌ mak, hai neekm ein nakniunꞌ ein.
2CO 5:12 Hai ka maikas fa hai tuam ein ambi hi humam ma hi matam. Kaah fa, tua! Mes
hai mfee ꞌsukif meu ki, maut he hi bisa mifeef anmatoom nok kai, ma hi kais mimaeb
om. Nok ranan naan, hi bisa mitaah tuaf ein reꞌ nafefan. Fin sin nafefan anmatoom
nok sin mepun reꞌ atoniꞌ bisa nkius niit sin, te kaah sin neek ein ka nakniunꞌ ein
fa.
2CO 5:13 Karu hi maan kai mak, amaunut ate, hai miꞌuab on naan nai he minaob
Uisneno In mepu. Maski hi ka mihiin fa, mes Uisneno nahiin. Karu hai miꞌuab ampaek
tenab amneot ate, hai miꞌuab on reꞌ naan he mturun ma mbaab ki.
2CO 5:14 Kristus anneek niis kit. Naan es reꞌ naꞌhabaꞌ kai ma nhaꞌtain kai he
minaob hai mepu. Fin hai mpirsai mak, Tuaf es, es reꞌ Kristus, anmaet he nsenuꞌ ma
nsekaꞌ tuaf meseꞌ-meseꞌ. In sairt ii nak, naan on reꞌ hit arkit ok-okeꞌ atmaet
tasaitan ꞌmonit reꞌ mnaaꞌ, ma ka tmuiꞌ fa hak saaꞌ-saaꞌ attein atbi pah-pinan ia.
2CO 5:15 Kristus anmaet neu hit mansian arkit meseꞌ-meseꞌ, maut he hit arkit reꞌ
tmoni tbi pah-pinan ia, ka tmoin tatuin fa hit troimk aa kuuk attein. Mes oras ia
hit ro he tmoin tatuin Kristus In romin, natuin In nmate nrair he nsenuꞌ ma nsekaꞌ
kit, rarit In nmoni nfain.
2CO 5:16 Onaim anmurai oras ia, hit kais atruuk ma tꞌukur atoniꞌ tpaek mansian ii
in ruku. Maski unuꞌ te, hit atruuk ma tꞌukur kuuk Kristus, atpaek mansian ii in
tenab. Mes oras ia hai ka mruuk ma mꞌukur mtein Je fa on reꞌ naan.
2CO 5:17 Es naan ate, tuaf reꞌ anmafuut nok Kristus anjair mansian feꞌu nrair, reꞌ
nmuꞌi ꞌmoin feꞌu. In ka on fa reꞌ unuꞌ naan, fin in aꞌmonin amnaaꞌ ee namneuk goen.
Ka tiit ee fa goen! Fin oras ia, reꞌ feuꞌ goe nmuꞌi nrair.
2CO 5:18 Areꞌ saaꞌ ii Uisneno es reꞌ anmoeꞌ sin. In es reꞌ anmoeꞌ rais rameꞌ he hit
tareko tfain tok Ne, natuin Kristus annoes nain hit sanat ma penu sin. Rarit In
nfee mepu neu kit imsaꞌ, he hit taruruꞌ ma takriraꞌ ranan amsaꞌ, maut he tuaf bian
bisa nmarameꞌ nfain nok Uisneno msaꞌ.
2CO 5:19 Mimnau, fin oras Kristus anbi pah-pinan ia feꞌ, Uisneno npaek Je he neik
tuaf he nmarameꞌ nfain nok Uisneno. Onaim In ka nsoiꞌ fa sin saant ein antein,
rarit sin ka nasaah fa sin saant ein naan sin hukun antein. Rarit In nfee mepu neu
kit, he tnao tatoon teu tuaf am tak, sin bisa nareko nfanin nok Uisneno.
2CO 5:20 Fin hit atjair Kristus In haef. Onaim Uisneno npaek kit he teik tuaf, maut
he sin nmarameꞌ nfain nok Ne. Natuin hai mjair Kristus In haef ein, es naan ate hai
mitoon ki mmak, “Uisneno namnau ma nroim he hi mmarameꞌ mfain mok Ne.”
2CO 5:21 Kristus ka nmoeꞌ niit fa sanat. Mes Uisneno nmoeꞌ Je he nasaah hit sanat.
Uisneno nmoeꞌ on reꞌ naan neu kit, natuin Kristus In aꞌmaten anfei ranan he hit
bisa tmoin tok neek amneꞌo, on reꞌ Uisneno neek amneꞌo msaꞌ.
2CO 6:1 Natuin hai mmeup mibu-bua mok Uisneno, hai he mfaineek ki on nai: Uisneno
nathoeb ma nakriraꞌ In nekan arekot kouꞌ-koꞌu neu ki. Onaim hi kais amtoup maan In
nekan arekot naan nok ruum am parsuum aah.
2CO 6:2 Fin anbi Suur Akninuꞌ, matuꞌi mnak, “Nateef nok in oras, Au ꞌneen ma utniin
ko. Au ꞌturun ma ꞌbaab ko msaꞌ, oras Au ꞌsoi ufetin mansian.” Onaim amneen ma
mitniin mirek-rekoꞌ, joo! Oras ia, in oras arekot. Fin oras ia, Uisneno In oras he
nsoi nafetin mansian.
2CO 6:3 Es naan ate, hai mroim he mpanat hai tuam ein rek-reko, he mmoin mimneo
goah. Fin hai ka mroim fa he mjair ekat meu tuaf reꞌ he neem neu Uisneno In raan
aꞌhonis. Ma hai he miꞌuab namneo ma namnoon amsaꞌ, maut he tuaf kais naꞌuab
naꞌreꞌuf hai kanam arekot.
2CO 6:4 Ma areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii reꞌ hai mmoeꞌ sin, hai mꞌusaha he miruruꞌ ma mikriraꞌ
mak, hai reꞌ ia, Uisneno In ameup rekon. Onaim maski hai mipein susat, mipein
haꞌmuꞌit, aiꞌ mmoni mbi taisibu, mes hai mtahan ma maran piut aah.
2CO 6:5 Hai mtahan ma maran piut amsaꞌ, oras anꞌabanat kai, oras nataam kai neu
bui, oras taisibu, oras mmeup mbain aet, oras ka mtuup miit fa, ma oras mimnaah.
2CO 6:6 Hai mtahan ma maran nok neek akninuꞌ msaꞌ. Hai mihiin rasi mfaun anmatoom
nok Uisneno. Hai mtahan ma msabaar. Hai mmoeꞌ rais reko meu tuaf. Hai mkonan
Uisneno In Asmanan he nꞌator kai. Hai mneek tuaf batuur-batuur amsaꞌ, ma ka mputa-
kriu fa.
2CO 6:7 Oras hai miꞌuab, hai miꞌuab mimneo goah, ma ka mipoi mihiin fa. Hai mtoup
maan kuasa msaꞌ miꞌko Uisneno he mmoeꞌ rais reko. Naan on reꞌ hai mjair sorarus,
reꞌ nnaaꞌ kenat namtiis naꞌko Uisneno, he hai mmakeen amraban musu, ma hai miis.
2CO 6:8 Hai maran ma mtahan amsaꞌ, maski atoniꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ hormaat neu
kai, aiꞌ sin naꞌuab nareuꞌ hai kaanm ein: maski sin naꞌuab namouf kai, aiꞌ sin
npanat hai kaanm ein; maski atoniꞌ anputa-kriu nak, hai mipoi maan atoniꞌ, aiꞌ sin
naꞌuab ein am nak, hai miꞌuab mimneo ma mimnoon.
2CO 6:9 Anmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin kai fa. Mes anmuiꞌ tuaf amfaun reꞌ nahiin hai
kaanm ein. Fani-fani hai he noi mmaet, mes hai mmoin piut feꞌ. Fani-fani sin
anhukun kai maꞌfenaꞌ, mes hai ka mmaet fa msaꞌ.
2CO 6:10 Maski hai mnaben ate maꞌfenaꞌ, mes hai neekm ein anmarinan piut amsaꞌ.
Maski hai ka mmuiꞌ fa roit, mes hai mimuꞌib too mfaun ein anbin sin neek ein. Naan
on reꞌ hai ka mmuiꞌ fa saaꞌ-saaꞌ, mes hai mipein areꞌ saaꞌ ok-okeꞌ msaꞌ.
2CO 6:11 Hai miꞌuab maat-maat meu ki abitan kota Korintus. Hai mneek ki batuur
amsaꞌ.
2CO 6:12 Hai miruruꞌ ma mikriraꞌ hai manekat meu ki, ma ka mtaah-taahn ee fa. Mes
hi mtaah-tahan hi manekat meu kai.
2CO 6:13 Onaim au he ꞌfaineek ꞌeu ki on reꞌ hi mjair au aanh ein. Reko nneis hi
mneek kai ma kais amtahan manekat naan, tua.
2CO 6:14 Kais ammafuut mok tuaf reꞌ ka npirsai fa Kristus. Fin hi ka humaꞌ meseꞌ
fa. Atoin apirsait reꞌ nmoin namneo ka natai fa nok atoniꞌ reꞌ nraban Uisneno,
rarit ka pantas fa karu sin nmeup nabu-buan. Atoin neek reko ma atoin neek reꞌuf ka
pantas fa he njarin partei ma nhaken haꞌe meseꞌ. Naan on reꞌ meꞌu ka bisa maseroꞌ
fa nok meisꞌokan.
2CO 6:15 Kristus ka bisa nekaf meseꞌ fa nok niut ein sin aꞌnakat. On naan amsaꞌ,
tuaf reꞌ ka npirsai fa Uisneno ka napein fa sapaaf nok tuaf reꞌ npirsai Je.
2CO 6:16 Hi mitenab on mee? Hi mitenab mak, hi bisa mtaam meu uim onen he miꞌbesan
meu Uisneno feꞌ, naꞌ mtaam ambi uim fuat amtein he miꞌbees meu baer fuat ein, aiꞌ?
Ka pantas fa, joo! Fin Uisneno naan, Uisneno amonit. In njair hit Usiꞌ msaꞌ. Rarit
hit atjair on reꞌ In uim onen, natuin In natua et hit nekak. Fin Uisneno ntui nbi
In Suur Akninuꞌ mnak, “Au uim ji et Au ngguin sin atnaank ein. Au ꞌpoi ma ꞌtaam
aꞌbi sin atnaank ein amsaꞌ. Au he ꞌjair sin Uisneno. Sin anjair Au ngguin amsaꞌ.”
2CO 6:17 Es naan ate Uisneno ntui on nai msaꞌ am nak, “Hi ro he mpoi miꞌko sin
atnaank ein, ma mbaits om miꞌko sin, he hi kais amjair on reꞌ sin. Hi neekm ein ro
he nakniunꞌ ein. Rarit hi ro he miꞌroo miꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ nmoeꞌ hi neekm ein
anꞌoemetan, nok ranan naan, Au ꞌtoup ki nok rek-reko.
2CO 6:18 Au he ꞌjair hi Amaꞌ; ma hi mjair Au aanh ein amsaꞌ. Reꞌ naan, hit Usiꞌ es
reꞌ naꞌuab. In es reꞌ Akuaas Reꞌuf, tua.”
2CO 7:1 Aok-bian manekat arki! Natuin Uisneno nbaꞌan anrair rasin ia ok-okeꞌ neu
kit, es naan ate hit ro he takninuꞌ hit nekak ma hit aꞌmonik. Kais atkonan ꞌoemetan
aꞌkreꞌo msaꞌ, natua namaik anbi hit tuak. Fin hit takninuꞌ batuur-batuur ma ꞌteme-
ꞌteme teu Uisneno, he taruruꞌ ma takriraꞌ tak, hit tamtau ma thormaat Ee.
2CO 7:2 Aok-bian arki! Amfee mainuan meu kai. Amfei hi neekm ein he mtoup kai nok
rek-reko. Kais miꞌeek hi neekm ein. Fin unuꞌ te, oras hai mbi hi tnaanm ein, hai ka
misanab miit fa meu tuaf es amsaꞌ. Hai ka mfuriꞌ ma mkopoꞌ miit fa tuaf he nmoꞌe
nsaan. Hai ka mputa-kriu miit fa tuaf he mipein upan anneis miꞌko sin.
2CO 7:3 Au sairt ii, au ka usaeb fa sanat ꞌeu ki. Fin au ꞌak aꞌrair ki mꞌak, hai
mneek ki. Rarit maski on mee-on mee msaꞌ, hai mmafuut mok ki, maski hit tmaet aiꞌ
hit tmoin.
2CO 7:4 Oras ia, au ka utenab aꞌtein fa, fin au ꞌpirsai ki. Au ufeef anmatoom nok
ki msaꞌ. Hi mhaꞌtain au neek ii msaꞌ. Onaim maski hai mipein susat humaꞌ-humaꞌ, mes
au neek ii nmariin piut, natuin hi ꞌmoinm ein.
2CO 7:5 Oras hai iim ambi propinsi Makedonia, hai mhae mmaet, fin hai mipein susat
humaꞌ-humaꞌ. Hai mmatoe mok tua sonaꞌ. Anbi hai neekm ein hai mimtau msaꞌ.
2CO 7:6 Mes Uisneno es reꞌ anhaꞌtain tuaf reꞌ anꞌoer, ma reꞌ nnaben ate maꞌfenaꞌ.
Rarit In nhaꞌtain hai neekm ein oras In nreek naiꞌ Titus neem neu kai.
2CO 7:7 Naiꞌ Titus in amneman naan, anhaꞌtain hai neekm ein. Fin in natoon am nak,
oras in nbi naan feꞌe te, hi mhaꞌtain in nekan. Amneen on naan ate, naan anhaꞌtain
hai neekm ein amsaꞌ. In natoon amsaꞌ am nak, hi mimnau ma mroim he miteef mok kau,
ma hi mmeiꞌ jom batuur nok rasi reꞌ unuꞌ te, njari nbi hi tnaanm ein. In natoon
amsaꞌ anmatoom nok hi maim ranan he mturun ma mbaab kau. Es naan ate, au neek ii
nmariin.
2CO 7:8 Au uhiin ꞌak, au surat ahunut reꞌ utoon ki ꞌeik uab maꞌtaniꞌ naan, batuur
anmoeꞌ hi neekm ein ansusan. Mes au ka ꞌmeiꞌ jok fa natuin au ꞌtui surat naan. (Te
kaah oras naan, au ꞌmeiꞌ jok aꞌkreꞌo, oras au uhiin ꞌak, au surat naan, anmoeꞌ hi
neekm ein ansusan, maski raab ahaa.)
2CO 7:9 Mes oras ia, au neek ii nmariin. Au ka ꞌmariin fa natuin oras naan hi neekm
ein ansusan. Kaah fa, tua! Au ꞌmariin, natuin oras naan, au surat anfuriꞌ ma nkopoꞌ
ki he misnaas miꞌko hi saant ein, ma mtebi mfain meu Uisneno. Rarit hi mmanakuꞌ hi
saant ein ma misaitan hi rasin reꞌ ka reko fa, ma mituin Uisneno In raan aꞌhonis
reꞌ namneo ma namnoon. Fin Uisneno es reꞌ anmoeꞌ ki he mmeiꞌ jom on reꞌ naan. Nok
ranan naan, ka hai fa es reꞌ ammoeꞌ ki he mimreuꞌ.
2CO 7:10 Fin karu hit tmeiꞌ jok atbi hit nekak, tatuin Uisneno In romin naan, hit
tasnasab ꞌmoeꞌ maufinu, rarit atteib itfain tatuin raan aꞌhonis reꞌ namneo ma
namnoon. Naan nafetin kit taꞌko Uisneno In hukun, rarit hit ka tmoin fa tbi reꞌ he
tmeiꞌ jok piut. Mes karu hit tmeiꞌ jok atbi haa hit fefak, naan on reꞌ atoniꞌ pah-
pinan ia sin aꞌmoink ein, hit of tamreuꞌ.
2CO 7:11 Hi mitenab miit! Oras hi mrees au surat naan, au uhiin ꞌak, hi mmeiꞌ jom
amsaꞌ. Naan natuin Uisneno In romin. Fin rasi naan anmoeꞌ ki mmeup maꞌtaniꞌ he hi
mnoes main rais maufinu miꞌko hi ꞌmonim. Hi mhae msaꞌ mok hi maufinun. Hi mimtau
msaꞌ am mak, kais-kaisaꞌ hi mmoeꞌ maufinu mtein. Hi mimnau ma mroim he miteef mok
kau, ma mibarab piut he mmoeꞌ rais reko. Hi mibarab amsaꞌ he mhukun tuaf reꞌ nmoꞌe
nsaan. Natuin hi mmoeꞌ batuur on naan, es naan ate hi mikninuꞌ. Nok ranan naan, ka
tiit fa tuaf es he nasahab ki sanat.
2CO 7:12 Onaim au ka ꞌtui fa au surat ahunut naan, ꞌeu tuaf reꞌ anmoeꞌ maufinu. Au
ka ꞌtui fa msaꞌ ꞌeu tuaf reꞌ napein tuaf naan in maufinu. Mes au ꞌtui surat naan
ꞌeu ki, maut he au ururuꞌ ma ukriraꞌ ꞌak, hi uab ein ambi Uisneno In human ma In
matan naan, ro tebes. Ma hi mmuiꞌ manekat batuur meu kai.
2CO 7:13 Areꞌ saaꞌ ein reꞌ ia, anhaꞌtain au nekak. Hi mhaꞌtain naiꞌ Titus in nekan
amsaꞌ, maut he in nekan naan bisa ntaininaꞌ. Naan anharineb antein hai neekm ein
amsaꞌ.
2CO 7:14 Au ꞌaikas ꞌiit ki aꞌbi naiꞌ Titus, oras hai miretaꞌ anmatoom nok hi ꞌmoꞌem
arekot. Au utoon ee amsaꞌ ꞌak, hi ka mimaeb miit kau fa. Fin areꞌ rasin reꞌ hai
mitoon miit ki sin reꞌ naan, ro batuur. Rarit areꞌ rasin reꞌ hai miretaꞌ miit sin
ambi naiꞌ Titus naan reꞌ anmatoom nok ki naan, ro batuur amsaꞌ.
2CO 7:15 Onaim ansuun oras in namnau hi ꞌmoeꞌm ein, ma hi uab ein, in maneekn ee
neu ki naꞌbaab on piut. Ma in namnau msaꞌ oras in neit anbi naan, hi mtoup goe meik
rais hormaat, mes hi mitenab nok au suurt aan amsaꞌ.
2CO 7:16 Au neek ii nmariin, natuin au bisa ꞌpirsai ki ꞌbi areꞌ kanan rasi. Onaim
au ka ꞌmuiꞌ fa tenab ꞌeu ki ꞌteinꞌ een.
2CO 8:1 Aok-bian manekat arki! Hai roim ein he hi mihiin Uisneno In nekan arekot,
reꞌ In naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair Je neu jemaaꞌt ein propinsi Makedonia sin.
2CO 8:2 Fin maski sin napenin susat amfa-faun, mes sin neek ein anmarinan piut. Es
naan ate, maski sin anmaꞌmuꞌin kuuk, mes sin nfeen roit amfa-faun nok neek akninuꞌ
feꞌ, he nturun ma nbaab atoin apirsait bian reꞌ napenin susat.
2CO 8:3 Au bisa utoon kuuk ꞌak, sin nfeen areꞌ saaꞌ ii reꞌ sin bisa nfee sin. Rarit
sin nfeen nteinꞌ ein anneis naꞌko naan. Ka tiit fa tuaf es, reꞌ naꞌsekeꞌ sin on
naan.
2CO 8:4 Sin es reꞌ ntotin kuuk nok neek akbubuꞌ, maut he hai mfei ranan meu sin.
Nok ranan naan, sin bisa nturun ma nbaab atoin apirsait ein reꞌ napein susat anbin
Yerusalem, nahuum on reꞌ tuaf bian antuurn ein amsaꞌ.
2CO 8:5 Unuꞌ te, hai mharap ma mifnekan he sin nmoꞌen on nai, mes reꞌ sin nmoeꞌ je
naan, nneis naꞌko reꞌ hai mharap ma mifneek! Ahunut, sin nnonaꞌ sin tuak ein neu
hit Usiꞌ. Rarit sin naꞌuab anteinꞌ ein am nak, “Hai he mnonaꞌ hai tuam ein he
mtuthae ki, natuin reꞌ naan natuin Uisneno In romin.”
2CO 8:6 Natuin jemaaꞌt ein Makedonia sin aꞌtopeꞌ on reꞌ naan, es naan ate hai mtoit
he naiꞌ Titus anfain neem antein neu ki abitan Korintus, maut he hi bisa mturun ma
mbaab Uisneno Iin na, reꞌ napenin susat anbin Yerusalem amsaꞌ. Fin unuꞌ te, in es
reꞌ nmurai nabuab roit neu sin. Rarit oras ia hai mtoit he in bisa nanokab hi mepu
he mturun tuaf.
2CO 8:7 Hi mepu meu Uisneno ro reko. On reꞌ: hi rais pirsait naheer ma naꞌkiiꞌ; hi
uab ein, reko; hi mihiin amfaun anmatoom nok Uisneno; rasi reꞌ naꞌhabaꞌ ki jan
maꞌtaniꞌ; ma hi mneek miis kai. Es naan ate, au ꞌroim he hi mturun ma mbaab meik
roit kouꞌ-koꞌu meu Uisneno Iin na reꞌ napenin susat.
2CO 8:8 Au ka uprenat ki fa, hi abitan Korintus, he mfee roit kouꞌ-koꞌu, mes au he
ꞌsobaꞌ ki. Fin jemaaꞌt ein Makedonia sin he nturun ma nbaab sin. Onaim nok ranan
naan hi bisa miruruꞌ ma mikriraꞌ hi mmaneek batuur-batuur meu tuaf asuust ein.
2CO 8:9 Fin hi mihiin mak, hit Usiꞌ Yesus Kristus naruruꞌ In nekan arekot neu ki.
Unuꞌ te, In on reꞌ atoin amuꞌit. Mes In nafeek he njair atoin amaꞌmuꞌit he nturun
ki, maut he hi bisa mjair amuꞌit ambi rasi mfaun.
2CO 8:10 Toon es ii, hi mmurai mibuab roit meu sin. Hi ka mfee fa roit ahaa, mes hi
mturun ma mbaab miꞌko hi neekm ein amsaꞌ. Onaim natuin au te, hi ro he mmoeꞌ on
nai:
2CO 8:11 Unuꞌ te, hi mroim he mturun ma mbaab Uisneno Iin na reꞌ napenin susat
anbin Yerusalem. Onaim oras ia, amfee main sin okeꞌ, saaꞌ reꞌ hi mifeek amrair he
mturun ma mbaab sin. Ma hi miꞌbeiꞌ fauk ate, amfee sin nai. Mes reꞌ pentiing, amfee
sin nok neek marine.
2CO 8:12 Fin karu hit tfee sin nok neek marine tatuin hit aꞌbeꞌik, naan reko msaꞌ.
Tatuin hit manoek aa kuuk. Fin tuaf kais anfee nok aꞌsekeꞌ, saaꞌ reꞌ of nasuusb ee.
2CO 8:13 Au sairt ii ka nmoeꞌ ki fa he mnaben maꞌfenaꞌ, maut he tuaf bian nnaben
maꞌkafaꞌ. Fin au sairt ii, hit arkit tasaah ma tbau kuuk sin susat ok-okeꞌ.
2CO 8:14 Fin oras ia, hi mmuꞌi mneis, ma sin aꞌmuiꞌk ein ankuran. Noki-noki te, sin
bisa nbaras neu ki msaꞌ, karu hi aꞌmuiꞌm ein ankuurn ein. Nok ranan naan, hit arkit
bisa tasaah ma tbau tabu-bua.
2CO 8:15 Naan on reꞌ Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Tuaf reꞌ napenin koꞌu ma
mfaun, ka napeni nneis fa naꞌko saaꞌ reꞌ sin nperluu sin. Ma tuaf reꞌ napein ba-
baun am akreꞌo, ka nkuran ma nrabuꞌ fa naꞌko saaꞌ reꞌ sin nperluu sin.”
2CO 8:16 Au ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno, natuin In es reꞌ anfuriꞌ naiꞌ Titus he nturun
ma nbaab ki, nahuum on reꞌ au he ꞌturun ma ꞌbaab ki.
2CO 8:17 Batuur hai mtoit je he neiti nkius ki. Te kaah, naan in roimn aa kuun
amsaꞌ. Es naan ate in es reꞌ he neiti nturun ma nbaab ki, ka natuin fa au haan
totis.
2CO 8:18 Mes in ka nmees neit fa. Fin hai mreek haef amsaꞌ miꞌko hai aom-bian tuaf
es he neit nok ne. Areꞌ jemaaꞌt ein abitan ia nahiin tuaf naan, natuin in nmeup
maꞌtaniꞌ he natoon neu tuaf anmatoom nok Uisneno In Rais Reko.
2CO 8:19 Jemaaꞌt ein sin aꞌnaakt ein anpiir naan ee msaꞌ, he nnao nabua nok kai, he
nturun ma nbaab kai anbi hai meup arekot ia. Hai minaob mepu ia, he miruruꞌ ma
mikriraꞌ hai Usiꞌ In pinan ma krahan, ma mmoeꞌ reko meu atoin asuust ein abitan
Yerusalem.
2CO 8:20 Hai maim ranan he mmoeꞌ rasi reꞌ batuur, maut he ka tiit fa tuaf reꞌ bisa
nakuu kai nak, hai ka mmeup fa batuur oras hai meik roit ein ia meu tuaf ein reꞌ
anperluu sin.
2CO 8:21 Fin hai mitenab mirek-rekoꞌ he mmoeꞌ rasi reꞌ batuur, miꞌko neek akninuꞌ
anbi Uisneno In human ma In matan, ma nbi atoniꞌ in human ma in matan amsaꞌ.
2CO 8:22 Anmuiꞌ tuaf es anteniꞌ reꞌ hai mreek haefn ee he nnao nabu-bua nok naiꞌ
Titus sin, he nnao naat roit ein naan. Fani-fani hai mparikas maan ee goen. Rarit
hai mihiin amrair mak, in nroim he nmeup maꞌtaniꞌ neu ki. In neekn ee nmariin on
naan, natuin in nahiin anrair nak, hi mmoeꞌ rasi reꞌ batuur.
2CO 8:23 Karu nmuiꞌ tuaf nataan anmatoom nok naiꞌ Titus, mitoon am mak, naiꞌ Titus
naan, au aok-bian reꞌ anmeup nok kau piut neu ki. Atoin apirsait anbi baer sonaꞌ
msaꞌ anpiir naan sin tuaf ein, he sin nok naat roit ein ia neun Yerusalem amsaꞌ.
Sin nabua nrarin he neitin. Naiꞌ Titus nabu-bua nok sin. Sin arsin of naruruꞌ ma
nakriraꞌ Kristus In pinan ma krahan on reꞌ naan.
2CO 8:24 Onaim hi ro he miruruꞌ ma mikriraꞌ hi manekat meu tuaf ein reꞌ neit naat
roit ein naan. Ma miruruꞌ sin imsaꞌ, nansaaꞌ am es hai mroim he mifeef anmatoom nok
ki. Nok ranan naan, apirsait ein naꞌkon jemaaꞌt ein anbi mee-mee nahinin batuur am
nak, hi mneek sin.
2CO 9:1 Amneon ii, au ka ꞌtui ꞌtein fa he ꞌtoit he hi mturun Uisneno In apirsait
ein.
2CO 9:2 Fin au uhiin aꞌrair ꞌak, hi mmuiꞌ neek marine he mturun tuaf on naan. Au
ꞌromi msaꞌ he utoon ꞌeu apirsait ein abitan Makedonia anmatoom nok hi nekam arekot.
Au utoon am ꞌak, hi abit propinsi Akaya mibarab amrair miꞌko toon es ii, he msonuꞌ
hi roit turun-babat. Au utoon anmatoom nok hi neek marine msaꞌ reꞌ nmoeꞌ tuaf bian
anromin he nturun ma nbaab atoin asuust ein.
2CO 9:3 Rarit au ꞌreek haef hit aok-bian sin, he naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, saaꞌ reꞌ
hai mitoon ee anmatoom nok ki naan, ka rais poi fa. Au utoon on naan, maut he hi
mibarab main.
2CO 9:4 Fin karu nmuiꞌ atoniꞌ Makedonias neem nabu-bua nok kau, rarit hi ka mibarab
fa feꞌe te, hit arkit tamaeb ok. Kais-kaisaꞌ au rais pirsait ꞌeu ki, ka nmuiꞌ fa
ꞌsukif.
2CO 9:5 Es naan ate, au utenab ꞌak, reko nneis hit aok-bian sin annaon nahunun feꞌ
neu ki, he hi arki bisa mꞌator roit turun-baban naan natuin hi rais manbaꞌan unuꞌ
naan. Hi ro he mfee miꞌko hi nekam arekot. Kais mipain.
2CO 9:6 In aꞌsuikn ii on nai: “Atoniꞌ reꞌ suma nseen fini kreoꞌ goah, of napein
sekit ma mnonut kreoꞌ goah msaꞌ. Atoniꞌ reꞌ nseen fini mfaun ma nathoeb sin, of
napein nafani sekit ma mnonut ma tetus kouꞌ-koꞌu msaꞌ.”
2CO 9:7 Es-es ate ro he nafeek kuun, in he nfee fauk. Kais amfee meik neek ao-biaf.
Kais amfee natuin atoniꞌ naꞌsekeꞌ ko. Fin Uisneno nneek tuaf reꞌ anfee neik in
nekan amrinat.
2CO 9:8 Uisneno naꞌbeiꞌ he nfee ki areꞌ kanan tetus-athoen. In naꞌbeiꞌ he nfee ki
msaꞌ nneis-neis, maut he hi kais amkuran saaꞌ es amsaꞌ. Fin karu hi mperluu saaꞌ
es, hi of mipeni nneis naꞌko hi perluut naan. Nok ranan naan, hi bisa mfee miꞌko
saaꞌ reꞌ anneis anbi ki, he mturun ma mbaab areꞌ kanan meup arekot.
2CO 9:9 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Uisneno nroim he nfee neu atoin
amaꞌmuiꞌt ein, naꞌko In nekan arekot. In nmoeꞌ rais amneot ma amnonot piut, fin In
nekan amneot ma amnonot naan, antahan piut.”
2CO 9:10 Uisneno es reꞌ anfee fini, he atoin tani sin ansenan. Uisneno es anfee
mnahat, he hit tbukae. Uisneno reꞌ naan, of es reꞌ nfee ki tetus-athoen, maut he hi
bisa mmoeꞌ rais amneot ma amnonot. Naan on reꞌ hi mjair atoin tani, rarit Uisneno
nfee ki fini he hi mseen. Ma hi sekit am mnonut, In nmoeꞌ sin naꞌbaab ok piut neno-
neno.
2CO 9:11 Fin Uisneno he nfee ki nneis naꞌko saaꞌ reꞌ hi mperluu kiim sin, maut he
hi bisa mturun ma mbaab tuaf bian sin miꞌko hi nekam arekot. Onaim karu hi mturun
ma mbaab amrair tuaf bian on reꞌ naan, sin of antotin makasi neun Uisneno.
2CO 9:12 Fin roit turun-baban reꞌ hi mfee sin meu Uisneno Iin na, ro tebes naan of
anturun ma nbaab sin. Ma naan amsaꞌ anmoeꞌ ki he mtoit makasi meu Uisneno.
2CO 9:13 Fin oras hi mturun ma mbaab tuaf bian sin, naan naruruꞌ ma nakriraꞌ bukti
mnak, hi mpirsai batuur-batuur. Naan nmoeꞌ tuaf bian naikas ma npures Uisneno msaꞌ.
Fin sin bisa nkius nitan nak, hi rais pirsait meu Kristus In Rais Reko naan, ka
rais poi fa. Naan, natuin hi mmoeꞌ mituin hi rais pirsait. Rarit oras hi mfee
turun-baban miꞌko hi nekam arekot meu sin ma meu tuaf bian amsaꞌ ate, naan es reꞌ
anmoeꞌ sin naikas ma npures Uisneno.
2CO 9:14 Tuaf reꞌ ntoup naan turun-baban naꞌko ki, sin of anꞌoen ein ma nteek ki.
Sin nromin ma nmarinan he nateef nok ki, natuin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ anrair
In nekan arekot kouꞌ-koꞌu neu ki.
2CO 9:15 Mes Uisneno nfee nrair ki ook-soun es, reꞌ reok reꞌuf nok ruum am parsuum.
Ook-sonuꞌ reꞌ naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus! In osan, nneis naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii! Es
naan ate, hit arkit atbaiseun Uisneno mtak, “Makasi, tua!”
2CO 10:1 Au naiꞌ Paulus kau, tua. Au es reꞌ aꞌtui ꞌbi ia. Of anmuiꞌ tuaf naꞌko ki
reꞌ mitenab on nai: karu au ubua ꞌok ki, au umaeb ok he uꞌuab maat-maat. Mes karu
au uꞌroo uꞌko ki, au ubrain he uꞌuab ka uꞌaib fa, tua. On naan, aa oo? Te kaah, au
ꞌtoit he hi mneen ma mitniin kau, natuin Kristus In nekan arekot neu ki, ma In
neekn ee maꞌnuraꞌ neu ki.
2CO 10:2 Mes anmuiꞌ tuaf bian naꞌko ki reꞌ ka mroim fa he mitniin kau. Sin naꞌuab
ein am nak, hai ꞌmoeꞌm ein on reꞌ tua sonaꞌ naꞌko pah-pinan ia sin aꞌmoeꞌk ein
amsaꞌ. Onaim karu au ꞌeit ꞌeu bare naan, of oniꞌ au ro he uꞌuab ꞌeu sin ma ka uꞌaib
sin fa. Etun au utoon ꞌain ki ok-okeꞌ, maut he au ꞌeit iꞌbi naan ate, au kais uꞌuab
maꞌtaniꞌ ꞌeu sin.
2CO 10:3 Maski hit mansian biasa goah, mes karu hit tmatoe tok tuaf bian, hit kais
athaek maꞌtaniꞌ he tmatoe on reꞌ atoniꞌ abit pah-pinan ia reꞌ ka nahiin fa Uisneno.
2CO 10:4 Fin karu hit tmatoe tok tuaf bian, kais amnikan mak, hit suniꞌ-kenat ka
humaꞌ meseꞌ fa tok abitan pah-pinan ia. Rarit karu hit tmatoe tok aꞌnaak fatus reꞌ
anmatoe nok kit, hit tmuiꞌ Uisneno In kuasa reꞌ bisa nareuꞌ niis atoniꞌ in aꞌsukin.
2CO 10:5 Uisneno In kuasa bisa nareuꞌ aꞌsukif reꞌ nraban Uisneno, ma nmoeꞌ atoniꞌ
ka nroim fa he nahiin Je. In kuasa bisa naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan amsaꞌ, he nsenuꞌ
ma nsekaꞌ hit tenab amnaaꞌ nok tenab feꞌu. Nok ranan naan, hit tanoniꞌ he tatenab
tatuin Kristus In nonin.
2CO 10:6 Tuaf amfaun naꞌko ki nmurai nneen ma natninan neun Kristus, ma nmoeꞌ
natuin In romin aꞌteme-ꞌteme. Mes anmuiꞌ tuaf bian naꞌko ki reꞌ ka nromin fa he
nneen ma natniin Ee. Onaim hai mibarab amrair he mhukun sin, reꞌ ka nromin fa he
nneen ma natniin Ee.
2CO 10:7 Hi mroim he mkius kiim saaꞌ reꞌ mamnitaꞌ mbi ꞌpohon. Mes hi ro he mkius
atoniꞌ in nekan. Onaim karu nmuiꞌ tuaf reꞌ naan in tuan ee njair Kristus In haef,
mimnau mirek-rekoꞌ. Fin hai Kristus In haef ein, on reꞌ in imsaꞌ.
2CO 10:8 Of oniꞌ hi mitenab mak, au ufeef aꞌneis-neis anmatoom nok kuasa reꞌ hit
Usiꞌ nfee je neu kai. On reꞌ naan, aiꞌ? Kaah fa, tua! Fin kuasa naan et naa, he
nfee ki ꞌbeꞌif, ma ka nareuꞌ ki fa. Onaim au ka ꞌkonan fa tuaf he namaeb kau natuin
sin nareuꞌ au mepu.
2CO 10:9 Au ka ꞌmuiꞌ fa sarit he akaꞌtau ki ꞌeik au suurt ein.
2CO 10:10 Mes atoin ein naan naꞌuab ein am nak, “Kais amfairoir ma mtoe mituin naiꞌ
Paulus. Fin maski in suurt ee maꞌtaniꞌ, mes karu in nmees neem ate, in aꞌoret ma in
uab ee ka nmuiꞌ fa kuasa.”
2CO 10:11 Maut he tuaf reꞌ napoi on naan natenab rasi ia: saaꞌ reꞌ hai mtui mbi
surat miꞌko bare ꞌroo, humaꞌ meseꞌ on reꞌ hai iim ma miꞌuab ambi hi sonam ma hi
tnanam.
2CO 10:12 Tuaf ein reꞌ naan amsaꞌ, anromin he naikas sin tuak ein kuuk am nak, sin
reꞌ naan, Kristus In haef ein reꞌ maꞌtain ein. Hai ka mibrain fa he mitaibaꞌ hai
tuam ein mok sin. Mihiin main, joo? Fin hai ka neu fa he mmaꞌtani mneis on reꞌ sin,
tua! Tuaf humaf on reꞌ naan, suma nam-nami haa tuaf on reꞌ sin jah. Rarit sin
matuurn ein es nok es, natuin sin humaꞌ meseꞌ. Amoont ein!
2CO 10:13 Te kaah, hai ka mifeef kiim fa karu ka tiit fa ꞌsukif. Hai miꞌuab on ahaa
reꞌ naan, anmatoom nok mepu reꞌ Uisneno nfee je neu kai. Saaꞌ reꞌ hai mmoeꞌ je meu
ki reꞌ naan, mituin saaꞌ reꞌ Uisneno nreun kai. Fin hai ka mmeup fa meup sonaꞌ.
2CO 10:14 Amneon ii, hai ka miꞌuab amneis-neis fa oras hai mifeef anmatoom nok ki.
Fin hai es reꞌ iim he mitoon meu ki anmatoom nok Kristus In Rais Reko. Hi mtoup hai
uab ein amsaꞌ. Karu Uisneno ka nreek haefan niit kai fa, mes hai mifeef anmatoom
nok ki, naan es reꞌ ka batuur fa.
2CO 10:15 Karu tuaf bian es anmepun, hai ka mifeef fa mmak, naan natuin hai es
ammepu. Fin reꞌ pentiing neu kai, es reꞌ hi rais pirsait aan naꞌkiiꞌ antein. Nok
ranan naan, hai suus-haet reꞌ hai mmeup meu ki miꞌko unuꞌ naan, naꞌbaab on piut.
2CO 10:16 Rarit hai bisa mnao mkoon ma mitoon anmatoom nok Kristus In Rais Reko meu
bare-bare reꞌ et hi pah naan in aon-bian reꞌ ka tiit fa tuaf fa feꞌ anmeup et naan.
Nok ranan naan, hit ka tmapaꞌautun fa tok atoniꞌ bian reꞌ nanaob in mepu nahuun
anbi bare naan.
2CO 10:17 Fin anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ he
nafeef, maut he in naꞌuab anmatoom nok hit Usiꞌ.”
2CO 10:18 Karu tuaf es nafeef anmatoom nok in tuan, naan ka maꞌosaꞌ fa. Mes karu
hit Usiꞌ es reꞌ naikas tuaf naan ate, reꞌ naan, ro maꞌtaniꞌ!
2CO 11:1 Au he uꞌuab fareꞌ kreꞌo. Onaim amneen mirek-rekoꞌ kau feꞌ! On nai:
2CO 11:2 Au on reꞌ hi amaꞌ. Hi on reꞌ au aan feto ao-ꞌtemef reꞌ anmanaaꞌ anrair nok
atoin es. Reꞌ nahuumb on on reꞌ atoniꞌ anmanaaꞌ nok ki naan, es reꞌ Kristus. Rarit
au he ꞌpanat ki urek-rekoꞌ, maut he oras hi matsao mok atoniꞌ naan, hi mikninuꞌ
feꞌ. Onaim au ꞌpanat urek-rekoꞌ ki he kais anmuiꞌ tuaf noik ki, he nareuꞌ hi rais
pirsait.
2CO 11:3 Oras ia hi mituin Kristus In raan amneot ma amnonot nok neek akninuꞌ. Mes
au utiun gok, kais-kaisaꞌ te nmuiꞌ tuaf reꞌ napoi naan ki, he hi mbeon om miꞌko
ranan naan, on reꞌ kaunaꞌ reꞌ napoi naan bi Hawa oras ahunut. Kaunaꞌ naan bisa
napoi on reꞌ naan, natuin in reꞌ naan, puta-kriut ee in tuan!
2CO 11:4 Ansuun oras tuaf human on reꞌ naan sin neman neun ki, rarit nanoniꞌ ki
anmatoom nok Naiꞌ Yesus humaꞌ tetaꞌ, reꞌ ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ Naiꞌ Yesus reꞌ
hai minoniꞌ meu ki naan ate, nansaaꞌ am es hi mpirsai tuaf on reꞌ naan? Unuꞌ te, hi
mfei hi neekm ein he mtoup Uisneno In Asmaan Akninuꞌ he In nꞌator ki. Onaim oras ia
nansaaꞌ am es hi he mtoup smanaf humaꞌ tetaꞌ mtein? Unuꞌ te, hi mpirsai Kristus In
Rais Reko reꞌ hai mitoon Ee meu ki. Onaim oras ia nansaaꞌ am es hi mpirsai meu
noniꞌ humaꞌ tetaꞌ mtein?
2CO 11:5 Sin naikas naꞌratan sin tuak ein nak, sin reꞌ naan, Uisneno In haef ein
reꞌ maꞌtaniꞌ nneis. Of oniꞌ sin hak ee anneis naꞌko kau, oo? Kaah fa, tua! Au ka
utuin fa tenab on naan.
2CO 11:6 Maski nak, au ka ꞌpaek fa ahiint ein sin uab ein, mes au uhiin batuur-
batuur saaꞌ reꞌ au uꞌuab. Hi mihiin amrair rasin reꞌ ia, natuin au ukriraꞌ ufan-
fain sin ꞌeu ki.
2CO 11:7 Oras au unoniꞌ Uisneno In Rais Reko ꞌeu ki, au ka ꞌtoit fa he hi misaah ma
mitaah kau. Au ꞌmoeꞌ au tuak ii tua aꞌbaut, maut he au bisa ꞌaikas uꞌratan ki. Of
oniꞌ hi he misaan kau natuin rasi naan, aa oo?
2CO 11:8 Fin apirsait ein naꞌkon jemaaꞌt ein bare bian sin es reꞌ nasaah ma nataah
kau, ma maut he au bisa ꞌtuthae ki. Naan on reꞌ au ꞌait uꞌko sin, he bisa ꞌturun ma
ꞌbaab ki.
2CO 11:9 Oras au ubua ꞌok ki feꞌ, rarit au ꞌmuiꞌ perluut ate, au ka ꞌoik ki fa, aiꞌ
aꞌtoit saaꞌ-saaꞌ uꞌko ki. Hit aok-bian sin reꞌ neman naꞌkon propinsi Makedonia, sin
es anturun kau. Mes au ka usaeb ki fa maꞌfenaꞌ saaꞌ-saaꞌ, ma au ka ꞌroim fa he
nokaꞌ-nmeu te on naan amsaꞌ.
2CO 11:10 Kristus In Kabin ma Prenat sin naan, ro batuur. Au uhiin amsaꞌ ꞌak, au
uab ein batuur amsaꞌ, natuin au ꞌmafuut ꞌok Kristus. Ka tiit fa tuaf es anbi
propinsi Akaya reꞌ bisa nafreu au fefak, ma ntaar kau he kais uꞌuab am ꞌak, au ka
usaeb fa maꞌfenaꞌ ꞌeu ki on naan.
2CO 11:11 Nansaaꞌ am es au uꞌuab on nai? Of oniꞌ natuin au ka ꞌneek ki fa, oo?
Maski hi mitenab on naan, mes Uisneno kuun nahiin au manekat ꞌeu ki.
2CO 11:12 Rasi reꞌ au ꞌmoeꞌ ꞌiit sin, au he ꞌmoeꞌ sin piut. Nok ranan naan, tuaf
reꞌ nroim he naikas ma naꞌratan in tuan ee he nafeef am nak, sin aꞌmoeꞌk ein on reꞌ
hai, sin reꞌ naan ka nmuꞌin fa ꞌsukif antein.
2CO 11:13 Sin naꞌuab ein am nak, Uisneno es anreek haefan sin. Sin reꞌ naan, ameput
reꞌ nromin he napoi tuaf! Sin nsoob ein he nmoeꞌ jok on reꞌ Kristus In haef ein reꞌ
amneot ma amnonot. Te kaah areꞌ rasin naan poi okeꞌ, tua!
2CO 11:14 Hi kais ammasauh, joo! Fin niut reuꞌf ein sin aꞌnaakt ee msaꞌ, nsobaꞌ he
nmoeꞌ jon on reꞌ Uisneno In ameput sonaf neno tunan reꞌ neik meuꞌ-sineꞌ nok neek
arekot.
2CO 11:15 Es naan ate, hi kais ammasauh karu in ameupt ein amsaꞌ he nsoob ein he
nmoeꞌ jok on reꞌ tuaf reꞌ anmeup nok neek amneot am amnonot. Mes ampaant om, fin
Uisneno of anbaras sin maufiunk ein naan.
2CO 11:16 Karu hi mromi te, maut he au uꞌuab fareꞌ kreꞌo ꞌtein. Fin au he ufeef
akreꞌo.
2CO 11:17 Reꞌ au ꞌtui je oras ia he au ꞌaikas au tuak ii on reꞌ ia ji, uab faer
ahaa. Fin au uab ein reꞌ ia, ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ fa nbi hit Usiꞌ.
2CO 11:18 Anmuiꞌ tuaf amfaun reꞌ nafeef natuin mansian abit pah-pinan ia sin amneik
ein. Onaim au ufeef amsaꞌ utuin sin.
2CO 11:19 Fin hi reꞌ maan hi tuam ein atoin ahinit ma amanoet, karu miteef mok tuaf
amonot es ate, hi mkoon ee nok neek mainuan, aiꞌ?
2CO 11:20 Karu tuaf bian nmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ neu ki te, hi mkonan sin on naan? Tait
iꞌtopeꞌ on reꞌ: karu nmuiꞌ tuaf naꞌaet ki, hi mkonan sin on naan? Karu nmuiꞌ tuaf
nabaak naan hi baerꞌ ein, hi mkonan sin on naan? Karu nmuiꞌ tuaf napoi naan ki te,
hi mkonan sin on naan? Karu nmuiꞌ tuaf naikas in tuan ee on reꞌ kaes koꞌu, ma
nkanaꞌpaar ki on reꞌ atoin aꞌbaut ate, hi mkonan sin on naan? On naan amsaꞌ, karu
nmuiꞌ tuaf anpaas ki te, hi mkonan sin on naan?
2CO 11:21 Mes kais mitooꞌ, tua! Fin au umaeb ok, natuin hai ka miꞌbeiꞌ fa, tua. Fin
hai ka bisa mmoeꞌ fa on naan, nahuum on reꞌ tuaf ein naan anmoꞌen nrarin neun ki.
Mes karu sin nafefan anmatoom nok saaꞌ ate, au ubrani msaꞌ he ufeef on naan. (Mes
kais amnikan, fin au uꞌuab fareꞌ!)
2CO 11:22 Sin atoin Ibranis batuur-batuur, aa oo? Tua! Fin au msaꞌ. Sin atoin
Israelas, aa oo? Tua! Fin au msaꞌ. Sin reꞌ naan, kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun, aa
oo? Tua! Fin au msaꞌ.
2CO 11:23 Sin reꞌ naan, Kristus In ameupt ein, aa oo? Tua! Fin Au msaꞌ on naan.
(Kais amnikan, fin au uꞌuab uab fareꞌ es reꞌ ia!) Batuur au ꞌak, au on reꞌ sin. Te
kaah, au reꞌ ia aꞌneis uꞌko sin. Fin au ꞌmeup maꞌtaniꞌ aꞌneis uꞌko sin. Fani-fani
tuaf nataam kau ꞌeu bui aꞌneis uꞌko sin. Fani-fani sin nbeos kau aꞌneis uꞌko sin.
Fani-fani au he noi ꞌmate msaꞌ aꞌneis uꞌko sin.
2CO 11:24 Fin anbi au atoin Yahudis sin kuuk, sin nbeos kau npaken aꞌkauboe no
niim. Ansuun oras sin nbeos kau npaken aꞌkauboe sin nbeos nafan-fain kau tar antea
no boꞌ tenu mseo.
2CO 11:25 Sin nbeos kau nok hau no teun. Neot es, sin npoir kau nok fatu he naꞌmaet
kau. Anfain no teun, au bnao oe je he nreem. Au utboe ꞌbi tais je fai jes am neon
goes.
2CO 11:26 Fani-fani au ꞌnao ꞌeu bareꞌ ꞌroo ꞌbi mee-mee. Areꞌ kanan siraak he
nsirakab niis kau. Tait iꞌtopeꞌ on reꞌ: noe sakoꞌ nbi noe koꞌu, abaakt ein, au
atoin Yahudis sin, atoniꞌ ka Yahudis sin fa, ma atoniꞌ reꞌ nmoeꞌ jok on reꞌ aok-
bian apirsait ein, te kaah sin napoin. Au he noi ꞌmate msaꞌ ꞌbi tais je tnanan, ꞌbi
kota nanan, ma ꞌbi baer ruman reꞌ naꞌroo naꞌko kuan.
2CO 11:27 Au ꞌmepu ꞌbain ꞌaetn ok, ma au upein kuuk susat humaꞌ-humaꞌ. Fani-fani au
ka ꞌtuup ꞌiit fa. Au umnaah ma ꞌmeno msaꞌ. Fani-fani au ka ꞌiit fa he ꞌuah, au ka
ꞌiit fa pake, ma au ꞌmaniki ꞌmaet.
2CO 11:28 Karu ka mroim fa he msoiꞌ rasin naan ok-okeꞌ te, msoiꞌ on ahaa ia: fin
neno-neno te au on reꞌ umaun, natuin au utenab anmatoom nok hit aok-bian apirsait
ein etan mee-mee.
2CO 11:29 Karu nmuiꞌ tuaf nnaben nak, ka naꞌbeiꞌ fa te, mimnau kau. Fin au on naan
amsaꞌ, tua. Karu anmuiꞌ tuaf anfuriꞌ atoin apirsait ein he nmoꞌen sanat, au umaeb
ok, ma ꞌsaek.
2CO 11:30 Karu au he ufeef ate, reko nneis au ufeef aꞌmatoom nok rasin reꞌ naruruꞌ
ma nakriraꞌ nak, au reꞌ ia, aꞌoret. Batuur!
2CO 11:31 Hit Usiꞌ Naiꞌ Yesus, ma In Amaf, es reꞌ Uisneno, nahinin nak, au ka uꞌuab
fa rais poi. Naan natai, karu atoniꞌ naikas, npures ma nboiꞌs Ee piut-piut.
2CO 11:32 Tait iꞌtopeꞌ on reꞌ unuꞌ te, anbi kota Damsik, usif naiꞌ Aretas in
gubernur ee nreun tuaf fauk he npao kau ꞌbi kota in enoꞌ ꞌtamas sin, he sin bisa
nheek naan kau.
2CO 11:33 Mes au partei ngguin nfaaf-bokiꞌ naan kau ma nataam kau nbi ꞌkiꞌu, rarit
sin naꞌnoneꞌ kau npaek tani naꞌko kota naan in baah-rame mnanuꞌ in kotin. Onaim au
ufeitn ok uꞌko gubernur ee in aꞌniman. Mes mimnau, fin karu au ꞌmees kuuk ate, ka
bisa fa, tua.
2CO 12:1 Karu hi mroim, maut he au ufeef aꞌtein. Te kaah tafeef ate ka maꞌosaꞌ fa.
Mes au ꞌroim he utoon ꞌeu ki rasin reꞌ hit Usiꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair sin neu
kau nbi mnitas.
2CO 12:2 Au uhiin tuaf es, reꞌ anmafuut nok Kristus. Toon boꞌes am haa akoont ii,
anmuiꞌ tuaf reꞌ nasaeb ee nbi neon goe tnanan reꞌ mnaun reꞌuf. Mes au ka uhiin fa
ꞌak, in nsae neik in aon ee oo, aiꞌ in asmaan ee es asaet. Suma Uisneno es ahinit.
Au uhini msaꞌ ꞌak, oras in naꞌaitiꞌ nsae neu Uisneno In Baer Reko naan, in nneen
uab ein reꞌ atmasahun sin, tar antea mansian ii ka bisa naꞌuab fa saaꞌ-saaꞌ.
2CO 12:5 Onaim neu atoniꞌ humaf on reꞌ naan, au he ufeef. Mes au ka ufeef fa
ꞌmatoom nok au tuak ii. Mes anmatoom nok rasi reꞌ au ka bisa ꞌmoeꞌ je fa te, naꞌ au
ufeef on naan.
2CO 12:6 Karu au ufeef, au ka ꞌperluu fa he upoi, fin au ꞌmuiꞌ rasi mfaun reꞌ
batuur reꞌ au bisa uꞌuab sin. Mes au ꞌtahan kuuk au tuak, he atoniꞌ kais natenab
nak, au reko ꞌneis uꞌko saaꞌ reꞌ sin nneen ma nkius niit ee naꞌko kau.
2CO 12:7 Anneis-neisi ntein, Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ kau rasi mfaun reꞌ
maꞌtaniꞌ. Mes au upein susat amsaꞌ, maut he au kais ubeoꞌ. Fin niut reuꞌf ein sin
aꞌnakat anreek in ameput es he noik kau piut, on reꞌ ꞌaikaꞌ napau au aok ii fani-
fani. Airoo! Au ꞌsuus batuur-batuur!
2CO 12:8 Anfain no teun goen, au ꞌtoit he Uisneno nait inporin rasi ia naꞌko kau.
2CO 12:9 Mes In nataah kau mnak, “Au ururuꞌ ma ukriraꞌ Au nekak arekot ꞌeu ko. Naan
nanokab neu ko. Fin oras ho mukeo ma msadaar mak, natuin ho ꞌbeꞌim kuum ka nanokab
fa, anbi naan Au kuasa naꞌbaab on piut.” Es naan ate, au he ufeef aꞌtein, oras au
ka ꞌmoeꞌ ubeiꞌ fa rais jes. Fin nok ranan naan, au uhiin ꞌak, Kristus In kuasa
nmoin et au nekak.
2CO 12:10 Es naan ate, karu au ꞌnaben ꞌak, au ka ꞌmeup ubeiꞌ fa rais jes aꞌmees, au
neek ii ntaininaꞌ. Onaim oras atoin ein ankanaꞌpaar kau, aiꞌ nasusab kau, aiꞌ
anhaꞌmuiꞌ kau, aiꞌ natuin au ꞌjair Kristus Iin ja, au neek ii ntaininaꞌ nabaar aah.
Fin karu au ka ubeiꞌ kuuk fa te, au upein kuasa uꞌko Kristus he au ubeiꞌ rasi naan.
2CO 12:11 Hi ꞌmoinm ein nahuum on reꞌ Uisneno ka nreek niit kau fa ꞌeit ꞌeu bare
naan. Es naan ate, hi mromi aiꞌ ka mroim fa msaꞌ, feꞌe na au uꞌuab fareꞌ kreꞌo.
Amneon ii, hi ro he es reꞌ mifeef anmatoom nok kau. Ro tebes, au ka maꞌosaꞌ fa. Mes
karu hi mitaib kau mok “haef ein reꞌ maꞌtaniꞌ nneis” reꞌ nak Uisneno nreek haefan
sin, sin reꞌ naan ka maꞌtaniꞌ nneis fa naꞌko kau.
2CO 12:12 Ansuun oras Uisneno nreek haefan tuaf es he natoon anmatoom nok Ne, tuaf
naan anmoeꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ npaek kuasa he naruruꞌ ma nakriraꞌ bukti
mnak, Uisneno es reꞌ anreek haefn ee. Mes kais amnikan, fin oras au ꞌbi hi sonam ma
hi tnaanm ein, au ꞌmoeꞌ rais sanmakat amsaꞌ on reꞌ naan. Mes au ꞌmeup on naan nok
sabaar piut.
2CO 12:13 Mes kais mitooꞌ, tua! Suma rasi meesꞌ aah, reꞌ au ka ꞌmoeꞌ je fa ꞌeu ki,
reꞌ tuaf bian nmoeꞌ je nbi jemaꞌat bian. Rasi naan es reꞌ: au ka ꞌtoit ki fa he hi
misaah ma mitaah kau.
2CO 12:14 On nai! Au ubarab aꞌrair he ꞌuum ꞌeu ki no teun ii. Au ka ꞌperluu fa he
hi misaah ma mitaah meik noni-roit meu au ꞌmonik. Au ka ꞌperluu fa msaꞌ hi ꞌmuiꞌm
ein. Fin, natuin hit harat, ka pantas fa he riꞌaan ein natunuꞌ ꞌmuꞌif neu sin
mahoint ein. Reꞌ pantas ji, mahoint ii es reꞌ natunuꞌ ꞌmuꞌif neu sin aanh ein.
Onaim au ka ꞌperluu fa he hi mitunuꞌ ꞌmuꞌif meu kau, fin hi on reꞌ au aanh ein! Reꞌ
au ꞌperluu goe jaan, es reꞌ hi tuam ein ma hi maneekm ein.
2CO 12:15 Au ꞌroim he ꞌsoos bareꞌ he ꞌfee ki. Au ꞌmeup maꞌtaniꞌ msaꞌ, maut he hi
bisa mmoin mituin Uisneno In romin. Karu au ꞌneek ꞌiis ki, hi ro he mneek kau on
naan amsaꞌ. Onaim nansaaꞌ am es hi mtahan hi rais manekat naan? Ka pantas fa, tua.
2CO 12:16 Anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ anmanakuꞌ mnak, au ka usaeb ki fa maꞌfenaꞌ. Mes
anmuiꞌ tuaf reꞌ nak, au ꞌjair tua aputa-kriut maꞌtaniꞌ ma upoi ki, tar antea ꞌmoeꞌ
ki mituin au romik.
2CO 12:17 Onaim on mee? Of oniꞌ tuaf ein reꞌ au ꞌreek sin ꞌeu ki naan, napoi naan
ki, oo?
2CO 12:18 Fin au ꞌfuriꞌ naiꞌ Titus he neit nateef nok ki. Au ꞌreek haef amsaꞌ naꞌko
hai aok-bian sin tuaf es antein, he neit nok ne. Of oniꞌ naiꞌ Titus napoi naan ki,
oo? Kaah fa, tua. Fin naiꞌ Titus nok kau reꞌ ia, humaꞌ meseꞌ. Hai mmeup mepu reꞌ
humaꞌ meseꞌ, fin hai nua kai teenb ii, humaꞌ meseꞌ msaꞌ.
2CO 12:19 Aok-bian manekat arki! Of oniꞌ hi mitenab miꞌko feꞌe na mmak, hai mimneob
hai tuam ein ambi hi humam ma hi matam? Kaah fa, tua! Fin areꞌ saaꞌ ii reꞌ hai
miꞌuab sin reꞌ ia, Uisneno nahiin anrair sin. Onaim hai ka bisa miꞌkoroꞌ fa saaꞌ-
saaꞌ miꞌko Na. Hai mmafuut mok Kristus amsaꞌ. Natuin hai mneek ki, es naan ate areꞌ
saaꞌ reꞌ hai mmoeꞌ sin naan, nok sarit he hai bisa mmoeꞌ ki he miꞌbeiꞌ.
2CO 12:20 Karu au ꞌjair he ꞌeit ꞌeu ki, au utenab, kais-kaisaꞌ hi ka mjair fa tuaf
on reꞌ au romik. Fin kais-kaisaꞌ anmuiꞌ tuaf reꞌ anmatoe, reꞌ neekn ee nameen, reꞌ
natunuꞌ nekaf, reꞌ natenab naan in tuan aa kuun, reꞌ naꞌuab naꞌreꞌuf es in kanan,
reꞌ naꞌuab reꞌuf neu es, reꞌ abeꞌot, ma reꞌ nareuꞌ areꞌ saaꞌ ii. Of oniꞌ au ꞌjair
tuaf reꞌ hi ka mroim je fa msaꞌ.
2CO 12:21 Karu au ꞌeit ꞌeu ki, au utiun gok natuin hi ꞌmoeꞌm ein. Kais-kaisaꞌ
Uisneno he namae kau ꞌbi hi humam ma hi matam. Kais-kaisaꞌ au ꞌmoeꞌ tuaf annaben
maꞌfenaꞌ, natuin tuaf amfaun naꞌko ki reꞌ nmonin nbin ꞌmoeꞌ maufinu feꞌ, mes ka
mroim fa he miꞌpiis, he mibaniꞌ mfain mituin Uisneno In raan amneot ma amnonot. Sin
nhaiꞌniis jok! Fin anmuiꞌ tuaf reꞌ anmakoin nok tuaf reꞌ in ka fee ja fa, aiꞌ in ka
moen ja fa. Sin nmoꞌen humaꞌ-humaꞌ mes sin ka namaeb ok fa, tua.
2CO 13:1 Onaim reꞌ ia, anfain no teun ii reꞌ au he ꞌeit iꞌkius ki. Karu nmuiꞌ tuaf
reꞌ he nakuu tuaf es, kais amnikan in atoran. Fin Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi
mnak, “Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nakuu tuaf es, ro he nmuiꞌ saksii nuaꞌ-teun reꞌ naꞌuab
humaꞌ meseꞌ feꞌe te, naꞌ amtoupu. Fin karu ka on fa naan ate, kais amtoupu.”
2CO 13:2 Oras au ꞌeit ꞌeu ki ꞌfain no nuan ii, au umnaub tuaf ein reꞌ nmonin nok
ꞌmoeꞌ maufinu. Oras ia, au umnaub aꞌtein sin, nabu-bua nok mansian ii ok-okeꞌ reꞌ
nmonin nbin ꞌmoeꞌ maufinu. On reꞌ unuꞌ te, au umnaub sin am ꞌak, karu au ꞌjair he
ꞌuum, au ka ꞌkonan sin fa.
2CO 13:3 Hi maim bukti mmak, Kristus naꞌuab nanete npeoꞌ kau. Karu Kristus he
nꞌator naan ki te, In nꞌator nok kuasa maꞌtaniꞌ nbi hi sonam ma hi tnaanm ein. Fin
In ka nꞌoer fa nbi mepu.
2CO 13:4 Oras sin naꞌmaet Je nbi hau nehe, batuur In ka naꞌbeꞌif, fin In nafetin
anrair In kuasa. Mes Uisneno nfee nrair kuasa neu Kristus he In nmoin oras ia.
Rarit maski hit reꞌ tjair Iin na reꞌ tnaben tak, hit ka taꞌbeiꞌ fa, mes Uisneno
nfee kit ꞌmoin feꞌu. Etun hai bisa mtuthae ki mpaek In kuasa.
2CO 13:5 Amparikas hi neekm ein kiim he hi mihiin am mak, hi mpirsai batuur meu
Kristus, aiꞌ kaah. In kuasa mamnitaꞌ et hi ꞌmoinm ein, aiꞌ kaah? Amꞌuji hi tuam ein
on reꞌ naan. Fin karu In ka nmafuut fa nok ki te, hi ka mjair fa Iin na.
2CO 13:6 Karu hi mparikas kai, hi bisa mkius miit In kuasa mamnitaꞌ nbi hai ꞌmoinm
ein. Nok ranan naan, hai mipein fetin.
2CO 13:7 Hai mꞌonen amsaꞌ meu Uisneno, maut he hi kais ammoeꞌ sanat saaꞌ-saaꞌ. Hai
ka mfairoir fa karu atoniꞌ nroim, aiꞌ ka nroim fa, nok hai ꞌmoeꞌm ein. Mes hai
mroim he hi mmoeꞌ rasi reꞌ amneot ma amnonot, maski tuaf bian he ntorak anporin
kai. On naan amsaꞌ ka saaꞌ-saaꞌ fa.
2CO 13:8 Fin hai ka bisa mmoeꞌ fa saaꞌ-saaꞌ he mraban saaꞌ reꞌ namneo ma namnoon.
Hai mmoeꞌ mihini haa saaꞌ reꞌ namneo ma namnoon.
2CO 13:9 Karu hi miꞌbeiꞌ, ma hai mꞌoer, hai mmariin ahaa. Fin hai mꞌonen amtoit he
Uisneno nanokab ki ntein.
2CO 13:10 Es naan ate, maski au uꞌroo uꞌko ki, au ꞌtui rasin reꞌ ia oras ia, maut
he au ꞌeit ite, au kais uꞌuab maꞌtaniꞌ ꞌeu ki ꞌtein. Au ꞌjair hit Usiꞌ In haef. Mes
In nfee kau hak ma kuasa he ꞌhaꞌtain ki, ma ka ꞌmoeꞌ ki fa he mimreuꞌ, tua.
2CO 13:11 Aok-bian manekat arki! Au uab amsoput reꞌ ia, es reꞌ haan tabes ma haan
buseet anbi manekat. Mimneob ma mimnonob areꞌ kanan rasi. Amneen ma mitniin mirek-
rekoꞌ au fainekat. Ammoin nekaf meseꞌ. Hi ro he mmoin reko es nok es. Rais manekat
naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi Uisneno. Au ꞌtoit he In nok ki piut, ma In nturun ma nbaab ki
he hi bisa mmoin ammarameꞌ es nok es.
2CO 13:12 Hi ro he misee ma mmaneek panaf reꞌ pantas neu Uisneno In tuaf akniunꞌ
ein. Uisneno Iin na reꞌ abitan ia sin arsin ansoun ein haan tabes ma haan buseet
anbi manekat neu ki arki.
2CO 13:13 Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot
neu ki. Au ꞌtoit he Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In manekat neu ki. Au ꞌtoti msaꞌ he
Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee naruruꞌ ma nakriraꞌ neu ki In nekan amnanun, maut he
hi arki mmoin nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ, tua. On reꞌ naan, tua. Naꞌko au, naiꞌ
Paulus kau, tua.
GAL 1:1 Haan tabes ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Paulus kau. Au ꞌsonuꞌ surat reꞌ ia
ꞌeu au aok-bian apirsait ein nbin jemaaꞌt ein et propinsi Galatia. Hit aok-bian reꞌ
nok kau esan ia, ansoun ein haan tabes ma haan buseet amsaꞌ. Au umnaub ki mꞌak,
Amaꞌ Uisneno ma Yesus Kristus reꞌ anreek haefan kau, ka mansian aa fa. Yesus
Kristus naan, es reꞌ Tuaf reꞌ Uisneno anreek Ee neem neu pah-pinan. Kristus anmaet,
mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Rarit Sin reꞌ naan, es reꞌ anreun kau he ꞌnao utoon
Rais Reko reꞌ ia.
GAL 1:3 Au ꞌonen ꞌeu Uisneno hit Amaꞌ, ma Yesus Kristus hit Usiꞌ. Au ꞌtoit he Sin
naruruꞌ ma nakriraꞌ Sin nekak arekot sin neu ki, he hi bisa mmoin nok mamut, rameꞌ
es nok es, ma taininaꞌ.
GAL 1:4 Kristus anmaet he nsaok ma nnoes nain hit saant ein, ma nasoitan kit naꞌko
maufinu reꞌ mansian ii nmoeꞌ sin anbin pah-pinan oras ia. Rasin reꞌ naan ok-okeꞌ,
natuin Amaꞌ Uisneno In romin.
GAL 1:5 Es naan ate, hit ro he tpures ma taꞌnaeb Ee piut-piut. Batuur on naan, tua!
GAL 1:6 Aok-bian arki! Au ka uhini ꞌtein ki fa heen. Uisneno anpiir ma nbetis naan
ki, natuin In nroim he hi mihiin In nekan arekot. Mes nansaaꞌ am es hi misaitn Ee
rabah ma mituin kiim noniꞌ ꞌtetaꞌ
GAL 1:7 reꞌ ansaan ma anbeon? Unuꞌ feꞌe te, au unoniꞌ ꞌrair ki anmatoom nok Yesus
Kristus In Rais Reko. Mes oras ia, apoit ii ntaam ma napoibaꞌ Rais Reko naan, tar
antea ntakaꞌnanab ki.
GAL 1:8 Ampanat mirek-rekoꞌ! Uisneno of ankaas tuaf reꞌ neem nanoniꞌ Rais Reko reꞌ
ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ unuꞌ hai minoniꞌ ki. Maski tuaf naan naꞌko kit, aiꞌ
Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan, in ro he napein kasat!
GAL 1:9 Hai mitoon amrair rasi reꞌ ia naꞌko unuꞌ. Mes oras ia, au ꞌroim he umnaub
ki ꞌtein on nai: karu anmuiꞌ tuaf reꞌ he neem ma nanoniꞌ ki ꞌtetaꞌ naꞌko Rais Reko
reꞌ hi mtoup goe neno naan, maut he Uisneno ankaas naan ee.
GAL 1:10 Au ubrain he uꞌuab on naan, natuin au ꞌroim he ꞌharineb Uisneno In nekan.
Au ka ꞌharineb fa mansian ii in nekan. Hi mitenab mak aiꞌ au he upein boꞌis naꞌko
mansian? Kahaf! Karu au ꞌmoeꞌ on naan ate, au ka bisa fa he ꞌjair Kristus In aan
renuꞌ-aan rekaꞌ.
GAL 1:11 Aok-bian arki! Au he utoon ki kninuꞌ ꞌak, Rais Reko reꞌ au unoniꞌ sin ꞌeu
ki, ka mansian ii fa es ankaran sin.
GAL 1:12 Au ka ꞌtoup sin fa naꞌkon mansian, ma ka tiit fa mansian es, reꞌ nanoniꞌ
kau. Fin Yesus Kristus neikn On es reꞌ natoon areꞌ kanan rasi sin oetk ein ma
aꞌmoufk ein neu kau.
GAL 1:13 Hi of amneen amrair saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmatoom nok au ꞌmonik neno unuꞌ naan,
oras au feꞌ aꞌnaaꞌ rais pirsait Yahudi, aiꞌ? Oras naan, au ꞌhaꞌmuiꞌ Uisneno Iin na,
he uneuk ma ꞌnoes ꞌain sin namnekun.
GAL 1:14 Ma oras naan amsaꞌ, au neek ii es ahaa reꞌ he unoniꞌ kuuk areꞌ saaꞌ-saaꞌ
reꞌ anmatoom nok rais pirsait Yahudi, aꞌneis naꞌko atoin Yahudis bian reꞌ hai
mibat-baat. Ma au msaꞌ, es reꞌ aꞌmakoe ꞌneis-neis he unaob hit beꞌi-naꞌi sin harat
ma atoran rais pirsait ein ok-okeꞌ.
GAL 1:15 Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno nafeek anrair he natoon In Anah neu kau.
Au ainaꞌ ka nahonis kau fa feꞌ, mes In npiir inrair kau, natuin In nroim he naruruꞌ
ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kau. In nreek haefan kau msaꞌ, he ꞌnao unoniꞌ
atoniꞌ reꞌ ka Yahudis sin fa. Oras In nreek haefan kau on naan ate, au ka ꞌtoit fa
tua sonaꞌ in fainekat.
GAL 1:17 Ma au ka ꞌnao uteef fa msaꞌ ꞌok mnasi Kristen reꞌ anjari nrarin Yesus In
haef ein anbin Yerusalem. Mes au ꞌnao ꞌain pah Arap. Rarit au ꞌfain ꞌuum aꞌtein ꞌeu
kota Damsik.
GAL 1:18 Toon teun on naan ate, au ꞌnao uteef ꞌok naiꞌ Petrus aꞌbi kota Yerusalem,
he upein uab saaꞌ-saaꞌ naꞌko na. Onaim au utua ꞌtahan aꞌbi bare naan, neno boꞌes am
niim.
GAL 1:19 Oras naan, au uteef ꞌok Usif Yesus In oir honif, naiꞌ Yakobus amsaꞌ. Mes
au ka uteef ꞌok fa Uisneno In haef bian sin. Suma sin nua sin anmesen.
GAL 1:20 Saaꞌ reꞌ au ꞌtui je ia, ro batuur on naan! Au ka upoi aiꞌ puta-kriu fa.
Uisneno nahiin.
GAL 1:21 Rarit au ꞌnao ꞌeu propinsi Siria ma propinsi Kilikia.
GAL 1:22 Oras naan, Kristus Iin na, atoin Yudeas sin ka nahiin kau fa feꞌ.
GAL 1:23 Sin suma nneen ahaa beno nak, “Tuaf reꞌ unuꞌ feꞌe te nhaꞌmuiꞌ kai naan,
oras ia nnao nanoniꞌ ma natoon Kristus In Rais Reko. Te kaah, unuꞌ feꞌ in es reꞌ
anroim he nareuꞌ ma naneuk nain kai.”
GAL 1:24 Annenan on naan ate, sin arsin naikas ma npures naꞌrat-ratan Uisneno,
natuin au ꞌpirsai ꞌrair Yesus Kristus.
GAL 2:1 Toon boꞌes am haa nkoon on naan ate, au ꞌfain ꞌuum aꞌtein aꞌbi kota
Yerusalem. Au ꞌok naiꞌ Barnabas. Hai mok apirsait tuaf es ka atoin Yahudis fa, kaan
ee naiꞌ Titus.
GAL 2:2 Au ꞌtaam on kota naan, utuin rurut ma rekat Uisneno. Rarit au utoon ꞌeu
atoni mnasiꞌ Kristen sin, Rais Reko reꞌ au utoon ma unoniꞌ ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ ka
atoin Yahudis sin fa. Oras naan au ꞌeikn ok kuuk uꞌuab ma utoon ꞌeu sin, he sin
bisa nparikas ma ntae narek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ au unoin ee naan, batuur aiꞌ kah? Fin
karu sin nafeek ee mnak, ka batuur fa te, atoniꞌ bisa nak au mepu naan ruum am
parsuum.
GAL 2:3 Anneen au uꞌuab on naan ate, sin ntoup goe nok reko. Sin antoup naiꞌ Titus
amsaꞌ. Maski in atoin sonaꞌ, ka atoin Yahudis fa, mes sin ka naꞌseek ee fa he
naꞌheriꞌ.
GAL 2:4 Mes oras naan, anmuiꞌ tuaf bian reꞌ ka nromin fa, natuin sin nanoin ein
ꞌtetaꞌ. Sin atoin Kristen po-poi. Rarit sin neman amninuꞌ-mninuꞌ he naꞌsekeꞌ Yesus
Kristus Iin na, reꞌ ka Yahudis fa, he natuin atoin Yahudis sin atoran rais pirsait
ein ok-okeꞌ. Te kaah, Yesus Kristus nafetin anrair kit, etun hit ka mafuut ein kit
fa goen nok atoran reꞌ naan, on reꞌ ate.
GAL 2:5 Maski sin naꞌsekeꞌ kai on reꞌ naan, mes hai ka mroim fa he mtoup kreꞌo
msaꞌ. Nok ranan naan, hi bisa mpirsai piut Rais Reko reꞌ au unoniꞌ urair ki. Naan
ro batuur, tua!
GAL 2:6 Atoni mnais ein antoup au noinꞌ ein naan, ma sin ka naꞌbaab ein fa saaꞌ-
saaꞌ antein. Mes Uisneno ka npiir fa humaf. Onaim maski sin aꞌnaet, aiꞌ aꞌbaut,
naan ka maꞌosaꞌ fa.
GAL 2:7 Reꞌ maꞌosaꞌ nneis es reꞌ: sin nahinin nak, Uisneno anpiir naan kau he ꞌnao
ma ꞌeik Rais Reko ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ ka Yahudis fa. Nahuum on reꞌ In nreek haefan
naiꞌ Petrus he neik Rais Reko neu atoin Yahudis.
GAL 2:8 Uisneno anfee kuasa neu naiꞌ Petrus he njair haef neu atoin Yahudis. On
naan amsaꞌ In nfee kau kuasa he ꞌjair haef ꞌeu atoniꞌ ka Yahudis fa.
GAL 2:9 Oras naan, atoniꞌ nak naiꞌ Yakobus, naiꞌ Petrus, ma naiꞌ Yohanis anjarin
aꞌnaak akrei. Oras sin teun sin nahinin nak, Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu kau on naan ate, sin nfenan ma neman ntaeb kau ma naiꞌ Barnabas, he
njair tanar nak, hai arkai nekaf meseꞌ. Sin nroim natuin ein he hai meik Rais Reko
meu atoniꞌ ka Yahudis fa, ma sin es reꞌ neik Rais Reko neun atoin Yahudis.
GAL 2:10 Anmuiꞌ naan rasi piis es, reꞌ sin namnaub ee neu kai. Rasi naan es reꞌ,
hai kais amnikan he mturun ma mbaab amaꞌmuꞌit sin. Batuur. Naan au ꞌroim he ꞌmoeꞌ
je, tua.
GAL 2:11 Neot es, naiꞌ Petrus neem anbi kota Antiokia. Onaim au ukain ee maat-maat,
natuin in nmoꞌe nsaan.
GAL 2:12 Oras in feꞌ neem antea, in nmariin he ntook ma nbukae nabu-bua nok Kristus
Iin na, reꞌ ka atoin Yahudis sin fa. Mes oras naiꞌ Yakobus in partei atoin Yahudis
sin neman, naiꞌ Petrus nasaitan atoin ein reꞌ ka atoin Yahudis sin fa. In nasaitan
bare reꞌ sin nabuan ma nbukaen naan. Natuin in natiun gon nok atoin Yahudis sin
noniꞌ reꞌ nak, Kristus Iin na, ro he annaaꞌ naheran atoin Yahudis sin atoran rais
pirsait ein ok-okeꞌ, ma ro he nbeits ok naꞌko atoniꞌ ka Yahudis fa.
GAL 2:13 Ankius niit naiꞌ Petrus anmoeꞌ jon on naan ate, atoin Yahudis bian natuin
ein. Tar antea naiꞌ Barnabas amsaꞌ anmoeꞌ jon on naan.
GAL 2:14 Mes oras au ꞌkius sin ka natuin fa Rais Reok gui in romin on naan ate, au
ukainaꞌ naiꞌ Petrus maat-maat ꞌak, “Petrus. Ho reꞌ ia, atoin Yahudis. Batuur! Mes
Uisneno anfei ranan he apirsait neu Yesus Kristus kais anmatani ꞌfutuꞌ ntein nok
atoin Yahudis sin atoran rais pirsait ein. Ho mtoupu mrair rasi naan. On mee! Oras
ia ho muꞌsekeꞌ biak ein he nmoeꞌ natuin on reꞌ atoin Yahudis sin?”
GAL 2:15 Au ukainaꞌ naiꞌ Petrus on naan, natuin hai nua kai atoin Yahudis. Hai pah
Yahudis ka on fa pah bian sin. Hai pah ii, hai mihiin Uisneno aꞌroo-ꞌroo goen.
GAL 2:16 Mes oras ia msaꞌ hai mihiin mak, Uisneno ka ntoup reko fa tuaf meseꞌ msaꞌ,
natuin in nmoeꞌ natuin atoran rais pirsait. Uisneno antoup reko tuaf reꞌ anpirsai
neu Yesus Kristus, ka nak am in nmoeꞌ natuin atoran rais pirsait ii fa. On reꞌ naan
ate, naꞌ Uisneno nak, in ka nmuiꞌ fa sanat antein.
GAL 2:17 Es naan ate, hai minoniꞌ mak, Uisneno antoup tuaf, natuin in npirsai Yesus
Kristus. Mes anmuiꞌ atoin Yahudis reꞌ nakuu kai nak, hai msana mrair, natuin hai
mpirsai mrair Kristus, mes ka mnaaꞌ fa atoran rais pirsait Yahudi sin. Hi msaꞌ he
misaeb sanat on nana, oo?
GAL 2:18 Karu au ꞌait ufaniꞌ atoran rais pirsait reꞌ au ꞌporin aꞌrari, nana naꞌ au
ꞌsaan!
GAL 2:19 Batuur unuꞌ feꞌe te, au ꞌmeup maꞌtaniꞌ utuin atoran rais pirsait Yahudis
sin, he reko te au ꞌmoin reko ꞌok Uisneno. Mes au ka bisa fa msaꞌ. Es naan ate,
oras ia au ꞌporin ain atoorn ein naan, ma ꞌmafutub au ꞌmoin ki ꞌok Kristus. Nok
ranan naan, naꞌ Uisneno antoup kau nok rek-reko. Nana, on reꞌ ankuus naꞌpetiꞌ kau
ꞌok Kristus aꞌbi hau nehe. Oras ia, ka au es reꞌ amoint ii fa ꞌtein, mes Kristus es
reꞌ anmoin et au tuak ii. Au upeni ꞌmoin feꞌu ia, natuin au ꞌpirsai Uisneno In
Anah. In neek niis kau, tar antea In nmate nsenuꞌ ma nsekaꞌ kau.
GAL 2:21 Rarit Uisneno ntoup kau, natuin In neekn ee reko, ka natuin fa nak au
ꞌmoeꞌ utuin atoran rais pirsait sin. Karu atoniꞌ bisa nareok on nok Uisneno, natuin
in nanaob atoran rais pirsait naan ate, in oetn ii nak, Kristus In aꞌmaten naan,
ruum am parsuum. Rasi nana, es reꞌ au utoon ee ꞌeu naiꞌ Petrus sin aꞌbi Antiokia.
GAL 3:1 Atoin Galatias sin! Unuꞌ te, au es ꞌeikn ok utoon aꞌbi hi maatm ein
anmatoom nok Yesus Kristus In aꞌmaten anbi hau nehe. Mes oras ia, tuaf neit napoi
nrair ki. Hi moonm ein ii!
GAL 3:2 Au suma he utaan ki rasi piis es. Hi mtoup maan Uisneno In Asmaan ee natuin
hi mmoeꞌ mituin atoran rais pirsait? Kaah fa, tua! In Asmanan naan, neman ki,
natuin hi mpirsai Rais Reko reꞌ hi mneen ma mitniin amrair je naan.
GAL 3:3 Onaim nansaaꞌ am es hi mmoon reꞌ-reꞌuf on naan? Unuꞌ te, hi mmoin mituin
Asmaan Akniun ii In romin. Mes oras ia, hi mkoit ma mmoeꞌ mituin mansian ii in
romin.
GAL 3:4 Oras hi feꞌ ammurai mpirsai meu Kristus, hi mipein haꞌmuꞌit kouꞌ-koꞌu.
Kais-kaisaꞌ rasin naan anjarin parsuum aah. (Te kaah, atpirsai teu Kristus, naan ka
bisa fa he parsuum aah.)
GAL 3:5 Oras Uisneno nfee In Asmaan ee, ma nakriraꞌ rais sanmakat humaꞌ-humaꞌ anbi
hi humam ma hi matam, hi sonam ma hi tnanam, hi mitenab mak In nmoeꞌ on naan,
natuin hi mituin atoran rais pirsait? Kaah fa, tua! In nmoeꞌ on naan, natuin hi
mpirsai Rais Reko reꞌ hi mneen ma mitniin amrair je.
GAL 3:6 Mimnau atoin Yahudis sin uuꞌk ein, es reꞌ kaꞌo Abraham. Suur Akninuꞌ
Uisneno antui mnak, “Natuin in npirsai neu Uisneno, etun Uisneno antoup goe nok
reko, ma nteek ee nak, atoin neek amneot.”
GAL 3:7 Onaim hi ro he mihiin mirek-rekoꞌ rasi pisaꞌ reꞌ ia! Tuaf reꞌ anpirsai on
reꞌ naiꞌ Abraham, sin njarin Uisneno In tuaf ein reꞌ batuur.
GAL 3:8 Uisneno natoon nain anbi In Suur Akninuꞌ am nak, In of antoup tuaf-tuaf
naꞌko uuf ma pah bian ma nteek ee nak, atoin neek amneot, karu sin anpirsai Je. Fin
un-unuꞌ feꞌe te, In natoon nain Rais Reko neu kaꞌo Abraham nak, “Areꞌ kanan uuf ma
pah anbi pah-pinan ia, of napenin tetus-athoen natuin ko.”
GAL 3:9 Natuin Uisneno In rais manbaꞌan naan, etun In nfee tetus neu tuaf-tuaf sin
reꞌ anpirsai Je, nahuum on reꞌ In nfee je neu naiꞌ Abraham.
GAL 3:10 Tuaf reꞌ natuin atoran rais pirsait he Uisneno antoup goe, in ro he nroi
ma nasaah maꞌfenaꞌ atoorn ein naan ok-okeꞌ, nahuum on reꞌ in napein kasat. Fin
matuꞌi et Suur Akninuꞌ Uisneno nak, “Tuaf reꞌ ka natuin fa piut-piut atoran rais
pirsait ii namnuut, in napein kasat!”
GAL 3:11 Mes batuur een, Uisneno ka ntoup fa tuaf natuin in natuin atoran rais
pirsait. Matuꞌi msaꞌ nak, “Tuaf ro he npirsai Kau, naꞌ Au ꞌtoup goe on reꞌ atoin
neek amneot, he in napeni ꞌmonit reꞌ batuur.”
GAL 3:12 Karu atoniꞌ nroim he natuin atoran rais pirsait ii in romin, in ro he
nmoeꞌ natuin sin arsin tar namtiis ma namnuut. Fin Uisneno natoon nain anbi In Suur
Akninuꞌ mnak, “Tuaf reꞌ anroim he nmoin natuin atoran, in of antaisibu haa nok
atoorn ein.”
GAL 3:13 Mes Kristus anbaen nafeek anrair he nafetin kit naꞌko atoran rais pirsait
reꞌ anfuut kit. Unuꞌ te, hit thae tmaet nok he troi ma tasaah maꞌfenaꞌ atoran rais
pirsait on reꞌ tuaf reꞌ napein kasat. Mes oras ia, Usif Yesus nait nain kasat naan
naꞌko kit. Matuꞌi et Suur Akninuꞌ mnak, “Tuaf reꞌ nakfiriꞌ niis ne nbi hau, in
napein kasat.”
GAL 3:14 Oras Yesus Kristus anmaet he nsoi nafetin kit, tetus reꞌ Uisneno anfee je
neu kaꞌo Abraham, ansaun ma nnonos pah-pah bian sin amsaꞌ. Nok ranan naan, areꞌ
apirsait ein neun Kristus bisa ntoup Uisneno In Asmanan reꞌ In nbaꞌan anrair Je
naan.
GAL 3:15 Aok-bian arki! Oras ia au he ꞌpaek ꞌtopeꞌ naꞌko hit iꞌmonik ansuun oras.
Karu anmuiꞌ tuaf antui naan surat warisan, rarit in nteken in kanan anbi surat
naan, surat naan mahetiꞌ nrair. Tua sonaꞌ ka bisa fa he nkaibataꞌ surat naan in
afan, ma ka bisa fa he ntui ma nruun saaꞌ-saaꞌ anbi naan.
GAL 3:16 On naan amsaꞌ, oras Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok naiꞌ Abraham ma in
sufan-kaꞌun sin. Uisneno ka naꞌuab fa nak, “Au uhakeꞌ rais manbaꞌan ia ꞌok ho
sufam-kauꞌm ein”, natuin In ka nahakeꞌ fa rais manbaꞌan naan neu too mfaun. Mes In
suma nahakeꞌ rais manbaꞌan naan neu tuaf meseꞌ, es reꞌ Kristus, reꞌ naiꞌ Abraham in
sufan.
GAL 3:17 Au sairt ii on nai: Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nahuun nok naiꞌ Abraham.
Rarit toon natun haa mboꞌ teun on naan ate, In nasanut atoran rais pirsait neu
atoin Yahudis sin, nanete npeoꞌ kaꞌo Musa. Maski on naan amsaꞌ, Uisneno ka
nkaibataꞌ fa In rais manbaꞌan reꞌ In nahakeꞌ nahuun ee jan.
GAL 3:18 Uisneno ka nfee fa tetus neu naiꞌ Abraham natuin in nmoeꞌ natuin atoran.
Mes In nfee tetus natuin In nahakeꞌ nain rais manbaꞌan he nfee je neu naiꞌ Abraham
naꞌko unuꞌ nok ruum am parsuum. Naan on reꞌ riꞌaan es antoup pusaak naꞌko in amaf.
In ntoup natuin in amaf naan anbaꞌan nain, ka nak in ntoup fa natuin in nmoeꞌ
natuin atoran.
GAL 3:19 Oras ia, au he utaan ꞌak on nai: karu Uisneno ntoup naiꞌ Abraham natuin in
npirsai, nansaaꞌ am es Uisneno naꞌbabaꞌ ntein atoran rais pirsait nanete npeoꞌ kaꞌo
Musa? In naꞌbabaꞌ atoran rais pirsait sin he nanoniꞌ mansian anmatoom nok sin sanat
humaꞌ-humaꞌ. In sairt ii he mansian ii anmoin natuin atoorn ii in romin, tar antea
naiꞌ Abraham in sufan es anboor. Rarit oras sufaꞌ naan, es reꞌ Kristus, anboor ma
neem anrair, atoran naan ka nperluu goe fa goen. Oras Uisneno anfee atoran rais
pirsait Yahudi, In ka nfee je fa langsung nain. Mes In npaek In ameput sonaf neno
tunan, rarit sin neik je neem neu kaꞌo Musa in aꞌniman, naꞌ kaꞌo Musa nfee je neu
atoin Yahudis. Nok ranan naan, naiꞌ Musa anjair nete-ranan neu Uisneno ma Iin na.
GAL 3:20 Mes oras Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok naiꞌ Abraham, In ka npaek fa
nete-ranan. In neikn On es reꞌ nahakeꞌ rais manbaꞌan naan. Es naan ate, hit tahiin
tak, Uisneno In rais manbaꞌan naan, maꞌtaniꞌ nneis naꞌko areꞌ kanan atoran.
GAL 3:21 Oras Uisneno nfee atoran rais pirsait neu kaꞌo Musa, naan nasuir nok In
rais manbaꞌan sin, ii oo? Kaah fa, tua! Karu nmuiꞌ atoran reꞌ mansian ii bisa nmoeꞌ
natuin ee, he Uisneno antoup goe, atoin Yahudis sin atoran bisa on naan. Te kaah,
ka tiit tain fa atoran meseꞌ reꞌ mansian ii nmoeꞌ natuin, he nhainiik Uisneno In
nekan, he ntoup goe nok reko.
GAL 3:22 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi nak, areꞌ kanan mansian ii mafutuꞌ mates
nok sanat humaꞌ-humaꞌ. Etun suma apirsait neu Yesus Kristus anmes-mees, reꞌ bisa
ntoup saaꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair je naan.
GAL 3:23 Oras Kristus ka nkoen On neem fa feꞌ, hit atoin Yahudis mafutuꞌ mates anbi
atoorn ein tar antea ka bisa masefiꞌ fa. Mes antea in oras, Uisneno nfei ranan he
hit tapein fetin naꞌko atoorn ein, karu hit tpirsai Kristus.
GAL 3:24 Onaim atoran rais pirsait ein naan, nahuum on reꞌ atukus reꞌ nanoniꞌ kit
rek-reko tar antea Kristus ankoen On neem. Onaim karu In neem anrari te, naꞌ hit
tpirsai Je, he tmoin rek-reko tok Uisneno. Onaim oras ia, hit ka tperluu fa atukus
naan antein.
GAL 3:26 Oras ia, hi mjair Uisneno In aanh ein, natuin hi mpirsai Yesus Kristus.
GAL 3:27 Hi ar-arki reꞌ amtoupu mrair sraniꞌ he mjair Iin na, mafutuꞌ mates mok Ne.
GAL 3:28 Apirsait ein ok-okeꞌ neun Kristus ka mabetis fa goen. Onaim maski hi atoin
Yahudis, aiꞌ ka atoin Yahudis fa, ate aiꞌ ka ate fa, bifee aiꞌ atoniꞌ, areꞌ mansian
ii reꞌ mafutuꞌ anbi Kristus naan, humaꞌ meseꞌ.
GAL 3:29 Kristus naan, naiꞌ Abraham in sufan reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair Je naꞌko
unuꞌ. Natuin hi mmafutuꞌ amrair mok Kristus, es naan ate hi mjair naiꞌ Abraham in
sufan batuur. Nok ranan naan, hi bisa mtoup tetus reꞌ Uisneno anbaꞌan nain je neu
naiꞌ Abraham amsaꞌ.
GAL 4:1 Au ꞌfee ꞌtein ꞌtopeꞌ es. Anmuiꞌ naan riꞌaan es anmuiꞌ hak he ntoup pusaak
naꞌko in amaf karu in aamf ee anmaet. Mes karu in toon anmoin naan ii ka nanokab fa
feꞌ, in ka bisa ntoup fa pusaak naan faꞌ feꞌ, maski areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii of anjair iin
na. Fin karu toon in anmoin naan ii ka nanokab fa feꞌ, in on reꞌ ate reꞌ ka nmuiꞌ
fa hak he ntoup in uisn ee in aꞌmuꞌin.
GAL 4:2 Nok ranan naan, ro he nmuiꞌ tuaf reꞌ anꞌurus riꞌanaꞌ naan ma in pusaak ein.
Riꞌanaꞌ naan ro he natuin tuaf aꞌurus naan in romin, tar antea oras in aamf ee
nafeek rasi naan, naꞌ in bole ntoup nain in pusaak ein naan.
GAL 4:3 Hit on reꞌ naan amsaꞌ. Oras Yesus Kristus ka nkoen On neem fa feꞌ, hit on
reꞌ riꞌanaꞌ naan feꞌ. Hit atmafutuꞌ mates tok pah-pinan ia in romin feꞌ, on reꞌ ate
tuaf es.
GAL 4:4 Mes nateef in oras on naan ate, Uisneno nsonuꞌ In Anah reꞌ anjair mansian,
he mansian bisa njair Uisneno In aan kahuꞌ sin amsaꞌ. In Anah naan, anmoin natuin
atoran rais pirsait atoin Yahudis, he In bisa nafetin areꞌ kanan mansian reꞌ nahunu
te mafutuꞌ nok atoran naan.
GAL 4:6 Natuin hi mjari mrair Uisneno In aanh ein, es naan ate, In nsonuꞌ In Anah
In Asmaan ee, he ntaam neu hi nekam nanan. Nok ranan naan, hi bisa mmuiꞌ hak he
mteek Uisneno naan mak, “Aam Honiꞌ”.
GAL 4:7 Onaim oras ia, hi ka ate fa goen reꞌ ka mmuiꞌ fa hak he mtoup pusaak ein.
Mes hi mjari mrair Uisneno In anah reꞌ anmuꞌin hak he ntoup pusaak ein ok-okeꞌ reꞌ
In nbaꞌan anrair sin naan.
GAL 4:8 Unuꞌ feꞌ, oras hi ka mihiin Uisneno fa feꞌ, hi mmoeꞌ hi tuam ein on reꞌ
ate, he mfua meu areꞌ kanan fuat ein reꞌ ka batuur fa.
GAL 4:9 Mes oras ia, hi mihini mrair Uisneno. Reko nneis karu au ꞌak, Uisneno es
reꞌ nahiin ki. Onaim on mee mꞌes hi he mtebi mfain he mfua mtein baerꞌ ein reꞌ ka
nfee fa upan saaꞌ-saaꞌ, ma ka nmuiꞌ fa kuasa saaꞌ-saaꞌ? Hi he mmafuut mok baerꞌ ein
naan, he sin naꞌaet ki ntein?
GAL 4:10 Au ꞌneen aꞌrair ꞌak, hi minaob atoran mituin neno, funan, oras-oras, ma
toon, he msobaꞌ mharineb Uisneno In nekan.
GAL 4:11 Rasi naan anjair tenab neu kau. Kais-kaisaꞌ au ꞌhae ruum aah he unoniꞌ ki
aꞌroo-ꞌroo reꞌ ia.
GAL 4:12 Aok-bian manekat arki! Au ꞌtoit he hi mifetin hi tuam ein naꞌkon rasin reꞌ
naan, on reꞌ au. Au ufetin au ꞌmonik ia naꞌko areꞌ kanan atoran rais pirsait,
nahuum on reꞌ hi reꞌ ka atoin Yahudis fa. Unuꞌ feꞌ, oras hit tabu-bua, au ka upein
ꞌiit fa susat uꞌko ki.
GAL 4:13 Hi arki mihini mmak, neon goes ii, oras au ꞌuum he utoon ki Rais Reko ꞌeu
ki, au aok ii ka naꞌbeꞌif.
GAL 4:14 Maski on naan amsaꞌ, hi ka mtorak kau fa, natuin hi mtoup kau on reꞌ au
reꞌ ia Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan. Anneis-neis hi mtoup kau on reꞌ au
reꞌ ia es reꞌ Yesus Kristus neikn On.
GAL 4:15 Oras naan, hit arkit atmariin atmaet. Mes nansaaꞌ am es oras ia ka on fa
naan antein? Te kaah, oras naan hi mneek miis kau, tar antea hi he mroꞌi mporin hi
matam fuam ein naan, he mfee kau.
GAL 4:16 Mes oras ia, hi mak aiꞌ au reꞌ ia hi musu, natuin au uꞌuab rasi reꞌ batuur
ꞌeu ki, oo?
GAL 4:17 Aputa-kriut ein ka nromin fa he au ꞌmapartein ꞌok ki, onaim sin nfuriꞌ ki
piut-piut, he mituin atoran rais pirsait atoin Yahudis sin ok-okeꞌ. Sin nroim he hi
mtaisiub he mitun-tuin ahaa sin roimk ein.
GAL 4:18 Mes karu hi mmakoe he mmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko, naan reko msaꞌ. Maski au ꞌok ki,
aiꞌ kaah fa, mes ammoeꞌ meu ꞌmoeꞌ reko.
GAL 4:19 Anah amanekat arki! Oras ia au ꞌmeup mataniꞌ ꞌtein ꞌeu ki, tar au on reꞌ
bifee maꞌapuꞌ reꞌ he noi nahoin een. Au ka usnasab fa mepu, tar antea hi neekm ein
on reꞌ Kristus In nekan.
GAL 4:20 Mes oras ia, au ka uhiin fa he ꞌmoeꞌ on mee ꞌtein. Au umnau ki he ꞌeit
uꞌuab langsung ꞌok ki, he au kais uꞌuab ꞌeik haan maꞌtaniꞌ on reꞌ ia.
GAL 4:21 Karu hi mroim he mmoin mituin atoin Yahudis sin atoran rais pirsait ate,
reko nneis hi mihiin batuur-batuur atoran naan in sairt ii feꞌ.
GAL 4:22 Tait iꞌtopeꞌ taꞌko Suur Akninuꞌ Uisneno reꞌ naretaꞌ anmatoom nok sin kaꞌo
Abraham in aan mone tuaf nua. In nahonis riꞌaan es naꞌko in ate, ma es antein naꞌko
in fee reꞌ in nsao.
GAL 4:23 Ate naan nahoniꞌ naan riꞌanaꞌ naan, natuin mansian ii in romin. Mes in fee
je, nahoniꞌ natuin Uisneno nahakeꞌ nrair rais manbaꞌan naan neu naiꞌ Abraham.
GAL 4:24 Bifee nuaꞌ ein naan, anjarin aꞌtopeꞌ he nakriraꞌ ma naruruꞌ rais manbaꞌan
nua reꞌ Uisneno nahaek ee neu mansian. Rais manbaꞌan es, In nahaek ee nok kaꞌo Musa
anbi ꞌtoꞌef Sinai, oras In nasanut atoran rais pirsait neu atoin Yahudis sin. Tuaf-
tuaf reꞌ anmafuut nok atoran rais pirsait naan, sin reꞌ naan amsaꞌ, ate on reꞌ bi
Hagar.
GAL 4:25 Aꞌtoꞌef Sinai naan et pah Arap, on reꞌ bi Hagar. Abitan Yerusalem sin ok-
okeꞌ oras ia, reꞌ anmafuut nok atoran rais pirsait Yahudi feꞌ, sin reꞌ naan amsaꞌ,
ate on reꞌ bi Hagar.
GAL 4:26 Mes rais manbaꞌan es antein, nakriraꞌ ma naruruꞌ kota Yerusalem es antein
et sonaf neno tunan. Uisneno In aanh ein reꞌ natuan etan bare naan, sin ka ate fa.
Sin reꞌ naan tuaf-tuaf reꞌ napenin nrarin fetin naꞌko atoran rais pirsait ein.
Onaim sin on reꞌ hai ain Saraꞌ, naiꞌ Abraham in fenai.
GAL 4:27 Matuꞌi et Suur Akninuꞌ Uisneno nak: “Hoe, bifee akiut! Amharineb ho nekam
nai! Hoe, bifee reꞌ ka nnaben niit fa meen mahoniꞌ! Amsii ma mmariin nai! Bifee
neek akratiꞌ natuin in moen je ka nfairoir je fa ntein, in of napein anah mfaun
anneis-neis naꞌko bifee mamoneꞌ.”
GAL 4:28 Onaim aok-bian arki! Unuꞌ te, Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan he nfeen naiꞌ
Abraham riꞌanaꞌ. Mes aꞌroo te, naꞌ Uisneno nanokab In rais manbaꞌan naan, ma ain
Saraꞌ nahonis naiꞌ Isak neu naiꞌ Abraham. Hit on reꞌ naiꞌ Isak amsaꞌ, natuin
Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan he nfeen naiꞌ Abraham sufaf bian.
GAL 4:29 Oras riꞌaan reꞌ naꞌko bifee ate reꞌ nahoins ee natuin mansian ii in romin,
naꞌnae neem ate, in nhaꞌmuiꞌ naiꞌ Isak reꞌ nahoins ee natuin Uisneno In Asmaan ee
In romin. Naan humaꞌ meseꞌ amsaꞌ on reꞌ saaꞌ reꞌ anjair oras ia.
GAL 4:30 Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi nak, “Amriuꞌ ate naan nok nain in anah. Fin
ate naan in anah ka nmuiꞌ fa hak he ntoup pusaak. Suma ho fee jan in anah es reꞌ
anmuiꞌ hak.”
GAL 4:31 Onaim on nai, aok-bian arki! Hit reꞌ ia ka on fa anah naꞌko ate, natuin
hit ka tmafutu ttein fa tok atoin Yahudis sin atoran rais pirsait. Fin hit reꞌ ia,
nahuum on reꞌ naiꞌ Abraham in anah naꞌko in fee saah, natuin hit tpirsai Yesus
Kristus.
GAL 5:1 Unu feꞌ, atoin Yahudis sin anroin maꞌfen-fenaꞌ sin atoran rais pirsait. Mes
oras ia, Kristus nait nasanut ꞌbaut ein naan naꞌko tuaf-tuaf reꞌ anpirsai Je. Nok
ranan naan oras ia, hit arkit tapein fetin. Onaim hi kais on reꞌ ate, reꞌ anroi
nafaniꞌ atoran naan.
GAL 5:2 Amneen mirek-rekoꞌ! Au reꞌ ia, naiꞌ Paulus kau! Au es reꞌ aꞌuab reꞌ ia!
Karu hi mtoup aꞌheriꞌ he mituin atoin Yahudi sin atoran naan ate, Kristus In
aꞌmaten he nsoi nafetin kit naan, ka maꞌupan fa goen.
GAL 5:3 Karu tuaf antoup aꞌheriꞌ, in ro he nroi ma nasaah antein atoorn ein ok-okeꞌ
msaꞌ. Hi mimnau, aiꞌ kaah? Unuꞌ feꞌe te, au utoon ꞌain ki.
GAL 5:4 Tuaf reꞌ anroim he npaek atoran he nmoeꞌ Uisneno he ntoup goe, in nbetis in
tuan ee nok Kristus. Nok ranan naan, in ntorak nain Uisneno In nekan arekot.
GAL 5:5 Mes Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, reꞌ anfei ranan he hit tpirsai Yesus
Kristus. Es naan ate, hit tpa-pao tak, Uisneno of anmarak kit nak, hit atoin
amneot.
GAL 5:6 Maski atoin aꞌheriꞌ, aiꞌ kaah, naan ka pentiing fa. Mes reꞌ pentiing ii es
reꞌ tuaf apirsait neu Kristus, ma anneek tuaf bian sin.
GAL 5:7 Unuꞌ feꞌ, hi mmoni mrair mituin raan reko. Mes oras ia, sekau nputa-kriu
nrair ki, tar antea hi ka mituin fa ranan naan antein?
GAL 5:8 Noniꞌ reꞌ anputa-kriu ki ma hi mneen ee naan, ka neem fa naꞌko Uisneno. Te
kaah, In reꞌ naan es reꞌ noꞌen ma nhaman ki he mjair Iin na.
GAL 5:9 Saaꞌ reꞌ sin nanoniꞌ sin naan, anmurai uab aanꞌ-aanꞌ aah, mes aꞌroo-ꞌroo
te, nareuꞌ nain hi teenb ein naan. Nahuum on reꞌ raur teif reꞌ anseor goe nok uut
am oe he nmoꞌen utunuꞌ. Ka ꞌroo fa te, raur teif naan, anmoeꞌ uu maseroꞌ naan ansae
okeꞌ.
GAL 5:10 Natuin hit tjari trair meseꞌ tok hit Usiꞌ Yesus Kristus, es naan ate, au
ꞌtebes ꞌak, In of anmoeꞌ ki mpirsai mfain meu saaꞌ reꞌ au unoniꞌ ꞌain ki sin. Ma
Uisneno kuun of anhukun sekau-sekau reꞌ nareuꞌ hi rais pirsait.
GAL 5:11 On nai, aok-bian arki! Karu au unoniꞌ ꞌak, atoniꞌ ro he napeni ꞌheriꞌ te,
ro batuur au ka upein fa haꞌmuꞌit on reꞌ oras ia. Ma atoin Yahudis sin ka ntorak
nain fa au noniꞌ sin anmatoom nok Naiꞌ Yesus In aꞌmaten anbi hau nehe naan.
GAL 5:12 Mes tuaf reꞌ antakaꞌnanab ki anmatoom nok rais maꞌheriꞌ naan, maut he sin
kuuk anheir nain sin aꞌmaek ein ok-okeꞌ.
GAL 5:13 Aok-bian arki! Uisneno nafetin anrair ki, he hi kais ammoni mmafuut mok
atoran rais pirsait ii in romin. Mes kais mitenab mak, of oniꞌ hi mipein fetin
amrair miꞌko hi ꞌmoinm ein sin roimk ein. Batuurn ii, hi ro he mmaneek, ma
ammatuthaen es nok es, on reꞌ ate antuthae in usin.
GAL 5:14 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Ho ro he mneek tuaf bian sin,
nahuum on reꞌ ho mneek ho tuam aan kuum.” Karu hi suma mmoeꞌ mituin atoran ia mees
ahaa te, hi mmoeꞌ mituin amrair atoin Yahudis sin atoran in sarit sin ok-okeꞌ.
GAL 5:15 Mes karu hi mmanau-manan es nok es, ma mmabaan es nok es ate, amkius kiim!
Ka ꞌroo fa goen antein, hi of mireuꞌ main hi ꞌmoin ein kiim.
GAL 5:16 Au sairt ii on nai: karu hi mmoin mituin Uisneno In Asmaan ee In romin, hi
ka mituin fa mansian ii in roimn antein.
GAL 5:17 Mansian ii in roimn ii, ka natuin fa Asmaan Akniun ii romin. Ma Asmaan
Akniun ii In romin ka natuin fa mansian ii in romin. Sin nua sin nasurin. Onaim hi
kais ammoꞌe mtein mituin hi roim ein naan kiim.
GAL 5:18 Mes karu Uisneno In Asmaan ee naꞌnaaꞌ ki, hi ka mmafuut fa goen mok atoorn
ein.
GAL 5:19 Tuaf-tuaf reꞌ anmoeꞌ natuin mansian ii in romin naan, on reꞌ: tuaf reꞌ
anmakoin nok tuaf reꞌ ka in moen ja fa aiꞌ ka in fee ja fa, tuaf reꞌ in teenb ee
reꞌuf, reꞌ ka namaeb nahiin jon fa,
GAL 5:20 reꞌ anfua nitu ma naraunaꞌ, reꞌ anmamusun, anmasau feef, neek maufinu,
amaheket, namnau naan ahaa in tuan, afuarutus, amoeꞌ taisibu,
GAL 5:21 amantinus, amauf raru ma nmoeꞌ fesat sonaꞌ, ma nasaan tuaf bian sin. Unuꞌ
feꞌ, au umnaub ꞌiit ꞌak, tuaf-tuaf reꞌ anmoeꞌ natuin rasin reꞌ naan, sin reꞌ naan
ka bisa fa he njarin Uisneno Iin na.
GAL 5:22 Mes tuaf-tuaf reꞌ anmoin natuin Uisneno In Asmaan ee In romin, Uisneno In
Asmaan ee of anmoeꞌ je njair tuaf reꞌ amanekat, aꞌhumaꞌmoet, aroim rais rameꞌ,
ansabaar nahiin in tuan, neek reko nok es, anroim he nturun ma nbaab es, annaaꞌ
naheran in rais manbaꞌan,
GAL 5:23 reko nok too mfaun, ma npanat nahiin in tuan ee rek-reko. Ka tiit fa
atoran meseꞌ reꞌ antaar nain rasin reꞌ ia.
GAL 5:24 Tuaf-tuaf reꞌ antaam anjair Yesus Kristus Iin na goen, in ka natuin fa
mansian ii in roimn antein. Romif he nmoeꞌ maufinu sin, sin makuus ein mates et hau
nehe nok Naiꞌ Yesus.
GAL 5:25 Onaim karu Uisneno In Asmaan ee nfee kit aꞌmoin feꞌu nrari te, hit ro he
tmoeꞌ on naan piut, tatuin In romin.
GAL 5:26 Etun hit kais atromi haa reꞌ he nhormaat kit, kais tasuir es nok es, ma
kais atmoeꞌ neek reꞌuf attein.
GAL 6:1 Aok-bian arki! Karu anmuiꞌ apirsait tuaf es anmoꞌe nsaan ate, hi reꞌ mihiin
batuur-batuur Uisneno In Asmaan ee In romin, amnao miꞌuab mok ne meik neek
maꞌnuraꞌ. Rarit mok ne nfain he natuin Uisneno In raan amneot ma amnonot. Mes
ampanat hi tuam ein naan he kais mituin in sanat naan.
GAL 6:2 Karu nmuiꞌ tuaf napein susat ate, hi bian amturun ma mbaab ee. Nok ranan
naan, hi mmoeꞌ mituin Kristus In atoran.
GAL 6:3 Karu nmuiꞌ tuaf naikas in tuan nak, in reko nneis naꞌko bian, te kaah on fa
naan ate, naan in napoi in tuan.
GAL 6:4 Onaim tuaf meseꞌ-meseꞌ ro he nparikas saaꞌ reꞌ in nmoꞌe. Karu saaꞌ reꞌ in
nmoeꞌ je naan reko nrair, in of anpuas kuun. Kais mitaib om mok biak ein.
GAL 6:5 Au uꞌuab on naan, natuin tuaf meseꞌ-meseꞌ ro he nasaah ma nataah kuun saaꞌ
reꞌ in nmoꞌe.
GAL 6:6 Mes tuaf reꞌ antoup Uisneno In noniꞌ, in ro he nbait in mepu naan in afan,
he nturun tuaf reꞌ nanoin ee naan.
GAL 6:7 Mimnau! Uisneno nahiin nain areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ. Onaim kais mipoi hi
tuam ein naan kiim, ma kais amsob-sobaꞌ he mipoi Uisneno. Saaꞌ reꞌ atoniꞌ anseen
ee, in of napein nafaniꞌ in fuan ma afan.
GAL 6:8 On naan amsaꞌ, karu atoniꞌ anmoeꞌ maufinu natuin in romin, in of napeni
ꞌmonit amreꞌut. Mes karu atoniꞌ anmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko ma rais reko natuin Asmaan
Akniunꞌ ee In romin, in of napein nafaniꞌ ꞌmonit arekot reꞌ ka natfeek niit fa.
GAL 6:9 Nok ranan naan, hi kais mipehen ꞌmoeꞌ reko. Fin nateef in oors ate, hit
tapein tafaniꞌ in fuan ma afan arekot, asar hit ttaran ma ttahan piut.
GAL 6:10 Onaim karu hit atmuiꞌ oras mainuan he tmoeꞌ rais reko te, atmoeꞌ je neu
too mfaun, anneis-neis neu hit aok-bian apirsait ein.
GAL 6:11 Au ꞌeikn ok es reꞌ aꞌtui surat reꞌ ia oras ia, aꞌpaek huruf kouꞌ-koꞌu.
GAL 6:12 Mimnau! Apoit ein amsaꞌ anpirsai neun Yesus Kristus reꞌ anmate nbi hau
nehe. Mes sin of naꞌsekeꞌ ki he mtoupu ꞌheriꞌ, natuin sin namtausan atoin Yahudis
bian reꞌ of anhaꞌmuiꞌ sin, karu sin nanoniꞌ nak, Uisneno antoup tuaf reꞌ ka natuin
fa atoran rais maꞌheriꞌ. Es naan ate, sin npasan sin huumk ein anbi atoin Yahudis
sin.
GAL 6:13 Maski sin naꞌheir ein anrarin amsaꞌ, mes sin kuuk ka natuin fa atoran rais
pirsait ein ok-okeꞌ. Sin nromin he hi mtoupu ꞌheriꞌ he mjair sin na. Nok ranan
naan, sin partei ngguin naikas sin.
GAL 6:14 Mes karu au te, au suma ꞌaikas uꞌrat-ratan hit Usiꞌ Yesus Kristus. In
nmate nbi hau nehe, he naꞌmaet areꞌ kanan rais maufinu reꞌ mansian ii anmoꞌe,
natuin pah-pinan ia in romin. Es naan ate, au ka ꞌfairoir ma ꞌtoe utuin aꞌtein fa
pah-pinan ia in romin. Ma pah-pinan ia in romin ka nfutu ntein kau fa goen.
GAL 6:15 Maꞌheriꞌ aiꞌ ka maꞌheriꞌ fa, naan ka pentiing fa. Mes reꞌ pentiing ii, es
reꞌ hit ttoup ꞌmoin feꞌu naꞌko Uisneno.
GAL 6:16 Au ꞌtoit he Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In manekan neu too mfaun reꞌ
natuin au noink ein reꞌ ia, he sin bisa nmonin mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ,
ma nakriraꞌ rais kasian es nok es. Fin sin njarin Uisneno In nonot-asar feꞌu.
GAL 6:17 Taꞌuab namneo goah! Au ka ꞌroim fa he atoniꞌ noik kau anmatoom nok rasi
naan antein. Au aok ii anmuiꞌ biki, natuin au ꞌtuthae Yesus Kristus.
GAL 6:18 Aok-bian arki! Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus naruruꞌ ma nakriraꞌ In
nekan arekot neu ki arki. On reꞌ naan, tua! Tabe ma haan buseet naꞌko kau, Au, naiꞌ
Paulus kau, tua.
EPH 1:1 Haan tabes ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Paulus kau. Au ꞌtui surat reꞌ ia
ꞌeu ki arki reꞌ amjair Yesus Kristus Iin na et kota Efesus, reꞌ maran ma mtahan
ambi ꞌmonit akninuꞌ mituin Yesus Kristus In romin. In kuun es reꞌ anreek haefan kau
natuin Uisneno In romin.
EPH 1:2 Uisneno naan, hit Amaꞌ. Ma Yesus Kristus naan, hit Usiꞌ. Au ꞌtoit he Sin
naruruꞌ ma nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, he hi mmoin nok mamut, rameꞌ es nok
es, ma taininaꞌ.
EPH 1:3 Pures ma boꞌis neu hit Usiꞌ Yesus Kristus In Amaf Uisneno. Natuin Uisneno
nfee nrair kit areꞌ kanan tetus-athoen naꞌko sonaf neno tunan, natuin hit tjair
Yesus Kristus Iin na.
EPH 1:4 Oras pah-pinan ia ka njair fa feꞌ, Uisneno anneek ma npiir naan kit, he
tjair Kristus Iin na. In nroim he hit tmoni kninuꞌ tar antea tuaf ka napein fa
mainuan he nakuu kit.
EPH 1:5 In nafeek anrair naꞌko unuꞌ, he npaek Yesus Kristus he nait kit tjair In
aanh ein. Rasi reꞌ ia ro nmoeꞌ In neekn ee anmariin.
EPH 1:6 Es naan ate, hit tpures ma tboiꞌs Ee. Fin In naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu kit, he hit bisa tmafuut tok In Anah reꞌ In nneek.
EPH 1:7 Maski unuꞌ feꞌ hit ka tmoni kninuꞌ fa tatuin Uisneno In raan aꞌhonis
arekot, mes In nathoeb In nekan arekot neu kit. In nreek In Anah naan, he natꞌopab
In naaꞌ tar antea In nmaet. Nok ranan naan, In Anah ansoi nafetin naan kit naꞌko
hit saant ein ok-okeꞌ.
EPH 1:8 Natuin In manekan naan maꞌtaniꞌ neu kit, In nakninuꞌ hit nekak amsaꞌ, he
hit bisa tahiin tarek-rekoꞌ In sarit.
EPH 1:9 Unuꞌ feꞌ, Uisneno ka natoon fa In sairt ein ok-okeꞌ neu mansian. Mes oras
ia, natuin In romin, In nmoeꞌ kit he tahiin batuur-batuur tak, naꞌko un-unuꞌ In
nafeek anrair he npaek Yesus Kristus he nmoeꞌ hit mansian ii bisa tmarameꞌ tok
Uisneno.
EPH 1:10 Ma of antea in oras, Yesus Kristus anjair Aꞌnakat amsaꞌ he nꞌator saaꞌ-
saaꞌ reꞌ anbi pah-pinan ma sonaf neno tunan.
EPH 1:11 Natuin hit tmafuut tok Kristus, es naan ate hit attoup pusaak naꞌko
Uisneno msaꞌ. Fin naꞌko oras ahunut, In npiir ma nbetis anrair kai atoin Yahudis he
mjair Iin na. In sairt ii he npaek kai mjair maat-ranan meu pah bian, he areꞌ tuaf
bian sin ok-okeꞌ bisa npirsain neun Kristus. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii anjair, natuin saaꞌ
reꞌ In nafeek anrari. Nok ranan naan, hit arkit bisa tait taꞌrat-ratan Uisneno In
pinan ma krahan naan.
EPH 1:13 Natuin hai atoin Yahudis amfei mrair ranan, es naan ate hi reꞌ miꞌko pah
bian sin imsaꞌ bisa mtaam amjair Kristus Iin na, asar hi mpirsai In Rais Reko
batuur naan. Fin Rais Reko naan ansoi nafetin ma nfee ki ꞌhonis. Karu hi mpirsai on
naan, hi mtoup Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee msaꞌ reꞌ In nbaꞌan anrair Je naan.
Natuin Asmaan Akninuꞌ naan, nahuum on reꞌ marak reꞌ anjair tanar nak, hi mjari
mrair In aꞌmuꞌin saah batuur-batuur.
EPH 1:14 In Asmaan Akniunꞌ ee njair jaminan nak, Uisneno of anfee saaꞌ-saaꞌ reꞌ In
anbaꞌan anrair, tar antea nsoi kit he tjair Iin na. Es naan ate, hit tpures ma
tboiꞌs Ee.
EPH 1:15 Au ꞌneen aꞌrair rasi mfaun anmatoom nok hi rais pirsait meu hit Usiꞌ Yesus
Kristus, ma hi rais manekat meu tuaf apirsait ein. Es naan ate,
EPH 1:16 au ka usnasab fa he ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno.
EPH 1:17 Au ꞌonen ꞌak, “Aam Honiꞌ. Ho kuum, au Usiꞌ Yesus Kristus In Uisneno! Ma Ho
kuum es reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ. Au ꞌtoit he Ho mfee Ho Smanam meu abitan Efesus, maut
he sin bisa nahinin batuur-batuur rasin reꞌ namneo ma namnoon, ma bisa nahinin reko
nneis neu Ko, tua.
EPH 1:18 Au ꞌtoit he Amaꞌ Uisneno mfei sin teenb ein, ma mukninuꞌ sin neek ein,
maut he sin bisa nahinin batuur-batuur areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Ho mbaꞌan he mfee sin meu
sin. Au ꞌromi msaꞌ he sin bisa nahinin batuur-batuur pusaak reꞌ Amaꞌ Uisneno Ho
mbaꞌan amrair he mfee je meu sin. Fin pusaak naan, mapinaꞌ-makrahaꞌ amsaꞌ.
EPH 1:19 Au ꞌtoti msaꞌ he Amaꞌ Uisneno amturun ma mbaab maan sin, he sin bisa
nahinin batuur-batuur nak, Ho kuasam maꞌtain reꞌuf. Fin Ho mpaek kuasa naan he
mturun ma mbaab Ho apirsait ein.
EPH 1:20 Fin Uisneno Ho kuasam naan, maꞌtain reꞌuf. Ho mpaek kuasa naan he mumonib
mufaniꞌ Yesus Kristus naꞌko In aꞌmaten. Rarit Ho mait musaeb Kristus meu sonaf neno
tunan, ma mutook Ee mbi Ho bnapam aꞌneꞌu, anbi bare reꞌ napein hormaat anneis-
neisi.
EPH 1:21 In naꞌrata nneis-neis naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ anbi pah-pinan ia ma anbi sonaf
neno tunan. Fin In naꞌraat anneis-neis naꞌko areꞌ kanan kuasa maꞌtain ein, ma areꞌ
kanan anaaꞌ apreent ein, ka neu suma oras ia nmees jah fa. In annaaꞌ kuasa naan tar
antea nabar-baar.
EPH 1:22 Uisneno Ho meikn Om es reꞌ ammoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii naꞌruriꞌ ma naꞌbesan
neun Kristus. Ma Ho es reꞌ mait musaeb Kristus anjari ꞌNakaf he nꞌator areꞌ saaꞌ-
saaꞌ reꞌ anmafuut nok apirsait ein.
EPH 1:23 Onaim karu In njari ꞌNakaf ate, hai arkai apirsait meu Ne, amjair on reꞌ
In aon. Hai of es reꞌ misoup areꞌ kanan mepu reꞌ In nanaob sin oras In nbi pah-
pinan. Fin In reꞌ naan anmuiꞌ kuasa he nmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii njair, natuin
Uisneno Ho sarit.” Au ꞌonen ma ꞌteek ki on reꞌ naan, tua.
EPH 2:1 Unuꞌ feꞌe te, hi mtanhai Uisneno In apreent ein. Hi mmoeꞌ sanat humaꞌ-
humaꞌ. Es naan ate, In naan ki on reꞌ atoin amates.
EPH 2:2 Unuꞌ feꞌ hi mmoin mituin pah-pinan ia in romin. Hi mmoin mituin furiꞌ naꞌko
aꞌnaak niut reuꞌf ee in romin. Antea oras ia, nitu naan anfuriꞌ mansian he nraban
Uisneno feꞌ.
EPH 2:3 Unuꞌ feꞌ, hit tmoin on reꞌ naan amsaꞌ, tar antea saaꞌ-saaꞌ aah, reꞌ hit
tnaben tiit aiꞌ tatenab tiit ee, he tmoeꞌ tatuin hit roimk aa kuuk. Hit tmoeꞌ
maufinu on reꞌ tuaf bian sin ok-okeꞌ, etun Uisneno natooꞌ koꞌu neu kit,
EPH 2:4 ma naan kit on reꞌ amates amsaꞌ reꞌ anbetis ma nbaits on nok Ne. Maski on
naan amsaꞌ, In nkasian kit, natuin In nneek niis kit. Es naan ate, In naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot. Onaim In nsonuꞌ Yesus Kristus he nfee ꞌmoin feꞌu neu kit.
Onaim Uisneno es reꞌ ansoi nafetin kit, natuin In neekn ee reko.
EPH 2:6 Yesus Kristus anmaet, mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Rarit Uisneno nait
nasaeb Ee he nnaaꞌ aprenat et sonaf neno tunan. Uisneno anmoeꞌ on naan amsaꞌ neu
kit. In nfee ꞌmoin feꞌu neu kit, rarit In nait nasaeb kit ma hit atnaaꞌ aprenat tok
Kristus atbi sonaf neno tunan.
EPH 2:7 Nok ranan naan, anmurai oras ia tar antea nabar-baar, Uisneno naruruꞌ ma
nakriraꞌ In manekan kouꞌ-koꞌu, ma In nekan arekot maꞌtaniꞌ naan, natuin hit tpirsai
Yesus Kristus.
EPH 2:8 Oras hi mpirsai Kristus, Uisneno nsoi nafetin ki natuin In nekan arekot. In
nsoi nafetin ki on naan, ka nak fa In he nbaras saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin. Naan anjair
parseen neu ki ruum-ruum aah. Es naan ate, hi ka mmuiꞌ fa uab reꞌ maꞌuꞌu he mifeef
nok saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin.
EPH 2:10 Hit tmoin, natuin Uisneno es reꞌ anmoeꞌ ma npakae kit. Rarit Yesus Kristus
anfee ꞌmoin feꞌu neu kit, maut he hit tmoni tbi ꞌmoeꞌ arekot ma rais arekot reꞌ
Uisneno nafeek nain sin naꞌko un-unuꞌ.
EPH 2:11 Aok-bian arki! Hi mihini mrair mak, atoin Yahudis sin annaaꞌ naher-heran
sin atoran rais maꞌheriꞌ, mes sin nkanaꞌpaar ki reꞌ ka atoin Yahudis fa, natuin hi
ka mituin fa atoran naan. Te kaah, naan suma atoran mansian reꞌ anmatoom nok in
aon, ka ntea fa in nekan.
EPH 2:12 Oras hi ka mpirsai fa feꞌ meu Yesus Kristus, hi ka mmuiꞌ fa hak he mtaam
amjair Uisneno Iin na. Unuꞌ te, hi ka mtaam fa feꞌ meu Uisneno In rais manbaꞌan reꞌ
In nahakeꞌ nain je nok naiꞌ Abraham ma in sufan-kaꞌun sin. Oras naan, hi mitua mbi
pah-pinan ia, ka mharap ma mifnekan fa meu Uisneno, natuin hi amjair tua sonaꞌ feꞌ,
EPH 2:13 reꞌ mabetis naꞌko Uisneno. Mes oras ia, Yesus Kristus anfei ranan he hi
bisa mmafuut mok Uisneno. Kristus anmaet he nhainiik Uisneno In nekan, he hi bisa
mmarameꞌ mok Uisneno, ma bisa mjair Iin na.
EPH 2:14 Unuꞌ feꞌ, hai atoin Yahudis ka bisa fa mmoin nok mamut meu ki atoin ka
Yahudis fa. On reꞌ anmuꞌi ꞌbataꞌ reꞌ nmoeꞌ kit ma atmaꞌbataꞌ. Mes natuin Yesus
Kristus anmate nbi hau nehe, onaim In nareuꞌ nani ꞌbataꞌ naan, he hit reꞌ unuꞌ feꞌe
te atmamuus, bisa tmarameꞌ tfain, atjair pah meseꞌ.
EPH 2:15 Fin unuꞌ feꞌ, atoin Yahudis sin namin ranan he nmonin rek-reko nok Uisneno
anpaken atoran rais pirsait ein. Mes oras Yesus Kristus anmaet, In nkaibataꞌ nain
raan amnaaꞌ ma nfei raan feꞌu, he tuaf naꞌko pah Yahudis ma bian naꞌkon pah aꞌtetaꞌ
sin, bisa ntaam nabu-buan ma nmoin nabu-buan nok Uisneno. Nok ranan naan, sin arsin
anmafutun njarin pah feuꞌ goes, reꞌ nmoin nok rais rameꞌ es nok es.
EPH 2:16 Onaim Kristus anmaet anbi hau nehe, he nmoeꞌ rais mapanaf nua bisa natefan
njair meseꞌ, ma neik sin anfanin neun Uisneno. Kristus annoes ma nsaok nain areꞌ
saaꞌ-saaꞌ reꞌ unuꞌ te anjair rasi reꞌ neik sin njarin musu es nok es.
EPH 2:17 In nkoen On neem anbi pah-pinan neik Rais Reko neu atoin Yahudis ma ka
atoin Yahudis fa mnak, “Unuꞌ feꞌe te, hi mmamusun, mes oras ia anmuiꞌ ranan he hi
bisa mmarameꞌ es nok es.”
EPH 2:18 Onaim hai atoin Yahudis ma hi reꞌ ka atoin Yahudis fa bisa tapein ranan he
tnao teu hit Amaꞌ Uisneno tabu-bua, natuin Naiꞌ Yesus anfei nrair ranan neu kit
arkit. Ma Uisneno In Asmaan Akninuꞌ msaꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan neu kit arkit.
EPH 2:19 Natuin Yesus Kristus In mepu naan, es naan ate, hi atoniꞌ reꞌ ka atoin
Yahudis fa, hi ka mjair fa tua sonaꞌ mtein, reꞌ ka nmuiꞌ fa hak saaꞌ-saaꞌ. Fin oras
ia, hi mmuiꞌ hak et sonaf neno tunan, natuin hi mjair Uisneno In nonot-asar.
EPH 2:20 Naan on reꞌ Uisneno he nahakeꞌ uim jes. In ntao fatu ꞌsuik susuf, es reꞌ
Yesus Kristus. Rarit In nahakeꞌ fanderen, es reꞌ In mafefa kniunꞌ ein ma In haef
ein. Rarit In nsusun ma nbakin fatu anbi faofk ein ok-okeꞌ. Fatun naan es reꞌ hit
arkit reꞌ attaam atjair In nonot-asar.
EPH 2:21 Umi naan anhaek naheer maꞌtaniꞌ anbi fatu ꞌsuik susuf. Umi naan naꞌsiu
piut, tar antea tuaf-tuaf neem ma nꞌonen neu Uisneno.
EPH 2:22 Onaim oras ia, Uisneno nmoeꞌ he hi reꞌ ka atoin Yahudis fa msaꞌ, amjair on
reꞌ fatu, mibua mok kai atoin Yahudis. Uisneno nsusun kit arkit, he tjair In sonaf
reꞌ Uisneno In Asmanan natua ma namaik.
EPH 3:1 Uisneno ka nbetis fa atoin Yahudis aiꞌ ka atoin Yahudis fa. Es naan ate In
nreek haefan kau, naiꞌ Paulus kau, he ꞌnao ma utoon Yesus Kristus In Rais Reko ꞌeu
ki reꞌ ka atoin Yahudis fa ꞌbi kota Efesus. Au unaob au mepu naan, tar antea au
ꞌjair atoin bui.
EPH 3:2 Tebes, hi ro mihiin mak, Uisneno anreek haefan kau, natuin In nroim he
naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu ki.
EPH 3:3 Batuur, unuꞌ te, Uisneno ka natoon fa feꞌ neu mansian anmatoom nok saaꞌ reꞌ
In nafeek anrair je neu ka atoin Yahudis sin fa. Mes oras ia, In natoon anrair rasi
ia neu kau. Nok ranan ia, es reꞌ au ꞌtui reꞌ paar-paraꞌ aꞌbi ia ꞌeu ki.
EPH 3:4 Karu hi mrees amrair je te, hi bisa mihiin batuur-batuur Uisneno In sarit
anmatoom nok Yesus Kristus, reꞌ In nfei nrair je neu kau.
EPH 3:5 Fin un-unuꞌ feꞌ, mansian ii ka nahiin In sairt ee batuur-batuur fa feꞌ. Mes
oras ia, In npaek In Asmaan ee he natoon sarit naan neu In mafefa kniunꞌ ein ma In
haef ein.
EPH 3:6 Fin naꞌko unuꞌ te, Uisneno nafeek anrair nak on nai: karu atoniꞌ reꞌ ka
atoin Yahudis fa npirsai Yesus Kristus In Rais Reko, sin bisa ntaman njarin Uisneno
In aanh ein amsaꞌ, on reꞌ atoin Yahudis sin. Nok ranan naan, oras ia, hit arkit
atjair nonot-asar meseꞌ, ma hit bisa ttoup buꞌ-buaꞌ tetus-athoen naꞌko hit Amaꞌ
Uisneno.
EPH 3:7 Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot, onaim In npiir naan kau ꞌjair
In haef. Ma In anfee In kuasa neu kau msaꞌ, he unaob In mepu naan.
EPH 3:8 Naꞌko Uisneno Iin na, au reꞌ ia es reꞌ aanꞌ-anaꞌ. Maski on naan amsaꞌ, mes
Uisneno npiir naan kau he unaob In mepu reꞌ maꞌtain reꞌuf. In nroim he au ꞌnao
utoon ꞌeu atoniꞌ ka atoin Yahudis sin fa anmatoom nok Kristus In nekan arekot reꞌ
ka natfeek niit fa.
EPH 3:9 Anmurai naꞌko oras Uisneno nmoeꞌ pah-pinan ia, In sarit he nsonuꞌ Kristus
neem, maꞌnifaꞌ. Mes oras ia, In nroim he au ꞌfei rais maꞌnifaꞌ naan in sarit.
EPH 3:10 In sarit naan, mahiin ii kah een. In nroim he npaek Iin na he nakriraꞌ In
mahinin naan, neu areꞌ kuasa sin ma neu sin reꞌ naprenat et neon goe tnanan.
EPH 3:11 Oras In ka nmoeꞌ pah-pinan ia fa feꞌ, In nafeek anrair he nfei ranan he
nsoi nafetin mansian. Es naan ate, In npaek hit Usiꞌ Yesus Kristus, he nmoeꞌ on
naan.
EPH 3:12 Nok ranan naan, hit arkit reꞌ atpirsai trair teu Yesus Kristus, kais
tamtau ttein he teem ma taꞌuab tok Uisneno. Fin In nroim he ntoup kit, oras mee-mee
jah.
EPH 3:13 Mimnau! Au upein haꞌmuꞌit natuin au ꞌtuthae ki, tuaf-tuaf reꞌ ka atoin
Yahudis fa. Maski on naan amsaꞌ, hi neekm ein kais anꞌoren. Au usaah ma utaah kuuk
haꞌmuꞌit ia, maut he hi mtoup in arekon.
EPH 3:14 Oras au utenab ꞌaan kuuk Amaꞌ Uisneno In nekan arekot maꞌtaniꞌ naan ate,
au ꞌriꞌtuu ma ꞌtoit makasi ꞌeu Ne.
EPH 3:15 Fin In reꞌ naan, areꞌ kanan nonot-asar pah-pinan ma sonaf neno tunan sin
Amaf.
EPH 3:16 Au ꞌonen he In nfee tetus-athoen neu ki natuin In nekan arekot maꞌtaniꞌ
naan. Ma au aꞌtoit he In nsonuꞌ In Asmaan ee msaꞌ, ma anfee kuasa, maut he hi neekm
ein naan naꞌbeꞌin.
EPH 3:17 Au ꞌtoit he Yesus Kristus anmoni nbi hi neekm ein, natuin hi mpirsai meu
Ne piut-piut. Ma au ꞌonen he hi mmoin ma mmafuut meik In manekan, on reꞌ hau roet
reꞌ in aꞌbaaꞌn ee ntaam anbi afu.
EPH 3:18 Au ꞌonen amsaꞌ he hi mok Uisneno Iin na ok-okeꞌ, bisa mihiin batuur-batuur
Kristus In manekan neu mansian, reꞌ mansian ii ka bisa nꞌukur ma nruuk naan ee fa.
Natuin manekat naan, kouꞌ reꞌuf, mainua reꞌuf, mnaun reꞌuf, ma mfau reꞌuf. Au ꞌonen
amsaꞌ he hi bisa mnaben miit In manekan, tar antea manekat naan nahenu nbi hi neekm
ein ma hi ꞌmoinm ein.
EPH 3:20 Uisneno In kuasa, maꞌtain reꞌuf, anneis nain naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit
bisa ttoit sin, ma naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit bisa tatenab sin. Ma In npaek kuasa
reꞌ maꞌtaniꞌ naan, he nmepu nbi hit nekak.
EPH 3:21 Nok ranan naan, iim arkit reꞌ tmafutuꞌ atbi Kristus, tait taꞌrat-raatn Ee.
Pures ma boꞌis neu Ne piut-piut, naꞌko oras ia, tar antea nabar-baar. Batuur on
naan, tua!
EPH 4:1 Au unaob aꞌrair au Usiꞌ In mepu tar antea au ꞌjair atoin bui. Onaim oras
ia, au he ꞌfuriꞌ ki he mmoin nok amneot ma amnonot mituin Uisneno In romin, natuin
In noꞌen ma nnapen ki mjair Iin na.
EPH 4:2 Nok ranan naan, hi ro he mmoin nok neek aꞌparat, ma neek ba-baun es nok es.
Anbi rais manekat, hi ro he msabaar ma mihiin batuur-batuur es nok es. Karu naꞌko
hi arki anmuiꞌ tuaf naim rasi nok tuaf es ate, kais ammaktoꞌon.
EPH 4:3 Maim ranan he mmoin nok mamut es nok es, natuin Uisneno In Asmaan ee anfutu
nrair ki mjair meseꞌ.
EPH 4:4 Yesus Kristus Iin na, anjarin meseꞌ on reꞌ In aon aa kuun. Ma sin arsin
amsaꞌ antoup Uisneno In Asmaan ee reꞌ suma meesꞌ aah. Ma sin arsin nafnekan ma
nharap neu Uisneno nmees, natuin In es reꞌ noꞌen ma nhaman sin he njarin Iin na.
EPH 4:5 Hit Usiꞌ, meesꞌ aah, Hit rais pirsait, suma anmuꞌi haa ranan meseꞌ, he bisa
tmarameꞌ tok Ne. Ma hit arkit attoupu sraniꞌ, he tjair meseꞌ tok Ne.
EPH 4:6 Uisneno, meesꞌ aah, Ma hit Amaꞌ, suma In kuun. In kuun es reꞌ naprenat kit
ar-arkit. In kuun es reꞌ nok kit ar-arkit. In kuun es reꞌ anmoin piut et hit nekak
nanan.
EPH 4:7 Mes Yesus Kristus anbati nrair In kuasa neu kit, maut he hit es-es ate
tanaob In mepu.
EPH 4:8 Etun matuꞌi anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “In nsae neu baer aꞌratas,
he In nmakeen anbi bare naan tar antea niis. Rarit In nheer neik tuaf-tuaf reꞌ
nisan nain sin naan amfa-faun, ma anbait parseen neu mansian.”
EPH 4:9 (Mimnau, uab ein naan reꞌ nak, “In nsae”. Karu In nsae, naan in oetn ii
nak, unuꞌ te In nsaun niit anbi pah-pinan et aꞌpiin.
EPH 4:10 Onaim Tuaf reꞌ ansaun neem reꞌ naan, es reꞌ Kristus. In es reꞌ ansae nfain
neu sonaf neno tunan, he bisa nꞌurus areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ et neon goe tnanan ma
pah-pinan.)
EPH 4:11 Kristus reꞌ naan, es reꞌ annonaꞌ ma nfee kuasa, mahinif ma manoef neu Iin
na, he sin bisa nanaob mepu reꞌ In nbati nrair neu sin. Bian In nfeen sin kuasa,
mahinif ma manoef, he njarin In haef, bian anjarin In mafefa kniunꞌ ein, bian
anjarin atukus neu Iin na, bian anjarin tuaf reꞌ nanoniꞌ nahiin Iin na, ma bian
anteniꞌ anjarin amneik Rais Reko neu baer feꞌu.
EPH 4:12 Es-es ate antoup in mepu he nabarab Kristus Iin na, maut he sin arsin bisa
nanaob Kristus In mepu. Nok ranan naan, hit arkit reꞌ atpirsai teu Yesus Kristus,
taꞌbeiꞌ piut,
EPH 4:13 tar antea hit arkit atpirsai nekaf meseꞌ amsaꞌ. Ma hit tahiin batuur-
batuur Uisneno In Anah amsaꞌ. Hit ka on fa riꞌaan ii ntein, fin hit tatuin atrair
batuur-batuur In ranan, ma tjair tuaf-tuaf reꞌ anmoin natuin In roimn ein ok-okeꞌ.
Karu hit atmoni trair on naan ate, hit ka tꞌai jok gok fa. Fin karu apoit ein neman
ma nanoniꞌ rais puta-kriut ate, hit ka ttaam atjair fa tuaf-tuaf reꞌ antoup rais
poi naan.
EPH 4:15 Mes hit suma taꞌuab tatuin saaꞌ reꞌ batuur teu hit aok-bian sin, natuin
hit neek sin. Onaim karu hit tmoin on naan anbi areꞌ kanan rasi saaꞌ-saaꞌ ahaa te,
hit humaꞌ meseꞌ on reꞌ Kristus. Natuin In reꞌ naan, hit Aꞌnakaf reꞌ anꞌator kit.
EPH 4:16 Hit reꞌ ia on reꞌ In aon. Karu mansian ii in haen-niman ma in fefan, in
rukin anmepun nmatur-tuurn ein natuin es-es ate in meup goe te, in aon naan
naꞌbeiꞌ. On naan amsaꞌ Kristus Iin na. Karu hit tmaneek, atmaturun ma tmabab-baba
te, hit arkit ro taꞌbeiꞌ.
EPH 4:17 Amneen mirek-rekoꞌ, saaꞌ reꞌ au he uꞌuab oras ia. Au Usiꞌ neikn On es reꞌ
natoon neu kau. Hi kais ammoni mtein on reꞌ tuaf-tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno.
Saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ je naan, natuin sin moonk ein ahaa.
EPH 4:18 Sin nteri nsaan ranan on reꞌ atoniꞌ nnao nbi meisꞌokan. Sin aꞌmoink ein
anbeits ok naꞌkon Uisneno, natuin sin reꞌ naan aꞌnaak fatus, ma ka nromin fa he
nfairoir ma ntoe natuin Ee.
EPH 4:19 Sin ka namaeb ok nahinin fa ntein. Es naan ate, sin natuin ein ahaa sin
roimk ein kuuk, ma nmonin anbin rasi ꞌbuꞌuf. Mes sin ka npuas ein fa msaꞌ.
EPH 4:20 Mes Kristus In raan aꞌhonis reꞌ hi minoniꞌ mrair je naan, ka on fa naan.
EPH 4:21 Fin saaꞌ reꞌ hi minoniꞌ mrair je anmatoom nok Yesus Kristus naan, naan
noniꞌ reꞌ batuur. Ro tebes, hi mneen amrair.
EPH 4:22 Onaim misaitan nai hi ꞌmonim amnaaꞌ naan! Fin karu hi mꞌoemeet mituin
mansian ii romin ate, naan napoi ki piut een. Hi ka mmuiꞌ fa hak ambi naan antein.
EPH 4:23 Mes maut he Uisneno nmoeꞌ hi neekm ein ma teenb ein anjarin feꞌu,
EPH 4:24 he hi mjair mansian feꞌu, natuin In human ma In masan. Es naan ate, hi ro
he miruruꞌ ma mikriraꞌ neek feꞌu, reꞌ kninuꞌ ma mneꞌo.
EPH 4:25 Onaim oras ia, misnasab puta-kriut nai! Miꞌuab namneo goah es nok es, fin
hit ar-arkit tmafutuꞌ tjair meseꞌ, on reꞌ aof reꞌ anmuiꞌ haef-nimaf, fefaf ma
rukif.
EPH 4:26 Karu mitoꞌo te, kais mitooꞌ tar antea hi mmoeꞌ sanat. Reko nneis hi mireok
om nai! Kais mitunuꞌ toꞌos tar antea maans ee nmouf!
EPH 4:27 Nok ranan naan, aꞌnaak nitu ka bisa napein fa mainuan he nfuriꞌ ma nkopoꞌ
ki. Kais amkoon ee he in napein ranan akreꞌo msaꞌ!
EPH 4:28 Abakat, musnaas nai! Reko nneis tuaf on reꞌ naan anmeup rek-reko anpaek
kuun in aꞌniman, he in bisa anbait in mepu naan in afan neu atoin kasian ma
amaꞌmuiꞌt ein.
EPH 4:29 Karu miꞌuab ate, kais miꞌuab rais maufinu, maski uab tuuk anaꞌ meesꞌ aah!
Reko nneis miꞌuab es reꞌ rais reko. Ma mfaineek tuaf, he mturun ma mbaab sin
batuur-batuur, ma mhaꞌtain sin neek ein.
EPH 4:30 Kais ammoeꞌ Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee neekn ee nameen, natuin In et hi
neekm ein naan. Ma In nmarak anrair ki nak, hi reꞌ ia, Uisneno Iin na. In Asmanan
naan anjamin amsaꞌ nak, of antea pah-pinan ia namsoup, Uisneno ansoi nafetin ki he
hi mmoin piut mok Ne.
EPH 4:31 Onaim kais mitoꞌon es! Kais amraunisin es! Kais ammaktoꞌon! Kais ammabaan!
Kais miꞌuab miꞌreꞌuf es in kanan! Ma kais ammoeꞌ ꞌmoeꞌ maufinu bian antein!
EPH 4:32 Reko nneis hi mmanek-neek, ma mmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko es nok es. Hi ro he mnikan
main sanat naꞌko tuaf-tuaf reꞌ nmoeꞌ sanat neu ki, ma mfee ne saok sanat ma ampon,
on reꞌ Uisneno nsaok ma nnoes nain hi saant ein, natuin hi mmafutuꞌ mok Kristus.
EPH 5:1 Hi arki reꞌ ia, Uisneno In aan neek ein. Es naan ate, hi ro he mmoin mituin
In romin.
EPH 5:2 Ma hi ro he mmaneek es nok es, on reꞌ Kristus anneek ki. Fin In nnonaꞌ ma
nfee In tuan ee, he nmate nsenuꞌ kit. Nok ranan naan, In njair fuaꞌ-turuꞌ reꞌ anfoo
boon ma nfoo mein, he nharineb Uisneno In nekan.
EPH 5:3 Hi arki reꞌ ia msaꞌ Uisneno Iin na, reꞌ kniunꞌ ein. Onaim hi ꞌmoinm ein
kais anꞌoemeet! Mitenab rais ꞌoemetan amsaꞌ, kaisaꞌ! Kais ammakoin mok tuaf reꞌ ka
ho moen ja fa, aiꞌ ka ho fee ja fa! Kais amparuꞌ ma mikoom aꞌsek-sekeꞌ!
EPH 5:4 Kais misekuꞌ! Kais amputa-kriu! Ma kais miꞌuab rafuꞌ-rafuꞌ! Natuin Uisneno
Iin na, ro ka pantas fa he naꞌuab ein on reꞌ naan. Reko nneis hi miꞌuab rais reko,
ma mtoit makasi meu Uisneno.
EPH 5:5 Mimnau mirek-rekoꞌ! Uisneno ka ntoup fa tuaf reꞌ in aꞌmoin ee anꞌoemeet, ma
tuaf-tuaf reꞌ anmakoin nok tuaf reꞌ ka in moen ja fa, aiꞌ ka in fee ja fa! Sin ka
bisa fa he ntaam anjair Kristus Iin na, ma Uisneno ka njair fa sin Usif. Uisneno ka
ntoup fa aparuꞌ ma akomat aꞌsek-sekeꞌ, natuin sin nsiuꞌ napoitan Uisneno, ma naikas
naꞌrat-ratan rasi ꞌtetaꞌ.
EPH 5:6 Kais amkonan tuaf he napoi ki mnak, “Reko te, kais ammoni kninuꞌ!” Fin
Uisneno ro natoꞌon tuaf reꞌ ka nmoin fa natuin In romin.
EPH 5:7 Es naan ate, hi kais amfutun hi tuam ein mok tuaf on reꞌ naan.
EPH 5:8 Unuꞌ feꞌ, hi on reꞌ tuaf reꞌ anmoni nbi meisꞌokan, natuin hi ka mihiin fa
Uisneno. Mes oras ia, In nasanut nrair In meuꞌ-sineꞌ, he nmoeꞌ ki mjair In aanh
ein. Onaim hi ro he mmoni mbi meuꞌ-sineꞌ naan in nanan.
EPH 5:9 Tuaf-tuaf reꞌ anmoin on naan piut anbi meuꞌ-sineꞌ, in nmoeꞌ ꞌmoꞌet ma rais
reko, in nmoin namneo, ma in naꞌuab maat-maat ma namneo goah.
EPH 5:10 Maim ranan he mharineb Uisneno In nekan, natuin In reꞌ naan, hit Usiꞌ.
EPH 5:11 Kais amfutun hi ꞌmoinm ein mok abitan meisꞌokan. Fin sin aꞌmoeꞌk ein naan,
ka nmuiꞌ fa upan meseꞌ msaꞌ. Onaim hi ro he mikainaꞌ sin, ma miꞌpakan sin saant
ein.
EPH 5:12 Natuin saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ nok raan maꞌnifaꞌ nbi meisꞌokan, naan meet koso,
tar antea hit tamaeb ok, ma ka tfei taan fa hit fefak.
EPH 5:13 Au ꞌfee ꞌtopeꞌ on nai: karu atoniꞌ antanaꞌ baerꞌ ein reꞌ anbin meisꞌokan,
ro atoniꞌ niit baerꞌ ein naan.
EPH 5:14 On naan amsaꞌ, karu hit ttanaꞌ rais maufinu reꞌ atoniꞌ anmoꞌe, in of
nahiin batuur-batuur nak, ꞌmoꞌet ma rasi reꞌ naan maufinu. Anmuiꞌ siit es nak,
“Atupas sin, amfeen nai! Amates sin, ammoni mfain nai! Natuin Kristus he ntanaꞌ
ki.”
EPH 5:15 Es naan ate, amtae mirek-rekoꞌ hi ꞌmonim, he hi kais on reꞌ amonot. Reko
nneis-neis ampaek mahinif ma manoef naꞌko Uisneno.
EPH 5:16 Oras ia, tuaf amfaun anmoꞌen rais maufinu piut-piut. Onaim karu anmuiꞌ
mainuan he mmoeꞌ ꞌmoꞌet ma rais reko, mmoeꞌ je! Kais ampao mtein!
EPH 5:17 Mitenab mirek-rekoꞌ he mihiin batuur-batuur hit Usiꞌ In romin, he hi kais
ammoon.
EPH 5:18 Kais ammauf, natuin raur mafu naan in es reꞌ anꞌator ki. Mes amfei
miꞌpakan hi neekm ein naan, maut he Uisneno In Asmaan Akninuꞌ es reꞌ anꞌator ki.
EPH 5:19 Nok ranan naan, hi miꞌuab es nok es ate, ampaek Uisneno In Suur Akniunꞌ ee
In afan, naꞌko siit pures-boꞌis neu Uisneno, ma siit bian reꞌ hi mipein sin naꞌkon
Asmaan Akninuꞌ. Ma karu msii te, kais ambi hi feefm ein anmesen kuuk. Mes ampures
ma mboꞌis Uisneno batuur-batuur anpoi naꞌko hi neekm ein.
EPH 5:20 Fin Yesus Kristus naan hit Usiꞌ, ma Amaꞌ Uisneno anmoeꞌ nrair ꞌmoeꞌ reko
ma rais reko mfaun neu kit. Es naan ate, hit ttoit makasi piut-piut teu Ne.
EPH 5:21 Hi ar-arki ro he mmatornatan ma mmanenan es nok es. Fin nok ranan naan, hi
miruruꞌ ma mikriraꞌ rais hormaat ma rasi mtaus meu Yesus Kristus.
EPH 5:22 Bifee mamoneꞌ! Hi es-es ate ro he mtornaat ma mutniin ho mone, on reꞌ hi
mtornaat ma mitniin hi Usiꞌ Yesus Kristus.
EPH 5:23 Fin hi mone es-es ate, on reꞌ ꞌnakaf neu in fee. Ma Kristus amsaꞌ Aꞌnakaf
neu Iin na. Fin In es reꞌ anfei ranan he sin napenin fetin.
EPH 5:24 Es naan ate, Kristus Iin na, ro he ntornaat ma natniin Ee. On naan amsaꞌ,
bifee mamoen ein, ro he mtornaat ma mitniin hi moen ee anbi areꞌ kanan rasi.
EPH 5:25 On naan amsaꞌ, atoin mafeꞌe! Hi ro he mneek hi fee ngguin, on reꞌ Kristus
anneek Iin na, tar antea In nnonaꞌ ma nfee In tuan, he nmate nsenuꞌ ma nsekaꞌ sin.
EPH 5:26 In nmoeꞌ on naan, he sin kniunꞌ ein anbin Uisneno In human ma In matan,
natuin sin natuin In Kabin ma Prenat, ma sin napenin asraniꞌ.
EPH 5:27 Yesus Kristus Iin na msaꞌ on reꞌ baroit bifee reꞌ anbarias anrair nahuum
ma namaas, natuin baroit atoin ee he neem anseun nggoe. On naan amsaꞌ Kristus he
nkoen On neem anseun Iin na. Onaim sin ro he nmonin nok reko ma kninuꞌ, tar antea
sin ka nmuꞌin fa sanat meseꞌ msaꞌ.
EPH 5:28 On naan amsaꞌ atoin mafeꞌe! Hi es-es ate ro he mneek ho fee, on reꞌ hi
mneek hi aom ein. Fin karu atoin mafeꞌe anneek in fee, naan in oetn ii nak, in
nneek kuun in aon aa kuun.
EPH 5:29 Ka tiit tain fa tuaf es he nsaek ma natoꞌon in tuan. Mes in ro he nꞌurus
ma npairoir in aon naan rek-reko, on reꞌ Kristus anꞌurus Iin na rek-reko,
EPH 5:30 natuin hit reꞌ ia, on reꞌ In aon.
EPH 5:31 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ matuꞌi mnak, “Es naan ate, atoin moen ji ro
he nasaitan in ainaf-amaf, he nnao ma nmoin nabua nekaf meseꞌ nok in fee, natuin
sin nua sin anjarin meseꞌ nrair.”
EPH 5:32 Uisneno In Kabin ma Prenat naan naruruꞌ ma nakriraꞌ nrair naꞌko unuꞌ feꞌ,
rasi anmatoom manekat fee-mone. Mes oras ia hit imsaꞌ tahiin tak, Kabin ma Prenat
naan amsaꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ rasi anmatoom Kristus In manekan neu Iin na.
EPH 5:33 Onaim atoin mafeꞌe ro he nneek in fee on reꞌ in neek in aon aa kuun. Ma
bifee mamoneꞌ, ro he nhormaat in mone.
EPH 6:1 On naan amsaꞌ riꞌaan ein! Hi es-es ate ro he mtornaat ma mutniin ho mahoint
ein, natuin naan es reꞌ pantas, natuin hit Usiꞌ In romin.
EPH 6:2 Anbi Suur Akninuꞌ Uisneno matuꞌi mnak, “Ho ro he mhormaat ho ainaꞌ ma ho
amaꞌ.” Rasi reꞌ ia, Uisneno In Kabin ma Prenat ahunut reꞌ anpaek rais manbaꞌan.
EPH 6:3 Fin oras Uisneno nasanut aprenat naan, In nahakeꞌ msaꞌ rais manbaꞌan am
nak, “Karu ho mmoeꞌ mutuin on naan, ho of mupein tetus-athoen anho-hoen, ma ho
mupein oras he mmoin maan ii, ro ꞌroo.”
EPH 6:4 On naan amsaꞌ, mahoint ein! Hi kais mitooꞌ, ammaheek, ma mbeos hi aanh ein
rafuꞌ-rafuꞌ, natuin naan of anmoeꞌ sin natoꞌon amsaꞌ. Reko nneis, amꞌurus sin rek-
reko, ma minoniꞌ sin anmurai naꞌko sin aanꞌ-anaꞌ feꞌ, he sin natuin Uisneno In
ranan. Karu sin nmoꞌen sanat, miruruꞌ ma mikriraꞌ sin raan reko reꞌ amneot ma
amnonot natuin Uisneno In romin.
EPH 6:5 On naan amsaꞌ ameupt ein! Hi es-es ate ro he mumtau ma musmanan hi usim reꞌ
naprenat ki anbi pah-pinan, ma mtornaat ma mitniin ee. Kais ammepu stenaꞌ-stenaꞌ,
mes mituin batuur-batuur hi usim in romin, on reꞌ hi mituin batuur-batuur Kristus
In romin.
EPH 6:6 Fin hi reꞌ ia Kristus In ameupt ein amsaꞌ. Onaim anbi pah-pinan ia, kais
ammeup maꞌtain ahaa oras hi usim nok ki he hi mipein boꞌis. Mes ammeup maꞌtaniꞌ meu
hi usim, maski in ka nok ki fa he hi miit ee. Naan es reꞌ natuin Uisneno In romin.
EPH 6:7 Onaim minaob hi mepu naan rek-reko ma mmakoe, on reꞌ hi mmeup meu hit
Uisneno, ka mmeup fa meu hi usim mansian anmees.
EPH 6:8 Natuin hit tahiin tak, Uisneno of anbaras neu tuaf-tuaf reꞌ anmoeꞌ ꞌmoeꞌ
arekot ma rais arekot. Maski sin reꞌ naan ameput aiꞌ usiꞌ, aiꞌ ate, aiꞌ atoin
fareman, In nbaras neu sin ok-okeꞌ.
EPH 6:9 On naan amsaꞌ usiꞌ ma aꞌnaet ein! Hi kais amkartaak hi ameupt ein naan. Fin
sin nmuꞌin sin Usin et sonaf neno tunan, reꞌ humaꞌ meseꞌ on reꞌ hi nggoan amsaꞌ. In
ka npiir fa humaf, mes In nneen sekau-sekau goah. Usiꞌ aiꞌ ameput, In neen nain sin
ok-okeꞌ.
EPH 6:10 Au he usoup goen. Onaim amneen mirek-rekoꞌ au uab muniꞌ reꞌ ia. Hi ro he
mnaaꞌ miher-heran hi rais pirsait meu Uisneno, natuin In reꞌ naan, hi Usiꞌ, ma In
kuasan naan, maꞌtain reꞌuf. Naan es reꞌ nhaꞌtain ma naꞌbeꞌib ki.
EPH 6:11 Soraurs ein anpaken suniꞌ-kenat he nraban sin musun. On naan amsaꞌ,
Uisneno nroim he hi on reꞌ sorarus. Fin In nroim he hi mraban tenab maufinu reꞌ
aꞌnaak niut goe nmoꞌe. Es naan ate, hi ro he mibarab he mpaek Uisneno In suniꞌ-
kenat namtiis.
EPH 6:12 Fin hit reꞌ ia, et baer makenat. Hit ka tmakeen fa he traban mansian, mes
hit tmakeen atraban kuasat maufinu reꞌ hit ka tiit ee fa, atraban anaaꞌ aprenat
sin, atraban kuasat meisꞌokan, ma traban rais maufinu sin.
EPH 6:13 Onaim hi ro he mibarab ampaek Uisneno In suniꞌ-kenat sin ok-okeꞌ. Karu
oras maufinun naan antea nggoen ate, hi bisa mraban sin tar antea namsoup. Karu hi
ka mmouf fa te, hi maran ma mtahan tar antea hi miis main sin een, es reꞌ naan.
EPH 6:14 Onaim hi ro he mhaek maꞌtaniꞌ! Ampirsai meu Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ
batuur, natuin naan on reꞌ hi mpaek soraurs ein sin pasu ꞌfutuꞌ. Ammoni mneꞌo ma
namnoon, fin reꞌ naan on reꞌ hi mpaek baur besi he anpafaꞌ naan hi ꞌbasam.
EPH 6:15 Mibarab he mnao mitoon Rais Reko reꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan he tuaf
anmoni nmarameꞌ nok Uisneno, fin reꞌ naan on reꞌ hi mpaek sapaut sorarus.
EPH 6:16 Ampirsai piut-piut meu Uisneno, fin reꞌ naan on reꞌ suniꞌ-kenat he hi bisa
msiir ma mtangkis. Nok suniꞌ-kenat naan, hi bisa miꞌmaet niut maufinu in asfuu ai
sin ok-okeꞌ reꞌ sin nseer ee nꞌain ki.
EPH 6:17 Amnaaꞌ miher-heran hi rais pirsait naan mak, hi mipeni mrair fetin miꞌko
hi saant ein sin kuasat, fin reꞌ naan on reꞌ hi mpake ꞌsoeb besi. Amnaaꞌ miher-
heran Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ In Asmaan Akniunꞌ ee anfee Je, fin reꞌ naan on
reꞌ sorarus annaaꞌ suniꞌ.
EPH 6:18 Karu hi mroim he mhaek miꞌbeꞌi te, hi ro he mꞌonen piut-piut ampaek
Uisneno In Asmaan Akninuꞌ In kuasan. Ampao piut-piut, ma kais misnasab onen-totis
reꞌ amteek Uisneno Iin na anbin mee-mee.
EPH 6:19 Ma kais amnikan he mꞌonen amteek kau msaꞌ. Amtoit he Uisneno nfee kau in
haan manbasan, he reko te au utoon maat-maat In sarit neu tuaf bian sin.
EPH 6:20 Maski au ꞌjair atoin bui, mes Usif Yesus anhaef kau ꞌjair in atutaꞌ. Onaim
amꞌonen amteek kau, he au kais umtau ma usmaan, oras au uꞌuab batuur, fin reꞌ naan
au mepu.
EPH 6:21 Au ꞌroim he hi mihiin au ꞌhakek ma au ꞌnaok. Nok rasi naan, au ꞌhaef naiꞌ
Tekikus neit. In reꞌ naan, au aok-bian reꞌ au ꞌneek. In nanaob Usif Yesus Kristus
In meup goe msaꞌ.
EPH 6:22 Maut he in natoon ma naretaꞌ ki areꞌ saaꞌ anmatoom nok kau et bare ia. Ma
au ꞌroim he ꞌhaꞌtain hi neekm ein amsaꞌ.
EPH 6:23 Au ꞌtoit he hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ Yesus Kristus, Sin narameꞌ ki es
nok es, ma ammaneek es nok es, natuin hi mpirsai meu Sin.
EPH 6:24 Au ꞌonen amsaꞌ, he hit Usiꞌ Yesus Kristus naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan
arekot neu tuaf-tuaf sin reꞌ anneek Ee piut. Au surat reꞌ ia, antuuꞌ ma anheuꞌ on
naan! Saloom, naꞌko au, naiꞌ Paulus kau, tua.
PHI 1:1 Surat reꞌ ia, naꞌko au, naiꞌ Paulus kau. Au partei naiꞌ Timotius amsaꞌ
anfee tabes ma haan buseet neu ki. Hai nua kai reꞌ ia, Yesus Kristus In aan renuꞌ-
aan rekaꞌ. Hai msonuꞌ surat reꞌ ia meu apirsait ein neu Yesus Kristus arki et kota
Filipi. Ma hai mromi msaꞌ he areꞌ aꞌnaak jemaaꞌt ein, ma tuaf-tuaf reꞌ anturun
aꞌnaak jemaaꞌt ein amsaꞌ nahiin narek-rekoꞌ surat reꞌ ia in afan.
PHI 1:2 Uisneno naan, hit Amaꞌ. Ma Yesus Kristus naan, hit Usiꞌ. Rarit hai mtoit he
Sin nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, he hi mmoin mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma
taininaꞌ.
PHI 1:3 Maski aꞌroo goen au ka ꞌiit ki fa, mes au ka ꞌnikan ma ꞌniahan ki fa. Oras
au umnau ki, au ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno, natuin hi mpirsai meu Ne piut.
PHI 1:4 Au neek ii nmariin oras au ꞌonen ma ꞌteek ki,
PHI 1:5 natuin naꞌko neno reꞌ hi mtoup Uisneno In Rais Reko, hi minaob In meupn ein
piut mok kau.
PHI 1:6 Naan nakriraꞌ nrair nak, Uisneno anmeup et hi nekam nanan. Ma au uhiin
batuur-batuur ꞌak, In of nanaob In meup arekot naan piut, tar antea namtiis, oras
Yesus Kristus ankoen On anfain neem.
PHI 1:7 Batuur au ro pantas he ꞌneek ki, natuin au neek ii naꞌkiiꞌ nok ki naꞌko
unuꞌ. Neon goes ii, hi mmeup mok kau oras au utoon Uisneno In Rais Reko, ma oras au
utaah tuaf-tuaf reꞌ anraban Rais Reko naan. Maski au ꞌtaam bui msaꞌ, mes hi ka
misaitan kau fa.
PHI 1:8 Uisneno neikn On nahiin nak, au neek ii namnau ki batuur. Natuin au manekak
ꞌeu ki naan, nahuum on reꞌ Yesus Kristus In manekan.
PHI 1:9 Onaim au ꞌonen ma ꞌteek ki on nai: au ꞌtoit he hi rais manekat es nok es
naan mifaof ma msaot goe piut, tar antea natꞌoop ma nsai. Au ꞌtoit he Uisneno
nturun ki msaꞌ, he hi mihiin batuur-batuur mee es reko, he hi bisa mmoin nok
kninuꞌ. Rarit oras Kristus nafeek areꞌ kanan mansian ii sin raisk ein ate, In
natoon am nak, hi ka mmuiꞌ fa sanat ma penu meseꞌ msaꞌ,
PHI 1:11 natuin In kuun es reꞌ nakninuꞌ hi neekm ein naan, he hi mmoin nok amneꞌo
ma namnoon. Nok ranan naan, tuaf bian sin naikas ma nboꞌis, npures ma nait naꞌrat-
ratan Uisneno.
PHI 1:12 Aok-bian manekat arki! Au ꞌroim he hi mihiin mak, anmuiꞌ tuaf reꞌ nasusab
kau, tar antea sin nataam kau nbi bui. Mes Uisneno In Rais Reko sin ka nꞌoꞌof naan
Ee fa,
PHI 1:13 tar antea soraur apaot ein anbi uim jabatan, ma areꞌ bian antein nahinin
amsaꞌ nak, au ꞌtaam bui natuin au utuin Yesus Kristus.
PHI 1:14 Rarit Uisneno Iin na reꞌ abitan bare ia nak, Uisneno nmoeꞌ on naan oras au
ꞌbi bui. Etun sin nabranin piut, tar antea ka namtaun nteinꞌ ein fa goen. Rarit sin
naꞌuab ein Uisneno In Kabin ma Prenat anbi bare-bare nok maat-maat.
PHI 1:15 Anbi bare ia, anmuiꞌ tuaf pukan nua reꞌ anmakoen he nanoniꞌ anmatoom nok
Kristus. Es reꞌ, bian anmepun nok neek amneꞌo ma namnoon, ma bian anmepun nok neek
abeot ma npeun. Sin reꞌ anmepun nok neek amneꞌo, sin neek ein reko nok kau. Sin
nahiin narek-rekoꞌ nak, au usaah kuuk au susat reꞌ ia, natuin au unaob au mepu, ma
ka ꞌtet-koit ꞌiit fa msaꞌ. Mes ameput reꞌ anpaek neek abeot ma npeun reꞌ naan, sin
namin he sin kaank ein mateek ein, ma sin anmasuntirun es nok es. Sin nbetis ma
nbatis apirsait ein, asar anmuiꞌ tuaf he natuin sin. Fin sin namin ranan he naikas
sin tuak ein nak, sin maꞌtain ein anneis naꞌko kau. Sin nateenb ein am nak, karu
nmuiꞌ tuaf reꞌ natuin sin ite, naan of nafaof au susat aꞌbi bui.
PHI 1:18 Mes amkonan sin on reꞌ naan. Au ka ꞌtoe fa karu atoniꞌ nanoniꞌ nok neek
amneꞌo, aiꞌ kaah. Reꞌ pentiing, sin nanoniꞌ anmatoom nok Kristus! Reꞌ naan
anharineb au nekak. Ma au ꞌmariin batuur-batuur amsaꞌ,
PHI 1:19 natuin au uhiin ꞌak, hi mꞌonen amteek kau, ma Yesus Kristus In Asmaan ee
anturun kau. Etun au uhiin in amsoupk ein, ro mamut.
PHI 1:20 Maski au ꞌmoin, aiꞌ au ꞌmate msaꞌ, ka saaꞌ-saaꞌ fa. Asar Uisneno npaek kau
he ꞌait uꞌratan Usif Yesus in kanan, ma unoniꞌ maat-maat anmatoom nok Ne, tar antea
ka tiit tain fa saaꞌ es antein reꞌ nmoeꞌ kau he umaeb ok. Areꞌ kanan rasin reꞌ ia,
es reꞌ au ufnekan ma ꞌharap piut-piut, uꞌko unuꞌ tar antea oras ia.
PHI 1:21 Au utenab on nai: karu au ꞌmoin ꞌmafuut ꞌmates aꞌbi Kristus, ma unaob In
mepu naan piut, naan reko. Mes karu au ꞌmaet, au upein paꞌe koꞌu nneis. Natuin au
bisa usaitan pah-pinan ia, ma ꞌmoni ꞌfain he utua ꞌok Kristus aꞌbi sonaf neno
tunan. Etun au neek ii naꞌoniꞌ, onaim au ka uhiin fa mee es reꞌ reko nneis-neisi.
PHI 1:24 Onaim on nai! Natuin hi amperluu kau feꞌ ꞌbi ia, reko nneis au utua ubaar
ꞌok ki ꞌbi pah-pinan ia.
PHI 1:25 Au ꞌpirsai, au toon aꞌmoin ꞌaan ii of aꞌroo feꞌ, onaim au bisa ꞌok ki feꞌ.
Fin Uisneno nroim he au ꞌhaꞌtain hi neekm ein, rarit hi mpirsai Je piut nok neek
marine.
PHI 1:26 Onaim hi of bisa maikas ma mait miꞌrat-ratan Yesus Kristus In kanan,
natuin In nfei nrair ranan he au ꞌeiti ꞌkius ki ꞌtein.
PHI 1:27 Maski on mee-on mee msaꞌ, mes hi ꞌmoinm ein naan ro he batuur, natuin hi
reꞌ ia, Uisneno Iin na ki. Onaim hi ro he mmoin mok reko, ma mmoeꞌ mituin saaꞌ reꞌ
Kristus In Rais Reko naan natoon anrair ki sin. Rarit, karu au ꞌjair he ꞌeiti ꞌkius
ki, aiꞌ suma ꞌneen ahaa naꞌko tuaf amsaꞌ nak, hi mmoin nok rek-reko te, au bisa
ꞌmariin. Fin au bisa uhiin ꞌak, hi mmoin nekaf meseꞌ, natuin hi mmafutuꞌ mok
Asmanaf meseꞌ. Ma au bisa uhiin ꞌak, hi mpaasn om he minaob Usif Yesus In Rais Reko
buꞌ-buaꞌ, he tuaf bian anpirsain amsaꞌ. Ma hi ka mimtau fa msaꞌ, maski anmuiꞌ tuaf
anraban ki. Naan anjair tanar neu musun sin nak, Uisneno anroim he nait inporin
sin. Mes In nsoi nafetin ki, he hi bisa mmoin mok Ne piut.
PHI 1:29 Natuin Uisneno In neekn ee reko, In nfei ranan he hi bisa mpirsai meu
Kristus, ma mjair Iin na. Ka neu he mpirsai jah fa, mes In anfee mainuan amsaꞌ he
hi mipein susat, natuin hi mituin Ee te.
PHI 1:30 Au ꞌneen anmuiꞌ tuaf anbi bare naan reꞌ anraban ki, natuin hi minaob
Kristus In Rais Reko. Mimnau, neon goes ii, sin anraban kau on naan amsaꞌ. Ma oras
ia, sin on reꞌ naan piut feꞌ.
PHI 2:1 Aok-bian manekat reꞌ amjair Yesus Kristus Iin na. In nfee nrair ki rais
reko mfa-faun neu ki arki. Onaim hi bisa ammahaꞌtanin nekaf es nok es. Hi bisa mfee
fainekat reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko hi rais manekat. Hi bisa mmoin reko es nok es,
natuin Uisneno In Asmaan ee nmeup anbi hi sonam ma hi tnaanm ein. Ma hi bisa
mikriraꞌ hi rais kasian ma neek reko es nok es.
PHI 2:2 Karu hi mmoeꞌ on naan ate, hi mimtisib au neek marine. Anneis-neisi ntein,
karu hi mmoin nekaf meseꞌ ma ansaof meseꞌ mbi rais manekat es nok es, ammoin nok
sarit meseꞌ, ma mꞌakoor he mmeup mibu-bua.
PHI 2:3 Kais ammeup saaꞌ-saaꞌ ate miis am mees-mees jah. Ma kais maan ho tuam aan
amneis muꞌko tuaf bian. Te kaah, ho beꞌom naan ka maꞌuꞌu fa. Mes hit ro he
tnekaꞌpaar, ma taan biak ein tak sin nneis kit.
PHI 2:4 Ma kais es-es ate amꞌurus kuum ho urusan. Mes hit ro he tkius biak ein sin
perluut ein amsaꞌ.
PHI 2:5 Hit neek ii ro he humaꞌ meseꞌ on Yesus Kristus In nekan.
PHI 2:6 Fin maski In human ma masan humaꞌ meseꞌ nok Uisneno, ma In anjair ꞌNakaf on
reꞌ Uisneno msaꞌ, mes In nafetin In hak, ma ka npaek fa In pangkat.
PHI 2:7 Rarit In nsaun neem neu pah-pinan ia, npaek humaf ma masaf mansian. In
nasaitan In hak ein ok-okeꞌ, ma nmoeꞌ In tuan ee on reꞌ aan renuꞌ-aan rekaꞌ.
PHI 2:8 Ka suma njair atoin aꞌbaut aah fa, mes In nmoeꞌ In tuan ee on reꞌ atoin ka
masoꞌik fa, he nmoeꞌ natuin Uisneno In romin. Maski tuaf anroor Goe nbi hau nehe,
mes In ntoup goah, ma nmaet on reꞌ amaufiunt aan.
PHI 2:9 Natuin In nnekaꞌpaar on reꞌ naan, etun Uisneno nait ma nanaib naꞌrat-raatn
Ee, ma nnonaꞌ nfee Ne kanaf reꞌ maꞌtaniꞌ nneis. Ka tiit fa kanaf reꞌ maꞌtaniꞌ nneis
naꞌko In kanan.
PHI 2:10 Uisneno nait ma nanaib naꞌrat-ratan In kanan on naan, he areꞌ mansian ii
anhormaat Ee. Esan reꞌ: mansian anbi neon goe tnanan, mansian anbi pah-pinan,
amonit ma amates. Areꞌ kanan mansian of anriꞌtuun he naꞌbesan neu Ne.
PHI 2:11 Ma of areꞌ kanan mansian anmanauk ein am nak, “Yesus Kristus naan, ꞌNakaf
ma Usif batuur-batuur!” Nok ranan naan, sin naikas, nboꞌis ma npures Uisneno In
pinan ma krahan.
PHI 2:12 Aok-bian manekat arki! Amneen mirek-rekoꞌ! Neon goes ii, oras au ꞌbi kota
Filipi, hi mneen ma mitniin kau, rarit hi mituin Uisneno In raan amneot. Oras ia,
hit makaꞌroon. Mes au ꞌtoit he hi bisa mhaek piut ambi raan amneot naan. Mimnau
goo, karu hi ka mneen ma mitniin Uisneno fa te, hi of miit kiim. Natuin In es reꞌ
ansoi nafetin naan ki naꞌko areꞌ kanan sanat ma penu sin. Onaim hi ro he mmoin
reko, fin hi mjari mrair Iin na.
PHI 2:13 Fin Uisneno kuun es reꞌ anmeup et hi neekm ein. In es reꞌ anfei ranan he
hi mneen Ee. Ma In es reꞌ anfee kuasa he hi mroim he mmeup he mharineb In nekan.
PHI 2:14 Rarit, karu hi mmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ ahaa te, kais miꞌmunuꞌ ma kais ammatoe.
PHI 2:15 Ammoeꞌ on naan, he hi bisa mjair tuaf reꞌ neek akninuꞌ, ma tuaf reꞌ ka
nmuiꞌ fa sanat. Hi mmoni mbi amaufiunt ein sin sonak ma tnanak, ma aputa-kriut sin.
Mes hi kais mituin sin! Fin hi ꞌmoinm ein ro he kninuꞌ, natuin hi anah-anah Uisneno
ki. Rarit hi ꞌmoinm ein ro he npiin ma ntanaꞌ he nakriraꞌ ma naruruꞌ ranan neu sin,
on reꞌ kfuun reꞌ npinan anbin meisꞌokan.
PHI 2:16 Rarit hi mmoin nok amneꞌo ma minaob Uisneno In Kabin ma Prenat sin. Nok
ranan naan, hi of ammoeꞌ kau ꞌkumain ma ꞌhumaꞌmoe oras Yesus Kristus ankoen On
anfain neem. Ma au suus-haet naan, maꞌafaꞌ, natuin ka npoirn ee fa ruum-ruum.
PHI 2:17 Mes karu au ꞌnonaꞌ ma ꞌopaꞌ ꞌain au ꞌmoin ki, he ꞌjair fuaꞌ-turuꞌ he hi
bisa mpirsai maꞌtaniꞌ nneis ma minaob Uisneno In mepun ate, au ꞌtoup nok marine.
[Naan on reꞌ aꞌnaak pirsait anꞌoop tua min-kase anbi mei fuat he naꞌbesan Uisneno.]
Nok ranan naan, hit bisa tmariin buꞌ-buaꞌ, natuin fuat naan, ka ruum am parsuum fa.
PHI 2:19 Au ufnekan ma ꞌharap ꞌak, ka ꞌroo fa te, Usif Yesus anfei ranan he au
ꞌhaef naiꞌ Timotius, he in nhaꞌtain hi neekm ein naan. Rarit in nfain neem antein
anbi bare ia, he natoon kau anmatoom nok hi ꞌtokom ma hi ꞌhakem, ma nhaꞌtain au
nekak.
PHI 2:20 Au ka ꞌhaef fa tua ꞌtetaꞌ. Au suma ꞌhaef naiꞌ Timotius ahaa, natuin in
nekaf meseꞌ nok kau. Ma in anneek ki batuur-batuur amsaꞌ.
PHI 2:21 In reꞌ naan ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ hit aok-bian bian sin. Sin reꞌ naan,
suma nateenb ein he nꞌurus sin urusan kuuk, mes ka nꞌurus fa rasi anmatoom nok
Yesus Kristus.
PHI 2:22 Mes hi mihiin mak, naiꞌ Timotius anmeup maꞌtaniꞌ he nanaob Uisneno In
mepu. In nmeup nok kau, nahuum on reꞌ riꞌaan es, reꞌ anmeup neu in amaf. Hai nua
kai mnao mitoon amrair Usif Yesus In Rais Reko mbi bare-bare.
PHI 2:23 Karu sin nafeek anrair au rasi anbi bare reꞌ ia, naꞌ au ꞌhaef naiꞌ
Timotius neit.
PHI 2:24 Mes oras ia, Uisneno nhaꞌtain kau, nak, ka ꞌroo fa te, au bisa ꞌuum he
ꞌkius ki msaꞌ.
PHI 2:25 Unuꞌ te, au upein susat. Rarit hi mhaef hit aok-bian naiꞌ Epafroditus neem
ankius kau. In nanaob Uisneno In mepu nabu-bua nok kau, on reꞌ sorarus reꞌ natuin
in aꞌnakat aiꞌ komandan ee in aprenat. Mes oras ia, au ꞌnaben ate au ro he ꞌsoun ee
nfain neit.
PHI 2:26 Fin in namnau nrair ki he neit ma nkius naan ki. In neekn ee seor natenab
akreꞌo nak hi msuus, natuin in nahiin nak, hi mneen amrair neu in nameen.
PHI 2:27 Batuur. Neon goes ii, in nameen maꞌfenaꞌ. Haet ee nmaet. Mes Uisneno
anneek ee, rarit In nareokꞌ ee. Ma Uisneno anneek kau msaꞌ, rarit In narekoꞌ naiꞌ
Epafroditus, he au kais aꞌsuus aꞌtein.
PHI 2:28 Es naan ate, au he ꞌsoun ee nfain neit, he hi bisa miteef mok ne nok neek
marine. Karu on naan ate, au neek ii natea ma ntaininaꞌ.
PHI 2:29 Onaim hi ro he mtoup goe nok rek-reko, natuin in reꞌ naan Uisneno Iin ja.
Ma hi ro he hormaat tuaf bian sin ok-okeꞌ msaꞌ, on reꞌ in. Fin in nanaob Kristus In
mepu, tar antea haet ee, in nmaet. Ma in ka ntet-koit fa msaꞌ, natuin in he nturun
kau, nsenuꞌ ki. Onaim hi ro he mtoup mifainꞌ ee, nok neek maꞌnuraꞌ ma marine.
PHI 3:1 Aok-bian arki! Amneen mirek-rekoꞌ! Hi neekm ein ro he nmarinan, natuin hi
mmafuut ma miꞌkiiꞌ miheer mok Kristus. Maski au ꞌtui ufan-fain on nai msaꞌ ate, mes
au ka ꞌreen fa he umnaub ki he kais tuaf es napoi ki.
PHI 3:2 Ampaant om miꞌko aputa-kriut ein reꞌ naꞌsekeꞌ tuaf am nak, “Hi ro he
miꞌheriꞌ he njair tanar nak, hi reꞌ naan, Uisneno Iin na.” Te kaah, Uisneno ka
naprenat fa on reꞌ naan! Reꞌ naan, sin nsaan anrarin! Maski on naan amsaꞌ, mes sin
on reꞌ aus araut reꞌ naꞌkoꞌon ma naraun amsaꞌ.
PHI 3:3 Fin sin nak, Uisneno antoup tuaf karu sin naꞌheirꞌ ein. Mes reꞌ naan,
ansaan! Hit tahini trair tak, Uisneno ntoup tuaf natuin sin anpirsain neun Naiꞌ
Yesus. Rarit Uisneno In tuaf reꞌ batuur ein, esan reꞌ hit arkit reꞌ atpirsai teu
Naiꞌ Yesus. Hit es reꞌ taꞌbesan teu Ne, ma tatuin In Asmaan Akninuꞌ. Hit es reꞌ
tait taꞌrat-ratan Yesus Kristus, natuin In es reꞌ anfei ranan he hit bisa ttaam
atjair Uisneno Iin na. Fin Uisneno ka nsoi nafetin kit fa naꞌko sanat ma penu sin
kuasan, natuin hit tatuin mansian in mepun.
PHI 3:4 Unuꞌ te, au utenba ꞌsaan, on reꞌ sin. Au ꞌak, tuaf bisa ntaam anjair
Uisneno Iin na, asar sin naꞌheirꞌ ein. Te kaah, mansian ii in meupn ein ahaa. Karu
he taꞌuab mansian ii in mepun ate, au bisa uꞌuab ubeꞌob au tuak ii ꞌneis-neis,
natuin unuꞌ feꞌe te, au meupk ii parsiis on reꞌ atoin Yahudis sin atoran rais
pirsait ein ok-okeꞌ.
PHI 3:5 Tatuin atoran rais pirsait ein naan ate, au ainaꞌ ma au amaꞌ sin, sin
naꞌheriꞌ kau oras au feꞌ aꞌmoin ꞌaan neno faun. Au reꞌ ia, atoin Yahudis batuur,
uꞌko uuf naiꞌ Benjamin, sufaꞌ-kaꞌun kaꞌo Israꞌel. Au reꞌ ia, utuin parsiis atoran
naꞌko partei agama Farisi, tar antea ka tiit fa es amsaꞌ reꞌ bisa nasaan kau kreꞌo
msaꞌ. Saaꞌ anteniꞌ, au reꞌ ia aꞌmakoe ꞌmat-maet he ꞌhaꞌmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ natuin
Kristus, natuin au utenab ꞌak, tuaf ein reꞌ ia, sin nait inporin hit atoran rais
pirsait ii goen.
PHI 3:7 Mes aꞌroo-ꞌroo te, au teenb ii naꞌbaniꞌ oras au uꞌpiis ma uꞌteꞌun au tuak
ii ma utuin Kristus. Onaim oras ia, au ka ubeoꞌ fa goen on reꞌ unuꞌ, natuin sin ka
neik fa upaf meseꞌ msaꞌ neu kau ntein. Reꞌ au ꞌaan ee njair maꞌtain reuꞌf ii es
reꞌ: au bisa uhiin Yesus Kristus, au Usiꞌ. Rasi bian sin, au ꞌaan sin on reꞌ baer
porin reꞌ ka mapakeꞌ fa.
PHI 3:9 Au ꞌroim he ꞌmoni ꞌbi rais mafutus ꞌok Yesus Kristus. Fin maski au utuin
ꞌain atoran rais pirsait ein ok-okeꞌ msaꞌ, ka neu fa he Uisneno ntoup kau. Maski au
ꞌaan au tuak ii batuur, ka neu fa he In ntoup kau msaꞌ. Mes au ro he ꞌpirsai
Kristus feꞌ, naꞌ Uisneno antoup kau mnak, “Natuin Kristus annoes ma nsaok nain ho
sanat ma penu sin, etun ho kninuꞌ goen.”
PHI 3:10 Rarit au roimk ii on nai: au ꞌroim he uhiin urek-rekoꞌ Kristus. Au ꞌroim
he uhiin urek-rekoꞌ Uisneno In kuasan amsaꞌ, reꞌ In npaek je he namonib nafaniꞌ
Yesus Kristus naꞌko In aꞌmaten. Karu anmuiꞌ tuaf reꞌ he nasusab kau, natuin au
utuin Kristus ate, anbain on reꞌ naan. Fin anmuiꞌ tuaf anhaꞌmuiꞌ Kristus amsaꞌ. Ma
karu anmuiꞌ tuaf reꞌ he nroor niis kau natuin au ꞌtuthae mansian ate, au ꞌtoup goe
msaꞌ. Fin Kristus anmate nrair neu kau on naan amsaꞌ.
PHI 3:11 Ma karu au ꞌmate te, In of namonib nafaniꞌ kau.
PHI 3:12 Aok-bian arki! Au ꞌroim he utuin Kristus In raan aꞌhonis ma In romin sin
ok-okeꞌ. Mes karu he taꞌuab namneo-namneo, au ka utuin sin fa feꞌ ok-okeꞌ parsiis
on reꞌ naan. Es naan ate, au ꞌpasan au tuak ii, natuin Yesus Kristus anpiir ma
nbetis kau he au utuin Ee on naan. Au on reꞌ amnaenat reꞌ naen maꞌtan-taniꞌ he ꞌtea
fenis. Onaim au ꞌaen umneo goah ka ꞌniik koit aiꞌ usnekuꞌ fa, he uten-tenab rasi ma
ꞌmoꞌet neno unuꞌ sin. Au ꞌnikan ꞌain sin.
PHI 3:14 Mes au ꞌaen maꞌtaniꞌ tar aꞌtea fenis he upein kraa mnatuꞌ. Au paeꞌ ji, es
reꞌ: Uisneno of antoup kau ꞌbi sonaf neno tunan, natuin au ꞌpirsai Yesus Kristus.
PHI 3:15 Onaim au ꞌtoit he hi arki reꞌ ammoni mrair ma miꞌuu maꞌtaniꞌ ambi Kristus,
amnekak mese mbi rasin reꞌ ia. Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ in teenb ee ꞌtetaꞌ te, maut
he Uisneno anfee raan aꞌpoꞌi arekot.
PHI 3:16 Maski on naan amsaꞌ, mes hit arkit ro he tnaaꞌ taher-heer ma tmoeꞌ tatuin
saaꞌ-saaꞌ reꞌ batuur, reꞌ Uisneno nanoniꞌ nrair sin neu kit.
PHI 3:17 Aok-bian arki! Hi ar-arki ro he mait iꞌtopeꞌ miꞌko au ꞌmonik. Bian naꞌko
ki, hi abitan naan, sin aꞌmoink ein on reꞌ au msaꞌ. Mes hi reꞌ ka mmoin on reꞌ naan
fa feꞌ, bisa minoniꞌ rek-reko miꞌko sin, he mmoeꞌ mituin on naan amsaꞌ.
PHI 3:18 Ampaant om miꞌko tuaf-tuaf reꞌ anraban Kristus, ma reꞌ ka ntoup fa nak In
nmate nbi hau nehe. Sin iꞌmoink ein kuuk naan, nakriraꞌ sin rais maraban neun
Kristus. Au utoon ꞌiit ki, ꞌeu tuaf human on reꞌ naan, mes oras ia au utoon aꞌtein
ki. Au maat nuu ngguin ansain anmatoom nok rasi naan.
PHI 3:19 Fin Uisneno of antitar napoitan sin, rarit anporin nataam sin neu ai
naraka, natuin sin neek ein ka nmafuut ma naꞌkiiꞌ fa nbi Na. Sin suma annaaꞌ ahaa
rais maufinun, ma namin ranan he nanokab sin aok ein ii haa, tar antea sin naꞌnaeb
sin tuak ein nok sin ꞌmoeꞌ maufinun naan. Sin ka nmuꞌin fa rais mae. Sin suma
nateenb ein on reꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno.
PHI 3:20 Hi kais ammoeꞌ mituin sin, mes mituin kai. Natuin hai mtaam amrair ma
amjair Uisneno Iin na, ma amnaaꞌ hak amjair nonot-asar anbi sonaf neno tunan. Oras
ia hai mpa-pao hit Usiꞌ Yesus Kristus. Fin In of ankoen On ansanu nfain neem naꞌko
sonaf neno tunan he nsoi nafetin kit naꞌko Uisneno In rais toꞌos.
PHI 3:21 Kristus of naꞌbaniꞌ hit ao-akratiꞌ reꞌ bisa anmaet reꞌ ia, he anjair aof
feꞌu reꞌ ka nmaet niit fa, nahuum on reꞌ In aon aꞌpinaꞌ ma akrahaꞌ naan. In
naꞌbaniꞌ hit aok ein, anpaek In kuasa koꞌu. Ma In npaek kuasa naan amsaꞌ, he nmoeꞌ
areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ anbi mee-mee jah, naꞌruriꞌ ma nbaisenun natuin In aprenat.
PHI 4:1 Aok-bian manekat arki! Natuin rasin reꞌ naan, au ꞌtoit he hi mmoin nok
amneot ma amnonot piut-piut, ma kais ambeo. Au ꞌroim he ꞌeiti ꞌkius ki. Natuin hi
kiim es reꞌ amjair au ꞌmeup goe in afan. Hi mmoeꞌ au neek ii anmariin. Ma au bisa
uꞌaitiꞌ au ꞌnakak, natuin hi kiim.
PHI 4:2 Au ꞌtoit bifee nuaꞌ ein, es reꞌ bi Yodia ma bi Sintike, he sin kais
anmatoen nteinꞌ ein. Sin ro he nmaraem ein, he nmonin reko es nok es. Natuin sin
nua sin, sin Uisn ee meseꞌ, es naan ate, sin nua sin anmafutun njarin meseꞌ.
PHI 4:3 Baꞌe! Au ꞌtoit he ho mꞌurus hit aok-bian bifee nuaꞌ ein naan, tar antea sin
narekon nfanin. Natuin unuꞌ te, sin nmepun maꞌtaniꞌ he nturun kau he natonan neu
tuaf bian anmatoom nok Uisneno In Rais Reko. Sin anmeup nitan on reꞌ naan amsaꞌ
nabu-buan nok naiꞌ Klemens, ma partei bian antein. Sin arsin reꞌ naan, sin kaank
ein matuꞌi nrair et Uisneno In daftar reꞌ ntui kanaf neu tuaf-tuaf reꞌ of anmoin
nabu-buan nok Ne anbin sonaf neno tunan.
PHI 4:4 Natuin hi mtaam amrair ma mjair Uisneno Iin na, es naan ate hi neekm ein ro
he nmarinan fai-manas. Au ufaniꞌ ꞌtein ki: mharineb hi neekm ein piut!
PHI 4:5 Hi ro he mnekaꞌpaar meu sekau-sekau goah. Ma kais amnikan am mak, Usif
Yesus In oors ii anpaumaak een he ankoen On anfain neem.
PHI 4:6 Karu hi mipein susat ate, hi kais neekm ein nabatin akreꞌo msaꞌ. Mes
amꞌonen amtoit Uisneno he nturun ki anbi areꞌ kanan rasi. Ma anbi areꞌ kanan rasi
reꞌ hi mtoit sin naan ate, kais amnikan he mtoit makasi meu Na msaꞌ.
PHI 4:7 Karu hi mmoeꞌ on naan ate, of Uisneno nmoeꞌ hi neekm ein naan, naꞌteen am
antainiin ein. Ro batuur, mansian ii ka bisa fa he nahiin batuur-batuur neek
aꞌtenaꞌ reꞌ hit tapein je taꞌko Uisneno. Mes natuin hi mpirsai meu Yesus Kristus,
Uisneno reꞌ naꞌtenaꞌ hi neekm ein naan, anroim he npafaꞌ ma npanat hi neekm ein
naan ma hi teenb ein he kais namreꞌun.
PHI 4:8 Aok-bian arki! In uun ii on nai: kais mitenab rafuꞌ-rafuꞌ. Mes ampanat hi
teenb ein naan he mitenab areꞌ kanan rais reko reꞌ natai nok Uisneno In nekan, ma
mitenab areꞌ kanan rais reko reꞌ nmoeꞌ tuaf bian sin neek ein anmarinan. Hi ro he
mitenab amneꞌo ma kninuꞌ. Mitenab areꞌ kanan rais reko reꞌ batuur ma namiin. Maim
ranan he tuaf bian napenin hormaat. Maim ranan he miꞌratan meu rais reko. Ma kais
misnasab he mitenab rais rekon ia ok-okeꞌ.
PHI 4:9 Au unoniꞌ ꞌrair ki utuin Uisneno In raan aꞌhonis. Hi ro he mait iꞌtopeꞌ
miꞌko au ꞌmonik amsaꞌ, ma mmoeꞌ mituin areꞌ kanan rais reko reꞌ au uꞌuab ꞌiit sin
ma ꞌmoeꞌ ꞌiit sin. Karu hi mituin on naan ate, Uisneno anhaꞌtain hi neekm ein naan,
he hi neekm ein naan naꞌteen ein ma bisa mmoin nok mamut ma rais rameꞌ es nok es.
PHI 4:10 Au ꞌtoit makasi, pures ma boꞌis ꞌeu Uisneno, natuin hi ka mnikan kau fa.
Au uhiin ꞌak, nahunu te, hi mimnau kau, mes hi ka mipein fa oras he mturun maan
kau.
PHI 4:11 Au ꞌka utenab he ꞌtoit fa saaꞌ-saaꞌ. Fin au ka ꞌkuran ma ꞌrabu fa saaꞌ-
saaꞌ amsaꞌ, natuin au unoniꞌ au tuak ii, he unokab au tenab aꞌpaek saaꞌ-saaꞌ reꞌ
anmuꞌi nbi naan.
PHI 4:12 Au ꞌmoin ꞌiit ka ꞌpaek fa saaꞌ-saaꞌ nahuum bareꞌ. Au aꞌmoin ꞌiit amsaꞌ nok
saaꞌ-saaꞌ ii namtiis ma nathoen. Au ꞌnaben ꞌiit tai-ruman, ma au ꞌnaben ꞌiit oras
au umseen. Anbi areꞌ kanan rasi, au unoniꞌ rais maꞌnifaꞌ he au bisa ꞌaran ma ꞌtahan
aꞌbi ꞌmonit.
PHI 4:13 Au bisa usaah areꞌ kanan rasi, natuin Kristus es reꞌ anhaꞌtain ma ntao kau
ꞌbeꞌif maꞌtaniꞌ.
PHI 4:14 Maski on mee msaꞌ, au ꞌtoit makasi, natuin hi mikriraꞌ mrair kau hi nekam
arekot naan, ma amturun kau aꞌbi susat.
PHI 4:15 Unuꞌ te, oras au usaitan propinsi Makedonia he ꞌnao utoon, aꞌsaksii ma
ꞌboot-beonaꞌ Uisneno In Rais Reko anbi bare bian sin, suma hi abit Filipi es reꞌ
amturun kau meik noni-roit. Jemaꞌat bian sin, kahaf. Mes hi mihiin retaꞌ naan.
PHI 4:16 On reꞌ oras au ꞌbi Tesalonika msaꞌ, hi msonuꞌ kau roit no goes aꞌnua, he
mturun ma mbaab kau.
PHI 4:17 Oras ia, au ka utenab he ꞌtoit fa saaꞌ-saaꞌ naꞌko ki. Fin au ꞌroim he
Uisneno es reꞌ anfee ki tetus-athoen, natuin hi neekm ein naan reko neu kau.
PHI 4:18 Au ꞌtoup hi ook-soun ein naan naꞌko naiꞌ Epafroditus. Naan anjair tetus-
athoen neu kau, tar au ka ꞌkuran fa saaꞌ-saaꞌ antein. Naan amsaꞌ on reꞌ fuaꞌ-turuꞌ
reꞌ anfoo mein, reꞌ tuaf nout goe he naꞌbesan Uisneno. Ma Uisneno antoup fuaꞌ-turuꞌ
naan, natuin naan anharineb In nekan.
PHI 4:19 Uisneno reꞌ au uꞌbees ꞌeu Na ji, amuꞌit maꞌtaniꞌ. Ma In nahiin saaꞌ-saaꞌ
reꞌ hi mperluu sin amsaꞌ. Rarit In of nakriraꞌ In nekan arekot ma nfee In tetus
maꞌtaniꞌ neu ki, natuin hi mmafuut ma miꞌkiiꞌ ambi Yesus Kristus.
PHI 4:20 Onaim maut nai he hit tait ma ttunaꞌ taꞌrat-ratan Amaꞌ Uisneno In kanan
tar antea nabar-baar. Naan ro tebes namneo, batuur!
PHI 4:21 Au ꞌsonuꞌ haan tabes ma haan buseet ꞌeu tuaf-tuaf reꞌ natuin Yesus Kristus
et kota Filipi. Au partein reꞌ abitan ia msaꞌ, ansoun ein haan tabes ma haan buseet
on naan neu ki arki.
PHI 4:22 Apirsait ein ok-okeꞌ abitan kota Roma ia, ansoun ein haan tabes ma haan
buseet on naan amsaꞌ. On naan amsaꞌ aok-bian sin reꞌ anmepun et uis kouꞌ gui in
sonaf. Sin nsoun ein haan tabes ma haan buseet neu ki arki.
PHI 4:23 Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus, nakriraꞌ In nekan arekot neu ki arki.
Au suurt ii antuuꞌ ma nheuꞌ anbi ia nai, tua. naꞌko au, naiꞌ Paulus kau, tua.
COL 1:1 Tabe ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Paulus kau. Uisneno kuun es reꞌ anpiir
ma nbetis naan kau he ꞌjair Yesus Kristus In haef. Naiꞌ Timotius amsaꞌ es ia, ma in
ansonuꞌ haan tabes ma haan buseet amsaꞌ neu ki arki.
COL 1:2 Au ꞌtui surat reꞌ ia, ma ꞌsoun ee ꞌeit ꞌeu ki arki, es reꞌ Uisneno Iin na
abitan kota Kolose, reꞌ anmoeꞌ natuin piut Yesus Kristus In raan aꞌhonis. Hai mtoit
he hit Amaꞌ Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu ki arki, he hi bisa mmoni mbi
mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
COL 1:3 Hai mꞌonen es mee te, hai mteek ki, hai mtoit makasi meu Uisneno, es reꞌ
hit Usiꞌ Yesus Kristus In Amaf.
COL 1:4 Hai mneen amrair areꞌ rasi mfaun anmatoom nok hi rais pirsait meu Yesus
Kristus, ma hi nekam arekot reꞌ ammaneek meu areꞌ apirsait ein ok-okeꞌ.
COL 1:5 Hi mmoeꞌ on naan, natuin hi mihiin areꞌ kanan rais reko, reꞌ matunuꞌ nrair
neu ki et sonaf neno tunan. Rasin reꞌ ia, hi mneen miit sin naꞌkon uab ein reꞌ
batuur, es reꞌ Uisneno In Rais Reko naan,
COL 1:6 reꞌ tuaf neit natoon ki je naꞌko oras ahunut naan. Rais Reko naan nasiin
On, nabeon On ntea bare-bare nbi pah-pinan ia, ma napein afan arekot, natuin in
naꞌbaniꞌ tuaf ein sin aꞌmoink ein anjarin reko. Hi ꞌmoinm ein amsaꞌ naꞌbain ein
njarin reko on reꞌ naan, anmurai naꞌko neon ahunut oras hi mneen ma mtoup Rais Reko
naan, ma mihiin batuur-batuur Uisneno In nekan arekot.
COL 1:7 Hi minoniꞌ mrair rasin reꞌ ia naꞌko hit aok-bian naiꞌ Epafras. Naiꞌ Epafras
naan es reꞌ hit partei anbi mepu meseꞌ reꞌ hit tneek. In nmakoe he nanaob Kristus
In mepu anbi hi sonam ma hi tnanam.
COL 1:8 In natoon kai mbi bare ia anmatoom hi maneekm ein, reꞌ Uisneno In Asmaan ee
anfee nrair je neu ki.
COL 1:9 Natuin rasi naan, anmurai naꞌko oras hai mneen rasi anmatoon nok ki, hai
mꞌonen piut-piut ma amteek ki. Hai mtoit Uisneno he hi bisa mihiin In roimn ee
batuur-batuur, ma hi mihiin rasi mfaun antein, natuin saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee
nanoniꞌ ki sin.
COL 1:10 Nok ranan naan, hi bisa mmoin mimnoon goah, ma meik Uisneno In kanan
arekot. Ma hi bisa mharineb Uisneno In nekan anbi areꞌ kanan rasi msaꞌ. Karu hi
mikriraꞌ hi nekam arekot sin meu tuaf bian, Uisneno of anfee ki upan arekot. Nok
ranan naan, hi bisa mihiin mirek-rekoꞌ Uisneno piut-piut.
COL 1:11 Hai mꞌonen amtoti msaꞌ he Uisneno nfee In kuasa maꞌtaniꞌ naan, he hi bisa
misaah areꞌ kanan rasi nok neek sabaar. Hai mtoit he hi neekm ein nahenun nok rais
marine, he hi mtoit makasi piut-piut meu Amaꞌ Uisneno. Fin In nfei ranan he hi bisa
mtoup pusaak naꞌko sonaf neno tunan. Pusaak naan, In nfee je neu areꞌ kanan
apirsait neu Yesus Kristus. Natuin In nsoi nafetin kit naꞌko kuasa meisꞌokan, rarit
nataam kit tjair Yesus Kristus Iin na, he tatua tbi meuꞌ-sineꞌ. In nait naꞌratan
Yesus Kristus amsaꞌ, he njair hit Usif. Naiꞌ Yesus naan, Uisneno In Aan nekaꞌ.
COL 1:14 Uisneno annonaꞌ In Anah naan, he nsoi nafetin naan kit, ma nnoes nain hit
sanat ma penu sin.
COL 1:15 Kristus naan, humaꞌ meseꞌ nok Uisneno, reꞌ mansian ii ka bisa niit Ee fa.
In nbi nain naan nahuun naꞌko areꞌ kanan saaꞌ, ma In njari ꞌNakaf ma Usif neu areꞌ
kanan saaꞌ reꞌ Uisneno anmoeꞌ sin.
COL 1:16 Fin Uisneno anpaek Je, he nmoeꞌ naan neon goe ma pah-pinan ia in afan ma
in nesan sin ok-okeꞌ. In nmoeꞌ areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ mansian ii bisa niit sin,
ma saaꞌ-saaꞌ reꞌ mansian ii ka bisa niit sin fa. Tait iꞌtopeꞌ on reꞌ: anaaꞌ aprenat
sin, anaaꞌ kuasa sin, uisf ein, ma aꞌnaakt ein. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno he nmoeꞌ
sin naan, In nmoeꞌ sin neu Yesus Kristus, ma Yesus amsaꞌ es reꞌ anmeup sin ok-okeꞌ.
COL 1:17 Nahuun naꞌko areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii he njari te, In nbi nain naa. Areꞌ saaꞌ-
saaꞌ reꞌ anbi naan, mafutuꞌ nok Ne, ma In es reꞌ anꞌator sin.
COL 1:18 In es reꞌ anjari ꞌNakaf neu apirsait ein ok-okeꞌ, ma apirsait ein anjarin
on reꞌ In aon. Fin In es reꞌ nanaob sin ok-okeꞌ. Naꞌko areꞌ kanan amates reꞌ anmoni
nfanin, In es reꞌ pentiing anneis-neisi, maut he In es reꞌ naꞌraat anneis-neis
naꞌko areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ.
COL 1:19 Areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ anbi Uisneno In tuan, anmuꞌi msaꞌ et Kristus In
tuan, ma naan amsaꞌ anharineb Uisneno.
COL 1:20 Uisneno npaek Yesus Kristus, he narameꞌ areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ In nmoꞌe
nrair sin naan nok Ne. In nnonaꞌ ma nfee In Anah, he njair fuaꞌ-turuꞌ reꞌ natꞌopab
In naaꞌ, ma nmate nbi hau nehe, he areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ anbi neon goe tnanan, ma
areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ anbi pah-pinan, bisa nmarameꞌ nfain nok Uisneno.
COL 1:21 Unuꞌ te, hi kiim ammoni mbi moneꞌ mainuan, miꞌroo miꞌko Uisneno. Hi mmusun
Uisneno, natuin hi neekm ein nameisꞌokan, ma hi mmoeꞌ maufinu reꞌ anraabn Ee piut-
piut.
COL 1:22 Maski on naan amsaꞌ, mes oras ia In es reꞌ anfei ranan he hit bisa
tmarameꞌ tok Ne. Natuin In es reꞌ ansonuꞌ In Anah he njair mansian. Ma In es reꞌ
anfee In Anah naan, he njair fuaꞌ-turuꞌ, nok ranan anmaet anbi hau nehe, he hit
bisa tmarameꞌ tfain tok Ne. Yesus Kristus anmoeꞌ on naan, he In bisa neik kit
atfain, he thake tbi Uisneno In human ma In matan, he tjair tuaf-tuaf akninuꞌ, neek
amneot, ma ka tmuiꞌ fa sanat attein.
COL 1:23 Onaim hi ro he maran ma mtahan piut ambi hi pirsait naan. Amnaaꞌ miher-
heran he kais naꞌoniꞌ! Kais amtet-koit miꞌko Rais Reko naan, reꞌ hi mneen ma mtoupu
mrair Je oras ahunut naan. Fin hi bisa miꞌpeis om meu Rais Reko naan. Tuaf-tuaf
annaon ma natoon Rais Reko naan anbi bare mee-mee et pah-pinan ia. Ma Uisneno
anhaefaꞌ kau, naiꞌ Paulus, he au aꞌnao utoon ma usineꞌ Rais Reko naan amsaꞌ.
COL 1:24 Oras Kristus anmoni nbi pah-pinan ia, In napein haꞌmuꞌit. Ma au usaah
haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ oras ia msaꞌ. Maski on naan amsaꞌ, mes au neek ii anmariin
piut. Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ro he napein haꞌmuꞌit ate, maut he au ꞌok usaah haꞌmuꞌit
naan, on reꞌ Kristus nasaah haꞌmuꞌit neu Iin na. Natuin Iin na, nahuum on reꞌ In
aon.
COL 1:25 Uisneno anfee nrair kau mepu he au ꞌtuthae Iin na. Es naan ate, au unoniꞌ
In Kabin ma Prenat sin neu ki tar namnuut.
COL 1:26 Anbi oras ahunut ate, mansian ii nneen Uisneno In Kabin ma Prenat. Mes sin
ka nahiin batuur-batuur fa feꞌ Kabin ma Prenat naan In sarit. Uisneno In Kabin ma
Prenat In sairt ii maꞌnifaꞌ, onaim sin ka nahiin Je fa maat-maat. Mes oras ia,
Uisneno nafeek anrair he nfei maꞌnifaꞌ naan neu Iin na. Ma In sarit naan, anjair
beno reꞌ anpiin ma nakraah neu areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan ia. Beno naan,
es reꞌ: Kristus anmoin et hi neekm ein! Naan es reꞌ anmoeꞌ ki he hi mpirsai piut am
mak, In of anmoeꞌ areꞌ kanan rasi reꞌ reko nneis-neisi neu ki arki anbi sonaf neno
tunan. Rasi reꞌ ia, reꞌ mansian kit arkit atpa-pao naꞌko un-unuꞌ.
COL 1:28 Onaim hai mitoon meu areꞌ kanan mansian anmatoom nok Kristus. Hai minoniꞌ
sin arsin, ma mimnaub sin imsaꞌ, ampaek areꞌ tenab ma ronef reꞌ Uisneno anfee sin
neu kai. Hai mmoeꞌ on naan, he mifaof haꞌtain nekaf meu areꞌ tuaf reꞌ natuin
Kristus, he sin bisa nhaken nbin Uisneno In human ma In matan. Ma anbi oras naan
sin ka namaeb ok fa, natuin sin nmonin nok neek amneot ma amnonot.
COL 1:29 Etun au ꞌpaasn ok ma ꞌmeup maꞌtaniꞌ ꞌeu ki. Au bisa ꞌaran ma ꞌtahan, ꞌmeup
maꞌtaniꞌ on naan, natuin Kristus In kuasan es reꞌ nhaꞌtain kau. Ma In kuasan naan,
maꞌtain reꞌuf!
COL 2:1 Hi arki reꞌ mitua et kota Kolose, rarit sin reꞌ abitan kota Laodikia, ma
reꞌ tuaf-tuaf reꞌ ka nateef niit kau fa. Au ꞌroim he hi arki mihiin au ꞌmeup
maꞌtaniꞌ ꞌeu ki, ma ꞌeu sin.
COL 2:2 Au sairt ii, he ꞌhaꞌtain sin neek ein ok-okeꞌ, he sin nmafuut ein anjarin
meseꞌ natuin sin arsin anmanek-nekan. Rarit sin neek ein nateen, natuin sin nahiin
batuur-batuur Uisneno In sarit reꞌ unuꞌ feꞌe te, maꞌnifaꞌ. Rais maꞌnifaꞌ naan, es
reꞌ Kristus.
COL 2:3 Karu hi mmafutuꞌ mjair nekaf meseꞌ mok Kristus, naꞌ In natoon tenab ma
ronef reꞌ hi mperluu, ma nanoniꞌ ki npaek tenab ma ronef he mmoeꞌ areꞌ kanan rais
reko. Tenab ma roenf ein naan, nahuum on reꞌ pusaak reꞌ maꞌoosꞌ ate rek-reko.
COL 2:4 Au utoon ki rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, he kais anmuiꞌ tuaf neem ma naꞌuab naꞌmoe
he nputa-kriu naan ki.
COL 2:5 Au uꞌroo ꞌok ki. Maski on naan amsaꞌ, mes au ka ꞌnikaꞌ ki fa, natuin au
neek ii anmafuut nok ki. Ma au ꞌmariin, natuin au uhiin ꞌak hi mmoin reko, ma hi
mnaaꞌ miheran hi rais pirsait meu Kristus amsaꞌ.
COL 2:6 Natuin unuꞌ te, hi mtoupu mrair Yesus Kristus njair hi Usiꞌ, etun oras ia,
hi ro he mneen Ee piut. Natuin In reꞌ naan, anjair Usiꞌ neu ki feꞌ.
COL 2:7 Karu hi mmoin ma mmafuut mok Ne on naan ate, hi on reꞌ hau ꞌbaꞌak reꞌ
anseen ok antaman ntean auf goe ꞌpinan. Ma hi on reꞌ uim maꞌtain es amsaꞌ, natuin
nahaek ee et fatu ꞌsukif ma fanderen maꞌtaniꞌ. Hi ro he mmaꞌtain piut ambi hi rais
pirsait, nahuum on reꞌ hi minoniꞌ miit sin naan. Maut he hi neekm ein naan napoitan
rais sukuur, natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno anmoeꞌ sin neu ki arki.
COL 2:8 Ampaant om he kais mituin tua sonaꞌ reꞌ anpaek mansian ii tenab ma ronef,
he nteib ma nbeon ki mpoi miꞌko ranan amneot ma amnonot. Ma hi kais mituin mansian
ein sin noin mahiinf ein, reꞌ ka maꞌuꞌu fa. Fin sin noniꞌ naan, suma nboor ma npoi
naꞌko mansian ii tenab ma ronef, ma naꞌko pah-pinan ia in atoorn ein. Mes noinꞌ ein
naan, ka naꞌuun ma naꞌbaꞌan fa nbin Kristus.
COL 2:9 Areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ anbi Uisneno In tuan, anmuꞌi et Kristus In tuan
amsaꞌ. Ma Kristus anjair mansian on reꞌ hit amsaꞌ.
COL 2:10 Natuin hi mmafuut mok Kristus, ma mjair Iin na, etun In naheun ma namtisib
ki nbi rais manekat ma amneot ein. Natuin In naꞌratan nneis naꞌko areꞌ kanan kuasa,
ma areꞌ kanan anaaꞌ aprenat, et sin reꞌ arekot aiꞌ amreꞌut maufinu.
COL 2:11 Oras atoin Yahudis sin naꞌheirꞌ ein, sin nnai nain aꞌmaet ii in pasun
tunan, he njair tanar am nak, sin reꞌ naan, Uisneno Iin na. Oras hi mtaam amjair
Kristus Iin na, hi mipeni ‘ꞌheriꞌ’ amsaꞌ. In sairt ii on nai: ꞌheriꞌ ia ka on fa
reꞌ atnai tain pasu naꞌko hit aok, mes anmatoom nok rasi reꞌ Kristus anheir ma nnai
nain areꞌ kanan rais maufinu naꞌko hit nekak. Es reꞌ areꞌ kanan rais maufinu
amreꞌut reꞌ hit tmoeꞌ sin, natuin hit reꞌ ia, mansian.
COL 2:12 Oras hi misrain, sin nasrain ki npaken oe. Naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ ansuub
naꞌbuaꞌ ki mok Kristus. Rarit hi mipeni ꞌmoin feꞌu, nahuum on reꞌ In napein ꞌmoin
feꞌu msaꞌ. Hi mipein on reꞌ naan, natuin hi mpirsai mmak, Uisneno anpaek In kuasa
maꞌtaniꞌ, he namonib nafaniꞌ Yesus Kristus naꞌko In aꞌmaten. In anpaek kuasa naan
amsaꞌ, he nmepu nbi hi neekm ein.
COL 2:13 Unuꞌ te, hi on reꞌ ammate mrair, natuin hi mmuiꞌ sanat humaꞌ-humaꞌ, ma hi
ka mjair Uisneno Iin na fa feꞌ msaꞌ. Maski on naan amsaꞌ, In nnoes nain hi saant
ein ok-okeꞌ, ma nfee ki ꞌmoin feꞌu, nahuum on reꞌ In namonib nafaniꞌ Kristus.
COL 2:14 Amneon ii, hit ro he tapein hukun, natuin hit tanhai Uisneno In atoorn
ein. Mes In nnoes nain hit hukun sin, oras sin nkuus naꞌpetiꞌ Kristus anbi hau
nehe.
COL 2:15 Anbi naan, In niis nain areꞌ kanan kuasa meisꞌokan, ma areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ
naprenat anbi rais maufinu. Rarit In namae sin anbi too mfaun ein, sin humak ma sin
matak. Naan on reꞌ soraurs ein reꞌ annao nmakenan ma nisan, ma oras anfain neman,
anbairs ein nok marine, hunu ma sakanat koꞌu, ma nakriraꞌ sin musun reꞌ niis nain
sin naan.
COL 2:16 Karu anmuiꞌ tuaf he namouf ki anmatoom nok amnahat ma mninut ate, kais
amtoe mituin sin. Ma karu anmuiꞌ tuaf reꞌ he naim rasi nok ki anmatoom nok neon
rekon, aiꞌ fesat fuun feꞌu, aiꞌ atoran neno snasat ate, kais mitniin sin.
COL 2:17 Areꞌ kanan rasi human on reꞌ naan, ka maꞌosaꞌ fa. Natuin rasin naan, on
reꞌ mneit ein reꞌ namnekun oras hit tfeen taꞌko hara ꞌtupaꞌ. Mes Kristus naan, ro
tebe. In ro nabar-baar.
COL 2:18 Karu anmuiꞌ tuaf he namouf ki natuin hi ka mituin fa atoran reꞌ sin nmoeꞌ
kuuk sin ite, kais amneen. Karu hi mneen sin, hi ka mtoup fa rais rekon reꞌ Uisneno
he nfee sin neu ki. Mes ampaant om! Natuin anmuiꞌ tuaf reꞌ naim ranan he namouf ki.
Sin nromin he hi miꞌparan hi tuam ein, ma miꞌbesan Uisneno In ameput neno tunan
sin, natuin sin nateenb ein nak oniꞌ mneit ii es reꞌ nakriraꞌ on naan. Sin naan sin
tuak ein reko nneis naꞌko tuaf bian. Te kaah, ka on naan fa! Sin teenb ein on reꞌ
mansian.
COL 2:19 Sin ka nmafuut ein fa nok Kristus. Te kaah, In reꞌ naan, ꞌNakaf. Ma Iin
na, on reꞌ In aon reꞌ in npairori. In nfee ꞌbeꞌif maꞌtaniꞌ neu Iin na piut, anpaek
Uisneno In kuasan. Nok ranan naan, sin on reꞌ nuif ma kea nbi hit aok, reꞌ
anmafutun he anmaturun es nok es, tar antea aok ii no mes-meseꞌ anmeup nok reko.
COL 2:20 Hi mmate mrair mok Kristus. Rarit kuasa meisꞌookn ii ka nfuut ki fa goen
anbi pah-pinan ia. Onaim nansaaꞌ am es hi mitun-tuin pah-pinan ia in atoran humaꞌ-
humaꞌ feꞌ? Sin nak on nai:
COL 2:21 “Kais amnaaꞌ ia; kais meuk aiꞌ muah nee; kais amreoꞌ ia.”
COL 2:22 Mes atoorn ein reꞌ naan, suma mansian ii es reꞌ anmoeꞌ sin, he nanoniꞌ
mansian ein. Te kaah, atoorn ein naan, suma anꞌator saaꞌ-saaꞌ reꞌ of namneuk.
COL 2:23 Karu anmuiꞌ tuaf reꞌ bisa nmoeꞌ natuin atoorn ein naan, sin nak of oniꞌ
aiꞌ atoniꞌ anhormaat sin, ma naan sin on reꞌ atoin ahinit, atoniꞌ reꞌ nanaob rais
pirsait nok rek-reko, atoin neek aꞌparat, anhaꞌmuiꞌ in tuan aa kuun, ma aꞌbesat reꞌ
amakoe-reꞌuf. Te kaah, kahaf! Atoorn ein naan, ka bisa fa he naꞌbaniꞌ mansian ein
sin teenb ein ma sin neek ein he nromin he nmoꞌen rais maufinu.
COL 3:1 Uisneno nfee nrair ki ꞌmoin feꞌu, on reꞌ In nmoeꞌ ki mmoni mfain mibua mok
Kristus. Oras ia, Kristus antuun On et bare reꞌ mahormaat reꞌuf, et Uisneno In
abnapan aꞌneꞌu. Es naan ate, hi ro he mitenab rasi reꞌ anharineb Uisneno In nekan.
COL 3:2 Mitenab piut-piut anmatoom nok areꞌ rasi reꞌ Uisneno nroim sin. Kais amtoe
meu areꞌ rasi reꞌ suma neik marine neu mansian ii in nekan.
COL 3:3 Natuin hi mmaet oras Kristus anmate msaꞌ. Rarit hi ꞌmonim feꞌu naan, mamut,
natuin mmafutu mrair mok Kristus, reꞌ nok Uisneno et sonaf neno tunan.
COL 3:4 Kristus anmoin et hi neekm ein, ma In anmoeꞌ ki mmoin batuur amsaꞌ. Oras In
nkoen On anfain neem, hi mpoi mibu-bua mok Ne ambi pinaꞌ ma krahaꞌ.
COL 3:5 Es naan ate, hi ro he mait imporin hi rais sinmakat reꞌ he mmoeꞌ maufinu.
On reꞌ: msinmakan mak he mmakaek ma mmakoin karu ka fee-mone fa; msinmakan he mmoeꞌ
rais ꞌoemeetn ein; msinmakan he mmoeꞌ mituin hi neekm ein sin roim maufiunt ein;
msinmakan he mmoeꞌ maufinu humaꞌ-humaꞌ; ma mikoom he areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii suma njair
ho nggoa kuum (te kaah, naan on reꞌ ho mfua, natuin ho mait muꞌrat-ratan rasi
ꞌtetaꞌ reꞌ nsiuꞌ napoitan Uisneno).
COL 3:6 Rasin reꞌ naan es reꞌ nmoeꞌ Uisneno natooꞌ koꞌu, tar antea In of anhukun
areꞌ kanan mansian reꞌ ka nromin fa he nneen ma natniin Ee.
COL 3:7 Unuꞌ te, hi mmoin on naan amsaꞌ, natuin hi neekm ein anmafutun nok rais
maufiunt ein.
COL 3:8 Mes oras ia, hi ro he mait imporin hi rais sinmakat reꞌ he mmoeꞌ maufiunt
ein ok-okeꞌ. On reꞌ: toꞌos; neek maputuꞌ; tunu ꞌnekaf; naꞌreꞌuf es in kanan; feef
reꞌuf.
COL 3:9 Ma hi es mok es ate, kais ammaputa-kriun. Natuin hi mait imporin hi nekam
asinmakat reꞌ he mmoeꞌ maufinu, ma misaitan hi ꞌmonim amnaaꞌ. Ma oras ia hi nsenuꞌ
ma mseek ee, mpaek neek feꞌu. Naan on reꞌ atoniꞌ nait inporin in baru mnaaꞌ reꞌ
nꞌoemeet ma nakroe, ma npaek baur feꞌu reꞌ kninuꞌ. Uisneno es reꞌ anmoeꞌ naan ki.
Ma oras ia In anmoeꞌ ki he mihini mtein Je msaꞌ, ma nmoeꞌ ki he ꞌroo-ꞌroo te humaꞌ
meseꞌ on reꞌ In.
COL 3:11 Anbi ꞌmoin feꞌu ia, hit ka tteek fa es natuin in aon pasun tak, sin reꞌ
naan atoin Yahudis, aiꞌ ka atoin Yahudis fa; aiꞌ atoniꞌ reꞌ naꞌheriꞌ, aiꞌ atoniꞌ
reꞌ ka naꞌheriꞌ fa; aiꞌ kase; aiꞌ atoniꞌ reꞌ ka nahiin fa atoran harat; aiꞌ ate;
aiꞌ atoin farei. Naan ka maꞌosaꞌ fa. Mes reꞌ maꞌosaꞌ es reꞌ karu sin nmafuut nok
Kristus, ma karu In nmoni nbi sin nekak nanan.
COL 3:12 Uisneno anpiir ma anbetis naan ki, natuin In nneek ki. In sairt ii he hi
mjair In tuaf akninuꞌ reꞌ aꞌtetaꞌ naꞌko mansian bian sin. Es naan ate, hi ro he
mjair tuaf reꞌ aturun, reꞌ neek reko, neek aꞌparat, neek maꞌnuraꞌ, ma neek sabaar.
COL 3:13 Hi ro he msabaar es nok es, natuin hi mmakhiniꞌ reko. Karu naꞌko ki anmuiꞌ
tuaf naim rasi nok in aok-bian ate, kais mitunuꞌ nekaf. Mes hi ro he mnikan main in
sanat naan, ma mfee ne rais saok sanat, nahuum on reꞌ Uisneno annikan nain hi saant
ein.
COL 3:14 Mimnau! Rais manekat, maꞌosaꞌ nneis naꞌko areꞌ kanan rasi bian. Rarit hi
ro he mpaek manekat naan anbi hi neekm ein, on reꞌ atoniꞌ npaek tais anbi in aon.
Natuin manekat naan, on reꞌ abas reꞌ hit tpaek je he tteun tais arekot. Naan es reꞌ
anfuut naꞌmeseꞌ kit.
COL 3:15 Hit bisa tmarameꞌ tok Uisneno, natuin Kristus. Onaim hi ro he mkonan
Kristus In rais rameꞌ he nꞌator hi neekm ein naan amsaꞌ. Fin Uisneno nroim he hi
mmoni mbi rais rameꞌ es nok es, natuin hi arki ammafutu mjair aof meseꞌ. Ma hi
neekm ein ro he nmuꞌin sukuur piut-piut, natuin In kuun es reꞌ anpiir ma nbetis
naan ki arki.
COL 3:16 Kristus In Kabin ma Prenat sin imsaꞌ ro he nꞌator hi neekm ein ma hi
ꞌmoinm ein. Kabin ma Prenat sin naan, nahuum on reꞌ aꞌmuꞌif reꞌ maꞌosaꞌ, reꞌ In
nfee sin neu ki. Sin nakriraꞌ ma naruruꞌ ranan he hi bisa mihiin rasi mfaun, mituin
Uisneno In tenab. Rarit hi bisa mpaek sin he minoniꞌ ma ammamnaub es nok es. Karu
minoniꞌ hi ngguin, kais minoniꞌ sin nok kasar, mes ampaek neek ba-baun reꞌ naheun
nok sukuur. Ampaek siit pures-boꞌis sin, siit kninuꞌ sin, ma siit ein reꞌ hi mtui
kiim sin he mpures ma mboꞌis Uisneno.
COL 3:17 Hi reꞌ ia amjari mrair Yesus Kristus In tuaf reꞌ neik In kanan. Onaim
mimnau! Fin anbi areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi miꞌuab sin, miꞌuab meik In kanan. Ma areꞌ
saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin, mmoeꞌ meik In kanan amsaꞌ. Rarit kais amnikan he mmoeꞌ
areꞌ saaꞌ-saaꞌ meik kanaf naꞌko hi Usiꞌ Yesus Kristus. Ma mtoit makasi piut-piut
meu In Amaf, es reꞌ Uisneno.
COL 3:18 Bifee mamoneꞌ! Hi es-es ate ro he mtornaat ma mutniin ho mone, natuin rasi
naan pantas neu tuaf reꞌ natuin anrair Yesus Kristus.
COL 3:19 Atoin mafeꞌe! Hi es-es ate ro he mneek hi fee ngguin, ma kais amnimap sai
aiꞌ amneek meenb ee.
COL 3:20 Riꞌaan ein! Hi ro he mneen hi mahoint ein anbi areꞌ kanan rasi, fin reꞌ
naan es reꞌ anharineb Uisneno In nekan.
COL 3:21 Mahoint ein! Kais miꞌtutuꞌ riꞌaan ein, he sin kais neek ein naꞌoin ein ma
nneek menan neu ki.
COL 3:22 Ameput ma ate! Anbi pah-pinan ia, hi ro he mmoeꞌ mituin hi usim anbi areꞌ
kanan rasi. Kais oras sin nkius ki te, hi mmeup he hi mipein boꞌis, nnao nasaitan
ki te, hi misnaas. Ammeup rek-reko he sin anmarinan. Ammeup areꞌ kanan mepu nok
rek-reko, natuin hi mihini mmak, Uisneno es reꞌ ankius ki.
COL 3:23 Hi mmeup saaꞌ-saaꞌ ahaa te, ammeup rek-reko ma mmakoe. Hi ro he mmeup on
reꞌ hi mmeup meu hi Usiꞌ Yesus Kristus, ka neu fa meu mansian. Fin hi mtuthae Je.
Ma In es reꞌ of anbaras hi maskeet ein sin aafk ein, oras In nfee ki pusaak neu ki.
COL 3:25 Mes karu hi mmeup ka batuur fa te, In of anhukun ki. Fin In reꞌ naan, ntai
rasi te natai ma namneo, ma ka npiir fa humaf.
COL 4:1 Aꞌnakaf ma usif! Hi ro he mꞌator hi ameupt ein rek-reko, natai ma namnoon.
Mimnau, fin hi msaꞌ ammuiꞌ Usif et sonaf neno tunan reꞌ anꞌator ki.
COL 4:2 Hi ro he mꞌonen piut-piut. Ma hi ro he mikeo ma msadaar areꞌ kanan rasi reꞌ
hi miꞌuab sin meu Uisneno, ma oras amꞌonen hi neekm ein naan ro he naheun nok
sukuur.
COL 4:3 Kais amnikan he mꞌonen amteek kai, ma mtoit Uisneno he nfei ranan he hai
bisa mitoon meu tuaf-tuaf, rasi reꞌ unuꞌ te maꞌnifaꞌ anmatoom nok Kristus. Mimnau,
au ꞌtaam bui reꞌ ia, natuin au utoon ꞌeu tuaf sin anmatoom nok Kristus.
COL 4:4 Amꞌonen he au bisa utoon ma ꞌboot-beon Rais Reko naan tar namnuut, maut he
tuaf fatuf reꞌ anneen ma antoup Goe, bisa nahiin ma nakeo Goe kninuꞌ.
COL 4:5 Ammoin namnoon ambi tuaf-tuaf reꞌ ka npirsain fa feꞌ neun Kristus sin sonak
ma sin atnanak. Ampaek tabu ma eti rek-reko reꞌ Uisneno anfee je neu ki.
COL 4:6 Karu hi miꞌuab ate, miꞌuab meik haan ba-baun nok neek aꞌparan he antoom
atoniꞌ in nekan. Kais sin nrenan ma nbosan hi uab ein naan. Ampaek uab reko batuur-
batuur, he hi bisa mitaah sin rek-reko, karu anmuiꞌ tuaf nataan ki.
COL 4:7 Naiꞌ Tekikus of neit. Rarit in of anpeo ma naretaꞌ ki au kberok anbi bare
ia. In reꞌ naan, hai aok-bian reꞌ hai mneek, reꞌ naꞌkiiꞌ anbi tuthaes neu Uisneno
Iin na. Unuꞌ te, in nok kau minaob Uisneno In mepu.
COL 4:8 Au ꞌreek ma ꞌhaef ee neit neu naan, he in bisa nhaꞌtain hi neekm ein naan,
ma bisa anpeo ma naretaꞌ ki saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmatoom nok kai anbi bare ia.
COL 4:9 Au ꞌreek naiꞌ Onisimus anfain neit he nok naiꞌ Tekikus amsaꞌ. In reꞌ naan,
hi ja kiim. Sin nua sin naan, of anpeon ma nareet ein saaꞌ-saaꞌ reꞌ anjari nrair
anbi bare ia.
COL 4:10 Naiꞌ Aristarkus ansonuꞌ haan tabes ma haan buseet neu ki. Sin nataam ee es
bui nabua nok kau. Naiꞌ Barnabas in oirf es, kaan ee naiꞌ Markus, ansonuꞌ haan
tabes ma haan buseet neu ki msaꞌ. Unuꞌ te, au ꞌbaꞌan ꞌain, karu naiꞌ Markus anfain
neem ankius ki te, amtoup goe rek-reko.
COL 4:11 Naiꞌ Yesus, (reꞌ hit teek ee msaꞌ tak “Naiꞌ Yustus”) ansonuꞌ haan tabes ma
haan buseet neu ki msaꞌ. Naꞌko partei ngguin ok-okeꞌ reꞌ nanaob Uisneno In mepu,
suma tuaf teun nggoah reꞌ anjarin atoni Kristen naꞌko uuf ma nonot Yahudi. Ma sin
reꞌ ia, es reꞌ anhaꞌtain au nekak.
COL 4:12 Hi partei naiꞌ Epafras es ia msaꞌ. In ansonuꞌ haan tabes ma haan buseet
neu ki msaꞌ. In njair Yesus Kristus In aan renuꞌ-aan rekaꞌ. In nꞌonen maꞌtaniꞌ fai-
manas ma anteek ki, ma ntoit Uisneno he nhaꞌtain ki, namtisib ki, ma nmoeꞌ ki he hi
mihiin batuur-batuur In romin.
COL 4:13 Au utoon ꞌain ki mꞌak, naiꞌ Epafras naan anmeup maꞌtain ꞌeen neu ki, ma
neu atoni Kristen sin et kota Laodikia ma kota Herapolis.
COL 4:14 Haan tabes ma haan buseet naꞌko naiꞌ Demas, ma dokter Lukas, reꞌ hit aok-
bian manekat sin.
COL 4:15 Au ꞌsonuꞌ haan tabes ma haan buseet ꞌeu aok-bian apirsait ein reꞌ abitan
kota Laodikia. Kais amnikan he msonuꞌ au haan tabes ma haan buseet meu ain Nimfa ma
apirsait ein reꞌ natiꞌ te nabuan anbin in umi.
COL 4:16 Karu hi abit Kolose arki amrees amrair surat reꞌ ia te, amsoun ee nkoon
meu apirsait ein kota Laodikia he sin bisa nresan amsaꞌ. Ma hi ro he mrees surat
reꞌ au ꞌsonuꞌ ꞌiit ee ꞌeu sin amsaꞌ.
COL 4:17 Mimnaub naiꞌ Arkipus am mak, “Ho kais amnikan he munaob piut ho mepu tar
namsoup, mepu reꞌ ho mtoup goe naꞌko Uisneno.”
COL 4:18 Kais amnikan, sin nataam kau et bui ia feꞌ. Au ꞌtoit he Uisneno nakriraꞌ
ma naruruꞌ In nekan arekot neu ki arki. Amkius kiim, surat reꞌ ia, au ꞌteken ma
ꞌnene, ꞌeik kuuk au ꞌnimak, Haan tabes ma haan buseet naꞌko kau, tua. Naꞌko au,
naiꞌ Paulus kau, tua.
1TH 1:1 Haan tabes naꞌko au, naiꞌ Paulus kau, ma au partein naiꞌ Silas ma naiꞌ
Timotius. Surat reꞌ ia, hai msoun ee neu ki arki too sraniꞌ et kota Tesalonika. Hi
es reꞌ ampiir kiim ranan he mituin hit Amaꞌ Uisneno, ma mituin hit Usiꞌ Yesus
Kristus. Hai mtoit Uisneno he nakriraꞌ In nekan reok goe neu ki, he hi mmoni mbi
mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
1TH 1:2 Hai misaeb makasi piut-piut meu Uisneno, natuin hi pirsait naan. Fai-manas
hai mꞌonen ma mteek ki ok-okeꞌ.
1TH 1:3 Hai mimnau piut-piut meu areꞌ mepun reꞌ hi mmoeꞌ sin, natuin hi mpirsai
Uisneno ma mneek Ee. Hi mtahan piut-piut ambi areꞌ mepun naan, natuin hi mharap ma
mifnekan meu Usif Yesus. Hai meik sin piut-piut meu Uisneno In human ma In matan,
reꞌ hit Amaꞌ.
1TH 1:4 Aok-bian arki! Hai mihiin mak Uisneno nneek ki. Etun In npiir ma nbeit naan
ki njair In nonot-asar.
1TH 1:5 Neon goes ii, oras hai iim meu Tesalonika, hai mitoon ki Uisneno In Rais
Reko. Oras naan, hi mneen hai uab ein rek-reko. Hi ka mneen ahaa fa, mes hi miit
kiim Uisneno In kuasan amsaꞌ naꞌko In Asmaan Akninuꞌ. Rasin reꞌ naan, es reꞌ anmoeꞌ
ki ma hi mtoup Usiꞌ In Rais Reko batuur-batuur. Oras naan, hi miit meik hi matam,
hai ꞌtokom ma hai ꞌnaom mak, hai mmoeꞌ on mee, he hi mihiin batuur-batuur Usiꞌ In
ranan.
1TH 1:6 Natuin hi mroim ma mpiir he mituin Uisneno In romin, es naan ate hi mmoin
mituin hai ꞌtopeꞌ, ma mmoin mituin Usif Yesus In aꞌtopeꞌ. Mes oras hi mtoup Rais
Reko, nmuiꞌ tuaf reꞌ nasusab ki. Maski on naan amsaꞌ, hi neekm ein naan ka naꞌoin
ein fa, natuin Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee, nfee ki neek marinet.
1TH 1:7 Nok ranan naan, hi mikriraꞌ ꞌtopeꞌ meu apirsait ein ok-okeꞌ abitan propinsi
Makedonia ma propinsi Akaya.
1TH 1:8 Mes ka reꞌ naan anmees fa. Uisneno In Rais Reko naan nasiin on ma nanaob on
naꞌko ki hi abit Tesalonika naan, antea mee-mee. Onaim hai he miꞌuab saaꞌ antein,
natuin biak ein okeꞌ anneen anrair hi neek pirsait meu Uisneno.
1TH 1:9 Anbi mee-mee jah, biak ein nareet ein nak, unuꞌ te hi mtoup kai nok rek-
reko. Rarit hi mait imporin hi fuat ein naan, ma miꞌteꞌun hi neekm ein naan ma
mituin Uisneno reꞌ amneot ma amnonot. Natuin hi reꞌ naan of amjair Uisneno Amonit
Iin ja ki.
1TH 1:10 Sin imsaꞌ nareet ein nak, hi feꞌ mpa-pao Uisneno In Anah, Naiꞌ Yesus, he
nkoen On neem naꞌko sonaf neno tunan. Neon goes ii, biak ein naꞌmaet Je, mes
Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Karu Uisneno nroim he nhukun mansian ii te, Usif Yesus
es reꞌ of ansoi nafetin naan kit naꞌko toꞌos Uisneno.
1TH 2:1 Aok-bian arki! Hi arki mihiin, oras hai iim ma mmepu mbi Tesalonika te, hai
ka mporin fa hai suus-haet naan ruum-ruum.
1TH 2:2 Hi mimnau msaꞌ, oras hai ka iim fa feꞌ ambi kota Tesalonika te, abitan kota
Filipi sin nasusab ma nhaꞌmuꞌi nrair kai. Mes Uisneno nhaꞌtain kai, he hai mibrain
he mitoon Uisneno In Rais Reko meu ki, maski too mfaun ein anmusun kai.
1TH 2:3 Oras naan, hai meik Rais Reko meu ki mbi kota Tesalonika, hai ka meik fa
noniꞌ reꞌ neik ki neu raan amreꞌut. Hai ka iim fa he miboo, aiꞌ mputa-kriu ki.
1TH 2:4 Oras naan, hai iim nok neek akninuꞌ ma mneꞌo. Uisneno neikn On anruur ma
nreek kai, he hai meik Rais Reko meu ki. Hai ka mroim fa he mhariin mansian ii in
nekan, mes hai mroim he mhariin Uisneno In nekan, natuin In es reꞌ ansuuꞌ hai neekm
ein nak, namneo aiꞌ npeun.
1TH 2:5 Hi mihini msaꞌ mak, hai ka mkopoꞌ ki fa, saaꞌ antein he maim ranan he
mipein roit naꞌko ki. Uisneno nahiin nain hai neekm ein.
1TH 2:6 Hai mmepu msaꞌ, ka neu fa he mipein boꞌis naꞌko mansian, aiꞌ naꞌko ki, aiꞌ
naꞌko biak ein.
1TH 2:7 Hai reꞌ ia, Kristus In haef ein. Hai mmuiꞌ hak he mmoeꞌ jom on reꞌ aꞌnaet
ein, mes hai ka neu he maiks om fa on reꞌ naan. Oras naan, hai mmoeꞌ jom on reꞌ
riꞌanaꞌ reꞌ natua nok ki. Hai mikriraꞌ msaꞌ rais manekat meu ki, on reꞌ bifee
asusuꞌ riꞌanaꞌ.
1TH 2:8 Hai ka iim fa neu haa he mfee ki Rais Reko, mes hai mnonaꞌ ki hai tuam ein
ii ok-okeꞌ, natuin hai mneek miis ki.
1TH 2:9 Aok-bian arki! Hi of mimnau feꞌ amsaꞌ, hai mmeup fai-manas nok maꞌtaniꞌ, he
hai mitaah ma misaah kiim hai ꞌmonim naan. Hai ka misusab ki fa, oras hai meik Rais
Reko naan meu ki.
1TH 2:10 Hi arki miit ma msaksii, ma Uisneno njair saksii msaꞌ nak, oras hai mok ki
apirsait ein abitan bare naan, hai mmoin nok neek akninuꞌ ma mneꞌo, ma ka mmoeꞌ fa
sanat meseꞌ msaꞌ.
1TH 2:11 Hi mihiin mak, hai mꞌurus ki ok-okeꞌ on reꞌ aam honiꞌ nꞌurus in aanh ein,
1TH 2:12 es reꞌ hai mhaꞌtain hi neekm ein, mimnaub ki nok rasi humaꞌ-humaꞌ, ma
mfuir ki, he hi mmoin nok reko ma mharineb Uisneno In nekan. Fin In reꞌ anjair
Usif, es reꞌ noꞌen ki he mtaam amjair In nonot-asar, ma mipein sapaaf ambi In pinan
ma krahan amsaꞌ.
1TH 2:13 Hai misaeb makasi ka natfeek niit fa meu Uisneno, natuin oras hi mneen
Rais Reko naan miꞌko kai, hi ka mtoup fa mansian ii in uaban, mes hi mneen ma mtoup
Uisneno In Uaban. In es reꞌ neikn On anmepu mbi hi neekm ein naan sin naank ein.
1TH 2:14 Aok-bian arki! Hi feꞌ mmurai mituin Uisneno In ranan, mes hi aom-bian sin
reꞌ hi mok sin pah meseꞌ, nasusab ki. Nok ranan naan, hi mnaben miit amsaꞌ mok
apirsait ein propinsi Yudea, reꞌ sin napenin susat ma haꞌmuꞌit naꞌko sin atoin
Yahudis kuuk, natuin sin npirsain neun Yesus Kristus.
1TH 2:15 Anmuiꞌ atoin Yahudis reꞌ ka ntoe natuin fa Uisneno In romin. Etun oras
Uisneno nreek haefan In mafefa kniunꞌ ein neman neu sin ite, sin nasusab ma
nhaꞌmuiꞌ sin, ma naꞌmaet sin. On naan amsaꞌ, sin naꞌmaet Usif Yesus. Oras ia, sin
namin ranan he ntitar napoitan kai ntein. Sin nmusun nok sekau-sekau goah. Natuin
areꞌ kanan rasin naan, etun Uisneno ka nroim sin fa.
1TH 2:16 Rais jes antein, sin nmoꞌen ekat humaꞌ-humaꞌ, he hai kais meik Uisneno In
Rais Reko ia meu tuaf ambi pah bian antein. Atoin Yahudis sin ka nromin fa he Usiꞌ
nsoi nafetin tua ꞌtetaꞌ. Nok ranan naan, sin ntao sin saant ein naꞌunuꞌ ma naꞌtuup
ok piut. Etun Uisneno natooꞌ ma nhukun sin.
1TH 2:17 Aok-bian arki! Maski oras ia hit tmakaꞌroon, mes hit neek ein kais on reꞌ
naan. Hai maim oras, he karu reko te, hai mfain iim amtein he miteef mok ki, natuin
hai mimnau ki reꞌ-reꞌuf.
1TH 2:18 Au kuuk, au ꞌsobaꞌ ufan-fain he ꞌeit iꞌkius ki, mes niut reuꞌf ein sin
aꞌnaakt ee, nꞌekaꞌ kau piut.
1TH 2:19 Hi mihiin mak, nansaaꞌ am es hai he iim amkius ki? Hai he iim, natuin hai
mharap ma mifnekan meu ki. Hi es reꞌ mhariin ma miꞌnaeb hai neekm ein. Fin sekau
ntein es reꞌ nnaaꞌ naher-heran Usif Yesus In kanan, karu ka hi fa! Karu hit Usiꞌ
ankoen On anfain neem, hai mibeiꞌ he miꞌaitiꞌ hai ꞌnaakm ein, natuin hi raism ein
naan.
1TH 2:20 Batuur! Hi es reꞌ miꞌnaeb hai neekm ein ma mhariin kai.
1TH 3:1 Hi mihini te, noo goah! Neon goes ii, oras hai misaitan ki mbi naan, ka
natuik ma natai fa nok hai romim. Hai neekm ein anmariin anmaten he iim amkius ki,
mes ka njair fa. Aꞌroo-ꞌroo te, hai ka mibeꞌi mtein fa goen, etun hai mifeek he
mreun naiꞌ Timotius neit inkius ki. Mes au ꞌok naiꞌ Silas mibaar ambi kota Atena.
Naiꞌ Timotius naan, hai aom-bian. In reꞌ naan, hai partei ja nbi mepu reꞌ hai mibua
oras hai minaob Yesus Kristus In Rais Reko. Hai mreek ee neit he in nanoniꞌ ki ma
nhaꞌtain ki, he hi rais pirsait meu Uisneno naan naꞌkiiꞌ ma naheer antein.
1TH 3:3 Nok ranan naan, karu hi mipein susat, hi neekm ein naan ka naꞌoin ein fa.
Ampooh ma mnaaꞌ miher-heran hi rais pirsait naan. Fin hi mihiin mak, apirsait ein
neun Kristus, ro tebes of napenin susat on reꞌ naan.
1TH 3:4 Neon goes ii, oras hai mok ki feꞌ, hai mimnaub main ki mmak, tuaf-tuaf reꞌ
npirsai neu Usif Yesus, of napenin susat humaꞌ-humaꞌ. Oras ia, areꞌ kanan susat
naan, anjarin nrarin, aiꞌ on mee?
1TH 3:5 Natuin au ꞌsusa ꞌmaet ꞌok hi ꞌtokom ma hi ꞌhakem, es naan ate au ꞌreek naiꞌ
Timotius neit neu Tesalonika, maut he hai mipein hanaf nak, hi mpirsai piut feꞌ meu
Uisneno, aiꞌ kaah. Natuin au neek ii nabait imsaꞌ, kais-kaisaꞌ niut reuꞌf ein sin
aꞌnaak kouꞌ goe neem ma nfuir ki he hi maikoit Uisneno. Karu njair on naan ate, hai
mepu neno naan, ruum am parsuum!
1TH 3:6 Oras ia, naiꞌ Timotius anfain neem een naꞌko Tesalonika, ma neik hanaf reꞌ
nhariin kai. In nareet am nak, hi mpirsai piut meu Kristus, ma mmaneek piut. Rarit
in natoon am nak, hi mimnau kai msaꞌ, on reꞌ hai mimnau ki.
1TH 3:7 Aok-bian arki! Maski hai abit ia mnaben maꞌfenaꞌ natuin hai mipein susat
humaꞌ-humaꞌ ka kreꞌ-reꞌo fa, mes naiꞌ Timotius in neik rais haan maut batuur-batuur
neu kai. Natuin rasi naan, oras ia hai mihiin mak, hi mpirsai Uisneno piut-piut ma
mmafuut reko mok Ne.
1TH 3:9 Onaim hai misaeb sukuur makasi kouꞌ-koꞌu meu Uisneno nok neek marine,
natuin hi mituin Ee piut.
1TH 3:10 Hai mꞌonen fai-manas, he reko te, hit arkit bisa tateef attein. Hai he
minoniꞌ minokab ma mimtisib meu ki Uisneno In raan aꞌhonis.
1TH 3:11 Hai mharap ma mifnekan hai teenb ii meu hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ
Yesus Kristus, reꞌ anfei ranan, he hai iim miteef mok ki mtein.
1TH 3:12 Hai mtoit he Uisneno nmepu nbi hi neekm ein he hi rais maneekt aan nanaob
on piut. On naan amsaꞌ, mok hi aom-bian sin ok-okeꞌ, on reꞌ hai mneek ki msaꞌ.
1TH 3:13 Nok ranan naan, Uisneno nhaꞌtain ki, he mmoin nok neek amneꞌo ma kninuꞌ,
tar antea Usif Yesus ankoen On anfain neem nok Iin na, hi mhaek mok amsaꞌ ambi hit
Ama Uisneno In human ma In matan, ma hi ka misaah ma mroi meik fa sanat meseꞌ msaꞌ.
1TH 4:1 On nai, aok-bian arki! Hai mtoit ma miꞌpaen meu ki, he hi mmoin ma mharineb
Uisneno In nekan, on reꞌ hai minoniꞌ ki oras naan. Batuur, hi mmoin mituin sin oekꞌ
een, mes natuin hit ttaam atjair nonot-asar teu Usif Yesus, es naan ate, hai mtoit
ki he hi maim ranan maꞌtaniꞌ ntein.
1TH 4:2 Hi arki mihini mrair saaꞌ-saaꞌ reꞌ hai minoniꞌ ki sin, ampaek Usif Yesus In
kuasan.
1TH 4:3 Uisneno In roimn ii on nai: ammoni kninuꞌ! Kais amꞌoemeet. Tait iꞌtopeꞌ on
reꞌ: kais ammakaek ma mmakoin karu ka fee-mone fa.
1TH 4:4 Hi ro he mꞌator mihiin hi tuam ein kiim he mmoni kninuꞌ, tar antea biak ein
anhormaat ki.
1TH 4:5 Kais ammoin mituin hi tenab amreꞌut reꞌ anpoi naꞌko hi neekm ein naan, on
reꞌ biak ein reꞌ ka nahiin fa Uisneno.
1TH 4:6 Kais anmuiꞌ tuaf reꞌ he niis anmees kuun ma naim ranan he narukib apirsait
ein neu Uisneno. Natuin Uisneno naan, hit Usiꞌ reꞌ of anbaras amreuꞌt ein ok-okeꞌ.
Rasin reꞌ ia, hai mitoon sin neu ki fani-fani, ma mimnaub main ki sin naꞌko oras
unuꞌ naan.
1TH 4:7 Fin Uisneno noꞌen anrair kit he tjair Iin na. In sairt ii, hit ro he tmoni
te, takninuꞌ, ka tꞌoemeet, ka on fa tuaf-tuaf reꞌ anmakonin rafuꞌ-rafuꞌ.
1TH 4:8 Nok rasi naan, sekau-sekau reꞌ ka natuin fa noniꞌ ia, in ka npenan kai fa,
mes in npenan Uisneno reꞌ anfee nrair In Asmaan Akniunꞌ ee neu ki.
1TH 4:9 Anbi au teenb ii te, au kais aꞌtui ufaniꞌ ꞌeu ki rasi reꞌ anmatoom nok rais
manekat anbi hi apirsait bare naan, natuin Uisneno neikn On nanoniꞌ ki mnak, hi ro
he mmaneek es nok es.
1TH 4:10 Hai mneen amrair mak, hi mneek hi aom-bian sin abitan propinsi Makedonia
naan. Mes aok-bian arki! Oras ia, hai mtoit ki, he hi mmaneek amtein mok tuaf bian
amsaꞌ.
1TH 4:11 Maim ranan he hi ꞌmoinm ein mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. Kais
amseit-seitn om meu biak ein sin rasin, mes es-es ate mꞌurus kuum ho rasi. Hi ro he
maim mepu-reꞌot he mipeni mnahat natuin hi maskeet aa kuum. Kais amharap ma
mifnekan meu biak ein. Rasi ia hai mimnaub ee meu ki naꞌko neon goes ii.
1TH 4:12 Karu hi mmoin on reꞌ naan ate, hi ka misaeb fa maꞌfenaꞌ meu biak ein. Of
tuaf-tuaf reꞌ ka npirsain fa neun Kristus niit hi ꞌmoinm ein on naan ate, sin nak,
“Aijoo! Apirsait ein neu Usif Yesus, sin aꞌmoink ein mneꞌo batuur!”
1TH 4:13 Oras ia, aok-bian arki! Au he utoon ki rais jes, maut he hi mihiin batuur
anmatoom nok amaets ein. Hit arkit tahiin tak, amaets ein of anmonin nfanin. Onaim
karu anmuiꞌ tuaf naꞌko Usif Yesus Iin na nmaten, hi kais misusab hi tuam ein naan,
on reꞌ biak ein reꞌ ka nahiin fa nak, amaets ein of anmonin nfanin.
1TH 4:14 Natuin hit tahini trair tak, Naiꞌ Yesus anmaet, mes rarit Uisneno namonib
nafainꞌ Ee. Onaim karu on naan ate, of Uisneno namonib nafaniꞌ areꞌ amaets ein
amsaꞌ reꞌ anpirsai nrarin, ma nabuabaꞌ sin nok Usif Yesus.
1TH 4:15 Karu Usif Yesus ankoen On anfain neem, In nsaun neem naꞌko sonaf neno
tunan neu pah-pinan, of anmuiꞌ hanaf reꞌ naprenat nok maꞌtaniꞌ. Rarit ameupt ein
sonaf neno tunan sin aꞌnaakt ee naprenat sin he nfuun toꞌis. Rarit Uisneno Iin na
reꞌ nmate nrarin, of anmonin nfanin. Rarit sin, nok hit amoint ii, taꞌait ok atsae
teu nope, he hit ar-arkit tseun Usif Yesus In amneman naan. Rarit hit arkit atmoin
tabu-bua piut tok Ne. Hi mneen mirek-rekoꞌ, natuin saaꞌ reꞌ au utoon ki sin reꞌ ia,
Uisneno neikn On naꞌuab sin.
1TH 4:18 Nok ranan naan, hi ro he mpaek noniꞌ reꞌ ia, he mmahaꞌtanin es nok es.
1TH 5:1 Aok-bian arki! Hai kais amtui he mitoon meu ki mmak, Usiꞌ In amneman naan,
nateef jam fauk, aiꞌ fuun ii ntaam neno fauk.
1TH 5:2 Natuin hi arki mihini mmak, In amneman naan nok askeken, on reꞌ abakat reꞌ
antaam nabaak oras fai.
1TH 5:3 Oras naan, of mansian ein anmonin nbin mamut ma taininaꞌ, mes nok askeken
ate, sin napenin siraak. In amneman naan, nahuum on reꞌ bifee maꞌapuꞌ, nok askeken
ate, meen mahoint ii ntea. Karu rasi naan anboor ate, hit he ttorak atteinꞌ ee on
mee? On naan amsaꞌ, hit Usiꞌ In amneemn ii, on reꞌ naan.
1TH 5:4 Aok-bian arki! Kais-kaisaꞌ In amneman naan napein ki on reꞌ abaakt ii ntaam
neu umi nbi oras fai atnanas, nateef hi mtuup amfiin. Hi kais on reꞌ naan! Hit ka
tmoin fa et meisꞌookn ii nanan, on reꞌ biak ein reꞌ antupan nfinin feꞌ. Natuin hit
es reꞌ atpirsai trair teu Naiꞌ Yesus, atmoni trari tbi meꞌu, mibarab hi tuam ein
naan he mseun Goe, ma mpanat mirek-rekoꞌ hi tuam ein naan. Rasin reꞌ ia, hi mihini
mrair sin.
1TH 5:7 Fin karu ttuup ate, ttuup oras fai. Ma tbukae raur mafu te, tbukae oras
fai.
1TH 5:8 Mes hi kais on reꞌ naan, natuin hit reꞌ ia, tmoni trair tbi meꞌu. Hi ro he
mpanat hi tuam ein naan. Karu hi mpirsai piut-piut meu Uisneno, ma mmaneek es nok
es, naan on reꞌ sorarus reꞌ npaek baur besi reꞌ npafaꞌ naan in aꞌbasan. Ma karu hi
mharap ma mifnekan piut-piut meu Usif Yesus reꞌ anpafaꞌ ma npanat ki naꞌko Uisneno
In toꞌos, naan on reꞌ sorarus reꞌ naꞌsobeꞌ ꞌsoeb besi.
1TH 5:9 Uisneno ka npiir kit fa he hit tapein In hukun. Mes In npiir ma nbeit kit
he hit tapeni ꞌhonis, natuin hit tpirsai teu Yesus Kristus, hit Usiꞌ.
1TH 5:10 Fin In nmaet he nsenuꞌ ma nsekaꞌ kit. Onaim karu In nkoen On anfain neem,
hit of atmoin tok Ne nabar-baar, maski hit tmate trair, aiꞌ tmoin feꞌ.
1TH 5:11 Nok rasi naan, ampaek au uabk ein reꞌ ia, he mmafainekan ma mmahaan maun
es nok es, on reꞌ hi mmoeꞌ je oras ahunut.
1TH 5:12 Aok-bian arki! Mimnau he mhormaat sin ainaꞌ-amaꞌ reꞌ ntaman amepu krei he
natuuk ki. Fin sin reꞌ naan, anmepun maꞌtaniꞌ neu ki, ma namnaubaꞌ ki he hi kais
mistuun, mispae, ma mtaikoib.
1TH 5:13 Amfiit ma mbaab sin nok hi rais manekat, natuin sin nmepun maꞌtaniꞌ neu
ki. Ammoni mbi mamut ma rais rameꞌ es nok es.
1TH 5:14 Aok-bian arki! Anmuiꞌ rasi bian feꞌ reꞌ hai he mimnaub ki sin, on nai:
tuaf-tuaf reꞌ napehen, sero mpaesaꞌ sin he sin nmepun batuur-batuur. Mee ja in
neekn ee nabait, mhaꞌtain je. Mee ja nꞌore te, ampeis je. Rarit amneek amnaun meu
too mfaun.
1TH 5:15 Mimnau! Kais ambaras ꞌmoeꞌ amreꞌut nok ꞌmoeꞌ amreꞌut. Mibarab hi tuam ein
naan he mmoeꞌ rais reko meu areꞌ too mfaun. Kais ammoeꞌ reok goah meu hit aok-bian
sin kuuk, mes meu tuaf bian amsaꞌ.
1TH 5:16 Mibarab hi neekm ein naan he mmarinan piut-piut.
1TH 5:17 Amꞌonen fai-manas.
1TH 5:18 Anmuiꞌ saaꞌ-saaꞌ aah, et susat aiꞌ marinet, misaeb sukuur ma makasi meu
Uisneno. Fin Uisneno anroim nok ꞌmoꞌet on reꞌ naan neu sekau-sekau reꞌ natuin Yesus
Kristus.
1TH 5:19 Kais amꞌekaꞌ Uisneno In Asmaan ee In mepun.
1TH 5:20 Karu anmuiꞌ apirsait es nak, in napein hanaf naꞌko Uisneno, kais mismeur
ee!
1TH 5:21 Hi ro he mparikas mirek-rekoꞌ hanaf naan, he naꞌ hi mihiin mak, batuur
naꞌuu ma naꞌbaaꞌ naꞌko Uisneno, aiꞌ kaah? Karu batuur ate, mituin.
1TH 5:22 Mes miꞌrobaꞌ hi tuam ein naꞌkon ꞌmoeꞌ amreuꞌt ein ok-okeꞌ.
1TH 5:23 Au ꞌonen aꞌtoit Uisneno he nakninuꞌ hi neekm ein ma hi ꞌmoinm ein ok-okeꞌ.
In es reꞌ bisa nmoeꞌ kit he hit tmoni tbi mamut ma rais rameꞌ es nok es. Nok ranan
naan, oras hit Usiꞌ Yesus Kristus ankoen On anfain neem, naꞌ hi bisa mhake mbi In
human ma In matan, meik hi aom ein, hi neekm ein, ma hi smaanm ein, reꞌ ka nmuiꞌ fa
sanat saaꞌ-saaꞌ. Batuur! Natuin Usif Yesus In es reꞌ noꞌen ma nnapen ki mjair In
nonot-asar naan, In ka napoi fa. Saaꞌ reꞌ In naꞌuab ee te, In nmoeꞌ je ma njair.
Rarit In neik ki mnao meu Uisneno In human ma In matan nok akninuꞌ.
1TH 5:25 Aok-bian arki! Kais amnikan kai mbi hi onen.
1TH 5:26 Au ꞌtoit ki he mfee hai haan tabes ma manekat meu Uisneno In too srain ein
et bare naan, joo!
1TH 5:27 Au ꞌtoit ki ꞌeik Usif Yesus In kanan, he mrees au surat reꞌ ia meu jemaaꞌt
ein ok-okeꞌ.
1TH 5:28 Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus nakriraꞌ In nekan arekot neu ki arki.
On reꞌ naan, tua. Saloom, Au naiꞌ Paulus kau, tua.
2TH 1:1 Tabe ma haan buseet naꞌko au naiꞌ Paulus kau, ma au partein naiꞌ Silas ma
naiꞌ Timotius. Surat reꞌ ia, hai msoun ee neu ki arki too sraniꞌ abitan kota
Tesalonika. Hi reꞌ naan, es reꞌ ampiir he mituin hit Amaꞌ Uisneno, ma mituin hit
Usiꞌ Yesus Kristus.
2TH 1:2 Hai mtoit he Sin nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, maut he hi mmoni mbi
mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
2TH 1:3 Aok-bian arki! Hai ro he mtoit makasi piut-piut meu Uisneno, natuin hi rais
pirsait naan maꞌtaniꞌ piut meu Ne, ma hi rais maneekt aan amsaꞌ maꞌtaniꞌ piut.
2TH 1:4 Es naan ate, hai mitoon meu Uisneno In jemaaꞌt ein ambi mee-mee anmatoom
nok ki. Hai mitoon am mak, maski biak ein anteir hae ki ma nhaꞌmuiꞌ ki, mes hi
maran ma mtahan ambi hi rais pirsait naan.
2TH 1:5 Rasin reꞌ ia nakriir ok am nak, Uisneno of nafeek hi rais je te, natai. Fin
haꞌmuꞌit reꞌ hi misaah ee oras ia, ro pantas neik ki mtaam amjair Uisneno Iin na.
In reꞌ naan, hi Usif.
2TH 1:6 Kais mimtau, natuin Uisneno naan, atai rasi. Amkius! In of anbaras neu
tuaf-tuaf reꞌ anhaꞌmuiꞌ ki.
2TH 1:7 In of nait nain haꞌmuiꞌt ein reꞌ hi misaah sin naan amsaꞌ. In of anmoeꞌ neu
kai on naan amsaꞌ. Rasin reꞌ ia ok-okeꞌ of anjarin oras Usif Yesus ansaun neem, nok
In ameup maꞌtain ein naꞌko sonaf neno tunan.
2TH 1:8 Sin of ansaun neman nbin ai piin koꞌu. In nbaras sin arsin reꞌ ka nromin fa
he nahiin Uisneno, ma reꞌ ka nromin fa he natuin Usif Yesus In Rais Reko.
2TH 1:9 In nfee hukun maineun besi reꞌ nabar-baar neu sin arsin, tar antea sin
nreꞌun nkonon. In nriuꞌ napoitan sin naꞌkon In human ma In matan, he sin kais
annaben antein In kuasan reꞌ anpiin ma nakraah reꞌ naan.
2TH 1:10 Mes oras In ankoen On anfain neem, areꞌ apirsait ein nanaib ma naꞌrat-
ratan In kanan, ma nhormaat Ee. Hi of ambi apirsait ein sin atnaank ein amsaꞌ,
natuin hi amtoup Rais Reko, reꞌ neon goes ii hai mitoon ki je naan.
2TH 1:11 Es naan ate, hai mꞌonen fai-manas ma mteek ki mbi hai onen, maut he
Uisneno nkius ki nak, hi ro pantas he mjair In nonot-asar. Hai mtoit he In nfee In
kuasan amsaꞌ neu ki, he hi bisa mmoeꞌ areꞌ rais reko mituin saaꞌ reꞌ hi mifeek he
mmoꞌe, ma mituin saaꞌ reꞌ hi mpirsai.
2TH 1:12 Karu hi mmoin nok ranan reꞌ naan ate, of biak ein nait naꞌratan Usif Yesus
In kanan. Ma hi of mipein boꞌis ma mnaikas amsaꞌ, natuin hi mituin Ee. Rasin reꞌ ia
ok-okeꞌ of anjarin, natuin hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ Yesus Kristus, Sin neek
rekon.
2TH 2:1 Aok-bian arki! Hai he mitoon meu ki rasi anmatoom nok hit Usiꞌ, Yesus
Kristus, In oras reꞌ he nkoen On anfain neem, ma oras hit arkit tabua tok Ne.
2TH 2:2 Kais maan aa fa te, tuaf es neem napoi ki te, hi mroim mituin aah. Hi of
amtakaꞌnanaꞌ karu hi mneen biak ein nak, Usiꞌ ankoen On anfain neem anrair jen.
Maski sin naꞌuab ein nak, sin napenin hanaf naꞌko Uisneno In Asmanan, aiꞌ sin
nnenan naꞌko biak ein, aiꞌ sin napenin surat naꞌko kai, mes kais ampirsai sin.
Natuin rasin naan, poi ok-okeꞌ!
2TH 2:3 Kais amkonan biak ein he namonob ki. Fin of anmuiꞌ naan tua amaufiunt es,
neem nahuun feꞌ, rarit naꞌ Usif Yesus ankoen On anfain neem. Tua amaufinut reꞌ ia,
of anraban maꞌtaniꞌ neu Uisneno, tar antea too mfaun ein natuin ee ma nraban
Uisneno msaꞌ. Tuaf reꞌ ia, in maufiun ii maꞌtain besi! Es naan ate, batuurn ii, in
ro he ntaam neu ai mararaꞌ abar-barat.
2TH 2:4 In naꞌnaeb in tuan ee naꞌraat anneis naꞌko areꞌ kanan pah tuaf, ma nraban
nain areꞌ kanan uis fuat reꞌ mansian ii naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neun sin. Ma in ntaam
neu Uisneno In Uim Onen Uuf amsaꞌ, rarit in npaas in aꞌbaasn ee mnak, “Au reꞌ ia,
Uisneno kau!”
2TH 2:5 Hi mimnau, aiꞌ kaah? Neon goes ii, au utoon ꞌain ki anmatoom nok tuaf reꞌ
naan, oras au ubua ꞌok ki feꞌ. Batuur!
2TH 2:6 Oras ia, tua amaufinut naan ka ntea in oors aa fa feꞌ he nakriraꞌ in tuan,
natuin anmuiꞌ tuaf anꞌekaꞌ ma ntaahn ee. Ma hi mihini msaꞌ mak, saaꞌ na es reꞌ
antaahn ee ji on reꞌ naan.
2TH 2:7 Oras ia, abroet reꞌ he ntao taisiub gui, nmepu mninuꞌ-mninuꞌ, natuin anmuiꞌ
tuaf anꞌekaꞌ ma ntaahn ee. Mes anmuiꞌ oras he tuaf reꞌ anꞌekaꞌ ma ntaahn ee naan,
of he nafeitn ee.
2TH 2:8 Rarit tua abroet naan, anpoi neem ma ntao in meupn ee maat-maat. Mes nateef
nok Usif Yesus In oras amasat reꞌ nkoen On anfain neem, In naꞌuab hanaf meseꞌ te,
tuaf naan anreꞌu nkoon.
2TH 2:9 Mes oras Usif Yesus ka nkoen On anfain neem fa feꞌ ete, niut reuꞌf ein sin
aꞌnaak kouꞌ goe nfee kuasa maꞌtaniꞌ neu tua amaufinut naan, he in bisa nmoeꞌ rais
sanmakat humaꞌ-humaꞌ, tar antea mansian ii nateenb ein am nak, of oniꞌ tuaf anpaek
Uisneno In kuasan.
2TH 2:10 Nok ranan naan, tuaf naan napoi ma nputa-kriu naan kuun too mfaun ein. Sin
reꞌ naan, of anbaits ok naꞌkon Uisneno. Maski In nfei ranan he nsoi nafetin naan
kuun sin, mes sin ntitar ma napasib In sarit naan, ma ka nromin fa he npirsain rais
amneot ma amnonot.
2TH 2:11 Etun Uisneno npooh naneuk sin neek ein naꞌko rais amneot ma amnonot, maut
he sin npirsain neu rais puta-kriu ngguin.
2TH 2:12 Nok ranan naan, Uisneno nfee hukun maꞌfenaꞌ neu tuaf ein naan, natuin sin
ka npirsain fa neu rais amneot ma amnonot. Fin sin nroim nanesib neu ꞌmoeꞌ amreꞌut.
2TH 2:13 Aok-bian arki! Hai mtoit makasi piut meu Uisneno, natuin In nneek ki.
Natuin oras In ka nmoeꞌ fa pah-pinan ia feꞌ ete, In nafeek anrair he nsoi nafetin
naan ki. Rarit In nfee In Asmanan he nakninuꞌ ki, natuin hi mpirsai rais amneot ma
amnonot.
2TH 2:14 Oras hai mitoon Rais Reko meu ki, Uisneno npaek Rais Reko naan he noꞌen
ki, maut he hi mnaben mihiin hit Usif Yesus Kristus In pinan ma krahan.
2TH 2:15 Aok-bian arki! Hi ro he mtahan piut, mpooh ma mnaaꞌ miher-heran saaꞌ-saaꞌ
reꞌ hai mitoon ki sin, ma saaꞌ-saaꞌ reꞌ hai mtui miit sin amsaꞌ.
2TH 2:16 Hai mꞌonen piut meu hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ Yesus Kristus. Hai mtoit
he Sin nhaꞌtain ki, maut he hi bisa mmoeꞌ areꞌ kanan rais reko. Hai mtoit on reꞌ
naan, natuin hai mihini mmak, Uisneno anneek niis kit ok-okeꞌ. Natuin In neekn ee
reko, es naan ate, In ka nasnaas niit fa feꞌ naꞌko mepu reꞌ he nhaꞌtain kit. Nok
ranan naan, hit bisa tafnekan teu Ne piut-piut.
2TH 3:1 Aok-bian arki! Kais amnikan kai mbi hi onen toits ein. Amꞌonen, he karu
reko te, Uisneno In Rais Reok gui nanaob on rabah neu uuf ma pah, tar antea tuaf
bian anbi mee-mee anhormaat Rais Reko naan, on reꞌ oras hi mtoup Goe.
2TH 3:2 Amꞌonen amsaꞌ, he reko te, hit tafetin taan ok taꞌko ataisiubs ein, ma
taꞌko amaufinut bian amsaꞌ, fin naꞌko mansian pah-pinan ia, bian ka npirsain fa
Rais Reko naan.
2TH 3:3 Mes Uisneno nnaaꞌ In hanan. In bisa nhaꞌtain ki, ma njari ꞌpesit neu ki he
nafetin ki naꞌko amreꞌut.
2TH 3:4 Ma hai neekm ein natea nak, Usif Yesus anmoeꞌ ki natuin saaꞌ reꞌ hai mitoon
amrair sin neu ki, ma hai mbatuurn ee mmak, hi of ammoeꞌ mituin on reꞌ naan.
2TH 3:5 Hai mharap ma mifnekan meu Usif Yesus, he In es reꞌ naꞌnaak ma nnaaꞌ ki, he
reko te, hi mihiin batuur-batuur mak, Uisneno anneek ki. Ma hi mihini msaꞌ mak, hi
mtahan ambi susat-haꞌmuꞌit, on reꞌ Kristus unuꞌ te, In naran ma ntahan anbi susat-
haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat.
2TH 3:6 Aok-bian arki! Au utoon ꞌain ki ꞌpaek Usif Yesus Kristus In kanan. Hi kais
amkuaꞌnoon mok apehet reꞌ neno-neno te, in nnao ma ntoe neu-mneem ruum-ruum aah.
Fin sin ka natuin fa hit iꞌtopeꞌ reꞌ hit tmeup maꞌtan-taniꞌ.
2TH 3:7 Hi arki mihiin mak, hi ro he mait iꞌtopeꞌ miꞌko hai ꞌmonim neno naan, oras
hai mitua mok ki. Hi miit kiim. Hai ka mporin miit fa oras anjair ruum am parsuum.
2TH 3:8 Hai mmeup maꞌtaniꞌ fai-manas, he hai kais misusab ki. Hai ka mtoup fa
bukaet ruum-ruum aah.
2TH 3:9 Hai reꞌ ia, Uisneno In ameupt ein. Onaim hai mmuiꞌ hak he mtoit saaꞌ-saaꞌ
naꞌko ki. Mes hai ka mpaek fa hak naan. Hai reꞌ ia, mjari ꞌtopeꞌ arekot meu ki.
2TH 3:10 Neon goes ii, hai mitoon ki rasi tfekaꞌ es nak, “Sekau ka nmeup fa te,
kais naah.”
2TH 3:11 Hai mipein hanaf nak, anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ suma nnao ntoe natef-teef,
ma ka nroim fa he nmeup. Sin suma ntaisibun ma nseit-seitn ok neu biak ein sin
urusan.
2TH 3:12 Tuaf-tuaf on reꞌ naan, hai mimnaub sin ampaek Usif Yesus Kristus In kanan,
he sin nasnasab sin ꞌmoeꞌt ein naan. Reko nneis, sin nmurai nmepun, he nataah ma
nasaah kuuk sin aꞌmoink ein anpaek kuuk sin nenuk ma maskeet.
2TH 3:13 Aok-bian arki! Hi kais misnasab meup reok gui, joo!
2TH 3:14 Hi mtanar mirek-rekoꞌ tuaf-tuaf reꞌ ka nromin fa he natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ
hai mtui mitoon ki sin ambi surat reꞌ ia. Kais maen mituin sin, maut he sin namaeb
ok.
2TH 3:15 Mes hi kaisaꞌ maan sin on reꞌ hi musun. Moꞌen sin ma mikain mirek-rekoꞌ
sin, nahuum on reꞌ hi aok-bian sin kiim.
2TH 3:16 Uisneno naan, Usif reꞌ neik rais mamut ma rameꞌ es nok es. Au ꞌtoit he In
nfee ki In rais mamut naan anbi saaꞌ-saaꞌ aah. Maut he Uisneno nok ki piut-piut.
2TH 3:17 Uab amuint ein reꞌ ia, au ꞌtui sin ꞌeik au ꞌniimk ii kuuk, maut he hi
mihini mmak, surat reꞌ ia batuur-batuur naꞌko kau. Surat bian sin imsaꞌ, au ꞌtui
sin on reꞌ naan.
2TH 3:18 Au ꞌtoit he hit Usiꞌ Yesus Kristus In neek arekot naan nabua nok ki arki.
Surat reꞌ ia, antuuꞌ ma nheuꞌb on, on reꞌ naan, tua. Au naiꞌ Paulus kau, tua.
1TI 1:1 Timotius, atoin reko! Tabe ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Paulus kau.
Uisneno npiir kau ꞌjair haef ꞌeu Yesus Kristus. Ma hit tharap ma tafneek teu Usif
Yesus, reꞌ anfee kit aꞌhonis piut-piut tok Ne, natuin Uisneno nsoi nafetin anrair
kit naꞌko hit sanat ma penu sin. Tius! Ho on reꞌ au aanh aa kuuk, natuin au ururuꞌ
ꞌrair ranan he ho mpirsai meu Kristus. Au ꞌonen ꞌeu hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ
Yesus Kristus, he Sin nakriraꞌ Sin neek rekon ma rais kasian neu ko, maut he ho
mmoni mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
1TI 1:3 Neon goes ii, hit nua kit tabua tbi kota Efesus. Oras au he ꞌnao ꞌeu
propinsi Makedonia, au ꞌak ko he mubaar ambi kota Efesus. Oras naan, anmuiꞌ tuaf
reꞌ ntakaꞌnanab Usif Yesus In too sraniꞌ, anpaek noniꞌ reꞌ ansaan ma nbeo. Onaim au
ꞌtoit ko, he mnao mukainaꞌ sin, he sin kais nakonob sin noinꞌ ein naan.
1TI 1:4 On naan amsaꞌ, tuaf ein reꞌ naan anpoirn ein oras parsuum aah, karu sin
nnaon ma nmakoin ein penit anbi rais reet poi ngguin. Ma sin nmasau fefan nokn ahaa
mapeoꞌ uuf ma ꞌnaof reꞌ ka natfeek niit fa. Rasin on reꞌ naan, suma neik mansian ii
nmatoen am anmabanan. Ma ka npaumakab sin fa neun Uisneno ma ka nhaꞌtain fa sin
rais pirsait.
1TI 1:5 Au ꞌfaineek ko he munoniꞌ apirsait ein neu Usif Yesus he nmonin nbin rais
manekat nok neek akninuꞌ, tenab amneot, ma nbi neek akteeb kninuꞌ.
1TI 1:6 Mes anmuiꞌ tungguru bian reꞌ sin ntebi nrarin, ma nait inporin fainekat
naan. Rarit sin npoirn ein oras, ma nmasau fefan ma naꞌuab ein tafiꞌ-tafiꞌ.
1TI 1:7 Sin nakriraꞌ sin tuak ein am nak, sin reꞌ naan tunggurun reꞌ nanoniꞌ kaꞌo
Musa in Atoorn ein. Sin natoon ok on reꞌ tunggur koꞌun, mes sin ka nahinin fa saaꞌ
reꞌ sin nanoniꞌ sin naan.
1TI 1:8 Hit arkit tahiin kaꞌo Musa in Atoorn ein naan, reko. Asar hit tanaobaꞌ sin
natai nok Uisneno In sarit amneot.
1TI 1:9 Atoorn ein naan, ka ntui sin fa neu atoin amoeꞌ reko. Mes antui sin neu
aꞌnaak fatus, araban aprenat, naꞌroo naꞌko Uisneno, atoin amaufinut, tuaf reꞌ ka
nfairoir fa Uisneno, reꞌ anfareꞌ rasi kninuꞌ, aroor atoniꞌ, ma aroor mahoniꞌ.
1TI 1:10 Atoorn ein naan antui sin neu mansian reꞌ nmakonin tafiꞌ-tafiꞌ, reꞌ
anmakoin atoniꞌ nok atoniꞌ, reꞌ anheek naꞌkoroꞌ tuaf he naꞌsekeꞌ tuaf bian he
napein roit, reꞌ aputa-kriut, apoit, ma neu tuaf-tuaf reꞌ anraban rais noniꞌ
amneot.
1TI 1:11 Noniꞌ reꞌ amneot ein, neman naꞌkon Uisneno In Rais Reko, reꞌ In nanaaꞌt ee
neu kau. Ma Uisneno naan, Uis mapinaꞌ-makrahaꞌ. Mansian ii ro he ntunaꞌ naꞌrat-
raatn Ee.
1TI 1:12 Au ꞌtoit makasi kouꞌ-koꞌu ꞌeu hit Usiꞌ, Yesus Kristus, natuin In npirsai
kau, ma nfee kau ꞌbeꞌif maꞌtaniꞌ he unaob In mepu.
1TI 1:13 Te kaah, unuꞌ te, au es reꞌ ureuk Usiꞌ Yesus In kanan. Au ususab ma
ꞌhaꞌmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ natuin In raan aꞌhonis amsaꞌ. Au ꞌteir hae sin. Au ꞌmaufiun
on reꞌ naan, natuin oras naan, au ka uhiin ꞌaan fa saaꞌ reꞌ au ꞌmoeꞌ je reꞌ naan,
ma au ka ꞌpirsai ꞌeu hit Usiꞌ Yesus Kristus fa feꞌ. Mes In ka nnikan kau fa. In
nakriraꞌ In maneekn Ee neu kau. Saaꞌ anteniꞌ, In nakriraꞌ In neek reok goe neu kau
piut. In nfee kau tetus-athoen he au bisa ꞌpirsai Je nok neek aꞌkiꞌit, ma au bisa
ꞌneek sekau-sekau on reꞌ In nneek kau.
1TI 1:15 Biasa hit tneen uab am nak, “Yesus Kristus neem anrair jen anbi pah-pinan,
he nsoi nafetin mansian asaant ein.” Batuur on naan! Naꞌko mansian asaant ein ok-
okeꞌ, au es reꞌ amaufinut anneis-neis ji.
1TI 1:16 Maski au ꞌmaufiunk ii kah een, mes Uisneno nafeek he ka nhukun kau fa.
Natuin In he npaek kau ꞌjari ꞌtopeꞌ he ukriraꞌ Yesus Kristus In sabaar ee neu
atoniꞌ reꞌ maufiun ii maꞌtain besi on reꞌ au. Nok ranan naan, biak ein reꞌ nmoꞌen
sanat amsaꞌ, bisa npirsain neu Ne, henatiꞌ sin bisa nmonin piut-piut nok Ne.
1TI 1:17 Pures-boꞌis neu Uisneno! Suma In es reꞌ Uisneno; ka tiit attein fa goen!
Usif reꞌ naprenat nabar-baar. In nmoin nabar-baar. In ka nmaet fa. In reꞌ naan
mansian ii ka niit Ee fa neik sin matak fuak ein. Areꞌ rais hormaat ma pures-boꞌis
sin arahaa neu Ne! tar antea nabar-baar! Amin.
1TI 1:18 Timotius, au aanh reko! Au he utoon ko saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho ro he mmoeꞌ je ma
ho mmeup goe. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ia, natuin mafefaꞌ kninuꞌ Uisneno sin uabk ein
anmatoom nok ho tuam naan. Karu ho mutuin murek-rekoꞌ uab ein naan, ho on reꞌ
sorarus reꞌ amakeen reok goes, anraban amreꞌut.
1TI 1:19 Amnaaꞌ muher-heran ho rais pirsait meu Kristus. Ampanat ho neek akninuꞌ
naan piut-piut. Tuaf bian ka nromin fa he natniin hanaf naꞌko sin neek aanꞌ-aanꞌ ee
ntein, reꞌ nmoeꞌ sin neek pirsait ein naan namreꞌun, on reꞌ bnao oe, nasrae ma
naꞌtutuꞌ niis on anbi faut puutk ein.
1TI 1:20 Naiꞌ Himenius ma naiꞌ Aleksander sin, aꞌmoeꞌk ein natai nok rasin reꞌ
naan. Etun au unaꞌat sin ꞌeu niut reuꞌf ein sin aꞌnakat. Au ꞌmoeꞌ on reꞌ naan, he
sin nanoin ein he kais naꞌreꞌuf antein Uisneno In kanan.
1TI 2:1 Nahunu te, au ꞌtoit ki he hi mꞌonen amteek areꞌ too mfaun ein ok-okeꞌ. Karu
hi mbaiseun Uisneno te, mtoit Je he In nturun areꞌ too mfaun ein anbin susat. Ma
mtoit makasi msaꞌ, natuin In es reꞌ nmoeꞌ rais reko neu sin ok-okeꞌ.
1TI 2:2 Amteek ambi ꞌoen ein amsaꞌ anmatoom nok uisf ein ma ꞌnaakf ein. Nok ranan
naan, hit arkit bisa tmoni tbi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ natuin Uisneno
In romin, ma tmoni tbi raan amneot, on reꞌ tuaf-tuaf reꞌ naꞌbees neu Ne.
1TI 2:3 Amꞌonen on reꞌ naan ate, reko. Naan anharineb Uisneno reꞌ nsoi nafetin kit.
1TI 2:4 In nroim he areꞌ too mfaun ein ok-okeꞌ napenin aꞌhonis, ma nahinin mee ja
es reꞌ amneot ma amnonot, esan reꞌ:
1TI 2:5 Uisneno meesꞌ aah. Ma nmuꞌi haa nete ranan meesꞌ aah, reꞌ narameꞌ Uisneno
nok mansian arkit, es reꞌ Yesus Kristus. Naiꞌ Yesus naan, mansian batuur-batuur.
1TI 2:6 In nnonaꞌ In tuan ee he nsoi nafetin kit naꞌko hit saant ein ok-okeꞌ.
Nateef nok in oors ate, Uisneno nfei rais reko naan kninuꞌ-kninuꞌ neu areꞌ too
mfaun ein.
1TI 2:7 Rarit Uisneno npiir naan kau ꞌjair In haef, he ꞌnao utoon tuaf reꞌ ka atoin
Yahudis fa aꞌbi mee-mee, ma unoniꞌ sin he sin npirsain neu Usif Yesus ma nmonin
natuin raan amneot ma amnonot. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ au utoon sin reꞌ ia, batuur on naan.
Au ka upoi fa, tua!
1TI 2:8 Au ꞌroimk ii on nai: anbi mee-mee, karu hi mibua he mꞌonen ate, hi ro he
mitaibaꞌ nekaf es nok es. Kais ammaktoꞌon. Kais ammatoe. Karu hi miꞌaitiꞌ hi ꞌnimam
oras hi mꞌonen, hi neekm ein ro he kniunꞌ ein.
1TI 2:9 Bifee ngguin on naan amsaꞌ. Au ꞌroim he sin nꞌator sin tuak ein te, suuk
nahuum, ma npaken amsaꞌ seor nahuum. Kaisaꞌ nbagaya he biak ein antarun mataf neu
sin, aꞌnaak fuun ein reꞌ ansoiꞌ ma nbuiꞌ sin humaꞌ-humaꞌ, aiꞌ npaken tai maꞌosaꞌ
reꞌ ka natuin fa atoran, aiꞌ natoon ok bainesiꞌ nok sin npaken moroꞌ-mutiꞌ ma
mutiara sin. Reꞌ nmoeꞌ bifee ngguin namasan naan, es reꞌ neek akninuꞌ, ma sin
aꞌmoeꞌk ein rekon. Reꞌ naan es reꞌ natai neu bifee ngguin he naꞌbesan neun Uisneno.
1TI 2:11 Karu too srain ein nabuan ma nnenan noniꞌ te, bifee ngguin ntook nokan ma
nneen nokan rek-reko anmatoom nok noinꞌ ein naan. Kais taꞌseꞌo ma taꞌroot.
1TI 2:12 Anbi au te, ka reko fa karu bifee ji nait in tuan ma naprenat atoniꞌ, ma
nanoniꞌ sin. Reko nneis bifee ngguin sin neek ein natean ma kais mafeef ein
bainesiꞌ.
1TI 2:13 Fin Uisneno nmoeꞌ naiꞌ Adam nahuun. Rarit, naꞌ bi Hawa.
1TI 2:14 Ma ka naiꞌ Adam fa es antoup uab poi nahuun naꞌko niut reuꞌf ein sin
aꞌnakat, mes bifee. Anmurai oras naan, mansian ii ntanhai Uisneno In atoran.
1TI 2:15 Maski on naan amsaꞌ, mes bifee ngguin napenin aꞌhonis, natuin sin nahoin
ein. Asar sin npirsain batuur-batuur neu Kristus, anmonin nbin rais manekat,
anmuꞌin neek akninuꞌ, ma sin aꞌmoink ein pantas ma kais anbainesin.
1TI 3:1 Saaꞌ reꞌ biak ein naꞌuab sin naan batuur, nak, “Tuaf reꞌ he njair aꞌnaak
jemaꞌat, in npiir naan kuun meup reok goes.”
1TI 3:2 Aꞌnaak jemaaꞌt ii, ro he tuaf reꞌ in kaan ee reko. In ro he naꞌkiꞌi nbi
matsaos nok bifee meseꞌ. In ro he ntahan nahiin in tuan, in neekn ee ro natea,
atoniꞌ anhormaat ee, antoup amnemat anbi in umi, ma nanoniꞌ nabeiꞌ tuaf bian.
1TI 3:3 Kais tua amauf raru, ma kais amabanat. Tuaf reꞌ batuur ii, es reꞌ: atoin
neek maꞌnuraꞌ, naim nahiin rais haran nekaf, ma ka nsinmakan fa roit.
1TI 3:4 In ro he nꞌator nahiin in uim je nanan. In aanh ein ro he natniin ee ma
nhormaat ee.
1TI 3:5 Fin karu in ka bisa nꞌator fa in uim je naan ee te, nok ranan mee he in
bisa nꞌator Uisneno In jemaaꞌt ein?
1TI 3:6 Reko nneis ampiir maan tuaf reꞌ in tenab, moꞌet ma taos namnasi nbi
Kristus. Kais misaeb ma minaib maan aꞌnaak jemaꞌat naꞌko tuaf reꞌ feꞌ natuin Usif
Yesus; kais-kaisaꞌ in naꞌnaeb on. Kais-kaisaꞌ Uisneno nteeꞌ je, on reꞌ Uisneno
nteeꞌ niut reuꞌf ein sin aꞌnaak koꞌu.
1TI 3:7 Karu hi he misaeb tuaf es he njair aꞌnaak jemaꞌat, maim tuaf reꞌ atoniꞌ
bian reꞌ ka npirsai fa nhormaat ee msaꞌ. Nok ranan naan, in ka namaeb on fa. Ma
niut reuꞌf ein sin aꞌnaak kouꞌ goe, ka bisa nakreo namouf goe fa.
1TI 3:8 On naan amsaꞌ, neu tuaf reꞌ he nturun aꞌnaak jemaꞌat. Sin arsin reꞌ naan,
ro he tuaf reꞌ kaan ee nfoo mein, tuaf reꞌ ka napoi nahiin fa, tuaf reꞌ ka nbukae
fa raur mafu, ma kais tuaf reꞌ naah mateꞌ.
1TI 3:9 Sin neek ein ro he kniunꞌ ein, ma sin ro he nnaaꞌ naher-heran noniꞌ reꞌ
Uisneno nfee je ma nakriir ee neu kit, too apirsait ein.
1TI 3:10 Amparikas sin aꞌmoink ein ma sin meupk ein rek-reko. Karu ka mipein fa sin
saant ein ate, naꞌ mait sin anjarin tuaf reꞌ he nturun aꞌnaak jemaaꞌt ein.
1TI 3:11 On naan amsaꞌ sin feek ein. Bifeen naan sin aꞌmoink ein ro he namneon ma
namnonon. Kais bifee aroob-raꞌut reꞌ nareuꞌ biak ein sin kaan foo menin. Sin ro he
ntahan nahiin sin tuak ein, ma tuaf bian anpirsai sin imsaꞌ.
1TI 3:12 Tuaf reꞌ he nturun aꞌnaak jemaaꞌt ein, ro he atoniꞌ reꞌ naꞌkiiꞌ naheer
anbi matsaos nok bifee meseꞌ. In ro he nꞌator nahiin in uim je naan ee nok reko, ma
nanoniꞌ nahiin in aanh ein amsaꞌ.
1TI 3:13 Tuaf reꞌ njair atutaꞌ-abhaꞌet neu jemaꞌat rek-reko, ro tebe biak ein of
anhormaat sin. Ma sin nabrain ma ka namtaun fa he naꞌuab ein anmatoom nok sin rais
pirsait neu Yesus Kristus.
1TI 3:14 Tius! Au ꞌharap ma ufnekan he kreoꞌ goes anteniꞌ te, au ꞌeit iꞌmakius ko.
Karu au uꞌbakeꞌ kreꞌo te, surat reꞌ ia of antea nahuun. Au ꞌtui surat ia, he utoon
ko mꞌak, Uisneno In aasr ein ro he nmonin on reꞌ mee. Kais amnikan, Uisneno naan,
Uis Amonit. Iin na nahuum on reꞌ umi reꞌ nahaek ee nbi fatu ꞌsukif ma nii ainaf reꞌ
maꞌtaniꞌ. Nok ranan naan, sin ro he natnaat Uisneno In noniꞌ amneot.
1TI 3:16 Uisneno nfei nrair rais maꞌnifaꞌ koꞌu naꞌko hit rais pirsait. In aꞌsuikn
ii, on nai: Kristus neem anrair jen anbi pah-pinan ia, anpaek humaf ma masaf
mansian on reꞌ hit. Uisneno In Asmaan ee msaꞌ nakriraꞌ bukti mnak, Naiꞌ Yesus naan,
Tuaf neek amneꞌo ma amnonot. Ma Uisneno In ameupt ein sonaf neno tunan niit Ee
msaꞌ. Uisneno nait nasaeb Ee ntaam neu sonaf neno tunan, rarit nanaib ma ntunaꞌ
naꞌraatn Ee. In reetn ee nasiin on ma nabeon on anfuun am nateef uuf ma pah anbi
pah-pinan ia msaꞌ. Anbin mee-mee anbi pah-pinan ia, tuaf anpirsain anrair Je goen.
Hit tpirsai on reꞌ naan, tua!
1TI 4:1 Mes Uisneno In Asmaan ee natoon maat-maat am nak, too sraniꞌ bian of
antitar saaꞌ reꞌ hit tpirsai. Rarit sin natuin asmanaf bian reꞌ nasekeb mansian, ma
natuin niut reuꞌf ein sin noink ein.
1TI 4:2 Tuaf reꞌ neem ma nanoniꞌ on reꞌ naan, naꞌuab ate, nasuir nok ꞌmoꞌet. Puta-
kriu gui in tuan! Tuaf ein naan sin nekak naank ein, nameisꞌook anrarin.
1TI 4:3 Sin nanoniꞌ bifee-atoniꞌ he kais anmatsaon. Sin nanunin amnahat humaꞌ-
humaꞌ. Te kaah, Uisneno es reꞌ anmoeꞌ mnaaht ein naan. In nmoeꞌ mnaaht ein naan, he
karu apirsait ein nbukaen, sin ntotin makasi neu Ne. Fin sin nahinin neu rais saaꞌ
es reꞌ batuur.
1TI 4:4 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ sin naan, ro reko. Onaim kais minuin
humaꞌ-humaꞌ. Mansian ein ro he ntoup sin ma antotin makasi neu Uisneno.
1TI 4:5 Fin hit tahiin tak Uisneno In Kabin ma Prenat, ma hit onen naan nakninuꞌ
nain areꞌ bukaet ein naan.
1TI 4:6 Tius! Mumnaubaꞌ rasin reꞌ ia meu hit aok-bian apirsait ein. Karu ho mmoeꞌ
on naan, ho mjair Yesus Kristus In ameup reok goes. Uisneno In Kabin ma Prenat sin
anmoeꞌ ko he ho mpirsai Je, ma nanoniꞌ ko he muhiin noniꞌ mee es reꞌ amneot. Ho
mnaaꞌ muheer amrair Uisneno In Kabin ma Prenat sin. Naan on reꞌ bukaet reꞌ
anhaꞌtain ho aom naan.
1TI 4:7 Kais muneuk oras he mpeo uab poi, reꞌ ka natuik ma natai fa nok Uisneno.
Kais amtoe mutuin retaꞌ naꞌko aꞌnaef am fee mnasiꞌ reꞌ nanunin humaꞌ-humaꞌ. Reko
nneis munoniꞌ ho tuam naan he mmoin mutuin Uisneno In roimn ee.
1TI 4:8 Muꞌtakaꞌ ho aom aan he naꞌbeiꞌ, naan reko. Mes in areokn ii, kreoꞌ goah.
Mes munoniꞌ ho tuam aan anbi areꞌ kanan rasi, he mmoin mutuin Uisneno In romin,
naan, in reokn ii kah een. Fin in areokn ii, ka arahaa fa neu oras tmoni tbi pah-
pinan, mes nbi ꞌmonit neno amnemat amsaꞌ.
1TI 4:9 Uab ein reꞌ ia, ro batuur! Onaim mumnau murek-rekoꞌ, ma kais amnikan sin.
1TI 4:10 Hit tharap ma tafneek teu Uisneno ꞌHonis. In es ansoi nafetin areꞌ mansian
ok-okeꞌ, anneis-neis neu hit apirsait. Etun hit tmeup taheer ma taim ranan
maꞌtaniꞌ.
1TI 4:11 Munoniꞌ rasin ia ok-okeꞌ, ma mreun tuaf-tuaf he nmoeꞌ natuin noinꞌ ein
naan.
1TI 4:12 Kais amkonan biak ein he nkanaꞌpaar ko, natuin ho munif ko feꞌ. Ho ro he
mjari ꞌtopeꞌ meu too apirsait ein, oras ho muꞌuab, ho ꞌmoꞌem, ho manekat neu tuaf,
ho neek pirsait meu Yesus Kristus, ma ho ꞌmonim akninuꞌ.
1TI 4:13 Oras hi mpao kau he au ꞌuum ate, kais amnikan he mrees Uisneno In Kabin ma
Prenat neu too apirsait ein. Amhaꞌtain sin, ma munoniꞌ sin rek-reko.
1TI 4:14 Ampaek ho manoem reꞌ Uisneno nanaꞌat ko goe jan, reꞌ ho mtoup goe oras
aꞌnaak too sraniꞌ nꞌonen ma ntao ꞌniman neu ko. Oras naan, sin natoon Uisneno In
romin amsaꞌ anmatoom nok ho ꞌmonim ma ho mepu. Onaim kais musaitan manoef reꞌ ho
mtoup goe naan.
1TI 4:15 Ammakoe he munaobaꞌ rasin reꞌ naan! Maut he biak ein nitan nak, ho ꞌmonim
ma ho mepu nanaob ok piut.
1TI 4:16 On reꞌ: mpanat ho tuam naan, he ho mmoin nok neek amneꞌo. Ma mpanat amsaꞌ
he ho munoniꞌ rais amneot. Karu ho muheer ambi rasin naan, Uisneno of anfei ranan
neu ko, ma neu too mfaun reꞌ nneen ma natniin ko, he hi mitsoi miꞌko rais amreuꞌt
ein.
1TI 5:1 Kais mukain tuaf ein reꞌ namnasin nneis ko mpaek haan maꞌtaniꞌ. Mes ampaek
uab maꞌnuraꞌ, on reꞌ ho muꞌuab meu ho aam honiꞌ. Ma neu muinf ein, muꞌhabaꞌ sin on
reꞌ ho aom-bian sin.
1TI 5:2 On naan amsaꞌ, neu bifee mnais ein. Muꞌuab meu sin on reꞌ meu ho ain honiꞌ.
Karu muꞌuab meu bifee muinf ein ate, mpanat sin on reꞌ sin ho fetoꞌ. Ho neekm aan
ro he namneo ma nakninuꞌ.
1TI 5:3 Too sraniꞌ ro he nturun ma nbaab baun bifee ngguin, reꞌ sin ka nmuꞌin fa
nonot-asar reꞌ he npairoir sin. Mes karu banuꞌ reꞌ anmuiꞌ anah-upuf feꞌe te, sin
reꞌ naan ro he es anpairoir je. Munoniꞌ sin, he sin nbaras nahinin neu banuꞌ naan
in maskeet ein. Nok ranan naan, sin ntuthae Uisneno, ma nharineb In nekan. Mes neu
banuꞌ reꞌ nmoni nmes-mees, in ka nmuiꞌ fa tuaf antein he npairoir je. In arahaa
nharap ma nafneek neu Uisneno. Fai-manas in nꞌonen ma ntoit turun-babat naꞌko
Uisneno. Too srain ein ro he npairoir baun ein on reꞌ naan.
1TI 5:6 Mes neu banuꞌ reꞌ naminab sin tuak ein neikin rais marinet pah-pinan, maski
in nmoin feꞌe msaꞌ, in ka masoꞌik fa heen, on reꞌ atupas sin.
1TI 5:7 Mumnaub areꞌ rasin naan neu too srain ein, maut he biak ein ka naꞌuab
naꞌreꞌuf fa sin kaank ein.
1TI 5:8 Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nroim fa he npairoir kuuk sin nonot-asar,
anneis-neis in uim je nanan, naan on reꞌ in nait inporin in rais pirsait neu
Uisneno. In maufiun ii nneis naꞌko atoniꞌ reꞌ ka nahiin fa Uisneno.
1TI 5:9 Karu mpiir banuꞌ he nturun aꞌnaak jemaaꞌt ein ate, in tuiꞌn ii on nai: in
toon anmoin naan ii, kais ankuran naꞌko toon boꞌ nee; unuꞌ te, in naꞌkiiꞌ nbi
matsaos nok atoniꞌ meseꞌ;
1TI 5:10 tuaf nahiin je mnak, natiꞌ te in nmoeꞌ reko neu tuaf bian; in npairoir
nahiin in aanh ein nok reko; reꞌ ntuthae tuaf bian nok neek marine; reꞌ anturun ma
nbaab too apirsait ein nok meup ba-baun; reꞌ anroim he nturun ma nbaab tuaf anbi
susat; ma reꞌ nabarab in tuan ee piut-piut he nturun ma nbaab anbi rais reko.
1TI 5:11 Kais ampiir banuꞌ reꞌ munif feꞌ he nturun aꞌnaak jemaaꞌt ein. Kais-kaisaꞌ
sin neek romit he nmatsaon ntenin naan, ansiuꞌ napoitan sin rasi mnaut neu Kristus.
Nok ranan naan, sin of ka napenin fa mainuan anteniꞌ he ntuthae too srain ein nok
rek-reko.
1TI 5:12 Fin karu sin oras mainuan neu jemaaꞌt ii nrabuꞌ te, naan namnees nok sin
nareuꞌ sin rais manbaꞌan anbi Uisneno In human ma In matan. Of atoniꞌ nasaan sin.
1TI 5:13 Kais-kaisaꞌ sin napehen, rarit antaisibun ma npoi-ntaman neu biak ein sin
uimn ein, ma nareet ein rais ruum-ruum, ma naꞌuab naꞌreꞌuf biak ein sin kaank ein.
Ma rais reuꞌf es anteniꞌ, es reꞌ sin nroim nanes-nesib he nhee-hee gok neu es in
rasi, ma naꞌuab ein rasi reꞌ ka maꞌupaꞌ ma maꞌosaꞌ fa.
1TI 5:14 Reko nneis, baun ein reꞌ munif feꞌ, sin nsaon nteinꞌ ein, he reko te, sin
nahoin ein, ma nꞌurus kuuk sin uim je nanan. Nok ranan naan, tuaf reꞌ anmusun kit,
ka napenin fa ranan he nareuꞌ ma nkanaꞌpaar kit.
1TI 5:15 Anmuiꞌ baun munif bian reꞌ anseken nrarin. Sin natuin anrair niut reuꞌf
ein sin aꞌnaak kouꞌ goe in ranan.
1TI 5:16 Karu nmuiꞌ bifee reꞌ npirsai neu Usif Yesus, reꞌ nmuiꞌ nonot-asar banuꞌ
te, bifee naan ro he nturun ma nbaab bifee banuꞌ naan. Kais amkonan jemaaꞌt ein he
sin es ansutai je. Nok ranan naan, too srain ein bisa nturun ma nbaab banuꞌ bian,
reꞌ batuurn ii sin ka nmuꞌi nteinꞌ ein fa tuaf bian he nsutai sin.
1TI 5:17 Tuaf reꞌ naꞌnaak jemaꞌat nok reko, hi ro he mhormaat ee batuur-batuur, ma
mbaen in kai je nok reko. Anneis-neis neu tuaf reꞌ anmeup maꞌtaniꞌ he naknutuꞌ
Uisneno In Kabin ma Prenat, ma nanoniꞌ ki raan aꞌhonis arekot amneot.
1TI 5:18 Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Karu mpaek bijae he nteir
namouf maak ee in fuan naꞌko in asrakon, kais amfuut muꞌtemeb in fefan, maut he in
naah.” Ma matuꞌi nteniꞌ msaꞌ am nak, “Sekau nmepu te, ro he napein kai.”
1TI 5:19 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nakuu aꞌnaak jemaꞌat ate, kais amtoup goe on ahaa reꞌ
naan! Ro he nmuiꞌ tuaf nuaꞌ-teun reꞌ ansaksii ma naꞌuab humaꞌ meseꞌ, on naan ate,
naꞌ hi bisa mꞌuurs ee.
1TI 5:20 Karu mukain amrair je nmes-mees, mes in nmoin feꞌ anbi sanat naan ate, naꞌ
mukain ee nbi jemaꞌat sin humak ma sin matak. Nok ranan naan, tuaf bian of ka
nabrain fa he nmoeꞌ natuin in sanat.
1TI 5:21 Munaob areꞌ tuiꞌn ein reꞌ ia nbi jemaaꞌt ein ok-okeꞌ, ma kais ampiir
humaf. Au unaꞌat mepu ia ꞌeu ho ꞌnimam ꞌbi Uisneno ma Yesus Kristus sin humak ma
sin matak. Ameput sonaf neno tunan reꞌ Uisneno npiri nrair sin, anjarin saksii
msaꞌ.
1TI 5:22 Kais ammanaap he mpiir tuaf he njair aꞌnakat. Amtai ma mtae mirek-reokꞌ ee
nahuun. Natuin karu hi mpiir maan tuaf es nok akraf-rafuꞌ, rarit tuaf naan anmoꞌe
nsaan, hi misaah sanat naan amsaꞌ, natuin in aꞌmoꞌen. Ampanat ho ꞌmoꞌet ma taos he
kninuꞌ piut.
1TI 5:23 Au ꞌneen ate, feꞌ-feꞌ fa te ho taim aan nameen. Reko nneis, anmurai oras
ia ho mseor tua min-kase kreꞌo, maut he njair reꞌu. Kais minu haa oe ruum-ruum.
1TI 5:24 Amkius rek-reko! Anmuiꞌ tuaf reꞌ in saant ein nakriir ok. Sin ka ntea
nanan fa feꞌ neu afeek raisn ein sin maatk ein te, too mfaun ein nahini nrarin. Mes
anmuiꞌ tuaf bian amsaꞌ, reꞌ aꞌroo-ꞌroo te, naꞌ sin saant ein nakriir ok.
1TI 5:25 On naan amsaꞌ humaꞌ meseꞌ neu tuaf-tuaf reꞌ anmoꞌen reko. Bian nakriir ok
nanin. Ma bian anteniꞌ nmoꞌen reko mes maꞌnifaꞌ. Maski on naan amsaꞌ, mes saaꞌ-saaꞌ
reꞌ sin nmoeꞌ sin naan, aꞌroo-ꞌroo te, nakriir ok amsaꞌ. Ka bisa fa he taꞌkoroꞌ
rais reko.
1TI 6:1 Anmuiꞌ usif reꞌ sin aten anpirsain neun Usif Yesus. Sin ro he nhormaat sin
usin, maut he biak ein kais napenin ranan he naꞌuab namouf Uisneno In kanan, ma
nkanaꞌpaar hit noniꞌ.
1TI 6:2a Anmuiꞌ aten reꞌ sin uisn ee npirsai neu Usif Yesus. Aten naan sin kais
ankanaꞌpaar sin usif naan, natuin in npirsai neu Usif Yesus. On mee-on mee msaꞌ,
sin ro he ntuthae reko nneisi ntein neu sin usin naan, natuin sin arsin pirsait
meseꞌ, ma sin ro he nmanekan es nok es.
1TI 6:2b Tius! Munoniꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, ma muꞌhabaꞌ too srain ein, he sin
nmoeꞌ natuin sin ok-okeꞌ.
1TI 6:3 Hit noniꞌ ma taruꞌ reꞌ amneot naan, njari ꞌsukif naꞌko raan aꞌhonis reꞌ
nharineb Uisneno In nekan. Mes tuaf reꞌ nanoniꞌ ꞌtetaꞌ naꞌko noniꞌ reꞌ ia, sin reꞌ
naan antitar napasib Usif Yesus Kristus In noniꞌ reꞌ amneot.
1TI 6:4 Tuaf on reꞌ naan, naꞌnaeb in tuan, mes in ka maroneꞌ fa! Sin meens ii, es
reꞌ nromin he namin rais matoes nok ahaa rais ruum-ruum. Rasin ia, anneek-menab
tuaf bian, anmatoebaꞌ tuaf, nareuꞌ atoniꞌ bian sin kaank ein, ma anmaktiun ein
ruum-ruum aah.
1TI 6:5 Tuaf human on reꞌ naan, anmoeꞌ rais taisibu piut-piut. Sin teenb ein
namreꞌun. Sin ka nahini nteinꞌ ein fa, mee es reꞌ amneot ma amnonot. Sin natenab
nak karu sin nmakoen nbin rais pirsait, sin bisa njarin atoin amuꞌit.
1TI 6:6 Batuur, rais pirsait ii bisa nmoeꞌ mansian ii napeni mnisat koꞌu. Fin
ꞌmonit reꞌ anharineb Uisneno In nekan, maseroꞌ nok rais tenab manokab anmatoom nok
saaꞌ reꞌ sin nmuꞌi, naan ro rais pirsait batuur aa!
1TI 6:7 Mimnau mirek-rekoꞌ! Oras nahoniꞌ kit, hit ka teik fa saaꞌ es attaam teu
pah-pinan ia. Ma oras hit tmate msaꞌ, hit ka teik fa saaꞌ-saaꞌ tpoi taꞌko pah-pinan
ia.
1TI 6:8 Onaim asar mnahat, mninut, ma pake-nohas nanokab ate, taꞌtenaꞌ hit teenb ii
nai!
1TI 6:9 Mes tuaf reꞌ anroim he njair atoin amuꞌit, maan aa fa te, in of napein rais
furit humaꞌ-humaꞌ, ma nmoufu nbi kreot aꞌrii-ꞌneꞌu, natuin sin nateenb ahaa ꞌmuꞌif.
Areꞌ kanan rasin naan of neik siraak ma nareuꞌ sin aꞌmoink ein.
1TI 6:10 Atneek tanesib roit ii te, naan anjair uuf neu rais maufinu humaꞌ-humaꞌ.
Anmuiꞌ tuaf bian reꞌ sin naimn ahaa roit, tar antea sin ntanhai sin rais pirsait
amneot. Nok ranan naan, sin neikn ok, nareuꞌ sin aꞌmoink ein.
1TI 6:11 Timotius! Ho mjair Uisneno Iin ja ko. Onaim amtet-koit muꞌroo-ꞌroo muꞌko
rais amreuꞌt ein ok-okeꞌ. Ammoin mok neek akninuꞌ. Ammoni mbi rasi reꞌ amharineb
Uisneno In nekan anbi areꞌ kanan rasi. Ampirsai piut meu Yesus Kristus. Amneek
sekau-sekau goah. Ho ro he mtahan ambi susat. Ammoin mok sekau-sekau goah amsaꞌ, ro
he nok neek maꞌnuraꞌ.
1TI 6:12 Ammeup batuur-batuur, he munaob areꞌ noinꞌ ein reꞌ hit tpirsai sin.
Uisneno noꞌen nataam ko meu rasi ꞌhonis abar-barat. Onaim amnaaꞌ ma mhoo muher-
heran rasi ꞌhonis naan, kais mufetin. Ma ho mutoon amrair ho rais pirsait meu Usif
Yesus anbi too mfaun ein sin humak ma sin matak.
1TI 6:13 Onaim oras ia, au ꞌtoit ko he muhakeꞌ rais manbaꞌan on nai: ammoeꞌ mutuin
Usif Yesus In apreent ein ok-okeꞌ. Kais amtanhai prenat meseꞌ msaꞌ, maut he biak
ein kais nitan ma napenin sanat naꞌko ko. Ammoeꞌ mutuin sin ok-okeꞌ nok batuur, tar
antea hit Usiꞌ, Yesus Kristus, ankoen On anfain neem. Au ꞌtoit ko he muhakeꞌ rais
manbaꞌan on naan anbi Uisneno In human ma In matan. In es reꞌ anfee snasaf neu areꞌ
kanan amonit. Au ꞌtoit ko he ho muhakeꞌ rais manbaꞌan on reꞌ naan anbi Yesus
Kristus In human ma In matan. In es reꞌ neikn On natoon nanon-noon anmatoom nok In
tuan ee, nbi gubernur Pontius Pilatus in human ma in matan.
1TI 6:15 Usif Yesus reꞌ maꞌtain reꞌuf naan, In es reꞌ annaaꞌ kuasat! In reꞌ naan,
Uis Koꞌu nneis naꞌko areꞌ uisf ein. Ma In reꞌ naan, Aꞌnaak Koꞌu nneis naꞌko areꞌ
kanan aꞌnaakf ein. Antea in oors ate, Uisneno of nakriraꞌ areꞌ kanan rasin ia.
1TI 6:16 Suma In kuun, es reꞌ ka nmaet fa ma nmoin nabar-baar. In nmoni nbi meꞌu
reꞌ mansian ii ka nabeiꞌ fa he nkius ma nꞌere. Ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ nabeiꞌ
he nkius Goe. Areꞌ kanan rais hormaat nasaeb ok neu Ne! Areꞌ kanan kuasa et In
aꞌniman tar antea nabar-baar! On reꞌ naan, tua! Amin!
1TI 6:17 Tius! Mutoon meu amuiꞌt ein pah-pinan ia, he sin kais nabeꞌon, ma kais
naꞌpanen sin aꞌmoink ein neu ꞌmuꞌif pah-pinan. Fin aꞌmuiꞌf ein naan of oekꞌ ein.
Reko nneis sin naꞌpaen ok anbin Uisneno ꞌHonis. Fin In es reꞌ nathoeb kit saaꞌ-saaꞌ
reꞌ hit tperluu sin, he hit bisa tnaben tiit ꞌmoint ii in mainonin.
1TI 6:18 Mutoon meu sin he sin npaek sin aꞌmuiꞌk ein he nmoꞌen rais reko. Sin ro he
nmakoen nbin nmoeꞌ reko. Sin ro he nnonaꞌ sin aꞌniimk ein he nfiit ma nbaab tuaf,
ma nroim he nfee athoen naꞌko Uisneno neu sin.
1TI 6:19 Nok ranan naan, sin nkikin ma nakbuaꞌ aꞌmuꞌif he njari ꞌsukif maꞌtaniꞌ neu
sin aꞌmoink ein nokaꞌ-nmeu. Nok ranan naan amsaꞌ, sin nafenaꞌ rasi ꞌmonit reꞌ
maꞌupaꞌ ma maꞌosaꞌ.
1TI 6:20 Tius! Ampanat murek-rekoꞌ areꞌ kanan rasi reꞌ Uisneno nanaꞌat ko sin. Kais
amseit-seitn om meu rais poi ruum-ruum. Kais amtuut mok ambi uab reuꞌf ein, reꞌ ka
neik fa rais hormaat neu Uisneno. Mumnau, goo! Anmuiꞌ tuaf anpaas in aꞌbasan nak,
in atoin ahinit. Te kaah, sin ‘hinit’ naan, ka nmuiꞌ fa ꞌsukif. Kais amnao he
mmatuut-feef mok sin.
1TI 6:21 Anmuiꞌ tuaf bian reꞌ npirsai rais puta-kriu ngguin, tar antea sin ntebin
naꞌkon sin rais pirsait reꞌ amneot ma amnonot neu Uisneno. Au ꞌtoit he Uisneno
nakriraꞌ In neek arekot neu ki ok-okeꞌ. Saloom, Au naiꞌ Paulus kau, tua.
2TI 1:1 Timotius, atoin reko! Surat reꞌ ia naꞌko au, naiꞌ Paulus kau, reꞌ Uisneno
neikn On anruur kau he ꞌjair Yesus Kristus In haef. Sin nreek haefan kau he ꞌnao
utoon rasi nmatoom nok ꞌmonit reꞌ batuur, reꞌ Uisneno nbaꞌan he nfee je neu areꞌ
apirsait ein neun Yesus Kristus. Timotius! Ho on reꞌ au aanh aa kuuk. Onaim au
ꞌonen he hit Amaꞌ Uisneno, ma hit Usiꞌ, Yesus Kristus, anneek ko, nakriraꞌ Sin neek
reok goe neu ko, ma nfee ko ꞌmonit ambi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
2TI 1:3 Au ꞌonen fai-manas ma ꞌteek ko. Au ꞌtoit makasi piut-piut ꞌeu Uisneno,
natuin ho mutuin Ee piut. Au ꞌtuthae Je nok neek akninuꞌ, on reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin
antuthae Je.
2TI 1:4 Au umnau, oras hit tbaits ok neno naan, ho mkae mpin-pinus. Etun au ꞌroim
he uteef aꞌtein ꞌok ko, maut he au ꞌmariin.
2TI 1:5 Au umnau neno naan, oras ho mmurai mpirsai batuur-batuur meu Usif Yesus.
Rais pirsait human on reꞌ naan, naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nain naꞌko ho beꞌi bi Luisa, ma ho
ainaꞌ bi Yunika in nekan. Ma au aꞌtebes amsaꞌ ꞌak rais pirsait human on reꞌ naan
anmoin et ho nekam amsaꞌ.
2TI 1:6 Neno naan, oras au ꞌait au ꞌniimk ein ma ꞌtao sin ꞌeu ko, rarit au ꞌonen
aꞌteek ko, oras naan Uisneno ntao ko manoef ma mahinif he ho bisa mmeup meu Ne.
Onaim oras ia, au ꞌtoit ko he munaobaꞌ mufaniꞌ ho manoef ma mahinif naan.
2TI 1:7 Fin Uisneno In Asmanan ka nmoeꞌ kit fa he tjair amtaus. Mes In nmoeꞌ kit
atjair tuaf-tuaf reꞌ naꞌbeiꞌ ma npirsai in tuan, reꞌ anmaneek nahiin, ma nafreu
nahiin in tuan ee rek-reko.
2TI 1:8 Onaim kais mumaeb om he muꞌuab anmatoom hit Usiꞌ. Ma kais mumaeb om natuin
anhukun kau et bui. Au ꞌtaam bui reꞌ ia, natuin au ꞌtuthae hit Usiꞌ. Onaim karu ho
mutoon Rais Reko naan ate, ho ro he mubarab ho tuam aan he musaah susat-maꞌneꞌat on
reꞌ hai. Karu ho mupein susat-maꞌneꞌat on reꞌ naan, Uisneno of anhaꞌtain ko.
2TI 1:9 Natuin Uisneno es ansoi nafetin naan kit naꞌko hit saant am penu sin. Ma In
es anpiir naan kit he tjair In tuaf ein reꞌ atmoni kninuꞌ. In nakriraꞌ In nekan
reok goe neu kit, natuin In nneek kit. Te kaah, hit ka tmoeꞌ tiit fa saaꞌ-saaꞌ es,
he hit masoꞌik he ttoup In arekon. Uisneno ka nmoeꞌ pah-pinan ia fa feꞌ, mes In
nafeek anrair he nreek Yesus Kristus neem, he nakriraꞌ In nekan arekot, ma nsoi
nafetin kit. Rarit Yesus Kristus neem anrair, ma nfei nrair sarit naan, Ma In
naseer rasi ꞌmaten in kuasan! Ia njair Rais Reko! Onaim sekau-sekau reꞌ anpirsai
neu Yesus Kristus, ka nmate ntein fa goen, mes anmoin piut nok Uisneno.
2TI 1:11 Etun Uisneno nait kau ꞌjair haef ꞌeu Yesus Kristus, he au utoon In Rais
Reko, ma unoniꞌ sekau-sekau nbi mee-mee.
2TI 1:12 Rasin reꞌ naan ok-okeꞌ nmoeꞌ kau mꞌes naꞌ au upein ꞌhaꞌmuꞌit et bui ia in
nanan. Mes au ka umaeb ok fa! Natuin au uhiin sekau es reꞌ au ꞌpirsai. In es reꞌ
Usif Yesus. Ma au uhiin namneo-namneo ꞌak In es reꞌ nanaꞌat kau mepu reꞌ ia, In es
reꞌ anpafaꞌ ma npanat mepu reꞌ ia, ma In es reꞌ anhaꞌtain kau he au bisa unaob mepu
reꞌ ia, tar antea In nkoen On anfain neem.
2TI 1:13 Onaim mutuin nai ꞌtopeꞌ nbi ꞌmonit naꞌko noniꞌ amneot, reꞌ au ukriraꞌ sin
ꞌeu ko. Karu ho mpirsai piut-piut, ma mneek sekau-sekau, ho mutoon ma mukriraꞌ mak
ho mmafuut mok Yesus Kristus.
2TI 1:14 Uisneno nanaꞌat anrair aꞌmuꞌif maꞌosaꞌ huum es et ho ꞌnimam, es reꞌ noniꞌ
arekot amneot. Onaim ampanat murek-rekoꞌ aꞌmuꞌif reꞌ naan! Ampaek Uisneno In Asmaan
Akninuꞌ reꞌ et hit nekak, maut he In nturun ma nbaab ko, he mpanat aꞌmuꞌif naan
rek-reko.
2TI 1:15 Ho of amneen amrair nak naiꞌ Figelus ma naiꞌ Hermogenes, sin atoin sonaꞌ
naꞌkon propinsi Asia sin nasaitan kau goen.
2TI 1:16 Mes naiꞌ Onisiforus ka on fa naan. In ka nasaitan kau fa. Ho muhiin kuum,
oras au ꞌbi kota Efesus feꞌ, in nturun ma nbaab kau piut. Oras ia, in natua goen et
kota Roma ia. Oras in neem antea, in naim kau neu-mneem anbi mee-mee. Namuni te, in
nateef nok kau nbi bui. Mes in ka namaeb on fa. Fani-fani in neem anbi bui ia, ma
nhaꞌtain au nekak. Onaim au ꞌonen ma ꞌbaiseun ꞌeu Uisneno he nakriraꞌ In nekan
arekot neu naiꞌ Onisiforus nok nain in nonot-asar sin. Anbi neon amsoupt ii te,
oras Uisneno nafeek mansian ein sin rasin, au ꞌharap ma ufneek he karu reko te,
Uisneno nafeek rais arekot neu naiꞌ Onisiforus sin.
2TI 2:1 Timotius, au aan nekaꞌ! Yesus Kristus naan, Atoin neek reko. Oras ia, ho
mmafuut mok Ne, ma In nabarab he nhaꞌtain ho nekam. Onaim ho ro he mtoup goah!
2TI 2:2 Unuꞌ te, au unoniꞌ ko ꞌbi too mfaun ein sin humak ma sin matak anmatoom nok
Uisneno In raan aꞌhonis reꞌ amneot. Onaim oras ia, au ꞌtoit ko, he areꞌ saaꞌ-saaꞌ
reꞌ ho mneen amrair sin naꞌko kau, ho meik sin ma mnao munoniꞌ mtein sin meu tuaf-
tuaf reꞌ mapirsaꞌi. Tuaf ein reꞌ naan, ro he nmanoen he nanoniꞌ ntein tuaf bian.
2TI 2:3 Hit ar-arkit reꞌ ia, tahuum on reꞌ Yesus Kristus In soraurs ein. Onaim hit
ar-arkit tsutai haꞌmuꞌit on reꞌ In. Natuin ho reꞌ naan, soraur reok goes, ho ro he
msutai ho sapaam.
2TI 2:4 Sorarus reꞌ nanaob in mepu, ka nheu-heu gon fa neu urusan bian anteniꞌ. Nok
ranan naan, in bisa nharineb in aꞌnakat.
2TI 2:5 Tait iꞌtopeꞌ ꞌtetaꞌ naꞌko mariꞌut. Karu he tmariuꞌ tok, ro he tatuin
mariꞌut naan in atoran. Mes karu ka tatuin fa te, of napoitan kit, ma ka tapein fa
mnisat. On naan amsaꞌ, karu he tanaob Uisneno In mepu, ro he tatuin In atoran.
2TI 2:6 Amkius atoin tani msaꞌ. In nmeup maꞌtaniꞌ anbi in rene. Onaim in es reꞌ
annaben nahuun neu in reen je in afan.
2TI 2:7 Mutenab murek-rekoꞌ aꞌtoep ein feꞌe na. Uisneno of namnaub ma natoon sin
aꞌmoufk ein neu ko.
2TI 2:8 Mutenab murek-rekoꞌ Yesus Kristus. In reꞌ naan, usif naiꞌ Daut in sufan-
kaꞌun. In nmaet, mes Uisneno namonib nafaniꞌ nrair Je. Naan anjair Rais Reko, reꞌ
au ꞌeik je ma utoon ee nbi mee-mee.
2TI 2:9 Natuin au utoon Rais Reko naan, es naꞌ au upein maꞌneꞌat ia. Saaꞌ antein
sin nfuut kau npaek korenit, nahuum on reꞌ au reꞌ ia atoin maufinu. Mes sin ka
naꞌbeꞌin fa he nfutuꞌ ma nkorenit Uisneno In Rais Reko.
2TI 2:10 Onaim au ubarab au tuak ii he usaah kuuk maꞌneꞌat humaꞌ-humaꞌ. Asar
Uisneno In tuaf ein reꞌ In npiir naan sin naan, napenin saok sanat ma rasi ꞌhonis.
Fin Uisneno of nait naꞌratan sin piut, natuin sin antaam anjarin Yesus Kristus Iin
na.
2TI 2:11 Uab ein reꞌ ia, ro batuur: “Karu hit ttoup tak, Kristus anmate nsenuꞌ ma
nsekaꞌ kit, naan on reꞌ hit tmaet tasaitan ꞌmonit amnaaꞌ, Rarit hit of atmoin tabua
tok Ne msaꞌ.
2TI 2:12 Karu hit taran ma ttahan atbi maꞌneꞌat, hit of atnaaꞌ aprenat tok Ne msaꞌ.
Mes karu hit tasuan Ee, In of nasuan kit imsaꞌ.
2TI 2:13 Maski hit ka taꞌkiiꞌ fa, mes In naꞌkiiꞌ piut, natuin In ka bisa napoi fa.
In naꞌuab saaꞌ ate, In nmoeꞌ natuin ee.”
2TI 2:14 Tius! Mumnaub apirsait ein, he sin kais annikan rasin reꞌ ia ok-okeꞌ.
Amreek sin ampaek Uisneno In kanan, he sin nasnasab uab ein reꞌ anmatoenaꞌ rasi
nmatoom nok uab tuuk es in aꞌmoufun. Rasin naan ka maꞌafaꞌ fa. Suma nareꞌu haa
aneent ein sin teenb ein.
2TI 2:15 Maim ranan rek-reko he mmoeꞌ ho tuam aan on reꞌ ameput reꞌ masoꞌik anbi
Uisneno. Tuaf on reꞌ naan, kais namaeb on, natuin in nanaob in meup goe nok rek-
reko. Ho ro he mjair tuaf reꞌ munoniꞌ namneo goah anmatoom nok Uisneno In Kabin ma
Prenat. Fin In Kabin ma Prenat naan, ro namneo!
2TI 2:16 Muꞌrobaꞌ ho tuam aan muꞌko uab ein reꞌ ka maꞌuꞌu fa, ma muꞌko uab ein reꞌ
ka neik fa hormaat neu Uisneno. Natuin rasin naan anmoeꞌ mansian ii nmaufiun piut-
piut.
2TI 2:17 Sin uab maufiun ein naan annoman nahuum on reꞌ menas es, reꞌ anteek ee te
nak, kanker. Naiꞌ Himenius ma naiꞌ Filetus sin uabk ein on reꞌ naan!
2TI 2:18 Sin noink ein ansanan. Sin nak, atoin amaets ein, anmonin nfain een. Mes
naan ansaan! Nok ranan naan, sin nbeon nrarin naꞌkon noniꞌ amneot. Saaꞌ-saaꞌ reꞌ
sin nanoniꞌ sin naan, nareuꞌ tuaf bian sin neek pirsait.
2TI 2:19 Mes aꞌsukif reꞌ Uisneno nateke nrair je naan, namkeis. Anbi ꞌsukif naan
matuꞌi mnak, “Uisneno nahiin narek-rekoꞌ In nonot-asar sin”, ma “Sekau-sekau reꞌ
naꞌruriꞌ ma naꞌbees neu Uisneno, ro he naꞌrobaꞌ in tuan ee naꞌko maufinu.” Aꞌsukif
naan, es reꞌ Uisneno Iin na.
2TI 2:20 Tait iꞌtopeꞌ anbi atoin amuiꞌt ein sin uimn ee. Anbi naan, anmuiꞌ bareꞌ
humaꞌ-humaꞌ. Bian anmoeꞌ sin naꞌkon noni mnatuꞌ ma bian naꞌkon noin mutiꞌ. Mes bian
naꞌkon hau ma afu ꞌkere. Baerꞌ ein reꞌ mamasaꞌ, uim tuaf ee npaek sin nbin fesat
koꞌu. Mes baerꞌ ein reꞌ ka mamasaꞌ fa, uim tuaf ee namaeb on karu in npaek sin nbin
too mfaun ein sin maatk ein. On naan amsaꞌ mansian ii. Karu nmuiꞌ tuaf naꞌrobaꞌ in
tuan ii naꞌko maufinu, in on reꞌ baer mamaas ein. Uim tuaf ee anmariin he npaek je,
natuin in mapakeꞌ he nmeup reko humaꞌ-humaꞌ.
2TI 2:22 Muinf ein bisa nmoufun rabah natuin sin neek roimt ein. Mes ho ro he
mpanat ho tuam aan rek-reko, kais mutuin ho neek roimt aan. Maim meu ꞌmoeꞌ reko
piut-piut. Ampirsai piut meu Uisneno. Ammoni mbi manekat, rais rameꞌ ma mamut mok
tuaf bian. Areꞌ apirsait ein neu Uisneno, reꞌ anmonin nok neek akninuꞌ naan, sin
nromin he nmoꞌen rais reko piut-piut. Onaim Timotius, ho ro he moes aan sin!
2TI 2:23 Au utoon ufaniꞌ ko sin! Kais amseitn om he mnao mmatoenaꞌ rasi-rasi reꞌ ka
maꞌuꞌu fa. Natuin rasin naan suma neik ki meu matoes ma mabanat.
2TI 2:24 Ameput neu Uisneno ka nabeiꞌ fa he njair amatoes. Mes sin ro he nneek
maꞌnuran nok too mfaun, nanoniꞌ nahinin, ma nneek amnaun neu amatoes ein.
2TI 2:25 Sin ro he natuuk reko neu tuaf-tuaf reꞌ biasa nraban. Nok ranan naan, karu
reko te, Uisneno naꞌbaniꞌ sin neek ein ma naꞌpisan, rarit sin ntoup saaꞌ-saaꞌ reꞌ
arekot amneot.
2TI 2:26 Nok ranan naan, sin bisa naꞌteꞌun sin neek ein antein, rarit sin nasoitn
ok naꞌko niut reuꞌf ein sin aꞌnaak kouꞌ goe, reꞌ anfuut sin he natuin in roimn ee.
2TI 3:1 Timotius! Oras antea pah-pinan ia in neon amsoupt ein ate, in suust ein
amfaun ii kah een. Au utoon ꞌain ko on reꞌ naan.
2TI 3:2 Mansian ii of namnau nanesib sin tuak ein, ma nsinmaakn ahaa roit. Sin
nabeꞌob sin tuak ein, ma nkanaꞌpaar biak ein, naꞌuab naꞌreꞌuf tuaf bian, ka nromin
fa he natniin amahoint ein, ka ntoit nahinin fa makasi, ka atoup noniꞌ fa, ka nroim
nain fa rais Uisneno,
2TI 3:3 ka nmaneek nahinin fa, ka nromin fa he naraem ok es nok es, sin nromin he
naꞌmunuꞌ, ka ntahan nabeiꞌ fa sin tuak, maufinu bainesiꞌ, ka nromin fa rais reko,
2TI 3:4 anromin he naꞌsosaꞌ sin aok-biak ein, natenab paar aah, nmoeꞌ jok on
ahinit, anromin he natuin sin neek romik anneis naꞌko Uisneno In romin.
2TI 3:5 Sin anmoeꞌ jok on reꞌ anaob rais pirsait, mes ruman. Uisneno In kuasan ka
natua fa nbi sin neek ein. Kais mubnoon reko mok tuaf-tuaf on reꞌ naan!
2TI 3:6 Tuaf-tuaf on reꞌ naan antaman neu es in umi, nok humaꞌ moeꞌ, he nfuir bifee
neek aꞌoert ein, ma rabah ate napein kopoꞌ. Bifeen on reꞌ naan, sin aꞌmoink ein
anroim ma nbaun sanat naꞌtuup, ma nmonin natuin sinmakat ma neek komat humaꞌ-humaꞌ.
2TI 3:7 Sin nneen tunggur feꞌu reꞌ neem nanoniꞌ rais feꞌu, ma sin natun-tuin ein
aah. Mes sin ka ntai nahinin fa, mee es reꞌ antoom, ma mee es reꞌ ansaan.
2TI 3:8 Ho mumnau retaꞌ anmatoom nok naiꞌ Yanes ma naiꞌ Yamres, aiꞌ kaah? Oras
naan, sin nraban kaꞌo Musa. Tunggurun reꞌ oras ia, sin humaꞌ meseꞌ on reꞌ sin. Sin
nraban noniꞌ-taruꞌ amneot. Sin teenb ein namreꞌun, ma sin pirsait ein, anbeon.
2TI 3:9 Tunggur poi on reꞌ naan, ka neu he ntahan fa ꞌroo. Ka ꞌroo-ꞌroo fa te, too
mfaun ii nahiin sin moonk ein! Nahuum on reꞌ unuꞌ te, too mfaun ein nahiin naiꞌ
Yanes ma naiꞌ Yamres sin puta-kriu ngguin.
2TI 3:10 Tius! Ho muhini mrair au ꞌmoink ii ok-okeꞌ. Ho muhini mrair areꞌ saaꞌ reꞌ
au unoniꞌ sin. Ho muhiin au sarit. Ho muhiin saaꞌ reꞌ au ꞌpirsai. Ho miit kuum au
neek sabaar ꞌeu too mfaun, ma au maneek ii ꞌeu sin. Ma ho muhini msaꞌ mak au ꞌaran
ma ꞌsabaar au tuak ii.
2TI 3:11 Ho muhini msaꞌ mmak sin nteir-hae kau, ma nasahab kau haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat
humaꞌ-humaꞌ. Au upein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat on reꞌ naan, anbi kota Antiokia,
Ikonium, ma Listra. Mes Uisneno nsoi nafetin kau naꞌko rasin naan.
2TI 3:12 Batuur, areꞌ apirsait ein neu Yesus Kristus reꞌ nromin he nmonin nok neek
akninuꞌ natuin Uisneno In romin, ro tebes atoniꞌ of anhaꞌmuiꞌ sin.
2TI 3:13 Antutan ntein, amaufiunt ein ma aputa-kriu ngguin, anmoꞌen rais maufinu
piut-piut. Sin napoi natupaꞌ biak ein. Te kaah, tuaf bian napoi naan sin imsaꞌ.
2TI 3:14 Mes ho ro he mnaaꞌ muher-heran noniꞌ-taruꞌ reꞌ ho mtoup murair sin. Ma
saaꞌ reꞌ ho mpirsai je naan, ro he mutuin ee piut. Natuin, naan es reꞌ amneot! Ho
muhiin batuur, sekau es reꞌ nanoniꞌ ko rasin naan. Ho bisa mpirsai sin!
2TI 3:15 Anmurai naꞌko ho aanꞌ-anaꞌ feꞌ, ho mtoupu mrair noniꞌ naꞌko Uisneno In
Suur Akniunꞌ ee in afan. Suur Akninuꞌ naan in afan, es reꞌ natoon raan aꞌhonis. Fin
karu ho mpirsai meu Yesus Kristus, naan anfei ranan he ho bisa mmoni mmafuut mok
Uisneno mbi sonaf neno tunan.
2TI 3:16 Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ matuꞌi et Suur Akninuꞌ naan, ro tebes Uisneno kuun es
nanaꞌat sin he mansian ii antui sin. Tuis ein reꞌ naan, mapakeꞌ he: nanoniꞌ tuaf
anmatoom nok saaꞌ es reꞌ batuur, nakriraꞌ tuaf ein sin sanat, natuuk nafaniꞌ tua
aseket neu raan amneot, ma nanoniꞌ mansian ii he nmonin neno-neno nbin Uisneno In
romin.
2TI 3:17 Nok ranan naan, Suur Akniunꞌ ee, bisa nanokab ma namtisib Uisneno In tuaf
ein nok aꞌbeꞌif ma manoef, he sin nanaob ein areꞌ kanan meup arekot.
2TI 4:1 Yesus Kristus of ankoen On anfain neem neu pah-pinan, he naprenat on reꞌ
usif. Et amonit ma amates of anhaken nbin In matan, he In nafeek sin rasin. Natuin
rasi naan, anbi Uisneno ma Yesus Kristus Sin humak ma Sin matak, au ꞌtoit batuur-
batuur ꞌeu ko, he mnao mutoon Uisneno In Kabin ma Prenat. Muꞌneen om piut! Kais
mutenab mak, oras reko, aiꞌ kaah. Mukriraꞌ sin, sin sanat, mes mukain sin nok neek
sabaar. Amhaꞌtain sin neek ein meik noniꞌ-taruꞌ amneot.
2TI 4:3 Fin of nokaꞌ-nmeu te, tuaf-tuaf ka nroim fa he nneen noniꞌ-taruꞌ amneot.
Sin of naꞌbuaꞌ tunggurun reꞌ bisa naꞌuab ein natuin sin roimk ein, he nharineb sin
oras sin nnenan.
2TI 4:4 Sin nkeeh natau sin ruik ein he ka natniin fa noniꞌ-taruꞌ amneot. Mes sin
nneen neu rais retaꞌ ruum-ruum.
2TI 4:5 Maski on mee-on mee msaꞌ, ho neekm aan ro he natea. Maran ambi haꞌmuꞌit.
Amnao mutoon Rais Reko, he tuaf-tuaf anpirsain neun Yesus Kristus. Amtuthae tuaf-
tuaf nok neek marine, tar antea mepu naan namsoup. Kais ammepu stenaꞌ-stenaꞌ.
2TI 4:6 Anmatoom nok au tuak ii te, kais amfairoir kau, natuin au nuut ii he
namsoup goen. Au on reꞌ oe nbi kraas, in natꞌoop am he oekꞌ een.
2TI 4:7 On reꞌ mnaent ii te, au ꞌaen ma ꞌtea ꞌrair nok reko. Au utuin piut ꞌeu
Yesus Kristus, ma ka ꞌteib ꞌiit fa ꞌeu mee-mee.
2TI 4:8 Oras ia, au ꞌpao-pao rais jes feꞌ. Es reꞌ, kraa-mnatuꞌ reꞌ Usiꞌ napaar ee
neu sekau-sekau reꞌ in aꞌmoin ee namneo ma namnoon. Hit Usiꞌ naan, afeek rasi
amneot. In ka npiir fa humaf. Antea in oors ate, In of annonaꞌ kau kraa mnatuꞌ
naan. Ka neu au ꞌmees fa, mes sekau-sekau reꞌ anneek Ee, ma anpa-pao Goe he nkoen
On anfain neem, sin napein akraa mnatuꞌ on naan amsaꞌ.
2TI 4:9 Tius! Reko te, uum amkius maan kau rabah feꞌ!
2TI 4:10 Oras ia, au ꞌmes-mees kuuk. Naiꞌ Kreskes annao nrair et propinsi Galatia.
Ma naiꞌ Titus annao nrair et pah Dalmatia. Mes naiꞌ Demas nroim nanesib risan
amreꞌut nbi pah-pinan ia, onaim in nnao nasaitan kau. In nnao et kota Tesalonika.
2TI 4:11 Suma naiꞌ Lukas es reꞌ natua nok kau et ia. Maim maan naiꞌ Markus he nua
ki iim buꞌ-buaꞌ. Natuin in bisa nturun ma nbaab kau nbi rasi humaꞌ-humaꞌ nbi ia.
2TI 4:12 Au ꞌreek naiꞌ Tekikus nnao et kota Efesus.
2TI 4:13 Karu ho uum ate, kais amnikan he mait meik maan kau au baur mainikin reꞌ
au umaik ee et naiꞌ Karpus in umi, et kota Troas. Ma kais amnikan he mait meik au
tuis ein naan, anneis-neis reꞌ au ꞌtui sin et pasu.
2TI 4:14 Naiꞌ Aleksander, atuut noin moroꞌ naan, anmoeꞌ maufinu neu kau fani-fani.
Maut he nmoeꞌ. Uisneno of es anbaras neu ne, natai nok in aꞌmoꞌen naan.
2TI 4:15 Ho ro he mpaant om muꞌko atoniꞌ reꞌ naan, natuin natiꞌ te in nraban hit
uabk ein.
2TI 4:16 Oras au ꞌhake ꞌbi afeek rasi he umneob au tuak, ka tiit tain fa tuaf es he
nok kau. Sin arsin annaon nasaitan kau. Maut he on reꞌ naan. Maut he Uisneno nnikan
nain sin saant ein.
2TI 4:17 Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno ka nasaitan kau fa. In nhaꞌtain kau, he
au bisa unaob In Rais Reko, ma au ka ꞌkuran fa saaꞌ-saaꞌ. Au utoon ꞌeu atoin ein
reꞌ ka Yahudis fa, he sin nneen niit Rais Reko naan. Ma Uisneno nafetin anrair kau
naꞌko siraak koꞌu.
2TI 4:18 Ma In of nafetin kau naꞌko rais maufinun ok-okeꞌ. Ma In neik kau nok
mamut, rarit nataam kau ꞌeu sonaf neno tunan. Anbi naan, In es reꞌ annaaꞌ aprenat.
Uisneno naan, apinat ma akrahat! Au ꞌpures uꞌnaeb Ee ka natfeek niit fa, tua! Amin.
2TI 4:19 Kais amnikan he mfee tabe ma haan buseet meu bi Priskila, ma in mone, naiꞌ
Akila. On naan amsaꞌ meu naiꞌ Onisiforus ma in nonot-asar sin ok-okeꞌ.
2TI 4:20 Naiꞌ Erastus natua et kota Korintus. Neon goes ii, au ꞌnao usaitan naiꞌ
Trofimus anbi kota Miletus, natuin oras naan in nameen maꞌfenaꞌ.
2TI 4:21 Maim ranan he karu reko te, ho uum amtea main ia, oras mainiik ii ka ntaam
fa feꞌ. Hit aok-bian abitan ia, esan reꞌ: naiꞌ Ebulus, naiꞌ Pudes, naiꞌ Linus, ma
bi Klaudia, ansoun ein tabe ma haan buseet neu ki. On naan amsaꞌ, neu hit aok-bian
Kristen bian sin.
2TI 4:22 Au ꞌharap ma ufneek he Uisneno nok ko piut-piut. Maut he In nakriraꞌ In
nekan arekot neu ki arki. On reꞌ naan, tua, Au naiꞌ Paulus kau, tua.
TIT 1:1 Titus, atoin reko! Surat reꞌ ia, naꞌko au naiꞌ Paulus kau, Uisneno In aan
renu-aan rekaꞌ, ma Yesus Kristus In haef. In nreek haefan kau he ꞌnao ꞌhaꞌtain neek
pirsait ꞌeu tuaf ein reꞌ In npiir naan sin. In nreek haefan kau msaꞌ he utoon raan
amneot he sin nmonin natuin Uisneno In romin. Nok ranan naan, Uisneno In nonot-asar
sin, nafnekan he nmonin nok Ne piut-piut. Oras Uisneno ka najarib fa pah-pinan ia
fa feꞌe te, In nbaꞌan nain nak, In nonot-asar sin of anmonin piut nok Ne. Ma In ka
napoi nahiin fa. Antea in oors aa on naan ate, Uisneno natoon maat-maat am nak, In
he nsoi nafetin mansian ii naꞌko sin saant ein, he sin bisa nmoin nabar-baran nok
Ne. Rarit In naprenat kau, he ꞌnao utoon Rais Reko naan ꞌeu mansian ii ok-okeꞌ ꞌbi
mee-mee. Titus! Ho on reꞌ au aanh aa kuuk, natuin hit nua kit atpirsai teu Kristus.
Onaim au ꞌonen ꞌeu Amaꞌ Uisneno, ma Yesus Kristus reꞌ nsoi nafetin kit, he Sin
nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ko, he ho mmoni mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma
taininaꞌ.
TIT 1:5 Neon goes ii, au ufeek he usaitan ko mbi puru Kreta, he ho bisa mꞌator maan
mepu fauk ambi naan. Maut he ho mpiir maan aꞌnakat-aꞌnakat neu too sraniꞌ nbin kota
meseꞌ-meseꞌ. Kais amnikan atoran reꞌ au utoon urair sin ꞌeu ko, anmatoom nok tuaf-
tuaf reꞌ naꞌnaak jemaꞌat, esan reꞌ:
TIT 1:6 karu mroim he mpiir tuaf he naꞌnaak ma nnaaꞌ jemaꞌat, in ro he kais anmuiꞌ
sanat saaꞌ-saaꞌ. In ro he naꞌkiiꞌ nbi matsaos nok bifee meseꞌ. In aanh ein amsaꞌ
anpirsain Yesus Kristus. Kais-kaisaꞌ biak ein nak, sin reꞌ naan, es reꞌ natiꞌ te
anmoꞌen taisibu, ma ntanhai atoran.
TIT 1:7 Natuin aꞌnaak jemaaꞌt ein naan, nanaob Uisneno In mepu, onaim sin ro he
nmonin nok neek amneꞌo, ma sin kaank ein ro nfoo menin. Kais ampiir maan tuaf reꞌ
nroim he naꞌnaeb in tuan; reꞌ maan aa fa te natooꞌ; abukae raur mafu; amabanat;
akoom noni-roit.
TIT 1:8 Tuaf reꞌ naꞌnaak neu jemaꞌat sin ro he nromin he ntoup sekau goah nbin sin
umin. Sin ro he nromi haa rais reko; neek teas, atai rasi, neek akninuꞌ, ma ntahan
nahiin in tuan.
TIT 1:9 Sin ro he nnaaꞌ naher-heran Uisneno In Kabin ma Prenat, reꞌ unuꞌ te hit
tanoniꞌ ma tatoon sin neu sin. Nok ranan naan, sin bisa nakriraꞌ Uisneno In raan
amneot neu biak ein, ma bisa nanoon naan noniꞌ reꞌ anbeon.
TIT 1:10 Fin anmuiꞌ tuaf namfau reꞌ anromin he nraban noniꞌ reꞌ amneot, reꞌ naꞌuab
ein te, naboo nggoah ma nputa-kriu nggoah. Anneis-neis atoin Yahudis sin reꞌ nak,
areꞌ too mfaun ein reꞌ nroim he napenin saok sanat ma raan aꞌhonis, ro he naꞌheir
ein.
TIT 1:11 Sin nasekeb nonot-asar aꞌteme-ꞌteme, he sin naꞌroon naꞌkon Uisneno In
noniꞌ reꞌ amneot ii, ma npaek sin noniꞌ reꞌ ansaan ma nbeo. Sin suma he naimn ahaa
roit, npaek ranan reꞌ he napoi nggoah. Tuaf-tuaf on reꞌ naan, ro he mufreu sin
feefk ein, maut he sin kaisaꞌ nanoniꞌ nsanan piut-piut.
TIT 1:12 Neot es, sin atoon nee jes naꞌko puru Kreta natoon kuuk sin nee mnak,
“Atoin Kretas, sin apoit ein, aparuꞌ ma akomat, muꞌit reꞌ ka nahiin fa atoran, ma
peehk ein kah een!”
TIT 1:13 Batuur. Abitan bare naan, on reꞌ naan! Onaim ho ro he mutuuk meik apoit
ein naan, he mhaꞌtani mtein sin rais pirsait neu Uisneno.
TIT 1:14 Rarit sin kais natniin anteniꞌ atoin Yahudis sin reet poi ngguin, ma sin
kais natuin prenat naꞌko tuaf-tuaf reꞌ ntitar napasib noniꞌ amneot.
TIT 1:15 Mumnau murek-rekoꞌ! Neu tuaf reꞌ in neekn ee kninuꞌ te, areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii
msaꞌ kninuꞌ. Mes neu tuaf reꞌ in neekn ee nameisꞌook ma ka npirsai fa Uisneno, areꞌ
saaꞌ-saaꞌ ii msaꞌ nameisꞌook. Natuin sin neek ein ma teenb ein nꞌoemeet naan nanin.
TIT 1:16 Sin nmanauk ein nak sin nahiin Uisneno. Mes sin aꞌmoink ein, on reꞌ ka
nahiin Je fa. Sin naꞌuab ein ate, ꞌtetaꞌ, mes anmoeꞌ je te, ꞌtetaꞌ. Batuur-batuur
sin ro puun ii, neikn on! Sin ka nromin fa he natuin Uisneno In romin. Kaisaꞌ
mifnekan meu tuaf-tuaf on reꞌ naan, natuin sin ka bisa fa he nmoꞌen rais reko!
TIT 2:1 Titus! Kais munees om mok sin! Ho ro he muꞌhabaꞌ tuaf-tuaf he sin nmonin
natuin Uisneno In noniꞌ amneot.
TIT 2:2 Mutoon meu areꞌ ꞌnaef ein he nmonin natuin atoran, npanat sin kaan foo
menin, ma nmoin nok neek teas. Sin ro he nnaaꞌ naher-heran Uisneno In noniꞌ amneot,
ma naꞌkiiꞌ nabaran anbin naan. Ma sin ro he nneek tuaf bian amsaꞌ.
TIT 2:3 On naan amsaꞌ, neu bifee mnais ein. Mutoon meu sin he sin npanat sin
aꞌhakek ma sin aꞌnaok, ma sin ro he nmonin natuin ahaa Uisneno In romin. Kais
naꞌmunuꞌ tuaf bian sin kaank ein. Kais anmonin nbin mafu. Mes sin ro he nanoniꞌ
tuaf bian he sin nmonin nok reko.
TIT 2:4 Nok ranan naan, sin njarin aꞌtopeꞌ neu bifee amatsao muin ein, ma nanoniꞌ
sin he es-es ate nneek in mone ma in aanh ein.
TIT 2:5 Sin ro he nanoniꞌ sin he nmonin nok neek teas, nmonin nok neek akninuꞌ,
npainoet nahiin sin umi nanan, es-es ate anhormaat in moen ja kuun, ma maut he in
moen je naꞌnaak anbi uim je nanan. Karu sin nmonin on naan ate, of ka tiit fa tuaf
he naꞌuab naꞌreꞌuf Uisneno In Kabin ma Prenat.
TIT 2:6 On naan amsaꞌ, mfaineek atoin muinf ein, he sin nmonin nok neek teas.
TIT 2:7 Titus! Ho ro he mmoin nok rek-reko, he mjari ꞌtopeꞌ meu tuaf bian. Ho mmoeꞌ
saaꞌ-saaꞌ aah, mmoeꞌ je nok reko, nahuum on reꞌ ho munoniꞌ biak ein. Tebes, ho ro
he mmeup batuur-batuur.
TIT 2:8 Karu ho munoniꞌ tuaf bian, ro he naꞌuu naꞌko noniꞌ amneot, he biak ein kais
nakreꞌet ko. Nok ranan naan, tuaf-tuaf reꞌ nraban kit, namaeb ok, natuin sin ka
nmuꞌin fa ranan he ntuꞌiran kit.
TIT 2:9 Munoniꞌ ameupt ein he natniin sin aꞌnakat nbi areꞌ kanan rasi ma nhariin in
nekan. Sin kais anmatoen nok sin aꞌnakat.
TIT 2:10 Sin kais nabaak neik sin aꞌnaakt ee in baerꞌ ein. Sin ro he nakriraꞌ nak
sin tuak ein atoin neek amneꞌo ma mapirsaꞌi. Sin ro he njarin atoin reko reꞌ
naꞌkiꞌin. Karu biak ein nataibaꞌ ameupt ein sin aꞌmoink ein ma natuik natai nok
saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit tanoniꞌ sin, sin of anteebs ein nak, noniꞌ naan reok reꞌuf. Fin
hit tanoniꞌ anmatoom nok Uisneno reꞌ nsoi nafetin kit.
TIT 2:11 Fin Uisneno nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu areꞌ mansian ii ok-okeꞌ, ma
nfei raan aꞌhonis he nsoi nafetin naan mansian ii naꞌko sin saant ein.
TIT 2:12 Es naan ate, hit ro he ttitar tapoitan aꞌmoin reꞌuf ma areꞌ tenab maufinu.
Hit tmoni tbi pah-pinan oras ia, ro he ttahan tahiin hit tuak, tmoni tbi neek
akninuꞌ, ma taꞌkiiꞌ tbi Uisneno.
TIT 2:13 Oras ia, hit tpa-pao, he oras Yesus Kristus ankoen On anfain neem, In neem
anbi pinaꞌ ma krahaꞌ! Naan anjair tetus neu kit ok-okeꞌ. In reꞌ naan, hit Usiꞌ reꞌ
maꞌtaniꞌ nneis, reꞌ nsoi nafetin naan kit.
TIT 2:14 In nnonaꞌ In tuan ee njair fuaꞌ-turuꞌ, he nsoi nafetin kit naꞌko hit saant
ein ok-okeꞌ, he nmoeꞌ kit atjair In nonot-asar reꞌ anmonin nok neek akninuꞌ, ma
nromin he nmoꞌen rais reko piut.
TIT 2:15 Titus! Munoniꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ meu too sraniꞌ. Muꞌhabaꞌ sin he sin
natuin noniꞌ-taur ein. Sekau-sekau nmoꞌen saan ate, mutonan sin raan reko. Ka
nabeiꞌ fa he atoniꞌ nasmeruꞌ ma nkanaꞌpaar ko, natuin ho mmuiꞌ hak he mmoeꞌ rasin
naan.
TIT 3:1 Mumnaub too sraniꞌ he sin natniin anaaꞌ apreent ein, ma tuaf-tuaf reꞌ
annaꞌan kuasat. Ma sin ro he natuin atoran. Sin ro he nabaarb ok piut he nmoꞌen
rais reko.
TIT 3:2 Kais anfeef akreon neu-mneman he naꞌreꞌuf tuaf bian sin kaan foo menin. Ma
sin kais anroim rais matoes. Reko nneis, anmonin nok rek-reko ma neek reko neu
sekau-sekau goah.
TIT 3:3 Natuin unuꞌ feꞌ, oras hit ka tahiin fa Usif Yesus, hit ka tahiin fa saaꞌ-
saaꞌ, ma napoi kit ite, rabah. Hit ka troim fa he tneen tuaf bian. Hit tmoni tbi
haa reꞌ he tatuin hit neek maufinu, ma taꞌkreob hit tuak ii nok rais sinmakat
humaꞌ-humaꞌ. Hit aputa-kriut maufinu teu tuaf bian. Hit aꞌmoink ii naheun nok
mantinus. Hit troim he tatunuꞌ neek toꞌos teu tuaf bian, tar antea atmaufiun teu
sin. Rarit sin on naan amsaꞌ neu kit.
TIT 3:4 Maski hit aꞌmoink ii namreuꞌ on naan amsaꞌ, mes Uisneno es neikn On ansoi
nafetin kit, In nakriraꞌ nrair In manekat ma In neek arekot neu kit.
TIT 3:5 In nsoi nafetin kit, ka natuin fa hit rasi mnamit atbi ꞌmoeꞌ reko, mes
natuin In nneek kit. In nboe nakninuꞌ hit saant ein, anpaek In Asmaan Akninuꞌ, he
naꞌfeꞌun hit aꞌmoink ii, nahuum on reꞌ nahonis nafaniꞌ kit.
TIT 3:6 Natuin Yesus Kristus anmate nrair he nsoi nafetin kit naꞌko hit saant ein,
etun Uisneno nathoeb In Asmaan Akniunꞌ ee neu kit.
TIT 3:7 Natuin Naiꞌ Yesus In neekn ee reko, etun In narekoꞌ hit rais kuaꞌ-nonot tok
Amaꞌ Uisneno, nahuum on reꞌ hit tjair In aanh ein. Ma hit tahiin tak, hit of atmoin
piut-piut tok Ne. ꞌMonit naan, anjair hit pusaak.
TIT 3:8 Saaꞌ reꞌ au uꞌuab sin reꞌ ia, batuur on reꞌ naan, tua! Saaꞌ reꞌ au unoniꞌ
sin reꞌ ia, masoꞌik ma maꞌupaꞌ neu areꞌ mansian ein ok-okeꞌ. Etun ho ro he muꞌhabaꞌ
tuaf-tuaf he nmoeꞌ natuin noniꞌ-taruꞌ amneot. Areꞌ apirsait ein neu Uisneno ro he
namin ranan piut-piut he nmoꞌen rais reko.
TIT 3:9 Kais amseit-seitn om meu rais poi sin ruum-ruum, on reꞌ hi mmafefa-kreonaꞌ
meu rasin reꞌ ka maꞌuꞌu fa, mmatoe tafiꞌ-tafiꞌ es nok es, ammatitaꞌ-roin neu uuf ma
kaꞌuf mee es naꞌnae nneis, ma ammabaan nok rasi atoran harat atoin Yahudis sin. He
saaꞌ? Rasin naan ka tiit tain fa es he masoꞌik! Amporin mineuk oors ii ruum-ruum
aah.
TIT 3:10 Amnao he mfaineek tuaf reꞌ nroim he nareuꞌ too sraniꞌ tar anpeꞌen ma
nbaits ok. Karu sin anmoꞌen feꞌ on naan ate, ampaesaꞌ sin batuur-batuur. Karu sin
nmoꞌen piut feꞌ, kais amrae mituin sin.
TIT 3:11 Tuaf-tuaf on reꞌ naan, sin teenb ein ka mneꞌo fa goen. Sin aꞌmoeꞌk ein
kuuk es reꞌ nakriraꞌ sin sanat neu too mfaun ein.
TIT 3:12 Au ureon ma ubarab he ꞌreek naiꞌ Artemas aiꞌ naiꞌ Tekikus, he neem nateef
nok ko on puru Kreta. Karu in neem antea goen, ho maim ranan he uum rabah, he
muteef mok kau on kota Nekapolis. Natuin oras mainikin ia, au ꞌroim he utua ꞌbi
naan.
TIT 3:13 Ho muhiin atoin ahiin atoran hukun, reꞌ in kaan ee naiꞌ Senas, nok in
partei naiꞌ Apolos, aiꞌ? Sin he nnaon neu bare ꞌroo. Onaim amturun maan sin he sin
kais anmuꞌin kuran-rabuꞌ nbi ranan.
TIT 3:14 Natuin tuaf-tuaf reꞌ natuin Usif Yesus kais antook ma nꞌasak-panak ruum-
ruum aah. Sin ro he nanoin ein he nmoꞌen rais reko, ma nturun tuaf-tuaf reꞌ
ankuran-rabuꞌ reꞌ-reꞌuf. Nok ranan naan, sin aꞌmoink ein masoꞌik.
TIT 3:15 Titus. Hai arkai msonuꞌ tabe ma haan buseet arekot neu ko. Tabe ma haan
buseet amsaꞌ neu hit partei bian reꞌ anpirsain neun Usif Yesus. Au ꞌonen ma ꞌtoit
Uisneno he nakriraꞌ In nekan arekot neu ki arki. On reꞌ naan, tua, Au naiꞌ Paulus
kau, tua.
PHM 1:1 Surat reꞌ ia, naꞌko au naiꞌ Paulus kau. Au partei naiꞌ Timotius ansonuꞌ
haan tabes ma haan buseet amsaꞌ. Asar ho muhiin, sin nataam kau es bui et bare ia,
natuin au ꞌeut ma utoon anmatoom nok Yesus Kristus. Au ꞌtui surat reꞌ ia, ꞌsoun ee
ꞌeu ko Filmon, reꞌ hai mneek, ma mjair partei ambi mepu meseꞌ mok kai;
PHM 1:2 ma ꞌeu bi Apfia, reꞌ hai maan ee on reꞌ hai fetoꞌ; ma ꞌeu naiꞌ Arkipus, reꞌ
anmeup maꞌtaniꞌ nok kai mbi mepu ia; ma ꞌeu areꞌ too apirsait ein reꞌ natiꞌ te,
nabuan ma nꞌoen ein anbin ho umi.
PHM 1:3 Au ꞌtoit ꞌak Amaꞌ Uisneno ma hit Usiꞌ Yesus Kristus nakriraꞌ Sin nekak
arekot neu ki arki, he hi bisa mmoin nok mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
PHM 1:4 Baꞌe Filmon! Au ꞌonen es mee te, au ꞌteek ko, ma ꞌtoit makasi ꞌeu Uisneno
natuin ho ꞌmonim naan.
PHM 1:5 Au ꞌneen aꞌrair uab reko namfau, anmatoom nok ho pirsait naan meu Usif
Yesus, ma ho rais manekat meu apirsait ein.
PHM 1:6 Natuin ho rais pirsait naan, ho bisa mmoin nekaf meseꞌ mok apirsait bian
ein. Au ꞌonen he karu hi mikriraꞌ hi neek rekon es nok es, hi bisa mihiin mirek-
rekoꞌ areꞌ kanan rais reko reꞌ hit bisa tmoeꞌ sin teu Usif Yesus.
PHM 1:7 Baꞌe! Natuin ho manekam naan, ho mmoeꞌ au nekak ia anmariin, ma neiki
ꞌbeꞌif haꞌtanis neu au nekak. Ma ho rais manekat naan amsaꞌ, neiki ꞌbeꞌif haꞌtanis
neu apirsait ein.
PHM 1:8 Baꞌe! Au ꞌperluu ko on nai: au ꞌjair Kristus In haef. Nok ranan naan, au
ꞌmuiꞌ hak he uprenat ko ammoeꞌ rasi pisaꞌ ia. Mes au ka ꞌroim fa he upren-reent
aah, suma au ꞌtoit turun-babat, nahuum on reꞌ tuaf reꞌ namnasi nrair antoit turun-
babat. Au ꞌjair atoin bui natuin au utuin Yesus Kristus, etun au ubrain he ꞌtoit
turun-babat naꞌko ko, natuin au uhiin ho manekam meu too mfaun ein.
PHM 1:10 Au ꞌtoit he ho mukriraꞌ ho manekam meu au anah naiꞌ Onisimus. In reꞌ naan
on reꞌ au aanh aa kuuk, natuin In npirsai Naiꞌ Yesus naꞌko au meup ki, ꞌbi bui reꞌ
ia.
PHM 1:11 Au uhiin ꞌak naiꞌ Onisimus naan, ho ate reꞌ naen nasaitan ko. Oras in nbi
ho ꞌnimam, in ka mapakeꞌ fa. Mes oras ia, au ꞌpirsai ꞌak in of mapakeꞌ neu hit nua
kit.
PHM 1:12 Au ꞌneek ꞌiis ne, mes maut he au ꞌreek ee ntebi nfain neit neu ko.
PHM 1:13 Amneon ii, au he ꞌtahan ꞌaan ee, he in bisa nsenuꞌ ko, he ntuthae kau ꞌbi
bare ia. Natuin anbi bare ia, au ka upein fa mainuan he ꞌmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ. Au ꞌjair
atoin bui, natuin au utoon ma ubenoꞌ rasi anmatoom nok Usif Yesus In Rais Reko.
PHM 1:14 Mes au ꞌka ꞌroim fa he ho mutaah mak, ‘tua’ on reꞌ naan, natuin on reꞌ ho
mnaben ate atoniꞌ naꞌsekeꞌ ko. Au roimk ii te, ho mmoeꞌ rais reko ma mmoeꞌ arekot
mutuin ho roim maan kuum. Onaim karu ho ka mtoup reko fa feꞌe te, au ka ꞌroim fa he
ꞌmoeꞌ saaꞌ-saaꞌ anmatoom nok naiꞌ Onisimus reꞌ ia, natuin naan ho hak.
PHM 1:15 Aiꞌ ho of mutenab on nai: Uisneno ankonan naiꞌ Onisimus nasaitan ko ka
ꞌroo fa, he in nfain neem ma natua nok ko.
PHM 1:16 Oras in naen nasaitan ko, in suma ho ate. Mes oras ia, in nfain neem, in
njair ho oriꞌ reꞌ ho mneek main je. Au aꞌneek ꞌiis ne msaꞌ! Onaim oras ia, in
mapakeꞌ anbi ho ꞌnimam, ka neu he njair fa ho ate, mes anjair ho oriꞌ msaꞌ reꞌ hi
mpirsai buꞌ-buaꞌ meu Kristus.
PHM 1:17 Onaim on nai baꞌe! Karu ho maan kau ꞌjair ho partei ambi mepu meseꞌ te, au
ꞌtoit he ho mtoup mufainꞌ ee, nahuum on reꞌ au es reꞌ amnemat.
PHM 1:18 Mes karu naiꞌ Onisimus anmoꞌe nsaan neu ko, aiꞌ anmuiꞌ tusaꞌ feꞌ neu ko,
maut he au es reꞌ utaah tusaꞌ naan.
PHM 1:19 Amkius kuum surat tusaꞌ reꞌ ia, au ꞌtui je ꞌeik kuuk au ꞌnimak: Au, naiꞌ
Paulus of aꞌbaen naiꞌ Onisimus in tusaꞌ ꞌeu naiꞌ Filmon. Nanokab, aa oo? Au kais
umnaub ko, ho tusaꞌ neu kau reꞌ koꞌu nneis ji, es reꞌ: ho mjair Uisneno Iin ja,
natuin au meupk aa.
PHM 1:20 Batuur, baꞌe! Maut he ho mturun kau mbi rasi pisaꞌ reꞌ ia, natuin hit
atmakuaꞌnonon atbi Uisneno. Natuin hit arkit atjair Kristus Iin na, etun au neek ii
natee ma naꞌtenaꞌ.
PHM 1:21 Baꞌe! Au ꞌtui ꞌaan surat reꞌ ia ma ꞌsoun ee ꞌeu ko, natuin au ꞌpirsai ꞌak
ho of amneen murek-rekoꞌ kau. Au ꞌnaben ho of ammoꞌe nneis naꞌko saaꞌ reꞌ au ꞌtoit
je.
PHM 1:22 Anmuiꞌ rasi piis es antein. Mubarab maan kau keꞌen es. Natuin au ꞌpirsai
ꞌak Uisneno anneen hi onen totis sin, ma In of anfei ma nasoit ranan he au ꞌpoi
uꞌko bui reꞌ ia, he au ꞌuum aꞌkius ki ꞌtein aꞌbi naan.
PHM 1:23 Naiꞌ Epafras es ia. In njair atoin bui msaꞌ, natuin in nꞌeut ma natoon
rasi anmatoom nok Yesus Kristus, on reꞌ au. In nsonuꞌ haan tabes ma haan buseet
amsaꞌ neu ko.
PHM 1:24 Naiꞌ Markus, naiꞌ Aristarkus, naiꞌ Demas, ma naiꞌ Lukas esan ia msaꞌ. Hai
mmeup mibu-bua. Sin nsoun ein haan tabes ma haan buseet amsaꞌ neu ko.
PHM 1:25 Au ꞌtoit ꞌeu hit Usiꞌ Yesus Kristus he In nakriraꞌ In nekan arekot neu ki
arki. On reꞌ naan, tua! Saloom, Au, naiꞌ Paulus kau, tua.
HEB 1:1 Un-unuꞌ te, Uisneno anpaek In mafefa kniunꞌ ein he naꞌuab ein nok hit beꞌi-
naꞌi atoin Ibranis sin. Sin npaken cara humaꞌ-humaꞌ he naꞌuab ein fani-fani nok
sin.
HEB 1:2 Mes oras ia, In nreek haefan anrair In Anah he naꞌuab nok kit. Naꞌko un-
unuꞌ, Uisneno npiir ma nbetis In Anah reꞌ ia, he naprenat nabu-bua nok Ne. Oras In
nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan, ma in afan-nesan sin ok-okeꞌ, In Anah naan anmoeꞌ
sin nabu-bua nok Ne msaꞌ.
HEB 1:3 Uisneno In Anah reꞌ ia, nakriraꞌ ma naruruꞌ In Aamf ee In pinan ma krahan,
nahuum on reꞌ maans ee ntoom ninu rarit nabaans on. Fin In tuan ee masaf meseꞌ on
reꞌ In Amaf. Naꞌko In Kabin ma Prenat reꞌ maꞌtain reꞌuf, In nanaob sin ok-okeꞌ anbi
neon goe tnanan ma pah-pinan. In nfei enoꞌ-ranan, he nnoes nain mansian ii sin
saant am penu sin, maut he nakninuꞌ sin. Rarit In ntebi nfain neu sonaf neno tunan,
he ntoko nbi Uisneno In abnapan aꞌneꞌu, anbi bareꞌ reꞌ mahormataꞌ anneis-neisi.
HEB 1:4 Uisneno In ameput sonaf neno tunan sin ro maꞌtain ein. Mes In Anah maꞌtain
reꞌuf, anneis naꞌko sin ok-okeꞌ. Uisneno In pangkat es reꞌ aꞌraat reꞌuf. Ma In nfee
In pangkat naan neu In Anah. Etun In Anah, anneis nain In ameupt ein sonaf neno
tunan.
HEB 1:5 Uisneno naꞌuab niit neu In Anah naan am nak, “Neno ia, Au usaeb ꞌpiruꞌ-baru
he Ho mnaaꞌ aprenat.” Uisneno naꞌuab antein am nak, “Au reꞌ ia, In Amaf. Ma In reꞌ
ia, Au Anah.” Uisneno naꞌuab nain on naan anmatoom nok In Anah, mes In ka naꞌuab
niit fa on reꞌ naan anmatoom nok In ameupt ein sonaf neno tunan.
HEB 1:6 Oras Uisneno anreek ma nsonuꞌ In Anah maꞌtain reꞌuf naan ate, In naprenat
In ameupt ein sonaf neno tunan amsaꞌ am nak, “Ameupt ein ar-arki! Hi ro he
mhormaat, ma miꞌbesan Au Anah!”
HEB 1:7 Uisneno naꞌuab anmatoom nok In ameupt ein sonaf neno tunan am nak, “Au
ꞌmoeꞌ Au ameupt ein sonaf neno tunan, anjarin rabah on reꞌ anin. Au ꞌmoeꞌ Au ate
sin, anjarin maꞌtaniꞌ on reꞌ ai.” Uisneno naꞌuab on naan, natuin sin reꞌ naan, suma
aan renuꞌ-aan reek ahaa.
HEB 1:8 Mes In naꞌuab anteniꞌ neu In Anah naan aa kuun am nak, “Ho reꞌ ia, Uisneno.
Ho of amtoko mbi ꞌtoko prenat tar antea nabar-baar. Ho of amnaaꞌ kuasa he muprenat
nok neek amneot ma amnonot.
HEB 1:9 Ho nekam naan anmariin oras Ho mkius tuaf-tuaf anmoni mneꞌo ma namnoon. Mes
Ho nekam naan ansuus oras Ho mkius tuaf-tuaf reꞌ aꞌmoink ein anbeon ma npenun. Etun
Ho neekm aan anmariin, he Au ꞌoop minaꞌ ꞌeu Ho ꞌnakam, he usaeb ꞌpiruꞌ-baru he Ho
mjair Usif reꞌ Ho maꞌtanim amneis muꞌko biak ein.”
HEB 1:10 Uisneno naꞌuab antein neu In Anah am nak, “Anah! Ho reꞌ ia, Usif reꞌ
naprenat nain naꞌko afi unuꞌ. Ho reꞌ ia, es reꞌ amreun he neon goe tnanan anjair
nain. Ho reꞌ ia, es reꞌ muprenat he pah-pinan anjair nain.
HEB 1:11 Neon goe tnanan ma pah-pinan of anpunu nmaten. Neon goe tnanan ma pah-
pinan of namnekun nkonon. Mes Ho kuum ammoin mubar-baar. Ho of mait imporin neon
goe tnanan ma pah-pinan, nahuum on reꞌ tuaf nait inporin tai pake reꞌ nakroe reꞌ-
reꞌuf. Ho of amsenuꞌ ma msekaꞌ neon goe tnanan ma pah-pinan, nahuum on reꞌ tuaf
ansenuꞌ ma nsekaꞌ tai paek feꞌu. Mes Ho kuum ka on fa naan. Natuin Ho mmoin mubar-
baar.”
HEB 1:13 Uisneno naꞌuab antein neu In Anah am nak, “Anah! Uum he mtoko mbi ia, ambi
bare reꞌ mahormaat reꞌuf, ambi Au bnapak aꞌneꞌu reꞌ ia. Au of aꞌmoeꞌ Ho muusn ein,
tar antea naꞌruir ein ma nhuum fousun neun Ko.” Uisneno naꞌuab nain on naan
anmatoom nok In Anah, mes In ka naꞌuab niit fa on reꞌ naan anmatoom nok In ameupt
ein sonaf neno tunan.
HEB 1:14 In ameupt ein, pentiing amsaꞌ. Fin In nhaefaꞌ sin, he nnaon nꞌurus Iin na
ok-okeꞌ, reꞌ In he nsoi nafetin naan sin naꞌkon sin sanat ma penu sin. Maski on
naan amsaꞌ, mes Uisneno In Anah anneis-neis naꞌko sin ok-okeꞌ feꞌ.
HEB 2:1 Natuin Uisneno In Anah maꞌtani nneis naꞌko mafefa kniunꞌ ein, ma naꞌko
ameupt ein sonaf neno tunan, hit ro he tnaaꞌ taher-heran saaꞌ reꞌ hit tneen ma
tatniin atrair, he hit kais atnikan tain sin.
HEB 2:2 Unuꞌ te, Uisneno npaek In ameput naꞌko sonaf neno tunan, he natoon In rais
manbaaꞌn ein neu hit beꞌi-naꞌi sin. Rais manbaaꞌn ein naan ro batuur. Karu sin
ntanhai In apreent ein reꞌ naan, sin ro he napenin hukun natai nok sin sanat.
HEB 2:3 Batuur, unuꞌ te on naan. Mes oras ia, Uisneno In Anah, anfei nrair raan
feꞌu he nsoi nafetin mansian ii. In nakriraꞌ ma naruruꞌ raan aꞌhonis reꞌ reok reꞌuf
naan neu In tuaf reꞌ antuthae Je anbi pah-pinan ia. Rarit sin natoon kit he hit
tpirsai. Mes karu hit ka ttoe tatuin fa te, hit tamreꞌu tkoon nai!
HEB 2:4 Fin Uisneno anfee kuasa msaꞌ he sin nmoꞌen rasi mkakat ma sanmakat humaꞌ-
humaꞌ. In nasanut In Asmanan neu sin imsaꞌ, he sin nmoꞌen rasi mfaun bian natuin In
romin. Nok rasin naan ok-okeꞌ, etun hit tahiin tak, raan aꞌhonis naan, ro batuur.
Onaim hit ro he tfairoir je!
HEB 2:5 Au uꞌuab anmatoom nok pah-pinan mamaas feꞌu reꞌ of he nboor neem. Mes
Uisneno ka natoon niit fa neu In ameupt ein sonaf neno tunan nak, sin of es reꞌ
anꞌurus pah-pinan mamaas feꞌu naan. Natuin mansian ii es reꞌ of anꞌurus.
HEB 2:6 Anbi Uisneno In Suur Akninuꞌ, kaꞌo Daut nataan niit anmatoom nok mansian ii
in pangkat am nak, “Uisneno! Nansaaꞌ am es Uisneno mkius munesib meu mansian?
Nansaaꞌ am es Uisneno amneek sin? Fin sin suma mansian ahaa!
HEB 2:7 Mes Uisneno amfeen sin kuasa, he sin njarin noi humaꞌ meseꞌ on reꞌ ameupt
ein sonaf neno tunan. Uisneno amhormaat sin amsaꞌ, ma muꞌratan sin,
HEB 2:8 he sin naprenat areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno mmoeꞌ sin naan.” Onaim tatuin
kaꞌo Daut in surat, Uisneno anmoeꞌ mansian ii njair usif ma aꞌnakaf, he sin nꞌurus
areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ In nmoꞌe nrair sin. Te kaah, hit ka tiit tiit tain fa mansian
es, reꞌ naprenat nain areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii, on reꞌ naan.
HEB 2:9 Mes anmuiꞌ Tuaf es, reꞌ bisa naprenat areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ. In reꞌ naan,
es reꞌ Naiꞌ Yesus. In neem natua ntahan anbi pah-pinan, ma anjair mansian reꞌ
nasaah haꞌmuꞌit tar antea anmaet. In nmaet on reꞌ naan, he nakriraꞌ ma naruruꞌ
Uisneno In nekan arekot neu mansian. Rarit Uisneno nboiꞌs Ee ma naꞌraatn Ee, he In
naprenat areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno anmoꞌe nrair sin naan.
HEB 2:10 Onaim pantas karu Uisneno nasahab Naiꞌ Yesus haꞌmuꞌit naan, he Naiꞌ Yesus
bisa nfei ma nasoit raan aꞌhonis neu mansian. Fin Uisneno naim ranan he mansian
amfaun bisa nmonin nabu-buan nok Ne anbin sonaf neno tunan. Fin Uisneno es reꞌ
anmoeꞌ nain sin ok-okeꞌ. Ma areꞌ kanan amonit, ro nmoin natuin Ee.
HEB 2:11 Karu tuaf reꞌ Naiꞌ Yesus nakninuꞌ, Uisneno ro antoup sin nok rek-reko, he
sin njarin In aanh ein. Fin Uisneno naan, Naiꞌ Yesus In Aamf amsaꞌ. Nok ranan naan,
Naiꞌ Yesus nok In aanh ein, Amaf meseꞌ. Etun Naiꞌ Yesus ka namaeb On fa he noꞌen
sin am nak, “Hi arki reꞌ ia, Au aok-bian sin kuuk.”
HEB 2:12 Fin Naiꞌ Yesus natoon neu In Amaf am nak, “Au he utoon ꞌeu Au aok-bian
sin, anmatoom nok Au Amaꞌ Ho arekom! Au he ꞌsii aꞌbi sin sonak ma sin atnaank ein,
anmatoom nok Amaꞌ Ho maꞌtanim!”
HEB 2:13 Naiꞌ Yesus antuut In uaban am nak, “Au ꞌpesit ma snait ꞌeu Uisneno piut.”
Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Amkius miit, Au es reꞌ ia, ubua ꞌok Uisneno In
aanh ein, reꞌ In nnonaꞌ ma nfee Kau sin, he Au ꞌurus sin.”
HEB 2:14 Uisneno In aanh ein naan, mansian biasa, es naan ate Naiꞌ Yesus ro he
njair mansian on reꞌ sin. Fin In ro he njair mansian feꞌ, naꞌ In bisa nmaet. Nok
ranan naan, naꞌ In bisa nasiik naan kuasa naꞌko niutn ee sin usin. Fin uis maufinu
naan, in es reꞌ annaaꞌ kuasa he nꞌurus rasi anmatoom nok ꞌmaten.
HEB 2:15 Ma in nmoeꞌ mansian ii namtausan aꞌmaten, tar antea sin natun-tuin ein aah
neu ne, on reꞌ ate. Mes oras ia, Naiꞌ Yesus bisa nsoi nafetin sin naꞌko sin rasi
mtaus naan.
HEB 2:16 Ro tebe namneo, Naiꞌ Yesus ka neem fa he nturun ma nbaab Uisneno In ameupt
ein sonaf neno tunan. Mes In neem he nturun ma nbaab kit, kaꞌo Abraham in sufan-
kaꞌun sin reꞌ ia.
HEB 2:17 Nok ranan naan, Naiꞌ Yesus anjair humaꞌ meseꞌ on reꞌ hit reꞌ tjair In aok-
bian. Nok ranan naan amsaꞌ, In bisa njair hit aꞌnaak rais pirsait reꞌ aꞌraat reꞌuf,
he nturun ma nbaab kit he tatuin Uisneno In romin. In nakriraꞌ In rais kasian neu
kit. Ma In naꞌuab saaꞌ ate, In nmoeꞌ je on reꞌ naan. Unuꞌ te, hit beꞌi-naꞌi sin
antoit sin aꞌnaak rais pirsait ein sin aꞌnaak kouꞌ goe, he nmoeꞌ fuaꞌ-turuꞌ, he
Uisneno annoes nain sin saant am penu sin. Oras ia, Naiꞌ Yesus neikn On anjair
fuaꞌ-turuꞌ he Uisneno annoes nain hit saant am penu sin.
HEB 2:18 Oras Naiꞌ Yesus anmoni nbi pah-pinan ia, In napein haꞌmuꞌit amfaun. Bian
anfuir Ee he nmoeꞌ sanat. Maski on naan amsaꞌ, mes In ka nmouf fa. Es naan ate,
karu nmuiꞌ tuaf reꞌ anfuri kit he tmoeꞌ sanat ate, Naiꞌ Yesus bisa nturun ma nbaab
kit he hit kais atmouf teu sanat naan.
HEB 3:1 Aok-bian manekat arki. Uisneno anpiir ma nbetis naan ki, ma nteek ki atoin
neek akninuꞌ, he hi mmoin mok Uisneno ambi sonaf neno tunan. Natuin rasin reꞌ naan
ok-okeꞌ, hi ro he mitenab namnuut anmatoom nok Naiꞌ Yesus reꞌ naan. Fin hit
tmanakuꞌ trair tak, In reꞌ naan Uisneno In Haef, ma In hit Aꞌnaak Rais Pirsait reꞌ
Aꞌratas anneis-neisi msaꞌ.
HEB 3:2 Oras Uisneno ansonuꞌ ma nhaef Naiꞌ Yesus, Naiꞌ Yesus anmoeꞌ natuin Uisneno
In roimn ein ok-okeꞌ. Nok ranan naan, In njair on reꞌ kaꞌo Musa. Fin kaꞌo Musa
anmoeꞌ natuin Uisneno In romin amsaꞌ, oras in ntuthae hit beꞌi-naꞌi sin unuꞌ naan.
HEB 3:3 Maski on naan amsaꞌ, mes Naiꞌ Yesus maꞌtaniꞌ nneis naꞌko kaꞌo Musa. Fin
Naiꞌ Yesus naan nahuum on reꞌ aꞌnaak umi. Namneo, aꞌnaak umiꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko
ameput anbi umi naan in nanan.
HEB 3:4 Tuaf meseꞌ-meseꞌ nafeen ein ma ntokon umi. Mes Uisneno nafenaꞌ ma natokoꞌ
nain sin arsin.
HEB 3:5 Onaim kaꞌo Musa nmoeꞌ natuin Uisneno In romin, oras in njair ameput anbi
Uisneno In umi. Fin oras naan, in natoon nain saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno of anmoeꞌ sin.
HEB 3:6 Naiꞌ Yesus anmoeꞌ natuin Uisneno In romin amsaꞌ, mes In ka aan renuꞌ fa on
reꞌ kaꞌo Musa. Natuin In reꞌ naan, Kristus, Uisneno In Anah reꞌ In nruur ma nreek
nain Je naꞌko unuꞌ, he nsonuꞌ ma nhaef Ee ntaam neem neu pah-pinan ia. Ma Kristus
anꞌurus nahiin batuur-batuur In Aamf ee In uim je nanan. Onaim karu hit tnaaꞌ
taher-heran hit rais pirsait, ma hit tafnekan ma tharap piut teu Kristus, hit bisa
ttaam atjair nonot-asar anbi In uim je nanan amsaꞌ.
HEB 3:7 Natuin rasi naan, hi ro he mpasan ma mtakan hi ruikm ein he mitniin mirek-
rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee natoon anrari mnak, “Neno ia, karu hi
mneen Uisneno In kabin,
HEB 3:8 hi kais amnaak-faut, on reꞌ atoin ein naan, reꞌ annaon neu-mneman tar antea
toon boꞌ haa anbin baer ruman. Fin sin ka ntoe natuin fa naiꞌ Musa, tar antea
Uisneno msaꞌ he noi, ka bisa nsabaar naan fa ntein nok sin.
HEB 3:9 Mitenab miit! Toon boꞌ haa Au ꞌmoeꞌ rasi mkakat ma sanmakat humaꞌ-humaꞌ,
anbi sin humak sin matak, sin sonak ma sin atnanak! Mes sin nsobaꞌ ma naꞌtakaꞌ Kau
piut. Es naan ate, Au utoꞌon sin am ꞌak, ‘Hi reꞌ ia, ambaineis reꞌ-reꞌuf! Fin hi
mkoti mrair Au ranan, ma mituin hi ranan reꞌ anpeun ma nbeo!’
HEB 3:11 Au ka ꞌaran ma ꞌtahan fa he ꞌkius hi maufinun on naan antein. Es naan ate,
Au ꞌkaas ki mꞌak, ‘Hi ka bole fa he mtaam ma misnaas mibua mok Kau.’ 
”
HEB 3:12 Onaim aok-bian arki! Ampaant om, kais-kaisaꞌ anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ
anmoeꞌ maufinu, tar antea in ka npirsai ntein fa, rarit ankoit ma nasaitan Uisneno
reꞌ anmoin nabar-baar.
HEB 3:13 Reko nneis, ammahaꞌtanin nekaf piut-piut es nok es, ansuun-suun oras. Kais
ampao mtein! Natuin hi reꞌ naan, karu es napoi ki he mmoeꞌ sanat ate, hi mituin
rabah. Tar antea hi miꞌnaak-faut, ma ka mtoe mituin fa Uisneno.
HEB 3:14 Hit bisa tjair partei ma thaek haꞌe meseꞌ tok Yesus Kristus, asar hit
tafnekan ma tharap piut-piut teu Ne, nahuum on reꞌ neno hit feꞌe tmurai tpirsai Je.
HEB 3:15 Fin Asmaan Akninuꞌ naꞌuab on naan amsaꞌ am nak, “Neno ia, karu hi mneen
Uisneno In kabin, hi kais amnaak-faut, on reꞌ atoin ein naan, reꞌ annaon neu-mneman
tar antea toon boꞌ haa anbi baer ruman, natuin sin nraban naiꞌ Musa.”
HEB 3:16 Oras ia, au he utaan on nai: atoin ein reꞌ anneen anrair kaꞌo Musa, rarit
ankoit nasaitn ee naan, sekau? Sekau ntein, karu ka hit beꞌi-naꞌi sin fa, reꞌ kaꞌo
Musa neikn on napoin sin naꞌkon pah Masir.
HEB 3:17 Rarit tuaf ein reꞌ anmoeꞌ Uisneno In neekn ee natooꞌ tar antea toon boꞌ
haa naan, sekau? Sekau ntein, karu ka hit beꞌi-naꞌi sin fa. Sin nmonin nbin baer
ruman nok sanat-penu, tar antea sin nmaten, rarit ansuub sin anbin bare naan.
HEB 3:18 Rarit tuaf-tuaf ein reꞌ napenin kasat naꞌko Uisneno tar antea ka bole fa
he ntaman neun bare reꞌ napaar ee neu sin, he nasnasan nok Ne ji, sekau? Sekau
ntein, karu ka hit beꞌi-naꞌi sin fa. Fin sin reꞌ naan ka nromin fa he nneen ma
natniin Uisneno.
HEB 3:19 Onaim rais ji nakniun een, aiꞌ? Hit beꞌi-naꞌi sin ka ntaam nanan fa neun
bare reꞌ naan, he nasnasan nok Uisneno, natuin sin ka npirsain fa neun Uisneno.
HEB 4:1 Hit ro he tatenab tarek-rekoꞌ oras ia, natuin Uisneno anbaꞌan am nak, Iin
na bisa nasnasan nabuan nok Ne. Onaim kas-kais naꞌko ki, anmuiꞌ tuaf reꞌ ansiuꞌ
napoitan saaꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair je naan.
HEB 4:2 Fin hit tneen atrair rais reko naan, nahuum on reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin imsaꞌ
anneen anrair je. Mes natuin sin ka npirsain fa rasi naan, sin ka napenin fa rasi
mnisat saaꞌ-saaꞌ.
HEB 4:3 Mes karu hit tpirsai, hit bisa tasnaas tabu-bua tok Uisneno. Fin unuꞌ te,
In nbaꞌan anrair on naan nok hit beꞌi-naꞌi sin, mes rarit In natooꞌ ma natoon neu
sin im nak, “Au ka ꞌaran ma ꞌtahan fa he ꞌkius hi maufinun on naan antein. Es naan
ate Au ꞌkaas ki mꞌak, ‘Hi ka bole fa he mtaam, he misnaas mibu-bua mok Kau.’ 
” Te
kaah, hit tahiin tak, oras Uisneno anmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan, In nꞌator nain
he Iin na bisa nasnasan, he nmoin nabu-buan nok Ne.
HEB 4:4 Anbi retaꞌ anmatoom nok Uisneno anmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan, matuꞌi
anmatoom nok reꞌ rasi Uisneno nasnaas nak, “Uisneno anmepu nrair sin ok-okeꞌ, onaim
nokaꞌ on naan ate, nateef nok neno no hiutn ii, In nasnaas.”
HEB 4:5 Ma anbi pisaꞌ bian antein, Uisneno naꞌuab neu hit beꞌi-naꞌi sin im nak, “Hi
ka bole mtaam amtein fa, he misnaas mibu-bua mok Kau.”
HEB 4:6 Onaim Uisneno nroim he Iin na nasnaas nabu-buan nok Ne. Mes hit beꞌi-naꞌi
sin reꞌ anneen beno ma rais reko naan nahuun, sin ka bisa ntaman fa, natuin sin ka
nmoeꞌ natuin fa Uisneno In romin.
HEB 4:7 Mes aꞌroo-ꞌroo te, Uisneno anpiir naan oras aꞌtetaꞌ, he Iin na bisa ntaman
ma nasnasan nabu-buan nok Ne. Fin In npaek naiꞌ Daut in uaban am nak, “Neno ia,
karu hi mneen Uisneno In kabin, kais ammoeꞌ hi neekm ein manuꞌ on reꞌ fatu, mes
amneen ma mitniin rek-reko nai.”
HEB 4:8 Oras kaꞌo Daut naꞌuab am nak, “neno ia”, in ka nteek fa neno reꞌ oras naiꞌ
Yosua nok beꞌi-naꞌi sin aanh ein ntaman neun pah Kanaꞌan. Fin oras kaꞌo Daut naꞌuab
on naan ate, sin ar-arsin naan anmate nrarin aꞌroo goen.
HEB 4:9 Nok ranan naan, hit tahiin tak, Uisneno anꞌator oras aꞌtetaꞌ, he Iin na
bisa nasnasan ma nmoin nabu-buan nok Ne.
HEB 4:10 Ma tuaf reꞌ antaam ma nasnaas nabu-bua nok Uisneno, in nasnaas anrair
naꞌko in mepu nahuum on reꞌ Uisneno nasnaas amsaꞌ naꞌko In mepu nateef neno no
hiutn ii, oras In nmoꞌe nrair pah-pinan ia.
HEB 4:11 Onaim ampaasn om he hi bisa mtaam ma misnaas ma mmoin mibu-bua mok
Uisneno. Kas-kais ka nmuiꞌ fa es, reꞌ ka ntaam naan fa, natuin in ka nroim fa he
nneen Uisneno In Kabin ma Prenat, on reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin reꞌ naan.
HEB 4:12 Fin Uisneno In Kabin ma Prenat sin nakriraꞌ ma naruruꞌ raan aꞌhonis reꞌ
amnonot ma amneot. Sin anmuꞌin kuasa he ntaman neun hit nekak, ma antai hit tenab
sin ma hit roimk ein ok-okeꞌ. Fin Kabin ma Prenat sin naan naꞌaik anneis naꞌko
suniꞌ reꞌ antaam neu hit sisik ma anꞌoet sisik, kea, ma nuif, he naꞌpahan sin ok-
okeꞌ.
HEB 4:13 Anbi neon goe tnanan ma pah-pinan ok-okeꞌ ka tiit fa saaꞌ es, reꞌ maꞌkoroꞌ
ma maꞌnifaꞌ naꞌko Uisneno, fin In bisa niit nain areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ. Ma
hit of ro he tbaiseun Goe, he tatoon saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit atmoꞌe trair sin.
HEB 4:14 Hit ro he tnaaꞌ taher-heran hit pirsait, natuin Uisneno In Anah, Naiꞌ
Yesus, anjari ꞌnakaf rais pirsait reꞌ aꞌraat reꞌuf neu kit. Fin In ntoko nrair et
Uisneno In human ma In matan, et sonaf neno tunan, he npeis kit.
HEB 4:15 In bisa npeis kit rek-reko, natuin In nahiin nak, hit reꞌ ia, mansian.
Karu anmuiꞌ akopoꞌ he tmoeꞌ sanat ate, hit tmouf rabah. Naiꞌ Yesus napein rais
kopoꞌ amsaꞌ on reꞌ hit, mes In ka nmouf fa.
HEB 4:16 Nok rasi naan, iim he hit tabrain he tpaumak-maak Uisneno atbi In aꞌtoko
prenat. Natuin In reꞌ naan, neek reko. Onaim karu hit tꞌonen teu Ne te, ro tebes,
In nroim he nakriraꞌ ma naruruꞌ In rais kasian he nturun kit nateef in oras.
HEB 5:1 Tuaf reꞌ sin nait je njair aꞌnaak rais pirsait reꞌ naꞌratan nneis, in
ꞌmeupn ii ro he nturun tuaf he nꞌurus sin rais kuaꞌ-nonot nok Uisneno. In ro he
ntoup sin fuaꞌ-turuꞌ ma sin muꞌit he naꞌturuꞌ sin, he nnonaꞌ ma nfee sin neun
Uisneno. In ro he nfee muꞌit anjair fuaꞌ-turuꞌ msaꞌ he Uisneno nnoes ma nsaok nain
tuaf ein sin sanat ma penu sin.
HEB 5:2 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa raan aꞌhonis amneot am amnonot batuur, aiꞌ
tuaf reꞌ anteib ma nbeo naꞌko ranan naan ate, aꞌnaak rais pirsait naan ka nasusab
sin fa. In neekn ee reko neu sin, natuin in imsaꞌ mansian reꞌ rabah ate bisa nmouf
on reꞌ sin.
HEB 5:3 Natuin in imsaꞌ mansian reꞌ anmouf on reꞌ sin, etun aꞌnaak rais pirsait
imsaꞌ ro he nfee muꞌit njair fuaꞌ-turuꞌ, he Uisneno annoes ma ansaok nain in sanat
ma penu sin imsaꞌ.
HEB 5:4 Atoniꞌ ka bole nait naꞌratan fa in tuan he njari ꞌnakaf rais pirsait reꞌ
aꞌraat reꞌuf. Suma Uisneno kuun es reꞌ anmuiꞌ hak he npiir ma nbetis tuaf on reꞌ
naan, nahuum on reꞌ un-unuꞌ, oras In nait naiꞌ Musa in tataf naiꞌ Harun.
HEB 5:5 On naan amsaꞌ Kristus. In ka nait fa In tuan he njari ꞌnakaf aꞌratas
anneis-neisi. Natuin unuꞌ te, Uisneno neikn On es reꞌ nait Je nak, “Ho reꞌ ia, Au
Anah, Oras ia, Au usaeb ꞌpiruꞌ-baru he Ho mnaaꞌ aprenat.”
HEB 5:6 Anbi pisaꞌ bian naꞌko Suur Akninuꞌ, Uisneno naꞌuab am nak, “Ho mjair aꞌnaak
rais pirsait reꞌ on reꞌ naiꞌ Melkisedek unuꞌ naan, mes Ho muꞌnaak rais pirsait naan
tar antea nabar-baar.”
HEB 5:7 Oras Naiꞌ Yesus In aꞌmonin anbi pah-pinan ia he noi namsoup, In nꞌonen ka
nasnaas niit fa. Ma In nkae npin-pinus, antoit turun-babat naꞌko Uisneno, he nfee
Ne ꞌbeꞌif ma ꞌhaꞌtain nekaf. Fin In nahiin nak, Uisneno In kuasan naan, bisa ansoi
naan Ee. Onaim Uisneno anneen Naiꞌ Yesus, natuin In natuin batuur-batuur Uisneno In
romin.
HEB 5:8 Fin Naiꞌ Yesus naan, Uisneno In Anah. Maski on naan amsaꞌ, In ro he napein
haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat, he In nanoniꞌ natuin Uisneno In romin.
HEB 5:9 Rarit In ro batuur-batuur natuin Uisneno In roimn ein ok-okeꞌ. Etun oras ia
In njair Roet Aꞌhonis neu tuaf-tuaf reꞌ anpirsai Je, he sin bisa nmonin piut-piut
nok Uisneno.
HEB 5:10 Fin Uisneno nait Naiꞌ Yesus anjari ꞌnakaf neu rais pirsait, reꞌ humaꞌ
meseꞌ nok aꞌnaak rais pirsait naiꞌ Melkisedek un-unuꞌ naan.
HEB 5:11 Anmuꞌi ntein rasi mfaun reꞌ au he utoon sin anmatoom nok Kristus ma naiꞌ
Melkisedek naan, mes au ka uhiin fa he uꞌuab on mee, henaꞌ hi mihiin rasin naan,
natuin hi on reꞌ riꞌanaꞌ feꞌ reꞌ anmoon, reꞌ ka bisa nahiin fa saaꞌ-saaꞌ fa feꞌ nok
batuur.
HEB 5:12 Te kaah, hi arki ampirsai ꞌroo goen. Batuurn ii, hi ro he mjair tungguru,
he bisa minoniꞌ tuaf bian amtein. Onaim mes hi on reꞌ riꞌana kruꞌuf feꞌ reꞌ ka naah
nahiin fa feꞌ, reꞌ feꞌe nsus-suus feꞌ. Hi mperluu tuaf he nanoniꞌ ki rasi reꞌ naꞌuu
ma naꞌbaaꞌ naꞌko Uisneno In Suur Akninuꞌ feꞌ.
HEB 5:13 Au utaib ki ꞌok riꞌana kruꞌuf on reꞌ naan, natuin hi ka mihiin fa feꞌ
noniꞌ uuf anmatoom nok Kristus he hi bisa mmoin nok amneot ma amnonot.
HEB 5:14 Mes karu riꞌana kruꞌuf naꞌnae neem ate, in ka niun fa susu ntein, mes in
naah amnahat reꞌ manuꞌ. Naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ tuaf reꞌ nanoniꞌ nrair ma nahiik
batuur-batuur Uisneno In nonin, maut he in nahiin mee es reꞌ reko, ma mee es reꞌ
amreꞌut ma maufinu.
HEB 6:1 Onaim hi ro he minoniꞌ mtein noniꞌ reꞌ ankoon ma namtiis, natuin hi minoniꞌ
mrair sero ꞌroo goen noin uuf anmatoom nok Kristus. Es naan ate oras ia, ka tperluu
fa he minoniꞌ mifan-fain noniꞌ uuf anmatoom nok rasi atoniꞌ ro he nasaitan sin
saant am penu sin; noniꞌ anmatoom nok atoniꞌ anpirsai Uisneno;
HEB 6:2 noniꞌ anmatoom nok sraniꞌ, noniꞌ anmatoom nok ttao ꞌnimaf he ttoup Asmaan
Akninuꞌ; noniꞌ anmatoom nok Uisneno of namonib nafaniꞌ amates; ma noniꞌ anmatoom
nok tuaf-tuaf ro he nbaiseun Uisneno, he ntoup In atfekaꞌ nak, sekau es reꞌ bole
nmoin piut nok Ne, ma sekau es reꞌ kahaf.
HEB 6:3 Mes karu Uisneno nfee mainuan ate, iim he hit tatnani ttein, fin au he
unoniꞌ ki rasi reꞌ nkoon ma namtiis intein.
HEB 6:4 Te kaah, anmuiꞌ tuaf reꞌ nahiin Kristus In nonin, ma nnaben anrair Uisneno
In nekan arekot, tar antea In nsonuꞌ In Asmaan Akninuꞌ neu sin. Sin nahini nrair
Uisneno In Kabin ma Prenat sin, ma sin nnaben anrair In kuasan reꞌ In of he npaek
je oras pah-pinan ia namsoup. Maski on naan amsaꞌ, mes sin nait inporin sin rais
pirsait naan, ma nkoit nasaitan Kristus. Es naan ate, ka neu fa he nmuiꞌ ranan he
sin bisa ntebi nfanin ma antotin rais saok sanat, rarit nmarameꞌ nok Uisneno ntein.
Fin karu atoniꞌ ka nroim fa he naꞌpiis on naan ate, naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ sin
nkuus naꞌmaet nafaniꞌ Uisneno In Anah et hau nehe, rarit sin nfareꞌ anbi too mfaun
ein sin humak ma sin matak.
HEB 6:7 Tuaf human on reꞌ naan, nahuum on reꞌ etu ma rene reꞌ karu tseen penaꞌ aiꞌ
makaꞌ te ka bisa tseik ma ttoun goe fa, fin ka tiit fa makaꞌ ma penaꞌ sin puink
ein. Te kaah, karu uurn ii nsaun neem, auf reok gui bisa neik sekit ma mnonut neu
atoin tani. Rarit Uisneno nasanut tetus-athoen, he etu ma rene sin bisa neik sekit
ma mnonut koꞌu.
HEB 6:8 Mes tuaf reꞌ ankoit nasaitan Kristus, nahuum on reꞌ etu ma rene reꞌ nmuꞌi
haa ꞌaik kisan. Ma ꞌaikaꞌ naan ka neik fa in upan ma osan saaꞌ-saaꞌ. Ka ꞌroo fa te,
Uisneno neem ma nfee hukun neu etu ma rene naan. Rarit In nout nakratiꞌ sekit ma
mnonut reꞌ ka maꞌupan ma maꞌosaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ reꞌ naan.
HEB 6:9 Aok-bian manekat arki! Maski au uꞌuab ꞌaan ꞌeik haan maꞌtaniꞌ kreꞌo on
naan, mes au uhiin amsaꞌ ꞌak, hi ka mkoit misaitan fa Kristus. Fin hi mpirsai mrair
Je, ma hi ꞌmoinm ein on reꞌ etu ma rene te, neikin sekit ma mnonut arekot.
HEB 6:10 Onaim mimnau Uisneno In neekn ee mneꞌo ma namnoon, ma In ka nnikan fa hi
maskeet ein. Fin hi mmeup maꞌtaniꞌ he mturun Iin na, ma amneek sin. Naꞌko unuꞌ, hi
minaob amrair In mepu. Ma hi ammoꞌe msaꞌ on naan feꞌ.
HEB 6:11 Mes oras ia, au ꞌroim he hi arki mmeup maꞌtani ntein, he mituin piut-piut
on reꞌ naan tar antea namsoup. Nok ranan naan, hi of amtoup areꞌ kanan rais reko
reꞌ hi mifnekan ma mharap sin naꞌkon Uisneno.
HEB 6:12 Asar kais mipeeh. Hi ro he mait iꞌtopeꞌ miꞌko tuaf-tuaf reꞌ anpirsai
nrarin neun Uisneno nahunun ki. Fin sin nafnekan ma nhaarp ein piut-piut neu Ne,
tar sin ntoup saaꞌ reꞌ In nbaꞌan anrair je.
HEB 6:13 On reꞌ hit kaꞌo Abraham. Un-unuꞌ te, Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok ne
npaek supat. Karu mansian ii nahakeꞌ supat, biasa npaek Uisneno In kanan, he
Uisneno njair saksii, natuin Uisneno naan, anneis naꞌko ne. Ma karu anmuiꞌ rasi,
tuaf-tuaf arsin nahinin nak, tuaf aꞌuab naan, batuur, natuin in nsupan nrair npaek
Uisneno In kanan. Naan, mansian ii in ꞌmoꞌet ma taos es reꞌ naan. Mes oras Uisneno
nahakeꞌ supat nok kaꞌo Abraham, In npaek kuun In kanan, natuin ka tiit fa es, reꞌ
naꞌraat anneis naꞌko In tuan. In nahakeꞌ rais manbaꞌan am nak, “Au of aꞌfee tetus-
athoen anho-hoen, neu ho sufaꞌ-kaꞌuf sin. Sin of nasufan, nafuan, ma namsaꞌin, tar
antea ka tiit fa tuaf reꞌ bisa ansoiꞌ naan sin.” Uisneno nbaꞌan anrair on naan ate,
kaꞌo Abraham anpirsai piut, rarit nafnekan ma nharap piut neu Uisneno, maski ꞌroo
reꞌuf, naꞌ in ntoup Uisneno In supat naan in afan.
HEB 6:17 Nok ranan naan, hit tahiin, karu Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok Iin na,
In nfuut rais manbaꞌan naan nok supat, he njamin nak, saaꞌ reꞌ In nbaaꞌn ee naan,
ro batuur ma ka naꞌbaniꞌ fa.
HEB 6:18 Anmuiꞌ naan rasi nonoꞌ nua reꞌ ka bisa naꞌbaniꞌ fa. Es, es reꞌ Uisneno In
rais manbaꞌan. Ma es antein, es reꞌ In supat reꞌ In npake, he njamin In rais
manbaꞌan. Onaim karu Uisneno njamin rasi piis es, ro batuur In nmoeꞌ natuin ee. In
ka neu he napoi fa. Es naan ate, hit kais neek ii nabait nok In rais manbaꞌan. Hit
taen atrair teu Ne he tapein saok sanat ma ꞌhonis, onaim oras ia, hit tpao ma
tafnekan ma tharap piut teu Ne nmees.
HEB 6:19 Nok ranan naan, hit neek ii ntaininaꞌ ma ka naꞌoniꞌ fa, on reꞌ kofaꞌ reꞌ
ntea tais je ninin ma nhake mnasanut bonit. Fin hit tafnekan ma tharap teu Yesus
Kristus, reꞌ anjari ꞌnakaf rais pirsait reꞌ aꞌraat reꞌuf neu kit. Unuꞌ te, nateef
nok atoin Yahudis sin neon koꞌu, ꞌnakaf rais pirsait reꞌ aꞌraat reꞌuf antaam anpeoꞌ
tai mnanuꞌ reꞌ npiirꞌ ee he nbatis Keꞌen Akninuꞌ nneis-neisi, nok keeꞌ too mfaun,
he nbaiseun Uisneno nbi naan.
HEB 6:20 Mes oras ia, Naiꞌ Yesus antaam nahuun, he nfei ranan neu kit. Fin In
ꞌnakaf rais pirsait reꞌ aꞌraat reꞌuf amsaꞌ, reꞌ humaꞌ meseꞌ on reꞌ naiꞌ Melkisedek
afi unuꞌ naan. Mes Naiꞌ Yesus maꞌtaniꞌ nneis naꞌko aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ ein,
natuin In ka nasnaas niit fa he nanaob In mepu.
HEB 7:1 Un-unuꞌ te, naiꞌ Melkisedek anjair usif kota Salem. In aꞌnaak rais pirsait
neu tuaf-tuaf reꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbesan Uisneno Aꞌraat Reꞌuf amsaꞌ. In kanan naan,
in oetn ii nak, “usif reꞌ neek amneot ma amnonot”. Ma usif Salem in oetn ii, “usif
neu rais rameꞌ ma mamut”. Ka tiit fa tuaf nahiin naiꞌ Melkisedek in amneemn ii,
naꞌko mee. Ka tiit fa tuaf nahiin in mahoint ein, in beif-naꞌif sin ma uuꞌk ein. Ka
tiit fa tuaf nahiin in neon mahonin, ma in neno ꞌmaten. Atoniꞌ suma nahiin nak, in
reꞌ naan, usif kota Salem, ma aꞌnaak rais pirsait neu Uisneno. Mes in on reꞌ
Uisneno In Aanh amsaꞌ, natuin in aꞌnaak rais pirsait reꞌ nanaob in meup goe piut-
piut amsaꞌ. Neot es, anmuiꞌ usif fauk neman nok sin soraurs ein, ma nasiik naan
kuuk bareꞌ naꞌko kaꞌo Abraham in partei ngguin. Rarit kaꞌo Abraham annao nmakeen
nabu-buan nok in partei ngguin, tar antea sin niis nain uisf ein naan. Onaim kaꞌo
Abraham neik nafaniꞌ baerꞌ ein naan ok-okeꞌ. Oras kaꞌo Abraham annao nfain on naan
ate, naiꞌ Melkisedek npoi naꞌko kota Salem ma nseun kaꞌo Abraham. Rarit in naꞌuab
anfee tetus-athoen neu kaꞌo Abraham am nak, “Maut he Uisneno Aꞌraat Reꞌuf naan, In
kuun es anfee ko tetus-athoen.” Rarit kaꞌo Abraham anbati nfeen naiꞌ Melkisedek
sapaaf es naꞌko sapaaf boꞌes naꞌko areꞌ kanan baer siikn ein reꞌ sin nasiik nafaniꞌ
sin naan. In nfee on reꞌ naan, natuin naiꞌ Melkisedek naan, aꞌnaak rais pirsait
naꞌko Uisneno Aꞌraat Reꞌuf.
HEB 7:4 Onaim mitenab mirek-rekoꞌ rasi anmatoom nok naiꞌ Melkisedek reꞌ ia! Kaꞌo
Abraham anfee ne bait boꞌ, naꞌko areꞌ kanan baer arekot anneis-neisi, reꞌ in nait
neik sin anfain naan. Onaim batuur een, naiꞌ Melkisedek naan, kaes koꞌu ma aꞌnaet.
HEB 7:5 Te kaah, oras naan, Uisneno ka nait ma nasaeb fa tuaf he njair aꞌnaak rais
pirsait. Tar antea kaꞌo Abraham in uup-kaꞌof naiꞌ Lewi feꞌe te, naꞌ Uisneno nait je
ma in sufan-kauꞌn ein anjarin aꞌnaak rais pirsait neu kaꞌo Abraham in sufan-kaꞌun
sin. Rarit Uisneno nasanut atoran nak, atoniꞌ naꞌko uuf naiꞌ Lewi anmuiꞌ hak he
ntoup bait boꞌ naꞌko sin aok-bian Israꞌel sin.
HEB 7:6 Mes naiꞌ Melkisedek naan, ka naiꞌ Lewi in suuf na fa. Maski on naan amsaꞌ,
mes kaꞌo Abraham anbati nfeen ee bait boꞌ, natuin naiꞌ Melkisedek naan, atoniꞌ reꞌ
mapinaꞌ-makrahaꞌ ma aꞌnaet. Oras naan, kaꞌo Abraham antoupu nrair rais manbaꞌan
naꞌko Uisneno he nfee ne tetus-athoen. Mes maski on naan amsaꞌ naiꞌ Melkisedek
naꞌuab am nak, “Maut he Uisneno Aꞌraat Reꞌuf anfee ko tetus-athoen.”
HEB 7:7 Ia njair bukti nak, naiꞌ Melkisedek naan, kaes koꞌu ma aꞌnaet. Natuin tuaf
reꞌ naꞌuab anfee tetus-athoen, ro batuur koꞌu nneis naꞌko tuaf reꞌ atoup tetus-
athoen naan.
HEB 7:8 Aꞌnaak rais pirsait ein, sin ar-arsin anmuꞌin hak he ntoup bait boꞌ. Mes
neu sin suma mansian biasa, ꞌroo-ꞌroo te, sin nmaten. Aꞌnaak rais pirsait naiꞌ
Melkisedek antoup bait boꞌ. Mes in nmoin piut, natuin Suur Akninuꞌ ka ntui natoon
fa nak, in nmaet.
HEB 7:9 Natuin kaꞌo Abraham anbati nfeen naiꞌ Melkisedek bait boꞌ naꞌko baerꞌ ein
naan, atoniꞌ bisa natenab ansobaꞌ nak, in nasaah amsaꞌ in sufan-kauꞌn ein reꞌ ka
nahonis sin fa feꞌ. Nok ranan naan, hit bisa tak, in nbaen anrair in uup-kaꞌof naiꞌ
Lewi in bait boꞌ.
HEB 7:11 Oras naiꞌ Lewi in sufan-kauꞌn ein anjarin aꞌnaak rais pirsait, Uisneno
anpiir naan kaꞌo Musa in tataf naiꞌ Harun he njair aꞌnaak rais pirsait sin aꞌnaak
koꞌu. In es reꞌ ahun-hunut. Aꞌnaak rais pirsait ein sin meupk ein esan reꞌ nakriraꞌ
ma naruruꞌ ranan he atoniꞌ bisa nmoni kninuꞌ ma reko nok Uisneno. Maski sin nmoeꞌ
natuin atoorn ein naan ok-okeꞌ msaꞌ, mes sin aꞌnaak pirsait on reꞌ naiꞌ Harun ka
nabeiꞌ fa nakninuꞌ nain sin. Es naan ate sin nperluu aꞌnaak rais pirsait aꞌtetaꞌ
reꞌ humaꞌ meseꞌ on reꞌ naiꞌ Melkisedek.
HEB 7:12 Mes karu aꞌnaak rais pirsait huum feꞌu ansenuꞌ aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ
ate, atoran amnaaꞌ amsaꞌ ro he senuꞌ.
HEB 7:13 Hit tahiin tak, aꞌnaak rais pirsait huum feꞌu naan, es reꞌ Naiꞌ Yesus. In
naꞌko uuf aꞌtetaꞌ, ka naꞌko fa uuf naiꞌ Lewi. Karu tatuin kaꞌo Musa in atoran,
aꞌnaak rais pirsait on reꞌ naiꞌ Harun, suma naꞌuu naꞌko uuf naiꞌ Lewi nmees, ka
naꞌuu fa naꞌko uuf aꞌtetaꞌ.
HEB 7:14 Mes hit tahiin tak, hit Usiꞌ Yesus Kristus reꞌ naan naꞌuu naꞌko uuf naiꞌ
Yahuda. Tatuin kaꞌo Musa in atoran, ka tiit fa aꞌnaak rais pirsait naꞌuu naꞌko uuf
reꞌ naan.
HEB 7:15 Mes Uisneno ka npaek fa atoran amnaaꞌ naan, natuin oras ia, Naiꞌ Yesus es
reꞌ anjair aꞌnaak rais pirsait huum feꞌu on reꞌ naiꞌ Melkisedek.
HEB 7:16 Fin tatuin kaꞌo Musa in atoran, aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ ein ro he
naꞌuun naꞌkon uuf naiꞌ Lewi. Mes Naiꞌ Yesus ka naꞌuu fa naꞌko uuf reꞌ naan. Maski
on naan amsaꞌ, mes Uisneno nait Je njair aꞌnaak rais pirsait huum feꞌu, natuin In
nmuiꞌ kuasa he nmoin piut-piut, ma ka tiit fa es, reꞌ he bisa nareuꞌ Goe.
HEB 7:17 Fin Uisneno In Surat matuꞌi mnak, “Ho mjair aꞌnaak rais pirsait humaꞌ
meseꞌ on reꞌ naiꞌ Melkisedek afi unuꞌ naan, mes Ho mjair aꞌnaak rais pirsait tar
antea nabar-baar.”
HEB 7:18 In oetn ii nak, atoran amnaaꞌ ka nmuiꞌ fa kuasa he nturun mansian ein. Es
naan ate, Uisneno nait napasib atoran amnaaꞌ, reꞌ unuꞌ feꞌe te, In nfee je neu kaꞌo
Musa naan.
HEB 7:19 Maski atoniꞌ nmoin ma nmoeꞌ natuin atoran amnaaꞌ ein, mes sin nmuꞌin sanat
ma penu feꞌ. Es naan ate, oras ia, Uisneno anfei ma naruruꞌ raan reko nneis, maut
he hit bisa tmoni tbi rais rameꞌ tok Ne.
HEB 7:20 Afi unuꞌ, oras Uisneno nasaeb naiꞌ Lewi in sufan-kauꞌn ein anjarin aꞌnaak
rais pirsait, In ka nbaꞌan fa, ma ka nahakeꞌ fa supat saaꞌ-saaꞌ nok sin. Mes oras
Uisneno nasaeb Naiꞌ Yesus anjair aꞌnaak rais pirsait, In nbaꞌan am nak, “Au reꞌ ia,
Usiꞌ! Au ꞌsuup, ro tebes Au ka ubaniꞌ ma ꞌsenuꞌ fa saaꞌ reꞌ Au ꞌbaꞌan aꞌrari. Au
usaeb Ko mjair aꞌnaak rais pirsait, he Ho munaob Ho mepu piut-piut.”
HEB 7:22 Nok ranan In nbaꞌan on naan, Uisneno anpaek Naiꞌ Yesus he njamin neu kit
nak, In anroim he nmafutub rais manbaꞌan reꞌ reko nneisi ntein nok kit.
HEB 7:23 Afi unuꞌ, aꞌnaak rais pirsait huum amnaaꞌ ro he masenuꞌ-masekaꞌ piut-piut,
natuin sin nmaten. Etun anmuiꞌ aꞌnaak rais pirsait amfa-faun.
HEB 7:24 Mes Naiꞌ Yesus naan, aꞌnaak rais pirsait huum feꞌu reꞌ anmoin nabar-baar
ma nanaob In mepu piut-piut. Es naan ate, ka nperluu fa he nmuiꞌ asenuꞌ neu Naiꞌ
Yesus.
HEB 7:25 Nok rasi naan, Naiꞌ Yesus bisa nsoi nafetin naan mansian ii ok-okeꞌ, reꞌ
anroim he neem anbin Uisneno. Tuaf ein reꞌ naan antaman natuin Naiꞌ Yesus In ranan.
In bisa nmoeꞌ on reꞌ naan tar antea nabar-baar. Ma In njair Tuaf Apesit neu sin
anbi Uisneno In matan reꞌ bisa nbaiseun Uisneno piut-piut he nturun ma nbaab sin.
HEB 7:26 Naiꞌ Yesus naan, aꞌnaak rais pirsait aꞌraat reꞌuf, reꞌ hit tperluu. Natuin
In reꞌ naan Atoni kninuꞌ reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat saaꞌ-saaꞌ. In reꞌ naan, ka humaꞌ
meseꞌ fa nok mansian biasa reꞌ suma nahini haa ꞌmoeꞌ sanat. Fin Uisneno nasaeb
naꞌrat-ratan Naiꞌ Yesus, anneis naꞌko areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii anbi pah-pinan ma
sonaf neno tunan.
HEB 7:27 Es naan ate, Naiꞌ Yesus reko nneis naꞌko areꞌ kanan aꞌnaak rais pirsait
huma mnaaꞌ sin naan. Afi unuꞌ, sin ro he nroron muꞌit neno-neno he njarin fuaꞌ-
turuꞌ, he Uisneno nsaok nain sin saant ein kuuk. Rarit naꞌ sin nmoꞌen fuaꞌ-turuꞌ
neu biak ein. Mes Naiꞌ Yesus ka nperluu fa he nmoeꞌ fani-fani on reꞌ naan, natuin
In nnonaꞌ nrair In tuan aꞌkuun no meseꞌ he njair fuaꞌ-turuꞌ. Nana namtiis inrair he
Uisneno nsaok nain sanat ma penu mansian sin ok-okeꞌ.
HEB 7:28 Tatuin kaꞌo Musa in atoran, sin nasaeb mansian biasa he njair aꞌnaak rais
pirsait. Mes sin nmuꞌin sanat feꞌ. Es naan ate, Uisneno anmoeꞌ rais manbaꞌan feꞌu
nak, In he nait nasaeb In Anah he njair aꞌnaak rais pirsait aꞌraat reꞌuf. Fin In
Anah ia, natuin In roimn ee piut-piut.
HEB 8:1 Onaim au uꞌuab rais maꞌtaniꞌ es on nai: oras ia, hit tmuꞌi trair aꞌnaak
rais pirsait reꞌ naꞌraat ma maꞌtaniꞌ nneis naꞌko ahuunt ein. In reꞌ naan, es reꞌ
Naiꞌ Yesus. In ntuun On ma naprenat et sonaf neno tunan anbi bare reꞌ mahormaat
reꞌuf et Uisneno Aꞌraat Reꞌuf In abnapan aꞌneꞌu.
HEB 8:2 In nanaob In mepu et Uisneno In baer onen batuur. Bare naan, Uisneno neikn
On es reꞌ anmoꞌe, mansian ii ka bisa nmoeꞌ je fa.
HEB 8:3 Aꞌnaak rais pirsait sin aꞌnaak koꞌu, biasa neik fuaꞌ-turuꞌ he nafuat sin
neu Uisneno. Es naan ate, Naiꞌ Yesus ro he neik fuaꞌ-turuꞌ msaꞌ.
HEB 8:4 Mes Naiꞌ Yesus ka nanaob fa In mepu nbi pah-pinan, natuin anbi pah-pinan ia
anmuiꞌ aꞌnaak rais pirsait reꞌ anfee fuaꞌ-turuꞌ neu Uisneno, natuin kaꞌo Musa in
atoran.
HEB 8:5 Sin nanaob sin mepu nbi Tenar Onen, on reꞌ baer onen batuur et sonaf neno
tunan. Fin oras kaꞌo Musa nroim he nahakeꞌ Tenar naan, Uisneno namnaub ee mnak,
“Mumnau murek-rekoꞌ! Ho ro he mmoeꞌ Tenar naan batuur-batuur mutuin gambar reꞌ Au
ukriraꞌ ꞌrair je ꞌeu ko, anbi ꞌtoeꞌf ee tunan!”
HEB 8:6 Mes Naiꞌ Yesus In mepu, maꞌtaniꞌ nnes-neis naꞌko aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ
ein. Oras ia, Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan reꞌ reko nneis, natuin In npaek Naiꞌ
Yesus anjair nete-ranan he mansian ii bisa nmonin nbin rais rameꞌ nok Uisneno.
HEB 8:7 Un-unuꞌ feꞌ, In nahakeꞌ rais manbaꞌan nok kaꞌo Musa oras In nasanut atoorn
ein naan. Maski on naan amsaꞌ, mansian ii ka bisa nmoni kninuꞌ fa natuin atoran
naan. Nok ranan naan, sin ka bisa nmonin reko fa nok Uisneno. Es naan ate oras ia,
perluu he nmuiꞌ rais manbaꞌan reꞌ reko nneisi ntein.
HEB 8:8 Fin unuꞌ feꞌe te, Uisneno nakain Iin na, natuin sin ntanhai nafan-fain In
atoran amnaaꞌ. Oras In ka naran ma ntahan fa ntein ate, In natooꞌ, rarit naꞌuab am
nak, “Amneen mirek-rekoꞌ, Au reꞌ ia Usiꞌ! Ro tebes! Au ro he uhakeꞌ rais manbaꞌan
feꞌu, ꞌok pah Israꞌel, ꞌok uuf naiꞌ Yahuda.
HEB 8:9 Rais manbaꞌan reꞌ Au he uhaek ee ꞌok sin naan, ka humaꞌ meseꞌ fa nok rais
manbaꞌan reꞌ unuꞌ feꞌe te Au uhaek ee, ꞌok sin beꞌi-naꞌi sin. Unuꞌ feꞌ, Au ꞌnaaꞌ
sin aꞌniimk ein, he upoitan sin naꞌkon pah Masir. Mes sin ka nmoeꞌ natuin ein fa
saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin manbaaꞌn ein nok Kau naan. Es naan ate, Au ka ꞌroim he ꞌtoe ꞌok
sin fa ꞌtein.
HEB 8:10 Rais manbaꞌan reꞌ au he uhaek ee ꞌok pah Israꞌel, in afan naan ii, on nai:
Au of utunuꞌ ma ꞌtao Au atoran naan aꞌbi sin teenb ein naank ein. Au of aꞌtui Au
preent ein aꞌbi sin nekak naank ein. Rarit Au ꞌjair sin Uisneno, ma sin njarin Au
ngguin.
HEB 8:11 Sin of ka nperluu fa he nanoniꞌ ntein sin partei ngguin, ma sin aok-bian
sin im nak, ‘Hi ro he mihiin ma mikeo Uisneno!’ fin sin arsin nahiin ma nakeo Kau
nok reko, anmurai naꞌko aan-aan muniꞌ tar antea koꞌu ma unu.
HEB 8:12 Natuin Au ꞌroim he ukiriraꞌ Au rais kasian ꞌeu sin, es naan ate, Au ꞌnikan
ma ꞌniahan ꞌain sin saant ein ok-okeꞌ.”
HEB 8:13 Oras Uisneno naꞌuab nak, In he nahakeꞌ rais manbaꞌan feꞌu nok sin, in oetn
ii nak, rais manbaꞌan amnaaꞌ naan, ka mapakeꞌ fa goen. Ka ꞌroo fa te, in namneuk
goen.
HEB 9:1 Oras ia, au he umnaub ki on nai: oras Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan ahunut
naan nok hit beꞌi-naꞌi sin, In nfee atoran amsaꞌ he sin nafeen ein baer onen, he
sin bisa nꞌoen ein ma naꞌbesan neu Ne, natuin atoran naan in romin.
HEB 9:2 Anbi baer onen naan, anmuiꞌ kintal ma tenar kouꞌ goes. Anbi tenar naan in
keꞌen aꞌsiꞌu, anmuiꞌ baer paku, ma mei jes reꞌ aꞌnaak rais pirsait ein anpaek je he
ntaon uu-tunuꞌ reꞌ he nafuat ee neu Uisneno. Keꞌen aꞌsiꞌu naan, sin nteek ee te
nak, Uisneno In Keꞌen Akninuꞌ.
HEB 9:3 Anmuiꞌ tai-eon kouꞌ goes anpiraꞌ nakfiirꞌ ee he nbatis keꞌen bian reꞌ sin
nteek ee nak, Uisneno In Keꞌen Akninuꞌ nneis-neisi.
HEB 9:4 Anbi tai-enoꞌ naan in matan, anmuiꞌ naan mei noni es, anpaek je he noutun
kemenyaan foo meniꞌ neu Uisneno. Ma anbi Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis reꞌ naan, anmuiꞌ
peit noni es, reꞌ sin nteek ee nak, Peit Rais Manbaꞌan. Anbi peti naan in nanan,
sin natunuꞌ baer unuꞌ he namnaub mansian anmatoom nok Uisneno In rais manbaꞌan reꞌ
in nahakeꞌ ma nfutuꞌ nrair je nok sin. Anbi peti naan in nanan amsaꞌ anmuiꞌ naan
ook beit noni es, reꞌ matuaꞌ nok utunuꞌ reꞌ anteek ee nak, manna. Utunuꞌ naan es
reꞌ unuꞌ feꞌe te, Uisneno nasaunt ee naꞌko neon goe tnanan neu sin hit beꞌi-naꞌi
sin oras sin namnahan nmaten anbin baer ruman. Anbi peti in nanan amsaꞌ sin ntao
kaꞌo Harun in teas ametos reꞌ unuꞌ feꞌe te natoor. Ma anmuiꞌ faut benaꞌ reꞌ Uisneno
anpaek je he nruun In atoran reꞌ In nfee je neu kaꞌo Musa neno naan.
HEB 9:5 Anbi peti naan in toben, anmuiꞌ naan faut marunaꞌ fuaꞌ nua. Faut maruun ein
naan nahuum on reꞌ Uisneno In ameput reꞌ maniniꞌ naꞌko sonaf neno tunan, reꞌ
anhaken ma nfei sin niink ein mainuan he ntoeb naan peti naan, natuin bareꞌ naan
nakriraꞌ Uisneno In rais kasian neu mansian. Mes oras ia, au ka ꞌmuiꞌ fa oras
mainuan he uꞌuab ma ꞌtui sin tar namnuut anmatoom nok baerꞌ ein naan.
HEB 9:6 Sin nkikin ma nsusun bareꞌ anbi Uisneno In Tenar Onen naan, namneo on reꞌ
naan. Rarit aꞌnaak rais pirsait sin anpoi-ntaman neno-neno anbi keꞌen naan in
aꞌsiun he nanaob sin mepu anbi naan.
HEB 9:7 Mes suma aꞌnaak rais pirsait Yahudi sin aꞌnaak kouꞌ goe es reꞌ he bole
ntaam neu Uisneno In Keꞌen Akninuꞌ nneis-neisi. Mes in ka bole ntaam fa rafuꞌ-
rafuꞌ. In suma bisa ntaam toon es ate, no goes. Onaim karu in ntaam, in ro he neik
naaꞌ naꞌko muiꞌ fuaꞌ-turuꞌ, he nbisin Peti Rais Manbaꞌan naan in toben. Naaꞌ naan
in sairt ii nak, maut he Uisneno ansaok nain aꞌnaak rais pirsait nok iin na sin
saant ein ok-okeꞌ, maski sanat reꞌ sin nmoeꞌ sin naan, sin ka nakeo naan sin fa.
HEB 9:8 Uisneno anpaek In Asmaan Akninuꞌ he nmoeꞌ kit he tahiin tak, tai-enoꞌ naan
anꞌekaꞌ ranan feꞌ he ttaam teu Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis naan, in oetn ii nak,
mansian ii ka bisa napein fa mainuan fa feꞌ he ntaam antea Uisneno In human ma In
matan, oras atoran amnaaꞌ naan anpaek je feꞌ.
HEB 9:9 Rasin reꞌ ia ok-okeꞌ anjarin aꞌtopeꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee anpaek je, he
nanoniꞌ kit reꞌ amonit oras ia. Unuꞌ feꞌ, hit beꞌi-naꞌi sin neik ein saaꞌ-saaꞌ reꞌ
he nnonaꞌ ma nfee sin ma sin muiꞌt ein reꞌ he njarin fuaꞌ-turuꞌ neun aꞌnaak rais
pirsait, he Uisneno ansaok ma nnoes nain sin sanat ma penu sin. Maski sin neikin
fuaꞌ-turuꞌ mfaun on naan amsaꞌ, mes fuaꞌ-tuurꞌ ein naan ka bisa nakninuꞌ nain fa
sin neek ein, ma ka naneuk nain fa sin tenab sanat anbi sin neek ein.
HEB 9:10 Onaim saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ je naan, suma natuin atoran rais pirsait ahaa.
Anmuiꞌ atoran aprenat nak, sin ka bisa neuk fa ia, ma ka bisa niun fa ia. Anmuiꞌ
atoran bian nak, sin ro he naniu sin tuak ein, ma nsaef sin baerꞌ ein natuin atoorn
ii in romin. Te kaah, atoorn ein naan ok-okeꞌ, suma anꞌator mansian ii in aon
aꞌpohon, ma ka bisa nꞌator fa in nekan. Maski on naan amsaꞌ, mes atoran naan, sin
ro he nmoeꞌ ma nanaob ee piut, tar antea Uisneno ansenu ma nsekaꞌ nok atoran feꞌu.
HEB 9:11 Mes oras ia, anmuꞌi nrair Tuaf reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair Je naꞌko unuꞌ.
Tuaf reꞌ naan, es reꞌ Kristus. In neem anrair he njair hit aꞌnaak rais pirsait
aꞌratas anneis-neisi, ma In nmoꞌe nrair rais reko neu kit. In nanaob In meup goe,
humaꞌ meseꞌ on reꞌ aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ ein, mes In nmepu nbi baer mepu reꞌ
maꞌtaniꞌ nneis. In baer mepu naan, ka et fa pah-pinan, natuin bare naan ka mansian
ii fa es reꞌ anmoꞌe.
HEB 9:12 Kristus antaam amsaꞌ neu Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis reꞌ naan, he nbaiseun
Uisneno on reꞌ aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ ein anmoeꞌ je toon es ate no goes. Oras
In ntaam, In neik naaꞌ he nnonaꞌ ma nfee je neu Uisneno. Mes naaꞌ reꞌ naan aꞌtetaꞌ
kuun. Kristus ka neik fa naaꞌ naꞌko muiꞌt ein sin naaꞌ ein. Naaꞌ reꞌ In neik je
naan, es reꞌ In naaꞌ akuun, natuin In nmaet he njair fuaꞌ-turuꞌ neu kit. Mes
Kristus antaam neik In naaꞌ no meesꞌ aah he nafetin kit naꞌko sanat tar antea
nabar-baar.
HEB 9:13 Onaim Kristus In naaꞌ naan, batuur maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naa muꞌit. Tatuin
kaꞌo Musa sin atoran, tuaf asanat, sin nꞌoemetan, ma ka pantas fa he ntaman ma
naꞌbesan neun Uisneno. Sin ro he nnaon neun aꞌnaak rais pirsait ee he ntaon fuaꞌ-
turuꞌ, he fuaꞌ-turuꞌ naan in naaꞌ ee nakninuꞌ nafaniꞌ sin. Anmuiꞌ fuaꞌ-turuꞌ mfaun
reꞌ npaek naaꞌ ꞌbibi, aiꞌ naa bijae. Anmuiꞌ atoran es amsaꞌ nak, karu tuaf anreoꞌ
amates in nꞌoemetan nrair anbi Uisneno In human ma In matan. Karu tuaf naan anroim
he nakninuꞌ nfain, aꞌnaak rais pirsait ro he nait auf nao naꞌko bijae tipuꞌ reꞌ feꞌ
notu nrari. Rarit neik auf nao naan he nfui aꞌoemetas naan, he in nakninuꞌ nfain.
HEB 9:14 Onaim karu naa muiꞌt ii nakninuꞌ nain hit aok aꞌpohon in ꞌoemetan, anneis-
neis Kristus In naaꞌ. Natuin In naaꞌ naan, nsoi nafetin anrair hit saant ein, ma
nakninuꞌ nrair hit nekak nanan. Hit sanat reꞌ naan naꞌbataꞌ ma nbatis kit naꞌko
Uisneno. Oras Kristus anmaet on naan ate, Uisneno In Asmanan reꞌ anmoin nabar-baar
anturun ma nbaab Ee he In nnonaꞌ ma nfee In tuan ee neu Uisneno, nahuum on reꞌ
muꞌit reꞌ njair fuaꞌ-turuꞌ reꞌ ka nmuiꞌ fa paap aanꞌ-aanꞌ es amsaꞌ. Onaim oras ia,
hit bisa taꞌruriꞌ ma taꞌbees rek-reko teu Uisneno Amonit Abar-barat naan.
HEB 9:15 Kristus In naaꞌ ee es reꞌ maꞌtain reꞌuf, etun Uisneno anpaek Je, he
nahakeꞌ rais manbaꞌan feꞌu nok areꞌ tuaf ein ok-okeꞌ reꞌ Uisneno noꞌen ma nnapen
sin he njarin Iin na. Oras Kristus anmaet he nsoi nafetin sin, In nsaok naan hit
beꞌi-naꞌi sin saant ein unꞌ-unuꞌ naan, oras Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan amnaaꞌ
naan. Nok rasi naan, sin bisa nmonin nabar-baran nok Uisneno.
HEB 9:16 Au ꞌpake ꞌtopeꞌ tuaf atoup pusaak, on reꞌ amaf es anmoeꞌ surat warisan he
nfee pusaak neu in anah. Mes riꞌanaꞌ naan feꞌ napein mainuan he ntoup pusaak naan,
karu in aamf ee nmaet.
HEB 9:17 Karu amaf naan anmoin feꞌ, riꞌanaꞌ naan ka bisa ntoup fa pusaak reꞌ in
aamf ee nbaꞌan anrair je anbi surat warisan.
HEB 9:18 On naan amsaꞌ Uisneno In manbaꞌan ahunut reꞌ In nahaek ee nok hit beꞌi-
naꞌi sin. Sin feꞌ napenin mainuan he bole ntoup saaꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair je
naan, karu es anmaet nahuun. Es naan ate, sin fuaꞌ-turuꞌ reꞌ anpaken naa muꞌit
anjair bukti mnak, anmuiꞌ saaꞌ es, reꞌ anmate nrair.
HEB 9:19 Oras naan, kaꞌo Musa naꞌbuaꞌ hit beꞌi-naꞌi sin, he in natoon apreent ein
ok-okeꞌ reꞌ matuꞌi et atoran reꞌ Uisneno nasaunt ee neu sin naan. Rarit kaꞌo Musa
anroor bijae ma ꞌbibi, ma ntoroꞌ naaꞌ, rarit anseroꞌ nok oe. In anpaek kuuf meꞌe
msaꞌ he nfuut hau noo taef. Rarit in nateep ee ntaam neu naaꞌ naan, he nbisin neu
Uisneno In Tuis, ma neu too mfaun ein ok-okeꞌ.
HEB 9:20 Oras kaꞌo Musa anbisin naaꞌ naan, in naꞌuab am nak, “Naaꞌ reꞌ ia, anjair
tanar nak, Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok ki. Karu hi mmoeꞌ mituin In apreent
ein ok-okeꞌ, In of anfee ki areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ In nbaꞌan nain sin naan ok-okeꞌ.”
HEB 9:21 Kaꞌo Musa anbisin naaꞌ naan neu Tenar Onen amsaꞌ, ma neu areꞌ baerꞌ ein
reꞌ anbin naan, reꞌ sin npaek sin he naꞌbesan Uisneno.
HEB 9:22 Tatuin Uisneno In atoran, haet areꞌ kanan rais ꞌoemeetn ein ok-okeꞌ, ro he
takninuꞌ sin atpaek naaꞌ. Nok ranan naan, karu mansian ii nroim he kninuꞌ naꞌko
sanat ate, ro he naaꞌ ii nsai.
HEB 9:23 Saaꞌ reꞌ au uretaꞌ anmatoom nok hit beꞌi-naꞌi sin Tenar Onen naan, naan
sin njarin aꞌtopeꞌ, he hit bisa tahiin Uisneno In baer onen reꞌ batuur et sonaf
neno tunan. Karu aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ sin antaman neun Tenar naan in nanan,
he naꞌbesan neu Uisneno, sin ro he kninuꞌ ok-okeꞌ, npaek naa muꞌit reꞌ npaek je
njair fuaꞌ-turuꞌ. Uisneno In baer onen anbi sonaf neno tunan ro he kninuꞌ msaꞌ. Mes
ro he npaek naaꞌ fuaꞌ-turuꞌ reꞌ maꞌtaniꞌ nneis naꞌko naa muꞌit.
HEB 9:24 Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis reꞌ Kristus antaam naan, ka keꞌen et Tenar Onen
reꞌ mansian ii nmoeꞌ je fa. Fin Tenar anbi pah-pinan naan, suma ꞌtopeꞌ naꞌko Tenar
reꞌ batuur. Mes Kristus antaam langsung neu sonaf neno tunan he npeis kit anbi
Uisneno In human ma In matan.
HEB 9:25 Unuꞌ feꞌ, aꞌnaak rais pirsait sin aꞌnaak kouꞌ goe ro he ntaam nafan-fain
toon-toon anbi Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis naan, ma neik naa muꞌit he nnonaꞌ ma nfee
je neu Uisneno. Mes Kristus ka on naan fa. In suma nperluu he ntaam no meesꞌ aah,
neik In naaꞌ akuun.
HEB 9:26 Natuin karu In ro he ntaam toon-toon humaꞌ meseꞌ nok aꞌnaak rais pirsait
amnaaꞌ ein naan, rasi ia in oetn ii nak, In ro he nmaet teni-teni, fani-fani,
anmurai naꞌko oras pah-pinan anjair tar antea neno ia, henaꞌ In nnoes nain areꞌ
tuaf ok-okeꞌ in saant ein. Mes In ka nmoeꞌ fa on naan. Fin in oors ii ntea te, In
nmaet ma njair fuaꞌ-turuꞌ suma no meesꞌ aah, he nait inporin sanat reꞌ mansian ii
nmoeꞌ sin.
HEB 9:27 Batuur een, mansian ii nmaet no meseꞌ. Rarit In neem ma nbaiseun Uisneno
anbi In human ma In matan, he Uisneno anparikas.
HEB 9:28 On naan amsaꞌ Kristus. In nmaet nok ranan In nnonaꞌ ma nfee In tuan he
njair fuaꞌ-turuꞌ no meesꞌ aah. Ma In of ankoen On anfain neem amsaꞌ. Mes In ka
nꞌurus fa sanat antein, natuin In nasoup mepu nana goen. Mes reꞌ In of anꞌurus, es
reꞌ In he nsoi nafetin neu areꞌ tuaf reꞌ nafnekan ma nharap neu Ne.
HEB 10:1 Karu hit troim he tahiin batuur-batuur Uisneno In romin, atoran reꞌ In
nasaunt ee neu hit beꞌi-naꞌi sin naan, ka mahiniꞌ reko fa feꞌ. Naan suma on reꞌ
rais rekon Uisneno sin maofk ein, reꞌ he nfee sin neu kit. Onaim maski atoniꞌ
natuin atoorn ein reꞌ naan, neikin muꞌit he nafuat sin piut-piut amsaꞌ, naan ka
bisa nakninuꞌ sin fa batuur-batuur naꞌko sin saant ein.
HEB 10:2 Fin karu atoorn ein naan bisa naneuk nain saant ein batuur-batuur ate, sin
ka neikin nteinꞌ ein fa muꞌit he nafuataꞌ sin, natuin sin nnaben ate sin saant ein
anbin sin neek ein namnekun nrarin. Te kaah, ka on fa naan.
HEB 10:3 Fin toon-toon ate sin ntotin teni-teni fani-fani, he Uisneno nnoes ma
nsaok nain sin saant ein,
HEB 10:4 natuin ka neu fa he naa muꞌit anmuiꞌ kuasa batuur he nait inporin mansian
ii sanat.
HEB 10:5 Es naan ate, Kristus naꞌuab on nai oras In ntaam neem anbi pah-pinan ia:
“Uisneno! Uisneno ka nmariin fa meu muꞌi-ꞌturuꞌ ma fuaꞌ-turuꞌ bian antein reꞌ sin
neik sin. Sin nroor niis nain muꞌit amfa-faun, he njarin fuaꞌ-turuꞌ. Rarit sin nout
muꞌit amfa-faun, he ntotin saok sanat. Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno In nekan ka
nmariin fa. Es naan ate, Uisneno anreek ma nsonuꞌ Kau ꞌuum aꞌtaam ꞌeu pah-pinan ia,
he ꞌjair mansian on reꞌ sin.”
HEB 10:7 Rarit Kristus naꞌuab antein am nak, “Uisneno! Au es ia, tua! Au ꞌuum he
ꞌmoeꞌ utuin Uisneno Ho romim, on reꞌ Ho mafefa kniunꞌ ein antui nain sin anmatoom
nok Kau.”
HEB 10:8 Onaim reꞌ Kristus naꞌuab ee ahuunt aan, es reꞌ: “Uisneno ka nmarinan fa
muꞌi-ꞌturuꞌ ma fuaꞌ-turuꞌ bian antein reꞌ sin neik sin. Sin nroor niis nain muꞌit
amfa-faun, he njarin fuaꞌ-turuꞌ. Rarit sin nout muꞌit amfa-faun, he ntotin saok
sanat. Maski on naan amsaꞌ, mes Uisneno In nekan ka nmariin fa.” Onaim maski sin
nmoeꞌ natuin batuur-batuur on reꞌ kaꞌo Musa in atoorn ein, mes Uisneno In nekan ka
nmariin fa.
HEB 10:9 Oras Kristus naꞌuab am nak, “Au ꞌuum he ꞌmoeꞌ utuin Uisneno Ho romim.”
Rasi naan in oetn ii nak, Kristus ntaam neem he nnoes ma nsaok nain ranan amnaaꞌ,
rarit ansenuꞌ ma nsekaꞌ nok raan feꞌu.
HEB 10:10 Fin Uisneno In romin, es reꞌ Yesus Kristus anjair fuaꞌ-turuꞌ he nmaet no
meseꞌ neu mansian kit. Nok ranan naan, In nmoeꞌ kit tjair atoni kninuꞌ tar antea
nabar-baar.
HEB 10:11 Neno-mneno te, aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ sin nanaob sin mepun, ma
anroron muꞌit he njarin fuat. Te kaah, fuaꞌ-tuurꞌ ein naan ka nmuiꞌ fa kuasa he
nait nain sanat mansian.
HEB 10:12 Mes hit Aꞌnaak Rais Pirsait Aꞌraat Reꞌuf, es reꞌ Kristus, annonaꞌ ma nfee
In tuan he nmate njair fuaꞌ-turuꞌ neu kit. Nok ranan In njair fuaꞌ-turuꞌ no meesꞌ
aah, In nfei ma naruruꞌ ranan he bisa tait itporin tain hit mansian ii saant ein
ok-okeꞌ. Rarit naꞌ In nnao ntuun On anbi Uisneno In abnapan aꞌneꞌu, anbi bare reꞌ
anhormaat ee nnes-neis.
HEB 10:13 Anbi bare naan, In npao he Uisneno nmoeꞌ In musu sin naꞌruir ein ma nhuum
fousun neu Ne.
HEB 10:14 In fuat no meseꞌ naan, nafeek piut-piut saant ii in kuasan neu tuaf reꞌ
Kristus nakninuꞌ nrair sin.
HEB 10:15 Uisneno In Asmaan Akniunꞌ ee natoon rasi reꞌ naan neu kit msaꞌ. In naꞌuab
niit am nak,
HEB 10:16 “Hi Usiꞌ naꞌuab nak on nai: Au uhakeꞌ rais manbaꞌan feꞌu ꞌok Au ngguin,
Au ꞌtao Au atoorn ein et sin teenb ein, ma Au ꞌtui Au preent ein etan sin neek
ein.”
HEB 10:17 Rarit In naꞌuab antein am nak, “Au of ka umnau ꞌtein fa sin saant ein. Ma
Au ꞌnikan ꞌain saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ-moeꞌ sin naan, oras sin antanhai Au atoorn
ein.”
HEB 10:18 Rasi naan in oetn ii nak, karu Uisneno nsako nrair tuaf ein sin saant
ein, sin ka nperluu fa he neik fuaꞌ-turuꞌ ntein, he nhainiik Uisneno In nekan.
HEB 10:19 Aok-bian arki! Naiꞌ Yesus nꞌopaꞌ nrair In naaꞌ ee he nhainiik Uisneno In
nekan. Etun oras ia, hit kais tamtau ttein he teem ma tbaiseun Nggoe, et In Baer
Akninuꞌ nneis-neisi et sonaf neno tunan.
HEB 10:20 Mimnau Keꞌen Akninuꞌ nneis-neisi mnaaꞌ naan! Anbi naan anmuiꞌ tai-enoꞌ
noo kouꞌ goes reꞌ anpiirꞌ ee ma nꞌekaꞌ tuaf he kais antaman ma nbaiseun langsung
anbi Uisneno. Mes nok ranan Naiꞌ Yesus anmaet reꞌ naan, In nfei ma naruruꞌ raan
feꞌu, he tuaf bisa naꞌuab ma nbaiseun langsung neu Uisneno.
HEB 10:21 Anneis-neis, Naiꞌ Yesus anjair aꞌnaak rais pirsait reꞌ maꞌtain reꞌuf, reꞌ
antuthae ma nꞌator Uisneno In uim je nanan.
HEB 10:22 Natuin naan njair hit hak ate, onaim iim he hit ttaam atbaiseun ma taꞌuab
langsung tok Uisneno. Mes hit ro he tpirsai batuur-batuur teu Ne nok neek amneot ma
amnonot. Fin Naiꞌ Yesus In aꞌmaten naan nakninuꞌ nain hit nekak nanan, tar antea
hit ka tatenab fa piut-piut rais maufinu. Ma hit ro he tmoni kninuꞌ msaꞌ, on reꞌ
aꞌnaak rais pirsait amnaaꞌ ein, ro he naniun feꞌ, naꞌ antaman he ntuthae Uisneno.
HEB 10:23 Iim he hit arkit atnaaꞌ taher-heran saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit atmanakuꞌ sin
anmatoom nok Uisneno. Ma hit ro he tafnekan ma tharap teu Ne, ma kais tatenab,
natuin In ro batuur-batuur anmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ In nbaꞌan anrair je.
HEB 10:24 Ma iim he hit ttaim ranan he toꞌen ma taskau hit aok-bian apirsait ein,
he hit arkit takriraꞌ rais manekat kouꞌ-koꞌu ma tmeup meup reko humaꞌ-humaꞌ.
HEB 10:25 Au ꞌneen aꞌrair anmuiꞌ tuaf bian reꞌ ka nabua nteinꞌ ein fa nok sin aok-
bian apirsait ein. Kais on naan, tua! Fin hi ro he mibua he mmahaꞌtanin nekaf es
nok es. Anneis-neis oras reꞌ he Uisneno ankoen On anfain neem reꞌ naan, ka ꞌroo fa
goen. Mimnaub sin on reꞌ naan, tua!
HEB 10:26 Aok-bian manekat arki! Hit tahiin namnuut goen anmatoom nok Kristus In
raan reko. Mes karu hit tkoit Naiꞌ Yesus, ma atmoeꞌ sanat piut-piut ate, in oetn ii
nak, ka tiit attein fa fuaꞌ-turuꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ bisa nnoes nain saant ein naan.
HEB 10:27 Hit suma tpao nok rasi mtaus he Uisneno nkoen On anfain neem ma nhukun
kit. Fin ai apinat mararaꞌ abar-barat naan, nabarab anrair he ntoup ma nout niis
tuaf-tuaf reꞌ anraban Uisneno.
HEB 10:28 Unuꞌ feꞌ, karu anmuiꞌ tuaf antanhai kaꞌo Musa in atoran, ma anmuiꞌ saksii
tuaf nuaꞌ-teun on naan ate, tuaf asanat naan ro he ntoup hukun aꞌmaten, ma ka tiit
fa rais saok sanat antein.
HEB 10:29 Mes oras ia, karu anmuiꞌ tuaf ankanaꞌpaar Uisneno In Anah, naan on reꞌ in
nkanaꞌpaar Naiꞌ Yesus In naaꞌ reꞌ natꞌoop he nakninuꞌ nain tuaf naan. Ma in ka ntoe
fa Uisneno In rais manbaꞌan reꞌ In nahaek ee ma anfuut goe anpaek naaꞌ reꞌ naan. Ma
in natoꞌob Uisneno In Asmanan reꞌ nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu tuaf naan
amsaꞌ. Neu mitenab miit! Tuaf on reꞌ naan of nasaah hukun maꞌfenaꞌ nneisi ntein
naꞌko tuaf reꞌ antanhai kaꞌo Musa in atoran.
HEB 10:30 Uisneno naꞌuab niit am nak, “Au ꞌmuiꞌ hak he ꞌbaras atoniꞌ in maufinun.
Ma Au ro ꞌtebes he ꞌmoeꞌ on reꞌ naan.” Ma matuꞌi ntein am nak, “Uisneno naan, Usiꞌ.
In of nasanut hukun neu Iin na.”
HEB 10:31 Mimnau te Uisneno anmoin nabar-baar! Mansian ii of aon ee napiip, karu
Uisneno anheek naan sin!
HEB 10:32 Hi ro he mimnau oras hi feꞌ mmurai mihiin rasi anmatoom nok Kristus,
rarit hi teenb ein kniunꞌ ein. Oras naan, maski hi mipein haꞌmuꞌit susat nanaꞌrenat
kouꞌ-koꞌu, mes hi maran ma mtahan ma mpirsai piut meu Kristus.
HEB 10:33 Anmuiꞌ tuaf reꞌ ankanaꞌpaar ki, ma namae ki nbi too mfaun ein sin humak
ma sin matak, sin sonak ma sin atnanak. Anmuiꞌ tuaf reꞌ anmoeꞌ on naan amsaꞌ neu hi
partei apirsait ein.
HEB 10:34 Hi mkasian ma mikriraꞌ neek reko meu tuaf-tuaf reꞌ nataam sin et bui.
Karu abakat nabaak naan hi bareꞌ hi mtoup goe nok neek sabaar ma oe tenes, natuin
hi mihini mrair mak, hi reꞌ naan of amtoup rais reko nneis, reꞌ abaakt ee ka bisa
nabaak ee fa.
HEB 10:35 Etun hi ro he mnaaꞌ miher-heran hi rais pirsait naan. Natuin Uisneno of
anbaras neu ki on reꞌ naan.
HEB 10:36 Onaim maran ma mtahan miheer! Natuin karu hi mmoꞌe mrair mituin Uisneno
In roimn ee piut, hi of amtoup saaꞌ-saaꞌ reꞌ In nbaꞌan anrair he nfee ma nnonaꞌ neu
ki.
HEB 10:37 Uisneno In mafefa kniunꞌ ein antuin anmatoom nok Tuaf reꞌ he nkoen On
nfain neem am nak, “Ka ꞌroo fa goen ate, Tuaf reꞌ he nkoen On nfain neem reꞌ naan,
anpoi ma nboor neem. Kais amꞌoer, fin In ka npa-pao fa.
HEB 10:38 Tuaf reꞌ in neekn ee namneo ma namnoon, Uisneno of ansoi nafeitn ee,
natuin in npirsai neu Kau. Mes karu anmuiꞌ tuaf antet-koit naꞌko Kau, Au nekak ia
ka nmariin fa.”
HEB 10:39 Mes hit reꞌ ia, ka tuaf reꞌ attet-koit fa taꞌko Uisneno. Fin tuaf humaf
on reꞌ naan, of anbetis ma maꞌbataꞌ naꞌko Ne. Mes hit reꞌ ia, apirsait teu Uisneno.
Rarit Uisneno ansoi nafetin kit he tmoin tabar-baar tok Ne.
HEB 11:1 Karu hit tpirsai Uisneno, in oetn ii nak, hit neek ii naꞌkiiꞌ piut tok Ne.
Natuin karu In nahakeꞌ nrair rais manbaꞌan he nmoeꞌ saaꞌ es ate, hit tahiin tak, In
ro tebes anmoeꞌ natuin manbaꞌan naan. Maski hit ka ttoup fa saaꞌ-saaꞌ amsaꞌ, hit
tpirsai piut aah.
HEB 11:2 Anmuiꞌ tuaf-tuaf naꞌko hit beꞌi-naꞌi sin reꞌ batuur-batuur anpirsain on
naan. Nok ranan naan, Uisneno antoup sin nok reko.
HEB 11:3 Pah-pinan ma neon goe tnanan reꞌ hit tiit sin oras ia, hit tpirsai tak,
Uisneno es anmoeꞌ sin ok-okeꞌ. Mes In ka nmoeꞌ sin fa npaek baer es, reꞌ anmuiꞌ
nain, reꞌ mansian ii bisa niit ma nreꞌo. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ia, anjarin natuin In
naꞌuab anpaek In Kabin ma Prenat kuun.
HEB 11:4 Naiꞌ Habel anpirsai Uisneno. Nok ranan naan, in neik fuaꞌ-turuꞌ reꞌ reko
nneis naꞌko in tataf naiꞌ Kain. Uisneno antoup reko neu naiꞌ Habel nok in fuaꞌ-
turuꞌ naan, natuin in neekn ee namneo ma namnoon. Onaim maski in nmate ꞌroo goen,
mes hit bisa tanoniꞌ feꞌ naꞌko naiꞌ Habel, natuin in rais pirsait naan.
HEB 11:5 Naiꞌ Hanok anpirsai Uisneno msaꞌ. Nok ranan naan, Uisneno nait nasaeb ee
ntaam neu sonaf neno tunan, he in kais anmaet. Tuaf-tuaf naim je, mes ka niit ee
fa, natuin Uisneno nait nasaeb anrari. Uisneno antoup goe nok reko, fin Uisneno
nak, “Naiꞌ Hanok ia, tuaf reꞌ anharineb Au nekak.”
HEB 11:6 Onaim aok-bian arki! Batuur-batuur kniun een. Uisneno ka ntoup reko fa neu
tuaf-tuaf reꞌ ka npirsai Je fa. Fin tuaf-tuaf reꞌ he neem ma ntaam neu Uisneno, in
ro he npirsai nak, Uisneno naan ro batuur-batuur et na. Ma in imsaꞌ ro he npirsai
nak, Uisneno nroim he nturun ma nbaab tuaf-tuaf reꞌ neem ma naim Je.
HEB 11:7 Naiꞌ Noh anpirsai Uisneno msaꞌ. Nok ranan naan, Uisneno natoon nain ee
mnak, “Noh! Mumnau, he! Au of ureuꞌ pah-pinan ia ꞌpaek noe mahenuꞌ koꞌu, reꞌ
mansian ii ka niit-niit ee fa feꞌ.” Maski naiꞌ Noh ka niit niit fa on reꞌ naan
amsaꞌ, in nneen ma natniin Uisneno. In nmoꞌe bnao oe he nasaeb in uim je nanan, he
sin napenin fetin naꞌko siraak. Natuin in rais pirsait naan, Uisneno naan ee njair
atoin neek amneot ma amnonot. Mes mansian bian ein ok-okeꞌ reꞌ ka npirsain fa,
Uisneno nasanut hukun maꞌfenaꞌ neu sin.
HEB 11:8 Kaꞌo Abraham anpirsai Uisneno msaꞌ. Nok ranan naan, Uisneno noꞌen ma
nhaman kaꞌo Abraham am nak, “Abraham! Ampoi ma mnao musaitan ho kuan naan, mnao nai
meu bare reꞌ au of ukriraꞌ ma ururuꞌ ko. Bare naan of anjair pusaak neu ho sufaꞌ-
kaꞌuf sin.” Anneen on naan ate, in nmoeꞌ natuin Uisneno In romin, maski in ka
nahiin fa he nnao neu mee.
HEB 11:9 Oras in ntea bare naan, in nahakeꞌ tenar, ma natua on reꞌ anao-amnemat
anbi bare reꞌ Uisneno anbaꞌan he nfee je neu na. Rarit in anah naiꞌ Isak nok in
upuf naiꞌ Yakop natuan anbin naan amsaꞌ, natuin Uisneno anbaꞌan anrair he nfee bare
naan he njair sin pusaak.
HEB 11:10 In nafnekan ma nharap he in of anmoni nbi kota maꞌtain es. Fin Uisneno
kuun es reꞌ anmoeꞌ gambaran he nafenaꞌ kota naan.
HEB 11:11 Ain Saraꞌ, kaꞌo Abraham in fee, anpirsai Uisneno msaꞌ. Maski in ka
nahoniꞌ niit fa feꞌ, ma namnais reꞌ-reuꞌf een, mes Uisneno nmoeꞌ je njair ain uuf
neu pah kouꞌ goes. Fin in npirsai nak, Uisneno ro tebes anmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ In
nbaꞌan anrair je naan.
HEB 11:12 Nok ranan naan, maski in namnais reꞌ-reuꞌf een amsaꞌ, in bisa nahoniꞌ ma
nasuuf amfa-faun feꞌ, tar antea ka tiit fa tuaf reꞌ bisa nsoiꞌ naan sin. Fin sin
amfauk ein on reꞌ kfuu et neon goe tnanan, ma on reꞌ snaen et tais je ninin.
HEB 11:13 Hit beꞌi-naꞌi sin, kaꞌo Abraham, kaꞌo Isak, ma kaꞌo Yakop anpirsain piut-
piut neun Uisneno msaꞌ tar antea oras sin nmaten. Mes sin ka ntoup fa pah reꞌ
Uisneno anbaꞌan anrair je naan. Maski on naan amsaꞌ, sin nafnekan ma nharap piut
nok neek marine, natuin sin niit anrair bare naan naꞌko ꞌroo. Fin sin nmanauk ein
nak, sin suma anao-amnemat reꞌ natua ntahan anbi pah-pinan ia.
HEB 11:14 Te kaah, batuur-batuur tuaf reꞌ naꞌuab on reꞌ naan, sin npa-paon he
napein bare he njair sin auf pusaak.
HEB 11:15 Karu pah naan reꞌ hit naiꞌ-kaꞌo sin anpa-pao goe naan, es reꞌ kaꞌo
Abraham in kua mnaaꞌ ate, ro tebe, ro nmuiꞌ oras mainuan he sin nfanin neun naan.
HEB 11:16 Mes pah reꞌ sin npa-pao goe naan, es reꞌ pah reꞌ maꞌtaniꞌ nneis et sonaf
neno tunan. Nok ranan naan, Uisneno antoup sin reko he sin njarin Iin na. Fin In
nabarab anrair kota es neu sin et sonaf neno tunan.
HEB 11:17 Kaꞌo Abraham anpirsai batuur-batuur neu Uisneno msaꞌ, oras Uisneno nsobaꞌ
in neek pirsait naan. Nok ranan naan, in nmoeꞌ natuin Uisneno In aprenat he nnonaꞌ
ma nfee in anah naiꞌ Isak he njair fuaꞌ-turuꞌ. Te kaah, unuꞌ feꞌe te, Uisneno
nahakeꞌ rais manbaꞌan anmatoom nok riꞌanaꞌ naan am nak, “Naꞌko ho anah naiꞌ Isak
reꞌ ia, ho of mupein sufaꞌ-kaꞌuf amfaun, tar antea sin njarin pah es, reꞌ maꞌtain
reꞌuf.”
HEB 11:19 Mes kaꞌo Abraham natenab anrair nak, Uisneno anmuiꞌ kuasa he namonib
nafaniꞌ amates. Batuur on naan, oras naan in on reꞌ napein nafaniꞌ in anah reꞌ
anjari nrair fuaꞌ-turuꞌ.
HEB 11:20 Kaꞌo Isak anpirsai Uisneno msaꞌ. Nok ranan naan, in ntoit he Uisneno
anfee tetus-athoen neu in anah naiꞌ Yakop ma naiꞌ Esau.
HEB 11:21 Kaꞌo Yakop anpirsai Uisneno msaꞌ. Nok ranan naan, oras in he noi nmate
te, maski in aꞌsauꞌn ee naꞌkuub ma nnaaꞌ teas, mes in nhaek he naꞌruriꞌ ma naꞌbesan
Uisneno. Rarit in ntoit Uisneno nfee tetus-athoen neu in anah naiꞌ Yusuf in aanh
ein.
HEB 11:22 Kaꞌo Yusuf anpirsai Uisneno msaꞌ. Oras in he noi nmate te, in npirsai
nak, Uisneno of napoin In too Israelas sin naꞌkon pah Masir. Es naan ate, in nbaꞌan
nain sin, he sin ro he neik in nuif ein, karu sin nasaitan pah Masir.
HEB 11:23 Kaꞌo Musa in ainaf-amaf anpirsain Uisneno msaꞌ. Oras in ainf ee nahonis
anrair je, sin naꞌkoor ee tar antea funan teun, natuin sin nkius in aon naan reokn
ii kah een. Ma sin ka namtausan fa usif pah Masir amsaꞌ, maski in aprenat iin na
nak, “Amneokaꞌ miis main areꞌ riꞌaan moen ein ok-okeꞌ reꞌ bifee Ibranis sin nahonis
sin.”
HEB 11:24 Oras kaꞌo Musa naꞌnae neem, in anpirsai Uisneno msaꞌ. Natuin unuꞌ feꞌe
te, usif pah Masir in aan feto nseeꞌ naan ee njair in anah. Maski on naan amsaꞌ,
mes in ka nroim fa he atoniꞌ naan ee njair usif pah Masir in nonot-asar.
HEB 11:25 In natenab nak, reko nneis in nmoni nbi susat nabu-bua nok Uisneno Iin
na. Karu in he nmariin mes in nmoin nok amaufiunt ein, naan ka ꞌroo fa te, oekꞌ
een.
HEB 11:26 In nkonan biak ein ankanaꞌpaar ee, natuin in nafnekan ma nharap Kristus,
Tuaf reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair he nsoun Ee neem. In naran ma ntahan on reꞌ naan,
natuin in nahiin Uisneno of anbaras neu ne nok upan reꞌ reko nneis naꞌko areꞌ kanan
aꞌmuꞌif anbi pah Masir naan.
HEB 11:27 Kaꞌo Musa npirsai Uisneno msaꞌ oras in ntoit mainuan neu usif pah Masir
he neik hit beꞌi-naꞌi sin anpoin naꞌkon pah naan. Maski usif naan natooꞌ mates, mes
kaꞌo Musa ka namtausn ee fa. Kaꞌo Musa npirsai piut neu Uisneno reꞌ ka mamnitaꞌ fa,
nahuum on reꞌ in niit kuun Ee goen.
HEB 11:28 Kaꞌo Musa npirsai Uisneno msaꞌ oras sin nabaarb ein he nasaitan pah
Masir. In nmoeꞌ natuin Uisneno In aprenat, ma nreun hit beꞌi-naꞌi sin nmoꞌen Paska
ahunut. Oras naan sin nroron aꞌbib-kase he njair fuaꞌ-turuꞌ. Rarit sin nait naaꞌ
ꞌbib-kase naan ma nahoesb ee njair tanar anbi sin umin. Mabeꞌ naan, Uisneno In
ameput naꞌko sonaf neno tunan neem ma naꞌmaet nain areꞌ kanan aan moen unu anbi pah
Masir. Mes in ka ntaam fa he nroor hit beꞌi-naꞌi sin anbi sin umin, natuin in niit
naaꞌ anbi enoꞌ.
HEB 11:29 Oras hit beꞌi-naꞌi sin anpoin naꞌkon pah Masir, sin npirsain Uisneno
msaꞌ. Es naan ate, Uisneno npoor ma nbia nbatis oe tasi anbi Tais Meꞌe, he sin
nnaon ma npoin ntean panin anbin auf metoꞌ. Mes soraurs ein pah Masir reꞌ anriuꞌ
natuin sin naan, anreem anmaten oras sin ntaman nbin bare naan.
HEB 11:30 Oras hit beꞌi-naꞌi sin antaman ntean nrarin pah Kanaꞌan, sin anpirsain
Uisneno msaꞌ. Sin natuin In aprenat. Sin nnaon nfuun natef-tefan kota Yeriko in
raem kotif neno hiut. Onaim rameꞌ naan anpeeꞌ ma ntaikoib nain.
HEB 11:31 Anmuiꞌ naan bifee aꞌhakeꞌ es anbi kota naan, kaan ee bi Rahap. Natuin in
npirsai Uisneno, es naꞌ in ntoup nok reko atoin asuntirus naꞌkon too Israelas sin,
ma in naꞌkoroꞌ sin anbin in umi. Rarit Uisneno nareuꞌ nain kota Yeriko nok nain in
tuak ein, natuin sin ka nromin fa he nneen ma natniin Ee. Mes Uisneno namnau ain
Rahap. Ain Rahap anmoin, natuin in neek pirsait naan.
HEB 11:32 Au bisa uꞌuab amnanuꞌ-mnanuꞌ aꞌtein feꞌ anmatoom nok tuaf bian antein reꞌ
anpirsain neu Uisneno. Mes au ka ꞌmuiꞌ fa oras he uretaꞌ tar namnuut anmatoom nok
naiꞌ Gideon, naiꞌ Barak, naiꞌ Simson, naiꞌ Yefta, naiꞌ Daut, naiꞌ Samuel, ma
Uisneno In mafefa kninuꞌ bian sin.
HEB 11:33 Sin ar-arsin anpirsain neun Uisneno. Nok ranan naan, bian nisan anbin
makenat nok usif bian. Bian annaꞌan aprenat nok neek amneot ma amnonot, he npeis
tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat, ma anhukun reꞌ asanat. Bian antoupun saaꞌ reꞌ Uisneno
anbaꞌan anrair je. Ma bian niis naan meoꞌ-roꞌi singa.
HEB 11:34 Bian naꞌmaet ai piin koꞌu. Bian Uisneno nsoi nafetin sin naꞌko marorot
anpaken suniꞌ. Bian ka naꞌbeꞌin fa, mes Uisneno nhaꞌtain sin ma nfeen sin aꞌbeꞌif
maꞌtaniꞌ. Bian Uisneno nfeen sin aꞌbeꞌif maꞌtaniꞌ he bisa nmakenan, tar sin bisa
nbeson ma nriuꞌ naꞌroob soraur musu sin naꞌkon bare bian.
HEB 11:35 Bian bifee-fee reꞌ antoup nafaniꞌ sin nonot-asar sin, reꞌ Uisneno namonib
nafaniꞌ sin. Mes bian napenin haꞌmuꞌit maꞌtaniꞌ, natuin sin npirsain neun Uisneno.
Sin nromin he nmaten ate es reꞌ reko nneis ji, he sin kais annaon koit Uisneno. Fin
sin ka nteet nafeek fa sin rais kuaꞌ-nonot nok Uisneno. Onaim sin nafnekan ma
nharap nak, Uisneno of nait sin he napenin ꞌmonit arekot anneisi ntein et sonaf
neno tunan.
HEB 11:36 Tuaf bian anratin ma nkanaꞌpaar sin, bian napenin besoꞌ. Bian sin haek
ein anhaip sin anpaken aꞌhapiꞌ reꞌ anteek ee nak, pasung anbi bui.
HEB 11:37 Bian anmaten natuin anpoir niis sin. Bian anheo niis sin. Bian anmaten
suniꞌ. Bian nmaꞌmuꞌin nmaten, suma nmuꞌi haa tais anbi aon reꞌ anmoeꞌ je naꞌko
pasu, natuin atoniꞌ nasusab sin, tar anriuꞌ sin,
HEB 11:38 ma sin naen natuan nbin baer ruman, nbin aꞌtoeꞌf ein, anbin nuat ein, ma
anbin koon ein. Tuaf ankanaꞌpaar atoin ein reꞌ ia, ma anriuꞌ sin nnaon natuan nbin
baer reꞌuf. Te kaah, sin pirsait naan maꞌtain besi, tar antea tuaf anbi pah-pinan
ia, ka pantas fa he natua nabua nok sin.
HEB 11:39 Uisneno anboꞌis sin arsin reꞌ ia, natuin sin anpirsai Je. Mes antea oras
sin nmaten amsaꞌ, sin ka ntoup fa saaꞌ reꞌ Uisneno anbaꞌan anrair je naan.
HEB 11:40 In he nmoeꞌ natuin In rais manbaꞌan naan, anpaek ranan reꞌ reko nneisi.
Natuin In nroim he hit arkit bisa tmoin piut tok Ne: es reꞌ hit arkit reꞌ ia reꞌ
tahini trair Kristus, ma sin reꞌ anmaten nrarin un-unuꞌ naan.
HEB 12:1 Onaim on mee, hit amonit oras ia? Hit on reꞌ tuaf reꞌ nok anbi mnaenat.
Hit beꞌi-naꞌi sin reꞌ anpirsain neun Uisneno un-unuꞌ naan, sin on reꞌ akiust ein,
reꞌ naꞌhabaꞌ kit. Mes karu hit atmafuut feꞌ tok hit saant ein, naan hit amnaent ii
maꞌfenaꞌ. Es naan ate, hit ro he tait itporin hit saant ein ok-okeꞌ, he hit bisa
taen taꞌbeiꞌ. Fin Uisneno anpiir nain kit arkit een, he hit tok atbi mnaenat reꞌ
ia, onaim hit ro he taran ma ttahan tar antea fenis amsoput.
HEB 12:2 Ma oras hit ttaen, hit kais atniik aiꞌ tasnekuꞌ ꞌrii ma ꞌneꞌu, mes atkius
teu Naiꞌ Yesus anmees. Natuin In es reꞌ anfei ma naruruꞌ ranan he hit bisa tpirsai
Uisneno. Ma In of anturun ma nbaab kit he bisa tpirsai piut-piut tar namsoup. Hi
mimnau, aiꞌ? Oras Naiꞌ Yesus napein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat anbi hau nehe, atoniꞌ
anraitn Ee ma nkanaꞌpaar Ee, mes In naran ma ntahan. Natuin In nahiin nak, In
haꞌmuꞌit naan oekꞌ een, In neekn ee of anmainua ma nmariin. Naan ro batuur. Fin In
nmate nrair, onaim Uisneno nait nasaeb Ee ma ntook et Uisneno In abnapan aꞌneꞌu, he
Sin nua sin napreent ein buꞌ-buaꞌ.
HEB 12:3 Maski biak ein anmoꞌen maufinu neu Ne, mes In naran ma ntahan piut. Onaim
hi kais amnikan Naiꞌ Yesus In haꞌmuꞌit ia, he hi bisa maran ma mtahan piut-piut
amsaꞌ, ma kais amꞌoer.
HEB 12:4 Hi mraban amrair rais maufinun, mes hi ka mraban maꞌtaniꞌ tar antea hi
naaꞌ ii nsai fa feꞌ. Aiꞌ, on mee?
HEB 12:5 Of oniꞌ hi mnikan amrair Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ In natoon anrair
neu ki, on reꞌ mahoint es naꞌuab nok in anah am nak, “Anah! Karu hit Usiꞌ anhukun
he nanoniꞌ ko, he ho mmoin mutuin raan aꞌhonis amneot-amnonot, ho kais amkoson uab
ein naan ma musmeruꞌ sin! Ma karu In nakainaꞌ he nanoniꞌ ko, ho nekam naan kais
nabait.
HEB 12:6 Hit Usiꞌ nakainaꞌ he nanoniꞌ tuaf reꞌ In neek ee. Batuur, areꞌ tuaf ein
ok-okeꞌ reꞌ In antoup sin anjarin In aanh ein, In ro he nakainaꞌ sin he nanoniꞌ
sin.”
HEB 12:7 Onaim karu Uisneno nakainaꞌ he nanoniꞌ ki he mmoin mituin ranan reꞌ batuur
ate, maran ma mtahan ambi rasi naan. In nmoeꞌ on reꞌ naan, natuin hi mjari mrair In
aanh ein. Fin mahoint ii ro he nakainaꞌ ma nanoniꞌ in anah, tar antea riꞌanaꞌ naan
nahiin ꞌmonit reꞌ natuin raan reko.
HEB 12:8 Fin karu Uisneno ka nakainaꞌ fa he nanoniꞌ ki on reꞌ In anah bian sin,
rasi naan in oetn ii nak, hi reꞌ naan, hi ka anah Uisneno ki fa.
HEB 12:9 Hit biasa thormaat hit mahoint ii anbi pah-pinan ia, natuin in nakainaꞌ he
nanoniꞌ kit oras hit anaꞌ feꞌ. Naan ro batuur. Mes anneis-neisi nteinꞌ ii, hit ro
he tneen ma tatniin Uisneno, natuin In reꞌ naan, hit Amaꞌ et sonaf neno tunan, ma
In nroim he nakainaꞌ kit he nanoniꞌ kit he tmoin tatuin In raan amneot ma amnonot.
HEB 12:10 Hit mahoint ein, nakainaꞌ he nanoniꞌ kit suma oras akreꞌ-reoꞌ goah,
natuin saaꞌ reꞌ in nak reko. Mes Uisneno nahini nneis saaꞌ reꞌ tperluu he hit
tanoin ee. Es naan ate, In nakainaꞌ he nanoniꞌ kit he tmoni kninuꞌ on reꞌ Iin.
HEB 12:11 Batuur! Karu nakainaꞌ kit, hit neek ii ro nabait. Mes aꞌroo-ꞌroo te, hit
neek ki nꞌoeteen ma naꞌtenaꞌ, natuin hit tahini trair he tmoin tatuin Uisneno In
romin.
HEB 12:12 Aok bian ar-arki! Miheran hi ꞌniim ein reꞌ anꞌoren nrarin naan, ma
mhaꞌkaaf hi haem ein reꞌ maꞌfeenꞌ ein naan. Kais maen penu-penu, mes maen amneof
aah, he bian reꞌ ka bis-bisa fa goen ate, bisa napenin maꞌtanif he bisa naenan
piut. Hi ro he mhaꞌtain hi neekm ein naan, he maran ma mtahan, ma mpirsai meu
Kristus.
HEB 12:14 Aok-bian apirsait ein meu Kristus! Hi ro he mpasan hi tuam ein naan he
mmoin nok rais rameꞌ es nok es. Ma mꞌusaha he mmoin nok akninuꞌ. Fin tuaf-tuaf reꞌ
ka kninuꞌ fa, ka bisa niit fa Uisneno.
HEB 12:15 Ammahaꞌtanin ma mmaꞌhabaꞌ es nok es he kais anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ
ntet-koit ma nasaitan ki, tar sin ka nnaben naan fa Uisneno In nekan arekot.
Ampanat mirek-rekoꞌ he kais anmuiꞌ tuaf neekn ee nameen anbi hi sonam ma hit
tnanam. Fin karu on naan ate, in of anjair on reꞌ raso reꞌ nameun ma nareuꞌ too
mfaun.
HEB 12:16 Ampanat amsaꞌ he kais anmuiꞌ tuaf reꞌ nbeokaꞌ in nekan ma anteib neu rais
sonaꞌ. Rarit ampanat amsaꞌ he kais anmuiꞌ tuaf reꞌ ka ntoe fa Uisneno, on reꞌ naiꞌ
Esau. Naiꞌ Esau naan, kaꞌo Isak in aan moen unu. Neon goes ate, naiꞌ Esau nfain
neem nok tai ruman. In ntoti mnahat aꞌpiik es naꞌko in orif naiꞌ Yakop. In nfee in
hak aan moen unu njair baen neu mnahat naan.
HEB 12:17 Mes hit tahiin tak ka ꞌroo fa te, naiꞌ Esau anmeiꞌ jon. Natuin oras aam
Isak he ntoit Uisneno he nfee tetus-athoen neu aan moen unu, naiꞌ Isak ka bisa
ntoti ntein fa goen, natuin naiꞌ Esau naꞌsosaꞌ nporin nok ruum-ruum aah hak aan
moen unu naan. Etun maski in nkae npin-pinus amsaꞌ, in ka bisa napein nafaniꞌ fa
saaꞌ reꞌ in nporin anrair je.
HEB 12:18 On nai, aok-bian arki! Hit bisa teem atrair teu Uisneno In human ma In
matan, tatuin raan feꞌu reꞌ In nfei nrair je neu kit. Mes un-unuꞌ feꞌe te, hit
beꞌi-naꞌi sin ka bisa fa on naan. Oras naan Uisneno nahakeꞌ rais manbaꞌan nok sin,
oras sin nbin aꞌtoeꞌf es, kaan ee Sinai. Anbi ꞌtoꞌef naan in tunan anmuiꞌ ai
apinat. Anmuiꞌ ain koꞌu msaꞌ. Ma ꞌtoꞌef naan meisꞌookn ii anꞌaum naan ee msaꞌ, tar
sin namtaun nmaten.
HEB 12:19 Sin anneen toiꞌs ee nahaan, rarit Uisneno In hanan reꞌ maꞌtain reꞌuf naan
anpoi neem naꞌko ꞌtoꞌef naan. Anneen Uisneno In uaban on naan ate, sin namtaun
piut, tar antea sin ntoit kaꞌo Musa nak, “Airoo! Hai ka bisa mtahan maan fa goen.
Hanaf ia maꞌtain reꞌuf!”
HEB 12:20 Sin batuur-batuur ka bisa ntahan naan fa, natuin saaꞌ reꞌ Uisneno
naprenat neu sin naan, maꞌfeen reꞌuf. Natuin in naprenat am nak, “Ka bole fa he
nmuiꞌ tuaf anteri nbi ꞌtoꞌef ia! Maski mansian, aiꞌ muꞌit! Sekau-sekau reꞌ anteir
aꞌtoꞌef ia, ro he mpoir miis ne nmaet.”
HEB 12:21 Saaꞌ reꞌ sin niit ee anbi ꞌtoꞌef naan, batuur-batuur sin napipin sin aok
ein, nasmanan ma namtaun nmaten. Tar antea kaꞌo Musa msaꞌ npuus anmeit-meit.
HEB 12:22 Mes oras ia, ranan he tnao teu Uisneno natsoi nrair, ma hit bisa taꞌuab
langsung tok Ne. Oras ia hit teem teu toeꞌf es, kaan ee, Sion. Anbi bare naan, kota
Yerusalem et naa. Ka kota Yerusalem pah-pinan ia fa, mes kota Yerusalem feꞌu et
sonaf neno tunan, es reꞌ Uisneno In bare ꞌtokos. Anbi naan, Uisneno In ameupt ein
sonaf neno tunan namfa-faun, reꞌ anfeest ein rame-rame.
HEB 12:23 Anbi kota naan amsaꞌ, anjair bare reꞌ naꞌbuaꞌ naan apirsait ein neun
Kristus. Fin Uisneno anmoꞌe nrair daftar he ntui sin kaank ein tuaf meseꞌ-meseꞌ et
sonaf neno tunan. Anbi naan amsaꞌ Uisneno of anparikas ma nfee nilei neu tuaf-tuaf
sin ok-okeꞌ sin aꞌmoink ein. Anbi bare naan amsaꞌ areꞌ tuaf ein ok-okeꞌ nabuan, reꞌ
un-unuꞌ feꞌe te, Uisneno antoup sin reko, natuin sin anpirsain neu Ne. Anbi naan,
sin anjarin tuaf reꞌ nanokab ma namtiis.
HEB 12:24 Ma nbi naan amsaꞌ Naiꞌ Yesus et naa, reꞌ anjair nete-ranan neu Uisneno
nok mansian. Naiꞌ Yesus anmaet, In naaꞌ ee natꞌoop ma nasai, he Uisneno bisa
nahakeꞌ rais manbaꞌan feꞌu nok kit. Etun Naiꞌ Yesus In naaꞌ naan, anhainiik Uisneno
In nekan. Mes reꞌ ia aꞌtetaꞌ naꞌko naiꞌ Habel in naaꞌ anbi retaꞌ ahun-hunut naan.
Oras naiꞌ Kain anroor niis naiꞌ Habel, naiꞌ Habel in naaꞌ reꞌ natꞌoop naan, anmoeꞌ
Uisneno In neekn ee maputuꞌ, tar antea In nasanut ma nfee hukun neu naiꞌ Kain.
HEB 12:25 Ampasan hi ruikm ein mirek-rekoꞌ he mneen saaꞌ reꞌ Uisneno anroim he
naꞌuab ee neu ki. Kais ammoeꞌ on reꞌ hit beꞌi-naꞌi sin, reꞌ antorak nain kaꞌo Musa
in uaban oras in njair Uisneno In mafefa kninuꞌ anbi pah-pinan. Rarit Uisneno
nasanut ma nfeen sin hukun. Saaꞌ antein hit! Karu hit ka tneen ma tatniin fa
Uisneno In uaban naꞌko sonaf neno tunan, ro batuur In hukun kit maꞌfenaꞌ nneis.
HEB 12:26 Oras hit beꞌi-naꞌi sin anhaken nbin aꞌtoꞌef Sinai, Uisneno In haan ee
maꞌtain reꞌuf, tar antea auf gui naꞌbekoꞌ. Oras ia, In nahakeꞌ rais manbaꞌan nak,
“Au of uꞌbekoꞌ auf gui no goes antein, mes ka neu fa haa, he auf gui nmees
naꞌbekoꞌ, fin neon goe tnaan ee msaꞌ naꞌbekoꞌ nok.”
HEB 12:27 Oras Uisneno naꞌuab nak, In he nmoeꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii naꞌbekoꞌ “no goes
antein”, in oetn ii nak, Uisneno nroim he naꞌbekoꞌ saaꞌ-saaꞌ ein reꞌ In nmoeꞌ sin,
et neon goe tnanan ma pah-pinan, tar antea reꞌ ka bisa ntahan fa, namnekun nfinin.
Reꞌ mee bisa ntahan ate, naan natua nabaar.
HEB 12:28 Uisneno annaaꞌ aprenat et sonaf neno tunan. Naan ka bisa namreuꞌ fa. Reko
kuun! Natuin In nroim he ntoup ki mtaam amjair Iin na nbi bare naan, iim arkit
attoit makasi teu Ne, taꞌruriꞌ ma taꞌbees teu Ne, ma taikas taꞌrat-raatn Ee natuin
In reꞌ naan maꞌtain reꞌuf!
HEB 12:29 Mes hit ro he tpaant ok amsaꞌ, natuin Uisneno In toꞌos, nahuum on reꞌ ai
reꞌ nout nain areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii ok-okeꞌ tar antea nputun nmaten.
HEB 13:1 Aok-bian manekat arki! Anmuiꞌ naan rasi bian antein reꞌ au he umnaub sin
ꞌeu ki. Kais amnikan he mmaneek piut meu hi aok-bian apirsait ein.
HEB 13:2 Kais amnikan he mtoup tuaf-tuaf reꞌ hi ka mihiin sin fa oras neman npoin
ki. Natuin anmuiꞌ hit aok-bian sin reꞌ anmoeꞌ niit ee on reꞌ naan. Namuni te naꞌ
sin nahinin nak, tuaf ein reꞌ naan Uisneno In ameupt ein naꞌkon sonaf neno tunan.
HEB 13:3 Kais amnikan he mnao mkius abitan bui, reꞌ antaman bui natuin sin npirsain
neun Kristus. Es naan ate hi ro he mturun ma mbaab sin, on reꞌ hi es reꞌ amtaam
bui. Kais amnikan he mturun tuaf-tuaf reꞌ napenin haꞌmuꞌit. Amꞌurus sin rek-reko,
on reꞌ hi kiim es reꞌ mipein haꞌmuꞌit naan.
HEB 13:4 Rais matsaos et bifee-atoniꞌ naan, kninuꞌ. Mes kais-kaisaꞌ matsao kninuꞌ
naan, anjair ꞌoemetan. Uisneno of anfee hukun neu tuaf-tuaf reꞌ anmakoin nok es,
reꞌ in ka fee ja fa, aiꞌ in ka moen ja fa.
HEB 13:5 Kais mikoman roit. Mes hi ro he mmoin nok saaꞌ reꞌ hi mmuiꞌ sin naan. Fin
Uisneno naꞌuab am nak, “Au ka neu he ꞌnikan ki fa. Au ka neu he usaitan ki fa.”
HEB 13:6 Onaim amhaꞌtain hi neekm ein naan, on reꞌ matuꞌi mnak, “Natuin Au Usiꞌ he
nturun ma nbaab kau, onaim au ka umtau fa. Natuin ka tiit fa tuaf es amsaꞌ, reꞌ
bisa noik naan kau.”
HEB 13:7 Kais amnikan hi aꞌnaakt ein reꞌ nanoniꞌ niit ki Uisneno In Kabin ma Prenat
sin. Mitenab mirek-rekoꞌ sin aꞌmoink ein, ma mait iꞌtopeꞌ naꞌko sin neek pirsait
naan. Saaꞌ reꞌ sin npirsai je naan, es reꞌ:
HEB 13:8 Yesus Kristus naan, reꞌ ka naꞌbaniꞌ niit fa. Naꞌko un-unuꞌ feꞌ, ntea oras
ia, ma ntea nabar-baar, In nabaar kuun.
HEB 13:9 Nok ranan naan, hi kais mitun-tuin ahaa noniꞌ reꞌ ansaan. Uisneno nhaꞌtani
nrair hi neekm ein, natuin In nakriraꞌ nrair In nekan arekot neu ki. Ka natuin fa
rasi nak hi mituin atoran rais bukaet ii. Atoran humaꞌ reꞌ naan, ka maꞌupan ma
maꞌosaꞌ fa.
HEB 13:10 Un-unuꞌ feꞌe te, anbi kintal Uisneno In Tenar Onen, anmuiꞌ mei fuat es he
ntaon muꞌit-turuꞌ. Aꞌnaak rais pirsait reꞌ natuut ein anbin naan anmuꞌin hak he
nbukae sisin reꞌ anbin mei naan. Mes oras ia, hit tmuiꞌ mei ꞌtetaꞌ. Ma aꞌnaak rais
pirsait huma mnaaꞌ ka nmuiꞌ fa hak he nbukaen anbin naan.
HEB 13:11 Unuꞌ feꞌe te, toon-toon ate, aꞌnaak rais pirsait sin aꞌnaak koꞌu, neik
naa muꞌit he ntao goe neu Uisneno In Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis. Nok ranan naan,
Uisneno nnikan nain sin saant ein. Rarit sin neik muꞌit naan ma nout goe anbi kuan
ee kotin.
HEB 13:12 On naan amsaꞌ Naiꞌ Yesus. In njair fuaꞌ-turuꞌ he Uisneno bisa nnoes nain
mansian ii saant ein. Oras In napein haꞌmuꞌit naan, sin nheer neik Je, ma naꞌmaet
Je anbi kota Yerusalem in kotin.
HEB 13:13 Nok ranan naan, iim arkit atnao teu Naiꞌ Yesus, he hit tpirsai Je piut-
piut. Maski tuaf ankanaꞌpaar kit imsaꞌ, hit ro he tabarab he ttoup on reꞌ Naiꞌ
Yesus.
HEB 13:14 Fin hit suma tatua ttaahn ahaa atbi pah-pinan ia. Mes hit tharap he tatua
ma tamaik atbi kota feꞌu es et sonaf neno tunan tar antea nabar-baar.
HEB 13:15 Natuin Naiꞌ Yesus anjair fuaꞌ-turuꞌ neu kit, es naan ate, hit ka tperluu
fa he teik muꞌit antein teu Naiꞌ Yesus. Mes anmuiꞌ fuaꞌ-turuꞌ ꞌtetaꞌ reꞌ hit ro he
teik je teu Uisneno, es reꞌ siit pures-boꞌis reꞌ naikas ma naꞌratan In kanan.
HEB 13:16 Ma kais amnikan he mmoeꞌ ꞌmoeꞌ reko ma rais reko meu tuaf bian. Karu sin
nperluu saaꞌ ate, amturun ma mbaab sin. Naan anjair on reꞌ fuaꞌ-turuꞌ reꞌ anharineb
Uisneno In nekan.
HEB 13:17 Hi ro he mneen ma mitniin tuaf-tuaf reꞌ sin nꞌurus ki. Sin npafaꞌ ma
npanat hi smaanm ein fai-manas. Sin of nataah sin ꞌmeupk ein naan anbi Uisneno In
human ma In matan. Onaim amneen mirek-rekoꞌ meu sin, he sin bisa nmoꞌen ma natoon
saaꞌ-saaꞌ nok neek marine. Kais-kaisaꞌ sin natoon saaꞌ-saaꞌ nok neek akratiꞌ ma
asusat, natuin hi misaitan Yesus Kristus In raan aꞌhonis amneot. Nok ranan naan, hi
ka mipein fa upan amtein.
HEB 13:18 Amturun ma mbaab kai piut-piut ambi onen-totis ma mteek kai. Fin hai
neekm ein batuur namneon, ma hai mromi msaꞌ he mmoeꞌ rais reko piut.
HEB 13:19 Anneis-neisi nteniꞌ, amꞌonen he au bisa ꞌfain ꞌuum rabah ꞌeu ki.
HEB 13:20 Uisneno naan, es reꞌ ntaininab naan hit nekak. Au ꞌtoit Je he nturun ma
nbaab ki, he hi bisa mmoeꞌ mituin In roimn ein ok-okeꞌ. Au ꞌtoti msaꞌ he In nturun
kit arkit, he hit bisa tjair tuaf-tuaf reꞌ bisa nharineb In nekan. Natuin Uisneno
npake nrair Yesus Kristus In naaꞌ reꞌ natꞌoop, he nahakeꞌ rais manbaꞌan feꞌu neu
kit. Rais manbaꞌan naan, nanaob on piut tar nabar-baar. Rarit Uisneno namonib
nafaniꞌ hit Usiꞌ Yesus Kristus reꞌ naan. Oras ia, Naiꞌ Yesus anpairoir ma natuuk
kit on reꞌ atuuk reok goes. Es naan ate, hit taikas ma taꞌratan In kanan, ma tboꞌis
taꞌnaeb Ee piut-piut. Naan ro batuur, tua!
HEB 13:22 Aok-bian manekat arki! Au ꞌtoit he hi mtoup reko au faineekt ein ia nok
neek marine. Natuin surat reꞌ ia, suma paar aah.
HEB 13:23 Anmuiꞌ beno reꞌ au ꞌroim he hi arki mihiin ok-okeꞌ. Beno naan es reꞌ: hit
aok-bian naiꞌ Timotius anpoi nrair naꞌko bui. Karu in neem rabah neu kau, hai nua
kai of meit imkius ki.
HEB 13:24 Au ꞌsonuꞌ haan tabes ma haan buseet neu aꞌnaakt ein, ma haan tabes neu
apirsait ein neu Yesus Kristus. Aok-bian sin naꞌkon propinsi Itali msaꞌ ansoun ein
haan tabes ma haan buseet.
HEB 13:25 Au ꞌtoit he Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu ki ar-arki.
On reꞌ naan, tua!
JAM 1:1 Tabe ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Yakobus kau. Au reꞌ ia, Uisneno ma hit
Usiꞌ, Yesus Kristus Sin aan renuꞌ-aan rekaꞌ. Au ꞌtui surat reꞌ ia, ma ꞌsoun ee
neitin ki atoin Yahudis reꞌ hi mituin amrair Usif Yesus, reꞌ hi mitua et areꞌ pah-
pah.
JAM 1:2 Aok-bian arki! Au he utoon ki on nai: karu hi miꞌeuk mok susat humaꞌ-humaꞌ
te, kais amneek ꞌoer. Amtoup susat naan nok neek marine, natuin namuni te, of reko.
JAM 1:3 Fin hit tahiin tak, karu hi maran ambi susat on naan ate, ma hi msoi maan
om miꞌko furit pah-pinan, ma hi mpirsai piut feꞌ meu Uisneno, naan anmoeꞌ hi neekm
ein naan antainiin ein, karu hi mipein rais furit pah-pinan bian.
JAM 1:4 Hi kais amtet-koit miꞌko susat. Maut he hi bisa minoniꞌ he maran ambi
susat, tar antea hi minokab ma mitiis jom. Nok ranan naan, hi mjair tuaf reꞌ
mimnasi mbi ꞌmoꞌet ma ꞌtaos, ma ka mkuran fa saaꞌ es amsaꞌ.
JAM 1:5 Karu naꞌko hi arki, reꞌ amnaben hi tuam ein ka mihiin fa raan aꞌpoꞌi naꞌko
susat, hi bisa mitaan meu Uisneno, reꞌ nahiin areꞌ saaꞌ-saaꞌ. In es reꞌ bisa
nakriraꞌ raan aꞌpoꞌi neu ki. In es reꞌ anfei ranan nok neek marine, ma In ka
natoꞌon ki fa, karu hi mtoit Je.
JAM 1:6 Mes karu amtoit Je, ro he neekm aan kais naꞌoniꞌ. Hi ro he mpirsai batuur-
batuur mak, In bisa nfee saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mtoit je naan. Fin karu hi mtoit nok neek
aꞌoniꞌ, hi mjair on reꞌ okin reꞌ anpeeꞌ ma nrikraakn ok piut-piut natuin ain koꞌu.
JAM 1:7 Tuaf-tuaf reꞌ anꞌaijooꞌ gon, rabah ate in neekn ee ka natea fa nbi areꞌ
kanan rasi. In kais anharap ma nafnekan nak, in of napein saaꞌ-saaꞌ naꞌko Uisneno.
JAM 1:9 Atoin amaꞌmuiꞌt ein reꞌ anpirsain nrarin neun Usif Yesus, sin ro he
nharineb sin neek ein, natuin Uisneno nait sin anjarin In nonot-asar sin.
JAM 1:10 Ma atoin amuiꞌt ein reꞌ anpirsain nrarin neun Usif Yesus, sin ro he
nmarinan amsaꞌ, natuin Uisneno nanoniꞌ sin he kais nabeꞌon. Oras ia, sin nahinin
batuur nak, sin aꞌmuiꞌk ein of namnekun, on reꞌ fuboon aan, reꞌ nasuuf ate reokn ii
kah een, mes ka ꞌroo fa te, maans ee nsae ma ntahaꞌ fubonaꞌ naan, rarit namneen. On
naan amsaꞌ, atoin amuiꞌt ein. Maski sin ntaisibun nok sin uruusn ein, mes sin
namnekun nkonon amsaꞌ.
JAM 1:12 Uisneno anfee tetus-athoen neu tuaf-tuaf reꞌ naran anbi rais furiꞌ pah-
pinan tar antea npoi nkoon. Rarit in ntoup in upa ꞌhonis reꞌ Uisneno nbaꞌan anrair
he nfee je neu tuaf-tuaf reꞌ anneek Ee. In ntoup in upan on reꞌ atopu kraa mnatuꞌ.
JAM 1:13 Mimnau mirek-rekoꞌ! Karu anmuiꞌ tuaf naꞌko hi arki reꞌ napein rais furiꞌ
pah-pinan, ma nroim he nmoeꞌ sanat, kais mikuu mmak, “Naan, Uisneno es reꞌ ansobaꞌ
kau!” Fin Uisneno ka nroim niit fa he nmoꞌen nsaan. Ma In ka nsobaꞌ niit fa es
amsaꞌ, he tuaf naan anroim he nmoꞌe nsaan.
JAM 1:14 Fin saant ii npoi naꞌko atoniꞌ in neekn ee kuun. Nahunu te, in nekan naan
anroim he nmoeꞌ amreꞌut, rarit in nmurai natenab neu-mneem he nmoeꞌ rais reꞌuf.
JAM 1:15 Onaim in nmoeꞌ natuin tenab amreꞌut naan. Namuni te, Uisneno nhukun
naꞌmaet tuaf-tuaf reꞌ anmoꞌen amreꞌut.
JAM 1:16 Aok-bian manekat arki! Kais tuaf es napoi ki npaek rasin reꞌ ia.
JAM 1:17 Rais maufiun ii ka naꞌuun fa naꞌkon Uisneno. Mes In nfee kit tetus-athoen
reko, ma areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ kninuꞌ msaꞌ. In es reꞌ anmoeꞌ manas, funan ma kfuun
ein. Sin arsin anꞌoins ok et neon goe tnanan, ma nmoeꞌ sin maofk ein naꞌbain ein
piut-piut. Suma Uisneno kuun es reꞌ ka naꞌbaniꞌ niit fa.
JAM 1:18 Uisneno nareon ma nabarab anrair neu kit on nai: In nfee In Kabin ma
Prenat amneot neu kit. Ma In npaek In Kabin ma Prenat naan, he namonib kit. Naꞌko
areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ In nmoeꞌ sin anbin pah-pinan ia, In npiri nrair kit he
tjair In hau fua unuf.
JAM 1:19 Aok-bian manekat arki! Mimnau! Noniꞌ-taruꞌ areokt ii, on nai: kais miꞌuab
ruum-ruum aah. Reko nneis, karu nmuiꞌ tuaf bian naꞌuab reko, hi mneen mirek-rekoꞌ.
Ma kais maan aa fa te mitooꞌ.
JAM 1:20 Natuin karu mitooꞌ, atoniꞌ ka neu he nmoeꞌ fa rais reko natuin Uisneno In
romin.
JAM 1:21 Onaim hi ro he misnasab hi tuam ein miꞌko ꞌmoeꞌ sanat, nahuum on reꞌ atoin
tani antoof in rene, rarit nout makrauf ein naan. Ma hi ro he mtoup Uisneno In
Kabin ma Prenat nok neek aꞌparan amsaꞌ. Kabin ma Prenat naan, on reꞌ fini reꞌ
anbeben ma ansenan sin et hi neekm ein. Karu hi mmoeꞌ on naan ate, Uisneno of nsoi
nafetin nain ki naꞌko hi saant ein ok-okeꞌ, ma In ntoup ki, rarit hi mmoin mok Ne
nabar-baar.
JAM 1:22 Ma karu hi mihini mrair Uisneno In Kabin ma Prenat sin ate, hi ro he mmoeꞌ
mituin sin. Kais amneen aah! Karu hi mneen ahaa, ma ka mmoeꞌ mituin fa, hi mipoi hi
tuam ein kiim.
JAM 1:23 Karu atoniꞌ anneen anrair Kabin ma Prenat naan, ma ka nroim he nmoeꞌ
natuin sin fa, in on reꞌ tuaf reꞌ ankius in human et ninu. Mes oras anninun nrair
ma nasaitan ninu naan ate, in nnikan nain in human.
JAM 1:25 Mes hi kais amnikan he mparikas mirek-rekoꞌ Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ
namtiis, reꞌ bisa nsoi nafetin naan atoniꞌ naꞌko in saant ein ok-okeꞌ. Uisneno of
anfee tetus-athoen neu ki anbi areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin, asar ramu hi
mneen ma mituin In Kabin ma Prenat. Kais aar antaam anbi hi rukim aꞌrii, rarit
anpoi nkono npeoꞌ hi rukim aꞌneꞌu.
JAM 1:26 Karu tuaf anpaas on nak in atoin amakoet anbi rais Uisneno, mes ka nafreu
nahiin fa in fefan, tuaf naan in napoi in tuan aa kuun. In rais pirsait naan,
parsuum aah.
JAM 1:27 Natuin rais pirsait reꞌ kniun ii, ka nꞌoemeet kuun fa. Naan es reꞌ
anharineb Amaꞌ Uisneno In nekan. Rais pirsait reꞌ batuur on naan, in nmoeꞌ tuaf
anroim he nturun ma nbaab bifee baun ein, ma komeꞌ-manat sin. Tuaf reꞌ naꞌkiiꞌ anbi
rais pirsait on reꞌ naan, ka nrae natuin fa furit naꞌko rais amreꞌut, ma npanat in
kaan foo menin.
JAM 2:1 Aok bian arki! On mee mꞌes hi bisa mak hi mpirsai Yesus Kristus, hit Usiꞌ
reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ naan, karu hi mpiir humaf? Kais on naan!
JAM 2:2 Kar-karu nmuiꞌ tuaf nua ntaman neu hi uim onen. Tuaf es anpaek tai arimat,
ma nakrein kreni mnatuꞌ naheun in akrurun. Tuaf es antein anpaek tai kro-roef.
JAM 2:3 Rarit hi mtaisiub ma mseun meu apaek tai arimat, he mfee ne ꞌtook arekot
ambi maat. Mes apaek tai kroef naan, hi mreun goe mmak, “Amhake mbi kotin nee! Kaah
fa te, amtook meu afu!”
JAM 2:4 Nok reꞌ ranan hi mpiir humaf naan, hi on reꞌ afeek rasi reꞌ ka natai fa.
Sarit amreuꞌt ii, in es reꞌ nafreu ki.
JAM 2:5 Aok-bian manekat arki! Uisneno anpiir naan atoin aꞌbaut anbi pah-pinan ia,
he sin anpirsain maꞌtaniꞌ neu Ne, on reꞌ anbin sin neek ein anmuꞌi ꞌmuꞌif. Ma In
anpiir sin amsaꞌ, he sin napenin sapaaf ma namaꞌ et Uisneno In sonaf neno tunan,
reꞌ In nbaꞌan he nfee je neu tuaf-tuaf reꞌ anneek Ee.
JAM 2:6 Mes nok ranan hi mpiir humaf on reꞌ naan, hi mmoeꞌ he miꞌparan atoin aꞌbaut
ein. Te kaah, sin ka nmoꞌen fa maufinu saaꞌ-saaꞌ neu ki. Hi mnikan, aa oo? Atoin
amuiꞌt ein es reꞌ nasusab niis ki. Ma sin es reꞌ natiꞌ te, namin rasi humaꞌ-humaꞌ,
ma nheer anfonat ki meu umi feek rasi. Sin es reꞌ anpaar minan, on nai te hi mpaar
knesan.
JAM 2:7 Hi reꞌ naan Usif Yesus In nonot-asar sin. Mes atoin amuiꞌt ein, sin es reꞌ
naꞌuab naꞌreꞌuf Usif Yesus In kanan arekot. On mee mꞌes hi maen mituin sin?
JAM 2:8 In areokn ii, hi mmoeꞌ mituin Uisneno In atoran es, reꞌ maꞌtaniꞌ nneis nak,
“Ho ro he mneek ho aok-bian sin, namnees on ho mneek ho tuam.” Atoran naan matuꞌi
et Uisneno In Suur Akninuꞌ.
JAM 2:9 Mes karu hi mpiir humaf, ma mhariin ahaa atoin amuiꞌt ein sin neek ein,
naan amtanhai mrair Uisneno In atoran. Natuin Uisneno In atoran hukun ate, hi msaan
amrair.
JAM 2:10 Tuaf reꞌ anmoeꞌ natuin Uisneno In atoran hukun sin ok-okeꞌ, mes karu in
ntanhai meesꞌ aah, naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ in ntanhai nain sin ok-okeꞌ.
JAM 2:11 Uisneno anfee nrair prenat nak, “Kais ammakoin karu ka fee-mone fa.” In
anfee prenat bian amsaꞌ nak, “Kais miꞌmaet atoniꞌ.” Onaim karu hi ka mmakoin fa,
mes hi miꞌmaet atoniꞌ, naan hi mtanhai mrair Uisneno In atoran hukun.
JAM 2:12 Onaim karu hi mroim he miꞌuab, aiꞌ he mmoeꞌ rais jes, hi ro he mimnau mak:
Uisneno of es nafeek karu hit tmoeꞌ tatuin In atoran he tmaneek es nok es, aiꞌ
kaah. Natuin atoran naan bisa nafetin kit naꞌko In hukun.
JAM 2:13 Natuin Uisneno ka nkasian fa tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa rais kasian neu tuaf
bian sin. Mes karu hi mmuiꞌ rais kasian meu tuaf bian, Uisneno of anmuiꞌ rais
kasian neu ki msaꞌ. Hi kais mimtau mak hi of mipein Uisneno In hukun, natuin In
nsoꞌi nrair hi rais kasian ein.
JAM 2:14 Aok-bian arki! Karu anmuiꞌ tuaf nak in npirsai Uisneno, mes ka nmoeꞌ fa
saaꞌ-saaꞌ he nakriraꞌ in rais pirsait naan, naan ka maꞌosaꞌ fa. Rais pirsait on reꞌ
naan, ka neik je fa neu rasi ꞌhonis.
JAM 2:15 Karu anmuiꞌ atoniꞌ aiꞌ bifee reꞌ anperluu batuur-batuur, es reꞌ ka nmuiꞌ
fa pake-nohas, aiꞌ ka nmuiꞌ fa mnahat.
JAM 2:16 Karu hi suma mak, “Amnao murek-rekoꞌ! Maut he Uisneno es anfee ko tetus-
athoen. Kais ain ee ntaman ko! Kais mumnaah ammaet!” Uab ein naan ka maꞌupan fa,
karu hi ka mikriraꞌ fa rais turun-babat meu sin.
JAM 2:17 Onaim ka nanokab fa, karu ho mak, ho mpirsai jah! Karu ho mpirsai jah, mes
ka mmoeꞌ mutuin fa ho rais pirsait naan, in ka ntaam fa ‘rais pirsait’ antein. Karu
on naan ate, in on reꞌ rais pirsait reꞌ anmate nrair, ma ka maꞌupaꞌ fa saaꞌ-saaꞌ.
JAM 2:18 Anmuiꞌ tuaf bian bisa naꞌuab am nak, “Tuaf es bisa npirsai jah neu
Uisneno, mes ka nmoeꞌ fa rais reko. Tuaf es antein bisa nmoeꞌ rais reko, mes ka
npaek fa Uisneno In kanan.” Mes in raisn ii on nai: bukti naꞌko ho rais pirsait
aan, es reꞌ ho mmoeꞌ rais reko. Mes karu ho ka mmoeꞌ fa rais reko, au ka bisa fa he
ꞌiit bukti naꞌko ho rais pirsait naan. Au bisa ukriraꞌ au rais pirsait natuin ranan
au ꞌmoeꞌ rais reko.
JAM 2:19 Ho mutuin noniꞌ reꞌ nak, “Uisneno naan, In meseꞌ kuun. Ka nmuꞌi ntein fa
bian.” Reko msaꞌ! Mes niut reuꞌf ein sin reko nneis naꞌko ko, natuin sin npirsain
on reꞌ naan amsaꞌ, tar antea sin namtau nmaten. Onaim kais mitenab mak, mihiin meik
hi roenm ein te, nanokab. Kaah fa, tua! Naan, mono! Karu rais pirsait ii ka manesaꞌ
ma maꞌafaꞌ fa, rais pirsait naan ka maꞌosaꞌ fa msaꞌ.
JAM 2:21 Tait iꞌtopeꞌ taꞌko kaꞌo Abraham. Neno naan, in nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ
Uisneno napreent ee, ma neik in anah naiꞌ Isak he nafuat ee neu Uisneno nbi mei
fuat. Es naan ate, Uisneno nak, “Naiꞌ Abraham anmoeꞌ batuur een!”
JAM 2:22 Naiꞌ Abraham anpirsai batuur, tar antea in nmoeꞌ natuin Uisneno In aprenat
naan. Onaim nok ranan naan hit tahiin tak, in npirsai nok neek akbubuꞌ neu Uisneno,
natuin in nmoeꞌ natuin In aprenat.
JAM 2:23 Onaim rasin reꞌ ia on reꞌ matuꞌi et Suur Akninuꞌ reꞌ nak, “Naiꞌ Abraham
anpirsai Uisneno, rarit Uisneno ntoup goe njair atoin neek amneꞌo.” Ma matuꞌi msaꞌ
am nak, “Naiꞌ Abraham naan, Uisneno In soob neek reko.”
JAM 2:24 Rais ji nakniun een, aiꞌ kaah? Hit tahiin tak, Uisneno antoup mansian karu
in rais pirsait neu Uisneno naan, es reꞌ anmoeꞌ je ma nroim he nmoeꞌ rais reko.
Pirsait ahaa te, ka nanokab fa.
JAM 2:25 Aꞌtopeꞌ bian es reꞌ bi Rahap, bifee aꞌhakeꞌ oras unuꞌ. Oras atoin Yerikos
sin naim he nroor naꞌmaet atoin Israelas sin asuntiurs ein ate, bi Rahap naꞌkoroꞌ
sin. Rarit in nreun sin he naenan npoin npeꞌon raan aꞌtetaꞌ, he atoin ein kais
anheek sin. Onaim Uisneno antoup bi Rahap anjair bifee neek amneꞌo, natuin in nmoeꞌ
rais reko naan.
JAM 2:26 Rais pirsait reꞌ ka manesaꞌ ma ka maꞌafaꞌ fa, nahuum on reꞌ aof reꞌ ka
masnasaf fa, es reꞌ mates. On naan amsaꞌ, karu nmuiꞌ tuaf nak in npirsai Uisneno,
mes ka nmoeꞌ fa rais reko, in napoi! Naan, rais pirsait reꞌ ka nmoin fa goen.
JAM 3:1 Aok-bian arki! Anmuiꞌ tuaf amfaun anromin he nanoniꞌ apirsait ein. Naan
reko msaꞌ! Mes mimnau, fin Uisneno of anparikas tar namnuut tuaf-tuaf reꞌ nanoniꞌ
apirsait ein. Onaim kais anmuiꞌ tuaf reꞌ nanoniꞌ krafun-akrafun.
JAM 3:2 Hit arkit taꞌuab atsaan humaꞌ-humaꞌ. Mes tuaf reꞌ bisa nafreu naan in
fefan, in bisa nꞌator in tuan amsaꞌ.
JAM 3:3 Tait iꞌtopeꞌ naꞌko bikaseꞌ. Hit bisa tꞌator bikaseꞌ he natuin hit romik,
atteetk ahaa in afreu.
JAM 3:4 Aꞌtopeꞌ bian naꞌko bnao oe. Ain kouꞌ gui anfuu bnao oe neu-mneem natuin in
romin. Kamudi aanꞌ-aanꞌ ahaa mmees, in bisa nꞌator naan abnao oe naan in aꞌnaon,
natuin anaaꞌ abnao naan in romin.
JAM 3:5 On naan amsaꞌ, hit fefak. Fefak reꞌ ia, aanꞌ-anaꞌ. Mes in meupn ein,
maineun besi! Naan on reꞌ sapriu aan es, reꞌ bisa nout nareuꞌ nais kouꞌ goes.
JAM 3:6 Fefaf naan, on reꞌ ai piin ii nnuan on. Hit bisa tpaek hit fefak he tareuꞌ
areꞌ kanan rasi. Hit fefak ia bisa nareuꞌ hit iꞌmoink ii no mes-meseꞌ. Rais amreꞌut
amfaun nbi pah-pinan ia, anpoin naꞌko mansian ii in fefan. Ma niut reuꞌf ein sin
aꞌnaak kouꞌ goe msaꞌ, npaek mansian ii in fefan he nanaob in mepun.
JAM 3:7 Mansian ii bisa nheek muiꞌ fui, rarit namausab sin he njarin muiꞌ aem. On
naan amsaꞌ, kaun anonok, koro, ma ikaꞌ nbi tais je nanan.
JAM 3:8 Mes ka nmuiꞌ fa tuaf es fa feꞌ, reꞌ nꞌator naan in fefan. Natuin fefaf
naan, baer amreꞌut es, reꞌ ka tꞌator taan ee fa. In on reꞌ raso reꞌ annoman nain
hit aok ii, tar antea tmaet.
JAM 3:9 Nok fefaf meseꞌ, hit tpures ma tasekuꞌ nok. Naan ka reko fa! Hit tpaek hit
fefak he tboꞌis Amaꞌ Uisneno. Rarit nok fefaf reꞌ naan amsaꞌ, hit tasekuꞌ ma
taꞌakan hit aok-bian, reꞌ Uisneno nmoeꞌ je natuin In human ma In masan. On mee mꞌes
on reꞌ naan?
JAM 3:11 Ka neu fa he oe mataꞌ meseꞌ npuran napoitan oe miin reko ma miin mari.
JAM 3:12 Ka neu fa he mauns ii nafua okaꞌbanaꞌ! Ma ka neu fa he peen ii napuin
anggur! Fin roet ii ro he nafua ma nanees natuin in atrekan. Nahuum on reꞌ hit ka
bisa fa he tkui oe reko naꞌko niuf miin mari.
JAM 3:13 Atoniꞌ reꞌ nahiin rasi natuin Uisneno In hinit, kais anpaas on ma kais
naꞌnaeb in tuan. Fin in nahiin nak, in hinit naan naꞌuu naꞌko Uisneno. Maut he in
nakriraꞌ in mahinin naan anbi ꞌmonit amneot.
JAM 3:14 Karu ho mneek meens meu tuaf es, aiꞌ mumouf tuaf es he ho msekaꞌ, kais
maiks om mak ho atoin ahiin rais reko ko! Naan, ho mupoi. Fin ꞌmonit on reꞌ naan ka
natai fa nok ‘atoin ahiin rais reko’. Neek menas, aiꞌ mumouf tuaf, ka naꞌuu fa
naꞌko Uisneno. Naan, atoniꞌ pah-pinan ia in amneik ein. Naan natai nok tuaf-tuaf
reꞌ ka nnonaꞌ fa sin tuak ein neu Uisneno. Taos ein naan, natuin niut reuꞌf ein sin
ranan.
JAM 3:16 Fin karu nmuiꞌ neek menas neu es, aiꞌ ammamoufun, of anmuiꞌ taisibu humaꞌ-
humaꞌ, ma mansian ii anmoꞌen maufinu humaꞌ-humaꞌ.
JAM 3:17 Mes rais hinit reꞌ naꞌuu naꞌko Uisneno, es reꞌ ia: nahunu te in nmoeꞌ kit
he tmoni kninuꞌ. Rarit in nfee kit neek rameꞌ es nok es, taꞌparan tahiin jok,
atsabaar piut, ma neek teas. In aafn ii msaꞌ nmoeꞌ hit neek ii reko, troim he
tmaturun ma tmabaab, tataibaꞌ tahiin rasi, ma ka tteib fa koti-mmaat teu biak ein.
JAM 3:18 Ma tuaf reꞌ nakriraꞌ raan mamut of napein in upan arekot. Naan on reꞌ
atoniꞌ nseen fini, namuni te in napein nafaniꞌ in afan arekot.
JAM 4:1 Hi mmatoe ma mmabaan es nok es. In raisn ii saaꞌ? Naan natuin anbi hi sonam
ma hi tnaanm ein naan, anmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ namin ranan he nharineb sin tuak ein
kuuk.
JAM 4:2 Hi mikoman baer es, mes hi ꞌniim ein ka ntean fa he nreoꞌ naan ee. Rarit hi
neekm ein namenan, ammatoe ma ammabaan, tar antea hi mroim he miꞌmaet es ate, ka
mimtau fa. Natuin hi ka mꞌonen fa, ma ka mtoit fa naꞌko Uisneno, etun hi ka mipein
je fa.
JAM 4:3 Maski hi mꞌonen mifeek hau-fatu msaꞌ, mes hi ka mipein fa saaꞌ reꞌ hi mtoit
je, natuin hi mtoit mituin ahaa hi tenab reꞌ he minokab hi sarit meseꞌ-meseꞌ.
JAM 4:4 Batuur-batuur hi atoin ka aꞌkiꞌit ki fa! Hi on reꞌ amatsaos reꞌ anmakaek.
Karu hi mituin moꞌet ma taos pah-pinan, hi mmoeꞌ hi tuam ein ammamuus mok Uisneno.
Batuur ate!
JAM 4:5 Etun Uisneno In Suur Akniunꞌ ee ntui mnak, “Uisneno natuabaꞌ In Asmaan
Akniunꞌ ee et hit nekak. Es naan ate, Asmaan Akninuꞌ naan In roimn ii taꞌkiiꞌ
tabaar tbi haa Na. Fin In reꞌ naan, amantinus.”
JAM 4:6 Saaꞌ antein, Uisneno nroim feꞌ he nfee nathoeb In nekan arekot amsaꞌ. Etun
Suur Akniunꞌ ee ntui mnak: “Uisneno nraban tuaf reꞌ naꞌratan in tuan, mes In
nakriraꞌ In nekan arekot neu tuaf reꞌ neek aꞌparat.”
JAM 4:7 Uisneno naan, Aꞌnakaf! Onaim amnonaꞌ hi tuam ein naan meu Ne, he mituin In
romin. Hi kais mituin niut reuꞌf ein sin aꞌnaak kouꞌ goe in romin. Amraban maꞌtaniꞌ
meu ne. Nok ranan naan, in of naen nasaitan ki.
JAM 4:8 Maim ranan he hi mkuaꞌnoon ma mmoin nekaf meseꞌ mok Uisneno. Nok ranan
naan, In npaumaak ki. Hae, mansian amonit anbi rais amreꞌut ki! Hi ro he minoon ma
mineo hi ꞌmonim. Ma hi reꞌ neek abeot ein! Hi ro he mnao mneꞌo mituin Uisneno, ma
kais amtebi ꞌrii-ꞌneꞌu ntein. Tar antea neno ia, hi ꞌmoinm ein anbin goah ahaa
marine. Onaim oras ia, misnaas nai! Hi mihini mrair mak hi neekm ein anbeon, natuin
hi saant ein. Reko nneis, hi mmeiꞌ jom ma mkae mpin-pinus nai.
JAM 4:10 Karu hi mihiin batuur-batuur mak, hi ka maꞌosaꞌ ki fa mbi Uisneno In human
ma In matan, In of nait naꞌratan ki mjair tuaf-tuaf reꞌ maꞌosaꞌ nbi In human ma In
matan.
JAM 4:11 Aok-bian arki! Kais miꞌuab miꞌreꞌuf es nok es. Fin karu hi mmoeꞌ on naan
ate, ma misaeb sanat piut neu atoniꞌ bian, hi mtanhai mrair Uisneno In atoran reꞌ
nak, “Ho ro he mneek ho aom-bian, nahuum on reꞌ ho mneek ho tuam aan kuum.” Ma karu
hi ka mituin fa atoran naan, hi miꞌratan amrair hi tuam ein anneis naꞌko Uisneno In
Atoran.
JAM 4:12 Uisneno neikn On es nahakeb Atoran naan. Onaim In es reꞌ anmuiꞌ hak he
nafeek hit rasin. In neikn On es anmuiꞌ hak he nsoi nafetin kit, aiꞌ anhukun
naꞌmaet kit. Hi ka mmuiꞌ fa hak he mifeek atoniꞌ sin rasin, aiꞌ miꞌuab miꞌreꞌuf
biak ein sin kanak arekot.
JAM 4:13 On nai! Hi ro he mihiin, he kais miꞌuab am mak, “Neno ia, aiꞌ nokaꞌ, hai
he mnao meu kota nee joo! Hai he mnao mitua maan on reꞌ toon es. Ma hai he mrakan
he miis maan akreꞌo!”
JAM 4:14 Ho muhiin saaꞌ reꞌ nokaꞌ-nmeu te he njair? Ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ
nahiin nain in aꞌmoint ii on reꞌ mee. Mansian ii ꞌmoin ii on reꞌ nipuꞌ, reꞌ
mamnitaꞌ rabah, rarit namneuk.
JAM 4:15 Reko nneis hi miꞌuab am mak, “Karu Uisneno nneek kit, maut he hit tmoin.
Ma karu Uisneno nromi te, maut he hit bisa tmoeꞌ ia.”
JAM 4:16 Natuin karu hi ka miꞌuab fa on reꞌ naan, hi suma miboo goah. Naan on reꞌ
hi mnikan main Uisneno nbi hi teenb ein. Naan saant ii koꞌu!
JAM 4:17 Mimnau mirek-rekoꞌ! Tuaf reꞌ nahini nrair saaꞌ es reꞌ batuur, mes ka nmoeꞌ
natuin fa on naan, naan on reꞌ in nmoeꞌ ansaan anrari msaꞌ.
JAM 5:1 Atoin amuiꞌt ein! Ampasan hi ruikm ein he mneen mirek-rekoꞌ! Hi mtahan kai
naꞌko tuaf-tuaf reꞌ anmepun hae nmaten neu ki. Oras ia, sin maskeet ein natoon
maat-maat hi puta-kriu ngguin naan. Onaim Uisneno Apinat-Akrahat anneen ma niit
anrair sakoit naꞌko tuaf-tuaf ameupt ein naan. Hi meupm ein ambi pah-pinan ia, es
reꞌ he miminab hi tuam ein meik rais marinet pah-pinan. Hi on reꞌ bijae paorn es
reꞌ suma nahiin he naah aah, reꞌ antea in oors ate, anroro. Hi mhukun ma miꞌmaet
atoin rekon, reꞌ ka napenin fa mainuan he namneob ok anbin hi humam ma hi matam.
Atoin amuiꞌt ein! Reko nneis, amkae mpin-pinus nai! Fin maꞌneꞌat humaꞌ-humaꞌ of ro
he nsaen ki. Hi ꞌmuiꞌm ein anmurai namreuꞌn een. Ma hi pake-nohas amasat sin, eets
ein of ansoor naan sin. Hi noni mnatuꞌ ma mutiꞌ sin ka maꞌoos ein fa goen. Ma sin
of naah nafaniꞌ ki, on reꞌ ai ji nout hau metoꞌ. On mee mꞌes pah-pinan ia he
namsoup goen, mes hi amtaisiub feꞌ he mibuab bareꞌ ꞌmaten? Hi ꞌmuiꞌm ein of anjarin
bukti nak, hi ka mihiin fa mee es reꞌ maꞌosaꞌ nbi Uisneno In human ma In matan.
JAM 5:7 Aok-bian arki! Hi ro he msabaar ambi hatas-paot tar Usiꞌ nkoen On anfain
neem. Amkius kiim atoin tani reꞌ anpao nok sabaar neu in reen je afan. Uran ahuunt
ee nmouf, rarit in nseen. Rarit in npao nteniꞌ uran reꞌ natorob ma namriab in roet
ein. Ka ꞌroo fa te, nasufan ma nafuan. Ma in oors ee ntea te, tuaf naan annao nseki
ma noun.
JAM 5:8 Hi ro he msabaar on reꞌ naan amsaꞌ. Amhaꞌtain hi tuam ein, natuin ka ꞌroo
fa goen ate, Usiꞌ ankoen On anfain neem!
JAM 5:9 Aok-bian arki! Kais ammaꞌmunuꞌ. Mee he mmaꞌmunuꞌ, mmaꞌmunuꞌ piut. Maut he
Uisneno of es anhukun ki! Amkius kiim! Fin Afeek Rasi sonaf neno tuun ee, anhake
nrair et hi maatm ein naan.
JAM 5:10 Aok-bian arki! Mituin aꞌtopeꞌ naꞌko Uisneno In mafefa kniunꞌ ein. Maski
sin napenin susat ma nanaꞌrenat humaꞌ-humaꞌ, mes sin naarn ein aah.
JAM 5:11 Karu anmuiꞌ tuaf reꞌ bisa naran anbi susat ma nanaꞌrenat, hit troim he
tboꞌis taꞌnaeb in kanan. On reꞌ kaꞌo Ayup. In napein susat humaꞌ-humaꞌ, mes in
naran maꞌtaniꞌ. Rarit Uisneno neekn ee nmouf neu ne, onaim In nmurai nꞌator neu
naiꞌ Ayup saaꞌ-saaꞌ reꞌ reko. Uisneno nmoeꞌ on naan, natuin In Amanekat ma Amahoet.
JAM 5:12 Aok-bian arki! Hi kais mihakeꞌ supat. Karu hi he mak, “tua”, mitaah mak
“tua” goah. Karu hi he mak, “kahaf”, mitaah mak, “kahaf”. On reꞌ naan ate, noo
goah. Kais ambaineis he mihakeꞌ rais supat amteek niutn ee et pah-pinan. Aiꞌ
mihakeꞌ supat mak, “nbi Uisneno In kanan” reꞌ anmoin et sonaf neno tunan. Ka nmuiꞌ
fa upan saaꞌ-saaꞌ karu mihakeꞌ supat humaꞌ-humaꞌ. Natuin karu on naan ate, of
amtoup main ho hukun, natuin ho rais supat sin.
JAM 5:13 Karu anmuiꞌ tuaf naꞌko ki napein susat, reko nneis in nꞌonen. Ma karu
anmuiꞌ tuaf anmariin, reko nneis in nsii ma nboꞌis Uisneno.
JAM 5:14 Karu anmuiꞌ tuaf naꞌko ki napein menas, reko nneis miskau amepu krei
ngguin, ma mtoit sin he ntaon minaꞌ nbi amenat naan, ma nꞌoen ein neik Uisneno In
kanan, maut he Uisneno narekoꞌ amenat naan.
JAM 5:15 Onaim karu hi mꞌonen amenat, ma mpirsai batuur-batuur meu Uisneno, Uisneno
narekoꞌ amenat naan. Karu amenat naan anmoꞌe nsaan, Uisneno of annoes nain in saant
ein.
JAM 5:16 Karu naꞌko ki ammoꞌe msaan, hi ro he mmanakuꞌ sanat es nok es. Nok ranan
naan, ro hi mꞌonen es nok es ate, maut he hi mjair reko. Tuaf reꞌ in neekn ee
kninuꞌ ma namneo, in nꞌoen ee naheun nok kuasa maꞌtaniꞌ, ma bisa tapein in afan.
JAM 5:17 Tait iꞌtopeꞌ naꞌko kaꞌo Elia. In mansian on reꞌ hit imsaꞌ. Mes oras in
nꞌonen he kais naꞌuur antein, uran naan nasnaas nain, ma ka nmouf niit fa tar antea
toon teun ma stenaꞌ.
JAM 5:18 Rarit in nꞌonen he ntoit uran, ma uran naan nmouf nain oras naan. Huun ein
natoron ma nnoo maten, ma sekit amnonut amsaꞌ.
JAM 5:19 Aok-bian arki! Karu anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ nmoꞌe nsaan ma nasaitan saaꞌ-
saaꞌ reꞌ batuur, rarit anmuiꞌ tuaf reꞌ nturun ma nbaab ee nfain neem neu Uisneno In
raan amneot, naan reko.
JAM 5:20 Mimnau mirek-rekoꞌ! Karu hi mturun tuaf reꞌ anmoꞌe nsaan, he in nfain neem
neu Uisneno, ma in naꞌpiis, hi msoi maan ee, maut he in nmoin piut nok Uisneno. Nok
ranan naan, Uisneno nnoes nain in saant ein reꞌ mfau-rutun naan. On reꞌ naan, tua.
Naꞌko au, naiꞌ Yakobus kau, tua.
1PE 1:1 Surat reꞌ ia, naꞌko au naiꞌ Petrus kau, es reꞌ Yesus Kristus In haef. Au
ꞌtui surat reꞌ ia, ma ꞌsoun ee ꞌeu ki reꞌ Uisneno npiir naan ki. Hi mjair anao-
amnemat reꞌ mnao ma mmoni mbi bare-bare et propinsi Pontus, propinsi Galatia,
propinsi Kapadokia, propinsi Asia, ma propinsi Bitinia. Aok-bian manekat arki!
Naꞌko un-unuꞌ, Amaꞌ Uisneno npiir nain ki he mjair Iin na. In Asmaan ee nmoeꞌ ki
mjari kninuꞌ meu Ne msaꞌ, he hi bisa mmoeꞌ mituin In apreent ein ok-okeꞌ reꞌ Yesus
Kristus anfee sin neu ki. Ma karu hi mmoeꞌ mituin In apreent ein ok-okeꞌ, naan on
reꞌ Uisneno nbisin Naiꞌ Yesus In naaꞌ ee neu ki, he njair tanar nak, hi mikninuꞌ
mrair meu Ne. Au ꞌonen he Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, maut
he hi bisa mmoin naꞌko neon goes meu neon goes nok mamut, rameꞌ es nok es, ma
taininaꞌ naꞌbaab ok piut.
1PE 1:3 Areꞌ kanan pures ma boꞌis neu Uisneno! In reꞌ naan hit Usiꞌ Yesus Kristus
In Amaf. Natuin Uisneno In neekn ee reko, es naan ate In nkasian kit. Yesus Kristus
anmaet, rarit In nmoni nfain. Onaim oras Kristus namonib kit, In nfee kit ꞌmoin
feꞌu nahuum on reꞌ nahonis nafaniꞌ kit. Es naan ate, hit tpirsai teu Kristus piut,
ma hit tafnekan ma tpirsai mtak, In of anpairoir ma npijaar kit nok rek-reko.
1PE 1:4 Anbi pah-pinan ia, karu aꞌnaef es anmaet, in nasaitan in aꞌmuiꞌk ein neu in
aanh ein. On naan amsaꞌ, Naiꞌ Yesus natunuꞌ nrair pusaak neu kit et neon goe tunan.
Pusaak naan ka bisa nreuꞌ fa, ka bisa nrapuꞌ fa, ma ka bisa namneuk fa.
1PE 1:5 Hi mpirsai mak Uisneno nmuiꞌ kuasa he nturun ma nbaab ki. In npijaar ma
npairoir ki, he saaꞌ es kais nareuꞌ ki. Ma oras pah-pinan ia namsoup, In he naruruꞌ
ma nakriraꞌ, he In nsoi nafetin ki nok taos ma moꞌet on mee.
1PE 1:6 Es naan ate, hi neekm ein anmarinan, maski oras ia hi mnaben ate maꞌfenaꞌ
natuin hi mipein susat humaꞌ-humaꞌ.
1PE 1:7 Uisneno nkonan kit he tapein furit he nꞌui ma nsobaꞌ hit rais pirsait ee
teu Ne. Karu hit tpoi tkoon taꞌko furit, naan naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, hit rais
pirsait naan maꞌtaniꞌ ma batuur. Hit bisa tataib ee nok amnatuꞌ. Hit ro he tout goe
nbi ai je nanan, he in makrauf ein anpoin feꞌ, naꞌ hit tapeni mnaut ee in afan
batuur-batuur. Te kaah, tatuin Uisneno In tenab, hit rais pirsait maꞌosaꞌ nneis
naꞌko mnatuꞌ. Onaim karu hit rais pirsait ii npoi nkoon naꞌko furit on reꞌ naan,
oras Yesus Kristus ankoen On anfain neem, of Uisneno nboꞌis kit, rarit In naruruꞌ
ma nakriraꞌ hit pinak ma krahak, ma In nhormaat kit.
1PE 1:8 Maski hi ka mkius miit fa Naiꞌ Yesus langsung, mes hi mneek Ee. Maski hi ka
mkius miit Ee fa oras ia, mes hi mpirsai Je. Hi neekm ein anmariin anneis-neisi
msaꞌ, maski ka nmuiꞌ fa uab reꞌ natai he mitoon meu tuaf ein anmatoom nok hi neekm
ein anmarinan.
1PE 1:9 Natuin hi mpirsai Je, hi upam ma paꞌe, es reꞌ Uisneno nsoi nafetin ki naꞌko
hi sanat ma penu sin.
1PE 1:10 Uisneno In mafefa kniunꞌ ein un-unuꞌ sin namin he nahinin reko nneis, on
mee mꞌes Uisneno nsoi nafetin tuaf naꞌko sin sanat ma penu sin. Mafefa kniunꞌ ein
naan natoon nanin anmatoom nok Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu ki,
natuin In nabarab anrair he nsoi nafetin ki.
1PE 1:11 Kristus In Asmaan ee nmeup et sin neek ein he natoon nain am nak, Kristus
ro he napein susat, ma nok ranan on mee he In napein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat. Areꞌ
rasin naan anjarin okeꞌ te, naꞌ Uisneno naikas naꞌrat-raatn Ee. Es naan ate, mafefa
kniunꞌ ein namin he nahinin rekaꞌ te rasin reꞌ ia njarin.
1PE 1:12 Rarit Kristus In Asmaan ee, natoon neu mafefa kniunꞌ ein am nak, sin es
reꞌ ka nkius ma nitan fa, mes hi es reꞌ amkius ma miit rasin reꞌ ia. Oras ia hi
mneen ma mitniin maan rasin reꞌ ia, natuin Uisneno In Asmaan Akninuꞌ naꞌko sonaf
neno tunan ansonuꞌ ma nreek tuaf aꞌtetaꞌ he neit natoon Uisneno In Rais Reko neu
ki. Te kaah, Uisneno In ameupt ein sonaf neno tunan anromin he nitan kuuk areꞌ
rasin reꞌ ia.
1PE 1:13 Es naan ate, hi ro he mibarab piut he mihiin mirek-rekoꞌ rasin reꞌ ia ok-
okeꞌ. Ampanat mirek-rekoꞌ he hi mitenab namneo ma namnoon. Mibarab piut he hi
mpirsai piut meu Yesus Kristus tar antea In nkoen On anfain neem. Natuin anbi oras
naan, Uisneno he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu ki.
1PE 1:14 Hi ro mneen ma mitniin Uisneno, on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ anneen ma natniin in
ainaf-amaf. Unuꞌ te hi ka mihiin fa feꞌ Uisneno In raan aꞌhonis reꞌ amneot ma
amnonot. Mes oras ia hi mihini mrair. Onaim kais ammoin mituin hi romim reꞌ he
mmoeꞌ maufinu mtein. Fin reꞌ naan hi raan aꞌhonis amnaaꞌ.
1PE 1:15 Es naan ate, oras ia hi ro he mmoni kninuꞌ. Natuin Uisneno, ro kninuꞌ. In
es reꞌ noꞌen ma nnapen naan ki he mjair In aanh ein. Natuin rasi naan, hi ro he
kninuꞌ mbi hi ꞌmoinm ein aꞌteme-ꞌteme.
1PE 1:16 Fin matuꞌi nbi Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Hi ro he kninuꞌ, natuin Au
kninuꞌ Kau.”
1PE 1:17 Hi mroim he miꞌuab mok Uisneno nahuum on reꞌ hi Amaꞌ. In njair Afeek Rasi
msaꞌ, reꞌ of anparikas ansuun-suun tuaf in aꞌmonin. Mes In ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ
afeek rasi bian ein. Fin In nafeek rasi, ro natai ma ka maꞌfeen ao-biaf fa. Es naan
ate hi ro he mpaant om. Fin hi on reꞌ atoin sonaꞌ reꞌ mitua mtahan ambi pah-pinan
ia.
1PE 1:18 Hi mihini mrair mak, Kristus anbaen nafeek anrair he nsoi nafetin ki naꞌko
hi ꞌmonim reꞌ ka maꞌuꞌu ma maꞌbaꞌaf fa. ꞌMonit nahuum on reꞌ naan, hi mtoup maan ee
miꞌko hi beꞌi-naꞌi sin, on reꞌ pusaak. Mes mimnau, fin Kristus ansoi ki ka npaek fa
roi mnatuꞌ aiꞌ roi mutiꞌ reꞌ of namnekun okeꞌ.
1PE 1:19 Mes In nsoi ki npaek In naaꞌ ee kuun. Naan, ro maꞌosaꞌ batuur! In nmaet on
reꞌ ꞌbib-kaes aan es, reꞌ ka nmoeꞌ niit fa sanat, reꞌ sin nroor goe he njair fuaꞌ-
turuꞌ.
1PE 1:20 Oras Uisneno ka nmoeꞌ pah-pinan ia fa feꞌ, In nahini nrair saaꞌ-saaꞌ reꞌ
Kristus of anmoeꞌ sin. Mes unuꞌ te, Uisneno ka naruruꞌ ma nakriraꞌ Kristus fa feꞌ
neu mansian anbi pah-pinan ia. Oras ia, in feꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ Kristus he njair
tetus neu ki.
1PE 1:21 Natuin Kristus anmoeꞌ on naan, hi bisa mpirsai Uisneno. Fin In namonib
nafaniꞌ Kristus, ma naikas naꞌrat-raatn Ee. Uisneno nmoeꞌ on naan he hi mpirsai Je,
ma mifnekan he In nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ In anbaꞌan nain je.
1PE 1:22 Hi mmoeꞌ mituin saaꞌ reꞌ batuur. Onaim oras ia hi bisa mmeup maꞌtaniꞌ meu
Uisneno. Naan anmoeꞌ ki mneek hi aok-bian atoin apirsait ein batuur-batuur. Hi rais
manekat naan ro he naꞌbaab on piut, natuin hi neekm ein nakniunꞌ ein.
1PE 1:23 Oras ia, hi mipeni mrair ꞌmoin feꞌu. Mes ꞌmoin feꞌu reꞌ ia hi ka mipein je
fa miꞌko hi ainaꞌ-amaꞌ reꞌ of anmaten nbin pah-pinan ia, mes hi mipein je miꞌko hit
Amaꞌ abit sonaf neno tunan reꞌ ka nmaet fa. Hi ꞌmoin feꞌu reꞌ ia, hi mipein je
miꞌko Uisneno In Kabin ma Prenat. In Kabin ma Prenat reꞌ ia, neiki ꞌmonit reꞌ
amneot ma amnonot, ma ntahan piut.
1PE 1:24 Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Mansian ii, on reꞌ huun, aiꞌ
fubonaꞌ. Fin sin reok ein naan, ka ntahan aꞌroo fa. Huun ee, namnene nreuꞌ. Fuboon
ee msaꞌ, namnene nkoon. Ka ꞌroo fa te, sin nmaten, rarit sin namnekun.
1PE 1:25 Mes hit Usiꞌ In Kabin ma Prenat, nabar-baar ma ka natfeek fa.” Uisneno In
Kabin ma Prenat sin reꞌ naan, esan reꞌ Rais Reko reꞌ hai mitoon amrair sin meu ki.
1PE 2:1 Onaim hi kais ammoeꞌ maufinu saaꞌ-saaꞌ. Kais miꞌkakeꞌ mok tuaf. Kais
amputa-kriu. Kais ammuiꞌ tenab ma neek menas karu tuaf anneis ko. Kais miꞌuab
miꞌreꞌuf es in kanan. Mait imporin moeꞌt ein naan ok-okeꞌ nai!
1PE 2:2 Riꞌana kruuꞌf ein namnaun he nsusun naꞌkon sin ainf ein. On naan amsaꞌ, hi
neekm ein ro he namnaun he nahiin Uisneno In Kabin ma Prenat sin. Fin reꞌ naan
anmoeꞌ hi rais pirsait anmaꞌbaab on piut naꞌko neon goes neu neon goes. Nok ranan
naan, hi bisa mneek amnasi mbi ꞌmonit reꞌ mituin Uisneno In romin.
1PE 2:3 Fin hi mnaben maan hit Usiꞌ In nekan arekot.
1PE 2:4 Ammafuut ma miꞌkiiꞌ mok Kristus. Fin In on reꞌ faut goes, reꞌ anmoin. Tuukn
ein nait inporin fatu naan, natuin sin nateenb ein am nak, fatu naan ka mapakeꞌ fa.
Mes Uisneno naan Ee, maꞌoos reꞌuf, rarit anpiir naan Ee he njair fatu ꞌsukiꞌ reꞌ
pentiing anneis-neis.
1PE 2:5 Hi ro he mmafuut mok Kristus msaꞌ, he Uisneno npaek ki. Nok ranan naan, hi
on reꞌ fatu reꞌ Uisneno npiir naan ki, he nafenaꞌ umi neu In Asmanan. Hi on reꞌ
fatu reꞌ nmoni msaꞌ, on reꞌ Kristus. Hi on reꞌ aꞌnaak rais pirsait ein reꞌ nmonin
akninuꞌ neun Uisneno. Naan nahuum on reꞌ hi meik fuaꞌ-turuꞌ meu Ne. Hi fuaꞌ-turuꞌ
naan anharineb Uisneno In nekan, natuin Yesus Kristus anmaet neu ki ok-okeꞌ.
1PE 2:6 Fin matuꞌi et Suur Akninuꞌ mnak, “Amkius feꞌ! Fin Au ꞌtao faut fua meseꞌ,
anbi kota Yerusalem ia, reꞌ sin nteek ee mnak, ‘kota Sion’. Au es reꞌ aꞌpiir aan
kuuk fatu naan. In ro maꞌoos reꞌuf neu Kau. Onaim tuaf reꞌ anpirsai Je, of ka
napein fa rais mae saaꞌ-saaꞌ.”
1PE 2:7 Naiꞌ Yesus naan, nahuum on reꞌ fatu naan. Rarit, neu tuaf reꞌ anpirsai Je,
In maꞌosaꞌ batuur amsaꞌ. Mes neu tuaf reꞌ ka npirsai Je fa, matuꞌi et Uisneno In
Suur Akninuꞌ mnak, “Fatu reꞌ tuukn ein nait inporin, oras ia njair faut fua meseꞌ,
reꞌ pentiing anneis-neisi.”
1PE 2:8 Matuꞌi msaꞌ am nak, “Anmuiꞌ fatu reꞌ anmoeꞌ tuaf nastuun. Anmuiꞌ fatu reꞌ
anmoeꞌ sin antaikobin.” Sin ntaikobin, natuin sin ka nromin fa he nmoeꞌ natuin ein
Uisneno In Kabin ma Prenat sin. Fin Uisneno nꞌator nain he sin ntaikobin on naan.
1PE 2:9 Mes hi ka on fa reꞌ naan. Fin hi mjair tuaf reꞌ Uisneno kuun es reꞌ anpiir
ki. Hi mjair Iin na. Hi on reꞌ aꞌnaak rais pirsait reꞌ ntuthae usif. Hi on reꞌ pah
es, reꞌ nmoni kninuꞌ neu Uisneno. Hi mjair on reꞌ naan he hi bisa mitoon meu areꞌ
kanan mansian anmatoom nok Uisneno In nekan arekot reꞌ In nakriir ee neu ki. Fin In
nreun ki he misaitan rais maufinu, he mmoin nok ꞌmoeꞌ reko. Naan on reꞌ hi mpoi
miꞌko meisꞌokan, ma mmoni mbi In meꞌu-sineꞌ reꞌ reok reꞌuf.
1PE 2:10 Unuꞌ te, hi mjair on reꞌ nonot-asar pukan es, reꞌ ka mapakeꞌ fa. Mes oras
ia, hi mtaam amjair Uisneno In nonot-asar. Unuꞌ te, hi ka mroim fa he mtoup Uisneno
In rais kasian neu ki. Mes oras ia, hi mtoup maan ee jen!
1PE 2:11 Aok-bian manekat arki! Hi reꞌ ia, suma mjair amnemat ambi pah-pinan ia
goah. Fin hi on reꞌ atoin sonaꞌ reꞌ anao-amnemat. Es naan ate, au ꞌtoit piut-piut
he hi kais mihuum on reꞌ tuaf bian abitan pah-pinan ia, reꞌ anmoꞌen maufinu natuin
sin roimk ein. Fin anbi hi nekam naanm ein anmuiꞌ makenat. Es reꞌ romif he nmoeꞌ
maufinu nmakeen anraban romif he nmoeꞌ reko. Onaim kais amkonan romif he nmoeꞌ
maufinu naan niis ki. Fin karu on naan ate, hi mimreuꞌ!
1PE 2:12 Ampaant om he hi mmoin mimneo ma mimnono mbi tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno
sin humak ma sin matak. Nok ranan naan, karu sin he nakuu ki rafuꞌ-rafuꞌ, sin suma
niit ahaa hi ꞌmoꞌem arekot. Rarit oras Kristus ankoen On anfain neem, sin of es reꞌ
naikas naꞌrat-ratan kuuk Uisneno, natuin hi ꞌmoꞌem arekot naan.
1PE 2:13 Hit Usiꞌ In roimn ee es reꞌ hi mneen ma mitniin anaaꞌ kuaast ein. On reꞌ:
amneen ma mitniin usif, natuin in njair aꞌnaak koꞌu.
1PE 2:14 Amneen ma mitniin gubernur, fin uisf ee es anreek ma nhaef ee, he in
nasanut hukun neu tuaf ein reꞌ nmoꞌen rais maufinu, ma in nboꞌis tuaf reꞌ nmoꞌen
rasi reko.
1PE 2:15 Es naan ate, Uisneno nroim he hi mmoeꞌ mituin rais reokn ein, he amoont
ein reꞌ ka nahinin fa saaꞌ-saaꞌ, ka nmuꞌin fa ꞌsukif he nakuu ki.
1PE 2:16 Maut he hi mjair tuaf-tuaf reꞌ napenin fetin reꞌ mmuiꞌ hak he mmoeꞌ mituin
hi roim ein kiim, mes kais ampaek hak naan tafiꞌ-tafiꞌ he mmoeꞌ rais maufinu.
Ampaek hak naan he mmeup meu Uisneno, fin hi mjair Iin na.
1PE 2:17 Hi ro he mhormaat areꞌ tuaf ein arsin. Hi ro he mneek areꞌ tuaf ein reꞌ
anpirsain neun Kristus. Hi ro he mmoin pantas ambi Uisneno In human ma In matan,
fin In of es nafeek hukun neu ki. Ma hi ro he mhormaat meu reꞌ anaaꞌ apreent ein.
1PE 2:18 Aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin! Amneen ma mitniin hi usiꞌ sin, ma mtao hormaat
meu sin. Kais suma mneen ma mitniin meu usiꞌ reꞌ neekn ee reok goah. Mes karu hi
usiꞌ in maufiun ii maꞌtaniꞌ, hi ro he mneen ma mitniin ee msaꞌ.
1PE 2:19 Karu anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ mipein hukun tafiꞌ-tafiꞌ miꞌko hi usiꞌ,
maski hi ka mmoꞌe msaan fa saaꞌ-saaꞌ, ma karu hi maran ma mtahan ambi susat naan
natuin hi mimnau Uisneno In roimn ee neu ki, Uisneno of naruruꞌ ma nakriraꞌ In
nekan arekot neu ki.
1PE 2:20 Karu hi mmoꞌe msaan, rarit mipein besoꞌ, in upan ma paꞌe saaꞌ, karu hi
maran ma mtahan ambi susat naan? Ka nmuiꞌ fa, tua! Mes karu hi mipein susat natuin
hi mmoeꞌ reko, rarit hi maran ma mtahan, Uisneno nkius ma ntao In neekn ee nok ki.
1PE 2:21 Fin Kristus anroim he hi mmoeꞌ reko, maski hi mipein susat amsaꞌ. Fin In
nasaah susat neu kit amsaꞌ. Nok ranan naan, In njari ꞌtopeꞌ he tmoeꞌ tatuin Ee, on
reꞌ hit tnao tatuin In haen noben.
1PE 2:22 Uisneno In Suur Akninuꞌ antui mnak, “In ka nmoeꞌ niit fa sanat. Ka tiit fa
puta-kriut reꞌ npoi naꞌko In fefan.”
1PE 2:23 Oras sin nkanaꞌpaar Ee, In ka nbaras fa. Oras In napein susat, In ka
naꞌuab fa he nbaras. Mes In nnonaꞌ In tuan ee neu Uisneno. Fin In npirsai mnak,
Uisneno, Afeek Rasi reꞌ natai!
1PE 2:24 Kristus es reꞌ nasaah hit sanat ma penu sin oras In nmate nbi hau nehe. In
nmoeꞌ on naan, he hit kais atmoin nok ꞌmoeꞌ sanat antein. Rarit oras ia, hit ka
tmoin fa nok ꞌmoeꞌ sanat, mes hit suma tmoin nok ꞌmoeꞌ amneot ma amnonot. Fin In
nsenuꞌ ma nsekaꞌ kit, he ntoup naan hit hukun. Hukun naan anmoeꞌ napapaꞌ In aon ee
ok-okeꞌ, tar antea In nmaet. Paap ein reꞌ nmoeꞌ Je ma nmaet naan, narekoꞌ nrair ki
goen.
1PE 2:25 Fin hi on reꞌ ꞌbib-kase reꞌ unuꞌ te hi mbeon om. Mes oras ia hi mtebi
mfain meu Uisneno In ranan reꞌ namneo ma namnoon. Fin In es reꞌ anpairoir ma npanat
ki rek-reko, nahuum on reꞌ atukus tuaf es, reꞌ anpairoir ma natuuk in abib-kaesn
ein.
1PE 3:1 Bifee mamoen ein! Feꞌe na au ꞌak hit ro he tneen ma tatniin anaaꞌ kuasat
sin. Onaim hi ro he mneen ma mitniin hi moen naan. Mimnau, fin anbi hi tnaanm ein
anmuiꞌ mone bian reꞌ ka nromin fa he nmoeꞌ natuin Uisneno In Kabin ma Prenat. Maski
sin ka nromin fa he nneen ma natniin hi uab ein, mes sin of anpirsain neun Kristus
natuin hi ꞌmonim.
1PE 3:2 Fin sin nkisun ma nitan hi mmoeꞌ areꞌ rasi nok neek amneot ma amnonot ma
nakninuꞌ nbi Uisneno In human ma In matan.
1PE 3:3 Bifee ngguin sin namasan, ka naꞌko fa saaꞌ reꞌ tkius tiit ee. On reꞌ:
nbagaya nmoeꞌ ꞌnaak fuun ein, ansoiꞌ ma nbuiꞌ sin humaꞌ-humaꞌ, aiꞌ, natoon ok
bainesiꞌ nok sin npaken moroꞌ-mutiꞌ, aiꞌ npaken tai maꞌosaꞌ reꞌ ka pantas fa.
1PE 3:4 Mes reꞌ nmoeꞌ bifee ngguin anjair namasan batuur, esan reꞌ: sin neek ein,
reꞌ ka tkius tiit ee fa. On reꞌ: neek arekot, ma neek teas. Fin masaf on reꞌ naan
ka namneuk fa, maski bifee ngguin namnasin nrarin. Tatuin Uisneno In tenab, masaf
on reꞌ naan, ro maꞌoos reꞌuf.
1PE 3:5 Fin un-unuꞌ te, bifee ngguin reꞌ neek akniunꞌ ein, reꞌ anpirsain neun
Uisneno, sin namasan on reꞌ naan. Sin nneen ma natniin neun sin moenk ein amsaꞌ.
1PE 3:6 Tait iꞌtopeꞌ taꞌko ain Saraꞌ. In nneen ma natniin in mone, aam Abraham. In
nkonan in mone he nꞌaotr ee msaꞌ. Hi arki bifee ngguin, hi ro he mituin ain Saraꞌ
in aꞌmoꞌen, natuin karu hi mmoeꞌ batuur, hi kais mimtausan saaꞌ-saaꞌ.
1PE 3:7 Atoin mafeꞌe sin! Ammoin nekaf meseꞌ mok hi fee ngguin. Amtai mirek-rekoꞌ
saaꞌ reꞌ reko neu sin, rarit ammoeꞌ mituin. Miruruꞌ ma mikriraꞌ rais hormaat meu
sin mbi areꞌ kanan rasi, natuin bifee ji in aꞌbeꞌin ka humaꞌ meseꞌ fa on reꞌ atoin
ii in aꞌbeꞌin. Fin hi arki buꞌ-buaꞌ amtoup pusaak reꞌ Uisneno he nfee je neu ki.
Pusaak naan, es reꞌ hi buꞌ-buaꞌ amtoupu ꞌmoin feꞌu reꞌ Uisneno nfee je naꞌko In
nekan arekot. Mes hi atoin mafeꞌe, hi ro he mmoin nekaf meseꞌ mok hi fee ngguin on
naan, he karu hi nua ki mait nekaf ma mꞌonen amtoit rais jes miꞌko Uisneno, In
nroim he nneen ma natniin hi onen naan.
1PE 3:8 Aok-bian manekat arki! In amsoupn ii, au he uꞌuab rais jes aꞌtein. Hi ok-
okeꞌ ro he mmoin nekaf meseꞌ amsaꞌ. Karu tuaf es ansuus aiꞌ anmariin, hi bian ii ro
he mnaben mituin on naan. Amneek tuaf ein reꞌ sin anpirsain Kristus. Miruruꞌ ma
mikriraꞌ neek arekot es nok es. Kais maikas hi tuam ein, fin hi ro he mnekaꞌpaar.
1PE 3:9 Kais ambaras maufinu nok maufinu. Karu tuaf nakritik ki, kais mikritik
mifaniꞌ tuaf naan. Mes amtoit he Uisneno nmoeꞌ rais reko neu ne. Fin Uisneno noꞌen
naan ki he mjair Iin na, he hi bisa mtoup rais reko naꞌko Na.
1PE 3:10 Fin matuꞌi et Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, “Tuaf reꞌ nami ꞌmoin reko, ma reꞌ
nami ꞌmonit tar namnais, tuaf naan ro he npanat in fefan he kais anmahaat, ma kais
naꞌuab puta-kriut.
1PE 3:11 In ro he naꞌpiis naꞌko in saant ein, he kais anmoeꞌ rais maufinu ntein,
mes nabaniꞌ he nmoeꞌ rais amneot ma amnonot. In ro he nanoniꞌ he nmoni nmarameꞌ nok
areꞌ tuaf ein ok-okeꞌ, rarit naim ranan he nareok nok sin.
1PE 3:12 Fin hit Usiꞌ ntarun mataf, neu tuaf reꞌ nmoin nok amneot ma amnonot. Ma In
nroim he nneen sin oen ein amsaꞌ. Mes hit Usiꞌ nraban piut, neu tuaf reꞌ nmoin nok
ꞌmoeꞌ maufinu.”
1PE 3:13 Karu hi mroim he mmoeꞌ reꞌ batuur, sekau es reꞌ he nmoeꞌ maufinu neu ki
ntein? Ka nmuiꞌ fa, tua!
1PE 3:14 Mes maski hi mmoeꞌ reꞌ batuur, rarit anmuiꞌ tuaf reꞌ nasusab ki, hi mipein
upan ma paꞌe. Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nahiin fa Kristus namtau natuin rais jes, hi
kais mimtau mituin on naan. Hi teenb ein kais antaisibun ma hi neekm ein kais
ansusan on reꞌ sin.
1PE 3:15 Ammoeꞌ hi neekm ein antaininaꞌ, natuin hi mtoup Kristus et hi neekm ein he
njair hi Usiꞌ reꞌ akninuꞌ. Karu tuaf antoit ki he mitoon hi rais pirsait, ma
nansaaꞌ am es hi mifnekan ma mharap mak, Kristus of anmoeꞌ areꞌ raisn ein ok-okeꞌ
anjarin reko, hi ro he mibarab piut-piut he mitaah sin.
1PE 3:16 Mes hi ro he mitaah sin miꞌko neek arekot, miruruꞌ ma mikriraꞌ rais
hormaat meu sin, he sin nahinin nak hi mmoeꞌ rais reko reꞌ amneot miꞌko neek
akninuꞌ. Maski hi mmoeꞌ reko on naan amsaꞌ, mes of anmuiꞌ tuaf reꞌ he naꞌuab namouf
ki, natuin hi mmafuut mok Kristus. Onaim karu hi mmoeꞌ areꞌ rais reko piut-piut,
tuaf-tuaf reꞌ ankanaꞌpaar ki of namaeb ok.
1PE 3:17 Karu rasi naan natuin Uisneno In romin, kais amnikan, fin reko nneis hi
mipein susat natuin hi mmoeꞌ rais reok amneot; kais natuin hi mmoꞌe msaan.
1PE 3:18 Fin Kristus anmaet no meseꞌ, natuin hit mansian ii tmoꞌe tsaan. In reꞌ
anmoin namneo ma namnoon, anmaet neu kit reꞌ tmoin nok saant am penu. In nmaet he
hi bisa mmarameꞌ mfain mok Uisneno. Kristus naan, mansian on reꞌ hit imsaꞌ. Tuaf
anroor naꞌmaet Je, rarit Uisneno In Asmaan ee namonib nafainꞌ Ee.
1PE 3:19 Asmanaf naan neik Je nnao he nanoniꞌ nitun reꞌ anꞌoꞌof sin anbin baer jes
on reꞌ bui.
1PE 3:20 Sin reꞌ naan esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ un-unuꞌ te, sin ka nromin fa he nneen
ma natniin Uisneno. Oras naan, kaꞌo Noh anmoꞌe bnao oe kouꞌ goes. Uisneno npa-pao
he niit kar-karu areꞌ tuaf ein he nmoeꞌ natuin In romin, mes sin ka nromin fa. Etun
suma tuaf faun goah reꞌ nsoi naan sin naꞌko noe sakoꞌ naan.
1PE 3:21 Noe sakoꞌ naan anjari ꞌtopeꞌ, on reꞌ oras nasrain ki. Asranit naan naruruꞌ
ma nakriraꞌ mnak, Uisneno nsoi nafetin ki naꞌko hi sanat ma penu sin, natuin Yesus
Kristus anmoni nfain. Oras sin nasrain ki, sin ka naniu ki fa he nakninuꞌ hi aom
ein naan, natuin in batuurn ii, es reꞌ hi mbaꞌan meu Uisneno he mikninuꞌ hi neekm
ein naan. Nok ranan naan hi bisa mmoin ma mmoeꞌ rais amneot ma amnonot.
1PE 3:22 Oras ia, Naiꞌ Yesus ansae nfain et sonaf neno tunan. Anbi nee In ntook et
bare mahormaat reꞌuf anbi Uisneno In aon-bian aꞌneꞌu. Rarit ameupt ein abitan sonaf
neno tunan, areꞌ kuasa sin ok-okeꞌ, ma areꞌ anaaꞌ kuasa bian sin, ro he nneen ma
natniin Kristus.
1PE 4:1 Kristus naan, mansian on reꞌ hit. Natuin In napein susat ma haꞌmuꞌit amfa-
faun, hi ro he mibarab amsaꞌ he mipein susat ma haꞌmuꞌit, on reꞌ In. Mes mimnau,
fin tuaf reꞌ nabarab he napein susat ma haꞌmuꞌit natuin anmafuut nok Kristus, in
nafeek anrair he ka nmoeꞌ fa sanat ma penu ntein.
1PE 4:2 Maski in nmoin feꞌ nbi pah-pinan ia, mes in ka nmoin fa he nmoeꞌ sanat
antein on reꞌ mansian bian sin. Fin in nmoin natuin Uisneno In romin.
1PE 4:3 Unuꞌ te, oors ee nanokab karu hi he mmoeꞌ maufinu saaꞌ ahaa, nahuum on reꞌ
tuaf reꞌ ka nahiin fa Uisneno. On reꞌ: sin nmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ. Sin nmakaken. Sin
natuin sin roimk ein he nmoꞌen maufinu. Sin ninun raur mafu. Sin nmoꞌen fesat
amreꞌut. Sin nmoꞌen fesat makonit ma makaket. Sin nmoꞌen fuat reꞌ bisa nmoeꞌ hit
fuunk ein natoron ma aok ii napiip.
1PE 4:4 Sin naꞌuab naꞌreꞌuf hi kaan foo menin, natuin sin ka nahinin fa neu saaꞌ am
es hi ka mseor gom mituin fa mok sin ꞌmoeꞌ maufinu reꞌ bainesiꞌ naan.
1PE 4:5 Mes mimnau, fin sin ro he nbaisenun nꞌanin Uisneno, reꞌ njair Afeek Rasi.
Sin ro he natoon ma nataah neu Ne mnak, nansaaꞌ am es sin nmonin nok maufinu on reꞌ
naan. Kais amnikan, fin hit mansian ii ok-okeꞌ ro he tbaisenu tꞌain Uisneno. Neu
tuaf reꞌ anmoin feꞌ, ma neu tuaf reꞌ anmate nrarin amsaꞌ.
1PE 4:6 Batuur! Uisneno he nparikas amaets ein, on reꞌ In nparikas amoint ein. Fin
In he nkius sin raan aꞌhonis oras sin nmonin feꞌ. Es naan ate, Naiꞌ Yesus annao
natoon Uisneno In Rais Reko neu sin, maut he sin bisa napenin aꞌhonis he sin nmoꞌen
natuin Uisneno In romin.
1PE 4:7 Neon amsoupt ii npaumak-maak een. Es naan ate, hi ro mitenab mifan-faniꞌ,
ma mneek teas, he hi bisa mꞌonen nok rek-reko.
1PE 4:8 Reꞌ pentiing ii, hi ro he mmoin piut ambi rais manekat es nok es. Fin tuaf
bian anmoꞌen sanat amfa-faun, mes hi bisa mmapartein feꞌ karu hi mneek ee.
1PE 4:9 Amtoup tuaf naꞌko bare bian nok reko reꞌ he natua ntahan anbi hi umi. Mes
mimnau. Kais amtoup goe nok rasi ꞌmunuꞌ.
1PE 4:10 Ansuun-suun tuaf reꞌ antoupu nrarin mahinif ma manoef naꞌko Uisneno, ro he
npaek je he ntuthae in aok-bian apirsait ein. Ampairoir ma mpijaar mahinif ma
manoef naan rek-reko, he mapakeꞌ neu Uisneno.
1PE 4:11 On reꞌ: karu mtoup mahinif ma manoef he minoniꞌ tuaf, mimnau, hi ro he
mitoon meu sin ampaek Uisneno In Kabin ma Prenat kuun. Karu mipein mahinif ma
manoef he mtuthae tuaf, amtuthae mpake ꞌbeꞌif reꞌ Uisneno nfee je neu ki. Nok ranan
naan, areꞌ tuaf ein sin nkisun ma nitan nak, hi reꞌ naan, Yesus Kristus Iin na.
Onaim sin naikas naꞌrat-ratan Uisneno. Fin Uisneno naan, mapinaꞌ-makrahaꞌ! Ma In
kuasa he nnaaꞌ aprenat ka natfeek niit fa! Batuur on naan, tua!
1PE 4:12 Aok-bian manekat arki! Kais amsanmaak karu mipeni ꞌtakaꞌ reꞌ maꞌfenaꞌ. Fin
reꞌ naan ansobaꞌ hi rais pirsait. Kais mutenab mak, suma ho mmees kuum es reꞌ
mupeni ꞌtakaꞌ on reꞌ naan.
1PE 4:13 Mes hi bisa mmariin, natuin hi mipein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat nahuum on reꞌ
Kristus napein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat amsaꞌ. Nok ranan naan, hi neekm ein anmarinan
oras mansian ii ok-okeꞌ nkius niit Kristus In pinan ma krahan.
1PE 4:14 Oras tuaf ankanaꞌpaar ki natuin hi mmafuut mok Kristus, hi mipein upan ma
paꞌe, natuin Uisneno In Asmanan reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ nmoin et hi tuam ein aan.
1PE 4:15 Mes karu hi ro he mipein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat, kais natuin hi mjair aroor
tuaf, aiꞌ abakat, aiꞌ atoin maufinu, aiꞌ tuaf reꞌ nseitn on neu biak ein sin
urusan.
1PE 4:16 Mes karu tuaf napein haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat natuin anjair Kristus Iin na, in
kais namaeb on. Reko nneis sin npures ma nboꞌis Uisneno, natuin sin njarin atoni
Kristen.
1PE 4:17 In oors ee ntea goen he tuaf anbaiseun anꞌain Uisneno. In nmurai nparikas
naꞌko Iin na sin aꞌmoink ein. Onaim mitenab! Karu In nmurai naꞌko hit atoni
Kristen, on mee nok atoniꞌ reꞌ ka nroim fa he ntoup In Rais Reko? Sin of napenin
hukun maꞌfenaꞌ nneis, joo!
1PE 4:18 Fin maꞌtuꞌi nbi Suur Akninuꞌ Uisneno mnak, “Karu tuaf reꞌ nmoin namneo ma
namnoon aar aꞌkreꞌo te, ka nsoi nafetin naan ee fa, on mee nok tuaf reꞌ ka ntoe ma
nrae natuin fa Uisneno? Rarit, on mee ntein nok reꞌ tuaf reꞌ nmoin nok ꞌmoeꞌ
sanat?”
1PE 4:19 Onaim karu Uisneno nkonan Iin na he napenin haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat natuin
Uisneno In romin, sin bisa npirsain am nak, In of anpanat ma npafaꞌ sin. Fin In es
reꞌ anmoeꞌ ma npakae naan sin. In nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ In naꞌuab anrair je msaꞌ.
Natuin In npanat ma npafaꞌ sin on reꞌ naan, es naan ate sin napenin mainuan feꞌ he
bisa nmoꞌen rasi reꞌ namneo ma namnoon piut.
1PE 5:1 Au kuuk aꞌjair aꞌnaakt es. Unuꞌ te, oras Kristus nasaah In haꞌmuꞌit ma
maꞌneꞌat, au ꞌkius ma ꞌiit ꞌeik au matak fuan. Oras mansian ii ok-okeꞌ of ankius
nitan Uisneno In pinan ma krahan, au he ꞌkius ok rasin naan amsaꞌ ꞌeik au matak
fuan. Onaim au he ꞌfaineek ꞌeu aꞌnaak jemaꞌat bian sin on nai:
1PE 5:2 hi on reꞌ atukus reꞌ npijaar in aꞌbib-kaesn ein. Onaim hi ro he mpijaar
mirek-rekoꞌ tuaf ein reꞌ Uisneno nfee sin neu ki. Amꞌurus sin nok rek-reko. Kais
amꞌurus natuin hi mepu, mes natuin hi mroim he mmoeꞌ on naan. Amꞌurus sin natuin
Uisneno In romin. Kais amroim he mipeni nneis-neis, mes ammeup nok maꞌtaniꞌ he
mturun ma mbaab Uisneno Iin na.
1PE 5:3 Kais miprenat tafiꞌ-tafiꞌ, he mtao maꞌfenaꞌ meu tuaf ein reꞌ Uisneno nfee
sin he hi mꞌurus sin. Mes hi ro he mjari ꞌtopeꞌ arekot, reꞌ miruruꞌ ma mikriraꞌ
ranan meu sin.
1PE 5:4 Naiꞌ Yesus reꞌ naan, In on reꞌ Aꞌnaak Atukus. Oras In ankoen On anfain
neem, Uisneno nroim he nfee ki hi upam, natuin hi mꞌurus Iin na nok rek-reko. Upaf
naan, ka bisa nreuꞌ fa, fin in ntahan nabar-baar.
1PE 5:5 Muinf ein! Hi ro mneen ma mitniin aꞌnaak jemaaꞌt ein. Hi arki ok-okeꞌ kais
maikas hi tuam ein. Fin matuꞌi et Uisneno In Suur Akninuꞌ mnak, “Uisneno nraban neu
tuaf reꞌ ntunaꞌ ma naꞌratan sin tuak ein, mes In nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In
nekan arekot neu tuaf reꞌ neek aꞌparan.”
1PE 5:6 Es naan ate, hi arki ok-okeꞌ ro he mimnau Uisneno In kuasa, he hi kais
maiks om. Aꞌroo-ꞌroo te, of nateef nok in oras, Uisneno he nboꞌis ki.
1PE 5:7 Amnonaꞌ ma mfee hi neekm ein he Uisneno es reꞌ anꞌurus areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii
reꞌ nmoeꞌ hi teenb ein maꞌfenaꞌ. Fin In es reꞌ ankius ma npairoir ki.
1PE 5:8 Ampaant om, oo! Mitenab mirek-rekoꞌ! Ampao rek-reko, natuin hit musu, es
reꞌ nitu ꞌnakaf he nareuꞌ nain ki. In he nꞌoor naan ki, on reꞌ muiꞌ fui apisut reꞌ
natooꞌ, ma naim muꞌit reꞌ anjair in amnahat.
1PE 5:9 Mes kais mimtau. Hi ro he mraban nitu ꞌnakaf naan. Hi ro he maran ma mtahan
amsaꞌ he mpirsai meu Uisneno piut. Fin hi mihini mrair mak, hi aok-bian apirsait
ein anbin mee-mee, ro napenin susat on reꞌ hi msaꞌ.
1PE 5:10 Mes mimnau, fin Uisneno nroim he naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu
kit. In es reꞌ noꞌen naan ki he mjair Iin na, natuin hi mtoupu mrair Kristus. Es
naan ate In he naꞌratan ki, he hi bisa mmoin piut mok Ne. Mes karu hi mipeni mrair
susat ma maꞌneꞌat ambi pah-pinan ia rabah, Uisneno he narekoꞌ nafaniꞌ ki. In he
nfee ki ꞌbeꞌif ma maꞌtanif, ma nmoeꞌ ki maran ma mtahan. In natokoꞌ ki mbi fatu
ꞌsukif maꞌtaniꞌ msaꞌ.
1PE 5:11 Hai mtoit he Uisneno es reꞌ annaaꞌ areꞌ kanan kuasa tar antea nabar-baar.
Batuur on naan, tua!
1PE 5:12 Naiꞌ Silas anturun ma nbaab kau he ꞌtui suur anaꞌ reꞌ ia. In reꞌ naan, hit
aok-bian atoin apirsait, ma au tuaf reꞌ au ꞌpirsai. Au ꞌfaineek ki, he hi maran ma
mtahan maꞌtaniꞌ, fin Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In nekan arekot neu kit piut.
Onaim hi ro he mhaek piut, kais amtet-koit.
1PE 5:13 Apirsait ein abitan kota Babel sin imsaꞌ ansoun ein haan tabes ma haan
buseet neu ki. Uisneno npiir inrair naan sin, on reꞌ In anpiir naan ki. Au anah
naiꞌ Markus ansonuꞌ haan tabes ma haan buseet amsaꞌ.
1PE 5:14 Karu hi maktefan ate, misee mpaek maneek panaf he miruruꞌ ma nakriraꞌ hi
maneekm ein. Au ꞌroim he hi arki ok-okeꞌ reꞌ ampirsai Kristus bisa mmoin mok mamut,
mbi rais rameꞌ, ma taininaꞌ. Saloom, Au naiꞌ Petrus kau, tua.
2PE 1:1 Surat reꞌ ia naꞌko au, naiꞌ Simon Petrus kau. Au ꞌjair Yesus Kristus In aan
renuꞌ-aan rekaꞌ. Au ꞌjair In haef amsaꞌ, reꞌ In nreek haefan kau ꞌnao ꞌeu mee-mee
he utoon anmatoom nok Ne. Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki reꞌ ampirsai mrair meu Yesus
Kristus. Natuin Uisneno In neekn ee namneo ma namnoon, In nfei ranan he hi bisa
mpirsai meu Kristus, on reꞌ hai. Rais pirsait naan maꞌoos reꞌuf neu kit ok-okeꞌ.
Kristus anjair hit Uisneno, ma In njair Tuaf es amsaꞌ reꞌ nsoi nafetin naan kit
naꞌko hit saant am penu sin.
2PE 1:2 Au ꞌtoit he hi bisa mihiin mirek-rekoꞌ Uisneno, ma mihiin mirek-rekoꞌ hit
Usiꞌ Yesus. Maut he sin naruruꞌ ma nakriraꞌ Sin nekak arekot neu ki, he hi bisa
mmoin nok mamut, rais rameꞌ, ma taininaꞌ.
2PE 1:3 Naiꞌ Yesus anmuiꞌ kuasa reꞌ humaꞌ meseꞌ on reꞌ Uisneno In kuasa. Es naan
ate, Naiꞌ Yesus anfee nrair kit areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ hit tperluu, he tmoin
tamneo ma tamnoon tatuin Uisneno In romin. In nmoeꞌ on reꞌ naan, natuin hit tahiin
Je nok reko. Ma In es reꞌ noꞌen naan kit he tjair Iin na, natuin In ro reko ma
mapinaꞌ-makrahaꞌ.
2PE 1:4 Naiꞌ Yesus anfee nrair areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ pentiing neu kit. Fin unuꞌ
te, In nbaꞌan anrair he nfee saaꞌ-saaꞌ ein naan. In rais manbaaꞌn ein reok reꞌuf.
In nfee sin ok-okeꞌ neu kit, he hit neek ii bisa njair on reꞌ Uisneno In nekan. Ma
hit bisa tapein fetin taꞌko rais maufinu reꞌ mansian pah-pinan ia nroim he nmoeꞌ
je, natuin sin suma nmonin natuin sin roimk ein kuuk, ma ka ntahan naan fa sin tuak
ein.
2PE 1:5 Es naan ate, au ꞌroim he hi mhaek maꞌtaniꞌ he mmoeꞌ rais reko. Fin hi
mpirsai mrair meu Naiꞌ Yesus, mes naan ka nanokab fa feꞌ. Ammeup rais reko piut.
Mihiin Uisneno reko nneisi ntein.
2PE 1:6 Mes kais suma mtea haa naan. Minoniꞌ he hi mbi moint ii in nanan hi mtahan
maan hi tuam ein naan. Mes naan ka nanokab fa feꞌe msaꞌ. Ansuun oras hi mipein
susat, hi ro he maran ma mtahan piut, kais amtet-koit. Mes ammoꞌe nneis naꞌko naan
antein. Ammoeꞌ areꞌ kanan rasi mituin Uisneno In romin.
2PE 1:7 Mes kais amtea naan ahaa. Miruruꞌ ma mikriraꞌ manekat meu hi aok-bian
apirsait ein. Mes naan ka nanokab fa feꞌ. Fin ambi moint ii in nanan hi ro he
mmaneek piut.
2PE 1:8 Karu hi mmoin on naan ate, rais rekon reꞌ ia naꞌbaab ok anteniꞌ, naan
anmoeꞌ ki he mihiin mirek-rekoꞌ hit Usiꞌ Yesus Kristus. Rais rekon reꞌ ia, ka ruum
am parsuum fa, ma ka nporin fa oras amsaꞌ. Fin rais rekon reꞌ ia nmoeꞌ ki he mihiin
mirek-reokꞌ Ee.
2PE 1:9 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ ka nroim fa he on naan, in natenab par-paar aah. In ka
nkius fa saaꞌ reꞌ et in human ma in matan, on reꞌ anfoor. Fin Uisneno nnoes nain
tuaf naan in sanat ma penu sin, he in neekn ee bisa nakninuꞌ. Mes tuaf naan annikan
anrair.
2PE 1:10 Aok-bian manekat arki! Oras ia, hi ro mhaek maꞌtaniꞌ mtein. Uisneno npiir
naan ki he mjair Iin na, rarit hi iim meu Ne. Oras ia, hi ro he miruruꞌ ma mikriraꞌ
mak, hi mtaam amjair In nonot-asar. Karu rasin ia reꞌ au ꞌait sin feꞌe na naꞌbaab
ok piut anbi hi ꞌmoinm ein, hi of ka mmouf main fa.
2PE 1:11 Nok ranan naan, Uisneno nroim he nfee ki rais jes reꞌ maꞌtain reꞌuf. Es
reꞌ In nfei ranan ma nfee ki hak he mtoup Yesus Kristus anjair hi Usif, he mmoin
piut-piut mok Ne. Fin In reꞌ naan hit Usiꞌ. Ma In reꞌ naan Tuaf reꞌ nsoi nafetin
naan kit naꞌko hit sanat ma penu sin imsaꞌ.
2PE 1:12 Hi mihini mrair rasin naan reꞌ au ꞌait ma ꞌteek sin feꞌe na, ma hi maran
ma mtahan maꞌtaniꞌ, natuin hi mpirsai saaꞌ reꞌ batuur. Maski on naan amsaꞌ, au he
umnaub ufaniꞌ rasin reꞌ ia ꞌeu ki fani-fani, maut he hi kais amnikan.
2PE 1:13 Au ka ꞌkonan ki fa he hi mnikan. Au he umnaub ufaniꞌ ki, he hi bisa
mitenab piut-piut rasin reꞌ ia. Fin oras au ꞌmoin feꞌ ꞌbi pah-pinan ia, pantas karu
au umnaub ufaniꞌ ki rasin reꞌ ia.
2PE 1:14 Ka ꞌroo fa te, au he ꞌmaet jen. Hit Usiꞌ Yesus Kristus natoon anrair kau
on naan. Es naan ate au uhiin ꞌain.
2PE 1:15 Maski au ꞌmate ꞌrair, mes au ꞌhaek maꞌtaniꞌ oras ia, he hi mimnau piut nok
rasin reꞌ ia.
2PE 1:16 Unuꞌ te, au ꞌok au partei ngguin miretaꞌ mrair meu ki anmatoom nok hit
Usiꞌ Yesus Kristus. Hai miretaꞌ amsaꞌ am mak, oras In nkoen On anfain neem, In neem
nok kuasa reꞌ maꞌtaniꞌ. Batuur, tua! Naan ka reet poi fa. Fin hai miretaꞌ meu ki
anmatoom nok saaꞌ reꞌ hai mkius ma miit kiim meik hai matam fuam ein kiim! Es naan
ate hai mihiin Naiꞌ Yesus In pinan ma krahan naan, on reꞌ uis kouꞌ goes.
2PE 1:17 Neot es, hai mibua mok Naiꞌ Yesus anbi Uisneno In aꞌtoꞌef akninuꞌ. Onaim
Aam Uisneno kuun es reꞌ natoon anmatoom nok Naiꞌ Yesus In pinan ma krahan. Fin oras
naan, hai mneen haanf es, reꞌ reok reꞌuf anpoi naꞌko neon goe mnak, “In reꞌ ia, Au
Aan nekaꞌ. In nhariin Au nekak.”
2PE 1:19 Naan anmoeꞌ kit tpirsai ttein anmatoom nok rasin reꞌ hit ttoupu trair sin
taꞌko mafefa kninuꞌ Uisneno un-unuꞌ sin. Onaim reko nneis hi mmoeꞌ mituin sin haan
manbaꞌan! Fin sin haan manbaꞌan naan nahuum on reꞌ pauk goes reꞌ anpiin anbi baer
meisꞌokan. Onaim hi ro he mneen ma mitniin sin haan manbaꞌan naan tar antea Naiꞌ
Yesus ankoen On anfain neem. Nok ranan naan, hi bisa mihini mtein. Fin, naan on reꞌ
hi mkius faif noem je, naꞌ hi mkius maans ee nsae he ntanaꞌ areꞌ saaꞌ-saaꞌ.
2PE 1:20 Mimnau, fin Uisneno In mafefa kniunꞌ ein natoon nain rasi mfaun. Mes sin
haan manbaaꞌn ein ka natuin fa sin ꞌroimk ein kuuk.
2PE 1:21 Natuin saaꞌ reꞌ sin ntui sin naan, ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ fa naꞌko saaꞌ reꞌ
sin nromin he naꞌuab sin. Mes naan naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi Uisneno, natuin saaꞌ reꞌ In
Asmaan Akninuꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ sin.
2PE 2:1 Unuꞌ te, anmuiꞌ atoin Israelas bian nak, sin njarin mafefa kninuꞌ Uisneno.
Te kaah, sin nputa-kriun. Hi of miit ma miteef tuaf on reꞌ sin ambi hi sonam ma hi
tnanam. Fin tuaf bian nak, sin nfeen noniꞌ anmatoom nok Uisneno, mes naan puta-kriu
goah. Sin nanoniꞌ naꞌkor-koroꞌ sin tenab reuꞌf ein. Etun sin bisa nataam sin noinꞌ
ein reꞌ ka namneo ma namnonon fa. Karu hi mneen ma mitniin sin noinꞌ ein, hi of
mimreuꞌ. Sin nasuan ma ntorak am nak, Usif Yesus naan, ka sin usin fa. Te kaah, In
es reꞌ ansoi nafetin naan sin anpaek baen maꞌoos reꞌuf. Natuin sin iꞌmoeꞌk ein on
naan, of sin kuuk namreꞌun rabah.
2PE 2:2 Maski on naan, mes too mfaun ein of natuin sin, ma nmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ reꞌ
ka namaeb ok nahinin fa. Atoniꞌ of naꞌuab reꞌuf anmatoom nok noniꞌ reꞌ batuur,
natuin sin iꞌmoeꞌk ein naan.
2PE 2:3 Tunggur aputa-kriut ein naan, akomat ma aparuꞌ. Sin nkaran humaꞌ-humaꞌ he
bisa napoi ki ma ntoup naan hi roit ein. Mes kais amnikan, fin Uisneno njair Afeek
Rasi reꞌ ka ntuup niit fa. Naꞌko unuꞌ, In nabarab he nhukun sin. Sin of namreꞌun
nkonon.
2PE 2:4 ꞌTopeꞌ on reꞌ unuꞌ te, Uisneno In ameput bian nbin sonaf neno tunan nmoꞌen
sanat. Mes Uisneno reꞌ njair Afeek Rasi ka nafetin sin fa. In nporin nain sin anbin
ai abar-barat, ma nataam sin nbin Koon Meisꞌokan reꞌ Mnanuꞌ. Sin npaon nbin bare
naan tar antea in oras sin nbaisenun nꞌain Ee.
2PE 2:5 On naan amsaꞌ atoin un-uun ein. Oras naan, sin nmoin nok ꞌmoeꞌ maufinu, ma
ka ntoe fa Uisneno. Mes Uisneno nꞌator he In tuaf neek amneꞌo es, kaan ee naiꞌ Noh,
naruruꞌ ma nakriraꞌ ranan he mansian ii bisa nmoin namneo ma namnoon. Mes sin ka
nromin fa he nneen ma natniin ee. Etun Uisneno nfee noe sakoꞌ he nareuꞌ mansian ii
reꞌ ka ntoe natuin Ee fa. Mes In nsoi nafetin naiꞌ Noh ma in uim je nanan. Sin
arsin tuaf faun.
2PE 2:6 Neot es antein, atoin un-uun ein naꞌkon kota Sodom ma kota Gomora sin
nmonin nbin maufiun reꞌuf. Rarit Uisneno nhukun sin. In nout nakratiꞌ areꞌ kanan
saaꞌ ii ok-okeꞌ tar antea nputu nmaten. Rarit mansian abitan naan anmaten ok-okeꞌ.
Naan anjari ꞌtopeꞌ neu tuaf bian reꞌ nroim he nmoni nbi maufinu, ma sin ka ntoe
natuin fa Uisneno. Sin bisa nahiin nain sin uak ein karu sin ka naꞌpisan fa naꞌko
sin sanat ma penu sin.
2PE 2:7 Mes oras naan, anmuiꞌ tuaf es kaan ee naiꞌ Rot, reꞌ nmoin namneo ma
namnoon. In nhae nmaet jen nok atoin maufiun ein sin iꞌmoeꞌk ein reꞌ bainesiꞌ, reꞌ
ka nneen ma natniin fa Uisneno. Rarit Uisneno nsoi nafetin naiꞌ Rot naꞌko bare
naan.
2PE 2:8 Naiꞌ Rot anmees anroim he nmoeꞌ rais reko, mes in nmoni nbi abitan kota
Sodom ma kota Gomora sin atnaank ein. Neno-neno te, in nkius ma nneen sin antanhai
Uisneno In Atoorn ein. Naan anmoeꞌ in neekn ee nsuus.
2PE 2:9 Aꞌtoep ein reꞌ naan ok-okeꞌ naruruꞌ ma nakriraꞌ mnak, Uisneno nmuiꞌ ranan
he nsoi nafetin tuaf reꞌ nneen ma natniin Ee naꞌko ꞌtakaꞌ humaꞌ-humaꞌ. In nfee
hukun maꞌfenaꞌ neu tuaf ein reꞌ nmoni nbin ꞌmoeꞌ sanat. Ma In nmoeꞌ on naan piut,
tar antea oras In nafeek tuaf meseꞌ-meseꞌ sin rasin.
2PE 2:10 Hukun maꞌfenaꞌ naan, nfee je nneis-neis neu tuaf reꞌ suma nmonin nbin
sanat ma penu sin, natuin sin roimk ein kuuk. Sin ka nromin fa he nneen ma natniin
tuaf es amsaꞌ, ma sin nkanaꞌpaar reꞌ anaaꞌ apreent ein ok-okeꞌ. Ro tebes, Uisneno
of anhukun sin. Rarit tunggur aputa-kriut ein feꞌe na, sin ro nabranin, ma naiks
ok. Sin ka nromin fa he naruruꞌ ma nakriraꞌ rais hormaat, ma sin ka namtaun fa he
naꞌuab naꞌreꞌuf Uisneno ma In ameupt ein sonaf neno tunan.
2PE 2:11 Te kaah, In ameupt ein sonaf neno tunan maꞌtaniꞌ nneis naꞌko tunggur
aputa-kriut ein naan. Maski on naan amsaꞌ, ameupt ein ka naꞌuab naꞌreꞌuf fa
tunggurn ein naan anbi sin Usin In human ma In matan. Ma sin ka nasaeb ein fa sanat
neu tunggurn ein naan amsaꞌ.
2PE 2:12 Mes tunggur aputa-kriut ein naan naꞌuab naꞌreꞌuf areꞌ kanan rasi reꞌ sin
kuuk ka nahiin sin fa. Sin on reꞌ muꞌit reꞌ ka natenab nahiin fa! Reko nneis,
amheek maan sin maut he sin namreꞌun kuuk! Fin reꞌ naan sin uak ein. Sin of
namreꞌun nkonon, natuin sin iꞌmoeꞌk ein.
2PE 2:13 Sin nasusab tuaf amfaun. Rarit Uisneno of nasusab sin, natuin sin iꞌmoeꞌk
ein reꞌ ka batuur fa. Sin feest ein tafiꞌ-tafiꞌ buꞌ-buaꞌ. Sin nmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ
msaꞌ oras manas, he too mfaun ein bisa nkius sin maufinun. Sin ka namaeb ok fa,
rarit sin nareuꞌ hi kaanm ein. Karu sin nbukaen nbin fesat nabu-buan nok ki, sin
suma nmoeꞌ natuin sin roimk ein reꞌ maufinu.
2PE 2:14 Sin maatk ein anꞌeern ahaa he namin bifee reꞌ nroim he nmakaken nok sin.
Sin nmonin nbin goah ahaa ꞌmoeꞌ maufinu. Sin nromin he namin tuaf reꞌ in rais
pirsait neu Uisneno ka naꞌkiiꞌ fa, rarit nfuriꞌ sin he natuin ꞌmoeꞌ maufinu. Sin
nam-namin ranan he sin nakoman piut. Ro tebes, Uisneno of anhukun sin!
2PE 2:15 Unuꞌ te, tunggur aputa-kriut ein naan, tuaf ein reꞌ natuin raan amneot,
mes aꞌroo-ꞌroo te sin nbeon ok. Nok ranan naan, sin on reꞌ naiꞌ Balaam un-unuꞌ
naan, es reꞌ Bosor in anah. In reꞌ naan Uisneno In mafefa kniun es. Mes in nroim
naꞌsekeꞌ neu mnaim roit, onaim in nmoeꞌ rasin reꞌ ka namneo ma namnoon fa. Neot es,
Balaam ansae bikaes keledai. Bikaes keledai sin ka bisa naꞌuab ein fa. Mes oras
naan Uisneno nmoeꞌ bikaes keledai naan bisa naꞌuab on reꞌ mansian! Rarit bikaes
keledai naan nakainaꞌ naiꞌ Balaam, natuin in nmoeꞌ maufinu. Bikaes keledai naan
nroim he in nasnaas, he in kais anmoeꞌ maufinu ntein, on reꞌ amaunut.
2PE 2:17 Tunggur aputa-kriut ein naan on reꞌ oe maat es, reꞌ ka mapakeꞌ fa, natuin
in oe mataꞌ naan anmeit. Sin on reꞌ nipuꞌ reꞌ ka mapakeꞌ fa, natuin ain ee nfuu
nporin. Uisneno nabarab nain baer meisꞌookn es he ntahan sin.
2PE 2:18 Fin sin naikas sin tuak ein, mes ka maꞌafaꞌ fa. Sin nfuriꞌ naan tuaf-tuaf
he sin nmoeꞌ natuin rais tafiꞌ reꞌ ka pantas fa. Sin nfuriꞌ ma nkopoꞌ tuaf reꞌ feꞌe
nfani nbi ranan reꞌ namneo ma namnoon, he sin nmoꞌen sanat antein.
2PE 2:19 Atoin aputa-kriut ein naan anbaaꞌn ein am nak, “Karu hi mneen ma mitniin
kai, hi bisa mmoeꞌ mituin hi roim ein kiim!” Mes tuaf reꞌ naꞌuab on reꞌ naan, on
reꞌ ate reꞌ ka bisa nafeit on fa naꞌko sin maufinu. Fin tuaf reꞌ nkonan rais jes he
nꞌator in tuan, naan on reꞌ in njair rasi naan in ate.
2PE 2:20 Karu mroim he mipein fetin miꞌko maufinu pah-pinan reꞌ nhaiꞌnisib ma
nꞌoemetab kit, hit ro he tahiin ma ttoup hit Usiꞌ Yesus Kristus. Mes karu nmuiꞌ
tuaf reꞌ ntet-koit naꞌko Na, rarit anmafutu nfain nok rais maufinu on reꞌ in nmoeꞌ
je unuꞌ, reꞌ naan on reꞌ rais maufinu naan anꞌaotr ee. Oras ia, sin namreꞌun
ntenin!
2PE 2:21 Ka reko fa karu sin nahini nrair raan aꞌhonis reꞌ batuur, rarit antet-
kotin, onaim ka nmoeꞌ natuin fa rasin reꞌ reko ma nakninuꞌ, reꞌ Uisneno naprenat
anrair sin neu kit. Reko nneis, karu sin ka nahiin nitan fa ranan reꞌ namneo ma
namnoon.
2PE 2:22 Anmuiꞌ tonas ma nee reꞌ antoom tunggur aputa-kriut ein naan am nak, “Karu
aus goe nrooꞌ, in naah nafaniꞌ in roꞌo naan kuun.” Anmuiꞌ bian antein reꞌ nak,
“Maski taniu trair faif jes, mes in ntebi nfain ma nꞌoban antein.”
2PE 3:1 Aok-bian manekat arki! Surat reꞌ ia, au surat no nuan ii ꞌeu ki. Anbi suur
nuaꞌ ein reꞌ ia, au umnaub ki, he hi bisa mitenab anmatoom nok rasin reꞌ namneo ma
namnoon.
2PE 3:2 Mimnau mafefa kninuꞌ Uisneno sin uabk ein un-unuꞌ. Mimnau Naiꞌ Yesus In
haef ein imsaꞌ. Mitenab mirek-rekoꞌ anmatoom nok saaꞌ reꞌ hit Usiꞌ naprenat sin he
natoon ki. Fin In es reꞌ nsoi nafetin ki naꞌko hi sanat ma penu sin!
2PE 3:3 Mimnau on nai feꞌ: anbi neon amsoupt ein anmuiꞌ tuaf akanaꞌparat sin reꞌ
anmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ natuin sin roimk ein kuuk. Sin naꞌuab naꞌreꞌuf areꞌ kanan rasi
reꞌ batuur.
2PE 3:4 Sin naꞌuab ein am nak, “Phueh! Naiꞌ Yesus anbaꞌan am nak, In he nkoen On
anfain neem, aiꞌ? Karu on naan, In et mee? Fin anmurai naꞌko hit beꞌi-naꞌi sin
anmaten, tar antea oras ia msaꞌ, ka naꞌbaniꞌ niit fa. Saaꞌ ii ok-okeꞌ nnao piut,
anmurai naꞌko Uisneno nmoeꞌ neno tunan ma pah-pinan.”
2PE 3:5 Mes anmuiꞌ rais jes reꞌ atoin aputa-kriut ein ka nahiin naan ee fa. Es reꞌ,
naꞌko ahun-hunut Uisneno suma naꞌuab ahaa, rarit neno tunan anjair nain. Onaim
Uisneno anmoeꞌ oe. Rarit In nbetis oe naꞌko auf metoꞌ, ma nmoeꞌ auf metoꞌ npoi ma
nboor neem naꞌko oe. Uisneno naꞌuab anrair on mee te, naan nabaar piut. Aꞌroo-ꞌroo
te, Uisneno npaek noe sakoꞌ msaꞌ he nareuꞌ mansian ii ok-okeꞌ et pah-pinan ia reꞌ
nmonin nbin oras naiꞌ Noh anmoin. Mes oras ia, Uisneno natoon nain saaꞌ reꞌ In he
nmoeꞌ je neu neno tunan ma pah-pinan. Oras ia In antah-tahan, mes nateef in oras,
In he notu nporin sin. Fin Uisneno of nafeek hukun he nareuꞌ nain tuaf reꞌ ka ntoe
natuin Ee fa. Maski on naan, mes atoin aputa-kriut ein naan ka namnaun fa nak,
Uisneno of anmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ In naꞌuab anrari.
2PE 3:8 Aok-bian manekat arki! Kais amnikan rasi ia. Hit Usiꞌ ka nsoiꞌ fa oras on
reꞌ hit. Fin tatuin Ee, neno meseꞌ bisa on reꞌ toon niufn es. Ma toon niufn es,
bisa on reꞌ neno meesꞌ aah.
2PE 3:9 Karu hit Usiꞌ anbaꞌan he nmoeꞌ rais jes, In nmoeꞌ je natai nateef nok in
oras, ma ka npa-pao fa. Anmuiꞌ tuaf bian natenab am nak, In mepu te ꞌroo. Te kaah
fa, tua! Fin In sabaar ahaa, he npao in oras. Hit Usiꞌ nroim he tuaf meseꞌ-meseꞌ
ok-okeꞌ naꞌpisan naꞌkon sin saant ein feꞌ, he nasaitan sin saant ein ma penu sin,
rarit nabain ein ma natuin Ee. Fin In ka nroim fa he tuaf-tuaf anbaits ok nok Ne.
2PE 3:10 Mes oras hit Usiꞌ ankoen On anfain neem naan, ka tiit fa tuaf reꞌ nahiin
nain. Fin In amneman naan, nok askeekn aah, on reꞌ abakat reꞌ he ntaam neu uim jes
in nanan. Oras naan, areꞌ kanan baerꞌ ein nbin neon goe tnanan anputun nmaten, on
reꞌ manas, funan ma kfuun ein ok-okeꞌ. On naan amsaꞌ, pah-pinan ma in afan-nesan
ok-okeꞌ.
2PE 3:11 Onaim karu saaꞌ ii ok-okeꞌ nputun nmaten on naan, hi ro he mjair tuaf on
reꞌ mee? Hi ro he mhaek maꞌtaniꞌ he mmoin mituin Uisneno In romin. Hi ro he mmoin
nok akninuꞌ!
2PE 3:12 Hi ro he mpa-pao msaꞌ Uisneno In amneman. Onaim hi ro he mhaek maꞌtaniꞌ he
mmoeꞌ neno naan neem rabah. Oras naan, neon goe tnanan anputun nmaten. Ma areꞌ
kanan baerꞌ ein nbin neon goe tnanan amsaꞌ nputun ma nreꞌu nmaten.
2PE 3:13 Mes of anmuiꞌ neno tunan huum feꞌu ma pah-pinan huum feꞌu. Uisneno nbaꞌan
anrair on naan, onaim hit tpa-pao rasi naan. Anbi bare naan suma nmuꞌi haa tuaf reꞌ
nmonin namneon ma namnonon.
2PE 3:14 Onaim aok-bian manekat arki! Oras hi mpa-pao rasin reꞌ ia, hi ro he mhaek
maꞌtaniꞌ he mjair atoin neek reko, tatuin Uisneno In tenab. Nok ranan naan, ka
nmuiꞌ fa tuaf reꞌ bisa nasaeb sanat neu ki. Amhaek maꞌtaniꞌ he mmoin nok rais rameꞌ
msaꞌ.
2PE 3:15a Fin hit Usiꞌ naan ansabaar, maut he In bisa nsoi nafetin ki naꞌko hi
saant am penu sin.
2PE 3:15b Hit aok-bian naiꞌ Paulus antui nrair neu ki anmatoom nok rasi mfaun reꞌ
humaꞌ meseꞌ, aiꞌ? Uisneno es reꞌ anfee ne mahinif on reꞌ naan, es naan ate, in ntui
on naan amsaꞌ.
2PE 3:16 Ansuun oras, oras naiꞌ Paulus antui surat, in ntui rasin ia msaꞌ. Naꞌko in
suurt ein, anmuiꞌ rasi reꞌ hit ro he taim ranan feꞌ naꞌ theek taan in sarit. Anmuiꞌ
tuaf amsaꞌ reꞌ naꞌeꞌob naiꞌ Paulus in sarit. Sin naꞌeꞌob rasi bian amsaꞌ anbi
Uisneno In Suur Akninuꞌ. Sin reꞌ naan, esan reꞌ apehet, ma tuaf reꞌ sin rais
pirsait ee ka naꞌkiiꞌ fa. Tuaf humaf on reꞌ naan, of namreꞌun nkoon.
2PE 3:17 Aok-bian manekat arki! Hi mihiin tunggur aputa-kriut ein naan sin raan
aꞌhonis. Onaim ampaant om! Fin sin ka nromin fa he nneen ma natninan atoran saaꞌ-
saaꞌ. Sin nsobaꞌ he nputa-kriu ki, maut he hi mbeon om miꞌko raan amneot. Mes kais
amkonan sin he niis naan ki on naan. Fin hi ro he maran ma mtahan piut.
2PE 3:18 Reko nneis, hi rais pirsait aan naꞌbaab on piut. Fin hi mihiin hit Usiꞌ
Yesus Kristus, reꞌ nsoi nafetin kit naꞌko hit saant am penu sin. In he naruruꞌ ma
nakriraꞌ In nekan arekot neu ki. Ma In nromi msaꞌ he hi bisa mihiin mirek-reokꞌ Ee
mtein. Au ꞌroim he mansian ii ok-okeꞌ naikas naꞌrat-raatn Ee, naꞌko oras ia tar
antea nabar-baar! Saloom, Au naiꞌ Petrus kau, tua.
1JO 1:1 Au ꞌtui surat reꞌ ia anmatoom nok Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ neiki
ꞌmonif. Kabin ma Prenat reꞌ neiki ꞌmonif reꞌ ia, anmuiꞌ nain naꞌko oras pah-pinan
ahun-hunut. Oras ia au, ma au partei ngguin amkius Goe ma miit Ee nok hai maatm ein
kiim. Hai mneen ma mitniin Ee nok hai ruikm ein kiim. Ma hai mreoꞌ Goe nok hai
ꞌniim ein kiim. Hai mkius Goe on reꞌ naan,
1JO 1:2 natuin In nboor neem anbi hai sonam ma hai tnaanm ein. Unuꞌ te, In natua
nok In Amaf, mes oras ia In naruruꞌ ma nakriraꞌ In tuan ee neu kai. Nok ranan naan
hai mibrain he mitoon meu ki on mee mꞌes mansian ii bisa napein monit reꞌ namneo ma
namnoon reꞌ ka natfeek niit fa. Fin In reꞌ naan, Kabin ma Prenat reꞌ neiki ꞌmonif.
1JO 1:3 Hai he mitoon ki, areꞌ saaꞌ ii reꞌ hai mkius ma hai mneen amrair sin, he hi
bisa mnekaꞌ mees mok kai. Fin hit ok-okeꞌ tmafutuꞌ trair tok Uisneno ma In Anah reꞌ
In nreek Ee neem, es reꞌ Yesus Kristus.
1JO 1:4 Onaim hai mtui surat reꞌ ia, he mharineb hi neekm ein. Nok ranan naan, hai
neekm ein anmarinan nteinꞌ ein.
1JO 1:5 Noniꞌ reꞌ Naiꞌ Yesus natoon anrair sin neun kai, oras ia hai he mitoon sin
meu ki, on nai: Uisneno naan, ro reok reꞌuf. In ka nmuiꞌ fa maufinu kreꞌo msaꞌ. Fin
In on reꞌ meꞌu reꞌ ntanaꞌ, reꞌ ka nmuiꞌ fa meisꞌokan aꞌkreꞌo msaꞌ.
1JO 1:6 Karu hit taꞌuab am tak, “Hit tmoin nekaf meseꞌ tok Uisneno,” te kaah, hit
feꞌe tmoin tok ꞌmoeꞌ maufinu, naan on reꞌ hit tmoni tbi meisꞌokan. Fin hit taꞌuab
puta-kriu goah, ma ka tmoin fa tatuin ranan amneot.
1JO 1:7 Mes karu hit tmoin tatuin ranan amneot, hit on reꞌ tuaf reꞌ nmoni nbi
Uisneno In meꞌu. Nok ranan naan, hit bisa tmoin nekaf meseꞌ es nok es. Ma hit neek
ii njari kninuꞌ, natuin Uisneno In Anah Naiꞌ Yesus anmaet, ma In naaꞌ ee nnoes nain
hit sanat ma penu sin ok-okeꞌ.
1JO 1:8 Karu hit taꞌuab am tak, “Hit ka tmoeꞌ fa sanat,” naan anjair tanar am nak,
hit tapoi hit tuak ii kuuk, ma ka tahiin fa saaꞌ reꞌ batuur.
1JO 1:9 Mes karu hit tmanakuꞌ hit sanat, Uisneno reꞌ neek amneot ma amnonot, of
anmoeꞌ natuin In rais manbaꞌan ma nnoes nain hit sanat ma penu sin, ma nakninuꞌ hit
nekak.
1JO 1:10 Karu hit taꞌuab am tak, “Hit ka tmoeꞌ tiit fa sanat,” naan hit tmoeꞌ
Uisneno njair aputa-kriut! Fin In naꞌuab anrari mnak, mansian ii ok-okeꞌ nasaanb
ein. Ma karu hit taꞌuab on naan, ro batuur, In Kabin ma Prenat ka nmoin fa et hit
nekak.
1JO 2:1 Anah amaneekt ein arki! Au ꞌtui utoon ꞌain rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, maut he hi
kais ammoin misanab amtein. Mes karu nmuiꞌ tuaf reꞌ nasanab, anmuiꞌ tuaf reꞌ of
anpeis kit anbi Uisneno In human ma In matan. In reꞌ naan, Yesus Kristus, es reꞌ
Tuaf Akninuꞌ reꞌ Uisneno nreek Ee neem neu pah-pinan ia.
1JO 2:2 In nmaet ma njair fuaꞌ-turuꞌ neu kit, he Uisneno nnoes nain hit sanat ma
penu sin. Ka neu kit itmees jah fa, mes neu mansian ii ok-okeꞌ nbi pah-pinan ia
msaꞌ.
1JO 2:3 Hit tahiin tak, hit tahiin tarek-rekoꞌ Uisneno, karu hit tatuin In apreent
ein.
1JO 2:4 Tuaf bisa naꞌuab ahaa mnak, “Au uhiin Uisneno” Mes karu in ka nmoeꞌ natuin
fa Uisneno In aprenat, in reꞌ naan aputa-kriut reꞌ naꞌuab ate, aꞌtetaꞌ, anmoꞌe te,
aꞌtetaꞌ.
1JO 2:5 Mes tuaf reꞌ nmoeꞌ natuin Uisneno In aprenat, naan anjair bukti mnak, in
nmanekat neu Uisneno ro batuur. Nok ranan naan, hit tahiin tak, hit reꞌ ia, Uisneno
Iin na.
1JO 2:6 Onaim karu tuaf naꞌuab am nak, “Au ꞌmoni ꞌmafuut ꞌok Uisneno” in ro he
nmoin nahuum on reꞌ Yesus Kristus.
1JO 2:7 Anah amaneekt ein arki! Prenat reꞌ au ꞌtui je reꞌ ia, ka rais feꞌu fa neu
ki. Fin aprenat reꞌ ia matuꞌi ma maꞌbotoꞌ nain anbi Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ
hi mneen ma mitniin main je naꞌko unuꞌ.
1JO 2:8 Maski on naan amsaꞌ, mes anmuiꞌ rais feꞌu reꞌ au he ꞌtui, nmatoom nok Naiꞌ
Yesus In aprenat. Prenat reꞌ ia nanaob on nok reko nbi Naiꞌ Yesus In aꞌmonin. Ma
prenat ia nmurai nanaob on anbi hi ꞌmonim, natuin meisꞌokan reꞌ et hi neekm ein
anmurai namneuk, ma meꞌu reꞌ batuur anmurai ntanaꞌ nbi hi ꞌmoinm ein.
1JO 2:9 Atoniꞌ bisa naꞌuab ahaa mnak, “Au ꞌmoni ꞌbi meꞌu.” Mes karu in neekn ee
nameen anmatoom nok in aon-bian, naan anjair tanar am nak, in feꞌe nmoni nbi
meisꞌokan.
1JO 2:10 Fin atoniꞌ reꞌ nmoni nbi meꞌu, in ro he nneek in aon-bian, ma ka nmuiꞌ fa
maufinu saaꞌ-saaꞌ anbi in nekan reꞌ nmoeꞌ je he nmouf.
1JO 2:11 Es naan ate, karu nmuiꞌ tuaf reꞌ in neekn ee nameen anmatoom nok in aon-
bian, naan anjair tanar am nak, in anmoni nbi meisꞌokan. In nnao nabre-reo goah,
natuin meisꞌookn ii nafoorb ee.
1JO 2:12 Riꞌaan ein! Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki, natuin Kristus anmaet neu ki,
rarit Uisneno nnoes nain hi sanat ma penu sin.
1JO 2:13 Mahoint ein! Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki, natuin hi mihiin Yesus Kristus,
reꞌ ahunut ma nbi nain naa naꞌko un-unuꞌ. Muinf ein! Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki,
natuin hi mmakeen amraban maufiun gui in tuan, tar antea hi miis.
1JO 2:14 Riꞌaan ein! Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki, natuin hi mihiin Aam Uisneno.
Mahoint ein! Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki, natuin hi mihiin Yesus Kristus, reꞌ nbi
nain naa naꞌko un-unuꞌ. Muinf ein! Au ꞌtui surat reꞌ ia ꞌeu ki, natuin hi mitunuꞌ
Uisneno In Kabin ma Prenat anbi hi neekm ein, tar antea hi miꞌbeiꞌ, ma hi mmakeen
amraban maufiun gui in tuan. tar antea hi miis.
1JO 2:15 Hi kais amneek pah-piin ii in aꞌromin, ma pah-piin ii in baerꞌ ein. Fin
tuaf reꞌ nneek pah-pinan, ka bisa nneek fa Aam Uisneno.
1JO 2:16 Rasi reꞌ nbi pah-pinan ia ka nmafuut fa nok Uisneno. On reꞌ tuaf reꞌ nmoin
he nharineb in tuan aa kuun; aparuꞌ ma akomat; ma abeꞌot natuin in aꞌmuꞌin. Areꞌ
rasi on reꞌ naan, ka naꞌuun ma naꞌbaꞌan fa nbin Aam Uisneno. Fin sin naꞌuun ma
naꞌbaꞌan nbin pah-pinan ia goah.
1JO 2:17 Te kaah pah-pinan ia of namneuk, nabu-bua nok rasin reꞌ atoniꞌ nroim he
naim sin. Mes tuaf reꞌ nroim he nmoeꞌ natuin Uisneno In romin, in ka namneuk fa,
fin in nmoin nabar-baar.
1JO 2:18 Riꞌaan ein! Neon amsoupt ein he neman anpaumaakn een. Hi mneen amrair mak,
atoniꞌ reꞌ nraban Kristus of anboor. Te kaah, sin anbin nain naan. Fin anmuiꞌ nrair
tuaf reꞌ nraban Kristus anbi mee-mee. Naan anjair tanar am nak, neon amsoupt ein
anpaumakan he neemn een.
1JO 2:19 Araabn ein anboor neman naꞌkon hit itnanak ma hit soonk ii kuuk. Te kaah,
sin reꞌ naan, ka hit tuaf ein aa fa. Fin karu sin batuur-batuur hit na, ro batuur
sin ka nnao nasaitan kit fa, mes sin ntahan piut nabu-buan nok kit. Mes sin anfeen
annaon. Onaim batuur, sin reꞌ naan ka hit tuaf ein aa fa.
1JO 2:20 Mes hi ka on sin fa. Fin hi mtoup Uisneno In Tuaf Akninuꞌ In Asmanan. Ma
In nturun ma nbaab ki, he hi ok-okeꞌ mihiin saaꞌ reꞌ batuur.
1JO 2:21 Hi mak au ꞌtui surat reꞌ ia, natuin au ꞌak hi ka mihiin fa saaꞌ reꞌ
batuur? Kahaf! Fin hi mihini mrair! Hi mihini mrair mee es reꞌ batuur, ma mee es
reꞌ puta-kriu.
1JO 2:22 Te kaah, anmuiꞌ aputa-kriut reꞌ neu-mneem et pah-pinan ia. On mee he hit
bisa tahiin sin? Sin reꞌ naan, es reꞌ atoniꞌ reꞌ naꞌuab am nak, Naiꞌ Yesus naan ka
Kristus fa. Tatuin sin ite, Naiꞌ Yesus naan ka Tuaf Akninuꞌ fa reꞌ Uisneno nbaꞌan
nain Je he nreek Ee neem. Tuaf reꞌ naꞌuab on naan, anraban Kristus, fin sin ntorak
nain Aam Uisneno nok In Anah.
1JO 2:23 Tuaf reꞌ ntorak Uisneno In Anah, sin ntorak In Aamf ee msaꞌ. Mes karu
atoniꞌ nmanakuꞌ Uisneno In Anah, sin njarin Uisneno In aanh ein amsaꞌ.
1JO 2:24 Onaim hi ro he mnaaꞌ miher-heer piut meu saaꞌ reꞌ hi mneen ma mitniin
naꞌko unuꞌ. Nok ranan naan, hi bisa mmafuut piut mok Aam Uisneno ma In Anah.
1JO 2:25 Ma In kuun es reꞌ anbaꞌan kit im nak, hit of atmoin tabar-baar tok Ne.
1JO 2:26 Au ꞌtui surat reꞌ ia he hi mihiin anmatoom nok tuaf reꞌ he napoi ki.
1JO 2:27 Hi mtoupu mrair Uisneno In Asmaan Akninuꞌ, ma hi mmoni mmafuut mok Ne
msaꞌ. Onaim hi ka mperluu fa tuaf bian he nanoniꞌ ki ntein. Fin Uisneno In Asmaan
ahaa kuun nanokab, natuin In bisa nanoniꞌ areꞌ kanan rasi reꞌ batuur. In ka nputa-
kriu fa, on reꞌ aputa-kriut ein. Onaim amnaaꞌ miher-heran saaꞌ reꞌ In nanoniꞌ nrair
sin, he hi bisa mmoin nekaf meseꞌ piut mok Kristus.
1JO 2:28 On nai, riꞌaan ein! Hi ro he mmoni mmafuut piut mok Kristus. Maut he oras
In nkoen On nfain neem, hi kais mimtau ma kais mimaeb om amhake mbi In human ma In
matan.
1JO 2:29 Natuin hi mihini mmak, In nmoeꞌ piut saaꞌ reꞌ batuur, etun es hi bisa
mihini msaꞌ mak, mansian ii ok-okeꞌ reꞌ bisa nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ batuur, sin
njarin Uisneno In aanh ein amsaꞌ.
1JO 3:1 Hi mitenab miit Amaꞌ abit sonaf neno tunan In manekan neu kit! Fin In
manekan naan maꞌtain reꞌuf, tar antea In nait kit atjair In aanh ein. Batuur on
naan! Mes atoniꞌ reꞌ nmoin natuin pah-piin ii in romin, ka nahiin fa hit reꞌ ia
sekau, natuin sin ka nahiin fa Uisneno.
1JO 3:2 Riꞌaan amaneekt ein arki! Hit tjari trair Uisneno In aanh ein, mes ka
mahiniꞌ fa feꞌ hit of atjair on mee ttein. Reꞌ hit tahiin ji on nai: oras Kristus
ankoen On anfain neem, hit tjair on reꞌ In imsaꞌ, natuin hit tkius ma tiit Ee maat-
maat.
1JO 3:3 Mansian ii ok-okeꞌ reꞌ anpa-pao Kristus In amneman naan, sin of nakninuꞌ
sin aꞌmoink ein, he nmoni kninuꞌ on reꞌ Kristus.
1JO 3:4 Rais saant ein ok-okeꞌ antanhai Uisneno In aprenat. Etun es mansian ii ok-
okeꞌ reꞌ nmoꞌen sanat, antanhai nrair Uisneno In aprenat ma anraabn Ee.
1JO 3:5 Hi mihini mmak, Kristus anjair mansian he nnoes nain hit sanat ma penu sin.
In bisa nmoeꞌ on naan, natuin In kuun ka nmoeꞌ niit fa sanat.
1JO 3:6 Onaim tuaf reꞌ nmoni nmafuut piut nok Ne, ka nmoin fa nok ꞌmoeꞌ sanat
antein. Mes karu tuaf anmoin nok ꞌmoeꞌ sanat piut, in sairt ii nak, in ka nahiin ma
nakeo fa Kristus, ma ka nmafuut nok Ne fa.
1JO 3:7 Riꞌaan amaneekt ein arki! Kais saaꞌ es napoi naan ki. Fin tuaf reꞌ nmoin ma
nmoeꞌ natuin saaꞌ reꞌ batuur, in reꞌ naan atoin neek amneot, on reꞌ Kristus.
1JO 3:8 Mes tuaf reꞌ nmoin nok ꞌmoeꞌ sanat, in naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi niut reuꞌf ein
sin aꞌnakat. Fin in es reꞌ nmoeꞌ maufinu piut-piut naꞌko un-unuꞌ. Etun Uisneno In
Aanh ee neem he nareuꞌ nitu naan in ꞌmoeꞌ maufinu.
1JO 3:9 Tuaf reꞌ njari nrair Uisneno In anah ka nmoin fa nok ꞌmoeꞌ sanat antein,
natuin Uisneno nmoin et in tuan. In ka bisa nmoeꞌ fa sanat piut, natuin In naꞌuu ma
naꞌbaaꞌ anbi Uisneno.
1JO 3:10 Nok ranan naan, hit bisa tahiin sekau es reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ anbi
Uisneno, ma sekau es reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ anbi niut reuꞌf ein sin aꞌnakat. Fin tuaf
reꞌ ka nmoeꞌ natuin fa saaꞌ reꞌ batuur, ma tuaf reꞌ ka nneek nahiin fa In aon-bian,
naan anjair tanar am nak, in ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ fa nbi Uisneno.
1JO 3:11 Naꞌko un-unuꞌ, hi mneen ma mitniin main beno reꞌ nak, “Ammaneek es nok
es!”
1JO 3:12 Hi feꞌ mimnau naiꞌ Kaen nok naiꞌ Habel sin retaꞌ, aiꞌ? Kais ammoeꞌ mituin
naiꞌ Kaen, fin in naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi maufiun gui in tuan, tar antea in naꞌmaet in
orif naiꞌ Habel. Nansaaꞌ am es in nmoeꞌ on naan? Naan, natuin in nmoeꞌ rais maufiun
ein, mes in oirf ee nmoeꞌ rais amneot ein.
1JO 3:13 Aok-bian arki! Kais amsanmaak karu atoniꞌ reꞌ natuin pah-piin ii in romin
sin neek ein namenan neu ki.
1JO 3:14 Hit tahiin tak, karu tuaf reꞌ nmoꞌe nsaan anmaet, in of mabetis naꞌko
Uisneno. Mes natuin hit atmaneek teu hit aok-bian sin, naan anjair bukti mnak, karu
hit tmaet, hit of atmoin tabar-baar tok Uisneno. Karu ansuun tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa
rais manekat anmaet, sin of mabetis naꞌko Uisneno.
1JO 3:15 Fin tuaf reꞌ neekn ee nameen neu in aon-bian, in nahuum on reꞌ naꞌmaet
tuaf. Hi mihini mrari mmak, atoniꞌ humaf on reꞌ naan ka napein fa ꞌmonit abar-barat
nok Uisneno.
1JO 3:16 Hit bisa tahiin rais manekat reꞌ batuur taꞌko Kristus In aꞌtopeꞌ. Fin In
es reꞌ anneek kit tar antea In nnonaꞌ In tuan ee he nmaet, ansenuꞌ ma nsekaꞌ kit.
Es naan ate, hit ro he tnonaꞌ hit tuak ii teu hit aok-bian sin.
1JO 3:17 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ in aꞌmoin ii nanokab, rarit in nkius in aon-bian tuaf
es, reꞌ in aꞌmoin ii maꞌmuꞌit, mes in ka nkasian ee fa he nturun ma nbaab ee, on
mee mꞌes in bisa naꞌuab am nak, “Au ꞌneek Uisneno!” Ka bisa fa, tua!
1JO 3:18 Riꞌaan amaneekt ein arki! Kais suma mneek meik uab maneekt ahaa, mes hi ro
he mmoeꞌ rais reko msaꞌ, he miruruꞌ ma mikriraꞌ rais manekat reꞌ batuur.
1JO 3:19 Fin karu hit taruruꞌ ma takriraꞌ rais manekat ma tmoeꞌ rais reko on naan,
hit bisa tahiin tak, hit tmoin tatuin rais amneot. Nok ranan naan, hit kais tamtau,
ma hit bisa tait hit humak ma hit matak oras hit tbaiseun Uisneno.
1JO 3:20 Maski hit neek ii kuuk feꞌ nakuu kit piut anmatoom nok rais reꞌuf reꞌ hit
tmoeꞌ tiit ee, hit kais tamtau. Fin Uisneno In rais kasian ee, koꞌu anneis naꞌko
hit rais kasian. Ma In nahiin sin ok-okeꞌ msaꞌ.
1JO 3:21 Riꞌaan amanekat arki! Karu hit neek ii ka nakuu kit fa, hit bisa tpirsai
hit tuak ii ma kais tamaeb ok oras hit tbaiseun Uisneno.
1JO 3:22 Natuin hit tmoeꞌ tatuin In apreent ein, ma tharineb In nekan, etun es hit
bisa ttoup areꞌ rasi reꞌ hit ttoit sin taꞌko Ne.
1JO 3:23 In apreent ee nak on nai: ampirsai piut meu In Anah Yesus Kristus, reꞌ In
nreek Ee neem. Ma ammaneek piut es nok es, on reꞌ Naiꞌ Yesus naprenat anrair je.
1JO 3:24 Tuaf reꞌ nmoeꞌ natuin Uisneno In apreent ein, in nmoni nmafuut nok
Uisneno. Ma Uisneno nmafuut nok ne msaꞌ. Hit tahiin tak, In nmoin et hit nekak,
natuin In Asmaan ee anmoin et naan.
1JO 4:1 Riꞌaan amaneekt ein arki! Kais mitun-tuin ahaa, karu tuaf nak, in neik haan
beno naꞌko Uisneno. Mes hi ro miprikas mirek-rekoꞌ he mihiin karu in uab naan
batuur-batuur neem naꞌko Uisneno, aiꞌ kaah. Fin oras ia nmuiꞌ aputa-kriut amfaun
reꞌ nnaon nfuun am nateef anbin pah-pinan ia. Sin napoin am nak, sin reꞌ naan,
Uisneno In mafefa kniunꞌ ein.
1JO 4:2 Hit bisa tahiin haan beno reꞌ batuur-batuur neem naꞌko Uisneno In Asmaan
ee, on nai: Uisneno nbaꞌan nain naꞌko unuꞌ he nreek neem In Anah neu pah-pinan ia.
Karu tuaf reꞌ neik haan beno naan anmanakuꞌ mnak, Yesus Kristus naan batuur-batuur
Uisneno In Anah reꞌ njair mansian on reꞌ hit, in haan beno naan, ro batuur neem
naꞌko Uisneno.
1JO 4:3 Mes tuaf reꞌ ka nmanakuꞌ fa Yesus Kristus on naan, in ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ
fa et Uisneno. Fin rasi naan neem naꞌko araban Kristus. Hi mneen ma mitniin miit am
mak, reꞌ anraban Kristus naan, of anpoi ma nboor neem. Te kaah, araban on reꞌ naan
anbi nain pah-pinan ia.
1JO 4:4 Riꞌaan amanekat arki! Hi reꞌ naan, batuur miꞌuu ma miꞌbaaꞌ mbi Uisneno, ma
In kuasa et hi neekm ein. Etun es hi miis maan reꞌ araban Uisneno. Fin In Asmanan
reꞌ et hi neekm ein naan, in maꞌtanin, maꞌtaniꞌ nneis naꞌko kuasa reꞌ et pah-pinan
ia.
1JO 4:5 Sin reꞌ naan, naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin pah-piin ii in amnekin. Etun es sin
uabk ein naꞌuun ma naꞌbaꞌan amsaꞌ nbin pah-pinan ia in romin. Rarit mansian pah-
piin ii nromin he nneen ma natniin sin.
1JO 4:6 Mes hit taꞌuu ma taꞌbaaꞌ tbi Uisneno. Etun es tuaf reꞌ nahiin Uisneno, in
nroim he nneen ma natniin kit. Mes tuaf reꞌ ka naꞌuu ma naꞌbaaꞌ fa nbi Uisneno, sin
ka nromin fa he nneen ma natniin kit. Nok ranan naan, karu tuaf nak in neik haan
beno naꞌko Uisneno, hit bisa tahiin mee es reꞌ batuur, reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi
Uisneno In Asmanan, ma mee es reꞌ puta-kriu.
1JO 4:7 Riꞌaan amanekat arki! Hit ro he tmaneek es nok es, natuin rais manekat
naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi Uisneno. Ansuun tuaf reꞌ anmaneek amsaꞌ, naan naꞌuu ma naꞌbaaꞌ
nbi Uisneno, ma nahiin narek-reokꞌ Ee.
1JO 4:8 Mes tuaf reꞌ ka nmuiꞌ fa rais manekat, in ka nahiin fa Uisneno. Natuin
Uisneno, In es reꞌ manekat.
1JO 4:9 Uisneno naruruꞌ ma nakriraꞌ In manekan neu kit on nai: In nreek In Aan fua
meseꞌ neem neu pah-pinan ia, he nfei ranan neu kit. Nok ranan naan, hit bisa tmoin
tabar-baar tok Uisneno.
1JO 4:10 Karu he mkius manekat reꞌ batuur, kais amkius hit manekat teu Uisneno. Mes
amkius Uisneno In manekat neu kit, natuin In nreek In Anah he nmate njair fuaꞌ-
turuꞌ he nsenuꞌ ma nsekaꞌ kit. Nok ranan naan, In nnoes nain hit sanat ma penu sin,
he hit bisa tmarameꞌ tfain tok Ne.
1JO 4:11 Riꞌaan amanekat arki! Natuin Uisneno nneek kit maꞌtaniꞌ on naan, hit ro he
tmaneek es nok es amsaꞌ.
1JO 4:12 Ka nmuiꞌ fa tuaf meseꞌ reꞌ nkius niit Uisneno maat-maat. Maski on naan
amsaꞌ, mes karu hit atmaneek es nok es, in sairt ii nak, Uisneno nabu-bua nok kit.
Ma In manekan naꞌbaab on piut anbi hit aꞌmonik, tar antea njair manekat amneot ma
amnonot.
1JO 4:13 Uisneno nfee nrair In Asmanan et hit nekak. Etun es hit tahiin tak, hit
tmoin nekaf meseꞌ tok Ne, ma In nekaf meseꞌ nok kit imsaꞌ.
1JO 4:14 Au, ma au partei ngguin amkius miit amrair Uisneno In Anah nok hai humam
ma hai matam kiim. Rarit hai mitoon meu mansian ii ok-okeꞌ mmak, Amaꞌ Uisneno nreek
neem In Anah, he nsoi nafetin mansian pah-pinan ia naꞌko sin sanat ma penu sin
kuasan.
1JO 4:15 Ansuun-suun tuaf reꞌ anmanakuꞌ mnak, Naiꞌ Yesus naan, Uisneno In Anah, in
nmoin reko nok Uisneno, ma Uisneno nmoin reko nok ne msaꞌ.
1JO 4:16 Hit tahini mtak, Uisneno anneek niis kit. Etun es hit tpirsai mtak, In of
anneek kit piut. Uisneno nneek niis mansian. Onaim tuaf reꞌ nmoin ma nmaneek es nok
es, anmoin nekaf meseꞌ msaꞌ nok Uisneno, ma Uisneno nekaf meseꞌ nok ne msaꞌ.
1JO 4:17 Karu hit nekaf meseꞌ tok Uisneno, hit rais manekat anjair batuur. Oras
neon amsoupt ii ntea, Uisneno he nparikas ansuun-suun tuaf in aꞌmoin naan, hit kais
tamtau he thake tbi In human ma In matan, natuin hit tjair on reꞌ Kristus oras In
nmoni nbi pah-pinan ia feꞌ.
1JO 4:18 Karu hit tmoin tbi manekat es nok es, hit ka tmuiꞌ fa rasi mtaus aꞌkreꞌo
msaꞌ. Fin karu hit atmaneek nok batuur, naan on reꞌ hit tait itporin rasi mtaus ein
ok-okeꞌ nbi hit nekak. Karu tuaf namtau, in nekan naan ansuus, natuin in namtau neu
he napein hukun. In on reꞌ riꞌanaꞌ reꞌ ka nahiin fa feꞌ rais manekat reꞌ batuur.
1JO 4:19 Hit tmaneek es nok es, natuin Uisneno anneek nahunun kit.
1JO 4:20 Karu tuaf naꞌuab am nak, “Au ꞌneek Uisneno,” te kaah, in neekn ee nameen
neu in aon-bian, naan in napoi. Fin karu tuaf ka nneek fa in aon-bian reꞌ et in
human ma matan, on mee mꞌes in bisa nneek Uisneno reꞌ in ka nkius niit Ee fa feꞌ?
Ka on naan fa, aiꞌ?
1JO 4:21 Fin Uisneno kuun nasanut aprenat am nak, hit kais atneek aah Ee nmees, mes
hit ro he tneek hit aok-bian atoin apirsait ein amsaꞌ.
1JO 5:1 Areꞌ apirsait ein nak, Naiꞌ Yesus naan batuur Kristus, reꞌ Uisneno nreek Ee
neem. Sin reꞌ naan, anjarin Uisneno In aanh ein. Fin tuaf reꞌ nneek tuaf es, reꞌ
njair amaf, in nneek amaf naan in aanh ee msaꞌ.
1JO 5:2 Karu hit tneek Uisneno, ma tmoeꞌ tatuin In apreent ein, naan naruruꞌ ma
nakriraꞌ mnak, hit tneek In aanh ein amsaꞌ.
1JO 5:3 Onaim karu hit tneek Ee, hit tmoeꞌ tatuin In apreent ein. Ma In apreent ein
ka maꞌfenaꞌ fa.
1JO 5:4 Hit reꞌ atjari trair Uisneno In aanh ein, bisa tiis pah-piin ii in romin,
natuin hit tpirsai Je.
1JO 5:5 Fin tuaf reꞌ bisa niis naan pah-piin ii in romin, es reꞌ tuaf reꞌ anpirsai
mnak, Naiꞌ Yesus naan, Uisneno In Anah.
1JO 5:6 Asar hi mihini haa, Naiꞌ Yesus naan, ka suma mansian biasa fa. Fin In reꞌ
naan Kristus amsaꞌ, reꞌ Uisneno nreek anrair Je neem anbi pah-pinan ia. Oras In he
nanaob In mepu, naiꞌ Yohanis nasrain Je nok oe. Rarit In nmate msaꞌ, ma In naaꞌ ee
natꞌoop ma nasai. Onaim reꞌ pentiing ii, ka suma fa es reꞌ oe reꞌ naiꞌ Yohanis
anpaek je he nasrain Je, mes In naaꞌ ee reꞌ natꞌoop ma nasai naan, pentiing amsaꞌ.
Fin Uisneno In Asmaan aa kuun es reꞌ natoon on reꞌ naan, ma In ka bisa nputa-kriu
fa.
1JO 5:7 Anmuiꞌ rasi nonoꞌ teun reꞌ njarin saksii:
1JO 5:8 esan reꞌ: Uisneno In Asmanan, oe reꞌ naiꞌ Yohanis anpaek je he nasrain Naiꞌ
Yesus, ma Naiꞌ Yesus In naaꞌ ee kuun. Rais noon teun ein naan, naruruꞌ ma nakriraꞌ
rasi meseꞌ anmatoom nok Naiꞌ Yesus.
1JO 5:9 Karu mansian es, es reꞌ anjair saksii, hit biasa tpirsai je. Anneis-neisi
ntein karu Uisneno kuun es reꞌ anjair saksii anmatoom nok In Aanh haa kuun. Te
kaah, rais noon teun ein reꞌ ia, reꞌ Uisneno npaek sin he naruruꞌ ma nakriraꞌ bukti
mnak, Naiꞌ Yesus naan ka mansian biasa fa nmees, mes In, ro Kristus amsaꞌ.
1JO 5:10 Tuaf reꞌ anpirsai Uisneno In Anah naan, in sairt ii nak, tuaf naan antoupu
nrair Uisneno In Kabin ma Prenat anmatoom nok In Anah naan. Mes tuaf reꞌ ka npirsai
fa Uisneno, in on reꞌ tuaf reꞌ naꞌuab am nak, “Uisneno naan, aputa-kriut!” Nok
ranan naan, in ka ntoup fa Uisneno In Kabin ma Prenat anmatoom nok Uisneno In Aanh
aan kuun.
1JO 5:11 Uisneno In Kabin ma Prenat In aafn ii on nai: In nfee kit ꞌmonit reꞌ
batuur reꞌ ka natfeek niit fa. Ma hit tapein ꞌmonit naan, natuin hit tpirsai In
Anah.
1JO 5:12 Onaim tuaf reꞌ nmafuut nok Uisneno In Anah, napeni ꞌmonit abar-barat nok
Ne. Mes tuaf reꞌ ka nmafuut fa nok Uisneno In Anah, ka napein fa ꞌmonit on naan.
1JO 5:13 Au ꞌtui rasin reꞌ ia ok-okeꞌ ꞌeu ki reꞌ ampirsai Uisneno In Anah, he hi
bisa mihiin batuur-batuur am mak, hi mipein ꞌmonit abar-barat.
1JO 5:14 Karu hit tꞌonen teu Uisneno ma ttoit saaꞌ ahaa reꞌ natuin In romin, hit
neek ii bisa naꞌkiiꞌ nak, In nneen saaꞌ reꞌ hit ttoit je naan.
1JO 5:15 Ma karu hit neek ii naꞌkiiꞌ on naan, hit tpirsai msaꞌ tak, hit ttoup saaꞌ
reꞌ hit ttoit je taꞌko Ne.
1JO 5:16 Karu ho mkius ho aom-bian anmoꞌe nsaan reꞌ ka neik je fa nbi mates, reko
nneis ho mꞌonen ma mtoit he Uisneno anturun ma nbaab ho aom-bian naan, he in napein
fetin. Au sairt ii nbi reꞌ ia, es reꞌ anmuiꞌ sanat reꞌ ka neik fa tuaf neu rasi
ꞌmaten. Ma nmuiꞌ sanat reꞌ bisa neik tuaf nbi rasi ꞌmaten. Mes au ka ꞌreun fa he
mꞌonen karu nmuiꞌ sanat on naan.
1JO 5:17 Anbi Uisneno In human ma In matan, areꞌ rais reꞌuf reꞌ hit tmoeꞌ sin naan,
ansaan okeꞌ. Mes ka saant ein ok-okeꞌ fa reꞌ neiki ꞌmaten.
1JO 5:18 Tuaf reꞌ naꞌuu ma naꞌbaaꞌ nbi Uisneno ka nmoin fa nbi ꞌmoeꞌ sanat antein,
fin Uisneno In Anah, anpaant ee. Ma maufiun gui in tuan ka niis naan Ee fa goen.
1JO 5:19 Hit tahini mtak, hit reꞌ ia taꞌuu ma taꞌbaaꞌ atbi Uisneno. Mes hit tahini
msaꞌ tak, maufiun gui in tuan anmuiꞌ kuasa he nꞌator mansian ii ok-okeꞌ nbi pah-
pinan ia.
1JO 5:20 Hit tahini mtak, Uisneno In Aanh ee neem anrair he nfee kit mahinif he
tahiin rasin ia, he hit bisa tahiin Uisneno reꞌ batuur. Oras ia hit bisa tmoin
tmarameꞌ tok Ne, natuin hit tmoin nekaf mese tok In Anah, Yesus Kristus. Fin In reꞌ
naan, es reꞌ Uisneno batuur. Ma In es anfee neu mansian ii ꞌmonit abar-barat amsaꞌ.
1JO 5:21 Riꞌaan ein arki! Ampanat mirek-rekoꞌ hi ꞌmoinm ein. Kais-kais anmuiꞌ
asiꞌut reꞌ nsenuꞌ ma nsekaꞌ Uisneno naꞌko hi neekm ein naan. On reꞌ naan tua. Au
naiꞌ Yohanis kau, tua.
2JO 1:1 Ain honiꞌ! Surat reꞌ ia naꞌko au naiꞌ Yohanis kau, reꞌ ꞌjair aꞌnaak akrei.
Au ꞌtui surat reꞌ ia ma ꞌsoun ee ꞌeu ko ain reꞌ Uisneno npaek ko mjair Iin ja, ma
ꞌeu ho aanh ein. Au ꞌneek ki ok-okeꞌ reꞌ hi neekm ein anmafutun nok rasin reꞌ
batuur. Areꞌ too mfaun reꞌ nahinin rasin reꞌ batuur, anneek ki msaꞌ.
2JO 1:2 Hai mneek ki, natuin rasin reꞌ batuur anseen ok anbi hit nekak, ma of
anmoin nabar-baar anbi hit nekak nanan.
2JO 1:3 Au ꞌonen he ꞌtoit Uisneno ma In Anah, Yesus Kristus, he naruruꞌ ma nakriraꞌ
Sin nekak arekot nok rais kasian neu kit, he hit bisa tmoin atbi mamut, rameꞌ es
nok es, ma taininaꞌ, tmoni tbi rais manekat, ma tmafuut piut tok rasin reꞌ batuur.
2JO 1:4 Au ꞌmariin aꞌmaet oras au uteef ꞌok ho aanh ein bian, ma ꞌkius sin nmonin
nok rek-reko, natuin raan aꞌhonis reꞌ batuur, on reꞌ Amaꞌ Uisneno naprenat anrair
neu kit.
2JO 1:5 Ain honiꞌ! Oras ia au ꞌtoit he hit ok-okeꞌ tmoni tbi manekat. Rasi reꞌ au
ꞌtoit je naan, ka preen feuꞌ goa fa, mes au suma umnaub aprenat reꞌ hit tnaaꞌ tain
je taꞌko un-unuꞌ.
2JO 1:6 Hit bisa taruruꞌ ma takriraꞌ hit manekat, karu hit tmoeꞌ tatuin Uisneno In
apreent ein. Naꞌko unuꞌ, In naprenat anrair kit he tmoni tbi manekat es nok es.
Rasi ia ka rais feuꞌ goa fa, fin hi mneen amrair prenat ia naꞌko unuꞌ.
2JO 1:7 Aputa-kriut amfaun annaon nfuun am nateef anbin pah-pinan ia. Sin nanoin
ein neu tuaf am nak, Yesus Kristus neem anbi pah-pinan ia, mes In ka mansian batuur
fa. Sin nputa-kriun amsaꞌ, reꞌ nraban Kristus, ma ka nromin fa he ntoupun nak, Naiꞌ
Yesus naan es reꞌ Kristus, Tuaf reꞌ Uisneno npiir nain Je naꞌko unuꞌ.
2JO 1:8 Ampaant om rek-reko, he hit maskeet aan kais namneuk. Onaim hi ro he
mmakoenaꞌ mepu piut-piut, he hi bisa mipein tetus-athoen ok-okeꞌ reꞌ Uisneno nbaꞌan
he nfee ki nbi sonaf neno tunan.
2JO 1:9 Fin tuaf reꞌ nbeon on naꞌko Kristus In noniꞌ, in ka nmafuut fa nok Uisneno.
Mes tuaf reꞌ nnaaꞌ naheer noniꞌ naan, in nmafuut nok Uisneno ma In Anah, Yesus
Kristus.
2JO 1:10 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ neem nanoniꞌ rasin reꞌ ka batuur fa nmatoom nok
Kristus, kais amtoup goe mbi hi umin, ma kais amfei hi neekm ein meu ne.
2JO 1:11 Fin karu hi mfei hi neekm ein meu ne, hi mipein imrair sapaaf ambi in mepu
reꞌ maufinu naan.
2JO 1:12 Anmuꞌi nteniꞌ rasi mfaun reꞌ au ꞌroim he utoon ki, mes reko nneis au kais
aꞌtui ꞌbi surat. Fin ka ꞌroo fa ntein, au he ꞌuum, he uꞌuab ꞌain ꞌok ki, he hit
batuur-batuur bisa tmariin buꞌ-buaꞌ.
2JO 1:13 Uisneno npiir ho tataꞌ msaꞌ. In aanh ein ansoun ein haan tabes ma haan
buseet neu sin ainaꞌ sin etan naan. On reꞌ naan, tua. Haan buseet naꞌko au, naiꞌ
Yohanis kau, tua.
3JO 1:1 Baꞌe Gayus reꞌ au ꞌneek ko batuur-batuur. Tabe ma haan buseet naꞌko kau
naiꞌ Yohanis, aꞌnaak akrei.
3JO 1:2 Au ꞌtoit he Uisneno npafaꞌ ma npanat ko, he ho aom ma ho smanam anꞌao-
minan.
3JO 1:3 Anmuiꞌ tua apirsait fauk reꞌ neman ma natonan am nak, ho mutuin piut meu
Uisneno In raan aꞌhonis reꞌ amneot. Oras au ꞌneen on naan ate, au neek ii anmariin
anmaet.
3JO 1:4 Fin au ꞌmariin aꞌmaet he ꞌneen ꞌak, au aanh ein nmonin natuin ranan reꞌ
amneot.
3JO 1:5 Baꞌe manekat! Ho munaob Uisneno In mepu nok reko, oras ho mtoup nok reko
aok-bian sin reꞌ nnaon nfuun am natefan he nanaob Kristus In mepu. Maski ho ka
muhiin sin fa feꞌe msaꞌ, mes ho mtoup sin nok reko.
3JO 1:6 Tuaf ein reꞌ ntebi nfain neman nrarin, nareet ein neun jemaaꞌt ein abitan
ia mnak, ho mtoup sin nok reko ma mneek sin. Oras ia au ꞌtoit he ho mturun ma mbaab
tuaf-tuaf nahuum on reꞌ sin piut, fin rasi naan anharineb Uisneno In nekan.
3JO 1:7 Sin nnaon nfuun am natefan he nanoniꞌ tuaf-tuaf anmatoom nok Yesus Kristus.
Mes sin ka napenin fa turun-babat saaꞌ-saaꞌ naꞌko tuaf reꞌ ka npirsai fa Kristus.
3JO 1:8 Onaim ro pantas karu hit apirsait ii ro he es reꞌ atturun sin. Fin nok
ranan naan, hit tanaob Uisneno In mepu buꞌ-buaꞌ tok sin.
3JO 1:9 Unuꞌ, au ꞌsonuꞌ surat ꞌeu jemaꞌat et ho baram, mes naiꞌ Diotrefes naikas in
tuan ee on reꞌ aꞌnakat. Ma in ka nroim fa he natniin kau.
3JO 1:10 Onaim karu au ꞌeit on naan, of au uꞌuab he ꞌfei maat-maat anmatoom nok
saaꞌ reꞌ in nmoꞌe. Fin in naꞌuab puta-kriu, he namouf kit. Anneis-neisi ntein, in
ntorak Uisneno Iin na reꞌ neitin nbin naan. Rarit in nfuaruut hit aok-bian sin
anbin naan, he sin kais antoup atoin ein naan.
3JO 1:11 Baꞌe manekat! Ho ro mait iꞌtopeꞌ naꞌko tuaf reꞌ nmoeꞌ rais reko. Kais mait
iꞌtopeꞌ naꞌko tuaf reꞌ nmoeꞌ rais maufinu. Fin tuaf reꞌ nmoeꞌ rais reko, Uisneno
Iin ja. Mes tuaf reꞌ nmoeꞌ rais maufinu, ka nahiin fa Uisneno.
3JO 1:12 On reꞌ naiꞌ Demitrius. Too mfaun ein anboiꞌs ee, natuin in nmoeꞌ natuin
Uisneno In raan aꞌhonis reꞌ amneot. Au ꞌboiꞌs ee msaꞌ, ma ho muhiin mak, au ka upoi
fa, tua.
3JO 1:13 Anmuiꞌ rasi mfaun bian anteinꞌ ein, reꞌ au he uꞌuab ma ꞌtui sin ꞌok ko,
mes au ka ꞌroim fa he ꞌtui sin aꞌbi surat.
3JO 1:14 Fin au ufneek ka ꞌroo fa ntein hit nua kit tateef, he hit nua kit bisa
taꞌuab langsung goah.
3JO 1:15 On reꞌ naan, tua. Aok-bian sin abitan ia, ansoun ein haan tabes ma haan
buseet amsaꞌ. Amsonuꞌ au haan tabes ma haan buseet meu apirsait ein naan, es-es ate
nok in kanan. Saloom, Au naiꞌ Yohanis kau, tua.
JUD 1:1 Tabe ma haan buseet naꞌko kau, naiꞌ Judas. Au reꞌ ia Usif Yesus Kristus In
aan renuꞌ ma aan rekaꞌ. Au reꞌ ia msaꞌ, naiꞌ Yakobus in orif. Au ꞌtui surat reꞌ ia
ꞌeu areꞌ mansian reꞌ Amaꞌ Uisneno anpiir ma nbetis nain sin een, reꞌ In anneek sin,
ma reꞌ Yesus Kristus anpafaꞌ ma npanat sin tar antea In nkoen On anfain neem.
JUD 1:2 Au ꞌtoit he Uisneno nakriraꞌ In rais kasian, ma nathoeb In manekan kouꞌ-
koꞌu neu ki arki, he hi bisa mmoin nok mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ.
JUD 1:3 Aok-bian manekat arki! Afi unuꞌ au ꞌroim he ꞌtui surat ꞌeu ki arki, he
utoon ki mꞌak Uisneno nsoi nafetin kit. Mes oras ia, rasi piis es anpoi ma nboor,
onaim au ro he ꞌtui ꞌtetaꞌ. Uisneno nfee nrair kit raan aꞌhonis amneot. In nfee
raan aꞌhonis naan no meesꞌ aah, ma In ka nsenuꞌ ma nsekaꞌ niit ee fa. In nfee raan
aꞌhonis naan neu In tuaf-tuaf reꞌ mapirsaꞌi sin. Onaim oras ia, au ꞌtoit he hi
mmeup maꞌtaniꞌ, he kais anmuiꞌ tuaf reꞌ he nsobaꞌ he nsenuꞌ ma nsekaꞌ raan aꞌhonis
naꞌko Uisneno.
JUD 1:4 Te kaah, anmuiꞌ tuaf fauk een reꞌ antaman nok amninuꞌ-mninuꞌ etan hit
tnanam ma hi soonm ein. Sin arsin reꞌ naan ka natuin fa Uisneno In raan aꞌhonis
amneot naan, mes sin natuin ahaa sin roimk ein kuuk. Sin nak Uisneno In nekan
arekot es reꞌ anfei ranan he sin bole anmoꞌen tafiꞌ-tafiꞌ on reꞌ naan. Naan poi!
Sin reꞌ naan tuaf-tuaf reꞌ sin uabk ein aꞌtetaꞌ naꞌko sin aꞌmoek ein! Sin nromin he
hit kais atneen attein hit Usif ma hit Usiꞌ, es reꞌ Yesus Kristus. Mes hi arki
mimnau, natuin matuꞌi et Suur Akninuꞌ mnak, Uisneno nabarab anrair hukun neu sin
naꞌko unuꞌ.
JUD 1:5 Anmuiꞌ rasi mfaun een reꞌ hi mihini mrair sin, mes au umnaub ufaniꞌ sin ꞌeu
ki arki, he hi mpaant om. Mimnau retaꞌ oras unuꞌ, oras atoin Israelas sin anpoin
naꞌkon pah Masir. Maski Uisneno nsoi nafetin pah es no mes-meseꞌ, mes anbi neon
amunit, In nareuꞌ nain tuaf-tuaf reꞌ ka nromin fa he natniin Ee.
JUD 1:6 Tait iꞌtopeꞌ naꞌko Uisneno In ameput sonaf neno tunan. Uisneno anfeen sin
kuasa, mes anmuiꞌ tuꞌuf amsaꞌ. Mes bian ro ka npuas ein fa, onaim sin ntanhain hak
naan ankoon. Mes Uisneno anfuut sin anpaek korenit reꞌ ka bisa fa he natsefiꞌ aiꞌ
natsoi, ma nataam sin anbin baer meisꞌokan, he npao Neno reꞌ Uisneno he nafeek areꞌ
kanan mansian ein sin rasin.
JUD 1:7 Ma kais amnikan kota Sodom ma kota Gomora, ma kuan bian sin reꞌ anpaumakan
anbin bare naan. Abitan koot ein naan, sin nromin he nmoꞌen rais makonit humaꞌ-
humaꞌ, nok es in mone aiꞌ es in fee. Sin nmakonin ate ka on fa reꞌ natiꞌ te mansian
ii anmoꞌe. Onaim Uisneno nout niis sin. Retaꞌ reꞌ ia, namnaub kit nak, Uisneno of
anpaek ai naraka reꞌ npiin nabar-baar he nhukun atoin maufiun ein ok-okeꞌ.
JUD 1:8 Maski on naan amsaꞌ, mes tuaf reꞌ antaam anbi hi sonam ma hi tnaanm ein,
aꞌmoink ein ro nsanan ma anbeon piut-piut. Te kaah, sin npaek sin amneit ein
anjarin aꞌsukif he nꞌoemetab sin tuak ein kuuk, anraban tuaf reꞌ annaaꞌ hak kuasa,
ma nkanaꞌpaar kuasa-kuasa arekot et sonaf neno tunan.
JUD 1:9 Mes naiꞌ Mikael ka nmoeꞌ fa on reꞌ sin. In reꞌ naan, Uisneno In mandoor neu
ameupt ein sonaf neno tunan. Oras kaꞌo Musa nmaet, naiꞌ Mikael anmatoe nok niut
reuꞌf ein sin aꞌnakat. Sin nua sin anmatoenaꞌ kaꞌo Musa in aon amates naan. Mes
naiꞌ Mikael ka nasaan ee fa, aiꞌ ankanaꞌpaar ee. In suma natoon ee mnak, “Uisneno
of es reꞌ anꞌator ko henaꞌ ho mnaben miit ee!”
JUD 1:10 Mes tuaf ein ia, ka on fa naan. Sin nkanaꞌpaar ma nakreꞌet areꞌ kanan rasi
reꞌ sin ka nahiin narek-rekoꞌ sin fa. Sin suma natun-tuin ein aah sin roimk ein
rafuꞌ-rafuꞌ, on reꞌ muiꞌt ein ma kaun ein. Nok ranan naan, sin nareuꞌ kuuk sin
aꞌmoink ein.
JUD 1:11 Ampaant om! Sin of napein kuuk sin sapaak ein. Fin sin nmoꞌen on reꞌ naiꞌ
Kain, reꞌ anroor niis in oir honif. Sin nmoꞌen on reꞌ naiꞌ Balaam, reꞌ anmoeꞌ saaꞌ-
saaꞌ aah, asar napein kuun noni-roit. Sin anmoꞌen on reꞌ naiꞌ Kora msaꞌ, reꞌ
namreuꞌ ankoon, natuin in nraban Uisneno. Natuin sin rais maufinun naan, tuaf-tuaf
ein reꞌ naan amsaꞌ of mabatis ma mabetis naꞌkon Uisneno.
JUD 1:12 Karu atoin ein reꞌ ia nabuan nok ki, henatiꞌ hi arki mimnau Uisneno In
manekan oras hi mbukae mibu-bua te, sin ka namaeb ok fa natuin sin npaur ein ma
nakoman. Onaim hi ro he mpaant om! Natuin atoin ein reꞌ naan, on reꞌ faut putuk
anbi tais je ninin reꞌ bisa nareuꞌ ma nakratiꞌ bnao oe. Sin on reꞌ noep metan anbi
auf metoꞌ reꞌ ka nasanut fa uran akreꞌo msaꞌ. Sin suma nafeefn ahaa, mes ka nmoꞌen
fa rais reko saaꞌ-saaꞌ. Sin on reꞌ hau roet reꞌ ka mapakeꞌ ma maꞌosaꞌ fa. Karu oras
hau roet ii nafua te, sin ka nafuan fa fuaꞌ meseꞌ msaꞌ; onaim annooꞌ ma anfaik nain
sin, rarit anporin sin.
JUD 1:13 Sin meupk ein suma ntao namab-maeb ahaa kit. Sin on reꞌ okin koꞌu reꞌ
naꞌfuriꞌ nbi tais je ninin, rarit namaik ꞌoemetan ma makrafuꞌ anbi bare naan. Sin
on reꞌ kfuun reꞌ neu-mneman anbin neon goe tnanan amsaꞌ, reꞌ napenin hukun, he
Uisneno ntao sin neu baer jes reꞌ meisꞌook tape, rarit sin namnekun nkonon nbin
bare naan.
JUD 1:14 Naiꞌ Henok naan, sufaꞌ-kaꞌuf batan no hiutn ii, tsoiꞌ taꞌko kaꞌo Adam. In
natoon nain tuaf human on reꞌ naan am nak, “Hi mkius miit. Hit Usiꞌ nkoen On neem
nok In ameput sonaf neno tunan reꞌ nakniunꞌ ein. Sin reꞌ naan mfau rutu, tar antea
ka bisa tsoiꞌ tain sin fa.
JUD 1:15 In neem he nafeek areꞌ mansian ii sin rasin. In of nakriraꞌ tuaf meseꞌ-
meseꞌ sin saant ein ok-okeꞌ, ma nakriraꞌ nain areꞌ rasi reꞌ ansaan ma nbeon, In
nfee hukun neu amaufiunt ein, natuin sin uab amreꞌut neu Ne.”
JUD 1:16 Mansian ein reꞌ ia, suma nahini haa rais maꞌmunuꞌ ma matoes reꞌ ka natfeek
fa. Sin nakuu tuaf piut-piut amsaꞌ. Sin ka ntoe natuin fa Uisneno In romin. Sin
suma nroim natuin ahaa sin roimk ein kuuk. Sin uabk ein esan reꞌ suma naiks ok. Sin
nromi haa reꞌ he saaꞌ-saaꞌ ate sin nhaken maat, he atoniꞌ nbaras sin natuin sin
roimk ein kuuk.
JUD 1:17 Aok-bian manekat arki! Kais amnikan rais manbaꞌan reꞌ hit Usiꞌ Yesus
Kristus In haef ein natoon nain sin neu ki nak, karu pah-pinan ia he namsoup goen
ate, aratin ma asebuten sin of anboran. Sin nromin he naꞌreꞌuf ma nkanaꞌpaar
Uisneno In romin, natuin sin roimk ein kuuk reꞌ ansaan ma nbeon.
JUD 1:19 Tuaf ein reꞌ naan etan naan, oras ia. Sin reꞌ naan, esan reꞌ naꞌkokeꞌ nbin
ia, naꞌkokeꞌ nbin nee, he nbatis ma nbetis ki. Sin iꞌmoink ein suma nahini haa reꞌ
he natuin mansian ii in romin, natuin Asmaan Akniun ii, ka et fa sin neek ein.
JUD 1:20 Mes aok-bian arki! Hi ro he miteek ma mifenaꞌ hi ꞌmonim ambi fatu ꞌsukiꞌ
reꞌ naꞌko hi rais pirsait aꞌteeb akninuꞌ. Ma karu hi mꞌonen ate, mituin saaꞌ reꞌ
Asmaan Akniunꞌ ee nakriraꞌ ma natoon ee neu ki.
JUD 1:21 Mimnau, Uisneno anneek niis ki. Onaim ampanat hi tuam ein, ma mimnau In
manekan naan. Ma hi ro he maran nok sabaar, ampao hit Usiꞌ Yesus Kristus, reꞌ
nakriraꞌ In rais kasian neu ki, ma nfee ki ꞌmonit piut mok Uisneno.
JUD 1:22 Hi ro he mikriraꞌ hi neek kasian meu tuaf-tuaf reꞌ sin neek ein naꞌoin
ein.
JUD 1:23 Hi ro he mturun ma mbaab tuaf-tuaf reꞌ anperluu Uisneno he nsoi nafetin
sin, nahuum on reꞌ hi mheer mipoitan tuaf naꞌko ai pinaꞌ. Anmuiꞌ tuaf bian anteniꞌ
reꞌ hi ro he mikriraꞌ hi nekam areokt ein meu sin. Mes ampaant om rek-reko! Natuin
maski hi mkasian sin, mes hi ro he mmaiꞌnisin sin ꞌmoeꞌ amreuꞌt ein naan, nahuum on
reꞌ hit tmaiꞌnisin tai-kroe ꞌoemetan.
JUD 1:24 Oras ia, hit tait pures-boꞌis ma mnaikas teu Uisneno! Natuin In kuun es
reꞌ bisa npafaꞌ ma npanat ki, he hi kais mispae, mistuun ma mtaikoib. Ma In kuun es
reꞌ neik ki, he hi mhake mbi Uisneno In human ma In matan, fin In kuun es reꞌ
nakninuꞌ ki, es naꞌ hi ka mꞌoemeet fa goen. Hi mkoen om iim meik huum kumani ma
huum akmoe, fin In mapinaꞌ-makrahaꞌ!
JUD 1:25 Suma Uisneno kuun, es reꞌ anjair Usif batuur, Suma In kuun es reꞌ bisa
nsoi nafetin kit! Rarit In npaek hit Usiꞌ Yesus Kristus, he nsoi nafetin kit. Onaim
areꞌ kanan rais hormaat ii, tbaiseun ma tasaeb sin teu Ne. Areꞌ rais mapinaꞌ-
makrahaꞌ, Iin na. In kuasa, koꞌu ma ꞌnae reꞌuf. Ma In hak he naprenat, naꞌko afi
unuꞌ, ntea oras, tabu ma eti ia, tar antea nabar-baar. Batuur on naan, tua! Naꞌko
kau, Au, naiꞌ Judas, kau, tua.
REV 1:1 Tabe ma haan buseet naꞌko au, naiꞌ Yohanis kau, es reꞌ Yesus Kristus In aan
renuꞌ-aan rekaꞌ. Au ꞌtui ꞌbi surat reꞌ ia, anmatoom nok saaꞌ-saaꞌ reꞌ of he njarin.
Au upein rasin naan on nai: Uisneno neikn On es anpukai sin ma natoon sin neu Yesus
Kristus. Onaim Uisneno nreun Naiꞌ Yesus he natoon neu In aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin.
Rarit Naiꞌ Yesus anreun In ameupt es naꞌko sonaf neno tunan, he nnao nfei ma
nakriraꞌ rasin ia ok-okeꞌ neu kau, he au ꞌtui ꞌain sin. Fin ka ꞌroo fa ntein ate,
rasin reꞌ ia ok-okeꞌ ro he njarin. Onaim hi ro he mneen mirek-rekoꞌ Uisneno In
Kabin ma Prenat reꞌ Naiꞌ Yesus natoon anrair je.
REV 1:3 Areꞌ tuaf ein ok-okeꞌ reꞌ anresan tuis ein reꞌ ia tar antea tuaf bian
annenan amsaꞌ, sin nꞌua rekon. Ma tuaf reꞌ natniin tuis ia in hanan, ma nmoeꞌ
natuin in rais manbasan, sin nꞌua rekon amsaꞌ. Fin in oras naan he npaumak-maak he
neem een.
REV 1:4 Tabe ma haan buseet naꞌko kau ꞌeu Uisneno In jemaꞌat hiut etan propinsi
Asia. Au ꞌtoit he Uisneno nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, he hi bisa mmoni mbi
mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. Fin naꞌko unuꞌ te, Uisneno nain, tar ntea oras
ia, ma tar antea nabar-baar. Au ꞌtoti msaꞌ he In Asmaan Akninuꞌ nakriraꞌ In nekan
arekot neu ki, he hi bisa mmoni mbi mamut ma ao-minaꞌ. Au ꞌkius Asmaan Akninuꞌ
naan, nahuum on reꞌ smanaf hiut reꞌ anbaisenun neu Uisneno In aꞌtoko prenat.
REV 1:5 Au ꞌtoti msaꞌ he Yesus Kristus nakriraꞌ In nekan arekot neu ki, he hi bisa
mmoni mbi mamut, rameꞌ es nok es, ma taininaꞌ. In naꞌuab piut-piut ma maat-maat
anmatoom nok saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno natoon neu Ne. Unuꞌ te, In nmaet batuur-batuur,
mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee, he In njair tua unu reꞌ anmoni nfain naꞌko ꞌmaten.
In anjair Aꞌnaak Usif amsaꞌ neu areꞌ kanan usif anbi pah-pinan. Natuin Naiꞌ Yesus
anneek kit, es naan ate In natꞌopab In naaꞌ ee nasai neu kit. Nok ranan In aꞌmaten
naan, In anfei ranan he nsoi nafetin naan kit naꞌko hit saant ein sin kuasan.
REV 1:6 Rarit In nait nanaib kit atjair In too ngguin, maut he hit tmeup teu In
Amaf, Amaꞌ Uisneno. Yesus Kristus ro mapinaꞌ-makrahaꞌ, ma In kuasa naan ka natfeek
niit fa. Batuur, tua!
REV 1:7 Onaim amkius mirek-rekoꞌ! Oras ia, Naiꞌ Yesus ma In Amaf etan sonaf neno
tunan. Mes ka ꞌroo fa te, In nsaun neem anbi nope. Mansian pah-pinan ia ok-okeꞌ of
niit Ee. On naan amsaꞌ neu tuaf reꞌ sin napau Goe afi unuꞌ. Onaim areꞌ uuf ma pah
nbin pah-pinan ia nmeiꞌ jok ma ankaen pin-piuns ein, natuin sin nahiin Je. Rasin
reꞌ ia ok-okeꞌ ro he njarin batuur-batuur. Namneo on naan, tua!
REV 1:8 Uisneno nak, “Au reꞌ ia, Alfa ntea Omega. Au reꞌ ia, A ntea Z. Areꞌ saaꞌ-
saaꞌ ii, sin naꞌuun ma naꞌbaꞌan naꞌko Kau, anmurai naꞌko ahunut tar antea amunit.
Au es reꞌ ꞌbi ꞌain ia naꞌko unuꞌ. Au es reꞌ oras ia. Au es reꞌ ꞌbi oras amnemat tar
antea nabar-baar. Fin Au kuuk es reꞌ akuaas reꞌuf!”
REV 1:9 Natuin hit ar-arkit atpirsai ok-okeꞌ tak, Naiꞌ Yesus naan hit Usif, es naan
ate, au ꞌjair hi aok-bian. Anmuiꞌ tuaf bian natoꞌon, natuin hit tatuin Naiꞌ Yesus,
onaim sin nhaꞌmuiꞌ kit ok-okeꞌ. Mes Naiꞌ Yesus anhaꞌtanin nrair hit nekak, he hit
bisa taran ma ttahan piut-piut. Natuin au utoon urair ꞌeu tuaf-tuaf anmatoom nok
Uisneno In Kabin ma Prenat, ma unoniꞌ anmatoom nok Naiꞌ Yesus, anmuiꞌ tuaf reꞌ
nsaken. Etun oras ia sin nheek kau ma nporin kau neu puru reꞌ ia, kaan ee Patmos.
REV 1:10 Neot es, nateef nok neon onen, Uisneno In Asmanan neman kau. Nok askeken
ate, au ꞌneen hanaf es maꞌtain besi neem naꞌko au kotik. In haan ee nahuum on reꞌ
haan toꞌis.
REV 1:11 Hanaf naan anreek kau mnak, “Yohanis! Au he ukriraꞌ ko rais jes. Saaꞌ-saaꞌ
reꞌ ho miit sin, ho ro he mtui sin. Rarit ho msonuꞌ sin meu jemaꞌat hiut, esan reꞌ
jemaaꞌt ein abitan kota Efesus, kota Smirna, kota Pergamus, kota Tiatira, kota
Sardis, kota Filadelfia, ma kota Laodikia.”
REV 1:12 Au ꞌneen on naan ate, au ꞌniik he uhiin ꞌak sekau es reꞌ naꞌuab nok kau.
Mes au ꞌiit ahaa pauk anaꞌ hiut, reꞌ nateek sin anbin paku ꞌtokof naꞌko noni
mnatuꞌ.
REV 1:13 Ma Atoniꞌ es anhake nbi pakun naan sin atnaank ein. In maasn ee Mansian
Batuur-Batuur. In npaek baru mnaun es, reꞌ in amnaun ee ntean in haen, ma nasaah
pouk noin jes. Poꞌuk naan napeo goe npeoꞌ in aꞌbasan.
REV 1:14 In aꞌnaak fuun ein muit okas. In maatk ein npinan on reꞌ ai.
REV 1:15 In haek ein, anpinan on reꞌ beis meꞌe reꞌ atuut beisn ee nout goe ma meeꞌ
rare. In haan ee, naꞌruꞌu on reꞌ oe ꞌboniꞌ.
REV 1:16 Anbi in aꞌniman aꞌneꞌu, in nnaaꞌ kfuun hiut. Suin es ꞌaikaf nua anpoi
naꞌko In fefan. In huumn ee npiin on reꞌ manas.
REV 1:17 Oras au ꞌiit Atoniꞌ naan, au ꞌtaikoib on reꞌ atua-mafut, anbi In haen. Mes
in nreok kau neik In aꞌniman aꞌneꞌu, rarit In naꞌuab am nak, “Anah! Kais mumtau!
Natuin areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii sin naꞌuun ma naꞌbaꞌan naꞌko Kau, nmurai naꞌko ahunut tar
antea amunit.
REV 1:18 Unuꞌ te, Au ꞌmaet, mes oras ia ho miit kuum! Au ꞌmoni ꞌfain, ma Au of
aꞌmoin piut tar antea nabar-baar. Au es reꞌ anaaꞌ ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe, reꞌ bisa ꞌreut ma
ꞌfoe bare neu amaets ein, he umonib ufaniꞌ sin.
REV 1:19 Ho ro he mtui areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ho miit sin oras ia, ma mtui saaꞌ-saaꞌ
reꞌ of he njarin.
REV 1:20 Au utoon ꞌain ko in aꞌmoufn ii on nai: pauk noin hiut ein naan, in aꞌmoufn
ii, jemaꞌat hiut. Ma kfuu hiut ein reꞌ ho miit sin anbin Au ꞌnimak aꞌneꞌu, es reꞌ
ameput neno tunan tuaf hiut reꞌ neikin hanaf naꞌkon Uisneno neu jemaꞌat hiut reꞌ
naan.”
REV 2:1 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan naprenat kau mnak, “Yohanis, ho ro he mtui
surat noo goes. In haan ee, on nai: ‘Neu jemaꞌat abitan kota Efesus: Surat reꞌ ia,
naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Au es aꞌnaaꞌ kfuun hiut etan Au ꞌnimak aꞌneꞌu. Au es
aꞌnao ꞌfuun utef-tefan ma ꞌnoon pauk noni fuaꞌ hiut ein naan meseꞌ-meseꞌ. Amneen Au
uabak reꞌ ia.
REV 2:2 Au ꞌiit urair hi ꞌmonim ambi kota Efesus ꞌak, hi mmeup maꞌtaniꞌ piut-piut
meu Uisneno. Karu anmuiꞌ atoin maufinu nbi hi tnaanm ein naan, hi ka mkonan sin fa.
Karu anmuiꞌ tuaf neem he nputa-kriu ki mnak, in reꞌ naan Uisneno In haef, hi ro
miprikas ma mtae mirek-rekoꞌ in aꞌmonin naan, he hi mihiin je mmak atoin saaꞌ na es
reꞌ naan mansian aputa-kriut, aiꞌ kaah. Rarit hi mtitar ma mtoork ee, he ka mitniin
ee fa.
REV 2:3 Maski atoniꞌ nasusab ki natuin hi mpirsai meu Kau, mes hi maran piut, ma ka
mtet-koit fa.
REV 2:4 Mes Au ꞌkius, hi mmoufu mbi rais jes. Natuin afi unuꞌ, oras hi feꞌ mmurai
mpirsai meu Kau, hi mmaneek es nok es. Mes oras ia, hi ka on fa nana goen antein.
REV 2:5 Onaim hi ro he mimnau oras unuꞌ naan. Fin oras ia, hi miꞌroo miꞌko ꞌmoꞌet
unuꞌ reꞌ naan. Es naan ate, hi ro he miꞌpiis nai miꞌko hi sanat reꞌ ia, he mfani
mmaneek on reꞌ neno unuꞌ naan. Karu ka on naan fa te, of Au ꞌfain ꞌuum ꞌait ufaniꞌ
pauk noni naꞌko ki.
REV 2:6 Mes Au neek ii nmariin akreꞌo, natuin hi mtitar mipasib naiꞌ Nikolas in
noinꞌ ein, reꞌ in atoup noinꞌ ein anmoeꞌ natuin ee. Au ꞌtitar upasib amsaꞌ saaꞌ-
saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin.
REV 2:7 Amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon neu In jemaaꞌt ein.
Sekau naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌfee ne mainuan, he naah hau
fuaꞌ reꞌ anbi Uisneno In poꞌon. Fin sekau naah hau fuaꞌ naan ate, in napeni ꞌmonit
batuur reꞌ ka natfeek fa.’ 
”
REV 2:8 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein In uaban naan am nak,
“Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat es anteniꞌ. In haan ee, on nai: ‘Neu jemaꞌat
abitan kota Smirna: Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii sin
naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau, anmurai naꞌko ahunut tar antea amunit. Unuꞌ te, Au
ꞌmaet, mes oras ia, Au ꞌmoni ꞌfain. Onaim amneen Au uabak reꞌ ia.
REV 2:9 Au ꞌiit urair hi ꞌmonim reꞌ amsuus mbi kota Smirna. Tatuin mansian ite, hi
reꞌ ia atoin amaꞌmuꞌit. Te kaah, natuin Uisneno te, hi amuꞌit ki. Anmuiꞌ tuaf reꞌ
anmanakuꞌ mnak In reꞌ naan Uisneno Iin ja, reꞌ naꞌuab naꞌreꞌuf hi kanam areokt ein.
Te kaah, sin reꞌ naan, ka Uisneno Iin na fa. Sin on reꞌ jemaꞌat es, reꞌ natun-tuin
ahaa niutn ee sin aꞌnakat.
REV 2:10 Onaim amneen mirek-rekoꞌ! Hi kais mimtau, oras hi mipein susat feꞌ. Asar
hi mihiin mak, niutn ee sin aꞌnaakt ee, naim tuaf he nheek sin, ma nataam bian neun
bui tar antea neno boꞌes. In sairt ii nak, he hi mkoit Kau. Maski sin he nroor niis
ki, mes hi kais amnikan Kau. Fin sekau-sekau naran ma natuin Kau tar antea in
nmaet, Au of aꞌbaras aꞌfee ne upan, he in nmoin nabar-baar nok Kau.
REV 2:11 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee he natoon neu In
jemaaꞌt ein. Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, in ka napein fa
haꞌmuꞌit anbi tais ai maputuꞌ reꞌ anpiin nabar-baar. Nok ranan naan, in ka nmaet fa
no nua.’ 
”
REV 2:12 Onaim Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein In uaban naan am nak,
“Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat es antein. Surat naan in haan ii, on nai:
‘Neu jemaꞌat abitan kota Pergamus: Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Au es
aꞌnaaꞌ suin ꞌaik nuaꞌ. Amneen Au uabak reꞌ ia.
REV 2:13 Au uhini ꞌrair hi abitan kota Pergamus naan. Anaaꞌ aprenat anbi naan es
reꞌ nitu ꞌnakaf. Maski on naan amsaꞌ, hi mnaaꞌ miher-heran Au kanak ma mpirsai Kau
piut-piut. Unuꞌ te, Au tuaf es anbi naan, kaan ee naiꞌ Antipas. In nanoniꞌ namneo
anmatoom nok Au raan aꞌhonis, mes sin nroor naꞌmate. Maski on naan amsaꞌ, mes hi ka
misuan Kau fa.
REV 2:14 Mes Au ꞌiit ꞌak, hi mmoufu mbi rais jes aꞌnua. Anmuiꞌ tuaf naꞌko ki reꞌ
nroim he natuin Balaam in nonin. Unuꞌ te, Balaam nanoniꞌ naiꞌ Barak he naꞌokiꞌ
atoin Israelas sin, tar antea sin ntanhai Uisneno In romin. In naꞌokiꞌ sin he sin
nokan nfuan, ma nahan mnaah fuat, ma nnao nmakaken nok tuaf reꞌ sin ka moen ein fa,
aiꞌ sin ka feek ein fa.
REV 2:15 Anmuiꞌ tuaf fauk naꞌko ki, reꞌ natuin naiꞌ Nikolas in nonin.
REV 2:16 Onaim hi ro he misnaas miꞌko hi saant ein naan. Karu kaah, ka ꞌroo fa te,
Au ꞌuum aꞌkeoꞌ ki ꞌeik uab ꞌaikan, reꞌ nꞌoet ki nahuum on reꞌ suniꞌ.
REV 2:17 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu In
jemaaꞌt ein. Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌfee ne
utunuꞌ manna naꞌko sonaf neno tunan he nbukae. Utunuꞌ naan naperaꞌ narek-reokꞌ ee.
Au ꞌfee ne faut muit es amsaꞌ, reꞌ matuꞌi in kaan feꞌu. Suma in tuan aa kuun es reꞌ
nahiin kanaf naan, mes tuaf bian ka nahiin je fa.’ 
”
REV 2:18 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein In uaban naan am nak,
“Yohanis, oras ia ho ro he mtui surat es antein. Surat naan in haan ii, on nai:
‘Neu jemaꞌat abitan kota Tiatira: Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau, es reꞌ
Uisneno In Anah! Au maatk ein anpinan on reꞌ ai, ma au haek ein npiin meꞌe on reꞌ
beis meꞌe amsaꞌ, reꞌ atoniꞌ nout goe et ai. Amneen Au uabak reꞌ ia.
REV 2:19 Au ꞌiit urair hi ꞌmoinm ein naan. Hi mneek Kau batuur-batuur, ma mpirsai
Kau nok maꞌtaniꞌ. Hi mituin Au prenat piut-piut he mtuthae tuaf. Maski atoniꞌ
nhaꞌmuiꞌ ki msaꞌ, hi maran piut-piut. Au uhini msaꞌ ꞌak, oras ia hi mmeup maꞌtaniꞌ
nneis antein meu Kau.
REV 2:20 Mes hi mmoufu mbi rais jes: hi mtoup bi Isabeel, reꞌ naikas in tuan ee
mnak, Uisneno In mafefaꞌ. Rarit hi mkoon ee he in nanoniꞌ nsaan neu Au ngguin.
Natuin in noniꞌ reꞌ naꞌeꞌob naan, es Au ngguin, nahan amnaah fuat. Ma sin imsaꞌ
nmakaken nok tuaf reꞌ sin ka moen ein fa, aiꞌ sin ka feek ein fa.
REV 2:21 Au ukain bifee naan fani-fani, he in nasaitan in sanat naan. Mes in ka
nroim fa.
REV 2:22 Onaim amkius mirek-rekoꞌ. Fin oras ia Au ufeek aꞌrair, he ꞌhuukn ee ꞌpaek
menas huum es, tar antea in ka nsaun naan fa naꞌko in harak. On naan amsaꞌ sin ar-
arsin reꞌ anmakaken nok ne. Karu sin ka nasaitan fa bifee maufinu naan ate, ka ꞌroo
fa te, Au ꞌhukun sin amsaꞌ.
REV 2:23 Au of uꞌmaet bifee maufinu naan in aanh ein. Nok ranan naan, hi ok-okeꞌ
reꞌ apirsait ki mihini mmak, Au uhiin mansian ein sin neek ein. Ma Au of aꞌbaras
amsaꞌ ꞌeu ki, utuin saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ-moꞌe.
REV 2:24 Mes hi bian reꞌ abitan Tiatira naan, hi ka mituin fa bifee maufinu naan in
nonin amreꞌut naan. Natuin hi mtitar mipasib noniꞌ reꞌ maꞌnifaꞌ naan, reꞌ sin nteek
ee nak, ‘niut reꞌuf in noin meisꞌokan’. Nok ranan naan, Au ka ukain aꞌtein ki fa,
REV 2:25 asar hi mnaaꞌ miher-heran hi rais pirsait, tar antea Au ꞌfain ꞌuum.
REV 2:26 Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea nmaet, Au of aꞌfee ne kuasa. Kuasa
naan maꞌtaniꞌ, on reꞌ Au upein je naꞌko Au Amaꞌ, he uprenat uuf-uuf anbi pah-pinan
nok aꞌniim maputuꞌ. Karu anmuiꞌ tuaf anraabn ee, in of antuut nakratiꞌ sin, on reꞌ
tapeeꞌ aꞌnai afu. Au of aꞌfee ki kfuu faif nome amsaꞌ.
REV 2:29 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu In
jemaaꞌt ein.’ 
”
REV 3:1 Onaim Mansian Batuur-Batuur naan, antuut antein In hanan am nak, “Yohanis,
oras ia ho ro he mtui surat bian anteniꞌ, reꞌ in haan ee, on nai: ‘Neu jemaꞌat
abitan kota Sardis: Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Uisneno In Asmaan ee,
et Au. Asmanaf naan, masaf hiut. Au es reꞌ aꞌnaaꞌ kfuun hiut anbin Au ꞌnimak.
Amneen Au uabak reꞌ ia. Au ꞌiit urair hi ꞌmoꞌem ambi Sardis. Anmuiꞌ tuaf reꞌ nak,
hi mmoin batuur-batuur mituin Au romik. Te kaah, hi on reꞌ ka mmuiꞌ fa ꞌmonif.
REV 3:2 Onaim amfeen nai! Amhaꞌtain hi pirsait naan reꞌ he noi namneuk naan. Fin Au
ꞌparikas urair saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ je naan, mes ka tiit fa meseꞌ msaꞌ reꞌ masoꞌik
anbi Uisneno In human ma In matan.
REV 3:3 Onaim kais amnikan noin amneot ein reꞌ hi mneen ma mtoupu mrair sin naꞌko
afi unuꞌ. Mituin batuur-batuur Uisneno In romin, ma misaitan hi saant ein he mtebi
mfain ma mituin Uisneno. Karu hi ka miskeek fa he mmoeꞌ mituin on naan ate, nok
askeken ate, of Au ꞌuum on reꞌ abakat reꞌ hi ka mitenab maan ee fa.
REV 3:4 Mes anmuiꞌ tuaf bian naꞌko ki abitan Sardis, reꞌ anmonin nok neek amneꞌo,
nahuum on reꞌ tuaf ka nꞌoemetab fa in paken. Natuin sin nmonin nok neek amneꞌo,
onaim sin of annaon nabuan nok Kau, anpaken paek mutiꞌ.
REV 3:5 Sekau naran ma natuin Kau tar antea nmaet, in of anpaek paek mutiꞌ. Au ka
ꞌnoes fa in kanan naꞌko surat reꞌ matuꞌi naheun nok kanaf naꞌko tuaf-tuaf reꞌ
anmonin nabar-baar nok Uisneno. Au of aꞌmanakuꞌ msaꞌ ꞌbi Au Amaꞌ In human ma In
matan, ma Amaꞌ In ameput sonaf neno tunan, nak in reꞌ naan, Au ngguin.
REV 3:6 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon neu In
jemaaꞌt ein.’ 
”
REV 3:7 Rarit Mansian Batuur-Batuur naan ntuut antein In uaban am nak, “Yohanis.
Oras ia, ho ro he mtui surat es antein. In haan ee, on nai: ‘Neu jemaꞌat abitan
kota Filadelfia: Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau. Au reꞌ ia, Tuaf Akninuꞌ ma
Batuur. Au es reꞌ aꞌnaaꞌ usif naiꞌ Daut in aꞌretu ꞌfoꞌe. Karu Au usoin enoꞌ, ka
tiit fa tuaf reꞌ bisa naꞌeek. Karu Au uꞌeek, ka tiit fa tuaf reꞌ bisa nasoin.
REV 3:8 Au uhiin areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin naan. Au uhini msaꞌ ꞌak, hi kaanm
ein ka mateek ein fa. Maski on naan amsaꞌ, mes hi ka misuan Kau fa, ma hi mituin Au
noin ii piut. Mimnau mirek-rekoꞌ, Au usoit aꞌrair enoꞌ ꞌeu ki, onaim ka tiit fa
tuaf reꞌ bisa naꞌeek.
REV 3:9 Amneen mirek-rekoꞌ! Anmuiꞌ tuaf reꞌ napoi mnak, sin reꞌ naan Uisneno In
amneot ein. Te kaah, sin reꞌ naan aputa-kriut ein reꞌ natun-tuin ahaa nitu ꞌnakaf.
Mes hi of miit kiim! Fin Au of aꞌmoeꞌ sin tar antea sin nriꞌtuun anbin hi humam ma
hi matam, rarit anmanauk ein am nak, Au ro ꞌneek ki.
REV 3:10 Natuin hi mituin amrair Au prenat, maran ma mituin Kau piut, onaim Au of
aꞌpafaꞌ ma ꞌpanat ki uꞌko haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat, reꞌ Uisneno he nasaunt ee neem, he
nsuuꞌ ma nꞌui mansian ok-okeꞌ nbi pah-pinan ia.
REV 3:11 Ka ꞌroo fa te, Au ꞌfain ꞌuum. Onaim amnaaꞌ miher-heran Au noniꞌ reꞌ hi
mneen ma mtoup sin afi unuꞌ naan. Fin kas-kais anmuiꞌ tuaf reꞌ antetak naan upan
reꞌ Uisneno he nfee je neu ki.
REV 3:12 Sekau naran piut ma natuin Kau tar antea in nmaet, in of natua nabar-baar
nok Uisneno, nahuum on reꞌ nii ainaf reꞌ nseen on anbi Uisneno In Umi. Au of aꞌtui
Au Usiꞌ In kanan, ma kanaf naꞌko Uisneno In kota, anbi tuaf naan in aon. Kota naan,
sin nteek ee nak, ‘Yerusalem Feꞌu’, reꞌ Uisneno of nasaunt ee neem naꞌko sonaf neno
tunan. Ma Au of aꞌtui Au kanak feꞌu msaꞌ aꞌbi tuaf naan in aon.
REV 3:13 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu
In jemaaꞌt ein.’ 
”
REV 3:14 Onaim Mansian Batuur-Batuur naan antuut antein in uaban naan am nak,
“Yohanis. Oras ia ho ro he mtui surat amunit. In haan ee, on nai: ‘Neu jemaꞌat
abitan kota Laodikia: Surat reꞌ ia, naꞌko Au, Naiꞌ Yesus Kau, reꞌ sin nteek Ee nak,
‘Ro Batuur’. Au reꞌ ia, uꞌuab namneo ma namnoon Uisneno In Kabin ma Prenat piut-
piut. Ma areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nmoeꞌ sin naan, naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau.
REV 3:15 Au ꞌiit aꞌrair saaꞌ-saaꞌ reꞌ hi mmoeꞌ sin mbi kota Laodikia. Mes hi on
meeꞌ? Maputuꞌ, kahaf. Mainikin, kaah fa msaꞌ. Karu maputuꞌ te, maputuꞌ batuur-
batuur! Karu mainikin ate, mainikin batuur-batuur!
REV 3:16 Mes natuin hi nekam naan stenaꞌ-stenaꞌ, Au of aꞌpuran upoit ki uꞌko Au
fefak, on reꞌ taroon.
REV 3:17 Hi miꞌuab meik haan beꞌo mmak, ‘Hit reꞌ ia, atoin amuꞌit. Hit tmoin rek-
reko, ka tperluu fa saaꞌ-saaꞌ antein!’ Te kaah, hi neekm ein naan nameisꞌook, tar
antea hi ka mihiin fa mee es reꞌ reko. Etun hi mjair on reꞌ atoin amaꞌmuꞌit ma
mꞌaaf aah.
REV 3:18 Onaim reko nneis hi iim he msoos maan noni mnaut afaꞌ naꞌko Kau, maut he
hi mjair tuaf reꞌ batuur-batuur amuꞌit. Ma msoos maan paek muit okas, mpaek he
miꞌkoroꞌ hi reuꞌf aan. Ma amsoos reꞌu neu hi maatm ein, maut he hi miit amfain nok
akninuꞌ.
REV 3:19 Karu tuaf reꞌ Au ꞌneek ee anmoꞌe nsaan, Au ukain ma ꞌhukun sin, maut he
sin njarin reko. Onaim hi ro he mineo hi neekm ein naan, he hi batuur-batuur mituin
Kau nok makoe reko.
REV 3:20 Amneen mirek-rekoꞌ, natuin Au ꞌhake ꞌrair et enoꞌ, ma Au ꞌhaman piut he
ꞌtaam. Karu anmuiꞌ tuaf anneen Au hanak, rarit in neem nasoitan enoꞌ, Au of aꞌtaam,
ma ꞌbukae buꞌ-bua ꞌok ne.
REV 3:21 Sekau reꞌ naran ma natuin Kau tar antea in nmaet, Au of aꞌfee ne hak, he
ntook ma naprenat nok Kau. Natuin Au ꞌaran ma utuin Au Amaꞌ amsaꞌ, etun oras ia Au
ꞌtook ma uprenat ꞌok Ne.
REV 3:22 Onaim amneen mirek-rekoꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno In Asmaan ee natoon ee neu
In jemaaꞌt ein.’ 
”
REV 4:1 Mansian Batuur-Batuur naan naꞌuab anrair In haan manbasan neun jemaꞌat hiut
ein on naan ate, Uisneno nakriraꞌ kau rasi bian anteniꞌ. Nok askeken ate, au ꞌiit
eon es masoit et sonaf neno tunan. Rarit au ꞌneen tuaf naan reꞌ in haan ee on reꞌ
toꞌis, naꞌuab am nak, “Amsae uum meu ia, he au uꞌitab ko, areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ of he
njair.”
REV 4:2 Oras naan, Uisneno In Asmaan ee nait neik kau ꞌsae ꞌeu sonaf neno tunan.
Nok askeken ate, au ꞌiit aꞌtoko prenat, ma nmuiꞌ tuaf antoko nbi na.
REV 4:3 In masnaaf mamateꞌ ma meꞌe, on reꞌ faut arimat reꞌ maꞌosaꞌ, reꞌ sin nteek
ee nak, yaspis ma sardius. Anmuiꞌ enous es, anfuun naan aꞌtoko prenat naan. In
asnaaf ee mamateꞌ on reꞌ faut arimat samrut.
REV 4:4 Anbi bare naan, anmuꞌi ꞌtoko prenat manaꞌ boꞌ nua mhaa reꞌ aanꞌ-aanꞌ ein,
sin nfuun naan aꞌtokoꞌ naan. Anmuiꞌ naan amnasit tuaf boꞌ nua mhaa ntokon nbin
aꞌtook ein naan. Sin arsin anpaken paek mutiꞌ, ma naꞌsoeb ein aꞌsobe prenat reꞌ
anmoeꞌ je naꞌko noin-moroꞌ.
REV 4:5 Anmuiꞌ rimat reꞌ npiin anpoin naꞌko ꞌtoko prenat reꞌ abit atnaan ee, ma
ꞌroots ee ꞌpuun ee nanoon. Anmuiꞌ obor hiut reꞌ anpinan npoin naꞌkon aꞌtoko prenat
naan in matan. Sin arsin reꞌ naan, nahuum on reꞌ Uisneno In Asmaan ee reꞌ nmuiꞌ
masaf hiut.
REV 4:6 Anbi ꞌtoko prenat naan in matan, au ꞌiit on reꞌ oe tasi. Oe tasi naan kniun
ii on reꞌ ninu. Rarit au ꞌiit muꞌit haa reꞌ maꞌtain bes-besin, nfuun naan aꞌtokoꞌ
naan. Sin aok ein naheun nok mataf. Sin reꞌ naan, Uisneno In muiꞌt ein reꞌ ntuthae
Je.
REV 4:7 Muꞌit ahuunt ee, in huumn ee, on reꞌ meoꞌ-roiꞌ singa. No nuan ii, on reꞌ
bijae keso. No teun ii, on reꞌ mansian. Ma no haan ii on reꞌ kor-garuda natpeen.
REV 4:8 Muiꞌ haaꞌ ein naan, es-es ate, maninif nee. Anbi niinf ein naan koti-mnaan,
naheun nok mataf. Fai-manas sin nsiin piut-piut am nak, “Hai mboꞌis miꞌnaeb
Uisneno! Hai maikas ma miꞌratan Uisneno In kanan! Uisneno naan, akniun ii kah een!
Uisneno naan, In kuasan maꞌtain besi. Uisneno nbi nain naa, naꞌko un-unuꞌ. Uisneno
nbi ia, oras ma eti ia. Ma Uisneno reꞌ tar antea nabar-baar.”
REV 4:9 Nok siit on reꞌ naan, sin nsiin ma nboꞌis Uisneno, ma nasaeb ein makasi neu
Ne, natuin In ntoko nbi ꞌtoko prenat, ma In reꞌ nbi nain ia piut-piut tar antea
nabar-baar. Oras sin nsiin,
REV 4:10 amnasit tuaf boꞌ nua mhaaꞌ ein naan anriꞌtuun nbin Uisneno In human ma In
matan. Ma Uisneno antoko nbi ꞌtoko prenat. Sin nseeꞌ nain sin aꞌsobe preent ein,
rarit sin natunuꞌ sin nbi In aꞌtoko prenat naan in matan, ma naꞌbesan neu Ne, reꞌ
nabar-baar Kuun. Rarit sin npures ma nboꞌis Uisneno mnak,
REV 4:11 “Koi, Uisneno! Hai mboꞌis ma miꞌnaeb Uisneno! Hai maikas ma miꞌratan
Uisneno Ho kanam. Uisneno Ko, hai Usiꞌ. Uisneno Ko, hai Uisneon goa! Uisneno kuun
ro es ansium ma ntoup hai siit pures-boꞌis. Uisneno kuun ro es ansium ma ntoup hai
rais hormaat. Natuin Uisneno kuun ro es akuaas reꞌuf. Ma Uisneno kuun ro es maꞌtain
isat. Uisneno kuun es reꞌ anmoeꞌ ma npakae areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ. Uisneno
kuun es reꞌ namonib ma natorob areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii okeꞌ. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ ia,
anjarin nrarin, natuin Uisneno nmoeꞌ ma npakae sin. Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ anmonin,
masnasaꞌ natuin Uisneno kuun es annonaꞌ ma nfee.”
REV 5:1 Rarit au ꞌkisu ꞌteniꞌ ꞌeu Atoniꞌ reꞌ antoko nbi ꞌtoko prenat naan. In nnaaꞌ
suur manunuꞌ es anbi In aꞌniman aꞌneꞌu. Surat naan, matuꞌi koti-mmaat. Sin naꞌretuꞌ
niis surat naan, nbi bare hiut.
REV 5:2 Rarit au ꞌiit ameput es naꞌko sonaf neno tunan, reꞌ maꞌtain besi. In nataan
neik haan maꞌtaniꞌ mnak, “Sekau es reꞌ nmuiꞌ hak he nfei surat naan in aꞌretun, ma
nrees surat naan in afan?”
REV 5:3 In nataan on naan, mes sin ka napein fa tuaf meseꞌ msaꞌ reꞌ nmuiꞌ hak he
nfei surat naan, ma nrees in afan. Anbi sonaf neno tunan, aiꞌ anbi pah-pinan, ka
tiit fa tuaf meseꞌ msaꞌ reꞌ anmuiꞌ hak. Abitan amaets ein sin bare ꞌmaten amsaꞌ, ka
nmuꞌif.
REV 5:4 Aꞌkius on naan ate, au ꞌkae ꞌmat-maet, natuin ka tiit fa tuaf meseꞌ amsaꞌ
reꞌ anmuiꞌ hak, he bisa nfei surat naan ma nrees in afan.
REV 5:5 Rarit tuaf es naꞌko amnasit boꞌ nua mhaaꞌ ein naan, naꞌuab neu kau mnak,
“Hoe, baꞌe! Kais amkae. Fin usif naiꞌ Daut in sufan es maꞌtain besi, sin nteek ee
nak, ‘Singa naꞌko uuf naiꞌ Yahuda’. In npekes nakrat-ratiꞌ areꞌ amreuꞌt ein okeꞌ.
Onaim In naꞌ nmuiꞌ hak he bisa nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe naꞌko surat naan, ma nrees in
afan.”
REV 5:6 Au ꞌneen on naan ate, au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ es anhake nbi muiꞌ haa maꞌtain
ein naan sin atnaank ein, ma amnasit boꞌ nua mhaaꞌ ein reꞌ antokon nfuun naan ꞌtoko
prenat naan. ꞌBib-kaes Anaꞌ naan, on reꞌ nroor niit ee. In suunk ein manaꞌ hiut, ma
In maatk ein fuaꞌ hiut. In matan fuan fuaꞌ hiut naan, nahuum on reꞌ In Asmaan ee
mamasaf hiut, reꞌ In nreek anrair sin ntaman neun pah-pinan tuuk am tuuk.
REV 5:7 Rarit au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan annao neu Atoniꞌ reꞌ antook et aꞌtoko
prenat, ma nait suur manunuꞌ naan, naꞌko Atoniꞌ naan In aꞌniman aꞌneꞌu.
REV 5:8 Oras ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nait je te, muiꞌ haaꞌ ein reꞌ maꞌtain besin naan,
nok amnasit boꞌ nua mhaa, nriꞌtuun ma naꞌbesan anbi In human ma In matan. Sin arsin
meseꞌ-meseꞌ annaꞌan baer musiik on reꞌ aꞌreuk sasando, ma aꞌpika-kbuub noin moroꞌ
es, reꞌ matuaꞌ nok kemenyaan reꞌ sin nout goe he nfoo menin. Kemenyaan foo meniꞌ
naan, es reꞌ areꞌ oen ein naꞌkon Uisneno Iin na.
REV 5:9 Rarit sin arsin ansiin sii feuꞌ goes, am nak: “ꞌBib-kaes Anaꞌ ia kuun, es
reꞌ pantas he ntoup suur manunuꞌ naan. ꞌBib-kaes Anaꞌ ia kuun, es reꞌ nmuiꞌ hak he
nfei surat naan in aꞌretu ꞌfoꞌe. Fin In ntoupu nrair ꞌroro ꞌmaten. Rarit Uisneno
npaek In naaꞌ asait naan, he nsoi nafetin naan mansian ein naꞌkon areꞌ kanan pah ma
uuf, maut he sin bian bisa njarin Uisneno Iin na. Nok ranan naan, mansian naꞌkon
areꞌ kanan uab ma pah, bisa njarin Uisneno In nonot-asar sin.
REV 5:10 ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ ia, nbubun ma nkaububuꞌ sin arsin, anjarin uuf ma pah
meseꞌ. ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ ia, npiir ma nbeti nrair sin, he njarin Uisneno In tua
ameupt ein. Sin of annaꞌan aprenat anbin pah-pinan ia. Sin of anbirun ma ntainaunun
neun Uisneno nbin pah-pinan ia.”
REV 5:11 Rarit au ꞌait matak, onaim au ꞌneen hanaf kouꞌ goes. Onaim au ꞌkius muiꞌ
haa maꞌtain ein naan, ma amnasit tuaf boꞌ nua mhaa, naꞌbabaꞌ ntein nok Uisneno In
ameupt ein namfa-faun naꞌkon sonaf neno tunan. Ameupt ein naan sin amfauk ein
antean hoto-bariun.
REV 5:12 Sin arsin ansiin nok hana ꞌnaek am nak, “Hai maikas miꞌratan ꞌBib-kaes
Anaꞌ reꞌ maroroꞌ ꞌmaten naan, Natuin In ro es ansium ma ntoup hai pures ma boꞌis
sin! In kuasan kuun, ro kouꞌ besi. In aꞌmuꞌin kuun, ro mfau reꞌuf. In ronen ma
tenab, ro ka nsaan niit fa. In maꞌtanin kuun, ro maꞌtain besi. Hai maikas miꞌratan
In kanan. Hai miꞌruriꞌ ma mhormaat Ee. Hai mpures ma mboiꞌs Ee.”
REV 5:13 Rarit au ꞌneen siit es antein. Naꞌko areꞌ kanan amonit, et sonaf neno
tunan, et neno, et pah-pinan, ma tais je nanan, sin arsin nsiin buꞌ-buaꞌ. Naꞌko
bare neu amaets ein amsaꞌ, sin arsin ansiin nokan. Sin arsin ansiin buꞌ-buaꞌ am
nak, “Hai mpures ma mboꞌis Uisneno reꞌ antook ma ntuun On es aꞌtoko prenat ia. Hai
maikas ma mait miꞌratan ꞌBib-kaes Anaꞌ ia msaꞌ. Hai misaeb rais hormaat meu Sin.
Hai miꞌruriꞌ ma miꞌbees meu Sin. Natuin Sin esan reꞌ annaꞌan aprenat nabar-baar! Ma
Sin kuasan sin ka natfeek nitan fa!”
REV 5:14 Rarit muiꞌ haa maꞌtain ein naan, natahan piut-piut am nak, “Batuur, namneo
on reꞌ naan, tua!” Onaim amnasit tuaf boꞌ nua mhaaꞌ ein naan, sin anriꞌtuun ma
naꞌbesan neun Uisneno ma neun ꞌBib-kaes Anaꞌ naan.
REV 6:1 Rarit au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei suur manunuꞌ naan in aꞌretu ꞌfoeꞌ
ahunut. Onaim au ꞌneen muiꞌt es naꞌko muiꞌ haa maꞌtain ein naan, ankoaꞌ naher-heer.
In haan ee, on reꞌ ꞌrotos. In naprenat am nak, “Amnao nai!”
REV 6:2 Nok askeken ate, au ꞌiit bikaes muit es. Tuaf es ansae nbi bikaseꞌ naan, in
naꞌsobeꞌ ꞌsoeb makenat, natuin in niis piut-piut anbi makenat. Oras ia, in nnaaꞌ
suniꞌ-kenat, ma npoi nnao ma niis in musun nbin pah-pinan.
REV 6:3 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no nuan. Onaim au ꞌneen muiꞌ
maꞌtain no nuan ii, naprenat am nak, “Amnao nai!”
REV 6:4 Rarit bikaes mee mapinaꞌ es anpoi neem. Tuaf reꞌ ansae bikaseꞌ naan antoup
suin kouꞌ goes. Sin nfee ne kuasa he ntaisibun pah-pinan, maut he mansian ein
anmaroor niisn ein es nok es.
REV 6:5 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no teun ii. Onaim au ꞌneen muiꞌ
maꞌtain no teun ii, naprenat am nak, “Amnao nai!” Nok askeken ate, au ꞌiit bikaes
metan es. Tuaf reꞌ ansae nbi bikaseꞌ naan, annaaꞌ aꞌtaꞌi nbi in aꞌniman, he ntai
mnahat reꞌ nmurai nabatin.
REV 6:6 Rarit au ꞌneen nahuum on reꞌ hanaf es neem naꞌko muiꞌ haa maꞌtain ein naan
sin atnaank ein. Hanaf naan natoon am nak, “Oras amnahas maꞌtain ii of antaman pah-
pinan. Karu mtoup kai neno ia, suma msoos maan amneas mok teun goah; aiꞌ mneas reꞌ
reko te, mok meesꞌ aah. Mes karu amnahas naan antea goen, mansian ein kais annooꞌ
nain hau saitun ma hau anggur sin anbin pooꞌn ein.”
REV 6:7 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no haan ii. Onaim au ꞌneen
muiꞌ maꞌtaniꞌ no haan ii naprenat am nak, “Amnao nai!”
REV 6:8 Nok askeken ate, au ꞌiit bikaes es snaa moor-mutiꞌ. Tuaf asae bikaseꞌ naan,
kaan ee, ‘Aꞌmaten’. Anmuiꞌ tuaf es natuin ee nbi in kotin, kaan ee, ‘Bare neu
amaets ein’. Rarit sin nua sin napenin kuasa he nnao nroor naꞌmaet mansian ein
anbin pah-pinan, anpaek suniꞌ, oras amnahas, menas, ma npaek muiꞌ fui apisut. Karu
tsoiꞌ amaets ein ok-okeꞌ te, sin amfauk ein on reꞌ baits es naꞌko batis haa,
mansian pah-pinan ia ok-okeꞌ.
REV 6:9 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no niimn ii. Onaim au ꞌiit
tuaf ein reꞌ unuꞌ te, anroor niis sin. Sin asmaank ein anbin mei fuat ee in nupun.
Atoniꞌ nroor sin, natuin sin npirsain neu Uisneno, ma sin natonan Uisneno In Kabin
ma Prenat anbin mee-mee.
REV 6:10 Sin nsakanan am nak, “Koi Uisneno! Usiꞌ reꞌ maꞌtain reꞌuf! Usiꞌ reꞌ kniun
reꞌuf! Saaꞌ reꞌ Usiꞌ Ho muꞌuab, hai mpirsai. Mes hai he mpao mtea rekaꞌ ntein, he
naꞌ Ho mufeek rasi anmatoom nok tuaf-tuaf reꞌ anroor naꞌmaet kai, he sin napenin
hukun?”
REV 6:11 Sin natanan anrarin on naan ate, sin napenin baur mutiꞌ mnanuꞌ, tuaf es
ate, napein es. Anmuiꞌ tuaf natoon neu sin am nak, “Ampao mteniꞌ kreꞌo, tar antea
hi fautf ein namtisin. Natuin anmuiꞌ hi aom-bian sin reꞌ of anmaten, natuin anroor
niis sin on reꞌ hi.”
REV 6:12 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan anfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no neen ii. Nok askeken ate,
au ꞌiit tainunus maꞌtain besi. Onaim maans ee nameisꞌook on reꞌ tai metan, ma fuun
ee snaa meꞌe on reꞌ naaꞌ.
REV 6:13 Kfuun ein neon goe tnanan bamoufun, on reꞌ hau fua mnaut ein reꞌ anmoufun
naꞌkon hau goe tunan oras ain kouꞌ goe nfuu namouf sin.
REV 6:14 Onaim au ꞌiit neon goe npeeꞌ pisaꞌ nua, rarit annuun gon on reꞌ ꞌnahek tar
antea namneuk. Onaim aꞌtoeꞌf ein ma puurn ein naꞌhaus ein okeꞌ, tar antea sin
namnekun okeꞌ naꞌko sin baark ein.
REV 6:15 Ankius on naan ate, mansian pah-pinan, nmurai naꞌko uisf ein, anaaꞌ
apreent ein, aꞌnaak sorarus, atoin amuꞌit, tar antea ate, sin ar-arsin namtaun.
Rarit sin naenan ma naꞌkoor ein nbin nuat ein, fatu ꞌtoeꞌf ein peihaipk ein.
REV 6:16 Sin nrenu ꞌtoeꞌf ein ma faut kouꞌn ein am nak, “Amkuub maan kai nai!
Miꞌkoroꞌ kai he Atokos abit aꞌtoko preent ee, kais niit antein kai. Ma ꞌBib-kaes
Anaꞌ ka bisa nhukun kai fa.
REV 6:17 Koi! Hai mipein siraak natuin neon suust am nanaꞌrenat neem een! Uisneno
nok ꞌBib-kaes Anaꞌ naan he nmomaꞌ kai sin toꞌos. Mes ka tiit fa es he bisa nteib ma
nsiir!”
REV 7:1 Rarit au ꞌiit Uisneno In ameput tuaf haa naꞌkon sonaf neno tunan anhaken
nbin pah-pinan he ntahan anin. Es anbi pasaꞌ neon-saet, es anbi pasaꞌ neon-teas, es
anbi pasaꞌ ponain, ma es anteniꞌ nbi pasaꞌ haaꞌ-nua. Rarit ain ii ka nfuu fa nbi
pah metoꞌ ma oe tasi, ma haun guin.
REV 7:2 Uisneno nfee kuasa neu sin he nareuꞌ puru-pah, ma tasi. Rarit au ꞌiit
ameupt es naꞌko sonaf neno tunan, neem naꞌko pasaꞌ neon-saet. In neik baer mamarak
es naꞌko Uisneno abar-barat. Onaim in nkoaꞌ am natoon neu tua haaꞌ ein naan am nak,
REV 7:3 “Kaisaꞌ feꞌ! Kais mireuꞌ puru-pah, aiꞌ tasi, aiꞌ haun guin. Ampao he hai
mtao marak ambi Uisneno In aan renuꞌ-aan rekaꞌ sin iirk ein naan feꞌ.”
REV 7:4 Rarit sin natoon neu kau mnak, ameput naan anmarak naan Uisneno Iin na.
Tuaf ein naan, sin nifun nautn es nifun boꞌ haa mhaa (144.000), reꞌ naꞌkon uuf
Israꞌel. Sin arsin esan reꞌ:
REV 7:5 naꞌko uuf naiꞌ Yahuda, tuaf nifun boꞌes am nua (12.000); uuf naiꞌ Ruben,
tuaf nifun boꞌes am nua; uuf naiꞌ Gat, tuaf nifun boꞌes am nua;
REV 7:6 uuf naiꞌ Aser, tuaf nifun boꞌes am nua; uuf naiꞌ Naftali, tuaf nifun boꞌes
am nua; uuf naiꞌ Manase, tuaf nifun boꞌes am nua;
REV 7:7 uuf naiꞌ Simeon, tuaf nifun boꞌes am nua; uuf naiꞌ Lewi, tuaf nifun boꞌes
am nua; uuf naiꞌ Isakar, tuaf nifun boꞌes am nua;
REV 7:8 uuf naiꞌ Sebulon, tuaf nifun boꞌes am nua; uuf naiꞌ Yusuf, tuaf nifun boꞌes
am nua; uuf naiꞌ Benjamin, tuaf nifun boꞌes am nua.
REV 7:9 Rarit au ꞌiit mansian ein amfau-rutun, tar antea ka bisa ꞌsoiꞌ ꞌain sin fa
barisi. Sin neman naꞌkon areꞌ pah-pah, uuf-uuf, kanaf-kanaf, ma uab-uab anbin pah-
pinan. Sin arsin nabuan ma nbaisenun neun aꞌtoko prenat ma ꞌBib-kaes Anaꞌ naan. Sin
npaken baur muti mnanuꞌ ma annaꞌan hau noo peta.
REV 7:10 Rarit sin npures ma nboꞌis buꞌ-buaꞌ am nak, “Hai mpures ma mboꞌis hai
Uisneno, reꞌ antuun On anbi ꞌtoko prenat ia. Hai maikas miꞌratan naꞌrat-raat ꞌBib-
kaes Anaꞌ ia msaꞌ! Sin reꞌ ia, esan reꞌ ansoi nafetin kit, ma nfee kit saok sanat
ma ꞌhonis. Sin reꞌ ia, esan reꞌ anrapin ma nfein raan aꞌhonis neu kit.”
REV 7:11 Naꞌuab ein anrarin on naan ate, Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan
reꞌ nhaken nfuun naan ꞌtoko prenat naan, nriꞌtuun ma naꞌruir ein antean afu, ma
nbaisenu ꞌtoko prenat naan. Amnasit boꞌ nua mhaa reꞌ anbin naan, ma muiꞌ maꞌtain
haaꞌ ein naan amsaꞌ, nmoꞌen on naan. Sin arsin naꞌruir ein ma naꞌbesan neun
Uisneno,
REV 7:12 ma sin nsiin am nak, “Tebes namneo, tua! Hai mpures ma mboꞌis Uisneno
msaꞌ! Hai maikas ma miꞌratan Uisneno In kanan amsaꞌ! Uisneno In ronen ma tenab, ro
ka nsaan niit fa. Uisneno In kuasan, ro kouꞌ besi. Uisneno In maꞌtanin, ro maꞌtain
besi. Hai mtoit makasi meu Uisneno piut-piut. Hai mfee hormaat meu Uisneno ka
natfeek niit fa. Tebes namneo, tua!”
REV 7:13 Sin npures ma nboꞌis anrarin on naan ate, tuaf es naꞌko amnasit boꞌ nua
mhaa naan nataan kau mnak, “Too mfaun ein reꞌ anpaken baur muit ein ia, ho muhiin
sin ii, oo? Sin arsin reꞌ ia, naꞌkon mee?”
REV 7:14 Mes au utaah am ꞌak, “Kaah fa, tua. Au ka uhiin sin fa, tua. Ho es muhiin
sin, tua.” Onaim in natoon kau mnak, “Sin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ napenin fetin
naꞌko suust am nanaꞌrenat koꞌu. Sin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ anpake nrair ꞌBib-kaes
Anaꞌ naan In naaꞌ, he nboe ma nsaef sin paken, ma nakninuꞌ sin barun.
REV 7:15 Natuin rasi naan, sin nhaken anbin Uisneno In aꞌtoko prenat. Sin ntuthae
Je fai-manas anbi In Uim Onen. Uisneno nok sin piut-piut. Uisneno npafaꞌ ma npanat
sin piut-piut.
REV 7:16 Sin of ka nnaben niit fa rais amnahas antein. Sin of ka nnaben niit fa
rais meon oe ntein. Sin of ka nnaben niit fa maans ee in maputun antein. Sin pausk
ein of ka npoot ein fa ntein.
REV 7:17 ꞌBib-kaes Anaꞌ reꞌ anpaumaak nok aꞌtoko prenat naan, In of es reꞌ njair
sin atukus. In of es reꞌ napooꞌ neik sin, ma naꞌinuꞌ sin anbin oe mataꞌ reꞌ neiki
ꞌhonis. Uisneno of es annoes nain sin susat, henatiꞌ sin kais ankaen ntenin.”
REV 8:1 Rarit ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nfei ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe no hiutn ii. Nok askeken ate,
abitan sonaf neno tunan mninuꞌ-mninuꞌ. Ka tiit tain fa es he naꞌuab, tar antea oniꞌ
menit boꞌ teun
REV 8:2 Rarit au ꞌiit ameput tuaf hiut naꞌkon sonaf neno tunan reꞌ anhaken piut-
piut anbin Uisneno In human ma In matan, reꞌ sin nabarab sin tuak ein he ntuthae
Je. Sin arsin tuaf meseꞌ-meseꞌ antoupun toꞌis.
REV 8:3 Rarit ameput tuaf es anteniꞌ naꞌko sonaf neno tunan annao nhake nbi mei jes
in matan. Mei reꞌ ia natiꞌ te sin npaek je he noutun hau oef reꞌ foo meniꞌ. In
nnaaꞌ aꞌpik-noin moroꞌ kbuub es, reꞌ biasa sin npaek je he ntaon hau oef foo meniꞌ
naan. Rarit sin nfee ne hau oef foo meniꞌ kouꞌ-koꞌu, he in nseor ee nok onen totis
naꞌko Uisneno Iin na. Rarit in neik aꞌpika-kbubuꞌ naan, nahuum on reꞌ fuaꞌ-turuꞌ
reꞌ anfoo mein, ma naꞌtuun ee nbi mei noin moroꞌ naan, anbi ꞌtoko prenat naan in
matan.
REV 8:4 Rarit in nout hau oef foo meniꞌ naan. Onaim in foo menin naan ansae neu
Uisneno In human ma In matan, ansae nabu-bua nok areꞌ onen totis sin naꞌkon Uisneno
Iin na.
REV 8:5 Rarit ameput naan nait ai naꞌko mei naan, ma antao naheun anbi ꞌpika-kbuub
noni naan. Ma in nporin aꞌpika-kbubuꞌ naan nꞌain pah-pinan. Nok askeken ate, au
ꞌiit rimat, reꞌ nariim aꞌrii-ꞌneꞌu nbi pah-pinan. Rarit anmuꞌi ꞌrotos reꞌ naꞌroot
ma naꞌruꞌu kouꞌ-koꞌu. ꞌRotos naan ka nasnaas niit fa. Ma pah ii naꞌbekoꞌ.
REV 8:6 Rarit ameput tuaf hiut naꞌkon sonaf neno tunan naan, sin nabaarb ein he
nfuun toꞌis.
REV 8:7 Oras ameput nomer ahunut anfuu in toꞌis, naꞌuur on reꞌ eis fatu, ma ai reꞌ
maseroꞌ nok naaꞌ, natꞌoop anꞌain pah-pinan. Areꞌ kanan huu mateꞌ anputu nmaten et
mee-mee. Karu hit tbait pah-pinan batis teun, aputus naan baits es. Karu hit tbait
areꞌ kanan hau ma roet ein pah-pinan njair batis teun, apuuts ein naan, baits es.
REV 8:8 Oras ameput no nuan ii anfuu in toꞌis, nok askeken anmuiꞌ naan baer es
nahuum on reꞌ aꞌtoeꞌ kouꞌ goes anpiin, anpoirn on antaam neu tasi, tar antea baits
es naꞌko batis teun tasi naan anjair naaꞌ.
REV 8:9 Rarit baits es naꞌko batis teun naꞌkon areꞌ kanan amonit anbin tasi, nmaten
sapuꞌ. Ma batis es naꞌko batis teun neu areꞌ kanan abnao oe nbin tasi, namreꞌun
sapuꞌ.
REV 8:10 Oras ameput no teun ii anfuu in toꞌis te, anmuiꞌ naan kfuu goes anmouf
naꞌko neno, nahuum on reꞌ obor kouꞌ goes reꞌ anpiin. Kfuu reꞌ naan, kaan ee,
‘Menuꞌ’. Oras in nmoufu te, oe nbi noe ma oe maat ein anjarin menuꞌ. Rarit amniun
oe ngguin anmaten amfaun. Karu hit tbatis areꞌ noe ma oe mataꞌ anbi pah-pinan
anjair batis tenu te, reꞌ anjair meun ii, baits es.
REV 8:12 Rarit ameput no haan ii anfuu in toꞌis. Nok askeken manas, funan, ma kfuun
ein sin napenin besoꞌ. Onaim sin nameisꞌokan. Nateef oras manas, baits es naꞌko
batis teun oras manas naan, anjair meisꞌokan, natuin manas naan ka nasnaa batuur fa
ntein. Ma oras fai, baits es naꞌko batis teun oras fai naan anjair meisꞌokan
batuur-batuur, natuin funan ma kfuun ein sin ka masnaaꞌ ein fa ntein.
REV 8:13 Rarit au uꞌaitiꞌ au matak ate, au ꞌiit kor-garuda es natpeen naꞌrat-raat
anbi neno. In naꞌkakaꞌ ma naꞌuab am nak, “Ampaant om, oo! Siraak koꞌu of antoman
areꞌ mansian amonit anbi pah-pinan. Fin anmuiꞌ ameput tuaf teun feꞌ etan sonaf neno
tunan, reꞌ ka nfuu sin toiꞌs ein fa feꞌ.”
REV 9:1 Rarit ameput no niimn ii anfuu in toꞌis. Onaim au ꞌiit kfuu goes anmoufu
nꞌain pah-pinan. Sin nfee ꞌreut es neu kfuu naan he in nasoit eon nuat reꞌ ka nmuiꞌ
fa tuꞌuf. Bare naan, naheun nok haꞌmuꞌit ma nanaꞌrenat.
REV 9:2 In nasoit nuat naan in enon, onaim maus metan anpoi on reꞌ nais ji npuut.
Masuꞌ naan ansae kboꞌes-akboꞌes, tar antea neon goe ma maans ee nameisꞌook.
REV 9:3 Onaim anmuiꞌ knamat mfau-rutu natpenen npoin naꞌkon masuꞌ naan, ma ansanun
anꞌarin pah-pinan. Uisneno anfeen sin kuasa on reꞌ kbiti.
REV 9:4 Mes In naprenat sin he kais anꞌeet nareuꞌ huun, hau ma roet bian sin. Mes
sin ro he nhaꞌmuiꞌ mansian ein reꞌ ka nmuꞌin fa marak Uisneno anbi sin iirk ein.
REV 9:5 Uisneno nkonan knaamt ein naan, he nhaꞌmuiꞌ tuaf ein naan tar antea funan
niim, mes kais naꞌmaet sin. Suma nameenb ahaa sin on reꞌ kbiit ji nrau.
REV 9:6 Anbi funan niim in nanan reꞌ naan, of mansian ii napenin haꞌmuꞌit maꞌtani
ntein, tar antea sin ntotin he nmaetn aah. Maski on naan amsaꞌ, sin ka nmaten fa.
REV 9:7 Au ꞌiit knaamt ein naan nahuum on reꞌ bikaseꞌ reꞌ anpaek sin anbin makenat.
Sin npaken aꞌsoeb noni mnatuꞌ reꞌ anmoeꞌ je neu aꞌnaak makenat. Sin huumk ein on
reꞌ mansian.
REV 9:8 Sin aꞌnaak fuun ein amnaun ein on reꞌ bifee. Ma sin niisk ein maꞌaik ein on
reꞌ singa in nisin.
REV 9:9 Nahuum on reꞌ sin npaek baur besi anbi sin aꞌbaask ein, on reꞌ iikꞌ ee in
pasun-aꞌpohon. Sin niink ein naꞌruꞌu koꞌu on reꞌ sorarus batalion es sin bikaes ein
anheer neik kreet makenat.
REV 9:10 Sin iuk ein maꞌtain besin ma nmuiꞌ raso on reꞌ kbiit ji in raso. Sin
napenin kuasa he nhaꞌmuiꞌ mansian ein npaek sin raso naan, tar antea funan niim.
REV 9:11 Usif naꞌko knaamt ein naan, es reꞌ usif naꞌko ameput reꞌ anriuꞌ napoitan
sin naꞌkon nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka nmuiꞌ fa uuf. In kaan ee anbi uab Ibrani, Abadon,
ma anbi uab Yunani, Apolion. In aꞌmoufn ii nak, “tuaf reꞌ nareuꞌ”.
REV 9:12 Nok ranan naan, siraak ahunut naan, nkono nrair. Mes ampaant om, oo! Fin
anmuiꞌ anteniꞌ siraak humaꞌ nua reꞌ he ntaman.
REV 9:13 Rarit ameput no neen ii anfuu in toꞌis. Au ꞌiit mei mnatuꞌ naan, reꞌ sin
npaek je he noutun hau oef foo meniꞌ, reꞌ anbaniꞌ nꞌain Uisneno. Anmuiꞌ hanaf anpoi
naꞌko mei naan in suunk ein haa sin.
REV 9:14 Hanaf naan natoon neu ameput reꞌ feꞌ anfuu nrair in toꞌis naan am nak,
“Anmuiꞌ ameput tuaf haa reꞌ mafutuꞌ aꞌroo goen etan noe kouꞌ goes, kaan ee, noe
Efrat. Amnao mufetin sin nai!”
REV 9:15 Onaim in nnao nafetin sin, he sin nnao nroor naꞌmaet mansian reꞌ nateef
nok in neon toon, in funan, in neno, ma in eti-tabu reꞌ Uisneno nafeek anrair sin.
Karu hit tbatis mansian ein ok-okeꞌ nbin pah-pinan ia njair batis tenu te, amaets
ein naan, baits es.
REV 9:16 Sin natonan neu kau mnak, ameupt ein sin soraurs ein reꞌ ansaen bikaes
makenat naan, tuaf hoto natun nua.
REV 9:17 Rarit au ꞌiit soraurs ein nok sin bikaes ein. Soraurs ein naan anpaken
baru reꞌ anpafaꞌ naan sin aꞌbaask ein snaaf teun, es reꞌ meeꞌ apinat, biur arimat,
ma moro on reꞌ bariri. Bikaes ein naan sin aꞌnaak ein on reꞌ singa in aꞌnakan.
Anmuꞌi msaꞌ ai ma bariri reꞌ anpuran anpoi naꞌko bikaes ein sin feefk ein,
REV 9:18 he neik rais haꞌmuꞌit humaꞌ teun. Rais haꞌmuiꞌt ein reꞌ anpoin naꞌkon
bikaes ein sin feefk ein naan, naꞌmaet baits es naꞌko batis teun mansian amonit
pah-pinan.
REV 9:19 Rarit bikaes ein naan annaon ma nhaꞌmuiꞌ mansian sin, anpaek sin feefk ein
ma sin iuk ein. Anbi sin iuk ein naan, anmuꞌi ꞌnakaf on reꞌ kaun aan in aꞌnakan.
REV 9:20 Mes anmuiꞌ mansian anbi pah-pinan ia feꞌ reꞌ ka naꞌmaet sin fa naꞌko
siraak ein naan. Maski on naan amsaꞌ, mes sin ka nromin fa he nasaitan sin ꞌmoeꞌ
maufinun. Sin naꞌbesan neu niutn ee piut-piut, ma naꞌbesan neu baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ
sin naꞌkon mnatuꞌ, noin mutiꞌ, beis meꞌe, fatu ma hau. Maski baerꞌ ein naan ka bisa
nitan fa, ka bisa nnenan fa, ma ka bisa nnaon fa, mes sin naꞌbesan neu sin piut-
piut!
REV 9:21 Sin ka nromin fa msaꞌ he nasnasab sin sanat-penu bian sin, nahuum on reꞌ
naꞌmaet atoniꞌ, npaek reꞌu, nabaak, ma nmakaken nok tuaf reꞌ sin ka moenk ein fa,
aiꞌ sin ka feek ein fa.
REV 10:1 Rarit au ꞌiit Uisneno In ameput tuaf es, reꞌ maꞌtaniꞌ, ansaun naꞌko sonaf
neno tunan. In aon naan anꞌaum naan ee nok nope. Anmuiꞌ enous reꞌ anfuun naan in
aꞌnakan. In human masnaaf on reꞌ manas, ma in haen, anpiin on reꞌ ai.
REV 10:2 In nnaaꞌ suur manunuꞌ aan es, reꞌ natfeꞌi nrair. In haen aꞌneꞌu nahaek ee
nbi tasi, ma haen aꞌrii je nbi auf metoꞌ.
REV 10:3 Rarit in nhunun naher-heer, nahuum on reꞌ singa in hanan. In nhunun anrair
on naan ate, aꞌroots ein antaur goe nfain no hiut.
REV 10:4 Oras aꞌroots ein nataah anrarin ate, au he ꞌtui sin uabk ein. Mes au ꞌneen
haanf es naꞌko sonaf neno tunan nak, “Hae! Ho kais mutoon meu tuaf, aꞌrotos hiut
sin uabk ein naan, joo! Kais amtui saaꞌ-saaꞌ.”
REV 10:5 Rarit ameput reꞌ anhaek nok haen bian ee nbi tasi ma bian ee nbi auf metoꞌ
naan, nait in aꞌniman aꞌneꞌu neu neno,
REV 10:6 ma ansuup am nak, “Au uabak reꞌ ia, ro batuur! Au ꞌsuup aꞌpaek Uisneno In
kanan, natuin In kuun nabar-baar! In kuun es amoꞌet ma apakaet neno tunan ma pah-
pinan, nok nain in afan ma in nesan. Onaim amneen mirek-rekoꞌ! Oras eti reꞌ hit
tpa-pao goe naan, anpaumaak een.
REV 10:7 Fin karu Uisneno In ameput no hiutn ii anfuu in toꞌis, of Uisneno anmoeꞌ
natuin in soꞌit ma reonaꞌ un-unuꞌ, reꞌ mansian ii ka nahiin je fa feꞌ. Mes soꞌit ma
reon naan, In natoon ee neu In mafefa kniunꞌ ein reꞌ antuthae Je. Onaim amneen
mirek-rekoꞌ, fin saaꞌ reꞌ au uꞌuab ee ji, ro batuur!”
REV 10:8 Rarit hanaf reꞌ au ꞌneen ee naꞌko neon goe tnanan naan, naꞌuab antein nok
kau mnak, “Yohanis, amnao nai meu ameput neno tunan reꞌ anhaek neik in haen es et
tasi, ma es et auf metoꞌ. Amtoup suur manunuꞌ aanꞌ-anaꞌ reꞌ anfei nrair je et in
aꞌniman.”
REV 10:9 Rarit au ꞌnao ꞌeu reꞌ ameput naan, he ꞌtoit suur aanꞌ-anaꞌ naan. Onaim in
natoon kau mnak, “Mait je ma mbukae nai! Anbi ho feefm aan, mainoniꞌ on reꞌ oin
hau, mes in of anmoeꞌ ho taim aan annaben menuꞌ.”
REV 10:10 Naꞌuab anrair on naan ate, au ꞌtoup suur aanꞌ-anaꞌ naan. Onaim au ꞌeku.
Anbi au fefak, au ꞌnaben ate mainoniꞌ on reꞌ oin hau. Mes oras au ꞌoro, au ꞌnaben
menuꞌ anbi au taik.
REV 10:11 Rarit anmuiꞌ hanaf anreek kau mnak, “Ho ro he mfani mteniꞌ he mutoon main
saaꞌ reꞌ Uisneno he nmoeꞌ je nbi pah-pinan. Mutoon anmatoom saaꞌ reꞌ of he anjair
anbi areꞌ kanan usif pah-pinan, ma mansian naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, ma areꞌ
kanan uab.”
REV 11:1 Rarit sin nnonaꞌ kau hau ukur noon es, reꞌ amnaun ii neeh jes. Onaim
Uisneno naprenat kau mnak, “Yohanis, amfeen nai he mnao mꞌukur Au Uim Onen Uuf nok
in mei fuat, et kota Yerusalem. Ma msoiꞌ areꞌ tuaf-tuaf reꞌ sin ar-arsin anꞌoen ein
nbin bare naan.
REV 11:2 Mes kais amꞌukur Uim Onen naan in kintal, natuin bare naan manonaꞌ nrair
neu uuf ma pah bian reꞌ ka nahiin Kau fa. Sin of anteir hae ma nꞌoemetab Au kota
naan, tar antean funan boꞌ haa-mnua (es reꞌ neno niufn es natun nua mboꞌ nee—1.260)
REV 11:3 Au of aꞌreek haef tuaf nua ꞌeu bare naan he sin njarin Au mafefa kniunꞌ
ein. Sin of anpaken tai-nukat, rarit anꞌeut ma natoon rais manbaꞌan naꞌko Kau, tar
antea neno niufn es natun nua mboꞌ nee naan namsopun.”
REV 11:4 Uisneno In mafefa kninuꞌ naiꞌ Sakarias antui nrair naꞌko afi unuꞌ anmatoom
nok mafefa kninuꞌ tua nuaꞌ ein ia. In npaek uab nak, anmuiꞌ hau saitun ꞌuꞌu nua nok
baer toras paku reꞌ anbain ein nꞌain Uisneno, es reꞌ mansian pah-pinan sin Usin.
REV 11:5 Karu nmuiꞌ tuaf reꞌ anroim he nsirakab Uisneno In mafefa kniunꞌ ein ia, of
anmuiꞌ ai anpoi naꞌko sin feefk ein ma nout nakratiꞌ sin muusn ein ok-okeꞌ. Nok
ranan naan, areꞌ tuaf reꞌ he nhaꞌmuiꞌ sin, ro tebes anmaten.
REV 11:6 Oras sin nua sin anjarin Uisneno In mafefa kniunꞌ ein anbin pah-pinan, In
nfeen sin kuasa he nꞌekaꞌ uran. In anfee kuasa msaꞌ he nmoeꞌ oe maat ein anjarin
naaꞌ, ma kuasa he neik rais haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ nbi pah-pinan, natuin sin roimk
ein kuuk.
REV 11:7 Karu sin oras he natoon Uisneno In rais manbaꞌan naan namsoup, of muiꞌ fui
apisut es anpoi naꞌko nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka maꞌuꞌu fa naan. In of anmakeen nok tua
nuaꞌ ein naan, tar antea in niis naan sin, ma naꞌmaet sin.
REV 11:8 Nok ranan naan, sin nua sin anmaten anbin kota koꞌu reꞌ afi unuꞌ te, biak
ein anroor niis sin Uisn ee nbi hau nehe. Kota naan, anjari nrair koot maufinu on
reꞌ Sodom ma Masir afi unuꞌ. Onaim sin of anporin napoitan mafefa kniunꞌ ein naan
sin aok amaets ein naan anbin ranan, tar antea neno teun ma stenaꞌ. Rarit mansian
naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, ma uab, ma ꞌpen-pene, neman ma nkius tua nua amaets
ein naan. Sin ka nfeen fa mainuan he nsuub sin imsaꞌ,
REV 11:10 natuin sin nmarinan he nkius kuuk tua nua amaets ein naan. Fin sin nua
sin es reꞌ nok-noik mansian pah-pinan sin tenab. Onaim sin ar-arsin anmoꞌen fesat,
ma anmaꞌook soun ein es nok es.
REV 11:11 Mes neno teun ma stenaꞌ naan namsopu te, of Uisneno anfee snasaf neu sin,
he sin nmoni nfanin. Rarit areꞌ kanan mansian reꞌ niit sin on naan ate, naꞌtaꞌin
me-meot goah.
REV 11:12 Rarit mafefa kniun nuaꞌ ein naan of annenan hanaf maꞌtain es naꞌko neon
goe, reꞌ anreek sin am nak, “Hae! Hi nua ki msae iim nai!” Onaim sin nua sin naꞌait
ok ansaen on neno ma noep je anꞌaum naan sin. Ankius nitan on naan ate, sin muusn
ein antakaꞌnaan ein.
REV 11:13 Nok askeken ate, auf gui naꞌbekoꞌ maꞌtaniꞌ. Karu hit tsoiꞌ umin anbin
kota naan, naꞌko umi boꞌes, uim jes antaikoib. Ma anmuiꞌ tuaf nifu hiut anmaten.
Tuaf bian reꞌ ka nmaten fa, namtaun nmaten. Mes sin of anhormaat Uisneno, natuin In
es reꞌ annaaꞌ aprenat nbi sonaf neno tunan.
REV 11:14 Nok ranan naan, siraak no nuan ii namsoup goen. Mes ampaant om, oo!
Siraak no teun ii he neem een.
REV 11:15 Rarit Uisneno In ameput naꞌko sonaf neno tunan no hiutn ii nfuu in toꞌis.
Nok askeken ate, au ꞌneen aꞌroots ii neman naꞌkon sonaf neno tunan am nak, “Oras
ia, anaaꞌ aprenat anbi pah-pinan, suma arahaa Uisneno ma Yesus Kristus, es reꞌ Tuaf
reꞌ Uisneno npiir ma mbetis nain Je naꞌko afi unuꞌ. Uisneno of annaaꞌ aprenat piut-
piut on reꞌ Usif, tar antea nabar-baar.”
REV 11:16 Amnasit tuaf boꞌ nua mhaa reꞌ antokon nbin aꞌtoko preent ein anbin
Uisneno In human ma In matan naan, sin nnenan haanf ein naan amsaꞌ. Rarit sin
nriꞌtuun, ma naikas naꞌratan Uisneno,
REV 11:17 neik siit pures-boꞌis am nak, “Koi, Uisneno! Hai Usiꞌ! ma hai Amaꞌ
Uisneno! Ho es reꞌ muprenat areꞌ saaꞌ-saaꞌ. Ho es reꞌ amkuaas areꞌ saaꞌ-saaꞌ. Ho es
reꞌ muꞌko un-unuꞌ te, ambi main naa. Ho es reꞌ oras eti ia ambi naa msaꞌ. Hai mtoit
makasi meu Ko, tua, natuin Ho mpaek Ho kuasam reꞌ maꞌtaniꞌ, he mnaaꞌ aprenat ambi
pah-pinan.
REV 11:18 Mes uuf ma pah sin natoꞌon, natuin sin ka nromin fa he natuin Ko, tua.
Mes oras ia, Ho mutoꞌo msaꞌ, natuin sin ka nromin fa he nahiin Ko. Oras ia in oors
ee ntea goen, he Usiꞌ amhukun tuaf-tuaf reꞌ ka nroim he ntoe natuin Ko fa, tua.
Oras ia in oors ee ntea goen, he Usiꞌ mureuꞌ miis tuaf-tuaf reꞌ nareuꞌ niis tuaf
bian sin. Oras ia in oors ee ntea goen, he Usiꞌ amparikas amaets ein sin rais saant
am penu sin, tua. Oras ia in oors ee ntea goen, he Usiꞌ ambaras Uisneno In ameupt
ein sin maskeet. Es reꞌ Ho mafefa kniunꞌ ein, ma Ho ngguin, anaꞌ-koꞌu, mnasif-
mainukiꞌ. Usiꞌ ambaras meu sin arsin, reꞌ anhormaat Ho kaanm aan, tua.”
REV 11:19 Rarit au ꞌiit aꞌbi sonaf neno tunan, Usiꞌ In Uim Onen In eonꞌ ee
masoitaꞌ. Onaim au ꞌiit peit-kere reꞌ afi unuꞌ sin natunuꞌ Uisneno In preent ein
reꞌ matuꞌi nbi fatu. Rimat sin nariman ma nmatarun neu-mneman, pah ii naꞌbekoꞌ, ma
uran eis faut maꞌfenaꞌ nmoufun naꞌkon neon goe tnanan.
REV 12:1 Rarit nok askeken, au ꞌiit tanar maꞌtain es anboor anbi neon goe tnanan,
reꞌ mansian ii ka niit niit ee fa feꞌ: anmuiꞌ naan bifee jes reꞌ in aon ee maputiꞌ
npaek manas. In aras in haen ee nbi funan. In npake ꞌsoeb usif reꞌ nmuiꞌ kfuun
boꞌes am nua.
REV 12:2 In naꞌapuꞌ, ankae, fin in he nahoin een.
REV 12:3 Nok askeken ate, au ꞌiit aꞌteniꞌ tanar maꞌtain es anboor anbi neon goe
tnanan. Anmuiꞌ naan kaun naga meeꞌ jes kouꞌ reꞌuf. In maꞌnakaꞌ hiut, ma in suunk
ein boꞌes. In npaek ꞌsoeb usif hiut anbi in aꞌnaak ein.
REV 12:4 In npaek in iukn ee ma nsaup nain kfuu baits es anbi neon goe tnanan.
Anneis suma batis nua goah. Rarit in nporin nain kfuun ein naan nꞌain pah-pinan.
Rarit in nbaniꞌ neu bifee naan, he npa-pao oras bifee naan nahoniꞌ. Fin in he nꞌoor
naan riꞌanaꞌ naan.
REV 12:5 Rarit bifee naan nahoniꞌ naan Riꞌaan moen jes. Mes Uisneno In ameput tuaf
es neem ma nasiik naan Riꞌanaꞌ naan, ma neik Je neu Uisneno, he Riꞌanaꞌ naan
naprenat buꞌ-buaꞌ nok Uisneno nbi sonaf neno tunan. Fin Riꞌanaꞌ naan of naprenat
areꞌ kanan uuf ma pah nbi pah-pinan npaek kuasat maꞌtaniꞌ.
REV 12:6 Mes bifee naan naen neu baer fui ruumn es, reꞌ Uisneno nabarab nain je neu
ne. Sin of anꞌurus bifee naan anbi bare naan tar antea neno niufn es natun nua mboꞌ
nee (es reꞌ toon teun ma stenaꞌ).
REV 12:7 Rarit anmuiꞌ makenat koꞌu anbi sonaf neno tunan. Uisneno In soraurs ein
sin meo-paꞌe, es reꞌ naiꞌ Mikael, anmakenan anraban kaun naga nok in ameupt ein.
REV 12:8 Naiꞌ Mikael sin niis naan kaun naga sin. Rarit sin antaar sin he kais
natuan nbin sonaf neno tunan antein.
REV 12:9 Es naan ate, sin nait inporin sin naꞌkon sonaf neno tunan neun pah-pinan.
Kaun naga naan, es reꞌ niutn ee sin usin, reꞌ sin nteek ee nak, ‘Iblis’. Naꞌko un-
unuꞌ in es reꞌ anputa-kriu mansian he nmoꞌen sanat ma penu.
REV 12:10 Rarit au ꞌneen aꞌteniꞌ hanaf maꞌtain es naꞌko sonaf neno tunan nak, “Afi
unuꞌ, kaun naga naan anhaek piut anbi Uisneno In human ma In matan. In reꞌ naan,
atuꞌiran sanat neu hit aok-bian apirsait ein. In nakuu sin fai-manas. Mes oras ia,
anporin nasaitn ee naꞌko sonaf neno tunan. Onaim oras ia, areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii namtiis
jen. Fin oras ia, in oors aa goen he Uisneno nsoi nafetin mansian. Oras ia Uisneno
annaaꞌ aprenat neik In kuasat maꞌtaniꞌ. Ma In nasaeb anrair Kristus, es reꞌ Tuaf
reꞌ In npiir ma nbeit Je njair Usif neu areꞌ kanan uuf ma pah.
REV 12:11 Hit aok-bian apirsait ein niis nain kaun naga naan, reꞌ afi unuꞌ te nakuu
sin, natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In naaꞌ ee natꞌoop he nnoes nain sin saant am penu
sin. Sin niis ee msaꞌ, natuin sin nabrain he nꞌetun ma natonan neu tuaf anmatoom
nok ꞌBib-kaes Anaꞌ In nekan arekot neu sin. Maski tuaf natooꞌ he nroor niis sin
imsaꞌ, sin ka ntet-kotin fa.
REV 12:12 Onaim areꞌ kanan amonit et sonaf neno tunan, ro he nmarinan! Mes areꞌ
kanan amonit et pah-pinan ro he mpanat, natuin siraak ii he nsaen ki jen. Nitu
ꞌnaakf ee, nsaun neitin ki. In natooꞌ koꞌu, natuin in nahiin nak, in oras he nmoeꞌ
rais maufinu naan, he namsoup goen!”
REV 12:13 Oras kaun naga naan nahiin nak, nait inpoirn ee jen nbi pah-pinan on naan
ate, in nnao naim bifee reꞌ nahoniꞌ Riꞌanaꞌ naan he nasusab.
REV 12:14 Mes sin nfeen bifee naan ninif nua, nahuum on reꞌ kor-garuda in ninin.
Nok ranan naan, in napein mainuan he natpeen ma naim baer fui ruman reꞌ naꞌroo
naꞌko kaun naga naan. Anbi bare naan, sin nꞌuurs ee tar antea toon teun ma stenaꞌ.
REV 12:15 Ankius niit on naan ate, kaun naga naan anpuran oe nahuum on reꞌ noe
mahenuꞌ, he nroi neik bifee naan.
REV 12:16 Mes pah piin ii anturun bifee naan neik ꞌmoꞌet es. ꞌMoꞌet naan es reꞌ,
auf gui natfeꞌi rarit anꞌoor naan noe mahenuꞌ reꞌ anpuran anpoi naꞌko kaun naga
naan. Nok ranan naan, noe mahenuꞌ naan ka ntean fa bifee naan.
REV 12:17 Rarit kaun naga naan natooꞌ maꞌtaniꞌ neu bifee naan. Onaim in npoi naꞌko
in baran ma annao nmakeen anraban bifee naan in anah bian sin, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ
anmonin natuin Uisneno In Kabin ma Prenat, ma nmanauk ein nak sin reꞌ naan, Naiꞌ
Yesus Iin na.
REV 12:18 Rarit kaun naga naan annao nhake nbi tais je ninin, ma nek-neuk nisin.
REV 13:1 Rarit au ꞌiit muiꞌ fui apisut es anpoi naꞌko tasi. In aꞌnaakn ee, ꞌnakaf
hiut, ma in suunk ein nonoꞌ boꞌes. In npake ꞌsoeb usif anbi in suunk ein meseꞌ-
meseꞌ. Anbi in aꞌnaak ein naan matuꞌi uab reꞌ naꞌreꞌuf ma nkanaꞌpaar Uisneno.
REV 13:2 In aon ee, on reꞌ meo ꞌroꞌi. In haek ein, on reꞌ muiꞌ fui kouꞌ goes reꞌ
anteek ee te nak, beruang. Ma in feefn ee, on reꞌ singa in fefan. Kaun naga naan
anꞌofer in hak ee neu muiꞌ fui apisut naan, he ntoko nbi ꞌtoko prenat, ma anpaek
nain in kuasa sin ok-okeꞌ.
REV 13:3 Anbi muiꞌ fui apisut naan in aꞌnakan es, anmuiꞌ biki kouꞌ goes, on reꞌ
anꞌoet niit ee tar antea he noi nmaet, mes kahaf. Areꞌ kanan mansian anbi pah-pinan
ansanmakan neun muiꞌ fui apisut naan, rarit sin natuin ee.
REV 13:4 Rarit sin anhormaat kaun naga naan, ma naikas naꞌrat-raatn ee on reꞌ
Uisneno, natuin kaunaꞌ naan anfee kuasa neu muiꞌ fui apisut naan. Mansian ein
anboꞌis muiꞌ fui apisut naan nak, “In reꞌ naan maꞌtain besi! Ka tiit tain fa es he
niis ee!”
REV 13:5 Uisneno nkonan muiꞌ fui apisut naan he naꞌuab rais beꞌo ma naꞌuab
ankanaꞌpaar Uisneno. In napein mainuan he naprenat, tar funan boꞌ haa mnua (es reꞌ
toon teun ma stenaꞌ).
REV 13:6 Es naan ate, in nkanaꞌpaar Uisneno. Ma in nkanaꞌpaar Uisneno Iin na msaꞌ,
reꞌ etan sonaf neno tunan.
REV 13:7 Uisneno nfee ne mainuan amsaꞌ, he in nraban Uisneno Iin na. In napein
kuasa msaꞌ he naprenat naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, ꞌpen-pene, ma uab ein anbin
pah-pinan.
REV 13:8 Natuin rasi naan, areꞌ kanan mansian anbi pah-pinan naꞌbesan neu muiꞌ fui
apisut naan. Sin reꞌ naan, es reꞌ tuaf-tuaf reꞌ sin kaank ein ka matuꞌi fa nbi
ꞌBib-kaes Anaꞌ In Surat naan. Afi unuꞌ, tuaf-tuaf anroor niis ꞌBib-kaes Anaꞌ naan,
mes Uisneno namonib nafainꞌ Ee. Oras Uisneno ka nmoeꞌ fa pah-pinan ia fa feꞌ, In
ntui nrair areꞌ kanan apirsait ein sin kaank ein nak, sin arsin reꞌ naan, of
napenin ꞌmonit reꞌ amneot ma amnonot, reꞌ ka natfeek fa.
REV 13:9 “Amneen mirek-rekoꞌ!
REV 13:10 Karu Uisneno nafeek anrair nak, anmuiꞌ tuaf reꞌ ro he nheek naan ee, of
anheek naan ee. Karu Uisneno nafeek anrair nak, anmuiꞌ tuaf reꞌ ro he napein roroꞌ
neik suniꞌ, of anroor goe neik suniꞌ.” Etun Uisneno Iin na, kais amtet-koit. Naan
anjair oras mainuan he maran ma mituin piut ma mpirsai piut-piut meu Ne te!
REV 13:11 Rarit au ꞌiit muiꞌ fui apisut es anteniꞌ, anpoi naꞌko pah-pinan. In suunk
ein nonoꞌ nua, on reꞌ ꞌbib-kase in sunan. In haan ee, on reꞌ kaun naga in hanan.
REV 13:12 In njair mafefaꞌ neu in usin, es reꞌ muiꞌ fui apisut ahunut reꞌ afi unuꞌ
anꞌoet je ma he noi nmaet. In antoup kuasa naꞌko in usin naan, he naꞌsekeꞌ areꞌ
kanan mansian pah-pinan he naꞌbesan neun in usin.
REV 13:13 In nmoeꞌ rais sanmakat maꞌtaniꞌ amsaꞌ, tar antea in bisa nasanut ai naꞌko
neon goe tnanan, anbi mansian ein sin humak ma sin matak.
REV 13:14 Nok ranan naan, muiꞌ fui apisut no nuan naan, anpaek in uisn ee in kuasan
he nputa-kriu mansian abitan pah-pinan. In naprenat mansian ein amsaꞌ, he nahakeb
faut marunaꞌ, on reꞌ in uisn ee human, he sin anhormaat ee. In usin naan, es reꞌ
afi unuꞌ anꞌoet je ma he noi nmaet.
REV 13:15 Uisneno nkonan muiꞌ aputa-kriut naan amsaꞌ, he nfee snasaf neu faut
marunaꞌ naan. Es naan ate, faut marunaꞌ naan bisa naꞌuab ma nfee prenat he nroor
niis tuaf-tuaf reꞌ ka naꞌbesan fa neu ne.
REV 13:16 Muiꞌ fui aputa-kriut naan, naꞌsekeꞌ areꞌ kanan mansian he ntoup in marak
anbi sin aꞌniim aꞌneꞌu, aiꞌ anbin sin iirk ein. Areꞌ kanan mansian, anaꞌ-koꞌu,
amuꞌit-amaꞌmuꞌit, atoin merdeka aiꞌ ate msaꞌ, sin ar-arsin ro he ntoup marak naan.
REV 13:17 Karu ka on naan fa te, sin ka bisa fa he naꞌsoos ein, aiꞌ ansosan saaꞌ-
saaꞌ. Anbi marak naan, matuꞌi muiꞌ fui apisut ahunut naan in kanan, ma in nomer.
REV 13:18 Anbi reꞌ ia, tperluu he tpaek ronef! Atoin ahinit, bisa nahiin nomer naan
in oten. Nomer naan es reꞌ nruur ma nreek naan mansian tuaf es, es reꞌ “666”.
REV 14:1 Rarit au uꞌaitiꞌ au humak. Nok askeken ate, au ꞌiit ꞌBib-kaes Anaꞌ es
anhake nbi ꞌtoeꞌ aan es. ꞌToeꞌ anaꞌ naan, kaan ee, Sion. In nhaek nok tuaf nifu
nautn es nifun boꞌ haa mhaa. Anbi sin iirk ein ok-okeꞌ, matuꞌi kanaf naꞌko ꞌBib-
kaes Anaꞌ naan ma In Amaf.
REV 14:2 Rarit au ꞌneen hanaf es naꞌko sonaf neno tunan. In hanan naan aꞌruun ee on
reꞌ oe ꞌboniꞌ, ma maꞌtaniꞌ on reꞌ ꞌrotos. Mes hanaf naan in reokn ii kah een,
nahuum on reꞌ tuaf amfaun anrekun.
REV 14:3 Onaim au ꞌiit tuaf nifu nautn es nifun boꞌ haa mhaa naan, anhaken ma nbain
ein anꞌanin Uisneno, ma sin nok muiꞌ maꞌtain bes-besin haa reꞌ nfuun naan Uisneno
In aꞌtoko prenat naan, ma amnasit tuaf boꞌ nua mhaaꞌ ein naan. Too mfaun ein ansiin
sii feuꞌ goes. Suma sin nmees nahiin kuuk siit naan, mes tuaf bian, kahaf. Fin sin
reꞌ ia, sin es reꞌ nareko nfanin nok Uisneno, natuin Usiꞌ npaek In Aanh ee In naaꞌ
he nsoi naan sin.
REV 14:4 Sin aꞌmoink ein kniunꞌ ein, nahuum on reꞌ atoin munif reꞌ ka ntuup niit fa
feꞌ nok bifee. Sin natun-tuin ahaa ꞌBib-kaes Anaꞌ naan oras In nnao neu mee-mee
jah. Fin Uisneno anbaen anrair sin anpaek In Aanh ee In naaꞌ, he sin njarin Iin na.
Es naan ate, sin ar-arsin nahuum on reꞌ fuaꞌ unuꞌ naꞌko etu ma rene, reꞌ neik je
ntaam njair fuaꞌ-turuꞌ neu Uisneno ma nok ꞌBib-kaes Anaꞌ naan.
REV 14:5 Sin ka naꞌuab ein fa nputa-kriun amsaꞌ, natuin sin neek ein kniunꞌ ein.
REV 14:6 Rarit au ꞌiit aꞌtein Uisneno In ameput es naꞌko sonaf neno tunan. In
natpeen naꞌrat-raat nbi neon goe tnanan, he nasiin am nanaob Uisneno In Rais Reko
reꞌ nabar-baar. In natpene nfuun am nateef, natoon neu areꞌ kanan mansian anbi pah-
pinan, naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah, uab, ma ꞌpen-pene.
REV 14:7 In nhunun naher-heer am nak, “Hi ro he mhormaat Uisneno! Hi ro he mait
miꞌrat-ratan In kanan reꞌ mapinaꞌ-makrahaꞌ! Natuin In oors aa ntea goen, he Uisneno
nparikas areꞌ kanan mansian ein sin aꞌmoeꞌk ein. Pures-boꞌis meu Uisneno! Maikas
miꞌrat-ratan In kanan! Natuin In es anmoeꞌ ma npakae neno tunan ma pah-pinan. Ma In
es reꞌ naprenat he tasi ma oe mataꞌ njarin ok-okeꞌ.”
REV 14:8 Naꞌuab anrair on naan ate, au ꞌiit ameput es anteniꞌ neem naꞌko sonaf neno
tunan, neem natuin ee. In natoon am nak, “In namreꞌu nrair! Kota Babel reꞌ maꞌtaniꞌ
naan, namreꞌu nrair! Kota reꞌ maufinu naan, annobaꞌ ntea auf goen. Afi unuꞌ te,
kota naan on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ reꞌ naꞌsekeꞌ nafok-fokan areꞌ kanan uuf ma pah nbin
pah-pinan reꞌ ia, he natuin in aꞌmoeꞌ makonit. Mes oras ia, kota naan annaben
anrair Uisneno In toꞌos!”
REV 14:9 Rarit au ꞌiit ameput sonaf neno tunan tuaf es anteniꞌ, reꞌ neem natuin
ameput nomer no nuan naan. In nhunun naher-heer am nak, “Ampaant om, oo! Areꞌ kanan
mansian reꞌ naꞌbesan neu muiꞌ fui apisut ma in faut marunaꞌ, aiꞌ antoup in marak
nbi iran aiꞌ ꞌniman, sin of antoup Uisneno In tooꞌs ee msaꞌ!
REV 14:10 Uisneno of natoꞌon sin, nahuum on reꞌ In naꞌinuꞌ sin tua miin menuꞌ in oe
unun. In of anporin nain sin neun ai bariri reꞌ anpiin nabar-baar. In ameput sonaf
neno tunan sin, nok ꞌBib-kaes Anaꞌ naan nitan neu rasi naan amsaꞌ.
REV 14:11 Paraꞌ te, areꞌ kanan mansian reꞌ naꞌbesan neu muiꞌ fui apisut naan ma in
faut marunaꞌ, aiꞌ antoup in marak, sin of napenin haꞌmuꞌit on reꞌ naan tar nabar-
baar. Masuꞌ naꞌko sin haꞌmuꞌit naan ansae fai-manas nabar-baar.”
REV 14:12 Onaim areꞌ kanan rasin naan, sin sairt ii nak, Uisneno In tuaf-tuaf sin
ro he nnenan narek-rekoꞌ In Kabin ma Prenat, npirsain piut-piut neun Naiꞌ Yesus, ma
kais antet-kotin. Rarit au ꞌneen hanaf es naꞌko neon goe tnanan natoon kau mnak,
“Yohanis! Ho ro he mtui mak on nai: anmurai oras ia, oras apirsait ein neu Usif
Yesus anmaten, sin napenin rasi mnisat.” Rarit Uisneno In Asmaan Akninuꞌ nataah am
nak, “Batuur! Sin of nisan batuur! Natuin sin napenin haꞌmuꞌit humaꞌ-humaꞌ nbin
pah-pinan, mes sin naran ma ntahan batuur-batuur he natuin Uisneno piut-piut. Onaim
Uisneno of anbaras sin maskeet ein, ma sin of ka nmonin fa nbin rais haꞌmuꞌit
antenin anbin sonaf neno tunan.”
REV 14:14 Rarit au uꞌaitiꞌ au humak. Nok askeken ate, au ꞌiit nope kbuub es mutiꞌ
nariim, ma tuaf es ntoko nbi nope naan. Tuaf naan, on reꞌ Mansian Batuur-Batuur. In
npaek ꞌsobe ꞌmnisat naꞌko mnatuꞌ, ma annaaꞌ beis sabit es naꞌaik.
REV 14:15 Rarit au ꞌiit aꞌteniꞌ ameput sonaf neno tunan tuaf es anpoi naꞌko Uisneno
In Uim Onen. In nhunun natoon neu tuaf atokos nbi nope naan am nak, “Ampaek beis
sabit naan he mreif nai! Fin in oras he tbubun pah-pinan in aafn ein antea goen.”
REV 14:16 Rarit Tuaf reꞌ antook nbi nope naan, napitan beis sabit he nreif, ma
nbubun naan pah-pinan in aafn ein.
REV 14:17 Anmuiꞌ naan ameput tuaf es anteniꞌ npoi neem naꞌko Uim Onen sonaf neno
tunan. In nnaaꞌ beis sabit es he nreif hau fuaꞌ.
REV 14:18 Rarit anmuiꞌ ameput tuaf es anpoi naꞌko bare reꞌ nout hau oef foo meniꞌ
nbi Uim Onen sonaf neno tunan. Ameput reꞌ ia in ꞌmeupn ii, es reꞌ npao ai nbi bare
mnout hau oef foo meniꞌ naan. In nhunun ma nreun anaaꞌ beis sabit naan am nak,
“Ampaek beis sabit naan, he mnao mseu hau fuaf nbi pah-pinan nai! Fin anbi bare
naan, hau anggur sin fuak ein namnatun nrarin.”
REV 14:19 Rarit anaaꞌ beis sabit naan napitan nꞌain pah-pinan he nreif hau fua
anggur sin saank ein. Onaim in nait nataam hau fua anggur sin neun bak reꞌ he
naitin anggur oef. Rarit sin ntaman anterin hau fuaf anggur anbin naan. Anteir
anggur fuaf nbi bak naan, es reꞌ Uisneno In toꞌos.
REV 14:20 Bak naan, et kota in kotin. Oras sin nteir anggur fuak ein, naaꞌ ii nsai
kouꞌ-koꞌu. Naaꞌ naan ansai on reꞌ noe jes, reꞌ karu tꞌuukr ee te, maineun ii kiru
natun teun, ma in mnanuꞌ ꞌtaamn ii, meetr es ma stenaꞌ.
REV 15:1 Rarit au ꞌiit ꞌmoꞌet huum es anbi neon goe tnanan, tar antea au ꞌfeefk ii
no mkakan. Anmuiꞌ ameput hiut naꞌkon sonaf neno tunan, es-es ate annaaꞌ kuasa he
nfee siraak koꞌu neu pah-pinan. Siraak hiut ein naan, es reꞌ siraak muniꞌ. Karu sin
njarin ok-oek een, in oetn ii nak, Uisneno In neekn ee nꞌoe teen een, tar antea In
ka natoꞌo ntein fa goen neu mansian.
REV 15:2 Rarit au ꞌiit tasi npiin on reꞌ ninu reꞌ maseroꞌ nok ai. Au ꞌiit too mfaun
anhaken anbin tais je ninin. Sin reꞌ naan, tuaf-tuaf reꞌ ka natuin fa muiꞌ fui
apisut naan, ka naꞌbesan fa neu in faut marunaꞌ, ma ka ntoup fa in marak. Sin ar-
arsin annaꞌan aꞌrekuꞌ on reꞌ sasando reꞌ sin ntoup sin naꞌkon Uisneno.
REV 15:3 Rarit sin nsiin siit es naꞌkon kaꞌo Musa, Uisneno In aan renuꞌ-aan rekaꞌ
afi unuꞌ. Tuaf ein reꞌ naan amsaꞌ ansiin siit es, reꞌ anpures Naiꞌ Yesus. Natuin
afi unuꞌ te, atoniꞌ nroor niis Ne, nahuum on reꞌ anroor ꞌbib-kaes anaꞌ anbi Uisneno
In Uim Onen he nꞌoeteneb ma nhainiik In nekan. Sin arsin ansiin am nak, “Hai mpures
ma mboꞌis Uisneno! Hai maikas ma miꞌratan In kanan! Natuin In kuasan, ro maꞌtaniꞌ.
Ma In maꞌtanin, ro ansanmakab kit. Uisneno annaaꞌ aprenat neu areꞌ kanan uuf ma pah
anbi pah-pinan. Uisneno njair Usif neu areꞌ kanan uuf ma kanaf anbi pah-pinan.
Uisneno In aꞌmoꞌen, ro maꞌtaniꞌ! Uisneno In mepu ma pakaet, ro reok reꞌuf! Uisneno
In ranan, ro namneo ma namnoon! Uisneno In aꞌmonin, ro batuur-batuur namnoon!
REV 15:4 Areꞌ kanan mansian naikas ma naꞌratan Uisneno In kanan, areꞌ kanan mansian
npures ma nboꞌis Uisneno In arekon. Natuin suma Uisneno kuun es, akninuꞌ. Suma In
kuun es reꞌ ka nmuiꞌ fa sanat ma penu. Areꞌ kanan pah of naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neu
Ne. Areꞌ kanan uuf of neman ntotin makasi neu Ne. Natuin areꞌ kanan mansian nitan
nrarin Uisneno In aꞌmoꞌen arekot. Ma areꞌ kanan mansian nahinin nrarin Uisneno In
nekan amneot.”
REV 15:5 Oras asiit ein ansiin nrarin, au ꞌiit Keꞌen Akninuꞌ nneis-neis anbi
Uisneno In Uim Onen et sonaf neno tunan, ma in tai-eonꞌ ee masoitan.
REV 15:6 Rarit au ꞌiit ameput tuaf hiut ein reꞌ neikin siraak hiut naan. Sin npoin
naꞌkon Uisneno In Uim Onen. Sin npaken tais reꞌ nariim muit okas, ma nasahan poꞌu
mnatuꞌ.
REV 15:7 Onaim au ꞌiit amsaꞌ muꞌit es naꞌko muiꞌ maꞌtain haaꞌ ein naan reꞌ anfuun
naan Uisneno In aꞌtoko prenat naan, annonaꞌ bokor amnatuꞌ hiut neu ameupt tua hiut
ein naan. Bokor hiut ein naan es-es ate matuaꞌ nok Uisneno In hukun. In kuun es
nabar-baar. In nabarab anrair he nasanut In toꞌos neu pah-pinan.
REV 15:8 Ka ꞌroo fa te, Uim Onen naan naheun nok masuꞌ reꞌ anpoi naꞌko Uisneno In
kuasan ma In pinaꞌ ma krahaꞌ. Ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ bisa ntaam neu bare
naan. Ameput tuaf hiut ein reꞌ naan, ro he nasanut siraak hiut ein naan neun pah-
pinan, he naꞌ tuaf-tuaf bisa ntaman neun naan.
REV 16:1 Rarit au ꞌneen hanaf maꞌtain es npoi naꞌko Uim Onen, he naprenat ameput
tuaf hiut naan am nak, “Amnao nai! Mait meik bookr ein naan, ma mꞌopaꞌ main Uisneno
In toꞌos meu pah-pinan.”
REV 16:2 Anneen on naan ate, ameput ahunut anꞌopaꞌ bookr ee in afan neu pah-pinan.
Nok askeken ate, tuaf-tuaf reꞌ antoup niit muiꞌ fui apisut naan in marak, ma tuaf-
tuaf reꞌ naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neu in faut marunaꞌ, napenin siraak. Meen paap reuꞌf
ii ntoman sin. Paap reꞌuf naan meen ii kah een, he noi nmaten.
REV 16:3 Rarit ameput no nuan ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu tasi. Nok askeken ate,
oe tais ee njair naaꞌ reꞌ foo puun reꞌuf, nahuum on reꞌ amaets ii in naaꞌ. Onaim
areꞌ kanan amonit anbi tasi, nmaet sapuꞌ.
REV 16:4 Rarit ameput no teun ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu noe ma oe maat ein.
Onaim sin ok-okeꞌ anjarin naaꞌ.
REV 16:5 Rarit au ꞌneen ameput tuaf es naꞌko sonaf neno tunan, reꞌ anꞌurus areꞌ
kanan oe nbi pah-pinan. In npures ma nboꞌis Uisneno mnak, “Koi, Uisneno! Ho kninuꞌ
teeb! Ho ka mmuiꞌ miit fa sanat! Ho mbi main muꞌko un-unuꞌ, ma Ho of mubaar tar
antea nabar-baar. Ho mufeek amrair rasi, ro natai. Ho mfee mrair hukun, ro tebe.
REV 16:6 Tuaf bian nasaik anrair, naaꞌ naꞌko Ho ngguin. Tuaf bian nroor naꞌmaet, Ho
mafefa kniunꞌ ein. Es naan ate, Ho muꞌsekeꞌ sin, he sin ninun naaꞌ. Etun Ho mbaras
amrair meik rais hukun ate, ro batuur.”
REV 16:7 Rarit au ꞌneen hanaf es anpoi naꞌko mei fuat, reꞌ nataah am nak, “Batuur!
Uisneno es reꞌ akuaas reꞌuf. Batuur! Uisneno es reꞌ maꞌtaniꞌ nnes-neisi. Uisneno es
reꞌ afeek rasi te, ro natai. Uisneno es reꞌ afee hukun ate, ro tebe.”
REV 16:8 Rarit ameput no haan ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu manas. Nok askeken
ate, manas naan mapuut reꞌuf, tar antea mansian ii nputun.
REV 16:9 Areꞌ mansian reꞌ anputun naan, ankaas Uisneno In kanan, natuin In es reꞌ
anreek he nsonuꞌ sin siraak naan. Maski on naan amsaꞌ, ka tiit tain fa tuaf es reꞌ
naꞌpiis ma naꞌteꞌun in nekan neu Uisneno, aiꞌ npures neu Ne.
REV 16:10 Rarit ameput no niimn ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan anbi muiꞌ fui apiust ee
in aꞌtoko prenat. Nok askeken ate, meisꞌookn ii nꞌaum naan areꞌ tuaf reꞌ naꞌbesan
neu ne, tar antea sin nrau niisk ein, he sin bisa ntaah ein naꞌkon haꞌmuꞌit naan.
REV 16:11 Sin nkaas Uisneno et sonaf neno tunan amsaꞌ, natuin sin paap ein naan,
meenk ein kah een. Maski on naan amsaꞌ, ka tiit tain fa tuaf es, reꞌ naꞌpiis ma
naꞌteꞌun in nekan, he natuin Uisneno.
REV 16:12 Rarit ameput no neen ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu noe koꞌu Efrat. Onaim
noe naan nmeit metoꞌ-metoꞌ nain. Rarit sin nmoꞌen ranan anbi bare naan. Ranan naan,
napaar ee neu uisf ein ma soraurs ein naꞌkon pasaꞌ neon-saet
REV 16:13 Onaim au ꞌiit niut maufinu tuaf teun. Sin maask ein on reꞌ kreso. Es
anpoi naꞌko kaun naga in fefan. Es anpoi naꞌko muiꞌ fui apisut in fefan. Es anteniꞌ
npoi naꞌko kaun naga in mafefaꞌ reꞌ aputa-kriut ee in fefan.
REV 16:14 Niut maufiun teun ein naan, anmuꞌin kuasa he nmoꞌen rais sanmakat humaꞌ-
humaꞌ. Sin npoin ma nnaon nateef nok areꞌ kanan usif anbi pah-pinan, rarit sin
nahaek ein rais manbaꞌan he neot es, oors es sin nmakenan anraban Uisneno akuasat.
Mes oras reꞌ sin nmanbaaꞌn ein naan, es reꞌ Uisneno In oras reꞌ In nbetis anrair
je, he niis nain In muusn ein ok-okeꞌ.
REV 16:15 Bare reꞌ sin he nabuan he nmakenan naan, anbi uab Ibrani te nak,
Armagedon. Yesus Kristus naꞌuab amsaꞌ am nak, “Mimnau mirek-rekoꞌ! Nok askeken ate,
Au ꞌuum on reꞌ abakat reꞌ hi ka mitenab maan ee fa. Tuaf-tuaf reꞌ anbeꞌ-beꞌen ma
anpaon anpaek pake reꞌ namtiis, sin es reꞌ nꞌua paꞌen. Fin oras Au ꞌuum, in ka
namaeb on fa, natuin tuaf ka niit ee fa neu in afaꞌ.”
REV 16:17 Rarit ameput no hiutn ii nꞌopaꞌ bookr ee in afan neu anin. Onaim Uisneno
naꞌuab neik haan koꞌu naꞌko In aꞌtoko prenat, et Uim Onen am nak, “Oekꞌ een! Au
tooꞌs ein oekꞌ ein een!”
REV 16:18 Onaim anmuiꞌ rimat reꞌ nariim neu-mneem, ma ꞌrotos reꞌ naꞌroot neu-mneem
amsaꞌ. Ma auf gui naꞌbekoꞌ maꞌtaniꞌ. Auf aꞌbekoꞌ ia ka njair niit fa feꞌ nbi pah-
pinan.
REV 16:19 Oras naan, Uisneno ka nnikan fa kota Babel in maufinun. In npaek auf
aꞌbekoꞌ maꞌtaniꞌ naan, tar antea kota naan npeeꞌ batis teun. In nmoeꞌ on naan he
abitan Babel nnaben nahiin In toꞌos. Kota bian anbi pah-pinan antuup annoban nain
afu.
REV 16:20 Oras naan, areꞌ kanan puru sin nreman on ahaa reꞌ naan. Ma ꞌtoeꞌf ein,
namnekun okeꞌ.
REV 16:21 Anmuꞌi uran eis fatu msaꞌ reꞌ kouꞌ-koꞌun nmoufun naꞌkon neon goe tnanan,
ma ntuut naan mansian. Eis fatun naan sin maꞌfeenk ein, ntean kiru boꞌ haa. Natuin
uran eis naan anhaꞌmuiꞌ sin, etun mansian ii nkaas Uisneno.
REV 17:1 Rarit tuaf es naꞌko tuaf hiut ameput sonaf neno tunan reꞌ annaꞌan bokor
ruumn ein, neem anpaumaak kau mnak, “Uum meu ia! Au he ukriraꞌ ko hukun ꞌeu bifee
aꞌhakeꞌ reꞌ maufiun reꞌuf. Hukun naan naꞌko Uisneno. In reꞌ naan es reꞌ kota koꞌu
reꞌ sin nafeen ee npaumaak oe mfaun.
REV 17:2 Afi unuꞌ te, uisf ein naꞌkon bare mee-mee, neman ma nmakaken nok abitan
kota naan. Tuaf bian neman amsaꞌ, ma nmafun ma natun-tuin ein ahaa kota naan in
fotes.”
REV 17:3 Rarit Uisneno In Asmaan Akninuꞌ ntoom kau. Onaim ameput sonaf neno tunan
nait neik kau ꞌeu baer ruman es. Anbi bare naan, au ꞌiit bifee jes antoko nbi muiꞌ
fui apisut es, reꞌ masnaa meeꞌ apinat. Muiꞌ fui naan in aꞌnaakn ee, hiut, ma in
suunk ein, boꞌes. Anbi in aon ee matuꞌi uab reꞌ naꞌreꞌuf ma nkanaꞌpaar Uisneno.
REV 17:4 Bifee naan anpaek paek maꞌosaꞌ reꞌ snaa meꞌe ma umub. In baer barias ein,
anmoeꞌ sin naꞌkon amnatuꞌ, faut arimat reꞌ maꞌosaꞌ, ma mutiara. Anbi in aꞌniman
aꞌneꞌu, in nnaaꞌ aꞌkoma mnaut es, reꞌ naheun nok tua min-kase. Tua min-kase naan,
es reꞌ in fotes, ma areꞌ kanan rais maufinu ma rais meisꞌokan bian reꞌ in nmoeꞌ
sin.
REV 17:5 Anbi in iran, matuꞌi kanaf es, reꞌ in oetn ii, maꞌnifaꞌ feꞌ. Tuis naan nak
on nai: Au reꞌ ia, Babel! Es reꞌ kota maꞌtain reꞌuf! Areꞌ kanan rais maufinu nbi
pah-pinan ia, naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin kau. Areꞌ kanan amakaket anbin pah-pinan ia,
sin amneemk ein naꞌkon kau.
REV 17:6 Rarit au ꞌkisu te, bifee naan anmauf koꞌu, natuin in nninu nrair Uisneno
Iin na sin naaꞌ ein. In aꞌmoufn ii nak, in nroor niis Uisneno Iin na, natuin sin
nꞌeut ma natoon rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus piut-piut. Au ꞌkius ꞌiit on naan ate,
au feefk ii no mkakan ma ꞌsanmaak.
REV 17:7 Mes ameput naan nataan kau mnak, “Nansaaꞌ am es ho mumkaak on reꞌ naan?
Ampaumaak uum, he au utoon ko bifee amaufinut naan in oten. On naan amsaꞌ, anmatoom
nok muiꞌ fui apisut reꞌ in ansae ntook goe naan. Es reꞌ maꞌnakaf hiut ma masunaꞌ
boꞌes naan.
REV 17:8 Unuꞌ feꞌ muiꞌ fui apisut naan anmoni nbi pah-pinan, mes oras ia, in ka
tiit ee fa goen. Mes ka ꞌroo fa nteniꞌ te, in npoi naꞌko nuat haꞌmuꞌit reꞌ ka
maꞌuꞌu fa. Oras naan, anmuiꞌ tuaf reꞌ anmonin nbin pah-pinan, reꞌ sin kaank ein ka
matuꞌi fa nbi ꞌBib-kaes Anaꞌ In Surat. Surat reꞌ naan, es reꞌ Uisneno antui nain je
oras In ka nmoeꞌ ma npakae fa pah-pinan ia fa feꞌ. Tuaf ein reꞌ naan, of feefk ein
no mkakan oras sin nkius niit muiꞌ fui apisut naan, natuin in nfain neem. Ma karu
in nfain neem anrari te, Uisneno of anporin napoitn ee nꞌain ai bariri reꞌ anpiin
nabar-baar.
REV 17:9 Atoin ahinit batuur bisa nahiin reꞌ rasi pisaꞌ ia. Muiꞌ fui apisut reꞌ
maꞌnakaꞌ hiut naan, in oetn ii, es reꞌ ꞌtoꞌef hiut. Bifee aꞌhakeꞌ naan antook et
aꞌtoꞌef hiut ein reꞌ naan. Ma ꞌnakaꞌ hiut ein reꞌ naan, in oetn ii, es reꞌ, usif
hiut.
REV 17:10 Naꞌko usif hiut reꞌ naan, tuaf niim anmate nrarin. Tuaf es naprenat oras
ia. Es anteniꞌ ka nboor fa feꞌ. Mes karu in neem anrari te, in suma nnaaꞌ aprenat
raab aah.
REV 17:11 Oras ia, au utoon ko rasi anmatoom nok muiꞌ fui apisut reꞌ unuꞌ feꞌe te,
anmoin naan, mes oras ia nmate nrair. Unuꞌ te, in anjair usif amsaꞌ nbi pukan usif
tuaf hiut ein naan. Mes in of anfain neem ma annaaꞌ aprenat he njair usif reꞌ no
faun. In of namreꞌu nkoon amsaꞌ.
REV 17:12 Sunaf boꞌes reꞌ naan in oetn ii, es reꞌ usif boꞌes. Sin ka nnaꞌan aprenat
fa feꞌ. Sin of antoupun kuasa he nnaꞌan aprenat nabu-buan nok muiꞌ fui apisut naan,
mes suma raab aah.
REV 17:13 Natuin sin ar-arsin anmaꞌakoran he nꞌofer sin kuasa naan neu muiꞌ fui
apisut naan.
REV 17:14 Uisf ein reꞌ naan, sin of anmakenan nraban ꞌBib-kaes Anaꞌ naan. Mes ꞌBib-
kaes Anaꞌ naan nok Iin na, of niis nain sin ok-okeꞌ. Tuaf-tuaf reꞌ natuin ꞌBib-kaes
Anaꞌ naan, esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ In npiir ma nbetis, ma noꞌen naan sin, reꞌ sin
naran ma natuin Ee. Sin of nisan, natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan maꞌtain reꞌuf. Suma In
kuun, Usif ansae faof usif, ma ꞌNakaf nsae fafo ꞌnakaf.
REV 17:15 Ma oe mfaun reꞌ anpaumaak bifee aꞌhakeꞌ naan, es reꞌ areꞌ kanan uuf ma
pah, ꞌpen-pene, ma uab anbi pah-pinan.
REV 17:16 Usif boꞌes naan ma muiꞌ fui apisut naan, of ka nroim nain fa bifee paus
mafaun reꞌ ka nmuiꞌ fa rais mae. Sin of nasiik naan kuuk in pake ma bruaꞌ ein ok-
okeꞌ, rarit nnao nasaitn ee oras in nꞌafaꞌ-monas anbi bare naan. Rarit sin neuk in
sisin. In aon reꞌ in siisn ee nakraeb ee naan, sin ntokar nataam ee neu ai.
REV 17:17 Uisneno In kuun es reꞌ anmoeꞌ, tar antea usif boꞌes reꞌ naan anmaꞌakoran,
he nnonaꞌ sin kuasa neu muiꞌ fui apisut naan, tar antea in naꞌtutuꞌ niis bifee
naan. Nok ranan naan, Uisneno In reon ma sarit of anjarin ok-okeꞌ.
REV 17:18 Onaim bifee aꞌhakeꞌ reꞌ ho mkius miit ee naan, es reꞌ kota maꞌtain reꞌuf
naan, reꞌ naprenat areꞌ kanan usif anbi pah-pinan.”
REV 18:1 Rarit au ꞌkius ꞌiit aꞌtein ameput tuaf es ansaun naꞌko sonaf neno tunan.
In anmuiꞌ kuasa ma meꞌu maꞌtaniꞌ, tar antea meꞌu naan ntanaꞌ nain pah-pinan ok-
okeꞌ.
REV 18:2 In npaek haan koꞌu he natoon am nak, “Antaikobi nrair! Kota Babel
antaikobi nrair! Anmoufu nrair! Kota maꞌtaniꞌ naan anmoufu nrair! In njair bare
ꞌtua-haꞌ neu niut reuꞌf ein. In njair kua-mnaaꞌ neu areꞌ kanan niut maufinu sin ok-
okeꞌ. In njair bare neu areꞌ kanan koro reꞌ neuk siis punuꞌ. Koron naan of nabuan
nbin bare naan. In njair oꞌof neu areꞌ kanan kaunaꞌ ma muꞌit reꞌ ka reko fa.
REV 18:3 In ntaikobi nrair, natuin areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan, neu-mneman
piut-piut ma ninun tua min-kaes amafun. In nmoufu nrair, natuin areꞌ kanan uuf ma
pah anbi pah-pinan, neu-mneman piut-piut ma nmakaken nok abitan kota naan. Uisf ein
naꞌkon areꞌ kanan aꞌpen-pene, neman ma nmakaken nbin bare naan. Atoin arakan naꞌkon
areꞌ kota-kota, neman ma nraakn ein, tar antea sin njarin amuꞌit. Natuin kota naan,
on reꞌ bifee reꞌ anmariin he nsosan areꞌ kanan baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ. Natuin kota
naan, on reꞌ bifee aꞌhakeꞌ reꞌ anmariin neu areꞌ kanan rais aminat.”
REV 18:4 Rarit au ꞌneen aꞌteniꞌ hanaf es naꞌko sonaf neno tunan am nak, “Hae! Areꞌ
Au nggui naan arki! Maen ampoi miꞌko bare naan nai! Misaitan kota naan nai! Kais
ammoeꞌ mituin abitan kota naan sin maufiunk ein, he kais mipeni msaꞌ sin rais
hukun.
REV 18:5 Natuin sin maufinun, mfau-rutu ma ka masoꞌik fa. Ma sin saant am penu sin,
anmarapis peni-peni ntea neon goe tnanan. Oras ia, Uisneno ka nnikan anteniꞌ fa,
sin raan maufinu ma amreꞌut naan, Oras ia, Uisneno nabarab anrair, he nhukun sin.
REV 18:6 Onaim hi ro he mbaras sin ꞌmoeꞌ maufinun, nahuum on reꞌ sin nmoeꞌ rais
maufinu neu tuaf bian. Mes hi ro he mbaras sin, mfain no nua. Afi unuꞌ te, sin
naꞌmoe ma napoin tuaf, he nbukaen naꞌkon sin aꞌkoma mnatuꞌ reꞌ naheun nok tua min-
kase haꞌmuꞌit. Mes oras ia, sin kuuk es reꞌ he nbukaen, tua min-kase haꞌmuꞌit naan,
tar antea nfain no nua.
REV 18:7 Sin nmoeꞌ sin tuak ein maꞌtaniꞌ. Sin naikas ma naꞌratan sin tuak ein. Sin
suma nromin he nmonin nok areꞌ kanan baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ. Sin nromi haa areꞌ
kanan rais aminat. Es naan ate, sin ro he napenin susat ma nanaꞌrenat maꞌfenaꞌ.
Onaim sin ro he nmonin nbin haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat. Fin afi unuꞌ, sin naꞌuab ein
beꞌo, nahuum on reꞌ bifee aꞌhake reꞌ naꞌuab am nak, ‘Au reꞌ ia, uis bifee! Au of ka
ꞌbanuꞌ fa! Au of ka ꞌkae ꞌpin-pinus fa. Au of ka ꞌpaek fa tai-nukat.’
REV 18:8 Sin naꞌuab ein on naan, tar antea Uisneno natoꞌon sin. Tar antea Uisneno
he nhukun sin een. Of anbi neno meesꞌ aah, sin of namnahan reꞌ-reꞌuf, sin nkaen
npin-piuns ein, ma sin nmate nkonon amsaꞌ. Tar antea tuaf nait ma ntokar sin neun
ai. Tar antea ai naan nout sin aok amaets ein naan tar namsoup. Fin Uisneno akuasat
naan, es nasanut ma nfee hukun reꞌ ia. Ma Uisneno amaꞌtaniꞌ naan, es reꞌ nafeek
rasi reꞌ ia.
REV 18:9 Uisf ein reꞌ afi unuꞌ te, neman, ma nmakaken nok abitan kota naan, ma
nmonin nok baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ nbin naan. Sin of nkius nitan masuꞌ reꞌ ansae
naꞌko ai naan, sin of nahinin nak kota naan nputu nmaet jen. Rarit sin nkaen npin-
piuns ein neu ne.
REV 18:10 Onaim sin aok ein napipin, oras sin nkius haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat reꞌ ansaen
sin naan. Mes sin suma nabranin he nhaken anbin aꞌroo. Ma sin suma nabranin he
nkis-kisu haa naꞌkon bare naan. Rarit sin naꞌuab ein am nak, ‘Airoo! Kasian Babel!
Airoo! Kasian kota maꞌtaniꞌ! Suma jam meesꞌ aah, mes ho mupein hukun. Suma oras
mees amsaꞌ, mes ho mumreꞌu mrair.’
REV 18:11 Anneen on naan ate, tuaf-tuaf reꞌ afi unuꞌ neman he nraakn ein anbin bare
naan, sin ankaen npin-piuns ein amsaꞌ. Fin ka tiit tain fa tuaf es amsaꞌ, reꞌ he
nsoos sin baerꞌ ein antein.
REV 18:12 Ka tiit fa tuaf he nsoos sin baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ sin naꞌkon mnatuꞌ, noin
mutiꞌ, faut arimat, aiꞌ mutiara. Ka tiit fa tuaf he nsoos sin tais ein reꞌ anteek
sin ite nak lenan, tai-sutar, aiꞌ tais maꞌosaꞌ reꞌ masnaa meꞌe, aiꞌ umub. Ka tiit
fa tuaf he nsoos sin baerꞌ ein reꞌ anmoeꞌ sin naꞌkon hau oef foo meniꞌ, gading
marunaꞌ, aiꞌ hau marunaꞌ bian sin. Ka tiit fa tuaf he nsoos sin baerꞌ ein reꞌ
anmoeꞌ sin naꞌkon beis-meꞌe, besi, aiꞌ faut marmer.
REV 18:13 Ka tiit fa tuaf he nsoos sin hau aminat, aiꞌ hau ꞌpooh aminat humaꞌ-
humaꞌ. Ka tiit fa tuaf he nsoos sin hau oef foo meniꞌ, aiꞌ miin foo bonaꞌ humaꞌ-
humaꞌ. Ka tiit fa tuaf he nsoos sin tua min-kase, minaꞌ naꞌko hau saitun, uu-
tariku, aiꞌ maak-gandum. Ka tiit fa tuaf he nsoos sin bijae ngguin, ꞌbib-kasen, aiꞌ
bikaes ein. Ka tiit fa tuaf he nsoos sin akreet ein, aiꞌ sin aten.
REV 18:14 Atoin araakn ein naan of anmeꞌ-meiꞌ jok am nak, ‘Koi, Babel! Koi, kota
maꞌtaniꞌ! Ho baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ reꞌ atoniꞌ nroim nanes-nesib sin naan, ka tiit
attein sin fa goen. Sin ar-arsin namnekun nrarin, tar antea sin nmaꞌmuꞌin nmaten,
tar antea ho mnobaꞌ maan afu tteri.’
REV 18:15 Afi unuꞌ, atoin araakn ein naan njarin atoin amuꞌit natuin kota naan on
reꞌ bifee aꞌhakeꞌ. Mes oras ia, sin nmeꞌ-meiꞌ jok ka natfeek niit fa. Sin namtaun
nmaten, ankius tuaf anbi kota naan sin haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat naan. Sin aok ein
napipin maꞌtaniꞌ, nkius sin napenin hukun naan. Mes sin suma nkisu nbi nggoah
aꞌroo. Sin suma nabranin ma nhaken nbin nggoah aa bare naan.
REV 18:16 Rarit sin naꞌuab ein am nak, ‘Airoo! Kasian Babel! Airoo! Kasian kota
maꞌtaniꞌ! Afi unuꞌ te, ho ngguin anpaken paek mamasaꞌ reꞌ snaa meꞌe aiꞌ umub,
anteun ma nmoeꞌ je naꞌko tai maꞌosaꞌ. Afi unuꞌ ho ngguin anbarias ein npaken
amnatuꞌ, mutiara, ma faut arimat reꞌ maꞌosaꞌ ꞌmaten.
REV 18:17 Mes anbi jam meesꞌ aah, ho baerꞌ ein naan, ka tiit attein sin fa goen.
Suma rabah aa, ho ꞌmuiꞌm ein naan, namnekun okeꞌ!’ Un-unuꞌ msaꞌ kaptein abnao oe
ngguin nok sin ameupt ein nnaon neu-mneman neun kota naan. Mes oras ia, sin suma
nabranin, karu nasanut boint ein anbin nggoah aꞌroo. Ma oras ia, sin suma nabranin
he nkis-kiusn ahaa naꞌkon aꞌroo.
REV 18:18 Sin nkisun masuꞌ reꞌ anpoi naꞌko ai naan. Rarit sin nahinin am nak, in
nputu nrair jen. Onaim sin nmeꞌ-meiꞌ jok am nak, ‘Airoo kasian! Of ka tiit attein
fa kota bian, reꞌ maꞌtaniꞌ nahuum on reꞌ kota Babel. Airoo kasian! Of ka tiit
attein fa kota bian, reꞌ in maasn ii humaꞌ meseꞌ on reꞌ Babel in masan.’
REV 18:19 Sin nhutin afu skukuꞌ ma ntaon neun sin aꞌnaak ein natuin sin neek ein
ansusan. Sin nkaen npin-piuns ein, natuin sin neek ein namreꞌun. Rarit sin naꞌuab
ein am nak, ‘Airoo! Kasian Babel! Airoo! Kasian kota maꞌtaniꞌ! Hai meu-mꞌiim meik
abnao oe misaeb bareꞌ meu ko, tar antea hai mjair atoin amuꞌit amsaꞌ. Hai mroe meik
ho saeb ein, tar antea hai mipein baer maꞌosaꞌ ma mamasaꞌ amsaꞌ. Mes suma anbi jam
meesꞌ aah, areꞌ kanan baerꞌ ein naan, namnekun nrarin. Suma raab aah, areꞌ kanan
baerꞌ ein naan, namreꞌun nrarin.’
REV 18:20 Rarit hanaf naan naꞌuab anteniꞌ mnak, ‘Hae, hi abit sonaf neno tunan! Hi
neekm ein naan, kais namenan nteinꞌ ein nai. Hae, Uisneno In tuaf ein! Hi neekm ein
naan kais ansusan nteinꞌ ein nai. Hae, Uisneno In haef ein! Maut he hi mkumain nai.
Hae, Uisneno In mafefa kniunꞌ ein! Maut he hi neekm ein anmarinan nai. Afi unuꞌ te,
Babel nasusab ki. Afi unuꞌ te, kota naan anhaꞌmuiꞌ ki. Mes oras ia, Uisneno anbaras
anrair hi haꞌmuꞌit naan. Fin oras ia, In nbaras anrair kota naan in maufinun.’ ”
REV 18:21 Rarit au ꞌkius ꞌiit ameput neno tunan tuaf es, reꞌ maꞌtaniꞌ batuur. In
neem nait naan kuun fatu fuaꞌ es. Fatu naan, ꞌnaen ii on reꞌ tuaf es. Rarit in
nporin fatu naan nꞌain tasi. In natoon amsaꞌ am nak, “Sin of nareuꞌ niis kota Babel
on reꞌ naan amsaꞌ. Sin of namnekub kota maꞌtaniꞌ naan on reꞌ naan amsaꞌ.
REV 18:22 Ka tiit attein fa tuaf, reꞌ anreuk ma nsii nbi kota naan. Ka tiit attein
fa tuaf, reꞌ anneen niit aꞌreuk sasando, aꞌrekuꞌ, bobe, ma toꞌis sin haank ein anbi
kota naan. Ka tiit attein fa atoin ahiin mepu, reꞌ anmepun nteinꞌ ein meseꞌ-meseꞌ
anbin sin mepun. Ka tiit attein fa tuaf, reꞌ napau ma nmoor makaꞌ ntein anbi kota
naan.
REV 18:23 Ka tiit attein fa tuaf, reꞌ nout ma napinaꞌ paku ntein anbi kota naan. Ka
tiit attein fa tuaf, reꞌ antaon fesat kabin anteinꞌ ein anbin bare naan. Afi unuꞌ
araakn ein anbin kota naan, anjarin atoin amuꞌit maꞌtaniꞌ nrair. Afi unuꞌ, Babel in
atoin araakn ein, anmonin nok baer mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ maꞌtaniꞌ. Mes sin npaken reꞌu
ma hau, he napoi tuaf-tuaf anbi pah-pinan. Sin npaken hau maat-nipuꞌ, he nputa-kriu
mansian nbin pah-pinan.
REV 18:24 Babel napein hukun maꞌfenaꞌ goen, natuin in nroor naꞌmaet Uisneno in
mafefa kniunꞌ ein. Kota maꞌtaniꞌ naan, namreꞌu nrair, natuin in haꞌmuiꞌ naꞌmaet
Uisneno Iin na piut-piut. Anmuiꞌ Uisneno Iin na reꞌ anroor niis sin anbin bare
bian. Mes Babel ro he es reꞌ nasaah kuun sanat ma penu sin ok-okeꞌ. Kota maꞌtaniꞌ
naan, ro he es reꞌ nroi kuun rais tonis ma tahas.”
REV 19:1 Ameput sonaf neno tunan naan naꞌuab anrair on naan ate, au ꞌneen hanaf
kouꞌ goes nahuum on reꞌ pukan asiit koꞌu, ansiin et sonaf neno tunan. Sin nsiin am
nak, “Haleluya! Haleluya! Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno, natuin In
mapinaꞌ-makrahaꞌ. Haleluya! Haleluya! Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno,
natuin In kuun, ro akuasat anneis-neisi. Uisneno es reꞌ ansoi nafetin kit, naꞌko
areꞌ kanan hit saant am penu sin. Uisneno es reꞌ nanoon ma naneo kit, naꞌko areꞌ
kanan monit apenut-abeot.
REV 19:2 Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno, natuin In nafeek rasi, ro
natai. Hit tait siit pures-boꞌis teu hit Uisneno, natuin In es anhukun ate, ro
batuur. Uisneno nasanut hukun neu bifee aꞌhakeꞌ naan, natuin in nfuriꞌ ma nkopoꞌ
tuaf-tuaf anbi pah-pinan, he nmakaken nabu-buan nok ne, ma natun-tuin ein ahaa in
maufinu. Uisneno anbaras anrair bifee maufinu naan, natuin in nroor naꞌmaet,
Uisneno in aan renuꞌ-aan reek ein.”
REV 19:3 Rarit sin nsiin nteinꞌ ein siit bian anbin sonaf neno tunan am nak,
“Haleluya! Pures ma boꞌis meu Uisneno! Haleluya! Maikas miꞌrat-ratan In kanan!
Natuin masuꞌ naꞌko ai reꞌ nout niis bifee naan in aon amates, nsae piut-piut ma ka
natfeek niit fa. Ma masuꞌ naꞌko ai reꞌ nout niis kota maꞌtaniꞌ naan, ansae piut-
piut ka nasnaas niit fa.”
REV 19:4 Rarit amnasit tuaf boꞌ nua mhaa nok muiꞌ maꞌtain haaꞌ ein naan, nriꞌtuun
ma naꞌruir ein naꞌbesan neun Uisneno In aꞌtoko prenat. Sin anbaisenun neik rais
hormaat am nak, “Batuur! Iim nai he hit arkit atpures ma tboꞌis Uisneno! Haleluya!
Iim nai he hit arkit tait ma ttunaꞌ taꞌratan In kanan!”
REV 19:5 Rarit au ꞌneen aꞌtein hanaf es naꞌko ꞌtoko prenat naan am nak, “Hae, aan
renuꞌ-aan rekaꞌ Uisneno arki! Hae, anah-anah Uisneno ki! Iim he hit ttunaꞌ taꞌrat-
ratan Uisneno In kanan. Iim arki, anaꞌ-koꞌu, mnasif-mainukiꞌ, he tpures ma tboiꞌs
Ee.”
REV 19:6 Rarit au ꞌneen on reꞌ too mfaun naꞌuab ein. Sin haank ein on reꞌ oe
ꞌboniꞌ, ma koꞌu on reꞌ ꞌrotos naꞌroot ka natfeek fa. Sin naꞌuab ein am nak,
“Haleluya! Hai msii ma mboꞌis Uisneno. Haleluya! Hai mtunaꞌ miꞌrat-ratan In kanan.
Natuin In kuun es reꞌ akuaas reꞌuf. Ma In kuun es reꞌ naprenat areꞌ kanan saaꞌ-
saaꞌ.
REV 19:7 Oras ia, hit neek ein anmarinan. Oras ia, hit bisa tkumain ma thumaꞌmoe.
Hit tpures ma tboiꞌs Ee, natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In oras he nkabin, antea nrair.
Hit ttunaꞌ taꞌrat-ratan In kanan, natuin ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In baroit ee nabarab
anrair.
REV 19:8 Uisneno nfee nrair ne tais ma paek baroit, reꞌ mamasaꞌ ma maꞌosaꞌ. Uisneno
nfee nrair ne tais ma pake reꞌ muit okas arimat.” (Tais ma pake reꞌ muit okas
arimat naan, es reꞌ Uisneno Iin na reꞌ sin aꞌmoeꞌ rekon.)
REV 19:9 Onaim ameput sonaf neno tunan naan natoon kau mnak, “Yohanis! Ho ro he
mtui mmak, on nai: ‘Areꞌ kanan tuaf reꞌ napein haan askaut ma undangan he nkoen on
neem nok anbi ꞌBib-kaes Anaꞌ In fesat kabin naan, sin of anꞌua rekon batuur!’ ”
Rarit ameput naan antuta ntein in uban naan am nak, “Uisneno In Kabin ma Prenat reꞌ
ia, ro batuur!”
REV 19:10 Onaim au ꞌriꞌtuu he uꞌbesan ameput naan. Mes in nakain kau mnak, “Kais
muꞌbesan kau on naan! Fin au Uisneno In aan renuꞌ-aan rekaꞌ amsaꞌ on reꞌ ho, ma ho
aok-bian sin reꞌ nasinaꞌ ma natoon rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus. Mafefa kninuꞌ reꞌ
natoon rais manbaaꞌn ein, sin ar-arsin nakriraꞌ ma natoon anmatoom nok Naiꞌ Yesus,
he mansian naꞌruriꞌ ma naꞌbesan neu Ne. Fin reꞌ naan romif naꞌko Asmaan Akninuꞌ on
naa. Onaim kais muꞌbesan kau, mes muꞌbesan meu Uisneno nmees jah!”
REV 19:11 Rarit au uꞌaitiꞌ au matak, onaim au ꞌkius ꞌiit sonaf neno tunan natfeꞌi.
Nok askeken ate, au ꞌkius ꞌiit bikaes muit es npoi neem. Tuaf reꞌ ansae bikaseꞌ
naan, kaan ee, “Tuaf reꞌ Annaaꞌ Rais Manbaꞌan” ma “Tuaf reꞌ Amneot ma Amnonot”.
Oras In nafeek rasi, ro natai. Karu In nnao nmakeen, In nnao nok neek amneꞌo.
REV 19:12 In maatk ein anpinan on reꞌ ai. In npaek ꞌsoeb usif, namfau. In kaan ee
matuꞌi et In aon, mes suma In kuun es reꞌ nahiin kanaf naan in oten.
REV 19:13 In tai-paekn ein, natepaꞌ sin anbin naaꞌ. Atoniꞌ nteek Ee te nak,
“Uisneno In Kabin ma Prenat”.
REV 19:14 Au ꞌkius ꞌiit amsaꞌ soraurs ein naꞌkon sonaf neno tunan ansaen bikaes
mutiꞌ he natuin Ee. Sin anpaken tai-pake maꞌosaꞌ reꞌ muit okas amsaꞌ.
REV 19:15 Anmuiꞌ naan suin ꞌaikan es, reꞌ anboor naꞌko In fefan. In npaek suniꞌ
naan, he nnao nmakeen nraban areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan. Rarit In niis
nain sin. Onaim In njair Usif neu sin. In naprenat nok feef maputuꞌ ma ꞌniim
maputuꞌ, rarit sin nnaben niit Uisneno akuasat In toꞌos. Naan humaꞌ meseꞌ on reꞌ
atoniꞌ nteir hau fua anggur he nait anggur oef.
REV 19:16 Anbi Atoniꞌ naan In tai-paken naan, ma In pusun, anmuiꞌ tuis nak on nai:
Usif ansae faof areꞌ kanan usif, ꞌNakaf ansae faof areꞌ kanan ꞌnakaf.
REV 19:17 Rarit au ꞌkius ꞌiit ameput neno tunan tuaf es anhake nbi manas. Onaim in
nkoaꞌ neu areꞌ kanan koro amneuk siis punuꞌ reꞌ natpenen nbin neon goe tnanan am
nak, “Iim nai he hi ar-arki mibua mbi bare ia nai, he mbukae mok ambi Uisneno In
fesat koꞌu!
REV 19:18 Hi mipein mainuan he meuk areꞌ kanan amaets ein sin siisk ein: es reꞌ
uisf ein, meo-paꞌe sin, ma soraurs ein. Hi bole meuk bikaes ein ma soraurs ein reꞌ
ansaen nbin bikaes ein naan sin siisk ein. Hi bole meuk sisi naꞌko ate aiꞌ atoin
farei, aiꞌ aꞌnaet ein sin siisk ein. Taꞌparan uab ate tak, hi bole meuk main sisin
naan ok-okeꞌ.”
REV 19:19 Rarit au ꞌkius ꞌiit muiꞌ fui apisut reꞌ neon goes ii, anpoi naꞌko tasi
naan. In nnao ma nmaꞌakoran nok areꞌ kanan usif anbi pah-pinan, nok nain sin
soraurs ein. Rarit sin nnaon ma nmakenan nraban Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan,
ma In soraurs ein naꞌkon sonaf neno tunan.
REV 19:20 Mes Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan, anheek naan muiꞌ fui apisut naan
ma in mafefaꞌ reꞌ aputa-kriut. Mafefaꞌ naan es reꞌ unuꞌ te anmoeꞌ rasi mkakat ma
sanmakat humaꞌ-humaꞌ, he nputa-kriu tuaf-tuaf reꞌ antoup muiꞌ fui apisut naan in
marak ma reꞌ naꞌbesan nrarin neu in faut marunaꞌ. Mes oras ia, Atoniꞌ reꞌ ansae
bikaes mutiꞌ naan, nnao nporin nain muiꞌ fui apisut naan nok in mafeef ee, neu tais
ai bariri reꞌ anpiin piut-piut.
REV 19:21 Rarit Atoniꞌ reꞌ ansae bikaes mutiꞌ naan, annao ma nroor niis sorarus
bian sin, anpaek In suniꞌ reꞌ anpoi naꞌko In fefan. Rarit koron reꞌ amneuk siis
punuꞌ neman ma neuk nain aof amaets ein naan ok-okeꞌ.
REV 20:1 Rarit au ꞌkius ꞌiit ameput tuaf es ansaun neem naꞌko sonaf neno tunan anbi
neon goe tnanan. In nnaaꞌ korenit noon kouꞌ goes, ma nnaaꞌ ꞌretuꞌ-ꞌfoꞌe nuat
haꞌmuꞌit reꞌ ka maꞌuꞌu fa.
REV 20:2 Rarit in nnao nheek kaun naga naan, es reꞌ nitu ꞌnakaf reꞌ sin nteek ee te
nak, “Iblis”. In es reꞌ napoi naan mansian naꞌkon afi unuꞌ. Onaim ameput naan
anfuut kaun naga naan anpaek korenit, he nataam ee neu nuat naan tar antea toon
niufn es.
REV 20:3 Onaim ameput naan antitar nataam kaun naga naan neu nuat haꞌmuꞌit naan.
Rarit in nsegel naꞌmaet nuat naan in enon, he nꞌoꞌof ma nbui kaun naga naan, tar
antea toon niufn es. Nok ranan naan, kaun naga naan ka bisa fa he nputa-kriu areꞌ
kanan uuf ma pah anbin pah-pinan tar antea toon niufn es. Rarit nafetin kaun naga
naan, mes suma raab aah.
REV 20:4 Rarit au ꞌkius ꞌiit aꞌtoko prenat amfaun ii kah een, ma anmuiꞌ tuaf-tuaf
antoko nbin sin. Uisneno nasaeb ꞌpiruꞌ-baru he njarin afeek rasi. Sin arsin reꞌ
naan, tuaf-tuaf reꞌ unuꞌ te nasinaꞌ ma nanaob rasi anmatoom nok Naiꞌ Yesus In Rais
Reko, ma Uisneno In Kabin ma Prenat, tar antea atoniꞌ nroor niis sin. Sin arsin reꞌ
naan, ka naꞌruriꞌ ma naꞌbesan fa neu muiꞌ fui apisut naan nok in faut marunaꞌ. Sin
es reꞌ ka nromin fa he ntoup muiꞌ fui apisut naan in marak anbi sin iirk ein, aiꞌ
sin aꞌniimk ein. Anroor niis sin, mes Uisneno namonib nafaniꞌ sin, he sin nnaꞌan
aprenat nabu-buan nok Kristus tar antea toon niufn es.
REV 20:5 Nok ranan naan, sin njarin tuaf ahunut reꞌ Uisneno namonib nafaniꞌ sin
naꞌkon rasi ꞌmaten. Onaim sin reꞌ ia, anꞌua-paꞌen ma nꞌua-rekon, natuin sin njarin
Uisneno Iin na. Ka ntitar napoitan ma nporin fa sin anbin baer haꞌmuꞌit, he kais
napein ma nnaben niit rasi ꞌmaten no nuan ii. Fin sin reꞌ anjarin aꞌnaak rais
pirsait reꞌ antuthae Uisneno ma Kristus. Ma sin annaꞌan aprenat amsaꞌ nabu-buan nok
Kristus tar antea toon niufn es. Mes amates bian, ro he npaon tar antea toon niufn
es, naꞌ Uisneno namonib nafaniꞌ sin.
REV 20:7 Oras toon niufn es namsoup goen, Uisneno of anreun he nafetin kaun naga
naan anpoi naꞌko nuat haꞌmuꞌit.
REV 20:8 Rarit in nnao nputa-kriu uuf ma pah reꞌ sin nteek ee nak, Gok ma Magok,
reꞌ neman naꞌkon bare-bare nbi pah-pinan. In of naꞌbuaꞌ naan sin too ngguin he
nmakenan. Sin amfauk ein, on reꞌ snae nuri et tais je ninin.
REV 20:9 Rarit sorarus naꞌkon Gok ma Magok anbairs ein ma nnaon maat, tar antea
pah-pinan anfuun am nateef. Rarit sin ntoko nfuun am nateef Uisneno In kota reꞌ In
neek nain je, ma In tuaf ein. Mes Uisneno nasanut ai naꞌko neon goe tnanan, he nout
niis soraurs ein naan ok-okeꞌ.
REV 20:10 Rarit sin nheek naan nitu ꞌnakaf reꞌ napoi nrair too mfaun ein naan. Nitu
ꞌnakaf naan, es reꞌ Iblis. Onaim sin nporin nataam ee neu tais ai bariri reꞌ anpiin
ka nmaet niit fa. In of anꞌoꞌof naan on, nok muiꞌ fui apisut ma in mafefaꞌ aputa-
kriut naan. Anbi bare naan, sin napenin haꞌmuꞌit fai-manas, tar antea nabar-baar.
REV 20:11 Rarit au ꞌkius ꞌiit aꞌtoko prenat muit kouꞌ goes. Ma Uisneno antuun On
anbi ꞌtoko prenat naan. Nok askeken ate, pah-pinan ma neon goe tnaan ee naen
namnekun, tar ka tiit sin fa ntein.
REV 20:12 Rarit au ꞌkius ꞌiit tuaf-tuaf reꞌ anmaten nrarin. Sin ar-arsin anaꞌ-koꞌu
anhaken ma nbain ein anꞌanin ꞌtoko prenat naan. Onaim ameput naꞌko sonaf neno tunan
neem ma nfei suurt ein reꞌ antui mansian ii sin aꞌmoeꞌk ein ok-okeꞌ. Rarit sin nfei
ntein surat bian, es reꞌ surat reꞌ antui tuaf-tuaf reꞌ of he nmoin nok Uisneno tar
antea nabar-baar. Onaim In nafeek atoin amaets ein naan sin rasin, natuin saaꞌ-saaꞌ
reꞌ sin nmoꞌen, nahuum on reꞌ matuꞌi et suurt ein naan.
REV 20:13 Rarit areꞌ amaets ein ok-okeꞌ, sin arsin neman ma nbaiseun ꞌtoko prenat
naan. Sin arsin reꞌ naan, reꞌ anmaten nbin auf metoꞌ, aiꞌ nbin tasi. Rarit Uisneno
nafeek sin rasin meseꞌ-meseꞌ, natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin nmoeꞌ sin.
REV 20:14 Rarit Uisneno nporin nain ‘ꞌMaten’ neu tais ai reꞌ npiin nabar-baar naan.
In nporin nain ‘Bare neu Amates’ amsaꞌ, nꞌain tais ai naan amsaꞌ. Tais ai abar-
barat naan, es reꞌ bareꞌ ꞌmaten no nuan ii.
REV 20:15 Tuaf-tuaf reꞌ sin kaank ein ka matuꞌi fa nbin surat naan amsaꞌ, nporin
nataam sin neu tais ai abar-barat naan. Fin surat naan, es reꞌ antui tuaf fatuf
naꞌko tuaf reꞌ anmonin piut-piut nok Uisneno.
REV 21:1 Rarit au ꞌkius ꞌiit neno tunan ma pah-pinan huum maas feꞌu, fin neno tunan
ma pah-pinan huum maas amnaaꞌ namnekun nrarin. Tais je msaꞌ, ka mamnitaꞌ fa goen.
REV 21:2 Rarit au ꞌkius ꞌiit Uisneno In kota kninuꞌ, es reꞌ Yerusalem Feꞌu, ansaun
neem naꞌko sonaf neno tunan. Kota naan nabarab anrair, on reꞌ baroit bifee reꞌ he
nnao nseun in mone.
REV 21:3 Rarit au ꞌneen hanaf maꞌtain es, anpoi naꞌko ꞌtoko prenat naan am nak,
“Amkius mirek-rekoꞌ! Anmurai oras ia, Uisneno In Umi et mansian ii sin sonak ma sin
atnaank ein. Anmurai neno ia, Uisneno anmoin nabu-bua nok Iin na. Fin In njair sin
Uisneno. Ma sin anjarin In aanh ein. In of nok sin piut-piut. Ma In nabu-bua nok
sin nabar-baar.
REV 21:4 In of annoes nain sin maat nuu ngguin, he sin kais ankae npin-piuns ein
antein. Natuin anbi bare naan, ka tiit tain fa amenat antein. Ma nbi bare naan, ka
tiit tain fa amates antein. Areꞌ kanan rais susat nanaꞌrenat reꞌ un-unuꞌ te,
nasusab ma nnanaꞌrenab, ka tiit attein sin fa goen. Areꞌ kanan haꞌmuꞌit ma maꞌneꞌat
reꞌ un-unuꞌ te nhaꞌmuiꞌ, namnekun nrarin.”
REV 21:5 Rarit In reꞌ antuun On anbi ꞌtoko prenat naan, naꞌuab am nak, “Amkius
mirek-rekoꞌ, natuin Au uꞌfeꞌu areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ.” Rarit In naꞌuab antein neu kau
mnak, “Amtui nai! Areꞌ kanan mansian bisa npirsai Au Uabk ein, natuin uab ein naan,
ro batuur!”
REV 21:6 Rarit In natoon antein kau mnak, “Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Au ꞌbaꞌan ꞌain sin
naꞌko afi unuꞌ naan, njarin nrarin. Natuin Au reꞌ ia, Alfa ntea Omega. Ma Au reꞌ
ia, A ntea Z, Areꞌ saaꞌ-saaꞌ ii naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau, anmurai naꞌko ahunut
ntea amunit. Areꞌ kanan mansian ameon oe, Au of aꞌfeen sin oe ma ninun kuuk ruum-
ruum aah, naꞌko oe mataꞌ reꞌ neiki ꞌhonis, maut he mansian ein anmonin batuur.
REV 21:7 Areꞌ kanan mansian reꞌ naran ma natuin Uisneno In raan aꞌhonis amneot ma
amnonot, sin of antoup naan kuuk tetus-athoen ein reꞌ ia. Fin Au of aꞌjair sin
Uisneno, ma sin anjarin Au aanh ein.
REV 21:8 Mes anmuiꞌ tuaf bian reꞌ of anporin napoitan sin, neun tais ai bariri, reꞌ
npiin ka nasnaas niit fa. Nahuum on reꞌ atoin amtaus, tuaf reꞌ nkoit Naiꞌ Yesus,
tuaf reꞌ anꞌoemeet, tuaf reꞌ anmakaken ma nmakonin nok tuaf reꞌ sin ka moen ja fa,
aiꞌ ka fee ja fa, aroor mansian, afuat neu nitu, araut, ma aputa-kriut. Sin ar-
arsin naan of nait inporin sin neu tais ai, reꞌ anteek ee nak, ‘bareꞌ ꞌmaten no
nuan ii.’ ”
REV 21:9 Onaim au ꞌkius ꞌiit tuaf es naꞌko tua hiut ein naꞌkon sonaf neno tunan reꞌ
neon goes ii annaꞌan bokor reꞌ matuaꞌ nok Uisneno In toꞌos. In neem nateef nok kau,
rarit naꞌuab am nak, “Uum meu ia feꞌ! Natuin au he ukriraꞌ ko baroit bifee reꞌ he
nkabin nok ꞌBib-kaes Anaꞌ.”
REV 21:10 Onaim Uisneno In Asmaan Akninuꞌ ntoom kau. On naan amsaꞌ ameput sonaf
neno tunan tuaf es neik kau ꞌsae ꞌeu ꞌtoeꞌf es, reꞌ ꞌraat reꞌuf. Anbi naan, in
naꞌkriraꞌ kau kota Yerusalem, es reꞌ Uisneno In kota kninuꞌ naan, reꞌ ansaun neem
naꞌko Uisneno nbi sonaf neno tunan.
REV 21:11 Kota naan reok reꞌuf! Anmuiꞌ meꞌu reꞌ ntanaꞌ npoi naꞌko Uisneno In pinaꞌ
ma krahaꞌ, on reꞌ faut intan reꞌ nariim. Tar antea kota naan meꞌu ok-okeꞌ.
REV 21:12 Anmuiꞌ rameꞌ namteut nfuun natef-tefan kota naan. Anmuiꞌ eon koꞌu boꞌes
am nua. Anmuꞌi ameput sonaf neno tunan tuaf boꞌes am nua msaꞌ, reꞌ anpao eonꞌ ein
naan. Anbi eonꞌ ein naan, matuꞌi uuf boꞌes am nua naꞌko pah Israꞌel sin kaank ein.
REV 21:13 Eon koꞌu teun nbain ein neu pasaꞌ neon-saet. Teun anbain ein neu pasaꞌ
neon-teas. Teun anbain ein neu pasaꞌ ponain. Ma tenu ntenin nbain ein neu pasaꞌ
haaꞌ-nua.
REV 21:14 Rameꞌ naan nahaek ee nbi faut fanderen kouꞌ-koꞌun fuaꞌ boꞌes am nua. Anbi
fatun naan meseꞌ-meseꞌ matuꞌi kanaf tuaf meseꞌ-meseꞌ naꞌko haef tuaf boꞌes am nua.
Haef ein naan esan reꞌ antuthae ꞌBib-kaes Anaꞌ oras In nbi pah-pinan.
REV 21:15 Rarit tuaf ameput reꞌ naꞌuab neu kau naan, annaaꞌ hau ukur amnatuꞌ noon
es, he nꞌukur kota naan in eon koꞌun ma in rameꞌ.
REV 21:16 In nꞌukur nahuun neu kota naan in rameꞌ reꞌ on reꞌ segi empat. In amnanun
ma mnaun paran, ꞌratan humaꞌ meseꞌ, es reꞌ kiru nifun nua mnatun nua mboꞌ nua
(2.220).
REV 21:17 Rarit in nꞌukur rameꞌ naan in mafaun, meter boꞌ nee mniim, natuin mansian
ii in hau ukur.
REV 21:18 Rameꞌ naan, sin nmoeꞌ je naꞌko faut arimat, reꞌ in kaan ee, yaspis. Ma
areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ anbi kota naan in nanan, sin nmoeꞌ je naꞌko mnaut afaꞌ reꞌ
nrear on reꞌ ninu.
REV 21:19 Faut fanderen fuaꞌ boꞌes am nua reꞌ naan, anmoeꞌ sin naꞌkon faut arimat
humaꞌ-humaꞌ reꞌ maꞌosaꞌ. Faut fuaꞌ ahunut naan, npaek faut yaspis reꞌ anpiin snaa
mamateꞌ. Faut fuaꞌ nuan ii, npaek faut nilam reꞌ anpiin snaa biru. Faut fuaꞌ teun
ii npaek faut mirah reꞌ anpiin snaa meꞌe. Faut fuaꞌ haan ii npaek faut samrut reꞌ
anpiin snaa mamateꞌ.
REV 21:20 Faut fuaꞌ niim ii, npaek faut unam reꞌ nmarapis soklat-mutiꞌ. Faut fuaꞌ
neeꞌ ji, npaek faut sardius reꞌ anpiin snaa meꞌe. Faut fuaꞌ hiutn ii, anpaek faut
ratna cempaka reꞌ anpiin snaa moro-mnatuꞌ. Faut fuaꞌ faun ii, anpaek faut beril reꞌ
anpiin snaa biur-mamateꞌ. Faut fuaꞌ seoꞌ gui, npaek faut krisolit reꞌ anpiin snaa
moroꞌ-moroꞌ. Faut fuaꞌ boꞌ ii, anpaek faut krisopras reꞌ anpiin snaa mamaet
mainukiꞌ. Faut fuaꞌ boꞌes am mees ii, anpaek faut lasuardi reꞌ anpiin snaa biru on
reꞌ oe tasi. Ma faut fuaꞌ boꞌes am nuaꞌ ii, anpaek faut kecubung reꞌ anpiin snaa
umub.
REV 21:21 Ma eon koꞌu boꞌes am nua naan, anmoeꞌ sin naꞌkon mutiara fuaꞌ boꞌes am
nua. Eon es ate anmoeꞌ je nok mutiara fuaꞌ es. Ma kota naan in raan uuf, anmoeꞌ je
naꞌko mnaut afaꞌ reꞌ nariim on reꞌ ninu.
REV 21:22 Mes au ꞌkius, ka tiit fa uim onen anbi kota naan, natuin Uisneno akuasat
anneis-neis, nok ꞌBib-kaes Anaꞌ anbin naan piut-piut. Etun mansian ein naꞌbesan
anꞌani haa Sin.
REV 21:23 Kota naan amsaꞌ ka nperluu fa manas ma funan he ntanaꞌ, natuin Uisneno In
masan ntanaꞌ anbi bare naan. Ma ꞌBib-kaes Anaꞌ naan njair on reꞌ pauk apinat.
REV 21:24 Atoniꞌ naꞌko areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan, of neman ma ntaman
neun meꞌu naan. Uisf ein abitan pah-pinan amsaꞌ, neman ma neik sin aꞌmuiꞌk ein reꞌ
maꞌtaniꞌ anbin bare naan.
REV 21:25 Anbi bare naan ka tiit attein fa oras fai. Etun ka nperluu fa he taꞌeek
enoꞌ he ttaam teu kota.
REV 21:26 Sin of antaam neikin neun kota naan, areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ reꞌ arekot, ma
areꞌ rais hormaat naꞌkon pah ma ꞌpen-pene nbi pah-pinan.
REV 21:27 Mes tuaf reꞌ ka bole fa he ntaam neu bare naan, es reꞌ amaufiunt ein ok-
okeꞌ, on reꞌ afuat, amakaket, ma aputa-kriut. Tuaf reꞌ bole ntaam, es reꞌ suma
tuaf-tuaf reꞌ in kaan ee matuꞌi et ꞌBib-kaes Anaꞌ naan In surat, reꞌ antui kanaf
naꞌko tuaf amonit reꞌ natuin Uisneno piut-piut.
REV 22:1 Rarit ameput naꞌko sonaf neno tunan tuaf es nakriraꞌ kau noe jes, reꞌ oe
nasai nbi bare naan neik rasi ꞌhonis. Oe naan kniun ii on reꞌ ninu. In nasai npoi
naꞌko Uisneno nok ꞌBib-kaes Anaꞌ Sin aꞌtoko prenat.
REV 22:2 Onaim in nasai neu raan uuf ee in atnanan anbi kota naan. Anbi noe naan in
bian am bian, anmuiꞌ naan hau roet uuꞌ goes reꞌ neik rasi ꞌhonis. Hau roet naan
nafua toon es ate no boꞌes am nua. Fuun es ate, nafua no goes. In noon ee, bisa
njair reꞌu he npairoir areꞌ kanan uuf ma pah anbi pah-pinan.
REV 22:3 Mes areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno antitar napoitan sin ma nfee kasat neu sin,
ka tiit sin fa nbin kota naan. Abitan kota naan, suma es reꞌ Uisneno ma ꞌBib-kaes
Anaꞌ reꞌ antuun Ok ma napreent Ein anbin Sin aꞌtoko prenat, ma Sin aan renuꞌ-aan
rekaꞌ sin reꞌ naꞌbesan ma naꞌruir ein neu Sin.
REV 22:4 Sin ar-arsin bisa nkius niit Uisneno In human ma In masan. Ma Uisneno In
kanan matuꞌi et sin iirk ein meseꞌ-meseꞌ.
REV 22:5 Anbi bare naan, ka tiit tain fa oras fai. Onaim Uisneno Iin na, sin ka
nperluun fa manas, aiꞌ paku, natuin Uisneno kuun es antanaꞌ kota naan. Sin of
annaaꞌ nokan aprenat anbi bare naan tar antea nabar-baar.
REV 22:6 Rarit ameput naan natoon kau mnak, “Areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ au utoon ko sin reꞌ
ia, ro batuur. Areꞌ mansian bisa npirsain saaꞌ-saaꞌ reꞌ au uꞌuab sin naan. Afi
unuꞌ, Uisneno npaek In Asmaan ee he natoon In Kabin ma Prenat sin neu In mafefa
kniunꞌ ein. Mes oras ia, In npaek In ameput naꞌko sonaf neno tunan he natoon neu In
aanh ein anmatoom nok areꞌ kanan rasi reꞌ ka ꞌroo fa ntein ate, ro he njarin.”
REV 22:7 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab am nak, “Mimnau! Ka ꞌroo fa nteniꞌ te, Au ꞌuum
een. Anbi surat reꞌ ia, antui nain areꞌ saaꞌ-saaꞌ reꞌ he njarin. Areꞌ kanan mansian
reꞌ natuin surat ia in tuis ein, sin of es reꞌ anꞌua paꞌen ma nꞌua rekon.”
REV 22:8 Atui surat reꞌ ia, es reꞌ au, naiꞌ Yohanis kau. Au reꞌ ia, es reꞌ aꞌneen
aꞌrair, ma ꞌkius ꞌiit kuuk rasin reꞌ ia ok-okeꞌ. Aꞌneen aꞌrair on naan ate, au
ꞌriꞌtuu he uꞌbesan aꞌbi ameput sonaf neno tunan in haen. Fin in es reꞌ nakriraꞌ
rasin reꞌ ia ok-okeꞌ neun kau.
REV 22:9 Mes in nakain kau mnak, “Hoe! Ho kais ammoeꞌ on naan! Ho ro he muꞌbesan
meu Uisneno kuun. Kais muꞌbesan kau. Fin au reꞌ ia, suma aan renuꞌ-aan rekaꞌ on reꞌ
ho, ma ho aok-bian sin reꞌ anjarin In mafefa kniunꞌ ein, ma tuaf bian anteniꞌ reꞌ
anmoeꞌ natuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ matuꞌi nbin surat ia in nanan.
REV 22:10 Ho kais muꞌnifaꞌ surat reꞌ ia in afan meu tuaf bian. Natuin ka ꞌroo fa
te, saaꞌ-saaꞌ reꞌ matuꞌi nbin surat ia, ro he njarin.
REV 22:11 Areꞌ kanan mansian reꞌ anhaiꞌnisib ma nꞌoemetab, amkonan sin he sin
nꞌoemetan piut-piut. Mes areꞌ kanan mansian reꞌ anmonin nok akninuꞌ, sin arsin ro
he nmonin nok akninuꞌ piut. Areꞌ kanan mansian reꞌ anmaufinun, amkonan sin he
nmaufinun piut. Mes areꞌ kanan mansian reꞌ anmoꞌen reko, sin ro he nmoꞌen rais reko
piut-piut.”
REV 22:12 Rarit Naiꞌ Yesus naꞌuab antein am nak, “Mimnau mirek-rekoꞌ! Natuin ka
ꞌroo fa ntein, Au ꞌuum een. Au of aꞌbaras ꞌeu tuaf-tuaf, utuin saaꞌ-saaꞌ reꞌ sin
nmoꞌe nrair sin.
REV 22:13 Au reꞌ ia, Alfa ntea Omega. Au reꞌ ia, A ntea Z. Areꞌ kanan saaꞌ-saaꞌ ii
naꞌuun ma naꞌbaꞌan nbin Kau, anmurai naꞌko ahunut tar amunit.
REV 22:14 Tuaf-tuaf reꞌ ansafen nrair sin paken, anꞌua paꞌen ma nꞌua rekon. Fin sin
of napenin hak he ntaman npeꞌon eon koꞌu neun kota naan in nanan. Tuaf-tuaf reꞌ
anmonin nrarin nok akninuꞌ, anꞌua paꞌen ma nꞌua rekon. Fin sin of napenin mainuan
he nbukae hau fua roet reꞌ neiki ꞌhonis abar-barat.
REV 22:15 Mes tua sonaꞌ ma ꞌtetaꞌ, ka bole fa he ntaman neun bare naan. Reꞌ ka
Uisneno Iin na fa, ka bole fa he natuan nbin bare naan. Sin esan reꞌ tuaf-tuaf reꞌ
ka npirsain fa neun Uisneno, amakaket, afuat, amarorot, araut, ma aputa-kriut. Sin
arsin reꞌ naan, ka bole fa he ntaman. Sin arsin reꞌ naan, maut he sin nbin moneꞌ.
REV 22:16 Au reꞌ ia, Naiꞌ Yesus Kau. Au ꞌsonuꞌ Au ameput naꞌko sonaf neno tunan he
natoon rasin reꞌ ia ok-okeꞌ, he hi mnao mitoon Au rais manbaꞌan neu jemaꞌat bare
hiut. Au reꞌ ia, usif naiꞌ Daut in sufan-kaꞌun. Au reꞌ ia, Usif reꞌ anaaꞌ aprenat.
Au snaaf ii, meu reꞌuf, nahuum on reꞌ Faif Nome. Au snaaf ii, maꞌtain reꞌuf, nahuum
on reꞌ Faif Nome.”
REV 22:17 Uisneno In Asmaan Akninuꞌ naskau mnak, “Atkoen ok teem teu ia, tua!”
Baroit bifee naan noꞌen am nak, “Atkoen ok teem nai, tua!” Maut he tuaf-tuaf reꞌ
anneen naskau msaꞌ am nak, “Atkoen ok teem nai, tua!” Maut he tuaf-tuaf reꞌ anmeon
oe, nkoen ok neman he nbukaen oe, Maut he tuaf-tuaf reꞌ anromin he nbukae oe reꞌ
neik rasi ꞌhonis, iim he msium ma mtoup nai, tua! Tuaf bole nait oe naan, ruum-ruum
ahaa. Tuaf bole niun oe naan, ma ka nfee fa roit.
REV 22:18 Au reꞌ ia, naiꞌ Yohanis kau. Au umnaub tuaf-tuaf ki arki reꞌ of amneen ma
mrees saaꞌ-saaꞌ reꞌ Uisneno nfei nrair sin neu kau anbi surat reꞌ ia, on nai: karu
anmuiꞌ tuaf reꞌ nafaof aiꞌ ansaot saaꞌ-saaꞌ antein neu surat reꞌ ia, Uisneno of
anhukun ma napein siraak hiut reꞌ In nasanut sin neun pah-pinan naan.
REV 22:19 Ma karu anmuiꞌ tuaf-tuaf reꞌ nabait ma nakuran saaꞌ-saaꞌ naꞌko surat reꞌ
ia, Uisneno of nait nain in hak, he kais antaam nok anbi kota kninuꞌ, ma in kais
anbukae hau fua roet reꞌ neik rasi ꞌhonis abar-barat.
REV 22:20 Naiꞌ Yesus kuun es reꞌ neikn On anfei ma nakriraꞌ rasin reꞌ ia ok-okeꞌ.
In anbasan amsaꞌ am nak, “Ro tebe! Ka ꞌroo fa goen ate, Au ꞌuum een.” Usiꞌ Yesus,
amkoen Om uum nai, tua!
REV 22:21 Au ꞌtoit he Usif Yesus nakriraꞌ In nekan arekot neu Iin na ok-okeꞌ. Tebes
namneo. Amin. Naꞌko au, Naiꞌ Yohanis kau, tua.