Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
POESIAS
C O M P L E TA S
& DISPERSOS
edição de
Maria Antónia Oliveira
O pó de arroz:
Horrível!
no reino da dinamarca 31
O bâton:
Igual!
(O escritório
Toma-lhe todo o tempo?
Desconfio que não…)
Chorar…
Como eu queria poder chorar!
Hoje,
Resta-me a devoção
E este pequeno inteligente cão.
no reino da dinamarca 33
O TEMPO SUJO
no reino da dinamarca 35
Meu lema é conhecido minha voz muito menos
Mas o que digo chega ao vosso coração
Por caminhos discretos preciosos serenos
Como um selo raro a uma colecção
no reino da dinamarca 37
ÍNDICE
índice 723
Poema .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Há Palavras Que Nos Beijam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Um Carnaval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
O Beijo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Pretextos para Fugir do Real .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Soneto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Mesa dos Sonhos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
O Pequeno Corcunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Rir, Roer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Toma lá Cinco! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Dores. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Inventário.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
«Albertina» ou «O Insecto-Insulto» ou «O Quotidiano Recebido
como Mosca» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Os Domingos de Lisboa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Amigo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Uma Lição de Poesia, Uma Lição de Moral .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Animais Doentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Em Todo o Acaso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
O Atro Abismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
De Um Bestiário .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Formiga.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Cisne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Andorinha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Grilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
A Bilha .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Inventário.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Seios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
724 índice
Fala!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
De Porta em Porta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
A Queixada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
A Noite Ordinária . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Fraco mas Forte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Periclitam os Grilos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Zibaldone.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Uma Lisboa Remanchada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Avenida da Liberdade.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Chiado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Parque Eduardo VII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Travessa do Poço da Cidade. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Ao Benformoso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Beco da Mal-Amada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Azinhaga do Guarda-Só.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Sonetos Garantidos… .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
De Um Desagravo Desencantado no Jornal por J.A. França,
logo Recuperado, como Inventário, por A. O’Neill.. . . . . . . . . 146
De Um Congresso de Migalhas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
O Quotidiano «Não» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Cortejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Saudação a João Cabral de Melo Neto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Catorze Versos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
O Adjectivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Cão.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Gato.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Elegia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Velhos de Lisboa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
A Morte, esse Lugar-Comum… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
O Salvamento do Filho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
O Amor É o Amor .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Saber Viver É Vender a Alma ao Diabo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
índice 725
POEMAS COM ENDEREÇO (1962)
Auto-Retrato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Seis Poemas Confiados à Memória de Nora Mitrani . . . . . . . . . . . . . . 172
Uma Lisboa Remanchada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
No Mestre Escama: Iria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
No Mestre Escama: Sr. Engenheiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
No Mestre Escama: Azulejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Com Que Eretismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Os Atacadores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
A Central das Frases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
E Tinh’ Rrazão .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
O Macaco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Aproveitando Uma Aberta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Jorge.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Para Uma Roda de Amigos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
O Tabaco da Vida .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
A Jaime Casimiro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Bilhete-Postal a Alexandre Pinheiro Torres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
Olho Azul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
Para Walt Whitman nos Tempos do Maccarthysmo .. . . . . . . . . . . 185
O Melhor Pretexto .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
Renfe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Três Prosas em Prosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Os Cegos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Os Diálogos Falhados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Chez Nous. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
O Morto.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
Perfilados de Medo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
A Musa em Férias .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
No Reino do Pacheco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Presságio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
726 índice
A Pluma Caprichosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Zibaldone.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Bom e Expressivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Alexandre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
O Lanterna Vermelha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
O Ciclista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
índice 727
Caixadòclos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
As Voltas da Poesia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Veneza aos Gatos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
A Levedura de Cerveja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Poesia-Cão . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Autocrítica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Entre Pedras, Palavras… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Feira Desmanchada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
O Grilo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
728 índice
Hah!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Autodidacta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
A Lenda do Chinês das Gravatas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
«Ninguém Se Mexa! Mãos ao Ar!» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Propriedade Horizontal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
O Ladrão do Pão . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
Aos Vindouros, se os Houver… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Pedra-Final . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
índice 729
Dar a Ver, Dar a Ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
1 — Sá Nogueira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
2 — Espiga Pinto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
3 — Maria da Luz Lino.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Natureza Morta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
Dois Números de Circo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Soy&z l&s Bi&nv&nus / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Soy&z l&s Bi&nv&nus / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Pelo Alto Alentejo / 1.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Pelo Alto Alentejo / 2.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
O Queixobiqueira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Alpendre / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Alpendre / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Alpendre / 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
Alpendre / 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Guichê / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Guichê / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
Guichê /3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
Pelo Mediterrâneo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
730 índice
Formas da Violência. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
A Uma Oliveira .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Velhos / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
Velhos / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Velhos / 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
Velhos / 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Velhos / 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
A Mala e a Barragem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
Manifestação. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Saldos no Vietname. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
A Cama Quente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Acontrapelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Sentenças Delirantes dum Poeta para Si Próprio em Tempo
de Cabeças Pensantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
Maternária. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Sobre Uma Fotografia de Augusto Cabrita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Acontrapelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
Homenagem ao Conde de Aguilar, Ilusionista. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
Charlotarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Bu! Bu! Quem Tem Medo de Buñuel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Un Coup de Mode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Fraldiqueiros. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
Meditação sob Um Lustre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
«L’Angélus» de Millet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
O Osso .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
A Letra Que não Coube na Rumba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
Quatro Lugares-Comuns sobre Várias Artes Poéticas . . . . . . . . . . . . . . 409
Ladrainha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
Acontrapelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
Soprónia Insuflávia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Cadeira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
índice 731
Mesa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
Gentlemen’s Meeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
O Chapéu de Tchekov . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
A Traição. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
Balada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
Volta ao Mundo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
Entrevista. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Canção de Embrulhar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426
732 índice
Ailitla.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
Desenquadros: Mulher Consentindo em Dar Prazer . . . . . . . . . . . . . . 463
Desenquadros: Mulher Procurando o Seu Prazer . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
Desenquadros: Automóvel Parado na Natureza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
Desenquadros: Homem Dizendo Adeus ao Seu Carro . . . . . . . . . . . . 466
Desenquadros: Escultura Erudita Encontrando e Agredindo
Escultura Popular contra Um Fundo de Pão de Segunda. . . . 467
Desenquadros: Sem Resposta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
Desenquadros: Sardanisca Imiscuindo-Se num Poema .. . . . . . . . . . . 469
Desenquadros: Medjid-al-Djâmi’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
O Transporte do Gás Engarrafado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
Provérbio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
Os Botões . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
Seixos.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
Os Defenestrados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Persiana para Janela de Maluda.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488
Persiana para Janela de Maluda.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
A Carpa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
Epitalâmio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
A Grajeia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
Nu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
Estórias Quadradinhas: Eddy Hondo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
Taça do Mundo de Futebol (Argentina, 1978) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
Mendigo com Lugar Cativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
O Grilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
Fogo Posto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
Discurso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500
Almourol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
Os Dois Rapazes Ladrões de Peixe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
Autocrítica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
O Barqueiro de Constância. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
índice 733
DEZANOVE POEMAS (1983)
& Lagartos.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
O Gordo.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
A Maçaneta na Mão . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
Carlos Ribas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
Para o Luís. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512
«Flor em Livro Dormida» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
Estórias Quadradinhas: Torna-Viagem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514
Amôre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
Lista de Objectos Encontrados num Acampamento de Escravos
Fugitivos mais o Poema Encontrado nessa Lista.. . . . . . . . . . . . 519
«Vem, Kohoutek, Vai!».. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
Redacção. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
Estórias Quadradinhas: É Proibido o Macê. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
Estórias Quadradinhas: A Minha Amiga Alentejana. . . . . . . . . . . . . . . 523
Estórias Quadradinhas: Marjorie Freitas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
Poema de Desamor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
Centro Georges Pompidou . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526
O Quarto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
A Um Poeta Que Deixou de Comparecer nas Antologias .. . . . . . . . . 529
A Vida de Família .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
734 índice
Os burros afluíam à Serra da Aboboreira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
O cheiro a cera e a incenso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
DISPERSOS (1942-1985)
Dançarina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
O teu braço.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
Que tristes e calados. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
Soneto Exótico do Coxo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
Etiqueta para o Meu Sonho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
Poema. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
Fragmento dum Poema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
Explosão. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
Cavalos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
Nocturno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
Estátua Equestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
Um Epigrama Marítimo para o Fernando Mendonça . . . . . . . . . . . . . 566
A água da fonte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
Acordeão.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
a alegria de ser eleito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
je suis un beau monstre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
Ma belle Sybille!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
Lima de Freitas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
índice 735
Ameaça-Me a Palavra «Transformar» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
A Um Poeta «Ausente» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575
As Cidades Procuram-Se. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
Alguns Poetas e Não . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
Rua do Jasmim, 18, 3.º. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
Respondo de perfil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
Nada Azul .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
Trompe l’Œil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
Amigos Pensados: José Cardoso Pires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
Gaivota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584
Mar da Tranquilidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
Gravagudo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
Descodificação. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
Coração.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
João Cutileiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
Motete.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
O Deambulador.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
Arthur Corvelo n’A Capital. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
O Emigrante. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
Cismas ao Crepúsculo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
Rã & Descobridor.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
Arthur Corvelo Precursor do Neo-Almanaquismo . . . . . . . . . . . . . . . . 600
Ofélia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
A Ti .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601
Gritos e Dichotes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602
A Morte .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602
A Uma Ingrata… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603
Flagrantes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
A Perna no Eucalipto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
Conversa ao Quilómetro Dez .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606
Os Três Rapazes Ladrões de Peixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606
736 índice
Dois Tropeções de Ternura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607
(O de Benamor Lhopes). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607
(O de Arthur Corvelo) — Esponsal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608
Seixos.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609
Delongas.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
Opressão.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612
Louvor e Simplificação de Mário Cesariny de Vasconcelos . . . . . . . . 613
O Ar do Lisboeta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614
Letra para Um Fado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
A Mulher de Mármore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
«Ode à Liberdade».. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619
Velhos / 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621
A Loja Sincera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Chuva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Azulejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Manual. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Guia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
Amolecimento. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
Contador «de Pancada». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
A Leitura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
Aviso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
Mar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
O Monstro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626
À Figueira da Quinta de S. Pedro — S. Lourenço-Azeitão Pedindo
à Sua Dona Que nunca a Deixe Morrer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
Para Uma Pequena Filosofia do Natal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
Os Seixos de Rolando Seixas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
Lição de Rua Lição de Coisas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
Charters de Almeida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
A Igreja de S. Julião Demolida em Poema por Alexandre O’Neill.. 636
Primeira e Última Carta aos Heróis da Segunda Hora .. . . . . . . . . . . . 637
índice 737
Nova Babilónia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638
«A Internacional Negra» ou «Os Maus Pastores» . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
Dos Ratos e dos Carros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640
Solteirice.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642
A Canção do Zeloso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643
Soltos de «A Cordial Botelha» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645
«83,26 %». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648
Cartilha Aberta ao Major Otelo Saraiva de Carvalho .. . . . . . . . . . . . . 649
Entaramela Popular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
Mais que Nebulosa Menos que Constelação . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652
Pornocine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653
Esquerdireita. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
Três Poemas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
A Estouvaca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Federico Regoli, Escultor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Invernal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Fragmentos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657
Coro das Criadas de Servir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
Para Elvis Presley. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660
A Criação. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
Homen Agem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
Azul Ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
Complexo de Édipo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664
Magritte .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665
Esempidocchio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666
Amália.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667
Vale Derradeiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668
Rosa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669
Júlio Pereira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
Urgências. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671
Homenagem a Jorge Guillén. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672
738 índice
Homenagem Póstuma ao Censor Teatral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673
L’Après-Midi d’Une Faunesse .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675
Requeixa de Taveirós. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676
ANEXO
Um Poema Que Circulou na Clandestinidade. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679
À Memória de Catarina Eufémia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680
A Zombaria e o Respeito em Dois Fados «Literários» . . . . . . . . . . . . . 681
Zombaria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681
Respeito .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683
Notas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
Cronologia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707
índice 739