Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
PsicologiaparaAmricaLatina ServiosPersonalizados
versoOnlineISSN1870350X
artigo
Psicol.Am.Lat.n.6Mxicomaio2006
ArtigoemXML
Refernciasdoartigo
ALTERACIONESPSICOLGICASYPROPUESTASPSICOTERAPUTICAS
Comocitaresteartigo
Traduoautomtica
Apsicologiasciohistricanaformaode Indicadores
psicoterapeutas Acessos
Compartilhar
Mais
SimoneMarangoniIJoaquimMariaQuintinoAiresII Mais
I InstitutodePsicologiaAplicadaeFormaoemLisboaPortugal
Permalink
II UniversidadeNovadeLisboaPortugal
RESUMO
AformaodepsiclogosclnicosfundamentadosnaabordagemScioHistricaumanovaalternativana
realidadebrasileira.umanovaperspectivaealternativanosentidodesubstituirasconcepestradicionaise
desuprimiradicotomiaobjetividade/subjetividadeencontradanamaioriadasabordagens,principalmente
quandoofocoapsicoterapia.AcontribuiodomodeloclnicoRelacionalDialgico,desenvolvidoporMaria
RitaMendesLeal,possibilita,aosprofissionaisdoIPAFInstitutodePsicologiaAplicadaeFormao,discutira
formaodepsiclogosclnicosepsicoterapeutasScioHistricos.
Palavraschave:Psiclogosclnicos,Abordagemsciohistrica,Modelorelacionaldialgico.
ABSTRACT
ThetrainingofclinicalpsychologistssupportedintheSocialHistoricalapproachisanewalternative,inthe
Brazilianreality.Itisanewperspectiveandalternativeinthesenseofreplacingthetraditionalconceptions,
suppressingthedichotomyobjectivity/subjectivityfoundinmostoftheapproaches,mainlywhenthefocusis
thepsychotherapy.ThecontributionoftheDialogicalRelationalModelcreatedbyMariaRitaMendesLeal
permitsthepsychotherapistofIPAFInstituteofAppliedPsychologicalandTrainingtodiscussthetrainingof
theSocialHistoricalclinicalpsychologistandpsychotherapist.
Keywords:Clinicalpsychologist,Socialhistoricalapproach,Dialogicalrelationalmodel.
Ointuitodessetrabalhoapresentarediscutiraformaodospsiclogosclnicosepsicoterapeutasutilizando
comofundamentaotericaabordagemScioHistricaeoModeloClnicoRelacionalDialgico.Porqueo
IPAFInstitutodePsicologiaAplicadaeFormao,emmeadosde2002,iniciouessaformaonoBrasileato
presentemomentoonicoinstitutoaformarprofissionaisnessaperspectiva.
http://pepsic.bvsalud.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1870350X2006000200014 1/3
21/12/2016 Apsicologiasciohistricanaformaodepsicoterapeutas
OIPAFeosprofissionaisqueneletrabalhamencontramnasidiasdeL.Vygotsky,A.R.Luria,A.Leontieve
MariaRitaM.Lealsubsdioparaacompreensodoindivduopsicolgico.
MariaRitaLealportuguesa,nasceuem1921eatopresentemomentotemdesempenhadoumpapel
importantenaPsicologiaClnicacomoModeloRelacionalDialgicoemPortugaleBrasil.
VygotskyeaPsicologiaScioHistricatmsuahistriamarcada,noBrasil,naformaodeeducadores,em
trabalhossociaisenaNeuropsicologia,noentantoanfasedessaabordagemnaatuaoclnicaenaformao
depsiclogosepsicoterapeutasumanovaalternativa,narealidadebrasileira.
umanovaperspectivaealternativanosentidodesubstituirasconcepestradicionaisedesuprimira
dicotomiaobjetividade/subjetividadeencontradanamaioriadasabordagens,principalmentequandoofocoa
psicoterapia.
Aconcepodoindivduocomoumserativo,socialehistricosopremissasbsicasparaentenderoser
humanoesuacapacidadedepercebereinteragircommundoecomarealidadequeocerca.Compreendendo,
portanto,oserhumanoeasuaconstruodesentidos.
OsalicercesprincipaisdaformaodePsiclogosClnicosePsicoterapeutasquefundamentamaformaodos
profissionaisso:
Oprincpiodaorigemsocial/relacionaldohomem(descritaporVigotskyem1929,enfatizandoa
importnciadasrelaessociaisparaodesenvolvimentodopsiquismohumano,ouseja,o
desenvolvimentodasfunesnervosassuperiorescomoalinguagem,pensamento,planejamentos
sedesenvolvecasoohumanoestejaemrelaocomoutroshumanos.Caberessaltarque
entendemososocialnosomentecomoofatodoindivduoestaremgrupo,viveremsociedadeou
pertenceraumacultura(societal),massimestaremintercmbiorelacional(euoutrorealidade)).
Princpiodalocalizaosistmicaedinmica,difundidoporA.R.Luriaem1930e1934e,
OProcessodeatividade,elaboradoporLeontiev.
Essessoosalicercesquenorteiamaformaoclnica.Segundoessafundamentao,omodeloclnico
RelacionalDialgico(aconstruodoeuoutroerealidade),baseadonostrabalhosdeMariaRitaMendesLeal,
disponibilizainstrumentosparaentenderodesenvolvimentopsquicoeemocionaldosindivduos,donascimento
ataadultezpsicolgica,bemcomodesenvolverumpensamentocrticoarespeitodavisonaturalistae
estruturalistadopsiquismohumano,visoesta,enraizadanahistriadaformaodospsiclogosnocontexto
brasileiro.
AintersecodosmodelospermiteintegraraabordagemScioHistricanocontextodaPsicologiaClnicaena
Psicoterapia.
Portantooobjetivodaformaodepsiclogosclnicosepsicoterapeutassegundoessaconcepotericaso:
Proporcionarcondiestericaseprticasparaopsiclogodesenvolverraciocnioclnicoe
posturasinterventivasadequadassegundoaabordagemScioHistrica
Compreenderodesenvolvimentodopsiquismohumanosegundoaconceposocial/relacionaldo
serhumano
Desenvolverumpensamentocrticoarespeitodaconceponaturalistaeestruturalistado
psiquismohumanocitadaanteriormente
Opsicoterapeuta,especialistaemsademental,fundamentadonessaabordagemnecessitadesenvolver
conscinciacrticaarespeitodoseupapeleconstruirumaidentidadeprofissionalfortalecida,poissuaatuao
interventivaetransformadora.Poressemotivoapropostadeformaofocaaconstruodaidentidadeea
conscinciadotrabalhoquedelineiamativamenteaatuaodopsiclogo.
Aidentidadecompreendidacomoumresultadodaconstruodoindivduo,asrelaessociaisestabelecidas
poreledurantetodaavida,eomodelosocialnoqualestinserido,poisestesocialforneceasregrasenormas
decondutanosdiferentescontextos.Entendemaconscinciacomoatividadesocialdohomemligadaao
trabalho,eenfatizamqueelasaparecenesseprocesso.
Mesmoaconscinciasendosubjetiva,noexistesemarealidadeobjetiva,poisocontedodomundointerior,
subjetivo,reflexomodificadodessarealidadeobjetivaeasconstruesdessemundoseconcretizamatravs
daatividadedohomemnomeiosocial,ouseja,aidentidadeeconscinciasoumprocessodeconstruo
recprocoealternanteentreindivduoeomeiosocialqueestinserido.
Deacordocomessesconceitos,aformaovoltadaparaodesenvolvimentodaconscinciacrticaeda
atividadetransformadora,direcionadatantoparaaproduocientficacomoe,principalmente,paraaatuao
profissional.
http://pepsic.bvsalud.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1870350X2006000200014 2/3
21/12/2016 Apsicologiasciohistricanaformaodepsicoterapeutas
Opsicoterapeutaatuandonoconsultrio,naescolaouemqualquerinstituiodeveteraresponsabilidadeda
intervenodirecionadaparaproduzirtransformaesnooutroenomeiosocialaoqualestinserido.
Aintervenodopsiclogovistacomotrabalho,ouseja,comoempregodeenergiadeformaintencionada
paraproduzirtransformaesnomeio.
Napsicoterapianessaposturasedesencadeiacomoumprocessodeconstruodesentidoetransformao.O
indivduoemcontatocomooutro(psicoterapeuta)capazdeconstruirsentidoeresignificaroseumodode
pensar,sentir,agireestarnomundo.
Opsicoterapeuta,portanto,ummediadordarelaoeuoutrorealidadecomautilizaodastcnicas
psicolgicas,nointercmbiododilogorecprocoealternante.(AGORATUAGORAEU).Opsicoterapeutatem
quesercapazdeseemprestarnarelaoEUOUTRO(psiclogo/cliente),conformedescreveLealpara
propiciarodesenvolvimentopsquicoeemocionaldocliente.
Essaintervenorelacionalpossibilitaumaatuaoobjetivanarealidadeatual,bemcomoumainterveno
histricadoshomensinseridosnasociedade,poispossibilitaaresignificaodaidentidade,daconscincia
crticaedacidadaniarefletindonaaodoindivduonomeiosocial.
Paraissoaconstruodaidentidadeprofissionaldopsiclogoclnicoepsicoterapeutadevemestarfortalecida
paranogerarinseguranadoseupapelprofissional.
Nessesentido,aformaodepsiclogosclnicostemcomoeixoprincipalprofissionalizaosustentandouma
atuaoprofissionalespecializadaequalificada,parapromover,aindamais,aPsicologiacomocinciae
profisso.
RefernciasBibliogrficas
Bock,A.M.B.(org.).APerspectivaScioHistricanaFormaoemPsicologia/AnaMercsBahia
Bock(org.).SoPaulo:Cortez,2003.
Ciampa,A.AEstriadoSeverinoeaHistriadaSeverina:umEnsaiodePsicologiaSocial/
AntoniodaCostaCiampa.4ed.SoPaulo:EditoraBrasiliense,1994.
Leal,M.R.M.APsicoterapiacomoAprendizagem:umProcessoDinmicodeTransformao/Maria
RitaMendesLeal.Lisboa:FimdeSculoEd.Ltda.,1999.
Leal,M.R.M.IntroduoaosProcessosdeSocializaoPrecocedaCriana/MariaRitaMendes
Leal.SoPaulo:IPAF.,2003.
Todoocontedodesteperidico,excetoondeestidentificado,estlicenciadosobumaLicena
CreativeCommons
SecretariaExecutivadaULAPSI
RuaIrundiara,35VilaOlmpia04535050
SoPauloSPBrasil
publicacion@psicolatina.org.
http://pepsic.bvsalud.org/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1870350X2006000200014 3/3