SÔ LÖÔÏC TAÂM LY ÙCAÙC NGAØNH

I. NHAÄN ÑÒNH
A. Giaùo Duïc Giôùi Treû
Giaùo duïc giôùi treû laø laøm trieån nôû toaøn dieän. Ñeå thaønh coâng trong coâng vieäc giaùo
duïc, phaûi hieåu bieát:
1. Ñoái töôïng (taâm lyù, nhu caàu, khaû naêng…)
2. Caùc phöông phaùp sinh hoaït thì giaùo duïc môùi coù hieäu naêng.
B. Caùc Nguyeân Taéc Caên Baûn
1. Moãi löùa tuoåi coù moät khaû naêng hoïc hoûi, thaâu ñaït khaùc bieät döïa treân söï phaùt trieån
cuûa löùa tuoåi aáy.
2. Söï giaùo duïc seõ coù hieäu quaû hôn neáu caùch thöùc daïy vaø chöông trình hoïc phuø hôïp
vôùi tieán trình tröôûng thaønh cuûa hoïc sinh.
3. Söï lieân heä giöõa thaày coâ vaø hoïc sinh seõ toát ñeïp hôn neáu yù thöùc ñöôïc söï thay ñoåi
tuyø theo taâm lyù cuûa töøng lôùp tuoåi.

II. TAÂM LYÙ

A. Taâm Lyù Laø Gì?
Caùch suy nghó & caûm nghieäm, thaùi ñoä vaø tính tình cuûa moät ngöôøi bieåu loä qua:
1. Ngoân ngöõ
2. Cöû chæ
3. Caùch cö xöû
4. Phaûn öùng
5. Tình caûm
6. Haønh ñoäng
B. Caên Baûn Caáu Taïo Taâm Lyù
1. Theå lyù di truyeàn
2. Trí vaø söï hoïc (Toång hôïp cuûa neàn giaùo duïc)
3. Hoaøn caûnh & moâi tröôøng xaõ hoäi
4. Quyeát taâm vaø coá gaéng cuûa caù nhaân (Quan troïng nhaát)
C. Theá Naøo Laø Treû?
1. Döôùi 21 tuoåi
2. Thaân xaùc coøn phaùt trieån
3. Khoâng ngöøng hoïc hoûi
4. Taâm tính vaø yù chí treû.
D. Taâm lyù caên baûn cuûa treû
1. Hieáu ñoäng
2. Soáng laø chôi (gieo vui, khoâng buoàn)
3. Toø moø
4. Soáng hieän taïi (cuï theå, treû khoâng tha thöù)
5. Vò kyû (soáng cho mình, khoâng xaáu cuõng khoâng toát)
6. Caàn yeâu thöông (quan troïng nhaát, 80% laø thieáu tình thöông)
 SUÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TREÛ
Söï Phaùt 5 – 7 Tuoåi 8 – 10 Tuoåi 11 – 13 Tuoåi 14 – 16 Tuoåi
Trieån
- Bieát yù thöùc - Coi troïng yù - Haønh ñoäng - Toû thaùi ñoä
quan ñieåm kieán, quan vaø quyeát ñònh vaø ñoøi hoûi söï
ngöôøi khaùc ñieåm baïn döïa theo quan töï laäp, phaûn
- Bieát muoán cuøng löùa (thay ñieåm baïn ñoái moãi khi bò
gioáng baïn ñoåi luoân) cuøng löùa tuoåi giôùi haïn söï töï
cuøng löùa - Phaân bieät roõ - Theo saùt phaùi do quyeát ñònh
tuoåi raøng phaùi tính tính cuûa mình - Coù nhieàu xung
Khaû Naêng - Bieát chia seû = ñoái nghòch vaø raát sôï bò ñoät giöõa vai
Giao Teá vaø ñôïi phieân giöõa phaùi nam treâu choïc trong troø baïn cuøng
mình / nöõ = sinh söï, vaán ñeà naøy löùa vaø cha meï
(Social - Caùc nhoùm caõi nhau - Thích sinh hoaït - Coù vaøi ngöôøi
Development) chôi thay ñoåi - Thích chôi trong theo ñoäi, ñoaøn baïn khaùc
luoân nhoùm nhoû theå phaùi. Tình baïn
- Khoâng phaân cuøng phaùi, - Meâ, thích, theo keùo daøi hôn
bieät phaùi tính cuøng sôû thích doõi caùc taøi - Baét ñaàu toû
- Raát muoán - Thích tranh ñua, töû, anh huøng laäp tröôøng
ñöôïc loøng nhöng khoâng noåi tieáng thôøi rieâng, maëc
thaày coâ thích thua cuoäc ñaïi daàu vaãn muoán
- Thích ñi hoïc, - Vaãn muoán - Baét ñaàu chaát ñöôïc ñaùm
tham gia caùc ñöôïc loøng vaán vaø ñoâi ñoâng chaáp
sinh hoaït hoïc thaày coâ khi choáng laïi nhaän
ñöôøng - Baét ñaàu bieát ngöôøi treân - Bò aûnh höôûng
vaø muoán - Raát quan taâm raát lôùn bôûi
ñöôïc giao ñeán söï pheâ baïn cuøng löùa
traùch nhieäm bình ngöôøi - Nöõ coù khaû
khaùc veà mình naêng giao teá
nhaïy beùn hôn
nam

Söï Phaùt 5 – 7 Tuoåi 8 – 10 Tuoåi 11 – 13 Tuoåi 14 – 16 Tuoåi

Trieån
- Baøy toû caûm - Baét ñaàu bieát - Maát haún hoàn - Bieát phaân tích,
xuùc deã che giaáu tình nhieân. Luoân löôïng giaù döïa
daøng, khoâng caûm. Maát söï ñeå yù ñeán treân quan ñieåm
ngaàn ngaïi töï tin ñieàu ngöôøi caù nhaân
(sôï haõi, yeâu - Nhaïy caûm ñoái khaùc pheâ bình - Trôû neân xeùt
thöông, giaän vôùi vieäc bò veà mình ñoaùn baïn beø
Taâm Lyù / döõ, ghen töùc, treâu choïc - Chôït vui, chôït vaø nhöõng
Caûm Tình …) hoaëc chæ trích buoàn baát ngöôøi chung
- Caàn söï - Tìm moät söï thöôøng quanh
(Psychological khuyeán khích, lieân heä thaân - Söï thay ñoåi - Phaùt trieån vaø
/ khen thöôûng thieän vôùi moät theå xaùc laøm baøy toû laäp
Emotional cuûa ngöôøi ngöôøi lôùn taêng loøng töï tröôøng rieâng
Development) treân - Muoán töï ti, maëc caûm bieät, nhöng
- Muoán coù chaêm soùc caù - Ñaët cao söï vaãn caàn söï
caûm giaùc nhaân ñoàng hoaù. chaáp nhaän
ñöôïc yeâu - Bieát lo laéng Khoâng chaáp - Hay mô moäng
thöông, chaêm veà söï maát nhaän söï khaùc (day dreaming)
soùc maùt (cha, meï, bieät - Taâm söï maät
- Thích caùc vaät chaát,…) - Caàn söï thaân thieát vôùi baïn
caâu ñoá, - Sôï söï thay ñoåi thieän cuûa cuøng löùa tuoåi
truyeän cöôøi, - Hieåu taàm quan ngöôøi lôùn nhieàu hôn vôùi
 caùc caâu vaàn troïng cuûa söï maëc daàu ngöôøi lôùn, cha
khoâng nghóa ñöôïc chaáp khoâng loä ra meï
nhaän thuoäc beân ngoaøi - Lo laéng veà söï
veà (sense of - Coi troïng yù thay ñoåi, phaùt
belonging) kieán baïn beø trieån theå xaùc,
cuøng löùa muoán theo caùc
- Tìm hieåu veà “minh tinh, taøi
vai troø caù töû” ñöông thôøi
nhaân (seeking
self identity)
Söï Phaùt 5 – 7 Tuoåi 8 – 10 Tuoåi 11 – 13 Tuoåi 14 – 16 Tuoåi
Trieån
- Bieát phaân - Baét ñaàu thaéc - Baét ñaàu thaéc - Baét ñaàu muoán
bieät phaûi maéc, ño löôøng maéc veà caùc tìm hieåu caùc
traùi (testing) caùc vaàn ñeà xaõ vaán ñeà veà
- Söï phaûi traùi quy luaät, thaùi hoäi (giaøu ñaïo lyù, trieát
ñöôïc phaân ñoä vaø giaùo ngheøo, phaûi lyù vaø luaân lyù
Luaân Lyù bieät roõ raøng ñieàu traùi, coâng lyù, - Ñeå yù tôùi caùc
vaø baát di baát - Ñeå yù, quan hoaø bình, söï töông phaûn
(Moral dòch (rigid) saùt thaùi ñoä chieán tranh,…) giöõa lôøi noùi
Development) - Baét ñaàu bieát vaø haønh ñoäng - Baét ñaàu hình vaø haønh ñoäng
chaáp nhaän cuûa ngöôøi thaønh giaù trò trong vaán ñeà
quy luaät, lôùn ñeå aán luaân lyù vaø luaân lyù
nhöng khoâng ñònh phaûi traùi, ñaïo ñöùc caên - Phaùt trieån giaù
hieåu nguyeân neân / khoâng baûn döïa treân trò luaân lyù vaø
taéc ñaèng sau - Hieåu lyù do sinh hoaït gia ñaïo ñöùc treân
- Bieát phaân caàn quy luaät ñình vaø ñaïo moâi tröôøng
bieät traùch vaø tuaân theo giaùo sinh hoaïït ñoaøn
nhieäm vaø ñöôïc theå vaø coäng
thaønh quaû ñoàng
(immediate - Phaùt trieån tinh
reward / thaàn traùch
delayed nhieäm coäng
gratification) ñoàng / xaõ hoäi
Söï Phaùt 5 – 7 Tuoåi 8 – 10 Tuoåi 11 – 13 Tuoåi 14 – 16 Tuoåi
Trieån
- Bieát phaân - Coù khaû naêng - Bieán chuyeån - Bieát phaân tích
bieät giöõa söï taäp trung tö töø söï suy nghó söï khaùc bieät
thaät vaø töôûng cuï theå qua giöõa caùc khaùi
töôûng töôïng - Bieát ñeo ñuoåi tröøu töôïng nieäm tröøu
- Coù theå chuù theo sôû thích - Bieát phaân töôïng
yù laâu hôn (nghieân cöùu, bieät caùc khaùi - Bieát ñeå yù
luùc beù (30 – tìm toøi, hoïc nieäm vaø ñeán caùc giaû
45 phuùt) hoûi) duøng caùc töø thuyeát
Suy Luaän - Hieåu caùc - Nhaän ñònh ngöõ tröøu (hypothesis),
khaùi nieäm ñöôïc söï töông töôïng (coâng töông lai vaø
(Cognitive cuï theå vaø phaûn treân caùc lyù, baùc aùi, vieãn töôïng
Development) töông ñoàng ñoà vaät vaø yù ñoäc laäp, - Phaùt trieån khaû
(functional / nieäm etc…) naêng döï tính
operational) - Baét ñaàu hieåu - Baét ñaàu suy vaø saép ñaët
- Coù theå phaân söï lieân heä xeùt, ñoäc laäp cho töông lai sau
loaïi, xeáp ñaët giöõa nguyeân trong söï suy - Bieát caáu truùc
yù töôûng theo nhaân vaø keát luaän vaø löôïng ñònh
söï öùng duïng quaû - Ñaët naëng vaán caùc giaû thuyeát
(functions), - Hieåu khaùi ñeà lyù leõ - Bieát duøng lyù
 hình theå vaø nieäm trao ñoåi (logic) leõ vaø oùc
tính chaát cuï vaø tieàn teä - Aùp duïng lyù saùng taïo
theå (concrete - Hieåu khaùi trí ñeå giaûi - Thích tìm hieåu
characteristics) nieäm veà giôø quyeát vaán ñeà caùc khaùm phaù
- Bieát phaân giaác vaø coù - Suy nghó theo môùi
bieät, xeùt khaû naêng loái phaân tích
ñoaùn vaø chuaån bò, saép (inductively)
quyeát ñònh ñaët coâng vieäc
- Hieåu ñöôïc söï tröôùc (plan
khaùc bieät ahead)
giöõa quaù
khöù vaø hieän
taïi
Söï Phaùt 5 – 7 Tuoåi 8 – 10 Tuoåi 11 – 13 Tuoåi 14 – 16 Tuoåi
Trieån
- Hieåu ñöôïc - Coù söï khaùc - Coù ñuû khaû - Bieát söû duïng
raèng hình bieät nhieàu naêng dieãn ñaït ngoân töø ñeå
aûnh vaø chöõ trong khaû tö töôûng qua laäp luaän vaø
vieát töôïng naêng duøng ngoân ngöõ tranh luaän
tröng cho ngoân ngöõ ñeå chaùnh
nhöõng vaät dieãn ñaït tuyø - Thích baøn
cuï theå theo hoaøn thaûo veà
Ngoân Töø - Hieåu ñöôïc söï caûnh nhöõng ñeà taøi
khaùc bieät - Khaùm phaù ra gaàn guõi vôùi
(Language giöõa truyeän söùc maïnh cuûa ñôøi soáng
Development) coå tích vaø ngoân töø haøng ngaøy
truyeän thaät - Thích trao ñoåi
- Hoïc vaø nhôù tö töôûng qua
caùc töø cuûa ñoái thoaïi, tranh
caùc vaät vaø caõi, caùc caâu
sinh hoaït cuï ñoá chöõ, …)
theå haøng - Baét ñaàu bieát
ngaøy duøng caùc töø
- Coù voán töø ngöõ vaø khaùi
ngöõ ñeå hieåu nieäm tröøu
nhieàu hôn laø töôïng
ñeå phaùt bieåu - Deã bò baét
- Khoâng ñuû chöôùc vaø söû
khaû naêng duïng caùc caâu
dieãn ñaït heát noùi loùng vaø
tö töôûng noùi baäy (slang
/ profanity)

III.SÔ LÖÔÏC TAÂM LYÙ CAÙC NGAØNH

Laø moät ñoaøn theå giaùo duïc, Phong Traøo Thieáu Nhi Thaùnh Theå chuù yù tôùi nhöõng ñaëc ñieåm
cuûa töøng treû em. Moãi löùa tuoåi cuûa treû em mang moät saéc thaùi rieâng bieät, neân ñoøi hoûi moät
caùch thöùc giaùo duïc rieâng bieät aùp duïng cho töøng löùa tuoåi ñoù. Vì theá, Phong Traøo chia treû em
thaønh 3 ngaønh chính
A. AÁu (7 – 9 Tuoåi)
1. Ñôn sô
2. Hay baét chöôùc
3. Deã daïy
*** Caàn söï aâu yeám, nheï nhaøng…
 *** Hình aûnh Thieân Chuùa: Ñaáng ban ôn (ngöôøi meï)
B. Thieáu (10 – 13 Tuoåi)
1. Hieáu ñoäng
2. Haêng haùi laøm vieäc
3. Soáng thöïc teá
*** Caàn thi ñua theo ñoäi, luaät leä khen thöôûng phaân minh
*** Hình aûnh Thieân Chuùa: Vò thaåm phaùn coâng minh
C. Nghóa (14 – 17 Tuoåi)
1. Töï hoûi veà mình
2. Khao khaùt tình baïn
3. Theo traøo löu
4. Öa laøm chöù khoâng lyù thuyeát
5. Muoán yù kieán ñöôïc toân troïng
6. Thích thöû (thuoác, röôïu, tình duïc)
7. Tuoåi höôùng nghieäp
*** Caàn taâm söï, thoâng caûm, ñeà cao lyù töôûng, xaùc ñònh öu tieân (hoïc haønh, tình caûm),
sinh hoaït döï aùn caù nhaân, nhoùm, coâng taùc chung, daán thaân vaøo xaõ hoäi
*** Hình aûnh Thieân Chuùa: Ngöôøi baïn thaân thieát