Você está na página 1de 25

Alexandre O’Neill

POESIAS
C O M P L E TA S
& DISPERSOS

edição de
Maria Antónia Oliveira

ASSÍRIO & ALVIM


MEDITAÇÃO NA PASTELARIA

Por favor, Madame, tire as patas,


Por favor, as patas do seu cão
De cima da mesa, que a gerência
Agradece.

Nunca se sabe quando começa a insolência!


Que tempo este, meu Deus, uma senhora
Está sempre em perigo e o perigo
Em cada rua, em cada olhar,
Em cada sorriso ou gesto
De boa-educação!

A inspecção irónica das pernas,


Eis o que os homens sabem oferecer-nos,
Inspecção demorada e ascendente,
Acompanhada de assobios
E de sorrisos que se abrem e se fecham
Procurando uma fresta, uma fraqueza
Qualquer da nossa parte…

Mas uma senhora é uma senhora.


Só vê a malícia quem a tem.
Uma senhora passa
E ladrar é o seu dever — se tanto for preciso!

O pó de arroz:
Horrível!

no reino da dinamarca 31
O bâton:
Igual!

O amor de Raul é já uma saudade,


Foi sempre uma saudade…

(O escritório
Toma-lhe todo o tempo?
Desconfio que não…)

Filhos tivemos um:


Desapareceu…
E já nem sei chorar!

Chorar…
Como eu queria poder chorar!

Chorar encostada a uma saudade


Bem maior do que eu,
Que não fosse esta tristeza
Absurda de cada dia:
Unha
Quebrada de melancolia…

Perdi tudo, quase tudo…

Hoje,
Resta-me a devoção
E este pequeno inteligente cão.

Por favor, Madame, tire as patas,


Por favor, as patas do seu cão
De cima da mesa, que a gerência
Agradece.

32 poesias completas & dispersos


AO ROSTO VULGAR DOS DIAS

Monstros e homens lado a lado,


Não à margem, mas na própria vida.

Absurdos monstros que circulam


Quase honestamente.

Homens atormentados, divididos, fracos.


Homens fortes, unidos, temperados.

Ao rosto vulgar dos dias,


À vida cada vez mais corrente,
As imagens regressam já experimentadas,
Quotidianas, razoáveis, surpreendentes.

Imaginar, primeiro, é ver.


Imaginar é conhecer, portanto agir.

no reino da dinamarca 33
O TEMPO SUJO

Há dias que eu odeio


Como insultos a que não posso responder
Sem o perigo duma cruel intimidade
Com a mão que lança o pus
Que trabalha ao serviço da infecção

São dias que nunca deviam ter saído


Do mau tempo fixo
Que nos desafia da parede
Dias que nos insultam que nos lançam
As pedras do medo os vidros da mentira
As pequenas moedas da humilhação

Dias ou janelas sobre o charco


Que se espelha no céu
Dias do dia-a-dia
Comboios que trazem o sono a resmungar para o trabalho
O sono centenário
Mal vestido mal alimentado
Para o trabalho
A martelada na cabeça
A pequena morte maliciosa
Que na espiral das sirenes
Se esconde e assobia

Dias que passei no esgoto dos sonhos


Onde o sórdido dá as mãos ao sublime
Onde vi o necessário onde aprendi
Que só entre os homens e por eles
Vale a pena sonhar.

34 poesias completas & dispersos


INVENTÁRIO

Uma palavra que se tornou perigosa


Um marinheiro dum país «amigo»
Uma pobre mulher tuberculosa
E a mulher orgulhosa que persigo

A velhinha que passa de buíque


Um incêndio prestes a romper
E as ruas as ruas onde vi
O que ainda não sei ver

Uma praia elegante um estendal


De belos corpos indolentes
E as últimas mentiras dum jornal
A propósito de factos recentes

Um senhor absolutamente sério


Um doutor que esteve por um triz
P’ra fazer parte dum novo ministério
E um velho muito velho que nos diz

Avesso à multidão aos seus gritos de louca


Tenho contudo um grande amor ao Homem
Mas cuidado Uma ideia não vive sem o pão da boca
Por aquilo que não sou não quero que me tomem

Outro senhor absolutamente honesto


Ainda a velhinha do buíque
E o velho muito velho diz o resto
Diz o resto e é para que fique

no reino da dinamarca 35
Meu lema é conhecido minha voz muito menos
Mas o que digo chega ao vosso coração
Por caminhos discretos preciosos serenos
Como um selo raro a uma colecção

(E num silêncio que toda a gente ouvia


Só a mosca deu sinal de si
Dizendo com graça e ironia
Ó Cesário Verde como eu queria
Que estivesses aqui!)

36 poesias completas & dispersos


POESIA E PROPAGANDA

Hei-de mandar arrastar com muito orgulho,


Pelo pequeno avião da propaganda
E no céu inocente de Lisboa,
Um dos meus versos, um dos meus
Mais sonoros e compridos versos:

E será um verso de amor…

no reino da dinamarca 37
ÍNDICE

TEMPO DE FANTASMAS (1951)


Deixa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Canção. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Em Pleno Azul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
De passagem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Pela Voz Contrafeita da Poesia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Uma Vida de Cão .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

NO REINO DA DINAMARCA (1958)


O Tempo Faz Caretas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Se… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Meditação na Pastelaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Ao Rosto Vulgar dos Dias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
O Tempo Sujo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
Inventário . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
Poesia e Propaganda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
Sigamos o Cherne! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Os Amantes de Novembro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
A Meu Favor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
O Teu Nome . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
Um Adeus Português .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Soneto Inglês . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Agora Escrevo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
Soneto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
O Revólver de Trazer por Casa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
A Noite-Viúva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

índice 723
Poema .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Há Palavras Que Nos Beijam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Um Carnaval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
O Beijo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Pretextos para Fugir do Real .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Soneto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
Mesa dos Sonhos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
O Pequeno Corcunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Rir, Roer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
Toma lá Cinco! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
Dores. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Inventário.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
«Albertina» ou «O Insecto-Insulto» ou «O Quotidiano Recebido
como Mosca» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
Os Domingos de Lisboa .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Amigo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
Uma Lição de Poesia, Uma Lição de Moral .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Animais Doentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Em Todo o Acaso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
O Atro Abismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
De Um Bestiário .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Formiga.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Cisne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Andorinha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
Grilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
A Bilha .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Inventário.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
Seios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

ABANDONO VIGIADO (1960)


Mãos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
Divertimento com Sinais Ortográficos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
O Poema Pouco Original do Medo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

724 índice
Fala!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
De Porta em Porta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
A Queixada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
A Noite Ordinária . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
Fraco mas Forte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
Periclitam os Grilos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
Zibaldone.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
Uma Lisboa Remanchada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Avenida da Liberdade.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Chiado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Parque Eduardo VII. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Travessa do Poço da Cidade. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Ao Benformoso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Beco da Mal-Amada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Azinhaga do Guarda-Só.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
Sonetos Garantidos… .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
De Um Desagravo Desencantado no Jornal por J.A. França,
logo Recuperado, como Inventário, por A. O’Neill.. . . . . . . . . 146
De Um Congresso de Migalhas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
O Quotidiano «Não» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Cortejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
Saudação a João Cabral de Melo Neto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Catorze Versos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
O Adjectivo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
Cão.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
Gato.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
Elegia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
Velhos de Lisboa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
A Morte, esse Lugar-Comum… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
O Salvamento do Filho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
O Amor É o Amor .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Saber Viver É Vender a Alma ao Diabo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166

índice 725
POEMAS COM ENDEREÇO (1962)
Auto-Retrato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
Seis Poemas Confiados à Memória de Nora Mitrani . . . . . . . . . . . . . . 172
Uma Lisboa Remanchada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
No Mestre Escama: Iria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
No Mestre Escama: Sr. Engenheiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
No Mestre Escama: Azulejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Com Que Eretismo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Os Atacadores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
A Central das Frases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
E Tinh’ Rrazão .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
O Macaco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
Aproveitando Uma Aberta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
Jorge.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
Para Uma Roda de Amigos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
O Tabaco da Vida .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
A Jaime Casimiro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
Bilhete-Postal a Alexandre Pinheiro Torres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
Olho Azul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
Para Walt Whitman nos Tempos do Maccarthysmo .. . . . . . . . . . . 185
O Melhor Pretexto .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
Renfe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
Três Prosas em Prosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Os Cegos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Os Diálogos Falhados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
Chez Nous. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
O Morto.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
Perfilados de Medo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
A Musa em Férias .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
No Reino do Pacheco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Presságio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

726 índice
A Pluma Caprichosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
Zibaldone.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Bom e Expressivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
Alexandre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
O Lanterna Vermelha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
O Ciclista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

FEIRA CABISBAIXA (1965)


Portugal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
O Tempo dum Corisco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Três Carneiros do Tejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
Amigos Pensados: Belarmino.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
Amigos Pensados: Tereno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Amigos Pensados: Manuel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
Amigos Pensados: Eulálio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Amigos Pensados: Alice. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
Amigos Pensados: Àrtur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
Amigos Pensados: Joaquim.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
Amigos Pensados: Vate 65. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Amigos Pensados: Gente de Pau e Manta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
Lamúria do Cego Que antes o Fosse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
A Pata sobre a Esfera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
O País Relativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Os Calondros .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Canção das Pernas como Trambolhos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
O Tejo Corre no Tejo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
Galo de Barcelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
Made in Portugal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Pulga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Duas Moscas ou a Mesma? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Velha Fábula em Bossa Nova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

índice 727
Caixadòclos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
As Voltas da Poesia .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Veneza aos Gatos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
A Levedura de Cerveja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Poesia-Cão . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Autocrítica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Entre Pedras, Palavras… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
Feira Desmanchada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
O Grilo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

DE OMBRO NA OMBREIRA (1969)


De Ombro na Ombreira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
E de novo, Lisboa… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
Fim de Semana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
V.C.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
A História da Moral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Tu, Que Tiveste Tempo… .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Amanhã Aconteceu… .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Que Vergonha, Rapazes! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
A Força do Hálito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
De «A Cordial Botelha» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
Escalfeta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Daqui, desta Lisboa… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Os Lagartos ao Sol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Má Consciência . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
O Suja-Chaminés. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Chaval. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
Alô,Vovô!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284
As Vacas Tresmalhadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
O Rompimento à Beira-Lágrima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Moldura sem Retrato . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288

728 índice
Hah!.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
Autodidacta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
A Lenda do Chinês das Gravatas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
«Ninguém Se Mexa! Mãos ao Ar!» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
Propriedade Horizontal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
O Ladrão do Pão . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
Aos Vindouros, se os Houver… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Pedra-Final . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

ENTRE A CORTINA E A VIDRAÇA (1972)


Entre a Cortina e a Vidraça .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Responso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
Rua André Breton. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
Pois.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
Pois pois. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
Soltos de «A Cordial Botelha» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
Primeira Advertência Séria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Bê-á-Barba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
O Inominado .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
Já .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Soneto da Espera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
À maneira de Benamor Lhopes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
Digitamor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
Quadrado Branco, Quadrado Preto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
Rã.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
Rua do Ouro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
Issilva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
Aviso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
Bloco. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Homem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
Remoção do Cadáver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332

índice 729
Dar a Ver, Dar a Ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
1 — Sá Nogueira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
2 — Espiga Pinto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
3 — Maria da Luz Lino.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
Natureza Morta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
Dois Números de Circo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Soy&z l&s Bi&nv&nus / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Soy&z l&s Bi&nv&nus / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Pelo Alto Alentejo / 1.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Pelo Alto Alentejo / 2.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
O Queixobiqueira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
Alpendre / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
Alpendre / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
Alpendre / 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
Alpendre / 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Guichê / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Guichê / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
Guichê /3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
Pelo Mediterrâneo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355

A SACA DE ORELHAS (1979)


Lego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
A Vazia Sandália de S. Francisco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
O Palácio do Vento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Breve. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
A Criação . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
Elogio Barroco da Bicicleta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
Toma Toma Toma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368
O Enforcado. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
Sá de Miranda Carneiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
Estela. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371

730 índice
Formas da Violência. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
A Uma Oliveira .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Velhos / 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
Velhos / 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
Velhos / 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
Velhos / 4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Velhos / 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
A Mala e a Barragem .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
Manifestação. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Saldos no Vietname. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
A Cama Quente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
Acontrapelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Sentenças Delirantes dum Poeta para Si Próprio em Tempo
de Cabeças Pensantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
Maternária. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Sobre Uma Fotografia de Augusto Cabrita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Acontrapelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
Homenagem ao Conde de Aguilar, Ilusionista. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
Charlotarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
Bu! Bu! Quem Tem Medo de Buñuel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
Un Coup de Mode . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Fraldiqueiros. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
Meditação sob Um Lustre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
«L’Angélus» de Millet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
O Osso .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
A Letra Que não Coube na Rumba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
Quatro Lugares-Comuns sobre Várias Artes Poéticas . . . . . . . . . . . . . . 409
Ladrainha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
Acontrapelos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
Soprónia Insuflávia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Cadeira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417

índice 731
Mesa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
Gentlemen’s Meeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
O Chapéu de Tchekov . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
A Traição. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
Balada. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423
Volta ao Mundo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
Entrevista. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Canção de Embrulhar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426

AS HORAS JÁ DE NÚMEROS VESTIDAS (1981)


O Rato e o Anjo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
Re Dimezzato. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
Os Alegres Propósitos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
Um Velho no Restelo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
A Leitura. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
Primeiro Retrato do Natural .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
Estórias Quadradinhas: A Condessa e a Guerra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439
A Estouvaca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
A Bicicleta .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442
Balada da Ameixa Seca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
Peru. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
Sobrevida. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
«Messieurs, Allons-y?» .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
Iúri Orlov.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
«O Chaparrão de Glória» ou «O Caso do Camionista Arboricida» . 450
Estórias Quadradinhas: Merche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
Escritor a Tempo Inteiro? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
Perikitsch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
Romária. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
Provérbio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
Estórias Quadradinhas: O Provérbio Chinês .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461

732 índice
Ailitla.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
Desenquadros: Mulher Consentindo em Dar Prazer . . . . . . . . . . . . . . 463
Desenquadros: Mulher Procurando o Seu Prazer . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
Desenquadros: Automóvel Parado na Natureza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
Desenquadros: Homem Dizendo Adeus ao Seu Carro . . . . . . . . . . . . 466
Desenquadros: Escultura Erudita Encontrando e Agredindo
Escultura Popular contra Um Fundo de Pão de Segunda. . . . 467
Desenquadros: Sem Resposta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
Desenquadros: Sardanisca Imiscuindo-Se num Poema .. . . . . . . . . . . 469
Desenquadros: Medjid-al-Djâmi’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
O Transporte do Gás Engarrafado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
Provérbio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
Os Botões . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
Seixos.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
Os Defenestrados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
Persiana para Janela de Maluda.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488
Persiana para Janela de Maluda.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
A Carpa.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490
Epitalâmio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
A Grajeia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
Nu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
Estórias Quadradinhas: Eddy Hondo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
Taça do Mundo de Futebol (Argentina, 1978) .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
Mendigo com Lugar Cativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
O Grilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
Fogo Posto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
Discurso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500
Almourol. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501
Os Dois Rapazes Ladrões de Peixe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
Autocrítica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
O Barqueiro de Constância. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504

índice 733
DEZANOVE POEMAS (1983)
& Lagartos.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
O Gordo.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
A Maçaneta na Mão . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
Carlos Ribas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
Para o Luís. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512
«Flor em Livro Dormida» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
Estórias Quadradinhas: Torna-Viagem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514
Amôre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
Lista de Objectos Encontrados num Acampamento de Escravos
Fugitivos mais o Poema Encontrado nessa Lista.. . . . . . . . . . . . 519
«Vem, Kohoutek, Vai!».. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
Redacção. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
Estórias Quadradinhas: É Proibido o Macê. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
Estórias Quadradinhas: A Minha Amiga Alentejana. . . . . . . . . . . . . . . 523
Estórias Quadradinhas: Marjorie Freitas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
Poema de Desamor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
Centro Georges Pompidou . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526
O Quarto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
A Um Poeta Que Deixou de Comparecer nas Antologias .. . . . . . . . . 529
A Vida de Família .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530

O PRINCÍPIO DE UTOPIA, O PRINCÍPIO DE REALIDADE


SEGUIDOS DE ANA BRITES, BALADA TÃO AO GOSTO
POPULAR PORTUGUÊS & VÁRIOS OUTROS POEMAS
(1986)

O PRINCÍPIO DE UTOPIA, O PRINCÍPIO DE REALIDADE


Adolescência 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
Adolescência 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
Adolescência 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537

734 índice
Os burros afluíam à Serra da Aboboreira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
O cheiro a cera e a incenso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539

ANA BRITES, BALADA TÃO AO GOSTO POPULAR PORTUGUÊS


Ana Brites, Balada tão ao Gosto Popular Português . . . . . . . . . . . . . . . 543

& VÁRIOS OUTROS POEMAS


Resposta Universal — Pode Tomar-Se como Universo Uma Só Pessoa. 547
Dai-nos, meu Deus, um pequeno absurdo quotidiano que seja,. . . . . . . 549
Muito desgosto te espreita. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 550
Aflora-me um osso,. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552

DISPERSOS (1942-1985)
Dançarina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
O teu braço.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 556
Que tristes e calados. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
Soneto Exótico do Coxo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
Etiqueta para o Meu Sonho . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559
Poema. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
Fragmento dum Poema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
Explosão. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
Cavalos. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
Nocturno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
Estátua Equestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
Um Epigrama Marítimo para o Fernando Mendonça . . . . . . . . . . . . . 566
A água da fonte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
Acordeão.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
a alegria de ser eleito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
je suis un beau monstre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
Ma belle Sybille!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
Lima de Freitas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572

índice 735
Ameaça-Me a Palavra «Transformar» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
A Um Poeta «Ausente» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575
As Cidades Procuram-Se. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
Alguns Poetas e Não . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
Rua do Jasmim, 18, 3.º. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
Respondo de perfil. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
Nada Azul .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
Trompe l’Œil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
Amigos Pensados: José Cardoso Pires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
Gaivota. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584
Mar da Tranquilidade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
Gravagudo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
Descodificação. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
Coração.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
João Cutileiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
Motete.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
O Deambulador.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
Arthur Corvelo n’A Capital. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
O Emigrante. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
Cismas ao Crepúsculo .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
Rã & Descobridor.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
Arthur Corvelo Precursor do Neo-Almanaquismo . . . . . . . . . . . . . . . . 600
Ofélia.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
A Ti .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601
Gritos e Dichotes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602
A Morte .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 602
A Uma Ingrata… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603
Flagrantes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
A Perna no Eucalipto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
Conversa ao Quilómetro Dez .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606
Os Três Rapazes Ladrões de Peixe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 606

736 índice
Dois Tropeções de Ternura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607
(O de Benamor Lhopes). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 607
(O de Arthur Corvelo) — Esponsal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 608
Seixos.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 609
Delongas.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
Opressão.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612
Louvor e Simplificação de Mário Cesariny de Vasconcelos . . . . . . . . 613
O Ar do Lisboeta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614
Letra para Um Fado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
A Mulher de Mármore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
«Ode à Liberdade».. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 619
Velhos / 6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621
A Loja Sincera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Chuva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Azulejo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Manual. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
Guia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
Amolecimento. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
Contador «de Pancada». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
A Leitura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
Aviso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
Mar.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
O Monstro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 626
À Figueira da Quinta de S. Pedro — S. Lourenço-Azeitão Pedindo
à Sua Dona Que nunca a Deixe Morrer. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
Para Uma Pequena Filosofia do Natal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 629
Os Seixos de Rolando Seixas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
Lição de Rua Lição de Coisas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 633
Charters de Almeida . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
A Igreja de S. Julião Demolida em Poema por Alexandre O’Neill.. 636
Primeira e Última Carta aos Heróis da Segunda Hora .. . . . . . . . . . . . 637

índice 737
Nova Babilónia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638
«A Internacional Negra» ou «Os Maus Pastores» . . . . . . . . . . . . . . . . . . 639
Dos Ratos e dos Carros . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 640
Solteirice.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642
A Canção do Zeloso. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 643
Soltos de «A Cordial Botelha» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645
«83,26 %». . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 648
Cartilha Aberta ao Major Otelo Saraiva de Carvalho .. . . . . . . . . . . . . 649
Entaramela Popular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 651
Mais que Nebulosa Menos que Constelação . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652
Pornocine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653
Esquerdireita. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 655
Três Poemas. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
A Estouvaca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Federico Regoli, Escultor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Invernal.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 656
Fragmentos .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657
Coro das Criadas de Servir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
Para Elvis Presley. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 660
A Criação. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 661
Homen Agem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
Azul Ar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
Complexo de Édipo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 664
Magritte .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 665
Esempidocchio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666
Amália.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667
Vale Derradeiro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 668
Rosa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669
Júlio Pereira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
Urgências. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671
Homenagem a Jorge Guillén. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672

738 índice
Homenagem Póstuma ao Censor Teatral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673
L’Après-Midi d’Une Faunesse .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 675
Requeixa de Taveirós. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 676

ANEXO
Um Poema Que Circulou na Clandestinidade. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679
À Memória de Catarina Eufémia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 680
A Zombaria e o Respeito em Dois Fados «Literários» . . . . . . . . . . . . . 681
Zombaria. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 681
Respeito .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 683

Notas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687
Cronologia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707

POSFÁCIO, por Maria Antónia Oliveira. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 713

índice 739

Você também pode gostar